Skip to main content

Full text of "Historia bibliothecae romanorum pontificum tum Bonifatianae tum Avenionensis enarrata et antiquis earum indicibus aliisque documentis illustrata a Francisco Ehrle S. I. : Vulgata sumptu Academiae historico-iuridicae. Tomus I .."

See other formats 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2011  with  funding  from 

University  of  Ottawa 


http://www.archive.org/details/historiabibliothOOehrl 


HISTORIA 


BIBLIOTHECAE  ROMANORUM  PONTIFICUM 


TUM  BONIFATIANAE  TUM  AVENIONENSIS 


HISTORIA 


BIBLIOTHECAE  ROMANORUM  PONTIFICUM 


TUM  BONIFATIANAE  TUM  AVENIONENSIS 


ENARRATA 

ET    ANTIQUIS    EARUM     INDICIBUS     ALIISQUE     DOCUMENTIS    ILLUSTRATA 


FRANCISCO   EHRLE  S.  I. 


VULGATA    SUMPTU    ACADEMIAE    HISTORICO-IURIDICAE 


Tomus  I 


Ad  extremum  adiunclae  sunt  tabulae  octo, 
qitibus  in  primis  palatium  Acenionense  Romanorum  Pontificum  exhihetur 


ROMAE 

TYPIS    VATICANIS 
1890 


,-n\~r    W  fcfQ 


' 


^R22m4 


•    .  -   8 


I83bt 


PRAEFATTO 


Cum  auuis  superioribus  h-isj^qriao  theologiae  et  phi- 
losophiae  scholasticae  indagandae  totus  intentus,  cu- 
riosius  in  originem  atque  fortunam  variam  quoruuidam 
codieuui  mauu  scriptorum  bibliothecae  Vaticanae  in- 
quirerem,  brevi  perspexi,  ad  id  vel  ipsos  huius  biblio- 
thecae  thesauros  nou  sufficere.  Nulla  enim  in  ea  as- 
servatur  codicum  receusio  antiquior  ea,  quam  Cosmas 
de  Monteserrato,  Calixti  III  datarius  et  co.nfessor,  inde 
a  die  16  m.  aprilis  an.  1455  couscripsit.  Quare  ad  ta- 
bularium  Sauctae  Sedis  me  contuli,  in  quo  brevi,  quod 
desiderabain,  pleuissime  sum  consecutus.  Excussi  ni- 
hilominus  etiam  reliquas  romanas  atque  exteras  biblio- 
thecas,  quae  quidem  ad  meum  propositum  spectare 
viderentur,  Parisiensem,  inquam,  Avenionensem,  Assi- 
siensem,  Tolosanam.  Qua  ratione  ea  denique  cougessi 
monumenta,  quibus  historia  alterius  aetatis  biblio- 
thecae  Romanorum  Pontificum  inde  a  Bonifatio  VIII 
usque  ad  Martinum  V  (1295-1417)  concludatur  atque 
absolvatur. 

Ut  ea  vulgarem,  plurimae,  quae  ex  eo  obventurae 
erant,  effecerunt  utilitates.  —  Id  enim  in  primis  Vati- 
canae  bibliothecae  dignitas  omnino  postulare  videbatur. 
Nam  dolebam,  quod  cum  illa,  ut  modeste  loquar,  nulli 
essct  secunda,  etiam  nunc  iis  careret  ad  suas  vel  ori- 
gines  vel  mutationes  vel  incrementa  perspicienda  sub- 


VI  PHAEKATIO 


sidiis,  quibus  aliae  bibliothecae  iam  dudum  plenissime 
essent  instructae. 

Praeterea,  cum  ea,  quae  dixi,  monumenta  potis- 
simum  in  recensionibus  iisque  copiosissimis  codicum 
manu  scriptorum  consistant,  quorum  alii  aliis  tempo- 
ribus  in  bibliothecis  Romanorum  Pontificum  asserva- 
bantur,  nemo  non  videt,  quantam  ea  vim  habeant  ad 
historiam  singularum  disciplinarum  illustrandam.  Quid 
enim  ad  id  plus  conferat,  quam  declarari,  quae  et  quanta 
maioribus  nostris  praesto  fuerint  litterarum  subsidia, 
quibus  nos  careamus?  Profecto  enim  de  litterarum 
explicatione  ac  progressu  et  de  opinionum  doctrina- 
rumque  successione  is  demum  recte  statuet,  qui  an- 
tiquas  maiorum  nostrorum  bibliothecas  perspectas  ha- 
buerit.  Nulla  enim  fere  alia  re  singularum  aetatum, 
immo  etiam  doctorum  virorum  ingenia  et  studia  certius 
aestimantur,  quam  ex  bibliothecis,  quas  sibi  singulari 
saepe  amore,  pretio,  incommodo  compararunt.  Eae  enim 
ut  ex  illorum  studiis  sunt  natae,  sic  ea  ipsa  aluerunt. 
Quare  hac  mutua  cognatione  quasi  in  quodam  speculo 
propriam  utrorumque  rationem  exhibent. 

Deinde  ex  iis,  quas  dixi,  librorum  recensionibus 
de  veterum  scriptis  ac  re  libraria  plurima  intelligimus. 
Discimus  enim,  quos  quique  libros  scripserint  auctores 
et  quibus  viris  tot  nullis  certis  nominibus  inscripta 
volumina  sint  tribuenda.  Q.uare  haud  ita  paucae,  quae 
de  his  rebus  agitabantur,  quaestiones  ex  his  dirimuntur 
indicibus. 

Praeterea  cum  ex  codicibus,  qui  olim  in  bibliotheca 
Romanorum  Pontificum  Avenione  asservabantur,  plu- 
rimos  in  bibliotheca  excellentissimi  PrincipisBurghesii, 
quosdam  in  Vaticana,  quosdam  in  Parisiensi,  quam 
«  Nationalem  »  dicunt  repererim  ;  non  dubito  quin  viris 


PRAEFATIO  VII 


doctis,  qui  ea  voluinina  consulturi  sunt,  non  modo 
iucundum,  sed  etiam  utile  sit  futurum,  cum  eorum 
historiam  hic  ob  oculis  positam  uno  conspectu  erunt 
complexi. 

Denique  quo  facilius  multiplices,  quas  modo  com- 
memoravi,  utilitates  ex  his  bibliothecarum  recensio- 
nibus  haurirentur,  in  eis  corrigendis,  complendis,  illu- 
strandis  atque  in  auctorum  librorumque  indicibus 
conficiendis  operosum  posui  laborem.  Qui  utinam  ali- 
quod  rei  litterariae  emolumentum  atque  inclutissimae 
Romanorum  Pontificum  bibliothecae  Vaticanae  novum, 
qualecumque  erit,  afferat  decus  atque  ornamentum. 

Haud  parvam  prolixae  ac  molestissimae  inquisi- 
tionis  segetem  mihi  tulit  descriptio  palatii  Romanorum 
Poutificum  Aveniouensis.  Nec  tamen  sine  ea  recen- 
siones  bibliothecae  accurate  illustrare,  nec  de  eius  for- 
tuna  certo  statuere,  nec  situm  ac  dispositionem  enar- 
rare  poteram.  Quod  si  per  me  stetisset,  inquisitionem 
ipsam  alio  vulgassem  loco,  ex  eoque  ea,  quibus  indi- 
gebam,  huc  derivassem.  Sed  complures,  quominus  id 
ita  facerem,  obstiterunt  rationes.  Quare,  cum  ea  in- 
quisitione  penitus  carere  non  possem,  ipsa  huic  inse- 
renda  fuit  volumini. 

Reliquum  est,  ut  iis,  quas  debeo,  persolvam  gratias, 
qui  me  consilio  vel  opera  in  hoc  opere  vulgando  adiu- 
verunt.  Inter  quos  in  primis  memorandi  praefecti  Aca- 
demiae  Pontificiae,  cui  nomen  Accademia  di  conferenze 
storico-giuridiche y  qui,  cum  iam  de  hoc  negotio  cum 
bibliopola  Parisiensi  agerem,  ut  ipsis  volumen  Romae 
tvpis  describendum  concederem,  comiter  liberaliterque 
petierunt,  agente  id  imprimis  Toanne  Bapt.  de  Rossi, 
viro  clarissimo.  Verum  maiores  etiam  gratias  debeo 
Summo  Pontitici  Leoni  XIII,  cuius  muniticentia  aca- 

Z 


%\0 
E33 


viii  i'i;.\i:i'ATi() 


demia  illa  consistit  et  habet,  unde  litterarum  studia 
promoveat. 

Eodem  officio  teneor  erga  eos,  qui  in  Regno  Virt- 
tembergico  administri  adsunt  Regi  rerum  externarum, 
erga  excellentissimum  Principem  Paulum  Burghesium, 
erga  praefectos  Tabularii  Sedis  Apostolicae  et  biblio- 
thecarum  Vaticanae,  Nationalis  Parisiensis,  Nationalis- 
Centralis  Romanae,  Assisiensis,  archivorum  Avenio- 
nensis  et  Tolosani,  qui  omnes  mihi  laborem  evolvendi 
codices  humanissime  minuerunt  atque  explicarunt.  De- 
nique  non  possum  tacere  Petrum  Wenzel  v.  cl.,  archivi 
Basilicae  s.  Petri  in  Vaticano  praefectum  ac  tabularii 
S.  Sedis  primum  custodem,  qui  mihi  exemplar  recen- 
sionis  Gregorianae  e  codice  uligine  fere  exeso  singu- 
lari  sollertia  descriptum   benignissime  obtulit. 

Scribebam  Romae  die  21  m.  aprilis  1890. 


INDEX 


PRAEFATIO v-vm 

PROOEMIUM  de  ratione  et  divisione  operis 1-3 

PARS  PRIOR 

LE    BIBLIOTHECAE    BONIFATIANAE    ORIGINE,    HISTORIA,    INDICIBUS 

CAPUT  I.  —  De  thesauro  ecclesiae  Romanae 3-5 

Saeculo  XIII  segregatae  sunt  accuratius  res  ecclesiae  Romanae  a 
rebus  Basilicae  Lateranensis,  3.  —  Inde  pressius  definitur  thesaurus 
Romanae  ecclesiae,  quid  continuerit,  3.  —  Eius  praefecti  et  custo- 
des,  4.  —  Ad  hunc  thesaurum  spectabant  tunc  etiam  tabularium  et 
bibliotheca  s.  Sedis,  5. 

CAPUT  II.  —  De  historia  et  recensionibus  bibliothecae  Bonifatianae         5-24 

§  1.  De  recensioae  thesawi  et  bibliothecae  aani  1295.  —  Bonifatius  VIII 
thesaurum  cum  curia  Neapoli  Romam  reductum  recensuit  an.  1295,  5, 
cf.  4,  not.  G.  —  Exemplar  Vaticanum  eius  recensionis  describitur  ac 
vulgatur  eius  index  sive  compendium  thcsauri  Bonifatiani,  6.  —  Apo- 
graphum  Parisiense  eiusdem  recensionis  indicatur,  8 5-9 

§  2.  Dn  recensione  Perusina  anni  1311.  —  Dc  cura  Benedicti  XI  recu- 
perandi  thesaurum  Romanae  ecclesiae  cx  parte  dispersum  an.  1303 
Anagniae,  9.  —  Benedictus  XI  curiam  et  thesaurum  an.  1304  transfert 
Perusiam,  9.  —  Eo  mortuo  (1304)  ac  Clemente  V  clecto  (1305)  pars  the- 
sauri  an.  1305  Lugdunum  asportatur,  pars  Perusiae  relinquitur,  II.  — 
An.  1310  Clemens  V  partem  Perusiae  reconditam,  partim  Ave- 
nionem  transmitti,  partim  in  conventu  s.  Francisci  Assisii  collocari 
iubet,  12.  —  Cum  Perusini   moveant  difficultates,  res  tota  cardinali 


INDEX 


Gentili  de  Montefloro  committitur,  13.  —  Recensetur  thesaurus  Pe- 
rusiae  an.  1311,  14.  —  Pars  a  cardinali  Gentili  an.  1312  Lucam 
asportata,  eo  mortuo  an.  1314  ibidem  diri]>itur,  15 9-16 

3.  De  recensionibus  thesauri  bibliothecae  Assisiensibus.  —  Pars 
an.  1312  Perusiae  relicta,  (in  qua  et  tabularium  et  libraria)  et  paullo 
post  Assisii  in  conventu  s.  Francisci  recondita,  an.  1319-22  cx  parte 
diripitur,  16.  —  loannes  XXII  thesauro  Assisii  asservato  scdulo  pro- 
videt  atque  an.  1323,  cuui  recenseri  iubet,  16.  —  An.  1326  nuntios  Assi- 
sium  mittit,  qui  res  e  thesauro  ablatas  recuperent  eumque  accurate  de- 
scribant,  18.  —  Recensentur  libri  e  thesauro  c.  an.  1320  erepti,  19.  — 
Benedictus  XII  diligentem  thesauri  curam  agit;  an.  1331),  ut  denuo 
describatur  ac  plura  volumina  e  tabulario  et  bibliotheca  Assisio  Ave- 
nionem  asportentur,  dat  in  mandatis,  21.  —  Describuntur  breviter 
indices  thesauri  Assisii  an.   1323,  1327,  1339  conscripti,  23     .     .     .        16-24 


CAPUT  III.  —  Index  Perusinus  (anni  1311)  bibliothecae  Bonifatianae.      24-117 

Comparantur  inter  se  quatuor,  qui  nobis  praesto  sunt,  indices;  pro- 
pria  laus  Perusini,  24.  —  Ratio  eum  vulgandi,  25.  —  Index  Perusinus 
bibliothecae  Bonifatianae,  26-102.  —  Codices  graeci,  95-99.  —  Com- 
pletur  index  Perusinus  ex  Romano  anni  1295,  102;  —  ex  Assisiensi 
anni  1327,  105;  —  et  ex  Assisiensi  anni  1339,  106.  —  Index  secundum 
alphabetum  auctorum  et  librorum  bibliothecae  Bonifatianae,  109-117. 


CAPUT  IV.  —  De  conformatione,  origine,  interitu   bibliothecae  Bo- 

NIFATIANAE 117-129 

Bibliotheca  Bonifatiana  post  Sorbonicam  et  Cantuariensem  Ecclesiae 
Christi  omnium,  quarum  indices  nobis  praesto  sunt,  copiosissima,  117.  — 
Nihil  commune  habet  cum  antiquo  scrinio  Sedis  Apostoiicae,  117.  — 
Constituta  est  saeculo  XIII  atque  in  primis  codicibus  eo  fere  tem- 
pore  exaratis,  118.  —  In  eius  recensionibus  antiqui  dicuntur  libri,  qui 
erant  obsoleti,  119. —  Recensentur  auctores  in  ea  contenti  secundum 
diversas  disciplinas  dispositi,  120.  —  De  codicibus  graecis,  121.  — 
De  librorum  facie  et  cultu,  122.  —  De  eius  origine  et  incremento,  124.  — 
De  eius  interitu,   126-129. 


INDEX  XI 


PARS  ALTERA 

DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI 


ARTICULUS  PRIOR 

DE    BIBLIOTHECAE    AVENIONENSIS    ORIGINE    ET    HISTORIA 
USQUE    AD    EIUS    DISSIPATIONEM    AN.   1305-1403 


CAPUT  I.  —  De  bibliothecae  Avenionensis  origine 129-259 

§  1.  De  curia  Avenionensi  Romanorum  Pontificum.  —  Qua  ratione  Cle- 
mens  V  fuerit  impeditus,  ne  Romam  accederet,  129.  —  Ioannes  XXII 
curiam  ad  tetnpus  Avenione  constituit  atque  eius  usibus  palatium 
episcopale  aptat,  131.  —  Benedictus  XII  spe  proficiseendi  Romam 
deiectus  proprias  pontificibus  Avenione  constituit  aedes,   133    .     .     .     129-135 

§  2.  Proferuntur  documenta,  quibus  origo  bibliothecae  Avenioaensis 
illustratur,  135.  —  Primuin  e  registris  litterarum  Roinanorum  Pon- 
tificum  (Reg.),  136;  —  e  libris  iatroitas  et  exitus  camerae  aposto- 
licae  (Int),  144 135-172 

§  3.  Ex  documentis  allatis  illustratur  origo  bibliothecae  Avenio- 
aensis,  172;  —  primuin  ex  litteris  Pontificum  patet  alios  libros  ex 
aliis  rationibus  ab  ipsis  esse  conquisitos,  173.  —  Deinde  ex  libris 
rationum  illustratur  ratio  administrandae  bibliothecae.  De  praefectis 
scriptorum,  174.  —  De  scriptoribus,  librariis,  illuminatoribus,  lega- 
toribus;  inter  cpios  plurimi  Iudaei,  178.  —  De  ratione  augendae  biblio- 
thecae,  179.  —  De  modo  exarandi  libros,  de  pergameno  eiusque  ra- 
sura,  de  papiru  Fabriano,  de  modo  illuminandi,  de  diversis  litterarum 
generibus,  de  valore  nummorum,   184 172-185 

§  4.  De  libris  iure  spolii  in  cameram  apostolicam  illatis,  185.  —  De 
iure  spolii,  185.  —  Ratio  colligendi  spolia  illustratur  ex  rationibus 
cuiusdam  collectoris  anni  1363,  186.  —  Recensio  amii  1353  librorum 
ex  spoliis  in  cameram  illatorum  (Spo.),  193.  —  De  copia  librorum 
ex  ratione  in  cameram  illatorum,  246.  —  Recenscntur  inventaria 
praelatorum  in  tabulario  Vatic.  asservata,  247.  —  Libri  ex  spoliis  non 
in  cameram  tantum,  sed  ctiam  in  bibliothecam  infer<  bantur,  249.  — 


XH  INDKX 


Index  secundum  alphabotum  librorum  in  registris  litterarum,  ratio» 

nibus  camerae,  recensione  spoliorum  an.  1353  memoratorum,  250    .     .    185-258 


CAPUT  H.  —  LlBKOKUM  IN   PALATIO  AVENIONENSI  ASSERVATOKUM  RECENSIO, 

TEMPORE    UltBANI   V   AN.    1309   CONFECTA 258-451 

§  1.  De  recensionibus  thesauri  Avenionensis,  258.  —  De  ratione  con- 
scribendi  inventaria  thesauri,  259.  —  Recensentur  ea,  quae  nobis 
suppetunt  inventaria  thesauri,  260-274.  —  Recensentur  quidam  libri 
an.  1344  in  thesauro  reconditi,  262-264.  —  Recensio  succincta  char- 
tarum  tabularii  Avenionensis,  anni  1343-44,  264 258-274 

§  2.  Recensio  librorum  anno  1369  in  palatio  Aoenionensi  asserva- 
torum,  274.  —  Ratio  eain  vulgandi  et  illustrandi  explicatur,  274.  — 
Recensio  tabularii  Avenionensis  anni  1369,  277.  —  Recensio  li- 
brorum  an.  1369  (Ur.),  284-437.  —  Recensio  anni  1369  registrorum 
litterarum  apostoliCarum,  433-436.  —  Iudex  secundum  alphabetum 
librorum  huius  recensionis,  438 274-451 


CAPUT   III.  —  Recensio   bibliothecae    Avenionensis   a    Gregorio  XI 

ANNO    1375    CONCINNATA    AC    DISPOSITA 451-575 

Recensionis  Gregorianae  exemplar  Naudeanum,  451;  —  eiusdem 
exemplar  Vaticanum,  452.  —  Quo  tempore  ea  recensio  sit  con- 
scripta,  452.  —  I)c  ratione  eam  vulgandi,  453.  —  Recensio  biblio- 
thecae  Avenionensis  Gregoriana,  453-561.  —  Recensio  bibliothecae 
Gregorii  XI,  antoquam  pontifex  electus  est,  propria,  518,  549-561.  — 
Index  secundum  alphabetum  librorum  recensionis  Gregorianae,  561. 


CAPUT  IV.  —  De   bibliothecae   Avenionensis  historia,  situ,  disposi- 

tione,  conformatione 575-759 

§  1.  De  historia  bibliothecae  Avenionensis,  575.  —  De  libris  Clemen- 
tis  V,  575.  —  Num  Ioannes  XXII  ditissimam  suam  bibliotJiecam 
conventui  Avenionensi  fratrutn  Praedicatorum  hereditate  relique- 
rit,  579.  —  Alias  quoque  aedes  religiosorum  libris  instruit,  581.  — 
Volumen  sermonum  eius,  582.  —  Varia  opera  a  Benediclo  XII  con- 
scriptu,  583.  —  Libri  iubente  Clemente  VI  Pai'isiis  exarati,  584.  — 
Libri  ab  eo  compositi  vel  eius  ante  pontificatum  initum  proprii,  585.  — 
De  quibusdam  libris   Gregorii  XI,  586 575-587 

§  2.  De  historia  'palalii  Romanorum  Pontiflcum  Aoenionensis,  587..  — 
Quam  non  bene  ea  sit  explorata;  fontium,  e  quibus  haurienda,  prac- 
grandis  copia,  587.  —  Auctores,  qui  de  ea  tractarunt:  Miintz,  Du- 
hamel,  Valladier,  Vitae  paparum  Avenion.,  588.  —  De  libris  expen- 


"/ 


INDKX  XIII 

sarum  camerae  apostolicae:  quaterni  rationum,  manualia  expensarum, 
libri  iotroitus  et  exitus,  590.  —  Quae  de  historia  palatii  sint  in  con- 
trovcrsia  posita,  594. 

Excerpuntur  e  rationibus  camerae  et  inventariis  palatii  docu- 
menta  historiam  eius  illustrantia:  de  tempore  Ioannis  XXII,  597;  — 
Benedicti  XII,  602;  —  Clementis  VI,  626;  —  Innocentii  VI,  644;  — 
Urbani  V,  655;  —  Gregorii  XI,  664;  —  Roborti  do  Gebennis  (Cle- 
meiitis  VII),  665;  —  Petri  de  Luna  (Benedicti  XIII),  667.  —  Lit- 
tcrae  Martini  V,  quibus  palatio  renovando  pecuniam  assignat,  669;  — 
Glossariwn  rariorum  vocabulorum  in  illis  documentis  occurren- 
tium,  670,  not.  443. 

Eruitur  e,r  documentis  prolatis  historia  el  topographia  pala- 
tii,  671.  —  De  capella  antiqua  magna  Benedicti  XII,  674.  —  De 
parte  nieridiana  palatii  antiqui  sive  Benedictini  (camera  para- 
menti),  676.  —  La  Glaciere  sive  turris  latrinarum,  676.  —  Coquina 
(turris  de  Estrapade),  buticularia,  panetaria,  677.  —  Consistoriiun 
antiquius  et  tinellus  magnus,  677.  —  Turris  s.  Ioannis  sive  Consi- 
storii  cum  capellis  s.  Ioannis  (capella  consistorii)  et  s.  Martialis 
(capella  tinelli  magni),  678.  —  Pars  occidentalis  palatii  Benedi- 
ctini,  678.  —  De  turri  Campanae  sive  s.  Ioannis,  679.  —  De  deam- 
bulatoriis  claustri  Benedictini,  680.  —  De  demolitione  sive  renova- 
tione  palatii  episcopalis  ab  Ioanne  XXII  amplificati,  680.  —  De  turri 
ss.  Angelorum  sive  de  turri  papali,  in  qua  Pontifices  cum  thesauro, 
tabulario,  bibliotheca,  681.  —  Instrumenta  possessionum  emptarum 
an.  1344  s.  pro  palatio  ampliando,  683.  —  Componuntur  cnntrover- 
siae:  pars  orientalis  palatii,  quod  novura  sivc  Clenientinum  dieitur, 
a  Benedicto  XII  magna  ex  parte  est  exstructa,  687.  —  Consistorium 
novum  non  a  Benedicto  XII,  sed  a  Clemente   est   constitutum,  687. 

Recensentur  praecipua  aedificia  exstructa  a  Clemeute  VI:  aedi- 
dificat  (1342-43)  turrim  Gardaraubae  cum  capella  s.  Michaelis,  688.  — 
Plures  distinguendae  et  gardaraubae  et  thesaurariae,  690.  —  In- 
choatur  an.  1314  opus  novum:  scholae  theologiae,  camera  artilhe- 
riae,  audientia  magna,  consistorium  novum,  capella  magna  nova  et 
pars  occidentalis,  691.  —  Innocentius  VI  perficit  terrassias  operis 
novi  et  turrim  Gachiae  sive  Audientiae,  exstruit  turrim  Revestiarii 
sive  s.  Laurentii  et  pilam,  constituit  molendinum,  munit  iter  ad 
Peyroleriam,  692.  —  Urfianus  V  adiungit  ex  parte  viridarii  came- 
ram  Romae,  693. 

Definiuntnr  quaedam  aulae  palatii:  camera  paramenti,  694;  — 
parvus  tinellus,  695;  —  audientia  magna  et  audientia  contradi- 
ctarum,  696;  —  unde  ortum  nomen  Rotae,  696;  —  de  hospitiis  vice- 
canceliarii  (camera  regestri),  camerarii,  thesaurarii,  697. 

Enarrantur  loci  in  vitis  Paparum  Aveuionensium,  qui  ad  historiam 
palatii  spectaut,  698 587-700 

§  3.  De  situ  bibliothecae  Aveniouensis.  —  Pontificcs  omnes  a  Benc- 
dicto  XII  (an.  UW7)  incoluerunt  turrim  ss.  Angelorum  in  eaque  the- 
saurum  reconditum  tenebant,  700.  —  Diversae  huius  turris  appella- 


XIV  INDEX 


tiones,  702.  —  I><!  distributione  turris  G-ardaraubae  et  Thesauri  sive 
ss.  Angolorum,  703.  —  Cur  eam  sibi  selegerint,  704. 

De  situ  bibliothecae  Ioannis  XXII,  705.  —  Cur  bibliotheca  ac  ta- 
bularium  in  oadatn  qua  thesaurus  turri  siut  reposita,  705.  —  Sub 
Clemente  VI  et  Innocentio  VI  libri  collocati  in  thesauro  et  garda- 
rauba,  706.  —  Distributio  librorum,  quam  exhibct  recensio  anni  1369, 
706.  —  De  libraria  iuxta  consistorium  anno  1376,  707.  —  De  libraria 
nova  Clementis  VII,  708.  —  De  distributione  librorum  anno  1411, 
708.  —  Nec  bibliotheca  nec  tabularium  incendio  aliove  casu  unquam 
laesa,  709 700-709 

§  4.  De  dispositione  bibliothecae  Aveniouensis.  —  Libri  etiam  in  an- 
tiquis  bibliothecis  certa  lege  dispositi,  709.  —  Bibliothecae  in  coeno- 
biis  et  studiorum  collegiis  plerumque  bifariam  divisae,  710.  —  Etiam 
in  palatio  Avenionensi  alia  bibliotheca  Thesaurariae,  alia  bibliotheca 
veri  nominis,  710.  —  Colliguntur  loci  e  rationibus  Camerae  Cle- 
mentis  VI  et  Innocentii  VI  ad  libros  et  bibliothecas  spectantes  atque 
enarrantur,  710. 

De  recensione  thesanri  anno  1369  et  in  primis  litterae  camera- 
rarii,  quibus  cardinali  Philippo  Cabassole  iniungit,  ut  universam 
supellectilem  palatii  recenseat,  713.  —  Ea  recensione  omnes  omnino 
describuntur  libri  in  palatio  asservati,  715.  —  Duae  distinguuntur 
huius  indicis  partes,  715.  —  De  dispositione  librorum  librariae  ma- 
gnae  anuo  1375,  717.  —  Quid  nomine  tabularum  in  indice  eius  anni 
veniat,  720.  —  Guilelmus  de  Manso  O.  P.  dispositionem  librorum 
anno  1382  renovat,  721.  —  Quid  de  dispositione  et  indicibus  biblio- 
thecae  Avenionensis  sit  sentiendum,  721 709-722 

§  5.  De  praefectis,  qui  feruntur,  bibliothecae  Avenionensis.  —  Recen- 
sentur  sacristae,  confessores,  bibliothecarii  Pontificum,  qui  ab  anno  1316 
dicuntur  ex  Eremitis  s.  Aug.  assumpti,  722.  —  De  eorum  indice,  qui 
Petro  Assalbiti  tribuitur,  723.  —  Num  tria  illa  munera  saeculo  XIV° 
fuerint  inter  se  coniuncta,  726.  —  Eximendi  sunt  ex  indice  sacri- 
starum  Augustinus  Novelli  et  Iacobus  Camers,  727.  —  Episcopus  Co- 
lossensis  Clementi  V  a  confessionibus,  727.  —  De  praefectis  (sive 
sacristis)  et  magistris  capellae  Pontificiae,  728.  —  De  Gaufrido 
Isnardi  et  Ioanne  de  Seduno  eleemosjmariis  secretis  et  praefectis  ca- 
pellae  1316-52,  729.  —  Recensentur  magistri  capellae  1334-94  et 
praefecti  scriptorum  bibliothecae  1316-52,  730.  —  Petrus  de  Bessio 
ord.  Carm.  confessor  et  praefectus  scriptorum  sub  Clemente  VI 
1342-52,  732.  —  Petrus  Gaufridi  ord.  Erem.  s.  Aug.  confessor,  prae- 
fectus  capellae  ct  scriptorum  bibliothecae  sub  Innocentio  VI  1352- 
61,  733.  —  Iisdem  muneribus  fungitur  1361-75  Raimundus  Da- 
conis,  734;  —  eius  socii:  Petrus  Arsenh  de  Apamia  1365  (?)-69  et 
Petrus  Amelii  de  Brenaco  1369-75,  qui  succedit  Raimundo  1375- 
1401  (?),  735.  —  Raimundus  de  Bona  et  alii  ex  ordine  Praedicato- 
rum  confessores  et  praefecti  capellae  Avenione  1378-1408  (?),  738.  — 
Compendium  eorum,  quae  ex  certis  documentis  sunt  prolata,  739.  — 


INDKX  XV 


Corriguntur  errores  indicis  sacristarum  capellae  pontificiae,  740.  — 
Qua  ratione  uiunus  illud  sit  addictum  ordini  Eremitarum  s.  Augu- 
stini,  741.  —  Cum  co  munere  nc  saeculo  XV°  quidcm  praefectura 
bibliothecae  pontificiae  certa  loge  erat  coniuncta,  742 722-743 

§  0.  De  conformatione  bibllothecae  Avenionensis.  —  Duae  distinguuntur 
bibliothecarum  aetates  earumque  definiuntur  proprietates,  743.  — 
Significantur  in  priori  aetate  diversae  bibliothecarum  classcs:  biblio- 
thecae  virorum  nobilium  et  ecclesiasticorum,  745.  —  Indicantur  earum 
discrimina,    746.  —  Varia   genera   bibliothecarum   ecclesiasticarum, 

747.  —  Inter   eas   bibliothecae  Avenionensi   suus   assignatur  locus, 

748.  —  Comparatur  cum  bibliotheca  collegii  de  Sorbona,  748.  — 
Recensentur  libri  bibliothecae  Avenionensis  secundum  diversas  di- 
sciplinas  dispositi,  749.  —  Indicantur  in  ea  plura  digna,  quae  accu- 
ratius  observentur:  copia  librorum  Nicolai  de  Lira,  s.  Augustini, 
s.  Thomae  de  Aquino,  Ioachimi  abbatis,  Petri  Ioannis  Olivi,  volu- 
mina  110  hebraica,  paucissima  graeca,  commentationes  de  paupertate, 
praeclara  collectio  librorum  Ciceronis,  751.  —  Bibliotheca  Avenionen- 
sis,  ut  reliquae  eius  temporis,  privata  potius  quam  publica  dicenda,  etsi 
ex  ea  interdum  aliquid  librorum  externis  sit  concessum,  755.  —  Con- 
sideratis   conditionibus   curiae   censenda   est  locupletissima,  756 .     .  743-759 


CORRIGENDA  ET  ADDENDA 759-775 

In  iis  potissimum  observanda  sunt  haec.  Recensentur  res  thesauri 
Bonifatiani  a  nuntiis  Pontificis  an.  1326  recuperatae,  759.  —  De 
laetitia  .quorundam  audita  morte  Bonifatii  VIII;  de  littera  antiqua 
diftongata;  de  Guilelmo  de  Broa,  episcopo  Caturcensi,  760.  —  De 
Ioanne  Coci,  episcopo  Tricastino  et  Ioanne  Lemovicensi,  qui  feruntur 
praefecti  bibliothecae  Avenionensis,  761.  —  Libri  ab  episcopo  Casi- 
nensi,  collectore  censuum  camerae,  an.  1349  Neapoli  Avenionem 
missi,  762.  —  Rationes  natarii,  qui  palatio  de  storeis  providcbat, 
ab  an.  1352-1376,  766.  —  Quid  ex  his  rationibus  de  distributione 
palatii  comperiamus,  773.  —  De  situ  audientiae  contradictarum  an- 
tiquac,  774.  —  Fueritne  Radulphus  de  Bonavilla  0.  P.  Roberto  dc 
Gebenna  (Clementi  VII)  a-  confessionibus  ab  an.  1386,  775. 

EXPLICANTUR  TABULAE  HUIC  VOLUMINI  ADIUNCTAE   ....  777-786 

Tabula  I.  A  Conventus  s.  Prancisci  Assisiensis.  —  B  Camera  propc  sa- 

cristiam  superiorem,  in  qua  repositus  erat  thesaurus  Bonifatianus,  777. 
Tabula   II.   Palatium  Romanorum  Pontificum  Avenionensc   decerptum 

ex  «  delineatione  perfecta  civitatis  Avenionensis  »  anni  1618,  779. 
Tabula  III  et  IV.  Figura  palatii  more  architectorum  delineata,  -  ct 

quidem  tab.   III:    Palatium  tempore   Innocentii   VI   c.   an.  1360;   - 

tab.  IV:  Delineatio  palatii  anno  1801  descripta,  780. 


XVI  1NDKX 


Enarrantur:  palatium  antiquum  sive  Benedictinum,  781; —  pala- 

tium   novum  sive  Clementinum,  783;  —  aedificia  ab  Innocentio  VI 

addita,  784;  —  reliquae  partes,  784. 
Tabula  V  et  VI.  Prospectus  palatii  occidentalis  et  orientalis,  785. 
Tabula   VII.    Prospectus   palatii    tempore   Innocentii   VI   c.    an.    1300 

orientalis  et  occidentalis,  785. 
Tabula  VIII.  A  Turris  ss.  Angelorum   e  platea  palatii  Clementini.  — 

B  Pars  eiusdem  palatii  occidentalis  ex  eadem  ptatea,  786. 


PROOEMIUM 

DE    RATIONE    ET    DIVISIONE    OPEBIS 


Historiam  bibliothecae  sedis  apostolicae  Ioannes  Bapt.  de 
Rossi  *  v.  cl.  merito  in  tres  distinxit  aetates,  quarum  prima  tre- 
decim  fere  priora  christianae  religionis  saecula  complectitur,  altera 
a  pontificatu  Bonifatii  VIII  (1295)  ad  tempora  Martini  V  (1417)  2 
pertinet,  tertia  inde  ad  nos  perducitur  3.  IUam,  et  longissimi  tem- 
poris  ambitu,  quo  a  nobis  distat,  et  documentorum  penuria  obscu- 
rissimam,  is,  quem  modo  dixi,  vir  clarissimus  qua  pollet  eruditione 
ac  diligentia  plurimum  illustravit;  has  vero  aliis  reliquit  discu- 
tiendas  4. 


1  Vide  eius  Commentationem  de  origine,  historia,  indicibus  scrinii  ct  bibliothecac  sedis 
apostolicae  (Romae,  1886),  quae  praecedit  tomum  I  recensionis  codicum  Palatinorum  lati- 
norum  bibliothecae  Vaticanae,  pag.  v. 

2  Alii  secundam  aetatein  usque  ad  Eugenium  IV  (1431)  producunt.  Verum,  etsi  facile 
concedam,  primum,  quem  hucusque  noverimus,  tertiae  aetatis  codicum  manu  scriptorum 
indicem  sub  eo  pontifice  esse  confectum,  tamen  mihi  persuadere  non  possum,  nihil  plane 
librorum  regnante  Martino  V  in  curia  fuisse.  Nec  me  sine  certis  indiciis  ita  sentire,  ex  iis 
facile  apparet,  quae  Theiner,  Codex  diplomaticus  dominii  tempordlis,  III,  233  de  ea  rc 
vulgavit. 

3  De  hac  tertia  aetate  vide  prae  caoteris  Muntz  -  Fabre,  La  bibliotheque  du  Vatican 
au  XV  siecle  (Vapres  des  documents  inedits,  Paris,  1887  et  MiiNTZ,  La  biblioiheque  du  Va- 
tican  au  XVI  siecle,  notes  et  documents,  Paris,  1886,  praeterea  commentationem,  quam 
paullo  ante  laudavi,  Ioannis  B.  de  Rossi.   it.  &* 

4  Maiorem  huius  operis  partem  iam  perfeceram,  cum  prodiit  liber  Mauritii  Faucon, 
La  librairie  des  Papes  d'Avignon,  Paris,  1886-87  2  voll.  Doleo  auctorem  morbo  impeditum 
in  documcntis  inquirendis,  vulgaudis,  illustrandis  non  cam  potuisse  adhibere  diligefttiam, 
rpiac  impune  omitti  non  poterat.  Nc  igitur  libri  huius  errores  quam  plurimos  corrigendo 
legentes  continenter  interpellem,  hoc  unum  eos  hic  moneo,  me  certo  consilio  in  librorum 
indicibus  vulgandis  et  eis  declarandis  sexcentis  locis  ab  illo  libro  discessisse;  quod  rectcne 
an  secus  fccerim,  legcntes  per  se  ipsi  facile  iudicabunt. 

1 


PROOEMIUM 


Insoriptio  ipsa  huius  tractationis  meae  haud  obscure  indicat, 
me  et  investigationem  et  commentationem  meam  finibus  secundae 
aetatis  circumscripsisse.  Atque  eam  quidem  ut  monumentorum 
copia  illustriorem,  sic  indicum,  quibus  singuli  codices  copiosis- 
sime  describuntur,  numero  et  amplitudine  operosiorem  et  diffusio- 
rem  sum  expertus. 

Aetas  illa,  quam  accuratius  excutiendam  assumpsi,  suapte  natura 
rerumque  cursu  bifariam  dividitur.  Prior  pars  ineunte  pontificatu 
Bonifatii  VIII  et  eo  anno  circumscribitur,  quo  Clemens  V  (1305) 
curiam  romanam  ex  Italia  in  Galliam  evocavit  ac  paullo  post 
Avenione  constituit;  altera  tempus  complectitur,  quo  summi  pon- 
tifices  Avenione  soliti  sunt  habitare,  donec  schismate  sublato  tan- 
dem  Martino  V  duce  in  romanam  patriam  remigrarunt.  Quas 
bibliothecae  pontificiae  aetates,  ut  suis  inscriberem  nominibus,  B  o  - 
nifatianam  alteram,  alteram  Avenionensem  appellavi. 


PARS  PRIOR 

DE  BIBLIOTHECAE   BONIFATIANAE  ORIGINE  HISTORIA  INDIGIBUS  " 


CAPUT  I. 

DE  THESAURO   EGCLESIAE  ROMANAE 

Saeculis  decimo  tertio  et  decimo  quarto  romani  pontifices, 
qui  iam  fere  inde  a  temporibus  s.  Silvestri  apud  ecclesiam  Late- 
ranensem  sedem  fixerant,  tum  rerum  publicarum  perturbatione  tum 
factionum  in  Urbe  inter  se  decertantium  ferocia  saepius  et  diutius 
in  dies  ab  avita  sede  exulare  coacti  sunt.  Ita  factum  est,  ut  quae 
sedis  apostolicae  essent  propria,  ab  iis  accuratius  distinguerentur, 
quae  ad  basilicam  Lateranensem  proprio  iure  spectarent.  Coepe- 
runt  sane  exeunte  saeculo  tertio  decimo  romani  pontifices  «  the- 
saurwm  nostrum  et  ecclesiae  romanae  »  appellare  quandam  col- 
lectionem  et  rerum  varietate  amplissimam  et  supellectilis  ornatu 
et  auri  argenti  gemmarumque  copia  pretiosissimam.  In  ea  enim 
quidquid  orbi  christiano  cum  dignitate  administrando  conveniret, 
concludebatur.  Hic  vasa  auro  gemmisque  fulgentia,  hic  arma  mili- 
tiarum  ecclesiae,  hic  supellex  varia  et  copiosissima  usui  quotidiano 
totius  curiae  destinata,  hic  sacculi  nummis  aureis  argenteisque 
referti,  hic  sacrarum  reliquiarum  insignis  multitudo,  hic  chartae 
pergamenae  registra  cancellariae,  hic  demum  optimorum  librorum 


5  De  his  fusius  egi  iu  commontatione,  quam  inscripsi:  Zur  Geschichte  des  Schatzes, 
der  BibUotheh  und  des  Archivs  der  Pdpste  im  vierzehnten  lahrhundert  in  Denifle  -  Ehrle, 
Archiv  fur  Litteratur-und  Kirchentjeschichte  des  Mitteldlters.  Bcrlin,  1885.  Bd.  I,  pj>.  1-49, 
228-365;  confer  Civiltd  cattolica,  ser.  13,  vol.  2,  pp.  679-696;  vol.  3,  pp.  36-57,  ct  G.  Papa- 
leoni,  in  Archivio  slorico  italiano,  scr.  4,  tom.   18,  pp.  426s. 


PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA   BONIFATIANA 


copia.  Hunc  thesaurum  romani  pontifices  sive  in  Lateranensibus 
sive  Vaticanis  aedibus  residebant,  sive  factionum  turbis  Urbe  pulsi 
vel  aestus  pestilentesque  auras  agri  romani  fugientes  Urbem  ve- 
terem,  Viterbium,  Anagniam,  Perusiam  petebant,  apud  se  retine- 
bant  atque  secum  transportabant.  De  s.  Coelestino  V  6,  Boni- 
fatio  VIII  7,  Benedicto  XI  ';  quidem  id  certis  documentis  constat, 
de  reliquis  autem  pontificibus  inde  facile  concluditur,  quod  thesauri 
pars  alia  eaque  longe  maxima,  curiae  ad  ipsius  vitae  rerumque 
usum  ita  fuit  necessaria,  ut  ea  carere  non  posset,  alia  ita  pretiosa, 
ut  nisi  in  ipsa  sede  curiae  non  videretur  posse  tuta  consistere. 
Thesauro  asservando  ac  sollicite  administrando  praeerat  car- 
dinalis  camerarius,  cui  in  suo  munere  obeundo,  exeunte  saltem 
saeculo  tertio  decimo,  assistebant  camerarius  et  duo  thesaurarii  9. 


6  Coelestino  V  ad  potitificatum  evecto  thesaurum  ecclesiae  romauae  Aquilam  atque 
indo  Neapolim  deductum  esse,  inde  mihi  constare  videtur,  quod  cum  Bonifatio  VIII  electo 
atque  coronato  de  curia  Neapoli  Romam  reducenda  ageretur,  Carolus  II  Siciliae  rex  Iusti- 
tiario  Priucipatus  et  Capitaneo  civitatis  Neapolis  die  15  m.  februarii  1295  in  haec  verba 
scripsit:  «  Cum  pro  deferendis  aniesiis  sanctissimi  patris  domini  nostri  summi  pontificis 
a  Neapoli  usque  Romam  trecenti  somerii  vel  circa,  sicut  nobis  per  camerarium  eiusdem 
domini  fuit  expositum,  necessarii  reputentur,  »  —  imperans,  ut  do  cis  cogendis  providerent. 
Vide  Minieri  -  Riccio,  Saggio  di  codice  diplomatico.  Supplem.  Napoli  1882,  p.  88. 

7  Iu  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Introitus  et  exitus  camerae  apostolicae  n.  5 
recenseutur  expensae  factae,  cum  curia  ineunte  mense  octobri  an.  1302  Anagnia  Romam 
rediret  (f.  62  b,  64  a  «  quando  recessimus  de  Anagnia»),  Notantur  inter  alia:  f.  57  a  «  Item 
domino  Gregorio  de  Genenzano  thesaurario,  qui  precessit  cum  primo  thesauro  pro  X  diebus, 
ad  VII  turon.  pro  die:  V  sol.  et  X  den.  luron.  grossorum.  »  —  «  Item  magistro  Andree 
ihesaurario,  qui  venit  cum  secundo  thesauro. »  —  Qui  sequuntur  videntur  fuisse  clerici  camerae, 
qui  thesaurum  deducebant:  f.  55  &  «  Magistro  Petro  de  Genenzano,  qui  ivit  cum  camera, 
pro  III  diebus:  XXI  turonen.  grossorum.  »  —  «  Item  magistro  Odoni  de  Sarmineto  pro 
III  diebus,  qui  ivit  cum  thesauro  XXI  turonen.  grossorum.  » 

8  De  Benedicto  XI  ex  iis  facile  patebit,  quae  paullo  post  (p.  10)  dicemus. 

9  Exeunte  saeculo  decimo  tertio  et  ineuute  docimo  quarto  tria  genera  officialium  the- 
sauro  inservientium  distinguenda  videntur:  1.  cardinalis  camerarius;  erat  is  an.  1304 
in  conclavi  Perusino  Theodoricus  Rainerius  Urbevetanus  (v.  cod.  Valic.  3824,  f.  237b,  et  hic 
paullo  post  p.  10;  confer  Ciaconium,  Vitae  et  res  gestae  pontificum  rom.  et  s.  r.  e.  car- 
dinalium  ed.  Oldoini,  Romae  1677,  II,  238);  anno  1314  in  conclave  Carpentoratensi  Arnaldus 
de  Falqueriis  (v.  in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Auenion.,  Inventaria  n.  467,  ff.  2,  26,  38  et 
Denikle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  8).  -  2.  Camerari  u  s,  qui  cardinalis  dignitate  non  erat  in- 
signitus;  eo  munere  fungebatur  sub  Bonifatio  VIII  «  dominus  Raymundus  Marcus  »  (v.  in 
Tabulario  Vatic  armar.  56,  vol.  45,  f.77a) ;  anno  1302  notatum  invonio  «  venerabilem  virum 
Iohannem  camerarium  existentem  »  (v.  in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Introitus  ct 
exitus  camerae  apost.  n.  5,  f.  la),  quem  eundem  esse  puto,  qui  an.  1310  dicitur  «  bone  me- 
morie  I  [ohannes  de  PenestraJ  electus  Spoletanus  tunc  camerarius  »  (v.  cod.  Ottob.  2516, 
f.  132o  et  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  5);  his  fortasse  accensendus  est  «  Petrus  electus 
Spoletanus  »  f  1320  (v.  in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Inventaria  n.  467,  f.  2«  et 
Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  8,  et  hic  paullo  post  p.  15).  Quin  immo,  ut  ex  multis  aliis  unum 


CAP.    I    —    I)K    TIIESAURO    ECCLESIAE    ROMANAE 


Eorum  erat,  res  omnes  suae  curae  commissas  accurate  in  inven- 
tariis  descriptas  habere,  eas  praefectis  singulorum  officiorum:  can- 
ceUariae,  capellae,  buticaUeriae,  guardarobbae,  ayquariae,  parafre- 
nariae,  panetariae,  coqainae  pro  cuiusque  necessitate  dispcnsare; 
quae  ex  spoliis  in  thesaurum  inferebantur  adnotare  ac  suis  in  locis 
reponere.  Cuius  rei  testes  sunt  volumina,  quibus  titulus:  «  Inven- 
taria  mobilium  palatii  apostolici  »  in  tabulario  Vaticano  asservata. 
Quae  modo  diximus,  eo  spectant,  ut  comprobemus,  archivum 
vel  bibliothecam  sedis  apostolicae,  quae  in  propriis  sedibus  a  pro- 
priis  administrarentur  praefectis  saeculo  tertio  decimo  exeunte 
et  ineunte  decimo  quarto  non  fuisse,  sed  et  cartas  ac  registra 
cancellariae  et  libros  manu  scriptos  in  thesauro  vel  camera  apo- 
stolica  esse  asservata.  Quare,  quae  eo  tempore  conditio  tabularii 
et  bibliothecae  romanorum  pontificum  fuerit,  ex  iis  est  cognoscen- 
dum  documentis,  quae  ad  cameram  apostolicam  spectant.  Cum 
igitur  talia  documenta,  si  tenues  particulas  quasdam  excipias, 
Bonifatio  VIII  antiquiora  nulla  nobis  suppetant,  facile  patet,  ab 
eius  demum  pontificatu  uberiorem  atque  accuratiorem  de  biblio- 
theca  pontificia  conscribi  posse  narrationem. 

CAPUT  II. 

DE  HISTORIA  ET  RECENSIONIBUS  BIBLIOTHECAE  BONIFATIANAE 

§  1.  De  recensione  thesauri  et  bibliothecae  anni  1295.  — 

Vixdum  Bonifatius  VIII  ad  pontificiam  dignitatem  evectus,  ineunte 
anno  1295  curiam  atque  thesaurum  Neapoli  Romam  reduxerat, 
cum,  ut  malis  ac  perturbationibus  temporum  superiorum  mede- 

commemorem,  iam  exeunte  saeculo  duodecimo  occurrit  nobis  «  Cencius  quondam  felicis 
recordationis  Clementis  pape  III,  nunc  vero  domini  Celestini  pape  III  camerarius,  sancte 
Marie  maioris  Urbis  canonicus  »  (v.  cod.  Vatic.  8486,  f.  1 1  a).  -  3.  Thesaurarii  duo: 
ex  iis  iam  sub  Nicolao  III  in  indice  portionum,  quae  ex  culina  pontificia  singulis  officialibus 
distribuebantur,  rccensentur  «  magister  Ricardus  de  thesauro  »  sive  ut  alio  loco  dicitur 
«  thesaurarius  »  ct «  magister  Nycolaus  de  thcsauro.  »  (v.  cod.  Ottob.  2516,  f.  182<r,  183a 
et  Galletti,  Memorie  di  tre  antiche  chiese  di  Rieti,  Roma  17G5,  pp.  173-183);  sub  Bonifa- 
tio  VIII  notatos  inveni  «  Michaelem  dc  Encret,  »  «  Cardarellum  de  Narnia  »  «  Raynaldum,  » 
«  Iacobum,  »  «  Audream,  »  «  Gregorium  de  Genenzano  »  (v.  paullo  ante  p.  4,  npt.  7  et  in  Tabu- 
lakio  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Introitus  et  exitus  camerae  apost.  n.  5,  f.  57a et  armar.  5^ 
vol  45,  f.  77  o).  -  Alios  thesaurarios  inde  a  tempore  Clementis  V  vide  in  Deniki.k-Khiu.e, 
Archio,  I,  8s. 


6  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

retur,  thesaurum  accurate  recensere  atque  describere  iussit.  Plura 
huius  inventarii  putem  confecta  esse  exemplaria,  quorum  alte- 
rum  thesaurarii  apud  se  retinerent,  ut  ipsis  constaret,  quae  res 
suae  commissae  essent  custodiae;  alterum  pontifici  vel  cardinali 
camerario  traderetur,  ut  statutis  temporibus  accuratam  a  thesau- 
rariis  exigeret  rationem  10. 

Duo  nobis  etiam  nunc  eius  recensionis  exemplaria  praesto  sunt. 
Longe  praestantius  illud,  quod  est  in  tabulario  Vaticano,  arma- 
rio  LVI,  vol.  45.  Continet  79  folia  membranacea  maioris  formae, 
lineis  continuis,  non  ut  tunc  usus  ferebat,  in  binas  divisis  columnas 
conscripta;  scriptura  inter  currentem  et  quam  gothica/m  dicunt 
media,  quam  registra  quoque  Bonifatii  exhibent.  Illud  unum  ex 
exemplaribus  esse  eo  ipse  tempore  in  curia  confectis,  suadent 
praeter  litterarum,  quam  dixi,  formam,  notae  quae  in  extrema 
voluminis  parte  adiunguntur.  In  eis  enim  res  complures,  aliae  ab 
aliis  scribis  recensentur,  quae  sub  Bonifatio  diversis  temporibus 
in  thesaurum  sunt  illata. 

Volumen,  quod  modo  dixi,  corio  subrubro  sub  Innocentio  XII 
(1691-1700)  eleganter  contectum  est,  quod  vascula,  Pignatelliorum 
insignia,  eius  dorso  impressa  demonstrant.  Folio  \ab  continentur: 
«  Capitula  inventarii  et  numerus  rubricarum.  »  Hunc  indicem 
hic  describendum  putavi,  quod  brevi  compendio  conclusam  totius 
thesauri  rationem  exhiberet. 

Poti  et  iuste  auri  f .  1  a  —  Cupe  auri  f.  2a  —  Bacilia,  coclearia  et  fur- 
celle  auri  (incisoria  et  scutelle)  f.  4  a  —  Veges,  flascones,  urcei,  iuste  et  poti 
de  argento  f.  4b  —  Cupe  de  argento  f.  la  —  Sciplii  f.  10 a  —  Bacilia  de 

10  Ac  revera  iu  recensione  thesauri  Perusiae  anno  1311  compilata,  de  qua  paullo  post 
agam,  alia  duo  describuntur  huius  inventarii  exemplaria:  N.  488.  Item  unum  invcntarium  de 
papiro,  facium  tempore  doinini Bonifatii papc  VIII sub  anno  domini millesimo  CCLXXXXV, 
existentibus  ihesaurariis  Cardarello  de  Narnia  et  magistro  Gregorio  de  Alatro,  ct  habet 
coperturam  de  carta  yrossa  pecudina.  -  N.  630.  Itcrn  unum  inventarium  de  bonis  thc- 
sauri  factum  tempore  bone  memorie  domini  Bonifatii  pape  VIII  sub  anno  domini  mille- 
simo  CCLXXXXV,  anno  primo  pontificatus  ipsius,  scriptum  de  noia  currenti  in  cartis  pecu- 
dinis,  quod  incipit  in  secundo  folio :  Item  unum  ciatum,  et  ftnit  in  penullimo :  et  quatuor  veneth, 
et  habet  coperturam  de  caria  grossa.  -  Praeterea  in  indice  Assisiensi  priore  anni  1327  re- 
censetur:  «  Item  quoddam  inventarium  factum  tempore  domini  Bonifacii  VIII  de  rebus, 
que  suo  tempore  erant  in  thesauraria;  »  in  postoriore  vero  anni  1339:  «  Item  [invenerunt] 
in  eodem  cofino  inventarium  de  cartis  edulinis,  factum  de  rebus  in  dicto  thesauro  existcn- 
tibus,  quod  incipit  in  sccundo  folio:  Item  caput,  et  finit  in  eodem:  petitiones;  et  incipit  in 
pcnultimo  folio:  Item  reposuerunt,  ci  finitur  in  eodcm:  ferris.  »  Vide  Denifle  -  Ehrle, 
Archiv,  I,  323,  357. 


CAP.    II,    §    1    —    DE    RECENSIONE    ROMANA    ANNI    1205 


argento,  coclearia,  conce,  thephanie  et  incisoria  argenti  f.  10  b  —  Scutelle, 
salzeria  et  saleria  f.  12  «  —  Rarai  et  arbores  cum  linguis  serpentinis  f.  13  a  — 
Flascones,  poti  et  cupe  de  cristallo  iasbide  et  nachara  f.  13  b  —  Cupe  de 
magaro  f.  15  a  —  Falcistofia  magna  cum  lapidibus  f.  1G  «  —  Ymagines,  the- 
nacula,  poma,  ventilabra  et  inulte  alie  res  f.  17  b  —  Ecclesia,  tabernaculum 
et  cruces  de  auro  et  argento  f.  10  &  —  Calices  de  auro  et  argento  f.  22«  — 
Canulum  ad  sacrificandum  f.  23«  —  Nappeti  pro  purificatoriis,  colatoria,  am- 
bulle,  tabernacula  et  thuribula  f.  23  b  —  Vasa  ad  aquam  benedictam  f.  24  b  — 
Candelabra  f.  25  a  —  Annuli  pontificales  et  simplices  f.  25  b  —  Acus,  lapides 
sine  castonibus.  castoni  cum  lapidibus  et  nusce  f .  20  b  —  Corona  et  mitre  f.  31«  — 
Esmalta  f.  32«  —  Cyrothece  et  ycone  f.  33«  —  Altaria  viatica  et  reliquie 
sanctorum  f.  33  b  —  Piscides,  cassedule  de  auro,  argento  et  ebore  f.  34  b  — 
Dorsalia,  frixia  pro  altari  f.  35«  —  Copertoria  pro  purificatoriis  f.  'AOb  — 
Repositoria  pro  corporalibus  f.  37  b  —  Pluvialia  f.  38  b  —  Paramenta  alba 
f.  30  b  —  Paramenta  rubea,  viridia,  violacea,  crocea,  nigra  f.  41  &  —  Camisi 
f.  43  fr  —  Amicti,  oralia.  stole  et  manipuli  f.  44  b —  Cinguli  f.  46«  —  San- 
dalia.  carpite  et  paliocti  f.  46  &  —  Coxini  et  ipsorum  coperte  f.  47  &  —  Panni 
Tartarici  f.  49  «  —  Panni  pro  coronatione  et  cena  domini  et  panni  de  Romania 
f.  49  &  —  Xamita  et  panni  Yspanici  et  Lucani  f.  50  &  —  Frusta  pannorum 
f.  51  ^  —  Cathaxamata,  cendata,  suriani,  sarge  et  aurifrixia  f.  53  b  —  Fim- 
brie,  perle,  argentura  et  aurum  tracticium  et  filatum,  ambule  cum  balsamo 
et  tyriaca  f.  55  &  —  Cortine  et  tobalie  de  Alamania  et  Lombardia  et  serice, 
tele  Remenses  et  Pisane  f.  56  &  —  Scarlata,  pelles  et  supralecti  f.  57  b  — 
Cultre  et  mataratia  f.  59«  —  Carpite,  tappetia,  coria  et  cultelli  f.  50  &  — 
Pectines,  cornua  et  potentio  f.  60  b  —  Flabella  de  carta  f.  61  a  —  Libri 
theologie  f.  62«  —  Libri  ad  divinum  officium  f.  68«  —  Libri 
i  u  r  i  s  c  i  v  i  1  i  s  et  c  a  n  o  n  i  c  i  f.  7 1  «  —  Recepta  tempore  sanct issimi  patris 
domini  Bonifatii  f.  73  &-70  «. 

Itaque  longe  maiorem  inventarii  partem  supellex  curiae  sive 
qui  thesaurus  proprie  dicitur  occupat.  De  cartis  et  registris  ar- 
chivi  nulla  prorsus  occurrit  mentio.  Libri,  quorum  nostra  plu- 
rimum  interest.  ff.  62  a  ->  73  a  recensentur.  De  ipsa  ratione,  qua 
hic  describuntur,  paullo  post  dicam. 

Folio  2«  "  incipit  recensio  his  verbis:  « In  nomine  domini,  amen. 
Istud  est  inventarium  de  omnibus  rebus  inventis  in  thesauro  sedis 
apostolice  factum  de  mandato  sanctissimi  patris  domini  Bonifacii 
pape  VIII  sub  anno  millesimo  CC°  nonagesimo  quinto,  anno  primo 
pontifwatus  ipsius.  »  —  Post  indicem  librorum  ff.  74  «-78  recen- 

11  Cum  suprema  marginis  pars  omnium  fere  foliorum,  putredine  consumpta  saeculo 
proxime  elapso  sii  reconcinnata^  numeri  foliis  in  indice  assignati  ab  iis  discrepant,  qui  non 
ita  pridem  sunt  inscripti. 


8  PAUS    I   DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

sentur  res  aliae,  quae  inde  ab  anno  1295  usque  ad  annum  1300  12 
aliae  aliis  temporibus  in  thesaurum  sunt  illatae;  quarum  plures 
eaeque  pretiosissimae  a  regibus  Angliae  et  Galliae  pontifici  erant 
oblatae.  Inter  eas  duo  erant  libri:  «  una  biblia  in  duobus  volu- 
■minibus,  coperta  de  xamito  rubeo,  cum  fibulis  et  aliis  guarni- 
mentis  argenteis.  —  Item  unum  breoiarium  in  tribus  voluminibus, 
copertum  corio  rubeo,  cum  fibulis  de  argento.  » 

Licet  quod  prae  manibus  habemus  eius  inventarii  exemplar 
neque  in  Perusino  neque  in  Assisiensibus  thesauri  indicibus  com- 
pareat,  tamen  constat  id  anno  1339  Assisio  in  tabularium  Ave- 
nionense  delatum  esse  13.  Ibidem  asservabatur  anno  1594,  cum 
«  tempore  legationis  cardinalis  Octaviani  de  Aquaviva  libri,  qui 
in  archivio  palatii  Avenionensis  reperti  sunt,  »  describerentur  14. 

Alterum  multo  recentius  atque  imperfectius  huius  indicis  exem- 
plar  cod.  5180  bibliothecae  Parisiensis,  quam  nationalem  vo- 
cant,  continetur,  volumine  cartaceo,  formae  maioris,  foliorum  204. 
Id  saeculo  XVII  vel  XVIII  non  sine  aliqua  oscitantia  ex  Vati- 
cano  exemplari  descriptum  est;  id  ex  eo  facile  patet,  quod  etiam 
in  codice  Parisiensi  notae,  quae  in  Vaticano  a  variis  scribis  sunt  ad- 
ditae,  in  eadem  plane  verba  desinunt.  —  Caeterum  fere  tota  haec  . 
thesauri  recensio  abhinc  paucis  annis  typis  descripta  est.  Priorem 
eamque  longe  maiorem  partem,  quae  supellectilem  curiae  com- 
plectitur  E.  Molinier,  solo  usus  apographo  Parisiensi,  inde  ab 
anno  1882  vulgare  coepit  15.  Reliquam  partem,  in  qua  libri  sive 
bibliotheca  recensetur,  ipse  ex  Vaticano  exemplari  publici  iuris 
feci  16. 


12  Describuntur  enim  res  thesauio  adiunctae  f.  73 a  III  kal.  ianuarii  au.  1295,  f.  73  b 
dic  XVII  aprilis,  f.  75«  an.  1298,  f.  76  a  an.  1300. 

13  In  iudice  cartarum  et  librorum  eo  tempore  Avenionem  missorum  recensetur:  «  Item 
alius  liber  inventarii  de  thesauro,  qui  incipit  in  secundo  folio:  In  nomine  domini,  et  finit: 
ponderis,  et  in  penultimo  folio  incipit  in  nigro:  Item,  et  finit:  viridi,  et  cst  copertus  de 
carta  pecudis  vetere.  »  Vide  in  Tabulario  Vatic,  Rcgesta  Avenion.  Clementis  VII,  tom.  38, 
ff.  315s  et  Denifle,  Dic  pdpstlichen  Registerbdnde  des  13  lhs.  und  das  Inventar  derselben 
vom  I.  1339,  in  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  II,  102  et  hic  paullo  post  p.  22. 

14  In  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Index  archivii  Avenionensis  (caret  certo 
signo)  f.  36b,  n.  18:«  Inventarium  de  omnibus  rebus  inventis  in  ihesauro  sedis  apostolice, 
facturn  de  mandato  sanctissirni  patris  Bonifatii   VIII  anno  1295,  pontificalus  sui  an.  I.  » 

15  Vide  in  Bibliotheque  de  Vecole  des  chartes,  tom.  43,  pp.  276-310,  626-646;  tom.  45, 
pp.  31-57;  tom.  46,  pp.  16-44,  tom.  47,  pp.  646-667,  sub  titulo:  Inventaire  du  tresor  du 
saint-siege  sous  Boniface    VIII. 

16  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  21-41. 


CAP.    II,    §    2    DE   RECENSIONE    PERUSINA   ANNI    1311  9 


§  2.  De  recensione  Perusina  anni  1311.  —  Cum  die  7  m.  se- 

pteinbris  anni  1303  instigante  Philippo  illo  Pulchro  Galliae  rege 
a  Guilelmo  de  Nogareto  et  Iohanne  Sciarra  Columna  palatium 
pontificis  Anagniae  insigni  scelere  invaderetur  ac  militibus  diri- 
piendum  traderetur,  haud  ita  parva  pars  thesauri  romanae  ec- 
clesiae  dispersa  periit.  Quanta  ea  iactura  fuerit,  facile  cognoscet, 
qui  inventarium  thesauri  anno  1295  confectum  cum  Perusino 
contulerit,  de  quo  modo  dicam.  Ut  eam,  qua  poterat  ratione, 
repararet  Benedictus  XI  litteris  die  6  m.  novembri  et  7  m.  decem- 
bris  1303  datis  17  omnibus,  qui,  cum  «  summum  illud  nefas  » 
patraretur,  aliquid  ex  thesauro  surripuissent  aut  ad  quorum  manus 
ex  hac  immani  rapina  aliquid  pervenisset,  severissime  mandavit, 
ut  id  quantocius  domino  Iohanni  camerario  vel  poenitentiariis 
apostolicis  vel  prioribus  ordinis  praedicatorum  vel  guardianis 
fratrum  minorum  restituerent,  ad  cameram  transmittendum.  Quod 
ut  efficacius  urgeret,  magistrum  Bernardum  de  Roiardi  in  Cam- 
paniam  destinavit,  ubi  «  adhuc  multa  de  thesauro  et  de  bonis 
predictis  detineri  >  dicebantur.  Nec  suo  fructu  eam  legationem 
caruisse  ex  nota  perspicimus  in  regesto  Clementis  IV  ls  ad  mar- 
ginem  adpicta :  «  Regestum  istud  fuit  dblatam  ex  camera  domini 
Bonifatii  pape  VIII  tempore  captionis  sue  et  restitutum  domino 
B.  Roiardi  cum  diminutione  ista.  »  Ex  qua  nota  etiam  patet,  ne 
a  libris  quidem  praedones  manus  abstinuisse  19. 

Mortuo  Bonifatio  paucis  diebus  postquam  Anagnia  Romam 
redierat  (11  m.  oct.  1303),  Benedictus  XI  vixdum  (22  m.  oct.  1303) 
pontifex  electus,  iisdem  quibus  Bonifatius  fluctibus  iactari  coeptus 
est.  Quare  iam  ineunte  vere  de  curia  Perusiam  transferenda  egit. 
Rehus  omnibus  rite  dispositis  die  6  m.  maii  anni  1304  in  canonica 
s.  Laurentii  Perusiae  sedem  posuit  2U.  Ut  Bonifatius  Anagniam 
sic  Benedictus  thesaurum  secum  Perusiam  deduxit.  Quo  mortuo 
(7  m.  iulii  1304)  cardinalium  collegium  secundum  constitutionem 

17  Regesta  Vatic.  Benedicti  XI  (n.  51)  an.  I,  dc  ciiria  epist.  1,  21,  ff.  199,  202  et 
Theiner,  Codex  diplom.  dom.  temp.,  I,  395,  396. 

1S  lier/esta  Vatic.  Clementis  IV  (n.  32)  tom.  iii,  f.  6Gb. 

19  Quin  etiam  Clemens  V  cum  die  20  m.  aprilis  an.  1312  multis  iniuriarum  Bonifatio 
illatarum  veniam  daret,  illos  excipiendos  esse  ccnsuit,  qui  «  in  captione  dicti  Bonifatii  di- 
sjiersione  et  dctcntione  thesauri  ecclesiae  culpabilcs  esse  noscuntur  »  (vide  Theiner,  Codcx 
diplom.  dom.  temp.,  I,  453). 

20  V.  Brevi  annali  della  eiitd  di  Perugia  (1 194-1 352;  in  Archivio  storico  >i"i;ano, 
ser.  I,  tom.  10,  part.  i,  p.  G0. 


10  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

Gregorianam  conclave  ingressum  selegit  cardinales  Robertum  Ci- 
sterciensem  et  Iacobum  Gaietani  de  Stefaneschis,  ut  cum  cardinale 
Theoderico  Raineri  camerario  sedis  apostolicae,  thesaurum  accu- 
rate  iuberent  recognosci  ac  sic  recognitum  domino  Theoderico 
cardinali  consignarent  ecclesiae  romanae  et  futuro  romano  pon- 
tifici  conservandum. 

Ilaec  tum  ex  iis  colligimus,  quae  post  mortem  Clementis  V 
Caq)entorati  acta  sunt  21,  tum  ab  Arnaldo  de  Villanova  22  cla- 
rissimo  illo  medico  cognoscimus,  qui  tunc  ipse  Perusiae  versabatur. 
Is  enim  gloriatur,  librum  quendam  suos  continentem  tractatus 
«  nunc  divina  provisione  signatum  esse  cum  publica  sollemnitate 
iu  thesauro  apostolice  sedis  23.  »  —  Iuvat  hunc  locum  nondum 
typis  descriptum  ex  codice   Vaticano  3824  hic  inserere. 

Arnaldus  enim  cum  quaedam  sua  somnia,  quae  in  tractatu  «  de  tempore 
adventus  antichisti  »  incautius  vulgaverat,  pertinaciter  defenderet,  tum  Pari- 
siis,  tum  Romae  a  Bonifatio  VIII,  tum  Perusii  in  carcerem  coniectus  atque 
a  quibusdam  ordinis  praedicatorum  theologis  acerrime  est  impugnatus.  Quare 
cum  electo  Clemente  V  nova  spes  sibi  affulgere  videretur,  die  24  m.  augusti 
anni  1305  Burdigale  «  in  presentia  domini  Clementis  summi  pontificis  et  ipso 
sedente  pro  tribunali  ad  audientiam  publicam  in  aula  palatii  arcliiepiscopalis 
Burdigalensi  »  hunc  legit  libellum  supplicem : 

«  Coram  vobis  sanctissimo  patre  domino  Clemente  quinto  dei  provisione 
«  summo  pontifice  propono  et  confiteor  ego  magister  Arnaldus  de  Villa  nova, 
«  me  scripsisse  multa  opuscula  super  evangelica  veritate  secundum  lumen  michi 
«  concessum  a  domino  Ihesu  Christo.  Quorum  opusculorum  pars  maior  fuit 
«  per  dominum  Benedictum  olim  papam  et  immediatum  antecessorem  vestrum 
«  in  camera  sedis  apostolice  collocata  24,  licet  per  modum  prede  silenter  occu- 
«  passet  omnes  scripturas,  quas  ego  spontaneus  ad  presentandum  eidem  por- 
«  taveram.  —  Deinde  post  obitum  eius  per  dominos  cardinales  scilicet  dominum 
«  Theodericum  Urbevetanum  et  dominum  Robertum  Cisterciensem  et  domi- 
«  num  Iacobum  Guayethani  constitutos  per  collegium  ac  recognoscendum  et 
«  consignandum  bona  papalis  camere  simul  cum  camerario  sedis  apostolice 
«  domino  Ioanne  de  Penestra  electo  Spoletano  fuerunt  predicta  opuscula  con- 
«  signata.  —  Postmodum  vero  ex  habundanti  cautela  coram  eodem  camerario 
«  ego  ipse  cum  attestatione  publica  distinxi  predicta  opera  vel  tractatus  non 

21  Vide  paullo  post  p.  12,  nota  29  ot  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  8. 
*2  De  eo  vide  imprimis  Menendez  -  Pelayo,  Historia  de  los  heterodoxos  cspanoles,  I, 
449-488,  720-781  et  Haureau,  Histoire  Utteraire  de  la  France,  XXVIII,  26-126. 

23  Cod.  Vatic.  3824,  f.  237  b. 

24  Arbitror  ea  in  «  quaternis  sive  cartapellis  »  conclusa  esse,  quae  in  indice  Perusino 
sub  n.  68  recensetur. 


CAP.    II,    §   2   —    DE    RECENSIONE    PERUSINA    ANNI    1311  11 

«  solum  titulis  sed  iniciis  omnium,  rememorando  et  explicando  zelum  meum 
«  et  diligentem  sollicitudinem  presentandi  et  subiciendi  omnia  dicta  opera  vel 
«  traetatus  examini  et  iudicio  apostolice  sedis.  prout  apparet  per  publicum 
«  instrumentum  25  inde  confectum  per  manum  Ioannis  de  Garcino  dicti  Rici 
«  publica  auctoritate  sedis  apostolice  notarii.  ...» 

Cum  post  molestissimam  dilationem  tandem  die  5  m.  iunii 
anno  1305  Clemens  V  summus  pontifex  esset  renuntiatus,  cardi- 
nales  Perusia  ad  se  Lugdunum  evocavit,  ubi  triregno  accinge- 
retur.  Eodem  ab  Ioanne  de  Penestra  camerario,  electo  episcopo 
Spoletano,  cum  insignibus  ad  coronationem  necessariis  exigua 
quaedam  pars  thesauri  —  inter  alias  res  ex  libris  novem  registra 
Bonifatii  et  unum  Benedicti  2,i  —  in  Galliam  est  delata  ~7 ;  reliqua 
vero  eaque  longe  maior  sub  cura  duorum  custodum  mercede  ad 
id  conductorum  2S  remansit  Perusiae,  urbe  nimirum  Guelficae  fa- 
ctioni  atque  romanis  pontificibus  tunc  quidem  addictissima. 

25  Vide  huius  protestationis  initiuny  f.  214  & :  «  Incipit  protestatio  facta  Perusii  coram 
«  domino  camerario  summi  po.itificis.  -  Iu  nomine  doiniui,  amen.  Anno  nativitatis  eiusdem 
«  M°  CCC°  1111°,  indictione  secunda,  die  XVIII  mensis  iulii,  apostolica  scde  vacante  et  rc- 
«  verondis  patribus  dominis  cardinalibus  in  papali  palacio  inclusis  pro  electione  summi  pon- 
«  tificis  celebranda,  discretus  vir  magister  Arnaldus  de  Villa  nova  medicus  constitutus  in 
«  presencia  venerabilis  patris  domini  Iohannis  dei  gratia  electi  Spoletani  sedis  apostolice 
«  camerarii  meique  notarii  et  testium  subscriptorum,  quondam  protestationem  legit  et  fecit 
«  in  scriptis  in  hec  verba  ...» 

26  Vide  in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.  -Inventaria,  vol.  467,  ff.  24  a,  37 a  et 
in  Denifle  Ehrle,  Archiv,  I,  425. 

27  Id  patet  ex  recensione  quarundum  rerum  in  camera  asservatorum,  quam  ox  cod.  Otto- 
boniano  2516  vulgavit  Galletti,  Del  vestarario  della  santa  romana  chiesa.  Roma  1758.  - 
Vido  Galletti  1.  c.  p.  Ihs,  et  cod.  Ottob.  2516,  f.  132":  «  In  nomine  domine,  amen.  Anno 
ditiiiini  millcsimo  CCC  decimo,  die  nona  rnensis  februarii,  pontificatus  sanctissimi  patris 
domini  Clementis  pape  V,  in  libro  portato  per  bone  mcmorie  /[oannem]  olim  Spoletanum 
electum  tunc  camerarium  invenitur,  quod  de  tempore  dornini  Bonifatii  erant  in  camera 
seu  in  thesauro  XVI  poti  de  auro.  ct  de  tempore  domini  Bencdicti  VII  poti  de  auro  di- 
versarum  formarum,  et  sic  sunt  in  universo  XXIII  de  auro.  » 

«  Invenitur  in  libro  thesauri  facto  Avinione  die  XV  mensis  maii  anni  MCCCVIII, 
quod  XXII  poti  de  av.ro  fucrunt  portali  per  dictum  electum  apud  Lugdunum  (u\n  Clemens 
coronatus  est)  et  sunt  in  thesauro,  quod  est  in  curia.  -  Item  invenitur,  quod  de  tempore 
dominorum  Bonifatii  et  Bencdicti  crant  CXV  annuli  in  thesauro,  de  quibus  sunt  in  the- 
saurq,  quod  est  Avinione  XVII,  qui  sunt  portati  per  electum  predictum;  et  sic  reslmti 
Perusii  secundum  libros  predictos  LXXXXVIII anuli.  -  Itern  invenitur,  quod  de  tempore 
dominorum  Bonifatu  et  Benedicti  crant  secundum  dictum  librum  in  thesauro  sru  ca- 
mera  XXXVII  cupc  de  auro,  de  quibus  invcnitur,  quod  sunt  portair  per  dictum  ele- 
ctum  XX  VIII,  et  sunt  in  (hesauro,  quod  est  Avinione,  et  sic  restant  Perusii  secundum 
dictum   librum  novem  cupr  dr  auro.  » 

28  Vide  Regesta  Vatic.  Clementis  V  (n.  54)  anni  n,  f.  150&  et  Regestum  Clementis  V, 
II,  172  piaeterea  Deniflk  -  Kiiri.k,  Archiv,  I,  228,  not.  2,  cf.  paullo  post  p.  12. 


12  PARS   I     DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

Interea  Clemens  die  12  mensis  augusti  anni  1308  concilium 
generale  in  diem  1  m.  octobris  anni  1310  Viennam  indixit,  idque 
paullo  post  die  4  m.  aprilis  1310  in  diem  1  m.  octobris  1311  distulit. 
Praeter  alia,  quibus  se  ad  hunc  conventum  disponeret,  thesaurum 
tum  «  antiquum,  »  qui  Perusio  in  Galliam  erat  transmissus,  tum 
« novum,  »  qui  in  Gallia  sub  eius  pontificatu  creverat,  litteris 
die  2  m.  augusti  1311  datis  Avenione  Viennam  transferendum  atque 
in  castro  de  Bastida  prope  eam  civitatem  collocandum  curavit  29. 
Eodem  consilio,  nisi  quid  me  fefellerit,  iam  paullo  prius  de  the- 
sauro  Perusino  quoque  Viennas  deferendo  egerat. 

Litteris  enim  die  15  m.  martii  anni  1310  Avenione  datis  30  ad 
magistrum  Gregorium  de  Placentia,  Vitalem  de  Cabanaco,  Guillel- 
mum  de  Lua:  «  mandamus,  inquit,  quatenus  ad  eivitatem  Peru- 
sinam  personaliter  accedentes  vos  vel  duo  vestrum  a  dilectis  filiis 
magistris  Iacobo  de  Casalibus  decano  S.  Severini  Burdigalensis  et 
Petro  de  Eugubio  canonico  Laudunensis  ecclesiarum,  camere  nostre 
clerico  thesaurum  nostrum  sive  in  aurea  vel  argentea  pecuniis 
aut  auri  vel  argenti  massis  aut  vasis  sive  annulis,  lapidibus  pre- 
tiosis  ac  sericis,  scarletis  aut  lineis  et  tappetis  seu  quibuscunque 
aliis  pannis  et  rebus  consistant,  custodie  ipsorum  commissum  petere 
et  recipere  et  ad  cameram  nostram  una  cum  altero  predictorum 
magistrorum  Iacobi  et  Petri  deferre  fideliter  studeatis  3I.  »  —  Aliis 
litteris  31  eodem  die  datis  his  duobus  custodibus  thesauri  iniunxerat, 
ut  iis,  quos  mitteret,  nuntiis  thesaurum  «  assignarent  »  ac  paullo 
post  addit :  «  Volumus  insuper,  quod  alter  vestrum,  qui  cum  nun- 
tiis  et  thesauro  predictis  non  venerit,  transsumpta  omnium  pri- 
vilegiorum,  instrumentorum,  munimentorum  et  registrorum  in 
libris  de  pergameno  scriptorum,  que  custoditis  cum  thesauro  pre- 


29  Vide  Denifle-Ehrle,  Archiv,  1,7,  not.  1,  et  in  Tabulario  Vatic,  Regcsta  Vatic. 
Clernenlis  Y  (n.  58)  anni  VI,  de  ciiria,  f.  2946,  epist.  111.  -Iuvat  hic  casus  advcrsos  huius 
thesauri  Avenionensis  breviter  indicare.  Is  paullo  post  conciliura  in  duas  divisus  erat  partes, 
quarum  altera  in  castrum  de  Montiliis  delata,  haud  ita  multo  post  mortem  Clemontis  a 
eius  nepote  Bertrando  de  Guto,  Leomaniae  et  Altivillaris  comite,  direpta  est.  (Vido  in  Tabu- 
lario  Vatic,  Archiv.  Avcnion.,  Lwentarium  bonorum  mobilium  Clementis  V  ci  processus 
conlra  usurpatores  eorum,fxo\.  467);  altera  pars  Carpentorati  apud  cardinales  in  conclavi 
asservata,  cum  die  14  m.  iulii  an.  1314,  omnia  factionum  turbis  disiicerentur,  similem  etsi 
miiuis  acerbam   subiit   iacturam;  (vide  Baluze,   Vitac  paparum  Avinionensium,  II,  287). 

30  Vide  Reiiesta  Vatic.  Clementis  V  (n.  57)  anni  V,  f.  277  6,  epist.  27,28,  29  ot  De- 
nifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  44  et  Regestum  Clementis  V,  IV,  403  .s\ 

31  L.  1.  cit. 


CAP.    II,    §   2   —    DE    RECENSIONE    PERUSINA    ANNI    1311  13 

dicto,  fieri  faciat  illaque  nobis,  quam  citius  facta  extiterint,  studeat 
destinare ;  quodque  originalia  dictorum  privilegiorum,  instrumen- 
torum,  munimentorum  et  regestrorum  ac  res  illas  modici  valoris, 
quas  in  thesauro  conservatis  eodem,  queve  vobis  et  dictis  nuntiis 
non  videbuntur  portande,  in  domo  fratrum  minorum  beati  Fran- 
cisci  de  Asisio  in  aliquo  tuto  loco  deponere  studeatis.  Ad  quorum 
custodiam  ille  ex  vobis  ditobus,  qui  cum  thesauro  predicto,  ut 
premittitur,  non  venerit,  remaneat,  quousque  a  nobis  super  hoc 
aliud  receperit  in  mandatis.  »  Denique  iubet  eos,  duo  conficere 
publica  instrumenfca,  in  quibus  distincte  per  singula  omnia,  quae 
aut  Avenionem  transmittenda  nuntiis  traderent,  aut  Assisii  depo- 
nerent,  describerentur. 

Quo  tempore  nuntii  Perusiam  venerint,  me  latet,  at  hoc  qui- 
dem  constat  ex  annalibus  decemviralibus  32  Perusinis,  die  de- 
mum  7  m.  novembris  anni  1310  in  consilio  priorum  artium 
et  sapientum  de  eorum  adventu  ac  mandatis  esse  actum.  Petie- 
runt  enim  nuntii  «  pro  parte  summi  pontificis  a  communi  Perusii 
scortam  usque  ad  Senas  pro  thesauro  ad  ipsum  pontificem  defe- 
rendo  et  pro  thesauro  deponendo  in  loco  beati  Francisci  de  As- 
sisio  usque  ad  Assisium.  »  Qua  petitione  breviter  discussa  maior 
pars  in  eam  ivit  sententiam,  ut  imprimis  « pacta  et  promissiones 
facta  inter  ecclesiam  romanam  et  commune  Perusii  tempore  ad- 
ventus  Benedicti  pape  XI  accurate  considerarentur,  et  si  in  ipsis 
promissionibus  commune  Perusii  non  esset  in  aliquo  obligatum 
ratione  dicti  thesauri,  quod  libere  litteris  dicti  summi  pontifcis 
obediretur ;  dummodo  prius  pro  parte  communis  Perusii  scribe- 
retur  dicto  summo  pontifici  et  dominis  cardinalibus,  quo  certius 
constaret,  de  eorum  intentionis  voluntate  processisse,  ut  praedicta 
per  nuntios  petita  fierent. »  Deinde  diebus  5  et  6  m.  ianuarii  et 
diebus  5  et  6  m.  martii  1311  Perusini,  fortasse  de  voluntate  Cle- 
mentis  V  iam  certiores  facti,  in  comitiis  tum  minoribus  tum  maio- 
ribus  arbitrio  decem  priorum  artium  commiserunt,  ut  «  super 
impensa  fienda  pro  scorta  thesauri  domini  pape  et  provisione 
fienda  nunciis  domini  pape  deferentibus  ipsum  thesaurum 33  »  quae 
opportuua  viderentur,  statuerent. 

32  Vide   in  Tabulario  publico  Perusino  (archivio  decemvirale)  Annali  decemvir"// , 
tom.  1310-1312,  f.  13  &  ct  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  229s. 

33  L.  cit.  f.  AAab,  44«,  53&,  546  et  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  231. 


14  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

Paullo  post,  totuni  negotium  procrastinari  coeptum  est,  sive 
Perusini  nova  in  dies  opponerent  obstacula,  sive  clarius  appare- 
ret,  quantae  aleae  res  esset,  per  terras  tot  factionum  turbis  lace- 
ratas  tantam  auri  argentique  copiam  transferre.  Quae  obstacula 
atque  pericula  ut  certius  eliderentur,  totius  rei  cura  commissa 
est  cardinali  Gentili  de  Monteflore,  qui  ex  Hungaria  rebus  omni- 
bus  insigni  sollertia  et  dexteritate  compositis,  brevi  Avenionem 
videbatur  reversurus  31. 

Interea  dum  adventus  cardinalis  expectatur,  nuntii  una  cum 
custodibus  a  die  28  m.  februarii  ad  diem  4  m.  iunii  1311  prae- 
claram  illam  totius  thesauri  35  recensionem  conscripserunt,  quam 
paullo  ante  Perusinam  diximus.  —  Ex  iis,  quae  in  litteris  pon- 
tificis  de  thesauro  describendo  et  de  monumentis  transcribendis 
imperantur,  facile  patet,  officiales  curiae  Avenionensis  de  his  rebus 
minus  accurate  fuisse  edoctos.  Quare,  cum  neque  Avenione  neque 
Perusii  distincta  totius  thesauri  recensio  praesto  esset,  ea  im- 
primis  videbatur  conficienda,  qua  Avenionem  transmissa  came- 
rarius  certa  via  et  ratione  quae  in  Galliam  essent  transferenda, 
quae  Assisii  reponenda,  posset  seligere.  Thesaurus,  ut  ante  iam 
saepius  monui,  tum  in  supellectili  curiae,  tum  in  bibliotheca,  tum 
in  archivo  cancellarii,  tum  in  sanctis  reliquiis  capellae  papalis 
consistebat.  Ex  niis  prior  eaque  longe  maior  pars  in  inventario 
Perusino  ita  distincte  describitur,  ut  ex  foliis  452  a  usque  ad  538  h, 
quibus  concluditur,  folia  452«usque  ad  510«  occupet.  Singulae 
autem  huius  supellectilis  partes  ita  fere  recensentur,  ut  priori 
loco  (ff.  452-478)  3<5  enumerentur  quae,  cum  maioris  essent  pretii, 
Avenionem  viderentur  mittenda,  posteriori  (ff.  478-510)  quae  quod 
essent  minoris,  Assisii  essent  reponenda.  —  Postmodum  cum  res 
in  Galliam  transferendae  erant  Lucae  deposita  vel  forte  iam 
ibidem  direpta,  ad  marginem  huius  inventarii  addita  voce  «  non  » 
ea   omnia   sunt   indicata,   quae   cum   Lucam   non   essent   trans- 

34  Vide  Monumenta  Vaticana  historiam  regni  Hungariae  illustrantia,  tom.  2:  Acta 
legationis  card.  Gentilis  de  Monteflore.  Budae,  1885. 

35  Exemplar  eius  tunc  Perusii  vel  in  curia  nitidissime  nota  currenti  in  mem- 
branis  exaratum  asservatur  in  Tabulario  Vatic,  Regesta  Avenion.ACfementis  VI,  vol.  10, 
ff.  452-538.  -  Vide  de  eo  Wenk,  ijbcr  pdpstfichc  Schatzvcrzeichnisse  des  13  und.  14.  Ih. 
und  ein  Verzeichniss  dcr  papstlichen  Bibliothek  -mm  I»  1311  in  Mitlheilungen  des  Insti- 
tutes  fur  osterreich.  Geschichtsforschung,  VI,  4TOet  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  149  5. 

36  Fol.  478  &  ad  marginem:  «  Hucusque  fuerunt  portata  Luce  predicta;»  et  paulln 
post:  «  Corrige  usque  hic.  » 


OAP.    II,    §    2    —    DE    RECENSIONE    PERUSINA    ANNI   1311  15 

missa.  Assisii  erant  requirenda.  Sic  non  raro  ducta  ad  marginem 
per  totam  paginam  linea  notatur  «  non  per  fotum.  »  Id  vere  hac 
nota  dici  inde  facile  patet,  quod  fere  quae  voce  «  non  »  notantur, 
in  inventariis  Assisiensibus  compareant. 

Sequitur  fF.  510-538  descriptio  bibliotheeae,  in  cuius  clau- 
sula  f.  538  b  ad  marginem  notatur:  «  Preclicti  tibri,  quinterni  et 
scripture  non  fuerunt  portati.  »  De  hac  parte  non  est  cur  dicam 
plura,  cum  eam  paullo  post  sim  vulgaturus.  —  De  reliquiis 
f.  538  b  in  extremo  inventario  dicitur:  «  Item  restant  ad  scriben- 
dum  reliquie,  quas  obmisimus  propter  ipsarum'reverentiam  usque 
ad  portationem.  »  —  Demum  eodem  loco  de  archivo  notatur: 
«  Item  non  scripsimns  ea,  que  sunt  in  camera,  quam  consuevit 
tenere  dominus  camerarius,  quia  longum  esset  illa  per  singula 
conscribere,  cum  sint  ibi  registra  multorum  summorum  ponli/i- 
cum  cum  muttis  tibris  sive  quaternis  et  cartulariis  de  papiro  of- 
fitialium,  qui  fuerunt  tempore  in  offitiis  plurium  dominorum 
summorum  pontificum.  Sunt  etiam  ibi  multi  libri  et  rafiones  de- 
cime  de  multis  temporibus.  Sunt  etiam  midta  acta  et  munimenta 
causarum,  que  ventilabantur  coram  auditore  camere,  cum  midtis 
aliis  iuribus  romane  ecclesie.  Que  omnia  consistunt  in  saccis  et 
scrineiSy  prout  dimissa  fuerunt.  » 

Die  26  m.  martii  1312  tandem  cardinalis  Gentilis  de  Monte- 
flore  Perusiam  pervenit 37.  Itaque  iam  de  proximo  in  comitiis  ci- 
vitatis  viginti  militibus  thesaurum  Senas  usque  deducturis  stipen- 
dium  est  assignatum.  Quare  non  dubito,  quin  paullo  post  cardinalis 
cum  priore,  quam  dixi,  supellectilis  parte,  quae  cum  fere  tota 
in  auro  argento,  gemmis  consisteret,  maximi  erat  pretii,  Senas 
atque  inde  Lucam  sit  profectus.  Ibi  substitit  eo  morbo,  quo  die 
12  m.  octobris  summa  cum  pietatis  significatione  obiit,  impeditus, 
quominus  iter  perficeret.  Thesaurum,  quem  secum  deduxerat  atque 
Lucam  ingressus  in  ecclesia  s.  Frediani  deposuerat,  paucis  inde 
elapsis  annis  mense  iunio  1314  Ghibellini  totum  diripuerunt  ac 
disperserunt.  Cum  vero  haec  profecto  immanis  iactura,  ut  ex  iis, 
quae  ante  dixi,  facile  patet,  neque  bibliothecam  neque  archivum 
attigerit,  in  ea  enarranda  hic  diutius  non  immoror  3S. 

37  Vide  in  Tabulario  Perusino,  Annali  decemvirali,  tom.  1310-1314,  f.   14/;,  15"  <■' 
Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  233  s. 

38  De  eo  fusius  egi  in  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  236. 


16  PARS    I    —    DE    MBLIOTHECA    BONIFATIANA 

Paullo  post  Perusinus  quoque  thesaurus  haud  ita  levem  iactu- 
ram  suhiisse  videtur.  Anno  enim  1319  Petrus  episcopus  Spole- 
tanus,  qui  munere  recollectoris  thesauri  seu  decimarum  eccle- 
siae  fungebatur,  tres  coffinos  et  unum  fardellum  apud  fratres 
Praedicatores  Perusinos  deposuit.  Eo  vero  paucis  post  mensibus 
mortuo  eius  nepotes  Petrus  Primayrani  et  Franciscus  Bindi  de 
Montechello  dolo,  promissis,  minis  fratribus  res  eorum  custodiae 
commissas  eripuerunt.  Continebant  illae  praeter  egregiam  pecuniae 
summam  vasaque  argentea:  «  unam  bibliam  in  decem  volumi- 
nibus,  unum  par  decretalium  glosatorum,  unum  decretum  glosa- 
tum;  »  qui  libri,  essentne  ex  thesauro  Perusiae  asservato  desumpti, 
an  iis  ipsis  annis  ad  cameram  apostolicam  delati,  ex  certis  in- 
diciis  dignoscere  non  potui 3J. 

§  3.  De  recensionibus  thesauri  et  biliothecae  Assisiensibus.  — 
Quo  tempore  ea  thesauri  pars,  quam  cardinalis  Gentilis  Lucam 
proficiscens  Perusiae  reliquisse  videtur,  inde  Assisium  sit  translata 
non  reperio.  Hoc  unum  constat,  eam  anno  1319  ineunte  in  inte- 
riori  camera  superioris  sacristiae  ecclesiae  s.  Francisci  Assisiensis 
esse  asservatam.  Is  tunc  «  locus  tutior  ceteris  aliis  de  provincia 
ducatus  Spoletani  40  »  habebatur.  Verum  cum  die  19  m.  septem- 
bris  1319  Ghibellini  duce  Mutio  domini  Francisci  eiectis  Guelfis 
Assisium  occuparent  41,  de  hac  quoque  thesauri  parte  actum  vide- 
batur.  Ac  revera  paucis  diebus  post  suam  in  urbem  irruptionem 
illius  factionis  duces  imprimis  «  Vangnis  de  Puppio,  honorabilis 
potestas  et  Mutius  domini  Francisci  honorabilis  capitaneus  dicte 
civitatis  »  effractis  ostiis  primum  pecuniam,  paullo  post  alias  plu- 
rimas  res  surripuerunt  ac  partim  Aretium  et  Fabrianum  ad  sup- 
pignorandum  transmiserunt,  partim  inter  se  dispertierunt  42. 

Quare  cum  tandem  mense  martio  1322  urbe  a  Perusinis  expu- 
gnata,  Mutio  cum  suis  dilapso,  Guelfi  rediissent,  Pontifex  continuo 
Ioanni  de  Amelio  thesaurario   ducatus  Spoletani  iniunxit  (die  24 

39  Vidc  in  Tabulario  Vatic,  Instrumenta  rniscellanea,  C,  fascic.  2,  n.  22, 17  m.  iulii  1327 ; 
cf.  Regeslum  Clementis  V,  I,  CXCVII. 

40  Vidc  in  Tabulario  Vatic,  Instrumenta  miscellanea,  21  octob.  1321,  ct  Denifle  - 
Ehrle,  Archiv,  I,  240. 

41  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  239  s. 

42  Vide  in  Tabulario  publico  Florentino  (Archivio  nazionale),  Diplomaiico,  pro- 
venienza  s.  Maria  Novella,  1320  ct  Papaleoni  in  Archivio  storico  italiano,  ser.  IV,  tom.  18, 
pag.  429.  Praeterea  in  Tabulario  municipali  Assisiensi,  pergamena  IX.  B.  5  (1323)  et 
Denifle-Ehrle,  Archio,  I,  249,  252  s. 


CAP.    II,    §   3   —    DE    RECENSIONIBDS    ASSISIENSIBD6  17 

111.  septembris  1322  43),  ut  thesaurum,  de  quo,  indicibus  cum 
maiori  thesauri  parte  Lucae  dispersis,  nulla  iam  Avenione  notitia 
accuratior  habebatur,  describeret  et  quae  ex  re  viderentur,  sol- 
licite  disponeret.  Id  thesaurarius  ineunte  mense  ianuario  anni  1323 

43  Cum  duae  priores  post  iusignem  illam  rapinam  Avenione  transmissae  litterae  Pon- 
tificis,  quibus  prima  Assisiensis  thesauri  recensio  imperatur,  ad  manus  meas,  cum  primum 
de  ea  re  ageiem,  non  pervenissent,  eas  hoc  loco  vulgandas  duxi : 

«  lohannes  episcopus  etc.  dilectis  pliis  abbati  monasterii  sancti  Petri  Perusini  ac  ma- 
«  i/istro  Iohanni  de  Anielio  canonico  Lichenfeldensi  ducalus  Spoleii  thesaurario  et  Falconi 
«  de  Cistarico  de  ordine  fratrum  predicatorum  salidem  etc.  —  Cum  apud  domum  ordinis 
«  fratrum  minorum  Assissinatis  certa  thesauri  quautitas  romane  ecclesie  conservetur  ad 
«  presens,  nos  de  thesauro  ipso,  qui  in  diversis  rebus  consistere  noscitur,  habere  volontes 
«  certitudinem  pleniorem  et  ut  custodiatur  fideliter  curam  solicitam  adhibere:  discretioni 
«  vestre,  de  qua  fiduciam  in  domino  gerimus  specialem,  per  apostolica  scripta  comittimus 
«  et  mandamus,  quatinus  vos  vel  alter  vestrum  fili  Iohannes  et  Falco  cum  dicto  abbatc 
«  collega  vestro  ad  civitatem  Assisinam  et  domum  dictorum  fratrum  vos  personaliter  con- 
«  ferentes,  dictum  thesaurum,  in  quibuscunque  consistat,  vobis  faciatis  integraliter  exiberi 
«  ac  de  illo,  quem  propriis  subiciatis  aspectibus  clare,  distincte  et  particulariter,  vobiscum 
«  aliquibus  bonis  viris,  de  quibus  expedire  videritis,  adhibitis,  inventarium  cum  instrumentis 
«  inde  confectis  publicis  faciatis.  —  Si  vero  vobis  videatur,  quod  dictus  thesaurus  apud  Pe- 
«  rusium  vel  alibi  potius  quam  ibi  securius  valeat  conservari,  illum  ad  locum  tutiorem 
«  huiusmodi,  dummodo  possit  fieri  comode,  transferatis,  in  tuto  loco  et  apud  personas  fide 
«  et  facultatibus  ydoneas  deponentes,  nostro  et  predicte  romane  ecclesie  nomine,  donec  de 
«  illo  aliter  ordinaverimus,  conservandum.  Alias  autem  nisi  hec  valerent  compleri  utilitcr, 
«  ut  prefertur,  dictum  thesaurum  in  loco,  quo  nunc  est,  sicut  melius  et  comodius  fieri  po- 
«  terit,  dimittatis;  proviso  tamen  viis  et  modis  ad  hoc  expedientibus,  quod  ibi  fideliter 
«  conservetur.  —  Nos  autem  dilectis  filiis  .  .  Guardiano  et  conventui  ordinis  minorum  fratrum 
«  Assisinatis  et  aliis  quibusvis  eiusdem  thesauri  conservatoribus  damus  tenore  presentium 
«  in  mandatis,  ut  dum  per  vos  requisiti  fuerint,  dictum  thesaurum  vobis  studeant  integraliter 
«  exibere;  et  si  ipsum  alibi  duxeritis,  ut  premittitur,  transferendum,  illum  vobis  tradant  tota- 
«  liter  et  assignent,  ita  tamen  quod  de  assignatione  huiusmodi  duo  fiant  consimilia  publica 
«  instrumenta,  quorum  altero  penes  eosdem  assignantes  dimisso,  reliquum  una  cum  eodem 
«  inventario  ad  nostram  cameram  transmittatis.  —  Datum  Avinione  VIII  kal.  octobris,  anno  7°  — 
«  [Regesta  Vatic.  Ioannis  XXII  (n.  111)  secret.  an.  7,  tom.  III,  f.  317  a,  epist.  1280] . 

«  Iohannes  episcopus  etc.  diiectis  fdiis  .  .  abbati  monaslerii  sancti  Petri  Perusini 
«  et  Iohanni  de  Amelio,  archidiacono  Foroiuliensi  ducatus  Spoletani  rectori  salutem  etc.  — 
«  Cum,  sicut  nobis  per  vestras  litteras  iutimare  curastis,  thesaurus  romane  ecclesie  in  domo 
«  fratrum  ordinis  minorum  Assisinatis  repertus,  super  quo  litterarum  nostrarum  vobis  di- 
«  rectarum  auctoritate  nuper  inventarium  confecistis  apud  predicatorum  vel  minorum  or- 
«  dinum  fratres  Perusinos  possit,  ut  vobis  videbitur,  commodius  et  securius  conservari; 
«  discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  committimus  et  mandamus,  quatinus  dictum  the- 
«  saurum  ad  loca  dictorum  predicatorum  fratrum  Perusinorum,  prout  magis  expediro  vide- 
«  ritis,  transferatis,  sub  eorum  solerti  et  fida  custodia  servaturum,  donec  de  illo  per  sedem 
«  apostolicam  aliud  fuerit  ordinatum.  —  Ceterum  quia  de  multis  privilegiis  et  rogestris  ac 
«  scripturis  aliis  tam  publicis  quam  privatis  nos  et  ecclesiam  romanam  tangentibus  in 
«  thesauro  ipso,  ut  per  dictum  patet  inventarium,  inter  cetera  sunt  reperta,  habere  nos 
«  expedit  certitudinem  pleniorem;  volumus  quod  de  illis  particulariter  et  distincte  ac  super 
«  quibus  et  quorum  romanorum  pontificum  sunt  scripture  huiusmodi  privilegia  et  regestra, 
«  nos  studeatis  efficere  eertiores.  —  Datum  Avinione  kalendis  augusti,  anno  7°  —  [Ibidem 
«  f.  326 a,  epist.  1317].  » 


18  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

diligenter  est  exsecutus  44.  Verum  cum  in  eo,  qui  tunc  confectus 
est  indice,  summa  tantum  rerum  capita  descripta  essent,  Pontifex 
litteris  die  1  m.  augusti  anni  1323  datis  45,  ut  sese  «  de  privilegiis 
et  registris  ac  scripturis  aliis  tam  publicis  quam  privatis,  parti- 
culariter  et  distincte  ac  super  quibus  ac  quorum  romanorum  pon- 
tificum  essent,  »  certiorem  redderent,  mandavit.  Sed  quoniam 
Ioannes  hoc  idem  kalendis  ianuarii  1325  et  die  5  m.  novem- 
bris  1326  iterum  iussit  4fi,  dubito  num  eam,  quam  petierat  descri- 
ptionem  iam  anno  1323  sit  consecutus.  Sed  quidquid  de  hoc  sta- 
tuendum  videtur,  illud  certum  est,  neutram  ex  his  recensionibus 
ad  nostras  pervenisse  manus. 

Interea  duo  animum  Pontificis  agitabant,  primum  ut  thesaurum 
in  tutiorem  locum  sive  Perusiam  sive  Avenionem  transferret, 
alterum  ut  Assisienses  ad  ea,  quae  ex  thesauro  surripuerant,  re- 
stituenda,  adigeret.  Quae  ut  perflcerent,  in  mandatis  dedit  Ber- 
trando  Carici  et  Guilelmo  Dulcini  de  Montealbano,  quos  nuncios  in 
Italiam  destinabat  exeunte  anno  1326  47.  Hi  die  8  m.  augusti  1327  48 
Assisium  ingressi  imprimis  thesaurum  denuo  descripserunt ;  -  de 
qua  descriptione  paullo  post  49  accuratius  agam  -  quo  facto  die  19 
eiusdem  mensis  Perusiam  reversi  toti  in  id  incubuerunt,  ut  ea 
quam  accuratissime  recenserent,  quae  sub  principatu  Ghibellinorum 
anno  1320  ex  thesauro  essent  ablata.  Atque  hoc  quidem  nullo 
negotio  perfecerunt.  Pervenerant  enim  ad  eorum  manus  instru- 
menta  publica  50,  quibus  res  ex  thesauro  diebus  16  et  17  m.  martii 
et  20  m.  septembris  1320  Aretium  et  Fabrianum  transmissae 
recensebantur.  Quare  die  13  m.  octobris  1327  litteras  51  ad  As- 


44  In  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Introilus  et  exitus  ducatus  Spolelani,  n.  91 
(1318-1330)  et  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  287. 

45  Vide  paullo  ante  not.  43. 

46  Regesta  Vatic.  Ioannis  XXII  (n.  113)  secret.  an.  9,  f.  80«,  epist.  590  et  Denifle  - 
Ehrle,  Archiv,  I,  288,  307. 

47  Litteris  datis  die  5  Novembris  1326,  vide  in  Tabulario  Vatic,  Instrumenta  miscel- 
lanea  C.  fasc.  2,  n.  5  (8  Aug.  1327)  et  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  307. 

48  L.  c. 

49  Vide  paullo  post  p.  24. 

50  Vide  eorum  exemplar  in  Tabulario  publico  Florentino,  diplomatico,  provenienza 
s.  Maria  Novella  sub  an.  1320;  cf.  Papaleoni,  in  Archivio  storico  italiano,  ser.  4,  tom.  18,  p.  429. 

51  Vide  eas  in  Tabulario  Vatic,  Instrumenta  miscellanea,  13  octobris  1327  et  in 
Rer/esto  Clementis  V.,  pp.  XXXV,  not.  3  et  CCVI-CCXII.  -  Verum,  cum  nescio  quo  casu 
in  eo,  quod  modo  commemoravi,  Regesto  initium  eius  instrumenti  ac  nota  tergo  eius  adpicta 
exciderit,  ex  quibus  imprimis  eius  usus  et  vera  indoles  elucent,  ea  hic  appono. 


CAP.    II,    §    3    —    DE    RECENSIONIBUS    ASSISIENSIBUS  19 

sisienses  dederunt,  quibus  enumeratis  rebus  omnibus  ex  thesauro 
ablatis,  ut  tantum  damnum  resarcircnt,  eis  gravibus  poenis  pro- 
positis  iniunxerunt. 

Iuvat  hic  ex  his  litteris  indicem  librorum  apponere,  qui 
imprimis  anno  1320  a  Ghibellinis  Assisiensibus  ex  bibliotheca 
Bonifatiana  videntur  esse  surrepti.  Fere  maior  eorum  pars  ad 
ius  canonicum  seu  civile  atque  ad  usus  capellae  pontificiae  spe- 
ctabat.  Praeterea,  etsi  fortasse  praestabant  eo,  quod  singulari  arte 
erant  exarati  atque  auro  variisque  coloribus  ilhtmmati  vel  ar- 
gento  et  pannis  pretiosis  contecti  atque  ornati,  si  scripta  ipsa 
in  eis  contenta  spectamus,  vulgares  fuerunt   atque  parvi   pretii. 

Dicebantur  igitur  in  iis,  quas  dixi  litteris  nuntiorum  pontificis, 
ex  thesauro  apud  ecclesiam  s.  Francisci  ablati  esse  atque  ab  As- 
sisiensibus  restituendi  libri,  qui  sequuntur: 

1.  Itera  unum  decretum  cum  apparatu. 

2.  Unus  codex  cum  apparatu. 

3.  Unus  liber  lecture  decretalium. 

4.  Unum  digestum  novum  cum  apparatu. 

5.  Una  lectura  pandecte. 

6.  Una  summa  codicis  Aconis. 

7.  Unum  volumen  cum  apparatu. 

8.  Unum  inforciatum  cum  apparatu. 

9.  Unum  digestum  novum. 

10.  Unum  decretum  cum  apparatu. 

11.  Unum  par  decretalium. 

12.  Unum  par  decretalium. 

A  tergo  antiqua  manu  notatum  lcgitur:  «  Presentatus  fuit  processus  domino  Ser- 
«  miero  (?)  capitano  populi  civitatis  Assisii  et  magistro  Iacobo  magistri  Angeli,  Pucarello 
«  Bianchelli,  Antonio  Berberii,  Ciccolo  magistri  Angeli,  Miucio  (?)  prioribus  ipsius  civi- 
«  tatis,  presentibus  magistro  Iohanne  Andree  notario  et  Arnaldo  Bibiera  diocesis  Albiensis 
«  per  dictum  famulum  in  processu  'nominatum  die  XIIII  octobris  sub  anno  domini  mille- 
«  simo  III c  XXVII,  indictione  XI.  »  -  Ins/rumentam  autem  ipsum  his  verbis  incipit:  «  Ber- 
«  trandus  Cariti,  archidiaconus  Vaurensis  et  frater  Guilhermus  Dulcini  ordinis  predicatorum, 
«  eiusdem  ordinis  procurator  generalis,  apostolice  sedis  nuncii  et  executores  in  negotio 
«  infrascripto  dilectis  in  Christo  prioribus,  potestati,  capitaneo,  communi  et  universitati  ac 
«  omnibus  singulis  civibus  civitatis  Assisinatis  et  aliis  presentes  litteras  recepturis,  quos 
«  presens  tangit  negocium  aut  tangere  poterit  in  futurum,  salutem  in  domino  et  mandatis 
«  nostris  ymo  verius  apostolicis  firmiter  obedire.  -  Litteras  patentes  sanctissimi  patris  et 
«  domini  nostri  domini  Iohannis  digna  dei  providencia  pape  XXII  vera  bulla  plumbca  more 
«  romane  curie  bullatas,  non  viciatas,  non  cancellatas  nec  aliqualiter  abolitas,  sed  omni 
«  prorsus  suspicione  carentes,  nos  cum  ea,  qua  decuit  reverencia  noveritis  recepisse,  sc- 
«  quentis  continencie  et  tenoris :....»  Vide  quae  sequuntur  in  Regeslo,  quod  paullo 
ante  laudavi,  p.  XXXV. 


20  PARS    I    —    DE    BIHLIOTIIECA    BONIFATIANA 

13.  Una  summa  Aconis. 

14.  Una  summa  super  titulis  decretalium. 

15.  Sextus  liber  decretalium  de  regulis  iuris. 

16.  Sextus  liber  Bonifacii. 

17.  Summa  domini  Gofredi  [de  TranoJ  super  titulis  decretalium. 

18.  Summa  domini  Innocencii  [IV]. 

19.  Summa  Aconis. 

20.  Unus  liber  Innocencii. 

21.  Unum  missale  cum  coperta  samiti  rubei. 

22.  Unum  breviale  cum  samito  rubeo. 

23.  Unum  missale  sine  /e/pistolis  et  evangeliis,  cum  coperta  samiti  rubea. 

24.  Unus  liber  evangeliorum  tocius  anni. 

25.  Unum  missale  cum  coperta  samiti  rubei. 

26.  Unus  liber  sententiarum,  cum  coperta  panni  lini  indici. 

27.  Unus  liber  secunde  partis,  cum  coperta  samiti  rubei. 

28.  Unum  breviale  notatum. 

29.  Unum  breviale  completum  cum  coperta  panni  lini. 

30.  Unus  liber  moralium  sancti  Gregorii,  cum  coperta  cori[iJ  rubei. 

31.  Unus  liber  biblie  completus  parvulus. 

32.  Unum  missale  sine  pistolis  et  evangeliis,  cum  coperta  viridi. 

33.  Unus  liber  messale  Pauli  pistillati  52  (!),  cum  coperta  viridi. 

34.  Unus  liber  medicine,  cum  coperta  samiti  galli. 

35.  Unus  liber  medicine  cum  simili  coperta. 

36.  Unus  liber  epistolarum  Pauli   pistillati,  cum   coperta   alba  de  corio. 

37.  Unum  missale  cum  coperta  rubea. 

38.  Una  biblia  cum  coperta  cori  rubei  vel  quasi. 

39.  Unum  breviale  cum  coperta  cori  rubei. 

Verum  ex  his,  quae  in  litteris  recensentur,  rebus  nuntii  Pon- 
tificis  nihil  omnino  ab  Assisiensibus  impetrarunt.  Quare  nullus 
ex  libris,  quos  modo  indicavi  bibliothecae  Bonifatianae  est  resti- 
tutus.  Hoc  unum  enim  camera  apostolica  demum  anno  1354  est 
consecuta,  ut  Assisienses  solutis  decem  millibus  florenorum  auri 
damnum  anno  1320  ei  illatum  aliqua  ratione  resarcirent  53. 

Denique  Ioanne  XXII  pontifice  duo  notantur  volumina  for- 
tasse  ex  bibliotheca  Bonifatiana  extracti.  Anno  enim  1333/34  rector 
ducatus  Spoletani  iussus  est,  in  «  civitate  Assisii  perquirere  qua- 
tuor  generalia  concilia  et  ipsorum  copiam  tradere  [ratribus  or- 
dinis  praedicatorum  morantibus  in  orientalv >us  partibus  infidelium 

52  Lege:  postillati. 

53  Regesta  Vatic.  Clementis  VI,  (n.  145)  secret.  an.  10,  f.  239  b;  vulgatum  in  Theiner, 
Codeoc  diplom.  dominii  tempor.,  II,  221  ,•  confer  Denifle  -  Ehrle,  Archio,  I,  285. 


CAP.    II.    §    3    —    DE    RECENSIONIBUS    ASSISIENSIBUS  21 

nationum  et  unam  aliam  copiam  transmittere  acl  apostolicam 
sedem.  »  Quod  sitne  exsecutioni  datum  haud  scio  54.  —  Praeterea 
idem  rector  cursorem  Avenionem  misit,  qui  «  domino  nostro  le- 
cturam  domini  Cyni  de  Pistorio  super  infortiato  portaret  "'.  » 
Verum  non  constat,  utrum  ea  lectura  ex  thesauro  Assisiensi  an 
aliunde  sit  desumpta. 

Benedictus  XII  (1334-1342)  eam,  quam  Ioannes  XXII  animo 
gesserat,  sollecitudinem  circa  archivum  et  bibliothecam  Assisii 
asservata,  eorumque  Avenionem  transferendorum  desiderium,  quasi 
hereditate  accepisse  visus  est.  Ipso  enim  primo  sui  pontificatus 
anno  per  litteras  die  12  m.  octobris  1335  50  datas  Raymundo  de 
Poioliis  rectori  ducatus  Spoletani  mandavit,  ut  thesaurum  Assi- 
siensem  per  se  diligenter  examinaret  eumque  « particulariter  et 
distincte  ipsius  singulas  res  et  pecias  designando  specifice  »  de- 
scriberet  et  recenseret  quaeque  minus  provide  disposita  essent,  in 
tuto  collocaret. 

Verum  cum  id  tunc  non  esset  consecutus,  Bertrando  archie- 
piscopo  Ebredunensi,  quem  nuntium  in  Italiam  destinabat,  idem 
dedit  in  mandatis.  Is  paullo  post  Pontificem  «  de  incauta  et  in- 

54  Vide  in  Tabulario  Vatic,  Regesta  Avcnion.  Ioannis  XXII,  tom.  45,  f.  627  ct  in 
Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  291. 

55  Vide  in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion  ,  Introitus  et  cxitus  ducatus  Spoletani 
n.  122,  f.  35«  et  n.   127,  f.  28«  et  in  Denifle  -  Ehrle,   Archiv,  I,  291,  nota  2. 

56  Vide  in  Tabulario  Vatic,  Regesta  Vatic.  Benedicti  XII  (n.  130)  secret.  an.  1,  f.  124  b, 
epist.  619.  -  Iuvat  eas  litteras,  quae,  cum  primum  de  hac  re  agerem,  me  fugerunt,  liic 
vulgare. 

«  Dilecto  filio  magistro  Raymundo  de  Poioliis,  canonico  Albiensi,  ducatus  Spoletani 
«  rectori.  -  De  certo  thesauro  romane  ecclesie  olim  pro  tuta  ipsius  custodia  in  ecclesia  seu 
«  loco  dilectorum  filiorum  fratrum  ordinis  minorum  Assisinat.  posito  volentes  informari 
«  plenius  et  etiam  cautius  provideri,  ne  thesaurus  ipse,  in  quo  multe  res  sacre  preciose 
«  non  modicum  ac  divino  usui  ac  cultui  dedicate  dicuntur  existero,  propter  incuriam  dc- 
«  pereat  vel  inanitor  consumatur:  discretioni  tue  per  apostolica  scripta  comittimus  et  nian- 
«  danms,  quatinus  ad  civitatem  Assisinat.  te  qnantocius  commodo  poteris  conferre  procnrans 
«  dictumque  thesaurum  tibi  faciens  exhiberi,  adhibitis  tecum  duobus  vel  tribns  tabellionibus 
«  publicis  et  aliquibus  probis  ct  honestis  viris  religiosis  vel  secularibus,  de  quibus  tibi 
«  videbitur  expedire,  thesanrum  ipsum  conscribere  particularitor  et  distincte  ipsius  singnlas 
«  res  et  pecias  designando  specifico,  solerti  et  fideli  adhibita  diligcntia  non  postponas.  Etsi 
«  forsan  in  loco  minus  ydoneo  vel  periculoso  in  toto  fuerit  vol  in  parto,  illum  vel  partem 
«  illius,  que  in  tali  loco  existeret,  in  securo  et  apto,  ubi  tute  conservari  quousquc  aliter 
«  exinde  ordinaverimus,  valeat  transferri  deliberatione  provida  previa  facias  etiam  reponi; 
«  tam  supcr  conscriptione  ac  designatione  dicti  thesauri  quam  aliis  supradictis  duo  faciendo 
«  confici  consimilia  publica  instnuncnta,  quoruin  altero  pones  to  vol  illos,  sul)  quorum  cu- 
«  stodia  porsistot  dictus  thesaurus  rcmancntc,  reliquum  nobis  destinare  celoriter  non  om- 
«  mittas.  —  Datuin  Avinione  IIII  idus  octobris,  anno  1°  » 


22  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

decenti  custodia  thesauri  »  certiorem  fecit.  Quare  Benedictus 
die  22  m.  octobris  1336  57  Bertrando  iniunxit,  ut  res  omnes  in 
thesauro  asservatas  melius  in  archis  clavibus  claudendas  dispone- 
ret  atque  indicem  conficeret,  quo  quid  in  singulis  archis  conti- 
neretur,  succincte  recenseretur.  Illud  quidem  iussu  Bertrandi  Ioan- 
nes  Rigaldi  et  Petrus  Vasconis  praestiterunt;  at  ne  indicem  con- 
scriberent,  nescio  quo  obstaculo,  sunt  impediti. 

Itaque  Pontifex,  quo  efficacius  atque  celerius,  quod  habebat 
in  votis,  perficeret,  Ioannem  de  Amelio  clericum  camerae,  virum 
strenuum  atque  in  administrando  ducatu  Spoletano  diu  atque 
egregie  versatum,  bis  Assisium  transmisit,  die  31  m.  octobris  1338 
et  die  21  m.  maii  1339;  primum  quidem,  ut  plurimorum  privile- 
giorum  exemplaria  conficeret,  deinde  ut  thesaurum  apte  dispo- 
situm  recenseret  ac  duobus  fidis  custodibus  rite  traderet  asser- 
vandum,  demum  ut  ex  archivo  haud  exiguum  privilegiorum  ac 
registrorum  numerum  Avenionem  transferret. 

Ex  priori  legatione  Ioannes  die  28  m.  aprilis  1339  cum  plu- 
rimis  «  fardellis  plenis  registris  summorum  pontificum  et  libris 
aliis, privilegiis  ac  scripturis  »  Avenionem  rediit 58.  Earum  rerum, 
quas  tunc  asportavit,  descriptio  59,  cum  praeter  membranas  atque 
registra  paucos  tantum  recenseat  libros,  parum  nostra  interest. 
Quare  hic  eam  tantum  particulam  apponam,  quae  cum  in  ea  libri 
describantur,  propius  ad  nos  spectat  60. 

Secuntur  quidam  libri  abstracti  de  dicto  thesauro  61  et  repositi  ubi  supra 
proxime  et  cum  aliis  libris  et  scripturis  ad  dictam  romanam  curiam  62  apportati. 

1.  Primo  unus  liber,  copertus  cum  postibus  sine  corio,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  et  pluviale,  et  finit  in  eodem:  adeo  ;  et  incipit  in  penultimo  folio: 
fraude,  et  finit:  pro;  et  in  dicto  libro  continentur  multa  scripta  de  iuribus 
ecclesie  ac  transumpta  multorum  privilegiorum  regum  romanorum  et  impe- 
ratorum.  [Est  is  insignis  ille  codex  libri  censuum,  nunc  cod.  Vatic.  8486  63/. 

57  Regesta  Vatic.  Benedicti  XII  (n.  131)  secret.  an.  2,  f.  82  6,  epist.  306,  vulgata  in 
Theiner,  Codex  diplom.  dominii  tempor.,  II,  17;  confer  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  293. 

58  Vide  in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avinion.  Introitus  et  exitus  camerae  apost.  n.  177, 
f.  1456,  149a,  (cf.  ibidem  n.  178,  ff.  147«,  151  a)  et  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  298;  II,  11. 

59  Vide  in  Tabulario  Vatic,  Regesta  Avenion.  Clementis  VII,  tom.  38,  ff.  315-328  et 
Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  II,  ls  et  706'. 

60  Vide  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  II,  101  s. 

01  In  sacristia  superiori  conventus  Assisiensis  collocato. 

62  Id  est  Avenionem. 

63  Cf.  paullo  post  indicem  Perusinum. 


CAP.    II,    §    3   —    DE    RECENSIONIBUS    ASSISIENSIRUS  23 

2.  Item  unus  liber,  copertus  de  corio  albo  antiquo,  intitulatus  exterius: 
Liber  qui  dicitur  Albinus,  et  incipit  in  secundo  folio :  omni,  et  finit  in  rubro: 
tione;  et  in  penultimo  folio  incipit:  pon,  et  finit:  alteri.  —  [Est  nunc  cod.  01- 
tobon.  1057«*]. 

3.  Item  unus  alter  liber,  qui  incipit  in  tertio  folio  in  nigro :  In  primis,  et 
finit :  qr.  1 ;  et  in  penultima  carta  incipit  in  nigro :  In  primis,  et  finit :  quartum 
unum;  et  est  de  quodam  inventario  et  est  copertus  de  carta  pecudina. 

4.  Item  alius  liber  inventarii  de  thesauro,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
In  nomine  domini,  et  finit :  ponderis;  et  in  penultimo  folio  incipit  in  nigro: 
Item,  et  finit:  viridi;  et  est  copertus  de  carta  pecudis  vetere.  [Indicatur 
hic  index  anni  1295,  de  quo  paullo  ante  p.  5  egij. 

5.  Item  alius  liber,  qui  incipit  in  tertio  folio :  Incipiunt,  et  finit:  Museo;  et 
in  penultimo  folio  incipit:  Item,  et  finit:  lapide;  et  est  de  quodam  inventario. 

6.  Item  alius  liber,  qui  incipit  in  secundo  folio:  processus  domini,  et 
finit:  miranda;  et  incipit  in  penultimo  folio :  sublimavimus,  et  finit:  deper- 
dita;  in  quo  continentur  multi  tractatus  habiti  per  summos  pontifices  cum 
certis  imperatoribus  et  principibus. 

7.  Item  alius  liber  cum  carta  pecudis  vetere,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
per  vulgares,  et  finit:  privata;  et  in  penultimo  folio  incipit:  viro,  et  finit: 
procedit,  in  quo  sunt  multa  de  factis  regni  Sicilie. 

8.  Item  alius  liber,  qui  incipit  in  secundo  folio:  Item,  et  finit:  uncie;  et 
in  penultimo  folio  incipit:  infrascripta,  et  finit:  veniet;  et  est  etiam  de  quodam 
inventario.  [Est  is  index  Perusinus  anni  1311,  quem  paullo  post  vulgabo]. 

Paullo  post  in  Italiam  reversus  Ioannes  die  3  m.  septem- 
bris  1339  Bertrandum  Senherii  et  Ioannem  Rigaldi  custodes  the- 
sauri  Assisiensis  constituit  atque  ut  eum  accurate  describerent 
mandavit.  Qui  die  4  m.  septembris  Montefalcone  Assisium  pro- 
fecti  a  die  5  usque  ad  diem  10  m.  septembris  thesaurum  recen- 
suerunt.  Ioannes  de  Amelio  vero,  cum  perfectis  omnibus,  quae 
habuerat  in  mandatis,  mense  iulio  Avenionem  rediret,  iterum  plu- 
res  «  salmas  privilegiorum  ac  processuum  »  ex  thesauro  Assisiensi 
in  Galliam  secum  adduxit,  quorum  indicem  hucusque  non  con- 
tigit,  ut  reperirem. 

Ex  iis,  quae  dixi,   facile   perspicitur,  quo  tempore  thesaurus 

Assisii  asservabatur,  tres  indices  esse  confectos: 

Primum  anno  1323  ineunte  mense  ianuario  ab  Ioanne  de  Ame- 

lio,  cum  post  expulsionem  Ghibellinorum  thesaurum  reco- 

gnosceret.  Is  ad  nostram  aetatem  pervenisse  non  vidotur. 

64  Vide  paullo  post  indicem  Perusinum. 


24  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

Alterum  anno  1327  a  die  8  usque  ad  19  m.  augusti  a  Bertrando 
Carici  et  Guilelmo  Dulcini,  cum  de  resarciendis  damnis 
thesauro  illatis  cum  Assisiensibus  agerent.  Asservatur  eius 
exemplar  in  tabulario  Vaticano  inter  instrumenta  miscel- 
lanea  signatum  C,  fascic.  2,  n.  5,  8  m.  aug.  1327  65. 

Tertium  anno  1339  a  die  5  usque  ad  10  m.  septembris  a  Ber- 
trando  Senherii  et  Ioanne  Rigaldo.  Continetur  in  tabulario 
Vaticano,  Archivo  Avenionensi,  inter  inventaria  n.  468  66. 
Ex  his  duos  posteriores  indices  Assisienses  una  cum  indice 

Romano  anni  1295,  de  quo  paullo  ante  dixi,  paucis  abhinc  annis 

primus  vulgavi 


67 


CAPUT  III 

INDEX  PERUSINUS  (ANNI  1311)  BIBLIOTHECAE  BONIFATIANAE 

Ex  quatuor  igitur,  quae  nobis  praesto  sunt,  recensionibus 
thesauri  et  bibliothecae  Bonifatianae  sola  Perusina  anno  1311 
conscripta  nondum  est  typis  vulgata.  Id  eo  magis  est  dolendum, 
quod  in  ea  reliquis  tribus  multo  accuratius  atque  distinctius  sin- 
guli  codices  describuntur.  Non  solum  enim  eorum  titulos  plenius 
refert,  formam  atque  ornatum  distinctius  exprimit,  verum  etiam 
cum  ipsa  sola  fere  cuiusque  codicis  prima  secundi  et  ultima  verba 
penultimi  folii  contineat,  eos  ita  notat,  ut  ad  eos  certo  digno- 
scendos  nobis  viam  sternat.  Negari  hoc  quidem  non  potest,  quin 
et  tribus  reliquis  indicibus,  Assisiensibus  dico  annorum  1327 
et  1339  et  Romano  anni  1295  sua  cuique  laus  debeatur.  Alii 
enim  ex  iis  nonnullos  alios  recensent  libros,  qui  in  reliquis  de- 

65  Putem  illud  esse  unum  ex  exemplaribus  an.  1327  Assisii  vel  Perusii  pro  camera 
apostolica  confectis,  cum  id  scripturae  species  ac  forma  suadeat.  Constat  duodecim  foliis 
cartaceis.  Folio  primo  a  parte  interiori  inscriptum  est  antiqua  manu :  «  Inventarium  bo- 
norum  ecclesie,  que  remanserunl  in  sacristia  Assisii  fratrum  minorum.  »  Index  decem  folia 
complectitur.  Ex  duobus,  qui  ei  subscripserunt  notariis  Ioannes  Andree  priores  duas  tertias, 
Hugo  Fabri  posteriorem  exaravit. 

66  Constat  16  foliis  membranaceis.  Unum  id  ex  exemplaribus  illo  ipso  tempore  con- 
scriptis  esse  videtur.  Primo  folio  inscriptus  est  titulus:  «  Hoc  est  inventarium  rerum  sancte 
romane  ecclesie  existentium  et  inventarum  in  loco  beati  Francisci  de  Assisio  per  dominum 
thcsaurarium  Marchie  Anconitane  [i.  e.  Bertrandum  Senherii].  » 

67  Libros  ex  indico  an.  1295  vido  in  Denifle  -  Ehrle  Archiv,  I,  24-41,-  —  indicem 
Assisiensem  an.  1327  ibidem,  I,  307-324;  indicem  Assisiensom  an.  1339  ibidem,  I,  324-364. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI  1311  25 

siderantur,  sive  oscitantia  eorum  qui  thesaurum  recensebant,  prae- 
termissi,  sive  ex  eo,  quod  tunc  illi  libri  in  bibliothecam  nondum 
erant  illati.  Praeterea  index  Romanus  hoc  proprium  habet,  quod 
plerumque  prima  cuiusque  scripti  verba  exhibeat;  Assisiensis  autem 
prior  declarat,  quanti  quisque  liber  ab  iis,  qui  thesaurum  recen- 
sebant,  sit  aestimatus;  denique  posterior  Assisiensis  indicat,  quinam 
libri  ab  anno  1295  usque  ad  annum  1339  in  bibliotheca  per- 
manserint. 

Itaque  ut  recensionem  quam  fieri  posset  plenissimam  biblio- 
tbecae  Bonifatianae  viris  doctis  offerrem  atque  hoc  uno  loco 
omnia,  quae  de  ea  ad  nos  pervenissent,  comprehenderem,  hoc  mihi 
agendum  esse  duxi,  ut  primum  quidem  indicem  Perusinum  omnium 
copiosissimum  quam  accuratissime  ex  exemplari  Vaticano  typis 
describerem ;  deinde  tam  in  notis  quam  in  appendice  ex  reliquis 
ea  afferrem,  quae  ad  Perusinum  illustrandum  complendumque  con- 
ducerent.  Quare  non  ea  tantum  subiiciam,  quibus  tituli,  initia, 
pretium  librorum  declarantur,  sed  etiam  eorum  codicum  descri- 
ptiones  adiungam,  qui  anno  1311  iam  erant  ex  bibliotheca  sublati 
vel  in  eam  nondum  illati  vel  in  recensione  Perusina  minus  ac- 
curate  sunt  notati  68. 

Demum  in  hac  recensione  aliisque  scriptis  vulgandis  eum  te- 
nebo  modum,  qui  nunc  apud  viros  doctos  est  usitatus.  Itaque 
exemplar  Vaticanum,  explicatis  quidem,  quibus  secundum  consuetu- 
dinem  illorum  temporum  impeditum  est,  tot  scribendi  compendiis, 
servatis  autem  verborum  formis,  quam  accuratissime  reddam.  Quae 
in  eo  addenda  videntur  uncis  inclusa,  litteris,  quas  cursivas  vocant 
notabo.  In  auctorum  nominibus  declarandis  hoc  tantum  mihi  prae- 
standum  duxi,  ut  ea  adiicerem,  quae  ex  libris  pro  ea  re  conscriptis 
et  plurimis  et  optimis  —  ut  praecipuos  commemorem,  qui  ad 
reliquos  viam  sternunt:  Chevalier,  Repertoir  des  sources  histo- 
riques  du  moyen-age,  Paris,  1877;  et  Potthast,  Bibliotheca  histo- 
rica  medii  aevi,  Berlin,  1862  —  non  quasi  sua  sponte  eruerentur. 

08  In  notis  his  utar  compendiis:  pcr  Bo.  significabo  recensioncm  Bonifatii  VIII  anni  1295 ; 
per  Io.  priorem  Assisiensem,  iubente  Ioanne  XXII  an.  1327  confectam;  per  Be.  Assisiensom 
posteriorem  an.  1339 Jrognante  Benedicto  XII  conscriptam.  Addo  eos  numeros,  quibus, 
cum  eas  recensiones  in  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  1-48,  228-364,  vulgarem,  singnlorum 
codicum  descriptiones  distinxi.  -  Deniquo  moneo,  in  eo  quoque,  quem  modo  typis  descn- 
pturus  sum  indice,  suunf  cuiusque  codicis  descriptioni  aumerum  a  me  esse  appositum,  quo 
facilius  singuli  codiees  indicari  posseat. 


26  PARS    I    —   DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

f.  452  Tn  nomine  domini,  Amen.  Noverint  universi,  quod  nos  Iacobus 

de  Casalibus  decanus  sancti  Severini  Burdigalensis,  domini  pape 
capellanus,  Petrus  de  Eugubio  camere  ipsius  domini  pape  clericus, 
canonicus  Laudunensis  ecclesiarum,  dicti  domini  pape  thesaurarii 
seu  custodes  thesauri  ecclesie  Romane  apud  Perusium  existentis, 
Vitalis  de  Cabanaco  clericus  et  Gulielmus  de  Lua  dicti  domini 
pape  serviens,  per  ipsum  dominum  papam  missi  aput  Perusium 
pro  dicto  thesauro,  de  bonis  dicti  thesauri  fecimus  et  fieri  fe- 
cimus  inventarium  et  die  sabbati  penultima  die  februarii  anno 
domini  millesimo  CCCXI  incepimus  facere,  ponderari  et  describi, 
prout  sequitur  in  hunc  modum.  .  .  .  [Sequitur  proxime  recensio 
supellectilis  curiaej. 

i.  r.ioa  Item  die  veneris  VII  die  mensis  madii  incepimus  scribere:  .  .  . 

Libri  secuntur;  primo: 

1.  unum  breviarium  papale  secundum  usum  curie  romane,  pulcrum  et 
scriptum  de  grossa  lictera  et  bona  in  pellibus  edulinis  et  pulcerime  illumi- 
natum  in  grossis  et  parvis  licteris,  in  magno  volumine;  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio:  R)  Missus  est,  et  finit  in  penultimo:  ndbis  bona  facien.,  et  est 
cohopertum  de  pelle  quasi  rubea  et  habet  IIHor  clausoria  de  texuto  de  serico 
cum  membris  de  argento  et  habet  aliam  coperturam  supra  de  samito  rubeo. 
f.  5io6  2.  Itein  unum  librum  ecclesiasticum,  qui  est  pars  breviarii,  pulcrum  et 

magni  voluminis,  scriptum  in  pellibus  edulinis  de  grossa  et  bona  lictera  et 
pulcerime  illuminatum,  qui  incipit  in  secundo  folio :  adimplebo  illud,  et  finit 
in  penultimo :  innovantur  nature,  et  est  cohopertus  de  corio  rubeo  et  habet 
quatuor  clausoria  de  argento,  in  quibus  sunt  arma  Bonifatiana. 

3.  Item  alium  librum  ecclesiasticum,  qui  est  pars  breviarii,  pulcrum  et 
magni  voluminis,  scriptum  in  pellibus  edulinis,  de  grossa  lictera  et  bona  et 
pulcerime  illuminatum,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  exaudivit  me,  et  finit 
in  penultimo:  quia  incolatus  meus,  et  est  cohopertus  de  pelle  quasi  rubea, 
et  habet  IIIIor  clausoria  de  argento. 

4.  Item  unum  librum  vocatum  orationale  pro  papa  ad  modum  misalis, 
scriptum  de  grossa  lictera  et  bona  in  pellibus  edulinis,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  parandas,  et  finit  in  penultimo:  exaudi  ora.,  et  habet  IIIPr  clausoria 
de  argento  et  est  cohopertus  de  samito  rubeo. 

5.  Item  unum  librum  vocatum  ordinarium  sive  pontificale,  de  grossa  et 
pulcra  lictera  in  pellibus  edulinis,  qui  est  pulcerime  illuminatus,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  evate,  et  finit  inpenultimo:  romani  ca.,  et  est  cohopertum 
de  samito  rubeo  et  habet  IIIIor  clausoria  de  serico  guarnita  de  argento. 

6.  Item  aliud  ordinarium  sive  pontificale,  de  grossa  et  pulcra  lictera  in 
pellibus  edulinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  accipiet  benedictionem,  et  finit 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  27 

in  penultimo:  pavimentum  et  dicat,  et  est  cohopertum  de  samito  rubeo  et 
habet  duo  clausoria  de  serico,  quorum  unum  est  guarnitum  de  argento  et  in 
alio  deficit  argentum. 

7.  Item  unum  missale  completum  pulcrum  et  magni  voluminis,  scriptum 
de  bona  lictera  in  pellibus  edulinis,  pulcerime  illuminatum,  et  habet  calenda- 
rium  in  principio,  et  postea  incipit  in  secundo  folio:  tui  et  reparationis,  et 
finit  in  penultimo:  misit  me,  et  est  cohopertum  de  samito  rubeo  et  habet  IIIIor 
clausoria  de  serico  viridi  guarnita  de  argento. 

8.  Item  unum  librum  evangeliorum  totius  anni  pro  papa,  pulcrum  de 
grossa  lictera,  scriptum  in  pellibus  edulinis,  illuminatum  communiter,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  viclete,  et  finit  in  penultimo :  Amen,  amen,  et  est  coho- 
pertus  de  samito  rubeo  et  habet  IIIIor  clausoria  de  serico  guarnita  de  argento. 

9.  Item  unum  pulcrum  psalterium  magni  voluminis  romanum  cum  ynnario 
et  calendario,  scriptum  de  grossa  lictera  in  pellibus  edulinis  et  pulcre  illu- 
minatum,  qui  incipit  in  secundo  folio :  acl  dominum;  et  finit  in  penultimo 
excepto  calendario:  missus  est,  et  est  cohopertum  de  corio  rubeo  et  habet  IIIIor 
clausoria  de  serico  guarnita  de  argento. 

10.  Item  unum  ordinarium  cum  psalterio  romano,  ynnario,  calendario  et 
martirologio,  quod  incipit  in  secundo  folio  psalterii :  tatem  et  queritis,  et 
finit  in  penultimo :  et  corpora,  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  et  sine 
clausoriis. 

11.  Item  aliud  ordinarium  cum  calendario,  martirologio  et  ynnario,  quod 
incipit  excepto  calendario  in  secundo  folio :  quando  offdium,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  deincle  require,  et  est  cohopertum  de  corio  viridi  et  habet  duo  clau- 
soria  de  serico  guarnita  de  octone  sive  ere. 

12.  Item  evangelia  Iohannis  et  Marci  evangelistarum  glosata,  scripta  de 
bona  lictera  in  pellibus  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu :  nebris, 
et  finiunt  in  penultimo  in  textu:  universum,  et  sunt  cohoperta  de  corio  viridi 
antiquo  et  habet  clausoria  minima  de  corio.  [Bo.  49,  Be.  274] . 

13.  Item  unum  breviarium  parvi  voluminis  antiquum,   notatum  nota  ro-     f.siia 
mana,  completum  cum  psalterio  romano,  scriptum  de  subtili  lictera,  parvi  va- 

loris,   quod   incipit  in   secundo  folio:  quid  irritdbit;  et   finit   in  penultimo: 
cognoscunt  cleum,  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  et  clausoriis. 

14.  Item  unum  graduale  sive  antiphoniarum  diurnum,  bonum  et  bene  no- 
tatum  in  pellibus  edulinis,  quod  incipit  in  secundo  folio :  in  primis  iniungitur, 
et  finit  in  penultimo :  onis  vere,  et  est  cohopertum  de  corio  albo  veteri  cum 
multis  bullis,  et  habet  unum  clausorium  tantum  de  serico  fornitum  de  ere. 

15.  Item  unum  psalterium  satis  pulcrum  cum  calendario  et  ynnario,  offitio 
beate  Virginis  et  mortuorum,  parvi  voluminis  in  pellibus  edinis,  quod  incipit 
in  secundo  folio  psalterii :  ego  dormivi,  et  finit  in  penultimo :  eum  in  cordis, 
et  est  cohopertum  de  samito  rubeo  cum  quadam  alia  copertura  fracta  de  panno 
lineo  et  serico  et  habet  IIHor  clausoria  de  serico  fornita  de  argento. 

16.  Item  unum  librum  magni  voluminis  pulcrum  de  bona  lictera  et  bene 
notatum  et  illuminatum.  in  quo  est  totum  offitium  et  ystoria  beati  Ludovici 


28  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

quondam  regis  Francie,  qui  incipit  in  secundo  folio:  Benedictus,  et  finit  in 
penultimo :  in  eis,  et  est  cohopertus  de  corio  rubeo  et  habet  duo  clausoria  de 
serico  fornita  de  argento.  fCf.  n.  80]. 

17.  Item  psalterium  romanum  cum  innario,  in  cartis  edulinis,  quod  incipit 
in  secundo  folio :  domum  tuam,  et  finit  in  penultimo :  ynnus,  et  est  in  ta- 
bulis  ligneis  sine  clausoriis  et  copertura. 

18.  Item  unum  librum  de  celesti  gerarchia,  scriptum  in  cartis  pecudinis, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  analetice,  et  finit  in  penultimo:  ordinatos,  et 
est  cohopertus  de  corio  albo  et  habetllll01"  clausoria  de  serico  guarnita  de  ere. 
flo.  148  69;  Be.  311,  431]. 

19.  Item  novem  quaternos,  qui  habent  coperturam  de  grossa  carta  pecu- 
dina,  quorum  quatuor  sunt  suti  cum~dicta  copertura  et  quinque  sunt  dissuti 
ab  ipsa  copertura,  et  in  prima  parte  coperture  et  secunda  de  super  est  de- 
scriptio,  que  sequitur:  Evangelium  beati  Luce  glosatum. 

20.  Item  duos  quaternos,  in  quibus  continetur  ordo  consecrationis  et  be- 
nedictionis  virginum,  et  incipiunt  in  secundo  folio :  dixit,  et  finiunt  in  penultimo : 
dignetur,  et  habent  coperturam  de  grossa  pelle  pecudina. 

21.  Item  tres  quaternos  de  diversa  forma,  in  quibus  sunt  Kirieleyson, 
gloria  in  excelsis  et  prefationes  festivitatum  sollempnium  totius  anni,  et  habent 
coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

22.  Item  unum  librum  prosarum  sive  sequentiarum  cum  notis  romanis  in 
parte,  qui  incipit  in  secundo  folio:  misterium,  et  finit  in  penultimo:  nubes, 
et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  et  clausoriis.    cJ  ■  '%y.  ; 

23.  Item  duos  quaternos,  in  quibus  est  quoddam  ofncium  sive  ystoria 
virginum  et  martirum,  et  incipiunt  in  secundo  folio :  evovae,  et  finiunt  in  penul- 
timo:  frequentemus. 

24.  Item  duos  quaternos,  in  quorum  uno  est  vita  beati  Iohannis  et  in 
alio  beati  Benedicti  abbatis,  et  habent  coperturam  de  grossa  pelle  pecudina. 
fBo.  286  70y. 

25.  Item  unum  ordinarium  continens,  quomodo  summus  pontifex  debeat 
se  parare  ad  celebrandam  missam  et  de  quo  et  qualiter  subdyaconus  debeat 
administrare  et  qualiter  debeant  consecrari  episcopi,  cum  prefationibus  notatis, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  et  cor  nosirum,  et  finit  in  penultimo:  Amcn,~\ 
et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  et  clausoriis. 

f.  5ii&  26.  Item  unum  ynnarium  glosatum;  scriptum  in  pellibus  pecudinis,  et  in- 

cipit  in  secundo  folio  in  textu :  urgamus,  et  finit  in  penultimo  in  textu :  cor- 

poris,  et  non  est  illuminatum  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura.  fBo.  263/. 

27.  Item  offitium  corporis  et  sanguinis]domini  nostri  Ihesu  Christi,  notatum, 

quod  incipit  in  secundo  folio :  sit  servum,  et  finit  inf penultimo :  fde,  et  habet 

coperturam  de  corio  rubeo.  fCf.  n.  31,  Bo.  418]. 

69  Io.  148.  Dionisius  de  celesti  hierarchia,  extimatus  flor.  III. 

70  Bo.  286.  Iteni  unus  quaternus  de  vita  Iohannis  Calonite  '[CalyhiteJ  et  sancti  Be- 
nedicti. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  29 

28.  Item  unum  antiphonarium  noturnum  antiquum,  notatum  nota  romana 
ad  unam  rubeam  lineam,  et  incipit  in  secundo  folio:  corrumpetur,  et  finit 
in  penultimo :  magna,  et  habet  coperturam  super  tabulis  de  corio  rubeo  fracto 
in  multis  locis  et  non  habet  clausoria. 

29.  Item  unum  graduale  de  nota  romana  pro  dominicis  diebus  cum  ca[n]- 
lendario  in  principio,  et  incipit  in  secundo  folio  gradualis :  vocis  sue,  et  finit 
in  penultimo :  defunctis,  et  est  in  tabulis  ligneis  copertis  de  corio  rubeo  mul- 
tum  fracto  et  habet  unum  clausorium. 

30.  Item  unum  martirologium  per  sine  alio,  cohopertum  de  carta  grossa 
pecudina. 

31.  Item  unum  librum  parvum,  in  quo  continetur  offitium  corporis  do- 
mini,  notatum  nota  gallica,  et  habet  legendam  suam,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  manducamus,  et  finit  in  penultimo:  nostri  alleluia,  et  est  in  tabulis 
de  ligno  cohopertis  de  corio  rubeo  antiquo  et  habet  duo  clausoria.  [Cf.  n.  27/. 

32.  Item  unum  ordinarium  antiquum  ad  consecrandum  ecclesias,  quod 
incipit  in  secundo  folio :  funde,  et  finit  in  penultimo :  quod  ipse,  et  est  in 
tabulis  de  ligno  cohopertis  de  tovalia  de  panno  lineo  albo. 

33.  Item  unum  psalterium  romanum  antiquum  cum  ynnario,  quod  incipit 
in  secundo  folio :  oeati  omnes,  et  finit  in  penultimo :  et  peccatum,  et  est  parvi 
valoris  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura. 

34.  Item  unum  librum  de  conductis  et  prosis  et  motectis,  notatum  ad  modum 
organi  cum  multis  lineis  et  notis,  qui  incipit  in  primo  folio :  viderunt,  et  finit  in 
penultimo:  glorie  laus,  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  et  clausoriis.  \ 

35.  Item  unum  modicum  librum  similem  precedenti  in  cantu,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  minus,  et  finit  in  penultimo :  coraige. 

36.  Item  unum  librum,  in  quo  est  offitium  beati  Lamberti,  notatum,  cum 
legenda  seu  ystoria  ipsius,  qui  incipit  in  secundo  folio:  magnum  triumphum, 
et  finit  in  penultimo :  ludificatus,  et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio 
rubeo  antiquo  et  habet  duo  clausoria.  fBo.  279,  Be.  376] . 

37.  Item  unum  antiphonarium  noturnum,  pulcrum  notatum  et  scriptum  in 
pellibus  edinis,  et  incipit  in  secundo  folio :  les  et  introibit,  et  finit  in  penultimo : 
bolris,  et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  nigro  cum  multis  bullis  grossis 
desuper  et  habet  quatuor  clausoria  de  serico  cum  membris  de  octone  sive  ere. 

38.  Item  unum  graduale,  pulcrum  notatum  et  scriptum  in  pellibus  edinis, 
quod  incipit  in  secundo  folio  gradualis:  semitas,  et  finit  in  penultimo:  inau- 
dito  seculi,  et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  multis 
bullis  grossis  et  parvis  desuper  et  habet  tria  clausoria   et  quartum  deficit. 

39.  Item  unum  antiphonarium  noturnale,  notatum  nota  romana  cum  qua- 
tuor  lineis  rubeis,  quod  incipit  in  secundo  folio :  esse  venturum,  et  finit  in 
penultimo :  datum  est,  et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  rubeo  fracto 
et  rupto  et  non  habet  clausoria. 

40.  Item  aliud  antiphonarium  nocturnale  antiquum,  notatum  nota  romana     f.  5i2a 
ad  unam  lineam  rubeam,  quod  incipit  in  secundo  folio :  non  violabit,  et  finit 

in  penultimo  :  profusio,  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  et  clausoriis. 


30  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


41.  Item  unum  graduale  notatum  et  scriptum  in  pellibus  pecudinis,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  alleluia,  et  finit  in  penultimo:  peccatores  nos,  et 
est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  albo  rupto  cum  multis  bullis  desuper 
et  habet  clausoria  de  corio. 

42.  Item  unum  librum  de  benedictionibus  episcopalibus  per  totum  annum, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  excita  Domine,  et  finit  in  penultimo :  amen,  et 
habet  coperturam  de  grosso  corio  nigro  ad  modum  tabularum. 

43.  Item  unum  librum,  in  quo  sunt  infrascripti  libri,  silicet  Iob,  Prover- 
biorum,  Ecclesiastes,  Canticorum,  Sapientie,  Ecclesiastici,  Apocalipsis.  Bernardi 
ad  Eugenium  71,  meditationes  eiusdem,  dialogorum  beati  Gregorii,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  reddita,  et  finit  in  penultimo  folio:  nobis  est,  et  est  in  tabulis 
ligneis  cohopertis  de  corio  albo  cum  duobus  clausoriis.  /Bo.  177,  Io.  67  12J. 

Item  die  lune,  decima  die  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (44)  unam  pulcram  bibliam  in  duobus  voluminibus,  scriptam  de  pulcra 
lictera  in  cartis  edulinis  et  pulcerrime  illuminatam.  Et  prima  pars  dicte  bi- 
blie  incipit  in  secundo  folio :  videntes,  et  finit  in  penultimo :  preparantes;  et 
secunda  pars  incipit  in  secundo  folio:  cet  sibi,  et  finit  in  penultimo:  mille 
anni  solverunt,  et  sunt  in  dicta  biblia  interpretationes.  Et  dicta  volumina 
sunt  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  samito  rubeo  cum  multis  bullis  grossis 
de  argento.  Et  dicta  volumina  sunt  magna  et  unum  volumen  habet  IIIIor 
clausoria  de  argento,  quorum  tria  sunt  integra  et  de  quarto  deficit  medietas ; 
in  alio  vero  volumine  est  unum  clausorium  integrum  tantum,  et  de  aliis  tribus 
de  quolibet  deficit  medietas.  [Bo.  21  73/. 

45.  Item  unum  librum  grammatice  7i  in  magno  volumine  et  grosso,  quod 
vocatur  Catholicon,  scriptus  de  bona  nota  satis  in  pellibus  edinis,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  tionis  vel  sequens,  et  finit  in  penultimo:  ylion,  et  est  in 
tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  rubeo  et  habet  IIIIor  clausoria  de  octone. 

46.  Item  sextum  librum  decretalium  domini  Bonifatii  sine  apparatu,  in 
cartis  edinis  in  magno  volumine  de  pulcra  lictera  et  pulcerrime  illuminatum, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  cepturi  ulterius,  et  finit  in  penultimo :  videtur 
idem,  et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  rubeo  et  habet  duo  clau- 
soria  minima  de  corio. 

47.  Item  libros  Exodi  et  Levitici  in  uno  volumine  glosatos,  scriptos  de 
optima  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  edinis,  quod  volumen  incipit  in 
textu  in  secundo  folio:  ut  affligerent,  et  finit  in  penultimo:  et  vovere,  et  est 
in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  viridi  et  non  habet  clausoria.       Ov;  1 

48.  Item  unum  volumen,  in  quo  est  tractatus  de  regulis  iuris  cum  ap- 
paratu  domini  Dini,  et  est  scriptum  in  pellibus  edinis,  quod  incipit  in  secundo 

71  De  consideratione ;  cf.  Bo.  178,  179. 

72  Io.  67.  Liber  Iop  et  quidam  Salamonis,  Bernardi,  Apocalipsis,  dialogorum  et  Auge- 
nium  (!)  papam,  extimati  flor.  III. 

73  Bo.  21.  Item  una  biblia  in  duobus  voluminibus  ad  usum  capellanie. 

74  Ioannis  Balbi  de  Ianua  ord.  praed. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  31 


folio :  tio  prediclorum,  et  finit  in  penultimo :  faciens,  et  est  in  tabulis  ligneis 
cohopertis  de  corio  viridi,  et  habet  IIIIor  clausoria  de  serico  fornita  de 
argento.  fCf.  n.  105  f 

49.  Item  quoddam  volumen  sacre  scripture,  scriptum  de  opere  fratris 
Thome  de  Aquino,  quod  incipit  in  secundo  folio :  hdbeat  ralionem,  et  finit 
in  penultimo:  primam  gratiam,  et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio 
rubeo,  et  habet  quatuor  clausoria  satis  vilia.  fCf.  n.  51,  58,  59;  Io.  33  75;  34, 
185, 187;  Be.  30,  144,  149 J. 

50.  Item  unum  librum  moralium  beati  Gregorii  super  Iob,  scriptum  de 
bona  nota  in  pellibus  edinis,  pulcre  illuminatum,  qui  incipit  in  secundo  folio : 

simul  unquam,  et  finit  in  penultimo :  vocantis,  et  est  in  tabulis  ligneis  coho-       f-  si*& 
pertis  de    corio   rubeo,  et   habet  IIIPr   clausoria  de  octone.  fCf.  n.  501; 
Bo.  57,  58;  Io,  85  76;  Be.  147]. 

51.  Item  summam  fratris  Thome  de  Aquino  de  incarnatione  Domini,  scri- 
ptam  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  humane  vite, 
et  finit  in  penultimo :  esse  meritorium,  et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de 
corio  viridi,  et  habet  quatuor  clausoria  de  serico  guarnita  de  octone.  fCf.  n.  49] . 

52.  Item  unum  parvum  libellum  77,  scriptum  de  bona  lictera  in  pellibus 
edinis,  factum  de  promotione  et  commendatione  domini  Bonifatii,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  ecclesiam,  et  finit  in  penultimo:  superbos,  et  est  in  ta- 
bulis  cohopertis  de  samito  rubeo  et  habet  duo  clausoria  de  serico  fornita  de 
argento  deaurato.  fCf.  n.  107,  Be.  308  1SJ.  r  ]/J.s 

53.  Item  unum  libellum  Galvagni  de  Levanto  Genuensis  79,  parvum,  in  quo 
sunt  figure  pape  et  cardinalium  in  principio  coronantium  imperatorem,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  do  lac  parvulis,  et  finit  in  penultimo:  aie  Christo, 
et  est  in  tabulis  ligneis  cohopertis  de  corio  rubeo  et  habet  duo  clausoria  de 
octone. 

54.  Item  alium  libellum  Galvagni  de  Levanto  Genuensis,  parvum,  conti- 
nentem,    quid   significent  indulgentie   papales,    qui   incipit   in   secundo   folio : 

75  Cum  sub  Iohanne  XXII.  an.  1327  libris  describendis  interesset  Guil.  Dulcini  ord. 
praed.,  s.  Thomae  Aquinatis  opera  accuratius  sunt  recensita. 

Io.  33.  Prima  pars  summe  sancti  Thome,  estimata  flor.  III. 
Io.  34  Item  prima  secunde,  extimata  flor.  III  [Be.  30]. 
Io.  185.  Prima  secunde  fratris  Thome,  extimata  flor.  IIII. 
Io.  187.  Ultima  pars  Thome,  extimata  flor.  VII. 

76  Io.  85.  Moralium  Iop  beati  Gregorii,  extimatus  flor.  VI. 

77  Fortasse  Iacobi  Caietani  de  Stephaneschis,  cardinalis  tit.  s.  Georgii  in  Vclabro; 
v.  Acta  sanctorum  ad  19  maii.  -  /<»'■  J*f  V733 

78  Be.  308.  Item  librum  parvulnm  intitulatum  ad  dominum  papam  Bonifatitim.  Cf. 
Be.  369.     ,     c/.    s'l '  .     1 

79  Medicus,  qui  a  Fabricio  aliisqne  opuscula  ascetica  Benedicto  XII  inscripsisse  dicitur; 
at  id  potius  ad  Benedictum  XI  referendum  putem.  Vide  decem  ex  eius  commentationibus  in 
cod.  31X1  Bibliothecae  Nationalis  Parisiensis.  -  Parvus  illo  libellus  videtur  esse  ea  trac- 
tatio,  quae  in  codice  Parisiensi  primum  locum  occupat;  inscribitur  enirn  «  liber  de  fabrica 
corporis  mystici  et  regiminis  eius  relati  ad  caput,  quod  esl  Christus  dominus,  a  quo  totum 
corpus  mysticum,  quod  est  ecclesia,  recipil  motum  et  sensum.  » 


32  PARS   I   —   DE    BIBLIOTHEOA    BONIFATIANA 

sanclissimi  pape,  et  finit  in  ponultimo:  Roma,  et  est   in  tabulis   cohopertis 
de  corio  rubeo  et  habet  unum  clausorium.  [Be.  253  80/. 

55.  Item  unum  librum  satis  parvum,  ubi  tractatur  de  fide  catholica,  edi- 
tum  per  Benedictum  81  quondam  episcopum  Marsiliensem  super  simbolo,  et  in- 
cipit  in  primo  et  secundo  folio :  firmiler,  et  finit  in  penultimo :  habueritis, 
et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  nigro  cum  duobus  clausoriis  de  octone. 
[Bo.  387,  Be.  70] . 

56.  Item  unum  romantium  parvum  in  lingua  provintiali,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  en  persona,  et  finit  in  ultimo :  patientia  de,  et  (est  in  tabulis 
ligneis  sine  copertura  et  clausoriis  82)  cohopertus  de  corio  rubeo. 

57.  Item  unam  summam  vocatam  Rolandinam  83,  que  incipit  in  secundo 
folio :  erunt  se,  et  finit  in  penultimo :  autem  qui,  et  est  in  tabulis  ligneis  sine 
copertura  et  clausoriis.  [Cf.  n.  313,  Bo.  360,  Io.  181,  Be.  399  8i/. 

58.  Item  unam  summam  de  divina  scriptura  fratris  Thome  de  Aquino, 
que  incipit  in  secundo  folio :  reoelatione,  et  finit  in  penultimo :  positus  fuerit, 
et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo.  [Cf.  n.  49]. 

59.  Item  aliam  summam  maiorem  proxima  precedenti  eiusdem  fratris 
Thome  de  Aquino,  que  incipit  in  secundo  folio :  vident,  et  finit  in  penultimo : 
tria  possunt,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  IIII01'  clau- 
soriis  de  octone.  [Cf.  n.  49]. 

60.  Item  unum  parvum  libellum,  factum  per  versus  metrificatos,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  nam  cleus,  et  finit  in  penultimo :  triumphans,  et  est  in 
tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo,  quarum  una  est  fracta,  et  habet  duo  clausoria. 

61.  Item  alium  libellum  parvum  de  promotione  domini  Benedicti  pape  XI, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  nondum,  et  finit  in  penultimo :  corona,  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  IIIIor  clausoriis  de  octone. 

62.  Item  unum  librum  satis  magnum  de  opere  divinorum  operum 84a,  sine  il- 
luminatura,  qui  incipit  in  secundo  folio :  de  beati  spiritus,  et  finit  in  penultimo : 
temptabit,  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  captivis. 

63.  Item  unum  libellum  satis  parvum  et  pulcrum,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  nam  quomodo,  et  finit  in  penultimo :  sanctitas,  et  habet  coperturam 
de  pelle  vitidina  pilosa  sine  tabulis. 

80  Be.  253.  Item  quendam  alium  parvum  librum  iutitulatum:  Liber  neoft.  spiritualis 
thesaurus  indulgentiarum  domini  pape,  compilatum  a  Galvano  Ianuensi.  -  In  cod.  Pari- 
siensi  3181,  quem  modo  commemoravi,  haec  tractatio  inscribitur:  «  Neophi/tas  spiritualis 
sive  de  thesauro  indulgentiarum  Bonifacii   VIII  summi  pontificis.  » 

81  De  Aligniaco  ord.  min.  ]  v-*k. 

82  Supra :  va-cat. 

83  Summa  de  arte  notariae  Rolandini  (sive  ut  aliis  placet:  Orlandini)  Passagieri  de 
Rodolfino  f  1300. 

u  Bo.  369.  Item  summa  magistri  0.  de  arte  notarie. 

Io.  181.  Summa  Rollandma  notariorum,  extimata  flor.  I. 

Be.  399.  Item  tres  summe  magistri  Orlandini  super  arte  notarie. 
84aVidetur  esse  opus  sub  nomine  S.  Hildegardis   vulgatum  a  Mansi  in  Appendicc 
ad  Miscellanea  Baluzii  II,  335 s. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PKRUSINA   ANNl    1311  33 

64.  Itom  alium  libellum  satis  parvum  de  gestis  beati  Nicolai,  qui  incipit     f-  5i3a 
in  secundo   folio :  forlc   molestator,  et  finit   in  penultimo:  beali  Nicolai,  et 

est  cohopertus  de  corio  quasi  rubeo  sine  tabulis  ot  habct  clausorium  de  ca- 
gana  viridi.  [Be.  224]. 

65.  Item  IIIIor  magnos  sexternos,  in  quibus  continentur  rationes  pre- 
latorum  contra  minores  et  predicatores  et  alios  mendicantes  et  defensiones 
hinc  et  inde,  et  non  sunt  illuminati  et  habent  coperturam  de  pergameno,  in 
qua  est  scriptum  desuper:  Raliones  maiores  Iradite  ex  parle  Vitidicensis  85 
Archiepiscopi.  [Be.  418  S6j. 

06.  Item  unum  volumen  parvum.  in  quo  continentur  prefaciones  secundum 
beatum  Ambrosium  facte  de  omnibus  sanctis  totius  anni,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio:  hostiam  offerre,  et  finit  in  penultimo:  vel  tartarorum,  et  est 
cohopertum  de  carta  grossa  sine  tabulis. 

67.  Item  unum  librum  sive  quaternos  decimarum,  ubi  continentur  rationes 
collectarum,  decimarum  diversarum  provinciarum  et  regnorum,  et  incipit  in 
secundo  folio :  de  podio,  et  finit  in  penultimo :  per  suas,  et  habet  coperturam 
de  grossa  carta  sine  tabulis. 

68.  Item  plures  quaternos  sive  cartapellos,  quorum  aliqui  sunt]scripti  in 
cartis  bambacinis  et  alii  in  pecudinis,  et  sunt  de  diversis  materiis,  inter  quos 
est  quidam  libellus  parvus  factus  super  responsionibus  contra  ponentes 87  certum 
tempus  finis  mundi  editus  a  fratre  Martino  de  Atheca  ^8  ordinis  predicatorum 
illustris  regis  Aragonum  confessore,  et  est  totum  ligatum  simul.  [Be.  360] . 

60.  Item  unam  summam  compositam  ab  Albertano  80  de  doctrina  dicendi  et 
tacendi,  que  incipit  in  secundo  folio :  hdbito,  et  finit  in  penultimo:  dixit  ei,  et  est 
in  tabulis  sine  copertura  et  habet  duo  clausoria  modica  captiva.  [Io.  25,  Be.  161]. 

70.  Item  unam  Bibliam  portatilem,  in  parvo  volumine  pulcram  et  bene  il- 
luminatam  et  completam,  scriptam  de  bona  lictera  subtili  in  pellibus  edinis, 
que  incipit  in  secundo  folio:  Pindarus,  et  finit  in  penultimo:  Calcedonius 
quartus,  et  deficiunt  in  ea  interpretationes,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de 
samito  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  argento.  [Bo.  23]. 

71.  Item  duos  quaternos  et  in  primo  continentur  constitutiones  Vituli- 
censis   concilii  90,  et  in  secundo   continetur   decima   distinctio  super  hiis,  qui 

85  Procul  dubio  legendum :  Bituricensis,  i.  e.  Simon  de  Belloloco.  —  Prius  scriptum 
erat:  cpiscopi.  Cf.  n.  71,   122. 

86  Be.  418.  Item  rationes  archiepiscopi  Bituricensis  redditas  in  concilio.  —  Cf.  cod.  3120, 
Bibliothecae  Nationalis  Parisiensis,  de  quo  Quetif  -  Echard,  Scriptores  ord.  praed.  I,  404 
ct  Denifle  -  Ehrle,  Archio,  I,  390  s.  —  Cf.  paullo  post  n.   135. 

87  Contra  Arnaldum  de  Villanova.  Cf.  cod.  Vatic.  3824,  f.  237  b  «  Antidotum  contra 
venenum  effusum  per  fratrem  Martinum  de  Atheca,  »  quo  scripto  Arnaldus  Martini  rationes 
refellere  studet.  Vide  paullo  ante  p.  10. 

88  Is  nec  inter  Scriptores~ord.  praed.jp,  QuETiF-EcHARD~nec  in  Nic.  Antonii  Biblio- 
theca  Hispana  recensetur. 

89  Ms.  Albentano.  -  lo.  25.  Libellus  de  doctrina  loquendi,  quasi  nullius  extimationis. 

90  Rectius:  Bituricensis,  cf.  n.  65,  122.  —  Videntur  esse  constitutiones  concilii  an.  1280 
Bituricis  celebrati.  Labbe  -  Mansi,  Collectio  concil.  XXIV,  625s,  cf.  can.  14,  qui  spectat 


34  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

prOficiscuntur  ad  terras  infidelium,  quam  auctoritatem  habeant;  et  sunt  co- 
hoperti  de  corio  rubeo. 

72.  Item  unum  librum  concordantiarum  satis  grossum  in  cartis  pecudinis, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  pars  XIII.  a.  lu.  a.,  et  finit  in  penultimo;  Io- 
hannis.  I.  b.  c.  d.,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  cum  duobus 
clausoriis  parvis.  fCf  n.  242,  524-527;  Io.  102,  110  0iJ. 

73.  Item  unum  librum  grossum,  in  quo  tractatur  de  visionibus,  et  non 
est  illuminatus  et  in  parte  deficiunt  rubrice  et  est  in  pellibus  pecudinis  et 
incipit  in  secundo  folio :  vit  annocens,  et  finit  in  penultimo :  cibum  meum,  et 
est  in  tabulis  sine  copertura  cum  III I01'  clausoriis  modicis. 

74.  Item  unum  parvum  libellum  de  benedictionibus  mense  totius  anni, 
in  quo  continentur  psalmi,  qui  dicendi  sunt  temporibus  suis,  et  est  in  tabulis  co- 
hopertis  de  samito  rubeo  et  habet  duo  clausoria  de  argento. 

f.  5i3b  75.  item  alium  libellum,  in  quo  continetur  benedictio  altaris  et  informatio 

qualiter  fieri  debeat;  et  ubi  est  cantandum  est  notatum,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  exorciso  te,  et  finit  in  penultimo :  Deus  quod  o.,  et  habet  tabulas  co- 
pertas  de  corio  albo  cum  duobus  clausoriis  de  octone. 

76.  Item  unum  libellum  sive  opusculum  fratris  Iacobi  de  Viterbio  ordinis 
fratrum  heremitarum,  in  quo  continetur  regimen  christianum  completum,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  pars  est  perfectionis,  et  finit  in  penultimo:  quod 
Christus  ait,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa.  fBe.  121]. 

77.  Item  quosdam  quaternos,  in  quibus  continentur  inquisitiones  hereti- 
corum  facte  per  diversos  fratres  in  Tuscia,  qui  incipiunt  in  secundo  folio : 
item  idem,  et  finiunt  in  penultimo :  sibi  consuluit,  et  sunt  a  tergo  sex  modice 
bulle  pendentes  a  tergo. 

78.  Item  unum  magnum  quaternum  de  bambacio,  in  quo  continetur  in- 
quisitio  facta  contra  illos,  qui  letati  sunt,  quando  audiverunt,  quod  dominus 
Bonifatius  mortuus  erat,  et  incipit  in  secundo  folio :  dominus  Petrus,  et  finit 
in  penultimo:  indictione  XIII,  et  est  cohopertus  de  carta. 

79.  Item  unum  quaternum,  in  quo  continetur,  utrum  papa  possit  renun- 
tiare.  fCf.  n.  104,  122,  138J. 

80.  Item  offitium  noturnum  beati  Ludovitii  regis  condam  Francie,  et  est 
cohopertus  de  pelle  vituli  pilosa.  fCf.  n.  16J. 

Item  die  martis,  XI  die  mensis  madii,  incepimus  scribere: 

primo  (81)  sermones  festivitatum  domini  Gualfredi 92  tituli  sancte  Subxanne 
presbyteri  cardinalis,  scriptos  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio : 
tanto  elevatior,  et  finiunt  in  penultimo :  Iudas  Macha,  et  habent  tabulas  li- 
gneas,  sed  de  qualibet  deficit  medietas. 

ad  controversiam  de  facultate  audieudi  confessiones  mendicantibus  concessa ;  vide  paullo 
ante  n.  62. 

91  Io.  102.  Concordantia  antique  extimate  fior.  II. 
Io.  110.  Due  concordantie  antique,  extimate  flor.  I. 

»*  De  Barro  f  1287. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  35 

82.  Item  librum  distinctionum  fratris  Nicolai  de  Biardi  factarum  secuudum 
ordinem  alfabeti,  in  cartis  pecudinis.  que  incipiunt  in  secundo  folio :  faciliter, 
et  finiunt  in  penultimo  sine  capitulis:  ovium  etc,  et  habent  tabulas  cohopertas 
de  corio  viridi  cum  duobus  clausoriis  satis  vilibus.  /Cf  n.  449 ;  Io.  20,  179; 
Be.  54.  98  03/. 

83.  Item  unam  summam  magistri  Gfuillelmi/  Autisiodoriensis  episcopi  de 
deceptione  hereticorum  per  naturalia  9\  scriptam  de  subtili  lictera  in  cartis 
edinis  et  in  parvo  volumine,  que  incipit  in  secundo  folio :  propter  omni- 
modam.  et  finit  in  penultimo:  puniunt  eos,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de 
corio  viridi  sine  clausoriis.  [Cf.  n.  520,  530;  Bo.  73,  75,  76;  Io.  99  95; 
Be.  61,  132/. 

84.  Item  unam  summam  fratris  Bonaventure  super  tractatu  totius  scri- 
pture  sacre,  que  incipit  in  secundo  folio :  si  igitur  velimus,  et  finit  in  penul- 
timo:  legum  a  lu.,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  sine  clausoriis, 
/Bo.  215;  Be.  88  *J. 

85.  Item  sermones  ad  status,  scriptos  in  pellibus  pecudinis,  qui  incipiunt 
in  secundo  folio:  quos  fructus,  et  finiunt  in  penultimo:  ad  illam  relate,  et 
habent  coperturam  de  pelle  vituli  pilosa. 

86.  Item  unum  librum  parvi  voluminis,  qui  dicitur :  Libellus  speculationis 
virtutum  et  gratiarum  etc,  qui  incipit  in  secundo  folio:  tatem  hdbebat,  et 
finit  in  penultimo :  multotiens  supra,  et  totus  disquaternatus  et  disligatus,  et 
est  ligatus  inter  suas  tabulas  cum  una  cordula.  [Cf.  n.  97 ;  Be.  254J . 

87.  Item  cronicas  Martinianas  summorum  pontificum  et  imperatorum,  que     f.hua 
incipiunt  in  secundo  folio :  anno  quadragesimo  secundo,  et  finiunt  in  penul- 

timo :  subiugare  debuisset,  et  sunt  coperti  de  corio  nigro  sine  tabulis  et  clau- 
soriis.  [Bo.  321J. 

88.  Item  unum  libellum  parvum  Apocalipsis,  antiquum,  in  parte  glosatum 
et  interlineatum,  qui  incipit  in  secundo  folio :  Et  Phyladelphyie,  et  finit  in 
penultimo :  Explicit  liber  Apocalipsis,  et  habet  coperturam  laniatam  de  pelle 
et  panno  lineo  fractis.  [Be.  356J. 

89.  Item  quandam  summam,  in  qua  continetur  de  ecclesiastica  sive  de 
summi  pontificis  potestate  97,  et  est  in  cartis  pecudinis  et  non  illuminata,  et 
incipit  in  secundo :  ad  cor,  et  finit  in  penultimo :  posse  cor,  et  est  cohoperta 
de  grossa  pelle  duplicata  sine'clausoriis.  [Be.  355]. 

93  Io.  20.  Distinctiones  Nicholay  Albiard,  estimate  flor.  II. 
Io.  179.  [Eaedem]  estimate  flor.  I. 

94  De  hac  deceptione  disputat  Guillelmus  in  prologo  suae  Summae  theologicae,  ex  quo 
patet  eam  hic  intelligi. 

95  Io.  89.  Liber  magistri  Guillelmi  Altisiodorensis  super  quatuor  libros  sententiarum, 
extimatus  flor.  II. 

96  Bo.  215.  Item  broviloquium  fratris  Bonaventure  et  summa  florum  beati  Bernardi 
et  itinerarium  mentis,  in  uno  volumine  coperto  corio  nigro. 

Be.  88.  Item  librum  breviloquii  fratris  Bonaventure  super  tractatum  totius  scripturc 
sacre  cum  postibus. 

97  Quae  quidem  videtur  Aegidii  de  Columna. 


36  PARS    I    —   DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

90.  Item  unum  libellum  epistolarium  Gai/i/  Sollii  Appolinaris  Sidonii  Ar- 
vernorum  98  episcopi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  eliminatur,  et  finit  in  penul- 
timo:  sociamur  annis,  et  est  cohopertus  de  pelle  grossa  pecudina.  [Be.  355J. 

91.  Item  unum  quaternum  de  minuta  lictera,  scriptum  ad  modum  distinctio- 
num,  in  quibus  ordinantur  offitia  dominicalia  totius  anni,  qui  incipit,  in  se- 
cundo :  dominica  prima  posl  oclavam  pasce,  et  finit  in  penultimo :  dominicis 
A  ,  et  est  cohopertus  de  carta. 

92.  Item  unum  librum  parvum  sancti  Augustini,  qui  vocatur  Enceridion, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  quomodo  invocabunt,  et  finit  in  penultimo :  autem 
timere,  et  est  cohopertus  de  pelle  alba. 

93.  Item  unum  romantium  in  gallico,  scriptum  in  cartis  edinis  et  illu- 
minatum  de  auro  et  ausuro,  qui  incipit  in  secundo  folio :  qui  molt,  et  finit 
in  penultimo :  davant  tron  per,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  samito  croceo 
et  habet  duo  clausoria,  et  V  bullas  in  qualibet  tabula  et  est  modici  vo- 
luminis. 

94.  Item  sermones  festivitatum  et  dominicarum,  qui  incipiunt  in  secundo 
folio :  dat  Dominus,  et  finiunt  in  penultimo :  in  principio  orationis,  et  sunt 
de  diversis  licteris  et  sunt  in  parte  illuminati  et  rubricati  et  in  parte  non. 
et  quaterni  sunt  dissimiles  et  sunt  cohoperti  de  corio  bruno. 

95.  Item  sermones  in  aliquibus  dominicis  diebus  et  magnis  festivitatibus, 
scriptos  de  grossa  lictera  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio: 
bili  hoc  est,  et  finiunt  in  penultimo:  super  asi.,  et  sunt  cohoperti  de  carta 
grossa  pecudina. 

96.  Item  unum  Uguitionem  99  antiquum  de  subtili  lictera,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  unde  te,  et  finit  in  antepenultimo  folio :  possunt,  et  est  in  ta- 
bulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  aliquibus  bullis  parvis  et  sine  clausoriis. 
[Be,  145,  289  mJ. 

97.  Item  unum  libellum  parvum  speculationum  virtutum  et  gratiarum  ho- 
minis  et  mulieris,  qui  incipit  in  secundo  folio:  secundum  quod  dixit  Beda, 
et  finit  in  penultimo:  prophetarum  XXX,  et  non  est  illuminatus  nec  rubri- 
catus  et  habet  coperturam  de  grossa  pelle  alba.  [Cf.  n.  86J. 

98.  Item  casus  breves  super  sexto  libro  decretalium  in  tribus  quaternis, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio :  si  forte,  et  finiunt  in  penultimo :  obtinere,  et  ha- 
bent  coperturam  de  pelle  alba  et  est  cum  eis  alius  quaternus,  qui  incipit:  ve. 

f.  5H6  99.  Item  unum  librum  de  papiro   clausum  et  sigillatum   quatuor  sigillis 

cum  suprascriptione,  in  qua  dicitur:  Inquisitio  et  visitatio  monasterii  sancti 
Vincentii  de  Vulturno  Triventine  dyocesis. 

98  Ms.  Armorurn.  Fuit  is  episcopus  Claromontanus  in  Arvernia. 

99  Procul  dubio  Hugutio  de  derivationibus. 

100  Be.  145.  Item  librum  Uguitionis  dicte  carte  cum  postibus  et  corio  rubeo,  et  in- 
cipit:  Prosodiam  quedam  partis.  -  At  noto  his  fere  verbis  (Prosodia  quedam  pars  gramma- 
tice  nuncupatur)  non  librum  Derivationum  Hugutionis,  sed  Catholicon  loannis  Balbi  (cf.  n.  45) 
incipere. 

Be.  289.  Item  librum  Hugutionis  cum  postibus. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  37 

100.  Item  quatuor  quaternos  ligatos  simul,  in  quibus  continetur  tractatus  1(" 

de  morte,  et  incipiunt  in  socundo  folio:  verc  claudicamus,  et  finiunt  in  penultimo : 
pristinam  si,  et  sunt  cohoperti  de  pelle  vitulina  pilosa.  [Bo.  232  102,  Bc.  357 /. 

101.  Item  quandani  summam  m  pulcram,  scriptam  in  pellibus  edinis  et 
pulcre  illuminatam.  de  fructibus  penitentie,  que  incipit  in  secundo  folio:  redeun- 
libus,  et  finit  in  penultimo :  concupiscen.,  et  est  in  tabulis  coliopertis  de  corio 
rubeo,  et  liabet  duo  clausoria  de  octone.  [Bc  432]. 

102.  Item  quatuor  quaternos,  in  quibus  continetur  tractatus  resurrectionis 
Christi  Domini  seu  asmata,  quod  ebraice  interpretatur  resurrectio,  qui  inci- 
piunt  in  secundo  folio :  cum  Ihesus  a  stigiis,  et  finiunt  in  penultimo :  istorio- 
grafo,  et  sunt  cohoperti  de  pelle  vitulina  pilosa. 

103.  Item  duos  quaternos,  in  quibus  continentur  Cantica  Canticorum  glo- 
sata  et  interlineata,  de  antiqua  lictera,  et  incipiunt  in  textu  in  secundo  folio: 
si  ingnoras,  et  finiunt  in  penultimo :  et  ubera,  et  sunt  cohoperti  de  carta  grossa. 

104.  Item  unum  tractatum  in  duobus  quaternis,  in  quo  tractatur :  utrum 
papa  possit  renuntiare.  qui  incipiunt  in  secundo  io\\o:papam  tyrannus,  et  finiunt 
in  penultimo:  super  ipso  ca.,  et  sunt  cohoperti  de  carta  grossa  pecudina. 
[Cf.  n.  79/. 

105.  Item  apparatum  domini  Dini  super  titulo  de  regulis  iuris  sexti  libri 
decretalium,  in  sex  quaternis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  suum,  ut  ff.,  et 
finit  in  penultimo :  fit  etiam  fraus  de,  et  sunt  ligati  simul  et  cohoperti  in  pelle 
grossa  pecudina.  [Cf.  n.  48]. 

106.  Item  constitutiones  imperatoris  Federici  secundi,  que  incipiunt  in 
secundo  folio:  publicatis  bonis,  et  finiunt  in  penultimo:  pene  subiaccre,  et 
habent  tabulas  ligneas  sine  copertura. 

107.  Item  duos  quaternos,  in  quibus  continetur  promotio  domini  Boni- 
fatii  VIII,  et  habent  coperturam  de  pelle  vitulina  pilosa.  [Cf.  n.  52]. 

108.  Item  quendam  librum  parvi  voluminis  de  significationibus  et  signi- 
ficatis  universalis  creature  et  sancte  scripture,  qui  incipit  in  secundo  folio  in 
nigro:  totam  sacram  scripturam,  et  finit  in  penultimo:  ut  deus,  et  est  in 
tabulis  cohopertis  de  corio  viridi,  et  habet  unum  clausorium.  [Be.  164/. 

109.  Item  quendam  librum,  qui  incipit  in  primo  folio :  Incipit  tractatus  et  in 
secundo:  charta,  et  finit  in  penultimo:  ul,  et  est  cohopertus  de  grosso  corio  albo. 

110.  Item  unum  libellum  ^de  vita  et  moribus  Caroli  Magni,  ut  est  scriptum 
supra  coperturam  suam  de  rubeo  et  nigro  in  grossa  lictera.  [Be.  355  105_/. 


101  Gilberti  de  Tornaco  ord.  min. 

102  Bo.  232.  Item  tractatus  de  morte,  qui  incipit:  Dum  propriam  impcritiam. 

103  Anonymi  cuiusdam  ordinis  praedicatorum  e  provincia  Lombardiae,  v.  Quetif  - 
Echard,  Scriptores  ord.  praed.  I.,  239  et  cod.  3481  Bibliothecae  Nationalis  Parisiensis. 

104  Fortas~,e  Einhardi. 

105  Be.  355.  Item  quendam  fasciculum  librorum  ligatum,  in  quo  sunt  libri,  qui  sequuntur, 
videlicct  libcr  soliloquii  Bonaviti,  Liber  de  vila  et  moribus  Karoli  Magni;  duo  alii  libri 
sequentes  de  summi  pontificis  potestate,  quedam  cronico,  epistole  Gagii  Solii  Appolinaris 
Sidonii  episcopi  et  ystoria  Ierosolyinitana.  (Cf.  n,  119). 


38  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

111.  Item  XVI  magnos  quaternos  continentes  multa  gesta  et  bella  roma- 
norum,  et  non  sunt  ligati,  et  primus  quaternus  incipiunt  in  secundo  folio : 
mine  ipse  ictus,  et  finiunt  in  penultimo  folio  sexti  decimi  quaterni:  tre- 
pidatio  vero  non  pre,  et  sunt  cum  illis  quatuor  quaterni  scripti  ad  modum 
concordantiarum  et  quedam  alia  summula  distinctionum  sive  vocabulorum 
sancte  scripture  secundum  Gregorium,  et  est  totum  ligatum  cum  cordula. 
[Be.  364  i0GJ. 

112.  Item  postillas  super  Lucam,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  Et 
prima  ratio,  et  finiunt  in  penultimo :  pectus  domini,  et  post  ipsas  postillas 
est  adiunctus  alius  liber  factus  per  a.  b.  c.  dissimiles  in  quaternis,  et  habent 
coperturam  de  grosso  corio  quasi  nigram.  fCf.  n.  269 ,  Io.  41]. 

f.  5ioa  113.  Item  unum  psalterium  pulcrum,  scriptum   in   cartis  edinis  de  bona 

lictera,  glosatum  et  interlineatum,  qui  incipit  in  secundo  folio :  et  proiciamus, 
et  finit  in  penultimo :  sed  unitate,  et  deficiunt  grosse  lictere,  et  primum  folium 
ubi  erat:  Beatus  vir,  est  ruptum  et  habet  tabulas  antiquas  cohopertas  de 
corio  viridi  fracto  et  non  habet  clausoria. 

114.  Item  unam  summam  diversorum  casuum,  que  incipit  in  secundo 
folio :  eorum  insollertias,  et  finit  in  penultimo :  potestate  archiepiscoporum, 
et  liabet  tabulas  cohopertas  de  panno  lineo  cum  duobus  clausoriis  de  octone. 

115.  Item  quosdam  quaternos  107,  in  quibus  continentur  condictiones  super 
negotio  regni  Cicilie  et  totius  terre,  que  est  citra  Farum  usque  confinia  ter- 
rarum  romane  ecclesie  de  tempore  dominorum  Urbani  et  Clementis  summorum 
pontificum,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  per  vuXgares  dietas,  et  finiunt  in 
penultimo :  quomodo,  et  habent  coperturam  de  corio  albo. 

116.  Item  unum  quaternum,  in  quo  continentur  alique  novissime  consti- 
tutiones  facte  per  dominum  Bonifatium  et  addite  sexto  libro,  qui  incipiunt 
in  secundo  folio :  tii  anno  primo,  et  finit  in  penultimo :  ipsorum  domini,  et 
habet  coperturam  de  pelle  vitulina  pilosa. 

117.  Item  unum  libellum  antiquum  parvum  de  spirituali  perfectione  108  et 
viciis  et  virtutibus,  et  incipit  in  secundo  folio :  est  cuius,  et  finit  in  penultimo : 
conirariis  curari,  et  habet  tabulas  sine  copertura. 

118.  Item  constitutiones  papales  contra  hereticos  de  bona  lictera,  scriptas 
in  parvo  volumine,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  super  offitialibus,  et  finiunt 
in  penultimo:  l.  1.  (?)  et  sunt  cohoperte  de  corio  nigro. 

119.  Item  unum  tractatum  abbreviatum  de  ystoria  Ierosolimitana  109,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  persas  assidios,  et  finit  in  penultimo:  multis  op- 
pres,  et  non  est  illuminatus  et  habet  coperturam  de  grossa  carta  duplicata. 
fCf.  n.  289]. 

106  Be.  364.  Item  quosdam  quaternos  continentes  ystorias  Romanas  et  quam  plures  alias. 

107  Qui  quidem  quaterni  in  inventario  rerum  an.  1339  Avenionem  transferendarum 
recensentur;  confer  huius  voluminis  p.  23,  n.  7. 

108  Ms.  persecutione. 

109  Iacobi  de  Vitriaco,  Historia  Hierosolimitana,  abbreviata  a  magistro  Iacobo  Acho- 
riensi  episcopo.  Cf.  Bo.  331,  Be.  239. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  39 

120.  Item  quosdam  sermones  dominicales  factos  per  fratrem  Raynaldum 
de  Piperno  no,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  veni  ad  liberandum,  et  finiunt 
in  penultimo :  cum  iem,  et  sunt  in  cartis  pecudinis  et  habent  tabulas  coho- 
pertas  de  corio  viridi  et  habent  duo  clausoria  de  corio.  [Be.  31/. 

121.  Item  unam  summam  sancti  Ieronimi  de  Seneca  in  cathalogo  sancto- 
i'um,  que  incipit  in  secundo  folio :  scintam  tenes,  et  finit  in  penultimo :  ne 
infe,  et  est  scripta  de  subtili  nota  in  pellibus  pecudinis  et  habet  tabulas  sine 
copertura. 

122.  Item  capitula  seu  tractatus  de  renuntiatione  pape  editus  a  fratre 
Egidio  Vitulicensi  archiepiscopo  1U,  qui  incipit  in  secundo  folio :  noscant.  et 
finit  in  penultimo :  ct  fortem  ad,  et  non  est  illuminatus  et  habet  coperturam 
de  grossa  carta  alba. 

123.  Item  quendam  libellum  de  subtili  lictera,  qui  intitulatur  in  prima 
rubrica:  Incipit  prologus  in  apologiam  pauperum  adversus  calumpnia- 
torem  m,  et  finit  in  penultimo  folio :  ad  substentandum,  et  habet  coperturam 
de  carta  pecudina  grossa.  [Be.  115  m,  397/. 

124.  Itenl  quatuor  quaternos,  in  quibus  sunt  aliqui  sermones  et  habent 
coperturam  de  grossa  carta. 

125.  Item  aliquos  quaternos,  in  quibus  continentur  aliqui  sermones,  et 
in  uno  continetur  liber  Esdre  prophete,  et  quia  non  sunt  similes  nec  equales 
et  tractant  de  diversis  materiis  non  descripsimus  eos  aliter,  sed  sunt  invo- 
luta  in  quadam  carta  grossa. 

126.  Item  quadam  summam  de  orrigine  (!)  et  progressu  ecclesie  et  nota-     f.  515& 
bilium  regnorum,  de  grossa  lictera  et  quedam  epistole  missive  de  minuta  lictera, 

que  incipit  in  secundo  folio :  de  virgine  natus,  et  finit  in  penultimo :  et  sacro, 
et  est  in  quadam  carta  grossa. 

127.  Item  unum  opusculum  diversarum  locutionum  et  materiarum  Bona- 
iuti  de  Casentino,  nunc  metrice  nunc  prosaice,  ad  dominum  Bonifacium  di- 
rectum,  quod  incipit  in  secundo  folio:  sed  quam  vitanda,  et  finit  in  penul- 
timo :  super  petram,  et  habet  copertorium  de  corio  rubeo.  [Be.  413  "*/. 

Item  die  mercurii,  XII  die  mensis  madii  incepimus  scribere: 

t 

primo  (128)  unum  librum,  in  quo  est  contentio  boni  angeli  et  mali,  bo- 
nus  angelus  defert  opera  nostra  bona  coram  deo  et  malus  mala,  et  est  de 
grossa  lictera  et  incipit  in  secundo  folio:  retardant  a  dimna,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  quod  est  bonum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum 
quatuor  clausoriis. 

110  Latuerunt  hi  scrmones  Quetif  -  Echard,  Scriptores  ord.  praed.,  I,  382.  Sintne 
S.  Thomae  Aquinatis,  (cf.  paullo  post.  n.  410)  a  fr.  Raynaldo,  comite  eius  individuo,  re- 
porlati  ?  . 

1,1  Aegidius  de  Columna,  archiep.  Bituriconsis,  cf.  n.  79,  65. 

112    S.    BONAVENTURAE. 

'a  Be.   115.  Item  librum  tractatus  contra  persecutores  religiosoruni 
144  Be.  413.  Item  quedam  dictamina  ad  Bonifatium  papam. 


40  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

129.  Item  quendam  librum  satis  grossum  et  parvi  voluminis,  in  qun  con- 
tinentur  Evangelia  Inhannis,  Actus  Apnstnlnrum  et  Apncalipsis  Inhannis,  Epi- 
stnle  qunque  Cannnice  et  epistnle  Pauli  apnstnli,  et  incipit  in  secundn  fnlin: 
dicens  autem  Herodes,  et  finit  in  penultimn :  qui  eduxit  de,  et  est  in  tabulis 
grossis  cchnpertis  de  cnrin  albo. 

130.  Item  unam  (!)  papirum  sive  cartularium,  in  quo  sunt  scripta  aliqua 
servitia  facta  dnminn  Bnnifatin  et  expense  facte  per  receptnrem  ipsnrum. 

131.  Item  sermnnes  dominicales  et  festivales  "5  Cancellarii  Parisiensis  in 
magno  volumine  scriptos  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  fnlin :  lenti 
equitantes,  et  finiunt  in  penultimn :  venitur  ad,  et  nnn  sunt  in  tabulis  nec  ha- 
bent  coperturam  nisi  de  cartis.  /Cf  n.  231,  236,  417,  429;  Bo.  77  11G,  121, 
137,  153,  160;  Be.  2,  196]. 

132.  Item  apparatum  domini  Inhannis  Mnnaci  cardinalis  super  sexto  librn 
decretalium,  qui  incipit  in  secundc  fclin:  et  semndum  Isidorum,  et  finit  in 
penultimo :  nam  ibi  tangitur  or,  et  est  in  magnn  vnlumine  et  ligatus  in  grnssa 
carta  pecudina.  fCf  n.  140J. 

133.  Item  Parabclas  Salamnnis,  Ecclesiastes,  Cantica  Canticnrum,  Sapientie 
scriptas  in  cartis  edinis  de  bcna  lictera,  et  sunt  glnsate  et  interlineate,  que 
incipiunt  in  secundn  fnlin    in  textu:  dem   tuum,   et  finiunt  in  penultimn:  et- 
in  cospec,  et  sunt  in  tabulis  cnhnpertis  de  corio  albn  fractn  et  habent  unum 
clausnrium  de  corio. 

134.  Item  sextum  librum  decretalium  correctum,  scriptum  in  cartis  edinis, 
qui  incipit  in  secundo  folin :  et  incertitudinem,  et  finit  in  penultimn :  Idem 
et  est  cohopertus  de  carta  grossa  pecudina  duplicata. 

135.  Item  quendam  tractatum  117  magistri  Henrici  de  Gant  118,  factum  de 
facto  prelatorum  et  fratrum  ordinum  mendicantium,  scriptum  in  sex  quaternis 
magni  voluminis,  qui  incipit  in  secundo  fnlin:  grave  et  quasi,  et  finit  in 
penultimo :  facere  quod  volo,  et  cum  dictis  quaternis  est  unus  alius  sexternus 
minoris  forme,  loquens  quasi  de  eadem  materia  et  est  cohopertus  de  pelle  pe- 
cudina  grossa.  fCf  n.  65;  Be.  415]. 

136.  Item  decretales  cum  apparatu  Bernardi  il°  de  subtili  lictera  antiquas, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu :  non  ante  preterita,  et  finiunt  in  pe- 

115  Philippi  de  Gbeve. 

116  Bo.  77.  Iteni  summa  dominicalis  Cancellarii  Parisiensis,  que  incipit:  Non  deserenles. 
Bo.  127.  Item  liber  sermonum  Cancellarii  Parisiensis,  qui  incipit:  Ierusalem  cito 

venit  salus  tua. 

Bo.  137.  Item  liber  sermonum  Cancellarii  Parisiensis,  qui  incipit:  Homo   quidam 
erat  dives. 

Eius  sermones  m  psalmos  incipiunt:  Vidit  Iacob  in  somnis;  cf.  Bo.  150. 

117  Id  est  quaestiones  quodlibetales  (quodlib.  7,  quaest.  23,  24,  25),  cf.  cod.  3120 
Bibliothecae  Nationalis  Parisiensis,  cf.  paullo  ante  n.  65. 

118  De  Gandavo.  Vide  quae  de  hac  controversia  disserui  in  commentatione,  cui  ti- 
tulus:  «  Beitraege  zu  den  Biographien  beruehmter  Scho/astiker  »  in  Denifle  -  Ehrle, 
Archiv,  I,  390. 

119  De  Botone  Parmensis. 


CAP.    III    —    RRCENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  41 

nultimo:  quoddam,  et  non  sunt  complete,  quia  deficit  ibi  do  titulo  de  ver- 
borum  significatione  et  totus  titulus  de  regulia  iuris,  et  sunt  io  tabulis  ligneis 

cum  uno  clausorio  tantum. 

137.  Item  rnultos  quaternos  diversarum  formarum  et  licterarum,  et  in 
principio  continentur  constitutiones  Gregoriane  12°,  et  postea  sequitur  decretum 
electionis  cum  apparatu  factum  per  magistrum  Guillelmum  de  Mandagot, 
postea  sequitur  libellus  fugitivus  121,  et  postea  sequitur  ordo  iudiciarius"  factus 
per  magistrum  Egidium  122  doctorem  decretorum  cum  multis  aliis  scripturis, 
et  sunt  in  universo  XI  quaterni  cohoperti  de  pelle  vitulina  pilosa.  [Be.  416  123/. 

138.  Item  unum  tractatum  sive  summam  magistri  Iohannis  Burgundi  ca-     '• 516a 
nonici  Maioricensis,  metrice  factam,  continentem,  quod  papa  possit  cedere  et 
renuntiare,  et  est  glosata  et  illuminata  et  est  scripta  in  duobus  quaternis  et 

est  cohoperta  de  carta  pecudina. 

139.  Item  postillas  sive  summam  magistri  Bernardi  Compostellani,  que 
incipit  in  secundo  folio :  aliquis  non  est  malus,  et  finit  in  penultimo :  non 
parochialis  set.  et  est  cohoperta  de  pelle  vitulina  pilosa.  [Bo.  381]. 

140.  Item  XIII  quaternos,  in  quibus  continetur  magna  pars  apparatus 
domini  Iohannis  Monaci  cardinalis  super  sexto  libro  decretalium.  et  non  sunt 
illuminati  nec  continuati  nec  simul  ligati,  et  fuerunt  de  novo  positi  cum  alio 
suprascripto  apparatu  predicti  domini  Iohannis.  [Cf.  n.  132] . 

141.  Item  ystorias  et  gesta  Britonum  124  in  latino,  in  parvo  volumine,  que 
incipiunt  in  secundo  folio :  Eneas  post  Trojanum,  et  finiunt  in  penultimo :  populi 
multifudinem,  et  habent  tabulas  ligneas  sine  clausoriis.  [Bo.  321 12,\  Be.  112]. 

142.  Item  summam  magistri  Tancredi  126  de  ordine  iudiciario,  que  incipit 
in  secundo  folio :  C.  ultimo,  et  finit  in  penultimo :  de  illicita,  et  habet  co- 
perturam  de  carta  alba.  [Be.  334,  412/. 

143.  Item  VI III  quaternos  novos  de  medicina,  de  quibus  prima  pagina 
est  apportata,  quos  fecit  seu  compilavit  magister  Constantinus  Affricanus,  mo- 
nachus  monasterii  Cassinensis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  permiserint,  et 
finiunt  in  penultimo :  e  carbunculis,  et  non  sunt  illuminati  nec  rubricati.  — 
Sunt  etiam  cum  eis  V  alii  quaterni  antiqui  de  medicina,  qui  incipiunt  in  secundo 
folio:  dicina,  et  finiunt  in  penultimo:  tamen  parum  panis,  et  non  sunt  illumi- 
nati.  —  Sunt  etiam  cum  eis  quidam  alii  quaterni  de  bombice  de  medicina  et  non 
sunt  ligati  aliqui  de  supradictis,'sed  sunt  involuti  in  quadam  carta  et  repositi 
in  quodam  sacculo  de  panno  lineo  albo. 


120  Procul  dubio  Gregorius  X  (1271-1276);  Schulte,  Geschichte  der  Quellen  u.  Litte- 
ratur  des  canon.  Rechts,  II,  31. 

121  Nepos  de  Montealbano;  vide  Savigny,  Gcschichte  des  rocmischen  Rechts  2,  V,  502. 

122  De  Fuscarus  f  1289. 

123  Be.    410.    Item   quendam   librum   continentem   extravagantes   domini    Gregorii   et 
fjuosdam  alios  quaternos  diversorum  doctorum  ordiiiom  iudiciorum  continontcm. 

124  Galfridi  Monmutensis. 

125  Bo.  327.  Itom  ystoria  Britonnm  tempore  Iulii  Cosaris. 
120  Bononiensis. 


42  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

144.  Item  quosdam  quaternos  de  bombice  laniato  et  fracto,  in  quibus 
continentur  alique  auctoritates  Salamonis  per  versus  translate  et  aliqui  ser- 
mones  et  alie  scripture  tractantes  de  missa  et  aliis  multis,  et  habent  coper- 
turam  de  carta  pecudina. 

145.  Item  epistolas  Pauli  glosatas,  scriptas  de  pulcra  lictera  in  textu  et 
glosa  in  pellibus  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  Paulus  servus 
Ihesu  Christi,  et  finiunt  in  penultimo :  expedit  vobis,  et  sunt  communiter  illu- 
minate  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  fracto  et  habent  quatuor 
clausoria  satis  vilia.  [Bo.   16,  Be.  267/. 

146.  Item  unum  pulcrum  missale  satis  parvum  cum  suo  calendario  in 
principio,  et  incipit  in  secundo  folio  missalis:  et  consolationem,  et  finit  in 
penultimo:  descendebat  qui  et,  et  est  pulcre  illuminatum  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  pulcro  corio  rubeo,  et  habet  duo  clausoria  de  serico  viridi  guar- 
nita  de  argento  laborato  ad  nigellum  et  est  depictum  in  circuitu  ad  lilia  et 
castra  de  auro. 

147.  Item  unum  psalterium  glosatum,  satis  pulcrum,  in  cartis  vitulinis, 
quod  incipit  in  secundo  folio  textus:  in  iudicio,  et  finit  in  penultimo:  laudate 
dominum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  quatuor  clausoriis 
de  corio  et  octone.  [Cf.  n.  325/. 

148.  Item  tres  libros  Biblie  in  uno  volumine  glosatos  et  interlineatos  et 
scriptos  de  bona  lictera  in  cartis  vitulinis,  et  est  primus  liber  Genesis,  se- 
cundus  Exodus,  tertius  Leviticus,  et  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  et 
vidit  deus,  et  finiunt  in  penultimo:  ovis  et,  et  habent  coperturam  de  corio 
rubeo  et  non  sunt  ibi  clausoria.  [Bo.  1,  Be.  265] . 

149.  Item  unam  Bibliam  manualem,  parvi  voluminis,  de  subtilissima  lictera, 
in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  nevat  puerilia,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  iniquitafis,  et  sunt  ibi  interpretationes,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  corio  rubeo  et  habet  duo  clausoria  de  octone,  et  duo  deficiunt. 

i.  5166  150.  Item  unum  parvum  psalterium  cum  calendario  et  ynnario,  de  mi- 

nuta  et  mala  lictera,  et  est  ibi  offitium  mortuorum,  et  incipit  in  secundo  folio 
psalterii :  qui  non  hdbiit,  et  finit  in  penultimo  folio  psalterii :  alius  deus  preter, 
et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  octone. 

151.  Item  quandam  summam  sacre  scripture,  factam  secundum  ordinem 
alfabeti,  in  qua  tractatur  de  expositione  multorum  verborum  incipientium  per 
ordinem  secundum  licteras  alfabeti,  que  incipit  in  secundo  folio :  est  abissus 
ignorantie,  et  finit  in  penultimo :  enim  pe.  veni,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  corio  nigro  rupto  cum  tribus  clausoriis  fractis. 

152.  Item  tres  libros  Biblie  in  uno  volumine,  scriptos  de  pulcra  lictera 
in  textu  et  in  glosa  et  interlineatos  in  cartis  vitulinis,  silicet,  Levitici,  Nu- 
meri  et  Deuteronomii,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu :  maculatum,  et 
finiunt  in  penultimo :  ab  XXX  diebus,  et  sunt  in  tabulis  ligneis  et  habent  unum 
clausorium  tantum.  [Cf.  n.  159;  Bo.  3,  4;  Be.  257,  262] . 

153.  Item  duos  libros  Biblie  in  uno  volumine,  glosatos  et  interlineatos, 
scriptos  de  bona  lictera  in  cartis  vitulinis,  silicet  Paralipomenon  et  Macha- 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  43 

beorum,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu :  cham,  et  finiunt  in  penultiuio : 
mori  pro;  et  sunt  in  tabulis  ligneis  cum  uno  clausorio.  [Bo.  7,  Bc.  204/. 

Item  die  iovis,  XIII  die  mensis  maii  incepimus  scribere: 

primo  (154)  tres  libros  Biblie  in  uno  volumine.  glosatos  et  interlineatos, 
scriptos  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa,  in  cartis  vitulinis,  silicet  Isaie, 
Ieremie,  Trenorum,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu :  posl  Babillonie,  et 
finiunt  in  penultimo :  quorum  disperiit  milt,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura 
cum  duobus  clausoriis  satis  vilibus.  /Bo.  10,  Be.  203]. 

155.  Item  duos  libros  Biblie  in  uno  volumine,  glosatos  et  interlineatos, 
scriptos  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  vitulinis,  silicet  Danielis 
et  Setielis  127,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu :  ut  introduceret,  et  finiunt 
in  penultimo:  egressus  civitatis,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno 
clausorio.  [Bo.  11]. 

156.  Item  octo  libros  Biblie  in  uno  volumine,  glosatos  et  interlineatos, 
scriptos  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  vitulinis,  silicet  Iosue, 
Iudicum,  Ruth,  Esdre,  Nemie,  Tobie,  Iudith,  Hester,  qui  incipiunt  in  secundo 
folio  in  textu:  ret  ei  Moyses,  et  finiunt  in  penultimo:  continentur,  et  defi-. 
ciunt  grosse  lictere  ibi  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno  clausorio 
et  una  tabula  est  aliquantulum  fracta.  [Bo.  5,  Be.  200]. 

157.  Item  quatuor  libros  Regum  in  uno  volumine,  glosatos  et  interlineatos, 
scriptos  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  vitulinis,  qui  incipiunt  in 
textu  in  secundo  folio :  exercitium  in  Sylo,  et  finiunt  in  penultimo :  a  parvo 
usque,  ut  sunt  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  0,  Be.  201] . 

158.  Item  IIIIor  libros  in  uno  volumine.  glosatos  et  interlineatos,  scriptos 
de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  vitulinis,  silicet  Mathei,  Luce, 
Marci  et  Iohannis,  qui  incipiunt  in  textu  in  secundo  folio :  Ieconiam,  et  fi- 
niunt  in  penultimo:  Ihesus  non,  et  deficiunt  ibi  grosse  lictere  et  sunt  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  albo.  [Bo,  13,  14;  Be.  200]. 

159.  Item  tres  libros  Biblie  in  uno  volumine,  glosatos  et  interlineatos, 
scriptos  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  vitulinis,  silicet  Levitici, 
Xumeri,  et  Deuteronomii,  qui  incipiunt  in  textu  in  secundo  folio:  non  sacerdotis, 
et  finiunt  in  penultimo :  pleti  sunt  dies,  et  sunt  ibi  grosse  lictere  et  sunt  in  ta- 
bulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  quatuor  clausoriis  de  corio.  [Cf.  n.  152]. 

160.  Item  librum  Biblie  duodecim  Prophetarum  in  uno  volumine,  glosatum     f.  517« 
et  interlineatum,  scriptum  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  vitu- 

linis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  verbum  Domini,  et  finiunt  in 
penultimo:  vinea  in  agro,  et  sunt  ibi  grosse  lictere,  et  est  cohopertus  de 
corio  rubeo  grosso.  super  quo  corio  est  alia  copertura  de  panno  grosso  lineo. 
[Bo.  9,  Be.  275]. 

161.  Item  unum  pulcrum  pontificale,  de  pulcra  et  grossa  lictera  scriptum 
et   illuminatum    in   cartis   edinis,  quod   incipit   in   secundo   folio:    tioncm   a 

127    EZECHIELIS. 


44  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

domino,  et  finit  in  penultimo:  perseverabili  vir,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  samito  rubeo  et  habet  duo  clausoria  de  serico  fornita  de  argento. 

162.  Item  unum  missale  sive  orationale  sine  epistolis  et  sine  evangeliis  et 
offitiis,  pulcrum  et  scriptum  de  grossa  lictera  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio  dicti  orationalis :  na  despicere,  et  finit  in  penultimo :  qui  vivit  sec, 
et  habet  in  principio  calendarium  et  aliquas  alias  orationes,  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  samito  rubeo  et  habet  duo  clausoria"de  serico  guarnita  de  argento. 

163.  Item  unum  epistolarium  pulcrum  et  scriptum  de  grossa  lictera  in 
cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio:  sicut  scriptum  est,  et  finit  in 
penultimo:  sed  qui  locutus  est,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
cum  duobus  clausoriis  de   serico  et  octone. 

164.  Item  unum  pulcerimum  psalterium  et  pulcerrime  illuminatum  de 
auro  et  ausuro,  cum  calendario  suo  in  principio  et  cum  annuntiatione  beatae 
Virginis  et  nativitate  Christi  etc.  usque  ad  spoliationem  inferni  depictis  pul- 
cerrime  de  auro  et  aliis  diversis  coloribus,  et  incipit  dictum  psalterium  in 
secundo  folio:  ego  hodie  genui  te,  et  finiunt  in  penultimo:  de  pulsis  con., 
et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  serico 
guarnito  de  argento  deaurato. 

165.  Item  unum  librum,  in  quo  continentur  legende  sive  lectiones  cum 
evangeliis  dominicalibus  totius  anni  et  alique  legende  sanctorum,  qui  incipit 
in  secundo  folio  ■7'aliquis,  et  finit  in  penultimo :  morabatur,  et  est  scriptus 
de  bona  lictera  in  cartis  edinis  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  et 
habet  quatuor  clausoria  de  serico  et  octone. 

166.  Item  unum  missale  manuale  parvi  voluminis  et  de  subtili  lictera 
cum  suo  calendario  in  principio,  quod  incipit  in  secundo  folio :  ate  Iohanni, 
et  finit  in  penultimo:  absterge  per  Christum,  et  est  in  cartis  edinis  et  in 
tabulis  cohopertis  de  corio  viridi   et  habet  tria  clausoria  de  octone. 

167.  Item  unum  breviarium  cum  psalterio,  ynario  et  calendario  in  prin- 
cipio,  scriptus  in  cartis  edinis,  et  incipit  in  secundo  folio  breviarii:  Chri- 
stus  perpetue,  et  finit  in  penultimo:  gloria  Pafri  etc,  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  rubeo  cum  quatuor  clausoriis  de  serico  et  octone. 

168.  Item  unum  epistolarium  completum  de  dominicis  et  festivis  diebus, 
scriptum  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio :  fralres  quecunque, 
et  finit  in  penultimo:  solvantur,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
cum  duobus  clausoriis  de  serico  guarnitis  de  argento. 

169.  Item  unum  vile  psalterium  antiquum,  modici  valoris,  in  tabulis  grossis 
ligneis  et  parvi  voluminis. 

f.  5176  170.  Item  unum  libellum  de  sex  quaternis  ligatis  simul,  parvi  voluminis,  in 

quo  tractatur  de  summa  trinitate  et  fide  catholica,  et  incipit  in  secundo 
folio :  nit  pro  unione,  et  finit  in  penultimo :  sed  toti  colle,  et  habet  coper- 
turam  de  carta.  [Cf.  n.  567  mJ. 

128  Cf.  Bo.  387.  Item  quedam  summa  {Bcnedicti  de  Aligniaco  ord.  min.~\  episcopi  Mas- 
siliensis  super  Firmiler  credimus. 


CAP.    III   —   RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  l.~> 


171.  Item  unum  evangelistale,  scriptum  de  bona  lictera  in  cartis  edinis, 
quod  incipit  in  secundo  folio  post  primam  dominicam  adventus:  fus  in  mc, 
et  finit  in  penultimo :  in  fracfatibus,  et  habet  tabulas  ligneas  curn  laminibus 
argenteis  deauratis  et  super  dicta  lamina  est  alia  copertura  de  corio  albo  et 
non  habet  clausoria. 

172.  Item  unum  pontificale  sive  ordinarium  pulcrum,  scriptum  de  grossa 
lictera  et  bone  illuminatum,  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio: 
dum  ignominiam,  et  finit  in  penultimo:  quatenus  miste,  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  octone. 

173.  Item  unum  pulcerimum  missale  sine  epistolis  et  evangeliis,  pulcerrime 
illuminatum  et  scriptum  de  bona  et  grossa  lictera  in  cartis  edinis,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio:  ma  dominica,  et  finit  in  penultimo:  immolare  qui  vi, 
et  habet  calendarium  in  principio  et  quatuor  tabulas  compoti  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  rubeo  cum  quatuor  clausoriis  de  serico  guarnitis  de  ar- 
gento  deaurato. 

174.  Item  unum  ordinarium  cum  orationibus  in  modum  missalis,  grossum, 
sine  evangeliis  et  epistolis,  scriptum  de  bona  lictera  et  grossa  in  cartis  edinis, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  omnipotens,  et  finit  in  penultimo:  ad  asper- 
sionem,  et  est  in  tabulis  ligneis  sine  copertura  cum  uno  clausorio  de  corio 
rubeo  et  habet  unam  tabulam  aliquantulum  fractam. 

175.  Item  unum  parvum  missale  manuale,  notatum,  in  cartis  edinis,  quod 
incipit  in  secundo  folio :  deserto,  et  finit  in  penultimo :  eius  in  me,  et  habet 
in  principio  calendarium  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  et  non 
habet  clausoria  et  una  de  tabulis  est  fracta. 

176.  Item  unum  psalterium  romanum,  in  cartis  pecudinis,  quod  incipit  in 
secundo  folio :  qui  non  habiit  et  finit  in  penultimo :  non  tres  patres,  et  habet 
coperturam  de  carta  grossa. 

177.  Item  unum  orationale  sive  missale,  in  quo  deficiunt  evangelia,  epi- 
stole  et  offitia,  scriptum  de  bona  littera  et  grossa  in  cartis  edinis,  quod  incipit 
in  secundo  folio  dicti  orationalis :  repleti  cibo,  et  finit  in  penultimo :  suf- 
fragia,  et  habet  calendarium  in  principio  et  quasdam  orationes  et  est  in  ta- 
bulis  cohopertis  de  samito  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  serico  guarnitis  de 
argento. 

178.  Item  unum  missale  completum,  scriptum  de  competenti  lictera  in 
cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio:  do  ut  abundetis,  et  finit  in 
penultimo:  et  omnibus  pompis  eius,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  samito 
rubeo  cum  uno  clausorio  de  serico  fornito  de  argento  et  de  alio  clausorio 
deficit  medietas  guarniture  argenti  et  habet  calendarium  in  principio. 

Bo.  209.  Item  tractatus  fidei  contra  diversos  errores,  qui  incipit:  Quoniam  fides 
est  totitis  spiritualis. 

Be.  51.  Librum  [inj  symbolum  fidei,  quod  est  in  principio  decretalium,  cum  postibus 
et  corio  rubeo. 

Be.  70.  Item  librum  tractatus  fidei  contra  divcrsos  errores  super  titulum  de 
summa  triuitate  et  fide  catholica,  cum  postibus. 


46  PARS    I    —    DE    BIRLIOTHECA    BONIFATIANA 

179.  Item  unutn  diurnale  pulcrum,  in  quo  sunt  scripto  orationes  et  an- 
tiphone  de  Magnifcat  et  Benedictus  totius  anni,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  samito  rubeo  cum  duobus  clausoriis  guarnitis  de  argento. 

180.  Item  unum  evangelistarium  pulerum,  scriptum  et  pulcre  illuminatum 
de  bona  et  grossa  lictera  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio :  ait 
illis,  et  finit  in  penultimo :  in  resurrectionem,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de 
corio  rubeo  et  habet  duo  clausoria  de  serico  fornita  de  octone. 

f.  si8a  Item  die  veneris,  XIIII  die  mensis  maii  incepimus  scribere: 

primo  (181)  unum  missale  sine  epistolis  et  evangeliis,  scriptum  de  bona 
hctera  in  cartis  edinis  et  competenter  illuminatum,  quod  incipit  in  secundo 
folio :  Unigeniti  tui,  et  finit  in  penultimo :  quiescentibus,  et  est  in  tabulis  co- 
hopertis  de  corio  viridi  et  habet  quatuor  clausoria  de  serico  fornita  de  octone, 

182.  Item  unum  missale  sive  orationale  sine  epistolis,  sine  evangeliis  et 
sine  offitiis,  scriptum  de  bona  lictera  et  grossa  et  bene  illuminatum  in  cartis 
edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio:  inter  adversa  securi,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  pitdore  vene,  et  habet  calendarium  in  principio  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  samito  rubeo  et  habet  quatuor  clausoria  de  serico  fornita  de 
argento. 

183.  Item  unum  missale  completum,  scriptum  de  bona  lictera  et  illumi- 
natum,  in  cartis  vitulinis,  quod  incipit  in  secundo:  et  pax  dei,  et  flnit  in 
penultimo :  placere  valeamus  per,  et  habet  calendarium  in  principio  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  fracto  et  non  habet  clausoria. 

184.  Item  unum  psalterium  romanum  antiquum  cum  ynnario,  calendario, 
offitio  mortuorum  et  martirologio,  quod  incipit  in  secundo  folio  psalterii :  virga 
ferrea,  et  finit  in  penultimo  psalterii:  qui  vero,  et  est  in  tabulis  grossis  li- 
gneis.  quarum  una  est  fracta,  et  est  sine  copertura  et  clausoriis. 

185.  Item  unum  librum  sive  libellum  antiquum  domini  Leonis  pape  VIIII  129 
adversus  Michaelem  Constantinopolitanum  et  Leonem  Adriani  episcopos,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  qui  enim  preter,  et  finit  in  penultimo :  legem  Moysi, 
et  est  in  tabulis  antiquissimis  cohopertis  de  corio  fracto.  [Bo.  89  13°,  Be.  131]. 

186.  Item  fiores  librorum  beati  Bernardi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  post 
prologum:  XXI,  et  finiunt  in  penultimo:  Clemens,  et  sunt  de  subtili  lictera 
in  cartis  pecudinis  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  duobus 
clausoriis  de  octone,  et  sunt  parvi  voluminis.  [Bo.  180  13\  Be.  117]. 

187.  Item  quendam  parvum  tractatum  et  in  parvo  volumine  contra  Grecos 
de  processione  Spiritus  Sancti,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  prologum : 
diocit  nullus  sanctorum,  et  finit  in  penultimo:  verbum  sicut  legitur,  et  est 
in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Cf.  n.  371,  Bo.  399  i32]. 

129  Vide  hunc  libellum  in  Labbe  -  Mansi,  Collectio  concil.  XIX,  635-657. 

130  Bo.  83.  Item  liber  Leonis  pape,  qui  incipit:  Leo  episcopus. 

131  Bo.  180.  Item  flores  librorum  sancti  Bernardi,  qui  incipiunt:  Abbatum  pompa. 

132  Bo.  399.  Item  liber  contra  Grecos,  qui  incipit :  Grecos  a  Filio  negantes  procedere 
Spiritum. 


CAP.    III    —    KECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  17 


188.  Itein  uiiuin  parvum  libellum  sive  tractatum  de  subtilissima  lictera, 
in  quo  videntur  esse  reportationes  sermonum,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
cletHci,  et  finit  in  penultimo:  commissi,  et  est  in  tabulis  sine  clausoriis  et 
copertura,  et  est  parvi  voluminis. 

189.  Item  unum  tractatum  domini  Bernardi  abbatis  Claravallis,  directum 
domino  A.  ecclesie  romane  dyacono  cardinali  et  cancellario  133,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  silicel  quempiam,  et  finit  in  penultimo:  temporis  sacramen- 
tum,  et  habet  coperturam  de  pelle  vitulina  pilosa  et  est  de  subtili  lictera  et 
non  est  illuminatus.  [Be.  359  mJ. 

190.  Item  epistolas  Ieronimi,  Augustini  et  Damascii,  de  subtili  lictera 
scriptas  in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  ac  tantum  questione 
dictasse,  et  finiunt  in  penultimo:  qui  retinere,  et  est  in  tabulis  sine  coper- 
tura  et  clausoriis.  [Bo.  86  135,  Be.  162] . 

191.  Item  omelias  sancti  Iohannis  Grisostomi,  que  incipiunt  in  secundo 
folio :  camenta  et  libera,  et  finiunt  in  penultimo :  nullatenus  probatur,  et 
sunt  de  subtili  lictera  in  cartis  pecudinis  et  non  sunt  illuminate  et  sunt  in 
tabulis  sine  copertura  et  habent  unum  clausorium.  [Cf.  n.  263,  Bo.  336, 
Io.  92  m,  Be.  157/. 

192.  Item  alleluia  137  V  librorum  Moysi,  que  incipiunt  in  secundo  folio :      f- 518'' 
quasi  enim  animalia,  et  finiunt   in   penultimo :  si  quis  vero  in,  et  sunt  de 
subtili  lictera  in  parvo  volumine  et  scripte  in  cartis  pecudinis  et  sunt  in  ta- 

bulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  227  mJ. 

193.  Item  unum  tractatum  de  subtili  lictera  et  antiqua  de  floribus  V 
librorum  Moysi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  unde  ex  ipsa  filia,  et  finit  in 
penultimo :  fiat  voluntas  tua,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis  et 
est  parvi  voluminis.  [Bo.  224  139,  Be.  78]. 

194.  Item  quendam  librum  sive  tractatum  cum  copertura  de  pelle  nigra, 
qui  incipit  in  primo  folio :  sanctissimo  ac  pre  ceteris  familiarissimo,  et  finit 
in  penultimo:  indeclinabile,  et  est  de  antiqua  et  prava  lictera  scriptus. 

195.  Item  unam  summam  dictaminis  magistri  Thome  de  Capua  romane 
ecclesie  cardinalis,  scripta  de  nota  subtili  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  Aque  vive,  et  finit  in  penultimo:  electio  confrmari,  et  est  in 
tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  311,  Be.  398]. 

196.  Item  quandam  summam  abbatis  Raymundi,  in  qua  multa  miracula 
continentur,  et  est  scripta  de  satis  bona  nota  in  cartis   vitulinis,  que  incipit 

133  Haimericus  cliaconus  cardinalis  tit.  s.  Marie  Nove  a  Calixto  II  renuntiatus  est 
an.   1120,  f  1148. 

13 '  Be.  359.  Item  quendam  tractatum  Bernardi  abbatis  de  diligendo  deum. 

135  Bo.  86.  Item  liber  epistolarum  Ieronimi  et  Augustini  et  Damasi,  qui  incipit:  Dor- 
miente  te. 

136  Io.  92.  Omilia  Iohannis  Chrisostomi,  extimata  ilor.  I. 

137  Procul  dubio  legendum:  Allegoric,  fortasse  Petri  Pictaviensis  Cancellarii:  vide 

COfl.    390   BlBLIOTHECAE    DuACENSIS. 

138  Bo.  227.  Item  allegorie  quinque  librorum  Moysi. 

139  Bo.  224.  Item  deflorationes  quinque  librorum  Moysi. 


48  PARS    I   —    DE    BIBLIOTHECA   BONIPATIANA 

in  secundo  folio :  Viugardus  de  Medebecche,  et  finit  in  penultimo:  curationis 
it)  quod,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  283,  Be.  378-380/. 

197.  Item  epistolam  fratris  Guiberti  de  Tornaco  ad  dominam  Isabellam 
sororem  regis  Francie,  scriptam  de  subtili  lictera  in  cartis  vitulinis,  que  incipit 
in  secundo  folio:  ribus  eternitatts  eius,  et  finit  in  penultimo :  precibus  sata- 
gebat,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  197  14°,  Be.  305]. 

198.  Item  librum  Casiodori,  de  bona  lictera,  subtili  tamen,  scriptum  in 
cartis  vitulinis,  et  incipit  in  secundo  folio :  ftorentis  purpure,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  ipsius  imperio  pre,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 
[Bo.  339,  Io.  97  iilJ. 

199.  Item  unum  parvum  librum  de  antiqua  lictera  et  subtili,  in  quo  con- 
tinetur  excertum  ex  ordine  romano,  qui  incipit  in  secundo  folio :  querendum 
est  quid,  et  finit  in  penultimo:  quam  invenerint,  et  est  in  tabulis  sine  co- 
pertura  et  clausoriis.       B&  ^ 

200.  Item  tractatum  m  de  claustro  corporis  et  anime,  scriptum  de  bona 
nota  et  illuminatum,  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  sicut 
regum  ministri,  et  finit  in  penultimo :  iugiter  respicio,  et  est  in  tabulis  sine 
copertura  et  clausoriis.  [Bo.  192,  Io.  96  m,  Be.  66/. 

201.  Item  quendam  librum  antiquum  m  de  nota  antiqua,  qui  est  intitulatus : 
Hic  est  liber  sancte  Marie  nooe  145  etc,  qui  incipit  in  secundo  folio:  multis 
R),  et  finit  in  penultimo :  oc  gf  if,  et  habet  coperturam  de  corio  nigro  anti- 
quam.  [Cf.  n.  461]. 

202.  Item  quendam  librum  antiquum  146,  qui  intitulatur  in  primo  verbo 
de  lictera  nigra :  De  laudibus  ecclesie  in  dedicatione  templi,  scriptum  de  nota 
antiqua  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  apostolus  ait,  et  finit 
in  penultimo:   Nam   et  ipse,  et  est  in   tabulis  sine   copertura   et  clausoriis. 

[Bo.  190  i47y. 

203.  Item  quandam  summam  dictaminis,  de  nota  subtili,  in  cartis  edinis, 
que  incipit  in  secundo  folio :  credimus,  et  finit  in  penultimo :  a  vobis  specia- 
liter  constitutum,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa.  [Cf.  n.  590] . 

140  Bo.  197.  Item  epistola  fratris  Uberti  de  Tornaco,  in  qua  tractatur  de  erudictione 
principum. 

141  Bo.  339.  Item  omelie  et  primus  liber  Cassiodori. 
Io.  97.  Cassidolus  (!)  extimatus  flor.  I. 

142  Hugoni  de  FoLiETo"ab  aliis  adscribitur. 

143  Bo.  192.  Item  liber  Hugonis  de  sancto  Victore,  in  quo  tractatur  de  claustro  anime 
et  corporis,  qui  incipit:  Rogasti  nos  frater- 

Io.  96.  Liber  Hugonis  de  sancto  Victore  de  claustro  anime,  extimatus  flor.  II. 

144  Confer  quae  de  hoc  libro  notat  P.  Denifle  in  Denifle  -  Ehrle,  Archiv  II,  87,  nota  2. 

145  Ea  ecclesia  ad  Forum  Romanum  haud  ita  longe  a  turri  chartularia  sita  nunc 
vulgo  a  s.  Francisca  Romana  dicitur.  Vide  quae  de  hoc  et  alio  quodam  codice  acute  dis- 
serit  I.  B.  de  Rossi,  De  origine,  historia,  indicibus  scrinii  et  bibliothecae  apostolicae,  p.  CV. 

146  S.  Ambrosii. 

147  Bo.  190.  Item  liber,  qui  tractat  de  laudibus  ecclesie,  de  paradiso  et  arca  Noe  et 
tabernaculo  federis,  de  templo  Salomonis,  de  muliere,  de  civitate  sancta  Ierusalem  et  or- 
namentis  ecclesie  et  virtutis,  et  sunt  in  eodem  libro  sermones. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  49 

204.  Item  octo  quaternos  de  nota,  in  quibus  continentur  plures  epistole 
sive  lictere  misse  ad  diversos  per  diversos,  et  cum  eis  est  unum  cartolarium 
de  bombice  sive  papirus,  in  quo  etiam  sunt  scripte  multe  opistole  sive  lictere 
de  subtili  nota,  et  sunt  ligati  simul  cum  corigia  de  corio. 

205.  Item  unum  libellum   parvi  voluminis  beati  Ambrosii  de  ministeriis      t.  5i9a 
et  sacramentis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  post  hec,  et  finit  in  penultimo: 

hec  est  sancta  trinitas,  et  est  in  tabulis,  quarum  una  est  fracta  et  ammota. 
[Bo.  223,  Be.  122]. 

206.  Item  quendam  libellum  sive  tractatum  contra  persecutores  religionis, 
scriptum  de  subtili  lictera  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
gentes.  i.  tollamus,  et  finit  in  penultimo :  postquam  perfectionis,  et  est  parvi 
voluminis  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis.  [Cf.  n.  123]. 

207.  Item  quendam  libellum  sive  tractatum  parvi  voluminis  de  subtili 
lictera,  qui  intitulatur :  Incipit  prologus  super  quorundam  gloriosissimorum 
doctorum  auctoritatibus,  incipientibus  secundum  ordinem  alphabeti,  et  finit 
in  penultimo  folio :  de  semetipso  te,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo 
et  habet  unum  clausorium. 

208.  Item  parabolas  Salamonis  in  parvo  et  antiquo  volumine  et  de  mala 
lictera,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  sapientia,  et  finiunt  in  penultimo :  et 
contemptio,  et  est  in  tabulis  grossis  et  captivis  sine  copertura. 

209.  Item  quendam  libellum  Augustini,  Gregorii  et  Bernardi,  ubi  con- 
tinentur  aliqui  sermones  beate  genitricis  Marie,  et  est  in  parvo  volumine  de 
subtili  lictera  et  habet  coperturam  de  corio  nigro. 

210.  Item  quendam  libellum  Petri  Aldefunsi  de  Proverbiis,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  Enoc  prophetas  (?),  et  finit  in  penultimo :  omni  rectus  an- 
gulo,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  229,  Be.  94] . 

211.  Item  unum  librum  de  vita  beate  Marie  virginis,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  festis  inter  eos,  et  finit  in  penultimo :  sive  ulla  voluntas,  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  fractis  per  medium  et  habet  unum  clau- 
sorium  de  octone  tantum.  [Cf  n.  287,  300 ;Bo.  94,  96  m]. 

212.  Item  quendam  tractatum  fratris  Egidii  m  de  ordine  Augustinorum 
super  primo  sententiarum,  qui  incipit  in  secundo  folio  prologi:  ut  sanctif- 
cemur,  et  finit  in  penultimo :  secundum  modum  intelligendi,  et  est  scriptus 
de  subtili  lictera  in  cartis  pecudinis  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
et  habet  quatuor  clausoria  cum  quinque  bullis  in  qualibet  tabula.  [Be.  20, 
Io.  94  15°/. 

213.  Item  unum  librum  satis  magnum  de  subtili  lictera  scriptum  in  cartis 
vitulinis,  in  quo  continetur  secunda  pars  libri  151  de  laudibus  beate  virginis 
Marie,  et  incipit  in  secundo  folio :  queritur,  orhiculare,  et  finit  in  penultimo : 


148  Bo.  96.  Item  liber  de  vita  beate  Marie  virginis,  qui  incipit:  Erjo  lacobus. 

149  Aegidii  de  Columna,  ord.  erem.  s.  Aug. 

150  Io.  94.  Primus  liber  sententiarum   fratris  Egidii   heremitarum  cxtimatus  flor.  III. 

151  Richardi  a  s.  Laurentio  -aut-  Pbtri  Comestoris. 


50  PARS    I    —   DE    BIBLIOTHEOA    BONIFATIANA 

mulieres  venientes,  et  habet  coperturam  de  grossa  carta  duplicata.  [Cf.n.214  ; 
Bo.  92,  93;  Io.  95;  Be.  64,  65  ™]. 

214.  Item  unum  librum  satis  magnum  de  subtili  lictera  scriptum  in  cartis 
vitulinis,  in  quo  continetur  prima  pars  libri  de  laudibus  beate  Marie  vir- 
ginis,  et  incipit  in  secundo  folio:  ad  honorem  et  gloriam,  et  finit  in  penul- 
timo:  imperium  angelorum,  et  habet  coperturam  de  grossa  carta  duplicata. 

215.  Item  quendam  libellum  Ysaac,  parvi  voluminis,  scriptum  in  cartis 
edinis.  qui  intitulatur  in  principio :  Incipit  liber  Ysaac,  et  finit  in  penultimo  folio: 
audivit  nec,  et  non  est  illuminatus  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo. 

f.  5196  Item  die  sabbati  XV,  die  mensis  maii  incepimus  scribere: 

primo  (216)  unum  grossum  librum  153  de  miraculis  beate  virginis  Marie 
secundum  sermonem  vulgarem  spiritalium,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  dum  non  sufficienter,  et  finit  in  penul- 
timo:  petentique  elemosinam,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clauso- 
riis.  fBo.  95  m,  Io.  93,  Be.  68]. 

217.  Item  primum  secundum  tertium  et  quartum  libros  sententiarum  in 
uno  volumine,  scriptos  de  subtili  lictera  et  illuminatos  in  cartis  vitulinis,  qui 
incipiunt  in  secundo  folio:  si  sapientia  genita  dicitur,  et  finiunt  in  penul- 
timo :  et  memorasse,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis. 

218.  Item  unum  librum  distinctionum  super  psalterium,  scriptum  de  mi- 
nuta  lictera  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  multorum  vo- 
catur,  et  finit  in  penultimo:  sicut  qui  dbsconditur  a,  et  habet  coperturam 
de  grossa  carta  pecudina  duplicata.  fCf.  n.  234,  Bo.  79  155/. 

219.  Item  quandam  summam  magistri  Iohannis  de  Abbatisvilla  super 
epistolas  et  evangelia  in  dominicis  diebus  per  totum  annum,  scriptam  de  sub- 
tili  lictera  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  nantur  gratia,  et 
finit  in  penultimo:  quorum  observari,  et  est  in  tabulis  cum  copertura  de 
panno  lineo  et  est  picta  extra  in  marginibus  ad  vites  et  habet  duo  clausoria 
de  serico  guarnita  de  argento.  fCf  228,  542;  Bo.  405  m,  Be.  207]. 

220.  Item  unum  parvum  libellum  sermonum,  scriptum  de  subtili  lictera 
in  cartis  edulinis,  qui  incipit  in  secundo  folto:  tur  maximum,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  passio  reverentie  vel,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

152  Bo.  92.  Item  prima  pars  libri  de  laudibus  beate  Virginis,  cuius  prohemium :  Uni- 
versis  Christi  fidelibus,  et  liber  incipit:  Ave  Maria. 

Bo.  93.  Item  secunda  pars  eiusdem  libri,  que  incipit :   Celurn  Maria  maxime  quo 
ad  animam. 

Io.  95.  Una  pars  libri  de  laudibus  beate  Marie ;  item  alia  eiusdem,  extimate  III  flor. 
"^-Petri  Venerabilis. 

154  Bo.  95.  Item  liber  miraculorum  beater  Marie  Virginis,  qui  incipit:  Ad  omnipotentis 
dei  laudem,  et  sermones  vulgares,  in  uno  volumine. 

Io.  93.  Liber  miraculorum  virginis  Marie,  extimatus  flor.  II. 

155  Bo.  Item  liber  distinctionum,  qui  incipit:  Sicut  habetur  secundo  regum. 

156  Bo.  405.  Item  sermones  magistri  Iohannis  de  Abbatisvilla,  qui  incipit :  Cum  sacro- 
sancta  romana  ecclesia. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERDSINA    ANNI    1311  51 

221.  Item  unum  libellum  vocatum  et  intitulatum  in  principio :  Psallerium 
et  Cantica  sunt  sab  theorica,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sponsus  hoc  nomen 
derivatur,  et  finit  in  penultimo:  petitio  tua,  et  habet  coperturam  de  carta 
grossa  pecudina. 

222.  Item  quatuor  sermones  de  laudibus  beate  Marie  Virginis  factos  pro 
II llor  suis  festivitatibus,  scriptos  in  uno  quaterno  sine  copertura. 

223.  Item  decem  quaternos  dissimiles,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis,  in  quibus  continentur  diversi  sermones,  et  sunt  ligati  simul  in  quadam 
carta  duplicata  scripta  de  grossa  lictera  ex  utraque  parte;  et  cum  eis  est 
unus  alius  quaternus  maioris  forme,  scriptus  quasi  de  eadem  materia. 

224.  Item  duos  alios  magnos  sexternos  de  sermonibus,  de  subtili  lictera, 
sine  copertura  et  ligatura,  excepto  quod  sunt  ligati  simul  in  rotulo  cum  una 
cordula. 

225.  Item  unum  librum  satis  magnum  de  sermonibus  festivitatum  totius 
anni.  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
lavabo  inter  nocentes,  et  finit  in  penultimo :  exod.  IIII.  tu,  et  habet  coper- 
turam  de  corio  rubeo,  et  non  sunt  illuminati  sermones. 

226.  Item  unum  satis  grossum  librum  de  sermonibus  diversorum  tem- 
porum  et  festivitatum,  scriptum  de  subtili  lictera,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
de  ornatu,  et  finit  in  penultimo:  animam  meam  non  tales,  et  habet  coper- 
turam  de  pelle  vitulina  parum  pilosa  propter  senectutem. 

227.  Item  aliquos  quaternos  ligatos  simul,  in  quibus  continentur  sermones, 
et  incipiunt  in  secundo  folio :  a  nos  hec  omnia,  et  finiunt  in  penultimo :  precum 
est  quod  de,  et  sunt  cohoperti  de  carta  grossa  fracta. 

228.  Item  unum  librum  sermonum  magistri  Iohannis  de  Abbatisvilla  de     f.  520« 
dominicis  diebus   totius  anni,  scriptum  de  nota  subtili  in  cartis  vitulinis,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  designantur,  et  finit  in  penultimo :  vastdbat  pre.,  et 

est  cohopertus  de  carta  grossa  pecudina.  [Cf  n.  219]. 

229.  Item  unum  librum  ad  modum  distinctionum  sermonum,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  quandoquidem  scapule,  et  finit  in  penultimo :  hostensis  eis 
penis,  et  habet  coperturam  laniatam  et  fractam  de  corio  et  panno  lineo. 

230.  Item  unum  librum  sermonum  et  epistolarum  Gofredi  Vindocinensis  157 
abbatis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sicut  nemo,  et  finit  in  penultimo :  ex  in- 
timo  corde,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  130 158,  Be.  107]. 

231.  Item  unum  librum  sermonum  Cancellarii  Parisiensis  scriptum  de 
subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  de  hac  ose.,  et 
finit  in  penultimo :  non  prevaleat  dominus,  et  habet  coperturam  de  corio  albo 
sine  clausoriis.  [Cf.  n./31[ 

232.  Item  unum  magnum  librum  magistri  Petri  159  de  arte  predicandi, 
scriptum  de  subtili   nota  in  cartis   edinis,  qui   incipit  in  secundo   folio :  ecce 

157  Godefridus,  abbas  monasterii  Ss.  Trinitatis  Vindocini  (Vendome). 

158  Bo.  130.  Item  liber  sermonum  et  epistolarum  Vindocinensis  abbatis,  qui  incipit: 
Frater  Gottefridus  peccator. 

159  pETRI  DE  Mora  (de  Capua)  cardinalis. 


52  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

veniet  propheta  magnus,  et  finit  in  penultimo :  silicet  talibus,  i.,  et  est  in  ta- 
bulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  de  corio  rubeo  et  octone.  [Cf  n.  427, 
Bo.  .97  160,  98;  Be.  23,  24] . 

233.  Item  epistolas  missivas  magistri  Petri  Blegensis  161  Bactonensis  ar- 
chidyaconi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  sti.  stio,  quia  superbus  est  moribus, 
et  finiunt  in  penultimo :  apostolis  nil.,  et  sunt  scripte  de  bona  nota  subtili  in 
cartis  edinis  et  habent  coperturam  de  cartis  incollatis.  [Bo.  310,  Io.  115, 
Io.  212]. 

234.  Item  XI  quaternos  distinctionum  super  psalterio,  scriptos  de  subtili 
lictera  in  cartis  edinis  ligatis  in  rotulo  cum  una  cordula, 

235.  Item  sermones  beati  Antonii  de  ordine  fratrum  minorum  et  de  com- 
muni  sanctorum,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  det  ut  flamma,  et  finiunt  in 
penultimo:  mostra  mirabilia,  et  sunt  in  grosso  volumine  de  nota  satis  bona 
in  cartis  edinis  et  habent  coperturam  de  carta  grossa  duplicata  et  inglutinata. 
[104,  149;  Be,  192  m]. 

236.  Item  quandam  summam  Cancellarii  Parisiensis,  parvi  voluminis, 
scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  edinis  ad  modum  sermonum,  que  habet 
multa  capitula  in  principio,  et  post  dicta  capitula  incipit  dicta  summa  in  se- 
cundo  folio :  deitas  cum  humana,  et  finit  in  penultimo :  ore  et  qui,  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  et  supra  habet  aliam  coperturam  de  panno 
lineo  albo,  et  habet  duo  clausoria  de  serico  guarnita  de  octone.  [Cf  n.  131] . 

Item  die  lune,  XVII  mensis  maii  mcepimus  scribere: 

primo  (237)  librum  continentem  duodecim  testamenta  patriarcharum  fi- 
liorum  Iacob,  qui  incipit  in  secundo  folio:  Egiptii  in  er[i]ariis  regum,  et  finit 
in  penultimo:  vestis  XV,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clau- 
soriis  de  corio  rubeo  et  octone.  [Bo.  24  163,  Be.  1] . 


160  Bo.  97.  Item  [Petri  de  CapuaJ  liber  in  arte  sermocinandi,  prologus  cuius  incipit: 
Dilectus  primum  et  diligendus,  et  dicitur  Rosa. 

Io.  115.  Liber  alphabeti  in  arte  sermocinandi,  extimatus  flor.  IIII. 
Be.  23.  invenerunt  .  .  .  quendam  librum  cum  postibus  de  corio  albo,  qui   intitu- 
latur:  Alfabetum  in  arte  sermocinandi  secundum  magistrum  Petrum  cardinalem. 

161  Blesensis. 

162  Bo.  104.  Item  liber  sermonum  beati  Antonii  et  communis  sanctorum,  qui  incipit: 
Quasi  actus  (1.  astrum)  refulgens. 

Bo.   149.  Item  librum  sermonum,  qui  incipit:  In  principio  creavit  deus. 

Be.  192.  Item  quendam  librum  sermonum  beati  Anthonii  et  omnium  sanctorum, 
sine  postibus. 

Videtur  hic  ea  sermonum  collectio  indicari,  quae  in  codice  61,  Bibliothecae  pu- 
blicae  Tolosanae  continetur,  cuius  pars  prior  sermones  dominicales,  altera  sermones  de 
sanctis  complectitur.  Vide  Sbaralea,  Supplementum  ad  scriptores  trium  ordinum  s.  Fran- 
cisci.  Romae  1806,  p.  79. 

163  Bo.  24.  Item  testamentum  XII  patriarcharum,  quod   incipit:   Transcriptum   tesla- 
menti  Ruben. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  53 

238.  Item  distinctiones  fratris  Mauritii  16i,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  circa  dbhominationem,  et  finiunt 
in  penultimo :  ciim  cis,  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo,  quarum 
una  est  tota  fracta  per  medium  et  habet  tria  clausoria  de  corio.  [Bo.  62  165,  £57; 
Io.  215,  218;  Be.  i,  142]. 

239.  Item  sermones  feriales  in  quadragesima,  scriptos  de  subtili  nota  in 
cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  nus  in  nos,  et  finiunt  in  penul- 
timo :  cordisque  sui,  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo,  quarum  una 
est  fracta  et  habet  II II01'  clausoria  de  serico  nigro. 

240.  Item  sermones  dominicales  et  feriales  magistri  Iacobi  1GC  cardinalis 
episcopi  Tusculani,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  est  et  Ysaias,  et  finiunt 
in  penultimo:  in  cruce  sub  ei,  et  habent  coperturam  de  carta  grossa  pecu- 
dina.  [Bo.  404  167,  Be.  18] . 

241.  Item  sermones  dominicales  et  festivos,  de  subtili  nota  in  cartis  pe-     f- 520& 
cudinis  et  parvo  volumine,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  unde  hii  qui  non, 

et  finiunt  in  penultimo :  habet  tres  comites,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura 
et  clausoriis. 

242.  Item  quendam  librum,  in  quo  sunt  concordantie  extracte  de  biblia ; 
in  fine  dicti  libri  et  ante  dictas  concordantias  sunt  interpretationes  sive  expo- 
sitiones  verborum  obscurorum  de  biblia  ordinate  secundum  ordinem  alfabeti; 
scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  accepit 
uxorem,  et  finit  in  penultimo :  mentium,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
albo  et  habet  duo  clausoria  non  integra.  [Cf.  n.  72] . 

243.  Item  aliquos  sermones  festivos  et  dominicales  in  parvo  volumine, 
scriptos  in  cartis  edinis  de  nota  satis  subtili,  qui  incipiunt  in  secundo  folio: 
tas  ys.  XL  VIIII,  et  finiunt  in  penultimo :  debemus  transire,  et  habent  co- 
perturam  de  grossa  carta  pecudina. 

244.  Item  XV  quaternos  parvi  voluminis  de  subtili  lictera,  in  quibus 
continentur  aliqui  sermones,  et  sunt  ligati  cum  una  cordula  in  rotulo. 

245.  Item  secundam  partem  lecture  domini  Hostiensis  168  super  tertio, 
quarto  et  quinto  libro  decretalium  cum  questionibus  extravagantibus  a  tempore 
domini  Gregorii  pape  VIIII  usque  ad  quartum  annum  domini  Nicolai  pape  quarti 
et  cum  illa  summa,  que  dicitur  Mandagot 169 ;  que  lectura  incipit  in  secundo 

164  Ord.  min. ;  vide  Salimbene,  (Chronicon  Parmense  p.  102),  qui  an.  1248  in  conventu 
Pruvinensi  hoc  sibi  ab  eo  dictum  refert:  «  Noli  credere  Ioachistis  .  .  .  sed  adiuva  me  in 
«  scribendo,  quia  ego  volo  facere  bonum  opus  distinclionum,  quod  valde  utile  erit  ad  prae- 
«  dicandum.  »  Ex  eo  corrigendus  Chevalier,  Repertoire  des  sources  historiques  du  moijen- 
age,  col.  1591,  qui  eum  ord.  praed.  dicit. 

165  Bo.  62.  Item  distinctiones  fratris  Mauritii,  que  incipiunt:  Circa  additionem  (1.  abie- 
ctionem). 

166  De  Vitriaco. 

167  Bo.  404.  Item  sermones  dominicales  magistri  Iacobi  cardinalis  et  episcopi  Tuscu- 
lani,  qui  incipiunt:  Domine  in  tua  misericordia  speravi. 

168  Henricus  de  Segusio. 

169  Guillelmus  de  Mandagoto.  Cf.  n.  137. 


54  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

folio:  non  actendenies,  et  finit  in  penultimo  folio  dicte  lecture:  spoliasset 
eundem,  que  lectura  est  scripta  de  bona  nota  in  cartis  edinis  in  magno  vo- 
lumine  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  captivis. 

246.  Item  digestum  novum  pulcrum,  scriptum  in  textu  et  glosa  de  pulcra 
lictera  et  bene  illuminatum  in  cartis  edinis  in  magno  volumine,  quod  incipit 
in  secundo  folio  in  textu :  cit  non  aliter,  et  finit  in  penultimo  in  textu :  quod 
quis  extu,  et  glose  sunt  signate  in  textu  per  alfabetum,  et  est  in  tabulis  co- 
hopertis  de  corio  viridi. 

247.  Item  sermones  festivos  per  totum  annum,  scriptos  de  subtili  nota 
in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  scriptura  contra,  et  finiunt 
in  secundo :  retrorsum,  et  habent  coperturam  de  cartis  grossis  incollatis. 

248.  Item  octo  quaternos  de  diversis  licteris,  et  in  aliquibus  continetur 
de  dialetica,  et  in  aliis  continentur  omelie  pascatis  et  alie  materie,  et  non 
sunt  ligati  et  habent  coperturam  de  bombice  scriptam  a  parte  extra. 

249.  Item  quendam  libellum  parvi  voluminis  sermonum,  scriptum  de  bona 
nota  subtili  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  et  reponitur,  et 
finit  in  penultimo :  dominus  ddbit,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi 
cum  duobus  clausoriis. 

250.  Item  unum  formularium  de  licteris  curie  romane,  scriptum  de  nota 
subtili  in  novem  quaternis  de  cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio :  iudex 
enim  canonicus,  et  finit  in  penultimo :  de  quo  sibi,  et  habet  coperturam  de 
carta  grossa  pecudina.  [Cf.  n.  562  ;  Bo.  312,  313;  Be.  405,  406] . 

251.  Item  postillas  super  Actus  Apostolorum,  in  parvo  volumine,  scriptas 
de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  nos  expensi, 
et  finiunt  in  penultimo :  adiuvarunt,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clau- 
soriis.  [Bo.  88  170,  Be.  113]. 

f.  52ia  252.  Item  sermones  festivales  et  dominicales,  scriptos  de  subtili  nota  in 

cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  mathi  XVIII  quodcunque,  et 
finiunt  in  penultimo :  quia  mors  sanctorum  pre,  et  sunt  in  tabulis  sine  co- 
pertura  et  clausoriis. 

253.  Item  predicationes  crucis  contra  Saracenos,  scriptas  de  bona  nota 
in  cartis  edinis,  et  incipiunt  in  secundo  folio:  ior  tertia  videlicet,  et  finiunt 
in  penultimo :  ad  salutem  et  ni.,  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
cum  duobus  clausoriis.  [Bo.  218].  fh 

254.  Item  unum  quaternum  de  bombice  sive  papiro  antiquo,  in  quo  est 
inventarium  quarundam  rerum  auri  et  argenti  et  paramentorum. 

Item  unam  yconam  parvam  in  duabus  tabulis  depictis,  et  est  in  una 
parte  salvator  in  cruce  cum  figuris  beate  Virginis  et  beati  Iohannis,  et  in  alia  est 
beati  Virgo  cum  Filio,  et  est  cohoperta  de  samito  rubeo,  et  sunt  modici  valoris. 

255.  Item  sermones  domini  Guillelmi 171  Parisiensis  episcopi,  scriptos  de 
subtili  nota  in  quaternis  edinis  dissimilibus  et  in  aliquibus  quaternis  de  bom- 

170  Item  liber  postillarum  super  Actibus  Apostolorum,  qui  incipit :  Supcrhedificali. 

171  De  Alvernia. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  55 

bice,  ligatis  simul  in  copertura  in  carta  pecudina,  qui  incipiunt  in  tertio  folio: 
in  eis  unde  el  hoc  ad  aures,  et  finiunt  in  penultimo:  gemina.  [Be.  208/ . 

256.  Item  excepta  de  opusculis  beati  Gregorii,  que  incipiunt  in  secundo 
folio :  scribens  angelus,  et  finiunt  in  penultimo :  fenestram  in,  et  sunt  in  ta- 
bulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  194,  Be.  105] . 

257.  Item  unum  volumen  magnum,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis, 
in  quo  continentur  multa  opuscula,  primo  videlicet  postille  super  Matheum  et 
Lucam  condite  a  domino  Uguitione  172,  et  quedam  ethimologie,  sunt  etiam  Pro- 
verbia  Salamonis,  et  expositiones  et  distinctiones  extracte  ex  verbis  beati  Gre- 
gorii;  et  incipit  in  secundo  folio :  pro  modulo  tuo,  et  finit  in  penultimo :  ante 
dominum  evertit,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  antiquo  sine 
clausoriis.  [Bo.  39  m]. 

258.  Item  postillas  fratris  Ugonis  de  ordine  predicatorum  super  Matheum 
et  Marchum,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  dicitur  de  terra,  et  finiunt  in 
penultimo :  quandam  formam,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis 
et  sunt  de  subtili  nota  in  cartis  edinis.  [Bo.  55  m,  Io.  58,  Be.  82] . 

259.  Item  librum  postillarum  175  super  Ecclesiastes,  scriptum  de  subtili 
nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  quem  sequitur,  et  finit 
in  penultimo:  non  enim  sufficientes,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum 
duobus  clausoriis  de  corio  rubeo.  [Cf.  n.  395,  Bo.  43  m,  Be.  28] . 

260.  Item  unum  codicem  multum  antiquum,  in  textu  et  in  glosa  et  propter 
antiquitatem  totum  quasi  deletum,  qui  incipit  in  tertio  folio  in  textu:  apud 
quem  intemerate,  et  finit  in  penultimo:  omnibus  ceteris,  et  est  in  tabulis 
grossis  male  ligatus. 

261.  Item  postillas  super  Matheum  et  Lucam,  scriptas  de  subtili  nota  in 
cartis  pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  religiosis,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo;  manifeslavit,  et  sunt  cohoperte  de  carta  grossa  incollata.  [Bo.  47, 
Io.  59  "7,  Be.  156]. 

262.  Item  sermones  dominicales  et  de  communi  sanctorum,  scriptos  in 
cartis  edinis  de  subtili  nota  in  parvo  volumine,  qui  incipiunt  in  secundo  folio : 
qui  nos  illuminant,  et  finiunt  in  penultimo :  nota  quedam  animalia,  et  sunt 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  cum  uno  clausorio. 

263.  Item  unum  librum  Iohannis  Grisostomi  XXX  omeliarum,  scriptum 
de  bona  nota  communi  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  qui  sunt 

172  Cardinalis  Hugo  a  s.  Charo  ord.  praed. 

i73  Bo.  39.  Item  liber  postillarum  super  Luca  et  Matheo  et  distinctionum  et  postil- 
larum  super  Parabolis:  Vidi  et  ecce  quatuor  quadrige. 

174  Bo.  55.  Item  liber  postillarum  super  Matheo  et  Marco,  qui  incipit:  Quatuor  sunt 
rninima  terre. 

Io.  58.  Postille  super  Matheum  et  Marcum  domini  Hugonis,  flor.  II. 

175  Stephani  Langton. 

176  Bo.  43.  Item  postille  super  Ecclesiast,  que  incipiunt:  Hoc  nomen  Ecclesiastes. 

177  Bo.  47.  Item  postilla  supcr  Matheum  et  Lucam,  que  incipit:  Fecil  deus  duo  magna 
luminaria. 

Io.  59.  Postille  super  Matheum  et  Lucam,  flor.  I. 


56  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

isti  pauperes,  et  finit  in  penultimo :  est  mihi,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de 
corio  albo.  [Bo.  336,  Io.  61  m,  Be.  151]. 

r.&ib  Item  die  martis,  XVIII  die  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (264)  episto]as  canonicas  fratris  Guillelmi  de  Miletona.  et  Apocha- 
lipsis  fratris  Iohannis  de  Ropella,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis. 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  quod  diminute,  et  finiunt  in  penultimo:  ma- 
gnam  in  patria,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clauduntur  cum  corri- 
giis.  [Bo.  81,  Io.  45  mJ. 

265.  Item  postillas  180  super  Ieremiam,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  refrigeret,  et  finiunt  in  penultimo : 
iudicis  et  lecta, '  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  de 
corio  rubeo.  [Bo.  28  m,  Io.  49,  Be  77J. 

266.  Item  librum  omeliarum  dominicalium  de  adventu,  scriptum  de  subtili 
nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  et  loco  in  quem  et  finit 
in  penultimo :  hii  qui  custodiunt,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  habet 
duo  clausoria  dissimilia  de  corio. 

267.  Item  unum  librum  satis  magnum,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  in  quo  continentur  lamentationes  Ieremie,  libri  Machabeorum,  Mathei 
et  Iohannis  evangelistarum,  et  sunt  de  diversis  licteris;  et  incipit  in  secundo 
folio :  et  pro  noois,  et  finit  in  antepenultimo :  dispensationem  fa,  et  est  in 
tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  27,  lo.  48  m,  Be.  41] . 

268.  Item  postillas  super  Iob,  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  quos  s,  et  finiunt  in  penultimo:  desidera  suscipit, 
et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis.  [Bo.  35,  Io.  53  mJ. 

269.  Item  postillas  184  super  Lucam,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis  pe- 
cudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  sama  per  se  dicit,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo:  sanguinem  extra  portam,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum 
duobus  clausoriis  de  corio  rubeo.  [Cf.  n.  112,  Bo.  52,  lo.  13  mJ. 


178  Io.  61.  Liber  Iohannis  Chrisostomi  in  XXXta  omeliis,  flor.  1. 

179  Bo.  Item  Canonice  fratris  Guillelmi  de  Millicon  et  Apocalipsis  fratris  Iohannis  de 
Rupella,  que  incipiunt:  Quatuor  sunt  minirna  terre. 

Io.  45.  Postille  super  Canonicas  epistolas,  Apocalipsi;  extimate  flor.  III. 

180  Hugonis  A  s.  Charo  ord.  praed. 

181  Bo.  28.  Item  postille  super  Ieremiam,  que  incipiunt:  Apocalipsi  octavo. 

182  Bo.  27.  Item  postille  super  Trenos,  Macab.  et  Evangelia,  que  incipiunt :  Eec  dicit 
dominus. 

Io.  48.  Postille  super  libros  Trenorum,  Machabeorum  et  IIII<>r  Evangeliorum ;  exti- 
mate  flor.  II. 

183  Bo.  35.  Item  postille  super  Iob,  que  incipiunt:  Legitur  Osee  undecimo. 
Io.  53.  Postille  super  Iob,  extimate  flor.  I. 

184  Hugonis  a  s.  Charo,  ord.  praed. 

185  Bo.  52.  Item   liber  postillarum  super   Lucam,   qui   incipit:    Vidi  et  ecce  quatuor 
quadrige. 

Io.  13.  Postilla  domini  Hugonis  super  Lucha,  extimata  flor.  III. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    131.1  57 

270.  Item  postillas  super  Psalterium,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio  integro  in  lictera:  de  eterna  sic, 
et  finiunt  in  penultimo:  inimicos  confusi,  et  sunt  multa  folia  in  principio 
corrosa  et  dilaniata,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Cf  n.  276; 
Bo.  34,  40,  90  m;  Io.  55,  56]. 

271.  Item  Cantica  Canticorum  glosata  sive  exposita.  scripta  de  bona 
lictera  in  cartis  edinis ,  que  incipiunt  post  capitula  in  secundo  folio :  bonis 
gratuitis,  et  finiunt  in  penultimo:  teneas  inferiorem,  et  habent  coperturam 
de  corio  rubeo  grosso  sine  clausoriis.  [Cf  n.  398,  Bo.  401,  Be.  69?/ . 

272.  Item  postillas  187  super  Ysaiam,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  idest  de  tractionibus  cmulorum, 
et  finiunt  in  penultimo :  terenis  communi  vo,  et  habent  quintum,  sextum,  se- 
ptimum  et  octavum  folium  in  parte  laniatum,  et  de  eis  deficit  magna  pars, 
et  habent  coperturam  de  cartis  incollatis.  [Bo.  30  188,  Io.  63] . 

273.  Item  postillas  super  Marcum  fratris  Guillelmi  de  Miletona  189  et 
super  Iohannem  fratris  Bonaventure  de  Bagnoregio  19°,  scriptas  de  subtili  nota 
in  cartis  pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  novitates  et  oppositiones, 
et  finiunt  in  penultimo :  in  medium  ferit,  et  habent  coperturam  in  cartis  in- 
collatis  sine  clausoriis.  [Bo.  49;  Io.  176  191?/. 

274.  Item  quendam  librum  satis  grossum  de  lictera  satis  subtili,  quem 
compillavit  Andreas  192  super  Ysaiam,  Ieremiam,  Ezechielem,  Osee  et  Amos, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  superni  gracia  muneris,  et  finit  in  penultimo: 
propterea  a  deo  factam,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  duobus 
clausoriis  de  corio  rubeo.  [Bo.  26,  Io.  146  m,  Be.  153] . 

275.  Item  quendam  librum  de  subtili  nota  et  de  diversis  licteris  scriptum 
in  cartis  edinis,  in  quo  continentur  moralitates  super  quatuor  libris  Regum, 
Paralipomenon  et  Iob,  qui  incipit  in  secundo  folio :  nec  aliquem  tribuamus, 


186  Bo.   34.   Item  [Hugonis  a  s.    CharoJ   postille   super    psalterium,    que   incipiunt: 
Egredimini. 

Bo.  40.  Item  [Ioannis  de  AbbatisvillaJ  liber   postillarum   et  distinctionum   super 
psalterio,  qui  incipit:  Exurge  psalterium  et  cithera. 

Bo.  90.  Item  liber  postillarum  psalterii,  qui  incipit:  Incipit  liber  hgmnorum. 

187  Hugonis  a  s.  Charo,  ord.  praed. 

188  Bo.  30.  Item  postille  super  Ysaiam,  que  incipiunt:  Habemus  firmiorem. 
Io.  63.  Postille  super  Ysaiam.  flor.  I. 

189  Hae  postillae  fugerunt  diligentiam  Waddingi  et  Sbaraleae. 

190  S.  BONAVENTURA  DE  BALNEOREGIO. 

191  Bo.  49.  Item  liber   postillarum  super  Marcho  et  Iohanne,  qui  incipit:  Filii  Syon 
exultant. 

Io.  176.  Iohannes  et  Marcus,  extimati.  flor.  II. 

192  Canonicus  regularis  s.  Victoris  Parisicnsis. 

193  Bo.  26.  Itera  postille  super  Ysaiam,  leremiam,  Ezechielem,  Ose  et  Amos,  que  in- 
cipiunt:  In  explanando   Ysaiam. 

Io.  146.  Andreas  super  Prophetas,  oxtimatus,  flor.  III. 


58  PARS    I    —    DE    BIBLTOTHECA    BONIFATIANA 

et  finit  in  penultimo :  amicorum  suorum  de  mons,  et  est  in  tabulis  sine  co- 
pertura  et  clausoriis,  et  quaterni  sunt  dissimiles.  [Bo.  48  mJ . 
f.  522a  276.  Item   postillas   super  Psalterium,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 

edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  continuum,  et  finiunt  in  penultimo : 
canticum  n.  i,  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  laborato  cum 
duobus  antiquis  clausoriis.  [Cf.  n.  270]. 

277.  Item  unum  librum,  in  quo  sunt  adortationes  sanctorum  195  ad  pro- 
fectum  perfectionis  monachorum,  scriptum  de  bona  nota  et  satis  grossa  in 
cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  stodire.  Et  se  ipsam,  et  finit  in 
penultimo:  mundissimum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  sine 
clausoriis.  [Bo.  249  mJ. 

278.  Item  quendam  librum,  in  quo  continetur  197  ystoria  Troiana,  scriptum 
de  nota  competenti  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  hospitio  triduo 
accepit,  et  finit  in  penultimo:  et  ducentis  castris,  et  habet  coperturam  de 
carta  incollata.  [Bo.  325  mJ. 

279.  Item  unum  librum  scriptum  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  in  quo 
continetur  tra[n]slatio  corporis  beati  Stephani  et  vita  quorundam  sanctorum, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  ri  fortiter  fluctuante,  et  finit  in  penultimo :  pro- 
curabat  ut  regis,  et  est  cohopertus  de  carta  grossa  incollata  sine  clausoriis. 
[Bo.  278,  Be.  377/. 

280.  Item  unum  librum  scriptum  de  bona  lictera  in  cartis  edinis,  in  quo 
continentur  vita  et  miracula  beati  Francisci,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ca- 
pituli  concors,  et  finit  in  penultimo :  sic  et  trium,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  corio  viridi  et  habet  duo  clausoria.  [Bo.  280,  281J. 

281.  Item  unum  librum  antiquum  in  parvo  volumine  sancti  Iohannis  epi- 
scopi  connominati  Crisostomi  de  reparatione  lapsi,  scriptum  in  cartis  edinis 
de  lictera  competenti,  qui  incipit  in  secundo  folio:  inde  turpis  cogitatio,  et 
finit  in  penultimo :  illa  vacabat,  et  est  cohopertus  de  corio  grosso  nigro  sine 
clausoriis.  [Bo.  336?,  Be.  125J. 

282.  Item  unum  librum  antiquum  et  de  nota  antiqua,  scriptum  in  cartis 
pecudinis,  in  quo  continentur  ystorie  199  Ioseph  de  bello  iudaico,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  toria  audent,  et  finit  in  penultimo:  implicata,  et  est  co- 
hopertus  de  carta  grossa  pecudina  sine  clausoriis,  [Be.  307] . 

283.  Item  quendam  librum  parvi  voluminis,  scriptum  de  bona  lictera  in 
cartis  edinis,  in  quo  continetur  vita  cuiusdam  sancte  mulieris,  qui  incipit  in 


494  Bo.  48.  Item  liber  postillarum  super  libris  Regum,  Paralipomenon  et  Iob  in  nno 
volumine,  qui  incipit:  Iudex  sapiens  iudicabit  populum  suum. 

195  Fortasse  Cassiani  de  vita  patrum. 

196  Bo.  249.  Item  liber  de  vita  patrum. 

197  GUIDONIS   DE    COLUMNA. 

198  Bo.  325.  Item  liber  de  historia  Troiana  et  multis  aliis  terris  et  provinciis. 

199  Flavii  Iosephi. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERDSINA    ANNI    1311  59 

secundo   folio :  promissionis,  et  finit  in  penultimo :  inmobiliter  in,  et  est  in 
tabulis  sine  copertura  cum  uno  clausorio.  [Bo.  301  20°,  Be.  101?/. 

284.  Item  quendam  librum  antiquum  201.  in  quo  continentur  aliqua  pri- 
vilegia  concessa  ecclesie  romane  per  imperatores  antiquos  et  provinciale  sive 
pontificale  romanum,  in  quo  continentur  regna  et  provincie,  qui  incipit  in 
tertio  folio:  res  quidem,  et  finit  in  penultimo:  diffusa  videntur,  et  est  in 
tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Cf.  n.  358,  Bo.  333  202J. 

285.  Item  cronicas  203  Sutrini  episcopi,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  magnam  posteris,  et  finiunt  in  penultimo: 
indidtum  sit  ad,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  322, 
Io.  118  m,  Be.  251]. 

286.  Item  ystoriam  beati  Eustatii  cum  lectura,  et  sunt  picte  ystorie  ibi 
de  auro  et  ausuro,  que  incipit  in  secundo  folio:  accurrens,  et  finit  in  penul- 
timo:  martiris;  et  cum  ea  sunt  quaterni  de  bombice  sive  papiro,  in  quibus 
sunt  compillationes  Alexandrinorum  205  et  est  cohoperta  de  carta  grossa  pe- 
cudina,  et  est  cum  ea  quidam  alius  quaternus  de  quibusdam  aliis  constitutio- 
nibus  domini  Gregorii  decimi.  [Bo.  300,  Be.  383  206/. 

287.  Item  unum  tractatum  in  parvo  volumine  de  ortu  vita  et  conversa- 
tione  beate  Marie  virginis,  scriptum  in  cartis  edinis  de  bona  lictera,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  quia  sciens,  et  finit  in  penultimo:  iocundum  habita, 
et  est  cohopertus  de  carta  grossa  pecudina.  [Bo.  91 201J. 

288.  Item  quendam  librum  scriptum  de  subtili  nota  et  antiqua  in  cartis 
edinis,  in  quo  continentur  facta  sive  gesta  duodecim  imperatorum  cesariis  208, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  populi  provocati,  et  finit  in  penultimo :  regni 
quorum,  et  est  cohopertus  de  carta  grossa  pecudina.  [Bo.  328,  Be.  255  mJ . 

289.  Item  unum   librum  de   gestis  magistri  Iacobi  210  archidiaconi  Leo-      t'-522'' 
diensis,  scriptum  de  nota  competenti  et  diversa  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit 

200  Bo.  301.  Item  unus  quaternus,  in  quo  est  vita  cuiusdam  sancte,  que  vocatur  Gra- 
tiose  Marie,  et  incipit:  Precepit  dominus  discipulis  suis. 

20i  procul  dubio  «  Liber  Censuum  Cencii  Camerarii.  » 

202  Bo.  333.  Item  liber,  qui  intitulatur  ex  romano  pontificali,  in  quo  sunt  possessiones 
et  loca  romane  ecclesie  subiocta  et  distinctio  provinciarum  ct  ordo  romanus  de  consuetu- 
dinibus  et  observanciis  et  precipuis  solemnitatibus  et  transcriptum  privilegii  Constantini 
et  multa  alia  privilegia  et  pacta. 

803  Bonizonis. 

204  Io.  118.  Cronica  Sutrini  episcopi,  nullius  extimationis. 

205  Compillatio  quarundam  constitutionum  Alexandri  IV  dispositarum  secundum  titulos 
decretalium  Gregorii  IX. 

206  Bo.  300.  Item  unus  quaternus,  ubi  est  vita  sancti  Heustachii. 

Be.  383.  Itcm  [alium   libellum    continentem  vitam  beati   Eustachii  et  quorundam 
sanctorum. 

207  Bo.  91.  Liber  do  ortu  beate  Virginis,  qui  incipit:  Anna  et  Emeria. 

208  Suetonii. 

209  Bo.  328.  Item  alius  liber  de  gestis  Iulii  Cesaris  et  aliorum  imperatorum  usque  ad 
Domicianum. 

210  De  Vitriaco. 


60  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

in  secundo  folio :  non  illorum,  et  finit  in  penultimo :  scio  quod  tanta,  et  est 
in  tabulis  sine  copertura  et  sine  clausoriis.  [Cf  n.  119,  Bo.  207,  Be.  250]. 

290.  Item  quendam  librum  antiquum  grossum,  de  antiqua  nota,  scriptum 
in  cartis  edinis,  in  quo  continentur  prefationes  Ysodori  (!)  et  consilia  antiqua, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  Dei  impugnatores,  et  finit  in  penultimo:  distin- 
ctiones  naturarum,  et  est  in  tabulis  grossis  cohopertis  de  corio  albo  fracto, 
sine  clausoriis.  [Bo.  386] . 

291.  Item  romantium  beati  Francisci,  scriptum  in  papiro  et  cohopertum 
de  corio  rubeo  laborato. 

292.  Item  unum  librum  de  nota  subtili,  scriptum  in  cartis  edinis,  in  quo 
continetur  de  divina  essentia  et  de  multis  gestis  imperatorum  et  terrarum  ul- 
tramarinarum  nec  non  de  libris  Regum,  qui  incipit  in  secundo  folio  post 
capitula :  scribi  non  potest,  et  finit  in  penultimo :  ibique  in  pace  sepultus, 
et  habet  coperturam  de  corio  nigro  sine  clausorio. 

293.  Item  unum  magnum  librum  et  grossum,  in  quo  continetur  de  con- 
temporalitate  novem  regnorum  et  regno  romanorum  m,  qui  dicitur  una  pars 
speculi,  scriptum  de  communi  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  succedens  regnavit,  et  finit  in  penultimo :  sint  equales,  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  viridi  fracto  cum  quatuor  clausoriis  de  serico. 

Item  die  mercurii,  XVIIII  mensis  maii  incepimus  scribere: 

primo  (294)  quendam  librum,  in  quo  continentur  ystorie  scolastice  212, 
scriptum  de  bona  nota  antiqua  in  cartis  edinis ;  et  in  principio  est  liber  Ge- 
nesis,  et  incipit  in  secundo  folio :  frmamentum  in  medio  aquarum,  et  finit 
in  penultimo :  libertatis,  et  est  scriptum  in  principio  dicti  libri,  quod  resti- 
tuatur  Ecclesie  Ananie,  etest  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum 
duobus  clausoriis,  [Bo.  59,  60;  Io.  136,  207;  Be.  241,  244]. 

295.  Item  unum  grossum  librum  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  qui  inti- 
tulatur  in  principio:  Incipit  speculum  naturale  fratris  Vincentii.  Apologia 
totius  operis,  et  incipit  in  secundo  folio:  peccator  immundus,  et  finit  in 
antepenultimo :  a  festo  sancti,  et  est  bene  illuminatus  et  rubricatus  et  est  in 
tabulis  cohopertis  cum  quatuor  clausoriis.  [Bo.  169,  lo.  120  213,  Be.  278] . 

296.  Item  unum  grossum  librum  de  nota  satis  subtili,  scriptum  in  cartis 
edinis,  qui  intitulatur  in  principio :  vita  Plinii  ex  catalogo  virorum  illustrium 
Tranquilli 214,  et  incipit  ante  capitula  in  secundo  folio:  ille  fecit  quem  suis, 
et  finit  in  penultimo :  omnes  gemme,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
albo  sine  clausoriis.  [Io.  123  215,  Be.  37] . 

211  Pars  speculi  historialis  Vincentii  Bellovacensis.  —  Libri  enim  XVI,  cap.  1  agit 
de  contemporalitate  novem  regnorum,  et  primo  de  regno  romanorum. 

212  Petri  Comestoris. 

213  Bo.  169.  Item  prima  pars  speculi  naturalis  fratris  Vincentii,  que  incipit:  Quoniam 
multitudo  librorum. 

Io.  120.  Prima  pars  speculi  Vincentii,  estimata  X  flor. 

214  Suetonii. 

215  Io.  123.  Liber  Gaii  Plinii,  extimatus  flor.  1111. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  61 

297.  Item  librum  ethimologiarum  sancti  Ysidori,  scriptum  de  bona  lictera 
et  grossa  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  stent  vel  quod  le- 
gendo,  et  finit  in  penultimo  ante  quedam  capitula:  cotrupte  vulgo  sal,  et  est  in 
tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  cum  quatuor  clausoriis.  [Cf  n.  257,  408, 
Bo.  173,  174;  Io.  82,  125  ;  Be.  140,  271]. 

298.  Item  unum  librum  antiquum  sic  intitulatum :  Decretales  epistole 
Damasci  pape  ad  Ieronimum  presbyterum,  scriptum  in  cartis  edinis  de  nota 
competenti,  qui  incipit  in  secundo  folio :  pastorum  bonum,  et  finit  in  penul- 
timo :  constitutus  urbis  Rome,  et  est  scriptum  in  fine :  Iste  liber  est  ec- 
clesie  sancti  Fridiani  Lucani,  et  habet  coperturam  de  cartis  grossis 
incollatis.  [Cf  504,  Be.  230,  237] . 

299.  Item  unum  librum  magnum  in  magno  volumine,  scriptum  de  nota      f.  523« 
competenti  in  cartis  edinis,  qui  intitulatur  |  in  prima  rubrica:  Incipit  brevia- 

rium  ystorie  catholice  compillalum  a  Roderico  216  Toletane  ecclesie  sacer- 
dote  de  opere  primi  diei,  et  incipit  in  secundo  folio  post  dictam  rubricam : 
te  os  Romani,  et  finit  in  penultimo:  isti  qui  locuntur,  et  habet  coperturam 
de  corio  rubeo  et  laborato.  [Bo.  176  m,  Be.  270]. 

300.  Item  unum  librum  scriptum  de  competenti  nota  in  cartis  edinis,  in 
quo  est  scripta  vita  beate  Marie  Virginis,  a  beato  Ieronimo  presbytero,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  cubiculum  quidem,  et  finit  in  penultimo :  purgativa 
quam  sa,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno  clausorio  et  multe  alie 
summe  continentur  ibi,  silicet  Anestasi  (!),  Gregorii,  Origenes  et  epistole  domini 
R[oberti]  Lincolliensis  218.  [Bo.  94,  Be.  243  219/. 

301.  Item  librum  antiquum  de  antiqua  nota,  scriptum  in  cartis  edinis, 
in  quo  est  prefatio  sancti  Orosii  220  presbyteri,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
scribendi  animo,  et  finit  in  penultimo:  quem  illis,  et  est  scriptum  supra- 
dictum  librum:  Iste  liber  est  domini  Gregorii  de  Genacano221 
domini  pape  thesaurarii,  et  habet  coperturam  de  grossa  carta  pecu- 
dina.  [Bo.  87  m,  Be.  240]. 

302.  Item  volumen  corporis  legum  novum,  in  parte  glosatum  et  in  parte 
non,  scriptum  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  edinis,  quod  in- 

216  RODERICUS   XlMENES. 

217  Bo.  176.  Item  historia  Toletana,  que  «  catholica  »  dicitur,  et  incipit:  Nove  legis 
salutare. 

218  Roberti  Grosseteste  episcopi  Lincolnensis. 

219  Bo.  94.  Item  liber  de  vita  beate  Marie  Virginis,  qui  incipit:  Ir/itur  beala  et  r/lo- 
riosa,  et  liber  Athanasii  contra  Arrium,  Sabellum  atquc  Fotinum  de  fide  catholica,  qui 
incipit:  Cum  apud  Nicearn  urbem,  in  uno  volumine. 

Be.  243.  Item  quendam  alium  librum  in  carta  pecudina  cum  postibus  intitulatum: 
Vita  beate  Marie  secundum  beatum  Teronimum. 

220  In  II.  7  historiarum. 

221  Fungebatur  is  tempore  Bonifatii  VIII  (c.  an.  1302)  munerc  «  thesaurarii.  »  Vide 
in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Introitus  ct  exitus  camerae  apost.  an.  1303,  n.  5, 
f.  57  a  et  huius  voluminis  p.  4,  not.  7. 

222  Bo.  87.  Item  liber  Augustini,  qui  incipit:  Preceptis  tuis  parui  beatissime  paler.  — 
Verum  his  verbis  incipit  Orosii  « praefatio  ad  Aurelium  Auguslinum.  » 


62  PARS    I    —    DE   BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


cipit  in  secundo  folio  in  textu :  alacri  studio,  et  finit  in  penultimo :  filiis  non 
existen.,  et  non  est  jlluminatus  et  quasi  in  medio  dicti  voluminis  sunt  aliqui 
quaterni  minores  aliis,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

303.  Item  unum  librum  in  magno  volumine,  in  quo  continetur  totum 
corpus  iuris  civilis  in  textu,  et  est  scriptus  de  optima  pulcra  et  continuata 
lictera,  subtili  tamen,  in  cartis  edinis  et  pulcerrime  illuminatus,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  Martianus.  Nam  et  ipsum,  et  finit  in  penultimo  ante  ru- 
bricas :  patriarcham  et  reverendissimos,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
rubeo  cum  IIHor  clausoriis  de  serico. 

304.  Item  auctenticum  et  infortiatum  in  uno  volumine  cum  aliquibus 
notis  in  marginibus  de  subtilissima  lictera,  scriptos  in  textu  de  lictera  satis 
subtili  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  certum  est  quia 
prius,  et  finiunt  in  penultimo :  ad  veterani  testimonium  sive,  et  est  in  tabulis 
sine  copertura  et  clausoriis. 

305.  Item  summam  domini  Acgonis  super  codicem,  scriptam  in  cartis 
edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  negotia  que  legum,  et  finit  in  penul- 
timo :  produxit  intentis  (?)  prolixi,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno 
clausorio. 

306.  Item  quandam  institutam  cum  apparatu  suo,  de  lictera  satis  vili  in 
textu  et  in  glosa,  scriptam  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio  in 
textu:  dentia  maturius,  et  finit  in  penultimo:  et  fama  et  in,  et  est  in  ta- 
bulis  grossis  sine  copertura  et^clausoriis. 

307.  Item  digestum  novum  de  antiqua  lictera  in  textu  et  subtili  nota  in 
glosis,  scriptum  in  cartis  edinis.  quod  incipit  in  secundo  folio  in  textu :  et  ex~ 
questorem  et  consulem,  et  finit  in  penultimo:  offitii  vel  eadem  provincia,  et 
non  est  illuminatum  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno  clausorio. 

308.  Item  summam  AcQonis  super  codicem  et  Brocardica  m,  scriptam  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  imper [i] ator  Iusti- 
nianus,  et  finit  in  penultimo  ante  Brocardica:  intercedente  utique  (?)  satis,  et 
est  cohoperta  de  corio  grosso  viridi. 

309.  Item  decretales  pulcras,",bene  illuminatas,  scriptas  de  bona  lictera 
in  textu  et  in  glosis  in  cartis  edinis,  in  quibus  deficit  sextus  liber  Bonifatii, 
que  incipiunt  in   textu  in   secundo  folio:  et  Filius   et  Spiritus   Sanctus,  et 

t.  5236  finiunt  in  |  penultimo:  BofneJ  mefmoriej  Ifoannes/  papa,  post  que  sunt 
alique  constitutiones  glosate  domini  Innocentii  224,  et  sunt  in  tabulis  coho- 
pertis  de  corio  rubeo  cum  quatuor  clausoriis  parvis  et  sunt  in  magno  vo- 
lumine. 

310.  Item  infortiatum  pulcrum  glosatum,  scriptum  de  bona  lictera  in 
textu  et  in  glosa  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  textu  in  secundo  folio :  item 
si  proximas  tonsure,  et  finit  in  penultimo:  si  amplum  pupil,  et  est  in  ta- 
bulis  cohopertis  de  corio  viridi  cum  quatuor  clausoriis  parvis. 

223  Cf.  Savigny,  Geschichte  des  romischen  Rechtes2.  V,  38. 

224  Innocentii  IV;  cf.  n.  318,  329,  335. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  63 

311.  Item  digestum  novum  pulcrum,  scriptum  in  textu  et  in  glosa  de 
bona  lictera  et  bene  illuminatum  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  textu  in 
secundo  folio :  nuntiare  autem  non  utique,  et  finit  in  penultimo :  dbicio  man, 
et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi,  quarum  una  tabula  est  fracta,  et 
habet  aliqua  clausoria  parva. 

312.  Item  quandam  summam  parvi  voluminis  de  casibus  fratris  Ray- 
mundi,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio : 
petitur  cautio,  et  finit  in  penultimo :  ecclesias  preben,  et  est  in  tabulis  coho- 
pertis  de  corio  rubeo  fracto  cum  duobus  clausoriis.  [Cf  n.  338,  339;  Bo.  385, 
Io.l56;  Be.  47,  410] . 

313.  Item  summam  magistri  Rollandini ,  de  subtili  nota ,  scriptam  in 
cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  in  singulis  observandis,  et  finit 
in  penultimo:  exemplandis  et  re,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  duo- 
bus  clausoriis.  [Cf  n.  57] . 

314.  Item  librum  institutionum  novum,  sine  apparatu,  sine  illuminatura 
et  sine  rubricis,  scriptum  de  competenti  lictera  in  cartis  edinis,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  eo  differt  quo,  et  finit  in  penultimo :  in  singularum  rerum, 
et  habet  coperturam  de  grossa  carta  pecudina. 

Item  die  veneris,  XXI  mensis  maii  incepimus  scribere: 

primo  (315)  quasdam  decretales  pulcras,  de  bona  lictera  in  textu  et  in 
glosa  et  bene  illuminatas  in  magno  volumine,  scriptas  in  cartis  edinis,  que 
incipiunt  in  textu  in  secundo  folio :  semper  reparari,  et  finiunt  in  penultimo : 
decretalium  antiquarum  225 :  sine  diminutione  aliqua;  et  postea  sequitur  sextus 
liber  decretalium  Bonifatii  sine  apparatu;  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
albo  cum  quatuor  clausoriis  de  corio  nigro  fornitis  de  argento. 

316.  Item  unum  pulcrum  decretum,  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa, 
scriptum  in  cartis  edinis  et  bene  illuminatum  et  rubricatum,  in  magno  volu- 
mine,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  textu :  mille  leges  hodie  abrogate,  et 
finit  in  penultimo:  tractantur  multique,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
nigro  cum  uno  clausorio. 

317.  Item  quasdam  decretales  antiquas,  scriptas  in  textu  et  in  glosa  de 
subtili  lictera  in  cartis  edinis,  in  quibus  deficit  in  principio  usque  ad  rubricam 
sive  titulum  de  offitio  et  potestate  iudicis  delegati,  et  incipiunt  in  secundo 
folio  in  textu :  nec  ecclesiam  vel  possessionem,  et  finiunt  in  penultimo :  iuris- 
dictioni  subiecti  cum,  et  deficit  in  fine  quasi  totus  titulus  de  verborum  signi- 
ficatione  et  de  regulis  iuris  totus,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

318.  Item  quasdam  alias  decretales,  scriptas  de  bona  lictera  in  textu  et 
subtili  in  apparatu,  bene  illuminatas  in  cartis  edinis  que  incipiunt  in  textu 
in  secundo  folio:  vester  celestis  perfectus  est,  et  finiunt  inpenultimo:  Con- 
stantinopolis ;  et  postea  secuntur  constitutiones  Innocentiane  22G,  et  sunt  in 
tabulis  cohopertis  de  corio  viridi. 

225  Nimirura  iussu  Gregorii  IX  collectae  et  dispositae. 

226  Innocentii  IV;  cf.  n.  309. 


64  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

319.  Item  summam  domini  Acconis  super  codicem,  pulcram  et  de  bona 
lictera  et  bene  illuminatam,  in  cartis  edinis  scriptam,  que  incipit  in  tertio 
folio :  gium  item  sunt  et  alii  casus,  et  finit  in  penultimo :  C.  ubere  et 
in  mul,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  cum  tribus  clausoriis 
parvi  valoris. 
f.  2Z4a  320.  Item  unum  pulcrum  codicem,  scriptum  de  bona  lictera  in  textu  et 

in  glosa,  et  bene  illuminatum,  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio  in 
textu:  mulgatione  vacuate  sunt,  et  finit  in  penultimo:  tuo  et  omnibus  ce- 
teris,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  sine  clausoriis. 

321.  Item  quandam  institutam  et  tres  libros  codicis,  in  uno  volumine, 
scriptos  in  textu  in  cartis  edinis  de  mala  lictera,  et  in  marginibus  liabent 
quedam  notabilia  de  subtilissima  lictera  et  antiqua,  qui  incipiunt  in  secundo 
folio:  eius  impenderis,  et  finiunt  in  antepenultimo :  temporales  atque  di, 
et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  de  corio  rubeo. 

322.  Item  librum  vocatum  volumen  in  legibus,  pulcrum  scriptum  de  bona 
lictera  in  textu  et  in  glosa  et  bene  illuminatum,  in  cartis  edinis,  quod  incipit 
in  secundo  folio  in  textu :  leges  appellare  vis,  et  finit  ante  quedam  capitula 
sive  rubricas  in  penultimo:  rebus  humanis  exima,  et  est  in  tabulis  coho- 
pertis  de  corio  viridi  cum  IIIIor  clausoriis  parvi  valoris. 

323.  Item  digestum  vetus,  antiquum  et  de  antiqua  lictera  in  textu  et  in 
glosa,  satis  bene  illuminatum,  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo  folio 
in  textu:  nes  ne  populis,  et  finit  in  penultimo  in  rubrica:  de  divortiis  et 
repudiis,  R),  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

324.  Item  summam  domini  Acconis  super  codice,  scriptam  de  subtili  nota 
in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  sit  homo  privatus  et  liber,  et 
finit  in  penultimo:  ab  scripti  eius  dicitur  per  scriptum,  et  est  in  tabulis  coho- 
pertis  de  corio  albo  sine  clausoriis. 

325.  Item  psalterium  glosatum,  scriptum  de  bona  lictera  in  textu  et  in 
glosa  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  textu  in  secundo  folio:  et  erit  tanquam 
lignum,  et  finit  in  antepenultimo :  increpationes  et  in  populis,  et  est  in  ta- 
bulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis.  [Cf.  n.  147] . 

326.  Item  quandam  summulam  scriptam  super  aliquibus  titulis  corporis 
iuris  civilis  de  subtili  et  antiqua  nota  in  parvo  volumine,  in  qua  deficit  prin- 
cipium  et  finis,  que  incipit  in  secundo  folio :  de  vivorum  violatio,  et  finit  in 
penultimo:  magnus,  et  non  habet  coperturam. 

327.  Item  unum  ordinarium  antiquum  de  septem  ecclesiasticis  gradibus 
ordinandis  seu  faciendis,  scriptum  de  grossa  lictera  in  cartis  edinis  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio:  us  enim  cuius  hodie,  et  finit  in  penultimo:  depre- 
cantur  illi,  et  habet  unum  quaternum~dissimilem  in  principio  et  habet  co- 
perturam  de  corio  nigro. 

328.  Item  IIIIor  quaternos  novos  diurnalis,  scriptos  de  bona  lictera  et 
grossa  et  illuminatos  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  in  ea 
murus,  et  finiunt  in  penultimo:  ut  non  exteri,  et  non  sunt  ligati  et  habent 
coperturam  de  grossa  carta  pecudina;  et  sunt  cum  eis  duo  alii  quaterni  ma- 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANM    1311  65 

iores  dissimiles,  in  quorum  uno  continentur  aliquo  distinctiones  decretalium 
et  in  alio  est  sermo  sancti  Petri  do  flne  mundi  et  die  iudicii,  et  sunt  ligati 
simul  in  rotulo   cum  cordula. 

329.  Itom  quasdam  decretales  pulcras,  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa,      t.  5246 
iu  quibus  deficiunt  grosse  lictere  in  principio  librorum  et  rubricarum,  scriptas 

in  cartis  odinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  non  solum  aulem 
virgines,  et  finiunt  in  penultimo:  fuit  propositum  quod;  et  sunt  ibi  post 
constitutiones  Innocentii  m  glosate;  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  vi- 
ridi  et  habent  duo  clausoria. 

330.  Item  decretum  pulcerrimum  in  magno  volumine,  scriptum  in  textu 
et  in  glosa  de  optima  lictera,  rubricatum  et  illuminatum  bene  in  cartis  edinis, 
quod  incipit  in  textu  in  secundo  folio:  dicens  quare  leges  sunt  facte,  et  finil 
in  penultimo:  deputantur  non  ad  placendum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de 
corio  albo  cum  duobus  clausoriis. 

331.  Item  quasdam  decretales  in  parvo  volumine,  de  antiqua  lictera  in 
textu  et  in  glosa,  scriptas  in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  textu  in  secundo 
folio:  set  est  pater  qui  generat,  et  finit  in  penultimo:  declaramus  quod  no- 
stre,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  de  corio  rubeo. 

332.  Item  summam  sive  apparatum  domini  Innocentii  "s,  scriptum  de  subtili 
nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  tiationem  vel  sententiam, 
et  finit  in  penultimo :  si  quis  ex  C  ult.  Idem  in,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  corio  viridi  rupto  et  fracto,  et  una  tabula  est  fracta,  et  liabet  duo  clau- 
soria  parvi  valoris.  [Cf.  n.  345,  Bo.  377,  Be.  336] . 

333.  Item  sermones  ad  status  et  officia  secundum  varietates  ecclesie  ge- 
neralis,  scriptos  de  nota  competenti  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  post  capi- 
tula  in  secundo  folio:  Iob  VII  ad  licteram.  et  finiunt  in  penultimo:  quan- 
tumcunque  tale  o.,  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  et  habent 
tria  clausoria  et  sunt  in  parvo  et  grosso  volumine. 

334.  Item  quandam  summam  m  magistri  Iohannis  Faventini,  scriptam  de 
diversis  malis  et  subtilibus  licteris  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo 
folio:  genus,  et  finit  ante  rubricas  in  penultimo:  si  per  mendatium,  scilicet 
in,  et  habet  coperturam  de  cartis  incollatis.  [Bo.  382,  Io.  226,  Be.  410]. 

335.  Item  constitutiones  domini  Innocentii  pape  1 1 II,  de  bona  lictera  in 
textu  et  in  glosa,  scriptas  in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  dispen- 
dia  litium,  et  finiunt  in  penultimo:  episcopo  reso-oato  per,  et  sunt  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  serico  rubeo.  /Cf.  n.  30!>. 
Be.  341] . 

336.  Item  legendas  sive  vitas  sanctorum  in  parvo  volumine,  do  subtili 
lictera  scriptas  in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  pretereuntes. 
et  finiunt  ante  rubricas  in  penultimo :  in  magna  miracidorwn,  et  sunt  in 
tabulis  cohopertis  de  corio  nigro  fracto  cum  duobus  clausoriis.  [Cf.  n.  354] . 

227  Innocentii  IV;  cf.  n.  309. 

228  Innocentius  IV. 

229  Super  decietum  Gratiaai. 


()()  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHEOA    BONIFATIANA 


337.  Item  quasdam  decretales  antiquas  domini  Innocentii  23°  pape  a  ma- 
gistro  Petro  Beneventano  231  eiusdem  domini  pape  subdyacono  et  notario  corn- 
pillatas  232,  scriptas  de  subtili  lictera  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  edinis,  que 
incipiunt  in  textu  in  secundo  folio :  duos  ad  eam,  et  finiunt  in  penultimo : 
in  suum  forwn,  et  non  sunt  de  una  lictera  scripte  et  habent  coperturam 
de  corio  rubeo  sine  clausoriis. 

338.  Item  quandam  summam  de  penitentiis  magistri  Raymundi  de  ordine 
predicatorum,  scriptam  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo 
folio :  qida  iste  turpiter  dedit,  et  finit  in  penultimo :  ut  liceat  matri,  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  sine  clausoriis.  [Cf  n.  312] . 

f.  525a  339.  Item  quandam  aliam  summam  de  penitentiis  eiusdem  magistri  Ray- 

mundi  de  ordine  predicatorum,  scriptam  in  cartis  pecudinis  de  competenti  nota, 
que  incipit  in  secundo  folio :  permutationem  extra,  et  finit  in  penultimo : 
scientes  legitimum  preter,  et  est  in  tabulis  sine  copertura,  que  clauduntur 
cum  corrigiis.  [Cf.  n.  312] . 

340.  Item  quandam  summam  Bernardi  episcopi  Faventini  233  super  decre- 
talibus,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipit  in  secundo 
folio:  collegium,  et  finit  ante  capitula  in  penultimo:  ex  reous  disiunctis  al, 
et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  384,  Be  331] . 

341.  Item  unam  summam.  que  tractat  de  iure  canonico,  cuius  nomen 
ignoramus,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio : 
dit  enim  in  XXVI  particidas,  et  flnit  in  penultimo:  respondit  prime,  et 
est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  antiquo  et  fracto. 

Item  die  sabbati,  XXII  die  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (342)  summam  domini  Hostiensis,  scriptam  satis  de  bona  nota,  bene 
!  illuminatam.  in  cartis   edinis,   que    intitulatur   in   principio :    Incipit  summa 

super  titidis  decretalium  compillata  additis  in  aliquibus  locis  quibusdam 
aliis  rubricellis  Rubrica,  et  incipit  in  secundo  folio:  de  constitutionibus  capi- 
tulo  illo  et  capitulo :  Ne  innitaris,  et  finit  in  antepenultimo :  qui  non  potest 
interesse  non  potest,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  laborato, 
et  super  dictum  corium  habet  aliam  coperturam  de  corio  albo  cum  IIIIor 
clausoriis  de  serico.   [Bo.  318] . 

343.  Item  unum  digestum  novum,  scriptum  in  textu  de  competenti  lictera 
et  in  marginibus  habet  aliqua  notabilia  de  subtilissima  nota  in  cartis  edinis, 
et  deficiunt  omnes  grosse  lictere  in  rubricis,  quod  incipit  secundo  folio  in 
textu :  in  presenti  numeri,  et  finit  in  penultimo :  possidetur  vel  haberet,  et 
est  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  de  corio. 

344.  Item  unum  pulcrum  codicem,  scriptum  de  bona  lictera  in  textu  et 
in  glosa  et  bene  illuminatum  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  textu  in  secundo 

230  Innocentii  III. 

231  Petrus  Collivacinus. 

232  Nimirum  compilatio,  quae  secunda  dicitur. 

233  Quem  vulgo  Papiensem  dicunt. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  (>7 

folio:  Basilides  et  vir  gloriosissimus,  et  finit  in  antepenultimo :  el  quicl  sit 
Iu,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de   corio  viridi  cum   IIIIor  clausoriis. 

345.  Item  apparatum  domini  Innocentii  23i  super  decretalibus  in  grosso 
et  magno  volumine,  scriptum  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  am  concupiscentiam  nesciebam,  et  finit  in  penultimo:  quocl 
aliqui  sunt  qui,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  quatuor  clau- 
soriis  parvis  de  corio.  [Cf.  n.  332] . 

346.  Item  summam  Gorfridi  (!)  235  super  titulis  decretalium  pulcram,  scri- 
ptam  de  optima  lictera  et  bene  illuminatam  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  tur  facta,  factorum  autem,  et  finit  in  penultimo:  cle  purgatione. 
Canon,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  370,  Be.  330/. 

347.  Item  decretales  antiquas  236  sanctorum  patrum  Gregorii  et  aliorum 
multorum  factas  in  diversis  sinodis.  in  parvo  volumine  et  de  mala  lictera  scri- 
ptas  in  cartis  pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  utqui  se  sentit  mor- 
tifero,  et  finiunt  in  penultimo:  si  maritum  accipit,  et  sunt  in  tabulis  grossis 
et  captivis  sine  clausoriis.  [Be.  233] . 

348.  Item  quoddam  ordinarium  de  septem  ecclesiasticis  gradibus,  scriptum 
de  bona  lictera  et  grossa  et  bene  illuminatum  in  cartis  edinis,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  pars  hereditatis  mee,  et  finit  in  penultimo:  in  letania  scilicet 
confor.  clic.  ter,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  fracto  laborato  cum 
duobus  clausoriis  et  est  in  parvo  volumine. 

349.  Item  epistolas  et  evangelia  totius  anni.  scriptas  de  bona  lictera  in      ,-.  525^ 
cartis  pecudinis.  que  incipiunt  in  secundo  folio:  et  qui  exurget  regere  gentes, 

et  finiunt  in  penultimo :  immutabimur,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
albo  sine  clausoriis. 

350.  Item  unum  psalterium  romanum  cum  ynnario  et  orationibus  domi- 
nicalibus  et  sanctorum,  scriptum  de  grossa  lictera  in  cartis  edinis  et  habet 
calendarium  in  principio,  quod  incipit  in  secundo  folio:  ego  dormivi  et  sompnum 
cepi.  et  finit  in  penultimo:  eterna  possideat  per,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  corio  rubeo  fracto  sine   clausoriis. 

351.  Item  quandam  summam  parvam,  in  uno  quaterno,  magistri  Ray- 
mundi  237  de  Cur^on  presbyteri  cardinalis,  scriptam  de  bona  nota  in  cartis 
edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  set  per  se  ipsos,  et  finit  in  penultimo.: 
ascendat  ad  au,  et  est  cohoperta  de  carta  pecudina  scripta.  [Cf  n.  517]. 

352.  Item  sextum  librum  decretalium  domini  Bonifatii,  in  nota  currenti 
scriptum  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  probabiliter  igno- 

234  Innocentius  IV. 

235  GOKKREDUS    DE    TRANO. 

236  Putem  iudicari  aliquam  ex  canonum  collectionibus. 

Be.  233.  Item  quendam  alium  librnm  in  carta  pecudina,  in  quo  sunl  scripte  lit- 
tere  cnmmendative  synodi  Niciensis  et  decretales  sanctorum  patrum  Gregorii  et  aliorum 
multornm. 

237  Legendum  procul  dubio:  Roberti.  —  Maioris  quidem  summac,  quae  paullo  post 
n.  517  describitur,  plures  vidi  in  bibliothecis  codices  maau  scriptos,  illius  autom  parvae 
uno  quaterno  compreheusae  inveni  nullum. 


08  PAKS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

rare,  et  finit  in  penultimo :  non  procedit  idem,  et  habet  coperturam  de  carta 
pecudina  grossa  et  est  ligatus  cum  quadam  corigia. 

353.  Item  quendam  librum,  quem  credimus  fuisse  factum  et  compilatum 
per  magistrum  Guillelmum  238  de  sancto  Amore,  qui  sic  intitulatur:  Collectio 
catholice  et  canonice  scripture  ad  defensionem  ecclesiastice  gerarcie  contra 
seudo  predicatores  et  ad  instructionem  et  preparationem  simplicium  fide- 
lium  Christi  contra  periada  imminentia  ecclesie  generali  per  ypocritas  seudo 
predicatores  et  penetrantes  domos  et  otiosos  et  curiosos  et  girovagos  23°, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  debet  colligere,  et  finit  in  penultimo:  si  offitii 
nostri  salva,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo.  [Cf  n.  548;  Bo.  187, 
188,  -352fIo.  4,  4  no;   Be.  9,  159]. 

354.  Item  legendas  sanctorum  in  parvo  volumine,  de  subtili  nota  scriptas 
in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  unum  habebam,  et  finiunt  in 
penultimo :  et  se  percussa,  et  sunt  in  tabulis  sine  clausoriis.  [Cf  n.  336] . 

355.  Item  librum  sententiarum  in  parvo  volumine,  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quod  fdius  etiam  si  datus  a  se  ipso,  et  finit 
in  penultimo :  et  illa  maligna  voluntas  erit,  et  habet  coperturam  de  cartis. 

356.  Item  tria  cartularia  sive  papiros,  in  quibus  continentur  examina- 
tiones  pauperum  clericorum  de  tempore  domini  Bonifatii. 

357.  Item  unum  pulcrum  et  longum  rotulum,  extractum  de  substancia 
Biblie,  in  quo  continentur  septem  etates  mundi,  et  sunt  ibi  figure  et  arbores 
et  compassus,  in  quibus  est  scriptura  et  pictura  secundum  proprietates  suas. 
[Be.  365  2ii]. 

358.  Item  XXXII  quaternos  magnos,  scriptos  de  bona  nota  in  cartis 
edinis,  in  quibus  sunt  registrata  multa  privilegia  m  et  lictere  regum  et  impe- 
ratorum  de  recognitione  regnorum  et  terrarum  romane  ecclesie  facta,  et  de 
reformatione  pacis  facta  inter  ipsos  reges  et  imperatores  et  ecclesiam  roma- 
nam  de  temporibus  plurium  summorum  pontificum,  et  non  sunt  illuminati  riec 
rubricati  nec  ligati  nec  habent  aliquam  coperturam.  [Cf  n.  284] . 

359.  Item  unum  librum,  scriptum  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  in  quo 
continentur  omnes  terre  possessiones  et  iura  totius  comitatus  Venaissini  et 
feuda  et  omagia  et  redditus,  qui  incipit  in  secundo  folio :  de  spenta  XI  enim, 
et  finit  in  penultimo :  alio  locali  II  solid.  tur.  Item,  et  est  in  tabulis  coho- 
pertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  corio  rubeo.  [Bo.  334  2i3]. 

2JS  In  margine  eadem,  ut  videtur,  manu:  Liber  aureus. 
230  Cod.  gerovagos. 

240  Bo.  187.  Item  'liber  collectionum  catholice  et  canonice  scripture,  copertus  corio 
albo,  qui  incipit:  Sapienliam  antiquorum. 

Bo.  452.  Item  tractatus  brevis  rle  periculis  novissimorum  temporum. 
Io.  1.  Liber  catholice  et  canonice  scripture  contra  pericula  eminentia  ecclesie,  co- 
pcrtus  pelle  rubea,  extimatus  flor.  Illlor. 

211  Be.  365.  Item  quendam  rotulum  scriptum  et  figuratum  continentem  in  se  Vetus 
Testamentum  et  Novum. 

242  Procul  dubio  «  Liber  censuum.  » 

243  Bo.  334.  Item  liber  dc  iuribus  comitatus  Venesini. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  00 


360.  Iteni  unum  registrum  secretarum  licterarum  domini  Gregorii  pa- 
pe  VIIII,  scriptum  de  nota  subtili  in  cartis  edinis,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  Ihcsu  Christo,  et  flnit  in  penultimo:  succursui  viderimus,  et  habet 
coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

361.  Item   unum  cartularium  sive  papirum,  in  quo  continetur  inquisitio      '•  520a 
facta  per  religiosum  virum  Rogerium  abbatem  monasterii  Vallonensis  Fesulane 
diocesis  super  quodam  facto  contingente   hospitale  sancte  Marie  ad  sanctum  * 
Gallum  iuxta  Florentiam. 

362.  Item  unum  cartularium  sive  papirum  antiquum.  in  quo  continentur 
ea,  que  recepit  et  expendit  de  bonis  thesauri  ecclesie  romane  custos  guar- 
darobbe  domini  Nicolai  pape  IIII. 

363.  Item  XXIIII01"  quaternos,  diversos  in  forma  et  lictera  et  de  diversis 
materiis,  in  cartis  pecudinis  et  edinis,  modici  valoris;  et  cum  eis  sunt  aliqui 
alii  quaterni  de  papiro  scripti,  et  sunt  ligati  simul  cum  cordula. 

364.  Item  aliud  cartularium  sive  papirum  antiquum,  in  quo  sunt  cause 
sive  questiones  diverse  et  est  cohopertum  de  corio  rubeo  grosso  laborato. 

365.  Item  aliud  cartularium,  in  quo  est  parum  de  scriptura  in  principio 
et  illa  scriptura  fuit  facta  primo  anno  domini  Bonifatii,  que  scriptura  loquitur 
de  perfectione  maioris  crucis  de  auro  2U. 

366.  Item  quendam  modicum  librum  et  modici  valoris,  qui  intitulatur  in 
principio  de  rubro:  Dominica  prima  cle  adventu  domini  ad  vesperas,  et 
habet  vilem  coperturam  de  panno  lineo. 

367.  Item  unum  magnum  et  longum  rotulum  in  cartis  pecudinis,  directum 
domino  Bonifatio  pape  super  quadam  commissione  facta  Leonardo  patriarche 
Constantinopolitano,  et  est  ligatus  cum  cordula. 

Item  die  lune,  XXIIII  die  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (368)  LVIII  quaternos  tam  parvos  quam  magnos  diversarum  scri- 
pturarum  formarum  et  licterarum,  simul  ligatos  cum  cordula. 

369.  Item  alios  quadraginta  duos  quaternos  minores  aliis  diversarum  scri- 
pturarum  formarum  et  licterarum,  simul  ligatos  cum  cordula. 

370.  Item  multos  alios  quaternos  de  papiro,  scriptos  de  diversis  materiis 
formis  et  licteris,  et  quasi  nulli  (!)  valoris,  ligatos  simul  cum  cordula. 

371.  Item  quendam  tractatum  sive  librum  in  sex  quaternis  contra  Grecos, 
de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  reseos,  et  finit 
in  penultimo :  excommunicati  estis,  et  non  sunt  ligati  dicti  quaterni.  [Cf.  n.  187, 
Bo.  235  2i:'j. 

372.  Item  alium  tractatum  sive  librum  de  propositionibus,  de  subtili  nota  in 
cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  de  recto  modo,  et  finit  in  penultimo: 
per  demonsfrationem,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa.  [Be.  424  mJ. 

244  Do  «  perfectione  aureae  crucis  »  agit  in  nltimo  folio  inventarium  thesauri  primu 
Bonifatii  anno  cOnfectum;  vido  do  eo  paullo  ante  p.  8,  not.  12. 

245  Bo.  235.  Itom  tractatus  oontra  Greeos,  rjui  inoipit:  Licet  Grecorum  ecclesiam. 
2ir'  J!k.  424.  Itcni  quendam  libellum  parvulum  vocatum  Librum  de  propositionibus. 


70  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


373.  Item  miracula  beate  Helisabeth  de  Suevia,  scripta  in  uno  quaterno. 

374.  Item  unum  quaternum  distinctionum.  qui  incipit  in  secunda  columpna 
primi  folii:  contra  insultantes.  [Bo.  56?™]. 

375.  Item  unum  quaternum,  in  quo  continetur,  qualiter  hereticus  abre- 
nuntiet  heresi  sue  atque  ecclesie  catholice  satisfaciat,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  Deus  creavit  invisibilia,  et  finit  in  penultimo :  qui  non  iurat,  et  habet 
coperturam  de  carta  grossa. 

376.  Item  postillas  2i8  super  Ieremiam  et  EieQielem  (!),  in  magno  volumine, 
scriptas  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  et  non  sunt  illuminate,  que  incipiunt 
in  secundo  folio :  leremie  quod  dico,  et  finit  in  penultimo :  ad  mare  magnum, 
et  habent  coperturam  de  carta   grossa  incollata.  [Bo.  33  mj. 

52fo  377.  Item  postillas  super  Genesi,    Exodi,  Levitici,  Deuteronomii,  Iosue, 

et  Iudicum,  de  subtili  nota,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  Deo  erant,  et 
tiniunt  in  penultimo :  qui  non  est  distortus,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura 
et  clausoriis.  [Cf  n.  383] . 

378.  Item  postillas  super  Marcum,  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  et  cetera,  et  finiunt  in  antepenultimo :  tandem 
stellas,  et  habent  coperturam  de  carta  grossa  pecudina.  [Bo.  393,  Io.  60  ^50; 
Be.  52,  425]. 

379.  Item  postillas  domini  Ugonis  25i  super  Cantica,  Ecclesiastica  (!)  et 
librum  Sapientie,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipiunt 
in  secundo  folio :  spiritualis  nititur,  et  finiunt  in  penultimo :  set  multorum 
data,  et  deficit  in  principio  nescitur  quantum,  et  habet  coperturam  de  carta 
grossa  incollata.  [Bo.  36  252,  Io.  193] . 

380.  Item  postillas  magistri  Iohannis  de  Rupella  super  Marchum  et 
Matheum,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo 
folio :  enim  apicem,  permictit,  et  finiunt  in  penultimo :  occurretur  ut  eas,  et 
habent  coperturam  de  carta  grossa  incollata.  [Bo.  42,  Io.  198 253,  Be.  304] . 

381.  Item  Parabolas  Salamonis  et  Ecclesiastes  domini  Ugonis  254,  scriptas 
de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  non  utiles. 
et  finiunt  in  penultimo :  vitiis  totum  ge,  et  habent  coperturam  de  carta  grossa 
pecudina. 

247  Bo.  5G.  Item  liber  distinctionum,  qui  incipit:  Statutum  cst  in  sacris  consiUutionibus. 

248  Hugoms  a  s.  Charo,  ord.  praed. 

249  Bo.  33.  Item  super  Ieremiam  et  Ezechielem,  qui  incipit :  Apocalipsis  octavo.  Vidi 
ct  audivi. 

250  Bo.  393.  Item  liber  postillarum  super  Marcum,  qui  incipit:   Confirmatio. 
Io.  GO.  Postille  super  Marcum,  flor.  I. 

251  A  s.  Charo,  ord.  praed. 

2r'2  Bo.  36.  Item  postille  super  Cantica,  Ecclesiast.  et  libro  Sapientie,  qui  incipit :  Deus 
in  gradibus.  —  Io.  193...  extimate  flor.  I. 

253  Bo.  42.  Item  liber  postillarum  super  Marcum  et  Matheum,  qui  incipit:  Similitudo 
vultus. 

Io.  198.  Postille  super  Marcum  et  Matheum,  extimate  flor.  I. 

254  A  s.  Charo,  ord.  praed. 


CAP.    III   —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  71 

382.  Item  sermones  domini  Innocentii  pape  tertii,  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  contulit  legem  gratie,  et  finiunt  in 
penultimo:  hunc  et  hanc  I)eus,  et  habent  coperturam  de  carta  grossa  incol- 
lata.  [Cf  n.  444;  Bo.  100,  109,  110™;  Be.  188,  353/. 

383.  Item  postillas  25G  super  libros  Genesis,  Exodi.  Levitici,  Numeri, 
Deuteronomii,  Iosue,  Iudicum  et  Ruth,  de  nota  subtili  in  cartis  edinis  pocu- 
dinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  Heschinus  victus  postea,  et  finiunt  in 
penultimo :  fntctum  multum,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 
fCf  n.  377,  Bo.  25  ~"J . 

384.  Item  quandam  compillationem  super  epistolis  Pauli,  satis  magnani. 
de  subtili  nota  scriptam  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  ex 
hoc  esl,  et  finit  in  penultimo:  beneficus  dicitur  qui  clat,  et  est  in  tabulis 
sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  de  corio  rubeo.  fCf  399;  Bo.  50,  51; 
Io.  192,  202  258;  Be.  127,  291J . 

385.  Item  tractatum  Thome  2:>i1  monaci  Cisterciensis  ordinis  super  Cantica 
Canticoruin  Salamonis,  scriptum  de  nota  subtili  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  enim  et  pedibus,  et  finit  in  penultimo :  in  spiritu  et  ceritate, 
et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  85  m,  Be.  282 J . 

386.  Item  quendam  librum  2C1,  qui  incipit :  Ossa  duodecim  prophetarum, 
scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  r. 
de  gentibus,  et  finit  in  penultimo :  ipsum  ple,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de 
corio  rubeo  laborato  sine  clausoriis.  [Bo.  31  262,  32;  Io.  201,  204;  Be.  42J . 

387.  Item  tractatus  domini  Innocentii  pape  tertii  super  septem  psalmos  pe- 
nitentiales,  qui  incipit  in  secundo  folio:  solempnilas  que  post,  et  finit  in  penul- 
timo:  meo  quem  posu,  et  est  scriptus  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  et  est  in  ta- 
bulis  sine  copertura,  que  clauduntur  cum  corigiis.  [Bo.  80,  lo.  205w,  Be.  433 J 

255  Bo.  100.  Item  liber  sermonum  domiui  Innocentii,  qui  incipit:  Innocentius  epi- 
scopus  scrvus. 

Bo.  109.  Item   liber   sermonum    domini  Innocentii,  qui    incipit:  Ecce   veniet  pro- 
pheta  magnus. 

256  Hugonis  a  s.  Charo,  ord.  praed. 

257  Bo.  25.  Item  postille  super  Genesi,  Exodo,  Levitico,  Numer.  Deuteron.,  Iudicum, 
Ruth,  que  incipiunt:  Principium  verborum  tuorum. 

858  Bo.  50.  Item  liber  postillarum  super  epistolis  Pauli,  qui  incipit:  Sicut  veteris  Te- 
stamenti. 

Bo.  51.  Item  liber  postillarnni  super  epistolis  Pauli,  qui  incipit:  Exter  oclavo  dixit. 
lo.   192.  Postille  super  Paulum,  extimate  flor.  III.  —  Io.  202  idem,  flor.  II. 

259  rjE  Persenia  (Perseigne). 

260  Bo.  85.  Item  tractatus  Thome  super  Cantica  Canticorum,  qui  incipit :  Osculetur 
me  osculo. 

261  Videtur  esse  Stephani  Langton,  Archiepiscopi  Cantuariensis  expositio  XII  pro- 
phetarum. 

262  Bo.  31.  Item  postille  super  XII  prophetas,  qui  ineipit:  Ossa  XII  prophetarum. 

263  Bo.  80.  Item  tractatus  domini  Innocentii  super  VII  psalmos  pcnitentiales,  qni  in- 
cipit:  Ne  inter  occv.[>ationes  multiplices;  in  quo  Iibro  est  unus  quaternus  legum. 

Io.  205.  Expositio  domini  Iiinocentii  super  psalmos  peniteatiales,  extimata  flor.  I. 


72  PABS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


f.  52~a  388.  Item  unum  librum  eiusdom  domini  Innocontii  de  miseria  condictionis 

humane,  scriptum  de  bona  nota  in  cartis  odinis.  qui  incipit  in  secundo  folio: 
tur  concepti  feius,  et  finit  in  penultimo:  tibi  patrem  cum,  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  rubeo  sine  clausoriis.  [Cf.  n.  394,  476;  Bo.  196,  303; 
Be.  366,  3672(/'J. 

389.  Item  Leviticum  in  parvo  volumine  cum  apparatu,  de  subtili  nota  et 
scriptum  in  textu  totum  de  lictera  rubea  et  in  glosa  de  nigra  in  cartis  edinis. 
qui  incipit  in  textu  in  socundo  folio:  locausium  fuerit,  et  finit  in  penultimo: 
consewatio,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  panno  lineo  cum  uno  clausorio. 

390.  Item  sermones  in  parvo  volumine,  qui  incipiunt  in  primo  folio :  lo- 
quere  domine,  scriptos  do  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  se- 
cundo  folio:  timor  et  hoc,  et  finiunt  in  penultimo:  proponis,  et  sunt  in  ta- 
bulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

391.  Item  unum  librum  Salamonis,  qui  dicitur  Ecclesiasticus,  scriptum 
de  competenti  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  prima  pagina:  que  de  libro 
Salamonis,  et  finit  in  penultimo :  ubi  ipse  est  quomodo,  et  est  in  tabulis  coho- 
pertis  de  corio  albo  antiquo  et  fracto  cum  uno  clausorio.  [Bo.  29,  Be.  128]. 

392.  Item  unum  grossum  librum  postillarum  2C5  de  subtili  nota  super  libros 
Isaie,  Ioremie  et  Eqetielis,  scriptum  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  nomen  eius  ammirabilis,  et  finit  in  penultimo :  quam  memini,  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  nigro  fracto  cum  duobus  clausoriis.  [Bo.  41  2GG/. 

393.  Itom  unam  pulcram  Bibliam  apostillatam  sive  glosatam,  in  uno  vo- 
lumine,  scriptam  in  textu  et  in  glosa  de  subtili  lictera  in  cartis  vitulinis,  que 
incipit  in  textu  post  proemium  in  secundo  folio:  Archifenta  rentinum(f),  et  finit 
in  penultimo:  verbapro,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  duobus 
clausoriis  et  cum  quinque  bullis  in  qualibet  tabula. 

394.  Item  unum  librum  domini  Innocentii  tertii,  dum  adhuc  osset  dya- 
conus  cardinalis,  de  miseria  condictionis  humane,  scriptum  de  competenti  nota 
in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  nis  lex  membrorum,  et  finit  in 
penultimo:  vel  sanguinem  rel,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
laborato  cum  uno  clausorio.  [Cf.  n.  388] . 

395.  Itom  postillas  super  librum  Ecclesiastes,  de  competenti  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  et  consummans,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo:  Egiptii  violenter.  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura,  que  firmantur  cum 
corrigiis.  [Cf  n.  259]. 

396.  Item  postillas  super  Apochalipsi,  de  subtili  nota  in  cartis  edinis  in 
magno  volumine,  que  incipiu  it  in  secundo  folio :  data  est  in  figuris,  et  finiunt 
in  penultimo:  Ysa  LIII  de,  et  habent  coperturam  de  carta  pecudina  grossa. 

:c4  Be.  367.  Itoni  quendani  alium  librum  similiter  de  miseria  conditionis  humano  ot 
tractatum  dc  sex  ordinibus  olericorum  ct  innos  glosatos  ot  quendam  alium  tractatum  in 
fino  do  malescachia  oquorum,  cum  postibus  et  pelle  rubea  laborata. 

2C5  Hugonis  de  s.  Charo,  ord.  praed. 

cr,G  Bo.  41.  Item  postillafnm  super  Ysaia,  Icromia  et  Ezechiele,  qui  incipit :  Mabemus 
frmiorem  sermonem. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    llill  73 

397.  Item  postillas  super  libros  Proverbiorum ,  Ecclesiastes.  Sapientie. 
Canticorum  et  Ecclesiastici  domini  Ugonis  26\  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  tio  lex  quam,  ot  finiunt  in  penul- 
timo:  comparari  item,  et  sunt  cohoperte  de  cartis  grossis  incollatis.  [Bo.  .97 2C8. 
Be.  292 J. 

398.  Item  quendam  librum,  in  quo  continetur  expositio  2G9  super  Cantica, 
scriptum  de  competenti  nota  in  cartis  pecudinis.  qui  incipit  in  secundo  folio: 
non  sunt,  et  finit  in  penultimo:  orltis  con,  et  est  in  tabulis  sine  copertura 
et  clausoriis.  [Cf  n.  271]. 

399.  Item  postillas  super  epistolas  Pauli  in  magno  volumine,  scriptas  de      f.  w~b 
subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  scilicet  quare 

sic,  et  finiunt  in  penultimo :  omnia  non  posse,  et  habent  coperturam  de  cartis 
grossis  inglutinatis.  [Cf  n.  384J . 

400.  Item  sermones  super  evangeliis  dominicalibus  et  interpretationes, 
scriptas  de  subtili  nota  in  largo  volumine  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt 
in  secundo  folio:  ad  se  traant,  et  finiunt  in  penultimo:  fiuens  dbunddnter, 
et  habent  coperturam  de  cartis   grossis  incollatis. 

401.  Item  viginti  duos  sermones  in  uno  volumine  satis  parvo,  scriptos  de 
bona  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  fructum  suum,  et 
finiunt  in  penultimo:  u.  co.  est  in  celis  hii,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura 
et  clausoriis. 

402.  Item  quoddam  ordinarium  antiquum,  non  secundum  consuetudinem 
ecclesie  romane,  scriptum  de  bona  lictera  in  cartis  pecudinis  et  notatum  in 
aliquibus  locis,  quod  incipit  in  secundo  folio :  plices  deprecamur,  et  finit  in 
penultimo:  Christi  nativitatem,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi 
cum  duobus  clausoriis  et  quinque  bullis  in  qualibet  tabula. 

403.  Item  distinctiones  Cancellarii  Parisiensis  270  super  psalterium,  epistole 
Transmundi  m,  dyalogorum  Gregorii,  summa  de  vitiis  S.,  scriptas  de  diversis 
licteris  et  in  diversis  cartis  et  parvis  quaternis  et  mangnis,  inter  quos  est 
unus  quaternus  de  bombice  sive  papiro;  que  incipiunt  in  secundo  folio:  virem 
recongnovit,  et  finiunt  in  penultimo :  pro  commissum,  et  habent  coperturam 
de  carta  grossa  et  turpi.  [Bo.  396™;  Be.  19,  100J . 

404.  Item  aliquos  sermones  de  aliquibus  festivitatibus  anni,  antiquos. 
scriptos  de  subtili   nota  in  cartis   pecudinis,  qui   incipiunt  in  secundo   folio : 

207  Hugonis  a  s.  Charo,  ord.  praed. 

208  Bo.  37.  Itcm  postille  super  Proverbia,  Ecclesiast.  Sapientic,  Cantica  et  Ecclcsia- 
stioo,  que  incipiunt :   Dicit  Ecclesiasticus. 

209  Hugonis  a  s.  Charo,  ord.  pracd. 

270  Philippi  de  Greve. 

271  Vide  de  eo  BibUotheque  dc  1'ccolc  des  cartes  (1881),  tom.  xlii,  p.  108. 

272  Bo.  390.  Item  distinctiones  Cancellarii  Parisiensis  supcr  Psalterium.  —  Itcm  [Bar- 
iholomari  dc  Glanvilla]  tractatus  de  proprietatibns,  epistolo  Transmundi,  dyalogus  Grc- 
gorii,  summa  de  vitiis,  intcrpretationos  ot  sermones  in  uno  volumino  grosso,  ligati  in  carta 
do  corio.  —  Bartholomaeus  docebat  Parisiis  c.  1250  (v.  Salimbene,  Chronicon,  ed.  Par- 
mensis,  p.  4^),  hinc  corrigendus  Chevalter.  Reperloire,  col.  228. 


74  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

silentio  unde  arguuntur,  et  finiunt  in  penultimo:  et  i/a  com,  et  habent  eo- 
perturam  de  corio  ligato  cum  corigia. 

Item  die  martis,  XXV  die  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (405)  sermones  dominicales  totius  anni  scriptos  de  nota  subtili  in 
cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  nobis  suppletin,  et  finiunt  in 
penultimo:  utique  Deus  vi,  et  sunt  in  grosso  et  magno  volumine  et  habent 
coperturam  de  carta  incollata. 

406.  Item  sermones  fratris  Mauritii  273  in  parvo  volumine,  de  subtili  nota, 
in  cartis  pecudinis,  de  aliquibus  diebus  dominicis,  qui  incipiunt  in  secundo 
folio:  malum  impunitum,  et  finiunt  in  penultimo:  tres  amici  etc,  et  sunt 
in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  154,  165  mJ . 

407.  Item  sermones  festivitatum  in  parvo  volumine,  de  subtili  nota,  scriptos 
in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  plenitudo  domini,  et  finiunt 
in  penultimo :  licet  multa  ma,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

408.  Item  themata  multorum  sanctorum  et  aliquos  sermones,  scriptos  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis  et  in  parvo  volumine,  qui  incipiunt  in  primo  folio 
post  themata:  Spiritus  Sanctus   superveniet  in  te,  et  finiunt   in  penultimo: 
naluram  tuam,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 
t.  r>28a  409.  Item  sermones  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  in- 

cipiunt  in  secundo  folio :  tur  in  tenebras  eocteriores,  et  finiunt  in  penultimo : 
dei  tui  Israel  gloriosa,  et  habent  mediam  coperturam  ex  una  parte  de  carta 
fracta  et  ex  alia  deficit. 

410.  Item  aliquos  sermones  dominicales  et  festivos  fratris  Thome  de 
Aquino  pro  toto  anno,  antiquos,  in  parvo  volumine,  de  subtili  nota,  in  cartis 
pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  prima  mundi  illuminatio,  et  finiunt 
in  penultimo :  iam  concupiscentiam,  et  habent  aliquam  particulam  tabularum 
in  utraque  parte. 

411.  Item  librum  quorundam  sermonum  et  quarundam  allegationum , 
scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  da 
preoccupamus,  et  finit  in  penultimo :  nulla  alia,  et  habet  coperturam  de 
cartis  pecudinis  grossis  incollatis. 

412.  Item  quendam  librum  aliquorum  sermonum,  scriptum  de  subtili  nota 
in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  quanto  cruciatur,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  convolastis,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  incollata. 

413.  Item  aliquos  sermones  dominicales,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis  in  quatuor  quaternis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  infrmitas  illa, 
et  finiunt  in  penultimo:  scilicet  super  cclestium,  et  habent  coperturam  de 
carta  grossa  pecudina. 

414.  Item  sermones  dominicales  et  aliquorum  sanctorum,  scriptos  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis,   qui  incipiunt   in  "secundo   folio:   legitur  intro- 

273  Cf.  paullo  ante  n.  238  notam. 

274  Bo.  154.  Item  liber  sormonum  fratris  Mauricii,  qui  incipit:   Cum  appropinquaret. 
Bo.   1G5.  Item  liber  sermonum  fratris  Mauricii.  qui  incipit:  Ad  te  levavi  animam. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  7 ~> 

ducta,  et  finiunt  in  penultimo:  similia  matutina,  et  sunt  in  tabulis  sine  co- 
pertura  et  clausoriis. 

415.  Item  sermones  dominicales,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  edinis, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  post  rubricas:  mensuram  arundinem ,  et 
finiunt  in  penultimo:  filii  mei  sicut,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et 
clausoriis. 

416.  Item  librum  sermonum  magnum  et  grossum  de  diebus  dominicis 
et  festivis  totius  anni,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  unde  hic  aspici/e  el  lcvate,  et  finit  in  penultimo:  non  est 
numei*us,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis. 

417.  Item  sermones  Cancellarii  Parisiensis  275  dominicales,  scriptos  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  maior  est  insania, 
et  finiunt  in  penultimo:  manuum  suarum,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura 
et  clausoriis.  [Cf.  n.  131] . 

418.  Item  quendam  librum  de  arte  predicandi,  scriptum  de  subtili  nota 
in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  mergeret  in  infernum,  et  finit 
in  penultimo :  est  mane  tempus,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pecu- 
dina.  [Bo.  403  rs] . 

419.  Item  concordantias  episcopi  Anteradensis  277  et  themata  predicandi, 
scriptas  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  a.  d. 
Eph[esios] ,  et  finiunt  in  penultimo :  in  rogationibus,  et  sunt  in  tabulis  sine 
copertura  et  clausoriis.  [Bo.  205/. 

420.  Item  sermones  dominicales  et  de  communi  sanctorum,  scriptos  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  digna  facti  reci- 
pimus,  et  finiunt  in  penultimo :  festum,  et  habent  unum  quaternum  in  prin- 
cipio  dissimilem  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

421.  Item  sermones  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt 
in  secundo  folio :  unde  in  bono,  et  finiunt  in  penultimo :  in  loco  cum,  et 
sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

422.  Item  sermones  dominicales,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,      f.  528& 
qui  incipiunt  in  secundo  folio :  securius  possunt,  et  finiunt  in  penultimo :  pec- 
catum  preconfessi,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

423.  Item  sermones  dominicales  et  festivos,  scriptos  de  subtili  nota  in 
cartis  edinis,  qui  incipiunt  in-  secundo  folio:  esse  melior  homo,  et  finiunt 
in  penultimo:  pelli  prover.  XXVIII,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et 
clausoriis. 

424.  Item  librum  278  de  doctrina  cordis,  in  parvo  volumine,  scriptum  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis.  qui  incipit  in  secundo  folio :  optimum  est  gratia,  et 

-"'  Philippi  de  Greve. 

270  Ro.  403.  Item  liber  artis  predicandi,  qui  incipit:  Quisquis  ad  sacre  scripfure  no- 
titiam  desiderat  pervenire. 

277  Guillelmus,  qui  Hugonem  a  s.  Charo  iu  suis  concordantiis  conficiondis  videtur 
adiuvisse.  Cf.  Quetif  -  Echard.  Scriptores  ord.  praed.  I,  121. 

27*  Gerardi  Leomensis.  ord.  praed. 


76  PARS    I    —    DE    BIBLIOTIIECA    BONIFATIANA 


finit  in  penultimo:  ibi  intelleclum,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 
fCf  n.  535;  Bo.  198,  216;  Io.  104,  113™;  Be.  12,  123]. 

425.  Item  sermones  dominicales  totius  anni,  in  magno  volumine,  scriptos 
de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  aque  sicut 
nec  dives,  et  finiunt  in  penultimo:  alia  est  satis  am,  et  habent  coperturam 
de  carta  grossa  incollata. 

426.  Item  sermones  evangeliorum  fratris  Guillelmi  m,  scriptos  de  subtili 
nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  etiam  regnum  est, 
et  finiunt  in  penultimo:  persecutiones  malorum,  et  habent  coperturam  de 
cartis  grossis  incollatis.  [Bo.  128  281,  161;  Be.  11] . 

427.  Item  unum  librum  magnum  et  grossum  de  arte  predicandi,  secundum 
ordinem  alfabeti,  compilatum  per  magistrum  Petrum  282  sancte  romane  ecclesie 
cardinalem,  scriptum  de  bona  nota  et  subtili  in  cartis  edinis,  qui  incipit  post 
proemium  in  secundo  folio:  camino  quando  angelus  domini,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  cui  potes  an  nec,  et  est  in  tabulis  cohopeitis  de  corio  albo  cum 
quatuor  parvis  clausoriis.  [Cf.  n.  232] . 

428.  Item  sermones  dominicales  per  anni  circulum,  scriptos  de  compe- 
tenti  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  possidebitis  animas 
vestras,  et  finiunt  in  penultimo:  sacerdotibus  femoralia,  et  habent  coperturam 
de  grossis  cartis  incollatis. 

429.  Item  summam  dominicalem  m  Cancellarii  Parisiensis,  scriptam  de 
subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipit  in  tertio  folio :  ra  et  tertia  ei  sexta, 
et  finit  in  penultimo:  primum  ad  confessi,  et  habet  coperturam  de  cartis 
pecudinis  grossis  incollatis.  fCf  n.  131] . 

430.  Item  sermones  dominicales,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  pecu- 
dinis  in  grosso  volumine,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  quedam  accidenta- 
liter,  et  finiunt  in  penultimo :  anime  sancte  que  omnibus,  et  sunt  in  tabulis 
sine  copertura  et  clausoriis. 

431.  Item  sermones  dominicales,  in  parvo  volumine,  scriptos  de  subtili 
nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  sinc  intermissione,  et 
finiunt  in  penultimo :  unde,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

432.  Item  aliquos  sermones  dominicales  et  festivos,  in  parvo  volumine, 
scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  enim 

t.529a     nocte,  et  finiunt  in  penultimo:  ergo   dominum  etc,  et  sunt  in  tabulis   sine 
copertura  et  clausoriis. 

433.  Item  sermones  de  festivitatibus,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  qui  incipiunt   in   secundo   folio:  ex  signo   caritatis,  et  finiunt  in 

279  Bo.  198.  Item  libcr  de  disciplina  cordis,  qui  incipit:  Preparatc  corda  vestra. 

Io.  104.  Liber  de  disciplina  cordis,  extimatus  flor.  I. 

Io.  113.  Liber  do  doctrina  cordis,  libellus  de  floribus  a[u]ctorum,  que  non  fuerunt 
extimata,  cum  non  essent  venalia. 

580  (De  Peraldo)  de  Lugduno,  ord.  praed. 

281  Bo.   128.  Item  liber  sermonum  fratris  Guillelmi,  qui  incipit:  Dicitc  filic  Si/on. 

282  (De  Morra)  de  Capua. 

283  Phiuppi  de  Greve. 


CAP.    111    —    RECENSIO    PEIIUSINA   ANM    [311  77 


penultimo:    prestante  d[omino]   etc. ,  et  sunt   in   tabulis   sine    copertura  et 
olausoriis. 

434.  Item  aliquos  sermones  festivitatum,  scriptos  de  subtili  nota  in  cariis 
pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  enim  eucaristie,  et  finiunt  in  penul- 
timo:  circa  principium  dicitur,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

435.  Item  sermones  dominicales,  in  parvo  volumine,  scriptos  de  subtili 
nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  incoans  penitentiam,  et 
finiunt  in  penultimo :  odorem  suavitatis,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et 
sine  clausoriis. 

436.  Item  sermones  dominicales,  scriptos  de  competenti  nota  in  cartis  pe- 
cudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  riiiam,  et  finiunt  in  penultimo:  do- 
minus  a  domino  sicitt,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

437.  Item  summam  sermonum  super  psalterium  et  librum  Bernardi  ab- 
batis  Clarevallensis,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  quo  incipit 
in  secundo  folio :  non  rapui,  et  finit  in  penultimo :  in  nobis  corrumpant,  et 
postea  subsecuntur  aliqui  quaterni  dissimiles,  et  habet  coperturam  de  cartis 
grossis  incollatis.  [Bo.  168/. 

438.  Item  unum  librum  parvum  et  grossum,  in  quo  co.ntinentur  themata  et 
distinctiones  per  ordinem  Biblie  conscripta.  quorum  quid  quota  quanta  et  qua 
pagina  continetur  numero  et  licteris  cuilibet  annotatur,  qui  incipit  in  secundo 
folio  post  themata:  mcrito  nomen,  et  finit  in  penultimo:  numcro  VIII  dixit 

beatus,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  cum  duobus  clausoriis.    ffa.^^i^ 

Item  die  mercurii,  XXVI  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (439)  librum  sermonum  super  epistolis  et  evangeliis,  scriptum  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  reprobi  vero,  et 
finit  in  antepenultimo :  de  carne  metet  cor,  et  habet  coperturam  de  cartis 
grossis  incollatis. 

440.  Item  librum  magistri  Alani  de  arte  praedicandi,  scriptum  de  subtili 
nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  sevientes,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  a  seculi  curis  absolutus,  et  habet  coperturam  de  cartis  grossis 
incollatis.  [Cf  n.  454;  Bo.  210,  221;  Be.  197,  206]. 

441.  Item  sermones  festivos,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  edinis.  qui 
incipiunt  in  secundo  folio :  angeli  quos  ibi  plantavit,  et  finiunt  in  penultimo : 
corporaliter  non  refu,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

442.  Item  diversa  genera  sermonum  dominicalium,  scriptorum  de  subtili 
nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  et  quia  continet,  et 
tiniunt  in  penultimo :  exultatione  dicit,  et  habent  coperturam  de  cartis  grossis 
incollatis. 

443.  Item  sermones  dominicales  et  festivos  per  anni  circulum,  in  magno 
volumine,  factos  per  diversos  predicantes,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  erit,  qui  non  ftoris  odorem  tantum, 
et  finiunt  in  penultimo :  advenerit  introduxi,  et  habent  coperturam  de  cartis 
grossis  incollatis. 


78  PARS    I    —    DE    MIJLIOTHECA    BONIFATIANA 

444.  Item  sermones  domini  Innocentii  in  aliquibus  diebus  dominicis  et  ali- 
quibus   festis   precipuis,  scriptos  de  competenti   nota  in  cartis   pecudinis,  qui 
incipiunt   in   secundo   folio:  terior  est  miserabilis,  et  finiunt   in  penultimo: 
creditur  a  demo,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 
f.  5296  445.  Item  unum  librum,  in  quo  continentur  Actus  Apostolorum  glosati, 

epistole  Petri,  Ioannis,  Iude  et  Apochalipsis  glosate,  scriptum  de  bona  lictera 
in  textu  et  in  glosa  in  cartis  vitulinis,  qui  incipit  in  textu  in  secundo  folio : 
eis  ab  Ierosolimis,  et  flnit  in  penultimo :  foris  canes  et  vene,  et  est  in  ta- 
bulis  sine  copertura  cum  uno  clausorio. 

446.  Item  quatuor  quaternos  de  magno  volumine,  in  quibus  continentur 
sermones  feriales  et  communes,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis,  qui  inci- 
piunt  in  secundo  folio :  cithara  de  qua  dicitur,  et  finiunt  in  penultimo :  mu- 
lier  que  cum  actione(?),  et  non  sunt  ligati  nec  habent  coperturam. 

447.  Item  quasdam  questiones  disputatas  Parisius,  de  subtili  nota,  scriptas 
in  cartis  edinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  et  contra  naturam,  et  finiunt 
in  penultimo :  provocativam  causam,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clau- 
soriis.  [Bo.  241,  242  m;  Be.  76]. 

448.  Item  unam  Bibliam,  de  subtili  nota  scriptam  in  cartis  edinis,  que 
incipit  in  tertio  folio :  tor  etiam  apud  Ebreos,  et  finit  in  penultimo :  dei 
finit  et  cecidi,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  quatuor  clau- 
soriis  de  serico  et  deficiunt  ibi  interpretationes. 

449.  Item  distinctiones  fratris  Nicolai  de  Biard,  scriptas  in  parvo  et 
grosso  volumine  de  subtili  nota,  que  incipiunt  post  capitula  in  secundo  folio : 
dice  ne  iusii  ve,  et  finiunt  in  penultimo:  erunt  quinque,  et  habent  coper- 
turam  de  carta  grossa.  [Io.  20,  179  ^85;  Be.  54,  60]. 

450.  Item  librum  de  archa  federis,  scriptum  de  competenti  nota  in  cartis 
vitulinis  in  parvo  volumine,  qui  incipit  in  secundo  folio:  mulieris  vidue.  et 
finit  in  penultimo :  accepimus  sed  quod,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
rubeo  cum  duobus  clausoriis.  [Be.  252] . 

451.  Item  lamentationes  Ieremie  prophete  glosatas,  scriptas  de  bona  li- 
ctera  in  textu  et  in  glosa  de  nota  subtili,  que  incipiunt  in  textu  in  secundo 
folio :  aleph  quomodo,  et  finiunt  in  antepenultimo :  noslrum  ideo,  et  habent 
coperturam  de  corio  nigro  antiquo.  [Bo.  390]. 

452.  Item  duos  quaternos  de  cantu  notatos,  qui  incipiunt  in  secundo  folio : 
gloria  Patri  et  Filio,  et  finiunt  in  penultimo :  concedat,  et  habent  coperturam 
de  carta  grossa  pecudina. 

453.  Item  quendam  librum,  in  quo  continentur  interpretationes  Biblie, 
scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  acchoamus, 
et  finit  in  penultimo :  festinatio  seu  festinans,  et  habet  coperturam  de  pelle 
vitulina  pilosa. 

284  Bo.  241.  Item  questiones  disputate  Parisius,  que  incipiunt:  Virginibus  religiosis 
et  sacris. 

Bo.  242.  Item  alic  questiones  disputate  Parisius,  que  incipiunt:  Queritur  de  peccato. 

285  Io.  20.  Distinctiones  Nicolay  Abiarrl,  extimate  flor.  II.  —  Io.   179,  flor.  I. 


CAP.    III    —    REGENSIO    PKRUSINA    ANNI    11*11  7(.) 

454.  Item  quendara  librura  de  arte  predicandi  factura  a  magistro  Alano, 
scriptum  de  subtili  nota  in  magno  volumiue  in  cartis  pecudinis,  de  dominicis 
diebus  et  festivis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  in  nativitatc  hominis  vanitas, 
et  finit  in  penultimo:  impiorum  me  tradidit,  et  habet  coperturam  de  pelle 
vitulina  pilosa  et  firmatur  cum  uno  butone.  [Cf  n.  440]. 

455.  Item  sermones  communes  de  quolibet  apostolo,  martire  vel  confes- 
sore  vel  quolibet  militante  vel  triumphante,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis.  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  habentes  operibus  impietatis,  et  finiunt 
in  penultimo  de  arboribus  et.  et  habent  coperturam  de  corio  rubeo  laborato 
cum  uno  clausorio. 

456.  Item  quandam  papirum  sive  cartularium,  in  quo  continentur  aliqui      c  530,1 
processus  causarum  commissarum  domino  Octaviano  286  sancte  Marie  in  Via 

Lata  dyacono  cardinali  per  dominum  papam,  et  habet   coperturam  de  carta 
grossa  pecudina.  [Cf  n.  474] . 

457.  Item  aliquos  sermones,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui 
incipiunt  in  secundo  folio:  simile  est  regnum  celorum.  et  finiunt  in  penul- 
timo:  prium  ut  non,  et  non  est  ibi  principium  nec  finis,  et  habent  coper- 
turam  de  carta  grossa  pecudina. 

458.  Item  vitam  287  cuiusdam  sancte  Christi  ancille  Marie  ^88  de  epi- 
scopatu  Leudiense.  scriptam  de  bona  nota,  in  parvo  volumine,  in  cartis 
pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  homincs  prcdicfarum,  et  finit  in 
penultimo:  plaudendo  tandem,  et  habet  coperturam  de  panno  lineo  indico. 
[Be.  385  m]. 

459.  Item  unam  Bibliam  satis  pulcram,  scriptam  de  bona  lictera  in 
cartis  edinis  in  satis  magno  et  grosso  volumine,  que  incipit  in  secundo 
folio :  contemplemur  liber  in  Apocalipsi ,  et  finit  ante  interpretationes 
in  penultimo :  ex.  omnibus  mendacibus  pars,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  corio  rubeo  extra  et  intus  de  panno  lineo  indico  cum  quatuor  clau- 
soriis. 

460.  Item  quatuor  quaternos  dissimiles,  in  quibus  continentur  alique 
lictere  sive  processus  domini  Clementis  pape  quarti  contra  Manfredum 
et  alique  constitutiones  antique.  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  offtiis,  et 
finiunt  in  penultimo:  quantum  CCLXXXX,  et  sunt  ligati  simul  sine  co- 
pertura. 

461.  Item  librum  Augustini  contra  Faustum  Maniceum,  de  bona  nota 
antiqua  scriptum  in  cartis  pecudinis.  qui  incipit  in  secundo  folio:  omissis 
generationibus ,  et  finit  in  penultimo:  incitum  si  modo,  et  est  in  tabulis 
antiquis   et   corrosis   cohopertis   de   corio   albo    et   est  scriptum  in  principio 

286  Octaviaxus  Ubaldinus  ab  Innoeentio  IV  cardinalis  creatus  est.  —  Differt  hoc  car- 
tularium  ab  actis  legntionis  Octaviani,  quae  Guio  Levi  v.  cl.  typis  est  descripturus. 

287  A  magisto  Iacobo  de  Vitriaco  conscriptam. 

288  Oigniacensis  I  1213. 

289  Be.  385.  Item  . . .  libellum  continentem  prefationem  magistri  Iacobi  de  Vitri  in  vita 
Christi  ancille  sanote  Marie  do  Oignes  ad  Fulconem  Tholosanum  episcopum. 


80  PARS    I    —    DE   BIBLIOTHECA   BONIFATIANA 

ipsius  libri:  Liber  iste  est  sancte  Marie  novo  de  Urbe -,;"'.  [Bo.  82. 
Io.  180  mJ. 

462.  Item  epistolas  Pauli  glosatas,  scriptas  de  bona  lictera  in  textu  et 
in  glosa  in  cartis  vitulinis,  que  incipiunt  in  textu  in  secundo  folio:  Paulus 
servus  Ihesu  Christi,  et  finiunt  in  penultimo :  poriam  passus  est,  et  habent 
coperturam  de  corio  grosso  rubeo  sine  clausoriis  et  sunt  in  magno  volumine. 
[Bo.  16,  Be.  267]. 

463.  Item  unum  magnum  librum,  in  magno  et  grosso  volumine,  de  medi- 
cina,  qui  continet  in  se  duodecim  libros  et  intitulatur  sic:  Incipit  prologus  libri 
Elhauy  ad  honorem  dei,  cuius  nomen  sit  benedictum  in  secula  seculorum 
amen,  scriptum  de  bona  lictera  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
libro  cui  arabico  idiomate,  et  finit  in  penultimo :  de  levi  egrediatur,  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  samito  croceo,  cum  quatuor  clausoriis  de  serico  rubeo 
fornitis  de  argento,  deficit  tamen  in  uno  aliqua  pars  argenti.  [Cf.  n.  464, 
551,  561,  596;  Be.  179,  180,  186,  187]. 

464.  Item  alium  librum  rhagnum  et  grossum  de  medicina,  consimilem 
proximo  precedenti,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ris  de  ea  per  longum 
tempus,  et  finit  ante  capitula  in  penultimo:  arabice  vas  evarac,  et  est  in 
tabulis  cohopertis  de  samito  croceo  cum  quatuor  clausoriis  de  serico  rubeo, 
fornitis  de  argento,  deficit  tamen  in  uno  aliqua  pars  argenti.  [Cf.  n.  463] . 

Item  die  iovis,  XXVII  die  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (465)  multos  quaternos  sermonum,  dissimiles  in  lictera  et  in  forma, 
scriptos  de  subtili  nota  in  diversis  cartis,  simul  ligatos,  qui  incipiunt  post  quendam 
quaternum  de  papiro  in  secundo  folio :  vel  sollicitudinem,  et  finiunt  in  penul- 
timo:  admisit  ve,  et  habent  vilem  coperturam  de  carta. 
f.  530&  466.  item  quendam  librum  antiquum  loquentem  de  psalmis  Davit  et  expo- 

sitione  eorum,  scriptum  de  subtili  et  antiqua  lictera,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  innatum  socer.,  et  finit  in  penultimo:  et  laudate  eum,  et  habet  vilem 
coperturam  de  carta. 

467.  Item  quamdam  inquisitionem  factam  de  mandato  domini  Clementis 
pape  II II1'  contra  episcopum  Rutenensem,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  dei  gralia  episcopo,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  de  Proinis  ne,  et  habet  coperturam  de  corio  albo.  [Cf.  n.  479]. 

468.  Item  duo  cartularia  sive  papiros  continentia  bona  thesauri  ecclesie 
romane  et  expensas  factas  de  tempore  dominorum  Nicolai  tertii,  Martini,  Ho- 
norii  et  Nicolai  quarti  summorum  pontificum,  cohoperta  de  corio  albo  grosso, 
et  unum  clauditur  cum  uno  butone,  et  aliud  cum  duobus. 

469.  Item  sermones  dominicales  et  festivos,  in  diversis  quaternis  simul 
ligatis,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio 

290  Vide  paullo  ante  p.  48  not.  145. 

291  Bo.  82.  Item  liber  Augustini  contra  Faustuni  Maniceum,  qui  incipit:  Faustus 
quidam  fuit. 

Io.   180.  Augustinus  contra  Faustum,  extimatus  flor.  I. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    loll  81 

in  missione  exploratorum,  et  finiunt  in  penultimo:  colligent  iwas,  ct  habent 
coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

470.  Item  quoddam  cartularium  de  papiro,  antiquum,  scriptum  de  subtili 
et  antiqua  lictera,  in  quo  continentur  acta  diversarum  causarum,  et  habet 
coperturam  de  carta  grossa. 

471.  Item  unum  librum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  in  quo  continetur 
iuquisitio  facta  contra  episcopum  Firmanum,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa. 

472.  Item  unum  inventarium  de  rebus  domini  Nicolai  pape  tertii,  in  cartis 
pecudinis,  cohopertum  de  carta  grossa  pecudina. 

473.  Item  quoddam  cartularium  de  papiro,  antiquum,  in  quo  continentur 
registra  mandatorum  curie,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa   pecudina. 

474.  Item  unum  cartularium  de  papiro,  antiquum,  in  quo  continentur 
acta  causarum  commissarum  domino  I.  202  tituli  sancti  Laurentii  in  Lucina 
presbytero  cardinali  per  dominum  Urbanum  papam  quartum,  et  habet  coper- 
turam  de  carta  grossa  pecudina.  fCf  n.  456] . 

475.  Item  aliud  cartularium  de  papiro,  in  quo  continentur  actestationes 
et  acta  remissa  in  causa  monasterii  Montis  maioris,  et  habet  coperturam  de 
carta  grossa  pecudina. 

476.  Item  quendam  libellum  parvum  in  cartis  pecudinis,  in  quo  conti- 
nentur  293  miserie  humane  conditionis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  similem, 
et  finit  in  penultimo:  iuxta  quod,  et  est  in  quatuor  quaternis,  quorum  tres 
non  sunt  ligati  cum  copertura.  que  est  de  carta  grossa.  fCf  n.  388/. 

477.  Item  quosdam  diversos  quaternos  parvos  de  cartis  diversis  et  subti- 
libus  licteris  et  materiis,  qui  incipiunt  post  unum  quaternum  de  papiro  in 
secundo  folio :  sapientia  edificacil,  et  finiunt  ante  unum  quaternum  de  papiro 
in  ultimo  folio:  ubi  haberet  quod  non  debet. 

478.  Item  unum  inventarium  de  bonis  thesauri  ecclesie  romane  de  tem- 
pore  domini  Martini  pape  quarti  et  aliquarum  expensarum  factarum  per  the- 
saurarios  illius  temporis,  cohopertum  de  carta  grossa. 

479.  Item   quoddam   cartularium.  scriptum   in   cartis   pecudinis,  in   quo     f#  53]a 
continetur  inquisitio  facta  contra  episcopum  Rutinensem  de  mandato   domini 
Urbani  pape,  et  habet  vilem  coperturam  de  corio  albo.  fCf  n.  467] . 

480.  Item  unam  summam  294  magistri  Gaufredi  Pictaviensis,  in  parvo  vo- 
lumine.  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipit  in  secundo 
folio :  cum  voces  signa,  et  flnit  in  penultimo :  unquam  dicuntur  omnes,  et 
est  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno  clausorio.  fBo.  243,  Be.  165]. 

481.  Item  unam  summam  magistri  0.  295  contra  hereticos,  scriptam  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  celesti  patria,  et 
finit  in  penultimo:  et  parturit,  et  habet  coperturam  de  corio  nigro. 

292  Ioannes  de  Toleto  ord.  Cist.  Anglus  ab  Innocentio  IV  cardinalis  renuntiatus. 

293  Innocentii  III. 

294  Theologicam,  cuius  priora  verba:   F//o  novissimus  omnium  evigilavi. 

295  Odonis  (fortasse  de  Castro  Radulphi  Chateauroux-Cancellarii  Parisiensis  et  Car- 
dinalis  Tusculani). 


82  PARS    I    —    DE    BII3LI0THECA    BONIFATIANA 

482.  Item  unum  quaternum  satis  magnum  de  laudibus  beate  Marie  Vir- 
ginis  et  de  assumptione  eiusdem  ac  de  passione  Christi,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  litis  de  toto  corde,  et  finit  in  penultimo :  ad  citam  idem,  et  non  habet 
coperturam. 

483.  Item  unum  quaternum  de  cartis  pecudinis,  in  quo  continentur  quedam 
expense  facte  pro  custodia  roccharum  sive  castrorum  Regni  206  anni  secundi 
domini  Alexandri  pape  quarti,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa. 

484.  Iteni  quandam  papirum,  in  qua  continentur  principia  decretalium 
cum  rubricis  nec  non  et  continuatio  rubricarum  et  quedam  alia,  que  incipit 
in  secundo  folio:  de  etate  et  qualitate,  et  finit  in  penultimo:  robore  dura- 
luris,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

485.  Item  unum  cartularium  de  papiro,  in  quo  continentur  inter  alia 
testamentum  domini  Egidii  297  sanctorum  Cosme  et  Damiani  dyaconi  cardinalis 
et  ordinatio  dicte  ecclesie,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

486.  Item  unum  librum  inquisitionis  facte  contra  abbatem  sancte  Geno- 
vefe  Parisiensis,  scriptum  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
item  ampitantie  conventus,  et  finit  in  penultimo:  item  super,  et  habet  co- 
perturam  de  carta  grossa  pecudina. 

487.  Item  quosdam  quaternos  de  subtili  nota  et  captiva  in  cartis  pecudinis, 
in  parvo  volumine,  in  quibus  continentur  aliqui  sermones,  qui  incipiunt  in  se- 
cundo  folio :  et  errantem,  et  finiunt  in  penultimo :  gelus  animarum,  et  ha- 
bent  coperturam  de  corio  rubeo  ligato  cum  corigia. 

488.  Item  unum  inventarium  298  de  papiro  factum  tempore  domini  Boni- 
fatii  pape  Yflll]  sub  anno  domini  millesimo  CCLXXXXV,  existentibus  the- 
saurariis  Car[a]darello  de  Narnia  et  magistro  Gregorio  de  Alatro,  et  habet 
coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

489.  Item  unum  magnum  quaternum  de  cartis  vitulinis,  in  quo  continetur 
septima  particula  libri  secundi,  in  qua  agitur  de  festo  eternitatis,  et  incipit 
in  secundo  folio:  viso  quare,  et  finit  in  penultimo:  assignabimus,  et  non 
habet  coperturam. 

490.  Item  quendam  librum  scriptum  de  bona  lictera  in  cartis  vitulinis, 
in  quo  continentur  legende  sive  ystorie  sancti  Georgii  militis,  beati  Eduuardi 

f.  5316  regjs  Anglorum,  beati  Edimundi  archiepiscopi  et  primatis  |  Cantuariensis,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  plenum  bulliente,  et  finit  in  penultimo:  in  extremis 
perpeti,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  uno  clausorio  de  se- 
rico,  fornito  de  argento;  et  habet  unum  parvum  quaternum  in  principio,  in 
quo  sunt  alique  antiphone  et  responsoria  notata.  [Bo.  282,  Be.  375] . 

491.  Item  unum  parvum  librum  sive  summam  de  fide,  spe  et  caritate  2" 
editam  a  fratre  Thoma  de  Aquino,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  edinis 

296  I.  e.  regni^Neapolitani. 

297  De  Torres,  ab  Honorio  III  croatus  cardinalis  f  1254. 

298  Vide  paullo  ante  p.  4,  nota  9  et  p.  6,  nota  10. 

299  Ab  aliis  inscribitur :  Compendiwn  theolorjiae  ad  fratrem  Reginaldum ;  incipit: 
Aelerni  Patris. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  83 


in  parvo  volumine.  que  incipit  in  secundo  folio:  esse  immobile,  et  finit  in 
penultimo:  in  quantum  magis,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
cum  duobus  parvulis  clausoriis.  [Bo.  253,  Io.  65  300,  Be.  160] . 

492.  Item  quendam  librum  antiquum,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  in  quo  continentur  aliqui  sermones  dominicales  et  festivi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  um  in  quo  a  viribus,  et  finit  in  penultimo :  predica- 
tionem  suam,  et  est  in  tabulis  cohopertis  cum  uno  clausorio. 

493.  Item  quendam  cartularium  sive  papirum,  in  quo  continetur  causa 
Insulensis.  et  habet  coperturam  de  carta  grossa. 

494.  Item  unum  quaternum  de  cartis  pecudinis,  qui  incipit:  Urbanus 
episcopus  servus  etc. 

495.  Item  unum  quaternum,  -in  quo  continetur  inquisitio  facta  contra 
episcopum  Camerinensem. 

496.  Item  unum  quaternum  de  papiro  antiquum,  in  quo  sunt  scripta 
aliqua  in  modum  inventarii. 

Item  die  veneris,  XXVIII  mensis  madii  incepimus  scribere : 

primo  (497)  moralia  Iob,  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipiunt 
in  secundo  folio :  non  requirunt,  et  finiunt  in  penultimo :  regum  in  honore 
tuo,  et  sunt  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  antiquo  cum  duobus  clau- 
soriis.  [Cf  n.  50  mJ. 

498.  Item  librum  ethimologiarum  beati  Ysidori,  scriptum  de  bona  nota 
in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  autem  sunt  iudices  rerum, 
et  finit  in  penultimo :  stimulis  sint  sterregiles,  et  est  in  tabulis  sine  copertura 
cum  duobus  clausoriis.  [Cf.  n.  291]. 

499.  Item  quendam  librum  302  multum  antiquum,  qui  intitulatur  in  prin- 
cipio:  Iohannes  episcopus  Bosoni  illustrissimo  comiti,  scriptum  de  antiqua 
lictera  cum  ditongis  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  conno- 
minet  per  omnes,  et  finit  in  penultimo :  universo  clero  sancte,  et  est  in  ta- 
bulis  multum  antiquis  cohopertis  de  corio  albo,  et  est  scriptum  in  principio: 
Liber  fratrum  Cassinensium  assignatus  per  Berardum  ca- 
nonicum   basilice   principis   apostolorum   domino   pape. 

500.  Item  unum  librum  antiquum.  scriptum  de  antiqua  lictera  in  cartis 
pecudinis,  in  quo  continentur  versus  psalterii  cum  expositionibus  suis,  qui.  in- 
cipit  in  secundo  folio:  deus  hominem  fecit,  et  finit  in  penultimo:  ipalage 
grece,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  sine  clausoriis. 

501.  Item  quendam  librum  grossum,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis,  in  quo  continentur  moralia  beati  Gregorii,  qui  intitulatur  in  principio 

300  Io.  65.  Summa  de  fide  spe  et  caritate,  flor.  II. 

301  Fortasse  s.  Gregorii  Magni. 

'"-  Continet  rojrestum  Ioannis  VIII  an.  1339  Assisio  Avenionem  translatum,  quod  etiam 
aunc  ii  Tabulario  Vaticano  asservatur.  Cf.  Denifi/e,  Die  papstlichen  Re>/isferbdndc  dcs  13. 
IIis.  und  (t/i.s  Inventar  d.ersclben  vom  I.  1339,  \\\  Deniki,e  -  Ehrle,  Archiv,  II,  87  et  Levi, 
Archivio  della  societd  romana  di  storia  patria,  IV,  I6\s. 


84  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

de  lictera  rubea :  Sancti  Spiritus  adsit  'm  nobis  gratia.  Incipit  epislola  beati 
Gregorii  pape  urbis  Rome  ad  Leandrum  episcopum  sedis  [Rijspaliensis, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  se  salioam  negat,  et  finit  in  penultimo:  quadra- 
ginta  annis,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  laborato  cum  duobus 
parvis  clausoriis.  [Cf.  n.  50] . 
f.  532a  502.  Item  homelias  Petri  m  Ravennatis,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 

pecudinis,  que  incipiunt  in  tertio  folio :  qui  squalentis,  et  finiunt  in  penultimo : 
nascunlur  virescunt,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  337, 
Be.  109]. 

503.  Item  quendam  librum  scriptum  de  bona  lictera  in  cartis  edinis 
quasi  novum,  in  quo  continentur  primus,  secundus,  tertius  et  quartus  libri 
sententiarum ,  qui  incipit  in  secundo  folio :  de  convenientia  latinorum ,  et 
finit  in  penultimo:  esse  questionem  nec  in,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  corio  rubeo  cum  alia  copertura  desuper  de  panno  lineo  indico  cum  IIIIor 
clausoriis. 

504.  Item  unum  librum  satis  magnum  antiquum,  scriptum  de  bona 
et  antiqua  lictera,  in  quo  continentur  epistole  Ieronimi  et  Damasii  et  mul- 
torum  aliorum ,  qui  incipit  in  tertio  folio :  genuit  Matkusalam  (!),  et  finit 
in  penultimo :  tetigi  ut  eruditis ,  et  est  in  tabulis  cohopertis  do  corio  albo 
sine  clausoriis,  quarum  una  est  fracta,  et  est  scriptum  in  principio:  Hic 
liber  est  L a t e r[anensis]  ecclesie;  quicunque  eum  abstulerit 
vel  celaverit  vel  titulum  istum  deleverit,  anathema  sit. 
[Cf.  n.  298]. 

505.  Item  quandam  summam  fratris  Bonaventure  satis  magnam,  scri- 
ptam  de  subtili  nota  in  cartis  vitulinis  super  primo,  secundo  et  tertio 
libris  sententiarum ,  que  incipit  in  secundo  folio:  et  spirilus  ut  homo  ad 
hominem,  et  finit  in  penultimo:  ab  homine  cum  sit  finite,  et  est  in  ta- 
bulis  de  corio  rubeo  laborato  sine  clausoriis.  [Cf  n.  512,  Bo.  68,  Io.  14  m, 
Be.  33]. 

506.  Item  unum  librum  pulcrum,  de  bona  nota  scriptum  in  cartis 
edinis,  in  quo  continentur  alique  homelie  et  sermones  aliquarum  festivi- 
tatum  et  dominicarum  beatorum  Gregorii  et  Augustini  et  aliorum,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  hostendit  sibi,  et  finit  in  penultimo:  non  ilaque  de 
suo  iam,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  nigro,  bullatis,  cum  duobus 
parvis  clausoriis. 

507.  ltem  unum  librum  magnum  antiquum,  in  quo  continentur  epistole 
antique  Clementis  pape  ad  Iacobum  fratrem  domini,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  peccatores  autem,  et  finit  in  penultimo:  congaudebam  quando,  et  est 
in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  84  m,  Io.  29,  Be.  143] . 

303  Ms.  absit. 

304  Chrysologi. 

305  Io.  14.  Tres  libri  sententiarum  secimdum  fratrem  Bonaventuram,  extimati  flor.  III. 
300  Bo.  84.  Item   liber   epistolarum  Clementis  pape  ad  Iacobum^jfratrem   domini,  qui 

incipit:   Clemens  Iacobo  domino  et  cpiscopo.  —  Io.  29....  nullius  extimationis. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  85 


508.  Item  unam  summam  de  diversis  opusculis  beati  Bernardi  abbatis 
Clarevallensis,  que  incipit  in  secundo  folio:  omne  crealum,  et  finit  in  penul- 
timo:  suis  sibi  memi,  et  habet  unum  quaternum  de  alia  materia  in  principio 
et  est  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis  et  non  habet  coperturam  nec  est 
ibi  principium  neque  finis. 

509.  Item  librum  sententiarum  in  parvo  volumine,  scriptum  de  subtili 
nota  in  cartis  edinis,  et  habet  aliquas  glosas  sive  notabilia  in  marginibus,  qui 
incipit  in  secundo  folio  :  set  alius,  et  finit  in  penultimo :  penas  malorum  quas 
per,  et  postea  sequitur  scriptura  de  subtilissima  lictera,  et  est  in  tabulis  co- 
hopertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis. 

510.  Item  unum  pulcrum  breviarium  notatum,  scriptum  de  bona  lictera 
in  cartis  edinis,  cum  ynnario  et  calendario  in  principio,  et  est  secundum 
usum  Romane  curie,  qui  (!)  incipit  in  secundo  folio  psalterii :  miserere  mei,  et 
finit  in  penultimo  totius  breviarii:  rex  eterne  glorie,  et  est  in  tabulis  coho- 
pertis  de  corio  viridi  cum  tribus  clausoriis  integris. 

511.  Item  unum  magnum   librum  de  organo,  bene  scriptum   notatum  et      f.  5326 
illuminatum  in  cartis   edinis,  q.ui  incipit  in  secundo  folio:  sidere  procedere, 

et  finit  in  penultimo:  portant  caulius,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
rubeo  cum  alia  copertura  desuper  de  panno  lineo  laborata  de  serico  et  habet 
duo  clausoria. 

512.  Item  quandam  summam  fratris  Bonaventure,  satis  magnam,  scri- 
ptam  de  subtili  nota  in  cartis  vitulinis,  super  primo  et  quarto  libris  senten- 
tiarum,  que  incipit  in  secundo  folio:  pandere  pater  igitur,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  ratione  videtur  quia  syn,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
cum  duobus  clausoriis.  [Cf.  n.  505,  Bo.  67,  Io.  174m,  Be.  281]. 

513.  Item  quendam  librum  Cantuarien/sis/  308  contra  hereticos,  in  parvo 
volumine,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  quod  fides,  et  finit  in  penultimo:  describi  potest  sicut  or,  et  est  in 
tabulis  sine  copertura  et  clausoriis. 

514.  Item  librum  sententiarum  de  bona  nota,  subtili  tamen,  in  cartis 
edinis,  qui  incipit  post  capitula  in  secundo  folio.  hec  ergo  que  sibi,  et  finit 
in  penultimo :  quod  in  hac  vita  processit,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
viridi  cum  uno  clausorio. 

515.  Item  librum  sententiarum  novum,  sine  illuminatura  et  rubricis,  scri- 
ptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  do  sit  ser- 
vandus,  et  finit  in  penultimo :  et  tamen  omne  verbum,  et  est  in  tabulis  sine 
copertura  cum  uno  clausorio,  et  non  est  completus. 

516.  Item  quendam  librum  parvum  Petri  Blesensis  Londensis  archidia- 
coni  de  amicitia  309  christiana  et  dilectione  dei  ac  proximi,  scriptum  de  bona 

307  Io.  174.  Scriptum  super  primum  et  quartum  sententiarum,  extimatum  flor.  III. 

308  Nomine  Cantuariensis  ex  archiepiscopis  eius  sedis  imprimis  Stephauus  Langton  in- 
telligi  videatur.  Verum  inter  eius  opera  nullum  inveni,  quod  contra  hereticos  inscriberetur. 
Yide  Tanneri  Thom.  Bibliothecam  Britannico-Hibernicam.  Londini,  1748,  p.  468. 

309  Ms.  anirna. 


8G  PARS    I   —    DE    BIBLIOTHECA   BONIFATIANA 

nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  que  diligenda  esl,  et 
finit  in  penultimo :  nichil  est  si  com,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clau- 
soriis.  [Bo.  211  310,  Be.  46]. 

Item  die  sabbati,  XXVIIII  mensis  madii  incepimus  scribere: 

primo  (517)  quandam  suniraam  niagistri  Roberti  de  Corion  3il,  scriptam 
de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  XV  annotanda, 
et  finit  in  penultimo :  in  illis  qui  de  X,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa 
pecudina.  [Cf  n.  351,  Bo.  395  312,  Be.  74]. 

518.  Item  tractatum  fratris  Guillelmi  313  de  virtutibus,  in  parvo  volumine, 
scriptum  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  vel  me- 
moria  eorum,  et  finit  in  penultimo:  ut  supra  tetigimus,  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis.   [Cf.  n.  531] . 

519.  Item  unum  librum  31i  de  eruditione  principum,  scriptum  de  bona 
nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  post  capitula  in  secundo  folio:  seroi- 
tutis  mullorum:  et  finit  in  penultimo:  sed  ut  conoertatur,  et  est  in  tabulis 
sine  copertura  cum  uno  clausorio  de  corio  albo.  [Bo.  329,  Io.  103  315, 
Be.  83]. 

520.  Item  unam  summam  magistri  Guillelmi  Autisiodorensis  super  II 1 101 
libris  sententiarum  et  primo  de  fide  catholica,  scriptam  de  subtili  nota  in 
cartis  pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  ex  predictis  patet,  et  finit  in 
antepenultimo :  sed  potius  per,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus 
clausoriis  de  corio  rubeo.  [Cf  n.  83] . 

521.  Item  quandam  summulam  domini  Parisiensis  316,  scriptam  de  subti- 
lissima   nota   in   cartis   edinis,  que   incipit  in  secundo  folio:   calidus  per  id 
quod  est,  et  finit  in  penultimo :  post,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clau- 
soriis.  [Bo.  222  3n/. 
f.  533a  522.  Item  quandam  summam  Prepositivi  318  de  offitiis,  scriptam  de  subtili 

nota  in  cartis  pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio  :  qui  populum  Israel, 
et  finit  in  penultimo:  serve  oone  et  fdelis,  et  est  in  tabulis  sine  copertura 
et  clausoriis.  [Bo.  199,  Be.  93]. 


310  Bo.  211.  Itom  liber  de  amicitia  christiana  et  dilcctione  dei  et  proximi,  [qui  iucipitj: 
Diminute  sunt. 

311  Courson. 

312  Bo.  395.  Item  summa  magistri  Roberti  de  Corson,  qui  incipit:   Tota  celestis  phi- 
losophia  bonis  moribus  et  fide  consistit. 

313  De  Peraldo  Lugdunensis  ord.  praed. 

314  Aegidii  de  Columna. 

315  Io.  103.  Liber  de  eruditione  principum,  extimatus  llor.  I. 
310  Quem  quidem  puto  osscGuillelmum  de  Alvernia. 

317  Bo.  222.  Item   summa   domini  Parisiensis,  que   incipit:  Postquam   claruit.  —  Hoc 
exordium  libri  de  virtutibus  Guillelmi  de  Alvernia. 

318  Praepositivus  aut  Praepositinus  Cremonensis. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  87 

523.  Item  quandam  summani  fratris  Iohannis  de  Rupella  de  vitiis  et 
quendam  alium  librum,  que  incipit :  Summa  theolo[g]ice  :il ",  scriptam  de  su- 
tili  nota  in  eartis  edinis',  que  incipit  in  secundo  folio:  sed  illam  auctoritatcm, 
et  finit  in  penultimo:  respondctar ,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clau- 
soriis.  [Bo.  191,  Be.  151]. 

524.  Item  quosdam  quaternos  dissimiles,  in  quibus  sunt  concordantie 
Biblie  cum  multis  questionibus  theologicis  disputatis,  scriptos  de  subtili  nota 
in  diversis  cartis,  qui  incipiunt  post  concordantias  in  secundo  folio :  si  summus 
Pontifcx,  et  finiunt  in  penultimo :  factus  sum  ul  omnes,  et  habent  coperturam 
de  carta  grossa  pecudina. 

525.  Item  quendam  librum,  in  quo  est  tabula  maior  sive  concordantie, 
scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  XXX.  V  e, 
et  finit  in  penultimo :  Mich  III  d.,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pe- 
cudina. 

526.  Item  concordantias  super  Bibliam,  scriptas  de  subtili  nota  in  cartis 
vitulinis,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  Ecclesiasticus  in  III  e.  XIII  d., 
et  finiunt  in  penultimo:  XVIII  a.  et  Pa.  u.  b.,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura 
cum  uno  vili  clausorio. 

527.  Item  librum  concordantiarum  Biblie,  scriptum  de  subtili  nota  in 
cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  XXXIIII  g.,  et  finit  in  penultimo: 
Genesi  III  C,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  nigro  sine  clausoriis. 

528.  Item  quandam  summam  satis  magnam  Cancellarii  Parisiensis  de 
virtutibus,  scriptam  de  bona  nota  in  cartis  vitulinis,  que  incipit  in  secundo 
folio :  non  habet  causam,  et  finit  in  penultimo :  aut  ergo  ita  est,  et  habet 
coperturam  de  corio  rubeo  laborato.  [Bo.  402,  Be.  139] . 

529.  Item  quandam  summam  de  virtutibus,  scriptam  de  subtili  nota  in 
cartis  pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  medium  inter  deum  et  animam, 
et  finit  in  penultimo:  gaudeat  de  bono,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et 
clausoriis,  de  quibus  tabulis  medietas  unius  deficit. 

530.  Item  unam  summam  magistri  Guillelmi  Autisiodorensis,  in  parvo 
volumine  super  quatuor  libris  sententiarum,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis 
edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  probat  magister  Anselmus,  et  finit  in 
penultimo:  remictuntur,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  laborato 
cum  duobus  clausoriis.  [Cf.  n.-  83] . 

531.  Item  aliam  summam  magistri  Guillelmi  de  virtutibus,  scriptam  de 
bona  nota  in  cartis  vitulinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  amorem  volup- 
tatum,  et  finit  in  penultimo:  sed  bellum  geritur,  et  est  in  tabulis  colio- 
pertis  de  corio  rubeo  cum  duobus  clausoriis  de  serico  fornitis  de  argento. 
/Cf.  n.  518]. 


m  Summa  Ioaimis  incipit:  Cum  summa  ihcologice  discipline  divisa  sit  in  duas  partes 
scil.  in  fidem  et  mores.  —  Huic  adiungebant  hatid  raro  summam  Guillelmi  de  Peraldo 
ile  virtutibus. 


88  PARS    I    —    DE    BIBLTOTHECA    BONIFATIANA 

532.  Item  qucndam  librum  de  ortu  et  differentia  ecclesiarum  m  ad  Cle- 
mentem  quartum  papam,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  post  proemium  et  capitula :  manot  perfectio,  et  finit 
in  penultimo :  fhint  plenissime,  et  non  habet  coperturam.  [Io.  105,  Be.  236 321/. 

533.  Item  quandam  summulam,  in  qua  continetur  speculum  penitentie, 
scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  vitulinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  vestis 
illa  dicitur,  et  finit  in  penultimo:  el  nunc  volaoit,  et  est  in  tabulis  sine  co- 
pertura  et  clausoriis.  fCf.  n.  538;  Bo.  212,  213  322;  Be.  92]. 

f.  5336  534.  Item  quandam  summam  parvi  voluminis  theologice  discipline.  scri- 

ptam  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  quo  incipit  in  secundo  folio :  in  libro 
de  anima,  et  finit  in  penultimo:  nos  a.,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et 
clausoriis. 

535.  Item  quandam  summam  sive  librum  323  de  disciplina  cordis,  scriptam 
de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  quis  pugilem, 
et  finit  in  penultimo:  deformaoit,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi, 
cura  duobus  clausoriis  et  est  in  parvo  volumine.  fCf.  n.  424] . 

536.  Item  quandam  summam  sive  tractatum,  in  parvo  volumine,  qui  in- 
titulatur:  hicipit  tractatus  moralis  in  septem,  vitiis  capitalibus,  scriptum  de 
subtili  nota  in  cartis  vitulinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ponuntur  VI,  et 
finit  in  penultimo :  Iob.  XL,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  la- 
borato  cum  uno  clausorio.  fCf.  n.  540,  541 ;  Bo.  183,  202,  203;  Be.  50, 
80,  148]. 

537.  Item  quendam  librum  Guillelmi  324  Parisiensis  episcopi  de  fide  et 
lege,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
tale  faciendum.  et  finit  in  penultimo :  expendas  stipen,  et  deficit  in  principio 
nescitur  quantum.  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pecudina.  [Bo.  220  325, 
Be.  116]. 

538.  Item  quamdam  summam  parvam,  que  dicitur  speculum  penitentie, 
scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  vitulinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  erit 
amicus,  et  finit  in  penultimo:  quod  licet  ambulans,  et  est  in  tabulis  sine 
copertura  et  clausoriis.  fCf.  n.  533] . 

320  Sitne  legoudum  «  scientiarum  »,  de  ortu  onim  et  divisione  scientiarum  (fortasse 
Alfarabium  secutus)  scripsit  circa  tempus  Clementis  IV  Robertus  Kilwardby  ord.  praed. 
archiepiscopus  Cantuariensis.  Verum  nullum  eius  scripti  nactus  sum  codicem,  qui  Clementi  IV 
esset  dicatus.  Praeterea  moneo,  ad  Clementem  IV  Rogerum  Baconem  ord.  min.  plura  ex 
suis  misisse  operibus;  sitne  unum  ex  illis!' 

321  Io.  105.  Liber  de  ortu  et  differentia  ecclesiarum,  extimatus  flor.  I. 

Be.  236.  Item  queadam  alium  parvum  librum,  in  carta  pecudina  sine  postibus, 
intitulatum:  Incipit  prologus  in  libro  de  ortu  et  differentia  ecclesiarum  ad  Clementem 
paparn  HII. 

322  Bo.  212.  Item  speculum  penitentie,  quod  incipit:  Miserator  et  misericors. 
3?3  Gerardi  Leodiensis,  ord.  praed. 

32i  De  Alvernia. 

32"'  Bo.  220.  Item  liber  Gregnrii  [l.  Guillelmi]  Parisiensis  episcopi  de  fide  et  lege, 
ctiius  principium  deficit. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  89 


539.  Item  quendam  tractatum  de  virtutibus  et  quasdam  questiones  theo- 
logicas,  scriptam  de  subtili  nota  in  diversis  cartis  et  dissimilibus  quaternis. 
qui  incipit  in  secundo  folio :  ntatem,  et  finit  in  penultimo :  placere  deo.  et 
habet  vilem  coperturam  de  carta  et  panno  lineo.  fCf.  n.  543/. 

540.  Item  unum  librum  satis  magnum  sive  tractatum  moralium  de  septem 
vitiis  capitalibus,  scriptum  de  bona  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  sunt  in  hoc  rnundo  pauperes,  et  finit  in  penultimo:  propter 
iustitiam  sunt  liberati.  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum  duobus 
clausoriis.  fCf.  n.  536 ] ' . 

541.  Item  unum  alium  tractatum  moralium  de  septem  vitiis  capitalibus. 
scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  de  plu- 
ralitate,  et  finit  in  penultimo :  hominem  fortem,  et  habet  coperturam  de  cartis 
grossis  incollatis.  [Cf.  536] . 

542.  Item  unam  summam  sive  sermones  magistri  Iohannis  de  Abevilla 
super  evangeliis  et  epistolis,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis.  que 
incipit  in  secundo  folio :  non  inebriemur,  et  finit  in  penultimo :  virgo  que 
quotiens,  et  in  fine  deficit  aliquid,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
laborato  cum  uno  clausorio.  [Cf.  n.  219] . 

543.  Item  quandam  summam  sive  tractatum  de  virtutibus,  scriptam  de  nota 
competenti  in  cartis  vitulinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  alis  in  IIII0,  et 
finit  in  penultimo :  sive  ad  sal,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno  clau- 
sorio.  [Cf.  n.  539]. 

544.  Item  quandam  summam  magistri  Petri  Remensis  cantoris  Parisiensis 
de  sacramentis  legalibus,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  vitulinis,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio :  missione  penitentie  (pnie),  et  finit  in  penultimo :  par- 
ciendum  est,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  duobus  clausoriis  de  corio 
rubeo.  [Bo.  193,  lo.  108  32G]. 

545.  Item  quandam  summam  magnam  fratris  Rollandi  327,  scriptam  de 
subtili  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  et  eclipsis  lune,  et 
finit  in  penultimo :  restitues  regnum  Israel,  et  habet  coperturam  de  cartis 
grossis  incollatis.  [Bo.  78,  Io.  175  m.  Be.  141]. 

546.  Item  summam  magistri  Iohannis  Bellet,  que  sacramentarium  dicitur,      f.  534a 
scriptam  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  que  incipit  post  capitula  in  secundo 


326  Bo.  193.  Itera   suninia   de   .sacramentis   ecclesie,  que  incipit:  Queritur  de  sacra- 
mentis  legis. 

Io.  108.  Summa  magistri  Petri  Remensis  de  sacramentis,  extiniata  flor.  I.  —  Ab 
aliis  inscribitur:  Summa  de  sacramenHs  et  animae  consiliis,  incipitque  iu  cod.  27G  Biblio- 
thecae  Trecensis:  Qucritur  de  sacramentis  legalibus,  que  data  sunt  in  signum  perfectorum 
et  pedagogum  infirmorum.  Petro  Pictaviensi  attribuitur  in  tractatu  de  viris  illustribus 
[Henrici  de  GandavoJ. 

327  De  Cremona,  ord  praed. 

328  Bo.  78.  Itera  summa  fratris  Rolandi,  que  incipit:  Antequam  proccdamus  ad  occulta. 
Io.   175.  Summa    fratris  Rolandi,  cxtimata  flor.  III.  —  Ita  rara,  ut  unuin    tantuin 

eius  noverim  exemplar  in  Bihliotheca  Mazariniana  Parisii.s,  cod.  795  (439). 


00  PARS    1    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

iblio :  ad  scribendum  converti,  et  finit  in  penultimo:  si  ergo  vivus,  et  est 
in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  sine  clausoriis.  flo.  100  329,  101;  Be.  40J . 

Item  die  mercurii,  secunda  mensis  iunii  incepimus  scribere: 

primo  (547)  unum  librum,  qui  sic  intitulatur :  Incipit  liber  de  regimine 
christicolarum  Galvagni  de  Levanto  Gianuensis  33°  ad  faciendurn  pasagium 
super  Saracenos,  scriptum  de  bona  lictera  et  bene  illuminatum  in  cartis 
edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  propter  veri  gratiam,  et  finit  ante  ca- 
pitula  in  penultimo:  favente  sanctitate,  et  est  cum  eo  quedam  mappa  regni 
Ierosolimitani  designata  sive  picta  in  panno  de  bucarano  suto  cum  dicto  libro ; 
et  totum  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  fracto  et  dilaniato  cum  I II I01 
clausoriis,  et  in  qualibet  tabula  sunt  V  bulle.  [Be.  368  mJ. 

548.  Item  unum  librum  magistri  Guillelmi  de  Sancto  Amore,  ut  creditur, 
qui  sic  intitulatur  in  principio :  Collectio  catholice  et  canonice  scripture  ad 
defensionem  ecclesiastice  gerarcie  etc,  scriptum  de  competenti  nota  in  cartis 
pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  cantes  narrationem,  et  finit  in  penul- 
timo:  audite  que  monemus,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  cum 
duobus  clausoriis.  [Cf.  n.  353] . 

549.  Item  unum  librum  prime  philosophie  332  Avicenne,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  enim  potest,  et  finit  in  penultimo :  nec  utique,  et  est  in  cartis 
edinis,  scriptus  de  competenti  nota,  et  habet  tabulas  cohopertas  de  corio  albo 
antiquo.  [lo.  30;  Be.  177,  178  333/. 

550.  Item  unum  librum,  in  quo  continentur  epistole  Senomanensis  epi- 
scopi  m,  scriptum  de  competenti  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  negotia,  et  finit  in  penultimo:  caro  Christi  et  sanguis,  et  post  dictum 
librum  sunt  aliqui  sermones  de  adventu  domini,  et  post  dictos  sermones  se- 
cuntur  alique  epistole  Senece  viri  clarissimi  ad  Paulum  apostolum  et  Pauli  ad 
Senecam,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  nigro  laborato  cum  uno  clausorio. 

551.  Item  unum  librum  in  parvo  volumine,  qui  dicitur:  Brcviarium  dc 
mcdicinis  dandis,  scriptum  de  subtili  nota  et  antiqua  in  cartis  pecudinis,  qui 
incipit  in  secundo  folk) :  aliqua  vel  terribilia,  et  finit  in  penultimo :  in  media, 
et  habet  coperturam  de  corio  rubeo  grosso.  [Cf.  n.  463] . 

329  Io.  100.  Summa  magistri  Ioannis  liber  de  sacramentis,  extimata,  flor.  I.  —  Io.  101, 
flor.   II. 

330  Vide  paullo  ante  p.  31,  not.  79. 

331  Be.  368.  Item  duos  alios  libros  cum  postibus  et  pelle  rubeis,  quorum  unus  est 
intitulatus:  De  regiminc  christicolarum  Galvani  de  Lenaco  Genuensis  ad  sanctum  passagium 
super  Sarracenis ;  secundus  vero:  De  predicationc  crucis  contra  Sarracenos. 

Bo.  258.  Item  liber  cum  tabulis  rubeis,  in  quo  tractatur  de  ludo  scaccorum,  et  est 
ibidem  designata  tota  terra  promissionis  in  quodam  panno. 

332  Ms.  prophetie. 

333  Io.  30.  Liber  Avicenne  maioris,  extimatus  flor.  VI. 

Bk.  177.  Itcm  librum  Avicenne  maioris,  magni  voluminis  cum  postibus. 
Be.  178.  Item  Fissicham  primam  Avicenne. 

334  Hii.deberti  (dc  Lavardin)  episcopi  Cenomanensis. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  91 

552.  Itein  unum  librum  metrificatum,  qui  incipit  in  secundo  folio:  tiulli 

iusso,  et  finit  in  penultimo :  ad  superos  iler,  et  est  in  cartis  edinis,  scriptum 
de  mala  lictera,  sine  tabulis  et  copertura. 

553.  Item  unum  tractatum  ^335  magistri  Giraldi  Cremonensis,  de  arabico 
in  latinnm  translatum,  de  continentia  et  utilitate  scientiarum,  scriptum  de  bona 
nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  scicntia  lingue,  et  finit 
in  penultimo:  mulieribus  el  pueris,  et  non  habet  coperturam.  [Bo.  236, 
Be.  393  **]. 

554.  Item  loicam  veterem,  scriptam  de  subtili  nota  et  antiqua  in  cartis 
pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  principium,  et  finit  in  penultimo :  esse 
procreatum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  viridi  cum  duobus  clauso- 
riis  modicis.  [Cf  568,  580;  Bo.  315,  Be.  172  337/. 

555.  Item  librum  Claudiani  metrificatum,  scriptum  de  competenti  nota 
in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  anceps  motus,  et  finit  in 
penultimo :  instantibus  ultro,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  panno  lineo  grosso 
cum  uno  clausorio.  [Cf.  n.  565,  Bo.  314] . 

556.  Item  unum  parvum  hbrum  de  subtilissima  nota,  qui  incipit  in  prin-      f.  534t 
cipio :  Liber  iste  vocatur  ars  grammatica,  et  finit  in  penultimo  folio  in  prima 
columpna :  pro  illo,  et  habet  coperturam  de  grossa  carta  scripta  intus  et  extra. 

£57.  Item  quatuor  quaternos  simul  ligatos,  qui  non  habent  principium 
neque  finem,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  tiam  et  ad  ipsum,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo:  sane,  et  non  habent  coperturam. 

558.  Item  legendam  beati  Floselli  338,  scriptam  de  bona  nota  in  cartis 
edinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  inminebunt,  et  finit  in  penultimo :  alli- 
gatus  submer,  et  postea  secuntur  responsoria  et  antiphone  notate,  et  habent 
coperturam  de  carta  pecudina.  [Be.  386  zmJ . 

559.  Item  Donatum  sive  partes  orationis,  scriptum  de  subtili  nota  cur- 
renti  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  vocativo,  et  finit  in 
penultimo :  nostras  nostratis,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 
[Cf  n.  571]. 

560.  Item  summam  dictaminis  magistri  Guidonis  340,  in  parvo  volumine, 
que  incipit  in  principio :  Quasi  modo,  et  finit  in  penultimo  folio :  cedamus, 
et  habet  coperturam  de  corio  rubeo  combusto  in  una  parte. 

561.  Item  unum  quaternum  in  magno  volumine,  in  quo  tractatur  de  me- 
dicina,  scriptum  de  bona   nota  subtili  in  cartis  pecudinis,  qui   incipit  in  se- 


335  Alpharabii,  cf.  paullo  ante  p.  88  not.  320. 

330  Be.  393.  Item  alium  librum  Alfarabi  de  continentia  et  utilitate  scientiarum  trans- 
latum  a  Girardo  Cremonensi  de  arabico  in  latino. 

:,:''7  Bo.  315.  Item  ars  de  loica,  in  qua  contincntur  IX  libri. 

Be.   172.  Itcm    librum   artis   veteris,  posteriorum    et   artis   nove,  loyoo   vctcris  el 
quosdam  quadernos  algorismos,  artis  loyce  ct  quendam  alium  librum  artis  loyce  Aristotelis. 

338  S.  Floscclli  pueri  martyris,  cf.  Acta  SS.   17  sept.  tom.  5. 

338  Be.  386.  Itoin  libellum  sive  librnm  de  vita  sancti  Florcelli. 

■M  Fabe. 


92  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

cundo  folio :  alia  celtica,  et  finit  in  penultimo :  p,t  frequenter,  et  non  habet 
coperturam.  [Cf  n.  463]. 

562.  Item  unum  formularium  antiquum,  de  subtili  nota  in  cartis  pecu- 
dinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  iuxta  priorum  continentiam,  et  finit  in 
penultimo :  quatenus  vos  etc,  et  habet  coperturam  de  grossa  carta.  [Cf  n.  250] . 

563.  Item  unum  elucidarium  m,  de  parvo  volumine,  scriptum  de  antiqua 
et  subtili  lictera  in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  tertio  folio:  vel  possunt 
omnia,  et  finit  in  penultimo:  quam  promereatur,  et  habet  coperturam  de 
carta  et  panno  lineo  vili.  [Be.  409]. 

564.  Item  unum  cartularium  sive  papirum,  in  quo  continetur  summa 
dictaminis  per  magistrum  Laurentium  de  Aquilegia  Parisius  edita  iuxta  do- 
ctrinam  Tullii,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa    pecudina.  [Be.  403] . 

565.  Item  librum  Claudiani  in  parvo  volumine,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  non  ibi  nascentis,  et  finit  in  antepenultimo :  crapula  cedit,  et  habet 
coperturam  de  carta  grossa.  [Cf  n.  555] . 

566.  Item  quatuor  quaternos  in  magno  volumine,  in  quibus  continetur 
natura  aliquorum  fluviorum  m  et  de  coloribus  et  fortuna  Aristotilis,  scriptos 
de  bona  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  propter 
quid,  et  finiunt  in  penultimo:  fiunt  mane,  et  sunt  in  quodam  alio  quaterno 
eiusdem  voluminis,  in  quo  tractatur  de  condictione  et  virtute  herbarum,  et 
non  habent  coperturam  nec  sunt  ligati. 

567.  Item  quendam  librum.  in  quo  est  tractatus  fidei  contra  diversos 
errores  super  titulum  de  summa  trinitate  et  fide  catolica  in  decretalibus. 
scriptum  de  bona  nota  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  inde  ven, 
et  finit  in  penultimo :  exortando  modis,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio 
rubeo  laborato  et  desuper  habet  aliam  coperturam  de  panno  lineo  cum  duobus 
clausoriis  fornitis  de  argento.  [Cf.  n.  170] . 

f.  535a  568.  Item  loicam  veterem,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis  edinis,  que 

incipit  in  secundo  folio :  nullum  ultra  sit,  et  finit  in  penultimo :  primum 
quidem  quod  non.  et  est  in  tabulis  sine  copertura  cum  uno  clausorio. 
[Cf  n.  554]. 

569.  Item  quosdam  quaternos,  in  quibus  est  in  principio  quedam  tabula 
ad  inveniendum  pascha,  et  postmodum  sequitur  calendarium,  et  postea  se- 
quitur  ars  nova  Salomonis,  subsequenter  sequitur  ars  notoria  m,  qui  incipiunt 
post  calendarium  in  secundo  folio:  omiseris,  et  finiunt  in  penultimo:  ter- 
minus,  et  est  cum  eis  unus  alius  quaternus  de  alia  materia,  et  habent  coper- 
turam  de  carta  grossa  pecudina. 

570.  Item  Boetium  de  consolatione,  qui  incipit  in  secundo  folio :  exercet, 
et  finit  in  penultimo:  omnium  pafrem,  et  est  in  tabulis  sine  copertura. 
[Bo.  316,  Be.  176]. 

:i4L  Fortasse  Honorii  Augustodunensis. 

342  Haec  scripta  vulgo  Aristotelis  habebantur. 

3«  Priori  manu:  notaria. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  93 

571.  Item  librum  Donati  de  barbarismo,  qui  incipit:  omnis  ars,  ot  finit 
in  penultimo  folio :  enlg,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  laborato 
cum  duobus  parvis  clausoriis.  fCf.  n.  559/. 

572.  Item  exempla  Virgilii  per  versus,  que  incipiunt  in  secundo  folio  post 
capitula :  XIIII,  et  finiunt  in  penultimo :  presentis  temporis,  et  non  habent  co- 
perturam.  [Bo.  320,  Be.  184  mJ. 

573.  Item  quandam  summam  de  vitiis,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio :  pauperes,  et  finit  in  penultimo :  eius 
nive  etc.,  et  intra  dictam  summam  sunt  quinque  alii  quaterni  dissimiles  de  alia 
materia  tractantes,  et  habet  coperturam  de  corio  nigro  et  clauditur  cum  corigia. 

574.  Item  unum  romantium  regis  Artusii,  in  vulgari,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio :  qui  nos,  et  finit  in  penultimo :  tot  lomonde,  et  habet  coperturam 
de  grossa  carta  pecudina. 

575.  Item  unam  summam  de  ordine  iudiciario,  qualiter  iudex  debeat  se 
habere  in  citando,  que  incipit  in  secundo  folio :  super  condempnatione,  et  finit 
in  penultimo :  gloriose  Virginis,  et  postea  sequitur  quidam  quaternus  de  papiro, 
et  habet  coperturam  de  grossa  carta  pecudina.  fBe.  408] . 

576.  Item  unum  modicum  librum  antiquum,  qui  incipit:  consimile  res 
omnis  amat,  et  finit  in  penultimo  folio:  dborret,  et  habet  vilem  coperturam 
de  carta  pecudina. 

577.  Item  duos  quaternos,  quorum  primus  incipit:  Quadripartita  est 
secundum,  et  finit  in  penultimo  folio :  pinguem  effusio,  et  non  habent  co- 
perturam. 

578.  Item  quinque  quaternos  de  papiro,  in  parvo  volumine,  in  quibus 
sunt  multe  questiones  loicales,  et  habent  coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

579.  Item  duos  quaternos  de  diversis  materiis,  quorum  unus  incipit:  ei 
qui  de  politica,  et  alius  incipit:  sanctissimo  honoratissimo,  et  sunt  ligati 
simul  in  rotulo  cum  cordula. 

580.  Item  artem  de  loica,  in  qua  novem  libri  continentur,  scriptam  de 
antiqua  nota  et  subtili,  que  incipit  in  secundo  folio :  niger  est,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  multa,  et  habet  coperturam  de  cartis  grossis  incollatis.  fCf.  n.  554, 
Bo.  315  **]. 

Item  die  iovis,  tertia  dje  mensis  iunii  incepimus  scribere:  r.535& 

primo  (581)  unum  librum,  qui  dicitur  Algorismus,  scriptum  de  bona  nota 
in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ab  illo  igilur  denario,  et 
finit  in  penultimo :  illius  anni,  et  postea  sequitur  in  eodem  volumine  liber, 
qui  dicitur  Compolus,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pecudina. 

582.  Item  quoddam  cartularium  de  papiro,  in  quo  continentur  alique 
recepte  facte  per  Thomam  de  Trevis  de  tempore  domini  Bonifatii  pape  VIII, 
et  habet  coperturam  de  carta  grossa  pecudina, 

344  Be.  184.  Item  librum  Virgilii  Eneydos. 

345  Bo.  315.  Itcm  ars  de  loica,  in  qua  contincntur  IX  libri. 


94  PARS    I    —    UE    BIBLIOTIIECA    BONIFATIANA 

583.  Item  tres  quaternos,  scriptos  de  subtili  nota,  quoruin  primus  incipit: 
queslio  est  cle  paupertate,  et  ultimus  finit  in  peuultimo  folio:  acl  aliam,  et 
habent  coperturam  de  carta  grossa. 

584.  Item  unum  quaternum  de  cantu,  in  quo  sunt  notati  toni,  alique 
anthiphane  et  aliqua  responsoria  et  non  habet  coperturam,  qui  incipit:  Ecce 
nomen  Domini. 

585.  Item  duos  quaternos  in  magno  volumine,  scriptos  de  subtili  nota. 
in  quibus  continetur  pratica  magistri  Rogerii  de  Paronio,  quorum  primus  in- 
cipit:  Sicut  ab  antiquis,  et  ultimus  finit  in  penultimo  folio:  cerebri,  et  non 
sunt  ligati  nec  habent  coperturam.  [Cf  n.  463] . 

586.  Item  libros  Arcitemium  346  et  Anteclaudianum  3"  metrificatos,  in 
parvo  volumine,  scriptos  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  incipiunt  in 
secundo  folio :  maior  ab  innotis,  et  finiunt  in  penultimo :  iam  terra  ni- 
torem,  et  sunt  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  314,  Io,  15, 
Be.  87]. 

587.  Item  unum  parvum  librum  in  modico  volumine  de  rebus  naturalibus, 
qui  incipit  in  secundo  capitulo:  res  vero  naturales,  et  finit  in  penultimo 
folio:  acutorum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo. 

588.  Item  unum  volumen  pulcrum  et  magnum,  scriptum  de  bona  lictera 
in  cartis  vitulinis,  in  quibus  continentur  plures  libri  Aristotilis,  silicet  phisi- 
corum,  celi  et  mundi,  de  generatione  et  corruptione,  methaurorum  (meteorum), 
de  anima,  de  sensu  et  sensato,  de  memoria  et  reminiscentia,  de  sompno  et 
vigilia,  de  longitudine  et  brevitate,  de  iuventute  et  senectute,  de  spiritu  et 
respiratione,  de  morte  et  vita,  de  causis  et  proprietatibus  earum,  de  progressu 
animalium,  de  mundo,  de  coloribus  et  de  lineis;  quod  incipit  in  secundo  folio: 
infinitum  clicit  esse  causatum,  et  finit  in  penultimo :  autem  contingit  punctum 
a.,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  quinque  bullis  in  qualibet 
tabula  et  habet  quatuor  clausoria.  [Io.  3,  Be.  169  348/. 

589.  Item  quendam  modicum  librum,  scriptum  de  subtili  lictera,  qui  incipit: 
Post  muncli  fdbricam,  et  finit  in  penultimo  folio:  incerentur,  et  est  in  ta- 
bulis  sine  copertura. 

590.  Item  unam  summam  dictaminis,  scriptam  de  subtili  nota  in  cartis 
pecudinis,  que  incipit  in  secundo  folio:  persone  eis  similia  verba,  et  finit 
in  penultimo:  e  contrario  proprietatem,  et  habet  coperturam  de  corio  rubeo 
grosso  laborato.  [Cf.  n.  203] . 


346  In  inventario  Bibliothecae  Sorbonicae,  (Delisle,  Cabinet  des  Mss.  de  la  biblio- 
iheque  nationale  de  Paris,  III,  81):  «  Auctor,  qui  dicitur  Archytrenius.  » 

347  Alani  de  Insulis. 

Be.  87.  Item  librum  Architcmii  et  Anteclaudiani  cum  postibus. 
m  Io.  3.  Libri  naturales  in  uno  volumine,  extimatus  flor.  X. 

Be.  169.  Item  iuvenerunt  in  quodam  cofino  viridi  coloris  quendam  librum  Aristo- 
telis  iu  uno  volumine,  videlicet  librum  physichorum,  de  celo  et  mutido  et  aliis  pluribus  et 
diversis  rebus;  qui  libcr  scriptus  est  in  cartis  edulinis  bene  magnis  et  pulcrum,  cum  po- 
stibus  et  corio  albo. 


CAP.    III    —    REGENSIO    PERUSINA   ANNI,  1311  95 

591.  Item  Ebrardum  M9  sive  grecismum,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis 

pecudinis.  qui  incipit  in  secundo  folio :  oboia  quis,  et  finit  in  penultimo :  quia 
pependi.  et  habet  coperturam  de  carta  grossa  et  vili.  [Be.  175  350y. 

592.  Itera  librum  vocatum  rethoricam  35\  scriptum  dc  subtili  nota  in 
cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  hominwn  utilitatibus,  et  finit  in 
penultimo:  dicunlur  ex,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  albo  cum  uno 
parvo  clausorio.  [Bo.  239,  Io.  209  352/. 

593.  Item  quendam  librum  de  musica,  cum  suis  cifris  interius,  scriptum 
de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis.  qui  incipit  in  secundo  folio :  mediocribus 
quamquam,  et  finit  in  penultimo :  generis  species  inveniri,  et  est  in  tabulis 
cohopertis  de  corio  rubeo  laborato.  [Bo.  231  353,  Be.  182] . 

594.  Item  quoddam  volumen.  in  quo  sunt  libri  Mauritii  354  Tullii  Ciceronis 
de  offitiis,  scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  et  prudentiam  ponimus,  et  finit  in  penultimo:  liber  spiravit  ath,  et 
est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo.  [Bo.  326.  Be.  150]. 

595.  Item  unum  volumen,  in  quo  continentur  libri  arismetice  (!),  rethorice, 
geometrie,  musice,  astronomie  cum  quibusdam  aliis  libris  Tholomei,  scriptum 
de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  quod  incipit  in  secundo  folio:  maximum 
ex  arte,  et  finit  in  penultimo:  eius  in  nocte  cam,  et  est  in  tabulis  sine  co- 
pertura  cum  duobus  clausoriis  de  corio  rubeo.  [Bo.  175  355,  Be.  181]. 

596.  Item  unum  magnum  librum  de  arte  medicine,  qui  sic  intitulatur 
in  principio :  Liber  canonis  primus,  quem  princeps  Aboali  Abinsceni  356  de 
medicina  edidit  etc,  et  finit  in  penultimo  folio :  z.  VII  ei,  et  est  scriptus 
de  bona  nota  in  cartis  edinis,  et  est  in  tabulis  sine  copertura. 

Item  libri,  qui  sequuntur,  sunt  scripti  in  greco  357: 

primo  (597)  scripsimus  comentum  Procli  Permenidem  Platonis,  anti- 
quum  ^58,  et  est  in  papiro  et  habet  tabulas  cohopertas  de  corio  rubeo.  [Bo.  437] . 

349  De  Bethune. 

350  Be.  175.  Item  librum  Grecismi  et  alios  duos  libros  grarnatichales. 

351  Ciceronis. 

352  Bo.  239.  Item  rethorica,  que  incipit:  Sepe  et  midtum  hoc  mecum  corjitaoi. 
Io.  309.  Liber  rethorice  Tulii,  extimatus  III. 

3o3  Bo.  231.  Item  liber  de  arte  musice,  qui  incipit:   Omnium  siquidem  petilio. 
35i  Marci. 

3dd  Bo.  175.  Item  liber,  in  quo  continetur  rethnrica,  atrismctica,  geometrioa,  musica, 
astronomia  cum  Almagesto  et  tabulis  Tholomei. 

356  Hosain  Ben  Abdalha  Ibn  Sina  Abuali  (vel  ut  in  cod.  151  Collegii  b.  Mariae  Magda- 
lenae  Oxoniensis:  Abuhali  Alhasen  Abiiiseni)  vulgo  Avicenna. 

357  Libri  graeci,qui  sequuntur,  in  inventariis  Ioanuis  XXII  et  Benedicti  XII  summatim  re- 
censentur.  -  In  illo  quidem  his  verbis:  «  Item  in  alio  [ XL  V]  coffano  fuerunt  reperti  libri  scripti 
in  hngua  greca  numero  XIII.  -  Item  iu  alio  [L  VII J  coffano  fuerunt  reperti  XX  tibri  scripti  de 
lingua  greca.  »  -  In  inventario  an.  1339  confecto:  «  Item  invenerunt  in  quodam  alio  [LXIIJ 
cofino  rubei  coloris  certos  Hbros  grecos  et  hebraicos.  -  Itcm  invenerunt  in  quodam  alio  [LXIIIJ 
eofino  simili  precedenti  quosdam  alios  libros  grecos  et  hebraicos.  »  -  Cf.  Bo.  420-443. 

8  Hac  ratione  interpretandum  opinor  scribendi  compendium,  quod  in  archetypo  ha- 
betur:  «.And.  »  vel  «  .Aud.  ».  Ex  tribus,  quibus  constat,  litteris  sola  secunda  dubia  est,  cum 


f,  53i  u 


96  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIPATIANA 

598.  Item  comentum  Procli  successoris  Ethimeon  Platonis,  antiquum, 
scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis  grossis,  et  est  in  tabulis  multum 
antiquis  cohopertis  de  corio  nigro.  [Bo.  432  359/. 

599.  Item  librum  Dyonisii  super  celesticam  gerarciam,  scriptum  de  lictera 
greca  in  cartis  pecudinis,  et  habet  aliquas  glosas  in  marginibus,  et  est  in 
tabulis  cohopertis  de  panno  tartarico  laborato  ad  compassus  m,  cum  quinque 
clausoriis  de  serico  fornitis  de  argento.  [Bo.  420] . 

600.  Item  unum  librum  scriptum  de  lictera  greca,  cuius  nomen  igno- 
ramus,  qui  est  in  tabulis  cohopertis  de  panno  tartarico  laborato  ad  compassus 
rotundos,  cum  VII  clausoriis  de  serico  guarnitis  de  argento. 

601.  Item  alium  librum  scriptum  de  lictera  greca  in  papiro,  qui  vocatur 
Commentum  Simplici  super  totum  librum  cle  celo  et  munclo  Aristotilis,  anti- 
quum,  et  est  in  tabulis  antiquis  et  fractis  cohopertis  de  corio  rubeo  fracto, 
[Bo.  428]. 

602.  Item  unum  librum,  qui  vocatur  Polomius  m  Mathematice,  et  est 
liber  Almagesti,  antiquum,  scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis,  et 
deficit  maior  pars  tabularum  suarum 

603.  Item  alium  librum  vocatum  Simplicium  super  fisicam  Aristotilis, 
scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis,  et  est  in  tabulis  cohopertis 
de  panno  tartarico  laborato  ad  compassus,  cum  VII  clausoriis  de  serico  guar- 
nitis  de  argento.  [Bo.  422] . 

536a  604.  Item  unum  librum,  qui  dicitur  Commentum  Papie  x2  super  difficilibus 

Euclidis  et  super  residuo  geometrie,  et  librum  de  ingeniis,  scriptum  de  lictera 
greca  in  cartis  pecudinis,  et  est  in  dicto  libro  unus  quaternus  maioris  forme 
scriptus  de  lictera  greca,  et  habet  ex  una  parte  unam  tabulam. 


modo  «  u»,  raodo  «n»  sit  scriptum;  reliqua  certissima  sunt.  Non  est  dubium,  quin  scriptor  huius 
indicis  hanc  vocem  iu  suo  exemplari  non  intelligens,  quo  potuit  modo,  imitando  effinxerit. 
Quare  meae  interpretationi  non  obstat,  quod  «  antiquum  »  soeuadum  scribendi  usum  illius 
temporis  nisi  ineptissime  per  «  and  »  indicari  non  potuerit.  Praeterea  ultro  fateor,  nec  «  an- 
tiquum  »  tunc  per  «  ant  »  significatum  esse,  sed  «  ant  »  «  authenticum  »  esse  legendum. 
Quale  igitur  illud  scribendi"compendium  in  archetypo  fuerit,  quod  hic\i  scriptorejierperam  per  ] 
«  and  »  sit  effictum,  me  ignorare  fateor.  Illud  autem  ea  qua  dixi  ratione  interpretandum  esse, 
suadet:  1)  quod  saepius  in  huius  bibliothecae  indicibus  eodem,  quo  hic  modo,  libri  antiqui  ap- 
pellentur;  2)  quod,  cum  haec  designatio  (and)  in  plurimorum  librorum  descriptioaibus  recurrat, 
interpretatio  mea  optime  ubique  in  contextum  conveniat.  Ubi  enim,  ut  sub  nn.  611,  626  in 
principio  liber  antiquus  vel  antiquissimus  dicitur,  illud  «  and  »  non  occurrit;  ubi  vero,  ut 
nn.  598,  617  liber  tabulis  antiqnis  copertus  dicitur,  illud  «  and  »  non  deest.  3)  H.  Omont, 
vir  in  antiquis  indicibus  codicum  graecorum  illustrandis  versatissimus,  pro  insigni  sua  in 
omnes  benevolentia  me  monuit,  iu  indice  quoque  graeco  castri  Fontis  Bellaquei  (Fontainc- 
bleau)  an.  1550  confecto  saepius  similem  appellationem  repeti,  ex.  gr. :  sv  pePpavw,  7ravu 
TraXatov;   vel :   sv   Psppavo),   7raXatov. 

359  Bo.  432.  Item  commentum  Procli  super  Timoeum  Philonis  [l.  Platonis]. 

:,G0  Id  est  «  ad  circulos.  » 

361  Claudii  Ptolemaei  aaOejy.aTt^  ayvxa^t;,  quae  vulgo  ex  arabico  Almagestum  dicitur. 

362  Fortasse  Pappus. 


CAP.    III    —    REOENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  97 

605.  Item  unum  librum  in  magno  volumine,  in  quo  est  prima  pars  ethi- 
mologie  X3,  antiquum,  et  habet  in  una  parte  dimidiam  tabulam,  et  est  scriptus 
de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis.  [Bo.  436] . 

606.  Item  XXVI  magnos  quaternos  dissolutos  scriptos  de  lictera  greca 
in  cartis  pecudinis,  in  quibus  continetur  ethimologia  verborum  gramatice  in 
secunda  parte,  antiquum,  et  non  liabent  coperturam  et  sunt  ligati  cum  corda. 
[Bo.  441]. 

607.  Item  unum  librum  de  papiro,  scriptum  de  lictera  greca,  in  quo  con- 
tinentur  expositiones  vocabulorum  difficilium,  antiquum,  et  videtur  deficere 
principium,  et  habet  unam  tabulam  tantum  in  una  parte.  [Bo.  431] . 

608.  Item  undecim  quaternos  mediocris  forme,  scriptos  de  lictera  greca 
in  cartis  pecudinis,  in  quibus  est  liber  Tholomei  m  de  resumptione  perspe- 
ctiva  ipsius,  perspectiva  Euclidis  et  quedam  figure  Arcimenidis  ^65;  et  est 
cum  eis  unus  alius  quaternus  maioris  forme,  in  quo  sunt  scripta  quedam  pri- 
vilegia  in  greco  et  latino,  et  est  cum  eis  quoddam  privilegium  de  lictera 
greca  scriptum  in  carta,  de  quo  fuit  ammota  bulla,  et  etiam  sunt  cum  eis 
quidam  cartapelli  scripti  in  latino  et  greco  in  cartis  de  corio  et  papiro  in 
rotulo  plicati,  et  est  totum  ligatum  cum  cordula.  [Bo.  435] . 

Item  die  veneris,  quarta  die  mensis  iunii  incepimus  scribere: 

primo  (609)  unum  librum  de  papiro,  scriptum  in  lictera  greca,  satis  in 
grosso  volumine,  qui  est  in  tabulis  cohopertis  de  panno  tartarico  croceo  la- 
borato  ad  compassus  rotundos,  cum  duobus  clausoriis  de  serico  guarnitis  de 
argento. 

610.  Item  alium  librum  de  lictera  greca,  in  papiro,  in  quo  continetur 
liber  primus  physice  Aristotilis,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  panno  tarta- 
rico  rubeo  laborato  ad  rosas  de  auro,  cum  quatuor  clausoriis  de  serico  guar- 
nitis  de  argento.  [Bo.  442] . 

611.  Item  quendam  alium  librum  valde  antiquum,  in  parvo  volumine, 
scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis,  cuius  nomen  alias  ignoramus, 
et  habet  unam  tabulam  tantum  corrosam  et  antiquam. 

612.  Item  alium  librum  de  lictera  greca,  scriptum  in  cartis  pecudinis, 
in  quo  continetur  liber  Arcimenides  m  de  sp//i/era  et  scilindro,  antiquum,  et 
non  habet  coperturam. 

613.  Item  alium  librum  de  lictera  greca,  scriptum  in  cartis  pecudinis, 
in  quo  continentur  expositiones  Filoponi  super  methafisica,  antiquum,  et  habet 
unam  tabulam  integram  et  de  alia  deficit  medietas.  [Bo.  426] . 

614.  Item  alium  librum  de  lictora  greca,  scriptum  in  papiro,  in  quo  con- 
tinetur  comentum  Iohannis  Filoponi  super  libro  posteriorum  Aristotilis,  anti- 
quum.  et  habet  unam  tabulam  et  de  alia  deficit  plus  quam  medietas.  [Bo.  440] . 

363  Fortasse  Suidae. 

364  Claudius  Ptolemaeus. 

365  Archimedes. 

368  ARCHIMIDES  Trept   ocpaipa;   *ai   xuXivopou. 


f.  537« 


98  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA   BONIFATIANA 

615.  Item  alium  librum  de  lictera  greca  subtili,  scriptum  in  papiro,  in 
quo  continetur  liber  Iohannis  Filoponi  super  decem  predicamentis  et  super 
sophisticis  elencorum,  antiquum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  nigro 
laborato.  [Bo.  439]. 

616.  Item  unum  magnum  quaternum,  scriptum  de  lictera  greca  in  cartis 
pecudinis. 

617.  Item  unum  librum  in  magno  volumine,  scriptum  de  lictera  greca 
in  cartis  pecudinis,  in  quo  continetur  comentum  sive  expositio  Theonis  super 
secundam  partem  Almagesti,  antiquum,  et  est  in  tabulis  multum  antiquis  et 
fractis  cohopertis  de  corio  nigro  cum  duobus  clausoriis  captivis.  [Bo.  438] . 

618.  Item  alium  librum  grossum  in  parvo  volumine,  scriptum  de  lictera 
greca  in  cartis  pecudinis,  in  quo  continetur  liber  de  anima  Aristotilis  et  pe- 
rafras/w/  Themistii  super  eum,  antiquum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de 
corio  nigro. 

619.  Item  alium  librum  grossum  in  parvo  volumine,  scriptum  de  lictera 
greca  subtili  in  cartis  pecudinis,  in  quo  continetur  tota  loica  vetus  et  nova, 
antiquum,  et  habet  unam  tabulam  et  parum  de  alia. 

620.  Item  alium  librum,  scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis,  in 
quo  continetur  liber  Theodosii  et  Antolici  de  speris  m  et  de  ortu  et  occasu  ^68, 
antiquum,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo  laborato.  [Bo.  425] . 

621.  ltem  alium  librum,  scriptum  de  lictera  greca  in  papiro,  in  quo  con- 
tinetur  liber  de  musica  et  de  hiis,  que  videntur  in  celo,  et  habet  partem 
unius  tabule  ex  una  parte. 

622.  Item  alium  librum  de  lictera  greca,  scriptum  in  cartis  pecudinis, 
in  quo  continetur  commentum  Simplicii  super  phisicam,  antiquum,  et  est  in 
tabulis  cohopertis  de  panno  tartarico  laborato  cum  IIHor  clausoriis  de  serico 
fornitis  de  argento.  [Bo.  422] . 

623.  Item  alium  librum  magnum,  scriptum  de  lictera  greca  subtili  in 
cartis  pecudinis,  cuius  nomen  ignoramus,  et  videtur  deficere  principium  et 
finis,  et  non  habet  aliquam  coperturam. 

624.  Item  unum  magnum  librum,  scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pe- 
cudinis,  in  quo  continetur  expositio  Theonis  super  primam  partem  Almagesti, 
antiquum,  et  est  in  tabulis  sine  copertura  et  clausoriis.  [Bo.  429] . 

625.  Item  alium  librum,  scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis, 
in  quo  continentur  alique  questiones  arismethice,  antiquum,  et  est  in  tabulis 
sine  copertura  et  clausoriis. 

626.  Item  alium  librum  in  papiro  de  lictera  greca,  antiquum,  in  quo  con- 
tinetur  commentum  Simplicii  super  metheoris  Aristotilis,  et  habet  vilem  co- 
perturam  de  corio  fracto. 


367  Procul  dubio  Theodosii  mathematici  t<x  acpaipixa. 

368  Fortasse  eiusdem  Theodosii  7Vcpt  $j[/.sp5N  xal  vuxtmv;  quod  si  ita  est,  «  et  »  delendum 
ac  legendum  arbitror:  Theodosii  Anatolici.  Rece.isetur  quidem  Anatolius  episcopus  Lao- 
dicensis,  qui  de  mathematica  scripsit. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  99 

627.  Item  alium  librum,  scriptum  in  papiro  de  lictera  greca  subtili,  cuius 
nomeu  alias  ignoramus.  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  nigro. 

028.  Item  alium  librum,  scriptum  de  lictera  greca  in  cartis  pecudinis,  in 
quo  continentur  dubitationes  et  solutiones  loice  secundum  Alexandrum  ^9,  an- 
tiquum,  et  non  habet  coperturam.  [Bo.  433] . 

629.  Item  unum  librum,  scriptum  de  lictera  greca  in  papiro,  cuius  nomen      f.  5376 
alias  ignoramus,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  panno  tartarico  croceo  labo- 

rato  ad  compassus  de  serico  rubeo  et  auro  cum  sex  clausoriis  de  serico  for- 
nitis  de  argento. 

Usque  hic  sunt  libri  in  greco,  et  secuntur  aliqui  in  latino. 

630.  Item  unum  inventarium  370  de  bonis  thesauri,  factum  tempore  bone 
memorie  domini  Bonifatii  pape  VIII  sub  anno  domini  millesimo  CCLXXXXV, 
anno  primo  pontificatus  ipsius,  scriptum  de  nota  currenti  in  cartis  pecudinis, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  Item  unum  ciatum,  et  finit  in  penultimo:  et 
IIIIor  veneth,  et  habet  coperturam  de  carta  grossa.  [Cf.  n.  488] . 

631.  Item  quendam  librum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis,  qui  inti- 
tulatur  in  principio  post  capitula:  Incipit  liber  moralium  secundum  magi- 
sirum  Stephanum  ^71  Cantuariensem  archiepiscopum,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  fructum,  et  finit  in  penultimo :  sed  de  quo  dicit,  et  habet  quaternos 
dissimiles  et  coperturam  de  corio  laborato. 

632.  Item  unum  librum  quasi  novum  versificatum,  qui  incipit :  Bella  per 
emathios  plus  quam  civilia  campos,  et  finit  in  penultimo :  Nec  piger  ignis 
erat  per  stupea  vincula  per  que,  et  est  in  tabulis  cohopertis  de  corio  rubeo 
cum  uno  clausorio. 

633.  Item  unum  librum  Pantegni  ™  de  medicina,  scriptum  de  subtili  nota 
in  cartis  pecudinis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  cionem  eiusdem,  et  finit  in 
penultimo:  diarria  diuturna,  et  habet  coperturam  de  corio.  [Be.  120]. 

634.  Item  unum  modicum  librum,  combustum  ex  una  parte  in  marginibus, 
in  quo  continentur  aliqui  sermones  dominicales,  et  feriales. 

635.  Item  alium  librum  parvum  et  vilem  de  sermonibus,  de  subtilissima 
nota  scriptum,  et  habet  coperturam  de  pelle  vitulina  pilosa  foderata  de  gen- 
dado  rubeo. 

636.  Item  ynnarium,  scriptum  de  bona  lictera  in  cartis  pecudinis,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  noctem,  et  finit  in  penultimo:  unus  amen,  et  habet 
coperturam  de  carta  pecudina. 

637.  Item  librum  decretalium  antiquarum,  scriptum  de  subtili  nota  in 
cartis  edinis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  Spiritus  Sanctus,  et  finit  in  pe- 


369  Aphrodisiensis. 
3,0  Vide  paullo  ante  p.  6  uot.   10. 
^71  Langton. 

372  Isaac   Iudaei   interprete  Constautiiio  Africano,    vide  Wustenfeld,  Die   Ueberset- 
zungen  arabischer  Werke  in  das  Lateinische  seit  dem  XI.  lh.  p.  12s. 


100  PARS    I    —   DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

nultimo:  si  contemplus,  et  habet  unam  tabulam  fractam  et  aliam  integram,  et 
habet  aliqua  notabilia  scripta  in  marginibus. 

638.  Item  unam  summam  domini  Bonaguide  ^73  super  officio  advocationis 
in  foro  ecclesie,  scriptam  de  subtili  nota  in  papiro,  que  incipit  in  secundo 
folio :  tenendum  est,  et  finit  in  penultimo :  per  istam  autem,  et  habet  coper- 
turam  de  corio  rubeo. 

639.  Item  quendam  modicum  libellum  iudiciarium  magistri  Bartholomei  ™, 
scriptum  de  subtili  nota  in  cartis  pecudinis.  qui  incipit  in  secundo  folio:  qicia 
in  omni,  et  finit  in  penultimo:  non  audilur  in  foro,  et  habet  coperturam 
de  carta  pecudina. 

640.  Item  librum  institutionum,  scriptum  de  bona  lictera  in  textu  et  in 
glosa  in  cartis  edinis,  qui  incipit  in  textu  in  secundo  folio :  pertinel,  et  finit 
in  penultimo:  agro  parlem,  et  non  habet  coperturam. 

f.  538a  641.  Item  septem  quaternos  dissolutos  in  magno  volumine  sexti  libri  de- 

cretalium,  scriptos  de  bona  lictera  in  textu  et  in  glosa,  qui  incipiunt  in  textu 
in  secundo  folio :  te  publica,  et  finiunt  in  penultimo :  dispensatio,  et  non  habent 
coperturam. 

642.  Iteni  alios  septem  quaternos  sexti  libri  decretalium,  scriptos  de  bona 
nota  in  textu  et  in  glosa  in  cartis  edinis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  super 
diversis,  et  finiunt  in  penultimo :  expedire  jinito,  et  non  sunt  ligati  et  in  fine 
ultimi  quaterni  sunt  duo  folia,  in  quibus  nichil  est  scriptum,  et  non  habent 
coperturam. 

643.  Item  sex  quaternos  in  magno  volumine,  scriptos  de  bona  nota  in 
cartis  edinis,  in  quibus  continentur  postille  magistri  Bfernardij  Compostellani, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  si  in  proposito  suo,  et  finiunt  in  penultimo: 
expecfat,  et  non  sunt  ligati  nec  habent  coperturam.  [Bo.  38LJ. 

644.  Item  aliquos  quaternos  diversarum  formarum  et  licterarum  in  cartis 
pecudinis  edinis  et  bambacinis  de  diversis  materiis  simul  ligatos  cum  cordula. 

645.  Item  tres  cofinos  plenos  de  cartapellis,  actis,  instrumentis,  privilegiis 
et  aliis  diversis  scripturis,  in  papiro  et  in  cartis. 

[Predicti  libri,  quaterni  et  scripture  non  fuerunt  portati 375]. 

Item  invenimus  in  thesauro  et  scripsimus  VIIII  florenos  auri,  XLVIII 
turonenses  grossos  argenti  et  in  aliis  minutis  monetis  valorem  IIIIor  librarum 
et  X  solidorum  cortonensium  et  in  quadam  alia  minuta  moneta  alamanica  de 
argento  usque  ad  valorem  sex  turonensium  grossorum  argenti. 

Item  duo  frigia  pro  amictis,  in  uno  quorum  sunt  sex  balatia,  sex  saphiri 
orientales  et  una  pulcra  turchesia  in  medio,  omnes  incastonati  de  auro,  et 
sunt  ibi  XII  medie  figure  sanctorum  in  compassibus  quadrangulatis  de  auro, 
et  totum  est  circumdatum  perlis  grossis  et  minutis  et  est  foderatum  de  qen- 
dado  croceo.  In  alio  vero  frigio  sunt  XI  compassus  quadrangulati  de  perlis 

373  Aretini. 

371  Brixiensis. 

375  Haec  in  margine  alia  antiqua  manu  adscripta;  vide  huius  voluminis  p.  15. 


NiAR  2  2  13 


■ 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311  101 

communibus  et  per  girum  habet  duos  filos  de  perlis  et  est  foderatum  de  cen- 
dado  croceo.  In  alio  vero  frigio  sunt  XI  compassus  quadrangulati  de  perlis 
communibus  et  per  girum  habet  duos  filos  de  periis  et  est  foderatum  de  qen- 
dado  rubeo;  ponderant  ambo  unam  libram  et  sunt  simul  ligati. 

Item  unum  vas  ad  modum  beclierii  de  cristallo  cum  pede  de  argento  deau- 
rato  et  habet  in  canulo  nodum  grossum,  ponderis  unius  libre  et  V  unciarum. 

Item  quedam  fragmenta  multorum  paramentorum,  inter  que  sunt  aliqua 
caputia  pluvialium,  pognalia,  camisum,  aliqua  frigia  et  aliqua  apenditia  mi- 
trarum  cum  multis  perlis  grossis  et  minutis,  ponderis  totum  trium  librarum 
et  decem  unciarum,  et  est  ligatum  simul. 

Item  unum  frigium  in  duobus  frustis,  laboratum  de  auro  filato  in  campo 
viridi,  in  quo  sunt  XXXIIIIor  granati  incastonati  in  auro  in  compassibus  de 
perlis  grossis  cum  III  Ior  exmeraldulis  parvis  incastonatis  in  auro  circa  quem- 
libet  granatum;  et  habet  aliquos  compassus  maiores  de  aliis  perlis  minoribus 
per  totum.  —  Item  unum  frigium  amictus,  in  quo  sunt  multi  lapides  diver- 
sorum  colorum  incastonati  in  argento  deaurato,  et  per  totum  sunt  compassus 
de  perlis,  et  est  foderatum  de  gendado  violaceo.  —  Item  octo  frusta  frigiorum 
ad  ponendum  circa  humeros  camisii,  laborata  de  perlis  et  de  auro  tractitio, 
quorum  aliqua  sunt  foderata  et  aliqua  non,  ponderis  totum  IIIIor  librarum 
et  duarum  unciarum,  et  est  ligatum  totum  cum  modico  de  frigio  anglicano. 

Item  duas  ligatias  parvas  de  auro  filato,  inter  quas  sunt  alique  mataselle      f.538& 
de  argento  filato,  ponderis  totum  IIII01'  unciarum  et  trium  quartorum. 

Item  duas  strepas  de  argento,  unum  pectorale,  unum  cingulum  pro  sella 
et  duo  contrapectoralia  de  serico  et  filo  cum  membris  et  guarnituris  de  ar- 
gento  deaurato,  ponderis  totum  decem  librarum,  et  est  ligatum  simul. 

Item  unum  magnum  frustum  de  gona  facta  de  filo  de  argento  cum  ali- 
quibus  membris  exmaltatis  de  argento  deauratis  et  cum  duabus  aliis  conis 
de  serico  integris,  quarum  una  est  de  serico  rubeo  guarnita  de  argento,  et 
alia  est  de  serico  nigro  cum  aliquibus  membris  de  argento  deauratis  et  ali- 
quibus  rosectis  de  osse  inter  dicta  membra,  et  habet  in  fibula  et  pontali 
IIIIor  amatistas  et  duas  cornuolas  cum  VI  perlis,  et  cum  ea  sunt  ligati 
aliqui  butones  de  argento  deaurati.  —  Item  duo  frusta  cone  de  serico  rubeo 
pro  ense  cum  aliquibus  membris  de  argento  deauratis.  —  Item  quanfdamj 
aliam  conam  strictam  fractam  et  antiquam  de  serico  cum  modicis  membris  de 
argento,  ponderis  totum  trium  librarum  et  unius  uncie,  et  est  ligatum  totum 
cum  modica  cordula  rubea. 

Item  unum  magnum  frustum  de  cona  facta  de  filo  et  argento  cum  aliquibus 
membris  exmaltatis  de  argento  deaurato. 

Item  quedam  cornua  serpentium  cum  aliquibus  aliis  fragmentis  modicis 
de  argento  deaurato  et  albo,  ponderis  unius  libre  et  VIIII  unciarum,  et  est 
ligatum  in  panno  suriani  albi. 

Item  obmisimus  ad  describendum  et  videndum  ea,  que  sunt  in  cameris 
dominorum  Bonifatii  et  Benedicti  sumpmorum  pontificum  defunctorum,  pro 
eo  quod  sunt  in  cofinis  sigillatis  sigillo  trium  dominorum   cardinalium,  vide- 


102  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

licet  dominorum  Theodoritii  olim  episcopi  Penestrini  sive  Civitatis  Papalis, 
Roberti  quondam  tituli  sancte  Potentiane  presbyteri  cardinalis  et  Iacobi  sancti 
Georgii  ad  Velum  Aureum  dyaconi  cardinalis  et  Iohannis  de  Penestra  olim 
domini  Pape  camerarii  nec  non  et  magistri  Michaelis  de  Encra  canonici 
Ambianensis  tunc  custodis  rerum  et  bonorum  dictarum  camerarum,  ad  que 
noluimus  manus  apponere  nec  ipsos  cofinos  aperire  sine  spetiali  mandato  do- 
mini  nostri  pape  vel  camerarii  ipsius  de  mandato  et  conscientia  ipsius  domini 
nostri  ei  facto. 

Item  restant  ad  scribendum  reliquie,  quas  obmisimus  propter  ipsarum 
reverentiam  usque  ad  portationem. 

Item  non  scripsimus  ea,  que  sunt  in  camera,  quam  consuevit  tenere  do- 
minus  camerarius ;  quia  longum  esset  illa  per  singula  conscribere,  cum  sint  ibi 
regestra  (!)  multorum  summorum  pontificum  cum  multis  libris  sive  quaternis 
et  cartularis  de  papiro  offitialium,  qui  fuerunt  pro  tempore  in  offitiis  plurium 
dominorum  summorum  pontificum.  Sunt  etiam  ibi  multi  libri  et  rationes  decime 
de  multis  temporibus;  sunt  etiam  multa  acta  et  munimenta  causarum,  que  ven- 
tilabantur  coram  auditore  camere  cum  multis  aliis  iuribus  romane  ecclesie, 
que  omnia  consistunt  in  saccis  et  scrineis,  prout  dimissa  fuerunt.  Sunt  etiam 
in  dicta  camera  aliqua  tapetia  fracta  parum  valentia  cum  aliquibus  cortinis 
fractis.  Sunt  etiam  decem  baliste  parum  valentes  cum  aliquibus  scutis  anti- 
quis  et  cum  aliis  massaritiis  sive  supellectilibus  coquine  et  cellarii  sive  bu- 
ticularie,  parvi  valoris,  que  consueverunt  offitiales  tenere,  e  quibus  omnibus, 
prout  nobis  mandabitur,  parati  sumus  facere,  prout  vestre  paternitati  vide- 
bitur  expedire.  Et  de  istis  etiam  sciunt  clerici  camere  plenarie  veritatem, 
quia,  quando  portabantur  de  una  terra  ad  aliam,  non  sufficiebant  sexaginta 
salmerii  pro  predictis  portandis. 

Adiungo  ex  reliquis  recensionibus  codices,  qui  in  Perusina  aut 
omnino  exciderunt  aut  minus  accurate  sunt  descripti ;  ac  pri- 
mum  quidem: 

1.  ex  indice  an.  1295  sub  Bonifatio  VIII  confecto  (Bo.). 

69.  Item  summam  fratris  Alexandri  super  sententiis. 

70.  Item  tertius   summe  fratris  Alexandri   super   sententiis,  et  incipit: 
Qui  ad  iustitiam. 

71.  Item  tertius  summe  fratris  Alexandri  super  sententiis,  qui  incipit: 
Tota  christiane  fidei  disciplina. 

72.  Item  quartus  summe  fratris  Alexandri  super  sententiis,  qui  incipit : 
Domine  Ihesu  Christe. 

83.  Item  liber  magnus  epistolarum  sancti  Gregorii,  qui  incipit:  Credo 
in  unum  deum.  [Be.  55,  58  376/. 

376  Be.  55.  Itera  librum  epistole  Gregorii  pape  ad  episcopum  Tarominutanum. 

Be.  58.  ltem  librum  epistole  beati  Gregorii  ad  Alexandrum  episcopum  sedis  Faliensis. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI  1311  103 

178.  Item  liber  Bernardi  ad  Eugenium  et  confessionum  Augustini,  in  uno 
volumine.  [Be.  75] . 

181.  Item  liber  I.  (?)  de  romana  ecclesia  secundum  rectam  lineam,  qui 
incipit:  Anima  mea  desideramt. 

182.  Item  antiquus  liber  parvus,  qui  intitulatur,  qui  incipit  m  de  VII 
miraculis  mundi  378. 

189.  Item  liber  causarum  universalium,  qui  incipit:  Perfecta  consideraiio, 
et  quedam  epistola,  que  dirigitur  Neroni. 

196.  Item  liber  domini  Innocentii  de  miseria  conditionis  humane  et  de 
tippo  legalium  indumentorum  et  de  omnibus,  que  spectant  ad  officium  misse  et 
hymnarium  glosatum  et  cura  equorum  ^79  in  eodern  volumine.  [Be.  367  mJ. 

204.  Item  liber  Augustini  de  perfectione  iustitie  et  natura  et  gratia  cum 
duabus  epistolis. 

208.  Item  liber  ^81  sompnii  Sipionis  in  Affrica  visi. 

217.  Item  philosophia  Guillelmi  de  Concis. 

219.  Item  sexta  pars  [dej  instabilitione  sacramentorum  et  sacramenta- 
lium  virtutum  ac  operationum  ipsorum  per  viam  probationis. 
principium  deficit.  [Be.  116] . 

221.  Item  distinctiones  Alani  secundum  alphabetum  m. 

225.  Item  oda  Bonifacii  Veronensis  ad  Ioannem  m  papam. 

228.  Item   liber  Petri  Aldefunssi,  qui  appellatur:  Clericalis   disciplina. 

230.  Item  liber  moralis  secundum  magistrum  Stephanum  Cantuariensem 
archiepiscopum  super  veteri  testamento  et  aliqui  sermones.  [Be.  167  ^84/. 

232.  Item  tractatus  ^85  de  morte,  qui  incipit:  Dum  propriam  imperi- 
tiam.   [Be.  357]. 

233.  [Item  liber  Iohannis  Chrysostomi  ^80],  qui  incipit:  Quis  dabit  capiti. 
240.  Item  rethorica  moralis  de  officiis  membrorum  humani  corporis,  que 

incipit:  Sancte  Deus  ly. 

247.  Item  liber  Palladii  de  agricultura. 


377  Sic!  -  Fortasse:  Qui  intitulatur:  Incipit  de    VII  miraculis  mundi. 

378  Fortasse  Solini. 

379  Ms.  eorum. 

380  Be.  367.  ltem  quendam  alium  librum  similiter  de  miseria  conditionis  humane  et 
tractatum  de  sex  ordinibus  clericorum  et  innos  glosatos  et  quendam  alium  tractatum  in 
fine  de  malescachia  equorum  cum  postibus  et  pelle  rubea  laborata.  —  Vide  paullo  ante 
p.  72,  n.  388. 

381  Macrobii. 

382  Vide  Migne,  PP.  LaL,  t.  210,  c.  6865. 

383  p,-ocul  dubio  Ioannes  XXI;  cf.  de  Bonifacio  Archivio  Storico  Italiano,  serie  I, 
tom.  16,  la  parte,  pp.  XII,  1  s. 

384  Adiungit:  cum  corio  nir/ro. 

385  Gilberti  de  Tornaco,  ord.  min. 

386  Haec  verba  desumpsi  ex  cod.  Parisiensi,  cum  in  codice  Tabularii  Vatic.  huini- 
ditate  evanuerint.  —  Indicatur  adhortatio  ad  Theodorum  lapsum;  Migne,  PP.  Gr.,  t.  47, 
c.  2775. 


104  PARS    I   —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

250.  Item  liber  de  rememoratione  constitutionis  corporis  celestis.  [Cf. 
Be.  505]. 

256.  Item  epistola  ad  Innocentium  III I,  que  incipit:  In  Christo  Ihesu 
pie  Marie  filio. 

258.  Item  quidam  liber  cum  tabulis  rubeis,  in  quo  tractatur  de  ludo  scac- 
corum,  et  est  ibidem  designata  tota  terra  promissionis  in  quodam  panno. 

284.  Item  liber  de  vita  cuiusdam  sancti,  qui  fuit  episcopus  Tholosanus. 

287.  Item  unus  quadernus  de  ystoria  ^87  sanctissime  trinitatis  cum  nota 
quadra.  [Be.  391]. 

298.  Item  liber,  in  quo  sunt  XL  omelie  beati  Gregorii. 

305.  Item  liber  fratris  Nicole  Mangiacoge  ^88,  in  quo  redditur  ratio  de 
vigiliis  matutinis  et  missis  nativitatum  et  multorum  aliorum  dierum  et  de 
missis  in  locis  stationum. 

30G.  Item  unus  liber,   qui  intitulatur:  Excertum  de  ordine  romano. 

307.  Item  quidam  quaternus,  qui  intitulatur:  Excerta  Pollitici  a  presbi- 
tero  Benedicto  compositi  de  ordinibus  romanis  -  et  dignitatibus  urbis  et 
sacri  palatii  ^89. 

308.  Item  quidam  quaternus,  in  quo  est  electio,  intronigatio ,  coronatio 
et  alia,  que  summi  pontifices  certis  diebus  facere  debent. 

309.  Item  quidam  quaternus  de  tribus  cartis,  in  quo  est,  quomodo  summus 
pontifex  eligi  debet  et  sive  eligatur  in  Urbe  seu  electus  et  consecratus,  vel 
electus  et  non  consecratus  ad  Urbem  accedat,  quid  faciendum  sit 389a. 

317.  Item  liber  topicorum  Boetii.  [Be.  171]. 

318.  Item  Papias  de  naturis  bestiarum,  in  uno  volumine. 

323.  Item  alius  liber  Ieronimi  ad  Damassum  de  gestis  sanctorum  ponti- 
ficum.  [Be.  295  m]. 

331.  Item  liber  de  statu  terre  orientalis  391. 

332.  Item  liber  392  de  statu  Hibernie  et  de  penis  omnium  decedentium 
in  peccatis  mortalibus. 

335.  Item  liber,  in  quo  est  tractatus  contra  hereticos  Ad\gen[sesJ  393. 
344.  Item  unus  quaternus,  in  quo  describuntur  signa,  sub  quibus  homines 
nati  habere  debeant  in  vita. 

348.  Item  V  quaterni,  qui  tractant  de  sole  et  luna  per  versus. 


387  Fortasse  officium,  quod  ante  aliquot  annos  composuerat  Ioannes  Peckham,  ord.  min. 

388  Nicolaus  Maniacutius,  eanonic.  regular.  s.  Aug.  Lateran.  c.   1180. 

389  Vide  Mabillon-Germain,  Museum  italicum.  Lutetiae  Par.  1724,  II,  118s. 

389 a  Leguntur  haec  (excerpta  ex  ordine  romano,  cf.  n.  306)  in  aliquibus  codicibus 
manu  scriptis  libri  censuum;  vide  Mabillon  -  Germain,  1.  c.  II,  167,  210s  et  P.  Fabre, 
Melanr/es  oVarcheologie  et  oVhisloire,  tom.  III  (1883),  pp.  328  s. 

390  Be.  295.  Item  librum  Ieromini  super  ecclesiasticam  ystoriam,  cum  postibus  et 
corio  rubeo. 

391  Fortasse  Fretelli. 

39*   GlRALDI    CAMBRENSIS. 

393  Fortasse:  Albigenses. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA    ANNI    1311  105 

351.  Item  unus  quaternus  de  disputationibus  hereticorum  et  catolicorura. 
[Be.  294  3W/. 

355.  Item  quidam  liber  antiquus  de  lictera  Beneventana.  [Cf.  paullo 
ante  p.  83,  n.  499]. 

357.  Item  tres  quaterni,  ubi  continentur  acta  in  concilio  Lugdunensi. 
[Be.  242,  362,  374/. 

416.  Item  unus  rotulus  de  carta,  in  quo  sunt  descripte  generationes  ve- 
teris  testamenti  a  Christo  usque  Euticianum  papam  et  Tacitum  imperatorem. 

2.  Ex  indice  Assisiensi  an.  1327  iussu  Ioannis  XXII  conscripto.  (Io.) 

22.  Item  XV  sexterni  de  libro  ethicorum,  extimationis  flor.  II. 

41.  Liber  Augustini  de  verbis  domini,  extimatus  flor.  II.  [Be.  67]. 

44.  Liber  retractationum  confessionum  sancti  Augustini ,  extimatus 
flor.  II  395.  [Be.  75]. 

112.  Liber  Hugonis  de  sancto  Victore  de  sacramentis,  extimationis 
medii  flor. 

116.  Liber  Clementis  cum  istoriis  Apollonii,  extimatus  flor.  I. 

124.  Origenes  super  vetus  testamentum,  extimatus  flor.  III. 

165.  Ysidorus  de  ordine  et  habitu  patrum  cum  aliis  cronicis,  extimatus 
flor.  I.  [Be.  246  m]. 

166.  Questiones  de  malo  sancti  Thome,  extimate  flor.  I.  [Be.  59  397/. 

223.  Cronica  Albini  398. 

224.  Liber  Porfirii. 


394  Be.  394.  Item  aliud  libellum  hereticorum  et  catholicorum  de  disputatione  fidei. 

395  Cf.  paullo  ante  Bo.  178. 

396  Be.  246.  Item  quendam  alium  librum  in  carta  pecudina  cum  postibus  et  intitulatum 
Liber  Isidori  de  ortu  et  obitu  patrum. 

397  Be.  59.  Item  librum  questionis  de  malo:  utrum  malum  sit  aliquid,  cum  postibus 
et  corio  viridi. 

398  De  «  collectaueis  Albini  scolaris,  »  vide  Stevenson  in  Archivio  della  societd  llo- 
mana  di  storia  Patria,  tom.  VIII,  (1885)  pp.  357 5.  et  P.  Fabre,  in  Melanges  d'archeologie 
et  d'histoire,  tom.  III  (1883),  pp.  328-372  et  Denifle-Ehrle,  Archiu,  I,  312.  —  Asservatur 
nunc  in  Bibliotheca  Vaticana  cod.  Ottobon.  1057.  Is  anno  1339  Assisio  Avenionem  trans- 
latus  est.  In  indice  enim  librorum  tunc  transmissorum,  quem  paullo  ante  (p.  23)  vulgavi, 
ita  recensetur,  ut  prima  et  ultima  verba  secundi  et  penultimi  folii  referantur;  ex  quibus 
illa  in  codicem  Ottobonianum  accuratissime  conveniunt,  haec  vero  plane  ab  eo  discrepant. 
Quare  in  calce  libri  aliqua  folia  avulsa  esse  arbitror.  —  De  hoc  codice  Galletti,  Memorie 
per  servire  alla  storia  del  card.  Dom.  Pass;onei,  Roma,  1762,  p.  232  haec  narrat:  «  Quando 
poi  mori  in  Firenze  il  barone  Filippo  de  Stosch  (1757)  celebre  antiquario,  che  aveva  una 
copiosa  raccolta  di  manoscritti,  il  nostro  cardinale  procuro  di  farne  interamente  1'acquisto 
per  la  Vaticana,  ove  ora  sono  riposti.  Fra  questi  codici  Stosciani  e  bene  insigne  quello 
membranaceo  scritto  nel  secolo  duodecimo  da  un  certo  Albino.  »  Cacterum  hic  obiter  noto, 
codicem,  qui  cum  reliquis  libris  et  scriptis  eius,  quem  modo  dixi,  cardinalis  post  eius  mortem 
Galletio  excutiendus  relictus  erat,  paullo  post  cum  eisdem  scriptis  non  in  Vaticanam,  quae 
proprie  sic  appellatur,  sed  in  Ottobonianam  esse  illatum.  —  Denique  qua  rationo  insignis 
hic  codex  Avenionc  ad  manus  illius  antiquarii  sit  dilapsus,  omnino  ignoro. 


106  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


3.  Ex  indice  Assisiensi  anni  1339  sub  Benedicto  XII.  (Be.) 

3.  Item   librum   sexti   domini  Hugnnis  Terdonensis,  cum   postibus   et 
corio  albo. 

4.  Item  sermones  Bernardi,  sine  postibus,  super  Cantica  Canticorum. 
8.  Item  expositiones  Bede  super  parabolis  Salomonis. 

21.  Item  extractiones  librorum  beati  Augustini  de  civitate  dei  et  que- 
dam  alia. 

36.  Item  quendam  alium  librum  pulcrum,  cum  postibus  et  corio  nigro,  in 
quo  sunt  passiones  sanctorum. 

39.  Item  quendam  tractatum  3"  Gallensis  communiloquii,  videlicet  partem 
primam,  incipit:  Et  quoniam  respublica. 

57.  Item  librum  soniorum  Iob,  sine  postibus, 
71.  Item  librum  glossarum  Iohannicti  400  magistri  Mauri  401. 
101.  Item  librum  Marie  de  Peschio. 

110.  Item  in  eodem  cofino  librum  Augustini  pro  cura  agenda  pro  mortuis. 
126.  Item  librum  Senece  ad  Lucillum  de  naturalibus  questionibus  et  plu- 
rimos  alios  libros  eiusdem. 

158.  Item  librum  beati  Augustini  de  trinitate,  in  dicta  carta  cum  postibus 
et  corio  albo.  [Io.  167  mj. 

164.  Item  librum  de  significationibus  et  significatis  tam  universalis  crea- 
ture  quam  totius  sacre  scripture,  in  dicta  carta  cum  postibus. 
170.  Item  librum  Lucani  Obete  403. 

174.  Item  quendam  vilem  librum,  in  quo  sunt  quedam  questiones  naturales. 
185.  Item  Ovidium,    Claudianum,  Lucanum,    rectoricam  Tulii,  Anticlau- 
dianum. 

227.  Item  invenerunt  in  quodam  cofino  rubeo  tria  volumina  in  carta  pe- 
cudina  sine  postibus,  in  primo  quorum  est  consilium  Calcedonense,  in  secundo 
Ephesinum,  in  tertio  Nicenum  flo.  117  mJ. 

231.  Item  quendam  alium  librum  in  carta  pecudina,  ubi  sunt  epistole  Aurelii 
Cartaginensis  archiepiscopi  ad  Damasium  papam  de  canonibus  apostolorum. 

238.  Item  quendam  alium  librum  in  carta  pecudina,  intitulatum:  Liber 
Panteonis,  factum  per  Gottifredum  de  Viterbio.  [Bo.  324] . 

239.  Item  quendam  librum  parvum,  ubi  continetur  ystoria  405  Francorum, 
qui  ceperunt  Ierusalem. 

399  Ioannis. 

400  Commentatus  est  quandam  «  isagogam  »  ad  Galenum  aliaque  scripta  medicorum ; 
vide  cod.  293,  n.  13s.  Collegii  Corporis  Christi  Oxoniensis. 

401  Eum  putem  esse  Maurum  Salernitanum ;  vide  Oxonii  cod.  173,  n.  3.  Collegii  B.  Ma- 

RIAE     MAGDALENAE. 

402  Adiungit:  extimatus  flor.  II. 

403  Fortasse:  poete. 

404  Io.   117.  Liber  consiliorum  antiquorum,  nullius  extimationis. 

405  Sic  inscripti    sunt    libelli    Roberti    monachi,    Fulcherii   Carnotensis   et    Anonymi 

COd.   882  BlBLIOTHECAE    DUACENSIS. 


CAP.    III    —    RECENSIO    PERUSINA   ANNI    1311 


242.  Item  quasdara  constitutiones  legatorum  et  relationes  et  puncta  red- 
dita  per  prelatos  in  consilio  Lugdinensi  de  Gregorio  papa.  [Cf  n.  362,  374; 
Bo.  357]. 

245.  Item  constitutiones  Octonis  legati  in  Anglia,  factas  in  concilio  pro- 
vinciali  m. 

247.  Item  alios  tres  Hbros  cum  postibus  intitulatos :  Incipit  epistola  epi- 
scopi  Carpentoratensis  lu7  ad  comitem  Pictavie  et  Tolose.  [Io.  208  mj . 

256.  Item  quoddam  rotulum  de  carta  pecudina,  in  quo  est  exemplum 
seu  transcriptum  constitut /orim/  factorum  in  consilio  Viennensi  per  G[ail- 
lelmum]  m  archiepiscopum  Viennensem. 

308.  Item  librum  parvulura  intitulatum  ad  dominum  papam  Bonifatium. 

336.  Item  decretales  domini  Innocentii  pape  III  cum  apparatu  Ioannis  409a. 
[Cf.  Be.  340]. 

362.  Item  quendam  fasciculum,  ubi  sunt  quidam  sermones  et  quidam  alii 
sermones  consilii  41°  tempore  domini  Gregorii  pape  X.  [Cf.  n.  242] . 

369.  Item  tres  Hbellos,  in  quibus  continentur  successiones  sive  promo- 
tiones  sanctorum  patrum  Bonifatii  et  Nicolai. 

370.  Item  quendam  alium  libellum  seu  appostrofam  ad  dominum  Bene- 
dictum  diaconum  cardinalem. 

371.  Item  quendam  ad  Bonifatium  papam. 

372.  Item  quendam  libellum  factum  contra  Colu/w/nenses. 

373.  Item  quatuor  libellos  in  vulgari,  videlicet  unum  in  latino,  duos  in 
gallico  et  alium  in  occana. 

374.  Item  quendam  librum  in  carta  bombicina,  scriptum  de  Hctera  cu- 
riali,  ubi  multe  lictere  continentur  misse  ad  regem  Francie  per  Fredericum 
super  sententia  depositionis  late  in  eum  per  papam  et  cardinales  in  concilio 
Lugdunensi. 

381.  Item  alium  libellum  411  continentem  vitam  beati  Ludovici  regis  Fran- 
chorum. 

382,  Item  alium  libellum  de  vita  beati  Thome  martiris. 

384.  Itera  libellum  imperfectum  412  de  actibus  et  gestis  beati  Ludovici  regis 
Francorum  factis  ultra  mare ;  item  multa  instrumenta  de  miraculis  suis. 
386.  Item  libellum  sive  librum  de  vita  sancti  Floscelli. 


406  Londinii  an.  1237. 

407  Ms.  Carpentoritensis. 

408  Epistola  cpiscopi  Carpentonasensis,  extimata  flor.  I. 

409  Videtur  indicari  concilium  provinciale  a  Guilelmo  de  Valentia  (1283-1305)  an.  1289 
celebratum;  vide  Labbe-Mansi,  Collectio  Conciliorurn  XXIV,  1063. 

409 *  Ioannis  Gallensis,  vide  Schulte,  Geschichte  der  Quellen  und  Litteratur  des  canon. 
Rechts,  I,  189. 

410  Lugdunensis,  an.  1274. 

411  Arbitror  esse  Gaufridi  de  Bello  Loco,  ord.  praed.;  cf.  paullo  post  n.  384  supple- 
mentum  vitae  a  Gaufrido  scriptae. 

414  Guilelmi  Carnotensis,  ord.  praed. 


108  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

387.  Item  quendam  rotulum,  in  quo  continetur  relatio  miraculorum  Ade- 
marii  Vineonensis  episcopi. 

388.  Item  quendam  alium  libellum  parvum  de  regula  sancti  Benedicti 
abbatis. 

392.  Item  alium  libellum  compositum  per  patrem  Tobiam, 

395.  Item  aliud  libellum  de  iuribus  413  anime. 

402.  Item  alium  libellum  compositum  a  Bencevene  de  Spoleto  super 
arte  notarie. 

413.  Item  quedam  dictamina  ad  Bonifatium  papam. 

417.  Item  duos  sexternos  de  repertorio  magistri  Guillelmi  Durantis. 

421.  Item  libellos  magistrorum  Iohannis  de  Deo  et  Tancredi. 

430.  Item  quendam  librum  satis  pulcrum  intitulatum :  Rationale  dioi- 
norum  officiorum,  copertum  de  corio  rubeo. 


413  Legendum  puto:  viribus.  —  Sic  inscribitur  altera  pars  summae  de  anima  Ioannis 

DE    RUPELLA. 


INDEX 


AUCTORUM  ET  LIBRORUM  INSCRIPTIONIBUS  CARENTIUM 
BIBLIOTHECAE  BONIFATIANE  * 


Aboali,  v.  Avicenna. 
Adegarius,  v.  Eduardus. 
Ademarus  (s.)  miracula,  Be.  387. 
Adhorlationes    ad   monachos ,    v.    Cas- 

sianus.  ^x14 

Aegidius  de  Columria  in  1  SenL,  212;- 

de  renunt.  papae,  122;  -   de  potestate 

papae,  89;  --de  erud.  principum,  5P>: 
Aegidius  de  Puscarariis  de  ord.  iud.,  137. 
Aetates  septem  mundi,  357. 
Alanus  de  arte  praed.,  440,  454 ;  -  An~ 

ticlaudianus ,    586 ;    -    distinctiones , 

Bo.  221. 
Albertanus,  69. 
Albigenses,  Bo.  335. 
Albinus,  Io.  223. 

Alexander  IV  compilatio,  286.  v-W 
Alexander  de  Hales,  Bo.  69-72. 
Alfarabius,  553. 
Algorismus,  581. 
Allegationwn  liber,  Bo.  118. 
Allegoriae  super  5  11.  Moysi,  192. 
Almagestus,  595. 
Ambrosius  (s.)  de  mysteriis,  274;  -prae- 

fationes  66 ;  -  opuscula,  202. 
Andreas  monachus  in  prophetas,  274. 


Anteradensis,  v.   Guillelmus. 

Anticlaudianus,  v.  Alanus. 

Antonius  (s.)  Patav.,  235. 

Apollinaris  Sidonius,  110  not. 

Apollonius,  Io.  116. 

Apologia  pauperum,  v.  s.  Bonaventura. 

Archa  (de)  federis,  450. 

Arcitemus,  580. 

Aristoteles  physica  etc,  588;  -  ethica 
Io.  22 ;  -  de  natura  fluv.  etc,  560. 

Arithmetica,  595. 

Arte  (de)  notaria,  569. 

Arte(de)}wedicandi,v.  Petrus  de  Capua, 
Alanus. 

Arthuri  regis  romantium,  574. 

Astronomia,  595. 

Athanasius  (s.)  c.  Arium  etc,  300. 

Augustinus  (s.)  enchiridion,  92;  -  epist., 
190;  -liber,  209;  -  homilie,  506;  -  c. 
Faustum,  461;  -  de  verbis  dom.,  Io.  41;  - 
confess.,  Bo.  178 ;  -  retract.,  Io.  44 ;  - 
de  trinit.,  Be.  158;  -  de  civ.  dei,  Be.  21;  - 
de  cura  ag.  pro  mortuis,  Be.  110. 

Aurelius  Carthag.,  Be  231. 

Avicenna  philos.,  549;  -  canon,  596. 

Azo,  305,  308,  319,  324. 


*  Per  Bo.  Io.  Be.  significo  libros,  qui  iu  complemento  indicis  Perusini  (pp.  102-108) 
ex  reliquis  annorum  1295,  1327,  1339  referuntur;  vide  paullo  ante  p.  25,  not.  68.  —  Ad- 
iunxi  numeros,  quibus  descriptiones  singulomm  codicum  inscripsi. 


110 


PARS    I    —   DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


Barthol.  Brixiensis,  639. 

Barthol.  de  (rlanvilla,  403  not. 

Beda  (s.),  Bb.  8. 

Bencevene,  de  Spoleto,  Be.  402. 

Benedictus    (s.)    vita,    24;    -    regula, 

Be.  388. 
Benedictus  (Caietani)  diaconus  cardin., 

(Bonifatius  VIII),  Be.  370. 
Benedictus  presb.,  Bo.  307. 
Benedictus  de  Aligniaco,  55. 
Bernardus  (s.)  liber,  189,  209;  -  opusc, 
508;  -  flores,  186;  -  homilie,  437;  - 
de  consider.,  43 ;  -  in  Cantic,  Be.  4 ;  - 
de  diligendo  deo,  189. 
Bernardus  Compostellanus,  139,  643. 
Bernardus  Parmensis  (de  Botone),  136. 
Bernardus  Papiensis  (Faventinus),  340. 
Bituricensis  archiep.  (Simon  de  Bello- 

loco),  5. 
Bituricense  (concil.  an.  1286),  71. 
Boetius   de  consol.  phil.,  570;  -  topic, 

Bo.  317. 
Bonaguida  Aretinus,  638. 
Bonaiutus  de  Casentino,  127. 
Bonaventura  (s.)  apolog.,  123;  -  brevi- 
loq.,  84;  -  sent.,  505,  512;  -  itinerar., 
84  not. 
Bonavitus,  110  not. 
Bonifatius  VIII,  52,  107,  127 ;  Be.  300, 

308,  369,  370,  371,  (372). 
Bonifatius  Veronensis,  Bo.  225. 
Bonizo  Sutrinus,  285. 
Breviloquium  de  virtutibus  sanctorum, 

Bo.  330. 
Brocardica,  308. 

Calcedonense  concilium,  Be.  127. 
Cancellarius    Parisiensis,  v.  Philippus 

de   Greve. 
Cantuariensis  c.  hereticos,  513. 
Carolus  M.  vita,  110. 
Carpentoratensis,  Be.  247. 
Cassianus  de  instit.  monach.,  277. 
Casus  super  sexto,  98. 
Catholicon,  v.  Ioan.  Balbi. 
Causarum  universalium  liber,  Bo.  189. 
Cencius  Camerarius  lib.  cens.,  284,  358; 

cf.  Bo.  308,  309. 


Cicero    rhetorica,   592,    Be.    185;  -  de 

offic,  594. 
Claudianus,  555,  565,  Be.  185. 
Claustro  (de)  corp.  et  anime,  v.  Hugo 

de  Folieto,  Hugo  a  s.   Victore. 
Clemens  (s.)  ep.  ad  Iacob.,  507,  Io.  116. 
Clemens  IV,  532. 
c.  Columnenses,  Be.  413. 
Collectionum  liber,  Bo.  195. 
Compilatio  super  epp.   Pauli,  384. 
Compostellanus  v.  Bernardus. 
Compotus,  581. 
Concilia   v.   Calcedonense ,  Ephesinum, 

Lugdunense,  Nicenum. 
Concordantiae,  72,  242,  524,  525,  526. 
Constantinus  Afric,  143. 
Contentio  boni  et  mali  angeli,  128. 
Corpore  (de)   Christi  offic,  37,  32. 

Damasus  (s.)  epist.  190,  298,  504. 
Decretales  antique,  347. 
Dialectica,  248. 
Dinus,  48,  105. 

Dionysius  Areop.  de  celest.  hier.,  18. 
Distinctiones  decretalium,  328. 
Distinctionum  liber,  374,  v.  Mauritius. 
Distinctiones  in  psalm,  218,  234,  v.  Phil. 

de  Greve. 
Distinctiones  serm.,  229. 
Divisionibus  (de),  73. 
Donatus,  559,  571. 
Durantis,  v.   Guilelmus. 

Ebrardus  de  Bethune,  591. 

Ecmundus  (s.)  vita,  490. 

Eduardus  (s.)  vita,  490. 

Einhardus,  110. 

Elisabetha  (s.)  de  Suevia,  375. 

Elncidarium,  v.  Honorius  Augustod. 

Ephesinum  concilium,  Be.  227. 

Epistole  diversorum,  204. 

Eruditione  (de)  principum,  v.  Aegidius 

de  Columna,   Gilb.  de   Tornaco. 
Etymologiae,  257,  v.  Isidorum. 
Eustachius  (s.)  vita,  286. 
Eutychia.nus  papa,  Bo.  416. 
Expositiones  vocabulorum  biblie,  v.  In- 

terpretationes. 


CONSPECTUS    RECENSIONIS    PERUSINAE 


111 


Faoentinus,  v.  Bernardus,  loannes. 
Festo  (de)  eternitatis,  489. 
Flores  11.  Moysi,  193. 
Floscellus  (s.)  vita,  Bk.  386. 
Fonnularium,  250,  262. 
Franciscus  (s.)  vita,  280. 
Fretellus,  Bo.  333  not. 
Fridericus  II,  constitutiones,  106;  -  lit- 
terae,  Be.  374. 

Galfridus,  v.    Godefridus. 

Galfridus  de  Barro,  81. 

Galfridus  Monmutensis,  141. 

Gallensis,  v.   Ioan. 

Galvanus  de  Levanto,  53,  54,  253. 

Gaufridus  de  Bello  Loco,  vita  s.  Ludi- 

vici  regis,  Be.  381. 
Generationes   V.    T.  usque  ad  Tacitum, 

Bo.  416. 
Georgius  (s.)  490. 
Gerardus  Cremonensis,  553. 
Gerardus  Leodiensis,  424,  535. 
Gesla  imperatorum,  v.   Suetonium. 
Gilbertus   de  Tornaco   epistol.  de  erud. 

princ,  197;  -  de  morte,  Bo.  232. 
Giraldus  Cambrensis,  Bo.,  332. 
Gaufridus  Pictav.,  480. 
Godefridus  Viterb.  Pantheon  Be.  238. 
Godefridus  Vindocin.,  230. 
Gotfredus  de  Trano,  346. 
Graecismus,  v.  Ebrard. 
Graecos  (c),  187,  371. 
Gregorius  (s.)  epist.,  Bo.  83 ;  -  moralia, 

50,  497,  501;  -  sermones,  209;  -  ho- 

milie,  506.,  Bo.  298;  -  excerpta,  111, 

256,  257;  -  dialog.,  403. 
Gregorius  IX,  245 ;  -  regestum,  360. 
Gregorius  X,  137,  286. 
Guido  de  Columna,  278. 
Guido  Faba,  560. 
Guilelmus  de  Alvernia  serm.,  255 ;  -  de 

fide  et  leg.,  Bo.  220. 
Guilelmus  de  s.  Amore,  353,  548. 
Guilelmus  Anteradensis,  419. 
Guilelmus  Autisiodorensis  summa,  83. 
Guilelmus   Carnotensis,  de  s.  Ludovico 

rege.,  Be.  384. 
Guilelmus   de  Conchis  philos.,  Bo.  217. 


Guilelmus  Durantis  repertor.,  Be.  416;- 

ration.,  Be.  430. 
Guilelmus    de    Lugduno    (de    Peraldo) 

serm.,  426;  -  de  virt.,  518,  (523). 
Guilelmus  de  Mandagot,  137,  245. 
Guilelmus  de  Melitona,  264,  273. 
Guiielmus  Paris.  v.  de  Alvernia. 

Henricus  de  Gandavo,  135. 

Henricus  de  Segusia  summa,  245,  342. 

Hereticos  (c.)  ahrenuntiatio,  375 ;  -  con- 

stitutiones,  118;  -  disputationes  here- 

tic,  Bo.  351;  -  v.  c.  Albigenses,  Can- 

tuariensis,   Odo. 
Hieronymus  (s.)  epist.,  190,  298 ;  -  ad  Se- 

necam,  121;  -  de  gestis  pontif.,  Bo.  323. 
Hildebertus  Cenomanensis  epist.,  550. 
Hildegardis  (s.),  62. 
Historia  Britonum,  141;  -  Francorum, 

Be.  239;  -  Hierosolymitana,  119;  -  Ro- 

mana,  111;  -   Toletana,  229;  -   Tro- 

iana,  278. 
Homiliae,  266. 

Honorius  Augustodunensis,  563. 
Hostiensis,  v.  Henricus  de  Segusia. 
Hugo  a  s.  Charo  in  Mt.  Luc,  257;  -  Mt. 

Mr.,  258;  -  Ierem.,  265;  -  Luc,  269; 

-  Is.,  272;  -  Ps  ,  270  not.;  -  Ier.  Ez., 
376 ;  -  Cant.,  379,  398;  -  SaL,  381,  397; 

-  Is.  Ier„  391. 

Hugo  Terdonensis,  Be.  3. 

Hugo  a  s.  Victore  de  sacramentis,  Io. 

112;  -  de  claustro  corp.,  200. 
Hugutio,  96. 

Iacobus  Achoriensis,  119  not. 

Iacobus  Caietani  de  Stefaneschis,  52. 

Iacobus  de  Vitriaco,  de  gestis,  119,  289;  - 
vita  s.  Marie  Oign.,  458;  -  serm.,  240;  - 
(de  statu  terrae  orient.,  Bo.  331  ?  et 
Be.  239). 

Innocentius  III  inps.  poenit.  387;  -  serm., 
382,  444;  -  de  miseria  cond.  hum., 
388,  394,  476;  -  de  sacrificio  missae, 
Bo.  196 ;  -  decretales,  Be.  336. 

Innocentius  IV  constitutiones,  309,  318, 
329 ;  -  apparatus,  332,  345 ;  -  epistola, 
Bo.  256 ;  -  epist.  ad  eum,  Bo.  256. 


112 


PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


Interpretationes  voeabulorum  biblie,  108, 

151,  453. 
Ioannes  VIII  registrum,  499. 
Ioannes  de  Abbatisvilla  serm.  219,  228, 

542 ;  -  in  ps.,  270  not. 
Ioannes  Beleth,  546. 
Ioannes  Burgundus,  138. 
Ioannes  Calonita  (Calybite)  vita,  24. 
Ioannes  (s.)  Chrysost.  homilie,  191,  203;- 

liber,  Bo.  233;  -  de  reparat.  salutis, 

281. 
Ioannes  de  Deo,  Be.  421. 
Ioannes  Faventinus  summa,  334. 
Ioannes  Gallensis  ord.  min.,  Be.  39. 
Ioannes    Gallensis    canonista,   Be.  330 

not. 
Ioannes  (Balbi)  de  Ianua,  45. 
Ioannes  Monachi,  132,  140. 
Ioannes  Peckham,  Bo.  287  not. 
Ioannes  de  Rupella  in  Apoc,  264;  -  de 

vitiis,  523;  -  in   Mt.  Mr.,  380;  -  (de 

anima,  Be.  395?). 
Ioannictius,  Be.  71. 
Iosephus  (Flavius)  antiquitates  282. 
Isaac,  215;  -  canon,  371,  370;  -  Pan- 

tegne,  633. 
Isidorus    (s.)    etymol.,  297,  498;  -  con- 

cilia,  290;  -  de  ortu  patrum,  Io.  105. 

Lambertus  (s.),  historia,  36. 

Langton,  v.  Stephanus. 

Laurentius  de  Aquileia,  564. 

Legende  Ss.,  v.  vite. 

Leo  IX  epist.,  185. 

Liber  metriflc.,  554. 

Libellus  metrific,  00, 

Lingua   gallica  93,  Be.  373;  -  occana 

Be.  373;   -  provencalis  50;  -  vulga- 

ris  574. 
Logica,  511;  -  vetus,  554,  568,  580. 
Lucanus,  Be.  170,  185. 
Ludo  (de)  scaccorum,  Bo.  258. 
Ludovicus  (s.)  rex,  vita  Be.  381,  384;  - 

offc.  16,  80. 
Lugdunense  concilium,  Bo.  357;  Be.  242, 

362,  374. 

Macrobius,  Bo.  208. 


Maria  (b.  V.)  vita,  211,  287,  300;  -  de 
laudibus ,  213,  214,  482;  -  de  ortu, 
Bo.  91.  -  de  miraculis,  210;  -  serm. 
de  laud.,  209,  222. 

Maria  (s.)  Gratiosa,  283. 

Maria  de  Peschio,  Be.  101. 

Martinus  de  Atheca,  G8. 

Martinus  Polonus,  87. 

Martyrologium,  30. 

Mauritius  distinct.,  238;  -  serm.,  406. 

Maurus  Salernitanus,  Be.  71. 

Medicina  (de),  463,  464,  551,  561,  596. 

Miraculis  (de)  septem  mundi,  Bo.  182. 

Moralitates  in  11.  Reg.  etc,  275. 

Musica  (de),  593. 

Nepos  de  Montealbano,  137. 

Neronem  (ad)  epist.  Bo.,  189. 

Nicenum  concilium,  Be.  227. 

Nicolaus  (s.)  vita,  64. 

Nicolaus  IV,  Be.  369. 

Nicolaus  de  Biard,  82,  449. 

Nicolaus  Mangiacoge,  Bo.  305. 

Nota  (in  libris  musicis)  quadra,  Bo.  259s; 
-  quadrata,  Bo.  270,  277,  419 ;  -  ro- 
mana,  13,  28,  40,  22;  -  gallica,  31. 

O(rlandinus),  v.  Rolandinus. 
Odo  legatus  constitut.,  Be.  245. 
0(do)  magister,  c.  heretic,  481. 
Offtciis  (de)  ecclesie  romane,    Bo.  306, 

307,  308. 

Operibus  (de)  divinis,  v.  s.  Hildegardis. 
Ordo  romanus,  199;  -  excerpla,  Bo.  306, 

308,  309. 

Ordine  (de)  iudiciorum,  575;  -  v.  Tan- 
credus,  Aegidius  de  Fuscar. 

Organo  (de),  511. 

Origenes  ih  V.   T.,  Io.  124. 

Orosius,  301. 

Ortu  (de)  et  differ.  [scient]iarum,  v.  Ro- 
bert.  Kilioardby . 

Ovidius,  Be.  185. 

Palladius,  Bo.  247. 
Pantegne,  v.  Isaac  Iudaeus. 
Papias  de  naturis  bestiarum,  Bo.  318. 
Passiones  sanctorum,  Be.  36. 


CONSPECTDS    RECENSIONIS    PEKUSINAE 


113 


Paupertate  (de)  quaestio,  583. 
Persecutores  (c.)  religiosorum,  123, 200;  - 

v.  s.  Bonaventura. 
Petrus  (s.)  sermo  de  fine  mundi,  328. 
Petrus  (s.)  Chrysologus,  502. 
Petrus  Alfunsi,  210,  Bo.  228. 
Petrus  (Collivacinus)  Beneventanus,  337. 
Petrus  Blesensis  epist.,  233;  -  de  ami- 

citia  christ.,  510. 
Petrus  (de  Mora)  de  Capua  de  arteprae- 

dicandi,  232,  427. 
Petrus  Remensis  (Cantor  Paris.)  de  sa- 

cramentis,  544. 
Petrus  Venerab.  de  miraculis  B.  V.,  210. 
Philippus  de  Greve  sermones,  131,  231, 

417,  429;  -  distinctiones,  237. 
Plinius  vita,  290. 
Poenitentiae  speculum,  533;  -  de  fructi- 

bus,  101. 
Porphyrius,  Io.  224. 
Praedicatione   (de)   crucis  c.   Sarrace- 

nos,  253. 
Praepositinus  de  Cremona,  522. 
Principia  decretalium,  484. 
Propositionibus  (de),  372. 
Proprietatibus  (de),  v.  Barth.  de  Glan- 

villa. 

Quaestiones,  disputate  Parisius,  447 ;  - 
logicales,  578;  -  naturales,  Be.  174;  - 
theologicae,  524,  539. 

Raymundus  Abbas  vita,  190. 
Raymundus  (s.  de  Penaforte)  casus,  312;  - 

de  poenitentia,  338,  339. 
Raynaldus  de  Piperno,  120. 
Rebus  (de)  naturalibus,  587. 
Regulis  (de)  iuris,  48. 
Rememoratione  (de)  constitutionis  cor- 

porum  coelestium,  Bo.  250. 
Renuntialione  (de)  pape,  79, 104 ;  -  v.  Ae- 

gidius    de    Columna,    Ioannes   Bur- 

gundus. 
Resurrectione  (de)  /.   Ch.,  102. 
Rhetorica  (de),  595  not. ;  -  moralis,  Bo. 

240. 
Robertus  de  Courson,  251,  517. 
Robertus  Grosseteste  Lincolniensis,  300. 


Robertus  Kilwardby   de  ortu  el  dijf^- 

rentia  scientiarum,  532? 
Rodericus  Ximenez  breviarium  historia- 

rum,  299, 
Rogerus  de  Paronio  practica,  585. 
Rolandinus  Passagierus,  57,  313. 
Rolandus  Cremonensis,  545. 
Romana  (de)  ecclesia,  120. 
Romanorum  gesta,  111. 
Romantium  Arturis  regis,  574;  -  s.  Fran- 

cisci,  291 ;  -  in  provengaii,  50 ;  -  in 

gallico,  93. 

Salomonis  ars,  509. 

Sarracenus,  (c.)  253. 

Seneca,  121 ;  -  epist.  ad  Paulum,  550;  - 

quaestiones  naturales,  Be.  120. 
Sententiarum  libri,  217,  355,  504,  509, 

514,  515. 
Sermones,   85,   94,   95,    124,    188,  220, 

223,   224,   225,   220,   227,   239,   241, 

243,  244,  247,  249,  252,  202,  333,  390, 

400,   401,   404,   405,   407,   408,   409, 

410-417,  420-425,  428,  430  -  437,  439, 

441,  442,  443,  440,  455,  457,  405,  409, 

487,  492,  034,  035. 
Sidonius,  v,  Apollinaris. 
Signa  nativitatis,  Bo.  344. 
Significationis  et  significata  univ.  crea- 

turae,  Be.  104. 
Simon,  v.  Bituricensis. 
Sole  et  luna  (de)  versus,  Bo.  288. 
Solinus,  v.  de  miraculis  septem  mundi, 

Bo.  182. 
Somniorum  (liber)   lob,  Be.  57. 
Speculationis  (liber)   virtutum  et  gra- 

tiarum,  80,  97. 
Statu  (de)  terrae  orientalis,  Bo.  331 ;  - 

Hiberniae,  v.   Giraldus   Cambrenses. 
Stephanus  (s.)  translatio,  279. 
Stephanus  Langton   in  XII  prophetas, 

380;  -  in  Eccl.,  259;  -  liber  moralis, 

Bo.  230. 
Suetonius,  288,  290. 
Summa   de   arte  praedicandi,  418;  de 

arte  notariae,  509;  -  de  casibus,  114;  - 

dictaminis,  203,  590 ;  -  iuris  canonici, 

341 ;  -  de  virtutibus,  529. 


114 


PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


Summula  super  titulis  iuris  civilis , 
326. 

Tacitus  imperator,  Bo.  416. 

Tancredus,  142. 

Testamentum  XII  patriarcharum,  237. 

Themata,  438. 

Tholomaeus  libri,  595. 

Thomas  (s.)  de  Aquino,  summa  theol.,  49; 
-  de  fide  et  spe,  491 ;  -  quaestiones  de 
malo,  Io.  166;  -  sermones,  410;  -  offi- 
cium  corporis  domini,  27,  32. 

Thomas  (s.)  Becket  vita,  Be.  380. 

Thomas  Cisterciensis  in  Cantica,  385. 

Tobias,  Be.  390. 

Tolosani  episcopi  cuiusdam  sancti  vita, 
Bo.  284. 

Tranquillus  v.  Suetonius. 

Transmundus,  403. 

Trinitate  (de  Ss.)  officium,  v.  Ioan.  Pe- 
ckham,  de  Trinitate  summa  et  catho- 
lica  fide,  170,  567. 

Versus  multorwn,  Be.  183. 
Viennensis   archiepiscopi  constitutiones, 

Be.  256. 
Vincentius  Bellovacensis    speculum  na- 

turale,  295;  -  historiale,  293. 
Virgilius,  572. 
Viribus  fde)  animae,  v.  Ioan.  de  Ru- 

pella  ? 
Virtatibus  (de),  529,  539,  543. 
Virtutibus  (de)  et  vitiis,  117. 
Visionibus  (de),  73. 
Vitae  sanctorum,  336,  354. 
Vitiis  (de)  septem  capitalibus,  536,  540, 

541,  573. 

SCRIPTA 
AD  TABULARIUM  S.  SEDIS  SPECTANTIA 

Aegidius  de  Torres  testamentum,  485. 
Alexander   IV     recognitatio    rocharum, 
483. 

Bonifatius  VLTI  laetitia  in  eius  morte, 
78 ;  -  servitia  et  expensae,  130 ;  -  exa- 
minationes  clericorum,  356;  -  de  cruce 


aurea,  365 ;  -  commissio  Leonardo  pa- 
triarchae  Constantinopol.  facta,  367;  - 
inventarium  thesauri,  488,  630;  -  Ia- 
cobus  Caietani  de  Stefaneschis,  52;  - 
de  eius  promotione,  107;  -  constitu- 
tiones  novissimae  additae  Sexto  116; 

-  recepta   Thomae  de  Trevis,  582. 

Camerinensem  (in)  episcopum  inquisi- 
tio,  495. 

Cartularia,  360,  470. 

Clemens  IV  negotia  Siciliae,  115;  -  pro- 
cessus  c.  Manfredum,  460;  -  inqui- 
sitio  in  episcopum  Rutenensem,  467; 

-  in  episcopum  Camerinensem,  495. 

Decimae,  67. 

Epistolae,  204. 

Fesulana  dioc,  v.  Rogerius. 
Firmanum  (in)  episcopum  inquisitio,  471. 
Florentia  hospitale  s.  Mariae  ad  s.  Gal- 
lum,  361. 

Genovefe  (in  s.)  Parisiensis  abbatem  in- 
quisitio,  486. 

Honorius  IV  inventarium  thesauri,  468. 

Ioannes    de   Toledo   causae   communes, 

AIA. 
Insulensis  causa,  493. 
Inventaria  thesauri,  254,  362,  468,  472, 

488,  496,  630,  Be.  coffin.  L  VI,  v.  huius 

voluminis  p.  6,  not.  10. 

Leonardus  Constantinopolitanus  patriar- 
cha,  367. 

Manfredum  (c.)  processus,  460. 

Mariae   (s.)    hospitale    ad    s.    Gallum, 

v.  Florentia. 
Martinus  IV  inventarium  thesauri,  468, 

478. 

Nicolaus  III  inventarium  thes.,  468,472. 
Nicolaus  IV  inventarium  thes.,  362,  468. 


CONSPECTDS    RECENSIONIS    PERUSINAE 


115 


Octavianus  (Ubaldinus)  cardinalis  pro- 
cessus  causarum,  456. 

Parisius,  v.  s.  Genovefa. 

Registrum  mandatorum  curiae,  473. 
Rogerium  (in  abbatem)  monasterii  Val- 

lonensis  dioc.  Fesulanae  inquisitio,  361. 
Rutenensem   (in)   episcopum  inquisitio, 

467,  479. 

Siciliae  negotia,  115;  -  rochae,  483. 

Thomas  de  Trevis  rationes,  582. 
Triventina  dioc,  v.  s.  Vincentii  monast. 

Urbanus  IV  negotia  Siciliae,  115;  - 
causae  communes ,  474;  -  inquisitio 
in  episc.  Rutenen.,  479;  -  quaternus, 
494? 

Venaisinus  comitatus,  359. 
Vincentii   (in  s.)   monasterium   in   Vul- 
turno  Triventinae  dioc.  inquisitio,  99. 

LIBRI  GRAECI 

Anatolicus?  de  sphaeris,  620. 
Ahaagestus  v.  Ptolemaeus. 
Archimenides   rectius  Archimedes,  608, 

612. 
Aristoteles  physica,  610;  -  de  anima,  618; 

praedicamenta,  615. 
Arithmetica,  625. 
Alexander  logica,  628. 

Dionysius  Areopagita  de  coelesti  hierar- 
chia,  599. 

Etymologia,  605,  606. 


Plato  Timaeus,  598;  -  Parmenides,  597. 
Privilegia  et  litterae,  608. 
Ptolomaeus  perspectiva,  608;  -  Alma- 
gestus,  602. 

Simplicius  super  coelo  et  mundo,  601;  -  in 
physicam,  603,  622;  -  in  meteora,  62(5. 
Suidas?  605,  606. 

Themistius  de  anima,  618. 
Theodosius  de  sphaeris,  620. 
Theon  in  Almagestum,  617,  624. 

LIBRI    IURIS 
Autenthica,  304. 

Codex,  260,  320,  321,  344. 
Corpus  iuris  civilis;  302,  303. 

Decretales,  309,  315,  317,  318,  329,  331, 

637. 
Decretum,  316,  330. 
Digestum  novum,  246,  307,  311,  343. 
Digestum  vetus,  323. 

Infortiatum,  304,  310. 
Instituta,  306,  314,  321.  640. 

Sextus,  46,  134,  315.  641,  642. 


Volumen,  322. 


LIBRI 
AD  CAPELLAM  ET  CH0RUM  SPECTANTES 

Antiphonae  aliquae,  toni  et  responsoria, 

584. 
Antiphonarium  nocturnum,  27,  37;  -  no- 

cturnale,  39,  40 ;  -  v.   Graduale. 


Liber,  600,  609,  611,  616,  623,  627,  629.      Benedictiones  episcopales,  42;  -  mensae, 

74 ;  -  altaris,  75. 
Musica  (de),  621.  Breviarium,  1,  2,  3,  13,  167,  169,  510. 

Papias  rectius  Pappus  in  Euclidem,  604.      Conducti,  prosae,  motecta  34,  35. 
Philoponus  in  metaphysicam  613;  -  in 
posteriora,  614.  Diurnale,  179,  328. 


116 


PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 


Epistolare,  163,  168. 
Epistolae  et  evangelia,  349. 
Evangelia  anni,  8. 
Evangelistale,  171. 
Evangelistarium,  180. 

Graduale,   20,  38,  41;  -  Graduale   sive 
antiphonarium  diurnum,  14. 

Hymnarium,  26,  636. 

Lectiones  cum  evangeliis  et  legende  san- 
ctorum,  165. 

Missale,  7,  (21),  146, 166, 173, 178, 183;  - 

manuale,  175. 
Motecta,  34,  35. 

Orationale  ad  modum   missalis,  4,  162, 

177,  182. 
Ordinarium,   10,  11,  327,   348;   -   an- 

tiquum  non  romanum,  402. 
Ordinarium  ad  modum  missalis,  174. 
Ordinarium   sive  pontifieale,  5,  6,  (20), 

32,  161,  172;  -  papale,  25. 
Officia  virginum  et  martyrum,  23;  -  Cor- 

poris   domini,   27,  31;  -  Ss.    Trini- 

tatis,  287  not. 

Prosae  et  sequentiae,  22 ;  -  v.  conducti. 
Psalterium,  9,  15,  113,  147,  150,  164;  - 

romanum,  17,  33,  176,  350;  -  roma- 

num  antiquum,  184. 

Sequentiae,  22. 

Toni,  581;  -  v.  antiphonae. 


LIBRI  SACRAE  SCRIPTURAE 

Biblia,  393,  448,  459 ;  -  in  duobus  volu- 
minibus,  44;  -  portatilis,  70;  -  ma- 
nualis,  149. 

Biblia  quaedam  insignis,  «  glosata,  in- 
terlineata,  scripta  in  littera  bona  »  in 
c.  14  voluminibus,  152-161,  12,  47, 
133,  145,  148. 

Genesis,  148. 

Exodus,  47,  148. 

Leviticus,  47,  148,  152,  389 

Numeri,  152. 

Deuteronomius,  152. 

Paralipomenon,  153. 

Esdra,  125. 

Iob,  43,  268. 

Psalmi,  147,  270,  276,  325,  466. 

Proverbia,  43,  247. 

Ecclesiastes,  43,  133. 

Cantica,  43,  103,  133,  271. 

Sapientiae,  43,  133. 

Ecclesiasticus,  43,  391. 

Isaias,  154. 

Ieremias;  154,  451. 

Treni,  154. 

Machabaeorum,  153,  267. 

Mathaeus,  261,  267. 

Marcus,  12. 

Lucas,  261. 

Ioannes,  12,  129,  267. 

Actus  apost.,  129,  251,  445. 

Epistolae  s.  Pauli,  129,  145,  445. 

Epistolae  Canonicae,  129,  445. 

Apocalypsis,  43,  88,  129,  445. 


CAP.    IV   —    DE    CONFORMATIONE,    ORIGINE,    INTERITU    BIBL.    BONIF.         117 


CAPUT  IV. 

DE  CONFORMATIONE,  ORIGINE,  INTERITU 
BIBLIOTHECAE  BONIFATIANAE 

Qui  recensionem,  quam  modo  vulgavi,  vel  obiter  inspexerit, 
ex  ipso  librorum  numero  perspiciet,  bibliothecam  Bonifatianam 
inter  reliquas  sui  temporis  principem  quendam  locum  obtinuisse. 
Si  enim  res  ex  librorum  indicibus  414,  qui  ad  nos  pervenerunt, 
aestimanda  est,  eam  codicum  copia  a  nulla  (exceptis  Cantuariensi 
Ecclesiae  Christi  41r'  et  Sorbonensi  41°)  superatam    esse    arbitror. 

Verum  etsi  fere  omnes  numero  librorum  vincebat,  plurimis 
tamen  antiquitate  codicum  erat  longe  inferior.  Nec  mirum.  Illae 
enim  in  antiquissimis  monasteriis  et  ecclesiis  cathedralibus,  cum 
his  ipsis  ortae,  longo  multorum  saeculorum  decursu  novis  in  annos 
auctae  sunt  incrementis,  haec  ipso  saeculo  tertio  decimo  primum 
in  curia  est  collecta.  Nam  nihil  haec  Bonifatiana  bibliotheca  cum 
antiquissimo  sedis  apostolicae  scrinio  habet  commune.  Hoc  enim 
Ioannes  Bapt.  de  Rossi  v.  cl.  ea  quam  dixi  commentatione  41, 
omnino  confecisse  videtur:  bibliothecae  Lateranensis  patriarchii 
post  Honorium  III  nullum  plane  vestigium  apparere.  Atque  id  qui- 
dem  de  regestis,  de  tomis  charticiis,  privilegiis,  protocollis,  quae 
propius  ad  tabularium  pertinebant,  certissime  constat.  Haec  enim 
exeunte  saeculo  undecimo  a  Deusdedit  sunt  exscripta;  regesta 
autem  antiquiora  ultimum  ab  Honorio  III  ineunte  saeculo  tertiode- 
cimo  sunt  adhibita.  De  libris  vero,  qui  sanctorum  patrum  ac  theo- 
logorum  scripta  continebant,  sive  de  bibliotheca  Lateranensi,  etiam 


414  Eos  accurate  recensuit  G.  Becker,  Catalogi  bibliothecarum  anfiqui.  Bounae,  1885. 

415  Complexa  est  698  voluniina,  v.  eorum  indicem  in  Edwards,  Memoirs  of  libra- 
ries.  I,  122-235. 

416  In  annotatiuncula  ex  antiquiore  in  indicem  anni  1338  translata  habetur:  «  Anno 
Domini  M<>CC  nonagesimo  fuit  istud  registrum  factum  per  socios  de  domo  de  libris  in 
domo  tunc  inventis,  quorum  numerus  mille  et  decem  et  septem.  »  Vide  Delisle,  Cabinet 
des  manuscrits  de  la  bibliotheque  nationale,  III,  71.  —  Inventario  an.  1338  confecto  re- 
censentur  circiter  1720  volumiaa;  v.  Delisle  1.  c.  II,  180.  Itaque  bibliotheca  «  collegii  /»"'- 
perum  tcolarium  studentium  Parisius  in  theologia  »  omnium,  quarum  iudiccs  habeamus, 
exeunte   saeculo  XIII  fuit  longe  locupletissima. 

4,7  De  origine,  historia,  indicibus  scrinii  et  bibliofhecae  sedis  apostolicae  (in  tom.  I 
recensionis  codicum  Palatinorum  latinorum  bibliothecae  Vaticanae),  p.  XCIs. 


118  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

ante  illud  tempus  omnis  evanuerat  certa  memoria.  Nihilominus 
probabili  coniectura  Ioan.  Bapt.  de  Rossi  statuere  m  videtur,  com- 
muni  interitu  et  archivum  et  bibliothecam  Lateranensis  patriarchii 
fuisse  distracta,  cum  gens  Frangipanorum,  quorum  ea  fortasse 
custodiae  in  turri  chartularia  erant  commissa,  mortuo  Honorio  III 
(an.   1227)  ad  partes  Frederici  II  deficeret. 

Quin  etiam,  haec  ita  evenisse,  suadet  ipsa  quoque  Bonifatianae 
bibliothecae  conformatio.  Talis  enim  est,  qualis  saeculo  tertio 
decimo  brevi  annorum  cursu  colligi  poterat;  ex  quo  certissime 
concluditur,  eo  tempore  destructa  antiqua  Lateranensi,  novam 
in  curia  bibliothecam  fuisse  constituendam. 

Iam  vero  bibliothecam  Bonifatianam  eo,  quo  diximus,  modo 
esse  ortam,  plura  eaque  certissima  demonstrant  argumenta.  — 
Primum  enim,  in  superiore  recensione  ne  unus  quidem  comparet 
liber,  qui  certo  ex  patriarchio  in  Bonifatianam  sit  illatus.  Refe- 
runtur  quidem  plures  inscriptiones,  quibus  aliquorum  codicum 
sedes  priores  indicantur :  duo  ex  ecclesia  s.  Mariae  Novae  prope 
turrim  chartulariam  sitae,  singuli  ex  basilica  Lateranensi,  ex  Ana- 
gniensi  et  Lucensi  s.  Frediani  ecclesiis,  ex  monasterio  Casinensi 
provenerant,  unus  fuerat  Gregorii  de  Genazano  419  thesaurarii 
Bonifatii  VIII  42°.  At  de  scrinio  antiquo  sanctae  sedis  ne  tenue 
quidem  vestigium. 

His  optime  concinit,  quod  rari  sunt  in  bibliotheca  Bonifatiana 
libri  superioribus  saeculis  exarati.  Neque  id  mirum.  Illi  enim 
summo  studio  in  avitis  sedibus  custodiebantur  ac  diris  omnibus 
ii,  qui  eos  inde  removerent,  devovebantur.  Ac  revera  nullus  in  su- 
periori  recensione  describitur  codex  saeculo  undecimo  certo  an- 
tiquior,  pauci  saeculis  undecimo  et  duodecimo  exarati ;  quin  imo 
longe  maior  eorum  pars,  ne  dicam  fere  omnes,  vertente  tertio 
decimo  saeculo  erant  conscripti.  Hi  enim  soli,  cum  apud  librarios 


418  L.  c.  P.  xcvm. 

419  Vide  de  eo  paullo  ante  p.  4,  nota  7. 

420  N.  201  «  Hic  est  liber  sancte  Marie  nove. »  —  N.  461  «  Liber  iste  est  sancte  Marie 
nove  de  Urbe  ».  —  N.  504  «  Hic  liber  est  Lai£r[anensis]  ecclesie,  quicunque  eum  abstulerit 
vel  celaverit  vel  titulum  illum  deleverit,  anatema  sit.  »  —  N.  294  «  est  scriptum  in  prin- 
cipio  dicti  libri,  quod  restituatur  ecclesie  Ananie.  »  —  N.  298  «  Iste  liber  est  ecclesie  sancti 
Fridiani  Lucani.  »  —  N.  499  «  Liber  fratrum  Cassinensium  assignatus  per  Berardum, 
canonicum  basilice  principis  apostolorum,  domino  pape.  »  —  N.  301  «  Iste  liber  est  domini 
Gregorii  de  Gena$ano  domini  pape  thesaurarii.  » 


CAP.    IV    —    DE    CONFORMATIONE,    ORIGINE,    INTERITU    BIBL.    BONIF.        119 

venales  prostarent,  per  privatorum  hominum  manus  et  bibliothecas 
circumferebantur  ac  brevi  tempore  maiori  copia  poterant  congeri. 
Sagacissime  Ioannes  Bapt.  de  Rossi  v.  cl.  notavit  421,  regestum 
Ioannis  VIII  littera  Reneventana  saeculo  undecimo  exaratum, 
anno  1311  ab  auctoribus  lllius  recensionis  «  multum  antiqwwm  > 
habitum  esse.  Praeterea  Codex  quidam  iuris  civilis  4"2  «  multum 
antiquus,  propter  antiquitatem  totum  quasi  deletus  »  et  in  inven- 
tario  anni  1295  psalterium  quoddam  423  «  antiquissimum  »  ap- 
pellantur,  de  quorum  aetate  non  constat.  —  «  Antiqui  »  autem 
vel  «  antiqua  notd  »  exarata  dicuntur  liber  «  Historiae  Schola- 
sticae  »  Petri  Oomestoris  424  f  1179,  alius  Hugutionis  425  f  1210, 
Honorii  Augustodunensis  426  (f  post  1130),  «  Liber  Censuum  427  » 
regnante  Coelestino  III  (1191-1198)  conscriptus,  epistola  quaedam 
Leonis  IX  428  (1048-1054),  quin  etiam  Cartularium  quoddam  In- 
nocentii  IV  (1241-1254)  ac  sermones  s.  Thomae  de  Aquino 
(f  1274)  429.  Quare  hic  haud  raro  libri  antiqui  appellantur,  qui 
crebra  contractatione  usuque  erant  detriti  atque  Kbsoleti.  —  Deinde 
praeter  hos  libros,  quorum  aetas  ex  parte  dignosci  potest,  triginta 
fere  alii  430,  de  quibus  id  fieri  nequit,  eadem  ratione  «  antiqui  » 
dicuntur.  —  Denique  nemo  non  videt,  maiorem  recensionis  partem 
exhibere  auctores,  qui  vertente  saeculo  tertio  decimo  fuerunt  et 
scripserunt.  In  his,  quae  de  codicum  aetate  dixi,  Bonifatiana 
omnino  consentit  cum  bibliotheca  Sorbonensi  431,  quippe  quae  si- 
mili  ratione  eodemque  fere  tempore  sit  collecta. 

«*  L.  c.  P.  civ. 

«2  N.  260. 

423  Bo.  394.  Item  psalterium  antiquum,  expositum,  de  antiquissima  littera,  quod  incipit: 
Domine  labia  mea  aperies. 

™  N.  294. 

«5  N.  96. 

«6  N.  562. 

«7  N.  284. 

««  N.  185. 

«9  N.  474  et  410. 

«o  N.  32,  327,  402  ordiuarium:  n.  33,  169,  500  psalterium;  n.  88  apocalypsis,  n.  103 
cantica;  n.  117  de  virtutibus;  n.  194,  576  libellus;  n.  199  excerpta  de  ordino  romano; 
n.  201  liber;  202  s.  Ambrosius;  n.  281  s.  Ioan.  Chrysostomus ;  n.  282  Flavius  losephus; 
n.  288  Suetonius;  n.  298  Damasus;  u.  301  Orosius;  n.  307,  322,  323  digestum;  n.  461  s.  Au- 
gustinus;  n.  470  causae;  n.  492  sermo.ies;  n.  504  s.  Hieronymus;  n.  507  Clemens;  n.  554, 
580  logica  vetus;  n.  562  formularium. 

431  Vide  L.  Delisle,  Inventaire  des  manuscrits  de  la  Sorbonne,  conseroes  a  la  biblio- 
theque  imperiale  (natiouale)  sous  les  numeros  15176-16718  du  fonds  latin,  Paris,  1870. 
(Extrait  de  la  Bibliotheque  de  Vecole  des  chartes,  tom.  XXXI). 


120  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

Quin  etiam  in  hoc  conveniunt,  quod  utraque  ex  omnibus  fere 
disciplinis  aliquos  continebat  auctores.  Quod  ut  apertius  pateat, 
brevi  compendio  libros  secundum  singulas  disciplinas  disponam. 

De  sacra  scriptura  bibliotheca  Bonifatiana  praeter  plures  biblias 
alias  «  portatiles,  »  alias  «  manuales  »  exhibebat  unam  insignem  «  glosatam,  » 
«  interlineatam  »  de  «  bona  vel  optima  nota  »  circiter  quatuordecim  voluminibus 
conclusam;  praeterea  plurima  exemplaria  singulorum  librorum.  —  Ex  com- 
mentatoribus  inprimis  nominandus  Hugo  a  s.  Charo,  cuius  fere  omnia  volu- 
mina  recensentur;  praeterea  Andreas  monachus,  Guilelmus  de  Melitona,  Ioannes 
de  Rupella,  Stephanus  Langton,  Petrus  Alphonsi,  Raynaldus  de  Piperno, 
Thomas  Cisterciensis. 

Ex  sanctis  patribus  aliisque  auctoribus  ecclesiasticis  oc- 
currunt:  Ambrosius,  Athanasius,  Augustinus,  Beda,  Bernardus,  Boetius,  Clemens, 
Damasus,  Dionysius  Areop.,  Godefredus  Vindocinensis,  Gregorius  M.,  Hiero- 
nymus,  Hildebertus  Cenomanensis,  Hugo  a  s.  Victore,  Innocentius  III,  Ioan. 
Chrysostomus,  Isidorus,  Origenes,  Orosius,  Petrus  Blesensis,  Petrus  Chry- 
sologus. 

Ex  «  summistis  »  et  «  sententiariis:  »  Aegidius  de  Columna, 
Alexander  de  Hales,  Bonaventura,  Godefredus  Pictaviensis,  Guilelmus  de 
Alvernia,  Guilelmus  Autisiodorensis ,  Praepositinus  Cremonensis,  Robertus 
Courson,  Rolandus  Cremonensis,  Thomas  de  Aquino. 

Demoribus  et  sacramentis  tractant  Cassianus,  Alanus  de  Insulis, 
Albertanus,  Hugo  de  Folieto,  Gerardus  Leodiensis,  Galvanus  de  Levanto,  Gil- 
bertus  de  Tornaco,  s.  Hildegardis,  Honorius  Augustodunensis,  Ioannes  Belet, 
Petrus  Remensis. 

Deiure  canonico  et  civili  disputant:  Aegidius  de  Fuscariis,  Azo, 
Bartholomaeus  Brixiensis,  Benedictus  de  Aligniaco,  Bernardus  Compostellanus, 
Bernardus  de  Botone,  Bernardus  Papiensis,  Bonaguida  Aretinus,  (Brocardica), 
Dinus,  Goffredus  de  Trano,  Guilelmus  Durandus,  Guilelmus  Mandagot,  Hen- 
ricus  de  Segusia  (Ostiensis),  Ioannes  de  Deo,  Ioannes  Faventinus,  Ioannes 
Gallensis,  Ioannes  Monachi,  Nepos  de  Montealbano,  Tancredus,  Raymundus 
de  Penaforte.  —  Praeterea  plurima  enumerantur  exemplaria  singularum  par- 
tium  corporis  iuris  canonici  et  civilis,  atque  imprimis  praeter  decretales 
«  antiquas  »  Gregorii  IX  plures  ex  aliis  collectionibus,  quae  hanc  vel  prae- 
cesserant  ut  illa  Petri  Beneventani  vel  eam  sequebantur,  inter  quas  comme- 
moro  illas  Innocentii  IV,  Alexandri  IV,  Gregorii  X. 

Ex  philosophis  recensentur:  Avicenna,  Aristoteles,  Alfarabius,  Bar- 
tholomaeus  de  Glanvilla,  Guilelmus  de  Conchis,  Robertus  Kilwardby. 

De  historia  agunt:  (Bonifatius  Veronensis),  Bonizo  Sutrinus,  Einhardus, 
Galfridus  Monmutensis,  Giraldus  Cambrensis,  Guido  de  Columna,  Iacobus  Caie- 
tani  de  Stefaneschis,  Iacobus  de  Vitriaco,  Martinus  Polonus,  Rodericus  Xi- 
menes,  Vincentius  Bellovacensis.  —  Vitae  sanctorura  Eduardi,  Ademari,  Eli- 
sabethae,  Eustachii,  Francisci,  Ludovici  regis,  Georgii  mart.,  Ioannis  Calybitae, 


CAP.    IV   —    DE    CONFORMATIONE,    ORIGINE,    INTERITU    BIBL.    BONIF.         121 


Laraberti,  Mariae  Oigniacensis,  Nicolai,  Raymundi  abbatis,  Stephani,  Thomae 
Becket. 

Ex  scriptoribus  latinis  et  graecis  enumerantur:  Cicero,  Fla- 
vius  Iosephus,  Lucanus,  Macrobius,  Ovidius,  Palladius,  Papias,  Plinius,  Seneca, 
Suetonius,  Virgilius. 

«  Artem  praedicandi  »  docent:  Alanus  de  Insulis,  s.  Antonius 
Patav.,  Philippus  de  Greve,  Mauritius,  Galfridus  de  Raro,  Guilelmus  de  Pe- 
raldo  ,  Ioannes,  de  Abbatisvilla,  Nicolaus  Biard,  Petrus  de  Capua.  —  Acce- 
dunt  sermonum  plus  quam  sexaginta  volumina. 

Ad  haereticos  et  controversias  ecclesiasticas  spectant : 
Alanus  de  Insulis,  s.  Bonaventura,  Cantuariensis,  Guilelmus  de  s.  Amore, 
Henricus  de  Gandavo,  Martinus  de  Atheca,  Odo. 

Ex  medicis  recensetur:  Avicenna,  Constantinus  Africanus,  Ioannitius, 
Maurus  Salernitanus. 

Ex  «  dictatoribus:  »  Bencevene  de  Spoleto,  Bonaiutus  de  Casentino, 
Guido  Faba,  Laurentius  de  Aquileia,  Rolandinus  Passageerius,  Transmundus. 

De  rebus  «  ad  curiam  »  spectantibus  tractant:  Aegidius  de  Columna, 
Albinus,  Benedictus  presbyter,  Cencius  Caraerarius,  Galvanus  de  Levanto, 
Ioannes  Burgundus,  Nicolaus  Mangiacoze. 

Ex  «  grammaticis  »  occurrunt:  Ioannes  Balbi,  Donatus,  Hugutio, 
Ebrardus  de  Bethune. 

Quin  ne  «  romantia  »  quidem  desiderabantur;  recensentur  enim  illa 
Arturis  regis,  s.  Francisci ;  ex  tribus  aliis  unum  «  in  provencali,  »  alterum  «  in 
gallico,  »  tertium  «  in  romancio  gallico  cum  copertura  de  serico,  facta  ad 
modum  repertorii  acus.  » 

Specialem  mentionem  exigunt  triginta  tres  codices  graeci, 
qui  primam  bibliothecam  graecam  constituebant,  cuius  ex  medio 
aevo  memoria  ad  nos  pervenerit.  Quin  imo  maiori  codicum  grae- 
corum  numero,  antequam  saeculo  quinto  decimo  litterarum  grae- 
carum  studium  refloruit,  nulla,  quod  sciam,  ne  Avenionensis  quidem 
romanorum  pontificum,  fuit  instructa  432.  Id  nemo  mirabitur,  qui 
non  ignoret,  quam  frequens  saeculo  tertio  decimo  inter  curiam 
romanam  et  imperatores  Constantinopolitanos  intercesserit  com- 
mercium.  Ut  taceam  legatos,  qui  frequentes  maxime  ex  fratribus 
minoribus  et  praedicatoribus  pro  unienda  ecclesia  orientali  cum 
romana  Constantinopolim  sunt  transmissi,  nec  fratres  comme- 
morem  eorum,  quos  dixi,  ordinum,  qui  linguae  graecae  peritis- 
simi  ex  conventibus  in  illis  partibus  constitutis  curiam  adibant 433: 
unum   nominabo  Guilelmum   de  Moerbeka,  archiepiscopum  Co- 

43?  yr]  ,  Muxt/ -  Fahre,  Ln  bibliofh^qii".  du  Vnticnn  nu  XV  sircle,  p.  III*. 
433  Vide  Salimbene,   Chronicon  ed.  Parmensis,  pp.  148,  149,  380. 


122  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

rinthiensem,  qui   annis  1277-1281    plures   libros  Graecos,   alios 
Viterbii  in  ipsa  curia,  alios  Corinthi  latine  reddidit  434. 

Restat  ut  pauca  de  librorum  facie  et  cultu  adiungam, 
idque  eo  magis,  quod  nulla  nobis  suppetat  recensio  codicum  manu 
scriptorum  antiquior,  quae  hac  nostra  in  externo  eorum  habitu 
describendo  sit  accuratior  atque  diffusior;  quare  ea  haud  parum 
valet  ad  rem  librariam  illius  temporis  illustrandam. 

Ut  a  materia  librorum  initium  sumam,  constabant  pellibus  sive  cartis 
edulinis  vel  edinis,  pecudinis,  vitulinis,  multo  rarius  bombice  sive  bombacio 
vel  papiro  (254,  403,  143,  78,  99),  nonnunquam  cartis  bombacinis  et  pe- 
cudinis  inter  se  mixtis  (143). 

Erant  autem  scripti  de  lictera  sive  n  o  t  a"  —  hae  enim  voces  omnino 
promiscue  adhibentur  —  bona  (51),  optima  (47),  competenti  (178,  333),  de 
bona  nota  communi  (263), de  satis  vili  (306),  de  mala  lictera  (321);  —  de 
lictera  grossa  (8),  subtili  (13,  195),  minuta  (91,  126),  subtilissima  (149), 
de  nota  bona  et  grossa  (2),  de  grossa  et  pulcra  (3),  de  bona  et  subtili  (70). 
de  subtili  nota  currenti  (559),  quam  nunc  cursivam  dicunt,  de  minutaet 
mala  lictera  (150);  —  de  antiqua  liclerd  (331),  de  antiqua  lictera  et  sub- 
tili  (199),  de  antiqua  et  prava  lictera  (194);  —  de  nota  competenti  et  diversa 
(289),  id  est  ab  aliis  et  aliis  librariis  scripti,  de  subtili  nota  et  de  diversis 
licteris  (275),  de  optima  pulcra  et  continnata  lictera  subtili  tamen  (303), 
de  antiqua  lictera  cum  ditongis  sive  de  lictera  Beneventana  (499,  Bo.  355). 
Haud  pauci  ex  libris  sacrae  scripturae  et  iuris  canonici  atque  civilis  erant 
glosati  et  interlineati  (88). 

Scriptis  quaternis  sive  cartapellis  (68)  agebatur  de  eis  illuminandis 
et  rubricandis.  Dicuntur  igitur  alii  quidem  libri  bene  illuminati  et  ru- 
bricati  (295)  alii  vero  nec  illuminati  nec  rubricati  (97),  in  aliis  ex  parte 
deficiebant  rubrice  (73);  praeterea  alii  erant  pulcre  (146),  bene  (348),  alii 
communiter  illuminati  (8,  145),  alii  pulcherrime  illuminati  in  grossis  et 
parvis  licteris  (1),  idque  de  auro  et  ausuro  (93,  164);  alii  denique  orna- 
bantur  picturis,  ut  liber  Galvani  de  Levanto,  in  quo  erant  figure  pape  et 
cardinalium  in  principio  coronantium  imperatorem.  Quod  maxime  obtin- 
gebat  libris  ad  usum  chori  deputatis,  ex  quibus  commemoro  psalterium  cum 
annuntiatione  beate  Virginis  et  nativitate  Christi  etc.  usque  ad  spolia- 
tionem  inferni  depictis  pulcerrime  de  auro  et  aliis  coloribus  (164),  deinde 
ystoriam  beati  Eustachii  cum  lectura,  in  qua  erant  picte  ystorie  de  auro 
et  ausuro  (286). 

Praeterea  ii,  quos  modo  dixi,  lib ri  chorales  notabantur  cum  suis  ci- 
fris  interius  (593)  alii  nold  quadra  (Bo.  267,  287)  sive  quadrata  (Bo.  276, 


434  Quetif-Echard,  Scriptores  orcl.  praed.,  I,  390  et  Jourdain,  Recherches  critiques 
sur  Vdge  et  Vorigine  des  traductions  latines  d 'Aristote2,  chap.  II,  §  4. 


CAP.    IV   —    DE    CONFORMATIONE,    ORIGINE,    INTERITU    BIBL.    BONIF.        123 


277,  419),  notd  romana  (13,  28,  40),  oum  notis  romanis  in  parte  (22), 
nold  gallica  (31),  alii  erant  notati  ad  modum  organi  cum  multis  lineis  et 
notis  (34,  cf.  Bo.  277);  ex  libris  notatis  noU  romana  alii  erant  notali  notd 
romana  cum  quatuor  lineis  rubeis  (30),  alii  notd  romana  ad  unam  lincam 
rubeam  (40)  435. 

A  librariis,  rubricatoribus,  illuminatoribus  transmittebantur  quaterni  li- 
gatoribus  in  libros  compingendi.  Ab  eis  cooperiebantur  de  corio  (2), 
de  samito  (4,  6),  de  pelle  cl  alia  coperturd  supra  de  samito  (1),  —  co- 
perturd  de  pergameno  (05),  de  grossa  pellc  pecudina  (20),  de  corio  labo- 
rato  (29,  380),  coperturd  de  grossa  pelle  duplicata  (89),  de  pelle  uituli  pil- 
losa  (80,  85),  dc  pelle  oituli  parum  pillosa  propter  senectutem  (226),  de 
carta  grossa  (70,   122),  de  grossis  cartis  (442),  de  grossa  carta  duplicala 

435  Inde  a  saeculo  duodecimo  maxime  duo  modi  notandi  libros  chorales  in  more 
fuisse  videntur.  Alii  enim  pergebant  in  usu  neumarum,  iam  a  pluribus  saeculis  eonstituto; 
alii  vero  subtiliora  signa  ueumarum,  quo  facilius  a  cantoribus  conspicerentur,  in  notas  qua- 
dratas  (quadras,  quadriquartas)  paullatim  convertcru.it.  Vide  de  hac  re  Coussemaker,  Hi- 
stoire  de  Vharmonie  au  moyen  dge.  Paris  1852,  p.  184s  et  planche  XXXVIII,  u.  1  ;  Rie- 
mann  H.  Studien  zur  Geschichte  der  Notenschrift.  Leipzig  1878,  pp.  164s  167;  David  E 
et  Lussy  M.,  Histoire  de  la  notation  musicale  depuis  ses  origines.  Paris  1882,  p.  97;  Du- 
cange,  Glossarium  ad  scriptores  mediae  et  infimae  latinitatis,  voce  «  nota.  » 

Quid  saeculo  quartodecimo  ineunte  nomine  notae  romanae  et  gallicae  significaretur, 
nemo  hucusque  docuisse  videtur.  Quare  iuvat  hic  observare:  pr  im  um  in  receusione  anni  1295 
duo  distingui  notarum  genera:  quadratas  et  romanas,  in  Perusiua  vero  recensione  notae 
romanae  opponi  gallicam.  Hinc  fortasse  opinari  licet,  in  hac  recensione  notam  gallicam 
dici  eam,  quae  anuo  1295  dicebatur  quadrata.  Id  ex  eo  comprobari  videtur,  quod  liber  nota 
gallica  notatus  (n.  31)  contineat  officium  corporis  Christi  ab  Urbano  IV  institutum,  quo 
tempore  iam  plurimum  vigebant  notae  quadratae.  Quare  notae  romanae  aut  alia  quaedam 
species  notae  quadratae  aut  quasi  quaedam  neumarum  reliquiae  fuisse  videntur,  maxime 
cum  in  recensione  anni  1295,  n.  260  antiphonarium  antiquum  notatum  nota  romana 
dicitur.  —  Non  ignoro  saeculo  nono  ueumas  notas  romanas  ab  aliis,  ab  aliis  franciscas 
appellatas  esse  (vide  Ducange  1.  c),  verum  haec  testimonia  antiquiora  sunt,  quam  ut  ad 
rem  nostram  possint  referri. 

Praeterea  nioneo,  saeculo  quarto  decimo  duo  fuisse  in  usu  genera  notarum,  quas  men- 
surales  dicunt;  unum  notarum  choralium,  quas  a  Francone  de  Colo.iia  franeonicas 
quoque  appellant ;  a  1 1  e r  u m  notarum  f  r a c  t  u  r  a  1  i  u m  (Fracturnoten)  sive  gothicaru  ni , 
quem  notandi  modum  Germani  dicunt:  Hufeisen- oder  Nagelschrift;  vide  Naumann,  Illustrirte 
Musihgcschichte.  Entwichung  der  Tonkunst  aus  den  fruhsten  Anfangen  bis  auf  die  Ge- 
genwart.  Berlin.  pp.  191,  208;  Bellermann  Der  Contrapunct  3.  Berlin  1887,  p.  57;  Ia- 
cobsthal,  Die  Mensuralnotcnschrift  des  12  und  13  Ihs.  Berlin   1871. 

Denique  docent  auctores  Gallici  (David-Lussy  1.  c.  p.  110  et  Clement  F.  Sistoire  de 
la  musique.  Paris  1335,  p.  280),  vertente  saeculo  quarto  decimo  (ineunte,  Daviu-Lussy  1.  c; 
exeunte,  Clement  1.  c)  in  Gallia  et  Belgio  praeter  notas  quadratas  nigras  sive  plenas 
in  usum  venisse  alias  notas  quadratas  albas  sive  vacuas,  quas  franco-belgicas  ap- 
pellaudas  censent. 

De  libris  notatis  ad  modum  organi  cum  multis  lineis  et  notis  vide  Coussemaker  1.  c. 
p.  225  et  planche  XXIV.  —  Notas  sive  neumas  ad  unam  lineam  rubeam  vide  in  Riemann 
1.  c  tab.  VII  et  Coussemaker  1.  c.  p.  164,  ad  quatuor  lineas  rubeas  vide  Rikman.n  1.  c 
tab.  IX,  n.  2.  Ceteruin  quid  de  his  nominibus  sit  certo  statuendum,  carum  rerum  studiosis 
ac  peritis  relinquo  discutieudum. 


124  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

(214,  218),  de  carta  grossa  duplicata  et  inglutinata  (235),  de  cartis  incol- 
latis  (233),  de  grossa  carta  pecudina  (21),  —  alii  coperturd  de  grosso 
corio  nigro  ad  modum  tdbularum  (42),  vel  coperturd  de  pelle  vitulina  pil- 
losa  sine  tabulis  (63).  —  Praeterea  plerumque  libri,  quo  minus  crebro  usu 
contererentur,  contegebantur  tabulis  ligneis,  idque  ita  ut  alii  tabulas  haberent 
sine  copertura  (10),  alii  vero  coperturam  super  tabulis  ligneis  de  corio 
rubeo  (28),  alii  essent  contecti  tabulis  cum  copertura  de  panno  lineo  (219), 
aliis  tabulis  cohopertis  de  tovalia  de  panno  lineo  albo  (32),  alii  tabulis 
grossis  et  captivis  (italice  cattive)  sine  copertura  (208),  alii  tdbulis  coho- 
pertis  de  corio  rubeo  extra  et  intus  de  panno  indico  (459),  tabulis  coho- 
pertis  de  panno  tartarico  laborato  ad  compassus  rotundos  (5995.),  —  Quin 
etiam  ut  ipsis  provideretur  tabulis,  eae  erant  bullatae  (50(5) ;  aliae  nimirum  ex 
tabulis  multis  bullis  desuper  (41)  muniebantur  iisque  grossis  et parvis  (38), 
plerumque  vero  erant  quinque  bullae  in  qualibet  tabula  (93,  213);  recensetur 
denique  liber  cum  multis  bullis  grossis  de  argento  (44). 

Verum  nec  sic  satis  libris  prospectum  videbatur;  quare  ne  pulvere  co- 
dices  tabescerent  neve  turbate  in  armariis  iacerent,  clausoriis  aliove  modo 
erant  claudendi,  ita  ut  flrmiter  in  se  consistentes  ordinate  disponi  possent. 
Ligabantur  igitur  sive  firmabantur  coperturae  vel  tabulae  ligneae,  quibus 
codices  erant  contecti,  cum  corrigia  (487,  573)  vel  cum  corrigiis  (339,  387), 
cum  uno  butone  (454,  468),  uno  tantum  clausorio  de  caqana  viridi  (64), 
alii  cum  duobus  clausoriis  captivis  (62,  69),  vel  satis  vilibus  (82);  alii  ex 
codicibus  habebant  clausoria  minima  de  corio  (12,  46),  clausoria  de  serico 
et  octone  (165,  167),  clausoria  de  serico  fornita  de  octone  (180),  clausoria 
de  serico  guarnita  de  octone  sive  ere  (11,  45,  53,  59  s.),  clausoria  quinque 
vel  septem  de  serico  guarnita  sive  fornita  de  argento  (5,  15,  599,  603), 
vel  de  argento  deaurato  (52,  173);  recensentur  etiam  codices  instructi  duobus 
clausoriis  de  argento  (70),  clausoriis  de  iexuto  serico  cum  membris  de  ar- 
gento  (1),  clausoriis  de  argento,  in  quibus  erant  arma  Bonifatiana  (2), 
duobus  clausoriis  de  serico  viridi  guarnitis  de  argento  laborato  ad  ni- 
gellum  (146). 

Ornabantur  denique  aliquoties  etiam  foliorum  margines;  recensetur 
enim  summa  quaedam  picia  extra  in  marginibus  ad  vites  (219),  et  quoddam 
missale  depictum  in  circuitu  ad  lilia  et  castra  de  auro  (146). 

De  origine  bibliothecae  Bonifatianae  tractaturus 
hoc  imprimis  moneo,  me  eam  non  ideo  Bonifatianam  appellasse, 
quod  putarem  eam  cardinalis  Benedicti  Caetani  pontificatum 
ineuntis  fuisse  propriam,  neque  ex  eo  quod  eius  potissimum  in- 
dustria  in  pontificatu  esset  collecta,  sed  ob  id  solum,  quod  eius 
demum  principatus  limine  primum  comparuisset  atque  ita  esset 
descripta,  ut  accuratior  eius  notio  ad  nos  perveniret.  —  Hoc  vero 
extra  controversiam  positum  esse  putem,  eam  librorum  collectionem 


CAP.    IV    —    DE    CONFORMATIONE,    ORIGINE,    INTERITU    BIBL.    B0NIF.        125 

cum  reliquo  thesauro  a  prioribus  pontificibus  in  Bonifatium  tran- 
siisse.  A  quo  vero  potissimum  pontifice  sit  constituta  ex  certis  in- 
diciis  non  constat;  nihilominus  quae  paullo  ante  de  interitu  antiqui 
scrinii  sanctae  sedis  diximus,  suadere  videntur,  eam  inde  ab  In- 
nocentio  III,  cuius  plurima  in  ea  exemplaria  recensentur,  ab  exi- 
guis  initiis  parvis  sed  continuis  incrementis  ad  eam  crevisse  molem, 
quam  regnante  Bonifatio  VIII  conspicimus.  Id  enim  etiam  inde 
a  Bonifatio  usque  ad  mortem  Benedicti  XI  ita  contigisse,  facile 
ex  indicibus  Romano  et  Perusino  inter  se  collatis  elucet. 

Qua  vero  potissimum  ratione  ea  incrementa  ceperit,  probabili 
coniectura  ex  iis  statuere  possumus,  quae  paullo  post  de  bibliotheca 
Avenionensi  dicemus  43f>.  Itaque  non  omnes  libros  uno  eodemque 
modo  in  curiam  illatos  esse  arbitror,  sed  alios  alio.  Haud  parvam 
eorum  partem  ex  bibliotheca  privata  unius  vel  plurium  roma- 
norum  pontificum  existimo  esse  derivatam,  aliam  ex  libris  con- 
stitutam,  qui  cum  praelatorum  essent  in  curia  defunctorum,  «  iure 
spolii  >   camerae   apostolicae    addicebantur  437.  Alii   libri  a  suis 

436  Vide  in  altera  huius  voluminis  parte  cap.  I,  §  2. 

437  Huc  fortasse  referendum«  inventarium  rerum  cardinalis  Gottifredi  de  Alatrio,  an.  1287 
confectum  »  in  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Invenlaria,  n.  469a  et  in  Melanges 
d'archeologie  et  dlhistoire,  (1885)  tom.  V,  pp.  383s,  391  5.  —  Praeterea  huc  spectat  epi- 
stola  quaedam  Bonifatii  VIII  ex  Regesto  Vatic.  (n.  49)  an.  4,  5,  6,  f.  366\>,  epist.  476 
(de  curia  58),  quam  hic  adiungam: 

«  Bonifatius  etc.  dilectis  filiis  Gerardo  Hugonis,  Iohannis  Grandonis  et  Tutio  Cocto 
€  de  Florentia  ac  ceteris  aliis  sociis  de  societate  Spinorum  nostre  camere  mercatoribus 
«  salutem  etc.  —  Dudum  ad  notitiam  nostram  fide  digna  relatione  perducto,  quod  quondam 
«  Loffridus  dictus  Monachus  olim  prepositus  Bariolensis  ecclesie,  ad  romanam  ecclesiam 
«  nullo  madiante  pertinentis,  Foroiuliensis  diocesis,  in  partibus  illis  decesserat  intestatus, 
«  quodque  pecunia,  libri,  iocalia  et  alia  bona  eius,  que  ad  ipsum  pertinebant  et  ab  eo  pos- 
<i  sidebantur  tempore  mortis  sue  a  nonnullis  de  illis  partibus  occupata  erant  seu  etiam 
«  arestata,  venerabili  fratri  nostro  archiepiscopo  Aquensi  petendi,  exigendi  et  recipiendi 
«  per  se  vel  per  alium  seu  alios  nostro  et  ecclesie  romane  nomine  pecuniam,  libros,  io- 
«  calia  et  alia  bona  predicta  concessimus;  »  quae  bona  ab  usurpatoribus  recuperata  cum 
archiepiscopus  mercatoribus  curiae  atque  hi  camerae  ecclesiae  romanae  tradidissent  pon- 
tifex  mercatoribus  «  plenariam  facit  quietationem  ac  refutationem.  »  Datum  Lateran.  X  kal. 
decembris  an.  6°  (22  m.  novemb.  1300).  —  Inter  bona  hac  ratione  in  cameram  illata  praeter 
insignes  pecuniarum  summas  atque  alia  iocalia  recenset  Pontifex: 

«  Summam  Gaufredi  in  iure  canonico,  que  incipit  in  quaterno  et  capitulo  ul- 
«  timo  (I)  et  in  ultimo:  unde. 

«  Item  volumen  completum  in  iure  civili,  quod  incipit  in  secundo  quaterno: 
«  radicis,  et  incipit  in  penultimo :  quibus  modis. 

«  Item  codicem  cum  apparatu  ordinario,  qui  incipit  in  secundo  quaterno:  retinere, 
«  et  incipit  in  penultima  petia  eiusdem :  annona. 

«  Item  Roffredum  in  utroque  iure,  qui  incipit  in  secundo  quaterno:  michi,  et  in- 
«  cipit  in  ultima  petia:  pactum. 


126  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

auctoribus  summis  pontificibus  sunfc  oblati,  alii  ab  aliis  eisdem 
dono  dati  vel  haereditate  transmissi,  alii  denique  singulari  studio 
ab  eis  conquisiti  ac  proprio  aere  coempti.  —  Quare,  cum  ex  om- 
nibus  fere  disciplinis  aliqui  auctores  essent  in  bibliotheca,  eorum 
tamen  plerique  non  certo  consilio  erant  ex  toto  numero  selecti, 
sed  potius  iis,  quos  dixi  modis,  quasi  casu  congesti. 

•Praeterea  in  hac  librorum  collectione  diiudicanda  id  quoque 
est  prae  oculis  habendum,  eam  non  usibus  alicuius  collegii  vi- 
rorum  doctorum,  sibi  tantum  et  litterarum  studiis  vacantium,  nec 
necessitatibus  totius  curiae  esse  destinatam,  sed  pontificis  tantum 
ac  paucorum  familiarium  cum  eo  in  palatio  conviventium.  Sane 
bibliothecam  pontificiam  quasi  publicam  habitam  esse  ex  eaque 
curialibus  aliisque  viris  doctis  in  curia  commorantibus  commodari 
coeptum,  ante  Petrum  de  Luna  43s  (Benedictum  XIII)  nulla  de- 
monstrant  certa  argumenta.  Ex  cardinalibus  enim  aliisque  prae- 
latis  sua  quisque  instructus  erat  bibliotheca.  —  Si  igitur  proprium 
bibliothecae  Bonifatianae  usum  spectaverimus,  eam  copiosam  po- 
tius  quam  tenuem  dicemus. 

Restat  ut  de  interitu  huius  bibliothecae  agam.  Vix 
quidquam  de  ea  post  annum  1339,  quo  in  sacristia  superiori  ec- 
clesiae  s.  Francisci  Assisii  est  ultimo  recensita,  adnotatum  inveni. 
Quod  ultimum  mihi  evolventi  libros  «  introitus  et  exitus  »  du- 
catus  Spoletani  occurrit,  eo  spectat,  quod  an.  1345  tectum  eius, 
quam  dixi,  sacristiae  est  reconcinnatum  43°.  Verum  quidem  est, 
Pium  IV,  cum  an.  1565  de  archivo  generali  ecclesiae  constituendo 
ageret,  imperasse,  ut  «  scripta  oricjinalia  ex  civitatibus  Avenionis, 
Bononiae,  Perusii,  Assisii,  Beneventi,  Anagniae,  Viterbii,  Ra- 
vennae,  Maceratae  et  quibusve  aliis  ad   Urbem  »  deferrentur  44°. 


«  Item  quoddam  volumen  de  diversis  lecturis,  quod  incipit  in  secundo :  ex  refe- 
ctione,  et  incipit  in  penultima  linea:  solutio. 

«  Item  quandam  aliam  lecturam  supro  libro  codicis,  que  incipit:  habeat 
«  unusquisque,  et  incipit  in  penultimo  folio :  precilia  (1.  pre  alia)  ratione. 

«  Item  casus  Bernardi  super  decretalibus,  qui  incipiunt  in  primo  quaterno: 
«  Rex  pacificus,  et  incipiunt  i:i  ultima  carta:  fiat. 

«  Item  librum  sentenliarum,  qui  incipit  in  secundo  quaterno :  esse  deum, 
«  et  incipit  in  ultimo  folio:  disserandum  (!)  » 

438  Vide  in  altera  huius  voluminis  parte  art.  II. 

439  In  Tabulario  Vaticano,  Archiv.  Avenion.,  Introitus    et  exitus   ducatus  Spoletani 
(1345-1350)  n.  224,  f.  63&  et  Denifle  -  Ehrle,  Archiv,  I,  304. 

440  Regestum  Clementis  V,  curd  monach.  ord.  s.  Bened.  vulgatum.  I,  p.  41. 


CAP.    IV   —    DE    CONFORMATIONE,    ORIGINE,    INTERITU    BIBL.    BONIF.        127 

At  cum  hoc  loco  tot  aliae  recenseantur  urbes,  in  quas  nibil  un- 
quam  bibliothecae  Bonifatianae  sit  dilapsum,  dubito  num  Assisium 
ex  eo  nominetur,  quod  Pontifex  etiam  tunc  aliquam  illius  biblio- 
thecae  olim  in  conventu  s.  Francisci  asservatae  memoriam  habuerit. 

In  tanta  indiciorum  penuria  Bonifatianae  bibliothecae  reliquiae 
in  tribus  potissimum  locis  mihi  visae  sunt  inquirendae,  imprimis 
Assisii,  deinde  in  indicibus  bibliothecae  Avenionensis,  denique  in 
Vaticana. 

Quare  cum  recensionem  Perusinam  nactus  essem,  qua  sola 
ex  secundorum  foliorum  initiis  et  penultimorum  extremis  verbis, 
quae  bibliothecae  Bonifatianae  fuissent,  certo  cognosci  poterant, 
denuo  Assisium  accessi.  Iam  si  quid  ibi  ex  illa  collectione  haeserat, 
id  procul  dubio  in  conventu  s.  Francisci,  in  quo  thesaurus  fuerat 
depositus,  atque  imprimis  in  ipsa  fratrum  bibliotheca  erat  requi- 
rendum ;  quamquam  haec  in  extrema  fere  conventus  parte,  Boni- 
fatiana  vero  toto  fere  conventu  ab  illa  seiuncta  apud  ecclesiam  in 
camera  interiori  sacristiae  superioris  asservabatur.  —  In  biblio- 
theca  coenobii  autem  libri,  si  qui  in  eam  vertente  saeculo  decimo 
quarto  vel  decimo  quinto  ex  Bonifatiana  erant  illapsi,  facili  opera 
etiam  nunc  videbantur  posse  agnosci.  Ex  codicibus  enim  per  fratres 
ab  ipsis  ordinis  primordiis  tot  saeculorum  cursu  summo  studio 
conquisitis  ac  diligenti  cura  custoditis  etiam  hac  nostra  aetate 
post  multiplices  iacturas  fere  septingenti,  praetermissis  saeculo 
decimo  quinto  posterioribus,  asservantur.  Praeterea  praesto  est 
eiusdem  bibliothecae  fratrum  accurata  recensio  anno  1381  con- 
fecta  441.  Denique  id  mihi  eo  facilius  videbar  posse  praestare,  quod 
paucis  abhinc  annis  hos  codices,  cum  eos  prius  turbate  asservatos 
cum  Laeto  Alessandri  v.  cl.  eius  bibliothecae  praefecto  ordinatius 
disponerem  ac  breviter  recenserem,  ad  unum  omnes  evolvissem. 

Itaque  imprimis  ex  Perusina  recensione  bibliothecae  Bonifa- 
tianae  et  ex  bibliotheca  Assisiensi  eos  selegi  codices,  qui  cum  ra- 
riores  essent  atque  in  utraque  bibliotheca  invenirentur,  certius 
videbantur  ex  Bonifatiana  in  Assisiensem  derivati;  prae  caeteris 
insignia  illa  biblia  commemoro  fere  quatuordecim  voluminibus 
conclusa,  deinde  summam  Praepositini  de  officiis,  Ioannis  de  Ru- 

441  Continetur  cod.  691.  De  hac  recensione  ac  de  tota  bibliotheca  Assisiensi  fusius 
egi  iii  eommentatioue,  quain  inscripsi:  Die  historischen  Handschriften  von  s.  Francesco  in 
Assisi  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  470-508;  v.  imprimis  p.  490. 


128  PARS    I    —    DE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

pella  de  vitiis,  commentarios  in  s.  Scripturam  eius,  quem  modo  dixi, 
Ioannis,  Guilelmi  de  Melitona,  Stephani  Langton  etc.  —  Verum 
nullus  omnino  ex  his  aliisque,  quos  inspexi,  codicibus  cum  notis 
in  recensione  Perusina  indicatis  convenit.  Quare  hoc  mihi  videor 
posse  certo  statuere,  maiorem  aliquam  Bonifatianae  bibliothecae 
partem  libris  conventus  s.  Francisci  non  esse  adiunctam. 

Deinde  eadem  ratione  in  bibliothecam  Vaticanam  et  in  indices 
Avenionensis  inquisivi;  verum  haud  meliori  eventu.  Etenim  ne 
unus  quidem  mihi  occurrit  liber,  quem  ex  bibliotheca  Bonifatiana 
derivatum  esse  certo  dicere  possem  442.  —  Quare  quonam  ea  bi- 
bliotheca  romanorum  pontificum,  cuius  historiam  ab  anno  1295 
ad  annum  1345  ex  certis  monumentis  texui,  sit  dilapsa,  fateor  me 
penitus  ignorare  443.  Hoc  vero  non  ita  dico,  ut  omnem  omnino 
spem  deposuerim,  fore  ut  vulgatis,  quae  prae  manibus  habeo,  vo- 
luminibus,  cum  commodius  multo  atque  accuratius  antiqui  indices 
investigari  et  cum  codicibus  Vaticanis  a  viris  clarissimis,  quibus 
ad  eos  aditus  liberior  patet,  possint  conferri,  aliquod  saltem  biblio- 
thecae  Bonifatianae  vestigium  sit  emersurum. 


448  Eos  libros  semper  excipio,  quos  paullo  ante  (p.  22)  an.  1339  Assisio  Avenionem 
transmissos  esse  dixi. 

443  Iuvat  hic  notare,  sacristiam  s.  Francisci  saeculis  quartodecimo  et  proxime  sequen- 
tibus  nullo  unqnam  incendio  cousumptam,  nullo  hostili  incursu  invasam,  ne  anno  1442 
quidem,  cum  reliqua  urbs  a  Piccinino  insigni  atrocia  devastaretur.  Vide  Cristofani  Ant. 
Delle  storie  dfAssisi  11.  6*  II,  294. 


PARS  ALTERA 

DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI 


ARTICULUS  PRIOR 

DE  BIBLIOTHECAE  AVENIONENSIS  ORIGINE  ET  HISTORIA 
USQUE  AD  EIUS  DISSIPATIONEM  AN.  1305-1403 


CAPUT    I. 

DE  BIBLIOTHECAE  AVENIONENSIS  ORIGINE 

§  1.  De  curia  Avenionensi  Romanorum  Pontificum.  —  Cum 

post  molestissimam  undecim  fere  mensium  dilationem  (a  die  7 
m.  iulii  1304  ad  5  m.  iunii  1305)  Clemens  V  summus  pontifex 
esset  renuntiatus,  cardinales  litteris  Perusia  ex  conclavi  datis, 
eum  enixe  rogarunt  atque  obtestati  sunt,  ut  quam  primum  Romam 
accederet,  tot  malis  quibus  tum  Italia  universa,  tum  terrae  ec- 
clesiae  proprio  iure  subiectae  affligebantur,  opem  laturus  atque 
remedium  \  At  Clemens  gravissimis  quibusdam  ecclesiae  neces- 
sitatibus  in  Gallia  efficacius  provideri  posse  ratus,  cardinales  Pe- 
rusia  primum  Viennam,  deinde  Lugdunum  accersivit  2.  Id  quidem 
procul  dubio  non  eo  fecit  consilio,  ut  curiam  in  Gallia  consti- 
tueret,  sed  eo  quo  inde  ab  Innocentio  IV  pontifices  nonnunquam 
Lugduni,  Urbevetere,  Viterbii,  Anagniae,  Perusiae  erant  commo- 
rati.  Ex  quibusdam  enim  eius  litteris,  quae  plurimorum  scriptorum 
efFugerunt  diligentiam,  omnino  constat,  Clementem  paullo  postquam 
pontifex  renuntiatus  est,  eo  animo  Burdigala  discessisse,  ut  Romam 


1  Vide  eam  epistolam  in  Labbe-Manri,  Collectio  conciliorum,  XXV,   127. 

2  Baluzk,  Vitae  paparum  Avenionensium,  I,  2,  63. 


130  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 

adiret.  Quod  enim  iam  Bonifatio  VIII  fuerat  in  votis  3,  ut  nimi- 
rum  Lugdunum  profectus,  regibus  Galliae  Angliaeque  inter  se  in 
gratiam  restitutis,  eorum  arma  in  Christianorum  perniciem  im- 
maniter  saevientia,  in  Infideles  a  Terra  Sancta  expellendos  con- 
verteret,  id  sibi  Glemens  constituerat  perficiendum.  Quare  in  lit- 
teris  Burdigala  die  25  m.  augusti  an  1305  ad  Eduardum  Angliae 
regem  datis  4:  Magnitudinem  itaque  regiam,  inquit,  fum  propter 
intimae  dilectionis  affectum,  quem  ad  ipsum  semper  habuimus 
et  habemus,  tum  propter  aliqua  salutaria  animae  tuae  commoda, 
tum  etiam  propter  nonnulla  inter  te  et  regem  Franciae  illustrem 
pacis  et  quietis  procuranda  et  ordinanda  salutaria,  et  insuper 
de  Terrae  Sanctae  passagio,  intimis  desideriis  alloqui  cupientes, 
eandem  rogamus  et  hortamur  attende,  quatenus,  antequam  montes 
transeamus,  quos  post  coronationis  nostrae  solemnia,  apud  Vien- 
nam  circa  instantis  festi  Omnium  8anc'orum,  auctore  domino,  cele- 
branda,  transire  proponimus,  ad  sanctam  romanam  ecclesiam  spon- 
sam  nostram,  Deo  propitio,  accessuri,  nobiscum,  si  modo  fieri  vaJeat, 
tuam  a  nobis,  plus  quam  exprimere  possemus,  oblatam  praesentiam 
habeamus  5.  Quin  etiam  eum  ne  postea  quidem  illam,  quam  dixi 
curiae  translationem  animo  concepisse,  inde  facile  patet,  quod 
dum  vixit,  nullo  curiam  certo  loco  in  Gallia  constituit.  Ne  Romam 
proficisceretur,   effecerunt   imprimis   ingentes   factionum   turbae, 

3  Kervyn  van  Lettenhove,  Recherches  sur  la  part,  que  Vordre  de  Citeaux  et  le 
comte  de  Flandre  prirent  d  la  lutte  de  Boniface  VIII  et  de  Philijype  le  Bel,  in  Memoires 
de  Vacademie  royale  de  Belgique,   1854,  XXVIII,  63s. 

4  Prynne,  Antiquae  constitutiones  regni  Angliae  suh  regibus  Iohanne,  Henrico  et 
Eduardo  Icirca  iurisdictionem  et  poteslatem  ecclesiasticam.  Londini  1672,  p.  1068;  cf.  Wenck, 
Clemens  V  und  Heinrich  VII,  pp.  42,   169. 

5  Idem  fere  in  litteris  die  28  m.  novembris  1306  ad  enndem  regem  datis  repetit: 
Et  considerato  quod  nos  propter  hoc  specialiter  et  propter  negotium  Terrae  Sanctae,  ad  ro- 
manam  ecclesiam  sponsam  nostram  non  ahsque  faciliter  irreparabili  negotiorum  dispendio, 
quae  in  par.ihus  illis  nohis  incumhunt  agenda,  tanto  tempore  distulimus  profcisci,  instan- 
tissimis  fratrum  nostrorum  cardinalium  factis  super  hoc  supplicationibus  non  admissis, 
et  in  terris  tibi  subiectis  duximus  remanendum;  licct  hoc  poticissemus  decenter  aliis 
commisisse,  cum  nonnunqunm  satis  maiora,  quam  sit  illius  pacis  quasi  factae  completio, 
per  nuntios  sedis  apostolicae  simplices  in  tuo  et  in  aliis  vegnis  apud  clarae  memoriae 
progenitores  tuos  et  alios  principes  cutholicos  consueverint  expediri.  Vide  Rymer,  Foe- 
dera  ed.  1739,  tom.  I,  pars  4,  p.  66.  —  Idem  in  memoriam  revocat  senescallo  Vasconiae 
die  10  m.  augusti  1312:  Non  enirn  mundo  extitit  incognitum,  quod  dudum,  post  nostrac 
promotionis  auspicia  ad  statum  aposiolicae  dir/nitatis,  in  eisdem  VasGoniae  et  aliis  citra- 
montanis  partibus,  -  romana  urbe  inclita  nostro  et  apostolicae  sedis  domicilio  speciali  et 
terris  aliis  nobis  et  eidem  sedi  subiectis,  in  Italiae  partibus  constitutis,  dimissis  -  pro  pace 
inter  Angliae  et  Galliae  reges  matrimonio  solidanda.  V.  Rymer,  1.  c,  tom.  II,  pars  1,  p.  12. 


CAP.  I,  §  1   —  DE    CURIA    AVENIONENSI    ROM,    PONT.  131 

quibus  fere  tota  Italia  ae  maxime  Roma,  avita  pontificum  sedes, 
miscebantur;  deinde  subdolae  artes,  quibus  Philippus  Galliae  rcx 
Pontificis  animum  irretitum  detinebat;  denique  ille  affectus,  quo 
Clemens  ipse  in  patriam  ferebatur.  His  causis  ipsa  dilationis  diu- 
turnitas  novas  in  dies  addebat  vires,  ita  ut  quod  Clemente  pon- 
tificatum  ineunte  difficile  visum  erat,  Ioanne  XXII  regnante  iam 
fieri  vix  posse  censeretur. 

In  hac  incertissima  curiae  conditione  ac  continua  exspectatione, 
de  nova  colligenda  bibliotheca  agi  vix  poterat,  maxime  cum  Peru- 
siae  in  «  thesauro  antiquo  »  praesto  esset  bibliotheca  Bonifatiana. 
Hoc  non  ita  dico,  ut  nihil  librorum  putem  tunc  in  curia  fuisse.  Non 
enim  est  dubium  quin  Clemens,  quod  tunc  apud  omnes  praelatos 
moris  erat,  copiam  quandam  selectorum  librorum  secum  detulerit. 
Id  paullo  inferius  certis  comprobabo  documentis  6,  Verum  Clemens, 
quo  erat  animo  in  suos  teneriori,  moriens  de  ecclesiae  thesauro 
ita  disposuit,  ut  vix  quidquam  suo  reliquerit  successori  7. 

Mortuo  Clemente  an.  1314  die  20  m.  aprilis,  Ioannes  tandem 
an.  1316  die  7  m.  augusti  Pontifex  renuntiatus,  statim  de  curia 
Avenione  constituenda  cogitavit.  Eam  urbem,  quam  ab  an.  1310 
epi-copus  rexisset,  singulari  amplectebatur  affectu.  Ibidem  Cle- 
mens  quoque  a  m.  aprili  1309  usque  ad  m.  septembrem  1311  8, 
quandoque  in  aedibus  episcopi  9,  plerumque  vero  in  conventu 
fratrum    praedicatorum  10  erat  commoratus,  non   quod   eam  sibi 

6  Vide  huius  volumims  p.  .56T7  /y?-  2-£<3/ 

7  De  ea  dispersione  thesauri  copiose  egi  in  commentatione,  cui  titulus:  Der  Nachlass 
Clemens  V  und  der  in  Betreff  desselben  von  Iohann  XXII  ({318-1324}  gefuhrte  Process 
in  Deniele-Ehrle,  Archiv.  V,   1-158;  cf.  huius  voluminis,  p.JJ8TT/-''    ' 

8  Cf.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  III,  360.      . 

9  Id  certo  contigit  exeunte  anno  1310,  quo  Clemcns  Avenionem  reversus,  timens,  ne 
legati  a  Philippo  Pulchro  Galliae  rege  missi  contra  se  simile  quid,  ac  olim  contra  Boni- 
fatium  VIII  Anagniae,  machinarentur,  primum  ad  aedes  episcopi  divertit.  Id  discimus  ex 
litteris  a  legatis  ad  Philippum  die  24  m.  decembris  an.  1310  datis,  in  quibus:  Papa,  in- 
quiunt,  Avinioni  non  descendit  in  domo  predicatorum,  in  qua  morari  consueverat,  sed  in 
domo  episcopali,  q<ie  est  in  forciori  parte  ville.  Familia  cardinalium  amicorum  vestrorum 
exiverunt  nobis  obuiam;  nullus  de  familia  pape,  camerarii  vel  marescalli  exivit.  Mirati 
fuinius,  <j<<<<<  mutabat  dnmum,  cum  nullam  causarn  iustam  eum  hubere  sciremus,  aisi  quod 
aliqui  dicebant,  quod  hoc  faciebat  ob  adventum  nostrum.  Quod  verum  fuisse  visum  fuit 
aliquibus  pro  eo,  quia  audita  ambassata  nostra  ibidem  in  domo  episcopali,  tercia  descendit 
ad  domum  pre<Uca'orum.  V.  Boutaric,  Clement  V,  Philippe  le  Bel  et  les  Templiers  in 
Keoue  des  questions  historiques  (1872)  XI,  23-39  et  Wenck,  Clemens  V  und  Heinrich  VII, 
pag.   173. 

10  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  15.  Vita  la  (Joannis  canonici  s.  Victoris);  «  In  prin- 
cipio  veris  (130(J)  venit   papa  d&  Burdigala,  ubi   hiemaverat,  Avenionem,  ibiquc  in  domo 


132  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

sedem  curiae  selegisset,  quippe  qui  fere  toto  sui  principatus  tem- 
pore,  spe  redeundi  in  Italiam  nunquam  deiectus,  hospes  varias 
Galliae  meridionalis  urbes  peragraret;  sed  quod  eam  urbem  per 
se  satis  amplam  et  Italiae  ac  comitatui  Vindascino  (Venaisino) 
vicinam  ",  muneri  suo  obeundo  aptiorem  censeret. 

Ioannes  incommoda  continuae  illius  peregrinationis  sub  Cle- 
mente  expertus,  quibus  negotia  curiae  procrastinabantur,  prae- 
terquam  quod  suae  dignitati  haud  satis  erat  provisum,  paullo 
postquam  Lugduni  triregno  esset  accinctus  (die  5  m.  sept.  1316), 
die  2  m.  octobris  ,2  Avenionem  est  ingressus. 

Sedem  ac  domicilium  sibi  selegit  «  domum  episcopalem  13  >  quam 
paullo  ante  (an.  1310)  episcopus  amplificaverat  14.  Has  aedes  ut 
usibus  curiae  accommodaret,  Ioannes  eas  egregie  reconcinnavit, 
adiuncta  ecclesia  s.  Stephani lo,  multis  operibus  turris  thesauri  et  ca- 
merae  domini  nostri,  consistorii,  audientiae  contradictarum,  garda- 
raubae,  domorum  trulhatii  aliisque  plurimum  auxit  atque  egregiis 
picturis,  pavimentis  affabre  depictis  aliisque  ornamentis  decoravit. 

Curia  hac  ratione  in  stabili  atque  idonea  sede  constituta  tum 
artes,  tum  litterarum  studia  refloruerunt.  Hoc  ut  maiori  studio 
fieret,  effecit,  quod  «  thesauro  novo  »  a  Clemente  collecto  Montiliis 
et  Carpentorati,  «  antiquo  »  sive  Bonifatiano  Lucae  16  maxima 
ex  parte  dispersis,  de  novo    colligendo    impense   fuit   agendum. 

fratrum  praedicatorum  pro  se  diligenter  parata  habitans,  longo  tempore  in  eadem  urbe 
mansit.  »  —  Ea  domus  ad  Rhodanum  in  occidentali  parte  urbis  sita,  unns  ex  sollemnioribus 
ordinis  conventibus  habebatur;  qui  anno  1850  cum  ecclesia  ei  aduexa  destructus  locum  cessit 
illi  parti  urbis  prope  portam  s.  Dominici,  quae  jnunc  viis  Rue  Annanelle,  Rue  du  Rem- 
part-de-V Oulle,  Rue  Qalade  (sive  Ioseph  Vernet)  concluditur.  Tenuia  quaedam  conventus 
rudera  etiam  nunc  exstant  in  viis  Rue  s.  Andre  et  Rue  s.  Thomas  d' Aquin.  Sic  in  infe- 
riori  parte  domus  in  via  a  s.  Andrea  dicta  conspicitur  porta  lapidca,  cuius  parti  superiori 
insculptum  est:  Aula  canonisalionis  s.  Thomae  de  Aquino;  non  quod  in  ea  canonisatio  sit 
peracta,  cum  in  ecclesia  eius  conventus  fuerit  celebrata,  sed  ne  eius  rei  intercidat  memoria. 

11  Comitatus  Vindascinus  ab  anno  1274  ut  terra  ecclesiae  romanae  specialis  admini- 
strabatur  per  rectores  a  summis  pontificibus  ad  id  praestitutos.  Urbs  Avenionensis,  in  comi- 
tatu  Provinciae  sita,  ineunte  saeculo  quarto  decimo  erat  regum  Siciliae,  a  quibus  an.  1348 
a  Clemente  VI,  solutis  octoginta  florenorum  millibus  empta,  terris  ecclesiae  romanae  proprio 
iure  subiectis  est  adiuncta. 

12  Baluze,   Vitae  pap.  Avenion.,  I,  134,  185. 

13  Baluze,  1.  c,  I,  236:  «  Hic  (Benedictus  XII)  primus  coepit  construere  palatium  apo- 
stolicum  Avinione  in  loco,  ubi  solebat  esse  palatium  episcopale,  in  quo  dominus 
Ioannes  residere   consuevit.  » 

14  V.  Duhamel  L ,  Les  origines  du  palais  des  papes.  Tours  (1883),  p.  16,  50,  52. 

15  V.  Duhamel,  1.  c,  p.  16. 

16  V.  Demfle-Ehkle,  Archiv,  I,  235  s. 


CAP,  I,  §  1  —  DE    CURIA   AVENIONENSI   ROM.    PONT.  133 

Atque  in  ea  re  Ioannes  ita  studiosum  se  exhibuit,  ut  gestorum 
eius  minus  aequi  aestimatores  id  ei  haud  raro  vitio  vertant.  — 
Ex  his  facile  patet,  bibliothecae  Avenionensis  certiora 
initia   a   pontificatu    Ioannis   XXII   esse   repetenda. 

Verum  ne  ipse  quidem  Ioannes  propositum  studiumque  re- 
vertendi  Romam  unquam  deposuit.  Id  iam  ex  eo  suadetur,  quod 
curiae  Avenione  ita  providit,  ut  ea  illic  ad  tempus  constituta  vi- 
deretur.  Nec  enim  novum  de  integro  sibi  palatium  exstruxit,  sed 
satis  habuit,  ut  aedes  episcopi  curiae  usibus  concinnaret;  nec  epi- 
scopo  Avenionensi  domo  sua  pulso  aliam  sibi  propriam  comparavit. 
Quin  etiam  annis  1331-1334  studiose  cum  Romanis,  Bononiensibus, 
Galliae  rege  tractavit  de  curia  primum  Bononiam  transferenda, 
ex  qua  urbe,  postquam  Lombardiam  Tusciamque  pacasset,  subinde 
Romam  peteret.  At  ne  rem  perficeret,  tum  officia  atque  artes 
regis  Galliae  effecerunt,  qui  nullum  non  movit  lapidem,  ne  Pontifex 
ex  eius  se  subduceret  custodia  n;  tum  maxime  turbae  eo  ipso 
tempore  Bononiae  ab  hominibus  factiosis  excitatae  18. 

Benedictus  ab  ipsis  suis  regiminis  exordiis  maiori  etiam  studio 
quam  Ioannes  de  curia  egit  Romam  reducenda.  In  primo  enim,  ut 
verbis  antiqui  cuiusdam  auctoris  ig  utar,  consistorio,  quod  ha- 
buit,  scilicet  XII  kalendas  ianuarii,  mandavit  reparari  ecclesiam 
Romanam  sancti  Petri,  item  ecclesiam  Lateranensem  et  alias  ec- 
clesias,  et  palatia  ibidem  desolata;  et  ad  fahricam  donavit  quin- 
quaginta  millia  florenorum.  Adiungit  alter  eiusdem  temporis 
auctor  20:  Ipse  etiam  papa  eodem  tempore  21  deliberavit  transferre 
curiam  suam  ad  partes  Italiae  moramque  suam  facere  in  civi- 
tate  Bononiensi,  dummodo  ipsum  debite  et  honorifice  eius  incolae 
et  cives  vellent  recipere  et  tractare  sibique  obedientiam  vellent 
praestare  et  fidelitatem  servare;  et  hoc  ipse  diocit  in  publico  con- 
sistorio  voluitque,  ut  divulgaretur  ubique,  praesertim  in  partibus 
Italiae  supradictis.  Volensque  experiri  et  scire,  an  ita  facere  vel- 
lent,  misit  ad  dictam  civitatem  certos  nuntios  suos  ad  eis  inti- 
mandum   huiusmodi    voluntatem,    intentionem   et   deliberationem 


17  V.  Raynaldus,  Anaales  ad  an.   1332,  n.   1  s.  et  ad   13. 

18  V.  paullo  post  not.  22. 

19  Vita  3a  Benedicti  XII  apud  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  219*. 

20  Vita  la  eiusdem  1.  c,  I,  199. 

21  Intelligit  exordia  eius  regimiuis. 


134  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 

suam,  deditque  eis  in  mandatis,  ut  si  ipsi  viderent  dictorum  ci- 
vium  voluntatem  conformari  pro  mansione  sua,  ihidem  patatium 
praepararent,  libratasque  pro  cardinalibits  dividerent  et  ordinarent. 

Nuntii  vero  huiusmodi  illuc  accedentes,  invenerunt  civitatem 
praedicfam  ad  hoc  mate  fore  dispositam,  cum  adhuc  cives  ipsius 
essent  in  rebetlione  et  inobedientia  contra  Romanam  ecclesiam, 
prout  etiam  erant  tunc  fere  omnes  aliae  terrae,  ad  eomdem  ec- 
clesiam  in  illis  partius  pertinentes,  quae  non  diu  ante  suum 
legatum  22  vituperose  et  violenter  expulerant  de  civitate  memo- 
rata.  Quod  dicti  nuntii  videntes,  redierunt  Avinionem  papaeque 
retulerunt,  qui  de  hoc  doluit. 

Sed  videns,  quia  tunc  aliud  facere  non  poterat,  mutato  pro- 
posito  deliberavit  manere  in  Avinione  in  dicta  curia  sua.  Ince- 
pitque  ibi  a  solo  aedificare  palatium  in  loco,  ubi  tunc  erat  domus 
episcopalis  et  tandem  huiusmodi  aedificium  quasi  quandiu  vixit, 
confinuavit,  in  tantum  quod  suo  tempore  et  per  eius  ministerium 
factum  est  patatium  dictum  vatde  sotlemne  miraeque  pidchritudinis 
in  mansionibus  et  immensae  fortitudinis  in  muris  et  turribus, 
prout  hodie  luculenter  apparet. 

Demum  pro  tempore  ordinavit,  quod  episcopus  Avinionensis 
haberet  pro  mansione  sua  ac  in  recompensam  atterius,  in  cuius 
loco  et  solio  dictum  palatium  erat  aedifcatum,  domum,  quae  nunc 
episcopalis  appetlatur,  quae  est  valde  notabilis  et  sollemnis. 

Atque  hic  diligenter  est  observandum,  patatio  a  Ioanne  XXII 
concinnato,  etsi  fortasse  commoditati  curiae,  at  nequaquam  eius 
saluti  atque  incolumitati  fuisse  prospectum;  ac  proinde  novas 
aedes  a  Benedicto,  non  vano  magnificentiae  studio,  sed  prudenti 
consilio  fuisse  constitutas.  Aedificia  enim  a  Ioanne  circa  pala- 
tium  episcopi  exstructa,  tum  inter  se  erant  dissita,  tum  iis  care- 
bant  operibus,  quibus  contra  hostium  incursus  commode  possent 
defendi.  Hoc  igitur  imprimis  Benedictus  in  novo  constituendo 
palatio  spectabat,  ut  sedem  provideret  curiae,  in  qua  posset  se- 
cura  consistere.  Quare  illud  omni  ex  parte  clausit  ac  muros 
omnes  externos  certe  sex  palmos  latos  buquetis,  barbacanis,  mer- 
letis,  omni  denique  munitionum  genere,  quae  tunc  erant  in  usu, 


12  Is   erat  Bertrandus   de   Poyeto,   cardinalis   Ostieasis;    v.  Raynaldus   ad   aa.  1334, 
n.  17  et  Baluze,  1.  c,  c.  177. 


CAP.  I,§  1   —  DE    CURIA   AVENIONENSI    EOM.    PONT.  135 


instruxit  abundantissime.  Adde  turres  altissimas  ita  dispositas, 
ut  omni  ex  parte  et  vigilum  prospectus  et  balistarum  ac  spin- 
galarum  iactus  hostes  longius  etiam  arcerent.  Quare  hac  in  re 
Benedictus  et  qui  ei  proxime  successerunt  pontifices  tanta  usi 
sunt  industria,  ut  Froissartus  23,  earum  rerum  peritissimus  sane 
aestimator,  palatium  ab  eis  constitutum  non  dubitaret  dicere: 
Ja  plus  belle  et  la  plus  forte  maison  du  monde  et  la  plus  aisie  d 
tenir,  mais  que  ceulx,  qui  dedens  seroient  enclos,  euissent  vivres. 

Opus  a  Benedicto  XII  alacriter  incoeptum,  Clemens  VI  et 
Innocentius  VI  continuarunt  studiose  ac  feliciter  perfecerunt. 
Quare  eorum  temporibus  videbatur  curia  Avenione  validas  egisse 
radices.  At  Deus  aliud  providerat.  Qui  enim  Innocentium  VI  pro- 
xime  secuti  sunt  Urbanus  V  et  Gregorius  XI,  quum  primum  per 
conditionem  Italiae  vel  aliqua  ratione  licuit,  delicias  palatii  Ave- 
nionensis  cum  squalore  et  ruinis  avitae  sedis  Romanae  rnagnis 
animis  commutarunt. 

Atque  haec  de  curia  Romana  pro  tempore,  quo  in  ea  consti- 
tuta  est  bibliotheca  Avenionensis,  breviter  dicta  sufficiant. 

§  2.  Proferuntur  documenta,  quibus  origo  bibliothecae  Ave- 
nionensis  illustratur.  —  Sequitur  iam,  ut  statuamus,  qua  potis- 
simum  ratione  a  Ioanne  XXII  eiusque  successoribus  maxima  illa 
sit  collecta  copia  librorum,  quibus  Avenione  aedes  pontificiae 
erant  instructae.  Ac  primum  quidem  breviter  dicam,  alios  fuisse 
pretio  soluto  coemptos,  alios  iussu  et  pecunia  pontificum  in  ipsa 
curia  vel  alibi  exaratos,  alios  eisdem  dono  datos  vel  testamentis 
legatos,  alios,  cum  pontificum  essent  ante  pontificatum  proprii, 
ab  eis  curiae  fuisse  assignatos;  longe  maiorem  denique  partem 
iure  spolii  in  thesaurum  esse  illatos. 

Antequam  haec  singulatim  persequar  et  comprobem,  ea  pro- 
feram  documenta,  ex  quibus  fere  omnia,  quae  sum  dicturus,  sunt 
elicienda,  ut  eo  facilius  ad  ea  legentes  possim  remittere.  Pro- 
ponam  ea  in  duas  classes  distributa;  in  quarum  priore  ex  re- 
gistris  atque  ex  libris  introitus  et  exitus  camerae  apostolicae  ea 
componam,  quae  ad  libros  iussu  pontificum  coemptos  vel  exaratos 
spectant;  in  altera  vero  de  libris  agam  ex  reservationibus  et 
spoliis  in  cameram  apostolicam  illatis. 

**  Chroniques  ed.  Kercyn  de  Lettenhove,  tora.  16,  p.  129.  —  Idem  iisdem  fere  verbis 
habes  paullo  antc  p.   134  ex  vita  1"  Benedicti  XII  apud  B.u.uze,  1.  c,  I,  10(J. 


i 


130  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


I.    EXCERPUNTUR    QUAEDAM    EX     «  REGISTRIS  »     ET    EX    LIBRIS 
«  INTROITUS    ET    EXITUS    CAMERAE    APOSTOLICAE.  » 

1.  Ex  registris  n. 

Tempore  loannis  XXII  (1316-1334). 

1.  25  Dilecto  filio  Iohanni  de  Grandisono,  archidiacono  Nottingamie 
in  ecclesia  Eboracensi.  —  Libellum  26  pro  parte  tua  nobis  noviter  presen- 
tatum  gratanter  accepimus,  quem  nimirum  eo  gratiorem  habemus,  quo  promptius 
non  pauca  ad  salutem  edificantia,  sub  unius  voluminis  collecta  compendio  le- 
gentis  offert  aspectui,  que  non  absque  laboris  tedio,  difficulter  haberent  alibi 
sparsa  queri.  Tuum  itaque  munus  huiusmodi  acceptabile  reputantes,  liberali- 
tatem  inde  tuam  condigna  gratiarum  actione  prosequimur,  in  oportunitatibus 
tuis  tibi,  prout  res  exegerit  et  cum  deo  licebit,  apostohcum  libenter  impen- 
suri  favorem.  —  Datum  Avinione,  VII1°  kal.  augusti  [an.  1°  aut  2°]  (25  iul. 
an.  1317  aut  1318).  —  [Regesta  Vatic.  Ioannis  XXII  (n.  109)  secrel.  an.  ll 
et  2\  tom.  1,  f.  80h,  epist.  342]. 

Dilecto  filio  magistro  Rigaudo  de  Asserio  iuris  civilis  professori,  canonico 
Aurelianensi,  capellano  et  nuncio  nostro.  —  Cum  dilectus  filius  frater  Ni- 
colaus  Trevetinus  de  ordine  fratrum  predicatorum,  magister 
in  theologia,  de  mandato  nostro  circa  cuiusdam  licteralis  operis  27 
compositionem  intendat,  ecce  nolentes  opus  ipsum,  ad  cuius  perfectionem  affi- 
cimur,  ex  defectu  sumptuum  intermicti  quomodolibet  vel  differri,  discretioni 
tue  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatinus  eidem  magistro  presentes  tibi 
licteras  assignanti  vel  suo  certo  nuncio  pro  eodem,  de  pecunia  camere  nostre 
usque  ad  summam  .  .  marcarum,  necessarias  tam  factas  quam  faciendas  pro 
opere  memorato  ministres  expensas.  Nos  enim  quicquid  per  ipsius  magistri 
licteras  te  sibi  propterea  ministrasse  constiterit,  in  tuo  faciemus  raciocinio 
acceptari.  —  Datum  XV  kal.  februarii  [an.  1°  aut  2°]  (18  ian.  1317  aut 
1318).  —  [L.  c.  f.  128sl,  epist.  532J. 

Venerabili  fratri  episcopo  Maioricensi  28.  —  Biblie  glosate  librum 
in    octo    voluminibus    scriptum   ex  tua   nobis   liberalitate    transmissum 

24  Explicanda  sunt  compendia  scribendi,  quibus  indico  bibliothecarum  recensiones,  quas 
paullo  post  vulgabo.  Ur.  indicat  recensionem  bibliothecae  Avenionensis  iussu  Urbani  V, 
Gr.  iussu  Gregorii  XI  confectas;  Pen.  recensionem  bibliothecae  a  Petro  de  Luna  (Bene- 
dicto  XIII)  in  castro  Peniscolae  constitutae. 

2o  Has  quatuor  epistolas  habes  non  sine  mendis  vulgatas  in  Thomas  A.,  Extraits  des 
crchices  du  Vatican  pour  seruir  d  Vhistoire  litteraire  du  moyen-dge  in  Melanges  d' 'Archec- 
logie  et  dliistoire,  II,  453,  454,  460;  IV,  9. 

26  Eius  libros  recenset  Tanner,  BibVoiheca  Brilannico-Hibernica,  p.  338.  Quemnam 
ex  eis  Ioanni  obtulerit,  non  liquet. 

27  Cum  plurimos  commentatus  sit  libros,  incertum  de  quo  hic  agatur;  cf.  Quetif- 
Echard,  Scriptores  ord.  praed.,  I,  562. 

28  Guillelmus  de  Villanova  1304-e.  1318  aut  Raimundus  de  Corsavino  1319-C.1321. 


CAP.  I,    §2  —  noCUMENTA    EIUS   ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  137        Reg 


&• 


grata  mente  recepimiis,  de  quo  fraternitati  tue  eo  uberiores  graciarum  re- 
ferimus  actiones.  quo  magis  per  donum  huiusmodi  nostris  affectibus  placuisti. 
(Caret  certa  temporis  nota,  sed  circa  annum  3m  (1319)  videtur  scripta).  — 
[L.  c.  (n.  110)  secret.  ab  an.  1°  ad  4m,  tom.  2,  f.  62  a,  epist.  938  (293)] '. 

Dilecto  filio  N  i  c  o  1  a  o  D  o  m  i  n  i  c  i  d  e  P  e  r  u  s  i  o  29,  phisice  professori .  — 
Libellum  de  Regimine  Sanitatis  30  per  te  nobis  scriptum  et  transmissum 
per  dilectum  filium  Franciscum  archipresbiterum  ecclesie  Perusine,  gratanter 
accepimus,  in  cuius  traditione  composita  (!) 3l  periti  artificis  commendamus  inge- 
nium  et  in  eius  compositione  solicitum  zelum  devotionis  immodice  actione  pro- 
sequimur  gratiarum.  —  Datum  Avinione  VIII  kal.  septemb.  an.  7°  (25  au- 
gusti  1323).  —  [L.  c.  (n.  111)  secret.  6*  et  7*,  tom.  3,  f.  328h,  epist.  1326] . 

Bernardo  episcopo  Lodovensi.  —  Librum  Speculi  Sanctoralis 
partem  terciam  continentem  nobis  a  tua  fraternitate  transmissum  rece- 
pimus  leta  manu,  studiosam.  quain  adhibere  curasti  super  eo  diligenciam,  mul- 
tipliciter  commendantes  in  domino  tibique  super  missione  illius  graciarum 
actiones  uberes  referentes.  Et  ecce  quod  peticiones  pro  parte  tua  per  exhi- 
bitorem  libri  predicti  oblatas  admisimus  ad  favorabilis  exauditionis  affectum.  — 
Datum  Avinione,  XV  kal.  iulii.  —  [L.  c.  (n.  115),  secret.  an.  13l  et  14 l, 
tom.  8,  f.  395sl  (121  a),  epist.  1694]. 

Bernardo  32  episcopo  Lodovensi.  —  Librum  intitulatum  Quartam 
partem  Speculi  Sanctoralis  33,  quem  nobis  tua  fraternitas  destinavit, 
animo  leto  suscepimus,  tue  sollicitudinis  studium  laboriosis  vigiliis  adhibitum 
in  opere  dicti  libri,  plurimum  in  domino  commendantes,  et  tam  de  ipso  quam 
de  aliis  tribus  partibus  eiusdem  Speculi  per  te  similiter  antea 
nobis  missis,  eidem  fraternitati  tue  graciarum  actiones  uberes  exsolventes.  — 
Datum  Avinione,  XII  kal.  augusti,  an.  13°  (21  iul.  1329).  —  [L.  c.  f  125h, 
epist.  740]. 

Tempore  Benedicti  XII  (1334-1342). 

2.  Dilecto  filio  Bertrando  Cariti 33a  archidiacono  Augi  in  ecclesia  Rotho- 
magensi.  —  Cum  quondam  Stephanus  de  Molinis  clericus  Parisius  residens, 
anime  sue  salutis  obtentu,  nobis  et  ecclesie  romane  in  suo  ultimo  testamento 
legaverit  libros  suos,  nos  volentes,  quod  viginti  quatuor  volumina  li- 
brorum   huiusmodi  tam   sacre   theologie   quam   iuris   canonici  et 

29  Eius  nec  Vkrmiglioli  (Biografia  degli  scrittori  Perugini)  nec  Padeletti  (Contributo 
alla  storia  dello  studio  di  Perugia)  nec  Ad.  Rossi  (Docum.  per  la  storia  delVuniv.  di  Pe- 
rugia  in  Giomale  di  erudizione  artistica,  toni.  IV,  V,  VI)  meminere. 

30  Plures  commentationes  eo  titulo  inscriptae  circumferuntur. 

31  Videtnr  legendum:  in  cuius  compositione  periti  artificis  commendamus  inr/enium 
et  in  eius  traditione  solicitum  zelum  decotionis  immodice  actione  prosequimur  gratiarum. 

32  Cf.  Delisle,  Notice  sur  les  mss.  de  Bernard,  Gui,  p.  425. 

33  Litteras,  quibus  Bernardus  singulas  partes  pontifici  obtulit,  vide  in  Delisle,  1.  c, 
pp.  420,  424. 

3    Vide  de  eo  Demfle-Ehkle,  Archiv,  I,  289,  307. 


1-38  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


civilis  facultatum,  repositorum,  ut  intelleximus,  Parisius  in  quadam  archa, 
sigillis  dilectorum  filiorum  Bertrandi  de  Peberaco  prioris  monasterii  sancti  Mar- 
tini  de  Campis  Parisiensis,  ordinis  Cluniacensis,  per  priorem  soliti  gubernari, 
et  officialis  Parisiensis  signata,  fideliter  ad  nostram  cameram,  ut  possimus  de 
illis,  quod  nobis  expedire  videbitur,  ordinare  utilius  et  liberius,  transmittantur ; 
discretioni  tue  per  apostolica  scripta  committimus  et  mandamus,  quatinus  vo- 
catis  priore  et  officiali  predictis,  eosdem  libros  nomine  nostro  recipiens  ad 
prefatam  cameram  mittere  tute  et'  fideliter  non  postponas.  Volumus  autem, 
quod  tarn  executores  testamenti  dicti  Stephani  qu?m  alios,  quorum  interest, 
de  predictis  libris,  cum  eos  receperis,  absolvere  nostro  nomine  valeas  plenius 
et  quitare,  inde  confici  faciendo  duo  consimilia  publica  instrumenta,  quibus  libri 
consignentur  predicti;  quorum  quidem  instrumentorum  altero  penes  assignantes 
libros  predictos  dimisso,  reliquutn  ad  eandem  cum  ipsis  libris  procures  ca- 
meram  destinare.  —  Datum  Avinione,  XVI  kal.  ianuarii,  anno  7°.  (17  de- 
cembris  1341).  —  [Regesta  Vatic.  Benedicti  XII  (n.  136)  secret.  an.  7», 
f.  92b,  epist.  226]. 

Tempore  Clementis  VI  (1342-1352). 

3.  Venerabili  fratri  Guillelmo  episcopo  Casinensi  33b.  —  Relatibus  perce- 
pimus  fide  dignis,  quod  unus  fardellus  de  libris  et  scripturis  factis 
et  compositis  per  dampnate  memorie  Michaelem  de  Cesena  hereticum 
suosque  complices  et  sequaces  et  rebus  aliis  in  eodem  fardello  plicatis.  post 
obitum  clare  memorie  Sancie  23c  regine  Sicilie,  in  sacristia  monasterii  de  Neapoli 
ordinis  sancte  Clare,  inter  quedam  alia  per  eandem  reginam  ibidem  deposita, 
repertus  extitit  et  per  dilectas  in  Christo  filias..  abbatissam  et  sorores  eiusdem 
monasterii  conservatur.  Cum  autem  in  eisdem  libris  et  scripturis  nonnulla  tan- 
gentia  Ludovicum  de  Bavaria  hereticum  et  scismaticum  manifestum  et  alia 
hereticalia  et  erronea  contineri  verosimiliter  presumantur;  mandat  eidem, 
ut  illos  libros  «  sub  suo  sigillo  »  ad  curiam  transmittat.  —  Datum  Avinione, 
V  idus  augusti,  an.  5°  (9  m.  aug.  1346).  —  [Regesta  Vatic.  Clemeniis  VI 
(n.  140)  secret.  an.  5'1,  f.  82h,  epist.  339]. 

Alterd  epistold  abbalissae  et  sororibus  eius  monasterii  iniungitur,  ut 
libros  illos  tradant  episcopo  Casinensi  —  [L.  c.  f.  83  a,  epist.  340] . 

4.  Venerabili  fratri  Odoni  episcopo  Pafensi 33d,  scribit  ponlifex,  destinasse 
se  ad  Armenos  venerabilem  fratrem  nostrum  Antonium  episcopum  Gaietanum 33e 

33&  Episc.  Casinensis  (Monte  Cassino)  1345-1353. 

33c  De  necessitudine,  quae  inter  eam  et  Spirituales  Fraticellosque  intercessit,  fusius  dis- 
serui  in  coramentatione,  cui  titulus:  Die  Spiritualen,  ihr  Verhaltniss  zum  Franciscanerorden 
und  zu  den  Fraticellen  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  IV,  82  s. 

33<*  Paphos  in  Cypro,  rexit  eam  ecclesiam  1340-1351. 

33e  Antonius  Aribandi,  ord.  min.,  1341-1344  (!),  in  quo  corrigendus  Ughelli. 


CAP.  I.   ^2 —  DOCUMENTA   EIUS   ORIGINEM   ILLUSTRANTIA  130       Reg 


6« 


et  ililectum  filiuin  Iohannem  electum  Coronensem  33/.  Cum  itaque  nonnulli  pre- 
lati  eiusdem  regni  Armenie  instanter  duxerunt  postulandum,  ut  eis  decretum 
et  decretales,  quibus  romana  ecclesia  utitur,  ut  ipsi  se  possent  super  eis  con- 
formare,  cum  ea  (!)  mittere  dignaremur :  petitionem  velut  deo  gratam  ac  tam 
eis  quam  fidei  predicte  utilem  exaudire  volentes,  fraternitati  tue  per  apostolica 
scripta  mandamus,  quatinus,  si  libri  decreti  et  decretalium  tam  an- 
tiquorum  quam  sexti  libri  et  Clementinarum  apud  te  sint,  apti 
tamen  et  ydonei,  ad  cameram  nostram  spectantes,  eisdem  episcopo  et  electo 
libros  huiusmodi  ad  eosdem  Armenos  deferendos  33S  per  ipsos  studeas  assignare. 
Si  vero  tales  libri  apud  te  non  fuerint  et  reperiantur  in  partibus  illis  ve- 
nales,  iubet  ut  cos  pecunia  camerae  apostolicae  comparel  el  legatis  iradai. 
Porro  si  forsan  huiusmodi  libri  tecum  non  essent  aut  commode  in  partibus 
illis  non  reperirentur  venales,  nobis,  quantocius  comode  poteris,  significare 
procures,  ut  nos  hic  haberi  et  eisdem  Armenis  destinari,  sicut  nobis  expe- 
dire  videbitur,  faciamus.  —  Datum  Avinione,  II II  idus  septembris,  anno  5° 
(11  sept,  1346).  [L.c.  f.  116  a,  epist.  495] . 

5.  Venerabili  fratri  Petro  episcopo  Yalentino  ^K  —  Operibus  Tullii 33i,  que 
apud  te  fore  didicimus,  ad  exemplar  diebus  aliquibus  indigentes,  fraternitatem 
tuam  actente  rogamus,  quatinus.  quecunque  habes  de  operibus  ipsis,  velis  nobis 
copianda  concedere  ac  per  latorem  presencium  mictere  vel  illa  facere  co- 
piari,  copiam  cum  originalibus  ascultatam  fideliter  et  correctam  celeriter  trans- 
missurus.  —  Datum  Avinione,  III  nonas  augusti,  anno  10°  (3  aug.  1351).  — 
[L.  c.  secret.  an.  10  \  f.  44&J. 

Tempore  Urbani  V  (1362-1370). 

6.  Dilectis  filiis  collegio  scolarium  domus  sancti  Marcialis  Tholosan.  33j 
salutem  etc.  —  Ut  studio  iuris  canonici  et  civilis,  cui  ex  ordinatione  ac  pro- 
visione  felicis  recordationis  Innocencii  pape  VI,  predecessoris  nostri,  fundatoris 

33f  Ioannes  Scarlatto  c.  1346-1348,  translatus  Pisam  f  13G2.  —  De  his  duobus  episcopis 
euntibus  ad  infideles  iuvat  adiungere,  quae  de  eis  in  libris  camerae  apost.  referuntur: 
«  Die  III  m.  septembri  [1346]  solvimus  reverendo  patri  Anthonio  episcopo  Gayetano  et 
«  domino  Iohanni  electo  Coronensi  euntibus  ad  partes  Armenie  de  mandato  domini  nostri 
«  pape  pro  fide  Christi  ibidem  predicanda  pio  stipendiis  suis,  taxatis  ad  V  florenos  pro  die 
«  quolibet,  videlicet  cuilibet  eorum  Vc  florenos;  et  residuum  debent  recipere  ia  regno  Chipri 
«  a  domino  Pafensi,  quamdiu  [i.  e.  quando]  erunt  ibidem,  propter  hoc  -  M  florenos.  » 

33;/  Vide  Raynaldum  ad  an.   1346,  n.  67. 

33/1  (Valence)  Petrus  de  Chastellus  1342-1350  (!),  in  quo  supplenda  Gallia  christiana, 
XVI,  324. 

33'  Vide  panllo  post  plurima  Ciceronis  opera  in  recensione  bibliothecarum  Gregorii  XI 
et  Castri  Peniscolae.  —  Francisco  Petrarcae  quoque,  clarissimo  illi  poetae,  Clemens  VI  dedit 
in  mandatis,  ut  sibi  egregia  quaedam  operum  Ciceronis  exemplaria  conquireret;  vide  Francisci 
Petrarcae,  Epistolas  de  rebus  familiaribus  ed.  I.  Fracassktti,  lib.  7,  epist.  4,  tom.  1,  p.  366. 

33J  De  historia  huius  collegii  die  1  m.  sept.  1851  coustituti  vide  Denifle,  Die  Univer- 
sitdten  des  Mdtelnlters  bis  1400,  I,  339;  praetcrea  vido  paullo  post  §  3. 


140  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

vestre  domus,  deputati  estis,  tanto  vigilantius  intendatis,  quanto  maiori  librorum 
copia  fueritis  communiti,  venerabilis  fratris  nostri  Audoyni,  episcopi  Ostiensis33', 
dicte  domus  curam  habentis,  supplicationibus  inclinati,  libros  descriptos 
inferius,  qui  fuerunt  predecessoris  eiusdem,  antequam  esset 
ad  apicem  summi  apostolatus  assumptus,  vobis  darnus,  concedimus 
et  donamus,  volentes  et  decernentes,  quod  iidem  libri  in  armario  seu  libraria 
dicte  domus  perpetuo  debeant  conservari  nec  possint  quomodolibet  alienari 
seu  extra  domum  ipsam  alicui  commodari ;  contrarium  vero  facientes  penis 
in  constitucionibus  dicte  domus  super  custodia  librorum  ipsorum  domus  editis 
decernimus  subiacere.  —  Nomina  si  quidem  et  descriptiones  dictorum  hbrorum 
sunt  hec:  imprimis  (1)  codex,  qui  incipit  in  secundo  folio  textus:  fuerunl 
cum  fiducia,  et  finit  in  penultimo  folio :  precedensque  dignitas.  —  (2)  Item 
digestum  vetus,  quod  incipit  in  secundo  folio:  in  inicio  civitatis  nostre, 
et  finit  in  penultimo  folio:  ut  sola  vendi.  —  (3)  Item  digestum  novum, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  plurimos,  et  finit  in  penultimo  folio:  non 
adversa.  —  (4)  Item  inforciatum,  quod  incipit  in  secundo  folio:  ovium 
fetusque  pecorum,  et  finit  in  penultimo  folio:  secutus  iam.  —  (5)  Item  vo- 
lumen,  quod  incipit  in  secundo  folio:  ut  proprium,  et  finit  in  penultimo 
folio:  nisi  prius.  —  (G)  Item  lettura  Cini,  que  incipit  in  secundo  folio: 
non  autem  ad  eius  augmentum,  et  finit  in  penultimo  folio:  non  sic.  — 
(7)  Item  decretales,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  tam  parvulis  quam 
adultis,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  de  omnibus.  —  (8)  Item  decretum, 
quod  incipit  in  secundo  folio :  torum,  et  finit  in  penultimo  folio :  et  apta  mo- 
nachis.  —  (9)  Item  sextus  liber,  qui  incipit  in  secundo  folio:  diciis  et 
in  scolis,  et  finit  in  penultimo  folio:  citra  regulas  iuris  consilii.  —  (10)  Item 
Clementine,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  sub  bulla  nostra,  et  finiunt  in 
penultimo  folio :  provincie.  —  (11)  Item  Innocentius,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  ne  valet,  et  finit  in  penultimo  folio :  et  s.  de  reslitutione.  —  (12)  Item 
speculum  iuris,  quod  incipit  in  secundo  folio:  iuris  tacita,  et  finit  in 
penultimo  folio:  nimis  ff.  de.  — (13)  Item  rosarium,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio :  in  XX  libres,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  mensura  de  primo.  — 
(14)  Item  lettura  Archidiaconi  super  VI  libro,  que  incipit  in  secundo 
folio :  sua  XX  q.  1,  et  finit  in  penultimo  folio :  v.  qui  es  ex.  —  Nulli  ergo  etc. 
nostre  dacionis,  concessionis  et  donationis  ac  constitutionis  infringere  etc.  — 
Datum  Avinione,  kal.  februarii,  an.  1°  (1  m.  febr.  1362).  —  [Regesta  Ave- 
nion.  Urbani  V,  tom.  5,  f.  545  &  et  Regesta  Vatic.  Urbani  V  (n.  252),  in- 
dulta  I,  f  76b,  epist.  258] . 

7.  Urbanus  episcopus  servus  servorum  dei  dilecto  filio  Guillelmo  de  Lar- 
dato  canonico  Agennensi,  apostolice  sedis  nuntio,  salutem  et  apostolicam  bene- 
dictionem.  —  Discretioni  tue  per  apostolica  scripta  precipiendo  mandamus, 
quatinus  omnes  libros  iuris  canonici  et  civilis,  quos  nunc  habes  et 

31*  Audoinus  Albeiti,  Innocentii  VI  fratris  filius,  art.  1353  cardinalis  renuntiatus,  f  1363. 


CAP.  I,    §  2  —  DOCUMENTA   EIUS   ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  111        Reg. 

in  futurum  usque  ad  triennium  a  data  presentium  computandum,  te  habere 
contigerit  de  bonis  quorumcumque  prelatorum  seu  clericorum  defunctorum 
per  sedem  apostolicam  reservatis,  dilecto  filio  Stephano  abbati  monasterii  sancti 
Victoris  Massiliensis,  proventuum  ecclesie  romane  in  partibus  Italie  debitorum 
pro  nobis  et  ipsa  ecclesia  receptori  generali,  et  in  eius  absentia  dilectis  filiis 
Astorgio  Cayraco  de  Monasteriis  et  Bernardo  Guidonis  beate  Marie  in  platea 
Florentina  prioratuum  prioribus,  gubernatoribus  domus  nostre  paupe- 
rum  scolarium,  quos  nostris  sumptibus  in  Bononiensi  studio  reti- 
nemus  ^53"1,  ad  civitatem  Bononiensem  ad  usus  scolarium  dicte  domus  destinare 
procures,  gentes  camere  nostre  de  hiis,  que  feceris  in  premissis  redditurus 
per  tuas  litteras  certiores.  —  Datum  Avinione,  II II  kal.  maii,  pontificatus  no- 
stri  anno  3°  (29  apr.  1365).  —  [Tabularium  Vatic.  Instrumenta  miscel. 
28  april.  1365,  n,  18]. 


Tempore  Gregorii  XI  (1370-1378). 

8.  Dilectis  filiis  guardiano  et  conventui  fratrum  ordinis  minorum  Bar- 
chinonensium  salutem  etc.  —  Postillam  super  bibliam  a  quondam 
Pontio  Carbonelli  33n  ordinis  vestri  editam  a  multisque  commendatam,  au- 
divimus  in  vestri  conventus  libraria  existere  duplicatam.  Quare  discretionem 
vestram  hortamur,  quatinus  unam  ex  huiusmodi  postillis  per  dilectum  fllium 
Iohannem   de  Latone.  custodem    custodie  Barchinonensis  dicti  vestri  ordinis, 

33m  vide  Denifle,  1.  c,  p.  215. 

33"  Vide  paullo  post  in  recensione  bibliothecae  Castri  Peniscolae  n.  138;  quare  Gre- 
gorius  id,  quod  petierat,  videtur  esse  assecutus. 

De  hac  expositione  saeculo  XVII0  inter  Alvam  et  Astorgam  ord.  min.  et  Echardum 
ord.  praed.  acriter  est  disputatum,  cum  ille  Catenam  auream,  quae  nomine  s.  Thomae  de 
Aquino  insignita  iam  diu  omnium  terebatur  manibus,  Pontio  tribueret.  Vide  imprimis  Quetif- 
Echard,  SS.  ord.  praed.,  I,  327.  —  Non  dubito,  quin  Pontius,  cuius  commentationes  petiit 
Gregorius,  sit  is,  qui  an.  1334  minister  provincialis  Aragoniae,  in  condendis  constitutionibus 
Caturcensibus  Benedicto  XII  astitit;  vide  Cronologia  historico-lenalis  ord.  min.  Neapoli  1650, 
}).  46.  —  Iam  alias  monui,  Pontium  Carbonellum  a  Waddingo  (ad  an.  1288,  n.  33,  an.  1297, 
n.  35)  perperam  cum  Pontio  Potugati  confundi ;  vide  Demfle-Ehrle,  Archiv,  II,  300.  Sine 
ullo  vel  probabili  iudicio  post  Waddingum  aliosque  etiam  Nic.  Antonius  (Biblioiheca  hi- 
spana  vetus2  II,  95)  Pontium  putat  fuisse  s.  Ludovici  Tolosani  praeceptorem.  Neque  enim 
in  vita  neque  in  testamento  huius  sancti  (Acta  Ss.  16  aug.  n.  60)  ulla  Pontii  occurrit  mentio. 
De  opere  ipso  haec  Waddingus  (Ss.  ord.  min.  ed.  Rornana  1806,  p.  200):  Commen- 
taria  in  universa  biblia,  ad  singula  loca  collectis  sanctorum  pairam  sententiis,  ita  ut  non 
inepte  opus  nuncupari  possit:  Catena  ss.  patrum  in  universam  s.  scripturam.  Habetur  manu 
scripta,  octo  tomis  satis  magnis  distinctum  in  bibliotheca  Toletana  fratrum  minorum.  His 
adiungit  Ioannes  a  s.  Antonio  (Bibliotheca  Franciscana  universa.  Matriti  1732,  II,  490): 
Haec  Waddingus,  et  meriic.  Impresentfarum  enim  asservaniur  ibidem,  suntque  tomi  novem; 
licet  nonus  supcr  Apocahjpsim  initio  careat,  incuriaque  bibliopegi  confu.se  conglulinatus  ha- 
beatur,  non  in  scriniis  bibliothecae,  sed  in  arca  quadam  una  cum  aliis  tcmis.  Timeo,  ne 
haec  volumina  misere  perierint,  cum  co:ivcntus  regius  s.  Ioannis  (s.  Iuan  de  lo^  Rcy<'^ 
an.  1808  a  Gallis  Hispaniam  invadcntibus  expilaretur;  vide  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  147. 


142  PARS    ALTERA  —  DE    BlBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

latorem  presentium  vel  per  alium,  quam  cito  commode  poteritis,  nobis  mittere 
procuretis,  quam  seu  eius  precium,  si  eam  nobis  retinere  placuerit,  vnbis  re- 
stitui  faciemus.  —  Datum  apud  Villamnovam  Avinionensis  diocesis,  XVIII  kal. 
maii,  anno  4°  (14  apr.  1374).  —  [Regesta  Vatic.  Gregorii  XI  (n.  210)  se- 
cret.  an.  4\  f.  29hJ . 

9.  Dilecto  filio  Raphaeli  de  Turre  canonico  Ianuensi  apostolice  sedis 
nuncio  salutem  etc.  —  Quia  commissimus  dilecto  filio  Bernardo  de  Pergamo 
ordinis  fratrum  predicatorum  professori,  Ianue  commoranti,  quod  in  civitate 
Ianuensi  pro  nobis  scribi  faciat  certos  libros,  volumus  et  tue  discretioni 
precipiendo  mandamus,  quod,  cum  pecunia  in  hiis  expendenda  non  debeat 
esse  magna  nec  notabiliter  illa,  ad  que  pecunie  per  te  recepte  et  recipiende 
per  alias  nostras  seu  gencium  camere  nostre  sunt  licteras  deputate  (!),  pecuniam 
oportunam  pro  huiusmodi  libris  diversis  vicibus,  sicut  comodius  poteris,  non 
obstantibus  quibuscunque  nostris  vel  dictarum  gencium  mandatis  contrariis, 
prefato  Bernardo  studeas  assignare.  —  Datum  Novis  Avinionensis  diocesis, 
X  kal.  augusti,  anno  4°  (23  iul.  1874).  —  [L.  c.  f.  46hJ. 

10.  Venerabili  f ratri . .  33  °  episcopo  Vercellensi  salutem  etc.  34.  —  Pervenit 
ad  nos,  quod  liber  seu  volumen,  qui  vocatur  Trogus  Pompeius  35,  ubi 
historie  parcium  orientalium  diffuso  lepore  contexte  (199&)  feruntur,  in  Ver- 
cellensi  urbe  repertus  est,  quique  alias  ibi  consuevit  haberi ;  et  quia  dictus 
liber  nimium  est  sensibus  nostris  acceptus  et  longe  acceptior,  si  eum  presen- 
cialiter  haberemus,  fraternitatem  tuam  rogamus  interne,  quatinus  circa  in- 
vencionem  ipsius  absque  mora  impendere  studeas  operam  efficacem,  eumque 
ut  speramus  inventum,  ad  nos  per  fidelem  delatorem  non  differas  destinare, 
nobis  proinde  plurimum  placiturus.  —  Datum  Novis  Avinionensis  diocesis, 
V  idus  augusti,  anno  4°  (9  aug.  1374).  —  [L.  c.  f  99 a/. 

11.  Dilecto  filio  Bernardo  Cariti  36  canonico  Parisiensi,  apostolice  sedis 
nuncio  salutem  etc.  —  Discretioni  tue  tenore  presencium  iubemus  expresse, 
quatenus  in  loco  Serbone  Parisius  perquiri  facias  diligenter  in  librariis  eius 
pro  libris  Tullii  Ciceronis  37,  scriptis  in  cedula  presentibus  interclusa. 
Et  si  quidem  eos  vel  aliquos  aut  aliquem  eorum  inveneris,  prout  alias  scimus 
inventos  esse,  illos  facias  pro  nobis  per  intelligentes  scriptores  illico  exem- 
lari  et  exemplatos,  quam  prius  poteris,  ad  nos  per  fidelem  delatorem  destinare 
procures ;  cautus  ut  in  illis  nullam  commictas  negligenciam  vel  defectum.  — 
Datum  Novis  Avinionensis  diocesis,  III  idus  augusti,  anno  4°  (11  aug.  1374). — 
[L.  c.  f  199hJ. 

330  Ioannes  Fieschi  (1377  renuntiatus  cardinalis)  1348-1385. 

34  Vide  Pastor,   Geschichte  der  Pripste   seit  dem  Ausgang  des  Mittelalters,  I,  623  s. 

35  Huc  pertinet  fortasse  n.  1012  Bibliothecae  Castki  Peniscolae;  vide  paullo  post. 

36  Vide  paullo  ante  p.  137. 

37  Cf.  paullo  ante  -pr-t39,  n.  20. 


CAP.  I,  §  2  —  DOCUMENTA   EIUS   ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  143       Reg. 

12.  Dilecto  filio  Guillelmo  ^8  sancti  Angeli  diacono  cardinali,  in  nonnullis 
terris  Italie  nostro  et  romane  ecclesie  in  temporalibus  vicario  generali  salu- 
tem  etc.  39.  —  Satis  displicenter  accepimus  dilectum  filium  Franciscum  Pe- 
trarcam  40  tam  preclarum  moralis  sciencie  lumen  noviter  ab  hac  luce  sub- 
tractum.  Verum  quia  hoc  est  omnibus  naturale,  postquam  illo  caremus,  libros 
eius  habere  nimium  affectamus.  Circumspectionem  itaque  tuam  hortamur  at- 
tente,  quatenus  de  libris  eius  per  fidelem  investigatorem  inquiri  facias  dili- 
genter,  potissime  de  Africa,  eglogis,  epistolis,  invectivis,  libris  de  vita  solitaria 
et  aliis,  que  ipsum  ex  precipuo  dei  dono,  miro  lepore  audivimus  texuisse, 
illosque  pro  nobis  per  scriptores  intelligentes  facias  exemplari  et  exemplatos 
cures  ad  nos  per  fidos  delatores  illico  destinare.  —  Datum  Novis  Avinionensis 
diocesis,  III  idus  augusti,  anno  4°  (11  aug.  1374.  —  [L.  c.  f  199h/. 

13.  Dilectis  filiis  Francisco  Borele  priori  prioratus  ecclesie  sancte  Eulalie 
de  Campo  et  Petro  de  sancto  Amancio  hospitalario  Dartuse,  officialibus  ve- 
nerabilis  fratris  nostri . .  Barcinonensis  episcopi  salutem  etc.  —  Ad  audienciam 
nostram  fide  digna  relatione  perducto,  quod  dilectus  filius  Franciscus  Vitalis, 
prefati  episcopi  notarius,  quendam  librum  Raimundi  Lul  in  pergamenis 
et  vulgari  cathalanico  scriptum,  assignatum  eidem  Francisco  in  custodiam  per 
vos  et  dilectum  filium  Nicolaum  Eymerici,  ordinis  predicatorum  professorem, 
inquisitorem  heretice  pravitatis,  in  quo  errores  scripti  plurimi  perhibentur, 
apud  se  habet;  discrecioni  vestre  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatinus 
statim  visis  presentibus,  absque  alicuius  more  dispendio,  prefatum  librum  ad 
manus  vestras  receptum,  ad  nos  per  fidelem  et  ydoneum  portitorem  mictere 
procuretis ;  cauti  ne  ullam  in  his  commictatis  negligenciam  vel  defectum.  — 
Datum  apud  Villamnovam  Avinionensis  diocesis,  III  kal.  octobris,  anno  4° 
(29  sept.  1374).  —  [L.  c.  f.  201&J. 

14.  Dilectis  filiis . .  rectori  et  scolaribus  collegii  nostri  Bononiensis  salu- 
tem  etc.  4l.  —  Destinantes  vobis  unam  glosatam  bibliam  in  pluribus  volu- 
minibus  atque  concordancias in nostro  collegio  Bononiensi,  ad  opus  et  usum 
studentium  in  eodem  presencium  pariter  et  futurorum  perpetuo  remansuras,  uni- 
versitati  vestre  per  apostolica-  scripta  mandamus  districtius  iniungentes,  ut  pre- 
dictas  bibliam  et  concordantias  ad  opus  et  usum  predictos  per  incathenacionem 
vel  alias  studeatis  cum  debita  diligencia  conservare.  —  Datum  Avinione,  VII  kal. 
decembris,  anno  5°  (25  nov.  1375).  —  [L.  c.  (n.  271)  secret.  an.  5\  f  239hJ. 


38  Guilelmus  Nouelletus  an.  1371  cardinalis  reiumtiatus,  a  Bononiensibus  in  carcerem 
coniectus  ac  paullo  post  e  civitate  expulsus  -j-  1300. 

39  Vide  Thkinkr,  Coder  diplom.  sedis  apostolicae,  II,  559. 

40  Plurima  eius  opera  vide  paullo  post  in  indice  Biisliothkcak  Castri  Pkmscolak.  — 
Quanti  pontifices  Avenionenses  Petrarcam  fecerint,  vide  in  Kortinc  G.,  Geschichte  der  Lii- 
teratur  Faliens  im  Zeitalter  dcr  Renaissance.  Bd.  I,  1'ctrarcas  Leben  und  Wcrhe,  p.  200; 
cf.  paullo  ante  p.   L39rrrotr-2&. 

41  Vide  Thkinkk,  I.  c,  II,  570.  —  Cf.  paullo  ante  p.   140. 


144  PARS    ALTEKA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

15.  Dilecto  filio  Bartrando  (!)  abbati  monasterii  sancti  Laurentii  in  Campo 
provincie  Romandiole,  pro  nobis  et  ecclesia  romana  thezaurario  salutem  etc.  — 
Destinatis  tibi  dudum  parte  nostra  42  certis  librorum  voluminibus 
cum  speciali  mandato,  quod  ea  corrigere  faceres  atque  nonnulla  alia 
tunc  tibi  specificata  fieri  procurares,  lapsisque  postmodum  plurimorum  tem- 
porum  curriculis,  admiramur  43,  quod  mandatum  nostrum  huiusmodi  executioni 
mandare  nobisque  dicta  volumina  remictere  tamdiu  neglexisti.  Quocirca  di- 
scretioni  tue  per  apostolica  scripta  mandamus,  ut  quicquid  exinde  feceris,  nobis 
studeas  indilate  tuis  scriptionibus  nunciare,  et  ea,  quam  citius  correcta  atque 
facta  fuerint,  super  quo  diligenciam  adhibeas  oportunam,  nobis  mictere,  di- 
latione  et  excusatione  cessantibus  quibuscunque.  —  Datum  Avinione,  VII  kal. 
decembris,  an.  5°  (25  nov.  1375).  —  [L.  c.  f.  240slJ. 

2.  Ex  libris  introitus  et  exitus  camerae  apostolicae. 
Tempore  loannis  XXII  (1316-1334). 

1.  Die  XI  "  mensis  decembris  [1316]  anno  domini  M°CCCXVI  tradidi 
magistro  Bartholomeo  Grassi  pro  quibusdam  decretalibus  emptis  pro  do- 
mino  nostro  summo  pontifice,  quos  dixit  esse  in  duobus  voluminibus,  de  man- 
dato  domini  mei  domini  Avinionensis  electi  45  -  XLV  flor.  auri. 

Die  prima  mensis  i  a  n  u  a  r  i  i  [1317]  anno  a  nativitate  domini  M°CCCXVII° 
pro  duodenis  pergamenorum  edulinorum  pro  libris  domini  nostri,  novem  de  ipsis 
singulis  precio  XII  sol.,  et  VI  de  ipsis  singulis  precio  X  sol.,  tradidi  Philippo  de 
Avinione  -  VIII,  lib.  VIII  sol.  parve  monete.  —  Item  pro  ligatura  trium  libro- 
rum  domini  nostri  -  II  flor.  auri.  —  Item  pro  illuminatura  nongentarum  litte- 
rarum  cum  parafis  necessariis  decretalium  domini  nostri  -  X  sol.  parve  monete. 

Die  XXI  mensis  februarii  tradidi  magistro  Guillelmo  Galteri  i6  pro 
quadam  biblia  empta  in  partibus  Francie  pro  domino  nostro  -  LX  flor.  auri. 

Item  eidem  magistro  Guillelmo  Galteri  tradidi  pro  quadam  alia  biblia 
empta  pro  eodem  domino  nostro  -  XXIII  flor.  auri,  I II I  sol.  parisienses.  — 
Item  eidem  pro  apostillis  Thome  super  bibliam  emptis  pro  domino  nostro  - 
XXX  flor.  auri. 

Die  VI  mensis  marcii  tradidi  fratri  Guillelmo  de  Broa  47  pro  satisfa- 
ciendo  scriptoribus  domini  nostri  -  XV  flor.  auri  48. 

42  Fortasse  legendum:  ex  parte  nostra. 

43  Ms.  admirantur. 

44  N.  16  habet  XXI. 

45  Cardinalis  Iacobus  de  Ossa. 

46  Die  31  m.  febr.  1317  solvuntur  ei  XXIII  flor.  auri  pro  expensis  factis  cum  duabus 
equitaturis  de  Flandria  usque  Parisius  et  de  Parisius  usque  Avinionem.  Tabularium  Vatic, 
Archiv.  Avenionen.  Introitus  et  eritus,  n.   13,  f.  39  b. 

47  Vide  eo  paullo  post  p.  147,  n.  63. 

48  Hoc  aliquoties  repetitur,  ita  ut  a  die  11  m.  decemb.  1316  usque  ad  diem  22  m. 
maii  1317  receperit  LX  lib.,  XV  flor.,  CCXXXI  sol. 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  145       Illt. 

Die  XII  mensis  aprilis  solvi  de  raandato  domini  nostri  fratri  Guillelmo 
Duranti 49,  lectori  fratrum  predicatorum  Burdigal.,  pro  libris  infrascriptis,  em- 
ptis  per  prefatum  dominum  nostrum  -  LXX  lib.  turonensium  parvorum  in 
LXXXXVII  flor.  auri  IX  sol.  VIII  den.  turonensium  parvorum;  florino  pro 
XIIII  sol.  IIII  den.  dicte  monete  computato. 

Videlicet  pro  libro  scripto  phisicorum  fratris  Thome  50.  —  Item  pro  meta- 
phisica  eiusdem.  —  Item  pro  scripto  Egidii  51  super  librum  de  anima  [Gr.  79/. 
—  Item  pro  scripto  methaurorum  52  magistri  Petri  de  Alvernia53.  —  Item 
pro  scripto  de  celo  et  mundo  fratris  T  h  o  m  e  super  primum  et  secundum  et  par- 
tem  tercii  cum  supplemento  Petri  de  Alvernia  super  totum  residuum.  — 
Item  de  anima  fratris  Thome.  —  Item  de  sensu  et  sensato  eiusdem.  —  Item  de 
memoria  et  reminiscencia  eiusdem.  —  Item  de  sompno  et  vigilia  magistri  Petri 
de  Alvernia.  —  Item  de  generatione  fratris  Egidii.  —  Item  de  iuventute 
et  senectute  magistri  Petri  de  Alvernia.  —  Item  de  morte  et  vita  eius- 
dem.  —  Item  de  motibus  animalium  eiusdem.  —  Item  pro  scripto  phisono- 
miam  M  fratris  Egidii. . —  Item  de  bona  fortuna  eiusdem.  —  Item  pro  scripto 
fratris  Thome  super  librum  ethicorum.  —  Item  super  librum  politicorum 
eiusdem  super  primum  et  secundum  eiusdem  et  partem  tercii  cum  supplemento 
magistri  Petri  de  Alvernia  super  totum  omne  residuum.  —  Item  pro 
scripto  fratris  Egidii  super  librum  rethoricorum. 

Item  questiones  de  veritate  fratris  T  h  o  m  e .  —  Item  questiones  de  malo 
eiusdem.  —  Item  questiones  de  potencia  dei  eiusdem.  —  Item  pro  expositione 
eiusdem  super  Boecium  de  trinitate.  —  Item  questiones  eiusdem  de  anima.  — 
Item  de  virtutibus  in  communi  eiusdem,  de  correctione  fraterna  eiusdem.  — 
Item  de  virtutibus  cardinalibus  eiusdem.  —  Item  de  unione  Verbi  incarnati 
eiusdem.  —  Item  de  spiritualibus  creaturis  eiusdem.  —  Item  questiones  de 
anima  coniuncta  et  separata  fratris  Bernardi  de  Trilia  ordinis  predica- 
torum  cum  quibusdam  questionibus  eiusdem.  —  Item  pro  primo  et  secundo 
fratris  Thome  super  sententias.  —  Item  quelibet  XI  fratris  Thome.  — 
Item  pro  quodam  tractatu  de  usuris.  —  Itera  pro  distinctione  predicamen-  f-28a 
torum  secundum  magistrum  H  e  n  r  i  c  u  m  55.  —  Item  de  unitate  et  uno  se- 
cundum  eundem.  —  Item  de  inchoatione  formarum  cuiusdam  fratris  pre- 
dicatoris    de    Anglia  ^6. , —  Item    de   unitate   forme    cuiusdam    fratris 

49  Videtur  is  fuisse  Guil.  Durandi,  qui  an.  1315  constitutus  est  prior  conventus  Bur- 
digalensis,  lector  theologiae  an.  1316  in  conventu  s.  Erailiani  et  an.  1319  in  conventu 
s.  Iuniani.  Vide  Douais  C,  Les  freres  precheurs  en  Gascogne  au  XIIIme  et  XlV^e  siecle. 
Paris  1885,  pp.  152,  273,  417. 

50  S.  Thomas  de  Aquino. 

51  Aegidius  de  Columna,  ord.  s.  Aug. 

52  Lege  Meteorum. 

53  Rector  universitatis  Parisiensis  an.  1275,  canonicus  Parisiensis.  —  Vide  Quetif- 
Echard,  Scriptores  ord.  praed.,  I,  489. 

54  De  libris  physiognomiarum. 

55  Fortasse  Henricus  de  Gandavo,  archidiaconus  Tornacensis  f  1293. 

M  De  inchoatione  et  unitate  formarum  a  plurimis  magistris  ord.  praed.  paullo  post 
mortem  s.  Thomak  de  Aquino  est  disputatum. 

10 


146  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

eiusdem  ordinis.  —  Item  tractatus  fratris  Roberti  57  eiusdem  ordinis  de 
tempore.  —  Item  tractatus  fratris  Alberti  ^8  eiusdem  ordinis  de  finali 
iudicio  et  antichristo.  —  Item  tractatus  fratris  Roberti  59  eiusdem  ordinis 
de  relationibus  —  Item  tractatus  de  unitate  forme  fratris  Egidii  de  Va- 
lenchinis  6U  eiusdem  ordinis.  —  Item  III Ior  folia  cuiusdam  quolibet  fratris 
Iohannis   de    Pachavo61  ordinis  fratrum  minorum. 

Die  XVIII  mensis  aprilis  solvi  mandato  domini  nostri  fratn  Guillelmo 
Duranti,  lectori  fratrum  predicatorum  Burdigal.  pro  prima  parte  summe  fra- 
tris  Thome  de  Aquino,  item  pro  prima  parte  secunde  summe  eiusdem, 
item  pro  secunda  secunde  eiusdem,  item  pro  ultima  parte  eiusdem,  item  pro 
summa  contra  gentiles  eiusdem  emptis  per  ipsum  dominum  nostrum  — 
LXXXXVII  flor.  auri  IX  sol.  VIII  den.  turonensium  parvorum;  floreno 
pro  XIIII  sol.  II II  den.  dicte  monete  quolibet  computato. 

Die  II  mensis  maii  tradidi  fratri  Guillelmo  de  Broa  62  pro  satisfaciendo 
scriptoribus  et  illuminatoribus  domini  nostri  et  ligatoribus  librorum  —  XVII 
lib.  parve  monete. 

Item  die  XX  mensis  iulii  solvi  fratri  Petro  de  Godorio  el  fratri  Ia- 
f."  306  cobo  Burgensi  de  ordine  beate  Marie  de  Carmelo  Avinion.  pro  libris  infra- 
scriptis  venditis  per  priorem  dicti  ordinis  domino  nostro  —  LXV  libr.  turo- 
nensium  parvorum  in  LXXXX  flor.  auri,  IIII  sol.  turonensium  parvorum. 

Videlicet  vendidit  dictus  prior  Policratum  et  Vegetium  de  re  mi- 
litari.  in  uno  volumine.  [Ur.  627] . 

Item  Augustinum  de  civitate  dei  contra  Fa/w/stum.  Item  Hugonem 
de  sacramentis,  Augustinum  contra  Iulianum  contra  Maximum,  R i c h a r - 
dum  de  potestate  ligandi  et  solvendi.  Crisostomum  de  eo,  quod  nemo 
leditur  ab  alio,  in  uno  volumine. 

Item  originalia  Dionysii   et  Ancelmi  in  uno  volumine.  [Urr~3S2]. 

Item  Augustinum  super  Genesim  ad  litteram,  de  pollutione  nocturna, 
sermo  de  laude  caritatis,  de  trinitate,  de  doctrina  christiana,  de  disciplina 
christiana,  de  vera  religione,  de  libero  arbitrio,  de  correctione  et  gratia,  de 
perfectione  ius+icie  hominis,  de  quantitate  anime,  sextus  musice,  de  immor- 
talitate  anime,  de  sortilegiis,  in  uno  volumine. 

Item  librum  retractationum,  de  gratia  novi  testamenti,  de  moribus  ec- 
clesie  et  Manicheorum,  de  vera  religione,  de  gratia  et  libero  arbitrio,  de 
perfectione   iusticie,  de   natura   et   gratia,  de  predestinacione  sanctorum,  de 


57  Eius   argumenti    et   tituli   tractatus  Aegidio   de    Lessinia   attribuitur    a   Quetif- 
Echard,  Scriptores  ord.  praed-,  I,  371. 

58  Hic   tractatus   potius   Ioanni  Parisiensi   iuniori    tribuendus   videtur;  cf.  Denifle, 
Quellen  zur  Gelehrtengeschichte  des  Predigerordens  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  226. 

59  Robertus  Kilwardy,  archiep.  Cautuariensis  et  cardinalis;  cf.  Denifle-Ehrle,  Ar- 
chiv,  II,  236. 

60  Aegidius  de  Lessinia  (Lessines)  in  Belgio,  fortasse  Valencenis  ordinem  ingressus. 

61  Ioannes  Peckham,  archiep.  Cantuariensis. 
81  Vide  paullo  post  p.  147,  not.  63. 


CAP.    I,    §   2 —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  147        lllt. 

bono  preseverancie,  epistola  quedam  Fulgencii,  enchiridion,  de  doctrina  chri- 
stiana,  in  uno  volumine.  [Gr.  11] . 

De  istoriis  animalium.  —  Ambrosium  de  officio  ministrorum.  —  Opus 
Guidonis.  —  Logicam  novam  et  veterem.  —  Alphabetum  narra- 
cionum. 

Die  ultima  iulii  pro  libro  declamationum  Senece  cum  expositione 
empto  pro  domino  nostro  solvi  fratri  Guillelmo  de  Broa :  -  XIX  lib.  turonen- 
sium  parvorum.  [Gr.  1343].  —  Item  pro  libro  tragediarum  Senece  cum 
exposicione  empto  pro  domino  nostro  solvi  eidem  -  XII  lib.  turonensium 
parvorum  [Gr.  848] .  —  /Tabularium  Vatic,  Archiv.  Avenion.  Introitus 
et  exitus  camerae  apost.  an.  1316,  n.  13  et  n.  16,  f.  29] . 

2.  Die  X  mensis  octobris  solvi  fratri  Guillelmo  Durandi  de  ordine  pre-      ''•  n~« 
dicatorum  pro  opusculis  fratris  T  h  o  m  e  emptis  pro  domino  nostro  —  XX  flor. 
et  V  sol.  turonensium  parvorum. 

Die  XXI  mensis  novembris  pro  libris  infrascriptis  emptis  pro  domino      f-  H7& 
nostro,  scilicet  summa  de  casibus  cum  apparatu,  [Ur.  1330]. 

Disceptatio  inter  Athanasium  patriarcham  Alexandrinum  catholicum 
et  Fotinum,  Sabellium  et  Arrium  presbyterum  hereticum  coram  Probo  iudice 
et  sententia  ipsius  Probi  iudicis.  —  Item  flores  ex  dictis  sanctorum  — 
Tractatus  Gregorii  Nasareni.  —  Item  de  Gregorio  et  Basilio  episcopis 
Cappadocie.  —  Regula  sancti  Basilii  episcopi.  —  Prefatio  Gelazii  secundi 
pape  super  regula  sancti  Augustini.  —  Item  regula  sancti  Augustini.  — 
Item  regula  sancti  Benedicti.  —  Item  regula  sancti  M a c h a r i i .  —  Item 
regula  fratrum  minorum  et  expositio  eius  duplex  domini  Nicholai 
pape  tertii  et  domini  Gregorii  pape  noni.  —  Abusiva  seculi  secundum  san- 
ctum  Ciprianum,  in  uno  volumine.  [Pen.  714]. 

Item  geometria,  arismetica  et  quibusdam  aliis,  in  uno  volumine. 

Item  Almagesto.  —  Item  libris  P 1  i n i i ,  libris  D a m a s c e n i  et  po- 
stillis  fratris  Thome.  —  Item  ecclesiasticis  i(n)storiis.  Pontificale  — 
solvi  in  summa  fratri  Guillelmo  de  Broa  63,  qui  de  mandato  domini  nostri  dictos 
libros  emerat  de  camerario  domini  Hostiensis  ^4,  ut  dixit  —  LXXXXVI  flor. 

Die  IIII  martii  [1318]  traditi  fuerunt  per  cameram  fratri  Raymundo 
Bos  penitentiario  domini  nostri  pro  quodam  libro  epistolarum  beati  I  e  r  o  - 
n  i  m  i  empto  pro  domino  nostro  per  eum  —  XVI  fior.  auri. 

Die   IIII  mensis   eiusdem   iulii   solvi  et  tradidi  Raymundo   triginta  li-      f.  ii8o 
brarum  (!)  de  Avinione  de  mandato  domini  nostri  pro  quadam   biblia,  que 
quondam  fuerat  domini  Garini  prioris  sancti  Remigii  et  dicto  Raymundo  per 
ipsum  priorem  in  pignore  tradita  et  per  dictum  Raymundum  domino  nostro 

63  Ibidem  f.  1176:  «  Die  XVI  mensis  decembris  (1317)  tradidi  reverendo  patri  domino 
Guillelmo  de  Broa  (de  la  Broue  ord.  praed.  f  23  m.  iulii  1323)  predicto  eleeto  nuac  Ca- 
turcensi  pro  satisfaciendo  scriptoribus  domini  nostri  XX  flor.  auri.  >  —  Hinc  corrigendi,  qui 
eum  an.  1316  electum  putant. 

64  Nicolaus  do  Albertis,  ord.  praed.  card.  episc.  Ostiensis  1303-1321. 


148  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

pape  restituta  et  assignata  —  XXIIII  lib.  turonensium  parvorum,  quas  super 
ipsa  biblia  dictus  Raymundus  mutuaverat  dicto  priori.  —  [L.  c.  n.  16] . 

3.  Anno  a  nativitate  domini  M°CCC°XX°  die  XXVIII  mensis  ianuarii 
[1321]  solvimus  domino  Philippo  de  Revesto  65  recipienti  pro  domino  [Guil- 
lelmo]  episcopo  Caturcensi  predicto,  videlicet  pro  libro  vocato  racionali 
empto  precio  viginti  sex  flor.  auri,  et  pro  libro  p  h  i  1  o  s  o  p  h  i  e  n  a  t  u  r  a  1  i  s 
precio  triginta  flor.  auri,  et  pro  libro  philosophie  moralis  viginti  flor. 
auri,  emptis  pro  domino  nostro  papa  per  dominum  episcopum  supradictum  — 
LXXVI  flor.  auri.  —  [L.  c.  n.  40  f.  90&;  n.  41,  f.  47]. 

4.  Die  IX  mensis  augusti  pro  quodam  libro  moralium  Iob  empto  a 
domino  Guillelmo  Ebrardi  canonico  Dignensi  et  Ebredunensi  precio  XXI  lib. 
VI  sol.  turonensium  parvorum  pro  domino  nostro  papa,  de  mandato  ipsius 
domini  nostri  dicto  canonico  recipienti  per  manus  Bertrandi  Ebrardi  fratris  sui, 
civis  Avinionensis  dictum  precium,  videlicet  XXI  lib.,  VI  sol.  turonensium 
parvorum  in  XXVI  sol.,  VIII  den.  turonensium  grossorum  cum  o  longa  et 
XII  den.  viennensium. 

Praeterea  is,  quem  paullo  ante  dixi,  Guilelmus  episcopus  Caturcensis 
recepit  «  pro  satisfaciendo  scriptoribus  librorum,  quos  dictus  dominus  episcopus 
facit  fieri  pro  domino  nostro  papa,  et  aliis  necessariis  pro  dictis  libris  »  a 
die  4  m.  sepiembris  1321  usque  ad  diem  16  m.  maii  1322  —  532  flor. 
auri.  —  [L.  c.  n.  41,  f  47  b/. 

5.  Die  IX  mensis  decembris  [1322]  pro  viginti  quinque  sexternis  summe 
Copiose,  quam  scribit  Iohannes  de  Tholosa  scriptor  Tholosanus  pro  domino 
nostro  papa,  videlicet  pro  labore  scripture  solvimus  dicto  Iohanni  —  XXV  lib. 
turonensium  parvorum  in  XXXII  sol.  turonensium  grossorum  cum  o  longa, 
XII  den.  viennensium;  singulis  grossis  pro  XIX  den.  obolorum  viennensium 
computatis. 

Die  XIX  mensis  iunii  [1323]  pro  triginta  quinque  sexternis  scribendis 
de  summa  Hostiensis,  que  dicitur  Copiosa,  pro  domino  nostro  papa,  cuius 
partem  scribit  magister  Iohannes  Baconi  scriptor  Anglicus,  habitator  Avi- 
nionis  et  residuam  partem  scribit  Iohannes  de  Tolosa  scriptor  supradictus; 
solvimus  et  tradidimus  domino  Philippo  de  Revesto,  canonico  sancti  Agricoli 
Avinionensis  recipienti  pro  dicto  Iohanne  Baconi  —  XXXV  lib.  turonensium 
parvorum  in  XLIII  sol.  IX  den.  turonensium  grossorum  cum  o  rotunda; 
singulis  grossis  pro  XVI  den.  turonensium  parvorum  computatis.  —  [L.  c. 
n.  54,  f  90]. 

65  L.  c.  n.  16,  f.  118*7  habes  sub  diebus  26  m.  maii  et  5  m.  augusti  1318:  tradidi 
domino  Caturcensi  recipienti  per  manus  domini  Philippi  prioris  de  Gigonhano;  —  tra- 
didi  domino  episcojio  Caturcensi  recipienti  per  manus  domini  Philippi  scriptoris  domini; 
cf.  ibid.  f.  141  bs.  ubi  in  solutione  vadiorum  m.  aprilis  1318  primum  comparet;  vide  paullo 
post  §  2. 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  140       Int 

6.  Die  III  mensis  septembris  tradidimus  reverendo  patri  domino  Guil- 
lelmo  dei  gratia  episcopo  Caturcensi,  qui  facit  scribi  et  ordinari  libros  pro 
domino  nostro  papa  per  diversos  scriptores,  recipienti  per  manus  domini  Ber- 
nardi  de  Pereto  capellani  sui  pro  satisfaciendo  dictis  scriptoribus  et  pro  ne- 
cessariis  aliis  pro  dictis  libris  solvendis  —  C  flor.  auri. 

Die  XXIX  mensis  ianuarii  [1324]  pro  salario  magj,stri  Iacobi  scriptoris, 
qui  scripserat  librum  vocatum  Martinianam  fGr.  1368] ,  pro  domino  nostro 
papa.  in  quo  libro  sunt  XXVI  sexterni,  solvimus  eidem  Iacobo  —  XIX  libr. 
XVIII  sol.  VI  den.  turonensium  parvorum  in  XXV  sol.  V  den.  turonensium 
grossorum  cum  o  longa.  XII  den.  turonensibus  parvis. 

Die  II  mensis  maii  pro  duobus  libris  emptis  precio  LX  flor.  auri  a  do- 
minis  Georgio  de  Yporegia  Lincolniensis  et  Petro  domini  Iacobi  Verulamensis 
ecclesiarum  canonicis,  executoribus  testamenti  condam  magistri  Iohannis  de 
Verulis  domini  pape  notarii,  et  receptis  per  ipsum  dominum  nostrum  papam, 
videlicet  libro  Cassiodori  super  psalterium  fUr.  199]  et  quinque  s  u m m i s 
dictaminum  sub  uno  volumine;  solvimus  dictis  executoribus  pro  se  et  do- 
mino  Bindo  de  Senis  notario  domini  pape  coexecutore  eorum  recipientibus  — 
LX  flor.  auri.  —  [L.  c.  n.  57,  f.  80]. 

7.  Die  XII  mensis  septembris  tradidimus  reverendo  domino  Iohanni 
dei  gratia  episcopo  Riviensi  ^6  recipienti  per  manus  magistri  Petri  de  Glan- 
deriis  canonici  s.  Aredii  Lemovicensis  diocesis  pro  satisfaciendo  scriptoribus 
librorum  domini  nostri  pape  et  aliis  necessariis  pro  scripturis  et  libris  ipsius 
domini  nostri  -  C  flor.  auri. 

Die  XXVI  mensis  februarii  [1325]  pro  quodam  libro  srve  volu- 
mine  vocato  Originali  beati  Augustini,  empto  pro  domino  nostro  per 
dominum  RfaimundumJ  67  episcopum  Ventimiliensem  et  sibi  tradito  precio 
XII  flor.  auri.  solvimus  dicto  domino  episcopo  dictum  precium  in  X  agnis 
auri.  II 1 1  sol.  viennensium,  singulis  agnis  pro  singulis  florinis  auri  et  1 1 1 1  sol 
viennensium  computatis.  —  [L.  c.  n.  66,  f.  73b  et  n.  58,  f.  163h  et  n.  65, 
f.  581] . 

8.  Die  X  mensis  novembris  pro  quodam  libri  volumine,  videlicet  libro 
Dionisii  cum  commento  abbatis  ^8,  empto  pro  domino  nostro  precio  XII  flor. 
auri,  solvimus  domino  Raimundo  episcopo  Vigintimiliensi  mandato  ipsius  do- 
mini  nostri  —  XII  flor.  auri. 

Die  XIIII  mensis  martii  [1326]  pro  quadam  apostilla  super  libro  D i o - 
nisii  empta  de  mandato  domini  nostri  pape  et  pro  eo  per  dominum  episcopum 
Vigintimiliensem,  pretio  V  flor.  auri,  solvimus  dicto  domino  episcopo  —  V  flor. 
auri.  —  fL.  c.  n.  70,  f.  79a  et  n.  72,  f  522,  et  n.  73,  f  51&J. 

68  Ioannes  de  Texandria  (Tissanderie)  ord.  min.,  episc.  Riviensis  (Rieux)  1324-1347. 

67  Ord.  min.  1320-1327  (28),  translatus  Ventias  (Vence)  1327-1334  et  inde  Niciam 
(Nizza)  1334-1335. 

68  Thomae  Vercellensis. 


/> 


/* 


150  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 

9.  Die  XI  mensis  februarii  [1328]  pro  ligatura  XXV  librorum  conti- 
nencium  litteras  apostolicas  regestratas,  quos  magister  Iohannes  de  Parisius  li- 
gator  librorum  ligaverat  pro  domino  nostro  in  palacio  eiusdem  domini  nostri, 
solvimus  eidem  ligatori  pro  salario,  postibus  et  aliis  necessariis  pro  ligatura 
predicta  —  XII  lib.  viennensium  in  IIIIor  lib.  valoysiorum  nigrorum.  —  [L.  c. 
n.  84,  f.  54&  et  n.  86,  f  62&J. 

10.  Die  XXX  mensis  i  u  1  i  i  [1329]  de  anno  a  nativitate  domini  millesimo 
CCCXXIX  pro  libris  infrascriptis  emptis  diversis  preciis  pro  domino  nostro 
papa  a  fratre  Hugone  de  Meianello  et  fratre  Bertrando  de  Monte  Esquino 
de  ordine  Cisterciensi  et  conventus  Montis  Candelii  diocesis  Albiensis,  vide- 
licet  pro  libro  de  proprietatibus  rerum  69  precio  IX  flor.  auri  —  et 
libro  originalium  Augustini  precio  VI  fior.  auri — ■  et  pro  libro  quolibet 
Godofredi  de  Fontibus  precio  II  flor.  cum  dimidio  —  et  pro  libro  expo- 
sitionum  B  e  d  e  super  Proverbiis  precio  unius  flor.  cum  dimidio  —  et  pro  li- 
bello  Bede  —  et  libello  florum  Bernardi  ,0  precio  VIII  den.  turonensium 
grossorum,  solvimus  dictis  fratribus  —  XIX  flor.  auri  VIII  den.  turonensium 
grossorum  cum  o  rotunda.  —  [L.  c.  n.  92,  f  61a.  et  n.  100,  f  72a.J. 

11.  Die  III  mensis  aprilis  [1330]  anno  domini  M°CCC°XXX°  pro  duobus 
libris,  uno  de  verbis  domini  et  de  verbis  apostoli  [Ur.  63J  et  alio  de  ovibus 
et  pastoribus  et  mendacio  et  opere  monachorum  Augustini  [Ur.  116J  emptis 
a  fratre  Iohanne  de  Biterris  procuratore  ordinis  sancti  Augustini  pro  domino 
nostro,  solvimus  dicto  procuratori  de  mandato  dicti  domini  nostri  —  XX  flo- 
renos  auri. 

Die  XXIII  mensis  iunii  pro  novem  sexternis  et  quatuor  foliis  per- 
gamenorum  emptorum  et  pro  scriptura  eorundem  de  libris  diversis  beati 
Augustini,  quos  libros  scribi  fecerat  et  fieri  procurator  ordinis  sancti  Au- 
gustini  pro  domino  nostro  papa  et  de  mandato  eiusdem,  solvimus  dicto  pro- 
curatori  —  VI  sol.  I  den.  turonensium  grossorum  cum  o  rotunda,  VII  den. 
valosios. 

Die  IIII  mensis  augusti  tradidimus  reverendo  patri  domino  Iohanni  dei 
gratia  episcopo  Rivensi,  qui  facit  libros  fieri  pro  domino  nostro  papa,  pro 
scripturis  et  libris  factis  et  faciendis  pro  ipso  domino  et  solutionibus  fiendis 
scriptoribus  dictorum  librorum  —  C  flor.  auri,  quam  pecuniam  recepit  dictus 
episcopus  per  manum  domini  Petri  Calveti  capellani  sui.  —  [L.  c.  n.  98,  f  73a. 
et  n.  29,  f  58  a/. 

12.  Die  XVII  mensis  aprilis  [1331]  pro  quodam  missali  de  ordinatione 
officii  romani  empto  a  Nerio  Vitalis  librario  curie  romane,  precio  XVI  flor. 
auri,  pro  usu  hospicii  domini  nostri  pape  et  de  mandato   eiusdem,  solvimus 


89  Bartholomaei  de  Glanvilla,  ord.  praed. 
70  I.  e.  excerpta  e  libris  s.  Bernardi. 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  151        Illt 

sibi  —  XVI  flor.  awri.  Fuit  acomodatus  dictus  liber  de  mandato  domini  nostri 
fratri  Petro  de  Corvaria  71. 

Die  XVI  mensis  maii  pro  scriptura  quindecim  quaternorum  libri  com- 
positi  per  fratrem  Alvarum  Pelagii  penitenciarium  super  statu  et  planctu 
ecclesie,  scriptorum  pro  domino  nostro,  solvimus  Philippo  de  Revesto  scriptori 
domini  nostri  pape  —  VI  libr.  coronatorum  in  VII  regalibus  auri,  VIII  sol. 
coronatorum.  —  [L.  c.  n.  108,  f.  67]. 

13.  Anno  domini  millesimo  CCC°XXXI°  die  XXIX  mensis  septembris     t'-r,7° 
pro  ligatura  duorum  regestrorum  camere  domini   nostri  pape  et  unius  libri 
thesaurarie  ac  trium  librorum  domini  nostri,  videlicet  Copiose  Ostiensis, 
Speculi  et  Concordanciarum,  solvimus  magistro  Iohanni  de  Parisius  — 
XLVIII  sol.  coronatorum. 

Die  ultima  mensis  octobris  tradidimus  domino  Iohanni  episcopo  Ri- 
vensi,  recipienti  per  manus  domini  Petri  Calveti  capellani  sui,  pro  satisfaciendo 
scriptoribus  librorum  domini  nostri  pape  —  LXXX  flor.  auri. 

Die  XII  mensis  decembris  pro  scriptura  libri  compositi  per  fratrem 
Alvarum  Pelagii  penitenciarium  domini  pape  super  statu  et  plauctu  ec- 
clesie,  quod  dominus  noster  mandavit  scribi,  solvimus  domino  Philippo  scri- 
ptori  domini  nostri  —  IX  libr.  XII  sol.  coronatorum  in  XI III  sol.  IX  den. 
turonensium  grossorum  cum  o,  III  den.  coronatorum. 

Die  XIII   ianuarii   [1332]  pro  quatuor   duodenis  pergamenorum   edu-      f 576 
linorum  maxime  forme  emptorum  per  dominum  Philippum  de  Revesto  scripto- 
rem  domini  pape,  pro  transcribendis  sermonibus  factis  per  dominum 
nostrum  papam,  solvimus  dicto  domino  Philippo  —  IIII  sol.  turonensium  gros- 
sorum  cum  o  rotunda. 

Die  XXI  mensis  ianuarii  pro  quodam  libro  sentenciarum  empto  de 
mandato  domini  nostri  pape  solvimus  fratri  Stephano  Galteri  de  ordine  pre- 
dicatorum  —  X  flor.  auri.  —  [L.  c.  n.  32] . 

14.  Anno  et  loco  quibus  supra  proxime  [die  XXIIII  mensis  februarii] 
frater  Grregortus  de  Bergoglio  ordinis  heremitarum  sancti  Augustini,  qui 
quendam  libellum,  qui  dicitur  Tdbula  in  omeliis  sancti  Augustini  super 
evangelio  sancti  Iohannis  [Ur.  128],  composuerat  pro  domino  nostro  papa  et 
dictum  libellum  tradiderat  dicto  domino  nostro  pape,  recepit  et  se  habuisse  et 
recepisse  recognovit  de  pecunia  camere  domini  nostri  pape  a  predicto  domino 
camerario  72  de  mandato  facto  eidem  domino  camerario  per  dominum  nostrum 
papam,  ratione   dicti   libelli,  quinquaginta   florenos   auri;  testes   sunt   domini 

71  Tenebatur  is  tunc  cum  fratre  Thoma  Valeys  Anglico  magistro  in  theologia  ord. 
praed.  propter  quaestionem  de  visione  beatifica  condemnato  aliisque  in  carcere  hospitii 
papalis,  idque  ita  ut  pro  Petro  III  sol.,  pro  Thoma  II  sol.,  pro  reliquis  X  den.  in  dies  expen- 
derentur;  vide  libros  introitus  et  exitus  camerae  apott.  n.  136,  f.  ~6b,  18b;  n.  119,  f.  50«; 
n.  108,  f.  60a,  64«,  83«,  856  s. 

72  Gasbertus  archiepiscopus  Arelatensis. 


152  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 

Guido  Radulphi  prepositus  Forcalquerii  et  Gasbertus  de  Montelauduno  cano- 
nicus  Turonensis.  —  [Registra  Avenion.  Clemenlis  VI,  tom.  18] . 

15.  Die  XXI  mensis  aprilis  pro  scriptura  duorum  librorum,  quorum 
unus  vocatur  Promptuarium  et  alius  Itinerarium  sancti  Cle- 
mentis  [Ur.  573/,  quos  dominus  noster  papa  facit  scribi,  solvimus  domino 
Philippo  de  Revesto,  scriptori  et  familiari  ipsius  domini  nostri  pape  —  XX  sol. 
turonensium  grossorum  cum  o  rotunda. 

Die  XXIII  maii  pro  scriptura  unius  libri  vocati  Tabula  sancti  Augu- 
stini  super  Genesim  ad  litteram  [Ur.  140],  et  pergamenis  et  illuminatura 
dicti  libri  solvimus  fratri  Georgio  de  Bergulio  de  ordine  heremitarum  sancti 
Augustini  pro  domino  nostro  papa  et  de  mandato  domini  nostri  pape  —  X  sol. 
turonensium  grossorum  cum  o  rotunda. 

Die  XXVII  mensis  predicti  maii  73,  cum  frater  Helyas  de  Nabili 74  ma- 
gister  in  theologia  de  ordine  fratrum  minorum  obtulisset  domino  nostro  pape 
apostillam  super  biblia  in  tribus  magnis  voluminibus  editam  per  fratrem  Ni- 
colaum  de  Lira  dicti  ordinis,  magistrum  in  theologia,  dominus  noster  papa 
volens  dicto  fratri  Helye  facere  elemosinam  pocius  quam  gi-atis  absque  sa- 
tisfactione  recipere  dictos  libros,  nobis  mandavit  sibi  tradi  centum  fior.  auri ; 
quare  de  mandato  ipsius  domini  nostri  tradidimus  ex  causa  predicta  dicto 
fratri  Helie  —  C  fior.  auri. 

Die  XX  mensis  i u n i i  pro  quodam  libro  logicali  empto  pro  domino 
nostro  per  dominum  Raymundum  75  episcopum  Venciensem  precio  L  sol.  coro- 
natorum,  solvimus  dicto  domino  episcopo  dictum  precium  in  III  sol.,  X  den. 
turonensium  grossorum  cum  o,  II  den.  coronatorum.  —  [Archiv.  Avenion. 
Infroitus  et  exitus  camerae  apostol.  n.  32,  f.  57  b]. 

16.  Die  mensis  septembris  pro  scriptura  librorum  infrascriptorum,  vide- 
licet libri  epistolarum  Ieronimi  ad  Damasum,  item  libri  expositionum  Re- 
migii 76  super  epistolis  Pauli  [Ur.  534]  tradidimus  domino  Philippo  de  Revesto 
scriptori  domini  nostri  pape  -  XX  sol.  turonensium  grossorum  cum  o  rotunda. 

Die  XXI  mensis  decembris  de  mandato  domini  nostri  domino  cama- 
rario  facto  traditi  fuerunt  fratribus  infrascriptis,  quia  pro  domino  nostro  papa 
certa  scribebant  de  originalibus  in  relevamen  expensarum  suarum  et  ad 
emendum  papirum  pro  scriptura  XX  fior.  auri ;  videlicet  fratri  Stephano  Ruffi 
lectori  et  Bernardo  Batuti  de  ordine  predicatorum  cuilibet  —  X  flor.  auri.  — 
[L.  c.  n.  119,  f  58a;  n.  120,  f  62el;  n.  124,  f  75a;  n.  132,  f.  53 a/. 

17.  Die  II  mensis  ianuarii  [1333]  de  mandato  domini  nostri  pape  fuerunt 
traditi  fratri  Iohanni  Bres  de  ordine  predicatorum,  recipienti  per  manus  fratris 

7i  Idem  sub  die  XXVII  maii  an.  1332  legitur  in  Reg.  Aven.  Clemen.  VI,  tom.  18,  f.  4266. 
71  Is  an.   1342  cardinalis  est  renuntiatus. 

75  Vide  paullo  ante  p.  149,  n.  67. 

76  Remigii  Autisiodorensis. 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  153       Illt. 


Armandi  ^  lectoris  et  magistri  curie,  qui  frater  Iohannes  faciebat  certam  scriptu- 
ram  pro  ipso  domino  nostro  in  relevamen  expensarum  suarum  —  XII  flor.  auri. 

Die  XIX  mensis  ianuarii  pro  correctione  facta  cuiusdam  libri  vocati 
Mamotreti  et  additionibus  ibi  positis  ac  pro  pergamenis  et  scriptura,  illu- 
minatura  et  ligatura  totius  libri,  pro  domino  nostro  soluti  sunt  fratri  lohanni 
de  Monte  de  ordine  sancti  Augustini  —  XXX  flor.  auri. 

Die  XXII  mensis  martii  pro  duobus  libris.  videlicet  uno  vocato  Tabula 
Boetii  [Ur.  831],  et  alio  vocato  Liber  vocabulorum  biblie  78,  quos 
compilaverat  frater  Georgius  de  ordine  sancti  Augustini  pro  domino  nostro, 
solvimus  eidem  fratri  de  mandato  ipsius  domini  nostri  —  II II  flor.  auri. 

Die  XXVIII  mensis  maii  de  mandato  domini  nostri  pape  fuit  subrogatus 
dominus  Iohannes  Durandi  scriptor  ipsius  domini  nostri  domino  Rivensi  epi- 
scopo  in  officio  administrationis  pecunie  ministrande  scriptoribus  librorum 
dicti  domini  nostri  pape  et  ad  recipiendum  pecunias  a  camera  et  solvendum 
scriptoribus  predictorum  librorum  dicti  domini  nostri  et  emendum  pergamenas 
pro  ipsis;  et  pro  predictis  scripturis  tradidimus  dicto  domino  Iohanni  —  L  den. 
regales  auri,  de  quibus  et  aliis,  que  ipsum  continget  recipere  a  dicta  camera 
promisit  reddere  ipsi  camere  debitam  rationem.  —  [L.  c.  n.  119,  f.  58] . 

18.  Die  VI  mensis  septembris  pro  quodam  libro  sancti  Ambrosii 
vocato  Exameron,  empto  de  mandato  domini  nostri  a  domino  Henrico  de 
Arendone  doctore  legum,  rectore  ecclesie  de  Scaldone  Lincolniensis  diocesis, 
precio  IIII  flor.  auri,  soluti  sunt  eidem  pro  domino  nostro  —  II 1 1  flor. 

Die  XIX  mensis  octobris  pro  quodam  libro  vocato  Tabula  librorum 
Dionisii  [Ur.  843],  quem  dominus  noster  habuit  a  fratre  Gregorio  de  or- 
dine  Augustinorum,  soluti  sunt  de  mandato  ipsius  domini  nostri  dicto  fratri  G. 
—  V  flor.  auri.  —  [L.  c.  n.  136,  f.  60sl;  n.  131,  f  73a;  n.  137,  f  63aJ. 

19.  Eisdem  die  et  loco  [die  XXIX  octobris/  et  dicto  domino  thesau- 
rario  et  testibus  predictis  presentibus  frater  Georgius  de  Bergolio  ordinis 
sancti  Augustini  recepit  et  se  habuisse  et  recepisse  recognovit  de  pecunia  ca- 
mere  domini  pape  a  predicto  domino  camerario  pro  uno  libro  vocato  Tabula 
librorum  Dionysii,  quem  librum  fecerat  fieri  pro  domino  nostro  papa  — 
quinquaginta  florenos  auri,  de  quibus  se  habuit  pro  contento.  —  [Registra 
Avenion.  Clementis   VI,  tom.  18] . 

20.  Die  XIII  mensis   ianuarii   [1334]   pro   tribus  libris,  videlicet  de      f.eoa 
ape  79,  et  Guilliberti  80  super  Cantica  Canticorum  et  libro  Avicenne  de 

77  Armandus  de  Bellovisu,  ord.  praed.  magister  s.  palatii  1327-1333;  cf.  Quetif- 
Echard,  Scriplores  ord.  praed.,  I,  584. 

78  In  registris  Avenion.  Clementis  VI,  tom.  18,  f.  456«  habetur:  «  alius  [liberj  est 
aliqualis  doctrina  super  accentuationc  certorum  librorum,  quos  libros  fecerat  fieri  [fr.  Geor- 
gius]  pro  domino  nostro  papa.  » 

79  Thomae  Cantipratani,  ord.  praed. 

80  GlLBERTUS    PORRETANUS. 


f.  606 


154  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

sufficiencia,  pro  domino  nostro  papa  soluti  sunt  de  mandato  eiusdem  Recu- 
perio  stationario  —  VIII  flor. 

Die  XXVI  mensis  februarii  pro  quodam  libro  scripto  81  ad  Iulianum 
comitem  et  sancti  B  a  s  i  1  i  i  ad  religiosos  et  beati  I  e  r  o  n  i  m  i  super  Ezechielem 
in  uno  volumine  [Gr.  392] ,  emptum  per  dominum  nostrum,  soluti  sunt  de 
mandato  domini  nostri  pape  domino  Henrico  Daharondone  (de  Harondone) 
doctori  legum  de  Anglia  —  XII  flor.  auri. 

Die  IX  mensis  martii  de  mandato  domini  nostri  pro  duobus  libris  magni 
voluminis  tabula  originalium  et  tabula  philozophie,  estimatis 
LX  flor.,  et  pro  elemosina  XL  flor.,  quos  dominus  precepit  dari  fratri  Hen- 
rico  custodi  provincie  Saxonie  de  ordine  [fralrum  minorum],  soluti  sunt 
dicto  fratri  pro  domino  nostro  —  C  flor.  auri.  —  [Archiv.  Avenion.  Introitus 
et  exitus  camerae  apostol.  n.  136]. 

Tempore  Benedicti  XII  (1334-1342). 

21.  Anno  domini  MCCCXXXV,  die  XIX  mensis  augusti  [1335]  pro 
scripturis  infrascriptis  factis  tempore  felicis  recordationis  domini  Iohannis 
pape  XXII,  de  quibus  non  fuerat  satisfactum,  videlicet  pro  scriptura  XVIII 
peciarum  libri  dicti  Pentateucon,  et  scriptura  quinque  peciarum  libri 
Actuum  Apostolorum  et  Apocalipsis,  et  XXV  peciarum  summe 
Gaufridi  82,  et  VI  peciarum  tabule  moralium  Iob,  et  XVI  peciarum 
libri  P  r  o  p  h  e  t a  r  u  m ,  et  XV  peciarum  libri  E  v  a n  g  e  1  i  o  r  u  m ,  et  XX  qua- 
ternorum  tabularum  super  epistolis  Augustini  et  Ieronimi,  et 
aliis  minutis  scripturis,  et  illuminatura  et  ligatura  scripturarum  predictarum 
et  pargamenis  necessariis  pro  scripturis  predictis  solvi  domino  Philippo  de 
Revesto,  canonico  ecclesie  sancti  Agricoli  Avinionensis,  olim  familiari  dicti 
domini  Iohannis,  qui  pro  ipso  domino  Iohanne  dictas  scripturas  fecerat  fieri  — 
LXVI  lib.  XII  sol.  coronatorum  in  CII  flor.  auri  VI  sol.  coronatorum,  sin- 
gulis  florenis  pro  XIII  sol.  coronatorum  computatis. 

Die  IIII  mensis  octobris,  cum  dominus  Arnaldus  Ysarni  cambrerius  83  do- 
mini  nostri  pape  tradidisset  magistro  Iohanni  scriptori,  qui  scripserat  que- 
stionem  domini  nostri,  pro  correctione  librorum  et  quasdam  alias  scripturas 
V  flor.  auri  V  sol.  V  den.  coronatorum,  et  solvisset  eciam  pro  VI  duodenis 
pergamenorum  necessariorum  pro  scripturis  domini  nostri  XL  sol.  VII  den. 
coronatorum,  solvi  eidem  domino  Arnaldo  —  V  flor.  auri  XLV  sol.  XI  den. 
coronatorum  in  VIII  flor.  auri  VI  sol.  XI  den.  coronatorum,  singulis  de 
tribus  (octo)  florenis  pro  XIII  sol.  coronatorum  computatis.  —  [L.  c.  n.  146, 

f.    1002.]. 


81  S.    AUGUSTINI. 

82  GOFFREDUS   DE   TrANO. 

83  I.  e.  cubicularius. 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  155       Illt 


22.  Die  XXII  m.  februarii  [1336]  pro  ligatura  duorum  magnorum  li-     t.  ii5« 
brorum    continentium    omelias   sanctorum    Gregorii,    Augustini,    Am- 
brosii  et  Ieronimi  et  quorundam  aliorum  sanctorum,  et  pro  IIHor  postibus 

et  duabus  pellibus  mutoninis  necessariis  pro  coperiendis  dictis  libris  necnon 
pro  ligatura  duorum  magnorum  librorum  papireorum,  in  quibus  continentur 
rationes  domini  Arnaldi  de  Verdala  super  negociis  per  ipsum  gestis  tempore 
felicis  recordationis  domini  Iohannis  pape  XXII,  solvi  magistro  Iohanni  de 
Tullo  ligatori  librorum  —  II  sol.  IIIPr  den.  turonensium  grossorum  II  flor. 
auri  IIII  den.  turonensium  grossorum. 

Die  XXII  mensis  iulii  pro  vadiis  trium  magistrorum  in  theologia,  qui 
examinant  scripta  domini  nostri  pape,  videlicet  fratris  Pastoris84 
de  ordine  minorum,  fratris  Bernardi  Oliverii  de  ordine  heremitarum 
sancti  Augustini,  fratris  Guillelmi  de  Rivopullo85  monachi  monasterii 
de  Populeto  Cisterciensis  ordinis,  deputatis  atque  datis  pro  quolibet  ipsorum 
die  quolibet  medio  fioreno  auri,  scilicet  a  die  crastina  festi  beati  Iohannis 
Baptiste  usque  ad  diem  XXIII  mensis  iulii  inclusive,  quod  tempus  continet 
XXVIII  dies,  solvimus  fratri  Iohanni  Prima  conversi  monasterii  Bulbonensis 
pro  ipsis  procuratorio  nomine  recipienti  —  XLII  fior.  auri. 

Aliae  solutiones  «  pro  vadiis  predictorum  magistrorum  »  occurrunt  cliebus 
XIII  m.  aug.,  XIII  m.  sept.,  I  et  XXII  m.  oct.  —  Incle  solus  nominalur 
frater  Pastor.  —  [L.  c.  n.  150  (olim  208),  f.  115  n,  121 b/. 

23.  Die  mensis  XXV  aprilis  [1337]  pro  vadiis  fratris  P  a  s  t  o  r  i  s  ordinis  t-  90o 
minorum,  qui  examinat  scripta  domini  nostri  pape,  sibi  debitis  videlicet  de 
mense  decembris  pro  VII  diebus  et  pro  mensibus  ianuarii  et  februarii  et  de 
mense  martii  pro  VII  diebus  et  de  mense  aprilis  pro  XV  diebus  incluso  die 
presenti,  que  tempora  continent  in  universo  LXXXVIII10  dies,  dato  sibi  pro 
quolibet  die  medio  floreno  auri,  solvimus  fratri  Iohanni  Prime  magistro  ma- 
restalle  domini  pape,  procuratori  suo  —  XLIIII  fior.  auri. 

Aliae  solutiones  die  VII  m.  aug.  et  die  VIII  m.  oct.  —  Simili  raiione 
die  X m.  decemb.  solvuntur  a  die  I sept.  «  pro  vadiis  fratris  Remigii  sacre 
pagine  professoris,  »  medio  floreno  auri  pro  quolibet  die  computato  —  LI  flor. 
auri.  —  [L.  c.  n.  162  (olim  214),  f.  90aJ. 

24.  Die  IIII  mensis  februarii  [1337]  magistro  Andree  de  Belvaco 
illuminatori  Romanam  curiam  sequenti  pro  IIIM  IXC  parafellis  et  VIIIC  L 
litteris  parvis  et  XXIX  litteris  aureis  per  ipsum  in  quibusdam  libris  do- 
mini  nostri  pape  factis,  ad  rationem  millenarii  parrafellorum  V  sol.  cor.,  et 
ad  rationem  centenarii  IIII  sol.  IX  den.  cor.  litterarum  parvarum,  et  ad  ra- 
tionem  cuiuslibet  littere  auree  III  den.  cor.  solvimus  —  LVIII  sol.  VII  den. 


84  Is  paullo  post  renuntiatus  est  episcopus  Assisiensis,  deinde  archiepiscopus  Ebredu- 
nensis,  demum  an.  1350  cardinalis,  f  1356. 

85  Is  die  1  iu.  octobris  eiusdem  anni  Tolosam  profectus  est;  cf.  1.  c.  f.  128a. 


156  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

obolorum  coronatorum  in  IIII  flor.  auri  VI  sol.,  VII  den.  obolorum  coro- 
natorum,  singulis  florenis  pro  XIII  sol.  cor.  computatis.  —  Vide  alias  eius- 
modi  solutiones,  f  83b,  84 a. 

Die  VI  mensis  marcii  facto  computo  cum  fratre  Iohanne  Engilberti 
monacho  ordinis  Cisterciensis,  domini  pape  cubiculario  de  expensis  per  ipsum 
factis  et  administratis  ac  solutis  scriptoribus,  qui  scribunt  libros  domini  nostri, 
videlicet  Rabani  Mauri  super  Matheum,  postilla  eiusdem  domini 
nostri  Benedicti  super  Matheum,  IIIIor  libros  magistri  A 1  e  x  a n  d  r  i 86  super  sen- 
tentias,  IohannemRavennatis  et  nonnullos  alios ;  et  reperto  per  rationes 
suas,  quod  solverat  dictis  scriptoribus  a  die  XXVII  mensis  aprilis  an.  dom. 
M°CCCXXXVI  usque  ad  diem  XX  mensis  februarii  an.  dom.  M°CCC°XXXVII0 
IICXXVIII  flor.,  solvimus  dicto  fratri  Iohanni  ipsam  summam  —  IICXXVIII  flor. 

Eidempro  eadem  re  6  m.  ian.  [1338]  —  CCCL  flor.,  III  den.  turonen- 
sium  grossorum,  XII  den.  coronatorum. 

Die  XXI  mensis  decembris  pro  tribus  libris  Galieni  et  medicine 
emptis  de  mandato  domini  nostri  pape  per  dominum  Gaufridum  episcopum 
Regensem  87  ab  executoribus  bone  memorie  domini  B.  episcopi  Albiensis  ^8  sol- 
vimus  eidem  —  L  flor.  —  [L.  c.  n.  164,  f.  84  &  et  n.  162,  f  83  aj. 

f.iooa  25.  Die  XXVI  mensis  ianuarii  [1338]  de  mandato  domini  nostri  pape 

fratri  Nicolao  de  Assisio  ordinis  fratrum  minorum  conventus  Avinionensis  in 
recompensationem  laborum  per  ipsum  impensorum  pro  scriptura  librorum 
domini  nostri,  tradidimus  -  XXX  flor.  auri. 

Die  XXII  mensis  februarii  de  mandato  domini  nostri  pape  pro  emendis 
una  biblia,  breviario,  doctrinali  et  grecismo  89  ac  aliis  a/w/ctoribus  gramatice 
et  nonnullis  aliis  libris  mittendis  fratribus  ordinis  minorum  de  vicaria  Ca- 
tayensi  iuxta  Tartaros,  tradidimus  fratri  Gonsalvo  Trestarna  Ispano  de  pro- 
vincia  Castelle  dicti  ordinis  -  XXXV  flor. 

f.  90a  Die   XXXI    iulii    magistro   Andree   de    Belvaco   illuminatori   librorum 

Romanam  curiam  sequenti,  videlicet  pro  ligatura  unius  passionarii  antiqui 
precio  II  sol.,  illuminatura  unius  libri  sermonum  domini  nostri  cum 
volumine  de  visione  simul  cum  pelle  alba,  in  quo  erant  XXX  littere  auree 
parve,  precio  cuiuslibet  III  den.;  erant  etiam  tam  versiculi  quam  paragrafi  11«, 
precio  VI  den.  pro  centenario;  IIC  littere  florite,  precio  III  sol.  valesiorum 
pro  centenario;  pro  ligatura  trium  librorum  copertorum  pellibus  albis,  precio 
LII  sol.,  solvimus  eidem  in  summa  -  LXXIX  sol.  coronatorum.  —  [L.  c.  n.  110] . 

26.  Die  XI  mensis   octobris   [1339]  soluti  sunt  Firmino  Bartholomei 
scriptori,  qui   scribit   in  opere   postillarum   domini   pape,    pro   rasura 

86  Putem  intelligi  Alexandrum  de  Alexandria  ord.  min.,  quem  aliqui,  ut  eum  ab  Ale- 
xandro  de  Hales  distinguerent,  iuniorem  appellabant. 

87  Godefredus  Rabety,  episc.  Regiensis  (Riez)  1334-1348. 

88  Bernardus  de  Camiet.  episc.  Albiensis  1336-1337. 

89  Ms.  gressimo. 


CAP.    I.    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  157       Int- 


VI  duodenarum   pellium  de  capretis  -  V  sol.  in  obolis  albis   regis  Roberti, 
singulis  obolis  pro  XII  den.  cum  obolo  computatis. 

Die  XIX  mensis  predicti  (novembris)  soluti  sunt  magistro  Andree 
Belvacensi  illuminatori  librorum  curiam  Romanam  sequenti  pro  illuminatura 
et  rebus  infrascriptis  per  eum  factis  in  libris  dominipape,  videlicet  primo 
pro  LX  litteris  aureis  parvis,  ad  rationem  III  den.  pro  littera  qualibet  - 
XV  sol.  —  Item  et  pro  VCXXIII  (523)  litteris  floritis,  ad  rationem  III  sol. 
valesiorum  pro  centenario  -  XIX  sol.  VII  den.  —  Item  et  pro  XIIIC  tam  ver- 
ciculis  quam  paragrafis,  ad  rationem  VI  den.  pro  centenario  -  VII  sol.  — 
Item  et  pro  reparatura  cuiusdam  libri  sermonum  et  pro  ligatura  V  peciarum 
in  dicto  libro  ligatarum  cum  postibus  reponendis  -  IIII  sol.  —  Item  pro  liga- 
tura  cuiusdam  libri  papirey,  coperti  pelle  alba  -  VIII  sol.  —  Item  pro  liga- 
tura  cuiusdam  libri  et  emptione  II  pellium  pargamenorum  cum  II  serratoriis 
et  corrigiis  de  serico,  qui  liber  incipit :  Interim  vidistis,  quia  dictum  est 
antiquis,  et  loquitur  de  X  preceptis  -  X  sol.  —  Quorum  summa  est  in  uni- 
verso  -  LXIII  sol.  VIII  den.  in  obolis  albis  regis  Roberti  de  XII  den.  cum 
obolo.  —  [L.  c.  n.  178,  f  95  a  et  n.  177,  f  90slJ. 

27.  Anno  quo  supra  [1340]  et  die  XX  mensis  ianuarii  facto  computo  f.goa 
cum  fratre  Iohanne  Engilberti  domini  nostri  pape  cambrerio  de  scripturis 
infrascriptis  dominum  nostrum  papam  tangentibus,  factis  et  scriptis  per  scri- 
ptores  infrascriptos  et  solutis  per  eundem  fratrem  Iohannem  eisdem  scripto- 
ribus  a  die  XIII  mensis  ianuarii  de  anno  domini  millesimo  CCC°XXXIX° 
usque  ad  presentem  diem  prout  sequitur. 

Et  primo  dixit,  se  solvisse  magistro  Yterio  scriptori  pro  XIX  sexternis 
et  III  foliis  operis  domini  nostri  pape  super  Matheum  quarti 
voluminis  per  eundem  factis  et  scriptis,  ad  rationem  unius  fior.  auri  cum 
uno  turonensi  grosso  argenti  pro  sexterno  quolibet  -  XX  flor.  auri,  X  den. 
turonensium  grossorum.  —  Item  et  pro  IX  pargamenis  pro  complendo  vo- 
lumine  predicto  -  IIII  den.  cum  dimidio  turonensium  grossorum.  —  Item  et 
pro  extensura  et  ligatura  voluminis  predicti  -  VII  den.  turonensium  grosso- 
rum.  —  Item  et  pro  duobus  coriis  coloris  rubei  et  viridis  pro  dicto  libro  - 
IIII  den.  turonensium  grossorum.  —  Item  pro  fibulis  ornatis  de  serico  et 
clavis  -  I  den.  cum  dimidio  turonensium  grossorum.  —  Item  pro  corrigiis  de 
serico  -  I III  den.  turonensium  grossorum. 

Item  eidem  magistro  Yterio  pro  duobus  sexternis  et  uno  folio  sermo- 
num  domini  nostri  -  II  flor  auri,  III  den.  turonensium  grossorum.  — 
Item  pro  XV  pargamenis  pro  scribendis  sermonibus  predictis  -  VII  den.  tu- 
ronensium  grossorum. 

Item  eidem  magistro  Yterio,  qui  scripsit  Ylarium  super  Matheum  in 
duobus  sexternis  et  III  foliis  maioris  formae,  ad  rationem  XVI  den.  turo- 
nensium  grossorum  pro  sexterno  quolibet  -  III  flor.  auri. 

Item  magistro  Firmino  scriptori  pro  XII  sexternis  maioris  forme  operis 
domini   per   ipsum   scriptis   super   Matheum   quinti   voluminis,  ad 


158  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

rationem   unius  flor.  auri   cum   dimidio  pro   sexterno   quolibet  -  XVIII  flo- 
renos  auri. 

Item  magistro  Galtero  scriptori,  qui  scribit  Rabanum  super  Iohannem 
pro  III  sexternis  maioris  forme  -  IIII  flor.  auri.  —  Summa  omnium  predi- 
ctorum  est  -  XLVII  flor.  auri,  XLI  den.  turonensium  grossorum,  que  summa 
fuit  dicto  fratri  Iohanni  soluta  per  dictum  dominum  Iacobum  de  Broa  the- 
saurarium  in  L  flor.  auri  V  den.  turonensium  grossorum  in  VIII  sol.  IIII  den. ; 
singulis  de  III  flor.  auri  pro  XII  den.  turonensium  grossorum  computatis, 
aliis  florenis  in  sua  specie  remanentibus. 

r.9ia  Die  XX  mensis  iulii  soluti  sunt  magistro  Andree  de  Bennays  illumina- 

tori  librorum  pro  illuminatura  cuiusdam  voluminis,  in  quo  continetur  consilia 
generalia,  Rabanus  super  Geremiam  et  Ylarius  super  Matheum,  in  quo 
volumine  sunt  CXIIII  littere  de  pinzello  90  per  eum  facte,  ad  rationem  II  den. 
valoziorum  pro  qualibet  littera,  valosio  quolibet  pro  III  den.  monete  currentis 
computato  -  LVII  sol.  monete  currentis.  —  Item  et  pro  duobus  millibus  IIIC  lit- 
teris  floritis  factis  etiam  per  eum  in  dicto  volumine,  ad  rationem  III  sol.  valozio- 
rum  pro  centenario,  quolibet  valosio  ut  supra  computato  -  X  lib.  VII  sol. 
monete  currentis.  —  Item  e  pro  IIIIM  [4000]  litteris  parvis  etiam  factis  per 
eum  in  dicto  volumine,  ad  rationem  VI  den.  coronatorum  pro  centenario, 
coronato  quolibet  pro  III  obolis  monete  currentis  computato  •-  XXX  sol. ;  — 
in  summa  pro  omnibus  predictis  -  XIIII  lib.  XIIII  sol.  monete  currentis.  Et 
fuit  sibi  ut  premittitur  soluta  in  IIII  flor.  auri  IX  lib.  IIII  sol.  monete  cur- 
rentis,  singulis  florenis  pro  XVII  sol.  VI  den.  monete  currentis  computatis. 
Die  V  mensis  septembris  soluti  sunt  magistro  Andree  de  Bennays  il- 
luminatori  librorum  pro  illuminatura  cuiusdam  libri  vocati  Godalh  91,  qui 
quondam  fuit  domini  Guiraudi  episcopi  Agatensis  ^2;  videlicet  primo  ML  lit- 
teris  floritis,  ad  rationem  IIII  sol.  pro  centenario  -  XLII  sol. ;  et  pro  VIII 
litteris  partitis,  ad  rationem  IIII  den.  monete  parve  pro  littera  qualibet  - 
II  sol.  VIII  den. ;  et  pro  una  littera  de  pincello,  precio  XII  den. ;  et  pro 
VICLII  verciculis,  ad  rationem  VII  den.  pro  centenario  -  III  sol.  III  den. ; 
et  pro  ligatura  dicti  libri  -  I  flor.  auri ;  —  in  summa  pro  omnibus  predictis  - 
I  flor.  auri  XLVIII  sol.  XI  den. 

f. 91&  Die  VII  mensis  octobris  soluti   sunt  magistro  Andree  de  Bennays  il- 

luminatori  librorum  pro  illuminatura  cuiusdam  libri  quinti  voluminis 
super  evangeliis  sancti  Mathei  operis  domini  nostri,  videlicet 
pro  LV  litteris  de  auro  ad  rationem  II  den.  valosiorum  pro  littera  qualibet  - 
IX  sol.  II  den.  valosiorum;  et  pro  VIIC  litteris  floritis,  ad  rationem  III  sol. 
valosiorum  pro  centenario  quolibet  -  XXI  sol.  valosiorum ;  et  pro  MIIC  [1200] 
versiculis  et  paragrafis,  ad  rationem  VI  den.  coronatorum  pro  centenario  quo- 
libet  -  VI  sol.  coronatorum;  et  pro  ligatura  dicti  libri  -  I  flor.  auri  —  in  summa 

90  Similem,  licet   minus   exactam,  descriptiouem  habes  in  Delisle,  Cabinet  des  ma- 
nuscrits  de  la  bibliothcque  nationale  de  Paris,  I,  490.9. 

91  Fortasse  Adam  Goddam,  rectius  Wodham  ord.  min. 

92  In  Gallia  christiana  VI,  688  dicitur  Geraldus  III  episc.  Agathensis  (Agde)  electus  1332. 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  159       lllt. 


pro  dictis  omnibus  -  XXX  sol.  II  den.  valosiorum  VI  sol.  coronatorum  I  flor. 
auri,  que  summa  fuit,  ut  premittitur,  dicto  magistro  Andree  soluta  in  III I  flor. 
auri  V  den.  turonensium  grossorum  argenti ;  singulis  valosiis  pro  III  den. 
et  coronatis  pro  II  den.  monete  currentis  computatis. 

Die  VIII  mensis  novembris  soluti  sunt  magistro  Andree  de  Bennays  f-92« 
illuininatori  librorum  pro  illuminatura  cuiusdam  voluminis  vocati  Expositio 
sancti  Ambrosii  super  epistolas  Pauli  et  Rabanus  super  Ieremiam;  et 
primo  pro  XXX  litteris  aureis,  precio  II  den.  valosiorum  pro  littera  qualibet, 
valosio  quolibet  pro  III  den.  monete  currentis  computato,  valent  XV  sol. 
dicte  monete;  —  et  pro  IIC  litteris  floritis,  precio  III  sol.  valosiorum  pro  cen- 
tenario,  quolibet  valosio  ut  supra  computato,  valent  XVIII  sol. ;  —  et  pro 
MII°  tam  versiculis  quam  paragrafis,  precio  III  den.  valosiorum  pro  centenario, 
valont.  valosio  ut  supra  computato,  -  IX  sol.;  et  pro  ligatura  dicti  voluminis  - 
1  flor.  auri  —  in  summa  tam  pro  illuminatura  quam  ligatura  -  I  flor.  auri, 
XLII  sol.  monete  parve. 

Eadem  die  (22  m.  decembris)  soluti  fuerunt  magistro  Andree  de  Ben- 
nays  illuminatori  librorum  pro  illuminatura  cuiusdam  libri  Mathei  quinti 
voluminis  93,  videlicet  pro  VI  litteris  de  pinzello  per  eum  factis,  ad  ra- 
tionem  II  den.  valosiorum  pro  littera  qualibet,  valent,  computato  valosio  pro 
III  den.,  -  III  sol.  —  et  pro  IIC  litteris  fioritis  ad  rationem  III  sol.  valo- 
siorum  pro  centenario,  valent,  valosio  ut  supra  computato,  -  XVIII  sol. ;  — 
et  pro  VIC  tam  versiculis  quam  paragrafis  ad  rationen  III  den.  valosiorum 
pro  centenario,  -  valent  IIII  sol.  VI  den.;  et  pro  ligatura  dicti  libri  -  I  flor. 
auri  —  in  summa  pro  predictis  -  I  fior.  auri  XXV  sol.  VI  den.  —  [L.  c. 
n.  185] . 

Die  XII  mensis  augusti  dati  fuerunt  fratri  Iohanni  de  Sampinhi  mo-  f.  i35a 
nacho  monasterii  Urcicampi  Noviomensis  diocesis  ordinis  Sisterciensis,  qui  de 
mandato  sui  abbatis  missus  fuit  cum  quibusdam  libris  domino  nostro 
pape,  videlicet  pro  expensis  per  eum  factis  pro  predictis  libris  adportandis 
cum  uno  saumerio  et  uno  equo  cum  famulo  94  -  XXI  lib.  VIII  sol.  monete 
•predicte.  —  [L.  c.  n.  185] . 

28.  Die  X  mensis  februarii  [1341]  soluti  fuerunt  religioso  viro  fratri  f. 82& 
Iohanni  Engilberti  cambrerio  domini  nostri  pape,  recipienti  nomine  notariorum 
seu  scriptorum  inferius  nominatorum,  pro  scripturis  per  eos  factis  pro  do- 
mino  nostro  papa  a  die  XX  mensis  ianuarii  de  anno  domini  M°CCC°XL  usque 
ad  presentem  diem  [1340-1341];  —  et  primo  pro  LIIII  sexternis  maioris  forme 
in  pergameno,  scriptis  per  magistrum  Galterium  Alamannum  super  Iohan- 
nem,  Ieremiam  et  Cantica,  de  assencione  beate  Marie  vir- 
ginis  ac  Hugonem  de  sancto  Victore  super  contemplatione  anime, 
super  psalterium  ac  archa  Noe  et  super  didascalon  de  studio   legendi  et  in- 

93  Procul  dubio  pars  «  operis  domini  nostri  »  i.  e.  Bonedicti  XII. 

94  Solvebautur  ei  in  itinere  singulis  dicbus  10  sol.,  Avenione  coninioranti    12  sol. 


160  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

stitutione  novitiorum,  ad  rationem  XVI  den.  turonensium  grossorum  argenti 
pro  sexterno  quolibet  -  LXXII  flor.  auri. 

Et  pro  XXVII  sexternis  maioris  forme  scriptis  per  magistrum  Guillelmum 
Prepositi  super  epistolas  Pauli  et  consiliorum,  ad  rationem  XVI  den. 
turonensim   grossorum   argenti   pro   sexterno   quolibet  -  XXXVI    flor.  auri. 

Et  pro  XXIIII  sexternis  maioris  forme  factis  per  magistrum  Iohannem 
Soffredi  super  Augustinum  de  corpore  Christi  et  cathegorie  ac  canones, 
ad  rationem  XVI  den.  turonensium  grossorum  argenti  pro  sexterno  quolibet  - 
XXXII  flor.  auri. 

Et  pro  XVI  sexternis  factis  per  magistrum  Firminum  super  Matheum 
quinti  voluminis,  ad  rationem  unius  flor.  auri  cum  dimidio  pro  sexterno 
quolibet  -  XXIIII  flor.  auri;  —  et  pro  IIII  sexternis  maioris  forme  etiam 
factis  per  magistrum  Firminum  ad  rationem  II  flor.  auri  pro  sexterno  quo- 
libet  -  VIII  flor.  auri. 

Et  pro  XX  sexternis  maioris  forme  factis  per  dictos  scriptores  super 
1 1 1 1  voluminibus  operis  domini  nostri  super  Matheum,  ad 
rationem  I  flor.  auri  pro  sexterno  quolibet  -  XX  flor.  auri. 

Item  pro  ligatura  quorundam  librorum  domini  Rothomagensis  eardinalis  ^5, 
videlicet  Ambrosii  super  Beati  immaculati  et  super  evangelium  beati  Luche 
et  super  epistola  ad  Romanos  et  Corintios  [Gr.  369]  -  I  flor.  auri ;  —  et 
pro  ligatura  cuiusdam  libri  H  u  g  o  n  i  s  de  96  meditatione  super  Magnificat,  de 
claustro  anime  -  XVI  den.  turonensium  grossorum  argenti ;  —  et  pro  ligatura 
cuiusdam  libri  Ricardi  ^6  super  Quare  fremuerunt  et  pluribus  aliis  psalmis 
et  de  contemplatione  Beniamin  maioris  et  super  Missus  est  et  super  som- 
pnium  Nabugadanazor  [Gr.  291]  -  I  flor.  auri ;  —  et  pro  ligatura  cuiusdam 
alterius  libri  Augustini  contra  Iulianum  et  annotationum  (?)  in  Iob  et  contra 
Felicem  Manicheum  de  substancia  dilectionis  -  VIII  den.  turonensium  gros- 
sorum;  —  et  pro  ligatura  alterius  libri  Rabani  super  Ieremiam  et  Matheum 
[Gr.  258]  -  VIII  den.  turonensium  grossorum;  —  et  pro  ligatura  alicuius 
alterius  libri  Origenis  super  quinque  libris  Moysi  et  super  epistolas  Pauli  - 
XVI  den.  turonensium  grossorum.  —  Summa  omnium  predictorum  est  -  CXCVI. 
flor.  auri,  que  summa  fuit  dicto  domino  fratri  Iohanni  soluta  in  IIC  flor.  auri, 
singulis  de  IIII  flor.  pro  XII  den.  turonensium  argenti  computatis,  aliis  flo- 
renis  in  sua  specie  remanentibus. 

Die  V  mensis  aprilis  soluti  fuerunt  magistro  Andree  de  Bennays  illu- 
minatori  librorum  pro  illuminatura  cuiusdam  libri  vocati  Tractatus  beati  Gre- 
gorii  et  Ieronimi;  videlicet  pro  XIII  litteris  aureis,  ad  rationem  IX  sol. 
pro  centenario  -  XX  sol.  III  den.;  et  pro  IIIIC  verciculis  et  paragrafis,  precio 
IX  den.  pro  centenario  -  III  sol. ;  —  et  pro  IICXXV  litteris  floritis  ad  ra- 
tionem  IX  sol.  pro  centenario  -  XX  sol.  III  den. ;  —  et  pro  ligatura  dicti 
libri  et  copertura  eiusdem  de  corio  viridi  -  XX  sol. 


95  Petrus  Rogerii  de  Malomonte,  qui  paullo  post  renuntiatus  est  Clemens  VI. 

96  De  b.  Victore. 


CAP.    I,    §    2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  161        Int. 

Die  XXVI  raensis  maii  soluti  fuerunt  magistro  Andree  de  Bennays  il- 
luminatori  librorum  pro  illuminatura  duorum  voluminum  operis  domini 
super  Matheum  et  Hugonem  de  sancto  Victore;  et  primo  pro 
LX  litteris  aureis,  precio  VI  den.  pro  littera  qualibet  -  XXX  sol. ;  —  et  pro 
LXV  litteris  partitis,  precio  IIII  den.  pro  littera  qualibet  -  XXI  sol.  VIII  den.;  — 
et  pro  MIPXXII  litteris  floritis,  ad  rationem  IX  sol.  pro  centenario  quo- 
libet  -  V  lib.  X  sol. ;  —  et  pro  VIIM  verciculis  et  paragrafis,  precio  VII  sol. 
VI  den.  pro  miliari  quolibet  LII  sol.  VI  den. ;  —  et  pro  ligatura  cuiusdam 
voluminis  tabule  domini  nostri  super  Matheum  -  XII  sol. ;  —  in 
summa  pro  predictis  -  XI  lib.  VII  sol.  III  den.  parve  monete. 

Die  XXVIII  mensis  iunii  soluti  fuerunt  magistro  Andree  de  Bennays 
illuminatori  librorum  pro  illuminatura  cuiusdam  libri  operis  domini  nostri 
super  Riccardum  et  Hugonem  de  sancto  Victore;  et  primo  pro 
LXVII  litteris  aureis,  precio  VI  den.  parve  monete  pro  littera  -  XXXIII  sol. 

VI  den. ;  —  et  pro  MIIIIC  litteris  fioritis,  precio  IX  sol.  pro  centenario  quo- 
libet  -  VI  lib.  VI  sol.;  —  et  pro  IIIIM  tam  verciculis  quam  paragrafis,  precio 

VII  sol.  VI  den.  pro  miliari  -  XXX  sol. ;  —  in  summa  pro  predictis  -  IX  lib. 
IX  sol.  VI  den.  in  obolis  albis  argenti  regis  Roberti,  singulis  pro  XV  den. 
computatis. 

Die  XIII  mensis  decembris  soluti  fuerunt  magistro  Andree  de  Ben- 
nays  illuminatori  pro  ligatura  cuiusdam  libri  domini  nostri  super  quodam 
libro  magistri  Hugonis  de  sancto  Victore,  in  quo  sunt  XLVI  sex- 
terni  et  copertura  cum  firmatoriis  de  serico  et  postibus  -  XXX  sol.  monete 
[parvej.  —  [L.  c.  n.  192  et  n.  190,  f.  80  et  n.  191,  f.  82]. 

29.  Anno  quo  supra  [1342]  die  XXIX  mensis  ianuarii  soluti  sunt  fratri      f.  so„ 
Iohanni   Engilberti,    cambrerio   domini   nostri   pape   pro   sexternis   infrascri- 
ptorum  per  certos  scriptores  scriptis. 

Et  primo  pro  XLII  sexternis  maioris  forme  super  Richardum,  Hu- 
gonem  de  sancto  Victore  et  Matheum  sexti  voluminis  pro  do- 
mino  nostro  papa,  ad  racionem  XVI  den.  III  grossorum  argenti  pro  sexterno 
quolibet  -  LVI  fior.  auri,  et  pro  medio  sexterno  dicti  operis  unum  fiore- 
num  auri. 

Et  pro  scriptura,  pergamenis  et  illuminatura  XII  sexternorum  tabule 
operis  domini  nostri  super  quinto  volumine  super  Matheum  -  XIIII  fio- 
reni  auri. 

Et  pro  uno  sexterno  vocabulorum  -  I  fior.  auri.  —  Et  pro  IX  foliis  finis 
operis  magistri  Riccardi  scribendis  -  I  fior.  auri.  —  Et  pro  subscriptione  Hu- 
gonis,  in  quo  sunt  XLIIII  sexterni  -  I  fior.  auri. 

Et  pro  scriptura  IIII  sexternorum  super  questione  de  visione  et 
XII  questionibus  et  sermonibus  domini  nostri  pape  -  IIII  fior. 
auri;  —  in  summa  in  omnibus  predictis  -  LXXVIII  fior.  auri. 

Die  XIX  mensis  aprilis  soluti  fuerunt  magistro  Andree  de  Bennays 
illuminatori  librorum  pro  illuminatura  sexti   libri  super  exposiciones  evan- 

u 


162  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

gelii  secundum  Matheum;  videlicet  pro  XXXVI  litteris  aureis,  ad  ra- 
cionem  VI  den.  pro  littera  qualibet  -  XVIII  sol.  —  et  pro  VCL  (550)  lit- 
teris  floritis  in  eodem  libro,  ad  racionem  IX  sol.  pro  centenario  quolibet  - 
XLIX  sol.  VI  den.  —  et  pro  MVC  (1500)  paragrafis  et  versiculis  in  eodem 
libro,  ad  racionem  IX  den.  pro  centenario  quolibet  -  XI  sol.  III  den. ;  —  et 
pro  ligatura  et  tensura  et  copertura  cum  IIII  firmaturis  de  serico  -  XXX  sol. 
Et  pro  ligatura  cuiusdam  alterius  libri  scripti  in  papiro,  coperti  pelle  alba 
X  sol. ;  —  in  summa  pro  predictis  V  lib.  XVIII  sol.  IX  den.  in  obolis  albis 
regis  Roberti,  singulis  pro  XV  den.  computatis. 
f.  86b  Die  prima  mensis  i  u  n  i  i  soluti  fuerunt  fratri  Iohanni  Engilberti  peniten- 

ciario  domini  nostri  pape,  recipienti  nomine  magistri  Firmini  scriptoris  pro 
VII  sexternis  cum  dimidio  factis  per  eundem  magistrum  Firminum  super 
Mathe  um  bone  memorie  domini  Benedicti  pape  XII  a  die  XVIII  mensis 
februarii  proxime  preteriti  usque  ad  diem  obitus  dicti  domini  Benedicti  ad 
racionem  XVI  den.  turonensium  grossorum  pro  sexterno  quolibet;  et  pro 
XIII  figuris  faciendis  super  Ezachielem  (!)  -  III  fior.;  —  in  summa  pro  omnibus 
predictis  -  XIII  flor.  auri.  —  [L.  c.  n.  194  et  n.  191,  f.  72]. 

Tempore  Clementis  VI  (1342-1352). 

30.  Die  IX  februarii  [1343]  solvimus  Galtero  canonico  sancti  Thome 
Argentin.  scriptori  concordanciarum  domini  nostri  pro  XVI  duodenis 
pergamini  ad  rationem  pro  qualibet  duodena  unum  flor.,  valent  XVI  fior.  — 
[L.  c.  n.  208  et  n.  220,  f.  114bJ. 

31.  Die  IX  mensis  iunii  [1346]  computavit  reverendus  pater  dominus 
Petrus  dei  gratia  episcopus  Crassensis  de  scripturis  factis  a  die  promocionis 
domini  nostri  pape  Clementis  VI  in  modum,  qui  sequitur. 

Et  primo  computat  solvisse  pro  concordanciis  biblie,  in  quibus 
sunt  LXXXIX  sexterni,  tam  pro  pergamenis,  rasura  ipsorum,  quam  pro  scri- 
ptura,  illuminatura,  ligatura,  correttura  et  extensura  in  summa  -  IIPXXVII 
flor.  XII  sol.  VI  den. 

Item  pro  quodam  libro  Rabanus  super  libris  Levitici,  Machabeo- 
rum  et  Apocalipsis,  super  Canticis  Canticorum;  Aymone  super  Apocalipsi 
[Gr.  262] ',  in  quo  libro  sunt  XLIIII  sexterni,  tam  pro  pergamenis,  rasura, 
scriptura,  illuminatura,  quam  correttura  et  ligatura  in  summa  -  CII  flor.  XII  sol. 
II  den. 

Item  pro  prima  parte  milleloquii  ^,  in  quo  sunt  XLV  sexterni,  tam 
pro  pergamenis  [etc.  ut  paullo  ante]  -  LXXXIX  flor.  III  sol.  VIII  den. 

Item  pro  tabula  super   manipulo   sanctorum,  in  qua   sunt   sexterni 
XXV,  in  pergamenis  [eic.J  -  LXVI  flor.  XV  sol.  VI  den. 

97  Bartholomaei   de  Carusis  ord.  s.  Aug.  episcopi  Urbinatis,  Clementi  VI  inscriptum. 


CAP.    I,    §    2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  163       Illt. 

Item  pro  tabula  super  epistolis  A  u  g  u  s  t  i  n  i  et  aliis  pluribus  libris,  in  qua 
sunt  XXXVII  sexterni.  pro  pergamenis  [etc.J  -  XCII  flor.  XVI  sol.  VI  den. 

Item  pro  quodam  libello  de  vita  beatorum  Martini  et  Brici  et  plu- 
ribus  aliis  epistolis,  in  quo  sunt  V  sexterni,  pro  scriptura  [etc.J  -  XI  flor. 
XXII  sol.  I  den  9S. 

Item  pro  scriptura  VI  sexternorum  de  libris  Ioachim,  tam  pro  scri- 
ptura  [etc.J  -  XII  flor.  VI  sol. 

Item  pro  cronica  Euzebii,  Ieronimi  et  aliorum  super  Apocalipsi, 
in  qua  sunt  XXV  sexterni,  pro  pergamenis  [etc.J  -  LIIII  flor.  XIII  sol. 
IIII  den. 

Item  pro  quodam  volumine,  in  quo  sunt  XV  libri  de  trinitate,  in 
quo  sunt  XV  sexterni,  in  pergamenis  [etc.J  -  XXXII  flor.  VII  sol. 

Item  pro  quodam  volumine  desermonibus  domini  nostri  pape, 
in  quo  sunt  XXXVII  sexterni,  tam  pro  pergamenis  [etc.J  -  LXXXII  flor. 

V  sol.  VI  den.  —  Summa  omnium  et  singulorum  premissorum  fatta  reductione 
de  pecunia  ad  florenos,  qui  sunt  sibi  soluti  -  VIIICLXXI  flor.  XVIII  sol. 
III  den.  —  [L.  c.  n.  248,  f.  123%;  n.  243,  f.  129a;  n.  247,  f.  130&J. 

32.  Die  II  mensis  septembris  [1346]  solvimus  Roberto  Carpentarii 
clerico  pro  scribendo  uno  provinciali  "  in  pargamena,  continente  nomina 
omnium  ecclesiarum  cathedralium  et  titulorum  dominorum  cardinalium  -  XX.  sol. 

Die  XXIII I  mensis  octobris  computavit  dominus  Iacobus  Garnoti  de 
rebus  infrascriptis  prout  sequitur;  et  primo  computavit  pro  illuminatura  II 
breviariorum  domini  nostri;  videlicet  pro  CXLIIII  litteris  deauratis 
magnis.  ad  rationem  XVIII  den.  pro  qualibet,  valent  -  X  lib.  XVI  sol.  — 
Item  pro  Vc  litteris  parvis  ad  rationem  III  den.  pro  qualibet,  valent  -  VI  lib. 

V  sol,  —  Item  pro  XLVIII  litteris  magnis  factis  in  alio  opere  sine  auro,  sed 
solum  cum  azurio  et  rubro,  ad  rationem  II  den.  pro  qualibet  littera  -  VIII  sol.  — 
Item  pro  CCL  litteris  parvis  factis  in  dicto  opere  cum  azurio  et  rubro,  ad 
rationem  II  sol.  pro  centenario  -  V  sol.  —  Item  computat  solvisse  pro  per- 
gameno  -  XXII  sol.  VII  den.  —  Item  pro  scriptore,  qui  scripsit  officia  nova 
in  dictis  II  breviariis  domini  nostri  -  IIII  flor.  IIII  grossos,  —  Item  pro  liga- 
tura  unius  breviarii  ac  ligatura  'et  reparatione  alterius  breviarii  domini  nostri 
IIII  flor.  IIII  sol.  —  Summa  omnium  premissorum  -  XXII  flor.  XLIII  sol. 
VII  den.  parve  IIII  grossorum  turonensium,  que  fuerunt  sibi  soluta  in  XXIIII 
flor.  III  sol.  VII  den.  —  [L.  c.  n.  243,  f.  129hJ. 

33.  Die  IX  mensis  novembris  [1352]  frater  Petrus,  Vasionensis  10° 
episcopus,  domini  nostri  Clementis  pape  VI  confessor,  pro  infrascriptis  scri- 
pturis  prout  sequitur. 

98  In  n.  248,  f.  123«:  XI  flor.  XXII  sol.  I  den. 

99  Liber  provincialis  Romanae  ecclesiae. 

100  Anno  1351  solvebantur  eidem  episcopo  pro  scriptoribus  singulis  mensibus  quinqua- 
geni  fere  floreni. 


164  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

Et  primo  computat  solvisse  pro  libro  Senece  scripto  pro  prefato  domino 
nostro,  videlicet  pro  primo  volumine,  in  quo  sunt  XXXVI  septiman/e/, 
in  quibus  sunt  XXIII  duodene  pergamenorum  maioris  forme,  precium  cuiuslibet 
duodene  florenus  cum  dimidio,  valent  -  XXVII  flor. —  Item  pro  qualibet  de  10i 
XVIII  duodenis  in  rasura  III  sol.  m  VI  den.  valent  -  LXIII  sol.  —  Item  pro 
quolibet  de  XXXVI  sexternis  in  scriptura,  videlicet  textus  et  glosa  II  flor.  - 
LXXII  flor.  —  Item  in  illuminatura,  videlicet  in  XVIII  milibus  CLVII  para- 
grafforum,  pro  quolibet  miliari  X  sol.,  valent  -  IX  lib.  XVIII  den.  —  Item 
in  litteris  magnis  tam  partitis  quam  floretatis  -  VII  flor.  XI  sol.  —  Item  pro 
quolibet  de  XXXVI  sexternis  in  correctura  VIII  sol.  XI  i03  den.,  valent  - 
XV  lib.  VI  sol.  —  Item  pro  ligatura  eiusdem  voluminis  -  III  flor.  XII  sol.  — 
Summa  pro  primo  volumine  -  CIX  flor.  XXVIII  lib.  XIII  sol.  VI  den. 

Item  in  secundo  volumine  eiusdem  sunt  XXXV  sexterni  m  cum  di- 
midio,  in  quibus  sunt  XVII  duodene  et  IX  pelles  pergamenorum  maioris  forme, 
precium  cuiuslibet  duodene  I  flor.  cum  dimidio,  valent  -  XXVI  flor.  XV  sol. 
—  Item  pro  quolibet  de  XXXV  sexternis  cum  dimidio  in  scriptura  II  flor., 
valent  -  LXXI  flor.  —  Item  pro  qualibet  de  XVII  duodenis  et  IX  pellibus 
in  rasura  III  sol.  IX  den.,  valent  -  LXVI  sol.  VI  den.  obolos  et  pogese.  — 
Item  pro  XVII  millibus  VIXX  i05  et  uno  paragraforum,  pro  qunlibet  M  X  sol. 
IX  den.,  valent  -  IX  lib.  IIII  sol.  —  Item  pro  magnis  litteris  tam  partitis  quam 
floretatis  -  VI  flor.  IX  sol.  III  den.  —  Item  pro  quolibet  de  XXXV  sexternis 
cum  dimidio  in  correctura  VIII  sol.  IX  den.,  valent  -  XV  libr.  X  sol.  VII  den. 
obolos.  —  Item  in  ligatura  eiusdem  voluminis  -  III  flor.  XII  sol.  —  Summa  pro 
secundo  volumine  -  CVII  flor.  XXIX  lib.  XVII  sol.  V  den.  yict  [aviensiumj . 

Item  in  scripto  A 1  b  e  r  t  i ,  quod  vocatur  ystoria  Aristotelis  d  e  a  n  i  m  a  - 
libus  i06  sunt  XLIII  sexterni,  in  quibus  sunt  XXI  duodena  cum  dimidia  per- 
gamenorum  maioris  forme,  precium  cuiuslibet  duodene  I  flor.  cum  dimidio, 
valent  -  XXXII  flor.  VI  sol.  —  Item  pro  quolibet  de  XLIII  sexternis  in  scri- 
ptura  I  flor.  cum  dimidio,  valent  -  LXIIII  flor.  XII  sol.  —  Item  pro  quolibet 
de  XLIII  sexternis  in  correctura  IX  sol.,  valent  -  XIX  lib.  VII  sol.  — 
Summa  -  XCVI  flor.  XX  lib.  V  sol. 

Item  in  textu  ystorie  de  animalibus  sunt  XVII  sexterni,  in  quibus  sunt 
VIII  duodene  cum  dimidia  pergamenorum,  precium  cuiuslibet  duodene  I  flor. 
cum  dimidio,  valent  -  XII  flor.  XVIII  sol.  —  Item  pro  quolibet  de  XVII 
sexternis  in  scriptura  I  flor.  cum  dimidio,  valent  -  XXV  flor.  XII  sol.  — 
Item  pro  quolibet  de  XVII  sexternis  in  correctura  IX  sol.,  valent  -  VII  lib. 
XIII  den.  —  Summa  -  XXXVII  flor.  IX  lib.  III  sol. 


101  Ms.  die. 

102  Ms.  III  sol.  in  summa. 
im  N.  265  habet:  VIII. 

104  N.  165  habet:  XXXV  septim.  sexterni. 

103  17,  120.  Ut  enim  etiam  nunc  gallice  dicunt:  «  quatre  vints  »  80,  sic  olim  dicebant: 
«  sexies  vicena  »  120. 

106  Fortasse  Ur.  43. 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA   EIUS   ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  165       Illt, 

Item  sunt  scripte  tam  collationes  quam  sermones  de  novo  facte 
per  dominum  nostrum  papam  post  alios  magnos  sermones,  qui  sunt  in 
uno  magno  volumine  III  librorum;  in  quibus  quidem  collationibus  seu  ser- 
monibus  de  novo  factis  sunt  X  sexterni,  scriptura  cuiuslibet  I  flor.,  valent  - 
X  flor.  —  Item  sunt  in  eodem  V  duodene  pergamenorum,  precium  cuius- 
libet  XXX  sol.,  valent  -  VII  lib.  X  sol.  —  Summa  -  X  flor.  VII  lib.  X  sol. 

Item  pro  ponendo  lanternas  in  XXVII  voluminibus  de  novo  scriptis,  a 
tempore,  quo  dominus  noster  fuit  papa  usque  nunc,  tam  pro  cedulis  scriptis, 
quam  depinctione  armorum  suorum,  quam  etiam  pro  salario  operariorum  - 
VIII  flor.  XV  sol.  IIII  den. 

Item  pro  ponendo  cedulas  cum  depinctione  armorum  domini  nostri  in 
posteriori  parte  omnium  librorum  107,  quos  tempore  cardinalatus  et  antea  ha- 
bebat  usque  modo,  in  universo  -  VII  flor.  XIII  sol.  IX  den. 

Item  pro  ligatura  libri  moralium  super  Iob  et  pro  secunda  secunde 
sancti  Thorae,  quorum  postes  erant  fracte  et  pro  parvo  libro,  in  quo  di- 
cuntur  hore  beate  Virginis  III  flor.  XIII  sol.  -  Pro  ligatura  libri  Ioa- 
chim  de  seminibus  scripturarum  et  pro  ligatura  questionum  sancti 
Thome,  in  universo  II  fior.  XVIII  sol.  —  Item  pro  ligatura  libri  Originis  108 
super  Penthetacon  et  super  Canticis  Canticorum  I  flor.  XII  sol.  —  Item 
pro  ligatura  libri,  in  quo  dominus  noster  dat  indulgentiam  sive  benedictionem 
populo  -  XIIII  sol.  109. 

Item  pro  ligatura  magni  breviarii  tam  pro  serico,  quam  pro  aliis  ne- 
cessariis  -  III  flor.  XII  sol.  —  Item  pro  signaculis  de  sirico  cum  botonibus  in 
IIII  voluminibus  breviariorum  positis  et  pro  signaculis  positis  in  parvo  libro 
beate  Marie  antedicto  -  II  flor.  XVIII  sol.  VI  den.  —  Item  pro  firmaturis  de 
argento  eiusdem  libri  de  novo  factis  -  I  flor.  III  sol. 

Item  pro  portando  et  reportando  libros,  quando  dominus  noster 
papa  ivit  penultima  vice  ultra  pontem  110  -  IX  sol.  VIII  den. 

Item  pro  ligatura  IIII  voluminum  concordanciarum  de  frandditionibus  1U  - 
II  flor.  XII  sol. 

Item  in  libro,  qui  vocatur  Exameron  Basilii  Cesarensis  episcopi,  sunt 
IIII  sexterni,  scripura  cuiuslibet  unum  flor.,  valent  -  IIII  flor.  —  Item  in  alio, 
qui  vocatur  Exameron  Bede,  sunt  X  sexterni,  scriptura  cuiuslibet  I  flor., 
valent  -  X  flor.  —  Item  [inj  istis  ultimis  II  libris,  qui  sunt  in  uno  volumine, 
sunt  VII  duodene  pergamenorum  minoris  forme,  precium  cuiuslibet  duodene 


107  De  uno  ex  his  libris,  qui  etiam  nunc  cum  sua  «  cedula  »  rn  Bibliotheca  Natio- 
nali  Parisiensi  asservatur,  vide  Ur.  892. 

108  Ur.  449. 

109  Fortasse  ad  hanc  indulgentiam  referenda  sunt:  Ultima  aprilis  [1357]  pro  III anulis 
in  cathedra  domini  nostri  pape  ad  deportandum  eum  ad  fenestram  pro  indulgencia,  (1.  c. 
n.  282,  f.  1556).  —  Pro  LX  frachiis  positis  in  fenestra,  in  qua  datur  indulgencia,  (1.  c. 
n    248  (1347),  f.  1476). 

110  Id  est  Villam  Novam  in  altera  ripa  Rhodani. 

111  N.  265  fradditionibus. 


166  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI    —  ART.   I 

XXII  sol.  VI  den.,  valent  -  VII  lib.  XVII  sol.  den.  —  Item  pro  illumina- 
tura  eorumdem  librorum  in  universo  -  IIII  flor.  XII  sol.  —  Item  pro  ligatura  - 
II  flor. 

Pro  locione  duarum  mapparum  altari  serviencium  et  pro  duabus  albis 
pro  domino  nostro  papa  tam  pro  savone  quam  pro  aliis  -  XI  sol.  —  Summa  - 
XLIX  flor.  XVI  lib.  I  sol.  IX  den. 

Summa  totalis  omnium  premissorum  -  IIIICVIII  flor.  CXI  lib.  X  sol. 
VIII  den.  pict [aviensium] '.  —  Que  pecunie  summa  fuit  eidem  soluta  in  Vc  flor. 
XXII  sol.  VIII  den.  pict.,  singulis  de  XCII  flor.  pro  XXIIII  sol.  computatis, 
reliquis  IlirVIII  in  specie  sua  remanentibus,  pro  quibus  receperat  a  camera, 
prout  in  expensis  libri  camere  pontificatus  an.  10°  continetur,  summas  infra- 
scriptas,  videlicet:  die  XXII  mensis  iunii  C  flor.,  die  XXIX  mensis  octobris 
C  flor.,  die  IX  mensis  februarii  LXXX  flor.,  die  XVIII  mensis  maii  LXXX  fior., 
et  sic  restat,  quod  debentur  sibi  et  soluti  fuerunt  dicta  die  IX  mensis  no- 
vembris,  inclusis  C  flor.  sibi  ultra  predictas  summas  mutuatis  die  III  octobris 
proxime  preteriti,  CXL  flor.  XXII  sol.  VIII  den.  oboli.  —  [Archiv.  Avenion. 
Camerae  apostol.  rationes  n.  462,  f.  325  a  et  Introitus  et  exitus  camerae 
apostol.  n.  265,  f.  143  &]. 

Tempore  Innocentii  VI  (1352-1362). 

34.  Item  [die  ultima  aprilis  1353]  magistro  Rostagno  Berqui  pro 
CLXXXIIII  dietis  fusteriorum,  qui  operati  fuerunt  in  faciendo  armarios 
in  camera  thesauri  et  in  camera,  que  est  iuxta  thesaurariam  pro  tenendo 
1  i  b  r  o  s  .  .  .  Item  pro  fusta  empta  a  Petro  Gauterii  tam  pro  armariis  de  novo 
factis  in  camera  thesaurarie,  que  est  supra  cameram  domini  nostri  pape,  et 
in  camera  parva,  que  est  contigua  thesaurarie  pro  libris  tenendis  .  .  .  [L.  c. 
n.  269]. 

35.  Die  IX  mensis  septembris  [1354]  soluti  fuerunt  Iohanni  Annoti 
clerico  commoranti  Avinione  pro  scribendo  in  pergameno  tabulam  provincia- 
lem  m  cum  summis  (?)  serviciorum  pro  camera  apostolica  necessariorum  - 
V  flor.  i13.  —  [L.  c.  n.  272,  f  213 a/. 

36.  Die  eadem  [30  mensis  septembris  1356]  facto  computo  cum  do- 
mino  Petro  episcopo  Tholonensi  m  de  duabus  serraturis  pro  armariis  librorum 
parve  librarie  115  parvi  tinelli  et  pro  faciendo  scribi  et  illuminari  psalmum 

112  Vide  paullo  ante  p.  163,  not.  99. 

113  Paullo  post  adiunctus  est  alius  florenus  ex  «  ordinatione  camere,  quia  non  con- 
tabatur.  » 

1)4  Vide  paullo  post  p.  176. 

115  Sitne  «  parva  libraria  »  camera  illa  iuxta  thesaurariam,  de  qua  paullo  ante  n.  34 
mentio  facta  est?  —  Vide  praeterea  1.  c.  u.  282  (1357),  f.  154a:  Item  pro  XXXIII  cannis 


CAP.    I,    §   2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  167        Illt, 


«  Letatus  sum  »  cum  orationibus  de  pace  pro  quibusdam  oratoriis  pro  mis- 
sali  domini  nostri  pape  et  pro  natis  dicte  librarie,  repertum  est  sibi  deberi 
prout  in  alio  libro  continetur  -  LVI  sol.  et  I  flor.  valent  -  III  flor.  VIII  sol.  — 
[L.  c.  n.  280,  f  97hJ. 

37.  Die  ultima  m.  martii  [1357]  soluti  fuerunt  Petro  de  Lemovicis  "6 
quos  tradiderat  et  solverat  Alano  Laudebri  clerico  Briton.  pro  scripturis  et 
libris  factis  super  statuta  civitatis  et  episcopatus  Avinionensis 
in  pergameno,  ut  remaneant  semper  in  camera  thesaurarie,  ipso  manualiter 
recipiente  -  VII  flor.  XX  sol. 

Die  XX  mensis  novembris  soluti  fuerunt  Bartoloto  de  Parisius  illumi- 
natori  habitatori  Avinionensi  pro  illuminatura  et  ligatura  unius  specula- 
toris  et  unius  voluminis  pro  domino  nostro  et  unius  libri  continentis  statuta 
civitatis  Avinionensis  et  alterius  decimarum  pro  camera  thesaurarie, 
ipso  recipiente  manualiter  -  VI  fior.  —  [L.  c.  n.  282,  f.  233] . 

38.  Die  eadem  [30  m.  novembris]  facto  computo  cum  domino  Petro 
episcopo  Toloniensi  de  quodam  libro  super  ceremoniis  curie  romane 
continentem  XVIII  quaternos  et  VIII  folia  per  eum  facto  fieri,  ad  rationem 
pro  quolibet  quaterno  IIII  sol.,  valent  -  LXXII  sol. ;  item  pro  ligatura  et  il- 
luminatura  -  XII  sol.  —  repertum  est  sibi  deberi  -  IIII  lib.  IIII  sol.;  valent  - 
III  flor.  XII  sol.,  singulis  fiorenis  pro  XXIIII  sol.  computatis.  —  [L.  c. 
n.  283,  f.  115bJ. 

39.  Die  XXV  [m.  iunii  1358]  solvi  Bartholomeo  illuminatori,  habita- 
tori  Avinionensi  pro  illuminando  unum  librum  sacramentorum  Iudeo- 
rum  "7,  qui  est  in  camera  thesauri,  ad  relationem  domini  Arnaudi  de  Mo- 
leriis  -  II  flor. 

Die  XXIIII  iulii  soluti  fuerunt  ad  relationem  domini  Arnaldi  de  Mo- 
leriis  Herveo  de  Vico  clerico  Leonensis  diocesis,  qui  scribit  certas  epistolas 
et  cronicas  in  camera  thesaurarii,  videlicet  pro  tribus  quaternis,  ad  ra- 
tionem  pro  quolibet  XVIII  sol.,  ipso  recipiente  manualiter  -  LIIII  sol.  — 
[L.  c.  n.  284,  f.  92 a;  n.  286,  f.  236 J . 


1111  palmis  quadratis  de  taulamento  pro  armariis  ad  tenendum  libros  factis  in 
turri  magna  iuxta  thesaurariam parvam.  —  Deinde  1.  c.  n.  286  (1358),  f.  1566:  Pro  11  sa- 
ralhis  casse  in  camera  domini  thesaurarii,  in  qua  ponuntur  libri  palatii  Avinionensis. 

110  In  libris  introitus  et  exitus  camerae  apost.  n.  282  (1357),  f.  259a  recensetur  Petrus 
de  Lemovicis  scriptor  domini  nostri. 

117  Plurimos  libros  contra  iudacos  vide  in  inventario  Gregorii  XI,  n.   1343s. 


168  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


Tempore  Urbani  V  (1362-1370). 

40.  Die  [8  m.  aprilis  1363]  soluti  fuerunt  ad  relacionem  domini  Ray- 
mundi  abbatis  monasterii  Psalmodiensis  Francisco  de  Laude  librario  romanam 
curiam  sequenti  pro  scriptura  sex  parvorum  librorum  pro  tinello 
domini  nostri  pape  ad  dicendum  gratias  et  quibusdam  aliis  scripturis 
extractis  per  ipsum  Franciscum  de  pontificali  domini  nostri  pape,  necessariis 
pro  sacra  (!),  ipso  Francisco  manualiter  recipiente  -  VI  flor.  fort.  —  [L.  c. 
n.  300,  f  184a  et  n.  304,  f.  183&J. 

41.  Die  XXIIII  maii  soluti  et  traditi  fuerunt  de  mandato,  quo  supra, 
domino  Bonopari  domini  nostri  pape  subdiachoni  pro  emendis  libris  pro 
pauperibus  studentibus  mittendis  per  ipsum  dominum  nostrum  papam 
Bononie  ad  studendum,  Iohanne  de  Valleta  scutifero  ipsius  domini  subdiachoni 
pro  ipso  manualiter  recipiente  -  IIIC  flor.  camere.  -  Alia  solutio  VIC  flor.  — 
[L.  c.  n.  306,  f.  96&,  97bJ. 

42.  Die  XI  mensis  novembris  [1364]  soluti  fuerunt  Francisco  de  Laude 
taxatori  librorum  in  curia  romana  commoranti  pro  copiando,  illuminando  et 
ligando  parafium  vadiorum  ordinariorum  familiarium  et  officialium  do- 
mini  nostri  pape  pro  usu  thesaurarie,  ipso  manualiter  recipiente  -  III  flor. 
sentencie  118.  —  [L.  c,  n.  308,  f  78hJ. 

f.  2296  43.  Die  VIII  mensis  ianuarii  [1365]  soluti  fuerunt  domino  Gaufrido 

Monachi  presbitero  Baiocensis  dyoc,  qui  copiavit  quedam  statuta  collegii 
sancti  Marthyalis  Tholosani,  que  fecit  dominus  felicis  recordationis 
dominus  Innocencius  papa  VI,  que  iclem  dominus  noster  [Uroanus  VJ  papa 
vult  videre  pro  collegio  sive  conventu,  quod  intendit  facere  in 
Montepessulano  119,  ipso  manualiter  recipiente  -  II  flor.  camere,  XII  sol. 

f.  230a  Die  XXVIII  dicti  mensis  aprilis  soluti  fuerunt  de  mandato  domini  nostri 

pape  Bruno  dicto  Mens  clerico  domini  cardinalis  Vabrensis  12°  pro  expensis  factis 
et  solutis  per  episcopum  Assisii  pro  scripturis  scriptis  contra  Grecos 
de  mandato  quo  supra,  videlicet  papiro,  scriptura  XIIII  sexternorum  perga- 
mene,  labore  scriptorum,  bina  illuminatura,  ipso  Bruno  manualiter  recipiente  - 
X  flor.  ad  grayletum,  XVI  sol.  —  [L.  c.  n.  311  et  n.  308,  f  995  a,  120 a/. 

118  Distinguendi  ab  florenis  camere. 

119  Legimus  enim  in  vita  \a  Urbani  (Baluze,  Yitae  paparum  Avenion.  I,  395):  «  In  Mon- 
«  tepesulano,  Ubi  specialiter  solet  vigere  scientia  medicinae,  instituit  unum  collegium  duo- 
«  decim  scholarium,  qui  studerent  in  dicta  facultate,  et  in  ipsa  haberent  residere;  pro 
«  quorum  sumcienti  sustentatione  redditus  certos  acquisivit  et  ordinavit.  »  —  Vide  p.  139 
huius  voluminis  et  paullo  post  n.  47. 

1,2  Guilelmus  Bragose,  episcopus  Vabrensis,  renuntiatus  cardinalis  an.   1361. 


CAP.    I,   §  2  —  DOCUMENTA    EIUS   ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  109       Illt. 

44.  Die  XVII  mensis  [aprilis]  soluti  fuerunt  Octobono  de  Goano  de 
Ianua  pro  portu,  nauln  et  vectura  certorum  librorum  missorum 
apud  Bononiam  m  pro  scolaribus,  quos  ibidem  dominus  noster  papa  tenet, 
ipso  manualiter  recipiente  pro  Francisco  Maulatini  de  Ianua  -  XXXII II  flor. 
camere.  —  [L.  c.  n.  302,  f.  56aJ. 

45.  Die  XXIX  dicti  mensis  augusti  [1366]  soluti  fuerunt  de  mandato 
domini  nostri  pape  dominis  Iohanni  Carrerie,  Iohanni  Rosseti  et  Iohanni  Lar- 
dati  domini  nostri  pape  scriptoribus  facientibus  inventarium  privilegio- 
rum  et  regestrorum  ac  licterarum  ecclesie  romane  122  de  man- 
dato  predicto,  qui  fecerunt  usque  nunc  per  XXVI  dies,  ista  die  inclusa,  finitis, 
ad  rationem  pro  quolibet  qualibet  die  VIII  sol.  valent  -  CXV  lib.  II II  sol.  — 
His  adiungitur  «  dominus  Iacobus  de  Syrano,  licentiatus  in  decretis,  »  cui 
singulis  cliebus  solvuntur  XII  sol.  —  Alie  solutiones  notantur  n.  320, 
f.  49el,  die  21  m.  decembris  1366;  f.  90a,  die  9  m.  aprilis  1367 ;  f.  109h 
die  31  m.  maii.  —  [L.  c.  n.  318,  f.  123  a/. 

46.  Eadem  die  [10  octobris]  soluti  fuerunt  Antonio  de  Sexto  de  Medio- 
lano  stationario  habitatori  Avinionensi  pro  quibusdam  decretalibus 
in  uno  volumine  ab  ipso  emptis  pro  scolaribus,  quos  dominus  noster  papa 
tenet  in  studio,  ad  relationem  domini  Bernardi  de  s.  Stephano  cubicularii 
domini  nostri  pape,  ipso  Antonio  recipiente  manualiter  -  XX  flor.  ad  grayle- 
tum.  —  [L.  c.  n.  302,  f  101  zj. 

47.  Die  XXI  dicti  mensis  [decembris]  soluti  fuerunt  de  mandato  do- 
mini  nostri  pape  magistro  Raimundo  Salayronis  medico  domini  nostri  pape  123 
pro  certis  libris  medicine,  quos  de  dicto  mandato  emit  pro  studen- 
tibus,  quos  idem  dominus  noster  papatenetinMontepessu- 
lano  124  in  medicina  studentibus,  Poncio  de  Malobosco  scutifero  ipsius  ma- 
gistri  Raimundi  pro  ipso  manualiter  recipiente  -  XVI  flor.  ad  grayletum.  — 
[L.  c.  n.  320,  f  49 a/. 

Tempore  Gregorii  XI  (1370-1378). 

48.  Die  XV  iulii  [1374]  computavit  frater  P[etrusJ  Amelii  socius  do- 
mini  episcopi  Appamiarum,  confessoris  domini  pape  de  quibusdam  scripturis  et 
aliis  expensis  per  ipsum  factis  pro  domino  papa  ut  sequitur:  et  primo    com- 

121  Vide  paullo  ante  p.  140,  n.  7  et  p.  143,  n.  14.  —  L.  c.  f.  43.  Die  23  m.  sept.  1364 
satisfit  pro  portu  X  balarum  de  libris,  quos  dominus  noster  mictit  pro  studentibus  in  Bononia. 

122  Cf.  Denifle,  Die  pdpstlichen  Recjisterbande  des  13  Ihs  und  das  Inventar  der- 
selben  vom  I.  1339  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  46. 

123  Vide  Marini,  Degli  archiatri  pontificj,  I,  82s. 

124  Vide  paullo  ante  n.  43. 


170  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


putavit  solvisse  pro  X  sexternis,  quos  scribi  fecit  de  secretis  secre- 
torum  et  certis  aliis,  dando  pro  quolibet  sexterno  IX  grossos  -  VII  flor. 
VI  gross.  —  Itera  pro  rasura  III I  duodenarum  pergamenorura  X  s.,  pro  lit- 
teris  aureis  et  illuminatura  ac  ligatura  dicti  libri  -  III  flor.  XII  sol.  —  [Ar- 
chiv.  Avinionen.,  Rationes  receptorum  et  expensorum  camerae  apostol. 
n.  466]. 

49.  Die  XVIII  dicti  mensis  augusti  soluti  fuerunt  Guillelmo  de  Gresilha 
clerico  Carnotensis  dioc,  qui  scripsit  et  extraxit  de  libro  censuali  camere 
apostolice  quendam  tractatum  125  disputationis  olim  facte  inter 
nonnullos  Latinos  et  Grecos  in  partibus  Grecorum  et  copiavit  quendam 
rotulum  continentem  possessiones  emptas  per  dominum  papam 
ab  illo  de  paternis,  dicto  clerico  recipiente  manualiter  -  II  flor.  communes 
XII  sol.  —  [L.  c.  n.  339] . 

50.  Die  VIII  dicti  mensis  [m  a  r  t  i  i  1375]  soluti  fuerunt  fratri  Petro  Amelii 
socio  domini  R,[aymundi]  episcopi  Appam/i'amm/  pro  solvendo  certis  scripto- 
ribus  plures  libros  domini  pape  scribentibus,  de  quibus  debet  idem  frater  Petrus 
computare,  ipso  manualiter  recipiente  -  L  flor.  communes.  —  Idem  recentur 
die  28  m.  maii. 

Die  IIII  dicti  mensis  [iunii]  soluti  fuerunt  Salamoni  de  Augentaria 
Iudeo  pro  rasura  XXV  duodenarum  pergamenorum  mediocris  et  minorum 
formarum  pro  libris,  quos  facit  fieri  dominus  Petrus  de  Chassanhis  pro  do- 
mino  nostro  papa,  ipso  Iudeo  manualiter  recipiente  -  II  flor.  camere. 

Die  VIII  huius  mensis  [novembris]  soluti  fuerunt  domino  Petro  epi- 
scopo  Senogaliensi  pro  expensis,  quas  fecit  pro  quodam  libro  vocato  Tabula 
originalium  pro  domino  nostro  papa,  domino  episcopo  manualiter  reci- 
piente  XVII  flor.  communes.  —  Idem  recensetur  die  26  m.  octobris. 

Die  eadem  [26  m.  novembris]  soluti  fuerunt  domino  Nicolao  de  Au- 
ximo  secretario  et  protonotario  domini  pape  pro  VII  raysmis  papiri,  quas 
fecit  apportari  de  Fabriano  pro  usu  sue  secretarie  -  XI III  flor.  camere.  — 
Item  pro  duobus  libris  scriptis  in  greco  et  latino,  quos  de  man- 
dato  domini  pape  fecit  scribi.  -  XVIII  flor.  camere.  —  [L.  c.  n.  342] . 

Tempore  Clementis  VII  antipapae  (1378-1394). 

51.  [Die  8  m.  novembris  1390].  Item  magistro  Michaeli  Buticularii 
scriptori,  qui  scribit  unum  missale  pro  domino  nostro  papa  in  deductionem 
laboris  sui  X  flor.  currentes;  valent  VIII  flor.  camere,  XVI  sol. 

125  Vide  librum  censuum  in  Tabulario  Vatic.  armar.  xxxv,  vol.  18,  in  quo  ff.  358  b- 
373  a  leguntur  acta  et  disputata  a  fratribus  Hugone  et  Petro  ord.  praed.  et  fratribus 
Haimone  et  Radulpho  ord.  min.  cum  Graecis,  ad  quos  eos  Gregorius  IX  an.  1232  able- 
gaverat.  Deinde  ff.  573a-578&  sequitur  epistola  patriarchae  Niceni  ad  Gregorium  IX.  Habes 


CAP.    I,    §  2  —  DOCUMENTA    EIUS    ORIGINEM    ILLUSTRANTIA  171         Int. 

6 

[Die  L0  m.  novembris  1390].  Item  magistro  Iohanni  rle  Tholosa  illu- 

minatori  librorum  in  deductionem  eorum,  que  sibi  debentur  pro  illuminatione 
unius  missalis,  quod  facit  fieri  dominus  noster  papa  XX  flor.  currentes, 
valent  XVII  flor.  camere,  IIII  sol.  126. 

Die  XV  dicti  mensis  [martii  1391]  fuerunt  soluti  fratri  Hugoni  Tor- 
natoris  monacho  priori  de  Bureriis  pro  pergamenis  factura  et  illuminatura 
1 1 1 1 or  parvorum  librorum  per  ipsum  factorum  pro  capella  domini  no- 
stri  pape  XII  flor.  currentis,  valent  X  flor.  camere,  VIII  sol.  m. 

[Die  12  m.  octobris  1391].  Item  Richardo  Fabri  scriptori,  qui  scribit 
pro  domino  nostro  papa  unum  librum  vocatum  De  animalibus  Alberti 
Magni  in  deductionem  laboris  sui  III  flor.  currentes,  valent  II  flor.  camere, 
XVI  sol.  —  [L.  c.  n.  367]. 

52.  [Die  XIX  m.  decembris].  Item  Richardo  Fabri  scriptori,  qui 
scribit  librum  Alberti  Magni  pro  domino  nostro  papa  pro  suis  expensis 
faciendis  -  II  scuta  auri,  valent,  quolibet  pro  XVII  grossis  computato  -  II  flor. 
camere,  XII  sol.  —  [L.  c.  n.  369] . 

53.  [Die  14  m.  ianuarii  1393].  Item  Iaffeto  Iudeo,  qui  religavit   duo      f.  726 
parva  missalia  domini  nostri,  ipso  manualiter  recipienti  -  II  flor.  currentium, 
valent  I  flor.  camere,  XX  sol. 

[Die  14  m.  iunii].  Item  Gauterio  de  Rodis   illuminatori  librorum,  qui     f.  ii7& 
illuminat   certos   libros   ecclesie  ymaginibus   pro  domino  nostro  papa,  in  de- 
ductionem   eorum,   que   sibi   debentur  -  X    scuta   auri,    valent,    quolibet   pro 
XXXIIII  sol.  computato  -  XI  flor.  camere  novos,  X  sol. 

[Die  14  m.  iunii].  Item  XII  scriptoribus  e  tribus  notatoribus,  qui  scri-     f.  ii8& 
bunt  et  notant  libros   pro  una  ecclesia  Celestinorum  128,  quam  do- 
minus  papa  fundare  intendit,  pro  scripturis  et  notationibus  per  ipsos  factis  in 
septimana  proxime  preterita  et  presenti  -  XXXV  flor.  currentes  et  VIII  sol. 
valent  -  XXVIII  flor.  camere  novos,  VIII  sol. 

[Die  6  m.  iulii].  Item  magistro  Iohanni  de  Tholosa  129  illuminatori  pro     f.  i30a 
solvendo  [sexdecim]  scriptoribus  et  notatoribus,  qui  faciunt   libros   Cele- 
stinorum,  quos  dominus  noster  papa  vult  mittere  apud  Anessiacum  Geben- 
nensis  diocesis  -  XXV  flor.  currentes,  valent  -  XX  flor.  camere  novos  130.  — 
[L.  c.  n.  370]. 

haec  monumenta  typis  impressa  in  Quetif-Echard,  SS.  ord.  praed.,  I,  911  s.  et  in  Labbe- 
Mansi,   Collectio  conciliorum,  XXIII,  279  s. 

126  Cf.  Archiv.  Avenion.  Rationes  receptorum  et  expensorum  camerae  apostol.  n.  367, 
f.  79 5,  \2ffb,  157a;;m*"370,  f.  60 b.  ic,*> 

1«  Cf.  1.  c.  n.  367,  f.   1735;  n.  370,  f.  69  a. 

128  Clemens  e  comitibus  Gebennensibus  oriundus  singulari  affectu  prosequebatur  Coe- 
lestinos;  cf.  Baluze,  Vitae  pap.  Aven.,  I,  538. 

129  F.  1325:  «  Item  uxori  magistri  Iohannis  de  Tholosa  illuminatori,  que  religat  libros, 
pro  duobus  parvis  libris  religandis  pro  camera  apostolica  -  XII  sol.  » 

130  Cf.  1.  c.  n.  370,  f.  122«5,   \36a,  1375,  1395,  1415,  1425,  151  a. 


172  PARS    ALTERA  —  DE    BlBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


Tempore  Benedicti  XIII  antipapae  (1394-1423). 

54.  Die  XII  dicti  mensis  [  i  a  n  u  a  r  i  i  1396]  fuerunt  soluti  Bernardo  de  Fita 
clerico  Auxitane  diocesis  pro  tribus  copiis  inventarii  yocalium  domini 
nostri  pape  penes  certos  mercatores  Avinionenses  in  pignore  existentium  per 
ipsum  scriptis  -  II  flor.  camere.  —  [L.  c.  n.  372] . 

55.  Item  dedi  [die  1  m.  novembris]  XI  flor.  currentium,  VII  grossos 
duobus  Iudeis  scribentibus  ebraicam   litteram   in    Pugione. 

Item  dedi  pro  pergamenis  ad  complendum  unum  librum  Pugionis, 
in  quo  deficiebant  certa  caterna  e  pro  libro  evangeliorum,  quem  do- 
minus  noster  mandat  scribi  -  III  scut. 

[In  fine  m.  ianuarii  1397].  Item  dedi  Iudeo  legatori  librorum  pro  li- 
gando  et  cooperiendo  tres  libros  Pugionis  13\  registrum  Gregorii, 
unum  Catolicon,  unum  digestum  vetus  et  pro  ponendis  firmaliis 
in  M a r e  ystoriarum-  VII  flor.  currentium . 

Item  pro  ligando  Martinianam  et  alium  librum  -  I  flor. 

Item  [23  m.  mai]  solvi  pro  illuminatura  libri  de  consideratione 
ad  Eugenium  cum  deauratura  et  ligatura  -  XVIII  flor.  currentes.  —  Item 
solvi  pro  pergamenis  dicti  libri  in  diversis  vicibus  -  V  flor.  IX  grossos. 

Item  dedi  Guillelmo  scriptori  pro  una  fopalanda  de  mandato  domini  no- 
stri  -  XIII  flor.  currentes.  —  Item  dedi  Guillelmo  scriptori  pro  glassa,  incausto 
et  calamis  -  I  flor. 

Item  eciam  solvi  pro  quinque  duodenis  pergamenorum  et  VII  pellibus 
pro  psalterio  breviarii,  quod  dominus  noster  mandat  scribi  per  Guil- 
lermum  -  VI  flor.  currentes,  III  grossos. 

Item  [16  m.  augusti]  in  crastinum  assumptionis  beate  virginis  solvi 
pro  XXX  firmaliis  latoni  pro  XXX  libris  apostill/a/zs/  biblie  cum  aliis  expensis 
factis  in  ponere  ea  in  dictis  libris  e  pro  ligatura  p  a  r  v  i  P  u  g  i  o  n  i  s  [Gr.  1654] 
IX  francos. 

Item  solvi  pro  illuminatura  evangelistarii,  qui  fuit  scriptus  in  ca- 
mera  mea  -  IX  flor.  IIII  grossos.  —  Item  pro  ligatura  dicti  libri  cum  clau- 
soribus  -  II  flor.,  qui  valent  in  francis  -  IX  francos  grossos.  —  [Rationes 
camerae  in  80] . 

§  3.  Ex  documentis  allatis  illustratur  origo  hibliothecae  Ave- 
nionensis.  —  Imprimis  moneo,  quae  paullo  ante  excerpsi  et  vul- 
gavi  documenta,  fortasse  non  omnia  omnino  esse,  quae  de  re 
nostra  in  tot  registrorum  ac  camerae  apostolicae  voluminibus  con- 

131  Is  a  plerisque  Raimundo  Martin  ord.  praed.  attribuitur.  —  De  hoc  insigni  exem- 
plari  vide  paullo  post  in  recensione  Gregorii  XI  n.   1653,  ubi  de  eo  accuratius  agam. 


CAP.    I,    §  3  —  EX    DOCUMENTIS    ALLATIS    ILLUSTRATUR    EIUS    ORIGO        173 

tineantur,  et  procul  dubio  nec  omnia,  quae  ad  constituendam  bi- 
bliothecam  Avenionensem  acta  sunt,  litteris  esse  consignata  nec 
omnia  in  libros  relata  ad  nos  pervenisse.  Volumina  expensarum 
quidem,  quae  ad  rem  nostram  spectent,  quantum  impedito  non- 
nihil  eorum  usu  fieri  potuit,  fere  omnia  evolvi;  e  registris  vero 
ea  tantum  sum  expiscatus,  quae  ex  aliorum  schedis  ad  meam 
notitiam  devenerant.  Nihilominus  quae  attuli  mihi  sufficere  vi- 
dentur,  ut  quibus  potissimum  viis  et  rationibus  insignis  illa  li- 
brorum  copia  sit  congesta,  perspiciamus. 

Atque  ex  registris  quidem  discimus,  libros  alios  alio  con- 
silio  a  pontificibus  esse  conquisitos.  Scripta  enim  Michaelis  de 
Caesena  et  Raimundi  Lull  132,  cum  multis  essent  conspersa  erro- 
ribus,  ne  ex  eis  simplicium  animi  inficerentur,  ad  cameram  trans- 
mitti,  iusserunt.  Alios  libros  ad  sua  nutrienda  studia  e  lon- 
ginquis  etiam  terris  maxima  industria  conquisierunt  133,  cuius  rei 
imprimis  litterae  Gregorii  XI  praeclara  sunt  indicia  ac  quasi  quae- 
dam  aurora  renati  amoris  illius  scriptorum  latinorum  subtilitate 
et  elegantia  insignium,  ob  quem  quae  secuta  est  aetas  ab  huma- 
nitatis  nomine  appellatur. 

Aliis  litteris  mandant,  ut  quidam  libri  pro  bibliotheca  de- 
scribantur  et  corrigantur  134,  aut  libri  sibi  testamento  legati  ad 
curiam  transmittantur  135;  aliis  pro  libris  sibi  dono  datis  debitas 
agunt  gratias  136.  —  Verum  quanto  magis  pontifices  Avenionenses 
eruditione  et  scientia  excellebant,  tanto  studiosius  ingeniorum 
culturam  in  alios  diffundebant,  idque  maxime  in  iuvenes,  qui  in 
spem  ecclesiae  adolescebant.  Quod  quo  potiori  facerent  eventu, 
praeclara  in  pluribus  studiorum  universitatibus  constituerunt  col- 
legia,  imprimis  Montispessulani,  Tolosae,  Bononiae  137  eaque  opti- 
morum  librorum  copia  instruxerunt.A  Qua  in  re  excelluit  b.  Ur- 
banus  V.  Is,  ut  claret  ceteris  —  verbis  utor  antiqui  cuiusdam 
scriptoris  13s  —  addiscendi  materiam  et  opportunitatem,  quandiu 
vixit  in  papatu  suis   expensis   tenuit   mille    studentes   in 

132  Vide  nn.  3,  13;  cf.  Argentre,  Collectio  iudiciornm,  I,  254. 

133  Vide  nn.  5,  8,  10,  11. 

134  Vide  nn.  9,  15. 

135  Vide  n.  2. 

136  Vide  n.  1. 

137  Vide  nn.  4,  6,  7,  14;  cf.  p.   168,  mi.  41,  43;  p.   169,  nn.  44,  47. 

138  Vide  vitam  lam  in  Baluze,  1.  c.  I,  395. 


174  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

diversis  studiis,  ex  quibus  cum  aliqui  iam  erant  provecti 
aut  alias  deficiebant,  illorum  loco  alios  continuo  subrogavit;  libros 
necessarios  tam  eis  quam  aliis  pluribus,  quos  scivit  studio  esse 
intentos  ipsisque  indigere,  etiam  ministravit.  —  Atque  haec  qui- 
dem  pontificum  liberalitas  ideo  quoque  est  commemoranda,  ut 
explicemus,  quo  pacto  aliis  libris  in  tales  usus  destinatis  atque 
aliis  in  eorum  locum  illatis,  bibliotheca  Avenionensis  sit  paullatim 
renovata  139. 

Sequitur  ut  ex  iis,  quae  attuli  ex  libris  expensarum,  breviter, 
colligam,  quae  ad  originem  atque  administrationem  bibliothecae 
pertinent.  Ut  a  ratione  adminisfcrandae  bibliothecae  initium  sumam, 
revocandum  imprimis  in  memoriam  ex  iis,  quae  in  priori  parte 
fusius  sum  prosecutus,  bibliothecam  cum  reliqua  supellectili  pa- 
latii  partem  aliquam  thesauri  constituisse  atque  ideo  ad  provin- 
ciam  thesaurarii  sive  camerarii  spectasse.  Id  de  bibliotheca  Bo- 
nifatiana  quidem  omnino  constat;  verum  etiam  de  Avenionensi 
fere  idem  statuendum  videtur.  Facile  quidem  concedo,  in  ea  iam 
manifesta  quaedam  apparere  indicia  eius  administrationis,  quae 
saeculo  XV  vertente  Romae  in  bibliotheca  Vaticana  est  usu 
constituta.  Non  me  fugit,  a  quibusdam  auctoribus  bibliothecarios 
Avenionensis  bibliothecae  recenseri.  Quin  etiam  inter  epistolas  a 
Francisco  Petrarca,  clarissimo  illo  poeta,  de  rebus  familiaribus 
scriptas  quaedam  14°  legitur,  quae  etiam  in  recensione  a  Fracas- 
setti  adornata  missa  dicitur  circa  mensem  novembrem  1347  Ponte 

139  De  aliis  libris  siraili  ratioae  ad  Carthusianos  tum  Villara  novam  prope  Avenionem 
(Ville-neuve-les-Avignon)  tum  ad  domum  de  Pomeriis  dioec.  Gebennensis  transmissis,  vide 
partem  alteram  huius  operis. 

140  Francisci  Petrarcae,  Epistolae  de  rebus  familiaribus  et  variae  ed.  I.  Fracassetti, 
lib.  7,  epist.  4 ;  tom.  I,  p.  366 :  «  Scio  quidera  et  meraini  quid  rae  de  ipsius  Ciceronis  libris 
«  in  ordinem  redigendis  et  quarundara,  ut  dicere  soles,  veluti  scintillarum  lumine  decla- 
«  randis,  saepe  rogaveras;  demum  quo  ineluctabiles  preces  essent,  ut  Romanus  Pontifex, 
«  qui  fervoris  tui  conscius  hauc  generosam  bibliothecae  suae  custodiam  ita  tibi  credidit,  ut 
«  olim  nostri  principes  lulius  Caesar  Marco  Varroni,  Caesar  Augustus  Pompeio  Macro  et 
«  rex  Aegyptius  Ptolemaeus  Philadelphus  Demetrio  Phalereo  commisisse  noscuntur,  curam 
«  prorsus  tuo  ingenio  dignam,  —  ut  Romanus  inquam  Pontifex  digredienti  mihi  suum  hac 

«  in  re  modestissime  indicaret  animum  effecisti Totum  in  hoc  vertitur,  quam  mihi  in 

«  illis,  quos  poscitis  emendatis  codicibus  reperiendis  fortuna  faverit.  Nosti  enim  expertus 
«  saeculi  nostri  crimen,  quanta  sit  rerum  talium  penuria,  cum  tamen  inutiles  et  superva- 
«  cuae,  imo  vero  penitus  damnosae  funestaeque  divitiae  tantis  curis  ac  laboribus  aggre- 
«  gentur.  Quod  in  me  erit,  studium  indefessum  ac  diligentiam  adhibebo.  »  —  Quo  tempore, 
data  videatur  epistola  vide,  notam  ad  interpretationem  italicam  in  Leltere  di  Fr.  Petrarca 
delle  cose  familiari,  volgarizzate  da  G.  Fracassetti,  II,   177. 


CAP.    I,    §   3  —  EX    DOCUMENTIS    ALLATIS    ILLUSTRATUR    EIUS    ORIGO       175 

Sorgiae  Iohanni  episcopo  Tricastino  M1.  In  ea  summus  pontifex  bi- 
bliothecae  suae  custodiam  Ioanni  credidisse  dicitur.  Ac  sane,  au- 
ctore  Ioanne,  Pontifex  Petrarcae  redeunti  in  Italiam  dedit  in  man- 
datis,  ut  operum  Ciceronis  codices  quam  maxime  emendatos 
conquireret. 

Nihilominus  de  hac  re  nonnihil  cautius  mihi  loquendum  esse 
videtur.  In  iis  enim,  quae  hucusque  prolata  sunt,  documentis  bi- 
bliothecarii  nomen  non  occurrit;  qui  autem  librarii  appellantur, 
stationarii  erant,  qui  libros  a  scribis  suis  exaratos  vel  ab  aliis 
coemptos  venales  tenebant,  de  quorum  officiis  in  statutis  universi- 
tatum  multa  referuntur.  Praeterea  iis  viris,  qui  a  quibusdam  bi- 
bliothecarii  Avenionenses  habentur,  non  ea  tribuuntur  munera, 
quae  bibliothecariorum  sunt  propria.  Quare  ab  hac  appellatione 
mihi  abstinendum  esse  censui,  quoad  certiora  proferantur  te- 
stimonia. 

Ex  monumentis,  quod  ego  quidem  sciam,  hoc  unum  mihi  certo 
constare  videtur,  scribis  ad  libros  bibliothecae  exarandos  con- 
ductis  praefectos  esse  quosdam  ex  praelatis  curiae,  qui  eis  prae- 
siderent  eisque  pecunia  a  camera  recepta  stipendia  solverent.  Sta- 
bile  id  munus  fuisse  inprimis  ex  iis  elucet,  quae  in  libris  de 
Ioanne  Durandi  referuntur:  Die  XXVIII  m.  maii  (1333),  inquiunt, 
de  mandato  domini  nostri  pape  fuit  subrogatus  dominus  Iohannes 
Durandi,  scriptor  ipsius  domini  nostri,  domino  Rivensi  episcopo 
in  officio  administrationis  pecunie  administrande  scriptoribus 
librorum  dicti  domini  nostri  pape  et  ad  recipiendum  pecunias  a 
camera  et  ad  solvendum  scriptoribus  predictorum  librorum  do- 
mini  nostri  et  emendum  pergamenas  pro  ipsis  142.  Habes  igitur 
stabile  officium  in  eo  situm,  ut  qui  eo  fungatur,  faciat  fieri  libros 
domini  nostri  (n.  11),  satisfaciat  scriptoribus  et  illuminatoribus 
domini  nostri  et  ligatoribus  librorum  (n.  1)  et  pro  aliis  necessariis 

141  Moneo  ex  ipsis  registris  Vaticanis  constare,  episcopos  Tricastinos  faisse  Hu- 
gonem  1328-1348;  eo  mortuo  Guilelmum,  qui  prius  fuerat  abbas  s.  Taurini  dioc. 
Ebroicensis  a  die  24  m.  aug.  1348  usque  ad  diem  4  m.  nov.  1349;  Guilelmo  die  4  m.  no- 
vembr.  1349  Lexovium  translato  Ioannem  a  die  7  m.  nov.  1349  usque  ad  an.  1361.  Hic 
die  6  m.  apr.  1349  electus  erat  episcopus  Grassensis  atque  inde  octo  mensibus  post  translatus 
Tricastinum,  qua  in  re  corrigenda  est  Gallia  christiana  III,  1146.  Ab  aliis  Ioannes  Coti, 
ab  aliis  Ioannes  Peyroleri  nominatur.  —  Ex  his  elucet,  aut  epistolam  Petrarcae,  de  qua 
agitur,  post  annum  1347  datam  aut  alii  aut  Ioanni  nondum  episcopali  dignitato  insignito 
missam  esse. 

142  Vide  paullo  ante  p.  153,  n.  17. 


176  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

pro  dictis  libris  (n.  7).  Praeter  haec  praefecti  scriptorum  munera, 
hoc  unum  inveni  in  libris  expensarum  recensitum,  librerid  sub 
Innocentio  VI  commodius  disposita  praefectum  computum  fecisse 
inter  alia  de  duabus  serraturis  pro  armariis  iibrorum  (n.  36). 
Denique  moneo,  ipsum  munus  satisfaciendi  scriptoribus  eorum 
praefecto  non  ita  proprium  fuisse,  ut  non  etiam  aliis  tribueretur ; 
saepissime  enim  scriptoribus  iisque,  a  quibus  empti  erant  libri, 
satisfiebat  per  alios  quoque ;  ut  tantum  praecipuos  commemorem, 
per  Philippum  de  Revesto  et  fratrem  Gregoriiim  de  Bergolio  143. 
Restat  iam  ut  eos,  quos  dixi,  scriptorum  praefectos  recenseam. 
Fuerunt  igitur  sub  Ioanne  XXII  (1316-1334): 

1.  Frater  Guilelmus  de  Broa  ord.  praed.,  an.  1317electus 
episcopus  Oaturcensis,  ab  an.  1316  usque  ad  an.  1324.  Recipie- 
bant  eius  nomine  pecuniam  a  camera  Bernardus  de  Pereto  eius 
capellanus  et  Philippus  de  Revesto  familiaris  et  scriptor  domini 
nostri ; 

2.  Ioannes  de  Texandria  episcopus  Riviensis  (1324-1347) 
a  die  12  m.  sept.  1324  144  usque  ad  diem  28  m.  maii  1333;  ute- 
batur  interdum  Petri  Calveti  opera  capellani  et  familiaris  sui  et 
alterius  ex  suis  familiaribus  Petri  de  Glanderiis  canonici  s.  Eredii 
dioc.  Lemovicensis  (1.  c.  n.  66,  f.  73 a); 

3.  Ioannes  Durandi  scriptor  domini  nostri  a  die  28  m. 
maii  1333  usque  ad  mortem  Ioannis  XXII  (4  dec.  1334); 

sub  Benedicto   XII  (1334-1342): 

4.  Frater  Ioannes  Engilberti  ord.  Cisterc.  domini  papae 
cubicularius  (sive  cambrerius)  et  poenitentiarius  145  ab  an.  1337 
usque  ad  an.  1342; 

sub  Clemente  VI  (1342-1352): 

5.  Petrus  de  Berette  (Besse)  ord.  Carm.  episcopus  Gras- 
sensis  1344-48,  Vasionensis  1348-(1356),  confessarius  domini 
nostri ; 


143  Vide  n.  13-23,  n.  21.  —  Quin  etiam  scriptoribus  an.  1366  ad  copianda  registra  de- 
signatis  praeerat  dorainus  Ioannes  Rossetti,  qui  eis  satisfaceret;  vide  Denifle-Ehrle,  Archiv, 
II,  42. 

144  Vide  libros  introitus  et  exitus  cam.  apost.  n.  58  (1324-5),  f.  163a, 
*45  Vide  paullo  ante  nn.  24,  27,  28,  29. 


CAP.    I.    §    3  —  EX.    DOCUMENTIS    ALLATIS    ILLUSTRATUR    EIUS    ORIGO        177 

6.  (Ioannes  Coti  episcopus  Tricastinus  (St.  Paul-trois-cha- 
teaux)  1349-1361); 

Ilis,  de  quibus  ex  certis  testimoniis  constat,  fortasse  aliqua 
saltem  ratione,  quamquam  tenuia  tantum  eorum  indicia  appareant, 
adiungi  possunt  hi: 

sut    Innocentio   VI  (1352-1362): 

7.  Petrus  G-aufridi  episcopus  Toloniensis  (Toulon)  1355  14,i 
(die  23  m.  martii)  usque  ad  an.  (1358); 

sub  Urbano   V  (1362-1370): 

8.  Raimundus   abbas  Psalmodiensis; 

sub  Gregorio   XI  (1370-1378): 

9.  Raimundus  (Daronis,  Draconis,  de  Accono)  ord.  s.  Aug. 
episcopus  Toloniensis  (Toulon)  1358-1364,  Foroiuliensis  (Frejus) 
(1364-1371),  Appamiensis  (Pamiers)  1371-1379,  confessarius  do- 
mini  nostri  papae. 

Iam  ut  pauca  de  scriptoribus,  quorum  mentio  occurrit, 
adiungam,  imprimis  moneo,  eo  de  quo  agimus  tempore  saltem 
tria  scriptorum  genera  esse  in  curia  distinguenda.  Alii  enim 
erant  cancellariae  addicti,  quorum  maxime  erat,  litteras  e  curia 
nomine  pontificis  in  omnes  terras  transmittendas  conscribere. 
Appellabantur  quandoque  grossatores  ac  numerabantur  plus  cen- 
tum.  Id  ex  libris  expensarum  perspicimus,  in  quibus  singulis  annis 
totidem  recensentur  gallinae  eis  die,  quo  renovabatur  pontifi- 
catus  147,  donatae.  —  Alii  scriptores  aliorum  munerum  praefectis 
erant  addicti,  ex  quibus  in  recensione  vadiorum  ordinariorum  refe- 
runtur  scriptor  coquinae  et  scriptor  magistri  equorum,  nec  dubium 
quin  camerario  quoque  sive  thesaurario  sui  fuerint  scriptores. 
Praeterea   comparet   unus  alterve   scriptor    domini  nostri  14S  ac 

140  In  Gallia  christiana,  I,  741  perperam  dicitur  renuntiatus  anno  1357. 

147  L.  c.  n.  280  (1356)   f.  60«:  Die   eadem   [2  ian'.]  solvit   Iohanni   Bellihominis    et 
U">/mundo  de  Valle  grossatoribus  -pro  gallinis  dari  et  solvi  consuetis  in  renocatione  "/'>< 
coronationis  domini  nostri  pape,  omnibus  f/rossatoribus,  videlicet  pro  centum  et^grossnio- 
ribus  cuilibet  unam  gallinam  -  XX  fior. 

148  Sub  Ioanne  XXII  Philippus  de  Revesto,  de  quo  paullo  ante  p.  176,  et  inde  ab  an.  I 
Ioannes  Durandi  ct  Petrus  Geneste.,  1.  c.  n.  32  (1332),  f.  89  b,  n.  120  (1333),  f.  76  Z>;  —  sub 
Benadicto  XII,  an.  133«  Petrus  V    lari,  Poncius  Fabri,  Arnaldus  Fabri,  1.  c.  n.  17n  (1338), 

Vi 


178  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

paullo  post  regestrator  regestri  secreti,  regestrator  regestri  suppli- 
cationum  eiusque  socius  149.  —  Tertium  genus  erat  eorum,  qui 
certa  mercede  ad  aliquos  libros  describendos  conducebantur,  ita 
tamen  ut  non  stabili  aliqua  ratione  curiae  addicerentur ;  de  his 
nobis  hic  sermo. 

Ex  his  scriptoribus  commemorantur :  Ioannes  de  Tolosa,  Ioannes  Bacon, 
magister  Iacobus  (n.  6);  fr.  Nicolaus  de  Assisio  (n.  25);  magister  Yterius, 
magister  Firminus,  magister  Galterius  Alamannus,  canonicus  s.  Thomae  Ar- 
gentinae,  Guilelmus  Prepositi,  Ioannes  Soffredi  (n.  26,  27-29) ;  Robertus  Car- 
pentarii  (n.  32),  Alanus  Laudebri  (n.  37),  Herveus  de  Vico  (n.  39),  Ioannes 
Annoti  (n.  35),  Gaufridus  monachus  (n.  43),  quidam  alii  n.  51-55.  —  At 
moneo,  hos  non  esse  omnes  scriptores,  qui  libris  bibliothecae  Avenionensis 
scribendis  erant;  haud  raro  eorum  nomina  in  libris  expensarum  sunt  omissa, 
cum  dicitur,  esse  satisfactum  certis  scriptoribus  plures  libros  domini  papae 
scribentibus  (n.  8,  53). 

Mirabitur  paucitatem  scribarum  pro  bibliotheca  romanorum 
pontificum  laborantium,  qui  observaverit  vel  ipsum  Franciscum 
Petrarcam  hominem  privatum  et  mediocris  fortunae  plerumque 
quinque  vel  sex  certo  stipendio  conductos  in  sua  bibliotheca  au- 
genda  tenuisse  occupatos  15°. 

Praeter  scriptores  haud  raro  occurrit  mentio  librariorum, 
stationariorum,  taxatorum,  ligatorum,  pergame- 
n  a  r  i  o  r  u  m .  Verum  neque  hi  in  stabili  aliquo  videntur  esse  consti- 
tuti  munere,  ne  illi  ipsi,  qui  dicebantur  curiam  romanam  sequentes. 

Recensebo  breviter   eos,  quorum  in  iis,  quae   paullo   ante  ex  libris  ra- 

tionum  attuli,  mentio  occurrit.  Ex  librariis  quidem:  Nerius  Vitalis  librarius 

romanae  curiae  (n.  12),  Recuperius  stationarius  (n.  20);  Franciscus  de  Laude 

librarius  romanam  curiam  sequens  (n.  39),  taxator  librorum  in  curia  romana 

HO 

f.  107«,  n.  178  (1339),  f.  56«;  —  sub  Clemente  VI  an.  1343,  G.  Burgensis,  Durandus  de 
Roneto,  Durandus,  Rosselli,  Henricus  Arnaldi,  Arnaldus  de  Fabrica,  Stephanus  Pinoti,  G.  La- 
sannier,  I.  c.  n.  208  (1343),  f.  1 34  & ;  —  sub  Innocentio  VI  an.  1357  Petrus  de  Lemovicis, 
1.  c.  n.  282  (1357),  f.  259«,  dicuntur  scriptores  domini  nostri. 

149  L.  c.  n.  286  (1358),  f.  192  b:  Item  domino  Symoni  regestratori  regestri  supplica- 
tionum. . .  Item  domino  Stephano  de  Fonte  socio  suo. . .  Item  regestratori  regestri  secreti. . . ; 
n.  248  (1340),  f.  178 &:  Pro  III  regestratoribus ;  n.  344  (1376),  f.  173&:  Item  magistro  Gri- 
maldo  de  Romanis,  scriptori  et  regestratori  litterarum  apostolicarum  et  secretar\um]  do- 
mini  pape;  idem  1.  c.  f.  198«,  202«  dicitur  regestrator  et  scriptor  regestri  secreti. 

150  Petrarcae  Fr.,  Epistolae  de  rebus  familiaribus  et  variae,  ed.  I.  Fracassetti, 
Variarum  epist.   15,  tom.  III,  p.  332:  Soleo  habere  scriptores  quinque  vel  sex. 


CAP.    I.    §    3  —  EX    DOCUMENTIS    ALLATLS    ILLUSTRATUR    EIUS    ORIGO        179 

commorans  (n.  42),  Antonius  de  Sexto  de  Mediolano  stationarius,  habitator 
Avenionensis  (n.  46). 

Ex  illuminatoribus:  Andreas  de  Bennays  de  Belvaco  Qluminator 
curiam  romanam  sequens  (n.  24-28),  Bartholonieus  (Bartholotus)  de  Parisius 
illuminator,  habitator  Avenionensis  (n.  39),  Ioannes  de  Tolosa  (n.  51,  53),  Gau- 
terius  de  Rodis  (n.  53);  Hugo  Tornatoris  monachus,  scriptor  missalium  151. 

Ex  ligatoribus  librorum:  Ioannes  de  Parisius  (n.  9,  13),  Ioannes  de 
Tullo  (n.  22),  Iaffetus  Iudeus  i52  (n.  53). 

De  ratione  augendae  bibliothecae  hoc  imprimis  e 
documentis  allatis  elucet,  sub  Ioanne  XXII  quidem  libros 
plurimos  esse  coemptos,  fere  nullos  in  camera  exaratos ;  s  u  b  B  e  - 
nedicto  XII  vero  et  Clemente  VI  plurimos  a  scriptoribus 
certa  mercede  ad  id  conductis  esse  conscriptos,  fere  nullos  coem- 
ptos;  sub  Innocentio  VI  eiusque  successoribus  pau- 
cissimos  esse  coemptos  aut  exaratos.  At  moneo,  me  haec  eatenus 
tantum  statuere,  quatenus  de  iis  ex  solis  documentis  paullo  ante 
a  me  vulgatis  aestimari  possit.  Iam  vero  non  est  dubium,  quin 
non  solum  ex  libris  introitus  et  exitus  camerae  apostolicae  plures 
interierint,  verum  etiam  nonnulla  desiderentur  volumina,  ad  quae 
in  illis  libris  interdum  revocamur.  Sic  ut  unum  tangam,  in  quo 
indicia  illorum  exceptorum  supplenda  videntur,  equidem  opinor, 
magnas  illas  pecuniae  summas,  quae  a  Ioanne  tradebantur  pro  satis- 
faciendo  scriptoribus  non  in  solis  scripturis  ad  usum  camerae  desti- 
natis  esse  erogatas,  sed  in  libros  quoque  pro  bibliotheca  exarandos 
esse  impensas;  quod  quidem  prima  ratione,  ineunte  pontificatu  Be- 
nedicti  XII  reddita,  haud  obscure  indicatur.  At  quinam  illi  libri 
fuerint,  si  hanc  postremam  rationem  excipias,  non  comparet. 

Ut  singula  accuratius  persequar,  a  Ioanne  XXII  quidem  empti  sunt  a 
duobus  fratribus  praedicatoribus  Guilelmo  Durandi  (n.  1,  2)  et  Stephano  Gal- 

151  Introitus  et  exitus  cam.  ap.  n.  370  (1392)  f.  60  6,  69«;  vide  paullo  ante  p.  n.  51. 

152  Caeterum  in  libris  ratipnum  plurimi  recensentur  Iudaei,  maxime  inter  ligatores.  Ut 
aliquos  tantum  rnmmemorem:  £wetus  de  Stella  Iudeus  pergamenarius  (1.  c.  n.  302,  f.  98), 
Maimoni  de  Cathena  Iudeo  pro  sutura  V  Ubrorum  (n.  208,  f.  1346),  pro  ligatura  Isaaco 
Marnon  et  Iohzep  Dalagz  Iudeis  (n.  322,  18  apr.  1367),  Tracancardo  et  Gaucto  Iudeis  pro 
reparatione  aliquorum  librorum  (n.  277,  f.  228«):  Isarnide  Iudee,  Bonoiadeo  <le  Belli- 
cadro  Ixdeo,  Saloeto  Marnat  Iudeo  jpergamenario  (n.  344,  f.  102«  b),  Salamon  de  Augentari" 
(v.  paullo  ante  n.  50);  de  eoium  conditione  vide  L.  Babdinet,  De  la  condition  civile  des 
Juifs  du  Comlat  Venaisin  pendant  le  sejour  des  /ia/)es  d  Avignon  (1309-137 ti)  in  lleove 
historique,  tom.  XII  (1880),  pp.  1-47. 


180  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

teri  (n.  13)  plurimi  libri  theologiae  et  philosophiae ;  a  Petro  de  Gordorio  et 
Iacobo  Burgensi  ex  ordine  Carmelitarum  (n.  1),  Iacobo  de  Biterris  ord.  s.  Au- 
gustini  (n.  11)  praeter  Polycratem  et  Vegetium  inprimis  plura  opera  sancto- 
rum  Patrum;  alii  vero  libri  a  camerario  cardinalis  Ostiensis  (n.  2),  a  Gui- 
lelmo  Ebrardi  canonico  Dignensi  (n.  4),  a  duobus  Anglis  exsecutoribus  cuiusdam 
notarii  pontificii  (n.  6),  a  duobus  monachis  Cisterciensibus  (n.  10),  a  quodam 
legum  doctore  Anglo  (n.  18),  a  fratre  Raymundo  Bos  poenitentiario  (n.  2), 
nonnulli  denique  a  Nerio  Vitali  librario  curiae  romanae  (n.  12)  et  Recuperio 
stationario  (n.  20). 

Inter  paucos  libros,  qui  iussu  Ioannis  in  curia  non  solum  exa- 

rati,  verum  etiam  confecti  sunt,  maxime  notandae  sunt  complures 

tabulae,  quibus  sententiae  acutae  ac  graves  ordine  alphabetico 

dispositae   exhibentur.  Fecundissimum   fuit  illud   tempus  in  hoc 

scriptorum  genere  conficiendo,  ad  quod,  si  Francisco  Petrarcae 

fides  est  habenda,  ipse  loannes  XXII  non  parum  contulit.  De  eo 

enim  clarissimus  ille  poeta,  more  suo  nonnihil  fastidiosius,  haec 

scrihit  in  libro  2°  Rerum  memorandarum  lr3 :  «  Homo  perstudiosus 

«  et  vehementioris  animi.  Hinc  lectioni  librorum  inhiahat,  illinc 

«  simultates  acerbas  et  inextricabiles  agens  cum  imperio  Romano, 

«  alteram  vitae  partem  huic  studio  devoverat.  Ceterum  cum  [eumj 

«  a  legendo  et  senium  et  curarum  varietas  retardaret,  gratissimus 

«  erat  illi,  quisquis  defloratos,  ut  proprie  dicam,  libros  suh  hre- 

«  viloquio  perstringeret  redigeretque  in  eas,  quas  tahulas  vocant,  in 

«  quibus  omne,  quod  ex  libris  quaereretur,  facillimum  esset  in- 

«  ventu.  »  —  Ac  revera  unus  frater  Gregorius  de  Bergolio  brevi 

tempore  confecit  tabulas  in  s.  Augustini  commentationes  evangelii 

Ioannis  (n.  14)  et  Genesis  ad  litteram  (n.  15),  in  scripta  Boetii  (n.  17) 

et  Dionysii  Areopagitae  (n.  18),  fortasse  in  epistolas  quoque  Au- 

gustini  et  Hieronymi  (n.  21).  —  Praeterea  legimus  in  libris  ra- 

tionum  anni  1332,  in  eo  capite,  in  quo  vadia  ordinaria  154  offi- 

cialium  curiae  recensentur:   «  Item  fratri  Petro  Thome  Ispano  r,r' 

«  de   ordine   fratrum  ....  156  abreviatori   originalium  pro  XXVI 

«  diehus,  computatis  pro  singulis  diehus  III  den.  turonensium  gros- 

153  Opera  omnia,  ed.  Basileensis  (1554),  I,  429. 

154  Tabulario   Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Introitus  et  exitus    cam.  ap.  n.    120,  f.  76  b. 

155  Sitne  hic  fr.  Petrus  Thomae  is,  de  quo  olim  acriter  est  disputatura,  vide  Sbaralea, 
Supplementum  ad  scriptores  trium  ordinum  s.  Francisci,  p.  610  et  Cosmas  de  Villiers, 
Biblioiheca  Carmelitana,  II,  608  s. 

156  Nomen  ordinis  in  codice  excidit. 


CAP.    I,    §   3  —  EX    DOCDMENTIS    ALLATIS    ILLDSTRATDR    EIDS    ORIGO       181 

«  sorum  -  V  flor.  VIII  sol.  IIII  den.  valesiorum.  »  —  Eodem  de- 
nique  procul  dubio  spectabant,  quae  duo  illi  fratres  praedicatores 
scribebant  de  originatibus  pro  domino  nostro  papa  (n.   16). 

Demum  tria  opera  a  duobus  fratribus  minoribus  Pontifici  sunt 
dono    data  (n.  15,  20). 

Componam  denique  libros  a  Ioanne  bibliothecae  adiunctos 
ita  ut  uno  possint  comprehendi  conspectu 


157 


De  scriptura  sacra:  tria  biblia  (n.  1,  2),  Pentateuchos,  Prophetae, 
Actus  Apostolorum ,  Evangelia,  Apocalypsis  (n.  21),  Concordantia  (n.  13), 
Mamotrectus  (n.  17),  Interpretatio  vocabulorum  bibliae  (n.  17).  —  Commen- 
tationes  s.  Thomae  de  Aquino  (n.  1,  2),  Nicolai  de  Lira  (n.  15),  Gilberti 
(n.  20),  Remigii  (n.  16). 

E  sanctis  Patribus:  Ambrosius  (n.  1,  18),  Anselmus  (n.  1),  Atha- 
nasius  (n.  2),  Augustinus  (n.  1,  10,  11,  20,  21,  14,  15),  Basilius  (n.  2,  20), 
Beda  (n.  10),  Bernardus  (n.  10),  Cassiodorus  (n.  6),  Boethius  (n.  17),  Cyprianus 
(n.  2),  Dyonisius  Areop.  (n.  1,  8,  18),  Gelasius  (n.  2),  Gregorius  M.  (n.  3,  21). 
Gregorius  Nazianzenus  (n.  2),  Hieronymus  (n.  2,  16,  20,  21),  Ioan.  Dama- 
scenus  (n.  2),  Ioan.  Chrysostomus  (n.  1),  Hugo  et  Richardus  de  s.  Victore  (n.  1). 

E  scholasticis:  Aegidius  de  Columna  (n.  1),  Aegidius  de  Lessina  (n.  1), 
Albertus  M.  (n.  1),  Bernardus  de  Trillia  (n.  1),  Godefredus  de  Fontibus  (n.  10), 
Henricus  [de  Gandavo]  (n.  1),  Ioannes  Peckham  (n.  1),  Petrus  de  Alvernia 
(n.  1),  Robertus  Kilwardby  (n.  1).   tX*»  (f^n^-zA^&^^a 

De  philosophia:  Logica  (n.  1,  15),  Philosopliia  naturalis  et  moralis 
(n.  3),  tabula  philosophiae  (n.  20),  Avicenna  (n.  20). 

De  iure  canonico:  Decretales  (n.  1),  Speculum  iuris  (n.  13),  Copiosa 
Ostiensis  (n.  5),  Alvarus  Pelagius  (n.  12),  Gaufredus  de  Trano  (n.  21),  summa 
dictaminis  (n.  6),  summa  Martiniana  (n.  6),  regula  Augustini,  Basilii,  Bene- 
dicti,  Macarii,  fratrum  minorum  (n.  2). 

De  sermonibus,  a-scetica,  liturgia:  Ioannes  XXII  (n.  13),  Guido 
(n.  1),  alphabetum  narrationurn  (n.  1),  flores  sanctorum  (n.ty^promptuarium 
(n.  15),  tabula  originalium  (n.  20),  Bartholomaeus  de  GlanvillaTnT  10),  Thomas 
Cantipretanus  (n.  20),  Pontificale,  (n.  2),  rationale  Durantis  (n.  3). 

De  historia  ecclesiastica  (n.  2),  itinerarium  Clementis  (n.  15).  Ex  au- 
ctoribus  classicis:  Polycrates  et  Vegetius  (n.  1),  Plinius  (n.  2),  Seneca  (n.  1). 
—  Almagestum  (n.  2),  Geometria  et  arithmetica  (n.  2). 

Cum  a  Ioanne  XXII,  ut  paullo  ante  monui,  tam  thesaurus 
quam  bibliotheca  quasi  ex  integro  essent  constituenda,  mirum  non 
est,  sub  eo  in  libris  rationum  multo  maiorem  copiam  librorum  in 

157  Libros,  qui  in  curia  sunt  exarati,  litteris,  quas  cursivas  vocant,  notavi. 


182  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

cameram  illatorum  recenseri  quam  sub  pontificibus,  qui  eum  sunt 
secuti.  Ob  eandem  rationem,  ne  scilicet  curia  diutius  convenienti  li- 
brorum  numero  careret,  coemebantur  potius  quam  conscribebantur. 
Quare  cum  sub  Ioanne  partim  eius  industria,  partim,  ut  paullo 
post  ostendam,  ex  spoliis  praelatorum  in  curia  defunctorum  haud 
mediocris  librorum  copia  esset  collecta  eaque  in  dies  ex  iis,  quae 
dixi  spoliis  augeretur,  factum  est,  ut  inde  a.Benedicto  XII  pauciores 
in  annos  singulos  coemerentur  conscriberenturque  codices  in  curia 
ac  fere  ii  soli,  qui  aut  a  pontificibus  conficiebantur  aut  essent 
necessarii  ad  sua  studia  confovenda. 

Hoc  clarissime  apparet  tempore  Benedicti  XlletCle- 
mentis  VI,  qui  insigni  eruditionis  et  eloquentiae  laude  clarue- 
runt.  —  Atque  sub  Benedicto  quidem  inter  libros  in  curia  exa- 
ratos  imprimis  commemoranda  est  accuratissima  illa  commentatio 
ab  eo  in  evangelium  s.  Matthaei  confecta,  sex  comprehensa  volumi- 
nibus  (n.  24,  26,  27,  28),  eius  quaestiones  theologicae  (n.  25,  29)  ac 
sermones  (n.  25,  27).  Accedunt  expositiones  quorundam  librorum 
s.  scripturae  Rabani  Mauri  (n.  24,  27,  28,  29),  Hilarii  (n.  27), 
Ambrosii  (n.  27,  28),  Origenis  (n.  28),  quaedam  opera  Augustini 
(n.  28),  Gregorii  M.  (n.  28),  Hieronymi  (n.  28),  Hugonis  et  Ri- 
chardi  a  s.  Victore  (n.  28),  loannis  Ravennatis  (n.  20),  quibus 
in  conscribenda  illa  commentatione  iuvaretur.  Recensentur  denique 
commentaria  libri  sententiarum  Alexandri  de  Alexandria  (n.  24) 
et  unus  Galienus  in  curia  non  exaratus  sed  emptus. 

Sub  Clemente  VI,  qui  maxime  eloquentia  excellebat,  scri- 
bebantur  in  curia  imprimis  eius  sermones  (n.  31,  33),  ex  theologis 
Rabanus  Maurus  (n.  31),  Haiino  (n.  31),  Ioachim  abbas  Florensis 
(n.  31),  Augustinus  (n.  33),  Basilius  (n.  33),  Manipulus  sanctorum 
(n.  31),  Milleloquium  (n.  31),  Concordantia  (n.  30);  ex  historicis 
vita  ss.  Martini  et  Brici  (n.  31),  liber  provincialis  (n.  32),  Eu- 
sebius  (n.  31);  Seneca  denique  et  Albertus  Magnus  (n.  33). 

Libri  post  Clementem  VI  in  rationibus  camerae  recensiti,  ita 
pauci  sunt,  ut  facile  uno  veluti  obtutu  comprehendantur.  Id  nemo 
mirabitur,  qui  ex  recensione  bibliothecae  Avenionensis  anno  1369 
confecta  perspexerit,  quanta  librorum  copia  tunc  palatium  apo- 
stolicum  esset  instructum. 

Sequitur  ut  ex  documentis  paullo  ante  allatis  ea  colligam, 
quae  ad  modum  exarandi  libros   spectant.  Atque  in  hac  re 


CAP.    I.    §    3  —  EX    DOCDMENTIS    ALLATIS    ILLDSTRATDR    EIDS    ORIGO       183 

imprimis  accuratissimae  illae  rationes  librorum  sub  Benedicto  XTT 
et  Clemente  VI  conscriptorum  ad  rem  librariam  illius  temporis 
illustrandam  plurimum  valent. 

Si  paucissimos  libros  ad  usum  camerae  destinatos  excipias, 
reliqui  omnes  pergameno  constabant.  De  papiru,  in  qua  tunc 
fere  solae  scripturae  in  usum  diurnum  ac  domesticum  exara- 
bantur,  hoc  unum  observo,  papyrum  sive  chartam  Fabriani  (in 
Marchia)  confectam  iam  saeculo  XTV  in  ipsa  Gallia  tanti  factam 
esse,  ut  in  usum  curiae  in  ipsam  Galliam  transmitteretur  r>8. 

Pergamenum,  quod  quanti  eo  tempore  constiterit,  ex  plu- 
rimis  discas  rationibus  159,  primum  a  scriptoribus  radendo  laeviga- 
batur,  quo  facilius  extrita  scabritia  in  eo  scribi  posset.  Post  hanc 
rasuram  (n.  30,  50)  folia,  ut  plurimum  in  sextemos  composita, 
ita  conscribebantur,  ut  spatia  pro  historiis  -  sic  enim  appellabant 
picturas  maiores  -  pro  titulis  ac  litteris  maioribus  coloribus  deco- 
randis  necessaria  vacua  relinquerentur,  tituli  vero  ipsi  ac  litterae  ad 
sua  quaeque  loca  subtilissima  scriptura  in  margine  adpingerentur. 

Quae  ab  illuminatoribus  in  foliis  hac  ratione  comparatis 
praestabantur,  accurate  in  pluribus  recensentur  rationibus.  Ac  de 
historiis  nulla  occurrit  mentio,  nisi  quod  semel  commemorantur 
XIII  figurae  faciendae  super  Ezechielem  (n.  29).  —  Quod  si  hi- 
storiae  erant  cultus  effusioris,  varia  litterarum  genera,  quibus 
scripturae  ab  illuminatoribus  distinguebantur,  erant  utilitatis  et 
necessitatis.  Cum  enim  pelles  pecudinae  maioris  essent  pretii,  quam 
ut  largiora  spatia  inter  singula  capita,  articulos  sive  particulas 
possent  interponi,  eorum  initia,  ne  scriptura  sine  ulla  intercape- 


158  Cf.  paullo  ante  p.  170.  Cartae  Fabrianensis  meminit  Bartolus  quoque  de  Saxofer- 
rato  circa  an.  1356:  «  Hic  advertendum  est,  quoniam  quandoque  [insignia]  sunt  signa  ar- 
«  tificii,  in  quo  principaliter  operatur  qualitas  loci.  Erit  exemplum:  in  Marchia  Anconitana 
«  est  quoddam  castrum,  cui  nomen  Fabrianum,  ubi  artificium  fabricandi  cartas  (de  papiro) 
«  principaliter  viget,  ibique  sunt  artificia  multa  ad  hoc,  ex  quibus  artificiis  meliores  cartae 
«  proveniunt...  et  ut  videmus,  quodlibet  folium  habet  suum  signum  per  quod  significatur, 
«  cuius  artificii  est  .carta.  »  Consilia,  quaestiones  ct  iractatus.  Lugduni  1552,  f.  131  b  et 
cod.  Vatic.  2625,  f.  194?;. 

159  Ut  ex  sexcentis  locis  unum  offeram  1.  c.  n.  344,  f.  178 b:  «  Die  X  iunii  [IP>76] 
«  soluti  fuerunt  Isaac  Marnat  Iudeo  pro  XXV  duodenis  pergamenorum  de  agninis,  pro  qua- 
«  libet  duodena  II  floreni  communes,  et  pro  duabus  duodenis  pellium  yrcorum  seu  caprarum, 
«  pro  qualibet  duodena  XXX  floreni  communes,  ascendunt,  Salveto  filio  suo  pro  ipso  ma- 
«  nualiter  recipiente  -  CX  flor.  communes.  »  —  Cf.  huius  voluminis  p.  122,  praeterca  Wat- 
tenbach,  Schriftwesen  im  Miltelalter%  p.  97,  119  et  Rockinger  in  Abhandlungen  der  kgl. 
bayr.  Academie,  hist.   Classe,  tom.  XII. 


184  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

dine  eontinuata  legentium  mentes  confunderet,  notabantur  litteris 
partium  distinguendarum  magnitudini  accomodatis.  Hinc  alio  lit- 
terarum  sive  signorum  genere  alicuius  operis  libri,  alio  librorum 
capita,  alio  denique  capitum  particulae  distinguebantur. 

Ex  his  signis  in  rationibus  librorum  paullo  ante  vulgatis  re- 
censentur:  litterae  de  pinzello  (n.  30),  litterae  magnae  (et  parvae) 
deauratae  (n.  33)  sive  litterae  aureae  (n.  31);  praeterea  litterae 
magnae  (et  parvae)  sine  auro  sed  solum  cum  azurio  et  rubro 
(n.  33),  litterae  partitae  et  floritae  (n.  30),  sive  floretatae  (n.  36); 
denique  parafelli  vel  paraffl  sive  paragraffl  et  versiculi,  quibus 
minores  capitum  particulae  notabantur. 

Ceterum  his  explicandis  signis  160  hoc  loco  non  immoror;  id 
enim  multo  opportunius  ac  facilius  tunc  praestabo,  cum  selecta 
quaedam  exemplaria  eorum  codicum  phototypia,  quam  dicunt,  ac- 
curatissime  descripta  legentium  oculis  subiecero. 

Oonscripti  atque  illuminati  sexterni  tradebantur  correctoribus, 
a  quibus  alio  legente  alio  quae  irrepsissent  menda  in  foliorum 
marginibus  corrigente,  ad  exemplar,  a  quo  erant  descripti,  accura- 
tissime  exigebantur.  Denique  deveniebant  ad  manus  ligatorum,  ut 
tensi  ac  laevigati  iis,  quibus  dixi  modis,  in  libros  compingerentur. 

Restat,  ut  aliquid  de  v  a  1  o  r  e  n  u  m  m  o  r  u  m  adiungam,  qui 
in  rationibus  commemorantur,  ut  tum  quanti  eo  tempore  libri 
constarent,  tum  quae  scriptorum  esset  merces,  perspiciamus.  Eo 
consilio  maxime  in  quaestionem  vocandi  sunt  nummi  Gallici,  qui 
nimirum  in  ipsa  curia  Avenionensi  fere  magis  in  usu  fuisse  vi- 
deantur,  quam  qui  in  palatio  Pontis  Sorgiae  a  pontificibus  cude- 
bantur  1C1.  —  Verum,  cum  illorum  tanta  sit  varietas  162  atque 
ita  non  bene  explorata,  ut  prolixam  oppido  inquisitionem  postulet, 
lectores  ad  duas  imprimis  commentationes  remitto,  quarum  al- 
tera  a  Wailly  163  de  turonensihus,  altera  164  de  florenis  accurate 

160  Cf.  Delisle  L.,  Cabinet  des  Manuscrits  de  la  bibliotheque  nationale,  I,  490;  similem 
rationem   habcs   in  cod.  Vatic.  957,  f.  298  b :  Letres  de  pincel  IIIIc  et  VI  letres.  Item  11° 

JIUxoc Item  II  mille  et  Vc  paragrefes ;  f.  300«:  «  Compendium  pauperis  XII  flor.:  » 

cf.  Ur.  521,  Av.  565. 

161  Cf.  Faucon  M.,  Les  arts  d  la  cour  d' 'Avignon  sous  Clement  V  et  Iean  XXII  in 
Melanges  d'archeologie  et  d'histoire,  tom.  IV  (1884),  p.  184s. 

162  Ex  florenis  enim  saecnlo  XIV  alii  cum  XVI  alii  cum  XXVI  solidis  aequi  parabantur. 

163  Wailly,  Etude  sur  les  variations  de  livre  tournois  in  Memoires  de  Vlnstitut  im- 
perial  de  France.  Academie  des  inscriptions  et  belles-lettres,  tom.  XXI  (1857)   114-177-427. 

164  Ducange,  Glossarium  mediae  et  ,,funae  latinitatis,  ed.  Henschel,  Vo  floreni,lll,  324  s. 


CAP.    I,    §   3  —  EX    DOCUMENTIS    ALLATIS    ILLUSTRATUR    EIUS    ORIGO       185 

disputatur.  At  hae  ipsae  commentationes  ex  parte  complendae 
sunt.  Parum  enim  proficimus  cognito  valore  qui  nummis  in  se  spe- 
ctatis  inerat.  Quid  enim  iuvat,  si.  ut  quibusdam  placet,  solidum 
turonensem  cum  o  rotunda  uno  franco  et  25  denariis,  quos  vulgo 
«  centimes  »  dicunt,  florenum  vero  auri  fere  13  franchis  aequi- 
paraveris,  nisi  docueris,  quantum  eo  tempore  unus  franchus  va- 
luerit.  Proferam  igitur  ex  rationilms  camerae  apostolicae  aliqua 
exempla.  ex  quibus  hoc  potissimum  appareat. 

L.  c.  n.  58  (1324),  f.  133a:  Pro  XL  mutonibus  -  XLVI  lib.  XIII  sol. 
IIII  den.  —  n.  162  (1337),  f.  56a:  Pro  XIX  mutonibus  -  XI  lib.  VIII  sol.  coro- 
natorum;  f.  62a:  Pro  XXVIII  leporibus  datis  dominis  cardinalibus  -  LXX  sol. 
—  n.  208  (1344),  f.  7la:  Pro  IX  mutonibus  cum  medio  -  VI  lib.  XIII  sol.  — 
n.  248  (1346),  f.  I72a:  Custodi  leonisse  domini  nostri  pape  pro  XII  muto- 
nibus  emptis  per  eum  pro  victu  leonisse  in  presenti  quadragesima,  ad  rationem 
I  flor.  pro  quolibet  mutone,  valent  -  XII  flor.  —  n.  272  (1354),  f.  147 a:  Pro 
XVI  mutonibus  -  XVI  flor.'  —  Item  pro  CLXXXVII  gallinis,  ad  rationem 
IIII  sol.  VI  den.  -  XLII  lib.  VII  sol.  Item  pro  CXXXII  cuniculis,  ad  rationem 
III  sol.  VI  den.  -XXII  lib.  II  sol.;  pro  X  leporibus  -  IIII  lib.  165. 

Atque  haec  quidem  sufficere  puto  ad  aliquam  notitiam  pretii 
librorum  ac  mercedis  scriptorum  comparandam. 

Ceterum,  etsi  ex  iis,  quae  paullo  ante  tum  ex  registris  tum 
e  libris  rationum  attuli,  origo  plurimorum  librorum  appareat,  ni- 
hilominus,  qui  recensionem  bibliothecae  Avenionensis  iussu  Ur- 
bani  V  an.  1369  confectam  vel  leviter  inspexerit,  facile  cognoscet, 
minimam  tantum  partem  plus  quam  duorum  millium  librorum  in 
ea  descriptorum  iis,  quae  modo  vulgavi,  documentis  attingi.  Restat 
igitur,  ut  originem  longe  maioris  partis  eius,  quam  dixi,  biblio- 
thecae  indagemus. 

§  4.  De  libris  iure  spolii  in  cameram  apostolicam  illatis.  — 
Cum,  ut  saepius  monui,  saeculo  XIV  bibliotheca  in  curia  Avenio- 
nensi  collecta  ad  thesaurum  sive  cameram  apostolicam  spectaret, 
facili  conieetura  concludi  poterat,  fere  iisdem  utramque  esse  con- 
stitutam  atque  auctam  rationibus.  Iam  vero  ex  inventariis  palatii 
Avenionensis,  quae  alibi  accuratius  recensui,  quasi  sua  sponte 
apparet,  quot  quantaeque  accessiones  in  thesaurum  ex  spoliis,  quae 
dicunt,  sint  derivatae.  At  dolendum  sane,  quae  sit  ratio  spoliorum, 

165  Vide  panllo  ante  \>.   177,  not.  147. 


186  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

maxime  eorum,  quae  camerae  apostolicae  reservabantur,  a  scripto- 
ribus  iuris  canonici  admodum  leviter  et  ieiune  tractari.  Ne  vero  fal- 
cem  in  alienam  segetem  mittam,  paucis  quae  mihi  hac  in  re  proba- 
bilia  atque  ad  tractationem  meam  necessaria  videntur,  adumbrabo. 

Usum  reservandi  spolia  praelatorum  in  curia  decedentium  ca- 
merae  apostolicae  cum  reservatione  beneficiorum  eorundem  prae- 
latorum  aut  ortum  aut  saltem  propagatum  esse  putem.  Iam  re- 
servationem  illam  beneficiorum  primus  constituit  Clemens  IV 
an.  1266,  accuratius  circumscripsit  Bonifacius  VIII 16G,  extenderunt 
Ioannes  XXII  167  et  Benedictus  XII  168.  Itaque  saeculo  XIV  ius 
conferendi  beneficia  vacantia  per  mortem  praelatorum  quorun- 
cunque  in  curia  decedentium  et  praelatorum  atque  officialium 
curiae  vel  camerae  addictorum  extra  curiam  decedentium  romanis 
pontificibus  ita  erat  reservatum,  ut  stipendia  quoque,  dum  bene- 
ficia  vacarent  debita  in  cameram  apostolicam  inferrentur.  Prae- 
terea  certe  inde  a  Ioanne  XXII  eorum,  quos  modo  indicavi,  prae- 
latorum  res  omnes  post  eorum  mortem  relictae,  quae  spolia  ap- 
pellabant,  erant  camerae  apostolicae.  Quo  tempore  id  primum 
constitutum,  utrum  lege  aliqua  universali  an  vero  ita  ut  de  sin- 
gulis  singulis  decretis  statueretur,  me  ignorare  fateor. 

Mortuo  igitur  aliquo  ex  iis,  quos  dixi,  praelatis  quam  primum 
res  omnes  ab  eo  relictae,  exceptis  solum  rebus  patrimonialibus,  ac- 
curate  descnbebantur  ac,  si  in  curia  decesserat,  protinus  in  came- 
ram  inferebantur.  Quod  si  vero  extra  curiam  obierat,  mittebatur  in 
eam  civitatem  quispiam  ex  officialibus  camerae,  vel  res  tota  col- 
lectori,  qui  in  ea  provincia  negotia  curiae  agebat,  demandabatur. 

Qua  vero  ratione  ii  munere  suo  functi  sint,  insigne  habes  exemplura  in 
Tabulario  Vaticano  m  in  fasciculo  chartae,  cui  titulus:  «  Computa  Iacobi  de 
«  Sirano  canonici  Barchinonensis,  commissarii  apostolici  deputati  ad  recipien- 
«  dum  bona  debita  et  credita  bone  memorie  domini  Anthonii  170  episcopi  Ma- 
«  ioricensis  anno  domini  MCCCLXIII  et  obventiones  mense  episcopalis  sede 
«  vacante,  pro  quibus  de  romana  curia  arripuit  inter  suum  XX  die  martii 
«  dicti  anni  et  pervenit  Maioricam  die  VIII  aprilis.  » 


166  C.  2  de  praebendis  in  VI0  III,  4  et  C.  I  de  praebendis  in  Extrav.  eomm.  III,  2. 

167  C.  4  de  electione  in  Extrav.  comm.  I,  3  et  C.  4  de  praebendis  in  Extrav.  comm.  III,  2. 

168  C.  13  de  praebendis  in  Extrav.  comm.  III,  2. 

169  Archiv.  Avenion.,  Collectoriae,  n.  140,  fol.  cart.  ff  35. 

i7°  Antonius  de  Colell  1349-1363,  post  quem  Antonius  de  Galiana,  1363-1375. 


CAP.    I,    §    4  —  DE    LIBRIS    EX    SPOLUS    IN    CAMERAM    ILLATIS  187 

Exempli  causa  adiungam :  «  tenorem  commissionis  apostolice  super  infra- 
«  scriptis : 

«  Urbanus  episcopus  seruus  seruorum  dei  dilectis  filiis  Fulconi  Pererii  f-  '« 
«  preposito  Valen[tme]  apostolice  sedis  nuncio  et  Iacobo  de  Sirano,  cano- 
«  nico  Barchinonensis  ecclesiarum  licentiato  in  decretis  salutem  et  aposto- 
«  licam  benedictionem.  —  Dudum  pro  certis  causis  et  rationibus  ad  hoc  animum 
«  nostrum  moventibus,  dispositionem  et  ordinationem  bonorum  omnium  et  de- 
«  bitorum  et  creditorum  bone  memorie  Anthonii  Maioricensis  episcopi,  qui 
«  extra  curiam  romanam  debitum  nature  persolvit,  que  huiusmodi  sui  obitus 
«  tempore  haberet  vel  pertinerent  quomodolibet  ad  eundem ;  et  qui  iura  ca- 
«  mere  apostolice  in  suis  civitate  et  diocesi  Maioricensi,  dum  ageret  in  hu- 
«  manis  mi/m/stravit  et  levavit  multis  temporibus,  de  quibus  morte  preventus 
«  nunquam  computavit,  nobis  duximus  specialiter  reservanda,  decernentes  ex 
«  tunc  irritum  et  inane,  quidquid  contra  reservationem  nostram  huiusmodi  per 
«  quoscunque  quavis  auctoritate  scienter  vel  ignoranter  contigerit  attemptari ;  — 
«  ideoque  discretioni  vestre  per  apostolica  scripta  comittimus  et  mandamus, 
«  quatenus  vos  vel  alter  vestrum  per  vos  vel  alium  sive  alios  huiusmodi  bona 
«  ac  debita  et  credita  necnon  fructus,  redditus  et  proventus,  obventiones  et 
«  iura  ad  mensam  episcopalem  Maioricensem  spectantia,  que  a  tempore  huius- 
«  modi  obitus  prefati  episcopi  citra  obvenerunt  et  usquequo  fuerit  eidem  ec- 
«  clesie  Maioricensi  de  pastore  provisum  obvenient . . .  auctoritate  nostra  et 
«  dicte  camere  nomine  petere,  exigere  et  recipere  illaque  fideliter  conservare 
«  curetis...  Datum  Avinione  III  kal.  martii  anno  1°  (27  febr.   1363).  » 

Maioricam  appulsus  atque  inventarium  ab  executoribus  testamenti  con- 
fectum  nactus,  primum  aedes  episcopi,  deinde  fundos  et  villas  sedis  episcopalis 
diligenter  perlustravit,  demum  supellectilem  omnem,  frumentum,  vinum,  oleum, 
pecora,  equos,  immo  ipsos  servos,  quorum  secundum  usum  illius  terrae  aliquos 
praediis  invenit  addictos,  vendidit  ita,  ut  omnia  accuratissime  in  scripta  re- 
ferret  ac  paucissimas  quasdam  res  retineret  ad  curiam  deferendas.  —  Nostra 
tantum  interest  nosse,  quid  de  libris  sit  actum.  Quare  ut  uno  exemplo  per- 
hibeam.  quid  de  eis  fieri  consueverit,  rationem  a  Iacobo  de  eis  redditam  hoc 
loco  inseram. 

«Recepta    et    venditiones    librorum,     quos    ego    reperi,      f.  u 
prout   etiam   in   inventario   facto   per   exequtores  testamenti 
ante   adventum   meum   continetur. 

1.  Primo  unum  librum  biblie  magnum,  cum  coopertis  virmiliis  —  pre- 
ceptori  sancti  Antonii  Vien.  Maior.  —  precio  XXXII  lib. 

2.  Item  alium  librum  B  i  b  1  i  e  modicum,  cum  coopertis  nigris  —  domino 
Bartholomeo  de  Villarasa  beneficiato  in  sede  Maioricensi  —  VI  lib. 

3.  Item  unum  librum  istoriarum  scolasticarum,  cum  coopertis  vi- 
ridis  —  magistro  PfetroJ  171  Tria  iurisperito  Maioricensi  -  V  lib. 

171  Vide  panllo  post  n.  10. 


188  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 

4.  Item  unum  librum  cum  coopertis  fustis,  vocatum  Casus  Bartho- 
lomei  Briooiensis  super  decrelo  —  domino  I.  de  Villanova  presbitero 
Maior.  —  I  lib.  X  sol. 

5.  Item  unum  librum  cum  coopertis  virmiliis,  Paralipomenon  cum 
glosa  —  magistro  P.  Tria  iurisperito  —  I  lib.  X  sol. 

6.  Item  unum  librum  extraordinarium,  cum  coopertis  albis,  qui  in- 
cipit :  an  in  restitutione,  que  petitur,  et  finit  in  penultimo  corundello :  cleo 
gratias,  amen  —  magistro  Pontio  Ferrerii  iurisperito  Maior.  —  I  lib. 

7.  Item  unum  librum  fratris  Nicolay  de  Lira  super  tercia  parte 
biblie  compositum,  qui  incipit:  Ecce  descripsi,  et  finit:  qui  incipit  tercio  ca- 
pitido. 

8.  Item  alium  librum  eiusdem  fratris  NficolaiJ,  cum  postibus,  super  psal- 
terio,  Yeadfitumj  lectori  fratrum  minorum  Maior. 

9.  Item  alium  eius  fratris  NficolaiJ  super  Genesi  et  aliis  libris  Veteris 
Testamenti  biblie  —  XLV  lib. 

10.  Item  unum  librum  vocatus  Alanus,  cum  coopertis  vermiliis  —  dicto 
raagistro  Petro  Tria  —  X  sol. 

11.  Item  unum  librum  sermonum  magistri  [IacobiJ  de  Voragine, 
cum  coopertis  albis  —  III  lib. 

12.  Item  unum  librum  cum  coopertis  viridis,  vocatum  IIIIor  libri 
Regum  cum  glosis  —  domino  electo  Maior.  —  IIII  lib. 

13.  Item  unum  librum  psalterii  glosati,  cum  coopertis  albis  —  dicto 
magistro  P.  Tria  —  III I  lib. 

f.  Aa  14.  Item  unum  librum  magistri   Iohannis   de   Deo,  cum  cooperturis 

fusteis  —  dicto  magistro  Petro  Tria  —  I  lib.  X  sol. 

15.  Item  unum  librum  legum  Repitidarum,  cum  coopertis  fusteis  — 
eidexn  —  I  lib.  X  sol. 

10.  Item  unum  prosarum  beate  Marie  et  artis  cantandi,  cum  coo- 
perturis  virmiliis  —  domino  Iohanni  Blanchi  beneficiato  Maior.  —  I  lib. 

17.  Item  unum  librum  vite  beate  Marie,  cum  cooperturis  fusteis  — 
eidem  —  X  sol. 

18.  Item  unum  librum  ex  dictis  beati  B  [ernardij  super  psalmum  Qui 
inhabitat,  cum  cooperturis  albis  —  dicto  P.  Tria  —  I  lib. 

19.  Item  librum  G [uillelmij  de  maleficiis  et  publicis  criminibus,  cum 
cooperturis  de  corio  piloso  —  V  sol.  (!) 

20.  Item  unum  librum  vocatum  Mandagot,  sine  postibus  —  dicto  do- 
mino  Io.  de  Villanova  —  V  sol. 

21.  Item  unum  librum  vocatum  IIIIor  libri  sententiarum,  alias 
quarto  sententiarum —  dicto  domino  I  —  IIII  lib.  X  sol. 

22.  Item  unum  librum  summe  domini  A  z  o  n  i  s ,  cum  cooperturis  croceis 
—  magistro  Arnaldo  de  Muro,  iurisperito  —  VI  lib. 

23.  Item  unum  librum  vocatum  Mandag otus ,  cum  cooperturis  nigris, 
cum  Compostellano  et  I [ohannej  Monachi  in  eodem  volumine  — 
V  lib. 


CAP.    I.    §    i  —  DE    LIBRIS    EX    SPOLIIS    IN    CAMERAM    ILLATIS  189 

24.  Itoni  unum  librum  lecture  super  summa  arboris  accan.  172, 
sine  postibus  —  dicto  magistro  P.  Tria  —  I  lib. 

25.  Item  unum  librum  vocatum  Flores  sanctorum,  cum  cooperturis 
albis  —  eidem  —  III I  lib. 

26.  Item  unum  librmn,  sine  postibus,  vocatum  Secrela  Aristotelis 
—  eidem  —  X  sol. 

27.  Item  unum  librum  Mathei  super  evangelio,  liber  generationis,  cum 
cooperturis  viridis  —  eidem  —  X  sol. 

28.  Item  unum  librum  Turris  Babel,  modicum,  cum  cooperturis  vir- 
miliis  —  eidem  —  X  sol. 

29.  Item  unum  librum  vocatum  Vegetius  de  re  militari,  cum 
cooperturis  albis  modic/w/  —  eidem  —  I  lib. 

30.  Item  unum  librum  vocatum  Briton  173,  cum  cooperturis  fusteis, 
modic  fisj  —  cuidam  fratri  de  Carmelo  —  II  lib. 

31.  Item  unum  librum  themathum  fratris  Nicolai  ad  religiosos,  cum 
cooperturis  albis  et  viridis  —  eidem  fratri  —  I  lib. 

32.  Item  unum  librum  XII  prophetarum,  cum  coopertura  barrata  —      f. n 
dicto  magistro  P.  Tria  —  II  lib. 

33.  Item  librum  magistri  R.  de  Andusia,  cum  cooperturis  virmiliis  — 
uni  fratri  minori  —  X  sol. 

34.  Item  unum  librum  vocatum  Inventarium  iuris,  cum  cooper- 
turis  croceis  —  eidem  V  lib. 

35.  Item  unum  librum  vocatum  novella  super  VI0  libro,  cum  cooper- 
turis  viridis  —  dicto  magistro  P.  Tria  —  XX  lib. 

36.  Item  unum  librum  lecture  Ostiensis  super  primo  et  II0  libro  de- 
cretorum;  —  37.  item  alium  super  III,  IIII  et  V,  cum  cooperturis  virmiliis  — 
magistro  Bartholomeo  Martini  iurisperito  —  XXX  lib. 

38.  Item  unum  librum,  in  quo  sunt  II  libri  iuris,  in  uno  volumine,  sci- 
licet  Mandagoti   et   Compostellani,  cum  coopertis  virmiliis  —  I  lib.  (!) 

39.  Item  unum  librum  vocatum  Innocentius,  cum  cooperturis  albis  — 
domino  P.  Turricelle  rectori  sancti  Iohannis  de  Synen  —  X  lib. 

40.  Item  librum  m  de  miseria  hominis,  cum  cooperturis  virmiliis 
cuidam  fratri  minori  —  X  sol. ' 

41.  Item  unum  librum  decretalium,  cum  cooperturis  croceis  — ma- 
gistro  Bartholomeo  Martini  —  X  lib. 

42.  Item  unum  librum  summe  Ostiensis,  cum  cooperturis  viridis  — 
eidem  —  XXX  lib. 

43.  Item  unum  librum  reportationum  Iohannis  Andree  super  de- 
creto.  cum  cooperturis  croceis  —  dicto  magistro  P.  Tria  —  l  lib. 

44.  Item  unum  librum  Damaceni  .modicum,  cum  cooperturis  viridis  — 
eidem  —  X  sol. 

172  Cf.  Schulte,  Geschichte  der  Quellen  und  Litteratur  des  canonischen  Rechts,  U,  508. 

17:1  Ouilelmus  Brito,  oi(l.  niiu.  cf.  Sbaralea,   Supplemenlum,  p.  317. 
174  Innocentii  III. 


190  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

4'-!.  Item  unura  librum  istoriarum  Iosephi,  cum  cooperturis  virmiliis  — 
eidem  —  V  sol. 

46.  Item  unum  librum  additionum  domini  Dini  i75,  cum  cooperturis  fu- 
stfeisj  —  X  sol.  (!) 

47.  Item  librum  vocatum  Speculum  iuris,  cum  cooperturis  virmi- 
liis  —  Guillelmo  Augusti  —  XV  lib., 

48.  Item  unum  librum  Archidiaconi  super  VI0,  cum  coopertis  li- 
vidis  —  magistro  P.  Tria  —  VI  lib. 

49.  Item  unum  librura  Clementinarum  cum  glosa  P a u  1  i  m  et  cum 
coopertis  albis  —  domino  P.  Turricelle  —  V  lib. 

50.  Item  librum  vocatum  Secunda  secunde  sancti  Thome  de  Aquino, 
cum  coopertis  albis  —  dicto  magistro  P.  Tria  —  VIII  lib. 

51.  Item  unum  librum  epistole  Pauli  cura  glosa  et  coopertis  vir- 
miliis  —  eidem  —  IIII  lib. 

52.  Item  unum  librum  quarti  sententiarum,  cum  coopertis  ni- 
gris  —  domino  Iohanni  de  Villanova  presbitero  —  IIII  lib.  X  sol. 

53.  Item  unum  librum  vocatum  Ins  tituta,  cum  coopertis  viridis  — 
P.  Spanholli  —  I  lib. 

54.  Item  unum  librum  vocatus  Libellus  super  appellationibus  men- 
dicantium,  cum  postibus  —  dicto  P.  Tria  —  X  sol. 

55.  Item  alium  librum  vocatum  Speculum  iuris,  cum  cooperturis 
virmiliis  —  X  lib.  (!) 

56.  Item  unum  librum  vocatum  Evangelia  glosata,  cum  cooper- 
turis  croceis  —  domino  electo  Maioricensi  (una  cum  II II01'  libris  Regum  glo- 
satis  et  alio  libro  sententiarum  —  XII  lib.)  i77. 

57.  Item  unum  librum  summe  Goffredi  178,  cum  postibus  —  magistro 
Bartholomeo  Martini  —  II  lib. 

58.  Item  unum  librum  casus  decreti  magistri  ~Q[ernardiJ,  cum  coo- 
pertis  viridis  —  domino  Iohanni  de  Villanova  —  II  lib. 

59.  Item  alium  librum  casus  Bernardi,  cum  coopertis  albis  —  domino 
Petro  Turricelle  —  I  lib.  X  sol. 

60.  Item  unum  librum  Iob  cum  glosa  et  cooperturis  virmiliis  —  dicto 
P.  Tria  —  I  lib. 

61.  Item  unum  librum  constitutionum  synodalium  ecclesie  Ma- 
ioricensis,  cum  coopertis  virmiliis  —  rectori  de  Sporlas  —  VIII  sol. 

62.  Item  unum  librum  de  proprietatibus  animalium,  quem  te- 
nebat  B.  de  Lauru,  cum  coopertis  viridis  —  cuidam  Augustino  —  X  sol. 

63.  Item  unum  librum  de  practica  inquisitionis  i79,  cum  coopertis 
virmiliis  —  domino  electo  Maioricensi  —  II  lib. 

175  Ms.  Bymi. 

176  Paulus  de  Liazariis. 

177  Haec  paullo  post  sunt  adiuncta. 

178  GOFFREDUS    DE    TRANO. 

179  Bernardi  Guidonis,  ord.  praed. 


CAP.    I,    §    4  —  DE    LIBRIS    EX    SPOLIIS    IN    CAMERAM    ILLATIS  191 

64.  Item  unum  librum  vocatum  Rosarium  super  decreto,  cum 
postibus  —  dicto  magistro  P.  Tria  —  XXX  lib. 

05.  Item  unum  librum  modicum  vocatum  Flores  psalmorum,  cum 
coopertis  panni  lini  operati  de  cirico  —  cuidam  augustino  —  X  sol. 

06.  Item  unum  librum  vocatum  Martinianas  (!)  180,  cum  coopertis 
viridis  —  magistro  P.  Tria  —  X  sol. 

67.  Item  unum  librum  reportationum  Iohannis  Andree  super  de- 
creto  ante  (?)  novellam,  cum  postibus  —  dicto  magistro  P.  Tria  —  IIII  lib. 

Summa  summarum  —  IILLVII  lib.  III  sol.  —  Summa  librorum  vendi- 
torum  —  LXVIII. 

Sequuntur    libri ,    qui    adhuc    restant   in    Cathalonia    et    eos    dimisi    ex      f-  s& 
causis  infrascriptis  (aque  (?)  quod  declaretur  in  camera,  an  debeant  perma- 
nere)  i8i. 

Primo  in  civitate  Maioricensi,  summa  Ostiensis  super  decreto,  officiali 
Maioricensi,  quia  dicebat,  quod  bone  memorie  dominus  Anthonius  episcopus 
Maioricensis  erat  sibi  obligatus  in  pluri  (?),  et  ideo  noluit  solvere  extimationem, 
que  est  XV  lib. 

Item  unum  breviarium  officii  G/er7undensis,  quod  fuerat  ante  adven- 
tum  raeum  traditum  per  manumissores  seu  exequtores  Anthonio  de  Ioucar, 
quod  nunquam  vidi  nec  feci  extimari. 

Item  unum  librum  orarum  beate  Marie,  quem  habuit,  prout  in  in- 
ventario  continetur,  B.  de  Lauru,  qui  habebat  in  uxorem  neptem  domini  epi- 
scopi,  et  non  restituit  michi. 

Item  in  civitate  Barchinonensi  dimisi  unum  librum  prime  partis  sancti 
Thome  de  Aquino;  item  alium  secunde  partis  sancti  Thome ;  item  alium 
librum  secunda  secunde  sancti  Thome  de  Aquino ;  isti  quatuor  libri  cum  coo- 
pertis  croceis  seu  rubeis  fuerunt  legati  in  testamento  per  dictum  dominum 
episcopum  ecclesie  Gerundensi,  in  qua  ipse  fuit  canonicus  et  de  illa  diocesi 
oriundus.  Et  ideo  ne  oporteret  illos  reportare  illuc,  eo  casu,  quo  legatum 
valeat,  dimisi  eos  ibi  i82  et  fuerunt  extimati  Maior.  —  XX  lib. 

Alios  vero  libros  assignavi  camere  apostolice,  ut  infra  in  recognitionibus 
michi  factis  apparet,  qui  i83  sunt  numero  XXXII  volumina. 

Constat  de  assignatione  usque  ad  numerum  XXXII  voluminum  per  re- 
gestum,  quibus  computatis  est  repertus  numerus  in  inventario  repertus.  » 

Sequuntur  «  assignaliones  et  expense,  »  in  quibus  Iacobus  accuratissime 
recenset,  quae  dum  commissionem  exsequeretur  tam  in  itinere  quam  Maio- 
ricae  expenderit.  Praeterea  referuntur  litterae,  quibus  Iacobus  ab  Urbano  V, 
ab  Arnaldo  archiepiscopo  Auxitano  domini  papae  camerario  et  a  Gaucelino 
episcopo  Nemausensi  domini  pape  thesaurario  de  rebus  camerae  assignatis 

180  Tabnla  iuris  Martini  Poloni,  ord.  praed. 

181  Hacc  in  margine.  —  Fortasse:  usquc  quod  declaretur. 

,s2  Ad  hanc  vocem  iu  margine  adiungitur:  Barchinone  in  domo  Francisci  de  Scasals, 
qui  !>!,<  postea  assignavit  domino  Fulconi  collectori  Aragonie. 
183  Quae  sequuntur  alia,  manu  sunt  scripta. 


192  PARS    ALTERA  —  DE    BIBUOTHECA    AVENIONENSI    —  ART.  I 

quietatur.  —  Ex  iis  decerpsi  quae  ad  libros  pertinent.  Priraum  in  litteris  die 

8  m.  iulii  1363  ab  Arnaldo  datis,  dicitur  Iacobus  camerae  assignasse : 
f. 246  1.  «  Concordancias  super  Biblia,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  XLI 

abissum  mooeat,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  nobis  hodie. 

2.  Item  epistolas  B  e  r  n  a  r  d  i  abbatis  Clarevallensis  ad  Eugenium,  que  in- 

cipiunt  in  secundo  folio :  huiusmodi  que. 

In  altera   epistola   ab  eodem  die  12  m.  ianuar.  1364  datis    refertur  Ia- 

cobus  assignasse  de  eisdem  bonis: 
f.  2jb  3.  Unum  parvum  librum,  qui  incipit  in  secundo  folio :  super  petitis  de- 

cimis,  et  in  secundo  folio  (!)  incipit:  tercio. 

4.  Item  unum  librum   reportacionum   de  papiro,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  statuta. 

5.  Item  unum  librum  intitulatum  Lectura  modica  super  sexto,   qui 
incipit  in  secundo  folio:  de  rescriptis. 

6.  Item   concordancias    super  decreto,    cum  coopertura  de  perga- 
meno,  incipit  in  secundo  folio:  cantoris. 

7.  Item  unum  parvum  librum  vocatura  Prosper ,  coopertum  de  perga- 
meno  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ubi. 

8.  Item  quendam  librum  distinctionum  fratris  Nicolay  de  Gorran  ordinis 
predicatorum,  qui  incipit  in  secundo  folio:  mee. 

9.  Item  textum    sexti   decretalium  cum  apparatu    Digni    de  regulis 
iuris,  qui  incipit  in  secundo  folio :  predictorum. 

10.  Item  quendam  librum  intitulatum  Thema  propositionum,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  da  vel. 

11.  Item  librum  feudorum,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  textu  :  nam 
aliqua. 

12.  Item  quendam  librum  domini  Innocentii  pape  III  super  expo- 
sitione  misterii  altaris,  qui  incipit  in  secundo  folio:  qui  suffert,  et  finit  in 
eodem :  pater. 

13.  Item  unum  librura  sermonum  dominicalium,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  intueor. 

14.  Item  librura  rubricarum  psalterii  parvi  voluminis,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  ratione. 

15.  Item   elucidarium,   qui  (!)  incipit  in  secundo  folio:  re  accipere. 

16.  Item  quendam  librum  Iohannis  Belet,  qui  incipit,  in  secundo 
folio:  angeliste. 

17.  Item  unum  librum  parvi  voluminis  continentem  quasdam  auctoritates 
beati   Bernardi,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas:  inferni. 

18.  Item  unum  librum  benedictionum  parvi  voluminis,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  mente. 

19.  Item  quendam  librum  tractatus  magistri  Guidonis,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  ratione. 

20.  Item  Compostellanum,  qui  incipit  in  secundo  folio:  daret. 

21.  Item  unum  decretum  incipiens  in  secundo  folio  in  textu :  sitas. 


CAP.    I.    §    4  —  UE    LIBRIS    HX.    SPOLIIS    IN    CAMERAM    ILLATIS  193 

22.  Item   rosarium,    incipit  in  secundo  folio:  quasi  per  transitum. 

23.  Item  quendam  librum  institutorum  sive  cronicarum,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  Cartago. 

24.  Item  unum  alium  librum  expositionum  super  quibusdam  dictis  seu 
vocabulis   theologie   184,  qui  incipit  in  secundo  folio:  hora  est. 

25.  Item  unum  librum  Isidori  iunioris,  qui  incipit  in  secundo  folio 
post  rubricas:  parvis. 

26.  Item  expositionem  vocabulorum  seu  nominum  ebreorun  Ieronimi, 
qui  incipit:  Milantem. 

27.  Item   sextum   decretalium   qui  incipit  in  secundo   folio:  nonnullis. 

28.  Item  prima  pars  lecture  Hostiensis,  que  incipit  in  secundo  folio  : 
preterea. 

29.  Item  secunda  pars  lecture  Hostiensis  que  incipit  in  secundo  folio: 
super  facies. 

30.  Item  tabulam  super  moralibus  Iob,  scriptam  in  papiro,  que  incipit 
in  secundo  folio:  nota. 

31.  Item   Bagaretum   185,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  ff. 

32.  Item  librum  pontificalis,  qui  incipit  in  secundo  folio:  oene- 
disti  (!). 

Ex  his  aliisque  rationibus  atque  inventariis,  quae  paullo  post 
indicabo,  facile  apparet,  quanta  librorum  copia  in  annos  singulos 
ex  spoliis  praelatorum  camerae  apostolicae  addiceretur,  licet  e 
longinquis  regionibus  haud  raro  non  libri  ipsi  sed  eorum  pretium 
ad  curiam  deferretur.  Quare  facile  perspexi,  nulla  alia  re  origi- 
nem  bibliothecae  iussu  Urbani  V  an.  1369  descriptae  posse  il- 
lustrari,  quam  recensione  aliqua  uberiori  librorum  ante  id  tempus 
in  cameram  iure  spolii  illatorum. 

§  5.  Recensio  librorum  ex  spoiiis  in  cameram  illatorum  an.  1353. 
—  Perlustratis  frustra  voluminibus  inventariorum  palatii  aposto- 
lici,  tandem  aliquam  eius  generis  recensionem  nactus  sum,  quae 
oscitantia  librarii  curn  quibusdam  registris  186  erat  compacta.  — 
Vix  enim  Innocenfius  VI  pontificatum  inierat,  cum  universum 
thesaurum  accurate  describi  iussit.  Ea  recensio,  die  28  m.  ia- 
nuarii  an.  1353  coepta,  qua  vix  alia  Avenione  confecta  est  con- 
oinnior  atque  uberior,  inter  alia  continet  accuratam  descriptionem 
plurimarum  rerum,  quae  ex  spoliis  plurium  praelatorum  ad  ca- 


181  Fortasse  Armandi  de  Bellovisu,  ord.  praed. 

185  De  Bagarotto  cf.  Savigw.   (Irschirhir  des  rom.  Rechis2,  V,  136. 

186  Tabuluuum  Vatic.,  Registra  Avenion.  Innocenlii  VI,  tom.  VI,  ff.  1-149  (193-344,). 

13 


194  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

meram  devenerant,  necdum  cum  reliqua  thesauri  parte  erant 
confusae.  —  Excerpam  igitur  primum  ex  hac  recensione  descri- 
ptiones  librorum  187,  deinde  quae  ex  eis  de  origine  bibliothecae 
Avenionensis  concludi  possint,  indicabo  188. 

II.    E    RECENSIONE    THESAURI    ANNO    1353    CONFECTA. 

f-  la  «  Anno   domini   millesimo    trecentesimo    quinquagesimo- 

tercio,  indictione  sexta,  pontificatus  sanctissimi  in  Christo 
patris  et  domini  nostri  domini  Innocencii  pape  VI  anno 
primo,  die  vicesima  octava  mensis  ianuarii  inceptum  fuit 
inventarium   de   bonis   et   rebus   infrascriptis. 

f.  2b  i  . —  Sequitur  inventarium  de  bonis  et  rebus  domini  Ama- 

luini   189   quondam  abbatis   Marziliensis. 

Secuntur  libri. 

1.  Et  primo   decretum,   incipit  in  textu   in   prima  linea   secunde  co- 
lumpne  primi  folii:  pariter  quoniam, 

2.  Decretales,   incipientes  in  secunda  columpna:  liquet  propterea. 

3.  Clementine   ciam  apparatu  Iohannis  Andree,  incipientes  in  se- 
cunda  columpna  primi  folii :  morum. 

4.  Sextus  liber  decretalium  cum  apparatu,  incipit  in  textu  in  secundo 
folio:  et  Berengarium. 

5.  Textus  Sexti  libri  decretalium,  incipit  in  prima  columpna  tertii  folii: 
valeat. 

6.  Breviarium,'  incipit  in  psalterio  in  secunda  columpna  primi  folii : 
suo  conturbavit. 

7.  Aliud  breviarium,  incipit  in  psalterio  in  secunda  columpna  primi 
folii:  in  amara  (?)  astiterunt. 

8.  Item  alique  scripture  diversarum  materiarum  et  formarum  modici  valoris. 

9.  Volumen  cum  secunda  parte  lecture  Ostiensis,   incipit  in  secundo 
folio:  dixerunt. 


187  Praeter  scribendi  compendia,  quae  paullo  ante  p.  137,  not.  19  recensui,  utar  his 
quoque:  Lu.  indicat  priorem  recensionem,  bibliothecae  Petri  de  Luna  ''(Benedicti  XIII); 
Av.  indicem  an.  1410  confectam  librorum,  qui  in  palatio  Avenionensi  remanserant;  Bu.  de- 
scriptionem  codicum  manuscriptorum  Principis  Burghesii,  quam  m  altera  huius  operis  parte 
vulgabo;  Pa.  codices  bibliothecae  Parisiensis  nationalis;  Va.  codices  bibliothecae  Vaticanae. 

Nomina  auctorum  ac  titulos  paullo  obscuriora,  cum  primum  occurrunt,  quantum 
possum,  explicabo,  nec  tamen  eas  explicationes  iterum  atque  iterum  repetendas  censui. 
Verum  quae  in  hac  parte  legentes  desiderare  possint,  facillime  ex  indice  copiosissimo  di- 
scent,  quo  totum  opus  concludam. 

188  Quae  uncis  rotundis  inclusi,  alia  sed  antiqua  manu  in  margine  sunt  adiuncta. 

189  Amalvinus  abbas  s.  Victoris  circa  1340-1344;   Gallia  christiana,  I,  692. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM       195       SpO. 

10.  Tertia   pars  lecture   Ostiensis   super  decretum,  incipit  in  secunda 
columpna  primi  folii :  ut  hic  dicit. 

11.  Quarta  et  sexta  pars   Ostiensis   super  decretum,  incipit  ut  supra: 
decretalis  intelligenda  est. 

12.  Summa  Ostiensis,  incipit  in  secunda  columpna  primi  iolii:  rigere 
possumus. 

13.  Novella   Iohannis  Andree  super  VI  decretalium,  incipit  ut  supra : 
narrat,  quomodo.  —  (Portavit  eam  dominus  episcopus  Convenarum  19°). 

14.  Innocencius,  incipit  in  secunda  columpna  primi  folii :  etiam  minus 
litteratos. 

15.  Compostellanus,   incipit  ut  supra:  casu  quando. 

16.  Ordo  iudiciorum,  incipit  ut  supra:  prehendi. 

17.  Hugucius  super  decretum,  incipit  ut  supra:  locum. 

18.  Summa  Abbatis  super  decretalibus,  incipit  ut  supra:  enim  rescripta 
et  scripta. 

19.  Concordantie   decreti,  incipit  in  secunda  columpna  primi  folii :     f.  3o 
a  conspectu. 

20.  Liber  de   vitiis   et  virtutibus,  incipit  ut  supra:  prima  harum. 

21.  Gaufridus   191  super  decretalibus,  ineipit  ut  supra:  libello. 

22.  Quarta   pars   sancti   Thome,   incipit  ut  supra:  induas.  —  (Cartu- 
sienses  192). 

23.  Flores   sanctorum,  incipit  ut  supra:  liber  regum. 

24.  Speculum   iudiciale,   incipit  ut  supra:  per  quem  pervenitur. 

25.  Rationale  divinorum  officiorum:  illuminentur. 

26.  Prima  pars    Ostiensis    super   decretum,   incipit  ut   supra:   nulli 
tamen. 

27.  Secunda  pars  novelle   Iohannis  Andree   super  decretum,  incipit 
ut  supra:  et  textum  fortiftcat. 

28.  Ebrardus   193,  incipit:  quum  ignorantie. 

29.  Breviarium,   incipit  in  secunda  columpna  primi  folii  post  kalen- 
darium:  vis  quem  proicit. 

30.  Aliud  breviarium,,  ut  supra  incipiens:  versus  Christum  eius. 

31.  Aliud  breviarium,  incipit  ut  supra:  ipsorum. 

32.  Ars  predicandi  magistri  A 1  a  n  i ,  incipit  in  eius  principio :  Vidit  Iacob 
scalam. 

33.  Biblia,   incipit  in  secunda  columpna  primi  folii:  in  sabulo. 

34.  Sermones   Iacobi   194,  incipit  ut  supra:  orem. 

35.  Alii  sermones,  incipit  ut  supra:  argentum. 

190  Bertrandus  de  Cosnac   episcopus  Convenarum  (s.  Bertrand  de  Cominges)  1352-74, 
renuntiatur  cardinalis  -1-872. 

191  GOFFREDUS    DE    TRANO. 

192  Carthusiani  Villae  novae  prope  Avenionem;  de  iis  in  altera  parte. 

193  Ebrardi  de  Bethune  Graecismus. 

194  Iacobus  de  Lausana,  ord.  praed. 


196  PARS    ALTEi..-    —      E    HIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


36.  Sacramentale  Guillelmi  195,  incipit  in  primofolio:  Carissimo  filio. 

37.  Liber  doctrinale  m,  incipit:  scribere  clericulis. 

38.  Apostille  evangeliorum  dominicalium,  incipit  in  secunda  columpna 
primi  folii:  consoldbilis. 

39.  Summa  confessorum  abreviata,  incipit  ut  supra:  sit  nobis. 

40.  Liber  de  diversis  materiis,  incipit  in  secundo  quaterno :  regem  ven- 
turum  dominum. 

41.  Sermones,  incipit  in  secunda  columpna  primi  folii:  fidem. 

42.  Ethimologie   Ysidori.  incipit  ut  supra:  de  pedibus. 

43.  Unus  liber,  incipit  in  eius  principio :  quam  mentes. 

44.  Statuta  provincialia  edita  apud  sanctum  Ruphum  197,  incipit  ut 
supra:  trino. 

45.  Prologus   Augustini   ad  Aureliurn   de   penitentia,   incipit   in   eius 
principio:  Quam  sit  appetenda  gratia. 

Libri  suprascripti  sunt  in  duobus  saculi^ 

f  36  II.  —  Sequitur   inventarium  de  bonis  et  rebus  condam  do- 

mini  abbatis   Insule   Barbare  198   Lugdunensis   diocesis. 

Secuntur  libri  eiusdem  domini  abbatis. 

1.  Primo   prima    pars    summe    sancti    T  h  o  m  e ,    incipit   in   prima   co- 
IfumpnaJ  secundi  folii:  est  qua.  —  [Ur.  1627?] ./6  20 

2.  Prima  pars  secunde  sancti  Thome,  incipit  ut  supra:  in  VIII0 phi- 
sicorum.  —  [Ur.  1601] .  ' 

3.  Secunda  secunde  sancti   T  h  0  m  e ,   incipit  ut  supra :  ad  quartum.  — 
fUr.  1561].  ts-6* 

4.  Tercia   pars   sancti    Thome,    incipit   ut   supra:    satisffacientis.  — 
fUr.  1560].' &* 

5.  Archidiaconus  199  super  decreto,  incipit  ut  supra:  huic. 

6.  Liber    sententiarum,    incip^'    in   prima   columpna  tercii   folii: 
tibus  voluntatum. 

7.  Liber   dialogorum,  incipit  in  quarto  folio:  eis  aliqua. 

8.  Missale,  incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium:  dicimus. 

9.  Breviarium   modici  valoris  cum  suo  repositorio  de  corio,  incipit 
in  secundo  folio:  domine  dedisti. 

Suprascripti  libri  sunt  in  uno  saculo. 


195  guilelmus  de  montelauduno. 

196  Alexandri  de  Villa  Dei. 

197  I.  e.  Avenione  an.  1326  et  1337;  vide  Labbe-Mansi,  Collectio  concil.,  XXV,  739,  1085. 
m  Simon   de   Gillans  1345-1349,  Dego  (Bego,  Rigo)   de   Brossaaa  1349-1350;  Gallia 

christiana,  IV,  230. 

199  Guido  de  Baysio,  archidiacoaus  Boaoaieasis. 


CAP.  :,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS  ILLATORUM       197        SpO. 


III.  —  Sequitur  inventarium  de  bonis  condam  domini  Dra-      '•  ■'" 
goneti   episcopi   Vapincensis  200. 

Secuntur  libri  eiusdem  episcopi  Vapincensis. 

1.  Primo  decretum,  incipit  in  prima  columpna  secundi  folii :  libellum 
repudii. 

2.  Decretales,    mci^  [iuni]  in  prima  pagina  secundi  folii:  lute   hu- 
mani  generis. 

3.  Summa   Ostiensis   super  decret/o/,  incipit  in  prima  columpna  se- 
cundi  folii:  calcaret.  —  [Ur.  1525] .  /r*? 

4.  Innocencius   201,   incipit  ut  supra:  assignata.  ifo-ir* 

5.  Distinctiones   morales,    incipiunt  post  rubricas  in  prima   co- 
lumpna  secundi  folii:  secundo  de  ipsa  lege. 

6.  Apparatus  super  sexto  libro  Iohannis  Andree,  incipit  in  secundo 
folio:  servire  ipsis. 

7.  Martiniana  202  decreti  et  decretalium,  incipit  ut  supra:  maio  et  obe.  ^--^ 

8.  Apparatus  sexti  libri  editus  per   Archidiaconum,    incipit  in  se- 
cundo  folio:  beati  Petri.  —  [Av.  45,  Bu.  40]. 

9.  Apparatus  Iohannis  Andree  super  Clementinis,  incipit  ut  supra: 
sive  ars.  —  [Ur.  £63] .   J 06^ 

10.  Sermones  modici  valoris,  incipit  ut  supra:  quante  sunt. 

11.  Apparatus   sexti   libri   decretalium   editus  a  Iohanne   Monachi. 
plicatio  autem. 

12.  S  u  m  m  a   d  e   v  i  r  t  u  t  i  b  u  s ,  incipit  ut  supra :  confitendum  est. 

13.  Sermones  incipienr     in  secundo  folio :  terram  suam,  et  finit  in 
eodem  folio :  unde. 

14.  Flores   sanctorum,  incipiunt  in  prima   columpna  secundi   folii: 
fdem  humanam. 

15.  Liber  super  istoriis  novi  et  veteris  testamenti,  incipit  ut  supra: 
aures  uniuersi. 

16.  Unum  psalterium,  incipit  in  secundo  folio :  usquequo,  et  finit  in 
eodem:  vocem. 

IV.  —  Sequitur   inventarium   de   bonis   et   rebus   quondam      f.  5a 
domini   Rostangni   episcopi   Sista    icensis   203. 

De  boms  eiusdem.  Secuntur  libri.  f.  (><» 

1,  Primo  una  biblia,  incipit  in  secunda  columpna  primi  folii :  mderet 
in  sabulo. 

2.  Liber  concordanciarum,  incipit  in  tercia  columpna  primi  folii : 
LXVIII. 

200  Dragonetus  (d'Artaud  de  Montauban)  episc.  Tricastinus  (St.  Paul-trois-chateaux) 
1306-1328,  Vapincensis  (Gap)  1328-1348. 

101  Procul  dubio  Innocentii  IV  apparatus  in  decretales. 

202  Martini  Poloni    ord.  praed. 

20:5  Roetagnus  II  circa  1330-1349;  Gallia  chrisliana,  I,  494. 


198  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 

3.  Psalterium    glossatum,  incipit  in  secunda   columpna  primi  folii: 
novi  testamenli. 

4.  Epistole  Pauli  glossate,  incipiunt  in  secunda  columpna  primi  folii 
in  glossa:  hoc  opere. 

5.  Evangelia  glossata,  incipiunt  ut  supra:  possent  discerni. 

6.  Alius   liber  evangeliorum  glossatorum,  incipit  ut  supra:  capa- 
citatis  scientie. 

7.  Missale   notatum  ad  usum  ecclesie  Sistaricensis,  incipit  ut  supra: 
/  et  enim. 

8.  Ordinarium  ecclesie  Sistaricensis,  incipit  in  secundo  folio:  domini 
(dm)  eius. 

9.  Tractatus   moralis   de   virtutibus,  incipit   in   secunda  columpna 
primi  folii:  principali  errore. 

10.  Liber  de  inferno  (!)  statutorum  sinodalium,  incipit  in  secunda 
columpna  primi  folii:  sive  contrarii. 

11.  Sermones   sinodales,   incipiunt   in    secunda   columpna   primi  folii: 
suum. 

12.  Flores   sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  natali. 

13.  Liber  epistolarum,  incipit  in  secundo  folio:  ficamus  eos. 

14.  Biblia  manualis,  incipit  in  secundo  folio:  de  conscientia. 

15.  Liber   de   miseria    humana   204,  incipit  in  secundo   folio:   falsis 
fratribus. 

16.  Septimus    liber    decretalium,    incipit    in    secunda    columpna 
primi  folii:  et  arduis. 

17.  Sermones  synodales,  incipiunt  in  secundo  folio:  si  enim. 

18.  Alii  sermones,  incipiunt  in  secunda  columpna  primi  folii:  primo 
ergo. 

19.  Summa  de  bonis  et  malis,  incipit  ut  supra:  de  genuflectionibus. 

20.  Breviarium,  incipit  in  psalterio  in  secunda  columpna  primi  folii : 
re  suo. 

21.  Unus  liber  apostille  super  expositione  evangeliorum,  incipit  in  se- 
cundo  folio:  tunc  quamque. 

22.  Unus   modicus   liber,  incipiens  in  secundo  folio:  senio  peccatorum. 

23.  Speculum   ecclesie   205,  incipit  in  secundo  folio:  da  quam. 

24.  Sermones  incipientes  in  secundo  folio:  quia  Bdbilonia. 

25.  Unus    liber   evangeliorum,    incipit   in  secunda   columpna  primi 
folii:  tere  divinam. 

26.  Liber  de  communibus  theologie,  incipit  in  secunda   columpna   primi 
folii:  faciatis. 

27.  Unus  liber  incipiens  in  secundo  folio:  dei  conditi. 

28.  Alius  liber  incipiens  in  secunda  columpna  primi  folii:  quedam  spi- 
ritualia. 

204  Innocentii  III. 

205  Fortasse  illud,  quod  ab  aliquibus  Hugoni^  a  s.  Charo,  ord.  praed.  adscribitur. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.    1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM       109       SjX). 

29.  Sermones  incipientes  ut  supra :  Sermo  in  prima. 

30.  Liber  Crisostomi,  incipit  in  secundo  folio:  ausus. 

31.  Sermones  de  adventu,  incipiunt  ut  supra:  enim  suscepta. 

32.  Item   unus    parvus    liber ,   incipiens    in    secundo    folio :   ergo   com-     f.  66 
plexus. 

33.  Ordo  iuxta  instituta  ecclesie,  incipit  in  secundo  folio:  frontem. 

34.  Prologus    magistri    Hugonis    206,    incipit    in    secundo    folio :    oc- 
cides  me. 

35.  Quartus   liber  super   epistolis    ad   Ebreos,   incipit  in   secunda 
columpna  primi  folii :  omnis  scilicet. 

36.  Mandagotus  m,  incipit  ut  supra:  tercio  et  ultimo. 

37.  Unus  quaternus  libri  sexti  decretalium. 

38.  Unus  liber,  qui  incipit  in  secundo  folio:  diligenter. 

39.  Alius  liber  incipiens  ut  supra:  de  confirmatione. 

40.  Alius  liber  incipiens  ut  supra:  in  quintum  Chanaan. 

41.  Alius  liber  modicus,  incipit  ut  supra :  debet  venire. 

42.  Alius  modicus  liber,  incipit  ut  supra:  ecce  nomen. 

43.  Officium  beate  Marie,  modici  vel  nullius  valoris. 

44.  Sermones  modici   valoris,  incipiunt  in  secundo   folio:  Ecce   dies 
veniunt. 

45.  Alius  liber  fere  nullius  valoris,  incipit  ut  supra:  suscipere. 

46.  Unus  liber,  incipit  in  secunda  columpna  primi  folii:  mus  altare. 

47.  Leges  Aragonum,  incipiunt  in  secundo  folio  post  kalendarium: 
fidenciam. 

48.  Unus  liber,  incipit  in  prima  columpna  primi  folii:  finem. 
Suprascripti  libri  sunt  in  una  malla  de  corio. 

V.  —  Sequitur  inventarium  de  rebus  et  bonis  condam  do-      r.  ia 
mini   Bertrandi   episcopi   Lodovensis  208. 

Secuntur  libri  eiusdem.  f.  8a 

1.  Primo  biblia,  que  incipit  in  secundo  folio:  Sanctus  Eonuchus. 

2.  Psalterium  glossatum,  incipit  in  secundo  folio:  non  tecum  prin- 
cipium. 

3.  Una  lectura  super  decretalibus,  incipit  ut  supra:  de  as- 
sensu. 

4.  Digestum   novum,  incipit  ut  supra:  Paulus.  ?&■/ 

5.  Sextus  liber  cum  apparatu  lohannis  Andree  et  lectura  Ar- 
c  h  i  d  i  a  c  o  n  i ,  incipit  ut  supra :  expedire.  —  (Amotus  pro  nepotibus  209  a  do- 
mino  thesaurario.  —  Restitutus). 

206  Sitne  Hugonis  a  s.  Victore? 

207  Guilelmi  de  Mandagoto  fortasse  libellus  de  electione. 

108  Bertrandus  (du  Mas   post  fr.  Bernardum   Guidonis,  ord.  praed.)  episc.  Lodovensis 
(Lodeve)   1332-1348. 

»09  pr0  nepotibus  Innocentii  VI,  quibus  is  fortasse  plus  aoquo  favebat. 


200  PARS    ALTERA.  —  I)E    BIBLIOTHECA    A    iJNIONENST  —  ART.  I 


6.  Flores  sanctorum  in  tribus  vohiminibus,  primum  incipit  in  se- 
cundo  folio:  cle  sancfo  Slephano.  —  (Dominus  episcopus  Convenarum  2I0  re- 
tinuit  penes  se). 

7.  Unum  directorium  ordinis,  incipit  ut  supra:  tam  cliebus.  — 
(Restitutus  ecclesie  21i). 

8.  Cronice   Martiniane   212,  incipientes  ut  supra:  ta  quatuor. 

9.  Octo  parvi  libri  sive  caterni,  coperti  corio  viridi. 

10.  Liber  213  de  amore  et  dilectione  dei,  incipit  ut  supra :  nescire. 

11.  Unum  manuale,  incipit  ut  supra:  fetoribus. 

12.  Unum  pontificale,  incipit  ut  supra:  spiritus  sancti. 

13.  Tractatus  Innocencii  pape  tercii,  incipit  ut  supra:  elementa. 
Sunt  in  primo  coffro. 

14.  Item   decretum-cum  apparatu,  incipit  in  secundo   folio  in  textu: 
facte  sunt  autem  leges.  £&  >  /6Z  ' 

15.  Unum  g  r  a  d  u  a  1  e  notatum,  incipit  in  secundo  folio :  uncle  cla  nobis. 

16.  Enforciatum,  incipit  ut  supra:  cle  pecore.  —  (Amotum   pro   ne- 
potibus). 

Sunt  in  secundo  coffro. 

f.  s&  VI.  —  Sequitur  inventarium  de  rebus  et  bonis  condam  do- 

mini   Manuelis   episcopi  Vercellensis  214. 

f.  oa  De  bonis  eiusdem.  —  (Nota,  quod  missale  et  duo  breviaria  sunt  in  una 

archa  de  sapino  una  cum  libris  infrascriptis). 

1.  Item   unum    breviarium   ad  usum  Romanum,   incipit  in  secundo, 
folio :  corcla  famul. 

2.  Decretales  cum  apparatu,  —  scientiam  reparari.  —  (Die  XVI 
octobris  habuit  dominus  G&frcassonensisJ  215  d  e  c  r  e  t  a  1  e  s  incipientes :  scien- 
tiam  reparari). 

3.  Sextus  liber  decretalium  cum  Clementinis,  — biguitatem. 

4.  Unum  pulchrum  decretum,  —  cognomine  ecclesiastico. 

5.  Una  bibiia,  —  clisu  voluntatis. 

6.  Flores   sanctorum,  —  et  utinam. 

7.  Apparatus   Innocentii  216,  —  em  cunque. 

8.  Pontiflcale. 

9.  Liber  intitulatus  Glossarum  diversitas,  —  gere  vel  constitutionem. 
10.  Liber  dialogorum  sancti  G  r  e  g  o  r  i  i .  —  G.  nequaquam. 


210  Bertrandus  IV  de  Cosnac  episcopus  Convenarum  1352-1374,  136-1   camerarius  sacri 
collegii,  1362  cardinalis;  vide  paullo  ante  p.   195. 

211  Ecclesiae  Lodovensi. 

212  Martini  Poloni,  ord.  praed. 

213  S.  Bernardi.  fi 

214  Emmanuel  Fieschi  episc.  Vercellensis   1343-1347. 

215  Arnaldus  Alberti,  nepos  Innocentii  VI. 
2,8  Innocentii  IV. 


CAP.   I.  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      201        SpO. 

11.  Lectura  Petri  Boneti  217  super  decretalibus, — in  sacramento. — 
[Ur.  105&  Bu.  228]. 

12.  Unum  breviarium  modici  valoris, — peccatorum. 

13.  B  o  e  c  i  u  s ,  —  suerat. 

14.  Apparatus  A  r  c  h  i  d  i  a  c  o  n  i ,  —  fatemur. 

15.  Secunda  pars  secunde  sancti  Thome,  —  nisiper  lumen.  —  [Av.  446] . 

16.  Tabula  vocabulorum  biblie,  —  Iheronimus  VII  f. 

17.  Unum  missale  ad  usum  romanum. 

18.  Innocencius, — viciwn.    24«. /7// 

19.  Psalterium  glossatum,  —  beatus  vir. 

20.  Una  biblia,  —  est  permitfunt  medici. 

21.  Epistole   Pauli  glossate,  —  Paulus. 

22.  Thesaurus   pauperum   218,  —  orium  capillorum. 

23.  Cronice  summorum  pontificum. 

24.  Digestum  novum.  —  (Extractum  pro  nepotibus). 

25.  Decretales  cum  apparatu,  satis  pulcre,  —  solum  autem.. 

26.  Una  par  s  moralium  sancti  G  r  e  g  o  r  i  i . 

27.  Item  apparatus  Ioannis  Andree  super  Clementinis,  —  in  deitale.      f.  % 

28.  Unum  v  o  1  u  m  e  n .  —  (Pro  nepotibus). 

29.  Summa  Copiosa  m,  —  tebat. 

30.  Clementine,  —  lites  auferat. 

31.  Digestum  vetus.  —  (Pro  nepotibus). 

32.  Decretales  cum  apparatu,  —  quisquam. 

33.  Speculum  iuris,  —  tatur  de  iudicibus. 

34.  Repertorium  magistri  Guillelmi   Durandi,  —  benefcio. 

35.  Apparatus  Ioannis   Monachi  super  sexto  libro, — gimini. 

36.  Compostellani  220,  —  vel  alia  statuere. 

Qui  libri  reperti  sunt  in  uno  coffro  serrante  cum  duabus  clavibus  et  est 
scriptum  desuper:  Coffrus  filiorum   quondam  domini  Nicolai  etc. 

37.  Item  sextus  liber  decretalium,  — pontificibus. 

38.  Unus  liber,  qui  incipit:  Reverendissimo  et  amantissimo  domino  suo. 

39.  Apparatus  Innocentii   22\  —  si  vero. 

40.  Summa  Azonis,  —  nes  est  qicia, 

41.  Prima  pars  secunde  sancti  Thome,  —  in  qua  beatitudo. 

42.  Archidiaconus,  —  per  contrarium. 

43.  Tercia  pars  sancti  Thome,  —  tura. 

44.  Prima  secunde  sancti  Thome,  —  in  fxnibus. 

Qui  libri  reperti  sunt  in  simili  coffro,  in  quo  est  scriptum  desuper :  Cof- 
finus  fliorum  condam  domini  Nicolai. 

217  Nihil  de  oo  in  Schulte,  Geschichte  der  Qnellen  und  Litteratur  des  canon.  Rechts. 

218  Liber  raedicinae  Ioannis  XXI. 

219  Ostiensis  i.  e.  Henrici  de  Segusia. 

220  Bernardus  Compostellanus  iunior. 

221  Innocentii  IV. 


202  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 

f. io<j  VII.    —   Sequitur    inventarium    de    bonis    condam    domini 

Petri    episcopi    Valentini    et   Diensis  222. 

f.  120  Sequuntur  libri  episcopi  Valentini. 

1.  Primo   codex,    incipiens  in  secundo  folio  in  textu:  tioni  (?)  confe- 
rentibus. 

2.  Decretales,  incipientes  in  secundo  folio:  una  vero. 

3.  Prima  pars  lecture  0  s  t  i  e  n  s  i  s ,  incipit  in  secundo  folio :  instituta  de 
rerum  divisione.  —  [Ur.  1016] . 

4.  Lectura  Innocentii,  incipit  in  secundo  folio:  naturale. 

5.  Digestum   novum,  incipit  ut  supra:  causa  actio.M-^ 

6.  Volumen,  incipit  ut  supra  in  textu:  et  educatio.  — (Pro  nepotibus). 

7.  Summa  Azonis,  incipit  ut  supra:  falsi. 

8.  Chinus   223,  incipit  ut  supra:  qualitas  illius  inducit. 

9.  Unus  liber  modicus,  in  quo  est  officium  de  corona,  —  gestat  coronam. 

10.  Digestum   vetus,   incipiens  ut  supra:  nuncupatur.  —  (Pro    ne- 
potibus). 

11.  Summa  Copiosa,  incipit  ut  supra:  rogatus. 

12.  Rosarium   22i  incipiens  in  secundo  folio:  mos  est  consuetudo. 

13.  Prima  pars  lecture  Ostiensis,  incipit  ut  supra:  ritate. 

14.  Lectura  Hugutionis,  incipit  ut  supra:  de  iure  tamen. 

15.  Decretum,  incipit  ut  supra:  constitutio  et  editum. 

16.  Extravagantes  sive  decretales  antique  Bonifacii,  incipiunt  ut  supra: 
dantur  quorum. 

17.  Cassiodorus,  incipit  ut  supra:  eos  integerrime  cognovisti. 

18.  Antique  decretales,  incipiunt  ut  supra:  ab  ea  multis  temporibus. 

19.  Summa  libellorum,  incipitj  ut  supra:  onabili  causa. 

20.  Gencelinus  225  incipiens  ut  supra:  nodoxe  id  est  involute. 

21.  Sextus  liber  decretalium,  incipit  ut  supra:  non  sunt. 

22.  Quedam  lectura   decretalium,    incipit  ut  supra:  quod  dentur 
coditiane  distributiones. 

23.  Summa  Damasci  226  super  decretales,  incipit:  non  adquiritur. 

24.  Quedam  summula   super  decretalibus,  incipit  ut  supra :  qui 
tunc  salvabitur. 

25.  Ystoria  scolastica   super  Genesim,   incipit:  summitatem  ignis 
intellexit. 

26.  Compostellanus,  incipit  ut  supra :  episcopo  super  prebendis. 

27.  Antiquus  liber  decretalium,  incipit  ut  supra:  are  adulterius. 


222  Petrus  (de  Castellus)  ord.  s.  Ben.  episc.  Valentinus  (Valence)  et  Diensis  (Die)  1342- 
1350;  vide  paullo  ante  p.  139,  n.  5. 

223  Cinus. 

224  Fortasse  illud  Guidonis  de  Baysio  (Archidiaconi). 

225  Genselinus  de  Cassagnis. 

226  Damasus  Boemus. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO   AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS    ILLATORUM      203        SpO. 

28.  Item  Paulus  227  super  Cleraentinis,  incipit  ut  supra:  de  eius  (iuis?)     t.  ui> 
manibus. 

29.  Compostellanus,  incipit  ut  supra:  capitulo  primo. 

30.  Archidiaconus  super  sexto,  incipit  ut  supra :  el  quod  dicitur. 

31.  Lectura  V  i  n  c  e  n  t  i  i   228  super   decretalibus,  incipit  ut«  supra :  ante- 
quam  ad  ipsum. 

32.  Secunda  pars  lecture  0  s  t  i  e  n  s  i  s ,  incipit  ut  supra :  ff.  de  iusta  et  iure. 

33.  Una  pars  speculi,  incipit  ut  supra:  et  capitulo  qualiter. 

34.  Decretales  sine  glosa,  incipiunt  ut  supra:  tia  seu  natura. 

35.  Reportationes  super  decretalibus,  incipit  ut  supra:  in  omni  bona. 

36.  Una  pars  lecture  Ostiensis,  incipit  ut  supra:  cum  secundum. 

37.  Lectura  Petri  de  Sansone,  incipit  ut  supra:  petere  restitulionem. 

38.  Liber  sententiarum,  incipit  ut  supra:  et  homo  entii  (?). 

39.  Summa   super   digestis,  incipit  ut  supra:  quod  res  traditur. 

40.  Ordo  iudiciarius  magistri  Tranqueti,  229  incipit  ut  supra:  illarum 
ecclesiarum. 

41.  Liber  Lombarde  23°  super  decreto,  incipit  ut  supra:  aut  plures. 

42.  Reportationes    in   iure   civili.  incipit  ut  supra :  pro   consule  et 
legato. 

43.  Iob  incipiens  in  glossa  ut  supra:  timens  deum. 

44.  Quedam  summa  questionum  in  iure  canonico,  incipit  ut  supra: 
contra  in  omni  bona  forma. 

45.  Quedam  alia  s  um  m  a  modici  valoris,  incipit  ut  supra:  sibi  novum  opus. 

46.  Sermones  antiqui,  incipit  ut  supra:  vetustate. 

47.  Una   pars  Ostiensis  in  summa,  incipit   ut  supra:  rena  infra  de 
excessibus. 

48.  Alia  summula,  incipit  ut  supra:  ecclesia  sed  hodie. 

49.  Unus  caternus  sexti  libri,  incipit  ut  supra:  plena  informatio. 

50.  Quedam  summa   in   legibus,  incipit  ut  supra:  pes,  qui  capiunt 
munera  etc.  cum  lectura   Iohannis   de   Blevesco  231. 

51.  Unus  modicus  liber,  copertus  de  corio  rubeo. 

Nota  quod   speculum   iuris,  Lombarda  et  flores  sanctorum   habet  penes 
se  dominus  Eblo  de  Mederio  '232. 


227  Paulus  de  Liazariis. 

228  VlNCENTIUS    HlSPANUS. 

229  Tancredus. 

230  Cf.  Savigny,  Geschichte  des  romischen  Rechis2,  II,  2105. 

231  Ioannes  de  Blanosco,  cf.  Savigny,  1.  c,  V,  497  s 

232  Unus  ex  clericis  camerae;  vide  iu  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion.,  Introitus 
et  exilus  camerae  apost.,  n.  272,  f.  119&. 


204  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART     I 

f-  '3a  VIII.  —  Sequitur  inventarium  de  bonis  et  rebus   quondarn 

domini  P.  Chatardi  custodis  sigilli,  auditoris  camere  de  exe- 
quiis  mortuorum  in  curia  assignatis  camere  per  dominum 
Raymundum  la   Chaminada   successorem. 

Secuntur  libri. 

1.  Primo  unum  modicum  breviarium,  incipit  in  secundo  folio :  Beatus 
vir,  qui  inventus  est. 

2.  Unus  liber,  qui  incipit  in  primo  folio :  Quia  de  feudis. 

3.  Alius  liber,  incipit  in  primo  folio:  Incipiunt  consuetudines  feu- 
dorum. 

4.  Una  1  e  c  t  u  r  a ,  incipit  in  primo  folio:  Gregorius. 

5.  Quedam  summa  incipiens:  Hactenus  ut  loquar.-C^AA-  &***+       £-7 

6.  Quidam  liber  institutionum  cum  apparatu,  incipit:  Maiestatem. 

7.  Casus  decretorum,    incipit    in    primo    folio:   Quoniam   suffra- 
gantibus. 

8.  Repertorium  magistri  Guillelmi    Durandi,  incipit  in  primo  folio : 
Reverendo  in  Christo  patri. 

9.  Summa  fratris   Raymundi   ordinis  predicatorum,  in  papiru,  in  se- 
cundo  folio:  fidelium. 

10.  Alia  summa  super   iure  canonico,  incipit:  In  dei  nomine,  amen. 

11.  Unus  caternus  auctoritatum  Bernardi. 

12.  Plures  caterni  diversarum  materiarum. 

13.  Unus  liber  institutionum,  incipit  in  primo :  Imperatoriam  maie- 
statem,  et  in  secundo  folio  :  in  terra. 

14.  Decretales  modici  valoris:  si  eorum  auctoritate. 

f.  136  15.  Item  duo  parvi  libri  de  ordine  iudiciario,  unus:  et  flios  suos; 

alius:  sententiam  dixit. 

16.  Antique  decretales:  Romana  ecclesia. 

17.  Clementine  cum  apparatu  in  secundo  folio:  bene  quod  omni. 

18.  Unum  doctrinale:  sed  dabis. 

19.  Quidam  modicus  liber,  in  quo  sunt  alique  m  i  s  s  e  particulares :  omni 
bono. 

20.  Constitutiones   sinodales  episcopatus    Mimatensis:  secum  in 
domibus. 

21.  Unus  modicus  liber  dictus  Iuvenalis. 

f.ua  IX.  —  Sequitur  inventarium    bonorum    condam..  Abbatis 

Saxivivi  233  —  die  prima  februarii: 

1.  Primo  Clementine  cum  apparatu  super  VI0  incipientes  in  secundo 
folio:  ra  magna. 

2.  Decretum  antiquum  cum  apparatu,  incipit  in  secundo  folio:  usque 
ad  medias  noctes. 

233fCf.  Iacobilli  L.,  Cronica  del  monistero  di  Sassovivo,  Foligno,   1653. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      205       SpO. 

3.  Decretales  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  trinitatis.  M*>/7/o 

4.  Summa   Innocentii   234,  incipit  ut  supra:  sustineatur.  —  (Abbas 
Grandimontensis  235). 

5.  Summa  Archidiaconi,  incipit  ut  supra:  videatur  tangere. 

6.  Una  summa  diversarum  scientiarum,  incipit  ut  supra:  eligere. 

7.  Dignus  236  de  regulis  iuris,  incipit  ut  supra:  alios  in  quibus. 

8.  Sermones  in  papiru. 

9.  Summa  de   casibus,  incipit  ut  supra:  tertius  est. 

10.  Liber  de  ordine  iudiciario,  incipit  ut  supra:  vero  predwtas. 

11.  Summa  Gaufridi   237,  incipit  ut  supra:  pro  ingressu  religionis. 

12.  Unus  modicus  liber  physice,  incipit  ut  supra:  Sibilla. 

13.  Mandagotus  in  tribus  caternis. 

14.  Septem  caterni  distinctionum  codicis. 

15.  Questiones  domini  Bartholomei  Brixiensis  in  tribus  quaternis. 

16.  Item  aliqui  alii  quaterni  iuris  pauci  aut  nullius  valoris. 

17.  Item  speculum  iuris  238,  incipit  in  secundo  folio :  distinctionis  di- 
stinctionis.  —  (Quem  habet  dominus  Guillelmus  de  Cavanhaco  239  —  Restituit 
et  eum  habuit  abbas  Grandimontensis). 

Nota  quod  die  X  maii  summa  Innocentii  et  speculum  iuris,  que  habebat 
dominus  Guillelmus  de  Cavanhaco,  traditi  fuerunt  domino  Abbati  Grandimon- 
tensi  de  mandato  Domini  nostri,  quia  erant  de  ordine. 

X.  —  Sequitur  inventarium  bonorum   condam  domini  Mo-     f. i5a 
rerii    collectoris    Narbonensis    assignatorum    per    dominum 
B.  de  Abbate. 

1.  Primo  sanctorale,  incipiens  in  secundo  folio:  se  audisse. 

2.  Psalterium  magnum  cum  breviario,  incipit  ut  supra:  tremore. 

3.  Unum  missale,  incipit  ut  supra:  sole. 

4.  Benedictiones  episcopales,  incipiunt  ut  supra:  consummationem. 

5.  Epistole  Eusebii  et  Ieronimi  ad  Paulinum,  incipiunt  ut  supra:  ed 
si  destruentibus. 

6.  Unum  breve  missale,  incipit  ut  supra:  agitur  usque  in  vigilia. 

7.  Liber    sententiarum,   incipiens   ut   supra:  quod  deus  non   esl 
dicendus. 

8.  Missale  portatile,  incipit  ut  supra:  rima  autem  turba. 

9.  Ordo  benedictionum,  incipit  ut  supra:  in  ea  amen. 

10.  Modicus  liber  pro  baptismo,  incipit  ut  supra:  fetoribus  careat. 

234  Innocentii  IV. 

235  Ioaimes  Chabriti  1347-1355,  cf.  Gallia  christiana,  II,  655. 
«6  Dinus. 

231  goffredus  de  trano. 

238  GuiLELMl    DURANTIS. 

239  Erat  is  an.  1353  decanus  Colimbriensis  et  unus  ex  clericis  camerae;  vide  Tntroitus 
et  exitus  camerae  apost.  n.  272  (1353),  f.   1196. 


206  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

11.  Unum  breviarium  cum  psalterio,  incipit  ut  supra:  dic  nobis  bona. 

12.  Instructio  sacerdotis  volentis  celebrare,  incipit  ut  supra:  ducat  eos. 

13.  Unum   modicum   psalterium   cum   breviario,  incipit  ut  supra:  in 
conspectu  tuo. 

14.  Prosarium  notatum,  incipit  ut  supra:  secula  seculorum. 

15.  Sermones,  incipientes  ut  supra:  consenserat. 

16.  Unum  instructorium  ordinis,  incipiens  in  secundo  folio :  deus  in  evo. 

17.  Liber  ordinum  ecclesiasticorum,  incipit:  omnipotens  sempiterne. 

18.  Alius  consimilis  liber,  incipit  ut  supra:  na  oculus  eius. 

19.  Officiarium    ad    consacrandas    virgines,    incipit    ut    supra:   ser- 
vantia. 

20.  Instructorium  ad  baptizandum,  incipit  ut  supra:  ascribe. 

21.  Decem   quaterni  de   Innocentio   ^40  super  decretalibus  —  XI  di- 
stinctione. 

22.  Unus  liber  orationum,  incipit  in  secundo  folio:  clamantem. 

23.  Officium  beate  Marie,  incipit  in  secundo  folio  post  ymagines:  venite 
eocultem.us. 

Item  quatuor  parvuli  coffreti,  in  quibus  sunt  plures  et  diverse  res  mo- 
dici  valoris. 

r.  i6a  XI.  —  Sequitur    inventarium    bonorum    domini    Petri   Io- 

hannis   prioris  sancti  Remigii   olim   collectoris  in  provincia 
Arelatensi. 

1.  Primo    digestum    vetus,    incipiens    in    secundo    folio    in    textu: 
db  eis. 

2.  Codex,   incipiens  ut  supra:  aliqua  facere.  —  (Habuit  dominus  ca- 
merarius  die  VII II  octobris). 

3.  Volumen,  incipiens  ut  supra:  pulcherrima. 

4.  Innocentius,  qui  incipit  ut  supra:  non  ratione  constituti. 

5.  Enfortiatum,  incipiens  ut  supra:  do  temporis. 

6.  Decretales,  incipiunt  ut  supra:  et  Spiritus  Sanctus.  lAjB' 

7.  Sextus  liber  decretorum  (!)  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  idem 
volumen. 

8.  Digestum  novum,  incipit  ut  supra:  peris  novi  nunciationis. 

9.  Innocentius,  incipiens  ut  supra :  eos  constitutione. 

10.  Instituta,  incipiunt  ut  supra:  sibi  constituerunt. 

11.  Apparatus   sextus  libri  Archidiaconi,  incipit  ut  supra :  pandere 
disposuisti. 

12.  Clementine  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  audibus  agendis.  ThVSfl. 

13.  Sextus  liber  cum  apparatu,  incipit:  nos  ad  apicem.  J4.  Ifzs 

14.  Decretales   cum  apparatu,  incipit  in  secundo   folio:  sugestionem 
peccati. 

840  Innocentius  IV. 


CAP.  I.  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      207        SpO. 

15.  Unum  m  i  s  s  a  1  e ,  incipit  post  kalendarium  in  secundo  folio :  fratres.  — 
(Ioannes  de  Brero  M1). 

16.  Sex  quaterni  de  formis  libellorum,  incipiunt  ut  supra :  parafello  primo. 

XII. —  Sequitur  inventarium  bonorum  quondam  Iohannis     f.  \ia 
Anglici   et   Iohannis   de   Pinu,  qui  decesserunt  in  curia  in  librata  242 
domini  cardinalis  Albi,  que  bona  dominus  Guillelmus  de  Fonte,  clericus  col- 
legii,  camerarius  prefati  domini  cardinalis,  camere  assignavit. 

1.  Primo   codex  cum  apparatu,  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  nu- 
merus  interpretationis. 

2.  Sextus  liber  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  fratres  nostros. 

3.  Digestum   novum  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  stituiiones. 

4.  Innocentius,  incipit  ut  supra:  cum  religiosis. 

5.  Digestum  vetus,  incipit  ut  supra:  sunt  leges. 

6.  Decretales  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  tum. 

7.  Digestum   novum  sine  apparatu,  incipit  ut  supra:  evenit. 

8.  Enfortiatum  cum  apparatu,  incipit  ut  supra :  dum  constitutum. 

9.  Hostiensis  abreviatus,  incipit  ut  supra:  quo  ad  corpus. 

10.  Casus   Bernardi   super  decretalibus,  incipiunt  ut  supra:  nam  re- 
formare.   #** a& *~ 

11.  Casus   decreti,  incipiunt  ut  supra:  leges  aliis  ediderunt. 

12.  Questiones  Bartholomei,   incipit  ut  supra:  ut  dignetis  (!)  de  in- 
quirenda.    ^- ¥o¥ 

13.  Scripta  fratris  Petri  de  T ara [ntasiaj  super  libro  sententiarum, 
incipiunt  ut  supra:  responsio. 

14.  Compostellanus,  incipit  ut  supra :  episcopo  factum  fuit. 

15.  Liber   de   incarnatione  Verbi   super  3°  et  4°   sententiarum,  in- 
cipit  ut  supra:  ret  qui  non  esset  nativitate. 

16.  Liber  dialogi  Iacobi  Anglici  M3,  incipit  ut  supra :  tempore  natus 
ex  virgine. 

Suprascripti  libri  sunt  in  quodam  saculo. 

XIII.  —  Sequitur    de -bonis    condam    episcopi   Astensis  M4.      t.isa 

1.  Primo  volumen,  incipiens  in  secundo  folio:  tamen  ducimus. 

2.  Summa   Odofredi   M5,  incipit  ut  supra:  tres  domini. 

3.  Digestumvetus  cum  apparatu,  incipit  ut  supra  in  glosa:  ceteris.  — 
(Habuit  eam  dominus  Gauffredus.  —  Restituit). 

4.  Codex  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  annuit.   *iA,/6 

5.  P  a  p  i  a  s ,  incipit  ut  supra :  dbnegamus. 

241  Erat  -i«  unus  ex  domicellis,  cf.  Introitus  et  exitus  cam.  ap.,  n.  267,  f.  183  b. 

242  Cf.  ordinationem  libratarum  in  Fantoni-Castrucci,  Storia  tfAvignone,  I,  163s. 
245  Fortasse  Iacobus  ord.  Cist,  de  quo  Tanner,  Bibliotheca  Britannico-Hibernica,  p.  426. 
214  Is  videtur  fuisse  Arnaldus  episc.  Astensis  (Asti)  1327-1348. 

245  Cf.  Savigny,  1.  c,  V,  356. 


208  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


6.  Digestum   novum,  incipit  ut  supra:  edibus  suis. 

7.  Ystorie   scolastice  m,  incipiunt  ut  supra:  clem  in  actu. 

8.  Textus  VI  libri  Clementinarum,  incipit  ut  supra:  maluerit.  Ka  ■  ? °^ 

9.  Summe  Martiniane,  incipiunt  ut  supra:  quocl  absolutio.^i0"* 

10.  Liber  s  e  n  t  e  n  t  i  a  r  u  m ,  incipit  ut  supra :  unigeniti  flii  clei. 

11.  Enfortiatum,  incipit  ut  supra:  est  et  enim  persona. 

12.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  et  ubi  est  illucl. 

13.  Compendium  magistri    Petri   Aureoli,  incipit  ut  supra:  stabit  in 
loco  sancto  eius. 

14.  Concordantie   abreviate,  incipiunt  ut  supra:  IIII  G. 

15.  Sermones   sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  (quocl  in  lucem)  letum 
laboravi. 

16.  Distinctiones  Mauritii   248,  incipiunt  ut  supra:  cle  regibus. 

17.  Sermones,  incipiunt  in  secundo  folio :  quocl  in  luce. 

18.  Unus  liber  moralium,  incipit  ut  supra :  principibus  potestatem. 

19.  Lectura  Guillelmi  de  Montelauduno  super  Clementinis,  incipit 
ut  supra:  foras. 

Premissi  libri  positi  sunt  in  quodam  coffro. 

20.  Primo  Ysidorus  ethimologiorum,  incipit  in  secundo  folio:  dominus 
noster. 

21.  Prima  pars  biblie,  incipit  ut  supra:  fabri  sola. 

22.  Secunda  pars  biblie,  incipit  ut  supra:  tua  substantia. 

23.  Postille   NficolaiJ  de  Lira  super  libro  Regum,  incipiunt  ut  supra: 
quoniam  si  haberes  x  flios. 

24.  Sermones   Iacobi   de   Losana,   incipiunt  ut  supra:  in  morbo. 

25.  Decretum  antiquum,  incipit  ut  supra:  mulier  in. 

26.  Manipulus   florum,   incipit  post  rubricas:  egritudine. 

27.  Postilla  NficolaiJ  de  Lira   super  Pentateucum,  incipit  ut  supra: 
habeat  enyma. 

28.  Secunda  secunde  T  h  o  m  e ,  incipit  ut  supra :  post  Christi  nativitatem. 

29.  Postilla  NficolaiJ  de  Lira  super  Psalmis,  lob,  incipit  ut  supra :  pro- 
phetia  est  divina  inspiratio. 

30.  Postilla  NficolaiJ  de  Lira  super  Genesi,  incipit  ut  supra:  huic  scientie 
tribuens. 

31.  Postilla  originalium,  incipit  ut  supra:  actus  talis. 

32.  Postilla  NficolaiJ  de  Lira  super  prophetas  maiores,  incipit  ut  supra: 
usque  ad  maiores. 

33.  Concordantie,  incipiunt  ut  supra:  Ion  et  III  a. 

34.  Directorium  iuris  compositum  a  fratre  Petro  Quessae   249,  incipit 
ut  supra:  nerata  et  procedens.  —  [Pen.  1060?] 

246  pEXRI    COMESTORIS. 

247  Haec  sunt  postmodum  deleta. 

248  Cf.  de  eo  paullo  ante  p.  53,  not.  164. 

249  Pbtrus  -Q«es^el  aut  Quesvel,  ord.  praed. 


£^v.  ioC 


CAP.  I,  $  5  —  RECENSIO   AN.  1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS  ILLATORUM      200       SpO. 

35.  Hugutius   supor   decreto,  incipit  ut  supra:  sunt  coram.  —  (Do- 
minus  episcopus  Convenarum  habet). 

36.  Casus   decretalium,  incipiunt  ut  supra:  contra  cum  allegari. 

37.  Spica  edita  a  fratre   Petro   de   Pi/pe/rno   250,  incipit  ut  supra: 
abditatio.  —  [Lu.  264]. 

38.  Speculum   iuris,  incipit  ut  supra:  questione  quinta. 

39.  Inventarium    speculi   in   papiru,    incipit   ut   supra:   ct   habuit 
absentie. 

40.  Lectura  Abbatis  251,  incipit  ut  supra:  sibi  potuit  assignari. 

41.  Summa  Gaufridi.  incipit  ut  supra:  olim  potestatem.  —  [Ur.l651J. 

42.  Novella  Ioannis   Andree  de  regulis  iuris,  incipit  ut  supra:  prin- 
cipalis.   lA.l?<t% 

43.  Chinus,  incipit  ut  supra:  contumelia.  —  (Dominus  Guillelmus  de 
Chavanhaco  habet). 

44.  Archidiaconus  super  sexto,  incipit  ut  supra:  in  fine.  —  [Ur.  4S72J  ]6 

45.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  dicit  Christus. 

46.  Summa  Raymundi  252,  incipit  ut  supra:  ponemus. 

47.  Casus  decretoruin,  incipiunt  ut  supra:  suetudinem.  —  [Ur.  1703J.  /  7 
Premissi  libri  sunt  in  duobus  coffris  viridibus  factis  cum  pluribus  scutellis. 

XIV.  Sequitur   inventarium  bonorum  condam..   Abbatis   sancti      f.  i9a 
Anfrodisii   Biterrensis  253. 

Sequuntur  libri  dicti  abbatis.  c.  »3a 

1.  Primo  unum  missale  ad  usuin  romanum,  incipiens  in  secundo  folio: 
si  qui  ite. 

2.  Unum  pontificale,  incipit  ut  supra:  tua  persistere. 

3.  Unum  collectorium,  incipit  ut  supra:  cxcita  domine. 

4.  Decretales  cum  apparatu,  ineipiunt  ut  supra:  Christi  sunl. 

5.  Codex   cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  hunc  igitur. 

6.  Digestum   vetus  cum  apparatu,  incipit  ut  supra :  munitio  civitatis. 

7.  Suffragium    monachorum    25i    super    decretalibus ,    incipit    ut 
supra:  consuel udinem. 

8.  Rationale    divinorum    officiorum ,    incipit    ut    supra:    in   sabbato 
sancto.  —  [Ur.  1921].   i*3-? 

9.  Pontificale,  incipit  ut  supra:  et  calicis  mei. 

10,  Contemplationes    Ancelmi,    incipiunt   ut   supra:   lemplationem.  — 
(Quas  habet  dominus  Convenarum  episcopus).  —  fUr.  1767J. 

11,  Unum  officiarium  notatum,  incipit  ut  supra:  meam. 

12,  Prosarium  notatum,  incipit  ut  supra:  elegson. 

250  Nihil  de  eo  in  Schulte,  1.  o. 

-5l  Procul  dubio  Abbas  antiquus.  -  &*v***h*h**  Ul  >#?' 

152  S.  Raimundi  de  Pennakorte,  ord.  praed. 

2"  Andreas  Fredoli  1337-1347,  Gilbertus  circa  1347-1353;  Gallia  christiana,   VI,  393. 

251  De  eo  vide  Schulte,  1.  c,  II,  496. 

14 


210  PARS    ALTERA  —  DE   BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

13.  Unum  raissale,  incipit  ut  supra  post  kalendarium :  michi. 

14.  Unum  pontificale:  hereditatis  mee. 

15.  Antique  decretales  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  ad  hoc. 

16.  Instituta  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  sed  quod  principi. 

17.  Breviarium  pulcrum,  incipit  ut  supra:  adversione. 

18.  Aliud  pontificale,  incipit  ut  supra:  ordo. 

19.  Unum  instructorium  de  grossa  lictera,  incipit  ut  supra :  tea  in- 
clinatus. 

20.  Breviarium,  incipit  ut  supra:  terminos  terre. 

21.  A/w/ctores  gramaticales,  incipiunt  ut  supra:  et  horum  felicium. 

22.  Sermones  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  ventus. 

23.  Summa  Salatielis   Bononiensis  255  cum  textu  et  apparatu,  in- 
cipit  ut  supra:  quarto  ut  tales. 

24.  Sermones  totius  anni,  incipiunt  ut  supra:  Gregorius  paulatim. 

25.  Rationale,    incipit  ut   supra:   mundo   corde.  —  (Pro   Cartusien- 
sibus  256). 

26.  S  u  m  m  u  1  e  super  decretalibus,  incipiunt  ut  supra :  hdbent  successores. 

27.  Casus  decretalium,  incipiunt  ut  supra:  postmodum  vacavit. 

28.  Summa  Gaufridi,  incipit  ut  supra:  in  principio. 

f.  23&  29.  Item  matrologium  (!)  cum  tabulis  lune,  incipit  in  secundo  folio: 

apud  Ephesum.  —  [Ur.  1700].  )  7 

30.  Summa  Egidii  m  super  iure  canonico,  incipit  ut  supra:  contraria 
ego  precipio. 

31.  Graduale  notatum,  incipit  ut  supra:  fundentur. 

32.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  aqua  tam  parmdis. 

33.  M  a  fn]  d  a  g  o  t  u  s  in  uno  quaterno,  incipit  ut  supra :  tiores. 

34.  Psalterium,  incipit  ut  supra  post  kalendarium:  beatus  vir. 

35.  Contemplationes  Ancelmi  258,  incipiunt  ut  supra:  contemplationem. 

36.  Liber  nature   animalium,  incipit  ut  supra:  ut  ibidem. 

37.  Libellus  de  officio  eucaristie  notatus,  incipit  ut  supra:  confessio. 

38.  Libellus  de  fide  et  moribus  domini  T h o m e  episcopi  Herfordiensis, 
incipit  ut  supra :  datur  generale. 

39.  Breviarium   pulchrum,  incipit  ut  supra  post  kalendarium:  reges 
intelligite. 

40.  Aliud  b  r  e  v  i  a  r  i  u  m ,  incipit  ut  supra :  mater  alligat. 

41.  Missale  cum  aliquibus  missis  notatis,  incipit  ut  supra :  pone  domine. 

42.  Pontificale,  incipit  ut  supra:  ex  mundo. 

43.  Aliud  pontificale,  incipit  ut  supra:  post  missam. 

44.  Sermones  totius  anni,  incipiunt  ut  supra:  sed  credere. 

255  Summa'artis  notariae,  vide  Savigny,  Geschichte  des  romischen  Rechtsz,  V,  254  5. 

256  Cf.  paullo  ante  p.  195,  n.  22.  —  De  illorum  conventu  ab  Innocentio  VI  Villae  novae 
prope  Avenionem  constituto  vide  Baluze,  Vitae  pap.  Aven.,  I,  348.  —  Indicabo  eos  per  Car. 

257  Aegidius  de  Fuscarariis. 

258  Vide  paullo  ante  n.  10. 


CAP.  I,  §  5 —  RECENSIO   AN.  1353    LIBKORUM   E   SPOLIIs]  ILLATORUM      211        SpO. 

45.  Libellus  in  romancio  de  ordine  templi,  incipit  ut  supra:  comme 
dure  lerbage.  —  [Ur.  1807] . 

46.  Lectura  codicis,  incipit  ut  supra:  agent.  #><  ./ 

47.  Prosarium  notatum,  incipit  ut  supra:  natus  Maria. 

48.  Unus  modicus  liber  orationum,  incipit  ut  supra:  veni  creator. 

49.  Instructorium  sive  officiarium  ad  baptizandum,  incipit  ut  supra: 
tate  clomini  nostri. 

50.  Ma/n/dagotus,  incipit  ut  supra:  hac  doctrina. 

51.  Ebrardus   25'J,  incipit  ut  supra:  impia. 

52.  Liber  visionis  Ysaie,  incipit  ut  supra:  usque  ad. 

53.  Expositiones  regule  sancti  Augustini  sive  liber  compositus  ex  di- 
versis,  incipit  ut  supra:  non  mole. 

54.  Textus   digesti   veteris,  incipit  in  secundo  folio:  tuendi  gratia.  t.  %4a 

55.  Decretales,  incipientes  ut  supra:  continenter  verum  est. 

56.  Alie  decretales  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  absque  initio. 

57.  Volumen  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  proprium   est.    )M</^ 

58.  Prosarium  notatum,  incipit  ut  supra:  secida  deum. 

59.  Decretum,  incipit  ut  supra:  ecclesiastice  seculares.  ^»  /^? 

60.  Liber  super  collatione  facienda  beneficiorum  per  c  a  p  i  t  u  1  u  m  N  a  r  - 
bonense  26°,  in  tertio  folio:  admittatur. 

61.  Liber  de   sacramentis,   incipit  ut  supra:   circumsicionis  (!). 

62.  Instituta  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  vel  cognoscens., 

63.  Summa   Gaufridi,  incipit  ut  supra:  sed  preter  ius.  — '  [Av.  62] . 

64.  Liber  de   abstinencia,  incipit  ut  supra:  preparavit. 

65.  P  r  e  p  a  r  a  t  o  r  i  u  m  ad  missam  cum  episcopus  celebrat,  incipit  ut  supra : 
servus  tuus. 

66.  Regimen  sanitatis   261,  incipit  ut  supra:  nec  estuare  facit. 

67.  C  a  s  u  s  decretalium,  incipiunt  ut  supra :  quid  iuris. 

68.  Sextus  liber  sine  apparatu,  incipit  ut  supra:  primo  fdem.  fo-  HVty' 

69.  Inventarium  iuris  canonici  Berengarii  2C2  in  novem  quaternis,  in- 
cipit:  concussio. 

70.  XXXI  quaterni  diversarum  formarum  et  litterarum. 

71.  Unum  preparatorium  ad  missam  cum  canone. 

72.  Una  formula  theologie  263  super  expositione  vocabulorum  per  alpha- 
betum  scripta,  incipit  ut  supra:  scilicet  a  se. 


":,°  Edrardi  de  Bethune  Graecismus. 

260  Nihil  de  hac  re  in  conciliis  Narbonae  proxime  celebratis. 

261  Arnaldi  de  Villanova. 

262  Berengarius  Fredoli  episcopus  Biterrensis,  renuntiatur  cardinalis  an.   1305. 

263  Fortassc  Armandi  de  Bellovisu,  ord.  praed. 


212  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

f.  27«  XV.  —  Sequitur  de   bonis   condam   domini  Armandi  archi- 

episcopi  Aquensis  26i.  —  ^fr  ''-■/*■■ 

f.  276  Sequuntur  libri  in  quatuor  coffris  reperti. 

1.  Primo  secunda  pars  novelle   Iohannis  Andree,  in  secundo  folio 
incipiens  in  glossa:  prima  questione.  —  fUr.  984] .  f^€ 

2.  Summa   de   casibus   composita   a  fratre   Iohanne  Alamanno  265 
ordinis  minorum,  incipit  in  secundo  folio:  fuerit  apostolis. 

3.  Sermones,  incipiunt  in  secundo  folio :  Ieronimus  in  sermone. 

4.  Liber  seu  prologus  dialogorum,  incipit  ut  supra:  tationem  quippe. 
—  (Car.). 

5.  Flores  originalium,  incipiunt  ut  supra:  capitulo  X°  ex  quo. 

6.  Liber  duodecim   prophetarum,  incipit  ut  supra:  mordbitur. 

7.  Quedam  apostilla  sive  compilatio  facta  super  -Matheum   et   super 
Marcum,  incipit  ut  supra:  Iohanni  antea.  —  (Car.). 

Libri  predicti  sunt  in  primo  coffro. 

8.  Item  quedam  apostilla  sive  compilatio  super   Psalterium,    incipit 
ut  supra:  non  audierunt. 

9.  Catholicon  266,  incipit  ut  supra:  go  redarguo.  —  (Car.). 

10.  Liber  de  oculo   morali   2C6a,  incipit  ut  supra:  oculos.  —  (Car.). 

11.  Speculum   iuris,  incipit  ut  supra:  tertia  particula. 

12.  Unum  decretum,  incipit  ut  supra:  ut  clerici  generaliter. 

13.  Liber   sententiarum,   incipit  ut  supra:  sit  deus.  —  [JJr.  1848]./% 

14.  Digestum    novum   cum   apparatu,   incipit  ut  supra:  et  operis.  — 
(Pro  nepotibus). 

15.  Papias,   incipiens  ut  supra:  Abanech  singul\um].  —  [Ur.  1860].  ' 
Libri  prescripti  sunt  in  secundo  coffro. 

f.  2»a  16.  Item  Enfortiatum  incipit  in  secundo  folio:  ff. 

17.  Digestum   vetus  incipit  ut  supra:  fantibus.  —  (Amotum  pro  ne- 
potibus). 

18.  Aliud  digestum   vetus,  incipit  ut  supra:  editi  fuerunt.  —  (Positi 
in  tertio  coffro). 

19.  Volumen,   incipit  in  secundo  folio:  dentia  est.  —  (Pro  nepotibus). 

20.  Enfortiatum,  incipit  ut  supra:  dotale. 

21.  Codex,  incipit  ut  supra:  presule. 
Isti  libri  sunt  in  tertio  coffro. 

22.  Item  epistole  Ieromini  sive  biblia,  incipit  ut  supra:  nos  salvator. 

23.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  scriptura.  —  [Ur.  1849].  /  % 

24.  Unus   liber   de   expositione   vocabulorum,  incipit  ut  supra: 
mat,  incitat  stimulat. 


2B4  Armandus  (de  Narces)  archiepisc.  Aquensis  (Aix)  1337-1348. 

265  Ioannnes  de  Erfordia,  ord.  min. ;  vide  Schulte,  1.  c,  II,  385. 

266  Ioannis  Balbi,  ord.  praed. 

266d  Petri  de  Lemovicis  (de  Ciperia-Cipiere). 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      213       SpO. 

25.  Liber  de  quatuor  virtutibus  cardinalibus,  incipit  ut  supra : 
addi  nam  perfecto. 

26.  Epistole  super  Genesi,  incipiunt  ut  supra:  aves  celi. 

27.  Tabula   moralium,  incipit  ut  supra:  quod  est  quasi  eques. 

28.  Questiones  theologie,   incipiunt  ut  supra:  ergo  id  quod  cre- 
ditur  videtur. 

29.  Constitutiones  pape  Clementis  contra  hereticos,  incipiunt  ut  supra : 
regimen  deputati. 

30.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  ruinose. 

31.  Due  summe  super  libris  logicalibus. 

32.  Una  biblia  littere  subtilis,  incipit  ut  supra:  res  et  omnibus. 

33.  Sermones   dominicales,  incipiunt  ut  supra:  quod  cum  ramis  pal- 
marum. 

34.  Summa  Hbri   phisicorum,   incipit  ut  supra:  confusam. 
Libri  suprascripti  sunt  in  quarto  coffro. 

XYI.  —  Sequuntur  libri  condam  domini  Hugonis  episcopi     f.  286 
Tricastini  267.  ^ulL-  / 

1.  Primo  decretum,  incipiens  in  secundo  folio:  federis. 

2.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  preteritis.  —  (Pro 
nepotibus). 

3.  Flores  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  tudo. 

4.  Sermones  pape   Clementi  IV  268,  incipiunt  ut  supra:  alicuius. 

5.  Summa  matrimonii  269,  incipit  ut  supra:  uxorem.  —  [Ur.  1067] .  /;' 

6.  Prima  pars  expositionum  evangeliorum  beati   Luce,   incipit  ut  su- 
pra:  beth. 

7.  Alie  expositiones  evangeliorum  beati   Mathei,    incipiunt  ut  supra: 
de  temporibus. 

8.  Summa   super  VI0  et  super  novis  constitutionibus  et  apparatus   Io- 
hannis   Andree  in  uno  volumine,  incipit  ut  supra:  novitalu. 

XVII.  —  Sequitur   de   bonis   condam   domini    Iohannis   Ri- 
galdi  legum  doctoris,  auditoris  palatii,  qui  decessit  in  curia. 

1.  Primo  decretum  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  senaius  consulti.  — 
(Pro  nepotibus). 

2.  Summa  Hostiensis,  incipit  ut  supra :  liendi. 

Sequuntur  libri  post  inventarium  reperti.  f-  29<» 

3.  Primo   prima   pars    Ostiensis,    incipit   in   secundo   folio:  vel  ap- 
perilur. 

4.  Secunda  pars  Ostiensis,  incipit  ut  supra:  instituere. 

207  Hugo  (Aimery)  episc.  Tricastinus  (St.  PauI-trois-Chateaux)  1328-1848. 
268  Sitne  Iegendum  Clementis  VI ;  Clementis  IV  epistolae  (juidcm  sacpc,  scrnionos  mil- 
lilii  commemorantur.  Cf.  Ur.  1781. 
209  S.  Raimundi  de  Pennakorte. 


214  PARS   ALTERA  —  DE    RIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


f.  436  XVIII.  —  Sequitur  de  bonis  condam  Gasberti  27°  archiepi- 

s c o p i    Narbonensis   d o m i n i  n o s t r i   p a p e   c a m e r a r i i . 

'•  44b  Sequuntur  libri  dicti  condam  Archiepiscopi  Narbonensis. 

1.  Primo    speculum    iuris,    incipiens   in  secundo  folio:  phete   spe- 
cidator.  ^tt-/?7-' 

2.  Sextus  liber  decretalium  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  les  fratres 
nostros. 

3.  Alius   sextus  decretalium  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  et  exlra 
frequenter. 

4.  Lectura  loannis  Andree  super  sexto,  incipit  ut  supra:  virilis  etas, 

5.  Liber  editus  per  Bartholomeum  Brixiensem,  incipit  ut  supra : 
ex  hoc  nullo. 

6.  Liber   evangeliorum,   incipit  ut  supra:  qui  mollibus  vestiuntur. 

7.  Missale,  incipiens  ut  supra:  verba  autem  mea. 

8.  Pontificale,  incipit  ut  supra:  et  ab  omni. 

9.  Prologus  Gregorii  super  Iob,  incipit  ut  supra:  locutionis  inveniat. 

10.  Breviarium  notatum,  incipit  ut  supra:  et  introibit. 

11.  Aliud  missale,  incipit  in  secundo  folio  in  rubro:  ab  hac  die. 

12.  Orationes   dominicales  totius  anni,  incipiunt  ut  supra:  one  misterii. 

13.  Pontificale,  incipit  ut  supra:  oremus.  —  (Quod  portavit  dominus 
Petrus  271  confessor  pro  domino  nostro  papa  die  IIII  iunii  pontificatus  anno 
secundo). 

14.  Ordinarium  quando  papa  debet  celebrare  ut  supra:  ira  indigna- 
tionis  tue. 

15.  Grraduale  notatum,  incipit  ut  supra:  Gloria  Patri. 

16.  F 1  o  r  e  s  sanctorum,  incipiunt  post  rubricas  ut  supra :  est  ut  ea  hora. 

17.  Prologus  beati  Dyonisii  de  angelica  hierarchia,  incipit  ut  supra: 
id  est  simplice  veri.  —  [Ur.  1746].  /-yy^ 

18.  Psalterium  feriatum,  incipit  ut  supra  post  kalendarium:  beatus  vir. 

19.  Unum  missale,  incipit  ut  supra  post  kalendarium:  de  sancta  Maria. 
—  (Habuit  eum  magister  G.  Adamari  272  presente  domino  notario.  —  Habuit 
eum  dominus  Albiensis  273). 

20.  Liber  epistolarum,  incipit  ut  supra:  gentes  sperabunt. 

21.  Breviarium  ad  usum  romanum,  incipit  ut  supra:  nati  sunt  re- 
trorsum.  —  (Habuit  eum  magister  G.  Ademari,  presente  domino  preposito  et 
Nicolao  274. 

270  Gasbertus  de  Laval  episc.  Marsilieasis  1320-1323,  Arelatensis  1323-1341,  Narbo- 
nensis  1341-1346. 

271  Petrus  Gaufredi  Toloniensis,  vide  paullo  ante  p.   177. 

272  Is  in  11.  introit.  et  exit.  carn.  ap.  n.  267  (1353),  f.  150a  dicitur  custos  cerae  et 
serviens  arrnorum. 

273  Fortasse  Pictavinus  de  Montesquivo  episc.  Vasatensis  (Bazas)  1325-1334,  Montis- 
pessulanus  (Montpellier)   1334-1339,  Albiensis  1339-1356;  an.   1350  cardinalis. 

274  Fortasse  Nicolaus  de  Monteclaro;  cf.  Introit.  et  exit.  cam.  ap.  n.  272  (1354),  f.  171a. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      215        SpO. 

22.  Liber  de  sacramentis  ecclesiasticis  administrandis,  incipit  ut  supra : 
spiritum  sapientie. 

23.  Missale  mediocris  fbrme  in  parte  notatum,  incipit  ut  supra:  in 
excelsis. 

24.  Officiarum  (!)  missarum  aliquarum  nntatum,  incipit  ut  supra: 
leva  in. 

25.  Instructorium  episcnpi  cum  visitat,  incipit  ut  supra:  manet. 

26.  Liber  Mamotreti  super  expositione  vocabulorum  biblie,  incipit  ut 
supra :  siiperius  ut.  —  fUr.  17^7],  /  7  #9 

27.  Sermones  dominicales,  incipiunt  ut  supra:  tur  nos. 

Die  XXVIII  augusti  pontificatus  anno  VI  dominus  Nicolaus  restituit  duas 
flores  sanctorum,  una  incipit:  est  ut  ea  hora,  et  alia:  hdbent  oculos,  quas 
dominus  Auxitanus  275  habuerat  de  thesauro. 

28.  Ysidorus   super   proprietatibus   animalium,  incipit  ut  supra:  ergo      '•  >• " 
comederit. 

29.  Sermones  Aurelii  Augusti  ordinis  heremitarum,  incipiunt  ut  supra: 
predicat. 

30.  Y  s  i  d  o  r  u  s  de  summo  bono,  incipit  in  secundo  folio :  non  est  factus. 

31.  Summa  vocata  promptuaria,  incipit  ut  supra:  in  ipso. 

32.  Liber  ruralium   comodorum  276,  incipit  ut  supra:  flaverunt. 

33.  Catholicon,  incipit  in  secundo  folio :  masculino  genere. 

34.  Unus  liber,  incipiens  in  secundo  folio:  item  mi?*um  est. 

35.  Constitutiones  Frederici  277  imperatoris  contra  hereticos,  incipiunt 
ut  supra:  rint  deprehensi. 

36.  Sermones  fratris  Francisci  de  Mayronis,  incipiunt  ut  supra: 
sancti  Christum.  —  [Ur.  1182].  )  7 

37.  Apostilla  super  Matheum,  incipit  in  secundo  folio:  atque  eccle- 
siastice. 

38.  Hugo  27S  super  sacramentis,  incipit  ut  supra  post  rubricas:  ma  est 
in.  —  (Car.). 

39.  Sermones  dominicales  et  de  festis,  incipiunt  ut  supra:  abiciamus  ergo. 

40.  Liber  regule  pastoralis  G  r  e  g  o  r  i  i  pape,  incipit  ut  supra :  aromatum. 

41.  Sermones  dominicales,  incipientes  ut  supra:  et  certe  decet.  — 
fUr.  1851]. 

42.  Distinctiones  ad  honorem  beate  Marie,  incipiunt  ut  supra  post 
rubricas:  feditate. 

43.  Seneca,  incipiens  ut  supra:  par  voluntas. 

44.  Flores   sanctorum,  incipientes  ut  supra:  sed  quia  illi. 

276  Arnaldus  Alberti  episc.  Agatensis  1354-1354,  Carcassonensis  1354-1356,  Auxitanus 
(Auch)  1356-1368,  inde  ab  an.  1356  camerarius  ecclesiae  romanae,  1366  vicarius  Ave- 
nionensis. 

278  Petri  de  Crescentiis;  cf.  Ur.  437. 

277  Frederici  II. 

278  HUGO   DE    S.   VlCTORE. 


216 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENTONENSI  —  ART.  I 


45.  Sermones   cum   aliquibus   exemplis  Beate  Marie,  incipiunt:  quod 
per  Hesler. 

46.  Biblia,  incipiens  ut  supra:  el  sermone  conposito. 

47.  Reportationes  super  secundo  sententiarum,  incipiunt  ut  supra: 
nichilum  opponitur. 

48.  Lectura  super  Genesi  et  super  Parabolis,  incipit  ut  supra:  sa- 
piens  eius  non. 

49.  Quedam  constitutiones  pape  I  o  h  a  n  n  i  s  m,   incipiunt  ut  supra :  dbuti 
autem. 

50.  Sermones,  incipiunt  ut  supra  post  rubricas :  hunc  salutem.  —  (Car.). 

51.  Quidam   libri    metaphisice    seu  philosophie,    incipiunt   ut   supra: 
differre.  —  [Ur.  1854] .  ffT 

52.  Lectura  super  secundo  de   anima,  incipit  ut  supra:  as  sunl  igitur.U\  )% 

53.  Lectura  metaphisice,  incipit  ut  supra:  necessarius  ul  pote. 

54.  Lectura  et  questiones   super   librum   de   anima,   incipit  ut  supra: 
maior  vera. 

f.  456 -  55.  Quidam  liber  super  metaphisica  et  ethica,  incipit  ut  supra :  non 

potest  poni. 

56.  Regula  beati  Augustini,  incipit  ut  supra:  et  si  hanc.  —  (Car.). 

57.  Lectura   super  libro  de   generatione   et  corruptione,  incipit 
ut  supra:  ciat  erit. 

58.  Scripta  super   ethicis,    incipiunt  ut  supra:  fmes  archi. 

59.  Liber  de   morte  sancti   Ieronimi,   incipit  ut  supra:  dwine  (?)  et 
salutifer. 

60.  Biblia,  incipit  ut  supra:  Bei  sapientiam.  —  (Car.). 

61.  Concordantie,  incipiunt  ut  supra:  Genesis  XXI. 

62.  Cronice  Martiniane,  incipiunt  ut  supra:  mundi  creatione. 

63.  Flores  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  moderante. 

64.  Breviarium,  incipit  ut  supra:  voce  mea. 

65.  Sermones  dominicales  in  parvo  volumine,  incipiunt  ut  supra:  tie 
mansuelus. 

66.  Rationale  divinorum  officiorum,  incipit  ut  supra:  quas  in  scrinio. 
—  (Habuit  G.  .  .  .  (?)  pro  domino  suo.  —  Restitutum  et  reportatum  in  the- 
sauraria). 

67.  Apostilla  super  Apocalipsi,  incipit  ut  supra :  gratiam interpretatur. 

68.  Tractatus  de  beata  Maria  2S0  sive  speculum  humane  salva- 
tionis,  incipit  ut  supra:  in  XIX  capilulo.  —  (Habet  eum  dominus  Gaufridus 
David  m.  —  Restituit).  —  [Cf.   Ur.  2033]. 

69.  Liber  de  diversis  affectionibus  anime,  incipit  ut  supra:  petit  sibi. 

70.  Lectura  Galtori  de  Burno  28'2  super  logicalibus:  distinctio  inter. 

279  Procul  dubio  Ioannis  XXII. 

280  Cf.  cod.  20  Coli.egii  Omnium  Animarum,  Oxoniae;  cf.  Gr.  754. 

281  Erat  is  arcludiacoiuis  Tirachiae  dioc.  Laudun.  cf.  Inlr.  et  exit.  n.  282  (1356),  f.  24G<7. 

282  Legendum  piitem :  Gualtehi  Burley. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      217        S 

71.  Liber  ethimologiarum   Ysidori    Iunioris,    incipit    post   rubricas   ut 
supra:  opus  est  cum  veritate. 

72.  Expositiones  super  Psalterio,  incipiunt  ut  supra:  et  ineffabilibus. 

73.  Liber  ethicorum  et  politicorum  Aristotilis,  incipit :  ret  ad pro* 
positum. 

74.  Hugutius,  incipit  ut  supra:  enim  exaudire. 

75.  Postilla   sancti   Thome   de   Aquino,    incipit   ut  supra :  quomodo 
huius  derelicta. 

76.  Liber  super  declarationibus  dictorum  et  dictionum  difficilium  in  theo- 
logia,  incipit  ut  supra :  opus  tabernaculi.  A*  *  *•  ***'  "^ 

77.  Compendium  theologie  editum  a  fratre  Petro   Aureoli  de  ordine 
minorum,  incipiens  ut  supra:  celi  voluntatis. 

78.  Instructorium  sacerdotis,  quando  se  parat  ad  celebrandum,  incipit 
ut  supra:  ponitur  aliis. 

79.  Alius  liber  super  declarationibus  dictorum  et  vocabulorum  difficilium      f.  46« 
in  theologia,  incipiens  ut  supra:  divinum  eloquium. 

80.  Quedam  scripta  super  philosophia,   incipiunt  ut  supra:  ergo  sic 
competit. 

81.  Martilogium   (!),  incipit  ut  supra:  quatuor  linee. 

82.  Vita  beati  Honorati,  incipit  ut  supra:  differenter. 

XIX.  —  Sequitur   de   bonis   assignatis   per   dominum   Guil-     f.46& 
lelmum  tunc  archiepiscopum  Brundusinum,   in   regno  Sicilie 
apostolice   sedis   nuncium,    nunc    episcopum   Cassinensem   m.     °f 

1.  Primo  flores  sanctorum,  incipiunt  in  rubro:  prologus,  et  in 
nigro:  universum  tempus,  et  finiunt  in  ultimo  folio:  pars  tertia,  et  in  secundo 
folio:  brachio. 

2.  Apparatus  Iohannis  Andree,  incipit  in  rubro:  Incipit  apparatus, 
et  finit:  noviter  inchoatus,  in  secundo  folio:  vla  non  (?). 

3.  M  i  s  s  a  1  e ,  incipit  in  rubro :  Ordo  missalis,  et  finit  in  ultimo :  ut  anguis. 

4.  Decretales,  incipiunt  in  glosa:  ven.  ct  dist  (?),  et  finiunt  in  textu: 
voluntatem,  et  in  secundo  folio:  deberent. 

5.  Sextus  liber  decretalium  sine  apparatu,  incipit  in  rubro:  Incipit  liber 
sextus,  et  finit  in  ultimo  folio :  voluntatem  idem,  secundo  folio :  super  hoc.  Os-  9* 

6.  Unus  liber,  qui  incipit:  Si  consideratione  ingenii,  et  finit  in  ultimo 
folio:  ut  si  restituat. 

7.  Decretales,  incipientes  in  glosa:  quia  qui  maior,  et  finiuntrpre- 
cium  derogari,  in  primo  folio:  sigillat.  (?),  in  secundo  folio:  absque  superioris. 

8.  Mandagotus,  incipit  ut  supra:  ven.  etc,  et  finit:  c.  sicut. 

9.  Decretum  cum  apparatu,  incipit  in  glosa:  Humanum  genus,  et  in 
rubro  incipit:  Incipit  discordantium  concordantia,  in  secundo  folio:  responsa.  ^yf 

28:5  Giiilcliaus  w4r-mfn.  arehiepisc.  Tranensis  1343-1344,  Brundusinus  £344-1343,  Cas- 
sinensis  1342^-1353,  Tarbensis  a  die  18  maii   1353-1361. 


218  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

10.  Decretales,  incipiunt  in  glosa:  Gregorius,  et  finiunt  in  textu  ante 
XII  folia:  precium  derogari,  in  secundo  folio:  collectiva  (?). 

11.  Innocentius,  incipit  in  nigro:  Legilur  in  Ezechiele  m,  et  finit: 
cum  in  multis,  in  secundo  folio:  de  iure. 

12.  Decretales,  incipientes  in  glosa:  In  huiusmodi  libro,  et  finientes 
in  glosa:  subditorum  suffra,  et  in  secundo  folio:  fidelibus. 

13.  Digestum  vetus,  incipit  in  primo  folio  in  rubro:  In  nomine,  et 
in  nigro:  Ulpiamcs,  et  finit  in  eodem:  populus  sive,  in  secundo  folio:  lege 
certa. 

14.  Flores  sanctorum,  incipiunt  in  primo  folio  in  rubro :  Prologus, 
et  in  nigro:  Universum  tempus,  et  in  ultimo  folio:  explicit,  in  secundo  folio: 
ab  bo. 

15.  Antique   decretales,   incipiunt  in  secundo  folio :  sed  descendit. ?A  fli J 

16.  Pontificale,  incipit  in  primo  folio  in  rubro:  Ordo,  et  in  nigro: 
oremus,  et  finit  in  eodem:  pars  he,  et  in  secundo  folio:  dicatis. 

17.  Decretum  cum  apparatu,  incipit  in  secundo  folio :  senatus  con- 
sultum  est.  —  (Dominus  Gaufridus). 

18.  Summa  confessorum,  incipit  in  secundo  folio:  spiritualia  secun- 
dum  se. 

19.  Liber  de  abstinencia,  incipit  ut  supra:  consortia  mulierum. 

20.  Liber  de  vita  et  honestate  clericorum,  incipit  ut  supra:  fuit  merito 
improbatus. 

21.  Codex,  incipit  ut  supra:  unum  codicem. 

22.  Speculum   iuris,  incipit  ut  supra:  civilibus. 

23.  Prologus  Ambrosii  siye  biblia,  incipit  ut  supra:  ora  credidit. 

f. 470  24.  Sermones  domini  Clementis   pape  VI,  incipit  in  secundo   folio: 

conda  reges. 

25.  Summa  virtutum,  incipit  ut  supra:  qui  paratus  est. 

26.  Albertinus  de  doctrina  discendi  et  tacendi,  incipit  ut  supra:  iu- 
dicas  te  ipsum.  ^. 

27.  Sermones,   incipiunt  ut  supra:  opere  peccati.  —  [Ur.  203BJ '. f5~*yl.~?tf 

28.  Alii  285  sermones,  incipiunt  ut  supra:  luit  novam  vestem, 

29.  Alii  sermones,  incipiunt  ut  supra:  nunt  vestes  communes. 

30.  Alii  sermones,  incipiunt  ut  supra:  partis  respondeo. 

31.  Alii  sermones,  incipiunt  ut  supra:  torum  et  linguas. 

32.  Flores  sanctorum,  incipientes  ut  supra  post  rubricas:  tor  acci- 
pere  contumeliam. 

33.  Alii  sermones,  incipiunt  ut  supra:  peritas  nec  debeat. 

34.  Liber  editus  a  magistro  Nicolao  Andree  de  civitate  Teatina,  in- 
cipit  ut  supra:  hec  auctoritas  est. 

35.  Decretales  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  gestant  ut  recipiant. 

184  Haec  prima  verba  apparatus  Innocentii  IV  in  decretales. 
285  Hic  et  ad  n.  29,  30,  38,  40,  41,  in  margine:  papiri. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIKRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      219       SpO. 

36.  Alie  decretales,  incipiunt  ut  supra :  cum  secundum  divinitaiem.  — 
(Tradite  Roberto  de  Wassinaco  28,;  pro  SanctO  eius  fratre  die  II  septembris, 
date  per  dominum  nostrum). 

37.  Liber  de  articulis  f  idei,  incipit  ut  supra:  sequitur  quod  si  sub- 
stantia. 

38.  Sinodales,  incipiunt  ut  supra :  bonorum  secundum  circa  secunda. 

39.  Ordo  iudiciarius,  incipit  ut  supra :  exequi  reverentur.  — 
[Ur.  £02$}.  104? 

40.  Quedam  reportationes,  incipiunt  ut  supra:  unum  casum. 

41.  Quidam  liber  de  diversis  materiis,  incipit  ut  supra:  vident  el  vi- 
debunt. 

42.  Antique  decretales  abreviate,  incipiunt  ut  supra:  clericos  super. 

43.  Pontificale,  incipit  ut  supra:  sic  agite  quasi. 

44.  Liber  artis   predicandi,  incipit  ut  supra :  emolliant. 

45.  Liber  de  mi/m/sterio  prelati  servientis,  cum  papa  celebrat,  incipit 
ut  supra:  planetam. 

46.  Liber  intitulatus   Elucidarius,   incipit  ut  supra:  Deus  quasi. 

47.  Ysidorus,  incipit  ut  supra:  db  incensibilibus. 

48.  Ystorie  scholastice,  incipiunt  ut  supra:  quia  opus  tertie. 

49.  Parabole  sive  exempla  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  quod 
habelur  in  historia. 

50.  Tractatus  Innocentii  pape  III  super  misterio  altaris,  incipit  ut 
supra:  qui  dat  omnibus  afftuenler.  —  (Habuit  dominus  Gaufredus.  —  Restituit). 

51.  Unus  liber  de  diversis  materiis,  incipit  ut  supra:  iussus  (?)  ftdeiussor.      f.  m 

52.  Liber  de  dyademate  monachorum  287,  incipit  ut  supra :  ut vobis. 

53.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  redemptor. 

54.  Textus  constitutionum  extravagantium,  incipit  ut  supra:  et  idem 
volumen. 

55.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  et  pietatem. 

56.  Alii  sermones,  incipiunt  ut  supra:  dicebat  non. 

57.  Tractatus  de   penitentia,  incipit  ut  supra:  mea  et.  ^  ' 

58.  Codex,  incipiens  ut  supra  post  rubricas:  et  eundem. 

59.  Pontificale,  incipit  ut  supra  post  rubricas:  ad  stolam. 

60.  Instituta,  incipiunt  in  secundo  folio:  cietas. 

61.  Sextus  decretalium  sine  apparatu,  incipit  ut  supra:  assessorem. 

62.  Reportationes,  incipientes  ut  supra:  lite  appendi. 

63.  Commentum  Regis,  incipit  ut  supra:  tantum  in. 

64.  Casus   breves   decretalium,    incipiunt  ut  supra:  constitutus. 

65.  Summa  magistri  Egidii  m  super  officio  advocationis ,  incipit  ut 
supra:  communiter  et. 

286  Robertus  de  Vassinhaco  inde  ab  an.  1353  recensetur  intor  domiccllos  et  scutifcros ; 
cf.  Iniroitus  et  exilus  camerae  apost.,  n.  267,  f.  179a. 

287  Smaragdi  abbatis  s.  Michaelis  ad  Mosam. 

288  Aegidius  de  Fuscarariis. 


220  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —    ART.  I 

66.  Summa   dictaminis,  incipit  ut  supra:  violenter  et. 

67.  Unus  liber,  incipiens  in  secundo  folio:  cie  copulavit. 

68.  Liber  sententiarum,  incipit  ut  supra:  dentes  contra  veritatem. 

69.  Summa  Gaufridi,  incipit  ut  supra:  voluntatis. 

70.  Unus   magnus   liber,   incipiens   in   secundo   folio   post   rubricas :    et 
licet  non. 

71.  Expositiones   super  libris   Boetii,    incipiunt  ut  supra:  lozophiam. 

72.  Unus  modicus  liber,  incipit  in  secundo  folio:  post  resurrectionem. 

73.  Summa  de  abstinentia,  incipit  ut  supra :  ignis.  Item  si peccatum. 

74.  Unus  liber,  incipit  in  secundo  folio:  suscipere  mitti. 

75.  Regestrum  collationum  in  forma  pauperum. 

76.  Breviarium   modicis  valoris,  incipit  ut  supra:  providebam. 

77.  Unus  liber,  incipiens  in  secundo  folio :  layci  de. 

78.  Alius  liber,  incipit  ut  supra:  servi  sed  domini. 

f- 48«  79.  Cathalogus   summorum   pontificum  in  romancio. 

80.  Unus  liber  incipit  post  rubricas  in  secundo  folio:  de  hoc  in  quan- 
tum  est. 

81.  Unus  liber  de   iure   naturali,  incipit  ut  supra:  convivium  con- 
gregat. 

82.  Alius  liber,  incipiens  ut  supra:  hominis  exutam. 

83.  Alius  liber,  incipiens  ut  supra:  sive  provinciali. 

84.  Alius  liber,  incipiens  ut  supra:  dbsens. 

85.  Antique  decretales,  incipit  ut  supra  post  rubricas:  infra  de  accusatis. 

86.  Boetius,  incipit  ut  supra:  homo  lapsus. 

87.  Sermones  dominicales,  incipiunt  ut  supra:  peccatores. 

88.  Unus  liber,  incipiens  in  secundo  folio:  populorum  nomina. 

89.  Alius  liber,  incipit  ut  supra:  in  se  terminantes. 

90.  Alius  liber,  incipit  ut  supra:  rebus. 

91.  Alius  liber,  incipit  ut  supra:  strictius  post. 

92.  Quedam  summa,  incipit  ut  supra:  ordine  non  tempore. 

93.  Alius  liber,  incipit  ut  supra:  votis  audiendum. 

94.  Digestum  vetus,  incipiens  ut  supra  in  textu:  equum  est. 

95.  Summa  tacendi   289,  incipit  ut  supra  post  quosdam  libellos:  qui 
iudicio  carent. 

96.  Unus  modicus  liber,  incipit  ut  supra:  olim  sub. 

97.  XII  caterni   cronicarum   imperatorum  et  summorum  pontificum. 

98.  Tres  caterni  et  duo  folia  de  scientia  geometrie. 

99.  Liber  historie  novi  et  veteris  testamenti,  incipit  ut  supra  post  rubricas: 
fdii  Sem  nunc  peccantes.  —  (Dominus  Gaufredus). 

100.  Unus  liber  de   medicina,  incipit  ut  supra:  eoc  frigore. 

101.  Apostille  alique  libri  super  expositione   Zechielis  prophete,  inci- 
piunt  ut  supra:  ascendamus. 

289  Albertanus  Brixiensis  tle  doctrina  diceudi  et  tacendi. 


CAP.  I,  §  5 —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM       221        SpO. 


102.  Unus  liber  de   iure   civili,  incipit  ut  supra:  rebus. 

103.  XIII  caterni  magni  super  theologia  simul  ligati  de  una  corda,  octo 
quaterni  sive  petie  diversorum  librorum  modici  valoris,  unus  parvus  liber  an- 
tiqus  super  expositione  evangeliorum,  incipit  ut  supra:  et  sui  idest  homines. 

XX.  —  Sequunturlibricapelle.  t.m    ^#6- 

1.  Primo  unus  liber  continens  VIItem  missas,  quarum  prima  est  de  fest.o 
pasche,  incipiens  in  secundo  folio :  et  terram. 

2.  Item  alius  liber  de  VIItei"  missis,  quarum  prima  est  penthecostes,  in- 
cipit  ut  supra:  deinde  dicat. 

3.  Item  unum  legendarium  de  dominicis  et  diebus  festivis,  incipit  ut  supra : 
accepturus  est. 

4.  Item  antiphonarium  notatum,  incipit  ut  supra:  entem  et  nebula. 

5.  Item  psalterium,  incipit  ut  supra:  sanctis  mereamur. 

6.  Item  textus  evangeliorum,  incipit  ut  supra :  desertum  videre. 

7.  Item  unum  missale,  incipit  ut  supra:  am,  ubi  eum  videbitis. 

8.  Item   unum    epistolarium,  parvi  voluminis,   incipit   ut   supra:   radix 
Yesse. 

9.  Item  unus  liber  novorum  offitiorum,  et  primum  de  trinitate,  incipit  ut 
supra:  de  lumen  cordibus. 

10.  Item  ordinarium  romanum,  incipit  ut  supra:  R.  bre  Christe  fili. 

11.  Item  unum  epistolarium,  incipit  ut  supra:  bunt  deus  autem. 

12.  Item  unum  missale,  incipit:  dio  templi. 

13.  Item  unus  liber  de  quinque  missis,  prima  de  assumptione  beate  Marie, 
incipit  ut  supra :  sicut  erat  in  principio. 

14.  Item  alius  liber  de  quinque  missis,  prima  de  trinitate,  incipit  ut  supra: 
confiteor  deo. 

15.  Item  alius  liber  de  quatuor  missis,  prima  de  purificatione  beate  Marie, 
incipit  ut  supra:  Filio  et  Spiritui  Sancto. 

16.  Item  alius  liber  de  quinque  missis,  prima  de  Innocentibus,  incipit  ut 
supra:  meam.  Postea  papa  dicit. 

17.  Item  alius  liber  de  quatuor  missis,  prima  de  luce  diei  nativitatis  Do- 
mini,  incipit  ut  supra:  et  nunc  et  semper. 

18.  Item  alius  liber  de  quinque  missis,  prima  de  sancto  Andrea,  incipit 
ut  supra:  qui  fecit  celum  et  terram. 

19.  Item  alius  liber  de  quatuor  missis,  prima  de  adnuntiatione  beate  Marie, 
incipit  in  tertio  folio:  subsequenter  dicant. 

20.  Item  alius  liber  de  quinque  missis,  prima  de  prima  dominica  quadra- 
gesime,  incipit  ut  supra:  tutem  meam. 

21.  Item  pontificale,  incipit  in  secundo  folio  in  rubro:  cum    dicit  anii- 
phonam.    =   2A.  z  oo 

22.  Item  unum  missale,  incipit  ut  supra:  vatur  preterquam. 

23.  Item  unum  graduale,  incipit  in  tertio  folio :  meam  Deus  meus. 

24.  Item  unum  breviarium,  incipit  in  secundo  folio :  miserere  mei. 


222  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

25.  Item  unum  psalterium  collectarium,  incipit  ut  supra:  autem  consti- 
tutus  sum. 
f.  4io  26.  Item  unum  graduale,  incipit  in  tertio  folio:  letitia  cordis  nostri. 

27.  Item   unum  breviarium,  incipit  in  secundo   folio:  oralionem   meam 
suscepit. 

28.  Item  unus  liber  novorum   officiorum,  incipit  ut  supra:  una  trinitas. 

29.  Ite*m  unum  missale,  incipit  ut  supra:  rideanl  me  inimici  mei. 

30.  Ite  unum  psalterium,  incipit  ut  supra:  tatis  tue. 

31.  Item  flores  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  ti  tenebris. 

32.  Item  martirologium,  incipit  ut  supra:  unde  factum  est. 

33.  Item  unus  liber  de  diversis  missis,  prima  est  de  sanctis,  quorum  re- 
liquie  habentur,  incipit  ut  supra:  tuorum  N.  et  N. 

34.  Item  unum  psalierium,  incipit  ut  supra:  mereamur  aulam. 

35.  Item  unus  liber   depictus   continens  VIItem    etates,  incipiens:  Adam 
in  agro. 

36.  Item   unus  liber   de   diversis   officiis,   prima   de   trinitate,   incipit   ut 
supra:  summa  deitas. 

37.  Item  sermones,  incipiunt  ut  supra:  unde  debet.  —  [Av.  32]. 

38.  Item   unus  magnus  liber  ystoriarum,  incipit  ut  supra:  peccammus 
domine. 

39.  Item  unum  missale  ad  arma  pape  Iohannis  m,  incipit  ut  supra :  deus 
qui  labia. 

40.  Item  textus  evangeliorum  ad  arma  pape  lohannis,  incipit  ut  supra : 
Ihesus  dicere  ad  turbas. 

41.  Item  unus  liber  de  prefationibus,  continens  canonem,  incipit  ut  supra: 
us  ad  te  veniat. 

42.  Item  unus  liber  continens  prophetias,  que  leguntur  post  benedictionem 
cerei  pascalis:  et  appareat  arrida. 

43.  Item  alius  liber  continens  missas  de  sanctis,  quorum  reliquie  habentur, 
incipit  ut  supra:  limus  magestati. 

44.  Item  unum  missale  ad  arma  pape  Iohannis,  incipit  ut  supra:  et  re- 
spice  in  faciem. 

45.  Item  martirologium,  incipit  ut  supra:  epistola  Chromacii. 

46.  Item  unus  modicus  dictionarius,  incipit  ut  supra :  sueverunt  producti. 

47.  Item   ympni  et  invitatorium   notatum,  incipit  ut  supra:  tur  eminus 
sompnia. 

48.  Item  unum  psalterium  feriatum,  incipit  ut  supra:  ite  postula. 

49.  Item  unum  ordinarium  seu  pontificale,  incipit  ut  supra:  ut  sicut  si- 
militudinem. 

50.  Item  unum  collectarium  notatum,  incipit  ut  supra:  ecce  dominus. 

51.  Item  textus  evangeliorum,  incipit  ut  supra:  scriptum  est. 

f,  4i6  52.  Item  unum  legendarium,  incipit  ut  supra:  stolam  quare  pauper. 

™   lOANNIS   XXII. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      223        SpO. 

53.  Item  orationes  sancti  Augustini,  incipiunt  ut  supra:  in  barbam  barbam 
Aaron. 

54.  Item   unus  parvus  liber,  continens  qualiter  est  serviendum  pape  in 
divinis,  incipit  ut  supra:  vel  superpellicium. 

55.  Sermones  sine  postibus,  incipientes:  hoc  est  unum. 

56.  Item  unus  liber,  continens  formam  hereticandi,  incipit  ut  supra:  ipsa 
villa  que  recipiat. 

57.  Item  benedictiones  totius  anni,  incipiunt  ut  supra:  a  delicto. 

58.  Item  epistolarium   pulchrum  ad  arma  pape   Iohannis,  incipit:  ficate 
eum  omnes. 

59.  Item  sermones,  incipiunt  ut  supra:  et  mittite  in  mare. 

60.  Item  pontificale,  incipit  ut  supra:  auxiliante  domino. 

61.  Item  flores  sanctorum  in  pulcro  volumine,  incipiunt  ut  supra :  petimus 
tamen  in  quarta. 

62.  Item  unum  antiphonarium,  incipit  ut  supra:  venientem. 

63.  Item  unum  breviarium,  incipit  ut  supra:  presta  pater. 

64.  Item  unum  legendarium,  incipit  ut  supra :  in  sole  et  luna. 

65.  Item  constitutiones  Frederici  29i  imperatoris  contra  hereticos,  incipiunt 
ut  supra:  suorum  heredes. 

66.  Item  unum  psalteriumr  incipit  ut  supra:  et  nunc  reges. 

67.  Item  prosarium  notatum,  incipit  ut  supra.  triis  tuis. 

68.  Item  anthiphonarium  notatum,  incipit  ut  supra:  domine  quid. 

69.  Item  unum  pulcrum   breviarium,  incipit  ut   supra:  ultra  addentes. 

XXI.  —  Sequuntur    libri    quondam    Bartholomei    Foroiu-      f.  496 
liensis   episcopi. 

1.  Primo  apostille  super   Lucham,  incipiunt  in  secundo  folio:re  sine 
auctoritate. 

2.  Liber  Mathei,  incipit  in  secundo  folio:  in  corpore.  —  (Carthusienses). 

3.  Breviarium  antiquum,  incipit  ut  supra:  in  cordibus  vestris. 

4.  Prima  pars  apparatus  Ostiensis,  incipit  ut  supra:  qui  honeste  vivit. 

5.  Leviticus,  incipit  ut  supra:  offerens.  —  (Car.). 

6.  Liber  Machabeorum,  incipit  ut  supra:  et  tirannos.  —  (Car.). 

7.  Liber  Regum,  incipit  ut  supra:  liis  eius  et  filiabus.  —  (Car.). 

8.  Parabole  Salomonis,  incipiunt  ut  supra:  David  regis.  —  (Car.). 

9.  Prima  pars  secunde  partis  sancti  Thome,  incipit  ut  supra  post  ru- 
bricas :  quod  moventur.  —  (Car.). 

10.  Secunda   pars   secunde   partis   sancti    Thome,   incipit  ut  supra:  fit 
Deus  qui.  —  (Car.). 

11.  Secunda  pars   Ostiensis,  incipit  ut  supra:  plene  et.  —  fUr.  376/. 

12.  Postilla  super  Matheo,  incipit  ut  supra:  in  participatione. 

13.  Liber  I  e  r  e  m  i  e ,  incipit  ut  supra :  exiret  de  vulva. 

191  Frederici  II. 


224  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

14.  Summa  Ostiensis,  incipit  ut  supra:  nec  dicat  quis.  —  [Ur.  1538].  / / ' ¥& 

15.  Margarita  super  decretalibus  292,  incipit  ut  supra:  inlerpreta/ioni. 

16.  Prima    pars    summe    sancti    Thome,    incipit    ut   supra:    legis   hoc 
est.  —  (Car.). 

17.  Tertia  pars  summe  sancti  T  h  o  m  e ,  incipit  ut  supra :  sionem  sensus 
humani.  —  (Car.). 

18.  Digestum   vetus,  incipit  ut  supra:  tio  ab  eis. 

19.  Aliud   digestum   vetus,    incipit  ut  supra:  quas  in  tabulas. 

20.  Summa   Ostiensis   abreviata,  incipit  ut  supra:  fi.  i.  ti. 

21.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  iius  recipiuntur.  — (Car.). 

22.  Quidam  liber  theologie,  incipit  ut  supra:  semper  cst. 

23.  Textus  sexti  libri  decretalium  cum  apparatu  Archidiaconi,  in- 
cipit  ut  supra:  audens  aul  sui. 

24.  D  i  g  e  s  t  u  m   n  o  v  u  m ,  incipit  ut  supra :  state  cecidit. 

25.  Tractatus  Bernardi   super   Canticis  Canticorum,  incipit  ut  supra: 
persona  quecumque  est. 

20,  Priscianus  maior,  incipit  ut  supra  post  prohemium:  accidit  igilur 
littere. 

27.  Sermones   Innocentii    pape    III,    incipit  ut  supra:  inprmitatis. 
—  (Car.). 
f.  50a  28.  Alii   sermones,    incipiunt  ut  supra:  sapientia  ponit. 

29.  Liber  philosopliia  ethicorum,  incipit  ut  supra:  etille.  —  [Ur.  1640] .  16*/ 

30.  Scriptum    Thome    super   secundo   sententiarum ,    incipit   ut   supra: 
seipsum  sustinere. 

31.  Unus   liber   eruditionis   principum  203,   incipit   ut   supra:   ecclesiastici 
[quarto]  decimo. 

32.  Liber  beati  Augustini   dictus  liber  fiorum,  incipit  ut  supra:  mihi 
omnes  nuncii. 

33.  Textus  sexti  libri  decretalium  et   Clementine,  incipit  ut  supra: 
committenies. 

34.  Liber  lob  glossatus,  incipit  ut  supra  in  textu:  ut  comederent . 

35.  Liber  Numeri  glossatus,  incipit  ut  supra  in  textu:  Gamaliel. 

36.  Unum  missale  parvi  voluminis,  incipit  ut  supra:p^'  tui.  —  (Habuit 
dominus  Guido  Maubnard.  Restitutum   fuit   post  mortern  domini  thesaurarii). 

37.  S  e  r  m  o  n  e  s  dominicales,  incipiunt  ut  supra :  torrem  in  domicilio. 

38.  Quidam  liber  beate  Marie  Virginis,  incipit  ut  supra:  nove  legis. 

39.  Liber  Bernardi  abbatis  Clarevallis  super  gradibus   humilitatis,  in- 
cipit  ut  supra.:  tibilibus  sed  lascecentibus. 

40.  Apparatus  Iohannis  Andree  super  Clementinis,  incipit  ut  supra: 


non  fuerat.  —  [Ur.  1146] . 


I 


19 


41.  Narrationes  alphabeti,  incipiunt  ut  supra:  habenda  de  pecoribus. 


292  Fortasse  illa  Bernardi  Compostellani;  cf.  Schulte,  1.  c,  II,  118,  492,  555. 
29i  Aegidii  de  Columna.    • 


cap.  i.  §  5  —  itECENsia  an.  1353  librorum  e  spoliis  illatorum    225     Spo. 

42.  Y  s  i  d  o  r  u  s  de  expositione  historie,  incipit  ut  supra :  te  vite. 

43.  Quidam  libor  antiquus,  incipit  ut  supra:  noscilis. 

44.  Scriptum   Thome   super  primo  sententiarum,  incipit  ut  supra :  do- 
ctrinam. 

45.  Quidam  sermones,  incipientes  ut  supra:  non  solum  precepta. 

46.  Sermones  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  productor  et  dixit. 

47.  Meditationes  Ancelmi,  incipiunt  ut  supra:  liberationem  tuam. 

48.  Una  summa  in  40r  quaternis,  incipit  ut  supra:  appellantis. 

49.  Matheus  et  Marchus  super  evangeliis,  incipit  ut  supra:  Abraham 
genuil. 

50.  Speculum   iuris,  incipit  ut  supra :  lueril  arrogare. 

51.  Lucas  super  evangeliis,  incipit  ut  supra:  nomine  Zacharias. 

52.  Ysaias  glosatus,  incipit  ut  supra:  in  diebus  Osie. 

53.  Thobias,  Iudith,  Hester  et  Rupt  (!),  incipientes  ut  supra :  legem  Dei. 

54.  Cronice  Martiniane,   incipiunt  ut  supra:  a  creatore  orbis. 

55.  Vita  et  miracula  beati   Francisci,  incipit  ut  supra:  sectatoribus . 

56.  Dialogus  beati  Gregorii,  incipit  ut  supra:  te  cupio.  —  (Car.). 

57.  Evangelia  beati  Marchi  glossata,  incipiunt  ut  supra:  hannes  veslitus.     t.  5o& 

58.  Repertorium  magistri  G.  Duranti,  incipit  ut  supra:  opidam  possint. 

59.  Sermones,  incipientes  ut  supra:  beneplaciti. 

60.  Summa  fratris  Luce  2M  ordinis  minorum,  incipit  ut  supra:  vendis 
questionibus.  —  (Car.). 

61.  Prefatio  Hugonis   de   sancto  Victore,  incipit  ut  supra :  domus 
ergo  solus. 

62.  Quedam   questionestheologie,  incipiunt  ut  supra :  et  improbat. 

63.  Apparatus  Iohannis  Andree  super  VI0  incipit  ut  supra :  Capite 
primo.  —  [Av.  276] . 

64.  Liber  Transmundi   295   Ricardi,  incipit  ut  supra :  erronei. 

65.  Sextus   liber  decretorum  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  talibus. 

66.  Augustinus  de  civitate  Dei,  incipit  ut  supra:  quod  cruentis.  —  (Car.). 

67.  Evangelia  beati  Iohannis,  incipismt  ut  supra:  et  verbum.  —  (Car.). 

68.  Liber   de   conservanda  sanitate  296,  incipit  ut  supra:  lendam 
ad.  —  (Car.). 

69.  Flores   sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  cato  liberatus.  — (Car.). 

70.  Epistole  Senece,  incipiunt  ut  supra:  et  si  possent.  — (Car.). 

71.  Decretum  antiquum,  incipit  ut  supra:  tamus  quid. 

72.  Quidam  sermones,  incipientes  ut  supra :  pro  Deo  videat.  —  (Car.). 

73.  Textus  Clementinarum,  incipit  ut  supra:  irritum  et  inane.  ' 

74.  Distinctiones   fratris    Nicolai    de    Biardo,    incipiunt    ut  supra: 
erat  sana. 

294  Sbaralea,  Supplementum  ad  scriptores    trium  ordinum  s.  Francisci,  p.  489,  492, 
recenset  sermones   Lucae  Bituntini  et  Lucae  Patavini. 

295  Vide  ante  p.  73,  not.  271. 

296  Alia,  manu  superscriptum :  regimine  sanitatis. 

15 


226  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

75.  Alii  sermones,  incipiunt  ut  supra:  quia  malas  herbas. 

76.  Liber  ethicorum,  incipit  ut  supra:  diet  et  inutiliter. 

77.  Brito  297,   incipit  ut  supra:  miniscor  comminisceris. 

78.  Liber  textus  sententiarum,  incipit  ut  supra:  qui  et  si  nequivit. 

79.  Sermones,   incipientes  ut  supra:  litas  et  humilem. 

80.  Summa  de   vitiis,   incipit  ut  supra:  removeatur. 

81.  Sermones,    incipiunt  ut  supra:  gini  vitis  aliis. 

82.  Textus  sexti   libri  decretalium,  incipit  ut  supra:  ut  si  fructus  ec- 
clesie.  —  [Ur.  1144]. 

83.  Liber  Augustini  de  fide  ad  Petrum  diaconum,  incipit  ut  supra: 
f.  5ia     sed  trinitas.  —  (Car.). 

84.  Apostille    Bernardi    Ispani   298  super  decretalibus,  incipiunt  ut 
supra:  vel  divini.  —  [Av.  402,  Bu.  266]. 

85.  Epistole  Ieronimi,  incipiunt  ut  supra:  lue  sordes  vestium.  —  (Car.). 

86.  Liber  sententiarum,  incipit  ut  supra:  re  nobis. 

87.  Liber  Ecclesiastici,  incipit  ut  supra:  domini  scientie.  —  (Car.). 

88.  Iohannine   (?),   incipit  ut  supra:  spiritualis  homo. 

89.  Thomas   de   Aquino,    super  4t0  sententiarum,  incipit  ut  supra 
quod  rectitudo. 

90.  Unus  liber  dephilosophia  naturali,  incipit  ut  supra:  erit  enimquide. 

91.  Decretales   parve,  incipiunt  ut  supra:  astruebat  in  Deo.  2 

92.  Psalterium  glosatum,  incipit  ut  supra:  omnia  quecumque.  —  (Car.) 

93.  Distinctiones   Nicolai   29°  incipiunt  ut  supra:  cum  comitanlem. 

94.  Innocentius,   incipit  ut  supra:  ordinem  plurium. 

95.  Aliud   psalterium   glosatum,  incipit  ut  supra:  qui  non  abiit. 

96.  Liber  de   revelatione  conceptionis  beate  Marie,  incipit 
ut  supra:  adversus  nos. 

97.  Liber   ethicorum   glosatus,  incipit  ut  supra:  idcirco  pollicite. 

98.  Martiniana   decreti  et  decretorum,  incipit  ut  supra:  discipulus. 

99.  Liber  Deuteronomii,   Iosue   et   Iudicum,  incipit   ut   supra:  congre- 
gationis.  —  (Car.). 

100.  Collectarium,   incipiens  ut  supra:  eterne  Deus. 

101.  Rosarium,   300  incipit  ut  supra:  tis  prohibitionibus.  ^' 

102.  Instructiones,   cum   episcopus   debet  celebrare,   incipiunt   ut   supra: 
beatus  homo. 

103.  Evangelia  beati  Luce  glosata,  incipiunt  ut  supra:  quidam  nomine. 
—  (Car.). 

104.  Decretum   pulchrum   cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  in  eodem 
libro.  —  (Car.). 

105.  Concordantie,   incipiunt  ut  supra:  certa  lege. 

297  Guilelmus  Brito,  ord.  min. 

298  Casus  decretalium  Bernardi  Compostellani  iunioris. 

299  Recensentur  distinctiones  Nicolai  a  Biard,  de  Lira,  Trivct,  Gorram. 

300  Fortasse  illud  Guidonis  de  Baysio. 


CAl\  I,  §  5  —  REGENSIO   AN.   1353   LIBRORUM    E   SPOLIIS   ILLATORUM      227        SpO. 

10G.  Biblia   pulchra,  incipit  ut  supra:  diocitque  illi  Deus. 

107.  Evangelia  beati  Iohannis  glosata,  incipiunt  ut  supra:  viri  sed  ex. 

108.  Epistole  Pauli   glosate,  incipiunt  ut  supra:  qui  predestinalus. 

109.  Liber  Actuum  Apostolorum,  incipit  utsupra:  discenderent.  —  (Car.). 

110.  Lectura  super  decretales,  incipit  ut  supra:  ne  quis  clericus. 

111.  Liber   Deuteronomii   glosatus,  incipit  ut  supra:  postquam  per- 
cussit  Seon. 

112.  Flores  Evangeliorum,  incipiunt  ut  supra:  lius  converti. 

113.  Liber   Cathonis,    incipit  ut  supra:  blandus  eslo. 

114.  Marti/ro/logium  cum  regula  Augustini,  incipit  ut  supra:  Romevia. 

115.  Unus  liber  intitulatus    Thesaurus:   tam  penalis.  —  (Car.). 

116.  Quidam  sermones,  incipiunt  ut  supra:  ad  bene  sperandum. 

117.  Prefatio  Bernardi   abbatis  Clarevallis,  incipit  ut  supra:  laborare. 

118.  Sermones   modici,  incipiunt  ut  supra:  librum  gratie. 

119.  Proprietates  distincte  per   alphabetum,  incipiunt   ut  supra:  in 
yeme  marcessit. 

120.  Regula  sancti  Gregorii,  incipit  in  tertio  folio:  aliter  iracundi. 

121.  Sermones   quorumdam  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  cipias  me. 

122.  Textus  VI'  libri  decretalium  in  quatuor  caternis  non  ligatis. 

123.  Breviarium   extravagantium   epistolarum    Bernardi   301,  incipit  ut 
supra :  ipsarum  assensu.  —  [Ur.  1234] .  '  2 

124.  Sermones,    incipiunt  ut  supra:  et  malos  angelos. 

125.  Antiqua   instituta,   incipiunt  ut  supra:  etiam  palriciis. 

126.  Sermones,   ut  supra  incipiunt:  rerit  in  beata  Maria. 

127.  Sermones  Bartholomei  de  Capua,  302  incipiunt  ut  supra:  culis 
fiducie. 

128.  Quidam  liber  de  theologia,   incipit  ut  supra:  ut  destrueret  rem. 

129.  Enchiridion  Gregorii  super  Evangeliis,  incipiens  ut  supra:  ludo 
ostenditur. 

130.  Item   unum   parvum    breviarium,    incipit    ut    supra:   genito   et 
caritas  Dei. 

131.  Unus  liber  de   penitentia  303,   incipit  ut  supra:  tis  subiacent. 

XXII.  —  Sequntur   libri   reperti   de   diversis  304.  f.  52a 

1.  Primo  Enforciatum,    incipit  in  secundo  folio:  otis  causa. 

2.  Decretales,   incipiunt  ut  supra:  non  veram. 

3.  Alie   decretales,   incipiunt   ut   supra:  um   (?)   unitatis.  —  (Pro 
nepotibus). 

4.  Digestum  vetus,   incipit  ut  supra:  actione. 

5.  Quedam  lectura  super   decreto,   incipit  ut  supra:  quod  cum  gieti. 

301  Bernardi  Papiensis. 

302  Nulla  eius  mentio  in  Fabricio  aliisque  scriptorum  indicibus. 

303  De  ea  plurimi  disputarunt  auctores. 
301  I.  e.  de  diversis  spoliis. 


228  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI —     ART.  I 

6.  Quedam    summa   in  theologia,  incipit  ut  supra:  indacit. 

7.  Enfortiatum,   incipit  ut  supra:  deniis  (?)  divitis. 

8.  Constitutiones  sinodales  episcopi  Pictavensis:   etiam  ad  minus. 

9.  Sermones,   incipientes  ut  supra:  altior. 

10.  Lectura  super  libro  sententiarum,   incipit  ut  supra:  demalur. 

11.  Quedam   compilatio   super  theologia,  incipit  ut  supra:  crimine. 

12.  Alia  scriptura  super  libro  sententiarum,  incipit  ut  supra:  no- 
titiam. 

13.  Lectura    super    declamationibus    S  e  n  e  c  e ,    incipit    ut    supra :    quia 
tempora. 

14.  Postilla  super  Apocalipsi,    incipit  ut  supra:  litaiem  prophetie. 

15.  Liber  Anforimorum  (!)  cum  commento,  incipit  ut  supra:  non  appro- 
ximare. 

16.  Unum  pontificale,   incipit  ut  supra:  gloria  patri.  — (Car.). 

17.  Boetius  de  trinitate  et  fide  christiana,  incipit  ut  supra:  si  quando. 

18.  Quedam  summa  super  logica,  incipit  ut  supra:  intentiones  primas. 

19.  Liber  de  partibus  penitentie,  incipit  ut  supra:  vitam  eternam. 

20.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  ipse  loachim.%4' 

21.  Digestum   novum,    incipit  ut  supra:  cum  alia  ralione. 

22.  Summa   Azonis,    incipit  ut  supra:  et  c.  ad  l.  —  (Pro  nepotibus). 

23.  Quedam   summa   super  theologia,  incipit  ut  supra:  manent  in  dis. 

24.  Lectura  super  tractatibus,  incipit  ut  supra:  vocum  hdbet. 

25.  Macrobius,   incipit  ut  supra:  subito. 

26.  Expositiones  nuncupate   Girardina,  incipiunt  ut  supra:  vo~um  (?) 
recipit. 

27.  Libellus   de   ordine   iudiciorum,    incipit  ut  supra :  perii  ut  ff. 

28.  Quedam  summa   super   iure  civili,   incipit  ut  supra:  lex  est. 

29.  Liber   de  visione   animarum,    incipit  ut  supra:  visionem. 
f.  526             30.  Codex  incipiens  in  secundo  folio:  conslitutiones. 

31.  Quedam   lectura  super   decretalem   Firmiter,  incipiens  ut  supra: 
Firmiter  credimus. 

32.  Boetius  de  consolatione,  incipit  ut  supra:  hec  dum  mecum.  —  (Car.). 

33.  Postilla  super  psalterium   incipit  ut  supra:  qui  non  habiit. 

34.  Lectura  super    quarto    sententiarum,    incipit   ut   supra:    me- 
lioratio. 

35.  Questiones  super   morali  philosophia,   incipiunt  ut  supra:  infi- 
niti  est. 

36.  Liber  de  misterio  trinitatis,   incipit  ut  supra:  quam  petimus. 

37.  Lectura  super   digesto   novo   in  XIIcil"  quaternis. 

38.  Lectura  super   medicina,    incipit  ut  supra:  reumaiis. 

39.  Lectura  super  primo  sententiarum,  incipit ut  supra :  ipsi  tamen. 

40.  Alia  lectura  super   libro   sententiarum,    incipit  ut  supra :  re- 
linquitur. 

41.  Lectura  super  libro   ethicorum,  incipit  ut  supra:  tercio  oslendit. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      229       SpO. 

42.  Postilla  super   Psalterium,   incipit  ut  supra:  regia. 

43.  Scriptum   Thome   super  libro  de  causis,  incipit  ut  supra:  quodam 
modo. 

44.  Speculum   iuris,   incipit  ut  supra:  pene  nichil. 

45.  Lectura  super  logicalibus,   incipit  ut  supra:  quis  est. 

46.  Unum   pontificale,   incipit  ut  supra:  pontifice. 

47.  Graduale   notatum,  incipit  ut  supra:  bibus  cum  potestate. 

48.  Sextus   liber   cum   glosis    Iohannis    Andree,    incipit   ut   supra: 
verbum  cle.  —  [Av.  298]. 

49.  Orationes   dominicales,  incipiunt  ut  supra:  plicium  eternum. 

50.  Textus   decretalium,   incipit  ut  supra:  non  potuerunt. 

51.  Lectura   super  libro   de   anima,   incipit  ut  supra:  interrumpatur. 

52.  Questiones   super  theologia,   incipiunt  ut  supra:  dans  esse. 

53.  Lectura  super  libro  sententiarum,   incipit  ut  supra:  altior  et 
nobilior. 

54.  Summa  super   iure   civili,   incipit  ut  supra:  per  alium. 

55.  Summa  super   decreto,   incipit  ut  supra:  fieri  plebiscita.^Ct  ./z/y 

56.  Textus   decretalium,   incipit  ut  supra:  natura.  &W?#3,  W  .> 

57.  Instituta  sine  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  generari. 

58.  Liber  de   arte   notoria   in  quaternis  cum  quibusdam  figuris.  f.  53^ 

59.  Decretum   antiquum,  incipit  ut  supra:  ut  mulier.  2^>/ 

60.  Innocentius,   incipit  ut  supra:  iniqua.  —  [Ur.  1899]. 

61.  Summa    super    titulis    decretalium,    incipit    ut   supra :  per- 
mixtum. 

62.  Prologus   sententiarum,   incipit  ut  supra:  aliqua  sunt  quorum. 

63.  Secunda  pars   Ostiensis,   incipit  ut  supra:  monachi. 

64.  Summula  super  theologia,  incipit  ut  supra:  numerus  enim. 

65.  Lectura  super  iure  canonico,  incipit  ut  supra:  firmitate. 

66.  Innocentius   incipiens  ut  supra :  faceret  episcopus.  —  [Ur.  987]. 

67.  Lectura   Compostellani,   incipit  ut  supra:  contumaces. 

68.  Psalterium,  incipiens  ut  supra:  qui  habitat. 

69.  Quidam  liber  de  p.roprietatibus  rerum,  incipit  ut  supra:  geniis. 

70.  Apparatus    Ostiensis   super   constitutionibus  Innocentii,   incipit   ut 
supra:  idest  de.  officio  delegati. 

71.  Quedam  parva  lectura,  incipit  ut  supra:  ita  ego. 

72.  Summa  fratris  Raymundi  cum  glosa,  incipit  ut  supra:  vel  voluntas. 

73.  Quedam  summula  super  theologia,  incipit  ut  supra:  virluti. 

74.  Opusculum   de  predicatione   crucis,   incipit  ut  supra:   Ysrael 
in  bo.  —  [Ur.  1629]. 

75.  Lectura  super  libro  sententiarum,  incipit  ut  supra:  et  sit  aqua. 

76.  Textus  librorum   sententiarum,   in  parvo  volumine  et  de  littera 
subtili,  incipit  ut  supra:  quare  in  spiritu.  —  [Ur.  1846] . 

77.  Libri   Gratiani,    incipiunt  post  rubricas  in  secundo  folio:  convivia. 

78.  Textus   sexti   libri,  incipit  ut  supra:  impelrare. 


230  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

79.  Sextus  liber  de  naturalibus   Avicenne   ^5,  incipit  ut  supra:  nos 
vocamus. 

80.  Unum   breviarium,   incipit  ut  supra:  alienati. 

81.  Sermonespape  Innocentii,  incipiunt  ut  supra:  diclionis  (?)  modum. 

82.  Quedam  propositiones  philosophie,    incipiunt  ut  supra:  et  quod 
tribuens. 

83.  Sermones  quorundam  sanctorum,  incipiunt  ut  supra:  ationem  ar- 
mamini. 

84.  Prima    pars  lecture    Ostiensis,    incipit   ut  supra:   nichil    con- 
trarium. 

85.  Tractatus  magistri    Henrici    ordinis   predicatorum  306,  incipit  ut 
supra:  agente. 

f.  536  86.  Liber  de  amore  et  dilectione  Dei  307,  incipit  ut  supra :  philus 

dixit. 

87.  Quedam  tabula  super  libro   Augustini   contra  Faustum,  incipit  ut 
supra:  Christus  gentes. 

88.  Quedam  questiones  theologie,  incipiunt  ut supra:  quod  beatus 
Peirus. 

89.  Augustinus  de  civitate  Dei,  incipit  ut  supra:  id  de  sacramentis. 

90.  Summa   super    titulis    decretalium,    incipit  ut  supra:  item 
consuetudo. 

91.  Sex  epistole  magistri  Henrici  de  Gandavo,  incipiunt  ut  supra : 
nata  est. 

92.  Epistole   Pauli   glosate,  incipiunt  ut  supra:  quod  anie. 

93.  Sextus  liber  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  titulis  edite.  —  (Do- 
minus  Convenarum). 

94.  Decretales  cum  apparatu  in  parvo  volumine,  incipiunt  ut  supra: 
didboli.  —  (Dominus  Convenarum). 

95.  Quidam  liber  de  penuria  et  tenuitate  hominis,  incipit  ut  supra:  con- 
stituta. 

96.  Sextus  liber  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  solicite. 

97.  Lectura  ex  opere   Gregorii,   incipit  ut  supra:  angelos. 

98.  Unum  missale  in  XXVII  quaternis  parvis. 

99.  Decretales  antique  cum  apparatu,  incipiunt  utsupra:  in  dampnum.rt- 

100.  Clementine  cum  duplici  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  humanum. 
—  (Pro  nepotibus). 

101.  Beda   super  Luca,  incipit  ut  supra:  inde  quasi. 

102.  Commentum   super  constitutionibus  beati    Gregorii    pape  X,  in- 
cipit:  metropolitanum. 

103.  Constitutiones  Clementis  pape  V  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra: 
ta  ac  virgo. 

305  Liber  de  anima. 

306  Suspicor  legendum:  Hervaei  (Natalis). 

307  Albertani  BriXiensis;  hinc  corrige  paullo  ante  p.  200,  V,  10. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      231        SpO. 


104.  Sextus  liber  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  huius  diligcntius. 

—  (Car.), 

105.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  natura  verum.$r* 

106.  Sextus  liber  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  toto  vel  in  parte.  — 
(Pro  nepotibus). 

107.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  sed  quasi.falS 

108.  Decretum   cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  vel  quedam. 

109.  Textus   Clementinarum,   incipit  ut  supra:  per  inferiorem. 

110.  Textus   sexti   libri  cum  quodam  apparatu,  incipit  ut  supra:  taxat 
exceptis. 

111.  Apparatus   Arcidiaconi,   incipit  ut  supra :  sicut  domino. 

112.  Speculum   iudiciale,    incipit  ut  supra:  indigeat  plenitudo. 

113.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  dicatur  vivos.  — 
(Pro  nepotibus). 

114.  Decretum   cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  non  mille  leges. 

115.  Casus  Bernardi,  incipiunt  ut  supra:  rint  aliquem.  —  (Pro  nepotibus). 

116.  Sextus   liber  et  Clementine   cum   apparatibus,  incipiunt  ut  supra:      f- 54a 
ut  ab  aliquo. 

117.  Summa    Gaufridi   super  decretalibus,  incipit  ut  supra:  alter  co- 
niugum.  —  [Av.  351]. 

118.  Textus   sexti   libri  decretalium  cum  apparatibus,  incipit  ut  supra: 
traherent. 

119.  Alius  textus  sexti  libri  cum  apparatibus,  incipit  ut  supra:  cum  in 
tua  ecclesia. 

120.  Lectura  et  quedam  notabilia  iuris  civilis,   incipiunt  ut  supra :  ff. 
admuniti,  lex  ultima. 

121.  Unus  liber   cantus,   incipit  ut  supra:  nobis  domine. 

122.  Summa  Gaufridi,    incipit  ut  supra:  dicit  quod  decime. 

123.  Quedam  lectura  incompleta  super  decretalibus,   incipit  ut  supra: 
si  libertam. 

124.  Textus   Clementinarum,   incipit  ut  supra:  venerabili  viro. 

125.  Lectura   Iacobi.de   Recluso   super  decima  collatione,  incipit  ut 
supra:  creaturarum  creatura. 

126.  Historia   scolastica,  incipit  ut  supra:  bre  unde  et  in  catholico. 

127.  Quedam  questiones  de  visione  beata  30S,  incipiunt  ut  supra : 
nec  aliquis  diceret.  —  (Papiri). 

128.  Liber  d e  s p [hj e r a ,  incipit  in  secundo folio :  et  in  tantum  elegetur. 

129.  Quedam   lectura   super    iure    canonico,    incipit   ut   supra:  loto 
opere  completo. 

130.  B  i  b  1  i  a ,  quae  dicitur  fuisse  condam  domini  G.  Sarlatensis  episcopi 309, 
incipit  ut  supra:  hanc  delirus  senex.  —  (De  diversis). 

308  Fortassc  Benedicti  XII;  vide  paullo  anle  p.  101. 
a09  Guilelmi  (de  Saudreux)  1334-38. 


232  PARS   ALTERA  —  DE   BlBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

131.  Plures  quaterni  antiqui  diversarum  materiarum  et  formarum. 

132.  Prefatio  Bernardi  abbatis,  incipit  ut  supra:  illa  ergo  remu- 
neralur. 

133.  Codex,   incipiens  ut  supra:  eundem  novum. 

134.  Copiosa,   incipit  ut  supra:  nalurale  ralionale. 

135.  Epistole  Bernardi,  incipiunt  ut  supra:  te  compelli. 

136.  Speculum   iudiciale,   incipit  ut  supra:  lectio  ad  instar. 

137.  Decretum,   incipiens  ut  supra:  quoque  ita  bibere. 

138.  Concordantie  Iacobi  de  Viterbio  310,  incipiunt  ut  supra :  abepu- 
minabilis  (?).  —  (Car.). 

139.  Enfortiatum,  incipit  ut  supra:  qui  post  divortium.  —  (Pro  ne- 
potibus). 

140.  Expositiones  historiarum  extranearum,  Augustinus  de  civitate 
dei,  incipiunt  ut  supra:  Honorius. 

141.  Cronice  vocate  Martiniane,  incipiunt  ut  supra:  venit  ab  horis. 

142.  Sermones,   incipiunt  ut  supra:  laboribus  et  vie. 
Sequntur    libri    reperti    in    quadam    archa    seu    teca    non 

ferrata. 

143.  Primo  decretales  cum  apparatu,  incipientes  in  secundo  folio : 
lubilis  caritatis. 

144.  Decretum,  incipiens  ut  supra:  statuimus  ut.  ^■<>y-&'> 

145.  Liber   sententiarum,    incipit  ut  supra:  nostri  ut  se. 

146.  Liber  sententiarum  m  a  g  i  s  t  r  i  P  e  t  r  i ,  incipit  ut  supra :  dum  qui- 
busdam. 

147.  Tertius  liber  super  sententias  fratris  Bonaventure,  incipit  ut 
supra:  oppositum. 

148.  Decretum   antiquum,  incipit  ut  supra:  et  cumque  in  eodem. 

149.  Secundus  liber  sententiarum,  incipit  ut  supra:  dicit  quod  ipsa. 

150.  Secunda  secunde  fratris  Thome,  incipit  ut  supra:  quod  brevis 
differentia. 

151.  Sextus  liber  decretalium,  cum  apparatu  in  fine,  incipit  ut  supra: 
similis  in  eadem. 

152.  Biblia,    incipit  ut  supra:  apochalipsi. 

153.  Prima  pars  secunde  fratris  Thome,  incipit  ut  supra:  formam 
domus. 

154.  Liber   elencorum,   incipit  ut  supra:  est  surgebat. 

155.  Liber  sententiarum,  incipit  ut  supra:  tatem  usum  nosirum. 

156.  Glose  Ade  3U  super  libro  phisicorum,  incipiunt  ut  supra:  hec  quia 
universalia  sunt. 

157.  Sermones  dominicales,  incipiunt  ut  supra:  et  castitate. 

310  Unus  Iacobus  Capocci  de  Viterbio  ord.  s.  Aug.,  qui  inter  scriptores  recensetur,  nihil 
scripsit,  quod  cum  hoc  titulo  conveniat,  nisi  fortasse  Recollectionos  sive  catenam  patrum 
ad  epistolas  c.  Pauli;  cf,  Ossinger,  Bibliotheca  Augustiniana,  p.  203. 

311  Nihil  certi  de  eo  in  recensionibus  auctorum  inveni,  cf.  paullo  post  p.  24$,  n.  G2. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353   LIBRORUM    E    SPOLIIS  ILLATORUM      233       SpO. 

158.  Prima  et  tertia  pars  fratris  Thome,  incipit  ut  supra:  humane  vite. 

159.  Summa  Gaufridi,   incipit  ut  supra:  postea  revocaverit. 

160.  Summa   Monaldi  312,   incipit  ut  supra:  potest  de  talibus. 

161.  Prima  et  secunda  secunde,  incipit  ut  supra:  consequitur  bea- 
titudinem. 

162.  Sermones  dominicales,  incipiunt  ut  supra:  de  la  (?)  sunt  appre- 
hendam. 

163.  Summa  Martini   313,   incipit  ut  supra:  quia  abbates  possunt. 

164.  Liber   metaphisice,   incipit  ut  supra:  dupliciter  utique. 

165.  Philosophia   naturalis  antiqua,  incipit  ut  supra:  magis  autem. 

166.  Sermones  dominicales,  incipiunt  ut  supra:  quando  per  Christum. 

167.  Textus  VI  libri  decretalium,  incipit  ut  supra:  habitus  non  valeat. 

168.  Liber   ethicorum,    incipit  ut  supra:  rationem  quia  multi. 

169.  Primus  liber  sententiarum,    incipit  ut  supra :  ponit  divisionem. 

170.  Quidam  sermones,  incipiunt  ut  supra:  in peccatorum  multorum. 

171.  Methaphisica   incipit  ut  supra :  quodam  modo  omnia.  f.  55a 

172.  Quidam   sermones,   incipiunt  ut  supra:  sustentantur  per  stellas. 

173.  Modicus  liber  de   medicina,   incipit  ut  supra:  que  sunt  quasi. 

174.  Quidam   sermones,   incipiunt  ut  supra:  promoveatur  honore. 

175.  Unum  magnum  breviarium,  incipit  ut  supra:  dicunt  anime. 

176.  Modicum   b  r  e  v  i  a  r  i  u  m ,   incipit  ut  supra :  quoniam  tu  domine. 

177.  Aliud  breviarium,   incipit  ut  supra:  meus  deus  meus. 

178.  Officium  beate  Marie,  incipit  ut  supra:  occupemus. 

179.  Unum   Vademecum,    incipit  ut  supra:  ti  qui  vivis. 

180.  Diete   universales,  incipiunt  ut  supra:  ria  vero  corrumpuntur. 

181.  Prima  pars   Ostiensis   incipit  ut  supra:  et  postea.  — [Av.  76]. 

182.  Textus  decretalium  in  XX  quaternis. 

183.  Decretales  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  ne  seculi  iudi- 
caturus. 

184.  Apparatus  Innocentii  IV1',  incipit  ut  supra:  tanto  et  nulla.  — 
[Ur.  1762].    I  7 

185.  Psalterium   glosatum,  incipit  ut  supra:  quare  fremuerunt. 

186.  Quidam  quaterni,  plures  littere  et  instrumenta. 

XXIII.  —  Secuntur   libri,  qui  condam  fuerunt  domini  fra-      f.  55& 
tris   Arnaldi   de   sancto   Michaele   3U   magistri   palatii. 

1.  Primo   lectura    Guillelmi   de   Montelauduno    super   Clemen- 
tinis,  incipit  ut  supra:  ut  VIII  dist. 

2.  Decretales,   incipiunt  ut  supra:  non  potest. 

312  Summa  iuris  Monaldi  ord.  min.,  vide  Schulte,  1.  c.  II,  44. 

313  Fortassc  Martiniana  Martini  Poloni  ord.  pracd. 

314  Cf.  de  eo  imprimis  Douais,  Les  frcres  precheurs  en  Gascogne  au  XIII  ct  XIV 
siecle,  Paris  1885,  p.  366;  iussu  Ioannis  XXII  mittitur  an.  1309  Parisius  ad  legendum  sen- 
tentias,  1333  renuntiatur  magister  theologiae,  (cf.  Denifle,  Quellen  zur  Gelehrtenijcschichte 


234  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

3.  Inventarium    iuris   canonici,  incipit   ut   supra:  lata   et  an.  — 
[Ur.  1513].  (5/} 

4.  XVII  quaterni  scripti  de  diversis  materiis  et  plures  littere  et  bulle. 

XXIV.  —  Sequntur  libri  assignati  per  dominum  Iohannem 
Morelli  de  bonis  defunctorum  in  curia,  per  eum  recepti. 

1.  Primo   speculum   iudiciale,    incipit  ut  supra:  renuntiatione.m- ' '■ 

2.  Apparatus  Innocentii,  incipit  ut  supra:  facit  totum.  —  [Ur.  4350]  ./^3  >^ 

3.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  nitatem  astruebat. 

4.  Apparatus  G[uidonis]  archidiaconi  Bononiensis,  incipit  ut  supra: 
actum  spirantium.  —  [Ur.  1546] .   ' 

5.  Copiosa  315,  incipit  ut  supra:  trinitate  cap.  1. 

6.  Biblia,    incipit  ut  supra:  et  tantus  amator. 

7.  Sermones,   incipientes  ut  supra:  tiendum  Deo. 

8.  Quidam  liber   de   abstinentia,    incipit  ut  supra :  de  consilio  cor- 
porali.  —  (Car.). 

9.  Sermones,   incipiunt  ut  supra  post  rubricas:  dant  ad  eum. 

10.  Unum  volumen,  in  quo  plures  sunt  libri,  in  fine  cuius  est  liber  de 
oculo  morali,   incipiens  ut  supra:  impedit  inlroitum. 

f.  56o  XXV.  —  Sequntur    libri    quondam    archiepiscopi    Rigensis    316. 

1.  Una  biblia,  que  incipit  in  secundo  folio:  tes  inter  mulierculas. 

2.  Apparatus   Iohannis   Monachi   super  VI0  decretalium,  incipit  ut 
supra:  in  medio. 

3.  Ystorie   scolastice,  incipiunt  ut  supra:  ligna  et  lapides. 

4.  Digestum   vetus,  incipiens  ut  supra:  datum  est  ei. 

5.  Apparatus  Iohannis  Andree  super  VI0  decretalium,  incipiens  ut 
supra:  requisitus  ab. 

6.  Instituta  incipiunt  ut  supra:  huit  descendit. 

7.  Scriptum  fratris  T  h  o  m  e  super  libro  ethicorum,  incipit  ut  supra :  et 
ars  quia  principia. 

8.  Postilla  super  libro   Iob,   inciplt  ut  supra:  quod  tempore  legis. 

9.  Testus   sexti   libri  decretalium,  incipit  ut  supra:  mus  prompto  (?). 

10.  Octo  parvi  quaterni   de   miseria   hominis   317. 

11.  Primus  liber   sententiarum,    incipit  ut  supra:  sic  creatura. 

12.  Liber  sententiarum,   incipit  ut  supra:  dinanda  est  ad. 

13.  Sermones,   incipiunt  ut  supra:  nunc  Luce  XXII. 

14.  Modice  flores  sanctorum,  incipiunt  ut  supra :  nativitatem domini. 

des  Predigerordens  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  220)  et  circa  festum  Omnium  Sanctorum 
an.  1334  vocatur  ad  lectionem  curiae,  (cf.  Quetif-Echard,  Scriptores  ord.  praed.,  I,  584 a. 
Vide  paullo  post  p.  236. 

315  Summa  iuris  Ostiensis  i.  e.  Henrici  de  Segusia. 

316  Fridericus  1304-40  aut  Eugelbertus  1341-47;  uterque  enim  Avenione  defunctus  est. 

317  Innocentii  III,  liber  de  miseria  conditionis  humanae. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      235       SpO. 

15.  Doctrinale   modici  valoris,  incipit  ut  supra:  namque  tenent 

16.  Unus  liber  de  subtili  littera,  incipit  ut  supra:  cursus  solis. 

17.  Plures  quaterni  diversarum  materiarum  et  formarum  tam  in  perga- 
meno  quam  papiru. 

18.  Unum   breviarium,    incipit  ut  supra:  meam  et  gloriam. 

19.  Unum  Vademecum,   incipit  ut  supra:  fratres  scientes. 

20.  Item   decretum,    incipiens  ut  supra:  ut  vir  fortis.  c  56b 

21.  Archidiaconus,   incipiens  ut  supra:  nec  quod  ad  hoc  credo. 

22.  Summa   Gaufridi,   incipit  ut  supra:  attenditur  namlex. 

23.  Sextus  liber   decretalium,   incipit  ut  supra:  in  posterum  refu. 

24.  Suimna   Ambrosii   318  super   titulis   decretalium,  incipit   ut  supra: 
florentini. 

25.  Decretales  magni  voluminis,  incipiunt  ut  supra:  ti  in  unum. 

26.  Clementine   cum  apparatu,   incipiunt  ut  supra:  que  nostrum  et 
fratrum. 

27.  Alie   Clementine  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra :  tre  per  apo- 
stolica  scripta. 

28.  Suffragium   monachorum,    incipit  ut  supra:  item  dicit  lex. 

29.  Quedam  lectura  super   iure   canonico,   incipit  ut  supra:   homini 
ei  oo  hoc. 

30.  Alia  lectura  super   decretalibus,   incipit  ut  supra:  personas  ec- 
clesie. 

XXVI.  —  De    bonis    assignatis    per    dominum    B.    Carici   319.      f.  e\b 

1.  Item    Epistole   Pauli   glossate,  incipiunt  in  secundo  folio:  mundo 
testis. 

2.  Liber  Apochalipsis  cum  ymaginibus,  incipit  ut  supra:  et  conver- 
sus  vidi. 

3.  Liber   Augustini   de  trinitate,  incipit  ut  supra:  se  claitduntur. 

4.  Liber  de  claustro  anime  32°,  incipit  ut  supra :  clamanti  non por. 

5.  Cantica   Canticorum   scripta   in   textu   litteris  aureis,   incipiunt  ut 
supra:  in  odore  unguentorum. 

6.  Biblia,  incipit  ut  supra:  labiis  personaret. 

7.  Regula  ordinis  beati   Augustini,    incipit  ut  supra:  ad  collcctam. 

8.  Averrois   et   probleumata  Alexandri   32i,   incipientes  ut  supra  : 
non  pluri  sunt. 

318  Nulla  eius  mentio  in  Schulte,  1.  c,  II.  /^ 

3,9  B.  €arici  aut  Cariti  colletor  Rotomagensis;  fortasse  is,  qui  an.  1326  Assisium  missus 
est,  vide  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  289,  307. 

320  Qui  Hugom  de  Folieto  adscribi  solet. 

321  Alexandri  Aphrodisii  interpretatio  problematum  Aristotelis. 


236  PARS    ALTERA  —  DE    RIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


f.  63a  XXVII.  —  Sequntur  libri  condam  fratris  Michaelis  ordinis 

minorum   magistri    palatii   322. 

1.  Primo  unum  breviarium  incipit  in  secundo  folio  in  hympnis:  iure 
qui  times. 

2.  Unus  liber  de   naturali   philosophia,    incipit  ut  supra:  in  pas- 
sionibus  autem  anime. 

3.  Innocentius,   incipit  ut  supra:  ecclesia  de  novo. 

4.  Summa   Martiniana,    incipit  ut  supra:  non  pelita  licentia. 

5.  Summa  Archidiaconi  super  VI0,  incipit  ut  supra:  undbitur  sancte  de. 

6.  Aliud   breviarium   antiquum,  incipit  ut  supra:  turbatus  est. 

f.64a  XXVIII.  —  Sequitur   de   aliis   bonis. 

1.  Primo   decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  et  qui  rigat. 

2.  Speculum   iuris,    incipit  ut-supra:  scribat  sic  quia. 

3.  Copiosa,   incipit  ut  supra:  sic  tempore  ante  legem. 

4.  Martiniana,   incipit  ut  supra:  quod  obrogandon  (?). 

5.  Prima  pars  secunde  sancti  Thome,  incipit  utsupra:  est  secundum 
aliquam  certam. 

6.  Papias,   incipit  ut  supra:  Abia  interpretatur  dominus. 

7.  Liber   ethicorum,    incipit  ut  supra:  conscii  autem  sibi  ipsis. 

8.  Quedam  summa  super  biblia,  edita  per  beatum  Augustinum,  incipit 
ut  supra:  unde  facta  et  formata. 

f.  646  XXIX.  —  Sequitur  de  bonis  condam  domini  Iohannis  epi- 

scopi   Carcassonensis   323. 

1.  Primo  unum   decretum   cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  refrenetur. 

2.  Decretales  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  in  sacramento  altaris. 

322  Tres  imprimis  nobis  praesto  sunt  recensiones  magistrorum  palatii;  una  Vincentii 
Fontanae,  Syllahus  magistrorum  sacri  palatii  apostolici,  Romae  1663,  qui  qaidem  syllabus 
erroribus  redundat.  Eorum  aliquos  correxerunt  Quetif-Echa.rd,  Scriptores  ord.  praed.,  t.  II, 
p.  xxi.  Iosephus  Catalanus,  De  magistris  sacri  palatii  apostolici  libri  duo,  Romae  1751, 
vix  non  ea  repetit,  quae  a  Quetif-Echard  erant  constituta.  —  Verum  omnes  recensiones 
in  eo  maxime  deficiuat,  quod  eos  tantum  magistros  referant,  qui  ex  ordine  praedicatorum 
sunt  assumpti,  idque  ita  ut  eos  solos  ad  eam  dignitatem  provectos  esse  putare  videantur. 
At  praeterquam  quod  generali  sludio  in  curia  an.  1244-45  ab  Innocentio  IV  vix  constituto, 
recenseatur  inter  primos  magistros  archidiaconus  quidam  Dunelmensis,  (cf.  Denifle,  Die 
Universitdten  des  Mittelalters  bis  1400.  I,  303),  saeculo  tertio  decimo  exeunte  a  Nicolao  III 
fere  ad  Benedictum  XI  1276-1302  ex  fratribus  minoribus  Ioannes  Peckham,  (cf.  Triveti  Chro- 
nicon,  Monumenta  Franciscana  ed.  Breicer,  I,  537,  552,  560;  bibl.  Laurentianae  Flo- 
rentiae  s.  Crucis  Pl.  17  sin.  cod.  7),  Mathaeus  de  Aquasparta,  (cf.  cod.  144  bibl.  s.  Fran- 
cisci  Assisii  et  Chronicam  XXIV  ministrorum  general.),  Guilelmus  vel  Petrus  de  Falgario 
(cf.  Salimbene,  Chronicon  ed.  Parm.  p.  391  et  Chronicam  XXIV  min.  gen.),  Ioannes  de 
Murro  (cf.  Chronicam  cit.),  Gentilis  de  Monteflore  (cf.  Chronicam  cit.  et  Bern.  de  Bessa, 
Calalogum  min.  gen.),  Regiualdus  (cf.  Chronicam  cit.),  Guilelmus  de  Gainsborough  (cf. 
Monum.  Francisc,  l.  c.  p.  537,  553,  560),  eo  munere  functi  sunt. 

323  Putem  indicari  Gaucellinum  Ioannis  (de  Jean)  1337-46. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS    ILLATORUM      237        SpO. 

3.  Speculum   iuris.    incipit  ut.  supra:  questione  prima. 

4.  Summa   A  z  o  n  i  s ,    incipit  ut  supra :  potestatem. 

XXX.  —  Sequitur   de   aliis   bonis. 

1.  Primo  unum  magnum  breviarium  notatum,  incipit  ut  supra:  meis 
reddidi. 

2.  Unum  psalterium  et  antifonarium  notatum  in  uno  volumine,  incipit 
ut  supra:  lus  illi  in  Deo. 

3.  Unum  o  r  d  i  n  a  r  i  u  m  cum  hympnis  notatis  et  officio  mortuorum,  in- 
cipit  ut  supra :  missam  celebrat. 

4.  Evangelia   totius  anni  cum  postibus  argenti  deaurati,  incipiunt  ut 
supra:  vento  agitatam. 

XXXI.  —  Sequitur  de  bonis  condam  domini  Guillelmi  Au- 
deberti   episcopi   Petragoricensis   32i. 

1.  Primo  apparatus  Iohannis  Andree  super  VI0  decretalium,  incipit 
ut  supra:  in  flnem  titidorum. 

2.  XXXI  quaterni  novi  de   psalterio   glossato. 

3.  Decretales   cum   apparatu,  incipiunt  ut  supra:  neque  procedens. 

4.  Unus  liber  vocatus   Aurora  324a,  incipit  ut  supra :  dierum. 

5.  Instituta  cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  introducti  sunt.  M\,/> 

6.  Quedam   questiones   grammaticales,   incipit  ut  supra:  super 
secundo. 

7.  Textus   sexti   libri  decretalium,  incipit  ut  supra:  beneficia. 

8.  Pontificale,   incipit  ut  supra:  per  Unigeniti. 

9.  Benedictio  aque   et  orationes  dominicales,  incipit   ut   supra  :  hic 
mittat  sal. 

10.  Missale   notatum,  incipit  ut  supra:  tant  non  confundantur. 

11.  Misse  festorum  solemnium,  incipiunt  ut  supra:  ad  missam  maiorem. 

12.  Casus   Bernardi   super  decretalibus,  incipiunt  ut  supra:  ista  fili  mi. 

13.  Unum  grossum  et  rude  b  r  e  v  i  a  r  i  u  m ,   incipit  ut  supra :  ad  eos  in 
ira  sua. 

14.  Textus   Clementinarum   in  tribus  quaternis,  incipit  ut  supra:sz'&i 
et  interesse. 

XXXII.  —  Sequitur  de  bonis  condam  magistri  Iohannis  de     f.  68a 
Florentia  325. 

Sequntur  libri  eiusdem  :  f.  es& 

1.  Primo  unus  liber  medicine,  incipiens  in  secundo  folio:  etutvene. 

2,  Compendium  medicine,   incipit  ut  supra:  totum  corpus. 

324  Guilelmus   ord.    min.   1340-47;    in    Gallia    Christiana,    II,   1478,   dicitur   Guilelmus 

Astriae  sive  Asterius. 

3Ua  pETRI  DE   RIGA. 

325  Medicus  Clementis  VI,   1346-48,  cf.  Maiunl   Degli  archiatri  pontificj,  I,  04. 


238  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

3.  Alius  liber   medicine,   incipit  ut  supra:  na  plena  umo. 

4.  Galienus   antiquus,  incipit  ut  supra:  post  quamvis  dixerim. 

5.  Ysagoge  lohannitii,   32G  incipit  ut  supra:  cibum  alteram,  quain- 
format. 

6.  Unus  magnus  liber,  incipit  ut  supra:  sint  equales. 

7.  Liber   priorum  incompletus,  incipit  ut  supra:  si  enim  nulla  nec. 

8.  Liber   de  anima,    incipit  ut  supra:  omni  proprium  continget. 

9.  Antique  decretales,   incipiunt:  ita  quod  ipsi. 

10.  Liber  de  disputatione  regendorum  sanorum  327,  incipit  ut  supra :  quam 
in  aliis. 

11.  Liber  de   celo   et   mundo,  incipit  ut  supra:  dni  (?)  leoe  autem. 

12.  XI  quaterni  in  una  pelle  de  pergameno  super   medicina. 

13.  Practica  Constantini,  incipit  ut  supra:  tides  et  spiritus. 

14.  Alius  liber  cum  pluribus  figuris,  incipit  ut  supra:  dolores. 

15.  Scripta  magistri  Petri  Iuliani  Yspani  328,  incipiunt  ut  supra:  res 
sunt  omnes. 

16.  Alius  liber  medicine  dictus  sinagoge  329,  incipit  ut  supra:  amptero- 
nus  frigidus. 

17.  Diete  universales  Ysaac  33°,  incipiunt  ut  supra:  enim  non  similiter 
in  dieta. 

18.  Liber  de  tribus   modis   medendi,  incipit  ut  supra  :  liquiditate. 

19.  Diete   particulares,  incipiunt  ut  supra:  rubeos  si. 

20.  Summa  antidotarii  seu  questiones  R  o  g  e  r  i  i  331,  incipit  ut  supra :  esse 
digestionis. 

21.  Quidam  liber   de   medicina,  incipit  ut  supra:  fiteri  erubescit. 

22.  Alius   liber  medicine,  incipit  ut  supra:  quedam  que  est  sputa. 

23.  Alius  liber  artis   medicine,   incipit  ut  supra:  foramina  duo  aures. 

24.  Liber   phisicorum   Aristotelis    incipit   ut   supra:  si   igitur,  quod 
vere  est. 

25.  LIIII01-  quaterni  de  diversis  formis  et  materiis. 

f.  09o  XXXIII.  —  Sequitur   de   bonis,   que    quondam    fuerunt   do- 

mini   Iterii   abbatis  Cluniacensis  332. 

f.  70&  Sequntur  libri  dicti  abbatis: 

1.  Primo   biblia,    incipiens  in  secundo  folio:  tres  partes. 

2.  Pontificale,   incipit  ut  supra:  tari  suo. 


326  Ms.  Iohannitis. 

327  Cf.  paullo  ante  p.  211,  n.  66:  de  rerjimine  sanitatis. 

328  Qui  pontifex  renuntiatus  Ioannes  XXI  est  appellatus. 
829  Legendum  puto:  Isagoge. 

330  ISAAC    IUDAEUS. 

331  Fortasse  Rogerius  de  Paronio,  quem   alii   Parmensem,  alii  Salernitanum  dicunt. 
Cf.  huius  voluminis  p.  94,  n.  585  et  cod.  470  Bibuothecae  Brugensis. 

332  Iterius  de  Mirmande  1342-47  f  in  curia.   Gallia  christiana,  IV,  1152. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIHRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM       239       SpO. 

3.  Alique  misse  peculiares,  incipiunt  ut  supra:  in  nomine  palris. 

4.  Inventarium   iuris  canonici.  incipit  ut  supra:  si  cum  olim. 

5.  Concordantie,    incipiunt  ut  supra:  presidio  fuit  David. —  (Car- 
thusienses). 

6.  Quidam   liber  de  littera   subtili,  incipit  ut  supra:  ut  XXIII  q.  1111 
Si  ecclesia. 

7.  Quedam  compilatio  333  iuris  canonici,   incipit  ut  supra:  simul 
sumitur. 

8.  Flores    quorumdam   sanctorum,  incipiunt   ut  supra:  tione   quatri- 
duanum. 

9.  Breviarium   ad  usum  Cluniacensium,  incipit  ut  supra:  dit  eum. 

10.  Quedam   summa   iuris   canonici,    incipit  ut  supra :  vel  populum      f- 7io 
non  haberet. 

11.  Archidiaconus,    in  XI III  caternis. 

12.  Novella  Iohannis   Andree,    incipit  ut  supra:  tur  privilegium. 

13.  Constitutiones   extravagantes   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra: 
et  illorum  precedentes.   ?"h<}9t6eg' 

14.  Novella    Iohannis    Andree    super   V°  libro  decretalium,   incipit 
ut  supra:  et  III  q.  VII. 

15.  Liber   Ieremie   glossatus,  incipit  ut  supra:  et  eruam  te. 

16.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  trinilatis  videlicet. 

17.  Prima  pars  lecture  Ostiensis,    incipit  ut  supra:  rus  infra  de. 

18.  Secunda   pars   lecture   Ostiensis,    incipit  ut  supra:  ra  adulteriis. 

19.  S  e  x  t  u  s   liber  decretalium  cum  apparatu,  incipit  ut  supra :  ipsis  vel 
aliis. 

20.  Decretales   antique,  incipiunt  ut  supra:  impetrantes  nomen. 

21.  Lectura   Ostiensis   super  IV0  et  VI0  libris  decretalium,  incipit  ut 
supra:  sponsos  tales. 

22.  Apparatus   extravagantium   Iohannis   Andree,   incipit  ut  supra: 
Genesi  Vo. 

23.  Rosarium  GfuidonisJ  Archidiaconi  334,  incipit  ut  supra:  a  pro- 
ximo  sibi  feri. 

24.  Textus  decretalium,   incipit  ut  supra:  appellationem  suam  non 
fuisse. 

25.  Quedam   summa  super  decretalibus,   incipit  ut  supra:  mo  tua. 

26.  Codex   antiquus,  incipit  ut  supra:  si  omnibus  necesse  est. 

27.  Apparatus  Iohannis  Andree   super  sexto  decretalium,  incipit  ut 
supra:  nostrum  fore  profectum. 

28.  Compostellanus,  incipit  ut  supra:  cum  M venientes.  —  [Ur.  1076] . 

29.  Apparatus    Innocentii   pape   quarti,  incipit  ut  supra:  quandoque 
plures. 

333  Alia  manus  superscripsit:  summa. 

334  I.  e.  apparatus  ad  decretum  Guidonis  de  Baysio. 


240  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART  .  I 

30.  Decretales   cum  apparatu,  incipiunt  ut  supra:  sive  mala. 

31.  Clementine  cum  apparatu  Iohannis  Andree,  incipiunt  ut  supra : 
fdeli  catholice. 

32.  Decretum  cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  earum  legum. 

33.  Decretales   in  gallico,  incipiunt  ut  supra :  et  desue  et  par  ce  la- 
pastolle. 

34.  Novella   Iohannis  Andree   super  secundo  decretalium,  incipit  ut 
supra:  exposiiurus  de  plus. 

35.  Enfortiatum,    incipit  ut  supra:  decessit. 

36.  Digestum  novum,  incipit  ut  supra:  bitat  multo  melius  esse. 

37.  Tertia  pars  Ostiensis,  incipit  ut  supra:  deratnm  quod  non  egeant. 

38.  Decretum   cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  a  copia  rerum.  74A ./Sty 
f.  716             39.  Item  additiones   Iohannis   Andree   super   decretalibus,  incipiunt 

ut  supra:  de  privilegiis. 

40.  Dinus   de  regulis  iuris,  incipit  ut  supra:  derui  Xus. 

41.  Sermones  incipiunt  ut  supra:  res  pro  amore. 

42.  Modicus  liber    de    precepto    et    dispensatione   335,  incipit   ut 
supra:  si  quis  ex  propria. 

43.  Questiones  dominicales   Bartholomei   Brixiensis,   incipiunt  ut 
supra:  ei  obstabit. 

44.  Regula   Benedicti   cum  expositione,  incipit  ut  supra:  ila  enim  ei 
omni  tempore. 

45.  Unus  liber,  copertus  de  corio  rubeo,  incipit  ut  supra:  sed  ibi  Christus. 

46.  Mandagotus   cum  apparatu,  incipit  ut  supra:  to  cessante. 

47.  Tractatus  super  decretis,   incipit  ut  supra:  vere  XXIIII  q.  I. 

48.  Quidam  rotulus  figuratus   deseptem   etatibus   etc. 

f.  78a  XXXIV.  —  De    bonis,    que    fuerunt    condam    Petri    Vitalis 

olim    in    partibus    Tuscie    collectoris. 

1.  Primo   decretum,    incipiens  in  secundo  folio  in  textu:  papia.  -'■ 

2.  Decretales,   incipientes   ut    supra:  concilio.  —  (Dominus   Gfau- 
fredus]). 

3.  Alie   decretales,    incipiunt  ut  supra:  et  isli  cum  Christo. 

4.  Sextus   decretalium,  incipit  post  apparatum  in  secundo  folio:  deci- 
duntur. 

5.  Clementine  cum  apparatu  Iohannis  Andree,  incipiunt  ut  supra : 
virgo  sancta. 

6.  Alie   Clementine,   incipiunt  ut  supra:  ii  plerisque. 

7.  Lectura   Iohannis   domini   Guidonis   336,  incipit  ut  supra:  ca- 
ptiones. 

8.  Liber  ordinum   iudiciariorum,   incipit  ut  supra :  et  in  aut. 

335  S.  Bernardi. 

336  Videtur  indicari  magister  quidam  iuris  civilis  aut  canonici. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      241        SpO. 

9.  Lectura    Abbatis    super  decretalibus ,  incipit   ut   supra:  infra  de 
psalmis. 

10.  Lectura   Ostiensis  super  decretum,  incipit  ut  supra:  lorum  ut. 

11.  Yolumen,   incipit  ut  supra:  patriciis. 

12.  XVII  quaierni  lecture   Archidiaconi    super  decretales. 

13.  Innocentius,    incipit  ut  supra:  cenatu. 

14.  Sextus  liber   decretaliuin   et  Clementine   cum   apparatu,  incipit  ut 
supra:  de  decretalibus. 

15.  Lectura  Iohannis  de  Deo  super  decretum,  incipit  ut  supra:  quo- 
modo  proponi  debeat. 

16.  Novella  337  in  duobus  voluminibus.  —  (Tradita  domino  nostro  pape 
per  dominum  camerarium). 

XXXV.  —  Delibrisepiscopi    Elnensis338.  f.  sio 

1.  Primo   d  e  c  r  e  t  u  m  ,    incipit  in  secundo  folio :  simid  eloquitur. 

2.  Unus   magnus   liber,  copertus  de  corio  albo,  continens  expositiones 
Pauli   ^39,  incipiens  in  secundo  folio:  nobiscum  deus. 

3.  Unum  antiquum   breviarium   ad  usum  Augfustinensium],  incipit 
ut  supra:  decidant  a  cogitationibus. 

XXXVI.  —  Sequitur    de    aliis    bonis    in    retrocamera   the-     f.  82o 
saurarie. 

1.  Item  unum   breviarium,   incipit  in  secundo  folio:  hodie  genui  te. 

2.  Psalterium   et  quedam  evangelia  glosata:  lacum  aperuit. 

3.  Ystorie  ecclesiastice,  incipiunt  ut  supra:  erat  inutilis. 

4.  Graduale   notatum:  dia  eius. 

5.  Quedam  summa  theologie  intitulata  de  sompno:  nulli  fuerunt. 

6.  Augustinus   de  civitate  dei,  incipit  ut  supra:  a  fortuita. 

7.  Ieronimus   super  Seneca,  incipit  ut  supra:  presens  fui.  t.  826 

8.  Extravagantes  Innocentiales  glosate,  incipiunt  ut  supra:  im- 
pendentes. 

9.  Quedam   benedictiones,   incipiunt  ut  supra:  rati. 

10.  Lucidarium   parviim,  incipit  ut  supra  in  tertio  folio:  in  carcere. 

11.  Compendium   theologie   3i0,  incipit  ut  supra:  tabilis. 

12.  Summa   de   virtutibus,    incipit  ut  supra:  amorem. 

13.  Egidius   m  super   primo  sententiarum,  incipit  ut  supra:  innovari. 

14.  S  e  r  m  o  n  e  s   sanctorum,  incipiunt :  dicitur  Osee. 

15.  Epistole  Pauli   glosate,  incipiunt  ut  supra:  ficalionis. 

337  IOANNIS   ANDREAE. 

338  Fortasse  Bernardi  Fornerii  1348-50. 

339  Hic  non  comraentationes  iuris  canonici  Pauli  de  Liazariis,  sed  expositiones  episto- 
larum  s.  Pauli  putem  indicari.  ,  %,{ 

340  Quod  inter  opera  s.  Thomae  de  Aquino  typis  describi  solet. 

341  Aegidius  de  Columna,  ord.  s.  Aug. 

16 


242  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

16.  Matheus   glosatus,  incipit  ut  supra:  sistit. 

17.  Decretum,   incipit  ut  supra:  privafo.  ^-//<?y 

18.  Ordo  ecclesiasticorum  ordinum,  incipit  ut  supra:  repeiatur. 

19.  Biblia,  incipit  ut  supra:  garrula  anus. 

20.  Psalterium  glosatum,  incipit  ut  supra  in  glosa:  ideo  titulus. 

21.  B  i  b  1  i  a  magna,   incipit  ut  supra  :    quomodo    possum.  —  (Carthu- 
sienses). 

22.  Evangelia  glosata,  incipiunt  ut  supra:  fuit  lohannes. 

23.  Sententie,   incipiunt  ut  supra:  ut  autem  quod. 

24.  Summa   Gaufridi,   incipit  ut  supra:  stat  videre. 

25.  Lucidarius,   incipit  ut  supra :  digitorum. 

26.  Tractatus   de  potestate   ecclesiastica  342,  incipit  ut  supra:  hec 
igitur  est  prima. 

27.  Sextus  decretalium,  incipit:  licet  romanus.  Tit./ytL 

28.  Questiones  fratris  Petri  Iohannis  343,  incipiunt :  probatur  quod. 

29.  Lectura   C  h  i  n  i   m  super  enfortiato :  de  impii  et  alias. 

30.  Quidam  tractatus   theologie,  incipit:  habeat  possibilitatem. 

31.  XLIII  caterni  novi  super  epistolis. 

32.  Summa   theologie    edita   a    sancto   Thoma  de  Aquino:    respicit 
obiectum. 

33.  Matheus   glosatus:  genuit  Obeth. 

34.  Liber   de  anima,  incipit  ut  supra:  de  ipsis  facile. 

f.  83«  35.  Thesaurus  pauperum  345,  incipit  ut  supra :  Guidina  et  mater  (?). 

36.  Enchiridion  346,  incipit  ut  supra:  ipsi  cum  quiete. 

37.  Liber   phisicorum,  incipit  ut  supia:  quoniam  autem. 

38.  Liber  de  ordine  baptizandi,  incipit:  exi  ab  eo. 

39.  Sermones  antiqui,  incipiunt:  non  confxgurat  sexum. 

40.  Miracula  beati   Philippi   ^347,  incipiunt:  Robertus. 

41.  Ysagoge,  incipit  ut  supra:  ita  comprobatur. 

42.  Liber  de   statu  perfectionis  348:  ita  ut  montes. 

43.  Tertius  liber  decretalium   in  papiru :  utanlur  in  publico. 

44.  Glose  super  Epistolis   Pauli:  a  serpente  seducta. 

45.  Liber  amoris,  incipit  ut  supra:  ad  multiplicationem. 

46.  Liber  topicorum,    incipit:  facies  transsumpto. 

47.  Corespondancie    decretalium    decretorum  349,  incipiunt  post 
rubricas:  ecclesie  sue. 

342  Aegidii  de  Columna,  ord.  s.  Aug. 

343  pETRus  Ioannis  Olivi,  ord.  min. 

344  ClNUS. 

345  IOANNIS    XXI. 

346  Fortasse  illud  s.  Augustini. 

347  Putem   intelligi  b.  Philippum   archiep.  Bituricensem  1236-1260;  cf.  Ur.  970,  972. 

348  Fortasse  Ioannis  Peckham   tractatus   de   perfectione   evangelica  vel  Guidonis  de 
Terrena. 

3«  Vide  Schulte,  1.  c,  II,  489. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      243       SpO. 

48.  Liber  de   medicina,   incipit  ut  supra:  et  tere  cum. 

49.  Apparatus  Iohannis   Aiulree:   non  debet.  —  [Av.  578]. 

50.  Sermones,  incipiunt  ut  supra:  isti  sed  illis  quibus. 

51.  Liber  de  officiis  Marci  Tullii:  iurare  possint. 

52.  Albert/"aw/us  de  doctrina  etc.  350:  te  qui  dicit. 

XVII  caterni  cum  textu  et  glossa  simul  ligati  in  modum  crucis. 

XXXVII.  —  Die  septima  mensis  octobris  de  bonis  condam  t.  uoa 
domini  Nicolai  de  Aquila  assignatis  per  dominum  Baldui-  (l' 336a) 
num   sigilliferum   curie^,  auditorje~nf  camere. 

1.  Primo   codex,    incipiens  in  secundo  folio:  officiis. 

2.  Enfortiatum,  incipit  ut  supra:  ius  est. 

3.  Rafredus   ^351,    incipit  ut  supra:  ista  iura. 

4.  Novella  super  sexto,  incipit:  pro  deserv.  (?)  ^52. 

5.  Novella  incompleta    super  antiquis  353:  in  his  scripti.  —  (Habuit 
dominus  Arnaldus  354  et  eciam  habuit  XVII  quaternos  de  Rosario). 

6.  Azo,  incipit  ut  supra:  dites. 

7.  Enfortiatum,   incipit:  unus  fruclus  est. 

8.  B  r  e  v  i  a  r  i  u  m ,  incipit  ut  supra :  coronasti. 

9.  Libri  gramaticales,   incipiunt  ut  supra:  ganatus  (?). 

10.  Volumen,   incipit  ut  supra:  ius  autem. 

11.  Novella   super  titulis  de  regulis  iuris,  incipit:  non  recipit. 

12.  Clementine,  incipiunt  ut  supra:  tus  nostri. 

13.  Innocentius,  incipit  ut  supra :  faceret.  —  [Ur.  987] . 

14.  Sextus,  incipit  ut  supra:  domo  domini. 

15.  Decretum,   incipit  ut  supra:  dicens. 

16.  Lectura  Ostiensis  in  duobus  voluminibus,  incipit  ut  supra,  in  primo 
volumine:  et  obe,  et  in  secundo:  vel  quia  diverse. 

17.  Speculum,   incipit  ut  supra:  m,elius. 

18.  Digestum   novum,  incipit  ut  supra:  sed  eum. 

19.  Codex,  incipit  ut  supra:  mendatur. 

20.  Digestum  vetus,  incipit  ut  supra:  tiis  sive. 

21.  Decretales,  incipiunt  ut  supra:  una  res. 

22.  Archidiaconus   super  sexto,  incipit  ut  supra:  sina. 

23.  XVII  quaterni  de  rosario  ^55. 


350  De  doctrina  dicehdi  et  tacendi. 

351  Roffredus  Epiphanii,  cf.  Savigny,  1.  c.  V,  184  et  Schulte,  1.  c.  II,  75. 

352  Charta  hiimiditate  corrosa  scriptura  fere  evanuit. 

353  I.  e.  decretalibus  Gregorii  IX. 

354  Nepos  Iuuocentii  VI,  episcopus  Carcassoneusis. 

355  Cf.  paullo  ante  n.  5. 


244  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

f.  i4io  XXXVIII.  —  Die   VII   octobris   de   bonis   Fernandi    Martini' 

protonotarii  (?)   in   ecclesia  Hispalensi   assignatis  per   domi- 
num   Balduinum. 

1.  Primo  textus   digesti   veteris,  incipit  in  secundo  folio :  troque. 

2.  Decretales,    incipiunt  ut  supra:  ... 

3.  Digestum   novum,  incipiunt  ut  supra:  in  persona  (?). 

4.  Enfortiatum,  incipit  ut  supra:  ba . . .  (?). 

5.  S  e  x  t  u  s ,   incipit  ut  supra :  salubris.  —  (Amotus  pro  vendendo  et  re- 
cepit  pecuniam  ipse  dominus  Balduynus). 

6.  Unus  liber   d  e   c  a  n  t  u ,  incipit  ut  supra :  aqueus. 

XXXIX. —  De   bonis   magistri   Guillelmi   de   sancto    Paulo. 

1.  Primo  unum   missale   ad  usum   curie  romane,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio  post  kalendarium:  ex  istis  viderunt. 

2.  Item  apparatus  Innocentii  quarti  super  decretalibus,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  de  iure  quod  ad  singida. 

3.  Item   decretales,  incipientes  in  secundo  folio:  in  duobus  (?). 

f.  1416  XL.  —   Die    penultima    mensis    octobris    pontificatus    do- 

mini  nostri  anno  tertio  356.  Secuntur  libri  in  una  theca  sapi- 
nea  reperti,   qui   nondum   erant   descripti  in   inventario. 

1.  Primo  unum   d  e  c  r  e  t  u  m ,   incipit  in  secundo  folio :  enim  moribus. 

2.  Summa   Gaufridi   (?),  incipit  ut  supra:  clerici  vel  mo. 

3.  Sextus   decretalium,    incipit  ut  supra:  prolaxi. 

4.  Liber  secunde  sancti    Iohannis   357  de  cordis  compunctione,  incipit 
ut  supra:  est  ciradus  magnus. 

5.  Innocentiane   358,   incipiunt  ut  supra:  nimitate. 

6.  Clementine   cum   aliis   apparatibus,  incipiunt  ut  supra  in  nigro: 
cum  rationi  non  congruat. 

7.  Postilla  super  psalterium,  incipit  ut  supra:  rula  a  me. 

8.  Tractatus   de   casu   diaboli   359,  incipit  ut  supra :  qui  non  accepit. 

9.  Liber   Trancreti  super  iudic.  360,  incipit  ut  supra:  monachi. 

10.  Psalterium    glosatum,    incipit    ut    supra    in    textu :    quare   fre- 
muerunt. 

11.  Tabula    ad    inveniendum    auctoritates    sacre    theologie,    incipit    ut 
supra:  Genesis  de  coniuge. 

12.  Biblia,  incipit  ut  supra:  psalmi  titulus. 

13.  Sextus   Bonifatii,   incipit  ut  supra:  ut  si  quis.     4s>  t9f 

14.  Scripta  super  sententias,  incipiunt:  et  manifestis. 

356  I.  e.  anno  1355. 

357  S.    IOANNIS   CHRYSOSTOMI. 

358  Constitutiones  Innocentii  IV. 

359  S.  Anselmi. 

360  Tancredi  ordo  iudiciarius. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353   LIBRORUM   E   SPOLIIS  ILLATORUM      245       SpO. 


15.  V  o  1  u  m  e  n ,  incipit  ut  supra :  qualia  sunt.    >6  , 

16.  Damascenus,  incipit  ut  supra:  caprinum. 

17.  Decretales,   incipiunt  ut  supra:  divina  ut. 

18.  Unus  liber,  incipit  in  secundo  folio  ut  supra:  celera  prosecutus. 

19.  Prologus  sancti   Ieronimi   super   Genesi,   incipit  ut  supra:   cledit 
michi. 

20.  Breviarium  antiquum,  incipit  ut  supra:  unitas. 

21.  Summa   de   vitiis,  incipit  ut  supra:  dic  (?)  hidus  vitii. 

22.  Pontificale,  incipit  ut  supra  in  rubro:  dicente  sibi  presbilero. 

23.  Sermones  super  epistolis  Pauli,  incipiunt  ut  supra :  non  enim. 

24.  Extravagantes    Iohannis   x\   incipiunt  ut  supra:  evidenlius. 

25.  Repertorium   magistri    Guillelmi    Durandi,    incipit    ut    supra: 
leges  invente  sunt. 

26.  Pontificale,   incipit  ut  supra:  deposuimus. 

27.  Raffredus,    incipit  ut  supra:   cumana. 

28.  Unus  liber  sine  principio,  incipit  in  secundo  folio:  decimas  date. 

29.  Liber  phisicorum,  incipit  ut  supra:  fundum  sedpost.  —  [Ur.-i405].l/  f;  i42a 

30.  Digestum   vetus,  incipit  ut  supra:  artis  libro  quinto.  (f-  338a) 

31.  Notule  super  libris   phisicorum,   incipiunt :  circuli  in  multas. 

32.  Sermones,  incipiunt  in  secundo  folio:  immaculatam. 

33.  Gofridus   ^62  super  titulis  decretalium,  incipit  ut  supra:  velitin  (?). 
—  [Ur.  1045].   /0^7 

34.  Thomas   de   Aquino   super  Iob,   incipit   ut  supra:  voluerunt  si. 

35.  Ordo  iudiciarius  editus  a  Raufredo,  incipit  ut  supra:  qid  omnia. 

36.  Pontificale  in  diversis  quaternis  simul  ligatis. 

37.  Sermones,   incipiunt  ut  supra:  tate  nos.  —  [Ur.  1129]./ /"5/ 

38.  Omelie  XL  sancti   Gregorii   pape,  incipiunt  ut  supra:  se  illius. 

39.  Prima  pars  sancti   T  h  o  m  e ,  incipit  ut  supra :  altissima  causa. 

40.  Conventus  (!)  ^63  de  anima  super   Ancelmo,   incipit  ut  supra  :  di- 
gitorum. 

41.  Sermones,   incipiunt  ut  supra :  elegit  me  potius. 

42.  Historie   scolastice,   incipiunt  ut  supra:    Visio  stantes. 

43.  Sextus,   incipit  ut  supra:  de  speciali. 

44.  Clementine,   incipiunt  ut  supra:  qui  secundum  apostolicam. 

45.  Unus    liber,    incipit    in    secundo    folio    ut    supra:    hic   consideran- 
dum  est. 

46.  Mandagotus,   incipit  ut  supra :  computandos. 

47.  Missale,   incipit  ut  supra:  in  letitia. 

48.  Summa   confessorum,    incipit  ut  supra :  materialis  qui  videlicet. 

49.  Prima  pars   psalterii  glosata,  incipit  ut  supra:  tiam  factum. 

50.  Flores  sanctorum,  incipiunt  ut  supra :  et  erit  tunc.  —  [Ur.  1697J. 

'61   lOANNIS   XXII. 

362  Gaufredus  de  Trano. 

363  Fortasse  legendum:  commentus. 


£46  PARS   ALTERA  —  DE   BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 


51.  Agregatus   in  medicinalibus  ^64,  incipit  ut  supra:  est  colera. 

52.  Antiphonarium  notatum,  incipit  ut  supra :  Spiritui  Sancto. 

53.  Questiones   secundi  libri  sancti    Thome,    incipiunt  ut  supra:  recte 
consecra. 

54.  Decretum,  incipit  ut  supra :  responsa  olim. 

55.  Sextus,   incipit  ut  supra:  excommunicationis  vel. 

56.  Summa  Ostiensis,   incipit  ut  supra:  bene  attendes  octo. 

57.  Innocentius,  incipit  ut  supra:  eum  ibi  moneant. 
f- 142b             Sequitur  de  aliis  bonis. 

58.  Leges  Normanorum,  incipiunt  in  secundo  folio :  eis  prosequendis. 

59.  Raymundus  de  penitentia,  incipit  ut  supra:  transgressionibus.  — 
[Ur.  1074].  /07G 

60.  Alie  leges   Normanorum,  incipiunt  ut  supra:  laycalem. 

61.  Summa  Gaufredi,   incipit  ut  supra:  de  pena  non. 

62.  Glose  Ade  365  super  Martianum,  incipiunt  in  secundo  folio  post  ru- 
bricas:  tiorum  ad  tantas.  —  [Ur.  IOSIJ./o^ 

63.  Sermones,   incipiunt  ut  supra:  dulce  et  tenebras  ^66. 

Ex  hac  una  recensione,  ineunte  pontificatu  Innocentii  VI 
anno  1353  confecta,  manifestum  est,  quanta  librorum  copia  pau- 
corum  annorum  spatio  camerae  ex  spoliis  praelatorum  sit  illata. 
Etenim  praetermissis  illis,  qui  etiam  tunc  apud  collectores  camerae 
in  diversis  provinciis  asservabantur,  ut  simul  ac  se  offerret  occasio 
ad  curiam  transmitterentur,  ex  iis  solis,  qui  fere  inter  annos  1343 
et  1350,  Avenionem  pervenerant,  fere  mille  ducenta  vo- 
lumina  enumerantur.  Dico  inter  annos  1343  et  1350,  hoc  enim 
fere  tempore  decesserunt  praelati  367,  quorum  hic  spolia  comme- 
morantur.  Quanta.  igitur  librorum  copia  inde  a  Ioanne  XXII 
usque  ad  tempora  Petri  de  Luna,  quem  aliqui  Benedictum  XIII 
vocabant,  in  palatium  Avenionense  ex  solis  spoliis  confluxit! 

Qui  enim  ex  rationibus  Iacobi  de  Sirano  anno  1363  confectis 
elucet  modus  colligendi  libros,  is  iam  tempore  Ioannis  XXII  erat 
constitutus,  idque  ut  opinor,  iam  inde  a  saeculo  tertio  decimo. 
Illud  aperte  demonstrant  litterae  Ioannis,  quas  hic  subiungam. 
Eundem  vero  ab  ipso  Petro  de  Luna,  quin  etiam  saeculo  sexto 


364  Serapionis  liber  aggregationum  de  simplicibus  medicinis. 

365  Cf.  paullo  ante  p.  232,  n.  156. 

366  F.  342a  computantur  exemplaria  singulorum  librorum  in  hoc  inventario  descripto- 
rum;  ex.  gr. :  Decreta  numero  XXVI.  —  Decrctales  numcro  LJIII;  etc. 

367  Vide  eorum  indicem  p.  250. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO   AN.  1353   LIBRORUM    E    SPOLIIS   ILLATORUM      247       SpO. 

decimo  in  augenda  bibliotheca  Vaticana  esse  adhibitum,  facile  ex 
indicibus,  quos  vulgaturus  sum  3<5S,  perspiciemus.  —  Scribit  igitur 
Ioannes  XXII  die  25  m.  februarii  1331: 

Bemardo  de  Chameraco  canonico  Massilliensi/.  —  Cum  tibi  collectionem 
bonorum  mobilium  bone  memorie  Guarcie  episcopi  Aquensis  369  et  quondam  Petri 
Borceri  prepositi  monasterii  sancti  Salin  Albiensis  ordinis  sancti  Augustini, 
per  prepositum  soliti  gubernari,  quorum  dispositionem  nobis  certis  causis  ra- 
tionabilibus  reservavimus,  duxerimus  per  nostras  alias  litteras  comendandam, 
tuque  inter  cetera  bona  huiusmodi  per  te  collecta  diversos  libros  habere  no- 
scaris,  discretioni  tue  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatinus  illos 
ex  libris  predictis,  de  quibus  tibi  per  cameram  nostram 
mandabitur,  nobis  fideliter  destinare  procures,  aliis  ven- 
ditis,  sicut  tibi  videbitur  expedire.  Volumus  autem,  quod  tam  de  missis 
quam  venditis  libris  huiusmodi  ac  valore  et  extimatione  cuiuslibet  cameram 
ipsam  reddere  studeas  certiorem.  —  Datum  V  kal.  marcii  an.  15°.  —  [Re- 
gesta  Vatic.  Ioannis  XXII  (n.  116),  secret.  an.  15,  16,  tom.  VIII,  f.  38b, 
epist.  199]. 

Iuvat  hic  succincte  recensere  reliqua  inventaria  spolio- 
rum  in  tabulario  Vaticano  asservata,  quae  quidem 
ad  meam  pervenerint  notitiam.  In  omnibus  fere  complures  de- 
scribuntur  libri.  »At  eos  solos  ad  cameram  apostolicam  devenisse 
certo  statui  potest,  quorum  inventariis  constat  exhiberi  imprimis 
res  pontifici  reservatas  atque  eas,  non  quae  prelatorum,  cum  mo- 
rerentur,  essent  propriae,  sed,  quae  reapse  ad  cameram  essent 
transmissae;  ex  illis  enim  saepe  longe  maior  pars  vendebatur 
aut  ad  propinquos  et  cognatos  ac  creditores  diffluebat. 

Asservantur  igitur  in  Tabulario  Vaticano  inarchivo  Avenionensi 
inter  Inventaria   in  volumine  notato: 

N.  210.  Illud  Petri  (de  Chassagne)  ord.  min.  archiepiscopi  Ruthe- 
nensis   (1302-18). 

N.  471.  Eleazari  (de  Villanova)  episcopi  Dignensis  (1334-41),  an.  1341 
confectum. 

N.  472.  Gasberti  (de  Valle),  cum  1341  ab  archiepiscopatu  Arela- 
tensi  ad  Narbonensem  transferretur. 

N.  473.  Arnaldi  (de  Cumbis)  archiepiscopi  Taraconensis  (1335-46). 


368  Vido  in  altora  huius   oporis   parte  imprimis   indicem  bibliothecao  Gregorii  XII  ot 
priorem  Petri   de  Luna. 

369  Garsias  Arnaldi  episc.  Aquensis  (Dax)  1311-26. 


248  PARS   ALTERA  —  DE   BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

N.  476.  Iohannis   de  Magnania  episcopi   Urbevetani   (1363-64). 

N.  477,  Augustini  (Tinacci)  ord.  s.  Augustini  episcopi  Narniensis 
(1343-67),  an.  1367  eo  mortuo  confectum,  quare  supplendus  Ughelli. 

N.  478.  Ioannis   (Piscis)  archiepiscopi   Aquensis   (1362-68). 

N.  480.  Exibet  exemplaria  plurium  inventariorum  hic  recensitorum. 

N.  481.  Petri  et  Ioannis  Cros  cardinalium  Arelatensis  (1374-88) 
et   Lemovicensis   (1348-71),  an.  1389  confectum  37°. 

N.  484.  Iacobi  de  Caussanis  abbatis  Cluniacensis  (1374-83), 
an.  1383  confectum. 

N.  485.  Aimerici  (de la Ioussac),  episcopi  Lemovicensis  (1372-90), 
an.  1390  confectum. 

N.  487.  Odonis  episcopi  Lascariensis  (Lescar)  (1368-1401),  confe- 
ctum  an.  1402. 

N.  492.  Laurentii  (Pistoris)  episcopi  Niciensis  (1360-71),  quem 
plerique  falso  an.  1365  mortuum  esse  dicunt. 

In  regestis  Avenion.  Innocentii  VI,  tom.  II,  habes  praeter  spolia, 
e  quibus  paullo  ante  descriptiones  librorum  vulgavi,  haec:  Berengarii  ma- 
rescalli  curiae  f.  \a;  —  Guilelmi  (de  Fredol)  episcopi  Biterrensis 
(1314-49)  f.  2a;  —  Ioannis  (de  Texandria)  episcopi  Rivensis  (Rieux) 
(1324-47)  371  f.  25 a;  —  Bernardi  de  Novodompno  auditoris  sacri  pa- 
latii  f.  26«. 

Notct  certA,  carent  atque  hinc,  fortasse  rnaxima  ex  parte,  inter  I  n  s  t  r  u  - 
menta  miscellanea,  quae  secundum  ordinem  temporis  sunt  disposita, 
requirenda  sunt  inventaria: 

Ioannis   (Grand)  archiepiscopi   Bremensis   372  (1308-27). 

Bertrandi  (de  Farges)  archiepiscopi  Narbonensis  (1311-41),  con- 
scriptum  an.  1348. 

Francisci   (de  Silanis)  ord.  min.  episcopi   Valvensis   (1349-65?). 

Petri  Burgundionis  (de  Mayrolles)  ord.  min.  episcopi  Sarlatensis 
(1350-58). 

P e t r i  (de  Luna)  episcopi  Urgellensis  (1365-70) ,  conscriptum 
an.  1370. 

Geraldi  (de  Posilhac)  archiepiscopus  Aquensis  (1369-78),  confectum 
an.  1379. 

Roccasalvae  episcopi   Niciensis   (1374-79),  an.  1379  conscriptum. 

Laurentii  de  Berra  abbatis  monasterii  s.  Pontii  extramuros  Ni- 
cienses. 


370  Recenset  bona  ex  eorum  spoliis  camerae  an.  1389  illata. 

371  Cf.  de  eo  paullo  ante  p.  176. 

372  Incipit:  «  anno  1327,  die  29  mensis  maii  obiit  in  curia  romana  dominus  archiepi- 
«  scopus  Bremensis,  cuius  inventa  fuerunt  bona  infrascripta.  »  Ante  recensionem  librorum 
notatur:  «  Omnes  libros  infrascriptos,  in  quibus  sunt  cruces  in  capitibus  linearum,  habuit 
«  dominus  noster  papa,  et  nos  tradidimus  eos . . .  ?,  alii  fuerunt  venditi.  »  —  Unum  ex  illis 
libris  habes  in  altero  huius  operis  volnmine  in  bibliotheca  Burghesiana  cod.  86. 


CAP.  I,  §  5  —  RECENSIO    AN.   1353    LIBRORUM    E    SPOLIIS  ILLATORUM      249       SpO. 

At  dixerit  aliquis,  ut  magna  librorum  copia  in  cameram  ex 
praelatorum  spoliis  sit  collecta,  restat  ut  demonstretur,  eos  ex 
camera  in  bibliothecam  esse  translatos.  Quod  quidem  a  me  iure 
exigi  facilis  concedo.  —  Quare  imprimis  in  memoriam  revoco, 
quod  saepius  monui,  tempore,  de  quo  nobis  sermo,  bibliothecam 
romanorum  pontificum  non  fuisse  nisi  collectionem  quandam  li- 
brorum,  qui  in  thesauro  sive  camera  asservarentur.  Quare  nisi 
ex  certis  documentis  alia  bibliothecae  pontificiae  origo  demon- 
stretur,  ex  ea,  quam  omnino  constitui  bibliothecae  cum  thesauro 
colligatione,  concludendum  est,  iisdem  utrumque  viis  et  ortum 
esse  et  auctum;  sive  ut  etiam  planius  loquar,  eandem  illam  col- 
lectionem  librorum  in  camera  asservatam  vertente  saeculo  quarto 
decimo,  mutato  nomine,  bibliothecam  sive  libreriam  esse  appel- 
latam. 

Sed  ut  id,  de  quo  disputatur  etiam  directis  evincam  argu- 
mentis,  in  recensione  anni  1353  paullo  ante  vulgata,  ad  pluri- 
morum  codicum  e  praelatorum  spoliis  illatorum  descriptiones 
eos  adiunxi  numeros,  sub  quibus  ipsi  illi  codices  in  recensionibus 
bibliotecae  pontificiae  aetate  posterioribus  enumerantur.  Id  quidem 
ex  eo  praestare  potui,  quod  tum  in  recensione  camerae  anno  1353 
confecta  tum  in  reliquis  indicibus  eius,  quam  dixi,  bibliothecae 
prima  verba  secundorum  foliorum  plerumque  referantur.  In  his 
vero  numeris  adnotandis  admodum  parcus  fui,  idque  in  iis  tantum 
libris  praestiti,  qui  cum  certis  adscriberentur  auctoribus,  facilius 
in  aliis  recensionibus  poterant  indagari.  Longe  ergo  is  a  vero 
abesset,  qui  eos  solos  libros,  ad  quos  certos  adiunxi  numeros,  ex 
camera  in  bibliothecam  transiisse,  sive  ut  accuratius  loquar,  in 
palatio  pontificio  permansisse  putaret. 

Ceterum  non  nego,  haud  exiguum  numerum  librorum  in  ca- 
meram  e  spoliis  collectorum  ad  collegia  scholarium  et  conventus 
a  pontificibus  Avenionensibus  constituta  esse  transmissum.  De  qua 
re  fusius  agam,  cum  in  altera  huius  operis  parte  de  dissipatione 
bibliothecae  Avenionensis  dicam. 

Atque  haec  quidem  de  origine  bibliothecae  a  pontificibus  Ave- 
nione  constitutae  sufficiant. 


INDICES 


RECENSENTUR    HIC    SPOLIA: 


E  p  i  s  c  o  p  o  r  u  m : 

Aquensis  Armandi  1337-48;  XV,  p.  212. 
Astensis  Amaldi  1327-48;  XIII,  p.  207. 
Carcassonensis  Gaucellini  Ioannis  1337- 

46;  XXIX,  p.  236. 
Elnensis    (Bernardi)   1348-50,    XXXV, 

p.  241. 
Foroiuliensis  Bartholom.  1317-41;  XXI, 

p.  223. 
Lodovensis  Bertrandi  1332-48;  V,  p.  199. 
Narbonensis    Gasberti  1341-46;   XVIII, 

p.  214. 
Petragoricensis  Guilelmi  Audeberti  1340- 

46;  XXXI,  p.  237. 
Rigensis  Friderici  1304-40;  XXV,  p.  234. 
Sistaricensis  Rostagni  1339-49;  IV,  p.  197. 
Tricastini  Hugonis  1328-48;  XVI,  p.  213. 
Valentini  et  Diensis  Petri  1342-50;  VII, 

p.  202. 
Vapincensis    Dragoneti    1328-48,    III, 

p.  197. 
Vercellensis  Emmanuelis  1343-47;  VII, 

p.  200. 


Cluniacensis    dioc.   Matisconensis    lterii 

1342-47;  XXXIII,  p.  238. 
Insulae  Barbarae  dioc.  Lugdunensis  Si- 

monis  (?)  1335-49;  II,  p.  196. 
Saxivivi  dioc.  Fulginatis  lacobi  Monte- 

melini  1331-50;   IX,  p.  204. 
Victoris  (s.)  dioc.  Massilliensis  Amaluini 

1340-44;  I,  p.  194. 


Collectorum: 

Arelatensis  Petri  Ioannis;  XI,  p.  206. 
Narbonensis  Morerii;  X,  p.  205. 
Tusciae  Petri  Vitalis;  XXXIV,  p.  240. 


Magistrorum  s.  palatii: 

Arnaldi  de  s.  Michaele ;  XXIII,  p.  223. 
Michaelis  ord.  min.;  XXVII,  p.  236. 

Auditoris  palatii  loannis  Rigaldi;  XVII, 
p.  213. 


Abbatum: 


Physici    papae    loannis    de    Florentia, 
XXXII,  p.  237. 


Affrodisii  (s.)  dioc.  Biterrensis  Andreae      Sigilliferi  P.  Chatardi;  VIII,  p.  204. 
1337-47;  XIV,  p.  209. 


INDEX    LIP.RORUM    E    SPOLIIS    PROVENIENTIUM  251 

—  _ 

P-fotonotapil   (£)    Hispalcnsis    Fernandi  Assignata   per: 

Martini;  XXXVIII,  p.  244. 

Brundusinum  archiepiscopum  Guilebnum 
DommiNicolaideAquila;  XXXVII,  p.243.  1345-53;  XIX,  217. 

Ioannis  Anglici  et  Ioannis  de  Pinu;  XII,  Dominum  B.  Caritji;  XXVI,  235. 

p.  207.  Ioannem  Morelli;  XXIV,  p.  234. 
Magistri  Guilelmi  de  s.  Paulo;  XXXIX, 
p.  244. 

•£  /  z-t2,  Asservata: 

Diversorum;  XXII,  XXVIII,  XXX,  227, 

230,  237.  In   retrocamera    thesaurariae ;  XXXVI, 

p.  241. 

Libri  capellae;  XX,  p.  221.  In  theca  sapinea;  XL,  244. 


INDEX  LIBRORUM,  QUORUM  MENTIO  IN  REGISTRIS, 
IN  LIBRIS  CAMERAE  APOST.  IN  RECENSIONE  SPOLIORUM 

ANNI  1353  OCCURRIT  *. 


Abbas  AntiquusJ  18,  XIII  40,  XXXIV  9. 
Abstinentia   (de)  summa  XIV  04,  XIX 

19,  73,  XXIV  8. 
Adam   in  Phgsic.  XXII  150;  in  Marc. 

Capellam  XL  00. 
Aegidius  de  Columna  cle  anima  etc.  Int.  1; 

de  erud.  princ.  XXI  31;   in  1   Sent. 

XXXVI    13;    de   potestate  'ecclesiae 

XXXVI  20. 
Aegidius  de  Fuscarariis  summa  XIV  30, 

XIX  05. 
Aegidius  de  Lessinia  de  usuris  Int.  1. 
Aetatibus  (de)  septem  XX  35,  XXXIII  48. 
Affectibus  (de)  animae  XVIII  09. 
Aggregatum  de  medicina  v.  Serapion. 
Alanus  de  arte  praedic.  I  32. 


Albertanus  de  arte  dicendi  et  tac.  XIX 

20,  95,  XXXVI  52;  de  amore  et  di- 

lectione  V  10,  XXII  80. 
Albertus  (b.)  Magnus  de  iudicio  Int.  1; 

de  animalibus  Int.  33,  51,  52. 
Alexander  de  Alexandria  (aut  de  Hales) 

in  11.  Sent.  Int.  24. 
Alexander  Aphrod.  XXVI  8. 
Alexander  de  Villa  Dei  I  37. 
Almagestus  v.  Ptolomaeus. 
Alvarus  Pelagius,  Int.  12,  13. 
Ambrosius  (s.)  homil.  Int.  22;  in  epist. 

Pauli  Int.  27,  28. 
Ambrosius  in  tit.  decretal.  XXV  24. 
Amoris  liber  XXXVI  45;  de  amore  et 

dilectione  v.  Albertanus. 


*  Reg.  indicat  excerpta  e  registri  pontificum  romanorum  (pp.  137-144),  Int.  remittit 
ad  ea,  quae  e  libris  introitus  et  exitus  camerae  apost.  attuli  (pp.  144-172),  reliqua  ad  re- 
censionem  spoliorum,  (Spo.  pp.  175-246)  spectant,  idque  ita,  ut  numerus  latinus  ad 
spolium,   numerus   arabicus   ad  librum  illius  spolii  referatur. 


252 


PARS    ALTERA 


DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Anforismi  (?)  XXII  17. 
Animalium  (de)  natura  XIV  36. 
Anselmus  (s.),  Int.  1;  meditationes  XIV 

10,  35,  XXI  47;  de  anima  (?)  XL  38; 
de  casu  diaboli  XL  8. 

Ape  (de)  v.   Thom  de  Cantimprato. 

Aragonum  leges  IV  47. 

Archidiaconus  v.   Guido  de  Baysio. 

Aristoteles  priora  XXXII  7,  elench.  XXII 
154;  topic.  XXXVI  46;  —  phys.  IX  11, 
XV  34,  XXII  165,  XXXII  24,  XXXVI 
37,  XL  28,  30;  de  gener.  et  corrupt. 
XVIII  57;  de  coelo  et  mundo  XXII  11; 
de  anima  XVIII  54,  XXII  51,  XXXII 
8,  XXXIV  34;  de  philosophia  naturali 

XXI  90,  XXVII  2;  —  metaphys.  XVIII 
51,  53,  55?  XXII  164,  171;  —  ethica 
XVIII  58,  XVIII  73,  XXI  29,  76,  97, 

XXII  41,  168,  XXV  7,  XXVIII  7;  de 
philosophia  morali  Int.  3,  XXII  25. 

Armandus  de  Bellovisu  XIV  72,  XVIII 

76,  79. 
Arte  (de)  praedicandi  XIX  14;  nolaria 

XXII  58. 
Arnaldus  de  Villanova  de  regimine  sanit. 

XIV  66,  XXI  68. 
Articulis  (de)  fidei  XIX  37. 
Athanasius  (s.),  Int.  2. 
Augustinus  (s.)  de  civ.  dei  Int.  1,  XXI  QQ, 

XXII  89,  141;  opera  varia  Int.  7,  10, 

11,  28,  30;  epistolae  Int.  21;  homiliae 
Int.  22;  de  poenit.  I  45;  regula  XIV  53, 
XVIII  29,  56,  XXVI  7;  liber  florum 

XXI  32;  de  fide  XXI  83;  c.  Faustum 

XXII  87;  de  trinitate  XXVI  3;  in  bi- 
bliam  XXVIII  8;  enchiridion  XXXVI 
36 ;  orationes  XX  53. 

Aureolus  v.  Petrus. 
Aurora  v.  Petrus  de  Riga. 
Avenionensis    civitatis    et   dioc.   statuta 

Int.  37,  I  44. 
Averroes  XXVI  8. 
Avicenna    sextus    naturalium    Int.    20, 

XXII  79. 

Bartholomaeus  Brixiensis  quaestiones  IX 
15,  XII 12,  XVIII  5,  XXXIII  43;  casus 
VIII  7. 


Bartholom.  de  Gapua  sermpnes  XXI 127. 
Bartholomaeus  de  Carusis  milleloquium 

Int.  30. 
Bartholomaeus    de    Glanvilla,    Int.    10, 

XXII  69. 
Basilius   (s.)    regula   Int.  2,  20;   hexae- 

meron  Int.  33. 
Beda  (s.)  in  Lucam  XXII  101;  in  Pro- 

verbia  Int.  10;  hexaemeron  Int.  23. 
Benedictus  (s.)  regula  Int.  2,  XXXIII  44. 
Benedictus  XII  opera  Int.  22-30;  de  vi- 

sione  beata  (?)  XXII  127. 
Berengarius  de  Biterris  inventar.  XIV  69. 
Bernardus  (s.)  fiores  Int.  10;  de  consi- 

deratione  Int.  55;  auctoritates  VIII  11; 

in  Cantica  XXI  25;  de  gradibus  hu- 

mil.  XXI  39;  de  praecepto  et  dispens. 

XXXIII  42;  praefatio  XXI  117,  XXII 

132;  epistolae  XXII  135. 
Bernardus  Compostellanus  iun.  115,  VI 

36,    VII    26,    29,  XII    14,    XXII  07, 

XXXIII  28. 
Bernardus   (Parmensis    aut    Compostel- 

lanus  iun.)  casus  XII  10,  XXII  115, 

XXXI  12. 
Bernardus  Papiensis   breviarium  extra- 

vag.  XXI  123. 
Bernardus  Hispanus  (Compostellan.  iun.) 

XXI  84. 
Bernardus  de  Trillia  quaestiones  Int.  1. 
Boetius  Int.  17,  VI  13,  XIX  71;  de  tri- 

nitate  XXII  17;   de   consol.  philoso- 

phiae  XXII  32. 
Bonaventura   (s.)  in  3  sent.  XXII  147 
Britius  (s.)  vita  Int.  31. 
Brito  v.    Guilelmus. 

Cerimonias  (de)  curiae  Int.  38. 
Cantus  liber  XXII  121,  XXXVIII  5. 
Cassiodorus,  Int.  6,  VII  17. 
Casu  (de)  diaboli  v.  s.  Anselmus. 
Casus  decretorum  v.  Barthol.  Brixiensis 

XII  11,  XIII  47. 
Casus  decretalium  v.  Bern.  Parmensis 

et    Compostellanus  XIII  36,  XIV  27, 

67,  XIX  64. 
Catalogus  rom.  pontificum  XIX  79. 
Catholicon  v.  loan.  Balbi. 


INDEX    LIBRORUM    E    SPOLIIS    PROVENIENTIUM 


253 


Ccato  XXI  113. 

Cencius  Camerar.  liber  censualis  Int.  49. 

Chronicae  Int.  39;  romanorum  pontifi- 

cum  VI  23,  XIX  97. 
Cicero,  Reg.  5,  11,  XXXVI  51. 
Cinus,  Reg.  6,  VII  8,  XIII  43,  XXXVI  29. 
Claustro  (de)  animae  v.  Hago  de  Folieto. 
Clemens  (s.)  itinerarium  Int.  15. 
Clemens  IV  sermones  XVI  4. 
Clemens  V  constitutiones  XXII  103. 
Clemens  VI  sermones  Int.  31,  33,  XIX  24. 
Commentum  regis  XIX  63. 
Communibus  (de)  theologiae  IV  20. 
Compendium  theologiae  XXXVI  11. 
Compostellanus  v.  Bernardus. 
Concilia  generalia  Int.  27,  28. 
Concordantia  bibliae  Int.  13,  30,  IV  2, 

XIII  33,  XVIII 61,  XXI 105,  XXXIII 5, 

abbreviata  XIII  14. 
Concordantiae  decreti  I  19,  XXXVI  47. 
Constantinus  Africanus  XXXII  13. 
Copiosa  v.   Ostiensis. 
Cyprianus  (s.)  Int.  2. 

Damascemis  v.  Ioannes 
Damasus  in  decret.  VII  23. 
Diadema  monachorum    v.   Smaragdus. 
Dialogorum  lib.,  fortasse  s.  Gregorii  M. 

II  7,  XV  4. 
Dictionarius  XX  46. 
Dietae  v.  /saac  universales  XXII,  180, 

particulo.res  XXXII  19. 
Dinus  IX  7,  XXXIII  40. 
Dionysius  Areop.  Int.  1,  8;  de   evange- 

lica  hier.  XVIII  17. 
Directorium  ordinis  V  7. 
Distinctiones   morales  III  5,  XVIII  42. 
Doctrinale  v.  Alexander  de  Villa  Dei. 
Durantis  (sive  Durandus)  v.  Guilelmus. 

Ebrardus  128,  XIV jll. 
Elucidarius  v.  Ilonorius  Augustodun. 
Epistolarum  lib.  IV  13,  XVIII  20. 
Eusebius,  Int.  31,  X  5. 
Exempla  sauctorum  XIX  49. 

Flores  evangeliorum  XXI  112;  origina~ 
lium  XV  5;  sanctorum   Int.  2,  I  23, 


III  14,  IV  12,  V  6,  VI  6,  XVI  3,  XVIII 

16,  44,  63;  XIX  1,  14,  32;  XX  31,  61; 

XXI  69,  XXV  14,  XXXIII  8,  XL  48. 
Franciscus  (s.)  vita  XXI  55. 
Franciscus  Mayronis  sermones  XVIII  36. 
Fredericus  II   constitutiones   XVIII  35, 

XX  65. 

Galenus,  Int.  24,  XXXII  4. 

Gaufredus  v.    Goffredus. 

Genselinus  de  Cassagnis  VII  20. 

Geometria  Int.  2,  XIX  98. 

Gilbertus  in  Cantica  Int.  20. 

Girardina  XXII  26, 

Glossarum  diversitas  VI  9. 

Godalh,  Int.  27. 

Godefredus  deFontibus  quodlibeta  Int.  10. 

Goffredus  de  Trano,  Int.  21,  I  21;  IX  11; 
XIII  41;  XIV  28,  63;  XIX  69;  XXII 
117,  122,  159;  XXV  22;  XXXVI  24; 
XL  32^  59. 

Graecismus  v.  Ebrardus. 

Graecos  (contra),  Int.  43,  49,  50. 

Grammatica  XIV  21,  XXXVII  9. 

Gregorius  (s.)  dialogi  VI  10,  XXI  56; 
moralia  int.  4,  21,  28;  pastorale  XVIII 
40;  regula  XXI  120;  in  evang.  XXI 
129;  homiliae  XL  36;  registrum  Int.  55; 
lectura  ex  eo  XXII  97. 

Gragorius  (s.)  Nazian.,  Int.  2. 

Gregorius  IX  constitutio  Int.  2. 

Gregorius  X  constitutio  XXII  102. 

Gregorius  de  Bergolio  tabulae  in  Aug. 
Int.  14,  15;  Boetium  Int.  17,  Diony- 
sium  Int.  18,  19. 

Gualterus  de  Burley  (Burno)  XVIII  70. 

Guido  summa  Int.  1. 

Guido  de  Baysio,  Reg.  6,  II  5;  III  8;  V  5; 

VI  14,  42;  VII  30;  IX  5;  XI  11;  XIII 
44;  XXI  23;  XXII  111;  XVIV  4;  XXV 
21;  XXVII  5;  XXXIII  11,  23;  XXXIV 
12;  XXXVII  22. 

Guilelmus  Brito  XXI  77. 

Guilelmus  Durantis  repertor.  VI  34, 
VIII  8,  XXI  58,  XL  lifrationale  offic. 
Int.  3,  XIV  8,  25,  XVIII  66;  specu- 
lum  Reg.  6,  Int.  13,  37,  I  24,  VI  33, 

VII  33,  IX  17,  XIII  38,  XV  11,  XVIII 1, 


254 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


XXII  112, 136,  XXIV  1;  inventar.  spe- 
culi  XIII  39. 

Guilelmus  de  Montelauduno  I  36,  XIII  19, 

XXIII  1. 

Henricus  frater  ord.  praed.  XXII  85. 
Henricus  de  Gandavo  tractatus  (?)  Int.  1, 

epistolae  XXII  91. 
Henricus  de  Segusia,  Int.  5,  13,  I  9,  10> 

11,  12,  26;  III  3;  VII  3,  13,  32,  36» 

47;  XVII  2,  3,  4;  XIX  4,  11,   14,  20; 

XX  63,   70,   84,    134,    181;  XXIV  5; 

XXVIII  3;  XXXIII  17,   18,   21,    38} 

XXXIV  10;  XXXVII  16;    XL  54 ;  - 

abbrev.  XII  9. 
Hervaeus  Natalis  (?)  XXII  85. 
Haereticos   (contra)   constitutiones   Cle- 

mentis  V,  XV  29. 
Hieronynms  (s.)  epist.  Int.  21,  XV  225 

XVIII  59,  XXI 85;  de  Seneca  XXXVII 

7;  in   Genesim  Int.  2,  16,  XL  lj$  in 

Ezech.  Int.  20;  homiliae  Int.  22;  tra- 

ctatus  Int.  28,  31. 
Hilarius  (s.)  in  Math.  Int.  27,  I  17. 
Historide  N.  et  V.  testam.  III 15,  XIX  99; 

historiarum   liber  XX  38 ;  extraneae 

XXII  140;  ecclesiasticae  Int.  2  XXXVI 

3;  scholasticae  v.  Petrus  comestor. 
Honoratus  (s.)  vita  XVIII  82. 
Honorius  Augustodun.  elucidar.  XIX  46, 

XXXVI  10,  25. 
Hugo    a    s.    Charo    speculum    eccl.    (?) 

IV  23. 
Hugo    de    Folieto    de    claustro    animae 

XXVI  4. 
Hugo  a  s.  Victore  opera  Int.  1,  28,  29, 

IV  34,  XXI  61;  de  sacram.  XVIII  38. 
Hugutio  VII  14,  XIII  35,  XVIII  74. 

Iacobus  Anglicus  XII  16. 

Iacobus    de    Lausana    sermones    I    34, 

XIII  24. 
Iacobus  de  Recluso  XXII  125. 
Iacobus  de  Viterbio  XXII  138. 
Innocentius  III   de   miseria   cond.  hwn. 

IV  15,   XXII  95,  XXV  10;  sermones 

XX]%  27fll;  de  missa  XIX  50;  tra- 

ctatus  V  13. 


Innocentius  IV,  Reg.  6,  I  A,  III  4,  VI  7, 

18,  39,  VII  4,  IX  4,  X  21,  XI  4,  9, 

XII  4,  XIX  11,  XXII  184,  XXIV  2, 

XXXIII  29,  XXXIX  2. 
Inventarium  iocalium  Int.  54;  archivi 

Int.  45;  iuris  v.  Berengarius  Biterr. 

XXIII  3,  XXXIII  4. 
Ioachim,  Int.  31,  33. 
Ioannes  XXI  thesaurus  pauperum  VI  22, 

XXXVI 35;  v.  Petrus  Iuliani  Hispanus. 
Ioannes  XXII  sermones  Int.  13;  consti- 

tutiones  XVIII  49. 
Ioannes  de  Alamania  XV  2. 
Ioannis  (s.)  de  cordis  compunctione  XL  4. 
Ioannes  Andreae   I  3,  13,  27,  III  6,  9, 

V  5,  VII  27,  XIII  42,  XV  1,  XVI  8, 

XVIII  4,  XIX  2,  XXI  40,  63;  XXII  48. 

XXV  5,  XXXI  1;  XXXIII  12,  14,  22, 

27,  31,  34,  39;  XXXIV  16,  XXXVI  49, 

XXXVII  4,  5. 
Ioannes  Balbi  catholicon  Int.  55,  XV  9, 

XVIII  33. 
Ioannes  de  Blevesco  (Blanosco)  VII  50. 
Ioannes  Ravennas,  Int.  24. 
Ioannes  Chrysostomus,  Int.  1,  IV  30. 
Ioannes  Damascenus,  Int.  2,  XL  15. 
Ioannes  de  Deo  XXXIV  15. 
Ioannes  dom.  Guidonis  XXXIV  7. 
Ioannes  Monachi  III  11,  VI  35,  XXV  2. 
Ioannina  XXI  5. 
Ioannitius  XXXII  5. 
Isaac  XXXII  17. 
Isagoge  XXXII  16,  XXXVI  41. 
Isidorus  (s.)  etymol.  I  42;  opera  XIII  20, 

XVIII  28,  30,  71,  XIX  47,  XXI  42. 
Iudaeorum  sacramenta  Int.  39. 
ludiciariorutn  ordinum  liber  XXXIV  8. 
Iure  (de)  canonico  XXII  65;  compillatio 

XXXIII  7;  lectura  XXII 129,  XXV  29; 

—  civili,  lectura  XXII  120;  —  natu- 

rali  XIX  81. 
Iuvenalis  VIII  21. 

Kihoardby  v.  Robertus. 

Lectura  XXII  71. 

Liber  I  40,  42;  IV  22,  27,  28,  32,  38,  39, 
40,  41,  42,  45,  46,  48;   V  9,   VI  38, 


INDEX    LIBRORUM    E    SPOLIIS    PROVENIENTIUM 


255 


VII  0,  52;  XVIII  34;  XIX  G,  41,  51, 
67,  70,  72,  74,  77,  78,  80,  82,  83,  84, 
88,  89,  00,  01,  03,  00;  XXV  16:  XXXII  , 
G,  14;  XXXIII  G,  45;  XL  K^/st/W^ 

Logica  (de)  summa  XV  31,  XXII  18; 
liber  Int.  15;  lectura  XXII  45;  vetus 
et  nova  Int.  1. 

Lombarda  VII  41. 

Lucas  (frater)  summa  XXI  GO. 

Lucidarius  v.  Elucidarius. 


Macarius  (s.)  regula  Int.  2. 
Macrobius  XXII  25. 
Mamotrectus  v.  Marchesinus. 
Mandagotus  IV  3G,  IX  13,  XIV  33,  50, 

XIX  8,  XXXIII  4G,  XL  44. 
Manipulus  florum  XIII  26. 
Manuale  V  11. 

Marchesinus  mamotrectus  Int.  17. 
Mare  historiarum  Int.  55. 
Margarita  decretalium  XXll5. 
Maria  B.  V.  liber  XXI  38;  distinctiones 

XVIII  42;    de   immacul.    conceptione 

XXI  06;  de  assumptione  Int.  28. 
Martialis  (s.)  collegii   Tolosani  statuta 

Int.  43. 
Martinus  (s.)  vita  Int.  31. 
Martinus  Polonus  chronica  V  8,  XVIII 

62,  XXI  54,  XXII  141;  summa  decret. 

Int.  6,  III  7,  XIII  0,  XXI  08,  XXII 163, 

XXVII  104,  XXVIII  4. 
Mauritius  distinctiones  XIII  16. 
Medicina   (de)    Int.  24,   XXII  38,   173, 

XXXII  1,  2,  3,  12,  21,  22,  23,  XXXVI 

48;  de  medendi  modis  XXXII  18. 
Michael  de  Cesena,  Reg.  3. 
Milleloquiwn  v.  Barth.  de  Carusis. 
Mimatenses  constitutiones  VIII  20. 
Minorum  fratrum  regula  Int.  2. 
Monaldus  surnma  XXII  160. 
Moralium  liber  v.  s.  Gregorius. 

Narbonense  capitulum  XIV  60. 
Narrationes  alphabet.  Int.  1,  XXI  41. 
Nicolaus  III  constitutio  Int.  2. 
Nicolaus  distinctiones  XXI  03. 
Nicolaus  Andreae  de  Teate  XIX  34. 
Nicolaus  de  Biard  XXI  74. 


Nicolaus  de  Lira  in  11.  regum  XIII  23; 

pentat.  XIII  27;  psalm.  Iob  XIII  20; 

genes.  XIII 30;  prophet.  Int.  15,  XIII 32. 
Normannorum  leges  XL  56,  58. 
Novella  super   titulo    de   regulis   iuris 

XXXVII  11. 

Oculo  morali  (de)  v.  Petrus  de  Lemo- 

vicis. 
Odofredus  XIII  2. 
Olivi  v.  Petrus  Ioannes. 
Ordine   iudiciario   (de)   I  16,    VIII  15, 

IX  10,  XIX  30,  XXII  27. 
Origenes   in   11.    Moysi   et   epist.   Pauli 

Int.  28,  33. 
Originalium  postilla  XIII  31. 
Ostiensis  v.  Henricus  de  Segusia. 

Papias  XIII  5,  XV  15,  XXVIII  6. 
Parafium  vadiorum  Int.  35,  42. 
Paulus  de  Liazariis  VII  28,  XXXII  2. 
Petrarca  Franciscus,  Reg.  12. 
Petrus  de  Alvernia,  Int.  1. 
Petrus  Aureolus  compendium  s.  script. 

XIII  13,  XVIII  77. 
Petrus  Bonetus  VI  11. 
Petrus  Comestor  historia  scholastica  XIII 

7,  XIX  48,  XXII  126,  XXV  3,  XL  40; 

in  Genes.  VII  25. 
Petrus  de  Crescentiis  ruralium  commo- 

dorum  11.  XVIII  32. 
Petrus  Ioan.  Olivi  XXXVI  28. 
Petrus  Iuliani  Hispanus  v.  loannes  XXI, 

XXXII  15. 
Petrus  (de  Ciperia)  de  Lemovicis  de  oculo 

morali  XXIV  10. 
Petrus  Lombardus  11.  sententiarum  II  6, 

VII  38,  X  7,  XIII  10,  XV  13,  XIX  68, 

XXI  78,  86;  XXII  62,  76,  145,  146, 
155;    XXV    12,    XXXVI   23;    lectura 

XXII  10,  12,  40,  53,  75,  XL  13;  in 
primum  XXII  30,  160;  in  secundum 
XVIII  47,  XXII  140,  XXV  11;  in  tert. 
et  quart.  XII  15;  in  quart.  XXII  34. 

Petrus  de  Piperno  XIII  37. 
Petrus  de  Quesnel  XIII  34. 
Petrus  de  Riga  aurora  XXXI  4. 
Petrus  de  Sampsone  VII  37. 


256 


PARS    ALTERA 


DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Petrus  de  Tarantasia  XII  13. 
Philippus  (b.)  Bitur.  miracula  XXXVI 40. 
Philosophia  (de)  XVIII  80. 
Pictavienses  constitutiones  XXII  8. 
Plinius  Int.  2. 
Poenitentia  (de)  XIX  57,  XXI  131;  de 

partibus  poen.  XXII  19. 
Polycratus,  Int.  1. 
Pontius  Carbonellus,  Reg.  8. 
Praeceplo  et  dispensat.  (de)  v.  s.  Der- 

nardus. 
Praedicatione  crucis  (de)  XXII  74. 
Priscianus  XXI  20. 
Promptuarium  Int.  15,  XVIII  31. 
Propositiones  philos.  XXII  82. 
Proprietates  alphab.  XXI  119. 
Proprietatibus  rerum  (dc)  v.  Barth.  de 

Glanvilla. 
Provincialis  liber  Int.  32,  35. 
Ptolomaous  Almagestum  Int.  2. 
Pugio  ftdei  v.  Raimundus  Martin. 

Quaesliones  grammaticae  XXXI  6;  theo- 
logiae  XV  28,  XXI  62,  XXII  52,  88. 

Rabanus  Maurus  in  Matth.  Int.  24;  in 

loan.  Ier.  Int.  27,  28,  30. 
Raimundus  Lull,  Reg.  13. 
Raimundus  Martin  pugio  fidei  Int.  55. 
Raimundus  de  Pennaforte  VIII 9,  XIII 46, 

XVI  5,  XXII  72. 
Rationale  offic.  v.   Guil.  Durantis. 
Regimine  sanitatis  (de)  v.  Amaldns  de 

Villanova;  -   de    regimine    sanorum 

XXXII  10. 
Registrum  collationum  XIX  75. 
Reportationes  XIX  40,  62;  de   iure  ci- 

vili  VII  42. 
Richardus   a  s.  Victore,  Int.  1,  28,  29. 
Robertus  Kilwardby,  Int.  1.,, 
Roffredus  XXXVII  3,  XL2^,'3/. 
Rogerius  (de  Paronio)  XXXII  20. 
Romantio    (in)    regula     Templariorum 

XIX  79. 
Rosarium,  Reg.   6,  VII    12,   XXI   101, 

XXXVII  23. 
Uuralium  commodorum  11.  v.  Petrus  de 

Crescentiis. 


5 


Sacramenta  Iudaeorum  Int.  39. 

Sacramentis  (de)  XIV  61,  XVIII  22. 

Salatiel  summa  XIV  23. 

Sanctorale  X  1. 

Sanitate  (de)  conservanda  XXI  68. 

Seneca,  Int.  1,  33,  XVIII  43,  epistolae 

XXI  70;  declamationes  XXII  13. 
Sententiarum  11,  v.  Petrus  Lombardus. 
Serapion  aggregatum  de  medicina  XL  40. 
Sermones  I  35,  41;   III  10,    12;   IV  18, 

24,  29,  44;  IX  8,  X  15;  XIII  12,  17, 
45;  XV  3,  23,  30;  XVIII  45,  50;  XIX 

27,  28,  29,  30,  31,  33,  53,  55,  56; 
XX  37,  55,  59;  XXI  28,  45,  59,  72, 
75,  79,  81,   116,  118,  121,  124,  126; 

XXII  9,  142,  170,  172,  174;  XXIV  7,  9; 
XXV  13;  XXXIII  41;  XXXVI  50;  XL 
31,  39,  61;  antiqui  VII  46,  XXXVI  39; 
de  adventu  IV  31;  totius  anni  XIV  24, 
44;  dominicales  XV  33;  XVIII  27,  39, 
41,  65;  XIX  87;  XXI  37;  XXII  157, 
162,  166;  in  epistol.  s.  Pauli  XL  22; 
synodales  IV  11,  17,  XIX  38. 

Smaragdus  diadema  monachorum  XIX 
52. 

Speculum  ecclesiae  v.  Hugo  a  s.  Charo 
(?)  IV  23. 

Speculum  humanae  salvationis  XVIII 
68. 

Speculum  iuris  sive  iudiciale  v.  Guil. 
Durantis. 

Sphaera  (de)  XXII  128. 

Statuta  synodalia  IV  10. 

Statu  (de)  perfectionis  XXXVI,  42. 

Suffragium  monachor.  XIV  7,  XXV  28. 

Summa  VIII  5,  XIX  92,  XXI  48;  de 
bonis  et  malis  IV  19;  de  casibus  IX  9; 
confessorum  XIX  18,  XL  46;  dicta- 
minis  Int.  6,  I  39,  XIX  66;  diversa- 
rum  scientiarum  IX  0;  de  iure  cano- 
nico  XXXIII  10;  de  iure  civili  XXII 

28,  54;  in  legibus  VII  50;  libellorum 
VII  19;  quaestionum  in  iure  canonico 
VII  44,  45,  VIII  10;  theologiae  XXII 
6,  23,  XXXVI  5;  v.  de  virtutibus,  de 
vitiis. 

Summula  VII  48;  theologiae  XXII  64. 
Synagoga  XXXII  16. 


INDEX    LIBRORUM    E    SPOLIIS    PROVENIENTIUM 


257 


Tabula  auctorion  theolog.  XL  11;  mo- 
ralium  XV  27;  originalium  Int.  20, 

50;  philosophiae  Int.  20. 

Tancredus  VII  40,  XL  9. 

Templi  (de)  ordine  XIV  45. 

Theologiae  compilatio  XX  11;  HberXXl 
22,  128;  summula  XXII  04;  tractatus 
XXXVI  30. 

Thesaurus  XXI  115;  pauperum  v.  Ioan- 
nes  XXI. 

Thomas  (s.)  de  Aquino  summae  Int.  1, 
XXXVI  32;  la  p.  II  1,  XXI  10,  XL  37; 
i°  2™  p.  II  2,  VI  41,  44,  XX  9,  XXII 
153,  XXVIII  5;  2a  2™  p.  II  3,  VI  15, 
XIII  28,  XXII  150;  3"  p.  II  4,  VI  43, 
XXII  7;  4a  p.  I  22;  la  et  2a  2™  p. 
XXII  101,  la  et  Sa  p.  XXII  158;  -  in 
1  sent.  XXI  44;  in  1  et  in  2  seut.  et 
quolib.  Int.  1;  in  2  sent.  XXI  30,  XL 
51;  in  4  sent.  XXI  89;  -  in  bibliam 
Int.  1,  2,  XVIII  75;  in  Iob  XL  33;  - 
quaest.  disput.  Int.  1;  -  opuscula  Int.  2; 
-  in  11.  Aristotelis  Int.  1;  -  in  lib.  de 
causis  XXII  43. 

Thomas  Cantipretanus,  Int.  20. 

Thomas  Herford.  vita  XIV  38. 

Transmundus  XXI  04. 

Tractatibus  (super)  XXII  24. 

Trinitatis  (de)  mysterio  XXII  30. 

Trogus  Pompeius,  Reg.  10. 

Vademecum  XXII  179,  XXV  19. 

Vegetius,  Int.  1. 

Vincentius  in  decretales  VII  31. 

Virtutibus  (de)  summa  III  12,  XIX  25, 
XXXVI  12;  tractatus  moralis  IV  9;  de 
4  virt.  cardinalibus  XV  25;  de  virt. 
et  vitiis  I  20. 

Visione  (de)  animarum  XXII  29,  127. 

Vitiis  (de)  summa  XXI  80,  XL  20. 

Vocabula  bibliae  VI  10,  XV  24. 


XXIV  0,  XXV  1,  XXVI  0,  XXXIII  1, 
XXXVI  19,  21;  XL  12;  manualis  IV 
14;  in  duabus  partibus  XIII  21,  22; 
subtilis  XV  32. 

Genesis  XV  20,  XVIII  48. 

Leviticus  XX  5. 

Numeri  XXI  35. 

Deuteronomius,  XXI  99,  111. 

Tobias  XXI  35. 

Iob    VII   43;    glossa   XXI  34;    postilla 

XXV  8. 

Psalterium  III  10,  X  2,  13;  XIV  34, 
XVIII  18,  XX  5,  25,  30,  34,  00;  XXI 
92,  95;  XXII  08,  XXX  2,  XXXI  2, 
XXXVI  2,  XL  47;  feriatum  XX  48; 
glossa  IV  3,  V  2,  VI 19,  XXII  33, 185, 
XL  7,  10;  postilla  XV  8,  XVIII  72, 
XXII  42. 

Cantica,  Int.  28,  XXVI  5. 

Ecclesiasticus  XXI  87. 

Isaias  XIV  52,  XXI  52. 

Ieremias  Int.  28,  XX  13,  XXXIII  15. 

Prophetae  minores,  Int.  21,  XV  0. 

Machabaeorum  XXI  0. 

Evangelia  Int,  21,  55;  IV  5,  0,  25;  XVIII 
0,  XX  0,  40,  51;  XXX  4;  glossa  XXXVI 
22;  postilla  I  38;  IV  21.      ' 

Mathaeus  XXI  2,  49;  glossa  XXXVI 
10,  33;  postilla  XV  8,  XVI  7,  XVIII 
37,  XIX  12. 

Marcus  XXI  51;  postilla  XV  8. 

Lucas  XXI  51;  expositio  XVI  0,  XX  1, 
XXI  103. 

Ioannes  XXI 07,  88  (?),  107;  post.  Int.  28. 

Actus  apost.  Int.  21,  XXI  109. 

Epistolae  s.  Pauli,  Int,  28,  XXI  108, 
VI  21,  XXII  92,  XXVI  1,  XXXVI  15, 
44;  sermones  in  XL  22;  in  epist.  ad 
Hebr.  IV  35;  glossa  IV  4. 

Apocalypsis,  Int.  21,  XXVI  2;  postilla 
XVIII  07,  XXII  14. 


LIBRI   SACRAE  SCRIPTURAE 


LIBRI  IURIS  CAN0NICI  ET  CIVILIS 


Biblia,  Reg.  1,  14,  Int,  2,  I  33,  IV  1,  V  1, 
VI  5,  20;  XIII  21,  22;  XVIII  40,  00; 
XIX  23,    XXI  100,    XXII   130,    152; 


Clementinae,  Reg.  6,  VI  30,  VIII  17,IX  1, 
XI  12,  XIII  8,  XXI  73,  XXII 109,  124; 
XXXI  14,  XXXIV  5,  6,  14;  XXXVI 


17 


258 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


12,  XL  42;  -  cum  apparatu  XXII  100, 
116;  XXV  26,  27. 
Codex,  Reg.  6,  VII  1,  IX  14,  XI  2,  XII 
1,  XIV  5,  XV  21,  XIX  21,  58;  XXII 
30,  133,  XXXIII  20,  XXXVII  1,  10;  - 
cum  apparatu  XIII  4. 

Decretales,  Reg.  6,  Int.  1,  I  2,  III  2, 
VII  2,  18,  27,  34;  VIII  L4,  16;  XI  6, 
14,  XII  6,  XIV  4,  U,  5$;  XIX  4,  7, 
10,  12,  15, ?3f3,  85;  XXI  01,  XXII  2, 
3,   50,   56,   182;    XXIII  2,    XXV  25, 

XXVIII  1,    XXXII    0;    XXXIII    24; 

XXXIV  2,  3;  XXXVI  43;  XXXVII  21; 
XXXVIII  2;  XXXIX  3;  XL  l^;7-  in 
gallico  XXXIII  33;  -  abbreviatae  XIX 
42;  -  antiquae  XXXIII  20;  -  cum  ap- 
paratu  VI  2,  25,  32;  IX  3;  XIV  15,  32, 
55;  XVI  2,  XIX  35,  XXII  20,  04,  09, 
105,    107,    113,    143,    183;   XXIV   3, 

XXIX  2,  XXXI  3,  XXXIII  16,  30;  - 
super  decret.  Firmitcr  XXII  31;  -  cor- 
respondeniiae  XXXVI  47,  -  lectura 
V  3,  VII  22,  VIII  4,  XXI  110,  XXII 
123,  XXV  30;  -  reportationes  VII  35;  - 
summa  XXXIII  25;  -  summula  VII  24; 
XIV  26;  -  in  titulos  decretal.  XXII 
61,  90. 

Decretum,  Reg.  6,  Int.  1,  I  1,  III  1,  VI  4, 
VII 15,  XIII  25,  XIV^,  XV 12,  XVI 1; 
XXI  71,  104;  XXII  59,  137,  144, 
148;    XXV  20,    XXIX  1;    XXXIV  1, 

XXXV  1.  XXXVI  17,  XXXVII  15, 
XL  1,  5^;  -  11.  Gratiani  XXII  77;  cum 
apparatu  V  14,  IX  2,  XVII  1,  XIX  9, 
17;  XXII  108,  114;  XXXIII  32,  38;  - 
lectura  XXII  5;  -  summa  XXII  55; 
tractatus  XXXIII  47. 

Digestum  vetus,  Reg.  6,  Int.  55,  VI  31, 
VII  10,  XI  1,  XII  5,  XIV  54,  XV  17, 
18;  XIX  13,  04;  XXI  18,  19;  XXII  4, 
XXV  4,  XXXVII,  20;  XXXVIII  1,  XL 

30  0;  -  cum  apparatu  XIII  3,  XVI  6. 

Digestum  novum,  Reg.  6,  V  4,  VI  24, 
VII  5,  XI  8,  XII  7;  XXII  21,  37; 
XXXIII  36,  XXXVII  18,  XXXVIII  3; 
-  cum  apparatu  XII  3;  XV  14. 

Digestum,  summa  (in)  VII  39. 


Extravagantcs  XIX  51,  XXXIII  13;  - 
Bonif.  VIII,  VII  16;  -  Ioannis  XXII, 

XXXVI  8,  XL  5. 

Feudorum  liber  VIII  2,  3. 

Infortiatum,  Reg.  6,  V  16;  XI  5,  XIII 11; 
XV  16,  20;  XXII  1,  7,  139;  XXXIII  35; 

XXXVII  2,  7;  XXXVIII  4;  -  cum  ap- 
paratu  XII /0.3 

Instituta  VIII  6,  13;  XI  10,  XIX  60, 
XXI  125,  XXII /57,  XXV  6;  -  cum 
apparatu  XIV  16,  62;  XXXI  5. 

Septimus  liber  IV  16. 

Sextus,  Reg.  6,  I  5,  IV  37;  VI  3,  37; 
VII  21,  49;  XI  7,  13;  XII  2,  XIV  68; 
XIX  5,  61;  XXI  33,  65,  82,  122;  XXII 
78,  167;  XXV  9,  23;  XXXI  7,  XXXIV 
14  XXXVI  27,  XXXVII  14;  XL  3,  /3 
A?L,  hj/>;  -  cum  apparatu  I  4;  XVIII  2, 
3;  XXII  93,  96,  104,  106,  110,  116, 
118,  11^151;  XXXIV  4^  r'f, 

Volumen,  Reg.  6,  VI  28,  VII  6,  XI  3, 

XIII  1,  XV  19,  XXXIV  11,  XXXVII 
10,  XL  Ll;  -  cum  apparatu  XIV  57. 

5 

LIBRI  AD  CAPELLAM   ET  CH0RUM 
SPECTANTES 

Antiphonarium  XX  4,  62,  68;  XL  50. 

Benedictiones  XXXVI  9;  -  aquae  XXXI 
9;  -  pro  baptismo  X  4;  -  totius  anni 

•    XX  57. 

Breviarium,  Int.  32,  I  6,  7,  29,  30,  31; 
II  9,  IV  20;  VI  1,   12;  VIII  1,  X  11; 

XIV  17,  20,  39,  40;  XVIII  10,  21,  64; 
XIX  76,  XX  24,  27,  63,  69;  XXI  3, 
130;  XXII  80,  175,  176,  177;  XXV 
18,  XXVII  1,  6;  XXX  1,  XXXI  13; 
XXXIII  9,  XXXVI  1,  XXXVII  8,  XL 
19;  -  ordinis  s.  Aug.  XXXV  3. 

Collectarium  XIV  3;  XX  25,  50;  XXI 
100. 


INDEX    LIBRORUM    E    SPOLIIS    PROVENIENTIUM 


259 


Epistolarium  XX  8,  11,  58. 

Forma  hereticandi  XX  56. 

Gradualo  V  15,  XIV  31,  XVIII  15,  XX 
•23,  20;  XXII  47,  XXVI  4. 

Hjmni  XX  47. 

Instructoriuin  X  16;  XIV  19,  49;  XVIII 

25,  78;  ad  baptizandum  X  20. 
Invitatoriiim  XX  47. 


Legendariuru^X  3,  52,  64. 


Martirologium  XIV  29,   XVIII  81;  XX 

22,  45;  XXI  1 14. 
Ministerio  (de)  praelati  XIX  45,  XX  54. 
Missae  VIII  19;  XX  1,  2,  14,  21,  33,  39, 


43;  XXXI  11,  XXXIII  3. 


Missale,  Int.  51;  II  8,  IV  7,  VI  17;  X  3, 
6;  XI  15;  XIV  1,  13,  41;  XVIII  7,  11, 


19,  23;  XIX  3;  XX  7,  12,  22,  29,  44; 
XXI  30,  XXII  98,  XXXI  10,  XXXVIII 

1,  XL  45;  -  portatile  X  8. 

Officia  b.  Virginis  IV  43,  X  23,   XXII 

178;  -  eucharistiae  XIV  37;  -  nova  XX 

9,  28,  36. 
Ordinarium   IV  8,   XVIII   14,   XX  10, 

XXXIII  3;  -  sive  pontificale,  XX  49. 
Ordo  IV  33;  -  baptizandi  XXXVI  38;  - 

benedicendi  X  9;  -  ecclesiasticorum  or- 

dinum  liber  X  17,  18. 

Pontfficale,  Int.  2,  V  1^2;  VI  8;  XIV  2, 

9,  14,  18,  42,  43;  XVIII  8,  13;  XIX 

10,  43,  59;  XX  21,  60;  XXII  16,  46; 
XXXI  8,  XXXIII  2;  XL  2£~^  35r' 

Praefationibus  (de)  liber  XX  41. 
Praeparatorium  XIV  65,  71. 
Prophetiae  XX  42. 

Prosarium  X  14;  XIV  12,  47,  58;  XX 
67. 


CAPUT  II. 

LIBRORUM  IN  PALATIO  AVENIONENSI  ASSERVATORUM  RECENSIO 
TEMPORE  URBANI  V  AN.  1369  CONFECTA 

Ipsa  inscriptione,  qua  hoc  caput  distinxi,  haud  obscure  in- 
dicatur,  vel  ipso  tempore  Urbani  V  nondum  constitutam  fuisse 
bibliothecam  sedis  apostolicae,  a  thesauro  et  camera  omnino  di- 
stinctam.  Ac  profecto  eae,  quas  vulgaturus  sum,  librorum  descri- 
ptiones  partem  quampiam  constituunt  recensionis  thesauri  eo, 
quem  dixi,  anno  confectae. 

§  1.  De  recensionibus  thesauri  Avenionensis.  —  Recensebantur 
ac  describebantur  enim  interdum,  maxime  cum  novus  pontifex  aut 
camerarius  munus  suum  inibat,  res  omnes,  quae  in  palatio  tum 
in  thesauraria  tum  in  officinis  et  locis  variorum  officialium  as- 
servabantur;  atque  in  his  inventariis  deinde,  quae  ex  thesauro 
dispensarentur  vel  in  thesaurum  ex  officinis  deferrentur,  accurate 


260  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

adnotabantur.  Quare  eae  recensiones,  ne  ipsa  mutationum  atque 
additionum  multitudine  confunderentur,  nonnunquam  erant  reno- 
vandae.  Atque  haec  quidem  omnia  eo  spectabant,  ut  a  thesaurariis 
aliisque  officialibus  statis  temporibus  accurata  exigeretur  ratio 
rerum  eorum  diligenti  custodiae  commissarum,  sicque  conser- 
vandae  supellectili  palatii  esset  provisum. 

In  plerisque  igitur  inventariis,  quae  etiam  nunc  nobis  suppe- 
tunt,  non  thesaurus  universus,  sed  in  aliis  aliae  eius  partes  exhi- 
bentur.  In  quibusdam  enim  recensentur  iocalia,  aurum,  argen- 
tumque  in  thesauro  reposita;  in  aliis  aliarum  officinarum  sive 
munerum:  vayxellae,  capettae,  ofpcii,  cerae,  guardaraubae  su- 
pellex;  in  aliis  res  extractae  ex  turribus  alta  et  bassa,  in  quibus 
thesaurus  erat  repositus,  ac  diversis  palatii  officialibus  commissae. 

Quare  cum  in  his  inventariis  thesauri  Avenionensis  recen- 
siones  ac  descriptiones  librorum  in  palatio  asservatorum  sint  re- 
quirendi,  ea  quae  ad  meam  notitiam  pervenerunt,  hic  breviter 
recensebo  \ 

De  tempore  Clementis  V  (1305-1314)  nobis  praesto  est  recensio  eius 
thesauri  2,  quem,  cum  (die  20  m.  aprilis  1314)  apud  Roccam  Mauram  mo- 
reretur,  secum  duxerat.  Quae  quidem  pars  iussu  cardinalium  Carpentorati 
die  27  m.  aprilis  1314  describi  coepta  est.  Asservantur  plura  eius  recensionis 
exemplaria  3  in  Tabulario  Vaticano,  unum  inter  Instrumenta  miscel- 
lanea  1314,  scriptum  in  compluribus  foliis  pergameni  inter  se  consutis;  alia 
plura  ibidem  in  Archivo  Avenionensi,  Inventaria,  n.  467,  ff.  1-45. 
—  Cum  his  duobus  exemplaribus  conferendum  est  aliud  ibidem  asservatum  in 
Registris  Avenion^  I  oannis  XXII,  tom.  XLIII,  ff.  251a-269a, 
quod  ineunte  pontificatu  Ioannis  XXII  tunc  conscriptum  esse  videtur,  cum 
supellex  curiae  thesaurariis  a  novo  pontifice  constitutis  assignaretur. 

Excerpam  ex  his  inventariis  descriptiones   paucorum,  qui  in  eis  recen- 
sentur  librorum. 
Re-.  1.  «  In  tribus  aliis  cofinis  signatis  per  4-  sunt  hec :  novem  regestra  domini 

Aven. 

f.  552a       Bonifacii  pape  VIII,   unum   regestrum  domini  Benedicti  pape  XI    et   decem 
regestra  Clementis   pape  V  4;  —  2.  item  liber  censualis  5;  —  3.  item  duo 

1  Cf.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  4-18. 

2  Altera  Mcmtiliis  asservata  paullo  post  a  Bertrando  de  Gato,  vicecomite  Leomaniae 
et  Altivillaris  est  direpta;  litem  ob  id  contra  eum  institutam  habes  in  eo,  quod  paullo  post 
indicabo,  volumine  n.  467  inde  a  f.  45. 

3  Cf.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  8,  42. 

4  De  eis  cf.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  17,  93. 

5  Vide  de  eo  huius  voluminis  p.  22,  n.  1  et  p.  59,  n.  284. 


34a 


CAP.    II,   §    1  —  DE   AVENIONENSIS   THESAURI    INVENTARIIS  261 

libelli  de  regula  Templi  6;  —  4.  item  decem  tam  libelli  quam  quaterni  de 
diversis  materiis  et  formis.  —  (Dominus  noster  habuit  dictum  librum  cen- 
sualem.  —  Die  lune  ante  festum  sancti  Mathie  apostoli  thesaurarii  habuerunt 
omnia  predicta  regestra)  7. 

5.  Item  unam  malam  magnam  plenam  multis  scripturis,  litteris  et  libris  com-       n.  467 
putorum  et  rationum,  decimarum  et  aliorum  negotiorum  pnrtatam  de  Perusio  8.         *34a 

6.  Item  unum  magnum  librum  9,  totum  scriptum  litteris  aureis,  qui  non 
fuit  de  thesauro,  et  cum  multis  imaginibus  et  illuminationibus  auri,  in  quo 
sunt  quatuor  evangelia  exposita.  Creditur,  quod  fuerit  monasterii  Cluniacensis. 

7.  Item  una  mala  parvi  valoris,  in,  qua  sunt  codex  anticus  et  sextus  liber       ff.j5<j 
decretalium   cum   quibusdam   aliis   libellis   et   scripturis,  que   dicuntur   fuisse 
cuiusdam,  qui  notatus  erat  de  falsitate  10. 

De  tempore  Ioaimis  XXII  (1316-1334)  praeter  exemplar  inventarii 
anni  1314  ineunte  eius  pontificatu  renovati,  quod  paullo  ante  sub  Clemente  V 
commemoravi,  pauca  tantum  nobis  suppetunt  fragmenta. 

Archiv.  Avenion.,  Inventaria  n.  448  (cart.  fol.,  ff.  145)  ff.  42 a- 
hoa  exhibet  recensionem  Gasberto  episcopo  Massiliensi  camerario  et  Ademaro 
Amelii  thesaurario  confectam  a  die  21  m.  septembris  1320  earum  rerum,  quae 
variis  officialibus  palatii  erant  traditae  ab  an.  1320  ad  an.  1330:  Raimundo 
Lascoutz  cambrerio  sive  cubiculario  Pontificis,  ff.  42a-47a;  —  Gaufrido  Isnardi 
praeposito  Aquensi,  physico  et  capellano  papae,  ff.  47a-50&;  —  Bernardono 
de  Mandalhis  servienti  domini  papae,  ff.  50&-53a;  —  Bernardo  de  Fagia  do- 
micello  papae,  cui  erant  demandatae  armaturae  palatii,  ff.  53a-55a. 

Archiv.  Avenion.,  Inventarian.  469  (cartac.  fol.  ff.  1 93)  ff.  1 88 a- 
IdOb  habes  lacera  atque  exilia  quaedam  fragmenta  inventarii,  quae  ad  primos 
annos  Ioannis  XXII  pertinere  videntur;  f.  190«  occurrit  mentio  Gaufridi 
[Isnardi]  physici  Ioannis. 

De  tempore  Benedicti  XII  (1334-1352)  nihil  omnino  nactus  sum. 

De  tempore  Clementis  VI  (1342-1352)  nobis  praesto  sunt  non  spernenda 
inventariormn  fragmenta. 

In  Archiv.  Avenion.,  Inventaria  n.  289,  (cartac.  fol.,  ff.  72) 
habes  imprimis: 

I)  f.  28 ab   recensionem  vasorum  ponderatorum  a  die  22  m.  novem- 
bris  1349   in   guardaroba   coram   domino   Stephano   archiepiscopo   Auxitano; 

6  Eara  regulam  ad  codicos  mss.  accurate  exactam  vulgavorunt  Curcon,  La  regle 
du  Temple,  Paris  1886  ct  Knopfler,  in   IIistorisch.es  Iahrbuch,  VIII,  666  5. 

7  Haec  in  margine  antiqua  manu. 

8  Vide  paullo  ante  p.   11. 

9  Vide  de  eo  paullo  post  p.  263,  n.  9. 
10  In  reg.  Aven.  cit.  additur:  quas  res  dixit  Petrus  de  Godino  non  esse  de  thesauro. 

Erat  tunc  Guilelmus  Petri  do  Godino  magister  s.   palatii,  cf.  Quetif-Echard,  1.  c,  I,  591. 


262  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

quae  quidem  vasa  accesserant  ex  spoliis  abbatum  Guilelmi  Montis  Cellae  et 
Iterii  Cluniacensis.  —  Sequuntur  ff.  29a-32a  vasa  argentea  tradita  parentibus 
Pontificis:  Guilelmo  decano  Baiocensi  nepoti  pro  munitione  hospitii,  Ioanni 
Rogerii  pro  praesentando  Helienordi  de  Convenis,  Nicolao  Rogerii. 

2)  ff.  32a-37#  an.  dom.  134,%  die  15  m.  iulii  fuit  incoeptum  inventa- 
rium  per  venerabiles  viros  dominos  Stephanum  abbatem  Montis  Celle  Tre- 
censis  et  Guillelmum  de  Albussaco  cantorem  ecclesiae  Rothomagensis  the- 
saurarios  domini  nostri  pape  de  pecuniis  repertis  in  thesauro 
inferiori.  Proferuntur  pecuniarum  summae  tum  a  collectoribus  camerae 
tum  maxime  a  Ioanne  de  Coiordan  episcopo  Avenionensi  et  Iacobo  de  Broa 
thesaurariis  Benedicti  XII. 

Hoc  loco  imprimis  commemorandus  est  thesaurus  Ioannis  XXII,  quem 
vix  non  omnes  auctores  unum  Ioannem  Villanium  ll  secuti  ad  centies  et 
vicies  centena  millia  fiorenorum  auctum  esse  tradunt.  Consistebat  is  anno  1343 
in  quadraginta  coffris  et  sex  saccis,  in  quibus  fere  sexcenta  millia  fiorenorum 
continebantur.  Quare  omnino  certus  asserere  non  dubito,  ne  decimam  quidem 
eius  summae  partem,  de  qua  Villanius  fabulatur,  a  Ioanne  fuisse  relictam  12. 

3)  ff.  37b-42b  recensentur  complures  partes  thesauri  tam  de  novo  quam 
de  antiquo  ac  spolia  P.  Carcassonensis  13,  Foroiuliensis  14,  G.  Lugdunensis  15. 
episcoporum  et  archiepiscoporum,  quae  a  thesaurariis  Benedicti  modernis  tra- 
debantur. 

4)  ff.  42b-72b  recensentur  leviter  res  plurimae  1G,  quae  a  die  12  m.  ia- 
nuarii  1343  ad  diem  18  m.  augusti  1344  thesaurariis  paullo  ante  a  Clemente  VI 
constitutis  assignabantur.  Continebantur  eae  res  quamplurimis  archis,  coffris, 
bogiis,  quae  adpictis  numeris,  litteris  aliisve  signis  inter  se  erant  distincta. 

Iuvat  ex  ea  recensione  excerpere   descriptiones   librorum: 

t47b  «  In  coffro  croseo  episcopi  Zegabriensis  17...  1.  Item  summa  confessorum 

pulchra.  —  2.  Item  una  biblia  pulchra. 
f  4&b  3.  Item  unus  liber  continens   privilegia  Henrici   imperatoris.  —  4.  Item 

unus  sexternus   continens   conformationem   (?)  imperatoris.  —  5.  Item   unus 

liber  papireus  de  fide  catholica. 

11  Hislorie  Fiorentine,  lib.  XI,  cap.  20  in  Muratori,  SS.  rer.  ital.  XIII,  765. 

12  Recensionem  illius  thesauri  vulgabo  in  Denifle-Ehrle,  Archic,  IV,  ubi  accuratius 
de  eo  agam. 

13  Petrus  (de  Iean)  1330-36. 

14  Bartholomaeus  (Grassy)  1317-41;  cf.  paullo  ante  p.  223. 

15  Guilelmus  (de  Sure)  1333-40. 

i6  Inter  alia  exibentur  f.  43 a:  Item  in  alio  scriniolo  de  corio  sunt  VI  cloquearia  de 
ligno  quondam  domini  Selestini  pape ;  f.  516  Itern  unus  ciphus  cum  pede  et  coopertorio 
de  auro  cum  frustello  auri,  oblatus  per  imperatorem  Henricum  [VII],  ponderis  VII  mar- 
carum,  III  unciarum,  I  quarti. 

17  Iacobus  de  Corvo  ord.  praed.  1322-26,  Zagabria  (Agram)  translatus  Corentinum 
(Quimper)  1326-39,  inde  Tolonium  (Toulon)  1329-41,  aut  Laudislaus  de  Kobal  1326-43,  trans- 
Jatus  Colocsam  1343-45. 


CAP.    II,   §    1  —  DE    AVENIONENSIS    THESAURI    INVENTARIIS  263 


6.  Item  unus   liber  decretalium.  —  7.  Item   unum   breviarium   notatum      f.49« 
et  VI  sexterni  diversarum  scripturarum.  —  8.  Item  liber  dictaminum. 

9.  Unus  liber  evangeliorum  de  litteris  aureis  18,  cum  postibus  munitis  de     f.  53a 
argento.  —  10.  Item  parvus  liber  pontificalis,  cum   grossa  littera,  coopertus 
de  samito  rubeo.  —  11.  Item  unus  liber  coopertus  de  samito  rubeo  ad  cole- 
brandum  ordines. 

12.  Item  unus  liber,  in  quo  est  datorium.  —  13.  Item  unum  psalterium.  —      f.  536 
14.  Item  alius  liber  cum  orationibus.  cocpertus  de  veluto  rubeo.  —  15.  Biblia 
in  duobus  voluminibus.  —  16.  Item  liber  pacionarium  in  duobus  voluminibus. 
—  17.  Item   responsorium  notatum.  —  18.  Item   liber  rubricarum   secundum 
usum  curie. 

19.  Item  duo  libri  cum  clavibus  de  ordine  templi  i9.  —  20.  Item  unus  f-  556 
liber  continens  infeudationem  (?)  regni  Sicilie.  —  21.  Item  liber  papireus,  con- 
tinens  agenda  in  concilio  Viennensi  20.  —  22.  Pulcrum  decretum.  —  23.  Item 
lectura  Innocentii.  —  24.  Item  summa  Gaufridi.  —  25.  Summa  Ostiensis.  — 
26,  Item  libellus  Ramfredi.  —  27.  Item  libelli  H.  de  Carral.  —  28.  Item  spe- 
culum  iuris.  —  29.  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  VI.  —  30.  Item 
regule  iuris  Dini.  —  31.  Item  casus  decretorum  super  III.  —  32.  Item  quidam 
caternuli  parvi  valoris. 

In  quodam  coffro  episcopi  Zagabriensis :  33.  Item  liber  pontificalis  an-  f-  566 
tiquus.  —  34.  Item  liber  apostille  super  epistolis  (!)  ad  Hebreos.  —  35.  Item 
constitutiones  Clementis.  —  36.  Item  XIII  sexterni  glosati  super  biblia.  — 
37.  Item  liber  de  politicha  et  rethorica  Aristotilis.  —  38.  Item  IX  sexterni 
super  variis  scripturis.  —  39.  Item  alii  quaternuli  tam  in  papiro  quam  in 
pergameno.  —  40.  Item  duo  libri  de  greco. 

41.  Speculum  historiale  in  IIIIor  voluminibus.  —  42.  Item  alius  liber  f.  57a 
continens  fiores  sanctorum.  —  43.  Item  alius  liber  orationum  cum  quibusdam 
psalmis.  —  44.  Item  liber  pontificalis.  —  45.  Item  liber  gradarius  notatus.  — 
46.  Item  una  biblia.  —  47.  Item  unum  breviarium  magnum  notatum.  — 
48.  Item  liber  legendarum.  —  49.  Item  liber  Quam  amdbilia  cum  prefa- 
tionibus  notatis.  —  50.  Item  unum  breviarium  magnum  sine  nota. 

51.  Item  assignavit  (Iacobus  de  Broa)  decretales  cum  apparatu  ordinario,      f.  ooa 
quas   assignaverat  sibi  dominus  B.  de  Lacu   collector  in  Lumbardia,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio :  una  et  qui. 

52.  Item  liber  evangeliorum  cum  postibus  argenteis  et  repositorio  21.  —     f.  706 
53.  Item   unum  psalterium   magnum   cum   responsorio.  —  54.  Item   brevia- 

rium  magnum  notatum.  —  55.  Item  liber  continens  ordinationes  pape  Inno- 
centii  III  super  diurno  officio. 


18  Cf.  paullo  ante  p.  261,  n.  tf.<? 

19  Vide  paullo  ante  p.  260,  n.  3. 

20  Fueritne  tractatus  Guilelmi  le  Maire? 

21  Cf.  paullo  ante  n.  9. 


—  r  uerime  iraeiauis  o 
21  Cf.  paullo  ante  n.  9 


264  PARS   ALTERA  —  t>E   BlBLlOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    1 

Sequitur  recensio  quaedam  succincta  chartarum  tabularii 
Avenionensis,  quam  hic  vulgabo.  Primam  huius  archivi,  quod  tunc 
non  minus  quain  bibliotheca  cum  reliquo  thesauro  confusum  asservabatur,  de- 
scriptionem  anno  1314  mortuo  Clemente  V  confectam  ante  aliquot  annos  typis 
descripsi  22.  Secunda  illa  est  anni  1343,  quam  hic  subiungam.  De  tertia 
et   quarta   annorum  1306  et  1369  paullo  post  agam. 

f.  ssj»  «  Item  in  coffro  signato  per...  —  1.  Primo  quedam  finimenta  argenti  pon- 

deris  VII  unciarum  argenti.  —  Item  in  eodem  unus  sacus,  in  quo  sunt  scri- 
pture   tangentes   Columpnenses  et  Gagotanos  23. 

2.  Item  in  quodam  saco  sunt  quedam  scripture  inquestarum  in  terris 
ecclesie. 

3.  Item  in  duobus  saculis  diverse  scripture  continentes  diversas  scripturas 
contra  Templarios  24. 

4.  Item  in  una  cassula  alba  sunt  VIII  littere  tam  super  requisito,  quod 
convocaretur  concilium  generale  quam  super  responsione  regis  et  promissione 
facta  per  dictum  regem  de  stando  mandatis  domini  Clementis  V'  et  una  cuin 
litteris  magistrorum  G.  de  [Nogaret]  25  et  G.  de  Plasien. 

5.  Item  in  sexterni  super  zelo  regis  in  facto  domini  Bonifacii. 

6.  Item  in  alia  caxula  alba  sunt  VI  tam  instrumenta  quam  littere  tan- 
gentes  factum  Venetorum  et  Ferrarensium.  —  7.  Item  ibidem  duo  rotuli  pa- 
pirei  super  eodem. 

8.  Item  in  alia  caxula  alba  sunt  III  littere  cum  bullis  aureis  regis  Si- 
cilie.  —  9.  Item  bulla,  quod  ecclesia  non  tenetur  iuvare  regem  Sicilie  in 
querris.  —  10.  Item  III  littere  cum  III  sigillis  super  facto  dicti  regis. 

Die  XXIII   ianuarii. 

Item  in  quadam  caxa  albata  signata  per ...  11.  Primo  sex  littere  regis 
Aragonum  cum  bullis  aureis. 

12.  Item  in  quodam  cofino  de  corio  sunt  III I  littere  imperatoris  cum  bullis 
aureis  dicti  imperatoris.  —  13.  Item  in  eodem  sunt  VI  littere  regis  Sicilie  cum 
bullis  aureis.  —  14.  Item  in  eadem  est  una  littera  regis  Aragonum,  sigillata 
impendenti  cum  sigillo  cereo,  in  qua  recognovit,  se  tenere  regnum  Aragonie 
sub  annuo  censu  a  romana  ecclesia.  —  15.  Item  quatuor  littere  eiusdem  regis 
Aragonum,  sigillate  sigillo  magno  de  cera  rubea  in  pendenti.  —  16.  Item  in 
eadem  VI  littere  bullate  domini  Benedicti  pape  super  reconciliatione  Bono- 
niensium.  —  17.  Item  quedam  littera,  sigillata  in  pendenti  sigillo  oereo,  super 
eodem.  —  18.  Item  III  instrumenta  recognitionum  factarum  super  recogni- 
tione  aliquorum  castrorum  que  Dalphinus  Viennensis  tenet  ab  ecclesia  ro- 
f.  59a     mana.  —  19.  Item  quidam  quaternus  bullatus  super  declaratione  dubiorum  in 


22  Vide  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  42  s. 

23  L.  Caietanos. 

24  Ms.   Trimplarios. 

25  Hoc  nomen  excidit  in  ms. 


CAP.    II,   §    1   —  DE    AVENIONENSIS    THESAURI    INVENTARIIS  265 

facto  Bononiensium.  —  20.  Item  II  instrumenta  emptionis  alte  iurisdictionis 
castri  sancti  Saturnini  Avinionensis  diocesis.  —  21.  Item  instrumentum  super 
reconciliatione  et  absolutione  civitatis  et  populi  Novariensis.  —  22.  Item  IIIa 
instrumenta  simul  suta,  super  reconciliatione  et  absolutione  Pergamensium  2C  et 
ratifficatione  ipsorum  et  domini  de  Mediolano.  —  23.  Item  instrumentum  si- 
gillatum  super  reformatione  ecclesie  Albiensis.  —  24.  Item  littera  regis  Por- 
tugalie.  bullata  bulla  plumbea,  super  ratifficatione  super  nova  religione  Ihesu 
Christi.  —  25.  Item  due  magne  littere  conglutinate  et  sigillate  super  facto  Bo- 
noniensium.  —  26.  Item  duo  alia  instrumenta  super  eodem,  quorum  unum  est 
sigillatum.  —  27.  Item  instrumentum  recognitionis  facte  per  dominum  Agon- 
tium  de  Bauto,  de  quibusdam  castris,  que  tenet  ab  ecclesia  romana  —  28.  Item 
instrumentum  recognitionis  facte  per  dominum  de  Lestura  Albiensis  diocesis. 

Item  in  coffro  rubeo  signato . . .  [29]  primo  quedam  littera  apostolica  do- 
mini  Clementis  quinti  contra  invadentes  regnum  Sicilie.  —  30.  Item  alia  littera 
domini  Iohannis  pape  XXII  super  unione  ecclesie  Pontis  Sorgie.  —  31.  Item 
unus  quaternus  sigillatus  in  pendenti.  —  32.  Item  unum  instrumentum  conglu- 
tinatum  et  sigillatum.  —  33.  Item  duo  alia  instrumenta,  quorum  unum  est  si- 
gillatum,  super  facto  Lucanorurn.  —  34.  Item  III  littere  apostolice  domini 
Benedicti.  —  35.  Item  II 1 1  instrumenta  sigillata  super  facto  dominorum  de  le 
Scala  (!).  —  36.  Item  II  instrumenta  sigillata  super  facto  Cremonensium.  — 
37.  Item  V  instrumenta,  quorum  II  sunt  in  pendenti,  sigillata  super  facto 
civitatis  et  populi  super  facto  Bellinensium.  —  38.  Item  alia  V  instrumenta 
super  facto  civitatis  et  populi  Feltrensis,  quorum  II  sunt  sigillata  in  pendenti. 

39.  Item  instrumentum  ratifficationis  de  bonis  hospitalis  donatis  per  ma-  f.  596 
gistrum  hospitalis  in  comitatu  Venayssini.  —  40.  Item  instrumentum  dona- 
tionis  super  eodem.  —  41.  Item  instrumentum  cleri  et  populi  Mediolanensis 
super  absolutione  ipsorum.  —  42.  Item  littera  bullata  domini  Nicolai  I III  super 
donatione  facta  collegio  dominorum  cardinalium  de  medietate  fructuum  ec- 
clesie.  —  43.  Item  1 1 1 1  instrumenta  super  restitutione  facta  per  Fredericum 
regem  Trinaclie  de  civitate  Regina  et  quibusdam  aliis  castris  citra  Farum.  — 
44,  Item  III  magna  instrumenta  super  reconciliatione  et  absolutione  Medio- 
lanensium.  —  45.  Item  II  instrumenta  super  absolutione  dominorum  de  Medio- 
lano.  —  46.  Item  II  instrumenta  super  absolutione  et  ratifficatione  communis  et 
populi  Vercellensis.  —  47.  Item  littera  regis  Castelle,  bullata  bulla  sua  plumbea, 
confecta  super  ratifficatione  conditionum  appositarum  in  concessione  sibi  facta 
per  felicis  recordationis  dominum . . .  de  decimis  eidem  concessis.  —  48.  Item 
similis  littera  bullata  dicti  regis  super  concessione  decimarum  et  quartarum 
eidem  concessarum  per  dominum  papam  Benedictum.  —  49.  Item  instru- 
mentum  yvocuv  [atorumj  dicti  regis.  —  50.  Item  II  instrumenta  super  abso- 
lutione  et  ratifficatione  Papiensium.  —  51.  Item  instrumentum  procur [atorum] 
civitatis  Ananie.  —  52.  Item  instrumentum  ratifficationis  civitatis  Terdonensis  w. 


26  Ms.  Pargamensium. 
21  Ms.   Tardonoisis. 


266  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

—  53.  Item  instrumentum  super  facto  civitatis  Placentine.  —  54.  Item  instru- 
mentum  super  publicatione  processuum  contra  Bononienses.  —  55.  Item  lit- 
tera  archiepiscopi  Neapolitani  super  publicatione  processuum  contra  regem 
Trinaclie.  —  56.  Item  III I  transumpta  super  recognitione  castri  de  Montiliis 
Carpentoratensis  diocesis.  —  57.  Item  instrumentum  domini  regis  Roberti  super 
eo,  quod  non  occupabit  Beneventum  nec  alias  terras  ecclesie.  —  58.  Item  pro- 
curatorium  Mediolanen/smray.  —  59.  Item  instrumentum  super  confirmatione 
regis  Ungarie  facta  per  legatum.  —  60.  Item  littera  episcopi  Trescensis  ^8 
super  iuramento  per  ipsum  prestito.  —  61.  Item  transumptum  unius  instru- 
menti  VII  sigillis  sigillati  super  solutione  census,  qui  denarius  appellatur,  in 
regno  Polonie  29.  —  62.  Item  littera  regis  Boemie  super  debito  IIM  III0  (2300) 
florenorum.  —  63.  Item  instrumentum  debiti  Clarentinorum  30  de  Pistorio 
f.  60a  XPVIFXLIIII  fiorenorum  debitorum  romane  ecclesie.  —  64.  Item  littera 
dominorum  Sabinensis  et  Ostiensis  31,  continens  iuramentum  prestitum  per  Hen- 
ricum  imperatorem.  —  65.  Item  instrumentum  fidelitatis  prestitum  per  pro- 
cur [atores]  regis  Romanorum  tempore,  quo  fuit  approbatus.  —  66.  Item  lit- 
tera  concessa  per  dictum  regem  super  donationibus  et  confirmationibus  terrarum 
ecclesie  et  privilegiorum,  cum  sigillo  sereo. 

Item  in  duobus  cofinis  signatis  isto  signo .  .  .  sunt  [67J  diverse  scripture 
portate  de  Persis  32. 

68.  Item  in  quodam  coffro  rubeo  sunt  III  littere  domini  regis  Roberti, 
bullate  bullis  aureis.  —  69.  Item  littera  apostolica  domini  Clementis  pape  V, 
quod  ecclesia  romana  non  tenetur  ad  defensionem  regni  Sicilie.  —  70.  Item 
littera  regis  Sicilie,  sigillo  regio  sereo,  super  eodem.  —  71,  Item  quoddam  pro- 
curatorium  regis  Frederici. 

De  tempore  Innocentii  VI  (1352-1362)  imprimis  uberior  quaedam  atque 
accurata  descriptio  fere  totius  thesauri,  deinde  paucae  quaedam  recensiones 
rerum  tum  diversis  officialibus  palatii  assignatarum,  tum  pro  variis  usibus  e 
thesauro  amotarum  nobis  praesto  sunt. 

Registra  Avenionensia  Innocentii  VI,  tom.  II,  ff.  1-137  (nunc 
ff.  193-344)  continet: 

1)  ff.  1-90«  (193#-286a)  recensiones  rerum,  quae  ex  spoliis  complurium 
praelatorum  paucis  ante  annis  defunctorum  camerae  erant  illatae,  necdum 
cum  reliquo  thesauro  confusae;  ex  his  descriptiones  librorum  paullo  ante 
vulgavi ; 

2)  deinde  ff.  90a-128&  (286a-324&)  recensionem  copiosam  atque  con- 
cinnam  thesauri  fere  universi,  similem  illi,  quae  tempore  Gregorii  XI  est 
confecta. 

28  Fortasse  legendum:  Trecensis  (Troyes). 

29  Ms.  Apolonie. 

30  Erant  ii  socii  societatis  cuiusdam  mercatorum  curiam  romanam  sequentium. 

31  Ms.   Costiensis. 

32  Sicl  Sitne  legendum:  de  Perusio;  cf.  paullo  ante  p.  261,  n.  5. 


CAP.    II,    §    1   —  DE    AVENIONENSIS    THESAURI    INVENTARIIS  267 

Archiv.  Avenion.,  Inventaria,  n.  475  (cart.  ff.  52,  folio)  exhibet 
amota  cle  inventario  proxime  indicato,  in  quo  haud  pauca  ex  iis,  quae  hic 
accuratius  recensentur,  ad  marginem  alia  manu  adpicta  sunt.  Ex  rebus  amotis 
inde  ab  anno  1353  usque  ad  annum  1359  aliae  officialibus  palatii,  aliae  ne- 
potibus  Pontificis  maxime  Arnaldo  Carcassonensi  et  Hugoni  Albiensi  episcopis, 
aliae  quibusdam  principibus  e  domo  regum  Castellae  ac  ducum  Burgundiae, 
aliae  Carthusianis  Villae  novae,  aliae  aliis  sunt  traditae.  —  Est  igitur  haec 
recensio  quoddam  quasi  complementum  proxime  superioris.  Quae  in  ea  exhi- 
bentur  descriptiones  librorum  in  altera  huius  operis  parte,  cum  de  dissipa- 
tione  bibliothecae  Avenionensis  agam,  vulgabo. 

Archiv.  Avenion.,  Inventaria  n.  468  (cart.  fol.,  ff.  286)  con- 
tinet  post  indicem  thesauri  Bonifatiani  an.  1339  Assisii  asservati  ff.  15a-51 
aliquas  recensiones  adumbratas  et  nonnihil  mancas  rerum  tum  variis  offi- 
cinis  palatii  assignatarum,  tum  extractarum  ac  venditarum  pro  necessilatibus 
guerre  provincie  Romandiole  33  a  die  4  m.  octobris  1358,  Stephano  archie- 
piscopo  Tolosano  camerario,  Arnaldo  archiepiscopo  Auxitano  referendario  ac 
Reginaldo  episcopo  Eduensi  thesaurario  papae. 

De  tempore  Urbani  V  (13G2-1370)  suppetunt  nobis  plura  inventaria 
accurata  quidem  et  copiosa,  sed  quae  partes  tantum  quasdam  thesauri  com- 
prehendant.  ^/ 

Archiv.  Avenion.,  Inventaria,  n.  468,  paullo  ante  indicatum, 
exhibet: 

1)  ff.  51a-61a  Inventarium  factum  cle  bonis  existentibus  in  turri 
alla  palacii  Avenionensis,  ubi  est  asconclitus  thesaurus  ecclesie  cle  tempore 
clomini  Urbani  pape  V,  inde  a  die  23  m.  novembris  1364,  Arnaldo  archie- 
piscopo  Auxitano  camerario  et  Gaucelino  episcopo  Nemausensi  thesaurario,  re- 
censentur  iocalia,  aurum  et  argentum.  Erat  autem  valor  annulorum  32,597  flor. 
fortium;  iocalium  auri  et  argenti  una  cum  perlis  et  lapiclibus  incastraiis 
180,672  /lor.  forlium;  totius  auri  et  argenli  albi  et  nigri  monetati  49,469  fior. 
fortium;  mitraram  19,927  fior.  forlium;  itaque  universorum  282,667  fior. 
fortium. 

2)  ff.  165a-182a  inventarium  tum  iocalium,  quae  cardinalis  Philippus 
die  20  m.  martii  1369  assignavit  Gaucelino  episcopo  Magalonensi  thesau- 
rario  (ff.  165a-176«);  tum  rerum,  quae  in  capella  s.  Michaelis  (f.  176« s.);  tum 
armorum,  quae  in  magna  turri  nova  vocata  la  Gachia  (f.  178as.)  aliisquelocis, 
asservabantur. 

3)  ff.  182a-286&  inventarium  rerum  ac  maxime  supellectilis,  quae  in 
diversis  officinis  et  locis  palatii  erant  distributae,  ex  quo,  paullo  post,  quae  ad 
archivum  et  bibliothecam  pertinent,  excerpam. 

33  Cf.  Muntz  et  Faucon,  Invenlaire  des  objets  precieux  vendus  a  Avignon  en  1358 
par  le  pape  Innocente'  VI.  Extrait  de  la  Revue  archeolof/ique,  Avril  1882.  Addo  hanc  re- 
censionein  non  solum  in  libria  Introitus  et  cxilus  cam.  ap.  n.  284,  ff.  53 s  contineri,  veruni 
otiam  in  n.  475,  ff.  48«-51/>. 


268  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 

Afferam  hic  descriptiones  paucorum  librorum,  qui  cum  aliis  rebus  erant 
confusi. 

f-  rAa  1.  «  Item  in  una  capsa  turris  librum  evangeliorum,  scriptum  per  totum 

cum  litteris  aureis  cum  diversis  ymaginibus,  tabernaculis  et  ystoriis,  cum  flr- 
miculis  argenti. 

2.  Item  unum  magnum  breviarium  notatum. 

3.  Item  unum  librum,  qui  incipit:  Aureas  sanctorum,  coopertus  corio 
rubeo. 

4.  Item  alium,  qui  sic  ut  supra  incipit. 

5.  Item  alium,  qui  incipit  in  secundo  folio :  que  ipsi. 

6.  Item  alias  Aureas  sanctorum,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  quas  facla. 

7.  Item  una  biblia,  que  incipit  in  secundo  folio:  famosissimam. 

8.  Item  officiarium  notatum,  quod  incipit  in  secunda  pagina:  Patri  et  Filio. 

9.  Item  Aureas  sanctorum,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  secundo. 

10.  Item  librum  orationum,  qui  incipit  in  secunda  pagina:  rigabo. 

11.  Item  unum  parvum  pontificale,  quod  incipit  in  secunda  pagina :  atria. 

12.  Item  magnum  librum,  dictum  Ofjiciarium  sanctorum,  finit  in  prima 
pagina:  coronasli  eum. 

13.  Item  librum  de  ordinibus,  qui  incipit  in  secunda  pagina:  ac 

14.  Item  expositiones  super  Ysayam,  qui  incipit  in  secunda  pagina:  oculos. 

15.  Item  magnum  librum  officiarium  ad  arma  cardinalis  Convenarum  3i, 
et  incipit  in  secunda  pagina:  mandabo. 

16.  Item  flores  sanctorum,  incipiunt  in  secunda  pagina:  meridies. 

17.  Item  librum  papiri,  incipit  in  secunda  pagina:  XLI.  » 

De  tempore  Gregorii  XI  (1370-1378)  uberiora  atque  accuratiora  habemus 
inventaria,  ex  quibus  primo  loco  commemorandum  illud,  quod  continetur  in: 

Archivo    Avenion.,    Inventaria    n.    468,    ff.   61a-143#.    Exhi- 
bet  enim: 

I)  ff.  61a-90a  hoc  titulo:  Copia  inventarii  facti  de  bonis  thesauri 
palacii  apostolici  existentibus  in  turri  alta  dicti  palacii,  tempore  Gregorii 
pape  XI,  res  in  variis  officinis  ab  anno  1371  usque  ad  an.  1374  asservatas. 
Atque  primum  quidem  ff.  62a-6ob  recensetur  vaxella  existens  in  et  sub  cu- 
stodia  domini  Guillelmi  de  Breone  olim  custodi  eiusdem  ac  tradita  domino 
Iohanni  de  Layra  custodi  eiusdem;  —  sequuntur  ff.  6ob-66b  vasa  pretiosa 
dispensata  in  camera  domini  pape;  —  ff.  66&-69&  supellex  offxcii  buticu- 
lariae;  —  ff.  69&-70&  panateriae ;  —  ff.  76b-7\a  res,  quas  recepit  in  in- 
troytu  sui  officii  (die  5  m.  iulii  1374)  dominus  Stephanus  Poncelli  magister 
cere;  —  ff.  71a-77a  res,  que  erant  sub  custodia  domini  Iohannis  de  Ulmo 
magistri  capelle;  exhibentur  hic  praeter  plurima  ornamenta  et  paramenta 
haud  pauci  libri  in  usum  chori  et  capellae  destinati,  quorum  recensionem  hic 
subiungam. 

34  Vide  paullo  ante  p.  195. 


CAP.    II,    §    1  —  DE    AVENIONENSIS    THESAURI    INVENTARIIS  269 

«  Sequitur  de  libris  existentibus  sub  custodia  domini  Io-      f .  75a 
hannis   de   Ulmo  magistri  capelle,   de  quibus  fuit  factum   in- 
ventarium   die   XXII   marcii   anno    LXXI. 

1.  Primo  volumina  librorum  missalium,  copertorum  sanito  rubeo. 

2.  Duos  libros  missales,  copertos  sandato  virido. 

3.  Item  duos  libros,  videlicet  imum  evangeliorum  et  alium  epistolarum, 
coopertos  sandato  virido. 

4.  Item  duos  libros  missales  completos,  copertos  cerico  diversorum  co- 
lorum. 

5.  Item   alios   tres   libros  missales,  copertos  unum  pelle   livida  et  alios 
pelle  rubea. 

6.  Item  tres  libros  epistolarum  et  tres  alios  libros  evangeliorum. 

7.  Item  unum  parvum  librum  pontificalem  et  unum  alium  librum. 

8.  Item  unum  alium  librum  propheciarum  in  sabbato  pasche. 

9.  Item  tres  libros  breviarios  completos. 

10.  Item  duos  libros   breviarios,  quorum   quilibet   continet   medium  bre- 
viarium. 

11.  Item  tres  libros  collectarum.  f.  75b 

12.  Item  tres  libros,  in  quibus  continentur  officia  pro  novis  festis. 

13.  Item  tres  libros  graduales. 

14.  Item  duos  magnos  libros,  quorum  quilibet  continet  antiphonarium  pro 
medio  anno. 

15.  Item  unum  alium  librum  antiphonarium  completum. 

16.  Item  tres  libros  legendarios  completos. 

17.  Item  quatuor  libros  psalteriorum. 

18.  Item  unum  librum  cum  hymnis  notatis. 

19.  Item  unum  librum  prosarium  notatum. 

20.  Item  unum  librum  missarum  votivarum  seu  peculiarium. 

21.  Item  unum  librum  missarum  votivarum  eiusdem  voluminis. 

22.  Item  unum   parvum   librum,  ubi  est  rubrica,  que   continet:  Hec  esl 
forma  herelicandi  etc. 

23.  Item  unum  alium  librum  notatum  pro  Kyriel.,  Gloria  in  excelsis  etc.     f.  ~r,a 

24.  Item    unum    parvum   librum,    [inj   quo    sunt    oraciones    beati    Au- 
gustini. 

25.  Item  alium  parvum  librum,  in  quo  sunt  benedictiones  pro  certis  fe- 
stivitatibus. 

26.  Item  duos  libros  sermonum. 

27.  Item  unum  librum,  qui  vocatur  Ordinarius. 

28.  Item  unum   parvum  librum,  in  quo  sunt  statuta  imperialia  ^  contra 
hereticos. 

29.  Item  unum  alium  librum  super  sermonibus,  coperto  pelle. 

30.  Item  unum  alium  librum  super  historiis  figuratis  Ade  et  Eve  etc. 

35  Praesertim  Frederici  II. 


270  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

31.  Item  unum  parvum  librum   serimoniarum,  qualiter  papa  debet  cele- 
brare  et  qualiter  cardinales  debent  assistere  sibi  etc. 

32.  Item  librum  florum  sanctorum. 

33.  Item  unum  alium  librum  dictum  Mathologium  (!). 

Item  dixit  idem  dominus  Iohannes  de  Ulmo,  quod  ultra  predictos  libros 
ipse  habebat  in  custodia: 

34.  Unum  librum  super  floribus  sanctorum. 

35.  Item  unum  librum  dictum  Maihologium  (!). 

36.  Item  alium  librum  super  hympnis  et  antiphonis  beate  Marie.  » 
Deinde  ff.  77a-82a  recensentur  res  sub  cuslodia  episcopi  Foroiuliensis  x 

domini  nostri  pape  confessoris  constitutae,  die  26  m.  martii  1371;  —  denique 
ff.  82a-90a  res,  quae  erant  in  capella  s.  Michaelis. 

2)  ff.  90 a -109«  Sequitur  inventarium  confectum  (inde  a  die  27  m.  ia- 
nuarii  1371)  in  turri  magna,  supra  cameram  domini  nostri  pape,  presen- 
tibus  Arnaldo  archiepiscopo  Auxitano  camerario  et  Gaucelino  episcopo 
Magalonensi  olim  ac  [abbate  monasteriij  de  Aghauna  nunc  domini  pape 
thesaurario.  Atque  hoc  loco  ipse  thesaurus  secundum  varia  rerum  ge- 
nera  dispositus  exhibetur. 

3)  ff.  109a-143a  habes  inventaria  rcrum  extractarum  de  turri  alta, 
ubi  erat  thesaurus  ecclesiae  reconditus,  et  de  turri  bassa  a  die  7  m.  fe- 
bruarii  1372  ad  diem  4  m.  aug.  1376;  quae  quidem  res  extrahebantur  «  pro 
adventu  ducis  Andegavensis,  regis  Navarrae  aliorumque  principum,  pro  variis 
usibus  curiae,  potissimum  ad  obpignorandum  pro  guerris  Lombardie.  » 

Archiv.  Avenion.,  Inventaria  n.  469  (cartac,  fol.,  ff.  193) 
repetit : 

1)  ff.  23a-39&  repetuntur  inventaria,  quae  habentur  in  n.  468, 
ff.  90a-107a. 

2)  ff.  49a-105&  eadem,  quae  in  codice  praecedenti  n.  468,  ff.  61a-109a 
exhibentur,  ita  tamen,  ut  exemplar  codicis  n.  469  antiquius  atque,  ut  ex  notis 
ex  omni  parte  adiunctis  apparet,  ipso  usu  thesaurariorum  magis  sit  compro- 
batum.  —  Praeterea  accedit  hic. 

3)  ff.  106a-llla  inoentarium  factum  in  palafrenaria  domini  nostri 
pape  de  eqais  et  aliis  animalibus  ac  bonis  aliis,  que  tradita  fuerunt  nobili 
viro  Petro  Placentis  novo  magistro  palefrenarie  predicle  post  obitum  Petri 
de  Muraco  quondam  magistri .  .  .  die  3  m.  maii  an.  1371. 

4)  ff.  112a-115a  sequitur  denique  recensio  vasorum  pretiosorum  con- 
fecta  die  27  m.  ianuarii  an.  1371. 

» 

De  tempore  quoque  Clementis  VII  antipapae  (1378-1394)  complura  ad 
nos  usque  pervenerunt  inventaria. 

Archiv.  Avenion.  Inventaria  n.  468,  quod  volumen  paullo  ante 
descripsi,  continet: 

36  Raymundus,  vide  paullo  ante  p.  177. 


CAP.    II,   §   1   —  DE    AVENIONENSIS    THESAURl    INVENTARIIS  271 

I)  ff.  143<2-150&  Extracta  de  turri   bassa   tempore  Clementis 
pape  VII  a  die  (3  m.  septembris  an.  1379  usque  ad  an.  1380  ad  varios  usus, 
exempli  gratia  «  iinum  breviarium  notatum  pulchrum,  quod  fuit  de  eocecu-     f.  \n<\ 
tione  domini  episcopi  Albiensis  quondam,  et  incipit  in  secundo  folio:  qui 
regnaturus,  et  finit  in  penultimo  folio :  pone  salu.  »  —  Praeterea : 

Item  «  quatuor  morasque  sive  plate  de  auro  cum  litteris  grecis,  que 
fuerunt  portate  Rome  per  dominum  Urbanum  papam  V  et  reportate  Avi- 
nionem.  quas  morasque  habuit  dominus  noster  Clemens  VII  per  manus  do- 
minorum  Geraldi  Mercaderii  et  Ioannis  Rosseti,  et  ipsas  reposuit  dominus 
noster  in  archivo  camere  sue  palacii  apostolici  Avinionensis.  » 

«  Item  die  XIIII  dicti  mensis  octobris  anno  predicto  (1379)  et  de  mandato  f.  147& 
domini  nostri  pape,  fuerunt  extracti  de  dicta  turri  bassa,  et  assignati  ex  dono 
fratribus  domus  de  Pomeriis  ordinis  Cartusiensis,  Gebennensis  diocesis,  vide- 
licet  cuidam  fratri  dicte  domus,  vocato  fratri  P.  Hamelin,  in  presentia  dictorum 
dominorum  Gasberti  et  Iohannis  Rosseti  ac  domini  Iohannis  Micael  et  magi- 
stri  Anthonii  librarii : 

Et  primo  unus  liber  Augustini  de  civitate  dei,  qui  in  secundo  folio 
tabule:  de  sciencia. 

Item  una   b  i  b  1  i  a   satis  minute  littere,  que  incipit  in  secundo  folio :  apo-     f.  i48a 
stolorum. 

Item  unus  liber  de  exemplo  sacre  scripture  cum  sacramento  G  u  i  1 1  e  1  m  i 
de   Montelauduno,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  aspicientes  serpentem. 

Item  alius  liber  sermonum,  in  magno  volumine,  qui  incipit  in  primo 
folio:  videbunt. 

Item  sermones  papirei,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam: 
celum. 

Item  unus  Grecismus  quasi  nullius  valoris,  extimatus  IIIIor  grossos, 
quem  habuit  dominus  Ioannes  Rosseti.  » 

2)  ff.  150&-165a  Secuntur  iocalia  extracta  de  capella  sancti  Mi- 
chaelis,  tempore  domini  Clementis  pape  VII,  an.  dom.  millesimo  CCCLXXIX 
et  tradita  in  pignore  personis  infrascriptis,  imprimis  Petro  Gerbasii  et  An- 
tonio  de  Ponte  campsoribus  domini  noslri  papae. 

Archiv.  Avenion.,  Inventaria  n.  469,  de  quo  paullo  ante  dixi, 
exhibet : 

1)  ff.  115a-118a  inventarium  supellectilis  palafrenariae,  conscriptum 
die  5  m.  iulii  an.  1379,  conferendum  sane  cum  eo,  quod  de  tempore  Gre- 
gorii  XI  commemoravi  ^. 

2)  ff.  119a-136a  sequuntur  complures  recensiones  rerum,  quae  in  di- 
versis  officinis  a?  locis  asservabantur.  Ac  primum  quidem  f.  119a  habes  de- 
scriptionem,  die  23  m.  iulii  an.  1379  confectam,  rerum  forreriae,  assignatarum 
per  nobilem  Guillelmum  de  la  Guillermie  olim  forrerium  d.  n.  p.  Gregorii  XI 
et  traditarum  Rogerio  de  Molendino  forrerium  d.  n.  p.  Clementis  VII;  se- 

37  Vide  paullo  aate  p.  270. 


272  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


quitur  supellex  multiplex  variaque,  collocata  (f.  119&)  in  camera  turris,  in 
camera  cervi  turris  plumbi  38,  (f.  120  a)  in  camera  nova  domini  Urbani, 
in  guardarauba  dictae  camerae,  in  camera  studii,  (f.  120&)  in  deambula- 
torio  prope  viridarium  subtus  cameram  novam  dicti  dornini  Urbani,  in 
revestiario  prope  cameram  de  Ihesus  atque  in  plurimis  aliis  cameris  ac  locis 
palatii  —  f.  132a-136a  recensentur  illa,  que  sunt  penes  frater  Raimundus 
de  Boica  (?)  magister  in  theologia  et  confessor  d.  n.  pape. 

3)  ff.  136a-144a  habes  idem,  quod  in  n.  468,  ff.  143a-150&. 

4)  ff.  144a-151a  inventarium  de  vaxella  argentea  confectum  a  die  4 
ad  25  m.  augusti  1379;  et  primum  quidem  ff.  144a-146a  ea  recensentur,  quae 
tradita  sunt  Guilleto  Girardini  custodi  vaxellae,  deinde  f.  146a  ea,  quae  erant 
in  paneteria,  ff.  146&-148&  in  buticularia,  ff.  148&-151a  in  camera  domini 
nostri  papae. 

5)  ff.  151a-177a  exhibentur  res  pretiosae  extractae  de  capella  s.  Mi- 
chaelis  supra  cameram  domini  nostri  pape,  de  turri  bassa  et  alta  a  die 
14  m.  iulii  1379  ad  diem  20  m.  febr.  1382;  et  primum  quidem  una  casula,  tu- 
nica  et  darmatica  (!)  de  diaspro  albo  cum  suis  aurifrisiis,  quam  Clemens  VII 
manu  propria  dedil  et  assignavit  domino  cardinali  Cusano;  deinde  describuntur 
iocalia  assignata  Antonio  de  Ponte  campsori,  ac  denique  res  pjurimae  mul- 
tiplicesque  traditae  officialibus  curiae. 

Excerpam  ea,   quae   ad  libros   spectant: 
f.  i53o  «  An.  dom.  millesimo  CCCLXXIX,  die  XIIII  mensis  iulii  fuerunt  extracti 

de  turri  bassa  palatii  Avinionensis  libri,  qui  secuntur  et  fuerunt  portati  in 
camera  domini  nostri  pape  per  dominum  Iohannem  de  Brognaco  cubicularium 
dicti  domini  nostri  pape ; 

et  primo   decretales,   incipientes  in  primo  folio  in  textu :  non  est,  et 
finit  in  penultimo  folio :  in  negocio. 

Item   sextus   liber  decretalium  Iohannis  Andree,  qui   incipit   in  secundo 
folio  in  textu :  ac  dilectum.  et  finit  in  penultimo :  extingui. 

Item  glose  ordinarie   Iohannis  Andree,  que  incipiunt  in  secundo  folio 
in  textu:  quod  hic,  et  finiunt  in  penultimo:  trans. 

Item   unus  liber  vocatus   Innocentius,    qui   incipit  in  secundo   folio: 
num  iunctum  (?),  et  finit  in  penultimo :  quando  agit. 

Item  unus  liber  vocatus  Archidiaconus   qui  incipit  in  secundo  folio: 
fide  instr.,  et  finit  in  penultimo:  vel  ad  illa.  » 
f.  i56o  «  An.  dom.  millesimo  trecentesimo  septuagesimo  nono  et  die  XXIIII  mensis 

novembris  fuerunt  extracta  de  turri  bassa  palacii  Avinionensis  prope  the- 
saur fumj ,  ubi  spolia  prelatorum  consueverunt  reponi  et  de  mandato  dominorum 
PfetriJ  camerarii  et  archiepiscopi  Arelatensis  et  PfeiriJ  Magalonensis  episcopi 
et  thesaurarii  domini  nostri  pape  Clementis  VII ; 

et  primo  habuit  dominus  Symon  Hacqueti  magister  cappelle  pro  usu  cap- 
pelle  dicti  domini  nostri  pape,  unum   breviarium   notatum  ad  usum  curie 

38  Erat  ibi  inter  alia:  unus  lectus,  in  quo  dormit  dominus  noster  papa. 


CAP.    II,   §    1   —  DB    AVENIONENSIS    TIIESAURI    1NVENTARIIS  273 


romane,  quod  incipit  in  secundo  folio:  in  nubibus  celi,  et  finit  in  penultimo: 
specie  tua. 

Item  habuit  unum  graduale  notatum,  quod  incipit  in  secundo  folio: 
secula  deum  (?),  et  incipit  in  penultimo  folio:  sancto  ex  Maria. 

Iteni  dicta  die  tradidit  dominus  camerarius  manualiter  cursoribus  pro  ca- 
pella  ipsorum  ea,  que  secuntur,  presentibus  dominis  thesaurario  pape,  Gasberto 
de  Luganh  clerico  camere,  Iohanne  Michael  et  me  Iohanne  Rosseti  notario 
camere  cum  pluribus  aliis  —  primo  unum  missale,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  facies,  et  finit  in  penultimo  folio:  dominum.  » 

«  Item  fuerunt  extracti  de  turri  bassa  libri  infrascripti  et  portati  in  ca-     f.  1566 
mera  thesauri  secreta,  ubi  tenetur  consilium,  de  mandato  dicti  domini  came- 
rarii,  et  fuerunt  positi  in  archivo  dicte  camere: 

Primo  unum  codicem  antiquum,  incipientem  in  secundo  folio  in  textu: 
eundem  novum  etc. 

Item  unum  A  r  c  h  i  d  i  a  c  o  n  u  m  super  sexto,  incipiens  (!)  in  secundo  folio : 
donatione  vel  alia  etc. 

Item  unum  speculum  iuris,  incipientem  (!)  in  secundo  folio :  postpo-     f.  i57o 
sitis  etc. 

Item  unum  librum  nuncupatum  summam  Azonis,  incipientem  in  se- 
cundo  folio :  totos  populos. 

Item  unam  parvam  lecturam  super  tribus  libris  cfodicisj,  incipientem 
in  secundo  folio:  solempniter,  estimatam  -  I  flor.  » 

«  Anno  LXIX  et  die  XIII  decembris   fuit   traditus  Iohanni  Belcodi  ar-      f.  isso 
gentario  unus   liber   evangeliorum   39,  copertus  foliis  argenteis  et  deau- 
ratis.  »  —  In  margine:  «  restituit.  » 

«  Anno  LXXX  et  die  V  ianuarii  fuerunt  extracti  de  turri  bassa  pro  usu     f-  ieio 
panhote,  presentibus   dominis   camerario  pape,  Seguina  de  Anthone,  PfetroJ 
Girardi  et  Gauberto  de  Luganh  clericis  camere,  que  secuntur :  . .  .  item  unum 
missale   de  executione  domini  episcopi  Albiensis  40,  quod  incipit  in  secundo 
folio :  si  qui  se  expeclant,  et  finitur  in  penultimo :  que  tibi  per  q.  . .  .  » 

«  Item  habuit  Iohannes  Rosseti  notarius  camere,  presente  domino  came-     f- 161b 
rario   domini   pape   et   de  Sqguino   de  Anthone,  Gasberto   de  Luganh,  Petro 
Girardi  et  Iohanne  Michael,  unam  bibliam  in  duobus  voluminibus,  que  biblia 
fuit  extimata  per  Anthonium  librarium  in  presentia  dictorum  dominorum  ad 
triginta  flor.  currentes. 

Item  habuit  dominus  Girardus  Mercaderii  unam  institutam,  sine  po- 
stibus,  antiquam.  extimatam  per  Anthonium  librarium  -  I  francum. 

Item  habuit  dominus  camerarius  dicta  die  de  anno  predicto  unum  librum 
de  papiro,  vocatum  Oculus  speculator [isj  Berengarii  Biterrensis,  co- 
pertum  pelle  viridi,  supra  speculum,  extimatum  per  dictum  Anthonium  libra- 
rium  -  II  flor. 


39  Vide  paullo  ante  p.  263,  n.  9,  52. 

40  Hugo  Auberti,  1355-79. 

18 


274  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

Item  unum  librum  IIIIor  evangelistarum  glosatum,  quem  habuit 
dictus  dominus  camerarius,  extimatus  -  VIII  flor. 

Item  habuit  predictus  dominus  camerarius  unum  missale  sine  epistolis 
et  evangeliis,  de  grossa  littera,  extimatum  -  VIII  flor. 

f.  162«  Item   extraxit,  ut  supra,  dominus   camerarius  pape  de  dicta   turri  bassa 

unum  librum  vocatum  Papiam,  qui  incipit  in  secundo  folio:  .  .  .,  qui  fuit 
positus  in  camera  secreta  consilii.  » 

f.  i63a  «  Item  eadem  die  [22  m.  febr.   1.380]  nobilis    dominus  Amadeus  de  Sa- 

luciis,  nepos  dicti  domini  nostri,  habuit  de  dicta  turri  bassa  de  executione 
eiusdem  domini  [Stephanij  abbatis  [s.  Victoris]  Massiliensis  41:  primo  unum 
decretum,  extimatum  -  XXV  flor. ;  —  item  unum  sextum  cum  Cle- 
mentinis,  extimatum  -  XVI  flor. ;  —  item  unum  rosarium  super  decreto, 
extimatum  -  XXIIII  flor.;  et  alium  librum  continentem  Dignum,  Manda- 
gotum    et  aliquas  lecturas,  extimatum  —  I II I  flor. 

f.  if,36  Item   habuit   dominus    Iohannes   de  Brigniaco   cubicularius   dicti   domini 

nostri  et  olim  magister  dicti  Amadei,  unam  lecturam  vocatam  Lectura  Abbatis 
super  antiquis.  » 

f.  i65a  <  Item   die   VI    mensis   octobris,  ariho  LXXX   habuit   reverendus   pater 

dominus  Ludovicus  episcopus  Assisii,  de  mandato  domini  nostri  pape,  ad  rela- 
tionem  rev.  p.  d.  camerarii  pape,  unum  pontificale,  quod  incipit  in  se- 
cunda  linea :  omnipotens  cleus,  et  finitur  in  penultima  linea :  aucli  enim;  quod 
fuit  extractum  de  turri  bassa,  presentibus  dominis  Gasberto  de  Luganli  clerico 
camere,  Iohanne  Michael  et  me  Iohanne  Rosseti  notario  camere.  .  .  . 

Item  eodem  die  [11  m.  octob.]  fecit  [dominus  noster  papaj  portare  [acl 
cameram  suamj  per  archidiaconum  Remensem  septem  quaternos  non  ligatos, 
in  quibus  erat  principium  unius  pontificalis,  bene  illuminatos  et  grossa 
littera.  » 

f.  i69a  «  Anno  LXXX,  die  IIII  octobris  habuit  dominus  Iohannes  episcopus  Ge- 

bennensis  unum  missale  in  duobus  voluminibus,  et  quod  incipit  in  secundo 
folio:  verba  autem  mea,  et  finit  in  penultimo:  quam  olim;  quod  habuit  ex 
dono  domini  nostri  pape  ad  relationem  domini  camerarii  pape ;  —  et  aliud  vo- 
lumen  incipit  in  secundo  folio :  one  misterii,  et  finit  in  penultimo :  secundo 
de  busta.  » 

§  2.  Recensio  librorum  anno  1369  in  palatio  Avenionensi  asser- 
vatorum.  —  Ex  iis,  quae  modo  de  inventariis  thesauri  Avenionensis 
attuli,  facile  liquet,  primam  recensionem  librorum,  quodam  quasi 
bibliothecae  apparatu  in  palatio  Avenionensi  dispositorum,  esse 
eam,  quae  anno  1369  tempore,  quo  Urbanus  V  Romae  commora- 
batur,  iussu  cardinalis  Philippi  de  Cabassole  42  vicarii   eius  est 

41  Stephanus  III  (Autberti?)  1361-79,  Gallia  christiana,  I,  693. 

42  Philippus  Cabassole  1334  episc.  Cavallionensis  sive  Cavallicensis  (Cavaillon),  c. 
an.  1365  patriarcha  Hiersolymitanus,  an.  1366  episc.  Massilliensis,  an.  1367  ab  Urbano  in 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        275 

confecta.  Eam  igitur  ad  codicem  Tabularii  Vaticani,  Archiv.  Ave- 
nion.  n.  468  quam  accuratissime  exactam  vulgabo;  quae  de  con- 
formatione,  situ,  dispositione  eius  bibliothecae  tam  ex  hoc  quam 
ex  indice  Gregoriano  possunt  elici,  ad  postremum  huius  volu- 
minis  capitulum  remittam. 

Nec  ex  ea  recensione  partem  primam  ac  postremam  rese- 
candam  censui,  licet,  cum  litteras  sive  pergamenas  et  re- 
gistra  exhibeant,  ad  archivum  potius  quam  ad  bibliothecam 
videantur  referendae.  Etenim  ut  hic  Avenione  sic  Romae  usque 
ad  saeculum  sextum  decimum  archivum  et  bibliotheca  erant  inter 
se  coniunctissima  ac  plerumque  fere  uno  eodemque  loco  conti- 
nebantur. 

Moneo,  descriptionem  litterarum,  a  qua  recensio  initium 
ducit,  ex  illis  esse  illustrandam,  quae  annis  1327  et  1339  Assisii 
et  Montefalcone  43  et  Avenione  anno  1343  44  et  paucis  ante  annis 
an.  1366  45  erant  confectae.  Tres  priores  descriptiones  leviores 
sunt  et  hoc  potissimum  nos  docent,  quid  in  antiquiore  tabulario 
ecclesiae  romanae  fuerit  quidque  ex  eo  Avenionem  anno  1339 
fuerit  translatum;  ex  Avenionensibus  vero  illa  anni  1366  eo  con- 
silio  digesta  fuit,  ut  Pontifex  Romam  an.  1367  profecturus,  cum  ar- 
chetypa  et  reliquum  thesaurum  in  palatio  Avenionensi  relinqueret, 
summa  capita  documentorum  brevi  compendio  conclusa  secum  re- 
tineret.  Quare  eae  solae  litterae  accuratius  ibi  indicantur,  quibus 
iura  ac  rationes  ecclesiae  romanae  continentur.  Hinc  fit,  ut  ea  re- 
censio,  etsi  omnium  sit  uberrima,  vix  quidquam  tamen  nos  de  con- 
formatione  archivi  Avenionensis  doceat  46.  At  descriptio  anni  1343 
atque  ea,  quam  modo  vulgaturus  sum,  anni  1369  hoc  habent  pro- 
prium,  ut  apertius  quam  aliae  rationem  exhibeant,  qua  in  palatio 
Avenionensi  chartae  tabularii  erant  dispositae   atque  asservatae. 

Italiam  proficiscente  constitutus  est  Avenione  vicarius  generalis  pro  domino  papa,  an.  1368 
die  22  sept.  renuntiatus  est  cardinalis,  f  1372;  cf.  Baluze,  Vitae  pap.  Aven.,  I,  1019 5. 

«  Vide  eas  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  3^7,-324,  365;  H,  71,-106. 

u  Vide  eam  paullo  ante  p.  264. 

45  Habes  eam  in  Muratori,  Aniiquiiates  italicae,  VI,  75-190  XVI. 

46  Uno  tantum  loco  subobscure  indicatur.  eandem  dispositionem  archivi  anno  1366 
fuisse,  quae  erat  anno  1369.  Legimus  enim  in  Muratori,  1.  c,  c.  190  IV:  «  Sunt  plures 
«  aliae  litterae  et  processus  apostolici  diversorum  negotiorum  modicae  utilitatis  ecclesiae 
«  romanae  tangentes  (!),  quae  plenarie  propter  earum  pluralitatem  non  fuerunt  summatae, 
«  sed  repositae  in  coffris  seu  archivis,  prout  de  aliis  litteris  apostolicis  superius  est  ordi- 
«  natum.  » 


276  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I     • 

Recensio  denique  registrorum  in  postrema  indicis  parte 
collocata  cum  ea  est  conferenda,  quae  anno  1339,  cum  antiquiora 
volumina  Assisio  Avenionem  transmitterentur,  est  conscripta  47. 
Ut  ad  d  e  s  c  r  i  p  t  i  o  n  e  m  1  i  b  r  o  r  u  m  revertar,  ex  ea  hoc 
imprimis  apparet,  ut  archetypa  documentorum  et  registrorum  48 
ac  gemmas  vasaque  aurea  et  argentea  40,  sic  longe  maiorem  li- 
brorum  partem  ab  Urbano  iVvenione  esse  relictam.  Idque  profecto 
prudenti  consilio.  Temeritatis  enim  erat,  tantas  opes  periculis 
longioris  navigationis  ac  tot  fluctibus,  quibus  Roma  atque  universa 
fere  Italia  concutiebantur,  sine  causa  obiicere.  —  Otium  igitur 
officialibus  curia  absente  concessum  Philippus,  qua  erat  industria 
ac  diligentia,  in  plus  quam  duobus  millibus  voluminum  operoso 
labore  recensendis  posuit.  Atque  ea  quidem  recensione  magis  in- 
columitati  ipsorum  librorum  ac  thesauri  quam  commoditati  iis 
utentium  consultum  voluit.  Quare  indicato  leviter  cuiusque  volu- 
minis  auctore,  plerumque  prima  secundi  et  postrema  penultimi 
folii  verba  adnotavit,  ne  sublato  meliore  exemplari  aliud  de- 
terius  eius  loco  substitui  neve  prima  postremave  pars  posset 
resecari.  Itaque  cum  complura  in  singulis  fere  voluminibus  con- 
tinerentur  scripta,  longe  minor  eorum  pars  hac  recensione  exhi- 
betur. 

Restat,  ut  quam  in  hoc  indice  vulgando  rationem  secutus 
sim,  subiungam.  —  In  nominibus  auctorum  ac  titulis  librorum 
interpretandis,  eumdem  quem  paullo  ante  in  bibliotheca  Bonifa- 
tiana,  servabo  modum  ac  ne  easdem  subinde  repetam  explica- 
tiones,  lectores  ad  indicem  remitto,  in  quo  conficiendo,  maximae 
eorum  studui  consulere  commoditati. 

Denique  nec  tempori  nec  operae  peperci,  ut  eos,  qui  hic  de- 
scribuntur,  libros  in  reliquis,  quos  vulgavi  et  vulgaturus  sum, 
indicibus  atque  in  variis  bibliothecis  indagarem,  atque  indicatis 
eorum  sedibus,  singulorum,  quantum  possem,  codicum  anno  1369 
in  palatio  Avenionensi  constitutorum  quasi  historiam  texerem. 
Verum  ne  his  sedibus  ad  singulos  codices  adpictis,  recensionem 
ipsam  perpetuo  interscinderem,  eas  remisi  ad  calcem  paginae 
proximeque  post  indicem  exscriptum  collocabo. 

47  Vide  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  71-94. 

48  Vide  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  41. 

49  Vide  paullo  ante  p.  267. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBROItUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        277 

Non  me  fu^it,  in  fortuna  ac  casibus  horum  codicum  enarrandis 
non  tantum  me  esse  assecutum,  ut  non  plurima  vulgato  opere 
possint  adiungi.  Hoc  unum  spero,  lectores  quae  praestiti  aequi 
bonique  facturos  et  apertis  meo  qualicumque  labore  semitis,  indi- 
cibus  iam  nitide  typis  descriptis,  quaecumque  hac  in  re  repererint 
supplenda,  ea  benigne  mecum  communicaturos,  ut  ea  collecta  ap- 
pendicis  loco  vulgem,  cum  opportunitas  tulerit. 


In  nomine  domini,  amen.  —  Anno  a  nativitate  eiusdem  f. \a 
millesimo  tre*centesimo  sexagesimo  nono,  indictione  se- 
ptima,  pontificatus  sanctissimi  in  Christo  patris  et  domini 
nostri  domini  Urbani  divina  providencia  pape  quinti  anno 
septimo,  fuit  factum  inventarium  de  rebus  et  bonis  in  pre- 
senti  cartulario  contentis,  existentibus  in  palacio  apostolico 
Avinionensi;  que  quidem  res  et  bona  fuerunt  assignata  per 
reverendissimum  in  Christo  patrem  et  dominum  dominum 
Philippum  sancte  ecclesie  romane  presbiterum  cardinalem 
reverendo  in  Christo  patri  ac  domino  domino  G.  dei  gratia 
Magalonensi  episcopo  domini  nostri  pape  thesaurario  et  per 
ipsum  dominum  thesaurarium  recepte  et  recognite,  prout  in 
fine  huius   cartularii   lacius   continetur. 


Sequntur   privilegia,  littere  et  alia  instrumenta  diversa       f.  \ia 

.  (19Sa) 

reperta   in   subscriptis   coffris,  existentibus  in   fundo   turris 
thesaurarie . 

1.  Primo  in  quodam  fcoffroj  ferrato,  cum  sera,  signato  per  litte- 
ram  A  ^0,  sunt  quatuor  privilegia  sine  sigilis,  due  bulle  auri,  quindecim  li- 
tere  diversis  sigillis  cereis  sigillate,  due  bulle  plumbee  et  due  littere  sine 
sigillis  per  modum  transcripti  51,  de  privilegiis  terris  et  libertatibus  ecclesie 
romane  per  dominum  R  o  d  u  1  p  h  u  m  52  imperatorem  ac  regem  Romanorum 
datis  et  concessis. 

Item  in  uno  capsoneto  infra  dictum  coffrum  sunt  undecim  littere  parve 
diversis  sigillis  cereis  sigillate. 


50  Ad  has  litteras  procul  dubio  referenda  sunt,  quae  habentur  in  libris  Introitus  et 
exitus  camerae  apost.,  n.  282,  f.  173a:  «  Die  XXVI  m.  ianuarii  [an.  1558]  soluti  fuerunt 
«  Guillelmo  Burgundionis  habitatori  Avinionensi  pro  certis  litteris  de  letone  per  ipsum 
«  factis  et  positis  in  certis  cofinis,  ubi  sunt  littere  et  privilegia  antiqua,  in  turri  bassa  - 
«  I  flor.  » 

51  De  his  transsumptis  sive  exemplaribus  an.  1339  itissu  Benedicti  XII  Montefalcoue 
et  Assisii  confectis  vide  Demfle-Ehrle,  Archiv,  II,  8  et  I,  297  et  Muratori,  1.  c,  c.  77  5. 

52  Muratori,  1.  c,  c.  89. 


278  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


2.  Item  in  quodam  alio  coffro,  ferrato,  sine  sera,  signato  per  litteram  B. 
sunt  septem  littere  bulla  aurea  imperiali  munite,  et  quatuor  sigillo  cereo  regio 
domini    Karoli   quarti  imperatoris  53. 

Item  XV  alie  littere  diversis  sigillis  cereis  sigillate  super  coronatione 
dicti  domini  Karoli  et  confirmatione  privilegiorum  ecclesie  romane  per  an- 
tecessores  suos  concessorum. 

Item  due  alie  bulle  auree   regis   Boemie  ^4. 

Item  una  bulla,  filo  canapis  more  romane  curie  bullata,  super  onctione  et 
consecratione  dicti  domini  imperatoris. 

Item  duo  instrumenta  seu  littere  cum  filis  sericis  viridibus  et  rubeis  sine 
sigillis. 

Item  sex  alia  instrumenta  seu  littere  sine  sigillis. 

3.  Item  in  quodam  alio  coffano  rubeo,  ferrato,  cum  duabus  seris,  signato 
per  litteram  C,  sunt  quinque  littere,  auro  bullate,  regis   A  r  m  e  n  i  e   55. 

Item  quatuor  alie  littere  in  pergameno,  auro  bullate,  continentes  profes- 
sionem   Grecorum   56  catholice  fidei. 
f.  nb  Item  tres  littere  in  papiro,  Grecorum,  scripte  auro,  bullate  cum  quatuor 

bullis  aureis. 

Item  quinque  littere  in  papiro  rubeo,  litteris  grecis  aureis  scripte. 

Item  undecim  littere  in  papiro  albo,  scripte  litteris  grecis  et  nigris. 

Item  tres  littere  in  pergameno  albo,  scripte  litteris  grecis,  in  quarum  una 
est  bulla  plumbea. 

Item  octo  littere  in  pergameno,  scripte  litteris  latinis  et  grecis,  quarum 
alique  sunt  diversis  sigillis  cereis  sigillate. 

4.  Item  in  quodam  alio  coffro  rubeo,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per 
litteram  D,  sunt  tringinta  et  due  littere  seu  privilegia,  bullis  aureis  bullate. 

Item  una  littera  bulla  aurea  et  diversis  sigillis  munita. 

Item  viginti  littere  diversis  sigillis  cereis  sigillate  et  cum  illis  sunt  duo 
instrumenta  publica  sive  transumpta. 

Item  decem  et  novem  littere  papales,  in  filis  tam  sericis  quam  canapis 
bullate. 

Item  decem  et  octo  instrumenta  publica. 

Item  undecim  tam  carte  quam  littere  de  diversis,  non  signate  nec  si- 
gillate. 

Item  in  uno  capsoneto,  existente  in  dicto  coffro,  sunt  tres  littere  regie, 
bullis  plumbeis  regis  Castelle  et  Portugalie57  munite,  de  regnis  Ihe- 
rusalem   et   Sicilie. 

53  l.  c,  c.  97. 

5«  I.  e.  Caroli  IV,  1.  c. 

55  Ms.  Armanie.  —  L.  c,  c  103.  ^  f^f 

66  L.  c,  c  100. 

5'  L.  c,  c  116s. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSI0    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        279 

5.  Itera  in  quodam  alio  coffro  rubeo,  ferrato,  cum  duabus  seris,  signato 
per  litteram  E,  sunt  octo  littere  bullate  auro. 

Item  duodecim  littere  apostolice,  bullis  plumbeis  bullate. 
Item  decem  et  septem  instrumenta  sive  littere,  divers/ts/  sigillis  cereis 
sigillate,  quarum  una  est  bulla  plumbea  munita. 

Item  septem  alia  instrumenta  super  diversis,  sine  sigillis  et  bullis. 

6.  Item  in  quadam  capsa  de  nuce,  cum  sera,  signata  per  litteram  F, 
sunt  septem  capsoneti  fustei  et  unus  coffanus  veluto  viridi  coopertus  et  alius 
rubeus ;  et  in  coffano  de  veluto  cooperto  sunt  duodecim  littere  sive  instrumenta, 
quorum  aliqua  sunt  diversis  sigillis  cereis  sigillata  et  una  littera  papali  bulla 
munita. 

Item  in  coffano  rubeo  sunt  plures  littere  Alamannie,  Cracovie  58 
et  aliarum  nationum. 

Item  est  unus  saculus  lineus,  dicto  coffano  alligatus,  in  quo  sunt  diverse 
scripture  tangentes  exequtionem  archiepiscopi  Regensis. 

Item  et  in  prescriptis  septem  capsonetis  [sunt]  diverse  littere  et  scripture     f.  i8a 
diversarum  nacionum  diversa  negocia  et  obligaciones  ac  alia  iura  ecclesie  ro- 
mane  tangentia  continentur,  prout  in  cedulis  dictis  capsonetis  affixis  legebatur. 

7.  Item  in  quodam  coffro  viridi,  ferrato  59,  cum  sola  sera,  signato  per 
litteram  G,  sunt  nonnulla  instrumenta  seu  littere  obligationes,  monitiones  et 
diversos  contractus  continentia,  quorum  alique  sunt  sigillis  cereis  in  pen- 
dentibus  60  sigillate,  et  quinque  papales  bulla  plumbea  more  curie  romane 
bullate. 

8.  Item  in  quodam  coffro  de  cypresso,  ferrato,  cum  duabus  seris,  marcato, 
signato  per  litteram  H,  sunt  undecim  littere  apostolice,  more  romane  curie 
bullate. 

Item  decem  et  novem  alie  littere,  quarura  alique  sunt  diversis  sigillis 
cereis  sigillate. 

Item  duo  rotuli  de  pergameno  nonnullas  obligationes  iuvfisj  in  se  con- 
tinentes. 

Itera  una  capseta  parva,  in  qua  sunt  diverse  scripture  diversa  negotia 
continentes. 

9.  Item  in  quodam  alio  coffro  viridi  obscuro,  ferrato,  cum  sera,  signato  per 
litteram  I,  sunt  decera  et  novem  littere  papales,  more  romane  curie  bullate. 

Item  due  alie  littere  bulla  Veneciarum  munite  61. 

58  I.  e.  Poloniae,  1.  c,  c.  147. 

59  Ms.  ferrata. 

60  Aliae  enim  litterae  erant  sigillis  in  pendentibus  sive  pendentibus  munitae,  aliao 
vero  a  tergo  sigillatae;  cf.  paullo  post  p.  282,  n.   18. 

61  Muratori,  1.  c,  c  148. 


280  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Item  viginti  quatuor  tam  instrumenta  quam  littere  diversis  sigillis  cereis 
sigillate. 

Item  sexaginta  tam  littere  quam  instrumenta  et  alie  scripture  private. 
Item  tria  regestra  tam  de  pergameno  quam  de  papiro. 
Item  unus  quaternus  papireus  scriptus. 

10.  Item  in  quodam  coffro  nigrn,  ferrato,  cum  sera,  signato  per  litteram  K, 
sunt  due  maxime  littere  apostolice  domini  Iohannis  pape  XXII  more  romane 
curie  bullate. 

Item  decem  instrumenta  sive  littere  diversis  sigillis  cereis  in  pendentibus 
sigillate. 

Item  quinque  alia  instrumenta  sine  sigillis. 

Item  tria  cartularia  de  pergameno,  diversos  processus  et  recognitiones  in 
se  continentia. 

f.  i&a  11.  Item  in  quadam  capsa  de  sapino,  cum  sola  sera,  signata  per  litteram  L, 

sunt  novem  littere  apostolice  more  romane  curie  bullate  diversa  continentes. 

Item  undecim  littere  sive  instrumenta  diversis  sigillis  cereis  sigillate. 

Item  tres  magni  rotuli  de  pergameno  certos  processus  continentes. 

Item  decem  et  octo  instrumenta  seu  documenta  et  duo  quaterni  papirei. 

Item  quatuor  quaterni  de  pergameno  diversas  recognitiones  et  homagia 
continentes. 

12.  Item  in  quodam  coffro  de  nuce,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per 
litteram  M,  sunt  decem  littere  papales,  more  romane  curie  bullate  et  alia 
non  bullata. 

Item  triginta  quatuor  tam  instrumenta  quam  littere,  diversis  sigillis  cereis 
sigillate  in  pendentibus,  et  aliquibus  (!)  sunt  alie  scripture  simul  ligate,  diversa 
continentes. 

Item  quinque  instrumenta. 

Item  unus  quaternus  de  pergameno  et  unus  rotulus  de  pergameno,  certum 
processum  continentes. 

Item  in  uno  massepano,  infra  dictum  coffrum  existente,  sunt  diverse  lit- 
tere  diversa  continentes. 

13.  Item  in  quodam  coffro  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per  litteram  N, 
sunt  (!)  unum  privilegium  domini  Otonis  imperatoris  litteris  aureis  scri- 
ptum  62. 

Item  sunt  undecim  littere  diversis  sigillis  sigillate,  duabus  exceptis. 

14.  Item  in  quodam  alio  coffro  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per  lit- 
teram  0,  sunt  duo  capsoneti,  et  in  maiori  sunt  quoddam  privilegium  litteris 

62  L.  c,  c.  79;  cf.  Sickel,  Das  Privilegium  Olto  I  fur  die  rom.  Kirche,  Innsbruck  1883. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIRRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        281 

aureis  scriptura  et  auro  bullatum,  domini  H  e  n  r  i  c  i  imperatoris  63  et  duo 
transumpta  eiusdem,  sigillis  cereis  in  pendentibus  sigillata,  cum  quadam  copia 
ipsius  privilegii, 

Item  aliud  privilegium,  data  et  sigillo  carens,  continens,  quod  dictus  im- 
perator  dimisit  regalia  sancti  Petri  ecclesie  romane  et  alia  64. 

Item  unus  rotulus  de  corticibus  arborum  illegibilis. 

Item  in  minori  capsoneto  sunt  quinque  littere  domini  Willelmi  im- 
peratoris  65,  quarum  tres  sunt  diversis  sigillis  cereis  sigillate,  due  vero  non. 

Item  alia  littera  tempore   Manfredi   m,  bulla  et  sigillo  carens. 

Item  alia  sigillata  et  sex  littere  A 1  b  e  r  t  i  imperatoris  sigillis  cereis  pen- 
dentibus  sigillate. 

15.  Item  in  quodam  coffro  viridi,  valde  ferrato,  cum   sola  sera,  signato     rA 
per  litteram  P,  sunt  sex  privilegia  domini   Frederici   6?  non  sigillata. 

Item  quatuor  parve  littere  auro  bullate. 

Item  decem  et  octo  littere  seu  privilegia  diversis  sigillis  sigillate,  quarum 
due*  sunt  bulla  plumbea  munite  et  alia  littera  papalis  non  bullata. 

16.  Item  in  quodam  alio  coffro  rubeo,  ferrato,  signato  per  litteram  Q, 
sunt  in  uno  capsoneto  [suntj  due  littere  domini  Karoli  II II*'  **  impera- 
toris,  quarum  una  est  auro  bullata  et  alia  cera  alba  sigillata;  et  quatuor  alie 
littere,  quarum  due  sunt  plumbo  bullate  et  alie  due  sigillis  cereis  domine  re- 
gine  et  domini  Ludovici  eius  viri  sigillate,  super  acquisitione  Avinionis. 

Item  tres  littere  parvis  sigillis  cereis  sigillate. 

Item  triginta  quinque  privilegia  seu  instrumenta,  diversis  bullis  plumbeis 
munita. 

Item  triginta  instrumenta  seu  documenta  sine  sigillis. 

Item  et  in  uno  longo  saculo  sunt  viginti  instrumenta  et  duo  quaterni  pa- 
piri  iurisdictionem   Avinionensem   69  tangentia. 

Item  in  alio  parvo  saculo  sunt  diverse  scripture  super  iure  terrarum  co- 
mitatus  Yenayssini  70,  rubricate  in  quaterno  scripturarum  dicti  comitatus 
simul  alligato. 

17.  Item  in  quodam  alio  coffro,  diversimode  ferrato,  cum  sola  sera  et 
scuto  lotonno,  signato  per  litteram  R,  sunt  undecim  littere  regis  Ungarie  71, 
auro  bullate. 

63  Muratori,  1.  c,  c.  77. 

64  L.  c,  c  76. 

65  L.  c,  c  88. 

66  Ms.  Mntfredi,  1.  c,  c  89. 

67  L.  c,  c  82  s. 

68  L.  c,  c  975. 
09  L.  c,  c  143. 

70  L.  c 

71  L.  c,  c  123. 


282  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

Item  viginti  octo  alie,  diversis  sigillis  cereis  sigillate,  cum  uno  instrumento 
infra  unam  de  dictis  litteris  sigillat/zs/  existente. 

18.  Item  in  quodam  coffro  ferrato,  cum  sera  nova,  signato  per  litteram  S, 
sunt  novem  instrumenta  seu  littere,  diversis  bullis  plumbeis  bullate. 

Item  undecim  littere  seu  instrumenta,  diversis  sigillis  cereis  tam  penden- 
tibus  quam  a  tergo  sigillata. 

Item  septem  instrumenta  sine  sigillis. 

Item  una  bulla  plumbea  et  diversis  sigillis  pendentibus  sigillata. 

Item  in  quodam  massepano  est  una  littera,  sigillo  cereo  in  pendente  sigil- 
lata,  continens  censum  duarum  marcarum  auri,  quem  prestare  tenetur  locus 
Montispesuli   72  ecclesie  Romane. 

Item  unus  capsonetus,  in  quo  sunt  due  littere,  diversis  cereis  sigillis  pen- 
dentibus  communite  et  novem  alia  instrumenta  non  sigillata. 

Item  in  uno  alio  massepano  una  littera  testimonialis,  sigillo  cereo  Ka- 
f.  i9b      ro]i    Hllti  w  imperatoris  munita,  de  denario  censuali  beati  Petri. 

Item  duo  cartularia  tam  pergameni  quam  papiri. 

19.  Item  in  quodam  alio  coffro  depicto,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato 
per  litteram  T,  sunt  octo  littere,  bulla  plumbea  munite  et  una  non  bullata, 
inter  quas  sunt  nonnulla  alia  documenta  inclusa,  continentes  certos  processus 
contra  hereticos  religiosorum   mendicantium  74. 

Item  plura  instrumenta  simul  ligata,  continentia  inventarium  bonorum  do- 
mini   Andree   Fredoli   abbatis  sancti  Affrodii  Biterrensis  75. 

Item  diverse  scripture  diversa  continentes,  in  quinque  rotulis  ligate,  inter 
quas  sunt  tres  littere,  sigillis  cereis  sigillate. 

Item  in  uno  massepano  sunt  quatuor  littere,  diversis  sigillis  cereis  pen- 
dentibus  munite. 

20.  Item  in  quodam  coffro  rubeo,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per  lit- 
teram  V,  sunt  multi  rotuli  autentici,  tangentes  factum  nobilis  Porcelli  de 
filiis  Urci  76  et  adherencium  eidem,  dum  rebellabat  contra  ecclesiam  ro- 
manam,  et  plura  alia  diversa  instrumenta  modici  valoris  ac  computi,  sicut  in 
cedula  dicto  coffro  affixa  legebatur,  cum  fuisset  difficile  illa  seriatim  designare. 

21.  Item  in  quodam  alio  coffro  parvo,  cooperto  corio  impressato,  fer- 
ratoque,  cum  sola  sera,  et  signato  per  litteram  X,  sunt  sex  littere  domini 
Henrici   secundi   77  imperatoris,  auro  bullate. 

*»  L.  e,  c.  144. 

73  L.  c,  c.  97;  cf.  paullo  ante  p.  281,  n.  16. 

74  L.  c,  c.  189  IV. 

75  Cf.  paullo  ante  p.  209. 

76  Muratori,  1.  c,  c.  183. 

77  L.  c,  c.  76. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    UBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    13G9        283 

Item  tres  littere  papales,  more  romane  curie  bullate. 
Item  quinque  alie,  diversis  sigillis  cereis  sigillate. 

Item  unum  instrumentum  per  modum  tramsumpti,  sine  sigillo,  cum  nota 
ipsius  in  papiro. 

22.  Item  in  quodam  alio  coffro  viridi,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per 
litteram  Y,  sunt  informationes  facte  de  mandato  domini  Clementis  pape 
quinti  per  universum  mundum  contra  magistros  et  fratres  militie 
Templi  7S,  qui  una  die  fuerunt  omnes  capti,  sicut  in  cedula  dicto  coffro 
affixa  continetur,  que  fuisse[n]t  difficile  seriatim  designare. 

23.  Item  in  quodam  alio  coffro  viridi,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per     f.  200 
litteram  Z,  sunt  plures  littere,  bullate  bulla  domini  Bonifacii  pape  VIII,  tan- 
gentes  depositionem  et  privationem  cardinalatus  dominorum  quondam   Petri 

et  Iacobi  de  Columna  79  cum  multis  instrumentis  per  ipsum  in  uni- 
versum  mundum  missis;  et  quedam  littera,  bulla  domini  Benedicti  pape  XI  80 
bullata,  in  qua  revocat  omnes  processus  et  sententias  latas  contra  predictos 
de  Columna,  sicut  in  cedula  de  super  dicto  coffro  affixa  continetur,  que  di- 
ficile  fuisset  ea  seriatim  desicrnare. 


'O' 


24.  Item  in  quodam  alio  coffro  viridi,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per 
duplicem  litteram  AA,  sunt  multi  libri  compotorum  et  expensarum  super  edi- 
ficiis  summorum  pontificum  tam  in  palacio  apostolico  quam  aliis  locis  ac  pan- 
hote,  coquine  et  hospic/io/  domini  nostri  pape  necnon  quorumdam  collectorum 
diversarum  parcium,  sicut  in  cedula  desuper  affixa  legebatur. 

25.  Item  in  quodam  alio  coffro  nigro  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per 
duplicem  litteram  BB,  sunt  similes  scripture  ut  in  precedenti  proxime  coffro 
signato  per  litteram  AA. 

26.  Item  in  quadam  capsa  de  sapino,  sine  sera,  signata  per  litteram  CC, 
sunt  minute  litterarum  secretarum  summorum  pontificum  regestrate  per  ma- 
gistrum  Iohannem  de  Augicuria  dictarum  minutarum  registratorem,  sicut  in 
cedula  desuper  affixa  legebatur. 

27.  Item  in  quadam  alia  capsa  sapinea,  sine  sera,  signata  per  duplicem 
litteram  DD,  sunt  minute,  ut  in  proxime  precedenti  coffro,  ut  in  cedula  de- 
super  affixa  legebatur. 

28.  Item  in  quodam  alio  coffro  rosso,  ferrato,  cum  duabus  seris,  signato 
per  duplicem  EE,  sunt  plures  littere  bullate  ad  perpetua/m/  rei  memoriam  di- 

78  L.  c,  c.  190 IV;  cf.  Schottmuller,  Der  Unteryang  des  Templer-Ordens,  !,  695s.,  II,  \s. 

79  Muratori,  1.  c,  c  189  V. 

80  Ms.  VI. 


284  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

versorum  summorum  pontificum  de  reservacionibus  ecclesiasticorum  et  con- 
cessione  privilegiorum  ac  concedendis  officiis  vacante  imperio  et  non  occupandis 
ac  eciam  de  multis  declarationibus,  ordinationibus  et  aliis  ibidem  contentis,  vi- 
delicet  diversorum  beneficiorum  81,  sicut  in  cedula   desuper  affixa  legebatur. 

f.  206  29.  Item  in  quodam  alio  coffro  viridi,  ferrato,  cum  sola  sera,  signato  per 

duplicem  FF,  sunt  plures  littere  bullate  ad  perpetua/m/  memoria/m/  sicut 
in  alio  proxime  precedenti  coffro,  ut  in  cedula  desuper  affixa  legebatur. 

30.  Item  in  quodam  alio  coffro  ferrato,  sine  sera,  signato  per  duplicem  GG, 
sunt  computa  et  raciones  Auxitane,  que  modicum  tangunt  ecclesiam  romanam, 
sicut  cedula  desuper  affixa  designat. 

f.  2ia  Sequitur  82  inventarium  factum  de  omnibus  libris  existen- 

tibus  in  palacio  predicto.  —  Et  primo  de  libris  existentibus 
in  quadam  capella,  in  qua  celebrare  solebat  dominus  cardi- 
nalis  Avinionensis  83  prope  cameram  domini  B.  de  Sancto 
Stephano  84,  assignatis  per  dominum..  archidiaconum  Ca- 
vallicensem  pro  domino  cardinali  Iherosolimitano  85  preno- 
minato  8G. 

1.  a  Primo  pars  Psalterii  glosata,  post  IIIPr  membranas  habens  V  de- 
pictas  et  istoriatas,  et  in  fine  quinti  folii  depicti  in  auro  incipit:  Eusebius,  et 
finit  in  ultimo  folio  scripto  in  textu:  vocant  nomine. 

2.  b  Item  prima  pars  Psalterii  glosata,  que  incipit  in  primo  folio: 
laudacionem  domini,  et  in  ultimo  folio  scripto:  in  secula. 

3.  Item  secunda  pars  Psalterii  glosata  eiusdem  operis,  que  incipit  in 
primo  folio  scripto:  Exullate  Deo,  et  finit  in  penultimo  folio  de  scriptis: 
sanctus  spiritus. 

a  Gr.  996.       b  Gr.  990,  991. 

81  Muratori,  1.  c,  189  IV  et  199  XI. 

82  Iuvat  hic  recensere  atque  explicare  scribendi  compendia,  quibus  legentes  ad  reli- 
quas  librorum  recensiones  ac  quasdam  bibliothecas  remitto.  —  Indicat  igitur  Bo.  recen- 
sionem  Perusiuam  bibliothecae  Bonifatianae  (paullo  ante  pp.  26-102);  —  Reg.  excerpta  e 
registris  (pp.  137-144);  —  Int.  e  libris  introitus  et  exitus  cam.  apost.  (pp.  144-172);  — 
Spo.  libros  in  inventariis  spoliorum  an.  1353  reconsitos  (pp.  194-246);  —  Gr.  recensionem 
bibliothecae  Gregorii  XI  (in  extrema  huius  voluminis  parfe);  —  Lii.  recensionem  priorem 
bibliothecae.Petri  de  Luna  (in  altero  huius  operis  volumine);  — Av.  recensionem  libro- 
rum  an.  1410in  palatio  Avenionensi  asservatorum  (ibidem);  —  Pen.  recensionem  posteriorem 
bibliothecae  a  Petio  de  Luna  in  castro  Peniscolae  constitutae  (ibidem);  —  Bu.  bibliothecam 
principis  Burghcsii;  —  Va.  Vaticanam  proprie  sic  appellatam;  —  Pa.  Parisiensem,  quam 
nationalem  dicunt. 

83  Anglicus  Grimaldi,  Urbani  V  frater,-  cf.  Int.  et  exit.  n.  324,  ff.  74a,  125a. 

84  Erat  is  cubicularius  Innocentii  VI,  cf.  Invcntar.  n.  268,  f.  57 a. 

85  Philippo  Cabassole,  cuius  paullo  ante  p.  274  mentio  facta  est. 

86  F.  9a  (190a)  iuter  res  in  quodam  camera  magnae  turris  collocatas  recensetur:  Ilem 
quidam  maynus  liber  de  littera  hebraica. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1M09        285       Ur. 

4.  a  Item  postilla  super  Exodi  et  Levitico,  que  incipit  in  primo 
folio  seripto:  hec  sunt  omnia,  et  finit  in  ultimo  folio  soripto:  me  deum. 

5.  b  Item  postilla  Numerorum  et  sequentium  istoriarum  Paralipo- 
menon,  que  incipit  in  primo  folio  scripto:  locutus  est  dominus,  et  finit  in 
ultimo  folio  scripto:  valemus. 

6.  c  Item  postilla  super  Ieremia,  que  incipit  in  primo  folio  et  se- 
cundo  corundello:  sicut,  et  finit  in  penultimo  folio  de  scriptis  et  ultimo  co- 
rundeUo:  quos. 

7.  d  Item  postilla  super  Epistolis  Canonicis  et  Actuum  Apo- 
stolorum,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  humane,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii  de  scriptis:  non  mid. 

8.  e  Item  postilla  super  Matheo,  que  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  quatuor,  et  finit  in  penultimo  corundello  ultimi  folii  de  scriptis: 
Petro. 

9.  f  Item  postilla  super  Iohanne,  que  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii :  sicionis,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  de  eo. 

10.  o  item  postilla  secunde  partis  epistolarum  Pauli,  que  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii:  ad  fidem,  et  finit  in  ultimo  corundello  ultimi 
folii:  du. 

11.  h  Item  postilla  super  Luca  duplicata,  que  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii:  sonorum.  et  finit  in  penultimo  corundello  ultimi  folii:  corpo- 
raliter. 

12.  '  Item  postilla  super   I  o  b ,   que  incipit  in  secundo  corundello   primi      f.  216 
folii:  Iob,  et  finit  in  primo  corundello  ultimi  folii:  sicut  non. 

13.  i  Item  prima  pars  postille  super  Parvis  Prophetis,  que  incipit 
in  secundo  corundullo  primi  folii:  vive  l,  et  finit  in  primo  corundello  ultimi 
folii:  ad  litteram  ter. 

14.  Item  postilla  secunde  partis  Parvorum  Prophetarum  et  Esdree 
ceterorumque  ystorialium  usque  ad  finem  Macabeorum,  que  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii :  liseo,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii : 
obtulit. 

15.  m  Item  postilla  super' libris  Sapientie,  Canticorum  et  Actus 
Apostolorum,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  scriptus,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  postea. 

16.  Item  postilla  super  libro  Numerorum  et  sequencium  usque  ad  finem 
libri  Regum,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  progredientibus, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  et  ideo. 

17.  n  Item  postilla  super  Ecclesiast.,  que  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  igitur,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  appropriate  ad. 

18.  °  Item  postilla  super  L  u  c  a ,  que  incipit  in  secundo  corundello  p  primi 
folii :  sonorum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  claustra. 

a  Cf.  n.  650,  652;  Gr.  716.  b  Gr.  006.  c  Gr.  015.  d  Gr.  020.  e  Cf.  n.  591,  Gr.  021.  f  (ir.  924. 
g  Cf.  n.  26,  Gr.  026,  927.  h  Cf.  n.  18,  1227;  Or.  923,  931.  i  Gr.  913.  j  Gr.  919,  920,  008,  909.  I,  Vel:  ume. 
m  Gr.  916.      n  Gr.  973.      o  Cf.  n.  11.      p  Ms.  corundelU. 


286  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

19.  Item  postilla  super  Proverbiis  et  Ecclesiast,  que  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii:  volumina,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  et  predi. 

20.  a  Item  postilla  prime  partis  Psalterii,  que  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii:  rans,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  homo  pul. 

21.  Item  postilla  Sapientie  et  super  Canticis,  duplicata,  que  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii :  non,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  et  fun. 

22.  b  Item  postilla  super  Ezechiel  et  Daniel,  que  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  ipse,  et  fitiit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
noctem. 

23.  Item  postilla  super  Apocalipsi,  duplicata,  que  incipit  in  secundn 
corundello  primi  folii :  custodire,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii : 
emite. 

24.  Item  postilla  super  Apocalipsi,  que  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii:  qui  viderit,  et  finit  in  penultimo  corundello  penultimi  folii : 
absque  ar. 

f.22a  25.  Item  postilla  super  Ysaya,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi 

folii:  propheta,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sancti. 

26.  c  Item  prima  pars  postille  Pauli,  que  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  beatus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  pec. 

27.  Item  postilla  super  G  e  n  e  s  i ,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii :  el,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  liberando. 

28.  d  Item  postilla  super  secunda  parte  Psalterii,  que  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  tis,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  auge. 

29.  e  Item  libri  T  u  1  i  i  87  multi,  qui  raro  inveniuntur,  in  uno  magno  vo- 
lumine,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  enim,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  Siracussis. 

30.  f  Item  postilla  super  Marcho,  que  incipit  in  secundo  corundeJlo 
primi  folii:  dottrine,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  inmundum. 

Biblie  *. 

31.  Item  una  Biblia,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii:  urbem,  et  finit  [et  finit]  in  penultimo  corundello  ultimi 
folii  ante  interpretationes :  in  medio  pla. 

32.  Item  alia  B  i  b  1  i  a  magna,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  tali,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  etin, 
et  est  sine  interpretacionibus. 

a  Cf.  n.  28;  Gr.  907.  b  Gr.  918.  c  Cf.  n.  10.  d  Cf.  n,  20.  e  Gr.  1345.  f  Gr.  922.  g  Vide 
Gr.  1063  s,  877. 

87  Cf.  huius  voluminis  p.   139,  142,  174,  not.  140. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1809        287        Ul*. 


33.  Item  alia  B  i  b  1  i  a ,  cooperta  corio  albo  et  postibus  papireis,  que  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii:  intravit,  et  finit  in  ultimo  corundello  pe- 
nultimi  folii  ante  interpretationes:  scribe. 

34.  Item  alia  B  i  b  1  i  a ,  cooperta  de  samicto  rubeo  operato,  que  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii:  dum  que,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii  ante  interpretationes :  mortui. 

35.  Item  alia  B  i  b  1  i  a ,  cooperta  de  veluto  viridi,  que  incipit  a  in  secundo 
corundello  primi  folii:  ad  extremum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  in  me. 

36.  Item  alia  B  i  b  1  i  a ,  magna  glosata,  usque  ad  librum  Baruch  inclusive, 
cooperta  corio  livido,  que  incipit  in  tercio  corundello  primi  folii  in  glosa: 
po,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  in  textu:  opprobriis. 

37.  Item  alia   Biblia   antiqua,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  se-      r.  22b 
cundo  corundello  primi  folii:  Philoslratus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 

timi  folii  ante  interpretationes:  faciem. 

38.  Item  alia  Biblia  antiqua,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  se- 
cundo  corundello  primi  folii:  gelium,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii  ante  interpretationes :  eum. 

39.  Item  alia  Biblia,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii:  urbem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  in- 
terpretationes:  iania  est. 

40.  Item  alia  Biblia  glosata,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 
cundo  corundello  primi  folii  in  glosa :  tetius,  et  finit  in  penultimo  folio  in  glosa : 
quindenarii. 

41.  Item  alia  magna  Biblia,  cooperta  corio  tannato,  que  incipit 
in  secundo  folio:  toribus,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  interpretationes: 
omnibus  a. 


Diversi  libri. 

42.  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii:  iacenti,  et  finit  in  secundo  corundello  pe- 
nultimi  folii  ante  quandam  tabulam:  quia. 

43.  Item  liber  magnus,  coopertus  corio  rubeo,  intitulatus :  Incipit  de 
animalibus  Alberti,  et  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  derare 
primum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  ex  parte. 

44.  b  Item  collectarium  pontificale  de  grossissima  lictera,  coopertus 
samitto  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  templi,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  rubro:  aulem. 

45.  Item  liber  Numerorum  et  Deuteronomii  c,  in  uno  volumine, 
quod  incipit  in  textu  secundi  folii :  penna,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  filii 
Israel. 

a  Ms.  incibit.      b  Av.  101.      c  Ms.  de  Uteronomii. 


288  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

46.  Item  quoddam  volumen  Geremie,  Trenorum  et  Ysaye,  coo- 
pertum  corio  albo,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  dixit  dominus,  et 
finit  in  textu  penultimi  folii:  dixit  dominus. 

47.  a  Item  liber  de  paupertate  Christi,  compilatus  per  dominum  Cle- 
mentem  papam  VI,  dum  erat  magister  Parisius,  qui  incipit  in  secundo 
corundello  secundi  folii :  Salomoni,  et  finit  in  penultimo  folio  et  ultimo  co- 
rundello:  leguntur,  coopertus  de  veluto  rubeo. 

f.  23o  48.  Item  quidam  parvus  liber  super  pontificali  officio,   coopertus 

de  veluto  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  servus,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  rdbur. 

49.  b  Item  alius  c  parvus  liber  super  vita  sancte  Elizabeth,  coo- 
pertus  de  veluto  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio  prologi:  pit,  et  finit  in 
penultimo  folio  dicti  libri :  sponse. 
jfj  /jt.HO^-  50.  Item  quidam  tractatus  super  paupertate  Christi  fratris  Iohannis 
de  Neapoli  **,  coopertus  corio  viridi  claro,  qui  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii :  mittendo,  et  finit  in  penultimo  corundello  ultimi  folii :  solum. 

51.  d  Item  alius  liber  de  statu  et  dispensacione  Christi  89  et 
paupertate  apostolorum,  coopertus  corio  viridi  cum  postibus  papirei/s/,  qui  in- 
cipit  in   tercio   folio :  possessa,  et   finit  in   penultimo   folio :  aut   est. 

52.  e  Item  quidam  parvus  liber  apologie  pauperum  %,  coopertus 
carta  pergameni,  qui  incipit:  Summi  legislatoris,  et  finit:  a  persequentibus 
animam  meam. 

53.  Item  quidam  pulcher  rotulus,  bene  ystoriatus  et  illuminatus,  qui  incipit 
in  rubro:  Hic  incipit  prologus  in  compilacione  istoriarum  veteris  testa- 
menti,  que  in  Biblia  continentur  db  Adam  usque  ad  Christum  et  eius  apo- 
stolos,  et  finit:  Henricus  de  Lutimburg,  et  est  in  quadam  custodia  de  corio  nigro. 


Sequntur   libri   reperti    in   quadam  camera 
prope   capellam  predictam. 

Et  primo  sequntur  libri  sancti  Augustini. 

54.  Primo  pars  prima  m  i  1 1  e  1  o  q  u  i  i  beati  Augustini,  cooperta  corio  vi- 
ridi,  que  incipit,  in  secundo  folio  post  rubricas:  in  omni,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  alii  ne. 

55.  Item  secunda  pars  milleloquii  eiusdem,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  primo  corundello  secundi  folii  post  rubricas :  se  dicunt,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  predicacio. 

a  Gr.  «46-,  Av.  217.  b  Cf.  u.  2010,  Gr.  763,  Av.  295.  c  Ms.  aliud.  d  Gr.  676,  Av.  602,  Bu.  294. 
e  Gr.  676. 

88  Ord.  praed.  licentiatus  Parisiis  an.  1316.  Habes  illam  ^commentatiqnem  in  codice 
Vatic.  3740,  cf.  Raynaldus,  Annales  ad  an.  1323,  n.  7.     C  •>'  >  ■  , 

89  Henrici  de  Careto,  ord.  min.,  episcopi  Lucani. 

90  S.  Bonaventurae. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.     l^GO        280        Ul\ 

56.  a  Item  exposicio  sancti  Augustini  super  psalraos  iisque  ad  lxx 
psalmura,  que  dicitur  prima  pars,  et  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii :  solus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  tuum,  et  est  cooperta 
corio  rubeo  claro. 

57.  Item   exposicio   sancti  Augustini   super   secunda   parte   psalterii,      *•  %'>'> 
cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  tempore, 

et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  evagina. 

58.  Item  Augustinus  super  prima  parte  psalterii,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  primo  corundello  secundi  folii :  id  est,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  per  totum. 

59.  Item  Augustinus  super  quadam  parte  psalterii,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  et  ipsa,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  iubilacionis. 

60.  Item  prima  pars  psalterii  beati  Augustini,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  tizdbit,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii:  eos. 

61.  b  Item  prima  pars  quinquagenarum  psalterii  super  psalmos,  coo- 
perta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  sobrietatem, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  placendi. 

62.  Item  Augustinus  super  psalterio,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii :  hic,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  proficiatur. 

63.  c  Item  Augustinus  de  verbis  domini  et  Gregorius  super  qua- 
draginta  omeliis,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  ru- 
bricas :  tempus,  et  finit  in  penultimo  folio :  earum. 

64.  d  Item  Augustinus  in  epistola  Iohannis,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  :  et  Verbum,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  numerum  librorum:  caritas  est. 

65.  e  Item  quidam  magnus  liber  de  concordia  1 1 1 1 or  evangelio- 
rum,  coopertus  corio  croceo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
citra,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  naturam. 

66.  f  Item  quidam  magnus  liber  Augustini  91  continens  omnia  concilia, 
et  precipue  IIIIor  generalia,  Nicenum,  Constantinopolitanum,  Effesina  (!),  Calsi- 
doniense,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  et  primo  corun- 
dello:  dominus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sua. 

67.  Item  Augustinus  de  civitate   dei,    coopertus  corio  rubeo,  qui  in-     f.    •_•• 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  futuram,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii :  qui. 

68.  Item  quidam  liber  continens  XVII  volumina  in  uno  libro,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  ut,  et  finit  in  ultimo  corundello  pe- 
nultimi  folii:  Christi,  et  est  coopertus  corio  rubeo. 

aCf.Gr.  7.      b  Gr.  60.      c  Int.  II,  Gr.  37.      d  Gr.  39,  Pen.  331,  Pa.  1974.      e  Cf.  n.  90,  Gr.  1.      f  Gr.  89. 

91  De  his  collectiouibus  cf.  Maassen,  Geschichte  der  Quellen  u.  Litter.  des  can.  Rechts. 

19 


290  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 

69.  Item  quidam  liber  sermonum  sancti  Augustini,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  bililate,  et  finit  in  tercio 
corundello  penultimi  folii:  vocant. 

70.  Item  liber  Augustini  ad  Volusianum  cum  pluribus  aliis  epistolis, 
coopertus  corio  quasi  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
cum  voles,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  pasius. 

71.  Item  quidem  liber  Augustini  de  trinitate,  coopertus  corio  croceo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  mino,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  pervenimus. 

72.  Item  alius  liber  Augustini  de  trinitate,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  cernit,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  substanciam. 

73.  °  Item  quidam  liber  Augustini  confessionum  et  Ysidori  de 
summo  bono,  in  uno  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii:  dedisli,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sibi. 

74.  h  Item  liber  Augustini  contra  Pelagianos,  cum  aliquibus  aliis 
libris  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii :  scilicet,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii : 
anime. 

75.  c  Item  liber  loqucionum  sancti  Augustini  92,  cum  multis  libris  in 
eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  latima,  et  finit  in  ultimo  corundello  fortis. 

76.  Item  liber  florum  Augustini  super  libro  de  trinitate,  coopertus 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  obliviscentem,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  racio. 

77.  d  Item  tabula  super  libro  sancti  Augustini  de  civitate  dei,  cooperta 
corio,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  sic,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii:  querere. 

f.  2U  78.  Item  quidam  liber  exposicionum  sancti  Augustini  contra  XXIII   93, 

actores,  coopertus  corio  quasi  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  se  tenet,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  forni. 

79.  e  Item  quidam  liber  retrattacionum  sancti  Augustini  de  immortali 
anima,  cum  aliis  libris  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  meo,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii  nostram. 

80.  Item  liber  Augustini  super  Iohannem,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  quia,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii :  vicerint. 

81.  f  Item  quidam  liber  retrattacionum  de  gracia  novi  testamenti, 
cum  pluribus  aliis  libris  in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipit 

a  Gr.  40.      h  Gr.  1312,  Pen.  305.      c  Cf.  n.  75,  Gr.  91.      d  Gr.  12.      e  Gr.  30.      f  Int.  1,  Gr.  71,  Pa.  1909. 

92  Ed.  Migne,  PP.  lat,  tom.  XXXIV,  c.  485. 

93  Fortasse  liber  LXXXIII  quaestionum,  cf.  paullo  post  n.  88. 


CAP.  II,    §  2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.   1360  291        Ul\ 

in  secundo  corundello  secundi  folii:  tis  sed  eorum,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  dicunt  enim  inquit. 

82.  a  Item  alius  liber  Augustini  contra  mendacium,  cum  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  mendacium,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  revertar. 

83.  Item  liber  Augustini  seu  glose  super  Genesi  et  Exodo,  coo- 
pertus  corio  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  quidam, 
et  finit  in  penultimo  folio :  ad  fores. 

84.  b  Item  quoddam  volumen  librorum  Salomonis,  glosatum  et  po- 
stillatum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  c  secundo  folio  in  textu: 
legem,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  propterea. 

85.  d  Item  liber  Augustini  contra  Faustum,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  dens  et  videns,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  ad  odium. 

86.  Item  liber  florum  sancti  Augustini  super  libro  de  civitate  dei, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  sunt  fa- 
cilius,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  non  esse. 

87.  e  Item  liber  Augustini 94a  de  disceptacione  inter  Anastasium  pa- 
triarcham  et  Fotinum,  Sabellium  et  Arrium  presbiterum,  cum  aliis  in  eodem 
volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
sentenciam,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  loquebatur. 

88.  Item   liber  beati  Augustini   de   L XXXIII   questionibus,   coo-      f-  i6a 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  lo  diocisset, 

et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  dominus  dicit. 

89.  Item  diversi  libri  sancti  Augustini  in  eodem  volumine  contra  Fau- 
stum,  etc.  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  haberet,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  rubricas:  po- 
steriorem  modo. 

90.  ^ltemliber  Augustini  de  consensu  III Ior  evangelistarum  etdiver- 
sis  aliis  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii :  et  prophete,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  quas  prior. 

91.  '■>  Item  tercia  pars  Augustini  super  psalterio,  cooperta  corio  quasi 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  sapientes,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii :  cuiusque  libri. 

92.  Item  liber  Augustini  de  peccatorum  meritis  cum  certis  aliis 
libris  in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii:  tem  et,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  foYu:  imple, 

93.  Item  sermones  sancti  Augustini  sive  tractatus,  cooperti  corio  vi- 
ridi.  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  pistere,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  videndo  li. 

o  Gr.  95,  Pa.  2045.  b  Gr.  974.  c  Ms.  hic  et  paullo  post:  in  in.  d  Gr.  72.  c  Int.  2,  Gr.  13,  Pen.  711. 
f  Cf.  v.  65,  Gr.  1.      o  Gr.  74. 

9*a  Vigilii  Tapsknsis,  Altercntio  s.  Atlvmasii  adcersus  Ariiwi,  Sabellium,  Photinum, 
Mk.nk.  PP.  Gr.,  tom.  LXII,  c.  155. 


f.  256 


292  PARS    ALTERA  —  I)E    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

94.  Item  liber  sancti  Augustini  de  concordia  evangelistarum, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  orielur, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  lavat. 

95.  Item  liber  Augustini  de  civitate  dei,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  in  feslis,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii :  eternus. 

96.  a  Item  liber  oracionum  sancti  Augustini,  coopertus  corio  rubeo 
discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  mee,  et  finit  in  penultimo  folio: 
probitate. 

97.  Item  liber  exposicionum  psalterii  beati  Augustini,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  lignum,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii :  verbis. 

98.  b  Item  liber  sermonum  sancti  Augustini  super  caritate  Iohannis, 
cum  aliis  libris  in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo  et  croceo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  manibus,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii :  sollicitus. 

99.  c  Item  liber  Augustini  de  cura  pro  mortuis,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  reliquerit,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii:  intellectus. 

100.  d  Item  liber  Augustini  super  Genesi  cum  quibusdam  aliis  libris 
in  eodem  volumine,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  tacuisse,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  autem. 

101.  Item  liber  Augustini  de  civitate  dei,  coopertus  corio  quasi 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundeilo  primi  folii  post  tabulam:  danda  est, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sancti  P. 

102.  e  Item  liber  Augustini  de  natura  anime  et  origine,  coopertus 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  quod  omnino,  et  finit  in  penultimo 
folio:  condi. 

103.  Item  liber  Augustini  enchiridion,  coopertus  corio  tannato,  qui 
incipit  in  primo  corundello  secundi  folii :  sencium,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii :  compunciio. 

104.  f  Item  tabula  super  enchiridion,  in  papiro,  cooperta  postibus 
sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  abortivi,  et  finit:  Christus. 

105.  9  Item  Augustinus  de  conflictu  viciorum  w  cum  pluribus  aliis 
libris  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii:  nus  es,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  foYri :  possis  in. 

106.  h  Item  liber  Augustini  contra  epistolam  Parmeni,  coopertus 
corio  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  nisi,  et  finit  in  penultimo  foYur.vera. 

107.  '  Item  liber  Augustini  de  Achademicis,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  viciarum,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  turre  sa. 

a  Gr.  22.  b  Gr.  79.  c  Gr.  63.  d  Cf.  n.  83,  135;  Gr.  54.  e  Gr.  82,  Pen.  325.  f  Gr.  47.  -;  Gr.  1310. 
7/  Gr.  28.       i  Gr.  36,  Pen.  303.  » 


% 


^  Quae  quidem  commentatio  Ambrosio  Autbekto  adscribi  solet;  cf.  paullo  post  n.  190. 


CAP.    II,   §   2  —  RECENSIO   LIBRORUM   PALATII   AVENION.    AN.    1369        293       Ul*. 

108.  Item  Augustinus  de  trinitate,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii:  quam,  et  finit  in  tercio  corundello  penul- 
timi  folii:  scimus. 

109.  °  Item  liber  Augustini  et   A  m  b  r  o  s  i  i   Nabuthe  95,  coopertus  corio     <"•  2Ga 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quereretur,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  estimo. 

110.  Item  quidam  libri  Augustini,  cooperti  corio  viridi,  qui  incipit  (!)  in 
secundo  corundello  primi  folii :  git,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  persequitur. 

111.  b  Item  liber  loqucionum  sancti  Augustini,  coopertus  corio  croceo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii:  neque,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  vulgo. 

112.  c  Item  liber  Augustini  contra  Iulianum,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  conlumelias,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  capiivitas. 

113.  d  Item  parvus  liber  regestri  librorum  beati  Augustini,  coopertus 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  ipsam,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  de  passione  domini. 

114.  e  Item  liber  Augustini  de  omnibus  heresibus  m,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  pitu- 
dinem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  intuentur. 

115.  f  Item  tabula  Augustini  contra  Faustum,  in  papiro  cum  po- 
stibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  li,  et  finit  in  penultimo  folio: 
reprehensionibus. 

116.  CJ  Item  originalia  de  pastoribus,  de  ovibus,  de  mendacio,  de 
opere  monachorum,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii:  guentur,  et  finiunt  in  penultimo  corundello  penultimi 
folii :  et  non. 

117.  h  Item  liber  Augustini  de  verbis  apostoli,  de  verbis  Domini 
cum  multis  aliis  in  eodem  volumine,  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii:  rat  etc,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii :  concum. 

118.  J  Item  liber  de  igne  purgatorio  ^  et  aliis  in  eodem  volumine, 
cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  cumulum,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  spiritus. 

119.  j  Item  liber  Augustini  enchiridion  cum  aliis  in  eodem  volumine, 
cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ac,  et  finit  in  penultimo 
folio:  sunt. 

a  Gr.  16.  h  C(.  n.  75.  c  Gr.  46.  d  Gr.  83.  e  Gr.  50,  Pen.  307.  f  Gr.  27.  g  Int.  11,  Gr.  73, 
Pen.  321.      h  Gr.  24.       I  Gr.  93.      j  Gr.  11,  l'en.  313. 

95  De  Nabuthe  paupere,  lib.  I,  ed.  Migne,  PP.  lat,  tom.  XIV,  c.  731. 

96  Ad  Quodvultdeum,  ed.  Mignjb,  PP.  I«t.,  tom.  XLII,  c.  21. 

97  Sermo  quidam;  ed.  Migne,  1'P.  lat,  tom.  XXXIX,  c.  2210. 


294  PARS   ALTERA  —  DE    BtBLlOTIlECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

f.  2G6  120.  a  Item  liber  sermonum  sanctorum  patrum  et  Augustini,  coopertus 

postibus   sine  pelle,  qui  incipit  in  tertio  folio:  prophetico,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  sancto. 

121.  h  Item  liber  s  [c]  i  n  t  i  1  a  r  i  i  98  Augustini,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  et  integram,  et  finit  in  penultimo  folio:  scriptum. 

122.  c  Item  liber  dyalogorum  "  sancti  Augustini,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  facta,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  esse. 

123.  d  Item  tabula  super  epistolis  sancti  Augustini,  in  papiro,  cum 
postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  an  aliquis,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  meas. 

124.  Item  liber  magnus,  coopertus  corio  viridi,  continens  tabulam  di- 
versorum  librorum,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  alius, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  querere. 

125.  Item  liber  Augustini  super  Iohanne,  coopertus  corio  albo,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  lenienda,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  sedu. 

126.  e  Item  epistole  sancti  Augustini,  numero  CXXX,  et  sermones 
eiusdem  super  evangeliis  Iohannis,  cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  se- 
cundo  corundello  primi  folii:  runt,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  amplius. 

127.  Item  liber  Augustini  de  concordia  evangelistarum,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  re,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  qui. 

128.  f  Item  tabula  extensa  in  omeliis  Augustini  super  evangeliis 
Iohannis,  "a  in  papiro,  cum  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii  in  rubro :  quod,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii  etiam  in  rubro:  Iohannis. 

129.  (J  Item  secunda  pars  Augustini  super  psalterio,  cooperta  corio 
livido,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  mortuas,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii:  epulas. 

(  27a  130.  Item  liber  Augustini  contra  Faustum,  cum  postibus  sine  pelle, 

qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  dum,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  discipli. 

131.  h  Item  Beda  super  epistolis  Pauli  de  dictis  sancti  Augustini,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  letdbuntur, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  tua. 

a  Gr.  3.  b  Gr.  34,  Pon.  298.  c  Gr.  78.  d  Gr.  9.  e  Gr.  49.  f  Int.  14,  Gr.  53,  Pa.  1968.  g  Cf. 
n.  56s.       h   Gr.  55,      Pen.  453. 

98  Commentatio  quaedam,  quae  ab  aliis  aliis  attribuitur. 

99  Varii  recensentur  s.  Angustini  dialogi :  dialogus  de  altercatione  ecclesiae  et  syna- 
gogae;  dialogus  quaestionum;  dialogus  de  musica. 

99a  A  G«EOon.r9  de  Bergolio,  ord.  s.  Aug.,  iubente  loanne  XXII  collccta  ac  disposita. 
Vide  aliam  eiusdem  Gregorii  tabulam  paullo  post  n.  140. 


CAP.    II,   §   2  —  RECENSIO   LIBRORUM   PALATII   AVENION.    AN.    1360        295       \]v 

132.  °  Item  liber  epistolarum  Augustini,  coopertus  corio  albo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  habere,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  dicimus. 

133.  b  Item  Augustinus  contra  Iulianum  hereticum  cum  aliis  libris  in 
eodem  volumine  cooperto  corio  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  mor,  et  finit   in   ultimo   corundello   penultimi   folii:  sanctissimi. 

134.  c  Item  sermones  beati  Augustini,  cooperti  corio  nigro,  qui  inci- 
piunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  leo,  et  finit  (!)  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  emit. 

135.  d  Item  liber  sancti  Augustini  super  Genesi  et  pluribus  aliis  in 
eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii  libri  Genesis:  mitatem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
iniuste. 

136.  Item  liber  Augustini  de  civitate  dei,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  rex,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  adver. 

137.  Item  liber  magnus  sancti  Augustini  super  multis,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  valla,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  obtendi. 

138.  e  Item  liber  Augustini  continens  tabulam  super  libris  de  trini- 
tate,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
et  si,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  mira. 

139.  f  Item  omelie  sancti  Augustini  et  aliorum  doctorum,  cum  postibus 
sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  erit, 
et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  verba. 

140.  °  Item  tabula  in  dictis  beati  Augustini  super  Genesi  ad  litte- 
ram,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  tercio  folio:  ex  ipso,  et  finit  penul- 
timo:  propaginem. 


Libri  sancti  Gregorii. 

141.  Primo  moralia  Gregorii   super  Iob,    cooperta  corio  rubeo,  que  in-     f_  2~b 
cipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  nasterio,  et  finit  in  ultimo   corun- 

dello  penultimi.folii:  renovatur. 

142.  Item  quidam  magnus  liber  intitulatus:  Quo  tempore  concilia  cele- 
brari  cepcrunt,  de  quatuor  consiliis  10°,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  nomina  summorum  pontificum: 
minorem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  eciam  nomina  sum- 
morum  pontificum :  cunctaque. 

a  Gr.  80,  Pa.  1935.      b  Gr.  46.      c  Gr.  75.      d  Cf.  n.  100.      e  Gr.  52.       f  Gr.  29.      (j  Int.  15,  Gr.  57. 

100  Behnarm  Guidonis,  ord.  praed.,  tractatns  brevis  de  teni|>oro  celebrationis  gene- 
ralium  et  particularium  conciliorum;  cf.  Delisle,  Notice  sur  les  mss.  de  Bernard  Gui,  p.  300. 


296  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

143.  a  Item  regestrum  beati  Gregorii,  coopertum  corio  viridi,  quod 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  et  rectori,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii  ante  tabulam:  ten. 

144.  b  Item  secunda  pars  moralium  Gregorii  super  Iob,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  cognoscere,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  in  pa. 

145.  Item  moralia  Gregorii,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipiunt  in 
secundo  corundello  primi  folii:  mina,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  fratres.    ■ 

146.  Item  liber  sancti  Gregorii  super  Ezechiele,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  prophecia,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii:  sapiencie. 

147.  c  Item  pastorale  sancti  Gregorii,  coopertus  corio  viridi,  quod  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  quod  mens,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  ver. 

148.  d  Item  regestrum  epistolarum  beati  Gregorii  cum  aliis  libris  in 
eodem  volumine,  cooperto  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  quod  dominicum  (?),  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  hosti. 

149.  Item  omelie  Gregorii  super  evangelii  (!)  et  aliis  libris  in  eodem 
volumine,  cooperto  corio  rubeo  discolorato,  que  incipiunt  in  secundo  corundelio 
primi  folii:  acta,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  publi. 

150.  e  Item  quidem  magnus  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  intitulatur  in 
rubro :  Prologus  tabule  pastoralis  Gregorii.  Liber  primus,  et  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii:  ut  sic,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  pre. 

f.2Sa  151.  f  Item   tabula  super   moralibus   Iob,    cooperta  corio   viridi, 

que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  penas,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  plenum. 

152.  g  Item  omelie  Gregorii  super  Ezechiele,  cum  postibus  sine 
pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  fuluris,  et  finiunt  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  relinere. 

153.  h  Item  liber  auctoritatum  Biblie  101  expositarum  per  beatum 
Gregorium,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  C°  IIII0,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  dimidi. 

154.  Item  liber  moralium  Gregorii  super  Iob,  pastorali,  et  Eze- 
chiele,  coopertus  corio  albo,  seminato  guttis  rubeis,  qui  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  in  abslinencia,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  Z.  B. 

155.  *  Item  prima  pars  moralium  Iob,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  consolacione,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  in  extrema. 

aGr.  116.     h  Gr.  130.      c  Gr.  129.      d  Gr.  106.      e  Gr.  114.      fGr.  109.     g  Gr.  120.     h  Gr.  133.      i  Gr.  125. 
101  Cf.  cod.  215,  n.  8  Collegii  Balliolensis  Oxonii. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSI0    LlBROItUM    PALATII    AVENION.    AN.    13G9        207        Ul\ 

156.  Item  omelie  Gregorii  super  Ezechiele  et  quibusdam  evangeliis 
dominicalibus,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi 
folii:  dci  omnipoteniis,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  hoc  cre. 

157.  Item  liber  dialogorum  Gregorii,  coopertus  corio  discolorato,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii:  ita,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  amaritudinis. 

158.  Item  quidam  liber  Gregorii  super  librum  Boecii  de  consolacione  102, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  in  hoc, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sciencie. 

159.  Item  liber  de  ecclesiastica  potestate  103,  cum  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  capitulum,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii:  ostenditur. 

160.  a  Item  prima  pars  moralium  Gregorii  super  Iob  secundum  litteras 
alphabeti,  cooperta  corio  rubeo  discolorato,  que  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  humana,  et  finit  in  ultimo  corundello   penultimi   folii:  transum. 

161.  b  Item  liber  dialogorum  et  pastorale  Gregorii,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  ciis,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  imperfectionis. 

162.  c  Item  expositiones  ystoriarum  Veteris  et  Novi  Testamenti 104,      f- m 
in  magno  volumine,  cooperto  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello 
primi  folii:  nullius,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  in  rubeo: 

vita  vivere. 

163.  Item  liber  parvus  dialogorum  Gregorii,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  bilium,  et  finit  in  ultimo  folio:  fidelium. 

164.  Item  omelie  Gregorii  et  quedam  alia,  cum  sola  poste,  que  inci- 
piunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  regum,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
nesciatur. 

Libri  beati  Ieronimi. 

165.  Primo  liber  Ieronimi  super  Psalterio  et  Ysaya,  coopertus 
corio  nigro,  qui  incipit  in  seCundo  corundello  primi  folii:  titulum,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  iuxta. 

166.  d  Item  liber  Ieronimi  super  duodecim  Prophetis,  Ieremia 
et  Daniele,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  servus,   et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  mea. 

J67.  e  Item  magnus  liber  Ieronimi  a  littera  A  usque  ad  litteram  M  inclu- 
sive,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  et 
dixi,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  laudes  hoc. 

o  Gr.  129.      h  Gr.  117.       c  Gr.  135,  Pen.  371.      d  Gr.  393,  Pen.  218.       e  Gr.  1324. 

102  Hunc  Boetii  librum  b.  Gregorius,  non  est  commentatus. 

103  Putem  esse  AEmnu  de  Coi.umna  aut  Augustini  Triumphi,  ord.  s.  Aug. 

io4  Procul  dubio  commentationes  s.  Paterii  ex  operibus  s.  Gregorii  concinnatao. 


298  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

168.  a  Item  liber  magnus  ultime  partis  Ieronimi  a  littera  N  usque  in  fine 
alphabeti,  conpertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
tupyr,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  perstrin. 

169. 6  Item  epistole  Ieronimi  et  libri  de  homine  perfecto  m  cum  aliis  in 
eodem  volumine,  cooperto  corio  croceo,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi 
folii:  quod  de  celo,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  detraheoant. 

170.  c  Item  liber  Ieronimi  super  Ysaya,   coopertus  corio  albo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  litteras,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  ut. 
f.  29a  171.  Item  epistole  Ieronimi,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  se- 

cundo  corundello  primi  folii :  et  speciosa,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  primi 
folii:  pompeium. 

172.  d  Item  liber  Ieronimi  super  duodecim  Prophetis  et  Ieremia, 
coopertus  corio  nigro,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  videns, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  loquentes. 

173.  e  Item  liber  Ieronimi  super  Ezechiele  et  multis  aliis  in  eodem 
volumine,  cooperto  corio  nigro,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
qui  in,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  magis  fa. 

174.  Item  liber  Ieronimi  istoriarum  106  et  exposicionum  de  Canticis 
Canticorum  et  rubricarum  super  ordinacione  divini  officii,  coopertus  corio 
nigro  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam: 
Iudas,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  deus. 

175.  f  Item  sentencie  Ieronimi  de  essencia  divinitatis  d07et  aliis, 
coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  scriptus, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  ergo. 

176.  g  Item  liber  Ieronimi  super  duodecim  Prophetis,  coopertus 
corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  et  velamen,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  prope. 

177.  h  Item  liber  epistolarum  Ieronimi  numero  CXLV,  coopertus 
corio  rubeo  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  corundello  penultimi  folii:  iam, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  episcopo. 

178.  *  Item  liber  Ieronimi  los  de  doctrina  sancti  Basilii  i  ad  re- 
ligiosos  cum  aliis,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  ferream,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  cura. 

179.  Item  epistole  Ieronimi  ad  Damasum.  cooperte  corio  viridi,  que 
incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  namus,  et  finiunt  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  nullum. 

a  Gr.  1325.  b  Gr.  394,  Pen.  228.  c  Cf.  n.  183,  Gr.  380,  Pen.  219.  d  Gr.  376,  Pen.  222.  e  Gr.  387, 
Pen.  221,  Pa.  1827.  f  Gr.  382,  Pen,  239.  gi  Gr.  389,  Pen.  320.  h  Gr.  395,  Pen.  232.  i  Int.  20,  Gr.  392, 
Pen.  503.      j  Ms.  Blasii. 

105  Cf.   cod.    1097  BlBLIOTHECAE   Trecensis. 

106  Fortasse  chronicon  Eusebii  ab  Hiercnymo  latine  rcdditum  et  continuatum. 

107  Vide  ed.  Vallarsi,  tfiX,  c.  138  seu  potius  Eucherii,  ed.  Migne,  PP.  lat,  t.  L^,  c.  729. 
106  Basilius  ad  religiosos  et  Hieronymus  in  Ezechielem;  vide  Pen.  503. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO   LlBRORUM   PALATII   AVENION.    AN.    1300        299       Ul\ 

180.  a  Item  tabula  in  omnibus  epistolis  Ieronimi  et  quibusdam  Augu-     ftsos 
stini,   cooperta  corio  viridi,  que   incipit  in  secundo   corundello  primi   folii: 
tercio  decimo,  et  finit  in  ultimo  corundello  penuitimi  folii:  quo. 

181.  ■'  Item  liber  Ieronimi  contra  Rufum  109  et  alios,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  rilas,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  Chrisli. 

182.  Item  epistole  Ieronimi  in  papiro,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  fefellisti,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  ne. 

183.  c  Item  tractatus  Ieronimi  super  Ysaya,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  claudit,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii:  dei  in. 

184.  Item  epistole  Ieronimi,  cum  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in 
secundo  folio:  quam  peccabis,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  habens. 

185.  d  Item  liber  Ieronimi  super  Matheo,  coopertus  pergameno,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  pulularem,  et  finit  in  penultimo  folio :  ut  vi. 


Libri  sancti  Ambrosii. 

186.  Primo  prima  pars  Ambrosiani  a  littera  A  usque  ad  litteram  E 
inclusive,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii 
post  rubricas :  subiectus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  in  fxgura. 

187.  Item  secunda  pars  Ambrosiani  a  littera  F  usque  a  litteram  N 
inclusive,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii 
post  rubricas:  peccato,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  et  bene. 

188.  Item  tertia  pars  Ambrosiani  a  littera  0  usque  finem  alphabeti, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  plo,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  dum. 

189.  Item  liber  Ambrosii  dictus  exameron  de  opere  sex  dierum,  coo-     f.  30a 
pertus  corio  rubeo  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
celum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  rubricas:  dominicam. 

190.  e  Item  liber  Ambrosii  Auperti  et  aliorum  doctorum,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  nunc,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penulthni  folii:  ante. 

191.  f  Item  liber  Ambrosii  super  psalmo  Beali  immaculaii  et  aliis, 
coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  cilatis, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  erubes. 

192.  3  Item  tractatus  Ambrosii  super  evangelium  L  u  c  e ,  coopertus  corio 
discolorato,  qui  incipit  in  primo  folio  post  rubricas :  sunt,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  vacuurn. 

a  Gr.  378,  Pa.  1901.  b  Gr.  388,  Pen.  220.  c  Cf.  n.  170.  d  Gr.  400,  Pen.  221.  e  Gr.  368,  Pen.  211. 
f  Int.  28,  Gr.  369.      g  Gr.  372. 


109 


Contra  Rufiiuim  11.  3,  cd.  Migne,  PP.  lat.,  t.  XXIII,  c.  397. 


300  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

193.  a  Item  liber  Ambrosii  de  opere  sex  dierum  et  Augustini  ad 
Iulianum  comitem,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  quamvis,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  suffragari. 

194.  b  Item  multi  libri  Ambrosii  et  Tulii  in  eodem  volumine,  cum  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  orator,  et 
finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  parturire. 

195.  c  Item  liber  Ambrosii  de  officio,  de  incarnacione  domini, 
et  multis  aliis,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  unus  est,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  cui  bono. 

190.  d  Item  liber  Ambrosii  exameron  de  operibus  sex  dierum,  de  in- 
carnacione  et  aliis,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii:  estimacione,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
parve. 

197.  e  Item  prefaciones  Ambrosiane,  cooperte  corio  rubeo,  que  inci- 
piunt  in  secundo   folio:  extingues,  et  finiunt   in   penultimo   folio:  celestium. 

198.  f  Item  quatuor  quaterni  in  papiro  magne  forme,  cooperti  sindone 
rubea,  super  epistolis  Pauli  ad  Galatas  et  vita  sancti  Cipriani,  quo- 
rum  primus  incipit  in  secundo  folio:  et  nunc,  alius  quaternus  incipit:  in  nobis, 
alius:  ra,  et  ultimus  incipit  post  rubricam:  Ciprianus. 


Libri  Cassiortori  et  Crisostomi. 

j.30/,  199.  °  Primo  psalterium  cum  glosa  Cassiodori,  coopertum  corio  viridi, 

quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  numeracionem  psalmorum: 
pluit,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  moclo. 

200.  Item  alius  liber  Cassiodori  super  psalterium,  coopertus  corio 
rubeo  claro,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  mi- 
sericordia,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  dicentis. 

201.  Item  alius  liber  Cassiodori,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  corundello  primi  folii:  bonis,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii :  extinguere. 

202.  Item  alius  liber  Cassiodori  super  psalmis,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  ut,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii :  terminatus. 

203.  h  Item  alius  liber  Cassiodori,  coopertus  corio  tannato,  non  habens 
initium,  et  incipit  in  primo  folio:  quod  nos,  et  sequitur  prima  rubrica  de 
rubeo:  De  promoto  ad  officium  prefecture,  et  finit  in  penultimo  folio:  ven. 

204.  l  Item  alius  liber  Cassiodori,  coopertus  corio  albo,  qui  dicitur  For- 
mularium,  "°  et  incipit  de  secundo  folio:  Anastasio,  et  finit  in  penultimo 
folio:  ipsius. 

a  Gr.  373,  Pen.  247.  b  Gr.  371,  Pen.  251.  c  Gr.  365,  Pen.  253.  d  Gr.  370,  Pen.  245,  Pa.  1723. 
f  Gr.  366.  Pen.  249.      f  Gr.  375  (?)      g  Cf.  n.  200,  202;  Int.  6  (?)  Gr.  305.       h  Gr.  306.      i  Gr.  304. 

110  Variarum  11.  12  ed.  Migne,  PP.  lat,  tom.  LXIX,  c.  501. 


CAP.  II,    §  2  —  REGENSIO    LIKRORUM    PALATII    AVENION.    AN.   1369  301        Ul*. 

205.  a  Item  quidam  liber  Crisostomi  parvus,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  Comelium,  et  finit  in  penultimo  folio:  misericordiam. 

206.  Item  quidam  magnus  liber  Crisostomi  continens  multa  commenta 
evangeliorum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii :  Iria,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  pro. 

207.  b  Item  Crisostomus  super  Matheo,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  tabulis,  et  finit  in  ultimo  corundelJo 
penultimi  folii :  assistamus. 

208.  c  Item  Crisostomus  super  Matheo  et  multis  aliis  in  eodem  volu- 
mine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  di- 
vine,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  in  hiis. 

209.  Item  omelia  Crisostomi  s  u  p  e  r  Matheo,  cooperta  corio  nigro, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  domos,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii :  sanguine. 


Libri  Rabani. 

210.  Primo   quidam   liber  magnus,  coopertus   corio  viridi,  qui  incipit  in     f.  3ia 
rubro :  Incipit  prefacio  Rabani  ad  Ludovicum  regem,  et  in  secundo  corun- 

dello   primi  folii :  et,  et  finit  in  ultimo   corundello   penultimi  folii :  adversus. 

211.  d  Item  liber  Rabani  super  quatuor  libris  Regum,  coopertus 
pelle  alba,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  rubrica :  quod  archa, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  secularia,  et  non  videtur  com- 
pletus. 

212.  e  Item  Rabanus  s  u  p  e  r  I  e  r  e  m  i  a ,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  partem,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  magnam. 

213.  f  Item  magnus  liber  Rabani  et  Isidori  o  super  Levitico,  Maca- 
beorum.  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
stidasti,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  quosdam  versus  de 
passione  domini :  sumpsi. 

214.  h  Item  alius  liber  Rabani  Mauri  Deuteronomii  cum  aliis,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  penultimi  folii:  hec  te, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  incombens. 

215.  •  Item  alius  magnus  liber  Rabani  super  Genesi  et  aliis  libris  de 
Biblia,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
ut  commissum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sirenarum. 

216.  J  Item  alius  magnus  liber  Rabani,  coopertus  corio  viridi,  cuius  prima 
rubrica  in  rubro  est:  Libri  quatuor  exameron  Bede  presbiteri  et  Genesis. 
et  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  mor,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii :  inexpug. 

a  Av.  42<>.  b  Cf.  n.  809,  C.r.  361,  Pen.  401:  c  Gr.  356.  d  Gr.  261.  e  Gr.  259,  l'en.  467.  f  lnt.  31, 
Gr.  202.  lvn.  164..      g  Ms.  Isodbri.      h  Gr.  860,  Pen.  465.      i  Gr.  257,  l'on.  103.     j  Or.  863. 


302  PARS    ALTERA  —  I)E    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 


f.  31  b 


217.  a  Item  Rabanus  super  Ieremia  et  Matheo,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  aliquibus,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii :  hospicium. 

Libri  Hugonis  et  Ricardi  de  sancto  Victore. 


218.  Primo  quidam  magnus  liber  dicti  Hugonis,  sine  postibus  et  cooper- 
tura,  super  Trenis,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  lidi, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  eiusdem  libri :  ignorat.  —  Item 
aliud  volumen  colligatum  in  eodem,  quod  incipit  in  primo  folio :  filii  sapiencia, 
et  finit:  miliare  dimidium. 

219.  b  Item  liber  claustralis  Hugonis  predicti,  cum  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  rum,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  ordo  na. 

220.  c  Item  liber  de  sacramentis,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii:  et  de  ceteris,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii  in  nigro:  amplius. 

221.  d  Item  liber  de  coniugio,  de  claustro  anime  et  multis  aliis, 
coopertus  corio  nigro,  qui  incipit  in  secundo  folio :  bantur,  et  finit  in  penultimo 
folio:  placorem. 

222.  e  Item  liber  sententiarum  Hugonis  predicti,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  primo  folio  post  tabulam :  pocius,  et  finit  in  penultimo 
folio:  calidus  et. 

223.  f  Item  liber  Hugonis  predicti  de  sacramentis  et  de  arra 
sponse,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
nis,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  quoniam. 

224.  g  Item  liber  super  angelica  gerarchia,  coopertus  corio  vi- 
ridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  laudare,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  in  exemplum. 

225.  h  Item  magnum  volumen,  in  quo  sunt  X  L 1 1 1  1  i  b  r  i ,  coopertum 
corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  rubricis:  tercia 
pars,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  rarescentibus. 

226.  '  Item  alius  magnus  liber,  coopertus  corio  rubeo,  continens  quin- 
quaginta  libros,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  colligit, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  utrisque. 

227.  Item  quodam  volumen  Ricardi  predicti,  continens  XII  libros, 
coopertum  corio  nigro,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  que- 
ramus,  et  .finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  omnis  sancli. 

f.  32a  228.  j  Item  liber  Ricardi  deduodecim  patriarchis,  destudio 

sapiencie  et  eius  commendacione,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii :  sapiencie,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  substancialiter. 

a  Int.  28,  Gr.  258,  Pen.  468.  b  Gr.  300.  c  Gr.  302.  d  Gr.  301.  e  Gr.  297,  Pen.  484.  f  Gr.  299. 
0  Gr.  296,  Pen.  481.      h  Gr.  29K,  Pen.  479.      i  Gr.  303.      j  Int.  28,  Gr.  291,  Pen.  491. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        303        Ul\ 


229.  °  Item  liber  Ricardi  de  trinitate  cum  multis  aliis,  coopertus 
corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  nostrum,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  presumpsit. 

230.  b  Item  quidam  magnus  liber  Ricardi,  coopertus  corio  croceo,  con- 
tinens  multos  libros,  quorum  prima  intitulatio  est  de  rubro:  Ricardus  de 
mistico  sonio  Nabugo  de  nozor,  et  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii :  stdbiliiate,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  ta- 
bulam  numeri  librorum:  namque. 


Libri  Ysidori. 

231.  Primo  liber  Ysidori  etimologiarum,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  quales,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  refrenetur. 

232.  c  Item  liber  magnus  Ysidori  intitulatus  liber  canonum,  cum 
postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  prope  Romam, 
et  finit   in   penultimo   corundello   ultimi   folii:  Constantinopolitanorum. 

233.  Item  liber  Ysidori,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii  post  primam  tabulam :  domino  meo,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  sit. 

234.  d  Item  Ysidorus  in  libro  canonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  conscripsit,  et  finit  in  penultimo  folii:  laicis. 

235.  e  Item  Ysidorus  soliloquiorum,  de  ala  cherubim,  in  parvo  vo- 
lumine,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  si  exilio,  et  finit 
in  penultimo  folio:  valebit. 

236.  Item  Ysidorus  etimologiarum,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  pro  virtutibus,  et  finit  in  penultimo  ante  tabulam :  stu. 

237.  Item  Ysidorus  etimologiarum,  coopertus  corio  tannato,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  mensuram,  et  finit  in  penultimo  folio :  emu. 

238.  Item  liber  Ysidori,  sinonimarum  vel  soliloquiorum,  coo- 
pertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  qui  habent,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  est,  et  est  de  antiqua  litera. 


Libri  sancti  Thome  de  Aquino. 

239.  f  Primo  tercia  pars  secunde  secunde  sancti  Thome  ai  predicti, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  reddicio, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  reclam. 

b  Gr.  294,  Pen.  493.  b  Gr.  293,  Pen.  490.  c  Cf.  n.  234,  Gr.  251,  Pen.  396.  d  Gr.  255.  e  Gr.  252. 
f  Gr.  239,  Av.  175,  Va.  745. 

111  Fuerunt  in  palatio  Aveniononsi  oporum  s.  Thomao  <le  Aquino  non  solum 
plurima  cxemplaria,  verum  etiam  uutim  quoddam  omnino  insigno,  litterd  grossd  conscriptum 


f.  -fZb 


304  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

240.  a  Item  secunda  pars  opusculorum  sancti  Thome,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  rubricis:  iercio, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  solum. 

241.  b  Item  liber,  qui  dicitur  quodlibet  sancti  Thome,  per  ordinem  al- 
phabeti,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
sacramenti  effectum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  in  rubricis : 
fol.  CX°. 

242.  c  Item  secunda  pars  secunde  sancti  Thome,  cooperta  corio 
rubeo  discolorato,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  autem,  et 
finit  in  ultimo   corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  ange. 

243.  d  Item  prima  pars  summe  sancti  Thome,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  necessarium,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  cius. 

244.  e  Item  compendium  tocius  theologie,  coopertum  corio  rubeo, 
quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  vel,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  compefit. 

245.  f  Item  liber  continens  X  quodlibet  de  virtutibus  et  aliis, 
coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
de  morte,  et  finit  finj  tercio  corundello  penultimi  folii:  secunda. 

246.  g  Item  prima  pars  summe  sancti  Thome,  cooperta  corio  albo  cum 
postibus  papireis,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  investigata, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  fuit. 

247.  h  Item  secunda  secunde  sancti  Thome,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  novo,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  perfectionem. 

248.  *  Item  liber,  qui  dicitur  quodlibet  sancti  Thome,  coopertus  corio 
nigro,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  cione,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  potest  habere. 

f. 330  249.  ■>'  Item  alia  secunda  secunde  sancti  Thome  cooperta  corio  vi- 

ridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  unde,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  capitula:  religioni. 

250.  l  Item  summa  theologie,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 
cundo  corundello  primi  folii:  que,  et  finit  finj  ultimo  corundello  penultimi 
folii  ante  tabulam  questionum:  dicunt. 

251.  m  Item  magnus  liber  contra  gentiles,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  soli,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  Israel. 

1  ,<tU 

a  Gr.  197,  Av.  167,  Va.  784.  h  Gr.  193.  c  Cf.  n.  247,  249,  308,  1441;  Gr.  218.  d  Cf.  n.  216,  Gr.  .243. 
e  Gr.  195.  f  Bn.  15.  g  Cf.  n.  243.  h  Cf.  n.  242.  i  Cf.  n.  255,  303;  Gr.  201.  j  Cf.  n.  242.  I  Gr.  177, 
Av.  188.      m  Cf.  n.  295,  299;  Gr.  192,  Av.  194. 

^i  ' 

ct  divisum  in  complura  maioris  formae  volumina;  ex  quibus  -quatuord-eei-m  ropori  in  biblio- 
theca  Vaticana._Vide  paullo  post  nn.  239,  240,^556,  %57,  258,  260,  263,  269^274,  275,  276, 
278,  281,  284^602,  quibuscum  conveniunt  codd.  Vaticani  73!a&  (la  p.),  732  (1«  2ae  p.), 
738  et  745  (2a  2ae  p.),  747  (3a  p.),  757  (in  4m  Sent.),  785afc  et  787a&  (q.  q.  disput.),  784 
et  807  (opusc).  dt  lbl&  (lfa»*4  $  '  >wO 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    13()0        305        Ul\ 

252.  a  Itera  magnus  liber,  qui  dicitur  ultiina  pars  quarti  sancti 
Thome,  coopertus  corio  croceo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
de  ordinibus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  lesus. 

253.  b  Item  liber  secundus  fratris  Thome,  coopertus  corio  quasi 
croceo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  et  litem,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  in  statutis  re. 

254.  c  Item  questiones  de  veritate,  de  potentia  dei  et  aliis,  coo- 
perte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  amplius, 
et  finiunt  in  ultimo   corundello  penultimi  folli:  que  est. 

255.  d  Item  quidam  liber,  qui  dicitur  quodlibet,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  probat,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  diminuit. 

256.  e  Item  secunda  pars  questionum  de  veritate,  cooperta  corio  vi- 
ridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  rubricis:  utrum,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  se  habet. 

257.  f  Item  ultiraa  pars  tercie  partis  summe,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secunda  linea  secundi  corundelli  primi  folii  in  rubricis:  virtus, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  conlritio. 

258.  9  Item  prima  pars  opusculorum,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  actus,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  respondet. 

259.  Item  ultima   pars   secunde   sancti  Thome,  cooperta  corio  vi-     f. 336 
ridi,  que  incipit  in  secunda  linea  secundi  corundelli  primi  folii:  dedit,  et  finit 

[inj  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  questiones:  voluntdtis. 

260.  h  Item  liber  de  potencia  dei,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii  post  titulis  questionum :  simplicitati,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  talis  pro. 

261.  '  Item  tabula  super  scriptis  sancti  Thome,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secunda  linea  secundi  folii:  prima,  et  finit  in  penultimo  folio:  ymago. 

262.  i  Item  tabula  super  ultima  parte  summe  sancti  Thome,  coo- 
perta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  venienti,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  lacrimacio. 

263.  l  Item  secunda  pars  secunde  secunde  sancti  Thome,  coo- 
perta  corio  viridi.  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas: 
mor,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  habitum. 

264.  Item  liber,  qui  intitulatur  Roberti  Anglici  u2  cum  aliis  tractatibus 
sancti  Thome  et  dicti  Roberti,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  corundello  primi  folii:  itaque,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii  ante  rubricam  de  generibus  lapidum:  virtus. 

a  Gr.  212,  Av.  120.  h  Cf.  n.  312,  Gr.  166.  c  Gr.  190,  Av.  186.  d  Cf.  n.  248.  e  Cf.  n.  269,  Gr.  185. 
Av.  156,  Va.  7S56  f  Cf.  n.  273,  Gr.  155,  Av.  183,  Va.  747.  <j  Cf.  n.  240,  Gr.  196,  Av.  195,  Va.  807.  h  Cf. 
n.  302,  324;  Gr.  180,  Av.  171,  Va.  787a.  i  Cf.  n.  304,  Gr.  160,  Av.  344.  j  Cf.  n.  289,  Gr.  202.  I  Cf.  n.  276, 
Gr.  238,  Av.  162,  Va.  738. 

112  Putem   iiulicari  Robertum  Kilwardby,  de  quo  vide   paullo   ante  p.  146,  not.  59. 

20 


300  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

265.  a  Item  secunda  pars  summe  sancti  Thome,  cooperta  corio  disco- 
lorato  et  operato,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  poslremus, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  etiam  ea. 

266.  ''  Item  liber  heticorum  cum  scripto  fratris  Thome,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  textu  primi  corundelli :  medicinalis, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  in  textu:  quoniam. 

(■34a  267.  c  Item  liber   quartus   sancti  Thome,  coopertus  corio  viridi,  qui 

incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  et  fit,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii  ante  tabulam:  dyaphano. 

268.  d  Item  postille  fratris  Thome  super  epistolis  ad  Romanos  et 
prima  ac  secunda  ad  Corintheos,  cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in 
secundo  corundello  primi  folii:  gloria,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  deum. 

269.  e  Item  prima  pars  questionum  de  veritate  sancti  Thome,  cooperta 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  ante  tabulam:  sin- 
gularia,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  unde. 

270.  Item  prima  pars  seu  ultima  sancti  Thome,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  assumet,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii  ante  rubricas:  quod. 

271.  f  Item  prima  pars  secunde,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii :  dunt,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  cum  aliqui  (?). 

272.  °  Item  quartus  sententiarum,  coopertus  corio  viridi  vetustato,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  dici  potest,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii :  racionale. 

273.  ;'  Item  prima  pars  tercie  partis  summe  sancti  Thome,  cooperta 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  titulos:  per 
ipsum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  gaudia. 

274.  '  Item  secunda  pars  prime  partis  sancti  Thome,  cooperta  corio 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  entis,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  nutrimento. 

275.  j  Item  prima  pars  prime  partis  summe  sancti  Thome,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  nostra, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  cui. 

276.  l  Item  prima  pars  secunde  secunde  sancti  Thome,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  co- 
gnicio,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  dicit. 

f. 345  277.  m  Item  exposicio  sancti  Thome   super   quatuor   Evangeliis, 

cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo   corundello  primi  folii  in  textu: 
neracionis,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu :  per  singula. 


a  Gr.  145.  b  Gr.  210,  Av.  177.  o  Cf.  n.  272,  Gr.  173.  d  Gr.  189.  e  Cf.  n.  256,  Gr.  184,  Av.  161, 
Va.  7S5a.  f  Cf.  n.  316,  Gr.  148.  g  Cf.  n.  267.  h  Cfrn.  257  Gr.  154,  Av.  192,  Va.  747.  i  Gr.  147,  Av.  184, 
Va.  731o.      j  Cf.  n.  305,    Gr.  146,  Av.  240,  Va.  7316.      I  Cf.  n.  263,  Gr.  237,   Av.  163,  Va.  738.      m  Gr.  236. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    13(>9        307        Ul\ 

278.  a  Item  prima  pars  quarti  sancti  Thome,  cooperta  corio  rubeo 
discolorato,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  di- 
ctum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  videniur. 

279.  b  Item  postilla  sancti  Thome  super  epistolis  ad  Galatas  et 
Philipenses  ac  alios,  cooperta  corio  nigro,  que  incipit  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii:  devote,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  ad 
pugnam. 

280.  c  Item  Matheus  et  Marcus  cum  glosis  sancti  Thome,  cooperti 
corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  exposicionem, 
et  finiunt  d  in  penultimo  folio  in  textu :  loquentur. 

281.  e  Item  prima  pars  prime  secunde  partis  summe  sancti 
Thome,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii 
post  tabulam:  secundo  utrum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
possunt. 

282.  f  Item  questiones  de  malo  sancti  Thome,  cooperte  corio  albo,  que 
incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  naturalis,  et  finiunt  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii :  possunt. 

283.  9  Item  postille  sancti  Thome  super  Iohanne,  cooperte  corio  vi- 
ridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  venit,  et  finiunt  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii :  ita  fe. 

284.  h  Item  secunda  pars  secunde  partis  summe  sancti  Thome, 
cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  ta- 
bulam:  tivus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  admo. 

285.  '  Item  Lucas  et  Iohannes  cum  exposicione  sancti  Thome,  coo- 
perti  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  Zacarias,  et  fi- 
niunt  in  textu  penultimi  folii :  capere. 

286.  i  Item  liber  de  veritate  catholice  fidei,  de  errore  infide- 
lium,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  eius 
veritas,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  iijitur  vo. 

287.  l  Item  tabula  prime  partis  secunde  sancti  Thome,  cooperta      f.35a 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  quod  ubi,  et  finit 

in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  rubricas :  male. 

288.  m  Item  scriptum  sancti  Thome  super  Boecio  de  trinitate, 
coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post 
titulos:  fidem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  quoque  (?)  est 

289.  n  Item  tabula  ultime  partis  summe  sancti  Thome,  cooperta 
corio  viridi  et  albo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  ate,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  rubricas :  ad. 

290.  °  Item  opuscula  fratris  Thome,  cooperta  corio  rubeo,  que  inci- 
piunt  in  secundo  corundello  primi  folii  post  numer fosj  tractatuum :  idem  sunt, 
et  finiunt  in  ultimo  corundello  ponultimi  folii:  ad. 

a  Gr.  108,  Av.  119,  Va.  707.  h  Gr.  191.  c  Cf.  n.  293,  -Gr.  139.  d  Ms.  finit.  e  Gr.  152,  Av.  181, 
Va.  732.  f  Cf.  n.  602,  Gr.  205,  Av.  864.  g  Cf.  n.  309,  Gr.  151.  h  Cf.  n.  281,  Gr.  153,  Av.  108,  Va.  732. 
i  Gr.  140.  j  Gr.  214,  l  Cf.  n.  319,  Gr.  162,  Av.  329.  m  Gr.  161,  Av.  470.  n  Cf.  n.  262,  Gr.  202,  Av.  283, 
Bu.  119.      o  Gr.  203. 


308  PAUS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

291.  a  Item  Thomas  s  u  p  e  r  I  o  b ,  coopertus  postibus  sine  corio,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  humanas,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  subversione.  t^r^^M^>^i^yi 

292.  b  Item  tractatus  de  predicacione  sancte  crucis^et  vita 
sancti  Thome  de  Aquino  u3,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  tu  in  quo,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
doctorem. 

293.  c  Item  Matheus  etMarcus  cum  exposicione  fratris  Thome,  coo- 
perti  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  membris, 
et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  in  baptismo. 

294.  d  Item  scripta  Thome  super  libris  methafizice  et  phizi- 
corum  ac  Egidii  super  libro  de  anima,  cooperta  corio  nigro,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  atribui,  et  finiunt  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii :  sensum. 

295.  e  Item  liber  contra  gentiles,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  capitula:  impugnare,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  quod  est. 

296.  f  Item  postille  super  Iob,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt 
in  secundo  corundello  primi  folii:  res,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  nisi. 

t.  356  297.  9  Item  Thomas   super   Matheo,   coopertus  corio  rubeo ,  qui  in- 

cipit  in  secundo   corundello   primi  folii :  mum,  et  finit  in  ultimo  corundello 
textus  penultimi  folii :  illi  autem. 

298.  h  Item  questiones  de  veritate  fratris  Thome,  cooperte  corio 
nigro,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  ergo,  et  finiunt  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii  ante  numeros  questionum:  motus  et. 

299.  '  Item  summa  sancti  Thome  contra  gentiles,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  dici,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  premientur. 

300.  j  Item  primus  liber  fratris  Thome,  coopertus  corio  croceo,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  eo,  et  finit  in  ultimo  corundello  pe- 
nultimi  folii  ante  distinctiones:  cum  pre. 

301.  l  Item  questiones  sancti  Thome  de  veritate,  cooperte  corio  vi- 
ridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  in  creaturis,  et  finiunt 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam  questionum :  electione. 

a  Cf.  n.  296,  Gr.  208.  b  Gr.  174,  Av.  615,  Vat.  3847.  c  Gr.  n.  280.  d  Gr.  216,  Av.  169.  e  Cf.  n.  251, 
Av.  179.  f  Cf.  n.  291.  g  Gr.  138.  h  Cf.  n.  301,  321 ;  Gr.  178,  Av.  176.  i  Cf.  251,  Av.  258.  j  Gr.  165. 
X  Cf.  n.  298,  Av.  211. 

113  Hoc  volumen  cum  pluribus  aliis  in  bibliotheca  Burghesiana  asservatis  ex  illis  fuisse 
videturx  quae  Clementis  VI,  antequam  pontifex  renunciaretur,  fuerant.  Etenim  in  cod. 
Vatic.  3847,  f.  27«  (ubi  initium  vitae  s.  Thomae  a  Bernardo  Guidonis  episc.  Lodovensi 
conscriptae)  antequa  manu  in  margine  inferiori  adpictum  est:  Venerabili  viro  domino  Petro 
Rogerii  magistro  in  iheologia  Parisius,  frater  B.  episcopus  Lodovensis  presentem  legendam 
sancti  Thome  de  Aquino  transmitit.    ^ \  P,f  'A  >  ffy  $ 

$.~farr~<~«-    Wflf,  110-^27 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO   LIBRORUM   PALATII   AVENION.    AN.    1369        309       Ul*. 

302.  °  Item  Thomas  de  potencia  dei,  cum  postibus  sine  pelle,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  preter  secundum,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  illud. 

303.  b  Item  quodlibet  Thome,  coopertus  (!)  postibus  sine  pelle,  quod  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  sic  etiam,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  producens. 

304.  c  Item  tabula  super  scriptis  sancti  Thome,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  tercia  linea  secundi  folii:  qui  modo,  et  finit  in  penul- 
timo  folio :  q.  q.  L I. 

305.  d  Item  summa theologie sancti  Thome  super  prima  prime  partis, 
cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  racionis, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam  questionum:  debi- 
litatur. 

306.  e  Item  tercius  sancti  Thome,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  quis  sit,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  excederet. 

307.  f  Item  tercium  scriptum  sententiarum  sancti  Thome,  cum  po- 
stibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  sed  deo,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  mercedis. 

308.  g  Item    secunda    secunde    sancti    Thome ,    cum    postibus    sine      f.  36a 
pelle,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  modo,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  tabulam  questionum:  a  morte. 

309.  h  Item  postilla  fratris  Thome  super  Iohanne,  cum  postibus  sine 
pelle,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  super,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  intell. 

310.  '  Item  questiones  fratris  Thome  de  malo,  de  potencia  et 
scriptum  eiusdem  super  Boecio  de  trinitate,  cooperte  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  tum,  et  finiunt  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii  ante  tabulam  questionum:  dei. 

311.  J  Item  primum  scriptum  sentenciarum  sancti  Thome,  coo- 
pertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  certas 
rubricas:  ad  fecundandam,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
nullus. 

312.  l  Item  scriptum  super  secundo  sententiarum  sancti  Thome, 
cum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  pom, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  debita. 

313.  m  Item  summa  de  penitencia  Thome  Salherensis  114,  coo- 
perta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  delebatur, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  vestram. 

o  Cf.  n.  260,  Av.  519,  Bu.  112.  5  Cf.  n.  248.  c  Cf.  n.  261,  Av.  218.  d  Cf.  n.  275.  e  Cf.  n.  307, 
Gr.  167,  Av.  277.  f  Cf.  306,  Av.  260,  Bu.  111.  g  Cf.  n.  242.  h  Cf.  n.  283.  i  Gr.  187,  Av.  173.  j  Gr.  165, 
Av.  616.       I  Cf.  n.  253,  Av.  259,  Bu.  320.      m  Gr.  652. 

114  Thomas  de  Cabham  subdecanus  Saresburionsis;  cf,  IIaureau,  Notice  sur  un  peni- 
tenliel  altribue  d  Jcan  de  Salisbury  in  Notices  et  extraits  des  mss.,  tom.  XXIV,  2*  partio.  (f* 


*U  /^x' 


310  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

314.  Item  v i t a ,  persequcio  et  passio  sancti  Thome  Cantuariensis, 
cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii  post 
diversas  tabulas:  nore,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  tan. 

315.  a  Itemliberde  p  receptis  i15  et  quedam  opuscula  fratris  Thome, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  conside- 
randum,  et  finit  in  ultimo  corundello  primi  folii:  neque. 

t:  366  316.  b  Item  prima    pars    secunde  sancti  Thome,  cooperta  postibus 

sine   pelle,  que   incipit  in  secundo   corundello   primi  folii:  differt,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii :  miseri. 

317.  Item  exposiciones  evangeliorum  secundum  Lucam  Thome  de  Aquino, 
cooperte  corio  tannato,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  fuit,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio:  ad. 

318.  Item  scriptum  Thome  super  quarto  sententiarum,  coopertum 
corio  albo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  existens,  et  finit  in  penultimo  folio 
ante  tabulam :  et  cetera. 

319.  c  Item  tabula  super  prima  secunde  sancti  Thome,  cooperta 
corio  viridi  claro,  que  incipit  in  secundo  folio:  an  dubitatio,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  extendit. 

320.  Item  brevis  compillacio  theologie  11G  edita  a  sancto  Thoma, 
cum  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  quod,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  intencione. 

321.  d  Item  questiones  de  veritate  sancti  Thome,  cooperte  corio  vi- 
ridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  deo,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante 
tabulam:  necessarium. 

322.  e  Item  questiones  fratris  Thome  de  anima  et  quibusdam  aliis, 
cooperte  corio  violaceo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  humana,  et  finiunt 
in  penultimo  folio  scilicet  in  tabula:  ab  invicem. 

323.  f  Item  scripta  fratris  Thome  super  libris  heticorum  et  politi- 
corum,  et  scriptum  Egidii117  super  libris  rettoricorum,  in  eodem 
volumine  cooperto  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  horum,  et  finit 
in  penultimo  folio:  per. 

324.  9  Item  questiones  Thome  de  potencia  dei,  cooperte  corio  vi- 
ridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  potencie,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
obligacione. 


oGr.  204.      b  Cf.  n.  271,  Av.  249  (?)      c  Cf.  n.  287,  Gr.  162,  Av.  289,  Bu.  116.      d  Cf.  n.  298.      e  Gr.  186, 
Az.  209.      /"Gr.  211.      g  Cf.  n.  260. 

115  Opusculum  de  duobus  praeceptis  charitatis  et  decem  lerjis  praeceptis ;  in  editione 
Romana  n.  4. 

116  Fortasso  compendium  theologiae  ad  fratrem  Rer/inaldum. 

117  Aegidii  de  Columna,  ord.  s.  Aug. 


CAP.    II,   §   2  —  RECENSIO   LIBRORDM   PALATII   AVENION.   AN.    1369        311         Ul\ 


Libri  Bede.  f.  wa 

325.  a  Primo  magnus  liber,  cnopertus  corio  rubeo,  continens  omelias 
super  evangeliis,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  Iohannis, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  corripiuntur. 

326.  b  Item  Beda  super  Samuele  et  quatuor  libris  Regum  ac 
quibusdam  aliis,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii  in  rubricis:  cione,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  queso. 

327.  c  Item  Beda  super  proverbiis  Salomonis  et  de  templo 
d  o  m  i  n  i  118,  coopertus  postibus  sine  pelle ,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  parabole,  et  finit  in  ultimo   corundello   penultimi  folii:  rotunda. 

328.  Item  Beda  super  Luca  et  vita  patrum  119,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  invenies,  et  finit  in  ultimo 
comndello  penultimi  folii:  nocluque. 

329.  d  Item  Beda  de  gente  Anglorum  etvita  beati  Gregorii 120, 
coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  extitit,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  gaudeant. 

330.  e  Item  Beda  super  Marcho,  Luca  et  Iohanne,  coopertus 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  ut  omnes,  et  fihit 
in  ultimo  corundello  ultimi  folii:  nos. 

331.  f  Item  Beda  super  Actibus  Apostolorum  cum  aliis  eius 
dictis,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  fa- 
cere,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  mulieres;  pauci  valoris  est. 

332.  9  item  Beda  super  Apocalipsi,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  angelorum,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  celestia  pro. 


Libri  beati  Bernardi.  t.  376 

333.  ;'  Primo  sermones  beati  Bernardi  de  adventu  domini,  cum  multis 
aliis  in  eodem  volumine  cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secunda  linea 
secundi  corundelli  primi  folii:  quod  utique,  et  finiunt  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii  ante  tabulam:  votis  et. 

334.  Item  originalia  beati  Bernardi,  cooperta  corio  rubeo,  que  in- 
cipit  (!)  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  datum,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  nite. 

aGr.  346,  Pen.  451.  b  Gr.  347,  Pen.  448.  c  Gr.  339,  Pen.  450.  d  Gr.  344,  Pen.  454.  Pa.  5235.  e  Gr.  338, 
Pen.  452.      f  Gr.  340.      g  Gr.  343.      h  Gr.  335,  Pen.  407. 

118  Fortasse  de  templo  Salomonis. 

119  Rufini. 

120  Fortasse  illa,  quae  potissimum  amid  Anglosaxones  in  usu  erat. 


312  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

335.  Item  planctus  beate  Marie  et  meditaciones  Bernardi 
de  consideracione  humane  fragilitatis  et  aliqua  alia  in  eodem  volumine,  qui 
incipit  (!)  in  secundo  folio:  nunc,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  quosdam 
versus:  adornato. 

336.  a  Item  sermones  Bernardi  super  Canticis  Canticorum,et 
sermones  extravagantes,  cooperti  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii :  na  queque,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  Igitur. 

337.  b  Item  tabula  de  papiro  in  sermonibus  beati  Bernardi,  coo- 
perta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  hodie 
fratres,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  et  j. 

338  c  Item  o p u s c u  1  u m  sancti  Bernardi  abbatis  in  laudibus  Vir- 
ginis  matris,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  fructu, 
et  finit  in  penultimo  folio:  lumoorum. 

339.  d  Item  epistole  BfernardiJ,  cooperte  corio  livido,  que  incipiunt 
in  secundo  corundello  primi  folii:  pusilli,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  pe- 
nultimi  folii:  componentes. 

340.  Item  Bernardus  de  consideratione  ad  Eugenium  papam,  de 
statu  prelatorum  ad  Senon  fensem  episcopumj  cum  aliis,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  non  sic,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  caput. 

341.  Item  summa  super  articulis  fidei,  cooperta  corio  rubeo,  que 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  ficandi,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  ceperitis. 

342.  Item  Bernardus   de  Canticis  Canticorum   cum  aliis  libris  in 
r.  38a      eodem  volumine   cooperto   corio   viridi,  qui   incipiunt  in  secundo   corundello 

primi  folii  post  numer fosj  librorum  seu  tabulam:  tis,  et  finiunt  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii:  te. 

343.  e  Item  prima  pars  sermonum  beati  Bernardi,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  set  de,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  perni. 

344.  Item  sermones  et  opuscula  beati  Bernardi,  cooperti  corio 
rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  facile,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  am. 

345.  Item  quedam  opuscula  beati  Bernardi  sive  exposiciones  collecte 
de  diversis,  cooperta  corio  albo,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi 
folii:  videlicet,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  fecunditatis. 

346.  Item  epistola  beati  Bernardi  ad  Eugenium  papam,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  denique,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  et. 

347.  f  Item  Bernardus  super  Canticis  Canticorum,  coopertus 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  informati,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  ac. 

a  Pen.  408.  b  Gr.  328,  Pen.  423.  c  Gr.  327,  Per.  420.  d  Cf.  n.  349,  Gr.  332.  e  Cf.  n.  348,  Gr.  321, 
Pen.  410.      fGr.  326. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        313        \]v. 

348.  a  Itera  secunda  pars  sermonum  beati  Bernardi,  cooperta 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii :  piam,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  ungu. 

349.  Item  liber  beati  Bernardi  ad  Robertum121  nepotem  suum,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  comportare,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  acte. 

350.  Item  libri  quatuor  beati  Bernardi,  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  unde,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  matris. 

Libri  Cenece  b.  t.  m 

351.  c  Primo  quoddam  volumen  continens  XIIII  libros  Cenece,  coo- 
pertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  inquiete, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  suspicciosus  (!). 

352.  Item  quidam  liber  Cenece,  de  litera  curiali,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  et  clistinctas,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  tabulam  :  artificia  do.      &*-  • '® 

353.  d  Item  quoddam  volumen  continens  multos  libros  Cenece,  coo- 
pertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  secunda 
linea:  in  preterilum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  loco. 

354.  e  Item  declamaciones  Cenece,  cooperte  corio  viridi,  que  inci- 
piunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  tum,  et  finiunt  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  exemplo. 

355.  Item  quoddam  volumen  continens  XX  1  i  b  r  o  s  Cenece,  coopertum 
corio  croceo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tria  alia  folia 
scripta:  cum  primum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  cupiditatem. 

356.  f  Item  quoddam  aliud  volumen  continens  XXI  libros  Cenece, 
coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  alias, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  solvant. 

357.  9  Item  quoddam  aliud  volumen  continens  multos  libros  Cenece, 
coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post 
tabulam:  inspiciamus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  fuit  quod. 

358.  h  Item  liber  intitulatus  tragedia  Cenece,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  quarum,  et  finit  in  penultimo  folio:  et. 

359.  '  Item  exposicio  librorum  Cenece,  liber  IP1S  a  littera  L  usque  lit- 
teram  V  in  magno  volumine  glosato,  cooperto  corio  rubeo,  que  incipit  in 
folio  in  textu:  debellande,  et  finit  in  ultimo  folio  in  tabula:  quies. 

360.  Item  Ceneca,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
Item  quomodo,  et  finit  in  penultimo  folio:  dividam. 

oCf.  n.  343,  Gr.  322,  Pen.  411.  b  Cf.  Gr.  841,  852.  c  Av.  315.  d  Av.  361.  e  Int  1,  Gr.  487.  f.  Av.  556. 
g  Av.  368.      h  Int.  1,  Gr.  843,  Av.  557,  Pen.  843s.       i  Gr.  845,  Pen.  848. 

121  Epistolae,  quamm  prima  illa  ad  Robertum  data;  ed.  Migne,  PP.  lat.,  t.  CLXXXII, 
c.  07. 


314  PARS    ALTERA  —  DE    BIIJLIOTHECA   AVENIONENSI   —  ART.   I 


f  39°  Libri  Ioachim  a. 

361.  b  Primo  liber  Ioachim  super  Apocalipsy,  super  Ysaya  et 
Ezechiele,  U fgonis]  de  Sancto  Victore  super  Ecclesiaste, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  cursum, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  thesauro. 

362.  c  Item  Ioachim  de  unitate  trinitatis  m,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  piatur,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii  ante  duas  epistolas  de  dissimili  manu  scriptas:  positum. 

363.  d  Item  liber  Ioachim  de  concordia  evangeliorum,  coopertus  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  nus,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  reliquiis. 

364.  e  Item  liber  Ioachim  de  concordia  Veteris  et  Novi  Testamenti, 
Ioachim  enchiridion  et  aliis,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii:  fu  si,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante 
rubricas:  diebus  illis. 

365.  Item  liber  Ioachim  super  Apocalipsy,  coopertus  corio  impres- 
sato,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  ecclesie,  et  flnit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  domini  nostri  Iesu  Christi. 

366.  Item  liber  de  operibus  Ioachim,  sine  coopertura,  continens 
plures  libros,  qui  incipit  in  primo  folio  post  tabulam:  Universis  quibus,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultirni  folii :  emergente  (?). 


f.  396 


Libri  diversorum  doctorum. 

367.  f  Primo  Origines  in  explanaciones  ad  Romanos,  continens  decem 
libros,  coopertus  corio  viridi ,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
tocius,  et  finit  in  corundello  penultimi  folii:  quamvis. 

368.  a  Item  quoddam  volumen  continens  multos  libros  0  r  i  g  e  n  i  s  super 
Vetus  Testamento  et  aliis,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  presens,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
mundi. 

369.  h  Item  exposiciones  super  Apocalipsy  et  omeliis  0  r  i  g  e  n  i  s  in  Can- 
ticis  super  verbum :  nardus  mea,  cooperte  corio  viridi,  fque  incipiuntj  in  se- 
cundo  corundello  primi  folii:  et  in  cena,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  pe- 
nultimi  folii :  verbo. 

a  Cf.  Gr.  n.  862-874.  b  Gr.  863,  Pen.  506.  c  Gr.  871,  Av.  355.  d  Gr.  862.s\,  Av.  516,  Bu.  190.  T«  Gr.  873, 
Av.  157.       f  Gr.  353.      g  Cf.  n.  485,  Gr.  351,  Pen.  457.      h  Gr.  355,  Pen.  462. 


m  Hic  tractatus  co.itra  Petrum  Lombardum  conscriptus  atque  in  concilio  Lateranensi 
anni  1215  proscriptus  hucusque  uon'  est  repertus;  habes  igitur  saltem  inscriptionem. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1309        315       Ul*. 


370.  °  Item  Iosephus  in  libris  Iudaice  antiquitatis,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  carent,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  calumpniam. 

371.  b  Item  distinctiones  predicabiles  morales  per  alphabetum, 
cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  tercii  folii:  gere, 
et  fini funjt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  paradisus. 

372.  Item  prima  pars  de  virtutibus  usque  ad  tractatum  de  pru- 
dencia  inclusive,  cooperta  corio  albo  cum  postibus  papireis,  que  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii:  octavo,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  anni  et  cetera. 

373.  Item  liber  de  erroribus  diversorum  hereticorum,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  enim  eccle- 
siam,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam  in  rubro:  re- 
probare  et. 

374.  c  Item  liber  questionis:  an  sacerdos  solvat  matrimonium  car- 
nali  copula  minime  consummatum,  coopertus  corio  rubeo,  de  litera  curiali, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  consummavit,  et  finit  in  penultimo  folio:  obli- 
gacione. 

375.  d  Item  liber  de  ingenio   bone  nativitatis  123,  coopertus  corio     f. 4ou 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo   corundello   primi   folii:  has   aulem,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  estis. 

376.  e  Item  sermones  domini  0  s  t  i  e  n  s  i  s ,  cooperti  corio  ruben,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  patriam,  et  finiunt  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii  ante  rubricas:  eoctre. 

377.  t  Item  Ilarius  super  psalmos,  super  Matheum,  de  synodis  eiusdem, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  sine,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  si. 

378.  Item  libri  naturales  Aristotilis  et  aliorum  philozophorum  in 
parvo  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  se- 
cundi  folii  post  rubricas:  opiniones,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  non. 

379.  °  Item  liber  de  regimine  sanitatis,  de  naturis  anci- 
pitrum  et  natura  equorum124,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  possit,  et  finit  in  ultimo:  ad. 

a  Cf.  Gr.  824*.  b  Gr.  695.  c  Gr.  493,  Av.  424.  d  Gr.  733,  Av.  610.  e  Spo^X-XI,  IV,  Gr.  1243,  Av.  97. 
f  Gr.  278,  Pen.  390.      g  Gr.  470. 


123  Sitne  liber  Abuali  de  iudiciis  naiivitatum  vel  revolutiones  nativitalum  secundum 
Alkasem,  de  quibus  vide  Wustenfeld  Die  Uberselzungen  arabischer  Werke  in  das  Latei- 
nische  seit  dem  XI  Iahrhundcrt.  Gottingen  1877,  p.  41.9.;  —  vel  dcnique  Galeni  liber 
de  incjenio  bonae  sanitatis. 

124  Putem  indicari  librum  Fridcrici  II  imperatoris  de  avibus  et  librum,  quem  Ior- 
danus  Rufus,  in  curia  Friderici  praefectus  stabuli,  de  equis  conscripsit.  —  De  illo  vide 
I.  G.  Schneider,  Reliqua  librorum  Friderici  II  imperatoris  et  Alberti  Mac/ni  de  arle  ve- 
nandi  cum  avibus.  Lipsiae  1788.  —  Dc  hoc  cf.  cod.  XV  \s.  Bibl.  s.  Marci  Venetiarum. 


316  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 

380.  Item  Damacenus,  continens  libros  quatuor,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  principatus,  et  finit  in  penultimo 
folio:  offen. 

381.  °  Item  principia  generalia  super  scriptura  sacra  et  dictis  per  fra- 
trem  P [etrumj  lohannis125  ac  multa  alia  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  viridi,  de  littera  curiali,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  per  compara- 
cionem,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  apposicionem. 

382.  b  Item  magnus  liber  m  contra  dicti  magistri  Ekardi, 
magistri  Guillelmi  de  Ocham,  fratris  Petri  Iohannis  Olivi, 
Ioachim  super  Apocalipsy  et  magistrum  Michelem  de  Se- 
z  e  n  a ,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
sunt,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  articulo/s/  Ekardi :  in 
communi  sed. 

i:  406  383.  c  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  rubeo,  qui  dicitur  Millena- 

rium  127,  et  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  non  osten- 
derit,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  iam  pos. 

384.  d  Item  diverse  questiones  cum  quibusdam  aliis  scriptis  in 
eodem  volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii :  fecte,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  non  est. 

385.  e  Item  duo  libri  Biblie  sine  glosa,  scilicet  Ezechiel  et  Daniel, 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello 
primi  folii  :  to,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  cum. 

386.  Item  prima  pars  libri  distinctionum,  cooperta  corio  viridi 
claro,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  Math.  II0, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  esset. 

387.  f  Item  prima  pars  concordanciarum,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  folio  :  ibi,  et  finit  in  penultimo  folio :  polestate. 

388.  Item  secunda  pars  concordanciarum  super  Biblia  a  littera  G 
usque  litteram  M  exclusive,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio : 
IX,  et  finit  in  penultimo  folio:  comicorum. 

389.  Item  tercia  pars  concordanciarum  a  littera  M  usque  litteram  S 
exclusive,  que  incipit  in  secundo  folio:  Magdalum  et  finit  penultimo  folio: 
meum,  cuius  aliqui  quaterni  sunt  transpositi. 

390.  Item  quarta  pars  concordanciarum  super  Biblia  a littera  S  usque 
litteram  Z,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio :  in  sabbatis,  et 
finit  in  penultimo  folio:  intuamur  te. 

o  Gr.  1412.  b  Cf.  n.  921,  Gr.  656,  Av.  132.  c  Gr.  1336,  Av.  345,  Bu.  67.  d  Av.  145,  Bu.  360. 
e  Cf.  n.  22,  Gr.  885.      f  Cf.  n.  462,  488;  Gr.  1093-1097. 

125  De  hoc  auctore  eiusque  scriptis  egi  in  Pelrus  Ioannis  Olivi,  sein  Leben  und  seine 
Schriften  in  Denifle-Ehrle,  Archio,  III,  409-553,  praesertim  p.  495. 

126  Benedicti  XII,  vide  Gr.  655.  V,  ~^A* /3  ■  ?  i%  ^  ■  m 

127  ln  cod.  Burgh.  67  recentiori  manu  liber  fr.  Guidoni  de  Longis  de  Pisis  adscribitur, 
cuius  apud  Waddingum  et  Sbaraleam  nulla  mentio.  Profecto  ex  prologo  manifestum  est, 
esse  cuiusdam  fratris  minoris  Pisani. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        317       Ul*- 

391.  °  Item  concordancie  complete  super  Biblia,  cooperte  corio  albo 
discolcrato,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  LXXVl,  et  flniunt  in  penultimo 
folio  :  captive. 

392.  b  Item  investigacio  Orientis,  cooperta  corio  viridi  claro,  que     f.  u„ 
incipit  in  rubris  rubricarum  et  de  rubro:  Libri  primi  tractatus  primus;  item 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  cognoscatur,  et  finit 

in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  esse. 

393.  c  Item  liber  Dionisii  de  divinis  nominibus  et  de  divina  gerar- 
cbia,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  secundi 
folii:  onem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  i2S:  sequitur. 

394.  d  Item  liber,  qui  dicitur  Marthologium,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  nocius,  et  finit  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii  ante  kalendarium :  e  terra,  et  videtur  imperfectus. 

395.  Item  alius  liber  dictus  Marthologium,  coopertus  corio  rubeo 
discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium :  rum,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio  in  nigro:  obediat. 

396.  f  Item  liber  de  regimine  principum  129,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  circumspectis,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  philosophum. 

397.  g  Item  vita  patrum  13°,  cooperta  corio  rubeo  discolorato,  que  in- 
cipit  in  secundn  corundello  primi  folii :  li,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii :  facit. 

398.  h  Ite'm  allegaciones  i3i,  an  asserere  Christum  et  apostolos  nichil 
habuisse  in  proprium  vel  in  communi  sit  hereticum,  cooperte  corio  viridi,  que 
incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  quantum,  et  finiunt 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  glo. 

399.  '  Item  regula  hospitalis  Sancti  Spiritus132,  constitu- 
ciones  fratrum  Predicatorum  et  aliorum,  cooperta  corio  croceo,  que 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  prima,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  admittendum. 

a  Cf.  n.  1366.  b  Gr.  1354",  Av.  185.  c  Gr.  275.  d  Cf.  n.  395,  Gr.  1445,  Bu.  19.  e  Ms.  ubique 
halandarium.  f  Gr.  442-447.  g  Gr.  1231,  Av.  139.  h  Gr.  677,  Av.  219,  Va.  3740.  i  Gr.  706,  Av.  55, 
Bu.  242. 


128  Librarius  primum  scripserat:  folii  ante  kalendarium:  terra,  et  videtur  imperfectus, 
quae  postea  delevit.  Ex  quo  errore  manifestum  est,  quod  etiam  aliunde  abunde  compro- 
batur,  exemplar,  quo  utor,  non  archetypum  esse  ad  ipsos  libros  exactum,  sed  ab  illo  vel 
alio  exemplari  esse  derivatum. 

m  AEGiDir-BE  €olumna  aut  S.  Thomae  de  Aquino. 

130  A  Rufino  Aquileiensi  concinnatae. 

131  Habes  in  eo  volumine  sententias,  quas  in  curia  Avenionensi  iubente  Ioanne  XXII 
complures  cardinalos,  praelati  aliique  viri  theologiae  peritissimi  in  celeberrima  de  Christi 
et  apostolorum  paupertate  controversia  dixerunt.  Vide  Tocco  F.  Un  codice  della  Marciana 
di  Venezia  sulla  questione  della  povertd  in  Ateneo  Veneto  1886-87,  Raynaldus,  Annales 
ad  an.  132?,  n.  56,  an.  1323,  n.  38:  Labb£-Mansi,  Collectio  concil,  XXV,  807.  - 

132  Indicatur  hospilale  s.  Spiritus  in  Sassia  Romae  ab  Innocentio  III  constitutum. 


318  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

f.  4ib  400.  a  Item  sermones  estivales  Voraginis  133,  cooperti  corio  viridi  cum 

postibus  papireis,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  angelos,  et 
finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  vocis. 

401.  h  Item  quidam  sermones,  cooperti  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in 
secundo  corundello  primi  folii :  contrarias,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  pe- 
nultimi  folii :  in  laudem. 

402.  c  Item  postilla  super  quatuor  libris  Regum,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  est  de  voluntate,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  luce. 

403.  d  Item  libri  Job  etSalomonis  glosati  in  eodem  volumine  coo- 
perto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  interdum, 
et  finiunt  in  penultimo  folio  in  glosa:  perpetua. 

404.  e  Item  Actus  Apostolorum,  epistole  Jacobi,  Petri,  Iohannis  in 
eodem  volumine  cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu : 
quibus,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  glosa:  fulgidos. 

405.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in 
secundo  folio  in  textu :  nos  autem,  et  flnit  in  penultimo  folio  in  glosa :  nyclan. 

406.  f  Item  liber  consiliorum  generalium 134,  coopertus corio  rubeo, 
qui  incipit  g  in  secundo  corundello  primi  folii :  invenerit,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii  in  rubro:  verbis. 

407.  Item  tabula  super  moraliis  (!)  Iob135,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  Achab,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  bene. 

408.  h  Item  concordancie  cum  manipulo  florum 136,  cooperte  corio  nigro, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  XXVIII,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  mittetur. 

409.  '  Item  speculum  sanctorale  confessorum  137,  coopertum  corio 
rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  catus,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  in  fugam. 

f.  42a  410.  Item   secunda   pars   concordanciarum,   cooperta   corio   viridi, 

que  incipit  in  secundo  folio:    VI.  B,  et  finit  in  penultimo  folio:  alpmum. 

411.  J  Item  liber  parvus  de  regimine  principunv'coopertus  corio 
viridi  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  cupiat,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  bellandi. 

a  Gr.  1280,  Av.  156,.  h  Av.  301,  Bu.  24.  c  Cf.  n.  489,  Gr.  878.  d  Gr.  1007.  e  Gr.  1012.  f  Gr.  1206, 
Av.  571.  g   Ms.  bis  qui  incipit.      h   Gr.  1092.  i  Cf.  n.  465,  779,  849,  896,  941.  j   Cf.  n.  396. 

133  Iacobus  de  Voragine,  ord.  praed. 

134  Cf.  paullo  ante  n.  66. 

135  S.  Gregorii  M.,  cf.  paullo  ante  n.  141. 

136  Is  a  plerisque  Thomae  de  Hibernia,  socio  collegii  de  Sorboua,  adscribitur;  a  qai- 
busdam  vero  dicitur  a  Ioau.  Valensi  ord.  min.  incoeptus,  a  Thoma  vero  completus. 

137  Bernardi  Guidonis.  Fuit  illud  quartum  volumen  Speculi  sanctoralis,  quod  Ber- 
nardus,  tunc  episcopus  Lodovensis,  Ioanni  XXII  Avenionem  dono  miserat.  Vide  Delisle, 
Notice  sur  les  mss.  de  Bernard  Gui  in  Nolices  et  extraits  des  mss.,  XXVII,  2e  partie, 
pp.  273,  436,  420  s. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        319       Ul\ 


412.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  omnipotens  ideo  dicitur,  et  finit  in  penultimo  folio:  affiigat. 

413.  a  Item  liber  qui  dicitur  catholiconm,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii:  primam,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii :  dicitur  ze. 

414.  b  Item  alius  liber  dictus  catholicon,  coopertus  corio  nigro,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  catorum,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  illas. 

415.  c  Item  libri  p  h  i  z  i  c  o  r  u  m  ,  de  vegetabilibus  et  plantis,  de  causa  longi- 
tudinis  et  brevitatis,  ac  aliis  in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  cum  glosis, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  sit,  et  fimfunjt  penultimo  folio:  marium  et. 

416.  d  Item  liber  fratris  Nicolay  139  super  Boecium  de  consolacione, 
coopertus  corio  albo  discolorato  cum  postibus  papireis,  qui  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii :  captivitatis,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii : 
per  quam. 

417.  Item  secunda  pars  B  i  b  1  i  e  postillata,  scilicet  a  parabolis  Salomonis 
usque  ad  librum  Macabeorum  inclusive,  que  incipit  in  secundo  folio  in  textu : 
cabunt,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  de  a. 

418.  e  Item  reportaciones  magistri  Petri  Aurioli  et  quodlibet  suum, 
cooperte  corio  nigro,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  secundi  folii:  simplicis- 
sime,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  primo  sed. 

419.  f  Item  libri    Levitici,    Numerorum    et   Deuteronomii   in     f.m 
eodem  volumine  glosato,  cooperto  corio  tannato,  qui  incipiunt  in  secundo  corun- 

dello  primi  folii  in  glosa:  ait,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  cog. 

420.  Item  libri  Daniel  et  Exechiel  glosati  in  eodem  volumine  coo- 
perto  corio  quasi  croceo,  qui  incipiunt  in  tercio  corundello  secundi  folii  in 
glosa  g :  reperta,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  textu :  quing. 

421.  Item  liber  dyalogorum  Sulpicii  h  Severi  de  vita,  obitu  et  mira- 
culis  beati  Martini,  in  quatuor  libris,  cum  aliis  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  severus,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  omnium. 

422.  '  Item  quodlibet  magistri  Henrici  de  Gandavo,  coopertum  po- 
stibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  divina,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  rubricas:  ex. 

423.  j  Item  istorie  scolastice,  cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt 
in  secundo  corundello  tercii  folii:  dei,  et  finiunt  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  suam. 

424.  Item  Albertus  de  mistica  theologia  et  celesti  vel  angelica  gerar- 
chia,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  in 
auditore,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  et. 

a  Cf.  n.  414,  Gr.  813.  b  Cf.  n.  113.  c  Gr.  42i,  Av.  113.  d  Gr.  1339.  e  Gr.  611,  Av.  385,  Bu.  123. 
f  Gr.  987.      g  Ms.  grosa.      h  Ms.  Supplici.      i  Cf.  n.  554,  Gr.  600s.,  Av.  542.       j  Cf.  n.  463,  Gr.  1076s. 

138  Ioannis  Balbi  <\q  Ianua,  ord.  pracd. 

139  Nicolai  Trivet,  ord.  praed. 


320  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

425.  a  Item  quodlibet  magistri  G  u  i  d  o  n  i  s  14°  et  magistri  S  i  b  e  r  t  i  141  or- 
dinis  beate  Marie  de  Carmelo,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii :  et  per  consequens,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  ad  superius. 

426.  b  Item  quidam  liber  super  visione  deitatis  142,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  autem,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  dixi. 

427.  c  Item  liber  Genesis,  Exodi,  Levitici  et  Deuteronomii 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  ulacio,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  mon. 

f.  43«  428.  Item  quidam  liber  de  grossa  littera  curiali,  cuius  prima  rubrica  de 

rubro  scripta  est:  Capitulum  primum  ad  Thimoteum,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  subdito,  et  finit  [m]  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii :  vobiscum. 

429.  d  Item  figure  Biblie  143,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in 
secundo  folio:  et  Math.,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  Isa.  IX.  a. 

430.  e  Item  exempla  sacre  scripture,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii  in  rubricis:  de  iuramento,  et  fi- 
niunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  pauci. 

431.  f  Item  Actus  Apostolorum  glosati,  Canonice  Iacobi,  Petri,  Iohannis, 
Apocalipsis  cum  postillis  fratris  Augustini  144,  cooperti  corio  viridi,  qui 
incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  recipiat,  et  finiunt  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  que. 

432.  Item  Genesis  glosatus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  twr,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  blande  et. 

433.  Item  (!)  distinciones  Boecii  per  ordinem  alphabeti,  cooperte  corio 
rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  huius,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  iniquilatem. 

434.  Item  liber  convocacionis  ad  passagium  145,  de  litera  curiali, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  assumeret,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio :  pocius. 

435.  g  Item  sanctorale  cuiusdam  fratris  minoris,  coopertum  corio 
viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  dominum,  et  finit  in 
ultirno  corundello  penultimi  folii:  majorem. 

e\  \Z<4jJ./fOO?  & 

a  Gr.  626,  Av.  292,  Bu.  3&.  b  Gr.  799,  Av.  160.  c  Gr.  877,  Pen.  2.  d  Gr.  1139.  e  Cf.  n.  88<  Gr.  1247, 
f  Gr.  970.      g  Av.  484.  f\ 

140  Guido  de  Terrena,  ord.  Carm.,  episcopus  Elnensis.,/*-^  M** 

141  Putem  indicari  Sibertum  de  Beka,  de  quo  vide  Cosmas  de  Villiers,  Bibliotheca 
Carmelitana,  II,  741.  /    ,-/ 

142  Sitne  tractatus  Benedicti  XII,  de  quo  cf.  Gr.  798. <**   \Ul/.l<*vtl. 

143  Fortasse  Geraldi  Odonis,  ord.  min.  / 

144  Augustini  Triumphi  de  Ancona,  ord.  s.  Aug.,  cf.  Ossinger,  Biblioiheca  Augusti- 
niana,  p.  44. 

145  Fortasse  sermones  et  cantus,  quales  habes  in  cod.  Vatic.  3847. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        321        Ul*. 


436.  a  Item  Ezechiel,  Uaniel,  Osee,  Ioel  et  plures  alii  in  eodem 
volumine  glosato,  cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  lon- 
ginco  (!),  et  fininnt  in  penultimo  folio  in  glosa :  et  cor. 

437.  Item  liber  ruralium  comodorum  li6,  coopertus  corio  rubeo,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  scisma,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii:  frigus  non. 

438.  b  Item  glosa  super  libris  Salomonis,  cooperta  corio  albo,  que  in-      tm 
cipit  in  secundo  folio  in  textu :  catores,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  zelalus. 

439.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  rubeo  tannato,  quod 
incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii  in  textu:  et  erit,  et  finit  in  glosa 
penultimi  folii :  eam  sit. 

440.  c  Item  scriptum  magistri  Petri  Aurioli  super  primo  libro  senten- 
tiarum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
quia  hic,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  nostra. 

441.  d  Item  amplius  (!)  liber  Iosephus  '"  vocatus,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii :  dicimus,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii :  more. 

442.  Item  flores  super  libris  Dyonisii  mistice  theologie,  de  littera  cu- 
riali,  cooperti  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  supernaturalia,  et 
finiunt  in  penultimo  folio:  convenit. 

443.  Item  liber  retoricorum,  coopertus  corio  viridi  discolorato,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  oportere,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii :  ullam. 

444.  Item  quidam  parvus  liber  sine  rubrica,  coopertus  corio  rubeo,  qui 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  dant,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii  ante  questiones:  quantas. 

445.  e  Item  scriptum  fratris  G.  de  Liens148  super  libro  de  causis,  coo- 
pertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  quando,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  celestes  a. 

446.  Item  postilla  super  Iob  et  questiones  alique  Petri  Iohannis149, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  horum,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  duos  quaternos  de  littera  curiali : 
scio  quia. 

447.  f  Item    summa    collacionum    de  vita  et  moribus  philozopho-     t.ua 
rum  150,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi 

folii:  tempore,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  et  vixit  ibi. 

a  Cf.  n.  451,  Gr.  995.      6  Gr.  992.      c  Cf.  n.  761.      Gr.  610,  Av.  300«      d  Gr.  824s.,  Av.  91.      e  Av.  622, 

Bu.  352.      f  Gr.  1351. 
■    - 

146  Petri-Crescentii.  -^  Ajt-t 

147  Flavii  Iosephi.        ^l^ 

148  Sive  Guilelmus  de  Lives,  ord.  praed.,  quem  Quetif-Echard  ignorasse  videntur ; 
cf.  cod.  Burgh.  165. 

H9  pETRUS  Ioannis  Olivi,  ord.  inin. ;  cf.  paullo  anto  p.  316,  not.  125. 
,50  Ioannis  Gallensis,  ord.  inin.,  Compendiloquiwn  de  citis  illustrium  /ihilosophorum 
et  de  dictis  moralibus  eorumdem  sive  summa  collectionum;  cf.  de  eo  praeter  Sbaraleam, 

21 


322  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

448.  a  Item  prima  pars  libri  I  osephi  151  de  littera  antiqua,  cooperta  corio 
albo,  que  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii :  temptabo,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii:  promiserat. 

449.  h  Item  Origenes  super  Penthateucon  et  in  Canticis  Canticorum, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  corporeum, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  ne  mar. 

450.  c  Item  magnus  liber,  qui  dicitur  leg endarium,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii  post  inicium:  debeat,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  libenter. 

451.  d  Item  Ezechiel,  Daniel,  duodecim  prophete,  cooperti  corio  albo, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  glosa :  minum,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
vobis  pro. 

452.  Item  magnus  liber  sermonum  diversorum  patrum,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas :  quiescentibus, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  concupisciencia. 

453.  e  Item  tabula  originalium,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii :  constet,  et  finit  in  ultirno  corundello  penultimi 
folii :  arcangelica  (?). 

454.  f  Item  alia  tabula  originalium,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii  posttabulam:  diswecionem,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  dyabolus. 

455.  °  Item  sermones  et  epistole  beati  Leonis  pape,  cooperti  corio 
croceo,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  timonium,  et  finiunt 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  eternam  et. 

456.  h  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  rubrica  de 
de  rubro : lncipit tdbula originalium  edita  a  fratre  G alterio  de  Brugis  l52 
episcopo  Pictavensi  de  ordine  minorum. 

t.  ub  457.'  Item  Paralipomenon,  Esdras  et  N e h e m i a s ,  cooperti  corio 

rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  oculis,  et  finiunt  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  audis,  in  uno  volumine,  sine  glosa. 

458.  Item  quatuor  evangeliste  in  textu  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  porrigens,  et  finiunt 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  testimonium. 

459.  i  Item  tercium  volumen  exposicionum  super  evangelio  secun- 
dum  Matheum 153,  de  littera  curiali,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii :  detur,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  vel. 

a  Cf.  n.  1396,  Gr.  824,  Av.  26.  b  Gr.  352,  Pen.  458.  c  Gr.  1449s.  d  Cf.  n.  436.  e  Cf.  n.  154,  479; 
Gr.  1108«.  f  Cf.  n.  453.  g  Gr.  102,  Pen.  440.  h  Gr.  1113.  i  Gr.  879.  j  Gr.  793;  cf.  n.  483,  677,  700, 
804,  820,  1449;  Int.  22-30;  Gr.  790s.,  800s. 

Supplementum  ad  scriptores  trium  ordinum  s.  Francisci  p.  427,  Haureau,  in  Histoire  lit- 
teraire  de  la  France,  XXV. 

151  Flavii  Iosephi. 

152  Vide  de  eo  Sbaralea,  1.  c,  p.  314. 

153  A  Benedicto  XII  conscriptarum. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        323       Ul*. 

460.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod 
incipit  in  textu  tercii  folii:  ideo,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  do- 
minum. 

461.  Item  summa  confessorum,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii :  a  domino,  et  finit  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  LXXXII.  C. 

462.  a  Item  quarta  pars  concordanciarum,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  XXIX.  a.,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  Zach. 

463.  b  Item  prima  pars  quolibeti  Henrici154  per  ordinem  alphabeti,  de 
littera  curiali,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  et  comittere,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  rubricas :  promoueri. 

464.  c  Item  Iohannes  Damacenus,  coopertus  corio  rubeo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  nigro:  de  animalibus,  et  flnit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  resurrectionem. 

465.  d  Item  secundapars  dominicalis  fratris  Bernardi  Geraldi155  cum 
collacionibus  quadragesimalibus,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo 
corundello  secundi  folii  post  tabulam :  sit,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii  ante  tabulam:  berba. 

466.  e  Item  eticas  cum  comento  Eustachii  156,  cooperte  corio  albo,  que 
incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  dinis,  et  finiunt  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  quid. 

467.  f  Item  promptuarium  sive  concordancie  auctoritatum  sanctorum, 
coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  iusserit, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  signat. 

468.  g  Item  liber,  qui  dicitur  Abstinencia  [dej  exemplis  sacre  scri-     {- i5a 
pture  157,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post 
tabulam:  in  eadem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii   ante  aliam 
tabulam:  dampnatis. 

469.  Item  textus  sententiarum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii  in  rubricis :  simpleoc,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii  ante  tabulam:  non. 

470.  ;'  Item  prima  pars  summe  Henrici  de  Gandavo,  cooperta  corio 
albo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  secundum,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  factus. 

a  Cf.  n.  387.  h  Cf.  n.  422,  Av.  222.  c  Gr.  279-285.  d  Cf.  n.  851,  Gr.  1241,  Av.  334.  e  Gr.  454, 
Av.  131.      f  Gr.  1144.      g  Gr.  1270.       h  Gr.  599,  Av.  572. 

154  Henricus  de  Gandavo,  qui  vix  non  ab  omaibus  perperam  dicitur  oriundus  o  fa- 
milia  Bonicolliorum  (Goethals)  et  de  ordine  servorum  B.  V.;  de  quo  fuse  disserui  in  Zur 
Biographie  Heinrichs  von  Gent  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  365,  402. 

155  Putem  esse  sermones  Guidonis  Ebroicensis,  ord.  praed.;  vide  Quetif-Echard,  SS.ord. 
praed.,  I,  420,  577,  578  et  Delisle,  Notice  sur  les  mss.  de  Bernand  Gui,  p.  366  et  cod.  313 

BlBLIOTHECAE    ToLOSANAE.  Jjll~C<&  '  Jt  )*Ur<&  JU^ 

156  Eustratius  metropolita  Nicenus  saec.  XII». 

157  Fortasse  Nicolai  de  Hanapis,  ord.  praed. 


324  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

471.  Item  summa  confessorum  Iohannina,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  nichil,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  XXVII.  e. 

472.  a  Item  libri  Ezechielis  et  Danielis  in  eodem  volumine  glosato, 
cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  textu  tercii  folii :  aquilone,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii  in  textu:  pul. 

473.  h  Item  primus  sententiarum  magistri  Alexandri  15\  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secur.do  corundello  primi  folii :  et  dependent,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  huius. 

474.  Item  secunda  pars  secundi  sententiarum  magistri  Alexandri,  coo- 
perta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  est,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  instandum  est. 

475.  Item  tercius  sententiarum  magistri  Alexandri,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  perlractatis,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  nostra. 

476.  Item  prima  pars  quarti  sententiarum  magistri  Alexandri,  coo- 
perta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  sed,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  procedil. 

f.  456  477.  Item   secunda  pars  quarti   magistri  Alexandri,    cooperta   corio 

viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  virtus,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  et  est. 

478.  Item  secunda  pars  secundi  magistri  Alexandri,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  aliquod,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  influencia. 

479.  c  Item  tabula  originalium,  secunda  pars,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  um,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii  ante  tabulam :  minus  es. 

480.  d  Item  liber  magnus,  qui  dicitur  duodecimus  de  animalibus  m, 
coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  anteha- 
bitis,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam :  ipse. 

481.  Item  Ieronimus,  Ciprianus  et  alii  doctores  in  epistolis  et  in  libfris/, 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi 
folii:  lege,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  penitendo. 

482.  e  Item  liber  epistolarum  C  i  p  r  i  a  n  i  episcopi  Cartagenensis,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  ante  tabulam: 
eciam,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  heredita. 

483.  f  Item  sextum  volumen  160  s  u  p  e  r  M  a  t  h  e  o ,  de  littera  curiali,  coo- 
pertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  ret,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  exclu. 

a  Cf.  n.  385.  b  Cf.  n.  473-479;  Gr.  588-599.  c  Cf.  n.  453.  d  Gr.  427s.  e  Cf.  n.  743,  Gr.  853.  f  Cf.  n.  459, 
Gr.  796. 

158  Summa  Alexandri  de  Hales. 

159  Aristotelis  aut  B.  Alberti  Magni. 

160  Benedicti  XII. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO   LIBRORUM   PALATII   AVENION.    AN.    1369        325       Ul*. 

484.  a  Item  secunda  pars  quolibeti  magistri  Henrici161  secundum  or- 
dinem  alphabeti,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii :  per  angelum,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  similis. 

485.  b  Item  omelia  Origenis  super  Genesi,  Exodo  et  multis  aliis  in 
eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  ru- 
bricas:  sicut,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sunt. 

486.  c  Item  distinctiones  magistri  Petri  de  Xanxone  162,  cooperte 
postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  C.  ultimo, 
et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  protestatus. 

487.  d  Item   postilla  fratris  Dominici  163  super  Genesi,  cooperta  corio      f.  4&a 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  aque,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  in  lutum. 

488.  e  Item  tercia  pars  concordanciarum  super  Biblia,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio :  phiapoth  et  finit  in  penultimo  folio : 
magos  etc. 

489.  f  Item  quatuor  libri  Regum  in  textu,  cooperti  corio  viridi,  in  eodem 
volumine,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  pantes,  et  finiunt 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  Babilon. 

490.  Legenda  sanctorum,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  in  uno,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
loqui. 

491.  9  Item  postilla  fratris  Nicolay  164  super  evangelio  beati  Luce, 
cooperta  corio  croceo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  sisiit,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  testes. 

492.  h  Item  summa,  que  dicitur  Campus  florum^,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  tenere,  et  finit  in  tercio 
corundello  penultimi  folii:  ibidem. 

493.  '  Item  speculum  doctrinale166,  coopertum  corio  rubeo,  quod 
incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  marliribus,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  de  luna. 

494.  Item  secunda  pars  'omeliarum,  in  magno  volumine  cooperto  corio 
albo,  que  iacipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  auditis,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  bonum  est. 

495.  i  ltem  magnus  liber,  coopertus  corio  rubeo,  continens  quatuor  libros 
Dyonisii  Ariopagite  cum  multis  aliis,  qui  incipit  in  secundo  corundello 

a  Cf.  n.  422.  b  Cf.  n.  368.  c  Gr.  1248,  Av.  43.  d  Gr.  953,  Pen.  100,  Pa.  365.  e  Cf.  n.  387. 
f  Cf.  n.  402.      g  Gr.  976.      h  Gr.  1129,  Pen.  207.      i  Gr.  1188.      j  Pen.  382. 

161  Henrici  de  Gandavo. 

162  pETRUS  DE  Sampsone,  vide  Schulte,  Geschichte  der  Quellen  und  LUteratur  des 
canon.  Rechts,  II,  108s. 

163  Dominicus  Grima  (Grenier),  ord.  praed.,  de  eo  Quetif-Echard,  1.  c,  I,  612. 

164  Nicolaus  de  Gorham,  ord.  praed. 

i6j  Procul  dubio  ex  genere  promptuariorum  sive  tabularum.    ■&  ■ 
166  Vincentii  Bellovacensis,  ord.  praed. 


326  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

primi  folii  in  textu  post  tabulam:  diciario,  et  finit  in  ultimo   corundello  pe- 
nultimi  folii:  iustarum. 

496.  Item   Gregorius   de  XVI  dictionibus,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo   corundello   secundi   folii:  propheta,  et  finit  in   ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii :  renunciamus. 
f.  466  497.  a  Item  ystoria   tripartita  1G7,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit 

in  secundo  corundello  primi  folii:  gesta,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  oculos. 

498.  b  Item  ecclesiastica  tripartita  cum  aliis  in  eodem  volumine 
cooperto  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  de  nece, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  preliaretur. 

499.  c  Item  opus  super  quatuor  libris  sententiarum  cum  titulis  aliis, 
coopertum  corio  nigro,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  pro- 
cedit,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  quolibet. 

500.  d  Item  prima  et  secunda  pars  de  motu  animalium  168,  de  pro- 
gressu  eorum,  de  natura  locorum  et  de  proprietatibus  elementorum,  coo- 
perte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  propter,  et 
finiunt  [in]  ultimo  corundello  penultimi  folii :  divina. 

501.  e  Item  postilla  super  Parabolis  Salomonis,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  in  mutua,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  ibidem. 

502.  f  Item  primum  volumen  speculi  ystorialis  1C9,  coopertum  corio 
nigro,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  actoris,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  exoscularetur . 

503.  Item  secundum  volumen  speculi  ystorialis,  coopertum  corio 
rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii:  terdum,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii:  es  in. 

504.  Item  tercium  volumen  speculi  ystorialis,  coopertum  corio 
rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii :  annis,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii :  ter. 

505.  Item  quartum  volumen  speculi  ystorialis,  coopertum  corio 
nigro,  quod  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii :  dinis,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  et  lux. 

506.  Item  prima  et  secunda  pars  speculi  ystorialis,  cooperte  corio 
albo,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  Atanasium, 
et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  grecus  ad. 

f.4~a  507.  Item  tercia  et  quarta  pars  speculi   istorialis   in  eodem  volu- 

mine  cooperto  corio  albo,  que  incipiunt  in  secundo  ffolioj:  XLIm,  et  finiunt 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  pertinent. 

a  Cf.  n.  1419,  Gr.  1224.  b  Cf.  n.  520,  Gr.  1225.  c  Av.  203.  d  Gr.  421,  Av.  321,  Bu.  134.  e  Gr.  954. 
fCf.  n.  503-512;  Gr.  1162-1178. 

167  Cassiodori. 

168  Aristotelis. 

169  Vincentii  Bellovacensis,  ord.  praed. 


CAP.    II,   §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM   PALATII   AVENION.    AN.    1369       327       Jjr. 

— __ j 

508.  a  Item  quedain  pars  speculi  istorialis,  conperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  etiam,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  ffolii/ :  et. 

509.  Item  secunda  pars  speculi  istorialis,  cooperta  corio  tannato, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  rubricas:  onem,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii  in  rubricis:  cogitationis. 

510.  b  Item  tercia  pars  speculi  istorialis,  cooperta  corio  albo,  que 
incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii  post  rubricas:  suefieri,  et  finit  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii  in  nigro :  percepit. 

511.  c  Item  quarta  pars  speculi  istorialis,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  corundello  secundi  folii  post  tabulam :  propere,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  humani. 

512.  Item  decreta  summorum  pontificum  a  Clemente  primo  usque 
ad  Nicolaum  primum,  cooperta  corio  viridi,  que  incipi/w^/t  in  secundo  co- 
rundello  primi  folii:  eciam,  et  fini funjt  in  ultimo  corundello  penultimi  fo- 
lii:  perfi. 

513.  Item  istorie  Romanorum  170,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  secundo  folio:  sponsam,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  comedere. 

514.  d  Item  cronice  Romanorum,  cooperte  corio  viridi,  que  inci- 
piunt  in  secundo  folio:  pro  morte,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  ad  Deum. 

515.  Item  cronice,  cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio: 
exordium,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  reges. 

516.  e  Item  cronice  fratris  B [ernardi]  Guidonis  summorum  pon- 
tificum,  imperatorum  et  regum  Francie  in  eodem  volumine  cum  aliis  in  fine 
eiusdem,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii 
in  rubro:  Incipit  prologus,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
consequen. 

517.  f  Item  cronice  eiusdem  fratris  B  fernardi] ',  cooperte  veluto  rubeo,     f.  475 
que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii :  altacionem,  et  finiunt  in  ul- 

timo  corundello  penultimi  folii:  gula. 

518.  Item  secunda  pars.  legende  sanctorum,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  et  dixit,  et  finit  finj  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  age  et. 

519.  9  Item  cronice  romanorum  pontificum  f ratris  B .    G  u  i  d  0  n  i  s ,  coo-  « 
perte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  inveni,  et 
finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  Judei. 

520.  h  Item  istoria  ecclesiastica  m,  cooperta  corio  albo,  que  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  ateque,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii:  tunc. 

d  Av.   594.       e  Gr.  1209,   Av.  347.        f  Gr.    1211. 


/*/#*               Wftf 

o  Av. 

560^        b  Av.   559.        c  Av.  307,   Bu.   246. 

g  Gr.  1203. 

h  Cf.  n.  498,  Av?  566. 

170  Putem  indicari  illas,  quae  ex  Eutropio  et  Paulo  Diacono  concianabantur. 

171  Fortasse  Ptolomaei  Lucensis,  ord.  praed.,  vel  Eusebii. 


328  PARS   ALTERA  —  DE   BlBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

521.  a  Item  compendium  pauperis  fratris  minoris  172,  coopertum 
corio  viridi,  quod  ineipit  in  secundo  corundello  secundi  folii  in  nigro :  in  primo, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  volumus. 

522.  b  Item  tabula  alphabeti  de  dictis  omnium  doctorum  et  san- 
ctorum,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  dominus  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  crimen  oc. 

523.  c  Item  Isayas,  Ieremias  Trenis,  glosati,  in  eodem  volumine 
cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  nisi,  et  finiunt 
in  textu  penultimi  folii:  cecidit. 

524.  d  Item  cronica  Eusebii,  Alcuinus  super  tribus  libris  suis  de 
trinitate,  cum  quibusdam  aliis  in  uno  volumine  cooperto  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  lumen,  [et  finit]  in  penultimo  folio 
in  rubro:  amen. 

525.  e  Item  speculum  istoriale  seu prima  pars  ipsius,  cooperta corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam :  ritates,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  folia  cancellata:  sepius. 

526.  f  Item  quidam  magnus  liber  rubeus  continens  Origenem,  Ay- 
m  o  n  e  m  et  R  e  m  i  g  i  u  m  m  in  eodem  volumine ,  qui  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  cionem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  fo- 
lii:  oris. 

f.  48a  527.  9  Item  quidam   magnus  liber  albus,   continens  multa  scripta  A  m  - 

brosii,  Remigii  et  Ieronimi  ac  aliorum  doctorum,  qui  incipit  in  secundo 
corundello  primi  folii:  iam,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  quia  hec. 

528.  ;i  Item  liber  magnorum  moralium  Aristotilis,  coopertus  corio  vi- 
ridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  si  qui,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  facto. 

529.  *  Item  magnus  liber  politicorum  cum  comento,  glosatus,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  ne,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii  in  textu :  consideraciones. 

530.  Item  postilla  super  Matheo,  Marcho,  Luca  et  Iohannem  coo- 
perta  corio  nigro,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  profecla,  et 
finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  sequere. 

531.  ■?'  Item  dicta  doctorum  contra  postilla  fratris  Petri  Iohannis  17\ 
cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii: 
non  est,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  finem  ea.  • 

a  Cf.  n.  1272,  Gr.  736,  Av.  565,  Va.t.  957.  b  Gr.  1263.  c  Gr.  1009.  d  Gr.  1221.  e  Cf.  n.  502.  f  Gr.  836. 
g  Gr.  243.  h   Gr.  458,  Av.  505,  Bu.  170.  i  Gr.  459,  Av.  15L  '%jGr.   1147,  Pa.  3381a. 

172  Ioannis  Rigaldi.  —  Cum  in  cod.  Vatic,  957,  f.  la  in  margine  superiori  antiqua  manu 
sit  adpictum  Bremensis,  non  dubito  quin  hoc  volumen,  cum  codd.  Burghesianis  60,  86,  140 
et  Ur.  1096,  fuerit  Ioannis  Grand  archiepiscopi  anno  1327  in  curid  defuncti.  Vide  paullo 
ante  p.  248  et  p.  184,  not.  160  et  paullo  post  n.  1096. 

173  Remigius  Autisiodoeensis  f  908. 

174  Petrus  Ioannis  Olivi,  ord.  min.,  cf.  commentationis  paullo  ante  (p.  316,  not.  125) 
laudatae  p.  453. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORDM    PALATII    AVENION.    AN.    13G9        329       Ul\ 

532.  a  Item  liber  tercius  sententiarum,  coopertus  corio  croceo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  rubricis :  factum,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  pollicitam. 

533.  Item  psalterium  dominicale  a  dominica  prima  in  adventu  usque 
ad  pasca  et  sanctorale  a  festo  sancti  Saturnini  usque  ad  festum  apostolorum 
Philippi  et  Iacobi,  coopertum  corio  croceo,  qui  (!)  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  veniet,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  eruditus. 

534.  b  Item  Remigius  super  epistolis  Pauli,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  quocl,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  vobis. 

535.  c  Item  XII  libri  regularium  monachorum,  liber  de  vita  Iohannis 
Elemosinarii,  dyadema  monachorum  175,  VIII  libri  Bfrem,  in  eodem  vo- 
lumine  cooperto  corio  nigro,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii : 
ipse,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  refrigescet. 

536.  d  Item  quodlibet  Godefredi  m,  coopertum  corio  nigro,  quod  incipit 
in  secundo  corundello  primi  folii :  in  aliam,  et  finit  in  ultimo  corundello  pe- 
nultimi  folii  ante  tabulam:  in  pre. 

537.  e  Item  Av  i  c  e  n  a ,  cooperta  corio  livido,  que  incipit  in  secundo  co-      f.  486 
rundello  primi  folii  post  tabulam:  et  ut,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 

timi  folii:  oppop. 

538.  Item  postilla  Actuum  Apostolorum  fratris  Petri  Iohannis,  coo- 
perta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  ta- 
menti,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  hos. 

539.  f  Item  postille  fratris  Nicolay177  super  Exechiele,  Daniele,  duo- 
decim  Prophetis  et  Macabeis,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo 
corundello  primi  folii :  sunt,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  es. 

540.  'J  Item  secunda  pars  tabule  originalium,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  folio:  magus,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  quod. 

541.  h  Item  postilla  fratris  Nicolay  178  super  epistolis  Pauli  et  tabula  per 
alphabetum,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii  in  prologo:  ubi,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii: 
eam  de. 

542.  Item  lecture  super  parabolis  ecclesiasticis,  de  littera  cu- 
riali,  glosate,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio : 
eocquir.,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  glosa :  habuerunt. 

543.  Item  postille  antique,  litterales  et  morales  et  allegorice  super 
XII  Prophetis,  Numer/is/  et  Ecclesiast/e/,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que 

a  Av.  497.  h  Int.  16,  Gr.  244,  Pen.  431.  c  Gr.  860,  Av.  164.  Bw=».  d  Gr.  627s.,  Av.  391,  Bu.  302. 
e  Gr.  467.      f  Gr.  946.      g  Cf.  n.  869.      h  Gr.  975. 

175  Vide  descriptionem  huius  voluminis  in  altera  huius  operis  partc  cod.  Burghes.  2. 

176  Godefredus  de  Fontibus,  canonicus  Leodiensis,  -J-  c.  1303. 

177  ^Nicolaus  de  Lira,  ord.  min. 

178  Nicolaus  Trivet,  ord.  praed. 


330  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

incipiunt  in  secundo  folio:  corporalis  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii:  orate,  de  mala  littera  curiali  circa  principium. 

544.  °  Item  liber  Iob  glosatus,  coopertus  corio  rubeo,  que  incipiunt  (!) 
in  secundo  corundello  primi  folii :  an(e,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi 
folii  in  textu :  dierum. 

545.  Item  Epistole  Pauli  et  Canonice  sine  glosis,  cooperte  corio 
rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  enim,  et  finiunt  in  penultimo :  sue. 

546.  5  Item  prima  pars  de  virtutibus  et  viciis179,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  et  finis,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  non. 

547.  c  Item  questiones  morales,  cooperte  de  pergameno  sine  po- 
stibus,  que  incipiunt  iii  secundo  corundello  primi  folii :  qui  non,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii :  artificialis. 

f. 49«  548.  Item   legendarium   antiquum,  coopertum   corio   rubeo   sine   po- 

stibus,  quod  incipit  in  primo  folio :  Primo  tempore  aleviata,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  hostiam. 

549.  d  Item  modicus  liber,  coopertus  corio  nigro,  continens  scripta  phizi- 
corum,  de  mala  littera  curiali,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
motu,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  etc. 

550.  e  Item  sermones  de  Lausana180,  cooperti  corio  viridi,  ad  modum 
breviarii,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii:  navit,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii :  oono  in. 

551.  Item  quidam  liber  magnus,  coopertus  corio  croceo,  qui  incipit  in 
secundo  corundello  primi  folii:  magna,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  Mat.  XX. 

552.  f  Item  liber  Alfragani,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  corundello  secundi  folii:  dentem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii :  ille  re. 

553.  Item  postilla  super  Apocalipsi,  in  modico  volumine  cooperto 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  set,  et  finit  in  ul- 
timo  corundello  penultimi  folii :  pertines. 

554.  g  Item  secundum  volumen  quolibeti  magistri  Henrici  de  Gan- 
davo,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  sionibus, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  dico. 

555.  ;'  Item  postille  fratris  Nicolay  de  Lira  super  epistolis  Pauli  et 
aliis,  cooperte  corio  viridi,  .que  incipiunt  in  secundo  corundello  primi  folii: 
cione,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  ibi. 

556.  '  Item  quoddam  formularium,  de  littera  curiali,  coopertum  corio 
viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  sibus,  et  finit  in  penultimo 
folio:  cele. 

a  Gr.  989.  b  Gr.  1131.  c  Gr.  466^  d  Av.  431,  Bu.  75.  e  Gr.  1297,  Av.  439,  Bu.  215.  f  Gr.  471, 
Av.  498,  Bu.  312.      g  Cf.  n.  422,  Av.  419.      h  Cf.  n.  581,  Gr.  948.      i  Gr.  807. 

179  Fortasse  Ioannis  Gallensis  vel  Guilelmi  de  Peraldo. 

180  Iacobi  de  Lausana,  ord.  praed.  {$■  J:  .U  l^H^? 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        331         Ul*. 

557.  Item  liber  Ieremie  cum  aliquibus  de  Biblia,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  primo  corundello  secundi  folii :  non  valent,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  ymagi. 

558.  Item  postilla   super  Matheo   et  quibusdam  aliis,  cooperta   corio     f. m 
viridi,  que  incipit  in  primo  corundello  secundi  folii :  intente,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  venientem. 

559.  a  Item  postille  super  Matheo  edite  a  fratre  Iacobo  tituli  Sancte 
Prisce  dyacono  cardinali  1S1,  de  littera  curiali,  cooperte  corio  viridi  obscuro, 
que  incipiunt  in  secundo  corundello  tercii  folii  in  rubricis:  cui,  et  finiunt  in 
ultimo  corundello  penultimi  folii  ante  tabulam:  significant. 

560.  b  Item  compendium  magistri  Petri  Aurioli  182  tocius  sensus  divine 
scripture,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  non,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:... 

5G1.  c  Item  compendium  magistri  Petri  Aurioli,  exempla  sacre  scri- 
pture,  WhferJ  de  habundancia  exemplorum,  cooperti  corio  viridi,  qui  incipiunt 
in  secundo  corundello  primi  folii :  dedit,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penul- 
timi  folii:  evadit. 

562.  d  Item  quoddam  breviare  ad  usum  romane  curie  sine  respon- 
soriis  et  antiphonis,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii:  usque,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  earum. 

563.  B  Item  exposicio  misse,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in 
primo  corundello  secundi  folii:  et  quecunque,  et  finit  in  ultimo  corundello 
penultimi  folii :  nos. 

564.  f  Item  liber  status  et  planctus  ecclesie183,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  tabula:  a  deo,  et  finit 
in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  et  de. 

565.  v  Item  liber  parvus  de  oculo  morali184,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  lum,  et  finit  in  penultimo  folio:  fortissimi. 

566.  h  Item  liber  parvus  de  gestis  Francorum  185,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  talis,  et  finit  in  penultimo  folio:  ex. 

567.  Item  dictaminum  summa,  de  littera  curiali,  cooperta  postibus 
sine  pelie,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  post  tabulam:  exempla, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  expressa. 

568.  Item  quoddam   pontificale,   cum  media  poste,  quod  incipit  in  se-      f  50a 
cundo  folio :  domini,  et  finit  in  penultimo  folio :  gehennalibus.    &*. , 

569.  '  Item  postilla  super  proverbiis  Salomonis,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  autem,  et  finit  in  ultimo 
corundello  penultimi  folii :  meum. 

a  Cf.  n.  459.  b  Cf.  n.  5G1,  Gr.  054.  c  Cf.  n.  560.  d  Av.  23.  e  Gr.  1158.  f  Gr.  1229.  <j  Gr.  700. 
h  Gr.  1214,  Av.  013.       i  Gr.  964. 

181  Qni  renuntiatus  summus  pontifex  appellatus  est  Benedictus  XII. 

182  pETRUS  Aureolus,  ord.  min. 

183  Alvari  Pelagii,  ord.  min. 

184  pETRI  DE  Lemovicisis  (de  Ciperia).  ^uu-  SpaJbv.;  ,•  ,  d*. 

185  Fulcherii  Carnotensis  aut  Aimoini  monachi  Floriaceusis. 


332  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

570.  °  Item  liber  continens  XVIII  quodlibet  magistri  Geroudi  de  Al- 
bivilla  186,  questiones  de  anima  intellectiva  187,  de  virtutibus  et  unione  Verbi, 
cum  poste  et  media,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  a  celesti, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  una. 

571.  b  Item  postilla  super  libris  Regum,  Paralipomenum  et  mul- 
torum  aliorum,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  corundello  primi 
folii:  ibiclem,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  in  Iob. 

572.  c  Item  tercium  quodlibet  H  e  n  r  i  c  i  188  et  tractatus  eiusdem  cum  aliis 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello 
primi  folii  in  rubricis:  cum  hoc,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii 
in  rubricis:  necessario. 

573.  d  Item  itinerarium  beati  Clementis  cum  epistola  ad  Iaco- 
bum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii : 
mee,  et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii :  cum. 

574.  e  Item  postille  super  Ecclesiast/e/  et  Canticis  Canticorum 
et  libro  Sapientie,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  corun- 
dello  primi  folii :  tercium,  et  finiunt  in  ultimo  corundello  penultimi  folii : 
quod. 

575.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit 
in  textu  secundi  folii:  quare,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  cle  fac. 

576.  Item  explanacio  psalterii  cum  pluribus  aliis  in  eodem  volumine, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  phiam,  et  finit  in  ultimo  co- 
rundello  penultimi  folii :  relacionis  non. 

577.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  rubeo,  intitulatus  epistola  Gui- 
gonis  189  prioris  Cartusie  ad  Darbonensem  super  epistolis  Ieronimi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  corundello  secundi  folii  post  rubricas:  cligent,  et  finit  ultimo 
corundello  penultimi  folii:  sep. 

f.sofi  578.  Item   quidam   liber   de   medicina,    coopertus  corio  albo,  qui  in- 

cipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  quocl  vero,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii:  saporis. 

579.  f  Item  prima  pars  formularii,  cooperta  c  corio  viridi  de  litera 
curiali,  que  incipit  in  secundo  folio  prius  tabulam:  et  vocabitur,  et  finit  in 
penultimo  folio:  per. 

580.  Item  quodlibet  diversorum  magistrorum,  coopertum  po- 
stibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii :  a  perfectione, 
et  finit  in  ultimo  corundello  penultimi  folii:  non. 

a  Gr.  649,  Av.  354,  Va.  1015.  h  Gr.  988.  c  Gr.  632,  Av.  308.  d  Int.  15,  Gr.  759,  Av.  510.  e  Gr.  982. 
f  Gr.  805.      g  Ms.  cooperte. 


186  Geroldus  de  Abbatisvilla  f  c.  1271. 

187  Quae  sequuntur  spectant  ad  quaestiones  disputatas  s.  Thomae  de  Aquino. 

188  Legendum  Hertaei  (Natalis,  ord.  praed.). 

189  Guigonis  I  (f  1137)  ad  fratres  Durobornenses  de  suppositis  b.  Hieronymo  epistolis, 
cf.  Migne,  PP.  lat,  t.  CLIII,  c.  582. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        333       Ul\ 

581.  a  Item  postilla  Nicolay  190  super  epistolis  Pauli,  cooperta  corio  vi- 
ridi.  que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii  in  prologo:  super,  et  finit 
in  penultimo  folio  in  textu:  eterni. 

582.  Item  sentencie  magistri  Petri  lM,  cooperte  corio  viridi,  que  inci- 
piunt  in  secundo  folio  post  rubricas :  tata,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  a  G'. 

583.  Item  postilla  super  Apocalipsi  fratris  B.  G.  192,  cooperta  veluto  viridi, 
que  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii:  VI,  et  finit  in  ultimo  corun- 
dello  penultimi  folii  in  tabula:  XIX  C.s&-  972- 

584.  Item  liber  contra  hereticos  negantes  iurisdictionem  ecclesia- 
sticam,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  corundello  primi  folii: 
a  spirihcali,  et  finit  in  penultimo  folio :  eterne.  /■    • 

585.  b  Item  prima  pars  postille  super  Ecclesiast/e/,  cooperta  corio 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio  in  rubricis  et  in  rubro :  caseti,  et  finit  in 
penultimo  folio  ante  tabulam :  sir.  m. 

586.  Item  liber  Richardi  193  super  moralitate,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  dixit,  et  finit  in  penultimo  folio :  continuo  in. 

587.  c  Item  tabula  super  multis  libris  Ieronimi,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  folio:  mali,  et  finit  in  penultimo  folio:  uxor. 

588.  Item  liber  parvus  de  ecclesiastica  p o t e s t a t e  l94,  coopertus  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sit,  et  finit  in  penultimo  folio : 
villescat.    ^>  •  /2  ^2- 

589.  Item  sermones    domini    Clementis  195,  cooperti   postibus  sine     f-^ia 
pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  corundello  quinti  folii :  secura,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio  dictorum  sermonum:  hospitibus. 

590.  d  Item  manipulus  florum  et  multa  exempla  secundum  alpha- 
betum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  salubria,  et  finit 
in  penultimo  folio:  unus. 

591.  e  Item  libri  Iob,  Ecclesiastes,  Ecclesiasticus  et  Prophetarum, 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  vi- 
deritis,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  excer. 

592.  Item  quidam  liber  qui  incipit:  Angelus,  et  finit  in  penultimo  folio: 
martirum. 

593.  Item  secunda  pars  Biblie  ab  Ezechiele  usque  ad  finem,  glosata, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  textu  secundi  folii :  erat,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  contendit. 

a  Cf.  n.  555.      h  Gr.  960.      c  Pa.  K02.      d  Gr.  1116.      e  Gr.  1053. 

190  Nicolai  Trivet,  ord.  praed. 

191  Petri  Lombardi. 

198  Inter  opera  Bernardi  Guidonis  neque  in  Delisle,  Nolice  sur  les  mss.  de  Bernard  Gui, 
neque  in  Quetif-Echa.rd,  SS.  ord.  praed.  haec  commentatio  recensetur.  Sitno  Bernardi  de 
Trillia,  vide  cod.  91  Musei  Calvet  Avenione. 

193    RlCHARDI    DE    S.    VlCTORE. 

IM  Fortasse  Aegidii  -»e— Gomjmna,  ord.  s.  Aug. 
193  Clementis  VI. 


334  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

594.  a  Item  postilla  super  Matheo,  cooperta  corio  rubeo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  dical,  et  finit  in  penultimo  folio:  crea. 

595.  Item  libri  Iosue,  Iudicum,  Ruth  glosati,  in  eodem  volumine 
cooperto  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  textu  tercii  folii :  fluvium,  et  finiunt 
in  textu  penultimi  folii:  inquit. 

596.  b  Item  liber  Gaii196  de  vita  xii  Cezarum,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  visus,  et  finit  in  penultimo 
folio:  crediderunt. 

597.  c  Item  Actus  Apostolorum  et  Apocalipsis  in  textu,  coo- 
perti  corio  nigro,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  set  expectarent,  et  finiunt 
in  penultimo  folio:  eorum. 

598.  d  Item  parvus  liber  Macrobii197  Ambrosii  Theodorii,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  in  tantum,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  movetur. 

599.  e  Item  textus  eticorum  et  politicorum,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ex  hiis,  et  finit  in  penultimo  folio:  deduc. 

600.  f  Item  postilla  super  psalmo  Beati  immaculati  m,  cooperta 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  impietatem,  et  finit  in  penultimo 
folio:  eructabunt. 

601.  Item  textus  libri  Macabeorum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  regnare,  et  finit  in  penultimo  folio:  men. 

r.  515  602.  o  Item  questiones   de  malo199,  cooperte   corio  rubeo,  que  in- 

cipiunt  in  secundo  folio :  dicit,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  XIIII. 

603.  Item  liber  de  virtutibus,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in 
secundo  folio  post  tabulam:  maxime,  et  finit  in  penultimo  folio:  in  pe. 

604.  h  Item  postilla  super  quibusdam  libris  Biblie  fratris  Dominici  20°, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  in  testimonium,  et  finit 
in  penultimo  folio :  novellus. 

605.  Item  flores  sanctorum,  cooperti  postibus  sine  pelle,  qui  inci- 
piunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  de  ygnorancia,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  afficitur. 

606.  '  Item  racionale  divinorum  officiorum,201,  coopertum  corio 
rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  allegoria,  et  finit  in  penultimo  folio; 
per  tributa. 

607.  f  Item  aliud  racionale  divinorum  officiorum,  coopertum  corio 
nigro,  quod  incipit  in  secundo  folio:  contentibus,  et  finit  in  penultimo  folio :  omne. 

a  Cf.  n.  8.  b  Gr.  859.  c  Gr.  889.  d  Pen.  886.  e  Gr.  432,  Av.  626.  f  Gr.  367.  g  Cf.  n.  282, 
Av.  178,  Va.  7876.      h  Cf.  Gr.  953s.      i  Cf.  n.  607,  610;  Gr.  1123s.,      j  Av.  128. 

196  SuKTONIUS. 

197  Macrobius  de  somnio  Scipionis. 

198  Fortasse  s.  Ambrosii. 

199  S.  Thomae  de  Aquino  quaestionis  desputatae. 

200  Dominicus  Grima  (Grenier),  ord.  praed. 

201  Guilelmi  Durantis. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        335        Ul". 

608.  Item  aliud  racionale  divinorum  officiorum,  coopertum 
corio  albo,  quod  incipit  in  secundo  folio :  rum,  et  finit  in  penultimo  folio :  quin. 

609.  Item  aliud  racionale  divinorum  officiorum,  coopertum 
corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  autem,  et  flnit  in  penultimo  folio: 
tuo  ka. 

610.  a  Item  Thobias,  Iudith,  Hester  et  Iob  in  textu,  cooperti 
corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  mitiva,  et  flniunt  in  penultimo 
folio:  omnia  quecum. 

611.  b  Item  liber,  qui  dicitur  Margarita  m,  coopertus  corio  rubeo,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  et  in  eodem,  et  finit  in  penultimo  folio:  sol. 

612.  Item  sermones  dominicales,  cooperti  corio  albo,  qui  incipiunt: 
Abiciamus  c,  et  flniunt  in  penultimo  folio:  ad. 

613.  d  Item  tractatus  I  n  n  o  c  e  n  c  i  i 203  de  missarum  sollempniis,  coopertus 
postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  cantoribus,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  nos. 

614.  Item  concordancie  psalterii  cum  psalterio  sequenti,  cooperte 
corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  requiret,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  gratias,  amen. 

615.  e  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  rubeo,  contra  flagellato- 
res  m,  qui  incipit  in  secundo  folio:  inferdum,  et  finit  in  penultimo  folio :  scripta. 

616.  f  Item    liber    de    proprietatibus    rerum205,    coopertus    corio      f.  52a 
rubeo  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quinque,  et  finit  in  penultimo 
folio:  mino. 

617.  9  Item  collectarium,  in  parte  notatum  secundum  curiam  ro- 
manam,  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod  incipit  in  tercio  folio :  honor, 
et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro :  in  vesperis. 

618.  h  Item  quedam  exposicio  phis/z/onomie,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio :  bonum,  et  finit  in  penultimo  folio :  qualitatum. 

619.  ■  Item  primum  scriptum  Scoti  m,  coopertum  corio  rubeo,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio :  sed  supernaturaliter,  et  finit  in  penultimo  folio :  nolicio. 

620.  Item  XXX  capitula  de  articulis  fidei,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  folio :  geret,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  ta- 
bulam:  sine. 

621.  Item  tabula  super  quibusdam  auctoritatibus  astractis  *,  de  littera  cu- 
riali,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  de  gulosis,  et  finit 
in  penultimo  folio:  ma. 

oGr.  880.  hCt.  Gr.  712.  c  Ms.  ambiciamus.  d  Gr.  1178.  e  Gr.  738,  Av.  620.  f  Gr.  704.  g  Gr.  1468, 
Av.  394.      h  Gr.  452,  Av.  612.       i  Gr.  619,  Av.  288.      j  Ms.  astratibus. 

» 

202  Putem  esse  illam  Bkrnardi  Compostellani  Iunioris;  de  aliis  Margaritis  decreta- 
lium  vide  Schulte,  1.  c,  II,  494. 

203  Innocentii  III. 

204  Ii  paullo  post  pestilentiam  circa  an.  1347  terras  devastantem  invaluerimt. 

205  Bartholomaei   »e  Glanvili.a,  ord.  min. 

208  Ioannes  Duns  Scotus,  ord.  min.,  iu  primum  librttm  scntontiamttr. 


336  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

622.  a  ltem  secunda  pars  libri  de  septem  donis  Spiritus  Sancti  207, 
cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  post  tabulam  in  secundo  folio  in  textu: 
post  (?)  et  flnit  in  penultimo  folio :  interim. 

623.  b  Item  primum  quodlibet  magistri  Henrici  de  Gandavo,  coo- 
pertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  cum,  et  finit  in 
penultimo  folio:  de  ea. 

624.  Item  sententie  liber,  coopertus  corio  nigro,  qui  incipit  in  secundo 
folio  in  rubricis :  quod  filius,  et  finit  in  penultimo  folio :  Iudi. 

625.  c  Item  istorie  scolastice  208,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  secundo  folio:  fecit,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  et  cum. 

626.  d  Item  sermones  estivales  fratris  Nicolay  de  Anquavilla  209, 
cooperti  corio  rubep  discolorato,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  ricordia,  et 
finiunt  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  audi. 

627.  e  Item  Poligratus  et  Vegetius^  de  re  militari,  cooperti  corio 
viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  quia  pennatis,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  genera. 

628.  Item  psalterium  glosatum  magnum,  coopertum  corio  albo,  quod 
incipit  in  secundo  folio  in  textu :  non  abiit,  et  finit  in  penultimo  folio  in  glosa : 
predestinav. 

f. 52*  629.  Item  breviloquium   magistri   Bonaventure,    coopertum   postibus 

sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  et  pratticam,  et  finit 
in  penultimo  folio  tocius  voluminis:  dicendi. 

630.  Item  postilla  super  Apocalipsi,  cooperte  corio  croceo,  que  inci- 
piunt  in  secundo  folio :  excitatio,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  per  fruitionem. 

631.  g  Item  rettorica  Aristotilis,  cooperta  pergameno,  que  incipit  in 
secundo  folio :  ant,  et  finit  in  penultimo  folio :  si. 

632.  h  Item  diversi  psalmi  et  B  r  u  n  i 210  super  Apocalipsim,  cooperti  corio 
albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  folia,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  quoque. 

633.  '  Item  questiones  de  potencia  21\  cooperte  postibus  sine  pelle,  que 
incipiunt  in  secundo  folio:  agat,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  est  principium. 

634.  Item  postille  super  Canticis  Canticorum  etVII  Epistolas  Ca- 
nonicas,  cooperte  corio  nigro,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  co,  et  finiunt 
in  penultimo  folio:  etc. 

635.  Item  interpretaciones  Biblie,  cooperte  corio  viridi,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  pepersit,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  vel. 

a  Cf.  n.  655.  b  Av.  284.   c  Av.  496,  Bu.  42.  d  Gr.  1238,  Av.  330,  Va.  1251.  e  Int.  1,  Gr.  856,  Av.  390„ 
fUs.   Vegestius.      g   Av.  457.  h  Pa.  2902.  i   Av.  511,  Bu.  327. 

207  Stephani  de  Borbone,  ord.  praed. ;  de  eo  vide  Quetif  et  Echard,  1.  c,  I,  184, 
Lecoy  de  la  Marche,  Anecdotes  historiques  d'Etienne  de  Bourbon.  Paris  1877. 

208  pETRI    COMESTORIS. 

209  Nicolaus  de  Aquavilla,  ord.  min.  /4^-^ 

210  S.  Brunus  Signiensis.  —  Fuerat  hoc  volumen  Ecclesiae  Sydonensis ;  cf.  cod. 
Paris.  2902,  f.  1186  et  paullo  post  n.  771. 

211  S.  Thomae  de  Aquino,  quaestiones  disputatae. 


CAP.    II,   §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALA.TII   AVENION.    AN.    1360        337        Ur. 

630.  Item  secunda  pars  quulib?ti  magistri  Henrici  de  Gandavo  a 
VII0  usque  ad  XV"1,  cooperta  corio  albo,  quo  incipit  in  secundo  folio:  esset, 
et  finit  in  penultimo  folio  ante  rubricas:  casu. 

037.  "  Item  libri  mefhaphisice,  in  eodem  volumine  cooperto  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  sed  non,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
dicentes. 

038.  Itom  primus  et  secundus  Paralipomenon,  cooperti  postibus  sine 
pelle,  qui  incipi[ww]t  in  secundo  folio:  genuit,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in 
textu:  cum. 

G30.  b  Item  sermones  sanctorales,  cooperti  corio  croceo,  qui  incipiunt 
in  seeundo  folio :  felicitas,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  tam. 

640.  Item  exposicio  epistolarum  Pauli  ad  Romanos  et  CorintJieos, 
eooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  utique,  et  finit  in  penul- 
timo  folio :  ad. 

641.  c  Item  commentum   Averroys   super  libro  methaphisice  et  Lico-      f-  ^a 
niensis  2I2  super  libro  posteriorum  d,  coopertutn   corio   albo,  quod  incipit   in 
textu  secundi  folii :  res,  et  finit  in  penultimo  folio  in  glosa :  floribus. 

642.  Item  postille  super  Osee,  Ioel,  Amos,  Abdien,  Ionam  et  Mi- 
cheam,  cooperte  corio  violaceo,  que  incipiunt  in  secundo  folio  prologi :  esto, 
et  finiunt  in  penultimo  folio :  Abraham. 

643.  e  Item  liber  victorie  Porcheti213  contra  Iudaicam  perfidiam, 
coopertus  corio  viridi.  qui  incipit  in  secundo  folio:  in  XIII0,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  motum. 

644.  Item  quidam  magnus  liber  quatuor  evangelistarum  glosatus, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  generaciones,  et 
finit  in  penultimo  folio  in  textu  ante  tabulam:  quid. 

045.  /-  Item  secunda  pars  distinctionum,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  consurgitis,  et  finit  in  penultimo  folio  :  potuit. 

040.  °  Item  plures  sermones  Petri  Damiani,  cooperti  corio  rubeo, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio :  in  desperacionis,  et  finiunt  in  penultimo  folio  : 
nugarum. 

647.  Item  liber  de  geometria,  arimatica(!)  cum  multis  aliis,  coo- 
pertus  corio  tannato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  erunt,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  rubro  ante  kalendarium :  hic  finitur  primus  ebonus. 

648.  Item  quidam   liber,  coopertus  sindone  crocea,  qui  dirigitur  domino 
Iohanni  pape   super   acquisicione   Terre  Sancte2",  et  incipit  in  se-  , 
cundo  folio:  secundam,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  carateres:  ait.l/rtfA' 

a  Av.  603,  Bu.  168.  b  Av.  303,  Bu.  166.  c  Gr.  438,  Av.  138,  Bu.  306.  d  Ms.  pastorum.  e  Gr.  774, 
Av.  341.       f  C(.  n.  386,  798.      g  Gr.  1328,  Av.  126. 

212  Robertus  Grosteste  episcopus  Lincolniensis. 

213  Pohchetus  a  Salvatico,  Vicloria  contra  Iudaicam  perfidiam. 

•u  Putem  indicari  Secrcta  fidetium  crucis  Marini  Sanuti,  ot  quidem  illud  ipsum 
exemplar  croceo  cooperlum  (cf.  Bongarsius,  Gesta  Deiper  Francos,  II,  2),  quod  Ioanni  XXII 
an.  1322  est  oblatum.  —  Caraleres  intellige  tabulas  goographicas  operi  adiunctas. —  Cf.  n.752. 

22 


338  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

649.  Item  libri  Osee,  Ioelis  et  plurium  aliorum,  glosati,  in  eodem  vo- 
lumine,  cooperti  corio  albo,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii :  tunc,  et  fi- 
niunt  in  textu  penultimi  folii :  vobis. 

650.  Item  liber  de  laudibusbeate  Marie 215,  coopertus  corio  livido,  qui 
incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  vacuus,  et  finit  in  penultimo  folio:  superflui. 

651.  Item  Isayas  et  Ieremias  in  textu,  cooperti  corio  viridi,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  post,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  nostra. 

652.  Item  liber  predicabilis  de  Ihesu  et  Maria,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  lepotico,  et  finit  in  penultimo  folio:  mis. 

f. 536  653.  Item  liber  summe  de    ecclesiastica    potestate  216,   coopertus 

corio  viridi  claro,  qui  incipit  in  secundo  folio :  probatur,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  rubricis:  religiosorum. 

654.  Item  liber  oraculorum,  coopertus  corio  viridi,  de  littera  cu- 
riali,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas:  palribus,  et  finit  in  penultimo 
folio  post  quedam  folia  istoriata  in  rubro :  Mediolanen.  •&./-£/ 

655.  a  Item  prima  pars  libri  de  septem  donis  Spiritus  Sancti,  coo- 
pertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  et  quies, 
et  flnit  in  penultimo  folio:  imperator  ar. 

656.  b  Item  postilla  fratris  P.  Iohannis217  super  Actibus  Apostolorum, 
ad  Romanos,  super  Epistolas  Canonicas,  exposicio  regule  fratrum  minorum, 
de  littera  curiali,  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  que  incipiunt  in 
secundo  folio :  primum,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  aut  de. 

657.  c  Item  liber  Hervey  Britonis218  de  quatuor  materiis  contra 
Henricum  de  Gandavo  et  quibusdam  aliis,  in  eodem  volumine  cooperto 
postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  anime,  et  finit  in  penultimo 
folio :  anquam. 

658.  d  Item  exposicio  Andree219  super  Penthateucon,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  insinuatur,  et  finit  in  penultimo 
folio:  humiles. 

659.  Item  Exodus  et  Leviticus  glosati,  cooperti  corio  albo,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  super,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  virga. 

660.  ltem  quatuor  libri  Regum  et  duo  Paralipomenon,  glosati, 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  textu  tercii  folii:  phiny. 
et  finiunt  in  penultimo  folio  in  textu:  offensiones. 

661.  Item  processus  domini  Benedicti220  pape  contra  hereticos,  dum 
erat  episcopus  Apamiarum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio 
post  tabulam  errorum :  dictus,  et  finit  in  penultimo  folio :  in  crimine. 

a  Cf.  n.  622.      b  Pen.  153.      c  Gr.  633,  Av.  574,  Bu.  315.      d  Gr.  966,  Pen.  131. 

215  Richardi  a  s.  Laurentio  aut  Petri  Comestoris  ;  cf.  n.  676. 

216  Augustini  Triumphi  de  Ancona,  ord.  s.  Aug. 

217  Petrus  Ioannis  Olivi;  cf.  p.  316,  not.  125. 

218  Hervaei  Natalis,  ord.  praed. 

219  Andreas  a  s.  Victore. 

220  Benedicti  XII,  episcopus  Apameensis,  1317-26. 


CAP.    II.    §2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        339       TJl*. 


C62.  Item  liber  Tulii221,  coopsrtus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  sccundo 
folio:  que,  et  finit  in  penultimo  folio:  experiencia. 

003.  Item  libri  Levitici  et  Numeri  glosati,  cooperti  corio  tannato, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  texturnoyi,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in 
textu:  universo. 

004.  Item  liber  Titi   Livii  a  glosatus,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit      r-  54o 
in  secundo  folio  in  textu :  a  deo,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  acl  Irium. 

005.  Item  liber  super  Actibus,  Canonicis  et  Apocalipsi  glo- 
satus  b,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii:  qua, 
et  finit  in  penultimo  folio:  con. 

000.  Item  quidam  tractatus,  in  quo  continentur  aliqui  errores,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  quandam  literam  pape 
missam :  et  omnia,  et  finit  in  penultimo  folio :  ductus. 

607.  Item  libri  Iosue,  Ruht,  Isaac  et  multorum  aliorum,  in  eodem 
volumine  cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  filii, 
et  finiunt  in  textu  penultimi  folii :  fuerat. 

008.  Item  postille  super  libris  Numerorum  et  Deuteronomii,  in 
eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  por- 
tabit,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  ut  te. 

G09.  c  Item  quinque  quodlibet  magistri  Godefredi  222,  in  eodem  vo- 
lumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  pro  non, 
et  finiunt  in  ultimo  folio :  alias. 

070.  d  Item  Thomas  contra  Guillelmum  de  Sancto  Amore  et 
duo  trattatus  contra  mendicantes,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  gestamur,  et  finit  in  penultimo  folio :  genere. 

071.  Item  liber  quatuor  evangeliorum  glosatus,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  ham,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu :  eius  et. 

072.  e  Item  secundus  liber  sentenciarum,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  habuit,  et  finit  in  penultimo  folio: 
aliquid. 

073.  f  Item  secunda  pars  libri  de  virtutibus  et  viciis,  cooperta 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  virtulis,  et  finit  in 
penultimo  folio :  et. 

074.  g  Item  secunda  pars  librorum  naturalium,  cooperta  corio 
tannato,  que  incipit  in  secundo  folio:  corporum,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  textu:  simul. 

G75.  Item   parvus  liber   continens   distinctiones    Bernardi,   coopertus      f.  546 
corio  viridi,  qui   incipit  in  secundo   folio:  tores,  et  finit  in  penultimo   folio: 
quere  in  et. 

a  Ms.  passim  titulivii.  b  Ms.  grosatus.  c  Av.  346.  d  Gr.  669,  Av.  573,  Bu.  192.  e  Av.  487.  f  Cf.  n.  546. 
g  Cf.  n.  693,  Gr.  416,  Av.  133. 


221  ClCERO. 

222  Cf.  paullo  ante  p.  329,  not.  176. 


1.     JJ</, 


340  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.   I 

676.  a  Item  liber  P  e  t  r  i  C  o  m  e  s  t  u  r  i  s  de  laudibus  beate  Marie  et  quidam 
tractatus  eiusdem  de  nativitate  beati  Iohannis  apostoli,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  dunl,  et  finit  in  penultimo  folio:  vero  sunt. 

677.  Item  quartum  volumen  exposicionis  super  Matheum223,  de  lit- 
tera  curiali,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  licet,  et 
finit  in  penultimo  folio :  bona. 

678.  Item  tractatus  p  h  i  1  o  s  o  p  h  i  e  n  a  t u  r  a  1  i  s ,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  optimum,  et  finit  in  penultimo  folio :  cui  y. 

679.  b  Item  Speculum  et  salus  regum  22\  coopertum  corio  albo, 
quod  incipit  in  secundo  folio :  signavit,  et  fitiit  in  penultimo  folio :  iuvare. 

680.  c  Item  tractatus  de  perfectione  vite225,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  licitatis,  et  finit  in  penultimo  folio:  sui. 

681.  d  Item  quoddam  r  e  g  e  s  t  r  u  m  1  i  1 1  e  r  a  r  u  m  p  a  p  a  1  i  u  m  de  littera 
curiali,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  istis,  et  finit  in 
penultimo  folio :  retractiva. 

682.  e  Item  primus  sententiarum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit 
in  secundo  folio  post  tabulam :  ad  illud,  et  finit  in  penultimo  folio :  quod  fit. 

683.  f  Item  octo  libri  Policarpi  22G,  in  eodem  volumine  cooperto  corio 
rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  in  auditi,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 
namque. 

684.  9  Item  liber  canonum  apostolorum  et  consiliorum,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  si  quis,  et  finit 
in  penultimo  folio :  Iherosolimitano. 

685.  Item  libri  sapienciales  in  textu,  cooperti  corio  viridi,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  folio :  habet,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  illam. 

686.  Item  scriptum  super  libris  heticorum,  coopertum  corio  viridi,  quod 
incipit  in  secundo  folio :  quod  in  rebus,  et  finit  in  penultimo  folio :  posset. 

687.  ;'  Item  liber  Dyonisii  de  ecclesiastica  gerarchia,  Boetius  de 
ebdomadibus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  lo- 
qucione,  et  finit  in  penultimo  folio:  pati. 

688.  l  Item  explanaciones  Remigii  super  epistola  Pauli,  cooperte  corio 
viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  phorum,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
bonorum. 

689.  Item  epistole  Pauli  glosate,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  textu  tercii  folii :  quod,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii :  de  mortuis. 

690.  •'  Item  extractiones  B  e  d  e  de  operibus  Augustini  super  omnibus  epi- 
stolis  Pauli,  cooperte  corio  rubeo.  que  incipiunt  in  secundo  folio :  propter, 
et  finiunt  in  penultimo  folio :  sacrificiis  sig. 

a  Gr.  1327,  Pen.  513.  b  Gr.  770.  c  Av.  (317.  d  Gr.  808,  Av.  319.  e  Av.  '185  (?).  f  Av.  290. 
g  Gr.  1205,  Av.  242,  -B*h-t2<r.      h  Gr.  269.       i  Gr.  256^  Pen.   132.      j  Gr.  349,  Pen.  453. 

223  Benedicti  XII,  cf.  n.  459. 

224  Alvari  Pelagii,  ord.  min.,  cf.  Waddingus,  Scriptores  ord.  min.  et  Gr.  779. 

225  Guidonis  de  Terrena,  ord.  carm. 

2264oannis  Sarisburiensis,  Pohjcratica  11.  8.  .'  ** 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1360        341        Ul\ 

691.  Item  liber  Dyonisii  cum  commento  Abbatis227,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  tercio  folio  post  figuras  angelorum  in  textu :  omne  datum, 
et  finit  in  penultimo  folio :  inflrmos. 

692.  Item  epistola  Leonis  pape  de  incarnacione  Verbi  et  aliis  libris, 
cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  cre- 
didisse,  et  finit  in  penultimo  folio :  demoniatus. 

693.  Item  pars  Biblie  postillata,  scilicet  a  Matheo  usque  finem,  coo- 
perta  corio  albo,  que  incipit  in  textu  secundi  folii :  Matheus,  et  finit  in  textu 
penultimi  folii :  contex. 

694.  Item  liber  canonum  sanctorum  patrum  etAugustini,  de 
littera  curiali,  coopertus  pergameno,  qui  incipit  in  secundo  folio :  enim,  et  finit 
in  penultimo  folio:  monstrari. 

695.  Item  liber  G.  22S  de  temporibus  utilibus  cum  aliis,  in  eodem 
volumine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipit:  ri  omnino,  et  finit  in  penultimo 
folio :  cor. 

696.  Item  P 1  i  n  i  u  s  de  natura  ystoriarum  mundi,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  turitatem,  et  finit  in  penultimo  folio :  vel  oculo  he. 

697.  Item  tractatus  de  concepcione  beate  Marie,  coopertus  corio 
croceo,  qui   incipit  in  secundo  folio :  lum,  et  finit  in  penultimo   folio :  beata. 

698.  Item  epistole  Pauli  glosate  et  postillate,  cooperte  corio  albo,  que 
incipiunt  in  glosa  secundi  folii :  peccato,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  voibis. 

699.  Item  speculum  temporale  et  apostolorum  sollempniis,  coo- 
pertum  corio  rubeo  discolorato,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  rubricis:  de 
sabbato,  et  finit  in  penultimo  folio :  Macedoniani. 

700.  a  Item  magnus  liber  de  littera  curiali,  coopertus  corio  viridi,  super 
evangelio  secundum  Matheum  229,  qui  incipit  in  secundo  folio :  caret,  et  finit 
in  penultimo  folio :  XVII. 

701.  Item  libri  Petri  Ravenatensis  b,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  et  ideo,  et  finit  in  penultimo  folio :  ligno. 

702.  c  Item  quidam   magnus  liber  23°,  coopertus   corio  rubeo  discolorato,      t:  :,u 
compositus   per  fratrem  Guidonem   episcopum   Elnensem,  qui  incipit 

in  secundo  folio:  bene,  et  finit  in  penultimo  folio:  benediclionem. 

703.  Item  Dyonisius  de  divinis  nominibus,  glosatus,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii :  nicnc,  et  finit  in  textu  penultimi  folii 
ante  tabulam:  regulas. 

704.  Item  Lucas  et  Iohannes,  in  eodem  volumine  glosato,  cooperto 
corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii:  onem,  et  finiunt  in  textu 
penultimi  folii:  cum. 

a  Cf.  n.  459.       b  Ms.  Ravanensis.      c  Gr.  1040,  Pen.  162. 

227  Thomae  Vercellensis. 

228  Putem  fuisse  Galeni;  cf.  Pen.  731. 

229  Benedicti  XII. 

230  Evangelia  glossata  et  ethica,  cf.  Cosmas  de  Villiers,  Bibliotheca  Carmelitana,  1,583. 


342  PARS   ALTERA  —  DE   BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 

705.  a  Item  officium  transfictionis  Virginis  Marie,  partim  nota- 
tum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  rubro :  incipit,  et 
finit  in  penultimo  folio :  sanctus. 

706.  Item  officium  sancti  Ciri  episcopi  Ianuensis,  notatum,  coo- 
pertum  pergameno,  quod  incipit  in  secundo  folio :  gatur,  et  finit  in  penultimo 
folio:  continua. 

707.  Item  libri  Cenece  numero  XVIII,  in  eodem  volumine  de  littera 
curiali,  cooperti  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  fronte,  et  finiunt 
in  penultimo  folio:  tanquam. 

708.  Item  libri  Ancelmi,  in  alio  volumine  cooperto  corio  albo,  qui 
incipiunt  in  secundo  folio:  facere,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  iedia. 

709.  b  Item  distinctiones  fratris  Nicolay  23\  cooperte  corio  tannato,  que 
incipiunt  in  secundo  folio :  mites,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  multi. 

710.  Item  tabula  super  m  o  r  a  1  e  r  e  p  e  r  t  o  r  i  u  m  *32,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  ubi,  et  finit  in  penultimo  folio:  ubi  de. 

711.  Item  liber  diversorum  consiliorum  sanctorum  patrum,  coopertus 
Corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  scalore,  et  finit  in  penultimo  folio:  eos. 

712.  Item  Damacenus,  Ancelmus  et  plures  alii,  in  eodem  volumine 
cooperto  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  tellius,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio:  arbitrii. 

713.  Item  libri  Levitici,  Numeri  et  Deuteronomii  in  eodem 
volumine,  glosati,  cooperti  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  et  de 
bobus,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  Moysi. 

714.  c  Item  Beda  super  parabolis  Salomonis  et  multis  aliis  libris,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  necesse,  et  finit  in  penultimo 
folio:  contigerit. 

715.  d  Item  tractatus  de  perfectione  vite  233,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  est,  et  finit  in  penultimo  folio:  ma. 

f.  56a  716.  Item  legende  sanctorum  aliquorum,  cooperte  postibus  sine  pelle, 

que  incipiunt  in  secundo  folio :  nos,  et  finiunt  penultimo  folio :  Christo. 

717.  Item  distinctiones  Mauricii234,  cooperte  corio  nigro,  que  incipiunt 
in  secundo  folio  post  quedam  alia  folia  scripta:  abhominabile,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  letifi. 

718.  e  Item  liber  epistolarum  per  circulum  anni  cum  prosario  no- 
tato,  in  eodem  volumine  cooperto  corio,  qui  incipit  in  secundo  folio :  cor,  et 
finit  in  penultimo  folio  prosarii:  venie. 

719.  f  Item  secunda  pars  summe  de  virtutibus,  a  tractatu  de  prudencia 
usque  finem,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo:  refrenacio,  et 
finit  in  penultimo  folio :  beaiitudi. 

a  Gr.  758.      b  Gr.  1244,  Av.  310.      c  Gr.  345,  Pen.  449.      d  Bu.  132.      e  Av.  137.      f  Cf.  n.  372. 

231  Nicolai  de  Gorham,  ord.  praed.  <»W  7> '•£  (&**£ 

232  Petri  Bercorii.     DH 

233  Guidonis  de  Terrena,  ord.  carm.,  episcopi  Elniensis. 

234  Mauritii  -H*bernici,  ord.  min. 


>&./2<56 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1300        343       Ul\ 

720.  a  Item  epistole,  canones,  regule  ecclesiastice  et  multa 
alia,  in  magno  volumine  cooperto  corio  viridi  discolorato,  quo  incipiunt  in 
secundo  folio  in  rubricis:  explicit,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  ut. 

721.  b  Item  prima  pars  tractatus  de  septem  viciis  capitalibus 
usque  ad  peccatum  accidie,  cooperta  corio  tannato,  que  incipit  in  secundo 
folio :  sunt,  et  finit  in  penultimo  folio:  solum. 

722.  Item  Ancel.mus,  coopertus  corio  violaceo,  qui  incipit  in  secundo 
folio  post  tabulam :  impossibile  (?)  et  finit  in  penultimo  folio :  aliquid. 

723.  Item  Dyamargariton  233,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod 
incipit  in  secundo  folio :  vel,  et  finit  in  penultimo  folio :  hic  dicitur. 

724.  Item  quedam  distinctiones  per  ordinem  alphabeti ,  cooperte 
corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  unum,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  locus  pa. 

725.  c  Item  sex  quodlibet  fratris  E  g  i  d  i  i  23C,  in  eodem  volumine  cooperto 
postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  angellus,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  corundello  ultimi  folii  in  tabula:  in  substantia. 

726.  d  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  croceo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  nem,  et  finiunt  (!)  in  penultimo  folio :  ita. 

727.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  viridi  discolorato,  continens  multos 
libros  logice  e,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  tabula:  nunc,  et  finit  in 
penultimo  folio :  contradictionem. 

728.  f  Item   exposiciones   fratris    B  e  r  t  r  a  n  d  i    d  e    T  u  r  r  e  237,  cooperte      r.  566 
corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  mente,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 
mirdbi. 

729.  Item  liber  prosarum,  notatus,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  et  tu,  et  finit  in  penultimo  folio :  die. 

730.  Item  Apocalipsis,  Actus,  epistole  Iacobi,  Petri  prima, 
Petri  secunda,  Iohannis  prima,  Iohannis  secunda,  in  eodem  volumine  coo- 
perto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  alius,  et  finiunt  in  penultimo 
folio  in  textu :  amen. 

731.  °  Item  liber  de  condicionibus  Terre  Sancte,  coopertus  sa-  ^w 
mito  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  incipit,  et  finit  in  penultimo  folio :  cor. 

732.  ;'  Item  liber  de  sensibilibus  deliciis  paradisi238,  coopertus 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  set  ubi,  et  finit  in  penultimo  folio : 
inlelligendo. 

733.  Item  Matheus  et  Marchus  simul  glosati,  cooperti  corio  rubeo, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  deposicio,  et  finiunt  in  textu  penul- 
timi  folii:  est. 

a  Gr.  1203,  Av.  528.  h  Cf.  n.  780,  Gr.  1133.  c  Gr.  622,  Av.  504,  Bu.  298.  d  Av.  606,  Bu.  23. 
e  Ms.  logicie.      f  Gr.  1252.  g   Gr.  6S0.  h   Gr.  771,  Va.  965. 

235  Cf.  Schulte,  1.  c,  II,  496. 

236  Aegidii  de  Columna,  ord.  s.  Aug. 

237  Bertrandus  de  Turre,  ord.  min.,  retumtiatus  cardinalis  1320. 

238  Ioannes  de  Tambaco,  ord.  praed. ;  cf.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  III,  640. 


344  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

734.  Item  pontificale,  coopertum  corio  discolorato,  quod  incipit  in 
secundo  folio  post  rubricas :  ecclesia,  et  finit  in  penultimo  folio :  secula. 

735.  Item  liber  Ancelmi,  coopertus  corio  croceo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  vera,  et  finit  in  penultimo  folio:  nisi. 

736.  a  Item  Alanus  de  planctu  nature,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  insigniti,  et  finit  in  penultimo  folio :  disgregetur. 

737.  Item  scriptum  super  libris  Machabeorum  et  pluribus  aliis,  coo- 
pertum  corio  quasi  violaceo,  quod  incipit  in  secundo  folio :  dat,  et  finit  in 
penultimo  folio:  divinos. 

738.  Item  concordia  magna  Abbatis  23<J,  cooperta  corio  tannato 
operato,  que  incipit  in  secundo  folio :  vos,  et  finit  in  penultimo  folio :  factum  est. 

739.  b  Item  dicta  doctorum  super  questionibus  de  baptizacione  yma- 
ginum,  cooperta  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  indignum,  et 
finiunt  in  penultimo  folio:  Said. 

740.  Item  postilla  super  Iob  et  parabolis  Salamonis,  Ysaya, 
Ieremia,  Daniele  et  aliis  prophetis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  scendit,  et  finit  in  penultimo  folio :  princi. 

r.bia  741,  c  jtem  prophecie  Ioachim  et  Sibilie,    cooperte  corio  nigro 

sine   postibus,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  levem,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  leo. 

742.  d  Item  rettorica  Tulii,  de  littera  antiqua,  cooperta  corio  albo,  que 
incipit  in  secundo  folio:  ut,  et  finit  in  penultimo  folio:  possumus. 

743.  e  ltem  epistole  Cypriani,  cooperti  (!)  postibus  sin-e  pelle,  que  inci- 
piunt  in  secundo  folio :  moveretis,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  ut. 

744.  Item  quidam  liber,  qui  incipit:  De  introitu  misse.  Summ.us  sacerdos, 
et  aliis,  coopertus  panno  aureo  cum  camisia  linea,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
excelsis,  et  finit  in  penultimo  folio:  cogat. 

745.  f  Item  liber  Ioachim  de  seminibus  scripturarum  et  super  Apo- 
calipsi  et  aliis,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  in  Italia, 
et  finit  in  penultimo  folio:  monumenti. 

746.  fJ  Item  quidam  tractatus  fratris  Egidii  24°  de  corpore  Christi  et  gra- 
dibus  in  formis,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  nam,  et 
finit  in  penultimo  folio:  intelligitur. 

747.  h  Item  quidam  parvus  liber  de  preeminencia  apostolice  dignitatis 
respectu  romani  imperii 2il  editus  a  fratre  Pe  t  r  o  m  o  n  a  c  h  o  L  u  t  r  e  n  s  i , 
ordinis  Premonstratensis,  istoriatus,  coopertus  cum  ymaginibus  de  brodatura, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  nomssime,  et  finit  in  penultimo  folio:  victvi- 
ctissima  (!). 

a  Gr.  276.  h  Gr.  768,  Bu.  348.  c  Gr.  865.  d  Gr.  1346,  Av.  589,  Bu.  84.  e  Cf.  n.  482.  f  Gr.  872, 
Av.  109,  Va.  3819.     g  Av.  620.       h  Gr.  775,  Pen.  1083,  Lu.  W3". 

239  Putem  indicari  abbatem  Ioachim. 

240  Aegidius  de  Columna,  ord.  s.  Aug. 

241  Sive  Septenarius  numerus  candelabrorum  de  praeemincntia  etc,  vide  de  eo 
Le  Paige,  Bibliolheca  Pruemonstratensis  ordinis,  p.  307. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        345        Ul\ 


748.  a  Item  liber  monomachie  Aristotilis  m,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  clendi,  et  finit  in  penultimo  folio :  quomodo. 

749.  Item  Lucas  et  Iohannes  simul  glosati,  cooperti  corio  albo,  qui 
incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  obsecro,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in 
textu:  Iohannes. 

750.  Item  quidam  parvus  liber  de  Terra  Sancta,  coopertus  veluto 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sulit,  et  finit  in  penultimo  folio:  consilium. 

751.  Item  officium  beate  Marie  singulare,  coopertum  panno  de 
serico  lividi  clari  coloris,  quod  incipit  in  secundo  folio :  celebrandam,  et  finit 
in  penultimo  folio  in  nigro :  celitus. 

752.  b  Item  secreta  tam  propter  conservacionem  fidelium 
quam  conversionem  seu  consumpcionem  infidelium  m,  de  lit- 
tera  curiali,  cooperta  de  pergameno,  que  incipiunt  in  secundo  folio  in  ru- 
bricis :  modum,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  mappam  mundi :  plani. 

753.  c  Item   Albertus   de   mineralibus,  de  problematibus  d  et  de  nu-     f- 5"b 
trimento,  rettoiica  Aristotilis,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo 

folio :  luctum,  et  finit  in  penultimo  folio :  pure.  , 

754.  Item  Solinus  de  mirabilibus  mundi,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  de,  et  finit  in  penultimo  folio :  leo. 

755.  Item  tabula  super  libris  naturalibus,  coopertus  (!)  postibus 
sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  omnino,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  tabula :  diffinitus  (?). 

756.  c  Item  Guillelmus  de  Sancto  Amore  contra  mendicantes, 
coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  semper,  et  finit  in 
penultimo  folio  in  rubricis :  con. 

757.  Item  sermones  diversi,  de  littera  curiali,  in  eodem  volumine  coo- 
perto  pergameno,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  sua,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  malus. 

758.  f  Item  sermones  dominicales,  cooperti  corio  viridi,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  iestate,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  alciores.  - 

759.  Item  liber  de  virtutibus  et  viciis,  parvus,  coopertus  corio  vi- 
ridi ,  qui  incipit  in  secundo  folio :  indignum ,  et  finit  in  penultimo  folio : 
causa. 

760.  g  Item  omelie  doctorum  a  septuagesima  usque  Ascensionem,- 
cooperte  corio  albo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  producitur,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  igno. 

761.  h  Item  scriptum  fratris  Petri  Aurioli  super  primo  sen- 
tenciarum,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  ru- 
bricis:  et  quod,  et  finit  in  penultimo  folio:  est  quod. 

a  Gr.  465,  Av.  63£.  b  Gr.  831.  c  Gr.  429.  d  Ms.  plumbeomatibus.  e  Gr.  665,  Av.  489,  Bu.  60. 
f  Av.  331,  Bu.  70.      g  Gr.  715,  Av.  $9,  Bu.  48.      h  Gr.  610,  Av.  386,  Bu.  329. 

242  I.  e.  Elhica  ad  Nicomachum. 

243  Marini  Sanuti  senioris;  cf.  n.  648. 


346  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

762.  a  Item  liber  de  ape  Ui,  qui  dicitur  universale  bonum  de  apibus  b, 
coopertus  corio  albo  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ex  omni,  et  finit 
in  penultimo  folio:  si. 

763.  c  Item  privilegia  concessa  per  summos  pontifices  fra- 
tribus  minoribus,  cooperta  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio: 
ceat,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  primo. 

764.  Item  liber  diversitatis  significacionum  diversorum  no- 
minum  secundum  alphabetum,  coopertus  corio  tannato  impresso,  qui  incipit  in 
secundo  folio  post  tabulam :  it  dicendum,  et  finit  in  penultimo  folio :  reddite. 

765.  ^ltem  institucio  sancti  Afrem245  ad  monachos,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  gemitu,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  gustare. 

f. ss«  766.  Item    exposiciones    plurium    sanctorum,    cooperte    corio 

rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  quippe,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  nilu. 

767.  e  Item  sermones  fratris  Omniboni,  cooperti  postibus  sine 
pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  ipsum,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante 
tabulas:  officium. 

768.  Item  compendium  philozophie,  in  parvo  volumine  cooperto 
corio  albo,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  tabula :  ortu,  et  finit  in  penultimo 
folio :  negligens.    s% ,  V57 

769.  f  Item  quidam  parvus  liber  sermonum  per  circulum  anni,  coo- 
pertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  tue,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  hoc. 

770.  Item  quidam  magnus  liber,  coopertus  corio  rubeo,  continens  le- 
gendas  ecclesiarum  pro  festis  anni,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ab 
omnibus,  et  finit  in  penultimo  folio :  affvxus. 

771.  9  Item  quidam  alius  magnus  liber,  coopertus  corio  albo,  continens 
primam  partem,  que  leguntur  in  ecclesia  Sydonensi  246,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  eternitatem,  et  finit  in  penultimo  folio :  Christus. 

772.  Item  libri  morales,  in  uno  volumine  cooperto  corio  tannato, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  raciones,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  textu: 
notoriis  enim. 

773.  h  Item  monologium  Ancelmi  cum  multis  aliis  libris  in  eodem 
volumine,  coopertum  corio  albo  semiviolaceo,  quod  incipit  in  secundo  folio : 
saltem,  et  finit  in  penultimo  folio:  spa. 

774.  Item  liber  celesti [sj  gerarchie  magni  Ariopagite  Dyonisii, 
coopertus  corio  rubeo  impresso,  qui  incipit  in  secundo  folio :  peritus,  et  finit 
in  penultimo  folio:  et. 

a  Gr.  778,  Pen.  541.  b  Ms.  actibus.  c  Gr.  780,  Av.  441.  d  Gr.  854,  Av.  148.  e  Gr.  1296,  Av.  442. 
f  Bu.  175.      g  Cf.  Av.  90,  ©ttr-144;      h  Av.  490. 

i44  Thomae  de  Cantimprato,  ord.  praed. 

i4S  S.  Ephrem. 

246  Re  revera  in  cod.  Burghes.  141,  in  quo  priora  folia  desiderantur,  f.  la  in  margine 
superiori  antiqua  manu  adpictum  est:  Ecclesie  Sidonensis ;  quare  ex  spoliis  alicuius  epi- 
scopi  illius  sedis  camerae  illatum  esse  putem.  Cf.  cod.  Burghes.  287  folium  ultimum. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        347       Ur. 

775.  a  Item  libri  naturales  philosophie  numero  XXIX,  in  eodem 
volumine  cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  non,  et  finiunt 
in  penultimo  folio:  diligere. 

776.  6  Item  flores  philosophorum  et  prophetarum,  cooperti 
corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  rubricis :  quod  sepe,  et  finiunt 
in  penultimo  folio  in  rubricis:  urbem. 

777.  Item  flores  cronicorum  seu  catalogus  pontificum  romanorum  247 
cooperti  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  adunata,  et  finiunt  in 
penultimo  folio  in  textu:  in. 

778.  c  Item  epistola  Baltrici,  archiepiscopi  Dolensis  d,  ad  Petrum 
Malleacensem  248,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio :  tor.,  et 
finit  in  penultimo  folio:  di. 

779.  e  Item  secunda   pars   sermonum  fratris   Guidonis  U9,  de     f.  :,sb 
littera  curiali,  cooperta  corio  rubeo,  que   incipit  in  secundo  folio:  mones,  et 

finit  in  penultimo  folio  in  rubro :  de  eodem. 

780.  /-  Item  secunda  pars  de  septem  viciis  capitalibus  a  peccato 
accidie  usque  finem  libri,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio: 
nari,  et  finit  in  penultimo  folio :  re. 

781.  °  Item  sermones  sanctorum  in  parvo  libro,  cooperti  corio  vi- 
ridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  post  h  tabulam :  orationum,  et  finiunt  in 
penultimo  folio :  venite. 

782.  •  Item  quodlibet  magistri  Henrici  de  Archilay  m,  coopertum 
pergameno,  quod  incipit  in  secundo  folio:  quod  a,  et  finit  in  penultimo 
folio:  -perfectum. 

783.  Item  quidam  liber  questionum  fratris  Guillelmi  de  Mara 251, 
coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit:  Questio  est  de  animabus,  et  finit 
in  penultimo  folio  questionum:  adoranda.    s&-/5  •>  &*■''* 

784.  i  Item  secunda  pars  libri  I  o  s  e  p  h  i  252,  cooperta  corio  albo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio :  tionis,  et  finit  in  penultimo  folio :  reli. 

785.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  albo,  continens  multos  sermo- 
n  e  s ,  qui  incipit  in  secundo  folio :  bremter,  et  finit  in  penultimo  folio :  peccaii. 

786.  Item  manipulus  florum253,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  Valerius,  et  finit  in  penultimo  folio:  est  finis. 

a  Av.  488,  Bu.  126.  h  Gr.  461,  Av.  216.  c  Gr.  1430.  d  Ms.  Dolencie.  e  Cf.  n.  890.  Gr.  1183s. 
Av.  110.      f  Cf.  n.  721.      g  Av.  441,  Bu.  178.      h  Ms.  per  (?).      i  Gr.  650,  Av.  537,  Bu.  171.      j  Av.  28. 

247  Bernardi  Guidonis,  ord.  praed. ;  cf.  Delisle,  1.  c,  p.   188. 

248  Baldrici  Andegavensis. 

249  Guido  Ebroicensis,  ord.  praed. 

230  Henricus  de  Herkeleye  erat  cancellarius  universilatis  Oxoniensis  an.  1314; 
cf.  Wood,  The  history  and  antiquilies  ofthe  unioersity  of  Oxford  ed.  I.  Gutch.  Oxford  1792, 
p.  387. 

261  Guilelmus  de  la  Mare,  ord.  min.,  auditor  s.  Bonaventurae  atque  magister  Pa- 
risiensis. 

252  Flavius  Iosephus. 

253  Vide  paullo  ante  n.  408. 


348  PARS    ALTERA  —  DE    BIBUOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

787.  Item  distinctiones  Mauricii254,  cooperte  corio  viridi,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  in  voraginibus,  et  finiunt  in  penultimo  folio  anto 
tabulam :  requiritur. 

788.  a  Item  secunda  pars  quolibeti  magistri  H.  de  Gandavo,  cooperta 
postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  ut  sine,  et  finit  in  penultimo 
folio  ante  tabulam:  est. 

789.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit 
in  glosa  secundi  folii:  di,  et  finit  in  glosa  penultimi  folii:  ministerium. 

790.  b  Item  tabula  super  floribus  sermonum  ac  septem  aliis  li- 
bris  Bernardi  cum  multis  aliis,  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi. 
que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam  de  littera  curiali :  sanctorum,  et 
finit  in  penultimo  folio  ante  aliam  tabulam :  prosa  et  a. 

791.  Item  postilla  super  Matheo  et  Luca,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipit  in  secundo   folio :  magnalium,  et  finit  in  penultimo  folio :  favus. 

r. 59a  792.  c  Item  scriptum  super  secundo  sententiarum253  incompletum, 

coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio :  et  amant,  et  finit 
in  penultimo  folio  ante  rubricas:  multi  pec. 

793.  Item  quidam  parvus  liber,  qui  videtur  esse  tabula,  coopertus  corio 
viridi,   et  incipit:  Vetus  testamentum,  et  finit:  multa. 

794.  d  Item  questiones  philosophie,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio :  est,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  eoc. 

795.  e  Item  distinctiones  Philippi250  cancellarii  Parisiensis  super 
psalterio,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  michi, 
et  finiunt  in  penultimo  folio  in  tabula:    VII  d. 

796.  Item  tabula  in  papiro  super  confessionibus  A  u  g  u  s  t  i  n  i ,  cooperta 
postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  quod  tandem.  et  fiuit  in  pe- 
nultimo  folio:  men. 

797.  t  Item  moralia  superlibris  \stor\n\  [ibusj  Biblie  magistri  S.  de  Lon- 
gacona257,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  in  bono, 
et  finiunt  in-  penultimo  folio :  el  cum. 

798.  Item  tercia  pars  distinctionum,  cooperta  corio  rubeo,  que 
incipit  in  secundo  folio:  occidit,  et  finit  in  tercio  corundello  penultimi  folii: 
operator. 

799.  Item  Genesis  et  Exodus  simul  glosati,  cooperti  corio  albo, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  rem,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  uncio. 

800.  Item  Plinius  de  istoria  naturali,  coopertus  corio  rubeo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  ne  Affricanum,  et  finit  in  penultimo  folio:  coloribus. 

a  Av.  273,  Bu.  300  b  Gr.  337,  Pen.  200.  c  Av.  476,  Bu.  346.  d  Gr.  450,  Av.  467.  e  Gr.  1041, 
Pen.  158.      f  Gr.  710. 

254  Vide  paullo  ante  n.  717. 

255  In  cod.  Burghes.  346  in  ultimo  folio  legitur:  lstud  scriptum  est  domini  cardi- 
nalis  Roihomagensis,  qui  postea  pontifex  electus  Clemens  VI  appellatus  est. 

256  Philippus  de  Greve. 

257  Stephanus  Langton,  archiepiscopus  Cantuariensis. 


CAP.    II,    ^2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        349        Ur. 

801.  Item  tabula  originalium,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit 
in  secundo  folio :  mecum,  et  finit  in  penultimo  ante  tabulam :  pulvere. 

802.  Item  Plinius,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio 
post  tabulam:  clam,  et  finit  in  penultimo  folio:  luctosior. 

803.  Item  quarta  pars  distin  ctionum,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secimdo  folio:  clicem,  et  finit  in  penultimo  folio:  uxorem. 

804.  °  Item  secundum  volumen  exposicionis  evangelii  secundum 
Marchum,  et  tractatus  xxvm  258,  quod  incipit  in  secundo  folio:  et  a  nullo, 
et  finit  in  penultimo  folio:  aliquam. 

805.  ''  Item  Genesis  cum  exposicione  fratris  Nicolay   de  Trevet   de     f- 596 
puris  dictis  Augustini,  coopertus   corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo   folio  in 
glosa:  veritale,  et  finit  in  textu:  Egipto. 

806.  Item  libri  Iosue  et  multi  alii  in  eodem  volumine  glosati,  qui  incipiunt 
in  glosa  secundi  folii :  nec  slipulam,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  textu :  fili. 

807.  Item  diversi  tractatus  Claudiani  et  Claudi(!)  ac  diversorum 
aliorum,  in  eodem  volumine  cooperto  corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio: 
sensit,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  per  esta. 

808.  Item  liber  XII  Prophetarum  in  textu,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  nem,  et  finit  in  penultimo  folio:  radicem. 

809.  Item  Cassianus'  de  incarnatione  Verbi,  coopertus  corio  albo,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  stipendia,  et  finit  in  penultimo  folio:  hunc. 

810.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  tannato  impresso,  continens  multos 
libros,  qui  incipit  in  secundo  folio  posttabulam:  terram,  et  finit  in  penultimo 
folio :  es. 

811.  c  Item  questiones  Petri  Iohannis259,  cooperte  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  folio :  activa,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  prius  con. 

812.  Item  quidam  liber  s  u  p  e  r  1  o  g  i  c  a  d,  coopertus  corio  ruffo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  ierminus,  et  finit  in  penultimo  folio:  sed  nota. 

813.  Item  postilla  super  proverbiis  Salomonis,  cooperta  corio  albo, 
que  incipit  in  secundo  folio :  finis,  et  finit  in  penultimo  folio :  murum. 

814.  Item  summa  de  .casibus  Raymundi  260  glosata,  cooperta  corio 
croceo,  que  incipit  in  textu  secundi  folii :  non  sufficit,  et  finit  in  penultimo 
folio:  que  ipso. 

815.  e  Item  liber  apologie  pauperum  contra  calumpniatores  261,  coo- 
pertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  dicancium,  et  finit  in 
penultimo  folio:  et  bea. 

816.  Item  summa  Raymundi  de  penitencia,  cooperta  corio  nigro,  que 
incipit  in  secundo  folio :  der*e,  et  finit  in  penultimo  folio :  delegatus. 

a  Gr.  792.       b  Qt.JS.      c  Gr.  635,  Av.  302,  Va.  496S.       d  Ms.  logiga.       e  Gr.  661,  Av.  614,  Bu.  191. 


258  Benedicti  XII. 

259  Petrus  Ioannis  Olivi,  cf.  Demkle-Ehrle,  Archiv,  III,  473. 

260  S.  Raimundus  de  Pennaforte. 

261  S.    BONAVENTURAE. 


350  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.   I 

817.  a  Item  liber  compendiosus  super  libris  politicorum  editus  a  magistro 

Galtero   de   Bullay  262,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio 

post  questiones:  sequi,  et  finit  in  penultimo  folio:  quod. 

f.  60a  818.  Item  distinctiones  per  ordinem  alphabeti,  cooperte  corio  rubeo, 

que  incipiunt  in  secundo  folio :  am,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  nota  quud. 

819.  Item  libri  sapienciales  glosati,  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu :  di,  et  finiunt  in  penultimo 
folio  exlreme. 

820.  b  Item  tabula  super  quinque  voluminibus  operis  super  Matheo  263, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  et  qualiter,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  virginitas. 

821.  c  Item  quodlibet  magistri  Iohannis  de  Polin264,  et  magistri  H  e n - 
rici,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  secundum, 
et  finit  in  penultimo  folio:  oppositum. 

822.  d  Item  secunda  pars  summe  magistri  H.  de  Gandavo,  cooperta 
postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  sermone,  et  finit  in  penul- 
timo  folio  in  tabula:  in  divinis. 

823.  Item  libri  Isaye,  Ieremie  Trenis  et  Ezechiel,  in  eodem  volu- 
mine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  dividitur,  et  finiunt 
in  penultimo  folio:  per  se. 

824.  Item  parvulus  liber,  coopertus  veluto  rubeo,  continens  regulam 
sancti  Benedicti,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sed,  et  finit  in  penultimo 
folio :  amen. 

825.  e  Item  liber  Alfragani  [dej  dyametro  f  terre,  de  stellis,  de  luna, 
et  ambitu  terre,  coopertus  corio  tannato  impresso,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
quelibet,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  figuras :  semptum. 

826.  Item  parvus  liber  de  morte  beati  Ieronimi,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  per  amarum,  et  finit  in  penultimo  folio:  eoc. 

827.  g  Item  questiones  Ricardi  265  et  plures  alie  in  eodem  volumine 
cooperto  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam :  set  de,  et 
finiunt  in  penultimo  folio  in  rubricis:  mortui. 

828. h  Item  liberde  perfectione  e v a n g e  1  i c a  266,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  nostram,  et  finit  in  penultimo  folio : 
si  an. 

829.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  nigro,  continens  partem  pon- 
tificalis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  eocorciso,  et  finit  in  penultimo  folio: 
voca,  et  est  partim  notatus. 

a  Gr.  460,  Av.  140,  Bu.  129.  b  Int.  28,  Gr.  797,  Pen.  97.  c  Gr.  629,  Av.  314.  d  Bu.  17.  e  Gr.  472, 
Av.  598.      f  Ms.  dyometro.      g  Gr.  644.  Av.  174,  Bu.  361.      h  Av.  604,  Bu.  357. 

282   GUALTERUS   DE    BURLEY. 

263  Benedicti    XII. 

264  Ioannes  de  Polliaco  (de  Pouilly). 

265  Richardus  de  Mediatilla,  ord.  min. 

266  Petri  Ioannis  Olivi. 


CAP.    II,    ^   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        351        Ul*. 

830.  a  Item  liber  magistri  Leonis  de  astrologia  267,  coopertus  sa- 
raito  livido,  qui  incipit  in  secundo  folio :  dacione,  et  finit  in  penultimo  folio : 
in  puncto  enim.  n><^>  &>^'it       7^-93 

831.  b  Item  tabulam  super  quatuor  libris  Boetii,  cooperta  corio  rubeo,      f.  oo& 
que  incipit  in  secundo  folio:  quod  pluribus,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  fron. 

832.  c  Item  Origenes  super  libris  Numeri,  Iosue,  Iudicum,  Regum, 
coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  amini,  et  finit  in 
antepenultimo  folio :  impleta  sunt. 

833.  Item  quidam  liber,  coopertus  panno  de  serico  operato  ad  flores 
lilii  vocato  polpre  26S,  qui  incipit  in  secundo  folio :  utinam  clignaretur,  et  finit 
in  ultimo  folio  in  rubro:  confirmare. 

834.  Item  quoddam  opus  fratris  P  fetrij  I  o  h  a  n  n  i  s  269,  coopertum  corio 
viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  quomodo,  et  finit  in  penultimo  folio:  faciem. 

835.  Item  questiones  super  libris  s  e  n  t  e  n  t  i  a  r  u  m ,  cooperte  corio  croceo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  a  perfectione,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
dampnatorum. 

836.  d  Item  tituli  questionum  operis  magistri  Alexandri 270,  cooperti 
corio  viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  utrum  unitas,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio:  de  modo  ieiunandi. 

837.  Item  Genesis  et  Exodus  simul  glosati,  cooperti  corio  tannato, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  glosa :  in  advertandum  (!),  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio  in  textu :  filii. 

838.  e  Item  exposiciones  super  libris  Dyonisii  magni  Ariopagite  27), 
cooperte  corio  rubeo  discolorato,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  abstractam, 
et  finiunt  in  penultimo  folio:  alteram. 

839.  Item  testus  sententiarum,  coopertus  corio  rubeo  discolorato, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  arrius,  et  finit  in  penultimo  folio :  iusticie. 

840.  Item  concordancie  super  proverbiis  Salomonis,  in  papiro  coo- 
perte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  abhominari,  et  fi- 
niunt  in  penultimo  folio:  humilitate. 

841.  Item  omelie  XXV  de  dominicis  et  festivis  diebus,  cooperte  po- 
stibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  illis,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  nobis. 

a  Gr.  747.      b  Int.  17,  Gr.  875.      c  Gr.  354,  Pen.  459.      d  Av.  437,  Bu.  323.     e  Gr.  270,  Pen.  383,  Pa.  1620. 

267  Leo  de  Balneolis,  Hebraeus;  cf.  Nic.  Antonius,  Bibliolheca  hispana  velus. 2 II,  189  not. 
et  cod.  Digby  176,  n.  5  in  Bibl.  Bodleiana.       l-fi*j->tj 

268  Polprae  nomine  venit,  teste  Ducange,  pannus  purpureus. 

269  Vide  paullo  ante  not.  266. 

270  Alexander  de  Hales,  ord.  min. 

271  In  cod.  Parisiensi  1620,  f.  2b  legitur   antiqua   manu   adpictum:  In  isto   volumine 
continetur  commentum,  expositio  seu  lectura  domini  Roberti  Grosseleste  Lyncolniensis  epi- 
scopi  super  libros  4or  principales  beati  Dionysi  Ariopayite ;  —  et  fuit  restitutum  per  do- 
minum  Gerundensem,  et  dixit,  quod  remanserat  in  manibus  suis,  quando  recessit  a  Petro 
de  Luna. 


352  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

842.  a  Item  scriptum  Guillelmi  Oquam272  Anglici  coopertum  corio 
viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio :  duas,  et  finit  in  penultimo  folio :  animis. 

843.  b  Item  tabula  in  quatuor  libris  et  decem  epistolis  Dyonisii273, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio :  paler,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  tabula:  accepcionem. 

844.  Item  postille  super  libris  Iosue,  Iudicum  et  Ruth,  cooperte 
corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  lendi,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  dicente  (?). 

r.  eia  845.  c  Item  notule   questionum274  super  secundo  sententiarum  cum 

pluribus  aliis,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  sci- 
licet  per,  et  firiiunt  in  penultimo  folio :  accipio. 

846.  Item  postille  super  Ysaya,  Ier,emia  et  Psalterio  incomplete, 
cooperte  pergameno,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  visio,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio :  etiam. 

847.  Item  postilla  super  Iob,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  tercium,  et  finit  in  penultimo  folio :  facient. 

848.  Item  postille  super  Ysaya,  Ieremia  et  aliis  usque  ad  Baruch 
inclusivo,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  terram,  et 
finiunt  in  penultimo  folio :  id  est   Y. 

849.  Item  postille  super  libris  I  o  s  u  e  usque  ad  librum  Hester  inclusive, 
cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  sicum,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio :  dies. 

850.  Item  parabole  Salomonis,  Ecclesiastes,  Cantica,  Sapiencie  et 
Ecclesiasticus,  in  eodem  volumine  glosato,  cooperto  corio  albo,  quod  incipit 
in  secundo  folio  in  textu :  dimittas,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  tri- 
bulati. 

851.  d  Item  prima  pars  dominicalis  fratris  Bernardi  Geraldi 275,  coo- 
perta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio  in  tabula:  unt,  et  finit  in 
penultimo  folio:  sanguinem. 

852.  Item  postille  super  Exodo  et  Levitico,  cooperte  corio  rubeo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  puli,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  stri. 

853.  e  Item  postilla  Petri  Iohannis  super  Luca  et  proverbiis  Salo- 
monis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  castitatis,  et  finit 
in  penultimo  folio:  divine. 

854.  Item  \6\>  glosatus  et  postillatus,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit 
in  glosa  secundi  folii :  et  allegorice,  et  finit  in  glosa  penultimi  folii :  ne  ege. 

a  Gr.  413,  Av.  507.  b  Int.  18,  19;  Gr.  267,  Pen.  389.  o  Gr.  1394,  Av.  356,  Bu.  34.  d  Cf.  n.  465, 
Gr.  1240,  Av.  333.      e  <3r.  1043,  Pen.  151. 

272  Guilelmus  Ockham,  ord.  min. 

273  A  Grbgorio  de  Borgolio,  Ord.  s.  Aug.,  iussu  Ioannis  XXII.^confecta. 

274  In  cod.  Burghes.  34,  f.  la  antiqua  manu  adpictum  est:  Nolule,  d  o  m  ini  supcr  2°  sen- 
i  'niiarum  cum  pluribus  aliis.  Sintne  Clemeutis  VI,  cuius  alia  quoque  scripta  in  eadem  bi- 
bliotheca  asservantur. 

275  Cf.  paullo  ante  p.  323,  not.  155. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIRRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        353       Ul\ 

855.  a  Item  scriptum  et  exprsicio  tocius  libri  de  causis,  coopertum 
corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  opinionem,  et  finit  in  penultimo 
folio:  creetur. 

856.  h  Item  postilla  super  Nahum  c,  Abacuhc,  Sofonia  et  quibusdam 
aliis,  in  eodem  volumine  cooperto  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
Basan,  et  finit  in  penultimo  folio:  horribilis. 

857.  d  Item  canones  sanctorum  patrum  et  alique  questiones  simul, 
cooperti  postibus  sine  pelle,  qui  [incipiunt]  in  secundo  folio  in  prologo :  Sa- 
lomon,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  videbit  in. 

858.  Item  postille  super  psalterio  et  parabolis  Salomonis,  Ecclesiaste, 
Canticis  Canticorum,  Sapientia  et  Ecclesiastico,  cooperte  corio  rubeo,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio :  etc,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  et. 

859.  Item  postille  super  Iob  et  Psalterio,  cooperte  corio  viridi  discolo-     f-  siz. 
rato,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  similiter,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 

id  est  po. 

860.  e  Item  tabula  super  speculo  istoriali 276,  de  littera  curiali,  coo- 
perta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  livitas,  et  finit  in  penul- 
timo  folio  in  tabula :  XC  V. 

861.  f  Item  primus  Scoti  277,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  subiecto,  et  finit  in  penultimo  folio:  quedam  alio. 

862.  0  Item  summula  fratris  Arnaldi  de  Prato  278,  cooperta  corio 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  de  medicine,  et  finit  in  penultimo  folio: 
substancia. 

863.  Item  multa  per  alphabetum  distincta,  et incipiunt  de  abstinencia, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  venturus,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  id  est  Christus. 

864.  Item  Ysayas  postillatus  et  glosatus,  coopertus  corio  albo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  textu:  dium,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  af. 

865.  Item  summa  confessorum,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in 
secundo  folio  in  rubricis:  de  mendacio,  et  finit  in  penultimo  folio  in  tabula: 
pecamina  aliud. 

866.  h  Item  quartus  liber  sententiarum  magistri  Guillelmi  Autisio- 
dorensis,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas: 
cepto,  et  finit  in  penultimo  folio:  aquila. 

867.  •  Item  scripta  philosophorum  et  aliorum  de  philosophia,  coo- 
perta  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  utile,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  perpetue. 

a  Gr.  461,  Av.  421.  h  Gr.  920,  Pen.  156.  c  Ms.  Naam.  d  Av.  514.  e  Gr.  1178,  Pen.  1053,  Lu.  464. 
f  Gr.  1393,  Av.  452,  Bu.  325.      g  Gr.  647,  Av.  619.      h  Gr.  614,  Av.  123.      i  Av.  409,  Bu.  114. 


276  Vincentii  Bellovacensis,  ord.  praed. 

277  IOANNES    DuNS   SCOTUS. 

278  Cf.  de  eo  Quetif-Echard,  SS.  ord.  praed.,  I,  659  et  cod.  173  B  3  Bibliothecae 
Florentinae,  quaoi  nationalem  vocant. 

23 


354  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

868.  Itera  epistole  glosate  et  postillate,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  glosa  secundi  folii:  operis,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii: 
fratres. 

869.  a  Item  prima  pars  tabule  originalium,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  apnd,  et  finit  in  penultimo  folio:  nam. 

870.  Item  Parvi  Prophete  cum  glosis,  cooperti  corio  albo,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  folio  in  glosa :  ordo,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  textu : 
servi. 

871.  b  Item  tabula  super  Damaceno  in  papiro,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  lum,  et  finit  in  penultimo  folio :  hdbencia. 

872.  Item  liber  et  I  o  a  c  h  i  m ,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  nigro:  primus  status,  et  finit  in  penultimo  folio:  cedes. 

f.  &2a  873.  c  Item  istorie   scolastice,   cooperte  corio  nigro,  que  incipiunt 

in  secundo  folio:  tegit,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  michi. 

874.  d  Item  libri  de  republica  et  zelo  antiquorum  ac  aliis  279,  cooperti 
^corio   rubeo  discolorato,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  amicis,  et  finiunt  in 

penultimo  folio:  accipere. 

875.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit:  Nobili 
et  reverendo  domino  domino  Francisco,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  ta- 
bulam:  quod  homo. 

876.  e  Item  liber  pauperis  contra  incipientem  novellarum  heresum 
confectorem  et  contra  evangelicam  perfectionem  m,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  dunt,  et  finit  in  penultimo  folio:  quibus. 

877.  Item  quidam  sermones,  cooperti  corio  viridi  discolorato,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  de  cuius,  et  finiunt  in  penultimo  folio  antetabulam: 
rectam.    &*■  ■  ^  ^ >  ■+**«"*«*■*■  -•  ^*^*^  $6\ifUu^U 

878.  f  Item  prima  pars  quolibeti  Henrici281,  cooperta  corio  albo,  que 
incipit  in  secundo  folio:  tenet,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  rubricas:  iu- 
sticiam. 

879.  o  Item  epistole  Ennodii  m,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in 
secundo  folio :  tentarum,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  subripere. 

880.  h  Item  libri  Almaiesti  m,  cooperti  corio  albo,  qui  incipiunt  in  se- 
cundo  folio  post  prologum:  hec  sciencia,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante 
quasdam  chiffras:  hanc. 

a  Cf.  n.  540.  b  Gr.  284,  Pen.  500.  c  Av.  306.  d  Gr.  762.  e  Gr.  662,  Av.  628.  f  Gr.  600«.,  Av.  241, 
Bu.  124.      g  Gr.  857,  Av.  64.      h  Gr.  475,  Av.  483. 

279  Hic  parum  accurate  indicatur  pars  prima  summae  collectionum  Ioannis  Gallensis, 
ord.  min.;  cf.  paullo  ante  p.  321,  not.  150. 

280  Adscribitur  Ioanni  Peckham,  ord.  min.,  archiepiscopo  Cantuariensi;  cf.  cod.  S.  Crucis 
pl.  36  dext.  12  bibliothecae  Laurentianae  (Florentiae).  Incipit:  Quis  dabit  capiti  meo  aquam; 
hinc  ab  apologia  s.  Bonaventurae  distinguendus  est,  quam  recensuimus  paullo  ante  n.  52. 

281  Henricus  de  Gandavo. 

282  Cf.  Migne,  PP.  lat.,  tom.  LXIII. 

283  PtOLEMAEI. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    13G9        355        []l\ 

881.  Item  1  i  b  e  r  s  e  c  r  e  t  o  r  u  m  r  o  m  a  n  e  e  c  c  1  e  s  i  e  de  articulis  fidei  m, 
coopertus  corio  rubeo  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  spiritas,  et 
finit  in  penultimo  folio  ante  figuras :  pacificis.  J£\,  7$ 3 

882.  Item  liber  metheorum  285,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  ex  motu,  et  finit  in  penultimo  folio:  spiritum  et. 

883.  a  Item  scriptum  G u i  1 1  e  1  m i  Auquara286  super  logicalia,  cooper- 
tum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio :  respondentes,  et  finit  in 
penultimo  folio :  partes. 

884.  b  Item  prophetie  C  i  r  i  1 1  i 287  et  epistola  I  o  a  c  h  i  m  ad  Cirillum  glo- 
sate,  cooperte  pergameno,  que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  latave- 
talari  (!),  et  finiunt  in  penultimo  folio:  despoti. 

885.  Item  parvus  Jiber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
si  quis,  et  finit  in  penultimo  folio:  hauserit. 

886.  c  ltem  liber  exemplorum  sacre  scripture  288,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  nigro :  de  dilectione,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio :  cantate. 

887.  Item  liber  de  regimine   principum289,  coopertus  corio  rubeo,      f-02* 
qui  incipit  in  secundo  folio:  est,  et  finit  in  penultimo  folio  in  tabula:  magis  sunt. 

888.  Item  liber  de  penitencia,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  ritualibus,  et  finit  in  penultimo  folio:  ecclesia. 

889.  d  Item  summa  Petri  de  Onsola290  super  notis,  cooperta  corio 
albo,  que  incipit  in  secundo  folio :  notarie,  et  finit  in  penultimo  folio :  potest. 

890.  Item  Dyonisius  de  angelica  gerarchia,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  principaliter ,  et  finit  in  penultimo  folio: 
predicto. 

891.  e  Item  libri  Valerii  Maximi  continentes  diversas  materias,  de 
littera  curiali,  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  qui  incipiunt  in  se- 
cundo  folio :  quia,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  Arischomades. 

892.  f  Item  liber  de  lapidibus291  cum  quibusdam  aliis  libris  in  eodem 
volumine  cooperto  corio  nigro,  qui  incipit  in  secundo  folio:  modus,  et  finit  in 
penultimo  folio:  et  scito  quod. 

893.  Item  postille  super  quinque  libris  Moisi,  cooperte  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  rebus,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  fi- 
guras:  beneficiorum. 

a  Gr.  414,  Av.  515,  Bu.  151.      b  Gr.  866.      c  Cf.  n.  430.      d  Gr.  545,  Av.  432.      e  Av.  523.       f  Lu.  358. 

284  Is  probe  distinguendus  a  n.  752  paullo  ante  relato. 

285  Aristotelis. 

286  Guil.  Ockham,  ord.  min. 

287  De  Cyrilli  oraculo  anyelico  disserui  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  327s. 

288  Nicolai  de  Hanapis,  ord.  praed. 

289  S.  Thomae  de  Aquino  aut  Aegidii  de  Columna.  **" 

290  pETRUS  DE  Unzola,  vide  de  eo  Savigny,  Geschichle  des  romischen  Rechls  in  Mit- 
telalter  2.  V,  549.  Putem  indicari  tractatum  de  notulis. 

291  Fortasse  b.  Alberti  Magni. 


356  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

894.  a  Item  postilla  fratris  Petri  Iohannis  super  duodecim  Pro- 
phetis  292,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  tercio,  et  finit  in 
penultimo  folio:  quod  sibi. 

895.  b  Item  prima  pars  librorum  naturalium  m,  cooperta  corio 
rubeo  et  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  hanc,  et  finit  in  penultimo 
folio:  sicut. 

896.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  viridi,  de  pessima  et  illegibili  littera. 

897.  Item  summa  confessorum,  cooperta  corio  nigro,  que  incipit 
in  secundo  folio:  de  sagitariis,  et  finit  in  penultimo  folio:  ad. 

898.  c  Item  prima  pars  sermonum  G  u  i  d  o  n  i  s  m  de  littera  curiali,  coo- 
perta  corio  viridi  claro,  que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  intrasset, 
et  finit  in  penultimo  folio:  licet. 

899.  Item  Dyonisius  de  ecclesiastica  gerarchia,  glosatus,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  de  perflciendis,  et  finit  in 
penultimo  folio:  sunt. 

900.  d  Item  liber,  qui  dicitur  Status  et  planctus  ecclesie295,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  dium,  et  finit  in  penultimo 
folio:  ergo. 

f. 63o  901.  e  Item  sermones  ad  status,  cooperti  corio  viridi,  qui  incipiunt  in 

secundo  folio :  fusione,  et  finiunt  in  penultimo :  eterni.  & 

902.  Item  quedam  pars  libri  de  proprietate  rerum  moralizata  296, 
cooperta  corio  livido,  que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  viros,  et  finit 
in  penultimo  folio:  eciam. 

903.  f  Item  summa  magistri  Geraldi297  ordinis  beate  Marie  de  Monte- 
carmeli,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  aliquod,  et  finit 
in  penultimo  folio  in  tabula:  rebus. 

904.  Item  quidam  liber  de  astrologia,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  est  aquila,  et  finit  in  penultimo  folio :  commune. 

905.  °  Item  postilla  fratris  Augustini  de  Ancona298  super  Apoca- 
lipsi,  cooperta  corio  croceo,  que  incipit  in  secundo  folio  ipsius  libri  in  glosa: 
semper,  et  finit  in  penultimo  folio  in  tabula:  tronum  Dei. 

906.  Item  tercius  liber  Petri  Iohannis299,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  stabilitus,  et  finit  in  penultimo  folio: 
caderet. 

a  Gr.  1044,  Pen.  150,  Pa.  507.  b  Gr.  415,  Av.  136.  c  Cf.  n.  779,  Gr.  1236,  Av.  427.  d  Cf.  n.  564. 
e  Av.  108.V     f  Gr.  625,  Av.  125,  Bu.  27.      g  Gr.  980. 

292  pETRus  Ioannis  Olivi. 

293  Aristotelis. 

294  Guido  Ebroicensis,  ord.  praed. 

295  Alvari  Pelagii,  ord.  min.  .  ./   i    t   < 

296  Bartholomaei  de  Glanvilla,  ord.  min.    )r-»  >  ?  i" 

297  Gerardus  de  Bononia;  vide  de  eo  Cosmas  de  Villiers,  Bibliotheca  carmeli- 
tana,  I,  548. 

298  Augustinus  Triumphus,  ord.  s.  Aug. 

299  pETRus  Ioannis  Olivi. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        357       Ul". 

907.  a  Item  scriptum  super  libro  sententiarum300,  coopertum  corio 
albo,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  verum,  et  finit  in  penultimo 
folio  ante  rubricas:  electi. 

908.  Item  Ieremias  Trenis  (!)  et  Baruch  simul  glosati,  cooperti  corio 
albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  te,  et  finiunt  in  textu  penultimi 
folii:  spiritus. 

909.  Item  liber  de  ecclesiastica  paupertate  m,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  tate,  et  finit  in  penultimo  folio:  veri.  Jf>. 

910.  h  Item  liber   sermonum,    coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  se- ^ 
cundo  folio  in  tabula:  a  peccalis,  et  finit  in  penultimo  folio:  decrescere. 

911.  c  Item  scriptum  super  tercio  sententiarum  usque  ad  XV  distin- 
ctionem,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  falio  iprima 
enim,  et  finit  in  penultimo  folio:  causa. 

912.  d  Item  liber  quartus  sententiarum,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  folio  in  rubricis :  de  dyaconis,  et  finit  in  penultimo  folio :  substancie. 

913.  Item  pars  pontificalis,  de  grossa  littera,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  folio  in  rubricis :  ta,  et  finit  in  penultimo  folio :  ter. 

914.  Item   Genesis,    Exodus   et  alii   plures  numero   octo,  in  eodem      f-  m 
volumine   cooperto   corio   rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  eternam,  et 
finiunt  in  penultimo  folio:  deuter. 

915.  Item  Matheus  et  Marcus  simul  glosati,  cooperti  corio  albo, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  liber,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in 
textu:  non. 

916.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  post  rubricas : 
Ihesus  CJtristus,  et  finit  in  penultimo  folio:  illorum. 

917.  e  Item  questiones  quolibeti  magistri  Godefredi 302,  cooperte  po- 
stibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  lanquam,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio  ante  tabulam :  quam. 

918.  Item  sententia  Alberti  m  super  quolibet,  cooperta  pergameno, 
que  incipit  in  secundo  folio :  ut  non,  et  finit  in  penultimo  folio :  eral. 

919.  f  Item  libri  sacre  scripture  contra  superfluitatem  exposi- 
c  i  o  n  u  m  30i,  cum  sola  poste,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  sicut,  et  finiunt  in 
penultimo  folio :  ele. 

920.  °  Item  Egidius  m  super  libro  rettoricorum,  cum  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  alia,  et  finit  in  penultimo  folio:  epilogi  eiiam. 

a  Av.  265,  Bu.  316.  h  Av.  363,  Bu.  66.  c  Av.  477.  d  Av.  499,  Bu.  2S5.  e  Av.  599,  Bu.  303. 
f  Gr.  675,  Pen.  183.      g  Gr.  446,  Av.  526,  Bu.  314. 

300  Verius  Guilelmi  Autisiodorensis  summa  theologica. 

301  Putem  legendum  De  evangelica  paupertate  aut  De  ecclesiaslica  potestate. 

302  GODEFREDUS    DE    FONTIBUS. 

303  Sitne  opus  aliquod  b.  Alberti  Magni,  cuius  quodlibeta  quidem  ad  nos  non  per- 
venerunt. 

304  Scriptum  eiusdem  generis  de  iure  canonico  vide  in  Schulte,  1.  c,  II,  485. 
306  Aegidius  ©e—Columna. 


358  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

921.  Item  tractatus  de  diversis  materiis  theologie,  coopertus  perga- 
meno,  qui  incipit  in  secundo  folio :  invenistis,  et  finit  in  penultimo  folio :  slatu. 

922.  a  Item  logica  nova,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo 
folio:  eos,  et  finit  in  penultimo  folio:  eternam. 

923.  b  Item  quidam  magnus  liber  30G,  coopertus  corio  rubeo,  continens 
articulos  Ekardi  datos  ad  examinandum  et  responsiones,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  verbis,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  angelis. 

924.  c  Item  sermones  ad  status  diversos,  cooperti  corio  viridi,  qui 
incipiunt  in  secundo  folio:  viduarum,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  ru- 
bricis:  ipso.  ^ 

925.  Item  processus   contra  hereticos,   cooperti  corio  viridi,  qui  in-/? 
cipiunt  in  secundo  folio:  suam,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  capellanos.  1*"- 

926.  Item  liber  super  ystoriis  Novi  ac  Yeteris  Testamenti, 
coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  peccavimus,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  speculo. 

927.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  ne,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  Spiritus. 

f.  64a  928.  Item  compendium  tocius  theologie   fratris   Petri    Aurioli,    coo- 

pertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  Ysa,  et  finit  in  penultimo 
folio:  uni. 

929.  d  Item  sermones  dominicales,  cooperti  corio  nigro,  qui  incipiunt 
in  secundo  folio:  abiciamus,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  affiictio. 

930.  Item  liber  de  venacione  divini  amoris  307,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  tibi,  et  finit  in  penultimo: 
virtus. 

931.  Item  quidam  [liber]  parvi  valoris,  antique  littere,  coopertus  perga- 
meno,  qui  incipit  in  secundo  folio :  nonne,  et  finit  in  penultimo  folio :  pau. 

932.  e  Item  liber  de  ordine  domus  Theotonicorum  308,  coopertus 
corio  viridi ,  qui  incipit  in  secundo  folio :  speciali ,  et  finit  in  penultimo 
folio:  po. 

933.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  se- 
cundo   folio  in  rubro:  uodecim,  et  finit  in  penultimo   folio  in  nigro:  iocum. 

a  Bu.  133^1  b  Cf.  n.  382,  Gr.  655-6,  Av.  132,  Pen.  702,  712.  c  Av.  417,  Bu.  142.  d  Av.  623,  Bu.  96. 
e  Gr.  789,  Av.  453,  in  bibl.  Vatic.  cod.  Ottob.  528. 

306  Fortasse  pars  altera  operis  a  Benedicto  XII  conscripti;  habes  titulum  accuratiorem 
in  Gr.  655.  —  De  articulis  Eckeharti  vide  litteras  Ioannis  XXII  anno  1329  datas,  quibus 
eos  proscripsit  in  Raynaldus,  Annales  ad  an.  1329,  n.  70  s.;  cf.  Denifle,  Acten  zum  Processe 
Meister  Eckeharts  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  616s. 

307  Vide  librum  eiusdem  generis  Gr.  770. 

308  Habes  in  cod.  Ottob.  528,  f.  la:  Incipit  epistola  fratris  Ulrici  ad  Benedicium  papam 
super  libros  ordinis  domus  Theotunice  hospitalis  sancte  Marie  Ierosolimitane :  incipit: 
Pater  rni  surge.  Deinde  f.  6a:  Incipit  prima  pars:  quomodo  devota  religio  sacra  domus 
Theotunica  hospitalis  sancte  Marie  Ierosolimitane  spiritualiter  comparatur  terreno  para- 
dyso  per  eius  regulam.  Incipit:  Plantavit  autzm  dominus  Deus;  desinit  f.  319a  quasi  parvum 
cenaculum  faciunt. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        359       Ul\ 

934.  a  Item  tabula  super  summa  Anthonii  30°,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  Ir,  et  finit  in  penultimo  folio:  ibidem. 

935.  Item  sermones  de  ieiuniis  et  sancti  Leonis,  cooperti  corio 
rubeo.  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  vicia,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
diaboli. 

936.  Item  casus  V  i  n  c  e  n  c  i  i  310,  cooperti  postibus  sine  pelle,  qui  inci- 
piunt  in  secundo  folio :  super,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  dignus. 

937.  Item  liber  rethorice,  coopertus  corio  nigro,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  resislere,  et  finit  in  penultimo  folio:  facta. 

938.  l  Item  collaciones  dominicales  et  festive,  cooperte  corio  rubeo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  lenti,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  dominus. 

939.  c  Item  liber  de  primatu  romane  ecclesie  et  canonum  seu 
conciliorum  3U,  coopertus  corio  nigro,  qui  incipit  in  secundo  folio :  iunc,  et  finit 
in  penultimo  folio :  continens. 

940.  d  Item  liber  hereticorum  312,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio  in  textu:  omnis,  et  finit  in  penultimo  folio  in  glosa:  bene. 

941.  Item  quidam  liber,  sine  postibus,  qui  incipit  in  tercio  folio:  debilia, 
et  finit  in  penultimo  folio :  consilio. 

942.  Item  scriptum  super  quatuor  libris  sententiarum,  coopertum 
corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  non,  et  finit  in  penultimo  folio 
ante  tabulam:  eciam. 

943.  e  Item  sanctorale  Bernardi  Geraldi313,  coopertum  corio  viridi,      t.m 
quod  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  meruit,  et  finit  in  penultimo  folio: 
fuerit. 

944.  f  Item  sermones  Petri  de  Sicilia  3U,  cooperti  postibus  sine 
pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  linquatur,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 
atque  omni. 

945.  g  Item  liber  de  exemplis  sacre  scripture  et  archa  vite  **; 
coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  de  peccato,  et  finit  in 
penultimo  folio  in  rubricis:  de  virtutibus. 

946.  h  Item  postille  super  Ysaya  et  Parvis  Prophetis  et  tractatus  de 
usuris316,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  domus, 
et  finiunt  in  penultimo  folio:  omni. 

a  Gr.  769,  Av.  377.  b  Av.  582.  c  Gr.  1207,  Av.  328,  cf.  Pen.  1072«.  d  Bu.  47.  e  Gr.  1183,  Av.  411. 
f  Gr.  1282,  Av.  532.  g   Gr,  1242,  Pen.  180.  h   Gr.  967,  Pen.  149. 


309  Sintne  concordantiae  bibliae,  quas  Waddingus  sub  noniine  s.  Antonii  Patavini  vul- 
gavit;  de  quibus  cf.  Sbaralea,  Supplementum  ad  scriptores  trium  ordinum  s.  Francisci,  p.  79. 

310  Vincentius  Hispanus,  cuius  casus  quidem  Schulte,  1.  c,  I,  192  videtur  ignorasse. 

311  Vidotur  indicari  collectio  aliqua  canonum,  fortasse  illa  s.  Ansclmi  Lucensis. 

312  Procul  dubio  legendum  liber  ethicorum  (Aristotelis). 

313  Cf.  paullo  ante  p.  318,  not.  137. 

314  Nihil  de  eo  in  Mongitore,  Bibliotheca  sicula. 

315  Nicolaus  de  Hanapis,  ord.  praed. 

316  Petri  Ioannis  Olivi;  cf.  Denikle-Ehrle,  Archiv,  III,  402,  552. 


360  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

947.  Item  liber,  cum  postibus  fractis,  d  e  p  o  t  e  n  c  i  a  d  e  i 317  qui  incipit 
in  secundo  folio  prius  rubricas :  ita  nertece  (!)  et  finit  in  penultimo  folio :  in 
tantum. 

948.  a  Item  formularium  litterarum,  coopertum  corio  albo,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  rubricis  in  nigro:  lam,  et  finit  in  penultimo  folio:  eos. 

949.  b  Item  tabula  moralium  Aristotilis,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secundo  folio  in  rubricis :  concupiscere,  et  finit  in  penultimo  folio : 
quidem. 

950.  Item  liber  de  miseria  condicionis  humane  318,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  quatinus,  et  finit  in 
penultimo  folio :  usuris. 

951.  Item  distinctiones  quorundam  verborum,  cooperte  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  idem  .m.  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante 
rubricas:  sequeretur. 

952.  c  Item  doctrina  Machometi  cum  -responsione  Christiani  319, 
cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio :  cant,  et  finit  in  penultimo 
folio:  alii. 

953.  Item  liber  de  ystoriis  animalium320  et  quibusdam  aliis,  coo- 
pertus  corio  tannato,  qui  incipit  in  secundo  folio :  male,  et  finit  in  penultimo 
folio :  translacionem. 

954.  d  Item textus  heticorum  et  politicorum,  cum  postibus  fractis, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  bonum,  et  finit  in  penultimo   folio:  speculetur. 

955.  Item  prima  pars  concordanciarum,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secundo  folio :  ro,  et  finit  in  penultimo  folio :  unum. 

956.  e  Item  scriptum  S  c  o  t  i 321  super  quatuor  libris  sententiarum,  coo- 
pertum  corio  rubeo  discolorato,  quod  incipit  in  secundo  folio :  instituti,  et  finit 
in  antepenultimo  folio  ante  tabulam :  enim. 

f.  c5a  957.  Item  tractatus   H  e  n  r  i  c  i 322  de  ecclesiastica  potestate,  de  littera  cu- 

riali,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  eam,  et  finit 
in  penultimo  folio :  obliqui. 

958.  f  Item  lectura  domini  Petri  Rogerii  323  super  decretali  Quia  quo- 
rundam  mentes  et  tractatus^  de  perfectione  vite,  cooperta  nigro,  que  incipit 
in  secundo  folio  post  quandam  litteram  directam  pape:  pontiftce,  et  finit  in 
penultimo  folio :  religionem. 

a  Av.  332.      b  Gr.  547.      c  Gr.  685.      d  Av.  592.      e  Av.  349.      f  Gr.  114^  Pen.  711. 

317  S.  Thomae  de  Aquino. 

318  Innocentii  III. 

319  Putem  indicari  opus  s.  Petri  Paschalis,  de  quo  Nic.  Antonius,  Bibliotheca  hispana 
vetus*.  II,  98-101. 

320  Aristotelis  aut  b.  Alberti  Magni. 

321  lOANNES   DUNS    ScOTUS. 

322  Henricus  de  Cremona  decretorum  doctor  et  episcopus  Reginensis;  cf.  cod.  4229, 
f.   122a  Bibliotheca  Parisiensis,  quam  nationclem  dicunt. 

323  Clemens  VI. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM   PALATII    AVENION.    AN.    1309        361        Ul*. 

959.  Item  epistola  abbatis  Iohannis,  cooperta  corio  croceo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  modi,  et  finit  in  penultimo  folio:  missam. 

960.  Item  collaciones  Voraginis  a  m  quadragesimales,  cooperte  perga- 
meno,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  planctum,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 

l 

sciendum. 

961.  Item  snmma  Godefredi  325  cardinalis,  cooperta  corio  albo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  quod,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  rubricas:  cum. 

962.  Item  quidam  liber  parvus,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  habentibus,  et  finit  in  penultimo  folio :  omni. 

963.  b  Item  postilla  fratris  Nicolay  326  super  Ecclesiastico,  cooperta  corio 
albo,  que  incipit  in  secundo  folio :  Ieronimus,  et  finit  in  penultimo  folio :  in  fu. 

964.  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio  post  tabulam :  coram,  et  finit  in  penultimo  folio :  deside. 

965.  Item  scriptum  super  secundo  et  quarto  Iohannis  Scoti,  coo- 
pertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio :  diversarum,  et  finit 
in  penultimo  folio:  coegit  a. 

966.  c  Item  epistole  Petri  Damiani,  cooperte  corio  rubeo,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio :  tagione,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  multi  per. 

967.  Item  Plinius,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio* 
horis,  et  finit  in  penultimo  folio:  gema. 

968.  Item  moralitates  et  figure  biblie,  cooperte  corio  rubeo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio :  de  qua  dicit,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 
canis  et. 

969.  ltem  attestaciones  super  vita  sancti  Yvonis,  in  papiro,  cooperte 
pergameno,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  Trecoren,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  corporis. 

970.  Item  aliud   cartularium   in  papiro  super  eodem. 

971.  Item  opusculum  informatorium  de  iure  Constantinopolitani     c.  656 
imperii,   de  littera  curiali,  coopertum  pergameno,  quod  incipit  in  secundo 

folio :  decedenti,  et  finit  in  penultimo  folio :  ad  rem. 

972.  Item  quidam  processus  in  papiro  super  canonizacione  sancti  P  h  i  - 
lippi  archiepiscopi   Bituricensis. 

973.  Item  quidam  liber  in  papiro,  intitulatus  de  rubro :  De  sancto  et  im- 
mortali  deo. 

974.  Item  rubrice  in  papiro  et  examinaciones  sumpte  de  processibus  pre- 
dicti  domini   P  h  i  1  i  p  p  i  ^27. 

975.  Item  P  a  p  i  a  s ,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  cum,  et  finit  in  penultimo  folio:  moneaiur. 

a  Ms.   Varaginis.      b  Gr.  944,  Lu.  9«.      c  Gr.  1322,  Pen.  486,  Pa.  2470. 

324  Iacobus  de  Voragine,  ord.  praed. 

325  Fortasse  Goffredus  de  Trano. 

326  Putem  indicari  Nicolaum  de  Lira,  ord.  min. 
321  Cf.  paullo  ante  n.  972. 


362  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

976.  Item  Mamotretus328,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  id  est  transitus,  et  finit  in  penultimo  folio  in  tabula:  prolo.  gen. 

977.  Item  quidam  liber,  coopertus  pelle  alba,  sine  postibus,  continens  re- 
sponsionem  fratris  Nicolay  de  Lira  ad  quendam  Iudeum  ex  verbis  se- 
cundum  Matheum  contra  Christum  nequiter  arguentem,  qui  incipit:  Vidi  in 
dextera,  et  finit:  terminavit. 

978.  Item  rubrice  et  collaciones  sumpte  de  processibus  et  scripturis  factis 
super  conversione  et  miraculis  fratris   Nicolay   de   Tolentino. 

979.  Item  quidam  quaterni  papirei  super  questiones(!)  visionis  es- 
sencie   divine  329. 

980.  Item  tres  libri  de  littera   ebraica330  in  papiro  scripti. 

981.  Item  unum  parvum  cartularium  papiri,  de  littera  curiali,  cum 
coopertura  pergaminea. 

982.  Item  duo  sacci  sive  bermers  a  pleni  diversis  scripturis  tam  in  per- 
gameno  quam  in  papiro,  que  non  possent  comode  designari. 

f.  66o  Sequntur    libri  iuridici,  assignati  per  dictum   dominum 

archidiaconum   Cavallicensem  331. 

983.  Et  primo  decretales  pulcre,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt 
in  secundo  folio :  informatur,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  engolim  (?). 

984.  Item  alie  decretales  cum  suo  apparatu,  cooperte  corio  albo,  que 
incipiunt  in  textu  secundi  folii:  genus,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  a 
quocunque. 

985.  Item  prima  pars  novelle  Iohannis  Andree,  cooperta  corio 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio :  approbalas,  et  finit  in  penultimo  folio :  et. 

986.  b  Item  secunda  pars  novelle  dicti  Iohannis,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio :  questionem,  et  finit  in  penultimo  folio :  ageretur. 

987.  Item  prima  pars  novelle  I  o  h  a  n  n  i  s  predicti,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  et  dei,  et  finit  in  penultimo  folio:  hoc. 

988.  Item  decretum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  textu  se- 
cundi  folii:  civilis,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  au. 

989.  c  Item  Innocencius332,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  facere,  et  finit  in  penultimo  folio:  set. 

990.  d  Item  Ostiensis333  super  tribus  libris  decretalium,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  et  non,  et  finit  in  penultimo  folio :  de  atque. 

a  Ms.  b'rmers.      h  Spo.  XV  1      c  Spo.  XXII  66.      d  Av.  35. 

328  Marchesini,  ord.  min. 

329  Quaestio  illa  sub  Ioaune  XXII  et  Benedicto  XII  plurimum  a  theologis  est  dispu- 
tata;  cf.  paullo  ante  n.  426  et  Spo.  XXII  ZT.  z<f 

33«>  Cf.  nn.  1184,  1512. 
33i  Cf.  paullo  ante  p.  284. 

332  Innocentius  IV. 

333  Henricus  de  Segusia  cardinalis  episcopus  Ostionsis. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        363       Ul*. 

991.  Item  lectura  Ostiensis  super  xxxiiii  et  v  decretalium,  cooperta 
corio  rubeo  discolorato,  que  incipit  in  secundo  folio:  q.  i.  c,  et  flnit  in  pe- 
nultimo  folio :  cleinde. 

992.  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  Clementinis,  de  littera 
curiali,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  sent,  et  finit  in 
penultimo  folio:  pactum. 

993.  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  Clementinis  parvus, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  cli,  et  finit  in  penultimo 
folio:  sit. 

994.  Item  tabula  super  decretalibus,  cooperta  corio  rubeo,  que 
incipit  in  secundo  folio:  absolucionis,  et  finit  in  penultimo  folio:  pu. 

995.  Item  sextus  decretalium  cum  apparatu  domini  G.  Archidia- 
coni  m,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii:  ne,  et  finit 
in  penultimo  folio  tocius  voluminis:  spem  quam. 

996.  Item  tabula  super  decreto  et  decretalibus,  cooperta  corio 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio :  suorum,  et  finit  in  penultimo  folio :  quia. 

997.  Item  Innocencius,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo     f-  666 
folio :  cellario,  et  finit  in  penultimo  folio :  ne  fleat. 

998.  Item  Clementine  cum  diversis  glosis  in  eodem  volumine,  coo- 
perte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  textu  secundi  folii:  dibus,  et  fi- 
niunt  in  penultimo  folio:  clonantum. 

999.  Item  Ostiensis,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  et  active,  et  finit  in  penultimo  folio :  cle. 

1000.  a  Item  summa  Godafredi  ^35,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio:  interpretantur,  et  finit  in  penultimo  folio:  q.  VIIa. 

1001.  h  Item  sextus  decretalium  cum  triplici  apparatu,  in  eodem  volu- 
mine  cooperto  corio  albo,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii :  verisimiliter  (?)  et 
finit  in  penultimo  folio:  conlrarie. 

1002.  c  Item  tabula  nova  sexti  libri  cum  Clementinis,  de  littera 
curiali,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio  in  rubro:  Rubrica, 
et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  seu. 

1003.  Item  apparatus  Iohannis336  cardinalis,  cum  poste  fracta  sine pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  tum  XIX,  et  finit  in  penultimo  folio:  conclu- 
sionem. 

1004.  d  Item  lectura  Ostiensis  super  primo  et  secundo  decretalium, 
cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  tercio  folio:  mozaycam,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  de  iure. 

1005.  Item  novella  Iohannis  Andree,  cooperta  corio  albo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  quedam,  et  finit  in  penultimo  folio:  ab  animo. 

a  Av.  71,  Bu.  286.      h  Cf.  Av.  230,  ubi  fortasse  prima  verba  glossae.      c  Av.  201,  Bu.  288.      d  Av.  68. 

334  Guido  de  Baysio,  archidiacoruis  Bononiensis. 

335  GOFFREDUS    DE    TRANO. 

330  Ioannes  Monachi  (Le  Moine). 


364  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.   I 

1006.  °  Item  Ostiensis  super  II  libris  decretalium,  coopertus  corio 
nigro,  qui  incipit  in  secundo  folio :  et  sacerdotes,  et  finit  in  penultimo  folio : 
PortunenfsisJ . 

1007.  b  Item  Mandagotus337  super  electionibus,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  textu  secundi  folii:  ab  episcopo,  et  finit  in  penultimo  folio: 
in  principio  et  l. 

1008.  Item  textus  sexti  libri  decretalium,  coopertus  corio  rubeo,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  apud,  et  finit  in  penultimo  folio:  de. 

1009.  Item  sextus  decretalium  cum  apparatu  et  Clementinis,  cooperti 
postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii :  nos,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio  in  glosa:  ante. 

1010.  c  Item  extravagantes  domini  Bonifacii  pape  VIII,  Cle- 
mentis  Vu,  et  constituciones  imperiales  ac  instructiones  contra  hereticos, 
de  littera  curiali,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  fima,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  in  scriptis. 

f. 67a  1011.  Item  Innocencius,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo 

folio:  in  suis,  et  finit  in  penultimo  folio:  hdbuit. 

1012.  d  Item  Huguccio  e  super  decreto,  cooperta  corio  albo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  discernere,  et  finit  in  penultimo  folio:  tqles. 

1013.  Item  sextus  decretalium  cum  Ciementinis,  cooperti  corio 
croceo,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii :  reffutari,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  deputatus. 

1014.  f  Item  lectura  Petri  de  Salinis338  super  decreto,  cooperta  corio 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio :  extenduntur,  et  finit  in  penultimo  folio : 
circonspecti  (!). 

1015.  Item  lectura  Ostiensis  super  V  libris  decretalium,  cooperta 
corio  albo,  que  incipit  in  secundo  folio :  propria,  et  finit  in  penultimo  folio: 
quod  ab. 

1016.  Item  speculum  iudiciale339,  coopertum  corio  viridi  discolorato, 
quod  incipit  in  secundo  folio :  gat,  et  finit  in  penultimo  folio :  sepius  pre. 

1017.  Item  sextus  cum  apparatu  Iohannis  Andree,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  textu :  deciduntur,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  textu:  camere. 

1018.  g  Item  Ostiensis,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  iustum,  et  finit  in  penultimo  folio:  nos. 

1019.  Item  Innocentius,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  in  iuris,  et  finit  in  penultimo  folio:  deser. 

a  Av.  83.  b  Av.  398.  c  Gr.  488,  Av.  239.  d  Av.  325,  Bu.  272.  e  Ms.  Hugucicio.  f  Gr.  526, 
Lu.  196.      g  Spo.  VII  3,  Av.  105. 


337  GUILELMUS   DE   MANDAGOTO. 

338  Nihil  de  eo  in  Schulte,  Geschichte  der  Quellen  und  der  Litteratur  des  canoni- 
schen  Rechts.     K*J  f'2>^ 

339  GUILELMI   DURANTIS. 


CAP.     II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        365        Ul\ 

1020.  Itera  codex  cum  apparatu,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in 
secundo  folio  in  textu:  viris,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  bonis. 

1021.  a  Item  summa  Azonis  super  codice,  cooperta  corio  albo,  que 
incipit  in  secundo  folio :  pena,  et  finit  in  penultimo  folio :  donacionis. 

1022.  Item  viridarium  Guillelmi,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod 
incipit  in  secundo  folio :  prout,  et  finit  in  penultimo  folio :  defe. 

1023.  Item  digestum  vetus  cum  apparatu,  coopertum  corio  nigro, 
quod  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  libros,  et  finit  in  penultimo  folio  in 
textu :  erit. 

1024.  b  Item  inforsatum,  coopertum  corio  nigro,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  textu :  quam,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu :  petenda. 

1025.  Item  digestum  novum,  coopertum  corio  nigro,  quod  incipit  in 
secundo  folio  in  textu:  nunciacio,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  que  ex. 

1026.  Item  quoddam  volumen  cum  apparatu,  coopertum  corio  viridi  et      f.  cr,i> 
nigro,  quod   incipit  in  secundo   folio  in  textu:  duntur,  et  finit  in  penultimo 

folio  in  textu:  mul. 

1027.  Item  quedam  summa  super  decreto,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipit  in  secundo  folio :  ita,  et  finit  in  penultimo  folio :  sanctuarii. 

1028.  Item  quedam  scripture  super  diversis  libris,  cum  postibus  sine  pelle, 
in  eodem  volumine.  que  incipiunt  in  secundo  folio :  rerum,  et  finit  in  penul- 
timo  folio  in  tabula  in  nigro:  aliqui. 

1029.  Item  liber  vocatus  Copiosa  340,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  ubi,  et  finit  in  penultimo  folio:  restitucionem. 

1030.  Item  speculum  iuris,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in 
secundo  folio:  extra,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  f. 

1031.  Item  apparatus  domini  Dini341  de  regulis  iuris,  de  littera  curiali, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ad  ius,  et  finit  in  penul- 
timo  folio :  an. 

1032.  Item  codex,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio  in 
textu :  ditur,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu :  heredi. 

1033.  c  Item  liber  feudorum  glosatus,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  textu  secundi  folii :  qui,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  divina. 

1034.  Item  inventarium342  iuris  canonici  tam  textuum  quam  glo- 
sarum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  an  abbates,  et 
finit  in  penultimo  folio:  istum. 

1035.  Item  distinctiones  Petri  de  Bellapertica343  super  toto  cor- 
pore  iuris,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  modo 
possim,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  nisi  sub. 

a  Av.  327.      b  Av.  70.  c  Bu.  232. 


3i0  Summa  Ostiensis  i.  e.  Henrici  de  Segusia. 

Ul    DlNUS   DE    MUGELLO. 

342  Fertaase-iUuA  Berengarii  Fredoli  Biterrensis.   U^ 

Ui  Belleperche,  cf.  de  eo  Savigny,  Geschichte  der  romischen  Rechts2,  VI,  27 


366  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1036.  a  Item  summa  Guillelmi  de  Montelauduno,  G.  de  Man- 
dagoto,  Ioannis  Andree  cum  quibusdam  aliis  in  eodem  volumine  coo- 
perto  corio  viridi,  de  diversis  litteris,  quod  incipit  in  secundo  folio :  parte,  et 
finit  in  penultimo  folio:  in  illis. 


f.6Sa  Sequntur  libri   inventi   in  capella   sancti   Michaelis 


344 


1037.  Item  primo  decretum  cum  apparatu,  coopertum  de  serico,  quod 
incipit  in  secundo  folio  in  textu:  dignitatum,  et  finit  in  textu  penultimi  folii: 
humoribus. 

1038.  Item  sextus  liber  decretalium,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  astruebat,  et  finit  in  penultimo  folio:  apertum. 

1039.  Item  codex,  pauci  valoris,  coopertus  postibus,  qui  incipit  in  textu 
secundi  folii :  caliginem,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  illatum. 

1040.  Item  passiones  sanctorum,  cooperte  corio  rubeo,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio  post  kalandarum  (!) :  pulo ,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  ivere. 

1041.  Item  collaciones  beati  C  a  s  s  i  a  n  i 345,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  labores,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  eviden. 

1042.  h  Item  sextus  decretalium  in  textu,  coopertus  corio  viridi  in  parvo 
volumine  qui  incipit  in  secundo  folio :  maluerunt,  et  finit  in  penultimo  folio : 
enitendis. 

1043.  Item  quidam  alius  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  rubro :  Epistola  domini  Aelredi  ad  G.  episcopum  Lu\yi\doniensem  m,  et 
finit  rectum:  explicit. 

1044.  c  Item  decretales  sine  apparatu,  in  parvo  volumine,  cooperto 
corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  astruebat,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  compellatur. 

1045.  Item  sextus  decretalium  in  textu,  in  parvo  volumine  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  mittentes,  et  finit  in  penultimo 
folio:  perpetuum. 

1046.  Item  c  o  d  e  x  in  textu,  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
sus,  et  finit  in  penultimo  folio:  si  l. 

1047.  d  Item  summa  magistri  Gaufridi  de  Trano  super  titulis  decre- 
talium,  cum  sola  poste,  que  incipit  in  secundo  folio:  velit,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  ut. 

1048.  Item  alia  summa  vocata  Copiosa,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  ut  in  ipso,  et  finit  in  penultimo  folio:  generaliter. 

(I  Gr.  511.      b  Spo.  XIII  8.      c  Spo.  XXI  91.      d  Spo.  XL  33. 

344  De  hac  capella  vide  paullo  post  cap.  IV. 
:ii5  Collatioues  patrui». 

346  Ailredi  Rievallensis  abbatis  sermones  de  oneribus,  cf.  Migne,  PP.  lat.}  t.  CXCV, 
c.  361. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369         367       Ul*. 

1049.  Item  quidam  liber  sancti  Thome  de  Aquino,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  que  cuius  est,  et  finit  in  penultimo  folio : 
iustifcatus. 

1050.  a  Item  sextus  et  Clementine  cum  suis  apparatibus,  cooperti 
corio  viridi,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii:  guitatem,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio :  consi. 

1051.  Item  summa  Innocencii347,  cooperta  corio  nigro,  que  incipit  in 
secundo  folio:  ut,  et  finit  in  penultimo  folio:  cuius. 

1052.  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  sexto  decretalium,  sine     (•  wi> 
postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  istius,  et  finit  in  penultimo  folio:  III  que. 

1053.  h  Item  speculum  domini  Guillelmi  Duranti,  coopertum  po- 
stibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  est,  et  finit  in  penultimo  folio: 
teneor. 

1054.  Item  casus  breves  decretalium  pauci  valoris,  cooperti  corio  vi- 
ridi.  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  constitutus,  et  finiunt  in  penultimo  folio 
tocius  voluminis:  eum. 

1055. ,  Item  parvus  liber  m,  cum  camisia  linea,  qui  incipit  in  primo  folio, 
de  litteris  magnis  lividibus:  Cupientes,  et  finit  in  penultimo  folio:  beatitudini. 

1056.  c  Item  lectura  Abbatis  349  super  decreto,  sine  postibus  integris, 
que  incipit  in  secundo  folio:  infra  de,  et  finit  in  penultimo  folio:  ex. 

1057.  d  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in 
quarto  folio  in  rubro:  Incipit  ordo  iudiciorum  magistri  Tancredi  Bo- 
noniensis ,   et  finit  in  penultimo  folio  tocius  voluminis:  si  lex. 

1058.  e  Item  lectura  Petri  Boneti  super  decretalibus,  cooperta  po- 
stibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  in  sacramento,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  de. 

1059.  Item  quidam  liber  pauci  valoris,  cum  poste  et  media,  qui  incipit 
in  primo  folio  post  rubricas:  Incipit  epistola  super  probacione,  et  finit  in 
penultimo  folio:  ivlt. 

1060.  f  Item  apparatus  ^403,  super  sexto  decretalium,  coopertus  corio  vi- 
ridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  blicacio,  et  finit  in  penultimo  folio :  admittilur. 

1061.  Item  doctrinale'350  in  textu,  cooperte  (!)  postibus  sine  pelle,  quod 
incipit  in  tercio  folio :  femineo,  et  finit  in  penultimo  folio :  presul. 

1062.  9  Item  summa  Egidii351  super  officio  advocacionis,  cooperta  po- 
stibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  committere,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio :  primo. 

a  Spo.  \rr3.  b  Av.  49.  c  Spo.  XXXIV  9.  Gr.  521,  Av.  371.  d  Av.  75.  e  Spo.  VI  II,  Gr.  508, 
Av.  223,  Bu.  228.      f  Spo.  III  11,  Av.  459,  Bu.  283.      g  Bu.  284. 

347  Innocentii  IV. 

348  pETRI  Lombardi  lib.  I  sententiarum. 

349  Abbas  Antiquus. 

349a  IOANNIS    MONACHI. 

350  Alexandri  de  Villa  Dei. 

351  Aegidius  de  Fuscarariis. 


368  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

1063.  Itera  casus  Bernardi352  super  decretalibus,  cooperti  corio  viridi, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  nitentur,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  re- 
stringere. 

1064.  a  Item  quedam  summa  353,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  primo 
folio:  Glosarum  diversitas,  et  finit  in  penultimo  folio:  sicut. 

1065.  b  Item  apparatus  Iohannis  Andree,  coopertus  corio  albo,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  sive,  et  finit  in  penultimo  folio:  sollicita. 

1066.  Item  decretales  cum  apparatu  pauci  valoris,  cooperte  corio  albo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  quid,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in 
textu:  poterat. 

6°«  1067.  Item  concordia  utriusque  iuris354,  sine  postibus,  que  incipit 

in  secundo  folio:  non,  et  finit  in  penultimo  folio:  o.  in  z. 

1068.  c  Item  quidam  liber  ^55,  de  simplici  et  mala  littera,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit:  Expendit  (!)  librum  coram  me,  et  finit:  ab  eis. 

1069.  d  Item  summa  matrimonii  correcta  per  magistrum  Rfaymun- 
dumj  ^56,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo  folio:  uxorem,  et  finit 
in  penultimo  folio  tocius  voluminis,  de  disimili  (!)  littera:  voluntas. 

1070.  e  Item  casus  magistri  Bernardi  Parmensis,  cooperti  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  ruit,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  pre. 

1071.  f  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  con- 
tinens  in  principio  officium  notatum  sancti  Ludovici  Massiliensis  cum 
diversis  aliis  tractatibus  et  de  dissimilibus  litteris. 

1072.  °  Item  summa  magistri  Goffredi 357,  cooperta  corio  albo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  alter,  et  finit  in  penultimo  folio:  conquestus. 

1073.  Item  quidam  quaterni  inter  duas  postes  sine  pelle,  quasi  nullius 
valoris. 

1074.  Item  summa  Goffridi,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit 
in  tercio  folio  post  tabulam:  eadem,  et  finit  in  penultimo  folio:  canonici. 

1075.  Item  quidam  liber  parvi  valoris  et  voluminis,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  potestas,  et  finit  in  penultimo  folio : 
vaticinata. 

1076.  h  Item  summa  Raymundi358  de  penitencia,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  transgressionibus,  et  finit  in  penultimo 
folio :  haberetur. 

a  Spo.  XIV  63,  Av.  62.  b  Spo.  III  9.  c  Bu.  318.  d  Spo.  XVI  5,  Gr.  529,  Av.  443,  Bu.  249.  e  Gr.  527, 
Av.  401.      f  Bu.  46.      g  Spo.  XXII  117,  Av.  351,  Bu.  252.      h  Spo.  XL  59. 

362  Bernardi  Parmensis. 

353  Goffredi  de  Trano  summa  super  rubricis  decretalium. 

354  Vide  Schulte,  1.  c,  II,  488. 

355  pETrus  Aureolus,  ord.  min.  in  lib.  lm  sententiarum. 

356  S.  Raimundus  de  Pennaforte. 

357  GOFFREDUS   DE   TrANO. 

358  S.  Raimundus  de  Pennaforte. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.     1369        369        Ul\ 

1077.  Item  notule  super  libro  phisicorum,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  circuli,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  si. 

1078.  a  Item  Compostellanus  et  constituciones  domini  pape  Io- 
hannis359,  cooperti  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  cum, 
et  finiunt  in  penultimo :  officiis. 

1079.  Item  liber  institucionum,  coopertus  postibus  sine  pelle.  qui 
incipit  in  secundo  folio:  a  rubrica,  et  finit  in  penultimo  folio:  dubifo. 

1080.  Item  summa  de  viciis,  in  parvo  volumine  cooperto  corio  vi- 
ridi  discolorato,  que  incipit  in  secundo  folio :  derter.  (?),  et  finit  in  penultimo 
folio  ante  rubricas:  pre. 

1081.  Item  liber  novellarum  constitucionum   Iustiniani,   coopertus  po-     f.  69t> 
stibus   sine   pelle,  qui   incipit   in  secundo  folio  in  textu:  quidem,  et  finit  in 
penultimo  folio:  qui  in. 

1082.  Item  quedam  pars  speculi  iuris,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipit  in  secundo  folio :  /  c,  et  finit  in  penultimo  folio :  auditis. 

1083.  Item  liber  de  veritate  catholice  fidei 3U0,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  scant ,  et  finit  in  penultimo  folio: 
mus  est. 

1084.  Item  quidam  liber  tabularum,  coopertus  postibus  sino  pelle,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  digestum  adinvicem,  et  finit  in  penultimo  folio  tocius 
voluminis:  soli. 

1085.  B  Item  quidam  liber  3<31,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit :  Mirabilis 
facta  est  sciencia,  et  finit:  Ratisponen. 

1086.  Item  quidam  liber  imperfectus,  continens  partem  libri  0  s  t  i  e  n  s  i  s , 
coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  vel,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio :  si  vir. 

1087.  Item  quedam  summa  seu  glose,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que 
incipiunt  in  secundo  folio :  habent,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  per. 

1088.  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  sexto,  coopertus  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  numerum,  et  finit  in  penultimo 

folio :  in.  ^  ^O^  ^^ 

1089.  c  Item   glose   magistri   Ade   super   Marciano   Felice,   cooperte  ' 
postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  ciorum,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio :  articulo  (?)  ''   VII. 

1090.  Item  notabilia  super  toto  corpore  iuris,  in  parvo  volumine  sine 
postibus,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  lex,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 
suppletur. 

o  Spo.  XXXIII  28,  Av.  396.      6  Gr.   760,  Av.  228,  Bu.  22.      c  Spo.  XL  62.      d  Ms.  .o. 

359  Bernardus  Compostellanus  Iunior.  —  At  putem  legendum:  constitutiones  domini 
pape   Innocentii   IV. 

360  Putem  iudicari  S.  Thomae  de  Aquino  summarn  contrn  gentes;  cf.  paullo  anle 
n.  286. 

361  B.  Albertus  Magnus  in  lm  lib.  sententiarum. 

iA 


370  PARS    ALTERA  —  DE    BIHLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.   I 


1091.  Item  opiniones  W.  Nazi362  in  primo  libro,  cooperte  postibus  sine 
pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  ne  quis,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
di.  I. 

1092.  Item  libellus  de  ordine  iudiciorum  compositus  a  Coffredo  363,  coo- 
pertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  qui  omnia,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio:  possessio. 

1093.  a  Item  secunda  secunde  sancti  Thome  de  Aquino,  cooperta 
corio  viridi  discolorato,  que  incipit  in  secundo  folio:  nisi,  et  finit  in  penul- 
timo  folio  ante  tabulam  questionum:  requiritur. 

1094.  h  Item  quidam  liber,  qui  dicitur  Martiniana  m,  coopertus  corio 
ruboo,  qui  incipit:  Inter  alia,  que  ad  fidelium  Christi  doctrinam,  et  finit  in 
penultimo  folio  ante  tabulam :  per  totum. 

f.  70«  1095.  Item  quidam   liber   vocatus    Cerapionus365,  coopertus  postibus 

sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  est,  et  finit  in  penultimo 
folio:  caritate. 

1096.  Item  inventarium  Bremense366,  coopertum  postibus  sine  pelle, 
quod  incipit :  Generoso  Romanorum  sanguine,  et  finit:  omni  gratiarum  amen. 

1097.  Item  etimologia  cum  aliis  scriptis,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipit  in  primo  folio  in  nigro:  Ante  informacionem,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  seculorum  amen. 

1098.  Item  tituli  libelli  diversarum  litterarum,  in  uno  volumine  cooperto 
postibus  sine  pelle,  in  cuius  ultimo  folio  scriptum  est:  Tractatus  fratris 
Egidii  de  polestate  papali. 

1099.  Item  breviarium  antiquum,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit 
in  secundo  folio  post  Beatus  vir :  eidem,  et  finit  in  penultimo  folio :  sui. 

1100.  Item  aliud  breviarium,  coopertum  corio  tannato,  qui  incipit  in 
secundo  folio  post  kalendarium :  peccatorum,  et  finit  in  penultimo  folio  ante 
officium  beate  Marie:  domino. 

1101.  Item  quidam  liber  diversarum  scripturarum,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ad  evidenciorem,  et  finit  in  penultimo  folio : 
alterius  etc. 

1102.  Item  liber  misse  papalis,  coopertus  camisia  de  samito  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  folio  notato:  hominis,  et  finit  in  penultimo  folio:p^r. 

1103.  Item  missale  notatum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio  post  kalendarium:  tos,  et  finit  in  penultimo  folio  notato:  hic  mar. 

a  Spo.  VI 15,  Av.  446.      b  Spo.  XIII  9,  Gr.  541,  Av.  206,  Bu.  282. 

362  Sitne  Guilelmus  Naso,  cf.  Schulte,  1.  c,  II,  78. 

363  Suspicor  hic  oscitantia  librarii  mendum  irrepsisse;  nullus  enim  refertur  Goffredus, 
qui  ordinem  iudiciorum  conscripserit. 

364  Martini  Poloni,  ord.  praed. 

365  IOANNES    SERAPION. 

366  Indicatur  liber  Abbatis  Ioachim  de  oneribus  prophetarum,  qui  Henrico  VI  inscri- 
bitur.  Fuerat  is  cum  quibusdam  codd.  Burghes.  60,  86,  140  Ioannis  archiepiscopi  Bremensis; 
cf.  paullo  ante  p.  248.    /v^§  . 


CAP.    II,   §  2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1309        371        Ul*. 

1104.  Item  summa  brevis  de  penitencia  a,  cooperta  corio  seminigro, 
que  incipit  in  secundo  folio:  non  debemus,  et  finit  in  penultimo  folio:  con- 
tingit. 

1105.  b  Item  textus  libri  digesti,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  tuendi,  et  finit  in  penultimo  folio:  tutori. 

1106.  Item  summa  confessorum  magna,  cooperta  corio  albo,  que 
incipit  in  secundo  folio:  etiam  aquila,  et  finit  in  penultimo  folio:  XXX. 

1107.  c  Item  apparatus  sexti  decretalium  Iohannis  Andree,  coo- 
pertus  corio  tannato,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  rubro:  Clemens,  et  finit 
in  penultimo  folio:  fuerat. 

1108.  Item  liber  parvus,  coopertus  corio  rubeo,  continens  partem  pon- 
tificalis,  que  incipit  in  secundo  folio:  quiciam,  et  finit  in  penultimo  folio 
ante  exorsi/s/mum  salis:  an. 

1109.  Item   quidam  liber  papireus,  de  littera  curiali,  coopertus   postibus      f-706 
sine  pelle,  qui  incipit:  Visio  sancta,  de  officiis  iudicum,  et  finit:  de  foro  com- 
petendi  Io.  An. 

1110.  Item  summa  Goffredi,  cooperta  corio  croceo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  aliis,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  in. 

1111.  d  Item  sermones  Iohannis  de  Albavilla  367,  cooperti  postibus 
sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  dulce,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 
peccatoribus. 

1112.  Item  pontificale  parvum,  coopertum  corio  nigro,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  domini,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  duo  folia  pa- 
pirea:  ad. 

1113.  Item  quedam  scripta  super  sententias,  cooperta  corio  albo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio :  et,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  rubricas: 
pactum. 

1114.  e  Item  quidam  liber  de  doctrina  fratris  Petri  Iohannis,  coo- 
pertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  proprie,  et  finit  in 
penultimo  folio :  ant. 

1115.  Item  postilla  super  epistola  Hebreorum,  cooperta  corio  vi- 
ridi.  que  incipit  in  secundo  folio:  scriptum,  et  finit  in  penultimo  folio:  orate. 

1116.  Item  legendarium  sanctorum ,  coopertum  corio  viridi  claro , 
quod  incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium:  quia,  et  finit  in  penultimo 
folio:  intelligit. 

1117.  Item  quidam  parvus  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  de  dissi- 
milibus  quaternis  et  litteris,  pauci  valoris,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sacra- 
mentum,  et  finit  in  penultimo  folio:  inclinacionem. 

1118.  Item  epistolarium,  coopertum  samicto,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  habundet,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  letanias:  ex. 

a  Ms.  potencia.      h  Av.  205.      c  Av.  415.      d  Gr.  1294,  Av.  611.      e  Bu.  358. 


367   IOANNES   DK   AiiUATISVILLA. 


372  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.   I 


1119.  a  Item  decretales  cum  apparatu,  in  parvo  volumine  cooperto  albo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  sed  descendit,  et  finit  in  textu  pe- 
nultimi  folii :  deputatur. 

1120.  h  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  albo,  qui  inr 
cipit  in  secundo  folio:  illos,  et  finit  in  penultimo  folio:  inde. 

1121.  Item  quidam  liber  parvus  papireus,  in  romancio  scriptus,  coo- 
pertus  corio  albo  impresso,  qui  incipit  in  nigro:  Libro  de  zelo,  et  finit:  con  el. 

1122.  Item  rettorica  Aristotilis,  translata  de  greco  in  latinum,  sine 
postibus,  que  incipit:  Quoniam  omnem  civitatem. 

r.  71  a  1123.  Item   Biblia   satis  parva,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 

cundo  folio :  dedit,  et  finit  in  penultimo  folio :  explet. 

1124.  c  Item  apparatus  domini  Dini  in  sexto  libro  super  titulis  de  re- 
gulis  iuris,  in  parvo  volumine  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio :  la, 
et  finit  in  penultimo  folio:  eundem. 

1125.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  intitulatus  De 
maleficiis  et  publicis  criminibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  servi,  et 
finit  in  penultimo  folio:  figi. 

1126.  Item  quedam  summa  super  digestum  vetus,  cooperta  postibus 
sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  in  bona,  et  finit  in  penultimo :  ate. 

1127.  Item  summa  Iohannis  Monachi  cardinalis,  sine  postibus,  que 
incipit  in  secundo  folio:  di,  et  finit  in  penultimo  folio:  solutio. 

1128.  Item  liber  antiphonarius,  coopertus  pelle  alba  sine  postibus, 
qui  incipit  in  secundo  folio  in  textu  note :  Rorate  d  celi,  et  finit  in  penultimo 
folio:  venite. 

1129.  e  Item  quidam  liber  phisicorum  sive  auditus  fizici 368,  sine  po- 
stibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  fundum,  et  finit  in  penultimo  folio:  forma. 

1130.  Item  quidam  parvus  liber  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
ante,  et  finit  in  penultimo  folio:  qui  que. 

1131.  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  tate,  et  finit  in  penultimo  folio :  quare  hoc.   /5-^-.  /  ' 

1132.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  continens  diversas 
scripturas,  partim  in  pergameno  et  partim  in  papiro,  pauci  valoris,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  non  est,  et  finit  ultimo  folio  papireo:  eadem  re. 

1133.  Item  diversa  volumina  simul  alligata,  pauci  valoris,  sine  postibus, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  per  alium,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  sicut  pre. 

1134.  Item  tractatus  super  evangeliis,  coopertus  postibus  sine  pelle. 
qui  incipit  in  secundo  folio  post  primum  quaternum  de  aliena  littera:  qui,  et 
finit  in  penultimo  folio:  ut. 

1135.  Item  quedam  confirmaciones  in  ordine  fratrum  minorum, 
sine  postibus,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  Hec  sunt  memoralia,  et  finiunt 
in  penultimo  folio:  reponit. 

a  Spo.  XIX  15.      h  Av.  607.       c  Av.  551,  Bu.  98.      d  Ms.  Rosate.       e  Spo.  XL  29,  Av.  520,  Bu  307. 
3s8  B.  Alberti  Magni  iuterpretatio  11.  physicorum  Aristotelis. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1300        373        Ul\ 


1130.  Item  libri  compendiosi  decretoruni,  eoeperti  pelle  alba  sine  postibus, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  post,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  tabulam: 
questiones. 

1137.  Item  quedam  summa,  in  satis  magno  volumine  sine  postibus, 
que  incipit :  Cum  sacra  scriptura  spirilu  divino ,  et  finit  in  penultimo 
iblio:  non. 

1138.  a  Item  quidam  antiquus  liber  sermonum,  coopertus  corio  nigro 
sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  nigro :  Ecce  quam  bonum,  et  finit 
in  penultimo  folio:  et  per. 

1139.  Item  quidam  antiquus  liber,  sine  postibus  et  inicio  carens,  qui  in- 
cipit  in  tercio  folio :  cedere,  et  finit  in  penultimo  folio :  minor. 

1140.  Item  parvus  liber  sine  postibus,  qui  incipit:  Cum  ineffrenate  cu- 
piditates,  et  finit:  factam. 

1141.  Item  quidam  liber  in  romancio  scriptus  ^9,  cum  sola  poste,  qui 
incipit:  Gregoire  evesques,  et  finit:  Vespargne  (?). 

1142.  Item  apparatus  Archidiaconi,  sine  postibus  et  coopertura,  cuius 
primus  quaternus  est  dissutus  et  solutus  ab  .aliis,  et  incipit  in  secundo  folio: 
sive,  et  finit  in  penultimo  folio:  moderatio. 

1143.  Item  decretum  antiquum,  non  completum,  nullius  valoris,  sine 
postibus,  quod  incipit  in  tercio  folio  in  textu :  dum,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  textu :  uni  (?). 

1144.  h  Item  textus  sexti  libri  decretalium,  sine  postibus,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  prhno,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam:  a  quo. 

1145.  Item  copia  litterarum  diversarum  ad  modum  formularii,  de  lit- 
tera  curiali,  sine  postibus,  que  incipit  in  secundo  folio:  apostolice,  et  finit  in 
penultimo  folio:  prelucidus. 

1146.  c  Item  textus  sexti  decretalium,  sine  postibus,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  ut  si,  et  finit  in  penultimo  folio:  clericorum. 

1147.  d  Item  cronica  Ricardi  Pictavensis,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  utant,  et  finit  in  penultimo  folio:  Ti- 
berim. 

1148.  e  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  Clementinis,  sine 
postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio :  non  fuerat,  et  finit  in  penultimo  folio:  aliis. 

1149.  Item  constituciones  domini  Clementis  pape  VtJ  in  textu,  in 
parvo  volumine  sine  postibus,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  in  officiali,  et 
finiunt  in  penultimo  folio:  pre.  ^A7*t0 

1150.  f  Item  quidam  liber,  sine  postibus,  vocatus  Primus  sententi  a- 

rum™,  qui  incipit  in  secundo  folio:  Ad  evidenciam,  et  finit  in  penultimo 

folio:  aliud. 

c  e 

a  Bu.  51.      b  Spo.  XIV  68.      e  Spo.  XXI  82,  Av.  567.      d  Gr.  1219,  Bu.  313.      e  Spo.  XXI  40.      f  Bu.  326. 

869  Sintne  libri   decretalium   Gregorii  IX,  qui  in  rornancium  conversi    recensentur  in 
indice  bibliothecae  regum  Galliae;  cf.  Delisle,  Cabinet  des  manuscrits,  III,  135. 
370  Commentatio  Petri  de  Tarentasia  (Innocentii  V)  in  lm  lib.  sententiarum. 


f.  71/; 


374  PARS   AI.TERA  —  DE   BIBLIOTHEOA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


f.  T2a  1151.  Item  decem  quaterni  simul  alligati m,  sine  aliqua  coopertura,  quorum 

primus  incipit:  Legitur  in  Ezechiele,  et  ultimus  finit:  nec. 

1152.  a  Item  quidam  papireus  liber,  cum  poste  et  media,  de  diversis  scriptis, 
qui  incipit  in  primo  folio :  Stephanus  autem,  et  finit  in  penultimo  folio :  con- 
sequntur.  v     *-  **"*<  k"     ■ 

1153.  h  Item  liber  institucionum  cum  libro  feodorum,  sine  appa- 
ratu  et  postibus,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii:  introducti,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  sint. 

1154.  Item  sextus  decretalium,  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  et  idem,  et  finit  in  penultimo  folio:  canonum. 

1155.  Item  quidam  liber,  sine  postibus,  continens  solum  versus  in  libro 
Ovidii  Nazonis  pali$g/ene'sis  c,  de  vetula,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
orla  viro,  et  finit  in  penultimo  folio:  spiritualem. 

1156.  Item  quidam  liber  sine  postibus,  continens  in  se  tres  quaternos, 
quorum  primus  incipit:  Magnifxco  viro,  et  finit  ultimus:  de  Monteregali. 

1157.  Item  Clementine  in  textu,  papiree,  que  incipiunt  in  secundo 
folio:  licet,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  communicato. 

1158.  Item  liber  feodorum  in  duobus  quaternis,  sine  postibus,  in  parte 
glosatus,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii :  nem,  et  finit  in  penultimo  folio : 
augustus. 

1159.  Item  casus  Bernardi3,72  super  decretalibus,  sine  postibus,  qui  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  de  assensu,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  intervenire. 

1160.  Item  quidam  liber,  sine  postibus,  de  diversis  litteris  et  quaternis, 
quorum  primus  incipit:  Primo  queritur,    et  ultimus  finit:  ydee. 

1161.  Item  parvus  liber  continens  ordinem  ad  benedicendum  ecclesiam, 
in  parte  notatus,  qui  incipit  in  primo  folio  notato:  Summe  trinitali,  et  finit 
in  ultimo  folio:  altare  domino  deo. 

1162.  Item  quidam  parvus  liber  intitulatus  De  semine  scripturarum  373, 
sine  postibus,  qui  incipit:  queso,  et  finit:  ista  felicitas. 

1163.  Item  quidam  parvus  liber  pauci  valoris,  sine  postibus,  qui  incipit: 
Incipiunt  distinctiones  codicis,  et  finit  in  penultimo  folio  tocius  voluminis : 
de  syndico. 

1164.  Item  quidam  parvus  liber  glosatus,  sine  postibus,  aui,incipit  in  textu: 
Marcus  evangelista  et  finit  in  textu:  signis.         \r  •  '     ■  l^ 

1165.  d  Item  libellus  domini  Roffredi  Beneventani  in  iure  canonico, 
sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  humana,  et  finit  in  penultimo  folio: 
et  unica. 

:  nb  1166.  Item  quidam  liber,  sine  postibus,  qui  incipit:  Quoniam  ut  ait,  et 

finit:  solus  potest. 

a  Bu.  54.      b  Spo.  XXXI  5.      c  Ms.  pelingenesis.      d  Gr.  1375,  Av.  299,  Bu.  251. 

371  Summae  Innocentii  IV. 

372  Bernardi  Parmensis  aut  Bernardi  Compostellani  Iunioris. 

373  Abbatis  Ioachim. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        375       Ur. 

1167.  a  Item  apparatus  domini  Dini  super  titulis  de  regulis  iuris  libri 
sexti,  sine  postibus,  qui  ineipit  in  secundo  folio:  defectum,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  secl. 

1168.  Item  textus  decretalium,  sine  postibus  et  modici  valoris,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  omnia,  et  finit  in  penultimo  folio:  facti  R. 

1169.  Item  parvus  liber  papireus,  de  littera  curiali,  sine  postibus,  qui  in- 
cipit:  In  nomine  clomini  amen.  Ut  presentis  tractatus,  et  finit:  iura  eccle- 
siastica  solvant. 

1170.  b  Item  textus  Clementinarum,  sine  postibus,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  diocesis,  et  finit  in  penultimo  folio:  articuli. 

1171.  Item  XIIII  quaterni  simul  ligati,  quorum  primus  incipit:  Visibilis, 
et  ultimus  finit:  arenulle. 

1172.  Item  quidam  liber  papireus,  sine  postibus,  qui  incipit:  Rubrica  cle 
vita  et  honestate  clericorum,  et  finit  in  ultimo  folio:  prohibentes. 

1173.  Item  alius  liber  papireus,  sine  postibus,  qui  incipit  in  rubricis:  De 
actionibus,  inquisicionibus  et  clenunciacionibus.  Rubrica  374,  et  finit  in  ultimo 
folio:  anno  sexto. 

1174.  c  Item  duo  parvi  libri  in  romancio,  cooperti  corio  tannato  cum 
sera  ferrea  375,  eiusdem  tenoris,  continentes   regulam   Templariorum. 

1175.  Item  quidam  parvus  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  pauci  va- 
loris,  de  dissimilibus  litteris,  qui  incipit:  quesitum,  et  finit:  age. 

1176.  Item  speculum  iuris,  cum  semispostibus,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio :  palatinis,  et  finit  in  penultimo  folio :  ex. 

1177.  Item  quidam  sermones,  de  dissimilibus  litteris,  in  diversis  qua- 
ternis,  cum  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt:  Vox  tronitrui  (!),  et  finiunt:  totus 
liber  G. 

1178.  d  Item  quidam  liber  medicinalis,  coopertus  corio  albo,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  caprinum,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  duos  parvos 
quaternullos :  diximus. 

a  Bu.  146.      h  Av.  403.      c  Spo.  XIV  45,  cf.  paullo  post  n.  1808.      d  Gr.  474,  Av.  503.  Bu.  353. 


374  Decretalium  lib.  5,  tit.  I. 

375  Vide  paullo  ante  p.  260,  n.  3  et  p.  263,  n.  19,  ubi  duo  libri  cum  clavibus  de 
ordine  templi  recensentur.  —  Quorsura  ii  claves  spectavorint,  discimus  a  quodam  teste  pro- 
ducto  in  causa  contra  ordinem  instructa.  Erat  is  Bertrandus  de  Silva,  qui  inter  alia  retulit: 
Tempore,  quo  fuit  captus  in  conventu  Montis  Pessulani,  dominus  G.  de  s.  Iusto  miles  ha- 
buit  de  domo  Templi  de  Monte  Pessulano  duos  libros,  in  quibus,  ut  dixit,  erant  scripta 
slaluta  vel  retragia  ac  iustitiae  ordinis  Templi ;  qui  dicti  libri  claudebantur  cum 
clavibus,  quarum  unam  ipse  frater  Bertrandus  tenebat  et  frater  Reym- 
baudus  de  Carono  tenebat  aliam  de  eisdem.  Menard,  Hisloire  de  la  ville  dc 
Nismes,  I,  212.  —  Ut  igitur  in  plerisque  ordinibus  religiosis,  sic  apud  Templarios  cautum 
erat,  ut  suum  quaeque  domus  regulae  constitutionumque  exemplar  quam  accuratissime  exa- 
ratum  corrcctumque  haberet  idque  a  superioribus  diligentissimo  custodiretur,  no  mutari  aut 
cum  externis  iii  ordiuis  iniuriam  posset  communicari.  Cf.  Schottmuller,  Der  Untergany 
des  Templer-Ordens,  I,  739  s. 


376  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSl  —  ART.  I 

1179.  Item  textus  sexti  libri  cum  apparatu  Iohannis  Andree  et  Ar- 
chidiaconi,  sine  postibus,  in  eodem  volumine,  qui  incipiunt  in  secundo 
folio:  traherent,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  glosa:  usufructuum. 

1180.  a  Item  textus  Clementinarum,  sine  postibus,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  giosus,  et  flnit  in  penultimo  folio :  absolvere. 

f.73a  1181.  b  Item  alius  textus   Clementinarum   cum   opere  domini  Dini 

super  titulis  de  regulis  iuris,  in  eodem  volumine  sine  postibus,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  irritum,  et  finit  in  penultimo  folio:  dant  da. 

1182.  Item  septem  libri  papirei,  continentes  diversa  scripta,  quorum  quinque 
sunt  cum  postibus  sine  pelle,  qui  fuissent  difficiles  designare. 

1183.  Item  quidam  magnus  liber  papireus  de  1  i  1 1  e  r  a  g  r  e  c  a  37G,  coo- 
pertus  corio  viridi. 

1184.  Item  alius  magnus  liber  cum  semispostibus  de  littera  hebraica377. 

1185.  Item  una  zelima  sive  guerba  de  diversis  quaternis  simul  coadunatis, 
qui  fuissent  difficiles  designare. 

f.  ?36  Sequntur   libri   inventi   in   studio   domini   camerarii 

sub  custodia  domini   G.   Atberti 378. 

1186.  Et  primo  prima  pars  voluminis,  cooperta  veluto  rubeo  et  vi- 
ridi,  in  magno  volumine  cum  apparatu,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  ium, 
et  finit  in  textu  penultimi  folii :  tran,  cum  quatuor  firmalibus  argenteis  de  se- 
rico  munitis. 

1187.  Item  secunda'  pars  eiusdem  v  o  1  u  m  i  n  i  s ,  eodem  modo  cooperta  et 
cum  similibus  firmalibus,  que  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  delam,  et  finit 
in  penultimo  folio:  detrimentum. 

1188.  Item  prima  pars  digesti  novi,  cooperta  veluto  rubeo  ab  una 
parte  et  violaceo  ab  alia,  cum  clausuris  seu  firmalibus  similibus  precedentibus, 
que  incipit  in  textu  secundi  folii:  digestorum,  et  finit  in  textu  penultimi 
folii:  consen. 

1189.  c  Item  secunda  pars  digesti  novi,  cooperta  simili  modo,  cum  si- 
milibus  clausuris,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  an,  et  finit  in  textu  pe- 
nultimi  folii:  iniquitatis. 

1190.  d  Item  prima  pars  c  o  d  i  c  i  s ,  cooperta  veluto  rubeo  a  parte  una  et 
livido  claro  a  parte  altera,  cum  tribus  similibus  clausuris  precedentibus,  que 
incipit  in  textu  secundi  folii:  hec,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  roboretur. 

1191.  Item  secunda  pars  inforciati,  cooperta  veluto  viridi,  cum  simi- 
libus  clausuris  precedentibus,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  erit,  et  finit 
in  penultimo  folio:  maler. 

a  Bu.  285.      b  Spo.  XXI  73.      c  Av.  54.      d  Cf.  n.  1200. 

a. 

376  Cf.  nn.  151/T,  19957  *-<*?7 

377  Cf.  nn.  980,  151£  > 

378  Erat  is  unus  ex  clericis  camerae;  vide  extremam  huius  indicis  partem. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        377        Ur. 

1192.  "  Item  prima  pars  digesti  veteris,  cooperta  veluto  a  parte  una 
violaceo,  et  viridi  a  parte  altera,  cum  clausuris  similibus  precedentibus,  que 
incipit  in  textu  secundi  folii:  am,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  edifi. 

1193.  Item  secunda  pars  digesti  veteris,  simili  modo  cooperta,  cum 
similibus  clausuris,  que  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  pomp.,  et  finit  in 
textu  penultimi  folii:  pren. 

1194.  Item  prima  pars  inforciati,  cooperta  veluto  viridi,  cum  clau- 
suris  similibus  precedentibus,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  sic,  et  finit 
in  textu  penultimi  folii :  cavisse. 

1195.  b  Item  prima  pars  decretalium,  cooperta  veluto  rubeo  cum 
IIII01'  clausuris  argenteis,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  et,  et  finit  in  textu 
penultimi  folii:  p.  n. 

1196.  c  Item  secunda  pars  decretalium,  cooperta  et  clausa  ut  pre- 
cedens,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  extiterint,  et  finit  in  textu  penul- 
timi  folii:  disponendum. 

1197.  Item  prima  pars  decreti,  cooperta  corio  rubeo  cum  IIIIor  clau- 
suris  argenteis,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  tanum,  et  finit  in  textu  pe- 
nultimi  folii:  nec. 

1198.  Item   secunda  pars   decreti,   eodem  modo   cooperta   cum   tribus     f.  iia 
clausuris  argenteis,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  pape,  et  finit  in  penul- 

timo  folio  in  textu:  magis. 

1199.  Item  tercia  pars  decreti,  efo] dem  modo  cooperta  cum  IIIIor 
clausuris  argenteis,  que  incipit  in  textu  secundi  folii:  viduitatis,  et  finit  in 
textu  penultimi  folii:  proce. 

1200.  d  Item  secunda  pars  c  o  d  i  c  i  s ,  cooperta  veluto  a  parte  una  rubeo 
et  a  parte  altera  livido,  cum  quatuor  clausuris  argenteis,  que  incipit  in  textu 
secundi  folii:  cipium,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  ad  lares. 

1201.  e  Item  textus  sexti  libri,  coopertus  postibus  et  pergameno,  que 
incipit  in  secundo  folio:  Guillelmum,  et  finit  in  penultimo  folio:  resi. 

1202.  Item  secunda  pars  decreti,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
textu  secundi  folii:  hiis,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  in  se. 

1203.  Item  prima  pars  speculi  naturali  Vincencii,  cooperta  corio 
rubeo.  que  incipit  in  secundo  folio:  vitemur,  et  finit  in  penultimo  folio:  non. 

1204.  Item  alius  liber  Vincencii  de  causa  suscepti  operis  3"°,  coopertus 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  sipecora,  et  finit  in  penultimo  folio:  de. 

1205.  Item  alius  liber  speculi  naturalis,  coopertus  corio  rubeo,  qui 
incipit  in  secundo  folio  in  tabula :  de  captura,  et  finit  in  penultimo  folio : 
vini  re. 

1200.  Item  prima  pars  speculi  ystorialis,  cooperta  corio  quasi 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio  in  tabula:  Iudith,  et  finit  in  penultimo 
folio:  minutis. 

a  Av.  53.      b  Av.  51.      c  Av.  52.      d  Cf.  n.  1190.      e  Av.  463. 

379  I.  e.  praefatio  speculi  Vincentii  Bellovacensis,  ord.  praed. 


378  PARS    ALTERA  —  DE    TUBLIOTIIF.CA    AVENIONENSI   —  ART.  I 


1207.  Item  secunda  pars  dicti  speculi  ystorialis,  eodem  modo  coo- 
perta,  que  incipit  in  secundo  folio  in  tabula:  de  Genesio,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  cui  ab. 

1208.  Item  tercia  pars  dicti  speculi  ystorialis,  simili  modo  coo- 
perta,  que  incipit  in  secundo  folio  in  tabula:  Germani,  et  finit  in  penultimo: 
sempiterna. 

1209.  Item  quarta  pars  dicti  speculi,  cooperta  simili  modo,  que  incipit 
in  secundo  folio  in  tabula:  Otho,  et  finit  in  penultimo  folio  in  nigro:  trans- 
ivimus. 

1210.  Item  summa  Ostiensis  super  tercio  et  quarto  libris,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  turpia,  et  finit  in  penultimo  folio: 
presencium. 

1211.  a  Item  Titi  Livii  h  secundi  belli  punici,  cooperti  corio  tannato, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  equo,  et  finit  in  penultimo  folio:  orientis. 

f.i4i>  1212.  c  Item  prima  pars  libri  Papie  m,  cooperta   corio   viridi,  que   in- 

cipit  in  secundo  folio:  quibusdam,  et  finit  in  penultimo  folio:  pedibus. 

1213.  d  Item  epistole  beati  Bernardi,  numero  III0  XLIIII  et  multi  ser- 
mones  eiusdem,  in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo  discolorato,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  natum,  et  finiunt  in  penultimo  folio 
ante  aliam  tabulam:  procul  dubio. 

1214.  e  Item  prima  pars  decreti,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in 
textu  secundi  folii  post  rubricas:  plebicita,  et  finit  in  penultimo  folio  in 
textu:  ne. 

1215.  f  Item  secunda  pars  postille  super  Ecclesiaste,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  viciarium,  et  finit  in  penultimo  folio: 
sicut. 

1216.  9  Item  summa  super  titulis  decretalium  compillata  a  magistro  Gau- 
frido  de  Trano,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  tur, 
et  finit  in  penultimo  folio:  cano,  cum  IIIl01'  clausuris  argenteis. 

1217.  Item  ystoria  troiana381  cum  cronicis  regum  et  quibusdam  aliis, 
cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  ret,  et  finit  in  penultimo 
folio:  per. 

1218.  h  Item  liber  Paralipomenon,Esdre  et  quorundam  aliorum,  in 
eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  et  preter, 
et  finiunt  in  penultimo  folio:  timore. 

1219.  Item  tercius  liber  magistri  Firmini  Alexandri 382,  coopertus 
corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  calamitates,  et  finit  in 
penultimo  folo:  m. 

a  Cf.  n.  664.  h  Ms.  Titulilivii.  c  Av.  143.  d  Gr.  320,  Pen.  418.  e  Spo.  XXII  55.  f  Cf.  n.  585, 
Gr.  961.      g  Av.  112,  Bu.  288.      h  Cf.  n.  457. 


380  Lexicon  sive  elementarium. 

381  GUIDONIS    DE    COLUMPNA. 

382  Sitne  Lactantius  Firmianus? 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        379       Ur. 

1220.  Item  liber  Egesippi  m,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  exequebatur,  et  flnit  in  penultimo  folio :  detinerelur. 

1221.  Item  quoddam  breviarium  pro  camera  partim  notatum,  coo- 
pertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  est  peccator,  et  finit  in 
penultimo  folio:  angelici. 

1222.  Item  secunda  pars  I  o  s  e  p  h  i  m,  cooperta  corio  viridi.  que  incipit 
in  secundo  folio:  )tecessarios,  et  finit  in  penultimo  folio:  tuta. 

1223.  a  Item  quidam  parvus  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  Ie.  31,  et  finit  in  penultimo  folio :  virtuosa  h  et. 

1224.  Item  quidam  antiquus  liber  iuris  civilis  glosatus,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  sufficiat,  et  finit  in  textu  penul- 
timi  folii:  amictius  (?)  G. 

1225.  c  Item  Iohannes  Damacenus  et  Augustinus  de  spiritu  et 
anima,  cooperti  postibus  sine  pelle,  in  eodem  volumine,  qui  incipiunt  in  se- 
cundo  folio:  constanciam,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  aliud. 

1226.  Item  exposiciones  Biblie,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  secundo  folio:  germina,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  ipsum. 

1227.  Item  liber  de  civitate  d e i  ^85,  coopertus  corio  rubeo  discolorato, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  datoris,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam : 
felicitatis. 

1228.  Item  quedam  legenda  omeliarum,  cooperta  corio  rubeo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  aliquid,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  lectio  IIIIa. 

1229.  Item  evangelia  glosata  super  Luca,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  textu  secundi  folii:  quidem,  et  finiunt  in  textu  penultimi 
folii:  vestra. 

1230.  d  Item  cronice  fratris  Ptholomei  ^86,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  processum,  et  finiunt  in  penul- 
timo  folio:  nec  in. 

1231.  Item  Ysayas  glosatus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  textu  secundi  folii:  antequam,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  et  in  leti. 

1232.  Item  Augustinus,  ad  Paulum,  cum  diversis  aliis  in  eodem  volu- 
mine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  tur,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  subici. 

1233.  Item  exposiciones  fratris  Nicolay  de  Lira  super  libris  Regum, 
cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  uxoribus,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio  ante  rotas:  inter. 

1234.  Item  distinctiones  fratris  Mauricii,  cooperte  corio  viridi,  que 
incipiunt  in  secundo  folio:  livit,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  tabulam: 
de  tertio. 

a  Av.  448,  Bu.  177.       b  Ms.    Virtiosa.       c  Pen.  497.       d  Gr.  1192,  Lu.  437. 

383  Hegesippi  de  excidio  Hiorosolymorum,  cf.  Pen.  976. 

384  Flavius  Iosephus. 

385  S.  Augustini. 

386  I>tolemaeus  de  Lucca  (de  Fiadonibus),  ord.  praod. 


380  PARS    ALTERA  —  DE    RIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.    I 

1235.  Item  comentum  super  libris  decretalium,  coopertum  corio  albo, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  postea,  et  finit  in  penultimo  folio:  hahet. 

1236.  a  Item  breviarium  decretalium  387  magistri  Bernardi,  prepositi 
Papiensis,  in  parvo  volumine  cooperto  corio  viridi,  quod  incipit  in  textu 
secundi  folii:  cui  questioni,  et  finit  in  nigro  penultimi  folii:  ex. 

1237.  Item  concordancie  IIIIor  evangelistarum,  cooperte  postibus 
sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  exurgens,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  tam. 

f. 75ac  1238.  Item  summa   Ostiensis   super  quinto,  cooperta  corio  viridi,  que 

incipit  in  secundo  folio:  meminimus,  et  finit  in  penultimo  folio:  summa. 

1239.  Item  decretum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  textu 
secundi  folii :  rogat,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  qua. 

1240.  Item  ystorie  scolastice,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  secundo  folio:  quam,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  cum. 

1241.  Item  summa  Augustini  de  civitate  dei,  cooperta  corio  tannato, 
que  incipit  in  secundo  folio :  eorum,  et  finit  in  penultimo  folio :  esse  con. 

1242.  Item  parvus  liber  de  vita  sanctorum  patrum  388,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quia,  et  finit  in  penultimo  folio: 
istum. 

1243.  h  Item  secunda  pars  summe  Ostiensis,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  interdum,  et  finit  in  penultimo  folio:  ex. 

1244.  Item  Ieronimus  super  Ecclesiaste,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  timenlihus,  et  finit  in  penultimo  folio:  in  manihus. 

1245.  Item  liber  de  electionibus  domini  G.  de  Mandagoto  glosatus, 
coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii:  vel,  et  finit 
in  penultimo  folio  in  textu:  in. 

1246.  c  Item  vita  sancti  Thome  Cantuariensis,  cooperta  corio  albo, 
que  incipit  in  socundo  folio:  fiduciam,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam 
in  nigro:  canonica. 

1247.  Item  pontificale,  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio:  facimus,  et  finit  in  penultimo  folio:  amici. 

1248.  Item  quidam  libri  biblie  in  parvo  volumirie,  cooperto  corio  albo, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio:  sine,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  loqucionis, 
cum  quibusdam  legendis  sanctorum. 

1249.  Item  libri  beati  Augustini  questionum,  sine  principio,  cooperti 
postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  partium,  et  finiunt  in  penul- 
timo  folio:  ad. 

1250.  Item  parvus  liber  sermonum,  coopertus  corio  nigro,  qui  incipit: 
Ahiciamus  opera  tenehrarum,  et  finit:  iracundie. 

a  Cf.  n.  1737,  Spo.  XXI  123.      h  Gr.  512s.,  Av.  142.      c  Gr.  1304,  Av.  597. 


387  I.  e.  compilatio  prima. 

388  Fortasse  illa  Rufini. 


CAP.    II.    $    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        381        Ul\ 

1251.  Item  liber  Nabugodonosor  regis  m,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio  post  rubricas:  quam,  et  finit  in  penultimo  folio  totius  volu- 
minis:  flatibus. 

1252.  Item  parvus  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  continens  quasdam      f.  ~oa 
questiones,  qui   incipit  in  primo   folio:  utrum   bona  pauperum,  et  finit:  in 
secula  seculorwn  amen. 

1253.  Item  parvus  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  nigro 
secundi  folii:  oporlet  nos,  et  finit  in  penultimo  folio:  si. 

1254.  Item  quidam  liber  papireus,  de  littera  curiali,  spissus,  coopertus 
corio  viridi,  non  habens  inicium  neque  finem,  et  incipit  in  secundo  folio :  pluit, 
et  finit :  superbi. 

1255.  Item  alius  parvus  liber  papireus,  coopertus  corio  viridi,  super  Eze- 
chiele   compositus,  qui  incipit:  Ad  honorem  dei,  et  finit:  deo  gratias. 

1256.  Item  quidam  liber,  de  mala  littera,  cum  glosis  sine  postibus,  qui 
incipit  in  textu:  Iohannes  apostolus,  et  finit  in  textu:  in  terra. 

1257.  Item  quidam  processus  criminalis  in  papiro  scriptus  contra  Lau- 
rencium  Barbacii  homicida/m/,  coopertus  pergameno,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  remanere,  et  finit  in  penultimo  folio:  fuissel. 

1258.  Item  alius  processus  criminalis  habitus  contra  fratrem  Andream 
de  Galiano  300,  coopertus  pergameno,  qui  incipit  in  secundo  folio:  Item  per- 
venit,  et  finit  in  penultimo  folio:  obiit. 

1259.  Item  alius  processus  criminalis  habitus  contra  fratrem  Raymun- 
dum  Amelii391,  monachum  sancti  Policarpi,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
magis,  et  finit  in  penultimo  folio:  precio. 

1260.  Item  quidam  parvus  liber  sermonum,  de  littera  subtili,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  VIII  folio  in  rubro:  Sermo  primus,  et  finit:  fides  dua  etc. 

1261.  Item  modicus  liber  continens  c  r  o  n  i  c  a  s  summorum  pontificum  et 
imperatorum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  vatoris,  et 
finit  in  penultimo  folio:  alios. 

1262.  Item  parvus  liber  de  vita  beati  Basiani,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  bicas,  et  finit  in  penultimo  folio:  ecclesie.  < 

1263.  Item  modicus  liber,  coopertus  cornu  ad  ymagines  desuper,  qui  in- 
cipit:  Invictissimo  et  potentissimo,  et  finit:  tenere. 

1264.  a  Item  secunda  pars  apparatuum  super  sexto  decretalium,  coo- 
perta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio  de  littera  curiali:  §.  Caveant, 
et  finit  in  penultimo  folio:  crimen. 

1265.  Item   Epistole   Pauli  glosate,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt     f.  ~<'!j 
in  textu  secundi  folii :  qui  predeslinatus,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii : 

pro  nobis. 

a  Cf.  n.  1J39,  Gr.  500,  Av,  247. 

389  Richardus  a  s.  Victore,  cf.  paullo  ante  n.  230. 

390  Fusius  de  hac  causa  egi  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  IV,  82. 

391  Is  recetisetur  in  libris  introitus  et  exitus  inter  captivos. 


382  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1266.  a  Item  Titus  Livius,  cnopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  deinde,  et  finit  in  penultimo:  prorogatum. 

1267.  h  Item  racionale  divinorum  officiorum,  coopertum  corio  viridi, 
quod  incipit  in  secundo  folio :  variis,  et  finit  in  penultimo  folio  :  que  sunt. 

1268.  c  Item  Titus  Livius,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  cum,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  cum  eas. 

1269.  Item  exposicio  Thome  super  Matheo  et  Marcho,  cooperta  corio 
tannato,  que  incipit  in  secundo  folio  in  glosa:  et  ad  invicem,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  viderant. 

1270.  d  Item  Boecius  de  consolacione,  coopertus  corio  rubeo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  gallum,  et  finit  in  penultimo  folio:  adhibemus. 

1271.  c  Item  questiones  Iohannis  Scoti  super  quarto  sententiarum, 
cum  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  entis,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio  in  tabula:  iudicabit. 

1272.  Item  Biblia  pulcra,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo 
folio :  sciencia,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  interpretationes :  prima. 

1273.  f  Item  compendium  fratris  pauperis  fratrum  minorum  3?2,  coo- 
pertum  corio  rubeo  quod  incipit  in  secundo  folio  in  rubro:  XVIla,  et  finit 
in  penultimo  folio:  omnibus  etc. 

1274.  Item  compillacio  Gregorii  pape,  de  littera  curiali,  cooperta 
corio  rubeo  ab  una  parte  et  viridi  ab  altera,  que  incipit  in  secundo  folio : 
hanc,  et  finit  in  penultimo  folio:  usus. 

1275.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  continens  Ale- 
xandrum  Macedonensem  393  et  multos  libros  in  eodem  volumine,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  propheta,  et  finit  in  penultimo  folio:  cum. 

1276.  Item  Augustinus  et  Ieronimus  cum  aliis  libris  in  eodem  vo- 
lumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  rubro: 
Epistola  beati  Ieronimi,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  femine. 

r. 77a  1277.  Item  regestrum   quarundam  litterarum  apostolicarum,  de  littera 

curiali,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio :  sicque, 
et  finit  in  penultimo  folio:  vocato. 

1278.  Item  liber  Levitici  glosatus,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in 
textu  secundi  folii:  eos,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  sancliftcam. 

J279.  °  Item  summa  Rofredi394,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  legato,  et  finit  in  penultimo  folio :  se. 

1280.  h  Item  liber  sermonum  super  evangel/ns/,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  equalitas,  et  finit  in  penultimo  folio : 
hyeme. 

a  Cf.  n.  664.      h  Av.  153.       c  Cf.  n.  664.       d  Cf.  n.  1487,  1631;  Gr.  439.      e  Av.  350.      f  Gr.  376,  Av.  121. 
g  Av.  56.       h  Av.  322,  Bu.  339. 

392  Ioannis  Rigaldi,  ord.  min.,  cf.  n.  521. 

393  Fortasse  Quintus  Curtius  Ruffus  de  gestis  Alexandri  M. 

394  Rofredi  Beneventani  nulla  recensetur  summa.  Sitne  intelligendus  Odofredus?  —  De 
utroque  vide  Savigny,  1.  c,  V,  195,  374. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        383        Ur. 

1281.  °  Item  Iosephus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  rogaret,  et  finit  in  penultimo  folio:  adducens. 

1282.  Item  lectura  Archidiaconi  super  sexto,  cooperta  corio  albo, 
que  incipit  in  secundo  folio :  q.  n.,  et  finit  in  penultimo  folio :  vita. 

1283.  b  Item  nova  ordinacio  digesti  novi  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  hoc,  et  finit  in  penultimo  folio  in  tabula:  cause  cognicio. 

1284.  Item  secunda  pars  Hugucionis,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  ut,  et  finit  in  penultimo  folio:  viciis. 

1285.  c  Item  tercia  pars  summe  sancti  Thome,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secundo  folio:  nec,  et  finit  in  penultimo  folio:  sacrament. 

1286.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  diligens,  et  finit  in  penultimo  folio:  vera. 

1287.  d  Item  breviarium  extravagancium  395,  coopertus  (!)  postibus 
sine  pelle,  quod  incipit  in  textu  secundi  folii:  te,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  textu :  su. 

1288.  Item  liber  Thobie,  Iudith  et  Esdre  simul  glosati,  coopertus 
corio  albo,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii:  generis,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  textu:  univer. 

1289.  Item  postilla  super  Genesi  et  quibusdam  aliis,  cooperta  corio 
rubeo.  que  incipit  in  secundo  folio:  ubi,  et  finit  in  penultimo  folio:  con. 

1290.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  continens  multos 
libros,  qui  incipit  in  secundo  folio:  de,  et  finit  in  penultimo  folio:  Grecorum. 

1291.  Item  quidam  liber   Isidori   de  summo  bono  cum   multis   aliis  in      f. 775 
eodem  volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  per 
fxguram,  et  finit  in  penultimo  folio :  procedens. 

1292.  Item  decretum  glosatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit 
in  secundo  folio  in  textu:  tamen,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  alterius. 

1293.  Item  parvus  liber  beati  Bernardi,  coopertus  corio  nigro,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  nullus,  et  finit  in  penultimo  folio:  ipso. 

1294.  Item  quidam  liber  continens  multa  scripta  fratris  Petri  Iohan- 
nis  396,  coopertus  corio  croceo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  omne. 

1295.  Item  liber  deproprietatibus  rerum397,  coopertus  corio  nigro,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  bonitas,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  compes. 

1296.  e  Item  parvus  liber  vocatus  Correctorium  398,  coopertus  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  raciones,  et  finit  in  penultimo 
folio  ante  rubricas:  pro. 

a  Cf.  n.  1457.      b  Av.  389,  Bu.  255.      c  Av.  212.      d  Bu.  262.      e  Av.  590,  Bu.  188. 

395  Videtur  indicari  Beknardi  Papiensis  compilatio  prima,  cf.  n.   1236,   1737. 

396  pETRUS   IoANNIS    OlIVI. 

397  Bartholomaeus  be  Glantilla,  ord.  min. 

398  Cum  Guilelmus  de  Marn  (cf.  paullo  ante  n.  783)  conscripsisset  correptorium  fratris 
Thoinac  (i.  e.  s.  Thomae  de  Aquino)  plures  ex  auditoribus  s.  Thomae,  imprimis  Ioannes 
Parisiensis  iunior  (Quidort),  ord.  praed.,  opposuerunt  corrcctoria  corruptorii  fratris  Thomae. 


384  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    1 

1297.  Item  postilla  super  Actus  Apostolorum,  in  parvo  volumine 
cooperto  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  iblio:  tangitur,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  et  ibi. 

1298.  Item  quidam  liber  papireus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  in- 
cipit:  PrecepU  rex,  et  finit:  ut  dicat. 

1299.  Item  parvus  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  continens  titulos 
digesti  veteris  cum  aliis,  qui  incipit:  De  iusiicia  et  iure,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  et. 

1300.  Item  liber  confessionum  Augustini  cum  aliis  in  eodem  volu- 
mine,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  tirpamus, 
et  finit  in  penultimo  folio:  ferendus. 

1301.  a  Item  tabula  super  secunda  secunde  sancti  T  h  o  m  e  3",  cooperta 
postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  liber  primus,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  in  dist.  III. 

1302.  h  Item  liber  Anticimenon  400,  cum  multis  aliis  in  eodem  volu- 
mine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  quando,  et  finit 
in  penultimo  folio:  ob. 

1303.  Item  liber  de  sacramentis  m,  coopertus  corio  tannato,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  quod  vesfigium,  et  finit  in  penultimo  folio:  testimo. 

1304.  c  Item  liber  repeticionum  super  vetus  d  i  g  e  s  t  u  m,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  istud,  et  finit  in  penultimo  folio :  obli. 

f. 78«  1305.  Item   Biblia,  cooperta  corio  albo  discolorato,  que   incipit  in  se- 

cundo  folio:  ruralem,  et  finit  in  penultimo  folio:  mare. 

1306.  d  Item  tabula  iuris,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo 
folio :  molesta,  et  finit  in  penultimo  folio :  predicando. 

1307.  Item  parvus  liber  continens  quandam  tabulam  per  ordinem  al- 
phabeti,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit:  Romanos,  et  finit:  habetis  etc. 

1308.  e  Item  liber  vocatus  Flos  Rolandi  m,  coopertus  corio  croceo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  sitam,  et  finit  in  penultimo  folio:  munerum. 

1309.  Item  epistole-Pauli  glosate,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  textu  secundi  folii:  Paulus,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  vobis. 

1310.  Item  scriptum  Thome  super  libro  de  anima,  coopertum  postibus 
fractis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  aut,  et  finit  in  penultimo  folio :  quod 
sensus. 

1311.  Item  manipulus  florum,  coopertus  corio  rubeo  impresso.  qui 
incipit  in  secundo  folio:  aug,  et  finit  in  penultimo  folio:  citacionis. 

1312.  Item  decretales  glosate,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in 
textu  secundi  folii:  gloriam,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  obtinere. 

a  Bu.  118.      b  Gr.  342,  Pen.  508.      c  Av.  546,  Bu.  277.      d  Av.  46.      e  Gr.  729,  Av.  473,  Bu.  279. 

399  A  -Bominico  Grima,  ord.  praed.,  concinnata. 

400  Sitne  scriptum  posterius  cod.  455  Bibliothecae  Trecensis? 

401  Summas  de  sacramentis  conscripserunt  loannes  Beleth,  Hugo  a  s.  Victore,  Guilelmus 
Alvernus. 

402  Rolandini  Passagerii  flos  ultimarum  voluntatum. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1309       385       Ul*. 

1313.  Item  compendium  theologie,  in  parvo  volumine  cooperto 
corio  tannato,  quod  incipit  in  secundo  folio :  vel,  et  finit  in  penultimo  folio :  vim. 

1314.  Item  distinctiones  M  a  u  r  i  c  i  i ,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  te,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  operibus. 

1315.  Item  parvus  liber  seu  postilla  super  Apocalipsi,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  solum,  et  finit  in  penultimo  folio:  so. 

1316.  Item  quidam  liber  Isidori,  parvus,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  angelo,  et  finit  in  penultimo  folio:  est. 

1317.  Item  alius  parvus  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  si  non,  et  finit  in  penultimo  folio :  spe. 

1318.  Item  liber  Porphirii,  coopertus  corio  viridi  claro,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  quoniam,  et  finit  in  antepenultimo  folio:  fluunt. 

1319.  Item  liber  Ysaye  glosatus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  textu:  Ysaye  filii,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu: 
audierunt. 

1320.  Item  summa  capitulorum  Biblie  brevis,  cum  aliis  libris  in  eodem      f.786 
volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  operum, 

et  finit  in  penultimo  folio:  audiret. 

1321.  a  Item  questiones  de  quolibet,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que    j/t 
incipiunt  in  secundo  folio:  casus,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  condito. 

1322.  h  Item  liber  vocatus  Pompeius  Trogus,  cum  aliis  in  eodem 
volumine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  triphone,  et 
finiunt  in  penultimo  folio:  valeat. 

1323.  c  Item  liber,  qui  dicitur  limina  d  vel  promptuarium,  coo- 
pertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  rubricis:  decollacione,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  signum. 

1324.  Item  prima  pars  Hugucionis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit 
in  secundo  folio:  iure,  et  finit  in  penultimo  folio:  falsum  est. 

1325.  Item  ultima  pars  summe  sancti  Thome,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  natura,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  ta- 
bulam:  in. 

1326.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  rubeo  sine  postibus,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  Hic  proponitur  questio,  et  finit  in  penultimo  folio:  aliqua. 

1327.  Item  parvus  liber  de  perfectione  angelica  m,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  dandfus] ,  et  finit  in  penultimo  folio :  non. 

1328.  e  Item  liber  intitulatus  Cronica  Martiniana  cum  aliis  in 
eodem  volumine,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
imperatores,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  usus. 

1329.  Item  liber  Osee  cum  aliis  III  prophetis,  glosatus,  coopertus  corio 
croceo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  vindicandi,  et  finit  in  textu  penultimi 
folii:  vir. 

a  Gr.  638,  Av.  362.      h  Reg.  10.      c  Gr.  701,  Av.  538.      d  Av.  538:  lumina.      e  Gr.  1222,  Av.  146. 
A 

m  Ioannis  Peckham  aut  F'etki  Ioannis  Olivi  de  perfectione  evangelica. 

25 


380  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


1330.  a  Item  summa  magistri  Guillelmi  de  Ferrariis,  cooperta 
postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  de,  prescripcione,  et  finit  in 
penultimo:  nam.  tHtp**ift 

1331.  h  Item  tractatus  de  trisagio  Iohannis   Damaceni  cum  aliis  in 
yL    eodem  volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ypo- 

stasim,  et  finit  in  penultimo  folio:  Amen. 

1332.  c  Item  opus  magistri  Bone  Fortune*',  coopertum  postibus  sine 
pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  activa,  et  finit  in  penultimo  folio:  curatis. 

1333.  f'  Item  summa  de  casibus,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit 
in  secundo  folio :  illa,  et  finit  in  penultimo  folio :  credo  quod. 

79«"  1334.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit:  Que- 

stiones   de  cognicione  anime,  et  finit:  contingit.    /2^i../>£>  ? 

1335.  Item  liber  testimoniorum  Veteris  Testamenti,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  cum,  et  finit  in  penultimo  folio :  an. 

1336.  Item  liber  continens  orthografiam,  compotum  manuale405(!) 
et  multa  alia  in  eodem  volumine,  qui  incipit  in  secundo  folio:  sinos,  et  finit 
in  penultimo  folio  in  rubro:  qualiter. 

1337.  Item  tabula  originalium,  cooperta  corio  albo  discolorato,  que 
incipit  in  secundo  folio  in  tabula:  Isti  sunt  libri,  et  finit  in  penultimo  folio: 
penilentia. 

1338.  Item  liber  breviloquiorum  de  virtutibus  406,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ego,  et  finit  in  penultimo  folio:  ad. 

1339.  Item  liber  beati  Gregorii  I  de  hominis  condicione,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quod  proprie,  et  finit  in  penultimo 
folio:  publi. 

1340.  Item  liber  I  o  b  glosatus,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  plices,  et  finit  in  penultimo  folio:  in. 

1341.  e  Item  secunda  pars  summe  theologie  a  fratre  Thoma''  de  Aquino 
edita,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  racionem,  et  finit 
in  penultimo  folio:  suffi. 

1342.  Item  liber,  qui  intitulatur  Incipiunl  figure  de  diversis  materiis, 
de  litera  curiali,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ponitur, 
et  finit  in  penultimo  folio:  in  quo. 

■    1343.  Item  Iohannes  Crisostomi,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  te  potero,  et  finit  in  penultimo  folio:  tale. 

a  Av.  372.      h  Gr.  280,  Pen.  499.     -4-Va»  401f>.      d  Int.  2.      e  Gr.  145*.,  Av.  172,  Bu.  109.      f  Ms.  Thotne. 

m  Indicantur  quaestiones  illae  Petri  Ioannis  Olivi,  de  quibus  fuse  dixi  in  Denifle- 
Ehrle,  Archiv,  III,  461,  470 s. 

405  Videntur  recenseri  libelli  quidam  mctrificati,  ex  quibus  computus  Gerlando,  ortho- 
r/raphia  Ioanni  de  Garlandia  adscribuntur ;  cf.  Haureau,  Notice  sur  les  oeuvres  authen- 
tlques  ou  supposees  de  Jean  de  Garlande  in  Notices  et  extraits  des  manuscrits,  tom.  XXVII, 
2e  part.,  p.  65. 

406  Ioannis  Gallensis,  ord.  min.,  breviloquium  de  virtutibus  antiquorum  principum  et 
philosophorum ;  cf.  paullo  ante  n.  447,  874. 


Ua 


CAP.    II,   §   2  —  RECENSI0    LIBRORDM    PALATII    AVENION.    AN.    1369       :'>S7        Ul\ 

1344.  Item  epistole  Pauli  glosate,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt 
in  textu  folii  secundi:  qui,  et  finiunt  in  textu  folii  penultimi:  passus  est. 

11545.  a  Itera  liber  dirivacionum  Hugucionis,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui   incipit  in  secundo   folio:  auris,  et  finit  in  penultimo  folio:  secleo. 

1346.  h  Item  secundus  liber  magne  summe  Alexandri  de  Haljs,  coo- 
pertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  qualiter,  et  finit  in  penultimo 
folio:  protervitatem. 

1347.  c  Item  digestum  vetus  in  textu  secundum  ordinacionem  novam, 
de  littera  curiali,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio:  vulgo, 
et  finit  in  penultimo  folio:  noster. 

1348.  Item   liber   E  s  d  r  e   glosatus,  coopertus   corio    albo,  qui  incipit  in      f.  795 
secundo  folio  in  textu:  pientier,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  fe. 

1349.  d  Item  liber  P  e  t  r  i  A  u  r  i  o  1  i  cum  niultis  aliis  in  eodem  volumine 
cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  (!)  in  secundo  folio:  amitterent,  et 
finit  in  penultimo  folio:  bene. 

1350.  Item  Augustinus  de  diversis  tractatibus,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  pocius,  et  finit  in  penultimo  folio:  philozophi. 

1351. e  Item  quintum  quodlibet  magistri  Goffredi 407,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  tibilis,  et  finit  in  penultimo  folio:  irdnsferans. 

1352.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  simile,  et  finit  in  penultimo  folio:  possint. 

1353.  f  Item  margarita  decreti  m,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit 
in  secundo  folio:  XI.  q.  III,  et  finit  in  penultimo  folio:  manclen. 

1354.  Item  postilla  Nicolay  de  Lira  super  Tliobia,  Iudith,  et  alii,  que 
incipit  in  secundo  folio :  erant,  et  finit  in  penultimo  folio :  summa,  cooperta 
corio  rubeo  discolorato. 

1355.  Item  sumraa  sententiarum  cum  aliquibus  rubricis  seu  titulis, 
cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas:  III  li.,  et  finit 
in  penultimo  folio:  accipiatur. 

1356.  Item  epistole  Pauli  glosate,  cooperte  corio  tannato  impresso, 
que  incipiunt  in  textu  folii  secundi  post  prohemium:  secundum,  et  fimfunjt 
in  textu  folii  penultimi :  qui. 

1357.  Item  liber  tragediarum409  cum  multis  aliis  in  eodem  volumine, 
coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit:  Epistola  in  librum  tragecliarum, 
et  finit  in  penultimo  folio:  furti  re. 

1358.  °  Item  secundum  volumen  speculi  ystorialis  4I°,  coopertum 
pelle  alba,  quod  incipit  in  secundo .  folio  post  rubricas :  post,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  iuvenibus. 

a  Av.  562.  b  Av.  305.  c  Gr.  485,  Av.  225.  d  Gr.  613,  Av.  433.  e  Gr.  637,  Av.  254,  Bu.  301. 
f  Av.  568.      g  Av.  558. 

407  GODIFREDUS   DE    FONTIBUS. 

408  Cf.    ScHULTE,    1.    C,    II,    489. 

409  JSWUbbo  -illae  Senecae  cum  commentatione  Nicolai  Triveti. 

410  VlNCENTII    BELLOVACENSIS. 


388  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHEGA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


1359.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit:  Vocabis  me, 
et  finit  in  penultimo  folio:  quam  dimtem. 

1360.  Item  liber  Salustii  cum  multis  aliis  in  eodem  volumine  cooperto 
postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  cle  clictis,  in  rubricis,  et  finit 
in  penultimo  folio:  aula. 

1361.  Item  catholicon  411,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  intelligendum,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam:  Ypo- 
manes. 

f. 80a  1362.  Item  regula   ordinis  Sancti  Spiritus  412,  in  parvo  libro  cooperto 

corio  tannato,  qui  (!)  incipit  in  secundo  folio  in  rubeo :  de  retencione,  et  finit 
in  penultimo  folio:  officium.     -£t?^5 

1363.  a  Item  tabula  in  summa  Thome  de  Capua413,  cooperta  corio 
albo,  que  incipit  in  secundo  folio :  digne,  et  finit  in  penultimo  folio :  fortalicis. 

1364.  Item  omelia  beati  Bernardi  super  Canticis  Canticorum,  cooperta 
corio  albo,  que  incipit  in  secundo  folio:  et  blenda,  et  finit  in  penultimo 
folio:  timor. 

1365.  Item  summa  de  theologia  edita  a  sancto  Thoma  de  Aquino, 
cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  est,  et  finit  in  penultimo 
folio:  cetera. 

1366.  b  Item  alia  summa  de  theologia  edita  ab  eodem  sancto  Thoma, 
cooperta  ut  precedens,  que  incipit  in  secundo  folio:  in  una,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  dirivata  est. 

1367.  Item  liber  iudiciarius  et  questiones  dominicales  4I4,  in  eodem 
volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  (!)  in  secundo  folio:  ut,  et 
finit  in  penultimo  folio:  man. 

1368.  Item  concordancie,  cooperte  corio  viridi,  que  incipiunt  in  se- 
cundo  folio :  gessisti,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  dolorem. 

1369.  Item  summa  confessorum,  cooperta  corio  rubeo  discolorato, 
que  incipit  in  secundo  folio :  de  homicidio,  et  finit  in  penultimo  folio:  argenio. 

1370.  c  Item  liber,  qui  dicitur  Pantheond  Gofridi  Viterbiensis, 
coopertus  corio  rubeo  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  adinvenit,  et 
finit  in  penultimo  folio:  illustracionem. 

1371.  Item  quidam  liber  papireus  de  littera  curiali,  spissus,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  primo  folio :  Hec  autem  illo  loquente,  et  finit :  possiderent. 

1372.  Item  summa  sancti  Thome  contra  gentiles,  cooperta  corio  viridi 
claro,  que  incipit  in  secundo  folio :  stiia,  et  finit  in  penultimo  folio :  beati- 
ludinem. 

a  Av.  550.      b  Av.  214.      c  Gr.  698,  Av.  544,  Va.  2037.      d  Ms.  Pentheon. 


411  IOANNIS   BALBI   DE   IANUA. 

412  Cf.  paullo  ante  n.  399. 

413  -PETBrr  de  Mora  cardinalis  summa  de  arte  dictaminis. 

414  Procul  dubio  Bartholomaei  Brixiensis  ordo  iudiciarius  et  quaestiones  dominicales 
et  veneriales. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    13G9         389        Ul". 

1373.  Item  parvus  liber  questionum  philozofie,  coopertus  po- 
stibus  sine  pelle,  que  a  incipiunt  in  secundo  folio :  dat,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  finem. 

1374.  Item  Exodus,  antiquus,  glosatus,  pauci  valoris,  coopertus  corio 
tannato  impresso,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii :  Gad,  et  finit  in  textu  pe- 
nultimi  folii:  ingredere. 

1375.  b  Item  parvus  liber  sermonum,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  firma,  et  finit  in  penultimo  folio:  etc. 

1376.  Item  quidam  liber  excepcionum  collectarum  et  diversorum  opuscu-     f-  so& 
lorum  beati  Bernardi,  in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi  claro,  qui 
incipit  in  secundo   folio  in  rubricis:  vita,  et  finit  in  penultimo  folio:  ipsum. 

1377.  Item  v  o  1  u  m  e  n ,  coopertum  corio  viridi  claro  ab  una  parte  et  rubea 
ab  alia,  quod  incipit  in  textu  secundi  folii :  solum,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  textu  ante  rubricas  autentiquorum :  redire. 

1378.  c  Item  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  post,  et  finit  in  penultimo  folio:  peccator. 

1379.  d  Item  casus  B  e  r  n  a  r  d  i 415  cum  quibusdam  aliis  in  eodem  volumine 
cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  quod  non,  et  finit  (!) 
in  penultimo  folio:  ff.  C. 

1380.  e  Item  liber  auctoritatum  Veteris  et  Novi  Testamenti  in  libro 
decretorum  416,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  dominus 
ait,  et  finit  in  penultimo :  morte. 

1381.  f  Item  "epistole  magistri  Bernardi  de  Carazuli417,  de  littera 
curiali,  cooperte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  seipsis,  et  finiunt 
in  penultimo  folio :  regis. 

1382.  Item  digestum  novum,  coopertum  corio  livido,  quod  incipit  in 
secundo  folio  in  textu :  quod  si,  et  finit  in  penultimo  folio :  fit  cum. 

1383.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  ea,  et  finit  in  penultimo  folio :  esse. 

1384.  Item  decretum,  coopertum  corio  viridi  claro,  quod  incipit  in  secundo 
folio  in  textu:  auctoritate,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  corporalium. 

1385.  3  Item  liber  Petri  Iohannis  4iS,  cum  aliis  in  eodem  volumine, 
super  Apocalipsi,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
leoc,  et  finit  in  penultimo  folio:  iung. 

1386.  Item  liber  de  regimine  principum  419,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  accumine,  et  finit  in  penultimo  folio:  terrestri. 

a  Ms.  qui.  h  Av.  406.  c  Av.  521.  d  Av.  257,  Bu.  245.  e  Lu.  201.  f  Cf.  n.  1440,  2048;  Gr.  804. 
>j  Pen.  676. 

415  Bernardi  Parmensis.     y^f  /JdfjU  &•*&  ***' 

416  Guidonis  de  TERRENA^ord.   carm.,  cf.  Cosmas  de  Villiers,  1.  c,  I,  585. 

417  Berardus  de  Neapoli,  cf.  de  eo  Delisle,  Notices  el  extraits  des  mamiscrits,  XXVII, 
2e  p.  et  Kaltenbrunner,  Mittheihingen  des  Instihds  f.  oester.  Gesch.,  VII,  G04. 

418  PETRUS   IoANNIS    OLIVI. 

419  -&  Thomac  db  Aqujno- a»t- Aegidii  db  Columna.  /£*-.-•  »ww 


390  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1387.  Item  parvus  libretus  de  officio  papali,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  ciori,  et  finit  in  penultimo  folio:  to. 

1388.  Item  volumen,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio 
in  textu:  dispondios  (!),  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  deduce. 

f. 8ia  1389.  Item  libri  Ieremie  et  Isaye  glosati,  in  eodem  volumine cooperto 

corio  albo,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii :  ris,  et  finiunt  in  textu  penul- 
timi  folii:  derelinques. 

1390.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  albo,  intitulatus  Prosperi,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  ut,  et  finit  in  penultimo  folio :  eadem. 

1391.  a  Item  quidam  liber  de  vita  beati  Gregorii  cum  aliis  libris 
in  eodem  volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  (!)  in  tercio  folio: 
quominus,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  semper. 

1392.  Item  parvus  liber  Innocentii420  de  miseria  condicionis  humane 
coopertus  corio  albo  discolorato,  qui  incipit  in  tercio  folio:  eam,  et  finit  in 
penultimo  folio:  condempndbit. 

1393.  Item  liber  questionum  Bartholomei 421,  cum  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  soluta,  et  finit  in  penultimo  folio:  quod. 

1394.  Item  Biblia  magna,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo 
folio:  incongrua,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  interpretaciones:  clama- 
verunt. 

1395.  Item  liber  Ieremie  et  Trenis  glosatus,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  textu  secundi  folii :  quia  puer,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  pane. 

1396.  h  Item  prima  pars  I  o  s  e  p  h  i  422,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in 
secundo  folio  post  tabulam:  constituit,  et  finit  in  penultimo  folio:  Samarie. 

1397.  c  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  rubeo  discolorato,  qui  incipit 
in  secundo  folio  post  tabulam:  et,  et  finit  in  penultimo  folio:  erant. 

1398.  Item  liber  feudorum  in  textu,  de  littera  curiali,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit:  Beneficium,  et  finit:  factis. 

1399.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  pestilentie,  et  finit  in  penultimo  folio:  dyabolus. 

1400.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  rubeo,  intitulatus  Introdu- 
ctiones  d,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quoniam,  et  finit  in  penultimo  folio: 
competen. 

1401.  e  Item  codex  cum  apparatu,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  movenda,  et  finit  in  penultimo  folio:  in  me. 

f.8i5  1402.  Item   parvus  liber,  coopertus   postibus   sine   pelle,   qui   intitulatur 

Liber  iudicum  Alchindius  423,  et  incipit  in  secundo  folio :  die  domi- 
nator,  et  finit  in  penultimo  folio:  unius. 

a  Gr.  121,  Pen.  356.      b  Cf.  n.  448,  Gr.  827,  Av.  122.      c  Av.  255  ?      d  Ms.  Introdictiones.      e  Av.  73. 

420  Innocentius  III. 

421  Bartholomaeus  Brixiensis. 

422  Flavius  Iosephus. 

423  Alkindus  (el-kindi)  de  iudiciis  astrorum  a  Roberto  Anglico  latine  redditus. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369       391        XJr. 


1403.  Item  liber  institucionum  de  regulis  iuris,  coopertus  corio  • 
viridi  ab  una  parte  et  rubeo  ab  alia,  qui  incipit  in  secundo  folio :  principi,  et 
finit  in  penultimo  folio:  idem. 

1404.  Item  liber  Osee  glosatus,  cum  aliis  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  albo,  qui  incipiunt  (!)  in  secundo  folio  in  textu :  rcgis,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio  in  textu:  primi. 

1405.  a  Item  secunda  pars  Papie,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in 
secundo  folio:  magna,  et  finit  in  penultimo  folio:  morsu. 

1406.  Item  quedam  lectura  Iohannis  Monachi,  de  littera  curiali, 
que  incipit  in  secundo  folio :  qui,  et  finit  in  penultimo  folio :  concertencium  (!). 

1407.  h  Item  liber  questionum  de  veritate424,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  sunt,  et  finit  in  penultimo  folio:  com- 
posita  ex. 

1408.  c  Item  parvus  liber  sermonum  425,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  annorum,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam : 
pro  thema  d. 

1409.  Item  omelie  Augustini  super  evangelio  Iohannis,  cooperte  corio 
albo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  venire,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
quidem. 

1410.  Item  liber  breviloquiorum  de  virtutibus  426,  in  parvo  vo- 
lumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sificos,  et  finit 
in  penultimo  folio :  infernum. 

1411.  Item  quidam  liber  Augustini,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  in  via,  et  finit  in  penultimo  folio :  pecli. 

1412.  e  Item  liber  vocatus  Directorium  iuris  in  foro  consciencie  et 
iudiciali  f  427,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam: 
at  qua,  et  finit  in  penultimo  folio :  attemptati. 

1413.  Item  quidam  liber  iuris  glosatus,  coopertus  corio  nigro,  qui  incipit 
in  textu  in  nigro:  dotis  causam,  et  finit  in  penultimo  folio:  probant. 

1414.  Item  prima  pars  summe  super  sententiis,  cooperta  corio 
albo,  que  incipit  in  secundo  folio:  lateris,  et  finit  in  penultimo  folio:  ema- 
natam. 

1415.  Item   quidam   liber   continens    Psalmistam,    Ecclesiastem,      f<82a 
Parabolas,  Cantica  o  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  comu- 
nicetur,  et  finit  in  penultimo  folio:  homines. 

1416.  Item  liber  Genesis  et  Exodi  glosatus,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  tercio  folio  in  textu:  in  principio,  et  finit  in  textu  penultimi 
folii:  pende. 

a  Av.  25.  6  Av.  2G6.  c  Bu.  216.  d  Ms.  pthema.  e  Cf.  Spo.  XIII  34,  Pen.  1060.  f  Ms.  iuditialio. 
g  Ms.  canonica. 

424  S.  Thomae  de  Aquino  quaesliones  disputatae. 
^25  Guidonis  Ebroicensis,  ord.  praod. 
426  Cf.  paullo  ante  n.  1338. 
«7  pETRI  Quesvel,  ord.  min. 


392  PARS    ALTERA  —  DE    BTBETOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


1417.  a  Item  apparatus  Bernardi  Compostelani,  coopertus  corio 
croceo,  qui  incipit  in  secundo  folio  de  littera  curiali:  canonum,  et  finit  in 
penultimo  folio :  de. 

1418.  Item  omelie  super  evangeliis  in  quodam  volumine  cooperto  corio 
viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  ad  transmigracionem,  et 
finiunt  in  penultimo  folio :  assumptus. 

1419.  b  Item  istoria  tripartita428,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que 
incipit  in  secundo  folio:  tenebatur,  et  finit  in  penultimo  folio:  gubernas. 

1420.  Item  tractatus  de  proprietate  rerum  429,  coopertus  corio  rubeo 
impressato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  formas,  et  finit  in  penultimo  folio: 
geometricis. 

1421.  Item  Matheus  et  Marcus  glosati  simul,  cooperti  corio  rubeo, 
qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  apprehensi,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  cre. 

1422.  c  Item  concordancie  Veteris  et'Novi  Testamenti430 
cum  quibusdam  aliis  in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  que  incipiunt 
in  secundo  folio  post  quasdam  figuras :  laus,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  dixit. 

1423.  Item  Augustinus  super  libris  psalmorum,  coopertus  corio  viridi 
claro,  qui  incipit  in  secundo  folio :  mea,  et  finit  in  penultimo  folio :  cum. 

1424.  d  Item  liber  de  laude  celestis  patrie431,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  mundo,  et  finit  in  penultimo  folio :  et. 

1425.  Item  liber  sermonum,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 

in  secundo  folio  post  tabulam:  palriam,  et  finit  in  penultimo  folio:  medula.fc*--' 

1426.  Item  liber  de  presumpcionibus  super  decr-eto,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  eiusdem,  et  finit  in  antepenultimo  folio: 
non  recedant.      #*.?*?,*/■:  *\  ^y/^'-'*^^ 

1427.  Item  concordancie  super  Biblia,  cooperte  corio  albo,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio :  dentur,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  zelo. 

1428.  Item  Augustinus,  continens  speculum  sive  manuale  contempla- 
cionis  et  devocionis  sancti  Augustini,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  um,  et  finit  in  penultimo  folio :  eget. 

1429.  Item  libri  de  moralitatibus  e  432  cum  pluribus  opusculis,  coo- 
perti  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  hec  et,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  purifi. 

f. 826  1430.  Item  Augustinus   super  cultu   sanctorum   martirum,  coopertus 

corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  latine,  et  finit  in  penultimo  folio:  Af. 

a  Gr.  534,  Av.  198.  h  Cf.  n.  497,  Av.  294.  c  Av.  111.  d  Gr.  689,  Av.  425,  Bu.  52.  e  Ms.  mora- 
ritatibus. 


428  Cassiodorii. 

429  Bartholomaei-be-Glanvilla,  ord.  min. 

430  Indicatur  Ioachimi  Abbatis  concordia. 

431  Haimonis  Halberstatensis,  cf.  Migne,   PP.  lat.f  t.  CXVI. 

432  Sitne  liber  dc  mortalitatibuSf  cf.  Pen.  509  vel  Rich.  de  s.  VictorE,  cf.  Gr.  292. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    URRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1360        303       Ul\ 

1431.  Item  parvus  liber;  de  nova  civitate433,  coopertus  corio  viridi 
claro,  qui  incipit  in  secundo  folio:  lapides,  et  finit  in  penultimo  folio:  di.  <£ 

1432.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit:  In  nomine 
domini,  amen,  et  finit:  si  consta. 

1433.  Item  tabula  super  decretalibus,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  et  de,  et  finit  in  penultimo  folio:  de  rebus. 

1434.  Item  parvus  liber  de  vita  sancti  Francisci,  istoriatus,  coo- 
pertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  secundmn,  et  finit 
in  penultimo  folio :  an. 

1435.  Item  alius  parvus  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  enim,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam:  auxilio. 

1436.  Item  quidam  liber  iuris  de  heredibus  et  falsidia,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  qum,  et  finit  in  penultimo  folio :  duo  f 

1437.  Item  liber  feudorum  glosatus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui 
incipit  in  textu  secundi  folii:  pro  pignore,  et  finit  in  penultimo  folio:  quorum. 

1438.  Item  libri  Levitici,  Numerorum  et  Deuteronomii  in  eodem  vo- 
lumine,  glosati,  cooperti  corio  albo,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii :  vo- 
cavit,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  textu :  fasga. 

1439.  Item  quidam  liber  iuris,  de  littera  curiali,  coopertus  corio  nigro, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  remanebit,  et  finit  in  penultimo  folio :  petere. 

1440.  Item  quidam  liber  miraculorum,  coopertus  corio  rubeo,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  quod  Iohanna,  et  finit  in  penultimo  folio:  de  vi. 

1441.  a  Item  tercia  pars  apparatuum  sexti  libri  decretalium,  de  littera 
curiali,  cooperta  corio  croceo,  que  incipit  in  secundo  folio :  prima,  et  finit  in 
penultimo  folio:  a  tota. 

1442.  b  Item  dictamina  magistri  Berrardi  de  Neapoli,  de  littera 
curiali,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  fralris, 
et  finiunt  in  penultimo  folio:  prohibicionem. 

1443.  Item  parvus  liber  43\  de  littera  subtili,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit:  Cupientes,  et  finit  in  rubro:  sententiarum. 

1444.  Item  tractatus.  quadripartitus,  coopertus  corio  rubeo,  qui      t,  ^a 
incipit  in  secundo  folio:  titulos,  et  finit  in  penultimo  folio:  que. 

1445.  Item  sextus  decretalium  in  textu,  coopertus  corio  rubeo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  libus,  et  finit  in  penultimo  folio:  quia. 

1446.  c  Item  secunda  secunde  sancti  Thome,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  item  quod,  et  finit  in  penultimo  folio: 
subsequente. 

1447.  Item  libri  Regum  et  Paralipomenon  glosati,  in  eodem  vo- 
lumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  to,  et  fi- 
niunt  in  textu  penultimi  folii :  tuam  pro. 

o  Cf.  n.  1264,  Gr.  501,  Av.  224.      b  Cf.  n.  1381.      c  Cf.  n.  242,  Av.  189. 

433  Putem  indicari  scriptum  de  nova  civitate  Terusalem  coelesti. 
i?A  pETRI  LoMiiARDi  libri  sententivrum. 


394  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

1448.  Item  diverse  questiones  iuris  civili/s/,  cooperte  postibus 
sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  conductoris,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  senibus. 

1449.  a  Item  quoddam  opus  domini  Benedicti  pape433,  de  littera  cu- 
riali,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  iurat,  et  finit  in 
penultimo  folio:  distribuentibus. 

1450.  Item  epistole  Cipriani,  cum  diversis  operibus  in  eodem  volumine 
cooperto  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  phemantes,  et 
finiunt  in  penultimo  folio:  ottin. 

1451.  Item  parvus  liber  de  virtutibus  et  viciis,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  capriolus,  et  finit  in  penultimo  folio:  in  animo  s.  a. 

1452.  Item  repertorium  G.  Duranti,  coopertus  (!)  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  quia,  et  finit  in  penultimo  folio:  cum. 

1453.  Item  summa  brevis  magistri  Gofredi436,  in  parvo  volumine  coo- 
perto  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  quid,  et  finit  in  penultimo  ante 
tabulam:  bene. 

1454.  Item  exposiciones  Iohannis  Crisostomi  super  Matheo,  coo- 
perte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  composuisse,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  suos. 

1455.  Item  liber  Iosue  cum  aliis  glosatus,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  Moyses,  et  finit  in  penultimo  folio  ih  textu:  blas. 

1456.  Item  exposiciones  super  Biblia,  in  parvo  libro  cooperto  corio 
albo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  cuius,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  vero. 

1457.  b  Item  Iosephus  437,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  etate,  et  finit  in  penultimo  folio:  quas. 

1458.  Ttem  cathalogusc  diversorum  pontificum  cum  aliis  libris 
in  eodem  volumine,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio 
post  prologum  et  rubricas:  tria,  et  finit  in  penultimo  folio:  repro. 

f. 836  1459.  Item  quidam  liber   Ieronimi   cum  aliis  diversis  in  eodem  volu- 

mine  cooperto  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  diem,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  anime. 

1460.  Item  quidam  liber  tabularum,  pauci  valoris,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  isti  sunt,  et  finit  in  penultimo  folio:  Item 
quomodo. 

1461.  Item  tractatus  beati  Augustini  super  LXXVI0  psalmo  cum  aliis, 
coopertus  corio  croceo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  erat,  et  finit  in  penultimo 
folio:  eius. 

1462.  Item  evangelia  glosata,  cooperta  corio  albo,  que  incipiunt  in 
textu  secundi  folii:  Abraham,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  habenl. 

a  Cf.  n.  459.      h  Cf.  n.  1281.      c  Ms.  cathologus. 


435  Benedictus  XII. 

436  GOFFREDI    DE    TltANO. 

437  Flavius  Iosephus. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM   PALATII    AVENION.    AN.    1369        395        Ul\ 

1463.  Item  magnus  liber,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit:  Precepit  rex 
ut  tollerent  lapides,  et  finit:  non  dimitlendis. 

1464.  Item  liber  Ieronimi  cum  aliis  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  dicitur,  et  finit  in  penultimo  folio : 
audirent. 

1465.  Item  quidam  liber  theologie,  coopertus  corio  viridi  claro,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  mundane,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  rubri- 
ca,[mj:  iudeoc. 

1466.  a  Item  secunda  pars  Gregorialis438,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secundo  folio  post  rubricas:  patre,  et  finit  in  penultimo  folio:  arcum. 

1467.  Item  quidam  liber  parvus,  de  littera  antiqua,  coopertus  corio  nigro 
impressato,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas:  sed,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  tribulatus. 

1468.  Item  glose  rettorice,  in  parvo  volumine  parvi  valoris,  cooperte 
corio  albo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  quod,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
milites. 

1469.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit:  In  nomine 
domini  amen.   Thema  questionum,  et  finit:  benedixit  etc. 

1470.  Item  secunda  pars  secunde  sancti  Thome  de  Aquino,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in ,  secundo  folio :  credidisti,  et  finit  in  penultimo  folio 
ante  tabulam  capitulorum:  sacramenta. 

1471.  Item  prefacio  Gregorii  super  libris  moralium,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  vite,  et  finit  in  antepenultimo  folio  ante 
tabulam :  pacis  dicitur. 

1472.  Item  Lucas  et  Iohannes  simul  glosati,  cum  poste  et  media 
sine  pelle,  qui  incipiunt  in  textu  secundi  folii:  quam,  et  finiunt  in  textu 
penultimi  folii:  dili. 

1473.  b  Item    quidam  liber  papireus  domini  Innocencii   pape  III439,      f.84<* 
coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ad  hoc,  et  finit  in  penul- 

timo  folio:  ad  mille  fc'&r[as]. 

1474.  c  Item  repertorium  super  apparatu  Innocencii  44°,  coopertum 
corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  de,  et  finit  in  penultimo  folio: 
recipientem. 

1475.  Item  quidam  liber  compositus  s  u  p  e  r  B  i  b  1  i  a ,  coopertus  postibus 
sine   pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ciosior,  et  finit  in  penultimo   folio: 

cor  in. 

1476.  Item  summa  retractacionum  beati  Augustini,  cooperta  postibus 
sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  sioni,  et  finit  in  penultimo  folio:  cognos. 

a  Cf.  Gr.  136,  Pen.  374.      b  Gr.  1210,  Av.  360,  Tabular.  Vatic.  Miscell.  armar.  XI,  n.  25.      c  Gr.  495, 

Av- 365-  w^  v«?^-  f*'> 

438  Index  ad  prompte  inveniendas  sententias  insigniores  s.  Gregor  ii. 

439  Vita  Innocentii  III  vulgata  in  Mai,  Specilegium  romanum,   VI. 

440  Videtur  intelligi  margarita  Bernardi  Compostellani  Iunioris. 


396  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1477.  Item  prima  pars  libri  catholicon  i4i,  in  parvo  volumine,  cooperto 
corio  viridi,  que  incipiunt  (!)  in  secundo  folio:  et  seminiros  (!),  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  cor. 

1478.  Item  tabula  super  libro  de  civitate  dei442,  cooperta  corio  viridi, 
que  incipit  in  secundo  folio:  Item  quod  cleus,  et  finit  in  penultimo  folio: 
Christiana. 

1479.  a  Item  repertorium  magistri  D  u  r  a  n  t  i ,  coopertum  corio  albo , 
quod  incipit  in  secundo  folio:  e.  t,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  de 
penis  R. 

1480.  Item  apparatus  Iaucelini  443  super  constitucionibus  extravagan- 
tibus,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  enim,  et  finit  in 
penultimo  folio:  racione. 

1481.  Item  libri  naturalium  i4i,  in  parvo  volumine  cooperto  corio  vi- 
ridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  nec  aliquid,  et  finit  in  penultimo  folio: 
decitant. 

1482.  Item  quidam  liber  Augustini  de  fide  et  operibus,  cum  diversis 
aliis  in  eodem  volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  perata,  et  finit  in  penultimo  folio :  canes. 

1483.  b  Item  liber  I  o  a  c  h  i  m ,  qui  intitulatur  Seminarium,  cum  aliis  in 
eodem  volumine,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
maior,  et  finit  in  penultimo  folio  :  nimis. 

1484.  Item  sermones  sancti  Augustini  cum  aliis  in  eodem  volumine, 
cooperti  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  folio  tercio:  aque,  et  finiunt  in 
penultimo  folio :  disputacionibus. 

1485.  Item  istorie  scolastice  445,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  secundo  folio  post  rubricas:  sencia,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  ve. 

1486.  Item  postilla  super  1 1 1 1 ° r  evangeliis,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  propter  quod,  et  finit  in  penultimo  folio:  no- 
minatur. 

f.  846  1487.  c  Item    B  o  e  c  i  u  s   de  consolatione,  pauci  valoris,  coopertus  corio 

nigro,   qui   incipit  in    secundo   folio:   segetem,   et  finit  in   penultimo   folio: 
homines. 

1488.  Item  istorie  Gandalice  vel  Vindalice  persequcio- 
n  i  s  446,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  despi- 
catis,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  eis. 

a  Av.  297,  Bu.  239.      b  Gr.  870,  Av.  383.      c  Cf.  n.  1280. 


441  IOANNIS   BALBI   DE   IaNUA. 

442  S.    AUGUSTINI. 

443  Genzelinus  sive  Zenzelinus  de  Cassanis  apparatus  ad  extravagantes  Ioannis  XXII. 

444  Aristotelis. 

445  pETRI    COMESTORIS. 

446  Victoris  Vitensis,  historia  persecutionis  Vandalicae  sive  Africanae  sub  Genserico 
et  Hunnerico  Vandalorum  regibus. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVKNION.    AN.    1369        307        Ul\ 

1489.  Item  exposiciones  quorundam  vocabulorum  Biblie  44\  coo- 
perte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  ascundo,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio  :  occiden. 

1490.  Item  Tulii  44i,  in  parvo  volumine  papireo,  cooperto  corio  vi- 
ridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  memenlote,  et  finit  in  penultimo  folio : 
in  hanc. 

1491.  Item  quidam  parvus  liber  in  romancio  intitulatus  Ce  sont  les 
enfances  de  Iohan,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ges, 
et  finit  in  penultimo  folio  :  per. 

1492.  Item  biblia  metrificata  m,  cooperta  corio  tannato  impressato 
que  incipit  in  secundo  folio:  nota  per  hec,  et  finit  in  penultimo  folio:  amen. 

1493.  a  Item  tractatus  fidei  contra  diversos  errores,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  eliditur,  et  finit  in  penultimo  folio  ante 
oracionem  sancti  Gregorii :  in  do. 

1494.  Item  exposiciones  fratris  G.  de  Liens  m,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  nec,  et  finiunt  in  penultimo:  plangebant. 

1495.  Item  quidam  liber  institucionum  cuiusdam  ecclesie,  sine 
inicio,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  rubricis:  De  adventu, 
et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  de. 

1496.  Item  flores  beati  G  r  e  g  o  r  i  i  super  diversis  eius  dictis,  cum  po- 
stibus  sine  pelle,  que  (!)  incipiunt  in  secundo  folio:  trat,  et  Mvi\[un]t  in  penul- 
timo:  conspi. 

1497.  Item  apparatus  domini  Dini  super  tractatu  de  regulis  iuris,  cum 
postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  materiam,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  Item  quam. 

1498.  Item  concordancie  super  Ieremia,  in  parvo  libro  papireo  coo- 
perto  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  Aaa,  et  finiunt  in  penul- 
timo  folio:  Egipti.    /&,  ?z^ 

1499.  Item  sermones  dominicales,  in  parvo  volumine  cooperto  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  latens,  et  finiunt  in  penultimo 
f olio :  cornua.     &<~ .  ^' l 

1500.  Item  liber  sententiarum  beati  P  r  o  s  p  e  r  i ,  in  parvo  volumine  coo- 
perto  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ita,  et  finit  in  penultimo 
folio :  im. 

1501.  Item   liber  intitulatus    De   summa    trinitate    et    fide    ca-     f.  ssa 
tholica451,  de  littera  curiali,  coopertus   corio  viridi,  qui  incipit   in  secundo 
folio:  auctore,  et  finit  in  penultimo  folio:  longevus. 


a  Av.  435. 


447  Fortasse  Guilelmi  Britonis,  ord.  min. 

448  Ciceronis. 

449  Inter  biblias  metrificatas  celeberrima  Petri  de  Riga  aurora. 

450  Cf.  paullo  ante  n.  445. 

451  Tit.  1,  libri  1  decretalium  Gregorii  IX,  sexti,  Clementinarum,  codicis. 


308  PAltS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

1502.  a  Item  lectura  doctrinalis  452,  de  littera  curiali,  cooperta  postibus 
sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  mulabus,  et  finit  in  penultimo  folio:  lem. 

1503.  h  Item  sermones  dominicales,  in  parvo  volumine  cooperto  corio 
albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  olon,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  per- 
severate. 

1504.  Item  quedam  constituciones  papales  contra  hereticos, 
in  parvo  volumine  cooperto  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio  in 
nigro:  secl,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  sive. 

1505.  Item  quedam  pars  libri  pontificalis,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  que   incipit  in  secundo   folio:  a  capite,  et  finit  in  penultimo   folio:  et. 

1506.  Item  tractatus  de  viciis  et  virtutibus,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quod  non,  et  finit  in  penultimo  folio:  XII0. 

1507.  c  Item  quidam  liber  questionum  452a  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  separabilis,  et  finit  in  penultimo  folio: 
cle  visibilibus. 

1508.  Item  instituta  glosata,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  in- 
cipiunt  in  textu  secundi  folii :  alie,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  textu :  re. 

1509.  Item  parvus  liber,  qui  incipit :  Erit  lux,  et  finit  in  penultimo  folio : 
offertur. 

1510.  Item  quinque  quaterni  simul  alligati  453,  sine  coopertura,  quorum 
primus  incipit  in  rubro:  Explicit  liber  VIII us  et  incipit  X  (!)  cle  iure  fisci, 
et  ultimus  finit:  vel. 

1511.  Item  quidam  liber  papireus,  coopertus  pergameno,  super  pro- 
cessibus  de  heresi,  qui  incipit  in  quarto  folio:  adulterium,  et  finit  in 
penultimo  folio:  die. 

1512.  Item  quinque  libri  de  litera  greca  454,  quorum  quatuor  sunt  pa- 
pirei  ct  quintus  de  pergameno. 

1513.  Item  CXVI  libri   de  littera   hebraica455. 


a  Av.  479.       b  Av.  445.       c  Av.  555,  Bu.  121. 

452  De  doctrinali  Alexandri  de  Villa  Dei  eiusque  commentatoribus,  vide  Thurot, 
Notices  et  extraits  de  dioers  manuscrits  latins  pour  servir  d  V  histoire  des  doctrines  gram- 
maticales  au  moyen  age  in  Notices  et  extraits  des  manuscrits,  tom.  XXII,  2e  part.,  p.  28  s. 

452*  GODIFREDI    DE    FONTIBUS.  >•/«/• 

453  CODICTS. 

454  Cf.  nn.  1183,  2007. 

455  Cf.  nn.  980,  1184.  —  Putem  hanc  hebraicorum  librorum  copiam  esse  Avenione  con- 
gestam,  cum  Ioannes  XXII  anno  1320  mandasset,  (Raynaldus,  Annales  ad  an.  1320,  n.  23) 
ut  libri  Talmudici  Iudaeis  eriperentur  ac  theologis  traderentur  examinandi.  Quod  Avenione 
quoque  in  curia  factum  esse  e  libris  introitus  et  exitus  discimus;  etenim  n.  41  (1320-21),  f.  58a 
recensetur  pecunia  tradita  fratri  Iohanni  de  Gaure,  ord.  min.,  Avenionem  accersito  super 
examinatione  librorum  Iudeorum. 


CAP.    II,    §2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.     1369        399       Ul\ 


Sequntur   libri   inventi  in  fondo   turris   thesaurarie  f.856 

subtus    cameram,    in    qua  solebat   dominus    papa    iacere450. 

1514.  Item  liber  sentenciarum,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  dicitur,  et  finit  in  penultimo  folio:  di. 

1515.  °  Item  liber,  qui  dicituc  Inventarium  iuris  canonici  457, 
coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  lala,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  inter. 

1516.  b  Item  v  o  1  u  m  e  n ,  coopertum  corio  croceo,  quod  incipit  in  secundo 
folio  in  textu:  proprium,  et  finit  in  penultimo  folio :  pub. 

1517.  c  Item  decretales  cum  apparatu,  cooperte  corio  rubeo  discolo- 
rato,  que  incipiunt  in  textu  tercii  folii  post  rubricas :  sed  quasi,  et  finiunt  in 
penultimo  folio  in  textu:  et. 

1518.  d  Item  speculum  iudiciale  45S,  coopertum  pergameno  supra 
postes,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas :  renunt,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  de  hiis. 

1519.  Item  r  o  s  a  r  i  u  m  459,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  a  proocimo,  et  finit  in  penultimo  folio:  aspectu. 

1520.  e  Item  aliud  r  o  s  a  r  i  u  m ,  coopertum  corio  viridi  discolorato,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  tis,  et  finit  in  penultimo  folio:  glo. 

1521.  Item  distinctiones  super  psalterium,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  animo,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  deorum. 

1522.  Item  summa  Azonis,  sine  postibus  et  coopertura,  que  incipit  in 
secundo  folio:  nes,  et  finit  in  penultimo  folio:  exilii  et. 

1523.  Item  apparatus  Innocencii  quarti,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  tollitur,  et  finit  in  penultimo  folio :  postquam. 

1524.  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  sexto  et  sextus  cum 
apparatibus  diversis  in  eodem  volumine  cooperto  corio  albo  et  postibus  pa- 
pireis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio :  darum,  et  fini/im/t  in  penultimo  folio : 
auctoritates. 

1525.  f  Item  sextus  cum  apparatu,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  nos,  et  finit  in  penultimo  folio:  via  pro. 

1526.  Item  exposiciones  epistolarum  Pauli,  cooperte  corio,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  nobiscum,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  est. 

1527.  °  Item  summa  Ostiensis,  cooperta  corio  viridi  discolorato,  que 
incipit  in  secundo  folio:  carquaret,  et  finit  in  penultimo  folio:  pertici. 


a  Spo.  XXIII  3.      b  Spo.  XIV  57.      c  Spo.  XXII  107.      d  Spo.  XXIV  1.      e  Spo.  XXI  101.     fSpo.  XI  13. 
g  Spo.  III  3. 


456  Vide  paullo  post  cap.  IV. 

457  Berengarii  Fredoli. 

458  Guilelmi  Durantis. 

459  Putem  indicari  Guidonis  de  Baysio  apparatum  ad  decretum. 


400  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1528.  Item  summa  Azonis,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo 
folio:  potestatem,  et  finit  in  penultimo  folio:  recto. 
f. sea  1529.  Item   sermones   Aurelii,    cooperti    corio   viridi,  qui   incipiunt  in 

secundo  folio :  predicat,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  convenit. 

1530.  Item  Biblia,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio  : 
sanctus,  et  finit  in  penultimo  ante  interpretaciones :  qui. 

1531.  a  Item  Innocencius  4(i0  super  decretalibus,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  assignatam,  et  finit  in  penultimo  folio:  solvit. 

1532.  b  Item  Innocencius  461,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  facit,  et  fiuit  in  penultimo  folio:  tempore. 

1533.  Item  liber  sextus  cum  apparatu,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  textu  secundi  folii:  nonnullis,  et  finit  in  penultimo  folio  in  glosa:  video. 

1534.  Item  inforciatum  cum  apparatu,  coopertum  corio  nigro,  quod  in- 
cipit  in  textu   secundi  folii :  do,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu :  incidit. 

1535.  Item  aliud  inforciatum  cum  apparatu,  coopertum  corio  livido, 
quod  incipit  in  textu  secundi  folii:  de,  et  finit  in  textu  penultimo  folii:  impu. 

1536.  Item  concordancie  magne,  cooperte  corio  nigro,  que  incipiunt 
in  secundo  folio:  abissum,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  hodie. 

1537.  Item   decretum,    coopertum   corio   viridi   claro,  quod   incipit  in 
secundo   folio  in  textu:  libellum,  et  finit  in  textu   penultimi   folii   in   nigro: 
salutem. 

1538.  Item  summa  Ostiensis,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit 
in  secundo  folio :  naturale,  et  finit  in  penultimo  folio :  adiu  (?). 

1539.  Item  alia  summa  0  s  t  i  e  n  s  i  s ,  cooperta  corio  viridi  claro,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio :  cerit,  et  finit  in  penultimo  folio :  in. 

1540.  c  Item  alia  summa  Ostiensis,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que 
incipit  in  secundo  folio:  nec,  et  finit  in  penultimo  folio:  quis. 

1541.  Item  Isidorus  de  summo  bono,  coopertus  corio  croceo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  non,  et  finit  in  penultimo  folio :  qui. 

1542.  d  Item  summa  Azonis,  cooperta  corio  viridi  discolorato,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio :  falsi,  et  finit  in  penultimo  folio :  ut  supra. 

1543.  Item  digestum  novum  cum  apparatu,  coopertum  corio  viridi, 
quod  incipit  in  textu  secundi  folii:  peris,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  dolo. 

1544.  Item  epistole  Pauli  glosate,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt 
in  secundo  folio  in  glosa:  est,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  conversari. 

1545.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit 
in  secundo  folio  in  textu:  et  folium,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  dominum. 

1546.  Item  pontificale,  partim  notatum,  coopertum  panno  de  serico 
ramato  vitium,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  tute,  et  finit  in 
penultimo  folio:  tuam. 

a  Spo.  III  4.      b  Spo.  XXIV  2.      c  Spo.  XXI  14.      d  Av.  95. 

460  Innocentius  IV. 

461  Innocentius  IV  apparatus  in  decretales. 


CAP.    II,    §    2   —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        401        []V. 

1547.  a  Item  decretum,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo 
folio  in  textu :  a  copia,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu :  monasieriorum. 

1548.  ''  Item  apparatus  Archidiaconi  super  sexto,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  aclum,  et  finit  in  penultimo  folio:  tesiatoris. 

1549.  Item  epistole  Pauli  glosate,  cooperte  corio  nibeo,  que  incipiunt 
in  glosa  secundi  folii:  torem,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  passus  est. 

1550.  Item  graduale  missal/w/  notatum,  coopertum  corio  rubeo,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  unioersi,  et  finit  in  penultimo  folio:  qui. 

1551.  Item  sextus  cum  Clementinis  et  apparatibus,  cooperte  corio  vi- 
ridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  idem,  et  finiunt  in  textu  penul- 
timi  folii :  erit. 

1552.  Item  manipulus  florum462,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  cia,  et  finit  in  penultimo  folio:  finis. 

1553.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  rubeo  impresso,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  benedixisti,  et  finit  in  penultimo  folio:  tollis. 

1554.  Item  alia  pars  pontificalis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit 
in  secundo  folio  in  rubro :  lanus,  et  finit  in  penultimo  folio :  et  he. 

1555.  Item  pontificale,  coopertum  corio  tannato  impressato,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  na,  et  finit  in  penultimo  folio :  sit. 

1556.  Item  marti/ro/logium,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  Alexandrie,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  capitulum. 

1557.  Item  aliud  marthi/ro/logium,  coopertum  corio  rubeo,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  Christum,  et  finit  in  penultimo  folio:   Traia.  f- 8~° 

1558.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  fetoribus,  et  finit  in  penultimo  folio :  con. 

1559.  c  Item  sextus  cum  apparatu,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  textu:  ponlificibus,  et  finit  in  penultimo  folio  in 
textu:  idem. 

1560.  Item  liber  d  e  e  r  u  d  i  c  i  o  n  e  p  r  i  n  c  i  p  u  m  *63,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  sideris,  et  finit  in  nigro  penultimi  folii :  principi. 

1561.  ltem  alius  liber  de  erudicione  principum,  coopertus  corio 
rubeo  impressato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  vivere,  et  finit  in  penultimo 
folio :  manibus. 

1562.  d  Item  quedam  summa  sancti  Thome  de  Aquino,  cooperta  corio 
rubeo.  que  incipit  in  secundo  folio:  satisfacientis,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  rubricis:  sacramentalis. 

1563.  e  Item  alia  summa  sancti  Thome  de  Aquino,  cooperta  corio 
rubeo  discolorato,  que  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas:  ad  quartum, 
et  finit  in  penultimo  folio :  venientibus. 

a  Spo.  XXXIII  38.      6  Spo.  XXIV  i.      c  Spo.  VI  37.      d  Spo.  II  4,  Av.  200?      e  Spo.  II  3. 

462  Thomae  de  H(bernia,  cf.  paullo  ante  p.  318,  not.   136. 

46:i  Sitne  scriptum  s.  Thomae  aut  Aegidii  de  Columna  de  regimine  principum,  an  vero 
Gilberti  de  Tornaco  liber  de  eruditionc  principum,  quod  habes  itl  cod.  490  Bibl.  Brugensis. 

26 


402  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1564.  Item  liber  sermonum  domini  Bertrandi  Tusculani  episcopi464, 
coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  illud,  et  finit  in  penultimo 
folio  ante  rubricas:  Iudei. 

1565.  Item  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  ruinose,  et  finit  in  penultimo  folio:  ut. 

1566.  Item  in  quadam  capsa  longa  sapinea  cum  una  serra,  una  Biblia, 
cooperta  corio  croceo,  que  incipit  in  secundo  folio:  labiis,  et  finit  in  penul- 
timo  folio  ante  interpretaciones :  congrega. 

1567.  Item  alia  Biblia,  cooperta  corio  nigro,  que  incipit  in  secundo 
folio:  garrula,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  interpretaciones :  sant  infra. 

1568.  Item  alia  Biblia,  magna,  cooperta  de  samitto  rubeo,  que  incipit 
in  secundo  folio:  lacione,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  interpretaciones: 
alpha. 

1569.  Item  Innocencius  465,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  et  infra,  et  finit  in  penultimo  folio :  primlegium. 

1570.  Item  digestum  vetus  cum  apparatu,  coopertum  corio  viridi,  quod 
incipit  in  secundo  folio  in  textu:  hiis,  et  finit  in  penultimo  folio:  sciencie. 

t.87b  1571.  Item  catholicon  466,  coopertum  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo 

folio:  que,  et  finit  in  penulimo  folio:  yposlasis. 

1572.  Item  secunda  pars  lecture  Ostiensis,  cooperta  corio  rubeo  disco- 
lorato,  que  incipit  in  secundo  folio:  sed  nec,  et  finit  in  penultimo  folio:  obser. 

1573.  Item  decretum  cum  apparatu,  coopertum  corio  rubeo,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  textu:  dislortum,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  et. 

1574.  Item  aliud  decretum,  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod 
incipit  in  secundo  folio  in  textu:  tanlum,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu: 
ducatur. 

1575.  Item  rosarium467,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio:  et  hoc,  et  finit  in  penultimo  folio:  feri. 

1576.  Item  Biblia,  cooperta  corio  nigro,  que  incipit  in  secundo  folio : 
tres,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  interpretaciones:  exercitus. 

1577.  Item  prima  pars  lecture  Ostiensis,  cooperta  corio  nigro,  cum 
una  poste  fracta,  que  incipit  in  secundo  folio :  ut,  et  finit  in  penultimo  folio : 
possunt. 

1578.  Item  repertorium  domini  Berengarii  cardinalis 468,  coopertum 
corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio :  re  ordines,  et  finit  in  penultimo 
folio:  reale. 

1579.  Item  decretum  cum  apparatu,  coopertum  corio  viridi,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  tesi :  lerint,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro : 
monachorum. 

*6i  Bertrandus  de  Turre,  ord.  min.A^/- 

465  Innocentius  IV. 

466  Ioannis  Balbi  de  Ianua. 

467  Cf.  paullo  ante  n.  1519. 

468  Berengarius  Fredoli     Biterrensis. 


CAL'.    II,    §    2  —  KECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        403        Ul\ 

1580.  a  Item  aliud  decretum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  iu 
textu  secuudi  folii:  senatus,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  demonibus. 

1581.  Item  istoria  ecclesiastica  469,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  eos,  et  finit  in  penultimo  folio:   Thesalonicenses. 

1582.  Item  missale  ad  usum  romanum,  coopertum  camisia  linea,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  notandum,  et  finit  in  penultimo  folio:  iudici. 

1583.  Item  quoddam  formularium,  sine  postibus,  coopertum  perga- 
meno,  quod  incipit  in  secundo  folio:  erronei,  et  finit  in  penultimo  folio: 
persequantur. 

1584.  b  Item  decretum,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  textu 
secundi  folii  in  rubro:  responsa,  et  finit  in  textu  penultimi  folii  in  rubro: 
s.  pro. 

1585.  Item  pars  missalis,  de  grossa  littera,  cooperta  corio  rubeo,  que 
incipit  in  secundo  folio:  excita,  et  finit  in  nigro  penultimi  folii:  gratias. 

1586.  Item   c  o  d  e  x ,  •  coopertus   corio   albo,  qui  incipit  in  textu   secundi      f.  880 
folii :  quod  digestione,  et  finit  in  textu  secundi  folii :  libidinem  c. 

1587.  Item  summa  Ostiensis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  duci,  et  finit  in  penultimo  folio :  infligi. 

1588.  Item  novella  Iohannis  Andree  super  decretalibus ,  cooperta 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  et  IIIum,  et  finit  in  penutimo 
folio:  XV. 

1589.  Item  pars  pontificalis,  in  parvo  volumine  cooperto  corio  rubeo 
que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  nobis,  et  finit  in  penultimo  folio:  arma. 

1590.  Item  pontificaie,  coopertum  samicto  rubeo,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio :  tua,  et  finit  in  penultimo  folio :  digneris  ter. 

1591.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  albo  impressato,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio :  fetoribus,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro :  testi. 

1592.  Item  alia  pars  pontificalis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit 
in  secundo  folio :  et  calicis,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  rubricas:  domine. 

1593.  Item  missale,  notetum  partim,  coopertum  corio  rubeo  impressato, 
quod  incipit  in  secundo  folio  in  nota:  ta,  et  finit  in  penultimo  foliocc. 

1594.  Item  breviarium  parvum,  cum  camisia  linea,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio :  mater,  et  finit  in  penultimo  folio :  cla. 

1595.  d  Item  quidam  processus  factus  de  fama  et  miraculis  fratris  Thome 
de  Cantulupo,  coopertus  corio  rubeo  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  datum,  et  finit  in  penultimo  folio:  vi. 

1596.  Item  cathalogus6  romanorum  pontificum  et  quedam  cro- 
nice  4:",  in  eodem  volumine  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  (!)  incipiunt  in 
secundo  folio :  mundi,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  pau. 

a  Spo.  XIX  17.  b  Spo.  XIX  9,  cf.  XL  54.  c  Ms.  libidinam.  d  Gr.  722,  Av.  392,  Va.  4015.  e  Ms.  ca- 
thologus. 

469  Eusebii  aut  Ptolemaei  Lucensis,  cf.  Gr.  1192,  1223. 
*70  Sintnc  Bernardi  Guidonis,  ord.  praed.?  •»•■■ 


404  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

1597.  Item  meditaciones  et  oraciones  A  n  c  e  1  m  i ,  cooperte  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  folio :  de  immencitate,  et  finiunt  in  penultimo  folio : 
perdiderat. 

1598.  Item  summa  de  absti  nencia?/  cooperta  corio  croceo,  que  incipit 
in  secundo  folio:  mortifferum,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  figuras:  eterna. 

1599.  Item  breviarium  de  camera,  cum  camisia  linea  alba,  ad  arma 
de  Veiruna,  quod  incipit  in  secundo  folio :  reges,  et  finit  in  penultimo  folio:  ut. 

1600.  Item  aliud  breviarium  magnum,  coopertum  corio  tannato,  quod 
incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium:  meis,  et  finit  in  penultimo  folio : 
in  pri. 

1601.  Item  parvulus  liber  meditacionum,  coopertus  corio  viridi  di- 
scolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  liberacionem,  et  finit  in  penultinio 
folio:  gem. 

f.  886  1602.  Item   unum   missale,  notatum,  coopertutn  corio  viridi,  quod  in- 

cipit  in  secundo  folio  post  kalendarium  in  nota:  michi.  et  finit  in  penultimo 
folio  in  nota:  vos. 

1603.  °  Item  prima  pars  summe  sancti  Thome,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  in  VIII,  et  finit  in  ultimo  folio:  provenial. 

1604.  h  Item  decretum,  coopertum  corio  viridi  claro,  quod  incipit  in 
secundo  folio  in  textu:  privato,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  manducent. 

1605.  Item  constituciones  doinini  Iohannis  pape  XXII  curn  aliis  in 
eodem  voiumine,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  que,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  nam  si. 

1606.  Item  digestum  novum,  coopertum  corio  viridi.  quod  incipit  in 
textu  secundi  folii:  do.  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  non  potest. 

1607.  Item  digestum  vetus,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit 
in  textu  secundi  folii:  darelur,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  voluit. 

1608.  Item  parvulus  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit :  Quoniam, 
et  finit:  statutum. 

1609.  Item  liber  de  regiinine  principum  471,  coopertus  corio  rubeo, 
qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  quod,  et  finit  in  penultimo  folio: 
vucos. 

1610.  Item  Augustinus  de  trinitate,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  me,  et  finit  in  penultimo  folio:  con. 

1611.  Item  omelie  et  epistole  Bernardi,  cooperte  corio  rubeo,  que  in- 
cipiunt  in  secundo  folio:  ut,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  /rinitas. 

1612.  Item  liber  de  potestate  pontificis,  coopertus  pergameno,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  ad  chorum,  et  finit  in  penultimo  folio:  quod. 

1613.  Item  codex,  coopertus  corio  viridi  et  postibus  papireis,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  textu :  rem.  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu : 
actione  tu. 

a  Spo.  II  2.      b  Spo.  XXXVI  17. 

471  Aegidii  db  Columna./ 


CAP.    II,    §2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369         1<>5        Ul'. 


1014.  Item  secunda  pars  lecture  Ostiensis,  cooperta  corio  viridi  et 
postibus  papireis,  que  incipit  in  secundo  folio:  ff\  et  finit  in  penultimo  folio: 
secl  non. 

1615.  Item  inventarium  iuris  canonici472,  conpertum  corio  rubeo, 
quod  incipit  in'secundo  folio:  si,  et  finit  in  penultimo  folio:  Tupiter. 

1010.  Item  instituciones  romane  ecclesie,  cooperte  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  post  kalendarium:  missam,  et  finiunt  in  pe- 
nultimo  folio:   Thome. 

1017.  Item   liber   institucionum   cum  aliis  in  eodem  volumine  coo-      '"•  89a 
perto   corio  albo,  qui  incipit  in  textu  tercii  folii:  ex  lege,  et  finit  in  penul- 

timo  folio:  titulli. 

1018.  Item  psalterium,  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio:  eos,  et  finit  in  penultimo  folio :  ficle. 

1019.  Item  summa  Gaufridi  413,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio  ante  rubricas:  gem,  et  finit  in  penultimo  folio:  amore. 

1020.  Item  glose  Iohannis  Andree  super  Clementinis,  cooperte  po- 
stibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  in  plerisque,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  co.  per. 

1021.  Item  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  abissum,  et  finit  in  penulimo  folio  ante  tabulam :  qui. 

1G22.  Item  Biblia,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo  folio: 
Apocalipsi,  et  finit  in  penultimo  folio :  matu. 

1023.  Item  alia  Biblia  glosata,  cooperta  corio  livido,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  nos,  et  finit  in  penultimo  folio :  clicti. 

1£24.  Item  pontificale,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio:  auxiliante,  et  finit  in  penultimo  folio:  perveniat. 

1025.  a  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  sexto,  coopertus  corio 
croceo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  qicod,  et  finit  in  penultimo  folio:  trans. 

162G.  h  Item  decretum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  textu 
secundi  folii:  facle  suni,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  monachum. 

1G27.  Item  libellus  Roffredi  de  ordine  iudiciario,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  est,  et  finit  in  penultimo:  constitucio. 

1028.  Item  distinctiones  morales,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que 
incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  secundo,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  illas. 

1029.  Item  quidam  liber  iuris  civilis,  coopertus  corio  nigro,  qui 
incipit  in  textu  secundi  folii:  statis,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  in  heredi. 

1030.  c  Item  prima  pars  summe  sancti  Thome,  cooperta  corio  rubeo, 
que  incipit  in  secundo  folio:  est,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubricis: 
aguntur. 

a  Cf.  paullo  ante  p.  272.      b  Spo.  V  14.      c  Spo.  II  1. 

412  Berengarii  Fredoi.i. 
473  goffredus  de  trano. 


406  PARS    ALTERA  —  DE    BIBUOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

f.  895  1631.  *  Item  parvus  liber  de   predicacione   crucis,   coopertus  po- 

stibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  Ys.,  et  finit  in  penultimo  folio: 
ignoranciam. 

1632.  Item  casus  decretalium  474,  in  parvo  volumine  cooperto  per- 
gameno,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  contra  cum,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  interdictum. 

1633.  Item  exposicio  Boecii  de  consolacione ,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  lozophiam,  et  finit  in  penultimo  folio: 
evenire. 

1634.  Item  quedam  summa  super  decretalibus,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  sibi  potuit,  et  finit  in  penultimo  folio:  eius. 

1635.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  viridi,  habens  kalendarium,  qui 
incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  fdenciam,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  rubro:  obligati. 

1636.  Item  questiones  canonicales  in  papiro,  cooperte  postibus 
sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  iusser.,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
susceperunt. 

1637.  b  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  croceo,  continens  litteras  do- 
mini  Clementis  pape  IIII1'475,  qui  incipit  in  secundo  folio:  dbuti,  et  finit 
in  penultimo  folio:  esl. 

1638.  Item  sextus  decretalium  in  textu,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  et  filio,  et  finit  in  penultimo  folio:  ipsis. 

1639.  Item  quidam  liber  papireus  super  Biblia,  coopertus  pergameno, 
qui  incipit:  Alpha  et  0.,  et  finit:  ultra  preces. 

1640.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit:  Super 
petit.  dentis,  et  finit:  pa;  imperfectus  est. 

1641.  c  Item  postilla  magistri  Bernardi  Compostellani,  edita  super 
apparatu  domini  Innocencii  pape  IIII1',  sine  coopertura,  que  incipit  in  secundo 
folio:  continuasses,  et  finit  in  penultimo  folio:  ad. 

1642.  d  Item  liber  heticorum  476  cum  aliis  in  eodem  volumine,  sine  coo- 
pertura,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  ille,  et  finit  in  penultimo  folio:  ipsi  suf. 

1643.  Item  parvus  liber  de  consecracione  virginum,  coopertus 
pergameno,  qui  incipit  in  rubro  secundi  folii :  servancia,  et  finit  in  penultimo 
folio:  amen. 

1644.  Item  Isidorus  Yspalensis  e,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in 
secundo  folio  post  tabulam :  ruis  panibus,  et  finit  in  penultimo  folio :  numerus. 

1645.  Item  quoddam  volumen  sine  coopertura,  continens  diversas  scri- 
pturas  sine  inicio,  quod  incipit :  ssarii.  et  finit  in  penultimo  folio :  suaviores  e. 

a  Spo.  XXII  74.      b  Gr.  1142?      c  Av.  533.      d  Spo.  XXI  29.      e  Ms.  Yspalentinus. 

474  Fortasse  Bernardi  Parmensis. 

475  Epistolae  quaedam  selectae  ex  registris  illius  pontificis,  quae  dictatoribus  ad  imi- 
tandum  proponebantur. 

476  Aristotelis. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    13G9        407       Ul*. 

164G.  Item  liber  de  predicacione  crucis,.  coopertus  pergameno,  qui     f- 90a 
incipit  in  secundo  folio :  factum,  et  finit  in  penultimo  folio :  illuc. 

1047.  Item  ordo  dedicacionis  ecclesie,  partim  notatus,  sine  po- 
stibus  et  coopertura,  qui  incipit  in  secundo  folio :  mici,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  nota :  qui. 

1648.  Item  parvus  liber,  continens  certas  missas,  coopertus  camisia 
linea  cum  II  nVmaliis  argenteis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  In  nomine,  et 
finit  iti  penultimo  folio  in  nota:  nos  in. 

1649.  Item  parvus  liber  de  laudibus  beate  Marie,  versificatus,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  hos,  et  finit  in  penultimo 
folio  in  rubro:  Explicit. 

1650.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  rubro: 
De  conslitucionibus,  et  finit  in  penultimo  folio:  facultalem. 

1651.  Item  processus  papireus  factus  super  passagio  477,  qui  incipit: 
Tres-saint  pere,  et  finit  in  penultimo  folio :  infidelium. 

1652.  °  Item  prima  inquisicio  de  excomunicacionum  articulis  478,  cooperta 
corio  albo  et  postibus  papireis,  que  incipit  in  secundo  folio:  molavit,  et  finit 
in  penultimo  folio :  in. 

1653.  b  Item  summa  Gofridi479,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in 
secundo  folio :  olim,  et  finit  in  penultimo  folio :  nicho. 

1654.  c  Item  c  o  d  e  x ,  coopertus  corio  viridi  discolorato,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  textu :  anuit,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu :  prius. 

1655.  Item  breviarium  cum  aliquibus  missis,  in  eodem  volumine,  partim 
notatum,  coopertum  corio  nigro,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  nota:  inve- 
nisli,  et  finit  in  penultimo  folio  in  nota:  supplicat. 

1656.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit 
in  textu  secundi  folii:  quoniam,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  dominum. 

1657.  Item  graduale  notatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in 
secundo  folio:  meam,  et  finit  in  penultimo  folio:  angelorum  o. 

1658.  Item  r  a  c  i  o  n  a  1  e  d  i  v  i  n  o  r  u  m  o  f  f  i  c  i  o  r  u  m  4S0,  coopertum  corio 
viridi,  quod   incipit  in  secundp  folio:  quas,  et  finit  in  penultimo  folio :  fient. 

1659.  Item  summa  Raymundi481,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio  in  textu:  ponemus,  et  finit  in  penultimo  folio:  quod  satis. 

1660.  d  Item  codex,  coopertus  corio  viridi  vetustato,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  textu:  agentes,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  ideo. 

1661.  e  Item   decretum    coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in     f  906 
textu  secundi  folii:  papia,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  vel. 

a  Av.422,  Va.401G.      fiSpo.  XIII41.      c  Spo.  XIII  4.     <ZSpo.XIV46.     eSpo.  XXXIV  1. 

477  Putem  indicari  processum  tempore  Ioannis  XXII  agitatum. 

478  Ex  processu  canonizationis  s.  Thomae  de  Cantilupe  episcopi  Herefordiensis,-  cf.  paullo 
ante  n.  1595. 

479  GOFFREDUS   DE    TrANO. 

480  GUILELMI    DURANTIS. 

481  S.  Raimundus  de  Pennaforte. 


408  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1662.  a  Item  digestum  novum,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in 
textu  secundi  folii :  causa,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  debent. 

1663.  Item  summa  Azonis,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo 
folio:  Uegatis,  et  finit  in  penultimo  folio:  patrimonium. 

1664.  h  Item  apparatus  Archidiaconi  super  sexto,  coopertus  corio 
albo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  in  p.,  et  finit  in  textu  penultimi  folii  ante 
rubricas:  quandam. 

1665.  Item  pontificale,  coopertum  corio  rubeo,  cum  firmalliis  argen- 
teis,  quod  incipit  in  secundo  folio:  tari,  et  finit  in  penultimo  folio:  audi  nos. 

1666.  Item  aliud  pontificale,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in 
secundo  folio  in  nota  post  rubricas :  erat,  et  finit  in  penultimo  folio  in  nigro : 
cessare  debet. 

1667.  Item  quidam  liber  legalis  in  magno  volumine  cooperto  corio 
viridi,  qui  incipit:  Imperatoriam  maiestatem,  et  finit  in  textu  penultimi  folii: 
idcirco  ad. 

1668.  Item  speculum  iuris482,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in 
secundo  folio:  melius,  et  finit  in  penultimo  folio:  ab. 

1669.  Item  digestum  vetus,  coopertum  corio  quasi  tannato,  pauci 
valoris,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  illius,  et  finit  in  textu  penul- 
timi  folii :  signaremur. 

1670.  Item  textus  sexti  libri  decretalium  cum  apparatu  Archidia- 
coni  ad  partem,  cooperti  postibus  sine  pelle,  qui  incipiunt  in  secundo  folio : 
si  propri,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  confectionem. 

1671.  Item  quedam  magna  summa483,  cum  postibus  sine  pelle,  que  in- 
cipit:  Ad  decorem  sponse  id  est  ecclesie,  eUinit  in  penultimo  folio:  apatre  habet. 

1672.  Item  summa  vocata  Directorium  iuris  m,  cooperta  corio 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  nerata,  et  finit  in  penultimo  folio:  VIII. 

1673.  Item  summa  de  iure  canonico,  cooperta  corio  albo,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio :  vel,  et  finit  in  penultimo  folio :  benefciati. 

1674.  Item  quidam  liber  glosatus,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in 
textu :  Quoniam,  et  finit  in  textu :  libros. 

f.  9ia  1675.  Item   istorie  scolastice  ^83,  cooperte   postibus  sine  pelle,  que 

incipiunt  in  secundo  folio:  scire,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  paludes. 

1676.  Item  inforciatum,  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod 
incipit  in  textu  secundi  io\n:  tonsas ,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu: 
editis. 

1677.  Item  glose  super  quibusdam  libris  Biblie,  cooperte  corio  viridi, 
que  incipiunt  in  secundo  folio :  huic,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  dicti. 

a  Spo.  VII  5.       h  Spo.  XIII  44. 

482   GUILELMI    DURANTIS. 
48S   HUGUCCIONIS. 

484  pETm  DE  Quesvel,  ord.  min. 

485  pETRI    COMESTORIS. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.   AN.    1369        409       Ul'. 

1078.  Item  decretales,  pauci  valoris,  cooperte  corio  viridi,  que  in- 
cipiunt  in  textu  secundi  folii :  cle  moclo,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in 
textu:  eoc. 

1679.  Item  s  p  e  c  u  1  u  m  i  u  d  i  c  i  a  1  e ,  coopertum  corio  croceo,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio:  acl  honorem,  et  finit  in  penultiino  folio:  fi. 

1G80.  Item  digestum  vetus,  coopertum  corio  croceo,  quod  incipit  in 
secundo  folio  post  rubricas  in  textu:  editi,  et  finit  in  textu  penultimi  folii: 
alienum. 

1681.  Item  libri  heticorum  48G  cum  aliis  in  eodem  volumine  cooperto 
corio  viridi.  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  het  clucli,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  uncle. 

1682.  Item  summa  Archidiaconi  super  titulis  decretalium,  cooperta 
corio  rubeo  discolorato,  que  incipit  in  secundo  folio:  hene,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  fiunt. 

1683.  Item  codex,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii: 
excellentissimus,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  indulgencia. 

1684.  "  Item  d  e  c  r  e  t  u  m ,  coopertum  corio  rubeo,  qui  incipit  in  textu  se- 
cundi  folii :  ecclesiastice,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  habenies. 

1685.  Item  aliud  decretum,  coopertum  corio  viridi,  partim  cum  ap- 
paratu,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  in  hostem,  et  finit:  qui  vult. 

1686.  Item  legende  sanctorum,  de  littera  curiali,  cooperte  corio  vi- 
ridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  habent,  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante 
tabulam :  incensum. 

1687.  Item  liber  Augustini,  coopertum  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  si  aliquis,  et  finit  in  penultimo  folio :  veritatis. 

1688.  Item  prima  pars  Biblie,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  fabri,  et  finit  in  penultimo  folio:  heneclicam. 

1689.  Item  secunda  pars  Biblie,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in 
secundo  folio:  tua,  et  finit  in  penultimo  folio:  infirmitas. 

1690.  Item  apparatus  Iohannis  Andree  super  sexto,  coopertus  corio        ois 
viridi,  qui  incipit  in  secundo.folio :  el  natura,  et  finit  in  penultimo  folio  tocius 
voluminis:  nos  con. 

1691.  h  Item  decretales,  sine  postibus,  que  incipiunt  in  textu  secundi 
folii:  spiritus,  et  finiunt  in  penultimo  folio  decretalium,  ante  quaternum  qui 
incipit:  redatur  potestas. 

1692.  c  Item  Clementine  cum  apparatu,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  audibus,  et  finiunt  in  textu  penul- 
timi  folii :  assignacione  huius. 

1693.  Item  Clementine  cum  apparatu  Iohannis  Andree  ad  partem, 
et  aliis  in  eodem  volumine  cooperto  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo 
folio :  electionem,  et  finiunt  in  penultimo  folio  tocius  voluminis :  cum. 

a  Spo.  XIV  59.       h  Spo.  XI  6.       c  Spo.  XI  12. 

486  Aristotelis. 


410  PARS    ALTERA  —  DE   BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

1694.  Item  pontificale,  coopertum  corio  tannato,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio:  bitus,  et  finit  in  penultimo  folio:  non. 

1695.  Item  speculum  iudiciale,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  q.  Va,  et  finit  in  penultimo  folio:  consequitur  re. 

1696.  Item  lectura  domini  Innocencii  487  super  decretalibus,  cooperta 
corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  iurisdictionem,  et  finit  in  penul- 
timo  folio  in  rubro:  Christo,  amen. 

1697.  Item  moralia  Iob488,  sine  coopertura,  que  incipiunt  in  secundo 
folio:  valencius,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  labentes. 

1698.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  eterne,  et  finit  in  penultimo  folio :  liber. 

1699.  Item  flores  sanctorum,  cooperti  corio  albo,  qui  incipiunt  in 
secundo  folio:  et  erit,  et  finiunt  in  penultimo  folio   ante  rubricas:  stuna  (?). 

1700.  Item  liber,  qui  dicitur  Compendium  iudiciale ,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  Item,  et  finit  in  penultimo  folio : 
purgetur. 

1701.  Item  quedam  constituciones  contra  hereticos,  cooperte 
corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  regimen,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  electio  ad. 

1702.  a  ltem  quidam  liber  parvus  marth/Yr/ologium  vocatus,  coo- 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  apud,  et  finit  in  penultimo 
folio :  trelatus. 

1703.  ''  Item  apparatus  B  e  r  n  a  r  d  i  ^89  super  decretalibus,  coopertus  corio 
rubeo  discolorato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  patri,  et  finit  in  penultimo 
folio:  servit  non. 

1704.  Item  pars  psalterii  glosata  a  psalmo  Salvum  me  fac  in  antea, 
cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo  folio :  impetus,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  septimana  et. 

f.  920  1705.  Item   Clementine   cum  apparatu,  cooperte   postibus   sine   pelle, 

que  incipiunt  in  textu  secundi  folii:  versitati,  et  m\\[un]i  in  textu  penultimi 
folii:  in. 

1706.  Item  apparatus  Archidiaconi,  coopertus  corio  rubeo  discolo- 
rato,   qui  incipit  in  secundo  folio :  rei ,  et  finit  in  penultimo  folio :  ad  idem. 

1707.  c  Item  alius  apparatus  Archidiaconi,  coopertus  corio  albo,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  autem,  et  finit  in  penultimo  folio :  dila. 

1708.  Item  Copiosa  Ostiensis,  cooperta  corio  rubeo  discolorato,  que 
incipit  in  secundo  folio :  iuris,  et  finit  in  penultimo  folio :  suspen. 

1709.  d  Item  decretum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  textu 
secundi  folii:  statuimus,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  corpus. 

a  Spo.  XIV  £9.       b  Bu.  267.       c  Av.  543.      d  Spo.  XXII  144. 

« 

487  Innocentius  IV. 

488  S.  Gregorii  Magni. 

489  Bernardus  Parmensis  (de  Botone). 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.   AN.    1360        411 

1710.  Item  decretales,  cooperte  corio  viridi  consumpto,  que  incipiunt 
in  textu  secundi  folii:  trinitas,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  habuil. 

1711.  Item  libellus  Roffredi  de  ordine  iuris,  coopertus  corio  viridi 
claro,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ista,  et  finit  in  penultimo  folio :  offen- 
sus  vel. 

1712.  Item  apparatus  Innocencii,  coopertus  corio  viridi.  qui  incipit 
in  secundo  folio :  enim,  et  finit  in  penultimo  folio  nactil. 

1713.  Item  speculum  iuris,  coopertum  corio  rubeo  sine  postibus,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  quasi,  et  finit  in  penultimo  folio:  in. 

1714.  Item  sextus,  pauci  valoris,  coopertus  corio  viridi  discolorato,  qui 
incipit  in  secundo  folio  in  textu:  redigi,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  di- 
gnitatum. 

1715.  Item  codex,  coopertus  corio  rubeo  discolorato,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  textu :  apostolice,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  aut. 

1716.  a  Item  textus  sexti,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  licet,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  exposi. 

1717.  Item  Clementine  cum  apparatu,  cooperte  postibus  sine  pelle, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  ti  nostre,  et  finiunt  in  textu  penul- 
timi  folii :  discretorum. 

1718.  Item  sextus  in  textu,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  linam,  et  finit  in  penultimo  folio  apparatus  in  fine  descripti :  pro- 
ficere  per. 

1719.  Item  Y  s  i  d  o  r  u  s  ethimologiarum ,  coopertus  corio  rubeo  impres- 
sato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  queram,  et  finit  in  penultimo  folio:  arripit. 

1720.  Item   manipulus   florum4™,  coopertus   postibus  sine  pelle,  qui      tm 
incipit  in  secundo  folio:  egritudine,  et  finit  in  penultimo  folio:  usque  ad. 

1721.  Item  concordancie  super  Biblia,  cooperte  corio  viridi  discolo- 
rato,  que  incipiunt  iri  secundo  folio:  cuilibet  volenti,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  ux[o]rem. 

1722.  Item  postilla  super  psalterio  et  aliquibus  libri/s/  Biblie,  coo- 
perta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  prophetia,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  istud.  ■ 

1723.  Item  postilla  Nicolay  de  Lira  super  Prophetis,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  usque,  et  finit  in  penultimo  folio:  inter. 

1724.  b  Item  postilla  dicti  Nicolai  super  libris  Regum  et  aliis,  cooperta 
corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  quam,  et  finit  in  penultimo  folio: 
recessus. 

1725.  Item  postilla  super  Penthateucon,  cooperta  corio  rubeo,  que 
incipit  in  secundo  folio:  habeat,  et  finit  in  penultimo  folio:  Moyses. 

1726.  ltem  tabula  originalium,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio :  actus,  et  finit  in  penultimo  folio :  pauperibus. 

a  Spo.  XXXVI  27. 

490  Thomae  de  IIibernia. 


412  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1727.  Item  opusculum,  de  littera  curiali,  coopertum  corio  nigro,  quod 
incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  abdicacio ,  et  finit  in  penultimo  folio : 
diffamari. 

1728.  Item  sermones  Iacobi  de  Lozana,  cooperti  corio  viridi,  qui 
incipiunt  in  sacundo  folio:  in  rnorbo,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  peticio. 

1729.  Item  secunda  secunde  sancti  Thome,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipit  in  secundo  folio:  post,  et  finit  in  penultimo  in  tabula:  q.  5. 

1730.  Item  epistole  Pauli  glosate,  cooperte  corio  viridi  discolorato, 
que  incipiunt  in  textu  secundi  folii :  Paidus,  et  finiunt  in  penultimi  folii  textu : 
faciatis. 

1731.  Item  parvus  liber  continens  introitum  misse  cum  canone,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  tea,  et  finit:  amen. 

1732.  Item  Ysidorus  ethimologiarum ,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  dinis,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  in. 

1733.  Item  inventarium  speculi  49i,  de  littera  curiali,  in  papiro, 
coopertum  corio  viridi,  qui  (!)  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  et  habuil, 
et  finit  in  penultimo  folio:  aliler. 

1734.  Item  quedam  lectura  super  tribus  libris  codicis,  cooperta  corio 
albo,  que  incipit  in  secundo  folio  :  sollempniter,  et  finit  in  penultimo  folio :  an. 

f.  93a  1735.  a  Item  decretum,  cum  mediis  postibus,  pauci  valoris,  quod  incipit 

in  textu  secundi  folii*  si  mulier,  et  finit  in  penultimo  folio:  cleri. 

1736.  Item  decretum  vetus,  pauci  valoris,  coopertus  (!)  postibus  sine 
pelle,  quod  incipit  in  textu  secundi  folii:  ditur,  et  finit  in  penultimo  folio: 
basse. 

1737.  Item  breviarium  Bernardi  Parisiensis  episcopi 492,  coopertum 
postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  etc. ,  et  finit  in  penultimo 
folio:  aliquo. 

1738.  Item  apparatus  sexti,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  nec,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  honore. 

1739.  Item  decretales,  pauci  valoris,  cooperte  corio  viridi,  que  inci- 
piunt  in  secundo  folio:  perfectus,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  eos. 

1740.  Item  sextus  in  textu,  coopertus  corio  viridi  claro,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  indusiria,  et  finit  in  penultimo  folio:  cuslo. 

1741.  Item  quidam  liber,  de  littera  curiali,  coopertus  pergameno,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  luteriam,  et  finit  in  penultimo  folio :  gradibus. 

1742.  Item  magna  B  i  b  1  i  a ,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo 
folio:  tes,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  interpretaciones  in  rubro:  secundam. 

1743.  b  Item  decretales,  cooperto  corio  albo,  que  incipiunt  in  textu 
secundi  folii:  nalura,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  ca. 

a  Spo.  XXII  59,  Av.  577.      b  Spo.  XXII  56,  cf.  XXII  105. 

491  Berengarii  Fredoli  inventarium  speculi  Guilelmi  Durantis. 

492  Procul  dubio  intelligitur  compilatio  prima  Bernardi  episcopi  Papiensis;  cf.  paullo 
ante  n.  1236. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIP.R0RUM    PALATII    AVENION.    AN.   1369        413        \]l\ 

1744.  Item  b  r  e  v  i  a  r  i  u  m  spisum,  coopertum  panno  aureo  cum  camisia 
linea  et  firmalliis  argenteis,  quod  incipit  in  secundo  folio  ante  kalendarium: 
acl  eos.  et  finit  in  penultimo  folio:  fuerit  et. 

1745.  Item  pontificale  magnum,  coopertum  samicto  violaceo,  cum  fir- 
malliis  argenteis ,  et  est  de  grossa  littera,  quod  incipit  in  secundo  folio :  el, 
et  finit  in  penultimo  folio  :  absol. 

1746.  Item  missale  magnum,  cum  camisia  linea,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio :  uerba,  et  finit  in  penultimo  folio:  olim. 

1747.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  camisia  linea  cum  III Ior  fir- 
malliiis  argenteis,  que  incipit  in  secundo  folio:  ira,  et  finit  in  penultimo 
folio:  ciibi. 

1748.  a  Item  summa  sancti  I)y onisii  de  angelica  gerarchia,  cooperta     f.  936 
corio  livido,  que  incipit  in  secundo  folio:  et  simplicem,  et  finit  in  penultimo 
folio:  vero, 

1749.  ''  Item  matnotretus  193,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  superius,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam:  cis. 

1750.  Item  breviarium  notatum,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit 
in  secundo  folio  post  kalendarium :  hefajtus  vir,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  rubro :  sine  no. 

1751.  Item  epistoiarium  secundum  usum  romanum,  coopertum  corio 
rubeo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  gentes,  et  finit  in  penultimo  folio: 
cum  ant. 

1752.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  spiritum,  et  finit  in  penultimo  folio  in  nigro:  nobis. 

1753.  Item  c  0 1 1  e  c  t  a  r  i  u  m ,  cum  camisia  linea,  quod  incipit  in  secundo 
folio  post  kalendarium  in  rubro:  dominica  prima,  et  finit  in  penultimo  folio: 
degusta. 

1754.  Item  quidam  liber  notatus  et  ystoriatus,  coopertus  corio  nigro  im- 
pressato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  runt,  et  finit  in  penultimo  folio:  thala. 

1755.  Item  summa  magistri  Raymundi  de  Penaforti  super  decre- 
talibus  m,  cooperta  corio  rubep,  que  incipit  in  secundo  folio :  probatur,  et  finit 
in  penultimo  folio :  egeant. 

1756.  ltem  parvus  liber  continens  benedictiones  pontificales, 
coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  plicium,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio  in  nota:  in. 

1757.  Item  liber  omeliarum  beati  Gregorii,  coopertus  corio  croceo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  ex  presenti,  et  finit  in  penultimo  folio:  suspi- 
rantes. 

a  Spo.  XVIII  17.       b  Spo.  XVIII,  26. 

493  Marchesini,  ord.  min. 

494  Intor  libros  a  s.  Raimundo  conscriptos  sumrna  super  decretales  non  recensetur; 
hinc  putem  indicari  aut  11.  5  decretalium  ab  eo  concinnatos  aut  summam  de  matrimonio 
vel  de  poenitentia. 


414  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1758.  Item  Augustinus,  de  laude  psalmorurn,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  Iohannis ,  et  finit  in  penultimo  folio:  iustifica- 
cionem. 

1759.  Item  parve  concordancie  super  Biblia,  cooperte  corio  nigro, 
que  incipiunt  in  secundo  folio:  IIII  G ;  et  finiunt  in  penultimo  folio:  XVIII  G. 

1760.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod 
incipit  in  secundo  folio  in  textu :  quare,  et  finit  in  penultimo  folio :  polerit. 

1761.  Item  m  ssale  breve,  coopertum  camisia  linea,  auro  et  serico  ad 
acum  operata,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium:  pone,  et  finit 
in  penultimo  folio:  fdelium. 

f.  94a  1762.  Item  aliud  missale,  cum  camisia  linea,  quod  incipit  in  secundo 

folio  post  kalendarium :  est,  et  finit  in  penultimo  folio :  per  dominum. 

1763.  Item  liber  septem  ordinum  ecclesiasticorum,  coopertus 
corio  tannato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  in  capite ,  et  finit  in  penultimo 
folio :  feli. 

1764.  a  Item  apparatus  dornini  Innocencii,  coopertus,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  lanto,  et  finit  in  penultimo  folio:  consuctudinem. 

1765.  Item  apparatus  0  s  t  i  e  n  s  i  s  super  decretalibus,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  post,  et  finit  in  penultimo  folio: 
predicatur. 

1766.  Item  officium  eucharistie,  coopertum  corio  viridi,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio:  confessio,  et  finit  in  penultimo  folio :  dominus. 

1767.  Item  parvus  liber,  coopertus  panno  aureo,  qui  incipit :  Cum  nobis, 
et  finit  in  penultimo  folio :  comedat,  et  est  de  littera  curiali. 

1768.  Item  parvum  breviarium,  coopertum  corio  tannato,  quod  inci- 
pit  in  secundo  folio  in  rubro  post  kalendarium :  de  psalmista,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  evocans. 

1769.  b  Item  contemplaciones  beati  A  n  c  e  1  m  i ,  cooperte  corio  viridi,  que 
incipiunt  in  secundo  folio:  contemplacionem ,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
omnia. 

1770.  Item  liber  naturarum493  cum  aliis  in  eodem  volumine,  de  lit- 
tera  curiali,  cooperto  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ut,  et 
finit  in   penultimo  folio :   molesta. 

1771.  c  Item  Martiniana  super  decreto  et  decretalibus,  cooperta  corio 
viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  maio.,  et  finit  in  penultimo  folio:  invidit. 

1772.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  Uereditatis,  et  finit  in  penultimo  folio :  regere. 

1773.  Item  decretales  cum  apparatu,  cooperte  corio  viridi,  que  inci- 
piunt  in  secundo  folio  ante  tabulam  in  textu:  ne,  et  finiunt  in  textu  penul- 
timi  folii:  mortuorum. 

a  Spo.  XXII.  134.      b  Spo.  XIV.  10.      c  Cf.  n.  1094,  Spo.  III  7. 

495  Aristotelis  liber  naturalium. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.   AN.    136«        415        Ul". 

1774.  Item  Ysidorue  ethimologiarum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  opus,  et  finit  in  pefiultimo  folio:  rei. 

1775.  Item  psalterium  glosatum,  coopertum  corio  nigro  impressato, 
quod  incipit  in  textu  secundi  folii :  iuclico  et  finit  in  textu  penultimi  folii: 
retribuam. 

177(3.  Item    Augustinus   de  verbis   domini   cum  aliis  in  eodem   volu-  • 
mine,  sine  coopertura,  qui   incipiunt   in  secundo  folio:  el  ego,  et  finiunt   in 
penultimo  folio:  recurrit. 

1777.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  coreo  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio:  omnipotens,  et  finit  in  penultimo  folio:  audi  enim.  /  A*^ 

1778.  Item   quidam   liber   cirurgie  cum   pratica   Rogerii496,  coopertus     tm 
corio  quasi  tannato,  qui  incipit  in  secundo  folio:  pulverem,  et  finit  in  penul- 

timo  folio :  quocl. 

1779.  Item  breviarium  cum  camisia  linea,  qui  (!)  incipit  in  secundo 
folio  post  kaleridarium :  meus,  et  finit  in  penultimo  folio :  pas. 

1780.  Item  presentaciones  litterarum,  cooperte  postibus  sine 
pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  quia,  et  finiunt  iri  penultimo  folio: 
quinius. 

1781.  Item  prosarium  notatum,  coopertum  corio  albo  vetustato,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  secula,  et  finit  in  penultimo  folio:  su. 

1782.  Item  officium  ad  induendum  pontificem,  coopertum  corio  viridi, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  nos,  et  finit  in  penultimo  folio:  veritatem. 

1783.  a  Item  sermones  domini  Clementis  pape  IIII1'4"7,  cooperti 
corio  viridi  claro,  qui  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam :  alicuius,  et 
fimfun/t  in  penultimo  folio:  consumpti. 

1784.  6  Item  sermones  fratris  Francisci  de  Maironis,  cooperti  corio 
viridi,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  sancti ,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
ante  tabulam :  penuriis. 

1785.  Item  pontificale,  coopertum  corio  rubeo,  q\io[cl/  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  rubro :  ponlifice,  et  finit  in  penultimo  folio:  oremus. 

1786.  Item  psalterium  glosatum,- coopertum  corio  tannato  impressato, 
quod  incipit  in  textu  secundi  folii :  el  folium,  et  finit  in  textu  penultimi  fo- 
lii:  sancjuinem. 

1787.  Item  missale  sanctorum,  de  grossa  littera,  coopertum  corio  viridi, 
quod  incipit  in  secundo  folio  in  rubro :  Incipit,  et  finit  in  penultimo  folio :  repel. 

1788.  Item  quidam  liber  papireus  de  littera  curiali,  in  romancio,  intitu- 
latus  Lectio  puerorum,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  rubro :  aysso  est, 
et  finit  in  penultimo  folio:  cla. 

1789.  Item  quoddam  formularium,  coopertum  pergameno,  in  parvo 
volumine,  quod  incipit  in  secundo  folio :  sit,  et  finit  in  penultimo  folio :  ample. 

a  Spo.  XVI  4.      b  Spo.  XVIII  36. 

496  Cf.  paullo  ante  p.  238,  not.  331. 

497  Sitne  legendum  Clementis  VI? 


416  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

1790.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio  post  tabuiam:  salutari,  et  finit  in  penultimo  folio:  ponlifex. 

1791.  Item  flores  sanctorum,  cooperti  corio  viridi  discolorato,  qui 
incipiunt  in  cecundo  folio  post  tabulam:  victus ,  et  finiunt  in  penultimo  fo- 
lio:  ad. 

1792.  Item  de  Lira  super  Novo  Testamento,  de  littera  curiali,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quia,  et  finit  in  penultimo 
folio:  gratia  domini. 

f.  95a  1793.  Item   liber   [dej  crisi  49S,  sine   coopertura,  qui   incipit   in  secundo 

folio :  dolor,  et  finit  in  penultimo  folio :  infra.  /^y^yyv^U.-  t>u 

1794.  Item  manifestacio  secretorum  decreti,4  cooperta  per- 
gameno,  que  incipit  in  secundo  folio:  teriam,  et  finit  in  penultimo  folio:  servatur. 

1795.  a  Item  casus  decretorum  4",  cooperti  postibus  sine  pelle,  qui 
incipiunt  in  secundo  folio :  suetudinem.  et  finiunt  in  penultimo  folio  ante  ta- 
bulam :  alterius. 

1796.  Item  Porfirius  b,  coopertus  pergameno,  qui  incipit  in  secundo 
folio :  album,  et  finit  in  penultimo  folio :  non. 

1797.  Item  pars  pontif icalis,  cooparta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  rubro:  et  repetalur,  et  finit  in  penultimo  folio:  V . 

1798.  c  Item  novella  Iohannis  Andree  super  titulis  de  regulis  iuris, 
in  papiro,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  secundo  folio:  principalis,  et  finit 
in  penultimo  folio:  exempto. 

1799.  Item  liber,  qui  dicitur  Diurnalis,  coopertus  corio  rubeo  impres- 
sato,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium  et  regulas:  magnus,  et 
finit  in  penultimo  folio:  re. 

1800.  Item  prosarium,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  eleyson,  et  finit  in  penultimo  folio:  isle. 

1801.  Item  liber  canonum  in  motibus  celestium  50<\  cooper- 
tum  (!)  corio  croceo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  inre,  et  finit  in  penultimo 
folio :  ad. 

1802.  Item  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio :  det,  et  finit  in  penultimo  folio :  delet. 

1803.  Hem  pars  pontificalis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  post,  et  finit  in  penultimo  folio:  effectum. 

1804.  Item  officium  ad  induendum  pontificem,  coopertum  corio  viridi, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  operuisti,  et  finit  in  penultimo  folio:  miti. 

1805.  Item  libretus  sepulture,  parvus,  notatus,  coopertus  corio  vi- 
ridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  requiem,  et  finit  in  penultimo  folio:  misericor. 

o  Spo.  XIII  47.      5  Ms.  Porfizius.      c  Spo.  XIII  42. 

m  Galenus  de  crisi  et  criticis  diebus. 

498 a  iu  cod.  Paris.  3923  adscribitur  Raimundo  de  Salgueto. 

499  Fortasse  Bartholomaei  Brixiensis. 

900  Arzachelis. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORU.M    PALATII    AVENION.   AN.   1369        417        Ur. 

1806.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio  in  rubro :  cum,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro :  con. 

1807.  Item  officium  ad  induendum  cum  aliis,  coopertum  corio  ru-      r.95<5 
beo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  noster,  et  finit  in  penultimo  folio :  amen. 

1808.  Item  psalterium  cum  ymaginibus,  coopertum  corio  rubeo,  quod 
incipit  in  secundo  folio:  confrivisli,  et  finit  in  penultimo  folio:  con. 

1809.  a  Item  libretus  in  gallico  scriptus,  coopertus  corio  rubeo,  con- 
tinens  ordinaciones  T e m p  1  a r i o r u m  501,  qui  incipit  in  secundo  folio : 
come  diur,  et  finit  in  penultimo  folio:  potest. 

1810.  Item  graduale  notatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in 
secundo  folio :  fundetur,  et  finit  in  penultimo  folio :  dominum. 

1811.  Item  benedictiones  pontificales  per  circulum  anni ,  coo- 
perte  corio  rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  do,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  antea  (?). 

1812.  Item  concordancie  super  Biblia,  cooperte  corio  cvocefoj,  que 
incipiunt  in  secundo  folio :  apo,  et  finiunt  in  penultimo  folio  :  oa. 

1813.  Item  quidam  liber  de  diversis  litteris  et  quaternis,  coopertus  po- 
stibus  sine  pelle,  qui  incipit :  In  medio,  et  finit  in  penultimo  folio :  permanere. 

1814.  Item  liber  agriculture,  coopertus  postibus  sine  pelle,  cum  aliis 
in  eodem  volumine,  qui  incipit  in  secundo  folio :  striclius,  et  finit  in  penul- 
timo  folio :  magistri. 

1815.  Item  lectura  fratris  H  u  g  o  n  i  s  502,  cooperta  postibus  sine  pelle, 
que  incipit  in  secundo  folio:  non,  et  finit  in  penultimo  folio:  impro  (?). 

1816.  Item  breviarium,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio :  voce,  et  finit  in  penultimo  folio :  oonam. 

1817.  Item  missale,  in  parvo  volumine  cooperto  corio  rubeo,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio :  summe,  et  finit  in  penultimo  folio :  per. 

1818.  h  Item  tabula  iuris  Martiniana  vocata,  cooperta  corio  viridi,  que 
incipit  in  secundo  folio :  vi,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  accipitur. 

1819.  Item  flores  sanctorum,  cooperti  corio  viridi,  qui  incipiunt  in 
secundo  folio :  eramus,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  cimta. 

1820.  Item  liber  questionum  theologie,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  prologo :  numero,  et  finit  in  penultimo 
folio:  prout. 

1821.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio:  et  ne  nos,  et  finit  in  penultimo  folio:  nos. 

1822.  Item  parabole  Salomonis  glosate,  cooperte  postibus  sine  pelle,     r.oea 
que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  encie,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in 
textu:  domum. 

a  Spo.  XIV  45.       h  Cf.  n.  1094. 

501  Cf.  paullo  ante  p.  375,  not.  375;  easdera  ordinationes  gallice  conscriptas  habes 
Komae  in  cod.  Col.  44,  A.  14  Bibliothecae  Corsinianae. 

502  Sitao  Hugonis  a  s.  Charo  commentatio  11.  sententiarum? 

27 


418  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

1823.  Item  parvus  liber  intitulatus  De  interiori  homine'003,  coo- 
pertus  veluto  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  culo ,  et  finit  in  penultimo 
folio:  substanciam. 

1824.  Item  parvus  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  quia,  et  finit  in  penultimo  folio:  idem. 

1825.  Item  questinnes  super  secundo  sententiarum,  cooperte  corio 
rubeo,  que  incipiunt  in  secundo  folio  :  capitulacione,  et  finiunt  in  penultimo 
folio:  re. 

1826.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  tannato  impressato,  qui  incipit 
in  secundo  folio  in  rubricis:  quomodo,  et  finit  in  penultimo  folio :  regium  L. 

1827.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  deus,  et  finit  in  penultimo  folio :  digneris  ter. 

1828.  Item  quidam  liber  questionum,  postibus  sine  peile  coopertus, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  totum,  et  finit  in  penultimo  folio:  magis. 

1829.  Item  comuniloquium  5M,  coopertum  corio  croceo,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  habencium,  et  finit  in  penultimo  folio :  et  in. 

1830.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  samito  rubeo,  que  incipit  in 
secundo  folio :  ab,  et  finit  in  penultimo  folio :  voragine. 

1831.  Item  sermones  dominicales,  cooperti  pergameno,  qui,  incipiunt 
in  secundo  folio:  nullus,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  mentis. 

1832.  Item  ordo  iudiciarius,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in 
secundo  folio:  nostre,  et  finit  in  penultimo  folio:  absens. 

1833.  Item  tituli  questionum  quarti  libri  sententiarum,  cooperti 
corio  albo,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  ita,  et  finiunt  in  penultimo  folio: 
se  ita.  i 

1834.  Item  liber  de  regimine  principum,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  perfecto,  et  finit  in  penultimo  folio:  et  2.  13. 

1835.  Item  parvus  liber  sermonum,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  redemptor,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  rubricas  :  mo- 
mentanea. 

1836.  Item  quidam  parvus  liber,  de  littera  subtili,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio  ante  tabulam :  consummacionis,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  op. 

1837.  Item  breviarium,  parvi  valoris,  coopertum  corio  viridi  disco- 
lorato,  quod  incipit  in  secundo  folio:  quoniam,  et  finit  in  penultimo  folio 
ante  letanias:  cumque. 

f.96b  1838.  Item  aliud  breviarium,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in 

secundo  folio  post  kalendarium:  sanctum,  et  finit  in  penultimo  folio:  illo. 

1839.  Item  aliud  breviarium  cum  quibusdam  aliis  in  eodem  volumine, 
coopertum  corio  rubeo  impressato,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  kalen- 
darium  et  tabulam:  sordidum,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  cap[ut]. 

503   RlCHARDI   A   S.    VlCTORE. 

804  Ioannis  Gallensis,  ord.  min.  summa  collectionum  sive  communiloquium. 


CAP.    II,    §2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1360        419        Ul*. 

1840.  lteni  quidam  liber,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  reus,  et  finit  in  penultimo  folio:  mundo. 

1841.  Itera  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit :  Deus 
cerle  sicut  poteraf,  et  finit :  queral. 

1842.  Item  liber   de   fide   contra  varios  et  curiosos   philozo-     ^- 
phos,  coopertus  corio  rubeo,  qui   incipit  in  secundo  folio:  dogma,  et  finit 

in  penultimo  folio:  altis. 

1843.  Item  quidam  liber  505,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit: 
Solummodo  hoc  inveni,  et  finit:  Bonaventure. 

1844.  Item  parvus  liber  sermonum,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  folio  post  rubricas:  grabato,  et  finit  in  penultimo  folio:  quem. 

1845.  Item  flores  sanctorum,  cooperti  corio  rubeo  discolorato,  qui 
incipiunt  in  secundo  folio  in  tabula:  de  sanctis,  et  finiunt  in  penultimo  fo- 
lio:  lucem. 

1846.  Item  parvus  liber  de  medicina,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  in  docendo,  et  finit  in  penultimo  folio:  flabello. 

1847.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  rubeo 505a,  qui  incipit:  Flecto  ge- 
nua,  et  finit  in  penultimo  folio:  grando. 

1848.  a  Item  IIIIor  libri  sententiarum  in  modico  volumine,  de  littera 
curiali,  coopertus  postibus  fractis,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  quare ,  et 
finiunt  in  penultimo  folio  in  rubricis :  gradibus. 

1849.  Item  textu/s/  sexti  libri  decretalium,  in  parvo  volumine  cooperto 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  apud,  et  finit  in  penultimo  folio 
ante  quoddam  dictamen  domini  Guidonis  Fulcodii506:  absque. 

1850.  b  Item  liber  sententiarum  magistri  Petri  Lombardi,  coopertus 
corio  livido,  qui  incipit  in  secundo  folio :  sit  deus,  et  finit  in  penultimo  folio 
in  rubricis :  forma. 

1851.  e  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  livido,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  scriptura,  et  finit  in  penultimo  folio :  libertatem. 

1852.  Item  promptuarium,   coopertum  corio   livido,  quod  incipit   in      f-^a 
secundo  folio:  in  Christo,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubricis:  glorie. 

1853.  d  Item  liber  sermonum,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  certe,  et  finit  in  penultimo  folio :  rapidis. 

1854.  e  Item  liber  de  anima,  coopertus  corio  livido  discolorato,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  as,  et  finit  in  penultimo  folio :  du. 

1855.  Item  moralia  Iob,  cooperta  corio  albo,  que  incipiunt  in  secundo 
folio :  loqucionis,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  rubricis:  positi. 

1856.  f  Item  quidam  liber  phisicorum,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio :  differre,  et  finit  in  penultimo  folio :  bene. 

a  Spo.  XXII  76.      h  Spo.'XV  13.      c  Spo.  XV  23.      d  Spo.  XVIII  41.      e  Spo.  XVIII  52.    /"Spo.  XVIII  51. 

505  S.  Bonaventura  in  2'"  lib.  sententiarum. 
505 a  S.  Bonaventurae  breviloquium. 

506  Is  pontifex  renuntiatus  Clemens  IV  appellatus  est. 


420  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1857.  Item  quidam  liber  507,  coopertus  corio  nigro,  qui  incipit :  Quoniam 
quiclem  a  intelligere  in  omni  sciencia,  et  finit:  reducuntur. 

1858.  Item  quidam  liber,  coopertus  corio  livido,  qui  incipit:  Davicl  pro- 
phetarum,  et  finit:  illicita. 

1859.  Item  liber  sermonum,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  Iohan.,  et  finit  in  penultimo  folio:  credentes. 

1860.  Item  quidam  liber  Iohannis  de  Aymonis,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  in  passionibus,  et  finit  in  penultimo  fo- 
lio:  sin. 

1861.  Item  unum  missale,  de  grossa  littera,  sine  epistolis  et  evangeliis, 
coopertus  camisia  linea,  quod  incipit  in  secundo  folio  in  rubro  post  kalenda- 
rium:  ab  hac,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  canonum. 

1862.  b  Item  Papias,  coopertus  corio  nigro,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
Abanec,  et  finit  in  penultimo  folio:  desi. 

1863.  Item  lectura  domini  Innocencii  super  decretalibus,  non  com- 
pleta,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  si  libertam, 
et  finit  in  penultimo  folio :  fe. 

1864.  Item  pulcrum  breviarium  notatum,  coopertum  camisia  linea, 
quod  incipit  in  secundo  folio  in  nota :  et  introibo  et  finit  in  penultimo  folio : 
fui  ge. 

1865.  Item  aliud  breviarium,  cum  camisia  linea,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio:  nire,  et  finit  in  penultimo  folio:  intencio. 

f.  976  1866.  Item  pars  missalis,  cooperta  camisia  linea,    que  incipit  in  se- 

cundo  folio  in  rubro :  acl  missam,  et  finit  in  penultimo  folio :  ve. 

1867.  Item  officium  diurnum  beate  Marie  et  mortuorum,  cooper- 
tum  corio  albo,  quod  incipit  in  secundo  folio:  occupemus,  et  finit  in  penul- 
timo  folio  ante  kalendarium :  concede. 

1868.  Item  pars  Biblie  cum  apparatu,  cooperta  corio  viridi,  que  in- 
cipit  in  textu  secundi  folii :  merabitur ,  et  finit  in  textu  penultimi  folii  in 
textu  ante  interpretaciones :  porta?n. 

1869.  Item  XIII  cartularia  papirea  raciones  receptorum  et  expensorum 
camere  apostolice  continentia. 

Item  in  quodam  coffro  diversimode  ferrato, 
cum  sola  sera,  sunt   que  sequntur: 

1870.  Primo  XXIII01-  sexterni,  sermones  continentes  eiusdem  volu- 
minis,  in  quadam  corda  simul  ligati. 

1871.  Item  codex  non  ligatus,  continens  XXV  quinternos. 

1872.  Item  collectarium,  de  grossa  littera,  non  ligatum,  continens 
quaternos  quinquaginta. 

a  Ms.  quidam.      b  Spo.  XV  15. 

507  Libri  physicorum  Aristotelis  e  graeco  (non  ex  arabico)  in  latinum  versi. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        421        Ul\ 

1873.  Item  XIX  quinterni  cuiusdam  pontificalis  pulcherrimi  cum  li- 
literis  aur/e/is  et  ymaginibus,  nondum  ligati. 

1874.  Item  epistola  missa  domino  Iohanni  pape  XXII,  in  duobus 
quinternis. 

1875.  Item  VIII  quinterni  non  ligati,  de  grossa  littera,  pontificalis 
non  ligati  (!). 

1876.  Item  IX  quaterni  non  ligati  cuiusdam  libri  sermonum. 

1877.  Item  ordo  ministerii  episcopi  vel  presbiteri  cardinalis,  ser- 
vientis  pape  in  missarum  sollempniis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  ris,  et  finit 
in  penultimo  folio :  accoli,  sine  coopertura  tamen. 

1878.  Item  XXI  sexterni   de   libro   soliloqiorum  glosati,  non   ligati. 

1879.  Item  liber  evangeliorum  508,  coopertus  postibus  argenteis  deau- 
ratis  et  firmalhiis  argenteis  eciam  deauratis,  qui  incipit  in  secundo  folio :  vento, 
et  finit  in  penultimo  folio:  evangelia. 

Item   [inj  camera   secreta  thesaurarie  m  fuerunt  reperta        f.98a 

que   sequntur: 

1880.  Et  primo  speculum  iuris,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  ebetes,  et  finit  in  penultimo  folio:  causam. 

1881.  a  Item  liber  intitulatus  Liber  censuum  ecclesie  romane, 
coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  nigro:  ecclesie,  et  finit  in  penultimo  folio: 
maculam. 

1882.  Item  apparatus  domini  Innocencii  super  decretalibus,  coopertus 
postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  tes,  et  finit  in  penultimo  folio: 
preclicte. 

1883.  Item  digestum  vetus,  coopertum  corio  croceo,  quod  incipit  in 
textu  secundi  folii:  tum,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  unum. 

1884.  Item  liber  institucionum  cum  autenti/o/s,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii :  momarum,  et  finit  in  textu  pe- 
nultimi  folii :  summo  (?)  .     . 

1885.  Item  summa  A  z  o  n  i  s ,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in 
secundo  folio :  meum,  et  finit  in  penultimo  folio :  cle  servis. 

1886.  h  Item  decretales,  cooperte  corio  albo,  que  incipiunt  in  textu 
secundi  folii :  Ioachim,  et  finiunt  in  penultimo  folio  in  glosa :  omnium. 

1887.  Item  inforciatum,  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod  in- 
cipit  in  textu  secundi  folii:  cunia,  et  finit  in  penultimo  folio:  pallio  et. 

1888.  Item  tres  c  libri  codicis  cum  lectura  super  ipsis,  in  eodem  volu- 
mine  cooperto  corio  nigro,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  erat,  et  finiunt  in 
penultimo  folio:  pater. 

a  Av.  1.      b  Spo.  XXII  20.      c  Ms.  treres. 

"8  Cf.  paullo  ante  p.  261,  n.  #;  p.  263,  n.  9,  52;  p.  273. 
509  De  situ  huius  camerae  agam  cap.  V. 


422  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


1889.  Item  quedam  summa  super  titulis  decretalium,  cooperta 
corio  albo,  que  incipit  in  secundo  folio :  papa,  et  finit  in  penultimo  folio :  eo. 

1890.  Item  digestum  vetus,  modici  valoris,  coopertum  corio  albo,  quod 
incipit  in  secundo  folio  in  textu:  sollempnes,  et  finit  in  penultimo  folio  in 
textu:  soluta. 

1891.  Item  summe  Rofredi,  in  uno  volumine  cooperto  corio  albo,  que 
incipiunt  in  secundo  folio:  elect.,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  constitucio. 

1892.  Item  digestum  vetus,  coopertum  corio  rubeo  discolorato ,  quod 
incipit  in  textu  secundi  folii:  diffidencia,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu: 
iudi. 

1893.  Item  apparatus  Ioannis  Andree  super  Clementinis,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  confitendum,  et  finit  in  penultimo 
folio:  prius  de. 

1894.  Item  digestum  vetus,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  textu:  po,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  ge.,  et  est  pro  ma- 
iore  parte  sine  apparatu. 

f.  m  1895.  Item  decretales,  cooperte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in 

secundo  folio  in  textu:  meratur,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii:  ab. 

1896.  Item  apparatus  super  sexto  decretalium,  coopertus  corio  vi- 
ridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  et  ita,  et  finit  in  penultimo  folio :  a  iure. 

1897.  Item  codex,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  textu  secundi 
folii:  lorum,  et  finit  in  textii  penultimi  folii:  di. 

1898.  a  Item  quedam  summa  super  titulis  decretalium  5I0,  coo- 
perta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio :  condit,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  est. 

1899.  Item  decretales,  cooperte  corio  rubeo  discolorato,  que  incipiunt 
in  textu  secundi  folii :  generat,  et  finiunt  in  textu  penultimi  folii :  eius. 

1900.  Item  digestum  novum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in 
secundo  folio  in  textu:  mirio,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  debet. 

1901.  h  Item  Innocencius  super  decretalibus ,  coopertus  corio  albo, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  iniqua,  et  finit  in  penultimo  folio:  opi. 

1902.  Item  quodlibet,  de  littera  curiali,  coopertum  postibus  sine  pelle, 
quod  incipit  in  secundo  folio:  generari,  et  finit  in  penultimo  folio:  in  substantia. 

1903.  Item  digestum  novum.  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod 
incipit  in  secundo  folio  in  textu :  sed,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  ex. 

1904.  Item  codex,  coopertus  corio  viridi  discolorato,  qui  incipit  in  textu 
secundi  folii:  respuunt,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  autem. 

1905.  Item  quodlibet  fratris  Hervey  51\  coopertum  corio  albo  sine  po- 
stibus,  quod  incipit  in  secundo  folio:  correctam,  et  finit  in  penultimo  folio: 
procedere. 

a  Av.  339,  Bu.  12.      b  Spo.  XXII  60. 

510  GOFFREDI   DE    TrANO. 

511  Hervaei  Natalis,  ord.  praed. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        423        Ul*. 

1906.  Item  quidarn  liber,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit :  Dubium,  et 
finit:  eius. 

1907.  Item  liber  Ieronimi  super  Matheo,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  clei,  et  finit  in  penultimo  folio :  fundo. 

1908.  Item  quidam  parvus  liber,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit:  Am- 
buletis,  et  finit:  vis. 

1909.  Item  summa  Ostiensis,  cooperta  corio  viridi,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  ta,  et  finit  in  penultimo  folio :  moderni. 

1910.  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  fuerint,  et  finit  in  penultimo  folio :  qu  il  ne. 

1911.  "  Item    apparatus   domini   Innocencii,    coopertus   postibus  sine     f.  99  a 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio :  victum,  et  finit  in  penultimo  folio :  q.  VII. 

1912.  Item  summa  magistri  Gaufridi,  cooperta  corio  nigro,  que  in- 
cipit  in  secundo  folio:  in,  et  finit  in  penultimo  folio:  effectum. 

1913.  h  Item  codex,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in  textu  secundi 
folii :  et  eundem,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  reservetur. 

1914.  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  albo  sine  postibus, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  loquentes,  et  finit  in  penultimo  folio:  sub. 

1915.  Item  digestum  vetus,  coopertuin  corio  livido,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio  in  textu :  fontibus,  et  finit  in  penultimo  folio :  quicquid. 

1916.  Item  lectura  domini  Dini  super  regulis  iuris  cum  aliis  in  eodem 
volumine  coperto  corio  albo,  que  incipit  in  secundo  folio:  cura,  et  finit  in 
penultimo  folio :  per  secula. 

1917.  Item  liber  questionum  de  quolibet,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  vel,  et  finit  in  penultimo  folio:  faciende. 

1918.  c  Item  digestum  novum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in 
textu  secundi  folii:  paul,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  potest. 

Sequntur  libri  inventi  in  quadam  magna  capsa  sapinea,  f.  995 

cum  sola  sera,  que  est  in  camera  domini  Poncii  deCadoros  M2. 

1919.  Primo  liber  dialogorum  beati  Gregorii  pape,  coopertus  corio 
viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  placuerunt,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  vul. 

1920.  Item  liber  de  proprietatibus  rerum,  coopertus  camisia  linea 
qui  incipit  in  secundo  folio:  apostoli,  et  finit  in  penultimo  folio  in  tabula:  de. 

1921.  d  Item  speculum  iudiciale,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  prophete,  et  finit  in  penultiino  folio:  si. 

1922.  Item  quidam  liber  questionum,  coopertus  corio  viridi,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  super,  et  finit  in  penultimo  folio:  onis  [orationisj . 

a  Spo.  VI  18.      b  Spo.  XIX  58,  Av.  8,  Bu.  224.      c  Spo.  V  4,  Av.  9,  Bu.  223.      d  Spo.  XVIII  1. 


512  Putem  eum  fuisse  unum  ex  clericis  camerae. 


424  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1923.  a  Item  racionale  divinorum  officiorum,  coopertum  corio 
viridi  ab  uno  latere  et  rubeo  ab  alio ,  quod  incipit  iti  secundo  folio :  sabbato, 
et  finit  in  penultimo  folio  ante  kalendarium:  enim. 

1924.  Item  quidam  liber  papireus,  coopertus  camisia  linea,  qui  incipit: 
Cum  solis,  et  finit:  s.  t. 

1925.  h  ltem  liber  Ieronimi  de  Seneca,  coopertus  corio  croceo,  qui 
incipit  in  secundo  folio :  de  colligenda.  et  finit  in  penultimo  folio :  se. 

1926.  Item  missale  parvum,  coopertum  samicto  rubeo  cum  firmaliis 
argenteis,  quod  incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium :  puli,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  qui. 

1927.  Item  flores  sanctorum,  cooperti  corio  albo ,  qui  incipiunt  in 
secundo  folio  post  tabulam :  vem,  et  finiunt  in  penultimo  folio :  fdei. 

1928.  Item  liber  Ancelmi,  in  parvo  volumine*  cooperto  corio  viridi , 
qui  incipit  in  secundo  folio :  bonum,  et  finit  in  penultimo  folio :  requie. 

1929.  Item  parvus  liber  continens  benedictiones  mense,  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio :  dompne,  et  finit  in  penultimo  folio : 
in  civitate. 

1930.  Item  alius  parvus  liber,  coopertus  sindone  rubea  sine  postibus,  qui 
incipit:  Prohemium  huius  libelli,  et  finit :  amen. 

1931.  Item  catholicon,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  mascidino,  et  finit  in  penultimo  folio:  yperfanus. 

1932.  Item  quedam  constituciones  synodales,  cooperte  corio  ru- 
beo  sine  postibus,  que  incipiunt  in  secundo  folio :  sun,  et  finit  in  penultimo 
folio  ante  tabulam:  de. 

t:  iooa  1933.  Item  compendium  litteralis  sensus513  divine  scripture,  coo- 

pertum  corio  viridi,  quod  incipit  in  secundo  folio :  celi,  et  finit  in  penultimo 
folio:  absentem. 

1934.  Item  graduale  notatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit  in 
secundo  folio:  non,  et  finit  in  penultimo  folio:  victor. 

1935.  Item  pontifcale,  coopertum  camisia  linea,  quod  incipit  in  se- 
cundo  folio  post  tabulam:  oremas,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  vel. 

1936.  Item  quidam  liber  questionum,  coopertus  corio  albo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio  :  servi,  et  finit  in  penultimo  folio  :  d.  primo. 

1937.  Item  flores  sanctorum,  cooperti  corio  rubeo,  qui  incipiunt  in 
secundo  folio  post  tabulam:  tore,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  currentia. 

1938.  Item  quedam  summa,  cooperta  pergameno  sine  postibus,  que  in- 
cipit  in  rubro:  In  nomine  Christi  amen,  et  finit  in  penultimo  folio:  se- 
cunda. 

1939.  Item  Biblia,  cooperta  veluto  violaceo  cum  tribus  firmaliis  ar- 
genteis,  que  incipit  in  secundo  folio :  quod  leges,  et  finit  in  penultimo  folio 
ante  interpretaciones :  et. 

a    Spo.  XIV  8.       b  Gr.  844,  Av.  335  ? 

513  Petbi  Aureoli,  ord.  min. 


CAP.    II,    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369        425       Ul*. 

1940.  Item  pars  missalis.  cooperta  corio  albo,  que  incipit  in  secundo 
iblio  post  kalendarium :  ut,  et  tinit  in  penultimo  folio:  dominum. 

1941.  Item  liber  de  proprietatibus  reruin,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  Aristotilis,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  ta- 
bulam :  spi. 

1942.  Item  parvus  liber.  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit:  Quia 
sacerdos,  et  finit  in  penultimo  folio:  redden. 

1943.  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  et.  et  finit  in  penultimo  folio :  dem. 

1944.  Item  liber  parvus  de  officio  sepulture,  coopertus  corio  vi- 
ridi  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  in  nomine,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  Christum. 

1945.  Item  liber  de  abstinencia,  coopertus  pergameno  sine  po- 
stibus.  qui  incipit  in  secundo  folio:  preparavi,  et  finit  in  penultimo  folio: 
regiam. 

1946.  Item  breviarium  notatum,  coopertum  corio  viridi,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  in  nubibus,  et  finit  in  penultimo  folio:  bona. 

1947.  Itemcronice  summorum  pontificum,  cooperte  corio  rubeo, 
que  incipiunt  in  secundo  folio  post  tabulam:  venit ,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  septisolium. 

1948.  Item  parvus  liber  de  doctrina  loquendi  et  tacendi  514,  coo-      f.  100.& 
pertus  corio  viridi  claro,  qui  incipit  in  secundo  folio:  qui,  et  finit  in  penul- 

timo  foiio:  con. 

1949.  Item  liber  Boecii  de  scolarium  disciplina,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  completo,  et  finit  in  penultimo  folio :  quidem. 

1950.  Item  quidam  parvus  liber  beati  B  e  r  n  a  r  d  i ,  coopertus  corio  ru- 
beo  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  venerari,  et  finit  in  penul- 
timo  folio :  deside. 

1951.  Item  ordo  ad  induendum  pontificem,  coopertus  corio  vi- 
ridi  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  dignacionis ,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  procedit. 

1952.  Item  opusculum  de  predicacione  crucis515,  coopertum  per- 
gameno  sine  postibus,  quod  incipit  in  secundo  folio :  nos,  et  finit  in  penultimo 
folio:  est. 

1953.  Item  ordo  matrimonialis,  in  parvo  volumine,  coopertus  corio 
viridi  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  rubro:  nedicantur,  et  finit 
in  penultimo  folio:  et. 

1954.  Item  ordo  ad  benedicendum  mensam  a,  coopertus  corio 
rubeo  discolorato  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio  in  rubro:  omnes, 
et  finit  in  penultimo  folio:  dislribu. 

a  Ms.  mensetn. 

514  Albertani  Brixiensis. 

515  Cf.  paullo  ante  n.  292. 


426  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

1955.  Item  ordo  episcopi  vel  presbiteri  servientis  pape,  coopertus 
corio  rubeo  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  planelam,  et  finit  in 
penultimo  folio:  pro. 

1956.  Item  rosarium516,  coopertum  corio  rubeo  discolorato,  quod  incipit 
in  secundo  folio:  nalurale,  et  finit  in  penultimo  folio:  sunl. 

1957.  Item  pars  missalis,  cooperta  samicto  rubeo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  misericordiam,  et  finit  in  penultimo  folio:  per. 

1958.  Item  alia  pars  missalis,  eodem  modo  cooperta  et  de  eadem 
littera,  que  incipit  in  secundo  folio :  am,  et  finit  in  penultimo  folio :  re. 

1959.  a  Item  novella517,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo 
folio:  exposiiivus,  et  finit  in  penultimo  folio:  penetrescat. 

1960.  Item  parvus  liber  florum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in 
secundo  folio :  michi,  et  finit  in  penultimo  folio :  benedicta. 

1961.  Item  quedam  Boecii  summa,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit 
in  textu  secundi  folii:  Incipit  liber  primus ,  et  finit  in  penultimo  folio: 
solvit. 

f.  ioio  1962.  Item  quedam   cronice   sanctorum   patrum,    cooperte   corio 

viridi  claro,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  operum,  et  finiunt  in  penultimo 
folio :  oslenderet. 

1963.  Item  quedam  summa,  que  dicitur  Thesaurus  pontificum™, 
coperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio :  valeam,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  interpre. 

1964.  Item  Petrus  Blaisensis,  coopertus  pergameno  sine  postibus , 
qui  incipit  in  secundo  folio:  vero,  et  finit  in  penultimo  folio:  domine.  «^.  I2S& 

1965.  Item  apparatus  constitucionum  domini  Clementis  pape 
quinti,  coopertus  pergameno  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  cum, 
et  finit  in  penultimo  folio:  sit. 

1966.  Item  novella  Iohannis  Andree  de  regulis  iuris  super  sexto, 
cooperta  corio  viridi  sine  postibus,  que  incipit  in  secundo  folio:  tum,  et  finit 
in  penultimo  folio:  exedunt. 

1967.  Item  textus  evangeliorum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio :  qui,  et  finit  in  penultimo  folio :  Iudicum. 

1968.  Item  summa  extravagancium  domini  Iohannis  pape  cum  aliis 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi  sine  postibus ,  que  incipit  in  secundo 
folio :  et  illorum,  et  finit  in  penultimo  folio :  quarto. 

1969.  Item  graduale  notatum,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit  in 
secundo  folio :  secula,  et  finit  in  penultimo  folio :  dei. 

1970.  Item  aliud  graduale,  sine  coopertura,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  dia,  et  finit  in  penultimo  folio:  evvan.  (?). 

a  Spo.  XXXIII  34. 

516  Fortasse  Guidonis  de  Baysio. 

517  IOANNIS   ANDREAE. 

518  IOANNIS   GaLDERINI. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.    1369         427       Ul*. 

1971.  Item  quidam  parvus  liber,  coopertus  corio  albo  sine  postibus,  qui 
incipit  in  secundo  folio:  cle  dislinctione ,  et  finit  in  penultimo  fnlio :  predi- 
cando. 

1972.  Item  quoddam  formularium,  de  littera  curiali,  coopertum  corio 
rubeo  sine  postibus,  quod  incipit  in  secundo  folio :  spei,  et  finit  in  penultimo 
folio:  sepa. 

1973.  Item  parvus  liber  glosatus,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit  in 
textu:  Hic  est  Iohannes  evangelista,  et  finit  in  penultimo  folio:  hec. 

1974.  a  Item  volumen,  coopertum  postibus  fractis,  quod  incipit  in  textu 
secundi  fdii:   qualia,  et  finit  in  textu  penultimi  folii :  eum. 

1975.  Item  summa  Aymonis  519.  in  papiro.  de  littera  curiali,  super  evan- 
gelia,  cooperta  pergameno.  que  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam:  celum, 
et  finit  in  penultimo  folio :  ex. 

1976.  Item  pars  psalterii  Augustini,  cooperta  corio  albo,  que  incipit 
in  secundo  folio :  et,  et  finit  in  penultimo  folio :  orbis. 

1977.  Item   quedam  pars   B  i  b  1  i  e  in  magno  volumine ,  sine  coopertura ,     f.  ioia 
que  incipit  in  secundo  folio :  bant,  et  finit  in  penultimo  folio :  custos. 

1978»  Item  marth/"z>7ologium,  coopertum  corio  albo,  quod  incipit 
in  secundo  folio  post  aureum  numerum  et  kalendarium :  plurimorum.  et  finit 
in  penultimo  folio:  dominus. 

1979.  Item  quidam  liber  institucionum,  coopertus  corio  viridi,  qui 
incipit  in  secundo  folio  in  nigro :  cus ,  et  finit  in  penultimo  folio  in  nigro  : 
sperantes. 

1980.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit:  Quoniam  ut  ' 
ait  leronimus,  et  finit  in  penultimo  folio:  matrimonio. 

1981.  h  Item  tractatus  de  penitencia  cum  aliis  in  eodem  volumine 
cooperto  corio  viridi  sine  postibus,  qui  incipiunt  in  secundo  folio:  mea,  et 
finiunt  in  penultimo  folio :  missa. 

1982.  Item  ordo  ad  benedicendum  mensam,  coopertus  corio  vi- 
ridi  sine  postibus ,  qui  incipit  in  secundo  folio :  glorie ,  et  finit  in  penultimo 
folio:  eam. 

1983.  Item  liber  antiqus,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit 
in  nigro:  Domino  regum  piissimo,  et  finit:  Cathalano. 

1984.  Item  officium  XI  M  virginum,  notatum,  coopertum  corio  nigro 
sine  postibus,  quod  incipit  in  secundo  folio:  ginum,  et  finit  in  penultimo: 
eusege. 

1985.  Item  parvus  liber  exordium  Senece,  coopertus  pergameno  sine 
postibus.  qui  incipit:  Ordo  racionis,  et  finit:  dictavimus. 

1986.  Itom  decretum  electionis  compositum  a  magistro  G.  de  Manda- 
goto,  coopertum  postibus  sine  pelle,  quod  incipit  in  textu  secundi  folii :  nis, 
et  finit  in  textu  penultimi  folii :  presbitero. 

a  Spo.  XL  15.      b  Spo.  XIX  57. 

5,9  Sitne  Haimo  Halberstatensis? 


428  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

1987.  Item  quidam  quaternus  de  articulis  fidei,  coopertus  perga- 
meno  sine  postibus,  qui  incipit  in  rubro:  Septem  articuli  fxdei,  et  finit  in 
penultimo  folio:  secundum. 

1988.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  rubricis: 
Falsarii  litterarum  domini  pape,  et  finit  in  penultimo  folio:  tante. 

1989.  Item  alius  parvus  hber,  coopertus  corio  albo,  qui  incipit:  Augu- 
stinus  1.  de  trinitate,  et  finit:  iginam. 

1990.  Item  XLIII  quaterni  cuiusdam  breviarii  notati,  simul  cum  qua- 
dam  corda  ligati. 

1991.  Item  quidam  liber  albus  non  scriptus,  coopertus  corio  viridi ,  qui 
traditus  fuit  domino  Iohanni  Lardati  pro  scripturis  litterarum  Tartaro- 
rum  et  infidelium  520  faciendis  domino  nostro  pape  Rome  (!)  mittendis,  die 
XVI I'  maii,  presentibus  dominis  G.  Atberti,  G.  Glorie,  B.  Raffini,  et  me  Io- 
hanne  Surrelli  notario  etc,  qui  hec  scripsi. 

f.  io2o     Sequntur  libri  inventi  in  camera  immediate  subtus   capellam 

sancti  Michaelis. 

1992.  Primo  quedam  Biblia,  cooperta  samicto  rubeo,  cum  IIIIor  fir- 
malis  argenteis  quorum  unum  est  ruptum  et  diminutum,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio :  linga,  et  finit  in  penultimo  folio :  incredul.  (?). 

1993.  Item  breviarium,  coopertum  postibus  et  camisia  linea,  quod 
incipit  in  secundo  folio  per  kalendarium:  troibo,  et  finit  in  penultimo  folio:  vit. 

1994.  Item  aliud  breviarium,  coopertus  (!)  corio  rubeo,  quod  incipit  in 
secundo  folio  post  kalendarium:  exurge,  et  finit  in  penultimo  folio  in  nota:  collo. 

1995.  Item  liber  epistolarum  Petri  Blesensis,  coopertus  corio  tan- 
nato,  qui  incipit  in  secundo  folio :  extra,  et  finit  in  penultimo  folio :  con. 

1996.  a  Item  magnus  liber  sermonum  domini  Clementis  pape  VI, 
copertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  humanam,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  partem. 

1997.  Item  rosarium,  coopertum  corio  rubeo,  quod  incipit  in  secundo 
folio:  de  premisso  et  finit  in  penultimo  folio:  textualis. 

1998.  b  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi  claro, 
scriptus  littera  curiali,  qui  incipit  in  secundo  folio :  notandum,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  sordem. 

1999.  c  Item  summa  Abbatis  super  decretalibus,  cooperta  corio  rubeo 
discolorato,  que  incipit  in  secundo  folio:  comprehendam ,  et  finit  in  penul- 
timo  folio :  de  hoc. 

2000.  d  Item  secunda  pars  Ostiensis,  cooperta  corio  albo  discolorato, 
que  incipit  in  secundo  folio:  debet,  et  finit  in  penultimo  folio:  questionem. 

a  Int.  30,  33.     h  Gr.  1267,  Av.  326.      c  Gr.  570  (?) .      d  Av.  47. 

520  In  Palmieri,  Manuductio  ad  regesta  p.  1G3,  Urbani  V  regestum  de  negotiis  Tar- 
tarorum  non  recensetur. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.    AN.   1369        429        Ul\ 

2001."  Item  parvus  liber  dictus  decretorum  ad  passagium  521, 
coopertus  corio  rubeo ,  qui  incipit  in  secundo  folio :  lercium ,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio :  apud. 

2002.  b  Item  parvus  liber  de  Nicomachiis  522  moralibus  Aristotilis,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  cimtatum,  et  finit  in  penul- 
timo  folio :  dampnabili. 

2003.  c  Item  alius  parvus  liber  de  potestate  ecclesiastica,  coo- 
pertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  hec ,  et  finit  in  penultimo 
folio:  christiana. 

2004.  Item  pars  pontificalis,  cooperta  camisia  linea,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio  post  tabulam:  cui,  et  finit  in  penultimo  folio:  parve. 

2005.  Item  pars  pontificalis,  de  littera  valde  grossa,  cooperta  samicto 
rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  a  modo ,  et  finit  in  penultimo  folio: 
futurus. 

2006.  Item  alia  pars  pontificalis,  cooperta  camisia  linea  operata  se- 
rico,  cum  quatuor  firmaliis  argenteis,  quorum  unum  est  fractum,  que  incipit 
in  secundo  folio  et  in  rubro :  cum,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro  ante 
letanias:  hec  an.       =  ■sf 

2007.  Item   liber  auctoritatum   diversorum  sanctorum,  in  la-     f.  1026 
tino  et  greco  scriptus,  coopertus   corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  corun- 

dello  secundi  folii:  per,  et  finit  in  rubro  penultimi  folii:  3.   G. 

2008.  Item  modicus  liber  partim  notatus,  coopertus  corio  viridi,  continens 
X  folia  tantum. 

2009.  Item  parvus  liber,  coopertus  pano  (!)  de  serico,  continens  vitam 
beate  Marie,  qui  incipit  in  secundo  folio:  sti,  et  finit  in  penultimo  folio: 
mortem. 

2010.  Item  alius  parvus  liber,  coopertus  corio  viridi,  continens  vitam 
sancti  Usardi  abbatis  523,  qui  incipit  in  secundo  folio  prologi:  antiquitas, 
et  finit  in  penultimo  folio :  non  valerent. 

2011.  d  Item  summa  Martiniana,  cooperta  corio  albo,  que  incipit 
in  secundo  folio:  quod  abbates,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam: 
exemplum. 

2012.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio  impressato,  continens  vitam 
sancte  Elizabeth,  qui  incipit  in  secundo  folio:  in,  et  finit  in  penultimo 
folio:  super. 

2013.  Item  tractatus  de  oculo  morali524,  coopertus  postibus  sine  pelle, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  ab  omni,  et  finit  in  penultimo  folio:  pre- 
paravit. 

a  Gr.  724.      b  Av.  618.       c  Av.  631.       d  Av.  31. 

521  Sitne  idem  qaod  directorium  ad  sanctum  passagium.  f 

522  Ethica  Nicomacho  inscripta. 

523  Sitne  Usuardi  abbatis  prologus  ad  martyrologium  ? 

524  Petrus  Lemovicensis  (de  Ciporia). 


430  '  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

2014.  Item  postille  domini  Lapi  Abbatis  super  sexto  et  Clementinis, 
cooperte  postibus  sine  pelle,  que  incipiunt  in  secundo  folio:  bere,  et  finiunt 
in  penultimo  folio:  probari. 

2015.  a  Item  decretum,  coopertum  corio  viridi  discolorato,  quod  incipit 
in  secundo  folio  in  textu:  facle,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  al. 

2016.  h  Item  liber  ordinacionum  consilii  generalis  Vien- 
nensis,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  qui,  et  finit  in 
penultimo  folio:  te. 

2017.  Item  parvus  liber  sermonum,  coopertus  pergameno  sine  postibus, 
qui   incipit  in  secundo  folio:  eligitur,   et   finit   in   penultimo   folio:   istorum. 

2018.  Item  parvus  liber  continens  opusculum  contra  Saracenos, 
coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  prelalos,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio:  fuit. 

2019.  Item  breviarium  magnum,  coopertum  samicto  rubeo,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio:  quare,  et  finit  in  penultimo  folio:  quando. 

2020.  Item  summa  indulgenciarum  et  remissionum  peccatorum, 
cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  secundo  folio:  temporibus,  et  finit  in  pe- 
nultimo  folio :  aliis.    /X>  v  ''-  ' 

2021.  Item  sextus  decretalium  cum  suo  apparatu  et  domini  Archi- 
diaconi,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio  intextu: 
domo,  et  finit  in  penultimo  folio  tocius  voluminis:  sciens. 

f.  i03a  2022.  Item  parvus  liber,  coopertus  corio   rubeo   discolorato,  qui  incipit 

in  secundo  folio:  secum,  et  finit  in  penultimo  folio:  si  quis. 

2023.  Item  alius  parvus  liber,  continens  vitam  sancti  Thome  mar- 
tiris,  coopertus  corio  rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  nota, 
et  finit  in  penultimo  folio:  de. 

2024.  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  et,  et  finit  in  penultimo  folio:  tha. 

2025.  Item  parvus  liber  metrificatus,  coopertus  veluto  rubeo,  qui  incipit 
in  secundo  folio  post  tabulam:  felice  terreno,  et  finit:  honor  amen. 

2026.  Item  liber  tractatuum  logicalium,  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  ca,  et  finit  in  penultimo  folio:  oppo. 

2027.  Item  liber  epistolarum  domini  Clementis  pape  IIII1',  coopertus 
corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ecclesie,  et  finit  in  penultimo  folio:  ludi. 

2028.  Item  liber  institucionum  ordinis  romani,  coopertus  corio 
croceo,  qui  incipit  in  secundo  folio:  ficare,  et  finit  in  penultimo  folio:  duobus. 

2029.  Item  sextus  decretalium  cum  apparatu,  coopertus  postibus  sine 
pelle,  qui  incipit  in  textu  secundi  folii:  et  extra,  et  finit  in  penultimo  folio: 
iurisdictionem . 

2030.  Item  doctrinale  525  glosatum,  coopertum  corio  tannato,  quod  in- 
cipit  in  secundo  folio  in  textu:  quando,  et  finit  in  penultimo  folio  in  textu:  ipsum. 

a  Spo.  V  14,  cf.  n.  1626.      b  Lu.  326. 

525  Alexandri  de  Villa  Dei. 


CAP.    II,    §   2  —  RECENSIO    LJfBRORUM    PALATII    AVENION.   AN.   1369        431        Ul*. 

2031.  Item  decretum  cum  apparatu,  coopertum  eorio  viridi  discolorato, 
quod  incipit  in  secundo  folio  in  textu:  toritale,  et  finit  in  textu  penultimi  folii:  vetus. 

2032.  a  Item  quidam  liber  sermonum,  eoopertus  corio  rubeo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  opere,  et  finit  in  penultimo  folio :  tantum. 

2033.  Item  liber  beati  Bernardi  ad  Eugenium  papam,  coopertus  corio 
viridi.  qui  incipit  in  secundo  folio:  plaga,  et  finit  in  penultimo  folio:  so. 

2034.  6  Item  liberde  virtutibus  et  dotibus  romanorum  pon- 
tificum  et  imperatorum,  coopertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  indutos,  et  finit  in  penultimo  folio:  est. 

2035.  c  Item  quidam  liber  istoriatus,  qui  intitulatur  Speculum  hu- 
mane  salvacionis  526,  coopertus  corio  tannato,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
cari,  et  finit  in  penultimo  folio  ante  tabulam :  obtalisti. 

2036.  Item  parvus  liber,  continens  epistolas  Belle,  coopertus  corio 
rubeo,  qui  incipit  in  secundo  folio  post  rubricas:  servare,  et  finit  in  penul- 
timo  folio:  quod. 

2037.  d  Item   liber  qui   dicitur   de  problematibus  e  Aristotilis,   coo-     f.  i03* 
pertus  corio  viridi,  qui  incipit  in  secundo  folio:  convenit,  et  finit  in  penultimo 

folio :  eventabilis. 

2038.  Item  liber  de  infancia  f  Salvatoris  cum  Ysopo,  coopertus 
pergameno  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  permansit,  et  finit  in 
penultimo  folio:  mori. 

2^39.  g  Item  quidam  liber  sermonum,  coopertus  corio  rubeo,  qui  in- 
cipit  in  secundo  folio:  adiciet,  et  finit  in  penultimo  folio:  precipue. 

2040.  Item  doctrinale  sine  glosa,  modici  valoris,  coopertum  postibus 
sine  pelle,  quod  incipit  in  secundo  folio:  ceta,  et  finit  in  penultimo  folio:  eaque. 

2041.  Item  Clementine  cum  apparatu,  cooperte  postibus  sine  pelle. 
que  incipiunt  in  secundo  folio  in  textu:  septi,  et  finiunt  in  penultimo  folio:  sine. 

2042.  Item  epistola  beati  Eusebii  ad  Damasum /(  super  obitu  beati  Ie- 
ronimi,  cooperta  postibus  sine  pelle,  que  incipit  in  secundo  folio:  dinem,  et 
finit  in  penultimo  folio:  quarto. 

2043.  Item  summa  Azpnis,  cooperta  corio  rubeo,  que  incipit  in  se- 
cundo  folio:  necessarium,  et  finit  in  penultimo  folio  in  rubro:  dempnatorum. 

2044.  '  Item  eronice  Innocencii527  et  quedam  alie  littere  passagii, 
in  eodem  volumine  cooperto  corio  viridi,  que  incipiunt  in  secundo  folio:me- 
rictum  (!)  et  finiunt  in  penultimo  folio :  pecunia. 

2045.  i  Item  ordo  iudiciarius  de  foro  ecclesie  528,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  exequi,  et  finit  in  penultimo  folio:  defectu. 

2046.  Item  quidam  parvus  liber,  coopertus  panno  de  serico,  qui  incipit 
in  secundo  folio:  simplicior,  et  finit  in  penultimo  folio:  eorum. 

a  Spo.  XIX  27,  Av.  337,  Bu.  74.  h  Gr.  1212.  c  Gr.  754.  d  Av.  117,  Bu.  37.  c  Ms.  probleogmatibus. 
f  Ms.  infencia.      g  Av.  438?     h  Ms.  Damascum.       i  Gr.   1210.       j  Spo.  XIX  30. 

526  Vide  paullo  ante  p.  216,  not.  280. 

527  Cf.  paullo  ante  n.  1473. 

528  Putem  indicari  ordinem  Aegidii  de  Fuscarariis. 


432  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

2047.  a  Item  liber  secreti  secretorum  52!),  coopertus  corio  viridi, 
qui  incipit  in  secundo  folio:  tamen,  et  finit  in  penultimo  folio:  ro. 

2048.  Item  parvus  liber,  coopertus  sindone  violacea,  qui  incipit  in  se- 
cundo  folio:  in  nomine  dei,  et  finit  in  penultimo  folio:  est. 

2049.  Item  liber  concordanciarum  decretalium  530,  coopertus 
pergameno  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  quod  Abbatissa,  et  finit 
in  penultimo  folio:  crucis. 

2050.  h  Item  liber  dictaminum  magistri  Bernardi  de  Neapoli,  coo- 
pertus  c  pergameno  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio:  nobis,  et  finit 
in  penultimo  folio:  heres. 

2051.  Itemliber  de  dignitate  et  principiis  iuris  canonici,  coo- 
pertus  corio  tannato  impressato  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio 
post  rubricas:  crucis,  et  finit  in  penultimo  folio:  con. 

f.  ma  2052.  Item  quidam  liber,  coopertus  pergameno  sine  postibus,  qui  incipit: 

In  nomine  dei  misericordis,  et  finit:  amen. 

2053.  Item  libellus  ducis  Bavarie  53\  coopertus  pergameno  sine  postibus. 

2054.  Item  quidam  liber  in  gallico  scriptus,  coopertus  pergameno  sine 
postibus,  qui  incipit  in  rubro:  C  est  le  tractie,  et  finit:  seculorum  amen. 

2055.  d  Item  quidam  parvus  liber  araingarum,  coopertus  postibus 
sine  pelle,  qui  incipit  in  secundo  folio:  continens,  et  finit  in  penultimo  folio:  etc. 

2056.  Item  parvus  liber  sermonum,  coopertus  pergameno  sine  postibus,  # 
qui  incipit  in  secundo  folio:  diffunditur,  et  finit  in  penul timo  folio:  producit.  ' 

2057.  e  Item  parvus  liber  vocatus  Politicus  ad  Guidonem  de 
Castello  532,  coopertus  pergameno  sine  postibus,  qui  incipit  in  secundo  folio: 
nobis,  et  finit  in  penultimo  folio:  in  palacio. 

2058.  Item  quidam  quaternus,  continens  litteras  domini  Bonifacii  pape 
super  concessione  regni  Sardinie  regi  Aragonum   facta  533. 

2059.  Item  duodecim  libri  papirei,  parvi  valoris,  continentes  sermones, 
computa  et  raciones  ac  processus  diversarum  materiarum. 

Qui  quidem  f  libri  inventi  in  predicta  camera  subtus  immediate  cappellam 
sancti  Michelis  fuerunt  portati  in  eadem  capella  et  positi  in  quodam  ar- 
mario  dicte  capelle  a  parte  turris,  in  qua  iacebat  dominus  noster  papa,  vide- 
licet  in  inferiori  stagio  dicti  armarii,  die  V  maii  anno  LXIX0,  presentibus  do- 
minis  G.  Glo^re,  Iohanne  de  Colla,  et  Guillelmo  de  Manso  priore  de  Melt.  M4 
ac  pluribus  aliis  etc.  535. 

a  Av.  609.      b  Cf.  n.  1381.      c  Ms.  coopertuco.      d  Lu.  482s.      e  Gr.  544,  Av.  482.      f  Ms.  quidam. 

529  AltlSTOTELIS. 

530  Vide  Schulte,  1.  c,  II,  489. 

531  Putem  indicari  appellationem,  quam  dicunt,  Sachsenhusiensem  aut  Norimbergensem 
Ludovici  Bavari,  cf.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  III,  544  s. 

532  Benedicti  Presbyteri  Polilicus  inscriptus  Guidoni  de  Castello,  habes  eum  in  Ma- 
billon-Germain,  Museum  italicum,  II,  118s.;  cf.  paullo  ante  p.  104,  n.  307. 

533  Cf.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  43  n.  17. 

534  Vide  paullo  post  cap.  V. 

*35  In  eodem  volumine  n.  468,  f.  Ib  (1886)  Melet.;  cf.  paullo  post  cap.  V. 


OAP.    II,   §   2  —  REGENSIO    LIHRORUM    PALATII    AVENION.   AN.   1369        433        Ul\ 


Sequitur  inventarium  librorum,  registrorum,  litterarum      f.  104& 
apostolicarum  diversorum  dominorura  summorum  pontificum 
existencium  [inj  camera  subtus  studium  domini  nostri  pape, 
in  qua  consuevit  se  indui,  quando  intrabat  consistorium  53C. 

1.  Et  primo  fuerunt  ibidem  reperti  decem  et  novem  libri  papirei, 
continentes  rubricas  litterarum  domini  Iohannis  pape  XXII  suo  tempore 
factarum,  quorum  aliqui  sunt  postibus  sine  pelle  et  alii  pergameno  sine  po- 
stibus  cooperti. 

536  De  situ  huius  camerae  vide  paullo  post  cap.  IV.  —  Gf .  Regestum  Clementis  V  curd 
monachorum  s.  Bened.,  t.  I,  p.  XX  s. 

Haec  recensio  regestrorum  cura  illis  est  conferenda,  quae  in  Denifle-Ehrle,  Ar- 
chiv,  II,  71s.  atque  in  Palmieri,  Manuductio  sunt  vulgatae.  —  Quo  vero  facilius  id  uno  con- 
spectu  fieri  possit;  eas  recensiones  hic  apte  inter  se  dispositas  legentium  oculis  subiiciam. 
Recensentur  igitur  registrorum  volumina: 


Innocentii  III  (1198-1216) 
Honorii  III  (1216-27) 
Gregorii  IX  (1227-41) 
Innocentii  IV  (1243-54) 
Alexandri  IV  (1254-61) 
Urbani  IV  (1261-64) 
Clementis  IV  (1265-68) 
Gregorii  X  (1271-76) 
Innocentii  V  (1276) 
Ioannis  XXI  (1276-77) 
Nicolai  III  (1277-80) 
Martini  IV  (1281-85) 
Honorii  IV  (1285-87) 
Nicolai  IV  (1288-92) 


anno  1339  Assisii 

Denifle-Ehrle,  Arch.,  II,  71-94. 

11  (p.  71) 

6  (p.  90) 

11  (p.  83) 

12  (p.  75) 

7  ct  3  alia  vol.  (p.  78) 
5  (p.  81) 

3  (p.  82) 

2  et  t  quatern.  (p.  86) 
2  et  1  quatern.  (p.  78) 

1  (p.  93) 

4  et  1  quatern.  (p.  88) 

2  et  1  libel.  (p.  92) 
2  et  1  libel.  (p.  92) 

5  (p.  89) 


Bonifatii  VIII  (1294-1303) 
Benedicti  XI  (1303-4) 


anno  1316  Avenione 
paullo  ante  p.  260. 

9 


anno  1369  Avenione 
hic  nn.  1-39 

11  (n.  17) 
5  (n.  22) 

10  (n  20) 

11  (n.  18.  30) 
7  (n.  24) 

3  (n.  27) 
2  (n.  31) 
2  (n.21) 

1  (n.  29) 

4  (n.  25) 

2  (n.  36) 

4  (n.  23) 

5  (n.  26) 


9  (n.  19) 
1  (n.  28) 


nunc  in  Tab.  Vat.  et  Paris. 

Palmieri,  Manud.uct.io. 

6 

5  (cod.  Paris.  5152  A) 


4  (cod.  Paris. 

3  (cod.  Paris.  4038  B) 

4(5) 

7 

1 

1 
2 

2 

1  (cod.  Paris.  4038  B) 
3  (cod.  Paris.  4047) 


4  (cod.  Paris.  4038  B) 
1 


Clementis  V  (1305-14) 
Ioannis  XXII  (1316-34) 

Benedicti  XII  (1334-42) 
Clementis  VI  (1342-52) 
Innocentii  VI  (1352-62) 
Urba.m  V  (1362-70) 


10 


papyracea    pergamena       papyracea    pergamena 

11  (c.  Par.  4038  B) 
55 


53?  (n.5.6) 

99(n.l.2.10) 

15  (n.  3. 4) 
53  (n.  5. 6) 
29  (n.  7. 8) 


56  (n.  9. 37 

cf.n.11.12) 
19  (n.  13) 
62  (n.  14. 34) 
21  (n.  15.  16) 
4  (n.  38) 


46 

8 
66 
29 
23 


19 
82 
25 
18 


Quod  ad  registra  pontificum  ab  Innocentio  III  ad  Bonifatium  VIII  at- 
tinet,  ea  sufficiant,  quae  P.  Denifle  (Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  21-24)  enarravit;  accurate 
enim  quae  ex  registris  anno  1339  recensitis   etiam   nunc  nobis   suppeterent,  quaequc  pe- 


38 


434  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

2.  Item  quadraginta  sex  volumina  papirea,  cooperta  postibus 
sine  pelle,  que  continent  regestra  litterarum  predictarum  domini  Iohannis  pape 
predicti. 

3.  Item  septem  quaterni  papirei,  cooperti  pergameno,  continentes 
rubricas  litterarum  domini  Benedicti  pape  XII  suo  tempore  factarum. 

4.  Item  octo  libri  papirei,  cooperti  pergameno,  continentes  regestra 
litterarum  prefati  domini   B  e  n  e  d  i  c  t  i   pape. 

5.  Item  duodecim  libri  papirei,  cooperti  pergameno,  continentes  ru- 
bricas  litterarum  domini  Clementis  pape  quinti  537  tempore  suo  factarum. 

6.  Item  quadraginta  unum  volumina  papirea,  cooperta  postibus 
sine  pelle,  continentia  regestra  litterarum  dicti  domini  Clementis. 

7.  Item  decem  libri  papirei,  cooperti  pergameno,  continentes  ru- 
bricas  litterarum  domini  Innocencii  pape  VI. 

8.  Item  decem  et  novem  volumina  papirea,  cooperta  postibus  sine 
pelle,  eontinencia  regestra  litterarum  prefati  domini   Innocencii  pape  VI. 

9.  Item  quadraginta  septem  a  libri  in  pergameno  scripti,  coo- 
perti pergameno, continentes  regestra litterarum  domini  Iohannis  pape  XXII. 

10.  Item  triginta  quatuor  libri  papirei,  cooperti  postibus  sine 
pelle,  continentes  regestra  et  rubricas  litterarum  patencium  et  clausarum,  terras 
ecclesie  romane  tangencium,  de  tempore  dicti  domini  Iohannis  pape  XXII. 

11.  Item  quidam  liber  de  pergameno,  coopertus  corio  rubeo,  continens 
processus  et  sententias  habitos  contra  omnes  nomen  vicariatus  sedis 
apostolice  in  Ytalia  sine  licentia  assumentes  538,  qui  incipit  in  secundo  folio:  no- 
minum,  et  finit  in  penultimo  folio:  quatenus,  de  tempore  prefati  domini  Io- 
hannis  pape  XXII. 

12.  Item  quidam  quaternus,  in  pergameno  scriptus,  continens  constituciones 
dicti  domini  Iohannis  pape  factas  super  taxacione  litterarum  apo- 
stolicarum  regestri  et  notariorum  ac  abreviatorum  53°,  qui  incipit  in  secundo 
folio:  quocl,  et  finit  in  penultimo  folio:  eis. 

a  Ms.  seortem. 


riissent,  observavit.  Hoc  uiium  moneo,  aliqua  ex  voluminibus,  quae  nunc  in  Tabulario  Va- 
ticano  asservantur,  anno  1369  cum  haec  recensio  conficerelur  ab  Urbaao  Romam  fuisse 
asportata  (cf.  Denifle,  1.  c,  p.  21,  51s.). 

De  pontificum  A venionensium  registris  mea  quidem  opinioae  hoc  imprimis 
spectandum  est,  iu  hac  recensione  oscitantia  librarii  registra  papyracea  Glementis  VI  per- 
peram  Glementi  V  attribui  (nn.  5,  6).  Deinde  ea  quae  apparet  numerorum  diversitas  ma- 
xima  ex  parte  inde  est  nata,  quod  alia  volumina  alio  tempore  denuo  ligata  alia  inter  se 
ratione  suut  disposita  atque  compacta. 

537  Vide  notam  praecedentem. 

538  Suspicabar,  indicari  hic  cod.  4114  Bibliothecae  Nationalis  Parisiensis,  in  quo 
eius  generis  registrum  continetur.  At  H  Omont  v.  cl.,  qua  est  benevolentia,  me  docuit,  in- 
cipere  illius  codicis  folium  secundum  post  tabulam:  fulxit,  attendit,  et  desinere  penultimum  : 
excommunicationis  sententiam.  Similem  collectionem  habes  in  cod.  3937  Bibliothecae  Va- 
ticanae,  de  quo  vide  Archivio  storico  lombardo,  ser.  2,  an.  XV  (1888),  p.  24 ls. 

539  Habes  eam  in  eo,  quem  modo  dixi,  codice  Parisiensi. 


CAP.    II.    §    2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.   AN.   1369        435       Ul'. 

13.  Item  decem  et  novem  libri  de  pergameno,  continentes  regestra      f-  lo5° 
litterarum  domini  Benedicti  pape  XII,  quoruin  septem  sunt  postibus  et 

corio  rubeo  et  alii  pergameno  cooperti. 

14.  Item  sexaginta  unum  libri.  in  pergameno  scripti, cooperti aliqui 
postibus  et  corio,  alii  porgameno,  continentes  litteras  domini  Clementis 
p  a  p  e  VI. 

15.  Item  viginti  libri  de  pergameno,  quorum  aliqui  snnt  postibus 
et  corio  et  alii  pergameno  cooperti,  continentes  litteras  doniini  Innocencii 
pape  VI. 

16.  Itcm  octo  quinterni  de  pergameno,  dissuti,  continentes  regestrum  litte- 
rarum  secretarum  dicti  domini   Innocencii   VI. 

17.  Item  u  n  d  e  c  i  m  libri  de  p  e  r  g  a  m  e  n  o  tam  parvi  quam  magni,  quorum 
aliqui  sunt  pergameno  et  alii  corio  cooperti,  continentes  regestra  litterarum 
domini    Innocencii   pape   tercii. 

18.  Item  decem  libri,  de  pergameno,  tam  parvi  quam  magni,  coo- 
perti  pergameno,  continentes  regestra  litterarum  domini  Innocencii  pape 
quarti. 

19.  Item  novem  libri  tam  parvi  quam  magni,  cooperti  pergameno,  con- 
tinentes  regestra  litterarum  domini   Bonifacii   pape  VIII. 

20.  Item  decem  libri  de  pergameno,  quorum  unus  postibus  sine  pelle 
et  alii  sunt  pergameno  cooperti,  continentes  regestra  litterarum  domini  Gre- 
gorii  pape  IX. 

21.  Item  duo  libri  de  pergameno,  continentes  regestra  litterarum  do- 
mini  Gregorii  pape  X. 

22.  Item  quinque  libri  de  pergameno,  continentes  regestra  litte- 
rarum  domini   Honorii  pape  tercii. 

23.  Item  quatuor  libri  de  pergameno,  litterarum  domini  Honorii 
pape  quarti  regestra  continentes. 

24.  Item  septem  libri  de  pergameno,  regestra  litterarum  domini 
Alexandri  pape  quarti  continentes,  et  unum  volumen  modicum  pa- 
pireum. 

25.  Item  q  u  a  t  u  o  r  libri  de  p  e  r  g  a  m  e  n  o ,  continentes  regestra  litterarum 
domini  Nicolay  pape  tercii. 

26.  Item  q  u  i  n  q  u  e  libri  de  p  e  r  g a  m  e  n  o ,  continentes  regestra  litterarum 
domini  Nicolay  pape  quarti. 

27.  Item  tres  libri  de  pergameno,  continentes  regestra  litterarum  do-     f-  mb 
mini  Urbani  pape  quarti. 

28.  Item  magnus  liber,  continens  regestra  domini  Benedicti  pape  XI. 

29.  Item  alius  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  continens  regestrum 
litterarum  domini  Iohannis  pape  XXI. 

30.  Item  alius  liber  de  pergameno,  continens  regestrum  litterarum  domini 
Innocencii  pape  quarti. 

31.  Item  duo  libri  de  pergameno,  cooperti  postibus  sine  pollo,  con- 
tinentes  regestrum  domini  Clementis  pape  quarti. 


436  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA  AVENIONENSI  —  ART.  I 

32.  Item  parvus  liber  de  pergameno,  qui  intitulatur  desuper  Articuli 
errorum  Armeniorum  ultimo  ordinati  54°. 

33.  Item  duo  quinterni  de  pergameno,  continentes  constituciones  super 
ordinacione  fratrum  minorum  factas  541. 

34.  Item  tres  quaterni  de  pergameno,  continentes  quasdam  litteras  do- 
mini  Clementis  pape  VI. 

35.  Item  quidam  liber  papireus,  coopertus  corio  ruben,  continens  ta- 
bulam  quarundam  epistolarum. 

36.  Item  duo  libri  de  pergameno,  continentes  regestra  litterarum  do- 
mini  Martini  pape  IIIIU. 

37.  Item  in  quadam  capsa  sapinea,  sine  sera,  existente  in  dicta  camera, 
fuerunt  reperti  novem  magni  libri  de  pergameno,  quorum  quatuor  sunt 
corio  viridi  et  alii  corio  rubeo  cooperti,  continentes  regestra  litterarum  domini 
Iohannis  pape  XXII. 

38.  Item  quatuor  magni  libri  de  pergameno,  quorum  duo  sunt  corio 
viridi  et  alii  duo  corio  rubeo  cooperti,  continentes  regestra  litterarum  domini 
Urbani  pape  quinti. 

39.  Item  quatuor  libri  papirei,  continentes  rubricas  diversarum  litte- 
rarum  summorum  pontificum. 

40.  Item  breviarium  magnum,  notatum,  coopertum  corio  albo,  quod 
incipit  in  secundo  folio  post  kalendarium:  unt,  et  finit  in  penultimo  folio:  cum. 

i.  loea  41.  Item  quidam  liber,  coopertus  postibus  sine  pelle,  qui  dicitur  Mar- 

garita  per  versus,   incompletus,  qui   incipit  in  secundo  folio:  tores,  et 
finit  in  penultimo  folio  in  fine  versus:  rachias. 

42.  Item  parvus  liber,  continens  epistolam  Isodori(!)  pape,  coopertus 
corio  albo,  qui  incipit  in  secundo  folio :  Moysi,  et  finit  in  penultimo  folio :  verita. 

43.  Item  alius  liber  intitulatus  desuper  Decretum  abreviatum, 
qui  incipit  in  secundo  folio :  IXa  probat,  et  finit  in  penultimo  folio:  acciones. 

44.  Item  duo  quaterni  de  pergameno,  continentes  regestra  quarumdam 
litterarum  apostolicarum. 

45.  Item  in  quadam  alia  capsa  sapinea  cum  sera  reperti  fuerunt  novem 
quaterni  de  pergameno  dissuti,  continentes  copiam  diversarum  litterarum. 

46.  Item  quidam  magnus  liber  de  pergameno,  sine  coopertura,  continens 
processus  super  facto  fratris  Petri  de  Corbario  antipape  factos. 

47.  Item  quidam  liber  de  pergameno,  sine  coopertura,  continens  rege- 
strum  litterarum  domini  Innocencii  pape. 

48.  Item  quidam  liber  de  pergameno,  coopertus  corio  albo,  intitulatus  in 
primo  folio:  Liber  fratrum  Casinensium  assignatus  per  Berardum  cano- 
nicum  basilice  principis  apostolorum  domino  nostro  pape  5iZ. 

540  Gf.  de  eis  Raynaldum  ad  au.  1351,  n.  Is. 

511  Putem  intelligi  constitu  tio  nes  Gaturcenses  auno  1336  a  Benedicto  appro- 
batas  ac  vulgatas;  habes  eas  in  Chronologia  historico-legali  fratrum  minorum.  Neapoli  1650, 
tom.  I,  p.  46-63. 

342  Vide  huius  voluminis  p.  83,  not.  302. 


CAP.  II,    §  2  —  RECENSIO    LIBRORUM    PALATII    AVENION.  AN.   1369  437        Ul*. 

49.  °  Item  alius  liber  de  pergameno  et  de  mala  littera  et  illegibili,  coo- 
pertus  de  corio  sine  postibus,  intitulatus  in  primo  folio:  Hic  est  liber  sancte 
Marie  nove  543. 

Item  in  eadem  camera  fuit  reperta  una  cathedra  de  sapino  subtus  cordata 
cum  cussino  fustaneo  et  uno  panno  de  serico,  auro  vetato  et  operato  in  longo. 

Item  alia  cathedra  fustea  pontificalis  cum  III Ior  capitibus  leonum  in  parte 
superiori. 

Que  omnia  et  singula,  prout  in  presenti  cartulario,  videlicet  in  CVI  foliis 
precedentibus  isto  incluso,  scripta  et  designata  sunt,  prefatus  reverendus  pater 
et  dominus  dominus  G.  |  Magalonensis  episcopus,  domini  nostri  pape  thesau-  f.  lost. 
rarius,  se  habuisse  et  recepisse  a  prefato  domino  cardinali  Iherosolimitano 
recognovit,  una  cum  quodam  magno  instrumento  in  quatuor  pellibus  perga- 
meni  conglutinatis  composito  atque  facto  manu  magistri  Andree  Fabri,  notario 
auctoritate  apostolica  et  imperiali,  continente  in  se  diversas  obligaciones  factas 
per  nonnullos  homines  ac  universitates  Comitatus  Venayssini,  scilicet  de  ar- 
nesiis  sive  artilheria  ipsis  universitatibus  traditis  per  supradictum  dominum 
cardinalem  pro  deffensione  comitatus  eiusdem,  quod  instrumentum  factum  est 
sub  anno  a  nativitate  domini  MCCCLXVIII0,  indictione  VIa,  die  IIIIa  mensis 
marcii,  et  incipit  in  tercia  linea:  Philippo,  et  finit  in  eadem :  Guillelmo,  et 
incipit  in  penultima  linea:  dutandum,  et  finit  in  eadem:  condomino. 

Item  et  quodam  parvo  instrumento  sumpto  et  recepto  manu  magistri  Io- 
hannis  Portanerii  notarii  etc,  sub  anno  predicto,  die  XIIIa  mensis  novembris, 
quod  incipit  in  secunda  linea:  anno,  et  finit  in  penultima  linea:  signavi  con- 
tinens,  quomodo  reverendus  in  Christo  pater  dominus  dominus  Robertus  epi- 
scopus  Senecensis,  vicarius  episcopatus  Mimatensis  pro  domino  nostro  papa, 
habuit  a  dicto  domino  cardinali  de  consensu  prefati  domini  thesaurarii,  domi- 
norum  Mauricii  de  Barda  et  Guillelmo  Atberti  clericorum  camere  apostolice, 
videlicet  unam  mitram  cum  smaltis  de  lontono  et  crosam  argenti,  estimat/o/ 
ad  C  florenos  auri. 

Acta  et  recitata  sunt  hec  Avinione  in  predicto  palacio  apostolico  in  magno 
deambulatorio  supra  audienciam  anno  a  nativitate  domini  MCCCLXIX0,  IIIIa 
die  mensis  maii,  indictione  VII,  pontificatus  sanctissimi  in  Christo  patris  et 
domini  nostri  domini  Urbani  pape  V  anno  VII0,  presentibus  venerabilibus  et 
religiosis  viris  dominis  Raymundo  Iordani,  precentore  Nemausensi  et  vicario 
Magalonensi,  et  Berengario  de  Salvia,  priore  ecclesie  Beate  Marie  de  Tabulis 
Montispessulani,  ac  magistris  Bernardo  Pellicerii  de  Cavallione,  et  Radulpho 
Noyron,  auctoritate  apostolica  et  imperiali  notariis,  meque  Iohanne  Surrelli, 
clerico  Senonensis  diocesis,  publico  auctoritate  predicta  apostolica  et  impe- 
riali  notario,  qui  hec  scripsi. 


a  Av.  553. 


543  Cf.  paullo  ante  p.  48,  n.  201;  p.   118,  not.  420. 


COMPENDIUM 


RECENSIONIS  BIBLIOTHECAE  AVEMONENSIS  ANNI   1369 


TITULI   SCRIPTORUM 


Bibliae  21-41  (1-41). 

Libri  diversi  42-53. 

S.  Augustini  54-140. 

S.  Gregorii  141-164. 

S.  Hieronymi  165-185. 

S.  Ambrosii  186-198. 

Cassiodori  et  s.  Ioan.  Chrysostomi  109- 

200. 
Rabani  Mauri  210-217. 


Hugonis  etRichardi  des.  Victore  218-238. 

S.  Thomae  de  Aquino  239-324. 

S.  Bedae  325-332. 

S.  Bernardi  333-350. 

Senecae  351-360. 

Abbatis  Ioachim  361-366. 

Diversorum  doctorum  367-982. 

Libris  iuris  983- 103/^ 

Registra  litterarum  apostolicarum  1-49. 


INDEX  LOCORUM,  IN  QUIBUS  LIBRI  ASSERVABANTUR 


In  capella,  in  qua  celebrare  solebat  car- 
dinalis  Avenionensis  prope  cameram 
domini  B.  de  s.  Stephano,  assignati 
per  dominum  archidiac.  Cavallicensem 
pro  domino  cardinali  Hierosolimitano 
1-53. 

In  quadam  camera  prope  capellam  pre- 
dictam  54-982. 

Assignati  per  dominum  archidiac.  Ca- 
vallicensem  983-1038.      y 

In  capella  s.  Michaelis  103^-118'i. 

Libri  inventi  in  studio  domini  camerarii 
sub  custodia  domini  G.  Atberti  1186- 
1513. 


In  ibndo  turris   thesaurarie  subtus  ca- 

meram,  in  qua  solebat  dominus  papa 

iacere  1514-1869. 
In  quodam  coffro  ferrato  1870-1879. 
In    camera    secreta    thesaurarie    1880- 

1918. 
In  quadam  magna  capsa  sapinea  in  ca- 

mera  domini  Poncii  de  Cadoros  1919- 

1991. 
In  camera  immediate   subtus   capellam 

s.  Michaelis  1992-2059. 
In  camera  subtus  studium  domini  nostri 

pape,  in  qua  consuevit  se  indui,  quando 

intrabat  in  consistorium  1-49. 


CONSPECTOS    RECENSIONJS   ANNI    1369 


i:«) 


INDEX   AUCTORUM   ET   LIBRORUM 


Abbas  Antiquus  1056,  1900. 
Abbalisvilla  (de)  v.  Giraudus,  Toannes. 

Abstinentia  (de)  summa  408,  803,  v.  Ni- 
colaus  de  Biard.  -/$"7 ff,  / /- 

Adam  Anglicus.  in  Marc.  Capellam  1080. 

Aegidius  dcLllohmimt-  quodtibet  720,  -  de 
corpore  Christi  el  de  gradibus  for- 
marum  710,   -  rhetorica  323,  020,  - 


Andream  de  Galliano  (contra)  processus 

1258. 
Andreas  a  s.  Victore  in  Pentateuchum 

058. 
Animalibus  (de)   480,  053;  -  v.  Alber- 

tus  M.,  Aristoteles. 
Anquavilla  v.  Aquavilla. 


M 


Anselmus  (s.)  708,  712,  722,  735,  1028;  - 
,  de  poteslate  papali  1008,  -  v.  de  eru-  ,       monologium  773,   -    contemplationes 

ditione,  de  regimine  principum.^J^t     1700.    -yrjJ^  f  *^ 

Aegidius  de  Fuscarariis,  summa  de  of-      Anticimenon  1302.  -tf.jh*^** 


ftcio  advocationis  1002,  -  v.  de  ordine 

iudiciario.  2  oVf 
Aelredus  v.  Ailredus. 
Aesopus  2i)2C 
Agricultura  (de)   1814. 
Ailredus  abbas  Rievallensis  sermones  de 

oneribus  1043. 
Alanus  de  Insulis  deplanctu  naturae  730. 
Albertus  Magnus  de  animalibus  43  (480, 

053),  -  de  mineralibus  753,  -  in  11. 

plajsic.  1120,-  in  11.  s.  Dionysii  Areop. 

424,  -  sententia  super  quolibet  918,  - 

in  lm  lib.  sententiarum  1085. 
Albertanus  de  doclrina  loquendi  el  ta- 

cendi  1048. 
Alcuinus  de  trinitate  524. 
Alexander  de  Hales  tn  lm  sent.  473,  in 

2™  474,  478,  134^;  in  3™  475,  in  4™ 

470,  477;  -  tituli  quaestionum  830. 
Alexander  Magnus  1275. 
Alexander  de  Villa  Dei  doctrinale  1001, 

2030,   2010;  -  lectura  in  doctrinale 

1502. 
Alfraganus  552,  825. 
Alkindius  de  iudiciis  astrorum  1402. 
Allegationes  de  paupertate  Christi  398. 
Abnagestum  v.  Ptolemaeus. 


Antonii  tabula  034. 

Apologia  pauperum  v.  s.  Bonaventura. 

Aquavilla  v.  Nicolaus. 

Araingarum  liber  2055. 

Arca  vilae  945. 

Archazel  v.  Arzachel. 

Archidiaconus  v.   Guido  de  Baysio. 

Aristoteles  rhetorica  031,  1 122;-  logica 
727,  812,  nova  922;  -  libri  naturales 
378,  078,  775,  1481,  1770,  1»  pars  895, 
2ap.  674,  tabula  755;  -  physica  415, 
549,  1129,^1857;  -  de  amma  1854,  - 
de  motu  animalium  etc.  500,  de  hi- 
storia  animalium  953,-  meteora  882,- 
physiognomia6l8,-p)~oblemata2037;- 
metaphysica  037;  -  ethica^.K),  080,  748, 
330,  054,  1*410,  1079-,  2002;  -  magna 
moralia  528,  -  politica  520,  509,  954;  - 
tabula  moralium  949. 

Arithmetica  047. 

Arnaldus  de  Prato  summula  802. 

Articulis  (de)  /?de£  020. 

Arzachel  fa'5er  canonum  de  motibus  coe- 
lestium  1801. 

Astrologia  (de)  904. 

Auctoritates  sanctorinn  2007,  -  I'.  e£  JV. 
Test.  in  decreto  1380. 


Alvarus   Pelagius   de  planctu  ecclesiae      Augustinus  (s.)  54-44t,  confessiones  1300, 


504,  900;  -  speculum  et  salus  regum 

079. 
Ambrosius  (s.)  180-19!%  -  de  AToJw^  100. 
Ambrosius  Autbcrtus  de  conflictu  rilio- 

ruui  105. 


tabirla  ffjufes.  700;  -  (/c>  civitate  dei 
1227,  1241,  taJwta  de  civ.  d.  1478;  - 
de  cultu  martyrum  1430,  -  epistolae 
1270,  -  de  /?de  et  operibus  1482,  -  de 
laude  psalmorum   1758,  -  £n   Ioan- 


->  6 


440 


PARS    ALTERA  —  DE    BIRLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


- 


nem  1408,  -  liber  094,  1411, 1087;  -  ad      Bernardus  (s.)  333-351, in  Cantical364,- 
Paulwn  1232,  -  quaestiones  1249,  -  re-  de  consideratione  2034,  -  distinctiones 

tractationes  1470, 


-  in 
sermones  1484 
culum  1428,  -   de  spiritu   et   anima 


1970,  - 


psalmps  1423,Mf/    075,  -  epistolae  1213,  -  excerpta  1370,  - 
,  \hi*!^-  spe-  flores  790,  -  homiliae  1011,-  liber  1293. 


1225,  - 


tractatus  diversi  1350,  -  de 


Bernardus  casus  decretalium  1003, 1159, 
1379  v.  Bernardus  Parmensis,  Com- 


verbis  domini  1770.  &■'  t  fifP/w*-.       postellanus  lunior 

a: m- i_„_        t_        »_  .      '3    T3„„ .J—    /-i J.. 


Augustinus    Triumphus    de    Ancona    in 

Actus    apost.    etc.    431 ,    -   in   Apoc. 

905,  -  summa  de  potestate  ecclesia- 

stica  053. 
Aurelius  v.  Augustinus. 
Aureolus  v.   Petrus. 
Averroes  in  metaphh isicam  041. 
Avicenna  537. 
Aymo  v.  Haimo. 
Aymonis  v.  Ioannes. 
Azo   summa  super  codice   1021,    1522, 

1528,  1542,  10027' 1874,  2044. 

Baldricus  Andegavensis  historia  Hiero- 

solymitana  778. 
Baptizatione  (de)  imaginum  739. 
Bartholornaeus     Brixiensis    quaestiones 
»51393,  -  «m«  (1795). 
Bartholomaeus  -de  -Glanvilla  de  proprie- 

latibus    rerum  010,  902,   1295,   1420, 

1920,  1941. 
Basianus  (s.)  vita  1202. 
Basilius  (s.)  ad  religiosos  178. 
Bavariae  dux  (Ludovicus)  libellus  2054. 
Beda  (s.)  325-333,  -  in  epistolas  Pauli 
,  090,  -  exaemeron  210,  -  in  Parabo- 

las  714. 
Bella  epistolae  J2Q37: 


Bernardus  Compostellanus  Iunior,  casus 
(1003),  (1159),  (1379);  -  apparatus 
1078,  1417,  1041;  -  margarita  (011), 
(1474). 

Bernardus  Geraldus  sermonum  la  pars  - 
85$,  2a  p.  405  v.  Guido  Ebroicensis ;  - 
sanctorale  943  v.  Bemardus  Guidonis. 

Bernardus  Guidonis  chronicon  510,  517, 


519;  -  flores  chronic.  111,-  inApoc.(l) 


Benedictus  XII  (in  Marcum  et  tracla 

tus)  804,  -  in  Matthaeum  1449,  700,  nes   Gallensis. 

tom.  3»s  804,  3<«  459,  i"«  077,  <5<«  483,      Brunus  Signiensis 
tabula  820;  -  processus  inquisitionis 


583.     fcam  >*f  -; 

Bernardus  Papiensis  breviarium  1230. 
Bernardus  Parisiensis  breviarium  1737, 

v.  Bem.  Papiensis. 
Bernardus  Parmensis  casws  (1003),  1070, 

(1159),  (1379),  (1032);  -  apparatus 

1703.  ^ 

Bertrandus  de  Turre  sermones  728, 1504. 
Boethius  de  consolatione  410,  1270,  1487, 

1033;  -  de  disciplina  scolarium  1949,  - 

distinctiones  433,  -  de  hebdomadibus 

087,  -  summa  1901,  -  tabula  831. 
Bonaventura  (s.)  apologia  pauperum  52, 

815;  -  breviloquium  029,  1847;-  £n 

2™  seni.  1843;  -  opus  1332?  v.  Petrus 

Ioann.   Olivi. 
Bonifatius  VIII  litterae  de  regno  Sar- 

diniae  2058. 
Bremensis  archiepiscopi  liber  1090. 
Breviloquium  de  virlutibus  etc.  v.  Ioan- 


*.) 


in  Apoc.  032. 


001 


925;    - 


contra    errores    Eche- 


harti  etc.  382,  923. 


? 


Benedictus   Presbyter  Politicus  2057. 
Berardus  (Caracciolus)   de  Neapoli  di- 

ctamina  1381,  1442,  2050. 
Bercorius  v.  Petrus. 
Berengarius  (Fredoli)  Biterrensis  reper- 

torium  1578,  1474;  -  v.  inventarium 

iuris,  speculi.-*  '?? 
Htf 


/oiJ, 


Burley  v.   Gualterus. 

Calderinus  v.  Ioannes. 

Campus  florum  492. 

Canones  apostolorum  et  conciliorum 
084;  -  sanctorum  patrum  094,  720, 
857;  v.  decreta,  -  de  motu  coelestium 
v.  Arzachel. 

Cantimprato  (de)  v.    Thomas. 

Cirtularium  981. 


CONSPECTUS    RECENSIONIS    ANNI    1369 


441 


Cassianus  de  incarnatione  809,  -  colla- 
tiones  1041. 

Cassiodorus  199—205;  -  historia  tripar- 
tita  497,  498,  1419. 

Casus  decretnrum  1795  x.  Bartholomaeus 
Brixiensis;  -  decretalium  1054,  1632, 
v.  Bernardus  Parmensis  aut  Bem. 
Compostellanus  Iunior. 

Catholicon  v.  Ioannes  Balbi  de  Ianua. 

Causis  (de)  liber  855. 

Cencius  Canierarius  (Honorius  III)  liber 
censuum  1881. 

Chronica  (catalogus  etc.)  515,  -  fiores 
chronicarum  111,  -  de  gestis  Franco- 
rum  566,  -  Innocentii  III 2044,  -  Ro- 
manorum  514^5^5^-  summorum  ponti- 
flcum  1947,  -  summorum  ponti/icum 
et  imperatorum  1261,  -  sanctorum  pa- 
trum  1902,  -  catalogus  diversorum 
pontifcum  1458;  -  romanorum  ponti- 
ficum  1.593,  -  liber  de  virtutibus  et  do- 
tibus  rom.  ponlif.  et  imper.  2034,  -  cf. 
Bernardus  Guidonis,  Martinus  Polo- 
nus,  Ptolemaeus  de  Lucca,  Richardus 
Pictaviensis,  historia. 

Chirurgiae  liber  1778. 

Chrysologus  (s.)  v.  Petrus. 


Compendium  philosophiae  768. 
Compendium  paupcris  fratris  minoris 

v.  Ioannes  Rigaldus. 
Compendium  theologiae,  1313. 
Compilatio  historiae  V.  et  N.  Test.  53. 
Compostellanus  v.  Bernardus. 
Conceptione  (de)   B.   Virginis  697. 
Concilia  generalia  60,  142,  406. 
Concordantia  bibliae  387-391,  408,  1368, 

1427,  1536,  1721,  1759, 1812 ;  -  Upars 

955,  5«p.  410,  3*p.  488,  4*  p.  462;  - 

evangelistarum  1237. 
Concordantia  decretalium  2049. 
Concordia  utriusque  iuris  1067 
Consecratione  (de)  virginum.  1643. 
Constantinopolitani  imperii  (de)  iuredll. 
Constitutionibus  (de)   1650. 
Constitutiones  Ioannis  XXII 1005,  -  or- 

dinis  Cisterciensium,  Minorum,  Prae- 

dicatorum,  hospitalis  s.  Spiritus  399;  - 

sgnodales  1932. 
Convocationis  ad  passagium  (liber)  434. 
Copiosa   (summa)    v.  Henricus   de   Se- 

gusia. 
Correctorium  v.  s.  Thomas  de  Aquino. 
Crescentius  v.  Petrus. 
Crisi  (de)  v.   Galenus. 
Cyprianus   (s.)   epistolae  481,  482,  743, 


Chrysostomus  (s.)  v.  Ioannes. 

Cicero  662,  1490;  -  multi  rari  libri  29/*       1450;  -  vita  198 

rethorica  742.  Cyrus.  (s.)  mtecr 
Cirus  (s.)  v.  Cyrus.  •'      <  / 

Civitate  (de)  nova  v.  Simon  de  Cassia.  Damascenus  v.  Ioannes. 

Claudianus  tractatus  varii  807.  Damianus  (s.)  v.  Petrus. 

Clemens  (s.)  itinerarium  et  epistolae  573.  Decreta   summorum  ponti ficum   512,  - 
Clemens  IV  dictamen  1849,  -  epistolae         ad  passagium  2001. 

1637,  2027;  -  sermones  1783?  Deo  (de)  sancto  immortali  973. 


Clemens  VI  rfe  paupertate  47,  -  lectura 

in  decretal.  958,-  sermones  589,  (1783), 

1990. 
Collationes  dominic.  et  festivae  938. 
Collationum    summa  de  vitis  philoso- 

phorum  etc.  v.  Ioannes   Gallensis. 
Comestor  v.  Petrus. 
Communiloquium  v.  Ioannes  Gallensis. 
Compendiosi  libri  decretorum  1136. 
Compendium  iudiciale  1700. 
Compendium  litteralis  sensus  scripturae 

v.  Petrus  Aureolus. 


Dictamina  507. 

Dignitate  et  principiis  (de)  wns  crmo- 
raW  2051. 

Dinus  iw  sextum  de  regulis  iuris  1124, 
1167,  1181,  1497,  1916. 

Dionysius  Areopagita  ft&W  838,  -  cum 
expos.  Abbatis  691,  -  libri  quatuor 
495,  -  de  divinis  nominibus  393,  687, 
703;  -  flores  442,  -  tle  hierarchia  an- 
gelica  890,  1748;  -  de  hierarchia  coe- 
lesti  114,  -  de  hierarchia  ecclesiastica 
899,  -  tabula  8 13. 


442 


PARS    ALTERA 


I)E    RIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


/  ?>" 


Directorium  iuris  v.  Petrus  Quesvel. 

Distinctiones  724,  818;  la  pars  386, 
2ap.  645,  3ap.  798,  4a  p.  803;  -  mo- 
rales  1628,-  praedicabiles  371,-  .sv<per 
psalterium  1521,  -  verborum  951. 

Diversitatis  (liber)  significationum  no- 
minum  764. 

Doctrinale  v.  Alexander  de  Villa  Dei. 

Dominicus  Grima  m  bibliam  604,  m  Cre- 
nesim  487. 

Donis  (de)  Spiritus  Sancti  la  pars  655, 
5«  _p.  622  v.  Stepn  c/e  Borbone. 

Durantis  v.   Guilelmus. 

Dyomargariton  723. 

Eckehartum  (contra)  v.  Benedictus  XII. 
Elisabeth  (s.)  mta  49,  2012. 
Ennodius  epistolae  879. 
Ephrem  (s.)  535,  de  institutione  mona- 

chorum  765. 
Erroribus  (de)  diversorum  haereticorum 

373,  666. 
.  Eruditione  (de)  principum  1560,  1501. 

Eusebius  Caesareensis  cnronicon  524. 
_,Eusebius  (/e  ofo'£w  s.  Hieronymi  2012. 
Eustratius  in  Ethicam  460. 
Eutropius  (?)  historia  roman.  513. 
Excommunicationis  articulis  (de)  1652. 
Exempla   s.  scripturaev.  Nicolaus   de 

Ilanapis. 
Expositio  missae  563. 
Expositiones   bibliae    1226,  1450,  1475 

1073";  -  plurium  sanclorum  700,  -  uo- 

cabulorum  bibliae  1489. 
Eymericus  v.  Nicolaus. 

Fide  (de)  contra  philosophos  1842,  - 
tractatus  contra  diversos  errores  1493. 

Figurae  bibliae  429,  968;  -  rfe  diversis 
materiis  1342. 

Firminus  Alexander  1219. 

Flagellatores  (contra)  615. 

Flores  1960,  -  philosophorum  et  pro- 
phetarum  776,  -  sanctorum  605,  1699, 
1791,  1819,  1845,  1927,  1937. 

Formularium  litterarum  556,  579,  948, 
1145,  1584/1789,  1972. 

Franciscus  (s.)  vita  1434. 


Franciscus  Maironis  sermones  1784. 
Francorum  gestis  (de)  566. 
Fridericus  II  imperator  de  naturis  acci- 
pitrum  'MQ. 

O-aius  de  XII  caesaribus  v.  Suetonius. 
Galenus   de   temporibus  utilibus  695,  - 

de  crisi  1793. 
Gallico  (in)  ordinationes  Templariorum 

1809,    -    processus    super    passagio 

1649,  -  tractie  2054. 
Genselinus  de  Cassanhis  apparatus  1480. 
Geometria  (de)  647. 
Gerardus  de  Bononia  summa  903. 

jSjwta  (de).Francorum  v.  Francorum^^  ^^ 
Giraudus  (Geroldus)  de  Abbatisvilla  quod- 

libeta  570.  ^t^^U^ett^t 

Godefridus  de  Fontibus  quodlibeta  536, 

609,  917,  1351,  >  sc 
Godefridus  cardinalis  summa961,  v.  Gof- 

fredus  de   Trano. 
Godefridus  de  Viterbio  pantheon  1370. 
Goffredus  de  Trano  summa  1000,  1047, 

1064,  1072,   1074,   1110,   1210,  1453, 

1019,  1053M  1912. 
Goffredus  (?)  de  ordine  iudiciorum  1092. 
Graeci  libri  1183,  1512,  2007. 
Gregorius  (s.)  M.  141-lOd,"'-  compilatio 

1274,  -  de  conditione  hominis  1330,  - 

dialogi 49,-  de X  VI dictionibus  490, - 

flores   1490,  -   moralium   libri  1471, 

(1096,  1855);  -    Gregorialis  2a  pars 

1400,  -  vita  329,  1391.  / 
Gregorius  cardinalis  polycarpus  683. 
Gualterus  de  Brugis  tabula  originalium 

450. 
Gualterus  Burley  in  11.  politic.  817. 
Guido  de  Baysio  apparatus  995,  1142,  ^' 

1179,  1282,  1004,   1070,    1082,  1706,^ 

1707,  2021;  v.  rosarium.  ;  iCt 

Guido  de  Columna  historia  Troiana  1217.      '" 
Guido  Fulcodii  v.   Clemens  IV. 
Guido   Ebroicensis   sermones  .465,   779}c7? 

.851,  898.    ' 
Guido    (de   Terrena)  Elnensis   episc.  in 

evangelia  (?)    702,    -    de  perfectione 

vitae  680,  715,-  quodlibeta  425. 
Guido  de  Longis  (?)  millenarium  383. 


CONSPECTUS    RECENSIONIS    ANNI  1369 


u:; 


Guigo  I  Carthusianus  de  epist.  s.  Hie- 

ronymi  577. 
Guilelmus  viridarium  1022. 

Guilelmus  a  s.  Amore  contra  mendi- 
cantes  75(!. 

Guilelmus  Autisiodorensis  summa  theo- 
y.     logiae  866„  f? 

Guilelmus  Durantis  ralionale  offie.  div. 
(30(5-009,  1267,  1058,  1023;  -  reper- 
torium  1152,  -  speculum  iuris  U)o'3, 
1082,    1170^008,  1713,    1880,  1921. 

Guilelmus  de  Ferrariis  summa  1330. 

Guilelmus  de  Liens  in  lib.  de  causis  445, 
-H94.  ■'  ff 

Guilelmus  de  Mandagoto  de  electionibus 
1007,  1030,  1245,  1986. 

Guilelmus  de  Mare"  quaestiones  783. 

Guilelmus  de  Montelauduno  summa  1036. 

Guilelmus  Ockham  contra  eum  Benedi- 
ctus  XII  382,  -  scriptum  842,  -  lo- 

<>>'■«  88:'-     ^^i^ 

Haereticos  (contra)925,-/je/7/mfc.s  iurisd. 

eccl.oS4,-  constitutiones papales  1504. 

Haimo  Halberstatensis  de  laude  patriae 

coelestis  1424,  -  summa  (?)  1975. 

(Hebraici  libri  980,  1184,  1513. 

^Hegesippus  de  excidio  Hierosol.  1220. 

Henricus  (de  Cremona)  de  potestate  ec- 

clesiastica  957. 

Henricus    de    Gandavo    quodlibeta   422, 

^484,   554,   572,   023,   630,    788,   821, 
/?v 
878:  -  summa  la  pars  470,  2a  p.  822,  - 

v.  Hervaeus  Natalis. 

Henricus  de  Herckley  quodlibeta  782. 

Henricus  de  Segusia  999,  1018;  pars 
1086,  -  summa  1527,  1538,  1539, 
1540,  1587^;  ftpars  1577,  2*  p.  1243, 
1572.  161 1.  2000;  -  in  decretales  in 
11.  1**  et  2™  1004,  in  2  11.  1006,  in 
3  IL-wffin  3m  et  4™  1210,  in  5  11. 
1U15,  in  .j,n  1238,  in  21.  et  25.  decr. 
991 ;  -  apparatus  in  decretales  1705,  - 
copiosa   1029,  1048,  1708.  ^*~~m*  i 

Hervaeus  Natalis  quodlibeta  (572),  1905,  - 
trOctatus  contra  II.  de  Gandavo  057. 

HiiTonvmus  (s.)  105-1X0;'-  libri  diversi 
1270,  1451),  1401;  -  in  Eccl.   1214,- 


epistolae  481,  527;  -  in  Kzech.  178,  - 

in  Matthaeum  1907,-  de  Seneca  1925,- 

tabula  587,  -  de  eius  morte  826. 
Hilarius  (s.)  in  psalmos  etc.  -837-r-  - 
Historia  ecclesiastica  520,  1531;  -  .V.  et 

V.  Testamenti  920,  -  Romanorum  513,  - 

tripartita  497,  498,  1419;  v.  Cassio- 

dorus. 

Homiliae  1228,  2«  pars  760,  494. 

Hospitalis  s.  Spiritus  regula  399. 

Hugo  frater  lectura  1815. 

Hugo  a  s.  Victore  218-.227. 

Huguccio  in  decretum  1012, 1071;  la  })ars 

1324,  2a  p.  1284;  -  derivalipnes  1345.  _,  . 

#w/-'  V  .  M  *£■  >  ',  jux,  >6/ 

Iacobus  cardinalis  tit.  s.  Priscae  v.  Z?e- 

nedictus  XII. 
Iacobus  de  Losana  sermones  550 
Iacobus   de  Voragine  sermones  aestiva- 

les  400,  -  collationes  900. 
Iaucelinus  v.   Genselinus. 
Infantia  (de)  Salvatoris  2038. 
Ingenio  (de)  Jowe  nativitatis  375. 
Innocentius  III  cfe  missa  013,  -  de  mi- 

seria  conditionis  humanae  950, 1392;  - 

m7a  1473,  -  chronicae  2044. 
Innocentius  IV  apparatus  989,  997,  1011, 

1019^151/^153*1,  1532,  1569,    1696, 

1 T 1  ->     170i      IRfiS      188->     1001      1011 


,  1728.7  WA  ^ 


1712,  1764,   1803,   1882,   1901,  1911. 
Institutiones  ordinis  romani  2U28. 
Institutionum  (liber)  cuiusdam  ecclesiae 

1495,  -  ecclesiae  romanae  1010,  -  c?e 

regulis  iuris  1103. 
Interiori  (de)  homine  1823  v.  Richardus 

a  s.  Victore. 
Interpretationes  vocabulorum  bibliae63b, 

-  vocabulorum  764,  951,  1489. 
Introductiones  1400. 
Inventarium  mm  canonici  1034,  1515, 

1615;  -  speculi  1733  v.  Berengarius 

Fredoli. 
Investigatio   Orientis  392. 
Ioacbim  Abbas  301-300;  -  concordia  738, 

1422;  -  epistola  ad  Cyrillum  881  - 

//T/O"  870,  -  e£?  oneribus  prophet.  1096,  - 

prophetia  741,   -   rfe  semine  scriptu- 

rarum  745,  1102,   1483. 
loannes  abbas  epistola  030. 


444 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


*<?L 


Ioannes  de  Abbatisvilla  sermones  1111. 

Ioannes  Andreae,  apparatus  1065,  -  no- 
vella  in  decretales  1588,  la  pars  985 
987;  2a  pars  986,  -  in  Sextum  1017' 
1052,  1800-/  °1 107,  1179,  1524,  1625, 
1690;  novella  in  Sextum  1798,  1966,  - 
in  Clementinas  992,  993,  1148,  1620," 
1893;  -  summa  1036.  ^y^ioo 

Ioannes  de  Aymonis  liber  1860. 

Ioannes  Baibi  (de  Ianua)  catholicon  414, 
1361,  1571,  1931;  -  la  pars  1477. 

Ioannes  Cavalleri  (?)  de  virt.  et  dotibus 
pontif.  et  imper.  rom.  2034. 

Ioannes  Calderinus  thesaurus  pontificum 

Ioannes    (s.)    Chrysostomus  205-210,  - 
liber  1343,  -  in  Matthaeum  1454.  . 


Ivo   (s.)   processus   canonizationis   969, 
970. 

Lactantius  (?)  1219. 

Langton  v.  Stephanus. 

Lapidibus  (de)  892. 

Lapus  in  Sextum  2014. 

Laude  (de)  patriae  coelestis  v.  Haimo 

Halberstatensis. 
Laudibus    (de)  B.    Virginis   650,   1649 
Laurentium  Barbacii  (contra)  processus 

1257. 
Lausana  (de)  v.  lacobus.^  ^J^.  ^w^n^*.  r^sz 
Lectura  doctrinalis  1502. 
Legenda  sanctorum  454^490,  548,  716, 

1116,  1686;  2a  pars  518,  -  legendae 

ecclesiarum  779.   /7  0 


Ioannes  (s.)  Damascenus  libri  384,  4(54,      Leo  (s.)  epist.  de  incarnatione  692,  -  ser- 


712,  1225;  -  trisagion  1331,  -  tabula 

871.  j^    V-- 

Ioannes  Doininicrfde^arbona)  tabula2ae 

2ae  partis  summae  1301. 
Ioannes  Duns  Scotus  in  11.  sent.  956,  - 

in  lm  sent.  619,  861 ;  -  in  2™  et  4m  sent. 
76*868; -in  4m  sent.  1271. 
Ioannes  Eleemosynarius  vita  535. 
loannes  Gallensis   breviloquium  1338/^/<:: 

eommuni loquium   sive   summa  colla- 

tionum  447,  1829;  -  de  republica  874. 
Ioannes  monachi  apparatus  in  Sextum 

1003,  1060,  1127,  1406. 
Ioannes  de  Neapoli  de  paupertale  50. 
Ioannes  Peckham  liber  pauperis  876_i7 
Ioannes  de  Polliaco  quodlibeta  821. 
Ioannes   Rigaldi  compendium  pauperis 

521,  1273.  ^7 

Ioannes  Sarisburiensis  polycratica  683? 
Ioannes  Serapion  1095. 
Ioannes  de  Tambaco  de  sensibilibus  de- 

liciis  paradisi  732. 
Ioannina  summa  471. 
Iordanus  Rufus  de  naturis  equorum  379 


mones  935,  -  sermones  et  epistolae  455. 

Leo  (de  Balneolis)  de  astrologia  830. 

Liens  (de)  v.   Guilelmus. 

Lincolniensis  v.  Robertus. 

Livius  664,  1211,  1266,  1268. 

Lodovicus    (s.)    episc.   Massiliensis   offi- 
cium  1071. 

Liber  quidam  412,  551,  592,  652,  793, 
810,  833,  896,  916,  927,  941,  962, 
1028,  1073,  1075,  1101,  1117,  1130, 
1132,  1133,  1139,  1140,  1152,  1156, 
1175,  1182,  1185,  1252,  1253,  1286, 
1290,  1298,  1317,  1326,  1352,  1359, 
1371,  1383,  139#71432,  1435,  1467, 
1469,  1608,  1635,  1640,  1727,  1741, 
1754,  1767,  1813,  1826,  1836,  1840, 
1841,  1924,  1942,  1971,  1973,  1983, 
1989,  2008,  2022,  2025,  2046,  2048, 
2052;  -  liber  iudiciarius  v.  Barth. 
Brixien.,  -  liber  legalis  1667,  -  mo- 
rales  772,  -  praedicabilis  de  Iesu  et 
Maria  652,  -  theologiae  1465. 
Uf^.  (*«/"■  )  72. y,  #/2. ;  Uf^*  ^ 

Macrobius  de  somnio  Scipionis  598. 


.-  -V-i 


Iosephus  Flavius  antiquitates  370,  441,      Mahometi  doctrina  952./  J^  _^^Ui/^. 
1281,  1457;  -  la  pars  448,   1396;  -      Maironis  v.  Franciscus. 


2a  pars  784,  1222. 
Isidorus  (s.)  231-239,  -  liber  1310,  1644; 
-  etymologiae  1097,  1719,   1774;  -  de 
summo  bono  1291,  1541. 


Mamotrectus  v.  Marchesinus. 
Mandagotus  v.    Guilelmus. 
Manifestatio  secretorum  decreti  v.  Rai- 
mundus  de  Salgueto. 


CONSPECTUS    RECENSIONIS   ANNI    1309 


iir» 


Manipulus   florum   v.    Thontas  de  Hi- 

bemia. 
Mara  (de)  v.   Guilelmus. 
Marchesinus  mamotrectus  970,  1749. 
Margarita  011,  -  decreti  1353. 
Maria  B.  V.  de  laudibus  050,  1019;  - 

vita  2009,  6f7 
Marinus  Sanutus  secreta  fidelium,  <>18, 

752.  //  *<***<£/  J  Tji\Aal  -**»*     t  7$/ 

Martinus  Polonus  chronicon  1328,  -  Mar- 

tiniana{tabuld)  1094, 1771, 1818,2011. 
jjMat.eriis  (de) diversis  theologiae  921. 
Mauritius  Hibernicus   distinctiones  717, 

787,  1234,  1314. 
Mediavilla  (de)  v.  Richardns. 
Medicina  (de)  578,  1178,  1840. 
Meditationum  liber  1001. 
Michaelem  (contra)  de  Caesena  382. 
Milleloquium  54,  55. 
Millenarium  383. 
Minorum  fratrum  privilegia  703,  -  con- 

pZrmationes  {memoralia)  1135. 
Mi raculorum  liber  1440- 
Monachi  v.  Ioannes. 
Montelauduno  v.   Guilelmus. 
Moralia  Iob   1090,   1855,  v.  6-.   Grego- 

rius  M. 
Moralitates  908,   1429. 
Motibus  (de)   coelestium  canon,  v.  J./-- 

zaehel. 

Nabuchodonosoris  liber  v.  Richardus  a 

s.  Victore. 
Naturarum  liber  1770,  v.  Aristoteles. 
Naturis  (de)  accipitrum  et  equorum  379, 

v   Fridericus  II,  Iordanus  Rufus. 
Nicolaus   distinctiones  709,   Biard  aut 

Nicolaus  de  Aquavilla  sermones  020. 
►  }g-o   -^Nicolaus  de  Biard  v.  de  abstinentia. 

'Nicolaus  de  Hanapis   exempla  s.  scri- 
^Jn*^'  pturae  430,^5^880,  945. 

Nicolaus  de  Lira  in  II.  Regum  1233, 
1724;  -  in  Tobia  et  11.  Iudic.  1354,  - 
in  Ezech.  Dan.  etc.  539,  -  in  Prophet. 
4722.  -  in  Eccli.  903,  -  in  Nov.  Test. 
1792,  -  in  Luc.  491,  -  in  epist.  Pauli 
541,  555;  -  tract.  c.  Iudaeos  977. 


Nicolaus  (s.)  de  Tolentino  processus  ca- 

nonizationis  978. 
Nicolaus  Trivet  in  consolationem'  phil. 

Boethii  416,  -  in  epist.  Pauli  541, 581;  - 

in  Genes.  805.  ^  ^  ' 
Notabilia  iuris  canonici  1090. 

Ocliham  (de)  v.   Guilelmus. 

Oculo  (de)  morali  v.  Petrus  de  Lemovicis. 

O/ficiis  (de)  iudicum  1109. 

Olivi  v.  Petrus  Ioannis. 

Omnibene  frater  sermones  707. 

Opuscuium  1727. 

Oraculorum  liber  054. 

Ordinibus  (de)   F77"  ecclesiasticis  1703. 

Orrio   iudiciarius  1832,  2045;  -  v.  /ie- 

gidius  de  Fuscarariis. 
Orientis  investigatio  392. 
Origenes   in  Vet.   Test.  308,  -  in    Gen. 

Exod.  485,  -  in  Pentat.   Cant.  449,  - 

in  Numer.  los.  Iudic.  832,  -  in  epist. 

ad  Rom.  307,  -  in  Apoc.   Cant.  369. 
Orthographia  1336. 
Osliensis  v.  Henricus  de  Segusia. 
Ovidius  1155. 

Papias  937,  1862;  -  2*  pars.  1405. 

Passagium  (ad)  decreta  2001,  -  ft'5er 
convocationis  434,  -  processus  1051. 

Paterius  (s.)  expositiones  V.  et  N.  T.  162. 

Passiones  sanctorum  1040. 

Paupertate  (de)  evaugelica  ,588^,  909;  - 
c?e  perfectione  evangelica  828,  1327;  - 
apologia  pauperum  152,  815;  -  fo7>er 
pauperis  870,  -  allegationes ,  utrum 
assere  etc.  398,  -  quaestio,  utrum  bona 
pauperum  1252,  -  c/*.  s.  Bonaventura, 
Ioan.  Peckham,  Petrus  Ioan.  Olioi, 
Ioan.  de  Neapoli,  Ilenricus  de  Careto, 
Guido  de   Terrena. 

Petrus  Aurcolus  compeudium  s.  scri- 
pturae  500,  501,  928;  -  c/c  cowejdione 
B.  V.  097,  -  m  im  se^.  440,  701, 
1008;  -  reportationes,  quolibeta  418,  - 
liber  1349. 

Petrus  de  Bellapertica  distinctiones  1035. 

Pctrus  Bercorius  repertoriwn  morale 
710. 


ffi 


.*<// 


^? 


?-2# 


446 


PARS    ALTERA 


DE    HIULIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


J>.  / 


Petrus  Blesensis  epistolae  1964,   1995. 

Petrus  Bonetus  lectura  1058. 

Petrus  (s.)  Chrysologus  libri  701. 

Petrus  Comestor  historia  schol.  423,  625, 
873,  1240,  1485,  1075;  -  de  laudibus 
B.   V.  676.;  dr  W^.  ^jM  ydtt*'6% 

Petrus  -Greseentins  liber  ruralium  com- 
modoram  437. 

Petrus  (s.)  Danaianus  epistolae  960,  - 
sermones  646.  lf% 

Petrus  Ioannis  Olivi  malta  scripta  1294,  - 
quaesliones  811,  4332;  -  opus  quod- 
dam  834,  -  quaestiones  de  perfectione 
evangelica  828,  -  tertias  liber  900,  - 
de  doctrina  eius  1114,  -  principia 
generalia  in  s.  scripturam  381,  - 
in  Actas  Apost.  538,  -  in  Apocal. 
1385,  -  in  Epist.  Canon.  etc.  650,  - 
in  Lucam,  Proverb.  853,  -  in  XII 
Proph.  894  ;  -  Benedictus  XII  contra 
eum  382,  923.  i*  U*Jt  +  WfAyL  ??6 

Petrus  de  Lemovicis  de  oculo  morali 
505,  2013. 

Petrus  Lombardus  11.  sententiarum  469, 
0*5  839,  1055,  1443,  1514,  1848,  1850;  - 


us 


ff*   y 


lib.  1»*  682,  1150;  S»s  672,  792;  3 
532,  4US  912,  -  comment.  in  11.  sent. 
499,  907,  942,  1113;  in  2™  1825,  in 
3m  911,  -  notulae  in  5m845,  -  lituli 
quaestionum  4l  1833. 

Petrus  magister  sententiae  582. 

Petrus  de  Lutra  de  praeeminentia  apo- 
stolicae  dignitatis  747. 

Petrus  de  Onsola  de  notis  889. 

Petrus    de    Quesvel    directorium    iuris 


/y/<2;  1072. 


■ 


Petrus  Rogerii  v.   Clemens  VI. 
Petrus  de  Salinis  in  decretum  1014. 
Petrus   de  Sampsone   distinctiones  486. 
Petrus  de  Sicilia  sermones  944. 
Philippus  (s.)  Bituricensis  processus  ca- 

nonisationis  972,  974. 
Philippus  (de  Greve)  Cancellarius  distin- 

ctiones  795. 
Phiiosophia  (de)  867. 
Plinius  696^802,  967. 
Poenitcntia  (de)^88,  1104,  1981. 
Polliaco  v.  Ioannes. 


Polycarpus  v.  Gregorius  cardinalis. 

Politicus   ad   Guidonem   v.   Benedictus 

Presbgter. 
Porchetus    a  Salvatico   contra  Iudaeos 

643. 
Porphyrius  1318,  1796, 
Potestate   (de)    ecclesiastica    159,  588, 

2003;  -  ponlificis   1012. 
Praedicatione   (de)    crucis   292,    1031, 

1046,  1952. 
Praedicatorum    ordinis     constitutiones 

399. 
Praesentationes  litterarum  1780. 
Praesamptione  (de)  super  decreto  1420. 
Prhnata  (de)  romanae  ecclesiae  939. 
Probatione  (de)  epistola  1059. 
Processas  co-ntra  hereticos  927,  1511;- 

super  passagio  1051. 
Promptuarium  467,  1323,  1852. 
Proprietatibus  rerum  v.  Bartholomaeus 

de   Glanvilla. 
Prosper  1390,  -  liber  sententiarum  1500. 
Psalm.  (in)  Beati  immaculati  000. 
Ptolemaeus  almagestum  880. 
Ptolemaeus  de  Lucca  chronica  1230. 

Quaestio :  an  sacerdos  matrimonium  sol- 
vat  374.  /f/v 

Quaestiones  1160,  1507,  1826,  1922, 
1936;  -  canonicales  1634,  -  de  cogni- 
tione  animae  1334,  -  diversae  384,  - 
iuris  civilis  1448,  -  morales  547,  - 
philosophiae  794,  1373;  -  in  11.  sen- 
tentiaram  835,  -  theologiae  1818,  - 
v.  quolibet.  ,-^zi      ffc>'J-  i<j!7 

Quodtibeta  580,  4318,  1990,  1915. 

tl7 

Rabanus  Maurus  210-218. 

Raimundum  Amelii  (contra)  processus 
1259. 

Raimundus  de  Pennaforte  de  malrimonio 
1009,  -  de  poenitentia  810,  1070;  - 
summa  1059,  1755;  -  summa  de  ca- 
sibus  814.  '9$G  <Jt  $^j«u) 

Raimundus  de  Salgueto  manifestatio  se- 
cretorum  decreti  1794. 

Rationale  divinorum  officioruin  v.  Guil. 
Buvaidis. 


CONSPECTUS    RECENSIONIS    ANNI    l.'W9 


417 


Rationes  camerae  1869.  Secreta  fidelium  crucis  v.  Marinus  Sa- 

Regestrum  litterarum  papalium  681j±77      nutus,  -  romanae  ecclesiae  881,  -  se- 
Regimine  (ile)  sanitatis  379,-prindpum 


396,  411,  887,  1386,  1609,  1834. 
Regula    v.   Benedicti  876,  -   hospitalis 

s.  Spiritus  399,  1362. 
Regulis  iuris  (de)  institutiones  1403. 

Remigius  Autisiodorensis  527,  688 ;  -  in 
epist.  Pauli  534 


cretorum  v.  Aristoteles. 

i 


Seneca  351-364,  1985;  -  Ubri  XVIII 
707,  -  tragoediae  1357^,  -  cf.  1925. 

Sensibilibus  (de)  deliciis  paradisi  v. 
Ioannes  de   Tambaco. 

Sepulturae  libretus  1805. 

Serapion  v.  Ioannes. 


Repertorium  super   apparatu  Innocen-      Serrnones  4^,  401,726, 785,877, 010,964 


tii   IV  1474,   v.   Bern.    Compostel., 

Guido  de  Collemedio;  -  morale  v.  Pe- 

tru.s  Bercorius. 
Republica   (de)    et  zeio   antiquorum  v. 

Ioannes  Gallensis. 
Rhetorica  443,  937,  1468. 
Richardus    de    Mediavilla ,    quaestiones 

827. 
Richardus  Pictaviensis  chroniea  1147.  .^^, 
Richardus   a  s.  Victore   227^=231,  '-'  de 

interiori    homine   1823,  -   de  mora- 

litate  586. 
Rohertus  Kihvardhy  liber  264. 
Robertus   (Grosseteste)  Lincolniensis  in 

posteriora  641,  -  in  Diongs.  Areopag. 

838. 
Roftredus  Beneventanus  libellus  in  iure 

canoiico   1165,  -  de  ordine  iudicia- 

rco(?)  1627, 1711,-summae  1279, 1891. 
Rogerii  v.  Petrus. 

Rogerius  (de  Paronio)  practica,  1778. 
Rolandinus  Passagerius  flos  1308. 
Romancio   (in)  libri  1121,   1491;  -  de- 

cretales  1141,  -  regula  Templariorum 

1174,  -  fecfoo  puerorum  1788.  ^  **' 
Rosarium  1519,  1520,  4775,  1956,  1997, 
-^.   v.   Guido  de  Baysio.  ?Jjr 


nh 


1260, 
1802, 


1120,  1131,  1138,   1223,   1250, 
1375,^1408,  1425,   1565,   1621, 
1824,  1835,  1844,   1851,   1853,   1859,  A 
1910,  1914,  1943,    1098,  2017,  2032,  ^"iV 
2039,  2056;  -  per  anni  circulum  j>79,  -7t 
diversi  757,  -  diversorum  patrum  452,  - 
dominicales  612,  758,  929, 1499,0592/  rJ 
1831 ;  -  super  evangelia  1280,  -  sr<u- 
ctorum  639,  781;  -  ad  status  901,  924.  ^^^J^,  «^/7 
Sib^rtus  (de  Beka)  quodlibeta  425. 


Rufinus  Aquileiensis  v/toe  patrum  397, 

1242. 
Ruralium  commodorum  liber  v.  Petrus 

Crescentius. 

Sacramentis,  (dc)  1302.     '£©3 

Salustius  1360. 

Sanctorale  fratris  Minoris  435. 

Sanutus  v.  Marinus. 

Sarracenos  (contra)  opuscwZwm  2618. 

S'i,ius  v.  Ioannes  Duns. 


Sidonensis  ecclesiae  liber  771. 

Simon  de  Cassia  cte  civitate  nova  1431 

Soliloquiorum  liber  1878. 

Solinus  rfe  mirabilibus  mundi  754. 

Speculum  doctrinale  v.  Fmc.  Bellova- 
censis,  -  iudiciale  v.  6rwi7.  Durantis,  - 
regum  v.  Alvarus  Pelagius,  -  salva- 
tionis  humanae  2035,  -  sanctorale  v. 
Bern.   Guidonis,  -  temporale  699. 

*%#£«  (de)  e£  dispensatione  Christi  v.  .Hen- 
Wcws  cZe  Careto. 

Stephanus  de  Borhone  ffe  (ioms  (S-pt- 
n*ws  5.  622,  655. 

Stephanus  Langton  £n  libros  historiales 
bibliae  797.  ^  5 

Suetonius  uzto  X/J  caesarum  596. 

Sulpitius  Severus  cfe  5.  Martino  421. 

Summa  quaedam  1087,  1137,  1938;  - 
collationum  v.  Ioannes  Gallensis,  - 
de  casibus  1333,  -  confessorum  461, 
W  ,865,  1106,  1360;  -  fn  decretum  1027,  - 
dictaminum  567,  -  m  titulos  decre- 
talium  1880,  1808;  -  indulgentiarum 
2020,  -  rfe  ?'we  canonico  1673,  -  c/". 
loannina,  Campus  florum,  abstinen- 
tia  (de),  poemtentia  (de). 

Superfluitates  (contra)  exposilioamn 
s.  scripturae  010. 


fy»' 


I  •/.-■ 


448 


PARS    ALTERA  —  DE    KIHLIOTHECA   AVENIONENSI 


ART.   I 


' 


7^S 

Tabula  alphabetica  522M1307  -  in  de- 
cretum  1233,  -  in  decretum  et  decre- 
tales  996,  -  in  decretales J?94,  1433;  - 
iuris  1306,  -  originaliumi53, 454, 479, 5^ 
621,  801,  1337,  2028,  la  pars  869, 
2°  p.  540. 

Tabidarum  liber  793,  1084,  1460. 

Tancredus  de  Bononia  ordo  iudiciorum 
1057. 

Templariorum  regula  1174,  -  ordina- 
tiones  1807. 

Terra  sancta  (de)  liber  750,  -  de  eius  con- 
ditionibus  731,  -  de  eius  acquisitione 
648,  -  liber  convocationis  ad  jpassa- 
gium  434,  -  decretorium  adpassagium 
2001,  -  proeessus  super  passagio  1651, 
-  de  praedicatione  crucis  292,  1631, 
1646,  1952;  -  investigatio  Orientis 
392,  -  cf.  Sanutus. 

Testimoniorum  Vet.  Testam.  liber  1335. 

Theotonicae  domus  ordo  v.    Ulricus. 

Theologiae  liber  1465.,  m 

Thesaurus  pontificum  v.  Ioannes  Cal- 
derinus. 

Thomas  de  Aquino  239-325,  -  liber  qui- 


^dam  1049,  -  in  lib.  de  anima  1310,  - 
,  contra  O.  de  s.  Amore  670,  -  de  malo 
602,  -  de  potentia  633,  947;  -  de  ve- 
ritate  1408?-  de  unione  Verbi  570,  - 
summa  contra  gentes  1083,  1372;  - 
summa  theologica  1365,  1366,  1562, 
1563;  -  in  1™  partem  1603,  1630;  - 
2«p.  1341,  -  2*  2™  p.  1093,  1446, 
1470,  1729;  -  3"  p.  1285,  1325;  - 
tabula  in  2m  2ae  p.  1301,  -  in  Mat- 
thaeum  et  Marcum  1269,  -  eius  vita 
292. 

Thomas  (s.)  de  Cantilupo  processus  ca- 
nonizationis  1595. 

Thomas  de  Cantimprato  de  apibus  762. 

Thomas  (s.)  (Becket)  Cantuariensis  vita 
314,  1216,  2023. 

Thomas  dc  (Mora)  Capua  summa  di- 
ctaminis  1363. 

Thomas  de  Hibernia  manipulus  florum 
408,  590,  786,  1311,  1552,  1720. 

Thomas  (Cabham)  Saresburiensis  depoe- 
nitentia  313. 


Thomas  Vercellensis  in  Dionysium  Areop. 

691. 
Tractatus  fidei  contra  diversos  errores 

1493;  -  quadripartitus  1444,  -  super 

evangelia  1134. 
Trivet  v.  Nicolaus. 
Trogus  Pompeius  1322. 
Turre  (de)  v.  Bertrandus.^ 

Ulricus  ordo  domus  theotonicae  932. 
Urbanus  V  registrum  de  negotiis  Tar- 

tarorum  1991. 
Usuardus  abbas  vita  2010. 
Usuris  (de)  v.  Pelrus  Ioan.   Olivi. 

Valerius  Maximus  891. 

Vandalica   (de)  persecutione  v.    Victor 
Vitensis. 

Vegetius  de  re  militari  627. 

Venatione  (de)  divini  amoris  930. 

Victor  Vitensis  de    Vandalica  persecu- 
tione  1488. 

Viennensis  concilii  ordinationes  2016. 

Vigilius    Tapsensis    altercatio   s.  Atha- 
nasii  86. 

Vincentius  Bellovacensis  speculum  natu-  &i 
rale  1203, 1204, 1205;  -  historiale  502^- 
511,  525,  1206-1209,  1358;  -  tabula 
in  spec.  hist.  860. 

Vincentius  Hispanus  casus  936. 

Virtutibus  (de)  v.  vitiis. 

Virtutibus  et  dotibus  (de)  roman.  pon- 
tificum  et  imperatorum  v.  Ioan.  Ca- 
velleri. 
Visione  (de)  beata  426,  979. 
Vita  patrum  v.  Rufinus. 

Vitiis  et  virtutibus  (de)  summa  de  absti- 
nentia  468,  1598,  1945;  v.  Nicol.  de 
Biard  -  de  vitiis  1080,  -  de  VII 
vitiis  capitalibus  721,  -  2a  pars  780,- 
de  vitiis  et  virtutibus  1451,  la  pars 
4506,  546;  2a  p.  673,  -  de  virtutibus 
603,  -  l'a  pars  372,  2a  p.  719. 
Voragine  (de)  v.  Iacobus. 

Vita  b.  Mariae   V  2009. 

W.  Nazi  (Nasus)  opiniones  in  10  libro 
1191  v.   Guil.  Nasus. 


CONSPECTUS    RECENSIONIS    ANNI    13G9 


449 


LIBRI  SACRAE  SCRIPTURAE 

Biblia  31-4£,  1123,  1272,  1305,  1301, 
1530,  1500,  1507,  1508,  1570,  1022, 
1023,  1742,  1808,  1930,  1992;  -pars 


Ecclesiastes  591,  1415;  -postil.  17^543, 
574;  l*pars  585,  2*  p.  1215. 

Sapientiae  glos.  819,  850;  -  postil.  15, 
21,  574,  858. 

Ecclesiasticus  591,  -  glos.  850,  -  postil. 


10, 


858. 


67 JT1808,  1977;  -  f«  ct  2°  p.  1088,  1089;  -      Cantica^rZos.850,-p<wft7.  15,21, 574,634. 

2a  p.  417,  593;  -  quidam  libri  1248,  -      Libri  sapientiales  685. 

itietrificata  1492,  -  summa  capita  1320, 

-  cf.  expositiones. 
Genesis  427,  914 ;  -  glossata  432,  799, 

837,  141(5- -postillata  27,  1289. 
Exodus  427,  914;  -  glos.  659,  799,  837, 

1374,  1416;  -  postil.  4,  852. 


Isaias  40,  051,  823;  -  glos.  523,  804, 1231, 
1319,  1389;  -  postil.  25,  740^848,  80 1. 
Ieremias  46,  557,  651,  823;  -  glos.  523, 
908,  1389,  1395;  -  post.  0,  740,  840;  - 
concordantia  1498. 
Treni  40,  823;  -  glos.  523,  908,  1395. 
Leviticus  427,  -  glos.  419,  059,  713,  1278,      Ezechiel  385,  823;  -  glos.  420,  436,  451; 

1 138;  -  postil.  4,  852. 
Numeri  45,  -  glos.  419,  663,  713, 1438;  - 

postil.  5,  16,  543,  668.      ^,^ 
Deuteronomius  4M427;  -  glos.  713,  1438; 
668.         ,7J 


OO      1  O^.K 


451;  - 


7 


-  postil 
Pentateuchus  postil.A  1725. 
Moysis  libri  postil.  893. 
Iosue  667,  -  £7os.  595,  806;  -postil.  844, 

849,  1455. 
Iudicum  glos.  595,  -  postil.  844. 
Paralipomenon  457,  638,  1218;  -  glos. 

419,  660,  1441 ;  -  postil.  5,  571. 
Ruth  007,  -  glos.  595,  -  porttV.  844. 
Regum  489,  -571;  -  glos.  000,  1447;  - 

postil.  10,  402.  >  7/ 
Esdras  4ol(-g%s.  1288, 1348;  -  jmmW.  14. 
Nehemias  457. 

Tobias  610  -  o7os.  1288,  -  postil.  849. 
Iudith  010,  -  glos.  1288. 
Esther  010,  -  postil.  849. 
Machabaei  601,  -  postil.  14,  737. 
Iob  591,  010;  -  glos.  403,  544,  852,  1340; 

-  postil.  12,  740,852,  859;  -  moralia 
1096,  1855.  ^ 

Psalterium  X7±8;  -  glos.    1,   2,   3,„  405 
439,  400,£33f  575,  576, 628,  789, 1399', 
>W4rl545,  1050,  1704,  1700,  1775,  1780;  - 
postil.  858,  859,  1212f  7-*i«  pars  20, 
5a  p.  28,  -  concordantia  614. 

Proverbia  1415,  -  ofos.  850,  1822;  - 
postil.  10,  512;  -  proverbia  Salomonis 
postil.  509,  740,  813,  858.  ** 

Salomonis  \ih. ,glos.  403,  438;  postil.  501  • 


.    postil. 

Daniel   385,  -  glos.   420,   436, 

postil.  22,  740. 
Prophetae  minores  591,  808;  -  glos.  451,  ^ 

870,  908,  1329,  1404;  -  postil.  543, 

642,  649,  848,  856;  f  « _pars  13,  5«  p.  14. 
Evangelia  458,'*  1967;  -  glos.  644,  071, 

1402;-posfo7.  530,  093,  1480. 
Matthaeus  glos.  733,  915,  1421 ;  -  postil. 

8,  558,  594,  791. 
Marcus  glos.  733,  915,  1104,  1421;  - 

postil.  30. 
Ioannes  glos.  704,  749,  1472;  -  postil.  9. 
Lucas  glos.  704,   749,    1229,    1472;  - 


*6 


postil.  11,  18,  791. 

Epistolae  Pauli  545,  -  glos.  689,  698, 
868,  1265,  1309,  1344,  1350,  1544, 
1549,  1730;  -  postil.  098,  808,  f«  pars 
26,  2ap.  10,  -  ad  TJe&r.  1115,  -  arf 
f?o»i.  et  Cor.  040,  -  ad  Tim.  128. 

Epistolae  Canonicae  545,  730;  -  glos.  404, 
005 ;  -  postil.  7,  034. 

Actus  Apostolorum  597,  730;  -  glos.  404? 
665;  -  postil.  7,  15,  1297. 

Apocalypsis  597,  730;  -  glos.  005,  - 
postil.  23/553,  030,  1315. 

LIBRI    IURIS 

Clementinae  1009,  1013,  1157,  1170, 
1180;  -  glos.  098,  -  cwn  apparatu  1050, 
1551,  1692,' 1705,  1717,  2041;-con- 
stitutiones  Clementis  V  cum  appar. 
1965,  sine  appar.  1149;  -  tabula  1002. 

29 


450 


PARS    AETERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI 


ART.   I 


/  <,/(? 


Codex  1032,  1030,  1046,  1 163  ,A  1580, 
1613,  1654,  1660,  1683,  1715*1*897, 
1904,  1913;  la  pars  1190,  2"  p.  1200; 
cum  appar.  1020,  1401,  1888;  -  super 
3  11.  1731,   1888.    }llf, 

Decretales  983,  1014,^1108,  1678,  1691, 
1710,  1739,  1743,  1773,  1895,  1899; 
la  pars  1195,  2«  p.  1196,  -  glos.  1312, 
1886;  -  cum  appar.  981,,  1036,  1119, 
1517;  -  tabula  994,   1133.  <*">«>(>'■ 

Decretum  988,  1143,  1239,  1384,  1537, 
1547,  1574,  1580.  l~Mf  1604,  1626, 
1661,  1684,  1685,  1709,  1735,;  1736, 
2015:  lapars  119^ 5«  p.  1198*3«  p. 
1199,  lap.  1214,  2«/;.  1202,  -  glos. 
1292,  -  cum  appar.  1037,  1573,  1579.^0) 

Digestum  1105. 

Digestum  vetus  1607,  1669,  1680,  1883, 
1890,  1892,  1894,  1915;  1*  jxirs  1192, 
2ap.  1193,  -  cum  appar.  1023,   1570; 

-  tituli  1299,  -  repetitio  1304,  -  nova 
ordinalio  1347,  -  summa  1126. 

Digestum  novum  1382,  1606, 1662,  1903 
1918  ;  1«  pars    118^,°  2«  p.  118$  7  - 
cum  appar.  1025,   1543;  -  nova  ordi- 
natio  1283. 

Extravagantes  Bonifatii  VIII,  Cle- 
mentis  F1010,  -  Ioannis  XXII 1968, 

Feudorum  liber  1153,  1158,  1398;  -  glos. 
1033,   1437. 

Infortiatum  1024,  1676,  1887;  1«  pars 
1194,  -  cum  appar.  1534,  1535. 

Institutiones  1079, 1153, 1017, 1884, 1979, 

-  glos.  1508. 
Novellae  1081. 

Sextus  1008,  1013,  1038,  1042,  1045, 
1050,  1144,  1146,  1154,  1201,  1445, 
1638,   1714,  1718,  1740,  1849,  2029; 

-  cum  appar.  1009,  152."),  1533,  1551, 
1559^1738,  1896;  2«  pars  1264,  3*  p. 
1441,  -  cum  triplici  appar.  1001,  -  ta- 
bula  nova  1002. 

Volumen  1377, 1388,  1516, 1974;  1*  pars 
1186,  2a  p.  1187,  -  cum  appar.  1026. 


LIBRi  AD  CAPELLA^   ET  CH0RUM 
SPECTANTES 

Antiphonarium  1128.  ,r7<, 

Brcviarium  1100,  1594,  1000, 1055,  17  1 1, 
1750,  1708,  1779,  1810,  J887,  1838, 
1831»,  1864,  1865,  1946,75.993,  1994, 
2019;  -  pro  camera  1221,  1599;  - 
pro  curia  romana  562,  -  anliauam 
1099. 

Benedictiones  mensae  1929,  1951,  1982;- 
papales  1750,   1811. 

Collectarium  44,  017,   1753,  1872. 

Diurnalis  1799. 

Epistolarium  718,   1118.  1751. 

Graduale  1550,  1057,  1810,  1931,  1969, 
1970. 

Martyrologium  394,  395,  1550,  1557, 
1702,  1978. 

Missale    1103,    1582,  1585,  1593,  1602, ' 
1746,  1761,   1762,    1817,    1801,  1868, 
1926,  1940,  1957,  1958;  -  papale  1102, 
Sanctorum  1787,  -  missae  1648,  -  in- 
troitus  missae  744,  1731. 

Officium  s.  Cgri  706,  -  B.  Virginis  705, 
751,  1807;  de  transfixione  eius  705,  - 
Eucharistiae  1760,  -  ad  induendum 
ponti/lcem  1782,  1804,  1807,  1951;  - 
s.  Ludovici  Massil.  1071,  -  mortuorum 
1807,  -papale  1387,  -  sepulturae  1944,/  8 
-  undecim  millia  virginum  1984. 

Ordo  benedictionis  ecclesiae  1101,  -  de- 
dicationis  ecclesiae  1647,  -  episcopi 
servientis  papae^lOoo,  -  matrimonialis 
1953,  -  v.  offlcium  ad  induend.  pont. 

Pontificale  44,  48,  568,  734,  829,  913, 
933,  1108,  1112,  1247,  1505,  1540, 
1553,  1554,  1555,  1558,  1589,  1590, 
1591,  1592,  1024,  1665,  1066,  1694, 
1698,  1745,  1747,  1752,,  1772,  1777, 
1785,  1790,  1797,  1803,  1800,  1821, 
1827,   1830,,  1935,  2004.  2005,  2006. 

ProsarW 729,  1781,  1800. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINXATA  451 


CAPUT  III. 

RECENSIO  BIBLIOTHECAE  AVENIONENSIS 
A   GREGORIO   XI   CONCINNATA   AC   DISPOSITA 

Iani  paullo  ante  monui,  Urbanum  V  in  Italia  resedisse, 
cum  ea,  quam  modo  vulgavi,  librorum  in  palatio  Avenionensi 
asservatorum  recensio  ineunte  l  anno  1369  conficeretur.  Rediit 
tandem  Avenionem  die  24  m.  septembris  1370,  ita  ut  paucos,  quos 
procul  dubio  secum  asportarat  libros,  Avenionem  referret.  Non 
multo  post  die  19  m.  decembris  an.  1370,  quam  vdvens  sibi  com- 
paraverat  eximiae  sanctitatis  laudem,  moriens  comprobavit. 

Ei  suffectus  est  die  30  decembris  an.  1370  nepos  Olementis  VI 
Petrus  Rogerii  de  Belloforti,  qui  Gregorius  XI  est  appel- 
latus.  Is  a  prima  adolescentia  non  solum  studiis  altioribus  theo- 
logiae  et  iuris  ad  gravissima  quaeque  curiae  munera  obeunda, 
verum  etiam  liberalibus  disciplinis  ad  optimorum  scriptorum  amo- 
rem  est  excultus.  Si  alia  deessent  argumenta,  id  tam  epistolae  a 
Francisco  Petrarca  ad  amicos  datae  2,  quam  illae  ipsius  Gregorii, 
quas  paullo  ante  vulgavi  3  evincerent;  quin  etiam  ipsa  copia  li- 
brorum,  quos  sibi  antequam  pontifex  renuntiatus  esset,  com- 
paraverat,  id  abunde  demonstraret. 

Quantum  vero  Gregorius  inter  infinitas  regiminis  curas  lit- 
teris  atque  libris  delectatus  sit,  insigne  habemus  documentum  in- 
dicem  bibliothecae  Avenionensis,  quem  ipse  per  se  disposuisse 
videtur  ac  conscripsisse. 

Huius  indicis  exemplar  observaverat  in  bibliotheca  Gabrielis 
Naudei  4  Labbeus,  quod  his  verbis  indicat:  Registrum  omnium 

1  Die  euim  5  vel  17  m.  maii  descriptio  videtur  iam  fuisse  perfecta. 

2  Fr.  Petrarcae,  Epistolae  de  rebus  familiaribus  et  variae  ed.  Fracassetti,  Epist. 
var.  XV,  dd.  2  iunii  1371,  III,  331. 

3  Vide  huius  voluminis  pp.   141-144. 

4  ls  (f  1653),  cum  singulari  diligeutia  et  industria  bibliothccas  praesidis  de  Mesme, 
cardinalium  Bagny,  Antonii  Barberini,  Mazarini,  denique  reginae  Sueciae  administraret, 
copiam  quandam  optimorum  libiorum  suo  sibi  aere  compararat.  Codicum  manuscriptorum 
eius  recensionem  habes  in  cod.  10381  bibliothecae  Parisiensis,  quam  nationalem  dicunt. 
Excerpta  quaedam  ex  ea  vulgavit  Labbeus,  in  Nova  bibUotheca  manuscriptorum  librorum 
sive  specimen  antiquarum  lectionwn.  Parisiis   1653,  4°  pp.  220-237. 

J 


W 


452  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSl  —  ART.  I 

librorum  librariae  domini  nostri  papae,  distinctum  per  tabulas 
compositas  iuxta  serenitatem  et  aptitudinem  intellectus  Rogerii 
de  Bello  Forti,  sola  dei  clementia  Gregorii  papae  XI,  anno  do- 
mini  1375  scriptum  per  fratrem  Petrum  Amelii  de  Benaco  5. 
At  quorsum  id,  translata  ea  bibliotheca  6  in  illam  carclinalis  Ma- 
zarini  et  cum  hac  maiori  ex  parfce  (an.  1668)  in  bibliothecam 
regiam  Parisiensem,  sit  dilapsum,  nemo  hucusque  docuifc.  —  Prae- 
terea  exemplar  recensionis  Gregorianae  refertur  in  reliquiis  cuius- 
dam  indicis  tempore  Petri  de  Luna,  ufc  videtur,  conscripti,  quas 
in  altero  huius  operis  volumine  typis  describam  7. 

Quare  nihil  ex  hoc  indice  praeter  titulum  videbatur  superesse, 
donec  paucis  ante  annis  Henrico  Denifle  v.  cl.  registra  Avenio- 
nensia  in  tabulario  Yaticano  perquirenti  s  fere  integrum,  ut  vi- 
detur,  exemplar  se  obtulit  °.  —  Denique  paullo  post  in  eodem 
tabulario  duo  folia  reperi 10  illius  exemplaris,  ex  quo  illud  a  P.  De- 
nifle  indicatum  videtur  esse  derivatum. 

Atque  hoc  quidem,  quod  unum  nobis  nunc  praesto  est,  exem- 
plar,  magna  oscitantia  a  librario  rudi  atque  illiterato  est  exaratum. 
Praeterea  uligine  ita  est  corrosum  ac  lacerum,  ut  nisi  brevi  apte 
reconcinnetur,  sifc  maxima  ex  parfce  in  infinifca  fragmenta  dila- 
psurum;  quae  miseranda  eius  conditio,  ut  illud  integrum  descri- 
berem,  nisi  aliae  quoque  eaeque  gravissimae  rationes  id  a  me 
postulassent,  mihi  persuadebat. 

Confecta  est  ea  recensio  procul  dubio,  antequam  Gregorius  XI 
die  13  m.  septembris  an.  1376  Avenione  Romam  versus  profici- 

5  Labbeus,  1.  c.  p.  55.  —  Erat  is  socius  domini  Raimundi  episcopi  Appamearum  con- 
fessoris ' domini  pape,  qui  quasi  bibliothecarii  munere  fungebatur;  vide  paullo  ante  pp.  169 s. 

6  De  historia  eius  bibliothecae  vide  Delisle,  Cabinet  des  manuscrits  de  la  bibliotheque 
nationale,  I,  279-285. 

7  N.  23  Inventarium  librorum  domini  Gregorii  pape  XI,  copertum  cum  pergameno. 

8  Vide  Denifle-Ehrle,  Archiv,  II,  2. 

n  Registrorum  Avenion.  Clementis  VII,  tomus  XXVII  continet  ff  \a-la  litterarum  com- 
pendia,  quae  rubricellas  vocant;  -  deinde  ff.  la-  \la  partem  libri  introitus  anni  1 381 ,  -  ff.  \la-20a 
litteras  gallice  coascriptas  Ludovici  ducis  Calabriae  (Loys  fils  de  roy  de  France,  duc  de 
Calabrel;  -  sequitur  ff  20a-95b  i  n  d  e  x  G  r  e  g  o  r  i  a  n  u  s ,  de  quo  hic  disputamus;  -  ff  96a- 1 06b 
secunda  recensio  prioris  indicis  Petri  de  Luna,  de  quo  in  altera  huius  operis  parte  accu- 
ratius  dicam. —  Postea  ff  106a-112a  habes  f.  1066  partem  quandem  supellectilis  hispanice 
descriptam,  ff.  1086-1116  recensetur  brevissime  libri  in  XXXIV  cofpnis  aut  balis  dispo- 
sitos.  —  Denique  reliquam  eamque  longe  maiorem  voluminis  partem  occupant  litterae  Cle- 
mentis  VII  anno  quarto  (1381)  datae. 

10  Archiv.  Avenion.  Inventar.  n.  469B,  ff.  34,  35  complectitur  nn.  79-128  recensionis 
integrae. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORlO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNA.TA  453 


sceretur.  Quin  etiam  ex  titulo  codicis  Naudeani  constare  videtur, 
eam  ipso  anno  1375  aut  esse  confectam  aut  ab  alio  exemplari 
iam  annis  superioribus  exarato  esse  transcriptam.  —  Itaque  praeter 
libros  anno  1369  in  palatio  constitutos  eos  quoque  exhibet,  qui 
annis  proxime  insequentibus  erant  adiuncti,  inter  quos  selectis- 
simos  illos  imprimis  commemoro,  quos  Gregorius,  antequam  ad 
pontificatum  proveheretur,  suo  sibi  aere  coernerat  u. 

Praeterea  ex  alio  quoque  eoque  duplici  capite  Gregoriana  re- 
censio  illam  Urbani  anni  1369  aliquatenus  superat  ac  complet. 
Non  enim  ut  haec  sic  illa  in  modum  inventariorum  thesauri  12 
est  confecta;  quare  non  primum  tantum  cuiusque  codicis  scriptum, 
sed  plerumque  fere  omnia  indicat  ac  describit.  Accedit  quod 
multo  diligentius  quam  id  in  indice  Urbani  est  praestitum,  libros 
secundum  varias,  quas  tractabant.  disciplinas  collectos  disposi- 
tosque  refert. 

Moneo  denique  eam  inter  indicem  Gregorianum  atque  Peni- 
scolensem  Petri  de  Luna  intercedere  necessitudinem,  ut  de  hoc 
nonnisi  inspecto  illo,  recte  aestimari  vix  possit. 

In  vulganda  hac  recensione  ex  mendis,  quibus  scatet,  leviora 
tantum  in  ipso  textu  ita  correxi,  ut  in  extrema  pagina  lectionem 
codicis  adiungerem;  graviora  vero  in  calce  tantum  paginae,  ubi 
id  necessarium  videbatur,  emendavi.  Quae  si  in  ipso  textu  cor- 
rexissem,  timebam,  ne  propriam  huius  indicis  faciem  ita  transfor- 
marem,  ut  de  locis  dubiis  ex  ipsa  eius  indole  certo  aestimari  non 
posset.  Hoc  itaque  consilium  cepi,  ne  propriam  textus  conforma- 
tionem,  licet  mendosissimam,  tollerem,  neve  legentes  sexcentis 
illis  mendis  identidem  interiectis  cum  fastidio  morarer. 

In  librorum  titulis  explicandis  legentes  plerumque  ad  obser- 
vationes  relegabo,  quibus  indicem  Urbani  V  illustravi;  quare  hic 
fere  eos  solos  libros  spectabo,  qui  aut  de  novo  bibliothecae  sunt 
illati  aut  in   indice  Urbani  non  erant  singillatim  recensiti. 

Reliqua,  quae  ad  illustrandam  Gregorianam  recensionem  atque 
ipsam  bibliothecam  opportuna  videbantur,  ad  extremum  huius 
voluminis  caput  reieci. 


J1  Vidc  paullo  post  n.  14835. 
12  Cf.  paullo  ante  p.  276. 


454  PARS   ALTERA  —  DE    BIBUOTIIECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


Et  primo  isti  sunt  libri  beati  Augustini 


13 


f-  20a  1.  a  In  primis  in  volumine  signato  per  I  sunt  liber  de  consensu  quatuor 

evangelistarum  libri  quatuor,  de  questionibus  libri  III 14,  item  de  verbis  doraini 15, 
de  gratia  novi  testamenti,  item  de  speculo  vel  manuale  1G,  de  nativitate  b  (?)  beate 
Marie,  item  de  annunciacione  dominica  17,  de  utilitate  penitentie,  de  quibusdam 
verbis  Apostoli 18,  de  Genesi  contra  Manicheos  libri  duo,  de  visitatione  infirmorum, 
item  de  heremit/zc/a  vita,  de  adulterinis  coniugiis  libri  duo,  contra  sermonem 
Arianorum,  de  contemptu  mundi  ad  clericos,  item  de  bono  latrone  19,  de  hone- 
state  mulierum,  item  de  cognitione  vere  vite;  de  simbolo  contra  Iudeos,  pa- 
ganos  et  Arianos;  de  diffinitionibus  ecclesiasticorum  dogmatum  20,  de  tempore 
barbarico,  de  contempnenda  morte,  item  de  trinitate,  de  quatuor  virtutibus  ca- 
ritatis,  item  de  cantico  novo,  de  quarta  feria,  item  de  cataclismo,  de  muliere 
forti;  item  sermones  de  oracione  et  ieiunio,  de  divite,  de  penitencia,  de  ora- 
cione  dominica,  de  fornicacione,  quod  homo  factus  est  ad  dei  ymaginem  et 
similitudinem,  de  laudibus  dei;  item  de  quibusdam  proposicionibus  epistolarum 
ad  Romanos  et  ad  Galatas  u,  item  epistola  0  r  i  g  i  n  i  s   apologetica. 

2.  c  Item  in  volumine  signato  per  II  sunt  libri  Augustini  super  articulos 
fidei,  Bernardus  de  comtemplacione,  item  consciencia  sanctorum,  item  de 
libero  arbitrio  et  gracia,  item  apologia  B e r n a r d i ,  item  Bernardus  super 
Missus  est,  item  omelia  Augustini  de  sanitate  anime  et  contra  aurispices  et 
sortilegos. 

3.  <l  Item  in  volumine  signato  per  III  sunt  sermones  et  omelie  sanctorum 
doctorum  de  omnibus  festivitatibus  sanctorum  tocius  anni. 

4.  c  Item  in  volumine  signato  per  IIII  sunt  omelie  Augustini  super  Io- 
hannem. 

5.  f  Item  in  volumine  signato  per  V  Augustini  de  cultu  martirum  et  mar- 
tirilogium  (!). 

6.  9  Item  in  volumine  signato  per  VI  Augustinus  de  Achademicis  libri  III, 
item  de  salute  anime,  item  de  mariale  22,  item  confessio  qualiter  humano  generi 
subvenit,  item  de  miraculis  sacre  scripture  libri  III,  item  super  Matheum  et 

a  Cf.  n.  99,  Ur.  90.  b  Ms.  nativite.  c  Pen.  417.  d  Ur.  120,  Pen.  337.  e  Pen.  271.  f  Pen.  315. 
g  Pen.  319. 

13  Indicem  alphabeticum  operum  s.  Augustini  habes  iu  Migne,  PP.  lal.,  tom.  XLVI, 
c.  33-43. 

14  Quaestionum  evangcliorum  11.  2  (al  3). 

15  Sermones  de  verbis  doinini. 

16  Migne,  1.  c,  tom.  XL,  c.  967. 

17  Sermones,  Migne,  1.  c,  tom.  XXXIX,  c.  3013. 

18  Sermones  de  verbis  Apostoli. 

19  Sermones,  Migne,  1.  c,  tom.  XXXIX,  c  2043. 

20  De  ecclesiasticis  dogmatibus. 

21  Migne,  1.  c,  tom.  XXXV,  c  2063,  2105. 

22  Putem  legendum  manuale,  cf.  Pen.  319. 


CAP.  ni  —  RECENS10    A    GREGORIO    XI    C.  AX.    1375    CONCINNATA  455       Gl\ 


Lucam,  item  libri  locutorium  23,  item  questiones  veteris  testamenti,  item  expo- 
sicio  quarundam  exposicionum  epistolarum  ad  Romanos  et  ad  Galatas,  item  f.  20& 
do  correctione  Donatistarum  item  do  gracia  dei  et  peccato  originali,  item  ad 
Orosium  et  de  erroribus  Origenis  24,  item  de  dono  paciencie  25,  item  de  hiis 
que  false  sihi  imputabantur,  itom  de  vera  prudentia,  item  de  penitencia,  item 
de  vera  et  falsa  penitencia,  itom  sermones  de  ascencione  Domini,  item  de 
nativitate  virginis  Marie,  et  de  laudibus  eius,  item  de  humana  a  efigie  domini 
nostri  Iesu  Christi. 

7.  b  Item  in  volumine  signato  per  VII  Augustinus  super  psalmum  septua- 
gesimum  quintum, 

8.  Item   in   volumine  signato  per  VIII  Augustinus   super   psalterium  a 
psalmo  LXXV  usque  ad  finem. 

9.  c  Item  in  volumine  signato  per  IX  tabula  epistolarum  Augustini. 

10.  d  Item  in  volumine  signato  per  X  Augustinus  de  civitate  dei,  item 
ad  Orosium.  item  de  sanitate  anime,  item  contra  sortilegia,  item  de  pollucione 
notturna,  item  de  laude  caritatis,  item  retrattacio  contra  Faustum,  item  contra 
Faustum  libri  XXXIII,  item  de  virginitate,  item  de  mendacio. 

11.  e  Item  in  volumine  signato  per  XI  Augustinus  encherid/i/on,  de  tri- 
nitate,  de  vera  religione,  de  libero  arbitrio,  de  doctrina  christiana,  ad  Orosium, 
contra  quinque  liereses,  LXXXIII  questiones. 

12.  (  Item  in  volumine  signato  per  XII  tabula  de  civitate  dei, 

13.  °  Item  in  volumine  signato  per  XIII  altercatio  26  fidei  catholice  inter 
Arrium  presbiterum  et  Athanasium  episcopum  Prbbo  iudico  presidente,  tra- 
ctatus  G  r  e  g  0  r  i  i  N  a z  a  r  i  h  0  n  i  (!),  item  de  Gregorio  et  Basileo  (!),  item  regula 
Basilii,  item  prefacio  Gelasii  pape  super  regula  beati  Augustini,  regula 
beati  Benedicti,  regula  sancti  Macarii,  regula  fratrum  minorum 
cum  exposicione,  abusiva  seculi  secundum  sanctum  Cyprianum. 

14.  h  Item  in  volumine  signato  per  XIIII  sunt  libri :  primo  Ieronimus 
ad  Desiderium  de  doctoribus  sive  scriptoribus  ecclesie,  item  de  viris  illustribus, 
Casiodorus  de  institucione  divinarum  litterarum,  item  excepta  Augustini 
de  civitate,  de  trinitate,  Augustinus  de  cognicione  vere  vite,  Augustinus  ad 
sororem  suam  *de  heremitica  vita,  item  libri  Hugonis  de  archa  Noe,  de 
archa  sapientie  et  ecclesie  et  arca  sponse,  item  summa  collectorium  et  de  vir- 
tutibus  antiquorum  phiTosophorum  fratris  Iohannis27,  item  tractatus  de 
laudihus  beate  Marie. 

15.  '   Item  in  volumine  signato  per  XV  Augustinus  de  concordia  quatuor      f.  210 
evangelistarum. 

a  Ms.  humane.  b  Cf.  n.  58s.,  64s.  c  Cf.  n.  77,  Ur.  123.  d  Pen.  286.  e  Ur.  119,  Pen.  313.  fCL  n.  88, 
Ur.  77,  Pen.  291s.  g  Int.  2,  Ur.  87,  Pen.  711.  h  Cf.  paullo  post  n.  1321,  Pen.  231.  I  Pen.  275,  of.  paullo 
post  n.  76. 

23  Loquutionum  11.  7. 

24  Ad  Orosium  contra  Priscillianistas  et  Origenistas  lib.  I. 

25  De  douo  perseverantiae. 
20  Vigilii  Tapsensis. 

27  Ioannes  Gallensis,  ord.  min. 


450  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

16-7.  a  Itera  in  volumine  signato  per  XVI  Ambrosius  de  ystoria  Nam- 
buthe  b,  Augustinus  de  concordia  IIHor  evangelistarum,  item  epistola  Senece 
ad  Paulum  apostolum. 

18.  Item  in  volumine  signato  per  XVIII  28  epistole  Augustinus  numero 
CLXXVII,  item  tractatus  de  caritate;  vide  in  tabula  ultra  medium. 

19.  Item  in  volumine  signato  per  XIX  Augustinus  de  verbo  Ysaie  quod 
multitudo  sacrificiorum  vestrorum  c  etc,  super  Genesim  ad  litteram,  XII  libri 
de  libero  arbitrio,  de  fide  rerum  invisibilium,  de  natura  boni,  LXXXIII  que- 
stionum,  de  continencia  coniugali,  de  opere  monachorum,  de  bono  coniugali, 
contra  mendacium,  de  mendacio,  sermo  domini  in  monte,  de  perfectione  et 
iusticia  liominis,  de  natura  et  gracia,  de  predestinacione  sanctorum,  de  gracia 
et  libero  arbitrio,  de  correctione  et  gracia,  de  bono  perseverancie,  de  [cura] 
agenda  mortuorum  ad  Paulinum,  contra  errores  Manicheorum,  de  periculis 
prodotum  (!),  de  predestinacione  dei,  de  benedictione  Esau  et  Iacob,  sermones 
super  versum  Tenuisti  manum  dexteram  psalmi  LXXII;  item  sermo  factus 
in  mensa  Cipriani 29  de  versu  Domine  dilexisti  decorem  domus  lue,  de  versu : 
Deus  noster  manifeste  veniet,  de  versu  Cor  mundwm  crea  in  me  Deits, 
contra  adversarium  legis  et  prophetarum,  ecclesiasticum  docma,  item  epistole 
Augustinus  ad  Fortunatum,  ad  Donatum. 

20.  d  Item  in  volumine  signato  per  XX  Augustinus  in  epistolam  Funda- 
menti,  item  de  vita  clericorum  sermone/s/  et  tractatus,  que  epistole  eiusdem 
numero  CXLVIII  expressantur  in  primo  folio. 

21.  ''  Item  in  volumine  signato  per  XXI  Augustinus  de  civitate  dei. 

22.  f  Item  in  volumine  signato  per  XXII  oraciones  beati  Augustini  in 
soliloquis  o. 

23.  Item  in  volumine  signato  per  XXIII  Augustinus  de  civitate  dei. 

24.  ;'  Item  in  volumine  signato  perXXIIII  Augustinus  de  verbis  apostoli, 
[de  verois]  domini,  de  vita  christiana,  de  abusivis,  de  agone  christiano  et 
opere  monachorum. 

25.  Item  in  volumine  signato  per  XXV  Augustinus  de  civitate  dei. 

26.  Item  in  volumine  signato  per  XXVI  exceptio  Augustini  de  diversis 
materiis  distincta  per  ordinem  alphabeti. 

f.  %\b  27.  j  Item   in   volumine    signato   per   XXVII    tabula   Augustini    contra 

Faustum. 

28.  j  Item  in  volumine  signato  per  XXVIII  Augustinus  contra  Parme- 
nianum,  enchiridion,  de  preceptis  et  articulis  fidei,  de  sacramentis,  de  simbolo, 
exposicio  Pater  noster,  de  fide  ad  Petrum. 

29.  Item  in  volumine  signato  per  XXIX  sermones  sanctorum  patrum, 
sermones  Leonis  et  Augustini,  scintillarium  l  Bede. 

a  Ur.  109.  b  Ms.  Nabuthe.  c  Ms.  virorum.  d  Pen.  343.  e  Pen.  287s.,  cf.  n.  23,  25.  f  Ur.  96, 
Pen.  322.      g  Ms.  solisoquis.      h  Ur.  117,  Pen.  336.      i  Ur.  115.      j  Ur.  106.      I  Ms.  scillarum. 

28  Excidit  in  Ms.  n.  XVII. 

29  Vide  paullo  post  n.  34. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGOPJO   XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  457        Gr. 

30.  a  Item  in  voluinine  signato  per  XXX  retractaciones  Augustini,  de 
immortalitate  anime,  de  moribus  ecclesie,  de  quantitate  anime,  de  gracia  et 
libero  arbitrio,  libri  musice,  de  vera  religione. 

31.  h  Item  in  volumine  signato  per  XXXI  sine  postibus  in  papiru  tabula 
de  doctrina  christiana  et  de  dis/bi/plina  christiana. 

32.  Item  in  volumine  signato  per  XXXII  Augustinus  de  trinitate,  item 
confessionum,  de  vera  religione,  de  doctrina  christiana,  enchiridion. 

33.  c  Item  in  volumine  signato  per  XXXIII  s/b/intillarium  Augustini. 

34.  d  Item  in  volumine  signato  per  XXXIIII  Augustinus  contra  Faustum 
et  soliloquium  anime,  sermo  de  veteribus  scripturis  et  novis  contra  Arrianos  30, 
de  verbis  Apostoli.  de  assumpcione  beate  Marie,  de  ovibus,  de  deitate  et  incar- 
nacione,  de  paupertate  et  diviciis,  super  illo  versu  psalmi  Tibi  derelictus  est 
pauper,  Si  vis  venire  ad  vitam,  de  ieiunio,  de  Abel  et  Cain,  de  Ysaac  et 
Rebecca,  de  X  plagis,  de  induracione  cordis  Pharaonis,  de  nativitate  beate 
Marie,  de  avaricia  et  luxuria,  de  mirabilibus  sancte  scripture,  contra  Feli- 
cianum  hereticum,  de  elemosina,  libri  musice,  contra  perfidiam  Arrianorum, 
de  Ieronimo  sup.T  epistolam  Iohannis,  de  lapsu  mundi,  de  hiis  qui  divites 
esse  affectant,  de  continencia,  de  timore  dei,  de  deprecacione  Abrae,  sermo 
super  psalmum  LXVII  ad  mensam  sancti  Cipriani  in  basilica  Petri,  de  iusticia 
que  est  ex  lege,  de  interrogatione  Iudeorum  de  Christo  cuius  filius  esset  in 
basilica  Celestine,  de  caritate,  de  talento  accepto,  de  penitentibus,  omelia  de 
Abraam  et  Ysaac,  sermo  de  Iacob  et  Ioseph  et  omelia  eorum,  de  spirituali  col- 
luctatione,  de  via  trium  dierum,  de  virga  Aaron,  omelia  Ieronimi,  de  Balam 
et  Balac,  Augustinus  de  Rab  meretrice  et  duobus  nunciis,  quod  iudicio  dei  Iudei 
de  terra  promissionis  expulsi  sunt,  de  transitu  Iordanis,  omelia  Ambrosii 
de  Gedeone,  omelia  Augustinus  de  Sampsone  et  de  David  et  Ysai 31,  Golia  et 
de  Absalon,  de  edificatione  altaris,  de  Salomone,  de  Elia  propheta,  de  Heleseo 
propheta,  de  assumptione  beate  Marie,  item  retrattationum ;  vide  in  fine  libri. 

35.  e  Item  in  volumine  signato  per  XXXV  Augustinus  de  baptismo  par-     f.  2-ia 
vulorum,  sermo  Domini  in  monte,  epistola  ad  Valentinum,  epistola  Prosperi 

ad  Augustinum  de  natura  boni,  de  bono  coniugali,  de  nupciis  et  concupiscencia, 
de  adulterinis  coniugiis,  de  sancta  virginitate,  de  sancta  viduitate,  contra  epi- 
stolam  Fundamenti 32,  de  spiritu  et  lictera. 

36.  f  Item  in  volumine  signato  per  XXXVI  Augustinus  contra  Achade- 
micos  et  contra  Manicheos  super  Genesim  et  singularitate  clericorum,  de  con- 
flictu  viciorum,  iponostius  33,  de  origine  anime,  de  moribus  Donatistarum  ad  Bo- 

a  Ur.  79,  Pen.  317.       b  Pen.  295.       c  Ur.  121,  Pen.  326.       d  Pe.  298.       e  Pen.  296.       f  Ur.  107,  Pen.  303. 


30  De  trinitate   sive   de  scripturis   veteribus  et   novis   coutra  Arianos.    Migne,  1.  c, 
tom.  XXXIX,  c.  1689. 

31  De  David  et  Isai  sermo,  Migne,  1.  c,  tom.  XXXIX,  c  1818. 

32  Goatra  epistolam  Manichaei,  quam  vocant  Fundamenti  lib.  I,  Migne,  1.  c,  tom.  XLII, 
c.  173. 

33  Hypomnesticon  (hygnosticon). 


458  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

nifacium,  de  orando  deum,  contra  adversarios  legis  34  et  contra  perfidiam  Arria- 
norum,  contra  Adamantum,  de  magistro,  [dej  meditacione,  questiones  veteris  et 
novi  testamenti,  I  e  r  o  n  i  m  u  s  contra  Lucif/e/rianum,  ad  Sixtum  presbiterum 35, 
contra  Iulianum. 

37.  "  Item  in  volumine  signato  per  XXXVII  Augustinus  de  doctrina  chri- 
stiana,  de  cura  pro  mortuis  agenda,  super  Genesim,  sermones  de  verbis  Do- 
mini  et  de  verbis  Apostoli,  de  facultatibus  ecclesie,  de  primo  parente,  de  igne 
purgatorii,  de  moribus  ecclesie,  de  moribus  Manicheorum,  de  triplici  habita- 
culo,  de  contemptu  mundi,  de  honestate  mulierum,  omelia  super  Iohannem, 
de  fide  et  operibus,  de  vita  christiana. 

38.  ■'  Item  in  volumine  signato  per  XXXVIII  Augustinus  de  civitate  dei, 
super  Genesim  ad  litteram,  contra  Manicheos,  confessionum,  de  synodis,  de 
vera  religione,  ad  Orosium  3G,  enchiridion. 

39.  c  Item  in  volumine  signato  per  XXXIX  sermones  Augustini  super 
epistolam  Iohannis,  commentum  Ieronimi  super  Marchum,  questiones  Au- 
gustini  super  Penthacio  (t,  questiones  veteris  et  novi  testamenti,  de  VIII  que- 
stionibus  contra  Pelagianos,  de  questionibus  evangelii  Mathei  et  Luce,  de 
prescientia  dei,  de  mirabilibus  sacre  scripture,  manuale  sive  speculum,  ad 
Fortunatum,  de  gratia  novi  testamenti,  de  Xceni  cordis,  de  X  plagis  Egipti, 
soluciones  questionum  contra  paganos,  libri  musice,  super  epistolas  ad  Romanos 
et  ad  Galatas,  de  correctione  Donastitarum  e,  de  gratia  dei  et  peccato  origi- 

f.  22b     nali,  ad  Orosium,  de  continencia  anime,  sermones  de  doctrinis  dandis,  de  pace, 
de  flagellis,  cum  pluribus  aliis;  vide  in  tabula  in  fine  libri. 

40.  f  Item  in  volumine  signato  per  XL  Augustinus  confessionum,  Ysi- 
dorus  de  summo  bono,  de  sententia  Ieronimi  de  essencia  divinitatis. 

41.  9  Item  in  volumine  signato  per  XLI  Augustinus  de  trinitate. 

42.  /(  Item  in  volumine  signato  per  XLII  sermones  Augustini  de  cogita- 
cionibus  et  mirabilibus  sacre  scripture,  de  oratione,  de  vera  innocencia  ad 
nepotem  suum,  de  facultatibus  ecclesie,  de  contradictione  37  et  unico  baptismo, 
de  cathezizandis  '  rudibus,  de  sententia  beati  Iacobi,  de  cognicione  vere  vite, 
omelia  Iohannis   Crisostomi   de  beato  Paulo  apostolo. 

43.  Item  in  volumine  signato  per  XLIII  Augustinus  de  fide  et  operibus, 
de  verbis  Domini,  de  cathezizandis  rudibus,  de  baptismo  adversus  Donostitas  (!), 
de  baptismo  parvulorum,  de  unico  baptismo  contra  Maxiinianuni  hereticum, 
altercatio  Augustini  Iuliani  heretici  et  Pelagiani. 

44.  i  Item  in  volumine  signato  per  XLIIII  consilia  sanctorum  patrum 
Ilarii,  Augustini,  epistola  Clementis  pape  ad  sanctum  Iacobum,  exemplar 

a  Pen.  293.  h  Pen.  285.  c  Ur.  64,  Pen.  331,  Pa.  1974.  d  L.  Pantalencho.  e  L.  Donatistarum. 
fUr.  72,  Pen.  311.      g  Pen.  279s.      h  Pen.  332.      i  L.  catechizandis.     j  Pen.  1071  ? 


34  Contra  adversarium  legis  et  prophetarum  11.  2,  Migne,  1.  c,  tom.  XLII,  c.  603. 

35  S.  Augustini  epistola,  Migne,  1.  c,  tom.  XXXIII,  c.  874. 

36  Vide  paullo  ante  p.  455,  not.  24. 

37  Fortasse  legendmn  de  continentio,  cf.  Pen.  332. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  459       Gr. 

constituti  domini  Constantini  imperatoris,  Augustinus  <le  correctione  et 
gracia,  Ylarius  de  essentia  Patris  et  Filii  contra  hereticos;  est  sine  po- 
stibus. 

45.  a  Item  in  volumine  signato  per  XLV  Augustinus  contra  Faustum, 
Ieronimus  de  nominibus  Hebreorum. 

46.  ';  Item  in  volumine  signato  per  XLVI  Augustinus  contra  Iulianum, 
libri  musice,  de  unico  baptismo,  iponosticio  (!),  de  moribus  Manicheorum,  de  per- 
fectione  iusticie,  super  Genesim  ad  litteram,  ad  Simplicianum,  ad  Orosium,  contra 
Felicem  Manicheum,  super  XV  3S,  de  periurio,  de  substantia  dilectionis,  quid  c  sit 
vere  diligendus,  quot  modis  diabolus  humilitatem  impugnat,  de  tribus  locis,  de 
quinque  statibus  vite  humane,  de  iudicio  faciendo,  de  oblivione  malorum  pro- 
teritorum,  de  duodecim  gradibus,  de  incarnacione  Verbi,  de  essentia  deitatis, 
epistola  ad  Romanos,  tractatus  de  corpore  Christi,  de  elemosina,  de  dilectione, 
questiones  evangeliorum,  sentencie  septem  sapiencium,  dialetica  Augustini,  ca- 
tegorium  d  Aristotilis  ab  Augustino  translate  ad  quendam  comitem;  vide  in 
fine  libri. 

47.  e  Item  in  volumine  signato  per  XLVII  tabula  Augustini  encheridion.      f-  23a 

48.  f  Item  in  volumine  signato  per  XLVIII  flores  Augustini  de  trinitate. 

49.  g  Itein  in  volumine  signato  pef  XLIX  sermones  numero  CCC  et 
XXXIII;  vide  in  principio  libri. 

50.  ;'  Item  in  volumine  signato  per  L  Augustinus  de  omnibus  heresibus, 
item  adversus  Manicheos,  de  gratia  et  de  magistro,  de  duabus  animabus,  contra  V 
genera  hostium,  de  origine  heresum.  de  divinacione  demonum,  de  orando  deum, 
de  timore  iudicii,  de  fide  et  operibus,  sermo  contra  Arrianos. 

51.  Item  in  volumine  signato  per  LI  omelia  Ambrosii  LXXVII ;  re- 
spice  tabulain  in  principio. 

52.  '  Item  in  volumine  signato  per  LII  tabula  Augustini  de  trinitate. 

53.  *  Item  in  volumine  signato  per  LIII  tabula  Augustini  super  Iohannem. 

54.  l  Itern  in  volumine  signato  per  LIIII  Augustinus  super  Genesim,  de 
agone  christiano,  de  disciplina  christiana,  de  penitencia,  de  libero  arbitrio  ad 
Orosium,  de  predestinatione  divina,  Iohannes  Damasenus  et  fidei  orto- 
doxe  "\  Ancelmus  cur  deus  homo;  Augustinus  LXXXIII  questionum,  de  tri- 
nitate,  de  vera  religione,  de  spiritu  et  anima,  de  quantitate  anime,  de  im- 
mortalitate  anime,  de  fide  ad  Petrum. 

55.  w  Item  in  volumine  signato  per  LV  epistole  Pauli  ad  Romanos  et  ad 
Chorintios  Venerabilis  Bede  ex  dictis  Augustini. 

56.  °  Item  in  volumine  signato  per  LVI  Hugo  de  sacramentis,  Augustinus 
contra  Faustum,  de  spiritu  et  littera,  sermones  de  pastoribus  et  ovibus,  de 
baptismo  adversus  Donastitas,  de  baptismo  parvulorum,  de  unico  baptismo  contra 

o  Pen.  300.  h  Cf.  n.  84,  Ur.  133,  Pen.  301.  c  L.  quis.  d  L.  caleooriae.  e  Ur.  104,  Pen.  314. 
f  Pen.  283.  g  Ur.  126?  h  Ur.  114,  Pen.  307.  i  Ur.  138,  Pen.  234.  j  Ur.  128,  l>a.  1908.  I  Cf.  n.  98,  1309, 
Ur.  100,  Pen.  258.      m  L.  de  fide  orthodocca.      n  Cf.  n.  349,  Ur.  131.      o  Pen.  297. 

38  In  Pen.  301  legitur  super  Iob. 


4G0  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTlfECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 

Felicianum,  de  prefectione  iusticie  omnium,  de  natura  et  gracia,  de  libero 
arbitrio,  de  correctione  et  gratia,  de  predestinacione  sanctorum,  de  bono  per- 
severancie,  de  soliloquis,  de  cathezizandis  rudibus,  de  quantitate  anime,  de 
adulterinis  coniugiis,  de  mendacio,  de  natura  et  origine  anime,  de  orando 
deum,  de  videndo  deum,  de  fide  et  simbolo,  ad  inquisiciones  Ianuarii,  de  pe- 
nitentia,  de  periurio,  de  disciplina  christiana,  dialogus,  de  unitate  sancte 
trinitatis  39. 

57.  a  Item  in  volumine  signato  per  LVII  tabula  Augustini  super  Genesim 
ad  litteram. 

58.  b  Item  in  volumine  signato  per  LVIII  prima  pars  psalterii  Augustini. 
f.  235             59.  Item  in  volumine  signato  per  LVIIII  secunda  pars  psalterii  Augustini. 

60.  °  Item  in  volumine  signato  per  LX  prima  quinquagena  psalterii  Au- 
gustini. 

61.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXI  Augustinus  confessionum,  de  tri- 
nitate,  de  doctrina  christiana,  de  concordia  evangelistarum,  de  utilitate  cre- 
dendi,  de  vera  religione,  de  anima  et  spiritu,  de  questionibus  anime,  de  verbo 
dei,  dyalogus  Augustini  contra  quinque  hereses,  encheridion,  de  fide  ad  Petrum, 
de  summo  bono,  de  videndo  deum. 

62.  e  Item  in  volumine  signatoper  LXII  speculum  Augustini,  de  mirabi- 
libus  sacre  scripture;  item  0  rigenes  de  Helcana,  Senenna  (!),  Samuele  et  Heli, 
Ophni,  et  Finees;  item  Origenes  super  Ysaiam,  Ieremiam,  Ezechielem,  Cantica 
Canticorum,  Genesim,  Exodum,  Leviticum,  Numerum,  Iosue,  Iudicum ;  item 
ydenetarium  f  Clementis.  epistola  Clementis  ad  Iacobum,  epistola  Dyonisii 
et  9  Thimotheum  de  morte  apostolorum  Petri  et  Pauli. 

63.  /(  Item  in  volumine  signato  per  LXIII  Augustinus  de  cura  pro  mortuis, 
Ancelmus  cur  deus  homo,  meditaciones  eiusdem,  Seneca  de  quatuor  vir- 
tutibus,  prosologonio  •  Ancelmi;  Albertus  40  de  morte  et  vita,  de  sompno 
et  vigilia,  de  divinacione,  de  sensu,  et  sensato,  de  memoria  et  de  intellectu, 
de  natura  et  origine  anime. 

64.  *   Item  in  volumine  signato  per  LXIIII  prima  pars  psalterii  Augustinus. 

65.  Item  in  volumine  signato  per  LXV  secunda  pars  psalterii  Augustini. 

66.  l  Item  in  volumine  signato  per  LXVI  Augustinus  ad  Orosium  contra 
quinque  hereses,  LXXXIII  questionum. 

67.  m  Item  in  volumine  signato  per  LVII  Augustinus  [sujyev  Iohannem. 

68.  n  Item  in  volumine  signato  per  LXVIII  Augustinus  de  Achademicis, 
de  moribus  ecclesie,  de  natura  et  gratia,  de  libero  arbitrio,  de  correctione  et 
gracia,  sermo  de  oracione,  contra  Fortunatum,  contra  Iudeos,  contra  Pelagium, 
de  utilitate  personarum  °,  de  baptismo  contra  Donatistas,  contra  Maximianum 

a  Ur.  140,  Pen.  259.  h  Ur.  58s.,  Pen.  261s.,  cf.  n.  64s.,  69s.,  85s.  c  Ur.  61.  d  Pen.  310.  e  Pen.  461. 
f  L.  itinerarium.  g  L.  ad.  h  Ur.  99.  i  L.  proslogium.  j  Cf.  n.  58.  I  Pen.  304.  m  Pen.  270.  n  Pe.  318. 
o  L.  psalmorum. 

39  Putem  indicari  dialogum  quaestionum  LXV(Migne,  I.  c,  tom.  XL,  c.  733),  quarum 
duodecim  priores  excerptae  sunt  ex  opusculo  de  trinitate  et  uuitate  dei. 

40  B.  Albertus  Magnus. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  401        Gl'. 

de  X  plagis,  de  X  precepta  (!)  legis,  de  laudibus  caritatis,  de  vera  innocentia, 
super  Apocalipsi,  contra  Parmemanum,  de  cathezizandis  rudibus,  contra  Peti- 
lianum,  tractatus  de  assumptione  beate  Marie. 

69.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXIX  prima  pars  psalterii  Augustinus.      f.  24a 

70.  b  Item  in  volumine  signato  per  LXX  secunda  pars  psalterii  Augustinus. 

71.  c  Item  in  volumine  signato  per  LXXI  Augustinus  retractationum  de 
gracia  novi  testamenti,  de  moribus  ecclesie  Manicheorum,  de  vera  religione, 
de  gracia  et  libero  arbitrio  de  prefectione  iusticie,  de  natura  et  gratia,  de 
correctione  et  gratia,  de  predestinacione  sanctorum,  de  bono  perseverancie, 
epistola  Fulgentii,  encheridion,  Augustinus  de  doctrina  christiana. 

72.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXXII  Augustinus  contra  Faustum. 

73.  e  Item  in  volumine  signato  per  XXIII  omelia  Augustini  de  pasto- 
ribus,  de  ovibus,  de  mendacio,  de  opere  manchorum  f. 

74.  o  Item  in  volumine  signato  per  LXXIIII  tercia  pars  quinquagene 
Augustini  super  psalterio. 

75.  h  Item  in  volumine  signato  per  LXXV  sermones  Augustini  LVI 
cum  tabula  per  alphabetum  bona;  vide  in  fine. 

76.  l  Item  in  volumine  signato  per  LXXVI  Augustinus  de  consensu  IIIIor 
evangelistarum. 

77.  J  Item  in  volumine  signato  per  LXXVII  tabula  epistolarum  Augu- 
stini  CII,  item  super  libro  de  trinitate,  super  Genesi  ad  litteram,  contra 
Faustum,  super  Iohannem  et  confessionum. 

78.  l  Item  in  volumine  signato  per  LXXVIII  dialogorum  Augustini,  de 
X  cordis,  de  essentia  dei,  de  penitentia  ad  sororem  suam,  de  vita  christiana, 
de  videndo  deum,  de  vera  religione,  de  penis  purgatorii,  de  gracia  novi  te- 
stamenti,  de  conflictu  viciorum,  de  nupciis,  sermones  de  beato  Vincentio  et 
utilitate  credendi. 

79.  m  Item  in  volumine  signato  per  LXXIX  4l  sermones  Augustini  super 
caritate  Iohannis  contra  Manicheum,  questiones  super  evangelio,  contra  For- 
tunatum,  contra  mendacium,  de  cantico  novo,  de  quarta  feria,  de  tempore 
barbarico,  de  predestinacione,  de  singularitate  clericorum,  speculum  de  summo 
bono,  questiones  novi  et  veteris  testamenti,  de  contemptu  mundi,  de  honestate  f.  246 
mulierum. 

80.  M  Item  in  volumine  signato  per  LXXX  epistole  numero  CLXVIII; 
vide  in  tabula  ultra  medium  \\/bri]\  item  Augustini  ad  Iulianum  comitem, 
item  L  omeliarum,  de  agone  christiano,  retractacionum  contra  Manicheos  in 
epistola  Fundamenti. 

81.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXI  omel [iej  Augustini  et  medita- 
ciones  Ancelmi. 

o  Cf.  n.  58.  h  Cf.  n.  59.  c  Int.  1,  Ur.  31,  l'a.  1900.  d  Ur.  85,  Pen.  299.  e  Int.  11,  Ur.  116,  Pen.  321. 
f  L.  monachorum.  g  Ur.  91,  Pen.  263.  h  Ur.  134,  Pen.  334.  i  Cf.  n.  15.  j  Cf.  n.  9.  I  Ur.  122.  m  Ur.  98, 
Pen.  333.      n  Ur.  132,  Pa.  1935. 

41  Ilic  incipit,  quod  paullo  ante  p.  452  indicavi,  fragmontum  altorius  oxomplaris  huius 
indicis. 


462  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

82.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXXXII  Augustinus  de  natura  et 
origine  anime,  epistola  ad  Petrum  presbiterum,  ad  Yincentium,  de  coniugiis  b, 
de  origine  anime,  acl  Optatum  episcopum  42,  de  prescientia  dei,  de  videndo 
deum,  inquisitiones  Ianuarii,  de  correctione  Donastitarum  (!),  contra  adversa- 
rium  legis,  contra  Arrianos. 

83.  c  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIII  registrum  librorum  Augustini. 

84.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIIII  Augustinus  contra  Iu- 
lianum,  R  i  c  a  r  d  u  s  de  potestate  ligandi,  C  r  i  s  o  s  t  o  m  u  s  de  eo  quod  nemo 
leditur  ab  alio. 

85.  e  Item  in  volumine  signato  per  LXXXV  prima  pars  psalterii  Au- 
gustini. 

86.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVI  secunda  pars  psalterii  Au- 
gustini. 

87.  f  Item  in  volumine  signato  per  XXXVII  Augustinus  de  verbis  do- 
mini  et  XL  omelie  beati  G  r  e  g  o  r  i  i  pape,  epistola  Augustini  de  coniugiis  et 
de  die  sabbati. 

88.  fJ  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVIII  tabula  Augustini  de  ci- 
vitate  dei. 

89.  h  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVIIII  consilia  generalia  san- 
ctorum  patrum  synodalia,  de  quibus  compositum  est  decretum ;  item  Augu- 
stinus  contra  Maximinum  ad  quendam  comitem,  de  corpore  Christi,  super  Ma- 
theum,  item  de  incarnatione  Verbi,  contra  Felicem  Manicheum,  annotatuum  ' 
super  Iob,  de  substancia  dilectionis,  quot  modis  dyabolus  humilitatem  impugnat, 
de  quinque  septenis,  de  elemosina,  de  dilectione,  sententie  septem  sapientum, 
questiones  super  Genesi,  cathegorica  ■?',  dialetica,  contra  Crescon/7/um  gra- 
maticum,  item  exposicio  Hilarii  Pictaviensis  super  Marchum. 

f.  25«  90.  Item   in   volumine    signato   per  XC  Augustinus  ad  Orosium,  contra 

quinque  hereses,  LXXXIIII  questionum. 

91.  l  Item  in  volumine  signato  per  XCI  locutiones  et  questiones  Genesis, 
Iosue  et  Iudicum. 

92.  m  Item  in  volumine  signato  per  XCIl  tabula  super  libro  confessionum 
Augustini. 

93.  n  Item  in  volumine  signato  per  XCIII  Augustinus  de  igne  purga- 
torii,  de  gaudio  electorum,  de  penis  dampnatorum,  de  disciplina  christiana, 
de  vita  christiana,  de  agone  christiano,  de  vera  et  falsa  penitencia,  de  XII  abu- 
sibus  seculi,  sermo  de  Iosep,  LXXXIII  questionum,  de  facultatibus  ecclesie, 
de  primo  parente. 

94.  °  Item  in  volumine  signato  per  XCIIII  Prosper  de  vita  activa  ac 
contemplativa,  Augustinus  de  vera  innocentia,  Augustini  soliloqui/o/. 

a  Ur.  102,  Pen.  325.  h  Locus  videtur  mendosus,  cf.  Pen.  325.  c  Ur.  113,  Pen.  327.  d  Cf.  n.  46, 
Ur.  112,  Pen.  302.  e  Cf.  n.  58s.  f  Ur.  63,  Pen.,  335.  g  Cf.  n.  12.  h  Int.  27?,  Ur.  66,  Pen.  1068. 
i  L.  annotationes.     j  L.  categoriae.      I  Ur.  75.      m  Pen.  312.      n  Ur.  118,  Pen.  324.      o  Pen.  504. 

42  Epistola  ad  Optatum  de  origine  animae,  Migne,  1.  c,  tom.  XXXIII,  c.  857. 


CAP.   III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.  AN.    1375   CONCINNATA  403       Gr. 


95.  a  Item  in  volumine  signato  per  XCV  Augustinus  de  mendacio  et 
contra  mendacium,  de  videndo  deum,  super  Genesi  ad  litteram  contra  Mani- 
cheum,  questiones  veteris  et  novi  testamenti,  sermones  communes  Augustini 
XXVIII;  vide  in  principio  libri. 

96.  ''  Item  in  volumine  signato  per  XCVI  lectiones  et  questiones  Augu- 
stini  super  Penthatheon,  questiones  veteris  et  novi  testamenti,  altercatio  43, 
contra  Iulianum  hereticum. 

97.  ('  Item  in  volumine  signato  per  XCVII  Augustinus  de  trinitate. 

98.  d  Item  in  volumine  signato  XCVIII  Augustinus  super  Genesim  ad 
litteram.  de   doctrina  christiana,  LXXXIII  questionum   et  de  libero  arbitrio. 

99.  e  Item  in  volumine  signato  per  XCIX  Augustinus  de  concordia  evan- 
gelistarum,  de  utilitate  credendi,  de  spiritu  et  anima,  de  verbo  dei,  de  fide 
ad  Petrum,  de  natura  boni,  de  libero  arbitrio,  de  fide  rerum  invisibilium, 
LXXXIII  questionum,  de  nuptiis,  contra  Iulianum,  et  altercationes  4i,  sermo  de 
Arrianis,  de  viduitate,  contra  adversarium  legis,  contra  Maximinum,  de  opere 
monachorum,  locutiones,  de  virginitate,  de  bono  coniugali,  contra  mendacium,  f.  256 
contra  Adamantum,  de  divinacione  demonum,  de  immortalitate  anime,  de  ma- 
gistro,  de  duabus  animabus,  contra  epistolas  Iuliani,  de  vera  innocentia,  de 
beata  vita,  de  Achademicis,  de  ordine,  contra  epistolam  false  sibi  impositam, 

de  predestinacione  dei,  de  conflictu  viciorum,  de  contemplacione,  de  contri- 
cione,  de  vera  et  falsa  penitencia,  de  dogmate  philosophorum,  de  essencia 
divinitatis,  de  humilitate  et  obediencia. 

100.  f  Item  in  volumine  signato  per  C  epistole  Augustini,  soliloquiorum 
Augustini,  meditaciones  Ancelmi;  Hugo  de  claustro  anime,  plures  epi- 
stole  fratris  Bonaventure  de  ewangelica  paupertate,  de  indulgencia  beate 
Marie  Portuensi  0  Assisii,  de  verbis  sancti  Francii  ;' ;  libri  Thome  contra 
dampnantes  statum  mendicitatis,  de  perfectione  vite,  contra  errores  Grecum  ' 
et  Saracenorum,  de  motu  cordis  et  plures  alii ;  vide  in  tabula   in   principio. 

101.  ■>  Item  in  volumine  signato  per  CI  Augustinus  de  fide  et  operibus, 
de  cura  pro  mortuis,  de  timore  et  consideracione  iudicii,  de  contemptu  mundi, 
de  honestate  mulierum,  de  dispiplina  christiana ;  de  triplici  habitaculo  paradisi, 
de  inferno  et  purgatorio;  de  obediencia;  Hugo  de  virtute  orationis;  item 
meditaciones  Ancelmi,  cur  deus  homo,  de  incarnacione  Verbi,  de  casu  dia- 
boli  prosologium,  de  similitudinibus ;  C  r  i  s  o  st  0  m  u  s  de  laudibus  Pauli,  quod 
nullus  leditur  nisi  a  seipso. 


a  Ur.  82,  Pen.  306,   Pa.  2045.       b  Pen.   256.       c  Cf.  Pen.  279s.       d  Cf.  n.  54,  Pen.  257.       e  Pe.  276. 
f  Pen.  315.      g  L.  Portiuncule.      h  L.  Francisci.      i  L.  Graecorum.     j  Pen.  323. 

43  Fortasse  altercatio  cum  Pascentio,  Migne,  1.  c,  tom.  XXXIII,  c.  1 156. 

44  Vide  notam  praecedentem. 


464  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Libri  Leonis  papae. 

102.  a  In  volumine  signato  A.  I.  sermones  sancti  Leonis  pape  et  epistole 
eiusdem,  numero  LXXI. 

103.  b  Item  in  volumine  signato  per  OII  speculum  ecclesie,  item  ser- 
mones  Leonis  pape  numero  C  et  II,  item  epistole  eiusdem;  item  sermones 
Innocentii   tertii,  item   Innocentius   de   condicione   humane,  miserie  de 

f.  26a  misterio  misse  eiusdem.  exposicio  canonis,  septem  psalmi  penitenciales,  expo- 
sicio  Ave  Maria  et  super  Paier  noster  et  super  symbolum,  item  de  articulis 
fidei;  item  epistola  eiusdem  Innocentii  qualiter  regnum  Aragonum  factum 
sit  censuale  ecclesiastice  c;  item  epistole  Cipriani,  epistole  Cornelii  ad 
Cyprianum  et  de  gracia  dei,  et  de  laude  virginitatis,  item  Augustinus  ad 
Nebridium,  item  Boecius  de  disciplina  scolarium  epistole  Augustini  XLI, 
item  pronosticorum  futuri  seculi  Iuliani45,  item  tract/a//us  introductorius. 

104.  d  Item  in  volumine  signato  per  C  P  sermones  de  ieiuniis,  et  alii 
sermones  Leonis  pape. 


SECUNDA  TABULA. 
Libri   beati   Gregorii   pape. 

105.  e  In  volumine  signato  per  I  compilacio  beati  Gregorii  pape  decre- 
talium. 

106.  t  Item  in  volumine  signato  per  II  regestrum  omnium  epistolarum 
Gregorii  pape,  item  responsiones  Gregorii  ad  Augustinum  monachum  ad  partes 
Anglie  missum  episcopum  Cantuariensem,  item  super  Cantica  Canticorum, 
item  Paterius  de  testimoniis  beati  Gregorii  pape. 

107.  Item  in  volumine  signato  per  III  tabula  omnium  librorum  per  al- 
phabetum  beati  Gregorii  pape,  item  moralia  eiusdem. 

108.  Item  in  volumine  signato  per  IIII  Patherius  de  testimoniis  beati 
Gregorii  pape. 

109.  g  Item  in  volumine  signato  per  V  tabula  librorum  moralium  beati 
Gregorii  pape. 

110.  h  Item  in  volumine  signato  per  VI  pastorale  Gregorii  et  dialogorum, 
f.  265     omelie  super  Ezechielem,  super  Cantica,  regestrum,  de  institutis  monachorum, 

de  canonico  orationum  nocturnarum,  de  institutis  renunciandi  seculo,  de  spi- 
ritu  castimonie  (?)  argie,  de  spiritu  fornicacionis,  de  spiritu  philargine  vel  de 
amore   pecuniarum,  de  spiritu   ire,  de  spiritu  tristicie,  de  spiritu   accidie,  de 

a  Ur.  455,  Pen.  440.  h  Pen.  510.  c  L.  ecclesie.  d  Pen.  437.  e  Av.  388.  f  Ur.  148.  g  Cf.  n.  115, 
Ur.  151,  Pen.  352s.      h  Pen.  361. 

45  Iulianus  episcopus  Toletanus. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  4()5        Gl\ 

spiritu  achenodoxie  id  est  avaricie,  de  spiritu  superbie;  collaciones  abbatis 
Moysi,  Danielis,  Psalmicii,  Sarapionis,  Theodori,  Abbatis  Sereni,  Cheroinanh, 
Nestoris,  Iosep,  Pramonis.  Iohahnis,  Theone,  Abrahe;  dicta  Ieronimi.  de 
vigiliis,  historia  tripertita,  dicta  Proferi  °,  sermones  Ysac;  vide  in  tabula  in  fine. 

111.  Iteni  in  volumine  signato  per  VII  dialogorum   beati  Gregorii  pape. 

112.  Item  in  volumine  signato  per  VIII  Gregorius  super  Cantica. 

113.  Item  in  volumine  signato  per  IX  moralia  beati  Gregorii  pape. 

114.  B  Item  in  volumine  signato  per  X  tabula  super  moralia,  pastorale  et 
super  Ezechielem  beati  Gregorii. 

115.  Item  in  volumine  signato  per  XI  tabula  super  moralia  beati  Gregorii. 
110.  c  Item  in  volumine  signato  per  XII  regestrum  beati  Gregorii. 

117.  d  Item  in  volumine  signato  per  XIII  dialogorum  et  pastorale  beati 
Gregorii. 

118.  e  Item  in  volumine  signato  per  XIIII  omelie  super  Ezechielem  et 
evangelia  dominica/Ka/  beati  Gregorii. 

119.  ltem  in  volumine  signato  per  XV  omelie  beati  Gregorii  super  Eze- 
chielem,  moralia,  dialogorum  et  pastorale. 

120.  f  Item  in  volumine  signato  per  XVI  omelie  Gregorii  super  Eze- 
chielem. 

121.  g  Item  in  volumine  signato  per  XVII  vita  beati  Gregorii  pastorale, 
dialogorum,  omelie  super  Ezechielem  et  super  Evangelia  et  super  Cantica  et 
responsionum. 

122.  Item  in  volumine  signato  per  XVIII  dialogorum  beati  Gregorii. 

123.  Item  in  volumine  signato  XIX  omelia  beati  Gregorii  super  Eze- 
chielem. 

124.  h  Item  in  volumine  signato  per  XX  Gregorius  de  XVI  dictionibus, 
declaracio  deflcilium  dictorum  et  dictionum  in  theologia,  sermones  beati  Augu-  f.  rta 
stini  cum  tabnla,  meditaciones  beati  Augustini,  commentum  Iohannis  Cri- 
sostomi  ad  Hebreos  et  de  compunctione  cordis,  Gregorius  super  Cantica. 
exposicio  Pater  noster,  simbolum  beati  Gregorii,  quedam  exposicio  vocabu- 
lorum  leronimi,  regestrum  Gregorii,  capitula  canonum  Apostolorum,  capi- 

tula  consilii  Niceni  '  et  Ancirani  J,  Anthioceni  et  Calcedonensis. 

125.  l  Item  in  volumine  signato  per  XXI  prima  pars  moralium  beati 
Gregorii . 

126.  Item  in  volumine  signato  per  XXII  Ymo  m  excerptiones  opusculorum 
beati  Gregorii,  et  cronice  Damasi. 

127.  Item  in  volumine  signato  per  XXIII  moralia  super  Iob  beati  Gregorii. 

128.  Item  in  volumine  signato  per  XXIIII  omelie  beati  Gregorii. 
120.  n  Item  in  volumine  signato  per  XXV  pastorale  beati  Gregorii. 
130.  °  Item  in  volumine  signato  per  XXVI  prima  pars  moralium  super 

Iob  beati  Gregorii  per  alphabetum. 

a  L.  Prosperi.  h  Ur.  150«.  c  Ur.  143.  d  Ur.  161.  e  Pen.  357.  f  Ur.  152.  g  Ur.  1391,  Pen.  356. 
h  Pen.  367.  i  Ms.  Winceni.  j  Ms.  Ancinani.  I  Ur.  155.  m  L.  Ioo.  n  Cf.  n.  134,  Ur.  147.  o  Ur.  160, 
Pen.  349. 

30 


466  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

131.  a  Item  in  uno  volumine  signato  per  XXVII  secunda  pars  moralium 
super  Iob  beati  Gregorii  per  alphabetum. 

132.  Item  in  volumine  signato  per  XXVIII  dialogus  beati  Gregorii. 

133.  h  Item  in  volumine  signato  per  XXIX  auctoritates  biblie  exposite  per 
beatum  Gregorium  in  libro  moralium,  item  auctoritates  biblie  exposite  per 
beatum  Gregorium. 

134.  c  Item  in  volumine  signato  per  XXX  pastorale  Gregorii. 

135.  a  Item  in  volumine  signato  per  XXXI  expositiones  ystoriarum  et 
auctoritatum  veteris  et  novi  testamenti  sumptarum  ex  libris  Gregorii  4G. 

130.  Item  in  volumine  signato  per  XXXII  tabula  super  libris  Gregorii, 
que  vocatur  Gregoriana  super  Ezechielem. 

137.  e  Item  in  volumine  signato  per  XXXIII  libri  epistolarum  Gregorii  et 
omeliarum  super  Ezechielem. 

Libri  sancti  Tliome  de  Aquino. 

138.  f  Item  in  volumine  signato  per  I  exposicio  sancti  Thome  super 
Matheum. 

f.  276  139.  o  Item   in   volumine   signato   per  II  expositio   sancti  Thome   super 

Marchum  et  Matheum. 

140.  h  Item  in  volumine  signato  per  III  exposicio  sancti  Thome  super 
Lucam  et  Iohannem. 

141.  '  Item  in  volumine  signato  per  IIII  exposicio  sancti  Thome  super 
Lucam  et  Iohannem. 

142.  J  Item  in  volumine  signato  per  V  exposicio  sancti  Thome  super 
Marchum  et  Matheum. 

143.  l  Item  in  volumine  signato  per  VI  expositio  sancti  Thome  super 
Matheum. 

144.  m  Item  in  volumine  signato  per  VII  prima  pars  summe  sancti  Thome. 

145.  n  Item  in  volumine  signato  per  VIII  secunda  pars  summe  sancti 
Thome. 

146.  °  Item  in  volumine  signato  per  IX  prima  pars  prime  partis  summe 
sancti  Thome. 

147.  *  Item  in  volumine  signato  per  X  secunda  pars  prime  partis  summe 
sancti  Thome. 

148.  2  Item  in  volumine  signato  per  XI  prima  pars  secunde  partis  summe 
sancti  Thome. 

149.  r  Item  in  volumine  signato  per  XII  secunda  pars  sancti  Thome. 

a  Ur.  144,  350.  b  Ur.  153.  c  Cf.  n.  129.  d  Ur.  162.  Pe.  372.  e  Pen.  368.  f  Cf.  n.  143,  Ur.  297, 
Pen.  110.  g  Cf.  n.  142,  Ur.  280,  Pen.  108.  7i  Cf.  n.  141,  Ur.  285,  Pen.  109.  i  Cf.  n.  140.  j  Cf.  n.  139. 
I  Cf.  n.  140.  m  Cf.  n.  104,  240;  Ur.  243.  n  Cf.  n.  149,  188,  220,  226;  Ur.  265,  Av.  172,  Bu.  109.  o  Cf.  n.  147, 
Ur.  275,  Av.  240,  Va.  7315.      p  Ur.  274,  Av.  184,  Va.  731a.      q  Cf.  n.  157,  241;  Ur.  271.      r  Cf.  n.  145. 

46  Tabula  Gregoriana,  quam  Iacobus  Folquerius,  ord.  s.  Aug.,  1345  Clemeuti  VI  in- 
scripsit;  cf.  Ossinger,  Bibliotheca  Awjustiniana,  p.  354. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  467       Gl*. 


150.  a  Item  in  volumine  signato  per  XIII  tercia  pars  summe  sancti  Thome. 

151.  b  Item   in   volumine   signato   per  XIIII  exposicio  super  Iohannem 
sancti  Thome. 

152.  c  Item  in  volumine  signato  per  XV  prima  pars  prime  secunde  partis 
sancti  Thome. 

153.  d  Item  in  volumine  signato  per  XVI  secunda   pars   prime  secunde 
partis  sancti  Thome. 

154.  e  Item  in  volumine   signato   per  XVII  prima  tercie  partis  summe 
sancti  Thome. 

155.  f  Item   in   volumine   signato   per  XVIII  ultima   pars  tercie   partis      f.  28a 
sancti  Thome. 

156.  s  item  in  volumine   signato  per  XVII II  tercia  pars  sancti  Thome 
cum  addicionibus. 

157.  h  Item  in  volumine  signato  per  XX  prima  pars  secunde  sancti  Thome. 

158.  '    Item   in   volumine   signato    per    XXI    summa  theologie  i  supra 
primam  prime  sancti  Thome. 

159.  l  Item  in  volumine  signato   per  XXII  exposicio   super  Iohannem 
sancti  Thome. 

160.  m  Item  in  volumine  signato  per  XXIII  tabula  super  scriptis  sancti 
Thome. 

161.  n  Item  in  volumine  signato  per  XXIIII  scriptum  sancti  Thome  super 
Boetium  de  trinitate. 

162.  °  Item  in  volumine  signato  per  XXV  tabula  super   prima  secunde 
partis  sancti  Thome. 

163.  Item  in  volumine   signato   per  XXVI  tabula   super   scriptis   sancti 
Thome. 

164.  p  Item  in  volumine  signato  per  XXVII  prima   pars  summe  sancti 
Thome. 

165.  i  Item  in  volumine  signato  per  XXVIII  primus  sentenciarum  sancti 
Thome. 

166.  '"  Item  in  volumine  signato  per  XXIX  secundus  sentenciarum  sancti 
Thome. 

167.  s  Item  in  volumine   signato  per  XXX  tercius   sentenciarum  sancti 
Thome. 

168.  '  Item   in   volumine  signato   per  XXXI   prima  pars   quarti  sancti 
Thomo. 

169.  u   Item  in  volumine  signato  per  XXXII  primus  sentenciarum  sancti 
Thome. 

170.  '■'  Item   in   volumine   signato   per   XXXIII    secundus   sentenciarum      f  286 
sancti  Thome. 

a  Cf.  n.  156,  219,  242.  5  Cf.  n.  159,  Ur.  283,  Pon.  114.      c  Ur.  281,  Av.  181,  Va.  732.       d  Ur.  281, 

Av.  163,  V.i.  732.       e  Uv.  273,  Av.   192,  V  i.  717.       f  Ut.  257,  Av.  183,  Vi.  717.       g  Cf.  n.   159.       h  Cf.     n.  148. 
i  Cf.  n.  110.      j  Ms.  abique  theulogie.      I  Cf.  n.  151.      m  Cf.  n.  163,  Ur.  261,  Av.  344.      n  Ur.  288,  Av.  470. 
o  Ur.  237,  Av.  239,  Bu.  116.     p  Cf.  a.  III.      q  Cf.  u.  163.  Ur.  311,   Vv.  616.      r  Cf.  n.  170,  Ui:  253.      s  Cf.  n.  172, 
I-r.  303,   A.v.  277.       t  Ur.  273.       u  Cf.  n.  165.       v  Cf.    n.  166. 


468  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLTOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


171.  a  Item  in  volumine  signato  per  XXXIIII  tercius  sentenciarum  sancti 
Thome. 

172.  Item  in  volumine  signato  per  XXXV  tercius  sentenciarum  saneti 
Thome. 

173.  h  Item  in  volumine  signato  per  XXXVI  quartus  sentenciarum  sancti 
Thome. 

174.  c  Item  in  volumine  signato  per  XXXVII  tractatus  sancte  crucis, 
de  vita  sancti  Thome. 

175.  Item  in  volumine  signato  pei*  XXXVIII  compilatio  theologie  sancti 
Thome. 

176.  Item  in  volumine  signato  per  XXXIX  questiones  de  potencia  d  dei, 
de  incarnacione  et  de  anima  sancti  Thome. 

177.  e  Item  in  volumine  signato  per  XL  summa  sancti  Thome. 

178.  f  Item  in  volumine  signato  per  XLI  questiones  de  veritate  sancti 
Thome. 

179.  Item  in  volumine  signato  per  XLII  questiones  de  potencia  dei  et 
summa  contra  gentiles  sancti  Thome. 

180.  IJ  Item  in  volumine  signato  por  XLIII  questiones  de  potencia  dei 
sancti  Thome. 

181.  Item  in  volumine  signato  per  XLIIII  questiones  de  potencia  dei 
sancti  Thome. 

182.  Item  in  volumine  signato  per  XLV  questiones  de  potencia  dei  sancti 
Thome. 

183.  /(  Item  in  volumine  signato  per  XLVI  questiones  de  veritate  sancti 
Thome. 

184.  '  Item  in  volumine  signato  per  XLVII  prima  pars  questionum  de 
veritate  sancti  Thome. 

f.  29«  185.  •?'  Item  in  volumine  signato  per  XLVIII  secunda   pars   questionum 

de  veritate  sancti  Thome. 

186.  '  Item  in  volumine  signato  per  XLIX  questiones  de  anima,  corre- 
ctione   fraterna,  de  virtutibus,  de  unione  Verbi,  de   creaturis   sancti  Thome. 

187.  m  Item  in  volumine  signato  per  L  questiones  de  malo,  de  potencia  " 
dei  sancti  Thome  et  scriptum  super  Boetium  de  trinitate. 

188.  °  Item  in  volumine  signato  per  XLI  secunda  pars  summe  sancti  Thome. 

189.  p  Item  in  volumine  signato  per  LII  postillaris  super  epistolas  ad 
Romanos  et  ad  Corinthios  sancti  Thome. 

190.  q  Item  in  volumine  signato  per  LIII  questiones  de  veritate  et  de 
potencia  r  dei,  de  malo,  de  ente,  de  s  essencia,  de  productione  inyoti  (!).  de  inyo- 
cione  (!)  elementorum,  de  motu  cordis,  de  productione  forme  substancialis  sancti 
Thome. 

a  Cf.  n.  167.  b  Cf.  n.  221,  Ur.  267.  c  Ur.  292.  d  Ms.  penitentia.  e  Ur.  250.  f  Cf.  n.  183,  Ur.  298, 
Av.  176.  g  Cf.  n.  181,  182;  Ur.  260,  Av.  171,  Va.  787«.  h££.  n.  178.  i  Ur.  269,  Av.  161,  Va.  785«.  j  Ur.  256, 
Av.  166,  Va.  7855.  I  Ur.  322,  Av.  209.  m  Ur.  310.  av.  173.  n  Ms.  pondo.  n  Cf.  n.  145.  p  Ur.  268, 
Pen.  115.      q  Ur.  251,  Av.  186.      r  Ms.  penUmcia.      s  L.  et. 


CAP.  III  —  RECENSIO   A    GREGORIO    XI    C.  AN.  1875    CONCINNATA  4G9       Gl\ 

191.  Item  in  volumino  signato  per  LIIII  sentencia  capitulorum  Biblie, 
item  tabula  super  dictis  sancti  Tliome,  item  tabula  figurarum  Biblie  et  obse- 
craciones  secundum  historias  Biblie,  item  exemplum  bonum  de  operibus  tri- 
nitatis. 

192.  a  Item  in  volumine  signato  per  LV  summa  sancti  Thome  contra 
gentiles. 

193.  b  Item  in  volumine  signato  per  LVI  quolibet  fratris  Thcme  per  or- 
dinem  alphabeti. 

194.  c  Item  in  volumine  signato  per  LVII  postila  (!)  sancti  Thnme  super 
epistolas   ad  Oalatas,  ad  Philipponses  et  ad  Thesalonicenses  et   a<l  Ephesios. 

195.  d  Item  in  volumino  signato  per  LVIII  compendium  theologie  sancti 
Thome. 

19G.  e  Item  in  volumino  signato  por  LIX  prima  pars  opusculorum  sancti      f.  295 
Thomo. 

197.  f  Item  in  volumine  signato  per  LX  secunda  pars  opusculorum  sancti 
Thome. 

198.  Item  in  volumine  signato  per  LXI  quolibot  sancti  Thome  et  super 
Boetium  de  trinitate  et  de  spiritualibus  creaturis  et  questiones  de  anima. 

199.  0  Item  in  volumine  signato  per  LXII  Thomas  super  Iob,  Ysaiam  et 
super  epistolam  ad  Hebreos. 

200.  ''  Item  in  volumine  signato  per  LXIII  summa  contra  gentiles  sancti 
Thome. 

201.  '  Item  in  volumine  signato  per  LXIIII  quolibet   sancti  Thome. 

202.  J  Item  in  volumine  signato  per  LXV  tabula  ultime  partis  sancti 
Thome. 

203.  l  Item  in  volumine  signato  per  LXVI  opuscula  sancti  Thome. 

204.  m  Item  in  volumine  signato  per  LXVII  liber  de  preceptis,  et  quedam 
opuscula  sancti  Thome. 

205.  n  Item  in  volumine  signato  per  LXVIII  questiones  de  malo  sancti 
Thome. 

206.  °  Item  in  volumine  signato  per  LXIX  questiones  de  malo  sancti  Thome. 

207.  Item  in  volumine  signato  per  LXX  liber  de  ente  sancti  Thome. 

208.  p  Item  in  volumine  signato  per  LXXI  postilla  super  Iob  sancti 
Thome. 

209.  Item  in  volumine  signato  per  LXXII  tabula  prime  partis  summe 
sancti  Thome. 

210.  q  Item  in  volumine  signato  per  LXXIII  scriptum  ethicorum  sancti 
Thome. 

211.  r  Item  in  volumine  signato  per  LXXIIII  scriptum  ethicorum,  poli- 
ticorum  sancti  Thome,  et  scriptum  rethoricorum   fratris   Egidii. 

a  Cf.  n.  200,  232;  Ur.  251,  Av.  194.  5  Ur.  241.  c  Ur.  279,  Pen.  110.  d  Ur.  244.  e  Ur.  258,  Av.  195. 
f  Ur.  240,  Av.  107,  Vu.  784.  g  Pen.  107.  h  Cf.  n.  192.  i  Cf.  n.  19$,  Ur.  24S.  j  Ur.  202,  Av.  283,  Bu.  119. 
I  Ur.  290,  Pen.  024.  m  Ur.  315,  Pen.  623.  n  Cf.  n.  206,  Ur.  282,  Av.  204.  0  Cf.  n.  205.  p  Cf.  n.  213, 
Ur.  291,  Pen.  106.      q  Ov.  866,  Av.  177.      r  Vr.  323. 


470  PARS   ALTERA  —  DE   BIBUOTIIECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

f.  30a  212.  a  Item  in  volumine   signato  per  LXXV  ultima   pars    quarti   sancti 

Thome. 

213.  b  Item  in  volumine  signato  per  LXXVI  postilla  super  Iob  sancti 
Thome. 

214.  c  Item  in  volumine  signato  per  LXXVII  liber  de  veritate  catholice 
fidei  sancti  Thome. 

215.  Item  in  volumine  signato  per  LXXVIII  ultima  pars  sancti  Thome. 
210.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXXIX  scriptum  super  libros  me- 

thaphisice,  phisicorum,  et  de  anima  Egidii. 

217.  e  Item  in  volumine  signato  per  LXXX  secunda  secunde  sancti 
Thome. 

218.  f  Item  in  volumine  signato  per  LXXXI  secunda  secunde  partis 
sancti  Thome. 

219.  '■'  Item  in  volumine  signato  per  LXXXII  tercia  pars  summe  sancti 
Thome. 

220.  /(  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIII  secunda  pars  summe  sancti 
Thome. 

221.  '    Item  in  volumine  signato  per  LXXXIIII  quartus   sancti  Thome. 

222.  i  Item  in  volumine  signato  per  LXXXV  secunda  secunde  sancti 
Thome. 

223.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVI  questiones  de  veritate,  de 
malo,  de  cognicione  angelorum  sancti  Thome,  et  de  essencia  fratris  Egidii 
ordinis  heremitarum  sancti  Augustini. 

224.  l  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVII  summa  theologie  sancti 
Thome. 

225.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVIII  summa  secunde  sancti 
Thome. 

226.  m  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIX  secunda  pars  summe  sancti 
Thome. 

227.  n  Item  in  volumine  signato  per  XC  summa  Theologie  sancti  Thome. 
f.  305             228.  °  Item  in  volumine  signato  per  XCI  summe  theologie  sancti  Thome. 

229.  Item  in  volumine  signato  per  XCII  scriptum  de  anima  sancti  Thome. 

230.  Item  in  volumine  signato  per  XCIII  correctorium. 

231.  Item  in  volumine  signato  per  XCIIII  tercia  pars  summe. 

232.  p  Item  in  volumine  signato  per  XCV  summa  contra  gentiles. 

233.  Item  in  volumine  signato  per  XCVI  quartum  sentenciarum,  que- 
stiones  de  spiritualibus  creaturis  et  tercia  pars  summe. 

234.  Item  in  volumine  signato  per  XCVII  tractatus  de  perfectione  reli- 
giosorum  et  de  regimine  principum. 

235.  Item  in  volumine  signato  per  XCVIII  quedam  «  tabula  per  breves 
sentencias  continens  conclusiones,  que  sunt  in  secunda  secunde. 

a  Ur.  252.  b  Cf.  n.  208.  c  Ur.  286.  d  Ur.  294,  Av.  169.  e  Cf.  n.  218,  222;  Ur.  242,  Av.  168,  Va.  738. 
fCf.  n.  217.  g  Cf.  n.  150.  /(  Cf.  n.  115.  i  Cf.  n.  l'/3.  j  Cf.  n.  217.  I  Cf.  n.  227,  228.  »■  Cf.  n.  145. 
n  Cf.  n.  224.       o  Cf.  n.  224.      p  Cf.  n.  192.       q  Ms.  quadam. 


CAP.    III  —  RECENSIO   A    GREGORIO   XI    C.  AN.   1375   CONCINNATA  471       Gl\ 

236.  a  Item  sub  eodem  numero  signatur  exposicio  super  IIHor  ev- 
vangeliis. 

237.  h  Item  in  volumine  signato  per  XCIX  prima  pars  secunde  secunde. 

238.  c  Item  in  volumine  signato  per  C  secunda  pars  secunde  secunde. 

239.  d  Item  in  volumine  signato  per  CI  tercia  pars  secunde  secundo. 

240.  e  Item  in  volumine  signato  per  CII  prima  pars  summe. 

241.  f  Item  in  volumine  signato  per  CIII  prima  socunde. 

242.  °  Item  in  volumine  signato  per  CIIII  tercia  pars  summe. 

Libri  Remigii. 

243.  h  In  volumine  signato  per  XIX  exposicio  Remigii  super  Matheum, 
item  Ambrosius  super  Lucam,  item  exposicio  Ieronimi  super  epistolas 
ad  Galatas,  ad  Ephesios,  ad  Titum  et  ad  Philomenem;  item  sermones  Leonis 
pape  de  tempore  et  festivitatibus  sanctorum,  et  de  Ieronimo,  item  tractatus 
Leonis  contra  heresim  Eutices  *. 

244.  J  Item  in  volumine  signato  per  XX  Remigius  super  epistolis  Pauli. 

245.  l  Item  in  volumine  signato  per  XXI  vita  et  passio  sancti  Thome     f.  3ia 
martiris  episcopi  Cantuariensis. 

24G.  Item  in  volumine  signato  per  XXII  vita  et  passio  etiam  Cantua- 
r  i  e  n  s  i  s . 

Libri  Isidori. 

247.  m  In  volumine  signato  per  XXIII  Ysidorus  in  soliloquiorum  47,  item 
Gregorius  de  conflictu  viciorum,  Casianus  de  octo  viciis,  item  libri 
Efrem. 

248.  n  Item  in  volumine  signato  per  XXIIII  Ysidorus  ethimologiarum 
cum  tabula. 

249.  Item  in  volumine  signato  per  XXV  Ysidorus  ethimologiarum  cum 
tabula. 

250.  °  Itern  in  volumine  signato  per  XXVI  Ysidorus  de  summo  bono, 
ethimologiarum,    soliloquiorum,   et  admonicio  ad   virginem 4S,   liber   differen- 


ciarum  49. 


251.  *  Item  in  volumine  signato  per  XXVII  libri  canonum  beati  Ysidori 


50 


a  Ur.  277.  h  Ur.  270,  Av.  163,  Va.  738.  c  Ur.  203,  Av.  162,  Va.  738.  d  Ur.  239,  Av.  175,  Va.  745. 
e  Cf.  n.  144.  f  Cf.  n.  118.  g  Cf.  n.  150.  h  Ur.  527.  i  Ms.  Entices.  j  Ur.  534,  Pen.  431.  I  Pen.  989. 
m  Ur.  238.      n  Pe.  393.      o  Pen.  391.      p  Cf.  n.  255,  Ur.  232,  Pen.  396. 

41  Verius  Synonyma  de  lamentatione  animae  peccatricis,  Migne,  1.  c,  tom.  LXXXIIl, 
c  825. 

i8  Ea  admonitio  inter  opera  s.  Isidori  non  rccensetur.  Sitno  liber  s.  Ambrosii  dc  insti- 
tutione  virginis? 

49  Liber  differentiarum  sive  de  proprictate  sermonum. 

50  Excerpta  canonum,  Misne,  1.  c,  toni.  LXXXIV,  c.  2."3. 


472  PARS   ALTERA  —  DE   BlBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


252.  a  Item  in  volumine  signato  per  XXVIII  soliloquiorum  Ysidori,  de 
ala  cherubin  51,  Augustinus  enchiridion  6  et  de  quantitate  anime,  et  versus 
Bernardi. 

253.  Item  in  volumine  signato  per  XXIX  Ysidorus  ethimologiarum,  item 
Bernardus  ad  Eugenium  c  papam. 

254.  Item  in  volumine  signato  per  XXX  Ysidorus  ethimologiarum. 

255.  d  Item  in  volumine  signato  per  XXXI  libri  canonum  Ysidori. 

256.  e  Item  in  volumine  signato  per  XXXII  explanacio  Remigii  super 
epistolas  Pauli. 

f.  3i6  Libri  Rabani. 

257.  f  Item  in  volumine  signato  per  I  Rabanus  super  Genesim,  Exodum, 
Numerorum,  Iosue,  Iudicum,  Ruth,  Paralipomenon  '',  Ecclesiasticum  et  Macha- 
beorum,  item  Ieronimus  de  viris  illustribus  et  de  XII  lectoribus  52. 

258.  /(  Item  in  volumine  signato  per  II  exposicio  Rabani  super  Ieremiam 
et  super  Matheum. 

259.  '  Item  in  volumine  signato  per  III  exposicio  Rabani  super  leremiam. 

260.  i  Item  in  volumine  signato  per  IIII  Rabanus  super  librum  Deute- 
ronomius  l,  Sapiencie,  super  libros  Regum,  Hesther;  item  omelie  Origenis 
super  Iohannem,  Matheum,  Lucam,  et  Marcum,  item  vite  et  passiones  multorum 
sanctorum,  et  dialogus  S  e  v  e  r  i 53  de  vita  heremitarum ;  vide  in  fine  libri. 

261.  m  Item  in  volumine  signato  per  V  Rabanus  super  libros  Regum  et 
super  Cantica. 

262.  n  Item  in  volumine  signato  per  VI  Rabanus  super  Leviticum  et 
super  libros  Macabeorum  et  super  Apocalipsim,  Ysidorus  super  Cantica  et 
super  Pater  noster,  item  Haymo  54  super  Apocalipsim,  versus  Hildeberti 55 
de  passione  Domini. 

263.  °  Item  in  volumine  signato  per  VII  Beda  super  Genesim,  item  de 
de  templo  Salomonis,  super  Regum  et  Apocalipsim,  et  de  temporum  racione; 
item  Remigius  super  XII  prophetis,  item  sermones  abbatis  de  Bone- 
vallis56  de  sancta  Maria  et  de  operibus  sex  dierum,  item  exposicio  Rabani 
super  Matheum,  item  tractatus  Cassiani  contra  Nestorium  hereticum. 

264.  p  Item  in  volumine  signato  per  B  Rabanus  de  naturis  florum  57  et 
Crisostomus  super  Iohannem. 

a  Ur.  235.  *  Ms.  enchilidion.  c  Ms.  Engeum.  d  Ur.  234.  e  Ur.  688,  Pen.  432.  I  Ur.  215,  Pen.  463. 
g  Ms.  Peralipomeno.  h  Int.  28,  Ur.  217,  Pen.  468.  i  Ur.  212,  Pen.  4G7.  j  Ur.  214,  Pen.  465.  I  Ms.  De 
Uteronomis.      m  Ur.  211,  Pen.  466.      r.  Int.  31,  Ur.  213,  Pen.  464.      o  Ur.  216,  Pen.  447.      p  Pe.  469. 

31  Liber  vulgatus  inter  opera  Alani  d::  Insults,  Migne,  I.  c,  tom.  CCX,  c.  265. 

52  De  XII  doctoribus. 

53  Sulpitius  Seterus. 

54  Haimo  Halberstatensis. 

55  Hildebertus  Cenomanensis  ;  cf.  Haureau,  Les  melanges  poeliques  de  Hildebert 
de  Lavardin,  Paris,  1882. 

56  Ernaldus  abbas  Bonaevallis. 

57  De  naturis  rerura  sive  de  universo. 


CAP.  III  —  RECENSI0   A    GREGORIO   XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  473       Gf. 


Libri  beati  Dyonisii.  f.  32« 

205.  Item  in  volumine  signato  per  VIII  Dyonisius  de  celesti  ierarchia  a 
et  de  ecclesiastica  ierarchi/a/,  de  divinis  nomiuibus  et  mistica  theologia  et 
decem  epistole  eiusdem  cum  exposicionibus. 

266.  Item  in  volumine  signato  per  IX  Dyonisius  de  celesti  ierarchia. 

267.  B  Itera  in  volumine  signato  per  X  tabula  in  quatuor  libris  Dyonisii. 
2(38.  c  Item  in  volumine  signato  per  XI  Dyonisius  de  ecclesiasti  ca  ierar- 

chia,  de  divinis  nominibus  et  de  mistica  theologia,  et  epistole  eiusdem. 

261).  d  Item  in  volumine  signato  per  XII  Dyonisius  de  ecclesiastica  iear- 
chia.  Boecius  de  ebdomadibus  cum  commento. 

270.  e  Item  in  volumine  signato  per  XIII  esposicio  domini  Roberti 
Grosseteste  super  IIII"1'  libros  beati  Dyonisii. 

271.  Item  in  volumine  signato  per  XIIII  Dyonisius  de  divinis  nominibus. 

272.  Item  in  volumine  signato  per  XV  comentum  super  libros  Dyonisii. 

273.  Item  in  volumine  signato  per  XVI  Dyonisius  de  celesti  et  eccle- 
siastica  ierarchia,  de  divinis  nominibus,  de  mistica  theologia  cum  angelis 
depictis. 

274.  Item  in  volumine  signato  per  XVII  Dyonisius  de  celesti  ierarchia, 
et  exposicio  super  Cantica. 

275.  f  Item  in  volumine  signato  per  XVIII  Dyonisius  de  divinis  nomi- 
nibus  cum  commento  Hugonis58  super  ierarchia  Dyonisii. 

Libri  Alani.  f.  326 

276.  In  volumine  signato  per  XLIIII  de  planctu  nature. 

277.  '■'  Item  in  volumine  signato  per  XLV  sine  postibus,  Alanus  de  arte 
predicandi. 

Libri  beati  Hylarii. 

278.  h  Item  in  volumine  signato  per  XLVI  Hylarius  super  psalterium, 
super  Matheum,  de  trinitate  et  de  synodis  et  tractatus  aliqui  eiusdem. 

Libri  Iohannis  Dainasceni.  f.  33o 

279.  '  Item  in  volume  signato  per  XXXII  Iohannes  Damascenus  de  certa 
tradicione  de  fide  et  baptismate,  item  Anselmus  de  libero  arbitrio,  de  casu 
diaboli,  cur  Deus  homo,  de  peccato   originali,  de  azimo,  de  corpore  Christi, 

a  Ms.  ubique  iearchia.  b  Int.  18,  10;  Ur.  843,  Pen.  389.  c  Pen.  380.  d  Ur.  687,  Pen.  382?  e  Pen.  383, 
Pa.  1620.      f  Ur.  393,  Pen.  385.      g  Pen.  891.       /(  Ur.  377,  Pen.  390.       i  Pen.  498. 


58 


Hrrjo  A  S.   VlCTORE. 


474  PAKS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

de  incarnatione  Verbi;  de  concordia  liberi  a  arbitrii,  presciencie  et  prede- 
stinacionis,  liberi  arbitrii  et  gracie  59;  prosologium,  monologium,  de  processione 
Spiritus  Sancti,  item  altercacio  Athanasii  contra  Arium,  item  Boecius  de 
trinitate  et  de  duabus  naturis  et  una  persona  Christi,  item  Ricardus60  de 
trinitate,  item  Ysidorus  de  summo  bono,  item  Crisostomus  super  Ma- 
theum,  de  reparacione,  de  conpunctione,  super  psalmum  quinquagesimum,  quod 
nemo  leditur  nisi  a  seipso,  de  prodicione  Iude,  de  cruce  et  latrone,  item 
pastore  Ambrosii,  item  Ancelmus  de  incipiente  61  et  de  similitudinibus. 
f.  335  280.  b  Item  in  volumine   signato  per  XXXIII  Damascenus   de   trisagio, 

vita  eiusdem,  item  logica,  de  ente  et  substancia,  de  heresibus,  sentenciarum, 
condiciones,  libri  sentenciarum,  elementarium,  de  duabus  naturis,  apocripho- 
rismorum,  item  exameron  A  m  b  r  o  s  i  i ,  item  libri  G  r  e  g  o  r  i  i  N  i  s  e  n  i  de  con- 
dicione  hominis,  item  exposicio  vocabulorum  super  dicta  Iohannis  Damasceni, 
item  commentum  Bernardi  super  Lucam,  item  ewangelium  Nicodemi,  item 
libri  Ef  rem  dyaconi  de  iudicio  dei,  de  compunctione  cordis,  de  pudicitia  et  ora- 
tione,  item  dialogus  de  unitate  sancte  trinitatis,  item  sermones  Augustini  de 
condicione  future  vite,  de  adventu,  de  sancto  Iohanne  ewangelista,  item  tractatus 
de  figuris  veteris  et  novi  testamenti,  item  tractatus  Augustini  de  oracione  et 
ieiunio,  de  sex  alis  cherubin,  de  questione  ewangelica,  de  blasphemia  Spiritus 
Sancti,  de  ieiunio  sabbati,  de  caritate  et  de  laude  caritatis,  de  incarnacione 
Verbi,  de  essentia  dei,  de  penitencia,  de  agone  christiano,  de  videndo  deum, 
epistole  alique,  item  sermo  Ylarii  de  dedicacione,  item  sermones  domini 
Petri  Rogerii  dictus  Clemens  VI62,  item  speculum  B e r n a r d i ,  item 
Augustinus  contra  Parmemam  c,  de  periculis  novissimorum  63,  item  orationes 
Ancelmi,  item  Augustinus  contra  Manicheum,  item  de  predestinacione 
dei  et  de  predestinacione  sanctorum,  item  de  predestinacione  divina,  item  ser- 
mones  domini  Petri  Rogerii  dictus  Clemens  VI  de  passagio. 

281.  Item  in  volumine  signato  per  XXXIIII  Damascenus   de  certa  tra- 
dicione  fidei. 

282.  Item  in  volumine  signato  per  XXXV  certa  tradicio  fidei  catholice 
Iohannis  Damasceni. 

f.  Ma  283.  Item  in  volumine   signato  per  XXXVI  eadem   tradicio  Damasceni. 

284.  d  Item  in  volumine   signato   per  XXXVII  tabula  super  dictis  Da- 
masceni. 


a  Ms.  et  liberi.      b  Ur.  1331,  Pen.  499.      c  L.  Parmenianum.      d  Ur.  871,  Pen.  500. 

59  De   concordia  praescienliae   et  praedestinationis   nec  non  gratiae  Dei   cum   libero 
arbitrio. 

60  RlCHARDUS   A    S.   VlCTORE. 

61  Sive  liber  apologeticus  contra  Gaunilonem  respondentem  pro  insipiente. 

62  Vide  in  extrema  huius  operis  parte  inte1'  codices  Burghesianos  cod.  41. 

63  Putem  iudicari  Guilelmum  de  s.  Amore. 


CAP.  III  —  RECENSIO   A    GREGORIO   XI    C.  AN.   1375   CONCINNATA  475       Gl\ 


Libri  Ancelmi. 

285.  Item  iu  volumine  signato  per  XXXVIII  monologium  Ancelmi,  pro- 
sologium,  de  incarnacione  Verbi,  de  similitudinibus,  cur  Deus  homo,  de  ve- 
ritate,  de  libero  arbitrio,  de  casu  dyaboli,  de  conceptu  originali 64,  de  processione 
Spiritus  Sancti,  de  azimo,  de  concordia  gracie  predestinacionis,  de  sacramentis 
ecclesie,  de  incipiente,  de  conceptione  virginis,  de  timore  iudicii,  de  amissione 
virginitatis ,  de  gramatica65,  item  Ricardus  de  trinitate,  item  Boetius 
de  trinitate,  itein  Boetius  de  ebdomadibus,  de  duabus  naturis  et  de  conso- 
lacione. 

286.  Item  in  volumine  signato  per  XXXIX  Anselmus  de  concordia,  item 
Plato  de  Socratis  (!). 

287.  a  Item  in  volumine  signato  per  XL  Ancelmus  de  casu  diaboli,  de 
conceptu  virginali,  de  veritate,  de  libertate  arbitrii,  de  incarnacione  Verbi, 
cur  deus  homo,  de  presciencia  dei,  monologium,  prosologium  (!),  de  processione 
Spiritus  Sancti,  disputacio  inter  christianum  et  gentilem,  de  similitudinibus, 
meditaciones,  d>'ploracio  virginitatis  GC,  ad  sororem  suam,  de  bona  occu- 
pacione. 

288.  b  Item  in  volumine  sighato  per  XLI  Anselmus  de  veritate,  de  libero 
arbitrio,  de  casu  diaboli,  cur  deus  homo,  de  conceptu,  de  peccato  originali, 
de  processione  Sancti  Spiritus,  de  fermento,  de  concordia,  de  sacramentis  ec- 
clesie,  monologium,  prosologium,  de  incarnatione  Verbi,  de  gramatico,  |  item  f.  345 
quatuor  libri  Dyonisii  cum  epistolis  eiusdem,  item  libri  quatuor  Dama- 
sceni,  item  Boecius  de  trinitate,  de  ebdomadibus,  de  duabus  naturis,  de 
spiritu  et  anima. 

289.  c  Item  in  volumine  sine  postibus  signato  XLIII  monologion  Anselmi, 
prosologion,  de  concordia,  de  conceptu  virginali,  de  libero  arbitrio,  de  casu 
diaboli,  cur  deus  homo,  de  azimo,  de  Spiritu  Sancto,  de  incipiente  d,  de  veri- 
tate,  de  incarnacione  Verbi,  de  gramati/co/,  de  similitudinibus,  item  libri  tres  67 
Prosperi,  item  Crisostomus  de  laudibus  Pauli,  item  epistole  Ieronimi 
ad  Metriadem  virginem,  item  logica  et  sententie  Damasceni,  item  libri 
Cipriani  de  duodecim  abusivis,  item  ecclesiasticum  dogma  beati  Augu- 
stini,  item  sermo  de  Ave  Maria,  item  Boecius  de  unitate,  de  trinitate  ad 
Ioannem  diaconum,  brevis  fidei  complexio  de  duabus  naturis,  de  consolacione, 
item  Ricardus  de  trinitate. 


a  Pe.  445.      h  Pen.  382.       c  Pen.  505.      d  L.  insipiente. 

64  I)e  conceptu  virginali  sive  de  peccato  originali. 

e5  Dialogus  de  grammatico. 

66  Inter  meditationes  tertia,  vido  Migne,  1.  c,  tom.  CLVIII,  c.  725. 

07  Sententiariun. 


• 


476  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


> 


Libri  Ricardi  de  sancto  Victore. 

290.  a  Item  in  volumine  signato  per  XLVII  Richardus  de  XIIcim  pa- 
triarchis,  de  studio  sapiencie  et  eius  commendacione. 

291.  h  Item  in  volumine  signato  per  XLVIII  libri  Richardi  super  Quare 
fremuerunt,  de  Beniamin,  super  illo  passu  Quid  est  tibi  mare,  item  de  ope- 
racionibus  et  obiectionibus,  de  Emanuel,  de  tabernaculo  federis,  exposicio  super 

f.  35a  Apocalipsim,  de  potestate  iudiciaria,  flores  rerum,  de  trinitate,  de  potestate  li- 
gandi  atque  solvendi,  exposicio  illorum  verborum  Ad  me  clamat  custos. 

292.  Item  in  volumine  signato  per  XLIX  moralitates  biblie  Ricardi,  item 
introitus  magistri  Armandi08  in  psalterium  cum  rollacione  sacre  scripture 
eiusdem  et  sermo  de  arbore  Nabugodonisor,  item  similitudo  inter  propriam 
voluntatem  et  adulteram,  item  tractatus  de  conceptione  beate  Marie  Petri 
A  u  r  e  o  1  i  et  repercussorium  eiusdem,  et  tractatus  eiusdem  de  paupertate,  item 
tractatus  de  ornatu  philosophie,  item  epistola  Bernardi  de  conceptione  beate 
Marie  Virginis,  item  tractatus  fratris  Francisci09  de  conceptione  et  pu- 
rificatione  beate  Marie  virginis,  item  tractatus  de  conceptione  et  purificatione 
beate  Marie  virginis  magistri  Armandi  cum  sermone  de  eius  sanctifi- 
cacione,  item  tractatus  fratris  Francisci  de  annunciacione  et  sanctifi- 
cacione  beate  Mariae  virginis,  et  sermo  de  articulis  fidei  cum  questionibus 
eiusdem,  cum  sermonibus  eiusdem  de  Magdalena  et  corpore  Christi,  item  ser- 
mones  magist.ri  Armandi  de  mortuis,  de  angelis;  item  tractatus  Nicolay 
de  Lira  de  dicta  c  nostre  translacionis  ad  ebraicam  litteram  cum  respon- 
sione  XV  argumentorum  contra  quendam  Iudeum,  item  epistola  Fulgencii  70 
ad  Donatum,  item  XXII  sermones;  —  vide  in  tabula.  —  Item  descripcio  parcium 
orientalium  fratris   Oderici71,  item  sermo  fratris  Egidii72de  assum- 

f.  355  ptione  beate  Marie,  item  epistole  beati  Augustini  ad  Damasticos  d  et  ad 
clerum  et  universalem  plebem,  tractatus  de  habundancia  exemplorum,  item 
planctus  Originis,  tractatus  de  institucione  primittive  (!)  ecclesie,  de  ava- 
ricia,  de  doctrina  et  fide  mulieris,  item  oracio  P o  1  i c a r p i ,  item  Ieronimus 
de  operibus  sex  dierum,  item  omelie  e  Origenis  de  Magdalena,  item  epi- 
stola  Ieronimi  ad  presidem  73;  vide  in  tabula  in  principio. 

293.  f  Item  in  volumine  signato  per  L  Ricardus  de  mistico  sompno  Na- 
buchodonosor ,  item  de  divisionibus  virtutum,  item  super  aliquibus  psalmis; 
item  de  contemplacione,  de  conceptione   et  exceptione;  item   de  trinitate,  de 

o  Int.  28,  Ur.  228,  Pen.  491.  h  Pen.  492.  c  L.  llltera.  d  L.  Donatistas.  e  Ms.  omilias.  f  Ur.  230, 
Pen.  490. 

68  Armandus  de  Bellovisu,  ord.  praed. 

69  Franciscus  Mayronis,  ord.  min. 

70  FULGENTIUS    RUSPENSIS. 

71  B.  Odoricus  Mattiuzzi,  ord.  min.    " 

72  Aegidius  de  Columna. 

73  Putem  legendum  Praesidium,  cf.  Migne,  1.  c,  tom.  XXII,  c.  915. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A.  GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  477         (xl*. 

potestate  ligandi  et  solvendi,  item  de  spiritu  blasphemie  et  iudiciaria  potestate, 
et  super  illud  Ecclesiastici  Memento  creatoris  tui,  et  de  concordia  ipsorum 
regum  regnorum  Iudee  et  Israel,  item  de  tabernaculo  federis,  item  de  templo 
Salomonis  ",  de  visione  Ezechielis,  de  animabus,  item  de  templo  Ezechielis,  item 
de  Beniamin.  de  iucarnacione  Verbi;  et  vide  in  fine  libri. 

294.  b  Item  de  volumine  signato  per  LI  Ricardus  de  trinitate,  item  IIII01' 
libri  Damasceni14,  item  monologion  et  prosologion  A n s e  1  m i ,  item  cur 
Deus  homo,  item  de  predestinacione,  de  casu  diaboli,  de  conceptu  virginali, 
de  gramatica,  de  similitudinibus. 

295.  c  Item  in  volumine  signato  per  LII  Ricardus  de  sompno  Nabucho-      f.  36a 
donosor,  item  super  psalmo  cum  aliquibus  sermonibus,  item  exposiciones  vo- 
cabulorum,  item  exposicio  super  Pater  noster,  item  de  duodecim  patriarchis, 

item  liber  Iulii  Solini  sive  Gramatici  d  de  situ  orbis  et  de  mirabilibus 
mundi. 

Libri  Hugonis  de  sancto  Victore. 

296.  e  Item  in  volumine  signato  per  LIII  Hugo  super  angelicam  ierar- 
chiam   Dionisii. 

297.  f  Item  in  volumine  signato  per  LIIII  liber  sentenciarum  Hugonis. 

298.  9  Item  in  volumine  signato  per  LV  Hugo  de  custodia  /(  legendi  et  de 
origine  arcium,  item  de  tribus  diebus,  de  sapiencia  Christi,  de  virginitate  beate 
Marie,  solilogorum  »  de  arca  anime,  de  eulogio  sponsi  et  sponse,  de  assumptione 
beate  Marie,  item  de  laude  caritatis,  de  substancia  dilectionis,  de  virtute  orandi, 
de  vanitate  rerum  mundanarum,  de  archa  Noe  ad  litteram,  item  de  archa  Noe 75, 
de  institucione  noviciorum,  super  canticum  Marie.  de  decem  preceptis  ser- 
mones,  item  de  remissione  peccatorum,  excepta  de  libro  psalmorum,  sentencie 
de  sacramentis,  exameron,  item  de  meditacione,  de  tribus  voluntatibus  in  Christo, 
exposic.o  in  Trenis,  de  compendiis  ystorie,  item  Dyonisius  de  celesti  ierar- 

chia  cum  exposicione  H  ugo  ni  s ,  |  item  Hugo  super  Ecclesiasten,  item  de  morte,  f-  366 
item  Hugo  super  bibliam,  Genesim,  Exodum,  Leviticum,  Iudicum,  Regum  et 
super  aliquos  prologos  biblie,  item  de  claustro  anime,  de  abreviacione  ystorie, 
de  sacramento  corporis  Christi,  deductiones  super  quedam  verba,  item  de  di- 
versis  sentenciis  scripture,  de  septem  peticionibus,  item  de  septem  donis  Spi- 
ritus  Sancti,  quedam  sentencie  sanctorum  patrum,  item  distinctiones  quarundam 
dictionum,  item  s/c/intillarius. 

299.  J  Item  in  volumine  signato  per  LVI  Hugo  de  sacramentis,  item  de 
preparacione  cordis,  item  de  arra  sponse. 

300.  '  Item  de  volumine  signato  per  LVII  Hugo  de  claustro  anime. 

a  Ms.  Psalomonis.  b  Ur.  229,  Pcn.  493.  c  Pen. 494.  **d  Ms.  gratnatica.  e  Ur.  224,  Pen.481.  f  Ur.222, 
Pen.  484.      g  Ur.  225,  Pen.  479.      h  Ms.  custodw.      i  L.  soliloquiorum.     j  Ur.  223.      I  Ur.  219. 

14  De  fide  orthodoxa. 

75  De  arca  dei  morali  ct  de  arca  dei  mystica. 


478  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 


301.  a  Item  de  volumine  signato  LVIII  Hugo  de  coniugio,  item  de  claustro 
anime,  item  de  quadrifaria  Christi  voluntate,  item  de  studio  legendi  sacram 
scripturam,  item  de  tribus  diebus,  item  de  institucione  noviciorum. 

302.  Item  in  volumine  signato  per  LIX  Hugo  de  sacramentis. 

303.  b  Item  in  volumine  signato  per  LX  Hugo  de  sacramentis,  exposicio 
Trenorum,  exposicio  super  Magnificat,  de  assumptione  beate  Marie  virginis, 

f.  37<i  de  amore  sponsi  et  sponse,  |  item  de  vanitate  rerum  mundanarum,  de  anima,  de 
sacra  scriptura,  epithoma  in  philosophia;  de  quinque  libris  Moysi:  Genesis, 
Exodus,  Leviticus,  Numerorum,  Iudicum,  Regum;  item  in  misteriis  ecclesie, 
ad  socium  volentem  nubere,  de  claustro  aniine,  item  sententie  eiusdem  dida- 
schalicon,  de  institueione  novisiorum  (!),  de  quadripharia  Christi  voluntate,  de 
meditacione,  sentencie  super  psalterium,  de  archa  Noe,  de  laude  caritatis,  de 
virtute  orandi,  de  sapientia  Christi,  de  abo  (!)  Emanuelis,  de  virginitate  beate 
Marie  et  eius  matrimonio,  item  de  decem  preceptis,  de  quinque  septenis,  de 
VII  viciis,  de  septem  peticionibus,  utrum  sacerdotes  peccata  dimittunt,  ser- 
mones  ad  Beniamin  et  de  verbo  dei,  de  voluntate  et  potestate  dei,  item  epi- 
stola  ad  Yspalensem  episcopum  7G,  item  tractatus  quod  nunquam  caritas  excidit, 
et  de  sacramento  altaris,  itetn  de  duobus  discipulis  c  currentibus  ad  monu- 
mentum,  item  de  Balam  et  Balac  et  sacrificio  Habrae,  de  operibus  trium 
dierum,  item  arra  anime,  de  substantia  dilectionis,  de  septem  donis  Spiritus 
Sancti,  exposicio  super  Pater  noster,  item  exposicio  regule  beati  Augustini, 
item  confessio  ad  abbatem  suum,  item  de  continencia,  item  de  medicina  anime. 

f.  376  Libri  Cassiodori  senatoris. 

304.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXII  formularius  Cassiodori. 

305.  e  Item  in  volumine  signato  per  LXIII  Cassiodorus  super  psalterium 
308.  f  Item  in  volumine  signato  per  LXIIII  Cassiodorus  de  officio  con- 

sulatus  libri  VII. 

307.  Item  in  volumine  signato  per  LXV  Cassiodorus   super  psalterium. 

308.  9  Item  in  volumine  signato  per  LXVI  summa  dictaminum  sive  epi- 
stole  Cassiodori. 

309.  h  Item  in  volumine  signato  per  LXVII  liber  sententiarum  Cassiodori. 

310.  Item  in  volumine  signato  per  LXVIII  Cassiodorus  super  psalterium. 

Libri  beati  Cassiani  Massiliensis. 

311.  *  Item  in  volumine  signato  per  LXIX  collaciones  beati  Cassiani  san- 
ctorum  patrum. 

312.  Item  in  volumine  signato  per  LXX  Cassianus  de  incarnacione  Verbi. 

a  Ur.  221,  Pen.  483.  b  Ur.  226.  c  Ms.  disciplinis.  d  Cf.  n.  303,  Ur.  204,  Pan.  475.  e  Cf.  n.  307,  310; 
Ur.  199.      f  Ur.  203.      g  Cf.  n.  304.      h  Pen.  474.      i  Pen.  979. 

76  Ad  Ioauuem  Hispalensem  archiepiscopum. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  479       Gl\ 

313.  a  Itoin  in  volumine  signato  per  A  et  B  Iohannes  Cassianus  de  insti- 
tuciono  niomuiiorum,  et  collaciones  sanctorum  patrum. 

314.  Item  in  volumine  signato  per  LXXI  prima  pars  omeliarum  sanctorum 
doctorum  antiquorum  ewangeHorum  dominicalium. 

315.  Item  in  volumine  signato  per  LXXII  secunda  pars  omeliarum  |  ewan-     f.  38a 
geliorum  dominicalium  et  festivitatum  sanctorum  et  sanctarum. 

316.  Item  in  volumine  signato  per  LXXIII  prima  pars  sermonum  san- 
ctorum  doctorum  de  dominicis  diebus. 

317.  Item  in  volumine  signato  per  LXXIIII  prima  pars  passionalis  san- 
ctoruni. 

318.  Item  in  volumine  signato  per  LXXV  secunda  pars  passionalis  seu 
legende  sanctorum. 

319.  Item  in  volumine  signato  per  LXXVI  tercia  pars  legende  sanctorum. 

Libri  beati  Bernardi. 

Incipit  secunda  tabula  librorum  huius  armarii,  quam 
fecit  scribi  dominus  Petrus  Rogerii  sola  dei  clemencia  papa 
Gregorius   XI. 

320.  b  Item  in  volumine  signato  per  I  epistole  Bernardi  numero  IIPXLIIII, 
ad  EugeniunV7,de  disciplina monachorum,  sermones  de  tempore  numero  LXXXII; 
item  sermones  de  festivitatibus  sanctorum,  qui  leguntur  per  annum ;  sentencie 
contemplative  sive  salutare  loquium(!),  de  interiore  homine,  apolegica  c  et  vita 
solitaria,  epistole  contra  Petrum  Abelardi,  de  pugna  civitatis  Ierusalem  et 
Babilonis,  flores  Bernardi,  quedam  pulcra  verba  de  beata  Virgine,  notabilia 
ex  dictis  Bernardi,  item  tabula  super  floribus ;  vide  in  principio  libri. 

321.  d  Item  in  volumine  signato  per  II  sermones  beati  Bernardi  de  fe-     f-  386 
stivitatibus   sanctorum  et  de  tempore,  qui   leguntur   per  annum  prima  pars; 

vide  in  principio. 

322.  e  Item  in  volumine-  signato  per  III  secunda  pars  sermonum  beati 
Bernardi  de  festivitatibus  et  de  tempore. 

323.  f  Item  in  volumine  signato  per  IIII  Bernardus  de  consideracione  faclj 
Eugenium,  de  XII  gradibus  humilitatis,  de  duodecim  gradibus  superbie,  de  lau- 
dibus  milicie  teinpli,  sermones  de  IIIIor  que  debemus  deo  solvere,  quod  vo- 
luntas  nostra  debet  esse  deo  subiecta,  de  exaltacione  sancte  crucis,  de  sancto 
Nicholao,  de  septem  beatitudinibus,  de  Ierusalem,  de  Babilonia,  de  septem 
donis  Spiritus  Sancti,  super  Misus  [estj ',  de  consciencia,  meditaciones,  de  di- 
sciplina  monachorum,  de  precepto  et  dispensacione,  de  diligendo  deum,  de 
timore  dei. 

o  l'en.  501.  b  Ur.  1213,  Pen.  118.  c  L.  apologelica.  d  Ur.  313,  Pen.  410.  e  Ur.  348,  Pen.  411. 
/•Pen.  412. 


77 


De  cousideratioiie  ad  Eugenium. 


480  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


324.  Item  in  volumine  signato  per  V  Bernardus  de  gracia  et  libero  ar- 
bitrio,  super  Cantica  Canticorum,  ad  Eugeninm  papam,  de,duodecim  gradibus 
humilitatis,  de  duodecim  superbie  a,  de  laudibus  milicie,  sermones  et  libri  alii, 
sicut  immediate  superius  sunt  nominati;  vide  in  tabulis. 

325.  Item  in  volumine  signato  per  VI  quedam  capitula  seu  exposiciones 
collecte  ex  dictis  beati  Bernardi. 

326.  b  Item  in  volumine  signato  per  VII  Bernardus  super  Cantica. 

327.  c  Item  in  volumine  signato  per  VIII  Bernardus  super  Missus  esl, 
de  laudibus  Marie  virginis,  de  gracia  et  libero  arbitrio,  de  diligendo  deum, 
apolegica  d,  de  precepto  et  dispensacione ,  de  XII  gradibus  humilitatis,  de 
consideracione,  de  laudibus  milicie;  sermones  ad  clericos  de  commiseracione 
et  alii,  qui  leguntur  per  annum ;  de  prodigo,  de  tribus   iiliabus  summi   regis 

f.  39o      et  filio  regis  qui  duxit  uxorem,  de  Ierusalem  et  Babilonia,  de  colloqui/^ys  Petri 
cum  Iesu,  de  verbis  domini  in  passione. 

328.  e  Item  in  volumine  signato  per  IX  tabula  sermonum  beati  Bernardi. 

329.  f  Item  in  volumine  signato  per  X  flores  Bernardi  et  flores  beati 
Gregorii   pape. 

330.  Item  in  volumine  signato  per  XI  tabula  originalium  beati  Bernardi 
et  sermones  eiusdem  de  tempore  et  festivitatibus  sanctorum  tocius  anni,  nu- 
mero  CCCL;  vide  in  principio. 

331.  9  Item  in  volumine  signato  per  XII  Bernardus  ad  Eugenium  papam, 
item  pastorale  Gregorii,  epistola  Bernardi  ad  quemdam  militem,  item  de 
oculo  morali  magistri   Lemovicensis.    (/£&«-' ^c***»/-*»*  ,£*-  £- 

332.  h  Item  in  volumine  signato  per  XIII  epistole  Bernardi  ad  nepotem 
suum  78  et  plures  alie  in  antiqua  littera. 

333.  '  Item  in  volumine  signato  per  XIIII  Bernardus  super  Cantica. 

334.  Item  in  volumine  signato  per  XV  lamentaciones  et  planctus  beate 
Marie  ad  crucem,  Bernardus  de  consideracione  liumane  fragilitatis,  item  elu- 
cidarius. 

335.  j  Item  in  volumine  signato  per  XVI  sermones  Bernardi  de  tempore 
tocius  anni,  super  Cantica,  epistole  Bernardi  CCXC,  de  vita  solitaria,  de  planctu 
beate  virginis  Marie,  de  interiore  homine,  de  septem  columpnis  et  viciis  et 
virtutibus,  de  dei  amore. 

336.  l  Item  in  volumine  signato  per  XVII  Bernardus  super  Cantica  cum 
optima  tabula  per  alphabetum ;  vide  ultra  medietatem  libri,  —  item  sermones 
Bernardi  extravagantes. 

f.  395  337.  m  Item  in  volumme  signato  per  XVIII  tabula  super  flores  beati  Ber- 

nardi  ac  aliis  VII  et  Ioannis   Damaceni,    Dionisii   et   Boetii. 


a  I.  e.  gradibus.  b  Uf.  n.  333,  Ur.  347,  Pen.  409.  c  Ur.  338,  Pen.  420.  d  L.  apologia.  e  Ur.  337, 
Pen.  423.  f  Pen.  427.  g  Pen.  421,  422.  h  Cf.  n.  320.  i  Cf.  n.  320.  j  Ur.  333,  Pen.  407.  I  Ur.  336,  Pen.  408. 
m  Ur.  790,  Pen.  200. 


Epistolae,  quarum  prima  ad  Robertum  liepotein. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    OREGORIO   XI    C.  AN.    1375    CONCINNATA  4*1        Gl'. 


Libri  venerabilis  Bede. 

338.  °  Item  inter  libros  venerabilis  Becle  in  volumine  signato  per  I  Beda 
super  Marchum,  Lucam  et  Iohannem. 

339.  b  Item  in  volumine  signato  per  II  Beda  super  Proverbia  Salomonis 
et  de  templo  dei. 

340.  c  Item  in  volumine  signato  per  III  Beda  super  Actibus  Apostolorum 
et  quedam  epistole  Gregorii. 

341.  Item  in  volumine   signato   per  IIII  Beda  super   salterium,  historia 
Bede  ecclesiastica  gentis  Anglorum,  vita  beati  Gregorii  pape,  Beda  super  Pro- 
verbia,  de  exemplis  naturalibus  et  articulis  fidei  fratris  Iohannis  Serna-    S& 
montis79  ordinis  minorum.  item  Ambrosius  contra  Simaclium. 

342.  d  Item  in  volumine  signato  per  V  anticimenon,  idest  contrarietates 
verborum  novi  et  veteris  testamenti 80,  Beda  super  Cantica,  sermo  de  beato  Io- 
hanne  Baptista.  pantheon,  allocucio  magistri  A.  de  Villanova81,  Alanus  8^> 
de  penitencia ,  contra  hereticos ,  H  u  g  o  de  suo  ocio  ad  sororem  suam ,  sen- 
tentie  Ysidori.  tractatus  de  usuris,  Richardus  de  statu  interioris  hominis, 
sanctus  Thomas  de  inimicis  dei  83,  de  visione  Danielis,  phisonomia  ac  Ari- 
stotelis (?),  phisonomia  Constantini84  et  Rasis,  exposicio  regule  sancti  Fran- 
cisci,  de  fructibus  penitencie  85,  de  sancta  Emessiachim  86,  de  sancta  Maria,  item 
de  sancta  Anna,  liber  qui  dicitur  Ser/um  florum  de  beata  Virgine,  poetria 
0  r  a  c  i  i ,  de  sacramentis  fratris  C  o  n  r  a  d  i  87,  A  u  g  u  s  t  i  n  u  s  de  bono  latrone, 
de  XIIcim  abusibus.  claustri  Hugonis,  narraciones  pulcre,  sermo  sancti  Ma- 
x  i  m  i ,  determinacio  Probi  iudicis  88  doctrina  A  t  h  a  n  a  s  i  i  e,  passio  beate 
Agnetis ,  rithmi  Alani.  Laurencius89  super  decretum,  epistole  beati  f.  40a 
Marthialis  ad  Tholosanos  et  ad  Burdegalenses ;  vide  in  principio. 

343.  f  Item  in  volumine  signato  per  VI  Beda  super  Apocalipsim. 

344.  o  Item  in  volumine  signato  per  VII  historia  Bede  gentis  Anglorum 
et  vita  beati  Gregorii  pape. 

a  Ur.  330,  Pen.  452.  h  Ur.  327,  Pen.  450.  c  Ur.  331.  d  Ur.  1302,  Pen.  508.  e  Ms.  Anathasii. 
f  Ur.  332.      g  Ur.  329,  Pen.  454,  Pa.  5235. 

79  Nihil  de  eo  in  Waddingo  et  Sbaralea. 

80  S.  Iuliani  Toletani,  in  Migne,  1.  c,  tom.  XCVI,  c.  585. 

81  Vide  haec  et  reliqua  accuratius  expressa  iu  Peu.  508. 

82  Alanus  de  Insulis. 

83  Opusculum  coutra  Guil.  de  s.  Amore. 

84  Constantinus  Affricanus. 

85  Vide  paullo  ante  p.  37,  not.   103. 
s6  De  s.  Eufrosia  filia  regis  Boemiae. 

87  Sbaralea,  Supplem.  ad  scriptores,  p.  200,  vocat  eum  Conradum  de  Saxonia. 

38  Vigilu  Tapsensis,  altercatio  Athanasii  coram  Probo  iudice  etc.  cf.  MlGNE,  1.  c, 
tom.  LXII,  c.  57. 

89  Laurentius  de  Polonia,  de  quo  Schulte,  Geschichte  der  Quellen  und  Liiteratur 
des  canonischen  Rechts,  II,  136. 

31 


482  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

345.  a  Item  in  volumine  signato  per  VIII  Beda  super  Proverbia,  super 
Ecclesiasten,  Epistolas  Canonicas.  Hesdram  et  Ne//ie/miam,  Actus  Apostolorum, 
de  naturis  rerum,  super  Apocalipsim,  de  cursu  astrorum,  de  ortu  et  obitu 
sanctorum  patrum. 

346.  *  Item  in  volumine  signato  per  IX  omelie  Bede  super  Iohannem, 
Lucam,  Marcum ;  exposiciones  eiusdem  super  Actus  Apostolorum,  epistolarum, 
Iacobi,  Iohannis  et  Iude,  item  de  tabernaculo  Moysi,  super  Paraboli[ci]s,  item 
commentum  beati  Ieronimi  super  Ecclesiasten,  Beda  super  epistolas  Pauli,  ad 
Romanos  et  Corinthios  ex  dictis  beati  Augustini. 

347.  c  Item  in  volumine  signato  per  X  Beda  super  libros  Regum,  de 
tabernaculo  domini,  de  templo  Salomonis,  de  questionibus  XXX  et  de  VIII 
questionibus,  de  gracia  contra  Iulianum  sive  Cantica. 

348.  Item  in  volumine  signato  per  XI  omelie  dominicalium  et  festivitatum 
Bede,  item  vita  patrum. 

349.  d  Item  in  volumine  signato  per  XII  Beda  super  epistolas  Pauli. 

m  Libri  Originis. 

350.  e  Item  in  volumine  signato  per  I  Origenes  super  Genesim,  Exodum,  Le- 
viticum,  Numerorum,  Ihesu  filii  Sirach  et  Iudicum,  Cantica  Canticorum,  Regum, 
Ysaiam  Ieremiam,  Ezechielem;  item  libri  90  Gregorii  Nazareni  f,  apole- 
gica  (!)  de  nativitate  domini,  de  epiphania,  de  Spiritu  Sancto,  de  agro  regressus, 
dicta  Ieremie,  de  reconciliacione  monachorum,  de  grandinis  vastacione;  item 
Cassiodorus  de  anima. 

351.  9  Item  in  volumine  signato  per  II  Origenes  super  Genesim,  Exodum, 
Leviticum,  Iosue,  Numerorum.  Iudicum,  Isaiam,  Ieremiam,  Ezechielem,  super 
Cantica,  super  Psalterium,  super  epistolas  ad  Romanos,  defensorium,  item 
periarchon. 

352.  /(  Item  in  volumine  signato  per  III  Origenes  super  Penthacon  l  et 
Cantica  Canticorum. 

353.  i  Item  in  volumine  signato  per  IIII  Origenes  super  epistolas  ad 
Romanos. 

354.  l  Item  in  volumine  signato  per  V  Origenes  super  libros  Numerorum, 
Iosue,  Iudicum,  Regum  et  quedam  tabula  de  regibus. 

355.  m  Item  in  volumine  signato  per  VI  Origenes  [superj  Apocalipsim, 
Cantica  Canticorum. 


a  Ur.  714,  Pen.  449.  b  Ur.  325,  Pen.  451.  c  Ur.  326,  Pen.  448.  d  Ur.  131,  Pen.  453.  e  Cf.  n.  351, 
Ur.  368.  f  L.  Nazianzeni.  g  Cf.  n.  350,  Pen.  457.  h  Ur.  449,  Pen.  458.  i  L.  Pentateuchnm.  j  Ur.  367. 
I  Ur.  832,  Pen.  459.      m  Ur.  369,  Pen.  462. 

90  I.  e.  orationes. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  483       Gl\ 


Libri  Iohannis  Crisostomi.  a  f-  4io 

356.  h  In  volumine  signato  per  I  Crisostomus  super  Matheum,  item  de 
penitentia.  de  compunctione  anime  et  laudibus  beati  Pauli,  item  super  epistolas 
ad  Ebreos,  et  quod  nemo  leditur  nisi  a  seipso. 

357.  Item  in  volumine  signato  per  II  Crisostomus  super  Iohannem  et 
super  Matheum  et  exposicio  incompleta  super  111°,  item  de  dignitate  sacerdotali. 

358.  Item  in  volumine  signato  per  III  omelia  Crisostomi  de  prodicione  Iude 
in  passione  Christi,  et  de  divite  et  Lazaro,  item  quod  legislator  novi  testamenti 
et  veteris  idem  est,  item  epistole  beati  B  a  s  i  1  i  i ,  Crisostomus  super  L  psalmum. 

359.  Item  in  volumine  signato  per  IIIIor  Crisostomus  super  Ma/r/chum, 
item  quedam  omelia  et  tractatus  Crisostomi,  et  sermones  Leonis  pape. 

360.  Item  in  volumine  signato  per  V  instituta  patrum  9\  item  libri  colla- 
torium  c,  libri  fratris  Bonaventure;  vite  sanctorum  Pauli  primi  heremite,  An- 
thonii,  Hilarionis  et  Tarsis  narracio  Ieronimi  pergens  in  Egiptum,  Athanasius  d 
de  vitis  patrum,  exortaciones  sanctorum  patrum,  I  e  r  o  n  i  m  i  de  quieta  conver- 
sacione  de  compunctione,  de  continencia,  de  revelacionibus  sanctorum  patrum, 
de  nichil  possidendo,  narraciones  ad  penitentiam,  de  discrecione,  de  sobrietate, 
de  misericordia,  de  hospitalitate,  de  obediencia,  de  humilitate,  de  paciencia,  de 
caritate  et  providencia,  de  signis  seniorum,  de  conversacione  sanctorum,  de  VII 
capitulis  Moysi,  epistola  Macharii,  vita  beate  Marie  virginis,  historia  tempata  e,  f.  iu 
epistole  Y  s  i  d  o  r  i ;  vide  in  principio. 

361.  f  Item  in  volumine  signato  per  VI  Crisostomus  super  Matheum. 

362.  Item  in  volumine  signato  per  VII  Crisostomus  super  Lucam. 

Libri  beati  Ambrosii. 

363.  '■>  Item  in  volumine  signato  per  I  Ambrosius  exameron;  item  altercatio 
Ambrosii  [contra]  eos,  qui  animam  non  confitentur  esse  creaturam  aut  extra 
item  Gregorius  Niseni  Christi (!)  de  ymagine  et  condicione  hominis,  Io- 
hannes  Crisostomus  de  dignitate  sacerdotii,  ad  Mironem  regem  h,  sen- 
tentie  Hugonis,  item  de  sacramentis. 

364.  '  Item  in  volumine  signato  per  II  Ambrosius  in  exameron,  de  pa- 
radiso,  de  Abraham,  de  Ysaac,  de  Iacob  et  vita  beata,  de  patriarchis,  apologia, 
de  Naboth,  de  Elia  et  ieiunio,  de  Caim  et  Abel,  de  Thobia,  de  Iob  interpel- 
lacione  de  David  92,  interpretacione,  de  Iedeon,  de  officiis,  de  flebili  querimonia, 
de  VII  tubis,  de  fide  resurrectionis,  de  misteriis,  de  sacramentis,  pastoralis  93, 

a  Ms.  ubique  Cri&tomi.  b  Ur.  208.  cl,.  collationurn.  d  Ms.  Anathasius.  eh.  tripartita.  /"Pen.  401. 
g  Pen.  502,  Pa.  1710.       h  Accuratius  in  Pen.  502.       i  Pen.  246. 


91  Collationes  patrum  Ioannis  Cassiani  et  vitae  patrura  a  Rufino  concinnatae. 

92  De  interpretatione  Iob  et  David  11.  4. 

93  Vide  paullo  post  n.  371:  Pastoralis  sive  de  digniiate  sacerdolii. 


484  PARS    ALTERA  —  DE    BIRLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

de  penitencia,  de  bono  mortis,  de  fuga  seculi,  de  consolacione  mortis,  de  tri- 
nitate  et  Spiritu  Sancto,  de  sancta  virginitate,  de  viduis,  de  lapsu  virginis  con- 
secrate,  de  violatore  virginum  iamentacio  eiusdem,  de  misterio  a  pasche,  de 
verbo  apostoli  quod  ex  fide  iustificatur,  de  ceco  nato,  de  incarnacione  domini, 
epistole  Ambrosii  ad  Valentinianum,  ad  plebem,  de  morte  Theodosii  et  ad  Ver- 
sellenses;  vide  in  fine  libri. 

365.  h  Item  in  volumine  signato  per  III  Ambrosius  de  officiis,  de  incarna- 
cione  Verbi,  de  fuga  seculi,  de  vita  beata,  de  bono  mortis,  libri  Hesdre,  ser- 

f-  *ia  mones  ad  neophitos,  super  psalmo  LXI,  de  obitu  Graciani  imperatoris,  de  obitu 
Valenti/mo/ni,  de  obitu  Theodosii,  epistole  ad  Theodosium  imperatorem,  con- 
silium  episcoporum  Aquil/ei/e.  de  senat/br/ibus  urbis. 

366.  c  Item  in  volumine  signato  per  IIIIOF  omnes  prefaciones  beati  Am- 
brosii  de  sanctis. 

367.  d  Item  in  volumine  signato  per  V  Ambrosius  super  Beati  im- 
maculali. 

368.  e  Item  in  volumine  signato  per  VI  Ambrosius  super  Apocalipsi,  item 
Ricardus  super  Apocalipsim,  Beda  super  Cantica,  Beda  super  Hesdram 
et  Nemian(!),  et  de  gestis  gentis  Anglorum.  epistola  Ieronimi  de  Melchisedech, 
Beda  super  Tobiam.  Augustinus  ad  Simplicianum,  de  fide  catholica,  de 
cognitione  vere  vite,  item  de  vita  et  obitu  venerabilis  Bede. 

369.  f  Item  in  volumine  signato  per  VII  Ambrosius  super  Beati  imma- 
culati,  super  Lucam,  gesta  consilii  Aquileiensis.  item  epistole  beati  Ambrosii 
numero  LXXV,  item  ad  Rnmanos  et  ad  Corinthios ;  vide  in  fine  libri. 

370.  9  Item  in  volumine  signato  per  VIII  Ambrosius  exameron,  de  in- 
carnacione  Verbi  et  fuga  seculi,  de  vita  beata.  de  trinitate,  epistola  Graciani 
ad  Ambrosium  de  Spiritu  Sancto,  quatuor  epistole  Ambrosii,  de  penitencia,  de 
officiis  et  excessu  fratris,  de  fide  resurrexionis,  de  bono  mortis,  de  virgini- 
tate,  de  viduis,  de  lapsu  virginis,  de  violatore  virginum,  lamentacio  ad  corru- 
ptam  virginem94,  de  ministeriis  incidandis95,  de  sacramentis,  de  Naboth.  de  Helia 
et  ieiunio.  de  Thobia,  de  Iob,  de  interpellacione  David,  apologia,  de  dignitate 
sacerdotali  sive  pastorali,  de  Gedeon.  de  misterio  Paschae,  de  patriarchis,  de 
Ysaac,  de  paradiso,  ad  Valencianum  (!)  de  tradendis  basilicis,  de  morte  Theo- 

f.  425  dosii,  |  de  consolacione  Valenciani,  de  Abraham,  epistole  Cypriani;  vide 
in  fine. 

371.  h  Item  in  volumine  signato  per  IX  libri  Marci  Tulii  Ciceronis 
de  officiis,  item  Ambrosius  de  officiis  et  de  bono  mortis,  de  ministeriis,  ser- 
mones  Ambrosii  de  sacramentis,  de  obitu  Graciani,  de  obitu  Valenciani,  de 
obitu  Theodosii  ad  sororem,  epistole  IIHor  ad  Theodosium  consilium  apostolo- 
rum  Aquilee,  consilium  eiusdem  clementissimis  imperatoribus(!),  item  revelacio, 

a  Ms.  ministerio.  h  Ur.  195,  Pen.  253.  c  Ur.  197,  Pen.  249.  d  Ur.  600.  e  Pen.  244.  f  Int.  28, 
Ur.  191.      g  Ur.  196,  Pen.  245,  Pa.  1723.      h  Ur.  194,  Pen.  251. 


y4  De  mysteriis. 

95  His  tribus  titulis  putem  non  indicari  nisi  librum  de  virgine  lapsa. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  485       Gr 


item  epistole  ad  Theodosium  et  Eugenium,  epistola  Anici96  episcopi,  Ambrosius 
super  psalmo  CXVIII,  super  Lucam,  pastoralis  sive  de  dignitate  sacerdocii,  de 
virginitate,  de  viduis,  de  fuga  seculi,  sermo  de  Iosop,  de  XII  patriarchis,  pe- 
nitentia,  de  morte  Sati  et  fratris  sui07,  de  virginum  abortatione  a. 

372.  b  Iteni  in  volumine  signato  per  X  Ambrosius  super  Lucam. 

373.  ''  Item  in  volumine  signato  per  XI  Ambrosius  de  opere  sex  dieruin, 
item   Augustinus   ad  Iulianum  comitem. 

374.  ''  Item  in  volumine  signato  per  XII  Ambrosius  super  epistolas  Pauli 
ad  Galatas. 

375.  Item  in  volumine  signato  per  XIII  epistole  Ambrosii  et  Ambrosius 
super  epistolas  Pauli. 

Libri  beati  Ieronimi. 

376.  e  Item  in  volumine  signato  per  I  Ieronimus  super  Ieremiam  et  XII 
Prophetas  Minores. 

377.  Item  in  volumine  signato  per  II  Ieronimus  super  Danielem,  Eze- 
chielem,  et  Ieremiam,  Ysidorus  de  sacramentis,  tractatus  de  efficacia  crucis, 
de  sacramentis  altaris,  de  ornamentis  anime,  sermones  de  diversis  materiis, 
comentarium  Ioannis  Crisostomi  super  |  Matheum,  altercatio  Athanasii  /"  f.  43a 
et  Arii,  simbola  fidei  edita  a  sanctis  patribus,  fundamentum  fidei,  epistola  C  r  i- 
sostomi  de  compunctione  cordis. 

378.  9  Iteni  in  volumine  signato  per  III  tabula  epistolarum  beati  Iero- 
nimi  et  Augustini. 

379.  Item  in  volumine  signato  per  IIII  tabula  epistolarum  beati  Ieronimi. 

380.  h  Item  in  volumine  signato  per  V  Ieronimus  super  Ysaiam. 

381.  '  Item  in  Volumine  signato  per  VI  dialogus  S  u  p  p  1  i  c  i  i J  de  vita  beati 
Martini  et  de  miraculis  sanctorum  heremitarum  et  monachorum,  Martinus  de 
trinitate,  vita  beati  B  r  i  c  i  i ,  item  duo  libri  Ieronimi  de  criminibus  et  crimi- 
nibus  false  sibi  impositis ;  vide  in  principio. 

382.  k  Item  in  volumine  signato  per  VII  Ieronimus  de  essencia  divini- 
tatis,  de  immensitate  et  immensibilitate  dei,  Augustinus  de  origine  anime 
contra  Iereminianum 98,  psalterium  abreviatum. 

383.  Item  in  volumine  signato  per  VIII  epistole  Ieronimi  ad  Augustinum 
et  Augustini  ad  Ieronimum,  Damascii  ad  Ieronimum  et  aliorum  doctorum 
numero  CLX  epistole,  item  interpretatione  nominum  hebreorum,  liber  locorum, 
de  questionibus  ebraicis,  item  exposicio  in  Abacuhc,  Cantica  Canticorum,  pro- 
hemia  novi  testamenti  et  veteris,  Ysidorus  de  ortu  et  obitu  sanctorum,  de 

a  L.  adhorlalione.  6  I'r.  192.  c  T'r.  193,  l'e.  217.  d  Vr.  198.  e  Ur.  172,  Pen.  222.  f  Ms.  Ana- 
thasii.      ij  Ur.  180,  Pu.  1901.      h  L'r.  170,  Pen.  219.      i  Pen.  507.      j  L.  Sulpitii.      h  Vr.  175. 

96  In  Pen.  251  legitur  Ennicii.  Sitno  Ennodius  aut  Anitius. 

97  De  mortc  Satyri  fratris  sui. 

98  Petilianum. 


486  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

nominibus  legis  et  evangeliorum,  de  temporibus  ieiuniorum ;  vide  in  tabula. 
384.  Item  in  volumine  signato  per  IX  epistole  a  Ieronimi  ad  Damasum,  ad 
Marcellum  et  Marcellum  (!)  ad  Augustinum  et  ad  alios  numero  CXIX,  item 
de  questionibus  et  nominibus  Hebreorum  h ;  vide  in  tabulis  in  principio  circa 
medium  libri. 
f.  436  385.  Item  in  volumine  signato  per  X  epistola  Eusebii  "  de  morte  Iero- 

nimi,  item  epistola   Cirilli   ad  beatum  Augustinum  de  miraculis  beati  Iero- 
nimi,  item  epistola  Augustini  de  magnificentiis  c  beati  Ieronimi  ad  Cirillum. 

386.  Item  in  volumine  signato  per  XI  Ieronimus  de  virginitate,  et  epi- 
stole  Ieronimi  et  Augustini. 

387.  d  Item  in  volumine  signato  per  XII  Ieronimus  super  Ezechielem, 
Danielem  et  Genesim,  de  X  temptationibus  filiorum  Israel,  de  cantico  Debbore, 
de  questionibus  regum,  super  tonis  et  hebraicis  e  litteris  et  nominibus  et  de 
locis  Hebreorum,  de  virginitate  beate  Marie,  epistola  ad  Pamachium,  virorum 
illustrium,  item  de  Beda  in  Actibus  Apostolorum,  item  ad  Desiderium,  item 
super  Ecclesiasten,  super  epistolas  ad  Galatas,  ad  Ephesios,  ad  Titum,  ad 
Philomena. 

388.  f  Item  in  volumine  signato  per  XIII  contra  Ruffinum,  et  excusacio 
quedam  cum  aliquibus  epistolis. 

389.  °  Item  in  volumine  signato  per  XIIII  Ieronimus  super  XII  Parvos 
Prophetas. 

390-1.  h  Item  in  volumine  signato  per  XV  Ieronimus  Ysaiam,  Ezechielem 
et  Danielem  ■  et  super  Apocalipsim  et  de  Sancto  Spiritu. 

392.  i  Item  in  volumine  signato  per  XVI  doctrina  Basilii  ad  religiosos, 
una  pars  super  Ezechielem. 

393.  l  Item  in  volumine  signato  per  XVII  Ieronimus  super  XII  Pro- 
phetas  et  super  Ezechielem  et  Danielem. 

394.  m  Item  in  volumine  signato  per  XVIII  Ieronimus  de  liomine  per- 
fecto,  de  viris  illustribus,  de  arbore  scientie  boni  et  mali,  super  Lamentaciones. 

395.  n  Item  in  volumine  signato  per  XIX  epistole  Ieronimi  numero  CXLV 
et  multi  sermones  eiusdem;  vide  in  fine. 

f-  Ma  396.  Item  in  volumine  signato  per  XX  Ieronimus  super  XII  Prophetas 

et  super  Ysaiam. 

397.  Item  in  volumine  signato  per  XXI  Ieronimus  super  XII  Prophetas 
et  super  Ysaiam. 

398.  Item  in  volumine  signato  per  XXII  Ieronimus  CII  10°. 

399.  Item  in  volumine  signato  per  XXIII  epistole  Ieronimi  numero  CL 
cum  quibusdam  libris  et  sermonibus  eiusdem;  vide  in  principio. 

a  Ms.  epistole  et.  h  Ms.  Habreorum.  c  Ms.  manisicentiis.  d  Ur.  173,  Pen.  221.  e  Ms.  heboaciis. 
f  Ur.  181.  Pen.  229.  g  Ur.  176,  Pen.  220.  h  Pen.  217.  i  Ms.  bis  et  Danielem.  j  Int.  20,  Ur.  178,  Pen.  503. 
I  Ur.  166,  Pen.  218.      m  Ur.  169,  Pen.  228.      n  Ur.  177,  Pen.  232. 

99  Hae  tres  epistolae  ab  indocto  quodam  impostore  inepte  sunt  confictae,  cf.  Migne, 
1.  c,  tom.  XXXIII,  c.  1120  et  Acta  Sanctorum,  tom.  VIII,  septembris,  §  2,  n.  11. 

100  Titulus  excidit  in  ms. 


CAP.  III   —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  487        Gl\ 

■400.  "  Item  in  volumine  signatn  per  XXIIII  leronimus  super  Matheum. 

401.  Item  in  volumine  signato  per  XXV  Ieronimus  de  vita  monachorum 
et  sancti  Pauli  lieremite. 

402.  h  Item  in  voluinine  signato  per  a.  b.  Ieronimus  super  Matheum,  Ci- 
prianus  in  epistolis,  Ambrosius  super  psalmum  Beati  immaculati,  libri  sen- 
tentiarum  P  r  o  s  p  e  r  i ,  C  r  i  s  o  s t  o  m  u  s  de  Jaudibus  Pauli,  commentum  eiusdem 
super  epistolam  ad  EbvefosJ,  sermones  Augustini  in  eodem  volumine. 

403.  Item  in  volumine  signato  per  XXV  (?)  Ieronimus  de  vita  monachorunf~( 

et  sancti  Pauli  heremite.  UO 

Incipit    quinta   tabula    librorum    gramaticalium,    logicalium ,      t\  w> 
naturalium,  utriusque  iuris   canonici  et  civilis  ordinata  iuxta  se- 
renitatem  et   aptitudinem  intellectus  sanctissimi  ac  beatis- 
simi   domini  nostri   pape  Gregorii  undecimi. 

404.  Item  in  volumine  signato  per  I  doctrinale  101  cum  lectura. 

405.  c  Item  in  volumine  signato  per  II  doctrinale. 

406.  Item  in  volumine  signato  per  III  grecismus  d  m  cum  lectura. 

407.  Item  in  volumine  signato  per  IIII  lectura  doctrinalis. 

408.  Item  in  volumine  signato  per  V  liber  tractatus. 

409.  Item  in  volumine  signato  per  VI  logica  nova  et  vetus. 

410.  Item  in  volumine  signato  per  VII  logica  nova. 

411.  Item  in  volumine  signato  per  VIII  logica  vetus.  ,  /  '  V 

412.  Item  in  volumine  signato  per  IX   Prisc/^yanus  maior  et  minor,    ~(c 
item  rethorica  Tullii  cum  aliis  libris  septem  liberalium  arcium. 

413.  e  Item  in  volumine  signato  per  X  scriptum  Guillelmi  Ocham. 

414.  f  Item  in  volumine  signato  per  XI  scriptum  magistri  0  quam  103  super 
logicalia. 

415.  fJ  Item  in  volumine  signato  per  XII  prima  pars  librorum  na- 
t  u  r  a  1  i  u  m . 

41G.  h  Item  in  volumine  signato  per  XIII  secunda  pars  librorum  natu- 
ralium. 

417.  '  Item  in  volumine  signato  per  XIIII  libri  naturalium  numero  XXIX. 

418.  J   Item  in  volumine  signato  per  XV  textus  philosophie  l  naturalis. 

419.  Item  in  volumine  signato  per  XA^I  libri  naturalium. 

420.  Item  in  volumine  signato  per  XVII  libri  de  motu  animahum  et  de 
generacione,  item  problemata  Aristotelis. 

a  Ur.  185,  Pen.  224.  b  Pen.  225.  c  Ur.  1001,  Pen.  966.  d  Ms.  Gracismus.  e  Ur.  842,  Av.  507. 
f  Ur.  883,  Av.  515,  Bu.  151.  g  Ur.  895,  Av.  136.  h  Ur.  674,  Av.  133.  i  Cf.  n.  418s.,  423s.;  Av.  130,  Bu.  128. 
j  Cf.  Pen.  753.       I  Ms.  philosonie. 

101  Alexander  de  Villadei. 

102  Ebrardus  Bethuniensis. 

103  guilelmus  de  ockham. 


488  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ABT.   1 

f.  45a  421.  a  Item  in  volumine  signato   per  XVIII  prima  pars  et  secunda  de 

motu  animalium  et  progressu  b  eorum  et  de  natura  locorum,  de  proprietatibus 
elementorum. 

422.  c  Item  in  volumine  signato  per  XVIIII  libri  physicorum,  de  vege- 
tabilibus  et  plantis  d,  de  longitudine,  de  brevitate,  de  celo  et  mundo,  de  me- 
moria,  de  reminiscentia,  de  proprietatibus  elementorum. 

423-26.  e  Item  in  volumin/i&ws/  signat/zs/  per  XX-XXII  textus  phi- 
losophie  naturalis. 

427.  r  Item  in  volumine  signato  per  XXIII  prima  pars  de  animalibus 
Alberti  1M. 

428.  Item  in  volumine  signato  per  XXIIII  secunda  pars  de  animalibus. 

429.  g  Item  in  volumine  signato  per  XXV  Albertus  de  mineralibus, 
de  pleomatibus  h,  de  nutrimento,  rethorica  Aristotilis. 

430.  Item  in  volumine  signato  per  XXVI  secreta  secretorum  Aristotilis. 

431.  Item  in  volumine  signato  per  XXVII  libri  mechaniconim. 

432.  *  Item  in  volumine  signato  per  XXVIII  libri  ethicorum  et  politicorum. 

433.  Item  in  volumine  signato  per  XXIX  libri  ethicorum. 

434.  Item  in  volumine  signato  per  XXX  textus  methaphisice. 

435.  J  Item  in  volumine  signato  per  XXXI  iometria,  arismetica  et 
alia  multa. 

436.  Item  in  volumine  signato  per  XXXII  scriptum  super  libris  ethicorum. 

437.  l  Item  in  volumine  signato  per  XXXIII  scriptum  m  super  libris  me- 
thaurorum  m,  de  celo  et  mundo  cum  aliis. 

438.  n  Item  in  volumine  signato  per  XXXIIII  commentum  Averrois 
super  libris  methaphisice,    Lin  coensis  °  106  super  librum  posteriorum. 

439.  p  Item  in  volumine  signato  per  XXXV  libri  Boecii  de  consola- 
cione  philosophie. 

456  440.  Item  in  volumine  signato  per  XXXVI  rethorica  Aristotilis. 

441.  Item  in  volumine  signato  per  XXXVII  rethorica  Aristotilis. 
442-45.  2  Item  in  Yolumm fibusj   signat/w/  per   XXXVIII-XLI    Egi- 
dius  107  de  regimine  principum. 

446.  r  Item  in  volumine  signato  per  XLII  Egidius  super  libris  retho- 
ricorum. 

447.  Item  in  volumine  signato  per  XLIII  scriptum  phisicorum. 

448.  Item  in  volumine  signato  per  XLIIII  scriptum  phisicorum  cum 
multis  aliis. 

a  Ur.  500,  Av.  321,  Bu.  134.  h  Ms.  progressa.  c  Ur.  415,  Av.  113.  d  Ms.  planetis.  e  Cf.  Pen.  753s. 
f  Cf.  n.  428,  Ur.  480,  Pen.  772.  g  Ur.  753.  h  L.  problematibus.  i  Ur.  599,  Av.  626.  j  Av.  608.  I  Pen.  761. 
m  L.  meteorum.  n  Ur.  641,  Av.  138,  Bu.  306.  o  L.  Lincolnensis.  p  Cf.  n.  1338,  1388,  Ur.  1270,  Pen.  852. 
q  Ur.  396,  Pen.  802s.       r  Ur.  920,  Av.  526,  Bu.  314. 

104  B.  Albertus  Magnus. 

105  Fortasse  Petri  de  Alvernia. 

106  Robertus  Grosseteste  episcopus  Lincolnensis. 

107  Aegidius  de  Golumna,  ord.  s.  Aug. 


CAP.  III   —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  480        Gl*. 

449.  Item  in  volumine  signato  per  XLV  questiones  phisicorum. 

450.  a  Item  in  volumine  signato  per  XLVI  questiones  philosophie. 

451.  Item  in  volumine  signato  per  XLVII  compe/w/dium  philosophie. 

452.  h  Item  in  volumine  signato  per  XLIII  exposicio  phisonomie. 

453.  c  Item  in  volumine  signato  per  XLVIIII  quedam  compilacio  de  libris 
naturalibus  Aristotilis  et  aliorum. 

453a.  Item  in  volumine  signato  per  L  de  nicomachiis  108  Aristotilis, 
item  liber  de  causis  cum  commento. 

454.  d  Item  in  volumine  signato  per  LI  commentum  Eustachii109  super 
libros  morales. 

455.  e  Item  in  volumine  signato  per  LII  tractatus  G.  d  e  (?)  Conchis 
quid  sit  philosophia. 

456.  f  Item  in  volumine  signato  per  LIII  scriptum  de  sensu  et  sensato. 

457.  °  Item  in  volumine  signato  per  LIIII  scriptum  G.  de  Hionis110, 
super  libros  de  causis. 

458.  h  Item  in  volumine  signato  per  LV  libri  morales.  f.  ACm 

459.  '  Item  in  volumine  signato  per  LVI  libri  politicorum  cum  commento. 

460.  i  Item  in  volumine  signato  per  LVII  Galterus  Burley  super 
libros  politicorum. 

461.  •  Item  in  volumine  signato  per  LVIII  scriptum  et  exposiciones  libri 
de  causis. 

462.  m  Item  in  volumine  signato  per  LIX  tabule  super  libros  naturales. 

463.  Item  in  volumine  signato  per  LX  libri  Aristotilis. 

464.  n  Item  in  volumine  signato  per  LXI  flores  philosophorum  et  poetarum. 

465.  °   Item  in  volumine  signato  per  LXII  monomachia   Aristo-tilis. 

466.  p  Item  in  volumine   signato   per   LXIII    questiones   morales. 

Libri  de  medicina. 

467.  i  Item  in  volumine  signato  per  LXIIII  liber  primus  canonis  Avi- 
cenne. 

468.  Item  in  volumine  signato  per  LXV  liber  tercius  de  egritudinibus 
Avicenne. 

469.  Item  in  volumine  signato  per  LXVI  liber  morborum. 

470.  '"  Item  in  volumine  signato  per  LXVII  de  regimine  sani- 
tatis  H1,  de  naturis  accipitrum  et  naturis  equorum  112. 

a  Ur.  791,  Av.  467.  b  Ur.  618,  Av.  612.  c  Pen.  770.  d  Ur.  466,  Av.  131.  e  Pen.  768.  f  Av.  500, 
Bu.  152.  g  Ur.  415  -ttwt  UOi,  Av.  622,  Bu.  352.  h  Ur.  528,  Av.  505.  i  Ur.  529,  Av.  151.  j  Ur.  817,  Av.  1  10, 
Bu.  129.  I  Ur.  855.  Av.  121.  m  Pen.  764.  n  Ur.  776,  Av.  216.  o  Ur.  748,  Av.  630.  p  Ur.  547.  q  Ur.  537, 
Pen.  732.      r  Ur.  379. 

108  Ethica  Nicomacho  inscripta. 

109  Eustratius. 

110  Guilelmus  de  Liens,  ord.  praed. 

111  Galeni. 

112  De  aucto^ibus  vide  not.  ad  Ur.  379. 


490  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

471.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXVIII  liber  Alfragani. 

472.  b  Item  in  volumine  signato  per  LXIX  liber  Alfragani  de  dya- 
metro  c  terre,  de  stellis  et  luna,  de  ambitu  terre. 

473.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXX  liber  de  febribus  curandis. 

f.  466  474.  e  Item  in   volumine    signato  per  LXXI  Grabatim  Iohannis  Na- 

zareth  113   magistri  in  medicina. 

475.  t  Item  in  volumine  signato  per  LXXII  Almagestus114  de  scientia 
et  motu  stellarum. 

476.  Item  in  volumine  signato  per  LXXIII  liber  Galieni  de  egritudi- 
nibus  et  de  temporibus  earum,  et  de  regimine  sanitatis. 

477.  o  item  in  volumine  signato  per  LXXIIII  liber  Sarapionis  115  in 
medicinis  simplicibus. 

478.  Item  in  volumine  signato  per  LXXV  tabule  seu  concordancie  li- 
brorum  logice  veteris  et  nove. 

479.  h  Item  in  volumine  signato  per  LXXVI  scriptum  T  h  o  m  e  super  li- 
brum  phisicorum. 

480.  Item  in  volumine  signato  per  LXXVII  scriptum  phisicorum. 

Libri  iuris  civilis. 

481.  '  Item  in  volumine  signato  per  LXXVIII  prima  pars  codicis. 

482.  i   Item  in  voluraine  signato  per  LXXIX  secunda  pars  codicis. 

483.  l  Item  in  volumine  signato  per  LXXX  prima  pars  digesti  veteris. 

484.  m  Item  in  volumine  signato  per  LXXXJ  secunda  pars  digesti 
veteris. 

485.  n  Item  in  volumine  signato  per  LXXXII  [digestamj  vetus  secun- 
dum  ordinacionem  novam. 

486.  °  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIII  prima  pars  digesti  novi. 

487.  $  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIIII  secunda  pars  digesti  novi. 
f.  47«             488.  «  Item   in   volumine    signato   per   LXXXV   extravagantes    Boni- 

facii   VIII,    Clementis  V,  constitutiones  imperiales  et  instructiones  in- 
quisitorum  contra  hereticos. 

489.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVI  instituta. 

490.  r  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVII  prima  pars  inforciati. 

491.  s  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVIII  secunda  pars  inforciati. 

492.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIX  ordinacio  nova  sexti  libri 
cum   Clementinis. 

a  Ur.  552,  Av.  498,  Bu.  312.  b  Ur.  825,  Av.  598.  c  Ms.  dyametra.  d  Av.  524.  e  Ur.  1178,  Av.  503, 
Bu.  353.  f  Ur.  880,  Av.  483.  g  Pen.  735.  h  Ur.  549,  Av.  481,  Bu.  75.  i  Ur.  1190.  j  Ur.  1200.  I  Ur.  1192, 
Av.  53.  m  Ur.  1193.  n  Ur.  1347,  Av.  225.  o  Ur.  1188.  p  Ur.  1189,  Av.  54.  q  Ur.  1010,  Av.  239. 
r   Ur.  1194.   s  Ur.  1191. 

11s  ioannes  filius  mesue. 

114  Ptolemaei. 

115  Serapion,  qui  haud  raro  confunditur  cum  suo  filio  Ioanne  Damasceno  Serapionis. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  491        Gl*. 

493.  a  Item  in  volumine  signato  per  XC  an  sacerdos  solvit  matrimo- 
nium  carnali  copula  minime  consummatum. 

494.  Item  in  volumine  signato  per  XCI  Guillelmus  Mandagotus 
de  electionibus. 

495.  b  Item  in  volumine  signato  per  XCII  repertorium  super  apparatu 
I  nnocencii. 

496.  Item  in  volumine  signato  per  XCIII  summa  Gaufredi  super  ti- 
tulis  decretalium. 

497.  c  Item  in  volumine  signato  per  XCIIII  prima  pars  voluminis. 

498.  d  Item  in  volumine  signato  per  XCV  secunda  pars  voluminis. 

499.  Item  in  volumine  signato  per  XCVI  liber   feudorum. 

500.  e  Item  in  volumine  signato  per  XVII  secunda  pars  sexti. 

501.  f  Item  in  volumine  signato  per  XCVIII  tercia  pars  sexti. 

502.  9  Item  in  volumine  signato  per  XCIX  sextus  decretalium  cum  tri- 
plici  apparatu. 

503.  Item  in  volumine  signato  per  CXL  liber  sextus  decretalium. 

504.  Item  in  volumine  signato  per  CXLI  apparatus  D  i  n  i 116  de  regulis  iuris. 

505.  Item  in  volumine  signato  per  CXLII  Hostiensis  117  abreviatus. 

506.  Item  in  volumine  signato  per  CXLIII  Innocencius  "8.  f.  476 

507.  Item  in  volumine  signato  per  CXLIIII  Innocencius. 

508.  h  Item  in  volumine  signato  per  CXLV  lectura  decretalium  Petri 
Boneti. 

509.  Item  in  volumine  signato  per  CXLVI  Ioannis  Monachi  super 
sexto. 

510.  Item  in  volumine  signato  per  CXLVII  de  Guillelmus  de  Mon- 
telauduno  super  VIt0  et  Clementinis  cum  aliquibus  aliis. 

511.  ■  Item  in  volumine  signato  per  CXLVIII  Guillelmus  de  Monte- 
lauduno  et   Iohannes   Andree. 

512.  $  Item  in  volumine  signato  per  CXLIX  lectura  Hostiensis  super 
primum  et  secundum. 

513.  '  Item  in  volumine  signato  per  CL  lectura  Hostiensis  super  tres 
libros  ultimos  decretalium. 

514.  m  Item  in  volumine  signato  per  CLI  lectura  Hostiensis  super  quinque 
libris. 

515.  n  Item  in  volumine  signato  per  CLII  Hostiensis  super  primum  et  se- 
cundum. 

516.  °  Item  in  volumine  signato  per  CLIII  summa  Hostiensis  super  tercio 
et  quarto  libro. 

a  Ur.  374,  Av.  424.  b  Ur.  1474.  c  Ur.  1186.  d  Ur.  1187.  e  Ur.  1264,  Av.  247.  f  Ur.  1441,  Av.  224. 
g  Ur.  1001.  h  Spo.  VI  11,  Ur.  1058,  Av.  223,  Bu.  228.  i  Av.  387.  j  Cf.  n.  513s.,  Ur.  1004.  I  Ur.  1243, 
Av.  142.   m  Ur.  1015.   n  Ur.  1004.  o   Ur.  1210. 

116  DlNUS   DE    MUGELLO. 

117  Henricus  de  Segusia. 
1,8  Innocentius  IV. 


492  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI   —  ART.  I 

517.  a  Item  in  volumine  signato  per  CLIIII  summa  Hostiensis  super  quinto. 

518.  b  Item  in  volumine  signato  per  CLV  Gaufridus  119  in  summa. 

519.  Item  in  volumine  signato  per  CLVI  summa  Gaufridi. 

520.  Item  in  volumine  signato  per  CLVII  lectura  Abbatis  l2°. 

521. c  Item  in  volumine  signato  per  CLVIII  lectura  Abbatis  super  decretalia. 
522.  d  Item  in  volumine  signato  per  CLIX  magister  Bertrandus  Yspa- 
nus  121  super  decretalibus. 
4$a  523.  e  Item  in  volumine  signato  per  CLX  tabula  iuris. 

524.  f  Item  in  volumine  signato  per  CLXI  summa  directoria  iuris  122. 

525.  Item  in  volumine  signato  per  CLXII  repertorium  iuris  canonici  epi- 
scopi  Biterrensvs  123. 

526.  °  Item  in  volumine  signato  per  CLXIII  summa  Petri  de  Sa- 
linis  super  decretum. 

527.  /(  Item  in  volumine  signato  per  CLXIIII  casus   Bernardi  m. 

528.  Item  in  volumine  signato  per  CLXV  Hugucio  super  decretum. 

529.  '  Item  in  volumine  signato  per  CLXVI  summa  de  casibus  Ray- 
mundi  125. 

530.  Item  in  volumine  signato  per  CLXVII  casus  Bernardi  et  que- 
stiones  Bartholomei. 

531.  Item  in  volumine  signato  per  CLXVIII  summa  Petri  de  Aliena  126 
in  decretalibus  cum  aliquibus  aliis. 

532.  Item  in  volumine  signato  per  CLXIX  casus  decretorum. 

533.  >   Item  in  volumine  signato  per  CLXX  casus    I  e/n/ selini  127. 

534.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXI   Compostellan  us  128. 

535.  l  Item  in  volumine  signato  per  CLXXII  summa   Monaldi. 

536.  m  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIII  sufragium  monacorum. 

537.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIIII  Guillelmus  de  Man- 
dagoto  de  electionibus. 

538.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXV  rosarium  Petri  129. 

a  Ur  1238.  b  Ur.  961.  c  Ur.  1056,  Av.  371.  d  Spo.  XXI  84,  Av.  402,  Bu.  266.  e  Ur.  1306,  Av.  46. 
f  Ur.  1672.  g  Cf.  n.  569,  Ur.  1014.  h  Ur.  1070,  Av.  401.  i  Ur.  1069,  Av.  443.  j  Av.  59  aut  Lu.  321. 
I.   Av.  207.  m   Av.  226,  343;  Bu.  147. 


119  GOFFREDUS    DE    TRANO. 

120  pr0cul   dubio  «  Abbas  antiqims  »  discipulus  Petri  de  Sampsone;  v.  Schulte,   Ge- 
schichte  der  Quellen  u.  der  Literatur  cles  canon.   Rechls.,  II,   130. 

121  Bernardi  Gompostellani  Iunioris  casus  decretalium. 

122  Sitne  Petri  Quesvel? 

123  Berengarii  Fredoli. 

124  Bernardus  Parmensis  aut  Bernardus  Compostellanus,  uterque  enim  «  casus  » 
conscripsit. 

125  S.  Raimundus  de  Pennaforte. 

126  Niml  de  eo  in  Schulte,  1.  c,  et  iri  reliquis  indicibus  scriptorum.  PjJiM-   ^' 

127  Gensellinus  de  Gassanhis. 

128  Bernardus  Iunior. 

129  pETRUS    DE    SALINIS. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  493       Gl'. 

530.  a  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVI  questiones,  in  quibus  dedit 
consilium  Dinus. 

540.  b  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVII  imperiale  130. 

541.  c  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVIII  Martiniana. 

542.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIX  libellus  Innocencii  pape 
t  e  r  c  i  i . 

543.  d  Item  in  volumine  signato  per  CLXXX  tabula  iuris  canonici  Bur-      *"•  ^ 
c  a  r  d  i  c  a  131. 

544.  e  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXI  Policitus  Petri  ad  Gui- 
donem  132.    [fa* 

545.  f  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXII  summa  Petri  de  On- 
zola   super  notis. 

546.  9  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIII  addiciones  Iohannis 
Andree   super  primo  libro  decretalium. 

547.  ;'  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIIII  tabula  librorum  mo- 
ralium  Aristotilis. 

548.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXV  textus  '  philosophie  natu- 
ralis  moralis. 

549.  i  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXVL  philosophia  natu- 
r  a  1  i  s  e  t  m  o  r  a  1  i  s . 

550.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVII  philosophia  naturalis. 

551.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXVIII  philosophia  naturalis. 

552.  l  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIX  philosophia  naturalis  et 
moralis. 

553.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXX  philosophia  moralis. 

554.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXXI  logica  nova  et  vetus. 

555.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXXII  logica  nova  et  vetus. 

556.  Item  in  volumine  signato  per  CXCIII  logica  nova. 

557.  Item  in  volumine  signato  per  CXCIIII  logica  nova. 

558.  Item  in  volumine  signato  per  CXC V  politica  et  rethorica 
Aristotilis. 

559. m  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXXVI  summa  Iohannis 
de  Blanosco. 

560.  Item  in  volumine  signato  per  CXCVII  novella  Lombarda  m  et  Bro- 
cardica. 

a  Av.  272,  Bu.  274.  h  Av.  376.  c  Cf.  n.  752,  1222,  1309;  Ur.  1091.  d  Av.  03.  e  Ur.  2057,  Av.  482. 
f  Ur.  889,  Av.  432.  ij  Av.  3S1.  h  Ur.  949,  Pen.  792.  i  Ms.  sextus.  j  Cf.  n.  552,  Av.  135,  159;  Bu.  308,  309. 
I  Cf.  n.  549.       m  Av.  227,  Bu.  149. 


130  Gervasii  Tilreriensis  otia  imperialia  seu  liber  de  mirabilibus  muudi;  cf.  Pen.  1031. 

131  Cf.  Savigny,  Geschichte  des  romischen  Rechts  2,  II,  210. 

132  Id  est:  Benedicti  canonici  b.  Petri  liber  Politicus  ad  Guidonem  de  Castello  card. 
tit.  s.  Marci  (postea  Coelestinum  II;:  vide  Mabillon-Germain,  Museum  italicumfU,  l\8s. 

133  De  Brocardicis  vide  Schulte,  1.  c,  I,  196;  II,  84. 


494  PARS    .".LTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

f.  49a  5g^  Item  m  volumine  signato  per  CXCVIII  tabula  sive  inventarium  iuris 

domini    Berengari   Riterrensis. 

562.  Item   in   volumine   signato   per  CXCIX  speculum   iudiciale   Guil- 
lelmi    Durandi. 

563.  Item  in  volumine  signato  per  CC  Iohannes  Andree   super  speculo. 

564.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCI  oculus   copiose  m  domini  Be- 
rengarii  Biterrensis. 

565.  Item  in  volumine  signato  per  CCII  summa  Hostiensis. 

566.  Item  in  volumine  signato  per  CCIII  prima  pars  Hostiensis.. 

567.  Item  in  volumine  signato  per  CCIIII  secunda  pars  Hostiensis. 

568.  Item  in  volumine  signato  per  CCV  rosarium  m. 

569.  Item  in  volumine  signato  per  CCVI    Petrus   de   Salinis  super 
decretum. 

570.  Item  in  volumine  signato  per  CCVII  Abbas  et  Compostellanus. 

571.  6!Item  in  volumine  signato  per  CCVIII  G  encili  fnusj  c,  Compostel- 
lanus. 

572.  d  Item  in  volumine  signato   per  CCIX  prima  pars  repertorii   iuris 
canonici  domini  Berengarii  Biterrensis. 

573.  Item  in  volumine  signato  per  CCX  secunda  pars  repertorii  iuris  ca- 
nonici  domini  Berengarii  Biterrensis. 

574.  Item  in  volumine  signato  per  CCXI  sextus  decretalium  cum  appa- 
ratu  Archid/i/aconi   et  textus  Clementinarum. 

575.  Item   in   volumine   signato   per  CCXII  sextus   cum    glosa  Iohannis 
Andree. 

576.  Item  in  volumine  signato  per  CCXIII  partes  catho y 'UJ cum  136,  lectura 
et  glosa,  contentus  (!)  cum  glosa  etplures  alii  libri  gramatice,  item  inni  (?)  expositi. 

Incipit  tabula   librorum   sentenciarum   heretic/br/um 
f.  49J  et   terre   sancte. 

577.  Item   in  volumine   signato   per  LXXVII  primus   liber  senten- 
tiarum. 

578.  Item  in  volumine  signato  per  LXXVIII  secundus  liber  sententiarum. 

579.  Item  in  volumine  signato  per  LXXIX  tercius  liber  sententiarum. 

580.  Item  in  volumine  signato  per  LXXX  quartus  liber  sententiarum. 

581.  Item  in  volumine   signato   per  LXXXI  quatuor   libri   sententiarum 
cum   articulis   Parisius   condempnatis. 

582-87.  Item  in  volummfibusj  signat/i?/  per  LXXXII-VII  IIIIor  libri 
sententiarum. 

a  Av.  313.       6  Lu.  240.       c  Ms.   Gencilii.      d  Av.  232. 

134  Inventarium  ad  summam  (copiosam)  Henrici  de  Segusia  (Ostiensis). 

135  Fortasse  Guidonts  de  Baisio  (archidiaconi). 

1,6   IOANNIS    BaLBI. 


CAP.   III  —  RECENSIO   A    GREGORIO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  495       Gl". 

588.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVIII  scriptum  magistri  Ale- 
xandri  de  Alis  super  libros  sententiarum  137. 

589.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIX  prima  pars  sententiarum 
magistri  Alexandri. 

590.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXX  secunda  pars  sententiarum 
magistri   Alexandri. 

591.  Item  in  volumine  signato  per  XCI  scriptum  sententiarum  magistri 
Alexandri  super  secundo  sententiarum. 

592.  Item  in  volumine  signato  per  XCII  tercius  sententiarum  magistri 
Alexandri. 

593.  Item  in  volumine  signato  per  XCIII  prima  pars  quarti  sententiarum 
magistri  Alexandri. 

594.  Item  in  volumine  signato  per  XCIIII  secunda  pars  quarti  senten- 
tiarum  magistri  Alexandri. 

595.  Item  in  volumine  signato  per  XCV  prima  pars  sententie  magistri 
Alexandri . 

596.  Item  in  volumine  signato  per  XCVI  secunda  pars  summe  magistri      f.  50a 
Alexandri  de  Halis. 

597.  Item  in  volumine  signato  per  XCVII  tercia  pars  summe  magistri 
Alexandri  de  Halis. 

598.  b  Item  in  volumine  signato  per  XCVIII  tituli  questionum  magistri 
Alexandri  de  Halis. 

599.  c  Item  in  volumine  signato  per  XCIX  prima  pars  summe  magistri 
Henrici   de   Gandavod  super  sententias. 

600.  ''  Item  in  volumine  signato  per  C  primum  volumen  quolibet  ma- 
gistri  Henrici  de  Gandavo. 

601.  Item  in  volumine  signato  per  CI  secundum  volumen  quolibet  ma- 
gistri  Henrici  de  Gandavo. 

602.  Item  in  volumine  signato  per  CII  prima  pars  quolibet  magistri 
Henrici  de  Gandavo. 

603.  Item  in  volumine  signato  per  CIII  secunda  pars  quolibet  magistri 
Henrici  de  Gandavo. 

604.  Item  in  volumine  signato  per  CIIII  prima   pars   quolibet   Henrici. 

605.  Item  in  volumine  signato  per  CV   secunda   pars   quolibet   Henrici. 

606.  Item  in  volumine  signato  per  CVI  primum  quolibet  Henrici. 

607.  Item  in  volumine  signato  per  CVII  secundum  quolibet  Henrici. 

608.  Item  in  volumine  signato  per  CVIII  prima  pars  quolibet   Henrici. 

609.  Item  in  volumine  signato  per  CVIIII  secunda  pars  quolibet  Henrici. 

a  Ur.  473-78,  Av.  v.  index,  Lu.  49,  Pen.  628-34.  b  Ur.  836,  Av.  437,  Bu.  323.  c  Ur.  470,  Av.  572. 
d  Ms.   ubique  Gandano.       e  Ur.  422. 

137  Alexander  de  Hales  commentationes  seutentiarmn  non  reliquit;  at  eius  summa  theo- 
logiae  in  antiquis  librorum  titulis  atque  indicibus  haud  raro  scriptum  in  libros  senlcnlinrum 
appellatur;  iuterdum  vero  co  titulo  commeutatio  soatentiarum  Alexandri  de  Alexandria 
(f  1314)  indicatur. 


496  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

610.  a  Item  in  volumine  signato  per  CX  Petrus  Aureoli  superprimum 
sententiarum. 

611.  h  Item  in  volumine   signato   per  CXI  reportationes  magistri  Petri 
Aureoli  et  suum  quolibet. 

612.  c  Item  in  volumine  signato  per  CXII  scriptum  magistri  Petri  Au- 
reoli  super  primum  sententiarum. 

f.  506  613.  d  Item  in  volumine   signato  per  CXIII  Petrus  Aureoli  de  pauper- 

tate,  item  oraciones  Cassiodori  et  Macharii,  quidam  versus  de  con- 
templacione  divine  maiestatis,  epistola  Ieronimi  ad  Dradamum  e,  Augu- 
stinus  de  X  cordis,  item  exposicio  Abbatis  Ioachim  super  psalterium, 
item  epistola  Eusebii  f  de  morte  beati  Ieronimi,  item  epistole  Augustini 
et  Cirilli138;  item   libri   Ioachim   super   Ysaiam    et   Ezechielem,  de   one- 

ribus  et  seminibus   scripturarum,  item   de  eadem  materia   per   alium '■>, 

item  epistola  Ioachim  ad  imperatorem  139,  item  Ioachim  de  prophetia  ingnota, 
item  Ioachim  de  ultimis  tribulacionibus,  item  aliqui  versus  eiusdem ;  item  qua- 
dripartita  edicio  Alani  contra  hereticum,  item  Alanus  de  planctu  nature,  item 
liber  Alani  qui  dicitur  penitencialis,  item  opusculum  contra  hereticos,  item 
Richinni  (?)  et  h  Alani,  item  versus  de  morte  et  septem  operibus  misericordie  et 
de  beata  virgine  Maria;  item  Ioachim  super  Apocalipsi,  item  exortacio 
sancti  Cezarii  ad  monachos,  item  liber  de  arbitrio  voluntatis,  item  epistola 
ad  Origenis  apologetica,  item  aliqui  sermones,  item  septem  libri  Firmini 
Lactancii  Cecilii,  item  dyalogus  fratris  Iohannis,  item  passio  sancti 
Andree,  item  sermo  Ylarii  de  dedicatione  ecclesie;  vide  in  principio. 

614.  '  Item  in  volumine  signato  per  CXIIII  summa  domini  Guillelmi 
Altisiodorensis   super  sentencias. 

615.  Item  in  volumine  signato  per  CXV  alia  summa  eiusdem  Guillelmi. 

616.  Item  in  volumine  signato    per  CXVI  quolibet   fratris  Egidii  14° 
ordinis  sancti  Augustini. 

f.  5ia  617.  Item  in  volumine  signato  per  CXVII  scriptum   Iohannis   Scoti 

super  quatuor  libros  sententiarum. 

618.  Item  in  volumine  signato  per  CXVIII  scriptum  eiusdem  Scoti  super 
libros  sententiarum. 

619.  J  Item  in  volumine  signato  per  CXIX  scriptum  Scoti  super  prirnum 
sententiarum. 

620.  Item  in  volumine  signato  per  CXX  scriptum  Scoti  super  secundum 
et  quartum  sententiarum. 

621.  Item  in  volumine  signato  per  CXXI  quolibet  fratris  Egidii  et  que- 
stiones   Goufridi  Ui. 

a  Ur.  440,  Av.  300.      b  Ur.  418,  Av.  385,  Bu.  123.      c  Cf.  n.  610.      d  Ur.  1349,  Av.  133.      e  L.  Dardannm. 
f  Ms.  Onsebi.      g  Lacuna  in  Ms.      h  Putem  legendum  rithmi  Alani.       i  Ur.  866,  Av.  123.      j  Ur.  619,  Av.  288. 

138  De  his  duabus  epistolis  vide  paullo  ante  p.  486,  not.  99. 

139  Henrico  VI. 

140  Aegidius  de  Columna,  ord.  s.  Aug. 

141  GoDIFREDUS   DE    FoNTIBUS. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.  AN.    1375    CONCINNATA  497       Gl\ 

622.  a  Item  in  voluraine  signato  per  CXXII  quolibeta  fratris  Egidii  et 
fratris  Iacobi  Viterbiensis  H2  ordinis  sancti  Augustini  et  Henrici  de 
Gandavo. 

023.  Itein  in  volumine  signato  per  CXXIII  quolibeta  Godefredi  et 
fratris    Egidii. 

624.  b  Item  in  volumine  signato  per  CXXIIII  quolibeta  Godefredi. 

625.  c  Item  in  volumine  signato  per  CXXV  summa  magistri  Gerardi  U3 
de    Carmelo   super  sententias. 

62».  d  Item  in  volumine  signato  per  CXXVI  quolibeta  magistrorum  G  u  i  - 
donis  lu   et   Siberti  iG   ordinis  de  Carmelo. 

627.  Item  in  volumine  signato  per  CXXVII  quolibeta  magistri  Go- 
defredi. 

628.  Item  in  volumine  signato  per  CXXVIII  questiones  et  quolibeta  ma- 
gistri   Godefredi. 

629.  ('  Item  in  volumine  signato  per  CXXIX  quolibeta  magistri  Io- 
hannis   de   Polyi46et   Ervey"7. 

630.  Item  in  volumine  signato  per  CXXX  quolibet  magistri  Iohannis      f.  5ib 
de   Poly  et   fratris    Iohannis. 

631.  f  Item  in  volumine  signato  per  CXXXI  questiones  et  quolibet 
fratris  Eustachii  "8,  item  liber  contra  adversarium  perfectionis  chri- 
stiane  et  maxime  prelatorum,  facultatum  ecclesiasticarumque  inimicum  et  ma- 
gistri  Gerardi  deAbbatisvilla  contra  tractatum  fratris  deBayona"9 
et  exceptiones  contra  predictum  tractatum,  item  Egidius  de  regimine  prin- 
cipum.  item  articuli  reprobati  Parisius  et  in  vigilia,  item  errores  a  fratre 
Egidio   recolecti  150. 

632.  g  Item  in  volumine  signato  per  CXXXII  quolibet  et  tractatus  de 
formis,  questiones  de  celo,  tractatus  de  eternitate  mundi,  intentiones  logicales 
et  omnia  dicta   magistri   Hervey. 

633.  h  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIII  quolibet  de  dictis  Hervei 
contra   Henricum   de   Gandavo. 

634.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIIII  scriptum  super  tertium 
sententiarum   incompletum. 

a  Ur.  725,  Av.  504,  Bu.  298.  h  Cf.  u.  627,  Ur.  53(3.  c  Ur.  903,  Av.  125,  Bu.  27.  d  Ur.  425,  Av.  292, 
Bu.  39.      e  Ur.  821,  Av.  314.      f  Ur.  384,  Av.  145,  Bu.  360.      g  Ur.  572,  Av.  308.      h  Ur.  657,  Av.  574,  Bu.  315. 


142  Iacobus  Capoccius  archiepisc.  Neapolitauus. 

143  Gerardus  de  Bononia.  0  C* 

144  Guido  de  Terrena  episc.  Elnensis. 

145  SlBERTUS    DE    BEKA. 

146  Ioannes  de  Polliaco  (Pouilly). 

147  Hervaeus  Natalis,  ord.  praed. 

148  De  eo  agam  accuratins  recensens  cod.  Burghes.  360. 

149  Bertrandus  (Strabo)  de  Baiona,  ord.  min. 

''■'  Vide  de  his  in  extrema  huius  operis  parte  cod.  Burghes.  360. 

32 


498  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


635.  a  Item  in  volumine  signato  per  CXXXV  questiones  fratris  Petri 
I  o  h  a  n  n  i  s  151  de  perfectione  ewangelica. 

636.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVI  scriptum  sententiarum  cum 
aliquibus  articulis  <le  dictis   sancti    Thome. 

637.  h  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVII  quolibet  quintum  ma- 
gistri   Gofredi. 

638.  c  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVIII  questiones  de  quolibet. 

639.  d  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIX  opus  fratris  Bonaven- 
ture   super  tertium  sententiarum. 

t.  :>2a  640.  e  Item  in  volumine  signato  per  CLX  questiones  Garronis  152  super 

sententias. 

641.  Item  in  volumine  signato  per  CXLI  scriptum  super  quatuor  libros 
sententiarum. 

642.  Item  in  volumine  signato  per  CXLII  scriptum  super  primum  sen- 
tentiarum   fratris  Alexandri. 

643.  Item  in  volumine  signato  per  CXLIII  tertius  sententiarum. 

644.  f  Item  in  volumine  signato  per  CXLIIII  questiones  Ricardi 153  cum 
suis  quolibetis,  item  questiones  Guillelmi  de  Marrano  154,  item  questiones 
Thome  de  malo,  tractatus  fratris  Iohannis  de  Pigrino  155  et  articuli 
Parisius   et   in   Anglia   reprobati   sive  condempnati. 

645.  Item  in  volumine  signato  per  CXLV  scriptum  super  secundum  sen- 
tentiarum. 

646. °  Item  in  volumine  signato  per  CXLVI  questiones  Bernardi  de  Trila. 

647.  /(  Item  in  volumine  signato  per  CXLVII  summa  fratris  Arnaldi 
d  e   P  r  a  t  o . 

648.  Item  in  volumine  signato  per  CXLVIII  tituli  secundae  sancti  Thome. 

649.  '  Item  in  volumine  signato  per  CXLIX  questiones  B.  Geroudi 
de  Abbatisvilla,  item  questiones  de  anima  intellectiva  separata  et  de  vir- 
tutibus  in  communi  et  de  unione  verbi  fratris  Thome. 

650.  i  Item  in  volumine  signato  per  CL  quolibetum  magistri  Anrici 
de   Archilay  156. 

651.  Item  in  volumine  signato  per  CLI  scriptum  super  quartum  sen- 
tentiarum. 

t.  526  652.  l  Item  in  volumine  signato  per  CLII  summa  de  penitentia  T  h  o  m  e 

Salesbriensis  157. 

aUr.  811,  Av.  302,  Va.4f>68.  h  Ur.  1351,  Av.  254,  Bu.  301.  c  Ur.  1321,  Av.  362.  d  Lu.  35.  e  Av.  536. 
f  Ur.  827,  Av.  174,  Bu.  361.  g  Av.  576,  Bu.  155.  h  Ur.  862,  Av.  619.  i  Ur.  570,  Av.  354,  Va.  1015.  j  Ur.  782, 
Av.  537,  Bu.  171.       I  Ur.  313. 

151  Petrus  Ioannis  Olivi,  ord.  min. 

152  Guilelmus  de  Wahe,  ord.  min. 

153  Richardus  de  Mediavilla,  ord.  min. 

154  Guilelmus  de  Mare,  ord.  min. 

155  Ioannes  Peokham,  ord.  min. 

156  Henricus  de  Herkley. 

157  Thomas  Cabham  archidiaconus  Sarisburiensis. 


CAP.   III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  499       Gl*. 

653.  Item  in  volumine  signato  per  CLIII  summa  de  penitentia  Raymundi. 

654.  °  Item  in  volumine  signato  per  CLIIII  compendium  fratris  P  e t  r  i 
A  u  r  e  o  1  i . 

655.  b  Item  in  volumine  signatn  per  CLV  dicta  et  responsiones  fratris 
Iacobi  tituli  sancte  Prisce  presbyteri  cardinalis  m  ad  articulos  datos 
per  dominum  Iohannem  papam.  XXII  ex  dictis  fratris  Ekardi,  Michaelis  159, 
Guillelmi  de  Ocham  et  Petri  Iohannis  ordinis  fratrum  minorum,  de  animabus 
sanctorum  exutis  de  corpore  an  videant  deum  ante  diem  iudicii,  secunda  pars.      €X-fct 

656.  c  Item  in  volumine  signato  per  CLVI  prima  pars  contra  articulos 
magistrorom  Ekardi,  Michaelis,  Guillelmi  de  Ocham  et  Petri  Iohannis. 

657.  d  Item  in  volumine  signato  per  CLVII  compendium  et  breviloquium 
pauperis  16°. 

658.  Item  in  volumine  signato  per  CLVIII  compendium  sacre  scripture 
Petri  Aureoli  et  exempla  sacre  scripture  161. 

659.  Item  in  volumine  signato  per  CLIX  compendium  totius  sensus  di- 
vine  scripture   Petri  Aureoli. 

660.  Item  in  volumine  signato  per  CLX  tractatus  fratris  Guidonis  de 
Marchia162  de  Cicerone  et  breviloquium  Bonaventure,  sermones  extra- 
vagantes,  item  compendium  theologi/b/e  veritatis  cum  aliquibus  tractatibus, 
aliqui  sermones  de  festivitatibus  Petri  de   Capella163. 

661.  e  Item  in  volumine  signato  per  CLXI  libri  apol*ogie  pauperum      f.  53a 
contra  calumpniatores  164. 

662.  f  Item  in  volumine  signato  per  CLXII  liber  pauperis  contra 
incipientem  contra  ewangelicam  perfectionem  165. 

663.  rj  Item  in  volumine  signato  per  CLXIII  liber  de  paupertate  Christi 
et  apostolorum  166. 

664.  Item  in  volumine  signato  per  CLXIIII  tractatus  de  perfectione  vite 
magistri   Guidonis  167. 

665.  h  Item  in  volumine  signato  per  CLXV  Guillelmus  de  Sancto 
Amore  contra  mendicantes. 

a  Cf.  n.  658,  659;  Ur.  560.  h  Cf.  n.  656,  Ur.  382,  Av.  132;  Pen.  702,  716.  c  Cf.  n.  655,  Ur.  923. 
d  Cf.  n.  736.    e  Ur.  815,  Av.  614,  Bu.  191.      f  Av.  628.      g  Ur.  47,  Av.  217.      h  Ur.  756,  Av.  489. 


160  Ioannis   RlGALDI,  ord.  miu. 

161  Fortasse  Nicolai  de  Hanapis,  ord.  praed. 


138  Paullo  post  Beuedictus  XII. 

159    MlCHAEMS   DE    CaESENA. 

162  Sitne  Franciscus  Rnbeus  (de  Pignano)  de  Marchia,  unus  ex  asseclis  Michaelis  de 
Caesena,  qui  vulgo  Fraaciscus  Asculanus  appellatur;  vide  de  eo  Sbaralea,  Supplementum 
ad  scriptores,  p.  243. 

163  Receusetur  Petrus  de  Capella,  renuutiatus  cardinalis  1305,  f  1312. 

161    S.    BONAVBNTURAB. 

165  IOANNIS    PECKHAM. 

166  Fortasse  Clementis  VI,  cf.  Ur.  47. 
161  Guidonis  de  Terrena,  oid.  carm. 


500  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

066.  Item  in  volumine  signato  per  CLXVI  liber  diversnrum  hereticorum 
et  de  diversis  erroribus  per  ordinem  alphabeti. 

667.  a  Item  in  volumine  signato  per  CLXVII  apologia  paupertatis  168. 

668.  Item  in  volumine  signato  per  CLXVIII  liber  de  ecclesiastica  h  pau- 
pertate. 

669.  c  Item  in  volumine  signato  per  CLXIX  Thomas  contra  Guillelmum 
de  Sancto  Amore  contra  mendicantes. 

670.  Item  in  volumine  signato  per  CLXX  liber  de  penitentia. 

671.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXI  liber  169  de  miseria  condicionis 
humane. 

672.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXII  liber  de  perfectione  vite 
fratris   Guidonis  170. 

f.  535  673.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIII  liber  de  perfectione  ewan- 

gelica  fratris   Iohannis   de   Pizano  171. 

674.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIIII  libri  Tancreti,  item 
liber  pauperis  de  perfectione  ewangelica. 

675.  d  Item  in  volumine  signato  per  CLXXV  libri  sacre  scripture  contra 
superfiuitatem  inutilium   expositionum. 

676.  e  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVI  liber  172  de  statu  et  disposi- 
cione  Christi  et  paupertate  apostolorum. 

677.  f  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVII  allegationes,  an  asserere 
Christum  et  apostolos  nihil  habuisse  in  proprio  nec  in  communi  sit  hereticum. 

678.  °  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVIII  tractatus  fidei  contra  di- 
versos  errores  domini  Bernardi173  episcopi  Massiliensis;  item  in  fine 
conveniencia  inter  ministerium  sancte  crucis  et  sa,cv  famentjum  altaris. 

679.  ;'  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIX  auctoritas  diversorum  do- 
ctorum  in  greco  et  in  latino  de  articulis  fidei,  in  quibus  Greci  conveniunt 
nobiscum  et  differunt  a  Latinis. 

680.  *  Item  in  volumine  signato  per  CLXXX  liber  de  conditionibus  Terre 
Sancte. 

681.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXI  liber  etiam  de  condicionibus 
Terre  Sancte. 

682.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXII  liber  de  Terra  Sancta. 

683.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIII  quidam  liber,  in  quo  con- 
tinentur  aliqui  errores  et  quefdamj  visiones  facte  cuidam  clerico. 

a  Ur.    52.       h  Ur.  909.      c  Ur.    670,  Av.    573,  Bu.  192.       d  Ur.  919,  Pen.    183.       e  Ur.    51,    Av.    602. 
f  Ur.  398,  Av.  219,  Va.  3740.      g  Pen.  709,  Lu.  113,  Pa.  4224.      h  Av.  501,  cf.  n.  1427.       i  Ur.  731. 


168   S.    BONAVKNTURAE. 

m  Innocentii  III. 

170  Guido  de  Terrena,  ord.  carm. 

171  lOANNFS    PeCKHAM. 

172  Henrici  de  Carreto,  ord.  min. 

173  Benedictus  de  Aligniaco,  ord.  mia. 


CAP.    III  —  RECENSIO   A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  501]J      Gr. 

684. "  ltem  in  volumine  signato  per  CLXXXIIII  liber  m,  in  quo  continentur 
errores  Iudeorum,  Grecorum,  Iacobitarum,  Armenorum;  item  hereses,  quas 
refert  beatus  Augustinus  et  Ysidorus  et  Gervasius;  item  errores  Valdencium 
seu  pauperum  de  Lugduno,  item  errores  pseudoapostolorum  5,  item"errores 
abbatis  Ioachim  et  fratris  Petri  Iohannis,  item  secta  et  errores  Beguinorum  f.  54a 
et  Beguinarum. 

685.  c  Itein  in  volumine  signato  per  CLXXXV~secta  et  lex  Machometi 
et  argumenta  christianorum  contra  eum. 

686.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXVI  epistole  fratris  Barle  175 
ad  amicos  suos  Grecos,  in  qua  ortatur  d  eos,  ut~ad  ecclesiam  romanam  re- 
vertantur. 

687.  Item  in  volumine  signato~per  CLXXXVII  quedani  lectura  de  pau- 
pertate  Christi  et  apostolorum,  sine  postibus. 

688.  8  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXVIII  littere  et  processus  Ge- 
raldi  176  hereticales  et  responsiones  domini  Iohannis  pape,  sine  postibus. 

68$).  f  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIX  liber  177  de  laudibus  ce- 
lestie  patrie  et  vita  beatorum  et  penis  dampnatorum. 

690.  Item  in  volumine  signato  per  CCXL  libellus  contra  Soldanum  et 
legem  Machometi  9. 

691.  Item  in  volumine  signato  per  CXC  compendium  theologie  et  liber 
de  abstinentia. 

692.  Item  in  volumine  signato  per  CXCI  exposiciones  vocabulorum  Biblie, 
item  epistola  Ieronimi  ad  Paulinum,  item  prologus  super  Penthate/wc/um  et 
super  totam  Bibliam. 

693.  Item  in  volumine  signato  per  CXCII  tota  Biblia  sub  metro;  dicitur 
Aurora  178. 

694.  Item  in  volumine  signato  per  CXCIII  Arnaldus  Bonevallis 
abbas  de  verbis  domini,  item  libri  Rufini  presbiteri. 

695.  h  Item  in  volumine  signato  per  CXCIIII  alphabetum  auctoritatum 
seu  distinctiones  predicabiles  per  alphabetum. 

696.  Item  in  volumine  signato  per  CXCV  concordantie  super  Ezechielem. 

697.  Item   in   volumine   signato   per   CXCVI   tractatus    Petri   Come-      f- 54$ 
storis   de  laudibus  beate  Marie  virginis   et  de   beato  Iohanne   evangelista, 

item  tractatus  Innocentii179  de  miseria  conditionis  humanae. 

a  Pen.  715,  Lu.  142.  b  Ms.  pseudo  apostolatum.  c  Ur.  952.  d  Ms.  ortantur.  e  Pen.  705.  fVr.1424, 
Av.  425,  Bu.  52.      g  In  margine:  va-cat.      h  Ur.  371. 


174  Guidonis  de  Terrena  summa  de  haeresibus. 

17:'  Putem  indicari  BEitNARDWVi'  Baklaam  de  Skminaria,  Francisci  Petrarcao  amicum; 
cf.  Demetracopulum,  Graecia  orthodoxa,  p.  71  s. 

17G  Fortasse  Geraldi  Odonis,  qui  a  secta  Michaelis  de  Caesena  haereticus  habebalnr.  - 

177  Haimonis  Halberstatensis. 

178  pETRI    DE    RlGA. 

179  Innocentius  III. 


502  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

898.  a  Item  in  volumine  signato  per  CXCVII  pantheon  Goffridi  Vi- 
terbiensis  de  mundo  in  principio,  de  novo  et  veteri  testamento. 

699.  Item  in  volumine  signato  per  CXCVIII  scutum  veritatis 180  fratris 
Nicolay   Treveth  ordinis  predicatorum. 

700.  h  Item  in  volumine  signato  per  CXCIX  tractatus  magistri  Petri 
Separie  181  de  oculo  morali. 

701.  c  Item  in  volumine  signato  per  CC  tractatus  fratris  Geraldi  de 
Piscario  182   super  quadripartitum. 

702.  Item  in  volumine  signato  per  CCI  exposiciones  super  Bibliam  an- 
tique  et  litterales. 

703.  Item  in  volumine  signato  per  CCII  exposiciones  vocabulorum  biblie, 
qui  dicitur  mamotretus  d  183. 

704.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCIII  liber  de  proprietatibus  rerum  m. 

705.  Item  in  volumine  signato  per  CCIIII  distinctiones  predicabiles. 

706.  f  Item  in  volumine  signato  per  CC V  regula  hospitalis  Sancti  Spiritus, 
constituciones  fratrum  predicatorum  et  minorum,  cisterciensium  et  regula  sancti 
Benedicti. 

707.  9  Item  in  volumine  signato  per  CCVI  liber  de  nova  civitate  fratris 
Simonis   de   Bononia185  ordinis  fratrum  heremitarum  sancti  Augustini. 

708.  Item  in  volumine  signato  per  CCVII  exposiciones  plurium  sanctorum. 
f.  55a             709#  itera  m  volumine  signato  per  CCVIII  aliqui  sermones  de  sanctis. 

710.  Item  in  volumine  signato  per  CCIX  moralitates  super  Bibliam  ma- 
gistri   Symonis   de   Longiscona  186. 

711.  Item  in  volumine   signato  per  CCX  summa  de  vitiis  et  virtutibus. 

712.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCXI  liber,  qui  dicitur  Margarita 
super  totam  bibliam. 

713.  Item  in  volumine  signato  per  CCXII  morale  repertor/^yum  187. 

714.  l  Item  in  volumine  signato  per  CCXIII  breveloquium  (!)  de  vir- 
tutibus  m. 

715.  *  Item  in  volumine  signato  per  CCXIIII  alique  omelie  de  dominicis 
diebus,  valde  antique. 

a  Ur.  1370,  Av.  544,  Va.  2037.  b  Cf.  n.  761,  Ur.  565.  c  Pa.  4367.  .  d  Ms.  marmotretus.  e  Ur.  616. 
fUr.  399,  Av.  55,  Bu.  242.      g  Ur.  1431.      h  Ur.  611.       i  Pen.  547.      j  Ur.  760,  Av.  549,  Bu.  48. 


180  Hoc  opus  videntur  ignorasse  Quetif-Echard. 
isi  Petrus  (de  Ciperia)  Lemovicensis. 

182  Opera  Geraldi  de  Piscario,  ord.  min.,  quae  Waddingi   et  Sbaraleae   diligentiam 
fugernnt,  habes  in  cod.  Paris  4367.  Hic  iudicatur  expositio  in  quadriparlitam  Ioannis  papae. 

183  Marchesini,  ord.  min.    f 

184  Bartholomaei  de  Glanvilla,  ord.  min. 

18:'  -Sitmon— de--Cassia,  de  quo'  Ossinger,  Bibliotheca  Augustiniann,  p.t4#4. 

186  Situe  revera  Simon  frater  Stephani  Langton  archiepiscopi  Caatuariensis  ?  Mora- 
litates  illae  Stephano  solent  adscribi. 

187  pETRI  Bercorii. 

188  IOANNIS    GALLENSIS. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  503       Gl". 

710.  "  Item  in  volumine  signato  per  CCXV  Exodus  et  Levitieus  glosafi. 

717.  ''  Item  in  volumine  signato  per  CCXVI  vita  sancti  Bassiani. 

718.  Item  in  volumine  signato  per  CCXVII  auctoritates  per  alphabetum, 
que  incipiunt:  A^igelus. 

719.  Item  in  volumine  signato  per  CCXVIII,  sine  postibus,  liber  conso- 
latorius  ex  dictis  sanctorum  189. 

720.  c  Itern  in  volumine  signato  per  CCIX  concordancie  in  papiru  super 
Ieremiam. 

721.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCXX  liber  oraculorum  sacre  scripture.  - 

722.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCXXI  liber  de  miraculis  sancti 
Thome  de  Cantilupo. 

723.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCXXII  regula  hospitalis  Sancti 
Spiritus. 

724.  9  Item  in  volumine  signato  per  CCXXIII  directorium  ad  sanctum 
passagium  19°. 

725.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXIIII  liber  de  perfectione  ewan-     f.  ssa 
gelica. 

726.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCXXV  liber  errorum  et  heresum 
Beguinorum  tercii  ordinis  sancti  Francisci. 

727.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXVI  concordancia  magna  veteris 
et  novi  testamenti  Alberti. 

728.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXVII ' 

729.  J   Item  in  volumine  signato  per  CCXXVIII  summa  Rolandini 101. 

730.  l  Item  in  volumine  signato  per  CCXXIX  tractatus  de  indulgencia  et 
remissionibus. 

731.  m  Item  in  volumine  signato  per  CCXXX  processus  contra  hereticos. 

732.  n  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXI  tractatus  fratris  [Egidii]  m 
de  corpore  Christi  et  de  gradibus  in  formis. 

733.  °  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXII  de  ingenio  bone  nati- 
vitatis. 

734.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXIII  libellus  contra  fratrum 
minorum p 

735.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXIIII  tabula  super  libros  philo- 
sophie  per  alphabetum. 

oUr.4.  6  Ur.  1262.  c  Ur.  1498.  d  Ur.  654.  e  Ur.  1595,  Av.  392,  Va.  4015.  fUr.  1362.  g  Ur.  2001, 
h  Av.  509.  i  Excidit  tituhis  in  codice.  j  Ur.  1308,  Av.  473.  Bu.  279.  I  Ur.  2020.  m  Ur.  925,  Va.  4030. 
rt  Ur.  746,  Av.  620.       o  Ur.  375,  Av.  610.      p  Exciderunt  in  codice  aliqua  verba. 

189  Sitne  (Guilelmi)  viridarium  consolationis  in  Ur.  1022,  Pen.  557  vel  Albertani 
liber  de  cousolatione? 

190  Auctor-est  archiepiscopus  quidam  ex  ordine  praedicatorum,  cuius  nomen  ignoratnr. 
Haud  parvam  huius  scripti  partem  vulgaverunt  Quetif-Echard,  SS.  ord.  praed.  I,  571, 
e  cod.  Paris.  Aliud  exemplar  habes  in  cod.  43  Collegii  b.  Mariae  Magdalenae   Oxomi. 

i91  Rolandinus  de  Passageriis. 
192  Aegidius  de  Columna. 


504  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

736.  a  Item   in  volumine   signato   per  CCXXXV    compendium  pauperis 
fratris    Iohannis   Rigaldi   minorum. 

737.  Item  in  volumine   signato   per  CCXXXVI  liber,  qui   dicitur   sin- 
tincularius  h. 

738.  c  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXVII  libellus  contra  sectam 
flagellatorum. 

739.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXVIII  vita  beati  Ysarni  ab- 
batis  et  Augustinus  ad  Volusianum. 

740.  d  Item  in  volumine   signato  per  CCXXXIX  constituciones  domini 
Clementis  pape  quinti,  sine  pnstibus. 

r.  56a  741.  Item  in  volumine  signato  per  CCXL  libellus,  quod  nullus  sit  ausus 

transfretare   in   terras   Soldano   subiectas. 

742.  Item   in   volumine   signato   per  CCXLI  summa  de   casibus,  sine 
postibus. 

743.  Item  in  volumine  signato  per  CCXLII  excepta  sancti  Ysodori  (!)  et 
epistola  beati   Ieronimi  ad  Nepocianum. 

744.  e  Item  in  volumine   signato  per  CCXLIII  tractatus  fratris   Petri 
Aureoli  de  conceptione  beate  Marie  virginis. 

745.  f  Item   in   volumine   signato  per  CCXLIIII  postilla  super  libros  m 
de   mistica   theologia  et  de   celesti   ierarchia. 

746.  Item   in   volumine    signato   per    CCXLV    liber    astrologie    cum 
comento  (!). 

747.  g  Item  in  volumine  signato  per  CCXLVI  tractatus  magistri  Leo- 
nis  m  de  astronomia. 

748.  Item  in  volumine  signato  per  CCXLVII  Iulius  Solini  sive  Gra- 
matici  de  situ  orbis  et  mirabilibus  mundi  et  historie  Apolini  et  Anthioci. 

749.  Item  in  volumine  signato  per  CCXLVIII  quedam   reportaciones  et 
auctoritates  per  alphabetum,  in  papiru. 

750.  Item  in  volumine   signato   per  CCXLIX  omeliae  et  sermones   san- 
ctorum  doctorum,  qui  leguntur  per  annum. 

751.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCL  questiones  fratris  Gui [llelmi] 
de   Mara. 

752.  '  Item  in  volumine  signato  per  CCLI  summa   Martiniana. 

753.  i  Item  in  volumine  signato  per  CCLII  liber  de  nativitate  beate  Marie 
virginis  et  infancie  Salvatoris. 

754.  Item  in  volumine   signato   per  CCLIII    speculum  salvationis 
cuiusdam  fratris  minorum. 

f.  566  755.  Item  in  volumine  signato  per  CCLIIII  libellus  de  renuntiacione  pape 

Celestini  et  successione  pape  Bonifacii 195. 

<zCf.  n.  657,  Ur.  521,  Av.  5G5.  Va.  957.      b  L.  scintillarius.      e  Ur.  615,  Av.  629.      d  Ur.  1140.      e  Av.  291. 
f  Pen.  386.      g  Ur.  830.      h  Ur.  783.      i  Cf.  n.  541.      j  Pen.  531. 

193  Dionysii  Areopagitae. 

194  Leo  de  Balneolis. 

195  Iacobi  Gaietani  de  Stephaneschis;  cf.  Muratori,  S&  rer.  ilal.,  I,  641  s. 


CAP.  III  —  TCECENSIO    A    GREGORIO   XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  505       Gl*. 

750.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCLAr  liber  de  ortu  Salvatoris  et 
beate  Marie  et  de  sacramentis  ecclesie  et  de  preceptis  dechalogi  h,  item  liber 
de  abstinentia. 

757.  It.em  in  volumine  signato  per  CCLVI  libellus  parvus,  in  quo  est 
officium  beate  Marie  virginis,  quod  debet  dici  in  die  sabbati. 

758.  c  Item  in  volumine  signato  per  CCLVII  officium  transf icionis 
beate  Marie  virginis  cuiusdam  fratris  m  ordinis  fratrum  heremitarum  sancti 
Augustini. 

759.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCLVIII  itinerarium  beati  Clementis. 

760.  ■  Item  in  volumine  signato  per  CCLIX  Albertus  de  trinitate. 

761.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCLX  tractatus  moralis  de  oculo  197. 
702.  •''  Item  in  volumine  signato  per  CCLXI  tractatus  198  de  republica  et 

de  zelo  antiquorum  et  exemplis,  quanta  sustinerent  pro  republica. 

763.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCLXII  liber  de  vita  beate  Eli- 
zabeth  et  de  eius  canonizacione. 

764.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXIII  partes  et  contemptus. 

765.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXIIII  liber  de  ortu  scientiarum, 
de  relativis,  de  ente  et  essencia  conclusiones  fratris  Roberti 199  excepte  de 
libris  naturalibus,  item  liber  de  generibus  lapidum. 

766.  '  Item  in  volumino  signato  per  CCLXV  quidam  libellus  contra 
Saracenos,   de  scismate  Grecorum. 

767.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXVI  officium  de  imperio  Christi.      f.  57** 
768  •>   Item  in  volumine  signato  per  CCLXVII  dicta  doctorum  de  bapti- 

z a c i o n e  ymaginum. 

769.  l  Item  in  volumine  signato  per  CCLXVIII  tabula  super  summa  An- 
thonii. 

770.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXIX  liber  divini  amoris. 

771.  m  Item  in  volumine  signato  per  CCLXX  liber  de  sensibilibus  deliciis 
paradisi  20°. 

772.  n  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXI  vita  beati  Ludovici  et 
tractatus  de  paupertate  Christi,  questiones  de  sacramento  altaris,  item  Augu- 
stinus  de  origine  anime,  item  libri  politiquorum,  item  questiones  de  decem 
preceptis,  item  de  trinitate. 

773.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXII  libellus  de  promocionibus 
fratris   N icolay   de   Tarvisio 


201 


a  Pen.  519.  b  Ms.  et  chalogi.  c  Ur.  705,  Pen.  517.  d  Ur.  573,  Av.  510.  e  Ur.  1085,  Av.  228.  Bu.  22. 
f  Cf.  n.  700.  g  Ur.  874.  h  Cf.  n.  1305,  Ur.  49,  Av.  295.  i  Ur.  2018.  j  Ur.  739,  Bu.  348.  I  Ur.  £34,  Av.  377. 
m   Ur.  732.  Va.  965.   n  Av.  400. 

196  Fratris  Ioannis,  cf.  Pen.  517. 

197  pETRI  (DE  Ciperia)  de  Lemovicis. 

198  Ioannis  Gallensis,  ord.  min. 

199  Robertus  Kilwardby,  ord.  praed.. 

200  Ioannis  de  Tambaco,  ord.  praed. 

201  Id  est  Benedicti  XI.  —  Sitne  aliqnod  ex  opusculis  Iacobi  Gaietani  de  Stophaneschis? 


506  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


774.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXIII  quidam  liber,  qui  dicitur 
Triumphus  perfidie  Iudeorum 202. 

775.  b  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXIIII  quidam  libellus.  qui  vo- 
catur  Septenarius  candelabrorum 203. 

776.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXV  quedam  summa  de  anima  204. 

777.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXVI  liber  de  sancto  et  immor- 
tali  deo  Hugonis  Eteriani,  item  disputacio  G r o s s o i a n i  205  archiepiscopi 
Mediolanensis  contra  Grecos  de  processione  Sancti  Spiritus,  constituciones  sy- 
nodales. 

f.  575  778.  c  jtem  fn  volumine  signato  per  CCLXXVII  liber  de  prelatis  et  sub- 

ditis 206,  qui  dicitur  Universale  bonum  de  apibus. 

779.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXVIII  speculum  et  salus  regum 
fratris  Alvari 207. 

780.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXIX  liber,  in  quo  sunt  pri- 
vilegia  f  fratrum   minorum. 

781.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXX  scriptum  senten- 
ciarum. 

782.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXI  quidam  liber,  qui  dicitur 
Terciusm,  in  quo  sunt  multe  questiones. 

783.  9  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXII  secretum  romane  ecclesie 
de  articulis  fidei,  item  tractatus  de  missa  cum  flguris. 

784.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXIII  liber  de  renuntiacione 
seculi  et  vite  patenter  (?)  beati   I  e  r  o  n  i  m  i . 

785.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXIIII  Petrus  Iohannis209 
super  Epistolas  Canonicas,  itein  exposiciones  vocabulorum  Biblie. 

786.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXV  regule  Basilii,  Augustini 
et  minorum,  sine  postibus. 

787.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXVI  regula  et  constitutiones 
fratrum   minorum,   sine  postibus. 

788.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXVII  aliqui  sermones  in 
visitacionibus  prelatorum  flendis. 

789.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXVIII  regula  hospitalis 
sancte  Marie  Teutonicorum  210. 

a  Cf.  n.  852,  Ur.  643,  Av.  341.  h  Ur.  747,  Pen.  1083,  Lu.  1^5.  c  Ur.  762,  Pen.  541.  d  Ur.  679. 
e  Ur.  7G3,  Av.  441.      f  Ms.  previlegia.      g  Ur.  881.      h  Ur.  932,  Av.  453,  in  bibl.  Vatic.  cod.  Ottob.  528. 

202  PORCHETI. 

203  pETRI    DE    LUTRA. 

204  Fortasse  Ioannis  de  Rufella,  ord.  min. 

205  Petrus  Grossolanus  (Chrysolauus)  archiepiscopus  Mediolan.   1102-1112. 

206  Thomae  de  Cantimprato,  ord;  praed. 

207  Alvarus  Pelagius. 

208  Id  est  comraentatio  in  librura  tertium  sententiarum. 

209  Petrus  Ioannis  Olivi. 

210  Fratris  Ulrici  interpretatio  mystica  illius  regulae. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  507        Gl\ 

790.  a  Item  in  volmnino  signato  per  COLXXXIX  prima  pars  super  Ma-      f.  58a 
theum  postille  fratris  Iacobi  tituli  sancte  Prisce   presbiteri  cardinalis,  dictus 
Benedictus  papa  XI  m. 

791.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXX  prima  pars  etiam  eiusdem 
operis  super  Matheum. 

792.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXXI  secunda  pars  super 
Matheum  domini  Benedicti. 

793.  c  Item  in  volumine  signato  per  CCXCII  tercia  pars  super  Matheum 
domini  Benedicti. 

794.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCXCIII  quarta  pars  super  Matheum 
domini  Benedicti. 

795.  Item  in  volumine  signato  per  CCXCIIII  quinta  pars  super  Matheum 
domini  P.enedicti. 

796.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCXCV  sexta  pars  super  Matheum 
domini  Benedicti. 

797.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCXCVI  tabula  super  omnes  libros 
postille  domini  Benedicti  super  Matheum. 

798.  ,J  Itein  in  volumine  signato  per  CCXCVII  tractatus  sanctorum  ante 
generale  iudicium  domini  Benedicti 212  et  etiam  domini  Durandi213  episcopi 
Meldensis  cum  questionibus  et  sermonibus  domini  Benedicti. 

799.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCXCVIII  quidam  libei\  in  quo  sunt 
quatuor  libri  de  visiene  deitatis  cum  revocatione  et  retractatione  oppi- 
nionis  domini  Iohannis  pape  XXII. 

800.  '  Item  in  volumine  signato  per  CCXCIX  tractatus  LI  (?)  super  Ma- 
theum  de  operibus   d  o  m  i  n  i   B  e  n  e  d  i  c  t  i  214. 

801.  Item  in  volumine  signato  per  CCC  quidam  liber  de  operibus  domini      f.  586 
Benedicti  super  Matheum  in  papiru. 

802.  Item  in  volumine  signato  per  CCCI  quidam  liber  in  papiru  de  ope- 
ribus  domini  Benedicti  super  Matheum. 

o  Cf.  n.  800s.,  habes  opus  integrum  in  Pen.  92-96,  cf.  Pen.  89,  90,  Ur.  1449.  b  Ur.  804.  c  Ur.  459. 
d  Ur.  677.       e  L'r.  4S3.     f  Int.  28.  Ur.  820.    g  Int.  25,  28;  Va.  4006.     h  Ur.  426,  Av.  160,  Va.  4005.     f  Ur.  559. 


211  Perperam  hae  postillae  Benedicto  XI  sunt  adscriptae,  et  aliqua  earum  pars  sub  eius 
nomine  est  viilgata;  cf.  Ludovicus  Iacob,  Bibliotheca  pontificia,  p.  22  et  Quetif-Echard, 
SS.  ord.  praed,  I,  417,  qui  opus  suo  auctori  non  restituerunt.  —  Egregium  eius  exemplar, 
fere  integrum  habes  Romae  in  Bibliotheca  Barberina;  in  cod.  XIII  9  (saec.  XlVi,  fol , 
ff.  273)  tractatus  1-27,  in  cod.  XIII  10  (ff.  370)  tractatus  28-65,  in  cod.  XIII  11  (ff.  320)  tracta- 
tus  66-89;  desiderantur  tractatus  90-122.  Quae  quidem  volumina  ineunte  saec.  XVIIo  a  con- 
ventu  Coelestinorum  s.  Martialis  de  Gentilino  prope  Pontern  Sorgiae  ad  cardinalem  Fran- 
ciscum  Baberinum  Ilomam  sunt  transmissa.  —  Aliud  volumen  eiusdem  aetatis  priores  com- 
plectens  tractatus  in  eadem  bibliotheca  cod.  XV  28.  Integrum  opus  cxhibent  quatuor 
volumina  papyracea  Bibliothecae  TnECENSis  -ignata  n.  549,  saec.  XVi  exeuntis. 

212  Benedicti  XII;  vide  partem  huius  operis  apud  Raynaldum  ad  an.  13iS3,  u.  59s. 

213  Durandus  de  s.  Porciano. 

214  Cf.  paullo  ante   n.  790. 


508  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSl  —  ART.  I 


803.  Item   in   voluraine   signato   per   CCCII    sumina   dictaminum  domini 
Thome   de   Capua. 

804.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCCIII  summa  dictaminum  domini 
Bernardi  h   de    Neapoli215. 

^'SOS;  c  Item   in   volumine   signato   per  CCCIIII  prima   pars   formula- 
riorum. 

806.  Item  in  volumine   signato  per  CCCV  secunda   pars  formulariorum. 

807.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCCVI  formularius  litterarum. 

808.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCCVII  regestrum  litterarum  pa- 
palium. 

809.  Item  in  volumine  signato  per  CCCVIII  notule  litterarum  papalium. 

810.  Item  in  volumine  signato  per  CCCIX  summa  magistri  Thome  de 
Capua. 

811.  Item  in  volumine  signato  per  CCCX  summa  dictaminum  magistri 
Bernardi  de   Neapoli. 

812.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXI  summa  dictaminum  magistri 
Bernardi  de  Neapoli. 

813.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCCXII   catholico  n  216. 

814.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXIII fJ 

815.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXIIII  exposiciones  vocabulorum 
Hugucionis. 

590  816.  h   Item  in  volumine   signato   per  CCCXV  derivaciones  Hugucionis. 

817.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXVI  prima  pars  Hugucionis. 

818.  Item  in  volumine  signato  per  CCCVII  secunda  pars  Hugucionis. 

819.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXVIII  Hugucio. 

820.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXIX  prima  pars  libri  Papie  217. 

821.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXX  secunda  pars  Papie. 

822.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXI  Papias. 

823.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXII  orthographia  magistri  Ven- 
ture  218,  item  compotus  manualis,  item  Papias,  item  Thebaldus219,  item  ars 
faciendi  sermones  et  collaciones,  item  orthographia  magistri  lofannisj  de 
Bononia 220,  item  orthographia  magistri  S  i  o  n ,  orthographia  et  acentus  fratris 

a  Ur.  1442.  h  Prius  scriptum  fuerat  Benedicti.  c  Ur.  579.  d  Ur.  556.  e  Ur.  681,  Av.  319. 
f  Cf.  n.   1153,  Ur.  413.      g  Excidit  in  Ms.      h  Av.  522. 


215  Berardus  Caracciolus. 

216  ioannis  balbi. 

217  Etymologiae. 

218  Situe  is  Bonaventura  ille,  cuius  opus  de  expositione  vocabulorum  bibliae  est  in 
cod.  F.  5G  Bibliothecae  Erfurtensis  '(  —  Reliquos  grammaticos  hic  receusitos,  excepto 
Papia,  Thurot,  (Notices  et  extraits  pour  servir  d  Vhistoire  des  doctrines  grammaticales) 
ignorasse  videtur. 

219  Laudatur  magister  Theobaldus  grammaticus  in  cod.  98  (nouv.  acquis.)  Bibliothecae 

NATIONALIS    PARISIENSIS,    f.    8. 

220  Grammaticus  f  1314,  vide  de  eo  Fantuzzi,  Scrittori  bolognesi,  IV,  180. 


CAP.  III  —  RECENSIO   A    GREGORIO    XI    C.   AN.   1375    CONCINNATA  509       Gl'. 

Egidii  do  civitate  Zamorensi m,  item  opus  Cancellarii  Parisiensis 
super  auctoritatibus  sacre  scripture,  de  noininibus  et  coronacionibus  impe- 
ratorum. 

Quere  libros  infrascriptos  in  prima  parte  post  fenestram. 

Libri  antiqnorum  doctorum  et  poetarum. 

824.  "  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXIII  prima  pars  Iosephi222 
autiquitatum. 

825.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXIIII  secunda  pars  Iosephi  an-      >'•  5M 
tiquitatum. 

826.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXV  primus  liber  Iosephi  anti- 
quitatum. 

827.  b  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXVI  prima  pars  Iosephi  an- 
tiquitatum. 

828.  ''  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXVII  Iosephus  Iudaiste  (!) 
antiquitatum. 

829.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXVIII  Iosephus  antiquitatum. 

830.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXIX  ultima  pars  Iosephi  anti- 
quitatum. 

831.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXX  quidam  liber  intitulatus 
Secreta  propter  conservationem  fdelium  223. 

832.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXXI  Titus  Livius  ab  Urbe 
condita  cum  glosa  Nicolay  Treveth. 

833-35.  Item  in  volumin/i&tw/  signat/wf/  per  CCCXXXII-IIII  libri  Titi 
Livii  ab  urbe  condita. 

836.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXXV  decem  libri  Origenis 
super  epistolis  Pauli,  item  Aymo  224  super  Ysaiam,  item  Remigius  225  super 
Apocalipsim,  item  exposicio  Ieronimi  super  lamentacionibus  Ieremie  pro- 
phete.  item  aliqui  resermones  (!)  B  fernardij ;  quere  in  tabula  in  fine. 

837.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXXVI  libri  Plinii  Secundi  de 
naturali  hystoria. 

838.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXXVII  libri  Plinii  Secundi  de      f.  goo 
naturis  rerum  seu  de  naturali  historia. 

839.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXXVIII  libri  Plinii  Secundi  de 
naturali  historia. 

a  Cf.  n.  827,  Ur.  448,  Av.  26.  b  Cf.  n.  824.  c  Cf.  n.  829,  Ur.  370.  d  Cf.  n.  828.  e  Ur.  752. 
f  Ur.  526. 


221  Ioannes  Aegidius  Zamorensis,  ord.  min.,  vide  Sbaralea,  1.  c,  p.  383. 

228  Flavius  Iosephus. 

223  Marinus  Sanutus. 

--''  IIaimo  Halberstatensis. 

225  Re  migius  Autisiodorensis 


510  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

840.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXXXIX  libri  Plinii  Secundi  de 
naturali  historia. 

841.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCCXL  Seneca  de  clementia  ad 
Neronem,  libri  epistolarum  XXII,  de  providencia  dei,  de  beata  vita,  de  +ran- 
quillitate  b  anime,  de  brevitate  vite,  de  consolacione.  de  ira,  de  beneficiis,  pro- 
verbia,  de  moribus,  de  quatuor  virtutibus,  de  literalibus  c  artibus,  de  remediis 
fortuitorum,  de  questionibus  naturalibus,  de  declamacione,  item  epistole  Senece 
ad  Paulum  et  Pauli  ad  Senecam. 

842.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLI  Seneca  de  fuga,  de  bono  se- 
nectutis,  de  concordia  doctrine  cum  vita,  de  inquiete  felicitatis  et  de  bona  he- 
reditate,  de  intacione  (!)  et  fuga  amenarum  regionum  et  XXVIII  libri  eiusdem; 
vide  in  principio.  Item  de  questionibus  naturalibus,  de  natura  aeris,  de  ortu 
aquarum,  de  ortu  ventorum,  de  terremotu,  de  consolacione ,  declamacione, 
de  beneficiis,  de  clemencia,  de  moribus,  de  proverbiis,  de  quatuor  virtutibus, 
de  remediis  fortuitorum,  de  septem  liberalibus  artibus. 

843.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLII  tra/#/edia  Senece  et  decla- 
maciones. 

f.  606  844.  B  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLIII  commendacio  Senece  facta 

per  beatum  Ieronimum  in  libro  de  viris  illustribus,  item  epistole  Senece  ad 
Paulum  et  e  converso,  item  de  remediis  fortuitorum,  item  de  septem  libera- 
libus  artibus,  de  proverbiis,  de  moribus,  de  clemencia,  de  beneficiis,  de  pro- 
videncia  dei,  de  beata  vita,  de  tranquillitate  animi,  de  brevitate  vite,  de  con- 
solacione,  de  ira;  quere  in  principio  libri. 

845.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLIIII  tabula  per  alphabetum 
in  libris  Senece. 

846.  g  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLV  etiam  tabula  per  alpha- 
betum  de  dictis  Senece. 

847.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLVI  declamaciones  Senece 
cum  exposicione. 

848.  '  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLVII  tragedie  Senece  cum 
exposicione  fratris  Nicolai  Treveth. 

849.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLVIII  Seneca  de  ira,  de  tran- 
quillitate  animi,  de  consolacione,  de  brevitate  vite,  de  beata  vita,  de  cle- 
mencia,  de  providencia  divina,  quod  in  sapientem  non  cadit  iniuria,  de 
remediis  fortuitorum,  de  beneficiis,  de  questionibus  naturalibus,  de  IIIPr  vir- 
tutibus. 

850.  Item  in  volumine  signato  per  CCCXLVIIII  epistole  Pauli  ad  Se- 
necam,  Seneca  de  clemencia,  item  epistole  ad  Lucillum,  de  remediis  fortui- 
torum,  de  quatuor  virtutibus,  declamacione  (!),  de  questionibus  naturalibus, 
de  proverbiis,  de  moribus,  de  beneficiis,  de  providencia  dei,  de  beata  vita,  de 
tranquillitate  animi,  de  brevitate  vite,  de  ira,  de  consolacione. 

a  Cf.  Ur.  351-361.  b  Ms.  ubi<iue  transquiUitate.  c  L.  liberalibus.  d  Cf.  n.  848,  Int.  1,  Ur.  358. 
Pen.  842.  e  Pen.  839.  f  Cf.  n.  846,  Ur.  359,  Peh.  848.  <j  Cf.  n.  815.  h  Gf.  n.  1343,  Iut.  1,  Ur.  354,  Pen.  841. 
»  Cf.  n.  843. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO   XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  511        (jl\ 

851.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCCL  epistole  Senece  ad  Paulum  et     f-ieia 
Pauli   ad   Senecam.  item   epistole   ad   Lucillum   de   remediis   fortuitorum,  de 
septem  liberalibus  artibus,  de  quatuor  virtutibus,  de  clamacionibus  6,  de  questio- 
nibus   naturalibus,  proverbia,  de  moribus,  de  clementia,    de   providentia   dei, 

de  beneficiis,  de  tranquillitate  animi,  de  brevitate  vite,  de  ira,  de  consolacione, 
de  ludis.  de  paupertate. 

852.  c  Item  in  volumine  signato  per  CCCLI  liber  victorie  Porcheti 
eontra  iudaicam  perfidiam. 

853.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCCLII  epistole  sancti  Cipriani 
Carthaginensis  episcopi. 

854.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCCLIII  institucio  sancti  Effrem 
ad  monachos. 

855.  Item  in  volumine  signato  per  CCCLIIII  libri  Policrati. 

856.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCCLV  Policratus  et  Yege- 
tius  •''   de  re  militari. 

857.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCCLVI  epistole  Ennodii. 

858.  '  Item  in  volumine  signato  per  CCCLVII  Claudianus,  item 
Claudius,  Bernardus  Silvester  226,  extractiones  Paladii,  quedam 
historia  Romanorum,  epistole  Sidonii  episcopi,  historia  de  disposicione  mundi, 
Solinus   de  mirabilibus  mundi. 

859.  J  Item  in  volumine  signato  per  CCCLVIII  Sidonius  227  in  libro  Sue- 
tonii  Transquilli  de  vita  XII  cesarum  l  et  Gaii 228,  item  liber  Iulii  Celsi  229, 
item  liber  E  u  t  r  o  p  i  i ,  item  breviarium  F  e  s  t  i  dittatoris  magistri  militum,  item 
Lucii  Amei230  de  tota  hystoria  Titullivi231  epithoma. 

860.  m  Item  in  volumine  signato  per  CCCLIX  libri  XII  regularium  mo-         eib 
nachorum,  de  vita  Iohannis  Elemosinarii,  diadema  monachorum,  item 

libri    Effrem,    item  collaciones   Iohannis   Cassiani. 

861.  n  Item  in  volumine  signato  per  CCCLX  epistole  Cypriani. 

862.  °  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXI  concordancia  veteris  et 
novi  testamenti  Ioachim,  item  Ioachim  super  Ieremiam  et  super  Apocalipsim, 
cum  pulcra  tabula  in  princjpio. 

863.  p  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXII  Ioachim  super  Apoca- 
lipsim  et  super  Ysayam  et  super  Ezechielem,  Pascasius232  super  lamenta- 
cione.  item   Hugo   de   sancto  Victore   super  Ecclesiasten. 

a  Pen.  838.  b  L.  declamaciones.  c  Cf.  n.  774.  d  Cf.  n.  861,  Ur.  482.  e  Ur.  765,  Av.  148.  f  Ur.  627, 
Av.  390.  g  Ms.  Vegentius.  h  Ur.  879,  Av.  64.  i  Ur.  807.  j  Ur.  596.  I  Ms.  censarum.  m  Ur.  535, 
Av.  164,  ««r-e-.       n  Cf.  n.  853.       o  Cf.  n.  869,  Ur.  738.      p  Ur.  361,  Pen.  506. 


226  Bernardus  Silvester  Carnotensis  de  megacosmo  et  microcosmo. 

227  Apollinaris  Sidonius. 

228  Gaius  Tranquillus  Sueton;s  vita  XII  caesarum. 

229  Iulius  Caes.vr,  cf.  Pen.  1013. 

230  Lucius  Aaniiis  Florus. 

231  Titus  Livius. 

2:32  Faschasius  Rathuertus. 


512  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


864.  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXIII  Ioachim  super  Prophetas, 
qui  dicitur  Concordancia  duodecim  tribuum. 

865.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXIIII  prophetie  Ioachim  et 
Sibille. 

866.  b  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXV  prophetie  Cirilli  et  epi- 
stola   I  o  a  c  h  i  m . 

867.  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXVI  Ioachim  super  Ysaiam. 

868.  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXVII,  sine  postibus,  epistola  Ioa- 
chim,  fperj  quam  se  supponit  correctioni  ecclesie,  item  de  concordia  novi  et 
veteris  testamenti,  item  super  Apocalipsim,  super  Psalterium,  de  ultimis  tri- 
bulacionibus  cum  pluribus  aliis  tractatibus  eiusdem ;  vide  in  principio. 

869.  c  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXVIII  concordia  novi  et  ve- 
teris  testamenti  I  o  a  c  h  i  m  cum  oneribus  prophetarum. 

870.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXIX  seminarium  Ioachim, 
f.  62a     testamentum  XII  patriarcharum,  |  Methodius  de  regnis  regum  gencium,  item 

oraculum  Cirilli,  Palladius  de  agricultura,  Bonaventura,  de  visio- 
nibus,  Thomas  de  fide  et  spe,  sermo  Augustini  de  laudibus  beate  vir- 
ginis  Marie,  et  de  humane .  .  .  m  gie  Salvatoris,  Bernardus  de  verbis 
domini,  item  Ylarius  super  psalterium,  item  regule  Augustini,  Basilii 
et  Benedicti.  item  regula  Carmelitarum,  item  A n c e  1  m u s  de  passione 
domini,  item  de  articulis  fidei  fratris  Francisci 234,  item  epistola  Ioachim 
ad  hereticum  e,  item  exposicio  super  prophetia  ignota,  item  de  ultimis  tribula- 
cionibus,  item  exposicio  quorundam  versuum,  item  Ioachim  de  oneribus  pro- 
phetarum. 

871.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXX  Ioachim  Florensis  de 
unitate  trinitatis,  que  sit  differencia  inter  nomina  essencialia  et  nomina  re- 
lativa. 

872.  9  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXXI  Ioachim  de  seminibus 
scripturarum,  item  super  apocalipsim,  item  epistola  Cirilli  ad  Ioachim,  comen- 
tarium    I  e  r  o  n  i  m  i   super  Matheum. 

873.  ''  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXXII  concordia  Ioachim 
veteris  et  novi  testamenti,  enchiridion,  item  super  Apocalipsim,  et  super  Iere- 
miam,  testamentum  XII  patriarcharum,  item  epistola  ad  dominam  Ysabellam 
et  epistola  ad  Henricum  imperatorem. 

874.  '  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXXIII  libri  Boecii  de  conso- 
lacione  et  disciplina  scolarium,  de  trinitate,  de  duabus  naturis,  [dej  unitate 
et  uno,  de  moribus  hominum,  item  abstractiones  Macrobii  super  sumpnium 
Scipionis,  item  summa  Bede  de  numeris,  item  libri  de  vetula  Ovidii 
Nazonis. 

a  Ur.  741.  b  Ur.  884.  c  Cf.  n.  862.  d  Ur.  14S3,  Av.  383.  e  L.  Henricum.  f  Ur.  362,  Av.  355. 
g  Ur.  745.      h  Ur.  364,  Av.    157.      i  Pen.  857. 


233  Excidit  uligine  corrosa  prior  verbi  pars. 

231  Videtur  iudicari  Franciscus  Mayronis,  cf.  Sbaralea,  I.  c,  p.  271. 


CAP.   III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  513        (jV. 

875.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXXIIII  tabula  super  libros 
Boecii. 

876.  Item  in  volumine  signato  per  CCCLXXV  lihor  inquisitorum  heretice      f.  626 
pravitatis;  in  alio  armario  est  intor  libros  iuris. 

Incipit   prima   tabula   lihrorum   Biblie 
cum   suis   exposicionibus. 

877.  h  Primo  in  volumine  signato  per  I  Genesis,  Exodus,  Leviticus,  Nu- 
merorum  et  Deutronomii 235. 

878.  c  Item  in  volumine  signato  per  II  quatuor  lihri  Regum. 

879.  d  Item  in  volumine  signato  per  III  Paralipomenon ,  Hesdras  et 
Neemias. 

880.  e  Item  in  volumine  signato  per  III  Thobias,  Hester,  Iudith  et  Iob. 

881.  Item  in  volumine  signato  per  V  Psalterium. 

882.  Item  in  volumine  signato  per  VI  libri  sapienciales. 

883.  Item  in  volumine  signato  per  VII  libri  monachorum  f. 

884.  Item  in  volumine  signato  per  VIII  Ysaias  et  Ieremias. 

885.  °  Item  in  volumine  signato  per  IX  Ezechiel  et  Daniel.  f.  63« 

886.  Item  in  volumine  signato  per  X  Parvi  Prophete. 

887.  Item  in  volumine  signato  per  XI  Epistole  Pauli. 

888.  h  Item  in  volumine  signato  per  XII  IIII01'  Ewangelia. 

889.  •  Item  in  volumine  signato  per  XIII  Actu?  Apostolorum,  Apocalipsis. 

890.  ■>   Item  in  volumine  signato  per  XII II  Biblia  completa. 

891.  Item  in  volumine  signato  per  XV  Bihlia  completa. 

892.  Item  in  volumine  signato  per  XVI  Biblia  completa. 
893-902.  in  voluminibus  signalis  XVII-XXVI  Bibliae. 

903.  Item  in  volumine  signato  per  XXVII  Genesis  postillatus. 

904.  Item  in  volumine  signato  per  XXVIII  postilla  super  Exodum. 

905.  Item  in  volumine  signato  per  XXIX  postilla  Numerorum  et  sequen- 
cium  usque  ad  finem. 

906.  '  Item  in  volumine  signato  per  XXX  postilla  Numerorum  et  sequen- 
cium  usque  ad  finem  Paralipomenon. 

907.  m  Item  in  volumine  signato  per  XXXI  prima  pars  postille  Psalterii. 

908.  Item  in  volumine  signato  per  XXXII  prima  pars  Psalterii. 

909.  Item  in  volumine  signato  per  XXXIII  secunda  pars  postille  Psalterii.      (-.  636 

910.  Item  in  volumine  signato  per  XXXIIII  socunda  pars  postille  Psalterii. 

911.  Item  in  volumine  signato  per  XXXV  postilla  super  Ecclesiasticum. 

a  Int.  17,  Ur.  831,  Pen.  863,  Pa.  h  Ur.  427,  Pen.  2.      c  Ur.   102.      d  l'r.   I">7.       e  Ur.  610. 

f  L.  Macliabeorum.      g  Cf.  n.  918,  Ur.  385.       h  Ur.  458.       i  Ur.  597.     j  Pen.  2-5.      I  Ur.  5.       m  Ur.  20. 

235  Inrlicatnr  hic  n.  877-39  ljit>li;i  tredocira  constais  voluminibus;  iu  1'aniscnlonsi 
catalogo  plures  recensentnr  bibliae,  qnanim  una  in  viginti  duo  (u.  63-32),  alia  p03til- 
lata  in  quatuordecimOi.  36-50),  alia  iu  decem  (n.  ii-3"3),  ali  i  donique  iu  sox  (n.  6-1 1), 
erat  distributa  volumina. 

33 


514  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

912.  Item  volumine  signato  per  XXXVI  postilla  super  Ecclesiasten. 

913.  a  Item  in  volumine  signato  per  XXXVII  postilla  super  Iob. 

914.  Item  in  volumine  signato  per  XXXVIII  postilla  super  Cantica  Can- 
ticorum. 

915.  b  Item  in  volumine  signato  per  XXXIX  postilla  super  Ieremiam. 

916.  c  Item  in  volumine  signato  per  XL  postilla  super  libros  Sapientiales 
et  Actus  Apostolorum. 

917.  Item  in  volumine  signato  per  XLI  postilla  super  Ysaiam. 

918.  d  Item  in  volumine  signato  per  XLII  postilla  super  Ezechielem  et 
Danielem. 

919.  °  Item  in  volumine  signato  per  XLIII  postille  super  Parvos  Prophetas. 

920.  Item  in  volumine  signato  per  XLIIII  secunda  pars  postille  super 
Parvos  Prophetas. 

921.  f  Item  in  volumine  signato  per  XLV  postilla  super  Matheum. 

922.  °  Item  in  volumine  signato  per  XLVI  postilla  super  Marcum. 

923.  h  Item  in  volumine  signato  per  XLVII  postilla  super  Lucam. 

924.  *  Item  in  volumine  signato  per  XLVIII  postilla  super  Iohannem. 

925.  Item  in  volumine  signato  per  XLIX  postilla  super  Apocalipsim. 

926.  J  Item  in  volumine  signato  per  L  prima  pars  postille  Epistolarum 
Pauli. 

927.  l  Item  in  volumine  signato  per  LI  secunda  pars  postille  Epistolarum 
Pauli. 

f.  64a  928.  Item  in  volumine  signato  per  LII  Psalterium  glosatum  et  historiatum. 

929.  m  Item  in  volumine  signato  per  LIII  postilla  super  Epistolas  Cano- 
nicas  et  Actus  Apostolorum. 

930.  Item  in  volumine  signato  per  LIIII  postilla  super  Apocalipsim. 

931.  Item  in  volumine  signato  per  LV  postilla  super  Lucam. 

932.  Item  in  volumine  signato  per  LVI  prima  pars  Bibliae  postillate. 

933.  Item  in  volumine  signato  per  LVII  2a  pars  Bibliae  postillate. 

934.  Item  in  volumine  signato  per  LVIII  3X  pars  Bibliae  postillate. 

935.  Item  in  volumine  signato  per  LIX  postilla  fratris  Nicolay  de 
Lira236  super  Genesim,  Exodum,  Leviticum,  Numerorum,  Deutronomium,  Iosue, 
Iudicum,  et  Ruth. 

936.  "  Item  in  volumine  signato  per  LX  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  libros  Regum  et  alios  libros  usque  ad  Iosue  exclusive. 

937.  Item  in  volumine  signato  per  LXI  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  Psalterium  et  libros  Salomonis. 

a  Cf.  n.  983.  b  Ur.  6.  c  Ur.  15.  d  Ur.  22.  e  Cf.  n.  968,  Ur.  13.  14.  f  Ur.  8.  g  Ur.  30. 
h  Cf.  n.  931,  Ur.  11.      %  Ur.  9.     j  Cf.  n.  927,  Ur.  10,  26.      /  Cf.  n.  926.      m  Ur.  7.      n  Ur.  1721. 

236  Habes  fere  ter  totam  bibliam  a  fratre  Nieolao  explicatum,  primum  n.  935-40, 
deinde  n.  941-4^,  tertio  n.  949-52;  in  cntnlorjo  Paniscolensi  duo  exemplaria  iu  terna  divisa 
volumina  (n.  56-58,  59-61)  recensetitur;  cf.  duo  alia  exemplaria  alterum  septem,  quatuor 
voluminibus  alterum  constans  in  Lu.  9,   15. 


CAP.   III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  515       Gl\ 

938.  Itom  in  volumine  signato  per  LXII  postilla  fratris  Nicolay  do  Lira 
super  Thobiam,  Iudith,  Ecclesiasten ,  Barucli,  Sapientie,  Macabeorum  et 
Esdram. 

939.  Item  in  volumine  signato  per  LXIII  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  Ysaiam,  Ieremiam,  Trenis  et  Ezechielem. 

940.  Item  in  volumine  signato  per  LXIIII  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  quatuor  Ewangelia. 

941.  Item  in  volumine  signato  per  LXV  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  quinque  libros  Moysi. 

942.  Item  in  volumine  signato  per  LXVI  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira      f-  Mb 
super  libros  Iosue,  Iudicum,  Ruth,  Regum,  Paralipomenon,  Esdram,  Neemiam, 
Thobiam,  Iudith,  Hester. 

943.  Item  in  volumine  signato  per  LXVII  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  Iob  et  Psalterium. 

944.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXVIII  postilla  fratris  Nicolay  de 
Lira  super  libros  Sapienciales. 

945.  Item  in  volumine  signato  per  LXIX  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  Ysaiam  et  Ieremiam  et  Baruch. 

946.  b  Item  in  volumine  signato  per  LXX  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  Ezechielem,  Danielem  et  duodecim  Prophetas. 

947.  Item  in  volumine  signato  per  LXXI  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  quatuor  Ewangelia. 

948.  c  Item  in  volumine  signato  per  LXXII  postilla  fratris  Nicolay  de 
Lira  super  omnes  Epistolas  et  Apocalipsim. 

949.  Item  in  volumine  signato  per  LXXIII  postilla  fratris  Nicolay  de 
Lira  super  Genesim  usque  ad  Psalterium  inclusive. 

950.  Item  in  volumine  signato  per  LXXIIII  postilla  fratris  Nicolay  de 
Lira  super  Iob  et  usque  ad  Esdram. 

951.  Item  in  volumine  signato  per  LXXV  postilla  fratris  Nicolay  de  Lira 
super  Epistolas  Canonicas  et  Pauli  et  super  Apocalipsim. 

952.  Item  in  volumine  signato  per  LXXVI  postilla  fratris  Nicolay  de 
Lira  super  quatuor  Ewangelia  et  super  Epistolas  Pauli  et  Apocalipsim. 

953.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXXVII  postilla  fratris  Domi- 
nici237  super  Genesim. 

954.  e  Item  in  volumine  signato  per  LXXVIII  postilla  super  Proverbiis 
Salomonis. 

955.  f  Item   in   volumine   signato   per  LXXIX    postilla   fratris    Domi-     f-  &a 

238 


nici 


o  Ur.  963.      b  Ur.  539.      c  Cf.  n.  951,  Ur.  555.      d  Ur.  487  ,  Pen.  100,  Pa.  365.      e  Ur.  501.      f  Pen.  101. 


2T?  Domimcus  Grima.  (Greaier)  ,   ord.  praed. 

238  Excidit  reliqua  para  tituli    oscitantia  librarii;  fortasse  legendum:    snper  Exodum 
el  Leoilicum  . 


516  PARS    ALTERA  —  DE    HIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1)56.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXXX  postilla  fratris  Uominici 
Grima  in  .  . .  239  et  Deutronomii. 

957.  b  Item  in  volumine  signato  per  LXXXI  postilla  fratris  Dominici  super 
libros  Iudicum  et  Ruth. 

958.  c  Item  in  volumine  signato  per  LXXXII  postilla  fratris  Dominici 
super  quatuor  libros  Regum. 

959.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIII  postilla  fratris  Dominici 
Parabolas  Salomonis. 

960.  e  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIIII  prima  pars  postille  Eccle- 
siasten. 

961.  f  Item  in  volumine  signato  per  LXXXV  secunda  pars  postille  Eccle- 
siasten. 

962.  ''  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVI  postilla  fratris  Nicolay 
Treveth  super  Genesim. 

963.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVII  quedam  postilla  super  duo- 
decim  Prophetas. 

964.  ;'  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVIII  quedam  postilla  super 
Proverbia  Salomonis. 

965.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIX  postilla  super  Parabolas, 
Ecclesiasten  et  Cantica  Canticorum. 

966.  •  Item  in  volumine  signato  per  XC  postilla  fratris  Andree  2in 
super  quinque  libros  Moysi,  Iosue  et  Iudicum  et  quidani  libri  Ricardi  241. 

967.  J  Item  in  volumine  signato  per  XCI  postilla  super  Ysaiam  et  Parvis 
Prophetis  cum  tractu  de  usuris   Petri    Iohannis242. 

968.  Item  in  volumine  signato  per  XCII  prima  pars  postille  Prophetarum 
Parvorum. 

969.  Item  in  volumine  signato  per  XCIII  secunda  pars  postille  Parvorum 
Prophetarum. 

f.  656  970.  l  Item  in  volumine  signato  per  XCIIII  postilla  Augustini  de  An- 

cona  243   super  Actus  Apostolorum  et  Apocalipsim. 

971.  m  Item  in  volumine  signato  per  XCV  quedam  postilla  super  Apo- 
calipsim. 

972.  n  Item  in  volumine  signato  per  XCVI  postilla  fratris  m  G... 
super  Apocalipsim. 

973.  °  Item  in  volumine  signato  per  XCVII  postilla  super  Ecclesiasten. 

a  Cf.  Ur.  604,  Pen.  102.  b  Pen.  103.  c  Pen.  104.  d  Pen.  105.  e  Ur.  585.  f  Ur.  1215.  ,j  Ur.  805, 
Pen.  118.  h  Ur.  569.  t  Ur.  658,  Pen.  131.  j  Ur.  940,  Pen.  149.  I  Pen.  123.  m  Ur.  431.  n  Ur.  583. 
o  Ur.  17. 

239  Verbum  uligine  corrosum;  putem  supplendum:  Numerorum. 

240  Andreas  de  s.  Victore. 

241  RlCHARDUS    DE    S.    VlCTORE. 

242  Petrus  Ioannis  Olivi. 

243  Augustinus  Triumphus,  ord.  s.  Aug. 
2U  Vide  paullo  ante  p.  333,  not.  192. 


CAP.    III  —  RECKNSIO    A    GRKGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  517        Gl\ 


974.  "  Item  in  volumine  signato   per  XOVIII  postilla  super  libros  Sa- 
lomonis. 

975.  ''  Iteni  in  volumine  signato  XCIX  fratris  N.  Tre  vet  h  super  epistolas 
Pauli. 

976.  c  Item  in  volumine  signato  per  C  postilla  fratris  Nicolay  de  Gorram 
super  Matlieum. 

977.  d  Item  in  volumine  signato  per  CI  postilla  fratris  Nicolay  de  Gorram 
super  Lucam. 

978.  Item  in  volumine  signato  per  CII  postilla  fratris  Petri  Iohannis 
super  Marchum  et  Lucam. 

979.  Item  in  volumine  signato  per  CIII  postilla  super  epistolas  ad  Thi- 
motheum  et  ad  Titum,  ad  Philemonem  et  ad  Hebreos. 

980.  B  Item  in  volumine  signato  per  CIIII  postilla   fratris  Augustini 
de  Ancona   super  Apocalipsim. 

981.  Item  in  volumine  signato  per  CV  postilla  super  Apocalipsim. 

982.  f  Item  in  volumine  signato  per  CVI  postilla  super  Ecclesiasten,  Can- 
tica  Canticorum  et  Sapientie. 

983.  Item  in  volumine   signato   per  CVII  postilla   super  Iob   in   antiqua 
littera. 

984.  Item  in  volumine  signato  per  CVIII  postilla  fratris    Dominici 
super  Pentheteucon. 

985.  o  Item   in   volumine   signato   per   CIX   postilla  fratris u5   Nicolai      f.  wa 
Trevet  super  epistolas  Pauli. 

986.  Item  in  volumine  signato  per  CX  Genesis  et  Exodus  glosati  24C. 

987.  h.  Item  in  volumine  signato  per  CXI  Leviticus,  Numerorum  et  Deu- 
tronomi  glosati. 

988.  '   Item  in  volumine  signato  per  CXIII  libri  Regum,  Paralipomenon, 
Hesdras,  Iosue,  Iudicum,  Ruth,  Thobias,  Hester,  Machabeorum  glosati. 

989.  J  Item  in  volumine  signato  per  CXIII  Iob  glosatus. 

990.  l   Item  in  volumine  signato  per  CXIIII  Psalterium  glosatum. 

991.  Item  in  volumine  signato  per  CXV  Psalterium  glosatum. 

992.  m  Item  in  volumine  signato  per  CXVI  libri  Sapienciales  glosati. 

993.  Item  in  volumine  signato  per  CXVII  Ysaias  glosatus. 

994.  Itein  in  volumine  signato  per  CXVIII  Ieremias  glosatus. 

995.  "  Item  in  volumine  signato  per  CXIX  Ezechiel  glosatus,  Daniel  et 
duodecim  Parvi  Prophete  glosati. 

996.  "  Itern  in  volumine  signato  per  CXX  prima  pars  Psalterii    glosata 
cum  historiis  depictis. 

a  Ur.  84.      b  Cf.  n.  985,  Ur.  541,  Pen.  120.       c  Pen.   123.      d  Ur.  491,  Pen.   129.     e   Ur.  905.      f  Ur.  574. 
(j  Cf.  n.  975.    /(  Ur.  419.    »  Ur.  571.    j  L'r.  544.    I  l'r.  2,  3,    m  Ur.   »38.    n  Cf.  n.  1010,  Ur.   836.      o  Ur.    1. 

245  Sequebattir  Dominici,  at  punctis  subpositis  deletum  est. 

246  Sequuntur  duo  exemplaria  bibliae,  quorum  altemm  in  septendecim,  altorum  iu 
undec :  m  est  divisum  volumina ;  cf.  paullo  ante  p.  513,  aot.  235  el  pa'illo  p03l  p.  518  ,  not.  24'J. 


51 8  PARS   ALTERA  —  DE    BIBUOTIIECA    AVENIONENSl  —  ART.  I 

997.  Item  in  volumine  signato  per  CXXI  Psalterium  glosatum  cum  glosa 
Magistri    Sentenciarum  n\ 

998.  Item  in  volumine  signato  per  CXXII  quatuor  Ewangelia  glosata. 

999.  Item  in  volumine  signato  per  CXXIII  Epistole  glosate. 

1000.  a  Item  in  volumine  signato  per  CXXIIII  Matheus  et  Marcus  glosati 
secundum  sanctum  Thomam. 

1001.  h  Item  in  volumine  signato  per  CXXV  Lucas  et  Iohannes  glosati 
secundum  sanctum   T  h  o  m  a  m  . 

1002.  Item  in  volumine  signato  per  CXXVI  Epistole  Pauli  glosate. 

1003.  Item  in  volumine  signato  per  CXXVII  Genesis  et  Exodus  glosati. 
f.  666             1004.  Item  in  volumine  signato  per  CXXVIII  [Numerorum]  2!8,  Deutro- 

nomi  (!)  glosati. 

1005.  Item  in  volumine  signato   per  CXXIX  Iosue,  [IudicumJ,  Esdre. 
Neemie,  Iudith,  Hester,  Thobia,  [Machabeorumj  glosati. 

1006.  Item   in   volumine   signato  per   CXXX  libri  Regum  et  Paralipo- 
menon  glosati. 

1007.  c  Item  in  volumine  signato  per  CXXXI  Iob  et  libri  Psalomonis  (!) 
glosati. 

1008.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXII  Psalterium  glosatum. 

1009.  d  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIII  Ysaias,  Ieremias  et  Tre- 
norum  glosati. 

1010.  e  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIIII  Ezechiel,  Daniel  et  duo- 
decim  Parvi  Prophete  glosati. 

1011.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXV  IIII01'  Evangelia  glosata. 

1012.  f  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVI  Actus  Apostolorum,  Epi- 
stole  Canonice  et. Apocalipsis  glosata. 

1013.  Item  in  volumine  signato  CXXXVII  Epistole  Pauli  et  (!)  postillate  in 
aliquibus  passibus. 

Libri  domini  Gregorii  pape  undecinii. 

1014.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVIII  Genesis  et  Exodus  glo- 
sati 249. 

1015.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIX  Leviticus,  Numeri,  Deutro- 
nomi  glosati. 

1016.  Item  in  volumine  signato  per  CXL  Iosue,  Iudicum,  Ruth,  Esdras, 
Neemias,  Thobias,  Iudith,  Hester,  Machabeorum  glosati. 

a  Cf.  n.  139.      b  Cf.  n.  140.      c  Ur.  403.      d  Ur.  523.      e  Cf.  n.  995.       f  Ur.  404. 

247  Petrus  Lombardus. 

248  Hac  ratione  hic  et  paullo  post  verba  uligine  corrosa  supplenda  esse  existimavi. 

249  Dno  hic  videntur  recenseri  exeraplaria  bibliae,  alterura  decem,  (n.  1014-23) 
quindecim  voluminibus  alterum  (n.  1024-38)  constans;  cf.  paullo  ante  p.  284,  Ur.  1-30; 
p.  513,  not.  235;  et  paulle  post  p.  517,  not.  246. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO   XI    C.   AN.   1375    CONCINNATA  519       Gl\ 


1017.  Item  in  volumine  signato  per  CXLI  quatuor  libri  Regum  glosati.       f-67a 

1018.  Itein  in  voliunine  signato  per  CXLII  Psalterium  glosatum. 

1019.  Item  in  volumine  signato  per  CXLIII  Iob,  Parabole,  Ecclesiasticus, 
Cantica  Canticorum,  Sapientie,  Ecclesiastes,  Actus  Apostolorum,  et  Epistole 
Canonice  et  Apocalipsis  glosati. 

1020.  Item  in  voluniine  signato  per  CXLIIII  Ysaias,  Ieremias,  Trenorum, 
et  Baruch  glosati. 

1021.  Item  in  volumine  signato  per  CXLV  Ezechiel,  Daniel  et  XII  Pro- 
phete  Minores  glosati. 

1022.  Iiem  in  volumine  signato  per  CXLVI  IIII01'  Ewangelia  glosata. 

1023.  Item  in  volumine  signato  per  CXLVII  epistole  Pauli  glosate. 

1024.  Item  in  volumine  signato  per  CXLVIII  Genesis  glosatus  (!). 

1025.  Item  in  volumine  signato  per  CXLIX  Exodus  et  Leviticus  glosati. 

1026.  Item  in  volumine  signato  per  CL  Numerorum  et  Deutronomi  glosati. 

1027.  Item  in  volumine  signato  p.er  CLI  Iosue,  Iudicum  et  Ruth  glosati. 

1028.  Item  in  volumine  signato  per  CLII  libri  Regum  et  Paralipomenon 
glosati. 

1029.  Item  in  volumine  signato  per  CLIII  Iob  glosatus. 

1030.  Item  in  volumine  signato  per  CLIIII  Psalterium  glosatum. 

1031.  Item  in  volumine  signato  per  CLV  Parabole,  Ecclesiastes,  Cantica 
Canticorum,  Sapientie,  Ecclesiasticus  giosati. 

1032.  Item  in  volumine  signato  per  CLVI  Ysaias,  Geremias  (!)  et  Trenis  (!) 
glosati. 

1033.  Item  in  volumine  signato  per  CLVII  Ezechiel  Daniel  glosati. 

1034.  Item  in  volumine  signato  per  CLVIII  duodecim  Prophete  giosati. 

1035.  Item  in  volumine  signato  per  CLIX  Matheus  et  Marcus  glosati. 

1036.  Iteni  in  volumine  signato  per  CLX  Lucas  et  Iohannes  glosati. 

1037.  Item  in  volumine  signato  per  CLXI  Epistole  Pauli  glosate. 

1038.  Item  in  volumine  signato  per  CLXII  Epistole  Canonice  et  Actus 
Apostolorum  et  Apocalipsis  glosati. 

1039.  a  Item  in  volumine  signato  per  CLXIII  Cantica  Canticorum  et  Epi-     f.  m 
stole  Canonice  postillate  fratris  Egidii  de  Roma  Bituricensis  archiepiscopi. 

Item    incipit    secunda    tabula    librorum    biblie  .  68a 

cum   eorum   exposicionibus. 

1040.  h  Item  in  volumine  signato  per  CLXIIII  Ewangelia  glosata  et  po- 
litica  fratris  Guidonis230  de  Carmelo  episcopi  Elvencensis  °. 

1041.  d  Item  in  volutnine  signato  per  CLXV  distinctiones  super  Psalto- 
rium    Cancellarii    Parisiensis  B1. 

a  Pen.  130.      h  Ur.  702,  Pen.  162.      c  L.  Elnemis.      d  Ur.  795,  Pen.  158. 

250  GUIDO    DE    TERRENA. 

251  PllII.II'lJUS    DE    GrEVE. 


520  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

1042.  Item  in  volumine  signato  per  CLXVI  postilla  fratris  Petri  Io- 
hannis  super  Genesim,  Exodum,  Regum,  Ecclesiasten,  Cantica.  Ysaiam,  Trenis 
et  Ezechielem. 

1043.  a  Item  in  volumine  signato  per  CLXVII  postilla  fratris  Petri 
I  o  h  a  n  n  i  s   super  Proverbia  et  Lucam. 

1044.  h  Item  in  volumine  signato  per  CLXVIII  postilla  fratris  Petri 
Iohannis   super  duodecim  Parvis  Prophetis. 

1045.  Item  in  volumine  signato  per  CLXIX  postilla  fratris  Petri  Io- 
hannis   super  Iob. 

1046.  Item  in  volumine  signato  per  CLXX  postilla  fratris  P  e  t  r  i  I  o  - 
hannis  super  Actus  Apostolorum,  super  Epistolas  Canonicas  et  ad  Romanos. 

1047.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXI  postilla  fratris  Petri  Io- 
hannis  super  Actus  Apostolorum. 

1048.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXII  Psalterium  glosatum  et  po- 
stillatum. 

1049.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXI 1 1  c  o  n  c  o  r  d  a  n  c  i  e  ewange- 
listarum,  que  vocantur  Manuale  breviarium. 

1050.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIIII  concordancie  super  Psal- 
terium  cum  Psalterio. 

1051.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXV  divisio  librorum  et  capitu- 
lorum  biblie. 

1052.  c  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVI  Bruno  super  Apoca- 
lipsim. 

1053.  d  Item  in  volumine  signato  per  CLXXVII  libri  Iob,  Sapiencie,  Ec- 
clesiastes,  Ecclesiasticus  et  Prophetarum. 

f.  68A  1054.  Item  in  volumine   signato   per  CLXXVIII  prima  pars  Biblie  po- 

stillate. 

1055.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXIX  liber  epistolarum  cum  prosis 
notatis  secundum  usum  Parisiensem. 

1056.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXX  liber  epistolarum,  que  le- 
guntur  per  annum  secundum  usum  Romanum. 

1057.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXI  glose  quatuor  ewangeliorum 
cum  postillis,   que  debet  vocari  Concordantia  qualuor  eicangelistarum. 

1058.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXII  compositio  mistica  fra- 
tris  Nicolay  de  Lira  super  Penthatheuco  et  tractatus  eiusdem  contra 
Iudeum. 

1059.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIII  postilla  super  Ysaiam, 
Ieremiam,  et  Psalterium  incompletum. 

1060.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIIII  margarita  super  totam 
[bibliamj  fratris  Guidonis  Vincentini 232  super  metro. 

a  Ur.  853,  Pen.  151.      b  Ur.  894,  Pen.  150,  Pa.  507.      c  Ur.  632,  Pen.  126,  Pa.  2902.      d  Ur.  591 
252  Guido  de  Pileo  (de  Vicentia),  ord.  praed. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  521        Gl*. 

1061.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXV  Apocalipsis  postillatus  (!). 

1062.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXWI  tota  Biblia  postillata  seu 


glosata. 

1063.  Item    in   volumine    signato    per   CLXXXVII    Genesis    et  Exodus 
glosati. 

1064.  Item     involumine  signato  per  CLXXXVIII*  Leviticus,  Numerorum, 
Deutronomii  glosati. 

1065.  Item  in  volumine  signato  per  CLXXXIX  losue.  Iudicum,  Esdras, 
Neemias,  Thobias,  Iudith,  Hester  et  Machabeorum  glosati. 

1066.  Item  in  volumine  signato  per  CXC  libri  Sapientiales  glosati. 

1067.  Item    iu   volumine    signato   per   CXCI    duodecim    Parvi   Prophete 
glosati. 

1068.  Item  in  volumine  signato  per  CXCII  liber  primus  et  secundus  Pa- 
ralipomenon  glosati. 

1069.  Item  in  volumine  signato  per  CXCIII  Ysaias  glosatus  253. 

1070.  Item  in  volumine  signato  per  CXCIIII  Lucas  glosatus. 

1071.  Item  in  tolumine  signato  per  CXCV  Epistole  Pauli  glosate. 

1072.  Item  in  volumine  signato  per  CXCYI  Epistole  Canonice  et  Actus      f.  c,9a 
et  Apocalipsis  glosati. 

1073.  Item  in  volumine  signato  per  CXCVII  Epistole  Pauli  glosate. 

1074.  Item  in  volumine  signato  per  CXCVIII  Exodus  glosatus. 

1075.  Item  in  volumine  signato  per  CXCIX  Leviticus  glosatus. 

1076.  a  Item  in  volumine  signato  per  CC  historia  scolastica254  cum 
tabula  in  principio. 

1077.  Item  in  volumine   signato    per  CCI  historia   scolastica   in  antiqua 
littera. 

1078.  Item  in  volumine   signato  per  CCII  historia   scolastica   cum  glosa 
in  aliquibus  locis. 

1079.  Item  in  volumine  signato  per  CCIII  historia  scolastica. 

1080.  Item  in  volumine  signato  per  CCIIII  interpretaciones  255  no- 
minum  hebreorurn  biblie. 

1081.  Item  in  volumine  signato  per  CCV  marmotretus  h  25c. 

1082.  r  Item  in  volumine  signato  per  CCVI  prima  pars  dictionari  i  25:. 

1083.  Item  in  volumine  signato  per  CCVII  secunda  pars  dictionarii. 

1084.  Item  in  volumine  signato  per  CCVIII  tercia  pars  dictionarii. 

1085.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCIX  prima  pars  d  istinctionum 
usque  ad  e  exclusive. 

a  Cf.  n.  1077-1080,  Ur.  423,  Pen.  23-25.       b  L.  mamotrectns.       c  Pen.   197-99.       d  Pen.  208-10. 

253  Sequitur,  oscitanti/i  putem  librarii :  item  in  volumine  signato  per. 

254  PeTRI  Comestoris. 

255  Fortasse  illae,  quae  Bedae  attribui  solent. 
250  Marchesini.  ord.  min. 

257  Dictionarium  morale  1'etiu  Bercorii. 


522  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1086.  Item  in  volumine  signato  per  CCX  secunda  pars  distinctinnum  ab 
e  usque  ad  m.  exclusive. 

1087.  Item  in  volumine   signato  per  CCXI  tercia  pars  distinctionum  ab 
m.  usque  ad  q.  inclusive. 

1088.  Item  in  volumine  signato  per  CCXII  quarta  et  ultima  pars  distin- 
ctionum. 

1089.  Item  in  volumine  signato  per  CCXIII  prima  pars  dictionarii. 

1090.  Item  in  volumine  signato  per  CCXIIII  secunda  pars  dictionarii. 

1091.  Item  in  volumine  signato  per  CCXV  tertia  pars  dictionarii. 

1092.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCXVI  concordancie  cum  ma- 
nipulo  florum. 

f.  G9b  1093.  h  Item  in  volumine   signato   per  CCXVII  prima   pars  cOncordan- 

ciarum  258. 

1094.  Item  in  volumine  signato  per  CCXVIII  secunda  pars  concordan- 
ciarum. 

1095.  Item  in  volumine  signato  per  CCXIX  tercia  pars  concordanciarum. 

1096.  Item  in  volumine  signato  per  CCXX  IIIIta  pai*s  concordanciarum. 

1097.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXI  concordancie. 

1098.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXII  concordancie. 

1099.  Item    in    volumine    signato    per    CCXXIII    distinctiones    fratris 
M  a  u  r  i  c  i  i  259. 

1100.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXIIII   concordancie. 

1101.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXV  concordancie. 

1102.  c  Item  in  volumine   signato  per  CCXXVI  prima   pars  concordan- 
ciarum. 

1103.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXVII  secunda  pars  concordan- 
ciarum. 

1104-5.  Item  in  volurnine  signato  per  CCXXVIII  tercia  pars  concordan- 
ciarum. 

1106.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXIX  IIIIta  pars  concordanciarum. 

1107.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXX  tabula  originalium  fratris 
Andree260. 

1108.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXI   tabula   originalium 
Colligile  fragmenta. 

1109.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXII  prima  pars  tabule  ori- 
ginalium. 

o  Ur.  408.      b  Cf.  n.  1102-1106,  Ur.  387-391,  Pen.  12-15.      c  Cf.  n.  1093-1097,  Pen.  17-20.      d  Cf.  n.  1110a, 
Ur.  -153,  Pen.  201,  202. 


258  Putem  indicari  illam  (secundae  reconsionis),  quae  duce  Hugone  a  S.  Charo  a  fra- 
tribus  conventus  s.  Iacobi  Parisiis  est  concinnata;  habes  oxemplar  in  quatuor  distributum 
volumina  in  Bibliotheca  Mazarini  (Parisiis)  cod.  283 s. 

259  Mauritius  Hibernicus.  ord.  min. 
2G0  Andreas  ue  Curtili,  oid.  min. 


CAP.  III   —  RECENSIO   A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  5215       Gl% 


ginalium 


1110.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXIII  secunda  pars  tabule  ori- 

ium. 

Ill0a.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXIIII  prima  pars  tabule  ori- 


ginalium. 

1111.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXV  secunda  pars  tabule  ori- 
ginalium. 

1112.  Itom  in  volumine  signato  per  CCXXXVI  tabula  originalium. 

1113.  a  Item  in  volumino  signato  per  CCXXXVII  tabula  originalium 
fratris    Galterii  "*. 

1114.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXXVIII  manipulus  florum  262. 

1115.  Itom  in  volumine  signato  per  CCXXXIX  manipulus  florum. 

1116.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCXL  manipulus  florum  cum  libro 
miraculorum  seu  exempla  sacre  scripture. 

1117.  Item  in  volumine  signato  per  CCXLI  manipulus  florum.  *'•  70a 

Summe  confessoruin. 

1118.  Item  in  volumine  signato  per  CCXLII  summa  confessorum  2C3 
valde  pulcra. 

1119-22.  Item  in  volumm  fibusj  sigriat/«/  per  CCXLIII-VI  summa  con- 
fessorum. 

1123.  c  Item  in  volumine  signato  per  CCXLVII  racionale  divinorum  offi- 
ciorum  dominr  Guillelmi   Durandi. 

1124-28.  Item  in  volummfibusj  signat/w/  per  CCXLVIII-LII  racionale 
divinorum    officiorum. 

1129.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCLIII  summa,  que  vocatur  Campus 
florum. 

1130.  Item  in  volumine  signato  per  CCLIIII  concordancie  super  Proverbia 
Salomonis. 

1131.  e  Item  in  volumine  signato  per  CCLV  prima  pars  de  viciis  et 
v  i  r  t  u  t  i  b  u  s . 

1132.  Item  in  volumine  signato  per  CCLVI  secunda  pars  de  viciis  et  vir- 
tutibus. 

1133.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCLVII  prima  pars  de  viciis. 

1134.  Item  in  volumine  signato  per  CCLVIII  secunda  pars  de  viciis. 

1135.  Item  in  volumine  signato  per  CCLIX  liber  de  virtutibus. 

1136.  Item  in  volumine  signato  per  CCLX  prima  pars  de  viciis. 

o  Ur.  456.  b  Ur.  590.  c  Cf.  n.  1124-1129,  Ur.  606,  Av.  128.  d  Ur.  192,  Pen.  207.  e  Ur.  546, 
Pen.  528,  529.      f  Pen.  523,  524. 

261  Gualterus  de  Brugts,  ord.  min. ;  habos  eam  tabulam  in  cod.  2115  Rihi.iotiiecae 
Nationalis  Parisiensis. 

-c-   THOMAE    HlBERNICl. 

263  Forlasse  Ioannis  de  Frihurgo,  ord.  praed. 


524  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI   —  ART.  I 

1137.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXI  secuncla  pars  de  viciis. 

1138.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXII  summa  de  viciis  et  virtutibus. 

1139.  a  Item  in  volumine  signato  per  CCLXIII   figure  biblie. 

1140.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXIIII  figure  biblie. 

1141.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXV  summa  de  viciis. 

1142.  h  Item  in  volumine  signato  per  CCLXVI  epistole  domini  Cle- 
mentis  pape   IIII1'. 

1143.  c  Item  in  volumine  signato  per  CCLXVII  lectura  domini  Petri 
Rogerii  dicti  Clementis  pape  sexti  super  decretalem  domini  Ioliannis 
pape  XXII,  item  tractatus  de  perfectione  vite  2G4. 

1144.  d  Item  in  volumine  signato  per  CCLXVII  promptuarium  sive  con- 
cordancie  sanctorum  2C5. 

f.  705  1145.  e  Item   in  volumine  signato  per   CCLXVIII  [sermonesj  m   Cle- 

mentis    pape   sexti. 

1146.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXIX  tractatus  de  virtutibus  et 
viciis,  item  scripta  super  bibliam  cum  figuris. 

1147.  f  Item  in  volumine  signato  per  CCLXX  dicta  doctorum  contra  po- 
stillam  fratris   Petri   Iohannis   super  Apocalipsim. 

1148.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXI  questiones  fratris  Petri 
Iohannis  de  corpore  Christi. 

1149.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXII  una  pars  de  proprietatibus 
moralizata 267. 

1150.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXIII  super  epistolis  Pauli. 

1151.  9  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXIIII  figure  biblie  Petri 
Berchorii  moralizate. 

1152.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXV  archa  theologie. 

1153.  ■'  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXVI  catholicon. 

1154.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXVII  postilla  super  Apocalipsim. 

1155.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXVIII  exposiciones  super 
Bibliam. 

1156.  '  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXIX  super  Iohannem  fratris 
Petri    Iohannis,   de  sacramentis;  hic  continetur  error  de  latere  Christi  ^68. 

1157.  •'  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXX  quedam  summa  de  quatuor 
virtutibus  cardinalibus. 

1158.  ,!  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXI  exposicio  misse. 

>•■ 

a  Cf.  n.  1140,  Pen.  16Ss.,  182s.  h  Ur.  1037,  Pen.  821.  c  Ur.  yf,  Av.  205.  d  Ur.  467.  e  Ur.  589, 
Pen.  568.      f  Ur.  531.      g  Pen.  186.      h  Cf.  n.  813.       i  Pen.   152.      j  Pen.  533.      k  Ur.  563. 


264  GUIDONIS    DE    TERRENA. 

265  In  margine  eadem  manu :  Hic  replicatur  numerus. 

266  Sic  puto  supplendam  lacunam  ex  miserrima  codicis  conditione  ortam. 

267  Opus  ipsum  de  proprietatibus  rerum  est  Bartholomaei  de  Glanvilla,  ord.  min., 
eius  moralisatio  Thomae  Gualensis,  ord.  praed. 

268  De  quo  erroie  accuratius  disserui  in  Denikle-Ehule,  Archiv,  III,  490,  cf.  II,  402s. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    lo75    CONCINNATA  525       Gl*. 

1159.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXII  tractatus  Innocentii 269 
de  missarum  solempniis. 

1160.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXIII  quidam  liber,  in  quo 
continentur  invocaciones  ad  deum  et  ad  beatam  Mariam  virginem  et  ad  do- 
minum  Clementem  papam  sextum  et  ad  reges. 

1161.  Item  in  volumine  signato  per  CCLXXXIIII  instituciones  et  consti- 
tuciones  domini   Guillelmi   Durandi  27°. 

Incipit   tabula   librorum...   romanorum   summorum   ponti-      f.  7i( 
ficum  et  imperatorum   et  de  ecclesiastica  potestate    cum  ser- 
m-onibus  de  dominicis  et  festivitatibus. 

1162-65.  a  Item  in  Yolumin  [ibusj  signat/z.v/  per  l-[IV/  speculi  hi- 
s  t  o  r  i  a  1  i  s  271  [qualuor  voluminaj. 

1166.  Item  in  volumine  signato  per  V  primum  volumen  speculi  na- 
turalis,  in  quo  sunt  XVI  libri,  et  incipit  a  mundi  creacione. 

1167.  Item  in  volumine  signato  per  VI  primum  volumen  speculi  natu- 
ralis,  in  quo  sunt  XVI  libri,  incipit  ab  originalibus  bonus  (!)  post  peccatum 
relictis. 

1168.  Item  in  volumine  signato  per  VII  secundum  volumen  speculi  na- 
turalis,  incipit  a  XVII  libro  et  finit  in  numero  XXXII. 

1169-71.  b  Item  in  Yo\um'm[ibusJ  signat/?s/  per  VIII-/X/  volumen  [lm, 
2m,  3K '4m/,  speculi  historialis. 

1172-75.  Item  in  Yo\umm[ibus/  signat/w/  per  XI-/XIII/  [quatuor  par- 
tesj  snecu\  [ij  historial/w/. 

1176-77.  Item  in  Yo\umm  [ibus/  signat/w/  per  XV/-XVIJ  secunda  [el 
lerciaj  pars  speculi  historialis. 

1178.  '-'  Item  in  volumine  signato  per  XVII  tabula  speculi  historialis. 

1179.  Item  in  volumine  signato  per  XVIII  speculum  temporale  de  con- 
templacione  novem  regnorum  272, 

1180.  (l  Item  in  volumine  .signato  per  XIX  speculum  sanctorale  m. 

1181.  Item  in  volumine   signato  per  XX  tercia  pars  speculi   sanctoralis. 

1182.  "  Item  in  volumine  signato  per  XXI  consilia  et  decreta  sanctorum 
pontificum  romanorum. 

a  Ur.  502s.,  1206s.  b  Pen.  1041-1053.  c  Ur.  860,  Pen.  1053,  Lu.  464.  d  Cf.  n.  1186,  1187;  Ur.  <>l  >. 
Pen.  981-85;  Av.  81,  411;  Bu.  244.      e  Pen.  1067-72. 

269  Innocentius  III. 

270  Cf.  paullo  post  n.  1201. 

271  Vincentii  Beli.ovacensis,  ord.   piaed. 

872  Id  est  liber  XVI"S  speculi  historialis;  cf.  huius  vOluminis  p.  60,   not.  211. 

273  Bernardi  Guidonis.  ord.  praed.:  quod  quidem  speculum  quatuor  constat  partibus, 
quarum  prima  continet  sermonos  pro  festis  Domini  nostii  et  B.  Viiginis,  secunda  pro  festis 
apostolorum,  evaugelistarum.  tertia  pro  festis  martyrum,  quarta  pro  festis  confessorum ; 
cf.  Delisle,  Notice  sur  les  mss.  de  Bernard  Gui,  p.   273. 


526  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSl  —  ART.   I 

f.  716  1183.  Item  in  volumine  signato  per  XXII  sanctorale  fratris  Bernardi 

episcopi  Londonensis  a. 

1184.  Item  in  volumine  signato  per  XXIII  speculum  naturale  274. 

1185.  Item  in  volumine  signato  per  XXIIII  prima  et  secunda  pars  spe- 
culi  historialis. 

1186.  Item  in  volumine  signato  per  XXV  speculum  sanctorale  apostolorum. 
1J.87.  Item  in  volumine  signato  per  XXVI  speculum   sanctorale  confes- 

sorum  fratris.  Bernardi. 

1188.  b  Item  in  volumine  signato  per  XXVII  speculum  doctrinale. 

1189.  Item  in  volumine  signato  per  XXVIII  passio  sanctorum  Geneseorum, 
item  libri  wandalice  persecutionis  275  et  in  secundo  est  liber  fidei  catholice;  item 
libri  historie  lombardice  276,  item  de  vita  mala  et  gestis  Pilati,  item  vita  XXXII 
sanctorum  et  sanctarum  martirum,  qui  raro  reperiuutur  in  kalendario  romano. 

1190.  Item  in  volumine  signato  per  XXIX  decreta  summorum  pontificum 
romanorum. 

1191.  c  Item  in  volumine  signato  per  XXX  flores  cronicarum  seu  catha- 
logus  pontificum  romanorum  277. 

1192.  d  Item  in  volumine  signato  per  XXXI  ecclesiastica  historia  nova 
sive  cronica   fratris   Ptolomei  278. 

1193.  Item  in  volumine  signato  per  XXXII  unus  parvus  libellus  sine  po- 
stibus,  in  quo  sunt  due  questiones  279,  prima  an  papa  possit  in  voto  dispensare, 
et  alia  de  mendicitate  et  paupertate,  que  multos  alios  continet  circa  LXX. 

1194.  e  Item  in  volumine  signato  per  XXXIII  libellus  fratris  Her- 
manni280  ordinis  sancti  Augustini  contra  hereticos  negantes  emunitatem  f  et 
iurisdictionem  sancte  ecclesie. 

1195.  Item  in  volumine  signato  per  XXXIII I  libellus  contra  infideles  et 
inobedientes  ac  rebelles  sancte  ecclesie  et  suo  summo  pontifici. 

1190.  °  Item   in   volumine  signato   per  XXXV   tractatus   fratris   Ale- 
xandri 281  de  ecclesiasti/c/a  potestate. 
t.  ~2a  1197.  Item  in  volumine  signato  per  XXXVI  ....  fratris  ....  de  ecclesiastica 

potestate. 

1198.  /;  Item  in  volumine  signato  per  XXXVII  liber  fratris  Egidii282 
Bituricensis  archiepiscopi  de  ecclesiastica  potestate. 

a  L.  Lodovennis.  b  Ur.  493,  Pen.  1044.  c  Ur.  777.  d  Ur.  1230,  Lu.  437  (?).  e  Ur.  584.  f  L.  immn- 
nilatem.      g  Pen.  1078,  Lu.  292,  Pa.  4230.      h  Ur.  1093,  Lu.  289. 

274  vide  paullo  aute  n.   1166. 

275  VlCTORIS    VlTENSIS.  - 

276  Fortasse  Pauli  Warnefridi.  -***.'  a-  7;W*M)  ■' 

277  Bernardi  Guidonis. 

278  Ptolemaeus  de  Fiadonibus  Lucensis. 

279  pETRI  Ioannis  Olivi,  cf.  Denifle-Ehrle,  Archio,  III,  528,  508  s. 

280  Hermannus  de  Schildiz,  habes  traclatum  in  cod.  4232  Bibliothecae  Nationalis 
Parisiensis. 

281  Alexander  de  s.  Elpidio,  ord    s.  Aug. 

282  Aegidius  de  Columna. 


CAP.    III  —  RECENSIO   A    GREGORIO   XI    C.   AN.    lo75    CONCINNATA  527       Gl'. 

1199.  a  Item  in  volumine  signato  per  XXXVIII  liber  de  primatu  romane 
ecclesie  et  canonum  et  consilia  summorum  pontificum. 

1200.  h  Item  in  volumine  signato  per  XXXIX  liber  de  ecclesiastica  pote- 
state  fratris  Augustini  de  Ancona  ordinis  fratrum  heremitarum  sancti 
Augustini. 

1201.  Item  in  volumine  signato  per  XL  consilia  generalia  et  institutiones 
domini   G  u  i  1 1  e  1  m  i  e  p  i  s  c  o  p  i   M  i  m  a  t  e  n  s  i  s  283. 

1202.  ('  Item  in  volumine  signato  per  XLI  quidam  parvus  libellus  de  ec- 
clesiastica  potestate. 

1203.  d  Item  in  volumine  signato  per  XLII  canones  et  decreta,  epistole, 
consilia,  nomina  provinciarum  romani  imperii  in  valde  pulcro  volumine. 

1204.  e  Item  in  volumine  signato  per  XLIII  liber  diversorum  consiliorum 
sanctorum  patrum,  de  tempore  scilicet  Silvestri  et  magni  Constantini. 

1205.  f  Item  in  volumine  signato  per  XLIIII  liber  canonum  apostolorum 
de  ordinatione  episcoporum  et  ecclesie  sancte. 

1200.  g  Item  in  volumine  signato  per  XLV  liber  consiliorum  generalium 
sanctorum  patrum  constitutionum  sinodalium. 

1207.  h  Item  in  volumine  signato  per  XLVI  liber  de  primatu  romane 
ecclesie.- 

1208.  '  Item  in  volumine  signato  per  XLVII  flores  cronicarum  pontificum 
romanorum  fratris   BernardiGuidonis. 

1209.  j  Item  in  volumine  signato  per  XLVIII  cronice  pontificum  ro- 
manorum,  imperatorum  ac  regum  Francie  ^8''. 

1210.  l  Item  in  volumine  signato  per  XLIX  cronice  Innocencii  tercii, 
item  epistola  qualiter  regnum  Aragonie  factum  fuit  censuale  ecclesie. 

1211.  m  Item  in  volumine  signato  per  L  cronice   pontificum    romanorum      t.  T2b 
f ratris   P>  e  r  n  a  r  d  i   G  u  i  d  o  n  i  s . 

1212.  H  Item  in  volumine  signato  per  LI  liber  de  virtutibus,  de  dotibus 
romanorum  pontificum  et  imperatorum    Iohannis    Petri285. 

1213.  Item  in  volumine  signato  per  LII  libri  historie  romane,  quos  Eu- 
tropius    composuit. 

1214.  °  Item  in   volumine  signato  per  LIII  liber  de  gestis   Francorum. 

1215.  Item  in  volumine  signato  per  LIIII  cronice  valde  antique  usque  ad 
Gregorium  decimum  m. 

1216.  Item  in  volumine  signato  per  LV  cronice  summorum  pontificum 
romanorum  et  imperatorum. 

a  Cf.  n.  1207,  Pen.  1072s.,  Av.  410.  b   Pen.  1070,  Lu.  288.   c  Ur.  588.  d   Cf.  n.  1182,  Ur.  720,  Av.  588. 

e   Av.  352.  f  Ur.  684,  Av.  212,  Bu.  121.  <j   Ur.  106,  Av.  571.  h   Cf.  n.  1190,  Ur.  939,  Av.  328.  i   Cf.  n.  1191, 

Ur.  519.  j   Ur.  5Hi,  iVn.  1000,  Av.  317.  I   Ur.  1473,  Av.  360,  Tabul.  Vat.  m   Ur.  517.  n   Ur.  2034,  Pen.  932; 
l.u.  391,  473.   o  Vr.   566,  Av.  613. 

283  Vide  paullo  aiite  n.   1161. 

m  Non  dubito  quin  eue  quoque  fuerint  Hernardi  Guidonis. 

285  IOANNES    CA.VALLIM. 

286  Fortasse  Martini  Polo.m. 


528  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSl  —  ART.  I 


1217.  Item  in  volumine  signato  per  LVI  cronice  imperatorum  et  incipit 
a  Nyno  rege,  qui  fuit  primus  rex  Assurorum. 

1218.  Item  in  volumine  signato  per  LVII  quedam  compilacio  ystoriarum 
veteris  et  novi  testamenti,  que  vocatur  Cronica  antiqua. 

1219.  a  Item  in  volumine  signato  per  LVIII  cronica  Ricardi  Picta- 
vensis . 

1220.  Item  in  volumine  signato  per  LIX  canones  sacrorum  canonum  (l). 

1221.  b  Item  in  volumine  signato  per  LX  cronica  Eusebii,  item  Al- 
chuinus  super  tres  libros  suos  de  trinitate,  item  epistola  Fulgentii  de 
fide  ad  Donatum,  item    P [etrusj    Damianus   super  Apocalipsim. 

1222.  c  Item  in  volumine  signato  per  LXI  cronica  Martiniana,  item 
vita  sancti  Thome  Cantuariensis,  item  cathalogus  pontificum  et  impe- 
ratorum,  item  Lucanus  cum  suis  glosis,  item  de  regimine  sanitatis  2S\  item 
nomina  omnium  episcoporum  Tholosanorum  et  Lemovicensium  28S. 

1223.  Item  in  volumine  signato  per  LXII  historie  ecclesiastice  Eusebii, 
item  in  cronica  eiusdem,  item  cronica  sancti  Ieronimi  super  vetus  testa- 
mentum,  item  cronica  Prosperi  super  novum  testamentum,  item  cronica  Si- 
cardi  ^9  super  vetus  et  novum  testamentum  cum  suo  millenario,  item  Fabri 
P 1  a c i  d  u  s  2P0  libri    mithologiarum ,  item    A 1  e  x  a  n  d  r  i  m   scintiijlarius  ,   item 

73a      Sexti   Iulii,  item  Ammagecio292  1....  meri  libri  epiftomatis,  item  cronica- 
Eusebii  super  novum  et  vetus  testamentum,  item  cronica  leronimi  super 
vetus  testamentum,  item  cronica  Sigiberti,  item  cronica  Odonis  293,  item 
exposicio  mistica  Ieronimi  sex  dierum. 

1224.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXIII  historia  ecclesiastica  sive 
tripertita  294. 

1225.  e  Item  in  volumine  signato  per  LXIIII  historia  ecclesiastica,  que 
vocatur  tripertita,  item  Iosephus  antiquitatum,  de  bello  iudaico,  item  Ege- 
sippus  de  dicto  bello. 

1226.  Item  in  volumine  signato  per  LXV  historia  ecclesiastica  tripertita 
Sozomenias  (!)  ^95. 

1227.  f  Item  in  volumine  signato  per  LXVI  speculum  sanctorale  fratris 
Bernardi. 

1228.  Item  in  volumine  signato  per  LXVII  historia  ecclesiastica  triper- 
tita,  item  historia  E  g  i  s  i  p  p  i . 

o  Ur.  1147,  Bu.  313.  b  Ur.  524.   c  Ur.  1323,  Av.  146.  d  Ur.  497.   e  Cf.  n.  1228,  Ur.  498.  f  Cf.  n.  1 180s. 

287  Galeni. 

288  A  Bernardo  Guidonis  compilata. 

289  Sicardus  Cremonensis. 

290  Nihil  de  eo  in  recensioaibus  auctorum  inverii. 

291  Putem  Ai.exandri  Neckam. 

292  Fortasse  Almagestum  Ptolemaei? 

293  Sitne  Odo  secimdus  abbas  Cluniacensis  aut  Ado   Viennensis  ( 

294  Cassiodori. 

295  sozomenes. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  529       Gl*. 

1229.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXVIII  sermones  et  planctus 
ecclesie  20ti. 

1230.  Item  in  volumine  signato  per  LXIX  tabula  super  quibusdam  aucto- 
ritatibus  abstractis ;  —  quere  omnes  infrascriptos  post  libro/s/  theulogie. 

1231.  b  Item  in  volumine  signato  per  LXX  vitas  patrum  207. 

1232.  c  Item  in  volumine  signato  per  LXXI  fiores  sanctorum. 

1233.  d  Item  in  volumine  signato  per  LXXII  flores  sanctorum. 

1234.  e  Item  in  volumine  signato  per  LXXIII  themata  fratris  Nicolai  208. 

1235.  Item  in  volumine  signato  per  LXXIIII  sermones  ad  status. 

1236.  f  Item  in  volumine  signato  per  LXXV  prima  pars  sermonum  fratris 
Guidonis200. 

1237.  9  Item  in  volumine  signato  per  LXXVI  secunda  pars  sermonum 
fratris  Guidonis. 

1238.  h  Item  in  volumine  signato  per  LXXVII  sermones  fratris  Nicolai 
d  e   V  a  n  q  u  e  v  i  1 1  a  300. 

1239.  Item  in  volumine  signato  per  LXXVIII  liber  sermonum  de  visi- 
tationibus. 

1240.  ■  Item  in  volumine  signato  per  LXXIX  prima  pars  sermonum 
fratris   Bernardi   Geraldi  m. 

1241.  ■>'  Item  in  volumine   signato   per  LXXX  secunda   pars    sermonum      f.  736 
fratris  Bernardi  Geraldi. 

1242.  '  Item  in  volumine  signato  per  LXXXI  liber  de  exemplis  sacre 
scripture  m  et  archa  vite. 

1243.  m  Item  in  volumine  signato  per  LXXXII  sermones  domini 
Ostiensis  m. 

1244.  "  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIII  distinctiones  fratris  N  i  - 
colai   de   Gorram. 

1245.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXIIII  sermones  dominicales. 

1246.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXV  sermones  festivales. 

1247.  °  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVI  exempla  sacre  scripture 
cum  aliquibus  collacionibus. 

a  Cf.  n.  1422,  Ur.  564.  b  Ur.  397,  Av.  139,  Pen.  977s.  c  Cf.  n.  1232,  Ur.  605.  d  Cf.  n.  1231.  e  Av.  321. 
fUr.  898,  Av.  427.  g  Ur.  779.  h  Ur.  626,  Av.  330,  Va.  1251.  i  Ur.  851.  Av.  333.  j  Ur.  465,  Av.  334. 
I  Ur.  945,  Pen.  180.   m  Ur.  376,  Av.  97.   n  Cf.  n.  1250,  Ur.  709,  Av.  310,  Pen.  214«.  o   Ur.  430. 


296  Alvarus  Pelagii,  ord.  min. 

297  A   Rufino  concinnatae. 

298  NlCOLAI    DE    GORHAM. 

299  Guido  Ebroicensis,  ord.  praed. 

300  Nicolaus  de  Aquavilla,  ord.  min. 

301  Pntem  indicari  Guidonem  Ebroicensem. 

302  Nicolai  de  Hanahis,  ord.  praed. 

303  Ctim  Henrici  de  Segusia  (Ostiensis)  sermones  in  nullo,  quod  sciam,  librorum  indice 
recenseautur,  neque  inter  cardinales  episcopos  Ostiensis  sit  ullus,  cui  iidem  videantur  posse 
adscribi,  me  ignorare  fateor,  quis  sit  ille  dominus  Ostiensis. 

34 


530  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 


1248.  a  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVII  distinctiones  Petri  de 
Sampsone. 

1249.  Item  in  volumine  signato  per  LXXXVIII  sermones  ad  status  diversos. 

1250.  b  Item  in   volumine  signato  per   LXXXIX   distinctiones    fratris 
Nicolai304. 

1251.  c  Item  in  volumine  signato  per  XC  figure  biblie  exposite  cum  ali- 
quibus  distinctionibus. 

1252.  d  Item  in  volumine  signato  per  XCI  sermones  domini  Bernardi 
de   Turre305. 

1253.  e  Item  in  volumine  signato  per  XCII   distinctiones  Mauritii306. 

1254.  Item  in  volumine  signato  per  XCIII  collationes  dominicales  et  fe- 
stivales  ad  status  fratris  Augustini  de  Ancona  ordinis  sancti  Augustini. 

1255.  Item   in   volumine   signato   per  XCIIII  collaciones  Voraginis  f 
quadragesimales. 

I     1256.  Item  in  volumine  signato  per  XCV  distinctiones   M  a  u  r  i  c  i  i . 

1257.  °  Item  in  volumine  signato  per  XCVI  figure  biblie  fratris  G.  de 
Brumiquello  3(n  ordinis  fratrum  heremitarum  sancti  Augustini. 

1258.  Item  in  volumine  signato  per  XCVII  sermones  dominicales  f  ratris 
Guidonis  308. 

1259.  Item  in  volumine  signato  per  XCVIII  distinctiones  Mauricii. 
f.  -ia             1260.  Item  in  volumine  signato  per  XCIX  sermones  dominicales. 

1261.  Item  in  volumine  signato  per  C  sermones  dominicales  de  Tunc 
videbunt. 

1262.  h  Item  in  volumine  signato  per  CI  distinctiones  Biardi309. 

1263.  '  Item  in  volumine  signato  per  CII  tabula  per  alphabetum  de  dictis 
doctorum  incompleta. 

1264.  Item  in  volumine  signato  per  CIII  sermones  festivales. 

1265.  Item  in  volumine  signato  per  CIIII  sermones  domini  Iohannis 
vicesimi  secundi  310. 

a  Ur.  486.  b  Cf.  paullo  ante  n.  1244.  c  Pen.  184.  d  Ur.  728.  e  Cf.  n.  1099,  1256,  1259,  1283; 
Ur.  717,  787,  1234,  1314;  Pen.  212s.,  Lu.  115.  f  Ms.  wanginis  aut  wariginis.  g  Pen.  181.  h  Pen.  216. 
i  Ur.  522. 

304  NlCOLAI    DE    BlARD    ailt    GORHAM. 

305  Bertrandi  de  Turre,  ord.  min. ;  cf.  Pitra,  Analecta  novissima. 

306  Mauritius  Hibernicus,  ord.  min. 

307  pETRUs  de  Rupe  Maura  cognomento  Bruniquellus,  cf.  Ossinger,  Bibliotheca  Au- 
f/ustiniana  p.  \63s.  Habes  opus  in  cod.  3273  Bibliothecae  Nationalis  Parisiensis. 

308  Guido  Ebroicensis,  ord.  praed. 

309  Nicolai  de  Biard,  ord.  min.  (?). 

310  De  eo  Suarez,  qui  librum  in  palatio  Avenionensi  exeunte  saeculo  XVI0  vel 
ineunte  XVII0  examinasse  videtur,  in  cod.  XXXIX,  73  Bibl.  Barberinae:  Sermones  domini 
papae  festis  diebus  nativitatis,  annuntiationis,  assumptionis  B.  Virginis,  omnium  sanctorum 
et  aliis  plerisque  reportati  per  suae  sanctitalis  seroum  fratrem  Raymundus  procuratorem 
ordinis  fratrum  minorum.  Habes  eos  sermones  in  cod.  3290  Bibl.  Nationalis  Parisie.vsis.  — 

Frater   Raimundus,  de  quo  hic   me.itio,  est  tVater   Llaimu.uIiH   de   Fro.itiaco,  de   quo    vide 
paullo  post  cap.  IV  et  Denifle-Ehrle,  Archio,  III,  1  s. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  531        Gl\ 


1266.  Item  in  volumine  signato  per  CV  sermones  super  ewangelia. 

1267.  a  Item  in  volumine  signato  per  CVI  sermones  sanctorum  morales. 

1268.  Item  in  volumine  signato  per  CVII  sermones  Abiciamus. 

1269.  Item  in  volumine  signato  per  CVIII  sermones  magistri  Petri  Lom- 
bardi  episcopi  Parisiensis. 

1270.  b  Item  in  volumine  signato  per  CIX  liber,  qui  dicitur  Abstinentia  8U. 

1271.  Item  in  volumine  signato  per  CX  sermones  Guiotini312. 

1272.  Item  in  volumine  signato  per  CXI  sermones  dominicales  Abiciamus. 

1273.  Item  in  volumine  signato  per  CXII  sermones  festivales. 

1274.  Item  in  volumine  signato  per  CXIII  sermones  dominicales. 

1275.  Item  in  volumine  signato  per  CXIIII  sermones  dominicales. 

1276.  c  Item  in  volumine  signato  per  CXV  sermones  dominicales  cuiusdam 
fratris  minoris. 

1277.  Item  in  volumine  signato  per  CXVI  sermones  sanctorales. 

1278.  d  Item  in  volumine  signato  per  CXVII  breviloquium  et  summa  col- 
lationum  313. 

1279.  Item  in  volumine  signato  per  CXVIII  sermones  dominicales  et  fe- 
stivales  cum  speculo  beate  Marie  Virginis. 

1280.  e  Item  in  volumine  signato  per  CXIX   sermones   V  o  r  a  g  i  n  i  s  314 
festivales. 

1281.  Item  in  volumine  signato  per  CXX  sermones  dominicales. 

1282.  f  ltem  in  volumine  signato  per  CXXI  sermones  Petri  de  Sicilia. 

1283.  Item  in  volumine  signato  per  CXXII  distinctiones  Mauricii. 

1284.  Item  in  volumine   signato  per  CXXIII  sermones   Tunc  videbunt. 

1285.  Item  in  volumine  signato  per  CXXIIII  sermones  de  Gorram315. 

1286.  Item  in  volumine   signato   per  CXXV  sermones    cuiusdam   fratris 
minoris. 

1287.  Item  in  volumine  signato  per  CCXXVI  sermones  dominicales. 

1288.  Item  in  volumine  signato  per  CXXVII  sermones  diversi  et  a  di-     f.  nb 
versis  compositi. 

1289.  Item  in  volumine  signato  per  CXXVIII  sermones  de  sanctis. 

1290.  Item  in  volumine  signato  per  CXXIX  sermones  sanctorales. 

1291.  Item  in  volumine  signato  per  CXXX  sermones  dominicales. 

1292.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXI  dominicales  sermones  de  Abi- 
ciamus. 

1293.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXII  sermones  dominicales. 

o  Ur.  1908,  Av.  326.       b  Ur.  468,  Pen.  533.       c  Ur.  758,  Av.  331,  Bu.  70.       d  Pen.  547.       e  Ur.  400, 
Av.  156.      f  Ur.  944,  Av.  532. 

311  Dicitur  Nicolai  de  Biard,  cf.  Quetif-Echard,  1.  c,  I,  124. 

312  Guidonis  EimoicENSis,  cf.  Bu.  65,  66. 

313  Ioannes  Gallensis,  ord.  miu. 

314  Iacobus  de  Voragine,  ord.  praed. 
3,5  Nicolaus  de  Gorham,  ord.  praed. 


532  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1294.  a  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIII  sermones  dominicales 
Iohannis   de   Albavilla  31C. 

1295.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXV  sermones  dominicales  Abi- 
ciamus. 

1296.  b  Item  in  volumine  signato  per  CXXX VI  sermones  fratris  0  m  n  i  b  o  n  i . 

1297.  c  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVII  sermones  de  Lausa- 
mia  (!) 317. 

1298.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXVIII  sermones  Abiciamus. 

1299.  Item  in  volumine  signato  per  CXXXIX  sermones  Abiciamus. 

1300.  Item  in  volumine  signato  per  CXL  sermones  sanctorum. 

1301.  Item  in  volumine  signato  per  CXLI  exempla  sacre  scripture. 

1302.  Item  in  volumine  signato  per  CXLII  vita  sancti  Lamberti  epi- 
scopi  et  eius  officium. 

1303.  Item  in  volumine  signato  per  CXLIII  sermones  festivales  in  papiro. 

1304.  d  Item  in  volumine  signato  per  CXLIIII  vita  beati  Thome  Can- 
tuariensis. 

1305.  Item  in  volumine  signato  per  CXLV  vita  beate  Elizabeth. 

1306.  e  Item  in  volumine  signato  per  CXLVI  sermones  fratris  Guin- 
berti 318. 

1307.  Item  in  volumine  signato  per  CXLVII  quedam  cronica  vel  diversi- 
loquium   B  o  n  a  v  i  t  i 319. 

1308.  f  Item  in  volumine  signato  per  CXLVIII  imperiale  Gervasii  320 
de  sacerdotio  et  dominio  pape,  et  quomodo  imperium  dependet  ab  ecclesia 
de  creatione  mundi. 

f.  76«  Libri,  qui  sequuntur,  fuerunt  reperti  in  magna  libraria 

extra  inventarium  tabularum. 

1309.  Et  primo  liber  confessionum  Augustini,  item  super  Genesim  ad  lit- 
teram,  item  de  vera  religione,  item  de  vera  innocencia,  item  sermones  eiusdem 
de  verbis  domini  IIIIor  ewangelistarum,  item  sentencie  beati  Augustini  ex 
primo  libro  retractationum,  de  diversis  questionibus,  item  liber  retractacionum 
eiusdem ;  in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

1310.  9  Item  liber  beati  Augustini  de  confiictu  viciorum  et  virtutum  32\ 
item  de  videndo  deum,  item  soliloquiorum  beati  Ysidori,  item  Augustinus  de 
contemplacione  domini  nostri  Iesu  Christi,  item  liber  retractacionum,  item  liber 

a  Vr.  1111,  Av.  611.  b  Ur.  767,  Av.  442.  c  Ur.  550,  Av.  439,  Bu.  215.  d  Cf.  n.  763,  Ur.  1246,  Av.  597. 
e   Bu.  217  aut  241.  f  Pen.  1031.  g   Ur.  105. 

316  Ioannes  de  Abbatisvilla. 

317  Iacobus  de  Lausana,  ord.  praed. 

318  Gilbertus  de  Tornaco,  ord.  mi>i. 

319  Sitne  legendum  Bonaiuti  ? 

320  Gervasius  Tilberiensis. 

321  Ambrosii  Autberti. 


CAP.  III    —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  533       Gl\ 

de  natura  boni,  item  liber  contra  Maximinum  hereticum,  item  sextus  322  musice, 
item  de  utilitate  credendi,  itera  de  fide  ad  Petrnm,  item  de  fide  rerum  invi- 
sibilium,  item  de  moribus  ecclesie  contra  Manicheos,  item  de  moribus  Mani- 
cheorum,  item  sermo  de  verbis  apostoli,  item  liber  de  consensu  ewangeli- 
starum,  item  de  vera  religione,  item  de  doctrina  christiana,  item  de  X  cordis, 
de  timore  habendo  ex  consideracione  iudicii,  item  de  anima  et  spiritu,  item 
soliloquiorum  eiusdem,  item  de  quantitate  anime,  item  de  duabus  animabus, 
item  fdej  beata  vita,  item  fdej  sancta  virginitate,  item  de  professione  sancte 
viduitatis,  item  de  bono  coniugali,  item  de  anime  /im/mortalitate,  item  de  libero 
arbitrio,  item  retractacio  in  libro  enchiridion,  item  quinque  hostium  genera, 
item  fdej  origine  heresum,  item  altercacio  Anastasii  a  et  Arii,  item  exempla 
fidei  catholice  Nisene,  item  dogma  sanctorum  patrum  trecentorum  XVIII  epi- 
scoporum,  alias  intitulatur  liber  de  ecclesiasticis  dogmatibus  m ;  item  liber 
beati  Prosperi  de  vita  activa  et  contemplativa,  item  Boecius  de  conso- 
lacione,  item  sermones  beati  A  u  g  u  s  t  i  n  i  |  de  commendacione  anime,  item  de  f.  76* 
commendacione  anime  (!),  item  omelia  Origenis  sive  eulogium  beate  Marie 
Magdalene;  in  uno  volumine  modice  forme,  cooperto  de  viridi. 

1311.  b  Item  liber  Augustini  cum  suis  retractacionibus,  item  de  trinitate 
libri  quindecim,  item  super  Genesim  ad  litteram  libri  XII,  item  confessionum 
libri  XIII,  item  de  doctrina  christiana  libri  IIIIor,  item  de  libero  voluntatis 
arbitrio  libri  III,  item  encheridion,  item  contra  epistolam  Fundamenti,  item 
contra  Adimancium  discipulum  Manichei,  item  de  bono  coniugali,  itern  de 
virginitate,  item  de  nupctiis  et  concupiscentia  ad  Valerium  comitem,  item 
contra  Iulianum  ad  Valerium,  item  de  sancta  viduitate,  item  de  conflictu  vi- 
ciorum  et  virtutum,  item  de  disciplina  christiana,  item  decem  cordis,  item  de 
questionibus  Orosii  expositis  ab  Augustino,  item  de  heresibus  de  c  Quovult- 
deum,  item  de  cura  pro  mortuis  agenda,  item  de  octogintatribus  questio- 
nibus,  item  de  vera  religione,  item  de  natura  et  gracia,  item  de  divinacione 
demonum.  item  de  agone  christiano,  item  de  gracia  et  libero  arbitrio  ad  Va- 
lentinum,  item  de  correptione  et  gracia  ad  eundem,  item  de  sermone  domini 
in  monte  libri  II,  item  soliloquiorum  libri  II,  item  contra  adversarium  legis 
et  prophetarum  libri  duo,  item  de  immortalitate  anime,  item  de  fide  ad  Petrum 
libri  duo,  item  de  penitencia,  item  de  bono  perseverancie,  item  de  origine 
anime  ad  Renatum,  item  de  origine  anime  ad  Petrum  presbiterum,  item  de 
origine  anime  ad  Vincentium  Victorem  libri  duo,  item  de  origine  anime  ad 
Ieronimum,  item  de  predestinacione  dei,  item  de  predestinacione  gratie  dei, 
item  de  predestinacione  sanctorum  libri  III,  item  de  quantitate  anime,  item 
de  magistro,  item  de  duabus  animabus,  item  de  mendacio,  item  contra  men- 
dacium,  item  de  fide  et  operibus,  item  de  opere  monachorum,  item  ad  Feli- 

a  L.  Athanasii.      b  Pen.  278.       c  L.  ad. 


322  Musicae  libri  VI. 

323  Gennadii. 


534  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

cianum,  item  <le  vita  christiana,  item  ad  inquisiciones  Ianuarii  libri  duo,  item 
de  sentencia  Iacobi  ad  Ieronimum,  item  de  vita  beata,  item  de  ordine  libri 
f.  77a  duo,  |  item  de  presentia  dei  ad  Dardanum ,  item  de  videndo  deum ,  item 
contra  quinque  hereses,  item  de  orando  deo,  item  de  periculis  novissimorum 
temporum,  item  de  fide  rerum  invisibilium,  item  de  utilitate  credendi,  item 
de  bono  paciencie,  item  de  natura  boni,  item  de  singularitate  clericorum,  item 
de  sex  questionibus  contra  paganos,  item  ewangelica  precepta  sive  de  ora- 
tione  dominica,  item  de  spiritu  et  littera,  item  de  fide  et  simbolo,  item  de  sim- 
bolo  libri  IIII,  item  de  predestinacione,  item  de  octo  DulcfitJYi  questionibus; 
et  sunt  in  uno  magno  volumine  blavi  coloris. 

1312.  a  Item  ypponosticon  beati  Augustini  contra  Pelagianos  et  Celestianos 
hereticos,  item  sermo  Arrianorum,  item  Augustinus  contra  perfidiam  Arria- 
norum,  item  contra  adversarium  legis  et  prophetarum,  item  sententia  de  libro 
retractacionum,  item  de  utilitate  credendi,  item  retractacio  in  libris  de  libero 
arbitrio,  item  liber  eiusdem  de  libero  arbitrio,  item  de  heresibus,  item  de  vita 
beata,  item  de  dogmatibus  ecclesiasticis  alias  intitulatus  Contra  LXX  VI  hereses; 
in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

1312%  b  Item  quedam  tabula  super  sermones  beati  Augustini  per  alpha- 
betum  composita  per  magistrum  Robertum  de  Bardis  cancellarium  Pari- 
siensem  324;  in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

Libri  sancti  Thome. 

1313.  Item  quartum  sancti  Thome  super  sentenciis,  coopertum  de  albo. 

1314.  Item  quedam  tabula  sancti  Thome  super  tercia  parte  summe  eiusdem, 
cooperta  de  viridi. 

f.  nb  Libri  Anselmi. 

1315.  c  Item  meditaciones  beati  Anselmi,  item  liber  eiusdem  de  salute  anime, 
item  de  gaudiis  et  excellenciis  beate  Virginis,  item  de  IIHor  virtutibus,  in  que  d 
in  ea  fuerunt ;  item  omelia  beati  A  u  g  u  s  t  i  n  i  super  ewangelium  Intravit  Iesus 
in  quoddam  castellum,  item  liber  eiusdem  de  celesti  beatitudine,  item  liber 
eiusdem  exortacionis  contempnendi  mundum,  item  orationes  eiusdem,  item  so- 
liloquia  et  devote  meditaciones  beati  Augustini;  in  uno  volumine  cooperto 
de  sirico  cum  firmatoriis  de  argento. 

1316.  Item  oraciones  beati  Anselmi  et  quedam  meditaciones  eiusdem,  item 
planctus  beate  Marie  in  passione  filii  editus  a  beato  Bernardo,  item  liber 
beati   Bernardi   de  vera  pace   anime,  item  liber  beati  Anselmi  de  salute 

a  Ur.  74,  Pen.  305.      b  Pen.  338,  Pa.  2032.      c  Pen.  444.      d  L.  que.  in  ea. 


384  Tabula  Ioannis  de  Fait  abbatis  s.  Bavonis  Gandavensis    super   collectarium   ser- 
monum  s.  Augustini  concinnatum  per  Robertum  de  Bardis. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGOKIO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  535       Gl\ 

anime,  item  oraciones  devote  composite  a  diversis  sanctis,  pro  maiori  parte 
per  beatum  Augusti  nuni ;  in  uno  volumine  cooperto  de  veluto  croceo  cum 
firmatoriis  de  argento. 

Libri  Hugonis  de  sancto  Victore. 

1317.  Item  opposicio  a  Hugonis  de  sancto  Victore  super  libro  Trenorum, 
item  exposieio  eiusdem  super  canticum  beate  Marie  Magnificat  anima  etc, 
compendium  ystoriarum,  item  exposicio  eiusdem  Hugonis  super  Dyonisium  de 
ecclesiastica  ierarchia,  item  exposicio  eiusdem  Hugonis  super  libro  Ecclesia- 
stice,  item  quedam  tabula  super  historiis  biblie  et  aliorum  et  quedam  expo- 
sicio  super  Genesim;  in  uno  volumine  sine  postibus. 

Libri  Bernardi. 

1318.  Item  in  (!)  summa  beati  Bernardi  de  articulis  fidei,  item   contem- 
placio  |  beati  Bernardi,  que  incipit :  Multi   multa  sciunt,  se  ipsos  autem  ne-     f.  78a 
sciunt 325,  item  liber  eiusdem  de  conscientia,  item  liber  eiusdem  de  libero  arbitrio 

et  gracia,  item  liber  eiusdem  de  diligendo  deum,  item  appologia  et  responsio 
eiusdem  ad  monachos,  item  omelia  eiusdem  super  Missus  est,  item  omelia 
sancti  Augustini  de  sanitate  anime,  item  sermo  sancti  Augustini  contra 
aruspises  et  sortilegos,  item  in  sermone  beati  Bernardi,  item  diverse  sentencie 
eiusdem  secundum  moralitatem ;  que  nonnulle  quedam  componunt  (!),  in  uno 
magno  volumine  cooperto  de  coreo  rubeo. 

1319.  Item  liber  Bernardi  de  consideracione  ad  Eugenium,  item  epistola 
eiusdem  de  officio  et  statu  prelatorum  ad  archiepiscopum  Senonensem,  item 
epistola  eiusdem  de  statu  religiosorum  ad  abbatem  Cluniacensem,  item  medi- 
taciones  eiusdem;  in  uno  volumine  cooperto  de  rubeo. 

Libri  diversorum  doctorum. 

1320.  Item  decreta  synodorum,  episcoporum  et  aliorum  compillata  sive 
collecta  a  beato  Ysidoro,  item  quatuor  consilia,  item  liber  beati  Ylarii  de 
trinitate  contra  hereticos,  item  liber  beati  Augustini  de  fide  rerum  invi- 
sibilium,  item  liber  eiusdem  de  diffinitionibus  Orosii,  item  liber  eiusdem 
docens  cavere  hereticas  pravitates,  item  liber  eiusdem  de  correptione  et  gratia ; 
item  liber  Ylarii  de  essencia  patris  et  filii  contra  hereticos ;  in  uno  volu- 
mine  cooperto  de  pargameno  sine  postibus. 


a  L.  exposicio. 

325  Meditationes  piissimae  de  cognitinno  humanae  conditionis ;  de  auctore  vidc  Migne, 
PP.  bn..  t.  CLXXXIV,  c.  485. 


536  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Ieronimus. 

1321.  a  Item  Ieronimus  ad  Desiderium  de  doctoribus  sive  scriptoribus  ec- 
clesie,  item  liber  eiusdem  de  viris  illustribus,  item  liber  Genaudii  b  de  viris 

f.  78£  illustribus,  item  liber  Ysidori  |  de  viris  illustribus,  item  liber  Cassiodori 
de  institutione  divinarum  litterarum,  item  excerpta  de  libris  Augustini  de 
cantate  c  dei,  item  excerpta  de  libris  Augustini  de  trinitate  dei,  item  liber  eius- 
dem  de  cognitione  vere  vite,  item  libri  III  Hugonis  de  archa  Noe  pro  archa 
sapientie,  de  archa  ecclesie  et  archa  matris  gracie,  item  liber  eiusdem  de  arra 
sponse,  item  libri  VI  eiusdem  didascolicon,  idem  liber  Augustini  ad  sororem 
suam  de  heremitica  vita,  item  summa  collectionum  fratris  Iohannis  32G  or- 
dinis  fratrum  minorum,  itern  eiusdem  breviloquium  de  virtutibus  antiquorum 
principum  ac  philosophorum,  item  liber  qui  dicitur  Mariale  idest  de  laudibus 
beate  Marie  tractans;  in  uno  volumine  cum  postibus  nudis. 

Petrus  Damiani. 

1322.  d  Item  libellus  Petri  Damiani  intitulatus  Gomosianus  e  contra  So- 
domitas,  item  disputacio  eiusdem  de  perfectione  monachorum;  item  liber  eiusdem 
qui  intitulatur  Gratissimus  327  idest  de  hiis,  qui  gratis  sunt  a  symoniacis  ordinati; 
item  apologium  eiusdem  de  contemptu  seculi,  item  liber  eiusdem  intitulatus 
Dominus  vobiscum, 328  item  regula  heremitica  ab  eo  composita,  item  de  ordine 
vite  heremitice,  item  sermones  eiusdem  de  Spiritu  Sancto  et  de  vicio  lingue, 
item  libellus  eiusdem  de  spirituali  certamine,  item  vita  beati  Romualdi  abbatis 
et  heremitte,  item  anthilogus  contra  ludeos,  item  rethorice  declamacionis  inve- 
ctionum  episcopum  monachos  ad  seculum  revocante  (!),  item  epistola  Petri  Da- 
miani  ad  Tenzonem  heremittam,  item  epistola  eiusdem  ad  sorores  suas  Roselin- 
dam  et  Sophiciam,  item  disputacio  eiusdem  de  horis  canonicis,  item  epistola  de 
eo  quod  sine  coitu  nuptie  possint  fieri  et  in  quadragesima  facte  debent  dirimi, 
item  epistola  Bernardo  prudentissimo  iudici  directa,  item  alia  epistola  directa 

f.  79a  Guillelmo  heremitte,  item  |  alia  directa  fratribus  clericis,  item  alia  epistola  fra- 
tribus  Gamocium  directa  de  sabbato  ieiunando,  item  alia  directa  ad  Damianum 
nepotem  suum,  item  alia  de  scur/j(/itate  vitanda;  et  alia  de  hiis,  qui  predia  eccle- 
siarum  secularibus  tribuunt,  item  alia  de  quibusdam  miraculis,  item  alia  in  qua 
vetat  sepulturam  in  vita  hominis  fieri,  item  alia  quomodo  racionabilis  anima  ad 
perfectionem  veniat,  item  alia  in  qua  repetit  quemdam  monachum  fuga  lapsum, 
item  alia  in  qua  hortatur  vacari  studio  contemplacionis  et  fugere  adulancium 

a  Cf.  paullo  ante  n.  14,  Pen.  234.       b  L.  Gennadii.       c  L.  caritate.       d  Ur.  966,  Pen.  486,  Pa.  2470. 
e  L.  Gomorianus. 


326  Ioannes  Gallensis,  ord.  min. 

327  Migne,  1.  c,  t.  CXLV,  c.  99. 

328  L.  c,  c.  231. 


CAP.    III  —   RECENSIO    A    GREGOIUO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  537       Gl\ 

eloquiis,  item  alia  quando  quis  conversacionem  a  suam  quam  promiserat  non 
implet,  item  alia  qualiter  prudencie  exteriori  quis  spiritualem  sapientiam  re- 
ferat  et  temporali  vite  perpetuam  incorruptibilitatem  anteponat,  item  alia  in 
qua  implorat  ut  a  sua  iam  persecutione  cessetur,  item  alia  directa  Coloniensi 
archiepiscopo,  item  alia  in  qua  continetur  solutio  duarum  questionum  super 
verbis  beati  Gregorii,  itein  alia  qualiter  ex  noto  vel  ignoto  monasterio  licet 
in  heremo  suscipi,  item  alia  directa  cardinalibus,  ut  avaricie  resistatur  et  dum 
cuique  succurritur,  maior  (?)  retribucio  non  queratur;  item  alia  de  vita  Ro- 
dulphi  Eugobini  episcopi,  in  qua  continetur  vita  venerabilis  viri  Domi- 
nici  Loricati,  item  disputacio  eiusdem  de  parentele  gradibus,  item  liber 
eiusdem  de  privilegio  ecclesie  romane,  item  epistola  eiusdem  de  dimmittendo  epi- 
scopatum  directa  Nicolao  pape,  item  alia  de  dimisso  episcopatum  (!)  et  de  quibus- 
dam  miraculis  noviter  factis,  item  alia  directa  cuidam  nobili  femine  ad  dominum 
noviter  converse,  item  questio  eiusdem  de  gradibus  parentele  supputandis, 
item  solucio  quarundam  questionum  eiusdem ;  item  alia  epistola,  quod  cardi- 
nales  episcopi,  qui  per  obsequia  principum  sedes  acquirunt,  symoniace  hereseos 
laqueos  deterius  innectuntur;  et  multe  alie  epistole,  in  quibus  tractat  diversas 
materias ;  item  una  epistola  magna  eiusdem,  in  qua  tractat  de  naturis  anima- 
lium  et  de  diversis  medicinis  eorum;  et  multe  |  alie  epistole,  in  quibus  tractat  '•  79b 
de  diversis  materiis;  in  uno  volumine  cooperto  de  coreo  rubeo. 

Petrus  Ravenas. 

1323.  Item  sermones  Petri  Ravennatis,  item  omelie  de  Veteri  Testamento, 
item  opus  Richardi  in  verbis  Ysaie  Omne  capud  languidum,  item  ser- 
mones  Petri  Ravennatis  Si  peccaverit  in  te  frater  luus ;  item  exposiciones 
Strabi  32°  super  Genesim,  super  Exodum,  item  in  Levitico,  item  in  libro  Nu- 
meri,  item  in  libro  Deuteronomii ;  item  tractatus  Bede  de  naturis  rerum,  item 
exposicio  RabaniMauri  in  Iuditli,  item  exposiciones  Bede  in  secundam 
epistolam  ad  Corinthios  usque  ad  epistolam  ad  Ebreos  inclusive ;  item  expo- 
siciones  Ispalensis  episcopi  ^30  in  Genesi,  item  in  Exodo,  item  in  Levitico, 
item  in  libro  Numeri,  item  in  Deuteronomio,  item  in  libro  Iosue,  item  in  libro 
Iudicum,  item  exposiciones  Bede  in  primo  Regum,  item  in  secundo  Regum, 
item  in  tertio  Regum,  item  in  quarto  Regum;  in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

Ieroninius. 

1324.  h  Item  prima  pars  Ieronimi  a  littera  A  usque  ad  litteram  31  in- 
clusive,   secundum    ordinem   alphabeti   super   materiis   contentis   in  omnibus 

a  h,  conversionem.      b  Ur.  167,  Pen.  189. 

319  Walafridi  Straisi  glossa  ordinaria. 
330  Isidorus. 


538  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


litteris,  libris,  epistolis,  prologis  et  aliis  tractatibus  Ieronimi,  quam  fecit  scribi 
papa   Clemens    VI;  in  uno  magno  volumine  conperto  de  coreo  rubeo. 

1325.  a  Item  ultima  pars  Ieronimi  a  littera  N,  usque  in  finem  secundum 
ordinem  alphabeti  super  materiis  contentis  in  omnibus  libris  et  prologis  ac 
aliis  tractatibus  eiusdem  Ieronimi ;  in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

'•  soa  Hugo  de  sancto  Victore. 

1326.  Item  sermones  sive  tractatus  sanctorum  catbolicorum  patrum  le- 
gendi  ab  adventu  usque  ad  pascha,  et  a  pascha  usque  ad  adventum,  item 
liber  Hugonis  de  sancto  Victore  de  anima  Christi,  item  liber  eiusdem  de  vir- 
ginitate  beate  Marie,  item  soliloquium  eiusdem  de  ara  anime,  item  exposicio 
eiusdem  super  regula  beati  Augustini  ad  canonicos,  itein  exposicio  eiusdem 
super  Cantica  Canticorum  in  laudibus  beate  Marie,  item  exortacio  eiusdem  ad 
novicios,  item  liber  eiusdem  de  claustro  anime,  item  di/<i/ascalicon  eiusdem 
de  studio  legendi,  item  exposicio  eiusdem  super  turibolum,  item  instituciones 
monachorum  eiusdem,  item  liber  de  medicina  anime  eiusdem,  item  liber  eiusdem 
de  meditacione,  item  tractatus  eiusdem  de  tribus  voluntatibus  in  Christo,  item 
questio  eiusdem  non  excepta,  item  de  ponderibus  et  mensura  non  except fusj 
eiusdem,  item  tractatus  eiusdem  de  virtute  oracionis  non  exceptus,  item  liber 
eiusdem  de  sapiencia  Christi  non  exceptus,  item  liber  eiusdem  de  archa  Noe ; 
in  uno  volumine  cooperto  de  albo. 

1327.  h  Item  quidam  magnus  liber  de  laudibus  beate  Marie,  item  mariale 
eiusdem,  item  Petrus  Commestor  de  laudibus  et  gestis  beati  Iohannis 
ewangeliste ;  in  uno  volumine  cooperto  de  rubeo. 

Petrus  Damiani. 

1328.  c  Item  epistole,  tractatus  et  sermones  Petri  Damiani,  in  uno  volu- 
mine  modice  forme,  cooperto  de  rubeo. 

Diversoruni. 

1329.  d  Item  cathalogus  omnium  pontificum  romanorum  et  imperatorum, 
item  summa  exceptionum  in  XXIII lor  libris  magistri  Richardi  de  sancto 
Victore,  item  liber  de  morali  oculo  in  XV  capitulis,  item  liber  de  doctrina 

f.  806  cordis,  item  tractatus  de  medicina  |  oculi  e,  item  octo  sermones,  item  extrava- 
gantes,  item  liber  de  informacione  locucionis,  item  liber  decimus  sermonum 
secundum  partes  Richardi  de  sancto  Victore,  item  liber  Genadii  presbiteri 
Massiliensis  de  viris  illustribus,  item  Ieronimus  de  doctoribus  sive  scripto- 
ribus  ecclesie,  item  Hugo  de  virtute  orationis  sub  diversis  titulis,  item  ora- 
rium  vite  religiose  sive  alphabetum  fratris  Iohannis  Galensis  ordinis  mi- 

o  Ur.  108,  Pen.   190.       b  Uv.  076,   Lu.  98,  Pen.  513.       c  Pen.  487.       d  Pen.  495.       e  Ms.   ocula. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  539       Gl\ 

norum  continens  tres  partes.  item  eiusdem  summa  de  viciis  principalibus  et 
virtutibus  eis  oppositis  et  penis  dampnatorum  ac  gaudiis  et  gloriis  electorum, 
item  summa  de  viciis  et  virtutibus  cuiusdam  fratris  minoris  :m,  item  sumnia 
Bede  presbiteri  de  numeris  et  eorum  signis,  item  stimulus  amoris  in  dominum 
Iesum  Christum  Bonaventure  ordinis  minorum  episcopi  Albanensis  liabens 
tres  partes,  item  sermo  de  sancta  trinitate,  item  sermo  Crisostomi  de  ascen- 
cione  domini,  item  liber  Hugonis  de  medicina  anime,  item  Boecius  de 
sancta  trinitate  libri  III;  in  uno  volumine,  cooperto  de  postibus  nudis. 

Diversoruin. 

1330.  a  Item  octo  epistole  Cipriani  archiepiscopi,  item  Prosper  de 
vita  contemplativa,  item  historie  IerosoJimitane  III  libri 332,  item  historia  de 
perdicione  Acconenfsisj  333,  item  liber  de  infancia  Salvatoris,  item  libri  Poli- 
cranei  (!)  b  334,  item  libri  de  vita  et  moribus  philosophorum  per  X  partes  335, 
item  libri  Thimei  Platonis,  item  Marcius  Capellade  nupciis  Mercurii 
et  phisiologie,  item  astronomie  Marchiani  a36,  item  sompn/z7um  Scipionis, 
item  Macrobii  Ambrosii  super  sompn/z/um  Scipionis  libri  duo,  item  liber 
de  ymagine  mundi  33\  item  liber  de  mirabilibus  Rome  338,  item  Dares  Ser- 
gius  339  de  excidio  Troianorum,  item  iudicis  Guidonis  M0  de  excidio  Troia- 
norum  libri  XXXV,  item  entheticus  Iohannis341  in  Policracitum ;  in  uno 
volumine,  cooperto  de  postibus  nudis. 

1331.  Item  quidam  sermones  de  oneribus  Ysaie,  item  quedam  compilacio      '•  8ia 
sive  tractatus  ex  dictis  poetarum  sive  antiquorum c  um ;  in  uno  volumine, 

cum  postibus  nudis. 

1332.  Item  quidam  tractatus  de  bello  forti  ecclesie  militantis  et  anti- 
christi  illam  impugnantis ;  in  uno  parvo  volumine  cooperto  de  rubeo. 

1333.  Item  quidam  tractatus  de  Iesu  et  Maria  matre  eius ;  coopertus  de 
rubeo  in  mediocri  forma. 

1334.  d  Item  quidam  tractatus  fratris  Iohannis  de  ea  pelle  (!) 342  de  regi- 
mine  sacerdotum  curam  animarum  habencium,  item  quedam  epistola  beati  A  u  - 

a  Pen.  435.       b  L.  Policratici.      c  Pars  verbi  uligine  corrosa.      d  Cf.  Pen.  933. 

331  Fortasse  eiusdem  Ioannis  Gallensis. 

332  Historia  orientalis  Iacobi  de  Vitriaco  abbreviata  pcr  Iacobum  Achoriensem   cpisc. 

333  Fortasse  illa  Nicolai  de   Hanapis,  ord.  praed. 

334  Ioannis  Sakisberiensis,  11.    8  polycratica. 

335  Ioannis  Gallensis,  ord.  min. 

336  Marcianus;  habes  librtim  in  cod.  Q.  351,  Bibl.  Erfurtensis. 

337  HONORII    AUGUSTODUNENSIS. 

338  Cf.  Io.  B.  de  Rossi,  Roma  sotterranea,  I,  158  et  in  Studi  e  docum.  di  storia  e 
diritto,  1882. 

339  Dares  Phrygius. 

340  GuiDO   DE    COLUMNA. 

'""  Cf.  paullo  ante  not.  334. 
342  Sitne  Ioannes  Peckham  '. 


540  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

gustini  vel  aliorum  episcoporum  ad  papam  Innocencium,  item  excerpta  Se- 
nece  de  paupertate,  item  liber  Cassiodori  variarum,  item  liber  de  anima 
eiusdem,  item  liber  beati  Dyonisii  de  angelica  ierarchia  glosatus,  item  liber 
beati  Ignacii  martiris  ad  sanctum  Iohannem  ewangelistam,  item  Boecius 
de  consolacione  philosophie,  item  exposicio  super  Boecio  de  consolacione,  item 
concordancie  ewangeliorum  nietrice,  item  paschalis  carminis  Sedulii  episcopi 
et  hymnus  eiusdem,  item  Tullius  de  officiis,  item  idem  Tullius  de  para- 
docis,  item  de  vera  amicitia,  item  de  senectute,  item  de  facto,  item  oraciones 
eiusdem  ad  Iullium  Cesarem,  item  invectiva  Salusti  contra  Tullium,  item 
liber  Tullii  invectivarum  in  Kathelinam  ",  item  liber  3i3  de  origine  mundi  et 
de  visione  eius  et  de  mirabilibus,  que  sunt  in  mundo  et  de  civitatibus  et  ortu 
regnorum  et  regum ;  in  uno  volumine  cum  postibus  nudis. 

1335.  h  Item  decreta  sanctorum  patrum,  sine  coopertura. 

1336.  '-'  Item  quidam  liber  intitulatus  Millenarium,  coopertus  de  rubeo. 
f.  sib             1337.  d  Item  intitulatus  Epistola  Clementis  ad  Iacobum  \  fratrem  do- 

mini,  ubi  continentur  diverse  epistole  sive  decreta  sanctorum  sive  summorum 
pontificum ;  in  volumine  cooperto  de  viridi. 

Sequuntur  libri  Boecii. 

1338.  e  Item  Boecius  de  consolacione  glosatus,  item  liber  eiusdem  de 
trinitate,  item  de  ebdomadibus,  item  de  duabus  naturis,  item  exposicio  sancti 
Thome  super  libro  de  ebdomadibus,  item  quedam  regule  fidei  catholice  glo- 
sate,  item  ars  fidei  catholice  Clementis  glosata;  in  modico  volumine  coo- 
perto  de  viridi. 

1339.  f  Item  lectura  fratris  Nicolai  Trevet  super  Boecium  de  con- 
solacione,  cooperta  de  albo  sine  postibus. 

Libri  Senece. 

1340.  Et  primo  extractiones  in  libro  de  naturalibus  questionibus,  item 
liber  de  remediis  casuum  fortuitorum,  item  de  moribus  non  completus,  item 
de  quatuor  virtutibus  non  completus,  item  de  beneficiis,  item  epistole  Senece 
ad  Lucillum,  sed  non  videntur  ordinate;  item  epistole  acl  Paulum,  item  ludus  Se- 
nece,  item  proverbia  Senece  per  alphabetum,  item  liber  de  clemencia,  item 
liber  de  paupertate,  item  extractiones  alique  de  libro  Senece,  idem  tragedie, 
item  liber  declamacionum  non  completus,  item  liber  fontis  vite,  item  Macro- 
bius  de  sompno  Scipionis,  item  liber  de  anima  cum  commento,  item  liber 
Gundissalvi  m  de  anima;  item  liber,  qui  incipit  Consideracio ;  item  liber, 

a  L.  Catilinam.      b  Pen.  1067?      c  Ur.  383,  Av.  345,  Bu.  67.      d  Pen.  442.      e  Qf.  n.  439.      f  Ur.  416. 

343  De  his  agit  Honorius  Augustodunensis  in  libro  de  imagine  mundi. 

344  Putem  indicari  Dominicum  Gundisalvum  archidiaconum  Toletanum,  de  quo  vide 
Wustenfeld,  Die   Ubersetzungcn  arabischer  Werke  ins  Lateinische,  p.  38. 


CAP.  III  —   RECENSIO   A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  541        Gl\ 


qui   incipit  Henrico,  item  logica  Algazel,   item  divisiones   Boecii,   item 
epistola  librorum  moralium;  in  uno  maximo  volumine  eooperto  de  rubeo. 

1341.  Itein  dicta  Senece  ordinata  per  alphabetum  cum  eorum  exposicio-     f- 82a 
nibus ;  in  duobus  voluminibus  cooperto  (!)  de  rubeo. 

1342.  a  Item  liber  epistolarum  Senece  ad  Lucillum,  item  liber  de  refme- 
diisj  fortuitoruni  ad  Gallionem,  item  liber  de  septem  naturalibus  artibus,  item 
liber  de  quatuor  virtutibus,  item  liber  declamacionum,  item  liber  de  natura- 
libus  questionibus  ad  Lucillum,  item  liber  proverbiorum,  item  liber  de  mo- 
ribus,  item  liber  de  clemencia  ad  Neronem,  item  liber  de  beneficiis.  item 
liber  de  providencia  dei  ad  Lucillum,  item  liber  quomodo  in  sapientem  nec 
iniuria  nec  contumelia  cadit  ad  Serenum,  item  de  vita  beata  ad  Gallionem, 
item  liber  de  transquillitate  (!)  ad  Serenum,  item  liber  de  brevitate  vite  ad  Pau- 
linum,  item  liber  de  ira  ad  Nonatum,  item  liber  de  consolacione  filii  sui  ad 
Marciam,  item  liber  de  consolacione  ad  Helbyam  matrem;  in  uno  volumine 
cooperto  de  viridi. 

1343.  b  ltem  declamaciones  Senece  cum  glosis  Nicolai  Trevet;  de 
littera  Bolonnensi  (!)  in  modica  forma,  cooperte  de  viridi. 

Libri  Tullii. 

1344.  c  Item  Tullius  ad  Ortencium,  item  idem  de  natura  deorum,  item 
idem  de  divinacione,  item  idem  de  facto,  item  idem  de  legibus,  item  idem  in 
Thimeon  Platonis,  item  idem  de  finibus  bonorum  et  malorum,  item  oracio 
eiusdem  pro  rege  Delotharo  d,  item  oracio  eiusdem  pro  Marco  Marcello,  item 
alia  oracio  eiusdem  pro  Quinto  Logario  e,  item  congratulacio  revocationis  eius- 
dem  ad  senatum,  item  invectiones  eiusdem  ad  Kathelinam,  item  idem  de  amicicia, 
item  de  senectute,  item  de  paradochiis  excoicorum  f,  item  de  questionibus  Tu- 
sculanis,  item  de  officiis,  item  liber  veteris  rethorice  |  eiusdem,  item  invectiva  f-  82& 
eiusdem  in  Salustium,  item  cronice  0  r  osi  i ;  in  uno  volumine  cooperto  de  rubeo. 

1345.  9  Item  liber  rethorice  nove  Tullii,  item  liber  eiusdem  orationum, 
item  oracio  eiusdem  pro  Quinto  Ligario,  item  oracio  pro  Marco  Marcello,  item 
alia  oracio  eiusdem  pro  rege  Deiotario,  item  congratulacio  revocationis  eius- 
dem  ad  senatum,  item  invectiva  Salustii  contra  Tullium,  item  invectiva  Tullii 
contra  Salustium,  item  liber  eiusdem  de  finibus  bonorum  et  malorum.  item 
liber  eiusdem  de  tusculanis  questionibus,  item  liber  eiusdem  de  natura  deorum, 
item  liber  eiusdem  de  essencia  mundi,  item  liber  eiusdem  de  senectute,  item 
de  amicicia,  item  liber  eiusdem  de  re  militari,  item  liber  eiusdem  de  facto, 
item  liber  eiusdem  de  legibus,  item  liber  eiusdem  veteris  rethorice,  item  liber 
eiusdem  de  invectiva  contra  Kathelinam,  item  liber  eiusdem  philipicarum,  item 
liber  eiusdem  ad  Hortensium,  item  liber  eiusdem  de  paradoxis,  item  liber 
oiusdem  de  officiis,  item  liber  eiusdem  de  divinacione;  in  uno  volumine  de 
littera  Bononnensi,  cooperto  de  croceo. 

a  Cf.  paullo  ante  n.  844,  Pen.  839.  b  Cf.  847,  Int.  I.  c  Pen.  828.  d  L.  Deiotaro.  e  L.  Ligario. 
f  L.  Stoicorum .      >j  Ur.  29,  Pen.  826. 


542  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1346.  a  Item  rethorica  Tullii,  in  modica  forma  cooperta  de  albo. 

1347.  Item  prima  pars  de  dictis  Tullii  secundum  ordinem  alphabeti;  in 
uno  volumine  de  papiro,  cooperto  de  pergameno. 

1348.  6  Item  epithoma  Lucii  Annei  M5  de  tota  ystoria  Titi  Livii;  in  uno 
volumine  cooperto  de  rubeo. 

1349.  Item  Alexander  Macedonum  in  prosa,  item  libri  de  secretis  se- 
cretorum  Aristotilis,  item  liber  de  ordinacione  planetarum,  item  libri  Ve- 
gecii  de  re  militari,  item  versus  eiusdem  extracti  de  iure  canonico,  item 
tractatus  m  a  g  i  s  t  ri  I  o  r  d  a  n  i  346  de  prerogativa  romani  imperii,  item  scriptura 
de  Filimalcho  Troiano,  item  liber  B  e  r  n  a  r  d  i  ad  fratres  de  monte  dei,  item 

f.  83a  libr*i  Bernardi  ad  priorem  Cartusiensem,  item  |  liber  Valerii  Maximi  in 
m  —  bris,  item  exposicio  eiusdem  Valerii  edita  a  fratre  Dionisio  de 
Burgo  Sancti  Sepulcri  ordinis  fratrum  heremitarum  sancti  Augustini  in 
IX  libris ;  in  volumine  cooperto  cum  postibus  nudis. 

1350.  c  Item  epistole  Pe tri  Blasensis  d,  in  uno  modico  volumine  coo- 
perto  de  nigro. 

1351.  e  Item  summa  collectionum  et  de  vita  et  moribus  philosophorum  f, 
in  volumine  cooperto  de  postibus  nudis. 

1352.  Item  Massianus  341  de  nuptiis  glosatus,  item  sompnum  Sypionis, 
item  didascalicon  Hugonisde  sancto  Victore;  in  uno  volumine  cum  po- 
stibus  nudis. 

1353.  f  Item  liber  de  proprietatibus  rerum ;  coopertus  de  rubeo  in  modica 
forma. 

1354.  Item  liber  alius  de  proprietatibus  rerum ;  in  uno  volumine  cooperto 
de  nigro. 

1355.  "  Item  quedam  summa  intitulata  Investigatio  Orienlis,  in  uno  vo- 
lumine  cooperto  de  croceo. 

1356.  Item  liber  ethicorum  Aristotilis,  cum  postibus  fractis. 

1357.  Item  liber  Aristotilis  de  secretis  secretorum,  item  liber  eiusdem 
de  pomo,  item  de  arte  tacendi  et  loquendi 348,  item  legenda  beati  Albani,  item 
liber  de  libris  missivis,  item  speculum  ecclesie  domini  Hugonis,  item  liber 
de  ymagine  mundi ;  item  summa,  que  appellatur  Flores  monachorum,  item 
summa  de  officiis  episcoporum;  in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

1358.  Item  tractatus  quidam  spere  et  astrologia,  in  uno  volumine  sine 
postibus. 

1359.  /(  Item  liber  logice  intitulatus  tractatus  magistri  Peiri  Yspani;  in 
uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

a  Ur.  742.  b  Pen.  1011,  Lu.  458.  c  Ur.  1964,  1995;  Pen.  814,  Lu.  489s.  d  L.  Blesensis.  e  Ur.  447. 
f  Ur.  616  etc,  Pen.  688s.      g  Ur.  392,  Av.  185.      h  Av.  587. 

345  Ioannis  Gallensis,  ord.  min. 

346  iordanus  canonicus  osnabrugensis. 

347  Marcianus  Capella. 

348  Albertani  Brixiensis. 


CAP.   III  —   RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  543       Gl\ 

Libri  inris. 

1360.  Et  primo  lectura  Innocencii  super  decretalibus,  cooperta  de 
viridi. 

1361.  Item  prima  pars  lecture  Ostiensis  super  decretalibus,  in  uno 
magno  volumine  cooperto  de  nigro. 

1362.  a  Item  novella  Iohannis   Andree  super  decretalibus,  de  littora     f.w> 
Bononiensi,  in  duobus  voluminibus,  unum  coopertum  de  rubeo  et  aliud  de  croceo. 

1363.  Item  summa ,Hostiensis,    cooperta  de  albo. 

1364.  Item  secunda  pars  summe  Hostiensis,  cooperta  de  rubeo. 

1365.  Item  lectura   Egussionis349  super  decreto  cum  postibus. 

1366.  b  Item  sextus  cum  triplici  apparatu  et  textus  Clementinarum,  in  uno 
volumine  cooperto  de  albo. 

]  367.  Item  A  r  c  h  i  d  i  a  c  o  n  u  s  super  sexto,  item  extravagantes  diversorum 
summorum  pontificum  et  quedam  scripta  super(?)  quibusdam  ipsarum,  item  inven- 
tarium  iuris  Bernardi  super  omnes  materias  iuris  canonici,  item  tractatus 
de  regimine  principum  sancti  Thome;  in  uno  volumine  cooperto  de  albo. 

1368.  c  Item  summa  Abbatis  sanctiAndree  vocata Speculum  anime, 
cooperta  de  rubeo. 

1369.  d  Item  concordancie  decretorum  et  decretalium  secundum  ordinem 
alphabeti  vocate  Martiniana™,  in  uno  volumine  cooperto  de  albo. 

1370.  Item  concordancie  sive  auctoritates  decretorum  ad  bibliam  domini 
Iesselini  3M,  in  modico  volumine  cooperto  de  rubeo. 

1371.  Item  decretum  abreviatum,  coopertum  de  rubeo. 

1372.  Item  textus  digesti  novi,  coopertus  de  viridi. 

1373.  e  Item  questiones,  super  quibus  dedit  consilium  Dinus  de  Mu- 
sello  f,  item  addiciones  super  inforciato  eiusdem;  item  questiones,  quas  dispu- 
tavit  legendo  inforciatum;  item  addiciones  eiusdem  super  digesto  novo,  item 
repeticio  legis  Centum  Capue,  item  materia  tumulacionis  et  materia  interesse  et 
lectura  super  titulo  de  actionibus  eiusdem,  in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

1374.  Item  casus  decretalium  in  gallico,  cum  poste  fracto. 

1375.  9  Item  summa  Rotfredi,  et  summa  magistri  Tancreti,  in  uno 
volumine  cooperto  de  pargameno. 

1376.  Item  quedam  summa   super  ordine  iudiciario,  et  questiones    B  a  r  -      f.  84a 
tholomei    Briciensis,  in  uno  volumine  cooperto  de  pargameno. 

1377.  h  Item tractatus  de  ecclesiastico  interdicto  Iohannis  Calderini, 
sine  copertura. 

a  Ur.  985,  986;  Lu.  207.  b  Ur.  1001.  c  Lu.  301.  d  Int.  6,  Ur.  1094  etc.  e  Cf.  n.  539,  Av.  272, 
Bu.  271.      f  L.  Mugello.      g  Ur.  1165,  Av.  299,  Bu.  251.      h  Lu.  323. 

349  procui  dubio  Hlglccio. 

350  Martini  Polom,  ord.  praed. 
!51  Genzellinus  de  Cassanhis 


544  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

1378.  Item  tractatus  quidam  de  electione,  item  summa  magistri  Tan- 
creti   super  ordine  iudiciario;  in  uno  volumine  cooperto  de  pargameno. 

1379.  Item  questiones  Bartholomei  Briciensis  et  ordo  iudiciarius 
Tancreti  cum  quibusdam  aliis  in  uno  volumine  cooperto  de  pergameno. 

1380.  ltem  questiones  Benedicti  352  super  reformacione  monachorum, 
item  sacramentale  Guillelmi  de  Montelauduno,  item  repudium  ambi- 
cionis  contra  servitores  cardinalium  editum  per  Petrum  de  Braco353;  in 
papiro,  coopertum  de  pergameno. 

1381.  Item  quidam  tractatus  sive  doctrina  pro  arengis  faciendis,  copertus 
de  pergameno. 

1382.  Item  distinctiones  super  toto  corpore  iuris  civilis,  item  Seneca  de 
quatuor  virtutibus  cardinalibus,  Dinus  de  regulis  iuris,  item  quidam  libellus 
ordinis  iudiciarii,  item  exordia  proponendi  coram  papa  vel  dominis  cardina- 
libus  vel  aliis  iudicibus,  item  quedam  alia  scripta  sive  questiones  diversorum 
doctorum,  item  flores  legum  super  cavillaciones  Bagaioti  354;  in  uno  volumine 
cooperto  de  pargameno. 

1383.  Item  notabilia  super  toto  corpore  iuris  facta  pro  suffragiispauperum, 
cooperta  de  pergameno. 

1384.  Item  apparatus  Dini  super  regulis  iuris,  coopertus  de  pargameno. 

1385.  Item  alius  apparatus  eiusdem  Dini,  coopertus  de  pargameno. 

1386.  Item  dictamen  litterarum  Berardi  de  Neapoli,  in  uno  volumine 
cooperto  de  pargameno. 

Sequntur  libri  poetarum. 

1387.  a  Et  primo    Cato   Sensorius,    sine  copertura. 

1388.  h  Item  Boecius  de  consolacione,  coopertus  de  pargameno. 

f.  846  1389.  Item  exposicio  fratris    Dionisii    de   Burgo   super  Valerio  Ma- 

ximo,  item   tabula   secundum   ordinem   alphabeti   super  eodem,  item   centona 
Virgilii;  in  uno  volumine  cooperto  de  pargameno. 

1390.  c  Item  sintillarium  poesis,  coopertum  de  pargameno. 

Libri  sentenciarum  et  biblie. 

1391.  Et  primo  textus  sentenciarum  cum  postibus  nudis. 

1392.  Item  alius  textus  sentenciarum  pulcherrimus,  coopertus  de  nigro. 

1393.  d  Item  notule  questionum,  lectura  Scoti  super  primum  senten- 
ciarum;  in  uno  volumine  cum  postibus  nudis. 

a  Pen.  969s.       6  Cf.  n.  439.      c  Pen.  934.      d  Ur.  861,  Av.  452,  Bu.  325. 


352  Non  dubito,  quia  indicentur  constitutiones  Benedicti  XII  de  ea  re. 

353  Habes  hoc  scriptum  in  cod.  6709  Bibl.  Nationalis  Parisiensis. 

354  Vide  dc  eo  (Bagakotto)  Savigni,  Ueschichte  des  romischen  Rechts2  V,  138. 


CAP.  III  —  UECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  545       Gp. 

1394.  a  Item  notule  questionum  cum  multis  aliis  super  secundo  senten- 
ciarum,  item  lectura  super  III It0  sentenciarum,  cum  postibus  nudis. 

1395.  Item  biblia  metrificata,  cooperta  de  rubeo. 

1396.  Item  liber  Ysaie  glosatus,  coopertus  de  rubeo. 

1397.  Item  alius  liber  Ysaie  glosatus,  cum  postibus  nudis. 

1398.  Item  XII  Prophete  Minores  glosati,  cooperti  de  rubeo. 

1399.  Item  alii  XII  Prophete  glosati,  de  rubeo. 

1400.  Item  Psalterium  pulchrum  glosatum,  coopertum  de  albo. 

1401.  Item  aliud  Psalterium  cum  glosis  fratris  Nicolay  de  Gosram  (!) 
coopertum  de  viridi. 

1402.  Item  ewangelium  Marci  glosatum,  in  modica  forma  sine  copertura. 

1403.  Item  epistole  beati  Pauli  glosate,  cooperte  de  viridi. 

1404.  Item  concordancie,  in  uno  volumine  cooperto  de  rubeo. 

1405.  Item  tercia  pars  concordanciarum,  in  uno  magno  volumine  cooperto 
de  viridi. 

1406.  Item  quoddam  compendiorum  (!)  librorum  et  capitulorum  biblie,  in 
modica  forma  coopertum  de  viridi. 

1407.  Item  quedam  tabula  brevis  pro  inveniendo  auctoritates  sacre  scri- 
pture  expositas  a  beato  Gregorio  in  omnibus  operibus  suis,  item  postilla  fratris 
Nicolai   de  Lira   super  Pentheteucon,  |  item  super  Iudicum  et  Ruth,  coo-     f- 85a 
pertum  de  rubeo. 

1408.  Item  postilla  eiusdem  super  libros  Regum,  Paralipomenon,  Esdre, 
Neemie,  Ester,  Thobie,  Iudith  et  Iob,  cooperta  de  viridi. 

1409.  Item  postilla  eiusdem  super  Psalterium,  Parabolas,  Ecclesiasten  et 
Cantica  Canticorum,  in  volumine  cooperto  de  rubeo. 

1410.  Item  postilla  eiusdem  super  IIIIor  Ewangelistas,  cooperta  de  rubeo. 

1411.  b  Item  glose  Berengarii355  super  Psalterium,  coopertum  de  nigro. 

1412.  c  Item  principia  generalia  super  sacram  scripturam  Petri  Io- 
hannis,  item  postilla  eiusdem  super  Genesim,  item  concordancie  super  libro 
Regum,  item  postilla  eiusdem  super  Ecclesiasten,  super  Cantica  Canticorum, 
super  Ysaiam,  super  Trenis*  et  super  Ezechielem ;  in  uno  volumine  cooperto 
de  viridi. 

1413.  Item  figura  septem  sigillorum  super  Apocalipsim,  in  volumine  coo- 
perto  de  pargameno  absque  postibus. 

1414.  d  Item  quoddam  opus  fratris  Petri  Iohannis  super  dictis  Senece, 
in  uno  volumine  cooperto  de  viridi. 

1415.  Item  quedam  prophecie  venerabilis  Cirilli  presbiteri,  in  uno  vo- 
lumine  cooperto  de  viridi. 

1416.  e  Item  postilla  Encoti356  super  libros  Sapientie,  in  modica  forma, 
cooperta  de  pargameno. 

a  Ur.  845,  Av.  356,  Bu.  31.      b  Pen.  124.       c  Ur.  381,  Pen.  147.    d  Pen.  849.      e  Lu.  14. 

355  Berengarius  Tornacensis. 

356  Robertus  Holkot,  oid.  praed. 

95 


540  PARS    ALTERA  —  UE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

1417.  Item  quedam  distinctiones  sive  exposiciones  super  ewangelio  Iohannis, 
item  super  ewangelio  Mathei  et  super  epistolas  Pauli  ad  Romanos  et  ad  Co- 
rinthios  et  super  Iob;  in  uno  volumine  de  papiro,  coperto  de  pargameno. 

1418.  Item  quidam  tractatus  de  laudibus  beati  Iohannis  Baptiste  et  Ewan- 
geliste  metrice,  glosatus,  et  quidam  versus  beate  Virginis  et  sancte  crucis ;  in 
uno  volumine  coperto  de  sirico  diversorum  colorum. 

1419.  Item  quidam  tractatus  de  potestate  ecclesiastica  editus  a  fratre 
Alexandro  de  Elpigio,  coperto  de  pargameno. 

1420.  Item  rogula  sancti  A  u  g  u  s  t  i  n  i ,  item  tractatus  beati  I  e  r  o  n  i  m  i 
ad  Nepocianum,  copertus  de  pargameno. 

1421.  Item  flores  sanctorum,  non  completi,  coperti  de  pargameno. 

f  856  Sequntur  libri  contra  hereticos  et  de  passagio  Terre  Sancte. 

1422.  Et  primo  Alvarus  de  planctu  et  statu  ecclesie,  in  uno  volumine 
coperto  de  rubeo. 

1423.  Item  liber  inquisicionum  heretice  pravitatis  et  de  erroribus  con- 
dempnatis  per  ecclesiam,  copertus  de  viridi  in  modica  forma. 

1424.  Item  liber  contra  errorem  nationum  editus  a  fratre  ....  nulo,  co- 
pertus  de  panno  aureo  in  modica  forma. 

1425.  a  Item  libellus,  quod  postquam  incidit  papa  publice  in  heresim,  sit 
ipso  iure  et  facto  excommunicatus  et  omni  iurisdictione  et  potestate  prrvatus; 
in  forma  modica  copertus  de  pargameno. 

1426.  Item  quidam  tractatus,  an  anime  separate  a  corporibus  et  in  celo 
empireo  collocate  videant  divinam  essentiam,  copertus  de  rubeo. 

1427.  b  Item  auctoritates  diversorum  sanctorum  in  greco  et  in  latino 
contra  errores  Grecorum,  coperte  de  rubeo. 

1428.  Item  liber  de  passagio  Sancte  Terre  domino  Iohanni  pape  directus  357, 
copertus  de  rubeo. 

1429.  c  Item  quidam  liber  convocativus  ad  passagium  Terre  et  consilium 
dominorum  cardinalium  super  hoc,  copertus  de  viridi. 

1430.  d  Item  epistola  B  a  1  d  r  i  c  i  archiepiscopi  Dolencie  (!)  de  passagio  et 
conquestu  civitatis  Ierusalem ;  in  modico  volumine,  coperto  de  rubeo. 

1431.  e  Item  quedam  cronica  sive  diversiloquium  de  mortalitate  magna, 
que  Rome  viguit  statim  post  mortem  Nicolai  quarti,  item  de  bello  quod  fuit 
sequenti  anno,  et  de  creatione,  vita  et  morte  pape  Benedicti  f  VIII,  item  se- 
quencia  de  stuphis,  item  exposicio  super  Ave  regina  celorum,  item  tractatus 
de  III Ior  virtutibus  cardinalibus  et  tribus  theologie  et  de  VII  viciis  capitalibus; 
in  uno  volumine  coperto  de  croceo. 

f.  86a  1432.  '■'  Item  quidam  libellus  metrice  compositus  de  victoria  ad  honorem 

domini  Clementis  contra  Venetos  habita  358,  in  modica  forma  coperta  de  croceo. 

a  Lu.  131.       b  Pen.  710.       c  Ur.  434.      d  Ur.  778.       e  Av.  492,  Pen.  50<>.       f  L.  Bonifacii      g  Av.  iC-,2. 

357  Fortasse  Marini  Sanuti. 

158  Liber  accuratius  describitur  in  Av.  262. 


CAP.  III  —  RECENSIO    A    GREGORIO    XI    C.   AN.    1375    CONCINNATA  547        Ul\ 


Libri  medicine. 

1433.  Et  primo  tractatus  de  regimine  sanitatis 359,  in  modica  forma,  copertus 
de  rubeo. 

1434.  Item  tractatus  de  peste  editus  a  magistro  Francisco  de  Senis, 
de  rubeo  copertus. 

1435.  Item  tractatus  de  corde,  coopertus  de  pargameno. 

1436.  Item  quidam  liber  de  philosophia,  sine  coopertura. 

Libri  pertinentes  ad  divina  officia  et  serimonias. 

1437.  Et  primo  unum  breviarium  secundum  usum  romanum  (!)  ecclesie, 
completum,  coopertum  de  viridi. 

1438.  Item   aliud   breviarium    eiusdem    consuete,   completum,    coopertum 
de  rubeo. 

1439.  Item  aliud  breviarium,  eiusdem  consuete  (!)  completum,  coopertum 
de  viridi. 

1440.  Item  aliud  breviarium,  eiusdem  consuete,  non  completum,  in  uno 
magno  volumine  cooperto  de  rubeo. 

1441.  Item  aliud  breviarium,  similiter  non  completum,  ad  usum  romanum, 
coopertum  de  sirico  rubeo. 

.  1442.  Item  aliud  breviarium,  similiter  non  completum,  eiusdem  consuete, 
in  mediocri  forma,  coopertum  de  rubeo. 

1443.  Item  aliud  breviarium  eiusdem  consuete  et  forme,  non  completum, 
coopertum  de  rubeo. 

1444.  Item  aliud  breviarium,  completum,  alterius  consuete  quam  romane, 
coopertum  de  lineo  albo. 

1445.  a  Item  marti/ro/logium  [cum?J  officiis  totius  anni,  coopertum  de 
croceo. 

1446.  Item  aliud  martirologium,  coopertum  de  rubeo.  f.  86& 

1447.  Item  unum  pontificale,  coopertum  de  rubeo. 

1448.  Item  aliud  pontificale,  coopertum  de  viridi. 

1449.  b  Item    legendarium,  in  magna   forma,  coopertum  de   rubeo,  sine 
postibus. 

1450.  Item  prima  pars  legendarii,  cooperta  de  rubeo. 

1451.  Item  secunda  pars  cooperta  de  croceo. 

1452.  Item  capitulare  et  legendarium    secundum  usum  romane   ecclesie, 
in  uno  volumine  cooperto  de  rubeo. 

1453.  Itom  unum  antiphonarium  secundum  usum  romane  ecclesic,  in  uno 
volumine  cooperto  de  albo,  sine  postibus. 

a  Cf.  n.  1146,  Ur.   394.       b  Ur.  450. 

359  Liber  Galem  a  compluribus  viris  doctis  commentatus. 


548  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1454.  Item   pro   benedicendo   abbatem    et   quedam   alia   similia,    in  uno 
volumine  cooperto  de  rubeo. 

1455.  Item  quoddam  benedictionarium  festivitatum,  in  modica  forma,  coo- 
pertum  de  viridi. 

1456.  Item  ordo   ad  benedicendum   altare  et  similia,  coopertus  de  albo. 

1457.  Item  ordo  benedictionis  linteaminum  et  vestimentorum  sacerdotalium 
et  similium,  coopertus  de  rubeo. 

1458.  Item  ordo  septem   ecclesiasticorum  graduum  et  clericum  faciendi, 
cum  uno  poste  fracto. 

1459.  Item  ordo  ad  benedicendum  mensam  per  totum  annum,  coopertum 
de  sirico. 

1460.  Item  ordo  ecclesiasticorum  graduum  et  clericum  (!),  cum  postibus 
nudis. 

1461.  Item  ordo,  quando   episcopus   disponit  se  ad  celebrandum  ordines, 
et  VII  ecclesiasticorum  graduum,  coopertus  de  viridi. 

1462.  Itein  ordo  ad  benedicendum  ecclesiam,  coopertus  de  viridi,  in  modica 
forma. 

1463.  Item  ordo  ad  benedicendum  altare,  coopertus  de  nigro. 

1464.  Item  ordo,  quando  episcopus  parat  se  ad  celebrandum  missam,  coo- 
pertus  de  sirico  rubeo. 

1465.  Item  ordo,  quando  summus  pontifex  parat  se  ad  celebrandum  missam, 
sine  copertura. 

1466.  Item  unus  liber,  in  quo  continentur  plures  prose  notate,  coopertus 
de  rubeo. 

f.  87a  1467.  Item  missale  sine  capitulis  et  ewangeliis,  coopertum  de  sirico  rubeo. 

1468.  a  Item  unum  collectarium,  coopertum  de  sirico  rubeo. 

1469.  Item  unum  missale,  non  completum,  de  rubeo. 

1470.  Item  oraciones  et  antiphone  ad  Magnificai  et  ad  Benedicius,  coo- 
perte  de  sirico  rubeo. 

1471.  Item  epistole   omnium   festivitatum   totius  anni,  cooperte  de  sirico 
rubeo. 

1472.  Item  oraciones  et  secreta,  in  uno  volumine  cooperto  de  sirico  rubeo. 

1473.  Item  oraciones  et  secreta,  in  uno  volumine  cooperto  de  sirico  rubeo. 

1474.  Item  liber,  in  quo  est  canon,  coopertus  de  panno  linteo. 

1475.  Item  officium  novum  beati  Ludovici  regis  Francorum,  coopertum 
de  pargameno. 

1476.  Item  officium  corporis  Christi,  de  rubeo. 

1477.  Item  officium  et  vita  beati  S  i  r  i  episcopi  Ianuensis,  coopertum  de 
pargameno. 

1478.  b  Item  tractatus  domini  I  n  n  o  c  e  n  c  i  i  pape 360  de  missarum  sollem- 
pniis  cum  postibus  nudis. 

a  Ur.  617,  Av.  394.       b  Ur.  613. 
350  Innocentius  III. 


CAPr-ITT-§-8 RECENSIO    LimtORSM-^ftLATll    A  VT5WO^-7«<rr-f309        540        Gl\ 

1479.  Item  liber  serimoniarum  pertinencium  ad  sunimum  pontificem,  coo- 
pertus  de  viridi. 

1480.  Item  nlius  a  liber  serimoniarum,  de  papiro,  coopertus  de  pargameno. 

1481.  Item  alius  liber  modicus  serimoniarum,  coopertus  de  rul)eo. 

1482.  Item  liber  de  electione,  consecratione  et  coronacione  romani  pon- 
tificis,  metrice  compositus,  coopertus  de  rubeo. 

Inventarium  librorum,  quos  habebat  dominus  noster  tempore,  quo    tsaa 

erat  cardinalis,  receptorum  per  e  G.  Lancol  a  lohanne 

Romani. 

Libri  theologie. 

1483.  Primo  una  biblia  361  glosata  in  duobus  voluminibus  coopertis  de 
rubeo.  incipit  in  primo  volumine  in  secundo  folio  in  textu :  predam,  et  finit 
in  penuitimo  in  textu:  itaque ;  item  in  secundo  volumine  incipit  in  secundo 
folio  in  textu :  casu,  et  finit  in  penultimo :  iste. 

1484.  c  Item  quedam  biblia,  de  littera  Bononiensi,  pulcra,  coperta  de 
sirico,  incipit  in  secundo  folio  d: 

1485.  Item  alia  biblia,  cooperta  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  et 
ne,  et  finit  in  penultimo :  lamenta. 

1486.  Item  alia  biblia,  cooperta  de  viridi,  in  secundo  folio:  manifestius, 
et  finit  in  penultimo:  eor. 

1487.  Item  concordancie,  coperte  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio: 
Apoc.  IX,  finit:  inspector. 

1488.  Item  alie  concordancie  coperte. 

1488.a  Item  ystorie  scolastice  super  bibliam,  in  uno  magno  volu- 
mine  cooperto  de  albo,  incipiunt  in  secundo  folio :  facia,  et  finiunt  in  penul- 
timo :  eorum. 

1489.  Item  alie  ystorie  scolastice,  cooperte  de  viridi,  incipit  in  secundo 
folio:  sicut,  et  finit  in  penultimo:  nomine. 

1490.  Item  scriptum  super  historiis  scolasticis,  coopertum  de  pargameno, , 
incipit  in  secundo  folio :  formavit,  et  finit  in  penultimo :  feceris. 

1491.  Item  ystoria  ecclesiastica  Eusebii,  cooperta  de  rubeo,  incipit  in 
secundo  folio:  na.  Christi,  et  finit  in  penultimo:  tanquam. 

1492.  Item  ystoria  tripartita,  cooperta  de  viridi,  in  secundo  folio:  sicut, 
et  finit  in  penultimo:  cele. 

1493.  Item  scriptum  superlob,  in  modica  forma,  coopertum  de  par- 
gameno,  incipit  in  secundo  folio :  ut,  et  finit  in  penultimo :  per. 

a  Ms.  bis  alius.  b  Una  vel  altera  littora  uligine  corrosa  excidit.  c  Cf.  Lu.  2.  d  Excidit  oscitantia 
librarii. 

361  In  margine  manu  aequali:  Data  fuit  per  dominum  nostrum  regi  Aragonie,  quando 
hic  fuit. 


550  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA  AVENIONEXSI  —  ART.  I 

1494.  Item  Psalterium  glosatum,  coopertum  de  albo,  incipit  in  secundo 
folio:  iugum,  et  finit  in  penultimo:  subtilitale. 
f.  886  1495.  Item  postilla  super  tribus   libris  Salomonis,  sine  coopertura, 

incipit  in  secundo  folio:  fertur,  et  finit  in  penultimo:  omnibus. 

1496.  a  Item  postilla  Holcot  super  libro  Sapiencie,  cooperta  de  rubeo, 
incipit  in  secundo  folio:  in  poetria,  et  finit:  XVII. 

1497.  Item  duodecim  Minores  Prophete  glosati,  incipit  in  secundo  folio: 
ceptum,  et  finit  in  penultimo :  et. 

1498.  Item  liber  intitulatus  Quatuor  unum362  super  e\vangeliis3C3  coo- 
pertus  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  feria  tertia,  et  finit  in  penultimo:  qui. 

1499.  Item  alius  liber  super  ewangelia,  sine  postibus,  coopertus  de 
corio  albo,  incipit  in  secundo  folio:  quatuor,  et  finit  in  penultimo:  palernorum. 

1500.  Item  Grisostomus  super  Matheum  et  super  Iohannem,  coopertus 
de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  est,  et  finit  in  penultimo:  maxime. 

1501.  Item  alius  Grisostomus  super  Matheum,  coopertus  de  albo,  in- 
cipit  in  secundo  folio:  ex  filiubus,  et  finit  in  penultimo:  perfectam. 

1502.  Item  postilla  super  Epistola  Pauli,  cooperta  de  albo,  incipit 
in  secundo  folio:  cum  dum,  et  finit  in  penultimo:  Oxrisium  de. 

1503.  Item  postilla  super  Epistolas  Canonicas,  cooperta  de  rubeo, 
incipit  in  secundo  folio :  modicorum,  et  finit  in  penultimo :  prevaluit. 

1504.  Item  postilla  super  Apochalipsim,  cooperta  de  rubeo,  incipit 
in  secundo  folio:  que  sit,  et  finit  in  penultimo:  det. 

1505.  Item  postilla  super  Apochalipsim,  de  rubeo,  incipit  in  secundo 
folio :  utinam,  et  finit  in  penultimo :  vivere. 

1500.  Item  alia  postilla  s  u  p  e  r  A  p  o  c  h  a  1  i  p  s  i  m ,  cooperta  de  pargameno, 
incipit  in  secundo  folio :  factus,  et  finit  in  penultimo :  reddencia. 

1507.  Item  postilla  magistri  Iohannis  de  Bacone  super  epistolas 
Pauli,  cooperta  de  rubeo. 


f.  89a 


Textus  sentenciarum  cum  suis  postillis. 

1508.  h  Primo  scriptum  Scoti  super  omnibus  libris  textus  sentenciarum 
coopertum  de  nigro,  incipit  in  secundo  folio :  intelligere,  et  finit  in  penultimo  . 
quarta  distinctione. 

1509.  Item  scriptum  magistri  Hugonis  m  super  III Ior  libris  senten- 

ciarum,  in  uno  volumine  cooperto  de  rubeo,  incipit   in  secundo  folio:  

itura,  et  finit  in  penultimo :  queritur. 

1510.  Item  textus  quarti  libri  sentenciarum,  in  uno  modico  volumine 
cum  postibus  nudis,  incipit  in  secundo  folio :  quod,  et  finit  in  penultimo :  post. 

a  Lu.  14.       6  Cf.  Ur.  956,  Pen.  646. 

362  MovoTsuffapov 

363  Fortasse  illud  Zachariae  Ghrysopolitae. 

364  Putem  iudicari  Hugonem  a  s.  Charo. 


cap.  iii  — ^rees-ysio  a  oregorio  xi  o.  an.  1375  conoimnat-a       551      Gv. 

1511.  a  Item  scriptum  P.  de  Tharantasia  super  11°  sentenciarum,  cum 
postibus  fractis,  incipit  in  secundo  folio :  quippe,  et  finit  penultimo :  sunt. 

1512.  Item  scriptum  eiusdem  super  III"  sentenciarum,  coopertum  de  viridi, 
incipit  in  secundo  folio :  incipit,  et  finit  in  penultimo :  legis. 

1513.  Item  scriptum  eiusdem  PfetriJ  super  1 1 1 1 t0  sentenciarum,  cum  po- 
stibus  nudis.  incipit  in  secundo  folio :  aliis,  et  finit  in  penultimo:  charum. 

1514.  ''  Itera  scriptum  VfetriJ  de  Pallude  super  II0  sentenciarum,  co- 
pertum  de  albo,  incipit  in  secundo  folio :  sal,  et  finit  in  penultimo :  IIIIta 
questione. 

1515.  Item  scriptum  eiusdem  PfetriJ  super  IIIIto  sentenciarum,  cum  po- 
stibus  nudis,  incipit  in  secundo  folio :  a  creaiura,  et  finit  in  penultimo :  reliqui. 

1516.  Item  scriptum  sancti  Thome  super  primo  sentenciarum,  coopertum 
de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  habere,  et  finit  in  penultimo :  personis. 

1517.  ltem  scriptum  eiusdem  sancti  Thome  super  II0,  cum  postibus,  in- 
cipit  in  secundo  folio :  tercio,  et  finit  in  penultimo :  cuius. 

1518.  Item  scriptum  eiusdem  super  quarto  sentenciarum  coopertum  de 
albo,  incipit  in  secundo  folio:  utrum,  et  finit  in  penultimo:  obiecta. 

1519.  Item  scriptum  Alexandri  de  Hallis  super  tercio,  in  modica 
forma,  coopertum  de  viridi. 

1520.  c  Item  scriptum  magistri  Ioannis  de  Bacone  super  IIIP  sen- 
tenciarum,  coopertum  de  rubeo. 


Libri  Augustini. 

1521.  Primo  milleloquium  Augustini,  in  uno  magno  volumine  cooperto 
de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  leo,  et  finit  in  penultimo:  tenetur. 

1522.  Item  liber  Augustini  de  trinitate,  cum  postibus  nudis,  incipit 
in  secundo  folio:  et  homo,  et  finit  in  penultimo:  aspec. 

1523.  Item  liber  Augustini  de  civitate  dei,  coopertus  de  albo,  incipit 
in  secundo  folio:  legis,  et  finit  in  penultimo:  et. 

1524.  Item  liber  Augustini  confessionum,  coopertus  de  croceo,  in- 
cipit  in  secundo  folio :  bam,  et  finit  in  penultimo :  que. 

1525.  Item  liber  Augustini  de  cura  pro  mortuis,  incipit  in  secundo 
folio:  novit,  et  finit  in  penultimo:  murus. 

1526.  Item  liber  Augustini  de  concordia  1 1 1 1 or  ewangeliorum, 
sine  coopertura,  incipit  in  secundo  folio:  accipilur,  et  finit  in  penultimo: 
—  atre. 

1527.  Item  omelie  et  sermones  Augustini,  in  volumine  coperto  de 
croceo,  incipit  in  secundo  folio :  sedit,  et  finit  in  penultimo :  illius. 

1528.  Item  liber  soliloq  uiorum  Augustini,  coopertus  de  rubeo,  in- 
cipit  in  secundo  folio :  manus,  et  finit  in  penultimo :  iunctus. 

1529.  Item  liber  Augustini  de  fide  ad  Petrum,  in  modico  volumine  coo- 
perto  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  temporis,  et  finit  in  penultimo :  ista. 

a  Pen.  fi.37s.      b  Lu.  43s.       c  Pen.  051    I.u.  88. 


f.  896 


552  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1530.  Item  quedam  postilla  super  libro  Augustini  d  e  civitate  dei,  in 
volumine  cooperto  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio :  premissa,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  exponit. 

1531.  Item  tabula  super  libro  de  civitate  dei,  in  volumine  cooperto 
de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  Ab.m  li,  et  finit  in  penultimo :  monstramt. 

1532.  Item  liber  Augustini  de  fide  et  spe  et  caritate,  coopertus  de 
viridi,  incipit  in  secundo  folio:  bonarum,  et  finit  in  penultimo:  ex  ceteris. 

Libri  Gregorii. 

* 

1533.  Primo  moralia  beati  Gregorii,  in  duobus  voluminibus  magne  forme, 
coopertis  de  rubeo. 

f.  9oa  1534.  Registrum  literarum  beati  Gregorii  secundum  ordinem  alpha- 

beti,  in  volumine   cooperto  de   rubeo,  incipit  in  secundo   folio:  auxilium,  et 
finit  in  penultimo :  quoniam  bab. 

1535.  Item  liber  quarundam  excerptionum  beati  Gregorii,  sine  coo- 
pertura,  incipit  in  secundo  folio :  de  deo,  et  finit  in  penultimo :  illorum. 

1536.  Item  pastorale  beati  Gregorii,  in  modica  forma,  coopertum  de 
viridi,  incipit  in  secundo  folio:  quod  aliter,  et  finit  in  penultimo:  virtutum. 

1537.  Item  dialogus  beati  Gregorii,  in  modica  forma,  coopertus  de  nigro, 
incipit  in  secundo  folio:  do  quid,  et  finit  in  penultimo:  cum. 

1538.  Item  alius  dialogus  eiusdem,  in  modica  forma,  coopertus  de  albo, 
incipit  in  secundo  folio :  fulsisse,  et  finit  in  penultimo :  posse. 

Libri  beati  Ambrosii  et  aliorum  diversorum  sanctorum. 

1539.  Primo  iiber  Ambrosii  de  officiis,  cum  postibus  nudis,  incipit  in 
secundo  folio:  lectionem,  et  finit  in  penultimo:  naturam. 

1540.  Item  liber  exameron  beati  Ambrosii,  cum  postibus  nudis,  incipit 
in  secundo  folio :  terram,  et  finit  in  penultimo :  re. 

1541.  Item  epistole  beati  Ambrosii,  in  volumine  cooperto  de  albo,  in- 
cipit  in  secundo  folio:  explicit,  et  finit  in  penultimo:  honus. 

1542.  Item  liber  beati-Ylarii  de  trinitate,  coopertus  de  rubeo,  incipit 
in  secundo  folio:  sermone,  et  finit  in  penultimo:  suspicionem. 

1543.  Item  liber  Ieronimi  de  vitis  patrum,  in  papiro,  coopertus  de 
viridi. 

1544.  Item  opera  beati  Ieronimi,  in  uno  magno  volumine  cooperto 
de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  dicentium,  et  finit  in  penultimo:  sunt. 

1545.  Item  Ysidorus  etymoligiarum  (!),  coopertus  de  rubeo,  incipit  in 
secundo  folio  post  tabulam :  triformis,  et  finit  in  penultimo:  ympnorum. 

1546.  Item  liber  Ysidori  de  summo  bono,  coopertus  de  albo,  incipit  in 
secundo  folio :  excercebantur,  et  finit  in  penultimo :  adeo. 

1547.  Item  liber  Y  s  i  d  o  r  i  soliloquiorum,  in  modica  forma,  coopertus  de 
albo,  incipit  in  secundo  folio:  mala,  et  finit  in  penultimo:  spontanee. 


CAP.  III  —  RfieENSIO-A-ORrEGOUIO    XI    C.  AN.    1375    CONCINNATA  553       (tT. 


1548.  Iteni  opera  beati  Bernardi,  in  volumine  cooperto  de  albo,  in- 
cipit  in  secundo  folio:  vero,  et  finit  in  penultimo:  dicere. 

1549.  a  Item  aliqui  libri  Anselmi  et  Boecii  et  Dionisii  et  Ber- 
nardi,  in  uno  volumine  cooperto  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  ?nodis, 
et  finit  in  penultimo :  locales. 

1550.  Item  oraciones  sive  meditationes  beati  Ancelmi,  cooperte  de  par- 
gameno,  incipit  in  secundo  folio :  prestitisii,  et  finit  in  penultimo :  infirmitatis. 

1551.  Item  liber  Hugonis  de  sacramentis,  coopertus  de  tela  nigra,  in- 
cipit  in  secundo  folio:  inter  decima,  et  finit  in  penultimo:  aspectu. 

1552.  Item  sententie  Hugonis,  cooperte  de  pargameno,  incipit  in  se- 
cundo  folio :  spes,  et  finit  in  penultimo :  con. 

1553.  Item  epistole  beati  Cipriani,  in  volumine  cum  postibus  nudis, 
incipit  in  secundo  folio:  ut,  et  finit  in  penultimo:  ingredi. 

1554.  Item  regula  beati  Benedicti  et  aliqui  libri  beati  Casiani  et 
aliorum,  in  volumine  cooperto  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  fralres,  et 
finit  in  penultimo :  loquens. 

1555.  Item  quedam  stractiones  (!)  librorum  beati  Dionisii,  cooperte  de 
rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  solis,  et  finit  in  penultimo:  recipere. 

1556.  Item  epistola  beati  Calixti  pape,  cooperta  de  viridi,  incipit  in 
secundo  folio:  magna,  et  finit  in  penultimo:  sepulcro. 

1557.  Item  epistole  Clementis  quarti,  cooperte  de  viridi,  incipit  in 
secundo  folio :  ad  locum,  et  finit  in  penultimo :  inhabile. 

1558.  Item  liber  consiliorum  sanctorum  patrum,  in  magno  volumine, 
coopertus  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio:  quo  tempore,  et  finit  in  penul- 
timo:  efferenus  (?). 

Libri  sancti  Thome.  f.  91  a 

1559.  Primo  summa  contra  gentiles  sancti  Thome,  in  volumine  coo- 
perto  de  croceo,  incipit  in  secundo  folio:  principium,  et  finit  in  penultimo: 
generalionem. 

1560.  Item  summa  theologie  sancti  Thome,  in  duobus  magnis  volu- 
minibus,  unum  coopertum  de  nigro,  aliud  de  albo. 

1561.  Item  prima  secunde  sancti  Thome,  cooperta  de  albo,  incipit 
in  secundo  folio:  processum,  et  finit  in  penultimo:  legere. 

1562.  Item  questiones  de  veritate  sancti  Thome,  cum  postibus  nudis, 
incipit  in  secundo  folio:  complementum,  et  finit  in  penultimo:  luendas. 

1563.  Item  quodlibeta  sancti  Thome,  cooperta  de  albo,  incipit  in  se- 
cundo  folio :  sese,  et  finit  in  penultimo :  habenlem. 

1564.  Item  tabula  super  summa  sancti  Thome,  incipit  in  secundo 
folio:  Abraham,  et  finit  in  penultimo:  IX  q.,  cooperta  de  albo. 

1565.  Item  tractatus  sancti  Thome  de  sacramentis,  in  modica  forma, 
coopertus  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  primus,  et  finit  in  penultimo : 
insudare. 

a  Lu.  fng.   III,  9S. 


f.  916 


554  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 


Libri  alioruni  doctorum  diversorum. 

1566.  Primo  prima  pars  theologie   Alexandri   de   Haliis,   cooperta 
de  croceo,  incipit  in  secundo  folio:  item,  et  finit  in  penultimo:  sacra. 

1567.  Item  summa  theologie  Enrici  de  Gandalo(!),  incipit  in  secundo 
folio :  falsa,  et  finit  in  penultimo :  proprie. 

1568.  Item  quodlibeta  Durandi  Hervei,  cooperta  de  viridi,  incipit  in 
secundo  folio :  eminentiores,  et  finit  in  penultimo :  non. 

1569.  a  Item  reprobationes  Durandi,  cooperte  de  viridi,  incipit  in  se- 
cundo  folio :  quod,  et  finit  in  penultimo :  et. 

1570.  Item  quedam  questiones  theologie,  cooperte  de  viridi,  incipit 
in  secundo  folio:  hiis,  et  finit  in  penultimo:  in. 

1571.  Item  alie  questiones  theologie,   cooperte  de  albo,  incipit  in 
secundo  folio :  centrum,  et  finit  in  penultimo :  infimam. 

Libri  Egidii  Roniani. 

1572.  Primo  opera  fratris  Egidii  Romani,  in  volumine  cooperto  de  albo, 
incipit  in  secundo  folio :  quare,  et  finit  in  penultimo :  de  Roma. 

1573.  Item  quodlibeta   fratris  Egidii,  cum  postibus  nudis,  in  secundo 
folio:  sic,  et  finit  in  penultimo:  incipiet. 

1574.  Item  alia  quodlibeta  eiusdem,  cum  postibus  nudis,  modice  forme, 
incipit  in  secundo  folio :  nibus,  et  finit  in  penultimo :  discursu. 

1575.  Item  questiones  eiusdem  de  cognicione  angelorum,  cum  po- 
stibus  nudis,  incipit  in  secundo  folio:  ex  hoc,  et  finit  in  penultimo:  barocis. 

1576.  Item   tractatus  eiusdem   de   regimine   principum,    coopertus 
de ,  incipit  in  secundo  folio :  qualiter,  et  finit  in  penultimo :  qui. 

Libri  et  tractatus  aliorum  diversorum. 

1577.  Primo  summa  confessorum,  cooperta  de  rubeo,  incipit  in  se- 
cundo  folio:  de  qualilate,  et  finit  in  penultimo:  questione  XXVI  e. 

1578.  b  Item   summa    Bertoliani365   de   casibus,    incipit   in   secundo 
folio :  solvere,  et  finit  in  penultimo :  superbia. 

1579.  c  Item  summa  collacionum  Iohannis  Gallensis,   cooperta  de 
rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  quintum,  et  finit  in  penultimo:  non. 

1580.  d  Item  summa  Raymundi  366  de  casibus,  in  modico  volumine,  coo- 
perta  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio : e,  et  finit  in  penultimo :  remis. 

a  Lu.  128.       b  Pen.   1006.       c  Pen.  548,  Lu.  5G.      d  Pen.  1054s.       e  Excidit  oscitantia  librarii. 

365  Puto  indicari  summam  Bartholomeam  Bartholomaei  de  S.  Concordio  Pisani,  ord. 
praedicatorum. 

366  Raimundus  de  Pennaforte. 


CAP.    III  —  RECENSIO    A    (JUEGORIO    XI    C.    AN.    1375    CONCINNATA  555        Gr. 

1581.  Item  liber  de  proprietatibus  rerum,  coopertus  de  viridi,  in- 
cipit  in  secundo  folio :  est,  et  finit  in  penultimo :  Epicurius. 

1582.  a  Item  dialogus  Hocam367,  coopertus  de  viridi,  incipit  in  secundo 
folio:  principalibus,  et  finit  in  penultimo:  sacrificabantur. 

1583.  Item  dialogus  anime  et  corporis,  coopertus  de  rubeo,  in- 
cipit  in  secundo  folio:  aarea,  et  finit  in  penultiino:  meruit. 

1584.  Item  tractatus  Ioannis  Belleth  de  ecclesiasticis  officiis,  incipit 
in  secundo  folio :  cionem,  et  finit  in  penultimo :  laboribus. 

1585.  ''  Item  tractatus  de  remedio  conversorum368  in  papiro  cooperto      ''•  92a 
de  viridi,  incipit  in  secundo  folio :  si  tamen.  et  finit  in  penultimo :  Jtabealur. 

1586.  c  Item  prognosticio  futuri  seculi  sancti  Iuliani  Toletani,  coo- 
perta incipit  in  secundo  folio :  inoilati,  et  finit  in  penultimo:  cerlo. 

1587.  Item  Innocencius  de  utilitate  d  condicionis  humane,  in  modica 
forma,  coopertus  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio:  utroque,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  iubilo. 

1588.  Item  Innocencius  de  utilitate  condicionis  humane,  in  fvolu- 
minej  cum  postibus  nudis. 

1581).  Item  lucidarius369,  coopertus  de  tela,  incipit  in  secundo  folio: 
tamen,  et  finit  in  penultimo:  dies(?). 

1590.  e  Item  Petrus370  de  occulo  morali,  in  modica  forma,  coopertus 
de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  decimus,  et  finit  in  penultimo :  liberlate. 

1591.  f  Item  tractatus  intitulatus  Lamentummortis,  et  quidam  parvi 
sesternii  exposicionis  b.  Bernardi  super  Ave  Maria,  ligati  insimul  cum  una  corda. 

1592.  (J  Item  manipulus  florum,  coopertus  de  viridi,  incipit  in  se- 
cundo  folio:  per  aslinenciam,  et  finit  in  penultimo:  cuius. 

1593.  Item  quidam  tractatus  super  obscuritatibus  allegoriarum 
veteris  testamenti,  incipit  in  secundo  folio:  lieren,  et  finit  in  penultimo:  ervei  (?). 

1594.  Item  quedam  questiones  Elcoti371,  cooperte  de  rubeo,  incipit  in 
secundo  folio:  Ave  Maria,  et  finit  in  penultimo:  pectaret. 

X/ibri  sermonum. 

1595.  h  Primo  distinrtiones  Haustensis372  pro  sermonibus  faciendis,  in 

papiro,  cooperte   de  viridi,  incipit  in  secundo  folio:  non   delicatum,  et   finit 
in  penultimo:  iste  sanclus. 

a  Pen.  697,  Lu.  138,  frag.  III,  12,  Pa.  3657.  b  Pen.  551.  c  Pen.  605.  d  L.  viUtate.  e  Cf.  n.  321, 
Pen.  422,  544*.      f  Pen.  520.      g  Cf.  n.  111 1.      h  Pen.  599«. 

367  GuiI.ELMUS    OCKHAM. 

368  S.  Bedae. 

»69  Fortasse  Honorii  Augustodunensis. 

370  pETRUS    DE    LEMOVICIS. 

371  Robertcs  Holkot,  ord.  praed. 

372  De  Astesano  de  Ast  et  Francisco  de  Abbatibus  Astensi,  quibus  eae  distinctiories 
adscribuutur,  vide  Sbvralea,  Supplementum  ad  scriptores  trium  ordinum  s.  Francisci, 
pp.    100,  240. 


556  PARS   ALTERA  —  DE    BIRLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

1596.  a  Item   sermones   Leonis  pape  et   PfetriJ   Ravennatis,   in 
volumine   cooperto   de   viridi,  incipit  in  secundo  folio  in  nigro:  dilectissimo, 
et  finit  in  penultimo:  faciunt. 
f.  92b  1597.  Item  alii  sermones   Leonis   pape  et  Augustini   et  aliorum  in 

volumine  cum  postibus  nudis  et  uno  fracto,  incipit  in  secundo  folio:  fabula, 
et  finit  in  penultimo:  cle  nobis. 

1598.  Item  sermones  Voraginis,  cooperti  de  viridi,  incipit  in  secundo 
folio :  deus,  et  finit  in  penultimo :  graciam. 

1599.  b  Item  sermones  PfelriJ  Damiani,  cooperti  de  albo,  incipit  in 
secundo  folio :  esle,  et  finit  in  penultimo :  locatur. 

1600.  Item  sermones  dominicales  et  sanctorales,  in  papiro  [cooperli] 
de  viridi,  incipit  in  secundo  folio :  ille,  et  finit  in  penultimo : 

1601.  Item  sermones  dominicales,  cooperti  de  rubeo,  incipit  in  secundo 
folio:  doctrina,  et  finit  in  penultimo:  convicietur. 

1602.  c  Item  sermones  facti  coram  papa  et  Innocencius  de  utilitate  con- 
dicionis  humane,  in  papiro,  cooperti  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  nam, 
et  finit  in  penultimo:  gentibus. 

1603.  d  Item  sermones  pape  Clementis  VI,  in  magna  forma,  cooperti 
de  livido. 

1604.  e  Item  alii  sermones  facti  coram  papa,  cooperti  de  viridi,  incipit 
in  secundo  folio :  et  vera,  et  finit  in  penultimo :  angelorum. 

1605.  Item  sermones  in  adventu,  cum  postibus  seminudis,  incipit  in  se- 
cundo  folio:  de  mundacione,  et  finit  in  penultimo:  Iherusalem. 

1606.  f  Item  sermones  et  figure  Geraldi  Odonis,  in  modica  forma, 
incipit  in  secundo  folio  post  tabulam :  thema  traxit,  et  finit  in  penultimo : 
ibidem  circa. 

1607.  Item  diversi  sermones,  cooperti  de  pargameno,  in  modica  forma, 
incipit  in  secundo  folio:  circa  principium,  et  finit  in  penultimo:  c.  q. 

1608.  Item  sermones  in  adventu,  cum  postibus  nudis,  incipit  in  secundo 
folio:  flio,  et  finit  in  penultimo:  utiles. 


Libri  ystoriales. 

1609.  °  Primo  Iosephus   antiquitates,  coopertus  de  albo,  incipit  in  se- 
cundo  folio:  tantummodo,  et  finit  in  penultimo:  siriam. 

1610.  ;'  Item  Iosephus  de  bello  Iudaico,  coopertus  de  albo,  incipit  in 
secundo  folio:  rafirmati,  et  finit  in  penultimo :  non  eorum. 

f.  93a  1611.  '  Item  Egicipus  de  excidio  Ierusalem,  coopertus  de  rubeo,  incipit 

in  secundo  folio:  quoniam,  et  finit  in  penultimo:  eripere. 

1612.  Item  cronica  aurea,  cooperta  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio: 
ri\ .  i,  et  finit  in  penultimo:  propagarunt.  -  \  f\$\J     fom  X^/^J? 

a  Lu.  155.       6  Pen.  595.       c  Lu.  152.      d  Pen.  568s.       e  Lu.   159.       f  Lu.    168,  Pen.  577.      g  Pen.  974. 
h  Pen.  975.       i  Pen.  976.      j  Excidit  oscitantiii  librarii. 


CAP.    III RECCTSIO    A    OREftOftlCr  XI    C.    AN.    1375    CONCINNA-TA  557         Gr. 

1613.  Item  cronica  d  e  gestis  summorum  pontificum ,  cooperta  de 
albo,  incipit  in  secundo  folio  in  nigro :  serviemus,  et  finit  in  penultimo : a. 

1614.  b  Item  prima  pars  Vincencii  ystorialis,  cooperta  de  albo,  incipit 
in  secundo  folio :  oracio  (?),  et  finit  in  penultimo :  consensit. 

1615.  Item  secunda  pars  Vincencii  ystorialis,  cooperta  de  albo,  incipit 
in  secundo  folio :  leo,  et  finit  in  penultimo :  et  ex. 

1616.  Item  tabula  super  toto  Vincencio  ystoriali,  cooperta  de  rubeo,  in- 
cipit  in  secundo  folio :  vitur,  et  finit  in  penultimo :  deo  gratias. 

1617.  Item  speculum  istoriale  abreviatum,373in  modica  forma, 
coopertum  de  nigro,  incipit  in  secundo  folio:  XLVII,  et  finit  in  penultimo: 
itaque  pre. 

1618.  Item  colleciones  ystoriarum,  in  modica  forma,  cooperte  de 
rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  sanctis,  et  finit  in  penultimo:  quarto. 

1619.  c  Item  ystoria  cronicarum  Troyanorum374,  cooperta  de  rubeo, 
incipit  in  secundo  folio:  quam,  et  finit  in  penultimo:  Grecis. 

1620.  d  Item  ystoria  Francorum  a  beato  Gregorio  Turonensi  epi- 
scopo  compilata,  cooperta  de  albo,  incipit  in  secundo  folio:  cunque,  et  finit 
in  penultimo:  multitudinibus. 

1621.  Item  cronica  Anglorum  Bede,  cooperta  de  rubeo,  incipit  in  se- 
cundo  folio :  niis  aliquantulum,  et  finit  in  penultimo :  mar. 

1622.  e  Item  Gerbasius  de  mirabilibus  mundi  et  Paulus  Orosius, 
in  uno  volumine  cooperto  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio:  ipso,  et  finit  in 
penultimo :  eos. 

1623.  f  Item  cronica  de  preconiis  Yspanie  fratris  Iohannis  Egidii375, 
ligata  cum  una  reste. 

1624.  Item  liber  Turpini  de  gestis  Caroli,  coopertus  de  pargameno, 
incipit  in  secundo  folio :  silitam,  et  finit  in  penultimo :  terre. 

1625.  °  Item  liber  intitulatus  Flos  ystoriarum  terre  orientis,  coopertus     f- 93b 
de  viridi,  incipit  in  secundo  folio:  genitus,  et  finit  in  penultimo :  de  ter. 

1626.  Item  alius  liber  vstorie  de  mirabilibus  terre  orientis376, 
in  modica  forma,  coopertus  d,e  pargameno. 

1627.  Item  liber  ystorialis  de  etatibus  mundi,  coopertus  de  parga- 
meno,  incipit  in  secundo  folio :  pelago,  et  finit  in  penultimo :  ordinasset. 

1628.  Item  liber  consiliorum  et  quarundam  ystoriarum,  in  papiro. 
coopertus  de  albo.  incipit  in  secundo  folio:  fauces,  et  finit  in  penultimo : . . .  -£* 

1629.  Item  liber  de  mirabilibus  urbis  Constantinopolitane, 
in  modica  forma,  coopertus  de  albo,  incipit  in  secundo  folio :  masam,  et  finit 
in  penultimo:  manvlffet. 

a  Excidit  uligine  consumptura.  6  Cf.  n.  1166s.  c  Pen.  1015.  d  Cf.  n.  1214.  e  Pen.  1031,  2. 
f  Pen.  1019.      Q  Pen.  1034,  cf.  Pa.  5515. 

373  Ab  Adamo  episcopo  Claromontensi. 

374  GuiDONIS   DE    COLUMNA. 

375  Ioannes  Aegidiws  Zamorensis,  ord.  min. 

376  -Fertasse  Haython«*t- 


558  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

1630.  Item  quidam  liber  ystorialis  in  vulgari  castellano,  in  papiro, 
coopertus  de  rubeo. 

1631.  Item  liber  factus  pro  passagio  Terre  Sancte,  coopertus  de  sirico 
violato,  incipit  in  secundo  folio  in  rubro :  In  nomine  domini,  et  finit  in  pe- 
nultimo:  adalapo. 

1632.  a  Item  vita  sancti  Marcialis,  cooperta  de  viridi,  incipit  in  secundo 
folio:  quam,  et  finit  in  penultimo:  egris. 

1633.  Item  vita  beati  Bernardi,  in  papiro,  cooperta  de  rubeo,  incipit 
in  secundo  folio :  ma,  et  finit  in  penultimo :  necessarie. 

1634.  b  Item  liber  Ioannis  Bocacii  de  casibus  virorum  illustrium,  coo- 
pertus  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  in  paradisum,  et  finit  in  penultimo : 
capitulo  octavo. 

1635.  Item  cronica  comitis  Fundorum,  in  papiro,  cooperta  de  viridi, 
incipit  in  secundo  folio :  Vespasiani,  et  finit  in  penultimo :  totus. 

1636.  Item  pollicattio  377,  cooperta  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio: 
ecclesia,  et  finit  in  penultimo:  tur. 

Libri  heresum. 

1637.  Primo  liber  diversarum  heresum  378  secundum  ordinem  titulorum 
decretalium,  coopertus  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio :  ratione,  et  finit 
in  penultimo:  preceptum. 

t:  94a  1638.  Item  [liberj  in  quo  continentur   diversi   tractatus   contra   articulos 

aliquorum  summorum  pontificum  et  aliorum  universorum,  in  volumine  coo- 
perto  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  consilia,  et  finit  in  penultimo: 
nostri. 

1639.  c  Item  liber  de  questionibus  Arminiorum  379,  coopertus  de 
rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  fuisse,  et  finit  in  penultimo :  coloris. 

1640.  d  Item  liber  intitulatus  De  paupertate  Christi  et  apostolorum  editus 
a  fratre    Nicolao   ordinis  minorum  ^80,  coopertus  de  rubeo. 

1641.  e  Item  liber,  in  quo  continentur  articuli  Parisius  condempnati  m  et 
alii  diversi  errores  et  dialogus  contra  Lulistas,  in  papiro,  coopertus  de  parga- 
meno,  incipit  in  secundo  folio:  quos,  et  finit  in  penultimo:  servicii. 

1642.  Item  quedam  dubia  de  quibusdam  erroribus  in  theologia,  in  papiro, 
in  modica  forma,  cooperta  de  pargameno. 

1643.  f  Item  tractatus  fratris  Bernardi  Oliverii  contra  Iudeos,  incipit 
in  secundo  folio:  exordio,  et  finit  in  penultimo:  est. 

a  Pen.  991.       b   Pen.  920.       c  Lu.   137.      d  Pen.  706,  Pa.  5154.       e  Pen.  704.      f  Cf.  n.  1652,  Pen.  722. 

377  Putem  indicari  Ioannis  Sarisberiensis  polycratica,  11.  VIU. 
ri78  Alvari  Pelagii,  ord.  min.,  collyrium  fdei  adversus  haereses. 

379  Sintne  Richardi  Fitzralph  archiepiscopi  Armachani? 

380  Cf   Baluze,  Misccllanea,  ed.  Mansi,  ITI,  224  s. 

381  His  verbis  indicari  solent  errores  Parisiis  a  Stephano  Tempier  an.  1277  proscripti. 


^7 

•GAE — u,    §    ?.  — U£K£frN3I0    LlHIftHmM_P.U,\  1M LJJ^We^r-^nT~ttffi9 550    -  Gl\ 

1644.  Item  tractatus  contra  Iudeos,  coopertus  de  rubeo,  editus  per 
quendam  conversum,  incipit  in  secundo  folio :  ut  homines,  et  finit  in  penultimo : 
subintrare. 

1645.  Item  liber  Ysidori  de  fide  contra  Iudeos,  in  modica  forma,  coo- 
pertus  de  albo,  incipit  in  secundo  folio:  dominator,  et  finit  in  penultimo : 
diesque. 

1646.  a  Item  disputacio  contra  Iudeos  sumpta  ex  quadam  epistola  missa 
per  unum  Iudeurn  alteri,  cooperta  de  viridi,  in  media  forma,  incipit  in  secundo 
folio :  unicuique,  et  finit  in  penultimo :  sua  ure  (?). 

1647.  b  Item  liber  V[etri]  Alfonsi  contra  Iudeos  et  Sarracenos,  in 
vulgari,  in  papiro,  coopertus  de  albo. 

1648.  Item  liber  intitulatus  Mostrador  de  iustitia  contra  Iudeos,  in  vul- 
gari,  et  in  papiro,  coopertus  de  albo. 

1649.  Item  liber  intitulatus  De  escalia  lacob  contra  Iudeos,  in  papiro 
et  vulgari,  coopertus  de  albo. 

1650.  c  Item  Alcoranus  Macometi  in  latino,  coopertus  de  nigro,  in- 
cipit  in  secundo  folio:  distinctus,  et  finit  in  penultimo:  comprehenditur. 

1651.  Item  quidam  tractatus  inquisitorum  heretice  pravitatis,  coo- 

pertus  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio  in  nigro:   ,  et  finit  in  penultimo: 

vinculo. 

1652.  Item  tractatus  contra  iudeos  fratris  Bernarli   Oliverii,  coo-      f.  946 
pertus  de  pargameno. 

1653.  d  Item  Pugio,382  in  tribus  voluminibus,  contra  Iudeos,  coopertus 
de  rubeo. 

1654.  e  Item  alius  P  u  g  i  o  contra  Iudeos,  in  uno  volumine,  coopertus  de 
viridi  in  modica  forma. 

Libri  divinorum  ofticiorum. 

1655.  Primo  antiphonarium,  in  magno  volumine,  coopertum  de  rubeo, 
cum  nota,  incipit  in  secundo  folio:  tende,  et  finit  in  penultimo:  dixi. 

1656.  Item  unum  consuetudinarium  sive  ordinarium  romanum,  coo- 
pertum  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio :  domini,  et  finit  in  penultimo : 

1657.  Item  rationale  divinorum  officiorum,  coopertum  de  vi- 
ridi,  incipit  in  secundo  folio:  dicione,  et  finit  in  penultimo:  non. 

1658.  Item  quidam  tractatus  intitulatus  De  divinis  officiis  per  anni  cir- 
culum,  coopertus  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  septem,  et  finit  in  pe- 
nultimo :  erit  in. 

1059.  Item  Innocencius  tercius  de  sacramentis  ecclesiasticis,  coo- 
pertus  de  rubeo,  incipit  in  secundo  folio:  rit,  et  finit  in  penultimo:  cx  tali. 

a  Pen.  723.       b  Pen.  726.      c  Pen.  727.       d  Int.  55,  Lu.  131,  Pen.  717,  Pa.  3356.       e  Pen.  710. 

382  De  opere  et  eius  auctore  R.umundo  Martin,  ord.  praed.,  cf.  Quet  if-Echard,  SS.ord. 
praed.,  I,  396. 


560  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   1 

1660.  Item  quidam  tractatus  Arnaldi  Terreni  super  missarum  cele- 
bratione,  coopertus  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio:  secuntur,  et  finit  in 
penultimo :  terra. 

1661.  a  Item  liber  intitulatus  Speculum  ecclesiem,  coopertus  de  par- 
gameno  incipit  in  secundo  folio:  qui  disiincte,  et  finit  in  penultimo:  disposicio. 

1662.  Item  liber  misse,  metricus,  coopertus  de  pargameno,  incipit  in  se- 
cundo  folio:  ordo,  et  finit  in  penultimo:  sanclificandis. 

1663.  Item  ympni  glosati,  in  modica  forma,  cooperti  de  pargameno, 
incipit  in  secundo  folio:  geas,  et  finit  in  penultimo:  seculi. 

1664.  Item  liber  metricus  de  laudibus  beate  Marie,  coopertus  de 
croceo  albo,  et  incipit  in  secundo  folio :  quia  tibi,  et  finit  in  penultimo:  vorago. 

1665.  Item  liber  de  miraculis  beate  Marie,  coopertus  de  rubeo. 
incipit  in  secundo  folio :  asserilur,  et  finit  in  penultimo :  extollamus. 

1666.  Item  quoddam  cerimoniale  secundum  usum  curie  romane,  in 
papiro,  coopertum  de  albo. 

f.  95a  Libri  liberalium  artium  et  primo  grainmaticalium. 

1667.  Primo  catholicon,  in  magna  forma,  coopertum  de  livido,  incipit 
in  secundo  folio:  manet,  et  finit  in  penultimo:   oarbaris. 

1668.  Item  derivator ^4,  coopertus  de  viridi,  incipit  in  secundo  folio: 
anidus,  et  finit  in  penultimo  in  nigro:  repudium. 

1669.  Item   doctrinale,   coopertum  de  nigro. 

1670.  Item  questiones  super  Priscianum  Minorem,  in  papiro,  cooperte 
de  pargameno, 

Libri  logicales. 

1671.  Primo  [logicaj  Aristotilis,  cooperta  de  rubeo,  incipit  in  se- 
cundo  folio :  genus,  et  finit  in  penultimo :  non  pre. 

1672.  Item  logica  Occam,  cooperta  de  croceo,  incipit  in  secundo  folio : 
necesse,  et  finit  in  penultimo :  quantitatem. 

1673.  Item  compilacio  logice  secundum  modernos,  in  modica  forma, 
cooperta  de  livido. 

1674.  Item  lectura  tractatuum,  in  papiro,  cooperta  de  pargameno. 

1675.  Item  fallacie  sancti    Thome,   sine  coopertura. 

1676.  Item  quedam  reportata  logicalia,  in  papiro,  cooperta  de  par- 
gameno. 

1677.  Item  quedam  alia  scripta  logicalia,  in  papiro,  cooperta  de 
coreo  albo. 

a  Pen.  510. 

383  Fortasse  Hugonis  a  s.  Charo. 

381    HUGUCCIONIS. 


COMPENDIUM 


RECENSIONIS    GREGORIANAE 


INDEX  TITULORUM 


I.  [INVENTARIUM  TABULARUM 
MAGNAE  LIBRARIAE  *] 


[PRIMA  TABULA] 

Libri  s.  Augustini  1-lOif/ 

S.  Leonis  102-10K  l' 

S.  Gregorii  105-138. 

S.  Thome  de  Aquino  138-243. 

Remigii  243-257. 

Rabani  257-265. 

B.  Dionysii  265-276. 

Alani  276-278. 

B.  Hilarii  278-279. 

Ioannis  Damasceni  279-285. 

Ancelmi  285-290. 

Ricardi  de  s.  Victore  290-296. 

Hugonis  de  s.  Victore  296-304. 

Cassiodori  senatoris  304-311. 

B.  Cassiani  Massiliensis  311-320. 

SECUNDA  TABULA 

Libri  B.  Bernardi  320-338. 
Venerabilis  Bede  338-350. 
Originis  350-356. 
Ioannis  Crisostomi  356-363. 
B.  Ambrosii  363-376. 
B.  Ieronimi  376-404. 


QUINTA  TABULA 

Tabula  librorum  gramaticalium,  logica- 
lium,  naturalium,  utriusque  iuris  cano- 
nici  et  civilis  404-577. 

[Grammatica  et  philosophia  404-467]. 

De  medicina  467-481. 

Iuris  civilis  [et  canonici]  481-577. 

[TERTIA  TABULA] 

Tabula  librorum  sententiarum  (577-655), 
hereticorum  et  Terre  Sancte  655-824. 

Libri  antiquorum  doctorum  et  poetarum 
824-877. 

LIBRI  BIBLIE 

Prima  tabula   librorum  biblie  cum  suis 

expositionibus  877-1014. 
Libri   Gregorii  XI   \bibliae\  1014-1040. 
Secunda  tabula  librorum  biblie  cum  eo- 

rum  expositionibus  1040-1162. 

[QUARTA  TABULA] 

Tabula  |  cronicorum]  romanorum  sum- 
morum  pontificum,  imperatorum  et  de 
potestate  ecclesiastica  (1162-1229)  cum 


Quao  uncinis  inclusi,  a  mo  Bunt  adhincta. 


36 


562 


PARS    ALTERA 


I)E    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


sermonibus  de  dominicis  et  festivita- 
tibus  1162-1309. 


II.  LIBRI  REPERTI  IN  MAGNA  LIBRARIA 
EXTRA  INVENTARIUM  TABULARUM 

1309-1483 

[Libri  s.  Augustini  1309-1313]. 
S.  Thome  1313,  1314. 
S.  Anselmi  1315,  1316. 
Hugonis  de  s.  Victore  1317. 
Bernardi  1318,  1319. 
Diversorum  doctorum  1320. 
Ieronimus  1321. 
Petrus  Damiani  1322. 
Petrus  Ravennas  1323. 
Ieronimus  1324,  1325. 
Hugo  de  s.  Victore  1326,1327. 
Petrus  Damiani  1328. 
Diversorum  1329-1338. 
Libri  Boecii  1338-1340. 
Senece  1340-1344. 
Tullii  [Ciceronis]  1344-1359. 
Libri  iuris  1359-1380. 
Poetarum  1386-1391. 
Sentenciarum  et  biblie  1391-1422. 
Contra  hereticos   et  de  passagio  Terre 
Sancte  1422-1433. 


Medicine  1433-1437. 
Pertinentes  ad  divina  officia  et  serimo- 
nias  1437-1483. 


III.  INVENTARIUM  LIBRORUM, 

QUOS  HABEBAT  ^v^//// 

D0MINUS   NOSTEfyTEMPORE, 
QUO    ERAT    CARDINALIS    1483-1677 

[Biblie   cum   suis  -expositionibus  1014- 

1162  ?J 
Libri  theologie  1483-1508. 
Textus   sentenciarum   cum  suis  postillis 

1508-1521. 
Libri  Augustini  1521-1533. 
Gregorii  1533-1539. 
B.  Ambrosii  et  aliorum  diversorum  do- 

ctorum  1539-1559. 
S.  Thome  1559-1566. 
Aliorum  doctorum  diversorum  1566-1572. 
Egidii  Romani  1572-1577. 
Aliorum  diversorum  1577-1595. 
Sermonum  1595-1609. 
Ystoriales  1609-1637. 
Heresum  1637-1655. 
Divinorum  officiorum  1655-1667. 
Liberalium  artium  et  primo  grammati-  • 

calium  1667-1671. 
Logicales  1671-1677. 


INDEX  AUCTORUM  ET  LIBRORUM 


Abbas  lectura  in  decretales  520,  521, 
570. 

Abbas  s.  Andreae  speculum  animae  1367. 

Abstinentia  (de)  liber  691,  756,  1270. 

Aegidius  de  Columna  errores  collecti 
631;  -  de  essentia  223;  -  de  eucliari- 
stia  732;  -de  potestate  ecclesiae  1198;  - 
quodlibeta  616,  621-3;  -  de  regimine 
principum  442-46,  631, 1572-77;  -  rhe- 
torica  211,  446;  -  in  Cant.  et  epist. 
Canon.  1039. 

Aegidius  Zamorensis  orthographia  823. 

Agnes  (s.)  passio  342. 

Alanus  276-278,  poenitentiale  et  c.  hae- 
riticos  613;  -  de  poenitentia  342. 


Albanus  (s.)  vita  1356. 

Albertanus  de  arte  tacendi  et  loquendi 

1354. 
Albertus  Magnus  (b.)  de  animalibus  427, 

428;  -  concordantia  magna  V.  et  N. 

Test.  727;  -  de  mineralibus  etc.  429;  - 

de  trinitate  760 ;  -  in  parva  natura- 

lia  63. 
Alcuinus  de  trinitate  1221. 
Alexander  scintillarius  1223. 
Alexander  de  s.  Elpidio  de  ecclesiastica 

potestate  1196,  1197.  1419. 
Alexander  de  Hales  summa  theolog.  588- 

599,  642;  3*p.  1519,  1*  p.  1566. 
Aifraganus  471,  472. 


COMRENDIUM    RECENSIONIS    (JREGORIANAE 


563 


Algazel  logica  1310. 

Allegationes  v.  de  pauperlate. 

Almagestus  v.  Ptolemaeus. 

Alvarus  Pelagius  speculum  regum  779;  - 
de  planctu  ecclesiae  1229,  1422. 

Ambrosius  (s.)  303-370;  -  de  officiis 
1539;  -  hexaemeron  280,  1510;  -  epi- 
stolae  1541;  -  homilia  34,  51;  -  in 
Lucam  243. 

Amoris  divini  liber  770. 

Aodreas  (s.)  passio  613. 

Andreae  (s.)  v.  abbas. 

Andreas  de  Curtili  tabula  1107. 

Andreas  de  s.  Vietorc  t»  ■'  11.  Moys. 
Ios.  Iud.  966. 

Anselmus  (s.)  285-290,  294,  1315,  1316, 
1549,  1550;  -  Cur  deus  homo  54,  63, 
101;  -  meditaliones  81,  100;  -  de  li- 
bero  arbitrio  279;  -  de  passione  domini 
870;  -  proslogium  63;  -  pro  insipiente 
279. 

Anticimenon  v.  Iulianus. 

Antiocus  historiae  748. 

Apollinaris  Sidonius  858,  859. 

Apollonius  hisloriae  748. 

Aragonia  quomodo  censualis  ecclesiae 
103,  1210. 

Arbitrio  (de)  voluntalis  013. 

Archa  theologiae  1152. 

Archidiacoaus  v.   Guido  de  Baysio. 

Arengis  (de)  faciendis  1381. 

Aristoteles  ftftrt  463;  -  logica  1671;  -rhe- 
torica  429,  440,  441,  558;  -  #Jrt  wa- 
turales  415-120,  448,  550,  .551;  -  ex- 
cerpta  ex  11.  naturalibus  765;  -  tabula 
11.  naturalium  462;  -  /Z.  naturales  et 
morales  549,  552;  -physica  447,  480;  - 
meteora  etc.  437;  -  <7g  anima  1340;  - 
physiognomia  452;  -  cfe  sensw  e£  .ve/t- 
sflto  450;  -  meehanica  431;  -  de  motu 
animalium  etc.  421;  -  secreta  secreto- 
rum  430,  1349,  1357;  -  metaphysica 
434; -ethica  433,  430,  453a,  1356;- 
(monomachia)  465;  -  ethica  et  poli- 
fica  132;  -  politica  459,  558,  772;  - 
11.  morales  458,  553;  -  tabula  11.  mo- 
ralium  547. 

Arithmetica  435. 


Aruiandus  de  Bellovisu  declaratio  dif- 

ficiliwn   dictionum  124;  -  in  psalm., 

sermones  292. 
Armeni  crrores  681;  -  tpraestinnes  1039, 

v.  Richardus  Armacanus. 
Arnaldus  Terreni  ofe  s.  /uiss/i  1660. 
Arwdtlus  Bonaevatlis  v.  Ernaldus. 
Arnaldus  de  Prato  smwna  017. 
Arnaldus  de  Villanova  342. 
Ars  faciendi  sermones  823. 
Artes  F77  liberales  412. 
Articuli  Parisius  condemnati  581,  631, 

644,  1011;  -  (eontra)  diversorum  pon- 

tificum  1638. 
Assisium  v.  Portiuncula. 
Astensis  distinctiones  1595. 
Astrologia  746. 
Athanasius    (s.)    altercatio    13,    279;  - 

v.   Vigilius    Tapsensis. 
Augustinus  (s.)  1-102,   280,  1309-1313, 

1321,  1521-1532;  -  de  X  cordts  613;  - 

enchiridion    252 ;    -    epistolae    013 , 

1334;  -  rfe  /?cte  1320;  -  cfe  origine  ani- 

mae  112;  -  regula  13,  780,  870,  1420;  - 

sermo  124,  870,  1597;  -  ad  Volusia- 

num  739. 
Augustinus  (Triumphus)    de  Ancona   in 

Actus  Ap.   et  Apoc.  970;  -  in  Apoc. 

980;  -  collationes  1254;  -  de  ecclesia- 

stica  pote.state  1200. 
Aureolus  v.  Petrus. 
Aurora  sive   biblia   metrific.  v.   Petrus 

de  Riga. 
Averroes  metaphysica  438. 
Avicenna  canon  407;  -  de  aegritudini- 

bus  408. 

Bagaiotus  cavillationes  1382. 
Baldericus  Dolensis  1130. 
Baptizatione  (de)  imaginum  708. 
Barle  (frater)  arf  Graecos  686. 
Bartholomaeus    Brixiensis   casws  530;  - 

quaestiones  137(5,  137(.). 
Bartholomaeus  de  Glanvilla  de  proprie- 

tatibus  rerum  701,  1352,  1353,  1581;  - 

moratizatus  11 1(.). 
Basilius  (s.)  regula  13,  392,  870;  -  epi- 

stolae  358. 


504 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBUOTHECA    AVENIONENSI 


ART.  I 


Beda  (s.)  338-350,  368;  -  historia  anglic. 

1621;  -  de  naturis  rerum  1323;  -  de 

numeris  et  ponderibus  1329;  -  in  epist. 

s.  Pauli  55;  -  in  Genes.  263. 
Bello  (de)  forti  militantis  ecclesiae  1332. 
Benedictus  (s.)  regula  13,  870,  1554. 
Benedictus  XI  de  eius  promotione  773. 
Benedictus  XII  de  erroribus  655,  656;  - 

in  Matthaeum  790-797,  800-804;  -  de 

reformatione  monachorum  1380;  -  de 

visione  beata  798. 
Benedictus  presb.  canonicus  s.  Petri  po- 

liticus  544. 
Berardus   (Caracciolus)    de  Neapoli  di- 

ctamina  803,  811,  812,  1386. 
Berengarius  glossae  in  Psalter.  1411. 
Berengarius  (Fredoli)  Biterrensis  reper- 

torium  525,  561;  la  p.  572,  2a  p.  573;  - 

oculus  Copiosae  564. 
Bernardus  (s.)  320-338, 1318,1319, 1548, 

1549;  -  super  Ave  Maria  1591;  -  ad 

Eugenium  253;  -  epistolae  1349;  -  in 

Lucam  280;  -  de  verbis  Domini  870;  - 

versus  252;  -  eius  vita  1633. 
Bernardus  de  Aligniaco  de  ss.  trinitate 

et  cath.  fide  678. 
BernardusCompostellanus534, 570, 571;- 

v.    Bern.    Hispanus    et   Bern.    Par- 

mensis. 
Bernardus  Geraldi  sennones  1240,  1241. 
Bernardus  Guidonis  cronica  roman.pon- 

tificum  1209, 1211;  -  episcopi  Tolosani 

et  Lemovicenses  1222;  -  flores  croni- 

carum    1208;  -  speculum    sanctorale 

1180,   1181,  1183,    1186,    1187,   1227. 
Bernardus  Hispanus  in  decretales  522.  - 

v.  Bem.   Compostellanus. 
Bernardus  Oliverius  adv.  Iudaeos  1643, 

1652. 
Bernardus  Parmensis  aut  Compostellanus 

casus  527,  530. 
Bernardus  Silvester  858. 
Bernardus  de  Trillia  quaestiones  646. 
Bertoliana  summa  1578. 
Bertrandus  de  Baiona  de  paupertaie  631. 
Bertrandus  de  Turre  scrmones  1252. 
Boetius   scripta  diversa  285,  288,  289, 

874,  1338,  1549;  -  de  consolatione  phi- 


losophiae  439,  1334,  1388;  -  divisiones 
1340;  -  de  hebdomatibus  269;  -  ta- 
bula  875;  -  de  trinitate  279,  1329. 

Bonaventura  (s.)  360;  -  breviloquium 
660;  -  de  paupertate  100;  -  in  3m  sen- 
tentiarum  639;  -  stimulus  amoris  1329;  - 
de  visionibus  870. 

Bonavitus  diversiloquium  1307. 

Bonetus  v.  Petrus. 

Breviarium  romanum  1437-1443;  -  al- 
terius  consuetudinis  1444. 

Breviarium  manuale  bibliae  1049. 

Breviloquium  et  summa  collationum 
1278;  -  brevil.  de  virtutibus  714. 

Brocardica  543,  560. 

Bruniquellus  v.   Petrus. 

Bruno  in  Apocal.  1052. 

Burley  v.   Gualterus. 

Caeremoniarum  curiae  romanae  liber 
1479-1481,  1666. 

Caesarius  (s.)  exhortatioadmonachosQ\.3. 

Calixtus  (s.)  epistola  1556. 

Canon  misse  1474. 

Canones  apostolorum  1205;  -  concilio- 
rum  1220;  -  canones  decreta  etc.  1203. 

Cantimpretanus  v.    Thomas. 

Capella  Marcianus  de  nuptiis  Mercurii 
1330. 

Cassianus  v.  Ioannes. 

Cassiodorus  304-320;  -  de  anima350;  - 
historia  tripartita  1224-1228,  1492;- 
institutiones  14, 1321;  -  orationes  613;- 
variae  1334. 

Casus  decreti  532;  -  decretalium  1374. 

Catholicon  v.   Ioannes  Balbi. 

Cato  Censorinus  1387. 

Causis  (de)  liber. 

Chronica  antiqua  usquead  GregoriumX 
1215;  -  antiqua  1218;  -  aurea  1612;  - 
comitum  Fundorum  1635;  -  impera- 
torum  a  Nino  1217;  -  romanorum  pon- 
tificum  (1215),  1329, 1613;  -  rom.  pont. 
et  imperatorum  1216,  1222;  -  rom. 
pont.  et  regum  Franciae  1209;  -  chro- 
nicarum  flores  1191;  -  v.  historia,  Ber- 
nardus  Guidonis,  Richardus  Pictav., 
Ptolemaeus  Lucensis. 


COMPENDIUM    RECKNSIONIS    GRKGORIANAE 


505 


Chrysopolitanus  v.  Zacharias. 

Chrysostomus  v.  Ioannes. 

Cicero  opera  371,  1334,  1344-1348;  rhe- 
torica  412. 

Claudius  858. 

Clemens  (s.)  ars  catholicae  fidei  1338;  -ep. 
ad  Iacobum  44,  62,  1337;  itinera  759. 

Cleinens  IV  epistolae  1557. 

Clemens  V  constitutiones  740. 

Cleniens  VI  in  decret.  Ioan.  XXII  et 
de  perfectione  vitae  663  (?),  1143;  - 
invocationes  ad  eum  1160;  -  sermones 
280,  1145,  1603;  -  tabula  in  opp. 
s.  Hieronymi  1324,  1325. 

Collationes  v.  Iacobus  de  Voragine. 

Collertarium  1468. 

Colligite  fragmenta,  tabula  originalium 
1108. 

Compendium  librorum  et  capitulorum 
bibliae  1406;  -  philosophiae  451;  -  theo- 
logicae  veritatis  660,  691. 

Compilatio  de  libris  nat uralib us  453;- 
logicae  secundum  modernos  1673. 

Compostellanus  v.  Bernardus. 

Compotus  manualis  823. 

Concilia  quatuor  124,  1320;  -  ss.  patrum 
44, 1558;  -et  decreta  roman.pontificum 
1182,  1203,  1220;  -  conciliorum  gene- 
ralium  liber  1206;  -  conciliorum  et  hi- 
storiarum  liber  1628;  -  conciliorum 
diversorum  liber   1204 ;  -  v.  canones. 

Concordantiaebibliae  1092, 4partes  1093. 
1096,  1097,  1098,  1100,  1101,  4partes 
1102-1106,  1404,  3«  pars  1.405,  1487. 

Concordantiae  evangeliorum  1049, 1057;  - 
metrice  1334;  -  proverbiorum  1130;  - 
psalmorum  1050. 

Concordautiae  sanctorum  sive  promptua- 
rium  1144. 

Conradus  frater  de  sacramentis  342. 

Consolatorius  liber  719. 

Constantinus  Afric.   Physiognomia  312. 

Constantinus  M.  constitutum  44. 

Constitutiones  imperiales  488;  -  syno- 
dales  111. 

Constitutiones  et  regulae  s.  Augusiini  13, 
786,  870,  1420;  -  s.  Basilii  13,  870;  - 
s.  Benedicti  13,  706,  870,  1554;  -  Car- 


melitarum  870;  -  Cisterciensium  706;  - 

hospitalis  s.  Spiritus  in  Sassia  706, 

723;  -  hospitalis  b.  Mariae   Teutonic. 

789;  -  s.  Macarii  13;  -  Minorum  13, 

342,  706,  786,  787;  -  Praedicatorum 

706. 
Consuetudinarium    secundum    ordinem 

romanum  1656. 
Convenientia  (de)  crucis  et  altaris  678. 
Corde  (de)  liber  1435. 
Cornelius  (s.)  epistola  103. 
Cyprianus  (s.)  abusiva  saeculi  13,  289;  - 

epistolae  103,  370,  402,  853,  861,  1330, 

1553. 
Cyrillus  (s.)  epistolae  385,  613. 
Cyrillus  de  Carmelo  oraculum  866,  870, 

872,  1415. 

Damascenus  v.  Ioannes. 

Dares  Phrygius  de  excidio  Troyae  1330. 

Decreta   ss.  patrum   1190,   1335,   1337. 

Derivator  v.  Hugutio. 

Dialogus   animae   et   corporis  1583;  - 

contra  Lulistas  v.  Nicolaus  Eymerici. 
Dictionarium ,   partes    tres   1082-1084, 

1089-1091;  v.  Petrus  Berchorius. 
Dictis  (de)  poetarum  et  antiquorum  1331 
Dinus  de  Mugello  disputationes  1373;- 

quaestiones  539;  -  regulae  iuris  504, 

1382,  1383,  1384. 
Dionysius  Areopagita  265-276,  288,  298, 

1549;  -  epistola   de  morte   Ss.   Petri 

et  Pauli  62 ;  -  de  hierarchia  angelica 

1334 ;  -  commenl.  in  theologiam  mysti- 

cam  et  hierarchiam  coelestem  745. 
Dionysius  a  S.  Burgo  in  Valerium  Max. 

1349,  1389. 
Distinctiones  partes  quatuor  1085-1088;  - 

praedicabiles  705;  -  per  alphabetum 

695;  -  in  Ioan.,  Matth.,  epist.  Pauli, 

Iob.  1417;  -  super  toto  corpore  iuris 

civilis  1382. 
Divisiones  librorum  et  capitum  s.  scri- 

pturae  1051. 
Doctrina  (de)  cordis  v.  Gerardus  Leo- 

diensis. 
Doctrinale  405,  1669;  -  cum  lectura  404, 

407. 


566 


PARS    ALTERA  —  DE    BlBLIOTIIECA    AVENIONEN.SI  —  ART.  I 


Dominicus  Grima  in  Genesim  etc.  953- 
956;  -  in  Pentat.  984;  -in  Iudic.  et  Rutli 
957;  -  in  Reg.  958;  -  in  Parah.  959. 

Durandus  v.   Guilelmus. 

Duratitis  v.   Guilelmus. 

Egussio  v.  Huguccio  in  decretum  1365. 
Electione  (de)  1378,  v.  Guil.  de  Manda- 

goto;  -de  electione  papae  1482,  v.  cae- 

remoniarum  liber. 
Ennodius  epistolae  857. 
Ephrem  (s.)  280;  -  diadema  860;  -  insti- 

tutiones  monachorum  854. 
Epistolae  festorum  anni  1471. 
Epistolare  parisiense  1055;  -  romanum 

1056. 
Ernaldus  Bonaevallis  sermones  263,  694. 
Errores  (circa)  in  theologiadubial642;- 

diversi  1641;  -et  visiones  clerici  683;- 

(contra)   Iudaeorum,   Graecorum  etc. 

684;  -  Iudaeorum  1644;  -  Bequinortou 

726;  -  Sarracenorum  766. 
Escalia  (de)  Iacobi  1649. 
Ethereanus  v.  Ilugo. 
Eusebius   epistola   de   morte   s.    Iliero- 

nymi  385,  613. 
Eusebius  Caesariensis  historia  et  chro- 

nica  1221,  1223,  1491. 
Eustachius  frater  quaestiones  631. 
Eustathius  in  11.  morales  454. 
Eutropius  1213. 
Exempla    (de)  s.  scriptura  1242,  1247 

1301 ;  -  v.   Nicolaus  de  Hanapis. 
Exordia    coram   papa   et   cardinalibus 

1382. 
Expositiones  litteral.  bibliae  702;  -  sacrae 

missae  1158;  -  patrum  708;  -  physio- 

gnomiae   452;   -  prophetiae    ignotae 

870;  -  vocabulorum  bibliae  692,  785. 

Fabri  Placidus  mythologia  1223. 

Febribus  (de)  473. 

Festus  Pompeius  breviarium  859. 

Fidei  catholicae  liber  1189. 

Figurae  bibliae  1139, 1140, 1251;  -  v.  Pe- 
trus  Berchorius,  Geraldus  Odonis, 
Petrus  de  Bruniquello;  -  sigillorum 
Apocal.  1413. 


Flavius  Iosephus  antiquitates  824-831, 
1225,   1609;  -  de  bello   iudaico  1610. 

Flagellantes  (contra)  738. 

Flores  cronicorum  1191;  -  monachorum 
1357;  -  sanctorum  1232,  1233,  1421;  - 
philosophorutn  et  poetarum  464. 

Florus  Luc.  Annius  859,  1348. 

Foutis  vilae  liber  1340. 

Formularium  curiae  805,  806,  807. 

Franciscus  (s.)  verba  100;  v.  regula. 

Franciscus  Mayronis  de  articulis  fidei 
870;  -  de  sanctificatione  B.  V.  292. 

Franciscus  de  Senis  de  peste  1434. 

Francorum  (de)  gestis  1214. 

Fulgentius  (s.)  epistola  71,  292;  -de  fide 
1221. 

Garro  v.   Guil.  de  Ware. 

Gelasius    papa    iti    regulam    s.    Augu- 

stitii  13. 
Gennadius  de  viris  illustribus  1321, 1329. 
Genzeliinus    de  Cassanhis    concordantia 

1370. 
Geomelria  435. 
Geraldus  Odonis  figurae  sermonutn  1606;  - 

processus  688. 
Geraldus    de    Piscario    in    quadriparti- 

tutn  701. 
Gerardus  de  Carmelo  (de  Bononia)  sum- 

ma  625. 
Gerardus  Leodiensis  de  doclrina  cordis 

1329. 
Gervasius    Tilberiensis    imperiale   540 , 

1308;  -  de  mirabilibus  mundi  1622. 
Gilbertus  Tornacensis  sermones  1306. 
Giraudus  de  Abbatisvillae  de  paupertate 

631;  -  quaestiones  649. 
Godeiridus  Viterbiensis  pantheon  698. 
Godifredus  de  Fontibus  quodlibeta  621, 

623,  624,  627,  628,  637. 
Gofiredus  de  Trano  summa  518,  519. 
Grabatius  Ioan.  de  medicina  414. 
Graecismus  cum  lectura  406. 
Graecos  (contra)  auctoritates  679,  766, 

1427;  -  errores  eorutn  684. 
Gregorius    (s.)    105-138,    1533-1539;- 

homiliae  87 ;  -  de  conflictu  vitiorum 

247;  -  tabula  locorutn  bibliae  1407. 


COMPENDIHM    RECENSIONIS    GREGORIANAE 


507 


Oregorius  (s.)  Nazianzenus  tractatus  13, 

350. 
Gregorius  (s.)  Nissenus  de  conditione  ho- 

minis  280,  303. 
Gregorius  (s.)  Turonensis  historia  Fran- 

corum  1020. 
Grosseteste  v.  Robertus. 
Grossolanus  v.   Petrus. 
Gualterus  Burley  politica  400. 
Gualterus  Pictaviensis   tabula   origina- 

lium  1113. 
Guido  de  Baisio  (Archidiaconus)  in  Sex- 

tum  574,  1307. 
Guido  Ebroicensis  sermones  1230,  1237, 

1240,  1241,  1258,  1271. 
Guido  Iudex  de  Columna  de  bello  Tro- 

iano  1330. 
Guido  de  Marcliia  in  Ciceronem  000. 
Guido  de  Terrena  in  evangelia  1040;  - 

de  perfectione  664,  072,  1143;  -  quod- 

libeta  020. 
Guido  Vincentinus  margarita  712,  1000. 
Guilelmus  Autisiodoren.  sumrna  014, 015. 
Guilelmus  de  Conchis  de philosophia  455. 
Guilelmus  Durandus  episc.  Meldensis  de 

concilio  1101,  1201. 
Guilelmus  Durandus  de  s.  Porciano  quod- 

libeta  1508;  -  de  visione  798;  -  contra 

enm  1509. 
Guilelmus    Durantis    ralionale    div.   of. 

1123-1129,1057;  -  speculnm  502. 
Guilelmus  de  Liews  de  causis  457. 
Guilelmus  de  Mara  correctorium  fr.  Tho- 

mae  230,  030;  -  quaestiones.  044,  751. 
Guilelmus  Mandagotus  de  electioue  494, 

537. 
Guilelmus  de  Montelauduno   sacramen- 

tale  1389;  -  in  Sextum  510,  511. 
Guilelmus  Ockam   dialogus   1582;  -  lo- 

gica  413,  414,  1672. 
Guilelmus  de  s.  Amore  de  periculis  280, 

665. 
Guilelmus  de  Ware  in  11.  Sent.  640. 
Gundisalvus  de  anima  1340. 

Haereticos  {o,oi\iYdi)  processus  731;  -  liber 
secundum  ordinem  alphabeti  000;  - 
secundum  ordinem  decret.  1037:  -  <>pu- 


sculum  013;  -  v.  Armeni,  Beguini,  Fla- 
gellantes,  Graeci,  lacobistae,  ludaei, 
Lulistae,  Sarraceni. 

Haimo  Halberstadensis  in  Apoc.  2G2;  - 
in  Isaiam  831»;  -  de  laudibus  patriae 
coelestis  089. 

Ilaustensis  v.  Astensis. 

Hegesippus  1225,  1228,   1011. 

Henricus  de  Carreto  de  paupertate  07G. 

Henricus  de  Gandavo  summa  599, 15G7;  - 
quodiibeta  000-010,  022;  -  contra  eum 
633. 

Henricus  Harkley  quodlibeta  050. 

Henricus  de  Segusia  (Ostiensis)  in  11.  1. 
2.  decreti  512,  515;  -  in  11.  3.4. 510;  - 
in  l.  5.  517;  -  in  3  11.  uitimos  513;  - 
in  11.  o.  514;  -  summa  5G5,  1363;  - 
la  pars  500,  1301 ;  -  2a  pars  507, 
1304;  -'abbreviata  505;  -  sermones  ? 
1243. 

Hermannus  de  Schildiz  1194. 

Hervaeus  Natalis  opera  032;  -  contra  II.  de 
Gandavo  033;  -  quodlibeta  029,  1568. 

Hieronymus  (s.)  14,370-404, 1321, 1544;  - 
epist.  ad  Dardanum  613;  -  ad  Nepo- 
tianum  1420;  -  excerpta  743;  -  homilia 
34;  -  de  nominibus  Hebr.  45,  124;  - 
de  renuntiatione  saecidi  784;  -  de  viris 
illustribus  257,  1329;  -  de  vitis  pa- 
trum  1543;  -  in  Matthaeum  872;  -  in 
Marc.  39;  -  in  epist.  Pauli  243;  -  in 
Vetus  Testam.  1223;  -  in  Trenos  830;  - 
tabula  1324,  1325. 

Hilarius  (s.)  278;  -  concilia  et  de  esseutia 
Patris  44 ;  -  sermo  de  dedicatione  280, 
013;  -  de  triuitate  1320,  1542;  -  in 
Marcum  89. 

Ilildebertus  Cenomanensis  versus  202. 

Historia  Hierosolimitana  1330;  -  L<>m- 
bardicae  1189;  -  de perditioue  Acconis 
1330;  -  Troiana  1019;  -  historiarum 
coliectio  1018;  -  historialis  liber  de 
aetatilnis  mundi  1027;  -  historialis  Li- 
ber  in  casteilano   1630. 

Holkot  v.  Robertus. 

Homiliae  715. 

Honorius  Augustodun.  lucidarius  1589;  - 
de  imagine  mundi  1330,  1357, 


568 


PARS    ALTERA  —  DE    MKLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Horatius  poetria  342. 

Hugo  Ethereanus  777. 

Hugo  a.  s.  Charo  in  11.  Sentent  1509;  - 
speculum  ecclesiae  1357,  1661. 

Hugo  a  s.  Victore  296-304,  1320;  -  de 
arca  Noe  14;  -  de  claustro  animae 
100;  -  in  Eccl.  863,  1317;  -  de  medi- 
cina  animae  1329;  -  de  sacramentis  56, 
1551;  -  senteutiae3G'S,  1552;  -  devir- 
tute  oralionis  1329;  -  in  Dion.  Areop. 
275. 

Huguccio  derivator  815-820,  1668. 

Hymni  glossati  1663. 

Iacobus  Caetani  de  Stefaneschis  de  Be- 

nedicto  XI  773 ;  -  de  abdicatione  Coe- 

lestini  et  promotione  Bonifatii  VIII 

755. 
Iacobus  Fournier  card.  s.  Priscae,  v.  Be~ 

nedictus  XII. 
Iacobus  de  Lausana  sermones  1297. 
Iacobus  de  Viterbio  quolibet  622. 
Iacobus  de  Voragine  collationes  1255;  - 

sermones  1280,  1598. 
Iesselinus   v.  Genzellinus   de  Cassanhis. 
Iesu  (de)  et  Maria  1333. 
Ignatius  (s.)  epistola  1334. 
Imagine  (de)  mundi  v.  Honorius  August. 
Imperiale  v.   Gervasius   Tilberiensi. 
Imperatorum  nomina  et  coronationesS23. 
Indulgentia  (de)  et  remissione  730. 
Infantia  (de)  Salvatoris  753,  756,  1330. 
Infideles   (contra)  et  rebelles    ecclesiae 

1195. 
Informatio  locutionis  1329. 
Ingenio  (de)  bouae  nativitatis  733. 
Innocentius  III  103;  -  libellus  542;  -  chro- 

nica  1210;  -  de  miseria  conditionis  hu- 

manae  671, 697, 1587, 1588;  -  de  sacra- 

mentis  ecclesiae  1659;  -  de  sacrificio 

missae  1159,  1478. 
Innocentius  IV  506,  507;  -  lectura  1360. 
Inquisitionis  haereticae  praoitatis  liber 

1423;  -  tractatus  1651;  -  instructiones 

488. 
Interpretationes  hebraicorum   nominum 

1080;  v.  expositiones. 
Investigatio   Orientis  1355. 


Invocationes  ad  Deum  1160. 
Ioachim  Abbas  613,  862-874. 
Ioannes  XXII  retractatio  de  visione  beata 

799;  -  sermones  1265. 
Ioannes  de  Abbatisvilla  sermones  1294. 
Ioannes  Aegidius  depraeconiis  Hispaniae 

1623. 
Ioannes  Andree  511;  -  additiones  in  l.  1. 

546;  -  in  decretales  1362;  -  in  specu- 

lum  563,  575. 
Ioannes   de  Bacone    in   epistolas  Pauli 

1507;  -  in  11.  Sentent.  1520. 
Ioannes  Balbi  Ianuensis  catholicon  813, 

1153,  1667. 
Ioannes  Beleth  de  officiis   ecclesiasticis 

1584. 
Ioannes  de  Blanosco  559. 
Ioannes   Boccaccio   de   viris    illustribus 

1634. 
Ioannes  Calderinus   de  interdicto  1377. 
Ioannes  Cassianus  collationes  860, 1554;- 

de  octo  vitiis  247;  -  contra  Nestorium 

263. 
Ioannes  Cavallini  1212. 
Ioannes  Chrysostomus  (s.)  356-363,  279, 

363,  377;  -  in  Matthaeum  et  Ioannem 

1500;  -  in  Ioannem  264,  1501;  -  in 

epist.  ad  Hebraeos  124 ;  -  homilia  de 

s.  Paulo  42, 101,  402;-  sermones  1329;  - 

quod  nemo   laeditur  ab  alio  84,  101. 
Ioannes   Daniascenus  (s.)  279-285;  -  de 

fide  orthodoxa  54,  288,  294;  -  logica 

289. 
Ioannes   Duns   Scotus   in  4  11.  sentent. 

617,  618,  1508;  -  in  l.  1.  619,  1393;  - 

in  11.  2.  4.  620. 
Ioannes  frater  dialogus  613. 
IoannesGallensis  (762, 1278),  1321, 1329;- 

summa  collectionum  1579;  -  de  virtu- 

tibus  antiq.  14;  -  horarium  religiosae 

vitae  1329. 
Ioannes  Monachi  in  Sextum  509. 
Ioannes  Nazareth  de  medicina  474. 
Ioannes    Peckhani   de   perfectione   673, 

674;  -  tractatus  644;  -  de  regimine  sa- 

cerdotum  1334. 
Ioannes  Petri  v.  Ioannes   Cavallini. 
Ioannes  de  Polliaco  quodlibeta  629,  630. 


COMPENDIUM    RECENSIONIS    GREGORlANAE 


569 


Ioaunes  Rigaldi  breoiloquium  (557,  7:50. 

Ioannes  de  Rupella  de  anima  77(5. 

loannes   Sernamontis   de  exempiis  311. 

Ioannes  de  Tainbaco  de  sensibilibus  de- 
liciis  paradisi  771. 

Iordanus  de  Osnabruga  de  pracrogativa 
rom.  imper.  1319. 

Isaac  v.  Aimagestam. 

Isidorus  (s.)  247-256;  -  de  summo  bono 
40,  270:  -  in  Cant.  202;  -  epistolae 
300;  -  de  sacramentis  377;  -  de  ortu 
et  obitu  ss.  patrum  383. 

Iudaeos  (contra)  disputatio  084,  1040;  - 
tractatus  1044;  -  v.  Bcmardus  Olive- 
rius,  Escalia  Iacob,  Isidorus,  Mo- 
strador,  Xicolaus  de  Lira,  Petrus  Al- 
funsi,  Porclietus,  Raimundus  Martin. 

Iulianus  (s.)  Toletanus  anticimenon  342;  - 
prognosticatio  103,   1586. 

Kilwardby  v.  Robertus. 

Lactantius  institutiones  613. 

Lamentum  mortis  1591. 

Laudibus  (de)  patriae  coelestis  v.  Haimo 
Halberstad.  -  s.  Ioannis  Baptistae  et 
s.  Ioannis  Evang.  1418. 

Laurentius  super  decretum  342. 

Lectura  tractatuum  1074. 

Legendarium  1449-1452. 

Leo  (s.)  102-105;  -  sermones  29,  243, 
1596,  1597;  -  contra  Eutychen  243. 

Leo  de  Balneolis  de  astrologia  747. 

Libris  (de)  missivis  1357. 

Livius  Titus  832-830. 

Lingua  gallica:  casus  decretorum  1374;  - 
vulgaris  castellana:  liber  historiarum 
1030;  -  Mostrador  de  iustitia  1048;  - 
De  escalia  lacob  1019. 

Littera  antiqua  332,  983,  1077;  -  valde 
antiqua  715,  1215;  -  curialis  549;  - 
bononiensis  1343,  1345,  1362,  1484. 

Logica  vetus  411;  -  nova  410,  556, 
557 ;  -  vetus  et  nova  409 ,  55 1  , 
1222;  -  tabula  478;  -  logicalia  167(5, 
1677;  -  compilatio  secundum  moder- 
nos  1073. 

Lombarda  novell  i  500. 


Lucanus  1222. 
Lucidarius  1589. 

Lulistas  (contra)  dialogus  1641. 

Macarius  orationcs  013;  -  epistola  300;  - 

regula  13. 
Macrobius  874,  1330,  1340. 
Mahomet  lex  et  errorcs  085,  090,  1050. 
Mamotrectus  v.  Marchesinus. 
Mandagotus  v.   Guilelmus. 
Mauipulus  fiorum  1092, 1114-1118, 1592. 
Marcbesinus  de  Regio  mamotrectus  703, 

1081. 
Marchianus  astronomia  1330. 
Margarita  super  bibliam  712,  v.  Guido 

Vincentinus. 
Maria  (s.)  mariale  1321,  1327,  v.  Petrus 

Comestor ;   -   de   eius   laude  metrice 

1004;  -  de  miraculis  1005;  -  de  nativi- 

tate  753,  750;  -  offlcium  sabat.  757;  - 

speculum  1279;  -  de  transfixione  758. 
Marinus  Sanutus  secreta  fidelium  831, 

1428. 
Martialis  (s.)  epistolae  342. 
Martin  v.  Raimundus. 
Martinus  de  trinitate  381. 
Martinus  Polonus  tabula  iuris  541,  752, 

1222,  1309. 
Marlyrologium  1445,  1440. 
Mauritius  frater  distinctiones  1099, 1253, 

1250,  1259,  1283. 
Mayronis  v.  Franciscus. 
Medicina  (de)  oculorum  1329. 
Methodius  (fe  regnis  regum  870. 
Michael  de  Caesena  088. 
Millenarium  1336. 
Minores  fratres  contra  eos  734;  -  regula 

c.  expos.  13;  -  privilegia  780;  -  cuius- 

dam  sermones  1270,  1280;  -  cte  m7ns 

e£  mV£.  summa  1329. 
Mirabitia  urbis  Romanae  1330;  -  Con- 

stantinopolitanac   102'. ». 
Mts  ae  (s.)  Zz'6t?r  metricus  1662;  -  <ra- 

ctatus  783. 
Missale  1467,  1469. 
Monaldus  summa  535. 
Montelauduno  v.   Guilelmus. 
Morborum  liber  469. 


570 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Mortalitate  (de)  magna  tempore   Nico- 

lai  IV  1431. 
Mostrador  de  iustitia    contra   Iudaeos 

1048. 

Natura  (de)  accipitrum  et  equorum  470. 
Nazareth  v.   Grabatius  Ioan. 
Nicodemus  evangelium  280. 
Nicolaus    frater    distinctiones    1250;    - 

themata  1234. 
Nicolaus   frater  de  paupertate    Christi 

1640. 
Nicolaus  de  Aquavilla  sermones  1238. 
Nicolaus  de  Biard  distinctiones  1262. 
Nicolaus  Eymerici  dialogus  contra  Lu- 

listas  1641. 
Nicolaus  de  Gorham  distinctiones  1244;  - 

in  Luc.  077;  -  in   Matth.  976;  -  in 

Psalm.  1401;  -  sermones  1285;  -  the- 

mata  1234. 
Nicolaus  de  Hanapis  de  exemplis  1242. 
Nicolaus  de  Lira  035-953;  -  in  Pentat. 

1407-1410, 1058  -,-conira  Iudaeos  292, 

1058. 
Nicolaus  de  Tarvisio  v.  Benedictus  XI. 
Nicolaus  de  Treveth  in  Boetium  133'.);  - 

in  Livium  832;  -  in  Senecam  848;  - 

scutum  fidei  699;  -  in   Genes.  962;  - 

in  epist.  Pauli  975. 
Notabilia  super  toto  corpore  iuris  1383. 
Notule  litterarum  papalium  809. 
Novella  Lombarda  560. 

Obscuritalibus   (de)    allegoriarum    Vet. 

Test.  1593. 
Ockam  v.   Guiletmus. 
Odericus    frater    descriptio   partium  o- 

rientalium  292. 
Odo  chronica  1223. 
Officiis  (de)  divinis  1658;  -episcopil  357;  - 

officia  Corporis  Chriati  1476;  -  s.  Zw- 

dovici  regis  1475;  -  6.  £m   1477. 
Olivi  v.  Petrus  Ioan. 
Omiliae  v.  Homiliae. 
Omnibonus  frater  sermones  1290. 
Oneribus  (de)   Isaiae  1331  v.   Ioachim. 
Oraculorum  s.  scripturae  liber  721. 
Orarium  v.  horarium. 


Orationes  et  antiph.  B.  V.  1470;  -  e£  se- 
crefrttf  1472,   1473. 

Onrfo  benedictionis  abbatum  1454;  -  «Z- 
tarium  1450, 1463;  -ecclesiarum  1462;- 
festivitatum  1455 ;-  graduum  septem 
ecclesiae  1458,  1460,  1461;  -  iinleami- 
num  et  vestium  1457;  -<2e  ordine  iudicia- 
rio  1376;  -  praeparationis  ad  missam 
pro  episcopo  1464;  -  pro  pmpa  1465. 

Ordinatione  (de)  plunelarwm  1349. 

Origine  (de)  mundi  1334. 

Origenes  350-356;  apologia  1,  613;  - 
m  epist.  Pauli  846;  -  homiliae  260. 

Orosius  1320,  1622. 

Ostiensis  v.  Henricus  de  Segusia. 

Ovidius  cfe  vetula  874. 

Palladius  cfe  agricultura  858,  870. 

Papa  (de)  haerelico  quaestio  1425. 

Papias  820-823. 

Parisius  articuli  condemnati  v.  articuli. 

Partes  et  contemptus  764. 

Paschasius  Ratbertus  m  Trenos  863. 

Passagium  (ad)  directorium  124-  -  de 
pass.  ad  Ioannem  XXII 1428,  1429;  - 
cte  pass.  Terrae  sanctae  1631,  v.  Mrt- 
nrtws  Sanutus. 

Passio  s.  Agnetis  342;  -  s.  Andreae  613. 

Paiq>ertate  (de)  allegationes  677;  -  apo- 
logia  pauperum  661,  662,  667;  -  C7m'- 
s<£  e£  apostolorum  663,  687;  -  eccle- 
siastica  (evangelica)  668;  -  cfe  sto£w 
e£  dispositione  Christi  et  paup.  apo- 
stolorum  676;  -  contra  paup.  fratrum 
Minorum  734;  -  de  paup.  Christi  tra- 
ctatus  772;  -  de  perfectio  evangelica 
725,  v.  Benedictus  XII,  Bertrandus 
de  Baiona,  Clemens  VI,  Giraudus  de 
Abbatisvitla,  Guido  de  Terrena,  loan. 
de  Neapoli,  Ioan.  Peckham,  Petrus 
Aureolus,  Petrus  Ioan.   Olivi. 

Petrus  Alfunsi  contra  Iudaeos  1647. 

Petrus  de  Aliena  in  decretales  531. 

Petrus  Aureolus  de  conceptione  B.  V.  292, 
744;  -  compendium  s.  scripturae  654, 
658,  659;  -  de  paupertate  613;  -  repor- 
tata  et  quodlibeta  611;  -  in  l.  1.  Sen- 
teut.  610,  612. 


COMPENDIUM    RECENSIONIS    GREGOKIANAE 


571 


Petrus   Berchorius    diclionarium  1082- 

1084,  1080-1001,  1151. 
Petrus  Blessensis  epistolae  1350. 
Petrus  Bonetus  508. 
Petrus  de  Braco   repudium   ambitionis 

1380. 
Petrus  de  Bruniquello  figurae  1257. 
Petrus  de  Capella  sermones  060. 
Petrus  Chrysologus  sermones  1323,  1500. 
Petrus  de  Ciperia  de  oculo  morali  331, 

700,  761,  1320,  1500. 
Petrus    Comestor    historia     scholastica 

1076-1080, 14&8a;  -  cum  commeutatione 

1480;- de;  laude  b.  Vinginis  et  s.  Ioan. 

Bapt.  607,   1327. 
Petrus  Dainianus  (s.)  1221 ;  -  epistolae 

1322;  -  sermones  1328. 
Petrus  Grossolanus  coutra  Graecos  777. 
Petrus  Hispanus  logica  1350. 
Petrus  Ioannis  Olivi  in  Gen.  Reg.  Eccle. 

Cant.  Is.    Tren.  Ez.  1042,  1412;  -  in 

Is.  XII  Proph.  067 ;  -  in  Marc,  Luc. 

078;  -  in  Prov.,  Lac.  1043;  -  in  XII 

Proph.  1044;  -  in  Iob  1045;  -  in  Act. 

epist.   Canon.  et  ad  Rom.  1046;  -  in 

Act.  1047;  -  in  Ioan.  1156;  -  in  epist. 

Canon.  785; -m  Senecam  tabulal4\4;- 

q.q.  de  corpore  Christi  1148;  -  q.  q. 

de  paupertate  1103;  -  q.  q.  de  perfe- 

ctione  635;  -  de  usuris  067;  -  contra 

eius  postil.  in  Apoc.  1147. 
Petrus  Lombardus  11.  Senteut.  577-588, 

636,   781,   1300,   1391,   1392;  -  l.  4. 

1510;  -  comment.  in  11.  4.  636,  641;  - 

in  l.  2.  645;  -  in  l.  3.  634,  643,  782;  - 

in  l.  4.  650,  1304;  -  notulae  in  11.  2. 

1304;  -  in   psalm.    007;  -   sermones 

1260. 
Petrus  de  Lutra  775. 
Petrus  de  Onzula  de  notis  545. 
Petrus  dc  Palude  in  11.  2.  et  4.  Sentent. 

1514,   1515. 
Petrus  Quesvel  summa  52  I. 
Petrus  de  Riga  aurora  603. 
Petras  Rogerii  v.  Clemens  VI. 
Petrus  de  Salinis  (rosarium)  in  decre- 

tum  526,  538,  569. 
Petrus  de  Sampsone  distiuctiones  1248. 


Petrus  de  Sicilia  sermones   1282. 
Petrus  de  Tarantasia  in  l.  I.  2.  3.  Sen- 

tent.  1511-1513. 
Philippus  de  Greve  823;  -  inpsalm.  1041 . 
Philosophia  (de)  liber  1436. 
Pilati  (de)  gestis  1180. 
Plato   Timeus  1330. 
Plinius  837-841. 
Poenitentia  (de)  670. 
Polycarpus  oratio  202. 
Policraticus  855,  856;  v.  Ioan.  Sarisbe- 

riensis. 
Pontificale  1447,  1448. 
Porchetus  coutra  Iudaeos  852. 
Portiuncula  (de)  indulgeutia  100. 
Potestate  (de)  ecclesiae  1202. 
Primatu  (de)  rom.  ecclesiae  1100,  1207. 
Priscianus  412;  -  quaestiones  de  eo  1670. 
Promptuarium  sanctoram  1144. 
Proprietatibus  (de)  moralibus  1140. 
Prosae  nolatae  1466. 
Prosper  cronica  1223;  -  epislola  35;  - 

sententiae  280,  402;  -  de  vita  contem- 

plativa  04,  1330. 
Ptolemaeus  Almagestus  475. 
Ptolemaeus  Lucensis  historia   ecclesia- 

stica  1102. 

Quaestio,  an  sacerdos  solvat  matrimo- 
nium  403. 

Quaestiones  morales  466;  -  philosophiae 
440,  450;  -  delOpraeceptis  772;  -  theo- 
logiae  1570,  1571;  -  de  trinitate  772. 

Rabanus  Maurus  257-265;  -  in  Iudith 

1323. 
Raimundus  Mixrtin  pug.io  fidei  1653, 1654. 
Raimundus    de    Pennaforte    casus   520, 

1580;  -  de  poenitentia  653. 
Rasis  de  medicina  342. 
Regimine  (de)  sanitatis  470,  476,  1222, 

1433. 
Registrum  litterarum  papalium  808. 
Regula  v.   Constitutiones. 
Remediis  (de)  convcrsorum  1585. 
Remigius  Autisiodorensis  243-247;  -  in 

epist.   Pauli  256;  --in  Apoc.  836;  -  in 

Prophet.  263. 


572 


PARS    ALTERA  —  DF"    HIHLIOTIIECA    aVeNIONENSI  —  ART.  I 


Repertorium  morale  713,  v.  Petrus  Ber- 

chorius.  -  super  Iunocentium  I V  495. 
Reportationes  et  auctoritates  749. 
Republica  (de)  antiquorum  et  zelo  762, 

v.  loan.   Gallensis. 
Richardus  Armacanus   quaestiones  Ar- 

menorum  1639. 
Richardus  de  Mediavilla  quaestiones  644. 
Richardus  Pictaviensis  cronica  1219. 
Richardus  de  s.  Victore  290-296;  -  de 

potestate  ligandi  84;  -  de  trinitate  279, 

285,  289;  -  in  Apoc.  368. 
Robertus  de  Bardis  tabula  1312a. 
Robertus    Grosseteste    Lincolniensis    in 
Dionysium  Areop.  270;  -  in  11.  Posterio- 

rum  438. 
Robertus  Holkot  quaestiones  1594;  -  in 

Sapientiam  1416. 
Roberius  Kilwardby  de  ortu  scientiarum 

etc.  765. 
Roffredus  summa  1375. 
Rolandinus  de  Passageriis  729. 
Rosarium  iuris  568,  v.  Petrus  de  Sa- 

linis. 
Rufinus  694,  1231. 

Sacramentis  (de)  ecclesiae  et  decalogo 

756. 
Salustius  contra  Ciceronem  1334. 
Sanutus  v.  Marinus. 
Sancti  et  martyres,  qui  raro  in  marty- 

rologio  inveniuntur  1189. 
Scintillarius  737,  1390. 
Scotus  v.  Ioan.  Duns. 
Scripta  super  bibliam  cum  figuris  1146. 
Secretum  ecclesiae  romanae  de  articulis 

fidei  783. 
Sedulius  hymni  1334. 
Seneca  841-852,  1340-1343;  -  epistola 

ad  Paulum  17;  -  de  pauperiate  1334;  - 

de  virtutibus   cardinalibus  63,  1382. 
Septenarius  candelabrorum  775,  v.  Pe- 

trus  de  Lutra. 
Serapion  Ioannes  de  medicinis   simpli- 

cibus  417. 
Sermones  836,  1229;  -  Abiiciamus  1268, 

1272,  1292,  1295,  1298,  1299;  -  Tunc 

videbunt  1261,  1284;  -  adventus  1261, 


1284;  -  ad  status  1235,  1249;  -  coram 
papa  1602,  1604;  -  dominicales  1245, 
1260,  1274-1276,  1287,  1291,  1293, 
1601;  -  dominicales  et  festivales  1279, 
1600;  -  festivales  1246,  1264,  1273;  - 
diversi  1288,  1607;  -  extravagantes 
660,  1329;  -  octo  1329;  -  in  evangelia 
1266;  -  florum  moratium  1267;  -  san- 
ctorum  709,  1289,  1300;  -  sanctorales 
1277,  1290;  -  de  visitatione  praelato- 
rum  788,  1239. 

Sertum  florum  342. 

Sibertus  de  Beka  ord.  carm.  quaestiones 
626. 

Sicardus  Cremonensis  cronica  1223. 

Sigibertus  1223. 

Simon  de  (Cassia)  Bononia  de  civitate 
nova  707. 

Simon  de  (Langton)  Longiscona  710. 

Sion  magister  823. 

Solinus  de  septem  mirabilibus  295,  748, 
858. 

Speculum  doctrinale  1188;  -  de  novem 
regnis  1179;  -  salvationis  humanae 
754;  -  ecclesiae  103. 

Strabo  v.   Wamefridus. 

Suetonius  859. 

Su/fragiwn  monachorum  536;  -  paupe- 
rum  1383. 

Superfluitates  (contra)  inutilium  expo- 
sitionum  675. 

Sulpitius  Severus  dialogus  260,  381. 

Summa  de  casibus  742;  -  confessorum 
1118-1123,  1577;  -  Campus  florum 
1129;  -  directoria  iuris  524;  -  Flores 
monachorum  1357. 

Tabula  alphabetica  1263;  -  auctoritatum 
1230;  -  super  11.  philosophiae  735;  - 
iuris  523;  -  originalium  1112;  -  partes 
binae  1109,  1110,  1110",  1111;  -  Col- 
ligite  fragmenta  1108,  v.  Andreas  de 
Curtili,   Gualterus  Pictav. 

Tancredus  summa  1375. 

Terra  Sancta  (de)  682;  -  de  conditione  t.  s. 
680,  681;  -  quod  nxdlus  possit  trans- 
fretare  741;  -  de  mirabilibus  terrae 
orientalis  1626;  -  flos  historiae  terrae 


COMPKNDIUM    RKOENSIONIS    GKEGORIANAE 


573 


orient.  1625;  v.  passagium,   Balde- 
ricus. 
Testatnentum  XII  propJx>tarum&70, 873. 

Teutonicorum  b.  Mariae  hospitale  780. 

Tlieobaldus  823. 

Thomas  de  Aquino  (s.)  138-243,  1559- 
1506;  -  in  Matth.  Marc.  1000;  -  in 
Luc.  Ioan.  1001;  -  in  Boet.  de  hebdom. 
1338;  -  tituli  2«  p.  summae  648;  - 
tabula  3«  p.  1314;  -  in  11.  1.  2.  4.  Sen- 
tent.  1516,  1517,  1518;  -  in  l.  4.  1313;  - 
quaestiones  disput.  649 ;  -  qq.  de  malo 
644;  -  in  11.  Physic.  479;  -  contra  Guil. 
de  s.  Amore  100, 669;  -  fallaciae  1675;  - 
de  f>de  et  spe  870;  -  de  regimine  prin- 
cipum  1367;  -  correctorium  corru- 
ptorii  636 ;  -  opuscula  100. 

Thomas  Cabham  de  poenitentia  652. 

Thomas  de  Cantilupo  (s.)  miracula  722. 

Thomas  Cantimpretanus  bonum  univer- 
sale  de  apibus  778. 

Thomas  de  Capua  dictamina  804,  810. 

Thomas  Hibernicus  manipulus  florum 
1114-1117. 

Tractatus  408. 

Turpinus  de  gestis  Caroli  M.  1624. 


Virgilius  1389. 

Virlutibus  (de)  breviloquium  714;  -  tra- 
ctatus  1146;  -  cardinalibus  1157;  -  et 
vitiis  summa  7J 1;  -  binae partes  1131- 
1138 ;  -  cuiusdam  fratris  Minoris 
1329;  -  incipiens:  de  abstinentia  691, 
1270. 

Visione  (de)  beata  liber  799;  -  quaestio 
1426,  v.  Benedictus  XII,  Durandus, 
Ioannes  XXII. 

Vita  (de)  etmoribusphilosophoruml330, 
1351,  v.  Ioan.  Gallensis;  -  de  vita 
mala  1189;  -  s.  Albani  1357;  -  s.  Bas- 
siani  717;  -  s.  Bernardi  1633;  -  s.  Cas- 
siani  717;  -  s.  Dominici  Loricati  1322;  - 
s.  Elysabeth  763,  1305;  -  Ioannis  Elee- 
mosynarii  860;  -  s.  Martialis  1632;  - 
s.  Rodulphi  1322;  -  s.  Thomae  Cantua- 
riensis  245,  246,  1222,  1304. 

Vitae  patrum  1231,  v.  Ru/inus. 

Vitiis  (de)  1141. 

Voragine  (de)  v.  Iacobus. 

Warnefridus  Strabo  in  Vet.  Test.  1323. 
Zacharias  Chrysopolitanus  1498. 


Ulricus  frater  789. 

Valerius   Maximus   1349,  v.    Dionysius 

de  Burgo. 
Vegetius  856,  1349. 
Ventura  de  orthograpfiia  823. 
Versus  de  contemplatione  divinae  maie- 

statis  613;  -  de  morte  etc.  613. 
Victor  (s.)  Vitensis  de  persecutione  Van- 

dalica  1189. 
Victoria  (de)  Clementis  contra   Venelos 

1432. 
Vigilius  Tapsensis   altercatio    fidei   13, 

279,  342,  377. 
Vincentius  Bellovacensis  speculum  histo- 

riale:  4partes  1162-1 166, 1 172-1 176;  - 

pars   1.  2.  4.  1169-1172;  -  pars  1.2. 

1176,  1177,  1614,  1615;  -  abbreviatum 

1617;  -  tabula  1178,  1610;  -  speculum 

naturale  pars  i.  1166,  1167;  -  pars  2. 

1168. 


LIBRI  SACRAE  SCRIPTURAE 

Biblia  in 13  voll. S77-S00, 1063-1072 (?);- 
in  3  voll.  932-934;  -  in  2  voll.  1483;  - 
in  singulis  vol.  890-903,  1484-1486;  - 
la  pars  postillata  1054,  1062;  metri- 
ficata  1395. 

Genesis  877;  -  glossata  986,  1003, 1063;  - 
postil.  903. 

Exodus  716,  877;  -  glos.  986,  1003, 1063, 
1074;  -postil    904. 

Leviticus  716,  877;  -  glos.  987,  1075. 

Numeri  glos.  987;  -  postil.  905,  906. 

Deuteronomius  glos.  1004. 

Iosue  glos.  988,  1005. 

[udicum  glos.  988;  -  postil.  906. 

Paralipomenon  879;  -  glos.  988,  1007;  - 
postil.  900. 

Ruth  glos.  988. 

Regum  878,  988. 

Ksdras  879;  -  glos.  988,  1005. 


574 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI 


ART.  I 


Nehemias  879;  -  glos.  1005. 

Tobias  880;  -  glos.  988,  1005. 

Iudith  880;  -  glos.  1005. 

Esther  880;  -  glos.  988. 

Machabaei  glos.  988 

Machabaei  glos.  988. 

Iob  880,  1053;  -  glos.  989,  1007,  1493;  - 

postil.  913,  983. 
Psalterium  881;  -  glos.  990,  991,  1008, 

1400,  1494;  -  glos.  et  historiala  928, 

996;  -  glos.  et*  postil.  1048;  -  postil. 

pars  1.  2.  907,  908,  909,  910;  -  pars  2. 

911,  1059. 
Salomonis  //.  tres  postil.  1495;  -  liber 

postil.  964,  965,  974. 
Ecclesiastes    1053;  -  postil.    965,    973, 

982;  -  pars  1.  2.  960,  961. 
Sapientiae  1053;  -  postil.  982. 
Ecclesiasticus  1053;  -  postil.  911,  912. 
Cantica  postil.  914,  965,  982. 
Libri   sapientiales   882;  -  glos.   992;  - 

postil.  916. 
Isaias  884;  -  glos.  993, 1009, 1398,  1397;  - 

postil.  917,  1059. 
Ieremias  884;  -  glos.  994,  1009;  -  postil. 

915,  1059;  -  concordantia  720. 
Treni  glos.  1009. 
Ezechiel  885;  -  glos.  995,  1010;  -  postil. 

918;  -  concordantia  696. 
Daniel   885;  -  glos.  995,  1010;  -  posiil. 

918. 
Prophetae  minores  886,  1058;  -  glos.  995, 

1010,  1398,  1399;  -postil.  VQ^-pars  1. 

5.919,  920,  968,  969. 


Evangelia  888;  -  glos.  998,  1011;  -  po- 

stil.  888. 
Matthaeus  postil.  921. 
Marcus  glos.  1402;  -  postil.  922. 
Ioannes  postil.  924. 
Lucas  postil.  923,  931. 
Epistolae  Pauli  887,   1013;  -  glos.  999, 

1002,  1403;  -  postil.  979,  1502;  -  pars 

1.  2.  926,  927. 
Epistolae  canonicae  glos.  1012,  -  postil. 

929,  1503. 
Actus  Apostolorum  889;  -  glos.  1012;  - 

postil.  916,  929. 
Apocaljpsis  889;  -  glos.  1012;  -  postil. 

925,  930,  971,  981,  1052,  1061,  1154, 

1504,  1505,  1506. 

LiBRI  IURIS 

Clementinae  492,  574,  1366. 
Codex  pars  1.  2.  481,  482. 
Decretum  abbreviatum  1371. 
Digestum    vetus    2  partes   483,   484;   - 

secundum  novam  ordinationem  485. 
Digestum  novum  1372;  -pars  i.  2. 486, 487. 
Extravagantes  Donifatii   VIII  et  Cle- 

mentis   V  488;  -  diversorum  1367. 
Feudorum  liber  499. 
Infortiatum  pars  1.  2.  490,  491. 
Institutiones  489. 
Sextus  503,  574;  -  pars  2.  3.  500,  501;  - 

cum   triplici   apparalu  502,  1366;  - 

ordinatio  nova  cum  Clementinis  492. 
Volumen  pars  1.  2.  497,  498. 


CAP.  IV.    S  1  —  DE    RELIQUA   HISTORIA    BIBLIOTHECAE   AVENION.  ~>t~> 


CAPUT  IV 

DE  BIBLIOTHECAE  AVENIONENSIS 
HISTORIA,   SITU,   DISPOSITIONE,   CONFORMATIONE 

De  bibliothecae  Avenionensis  origine  paullo  ante  l  fuse  disserui, 
superest  ut  enarrare  pergam  quae  ad  ipsius  historiam  pertinent. 

§  1.  De  historia  bibliothecae  Avoniortensis.  —  Iam  ante  dixi  2 
tempore  Clementis  V  conditionem  curiae  fuisse  eam,  quae  litte- 
rarum  studio  ac  bibliuthecae  constituendae  parum  faveret;  ni- 
hilominus  eum  quoque  pontificem  etsi  non  abundanti,  at  certe 
convenienti  librorum  copia  fuisse  instructum.  Restat,  ut  id  certis 
comprobem  documentis. 

Unica,  quae  nobis  ex  tempore  Clementis  suppetit  thesauri  re- 
censio,  ea  est,  quae  post  mortem  pontificis  anno  1314  Carpen- 
torati  est  conscripta.  At  cum  in  ea  contineantur  ea  solum  quae 
ex  thesauro  Clementis  in  ecclesiae  romanae  thesaurum  pervene- 
rant,  mirum  non  est,  nullam  in  ea  occurrere  librorum  mentionem. 
Quare  opportunissimi  mihi  advenerunt  loci  ad  Clementis  libros 
spectantes,  quos  nactus  sum,  cum  scripta  causae  a  Ioanne  XXII 
contra  cognatos  affinesque  sui  praedecessoris  institutae  accuratius 
typis  describerem  3.  De  qua  causa  sufficiat  hic  obiter  notare, 
Ioannem,  cum  pontifex  renuntiatus  in  ecclesiae  thesauro  praeter 
quamdam  copiam  aureae  argenteaeque  supellectilis  solum  septua- 
ginta  florenorum  millia  invenisset,  ac  rumor  serperet,  ingentem 
nummorum  vim  a  Clementis  parentibus  in  Vasconiam  esse  aspor- 
tatam,  suum  duxisse,  causa  rite  instituta  rem  aperire.  Verum 
plurimorum  testium  concordi  sententia  certo  constitit,  fere  omnia 
ita  esse  peracta,  ut  Clemens  moriens  constituerat. 

Sequitur  iam,  ut  ex  illis  scriptis  4  ea  omnia  excerpam  ac 
componam,  quae  ad  bibliothecam  Pontificis  spectant. 

1  Vide  huius  voluminis  pp.  135,  172. 

2  Vide  paullo  ante  p.    131. 

3  Vide:  Der  Xachlass  Clemens  V  und  der  in  Betreff  desselben  von  Iohann  XXII 
(1318-1321)  gefuhrte  Process  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  V,  1-159. 

4  Eas,  quao  ad  rem  aostram  Bpectaat,  habes  in  Tabui.ario  Vaticaxo,  Reyes*a  Avcnion. 
Ioannis  XXII,  lom.  XLIll,  ff.  183-250. 


57()  PARS    ALTERA  —  I>E    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  AKT.   I 

Die  21  m.  maii  1320  teslatur  cardinalis  Raimundus  de  Fargis  inter 
alia  5:  «  Item  habui  unutn  parvum  librum  continentem  aliquas  orationes  et 
letaniam  beate  Marie  Virginis,  qui  fuit  dicti  domini  mei  Clementis,  et  nescio 
si  habui  eum  in  vita  vel  post  mortem  ipsius  nec  a  quo  habui.  » 

«  Item  camera  romane  ecclesie  habuit  libros  legales  dicti  domini  mei, 
quos  ipse  fecerat  fieri  in  grossa  littera.  —  Item  habuit  alios  libros  dictus  do- 
minus  meus  de  Pelagrue,  quos   nondum  potuit  bene  vendere.  » 

«  Item  pater  sanctissime  habuit  dictus  dominus  de  Pelagrue  unum  vo- 
lumen  continens  cronicas  a  prefato  domino  meo,  quod  quidem  volumen  ego 
habui  a  dicto  domino  de  Pelagrue  et  idem  acomodavi  quibusdam  amicis  meis, 
de  quibus  non  recordor,  qui  ex  tunc  illud  volumen  michi  reddere  non  cura- 
runt.  Ego  tamen  pater  sanctissime  scio  originale,  de  quo  predictum  volumen 
fuit  transumptum.  » 

Cardinalis  Bernardus  de  Garvo  die  eodem  6 :  «  Item  habuit  dictus  do- 
minus  meus  de  Pelagrua  libros  legales  domini  mei  Clementis.  » 

Arnaldus  vero  Pelagrua  cardinalis  iit.  s.  Maria  in  Porticu  vocatus 
in  iudicium  confessus  est 7  die  18  m.  augusii  1320  post  multa  alia:  «  Preterea 
pervenerunt  ad  manum  meam  libri  predicti  domini  Clementis,  quorum  partem, 
pater  sanctissime,  vos  habuistis  et  alios  habeo,  exceptis  duobus,  qui  fuerunt 
extimati  et  venditi,  quorum  pretium  debetur;  et  etiam  excepto  uno  libro  cro- 
nicarum,  quem  habuit  dominus  Raymundus  de  Fargis  cardinalis,  quem  nisi 
idem  dominus  restituat,  paratus  sum  satisfacere  de  valore  ipsius,  cum  fuerit 
extimatus.  Quos  quidem  libros  pridie  in  consistorio  mandastis  michi  pater 
sanctissime,  quod  vendi  facerem  et  precium  dari  pro  anima  dicti  domini  Cle- 
mentis,  quod  intendo  facere  vel  paratus  sum  eos  restituere,  si  vestre  placeat 
sanctitati.  » 

«  Item  erant  Montiliis  multi  sacci  continentes  processus  et  multa,  que 
spectabant  ad  ecclesiam  romanam,  quos  habuerunt  clerici  camere  vestre, 
prout  scire  poteritis  ab  eisdem  8.  » 

«  Audivi  tamen,  sed  alias  de  certo  nescio,  quod  predictus  thesaurarius  9 
de  libris  eiusdem  domini  Clementis  habuit  et  secum  portavit  medietatem  unius 
sexti  libri  decretalium  cum  apparatu  Archidiaconi.  » 

«  Item  sunt  in  domo  mea  quinque  cofini  veteres,  in  quibus  tenentur  libri 
supradicti,  quos  habeo,  qui  fuerunt  dicti  domini  Clementis.  » 

loannes  Delescapone  clericus  camerae  die  28  m.  maii  1320  retulit  ,0 : 
«  Item  vidit  Burdigalis  magistrum  Raymundum  habentem  coram  se  quendam 


5  L.  c.  p.  39  (f.  189«);  P-  41  (f.  190a). 

6  L.  c.  p.  47  (f.  197(0). 

7  L.  c.  p.  55  (f.  201  b),  p.  56  (f.  208  b),  p.  58  (f.  210  b). 

8  Cf.  Denifle-Lhrle,  Archiv,  I,  43.  Iu  recensione  thesauri  an.  1314  confecta  (Archiv. 
Aveuion.  Introitus  et  exitus  n.  4G7,  f.  15a)  habes:  Item  tres  sacci  magni  pleni  diversis 
scriptitris,  qui  portati  fuerunt  de  Montiliis  per  magistrum  lohannem  Lascopone. 

9  Rainnmdus  Fabri. 

10  L.  c.  p.  67  (f.  220  b). 


CAP.   IV,  $  1   —  DE    RELIQUA    HISTORIA    BIBLIOTHECAE    AVENION.  .">77 

librum  glosatum,  in  quo  alias  vidit  dominum  CflementemJ  studentem,  et 
credit,  quod  essent  evangelia;  item  medietatem  sexti  libri  decretalium,  prout 
recordatur  et  audivit,  quod  erat  cum  apparatu  Iohannis  Andree  vel  Archi- 
diaconi,  alia  pars  remansit  Montiliis  cum  aliis  libris,  qui  assignati  fuerunt 
capellanis  prefatis  ".  » 

Eodem  dic  magislev  Amelius  de  Beronia  canonicus  Turonensis  dixit  12: 
«  Item  vidi  frequenter  partem  cuiusdam  biblie  valde  pulcre  in  camera  dicti 
domini  thesaurarii,  quam  in  pluribus  voluminibus  .  .  tunc  episcopus  Tholo- 
sanus  13  dederat  dicto  domino  Clementi,  ut  dicebatur.  Nescio  tamen,  si  dicta 
biblia  cum  libris  et  aliis  bonis  dicti  domini  Clementis  fuit  portata  in  Vasconia.  » 

Praeterea  eodem  die  teslatus  esl l*  Pctrus  de  Caunis  clericus  et  familiaris 
Raimundi  Fabri  thesaurarii :  «  Recordor  etiam  me  fecisse  quoddam  instrumen- 
tum,  in  quo  certi  familiares  domini  cardinalis  de  Pelagrua  predicti,  nomine  suo 
recepisse  recognoverunt  sex  bogias  continentes  vaxellam  argenteam  deauratam 
dicti  domini  Clementis  per  eum  relictam  fabrice  ecclesiarum  Urbis,  cuius 
pondus  dicebatur  esse  VIIIICVIII  marcarum  et  II  unciarum.  Item  I II I  cof- 
finos  cum  multis  libris,  contentis  in  supiascriptionibus  desuper  affixis.  Item 
VIII  cassias,  ubi  erant  XVI  volumina  librorum  missorum  domino  Clementi 
per  episcopum  quondam  Tholosanum.  » 

«  Item  scio,  quod  dominus  vicecomes  concessit  domino  meo  predicto  unum 
volumen  biblie  seu  totam  bibliam  in  diversis  voluminibus  ad  vitam  ipsius  do- 
mini  mei,  consignandum  seu  consignandam  post  eius  obitum  domino  viceco- 
miti  antedicto  vel  ad  mandatum  suum.  » 

His  egregie  ea  confirmantur,  quae  probabili  coniectura  de 
libris  Clementis  V  paullo  ante  statueram.  In  thesauro  enim, 
quem  Pontifex,  cum  ineunte  mense  martio  an.  1314  morti  proximus 
Castro  Novo  Calcernerii  Rocam  Mauram  properaret,  in  castro  de 
Montiliis  deponendum  curavit,  erant  quatuor  coffini  cum  multis 
libris,  quorum  tituli  coffinis  erant  adpicti ;  praeterea  octo  cassiae, 
in  quibus  insigne  quoddam  bibliae  exemplar,  sexdecim  constans 
voluminibus  asservabatur;  quod  Gaillardus  de  Preissaco  episcopus 
Tolosanus  Clementi  avunculo  suo  dono  dederat. 

Ex  iis  libris  mortuo  Clemente,  quatuor  illi  coffini  ad  cardi- 
nalem  Arnaldum  de  Pellagrua,  pontifici  affinem,  devenerunt.  Is, 
qui  cum  Bertrando  Leomaniae  et  Altivillaris  vicecomite,  Clementis 
nepote,  eius  res  disponendas  distribuendasque  suscepisset,  libros  le- 

11  Capellani  cardinalis  Arnaldi  de  Pelagnia. 

12  L.  <•.,  p.  74  (f.  2296). 

13  Gaillardus  de  Preissac,  nepos  Clementis,  episcopus  Tolosamis  1305-1317. 
<*  L.  c,  p.  79  If.  235a),  p.  80  (f.  2:50,/;. 

37 


578  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

gales  quidem  grosscl  litterd  exaratos  camerae  apostolicae  assi- 
gnavit,  ex  quibus  aliquos  etiam  anno  1411  in  palatio  Avenionensi 
asservatos  esse  puto  15;  alios  libros  Ioanni  XXII  tradidit;  alios 
paucos  minoris  momenti  vendidit;  alios  denique  adhuc  anno  1318 
apud  se  detinebat.  Non  plane  liquet,  utrum  inter  eos,  de  quibus 
modo  dixi,  libros  insigne  illud  bibliae  exemplar  fuerit,  an  vero, 
-  quod  quidem  Petrus  de  Caunis  innuere  videtur  -  a  Bertrando 
Leomaniae  vicecomite  in  Vasconiam  delatum  sit. 

Hoc  unum  igitur,  quod  ad  rem  nostram  pertinet,  certum  est, 
ex  bibliotheca  Clementis  libros  legales  camerae  apostolicae  tra- 
ditos  ac  quosdam  alios  Ioanni  a  cardinali  Arnaldo  exhibitos  in 
bibliothecam  Avenionensem  fuisse  asportatos. 

Non  leviter  Clemens  libris  ac  studiis  medicinae  delectari  visus  est. 
Id,  ut  aliapraeteream,  litterae  demonstrant,  quibus  plurima  de  studio 
huius  artis  in  universitate  Montepessulana  aptius  disponendo  sta- 
tuit  16.  Eodem  spectat  epistola  die  15  m.  martii  1312  data,  qua,  ut 
liber  valde  utilis  super  medicinae  practica  ab  Arnaldo  de  Villanova, 
clarissimo  illo  medico,  conscriptus  a  eo,  quicumque  eum  haberet, 
ad  se  transmitteretur,  poena  anathematis  proposita  indicit  17. 

15  Videsis  in  altero  huius  operis  volamine  Av.  51-54. 

15  Reqestum  Clementis  V,  ed.  cura  mon.  s.  Bened.  n.  6273. 

17  «  Venerabilibus  fratribus,  universis  patriarchis,  archiepiscopis  et  episcopis,  ad  quos 
«  presentes  littere  percenerint.  —  Dndum  quondam  magister  Arnaldus  de  Villanova  clericus 
«  Valentinae  diocesis,  physicus  noster,  dum  adhuc  viveret,  phiries  postquam  assumpti  fuimus 
«  ad  culmen  apostolicae  dignitatis,  nobis  dixit  oretenus,  se  valde  utilem  librum  super  me- 
«  dicinae  pratica  compilasse,  quem  nobis  frequenter  dare  promisit  et  etiam  verbo  dedit, 
«  in  nos  ex  tunc,  in  nos,  quantum  potuit,  eiusdem  libri  dominium  transferendo.  Cnm  igitur 
«  dictns  magister  Arnaldus  morte  praeventus,  praefatum  librum  tradere  nobis  iuxta  huius- 
«  modi  promissionem  nequiverit,  fraternitati  vestrae  ac  vestrum  singulis  in  virtute  obe- 
«  dientiae  per  apostolica  scripta  mandamus,  quatenus  omnes  electos  abbates,  priores,  decanos 
«  praepositos,  archipresbyteros,  plebanos  et  alios  ecclesiarum  praelatos  et  quaslibet  alias  per- 
«  sonas  ecclesiasticas,  religiosas  et  seculares,  exemptas  et  non  exemptas  Cistercien/s/w?nJ, 
«  Cluniacen /"s/wmj,  Cartusien/s/umJ,  Premonstraten/~smwiJ,  sanctorum  Benedicti  et  Augu- 
«  stini  ac  Praedicatorum  et  Minorum  et  quorumcumque  aliorum  ordinum  et  etiam  laicos 
«  cuiusvis  status  vel  dignitatis  existant,  vestrarum  civitatum  et  dioecesium  in  maioribus  et 
«  aliis  ecclesiis  et  locis  vestris,  de  quibus  expedire  videritis,  per  vos  vel  per  alium  seu 
«  alios  publice  et  generaliter  ex  parte  nostra  monere  curetis,  quod  quicunque  habet  vel 
«  scit  librum  praedictum  aut  sciverit  vel  habuerit  in  futurum,  illum  nobis  per  se  vel  per 
«  alium  quantocius  revelare  seu  per  dilectum  filium  Bernardum  Oliverii  clericum  latorem 
«  praesentium,  quem  propter  hoc  specialiter  mictimus  vel  per  alium  fidelem  nuntium  de- 
«  stinare  procuret;  nos  enim  in  omnes  et  singulos  librum  huiusmodi  quomodolibet  occul- 
«  tantes,  vel  qui  quam  citius  comode  poterunt,  revelare  seu  mittere,  ut  praedicitur  non 
«  curarint,  ex  nunc  prout  ex  tunc,  excommunicationis  sententiam  promulgamus.  »  Regestum 
Clementis  V,  1.  c,  n.  8768. 


CAP.  IV,    ^  1   —  DE    RELIQUA    HISTORIA    BIBLIOTHECAE    AVENION.  579 

Itaque  Ioannes  XXII,  cum  pontificatum  iniret,  ut  the- 
saurum  ecclesiae  romanae  pecunia  vix  non  penitus  vacuum,  sic 
bibliothecam  paucissimis  instructam  libris  est  nactus. 

Cui  inopiae  sublevandae  Ioannes  sedulo  atque  efficaciter  adhi- 
buit  operam.  Ex  libris  enim  camerae  apostolicae  apertissime 
patet,  eum  et  thesaurum  maximis  pecuniis  et  bibliothecam  optimis 
auctam  libris  successori  transmisisse.  Quare  paullo  ante  ab  eo 
certiora  bibliothecae  Avenionensis  initia  repetenda  esse  dixi  ls. 

Qua  potissimum  ratione  bibliothecam  auxerit,  constare  videtur 
ex  libris  expensarum,  ex  quibus  retuli  libros  ab  eo  coemptos. 
Librorum  eius  iussu  in  curia  exaratorum,  nullum  fere  apparet 
vestigium;  nec  tamen  inde  ausim  colligere,  nullos  tunc  esse  con- 
scriptos.  Non  est  dubium,  quin  eius  quoque  tempore  plurimi  libri 
ex  spoliis  praelatorum  thesauro  sint  illati;  ex  quibus  ut  succes- 
sores,  sic  eum  aliquos  putem  selegisse,  quos  libris  a  se  coemptis 
adiungeret.  Denique    haud  pauci  ei  ab  auctoribus  sunt  oblati  19. 

Communi  fere  omnium  scriptorum  consensu  constitutum  vi- 
detur,  Ioannem  XXII  bibliothecam  suam  fratribus  Praedicato- 
ribus  conventus  Avenionensis  testamento  reliquisse  20.  Id  dicuntur 
comprobare  tria  volumina  Musei  Calvet,  ubi  exeunte  saeculo  pro- 
xime  elapso  rudera  bibliothecae  conventus  illius  sunt  recepta.  — 
Ac  volumen  quidem  signatum  n.  87,  quod  imprimis  in  hac  quae- 
stione  invocare  solent,  priorem  partem  summae  theologicae 
s.  Thomae  Aquinatis  exhibet,  ineunte  saeculo  XIV  nitide  exa- 
ratam,  cuius  prima  folia  ita  sunt  ablata,  ut  legenti  primum  oc- 
currat  quartus  articulus  primae  quaestionis.  Primo  folio  vacuo 
saeculo  XIV  inscripta  sunt  haec: 

Anno  a  nativitate  domini  M  CCC  XXIIII,  die  XIV  (?)  mensis  maii,  pon- 
tificatus  sanctissimi  patris  et  domini  nostri  domini  Iohannis  dei  gratia  pape  XXII 
anno  VIII0,  prefatus  dominus  noster  papa  dedit  conventui  Avinionensi  ordinis 
fratmm  predicatorum  isturn  librum,  quem  idem  dominus  noster  papa  voluit 
penes  dictum  conventum  perpetuo  remanere,  et  ipsum  non  posse  per  dictum 

18  Vide  huius  voluminis  p.   133. 

19  V.  paullo  ante  p.   136. 

20  Priums  id  Mahubt  in  sua  illius  conventus  historia:  Praedicatorium  Avenionense 
p.  53  asseruisse  videtur.  De  affectu  enim,  quo  Ioannes  ordinem  prosequebatur  loquens: 
verum  etiam,  inquit,  in  fine  vitae  nobis  suam  ditissimam  et  pretiosissimam  bibliothecam 
legavit,  cui  assentitur  L.  Delislk,  Notice  sur  les  mss.  de  Bernard  Gui  in  Notices  et  cxtraits 
des  mss.  XX VII  (1879),  2«  p.,  p.  274. 


580  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

conventum  seu  fratres,  qui  tunc  sunt  vel  erunt  pro  tempore,  in  alium  con- 
ventum  vel  personas  alias  transferre,  permutare,  donare,  pignori  obligari  nec 
extra  conventum  comodare  vel  alio  quovis  quesito  colore  alienare ;  sed  in 
libraria  communi  predictorum  fratrum  incathenare.  Quod  si  contrarium  fa- 
cerent  conventus  vel  fratres  predicti  aut  superiores,.  ordinis  eorundem,  voluit 
et  ordinavit,  quod  statim  ad  cameram  sedis  apostolice  revertatur ;  districte 
prohibens,  ne  quis  presentem  titulum  audeat  removere.  Et  tu  lector  ora 
pro  eo.  » 

De  hoc  igitur  volumine  non  est  dubium,  quin  a  Ioanne  Fra- 
tribus  Praedicatoribus   conventus  Avenionensis  sit  dono    datum. 

Praeterea  afferri  solent  codices  nn.  230,  231  ex  eodem  con- 
ventu  in  Museum  Calvet  translati,  quibus  tertia  et  quarta  pars 
Speculi  Sanctoralis  Bernardi  Guidonis  episcopi  Lodovensis  con- 
tinentur  21.  At  nullum,  ne  tenue  quidem,  in  eis  apparet  indicium, 
ex  quo,  eos  a  Ioanne  XXII  conventui  relictos  fuisse,  possit  con- 
cludi.  —  Fuerunt,  qui  id  vellent  ex  epistola  22  elicere,  quae  in 
utroque  volumine  primo  folio  in  margine  inferiori  est  adiuncta. 
In  ea  Ioannes  gratias  agit  auctori  pro  qnarta  Sanctoralis  parte 
sibi  oblata.  At  praeterquam  quod  ea  epistola  etiam  tertiae  parti, 
in  quam  nullatenus  quadrat,  praepostere  sit  ingesta;  codicibus 
quoque  n.  5406  Parisiensi  et  n.  64  Tolosanis  23  adpicta  legitur, 
quos  tamen  ob  id  nemo  unquam  Ioannis  XXII  fuisse  dixerit.  — 
Denique  cum  Bernardus  Guidonis  Avenione  saepius  etiam  lon- 
giorem  moram  traxerit  24,  facillime  fieri  potuit,  ut  aliqua  ex  suis 
voluminibus  donaverit  conventui. 

Unus  igitur  Mahueto  praesto  est  testis  codex  n.  87  Musei 
Calvet,  cum  quo  aliquos  alios  quoque  fortasse  a  Ioanne  Praedi- 
catoribus  donatos  aut  testamento  relictos  fuisse,  ultro  concedam. 
Atque  hos  codices  putem  Mahuetum  in  eam  adduxisse  opinionem, 
ut  suis  ditissimam  et  pretiosissimam  Ioannis  bibliothecam  con- 
cessam  esse  scriberet.  —  Nihil  quidem  mihi  occurrit,  quod  obstet, 
quin  Ioannes  libros,  qui  eius,  antequam  pontiticatum  iniret,  fuerant 
proprii,  conventui  donasse  dicatur;  at  nullo  id  vel  levi  suadetur 
indicio.  Etenim  in  aliis  quoque  conventibus  asservabantur  libri  a 

21  Delisle,  1.  c,  p.  274. 

22  Habes  eam  epistolam  huius  voluminis  p.  137. 

23  Delisle,  1.  c,  425,  not.  1. 

24  Cf.  Delisle,  1.  c,  p.  1825. 


CAP.  IV,    §  1   —  DE    RELIQUA    IIISTORIA    BIBLIOTHECAE    AVENION.  581 

Ioanne  XXII  illuc  dono  transmissi.  Habes  enim  in  Tabulario  Va- 
ticano  85  indicem  multiplicis  supellectilis  al)  eo  pontifice  inter 
Galliae  Italiaeque  ecclesias  et  conventus  distributae.  Excerpam 
ex  eo,  quae  ad  libros  spectant. 

Anno  a  nativitate  domini  M  CCC  XXIX  die  VII  mensis  aprilis  de  man- 
dato  domini  nostri  pape  pro  usu  monasterii  beate  Marie  de  Caturoo  de  ordine 
Cartusiensi  noviter  fundati  per  prefatum  dominum  nostrum  pro  religiosis  dicti 
ordinis  tradidimus  fratri  Iohanni  Fayni  priori  dicti  ordinis  libros,  ornamenta 
et  calices,  que  secuntur  pro  servicio  divino  exequendo  in  monasterio  supra- 
dicto:  praeter  calices  et  paramenta: 

Item  tradidimus  dicto  priori  unam  bibliam  magnam  in  duobus  volumi- 
nibus.  —  Item  librum  concordanciarum.  —  Item  librum  istoriarum  scolasti- 
carum.  —  Item  librum  epistolarum  Pauli  glosatum.  —  Item  librum  sermonum 
Guidonis  2fi.  —  Item  librum  Augustini  de  trinitate.  —  ...  Item  duos  libros, 
qui  fuerunt  ecclesie  Sydoniensis  27,  super  moralibus  Iob. 

Item  die  V  septembris  de  anno  predicto  de  mandato  dicti  domini  nostri 
tradidimus  dicto  priori  pro  usu  dicti  monasterii  unum  arologium  (!)  cum  cam- 
panellis.  —  Item  tradidimus  eidem  duos  libros,  videlicet  unum  catholicon  tra- 
ditum  per  dominum  nostrum  et  unam  bibliam,  que  fuerat  de  bonis  domini 
Escoti  quondam  episcopi  Convenarum  per  dominum  papam  reservatis;  ad  usum 
dicti  monasterii  fuerunt  dati  dicti  libri  .... 

Die  III  martii  de  anno  a  nativitate  domini  M  CCC  XXX  tradidimus  ex 
dono  domini  nostri  pape  priori  Bonipassus  pro  usu  conventus  dicti  loci  unum 
librum  concordanciarum  biblie.  Item  anno  predicto  die  VII  novembris  tra- 
didimus  dicto  priori  monasterii  beate  Marie  de  Caturco  duos  libros,  videlicet 
fiores  sanctorum  et  pastoralem  Gregorii. 

Item  die  XVII  mensis  aprilis  de  anno  domini  M  CCC  XXXII  tradidimus 
dicto  priori  unum  librum  dictum  distinctiones  fratris  Nicholai  de  Gorhan  de 
ordine  fratrum  predicatorum ;  et  hoc  de  mandato  domini  nostri  pape. 

Ceterum  ad  libros,  quos  Ioannes  pontifex  coemit,  quosque  exa- 
rari  iussit  vel  dono  accepit,  illud  Mahueti  extendi  certe  nequit.  Ex 
his  enim  plures,  quin  immo  fortasse  fere  omnes,  in  palatio  pon- 
tificio  remanserunt,  atque  aliqui  inde  Paniscolam,  Tolosam  ac 
demum  Parisios  translati  sunt.  Cuius  rei  insigne  argumentum 
sunt  codices  nn.  1909  et  196S  bibliotheeae  Parisiensis,  quoruni 
ille  die  20  m.  iulii  an.  1317,  hic   die  24  m.  februarii  an.   1332 


25  In  Regest.  Avenion.  Clementis  VI,  tom.  28,  ff.  375-391. 

26  Guiix)  Ehkoicensis,  ord.  praed. 

«  Cf.  paullo  ante  p.  346,  n.  771,  not.  240. 


582  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

a  Ioanne  suae  bibliothecae  est  adiunctus  28.  Codicem  quoque 
n.  365  eiusdem  bibliothecae  29,  qui  commentationes  Dominici 
Grimae  continet,  anno  1319  ab  auctore  Ioanni  oblatum  putat  Leo- 
poldus  Delisle  30  v.  cl.,  cum  prima  codicis  pagina  eam  ipsam  obla- 
tionem  coloribus  nitide  expressam  exhibeat.  —  Nec  minus  aperte 
hoc  idem  demonstrant  codices  nn.  63,  87,  116,  140,  178  recen- 
sionis  Urbani  V,  a  Ioanne  coempti,  qui  si  non  diutius,  certe  usque 
ad   tempus  Gregorii  XI  in  palatio  Avenionensi    remanserunt. 

Denique  Ioannes,  qua  erat  mentis  perspicacia  et  animi  ma- 
gnitudine,  in  id  singulari  diligentia  incubuit,  ut  palatium  pecuniis 
aliisque  ornamentis  instructissimum  transmitteret  successoribus. 
Quare  nisi  id  certissime  demonstretur,  nunquam  adducar  ut  cre- 
dam,  eum  palatium  ditissima  illa  privasse  bibliotheca. 

Ex  reliquis  libris,  qui  ex  bibliotheca  Ioannis  XXII  dicuntur  esse 
dilapsi,  psalterium,  quod  dicitur  Ioannis  XXII,  ab  eodem  opinor 
fuisse  dono  datum  Clementiae  reginae  Hungariae  31.  —  Ex  eius 
registris,  quae  ad  tabularium  potius  quam  ad  bibliothecam  perti- 
nebant,  volumen  aliquod  cum  multis  libris  Parisios  devenit  32; 
aliud  nescio  qua  ratione  bibliothecae  Cameracensi  est  ingestum  33. 

Demum  ex  libris,  a  Ioanne  ipso  quodam  modo  compositis, 
unum  nactus  sum  volumen  sermonum  eius  habitorurrt  festis  diebus 
natimtatis,  annuntiationis,  assumptionis  Beatae  Virginis,  omnium 
Sanctorum  et  aliis  plerisque,  reportatorum  per  suae  Sanctitatis 
servum  fratrem  Raymundum  |de  Fronciaco|  procuratorem  or- 
dinis  fratrum  minorum  34,  quod  nunc  asservatur  in  bibliotheca 
Parisiensi  signatum  n.  3290. 

Haud  minori  studio  Benedictus  XII,  marjnus  magister  in 
leye  et  divinitate 33  augendae  optimis  libris  bibliothecae  adlaboravit. 


28  Vide  paullo  ante  p.  290,  n.  81;  p.  294,  n.  128. 

29  Cf.  paullo  ante  p.  325,  n.  487. 

30  Cabinet  des  manuscrits  de  la  bibliotheque  nationale  de  Paris,  I,  488. 

31  Melanges  de  Clairambaull,  t.  IX,  p.  29. 

32  Codex  4114  Bibliothecae  Nationalis;  de  eo  cf.  Delisle,  1.  c,  I,  474. 

33  Cf.  Le  Glay,  Cataloijue  descriptif  et  raisonne  des  manuscrits  de  la  biblioteque  de 
Cambrai.  Cambrai  1831  et  Pertz,  Archiv,  VIII,  93;  XII,  204. 

34  His  verbis  illud  descriptum  invenio  in  schedis  Francisci  Suaresii  episcopi  Vasionensis 
in  codice  XXXIX,  73,  Bibliothecae  Barberinae  (Romae),  ubi  de  Ioanne  XXII.  Cf.  de 
eodem  volumiue  paullo  ante  p.  151,  n.  13.  —  De  Raimundo  de  Fronciaco  vide  Denifle- 
Eurle,  Archiv,  III,  3;  V,  47,  84. 

35  Continuator  Ptolemaei  Lucensis  in  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  236,  197. 


CAP.  IV,    $  1  —  DE    RELIQUA   HISTORIA    BIBLIOTHECAE   AVENION.  58.'} 

Singulari  affectu  is  in  sacram  Scripturam  ferebatur.  Testes 
sunt  sex  grandia  collationum  volumina  3r',  quibus  evangelium 
b.  Matthaei  enarravit.  His  accedunt  tractatus  de  visione  beata  37 
ac  duo  alia  volumina  contra  haereticos  sui  temporis  3S  conscripta. 

Quo  securius  evitaret  turbas,  in  quas  Ioannes  novissimis  vitae 
suae  annis  ob  opinionem  de  beatorum  visione  inciderat,  quoque 
certius  eum  errorem  proscriberet,  Benedictus  universa  sua  scripta 
ante  pontificatum  a  se  composita,  atque  imprimis  commentationem 
iussu  Ioannis  de  visione  beata  conscriptam,  aliquibus  theologis 
tradidit  diligenter  examinanda.  Id  ipse  pontifex  de  eo  tractatu 
apertissime  indicat  39.  At  non  eum  solum  tractatum  a  theologis 
fuisse  excussum,  ex  eo  patet,  quod  huic  examini  per  plures  annos 
vacaverunt,  atque  id  de  scriptis  super  Matthaeum  in  tabulis  ca- 
merae  disertis  verbis  referatur  40. 

Inter  libros,  eo  iubente,  in  curia  exaratos  codicem  n.  4006 
bibliothecae  Vaticanae  41  fuisse  putem,  quo  aliquae  eiusdem  col- 
lationes  ac  tractatus  de  visione  beata  continentur.  Habes  in  eo 
litteram,  quae  in  recensione  Urbani  V  dicitur  curialis;  proxime 

36  Vide  huius  voluminis  p.  182. 

37  Cf.  paullo  ante  p.  156  et  p.  507,  Gr.  798. 

38  Vide  paullo  ante  pp.  316,  358,  Ur.  382,  923. 

39  In  praefatione  enim  illius  commentationis  haec  leguntur:«  Quamvis  autem  supra- 
dictus  libellus  fuerit  lectus  ex  integro  coram  multis  cardinalibus  et  praelatis  et  magistris 
in  theologia  pluribus  ac  in  decretis  et  multis  aliis  intelligentibus  viris  et  per  longum  spa- 
tium  temporis  diligenter  examinatus ;  quamvis  a  multis  rogafus  fuerim,  quod  ipsum  pu- 
blicarem,  tamen  hoc  facere  nolui,  quousque  tam  per  me  quam  per  alios  in  theologia  ma- 
gistros  iuratos  iterum  fuit  examinatus.  Nunc  vero  ad  profectum  ecclesiae  Christi  ipsum 
publicare  volo;  »  v.  Cod.  Vatic.  4006,  f.  17  6  et  Raynaldus  ad  an.  1335,  n.  23.  —  De  hoc 
ultimo  libri  examiae  habes  p.  155  huius  voluminis  nomina  magistrorum  et  stipendia  eis 
soluta.  Auctor  vero  vitae  3a  apud  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  222:  «  Item  pridie  nonas 
eiusdem  mensis  [iulii  i.  e.  die  6  iulii  1335],  inquit,  papa  Benedictus  ivit  ad  Pontem  Sor- 
giae  volendo  ibi  vacationes  deducr.re  et  habuit  secum  plures  magistros  in  theologia,  et 
coram  illis  et  dominis  cardinalibus,  quibus  placuit  interesse,  fecit  legere  librum,  quem 
ipse  Bcnedictus  papa  composuit  de  visione  et  auctoritates  ibi  positas  fecit  per  dictos  ma- 
gistros  examinari,  an  essent  pertinentes,  et  ibi  quaestiones  visionis  examinavit;  »  cf.  ibi- 
dem  c.  231. 

40  Si  non  serius  certe  ab  anno   1335  ad  1338  illud  examen  est  continuatum. 
Legimus  enim  in  Tabul.  Vatic.  Introitus  et  exitus  n.  171,  f.  85<7:  «  Die  XVII  m.  au- 

«  gusti  [L'i38]  pro  vadiis  debitis  domino  Remigio  Alberti  de  Septimo  ordinis  Cisterciensis 
«a  die  decima  m.  decembris  usque  ad  diem  undecimam  m.  martii  proxime  preteritorum, 
«  quod  tempus  continet  LXXX  <lies,  dato  sibi  die  quolibet  medio  iloreno  auri,  qui  quidem 
«  dominus  Remigius  cum  dominis  episcopo  Albiensi  et  fratre  Pastore  episcopo  Assisinnt. 
«  corrigebaut  scripta  domini  nostri  facta  super  Matheum,  tradidimus  Ade  de 
«  Urchii  procuratori  suo  -  XL  nor.  auri.  » 

41  Cf.  paullo  ante  p.  507,  Gr.  798. 


584  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTUECA    AVENIONENSl  —  ART.  I 

ad  eam  accedit,  quae  eo  tempore  in  cancelleria  erat  in  usu,  ita 
tamen  ut  paullo  sit  contractior,  ne  scilicet  singula  verba  nimium 
diffusa  maius  occupent  spatium.  —  Alia  littera,  communi  nimirum 
illius  temporis,  egregium  illud  conscriptum  est  volumen,  codex 
Vaticanus  4030  42,  qui  actiones  exhibet  a  Benedicto  XII,  cum 
ecclesiam  Appameensem  regeret,  contra  haereticos  institutas. 

Ex  libris  Benedicti  non  solum  ii,  qu.os  pontifex  exarari  cura- 
verat,  verum  ii  quoque,  quos  ante  pontificatum  sibi  comparaverat, 
in  bibliotheca  Avenionensi  videntur  pcrmansisse.  Ex  utroque  enim 
librorum  genere  43  plures  in  indicibus  Gregoriano,  Paniscolensi, 
Avenionensi  anni  1411  44  recensentur.  Hoc  idem  comprobant,  quos 
paullo  ante  attuli,  codices  Vaticani  4006  et  4030,  Avenione  se- 
culo  sexto  decimo  Romam  translati. 

Pari  diligentia,  qua  Benedictus,  Clemens  VI  quoque  sacrae 
Scripturae  studio  vacavit.  Praeterea  quae  assidua  lectione  et 
meditatione  collegerat,  singulari  eloquentiae  laude  exponebat  45. 
Cuius  rei  egregia  reliquit  monumenta,  complura  sermonum  ac 
collationum  volumina,  quae  manu  scripta  in  multis  asservantur 
bibliothecis. 

Iis,  quae  paullo  ante  46  dixi,  addo,  multo  plures  libros  Cle- 
mentem  Parisiis  quam  Avenione  pro  se  conscribi  iussisse.  Id  di- 
scimus  ex  pretio  soluto  Antonio  Malabayla  mercatori  Astensi 
et  sociis,  quorum  opera  negotiis  curiae  in  Gallia  et  Flandria 
administrandis  utebatur.  Legimus  enim  in  computo  47  cum  eis 
facto :  Item  compufat  solvisse  |  Antonius]  Parisius  domino  Helye 
de  Corseo  in  tribus  vicibus  pro  scriptura  librorum,  quos  dominus 
papa  ibidem  scribi  fecit  -  III c  flor.  auri.  Item  pro  portatura  di- 
ctorum  librorum  ad  curiam  -XVI  flor.,  VIII  gross.  —  Pro  scri- 
ptura  librorum  domini  papje  et  de  mandato  eius  -  MIIC  flor.  Item 

«s  Cf.  paullo  ante  p.  358,  Ur.  925. 

43  Scripta  enim  sua,  si  sermones  aliquos  ac  fortasse  unum  alterumve  volumen  com- 
mentationum  in  b.  Matthaeum  exceperis,  ante  pontificatum  composuit;  quare  pleraque 
cardinali  Iacobo  tituli  s.  Priscae  attribuuntur. 

44  Vide  in  indicibns  illarum  recensionum  sub  voce  Benedictns  XII;  praeterea  paullo 
ante  p.   160,  Gr.  258,  29 i,  369. 

45  Vide  paullo  ante  pp.  163,  165  et  in  altero  huius  operis  volumine  Cod.  Burghes.  43 
Non  solum  in  capella  magna,  verum  etiam  haud  raro  in  platea  magna  palatii,  exstructo 
ad  id  catafalco  ad  populum  verba  faciebat;  cf.  paullo  post  et  Baluze,  1.  c,  I,  278. 

46  V.  paullo  ante  pp.  162,  182. 

47  In  Tabulario  Vatic  ,  Archiv.  Avenion ,  Collectoriae  n.  449.  f.   \67bs. 


CAP.    IV.    §  1   —  DE    RELIQUA    HiSTORIA    BIBLIOTHECAE  AVENION.  585 

pro  vectura  diiaram  baUarum,  in  quibns  portati  fuerunt  de  Pa- 
risius  prefati  libri  domini  nostri  ad  curiam  -  XXVI  flor.,  II  gross. 

Ne  tunc  quidem  longius  a  se  libros  abesse  patiebatur,  cum 
animi  relaxandi  gratia  Villam  Novam  in  alteram  Rhodani  ripam 
secederet.  Habes  enim  paullo  ante  indicatum,  quantum  eis  solve- 
retur,  qui  portarent  reportarentque  libros  4S. 

Cum  Clemens  circa  annos  1317-1324  49  Parisiis  monachus 
Casae  Dei  (Chaisedieu)  ac  paullo  post  magister  theologiae  ver- 
saretur,  acriter  subtiliterque  decertare  solebat  cum  Petro  Aureolo 
et  Francisco  Mayronis  50.  Quod  quidem  luculenter  ex  quaestio- 
nibus  theologicis  apparet  a  Clemente  conscriptis,  quarum  plures 
manu  scriptas  in  bibliothecis  sine  auctoris  nomine  delitescentes 
inveni.  Eodem  fere  tempore  composuisse  videtur  tractatus  duos 
contra  Beguinorum  ac  quorundam  Spiritualium  aliorumque  haere- 
ticorum  51  errores.  —  Praeterea  certe  inde  ab  anno  1312  52  sin- 
gulari  studio  et  industria  omnis  generis  conquirebat  libros,  quibus 
sua  ipse  manu,  quo  die,  a  quo,  quo  pretio  emisset,  solebat  ad- 
notare  53.  Quare  minime  dubito,  quin,  cum  pontifex  electus  fuit 
egregiam  in  palatium  Avenionense  intulerit  bibliothecam. 

Suspicari  aliquis  posset,  hanc  bibliothecam  ab  eo  testamento 
fuisse  relictam  monasterio  Casae  Dei,  quod  monachus  incoluerat, 
abbas  rexerat,  pontifex  insigni  munificentia  restauraverat  atque 
ampliaverat 54.  At  exploratum  omnino  mihi  videtur,  illam  Avenione 

48  V.  paullo  ante  p.  165.  Praeterea  habes  in  Introitus  et  exitus  n.  215  (1343),  f.  94, 
ad  diem  22  m.  aug. :  Item  pro  portagio  capelle,  librorum,  reliquiarium  (!),  cofrorum  ca- 
mere,  vasorum,  vestimentorum  et  aliorum  supellectilium  domini  pape  de  Aoiuione  ultra 
Pontem  [i.  e.  Villamnovam]  -  XXXIII  sol.  —  Id  nemo  mirabitur,  qui  observaverit,  etiam 
Carolum  V  Galliarum  regem  exeunte  eodem  saeculo  suos  secum  circumtulisse  libros.  V.  De- 
lisle,   Cabinet  des  mss.  de  la  biblioiheque  nationaJe  de  Paris,  I,  21,  not.   1. 

49  Petrum  Ioannes  XXII  litteris  die  14  m.  iulii  1318  datis  magistrum  theologiae  renun- 
tiari  iubet;  v.  Du  Boulay,  Historia  unioersiiatis  Parisiensis,  IV,  177.  —  Similem  epistolam 
pro  Francisco  de  Mayronis  de  Digna   datam   die  24  m.  maii  au.   1323  habes  1.  c,  p.   197. 

50  V.  in  altero  huius  operis  volumine  Cod.  Burghes.,  57. 

51  Paullo  post  1317,  cum  acriter  de  Christi  paupertate  disputaretur,  scripsit  magister 
in  theohxjia  de  decretali  Quia  quorundam  mentes;  v.  Bamjze,  Vitae  paparum  Avenion.  I,  836; 
cf.  paullo  ante  pp.  288,  360;  Ur.  47,  958. 

52  In  codice  Burghes.  57  habes  in  penultimo  folio:  «  Iste  liber  est  PfetriJ  Rotgerii 
«  (lo  Malomonte  monachi  Case  Dei  et  constitit  XII  solidis  leviorum  (?)  Parisiensium,  anno 
«  ab  incarnatione  domini  M°CCC°XII0  die  veneris  ante  festum  Omnium  Sanctorum,  quem 
«  emit  a  Bernardo  ...» 

53  V.  paullo  post. 

54  V.  Faucon.  Ueglise  abbatiale  de  la  Chaise-Dieu  en  Auverr/ne,  son  fondateur,  son 
architecte,  ses  dccorateurs. 


586  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

permansisse.  Ex  codicibus  enim,  qui  maxime  eius  erant  proprii, 
haud  pauci  partim  per  Petrum  de  Luna  Parisios,  partim  Ave- 
nione  Romam  in  aedes  principum  Burghesiorum  vel  in  bibliothe- 
cam  Vaticanam  pervenerunt  Ex  illis  potissimum  observandus  est 
codex  Parisiensis  507,  in  quo  etiam  nunc  conspicifcur  una  ex  ce- 
dulis  cum  depinctione  armorum,  quibus  Clemens  anno  1352  omnes 
voluerat  notari  libros,  quos  tempore  cardinatatus  et  antea  habuerat 
usque  ad  eum  annum  55.  Ex  codicibus  Vaticanis  imprimis  lau- 
dandus  cod.  3847  (cf.  Ur.  292,  Av.  615),  qui  vitam  s.  Thomae 
de  Aquino  exhibet  a  Bernardo  Guidonis  episcopo  Lodovensi  con- 
scriptam  ac  Clementi  VI  dono  transmissam  hac  inscriptione  prae- 
posita:  Venerabili  viro  domino  Petro  Roggerii  magistro  in  theo- 
logia  Parisius  frater  B.  episcopus  presentem  legendam  sancti  Thome 
de  Aquino  transmitit.  Inter  codices  vero  Burghesianos  nn.  57, 
134,  312,  362  eas  exhibent  notas  50,  a  Clemente  ipso  adpictas,  de 
quibus  paullo  ante  'dixi.  —  Denique  alii  quoque  libri  a  Clemente 
bibliothecae  Avenionensi  adiuncti  in  recentioribus  indicibus  recen- 
sentur,  ut  Ur.  499,  (43),  Gr.  262,  Pen.  338  57. 

Ineunte  pontificatu  InnocentiiVI  bibliotheca  Avenionensis, 
maxime  ex  spoliis  praelatorum,  in  eam  excreverat  molem,  ut 
quibus  abundabat  exemplaribus,  iis  collegia  ab  Innocentio  et  Ur- 
bano  V  Montepessulano,  Tolosae,  Bononiae  aliisque  locis  consti- 
tuta  instrui  possent.  De  his  largitionibus,  praecipue  Urbani,  paullo 
ante  58  ex  registris  ac  libris  camerae  complura  retuli  documenta, 
ac  paullo   post  agam,  cum  dispersionem    bibliothecae    enarrabo. 

De  tempore  Gregorii  XI  iis,  quae  paullo  ante  protuli, 
haec  addo,  quae  serius  nactus  sum  59. 

Die  IX  mensis  ianuarii  [1374]  snluti  fuerunt  de  mandato  reverendi  in 
Christo  patris  domini  Petri  episcopi  Magalonensis,  domini  pape  thesaurarii 
fratri  Richardo  de  s.  Andoeno  ordinis  predicatorum  pro  quibusdam  scripturis 
per  eum  ordinatis  et  factis  pro  domino   nostro  papa  et  expensis,  quas    idem 

55  Vide  paullo  ante  p.  165;  cf.  Delisi.e,  1.  c,  p.  4S8. 

56  Vide  alterum  huius  operis  volumen;  cf.  Denifle-Ehrle,  Archio,  I,  152. 

57  Cf.  Delisle,  1.  c  ,  p.  488;  addo  cum  codice  Parisiensi  2032  couferendum  esse  cod.  1968 
ab  eodem  Hugone  de  Parisio  exaratum. 

58  Vide  huius  voluminis  pp.  139s,  168s. 

59  V.  Kirsch,  Rechnung  fur  Abschreiben  und  Einbinden  von  Buchern  aus  dem  I.  1374 
ia  De  Waal,  Rdmische  Quartalschrift,  III  (1889),  75. 


CAP.  IV,    §  1  —  DK    RELIQUA    IIIST0RIA    BIBLIOTHECAE    AVENION.  587 

frater  asserit  fecisse  pro  scripturis  huiusmodi,  dicto  fratre  recipiente  manua- 
liter  -  X  floreni  communes.... 

Die  IX  mensis  marcii  computavit  frater  Petrus  Amelii,  socius  domini 
episcopi  Appamiarum  de  certis  expensis  per  ipsum  factis  pro  quibusdam  scri- 
pturis  pro  domino  papa,  ut  sequitur.  Et  primo  pro  octo  cisternis  magne  forme 
scriptis  de  libro  beati  Thome,  quod  dominus  noster  facit  fieri,  dando  pro 
quolibet  unum  fiorinum  cum  dimidio,  -  XII  flor.  —  Item  pro  illuminatura  et 
auro  -  III ;  pro  rasura  pergamene  -  X  sol.;  —  pro  ligatura  dicti  libri  -  XVI  sol.  — 
Item  pro  certis  ceremoniis  scriptis  in  libro  ceremoniarum  domini  pape, 
extractis  de  libro  bone  memorie  domini  cardinalis  Penestrini  60  -  IV  flor.  — 
Summa  omnium  premissorum,  que  fuit  dicto  fratri  Petro  manualiter  recipienti 
soluta,  est  -  XX  flor.  communes,  II  sol.  —  [Tabular.  Vatic  Archiv.  Avenion., 
Collecloriae  n.  391  (Miscellanea  cameralia),  f.  114] . 

Exemplar  illius  libri,  qui  opera  fratris  Petri  Amelii  ex  libro  car- 
dinalis  Praenestini  excerptus  dicitur,  habes  in  codice  Vatic.  4734, 
in  quo  notatur  f.  la:  Istum  librum  fecit  scribi  cum  diligentia 
reverendissimus  in  Christo  pater  et  dominus,  dominus  Petrus 
Rogerii  Gregorius  papa  XI.  Dico  exemplar  illius  libri;  codicem 
enim  ineunte  saeculo  XV  exaratum  esse  putem  61. 

Caeterum  iam  paullo  ante  monui,  conditionem  curiae  tempo- 
ribus  Urbani  V  et  Gregorii  XI  haud  eam  fuisse,  quae  augendae 
bibliothecae  faveret,  cum  omnes  maximo  studio  ad  reducendam 
in  Italiam  curiam  essent  intenti. 

Reliqua,  quae  de  historia  bibliothecae  dicenda  restant,  cum  ad 
librorum  dispositionem  potissimum  spectent,  paullo  post  exponam. 

§  2.  De  historia  palatii  romanorum  pontificum  Avenionensis.  — 
Sequitur,  ut  inquiramus,  in  qua  potissimum  parte  palatii  Ave- 
nionensis  bibliotheca  fuerit  constituta.  Nec  id  curiosius  a  me 
quam  utilius  quaeri  quis  putaverit.  Cum  enim  aliae  illarum  aedium 
partes  alio  tempore  sive  ignis  incendio  sive  hostium  incursibus 
consumptae  sint  ac  dirutae,  de  vicissitudinibus  bibliothecae  ibidem 
asservatae  accurate  disputare  non  possumus,  quin  perspexeri- 
mus,  in  qua  palatii  parte  contineretur,  quaeque  illius  partis  fuerit 
fortuna. 

60  Intelligitur  opinor  Petrus  de  Pratis  cardinalis  reimntiatus  an.  1317,  episcopus  Prae- 
nestinus  1321-1361.  —  L)o  libris  caeremoniarum  curiae  romanae  agam  in  Demflk-Ehrle, 
Archiv,  VI. 

61  Quare  dissentio  a  I.  B.  Gattico,  Acta  selecta  caeremonialia.  Komae  1753,  I,  1,  qui 
eum  sub  Gregorio  XI  descriptum  censet. 


588  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Doleo  ad  earn  rem  eruendam  atque  constituendam  perlongam 
tractationem  hic  esse  interponendam;  at  nulla  eam  ratione  praeter- 
mittere  potui,  cum  de  historiaeius  palatii  vix  quidquam  sit  certo  con- 
stitutum,  quin  etiam  singula  sollerti  ac  molesta  inquisitione  e  fontibus 
sint  eruenda.  Nec  id  cuiquam  mirum  videri  potest,  qui  difficultates 
eius  rei  elucidandae  animadverterit.  Cum  enim  palatium  situm  sit 
Avenione,  Romae  in  tabulario  Vaticano  potissimum  eius  historia  est 
investiganda.  Deinde  cum  illud  a  militibus  sit  occupatum,  remotis 
imprimis  molitionibus  recenter  ingestis,  examinari  accuratius  nequit. 

Nec  minus  ardua  est  fontium  inquisitio  ac  studium.  Historia 
enim  palatii  imprimis  ex  libris  expensarum  curiae  sive  ex  libris 
introitus  et  exitus  camerae  apostolicae  est  eruenda,  in  quibus  a 
scriptoribus  thesaurariae  per  singulos  dies,  quantum  pecuniae  et 
pro  quibus  rebus  esset  expensum  diligenter  est  recensitum.  Atque 
in  voluminibus  quidem  a  Ioanne  XXII  ad  Urbanum  V  conscriptis 
expensae  singulis  annis  factae  in  certa  quaedam  dispositae  ac 
collectae  capitula  referuntur,  inter  quae  unum  quoddam  esse  solet, 
cui  titulus  Pro  operibus  et  eclificiis.  At  ipsa  eorum  librorum  mul- 
titudo  tanta  est  -  ex  solo  enim  saeculo  quarto  decimo  fere  tre- 
centa  nobis  praesto  sunt  volumina,  -  quae  animum  ab  ea  inve- 
stigatione  plurimum  deterreat.  Accedit,  quod  accurata  illorum 
voluminum  recensio  in  tabulario  Vaticano  nondum  sit  confecta; 
quare  eorum  studium  haud  leviter  impeditur. 

Ex  libris  de  palatio  vulgatis  imprimis  laudandae  sunt 
commentationes  C2,  quibus  Eugenius  Miintz  v.  cl.  plurimum, 

62  Praecipuas  hic  breviter  recensebo:  Les  peintures  de  Simone  Martini  d  Avignon  in 
Memoires  de  la  societe  nationale  des  antiquaires  de  France,  totn.  XLV  (1885).  —  Les 
peintres  d'Avignon  pendent  le  regne  de  Clement  VI  in  Bulletin  rnonumental  (1884).  — 
Fresques  incdits  du  XIV  siecle,  au  palais  des  papes  d  Avignon  in  Gazette  archeologique 
(1886).  —  Un  document  inedit  sur  les  fresques  du  palais  des  papes  d  Avignon  in  Gazette 
archeclogique  (1881).  —  Sur  Vauteur  des  fresques  de  la  chapelle  s.  Martial  au  palais  des 
papes  in  Memoires  de  Vacademie  de  Vaucluse,  tom.  I,  (1882).  —  Uantipape  Clement  VII. 
Essai  sur  Vhistoire  des  arts  d  Avignon  vers  la  fin  du  XIV  siecle  in  Revuc  archeolo- 
gique  (1888).  —  Uhistoire  des  arts  dans  la  ville  d 'Avignon  in  Bulletin  du  comite  des 
traveaux  historiques  (1888).  —  Les  architectes  du  palais  des  papes  d  Avignon  in  La  se- 
maine  des  constructeurs  (1887),  n.  41. 

Viam  ab  E.  Miintz  reclusam  post  eum  institerunt:  Faucon  M.,  Lcs  arts  d  la  cour 
d'Avignon  sous  Clement  V  e'  Jean  XXII  d'apres  les  regislres  cameraux  de  Varchivio 
segreto  Vaticano  in  Melanges  d'archeologie  et  cVhistoire,  tom.  II  (1882)  pp.  30-63  et  tom.  IV 
(1884)  pp.  57-130;  —  Denifle,  0.  Pr.,  Ein  Quatemus  rationum  des  Malers  Matteo  Gianotti 
von  Viterbo  in  Avignon  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  IV,  602-630.  —  Huc  referri  potest 
Achard,  Notes  sur  quelques  anciens  artistes  d'Avianon,  Carpentras,   1856. 


CAP.  IV,    §    2  —  DE    HISTORIA    1'ALATII    AVENIONKNSIS  589 

illustravit  historiam  artificum,  qui  ad  palatium  ornandum  operam 
suam  impenderunt.  Cum  enim  suum  opus  potissimum  ex  libris 
expensarum  curiae  confieere  studuerit,  fieri  non  potuit,  quin  haud 
pauca  de  historia  ipsius  palatii  intersereret.  —  Praeterea  de  exor- 
diis  palatii  Ludovicus  Duhamel  C3  v.  cl.  singulari  studio 
atque  industria  ea  collegit  illustravitque  documenta,  quae  Ave- 
nione  in  tabulario  episcopali  asservantur.  —  Reliqui  G4  vero 
qui  de  palatio  scripserunt  auctores  nihil  fere  nisi  vagas 
incertasque  vulgi  opiniones  in  medium  protulerunt. 

Nec  certiora  sunt,  quae  in  chronicis  antiquis  conti- 
nentur.  Ea  enim  tantum  exhibent,  quae  tempore  et  loco,  in  quibus 
sunt  conscripta,  narrabantur.  Quare  nisi  certis  confirmentur  do- 
cumentis,  fidem  facere  vix  possunt.  Ne  tamen  ea  omnino  negle- 

63  Les  origines  du  palais  des  papes  in  Compte  rendu  du  Congres  archeologique  de 
France,  session  1882.  —  Minoris  utilitatis  ea  sunt,  quae  de  architectis  palatii  disseruit  in 
Les  architectes  du  palais  des  papes. 

64  Imprimis  commemorandus  Valladier.  Is  in  libro  cui  titulus:  Le  Labyrinthe  royal 
de  VHercule  Gaulois,  Iriomphant  sur  le  suject  des  faicts  heroiques  de  Henri  IV,  represente 
d  Ventree  triomphante  de  la  royne  (Marie  de  Medicis)  en  la  cite  d'  Avignon,  le  19  no- 
vembre  1600  (Avignon  s.  a.),  p.  29s  haec  habet:  Benoist  XII  cree  en  Avignon,  suc- 
cesseur  de  Iean,  sacre  aux  Iacobins,  commenga  d  bastir  le  grand  palais  par  la  partie 
septentrionale,  quarree  d  quatre  corps  de  logis,  jusques  d  nostre  Bame  de  Boms ...  — 
Clement  sixiesme  le  suivit,  Vcrnement  de  la  maison  de  Canillac,  coronne  en  Avignon 
aux  lacobins.  Ce  fut  celuy  la.  qui  achepta  cette  ville  80  mille  fiorins  d'or  de  Florence, 
Van  1348,  bastit  tout  le  devant  du  palais  et  la  grande  chapelle  d'enbas  vers  la  vice- 
gerence  . . .  —  Apres  luy  suivit  Innocenf  VI,  cree  en  Avignon  au  palais.  II  a  bnsti  la 
grande  chapelle  d'enhaut  et  paracheve  lout  ce  corps  de  logis  meridional ...  —  Von  luy 
subrogea  s.  Urbain  V  cree  en  Avignon  au  palais,  qui  d  faict  tailler  dans  la  roche  la 
grande  cour  et  le  puis  dudict  pnlais,  oeuvre  merveilleuse;  d  faict  faire  le  logis,  qui  re- 
garde  VOrient,  ou  estoit  logee  la  royne,  depuis  la  sale  dcs  legats  jusques  aux  grandes 
chapelles .  ..  —  Plusieurs  desirent.de  sgaooir,  qui  le  premier  et  d  quelle  occasion  mit  le 
nombre  septennaire  en  ceste  ville.  Nous  en  avons  ouy  en  son  ternps  et  lieu  ce,  quon  en 
aooit  peu  apprendre  par  le  cours  de  Vhistoire  d'Avignon.  Ven  diray  seulement  un  mot 
icy  en  passant  pour  les  curieux.  Ce  fut  s.  Urbain  cinquiesme  du  nom,  de  la  maison  de 
Grisac  en  Languedoc,  nafif  de  Beaucaire.  II  se  plaisait  uniquement  au  septennaire;  et 
de  faict  au  ravelin  de  Saint-Lnzare,  qu\l  a  faict  rebastir,  il  ny  voulut  que  sept  creneaux . . .; 
de  mesme  au  grand  palais  n'y  ayant  que  six  tours  Trouillas,  de  V Estrapade,  Saint-Iean, 
de  la  Cloche,  Saint-Laurens,  et  VAgache,  il  y  en  adjousla  la  septiesme  et  Vappella  des 
Anges,  la  plus  belle  de  toutes,  ou  est  Varchive  admirable  dans  les  fondements,  la  salle 
des  legats  el  autres  beaux  membres,  qui  furent  donncs  pour  logis  d  la  royne...  II  feit 
faire  de  tres  beaux  vergiers  en  ce  mesme  endroict  du  palais  et  ordonna  que  Von  appel- 
leroit  tout  ce  coste  la  du  nom  de  Rome,  comme  le  tesmoigne  Pierre  Verneron,  qui  estoit 
son  secretaire  en  son  manuscript  des  papes  d 'Avignon.  Les  cardinal  de  Clermont  les  gasfa 
y  faisant  bastir  l<<  Mirande  et  cette  grande  gallerie,  qui  occupent  la  plus  grand  part  de 
ces  jardinages.  Fusius  ea  excerpsi,  ut  pateret,  unde  reliqui  auctores  hausissent,  quae  de 
palatio  rcferunt.  Ex  quibus  primo  loco  laudandus  Fantoni-Castrucct,  lstoria  della  cittd 
d'Avignone  e  del  contado  Venesino-  Vc.ic/.ia  1778,  2  voll.,  qui  quae  tom.  I,  lib.  2,  pp,  202, 


590  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

xisse  videar,  in  margine  65  componam,  quae  de  palatio  Avenionensi 
in  eis  continentur. 

Sequitur  ut  de  libris  expensarum  breviter  dicam  ac  de 
modo,  quem  in  eis  pro  re  nostra  excerpendis  tenui.  —  Ac  primum 
observandum  est,  in  multiplici  eos  esse  differentia. 

Alii  enim  ab  ipsis  conscribebantur  opificibus  sive  opificum  ma- 
gistris.  Verum  etiam  hi  inter  se  dissimiles  sunt  ac  diversi.  Opera 
enim  quandoque  committebantur  opificibus,  verbi  gratia  caementa- 
riis  sive  pictoribus,  facta  cuni  eis  prius  conventione,  qua  constituto 

207,  236,  238  de  palatio  enarrat,  ex  Valladier  exscripsit.  Sequuntur  Ioudou,  Essai  sur  Vhistoire 
de  la  ville  aV Avignon.  Avignon,  1853,-  Courtet,  Notice  historique  et  archeolor/ique  sur  Avignon 
in  Revue  archeologique  (1855)  tom.  XI;  Viollet-le-Duc,  Dictionnaire  d' Architecture,  VII,  29  s. 

Ex  libris,  qui  modo  ad  captum  vulgi  accomodato  de  urbe  et  palatio  agunt  longe 
optimus  (Duhamel  L.),  Une  visite  au  palais  des  papes  d' 'Avignon.  Paris  Champion,  s.  a. 
Eiusdem  generis:  Penjon  A.,  Avignon,  la  ville  et  le  palais  des  papes.  Nouvelle  edition 
avec  vingt-deux  gravures  et  un  plan.  Avignon  Roumanille  s.  a ,  in  quo  potissimum  lau- 
dandae  tabulae.  Minoris  momenti :  Canron  A.,  Le  palais  des  papes  d  Avignon.  Notice  hi- 
storique  et  archeologique  3.  Avignon,  Aubanel,  1884  et  (Grosiean)  Precis  historique  sur  la 
ville  d' ' Avi jnon  et  le  palais  apostolique.  Avignon,   1842. 

De  romanis  pontificibus,  qui  Avenione  sunt  commorati,  disserunt  (Tessier)  Histoire 
des  souverains  pontifes,  qui  ont  sieges  dans  Avignon.  Avignon  1774.  —  Ghristophe,  Histoire 
de  la  papaute  pendant  le  XIV  siecle.  Paris,  1853,  3  voll.  —  Ioudou,  Histoire  des  souve- 
rains,  qui  ont  sieges  d  Avignon.  Avignon,  1855,  2  voll.  —  Andre,  Hisloire  de  la  papaute 
d  Avignon  2.  Avignon,  Seguin,   1887. 

De  episcopis  Avenionensibus  scripserunt:  Noguier,  Histoire  de  Ver/lise  d' Avignon. 
Avignon,   1659;  —  Granget,  Histoire  du  diocese  d' 'Avignon.  Avignon,   1862,  2  voll. 

Denique  commemorandi :  Charpenne,  Histoire  des  reunions  temporaires  d '  Avignon 
et  du  Comtat  Venaissin  d  la  France.  Paris,  1886,  2  voll.  —  Achard,  La  municipalite  et 
la  republique  d' Avignon.  Avignon,  1872.  —  De  Maulde,  Coutumes  et  reglements  de  la  re- 
publique  d ' Avignon.  Paris,   1877. 

65  Quae  ex  illis  ad  rem  nostram  pertinent  habes  in  unum  collecta  in  Baluze,  Vitae  pap. 
Avenion.  I.  Iam  de  Benedicto  XII  auctor  vitae  lae  (1.  c.,  c.  199;  cf.  huius  voluminis 
p.  133)  postquam  retulit,  qua  ratione  Benedictus  spe  reducendi  curiam  in  Italiam  esset 
frustratus,  ita  pergit:  «  Sed  videns  quia  tunc  aliud  facere  non  poterat,  mutato  proposito 
«  deliberavit  manere  in  Avinione  cum  dicta  curia  sua;  incepitque  ibi  a  solo  aedificare  pa- 
«  latium,  in  loco  ubi  tunc  erat  domus  episcopalis;  et  tandem  huiusmodi  aedificium  quasi 
«  quamdiu  vixit,  continuavit,  in  tantum  quod  suo  tempore  et  per  eius  ministerium  factum 
«  est  dictum  palatium  valde  solemne  miraeque  pulchritudinis  in  mansionibus  et  immensae 
«  fortudinis  in  muris  et  turribus,  prout  hodie  luculenter  apparet.  »  —  Vita  4a  et  6a  (1.  c, 
c.  225,  236):  «  Hic  primus  coepit  construere  palatium  apostolicum  Avinioni,  in  Ioco,  ubi 
«  solebat  esse  palatium  episcopale,  in  quo  dominus  Iohannes  papa  residere  consuevit.  »  — 
Vita  2a  (1.  c,  c.  215):  «  Ecclesiae  fluenti  thesauro  frena  dedit,  sed  illa  diu  tenere  non  po- 
«  tuit,  quia  domus,  quam  aedificare  desiderat,  magna  est.  Episcopale  namque  palatium  Avi- 
«  nionense  praedictum  per  modum  permutationis  cum  Avinionensi  episcopo  celebratae,  ad 
«  sacrosanctam  romanam  ecclesiam  applicatum  a  fundamentis  instituit  et  illud  mirabiliter 
«  ampliavit,  magnum  in  illo  thesaurum  expendens.  »  —  Porro  in  Vita  3a  (1.  c,  c.  226): 
«  A  tempore  autem  suae  creationis,  videlicet  Benedicti  XII,  usque  ad  annum  septimum 
«  completum,  praeter  praemissa  nihil  dignum  relatione  fecit,  nisi  quod  capellam  sui  palatii 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA   PALATII    AVKNIONENSIS  591 

accurate  ipso  opere,  pro  qualibet  eius  mensura,  pro  qualibet  muri 
ab  eis  extruendi  vel  pingendi  canna,  certa  eis  promittebatur  pe- 
cuniae  summa,  ita  tamen,  ut  dum  opus  perficeretur,  identidem 
aliquid  pecuniae  eis  prae  manibus  daretur,  quo  sociis  laboris  sa- 
tisfacerent  operique  necessaria  coemerent.  Quae  quidem  pecuniae 
tum  a  magistris,  tum  a  clericis  camerae  conscribebantur.  Opere 
perfecto,  imprimis  pretio  conducebantur  eius,  de  qua  agebatur, 
artis  periti,  qui  opus  diligenter  cannarent  sive  dimetirentur;  quo 
peracto,  cum  opificum  magistris  finalis  fiebat  compntus,  constituta 
nimirum  secundum  cannamentum  operis  summa  pecuniarum  uni- 
versa,  quae  magistris  debebatur,  ac  demptis  pecuniis  prae  ma- 
nibus  datis,  quod  reliquum  erat,  ipsis  solvebatur. 

Quandoque  vero  opifices  conducebantur  certa  eis  pro  singulis 
diebus  statuta  mercede,  idque  ita  ut,  quae  operi  necessaria  essent 
aut  universa  aut  ex  parte  eis  a  camera  apostolica  subministra- 
rentur.  Ac  tunc  quidem  magistrorum  libelli  sive  quaterni  ra- 
tionum  multo  erant  diffusiores.  Recensenda  enim  erant  opificum 

«  ampliavit  et  quod  turrim  magnam  coniunctam  suo  palatio  construxit  et  quasi  perfecit, 
«  quae  ad  sui  similitudiuem  magua  et  quadrata  existit.  » 

De  aedificiis  a  Clemente  VI  exstructis  vitarum  eius  scriptores  referunt  haec.  Vita  la 
(1.  c,  c.  261):  «  Ipse  etiam  palatium  Avinionis  amplificavit  recte  de  media  parte;  cum  per- 
«  prius  per  Benedictum  papam  XII  prae.decessorem  suum,  licet  sollemne  factum  fuisset  de 
«  duobus  angulis,  ipsum  tamen  perficiendo  fecit  quadrangulare,  totam  plateam  muris  altis 
«  et  turribus  aliis  primis  aequalibus  claudendo  et  circumeundo.  In  hae  autem  parte,  licet 
«  omnia  aedificata  seu  constructa  sint  admodum  sollemnia  et  adspectu  valde  decora,  tria 
«  sunt  tamen,  quae  reliqua  specialiter  exceduut,  videlicet  capella  maior,  audientia  et  ter- 
«  raciae  superiores,  cum  quoad  id,  pro  quo  constitutae  et  ordinatae  sunt,  forte  non  est  in 
«  mundo  palatium,  in  quo,  non  dicam  sollemniores,  immo  nec  pares  existant,  attenta  prae- 
«  sertim  eorum  contiguitate,  cum  de  una  ad  aliam  sine  medio  ascensus  vel  transitus  facilis 
«  existat.  Consistorium  insuper  in  alia  parte  per  dictum  praedecessorem  suum  multum  sol- 
«  lemniter  aedificatum,  quia  remanserat  tanquam  tabula  rasa,  in  qua  nihil  depictum  erat, 
«  miris  picturis  decoravit  et  scripturis  mirabilioribus  adornavit.  »  Deinde  hae  picturae  ac- 
curatius  describuntur.  Earum  particula  quaedam  etiam  nunc  conspicitur,  cuius  exemplar 
habes  in  Muntz,  Les  peintures  de  Simone  Martini,  1.  c,  planche  11.  —  Vita  2a  (1.  c,  c  277): 
«  Adhuc  pontifex  iste  casus  mundi  considerans  ante  praedictum  Benedictinum  palatium 
«  aliud  valde  mysteriosum  et  pulchrum  et  capellam  amplissimam  nimiumque  decoram, 
«  sub  qua  modo  causarum  et  contradictoriarum  audientiae  tenentur,  a  fundamentis  gros- 
«  sissimis  fecit  aedificare.  »  —  Yita  3*  (1.  c,  c  297):  «  Ac  imprimis  occurrit  capella,  quae 
«  magnae  turri,  de  qua  cameram  faciebal,  annexa  est,  quam  a  fundamentis  usque  ad  primum 
«  girum  turris  eiusdem  in  honorem  s.  Michaelis  erexit  illamquc  fecit  picturis  pulcherrimis 
«  exornari.  Deinde  magni  consistorii  locus  et  parvae  capellae  papalis  palatii,  quod  praede- 
«  cessor  eius  fundaverat.  Nam  illum  et  illas  nimium  scientifice  fecit  et  misteriose  depingi.  »  — 
Vita  4a  (1.  c.,  c  305):  «  Huius  tempore  inceptum  fuit  palatium  novum  cum  audientia  magna 
«  et  capella  atque  turribus  et  quasi  completum  necnon  magna  turris,  quae  postmodum 
«  cremata  extitit.  » 


592  PARS   ALTERA  —  I)E    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

nomina  ac  mercedes  singulis  constitutae,  dierum  quos  ad  opus 
singuli  impenderant  numerus,  res  omnes  ab  eis  operi  perficiendo 
suppeditatae.  Perfecfco  opere,  vel  singulis  sive  hebdomadis  sive 
mensibus  quaterni  tradebantur  clericis  camerae;  qui  eos,  si  id  op- 
portunum  videbatur,  viris  earum  arfcium  peritis  commitfcebant 
examinandos;  quo  facto  secundum  rationes  eorum  quaternorum 
solvebatur,  quod  iustum  erat.  Praeclarum  horum  quaternorum 
exemplum  vulgavit  P.  Denifle  v.  cl.  66. 

Denique  quandoque  camerarius  opera  non  ipsis  committebat 
opificum  magistris,  sed  cuidam  provisori  sive  maijistro  operum 
clomini  papae,  qui  cerfco  ac  stabili  munere  in  curia  fungebatur 
atque  inter  familiares  recensebatur  ,i7.  Quare  tunc  et  provisor  et 
scriptores  camerae  in  libris  propriis  rationes  illorum  operum  con- 
scribebant.  Libri  magistrorum  sive  provisorum  plcrumque  in- 
scripti  sunt:  Manualia  receptorum  et  expensarum,  quorum  per- 
pauca  nobis  supersunt  exemplaria  6S.  Hi  quoque  libri  in  duplici 
sunt  difFerentia.  In  aliis  enim  magistri  opera  recensent,  in  quae 
pecunias  a  camera  acceptas  impenderunt,  in  aliis  vero  opifices, 


66  Vide  paullo  aiite  p.  588,  npt.  62. 

67  Praecipna  ex  his  manualibus  habes  in  Tabulario  Vaticano,  Archiv.  Avenion.,  Intr. 
et  exit.  cam.  apost.  n.  18  (1317-18),  n.  26  (1318-19),  n.  30  (1319-20),  n.  97  (1329),  n.  147 
(1335),  n.  148  (1336),  n.  160  (1337),  n.  165  (1338),  n.  197  (1340-42),  n.  229  (1344),  n.  232 
(1344-45),  n.  240  (1345),  n.  256  (1348-49),  n.  335  (1370). 

68  In  Avisamentis  pro  regimine  et  dispositione  offciariorum  in  palatio  domini  papae 
anno  1409  conscriptis,  in  quibus  consuetudines  in  curia  diuturno  usu  constitutae  continentur, 
de  eo  officio  haec  legimus:  «  Item  in  palatio  apostolico  consuevit  esse  unus  officiarius,  qui 
«  vocatur  magister  operum,  ad  cuius  officium  pertinet  omnia  opera,  quae  fiunt  in  palatio 
«  vel  alibi,  ubi  residet  summus  pontifex  vel  sua  Sanctitas  mandat,  ordinare,  sive  sunt  lignea 
«  sive  lapidea;  operariis  assistere  de  salario  et  de  rerum  pretiis  convenire  et  concordare ; 
«  habito  tameu  prius  maadato  camcrarii  seu  geutium  camerae  vel  aliquo  de  ipsis  gentibus 
«  per  camerarium  ad  hoc  ordinato,  si  magnitudo  et  sumptuositas  operis  exposcat.  Item  iste 
«  consuevit  locum  habere  in  palatio,  in  quo  custodire  et  conservare  possit  lignamina,  fustas 
«  et  alia  ad  suum  officium  pertinentia.  Item  est  sciendum,  quod  ipse  magister  operum  per- 
«  cipere  solet  stipendia  in  libris  camerae  descripta;  et  ideo  non  consuevit  in  palatio  apo- 
«  stolico  victum  habere.  »  Mukatoki,  Scriptores  rerum  italic,  III,  2,  c.  819  et  Gatticu.s, 
Acta  selecta  caeremonialia.  Romae  1753,  I,  270  ex  cod.  Vatic.  4736.  Iuvabit  ea  visamenta 
conferre  cum  ordinationibus  a  Petro  IV  (El  Ceremonioso)  Aragoniae  rege  anno  1344  pro 
sua  curia  conscriptis,  quae  inscribuntur  Ordenacions  fetes  per  lo  molt  alt  senyor  en  Pere 
terg  rey  Barago  sobra  lo  regiment  de  tots  los  offcials  de  la  sua  cort,  in  Prospero  de 
Bofarull  y  Mascaro,  Colleccion  de  documentos  ineditos  del  Archivo  General  de  la  Co- 
rona  de  Aragon  V,  1-267.  —  Revera  in  libris  camerae,  in  capitulo,  quod  inscribitur  Vadia 
ordinaria  sive  Solutioncs  familiarium  inter  reliquos  officiales  plerumque  recensetur  magister 
operum-,  cui  singulis  hebdomadis  certa  merces  solvebatur.  Hos  magistros  recenset  Muntz, 
Les  architectes  du  palais  dcs  papes  d  Avignon,  v.  paullo  ante  p.  588,  not.  62. 


CAP.  IV.    §  2  —  DE    HISTORIA   PALATII  AVENIONENSIS  .")<).") 

quibus  iis  pecuniis  satisfecerunt.  Quare  illi  solum  ad  rem  nostram 
faciunt. 

Nec  minor  est  varietas  librorum,  qui  in  camera  apostolica 
conscribebantur.  Clerici  enim  camerae  sive  scriptores  thesaurarie 
primum  per  dies  singulos  et  pecuniarum  summas  et  res,  pro 
quibus  eas  solvebant,  raptim  ac  inordinate  adnotabant;  adiectis 
quandoque  ad  marginem  nominibus  duorum  testium,  coram  quibus 
pecunias  solverant.  Itaque  ii  libri,  qui  Manualia  expensa- 
rum  inscribuntur,  expensas  eo  exhibebant  ordine  dispositas,  quo 
erant  factae. 

Ex  manuali  e.rpensarum,  elapso  anno  ab  electione  pontificis 
aut  a  nativitate  domini  computato,  conficiebantur  libri,  quibus 
plerumque  titulus  Introitus  et  exitus  camerae  aposto- 
licae  69.  Disponebantur  enim  ac  colligebantur  expensae  omnes  in 
manuale  eo  anno  relatae  ad  certa  quaedam  capita,  ita  ut  quae 
pro  quolibet  rerum  genere  eo  anno  essent  expensa,  paucis  foliis 
conclusa,  uno  quasi  conspectu  possent  comprehendi  70.  Quod  quo 
facilius  possent  praestare,  in  ipso  manuali  ad  singulas  expensas 
in  margine  titulum  adpingebant  capitis,  ad  quod  spectabant.  — 
Plura  cuiusque  voluminis  conscribebantur  exemplaria,  ex  quibus 
unum  aliquod  a  clericis  camerae  ac  thesaurario  subtilissime  exa- 
minatum  camerarius  nomine  suo  subscripto  comprobabat. 

Denique  ii,  quos  dixi  introitus  et  exitus  quandoque,  simili  ra- 
tione,  qua  recjistra  litterarum  a  summis  pontificibus  datarum,  ex 
voluminibus  chartaceis  in  maiora  volumina  pergamena  transcri- 
bebantur,  eo,  ut  opinor,  consilio,  ut  in  tabulario  reposita  tutius 
asservarentur.  Quod  quidem  de  tempore  Innocentii  VI  certissime 
constat  ex  voluminibus,  quae  etiam  nunc  in  archivo  Vaticano 
nobis  praesto  sunt. 

Ceterum  dolendum  sane,  quod  eorum,  quos  modo  recensui,  li- 
brorum  cameralium  collectio  non  integra,  sed  admodum  lacunosa 
ad  nos  pervenerit.  Ex   tempore    enim  a  Ioanne  XXII  ad  Urba- 

69  Quandoque  inscribuntur  Recepta  et  erpensa  carnere,  quandoque  llationes   camere. 

70  Eorum  quidem  ca|)itum  hi  fere  erant  tituli  :_pro  coquina,  pro  panataria,  pro  ofpcio 
oaixelle,  /n-<>  palafrenaria,  pro  cera  et  extraordinariis,  pro  radiis  ordinariis  sive  pro  so- 
httionibus  familiarium,  pro  vadiis  extraordinariis,  pro  ornamentis,  pro  libris  et  scripturis, 
pro  operibus  et  edificiis,  pro  helemosina  sive  pm  pinhota,  qaibus  addebantur  quandoquc: 
pro  ijuerra,  pro  guerra  Patrimonii  et  icrrarum  ecclesic,  in  Lombardia,  contra  Turcos  etc; 
pm  possessionibus  emptis,  pro  mutuis. 

35 


594  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

num  V  fere  soli  libri  introitus  et  e.ritus,  ab  Urbano  V  ad  Bene- 
dictum  XIII  fere  sola  manualia,  eaque  maxime  lacunosa  nobis 
supersunt. 

Haec  fere  sunt,  quae  de  ratione  librorum  cameralium  ex  trecen- 
tis  illis  voluminibus  sum  expiscatus;  ne  enim  ea  certa  via  et  ratione 
examinarem,  fecit,  quod  indice  carebant.  —  Denique  moneo,  ple- 
rumque  in  illis  libris  accuratius  multo  pecuniarum  summas  quam 
opera,  pro  quibus  expendebantur,  recenseri,  quippe  quae  omnesprae 
oculis  haberent.  Pro  re  nostra  lono-e  utilissimae  sunt  rationes  tem- 
pore  Renedicti  XII  conscriptae,  cum  plures  nobis  exhibeant  com- 
putos  finales,  in  quibus  accurata  continentur  operum  cannamenta. 
Reliquo  tempore  opera  perfecta  admodum  confuse  ac  vage  indi- 
cantur,  ex  quo  rei  nostrae  inquisitio  perdifficilis  atque  ardua  efficitur. 

Quae  cum  ita  sint,  non  ea  tantum  ex  illis  rationibus  excerpam, 
quae  ad  comprobandas  meas  opiniones  opportuna  existimo ;  quin 
potius  primum  sincere  omnia  omnino  colligam,  quae  aliquid  lucis  ad 
historiam  palatii  illustrandam  conferre  videntur;  deinde  quid  ex 
iis  mea  quidem  opinione  confici  possit,  breviter  indicabo.  Hac  enim 
ratione  me  consecuturum  spero,  tum  ut  qui  irrepserint  errores  fa- 
cilius  corrigantur,  tum  ut  communicatis  cum  viris  doctis,  qui  Ave- 
nione  perpetuo  palatium  frequentant,  documentis  romanis,  eis  alia 
atque  alia,  quae  me  fugerunt,  eliciendi  ex  eisdem  occasio  offeratur. 

In  recensendis  autem  operibus,  licet  reliqua  non  negligam, 
praecipua  tamen  diligentia  ea  prosequar,  quae  a  Benedicto  XII 
et  Clemente  VI  sunt  perfecta,  cum  ab  eis  vix  non  universum 
palatium  ac  maxime  eae  partes  sint  exstructae,  quae  imprimis  in 
controversia  positae  sunt  ac  bibliothecam  propius  attingunt. 

De  palatio  enim  episcoporum  Avenionensium  a  Ioanne  am- 
pliato  fere  nihil  certo  statui  potest.  Id  enim  Benedictus  XII 
rursum  ita  omni  ex  parte  renovavit  et  auxit,  ut  destructas 
identidem  aliquas  eius  partes  ampliores  atque  ornatiores  con- 
stitueret.  Quare  vix  ulla  antiquioris  palatii  pars  etiam  nunc  con- 
sistit.  —  Post  Clementem  vero,  si  pauca  opera  ab  Innocentio  VI 
et  Urbano  V  exstructa  excipias,  nihil,  quod  quidem  maioris  sit 
momenti,  palatio  est  adiectum. 

Reliquum  est  ut  legentium  mentes  iam  ab  ipso  exordio  in  id 
praecipue  dirigam,    quod   hac    in   re    inter   viros   doctos 


CAP.   IV,    §  2  —  I)E    IIISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  595 

maxime   disputatur.  Quare  breviter  exponam,  quid  omnium 
consensu  sit  constitutum,  quid  positum  sit  in  controversia. 

Palatium  Avenionense  vel  obiter  intuenti,  id  duabus  imprimis 
partibus  constare  facile  apparet,  nimirum  claustris  altero  septem- 
trionali,  meridiano  altero;  quorum  illud  antiquius,  hoc  recentius 
videtur.  Verum  in  his  duabus  partibus  accuratius  praefiniendis 
non  una  est  omnium  opinio. 

Avenionenses  enim  vix  non  omnes  in  ea  videntur  esse  sen- 
tentia,  ut  claustrum  palatii  septemtrionale,  quod  turribus  Cam- 
panae,  Trulhatii,  s.  Ioannis,  Oampanili  concluditur,  a  Bene- 
dicto  XII  (1334-1342)  extructum  esse  existiment,  ac  proinde 
palatium  Benedictinum  71  sive  antiquum  appellent; 
claustrum  vero  meridianum,  turribus  s.  Ioannis,  s.  Laurentii, 
Gachiae,  Campanili  circumscriptum,  palatium  novum  sive 
Clementinum  dicunt,  cum  a  Clemente  VI  constitutum  opi- 
nentur. 

Atque  ut  id,  quod  solum  in  controversia  positum  est,  pressius 
circumscribam,  moneo  dubium  non  esse,  quin  claustrum  septem- 
trionale  sit  Benedicto  tribuendum,  sed  quaestionem  de  solo  pa- 
latio  novo  sive  claustro  meridiano  agitari.  Praeterea  ne  de  hoc 
quidem  quisquam  dubitat,  quin  turres  s.  Laurentii  et  Gachiae  ab 
Innocentio  VI,  et  frons  totius  palatii  praecipua,  quae  in  eius  clau 
stri  parte  occidentali  a  consistorio  et  turri  Gachiae  e  regione  Cam- 
panilis  ad  palatium  Benedictinum  protenditur  ac  portam  maiorem 
continet,  a  Clemente  sint  exstructae.  —  Quare  de  hoc  solum  di- 
sputatur,  utrum  aedes,  quae  fere  a  turri  s.  Ioannis  in  meridiem 
ad  turrim  s.  Laurentii  atque  ab  ea  in  occidentem,  ad  turrim 
Gachiae  pertinent,  a  Clemente  VI,  an  vero  a  Benedicto  XII  sint 
constitutae.  Atque  in  his  partibus  controversis  ad  orientem  versus 
imprimis  turris  ss.  Angelorum  etad  meridiem  versus  c o n - 
s  i  s  t  o  r  i  u  m  continentur. 

Qui  turrim  ss.  Angelorum  cum  aedibus  contiguis  et  consistorio 
tribuunt  Benedicto,  provocant  imprimis  ad  auctorem  vitae  primae 
Clementis  VI  a  Bosqueto  primum,  deinde  a  Baluzio  vulgatae  *2. 
Is  enim  ipsis  verbis  consistorium  a  Benedicto  multum  solemni- 

71  V.  vitam  2am  Clemeatis  VI  apud  Baluze,  1.  c,  I,  277;  habes  locum  paullo  anto 
pag.  591,  not.  65. 

7*  Vide  paullo  ante  p.  591,  not.  65. 


596  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

ter  aedificatum,  cum  eo  mortuo  remansisset  tanquam  tabula  rasa, 
in  qua  nihil  esset  depictum,  a  Clemente  dicit  pulcherrimis  picturis 
esse  ornatum.  Fere  idem  auctor  tertiae  quoque  vitae  Glementis  a 
Baluzio  typis  descriptae  73,  haud  obscure  innuere  videtur. 

At  qui  solo  illo  priori  teste  rem  totam  confici  opinantur,  pro- 
fecto  non  observant,  vitam  illam,  exeunte  demum  saeculo  quarto 
decimo  conscriptam  74,  eo  ipso,  quem  afferunt,  loco  admodum 
obscuram  esse  et  vitiosam.  —  Etenim  ubinam  erant  duo  illi  an- 
guli  palatii  Benedictini,  ubi  duo  alii  a  Clemente  adiuncti?  Deinde 
platea  tota  muris  altis  et  turribus  atiis  primis  aequalibus  ab 
Innocentio  demum,  non  a  Clemente  est  conclusa.  Quo  praeterea 
loco  erant  capella  maior  et  audientia,  de  quibus  iste  auctor  lo- 
quitur?  Capella  maior  tempore  Clementis  VI  dicebatur  ea,  quae 
inter  turres  Campanae  et  Trulhatii  a  Ioanne  XII  et  Benedicto  XII 
est  constituta;  audientiae  vero  eo  tempore  tres  recensentur,  una 
nova  in  palatio  novo  sub  consistorio,  alia  antiqua  Ioannis  XXII 
parum  ab  illa  nova  distabat,  tertia  denique  in  conventu  fratrum 
Praedicatorum  sita.  Praeterea  in  eo,  quem  dixi,  loco  vitae  primae 
interpretando  omnino  cavendum  est,  ne  audientia  cum  consistorio 
confundatur,  idque  eo  magis,  quod  ab  illo  ipso  scriptore,  audientia 
in  alia  quam  consistorium  parte  palatii  posita  fuisse  dicatur. 
Quod  tamen  non  eo  dico,  quod  negem,  ea  vocabula  in  chronicis 
quandoque  promiscue  adhiberi,  licet  certus  statuam,  id  de  libris 
rationum  camerae  sine  magno  errore  affirmari  non  posse.  De- 
nique  loci,  qui  allegantur  ex  libris  rationum  de  consistorio  a  Be- 
nedicto  constituto,  ad  aliud  omnino  spectant  consistorium  ab  eo 
inter  turres  s.  Ioannis  et  Trulhatii  conditum. 

Quare  cum  ex  chronicis  controversia  dirimi  nequeat,  ta- 
bulas  camerae  opus  est  consulere.  Verum  cum  certissime  constet, 
anno  1348  partes  in  controversia  positas,  turrim  dico  ss.  Angelo- 
rum  et  consistorium  novum,  fuisse  constitutas  ac  picturis  exor- 
natas,  in  primis  expensae  ab  anno  1334  ad  annum  1348  pro  ope- 
ribus  et  edificiis  factae  accuratius  sunt  perpendendae. 

Quo  certius  ac  securius  singula  digeram,  non  rerum  sed 
annorum  scquar  ordinem.  In  interpretandis  enim  locis  e  libris 
rationum  excerptis,  temporis  potissimum  ratio  est  habenda,  cum 

73  Vide  loc.  proxime  cit. 

74  Circa  an.  1380;  cf.  Lindner,  Forschungen  zur  Deutschen  Gcschichle,  XII,  255. 


CAP.  IV.  §2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1310-1334)         597 


quandoque  alio  tempore  aliud  iisdem,  quandoque  idem  alio  tem- 
pore  diversis  efferatur  verbis. 

Denique  plurima  in  libris  camerae  occurrunt  vocabula  ita  bar- 
bara,  ut  ne  in  Glossario  quidem  mediae  et  infimae  latinitatis  a 
Ducange  recenseantur.  Quare  requirendi  sunt  libri,  quibus  illu- 
stratur  lingua.  qua  saeculo  quarto  decimo  Galli,  maxime  ii,  qui 
incolebant  Provinciam,  utebantur.  Qua  in  re,  ut  legentes,  qua 
possum  ratione  sublevem,  ad  calcem  eorum,  quae  ex  tabulis  ca- 
merae  excerpam,  indicem  texam  maxime  eorum  vocabulorum, 
quae  ita  rara  sunt,  ut  a  Ducange  non  referantur. 

Primum  breviter  dicam  de  aedibus  a  Ioanne  XXII  (1316-1334)  exstructis, 
ut  locum.  in  quo  palatium  a  Benedicto  XII  est  constitutum,  accuratius  definiam. 

Quam  prinmm  Ioannes  XXII  die  7  m.  augusti  1316  Lugduni  pontifex 
renuntiatus.  curiam  Avenione  constituere  decrevit,  officiales  quosdam  in  eam 
urbem  praeinisit,  qui  de  libratis  cardinalibus  reliquisque  curialibus  distri- 
buendis  cum  civibus  agerent.  Qui,  ut  usus  ferebat,  tot  unicuique  curiali  ca- 
meras  aut  domos  assignarunt,  quotis  indigere  videbatur;  civibus,  quorum  eae 
erant.  alio  commigrare  iussis,  iusto  in  annos  singulos  pretio  eis  constituto. 
Cardinalibus,  quorum  libratae  plerumque  denis,  quin  etiam  vicenis  constabant 
domibus  75,  fas  erat,  eas  cancellis  a  militibus  custodiendis  claudere. 

Itaque  in  assignatione  hospitiorum  ~'°  facta  et  ordinata  die  16  m.  au- 
gusti  1316  constituta  sunt  primo  domino  papae  domus  episcopalis  Avenio- 
nensis  el  domus  Praedicatorum  "n  cum  hospitiis  circumvicinis ;  praeterea 
in  librata  superiori  domus  episcopalis  assignala  sunt  hospilia  infrascripta: 
primo  dicta  domus  episcopalis  cum  domibus  praepositorum  sacrisliae,  de 
camera  et  elemosinae,  item  domus  prioris  s.  Stephani,  item  domus  Pontii 
Barcaelerii,  item  domus  Stephani  Martini.  Ex  quibus  aedilms  Ioannes  do- 
mum  episcopalem,  quam  ipse  iam  episcopus  Avenionensis  incoluerat,  sibi  se- 
legit  atque  Lugduno  eodem  mense  augusto  Guilelmo  de  Granholis  clavario 
episcopali  dedit  in  mandatis  ,8,  ut  eam,  qua  posset  ratione,  amplificaret  atque 
instrueret. 

75  Paullo  post  plurimi  ex  cardinalibus,  coemptis,  quao  eis  obtigerant  domibus  ac  de- 
structis,  magnificas  sibi  coastruxerunt  aedes  ac  turres,  quarum  aliquae,  iniuria  temporum 
deformata,  etiam  nunc  conspiciuntur. 

76  Habes  eam  mendosissime  typis  descriptam  in  Fantom-Castrucci,  Istoria  del/u 
ciitd  d'Avignone,  I,  163s.;  cf.  in  Tabulario  Vaticano,  Archiv.  Avenion.,  Collectoriae  n.  52, 
ubi  fragmenta  quanundam  assignationum  libratarum  et  taxationum  hospitiorum  continentur. 

77  Die  11  m.  octobris  1310  satisfit  pro  opere  facto  in  domo  Predicatorum  pro  dicto 
domino  nostro:  v.  in  Tabulario  Vatic.  Introitus  et  exi'.us  camerae  apostolicae  n.  14,  (13)6) 
f.  20;  cf.  n.  15,  f.  ?>+b. 

78  In  eodem  Archioo  Acenionensi,  hitroitus  et  exitus  camernc  apostolicae  n.  14, 
f.  \20a:  «  Anno  domini  MCCCXVI  monsis   augnsti  die  XXV  tradidi  magistro  Guillehno 


59K  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Paullo  post  die  2  m.  octobris  1316  Avenionem  ingressus  79,  palatio  am- 
pliando  praefecit  Guilelmum  de  Cucurono  80.  Verum  ut  aream  compararet 
novis  operibus  moliendis,  Pontifex  die  13  m.  decembris  anni  1316  hospitia 
elemosinariae  ac  propositurae  nocae  ecclesiae  Avenionensis  cum  pertinentiis 
suis  mensae  episcopali  addixit  81.  Iam  non  est  dubium,  quin  domus  episco- 
palis  obtinuerit  eumdem  fere  locum,  quem  nunc  palatium  Benedictinum  oc- 
cupat,  ita  tamen  ut  illius  limites  hoc  longe  excederet. 

Meridiem  versus  attingebat  elemosinariam,  cuius  locum  paullo  post  pa- 
latiuin  Clementinum  obtinuit.  Circa  turrim  Trulhatii  sita  erat  domus  praepo- 
siturae,  in  antiquo  civitatis  pressorio,  quod  Provencales  trulhas  vocant  82, 
constituta.  Domui  Trulhatii  sive  praepositurae  et  aedibus  episcopi  interiacebat 
ecclesia  s.  Stephani,  quam  Ioannes  translatis  ex  ea  in  ecclesiam  s.  Mariae 
Magdalenae  iuribus  parochialibus,  die  13  m.  decembris  1317  palatio  adiun- 
xit  83.  Denique  ab  an.  1318  ad  an.  1322  Pontifex  plurima  coemit  hospitia 
ac  domus  84  meridiem  versus  circa  elemosinariam  sita,  circa  eum  locum,  quo 
postea  palatium  Clementinum  est  constitutum.  Qua  quidem  in  re  hoc  pro- 
fecto  Pontifex  prudenti  spectabat  consilio,  ut  quam  maximam  rochae  partem 
palatio  augendo  compararet  eamque  a  proximis   aedificiis  liberam  faceret  85. 

«  de  Granholis  clavario  Avinionensi  pro  operibus  per  ipsum  in  domo  episcopali  pro  do- 
«  mino  nostro  papa  faciendis  et  pro  aliis  negotiis  exercendis  -  C  flor.  auri,  X  sol.  Vien- 
«  nenses.  » 

79  Vita  2a  (Bernardi  Guidonis)  in  Baluze,  Vitae  paparum  Avenion.  I,   134. 

80  Cucuron  oppidum  est  Provinciae  (canton  Cadenet,  departement  Vaucluse).  —  Primam 
solutione.ii  ei  factam  habes  in  Intr.  et  e.rit.  n.  16  (1316-17),  f.  32«:  «  Die  ultima  mensis 
«  octobris  [1316]  tradidi  mandato  domini  mei,  domini  Electi  [Iacobi  de  Via  nepotis  Ioan- 
«  nis  XXII  episcopi  electi  Avenionensis]  domino  Guillelmo  de  Cucurono  pro  satisfaciendo 
«  operariis  palatii  -  LX  flor.  auri.  »  —  At  iam  ad  diem  1 1  m.  septembris  eius  mentio  aliqua 
occurrit  in  n.   14,  f.  20 a. 

81  Duhamel,  Les  origines  du  palais  des  papes,  p.  49s.:  «  Volentes,  inquit,  ut  domus 
«  seu  palatium  episcopale  ipsius  ecclesiae  [Avenionensis],  prout  decens  et  congruum  fore 
«  dignoscitur,  amplietur;  eleemosinariae  ac  praepositurae  novae  ipsius  ecclesiae  Avinio- 
«  neasis  hospitia,  domui  seu  palatio  episcopali  contigua;  videlicet  hospitium  dictae  eleemo- 
«  sinariae  cum  hospitali,  viridario,  domibus  et  pertinentiis  suis,  prout  protenditur  a  prima 
«  porta  dicti  palatii  usque  ad  domum  Alfanti  Serralherii,  et  inde  usque  ad  domum  et  vi- 
«  ridarium  Guillelmi  Pontii  de  Toro;  et  dictum  hospitium  praepositurae  cum  viridario,  ca- 
«  sali,  domibus  et  pertinentiis  suis,  prout  protenditur  a  choro  ecclesiae  s.  Stephani  usque 
«  ad  caput  gradarii,  et  inde  per  lineam  rectam  descendendo  usque  ad  portam  de  Trulhatio, 
«  via  libera,  prout  est,  remanente  eidem  mensae  ...  in  perpetuum  concedimus,  annectimus 
«  et  unimus.  » 

82  Cf.  Duhamel,  1.  c,  p.  9s. 

83  V.  Duhamel,  1.  c,  pp.  19,  52. 

84  V.  instrumenta  earum  venditionum  apud  Duhamel,  1.  c,  pp.  53-62;  cf.  pp.  14-27. 

85  Iis,  quae  modo  de  loco  enarravi,  in  quo  paullo  post  palatium  papale  est  consti- 
tutum,  adiungendae  suat  confrontationes,  quibus  Benedictus  XII  anno  1336  palatium  a 
Ioanne  XXII  ampliatum  circumscribit:  «  Quod  quidem  palatium  cum  domibus  et  habita- 
«  tionibus  sibi  contiguis  situm  est  in  civitate  Avinionensi,  et  confrontatur  ex  una  parte 
«  cum  ecclesia  cathedrali  Aviniouensi  et  claustro  eiusdem,  capella  s.  Iohannis  et  cimiterio 
«  de  Cortina  vocato  in  med''o  existeatibus;  ex  alia  parte  cum  domibus  sacristae  et  decani 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1316-1334)         500 


lani  paullo  ante  monui,  meum  non  esse  hoc  loco  palatii  episcopalis  a 
Ioanne  renovati  et  aucti  historiam  texere  86,  quae  fere  nihil  ad  rem  nostram 
conferret.  Quare  ea  tantum  breviter  enarrabo,  ex  quibus  historia  palatii 
Benedictini  illustrari  aliquatenus  potest. 

Ioannes  igitur,  quippe  qui,  ut  iam  ante  monui,  curiam  perpetuo  Avenione 
figere  nunquain  decrevisset,  de  palatio  aliquo  uno  atque  aequabili,  romanis 
pontificibus  proprio  constituendo  ne  cogitavit  quidem.  Hoc  ergo  unum  egit, 
ut  officialium  curiae  alios  in  praepositura  sive  domo  Trulhatii  8\  alios  in 
domo  elemosinae  ^,  alios  in  aliis  aedibus  suae  libratae  collocaret,  renovaret 
atque  exornaret  palatium  episcopi  easque  adiiceret  aedes,  sine  quibus  curia 
eo  loco  consistere  non  poterat. 

Ex  iis,  quae  statim  ab  exordio  sui  regiminis  est  aggressus  imprimis  nobis 
observanda  sunt  capella  s.  Stephani  et  turris,  in  qua  camera 'pontificis 
et  thesaurus  ecclesiae  erant  sita.  —  Ecclesia  s.  Stephani  ad  occasum  versus  a 
turri  Trulhatii  sive  a  domo  praepositurae,  ita  erat  constituta,  ut  illius  chorus 
eam  domum  fere  contingeret  89.  Cura  in  loco  admodum  praerupto  esset  ex- 
structa,  saltem  anno  1318,  quo  in  ea  exornanda  laborabatur,  duabus  con- 
stabat  partibus  sive  capellis,  inferiori  altera,  altera  superiori.  In  tabulis  enim 
eo  anno  in  camera  conscriptis  recensentur  expensae  factae  pro  picluris  de 

«  dictae  ecclesiae  Avinionensis,  carreria*  publica  in  medio  existente;  ex  alia  parte  cum 
«  domibus  praepositurae  Aviuionensis  de  Trulhatio  nominatis;  ex  alia  parte  confrontatur 
«  cuni  carreria  publica,  qua  itur  de  puteo  Guilielmi  Amelii  quondara  versus  ecclesiam  ca- 
«  thedralem,  iiiclusis  domibus  per  dictum  dominum  papam  noviter  acquisitis;  confrontatur 
«  etiam  ex  alia  parte  cura  domibus  Bertrandi  Gauterii  et  heredum  Bertraudi  Raynoardi 
«  et  cura  carreriis  publicis,  includendo  domum,  in  qua  tenetur  audientia,  et  domum  Perrini 
«  Bedelli  quondara.  »  V.  Duhamel,  1.  c,  p.  72  s. 

86  Iuvat  hic  breviter  indicare  volumina  ratiouum  camerae  tempore  Ioa.inis  XXII  con- 

scripta,  ea  nimirum,  in  quibus  expeusae  in  quaedam  capita  collecta  ac  disposita  recensentur. 

Ex  iis  euira  imprimis  ea  historia  est  elicienda.  Siugula  volumitia  plerumque  singulos  exhi- 

beut  annos,  a  coronatione  pontificis  (a  die  7  m.  septembris)  computatos.  Aliquorum  volu- 

minura  plura  supersunt  exemplaria.  —  Praesto  sunt  igitur  in  Tabulario  Vaticano,  Archiv. 

Avenionensi  inter  Introitus  ci  eocitus  cam.  apost.  primum  manualia  magistri  operum  n.  18 

(1317-18);  n.  26  (1318-19);  n.  30  (1319-20);  n.  97  (1329).  Deinde   introitus  et  exitus   pro 

annis:   1310-17    im.   13,   14,   16;   1317-18    nn.   16,   17;    1318-19   n.  24;    1319-20    nn.  31,  38; 

1320-21   nn .  40,  41;   1321-22  n.  47;   1322-23    n.  54;   1323-24   nn.  57,  58;   1324-25    nn.  58, 

65,  66;   1325-20    nu.  70,  72.  73;   1320-27   nn.  81,  82;   1327-28    n.  84;   1328-29   nn.  29,  92, 

100;   1329-30  n.  98;  1330-31   n.  108;   1331-32  n.  32;   1332-33  nn.  119,  120;   1333-34  n.  131, 

132,   130,   137. 

87  Eam  domum  tenebat  unus  ex  cardinalibus.  V.  Intr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  108  (1330), 
f.  68 b:  Pro  claudendo  portam  contiguam  cimiterio,  per  quam  habctur  iiu/rcssus  in  rfomum 
domini  cardinalis  infra  palatium;  n.  57  (1323)  f.  84/;:  pro  operibus  palaiii  Avinionensis 
et  domus  olim  prepositure,  quam  inhabitat  dominus  cardinalis  nepos  domini  nostri  Arnaldus 
de  Via,  nimirum  antequam  proprium  sibi  constitueret  palatium,  quod  Benedictus  XII  epi- 
scopis  Avenionensibus  assLnavit;  cf.  paullo  post  p.  625. 

88  Ia  ea  erant  camerarius  et  thesaurarii ;  v.  1.  c,  n.  30,  f.  22a,  22/>.  Thesaurarii  prius 
tenuerant  hospitium  sacristie  v.  1.  c,"  f.  4  b. 

89  Cf.  Duhamel,  1.  c,  p.  10,  12;  cf.  Intr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  18  (1317),  f.  I5a:  Ilosjticia, 
que  erant  de  preposito  b.  Marie  </<■  Doms  iuxta  ecclesiam  s.   Stefani, 


()()()  PARS   ALTERA  —  DE    BlBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

capellis  de  s.  Stephano  90,  ad  pingendum  capellam  inferiorem  de  s.  Ste- 
phano  w,  pro  picturis  capelle  s.  Stefani  superiori  (!)  92.  At  praeterea  prope 
eundem  locum,  inter  palatium  et  ecclesiam  b.  Mariae  de  Doms,  tertia  sita 
erat  capella  s.  Ioannis.  Id  apertissime  constat  ex  hoc  loco,  quem  ex  ratio- 
nibus  camerae  excerpsi. 

Introitus  et  exitus  cam.  apost.  n.  92,  f.  62h:  «  Die  XVIII  mensis  de- 
«  cembris  [1328J  tradidimus  magistro  Arnaldo  Escuderii  fusterio  domini 
«  nostri  pape  pro  lapidibus,  lignaminibus,  clavis  ac  gippo  et  tegulis  emptis  per 
«  eum  et  positis  tam  in  domo  draparie  palatii,  quam  camera  nova  contigua 
«  aule  domini  cardinalis  infra  palatium,  quam  in  capellis  sancti  Ste- 
«  phani,  quam  retro  tabulariis  altarium  beate  Marie  de  Miraculis,  quam  ca- 
«  mera  domini  vicecomitis  93,  quam  domo  gachilis  supra  portam  capelle 
«  sanct-i  Iohannis  94  et  quadam  terrassia  bitumanda  et  aliis  operibus  pa- 
«  latii  et  pro  salario  magistrorum  et  manobrarum  dictorum  operum  et  edifi- 
«  ciorum  -  CXXXVIII  lib.,  X  sol.,  I  den.  Vienensium.  » 

Situs  vero  huius  capellae  accuratius  definitur  in  litteris  95,  quibus  Bene- 
dictus  XII  die  17  m.  iunii  1336,  palatio  episcopali  romanis  pontificibus  addicto, 
aedes  cardinalis  Arnaldi  de  Via  episcopis  Avenionensibus  attribuit.  In  ea  enim 
Pontifex  confroniationes  palatii  ita  recenset,  ut  inter  ipsum  et  ecclesiam^  ca- 
thedralem  eiusque  claustrum  dicat  in  medio  existere  capellam  s.  Ioannis  et 
cimeterium  de  Cortina  m. 

Posset  quis  opinari  hoc  nomine  capellae  s.  Ioannis  venisse  eo  tempore 
capellam,  quam  Ioannes  anno  1318  ecclesiae  cathedrali  b.  Mariae  de  Doms 
adiunxerat  97.  Ac  sane  cum  ea  exstructa  sit  in  parte  meridiana  iuxla  sa- 
crarium  98,  ubi  etiam  nunc  conspicitur,  situs  in  eam  plane  convenit.  Dicitur 

90  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  18,  f.  01«.  Expensas  factas  pro  ea  capella  renovanda, 
augenda,  ad  palatiuni  adaptanda  habes  1.  c,  n.   18  (1317-18)  passim. 

91  L.  c,  n.  66b,  67 a;  cf.  huius  voluminis  pp.  637,  663. 

92  L.  c,  n.  26  (1318),  f.  6«.  Praeterea  n.  18,  f.  16  b  habes  ad  claudendum  arqum 
capelle  paroe  de  s.  Stefano  et  paimentum  (!),  per  quam  intratur  in  inferiora  capelle  de 
s.  Stefano. 

93  L.  c,  n.  98,  f.  113a  Arnaldus  de  Oza  vicecomes,  unus  ex  nepotibus  Ioannis. 

94  L.  c,  f  62 a  die  29  m.  augusti  pro  satisfaciendo  magistris  et  manobrarum,  qui 
operati  sunt  in  gachUi  porle  capelle  sancti  Iohannis  et  palatio;  f.  62  &  die  18  m.  novembris 
pro  ediftcio  ruuri  et  camera  sive  gachili  supra  portale  capelle  sancli  Iohannis  tam  pro 
lapidibus  cemento  quam  aliis;  f.  63a  die  31  m.  decembris,  satisfit  operariis,  qui  operati 
sunt  in  opere  portalis  capelle  s.  Iohannis;  die  30  m.  ianuarii  [1329]  pro  lapidibus  calce 
et  arena  pcsitis  in  muro  constructo  supra  capellam  sancti  Iohannis;  die  10  m.  martii  pro 
muro  cum  merletis  factis  supra  capellam  sancti  Iohannis. 

95  V.  paullo  ante  p    598,  not.  85. 

96  Cimeterium  quidem  versus  orientem  sive  Trulhatium,  capella  vero  versus  occi- 
dentem;  cf.  paullo  ante  p.  599  et  Intr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  18,  f.  \0b:  Pro  curando  simi- 
terio,  quos  (!)  est  iuxta  ecclesiam  b.  Marie  et  ecclesiam  s.  Stefani.  Quare  quandoque  ci- 
meterium  b.  Mariae  appellatur.  v.  1.  c,  n.  30,  ff.  23  b,  68/;. 

97  V.  Intr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  13  (1318),  f.  30  et  n.  16  (1319),  f.  21  as.  In  ea  Ioannes 
prope  sepulcra  s.  Agricoli  et  carrdinalis  Iacobi  de  Oza  sui  nepotis  sepeliri  voluit. 

98  L.  c,  n.   13,  f.  30  a. 


CAP.  IV.  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1316-1334)  601 

quidem    nunc    ea   capella   a   s.  Iosepho  ";  at   vix   est   dubium,  quin    ea   ap- 
pellatio   non   saeculo  quarto  decimo   sed  longe  serius  ei  sit  indita,  cum   ille 

Sanctus  studiosius  coli  inciperetur.  Nec  obstat,  quod  ea  capella  s.  Ioannis  di- 
catur  munita  gachili,  cum  eodern  fere  tempore  cloquerium  sive  turris  eiusdem 
ecclesiae  cathedralis  tribus  instructa  sit  gachilibus  pro  defemione  palalii  10°. 
Eodem  tempore,  quo  capella  s.  Stephani  reficiebatur  et  ornabatur,  oc- 
currit  mentio  turris,  de  qua  paullo  ante  dixi.  Inlr.  et  exil.  cam.  ap.  n.  13, 
f.  3<?a:  «  Die  VII  mensis  madii  /1317J  tradidi  domino  Guillelmo  de  Cucu- 
«  rono  pro  operibus  et  edificiis  turris  super  cameram  domini  nostri  et  aliis 
«  operibus  -  C  flor.  auri.  »  —  Et  paullo  post:  «  Die  XXI  mensis  madii  tradidi 
«  domino  Guillelmo  de  Cucurono  pro  operibus  et  edificiis  turris  tbesauri  et 
«  camere  domini  nostri  et  aliis  domus  episcopalis  Avinionensis  -  II0  fior.  auri.  » 
De  qua  quidem  turri  paullo  post  10J  redibit  sermo. 

Circa  idem  tempus  exstructa  sive  ornata  sunt:  consistorium  novum  idque 
iuxta  viridarium  m,  quoddam  corritorium  103,  camera  nova  consistorii  novi  lM, 
studium  domini  nostri  sive  studium  camere  nove  consistorii  105,  aula  parva 
iuxta  stu  lium  domini  nostri  106,  coquina  nova  107,  turris  camerarum  secre- 
tarum  108. 

Paullo  accuratius  nobis  dicendum  nobis  est  de  audientia.  Putem  eam  a 
Ioanne  XXII  a  fundamentis  esse  excitatam.  Nulla  eniin  eius  occurrit  mentio 
in  assignatione  bbratarum  anni  1316,  licet  bau  1  ita  parum  a  palatio  episco- 
pali  distaret.  Praeterea  paullo  post  ostendam.  eam  in  extrema  versus  meri- 
diem  parte  hospitii  elemosinariae  sitam  fuisse;  quo  sane  loco  tunc  demum  a 
Ioanne  constitui  potuit.  cum  boc  bospitium  usibus  curiae  esset  addictum.  — 
Certe  anno  1319  in  ea  audientia  exstruonda  vel  aptanda  laborabatur  109,  in- 
struebatur  banquis,  altari,  ianua  110. 


99  V.  Duhamf.l,  Le  tombcau  de  lean  XXII  d  Avignon  in  Memoires  de  V  Academie 
de  Youcluse,  1887,  p.  2 s. 

100  Intr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  98,  f.  76 b:  Die  IX  m.  maii  1329  «  pro  lignaminibus  et 
«  fusta  emptis,  clavis,  loquerio  magistrorum  fusteriorum  operis  trium  gachilium  factorum 
«  supra  ct  iuxta  cloquerium  ecclesie  Aviuionensis  et  positis  in  taulamento  dicti  cloquerii 
«  pro  defensione  hospitii  domini  nostri,  que  cum  gradariis  duobus  et  hostiis  positis  in  ca- 
«  mera  defensibili  supra  portam  ascendunt  -  LXXXIX  lib.,  X  sol,  IX  d.  Viennensium.  » 

101  V.  paullo  posc  p.  700. 

102  Intr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  18,  f.  2Gb;  n.  26,  f.  11  «5.  —  Praeterea  fit  meatio  antiqui 
consislorii  1.  c,  n.  98,  f.  76«. 

103  L.  c,  n.  26,  f.   \9bs.,  cf.  n.   18. 
10*  L.  c,  n.  26,  f.  18 b. 

105  L.  c  ,  f.  26  b  s. 

106  L.  c,  f.  29  b. 

107  L.  c,  n.   18,  f.   \0o,   \:>b. 
m  L.  c,  n.  54,  f.  95  b. 

"'9  L.  c.  ii.  30  recenseutur  opifices  destinati  f.  5/;  a<l  franf/endum  rocam  ospicii  au- 
dientie,  f.  7  a  ad  curandum  sollum  audientie,  1'.  Xa  ad  ponendum  bars  ospicii  audiencie, 
f.  38  a  ad  cavandum  rocam  camini  (sive  vie)  ante  audiensie  l!j. 

«I0  L.  <■.  f.  2jas. 


602  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Atque  haec  quidem  erat  audientia  sacri  palatii,  cui  anno  demum  1330 
adiuncta  est  audientia  contradictarum.  Legimus  enim  in  libris  rationum  U1 : 
«  Die  XXIII  mensis  ianuarii  [1330]  pro  edificio  audiencie  contradictarum 
«  faciendo  iuxta  audientiam  palatii  Avinionensis,  quam  edificare  de  muro  la- 
«  pideo  tinetur  Iacobus  Alasaudi  lapiscida  Avinionensis  pro  certo  pretio,  » 
solvitur  nimirum  prima  eius  pretii  pars.  Hinc  saepius  repetuntur  huiusmodi 
solutiones  et  quidem  paullo  post  ita  ut  dicatur:  «  pro  operibus  dicte  au- 
«  dientie  et  domus  contigue  thesaurarie  li2.  » 


'&• 


His  de  tempore  Ioannis  XXII  breviter  delibatis,  fusius  atque  accuratius 
e  rationibus  camerae   eruenda  sunt,  quae  a  Benedicto  XII  (1334-1342)  113 

sunt  constituta. 

D e  anno  1335  habes  in  tabulario  Vatic,  Archiv.  Avenion., 
Introitus  et  exitus  camerae  apostolicae,  n.  146,  ff.   102-107: 

F.  102 a  Die  quinta  mensis  maii  magister  Petrus  Peyssonis  114  de  Mira- 
pice,  deputatus  ad  faciendum  opera  edificiorum  domus  palatii  papalis  Avinio- 
nensis  et  specialiter  p  r  o  o  p  e  r  e  c  a  p  e  1 1  e  115  e  t  t  u  r  r  i  s  U6  de  novo  c.on- 
struendis  in  palatio  predicto  per  dominum  nostrum  papam,  computavit  et  dixit, 
se  expendisse  a  die  III  mensis  aprilis  usque  ad  diem  primam  maii  proxime 
preteritam  pro  salario  magistrorum,  manobrarum,  calce,  arena,  palis,  bana- 
stonibus,  piquis,  pro  loguerio  cadrigarum  et  aliis  minutis  expensis  factis  pro 
aliquibus  reparationibus,  solvi  eidem  -  LIIII01-  lib.,  IIIIor  sol.,  IX  d.  coronatos  m. 

Idem  iisdem  fere  verbis  saepe  repetilur,  ita  ut  eo  anno  pro  illis  aedi- 
ficiis  octo  vel  novem  millia  florenorum  sint  expensa.  F.  103&  ad  diem 
12  m.  iunii  habes:  pro   operibus   capelie,  que   construitur  in  palatio   papali 


111  L.  c,  n.  108,  f.  69«. 

112  L.  c,  f.  70  b. 

113  De  eo  nobis  praesto  suut  pro  anno  1335  n.  146;  1336  nn.  149,  150;  1337  nn.  161, 
164;  1338  nn.  170,  171;  1339  nn.  176,  178;  1340  nn.  183,  185;  1341  nn.  187,  190,  191, 
192;  1342  nn.  193,  194.  Manualia  magistri  operum  v.  paullo  ante  p.  592,  not.  67. 

114  Gallice  Poisson;  paullo  post  Petrus  Piscis  vocari  solet. 

115  Capella  s.  Ioannis  inter  turres  Campanae  et  Trulhatii. 

116  Panllo  post  ostendam  hoc  loco  turrim  indicari,  quae  nunc  ss.  Angelorum  appellatur. 
U7  jntr-  et  ex[L  ca}m  apost.n.  147  exhibet  manuale  magistri  operum  anui  1335, 

lingua  provinciali  conscriptum.  Iuvabit  ex  eo  pauca  excerpere. 

F.  ia  «  Comte  de  maestre  P.  Peysso.  —  Anno  domini  millesimo  CCC°XXXV  memoria 
«  de  las  hobras  faytas  per  nostre  senhor  papa,  tres  dias  duiz  abriel  comencem  agitar  foras 
«  la  terra  e  la  rouha,  que  era  en  la  plassa,  hon  se  deu  far  la  capela  e  cavar  les  fonza- 
«  mens.  » 

F.  4h  «  Anno  domini  millesimo  CCC  XXXV,  XXIIII  dias  duiz  abrial  comencem  a 
«  fondre  la  guarda  rauba  de  la  tesauraria  e  las  privadas  e  cavar  les  fouzamentz  de  la 
«  tor.  »  —  Deinde  recenset  «  maestres  peyres,  fustiers,  frageliers,  manobriers,  caratiers,  »  quos 
occupatos  tenebat,  adiunctis  numero  dierum,  quibus  singulis  hebdomadis  in  opere  fuerant,  et 
mercede  eis  soluta.  F.  13 &  «  Del  mes  de  may  a  fondre  les  mayses  e  cavar  les  fonsaments 
«  de  la  tor.  » 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    IIISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1336-1337)         603 

iuxta   aliam   capellam  ...  1,s;  pro  opere  turris,  que  de  novo  construitur 
in  domo  dicti  palatii  iuxta   cameram    thesaurarie   antiquc. 

Praeferea  rccenscntur  pecuniae  soluiae  f  102h  die  2  m.  iunii  pro 
reparandis  fenestris  maioris  tinelli,  pro  reparandis  privatis  domus  de  trolhacio 
et  diversis  portis  et  feaestris  dicte  domus,  pro  cameris  capellanorum;  — 
f.  103h  die  14  m.  iunii  pro  pavimentandis  cameris  dicti  palatii,  scilicet  do- 
mini  nostri.  que  sunt  IIIIor  et  VI  aliis  recte  supra  portam  introytus  maioris;  — 
f.  105h  die  7  m.  oc/obris  operariis,  qui  opejrati  fuerunt  in  latrinis  de 
novo  factis  et  portis  factis  in  introitu  viridarii  iuxta  consistorium  ,19  pro  do- 
mino  nostro  papa,  et  portis  et  gradariis  factis  in  turre  contigue  camere  capelle. 

De  an no  1336,   1.    c,    n.    150,   ff.   117a-123a. 

Solutiones  facfae  magistro  opcrum  i/a  recensentur,  ut  opera  vage 
tantwn  indiccnfur.  Quare  spcciminis  ergo  unam  solutionem  in/egre  rcferam, 
ex  reliquis  vero  opera  sola  excerpam.  Expensa  sunt  eo  anno  pro  operibus 
et  aedificiis  fcre  triginta  florenorum  millia. 

F.  117  Die  X  m.  februarii  facto  computo  cum  magistro  Petro  Pisci  ma- 
gistro  operum  seu  e  lificiorum  domini  nostri  pape  de  operibus  factis  in  mense 
ianuarii  proxime  preteriti  in  turre  et  in  capella,  que  edificantur 
in  hospitio  papali  Avinionensi,  videlicet  in  lapidibus,  calce,  arena,  lignami- 
nibus,  ferro,  plumbo,  saralhis,  vectibus,  panis,  cardinibus,  picturis,  salario  ma- 
gistrorum  lapiscidarum,  fusteriorum,  pictorum  et  manobrarum,  et  reperto  per 
rationes  ipsius  magistri  Petri,  quod  expenderat  pro  operibus  dicte  turris 
LXIII  flor.,  VILX  lib.,  XVI  sol.,  XI  den.  coronatos;  et  pro  operibus  dicte 
capelle  III  flor.,  VCXXXVII  lib.,  III  sol.,  I  den.  cor.;  que  omnia  ascendunt 
ad  summam  LXVI  flor.,  MIPXLVIII  lib.  cor.,  solvi  eidem  magistro  Petro 
dictam  summam  in  MVPXCIII  flor.  auri,  V  lib.  turonensium  grossorum, 
X  lib.  iulhiatorum  argenti,  IX  sol.  coronatis;  singulis  de  MVPXXVII  flor. 
pro  XIII  sol.,  singulis  turonensibus  grossis  pro  XIII  den.  et  singulis  iulhiatis 
pro  XII  den.  obolis  cor.  computatis,  aliis  LXVI  flor.  in  sua  specie  rema- 
nentibus. 

Praeterea  sa/isfac/um  cst  pro  pavimentanda  capella  domini  nostri,  inde 
a  mense  iunio  f  118sl  pro  muro  viridarii,  f  118h  pro  picturis  capelle.  f  122h 
mense  februario  an.  1337  pro  picturis  camere  nove  contigue  dicte  turri, 
vitreis  capelle. 

De  anno  1337,  1.   c,   n.  164,   ff.   86-90. 

F.  86  a  Die  XV  m.  februarii  facto  computo  cum  magistro  Petro  Piscis 
magistro  operum  domini  nostri  pape  de  expensis  factis  per  ipsum  in  operibus 
dicti  domini  nostri  pape.  in  mense  ianuarii  proxime  preterito,  videlicet  in 
lapidibus,  calce,  arena,  ferro,  plumbo,  salario  magistrorum  lapiscidarum,  fu- 

118  Iuxta  capellam  saacti  Stepharii  superiorem,  quam  loannes  egregie  ornaverat; 
cf.  paullo  ante  p.  599  s. 

1,9  Consistoriiiin  utique  autiquius  Ioannis  XXII. 


604  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


steriorum,  manobrarum  et  pluribus  aliis;  et  reperto  per  rationes  suas,  quod 
expenderat  in  dicto  mense  p^o  operibus  turris  palacii  apostolici  Avinio- 
nensis,  muri  consistorii  et  gradarii,  per  quod  descenditur  ad  virida- 
rium  -  IIICXX  lib.,  XII  sol.,  II  d.  cor. ;  —  et  pro  operibus  muri  viri- 
darii  -  IIIICLXIX  lib.,  V  sol.,  XI  sol.  cor.;  —  et  pro  vitreis  capelle  -  LXI  lib. 
VIII  sol.  cor.;  —  que  omnia  ascendunt  ad  summam  VIILLI  lib.,  VII  sol., 
I  d.  cor.  solvimus  eidem  magistro  Petro  dictam  summam  in  MIILIX  flor. 
auri,  X  sol.,  I  d.  cor.,  singulis  florenis  pro  XIII  sol.  covfonatisj  computati  12°. 

Eadem  ralione  eo  quoque  anno  singulis  mensibus  fit  computus  cum 
Petro  Piscis,  quare  opera  sola  perfecta  exccrpam. 

Satisft  igitur  Pelro  f  86 a  clie  18  m.  martii  pro  turri  m  et  muro  exte- 
riori  ante  turrim  122  et  pro  pictura  turris  et  copertura  plumbea  dicte  turris 
et  pro  studio  domini  nostri  contiguo  dicte  turri .  .  .,  pro  operibus  muri  viri- 
darii-  2253  fior.;  —  f.  86h  clie  8  m.  aprilis  pro  operibus  muri  ante  audien- 
tiam,  studii  novi  iuxta  viridarium,  picturis  turris  -  1328  fior.  praeterea  expen- 
duntur  usque  ad  m.  auguslum  sincjulis  mensibus  octingenae  librae  pro  muro 
viridarii;  —  clie  17  m.  maii  pro  operibus  turris,  muri  ante  audientiam,  studii 
novi,  capelle,  aule  nove  123  et  picturis  turris  -  1480  fior.;  —  die  12  m.  iunii 
pro  operibus  dicte  domus  et  capelle  iuxta  turrim  et  in  picturis  turris  et  ca- 
mere  magne  -  862  lib.;  —  f.  87 a  die  6  m.  iulii  pro  operibus  domus  et  co- 
quine  iuxta  turrem  et  cavatura  et  factura  gradariorum  turris  et  pictura  ca- 
mere  nove  -  550  lib.;  —  clie  7  m.  augusli  pro  operibus  domus  et  coquine 
iuxta  turrem  prope  audientiam  et  cavatura  et  factura  gradariorum  turris  et 
pictura  camere  nove  -  1005  lib. 

A  mense  iulio  in  locum  Petri  Piscis  succeclil  Bernardus  Canelle; 
f  87  b  die  12  m.  septe?nbris  enim  flt  compulus  cum  Bernardo  Canelle  cle- 
rico  Narbonensis  diocesis  pro  operibus  domus  iuxta  turrem  (!)  et  muri  viri- 
darii  et  aliis  operibus  -  1359  lib.;  —  pro  iisclem  aedifwiis,  quibus  adduniur 

120  Inlr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  160  (1337  ian.-iul.)  continet  raanuale  Petri  Piscis. 
F.  1&  «  Anno  domini  M0CCC°XXXVIl°die  iovis,  qne  fuit  secunda  dies  mensis  ianuarii  eguo  (!) 
«  Petrus  Piscis  feci  operari  in  muro  consistorii  et  egredario,  quod  est  iuxta  turrim,  per 
«  quera  (!)  homo  ascendit  ad  viridarium  et  proiciendo  terram  et  cavaudo  ripam  [l.  rupem] 
«  in  dicto  mense  ianuario,  in  quo  fuerunt  XXIII  dies  operantes.  »  —  In  iis,  qui  secuti  sunl 
mensibus,  fecit  operari  f.  5&  m.  ianuario  in  muro  viridarii,  f.  10a.  m.  februario  in  muro 
«  consistorii  et  in  studio  domini  nostri  pape  et  in  muro,  qui  fit  ante  audientiam  et  cavare 
«rupem;  f.  26  a,  m.  martio  in  turri  et  in  muro,  que  fit  ante  audientiam  et  in  studio  do- 
«  mini  nostri  pape,  f.  44&  m.  aprili  in  turre  d.  et  camera  nova  et  in  muro,  que  (!)  fit  ante 
«  audientiam  ac  etiam  in  studio  novo;  f.  65  &  m.  maio  in  muro  ante  audientiam,  capella 
«  nova,  coquina  nova  et  pro  picturis  camere  nove,  f.  73  &  idem  ita  recensetur :  in  domo 
«  et  capella  iuxta  turrem  et  in  picturis  turris  et  camere  magne;  f.  83 &  m.  iulio  in  muro, 
«  que  fit  ante  audientiam  et  in  nova  coquina  et  in  egredario,  per  quem  descenditur  ad  crotam 
«  inferiorem  turris  domini  no.stri ;  f.  Ol&idem  his  verbis:  m  domo  et  coquina  iuxta  turrem 
«  prope  audientiam  et  pro  gradariis  turris.  » 

121  Turris  ss.  Angelorum. 

122  Putem   eumdem   indicari    murum,  qui  paullo  post  murus  ante  audientiam  dicitur. 

123  Fortasse  intelligitur  aula,  quao  panllo  post  au7a  ante  primam  portam  appellatur. 


CAP.  IV,    §2  —  DE    IIISTORIA    PALATIl    AVENIONENSIS    (1338)  605 


opera  fundamentorum  solvuniur  clie  6  m.  octobris  1101  flor.  et  124  lib.;  — 
die  2  m.  novembris  solimntur  pro  pictura  correctorii  viridarii,  de- 
structione  correciorii  antiqui,  mundatura  viridarii  et  cimiteri  b.  Marie  m  - 
5-27  lib.  et  815  flor.;  —  f.  88a  die  2  m.  decembris  pro  mundatura  et  fun- 
dament/o/  hospitalis  iuxta  palatium  et  palatii  muri  prope  coquinam  et  consi- 
storium  -  364  lib.  et  336  flor.;  —  die  2  m.  ianuarii  satisfit  operariis, 
qui  operantur  in  correctoriis  viridarii  et  faciunt  fundamenta  edificiorum. 

F.  88 a  Die  XX  novembris  Petro  Folcaudi  et  Ioanni  Capelerii  lapi- 
scidariis  de  Avinione,  qui  pro  precio  III  flor.  cum  dimidio  auri  construunt 
aulam  seu  tinellum  125  palatii  apostolici  Avinionensis,  pro  canna  qualibet 
cadrata,  solvimus  eisdem  in  diversis  vicibus  -  MIIIP  flor.  auri. 

Eodem  die  Lamberto  Fabri,  Martino  Guinaudi,  qui  pro  precio  CXLIII  flor. 
auri  destruere  ac  diruere  debent  cameram  antiquam  domini  nostri  pape  et 
muros  correctorii  antiqui,  solvimus  -  LXXXIII  flor. 

F.  88b  Eodem  die  Iacobo  Bayrani  fusterio  Avinionensi,  qui  pro  precio 
III°L  flor.  auri  coperire  et  operare  de  fustibus  aulam  sive  tinellum  palacii 
apostolici  tenetur,  solvimus  eidem  -  LXXX  flor.  auri. 

Eodem  die  Petro  Gauterii  fusterio  de  Avinione,  qui  pro  precio  L  lib. 
cor [onatarum]  coperire  debet  de  fusta  caput  correctorii,  quod  est.  versus 
audientiam  et  operare.  solvimus  eidem  -  XL  flor.  auri. 

Fo  igitur  anno  25,129  flor.  auri,  2912  regales,  praeter  paucas  quas- 
dam  aliorum  nummorum  summas,  in  aedificia  eocstruenda  sunt  impensa. 

De  anno  1338,  1.  c,  n.   170,  ff.   92-97  (plura  folia  numeris  carent). 

Prioribus  mensibus  eadem,  qua  anno  proxime  elapso,  ratione  recen- 
sentur  pecuniae  per  singulos  menses  magistro  operwm  solutae,  ita  tamen 
ut  confuse  «  pro  operibus  domini  »  dicantur  expensae.  A  mense  iulio  singula 
paullo  distinciius  indicantur. 

Satisfit  igitur  f.  93 &  die  1  m.  iulii  pro  operibus  .  .  .  factura  gradarii, 
per  quod  descenditur  a  coquina  ad  puteum  viridarii  126,  structura  muri,  ubi 
fit  turris  latrinarum  127,  .portatura  terre,  que  erat  in  viridario.  ubi  est 
pratum  ac  certis  aquois  ac  cordis  pro  dicto  puteo;  —  die  26  m.  iulii  pro 
operibus  aule  128  constructe  de  novo  ante  primam  portam  pa- 
latii  apostolici  Avinionensis  per  Iobannem  Folcaudi,  Iacobum  Alasaudi, 
P.  Audiberti,  Petrum  Capelerii  et  Bernardum  de  Ganiaco  lapiscidarios  Avi- 
nionenses,  que  aula  cum  turella  129  ac  duobus  portalibus  et  fornellis  duobus 
capitellis  muri  versus  ecclesiam  beate  Marie  fundatis  et  precedentibus  eidem 
aule  sese  tenentibus,  continet  in  summa  cum  bardatura,  merletis.  barbacanis 

124  Cf.  de  eo  Duhamel,  Les  origihes  du  palais  des  papes,  p.  72;  ef.  paullo  aute  p.  000. 

125  V.  paullo  post  p.  G07,  not.   135. 

126  Alins  puteus  iii  claustro  septemtrionali  situs  erat,  v.  paullo  post  p.  610,  aot.  156. 

127  Turris,  quam  uune  La  Glaciore  appellaut,  v.  paullo  i>osl  p.  676. 

128  Putem  indicari  partem  palatii  Benedictini  meridionalem;  cf.  paullo  post  p.  67G. 

129  Qualis  iiuiic  circa  eundem  locum  in  palatio  Clementiuo  conspicitur. 


GOG  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

et  dictis  turella  et  portalibus  MXLI  cannas,  sex  palmos  cura  dirnidio.  — 
F.  93h  Die  1  m.  augusti  satisftt  pro  fundamento  capelle  viridarii  13°  ac  bar- 
datura  garderaube  inferioris  domini  nostri .  .  . ;  die  1  m.  septembris  pro  cooper- 
tura  aule  nove  ante  primam  portam  et  gradarii  ante  celarium.  —  F.  94 a  Die  1 
m.  ociobris  solvuntur  pro  destruendo  cameram  antiquam  etclaustrum  ei  con- 
tiguum  ante  portam  maiorem  palatii-LX  flor.  in  partem  solutionis;  pro  faciendo 
fundamento  aule  13i  a  capite  versus  coquinam  usque  ad  consistorium  ante  latrinas 
XXX  flor.;  et  pro  destruendis  hospiciis.  que  erant  inter  coquinam  veterem  et  con- 
sistorium,  et  aliis  hospiciis,  que  sunt  extra  usque  ad  tinellum  parvum,  ubi 
dominus  noster  consuevit  comedere,  excepta  sacristia,  LXIII  flor.,  VI  sol., 
VI  d.  .  .  . ;  et  pro  IIHor  acoas  132  (!)  factis  in  fundamento  tinelli  a  parte  vi- 
ridarii  in  ruppe  XXX  flor.  .  .  . ,  et  pro  pavimento  in  camera  seu  gardarauba, 
que  est  inter  duas  portas  maiores  palatii,  precio  X  flor.  .  .  .;  et  pro  remo- 
vendo  terram  a  maiori  porta  palatii  usque  ad  sacristiam  ante  consistorium, 
precio  X  flor.  .  .  . ;  pro  coopertura  tecti  aule  ante  portam  maiorem  palatii.  in 
qua  sunt  CXXIX  canne  et  V  palmi .  .  . ;  pro  .destruendo  cameram  supra  con- 
sistorium  et  pro  mundando  eandem  XL  flor.  in  extimationem  maioris  summe. 
F.  94b  Die  9  m.  octobris  pro  operibus  coperture  tinelli  supra  consisto- 
rium  et  porticus  ante  dictum  tinellum  ....  Die  X  octobris  facto  computo  cum 

I.  Mata,  Bertrando  Galfuer  et  Petro  de  Lunello,  qui  debent  facere  muros 
consistorii  novi,  capelle  et  turris  133,  que  sunt  a  parte  viridarii,  ad 
rationem  II  flor.  cum  dimidio  pro  canna  quadrata  muri  dictorum  consistorii 
et  turris,  et  II  flor.  minus  quarto  pro  canna  quadrata  muri  capelle,  compu- 
tatis  MVIIICL  flor.,  quos  habuerunt  a  die  prima  ianuarii  citra,  et  computatis 
CL  flor.,  quos  hodie  tradidimus  eisdem,  solvimus  IIM  flor.  .  .  .  Pro  fractione 
secunde  porte  et  passatorio  desuper  ac  etiam  gardarauba  contigua  super 
portam  consistorii.  —  Eadem  die  Bertrando  Galfuer  pro  VI  cannis  de  muro, 
quas  fecit  cum  Petro  Audeberti  in  muro  turris  antique,  que  est  a  parte 
hospicii  domini  Regensis  episcopi  13i,  ad  rationem  II  flor.  pro  canna  quadrata, 
solvimus  XII  flor. 

130  Fortasse  intelligitur  capella,  quae  nunc  s.  Ioannis  dicitur. 

131  Id  est  consistorii  novi  et  tinelli  magni. 

132  Cf.  paullo  post  pp.  621,  678. 

133  Turris,  quae  paullo  post  turris  latrinarum  sive  privatarum,  nunc  La  Glaciere 
dicitur.  C  o  n  s  i  s  t  o  r  i  u  m  n  o  v  u  m  partem  inferiorem,  t  i  n  e  1 1  u  m  partem  superiorem  earum 
aedium  constituebant.  quae  inter  turres  Trulhatii  et  s.  Ioannis  sitae  sunt.  Capellam  eam 
putem  hic  indicari,  quae  in  inferiori  parte  turris  s.  Ioannis  sita,  paullo  post  capella  con- 
sistorii  appellabatur,  nunc  capella  s.  Ioannis  dicitur. 

134  Mortuo  Arnaldo  episcopo  Regensi  (Riez  in  Provincia)  Gaufridus  Isnardi  ab  epi- 
scopatu  Cavallicensi  die  17  m.  augusti  an.  1334  ad  Regensem  translatus  est  (Reyest.  Vat. 
Ioannis  XXII,  Commun.  an.  18,  1  p.,  epist.  1104),  ini  quo  plurimum  corrigcnda  est  Gallia 
Christiana.  Fungebatur  is  in  curia  munere  physici  domini  pape,  praefecti  capellae  se- 
cretae,  eleemosynarii  pro  eleemosyna  secreta.  V.  (Marini),  Degli  archio.tri  pontificj  I,  51  s.; 

II,  29.  Deinde  in  libris  rationum  (1335-1348)  in  capite  de  ele.nosina  recensentur  singulis 
mensibus  eentcui  floriui  ci  traditi,  mandato  uontificis,  pro  elcmosina  pauperibus  verecun- 
ilontibus  facienda  sive  pro  elemosina  secreta.  Alter  eleemosynarius  pontificis  erat  is,  qui 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1338)  607 

F.  95a.  Die  23  m.  octobris  pro  faciendo  meiano  in  tinello  )35  ante  portam 
maiorem  palatii ....  Item  pro  bardatura  turelle  13G  capitis  tinelli  ante  portam 
maiorem,  in  qua  sunt  XV  canne,  III  palmi  cum  dimidio,  ad  rationem  III  sol. 

pro  canna.  solvimus  LVII  sol.,  VI  d.  in  III  flor.,  XI  sol Ultima  octobria 

pro  faciendis  tribus  portis  lapideis  in  inuro  fetj  una  fenestra  in  camera  ca- 
pellanorum ;  que  quidem  porte  facte  fuerunt  in  muro  latrinarum  novarum. 

Die  3  m.  novembris  solvuniur  300  fior.  lapiciclis  patcllo  ante  ad  diem 
10  m.  octobris  recensitis,  qui  ex  certo  pacto  inhito  cum  eisdem  faciunt  muros 
tinelli,  consistorii,  capelle  et  turris,  ubi  sunt  latrine.  — 
Fere  idem  habes  ad  diem  23  m.  novembris  et  6  m.  decembris:  pro  ope- 
ribus  tinelli,  consistorii  et  turris,  ubi  sunt  private  .  .  . ;  qui  faciunt  tinellum, 
capellam  et  turrim,  que  sunt  a  parte  viridarii. 

Praeterea  die  3  m.  novembris  solvunlur  pecuniae  pro  XXXVI  dietis 
fusteriorum  ad  faciendum  gardaraubam  domini  nostri  in  camera  bassa  iuxta 
consistorium  -  IIII  lib.  .  .  .;  die  28  m.  novembris  Raymundo  Bausani,  qui  ex 
certo  pacto  destruit  pro  LX  flor.  solarium  consistorii .  .  . ;  penullima  die  m.  no- 
vembris  pro  solario  tinelli  ac  copertura.  qui  est  ante  maiorem  portam  palatii 
et  pro  porticu. 

Praeterea  satisfit  die  1  m.  decembris  operariis,  qui  debent  extraere 
terram  et  mundare  plateam  iuxta  portam  maiorem  palatii  a  parte  exteriori. 

Deinde  satisft  die  6  m.  decembris  pro  dirutione  deambulatorii.  quod 
erat  iuxta  gradarium  antiqum  ....  Die  XVI  decembris  Poncio  Guioti,  Ber- 
nardo  Guafuelh  et  Iacobo  Vasconis.  qui  construunt  porticus  sive  claustrum  pa- 
latii  de  muro,  ex  certo  pacto,  videlicet  ad  rationem  I  flor.  auri  pro  canna  qua- 

libet  quadrata,  solvimus  XL  flor Die  XVI  decembris  G.  Teulerii,  qui  co- 

peruit  pontem,  qui  est  iuxta  magnam  aulam  137,  que  est  ante  portam  maiorem 

et  reparavit  terraciam,  pro  III Ior  dietis  -  X  sol.,  VIII  d Die  XXVIII  de- 

cembris  G°  Salvi,  R.  Chabaudi  ac  Martino  Grivart,  qui  destruunt  hospitium 
versus  carreriam  beate  Marie  ,38  et  debent  destruere  usque  ad  turrim  139 
iuxta   capellam   novam  14°,  pretio   LX  flor.,   solvimus   pro   parte   dicti   pretii 


in  iisdem  libris  dicitur  administrator  hospitii  elemosine  pinhote  domini  nostri  pape  -  tera- 
pore  Benedicti  dominus  Geraklus  Latremoliera,  -  qui  plane  immensas  largitioues  in  pauperes 
profuudebat;  cf.  Intr.  et  exit.  cam.  np.  u.  171,  f.  105«.  Ad  huuc  administratorcm  hospitii 
elfemosyuae  potius  quam  ad  eleemosynarium  pro  eleemosyua  secreta  maxima  ex  parte  re- 
fereuda  esse  opinor,  quae  Ieguutur  in  Acisamentis  de  ofpciis  curiae  anui  1409  apud  Mr- 
katori,  Scripfores  rerum  italic.  III,  2  p.,  822.  —  Gaufridus  mttnera  sua  coutiuuas^e  videtur 
usque  ad  annum   1348,  quo  Aveuione  decessit. 

135  V.  paullo  ante  p.  605,  ubi  aula  appellatur. 

136  V.  paullo  ante  p.  605. 

137  V.  paullo  aute  p.  605. 

138  Ea  via  iuxta  partem  occidentalem  palatii,  tuuc  dornibus  consitam,  versus  ecclesiam 
b.  Mariae  de  Doms  proteudebatur;  cf.  tab.  III  et  IV,  n.  55. 

139  Xui-ris   Campauae   autiquior   sive   cloquerium   palatii;  cf.   Intr.   e>   exit.   cam.   ap. 
n.  80,  f.  21  b;  et  huius  voluminis  p.  680. 

un  V.  paullo  aute  p.  675. 


608  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

X  flor.  .  .  .  Item  Suffredo  Lers  pro  medio  gippeo  facto  in  aula  nova,  ubi  nunc 
est  consistorium,  quod  [meianumj  fuit  postea  dirutum,  in  quo  erant  sex 
canne  et  ultra,  solvimus  XV  sol.  .  .  .  Die  eadem  salisfactum  est  pro  uno  la- 
pide  pro  altari  capelle  m,  que  est  iuxta  consistorium  novum,  longitudinis 
X  palmorum  et  latitudinis  V  palmorum,  -  VI  flor. 

De  anno  1339,   1.  c,  n.  178,  ff.  96-132. 

F.  96  Satisfactum  est  die  23  m.  ianuarii  pro  factura  pontis  novi,  per 
quem  intratur  ad  cameram  domini  nostri,  cum  clausura  gradarii  et  duabus 
portis  dicti  palatii . .  .;  fusterio  pro  quibusdam  parabandis  positis  de  fusta  in 
decensu  gradarii  per  eum  facti,  per  quod  descenditur  ad  thesaurariam  se- 
cretam  et  pro  factura  unius  porte  per  eum  facte  in  decensu  gradarii  iuxta 
predictam  thesaurariam,  per  quod  descenditur  ad  viridarium  domini  nostri 
pape  -  XII  sol.  .  .  .;  f.  97 &  per  die  8  m.  februarii  pro  CXI  barris  ferreis  pro 
fenesfris  consistorii.  —  Saepe  fit  mentio  pecuniarum  impensarum  ad  opus 
edificii  domus  pinhote,  procul  dubio  a  palatio  distinclae  m. 

F.  99b  Die  XVIII  dicti  mensis  [martiij  soluti  sunt  Petro  Guioti,  Ber- 
nardo  Gafuer,  Iacobo  Gasqui,  Henrico  de  Montepessulano  et  Raymundo  Du- 
ranti  magistris  lapidum  pro  factura  LXXXVI  cannarum  et  III  palmorum 
de  pilaribus  et  arcubus  claustri  palatii  143  domini  pape  a  parte  consi- 
storii  et  viridarii  domini  pape,  ad  rationem  I  flor.  auri  pro  canna  qualibet. 
Item  pro  factura  quinque  cannarum  et  V  palmorum  cum  dimidio  cuiusdam 
archus  cum  pilari  et  boquetis  desuper,  contigui  capelle  domini  pape  subtus 
sacristiam  m,  ad  rationem  unius  floreni  auri  cum  dimidio  pro  canna  qua- 
libet  -  LXXXXIIII  flor.  auri,  XII  sol.,  de  qua  summa  solvit  prenominatis 
magistris  dominus  Avinionensis  episcopus  XL  et  dominus  Iacobus  de  Broa 
LIIII  flor.,  XII  sol.  monete  currentis.  —  F.  101&  Die  21  m.  martii  satisfit  pro 
factura  porte  lapidee  per  eum  facte  .  .  .  in  capite  sacristie  et  deambulatorii 
[iuxta  introytum  sacristie],  per  quam  intrat  capellam  dominus  noster  .  .  . ; 
pro  quodam  honere  molse  145  ab  eodem   empto  ad  ponendum    subtus   barres 

deambulatorii  a  parte  tinelli  et  viridarii  -  III  sol ;  eadem  die  pro  dirutione 

latrinarum  antiquarum  palatii  domini  nostri  pape  per  eos  facta  a  parte  viridarii 
domini  nostri  pape,  iuxta  conventionem  habitam  pro  ipsis  latrinis  diruendis 
cum  camera  -  XXV  flor.  auri .  .  .;  pro  XVM  tegulis  emptis  pro  coperiendis 
tectis  tinelli  et  deambulatorii  palatii  papalis  a  parte  viridarii  domini  nostri 
pape,  ad  rationem  II  flor.  auri  pro  miliari  quolibet,  -  XXX  flor.  auri. 

141  Capella,  qaae  nunc  s.  Ioannis  Bapt.  appellatur,  cf.  paullo  ante  p.  606  et  paullo 
post  p.  678. 

142  Cf.  Achard,  Diciionnaire  historique  des  rues  et  des  places  publiques  de  la  ville 
d'Avignon,  p.  123  s. 

143  Id  est  pro  deimbulatorio  orientali  claustri. 

144  Ea  sacristia  procul  dubio  sita  erat  circa  chorum  capellae  magnae  s.  Ioannis  Bapt. 
aut  ex  parle  Trulhatii,  aut,  quod  niihi  quidein  videtur  vero  similius,  ex  parte  claustri  sive 
meridiaria. 

145  In  n.   177,  f.  97a  legitur:  pro  onere  sivc  fayh  de  mossa. 


CAP.  IV,    S  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS   (1339)  609 

F.  104(1  Die  19  m.  aprilis  satisfacium  est  pro  molsa  ad  ponendum 
subtus  bartet  deambulatorii  palatii  domini  pape  a  parte  tinelii  et  consistorii. 

F.  106&  Die  VII  dicti  mensis  fmaiij  soluti  sunt  Raymundo  Guiraudi 
et  Guilelmo  Teulerii  pro  dirutione  parietum  et  murorum  antiquorum.  qui 
erant  in  claustro  palatii  iuxta  sacristiam  et  pro  terra  et  lapidibus  per  eos 
extractis  de  dicto  loeo  et  portatura  supra  rupem  b.  Marie  de  Doinps  U6,  iuxta 

conventionem  habitam   cum  camera  -  VIII  flor.  cum   dimidio  in  IX  sol 

Die  12  m.  maii  pro  postibus  [Arelati]  emendis  de  mele  seu  tabulis  pro  fa- 
ciendis  fenestris  tinelli.  consistorii  et  deambulatorii  palatii .  .  ..  F.  106h  Die  IX 
dicti  mensis  fiunii/  soluti  sunt  Gulelmo  Salvi  et  Gauterio  Viaudi  pro  diru- 
tione  deambulatoriorum  palatii  antiqui  domini  nostri  pape  a  parte  putei  et 
camere  domini  Petri  de  Fractis  per  eos  facta  -  VI  flor.  auri ....  Satisfa- 
ctum  est  Iacobo  Iudeo  giperio  pro  salario  et  labore  suo . .  .  facto  in  quadam 
clausura  de  gippo,  que  est  in  tinello  domini  pape  in  capite  gradarii,  per  quod 
descenditur  ad  coquinam,  et  pro  quodam  cimassio  seu  ramada  facta  in  dicta 
clausura  circumquaque  cum  quodam  fornello  -  XIII  sol.,  II  d. 

F.  HOhDie  22  m.  iunii  satisfactum  est  massoneriis  .  .  .  qui  reparaverunt 

murum  capitis  consistorii,  qui  non  erat  de  spicitudine  alterius  muri F.  112a 

pro  CCCLXXXII  cadrigatis  bresilhi  extractis  cum  cadrigis  suis  de  platea,  que 
est  ante  ianuam  viridarii  domini  nostri  pape  a  parte  marestalle  li7  doinini 
nostri  pape  .  .  .;  pro  XIII  cadrigatis.  .  .  de  platea  cancellorum  U8  domini  pape 
iuxta  audientiam  .  .  . ;  de  platea  trolhasii  ante  ianuam  viridarii  domini  pape  .... 
Die  VIII  mensis  predicti  fiuliij  soluti  sunt  Martino  Guiraudi  e  Iohanni 
Galafredi,  facto  primitus  finali  computo  cum  eisdem  de  receptis  per  eos  tam 
a  domino  Avinionensi  quam  a  domino  Iacobo  de  Broa  thesaurariis,  pro  di- 
rutione  parietum  seu  murorum  antiquorum  palatii  domini  pape  a  parte  domini 
Regensis  episcopi  119  per  eos  facta,  pro  quibus  parietibus  diruendis  debebant 
habere  -  LXX  flor.  auri. 

F.  116-a  die  1  m.  augusti  pro  IIDLXXIIII  cadrigatis  de  bresilho  extra- 
ctis ...  de  platea  cancellorum  ante  audientiam  150  domini  pape . . . ;  pro  VI'  XLVI 
cadrigatis  de  platea,  que  est  >apud  trolhasium  ante  ianuam  viridarii .  .  .;  pro 
XXX  barralis  aque  pro  facienda  mescla  morterii  ad  opus  ayguerii  consi- 
storii    .  . . 

146  (Duhamel),  De  Vorigine  du  mot  Doms.  Avignon  1883,  p.  24  eam  vocem  derivat 
a  domus  (Dome,  Duomo,  Dom)  id  est  ecclesia  cathedralis. 

147  Id  est  versus  orieatem  a  turri  Trulhatii. 

148  Duo  imprimis  commemorantur  cancolli  (cf.  de  iis  paullo  ante  dicta  p.  597),  alii  ex 
parte  Peyroleriae  iuxta  audientiam  et  turrim  papalem  sive  ss.  Angelorum  siti,  qui  quan- 
doque  cancelli  domini  nostri  papae  appellantur  (cf.  huius  voluminis  pp.  613,  617,  618,  622, 
686);  alia  versus  ecclesiam  b.  Mariae  de  Doms  et  turrem  Campanao;  v.  paullo  post  p.  629 
et  Collectoriae  n.  462,  f.  46as. 

149  Cf.  paullo  ante  |>.  007,  ubi  illud  idem  hospitium  dicitur  esso  iuxta  carreriam 
h.  Marie. 

150  Procul  dubio  audiontia  antiquior  Ioaunis  XII  intelligitur,  quac  anno  1347  diruta 
est;  cf.  paullo  post  p.  638. 

39 


610  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I, 

F.  116h  Die  7  m.  augusli  facto  finali  computo  pro  recoperiendis  tectis 
tinelli  magni  151  et  turris  capelle  152  palacii  domini  pape  a  parte  vi- 
ridarii  eiusdem  domini  nostri  pape,  fuit  repertum,  quod  in  recopertura  dicti 
tinelli  fuerunt  CLVI  canne  cadrate,  item  in  copertura  dicte  turris  XVI  canne, 

I  palmus  cadrati,  pro  quibus  debentur  eisdem,  ad  rationem  II  sol.  pro  canna 

qualibet  -  XVII  lib.,  III I  sol.,  III  d Pro  XXIIII  dietis  manuperariorum,  qui 

extraxerunt  terram  de  quodam  loco  contiguo  capelle  s.  Iohannis. 153  prope  ec- 
clesiam  b.  Marie  de  Domps  et  diruerunt  quendam  murum  antiqum  contiguum 
ipsi  capelle  -  XXIIII  sol. 

F.  117 a  Item  X  mensis  augusti  soluti  sunt  Bertrando  Gafuelh  lapiscide 
pro  CLXII  cannis,  I  palmo  cadratis  de  bardamento  tam  aule  magne  seu  ti- 
nelli,  quam  deambulatorii  palacii  domini  pape  a  parte  viridarii  per  eum  factis 
seu  alium  eius  nomine,  ad  rationem  III  sol.  pro  canna  qualibet;  et  pro 
XIII I  cannis  et  III  palmis  cadratis  de  bardatura  factis  in  duabus  ca- 
pellis  154,  videlicet  consistorii  et  tinelli  predicti,  ad  rationem  pre- 
dictam  pro  canna  qualibet  -  XXVI  lib.,  IX  sol.,  V  d.  ob. 

Eadem  die  soluti  sunt  Bernardo  Narbonnensi  lapiscide  pro  constructione 
sedilium  consistorii  factorum  per  eum,  iuxta  conventionem  habitam  cum  ca- 
mera  -  XV  fior.  auri  de  Florentia. 

F.  H8a,  Die  XVI  dicti  mensis  soluti  sunt  Iohanni  Anglici  lapiscide  pro 
factura  LI  cannarum  cum  dimidia  bardature  consistorii  palatii  domini  pape, 
ad  rationem  IIII  sol.  monete   currentis  pro  canna  qualibet  -  X  lib.,  VI  sol. 

F.  118sl  Die  17  m.  augusti  pro  cavatura  sex  cannarum,  III  palmorum 
et  unius  quarti  de  rupe  fundamenti  muri  palatii  contigui  carrerie  1).  Marie 
Avinionensis  155;  et  pro  cavatura  VI  cannarum,  III  palmorum  et  dimidii  carti 
unius  palmi  cadratorum  ex  omni  parte  de  rupe  claustri  palatii  domini  pape 
iuxta  puteum  in  parte  occidentali  156;  et  pro  cavatura  VI  cannarum,  unius 
palmi  de  rupe  claustri  predicti  iuxta  supradictam  cavaturam ;  et  pro  cavatura 

II  palmorum  rupis  claustri ...  157  LII  fior.  auri  ....  Pro  diruendo  quandam 
crotam  subtus  aulam  antiquam  a  parte  tinelli  domini  camerarii .  .  .  158.  F.  118b 
Die  22  m.  augusti  pro  coopertura  LV  cannarum  et  II  palmorum  cadratorum 
claustri  seu  deambulatorii  contigui  magno  tinello  palatii  de  tegulis  et  lausis  .  .  . ; 
pro  factura  duorum  meianorum  gippi  per  eum  factorum  in  camera  domini 
pape,  in  qua  solebat  tenere  dominus  noster  consistorium.  -  XIX  fior.  auri. 

151  Tinellus  magnus  supra  consistorium  in  orientali  parte  palatii  constitutus. 

152  Putem  indicari  turrim,  quae  nunc  s.  Ioannis  dicitur;  quippe  quae  capellas  con- 
sistorii  (v.  paullo  ante  p.  608.  not.  141)  et  tinelli  (v.  paullo  post  p.  611,  not.  164)  contineat. 

153  Hoc  referendum  censeo  ad  capellam  palatii  maiorem  inter  turres  Trulhatii  et  Cam- 
panae  sitam. 

154  Sitis  in  turri  s.  Ioannis;   cf.  s.  paullo  ante  not.   152. 

155  V.  paullo  ante  p.  607,  not.  138.  —  In  n.  177,  f.  114a  legitur :  pro  fundamento  muri 
palatii,  qui  murus  fit  a  parte  carrerie,  qua  itur  versus  b.  Mariam  de  Domps. 

156  Habes  eum  puteum  in  tabulis  III  et  IV  indicatum;  cf.  paullo  post  pp.  612,623. 

157  In  n.   177,  f.  114«  legitur:  rupis  consistorii. 

158  V.  paullo  post  p.  678. 


CAP.  IV,    §2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1339)  011 

Die  XXV  dicti  mensis  [augusti/  soluti  sunt  Petro  Gerroti  lapiscide  de 
Bonhis,  Aquensis  diocesis,  pro  structura  altaris  capelle  consistorii  159  domini 
pape  -  II  flor.  auri  de  Florentia,  X  sol. 

Die  XXVIII  mensis  predicti  soluti  sunt  Raymundo  Duranti  de  Biturrita 
lapiscide,  recipienti  pro  se  et  nomine  Iacobi  Gasqui,  Bernardi  Gafuer  et  Henrici 
Mercerii  lapiscidarum,  pro  factura  XXII II  cannarum  cadratarum  cum  uno 
quarto  palmi  de  sostrachio  facto  per  eosdem  subtus  sacristiam  domini  nostri, 
ad  rationem  unius  floreni  auri  cum  III  quartis  floreni  pro  canna  qualibet ;  et 
pro  factura  L  cannarum  de  pilaribus  et  arcubus  claustri  palacii  domini  pape, 
ad  rationem  unius  floreni  auri  pro  canna  qualibet,  a  parte  consistorii  - 
XCII  flor.  auri  et  medium  turonensem  argenti. 

F.  120 a  Die  V  dicti  mensis  [septembris]  soluti  sunt  Iohanni  Mauserii 
de  Carnoto  pro  XP'IIICL  banastonibus  terre  et  bresilhi,  quos  asseruit  se  fe- 
cisse  extrahi  de  fundamento  turris  16°,  que  construitur  iuxta  ecclesiam  sancti  Io- 
hannis  161  et  de  diversis  locis  aliis  infra  dictum  palacium,  ad  rationem  XII  den. 
pro  centenario  quolibet,  quorum  summa  est  -  CXVI  sol.,  VII  d 

Die  XII II  dicti  mensis  soluti  sunt  Rostagno  Aurucii  de  Rupeforti  recoper- 
tori  tectorum  pro  copertura  turris  latrinarum  162  de  tegulis  et  lausis,  ferratura 
et  caussamento  duarum  turrium  163  de  lapidibus,  in  qua  copertura  sunt  XX  canne 
cadrate  et  medius  palmus,  computata  canna  qualibet  pro  II  sol.  monete  Avinio- 
nensis,  exceptis  ferratura  et  causamento,  qui  non  computantur  in  numero  can- 
narum  supra,  pro  toto  -  LV  sol. 

F.  123 a  Die  XIIII  dicti  mensis  [octobris]  soluti  sunt  Petro  de  Proys 
vitrerio  pro  quinque  vitreis  factis  per  eum  in  capellis  consistorii  et  tinelli  magni l64 
palatii  domini  pape  -  LXXV  lib.  monete  currentis  .  .  . ;  eidem  vitrerio  pro  re- 
paratione  vitrearum  capelle  domini  pape  -  I  flor.  auri. 

Die  XV  dicti  mensis  [octobris/  soluti  sunt  Petro  Gauterii  fusterio  de 
Avinione,  facto  primitus  finali  computo  cum  eodem,  de  recepto  per  eum  tam 
a  domino  Avinionensi  episcopo  quam  a  domino  Iacobo  de  Broa  thesaurariis, 
pro  infustatura  consistorii  et  magni  tinelli  cum  deambulatoriis  contiguis  palacii 
domini  pape  per  eum  facta  seu  alios  eius  nomine,  pro  qua  infustatura  debebat 
habere  IIIPL  flor.  auri,  iuxta  conventionem  habitam  cum  camera,  ultra 
CX  flor.  auri  a  dicto  domino  Avinionensi  episcopo  receptos  -  IIPXL  flor.  auri. 

F.  124  a  Mense  septembri:  Item  pro  LI  barris  ferreis  positis  in  turri  et 
aula  palatii  domini  pape,  a  parte  tinelli  domini  camerarii,  ponderis  IP'XII  lib., 
I  carti  ferri  ....  Die  XVI  m.  octobris  soluti  sunt  Petro  Salvati  de  Avinione 

159  Cf.  paullo  ante  p.  600,  not.  133.  In  n.  177,  f.  115&:  consislorii  novi. 

100  Indicatur  turris  Campaaae,  ef.  paullo  post  p.  679. 

161  Eo  nomine  veniebat  tunc  capella  palatii  maior  inter  turres  Trulhatii  et  Campanae 
sita;  cf.  paullo  post  p.  675.  —  Iu  n.  177,  f.  117«:  iuxta  ecclcsiam  s.  Iohanms  prope  eccle- 
siarn  b.  Marie  de  Domps. 

162  Cf.  paullo  aute  p    605. 

,8:  Opinor  indicari  turres,  quao  nunc  La  Glaciero  ot  s.  loannis  dicuntur. 
141  Utrisque  in  turri  b.  [oannis  sitis,  quarum  illa  inferior  nunc  s.  foannis,  lmcc  superior 
s.  Martialis  appellatur. 


612  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


pro  dirutione  parietum  aule  et  coquine  antiquorum  palatii  domini  pape  per 
eum  facta,  pro  quibus  parietibus  diruendis  debebat  habere  a  camera  LXX 
flor.  auri. 

F.  125 b  Die  V  dicti  mensis  [novembrisj  soluti  sunt  Bernardo  de  Al- 
bussone  lapiscide  pro  bardatura  crote  supreme  turris  d65  capelle  parve,  contigue 
tinello  palacii  domini  pape  a  parte  viridarii  eiusdem,  in  qua  sunt  IX  canne  ca- 
drate,  ad  rationem  IIII  sol.  monete  currentis  pro  canna  qualibet  -  XXXVI  sol. 

F.  126 a  Die  X  dicti  mensis  soluti  sunt  magistro  Iohanni  Mathe  lapiscide 
pro  constructione  seu  factura  coquinarum  166  cum  fornello  magno  palacii 
domini  pape  per  eum  factarum  iuxta  turrim  latrinarum,  facto  primitus  finali 
computo  de  receptis  per  eum  a  camera  domini  pape,  pro  quibus  coquinis  et 
fornello  faciendis  fuerunt  eidem  Iohanni  promissi  -  CXC  flor.  auri. 

Eadem  die  soluti  sunt  Iohanni  Calhe  lapiscide  pro  constructione  cuiusdam 
crote  per  eum  facte  subtus  solum  coquine  predicte  contigue  turri  latrinarum 
et  bardatura  desuper,  iuxta  conventionem  habitam  cum  camera  -  IX  fior.  auri. 

Eadem  die  soluti  sunt  dicto  Iohanni  Calhe  pro  quinque  cannis  cadratis 
bardature  ibidem  factis  per  eum,  videlicet  in  introytu  ipsius  coquine  a  prima 
ianua  a  parte  claustri  et  sacristie  usque  ad  bardaturam  solii  coquine  predicte, 
ad  rationem  II II  sol.  monete  currentis  pro  canna  qualibet  -  I  flor.  auri. 

Eadem  die  solutus  fuit  eidem  Iohanni  pro  sostrachio  cuiusdam  pilaris, 
quod  est  subtus  crotam  predictam,  in  domo,  ubi  tenentur  ligna  domini  pape  - 
I  flor.  auri. 

Eadem  die  soluti  sunt  dicto  Iohanni  Calhe  pro  boiatura  seu  clausura 
cuiusdam  archus  ibidem  contigui  turri  )67  et  coquine  predictis,  in  pariete  seu 
muro  antiquo  palacii  predicti,  iuxta  conventionem  habitam  cum  camera  -  II  flor. 
auri,  X  sol.  in  ob.  regis  Roberti. 

F.  126b  Die  12  m.  novembris  pro  cavatura  XIX  cannarum  .  .  .  rupis 
claustri  iuxta  penus  capelle  magne  et  etiam  a  parte  putei  m  circum  medium 
platee  ipsius  claustri-  LIII  flor.,  V  d.  ob. 

Die  XV  mensis  predicti  [novembris]  de  mandato  domini  camerarii,  mas- 
soneriis,  manuperariis,  portitoribus  aque,  fusteriis,  fragelariis  et  aliis  personis 
infrascriptis,  qui  fuerunt  et  laboraverunt  ad  extinguendum  ignem,  qui 
fuit  in  nocte  proxime  preterita  in  palacio  domini  nostri  pape  169,  portando 
aquam  supra  edifficium  et  lapides  et  morterium  ad  claudendum  ianuas  ipsius 
palatii  et  defen[denJdo  palatium  cum  aqua  et  aliis  rebus  necessariis,  prout 
sequitur.  -  Et  primo  massoneriis,  quibus  satisfactum  est  pro  media  dieta,  vide- 
licet  cuilibet  XV  d 


165  Turris  nimirum,  quae  nunc  s.  Ioannis  dicitur. 

166  Ea  coquina  tunc  sacristia  capellae  maioris,  domo  Trulhatii,  turri  latrinarum,  con- 
sistorio  magnoque  tinello  concludebatur. 

167  Turns  latrinarum  (La  Glaciere). 

168  Cf.  paullo  ante  p.  610,  not.   156. 

169  Igne  consumpta  erat  coquina  secreta  prope  turrim  ss.  Angelorum  sita;  cf.  paullo 
post  p.  617  et  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.  I,  204. 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1330)  613 

F.  128b  Die  11  m.  novembris  saiisfactum  est  manuperariis,  qui  fuerunt 
per  mediam  diem  in  viridario  domini  pape  extrahendo  clavos  de  fusta  com- 
busta  et  ponendo  ad  partem  fustam  combustam  . . .  Die  22  m.  eiusdem  pro 
factura  cuiusdam  muri  facti  inter  coquinam  et  domum  trolhasii ....  F.  129  a 
Die  21  m.  eiusdem  emuntur  ligna  ad  opus  deambulatoriorum  palatii ;  ac 
f.  130 a  die  30  eiusdem  m.  ligna  ad  opus  aule  nove  palatii  domini 
pape,  que  edificatur  a  parte  tinelli  domini  camerarii  eius- 
demdomini  nostri  etRegensis  episcopi...170  praeterea  ad  opus 
deambulatoriorum  claustri. 

F.  130 a  Die  Im.  decembris  pro  ponendo  quandam  fenestram  ferream 
cum  gippo  in  quadam  portaleria  seu  fenestra,  que  est  in  coquina  domini  nostri 
iuxta  turrim  latrinarum  ....  Die  15  m.  eiusdem  pro  lignis  ad  opus  aule  nove, 
que  fit  a  parte  domini  Regensis  episcopi  .  .  . ;  pro  deambulatoriis  palatii  a  parte 
viridarii  domini  nostri  ....  F.  130b  Die  11  eiusdem  m.  solvimus  .  .  .  pro 
factura  maianorum  gippi  per  eum  factorum  in  camera  porteriorum  prime 
porte  palatii  domini  prope  tbesa.\iv  [ariamj  m  et  clausure  gippi  latrinarum 
domini  pape  contiguarum  turri  magne  172,  iuxta  conventionem  habitam  cum 
camera  -  III I  flor.  auri .  .  . ;  praeterea  pro  copertura  terrassie  palatii,  que  est 
a  parte  cancellorum  173  domini  pape. 

F.  131  a  Eadem  die  [11  m.  decemb.]  soluti  sunt  Petro  Ricavi  fusterio  de 
Avinione  pro  duabus  duodenis  cum  dimidia  de  Remis  pro  sindriis  faciendis  ad 
opus  crote  inferioris  turris  palacii  domini  nostri  pape,  que  fit  a  parte  tinelli 
domini  camerarii,  ad  rationem  XXX  sol.  pro  duodena  qualibet  -  LXXV  sol. 
in  III  fior.  auri,  XIII  sol.,  VI  d.  in  ob.  de  Francia,  singulis  florenis  pro  XX 
sol.,  VI  d.  monete  currentis  computatis. 

Die  XXIII  dicti  mensis  soluti  sunt  Guillelmo  de  Doma  et  Iohanni  Fabri 
pro  dirutione  parictum  seu  murorum  antiquorum  deambulatoriorum  palatii 
contiguorum  capelle  magne  domini  nostri,  iuxta  conventionem  habitam  cum  ca- 
mera  -  XXI  flor.  auri. 

Die  24  eiusdem  m.  pro  tribus  archis  lapideis  et  cornaleriis  deambula- 
toriorum  palatii  domini  pape,  ad  rationem  VII  flor.  auri  cum  dimidio  pro  archu 
quolibet  -  XXII  flor.  auri  cum  dimidio  in  X  sol. 

F.  131b  Eadem  die  [24  m.  decembris/  soluti  sunt  Iacobo  Gasqui 
et  Raymundo  de  Biturrita  magistris  lapidum  pro  IIIIor  cannis  pilariorum 
et  archuum  claustri  palacii  ante  sacristiam  et  XI  cannis  et  VI  palmis  de 
buieto,  per  eos  factis  iuxta  sacristiam  predictam  et  magnam  capellam,  ad  ra- 
tionem  unius  floreni  auri  pro  canna  qualibet  -  XV  flor.  auri,  XV  sol.  monete 
currentis. 

F.  132b  Die  4  m.  ianuarii  (1340)  pro  solo  latrinarum  palatii  a  parte 
magne  turris. 

170  Quae  a  turri  Campanae  ad  Campanile  iuxta  carreriam  b.  Mariae  protenditur. 

171  Quae  thesauraria  in  turri  ss.  Angelorum  erat  sita. 

172  Id  est  turri  ss.  Angelorum. 

173  Cf.  paullo  post  p.  609,  not.   148. 


614  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Summa  universae  pecuniae  expensae  eo  anno  pro  operibus  et  aedi- 
ficiis:  5126  flor.  de  Florenlia,  230  flor.  Pedemont. 

De  anno  1340  1.  c.  n.  185,  ff.  93. 

F.  93 a  Satisfactum  esl  pro  fenestris  aule  nove  et  turris  m  pa- 
latii  a  parte  domini  Regensis  et  beate  Marie  deDomps...;  pro 
ferris  mense  octobri  et  novembri  anni  proxime  elapsi  positis  tam  in  palatio 
quam  in  domo  contigua  audientie.  -  Persaepe  fit  mentio  de  pecuniis  solutis 
pro  lignis  ad  opus  aule  et  turris  palatii  domini  pape  a  parte  dominorum  ca- 
merarii  et  Regensis  episcopi;  praeterea  pro  deambulatoriis  viridarii.  — F.  94a, 
Die  26  m.  ianuarii  emitur  gippum  pro  faciendis  deambulatoriis  superioribus 
contiguis  aule  palatii  domini  nostri  pape  a  parte  tinelli  domini  Regensis  episcopi. 

F.  96 a  Die  6  m.  februarii  pro  factura  cuiusdam  pilaris  cum  archu 
et  gradariis  desuper,  que  dicta  gradaria  sunt  in  capite  gradarii,  per  quod  de- 
scenditur  de  tinello  magno  domini  pape  ad  coquinam ;  die  9  eiusdem  m. 
emptum  est  gippum  .  .  .  pro  faciendis  quibusdam  meianis  de  dicto  gippo  supra 
coquinam  iuxta  turrim  latrinarurn  palatii  domini  nostri  .  .  . ;  die  11  eiusdem  m. 
satisfactum  pro  bardamento  prime  crote  turris  nove  175  palatii  domini  nostri, 
pape,  contigue  capelle  sancti  Iohannis  176,  a  parte  tinelli  domini  camerarii ;  in 
quo  bardamento  sunt  XVII  canne,  II II  palmi  cum  dimidio  cadrate,  ad  ra- 
tionem  II II  sol.  monete  currentis  pro  canna  qualibet,  -  LXX  sol. 

F.  96  b  Die  16  m.  eiusdem  fxt  computus  pro  quodam  muro  177  contiguo 
capelle  magne  domini  nostri  per  eos  facto,  qui  est  inter  deambulatorium  et 
dictam  capellam,  durante  a  quadam  porta  finis  capelle  usque  ad  sacristiam, 
in  quo  muro  a  fundamento  usque  ad  summitatem  eiusdem  sunt  in  universo 
LVIII  canne  quadrate  .  .  .;  pro  XLVIII  cannis  quadratis  de  muro  deambu- 
latorii  propinqui  capelle  magne,  computando  tam  de  arcubus,  pilaribus,  fenestris 
et  portis  cavum  pro  pleno . . . ;  die  19  eiusdem  satisfactum  est  recopertoribus 
tectorum  destinatis  ad  coperiendum  tectum  de  tegulis  aule  nove  palatii  con- 
tigue  carrerie  beate  Marie  de  Domps  a  parte  tinelli  Regensis  episcopi. 

Die  XX  dicti  mensis  [februarii]  facto  computo  cum  magistris  Petro  de 
Lunello,  Iohanne  Matha,  Iacobo  Alisaudi,  Petro  Clari,  Petro  Audiberti,  Io- 
hanne  Englici  et  Bertrando  Gafuelh  lapiscidis  de  muris  aule  nove  palacii 
contigue  carrerie  beate  Marie  de  Domps  per  eos  factis,  videlicet 
tam  a  latere  dicte  carrerie  quam  a  latere  interiori  palatii  seu  claustri,  a  funda- 
mento  usque  ad  dormientes,  quam  a  capite  dicte  aule  contiguo  turri  nove  usque 
ad  signum  ibi  positum  sunt  in  summa  -  IIICXLV  canne,  II  palmi  cadrati,  valent, 
ad  rationem  II  fior.  auri  pro  canna  qualibet  -  VICXC  fior.  cum  dimidio  auri. 

Item  et  pro  factura  cuiusdam  muri  facti  in  medio  dicte  aule,  in  qua  erit 
studium  domini  nostri  pape,  a  fundamento  usque  ad  solarium,  in  quo  muro 


174  Turris  Campanae. 

175  Turris,  quae  nunc  Campanae  dicitur. 

176  Id  est  capellae  inter  turres  Trulhatii  et  Campanae  sitae. 

177  Habes  eum  indicatum  in  tabula  III. 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA   PALATII   AVENIONENSIS   (1340)  61 


\ 


sunt  XXXVIII  canne.  duo  palmi  cadrati,  valont  ad  rationem  I  flor.  auri  pro 
canna  qualibet  -  XXXVIII  flor.  et  I  cart. 

Item  et  pro  bardamento  et  buietis  lapideis  per  eos  factis  in  dicta  aula  (07a) 
a  parte  carrerie  beate  Marie  de  Domps,  tam  a  parte  interiori  palacii,  et  inferiori 
quam  etiam  superiori;  in  quibus  sunt  CXXIIII  canne,  IIII  palm.  et  III  cart. 
cadrata;  valent  in  summa,  ad  rationem  XX  sol.  monete  currentis  pro  canna 
qualibet-CXXIIII  lib.,  XI  sol.,  X.  den.  ob.  cor. 

Summa  predictorum  murorum  cum  barbacanis  et  buietis  aule  predicte  est 
VIICXXVIII  flor.  auri  et  III  cart.,  CXXIIII  lib.,  XI  sol.,  X  den. 

F.  91  a  Die  20  m.  februarii  satisfactum  pro  muro  medio,  qui  est  inter 
coquinam  domini  pape  et  domum  trulhassii,  qui  factus  fuit  supra  fornellum 
dicte  coquine  .  .  . ;  die  21  eiusdem  m.  pro  clausura  cuiusdam  fenestre  de  gippo, 
que  est  in  capella  secreta  retro  cameram  domini  nostri,  supra  primam 
portam  introjtus  palatii  dicti  domini  pape  178. 

F.  98h  Die  1  m.  martii  emitur  calx  ad  opus  muri  turris  contigui 
ecclesie  sancti  Iohannis,  qui  reedificatus  fuit  propter  gelu  .  .  . ;  praeterea 
emuntur  ligna  pro  aula  palatii  domini  pape  a  parte  tinelli  domini  Regensis 
episcopi .  .  .  pro  deambulatoriis  viridarii .  .  .  tam  pro  studio  novo  domini  pape 
contiguo  aule  predicte  quam  pro  deambulatoriis  palatii  contiguis  capelle  magne 
domini  pape  .  . ..  Eodem  fere  tempore  inceptum  est  gradarium  magnum  claustri 
palatii .  . .  179.  F.  99 &  die  11  m.  eiusdem  satisfactum  est  pro  bardatura  VII 
et  IIII  palmorum  cum  dimidio  camere  turris  capelle  consistorii  180,  ad  rationem 

II 1 1  sol.  monete  currentis  pro  canna  qualibet,  -  XXX  sol.  III  d F.  100 a 

die  30  eiusdem  m.  pro  factura  III  meianorum  de  gippo  super  crotam  coquine 
palatii  a  parte  turris  latrinarum  181. 

F.  101  h  Die  III  m.  aprilis  soluti  sunt  magistro  Petro  Clari  lapiscide 
pro  factura  cuiusdam  gradarii  per  eum  facti  super  crotam  magne  coquine 
palatii  domini  pape  a  parte  trolhasii  -  V  flor.  auri ....  Pro  cavatura  rupis 
claustri  contigue  gradario  magno  novo  lapideo  ipsius  claustri  ....  Eadem 
die  [4.  m.  eiusdemj  soluti  fuerunt  magistro  Petro  de  Bondis  gipperio  pro 
factura  soli  de  gippo  cuiusdam  camere  inferioris  supra  coquinam  magnam 
domini  pape  a  parte  turris  latrinarum  ....  F.  102h  Die  12  m.  eiusdem  pro 
LXXVI  cannis  . .  .  tam  de  fenestris  cum  columpnis  quam  buietis  factis  per 
eum  in  deambulatorio  viridarii  palatii  domini  nostri .  .  . ;  pro  dirutione  parietum 
dicti  deambulatorii  in  illis  locis,  in  quibus  pilaria  nova  dictorum  fenestragiorum 
constructa  sunt . .  ..  F.  103 a  Eadem  die  pro  factura  gradarii  magni  lapidei 


178  Prope   turrim  ss.  Angelorum. 

170  Videtcir  sitnm  fuisse  in  deambulatorin  Eeptemtrionali  prope  capellam  magnam. 

180  Turris  aimirum,  quae  nunc  s.  Ioannis  appellatur. 

181  F.  '.)'.)  b  Prn  II  onfrihus  tniilsr  ad  ponendnm  suhtus  bardaturam  fadendam  iu  ca- 
merulis,  que  sunt  supra  magnam  coquinam.  F.  100«  Pro  factura  duorum  meianorum  de 
gippo  fnctorum  supra  fornellum  magne  coquine  domini  pape  iuxta  cameram  dornini  Io- 
hanais  Piscis  cersus  latrinas  superiores.  Is  anno  1335  Romam  missus  est,  ut  renovaret 
ecclesiam  s.  Petri  in  Vaticano;  cf.  Bullarium  basilicae  Vaticanae.  Romae  1747,  I,  287-312. 


616  PARS   ALTERA  —  DE    BTBLTOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


facti  in  claustro  palatii  dicti  domini  nostri  pape,  per  quod  ascenditur  supra 
palatium  dicti  domini  nostri  pape  ....  Die  15  m.  eiusdem  pro  factura  cuiusdam 
portalerie  lapidee  facte  in  muro  aule  palatii,  per  quam  intratur  ad  cameram 
domini  nostri  in  capite  deambulatorii  contigui  tinello  magno  domini  nostri. 

F.  103  a  Die  XV  dicti  mensis  [aprilisj  soluti  fuerunt  Bertrando  Gafuelh 
lapiscide  pro  factura  cuiusdam  crote  lapidee  per  eum  facte  in  quadam  camera 
palacii  a  parte  domini  Regensis  episcopi,  in  qua  erit  studium  domini 
nostri182;  in  qua  crota  sunt  XXX  canne  III  palmi  cadrati,  ad  rationem 
II  ftor.  auri  minus  uno  quarto  pro  canna  qualibet  -  LIII  flor.  auri,  VII  sol. 
VII  ob.  d.  franc. 

Die  22  m.  eiusdem  emitur  gippum  .  .  .  pro  faciendis  maianis  aule  nove 
palatii  a  parte  tinelli  domini  Regensis  episcopi.  .  ..  F.  103h  Eadem  die  satisft 
pro  copertura  deambulatoriorum  viridarii. 

F.  104&  Die  XXIIII  mensis  aprilis  soluti  fuerunt  Guillelmo  Valreas 
lapiscide  de  Florenciaco,  Agatensis  diocesis,  pro  campanili  novo  lapideo  183 
per  eum  facto  in  capite  aule  nove  palacii  domini  pape  a  parte  tinelli  domini 
Regensis  episcopi,  ad  opus  campane  dicti  domini  nostri  pape,  iuxta  conven- 
tionem  hinitam  cum  camera  -  XXV   fior.  auri. 

F.  100 a  Die  13  m.  maii  satisfl,  pro  faciendis  quibusdam  maianis  supra 
coquinam  magnam  palatii  a  parte  domus  trolhasii;  el  paidlo  post  f.  106h 
pro  bardamento  camerarum,  que  sunt  supra  coquinam  magnam  a  parte  turris 
latrinarum  palatii  domini  nostri. 

Die  11  mensis  eiusdem  satisft  de  muro  contiguo  campanili  cum  quo- 
dam  gradario  lapideo  ibidem  contiguo,  per  quod  assenditur  ad  campanile . . . ; 
die  18  m.  maii  pro  pavimento  de  maonibus  IlIIor  camerarum  inferiorum  pa- 
latii  a  parte  domini  Regensis  episcopi  subtus  studium  domini  nostri  et  aulam 
novam  per  eos  facto,  in  quo  pavimento  sunt  LXI  canne  et  medius  palmus 
cadratus,  ad  rationem  II II  sol.  monete  currentis  pro  canna  qualibet  -  XII  lib., 
IIII  sol.,  III  d.  monete  parve. 

F.  107 &  Die  1  m.  iunii  solvitur  pro  bardatura  aule  nove  a  parte  carrerie 
beate  Marie  de  Domps  in  parte  media .  .  .  et  deambulatoriorum  palatii  a  capite 
ipsorum  deambulatoriorum  a  parte  capelle  domini  pape  usque  ad  caput  sa- 
cristie  184 .  .  . ;  paullo  post  ff.  109%,  110&  pro  IIIIor  magnis  lapidibus  pro  turri 
a  parte  sancti  Iohannis  185  .  .  .  ;  pro  barris  et  aspis  diversis  pro  turri  nova  a 
parte  sancti  Iohannis  ....  F.  111  a  Die  19  m.  eiusdem  pro  dirutione  parietum 
antiquorum  deambulatorii  claustri  palatii  cum  turri  contigua,  ubi  tenebatur 
campana  domini  nostri  pape,  iuxta  conventionem  habitam  cum  camera  -  LX  flor. 
auri .  .  .;  die  26  m.  iunii  pro  faciendis  sindriis  secunde  crote  turris  nove  palatii 
a  parte  sancti  Iohannis  .  .  . ;  pro  faciendis  parabandis  in  camera  domini  nostri 

182  F.  105b  pro  factwa  cuiusdam  muri .  .  .  facti  per  eos  in  aula  nova  palacii  a  parte 
tinelli  domini  Rer/ensis  episcopi  in  quadam  camera,  ubi  erit  stvdium  domini  pape. 

183  Iilud  fortasse,  quod  ibidem  etiam  nunc  conspicitur. 

184  V.  paullo  ante  p.  608,  not.   144. 

185  Quae  nunc  turris  Campanae  appellatur. 


CAP.   IV,    §    2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1340)  (>17 

pro  consistorio  tenendo  .  ..;/*.  112a.  pro  reparandis  II  merletis,  qui  fuerunt 
diruti  propter  campanam ;  praeterea  fit  mentio  aule  nove  a  parte  tinelli  Re- 
gensis  episcopi  c/  camerarum  supra  coquinam. 

F.  113h  Die  22  m.  iulii  satisfactum  est  pro  bardatura  XVII  cannarum, 
VI  palmorum  cum  dimidio  cardatorum  deambulatoriorum  claustri  palatii  a  parte 
meridiei  et  introytus  camere  domini  nostri  pape  .  .  . :  de  pilaribus,  arcubus  cum 
fenestragiis  eorumdem  deambulatoriorum  claustri. 

F.  lloa  Die  3  m.  augusti  salisfit  pro  una  canna  cum  dimidia  de  buieto 
factis  in  quodam  passagio  seu  portaleria,  que  est  in  deambulatoriis  a  parte 
viridarii,  per  quam  dominus  noster  solebat  transire  de  turri  magna  ad  deam- 
bulatoria  predicta .  .  . ;  clie  7  eiusdem  m.  pro  duabus  crotis  croseriis  per  eos 
factis  in  coquina  combusta  13G  palatii  iuxta  turrim  magnam  .  .  . ;  et  pro  XIII 
cannis  et  VI  palmis  cadratis  medii  muri  contigui  prime  crote  a  parte  viri- 
darii .  .  . ;  et  pro  VIII  cannis,  duobus  palmis  cum  dimidio  cadratis  de  muro 
contiguo  crote  superiori  tam  a  parte  viridarii  quam  cancellorum  domini  .  .  . ; 
die  11  pro  terratura  XI  talbiorum  de  rore  pro  dormientibus  turris  nove  a 
parte  sancti  Iobannis -XIII  sol.  -  et  pro  terratura  XXII  talliiorum  de  tignis 
pro  deambulatoriis  claustri  a  parte  meridiei .  .  ..  F.  115  &  Die  12  m.  augusti 
pro  bardatura .  .  .  latrinarum  superiorum  turris  trolhasii  187 ;  et  paullo  post 
f.  111  a  die  26  m.  septembris  satisfit  de  bardamento  latrinarum  inferiorum 
turris  nove  a  parte  trolhasii. 

F.  116b  Die  3  m.  septembris  pro  factura  III  gradariorum  lapideorum 
factorum  in  claustro  palatii  domini  pape,  per  que  assenditur  ad  cameras  in- 
feriores,  que  sui.t  supra  magnum  cellarium  palatii  predicti,  in  quibus  morantur 
panatarii  et  buticularii  domini  pape. .  . ;  f  117  &  die  26  eiusdem  m.  pro  quatuor 
lapidibus  longitudinis  VIII  palmorum  emptis  ab  eodem  flapiscidaj  et  positis 
in  IIIIor  angulis  turris  nove  a  parte  sancti  Iohannis  .  .  .;  pro  factura  cuiusdam 
muri  facti  per  eum  in  capite  capelle  domini  nostri  pape  a  parte  turris  nove 
sancti  lohannis. 

F.  118h  Die  21  m.  octobris  pro  faciendo  quodam  tabulario  ad  opus 
studii  domini  nostri  .  .  . ;  f  120  a  pro  ferris  positis  mense  augusto  in  deambu- 
latorio  viridarii  .  .  .,  in  turri  nova  a  parte  sancti  Iohannis. 

F.  121h  Die  14  m.  decembris  satisfit  lapiscidis  pro  factura  secundi 
portalis  palatii  domini  pape  contigui  porte  thesaurarie,  in  quo  sunt  V  canne 
cum  dimidia  cadrate,  ad  rationem  unius  floreni  auri  cum  dimidio  pro  canna 
qualibet  -  VIII  fior.  cum  quarto.  —  Et  pro  factura  merletorum  cum  barbacanis 
eiusdem  portalis  -  XXXV  sol.  —  Et  cum  IIIIor  cannis  medii  muri  contigui  por- 
tali  predicto  et  gradario,  per  quod  assenditur  supra  primum  portale  magnum 
palatii,  ad  rationem  XXII  sol.  monete  currentis  pro  canna  qualibet  -  1 1 1 1  lib., 
VIII  sol. ;  -  in  summa  pro  predictis  VIII  flor.  auri,  VI  lib.,  IX  sol.,  VI  d.  parve 

186  ld  referendum  opiaor  non  ad  coquinam  magnam  prope  turrim  latrinarum  sitam,  sed 
ad  parvam  sive  secretam  prope  turrim  ss.  Angelorum;  cf.  de  eo  incendio  paullo  ante  p.  012. 

187  Indicatur  turris,  cui  nunc  noinen  La  Glaciere.  Turris  enim  magna  Trulhatii,  cui 
paullo  po>t  hoc  aoinen  erat  proprium,  a:ino  1341   demum  exstrui   coepta  est. 


618  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

monete  ....  Die  20  m.  eiusdem  emitur  yippum  pro  factura  maianorum  gippi 
factorum  per  eos  in  buticularia  et  panataria  nova  iuxta  coquinam  magnam 
palatii .  .  . ;  pro  coopertura  turris  nove  a  parte  santi  Iohannis .  .  ..  F.  122  & 
Die  21  m.  eiusdem  satispt  pro  factura  1 1 1  Ior  archuum  de  lapidibus  factorum 
in  tinello  parvo  palatii  a  parte  camere  domini  nostri  .  .  .,  et  pro  una  canna 
cum  dimidia  de  buieto  factis  in  capite  dicti  tinelli .  .  .,  et  pro  III  cannis  et 
III  palmis  cadratis  de  muro  contiguo  mevlet  fisj  a  parte  cancellorum  domini 
nostri  pape. 

F.  122 a  Die  XXII  dicti  mensis  fdecembrisj  soluti  fuerunt  magistris 
Ysnardo  Duranti  et  Raymundo  Duranti  de  Biturrita  et  Iacobo  Gasqui  lapi- 
scidis  pro  constructione  turris  noveper  eos  facte  a  parte  b.  Marie 
de  Domps  188  Avinion.,  facto  primitus  computo  per  eos  cum  reverendis  in 
Christo  patribus  dominis  Gasberto  Arelatensi  archiepiscopo  domini  pape  ca- 
merario  et  Iohanne  Avinionensi  episcopo  et  venerabilibus  viris  dominis  cle- 
ricis  camere  domini  nostri  pape,  de  canamentis  ipsius  turris  et  aliorum  operum 
et  edificiorum  infrascriptorum  per  ipsos  factorum  in  palacio  dicti  domini  no- 
stri  pape.  —  Et  primo  pro  IIICXCII  cannis  et  tribus  palmis  cum  dimidio 
cadratis  de  tribus  pannis  seu  parietibus  dicte  turris  a  fundamento  usque  ad 
summitatem,  et  uno  alio  dicte  turris  panno  seu  pariete  a  parte  aule  contigue 
turri  predicte,  a  summitate  eiusdem  aule,  videlicet  a  quodam  signo  seu  loco, 
in  quo  dicti  magistri  turris  inceperunt  edifficare,  usque  ad  summitatem  dicte 
turris,  (deductis  LIII  fior.  auri,  XXVI  sol.,  VI  d.  pro  XXI  cannis  et  IIIIor 
palmis  cadratis  de  anglariis  189  dicte  turris,  factis  per  magistrum  Iohannem 
Mathe,  Petrum  de  Lunello  et  Petrum  Audeberti,  qui  dictam  aulam  constru- 
xerunt)  tam  a  parte  b.  Marie  de  Domps  quam  claustri   palatii,    ad  rationem 

II  flor.  auri  cum  dimidio  pro  canna  qualibet  -  IXC  XXVII  flor.  auri,  III  sol. 
monete.  —  Et  pro  LXX  cannis  et  IIII01'  palmis  cum  dimidio  cadratis  de  mer- 
letis  et  buietis  dicte  turris,  ad  rationem  XXII  sol.  monete  pro  canna  qua- 
libet  -  LXXVII  lib.,  XII  sol.,  IIII  d.  —  Et  pro  tribus  crotis  factis  in  dicta 
turri,  in  quibus  sunt  LII  canne,  V  palmi  cum  dimidio,  que  assendunt,  com- 
putatis  duabus  cannis  pro  tribus,  fadj  LXXIX  cannas,  I  cartum  palmi,  ad  ra- 
tionem  II  flor.  auri  cum  dimidio  pro  canna  qualibet  -  CXCVII  flor.  auri,  XV  sol., 

III  d.  —  Et  pro  XIX  cannis,  duobus  palmis  cum  dimidio  cadratis  cuiusdam 
gradarii  facti  iuxta  capellam  magnam,  per  quod  assenditur  ad  deambulatoria 
superiora  gippi  (!)  contigua  dicte  aule,  ad  rationem  III  flor.  auri  pro  canna 
qualibet,  iuxta  extimationem  factam  per  magistros  lapiscidas  -  LVII  flor. 
auri,  XXIIII  sol.,  VII  d.  —  Et  pro  XX  cannis  cadratis  de  muro  IIIIor  pal- 
morum  bisturris,  pretio  II  flor.  auri  pro  canna  qualibet  -  XL  flor.  auri.  —  Et 
pro  XXVIII  cannis,  III  palmis  et  III  cartis  cadratis  de  quodam  muro  cum  re- 
corvo  et  arqu  factis  a  duabus  partibus,  videlicet  a  parte  claustri  inter  gradarium 
et  buietum  dicte  capelle,  et  a  parte  sancti  Iohannis  inter  dictas  capellam  et 


188  Turris,  quam  nunc  Campanae  appellant. 

189  Cf.  paullo  ante  p.  616. 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1340)  ()10 

turrim,  ad  rationem  unius  floreni  auri  pro  canna  qualibet,  -  XXVIII  flor. 
auri.  XII  sol.,  1 1 1 1  d.  —  Et  pro  IX  cannis  et  uno  palmo  cum  dimidio  de 
muro  facto  infra  crotam  primam  in  fundamento  turris  a  parte  interiori,  ad 
rationem  unius  floreni  auri  pro  canna  qualibet-  IX  fior.  auri,  1 1 II  sol.,  XI  d.  — 
Et  pro  merletis  et  barbacanis  factis  inter  capellam  magnam  et  turrim  pre- 
dictam  tam  a  parte  palatii  quam  a  parte  sancti  Iohannis,  iuxta  conventionem 
habitam  cum  dictis  magistris  -  X  flor.  auri.  —  Et  pro  XI  cannis  et  IIII01'  palmis 
cum  dimidio  buietorum  seu  ampiet  factorum  infra  cursorias  dicte  turris  et 
infra  cameras  superiores  in  capite  gradariorum  ipsius  turris,  pretio  XVIII  sol. 
monete  pro  canna  qualibet.  -  X  lib.,  VIII  sol.,  I  d.  ob.  —  Et  pro  XVIII  cannis, 
III  palmis  cum  quarto  cadratis  de  bardamento  dictarum  cursoriarum,  ad  ra- 
tionem  IIII  sol.,  VI  d.  pro  canna  qualibet  cadrata.  -  V  lib.,  X  sol.,  V  d.  — 
Et  pro  XXXV  cannis  cum  dimidia  cadratis  de  bardamento  duorum  soleriorum 
seu  camerarum  dicte  turris,  ad  rationem  II II  sol.,  VI  d.  pro  canna  qualibet,  - 
VII  lib.,  XIX  sol.,  IX  d.  —  Et  pro  VI  palmis  cadratis  porte  bisturris.  pretio 
I  flor.  auri  cum  dimidio  auri.  —  Et  pro  quadam  portaleria  facta  in  muro  a 
parte  capelle  in  pede  gradarii  ipsius  turris,  et  pro  quodam  gradario  facto  in 
introytu  capelle  inferioris  magne  obscure  19°,  a  parte  coquine  palatii,  pretio 
III  flor.  auri  cum  dnnidio. 

Summa  omnium  premissorum  est  -  MIICLXXIII  flor.  cum  dimidio  auri, 
C  lib.,  IV  sol.,  XI  d.  monete,  que  dicte  libre  valent  ad  florenos  (computato  flo- 
reno  ad  XIX  sol.)  CV  flor.  auri,  XVI  sol.  monete  currentis.  habito  respectu 
ad  tempus  contractus  dicte  turris.  Et  sic  est  summa  universalis,  que  debetur 
dictis  magistris  pro  omnibus  predictis,  facta  reductione  predicta  ad  florenos  - 
MIILLXXIX  flor.  auri,  II  sol.,  VI  d.  monete;  que  summa  fuit  dicfis  magi- 
stris  soluta  in  -  MIICLXXXIII  flor.  auri,  XXI  den.  auri  ad  leonem,  X  pa- 
balhonibus  auri,  LXX  lib.,  XIX  sol.,  I  d.  monete ;  -  singulis  leonibus  pro 
XXVII  sol.,  1 1 II  d..  et  singulis  pabalhonibus  pro  uno  floreno  cum  dimidio,  et 
singulis  de  dictis  LXX  lib.  pro  XXVII  sol.  flor.   computatis. 

F.  123 a  Die  XXIII  mensis  decembris  soluti  fuerunt  magistro  Petro  Gau- 
terii  fusterio  de  Avinione  pro  infustatura  aule  palacii  a  parte  tinelli 
domini  Regensis  episcopi  cum  duobus  deambulatoriis  contiguis  dicte  aule 
et  alio  deambulatorio  contiguo  capelle  magne  et  turri  magna  nova  a  parte 
beate  Marie  de  Domps  cum  solariis  et  copertura  dicte  turris,  iuxta  conven- 
tionem  habitam  cum  dicta  camera  -  ILLX  flor.  -  in  CLXVII  flor.  auri,  LXII 
pabalhonibus  auri,  singulis  pabalhonibus  auri  pro  I  flor.  cum  dimidio  com- 
putatis. 

Eadem  die  soluti  fuerunt  dicto  magistro  Petro  Gauterii  fusterio  pro  in- 
fustatura  coperturarum  turrium  m  capelle  consistorii  et  latrinarum  palacii 
a  parte  viridarii  cum  uno  solario  et  copertura  coquinarum  palacii  domini 
pape,  iuxta  conventionem  habitam  cum  camera  -  LX  flor.  auri. 


190  V.  paullo  post.  p.  599. 

191  Turrium,  qnae  nunc  La  Glacierc  et  s.  loannis  vocantur. 


620  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Eadem  die  soluti  fuerunt  dicto  magistro  Arnaldo  Studerii  pro  diru- 
tione  parietum  cuiusdam  aule  cumturri  contigua  192  antiquorum 
palatii  domini  pape,  a  parte  domini  Regensis  episcopi  et  carrerie  beate  Marie 
de  Domps,  iuxta  conventionem  habitam  cum  camera  -  C  flor.  auri. 

Eadem  die  soluti  fuerunt  Guillelmo  Verani  de  Avinione  fusterio  pro  in- 
fustatura  aule  nove  magne  193  palacii  a  parte  meridieiet  introytus 
prime  porte  palatii  cum  deambulatoriis  contiguis,  de  resta  IIFL  flor.  auri 
sibi  promissorum  pro  dicta  infustatura  -  XLII  flor.  auri. 

De  anno  1341  1.  c.  n.  190,  ff.  82-126. 

F.  82 a  Die  XXVI  mensis  ianuarii  predicti  soluti  fuerunt  magistris 
Petro  de  Lunello,  Iohanni  Mathe,  Petro  Fulcaudi  alias  Capelerii  et  Bertrando 
Gafuelh  lapicidis  pro  ediflicio  murorum  concistorii,  tinelli  et  tur- 
rium  dicti  consistorii  et  latrinarum  m  palatii  domini  nostri  pape 
et  aliis  infrascriptis  factis  per  eosdem,  facto  primitus  per  ipsos  computo  cum 
reverendo  patre  domino  Gasberto  permissione  divina  Arelatensi  archiepiscopo, 
domini  pape  camerario  et  domino  Iacobo  de  Broa  domini  pape  thesaurario 
ac  dominis  clericis  camere  dicti  domini  pape  de  canamentis  ipsorum  muro- 
rum  tinelli  et  turrium  predictorum  et  aliorum  operum  seu  edificiorum  infra- 
scriptorum  per  ipsos  factorum  seu  alios  eorum  nominibus ;  —  et  primo  pro 
VIILLXXXVI  cannis  et  IIIIor  palmis  cum  dimidio  cadratis  parietum  seu 
murorum  grossorum  VI  palmorum,  tam  consistorii  quam  turris  latrinorum  (!) 
predictorum,  ad  rationem  II  flor.  auri  cum  dimidio  pro  canna  qualibet,  - 
IFIFXXVI  flor.  auri,  X  sol.,  IX  d. ;  —  et  pro  IIPLXXXVIII  cannis  et  V 
palmis  quadratis  muri  grossi  capelle  consistorii,  inclusis  IIIIor  crotis 
in  dicta  turri  existentibus,  ad  rationem  I  flor.  auri  et  III  cartis  pro  canna 
qualibet,  -  VPLXII  flor.  auri,  XI  sol.,  X  d. ;  —  et  pro  LVII  cannis,  VII  pal- 
mis  cadratis  muri,  grossitudinis  quatuor  palmorum,  facti  iuxta  consistorium 
et  turrim  latrinarum  ante  prohibitionem  eis  factam,  ad  rationem  II  flor. 
auri  cum  dimidio  pro  canna  qualibet,  -  CXLIIII  flor.  auri,  XVIII  sol.,  II  d.  — 
Et  pro  LXXXVII  cannis  et  III  palmis  cadratis  muri  grossitudinis  IIIIor  pal- 
morum  factis  per  eos  post  prohibitionem  per  cameram  eisdem  factam,  ad  ra- 
tionem  I  flor.  auri  pro  canna  qualibet,  -  LXXXVII  flor.  auri,  IX  sol.,  XI  d.  — 
Et  pro  IIICXXVI  cannis,  VII  palmis  cadratis  de  barbacanis,  merletis  et 
buietis  dictorum  consistorii  et  turrium  capelle  consistorii  et  latrinarum,  ad 
rationem  I  flor.  auri  pro  canna  qualibet  -  IILXXVI  flor.  auri,  XXIII  sol., 
III  d.  —  Et  pro  XXVIII  cannis  et  VII  palmis  cadratis  cum  dimidio  de  muris, 
buietis  factis  supra  coquinam,  et  merletorum  ac  buietorum  195  gradarii  ibidem 
contigui,  per  quod  ascenditur  supra  turrim  latrinarum,  ad  rationem  XXII  sol. 

192  Cf.  paullo  post  p.  681. 

193  Gf.  paullo  ante  p.  605,  not.  128. 

194  Quae  quidem  aedes  cum  coquina  orientalem  partem  palatii  antiqui  constituebant; 
cf.  paullo  ante  p.  606  et  paullo  post  p.  676  .<•. 

195  Ea  procul  dul)io  quae  paullo  post,  cum  turris  Trulhatii  exstrueretur,  diruta  sunt. 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1'341)  621 

pro  canna  qualibet,  -  XXXI  lib.,  XVI  sol.,  VIII  den.  —  Item  et  pro  XCVIII 
cannis  et  V  palmis  cadratis  VI  acuarum  m  cum  dimidia  contiguarum  muro 
consistorii  a  parte  interiori  palacii  sive  claustri  et  III Ior  acuorum  (!)  187  con- 
tiguorum  muro  consistorii  a  parte  viridarii,  videlicet  a  turri  latrinarum  usque 
ad  turrim  consistorii;  et  II  acuarum,  que  sunt  inter  capellam  et  cameram 
domini  nostri;  et  unius  acue  turris  latrinarum,  ad  rationem  X  sol.  pro  canna,  - 
XLIX  lib.,  VI  sol.  et  III  den.  —  Item  preter  predicta  fuerunt  estimata  (82 b) 
muri  supradicti,  qui  fuerunt  reperti  magis  grossi,  quam  esset  in  pacto  cum 
dictis  magistris,  ad  valorem  XLIIII  lib.  —  Item  pro  ponte,  per  quem  intratur 
ad  cameram  domini  nostri  pape  -  XII  flor.  auri. 

Summa  omnium  predictorum  est  IIIMIIIICXLVII  flor.  auri,  CXXVII  lib., 
XVI  sol.,  XI  den.  De  quibus  habuerunt  a  domino  Avinionensi  episcopo 
IIMVIC  flor.  auri  et  a  domino  Iacobo  de  Broa  thesaurario  VIILLXXX  flor. 
auri,  L  lib.,  XII  sol.,  IX  d. ;  que  summa  fuit  dictis  magistri  soluta  in  dictis 
florenis  solutis  per  dictum  dominum  Avinionensem ;  et  in  L  lib.,  XII  sol., 
IX  den.,  singulis  de  LXXVII  lib.,  I III  sol.,  XII  den.,  pro  XVII  cor.  florenis 
computatis,  aliis  L  lib.,  XII  sol.,  IX  in  sua  specie  remanentibus. 

F.  83  b  Die  6  m.  eiusdem  satisfaetum  est  pro  bardatura  cursoriarum 
turris  a  parte  beate  Marie  de  Domps  et  bardatura  crotarum  parvi  tinelli...;  pro 
factura  cuiusdam  gorge  lapidee  facte  subtus  terram,  tendente  versus  turrim 
latrinarum  a  platea  claustri  usque  ad  murum  viridarii,  per  quam  descendunt 
aque  pluviales  palatii  apostolici,  -  III  flor.  auri. 

F.  84 a  Die  XIX  martii  soluti  sunt  magistro  I.  Gauberti  lapicide  de 
Avinione  pro  edificio  primi  portalis  magni  198  palacii  domini  nostri  pape 
et  murorum  contiguorum  ac  aliorum  infrascriptorum  per  ipsum  factorum, 
finali  computo  per  eum  primitus  facto  cum  reverendo  patre  domino  Gasberto 
permissione  divina  Arelatensi  archiepiscopo,  domini  pape  camerario,  et  clericis 
camere  dicti  domini  pape,  de  cannis  in  dictis  operibus  habitis  et  repertis.  — 
Et  primo  pro  LXXIX  cannis  cadratis  portalis  et  murorum  grossorum  pre- 
dictorum,  cavo  pro  pleno  in  dicto  portali  computato,  videlicet  a  turrella  pa- 
lacii  a  parte  tinelli  domini  Regensis  episcopi  usque  ad  tinellum  parvum  dicti 
domini  nostri,  ad  rationem  I  flor.  auri  cum  tribus  quartis  florenis  pro  canna 
qualibet,  -  CXXXVIII  flor.  auri,  I  cart.  auri.  —  Et  pro  XXXV  cannis  et  uno 
palmo  cadratis  merletorum  ipsorum  portalis  et  murorum  predictorum,  ad  ra- 
tionem  XX  sol.  monete  currentis  pro  canna  qualibet,  -  XXXV  lib.,  II  sol. 
VI  d.  parve  monete.  —  Et  pro  IX  cannis,  VII  palmis  cum  dimidio  cadratis 
buietorum  factorum  supra  murum  predictum  a  parte  interiori,  ad  rationem  XII 
solidorum  monete  currentis  pro  canna  qualibet,  -  V  lib.,  XIX  sol.,  III  d.  — 
Et  pro  XXVII  cannis  et  V  palmis  cadratis  de  muris  trium  palmorum  in  spi- 

196  V.  paullo  post  p.  678. 

197  Cf.  paullo  ante  p.  606. 

198  portale  illud  procul  dubio  situm  erat  in  parte  palatii  Benedictini  meridiana;  et 
mea  quidem  opinione  aut  in  loco,  quem  in  tabulis  III  et  IV  n.  26;  aut  in  eo,  quem  n.  37, 
distinxi,  ubi  etiam  nunc  portale  satis  amplum  conspicitur. 


622  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

citudine  factis  in  camera  crote  dicti  portalis  in  IIIIor  pannis  seu  parietibus 
ipsius  camere,  ad  rationem  I  flor.  auri  pro  canna  qualibet,  -  XXVII  flor. 
auri  cum  dimidio.  —  Et  pro  IX  cannis  et  II II01'  palmis  cum  dimidio  cadratis 
crote  dicte  camere,  computatis  duabus  cannis  ,pro  tribus,  ad  rationem  I  flor. 
cum  tribus  cartis  floreni  pro  canna  qualibet,  -  XVI  flor.  auri,  III  carte  flor.  — 
Et  pro  factura  duorum  gradariorum,  per  que  assenditur  supra  portale  pre- 
dictum  et  supra  crotam  superiorem  ipsius  portalis  -  VI  flor.  auri.  —  Et  pro 
factura  quorundam  murorum  dicti  portalis  exeuntium  extra  murum  tam  a 
parte  interiori  quam  inferiori,  ultra  pacta  et  conventiones  habitas  cum  ca- 
mera;  et  pro  factura  cuiusdam  talucii  facti  in  dicto  muro  a  parte  exte- 
riori  iuxta  turrellam  predictam ;  et  factura  armorum  seu  signi  domini  nostri 
pape  factorum  supra  portale  predictum,  taxatorum  per  magistros  Petrum  Pi- 
scis  et  Petrum  Clari  ad  XV  flor.  auri. 

Summa  predictorum  est  -  IPIII  flor.  auri  cum  dimidio  auri,  XLI  lib. 
V  sol.,  IX  d.  monete  currentis;  que  summa  fuit  dicto  magistro  Ifohanni]  soluta 
in  CXXXIII  flor.  auri,  LIIII  sol.,  IX  d.  parve  monete,  singulis  de  XXIX  flor. 
pro  XXVI  sol.  monete  currentis  computatis. 

F.  85  a  Die  31  m.  marlii  satisfit  pro  faciendis  duabus  fenestris  seu 
vistis  factis  in  aula  nova  palatii  versus  carreriam  beate  Marie,  de  Domps  a 
parte  interiore  et  III  lanternis  factis  in  deambulatoriis. 

F.  85 b.  Die  II  aprilis  soluti  fuerunt  magistris  P.  Clari,  I.  Posterii  et 
G°  de  Planis  pro  crotis  et  aliis  operibus  infrascriptis  per  ipsos  factis  in  pa- 
lacio  domini  pape  a  parte  cancellorum  199  et  turris  magne  200,  facto 
primitus  computo  cum  eisdem  per  dominum  camerarium  et  dominos  clericos 
de  camera  supradicta  de  dictis  operibus  infrascriptis :  et  primo  pro  XLVII 
cannis  et  IIIIor  palmis  crotarum  totius  tinelli  parvi  palacii  cadratis,  a  parte 
cancellorum  et  audientiae  dicti  domini  pape;  —  et  pro  X  cannis  et  VI  pal- 
mis  cadratis  cuiusdam  crote  facte  inter  dictum  tinellum  et  crotam  garde- 
raube;  —  et  pro  IIIIor  cannis  et  VI  palmis  cuiusdam  alterius  crote  facte  in 
introitu  deambulatoriorum  inter  crotam  coquine  antique  et  viridarium  pre- 
dictum;  —  et  pro  IIIIor  cannis  et  VI  palmis  secunde  crote,  que  est  supra 
predictam  crotam ;  et  pro  IIII  cannis  et  medio  palmo  tercie  crote  superioris ;  — 
que  omnes  crote  superius  designate  assendunt  ad  summam,  computatis  duabus 
cannis  pro  tribus,  ad  CVII  cannas  et  V  palmos  cum  dimidio  cadratis;  valent 
ad  rationem  II  florenorum  auri  minus  I  cart.  flor.  pro  canna  qualibet,  - 
CLXXXVIII  flor.  auri,  XII  sol.  ob.  monete  parve. 

Et  pro  XIIII  cannis  et  II II01'  palmis  cadratis  cuiusdam  muri  dictarum 
trium  crotarum  facti  per  eos  inter  turrim  magnam  et  murum  deambulatorio- 
rum  viridarii ;  —  et  pro  VII  cannis  et  VII  palmis  cum  dimidio  cuiusdam 
alterius  muri  crote,  que.  est  a  parte  introitus  deambulatorii  viridarii  et  car- 


199  Putem  hic  indicari  cancellos  a  parte  Peyroleriae. 

200  Haud  dubium,  quin  hic  locus  referendus  sit  ad  turrim,  quae  nunc  ss.  Angelorum 
appellatur. 


CAP.  IV,    §  %  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1341)  623 

rerie  seu  cancellorum  dicti  domini  pape,  in  quo  muro  firmatur  gradarium  no- 
vum  dictorum  deambulatoriorum  a  parte  carrerie  supradicte;  —  summa  dictorum 
murorum  est:  XXII  canne  et  III  palmi  cum  dimidio,  qui  fuerunt  taxati  seu 
extimati  per  magistrum  P.  Piscis  et  quosdam  alios  magistros  lapicidas  ad 
XXX  flor.  auri. 

Et  pro  L  cannis  et  VI  palmis  cadratis  merletorum  tinelli  predicti  a 
parte  cancellorum  cum  tueriis  contiguis,  et  aliorum  merletorum  factorum  cir- 
cumquaque  usque  ad  turrim  magnam,  ac  muris  grossis  factis  inter  crotam 
garderaube  et  gradarium  deambulatoriorum  viridarii,  ad  rationem  XXI  sol. 
monete  currentis  pro  canna  qualibet,  -  LIII  lib.,  IIII  sol.,  I  den.  ob. 

Et  pro  XIII  cannis  VII  palmis  et  tribus  quartis  cadratis  merletorum 
factorum  supra  crotam  parvam  coquine  iuxta  turrim  magnam,  buietorum  seu 
avantpies  factorum  supra  dictum  tinellum,  buietorum  contiguorum  porte,  per 
quam  intrantur  ad  deambulatoria  viridarii,  et  cuiusdam  alterius  buieti  facti 
infra  crotam  coquine  parve,  ad  rationem  XVIII  sol.  monete  currentis  pro  canna 
qualibet,  -  XII  lib.  XI  sol.  V  d. 

Summa  omnium  crotarum  et  murorum  ac  aliorum  supradictorum-ILXVIII 
flor.  auri,  LXVI  lib.,  VII  sol.,  VII  den.  parve  monete. 

F.  86 a  Die  14  m.  aprilis  emitur  gippum  pro  factura  cuiusdam  orrei 
facti  per  eosdem  [lapiscidas]  in  decensu  gradarii  penoris  turris  magne 
palatii.  —  Die  20  m.  eiusdem  salisft  pro  XVI  banastoribus  emptis  pro  Sarra- 
cenis  201  ad  levandum  et  ad  trahendum  terram  de  fundamentis  turris  nove  202 
incepte  iuxta  marestallam  equorum  domini  pape  .  .  . ;  die  26  eiusdem  m.  pro 
factura  duorum  gradariorum  lapideorum  factorum  infra  claustrum  palatii,  vide- 
licet  in  introitu  platee  claustri  et  in  introitu  magni  penoris  -  I II I  flor.  auri .  .  . ; 
pro  ferris  positis  in  porta  media  coladissa  palatii  domini  nostri .  . .,  pro  XXII II 
aspis  aliisque  ferramentis  eo  fere  tempore  positis  in  muro  turris  nove  a 
parte  beate  Marie  de  Domps. 

F.  86h  Die  25  maii  emitur  gippum  .  .  .  pro  copertura  passagii  garde- 
raube  contigue  tinello  parvo  palatii .  .  . ;  die  29  m.  eiusdem  satisfit  lapiscidis .  .  . 
pro  XV  cannis  et  V  palmis.cadratis  bardamenti  buticularie  et  panatarie  nove 
iuxta  coquinam  magnam  domini  nostri.  Praeterea  die  1  m.  iunii  satis/lt 
lapicidis .  .  .  pro  X  cannis  cadratis  pavimenti  prime  crote  facti  iuxta  latrinas 
secretas  domini  nostri  a  parte  introitus  dearnbulatoriorum  viridarii  .  .  .  et  pro 
VII  cannis  et  uno  palmo  alterius  buieti  facti  in  decensu  gradarii  deambula- 
toriorum  predictorum  a  parte  carrerie. 

F.  88b  Die  5  m.  iunii  satisfit  pro  deambulatorio  parvo,  per  quod 
intratur  ad  latrinas  superiores  turris  203 .  . . ;  pro  bardamento  in  passagio 
buticularie  et  panaterie  nove . .  . ;  die  28  eiusdem  m.  pro  clausura  putei 
claustri  2M. 

201  Eos  rex  Castellae  poritifici  miserat. 

202  Haud  procul  a  domo  Trulhatii. 

203  La  Glaciere. 

204  Cf.  paullo  ante  p.  610,  not.  156. 


624  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

F.  92 b  Die  4  m.  iulii  alque  exinde  persaepe  occurrit  mentio  calcis 
empti  pro  operibus  turris  nove  de  trulhatio  205,  quae  tunc  simul  cum 
turri  iuxta  marestallam  exstruebatur  . . .  Praeterea  emuntur  ligna  de  quercu 
pro  cursoriis  sive  tueriis  coperiendis  palatii ;  .  .  .  satisfit  de  pilaribus  factis 
in  viridario  palherie,  nimirum  iuxta  domum  palherie,  tunc  haud  procul  a 
marestalla  constitutam. 

Die  ultima  iulii  soluti  fuerunt  magistris  P.  de  Lunello,  Iohanni  Mate, 
Iacobo  Alasaudi,  Petro  Clari  lapicidis  pro  XI  cannis,  Y  palmis  cum  dimidio 
cadratis  de  merletis  aule  nove  palacii  versus  carreriam  beate 
Marie  de  Domps  206,  videlicet  de  merletis  a  parte  claustri ;  et  pro 
XVIII  cannis  et  uno  palmo  cadratis  de  merletis  a  parte  carrerie  b.  Marie 
predicte,  ad  rationem  XXII  sol.  pro  canna  qualibet;  et  pro  IX  cannis  et  II 
palmis  cadratis  talpene  dicte  aule  a  parte  campanili  (!),  ad  rationem  predictam  - 
XLII  lib.,  XIX  sol.,  IIII  den.  in  L  flor.  auri,  IX  sol.,  IIII  den.  parve  mo- 
nete,  singulis  florenis  habito  respectu  ad  tempus  contractus  dicti  operis,  pro 
XVII  sol.  cor.  computatis. 

Eadem  die  soluti  fuerunt  I.  Mate  et  Petro  de  Luno  (!)  predictis  pro  XX 
cannis  cum  dimidia  cadratis  muri  meiani  talpete  facti  in  capite  aule,  videlicet 
in  turri,  predicte  a  quodam  signo  supra,  ad  rationem  II  flor.  auri  pro  canna 
qualibet  -  XLI  flor.  auri. 

Item  pro  XIII  palmis  cadratis  cuiusdam  foraminis,  quod  remanserat  ad 
claudendum  in  muro  talpene  a  parte  dicti  campanilis,  in  quo  foramine  fuit 
facta  quedam  portaleria,  ad  rationem^XXII  dicte  monete  pro  canna  qualibet,  - 
XXXV  sol.,  X  den.  in  II  flor.  auri,  XXI  den.  parve  monete,  singulis  florenis 
ut  supra  computatis. 

F.  96&Die  1  m.  septembris  satisfactum  est  pro  II  rannis  cum  dimidia 
clausure  gippi  facte  per  eum  in  camera  parva  hostiariorum  minorum,  que  est 
iuxta  primam  portam  gradarii  magni  claustri .  .  . ;  diebus  7  et  15,  fragelariis, 
qui  steterunt  cavando  rupem  turris  nove  trulhatii ...;/".  96h  die  22  m.  eius- 
dem  pro  incastrandis  bardis  supra  fenestras  parvi  tinelli  palatii  a  parte  cancel- 
lorum;  die  26  eiusdem  m.  pro  factura  tudellorum  trium  fornellorum  facto- 
rum  in  aula  nova  palatii  a  parte  carrerie  beate  Marie  de  Domps  supra  tectum 
dicte  aule. 

F.  98  a  Die  XV  octobris,  cum  dudum  magister  Poncius  Ginoti  lapi- 
cida  Avinionensis  promisisset  facere  certo  precio  certa  deambulatoria  palacii 
Avinionensis  apostolici,  et  dictus  magister  poni  fecisset  in  uno  de  dictis  deam- 
bulatoriis  existentibus  iuxta  portam  introitus  capelle  domini  pape  207  de  pre- 
cepto  et  ordinatione  magistri  Petri  Piscis  unam  portam,  per  quam  erat  or- 
dinatus  introitus  ad  dicta  deambulatoria ;  fecisset  etiam  in  dictis  deambulato- 
riis  duas  fenestras,  et  postmodum,  cum  predicta  essent  facta,  domino  pape  non 

205  Haec  prima,  quam  noverim,  mentio  turris  maguae  Trulhatii  inxta  coquinam  et 
turrim  La  Glaciere  exstructae. 

206  V.  paullo  ante  p.  6)3. 

207  Capellae  magnae  s.  Ioannis. 


CAP.  IV,    §  '-?  —  DB    HISTOKIA   PALATII    AVENIONENSIS    (1342)  625 

placuit.  quod  predicta  esset  in  dicto  loco,  ubi  erat  facta;  ymo  voluit  et  or- 
dinavit.  quod  porta  mutaretur,  ubi  dicte  fenestre  erant  facte  et  quod  fenestre 
in  alium  locum  mutarentur;  et  dictus  magister  Poncius  fecisset  et  mutasset 
predicta  iuxta  predictam  ordinationem  domini  pape,  et  ex  predictis  fecisset  ex- 
pensas  iuxta  dictum  magistrorum  usque  ad  summam  1 1 1 1  flor.  auri,  soluti 
fuerunt  dicto  Poncio  -  IIII  flor.  auri. 

F.  100  a  Satisft  pro  ferris  mense  augusto  emptis;  nimirum  pro  XXVI 
barris  ferri  positis  in  turri  de  trolhas,  una  aspa  posita  in  turri  versus  bea- 
tam  Mariam;  item  pro  VI  falsis  serralheriis  208  positis  in  camera  et  turri  do- 
mini  camerarii;  item  pro  X  frachissis  positis  in  fenestra  turris,  ubi  stat 
G.  de  Sancto  Paulo  209;  item  pro  VII  ferrolhetis  positis  in  fenestra  turris,  ubi 
iacet  dominus  camerarius  .  .  . ,  in  fenestris  dicte  turris  et  camere  .  .  . ,  in  studio 
dicti  domini  camerarii .  .  . ;  f.  101  &  in  scolis  theologie  .  .  . ;  pro  quodam  so- 
lario  camere  thesauri ;  item  pro  XXXVII  clavis  de  galea  pro  quadam  ca- 
mera  turris  versus  beatam  Mariam.  ubi  dominus  Durandus  mercator  moratur. 

F.  126.  Die  XVI  augusti  soluti  fuerunt  I.  Dalboni  pictori .  .  .  pro  pictura 
de  viridi  I III01"  perticarum  de  ligno  pro  camera  domini  nostri  21°,  que  fit  in 
aula  nova  a  parte  domini  Regensis  episcopi .  .  . ;  /.  121  a  pro  camera  domini 
nostri  nova  a  parte  tinelli  Regensis  episcopi. 

De  anno  1342  usque  ad  diem  25  m.  aprilis,  1.  c,  n.  194, 
ff.   83-87. 

Plurimae  recensentur  pecuniae  expensaepro  turri  Trulha/ii  exstruendo, 
f.  83 a  die  21  m.  ianuarii  pro  calcis  quantitate  non  modica  pro  edificio 
turris   trolhassii .  .  . ;  f    83h   pro   scala,  fenestris    et  portis   eiusdem   turris. 

F.  83  h  Die  6  m.  feoruarii  satisft  pro  factura  unius  magne  gra- 
silhe  posite  in  magna  fenestra  parvi  tinelli  a  parte  exteriori  XV  sol. ;  item 
pro  XV  cadaulis  positis  in  fenestris  camere  magne  iuxta  concistorium  infe- 
riorem  (!)  VII  sol.,  VI  d.  .  .  . ;  f.  84 a  eodem  die  pro  L  clavellis  palmares 
positis  in  quodam  cancello.  ubi  reponuntur  lignamina  apud  trollias  .  .  . ;  pro 
aliis  ferramentis  positis  in  fenestris  granerii  de  trolhasio .  .  .,  in  cancello  de 
trolhas. 

F.  8~)di  Die  5  m.  martii  pro  I  serralha  paranda  et  ponenda  in  porta, 
ubi  iacent  cursores,  qui  custodiunt  turrim  trulhasii  .  .  . ;  /'.  86' a  die  31  eius- 
dem  m.  pro  VIII  dietis  terrature  riostarum  crote  magne  turris  trolhasii,  in 
qua  fit  pilare  in  medio  .  .  . ;  f  86h  pro  una  sarralha  cum  catena  posita  in 
porta  versus  beatam  Mariam. 

F.  87 a  Die  XXI  m.  aprilis  soluti  fuerunt  Iohanni  Fabri  et  Petro  de 
Castilhone  frigidariis   pro  dirutione  parietum   et  fustarum   domus  211,  in  qua 

208  In  n.  191,  f.  103a  pro  VI  falsis  ferrolheiis. 

200  Is  tunc  toiiobatur  captus,  nen  quiricm  in  carceribus  Rainalrii  de  Ponte  Soldani 
curiae,  sed  seorsum  in  palatio;  cf.  n.  191,  fl".  128",  130«. 

210  Studium  pontificis,  rio  quo  paullo  antc  p.  014;  cf.  n.  191,  I'.   I29a. 

211  I)'iniii<  Trulhatii,  v.  de  ea  huius  voluminis  pp.  598,  599. 

40 


626  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

morari  solebat  dominus  camerarius  domini  nostri  pape,  in  qua  fit  turris  tro- 
lhasii,  iuxta  conventionem  habitam  cum  camera  -  XV  flor.  auri. 

De  tempore  Clementis  VI  (1342-1352)  libri  expensarum  ita  fere  sunt 
dispositi  ac  distributi,  ut  singula  volumina  non  singulis  annis  a  nativitate 
Domini  computatis,  sed  annis  pontificatus  (a  die  19  m.  maii  unius  anni  ad 
eumdem  diem  alterius)  respondeant  212. 

De  anno  1342-43,  1.  c,  n.  206,  ff.  113-127. 

F.  113  &  Die  11  m.  iulii  safisfactum  est  iis,  qui  fecerunt  fundamentum 
coquine  nove,  que  fit  pro  alia  coquina  domini  pape  amplianda  ....  F.  113h 
Die  21  m.  augusti  pro  factura  cuiusdam  medii  noviter  facti  in  tinello  seu 
aula  parva  iuxta  cameram  paramenti  domini  pape;  ff.  114h  119h  dicbus  7 
m.  septembris  pro  calce  et  lapidibus  advectis  ad  opus  garderaube  do- 
mini  pape. 

F.  115 &  Die  1  m.  octobris  saiisft  magistro  lohanni  de  Luppera  la- 
thomo  pro  factura  porte  nove,  a  qua  intratur  in  capella  secreta  domini 
pape.  ..;  f.  116a,  die  29  m.  eiusdem  pro  factura  unius  porte  facte  in  ca- 
mera  iuxta  turrim  superiorem  a  parte  beate  Marie. 

F.  119 &  Die  4  m.  decembris  pro  ferramentis  factis  in  gardarauba 
domini  pape  iuxta  cameram  maiorem  turris  ...  213 ;  f.  120  a  die  22  eius- 
dem  m.  fit  compotus  de  operibus  factis  in  latrinis,  que  sunt  in  turri .  .  . ,  de 
claudendo  uno  hostio,  per  quod  intratur  ad  latrinas  a  parte  maioris  ca- 
pelle  214  domini  pape  et  faciendo  uno  alio  hostio  ab  extra  prope  maiorem 
turrim  215. 

F.  127 a  Die  10  maii  1343  satisftXlUl  virgis  ferreis  positis  in  fene- 
stris   capelle   nove   216  facte   in   gardarauba   domini  pape. 

Eodem  tempore  magno  studio  vacabatur  domui  domini  cardinalis  Nea- 
poleonis  de  Ursis  Villaenovae  pro  usibus  curiae  augendae  et  aptandae  et 
turri  de  Trulhatio  complendae. 

De  anno  1343-44,  1.  c,  n.  209,  ff.  123-146. 

F.  123h  Die  16  m.  iunii  satisfit  pro  LV  aspis  positis  in  garderoba 
domini  nova  palatii . .  . ;  f  124  h  die  23  m.  eiusdem  pro  IPLXXII  scandals 
calcis  receptis  pro  operibus  palatii  domini  nostri,  videlicet  pro  guardaroba  et 
pro  turri  de  trolhas. 

212  Suppetunt  in  Tabulario  Vatic,  in  Archivo  Avenion.  pro  anno  1342-3  nn.  202,  203, 
206;  1343-4  nn.  200,  208,  209,  211,  215,  219,  220;  1344-5  nn.  216,  227;  1335-6  nn.  234, 
236,  237,  242;  1346-7  nn.  243,  245,  247,  248,  251;  1347-8  n.  250;  1348-9  n.  210;  1349-50 
n.  260;  1350-1  n.  261;  1351-2  nn.  263,  265. 

213  Turris,  quae  nunc  ss.  Angelorura  appellatur. 

214  Capellae  raagnae  s.  Ioannis  inter  turres  Carapanae  et  Trulhatii  conclusae. 

215  Putem  indicari  turrim  Trulhatii. 

216  Capellae  s.  Michaelis  constitutae  in  capite  turris  garderaube  iuxta  turrim  ss.  An- 
gelorum. 


CAP.  IV.  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1343-1344)         G27 


F.  125h  die  21  m.  augusti  Henrico  Deboslat  Theotonico  pro  pingenda 
minori  aula  palatii  2i~;  f  121  h  die  21  m.  eiusdem  pro  XLVII  aspis  positis  in 
gardaroba  ot  in  capella  nova  Avinionensi  2i8. 

F.  128h  dic  22  m.  septembris  pro  XX  libris  azuri . .  .  pro  pin- 
genda  guardarauba  domini  nostri  per  magistrura  Matheum  Iohaneti  de  Vi- 
terbio  in  Ybernia  (!).  ad  rationem  I II I  d.  turonensium  grossorum  pro  libra,  va- 
lent  VIII  lib.  tur.  Avinion.  .  .  .;  /*.  129&  die  30  eiusdem  m.  pro  una  corda 
ingenii  facti  pro  edificio  guarderobe  domini  nostri  et  capella  novis. 

F.  130 a  Die  m:  octobris  pro  LIX  aspis  positis  in  turri  de  trolhas 
et  in  gardaroba  et  capella  novis;  cf.  f.  130h. 

F.  135h  Die pcnultuna  ianuarii  1344  facto  computo  cum  Petro  Proti, 
Andrea  de  Alesto  perreriis  magistris,  qui  fecerunt  conductum  lapideum 
pro  aquis  coquine  derrivandis  ad  Rodanum  2i9.  solvimus  eisdem 
pro  CXVII  cannis,  VI  palmis  dicti  conductus  facti  per  eos,  ad  rationem  unius 
floreni.  II II  turonensium  gross.  pro  qualibet  canna,  videlicet  pro  magisterio 
tantum.  computato  floreno  pro  XII  turonensibus  grossis  -  CLVII  flor.  auri, 
VII  sol. 

Praeterea  die  4  m.  febrnarii  solvimus  Symonneto  de  Lugduno.  Bis- 
sono  Cabalitano,  Iohanni  Moys  pictoribus  pro  deambulatoriis  palatii  Avinio- 
nensis  pingindis,  in  quibus  sunt  IIILXLVI  canne,  duo  palmi  et  III  quarti 
quadrati,  ad  rationem  IIII  sol.  pro  canna  quadrata,  omnibus  computatis  - 
LXXXIX  lib..  VI  sol..  VIII  d.  parve  monete,  que  pecunie  summa  fuit  eis 
soluta  in  LXXIII  flor..  XXII  sol.,  VI  d.,  singulis  florenis  pro  XXIII  sol., 
II  d.  computatis.  —  Item  pro  vite  gardaraube  et  capelle  nove  pingende,  de 
pretio  facto  cum  eisdem  X  flor.  auri.  —  Item  eadem  die  solvimus  Robino 
de  Romanis  22°  pictori.  pro  parte  camere  domini  nostri  palatii  Avinionensis, 
videlicet  pro  parte  illa  pingenda,  que  fuit  destructa  pro  conclavi,  facto  pretio 

cum  eo.   XXII  flor F.  136&  Die  IX  m.  februarii  cum  Bernardus  Escot 

et  P.  de  Castris  pictores  recepissent  sub  certo  pretio,  videlicet  ad  summam 
LXXX  flor..  pingendam  cameram,  que  est  immediate  subtus  cameram  domini 
nostri  novam,  solvimus  eisdem  dictos  LXXX  flor.  .  .  .  22i.  F.  137  h  Die  XX 
m.  febr.  solvimus  Iohanni  Fabri  pro  demoliendo  medio  gippi,  qui  est  ante  in- 
troitum  camere  domini  nostri,  facto  super  hoc  pretio  cum  eodem  per  doini- 
num  Pontium  Saturnini.  -  III  flor.,  XII  sol.  .  .  . ;  die  XXIIIIa  dicti  mensis  sol- 
vimus  Iohanni  Caveler  pro  quatuor  solariis  ligneis  per  ipsum  factis  in  gar- 
darauba  domini  nostri  pape  nova  iuxta  cameram  suam,  facto  super  hoc  pretio 
cum  eodem  per  P.  Galterii  et  dominum  Pontium  provisorem  operum,  XXX  flor. 

217  Opinor  indicari  parvum  tinellum,  cuius  anno  praecedenti  mentio  occurrit. 

218  Paullo  aate  enim  sermo  erat  de  capella,  quao  in  palatio  Villaenovae  in  altera 
Rhodani  ripa  exstruebatur.  Intelligitur  capella  b.  Michaelis. 

219  Cf.  huius  voluminis  p.  677. 

220  Romans  oppidum  est  Delphinatue  prope  Valentiam. 

221  Ct'.  de  his,  quae  hic  <'t  paullo  post  de  pictoribus  referuntur  MunTz,  Les  pcintres 
dSAvignon  pendant  le  r>'-</,<r  <le  Clernent   VJ,  p.  7  5.,  v.  paullo  ante  p.  588,  not.  62. 


628  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

F.  139 a  Die  29  m.  martii  satisfit  pro  pictura  capelle  nove  .  .  . ; 
penultima  martii .  .  .  pro  opere  fenestre  noviter .  .  .  facte  in  camera  pa- 
ramenti  contigua  tinello  domini  nostri  versus  hospitium  domini  Regen- 
sis .  .  .  222;  eodem  die  .  .  .  pro  faciendis  estagiis  pro  pingendo  in  parva  aula 
domini  nostri  iuxta  introitum  camere  paramenti.  —  Die  31  m.  eiusdem  sol- 
vimus  magistro  Iohanni  de  Lupera  pro  factura  camere,  que  facta  est  in  vi- 
ridario  domini  nostri  inter  stufas  et  puteum,  facto  pretio  cum  eodem  pro 
factura  camere  predicte,  -  LXX  flor. 

F.  139h  Die  14  m.  aprilis  pro  edificio  camere  nove,  que  fit  ante 
stufas  et  in  turri  de  trolhatio  .  .  .  ;  f.  141  a  die  26  m.  eiusdem  solvimus 
magistro  N.  de  Florentia,  Ricconi  de  Arecio  recipientibus  pro  se  et  eorum 
sociis,  facto  cum  eis  pretio  de  pingendo  magnam  cameram  223  contiguam  parvo 

tinello  domini  nostri,  11°  flor F.  141h  Eadem  die  [26  eiusdem  m.]  sol- 

vimus  magistro  Iohanni  de  Lupera  pro  factura  IIIIor  babuinorum  lapideorum  m 
ad  ymagines  hominum,  positorum  ad  sumptus  suos  supra  portam  primam  pa- 
latii  apostolici  ac  pro  portatura  eorumdem  de  ultra  Rodanum,  XVI  fior. 

F.  141h  Die  18  m.  maii  satisfactum  est  iis,  qui  extimaverunt  opus 
factum  prope  magnam  turrim  per  magistrum  Iohannem  de  Lupera  .  .  . ; 
f.  143  a  eadem  die  solvimus  magistro  Iohanni  Luche  de  Senis  pro  pictura 
per  eum  facta  in  pariete  maioris  capelle  225  palatii  apostolici,  facto  super  hoc 
pretio  cum  eo,  -  L  flor. 

F.  144 a  Ex  computo  universali  facto  cum  Ponlio  Saturnini  provi- 
sore  operum:  de  mense  novembri  et  decembri  de  anno  XLII  [1342] .  .  .  pro 
fusta  necessaria  pro  coopertura  turris  trulhatii,  in  qua  facta  fuit  coquina,  .  .  . 
pro  claudendo  turri  magna,  a  quacunque  parte,  in  qua  fuit  facta  coquina  ad 
tempus.  —  A  prima  ianuarii  usque  ad  15  diem  m.  maii  1343...  pro  repa- 
ratione  ingenii  nove  capelle  22G,  pro  sindrianda  nova  capella,  pro  arena  et 
recooperienda  capella  consistorii 227,  pro  gardaroba  .  .  . ,  pro  mundando  palatio 
et  thesauro;  pro  removendo  bresilium,  quod  erat  ante  magnam  coquinam  et 
portandis  et  reportandis  scannis  de  ultra  Rodanum  ad  pingendum  tinellum, 
pro  intelandis  fenestris  camere  domini  nostri  pape  et  pro  faciendis  (144  b) 
aliquibus  scannis  in  turri  thesaur/^y  228,  pro  faciendis  lectis  de  fusta  in  gar- 
daroba.  —  Item  de  mense  decembri  [1342]  pro  mundanda  turri  nova,  viri- 
dario,  palatio  ....  Item  de  mense  aprilis  usqne  ad  XVI  augusti  de  anno 
XLIII0  [1343]  pro  expensis  turris  garderobe  nove  turris  (!)....  A  prima 

222  Ex  hoc  loco  elucet,  cameram  paramenti  iu  meridiana  parte  palatii  Benedictini 
sitam  fuisse;  cf.  paullo  post  p.  694. 

223  Opinor  intelligi  cameram  paramenti,  cf.  paullo  post  p.  694. 

224  Simili  ratione  porta  magua  palatii  Clementini  sex  hominibus  lapideis  ornata  erat; 
cf.  Muratori,  Scriptores  rerum  italic.  III,  2.  p.,  806. 

225  Nimirum  in  capella  magna  s.  Ioannis. 

226  Capellae  guardaraubae  sive  s.  Michaelis. 

227  Capella  minor  s.  Ioannis  in  turri,  quam  nunc  s.  Ioannis  dicunt ;  cf.  paullo  ante 
p.  606,  not.  133. 

228  Turris  ss.  Angelorum;  cf.  paullo  post  p.  702. 


CAP.  IV.  §  2  —  DE    HTSTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1344-1845)         620 

die  lune  septembris  usque  ad  XXVI  novembris  pro  deponendis  stagiis  de  dicta 
turri.  pro  portu  gippi,  pro  removendo  bresilio  de  dicta  turri  r.ova,  pro  portu 
stagiorum  ad  pingendam  capellam  et  portu  fuste  ad  cooperiendam  capellam 
dicte  turris.  Item  pro  CXXXVIII  banastonibus  de  tegulis  pro  solerio  garderobe, 
pro  salario  duarum  cadrigarum,  pro  fenestris  faciendis  et  portis,  gippo  pro 
cooperiendo  scalario,  pro  coopertura  correttorii  dicte  turris  .  .  .,  pro  factura 
cancellorum  iuxta  ecclesiam  beate  Marie  iuxta  domum  domini  Rigensis. 

F.  146h  Die  XVIII  m.  maii  [1343]  facto  computo  cum  magistro  Iohanne 
de  Lupera  de  operibus  per  ipsum  factis  in  capella  et  gardaroba  domini  nostri 
pape  prope  magnam  turrim,  in  qua  dominus  noster  iacet  229  sol- 
vuntur  plus  quam  1996  fior. 

De  1344-45,  1.  c,  n.  216,  ff.  176-202. 

F.  176 a  Die  2  m.  iunii  satisfit  pro  faciendo  pavamento  (!)  in  magna 
camera  ante  parvum  tinellum  in  parte  destructum  .  .  . ;  die  4  eiusdem  m.  pro 
LXXXVIII  barris  positis  in  fenestris  turris  de  trulhacio  .  .  .;  f  178&  die 
XV  iunii  solvimus  Iohanni  de  Lupera  pro  cimentando  tecto  lapideo  capelle 
domini  nostri  pape  nove,  que  est  supra  gardam  raubam  suam  .  .  .  230. 
F.  11 9  a  Dicta  die  [28  m.  iuniij  Iohanni  Galafredi  et  Guillelmo  Gargerii 
pro  perforando  murum  palatii  apostolici,  in  qua  (!)  audiuntur  cause  23\  in  quo 
loco  fieri  debet  porta  una,  -  XX  sol. 

F.  181h  Die  25  m.  augusti  Vivello  Salvi  mercatori  Avinionensi  pro 
L  stagnettis  auri  fini  recepti  ab  eo  per  magistrum  Matheum  Iohaneti  pictorem 
pro  pictura  capelle  domini  nostri  nove. 

F.  182a,  Die  VI  dicti  mensis  [septembris]  Riconi  de  Aretio  et  Petro 
de  Viterbio  pictoribus,  facto  cum  eisdem  paulo  ante  pretio,  de  pingendo  aliam 
partem  garde  raube  domini  nostri,  videlicet  celo  de  azurio  cum  stellis  et  pa- 

rietes,  sicut  alia  pars  extitit,  -  XXVI  flor F.  182h  Die  XXVIII  dicti 

mensis  solvimus  Riconi  de  Aressio  pictori  pro  pingendo  introitum  camere  do- 
niini  nostri,  cuius  opus  continet  XVII  cannas. 

F.  184 a  Die  8  m.  octqbris  pro  LX  scandalhis  et  medio  calcis  .  .  .  pro 
opere  audientie  contradictarum,  quod  fit  apud  predicatores  .  ..;/*.  186 b  die 
14  m.  eiusdem  pro  una  domo  noviter  facta  ad  trulhas  pro  tenendis  sellis  et  frenis, 
bastis  et  aliis  necessariis  pro  equis  .  .  . ;  /".  i<S7a  eadem  die  pro  III  instrumentis 
ferreis  positis  iuxta  altare  capelle  garda  raube  nove  pro  sustinenda  archa,  in 

qua  sunt  reliquie  -  LXXIIII  sol.,  VIII  d ;  item  pro  XXXII  frachiciis  positis 

in  audientia  nova;  cf.  ff.  190  a,  194  a. 

/<'.  189 &  Die  12  m.  novembris  traduntur  Matheo  Iohanneti  pro  pictura, 
quam  facit  in  capella  magni  tinelli  apostolici  ^32,  XVI  lib.  de  fino  azuro. 

229  Turris  ss.  Angelorum;  cf.  paullo  post  pp.  681,  700. 

230  Capella  s.  Michaelis. 

231  Audientia  quae  paullo  post  p.  631  antiqua  dicitur,  a  Ioanne  XXII  exstructa;  cf.  huius 
volumiuis  p.  G87  s. 

232  Nimirum  in  capella  s.  Martialis  sita  in  turri  s.  Ioannis. 


630  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

F.  193b  Die  11  m.  februarii  1345  satisfit  pro  centum  stangolis  auri 
fini  pro  pictura  capelle  palatii  aule  maioris  233. 

F.  104})  Die  XIX  dicti  mensis  [februarii]  facto  computo  cum  magistris 
Petro  Clari,  Iohanne  Mata,  Iacobo  Alasaudi  et  Bertrando  Gafriol  lapicidis  et 
magistris  turris  de  trulhacio  et  concordato  cum  eis  de  toto  canamento  dicte 
turris  a  fundamento  usque  ad  unum  signum  positum  presenti  die  in  IIIIor  an- 
gulis  dicte  turris  intus  et  extra,  inventum  fuit,  quod  facte  fuerant  de  muro 
grosso  a  dicto  fundamento  usque  ad  dictum  signum  per  dictos  magistros 
III°LXXXIX  canne,  VI  palmi  quadrati,  que  valent  ad  rationem  II  flor.  et 
unius  tercii  pro  q\ia\i  [libetj  canna  quadrata  -  IX'  IX  fior.  V  tur.  gross. 

Item  fuit  repertum,  quod  in  crotis  dicte  turris  erant  CVI  canne  simplices, 
VI  palmi,  I  quart..  que  faciunt  ad  rationem  XXI  tur.  gross.  pro  canna,  et 
floreno  pro  XII  tur.  gross.  computatp  -  CLXXXVI  flor.,  X  d.  tur.  gross.,  IX  d. 
parvorum  Avinion. 

Item  fecerant  quedam  gradaria  et  alia  opera  extra  turrim,  que  spe- 
cifice  continentur  in  libro  rationum ;  que  per  magistros  iuratos  extimata  fue- 
runt  ad  CI  flor.,  XI  gross. 

F.  195  a  Item  pro  uno  muro  transversano  facto  inter  capellam  et  magnam 
turrim,  in  quo  spacio  sunt  XI  canne,  I  palmus,  I  quart.,  ad  rationem  I  floreni 
cum  dimidio  pro  canna  -  XVI  flor.,  XVII  sol.  VIII  den.  ob.  monete  Avinion. 

Que  omnes  summe  predicte  ascendunt  ad  MILXIIII  flor.,  XI  d.  turon. 
gross.,  V  d.  parve  Avinion. 

Que  supradicta  facta  fuerunt  de  tempore  domini  Iacobi  la  Broa  et  Ray- 
mundi  Gibaudi.  Item  fuit  repertum,  quod  de  tempore  domini  Casinensis  fecerant 
dicti  magistri  de  muro  grosso  in  dicta  turri  1IPXXXIIII  cannas,  III  palmos 
cum  dimidio  quadratos,  que  faciunt  ad  rationem  II  flor.  unius  tercii  pro  canna 
quadrata  -  VIIC  et  LXXX  flor.,  II  gross.  cum  dimidio.  —  Item  volte  facte  per 
dictos  magistros  LXIII  cannas,  VII  palmos  cum  dimidio,  ad  rationem  XXI 
tur.  gross.  pro  qualibet  canna  -  CXI  flor.,  XXI  sol.,  IIII  d.  ob.  —  Item  fuerunt 
extimata  per  magistros  iuratos  crotones  iuxta  latrinas,  duo  gradaria  et  unus 
archus  et  pilare,  quod  sustinet  IIII  voltas  crosetas  m  -  LXXX  flor. 

Que  omnes  summe  predicte  ascendunt  ad  IIMCLXXXVII  flor.,  IX  d.  ob. 
parve  monete  Avinionensis,  de  quibus  habuerunt  a  domino  Iacobo  de  Broa 
VIIFL  flor.,  LXX  lib.  parve  monete;  et  nos  solvimus  eis  residuum,  quod  est 
MIIPII  flor.  . 

F.  195b  Die  4  m.  martii  satisfit  pro  ferramentis  receptis  pro  operibus 
domini  nostri  in  mense  februarii  proxime  preterito;  et  primo  pro  LVIII  barris 
ferreis  positis  in  audientia  nova  235,  que  fit  iuxta  palatium,  pon- 
deris  IXC  lib.,  I  quarte,  ad  rationem  VII  d.  ob.  pro  libra  -  XXIX  lib.,  XVII  sol. 

233  Id  est  tinelli  magni. 

234  procul  dubio  eae  intelliguntur,  quas  crotatas  sive  concameratas  dicunt. 

235  Haec  prima  mentio  partis  meridianae  palatii  Clementini,  in  qua  audientia,  consi- 
storium,  capella  magna  nova  sive  s.  Petri  constituebantur.  Prius  procul  dubio  haec  quoque 
pars  nomine  operis  novi  comprehendebatur. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1344-1345)         631 


F.  198b  Die  XII  aprilis  .  .  .  pro  L  stagneolis  auri  liberandis  .  .  .  ma- 
gistro  Matheo  lohanneti  pro  pictura  capelle  tinelli  palatii  apostolici. 

F.  202b  Die  14  m.  maii  emitur  magna  copia  calcis  pro  operibus  turris 
trulatii  et  porte  marestalle  et  carceris  marescalli  ac  opere  novo  .  .  . ;  eodem 
die  factum  fuit  pretium  de  cavando  rupem,  ubi  sunt  facte  cavee  in  hospitio 
novo  thesaurarie  ad  summam  quadringentorum  florenorum,  solvimus  eis  per 
diversas  vices,  facto  hodie  computo  cum  eis,  dictos  III Ic  flor. 

Denique  creberrima  fit  mentio  lapidum  et  calcis  advectorum  pro  opere 
turris  trulhatii  et  pro  opere  novo. 

De  eodem  anno  habes,  1.  c,  n.  232expensas  in  operibus  pro 
edificiis  a  m.  ianuario  1344  ad  m.  iunium  1345,  cuius  quidem 
voluminis  folia  numeris  non  sunt  distincta. 

Die  4  m.  iunii  1344  satisfaclum  est  tribus  fusteriis,  qui  fuerunt  pro  uno 
copertu  faciendo  super  copertum  coquine  prope  maiorem  turrim  trulhassi. 

Die  11  m.  eiusdem  satisfaclum  est  manoberiis,  qui  fuerunt  pro  platea 
facta  versus  b.  Mariam  mundanda,  in  qua  platea  dominus  Iohannes  Francie  ^36 
fecit  coquinam ....  Die  16  eiusdem  m.  pro  uno  meiano  faciendo  ad  audientiam 

et  pro  parva  turre 237 ,  ubi  manent  armature,  aponchayianda Die  19  eiusdem 

m.  pro  muro  fundendo  de  parva  turre  iuxta  magnam  turrem  trulhatii,  in  qua 
turre  manent  armature ....  Die  21  m.  eiusdem  pro  copertu  parve  turris,  in 
qua  turre  morantur  armature,  pro  dicta  turre  aponcayianda  ab  uno  latere 
magne  turris  trulhatii. 

Die  1  m.  iulii  satisfit  pro  una  porta  facienda  ad  audientiam  predicatorum; 
cuius  quid.em  audientiae  conlradictarum  in  conventu  fratrum  praedica- 
torum  exslruclae  percrebra  occurrit  mentio  in  eo  volumine.  Ut  die  31  m. 
octobris  emptae  sunt  5000  tegule  pro  audientia  contradictarum  predicatorum 
coperienda  ...  Die  16  m.  septembris  sermo  est  de  magna  audientia  predi- 
catorum.  Confer  l.  c,  n.  229,  f.  42b  sa/isfit  fusterio  pro  una  porta  fundenda 
ad  predicatores,  ubi  debent  auditores  tenere  audientiam. 

Die  5  m.  augusti  satisftt  pro  tegulis  removendis  de  turri,  ubi  sunt  ar- 
mature,  que  turris  est  contigua  cum  turre  trulhatii ....  Die  5  eiusdem  m.  pro 
II  portis  faciendis  in  audientia  antiqua  ....  Die  9  m.  eiusdem  pro  XIIcim  freia- 
leriis,  qui  fuerunt  pro  roqua  tollenda  et  adequanda  pro  fundamento  novi  operis. 

Die  24  m.  septembris  pro  morterio  portando  de  palatio  ad  scolas 
de  novo  factas  pro  pilaribus  faciendis. 

Die  6  m.  octobris  pro  panno  de  auro  ponendo  retro  cathedram  pape  in 
parvo  tinello  ....  Die  20  eiusdem  m.  pro  una  porta  facienda  ad  altiores  pri- 
vatas  prope  turrim  trulhatii.  Die  29  eiusdem  m.  pro  gofonis  et  ferramentis 
ponendis  in  fenestri|  novi  operis  et  quibusdam  aliis  in  camera  de  paramento, 
tinello  parvo,  garda  rauba. 


236  V.  paullo  post  p.  642,  not.  277. 

237  La  Glaeiere. 


632  PARS    ALTERA  —  UE    BIBLIOTHECA    AVHNIONENSI  —  ART.  I 

Die  14  m.  novembris  pro  copertu  reparando  de  turre,  ubi  morantur 
arm[am]enta  supra  privatas  palatii  ....  Die  24  eiusdem  m.  pro  faciendo  lo 
sobre  test  de  quadam  porta  in  vite  in  turre  stubarum. 

Die  22  m.  ianuarii  1345  pro  II  portis  faciendis,  unam  in  scalerio,  per 
quod  descendit  papa  ad  concistorium,  et  alia  in  scalerio,  per  quod  descenditur 
ad  thesaurariam. 

Die  5  m.  februarii  pro  uno  armario  in  magna  turre  versus  beatam 
Mariani  pro  scarletis  pape  tenendo  ....  Die  10  eiusdem  m.  pro  uno  armario 
faciendo  in  turre  versus  beatam  Mariam  pro  vacella  argenti  tenendo  ....  Die 
25  m.  eiusdem  pro  III  manobris,  qui  fuerunt  pro  terra  removenda  de  porta 
thesaurarie,  que  porta  exit  ad  viridarium  domini  nostri  pape. 

Denique  exstruebantur  eo  tempore  carceres  novi  marescalli  curie  238 
passim  et  cf.  I.  c,  n.  242,  f  152h. 

De  anno  1345-46,  1.  c,  n.  242,  ff.  148-176. 

F.  149 a  Die  9  m.  iunii  satisfactum  est  pro  II  catoneriis  ferreis  pro 
nova  audientia;  .  .  .  f.  150 a  die  18  eiusdem  m.  pro  operando  tecturn  deam- 
bulatorii  novi  iardini  domini  nostri  cum  duabus  portis  et  VI  fenestris  de 
fusta  -  XVIII  flor. 

F.  151  a  Die  8  m.  iulii  pro  LX  duodenis  foliorum  deauratorum  de  stagno 
pro  stellis  magni  tinelli  ponendis  in  pictura  tecti  eiusdem. 

F.  153 a  Eadem  die  [12  m.  augustij  solvimus  magistro  Christiano 
factori  vitrearum  pro  tribus  vitreis  duplicibus  per  ipsum  factis  in  capella  nova 
facta  supra  gardam  robam  domini  nostri  pape,  que  cannate  per  Petrum  Gal- 
terii  continent  in  universo  CXXXIX  palmos,  ad  rationem  V  sol.  pro  quolibet 
palmo  de  cayre,  valent  LIX  lib.,  XV  sol. 

F.  153  b  Die  XX  m.  augusti  solvimus  Petro  Pelherii  fusterio  Avenio- 
nensi  pro  una  pecia  de  royre  pro  faciendis  portis  colaticiis  porte  nove  facte 
in  edificio  novo,  empta  per  magistrum  Rostanum  Ber  ab  eodem  -  VIII  flor. 

F.  153h  Die  XXVII  augusti  Vanello  de  Lucha  civi  Avinionensi  pro 
XXXIII  stagneolis  auri  fini  bruniti  traditis  et  liberatis  magistro  Matheo  Iohaneti 
pro  pictura  capelle  tinelli  magni  apostolici,  ad  rationem  V  sol.,  III  d.  pro 
qualibet  stagneola,  valent  VIII  lib.,  XIII  sol.,  III  d.  -  Item  pro  Vc  peciis 
argenti  pro  dicta  pictura  ab  eo  emptis,  ad  rationem  VI  sol.  pro  quolibet  cen- 
tenario,  valent  XXX  sol. ;  et  sic  solvimus  surnma  X  lib.,  III  sol.,  III  d.  in 
VIII  fior.  auri,  XI  sol.,  III  d.  parve. 

F.  156 a  Die  4  m.  octobris  pro  portanda  tota  dicta  fusta  in  capella 
nova  facta  in  gardaroba  domini  nostri,  de  qua  facta  fuerunt  stagia  in  ea  pro 
ipsa  pingenda  . . .'.  F.  156h  Die  8  eiusdem  m.  ft  computus  de  ferramentis 
receptis  pro  edificiis  domini  nostri .  .  .  primo  solvimus  pro   LXXXIX  barris 

238  Hospitinm  et  carceres  marescalli  iustitiae  sive  curiae  sita  erant  versus  meridiem 
a  palatio  Clementino  (cf.  paullo  post  p.  651),  quae  aedes  paullo  post  appellatae  sunt  La 
Vicegerence. 


CAP.   IV.  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1345-1340)         633 

positis  in  audientia  nova.  in  domibus  marescalli,  in  turri  de  trulhatio  et  in 
turri  ultra   Rodanum. 

F.  1:17 b  Die  XXI  novembris  facto  computo  cum  magistro  Matheo  io- 
haneti  pictore  de  pictura  parietum  magni  tinelli  apostolici,  solvimus  eidem 
tam  pro  se  ipso  quam  pro  aliis  operariis,  in  universo  CXIX  flor.,  deductis 
XI  flor.,  quos  ipse  solvit  pro  XXXIII  lib.  de  azurio,  quas  tradidimus  sibi  de 
thesauro  ecclesie  pro  faciendo  opere  supradicto,  de  quo  debebat  habere  CXXX 
flor.  auri. 

F.  158 a  Die  3  m.  clecembris  satispt  pro  VI  anulis  positis  in  audientia 
nova.  una  stanga  ferrea  posita  in  concistorio  .  .  .  239.  Pro  perforando  muro 
iardini  domini  nostri  pro  conductu  grifonis  24°  ibidem  de  novo  facti. 

F.  160h  Die  III  ianuarii  [1340]  magister  Matheus  Iohannoti  de  Viterbio 
pictor  computavit  de  expensis  per  ipsum  solutis  pro  pictura  capellarum 
sancti  Michaelis  et  sancti  Martialis,  que  sunt  infra  palatium  apo- 
stolicum  Avinionense.  -  Et  primo  computat  solvisse  pro  VCIIII  dietis  pictorum, 
qui  laboraverunt  in  pictura  capelle  sancti  Michaelis  241,  que  est  in  capite 
turris  garderaube  domini  nostri  pape,  videlicet  a  XIX  die  ianuarii  de  anno 
domini  MCCCXLV  usque  ad  diem  XXV  septembris  de  eodem  anno,  sub  di- 
versis  pretiis,  prout  in  libro  suo  particulariter  continetur,  in  summa  LXXI 
lib.,  IX  den.  parve.  Item  computat  solvisse  pro  certis  coloribus  per  ipsum 
emptis,  preter  colores  receptos  a  camera,  pro  aliis  necessariis  ad  dissolvendum 
dictos  colores  oleo,  vernis,  ovis,  cola,  pincellis,  vasis  ad  tenendum  dictos  co- 
lores.  pro  stagno  viridi  et  albo,  pro  portu  aque,  pro  scalis  et  quibusdam  aliis 
minutis  necessariis  ad  pingendum  capellam  predictam  sancti  Michaelis,  in 
summa  VII  lib.,  XVII   sol.,  III  d. 

Summa  universalis  expensarum  solutarum  pro  pictura  capelle  sancti  Mi- 
chaelis  -  LXXVIII  lib.,  XVIII  sol.  parve  monete  Avinionensis. 

Sequitur  expensa  pro  capella  sancti  Martialis  242.  —  Primo  computat 
solvisse  pro  VLXL  dietis  pictorum  sub  diversis  preciis,  qui  laborarunt  pingendo 
capellam  sancti  Martialis  a  die  XII  mensis  octobris  de  anno  XLIIII  usque 
ad  primam  diem  septembris  inclusive  de  anno  XLV,  in  summa  LXXXIX 
lib.,  X  sol.,  VII  den.  —  Item  computat  solvisse  pro  certis  coloribus  per  ipsum 
emptis,  preter  illos,  quos  recepit  a  camera,  et  pro  rebus  emptis  ad  dissolvendos 
dictos  colores,  videlicet  pro  oleo,  vernis,  ovis,  cola,  goma,  vasis  ad  tenendum 
colores,  pro  pincellis,  carbonibus,  stagno  viridi  et  albo,  pro  XX  peciis  auri, 
pro  clavis  et  acutura  ferrorum  et  quibusdam  aliis  minutis  -  XIII  lib.,  XV  sol., 
VIII  den.  -  Summa  universalis  pro  pictura  dicte  capelle  sancti  Martialis  - 
CIII  lib.,  VI  sol.,  III  d. 

239  Haec  videtur  prima  mentio  cousistorii  uovi  supra  audientiam  novam  constituti. 

240  Ibidem  f.  150&  recensentur  empti  lapides  pro  faciendo  grifone  in  iardino;  cf. 
ff.  161*,  171  a. 

241  Capella  s.  Michaelis  sive  gardaraubae  in  summa  turri  Gardaraubae  sita  erat. 

242  Capella  s.  Martialis  sive  tinelli  magui  in  turri,  quae  nuuc  s.  Ioanuis  appellatur  a 
Benedicto  XII  erat  constituta. 


634  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Summa  sumarum  omnium  expensarum  solutarum  pro  pictura  duarum 
capellarum  predictarum  est  -  CLXXXII  lib.,  IIII  sol.,  III  d.,  que  fuit  soluta 
in  CLI  flor.,  XX  sol.,  III  d.  singulis  flcrenis  pro  XXIIII  sol.  computatis. 

F.  161  a  Item  computat  dictus  magister  Matheus  laborasse  in  pingendo 
dictas  capellas  ad  die  XIX  ianuarii  de  anno  XLIIII  usque  ad  primam  diem 
septembris  de  anno  XLV  inclusive,  in  summa  IIILXXV  dietis;  pm  quibus 
computat  sibi  deberi  -  CLXX  lib.  parve,  singulis  dietis  precio  VIII  sol.  com- 
putatis;  valent  libre  -  CXLI  flor.,  XVI  sol.,  singulis  florenis  precio  XXIIII  soi. 
computatis. 

Summa  omnium  solutorum  pro  dictis  II  capellis  -  CCXCIII  flor.,  XII  sol.  m: 

F.  161b  Die  12  m.  ianuarii  satisft  pro  VCXLIII  quintalibus  etXLlibris 
plumbi  emptis  pro  copertura  magne  turris  de  trulhatio  -  VICLXXXIIII  flor., 
VI  sol.  parve. 

Die  30  m.  eiusdem  satisft  magistro  Christiano  vitreario  . .  .  pro  duabus 
vitreis  factis  subtus  capellam  novam  sancti  Michaelis  prope  turrim  magnam 
palatii  apostolici .  .  . ;  pro  XII  pannis  ferreis  positis  in  fenestris  vitreis  tam 
capelle  sancti  Michaelis  predicte  quam  capelle  magne  Villenove  .  .  .  videlicet 
IIIIor  in  dicta  capella  sancti  Michaelis. 

Eadem  die  [1  m.  februariij  solvimus  Iohanni  Galafredi  et  Durando 
Guilha  fregelariis,  facto  foro  cum  eisdem  de  amovendo  rocam  hospitii,  in 
quo  habitat  dominus  Regensis  episcopus  et  portando  terram  et  alia,  que  erant 
in  dicto   edificio,  eorum  sumptibus  ad  campos,  et  faciendo   pavimento  consi- 

mili  cum   alio   pavimento  edificiorum  eidem  contiguorum  -  XXXV  flor 

Die  3  eiusdem  m.  satisfit  Matheo  Iohannotti  pro  picturis  per  ipsum  factis 
in  deambulatoriis  palatii  apostolici  a  parte  magni  tinelli 244,  in  quibus  asseruit, 
quod  sunt  CLXXVIII  canne  cadrate,  inclusa  parte  deambulatorii,  in  qua  stant 
custodes  tertie  porte  -  LXXIIII  flor.  —  Gippum  m.  februarii:  die  lune  VII  fe- 
bruarii  recepi  a  Rostagno  Adzemar  unam  quadrigatam  gippi  pro  una  porta 
facienda  in  capite  audientie  palatii,  ut  papa  posset  intrare  secrete  ad  videndum 
opus  novum  magistri  Iohannis  [de  Lupera] ',  precio  XVI  sol. 

F.  167-d  Die  VIII  dicti  mensis  [martiij  solvimus  Durando  Guilha, 
Iohanni  Fabri  et  Iohanni  Galefredi  fregelariis  pro  cavando  rupem  in  loco, 
ubi  fient  latrine  iuxta  turrim  ^45,  que  fit  noviter  in  edificio  novo  prope  hospi- 
tium,  quod  inhabitabat  dominus  episcopus  Regensis  usque  ad  fundamentum, 
et  portare  suis  sumptibus  extra  villam  totum  et  quicquid  extrahetur  de  dicto 
opere,  facto  cum  eisdem  foro  per  magistrum  Iohannem  de  Lupera  -  VII  flor. 
F.  168  a  Satisft  de  evacuando  terram,  que  ceciderat  in  magna  fovea  in  ca- 
pite  magni  palatii  novi. 

F.  170b  Die  penultima  mensis  martii  facto  computo  cum  magistris  Petro 
Clari,  Iacobo  Alazaudi,  Bertrando  Gafeuilh  et  Iohanne  Matha  lathomis  et  magi- 

243  Cf.  Muntz,  Memoires  de  Vacademie  de  Vaucluse  (1882),  tom.  I,  pp.  153-155  et 
Bulletin  monumental  (1884). 

Ui  Quae  deambulatoria  ante  saepius  dicta  sunt  a  parte  viridarii;  cf.  paullo  post  p.  680. 
*45  Putem  indicari  turrim  illam  humiliorem,  quam  in  tabulis  III  et  IV  n.  38  signavi. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1345-1346)         635 

stris  operis  turris  trulhacio  de  operibus  per  ipsos  factis  in  dicta  turri  a 
die  XIX  mensis  februarii  de  anno  preterito,  qua  die  cum  ipsis  computavimus 
de  omnibus  per  ipsos  factis  in  turri  predicta  a  fundamento  usque  ad  IIII"1" 
crocos  ferri  positos  in  IIHor  angulis  dicte  turris,  solvimus  eisdem  pro 
CCXIX  eannis  quadratis.  III  palmis,  III  quartis  muri  duplicis  factis  per  ipsos, 
videlicet  a  signo  predicto  usque  ad  summitatem  et  perfectionem  turris  pre- 
fate  (171«),  ad  rationem  II  flor.  et  tertia  pro  qualibet  canna  cadrata  - 
V°XII  flor.,  II  sol.,  III  d.  monete  Avinionensis.  —  Item  solvimus  eisdem  pro 
CVI  cannis,  uno  palmo  cadratis  de  merletis,  ad  rationem  XXII  sol.  pro  qua- 
libet  canna  cadrata  -  CXVI  lib.,  XIIII  sol.,  IX  d.  monete,  cuius  valet  florenus 
XVII  sol.,  qui  valent  CXXXVII  flor.,  VIII  sol.  monete  Avinionensis;  que  omnes 
suinme  predicte,  facta  reductione  ad  florenos,  ascendunt  ad  VICXLIX  flor., 
X  sol.,  III  d.  monete  Avinionensis. 

F.  17  lb  Die  III  m.  aprilis,  facto  dudum  pretio  cum  Iohanne  Matha 
per  P[etrum]  Gauterii  et  magistrum  Iohannem  de  Lupera  de  facienda  una 
magna  fenestra  in  muro  veteri  coquine  inferioris  palatii  apostolici,  videlicet 
pro  laboragio  suo  ad  summam  V  flor.  auri,  et  est  in  pede  graduum,  per 
quos  ascenditur  ad  dressatorium  magni  tinelli,  solvimus  eidem  dictos  V  flor.  — 
F.  172&  eadem  die  facto  computo  cum  magistro  Matheo  Iohanneti  pictore 
de  pictura  facta  per  eum  seu  .operarios  suos  in  tribus  deambulatoriis,  prout 
proienduntur  a  III  porta  usque  ad  portam  palatii  necnon  cameram,  in  qua 
iacent  hostiarii  maiores,  ac  gradibus,  per  quos  ascenditur  ad  dictam  capel- 
lam  2iG,  repertum  fuit  per  relationem  Petri  Gauterii,  qui  cannaverat  omnia 
predicta,  quod  dictum  opus  continet  IILXXXIIII  cannas,  Vpalmos;  valent 
ad  rationem  X  sol.  pro  qualibet  canna  cadrata  -  CLXVII  lib.,  VI  sol.,  III  d., 
que  pecunie  summa  fuit  eidem  soluta  in  CXXXIX  flor.,  XIII  sol.,  IX  d. 

F.  172a.  Die  V  aprilis  facto  computo  cum  tnagistro  Matheo  Iohanneti 
pictore  solvimus  eidem  pro  pictura  ymaginis  beate  Marie  cum  filio  facte  in 
magna  aula  247  palatii  papalis  super  hostium  capelle  2i8  dicti  palatii,  que  bis 
facta  extitit,  videlicet  pro  salario  magistri  et  pictorum,  qui  fuerunt  in  dicto 
opere  a  die  XIX  mensis  novembris  proxime  preteriti  usque  ad  II 1 1  diem 
presentis  mensis  aprilis  -  XLIII  flor.,  XIII  sol.,  I III  d.  —  Item  pro  diversis  co- 
loribus  grossis  sive  azurio  sive  auro  necessariis  pro  dicta  ymagine  -  LXVI  sol., 
VII  d.  —  Que  omnes  summe  predicte  ascendunt  ad  XLVI  lib.,  XIX  sol.,  XI  d. 
Que  pecunie  summa  fuit  eidem  soluta  in  XXXIX  flor.,  III  sol.,  XI  d.,  sin- 
gulis  fiorenis  pro  XXI III  sol.  computatis.  —  Iam  die  25  m.  ianuarii  (f  162h) 
tradila  erant  eidem  Matheo  plura  stagneola  auri  pro  pictura  ymaginis 
beate  Marie,  que  fit  in  capella  magni  tinolli ;  praeierea  die  17  m.  martii 
f  lG8a.  recensentur  empta  alia  L  stagneola  auri  et  CC  folia  argenti  pro 
pingenda  ymagine  beate  Marie  super  hostium  capelle  magni  tinelli  domini 
nostri. 

246  Capella  magna  s.  Ioannis. 

247  Indicatur  tinellus  magnns. 

248  Quae  capclla,  in  turri  s.  Ioannis  sita,  nunc  s.  Martialis  appellatur. 


036  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

F.  173b  Diebus  28  m.  aprilis  et  2  maii  satisfit  pro  portandis  CC  te- 
gulis  ab  audientia  antiqua  249  usque  ad  portam  iuxta  beatam  Mariam  de  Doms 

pro  cooperienda  camera  servientium  armorum  ibidem  -  II  sol.,  VI  d Item 

pro  duobus  magistris,  qui  cooperuerunt  snpra  audientiam  antiquam  -  X  sol.  250. 

F.  17  5b  Die  18  m.  maii  satisfactum  est  fregelariis  .  .  .,  cum  quibus 
fuerat  factum  forum  de  scindenda  rocha,  que  erat  in  audientia  contradictarum, 
et  alia  rocha,  que  erat  in  loco,  ubi  est  cavea  subtus  dictam  audienliam,  con- 
tinens  VIII  cannas  in  longitudine  et  latitudine.  Item  alia  rocha  in  fundo 
magni  palatii  novi  causarum  2M  usque  ad  certa  signa  ibidem  posita  .  .  . 
IICLXXV  flor. 

Denique  toto  eo  anno  plurimae  recensentur  pecuniarum  summae 
expensae  per  Ioannem  de  Lupera  pro  opere  novo  sive  pro  edificiis  palatii 
novi,  pro  turre  trulhatii,  pro  palatio  Villaenovae  exstructo,  pro  marestalla 
equorum  (161a),  domo  pinhote,.  carceribus  novis  marescalli  iustitie. 

Summa  universalis  totius  tituli  de  operibus  et  edificiis  XXVMIIIICLX  flor. 252 
preter  mutua  facta  magistro  Iohanni  de  Lupera  pro  opero  novo. 

De  anno  1346-47,  1.  c,  n.  248,  ff.  126-152. 

F.  127 &  Die  X  m.  iunii,  cum  Durandus  Guilha  et  Iohannes  Galafredi 
fregelerii  laborassent  in  scindendo  rocham,  in  qua  factus  est  murus  trans- 
versalis  in  capite  magni  palatii  causarum  novi,  in  loco,  ubi  est  ordinata 
domus  subterranea  in  volta  lapidea  pro  scolis  253,  nec  fuisset  cum  eis  con- 
ventum  de  certo  pretio,  idcirco  per  extimationem  super  hoc  factam  per  Pe- 
trum  Gauterii  et  magistrum  Iohannem  de  Lupera  constitit,  quod  debebant 
habere  pro  dicto  opere,  quos  solvimus  die  hodierna  -  VI  flor. 

F.  127  b  Die  17  m.  eiusclem  satisftt  pro  coopertura  plumbi  turris  de 
troilhatio,  iclque  saepius  repelitur. 

F.  128 a  Die  1  m.  iulii  pro  factura  porte  colatissie  facte  in  magna 
porta  254,  per  quam  itur  ad  ecclesiam  beate  Marie  de  Doms. 

219  Quae  tiinc,  nova  constituta,  destruebatur. 

250  F.  173  &  Item  pro  portandis  YIIIc  tegulis  de  audientia  antiqua  Avinionensi  usque 
ad  dictum  hospiiium  cardiualis  Neapoleonis  Villaenovae. 

251  Ea  appellatio  haud  raro  occurrit  in  causis  apud  auditores  sacri  palatii  actis;  qua 
audientiam  sub  co.isistorio  in  meridiana  parte  palatii  Clementini  indicari  opinor. 

252  Iuvabit  hic  adiungere  rationem  introitus  et  exitus  trium  priorum  annorum  Cle- 
mentis  VI,  quam  habes  in  Intr.  et  e.ritus  cam.  apost.  n.  242,  f.  243a  s.  Tribus  illis  annis 
(J342-45)  illata  eraut  in  cameram :  641,397  flor.,  42,725  scudat ,  fere  22,000  nummi 
diversi.  Eodem  tempore  expensa  sunt:  610,416  flor.,  20,800  scudat.,  fere  19,000  nummi 
diversi.  Itaque  reliqua  erant:  24,981  flor.,  19,848  scudat.,  fere  12,000  nummi  diversi. — 
Praeterea  anno  sexto  ( 1 347-48)  illata  sunt:  172,^50  flor.,  21,280  scudat.,  fere  7000  nummi 
diversi;  expensa:  136,690  flor.,  21,000  scudat.;  reliqua  erant:  44,435  flor.  3044  scudat. 
v.  1.  c.  n.  250,  ff.  49£,  211as.  —  Confer  quae  de  hac  re  enarravi  in  Denifle-Ehrle, 
Archic,  V,  159. 

253  In  iis  docebat  magister  theologiae,  quem  nunc  magistrum  sacri  palatii  appellant, 
litteras  sacras;  cf.  paullo  post  p.  691. 

254  Quam  in  tabulis  III  et  IV  signavi  n.  37. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONKNSIS  (1346-1347)         637 

F.  131b  Die  7  m.  augusti  pro  factura  graduum  lapideorum,  per  quos 
descenditur  ad  inferiores  partes  turris  trulhatii,  ubi  repomintur  ligna  combu- 
stibilia  pro  usu  palatii  apostolici .  .  . ,  pro  demoliendo  quodam  muro  contiguo 
capelle  maiori  255  palatii  apostolici.  qui  prestabat  impedimentum  in  factura 
graduum  predictorum.  —  F.  132  a  Die  9  m.  eiusdem  pro  recolligendo  car- 
bone,  qui  erat  in  fundo  turris  trulbatii,  ubi  modo  sunt  reposita  ligna  combu- 
stibilia,  et  portando  superius  in  camera  carbonis  iuxta  capellam  inferiorem.  — 
F.  133b  Die  XXIX  m.  augusti  computavit  Christianus  vitrearius  de  vitreis 
per  ipsum  factis  in  consistorio  palatii  apostolici ;  et  primo  computat  posuisse 
in  VIII  fenestris  parvis  dicti  consistorii,  quarum  quelibet  habet  I III  palmos 
in  altitudine  et  in  latitudine  -  CXII  palmos  quadratos  vitri,  videlicet  in  qua- 
lili(jt  fenestra  XII II  palmos,  valent  ad  rationem  pro  quolibet  palmo  V  sol.  - 
XXVIII  lib.,  que  fuerunt  sibi  solute  in  XXIII  flor.,  VIII  sol.,  singulis  flo- 
renis  pro  XXI III  sol.  coinputatis. 

F.  134&  Die  2  m.  septembris  pro  cavando  terram  usque  ad  funda- 
mentum  porte  nove  palatii  apostolici,  per  quam  itur  versus  Payroleriam.  Prae- 
terea  pro  ferramentis  positis  in  portali  iuxta  audientiam  novam. 

F.  136b  Die  19  m.  octobris  pro  cavandis  XXXIIII  cannis  cum  duobus 
palmis  de  roclia,  in  loco,  ubi  fiunt  gradaria  ad  ascendendum  in  capella  nova, 
que  edificatur  ante  palatium  .  .  .;  pro  cavandis  fundamentis  iuxta  portale,  quod 
fit  noviter  versus  partem  Payrolarie,  videlicet  in  loco,  ubi  fit  gradarium. 

F.  138b  Die  18  m.  novembris  satisfit  fregelerio,  qui  amovit  residuum 
roche  de  scolis  novis  infra  256  palatium. 

F.  139  a  Die  21  m.  eiusdem  sequitur  compotus  redditus  per  Matheum 
Iohannoti  de  Viterbio,  in  quo  primum  recensentur  quaedam  picturae  factae 
in  capella  magna  palatii;  deinde  computat  pro  opere  consistorii  et  ta- 
bularum  altaris  doraini  nostri  pape  prout  sequitur:  et  primo  computat  ope- 
rasse  in  dicto  opere  a  die  XXIX  mensis  maii  proxime  et  immediate  preteriti 
usque  ad  X  diem  presentis  mensis  novembris,  tam  pro  dietis  suis  quam  ope- 
rariorum  suorum,  in  summa  CCLXIII  Jib.,  VII  sol.  parve  257. 

F.  139b  Die  7  m.  decemVris  pro  ferrameniis  positis  in  audientia  nova. . . 
pro  fenestris  turris  trolhatii  .  .  . ,  pro  fenestris  magne  turris  ....  F.  140%  Die 
12  m.  eiusdem  pro  mutandis  scannis  seu  banquis,  qui  erant  in  numero  XVIII 
de  scolis  antiquis  et  portandis  in  scolis  novis  theologie  factis  infra  palatium, 
et  pro  aliquibus  [decemj  novis. 

F.  143 a.  Die  26  m.  ianuarii  1347  solviiur  merces  cooperientium 
deambulatoria  ante  coquinam  secretam  258  et  magnum  tinellum  et  cooperien- 
tium   coquinam   iuxta   turrim   magnam  259,  cameram  domini  nostri  pape  .... 

255  Capella  magua  s.  Ioannis  inter  turres  Trulhatii  et  Campanae  sita. 

256  Id  est  in  palatio,  prius  enim  fuerant  in  quadam  domo  prope  palatium;  v.  paullo 
post  pp.  683,  691. 

257  Cf.  MiiNTZ,  Les  peintures  de  Simone  Martini  d  Aviynon,  p.   19. 

258  Ea  paullo  post  corpiina  oris  sive  boche  vocatur. 

259  Indicatur  turris  Trulhatii. 


638  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

F.  143b  Die  31  eiusdem  m.  satisfit  pro  faciendis  gradibus  in  deambulatorio 
beati  Iohannis  .  .  .  260,  pro  facienda  comporta  portalis,  quod  confrontatur  curn 
audientia  nova. 

F.  146b  Die  24  m.  martii  satisfit  iis,  qui  receperant  facto  pretio 
cannare  fundamenta  operis  novi  et  diruere  domos  antiquos,  pro  eo,  quod 
multum  erant  damnificati  (!)  propter  pluvias,  quia  multa  terra  cecidit  in  funda- 
mentis  iam  cannatis  ....  F.  141  b  Pro  LX  frachiis  positis  in  fenestra,  in  qua 
datur  indulgentia. 

F.  149&  Die  18  m.  aprilis  pro  tribus  crucibus  ferreis.  .  . ,  quarum  una 
posita  fuit  in  cacumine  turris  troilhatii,  alia  in  turri  hospitii  domini  nostri 
ultra  Rodanum,  alia  in  turri  domini  marescalli. 

Die  XVIII  mensis  aprilis  sequitur  compotus  brevis  redditus  per  magi- 
strum  Matheum  Iohannoti  pictorem  domini  nostri  pape,  de  picturis  factis  per 
eum  in  consistorio  palatii  Avinionensis,  in  latere  dicti  consistorii,  ubi  est  co- 
ronatio  et  IIII  pontifices  261,  et  etiam  pro  factura  tabule  altaris  capelle  dicti 
palatii,  a  die  XII  mensis  novembris  proxime  preteriti  usque  ad  presentem 
diem  presentis  mensis  aprilis,  prout  in  quaterno  262  rationum  suarum  per  eum 
camere  assignato  plenius  continetur;  in  summa  tam  pro  suis  quam  opera- 
riorum  suorum  dietis  -  LXXVIII  lib.,  XVIII  sol.,  X  d.  monete  Avinionensis. 
Item  computat  expendisse  pro  dictis  operibus  in  diversis  coloribus  per  ipsum 
emptis,  contentis  plenius  in  dicto  quaterno,  in  summa  X  lib.,  IIII  sol.,  IX  d.  — 
Summa  dictarum  duarum  summarum  LXXXIX  lib.,  III  sol.,  VII  d.;  que  pe- 
cunie  summa  fuit  eidem  soluta  in  LXXIIII  flor.,  VII  sol.,  VII  d.,  singulis  flo- 
renis  pro  XXIIII  sol.  computatis. 

F.  149&  Die  XI III  mensis  aprilis  .  .  .  pro  puteo,  quod  (!)  est  iuxta  por- 
tale  maius  intrando  palatium  a  parte  sinistra  et  pro  fundamentis  turris  ^63,  que 
est  in  angulo  bastimenti  versus  domum  domini  camerarii  et  pro  fundamentis 
pinaculi  audientie,  que  erant  evacuata  et  in  statu  debito  posita. 

Die  XXVII  m.  aprilis  facto  dudum  foro  cum  Galtero  Vial,  Bertrando 
Coterii,  Bernardo  Frezier  et  Lamberto  Fabro  pro  demoliendo  audientiam  an- 
tiquam  264  et  totum  opus  antiquum,  videlicet  omnes  domos,  que  erant  ante 
palatium,  ubi  edificatum  est  modo  palatium  novum,  et  ubi  est  platea  vacua  ante 
dictum  palatium,  pro  quibus  omnibus  debebant  habere  VIC  flor. ;  et  facto  com- 
puto  hodie  cum  eis,  repertum  fuit,  quod  receperant  a  nobis  diversis  diebus 
et  vicibus,  prout  infra  describitur,  dictos  VI(:  flor.  Ob  hoc  computavimus  sibi 
solvisse  pro  toto  dicto   opere,  de  quo  fuit  factum  forum  cum  eis  die  ultima 


260  Id  est  in  deambulatorio  iuxta  capellam  magnam  s.  Ioannis. 

261  Muntz,  1.  c,  p.  19  opinatur,  eos  fnisse  Clementem  V,  Ioannem  XXII,  Benedictum  XII, 
Clementem  VI;  at  dubito,  an  id  affirmari  queat  de  Clemente  VI  ac  proinde  de  reliquis. 

262  Habes  illum  quaternum  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  IV,  602  s. 

263  Eam  turrim  indicavi  paullo  ante  p    636,  not    254. 

264  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  251,  f.  106:  Die  XXIIII  martii  [1347]  . . .  pro  tegulis 
de  lausa  antique  audientie  confradictoriarum  (!)  portandis  et  recolligendis  et  in  quadam 
camera  ponendis;  cf.  paullo  post  p.  687  s. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1346-1347)  639 

mensis  iunii  anno  pontifieatus  domini  nostri  seeundo  265,  prout  in  instrumento 
super  hoc  recepto  per  magistrum  I.  Palasin  continetur,  dictos  VIC  flor. 

Praeterea  haud  exiguae  pecuniarum  summae  impensae  sunt  in  turri 
trulliatii  et  palatio  novo  complendis,  in  constituendis  edificiis  marestalle  et 
palherie  nove  (f  126b)  et  edificio  novo  in  domo  marescalli  iustitie  (f  129b). 

De  anno  1347-48,  1.  c,  n.  250,  ff.  114-145. 

Saepius  recensentur  et  stipendia  soluta  et  azuri  quantilates  traditae 
Matheo  Iohannoti  pro  pictura  consistorii  cf.  f.  114&,  120b,  122a ;  praeterea 
lapides  et  calcis  copia  recepta  in  audientia  nova  pro  palatio  novo. 

F.  118  a  Die  9  m.  octobris  salisft  pro  faciendo  XX  encastras  in  ca- 
pella  266  domini  nostri  pape  pro  aperiendo  vererias,  -  pro  intelando  fenestras 
in  grossa  turri  26\  ubi  iacent  servientes  armorum ,  item  pro  intelando  fenestras 
camere  domini  nostri  pape,  -  pro  faciendo  fenestras  in  cellario  turris,  que  est 
iuxta  thesaurariam  .  .  . ;  item  pro  faciendo  XII  portas  in  opere  novo  ante 
palatium. 

F.  119sl  Habes  expensas  factas  in  offitio  arthilherie,  nimirum 
pro  lapidibus  ad  turres  portandis,  spingalis,  balistis,  lanceis,  ad  portandum 
cayrellos  de  magna  turri  ad  parvam  268.  Cf.  f  139b  pro  portando  dictas 
spingalas,  quando  fuerunt  facte,  de  hedificio  novo  ad  superiorem  cameram 
turris. 

F.  122 a  Die  1  m.  novembris  satisfd  de  implendo  clotas  volte  au- 
dientie  nove  ac  mundando  cameras  operis  novi  palatii  et  carreriam  ab  ho- 
spitio  capitanei  marescali  usque  ad  portale  maius  novi  dicti  palatii. 

F.  122a.  Die  XIIII  m.  eiusdem  sequitur  computus  brevis  269  magistri 
Mathei  Iohanneti  de  Viterbio  pictoris  . .  .  pro  pingendo  consistorium  aposto- 
licum  et  quandam  partem  cuiusdam  deambulatorii,  quod  est  in  introitu  camere 
domini  nostri  a  die  12  m.  iulii  ad  diem  26  m.  octob.  1347. 

F.  134b  Die  21  m.  februarii  1348  pro  intelando  fenestras  camere 
domini  nostri  pape  et  de  gardarauba,  camera  vulgariter  nuncupata  2"°;  — 
et  pro  intelando  fenestras  parvi  tinelli ;  —  pro  faciendo  duo  mediaria,  unum 
in  corredorio  et  aliud  supra  terrassias  operis  novi. 

F.  137 b  Die  8  m.  martii  satisft  de  calce  pro  operibus  palatii  novi  et 
turris  . . .  m.  F.  139&  Die  29  eiusdem  m.  pro  IIM  et  VT  clavis  genoes  .  .  .  pro 
exhedris  palatii,  quibus  vadit  dominus  noster  papa  ad  consistorium. 


"5  Id  est  die  30  ra.  iunii  1343. 

296  Putem  indicari  capellam  novam  magnam  s.  Petri. 

267  Cf.  paullo  ante  p.  636. 

268  De  fcurri  Trnlhatii  ad  turrim  La  Glaciere,  cf.  paullo  ante  p.  631  s. 

269  [ntegrum  computum  habes  in  Denifle-Ehrle,  Archiv,  IV,  602-030;  ubi  p.  628 
refertur  quosdam  operarios  operatos  esse  in  aid"  parva  (id  est  tinello  parvo)  et  dcambu- 
latorio  ei  consistorio   et  pro    capella  dicti   consistorii. 

**>  V.  paullo  post  p.  690. 
211  Turris  Trulhatii. 


640  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

F.  143a,  Die  19  m.  aprilis  pro  portu  ILXXVII  saccorum  gippi  pro 
gippando  solum  turris  magne,  ubi  armaiure  sunt  reposite....  F.  144&  Die 
29  m.  eiusdem  pro  uno  banquo  faciendo  cum  capsa  pro  magistro  hostiario 
de  capite  corratorii  et  pro  telandis  fenestris  camere  domini  nostri  pape  et  pro 
telanda  camera  iuxta  consistorium.  —  Expense  facte  pro  XXX  dietis  fuste- 
riorum  pro  faciendo  cadafalco ,  ubi  cermocinavit  dominus  noster  papa  et 
pro  dilacerando,  ad  rationem  VI  sol.  pro  qualibet  die,  valent  IX  libr.;  cf. 
f  147sl  272. 

F.  145b  Die  2  m.  maii  emuntur  ferramenta  pro  audientia  nova,  pro 
turre  magna  et  porta  consistorii. 

F.  140b  Anno  domini  M0CCC°XLVIII°  die  XIX  m.  februario  magistri 
Petrus  Gauterii  et  Iohannes  Massarii  deputati  per  nos . . .  ad  canandum  opera 
nova  273  palatii  apostolici  facta  per  magistrum  Iohannem  de  Luperia,  et  iurati 
bene  et  fideliter  canare  opera  supradicta  et  fideliter  reflferre,  que  invenirent  in 
canamento,  presente  dicto  magistro  Iohanne  de  Luperia  et  nobis  et  clericis 
camere,  concorditer  retulerunt,  quod  omnes  muri  bugetorum  dicti  operis  ascen- 
dunt  ad  VPXCIX  cannas  quadratas  et  medium  palmum.  —  Item  muri  cro- 
tarum,  computando  duas  cannas  quadratas  pro  tribus  cannis,  ascendunt  ad 
MCCLII  cannas,  VII  palmos,  II  quart.  med.  quadrat.  —  Item  omnes  muri  qua- 
drariorum  [adj  LIX  cannas,  VII  palmos,  III  [quartj  quadrat.  —  Item  muri 
tudellorum  et  fornellorum  ascendunt  ad  XVIII  cannas,  III I  palmos  quadrat.  — 
Item  muri  acolarum  ascendunt  ad  CXCI  cannas,  VII  palmos,  III  quart.  qua- 
drat.  —  Item  muri  vitium  ascendunt  ad  CXXV  cannas,  V  palmos  quadrat.  — 
Item  omnes  muri  grossi  ascendunt  ad  IIIMVIICLXXXV  cannas,  II  palmos, 
III  quart.  et  med.  quadrat. 

Que  omnia  canamenta  predicta  ascendunt  ad  VIMCXXXII  cannas,  III  pal- 
mos,  II  quart.  med.  quadrat;  que  dando  pro  canna  quadrata  III  flor.  cum 
dimidio  auri,  sicut  conventum  extitit  cum  eodem  magistro  Iohanne,  ascendunt 
ad  XXIMIIIICLXIII  flor.  XV  sol.,  IIII  den.  ob. 

Item  fecit  idem  magister  Iohannes  de  bardamento  CXXXII  cannas  qua- 
dratas,  que  faciunt  dando  pro  canna  quadrata  XX  sol.  monete  Avenionensis  - 
CXXXII  lib.  dicte  monete;  valent  ad  florenos,  computato  floreno  ad  XXIIII  sol.  - 
CX  flor.  auri .... 

Deinde  recensentur  pecuniae,  quas  Ioannes  a  camera  receperat  et  con- 
cluditur:  et  sic  est  summa  recepta  per  dictum  magistrum  Iohannem  tam  a 
dicto  camerario  quam  a  thesaurario  usque  ad  supradictam  diem  XIX  m.  fe- 
bruarii  -  XXXMVIIPXXX  flor.,  VII  sol.,  VI  den. 

Advertendum  tamen  est,  quod  absque  restitutione  et  solutione  reste  pre- 
dicte,  de  mandato  domini  nostri  pape  dicto  domino  camerario  vive  vocis  ora- 

278  Huc  spectat  Archio.  Avenionen.  Collectoriae  n.  462,  Rationes  camerae  1348-1352, 
f.  96a,  an.  1348:  pro  platea  ante  dictam  portarn  [palatii]  existente  mundanda  pro  sermone 
et  benedictione  domini  nostri  pape  aptius  audienda  et  ceteris  nccessariis  ad  predicta  dc- 
centius  ordinanda. 

273  A.liud  cannamentum  operis  novi  habes  paullo  post  p.  650. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA    PAT.ATII    AVENIONENSIS  (1348-1350)         (ill 


culo  facto  pro  continuazione  operis  et  edificii  supradicti  fuit  resumpta  dicto 
magistro  lohanni  solutio,  videlicet  de  die  XIII  mensis  martii  anni  supradicti, 
et  ministrati  etsoluti  ultra  restam  predictam  dictorum  IXMIICLVI  flor.,  XVI  sol., 
I  (1.  ob..  videlicet  -  V°  flor.  de  Florentia. 

Sequuntur  computus  similes  de  lapidibus  (3000  flor.)  e1  lignaminibus 
(:>775  flor.).  Quare  summa  universalis  eo  anno  expensa  pro  operibus  et  edi- 
ficiis  est  c.  XL1MVC  flor..  MIIIFXLIIII  lib.,  ex  quibus  tamen  XXMVICXVII  flor. 
IXeXXXIlI  lil).  ex  compuiis  universalibus  proveniunt. 

De  anno  1348-49,  1.  c.  n.  210,  ff.  120a-142a. 

F.  121h  Die  8  m.  iulii  fi/  computus  de  expensis  factis  in  duabus  ca- 
meris  magne  turris,  ubi  reponuntur  et  conservantur  arnesia  domini  nostri  papo 
icl  est  armaturae  in  turri   Trulhatii. 

F.  129&  Die  3  m.  martii  1349  pro  faciendo  unum  solerium  in  turre 
lairinarum.  -  pro  faciendo  armasia  capelle  domini  camerarii. 

F.  130 &  Die  11  m.  mariii  sequitur  computus  magistri  Christiani  vitrearii 
de  dietis  suis  et  duorum  hominum,  qui  operati  fuerunt  de  plumbo  in  cooper- 
tura  magne  iurris  a  mense  septembri  usque  ad  mar/ium. 

F.  130h  Die  3  m.  aprilis  pro  faciendo  scindi  V  bilhones,  in  quibus 
suni  XLIIII  canne  quadrate  de  taula,  pro  faciendo  scalas  thesaurarie  ad 
tenendum  libros,  pro  pretio  V  sol.  canna,  ascendunt  XI  hb.  —  Item  pro  una 
scala  pro  accipiendo  libros  in  thesauraria  -  X  sol. 

De  anno  1349-50,  1.  c.  n.  200,  ff.  119a-141a. 

F.  121n  Die  V  m.  augusti  sa/isfactum  est  pro  XIIII  anulis  ferreis 
pro  cancello  Domine  Nostre  de  Donis  . .  . ;  pro  uno  anulo  pro  porta,  per  quam 
itur  versus  Dominam  Nostram  .  .  . ;  pro  XX  clavellis  magnis  positis  in  turri, 
ubi  sunt  armature. 

F.  128h  Die  VI  m.  novembris  pro  extrahendo  brasillum  de  palatio 
et  onerando  quadrigas  Petri  de  Tornovo,  que  portabant  terram  ad  Rodanum, 
que  erat  in  carreria  communj  iuxta  murum  viridarii  domini  nostri  pape  ante 
hospitium  domini  Petri  Bordonerii  et  ante  scolas  magistri  palatii.  —  F.  129a. 
Eadem  die  pro  refectione  cuiusdam  fenestre  cum  crosseria  in  turre  vocata 
de  trolhassio,  videlicet  in  camera,  in  qua  iacent  servientes  armorum  - 
V  flor. 

F.  132h  Die  XI III  m.  ianuarii  [1350/  pro  II  fenestris  factis  in  co- 
pertura  magne  turris  palatii  apostolici  de  trolhassio. 

Die  XVIII  m.  februarii  .  .  .  recoopertoribus  tectorum,  qui  cooperiebant 
deambulatoria  facta  de  novo  supra  crotam,  quo  est  inter  capellam  magnam 
et  turrim  vocatam  de  trolhassio. 

F.  136h  Die  X  m.  martii  ...  pro  intelando  fenestras  consistorii  et 
pro  faciendo  gradarium  torrelle,  que  est  in  capite  parvi  tinelli  .  .  . ;  pro  aptando 
fustas  unius  solerii,  quod  est  iuxta  capellam  secretam...;  pro  folrando  de 
tela  armasia  capelle  dicti  domini  camerarii. 

ii 


276  . 
lic  uaaoc  ...         , 

77 


042  PAKS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

F.  137b  Die  I  m.  aprilis  ...  pro  faciendo  coopertorium  fenestrarum 
turris,  in  qua  iacet- '  dominus  camerarius  .  .  .  %li;  pro  faciendo  barrandas  in 
gradario  turris  latrinarum  et  pro  intelando  fenestras  camerarum  et  garda- 
rauba  (!)  domini  nostri  pape,  et  pro  faciendo  unam  cameram  in  capella  do- 
mini  camerarii .  .  . ;  pro  faciendo  II  solerios  in  II  turrellis  in  opere  novo. 

De  anno  1350-51,  1.  c,  n.  261,  ff.  128-164. 

F.  132b  Die  VII  m.  augusti  ...  pro  perforando  unam  achoam  seu 
murum  inter  capellam  magnam  palatii  et  cameram  carbonerie  .  .  . ;  pro  po- 
nendo  croquos  fenestrarum  in  camera  domini  thesaurarii  in  palatio  novo; 
plarima  alia  pro  eadem  camera  paranda  275. 

F.  141))  Die  XXX  m.  octobris  ...  pro  simentando  terrassas  et  cor- 
redores  edificii  pape  Benedicti  existentes  prope  cameram  paramenti  domini 
nostri  pape  f.  143&  et  operis  novi .  . .  a  dic  VII  sepl.  1349  usque  ad  hunc 
diem  pro  oleo,  bilamine  etc. 

F.  148 a.  Die  XVI  decembris  pro  intelando  fenestras  capelle  basse . 
pro  faciendo  II  scampna  pro  camera  domini  regis  Francie 

F.  153h   Die    V   m.    februarii    [1351J  .  .  .    repararavit   I    serralham 

guardaraube  domini  regis  Francie,'item  aliam  camere  domini  regis  Francie 

item  aliam  camere  pedis  de  lescalier  de  opere  novo  .  .  . ,  item  pro  alia  ffalsa 
verala]  posita  in  camera  domini  thesaurarii  in  opere  novo. 

F.  163b  Die  XXVI  m.  aprilis  pro  XVII  barris  pro  capella  nova 
operis  novi .  .  . ;  pro  alia  fsarralhaj  posita  in  capite  vitis  operis  novi  iuxta 
capellam  novam. 

Summa  universalis  -  XIP'VCXXX. 

De  anno  1351-52,  1.  c,  n.  263,  ff.  119-148. 

F.  lWb  Die  ultima  maii  ...  pro  duabus  cordis  magnis  pro  laborivis 
fuste  crotarum  seu  terrasse  capelle  et  deambulatoriorum  palatii  novi. 

F.  121  a  Die  XV  m.  iunii  ...  pro  reparando  coopertorium  turris,  in 
qua  iacet  dominus  noster  papa. 

F.  126a  Die  III  m.  augusti  pro  faciendo  quandam  clausuram  in  ca- 
mera  nova  iusta  capellam  novam  et  planificando  plateam  dicte  camere,  ut 
magis  recte  posset  bardari,  ac  scobando  et  mundando  quasdam  vistas  et  ca- 

274  Is  tunc  in  turri  ss.  Angelorum  tenebat  cameram  sub  illa  pontificis  sitam;  v.  paullo 
post  p.  645. 

275  Simili  ratione  instituitur  paullo  post  in  palatio  novo  cainera  sive  hospitium  ca- 
merarii ;  v.  huius  voluminis  p.  645. 

276  Cf.  1.  c,  p.  600,  not.  91. 

277  Id  procul  dubio  referendum  ad  Ioaiineui  II,  rpii,  si  non  pluries,  certe  ter  Avenio.ie 
commoratus  est.  Primum  cpiidem  cum  patre  Philippo  VI  aano  1336;  cf.  Continuat.  Gui- 
lelmi  de  Nangis  ed.  Geraud,  II,  150.  Deinde  rex  ibidem  diutius  versatus  est  a  mense 
decembri  1350;  cf.  Froissart,  Chromques  ed.  S.  Luce,  toni.  IV,  p.  XLI,  102.  Denique  a 
meuse  novembri  1362;  cf.  Continuat.  Guii.ei.mi  de  Nangis,  1.  c,  pp.  321,  330;  Froissakt. 
1.  c,  tom.  VI.   pp.  XXXVIII.  7«,  273.  —  Cf.  huius  voluminis  pp.  631,  649. 


C.VP.  IV.  £  "2  —  DE   HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1351-1352)         643 

meras,  que  sunt,  sieut  itur  infra  dictam  cameram  .  .  .;  pro  scobando  turriculas, 
que  sunt  versus  terrassias  aovas  et  omnes  cameras,  vistas  et  corradores  exi- 
stentes  de  subtus  dictas  terrassias.  —  F.  127  h  Die  III  m.  augusti .  .  .  pro 
faciendo  clausuram  cuiusdam  camere  secrete  inter  gardam  raubara  domini 
nostri  pape  et  edificium  novuni. 

F.  129&  Die  IX  m.  septembris  pro  duabus  talholis  seu  rotis  de  me- 
tello  pro  saumeriis  et.aliis  fustis  edificii  novi  ascendendis. 

F.  133h  Die  XXI  m.  octobris  traditi  fuerunt  de  mandato  domini  no- 
stri  pape  magistro  Iohanni  de  Luperiis  pro  clave  lapidea  volte  capelle  nove 
palatii,  distribuendos  magistris  ratiorie  complementi  dicte  capelle  21S  - 
C  flor. 

F.  135h  Die  VII  m.  decembris  satisfaclum  est  coopertori,  qui  re- 
cooperiebat  audientiam  contradictarum  in  domo  predicatorum. 

F.  140&  Die  XIX  m.  februarii  [1352]  soluti  fuerunt  magistro  Io- 
hanni  de  Luperiis  magistro  operis  novi  palatii  domini  nostri  pape  pro  factura 
rote  m  audientie  nove,  in  qua   sedent   auditores   sacri   palatii  -  XXIIII  flor. 

F.  141&  Die  VII  m.  martii  .  .  .  pro  I  clave  posita  in  capella  consistorii 
palatii  28°  .  .  .  ;  pro  II  clavibus  positis  in  capella  domini  thesaurarii. 

F.  144 a  Die  VII  m.  aprilis  satisfit  Guillelmo  Viaudi  fusterio  pro  faciendo 
meianum  cancelli  au  lientie  magne,  cathedram  auditoris  camere  et  fenestras 
vistarum  dicte  audientie.  facto  pretio  cum  eodem  -  XXVII  flor.  —  Item  dicto 
Guillelmo  pro  XXX  <li<jtis.  quilms  operatus  fuit  cum  duobus  aliis  fusteriis  in 
fulrando  et  fustando  rotam  auditorum  281  et  sedes  dicte  audientie,  ad  rationem 
VIII  sol.  pro  dieta,  -  XII  libr.  —  Item  Iohanni  serratori  pro  serratura 
IIILXIX  cannarum.  VII  palmorum  quadratorum,  videlicet  de  taulamento, 
sclapa,  travazone,  cabironibus,  riosta  tam  pro  terrassia  capelle  audientie.  can- 
cello,  rota,  fenestris,  sedibus,  altaribus,  scabellis,  scannis  audientie  palatii  .  . . 
ad  rationera  VII  sol.  pro  canna  qualibet,  summa  CXXV  libr.,  XIX  sol., 
III  don. 

F.  145  w  Die  IIII  m.  maii  pro  faciendo  duas  portas  in  contradictoriis, 
pro  faciendo  scannum  domini  auditoris  contradictarum,  pro  portu  fuste  au- 
dientie  el  contradictarum  .  .  . ;  pro  uno  armasio  de  nuce  pro  tenendo  reli- 
quias  in  capella  tinelli  282  -  XXV  flor.  —  F.  148n  pro  una  clave  posita  in 
maiori  thesauraria  283  domini  nostri  in  palatio  Avinionensi.  —  Summa  universalis 
eo  anno  pro  operibus  eocpensa:  XIIIIMVIICXXXVII  flor.,  IILLXVI  scut., 
XXVII  lib.,  XIII  sol.,  I  d.  ob. 


278  Ex  quo  loco  plane  constat.  capollam  magnam  novam  supra  consistorium  magnum 
Clementinum  non  ab  Innocentio  VI,  soi  a  Clemento  VI  osso  exstructam;  cf.  paullo  post 
pag.  691. 

279  L.  c,  p.  696. 

280  L.  c,  p.  606,  noi.   133  aut  \>.  639,  not  2fi9. 

281  L.  c,  p.  691. 

282  Capella  -    Martialia  in  turri  s.  loannis. 

283  1'aullo  posl   |>.  649  babes  thesaurariam  jj",-r,i,,i 


644  PARK    ALTERA  —  I)E    BIBLIOTHECA    A  VENIONFNSI  —  ART.   I 


De  anno  1352-53,  1.  c,  m.  265,  ff.  7  5-94. 

F.  78a  Die  IX  m.  iulii  ...  pro  una  sarralha  dupla  posita  in  quadam 
porta  de  capella  nova  sancti  Petri  28i  palatii  Avinionensis,  per  quam  dominus 
noster  papa  intrat  -  XX  sol.  .  .  . ;  pro  reparando  unam  canetam  ferream  de 
cancello  palatii  Avinionensis,  quod  est  iuxta  Champeus. 

F.  87 a  Die  III  m.  decembris  ...  pro  XXXVI  dietis  frageliorum,  qui 
operati  fuerunt  in  diruendo  murum  audientie  antique  et  frangebant  rupem 
in  decessu  (!)  platee  versus  scolas  magistri  palatii,  ad  rationem  VIII  sol.  pro 
dieta  qualibet,  summa  -  XIIII  lib.,  VIII  sol. 

F.  90  &  Die  ultima  m.  decembris  .  .  .  pro  IIIDXV  dietis  manuperario- 
rum,  qui  operati  fuerunt  tam  de  die  quam  de  nocte  in  portando  lapides  muri 
dirupti  inter  tinellum  magnum  et  cameram  paramenti  et  dictum  tinellum  et 
tinellum  parvum  .  .  . ;  pro  mundando  conclave  .  .  .  285,  pro  factura  camerarum 
secretarum  dominorum  cardinalium,  in  quibus  cameris  fuerunt  XXVIII  cel- 
lule,  et  pro  uno  maiano  facto  inter  gardaraubam  et  cameras  predictas,  que 
fuerunt  facte  iuxta  gardaraubam  .  .  . ;  f.  90h  pro  reficiendo  solerium  parvi 
tinelli  combustum  .  . . ;  f.  91  &  pro  I  gradario  facto  in  descensu  tinelli  magni 
ad  cameram  paramenti.  —  Sequuntur  plurima  de  renovalione  putei  viri- 
darii  et  conductuum  aque  prope  coquinam,  buticalariam,  panetariam,  garde- 
menger. 

Pecunia  universa  expensa  eo  anno  pro  operibus:  fere  8000  flor. 

De  tempore  Innocentii  VI  (1352-1362)  pro  singulis  annis  286  singula 
nobis  praesto  sunt  rationum  volumina  287  ac  insuper  unum  aliquod  (n.  269), 
quo  expensae  pro  operibus  et  aedificiis  annis  1353-1361  factae,  ex  illis  vo- 
luminibus  collectae  et  descriptae  continentur.  Longe  maximam  partem  occu- 
pant  rationes  fus/eriorum  et  serralheriorum,  quae  copiosissimae  sunt.  Nec 
mirum.  Cum  enim  tunc  imprimis  de  palatio  instituendo  ac  dispensando  age- 
retur,  eorum  opera  maxime  requirebatur.  Etiam  in  his  rationibus  quandoque 
aliquid  nactus  sum,  unde  situm  atque  usum  aliquarum  camerarum  compe- 
riamus.  Reliquorum  quoque  operum  descriptiones  ita  accuratae  sunt,  ut  de  in- 
cremento  palatii  rite  possimus  aestimare. 

Quae  sequuntur  paene  omnia  ex  volumine  signato  n.  269  desumpsi,  cuius 
folia  numeris  non  sunt  distincta.  At  id  ex  parte  ratione  temporis  suppletur. 

284  V.  paullo  post  p.  691. 

285  Ex  iis,  quae  hic  referuntui",  liquet  post  mortem  Clementis  VI  conclave  non  fuisse 
constitutum  in  parte  occidentali  palatii  novi,  cuius  primani  contiguationem  quidam  Ave- 
nionenses  le  conclave  appellant,  sed  in  orientali.  At  observandum  est,  occidentalem  par- 
tem  tunc  nondum  fuisse  omnino  perfectam  neque  institutam ;  cf.  paullo  post  p.  661. 

286  Cum  enim  Innoceutius  VI  die  18  m.  decembris  1352  sit  pontifex  renuntiatus  ac  die  30 
eiusdem  mensis  sit  regno  exornatus,  sub  eo  anni  pontificatus  fere  cum  annis  a  nativitate 
Christi  computatis  conveniunt. 

287  Iuvat  ea  hic  breviter  recensere.  Suppetunl  de  anno  1353  n.  265,  267;  1354  n.  272; 
1355  n.  277;  1356  n.  278;  1357  n.  282;  1358  n.  286;  1360  n.  293;  1361  nn.  294,  295; 
1362  n.  296  (mauuale). 


CAP.   IV.    §2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1353)  ()!•") 


De  anno  1353  Die  VI  aprilis  [an.  1353]  cum  compositio  aliqua  osset 
facta  per  cameram  apostolicara  cum  magistro  Iohanne  de  Luperiis  magistro 
operum  palatii  domini  nostri  pape,  videlicet iss  pro  complendo  turrim  magnam 
palacii  uovi  et  faciendo  aliam  turrem  integram  iuxta  capellam  novam  in 
XXIM  flor.  auri,  prout  constat  per  quoddam  publicum  instrumentum  per  do- 
miuum  I.  Palaysini  super  hoc  recepto,  die  qua  supra,  de  raandato  domiui 
nostri  pape,  soluti  fuerunt  eidem  in  deductionem  dicte  summe  1111°  scudati, 
quolibet  scudato  pro  I  flor.  et  XII  den.  computato.  —  Sequuniur  exinde  plu- 
rimae  eius  generis  solutiones,  ut  die  X  m.  iunii  ...  pro  faciendo  et  com- 
plendo  magnam  turrim  novi  edificii,  que  est  supra  audientiam  contradictarum  - 
Y'  flor.;  vel  ut  ad  dicm  3  m.  augusti  adnotatur:  pro  complendo  turrim, 
in  qua  est  audientia  contradictarura,  pro  facieudo  turrim  novam,  in  qua  erit 
revestarium  magne  capelle,  et  pau.Uo  post:  vestiarium  magne  capelle  nove. 
Quin  eliam  anno  (354  ad  diem  21  martii  pro  faciendo  turrim  revestiarii 
et  complendo  turrim  audientie. 

Ad  eamdem  diem  (it  mentio  sarralhe  de  turre,  in  qua  tribunus  m 
moratur. 

Dio  III  iulii  salisfactum  esl  pro  expensis  in  domo  horologii  palatii  do- 
mini  nostri  ac  reparando  dictum  horologium  289a. 

Die  XXVI  septembris  pro  perforando  murum  grosse  turris  20"  et 
faciendo  unam  fenestram  in  camera.  in  qua  iacebat  dominus  camerarius  subtus 
camera  domini  nostri  pape. 

Ultima  octobris  .  .  .  pro  CXLIX  dietis  fusteriorum,  qui  operati  fuerunt 
in  faciendo  meianum  camere  domini  camerarii  in  edificio  novo  291  et  colgam  et 
supracelum  dicte  colge  et  unum  armarium  pro  libris  tenendis  et  unum  taule- 
rium  et  unum  dressatorium  et  incastra  fenestrarum  et  unum  meianum  in 
dicta  camera  pro  cubiculario  suo  et  perticas  in  dicta  camera  et  unam  portam 
duplicatam  in  introitu  dicte  camere  a  parte  capelle  magne ;  videlicet  pro 
LV  dietis  pro  supradictis  operibus;  -  et  LIX  dietis  fusteriorum,  qui  operati 
fuerunt  in  faciendo  armarios  folratos  de  tela  cum  portis  in  gardarauba  ca- 
mere  domini  nostri  pape ;  et  faciendo  stagias  fonestre  facte  de  novo  in  camera 
turris  magne,  quam  solebat  tenere  '-"■'-  dominus  camerarius;  —  item  pro  faciendo 
unum  stadium  seu  rotam  cum  IIII  rodetis  pro  domino  cardinali  Magalonensi  '-"■'"•, 
facto  pretio  VI  flor.  auri. 

288  V.  paullo  post  i»;..  691,  692. 

289  Id  est  Nicolaus  Laurentii  iCola  di  Rienzo);  cf.  Faucon  (Note  sur  la  detention  de 
Rienzi  d  Avignon  in  Melanges  d^archeologie  et  d'histoire,  VII,  53  s.),  quem  hoc  fugit.  Idem 
habes  ad  diem  22  m.  septembris   1352  in  n.  265,  f.  81a. 

289«  irl  n.  209,  f.  114/y  lector  bibliae  dicitur  reparasse  horologium  in  gardarauba  con- 
stit:;tum. 

290  Turris  ss.  Augelorum. 
21,1  V.  paullo  post  p.  698. 

292  A'l  diom  XV  novembris:  quam  consueverat  tenere;  cf.  paullo  post  p.  648. 

293  Audoinns  Alberti  episcopns  Magalononsis  1353-54,  renuntiatus  cardinalis  1353, 
mortuus  c.-^t  13l 


040  PARS    ALTKRA  —  1)H    BLBLtOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

De  anno  1354:  Die  XI  m.  februarii  .  .  .  pro  uno  vecte  firraanti  extra 
et  infra  pro  camera  paramenti  in  escalerio  versus  parvum  tinellum  294;  — 
pro  clave  pro  celario,  in  quo  ponitur  Vernachia  295  XIX  den.;  —  die  ultima 
m.  februarii  pro  LII  incastris  cum  portis  et  VII  portis  dupplicatis  et  orlatis 
in  edificio  novo  contiguo  capelle  magne  nove  -  L  flor. 

Die  XI  martii  ...  pro  intelando  et  reparando  fenestras  consistorii ;  — 
pro  fenestris,  que  sunt  ante  gradarium,  per  quod  ascenditur  ad  capellam  ma- 
gnam  palatii  novi  m. 

Die  XXIIII  m.  aprilis  ...  pro  uno  falso  vecte  pro  porta  magnorum 
gradariorum  iuxta  audientiam  .  .  .;  item  pro  uno  falso  vecte  cum  verrolher [iaj 
in  parva  thesauraria,  ponderis  III  lib.,  XIIII  den.  pro  libra  valent  III  sol., 
VI  den.  .  .  .;  item  pro  II  aspis  supra  sarralha  prime  porte  domini  camerarii 
ante  magnam  capellam  novam  -  V  scl. 

Die  VII  maii,  cum  esset  factum  pretium  per  cameram  apostolicam  cum 
Anthonio  Bonelli  morante  Avinione  de  coperhiendo  magnam  turrim  de  tro- 
lhassio  in  palatio  Avinionensi  ad  ILL  flor.,  prout  constat  per  instrumentum 
per  dominum  Iohannera  Palaysini  super  hoc  receptum  die  qua  supra,  in  de- 
ductionem  dicte  summe  fuerunt  sibi  soluti  -  L  flor.  2<J7.  —  Die  X  m.  niaii .  .  . 
pro  XXX  dietis  frageleriorum,  qui  operati  fuerunt  in  frangendo  ruppam  (!) 
platee  palatii  pro  septimana  sancta,  ut  gentes  venientes  ad  indulgentiam  pos- 
sent  ibi  recolligi  sine  periculo,  VIII  sol.  pro  dieta  qualibet,  summa  XII  lib.  — 
Item  pro  XCVIII  dietis  manuoperariorum,  qui  assistebant  dictis  frageleriis 
in  removendo  brazillum  et  lapides  dicte  platee  et  portando  in  fossato,  quod 
erat  in  dicta  platea;  et  mundando  tinellos  et  deambulatoria  ac  plateam  palatii 
antiqui;  et  plicando  tapetos  camere  paramenti  et  portando  natas  palearum 
dicte  camere  ad  cameram,  que  est  iuxta  coquinam  domini  thesaurarii  in  edi- 
ficio  novo ;  —  item  pro  XIIII  dietis  fusteriorum,  qui  operati  fuerunt  in  fa- 
ciendo  portas  armeriorum  (!)  librarie  camere,  que  est  in  thesauraria ;  —  pro 
faciendo  unam  colgam  in  camera,  ubi  iacet  dominus  camerarius  in  palatio 
antiquo.  —  Die  ultima  m.  maii  solcitur  uliima  pars  de  IIILL  flor.  debilis 
magistro  Christiano  de  Canturane  vitriario  commoranti  Avinione  de  faciendo 
vitra  seu  vinalia  in  fenestris  capelle  magne  palatii  novi. 

Die  XXV  m.  iunii,  cum  per  cameram  apostolicam  fuisset  factum  forum 
cum  Petro  Gaufridi  peyrerio  seu  latomo  de  cohoperiendo  et  bardando  ter- 
rassiam  seu  corredorium  capelle  magne  [edificii  novi],  quod  ceciderat  propter 
defectum  fuste,  super  quam  erant  lapides  seu  bard/os/  cohoperture  predicte 
IICX  flor.,  prout  constat,  etc.  ut  paullo  ante.  —  Die  XXVIII  iunii .  . .  pro 
quodam  cadafalco  facto  in  platea  palatii  pro  sermone  et  condempnatione  fa- 
cienda  hereticorum  -  CXXX  flor.,  XVI  sol.,  IX  d.  Cf.  de  die  X  iulii. 

29*  V.  paullo  post  p.  695. 

295  Varnachia  sive  Garnachia,  species  quaedam  vini  albi  et  dulcis.  Recensentur  paullo 
post  p.  051 :  Grecum,  Benne,  Belnense,  Sanctum  Portianum. 

296  V.  paullo  post  p.  691. 

297  Annis  13il-1346  constituta,  hoc  ipso  anuo  igne  est  co.isuinpta;  v.  paullo  post  p.  647. 


CAP.  IV.    §2  —  DE    IITSTORIA    PALATII   AVENIONEXSIS    (1354)  647 

Die  X  m.  iulii  ...  pro  II  portis  ferrandis  in  palatio,  una  pro  turri  de 
super  cameram  domini  nostri  pape  et  alia  pro  capella  sancti  Miehaelis  in 
terracia,  de  mandato  domini  thesaurarii.  —  Ultima  die  m.  iulii .  .  .  pro 
XXII  dietis  massoneriorum,  qui  operati  fuerunt  in  bromiando  terrassiam,  que 
est  supra  cameras  domini  Claramontensis  m  et  fratris  Petri  29n  confessoris 
domini  nostri  pape  et  terrassiam  s.  Michaelis  et  cohoperturam  deambulato- 
riorum,  per  que  itur  a  parvo  tinello  ad  cameram  domini  thesaurarii,  et  mu- 
rando  seu  claudendo  vitem.  per  quam  ascenditur  a  cainera  domini  nostri  pape 
ad  terrassiam  capelle  magne  novi  palatii;  —  pro  duplicando  unam  portam 
in  turri.  ubi  tenetur  thesaurus.  —  Plurima  pro  bitumendo  terrassiam  ca- 
pelle  magne,  nimirum  pro  picando  seu  trissandis  tegulis,  pro  bitumine,  pro 
oleo  miscendo  in  bitumen  et  ungendo  iuncturas  pavimenti  terrassiarum ;  — 
Porro  plurima  quoque  pro  extinguendo  ignem  turris  magne  de  tro- 
lhassio  ™. 

Die  XXV  septembris  pro  sarralha  cum  vecte  pro  porta  parve  turris  301 
iuxta  treulas,  ubi  ponitur  artilheria; — pro  una  clave  pro  porta,  que  est 
inter  duas  torrellas  desuper  Champell/w/. 

Die  VI  novembris  ...  pro  portando  plumbum  de  turre  combusta  ad 
capellam  inferiorem  palatii .  .  .;  pro  recoperiendo  cameram  racemorum  et  co- 
perturam  coquinarum  dirruptum  propter  ignem  turris  .  .  .;  pro  claudendo  unam 
fenestram  in  gardarauba  domini  nostri  pape  a  parte  stupharum  .  .  . ;  pro 
CL  folhonibus  pro  cameris  carcerum  sancti  Laurentii  3"2  XY  sol.  .  .  .  pro  in- 
telando  XXVI  fenestras  in  tinello  magno  et  in  camera  paramenti  et  in  duabus 
gardaraubis  domini  nostri  pape  et  in  tinello  parvo  et  in  II  coquinis  et  in 
camera,  que  est  iuxta  consistorium  ...  et  in  thesauraria  et  in  cameris  do- 
minorum  camerarii  et  thesaurarii. 

Die  XXIIII  decembris  ...  pro  marchis  gradarii  terrassiarum  capelle 
magne  et  merletis  dicte  terrassie  a  parte  platee  dicti  palatii  et  bugeto  a  parte 
parve  turelle  ^3,  et  merletis  factis  supra  crotam  gradarii,  per  quod  ascenditur 
ad  dictam  terrassiam ;  —  pro  sindendo  seu  talliando,  poliando  et  lathomando 
lapidem  altaris  capelle  niagne  nove,  pro  ducendo  lapidem  predictum  in  ca- 
pella  et  levando  de  loco  suo  sane  et  integre  ad  periculum  eorumdem  - 
XXVI  flor.;  —  pro  faciendo  seu  claudendo  armar/m/  librarie  compoto- 
rum.  —  Die  XX!X  decembris  .  . .  pro  factura  merletorum  cuiusdam  crotonis 
gradarii,  per  quod  ascenditur  ad  terrassiam  capelle  magne  et  bardando  dictum 
crotonum  (!)  et  refectione  clausure  bugeti.  qui  est  in  introitu  terrassie  ca- 
mere  domini  thesaurarii  a  parte  turris  nove,  que  est  inter  dictam  capellam 
et  dictam  terrassiam,  in  qua  iacet  dominus  camerarius  -  XX  flor. 

298  Fortasse  Petrus  de  Agrifolio. 

299  V.  paullo  post  §  5. 

300  Cf.  1.  c,  pn.  648-651. 

301  La  Glacirre  sivo  turris  latrinarum. 

302  L.  c,  p.  092. 

203  Portasse  gachile  in  parte  orientali  oius  terrassiae  situm. 


648  PARS    ALTERA  —  1)E    BIBLIOTIIECA    AVENIONEXSI  —  AltT.  I 


De  anno  1355:  Die  XVI  ianuarii  soluti  fuerunt  dicto  Lo  Rey  pictori 
Avinionensi  pro  pingendo  camerara  et  armaria  parve  camere  parlamenti  the- 
saurarie  m  -  III  flor. 

Ultima  m.  martii  ...  pro  faciendo  V  capsas  pro  tenendo  libros  the- 
saurarie  et  pro  faciendo  unam  estagiam  pro  tenendo  dictos  libros. 

Ultima  m.  aprilis  ...  pro  certis  lapidibus  pro  fundamento  cave  turris 
nove  3"5  subtus  audientiam  contradictarum ;  pro  claudendo  seu  levando  murum 
palafrenarie  antique  iuxta  lenherium  a  parte  canonicorum  b.  Marie. 

Ultima  maii  ...  pro  una  franchisia  in  fenestra  thesaurarie  camere  com- 
potorum;  —  pro  XII  cassis  seu  archis  in  thesauraria  pro  ponendo  libros  com- 
potorum;  —  pro  II  bendis  ferreis  ad  firmandum  fenestras  camere,  in  qua 
est  clavarius  quondam  curie  domini  nostri  pape. 

Die  ultima  m.  iunii  .  .  .  pro  claudendo  unam  fenestram  magnam  in  au- 
dientia  contradictarum  et  reparando  pavimentum  turris  camere  domini  nostri 
pape  ante  fornellum  .  .  .;  pro  faciendo  IIII  colgas  et  III I  bancos  pro  scuti- 
feris  in  camera  turris,  in  qua  solebat  iacere  dominus  camerarius  3l'6. 

Die  XXVIII  augusti  ...  pro  serralha  pro  secunda  porta  palatii  versus 
Campellos  3,)7;  — pro  alia  cum  vecte  posita  in  camera  servientium  armorum 
iuxta  turrim  de  trulhas ;  —  pro  alia  posita  in  quodam  coffino  in  capella  se- 
creta...;  in  porta  cancelli  versus  Campellos;  —  pro  franchisiis  reparandis 
secunde  porte  platee  palatii  versus  Campellos. 

Die  XIX  octobris  sequitur  compotum  redditum  per  magistrum  Chri- 
stianum  veyrerium ...  de  expensis ...  in  reparationibus  vitreorum  capelle 
palatii  antiqui  et  factura  octo  fenestrarum  seu  vistarum  in  capella  magna 
novi  palatii  -  XXVIII  flor.,  XVII  sol. 

Die  XIIII  novembris  ...  pro  uno  fornello  de  lapidibus  per  eum  facto 
in  camera,  ubi  comedit  dominus  noster,  iuxta  cameram  paramenti ;  —  die  ul- 
tima  novembris  .  .  .  pro  claudendo  seu  murando  unam  portam  inter  cameram 
artilherie  et  scolas  magistri  palatii 308;  —  pro  faciendo  unum  solerium  in  ca- 
mera,  in  qua  iacent  notarii  domini  thesaurarii  supra  primam  portam  pa- 
latii  novi. 

Die  XXIX  decembris  ...  pro  alia  [serralhaj  duplici  pro  prima  porta 
camere  domini  Albiensis  m  iuxta  parvum  tinellum ;  —  Guillelmo  Ribaudini 
pictori  pro  pingendo  maianum  gippi,  quod  est  in  introitu  dicti  tinelli  [parvi, 
in  quo  comedit  dominus  noster  papa]  ante  cathedram  et  reparando  picturas 
dicti  tinelli  in  diversis  locis  et  pingendo  portam,  que  est  facta  de  novo  in 
capite   magni   tinelli  in  introitu   camere   paramenti  -  LVI  sol Item  pro 

204  Ad  eam  cameram  fortasse  spectat,  quod  habes  pp.  645,  040,  097. 

305  Turris  Gaehiae  sive  Audientiae. 

306  De  ea  camera  in  turri  ss.  Angelorum  sita  cf.  huius  voluminis  pp.  273,  008. 

307  Id  est  in  parte  occidentali  palatii  Clementini.  Putem  e  regione  illius  partis  situm 
fuisse  hospitium  gentis  Campellorum. 

308  In  parte  orientali  sub  audientia  magna  Clementina. 
3n!>  Hugo  Alberti  1355-1379. 


CAP.  IV.   §2  —  DE   IIISTORIA   PALATII   AVENIONENSIS   (1356)  649 

III  dietis  imius   cadrige  ad  portandum    mundaturas   palatii   antiqui  et  platee 

magne  palatii  novi  propter  adventum  regis  Aragonum  -  XLVIII  sol Pro 

faeiendo  unain  portam  in  camera  paramenti  in  capite  magni  tinelli  3I°. 

De  anno  1356:  Die  XX  februarii . .  .  pro  faciendo  unum  pillare  in  turri 
audientie  et  de  claudendo  unum  corredorium  ex  toto  iuxta  cameram  came- 
rarii  pro  tuitione  et  securitate  meliori  dicte  turris. 

Die  XXIIII  m.  martii...  pro  faciendo  tria  pilaria  et  unum  corre- 
dorium  pro  transiiu  et  decensu  de  palatio  ad  magnam  capellam.  —  Die 
XXX  martii .  . .  pro  uno  candelabro  in  parvo  tinello  iuxta  portam  camere 
regis  3a  ...  pro  II  brochis  ad  ponendum  brandonem,  in  itinere  sicut  itur  a 
camera  regis  in  parvo  tinello  . .  . ;  pro  una  clave  in  uno  parvo  coffreto  in 
parva  thesauraria. 

Die  ultima  aprilis  ...  pro  III  dietis  unius  gipparii,  qui  operatus  fuit 
in  faciendo  clausuram  gippi  camerarum  secretarum  auditorum  palatii,  iuxta 
turrim,  que  fit  a  parte  Bayrolerie  et  faciendo  elausuram  porte,  que  est  ante 
plateam  dicte  turris  -  XXIIII  sol. ;  —  pro  reparando  pavimentum  terras- 
siarum  camerarum  dominorum  camerarii,  thesaurarii  et  Albiensis;  —  pro 
removendo  coperturam  prime  porte,  qui  (!)  est  in  introitu  gradarii,  per  quod 
ascenditur  ad  cameram  domini  thesaurarii. 

Die  ultima  m.  maii,  cum  fuisset  factum  pretium  per  cameram  aposto- 
licam  cum  Bertrando  Capelerii  lathomo  de  faciendo  tria  pilaria  cum  arriellis 
pro  ponte  ad  transeundum  de  magna  capella  ad  palatium  per  edificium  novum 
iu  IIIC  flor.  auri,  soluunlur  pro  complemento  dicte  summe  L  flor. 

Die  ultima  iunii  ...  pro  tribus  cuneis  ferreis  positis  in  cancello  prope 
I).  Mariam  de  Domps  ante  domum  domini  camerarii;  —  pro  una  clave  in 
porta  orti  donhni  thesaurarii. 

Die  XXV  m.  augusti  .  .  .  pro  fustando  et  reparando  turrim  de  trolhas, 
que  alias  fuit  combusta  -  M  fior. ;  —  die  ultima  augusti .  .  .  pro  III  iornalibus 
unius  massonii,  qui  operatus  fuit  in  reparando  murum  anglarie  hospitii  do- 
mini  de  Cavilhaco  iuxta  apothecas,  qui  fuerat  dirruptus,  quando  aportabantur 
bordonales  turris  magne,  quia  alias  non  poterant  transire  ad  anglariam  ho- 
spicii  domini  camerarii  iuxta  cancellum  1).  Marie  -  XXIIII  sol. ;  —  pro  remo- 
vendo  seu  dirruendo  cancellos  palatii  a  parte  1).  Marie,  quando  portabatur 
fusta  seu  saumerios  (!)  turris  combuste. 

Die  XXII  septembris  factum  est  pretium  de  cohoperiendo  de  lausa 
et  morterio  turrim  de  trolhassio  nuper  combustam  in  ILLXXV  flor. 

Die  ultima  m.  septembris  .  .  .  pro  II  sarralhiis  remotis  et  etiam  repositis 
in  guardarauba  domini  pape  in  II  cassis,  ul>i  custodiuntur  plures  scripture, 
de  mandato   domini   thesaurarii,  in  presentia  dominorum   cardinalium  Cesar- 


3.0  Cf.  de  his  paullo  post  p.  695. 

3.1  Vido   panllo   ante  p.  042,  not.  277.  [nstituebatur  procul  <lnl>io  pro  Petro  I\'  roge 
Aragoaiae. 


050  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


augustensis  312  et  Carcassonensis  episcopi  :ii:!;  —  pro  una  clave  in  porta,  per 
quam  intratur  palatium  versus  Dominam  Nostram  de  Domps. 

Die  ultima  m.  novembris  ...  pro  faciendo  portas  in  opere  novo  super 
portas  <le  Campellis;  —  pro  claudendo  V  cancellos  ante  audientiam,  ubi  sunt 
ingenia  :m; —  pro  reparatione  cuiusdam  muri.  qui  ceciderat  iuxta  lenherium 
magnum  a  parte  canonicorum  b.  Marie  315. 

Die  XXIX  decembris  ...  pro  reparatione  sarrature  porte  camere  pa- 
ramenti  contigue  magno  tinelio  -  V  sol. 

Deannol357:  Die  ultima  ianuarii  item  pro  XXXIII  cannis,  1 1 II  palmis 
quadratis  de  taulamento  pro  armariis  ad  tenendum  libros,  factis  in  turri  magna 
iuxta  thesaurariam  parvam. 

Die  XXII  m.  martii  ...  pro  fustando  turrim  palatii  vocaiam  de  trolhas 
alias  combusto.  —  Ultima  martii  pro  reparando  pavimentum  trepatorii  gradarii 
parvi,  quod  est  in  introitu  camere  paramenti  iuxta  portam  magni  tinelli 
III  sol.  .  .  . ;  pro  reparando  serraturam  de  porta,  ubi  stat  Vernachia  in  crota  3IG. 

Ultima  aprilis  ...  pro  reparatione  serrature  de  porta  corredorii  Tle- 
super  cameram  domini  thesaurarii .  .  .;  pro  1 1 1 1  hominibus,  qui  operati  fuerunt 
in  parando  descensum  platee  magne  palatii  a  parte  Payrolerie  -  XVI  sol. 

Die  supradicta  aprilis  ultima  sequitur  compotum  Iohannis  de  Castellione 
habitatoris  Avinionensis  de  canamento  operis  novi  palatii 317,  olira  de  mandato 
domini  Convenarum  318  tunc  thesaurarii  et  concensu  magistri  Iohannis  de  Lu- 
periis  magistri  dicti  operis  facto  ut  sequitur.  Et  primo  de  muris  grossis 
IXCII    canne,    VII   palmi;  item   de   crotis   sive   voltis   VICLXXXIX    canne, 

VI  palmi;  item  de  gradariis  cum  vitis  LXIII  canne,  VIII  palmi ;  item  de 
muris  dimidiis  sive  meianis  ILXLVIII  canne,  IIII  palmi ;  item  de  pilaribus 
alias  aquoys  XLV  canne,  V  palmi ;  item  de  gradibus  sive  gradariis  XVI  canne, 
1 1 1 1  palmi;  item  de  turrillis  sive  parvis  turribus  XLVI  canne,  II  palmi ; 
item  de  VII  fornellis  LVI  canne;  item  de  propunaculis  sive  crenellis  LXI  canne, 
1 1 1 1    palmi.  —  Summa   universalis   omnium    premissorum    IIMCXXX   canne, 

VII  palmi.  Qui  Iohannes  stetit  in  dicto  canamento  per  XVIII  dies;  et  fuit 
ordinatum  per  cameram,  quod  haberet  XII  flor.  auri,  de  quibus  prefata  ca- 
mera  debebat  solvere  medietatem  et  idem  magister  Iohannes  aliam.  Et  ideo, 
quia  de  concensu  partium  fuit  ita  concordatum,  fuerunt  ei  soluti  per  cameram 
pro  parte  sua  VI  fior. 

Ultima  maii  pro  una  serratura  in  porta  turris  desuper  cameram  domini 
nostri  pape. 

312  Guilelmus  de  Agrifolio. 

313  Arnaldus  Alberti  1354-56. 

314  V.  paullo  post  p.  691   et  paullo  ante  p.  648. 

315  Prope  turrim  Trulhatii. 

316  Cf.  paullo  a-ite  p.  646 

317  Cf.  1.  c,  p.  640. 

3'8  Hugo  de  Chatillon  1335-1352. 


CAP.  IV,   §  2  —  DE   HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS   (1357)  651 


Die  XIII  m.  iunii  pro  cohoperiendo  turrim  magnam  palatii,  vocatam 
de  trolhacio,  que  fuerat  alias  combusta  casu  fortuitu.  —  Ultima  iunii...  pro 
II  serraturis  in  uno  coffro  thesaurarie,  in  quo  custodiuntur  libri  ..  .;  pro  re- 
paratione  serrature  de  cava  sub  thesauraria  et  pro  faciendo  clavem,  videlicet 

ibi  ubi  custodiuntur  Benne  et  Sanctum  Porcianum  S19. 

Ultima  iulii  ...  pro  faciendo  colgas  in  cameris  scutiferorum,  qui  ia- 
cent  in  camera  turris.  que  est  subtus  cameram  domini  nostri  pape  32";  et 
faciendo  II  soleria  turrellaruin,  que  sunt  supra  priinam  portam  palatii  novi 
a  parte  Campell forumj. 

Die  ultinia  augusti  salisfaclum  est  iis,  qui  operati  fuerunt  in  vacuando 
et  mundando  cameras  turris  magne,  que  est  a  parte  b.  Marie  de  Domps...; 
pro  una  sorralha  in  camera  turris,  quam  custodit  magister  hospitii  m. 

Ultima  septembris  .  .  .  pro  XXXVII  cannis  quadratis  de  pavimento 
gippi  factis  in  camera  turris.  in  qua  iacet  dominus  camerarius.  —  Item  Lan- 
celino  payrolerio  pro  I III  fenestris  de  plumb>>  per  eum  factis  et  una  flore 
lilii  in  coopertura  turris  predicte  de  trolhasio,  pro  maestria,  pretio  facto  cum 
eodem,  IX  flor.;  pro  IIII01*  pommicellis  supra  dictas  fenestras  et  una  cruce 
supra  florem  dicte  turris,  ponderatibus  ILXXX  lib.,  ad  rationem  XX  d.  pro 
libra,  ascendunt  ad  XIX  lib.,  III  sol.,  1 1 1 1  d.  ...;  pro  II  clavibus  positis  in 
capella  consistorii  322. 

Die  m.  XXII  octobris  pro  faciendo  molendinum  infra  palatium. — 
Ultima  octobris  .  .  .  pro  faciendo  unum  solerium  in  camera  turris.  in  qua  te- 
nentur  libri  et  vestimenta  ac  cophinos  (!),  et  intelando  fenestras  concistorii  et 
fenestras  magni  tinelli  et  etiam  parvi. 

Die  XX  m.  novembris,  cum  per  cameram  apostolicam  fuisset  facium 
pretium  cum  Petro  Gaufridi  et  Petro  Forcada  massoneriis  de  faciendo  iter 
seu  carreriam  inter  capellam  magnam  et  hospicium  marescalli  et  unam 
achoam  in  medio  dicte  capelle  a  parte  extra,  pretio  MVC  flor.  323,  prout  in 
instrumento  per  dominum  Iohannem  Palaysini  notarium  ipsius  camere  super 
hoc  recepto  plenius  continetur,  die  qua  supra  soluti  fuerunt  eisdem  in  dedu- 
ctionem  dicte  summe,  ipsis  manualiter  recipientibus  -III0  flor. 

Die  XXIX  m.  decembris  pro  faciendo  meianum  camere  turris,  que 
est  supra  cameram  domini  camerarii. 

De  anno  1358:  Die  XXVI  ianuarii  soluti  fuerunt  Hertrando  Cape- 
lerii  massonerio  in  deductionem  summe  sibi  et  magistro  Iohanni  de  Luperiis 


3ia  V.  paullo  aute  p.  046,  not.  295.  —  Ibidem  ad  diem  ultimum  martii:  In  dcscensu 
turris  magne,  ubi  tenetur  Grecum.  —  In  celario,  ubi  est  vinum   Belnense. 

320  L.  c,  p.  697. 

321  De  eius  munere  v.  Muhatoki,  Scriptores  rerum  ilal.  III,  2p.,  812. 

322  Fortasfe  in  capella  s.  Ioaunis  Bapt. 

323  Cum  ea  pecunia  paullatim  sit  expensa,  etiam  anno  proxime  sequenti  plurimae  re- 
cr.iisentur  pecuniarnm  sunimac  expensae  pr<>  iiinere  et  pila  sive  <hji<i»>.  pro  faciendo  ><>i«>>< 
carreriam . . .  et  >:,,n,i<  j. ,//<<>  e  sive  achoam. 


052  PARS    ALTKRA  —  DE    HIHL10THEOA    AVENIONENSI  —  ART.  1 


quondam  magistro  edificiorum  palatii  promisse  pro  consummando  et  perficiendo 
turribus  novis  audientie  et  revestiarii  palatii  Avinionensis,  ipso  Bertrando 
manualiter  recipienti  -  C  flor. ;  —  die  ultima  ianuarii  .  .  .  item  P.  Gaufridi 
massonerio  pro  VIII  cannis,  VII  palmis  de  muro  cum  uno  crotone  per  ipsum 
factis  in  claudendo  unum  portale  magnum  in  turri  nova  224  que  est  a  parte 
Payrolerie,  tam  pro  lapidibus,  calce  quam  maestria,  ad  rationem  III  flor.  cum 
dimidio  pro  canna,  facto  pretio  cum  eodem  -  XXXI  flor.,  XVIII  den..  IIIC  flor. 

Die  ultima  februarii  ...  pro  faciendo  parabandas  unius  gradarii,  quod 
est  supra  cooperturam  camere  paramenti  domini  nostri  pape,  a  parte  viri- 
darii...;  pro  faciendo  gachile,  quod  est  supra  anglariam  terrassie  magne  ca- 
pelle  a  parte  camere  .  .  .  323;  pro  X  bardis  de  Lambrisinhis  (?)  pro  reparando 
pavimentum  fornelli  camere  turris,  in  qua  iacet  dominus  noster  papa. 

Die  ultima  martii  pro  murando  III  portas,  videlicet  unam  in  anglaria 
capelle  magne  a  parte  carrerie  marescalli,  et  aliam  in  audientia  contradictarum 
a  parte  dicte  carrerie,  et  aliam  in  pede  vitis  iuxta  portam  novam  molendini .  .  .; 
pro  mundando  turres  novas  palatii  novi  326. 

Ultima  iunii  pro  duabus  clavibus  in  viridario  parvo...;  pro  una  ser- 
ralha  nova  in  una  porta,  per  quam  itur  in  viridario  magno  327  iuxta  co- 
quinam. 

Die  XIIII  iulii  ...  pro  faciendo  crotam  et  iter  iuxta  magnam  capellain 
et  domum  marescalli;  —  pro  ferrando  duas  portas  turris  cremate  .  .  .  328;  pro 
faciendo  perticas  in  duabus  turribus  iuxta  novam  capellam  pro  tenendo  ba- 
listas. 

Die  ultima  octobris  ...  pro  recoperiendo  cameram  paramenti  domini 
nostri  pape  et  tinellum  magnum  et  capellam  et  sacristiam  et  deambulatoria;  — 
pro  inducendo  de  crosta  cameram,  que  est  supra  terrassiam  capelle  magne, 
in  qua  custodiunt  cursores  de  nocte  et  gachilem,  in  quo  custodiunt  servientes 
armorum  supra  capellam  a  parte  b.  Marie  de  Donis...;  pro  faciendo  unum 
gradarium  iuxta  capellam  s.  Iohannis,  per  quofcl/  ascendunt  cursores  ad 
gachilem,  in  quo  custodiunt  de  nocte...;  pro  faciendo  unum  incastrum  ma- 
gnum  pro  vitrea  capitis  magne  capelle  palatii  antiqui...;  pro  intelando  in- 
castra  camere  paramenti  domini  nostri  pape  et  camere  turris,  in  qua  iacet 
dominus  noster  papa,  et  incastra  studiorum  329  eiusdem  domini  nostri  pape  .  .  .; 
et  faciendo  unarn  portam  in  camera,  in  qua  iacet  dominus  I.  elemosinarius, 
videlicet  in  turri  magna  vocata  de  trolhassio  .  .  . ;  pro  una  sarralha  in  porta 
carceris  versus  dominam  nostram  330. 


324  Turris  s.  Laurentii  sive  Revestiarii. 

325  Putcm  eam  iutelligi,  de  qua  paullo  post  dicitur,  in  ea  vigilasse  cursores  de  nocte. 
320  Itaquo  eo  temporc  perfeetae  sunt. 

327  V.  paullo  post  p.  658,  nota  3(38. 

328  Turris  Trulhatii,  anno  1354  igne  consumpta,  sed  iam  renovata. 

329  Unum  prope   turrim  ss.  Angelorum,  alterum  in  parte    occidentali   palatii  Benedi- 
ctini  prope  cameram  paramenti. 

330  Cf.  ea,  quae  paullo  aute  dc  carccribus  s.  Laurcntii  relata  sunt,  p.  647. 


CAP.  IV,  §  2 —  DE    IIISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1359-1360)         653 


Ultima  novembris,  expense  facte,  in  camera,  que  est  supra  primain 
portam  palatii  novi  a  parte  Payrolerie,  quam  cameram  tenet  dominus  Ioannes 
Guarrie  capellanus  domini  thesaurarii .  .  .  3!l ;  pro  gippando  duas  cameras  cur- 
sorum,  in  quilms  custodiunt  de  nocte,  videlicet  unam  supra  lenherium  et  aliam 
iuxta  cameram  racemorum  supra  ecclesiam  s.  Iohannis  et  perficiendo  pavi- 
mentum  deambulatorii.  quod  est  ante  cameram  regestri  332. 

Die  XXIX  m.  decembris  ...  pro  II  sarralhis  casse  in  camera  domini 
thesaurarii.  in  qua  reponuntur  libri  palatii  Avinionensis  .  .  . ;  pro  una  caxa  ad 
ferrandum  et  una  sarralha  in  dicta  caxa,  de  mandato  magistri  Petri  de  Le- 
movicis,  in  qua  tenentur  libri  in  thesauraria  -  XXXIV  sol. 

De  anno  1359:  Die  ultima  ianuarii  pro  manuoperariis,  qui  operati  fue- 
runt  in  extinguendo  ignem  ligherii  (!)  et  palafrenarie  333.  Plura  renovantur 
rupta  nocte  vel  die  ignis. 

Die  ultima  februarii  ...  pro  reparationibus  hospitiorum  de  trolhassio 
domini  nostri  pape  combustorum  et  disruptorum,  que  tenet  dominus  Albiensis 
episcopus.  —  Die  XXIX  martii .  . .  pro  reparationibus  factis  fiori  in  domo,  ubi 
erat  antiqua  palafrenaria  prope  turrem-  de  trolhassio. 

Die  ultima  marti  i  ...  pro  portando  brazillum  in  discensa  (!)  platee  palatii 
a  parte  Payrolarie  et  parando  introitum  dicti  palatii  inter  duas  portas  a  parte 
Campell [orumj .  —  Pro  alia  serralha  tanquam  33i  infra  et  extra  in  porta  ante 
consistorium  per  locum,  quo  venit  dominus  noster  papa  de  camera  sua  in 
consistorio. 

Die  XXI  iunii  ...  pro  faciendo  unum  murum  novum  subtus  turrim. 
que  est  prope  Peyrolariam,  pro  custodiendo  ingenia  -  XX  flor. 

De  anno  1360.  Observo  satisfactum  esse  ultima  ianuarii  ...  pro  caxa 
de  nuce  ad  tenendum  ornamenta  altaris  audientie  .  .  . ;  fit  mentio  scabelli  pro 
altare  camere  paramenti  .  .  . ,  capelle  s.  Ioannis  et  quidem  a  parte  refectorii 
canonicorum. 

Ultima  februarii  satisfit  pro  quibusdam  rebus,  quae  renovatae  sunt 
in  camera  turris  domini  nostri  pape. 

Ultima  martii  satisfactum  est  pro  una  petia  fevri posita  in  porta  subtus 
turrim  grossam  in  thesaur/~o/  de  mandato  domini  Iohannis  Palaysini  et  domini 
thesaurarii;  —  pro  II  serralhis  tanqimn  [libusj  infra  et  extra  in  terrassia 
supra  cameram  domini  thesaurarii ;  —  pro  faciendo  unam  clavem  cum  tribus 
annulis  in  porta  pedis  escaleriorum  iuxta  magnam  coquinam ; —  pro  faciendo 
unam   clavem   in   porta   iuxta  thesaurum,    prout   itur  apud   Garnachiam   ^35, 

331  Hoc  ad  diem  29  m.  decembris. 

332  De  ea  habetur  mentio  p.  66). 

333  V.  de  eo  incendio  paullo  post. 

334  Paullo  post:  sarralham  (>oiqn  i,<ir,,i  infra  <'t  extra. 

335  Die  ult.  aprilis:  tij„ni  Varnachiam;  ult.  febr.  135'J:  in  porta  Vernachie  iil  esl  porta 
cacae  sive  crotae,  in  qua  asservabatur  vinum  de   Varnachia;  cf.   1.  c.  p.  646,  uot.  295. 


654  PARS   ALTERA  —  I)E    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

de  mandato  domini  thesaurarii;  —  pro  reparando  unam  serralham  et  fa- 
ciendo  duos  magnos  crampones  in  porta  thesaurarie,  que  fuit  rupta  per  la- 
trones;  —  pro  una  serralha  nova  cum  una  magna  benda  in  magna  turri 
subtus  cameram  domini  nostri  et  pro  compluribus  aliis  rebus,  quibus  muni- 
retur  thesaurus  contra  latrones. 

Die  ultima  aprilis  computavit  magister  Iohannes  de  Chuiolis  massone- 
rius  de  VII  cannis  cum  dimidia  quadratis  per  eum  lathomatis  in  quodam 
pilari  ad  modum  achoe,  movendo  a  fundamento  oapelle  s.  Iohannis  usque  ad 
represas  cuiusdam  pilaris  turris  magne  contigue  capelle  predicte  s.  Iohannis, 
ad  rationem  VI  flor.  pro  canna,  valent  -  XLV  fior.  —  Praelerea  satisfactum 
est  pro  serralha  posita  in  caxa,  in  qua  ponuntur  libri  in  thesauraria  et 
scripture  antique. 

Die  XV  maii  ...  pro  faciendo  voltas  sive  crotas  corraderiorum  palatii 
novi  Avinionensis  contiguorum  cameris  dominorum  camerarii  et  thesaurarii 
supra  quarreriam  de  Campell/«/  in  deductionem  maioris  summe  sibi  pro- 
misse  -  XXX  flor. 

Die  XIX  iunii  ...  conventum  est  de  faciendo  unum  pontem  lapideum 
inter  tynellum  parvum  et  capellam  magnam,  pretio  VII Iu  flor.;  —  dio  XVIII  iulii 
pro  faciendo  pilaria  et  pontem  de  lapidibus,  per  quem  eatur  de  parvo  ti- 
nello  ad  magnam  capellam  novam  33G.  —  Die  ultima  iunii .  .  .  pro  V  dietis 
unius  gipparii,  qui  operatus  fuit  in  faciendo  gradarium  camere  paramenti, 
per  quod  ascenditur  ad  tinellum  magnum  .  .  .  et  reparando  pavimentum  ca- 
pelle  magne  antique.  —  Item  pro  mundando  II  cameras  thesaurarie  et  remo- 
vendo  caxas  et  coffros  de  bassa  thesauraria  et  ponendo  in  alia  camera,  que 
est  in  introitu  magne  thesaurarie,  ubi  tenetur  audientia.  —  Pro  faciendo 
ascensum  seu  pontem,  per  quem  ascenditur  de  camera  paramenti  ad  cameram 
turris  337. 

Die  ultima  m.  augusti  ...  pro  faciendo  unam  cameram  latrinarum  pro 
domino  nostro  papa  in  camera  subtus  capellam  s.  Michaelis. 

Die  ultima  m.  octobris  ...  pro  uno  luqueto  cum  III  clavibus  camere 
iuxta  cameram  paramenti,  ubi  custodiuntur  vasa  argentea. 

Die  ultima  m.  novembris  ...  pro  faciendo  unum  altare  in  camera 
iuxta  capellam  magnam  et  pro  faciendo  unum  lectum  in  dicta  camera  pro 
domino  papa. 

Die  XXIX  decembris  .  .  .  pro  uno  firmante  intus  et  infra  cum  II  anulis 
porte  camere  paramenti  domini  nostri  pape,  per  quam  intratur  tinellum  par- 
vum.  —  Pro  uno  magno  anulo  .  .  .  porte  magne  capelle...;  pro  serralha 
nova .  .  .  porte  super  gradaria,  per  que  intratur  in  capella  s.  Petri...;  pro 
uno  magno  vecte  cum  II  anulis  de  novo  factis  ac  verrolheria  afixa  in  muro 
ponderante  IX  lib.  ferri  porte  iuxta  magnum  altare  capelle  s.  Petri. 


336  Die  VI  m.  novembris  repertum  est  per  viros  in  talibus  expertos,  quod  dictus  pons 
fuit  male  et  secrete  factus  iuxta  conventionem,  quare  de  protio  demuntur  XX  flor. 

3:n  Opinor  iutelligi  cameram,  quam  pontifex  tenebat;  cf.  paullo  post  p.  702,  not.  692. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA   PALATII    AVENIONENSIS  (1362-1365)         655 


De  anno  1361:  Die  ultima  ianuarii  satisfactum  est .  .  .  pro  faciendo 
II  portas,  unam  in  turri,  in  qua  iacet  dominuS  noster  papa  et  aliam  in  turri 
iuxta  Nostram  Dominam,  in  qua  iacet  dominus  Guiscardus  de  Combomis. 

Die  ultima  martii  ...  pro  clavibus  porte  pedis  gradarii,  per  quod  ascen- 
ditur  turrim  (!)  super  cameram  domini  camerarii  et  thesaurarii. 

De  aedibus  a  b.  Urbano  V  1362-1370  exstructis  imprimis  observandum 
est,  quod  in  vita  priina  a  Bosqueto  primum  vulgata  refertur  338.  In  rationibus 
camerae  ea  opera  brevissime  recensentur. 

Anno  1363  clie  ultima  novembris m  satisfactum  est  manuperariis,  qui 
cavaverunt  terram  sive  bresillum,  quod  erat  in  carreria  cle  Champeris ;  — 
ultima  decembris  pro  faciendo  iter  iuxta  putheum,  qui  ft  de  novo;  — pro 
camera  fustea  cle  novo  facta  in  turre,  in  qua  iacet  dominus  nosler  papa  'Ma. 

A  n  n  o  13  6  4  die  idtima  februarii  pro  aptando  saralham  prime  porte 
camere  domini  Avinionensis  in  palatio  versus  parvum  linellum ;  —  idtima 
augusti  soluta  est  merces  iis.  qui  fregerunt  rupem,  que  est  in  capite  fun- 
damenti,  in  quo  fit  edifxcium  viridarii;  —  die  ultima  septembris  hominibus,  qui 
eradicaverunt  barclos  terrassie  capelle  nove  et  mutaverunt  gradarium  lapi- 
clum  viridarii,  ubi  fit  novum  edipcium ;  —  die  V  novembris  pro  cavando 
XXXVI  cannas  fundamenti  turris,  que  fit  in  viridario  .  .  .,  pro  apoyche- 
ranclo  fundamentum,  in  quo  fit  turris  in  viridario. 

Inter  expensas  factas  pro  cera  et  extraordinariis  recensetur  ad  diem 
10  m.  iulii  pecunia  soluta  pro  reparationibus  paramentorum  et  vestimentorum 
ecclesiasticorum  .  .  .  extractorum  de  fundo  turris  grosse.  Ad  diem  29  m.  no- 
vembris:  soluti  fuerunt  lacobo  et  Radulpho  fricheriis  341,  qui  portaverunt 
certos  libros  de  funclo  turris  grosse  acl  cameram  domini  nostri  -  IIII  sol. 

Eadem  die  computaverunt  magistri  Hugo  et  Sanctus  fratres  Claramon- 
tani  cle  natis  per  ipsos  administratis  anno  isto,  prout  seqidtur.  Primo  in 
camera  paramenti  domini  nostri  L  canne.  Item  in  camera  secreta  eiusdem 
XXIIII  canne  et  VI  palmi.  Item  in  stuclio  domini  nostri  pape  XVI  canne, 
IIII  palmi.  Item  in  camera,  que  est  supra  studium  XII  canne,  VI  palmi. 
Item  in  camera  paramenti  et  secreta,  ubi  nunc  iacet  dictus  dominus  noster 
XL  V  canne.  Item  in  parvo  tinello  VIII  canne  cum  dimidia.  Hem  ubi  co- 
medunt  cubicularii  dicti  domini  nostri  IIII  canne  cum  dimidia.  Item  in 
capellis   magni  tinelli  et  consistorii  XIIII  canne.  Item  in  magna   capella 

338  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.  I,  392:  «  Dictus  etiam  Urbanus  papa  quasi  a  principio 
«  sui  pontificatns  in  plerisqne  locis  continne  aedificavit,  ot  primo  in  palatio  Avinionensi, 
«  quod  in  mag-na  parte  ampliavit,  in  illa  videlicet,  qnae  hodie  vnlgariter  Roma  appellatur, 
«  in  qua  facta  sunt  camerae,  habitationes,  deambulatoria  et  viridarium  mirae  pulchritudinis 
«  ct  amoenitatis  habentia  in  so  maiorem  delectationem  quam  etiam  quaecunque  aliae  in  toto 
«  palatio  cxistentes.  » 

339  Introitus  et  exitus  cam.  apost.  n.  307,  folia  numeris  non  sunl   distincta. 

310  Ultima  aprilis  jiro  quadam  camera  fustea,  quam  precepii  <i<mmttts  noster  papa 
fieri  itt   f.aiiirrn  paramenli . 

341  Ad  diem  4  rn.  martii  dicuntur  faycherii. 


656  PARS    ALTERA  —  DR    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


XL  canne,  I  palmus.  Item  in  camera  domini  B.  de  s.  S/ephano  cum  capella 
domini  Avinionensis  XXII.  Item  in  V  cameris  domini  camerarii  L  canne, 
II  palmi.  Item  in  tribus  cameris  domini  Avinionensis  XXXVII  canne. 
Item  in  V  cameris  domini  thesaurarii  LXX  V  canne  cum  dimidia  et  II  palmis. 
Item  in  camera  domini  Iohannis  Garrigie  VIII  canne,  I  palrnus.  Item  in 
duabus  cameris  cum  studio  domini  Monlismaioris  XIX  canne.  Ilem  in  duabus 
camcris  cum  studio  domini  Tholonensis  XVI  canne  cum  dimidia.  Item  in 
II  cameris  cum  studio  domini  Uticensis  XL  VI  canne  cum  dimidia.  Item 
in  camera  domini  de  Monteferrando  X  V  canne  cum  dimidia.  Item  in  studio 
domini  nostri  pape,  quod  est  iuxta  ca?neram  domini  camerarii  VIII  canne 
cum  dimidia.  —  Summa  summarum  V°  et  XV  canne  ct  I  palmus,  qualibet 
canna  VI  sol.,  oalent  CLXVII  lib.,  VIII  sol.,  III  den.  Que  pecunie  summa 
fuit  eisdem  fraJribus  sohda,  quolibet  fioreno  pro  XX  VI  sol.  computa/o,  in 
VI xx  VIII  (128)  fior.  camere,  XX  sol.,  III  den. 

Anno  13  0  5  plurimae  pecuniae  rocensentur  expensae  pro  hospitio  do- 
mini  yffnglici]  Aoinionensis  342,  sive  dornini  episcopi  Avinionensis  313,  pro 
diversis  rebus  positis  in  capella  domini .  .  Amnionensis  'Wl;  — pro  hospi/io  do- 
mini  Uticensis,  etpro  facienfibus  foramina  pro  ponte  facto,  per  quem  intrabit 
dominus  nosler  papa  ad  hospi/ium  domini  Uticensis™;  — pro  hospilio,  in 
quo  moratur  dominus  episcopus  U/icensis  31G ;  —  pro  edifcio  viridarii,  et 
quidem  pro  curritorio  diruto,  in  quo  fit  dictum  edificium  .  .  .  341,  pro  fenestris 
currilorii  et  camera  oiridarii  domini  pape  3i8 ;  —  pro  opere  viridarii  m  sive 
pro  viridario,  quod  fiet  in  pala/io  domini  episcopi  Avinionensis  350. 

Atque  hospitium  quidem  viridarii  mense  novembri  ita  perfectum  erat,  ut 
a  pictoribus  exornaretur  351.  —  Denique  recensentur  pecuniae  expensae  pro  pa- 
riete  camere  paramenti  domini  impera/oris  352 ;  pretium  solutum  hominibus 
qui  mu/aoerunt  bardos  frac/os,  qui  erant  in  coper/ura  turris,  que  est  iuxta 
Champiaux  353. 

Denique  fit  aliquoties  mentio  putei,  qui  tunc  fiebat  in  platea  palatii 35i. 
Die  2  m.  maii  satisfactum  est  pro  hauriendo  aquam  de  puteo  novo  355.  Sol- 

342  Inir.  el  exit.  cam.  apost.  u.  311,  f.  140  b  s.  —  Anglicus  Grimoardi  frater  Urbani  V. 

343  L.  c,  f.   144a. 

344  L.  c,  f.    149  6. 
315  L.  c,  f.    142  6. 

346  L.  c,  f.   143r/.  —  Petrus  de  Agrifolio  episcopus  Ucetieasis  (Uzes),   1357-1365. 

347  L.  c,  f.   142  6. 

348  L.  c,  f.   143  6. 

349  L.  c,  ff.   140  6,   144. 

350  L.  c,  f.   144r,. 

351  L.  c,  f.  150rt6s.  Praeterea  die  ultima  m.  augusti  positae  sunt  tres  cruces  super 
illud  aedificium,  v.  f.  149«. 

352  L.  c,  f.  145«.  Putem  intelligi  cameram,  quam  eo  anno,  mense  maio  tenuerat 
Carolus  IV. 

353  L.  c,  f.    150  6.  —  Nimirum  turris  Gachiae. 

354  L.  c,  f.   1416. 

355  L.  c,  f.  146  6. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    IIISTORIA   PALATII    AVENIONENSIS  (1369-1370)         657 

vitur  saepius  merces  lohanni  Martialis,  diocesis  Lemovicensis,  custodi  por/e 
graduum,  per  quos  ascendUur  ad  magnam  capellam  novam  iuxta  audien- 
tiam  356. 

De  annis,  qui  sequuntur  usque  ad  an.  1369  non  suppetunt  nobis  nisi 
manualia  receptorum  et  expensorum.  In  liis  pro  operibus  plerumque  rele- 
gamur  ad  quaternos  directoris  operum,  qui  omnes  periisse  videntur.  Unus  nobis 
superest  quaternus  Bernardi  de  Manso,  cui  mense  iunio  1.370  demandata  est 
cura  resarciendi  pro  adcen/u  Urbani  V,  ex  Italia  Avenionem  redeuntis,  quid- 
quid  esset  vitii  in  palatio.  Ex  quo  quaterno,  cum  in  eo  plurimae  aedes  ac- 
curatius  recenseantur  ac  describantur,  aliqua  transscribam.  Pauca  praemittam 
de  operibus  anno  1369  ab  Alrico  Cluselli  magistro  operum  fieri  factis. 

Fit  igitur  anno  1369  mentio  hospitii  graneriorum  domini  nostri  pape 
prope  Rodanum  in  porta  Aqueria  357 ;  auri  et  argenti  asservati  in  thesauro 
camere  alte  magne  turris  358.  Praeterea  die  5  m.  octobris  traditi  fuerunt 
domino  Alrico  Cluselli  pro  emendis  lignis.  /rabibus  et  lapides  (!),  calcem 
cum  arena  pro  reparanda  copertura  capelle  magne,  que  casu  fortuiio  fuit 
combusta  - 111°  flor.  ad  grayletum  m ;  pro  qua  quidem  re  complures  aliae 
pecuniarum  quantitates  referuntur  expensae. 

Quae  sequuntur  excerpsi  ex  eo.  quem  dixi,  quaterno  Bernardi  de 
Manso  anni  13  70  inter  Iniroitus  et  exitus  cam.  apost.  n.  335: 

F.  ;3a  Subsequenter  die  II  dicti  mensis  iunii,  anno  quo  supra  [1370], 
fuit  ordinatum  per  ipsum  dominum  thesaurarium,  quod  platea  putei  novi,  que 
est  infra  primam  portam  prepararetur  propter  adventum  dicti  domini  nostri 
pape.  ut  melius  fleri  posset,  tam  de  corretoriis  lapideis  et  bardato  quam  de  pa- 
rabandis  fusteis,  et  quod  rupis  equalaretur  et  alia  platea  aplanaretur  et  omnia 
alia  necessaria,  que  erant  in  dicto  palatio  reparanda,  de  novo  repararentur. 

F.  5h  Item  ultima  die  mensis  iunii  solvi  magistro  Raymundo  de  Mon- 
tiliis  notario  et  mercatori  lapidum,  habitatori  Villenove,  pro  CLXXXV  lapi- 
dibus  voeatis  buietis,  emptis  pro  faciendo  ampectum  factum  in  prima  plathea 
palatii  a  parte  porte  Payrolarie 360  et  pro  complendo  merletos  destructos  propter 
ventum,  diu  erat,  in  summita,te  turris  Gragie  3C1 ;  et  pro  reficiendo  merletos 
dirruptos  propter  ingenium,  per  quod  ascenduntur  fuste  coperture  audientie, 
quando  fuit  combusta  362;  ad  rationem  pro  quolibet  buieto  supra  ripam  Rodani 
rerepto  II  sol.,  III  pict.  vel  circa;  valent  in  libris  -  XIX  lib.,  XVIII  den. 
et  in  florenis  de  XXIIHor  sol.,  -  XV  flor.,  X  gross.,  XVII I  den. 

F.  6'b  Item  ipsa  die  fult.  iuniij  solvi  eidem  Aymoneto  fde  s.  Ypolito, 
lapiscidej  pro  XXX  cannis  et  tribus   palmis   cadratis  de   bardato   per  eum 

3*  L.  c,  f.  156/;. 

357  L.  c,  n.  322,  f.  98  a. 

358  L.  c,  ff.   10(3  6,   107  a. 

359  L.  c,  f.   107*. 

360  Cf.  ff.  326  s.,  346  s. 

361  Gf.  f.  52":  turris  Guachie. 

362  Proeul  dubio  agitur  de  copertura  capellae  magnae,  cf.  paullo  ante. 


658  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLTOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

edificatis  in  bardando  aleas  sive  deambulatoria,  que  sunt  circum  circa  plateam 
puthei  infra  primam  portam,  ad  rationem  pro  qualibet  canna  cadrata  XIII  sol., 
valent  XIX  lib.,  XIIII  sol.,  X  den.  ob. ;  et  in  florenis  de  XXIIII  sol.  -  XVI 
flor.,  V  gross.,  X  den.  ob. 

F.  7b-.9b  Sequitur  expensa  facta  pro  cavatione  puthei  novi  prime  platee 
palatii  infra  primam  portam  [m.  iulio  1370] . 

F.  9b-25b  Sequntur  expense  facte  pro  reparatione  terrassie,  que  est 
supra  cameram  parvam  domini  camerarii  et  dominorum  thesaurariorum  et  Ber- 
nardi  de  Sancto  Stephano  363  a  parte  carrerie  de  Champeaux  3C4.  Ubinam  ea 
terrassia  fuerit,  discimus  ex  hoc  loco  f.  52  b :  item  solvi  predicto  Ricardo 
[Bcrnoyni,  coperlori  thegularum,  mense  oclob.  et  novemb.j  copertori  pro 
duabus  dietis  per  ipsum  factis  et  positis  in  coperiendo  copertum  noviter  factum 
inter  duas  turrellas  supra  portam  principalem  palatii,  ante  fenestram  domini 
B.  de  Sancto  Stephano,  ad  rationem  pro  qualibet  dieta  VIII  sol.,  valent 
XVI  sol. ;  et  in  grossis  VIII  grossos.  -  Renovantur  omni  ex  parte  hospitia 
dominorum  camerarii  et  thesaurarii  in  occidentali  parte  palafii  Cle- 
mentini  sita. 

F.  25b-28b  Sequitur  expensa  facta  pro  camera  de  novo  constructa  in 
domo,  que  communiter  nuncupatur  in  granariis,  iuxta  capellam  s.  Petri  3C5 
supra  audientiam. 

F.  28b-30a  Sequitur  expensa  facta  pro  mediis  gippi  factis  in  tribus 
cameris  notariorum  supra  magnam  et  primam  portam  palatii  3CC. 

F.  30a  Sequitur  expensa  operis  facti  in  camera,  in  qua  moratur  dominus 
Raymundus  de  Caselis  :  .  . ;  f.  32  a  in  camera  domini  Egidii  3C7. 

F.  36 b  Expensa  facta  .  .  .  pro  II  viridariis  domini  nostri  pape  tam 
pro   novo   quam   pro   antiquo  368  rigando  et  reparando  et  preparando. 

F.  37  b  Pro  corda  posita  ad  putheum  stupharum  pro  aqua  ex  eadem 
trahenda  pro  viridario  [antiquoj  .  .  . ;  pro  amovenda  immunditia,  que  erat  in 
quodam  angulo  inter  palatium  et  cameram  novam. 

F.  38 a  Sequitur  expensa  facta  pro  diversis  necessariis  ex  necessitate 
factis  propter  adventum  domini  nostri  pape,  videlicet  de  mense  septembris  anno 
ut  supra.  -  Primo  de  mandato  domini  thesaurarii  feci  claudere  III  portas  de 
muro,  videlicet  unam  vitis,  que  venit  ad  cameram  domini  Raymundi  de  Caselis ; 
aliam,  que  est  in  pede  vitis,  que  venit  ad  molendinum  3C9;  et  tertiam,  que  venit 
de  molendino  ad  coquinam  novam,  quam  tenet  nunc  dominus  thesaurarius.  — 

363  Erat  is  unus  ex  cubiculariis  pontificis. 

364  y.  49  a :  Pro  ferratura  duarum  fenestrarum  fac'arum  in  camera,  domini  thesaurarii 
in  muro  antiquo  a  parte  carrerie  vocate  de  Champeau-',.  —  Lapides  et  ligna  trahuntur  ad 
ea  opera  ex  platea  bassa;  f.  356  plateam  bassam,  que  est  infra  primam  poriam    palatii. 

365  Id  est  capellam  magnam  novam;  cf.  huius  voluminis  p.  691. 

366  In  occidentali  parte  palatii  Clementini  prope  camerarium  et  thesaurarium;  v.  paullo 
post  p.  698. 

367  Erat  is  socius  thesaurarii,  v.  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  v.  335,  f.  76a. 

368  Cf.  paullo  ante  p.  652,  ubi  viridaria  paroum  et  magnum  iuxta  coquinam. 

369  In  loco,  quem  in  tabulis  III  et  IV  ad  calcem  huius  voluminis  nn.  36,  37  signavi. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HIST0R1A.    PALATU    AVENIONENSIS  (1369-1370)         659 


Item  unum  medium,  qui  (!)  est  in  transitorio,  veniendo  de  camera  domini 
Egidii  ad  cameram  domini  ihesaurarii ;  et  etiam  pro  faciendo  et  perforando 
nmrum  gradarii  pro  cameris  privatis  inter  molendinum  et  transitorium  magne 
porte  palatii   factis. 

F.  3Sh  Item  eodem  mense  septembris,  de  mandato  dicti  domini  thesau- 
rarii,  feci  aperire  portas  infrascriptas,  que  erant  murate  de  lapidibus  cum  ce- 
mento,  de  tempore  domini  cardinalis  Iherosolimitani  370;  videlicet  portam  palatii 
a  parte  Payrolarie,  item  portam  a  parte  b.  Marie  de  Donis  (!),  item  portam 
audientie;  item  portam  gradarii,  que  est  iuxta  audientiam;  item  IIas  magnas 
fenestras  audientie,  item  portas  magne  capelle,  item  portam  scole,  item  portas 
turris  Payrolarie,  in  qua  sunt  ingenia.  —  Et  infra 371  palatium:  portam  Cantorum, 
portam  magistri  cere,  portam  librarie,  portas  vitis  viridarii  novi,  portas  cor- 
retorii  iuxta  capellam  magnam  et  portam  sive  .foramen,  ubi  debet  stare  rota, 
que  trahit  ligna  pro  coquina  iuxta  turrim  de  trolhacio .  .  .  VIIIt0  fior., 
YIIP0    gross. 

F.  39 a  Item  eodem  mense  [septenibri]  solvi  Bernardo  Saurini  magistro 
fusterio  pro  XX''  cannis  de  fusta  vocata  costeria  pro  faciendo  puncheriam  et 
parabandas  pro  ponte  transeunte  de  terrassia  parva  iuxta  turrim  sancti  Mi- 
chaelis  372  supra  parvum  tinellum  desuper  37:i,  ad  rationem  pro  qualibet  canna 
III  sol.  valent  III  lib.,  et  in  fiorenis  de  XXIIII  sol.  -  II  flor.,  VI  gross.  —  Item 
dicto  mense de mandato  domini  thesaurarii  feci  reparare  pontem  tam  mor- 
tuum  quam  levaticum,  existentem  inter  parvum  tinellum  et  terrassiam 
parvam,  que  est  iuxta  turrim  Sancti  Michaelis  supra  palatium,  pro  transeundo 
de  audientia  supra  parvum  tinellum,  pro  qua  reparatione  solvi ...  III  flor., 
IIIIor  gross. 

F.  40h  Item  eodem  mense  septembris  et  de  mandato  thesaurarii,  prout 
supra.  feci  intelare  fenestras,  que  sunt  locis  infrascriptis ;  videhcet  et  primo 
omnes  fenestras  corretorii  a  parte  viridarii  novi,  item  fenestras  vitis  stuphe; 
fenestras  camere  turris,  in  qua  iacet  dominus  noster  papa,  et  alie  camere  se- 
quentis,  item  fenestras  camere  paramenti.  fenestras  magni  et  parvi  tinelli, 
fenestras  magne  capelle  et  transitorii  pontis,  fenestras  granarii,  fenestras  ca- 
mere  domini  prioris  Bellicadri,  fenestras  audientie,  fenestras  camere  imperatoris 
et  domini  Albanensis  :!7i.  domini  episcopi  Avinionensis 37n,  domini  episcopi  Foroiu- 
liensis  ^76,  domini  camerarii,  domini  thesaurarii,  domini  Raymundi  de  Caselis, 
fenestras  consistorii  et  camere  Ihesu ;  et  alie  camere  antique.  in  qua  con- 
sueverat  stare  doininus  camerarius  377,  fenestras  studii,  fenestras  thesaurarie 

370  Philippus  do  Cabasolle;  v.  paullo  post  §  4. 

371  Id  est  in  palatio. 

371  Quae  turris  iu  aliis  locis  turris  Gardaiaubao  appellatur;  cf.  paullo  post  p.  689. 
373  De  iaterpretatione  vocis  pontis,  v.  paullo  post  p.  074,  not.  443;  praeterea  cf.  paullo 
ante  p.  654. 

37«  Faiditus  de  Agrifolio  1368-1386. 

37r'  Anglicus  Grimoardi  frater  Urbani  V. 

376  Raimtindus  Daconis  ord.  Erem.  -•  Aug,  confessor  pontificis,  cf.  paullo  posi  .s  •">. 

377  Ea  carnera  sita  erat  iu  turri  bs.  Angelorum  sub  camera  pontificis,  v.  I.  c,  p.  697; 


()()()  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLTOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


magne  et  secrete;  ac  pro  ponendo  pannos  viridos  in  tabulariis  thesaurariarum 
predictarum  et  in  pluribus  aliis  locis,  qui  particulariter  non  possunt  distincte 
exprimere  (!);  pro  quibus  omnibus  solvi .  .  .  XVI  flor.,  VIII10  gross. 

F.  43b  Sequitur  expensa  facta  pro  omnibus  ingeniis,  que  erant  infra 
audientiam  378  extractis  et  mutatis.  tam  infra  cameram  iuxta  audientiam  379 
quam  infra  turrim,  que  est  a  parte  Payrolarie. 

F.  44b  Pro  IIIIor  cannis  et  V  palmis  cadratis  factis  de  ampectu  et  mer- 
letis  reparatis  supra  cameram  granariorum  et  supra  parvum  tinellum;  — 
pro  quodam  banco  lapideo .  .  .  edificato  ante  ianuam  audientie  a  parte  contra- 
dictarum  380. 

F.  52a  Pro  recoperiendo  domum,  in  qua  custodiuntur  racemi  pro  domino 
nostro  papa,  iuxta  pignaculum  b.  Marie  de  Dompnis,  et  pro  recoperiendo  cor- 
rettoria,  que  sunt  iuxta  capeHam  antiquam  38\  et  coperturam  camere  domini 
episcopi  Foroiuliensis,  cameram  novam  viridarii  domini  nostri  pape. 

F.  53  a  Pro  induxione  terrassie  existentis  supra  cameras  dominorum 
camerarii,  thesaurarii,  Bernardi  de  Sancto  Stephano  et  domini  episcopi  Avi- 
nionensis  ^82  et  in  bardato  turris,  in  qua  detinetur  captus  dominus  Veranus. 

F.  G5b  Pro  duabus  clavibus  et  reparationibus  earumdem  duarum  por- 
tarum  turris  383,  in  qua  iacebat  dominus  noster  papa.  post  cameram  paramenti. 

F.  74  a  Item  pro  intelando  quatuor  magnas  fenestras  existentes  ante  portam 
camere  domini  episcopi  Avinionensis  infra  palatium  supra  portam  magnam 
palatii  b.  Marie  fdej  Dompnis. 

F.  75b  De  mense  decembri  .  .  .  pro  tribus  clavibus  pro  camera  domini 
nostri  pape  de  mandato  domini  Guillelmi  Auberti,  quando  dominus  noster  papa 
mutavit  se  in  hospitio  domini  cardinalis  Albanensis  384  -  IIIIor  gross.,  XII  den. 

F.  16  a  Pro  una  serratura  cum  verriculo  positis  in  porta  parvi  tinelli 
ultra  cameram  paramenti . . . ;  item  pro  una  serratura  firmante  per  se,  posita  in 
porta  existente  inter  cameram  paramenti  et  parvum  tinellum,  cum  tribus  cla- 

378  Id  est  in  audientia.  —  Eteuim  ia  eodem  f.  43  b  habes:  ad  extrahendum  et  mu- 
tandum  et  portandum  omnia  ingenia,  que  erant  infra  audientiam  et  ea  reducendo  infra 
cameram  inrjeniorum  (iuxta  scolas  v.  p.  091)  et  in  turre  a,  parte  Payrolarie. 

370  F.  55  b:  Erpensa  facta  pro  buieto  facto  in  camcra  ingeniorum.  . .  pro  camera  do- 
mini  Iohannis  Roseti  facienda.  —  Pro  cxtrahendo  omnia  ingenia  magna  et  paroa  de  camera 
imjeworum  et  ea  portanda  in  turri  Payrolarie.  F.  56 a:  Pro  faciendo  nnam  portam  novam 
in  muro  pro  alia  camera  artilharie.  —  F.  71  a :  Expensa  facta  de  mandato  domini  camerarii 
pro  camera  domini  lohannis  Rosseti  facta  in  domo  iuxta  audientiam,  ubi  stabant  ingenia 
primitus  et  modo  facit  ibidem  scriptorium  suum. . .  .  Pro  faciendo  in  parietibus  tabulas  ad 
tenendum  libros  camcre.  —  Simili  ratione  f.  13b:  pro  complendo  armaria,  tabularia  et  alia 
dressatoria  facta  in  camera  domini  Iacobi  de  Solegiis,  notarii  domini  camerarii,  de  man- 
dato  domini  camerarii  predicti  ad  tenendum  scripluras  camere  apostolire. 

380  Quae  audientia  contradictarum  sita  erat  iu  ima  turri  Gachiae;  cf.  paullo  post  p.  697. 

381  Capella  magna  antiqua  s.  Ioannis,  in  parte  septemtrionali  palatii  Benedictini ; 
cf.  paullo  post  p    675,  680. 

382  Quae  camerae  partem  occide.italem  palatii  Clementini  occupabant. 

383  Tiirris  ss.  Angelorum. 

3»4  Cf.  paullo  post  p.  694,  not.  635. 


CAP.  IV.  §  2  —  I)E   HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (1369-1370)         66l 


vibus  pro  cubiculariis  domini  nostri  pape;  item  pro  una  serratura  flrmante 
per  se,  posita  in  quadam  porta,  existente  inter  cameram  paramenti  et  magnum 
tinellum,  eum  sex  clavibus  pro  cubiculariis  domini  nostri  pape.  —  Pro  serratura 

in  una  camera  prope  cameram  domini  camerarii  versus  nostram  dominam  de 
Donis  (!);  /'.  76b  pro  quadam  porta  prope  camerani  domini  camerarii,  quando 
itur  versus  conclave  ...  385;  in  porta  camere  domini  camerarii,  que  est  ante 
cameram  domini  thesaurarii. 

F.  77b  Pro  duabus  clavibus  necessariis  pro  prima  magna  porta  palatii 
a  parte  de  Champeaux.  pro  una  clavi  necessaria  pro  prima  parva  [portaj 
a  parte  1).  Marie  de  Dompnis  m. 

F.  78b  Pro  intelando  fenestras  domini  camerarii  iuxta  cameram  impe- 
ratoris  et  fenestras  ipsius  camere  imperatoris  387  et  domini  Avinionensis , 
domini  Bernardi  de  Sancto  Stephano,  domini  Foroiuliensis  et  fenestras  re- 
gestri  ^. 

F.  lOla.  Die  ultima  ianuarii  [1371]  ad  faciendum  boquetum  pro  stagnis 
librorum  in  studio  domini  nostri  pape. 

Sequitur,  ut  ex  accuratissima  recensione  universae  supelle- 
ctilis  palatii  Avenionensis,  anno  13  69  confecta389,  ea  excerpam, 
quae  ad  palatiuin  eiusque  configurationem  illustrandam   faciunt. 

Habes  igitur  in  Tabulario  Vaticano  in  ea  archivi  Avenionensis  parte,  cui 
a  Collectoriis  nomen;  in  volumine  notato  n.  468  3<J0  primuin  quidem  ff.  51  «-61« 
inventarium  [actam  dc  bonis  exislentibus  in  turri  alta  palacii  Avenionensis, 
ubi  est  ascondi/us  thesaurus  ecclesie  de  tempore  Urbani  V  conscriptum 
anno  1364.  Recensentur  iocalia  aliaeque  res  pretiosae  391. 

Deinde  in  alio  inventario  ff.  165«-286&  anno  1369  confecto  recensentur, 
post  aurum  et  argentum  ff.  165  «-176«  relatum,  res  collocatae  f.  176«  in 
capella  s.  Michaeiis,  primo  una  casula.  Item  una  dalmalica  ....  Sequuntur 
f.  178«  res  dispositae  in  turri  magna  nova  vocata  La  Gachia  392, 
et  primum  quidem  arma  in  prima  trabe  a  parte  ecclesie  b.  Marie  de  Dompnis 
LIX  balisle. 

Deinde  f.  179«  in  camera  superiori  parve  turris,  que  est  supra 
magnum   tinellum,  primo  XII  bodelle,  item  XCI  scuta  parva.... 

385  Cf.  huius  paginae  not.  387  ot  paullo  ante  p.  H-44,  not.  285. 

386  Cf.  f.  X-l":  Ail  faciendam  unam  domurn  iu.rtn  j>orla»i  jnilalii,  per  qiunn  ilur  de 
diclo  palatio  ad  Do>ni,ia,,i  Xostram;  cf.  ff.  97",  99a. 

387  F.  89«:  Pro  reficiendo  unum  muruat  de  laliludine  VI  palmorum  infra  unum  ma- 
gnum  arcum  inier  magnum  tinellum  et,  cameram  paramenli,  necnon  similem  alium  murum 
infra  alium  arcum  inter  dictum  linellum  et  cameram  imperatoris',  qui  quidem  muri  de- 
structi  erant  ad  adaptandam  eam  palatii  partem  pro  conclavi;  cf.  f.  79«.  —  F.  91  a:  Pro 
mantello  facto  in  camera  i,,ij>eratoris  in  introytu  paroi  linelli;  cf.  f.   110". 

388  V.  paullo  post.  }>.  097. 

389  Cf.  de  ea  recensione  huius  voluminis  pp.  207  s\,  274  s.  nt  paullo  post  $$  4. 

390  Cf.  quae  ex  eo  volumine  paullo  aute  p.  267 s.  retuli. 

391  V.  paullo  ante  p.  207  et  Denifle-Ehrle,  Archio,  V,  165. 

392  Turris  Audientiae,  v.  paullo  post  |>.  692. 


062  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

Item  in  alio  stagio  inferiori  in  eadem  turri,  primo  XCVI  arcus  Anglie 
depicti .... 

Ifem  in  superiori  solerio  seu  slagio  turris  a  parte  Payrola- 
rie  293  II gerre  terree  plene  pinguedinibus.  Item  alia  barilha  fustea  plena 
sulphure  .... 

F.  179  o  Ilem  in  eadem  turri  in  alio  sequenti  inferiori  stagio,  primo 
videlicet  CXI  coria  bovina  cum  pilo,  antiqua  et  pelata  .  .  .. 

Item  in  turri  proxima  ecclesie  b.  Marie  de  Dompnis, 
in  qua  solebat  stare  dominus  Montismaioris  394,  scilicet  in  stagio  superiori, 
primo  XLII  baliste  de  pede .... 

Item  in  turri  de  trulhacio ,  in  quodam  stagio,  ad  quod  ascen- 
ditur  per  terraciam,  ubi  est  quedam  porta  ferrea,  primo  XL  VI  balisle 
grosse  de  torno .... 

F.  180&  Item  in  alio  siagio  superiori  eiusdem  turris,  primo  tres  spin- 
gale  garniie,  in  quarum  una  sunt  duo  ferri  seu  canones  de  garroto  .... 

Item  in  alio  stagio  inferiori,  primo  LXXIl  plate  coperte  corio  albo 

F.  181«  Item  in  audientia,  primo  II  magne  spingale.  .  .. 
Atque  hucusque  quidem  non  recensentur  nisi  arma. 

Multiplicis  generis  supellex  asservabatur  f.  182«  in  superiori  camera 
turrelle parve  39= ',  que  est  iuxta  turrim  de  troilhacio .  in  qua  camera 
solebat  iacere  Guillelmus  de  Guillelmia  castellanus  quondam  predicli  palatii. 
Primo  quinque  paramenta  diversis  ymaginibus  et  armis  domini  Clementis 
pape  VI  ad  acum  operala.  Item  novem  bancalia  minoris  forme,  de  opere 
Atrebatensi .... 

F.  184a  Item  in  capella,  que  est  iuxta  cameram,  quam  tenebat  do- 
minus  Bernardus  de  s.  Stephano,  fuerunt  reperta  et  assignata  per  do- 
minum  archidiaconum  Cavalliccnsem  res  et  bona,  que  sequntur:  primo 
IX  pecie  cortinarum  de  sindone  viridi  antiquato  .... 

F.  188a  Item  in  vestiario  vetus  (!)  capelle  est  una  magna  capsa,  que 
fuit  apperta  .  .  .  et  fuerunt  reperta  infra,  que  sequntur,  una  cum  pluribus 
libris,  postmodum  in  presenti  cartello  videlicet  in  capitulo  librorum  desi- 
nandis,  videlicet  in  folio  396 — :  primo  quatuor  altaria  portatilia  .  .  . . 

F.  188&  Item  in  camera  immediate  subtus  capellam  s.  Michaelis  fue- 
runt  reperta,  que  sequntur.  Et  primo  duo  coffri  fustei  folrali  ab  infra 
sindone  barrata  ct  ferrati  cum  seris,  in  quolibet  una ;  in  quorum  uno  sunt, 
que  sequntur :  primo  unum  calamarium  de  argento  deauratum,  pro  maiori 
parte  cum  smaltis  et  cum  sua  coperlura  ad  arma  Clementis  VI . .  . . 

F.  189«  Item  in  camera,  in  qua  iacebat  dominus  noster  papa;  sunt, 
que  sequntur:  primo  unum  matelacium  de  tela  rubea.... 

393  Turris  Revestiarii,  nunc  s.  Laurentii. 

394  Cardinalis  Petrus  de  Banhaco,  prius  referendarius  Urbani  V,  f  1369  die  7  m.  oct. 
Viterbii. 

395  Turng  Latrinarum,  nunc  La  Glaciere. 

396  Numerus  excidit;  cf.  paullo  ante  p.  420. 


CAP.  IV,«§2 —  I)E    HISTOPJA    PAI.ATII    AVENIONENSIS  (1360-1370)  603 


Ilem  in  capella  s.  Michaelis  supra  diclam  cameram  sunt,  que  sequntur: 
primo  unus  cu/frus  cooperlus  de  panno  rubeo.... 

llem  in  magna  (!),  idri  solebat  feri  graveria,  quatuor  magne  cathedre 
fuslee.  Ttem  una  tinea  ad  balneandum  . .  . . 

Ttem  in  parva  crota  sive  camera,  per  quam  descenditur  ad  deambu- 
latoria.  in  qua  iacebat  granerius,  due  culcitre  parvc  cum  modica  pluma. . .. 

F.  1 89Z>  Item  in  corraloriis  desuper  viridarium,  unum  tornum  pro 
arbalisiis  parvum  .... 

Item  in  camera  nova  inferiori,  duo  capfoh .... 

Item  in  camera  nova  superiori,  duo  malelatia  .... 

Ilem  in  studio  domini  nostri  pape  iuxta  cameram  paramenti 397,  unum 
mafalacium  de  fustana  albo.  garnilum  de  lana .... 

F.  100a  Item  in  camera  paramenti,  unum  bancale  de  opere  Atreba- 
tensi  mediocri[s]  forme  fractum .... 

Item  in  camera  magne  lurris,  una  culcitra  magna  cum  suo  pul- 
vinari  de  Alexandr..  Ilem  magna  sargia  rubea.  /Ista  fuit  pro  sepultura 
domini  Urbani  30S/. 

Item  in  magno  tinello,  quinque  scanna  sive  archebancs  .... 

F.  IdOb  Item  in  buticularia  sive  gardevesselle,  tres  cornule.  Item  due 
buge  ferrate .... 

Item  in  coquina  superiori,  due  bacine  sive  conche.... 

F.  191  a  Ilem  in  coquina  inferiori,  quinque  bacine  magne....  Item 
unum  molendinum  pro  sinapio  .... 

Ilem  in  tinello  domini  (hesaurarii,  videlicel  et  in  camera  paramenti 3", 
s,'i>lem  scanna  sive  archebancs  .... 

Ilem  in  camera  media  lurris  versus  ecclesiam  b.  Marie,  in 
qua  iaccbat  dominus  prepositus  Folcalquerii,  unum  mafelacium  de  fu- 
slana  alba  .... 

F.  1(.)1 1)  Item  in  camera  subtus  campanam  duo  ma/elacia  . . . .  Iiem 
L  banastoni  de  carbone  lapideo  cum  estimalione.  Item  LX  banastoni  vel 
circa  de  carbone  lignorum-. 

Item  in  capella  antiqua  inferiori  m,  VI  lapides  ad  tenendum  oleum  .... 

F.  \92a  Item  in  meiano  stagio  turris  de  Troilhacio  subtus  ca- 
meram,  in  qua  iacebanl  servientes  armorum,  IIM  quintalia  lignorum  vel 
circa .... 

Item  in  penore  antiquo  XXIII  bote .... 

Item  in  penore  magno  iuxta  puteum  IIIIXX  bote,  quarum  IIII"r  de 
Mena  et  alie  sancti  Egidii,  de  quibus  sunt  XLII  vino  clareto  ei  albo  plene 

Item  in  camera  buliculariorum,  sunt  due  capse  sapinee. 

397  Aiiimadvertendiuu  duo  fuisse  studia,  v.  paullo  ante  p.  086.  Hoc  loco  indicatur  stu- 
dium  sitnm  in  parte  occidentali  palatii  Renedictini ;  cf.  1.  c,  p.  610. 

398  Haec  in  margine  alii   manu  adiuncta  siint. 

399  Utifpie  in  eamera  paramenti  thesaurarii. 

*00  Capellu  inferior  6.  Stephaui,  cf.  paullo  aiite  p.  6()0,  not.  91. 


664  PARS    ALTERA  —  DE    BIBUOTllECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

Item  in  camera  panateriorum  domini  nostri  pape  sunt,  que  sequntur: 
primo  due  capse  magne  sapinee  .... 

F.  192&  Item  in  capella  maiori  domini  noslri  pape  sunl  IIC  saumafe 
grosse  frumenti .... 

Item  in  magna  turri  de  Troilhacio,  scilicet  in  carnera,  in  qua  solebant 
iacere  servientes  armorum  sunt  XXX  baconi  salsi .... 

Item  in  penore  subtus  turri  thesaurarie  m  sunt  V  bole  de  Mena 
vacue .... 

Item  in  viridario  sunt  XVII  pavones  tam  antiqui  quam  iuvenes,  quo- 
rum  sex  sunf  albi. 

Item  in  camera  supra  coquinam  sunt  duo  coffri  ferrati .... 

F.  193a  Sequilur  inventarium  factum  de  hiis,  que  in  fundo  turris 
thesaurarie  existunt,  quo  quidem  loco  imprimis  iocalia,  ff.  198a-202a 
privilegia,  litfere  et  alia  instrumenta  tabularii  asservabantur.  — 
Denique  ff.  202a-'S0Sb  recensentur  libri  qui  erant  dispositi  f.  202«  in 
capella,  in  qua  celebrare  solebat  cardinalis  Avenionensis  prope  cameram 
domini  B.  de  s.  Stephano,  assignati  per  dominum  archidiaconum  Caval- 
licensem  pro  domino  cardinali  Hierosolimitano ;  f.  204  in  quadam  camera 
prope  capellam  predictam;  ff.  249a-253&;  in  capella  s.  Michaelis;  ff.  253  b- 
265&  in  studio  domini  camerarii  sub  cuslodia  domini  G.  Atberti;  ff.  265- 
278«  in  fondo  lurris  fhesaurarie  subtus  cameram,  in  qua  solebat 
dominus  papa  iacere;  ff.  278a-279&  in  camera  secreta  thesaurarie  ;  ff.  279  b- 
281  a  in  quadam  magna  capsa  sapinea  in  camera  domini  Poncii  de  Ca 
doros  m;  ff.  282a-284&  in  camera  immediate  subtus  capellam  s.  Michaelis ; 
ff.  284&-286&  in  camera  subtus  studium  domini  noslri  pape,  in  qua  consuevit 
se  indui,  quando  intrabat  in  consistorium. 

De  tempore  Gregorii  XI  1370-1378  pauca  habeo,  quae  adiungam.  Atque 
ea  quidem  hoc  unum  comprobant,  quod  facili  coniectura  statui  poterat,  nimirum 
eodem  fere  loco  thesaurum  ac  bibliothecam  permansisse,  quo  a  prioribus  pon- 
tificibus  erant  constituta.  Gregorius  enim  cum  in  eo  esset,  ut  curiam  Romam 
in  avitam  sedem  transferret  idque  anno  1376  esset  exsecutus,  hoc  unum  pro 
palatio  Avenionensi  praestitisse  videtur,  ut  quae  a  suis  antecessoribus  egregie 
erant  exstructa,  integra  conservaret. 

Quare  admodum  pauca  de  eius  tempore  in  libris  introitus  et  exitus  403 
nactus  sum;  suntque  fere  haec:  Die  XX  m.  martii  traditi  fuerunt  per  domi- 
num  Raymundum  de  Casellis  domino  Bernardo  de  Manso,  dudum  sacriste 
s.  Desiderii  Avinionensis  pro  operibus  fiendis  in  turri  capitis  pondis  Ro- 

401  TUpns  ss.  Aagelorum,  cf.  paullo  post  p.  701. 

402  Is  paullo  ante  ex  clerico  consiliarius  camerae  renuutiatus  erat;  cf.  Intr.  et  exit. 
cam.  apost.  n.  327,  ff.  56  b,  59  b. 

403  Duo  tantum  reperi  volumina,  in  quibus  rationes  iu  cerca  collectae  sunt  capita 
n.  343  et  344,  quae  ad  an.  1375-7(3  pertinent;  reliqua  volumina  nn.  336-349  manualia 
exhibent. 


CAP.  IV,  ^2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  665 

dani  et  circa  clausuram  civitatis  Avinionensis  m  -  IIC  flor.  communes  *05.  — 
Praeterea  die  ultima  februarii  1375  satisfactum  est  inter  alia  pro  II  lu- 
quetis  duplicibus  positis  in  dudbus  portis.  per  quas  itur  de  camera  Servi  m 
ad  viridarium  -  XL  sol.  I07;  porro  m.  septembris  pro  VIII  diclis  fusterio- 
rum.  qui  intelaverunt  fenestras  camerarum  iurris  et  paramenti  domini 
nostri  pape  m. 

In  eo.  quod  paullo  ante  laudavi,  volumine  n.  408  habes  ff.  61  a  90  a  copiam 
i/trentarii  facti  de  bonis  (hesauri  palacii  apostolici  exislentibus  in  turri 
alla  palacii;  et  ff.  82a-90a  quidem  res.  que  erant  in  capella  s.  Michaelis. 
Sequitur  paullo  post  ff.  90a-109a  invenlarium  confectum  in  turri  magna 
supra  cameram  domini  noslri  pape;  praeterea  ff.  109a-143«  leguntur 
inventaria  rerum  extractarum  de  turri  alla,  ubi  erat  thesaurus  ecclesie 
recondiius  et  de  turri  bassa  sive  f.  132a  de  fundo  turris  thesaurarie. 

Robertus  de  Gebennis,  a  suis  Cleniens  VII  1378-1394  appellatus,  cum 

an.  1379  Italia  pulsus  Avenionem  rediisset  eamdem,  quam  sui  praedecessores, 
incolere  coepit  palatii  partem.  Prope  eam  a  b.  Urbano  V  camera,  cui  a  Roma 
nomen.  erat  constituta  40'J,  in  qua  aptanda  atque  exornanda  Clemens  haud  parum 
desudavit  4I". 

Satisfit  enim  die  8  m.  iulii  an.  1381  Guillelmo  Bonjehan  pictori  pro 
emendis  apud  Montem  Pessulanum  certis  rebus  necessariis  pro  depingendo 
capellam  novam  factam  in  camera  Rome  *";  die  G  m.  iunii  1383  directori 
operum  pro  faciendo  mundari  turres  trolhacii,  Nostre  Bomine,  et  audien- 
[tie]  *18;  anno  13S7  pro  uno  fornello  [et]  uno  deambulatore  (!)  faclis  in  retro- 
camera  camere  Rome  palacii  apostolici  "3;  die  25  m.  novembris  an.  1388 
pro  ediflcio  novo,  quod  ft  in  palacio  aposiolico  Avinionensi  prope  cameram 
Rome  *";  die  12  m.  decembris  pro  deambulatoriis,  que  fiunt  de  novo  in 
palacio  apostolico  Avinionensi  retro  cameram  de  Roma  4i5. 

404  Cf.  de  his  munitionibus  Muntz,  Hixtoire  des  arl*  dans  la  oille  d'Aoignon,  p.  453; 
praeterca  accuiatnni  compufum  in  Regest.  Avenion.    Urbani  V,  toin.  XV. 

405  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  330,  f.  92«. 

406  Imago  Ceroi  Volanlis  eo  tempore  non  a  pictoribus  ac  scuI|itoribus  taatum,  sed 
etiam  a  lextoribns  singulari  studio  effi.igebatur.  Quaie  eam  appellationem,  ut  alias  smiiles 
Camerae  Iesu,  Camerae  Romae,  repetendam  esse  opinor  a  picturis  vel  a  tapetis,  quibus  illae 
camerae  eraat  omatae.  —  Ct'.  Martene-Durand,  Amplissima  Collectio,  VII,  671:  Acta  fue- 
runt  haec  Avinione  in  hospitio  Cervi  oolantis,  silo  in  oico  Magnae  Fusteriae. 

4°7  L.  c,  n.  343,  f.  146. 

408  L.  c,  f.   U9a. 

409  Cf.  huius  voluminis  p.  693. 

410  Cf.  Muntz,  Uantipape  Clement  VII.  Essai  sur  Vhistoire  des  arls  d  Aviynon  vers 
la  ftn  du  XI  Ve  siecle  in  Revue  archeologique.   Paris,   1888. 

411  Intr.  et  exit.  n.  354,  ff.  \\3b,  lUa. 

412  L.  c,  n.  356,  f.  151  b. 

413  L.  c,  n.  362,  f.  90«. 

414  L.  c,  n.  365,  f  4C,a. 
41">  L.  c,  f  Xslb. 


666  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

Praeterea  ab  an.  1388  ad  an.  1390  in  extruenda  viteprope  coquiuam  oris  ila 
et  camera  quadam  est  laboratum.  Die  eniin  18  m.  decembris  an.  1388  satisfit  pro 
incipiendo  vitem,  quam  clominus  nostri  papa  mandavit  fieri  prope  coquinam 
oris  in  palacio  apostolico  Avinionensi 4il ;  anno  1389  copertura  pro  camere 
facte  supra  vitem  novam  418;  anno  1390  pro  merletis  et  cooperlura  vitis  419. 

Mense  februario  1392  in  parte  palatii  Benedictini  septeratrionali,  si  non 
capella  magna  antiqua,  certe  deambulatoria  ei  contigua  cum  gradario  igne 
sunt  consumpta,  quibus  renovandis  anno  1392  data  est  opera  42°.  Satisfit  enim 
die  22  m.  februarii  an.  1392  pro  faciendo  curari  et  mundari  gradaria  ante 
capellam  antiquam  palatii  apostolici  Avinionensis  propter  ignem  con- 
sumpta  421;  et  paullo  post  pro  deambulatoriis  ante  capellam  antiquam  pa- 
lacii  apostolici  nuper  combustis  de  novo  repciendis  422. 

Propius  rem,  de  qua  agimus,  attingit,  quod  in  libris  expensarum  ad 
diem  10  m.  octobris  anni  1382  relatum  iuvenio:  Item  eidem  die  X  huius 
mensis  octobris  pro  certis  operibus  et  reparationibus  per  [dominum  Guil- 
lelmum  Columberii  directorem  operum  palacii  domini  nostri  pape]  factis  fteri 
in  dicto  palacio,  de  qidbus  computabat,  videlicet  pro  resta  expensarum 
factarum  pro  fenesiris  nuper  factis  prope  cameram  paramenti.  et  pro 
ponendo  portam  ferri  in  camera  librarie  noviter  facte  et  pro  intelando 
fenestras  camere  Servi  dicti  palacii  et  reformando  unam  tabulam  in  dicta 
libraria  -  VIII  florenos  currentes,  II II  sol.,  III  den.  423.  Praeterea:  Die  ea- 
dem  (24  m.  ianuarii  1383)  fuerunt  soluti  domino  Iohanni  Rosseti  notario 
camere,  pro  faciendo  portari  libros,  qui  erant  in  reoestiario  domini  pape,  in 
turri  bassa  thesaurarie  -  II  fioreni,  III  grossi  m. 

His  pauca  adiungam  deprompta  ex  volumine  inventariorum  n.  468  sae- 
pius  laudato.  In  eo  enim  recensentur  ff.  143<z-150&  Extracla  (anno  1379) 
de  iurri  alta  425  et  bassa,  et  primo  de  thesauro  videlicet  alte  turris  id  est 
extracta  de  thesauro  magne  turris  palatii  apostolici  Avinionensis  de  ca- 
mera  superiori;  f.  147«  s.  de  turri  bassa  sive  de  fundo  dicte  turris.  Deinde 
ff.  150&-159a  secuntur  iocalia  extracta  de  capella  sancti  Michaelis  an.  1379 
et  tradita  in  pignore.  Porro  f.  \60b  extracta  sunt  quaedam  de  capella  pa- 
latii  apostolici  sita  iuxta  magnum  tinellum  4-6;  f.  161  <2  anno  1380  die  prima 
octobris,  que  fuit  dies  coronalionis  domini  nostri  domini  Clementis  VII 
unum  paramentum  altaris  auro  texium  cum  pulcherrimis  ymaginibus  Sal- 

416  MliNTZ,    1.    C. 

417  Intr.  et  exit.  n.  365,  f.  58 a. 

418  L.  c,  n.  366,  f.  55«. 

419  L.  c,  n.  366,  f.   112a. 

420  MiiNTZ,  1.  c 

421  hdr.  et  exit.  n.  369,  f.  74  b. 

422  L.  c,  ff.  78-110. 

423  L.  c,  n.  356,  f.  92  b,  93«. 

424  L.  c,  f.   113&. 

425  Collect.  n.  468,  f.  145t:  Extracta  de  turri  alta,vbi  reconditum  est  thesaurum  (!). 

426  Gapella  s.  Martialis. 


CAP.  IV,  §  2  —  DE    HISTORIA   PALATII    AVENIONENSIS  667 

vatoris  et  b.  Marie  et  apostolorum .  .  . ,  quod  paramentum  fuit  receplum 
de  turri  bassa  in  cofro,  ubi  esi  hjara  domini  nostri  pape.  —  I/em  anno  LXXX 
et  die  XXII octobris  recepit  dominus  Iohannes  de  Broyniaco  427,  doctor  tegum 
et  cubicularius  domini  nostri  pape,  in  presentia  ipsius  domini  nostri  in 
retrocamera  parva  prope  camcram  Cervi  unum  colare  de  perlis  grossis 
cum  floribus  litii,  quod  fuii  de  execuiione  antiquadinalis  (!)  de  Lanconio  m, 
et  quod  recepi  ego  Io.  Rosseti  in  cofris  capclle  beali  Michaelis  supra  dictam 
cameram  Cervi  de  mandato  ipsius  domini  nosfri  pape. 

Praeterea  in  alio  inventariorum  volumine  n.  4G9  describitur  multiplex 
supellex  collocata  f.  1 10  &  in  camera  iurris ;  in  camera  Cervi  turris  Plumbi, 
in  qua  quidem  camera  erat  unus  lectus,  in  quo  dormit  dominus  noster  papa; 
f.  120a  in  camera  nova  domini  Urbani  42°,  in  guardarauba  dicte  camere, 
in  camera  studii;  f.  120  b  in  deambulatorio  propc  viridarium  subtus  ca- 
meram  novam  dicti  domini  JJrbani;  in  camera  turris,  ubi  dormiebai  do- 
minus  Auxitanus  prope  cameram  de  Ihesus ;  in  revestiario  prope  cameram 
de  Ihesus.  —  Sequuntur  f.  151a-177a  res  pretiosae  annis  1379-1382  extracle 
de  capelta  s.  Michaelis  supra  cameram  domini  nos/ri  pape,  de  iurri  alia 
el  bassa;  f.  153«  libri  anno  1379  extracti  de  lurri  bassa  palatii  Avenio- 
nensis  et  portati  in  camera  dumini  nostri  pape.  F.  156a  recensentur  similiter 
extracta  de  turri  bassa  palacii  Avinionensis  prope  ihesaur[a.ria.m],  ubi  spolia 
prelatorum  consueverunt  reponi;  f.  156&  libri  exiracti  de  turri  bassa  etporlati 
in  camera  thesauri  secreta,  ubi  tenetur  consilium ;  f.  103a  anno  1380  dominus 
Amadeus  de  Saluciis,  nepos  domini  nostri,  habuit  de  dicta  camera  bassa,  de 
execulione  eiusdem  domini  abbalis  Massiliensis  libros  quosdam  iuris  canonici. 

De  Petro  de  Luna  (Benedicto  XIII)  1394-1411  (1424)  fere  nihil 
nactus  sum.  In  altero  huius  operis  volumine  vulgabo  fragmentum  cuiusdam 
recensionis  librorum,  quam  ad  Benedictum  potius  quam,  ut  aliis  placet,  ad 
Clementem  VII  referendam  esse  opinor.  In  eo  habes:  invenlarium  librorum, 
qui  solebant  esse  in  camera  Cervi  Volantis,  nunc  vero  sunt  in  magna  li- 
braria  turris  4"''.  Sequuntur  paullo  post  libri  in  sludio  inleriori;  et  primo  de 
libris,  qui  sunt  in  rota.  Denique  recensentur  libri  quamplurimi  in  balas  com- 
pacti.  procul  dubio  Avenione  ad  Petrum  de  Luna  a  suis  Catalanis  palatium  usque 
ad  annum  1411  obtinentibus  transmittendi.  Ex  his  balis  decima,  et  fortasse  eae 
quoque,  quae   sequebantur,  continebant  de  libris   camere  Servi   Volantis  m. 

Plurimum  ad  rem  nostram  confert  accurata  recensio  totius  su- 
pellectilis  in  palatio  a  Catalanis  relictae,  cum  anno  1411  de- 
ditione  facta  Avenione  discederent;  quam  quidem  recensionem  in  altero  huius 

457  Is  anno  1385  cardinalis  est  renuntiatus. 

428  Ibidem,  f.  ]G0b:  de  executione  arcliiepiscopi  Auxitani  de  Lanconio  quondam.  — 
F.   162a:  de  erecutione  anticardinalis  de  Lancoitm. 

429  Putem  iutelligi  cameram  Romae;  v.  paullo  ante  p.  665. 

430  Collectoriae  n.  469,  f.   179a  s. 

431  L.  c,  f.   \S3a. 


068  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTUECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


operis  volumine  integram  vulgabo;  quare  hic  oa  tantum  colligam,  quibus  di- 
versae  palatii  turres  ac  camerae  indicantur. 

Deseribuntur  f .  1  a  res  inventae  in  parvo  sludio  pape  imprimis  supellex 
multiplex  capellae;  f.  4&  in  capella  beali  Michaelis  *32  reperla  fuerunt  ea 
que  sequuntur ,  que  reposita  fuerunt,  exceplis  coffris,  in  camera  bassa 
thesaurarie;  f.  Ob  in  capella  magna  linclli  m;  f.  1  a  in  capella  parva 
consistorii  "4;  f.  8a  in  camera  Garsie  Aragonesii ;  f.  9a  in  camera  alta 
thesaurarie  turris  Plumbi  *35  reperta  fuerunl  ea,  que  sequuntur:  primo 
quatuor  paria  fiasconum  cle  alalaslro  albo  .  .  . ,  et  est  sciendum,  quod 
omnia  predicta  sub  titulo  dicte  camere  alle  descripla,  fuerunt,  exceptis 
caxiis,  reposila  in  camera  bassa  Ihesaurarie.  —  Sequuntur  ff.  \0b-4'3b 
libri  in  duabus  cameris  dispositi.  f.  10  &  in  camera  parva  thesaurarie, 
in  qua  dominus  camerarius  et  gentes  camere  consueoerunt  tenere  consilia 
secrela  436,  ex  quibus  quidem  libris  unus  fuit  positus  in  camera  bassa  the- 
saurarie ;  f.  12 a  in  camera  bassa  thesaurarie  turris  Plumbi.  — 
Post  libros  et  munimenta  tabularii  ff.  4'3b-46a  recensetur  multiplex  su- 
pellex  collocata  in  eadem  camera  bassa  thesaurarie,  quae  satis  ampla 
fuisse  videtur.  —  Sequuntur  f.  46  a  utensilia  coquine,  et  primum  ea,  quae 
reperta  sunt  in  camera  provisionum  turris  de  trulhatio ,  deinde 
f.  46  &  eiusdem  generis  utensilia  collocata  in  coquina  communi,  in  parva 
capella  magni  tinelli  ^37 ;  f.  47  a  in  guardamaniario  sive  cuslodia  cibo- 
rum.  —  Habes  denique  ff.  47^-51  arthileriam  repertam  in  palatio  et  f  47  & 
quidem  eam,  quae  erat  in  camera  sita  in  prima  plalea  versus  audientiam ; 
deinde  f.  48&  eam,  quae  erat  collocata  in  turri  de  Trulhacio  vide- 
licet  in  camera  bassa,  f.  40  a  in  camera  superiori  eiusdem  turris;  f.  50« 
in  camera  alta  turris  vocale  de  la  Gachc;  f.  505  in  turri  vo- 
cata  de  la  Folraria  m.  Ilem,  inquit,  in  campanili  dicti  palatii  est  una 
campana  metalli,  que  consuevil  pulsari  in  missis  papalibus  et  diebus  con- 
sistorialibus ;  item  in  consistorio  est  una  alia  campana  metalli,  que  dicitur 
esse  canonicorum  ecclesie  Avenionensi;  item  in  prediclo  palatio,  videlicet 
in  capella  magna  et  in  camera  sancti  Laurentii  reperte  fuerunt 
saumate  grosse  frumenti  CLX;  f.  51  a  denique  sequuntur  vasa  vinaria  re- 
perta . .  .  primo  in  cava,  que  est  iuxla  magnum  putcum,  in  cava  sita 
subtus  thesaurariam,  in  cava  sita  subtus  molendinum  propc  portam  bea- 
torum  Petri  et  Pauli,  in  cava  domini  camerarii. 

De  reliquo  tempore  haec  sola  adiungam.  Cum  anno  1413  post  diu- 
turnam  obsidionem  de  renovando  palatio  ageretur  inter  primas  expensas  re- 

432  Quae  in  capite  turris  Gardaraubae  sita  erat. 

433  Capella  s.  Martialis  in  turri,  quae  nunc  s.  Ioannis  appellatur. 

434  Capella  s.  Ioannis  Bapt.  iu  eadem  turri  s.  Ioannis. 

435  Turris  Thesaurariae,  quae  nunc  ss.  Angelorum  dicitur. 

436  V.  paullo  ante  p.  273,  648,  G54,  667. 

437  Capella  s.  Martialis. 

438  Opinor  indicari  turrim  Revestiarii,  quae  nunc  s.  Laurentii  vocatur. 


CAP.  IV.  §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS    (1411)  000 

censentur  pecuniae  solute  Andree  Senis  magislro  sive  direciori  operum  palalii 
apostolici  Avenionensis  pro  reparationibus  factis  circa  iecta  lurris  Plumbi  4S9. 

Praeterea  Cambis-Velleron  in  opere,  quod  inscripsit  Annales  de  la  ville 
d'Avignon  4I°  liaec  ex  antiquo  aliquo  auctore  aut  documento  refert:  Le  sep- 
tieme  de  ma>/  de  la  mesme  annee  1413  le  feu  prit  subilement  au  palais 
aposlolique  d 'Avignon  el  brnla  la  salle  d' Audicnce  440a,  qui  esloit  au  boul  de 
la  salle  appellee  de  Iesus.  On  Vappelle  encore  aujourdhuy  la  salle  brullee. 
Ex  quo  elucet.  risu  explodendas  esse  fabulas  4il,  quae  non  apud  vulgus  tan- 
tum  sed  etiam  apud  scriptores  serpebant,  de  primoribus  civitatis  iussu  Petri 
vel  Roderici  de  Luna  subdole  captis  et  in  ea  aula  igne  consumptis. 

Destructis  igitur  anno  1392  capella  s.  Ioannis  et  anno  1413  audicniia  ac 
reliquo  palatio  duplici  expugnatione  omni  ex  parte  fatiscente,  ne  penitus  cor- 
rueret.  sedulo  erat  agendum.  Qua  in  re  Martinus  V  4"  ipso  secundo  sui 
regiminis  anno  admodum  diligentem  operam  exhibuit.  Id  testantur  inter  alia 
eius  litterae  die  10  m.  martii  1410,  quas  hic  subiungo. 

Martinus  etc.  Ad  futuram  rei  memoriam.  —  Apostolice  sedis  auctoritas 
sic  debet  in  agendis  esse  circumspecta,  ut  ea  quae  statum  pacificum  terrarum 
ecclesie  concernunt,  continue  prospiciat,  illaque  efficiat,  per  que  palatia,  castra, 
arces,  opida  et  alia  ipsarum  terrarum  fortilitia  et  edificia  sic  in  suis  statibus 
congrue  manuteneantur,  quod  ad  ruinam  nullatenus  deveniant,  sed  palatia 
castra,  arces  et  fortalitia  huiusmodi  sic  in  eisdem  statibus  conserventur,  quod 
ea,  que  per  ipsa  custodiuntur,  a  noxiis  defensentur  et  a  malignorum  cogna- 
tibus  pro  tempore  preserventur.  Sane  sicut  intelleximus  palatium  Avinionense 
et  castrum  Pontissorgie  apostolica  Avinionensis  diocesis,  ad  nos  et  Romanam 
ecclesiam  cum  eorum  civitate  et  locis  pertinentia,  que  ab  olim  maximis  et 
notabilibus  edificiorum  structuris  mirificisque  et  magnificis  operibus  constructa 
fuere,  ob  incendium  ignis,  quod  in  eodem  palatio  fuit,  nec  non  guerrarum  tur- 
bines,  que  partes  illas,  maxime  illis  vicinicimas  (!),  multum  afilixere  nec  proth 
dolor  affligere  cessant;  et  quia  etiam  iamdiu  est  Romanus  pontifex  seu  pro 
tali  habitus  moram  inibi  non  traxit  ut  alias,  nec  non  domus  granariorum  et 
palafrenarie  ac  panhote  nuncupate  dicte  civitatis,  ad  nos  et  dictam  ecclesiam 
etiam  pertinentes,  non  obstantibus  quam  plurimis  reparationibus  alias  per  ve- 
nerabilem  fratrem  Franciscum  archiepiscopum  Narbonensem  camerarium  no- 
strum  et  in  illis  partibus  nostrum  in  temporalibus  vicarium  generalem  seu  de 
eius  mandato   factis,  adhuc  aon  modicum  sumptuosis  quolibet   anno    indigeat 


339  Introitus  et  exitus  n.  377  (Exitus  sigilliferi    1413).  f   G5«. 

4,0  Tom.  IV,  p    13.  Couservantur  manuscripti  Avenione  in  Museo  Calvet. 

uoa  Id  referendum  videtur  ad  tinellum  magnum. 

441  Id  iam  viderat  DoHAMEL,  Une  visite  au  palais,  p.  28,  licet  tempus  illius  incendii 
ignoraret. 

442  In  Inventaires  sommaires  des  archioes  departementales.  Departement  Vaucluse, 
archioes  de  la  oille  d'Aoignon  n.  1318  indicantur  litterae,  quibus  rex  Galliae  syndicis 
Avenionensibus  quamdam  pecuniae  summam  transmittit  impendendam  ad  palatium  reno- 
vanduin. 


070  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

reparationibus  et  alias  pro  ipsis  eorumque  custodia  gravis  et  magna  expensa 
necessario  facienda  existat,  ad  quorum  supportationem  camere  nostre  apo- 
stolice  proventus  tam  propter  scisma,  quod  hactenus  in  Dei  ecclesia  fere  qua- 
draginta  annis  viguit,  quam  ordinata  in  generalibus  Pisano  et  Constantiensi 
conciliis  et  alias  quasi  anichilati  minime  sufficiunt ;  —  nos  vias  et  modos  licitos 
et  honestos,  per  quos  sarcine  huiusmodi  onerum  occurrere,  damnis  et  incon- 
venientiis,  que  ob  defectum  debite  provisionis  sequerentur,  providere  possimus 
perquirentes  et  attendentes,  quod  camera  ipsa  moderno  tempore  ex  imposi- 
tionibus  et  gabellis  vini  et  salis  ac  mercantiarum,  que  in  eadem  civitate  nostra 
Avinionensi  ex  permissione  seu  concessione  apostolica  vel  alias  levantur  et 
exiguntur,  nichil  recipit ;  et  quod  iustum  et  rationabile  existit,  quod  ex  ipsis 
palatium,  castrum  et  alia  fortalitia  et  edificia  huiusmodi  manuteneantur,  con- 
serventur  et  reparentur  paulatim  ex  ipsis,  et  aliis  rationabililius  causis  moti 
pariter  et  inducti,  ex  gabellis  et  impositionibus,  que,  ut  prefertur,  levantur 
et  exiguntur  seu  in  posterum  levabuntur  et  exigentur,  (526)  seu  de  pecuniis 
provenientibus  ex  eisdem,  centum  et  quinquaginta  fiorenorum  auri  de  camera 
summam  quolibet  mense  exigendam  et  levandam  et  in  reparationibus,  edifi- 
cationibus  et  custodia  palatii  et  castri  ac  domorum  predictorum  per  prefatum 
camerarium  seu  de  eius  mandato,  quamdiu  vicariatus  huiusmodi  officium  exer- 
cuerit,  et  post  ipsum  per  eius  in  huiusmodi  officio  successorem  aut  alium  de 
ipsius  mandato  convertendam,  tenore  presentium,  auctoritate  apostolica  usque 
ad  nostrum  et  apostolice  sedis  beneplacitum  reservamus  et  applicamus,  ac 
conservari  et  in  predictis  exponi  ac  converti  volumus  et  mandamus,  non 
obstantibus  donationibus ,  concessionibus  et  confirmationibus  per  bone  me- 
morie  Petrum  cardinalem  de  Thureyo,  in  illis  partibus  apostolice  sedis  le- 
gatum,  ac  Baldassarem  Cosse,  olim  Ioannem  XXIII  in  eius  obedientia  nomi- 
natum,  per  nos  aut  auctoritate  nostra  forsan  factis,  et  aliis  ordinationibus 
apostolicis  ac  statutis  et  consuetudinibus  et  privilegiis  civitati  et  civibus  eiusdem 
communiter  vel  divisim  ab  apostolica  sede  concessis,  et  aliis  contrariis  qui- 
buscumque,  etiamsi  de  ipsis  et  eorum  totis  tenoribus  esset  in  presentibus 
specialis  et  expressa  mentio  habenda.  Nulli  igitur  etc.  nostre  reservationis, 
applicationis,  voluntatis  et  mandati  infringere  etc.  Si  quis  etc.  —  Datum  Flo- 
rentie  sexto  idus  martii,  anno  secundo.  Franciscus,  de  curia,  de  Agello.  — 
[Regest.  Valic.  Martini  V  (n.  358);  dioers.  de  curia  lib.  VIII,  f.  52  a,]  i43. 

413  Restat,  ut  iu  iis,  quae  modo  ex  tabulis  camerae  apostolicae  extraxi,  ea  inter- 
preter  vocabula,  quae  legentibus  aliquid  facessere  possent  negotii.  Iu  eis  explicandis  utar 
imprimis  Ducangk,  Glossarium  mediae  et  infimae  latinita'is  ed.  Henschel,  Paris  1840-50;  — 
Honnorat,  Dictionnaire  prooengai-frangais  ou  dictionnaire  de  la  lanc/ue  d'oc  ancienne  et 
moderne.  Digue  1840-48;  —  Mistral,  Lou  Tresor  de  felibrige  ou  dictionnaire  provengal- 
frangais  embrassant  les  dioers  dialectes  de  la  langue  d'oc  modeme.  Aix-eu-Provence  1878  s.;  — 
La  Curne  de  Sainte-Palaye,  Dictionnaire  historique  de  Vancien  lamjagc  frangais,  ed. 
L.  Favre.  Paris  1875-1882;  Godefroy,  Dictionnaire  de  V  ancienne  langue  frangaise. 
Paris  1880  s.;  Laborde,  Glossaire  archeologique  du  moyen  dge.  Paris  1853;  —  Gay,  Glos- 
saire  archeologique.  Paris  1882  s. ;  —  Viollet-le-Duc,  Dictionnaire  de  Varchitecture  fran- 
gaise  du  Xle  au  XVI e  siecle.  Paris  1875;  —  Vioi.i.kt-le-Duc,   Diclionnaira    raisonne  du 


CAP.   [V,    §2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (57 1 


Sequitur,  ut  videamus,  quid  ex  his  locis  elici  possit  ad  hi- 
storiam  palatii.  Qua  quidem  in  re  maxima  perspicacitate  ac  pru- 
dentia  opus  est.  Frequenter  enim  eaedem  res  diversis  veniunt  no- 
minibus.  atque  e  contrario  identidem  diversae  atque  dissitae  inter 

mobilier  frangais  de  Vepoque  Carolingienne  d  la  Renaissance.  Paris  1805-75;  —  Littre, 
Dictionnaire  de  la  langue  francaise.  Paris   1878-81. 

Acua  sive  acuns  (p.  621),  achoa  (p.  651),  acola  (p.  040).  Honnorat,  ancoula,  acoula; 
Mistral  ac6u,  acol,  pila  inuro  adiuncta.  Cf.  p.  005  pro  aquois  ac  cordis. 

Ampiet  (p.  019).  sive  avantpies,  Ducange  :  avaatagium  avantagier,  proeminentia. 
Mistral  avans-ped.  Cf.  buiela  seu  ampiet  (p.  019),  de  ampectu  et  merletis  (pp.  057,  000). 
V.  paullo  post  barbacanum. 

Anglaria   (p.  018),  Honnorat  anglar,  lapis  angularis. 

Aponchayare  sive  apoycherare  (pp.  031,  655),  Mistral  apouncheira,  trabibus 
sivo  lignis  fulcire;  Gallis  etayer,  cchaffauder. 

Aspa   (pp.  filO,  025),  Ducange  uncinus,  auglice  hasp. 

Aygueria  (p.  009),  Ducange  aiguei  ium,  aygeria,  aquaeductus.  Mistral  aigo, 
aigua,  aqua.  —  Ayquerius  is  qui  aquam  portat. 

Babuinus   (p.  628),  simiae  species. 

Banastonus   (p.  003),  sive  banasto  (p.  023),  Honnorat  banasteum,  canistrum. 

Barbacanum  Ducange  munitionum  geuus.  —  Barbacana  cum  merletis,  buietis 
(ampiets,  avaatpies),  taluciis  illud  coastitueba.it  muuitio.ium  genus,  quo  palatium  Aveuio- 
nense  omni  ex  parte  instructum  est  (cf.  p.  620).  Galli  eas  munitiones  ntachicoulis  dicunt. 
Egregium  earum  exemplum  ex  palatio  Avenionensi  desumptum  habes  in  Viollet-le-Duc, 
Dictionnaire  d '  architecture  I,  392,  uitide  depictum.  Barbacana  appellabatur  imprimis  ea  pars, 
quae  reliquo  muro  prominens,  merletos  sustinet. 

Barda  Honnorat  bard,  saxum  quadratiim,  quo  viae  vel  cubilia  sternuntur.  Inde 
bardatura  et  bardame  ltura  (pp.  009,  612,  614).  Sternebantur  (bardabantur  p.  643)  autem 
cubilia  bardis  vel  lausis,  tcgulis  sive  maonibus. 

Barranda    (p.  642),  v.  parabanda. 

Barratus   (p.  658),  filis  diversis  coloris  contextus. 

Bastimentum    (p.  638),  aedificium  (batiment)  vel  propugnaculum 

Benda  (p.  654),  lamina. 

Bilho  (p.  011),   Ducange  billonus  sive  billus,  clava  oblonga,  poleau. 

B  i  s  t  u  ]•  r  i  s   (]).  618),  Ducange  propugnaculi  ge:uis. 

Boiatura   sive  clausura  (p.  612),  cf.  buietum. 

Bordonalis   (p.  049),  Ducange  bordonale,  palus,  tignum. 

Brocha   (p.  649),  sudes  acutae,  jtali. 

Bromiare   Mistral  broumo,  bituraen,  hinc  bituraine  linere. 

Buietum.  buquetum,  bugetum  Mistral  buget,  bouget:  Honnorat  bujet,  boujet: 
lln  murus  subttlior  lapideus  vel  ligneus,  quo  minora  cubilia  constituuntur,  Gallis  cloison, 
hinc  fere  idem  quod  maianum;  2°  saxum  certae  minoris  mensiirae  (p.  657). 

In  munitionibus  palatii  buieta  dicebautur  muri  illi  subtiliores  ante  muros  nrossos 
ita  exstructi,  ut  milites  merletis  a  sagittis  hostium  tecti,  in  eos  ex  alto  inter  utrosque 
muros  trabes  et  saxa  ]iossent  ]iroiicerc.  Cf.  v.  linrbacaitiini,  \>.  015:  bnietis  ct  barbacanis, 
p.  019:  buietorum  seu  avantpies,  pp.  018,  620:  merletis  ct,  buietis. 

Brasillum,   bresilhum  Mistral  bresie",  brasie",  bresilh,  recoupe  <ies  pierres,  quon 

lnillc,   pul\i-. 

Buga    sive  bugia  (p.  659),  opinor  intelligi  arcam. 
Buticularia,   officium  providendi  de  potu. 


072  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

se  palafcii  partes  voce  indicantur  eadem.  Praeterea  cum  eae  palatii 
Benedictini  partes,  quae  Clementinum  contingunt,  tum  a  Cle- 
mente  VI  tum  ab  eius  successoribus  plurimum  sint  immutatae, 
in  infcerpretandis  locis  spectantibus  ad  eas  partes,  etiam   maiori 

Cabiro   Ducange  cantorius,  id  est  asseres,  qui  tectoram  tegulas  sustinent. 

Caneta   (p.  644),  Mistral  caneto,  petite  canne. 

Cayrellus,    telum  spissius. 

Cayron   Mistral  queiroun,  cairoun,  saxum  quadratum. 

Cadaula  (p.  625),  Honnorat  cadaula,  Gallis  loquet,  vectis. 

Cadriga,    quadriga. 

Cadratus,   quadratns. 

Canna  mensnrae  genns;  cf.  Annuaire  administratif,  statistique  et  historique  du 
departement  de  Vaucluse,  Avignon  1854,  p.  360:  la  canne  -8  pans,  le  pan  -  9  pouces,  le 
pouce  -  12  lignes.  Canna,  licet  diversa  in  diversis  Provinciae  civilatibus  esset,  tamen  ubique 
fere  duo  aequabat  metra,  quae  nunc  dicunt;  Avenio.ie  1  m.  082".  Inde  cannare,  mensurare 
et  cannamentum  (p.  618). 

Carreria   carraria,  Gallis  carriere,  via,  qua  currus  vehi  possunt. 

Causamentum  sive  ferratura  turrium  de  lapidibus  (p.  611)  Mistral  causa,  cau- 
samento,  sternere.   Causa  'n  camin  nou,  terrasser  un  chemin. 

Cimassio  seu  ramada  (p.  609),  Mistral  cimaiso,  cimasa;  Littre  cymaise,  membre 
ou  moulure  au  sommet  (cim)  d'une  corniche. 

Cloquerium  (p.  601),  Ducance  cloquarius,  clocher,  turris,  in  qua  pendent  campanae. 

Coladissa,  porta  suspensa  inter  duos  muros  post  aliam  portam,  quae  dimitti  po- 
terat.  Honnorat  couladissa,  herse  sarrasine,  qui  tcmbait  entre  deux  coulisses;  inde  nomen. 
Cf.  portae  colaticiae,  p.  632,  colatissia  p.  636. 

Colga   (p.  645),  Ducange  lecti  compages  lignea. 

Cornaleria  (p.  613),  Mistral  cournaliero,  Ducange  corneria. 

Crampo   (p.  653),  ansa  ferrea. 

Crocus   sive  croquus  (p.  642),  Ducange  croccus,  Gallis  croc,  uncus. 

C  r  o  s  u  m ,    cavum. 

Grota  sive  volta  lm  concameratio  cubilium;  inde  2°  ipsum  cubile.  —  Crota  cro- 
seria,   concameratio  in  formam  crucis.  Mistral  crousiero,  croisee. 

Crosta   inducere  Ducange  crusta  instruere. 

Cursoria  sive  tueria  (pp.  619,  623,  624),  Honnorat  coursiera,  chemin  des  rondes 
sive  ambulacra  vigilum. 

Dieta,   labor  unius  diei. 

Dormiens  (p.  614),  ea  fenestrae  vel  portae  pars,  quae  in  murum  immissa  non 
movetur  (dormit),  sed  alteram  partem,  quae  aperiendo  et  claudendo  movetur,  sustinet. 

Draparia   (p.  600),  locus  in  quo  panni  asservantur;  a  drappo,  Gallis  drap. 

Dressatorium  (p.  635),  mensa,  in  qua  vasa  reponuntur  ad  triclinium  sternendnm 
destinata;  Gallis  dressoir. 


' ) 


Egredarium  (p.  604),  gradarium,  scala. 
Encastra   Mistral  encastre,  cadre. 

Fayh    (p.  608),  Mistral  fais  sive  faich,  onus,  fardeau,  cerbe. 
Fenestragia   Mistral  fenestrage,  Gallis  fenetrage. 
Ferrolhetum   (p.  625),  Ducange  fe^rolhas,  vectis. 
Folrare   sive  fulrare  (p.  643),  duplicare,  Gallis  fourcr. 


GAP.  IV.    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATI1    AVENIONENSIS  673 


quam  in  reliquis  utendum  est  industria.  Ex  qua  quidem  re  hoc 
quoque  efficitur,  ut  singula  aeque  certe  ac  distincte  statui  non 
possint.  Denique  de  rationibus  expensarum  diligentor  est  obser- 
vandum,  singulas  expensas  tempore  Benedicti  XII  plerumque  bis 

Frachissia  (p.  025),  Mistral  frachis  sive  frachisso,  iuuctura,  articulatio,  quae 
Gallis  charniere.  ' 

F  u  s  t  a  n  a  ,    pantii  species. 

Gachile   (a  gacha  sive  guachia,  vigil,  custos),  specula,  turricula  elatior. 
Garrotus,    spiculum  balistae. 

Geuoes   clavis,  Ianuensis,  Mistral  Genoes,  Ianuensis. 
Gerra   (p.  057),  Mistral  gerro  sive  jarro,  Gallis  jarre,  amphorae  species. 
Gippum   Ducange,  gypsum,  Gallis  platre.  —  Gipperius  Mistral  gipie,  platrier, 
artifex,  qui  gippo  utitur. 

Gofonus   (p.  031),  Ducange  gofFo,  cardo. 

Gorga   Mistral  gorgo,  canalis. 

Grasilha   (p.  025),  Honnorat  grasilha  seu  grilha,  Gallis  ijrille,  cancelli. 

Grifo   (p.  033),  Mistral  grifo,  fons  aquam  in  altum  proiiciens,  jet-tVeau. 

Infustatura,   fustibus  id  est  trabibus  et  lignis  domum  instruere. 

Intclare  fenestras,  fenestras  teld  albd  inceratd  (v.  Intr.  et  exitus  cam.  apost. 
n.  200,  f.  207  6)  inducero.  Vitro  enim  tunc  solae  fenestrae  capellae  et  consistorii  (p.  037) 
ex  parte  munitae  erant. 

L  a  b  o  r  a  g  i  u  m    v.  maestria. 

Lausa  tabula  lapidea,  Gallis  dnlle,  quibus  et  cubilia  sternebantur  et  tecta  do- 
morum  cooperiebantur. 

Librata,    livree,  certa  domorum  portio  alicui  assignata. 

Loguerium,  pecunia,  quae  pro  curribus  aliisve  rebus  conductis  solvebatur, 
Gallis  loyer. 

Maestria  (p.  051),  sive  magisterium  (p.  027),  seu  laboragium  (p.  035),  labor  ma- 
gistri  sive  artificis. 

Maianum  sive  meiauum,  murus  intermedius,  Mistral  mejan;  p»  608  medium 
gippeum,  meianum  gippo  exstructum.  Cf.  buietum. 

Manobra   sive  manopri  seu  manuperarii  (pp.  603,  004,  609),  v.  Ducange. 

Mele,  ligni  species,  Littre  meleze,  piuus  larix. 

Merletus,  pinna,  quibus  fastigia  domus  vel  turris  distinguebantur;  hinc  merle- 
tare,  crenelare,  pinnis  instruere. 

Mescla,   mixtio 

Molsa  (p.  608),  Ducange  molta  sive  malta,  cemeutum.  V.  Intr.  et  exit.  oam.  apost. 
n.  250,  f.   117  6:  pro  portu  dicte  mulse  a  locis  Montis  Draconis  et  Mornaci. 

Morterium,    mortarium,  Gallis  mortier. 

Nata,   storea. 

Orlatus,  orlo  sive  margine  distinctus. 

Panus  sive  pannus  (pp.  603,  618,  622),  Littke  muri  pars. 
Parabandus  (p.  608),  Gallis  rampe  <l'une  escalinr:  p.  642,  barranda. 

•13 


674  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


recenseri.  Primum  enim  particulares,  cum  fiebant  (pro  calce,  pro 
lapidibus,  pro  fundamento,  pro  dietis  operariorum,  pro  infusta- 
tura  etc),  referuntur  singillatim ;  deinde  postquam  opus  totum, 
de  quo  agitur,  est  perfectum,  compulo  aliquo  finali  omnia  in  uni- 
versum  comprehensa  denuo  recensentur.  Qui  quidem  computi  uni- 
versales  444  ad  rem  nostram  conficiendam  iuvant  plurimum. 

In  priore,  quod  de  Benedicto  XII  nactus  sum,  volumine  primo 
loco  nobis  occurrit  opus  capelle  et  turris  de  noro  construenda- 
rum44:\  Ac  capella  quidem,  cuius  hic  mentio  fit,  paullo  post, 

Perrerius   id  est  latorruis  (pp.  627,  646). 
Pertica   Ducange  tabulati  sive  mensae  species. 
Plata,    lamina. 

Pons  id  est  ascensus  (pp.  607,  608,  621,  654,  650),  sive  corritorium  e  muris  domus 
vel  turris  eminens. 

Porterius   (p.  624),  ostiarius. 

Recorvum   (p.  618),  fortasse  Ducange    recouvertura,  Mistral    recouvra,   tectum. 
Represa   pillaris  (p.  654),  sitne   referendum   ad   Mistral  represo,   action  de  re- 
prendre ? 

Riosta   (pp.  625,  643),  Mistral  asseres. 

Roris   (p.  617),  Mistral  roure,  Gallis  rouvre,  species  quaedam  quercus. 

Rota   sive  stadium,  pluteus,  in  quo  collocabantur  libri. 

Sargia,   panni  species. 

Saumata,   mensura  frumenti  id  est  onus  iumeuti  (saumae). 

Scandale,    mensura  quaedam  liquidorum. 

Sclapa   (p.  643),  Ducange  assula. 

Sindriare  Honnorat  cintra,  cindrar,  lignis  et  trabibus  instruere,  super  quibus 
fiant  concamerationes,  fenestrae,  portae. 

Solarium   sive  solerium,  superior  contignatio  sive  aula  domus. 

Sostrachium  (p.  612),  Mistral  soustra,  soustrach,  labor,  quo  ima  aedificii  pars 
renovatur. 

Spingala   sive  spingarda,  balistae  species 

Stuba  sive  stufa  (p.  632),  balneum  callidum. 

Talhius   (p.  617),  Ducange  tallea,  tigni  species,  Gallis  bardeau. 
Talucius   Honnorat  talus,  pente  quon  donne  d  un  mur. 
Taula   et  taulamentum,  tabula  et  tabulamentum. 
Tornus,   pars  quaedam  balistae. 

Travazon  (p.  643),  Ducange  travayso,  Gallis  travaison,  intertigaium. 
Trepatorium   gradarii  (p.  650). 

Tudellus   Mistral  tudeu,  tudel,  Gallis  tuyau,  canalis,  caminus. 
Tueria  v.  cursoria,  Ducange  fenestrae  vel  corretoria,  e  quibus  sagittae  et  lapides 
in  hostes  proiiciebantur. 

Peritioribus  interpretanda  reliuquo:   bodella  (p.  657),   capfoh    (p.  663),   tal- 
pena   sive  talpeta  (p.  624). 

*u  Habes  praecipuas  huius  voluminis  pp.  618,  620.  621. 
"5  V.  paullo  ante  p.  602. 


CAP.  IV,    §  2  —  DE   HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  07.") 

iuxta  aliam  capellam  44(i  exstrui  dicitur.  Ex  iis,  quae  panllo  ante 
dixi  44T,  manifestum  est,  eam  capellam,  iuxta  quam  Benedictus 
aliam  exstruxit  sive  quam  amplificavit,  fuisse  eeclesiam  sive  ca- 
pellam  superiorem  s.  Stephani.  Cui  quidem  capellae  sic  auctae, 
paullo  post,  ad  occasum  versus  turris  Campanae,  ad  orientem  vero 
turris  Trulhatii  adiuncta  est,  ita  tamen,  ut  parumper  ab  ea  distaret. 

Ea  capella  a  Benedicto  XII  exeunte  anno  1334  inchoata, 
ineunte  anno  1336  iam  picturis  et  pavimento  instruebatur  44S. 
Quam  paullo  post,  die  23  m.  iunii  eiusdem  anni,  per  Gasbertum 
Duvallium  archiepiscopum  Arelatensem,  camerarium,  solemniter 
consecratam  44",  Pontifex  ss.  Petri  et  Pauli  vocabido  et  nomine 
insignitam  esse  voluit.  Nihilominus,  nescio  quo  pacto,  in  libris 
rationum  ne  uno  quidem  loco  4r>0  eo  vocabulo  designatur,  sed 
plerumque  capella  4r>1  sive  ecclesia  452  s.  Ioannis,  quandoque  ca- 
pella  magna  4r>3  seu  maior  4r>4,  capella  a  parte  b.  Marie  de  Domps  455 
atque  exeunte  saeculo  XIV  antiqua  4r,r>  dicta  est.  Porro  m.  fe- 
bruario  1392  cum  ambulacris  contiguis  aut  haud  ita  diu  post 
igne  consumpta  4>T,  paucis  demum  abhinc  annis  eadem,  qua  a 
Benedicto  constituta  fuerat,  ratione  renovata  45s,  nunc  tabularium 
continet  districtus,  cui  a  Valle  clausa  (Vaucluse)  nomen. 

Turris,  quae  simul  cum  capella  s.  Ioannis  anno  1334  exstrui 
coepta  est.  idque  iuxta  cameram  thesaurariae  antiquae  4>(),  eam 
esse  opinor,  quae  nunc  ss.  Angelorum  appellatur.  Proferam  paullo 
post.  quibus  innitar  argumentis.  Mense  martio  anni  1338  ea  turris 
ornabatur  picturis  ac  coopertura  plumbea  tegebatur  46°. 

416  V.  paullo  ante  p.  603. 

««  L.  c,  p.  599  5. 

««  L.  c,  p.  603. 

449  V.  eius  litteras  apud  Duhamel,  Les  origines  du  palais  des  papes,  p.  62. 

450  De  capella  s.  Petri  in  palatio  Clemeutino  sita  v.  paullo  post  pp.  644,  654. 

451  L.  c,  pp.  610,  614,  616  s.,  638,  654. 
«  L.  c,  pp.  611,  653. 

«53  L.  c,  pp.  615,  618. 

«5*  L.  c,  pp.  626,  628,  637. 

455  L.  c,  p.  652. 

456  L.  c,  pp.  '»4^,  ';.">i,  660.  Vobatur  capella  palatii  antiqui  pp.  648,  652. 
«57  L.  c,  p.  666. 

458  Tabula  IV  exhibetur  cum  reliquo  palatio  para  turribus  Campanae  et  Trulhatii  con- 
clusa,  qualis  erat  ineunte  lioc  saeculo.  Locum  capcllae  platea  (la  cour)  ac  aedes  quaedam 
carceris  olttincbant.  Cf.  in  tabula  111   n.  fi. 

459  V.  paullo  anto  p.  603. 
««°  L.  c,  p.  604. 


070  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 


Paullo  post  anno  1336  aut  1337,  destructa  camera  an- 
tiqua  4G1,  auld  nova  (sive  tinellus  462)  est  constituta  in  parte 
palatii  Renedictini  meridionali.  Dicitur  in  libris  rationum  mense 
iulio  an.  1338  aula  constructa  de  novo  ante  primam  portam 
palatii  463,  quae  descriptio  nos  paruni  iuvaret,  nisi  alio  loco  re- 
censeretur  infustatura  aule  nove  magne  palatii  a  parte  meridiei 
et  introytus  prime  porte  patatii  cum  deambulatoriis  bontiguis  464. 
Quare  cum  sita  dicatur  versus  meridiem  ac  deambulatoria  habeat 
adnexa,  facile  patet,  hic  p  a  r  t  e  m  m  e  r  i  d  i  a  n  a  m  claustri  Be- 
nedictini  indicari.  Quomodo  verissime  ante  primam  portam  pa- 
latii  dicatur  constituta,  facile  ex  iis  perspicitur,  quae  paullo  ante  465 
de  illa  porta  indicavi. 

His  vixdum  ineunte  anno  1337  perfectis,  pars  orientalis, 
inter  turres  ss.  Angelorum  et  Trulhatii  conclusa,  exstrui  coepta 
est  m.  Quae  cum  accuratius  quam  reliquae  in  rationibus  expen- 
sarum  sit  descripta,  plurimum  confert  ad  historiam  partium  adia- 
centium  enucleandam.  Exstruebatur  eo  loco  inprimis  turris 
latrinarum  467,  quae,  cum  inter  coquinam  et  domum  Trulhatii 
sita  46S  ac  paullo  post  turri  Trulhatii  ex  parte  conclusa  469  esse 
dicatur,  alia  esse  omnino  nequit  nisi  quae  nunc  La  Glaciere 
appellatur.  Eius  nomen  etiam  nunc  in  mentibus  Avenionensium 
lugubrem  revocat  memoriam  immanis  illius  caedis,  qua  per  noctem 
diei  16  ad  17  m.  octobris  anni  1791  turba  innocua  plus  quam 
sexaginta  omnis  aetatis  et  sexus  ferociter  est  trucidata  47°.  Quorum 
corpora  intra  ipsam  turrim  a  superiori  eiusdem  parte  in  pro- 
fundum  dicuntur  acervatim  acta;  quod  quomodo  fieri  potuerit, 
ex  structura  turris  in  libris  expensarum  descripta  facile  apparet. 
Duae  enim  recensentur  latrinae:  inferiores  et  superiores;  per  has 
procul  dubio  caede  facta  cadavera  deiecta  sunt.  Supremam  turris 

461  L.  c,  p.  605. 

462  L.  c,  p.  607. 

463  L.  c,  p.  605. 

464  L.  c,  p.  620. 

465  L.  c,  p.  621,  not.  198. 

466  L.  c,  pp.  604,  605  s.,   610,  620. 

467  L.  c,  p.  605 ;  cf.  p.  60 1 :  turrim  camerarum  secretarum. 

468  L.  c,  pp.  012,  617. 

469  L.  c,  pp.  630,  631. 

470  Atrox  illud  facinus  habes  accurate  onarratum  in  F.  I.  Andre,  Histoire  de  la  re- 
volution  Avignonaise.  Paris.   1844,  tom.  II.  pp.   13-75. 


CAP.  IV,   §  2  —  DE    HISTORIA   PALATIl   AVENIONENSIS  <>77 


partem  occupabat  camera,  in  qua  per  aliquod  tempus  dispositae 
erant  drmaturae  sive  artilheria  palatii  471. 

Concludebatur  turris  latrinarum  ad  occidentem  versus  r/ra- 
dario  quodam,  inter  coquinam  et  turrem  Trulhatii  sito  472,  per  quod 
patebat  transitus  ad  sacristiam  et  deambulatoria;  ad  meridiem  vero 
coquina,  cui  adnexa  erant  buticularia  et  panateria  m  ac 
dressatoriuin  474  tinelli  magni,  in  quibus  potus,  panis,  cibi  asser- 
vabantur.  Cum  coquina  paullo  post,  anno  1339  fuerit  renovata475  et 
anno  1342  plurimum  aucta  47(i,  erui  vix  potest,  quemadmodum  prius 
fuerit  constituta.  —  A  coquina  ac  turri  latrinarum  usque  ad  Rho- 
(lanum  anno  1344  exstructus  est  sub  terra  conductus  477,  quem 
quidem  fabulabantur  quidam  Avenionenses  478,  sub  Rhodano  Villam- 
novam  usque  pertigisse.  llac  utique  via,  cum  palatium  anno  1398 
obsideretur.  sexaginta  milites  irrepserunt;  at,  quae  erat  excubito- 
rum  Petri  de  Luna  (Benedicti  XIII)  vigilantia,  capti  sunt  omnes  47y. 

Ineunte  inprimis  hoc  saeculo,  coquina,  cui  ingens  supereminet 
caminus  octogonalis,  putabatur  fuisse  sedes  inquisitionis  romanae, 
ac  proinde  praedictus  caminus  turris  de  Estrapade  sive  torturae 
appellabatur  4sn,  idque  eo  certius,  quod  etiam  nunc  caminum  fumo 
incendiorum,  quibus  morte  plectendi  vivi  flammis  essent  exusti, 
denigratum  conspicerent  481.  Verum  nunc  eae  fabulae,  quo  me- 
rentur,  risu  sunt  explosae. 

Meridiem  versus  coquinam  aedes  attingunt,  in  quarum  parte  in- 
feriori   consistorium  182,  in  superiori  tinellus  magnus   ls! 

471  V.  paullo  ante  pp.  631,  632. 
«8  L.  c,  pp.  615,  620,  626. 
«ra  L.  c,  pp.  618,  623. 

474  L.  c,  p.  635. 

475  L.  c,  p.  612. 

476  L.  c,  p.  626. 

477  L.  c,  p.  627. 

478  Grosiean,  Precis  historique  sur  la  Ville  oVAvignon  et  le  pnlais  apostolique.  Avi- 
gnon,  1842,  p.  19. 

479  De  ea  obsidione,  vide  Denifle-Ehrle,  Archio,  V.  429. 

480  Canron,  Le  palais  des  popes  d  Aoignon%,  p.  51;  Andre,  1.  c.  II,  18s.;  Valladier, 
hnius  voluminis  p.  589,  not.  64;  ex  qno  loco  constat,  iam  saeculo  sexto  decimo  eam  turrim 
eo  nomiue  esse  appellatam. 

481  Precis  historique,  1.  c,  p.  22:  «  Les  malheureux,  qui  devaient  perir  par  les  flammes, 
«  y  etaient  conduits.  Au  milieu  se  trouvait  une  chaise  de  fer.  sur  la  quelle  ou  plarait  le 
«patient...:  la  voute,  qui  s'eleve  en  pain  de  sucre,  est  encore  empreinte  de  la  fumee  re- 
«  sultant  des  cadavres.  » 

482  V.  paullo  ante  pp.  606*.,  611,  625. 

483  L.  c,  p.  610. 


678  PARS    ALTERA  —  DR    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

sive  triclinium  sita  erant.  Quem  modo  dixi  tinellus,  anno  1413 
igne  consumptus  ac  paullo  post  renovatus,  plerumque  «  aula 
combusta  »  (la  sale  brullee)  appellatur. 

His  aedibus  ex  parte  orientali  adnexa  est  turris,  quae  simili 
ratione  infra  capellam  consisfcorii  484,  supra  capellam  tinelli  485 
continet.  Ea  fcurris  in  libris  expensarum  quandoque  turris  ca- 
pellae  48G  vel  turris  capelle  consistorii  487,  plerumque  turris 
consistorii  488  appellatur.  Ex  capellis  ea,  quae  olim  capella 
consistorii  489  dicebatur,  nunc  a  picturis,  quibus  ornata  est,  a 
s.  Ioanne  Baptista  nomen  habet.  Capella  vero  tinelli  magni  iam 
olim,  cum  in  ea  res  a  s.  Marfciali  preclare  gestae  essent  depictae, 
nomine  quoque  capellae  s.  Martialis  49°  veniebat;  quo  quidem  no- 
mine  etiam  nunc  designatur.  —  Summam  turrim,  supra  capellam 
s.  Martialis,  crota  quaedam  491  occupat. 

Magni  momenti  ad  rem  nostram  est  numerus  acuarum  sive 
pillarium,  qui  in  computo  universali  492  huius  partis  orientalis 
exprirnitur,  cum  eae  etiam  nunc  conspiciantur.  Una  dicitur  esse 
in  turri  latrinarum,  quatuor  ad  aedes  consistorii  et  tinelli  magni 
ad  orientem  sive  viridarium ,  sex  et  dimidia  ad  occidentem 
sive  deambulatorium  claustri;  duae  denique  dicuntur  esse  inter 
capellam  et  cameram  domini  nostri,  quod,  qua  ratione  intelli- 
gendum  sit,  paullo  post  493  inquiremus. 

Exeunte  anno  1338  494  pars  occidentalis  palatii  Bene- 
dictini  exstrui  coepta  est,  dirutis  subinde  ceteris  aedibus  495  cum 
turri,  quae  circa  eam  partem  erant  constitutae.  Aula  (sive  hospi- 
tium)  eo  loco  exstructa  multiplici  ac  varia  appellatione  in  libris 
rationum  indicatur.  Dicitur  enim  sita  versus  (vel  a  parte  vel  con- 
tigua)  carreriam  b.  Marie  de  Domps  49C,  contigua  carrerie  b.  Marie 

484  V.  paullo  ante  pp.  610,  611,  619,  620. 

485  L.  c,  pp.  611,  631,  632,  635. 

486  L.  c,  p.  610. 

487  L.  c,  pp.  615,  619. 

488  L.  c,  pp.  620,  621. 

489  De  altari  v.  1.  c,  p.  611. 

490  L.  c,  p.  633. 

491  L.  c,  p.  612. 

492  L.  c,  p.  620. 

493  L.  c,  p.  681. 

49 *  L.  c,  pp.  607,  610. 

495  L.  c,  pp.  607,  610,  620. 

496  L.  c,  pp.  010,  614,  615,  622,  624. 


CAP.  IV,    §  '2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  679 

de  Domps  a  parte  tinelli  Regensis  episcopi  497,  sita  a  parle  domini 
Regensis  et  b.  Marie  de  Domps  4<-,s,  a  parte  domini  Regensis  4", 
a  parte  tinelli  domini  Regensis  ,,0°  a  parte  tinelli  domini  came- 
rarii  501,  auta  a  parte  tinelli  domini  camerarii  et  Regensis  epi- 
scopi  502.  a  parte  dominorum  camerarii  et  Regensis  episcopi  503. 
Quae  appellationum  varietas  primum  quidem  ex  eo  explicatur,  quod 
palatium  ad  occidentem,  non  platea,  sed  carreria,  a  meridie  ad 
ecclesiam  b.  Mariae  de  Doms  ascendente,  confrontabafur.  Prae- 
terea  aedes  in  ea  parte  palatii  iuxta  turrim  Campanae  exstructae, 
infra  tinellum  continebant  Camerarii,  supra  illum  episcopi  Re- 
gensis,  qui  tunc  munere  eleemosgnarii  fungebatur.  Illud  manifestum 
omnino  esse  videtur;  hoc  vero  ex  libris  rationum  certo  elicitur. 

In  quibuscumque  enim  fere  locis  '°4  superior  illa  aedium  pars 
indicatur,  mentio  tinelli  Regensis  episcopi  occurrit;  in  quibus 
vero  inferior  pars  commemoratur,  de  camerarii  tinello  est  sermo. 
Sic  bis  dicitur  crota  infima  turris  Campanae  contigua  tinetto  do- 
mini  camerarii  )5;  alio  loco  habes:  crota  subtus  aulam  antiquam 
a  parte  tineJti  camerarii  506.  —  E  contra  ubi  de  partibus  aulae 
superioribus  sermo  est,  rit  mentio  episcopi  Regensis.  Proferam 
aliquos  ex  his  locis :  deambuJatoria  superiora  a  parte  episcopn 
Regensis  5 IT ;  turreUa  versus  tinellum  episcopi  Regensis  50S;  tectum 
aufe  noce  a  parte  tinelli  Regensis  episcopi  509;  idem  dicitur  de 
campanili,  quod  supra  tectum  eminet  51".  Denique  hac  ratione 
omnes  loci,  qui  ad  eam  aulam  spectant  apte  explicantur. 

Turris,  inter  eam  aulam  et  capellam  magnam  sita,  paullo  post 
aulam,  circa  mensem   septembrem  anni   1339  5U  exstrui    coepta 

497  V.  paullo  ante  pp.  0 1 4,  620.  —  De  episcopo  illo  Regensi  v.  1.  c,  p.  000,  not.  134. 

<98  L.  c,  p.  014. 

*"  L.  c,  pp.  013.  616. 

500  L.  c,  pp.  614,  615,  616,  019,  021. 

501  L.  c,  pp.  610,  011,  013,  014. 
5°*  L.  c,  p.  013. 

503  L.  c,  p.  014. 

504  Unus  enim  in  coatrarium  afferri  potest  locus  1.  c,  p.  010,  ad  17  m.  maii. 

505  V.  paullo  aate  pp.  013,  014. 

506  L.  c,  p.  010. 

507  L.  c,  p.  014. 
i08  L.  c,  p.  021. 

509  L.  c,  p.  014. 

510  L.  c,  p.  616. 

511  L.  c,  p.  611. 


080  PARS    ALTERA —  DE    BIBLIOTHEGA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

est.  Tunc  enim  satisfit  pro  fundamentis  iaciendis.  Mense  decembri 
commemorantur  sindria  ad  opus  crote  inferioris  512,  quae  mense 
februario  1340  iam  erat  instructa  bardatura  513.  Mense  iunio  ex- 
struitur  secunda  crota  51\  Tertia  denique  crotd  paullo  post  consti- 
tuta,  die  22  m.  decembris  factus  est  computus  finalis  515. 

Ea  turris  olim  quandoque,  maxime  tunc  cum  exstruebatur, 
turris  a  parte  s.  Ioannis  516  sive  turris  noca  s.  Ioannis  517,  deinde 
vero  plerumque  turris  versus  b.  Mariam  de  Domps  518  appella- 
batur.  Illud  nomen  ei  obtigerat  a  capella  magna  contigua,  quam 
ecclesiam  sive  capellam  s.  Ioannis  vocatam  esse  dixi  519 ;  hoc  vero 
ab  ecclesia  cathedrali  haud  longe  dissita.  Nunc  vero  nomine  turris 
Campanae  venit,  fortasse  a  campanili  prope  eam  sito  vel  a  cam- 
pana,  quae  olim  in  turri  eo  fere  loco  constituta  habebatur  520. 

Descripsi  iam  quatuor  latera  claustri  septemtrionalis  sive 
palatii  Benedictini.  Addo,  singulis  aedibus  sua  cuique  apposita 
fuisse  deambulatoria  duplicia,  inferiora  nimirum  et  superiora. 
Ex  quibus  septemtrionalia  dicebantur  quandoque  deambutatorium 
beati  Ioannis  r'21,  plerwmque  deambulatoria  ex  parte  capellae  ma- 
f/nae  522;  orientalia  deambulatoria  ex  parte  tinelli  magni  °23,  a  parte 
tinelti  et  consistorii  o2i  sive  a  parte  consistorii  et  viridarii  525  vel 
a  parte  viridarii  526;  occidentalia  deambulatoria  ex  parte  tinelli 
Regensis  episcopi 527 ;  meridiana  nullo  particulari  nomine  distingue- 
bantur,  sed  deambutatoria  a  parte  meridiei  52S  dicebantur. 

Denique  antequam  singulae,  quas  paullo  ante  recensui,  (excepta 
capella  magna)  aedificarentur  palatii  partes,  aedes  prius  in  eisdem 

512  V.  paullo  ante  p.  613. 

513  L.  c,  p.  614. 

514  L.  c,  p.  616. 

515  L.  c,  p.  618. 

516  L.  c,  pp.  616,  617,  618. 

517  L.  c,  p.  617. 

518  L.  c,  pp.  618,  619. 

519  L.  c,  p.  675. 

520  L.  c,  pp.  606,  616,  620. 

521  L.  c,  p.  638. 

522  L.  c,  pp.  613,  614,  615,  619. 

523  L.  c,  p.  616. 
&24  L.  c,  p.  609. 

525  L.  c,  p.  008. 

526  L.  c,  pp.  608,  610,  613,  617. 

527  L.  c,  pp.  614,  619. 

528  L.  c,  p.  617. 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  ()81 

paene  locis  constitutae,  maxima  ex  parte  destruebantur;  quas  aedes 
partim  ad  palatium  episcopale  iam  antiquitus  pertinuisse,  partim 
a  Ioanne  XXII  eidem  fuisse  adiectas,  opinor.  Ex  iis  recensentur 
camera  antiqua  et  claustrum  ei  contiguum  ante  primam  patatii 
portam  52!)  ad  meridiem  sita;  ad  occidentem:  aula  eique  adnexa 
deambulatoria  ac  turris  tum  huic  aulae  tum  capellae  novae 
(magnae)  contigua  53°;  ad  orientem:  hospitia  inter  coquinam  ve- 
terem  et  atia  hospitia,  quae  sunt  extra  tinellum  parvum  excepta 
sacristia  r'31;  denique  diruuntur  deambulatoria  palatii  antiqui  532. 
Quare  dubium  non  est,  quin  palatium  episcopale  a  Ioanne  XXII 
auctum  et  renovatum  eadem  prope,  qua  Benedictinum,  fuerit  con- 
formatione,  licet  procul  dubio  humilius  esset  atque  angustius. 

Restat  iam,  ut  de  aedibus  agam,  quae  a  palatio  Benedictino 
a  d  m  e  r  i  d  i  e  m  protendebantur.  De  iis  paullo  ante  dixi 
acriter  inter  viros  doctos  disputari.  Cum  praeterea  in  eis  ca- 
meras,  quas  a  tempore  Benedicti  XII  romani  pon- 
tifices  tenebant,  thesaurariam,  tabularium,  biblio- 
thecam  sitas  fuisse  putem,  plurimum  nostra  interest,  ut  in  eas 
quam  accuratissime  inquiramus. 

In  qua  quidem  inquisitione  ab  eo  potissimum  proficiscendum 
est  computo  finali  anni  1341,  quem  in  exordio  huius  tractatus  534 
utilissimum  nobis  sumus  experti.  fntelleximus  ex  eo,  in  aedibus  a 
parte  viridaru,  inter  turres  s.  Ioannis  (capellae  consistorii)  et  La 
Glaciere  (latrinarum)  iam  tunc  quatuor  fuisse  constitutas  acoas, 
quae  ibidem  etiam  nunc  conspiciuntur.  Iam  vero  sequitur  in  eodem 
computo  535,  duas  item  fuisse  acoas  inter  capellam  (nimirum  ca- 
pellam  consistorii  in  turri  s.  Ioannis  sitam)  et  cameram  domini 
nostri.  Ac  revera  totidem  numerantur  etiam  nunc  acoae  a  turri 
s.  Ioannis  in  extrema  meridiana  parte  tinelli  magni  atque  con- 
sistorii   antiqui.  Ad    eam    igitur   partem    pertinebat   camera  do- 


529  V.  paullo  ante  pp.  605,  606. 

530  L.  c,  pp.  607,  609,  610,  616,  620. 
53i  L.  c,  pp.  606,  612. 

532  L.  c .,   pp.  607,  609,  613,  616.  —  Praeterea   diruitur   camera  supra  consistorium, 
1.  c,  p.  606;  diruuntur  latrinae  antiquae  a  parte  viridarii,  1.  c,  p.  608. 

533  L.  c,  p.  594  s. 
5™  L.  c,  p.  07«. 
i:!5  L.  c,  p.  6i!i. 


682  PARS    ALTERA  —  DE    RIRLIOTHEOA   AVENIONENSI  —  ART.  I 


mini  nostri.  Quare  ea  in  orientali  Clementini  palatii  parte  circa 
turrim  ss.  Angelorum  est  quaerenda.  —  Porro  sedulo  hic  obser- 
vandum,  duo  in  rationibus  expensarum  nomine  camerae  domini 
nostri  indicari.  In  aliis  enim  locis  eo  nomine  camera  venit,  in 
qua  iacebat  pontifex,  in  aliis  guardarauba.  Haec  enim,  ut  quan- 
doque  disertis  verbis  adnotatur,  vulgariter  camera  nuncupa- 
batur  536. 

Praeterea  die  15  m.  aprilis  an.  1340  satisfactum  est  pro 
factura  cuiusdam  portalerie  lapidce  facte  in  muro  aule  palatii, 
per  quam  intratur  ad  cameram  domini  nostri  in  capite  deambu- 
latorii  contigui  tinello  magno  domini  nostri  537.  Eiusdem  fere  rei 
alia  occurrit  mentio  in  loco,  in  quo  die  3  m.  augusti  eiusdem 
anni  satis  factum  esse  dicitur  pro  una  canna  cum  dim.idia  de 
buieto  factis  in  quodam  passagio  seu  portaferia,  que  est  in  deam- 
bulatoriis  a  jjarte  viridarii,  per  quam  dominus  noster  solebat 
transire  de  turri  magna  ad  deambulatoria  predicta  538.  Denique 
paullo  ante  die  22  m.  iulii  eiusdem  anni  satisfactum  est  pro  bar- 
datura  XVII  cannarum,  VI  palmorum  cum  dimidio  cadratorum 
deambulatoriorum  claustri  paJatii  a  parte  meridiei  et  introytus  ca- 
mere  domini  nostri  pape  539.  De  deambulatorio  in  prioribus  locis 
commemorato  ambigi  nequit,  cum  idem  deambulatorium,  quod 
contiguum  erat  tinello  magno,  situm  quoque  esset  ex  parte  vi- 
ridarii.  Neque  minus  certum  est,  non  de  septemtrionali  5<l°,  sed  de 
meridiano  eius  deambulatorii  capite  agi.  Quare  denuo  inter  deam- 
bulatoria  meridianum  atque  orientale,  in  extrema  ad  meridiem 
parte  tinelli  magni  cameram  domini  nostri  vestigemus  oportet.  — 
Porro  parvus  tinellus,  qui  a  meridie  tinellum  magnum  contin- 
gebat,  diserte  a  parte  camere  domini  nostri  541  esse  dicitur.  De- 
nique  ipsis  verbis  statuitur,  guardaraubam  domini  nostri  in  ca- 
mera  bassa  iuocta  consistorium  fuisse  constitutam  542. 

Deinde   idem   elucet  ex  instrumentis   domorum   annis  1344 
et  1345  ad  ampliandum  palatium  coemptarum,  maxime  si  ea  cum 

536  V.  paullo  aute  p.  639. 

537  L.  c,  p.  616. 

538  L.  c,  p.  617. 

539  L.  c,  p.  617. 

540  Ifl  eo  erant  sacristia  et  coquina. 

541  V.  paullo  ante  p.  618. 
5«  L.  c,  p.  607. 


CAP.  IV,    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  683 

rubrica  de  sohitionibus   hospitiorum  anni  1337  contulerimus  ^3. 
Domus   enim  Bertrandi  Deodati,  quae   in  instrumento    emptionis 

543  Iu  Tabulario  Vaticano,  Archivo  Avenion.,  Collectoriae  n.  50,  in  secunda  voluminis 
parte,  cuius  folia  numeris  non  sunt  distincta,  habes  litterarum  publicarum  collectionem, 
cui  titulus:  Note  instrumentorum  possessionum  emptarum  pro palatio  apostolico  ampliando 
in  civitate  Avinionensi  recepte   et  (jrossate  per  me  Iohannem  Palaysini  notarium   infra- 

scriptum.  Excerpam  ex  eis,  quae  ad  rem  nostram  faciunt,  ita  ut  verba  ipsa  notarii  referam, 
licet  ea,  omissis  formulis  causidicorum,  ex  diversis  litterarum  partibus  colligam  et  componam. 

1.  «  Anno  1344  die  5  m.  maii  Bertrandus  et  Guido  Raynoardi  fratres  domicelli,  filii 
«  et  heredes  Guidouis  Raynoardi  condam  de  Avinione  et  condomini  castri  de  Vedena  Avi- 
«  nionensis  diocesis  . .  .  vendiderunt  Gasberto  Narbonensi  archiepiscopo  camerario  et  Ste- 
«  phano  Casinensi  ac  Guillelmo  Foroiuliensi  episcopis,  thesaurariis  dicti  domiui  pape,  quoddam 
«  locale  sum  (!),  quod  habeut  in  civitate  Avinionensi  in  parochia  s.  Stephani,  et  duas  domos 
«  in  eodem  locali  positas,  in  altera  quarum  domorum  tenentur  nunc  scole  sacre  theo- 
«  logie  (cf.  Intr.  et  exit.  cam.  ap.  n.  160,  f  130&)  et  in  alia  moratur  aygaderius  domini 
«  pape;  quod  quidem  totum  locale,  in  quo  dicte  due  domus  sunt  posite  continet  centum 
«  quatuor  cannas  et  dimidiam  quadratas;  et  confrontatur  totum  predictum  locale  cum  dictis 
«  domibus  ex  una  parte  cum  carreria  publica,  et  ex  alia  parte  cum  palatio  aposto- 
«lico,  in  quo  tenetur  audientia  et  sedent  ad  iura  reddendum  sacri  pa- 
«latii  apostolici  auditores,  etex  alia  cum  platea  et  hospitio  Bertrandi  de  Podiocano, 
«  et  ex  alia  parte  cum  hospitio  Alfanti  Serralherii  Avinionensis;  pro  pretio  et  nomine  pretii 
«  750  flor.  auri  boni.  Promiserunt  insuper  vendentes,  quod  predictam  venditionem  ratifi- 
«  cari  facerent  per  Guillelmum  Raynoardi  domicellum  de  Avinione,  habitatorem  de  Inte- 
«  raquis  Avin.  dioc.  eorum  avunculum  et  per  Berengariam  Raynoardam  uxorem  condam 
«  Guillelmi  Gauterii  de  Senassio  dicte  dioc.  Avin.  eorum  sororem  et  Raymundam  uxorem 
«  dicti  Bertrandi  Rayuoardi. 

2.  «  Anno  1344  die  21  m.  maii  discretus  vir  Bertrandus  de  Podiocano  domicellus  de 
«  Vedena  Avin.  dioc.  vendidit  paullo  ante  nominatis  quandam  curtem  seu  plateam  suam, 
«  quam  habet  iu  parochia  s.  Stephani;  que  quidem  curtis  coatinet  viginti  quatuor  cannas 
«  quadratas  et  tres  palmos,  et  confrontatur  ex  una  parte  cum  hospitio  eiusdem  Bertrandi 
«  venditoris  et  a  duabus  partibus  cum  hospitio  dicti  domini  nostri  pape,  quod  olim  fuit 
«  Bertrandi  et  Guidonis  Raynoardi  fratrum  et  ab  alia  parte  videlicet  ab  oriente  cum  hospitio 
«  Alfanti  Serralherii,  pro  pretio  75  flor.  auri  de  Florentia  boni  et  iusti  ponderis. 

3.  «  Anno  1344  die  16  m.  iunii  Iohannes  Vincentii  canabasserius  et  civis  Avinio- 
«  nensis  vendidit  piullo  ante  nominatis  ad  opus  et  in  aucmentum  hospitii  elemosine  panhote 
«  eiusdem  domini  pape  quoddam  suum  hospitium,  quod  habet,  ut  dixit,  Avinione  in  pa- 
«  rochia  beati  Petri,  coafrontatum  ab  una  parte  cum  cimiterio  Iudcorum  et  ab  alia  parte 
«  cum  hospitio  Petri  de  Thoro  et  ex  alia  parte  cum  hospitio  Raymundi  Vincentii  fratris 
«  ipsius  venditoris  et  ex  alia  parte  cum  carreria  publica;  quam  venditionem  fecit  dictus 
«  Iohannes  Vincentii,  salvis  et  retentis  monasterio  dominarum  monacharum  s.  Verani  prope 
«  Avinionem,  a  quo,  ut  dixit  venditor,  dictum  hospitium  tenetur  in  emphiteosim,  directo 
«  dominio  etc.  ac  quinque  solidis  Viennensibus  censualibus,  annis  singulis  in  festo  assuin- 
«  ptionis  beate  Marie  medii  Augusti  persolvendis,  pro  pretio  recepit  quadraginta  flor.  auri 
«  francos  boni  et  iusti  ponderis  de  Florentia. 

4.  «  Anno  1314  die  7  m.  augusti  Guillelmus  Vaquerii,  filius  condam  Pontii  Vaquerii, 
«  civis  Avinionensis,  vendidit  paullo  ante  nominatis  pro  augmentatione  palatii  apostolici 
«  constructi  et  construendi  quandam  plateam  sitam  Avinione  in  parochia  s.  Stephani,  con- 
«  tinentera  trigintanovem  cannas  quadratas ;  in  qua  platea  fuerunt  alique  domus  et  quidam 
«  furnus.  Que  platea  confrontatur  ex  tribus  partibus  cum  carreriis  publicis  et  ex  alia  parte 
«cum  platea  palatii  dicti  domini  papc,  in  qua  fuit  hospitium,  quod  fuerat  Per- 
«  rini   Bodelli.  Quam  venditionem  fecit  salvis  directo  dominio  ctc.  et  ceusualibus  triginta- 


G84  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLWTHEOA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

anni  1345  confrontari  dicitur  ex  una  parte  cum  hospitio  audien- 
tiae  contradictarum  et  ex  altera    cum  carreria  publica  Peyrole- 

«  quinque  solidorum  turonensium  parvorura  in  festo  b.  Michaelis  mensis  septembris  annis 
«  siugulis  persolvendis  Francisco  Baralhi  campsori  et  civi  Avinionensi,  a  quo  tenetur  iu 
«  omphiteosim,  pro  pretio  centum  et  vigiuti  flor.  auri  francorum  de  Florentia  boni  et  iusti 
«  ponderis. 

5.  «  Anno  1344  die  9  m.  novembris  Alfantus  Serralherii  filius  et  heres  Alfanti  quoii- 
«  dam  Serralherii  veadidit  ante  nominatis  pro  augmentatione  palatii  Avinio:ie:i«is  con- 
«  structi  et  construendi  duo  hospitia  sua  et  solum  ipsorurri  hospitiorum  cum  platea  inter 
«  ipsa  hospitia  existeute,  sita  in  civitate  prope  dictum  palatium  apostolicum;  quorum  quidem 
«  hospitiorutn  et  platee  solum  co.itinc.it  septuaginta  can.ias  quadratas  et  tres  palmos.  Et 
«  confrontatur  uuiim  ex  dictis  hospitiis  cum  hospitio  Raynoardortim  ex  una  parte  et  cuin 
«  hospitio  domini  Bere.igarii  Raynoardi  condam  ex  alia  parte  et  cum  hospitio  Raymnndi 
«  de  Appamiis  servientis  armorum  domini  pape  ex  alia  parte;  quod  quidem  hospitinm  sic 
«  confrontatum  tenetur  in  emphiteosim  et  sub  directo  domimo  heredum  domini  loliauuis 
«  Cabassole  condam  militis  Aviuionensis  et  sub  aauuo  censti  quadraginta  solidorum  par- 
«  vorum  tttronensium  in  festo  s.  Michaelis  annis  singtilis  solvendoriim.  —  Aliud  vero  ho- 
«  spititim  confrontatur  ex  uua  parte  ctim  hospitio  Bertrandi  Deodati  et  ex  alia  parte  cum 
«  hospitio  ipsius  Alfanti  proxime  confrontatur,  et  ex  alia  parte  cum  carreria  publica;  quod 
«  quidem  hospitium  tenetur  a  monasterio  s.  Michaelis  de  Ferigoleto  Avinionensis  et  sub 
«  eius  directo  doininio  et  sub  anntto  censtt  dtiorum  solidorttm  parvorum  turouensium  ceu- 
«  sualitim  in  festo  s.  Michaelis  mensis  septembris  annis  singulis  solvendorum;  —  pretio  sui 
«  utilis  domini  quingentorum  flor.  auri  de  Florentia  boni  et  iusti  ponderis. 

6.  «  Anno  1344  die  16  m.  nooembris,  cum  quoddam  hospitium  Gatifridi  de  Btillone 
«  domicelli  filii  domini  Bertrandi  de  Bullone  militis,  domiui  in  parte  castri  Berbentane  Avi- 
«  nionensis  diocesis,  ymineret  necessarium  pro  palatio  apostolico  in  civitate  Avinionensi 
«  ampliando  et  magnificando,  et  de  pretio  seu  extimatione  dicti  hospitii  domini  thesaurarit 
«  dicti  domini  pape  cum  dicto  Gaufrido  couvenire  neqttireut,  tandem  dicti  domini  thesau- 
«  rarii  pro  camera  dicti  domini  nostri  pape  venerabilem  virttni  doniinum  Raymuudum  de 
«  Cornaco  capellantim  et  commensalem  eiusdem  domini  nostn  pape,  et  dictus  Gaufridtis 
«  pro  seipso  Iacobtim  Siffredi  burgensem  de  Avinione,  filium  Petri  Siffredi  quondam,  exti- 
«  matores  commttniter  et  concorditer,  tit  dicitur,  elegerunt.  Dicti  vero  extimatores  extima- 
«  verunt  pretium  dicti  hospitii  raille  ducentos  flor.  atiri  de  Florentia  boni  et  iusti  ponderis. 
«  Predictum  hospitittm,  situm  iu  civitate  Avinionensi  in  parochia  s.  Stephani,  confrontatur 
«  ex  una  parte  cum  carreria  pttblica,  et  ex  alia  parte  cttm  hospitio  Bertrandi  de  Podio- 
«  cano,  ex  alia  parte  cum  hospitio  domini  Berengarii  Cavalerii  et  heredum  domini  Georgii 
«  Cavalerii  militis  quondam  et  ex  alia  cum  hospitio  dicti  domini  pape,  quod 
«  fttit  Alfantis  Serralherii  et  etiam  cum  hospitio  Helioti  de  Bufenos  servier.tis  armorum 
«  domini  pape;  pro  pretio  mille  duceutorum  flor.  atiri,  boni  et  ittsti  ponderis  de  Florentia. 

7.  «  Anno  1345  die  5  m.  februarii  Bertrandus  de  Podiocano  domicelltts,  condomintts 
«  castri  de  Vedena  Avinion.  dioc.  vendidit  pro  aucmentando  et  construendo  palatium,  ho- 
«  spitium,  qttod  habet  in  civitate  Avinionensi  in  parochia  s.  Stephani,  confrontattim  ex  tina 
«  parte  carreria  publica  et  ex  alia  parte  cum  quodam  alio  hospitio  sive  locali  eiusdem 
«domini  pape,  qtiod  fuit  Gauffridi  de  Bullone  domicelli  de  Berbentana,  et  ex  alia  parte 
«  cum  quodam  alio  hospitio  eittsdem  domini  pape,  qttod  fuit  Alfautis  Serralherii  de  Avi- 
«  nione ;  pro  pretio  mille  flor.  auri  de  Florentia.  » 

Sequunttir  duae  venditiones  pro  ampliatione  piscarii  domini  papae  prope  ecclesiam 
b.  Marie  de  Miraculis. 

8.  «  Anno  1345  die  2  rn.  maii  Bertrandus  Deodati  civis  Avinionensis  vendidit 
«  quoddam  hospitium,  situm  in  civitate  Avinionuisi,  in  parochia  s.  Petri,  qttod  confrontatur  ex 
«  una  parte  cum  hospitio  audientie  contradictarum  dicti   domini   pape  et 


0A1\   IV.    §  "2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  685 

riae,  eadem  domus  in  solutione  hospitiorum  anni  1337  dicitur 
situata  prope  turrim  clomini  pape  r"".  —  Simili  ratione  ex  duabus 
domibus  Altantis  Sarralherii  inter  se  contiguis,  in  iisdem  solutio- 
nibus,  altera  dicitur  sifaata  subtus  turrem  domini  nostri  papae, 
altera  iuxta  audientiam  M5;  praeterea  in  instrumento  emptionis 
anni  1344  altera  ex  eis  dicitur  confrontari  cum  domo  Bertrandi 
Deodati  TAG.  —  Denique  domus  quoque  llelioti  de  Rufenos,  iis,  quas 
modo  indicavi,  domibus  adiacens,  dicitur  situata  prope  turrim  pa- 
palem  :>1T.  —  Sed  aliunde  certissime  constat,  tum  carreriam  Peyro- 
leriae,  tum  audientiam  a  Ioanne  XXII  exstructam,  in  meridiana 
Clementini  palatii  parte,  prope  turrim  ss.  Angelorum  fuisse  sitas. 

«  ab  alia  parte  cum  carreria  publica  Pairolarie,  et  ab  alia  cum  hospitio  Ber- 
«  traudi  Gauterii  et  ab  alia  parte  cum  hospitio  dicti  domini  pape,  quod  fuit  Al- 
«  fantis  Serralherii  mercatoris  de  Avinione;  salvis  Georgio  Cavalerii  militi  de  Avinione, 
«  a  quo  tenetur  in  emphiteosim,  directo  dominin  et  tribus  solidis  ct  sex  denariis  Maglo- 
«  riensibus  censualibus  annuis;  pretio  septingentorum  trigiuta  quatuor  flor.  de  Florentia.  » 
Mensura  soli  hospitii:  triginta  sex  cannae  quadratae. 

Plurimae  quidem  aliae  emptioues  recenseutur  in  libris  expensarum  sub  rubrica  de 
possessionibus  emptis,  sed  ita  breves  sunt,  ut  cor.frontationes  non  referantur,  remissis  ad 
instrumenta  legentibus. 

9.  Praeterea  in  eodem  Tabulario  Vaticano,  in  Archioo  Avenion.,  Inlroitus  et  exitus 
cam.  apost.  n.  160,  f.  116  s.  habes  solutiones  hospitiorum  an.  1337  (v.  paullo  ante  p.  597) 
paullo  fusius  quam  in  reliquis  libris  expensarum  relatas.  Ex  iis  ad  rem  nostram  faciunt  haec: 

F.  116 b  «  Petro  Galhini  pro  pensione  hospitii  Alfanti  Sarralherii  civis  Avinionensis 
«  filii  Beatricis  Sarralherii  de  Avinione  situati  subtus  turrem  domini  nostri  pape 
«  fuit  satisfactum  de  pecunia  camere  pro  uno  anno  et  X  mensibus  terminatis,  ut  supra, 
«  quibus  fuit  in  curia  et  in  dicto  hospitio,  in  V  flor.  auri. 

F.  117  &  «  Bertrando  Furnerii  alias  de  Puioliis  pro  pensione  hospitii  Bertrandi 
«  dati  civis  Avinionensis  situati    prope   turrem   domini   pape  etc. 

F.  102b  «  Magistro  Petro  Piscis  pro  pensione  hospitii  Alfanti  Serralherii  civis 
«  Avinioaoasis  situati  iuxta  audientiam  fuit  satisfactum  de  pecunia  camere  pro  dictis 
«  duobis  annis  -  X  flor.,  V  sol.  Viennenses,-  cf.  f.   130«. 

F.  111})  «  Helioto  de  Bufenos  pro  pensione  hospitii,  quod  fuit  Pontii  Rebolli  civis 
«  Avinio aensis  situati  iuxta  turrem  papalem,  quod  emit  postmodum  dictus  Ho- 
«  liotus  etc.  » 

10.  Porro  ibidem  Intr.  et  exitus  cam.  apost.  n.  250,  f.  194«  refertur,  die  3  m.  ia- 
nuarii  1348  se  liberasse  a  quodam  canone,  quem  «  Franciscus  Baralha  civis  et  mercator 
«  Avinionensis  habebat  super  quodam  hospitio,  quod  fuit  Raymundi  de  Apamiis  servientis 
«  armorum  domini  nostri  pape,  sito  in  carreria  Payrolarie  prope  turrim  ma- 
«  g  n  a  m  palalii  empto  pro  palatio  ampliando.  » 

Cum  his  documeutis  sedulo  conferendae  stint  confrontationes  palatii  quas  paullo 
ante  p.  598,  not.  81,  85,  retuli  et  imprimis  similia  emptiouum  instrumenta  anni  1318,  quae 
habes  apud  Duhamel,  Les  orif/ines  da  palais  des  papes,  pp.  50,  53-62.  In  iis  quoque  saepius 
habetur  mentio  Alfanti  Serralherii  et  gentis  Raynaudorum. 

544  V.  paullo  ante  nn.  8  et  9. 

545  L.  c,  n.  9. 

546  L.  c,  n.  5. 
54"  L.  c,  n.  fi.  9. 


680  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Quare  turrim  papalem  sive  magnam,  ad  quam  ex  capite  deam- 
bulatorii  orientalis  pontifex  transibat,  certissime  eam  esse  statuo, 
quae  nunc  ss.  Angelorum  nomine  venit.  In  eam  enim  plenissime 
conveniunt,  quae  in  iocis  a  me  ex  libris  rationum  excerptis  de 
turri  macjna  et  domini  papae  referuntur.  Quin  etiam  hoc  quoque 
minime  dubius  affirmo,  turrim  papalem  sive  magnam,  quae  nunc 
ss.  Angelorum  appellatur,  eam  esse,  quae  anno  1335  simul  cum 
capella  magna  s.  Ioannis  a  Benedicto  XII  exstrui  coepta  548, 
anno  1337  est  perfecta  549. 

Sequitur,  ut  eam  turrim  paullo  accuratius  circumscribamus. 
Exstructa  esse  dicitur  iuxta  cameram  thesaurariae  antiquae  550 
Ioannis  XXII,  quam  paullo  post  aut  dirutam  aut  certe  reno- 
vatam  ac  commutatam  esse  putem.  Anno  1337  picfcuris  exornata 
plumbeaque  coperta  est  contecta  551.  Sitam  esse  dixi  haud  procul 
ab  audientia  552  a  loanne  XXII  iuxta  palatium  constituta  ac 
anno  1347  destructa,  et  prope  eos  cancellos,  qui,  cum  et  turri 
papali  et  audientiae  antiquae  et  Peyroleriae  adiacerent,  et  can- 
cella  domini  papae  553  et  cancella  ante  audientiam  554  et  cancella 
domini  pape  ante  audientiam  555  appellata  sunt. 

Claudebatur  iis  cancellis  accessus  ad  palatium  a  parte  Pey- 
roleriae  55<5.  Contingebant  turrim  tempore  Benedicti  studium  pon- 
tificis  iuxta  viridarium  situm  557,  terrassia  vicina  iis,  quos  modo 
indicavi,  cancellis  558;  prima  porta  introitus  palatii  ac  capella 
secreta  super  eam  sita  559,  coquina  secreta  anno  1339  igne  con- 
sumpta  et  brevi  renovata  5(5°;  pons  quidam  561,  quo  patebat  aditus 

548  V.  paullo  aate  p.  602. 

549  L.  c,  p.  604. 

550  L.  c,  p.  603. 

551  L.  c,  p.  604. 

552  L.  c,  pp.  604,  614,  622. 

553  L.  c,  pp.  622,  623. 

554  L.  c,  p.  609;  cf.  p.  622. 

555  L.  c,  p.  609. 

556  L.  c,  pp.  617,  622,  685  not. 

557  L.  c,  p.  604.  Etiara  tempore  Petri  de  Luna  anno  1402  unum  ex  duobus  studiis 
prope  cameram  pontificis  erat.  Dicitur  enim  in  Regest.  Avenion.  Benedicti  XIII  tom.  XXIX, 
f.  350a  instrumentum  quoddam  datum  in  camera  studii  iuxta  capellam  s.  Michaelis.  Al- 
terum  studium  situm  erat  iu  parte  occidentali  palatii  Benedictini.  Cf.  pp.  614  s,  663. 

558  L.  c,  p.  613. 

559  L.  c,  pp.  615,  626,  641,  648. 

560  L.  c,  pp.  612,  617,  623. 

561  L.  c,  pp.  608,  621. 


CAP.  IV,    §2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  087 


ad  cameram  pontificis,  tinellus  parvus  562,  descensus  gradarii  ad 
concistorium  (utique  antiquius  Benedicti  XII  sub  tinello  magno 
situm)  et  thesaurariam  bassam  563,  ipsa  thesauraria  et  guarda- 
rauba  sive  camera  561,  murus  et  deambulatoria  viridarii  565  ac  gra- 
darium,  quo  ad  ea  ascendebatur 


566 


Quibus  enarratis  hoc  imprimis  agam,  ut  controversias,  quas 
paullo  ante  inter  viros  doctos  de  palatio  Clementino  agitari  dixi 567, 
componam.  Quod  ut  accuratius  praestem,  rem  per  partes  deci- 
dam.  —  Ac  primum  quidem  profecto  liquet,  partem  orientalem  pa- 
latii,  quod  novum  sive  Clementinum  appellari  dixi,  a  Benedicto  XII 
esse  constitutam.  Adiunxit  tamen  Clemens  VI  turri  ss.  Angelorum 
a  Benedicto  XII  exstructae  guardaraubam  novam 56S  sive  turrim 
guardaraube 569  et  capellam  guardaraube  sive  s.  Michaelis  in  capite 
illius  turris  570;  praeterea,  ut  plurimas  alias  aedes  a  praedecessore 
suo  constitutas,  sic  eam  turrim  pulcherrimis  exornavit  picturis  571. 

Alterum,  quod  ex  locis  paullo  ante  collectis  ac  prolatis  con- 
ficitur,  est,  audientiam  unam  eamque  antiquiorem,  in  qua  sacri 
palatii  auditores  sedebant  ad  iura  reddendum  572,  a  Ioanne  XXII 
p  r  o  p  e  palatium  esse  exstructam,  idque,  quantum  coniicere  fas 
est,  ita  ut  e  regione  turris  ss.  Angelorum  in  platea  palatii  novi 
eadem,  qua  consistorium  Clementinum,  ratione  ab  oriente  in  oc- 
cidentem  excurreret.  Eam  enim,  quam  dixi  audientiam  parumper 
a  palatio  Benedictino  fuisse  seiunctam  in  pluribus  locis  573  disertis 
verbis  effertur.  Deinde  persaepe  prope  turrim  ss.  Angelorum  574  ac 
cancellos  domini  papae  sive  Peyroleriae  575  sita  esse  dicitur.  De- 


561  V.  paullo  ante  pp.  622,  623,  624,  et  paullo  post  p.  695. 

563  L.  c,  pp.  608,  632. 

564  L.  c,  pp.  622,  623. 

565  L.  c,  pp.  617,  622. 

566  Ea  deambulatoria  oiridarii  omnino  distinguenda  su;it  a  deambulatoriis  a  parte  vi- 
ridarii  in  claustro  palatii  Benedictini  iuxta  tinellum  magnum  et  consistorium  sitis. 

567  V.  paullo  ante  p.  594  s. 

568  L.  c,  p.  626  s. 

569  L.  c,  p.  633. 

570  L    c,  pp.  626  s.,  633. 

571  L.  c,  p.  626  5. 

572  L.  c,  p.  683  not. 

573  L.  c,  pp.  604,  614,  638. 

574  L.  c,  p.  622,  685  not.,  687. 

575  L.  c,  pp.  609,  622,  685  not. 


688  PARS    ALTEEA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

nique  cum  exstructis  iam  magna  ex  parte  audientia  nova  et  con- 
sistorio  novo,  antiqua  auclientia  aliquamdiu  remanserit 576  ac  domus 
Bertrandi  Deodati  ei  ac  Peyroleriae  interiaceret  577,  profecto  a 
consistorio  Clementino  ad  septemtrionem  versus  propius  palatio 
Benedictino  erat  sita. 

Denique  dubitari  nequit,  quin  in  eo  loco,  quem  nunc  consi- 
storium  novum  occupat,  ineunte  pontificatu  Clementis  VI  usque 
ad  annum  1314,  complures  fuerint  domus,  quibus  annis  1344 
et  1345  coemptis  atque  destructis,  Clemens  anno  1344  novam 
audientiam  consistoriumque  novum  coepit  exstruere.  Qua  quidem 
in  re  hoc  sedulo  est  observandum,  primam  constituendae  au- 
dientiae  novae  mentionem  eo  ipso  occurrere  anno  578,  quo  domus 
illae  coemptae  sunt  ad  ampliandum  palatium.  Cum  ea  audientia 
exstrueretur,  alia  audientia  contradictarum  apud  conventum  fra- 
trum  Praedicatorum  ad  tempus  est  concinnata.  Antiqua  vero  a 
Ioanne  XXII  constituta  audientia  circa  annum  demum  1346  579 
est  diruta. 

Allucinatur  igitur,  ut  eius  generis  scriptores  solent,  auctor 
vitae  primae  a  Baluzio  vulgatae,  cum  consistorium  novum  in 
meridiana  Clementini  palatii  parte  situm,  a  Benedicto  multum 
solemniter  aedificatum  tanquam  tabulam  rasam  Clementi  picturis 
exornandum  relictum  esse  scribit 580.  Atque  longius  etiam  a  vero 
aberat  Valladier  581,  qui  turrim  ss.  Angelorum  opinabatur  ab  Ur- 
bano  V  esse  exstructam. 

Praecipuis  ac  maxime  controversis  palatii  partibus  hac  ratione 
definitis  ac  circumscriptis,  reliqua  breviter  enarrabo, 
quae  aut  certo  aut  probabili  coniectura  erui  pos- 
sunt  ex  locis   paullo   ante   vulgatis. 

Clemens  VI,  ut  paullo  ante  significavi,  duos  priores  sui  re- 
giminis  annos  (1342-1344)  posuit  in  palatio  Benedictino  picturis 

576  V.  paullo  ante  pp   629,  631,  636,  638. 

577  L.  c,  p.  684  not ,  n.  8. 

578  V.  panllo  ante  pag.  630,  683,  not.  543.  Mense  iunio  1343  opera  palatii  domini 
nostri,  quibus  tunc  adlaborabatur,  dicuntur  fuisse:  guardaroba  et  turris  de  trolhas;  v.  1.  c, 
pag.  626. 


570 


L.  c,  p.  638. 


580  L.  c,  p.  591  not. 


581 


L.  c,  p.  589,  not.  64. 


CAP.  IV,    §  2  —  DB    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  <>X9 

exornando  et  in  parte  orientali  palatii  novi  sive  Clementini  novis 
molitionibus  perficienda  ac  demum  in  turri  Trulhatii  complenda.  — 
Primum  igitur  adiunxit  turri  ss.  Angelorum  guardar  aubam 
novam  et   capellam   guardaraubae   sive  s.  Michaelis. 

Non  est  dubium,  quin  tempore  Benedicti  gardarauba  sive  ca- 
mera  fuerit  inter  consistorium  ab  eo  pontifice  sub  tinello  magno 
constitutum  et  turrim  ss.  Angelorum.  Inter  turrim  enim,  quae 
nunc  s.  Ioannis  nuncupatur,  et  cameram  duo  dicuntur  intercedere 
acoae  sive  pilaria  r>s2.  Meridiana  ergo  consistorii  pars,  quae  his 
duobus  pilaribus  fulciebatur,  cameram  sive  gardaraubam  contin- 
gebat.  Praeterea  anno  1338  fit  mentio  r>83  gardaraubae  sitae  in 
camera  bassa  iuxta  consistorium,  id  est  sub  parvo  tinello  r'84.  — 
Eo  igitur  tempore  gardarauba  a  turri  ss.  Angelorum  ad  septem- 
trionem  sita  erat. 

Porro  Clemens  VI  anno  1343  in  parte  meridiana  eiusdem 
turris  novam  construxit  gardaraubam  r>8r>,  quae  proinde  ea  turri 
et  consistorio  novo  paullo  post  exstructo  concludebatur.  In  summa 
huius  gardaraubae  parte  capellam  gardaraubae  sive  s.  Michaelis 
constituit 586.  Quod  aedificium,  cum  longe  sit  altius  quam  extensius, 
turris  speciem  prae  se  fert,  atque  exinde  quandoque  turris  Garda- 
raubae  appellatur.  Praeterea  turri  ss.  Angelorum  ita  est  adglu- 
tinata,  ut  haud  raro  in  tabulis  camerae  cum  ea  confundatur.  Quare 
quandoque  nominibus  turris  Thesaurariae  sive  turris  Plumbi  non 
sola  turris  ss.  Angelorum  videtur  indicari,  sed  duo  quoque  com- 
prehendi  aedificia  ei  ex  utraque  parte  587  adiuncta.  Ex  eo  deinde  fit, 
ut  camera  pontificis,  licet  in  turri  ss.  Angelorum  sita  fuerit,  sub 
capella  s.  Michaelis  fuisse  dicatur  r>88,  utique  non  directe  sed 
oblique. 

Itaque  cavendum,  ne  propter  eos  locos  capella  in  summa  turri 
ss.  Angelorum  collocetur.  Ipsis  enim  verbis  in  capite  turris  gar- 


582  V.  paullo  ante  pp.  021,  681. 

583  L.  c,  pp.  606,  607,  623,  025. 

584  De  eo  vide  paullo  post  p.  0!).~>. 

585  L.  c,  pp.  626.9.,  643. 

586  L.  c,  p.  633. 

587  Quaenam  alteia  fuerit  turris  ad  septemtrionem  turri  ss.  An^eloium  adiuncta,  non 
ausim  definiie.  Sitne  turris  stupharum,  cuius  in  tabulis  Oamei-ao  (v.  paullo  ante  pp.  632, 
047,  658,  059),  mentio  habetur^ 

588  L.  c.,  pp.  662,  663,  664,  607. 

n 


690  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

daraubae  539  et  prope  turrim  maqnam  (ss.  Angelorum),  in  qua 
pontifex   iacebat  59°,  sita  esse  dicitur. 

Ex  his  hoc  quoque  elucet,  gardaraubam  omnino  a  thesau- 
raria  esse  distinguendam.  Negari  quidem.  nequit,  quandoque  no- 
mine  thesauri  universitatem  appellari  supellectilis  totius  curiae 
usibus  destinatae  501.  At  curia  in  opportunis  aedibus  collocata,  ea 
supellex  in  duas  distributa  partes  asservabatur.  Altera  enim  pars, 
quae  res  minoris  pretii,  bancalia,  lectos,  pannos,  tapeta  et  sexcenta 
alia  eius  generis  comprehendebat  in  gardarauba ;  altera^peculium 
nimirum,  vasa  pretiosa,  ornamenta,  libri,  scripturae  in  thesauraria 
erat  reposita.  Ipso  enim  tempore  Ioannis  XXII  anno  1319  uno 
eodemque  loco  592  recensentur  claves  emptae  tam  pro  gardarauba, 
ubi  ponuntur  utensilia,  quam  pro  quodam  cofino  thesaurarie.  Si- 
mili  ratione  alio  loco  593,  anno  1354  fit  mentio  tum  thesaurariae 
tum  duarum  gardaraubarum,  quin  etiam  turris  Gardaraubae  et 
turris  Thesaurariae  594. 

Porro  gardarauba  vulgariter  camera  nuncupabatur,  ut  saepius 
perspicue  effertur  in  libris  rationum  595.  Deinde  iam  anno  1338 
duae  occurrunt  in  iis  libris  59d  gardaraubae,  altera  inferior,  su- 
perior  altera.  Idem,  etiam  exstructa  nova  turri  Gardaraubae, 
anno  1354  ita  se  habuisse,  paullo  ante  597  retuli.  —  Eadem  ratione 
thesaurarias  fuisse  tres  in  turri  ss.  Angelorum,  magnam  et  par- 
vam  sive  secretam  in  summa,  in  iina  turri  bassam,  ex  tabulis  et 
inventariis  camerae  multo  etiam  manifestius  apparet  598. 

Ceterum  Clemens  VI  illis,  quos  dixi,  annis,  praeter  guarda- 
raubam  novam  et  capellam  s.  Michaelis,  complures  aedes  a  Be- 
nedicto  XII  constitutas:  tinellum  magnum,  deambulatoria,  capel- 
lam  s.  Martialis  egregiis  picturis  decoravit.  —  Denique  in  turri 

589  V.  paullo  ante  p.  633. 

590  L.  c,  pp.  627,  629,  634;  praeterea  p.  432  libri  inventi  in  camera  subtus  immediate 
capellam  s.  Michaelis  dicuntur  esse  repositi  in  eadem  capella  et  positi  in  armario  dicte 
capelle  a  parte  turris,  in  qua  iacebat  dominus  noster;  porro  pp.  626,  f>27  fit  meutio  garda- 
raubae  sitae  iuxla  cameram  maiorem  turris;  cf.  pp.  703  s. 

591  L.  c,  p.  3. 

592  y    Jntr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  30,  f.  60«. 

593  V.  paullo  aute  p.  647. 

594  L.  c,  p.  702. 

595  L.  c,  pp.  606,  639. 

596  L.  c,  p.  606. 

597  L.  c,  p.  647. 

E98  L.  c,  pp.  654,  659,  660,  664,  665,  667,  668. 


CAP.    IV.    §2  —  DB    IIISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  (i!)l 


Trulhatii  conficienda  fere  usque  ad  annum  1347  est  adlabo- 
ratum  5W. 

Anno  demum  1344  exstrui  coeptum  est  a  Ioanne  de  Luperiis 
<i/t/>s  novum;  quo  nomine  designantur  in  libris  rationum  ple- 
1'iimque  aedes  tum  quae  in  occidentali,  tum  quae  in  meridiana 
parte  palatii  novi  erant  constitutae;  quandoque  vero  sola  pars  oc- 
cidentalis  eius  palatii.  In  quo  quidem  opere  novo  peragendo  toto 
tempore  Clementis  est  continuatum. 

Porro  aedificium  meridianum  tres  continet  contignationes. 
Primum  enim  in  libris  rationum  occurrit  mentio  audientiae  600, 
quippe  quae  in  ima  parte  esset  posita.  Ipsa  tamen  declivitas  loci 
spatium  reliquit  sub  orientali  parte  audientiae  constituendis 
scholis  magistri  theologiae  ac  camerae  ingeniorum  sive  arthi- 
Iheriae  m.  —  Paullo  post  fit-mentio  consistorii 602,  quae  mediam,  et 
capellae  magnae  novae  co3,  quae  supremam  constituebat  contigna- 
tionem.  Ea  capella,  clore  lapided  rolte  eius  immissa,  die  21  m.  octo- 
bris  an.  1351  est  ad  finem  perducta  604.  Quare  a  vero  absunt, 
non  solum  qui  consistorium  Benedicto  XII,  sed  illi  etiam,  qui  ca- 
pellam  illam  novam  Innocentio  VI  attribuunt  605. 

Ea,  quam  dixi,  capella  in  tabulis  camerae  nominibus  capellae  ma- 
gnae,  capellae  novae,  capellae  magnae  novae ^06  appellatur  neque  cum 
ea,  cui  a  s.  Petro  nomen,  est  confundenda  °"7.  Scalis  °08,  quae  etiam 
nunc  exstant  a  septemtrione,  explateaprima,  inferiori  vel  bassa  m  pa- 
latii  novi  ascendebatur  ad  terrassiam,  quae  capellae  supereminebat. 

Morfcuo  Clemente  (1352  die  6  m.  decembris)  totum  opus  novum 
ita  erat  perfectum,  ut  tantum  terrasiae  supra  capellam  novam 
ac  frontem  palatii  principem  essent  consummandae  610  ac  turris 
Gachiae  ad  suam  educenda  altitudinem. 

599  V.  paullo  ante  pp.  636,  638,  641. 

600  L.  c,  p.  688.  At  observandum  est,  audientiam  ineunte  demum  anno  1352  it;i  fnisse 
institutam,  ut  auditores  in  eam  possent  convenire;  cf.  paullo  aute  p.  04!}. 

601  L.c.,pp.625,631, 636,637, 641, 644,648,659, 660;  683,  not.543,n.l;—pp.  639,650, 653. 

602  L.  c ,  p.  f>33. 

603  L.  c,  pp.  637,  639. 
60«  L.  c.  p.  043. 

605  L.  <•.,  p.  589,  not.  64. 

606  L.  c,  pp.  637,  654. 

607  L.  c,  pp.  644,  654,  658.  V.  ijuae  ad  calcfiin  voluminis  in  hoc  loco  supplevi. 

608  L.  c,  pp.  637,  646. 

609  L.  c,  ]>.  <;r>x,  not.  364. 
810  L.  c,  p.  646. 


01)2  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Innocentius  V  I  igitur  imprimis  perfecit  turrim  Gachiae  6U, 
quae  in  occidentali  parte  palatii  Clementini  iuxta  consistorium  sive 
audientiam  erat.  Simul  aliam  turrim  ad  orientalem  eiusdem  con- 
sistorii  partem  a  fundamentis  erexit 612.  Quare  corrigendi  sunt,  qui 
utramque  turrim  totam  ab  eo  pontifice  constitutam  esse  dicunt 613. 

Earum  turrium  illa,  primum  quandoque  turris  Audientiae  614 
appellabatur,  postea  vero  turris  Gachiae  6I5  id  est  turris  Custo- 
diae  616.  Porro  altera  turris  a  consistorio  ad  meridiem  sive  a 
parte  Peyroleriae  617  sita,  primum  turris  revestiarii  capellae  ma- 
gnae  618,  cui  adnexa  erat,  vel  turris  Folrariae  619  nuncupata  est, 
nunc  vero  turris  s.  Laurentii  dicitur;  quod  quidem  nomen  for- 
tasse  cohaeret  cum  camera  s.  Laurentii 620,  quae  anno  1411  prope 
eam  turrim  sita  erat.  —  Ambae  turres  anno  demum  1358  ad 
terminum  sunt  perductae  621. 

Porro  ab  eo  pontifice  complures  palatii  partes  igne  absumptae, 
renovatae  sunt.  Ex  iis  imprimis  memoranda  turris  Trulhatii,  quae 
annis  1341-1347  622  condita,  mense  iulio  anno  1354  ignis  in- 
cendio  ita  exesa  est 623,  ut  denuo  fustanda  ac  cooperienda  fuerit, 
qua  in  re  usque  ad  mensem  septembris  anni  1357  est  labora- 
tum  624.  —  Paullo  post  mense  ianuario  1359  625  circa  eamdem 
turrim  Trulhatii  incendio  confiagrarunt  lignerium  et  palafrenaria, 
quae  brevi  sunt  restaurata. 

Denique  constituit  Innocentius  mense  octobri  1357  in  palatio 
molendinum  626,  quo  panetariae  farina  suppeditaretur.  Situm  fuisse 


611  V.  paullo  aute  p.  645. 

612  L.  c,  p.  645. 

6,3  L.  c,  p.  591   not. 

614  L.  c,  pp.  645,  649,  652. 

615  L.  c,  pp.  652,  657,  661,  668. 

616  Jnfr,  ef  exit.  cam.  aposl.  n.  286,  f.  157a:  Pro  vadiis  nniiis  gache,  qid  vigilat  de 
nocte  pro  custodia. 

617  V.  paullo  ante  pp.  649,  652,  662. 

618  L.  c,  pp.  645,  652. 

610  L.  c,  p.  668.  De  eo  nomine  vide  imprimis  Mijratori,  SS.  rer.  ital.,  III,  2  p.,  c  816. 

620  V.  paullo  ante  pp.  647,  652. 

621  L.  c,  p.  652. 

622  L.  c,  pp.  624,  638. 

623  L.  c,  p.  647.  In   ima   tuiri   congesta   erant   ligna   combustibilia  pro   usu   palalii, 
v.  paullo  ante  p.  637. 

624  L.  c,  p.  651. 

625  L.  c,  p.  653. 

626  L.  c,  p.  651. 


CAP.  IV,   £  2  —  DE   HISTORIA    PALATII    A.VENIONENSIS  693 


videtur  in  parfce  occidentali  palatii  Clementini,  ad  septemtrio- 
nem,  prope  turrellam  et  portam,  qua  iticr  versus  b.  Mariam.  — 
Eodem  anno  mense  novembri  factum  est  pretium  627  pro  mu- 
nienda  via,  qua  ex  platea  tunc  de  Campellis  nuncupata,  inter 
audientiam  et  hospitium  marescalli  iustitiae  ad  Payrolariam  de- 
scenderetur.  Verum  ad  hoc  tunc  quidem  rupes  ita  leviter  excisa 
est,  ut  via  admodum  praerupta  remaneret.  Quare  tum  paullo 
post,  tum  hoc  ipso  quo  vivimus  tempore  bis  est  iri  ea  rupe 
profundius  excidenda  laboratum,  quo  magis  loci  minueretur  pro- 
clivitas  6~s.  Eodem  demum  tempore  in  media  audientia  sivc  ca- 
pella  nova  constitutum  est  pitare  illud,  quod  etiam  nunc  con- 
spicitur  6'29. 

Quae  de  tempore  b.  Urbani  V  ex  tabulis  camerae  aposto- 
licae  supersunt,  licet  sint  exilia,  tamen  sufficiunt,"  ut  rite  de  iis 
aestimemus.  quae  vulgi  opinio  huic  pontifici  solet  attribuere.  Iam 
antea  monui  630,  cum  de  turri  ss.  Angelorum  est  sermo,  de  Urbano 
ne  cogitari  quidem  posse. 

Macjna  itla  pars,  Romae  nomine  appellata,  quam  Urbanum 
palatio  adiunxisse,  auctor  vitae  primae  631  refert,  procul  dubio  est 
hospitium  illud  viridarii,  cuius  in  libris  rationum  saepius  infertur 
mentio  632.  Prope  turrim  ss.  Angelorum  a  palatio  ad  orientem 
versus  in  viridaria  excurrebat.  Habes  illud  aedificium  satis  ac- 
curate  expressum  in  tabulis  II  et  IV  huic  volumini  appositis. 
Unde  fortasse  ostendi  potest,  qua  ratione  hospitium  hoc  viri- 
darii  fuerit  connexum  aut  saltem  vicinum  alteri  hospitio,  quod 
Urbanus  eodem  fere  loco  pro  fratre  suo  Anglico  Grimoardi  epi- 
scopo  Avenionensi  et  paullo  post  cardinali  Albanensi  dicitur  con- 
stituisse.  Inter  Avenionenses  633  enim  omnino  constat,  domum  car- 
dinalis  Anglici,  prope  turrim  s.  Laurentii  in  ea  sitam  fuisse 
area,    quam    nunc   Ptace   de   ta  Mirande   appellant  °31,   nimirum 


027  V.  paullo  anto  p.  051. 

628  Cf.  Achakd,  Dictionnaire  historique  des  rues  et  des  plnces  publiques  de  la  ville 
cPAvignon.  Avignon,  1857,  p.   1 17. 

629  V.  paullo  ante  p.  051. 

630  L.  c,  p.  686. 

6il  V.  quae  1.  c,  p.  655,  ex  vita  la  exeerpsi. 
638  L.  c,  p.  '155  s. 

031    V.    ACHARD,    1     '•  .    p     10. 

63<  V.  i.i  tabula  IV,  n.  47. 


694  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

haud  procul  ab  hospitio  ac  curritorio  in  viridario  ab  Urbano 
exstructis  03r>. 

Anonymus  vitae  primae  censet,  totum  illud  hospitium  viridarii 
nomine  camerae  Romae  esse  appellatam,  quod  ex  tabulis  Cle- 
mentis  VII  egregie  confirmatur  G36.  Hanc  eam  esse  arbitror,  quae 
in  libris  Urbani  637  camera  viridarii  domini  pape  dicitur,  ex  eo 
procul  dubio,  quod  in  hospitio  viridarii  esset  sita. 

Praeterea  occurrit  mentio  putei  in  platea  palatii  Clementini 
in  rupe  excisi  63S.  Quae  vero  Valladier  639  de  hac  ipsa  platea  ab 
Urbano  demum  coaequata  refert,  non  ita  sunt  intelligenda,  quasi 
ante  eum  aspera  onmino  ac  praerupta  iacuerit.  Saepius  enim 
maximeque  anno  1354,  mense  maio  in  ea  complananda  est  labo- 
ratum  ,iin. 

Ut  vero  ex  locis  paullo  ante  collectis  omnem,  quam  possum, 
capiam  utilitatem,  reliquum  est,  ut  breviter  dicam  de  quibusdam 
palatii  partibus,  ex  quibus  aliquae  tanti  olim  fuere  momenti,  ut 
in  eis  quandoque  regum  regnorumque  fortunae  ac  vicissitudinrs 
constituerentur.  Praetermitto  capellas  magnas,  antiquam  s.  Ioannis 
ac  novam  magnam,  consistorium  antiquum  et  novum,  de  quorum 
situ  post  ea,  quae  paullo  ante  ennarravi,  ambigi  nequit. 

Sequitur  igitur  camera  paramenti,  quae  post  capellam 
magnam  et  consistorium  erat  unus  ex  locis  praecipuis  palatii 


641 


635  Morti  proximus  Urbanus,  in  eam  fratris  sui  domum  *ex  palatio  asportari  se  voluit, 
quo  plurimis  conspiciendi  se  morientem  offerret  opportunitatem  atque  eo  spectaculo  rerum 
humanaruni  fragilitatem,  quam  posset  effieaeissime  porsuaderet;  v.  paullo  ante  p.  660  et  Ba- 
luze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  412. 

636  V.  paullo  ante  p.  665. 

637  L.  c,  p.  655. 

638  L.  c,  p.  656. 
039  L.  c,  p..589. 
M0  L.  c,  p.  646. 

GH  In  Avisameatis  anno  1409  pro  regimine  officiariorum  palatii  conscriptis  in  Mura- 
tori,  SS.  rer.  ital.  III,  2,  c  812  de  camera  paramenti  habes  haec:  «  Item  sciendum,  quod 
«  inter  cameras  domini  nostri  numeratur  camera  paramenti,  in  qua  tamen  dormire  non 
«  consuovit,  sed  in  eis  audientias  dare,  prandere  vel  coenare,  prout  habet  congruentia  loci 
«  et  temporis  et  placet  saae  sanctitati.  Et  in  eadem  solent  recipi  domini  cardinales  et 
«  aliae  personae  notabiles  venientes  ad  palatium,  ibidem  exspectantes,  quod  praesentiam 
«  domini  habere  possint.  Et  in  ista  camera  paramenti  vocata  solent  [esse]  dumtaxat  duo 
«  ostiarii,  qui  debent  esse  viri  honesti  ct  fidati  et  alias  virtnosi,  qui  debent  dormire  in 
«  ipsa  camera  paramenti  pro  securiori  custodia  et  promptiori  obsequio  personae  domini 
«  nostri  papae.  Officium  autem  istorum  duorum  solet  esse  boni  et  magni  emolumenti,  ut 
«  postea  deelarabitur,  si  opus  fuorit;  et  eommuniter  solent  esse  laici.  » 


CAP.  IV.   §  -2  —  DE    HISTORIA    PALATII   AVENIONEN919  695 


In  ea  enim  pontifices  legatos  principum  aliosque  viros  nobilitate 
conspicuos,  cum  maiori  numero  ad  curiam  adventabant,  primum 
familiariter  alloquebatur,  vel  iidem  ipsi  exspectabant,  quoad  in  ca- 

meram  turris  ad  pontificis  conspectuni  admitterentur.  Non  enim 
omnibus  nuntiis  boc  concedebatur,  ut  in  consistorio  propone- 
rent,  quae  in  mandatis  habebant.  Ita  Petrus  de  Luna  anno  1395 
nuntiis  universitatis  Parisiensis  eum  negavit  honorem,  quod  non 
esset  assuetifnt  universitatibus  studiorum  per  papam  in  consistorio 
pubVtct)  super  hac  materia  vel  similibus  audientiam  dari;  hoc 
tantum  eis  concedens,  ut  in  camera  paramenti,  quae  vellent,  pro- 
ponerent 642. 

Iamvero  eam  cameram  putem  occupasse  partem  meridianam 
palatii  Benedictini.  Etenim  plurimis  in  locis  dicitur  fuisse  contigua 
tinellis  tum  magno  tum  parvo,  atque  ita,  ut  ex  ea  in  utrumque 
aditus  pateret  m.  Praeterea  mense  martio  anni  1342  fit  mentio 
fenestrae  factae  in  camera  paramenti  contigua  tinello  domini  nostri 
versus  hospitium  domini  Regensis  ''",  quod  hospitium  sane  ab  oc- 
cidentali  parte  palatii  antiqui  erat  situm.  Porro  alio  loco  recen- 
setur  gradarium,  quod  anno  135S  fuisse  dicitur  supra  cooperturam 
camerae  paramenti  domini  nostri  papae  a  parte  viridarii  645,  id 
est  in  ea  parte  huius  camerae,  quae  viridarium  spectabat.  Ex 
quibus  liquet,  cameram  paramenti  a  parte  occidentali  palatii  Be- 
nedictini  iha  ad  orientalem  (id  est  ad  viridarium)  productam  fuisse, 
ut  magnuni  una  cum  parvo  contingeret  tinellum,  quae  profecto 
in  solam  meridianam  eius  palatii  partem  conveniunt. 

Ex  iisdem  locis  discimus  situm  etiam  p  a  r  v  i  t  i  n  e  1 1  i ,  in 
quo  pontifex  solebat  comedere  646.  Is  enim  tum  camerae  para- 
menti,  tum  tinello  magno  64T,  quem  paullo  ante  64s  accurate  cir- 
cumscripsi,  adiacebat.  —  Sed  observandum  est,  tinellis  ac  camerae 
paramenti  interiacuisse  spatium  quoddam,  licet  angustum.  Saepius 
enim    occurrit    mentio  649   cuiusdam    gradarii,    quo   a  tinellis    ad 


642  Denifle-Ehrle,  Archir,  V,  418. 

'■''■  V.  paullo  ; 1 1 1 1 < •  pp.  660,  661,  not.  387;  p.  fil?  dicitur  sita  in  edificio  pape  Benedicti. 

'■"  L.  c,  p.  628,  cf.  p.  621. 

,,rj  L.  c,  p.  652.  —  I)n  altari  carnere  paramenti  v.  \>.  <'>'>■'>. 

L.  c,  p.  606,  648. 
■'■^  L.  c,  pp.  648,  649,  650,  660,  661. 
"iS  L.  c,  p.  694. 
■    L.  c,  pp.  644,  646,  654, 


696  PARS    AI.TERA  —  DE    BI8LI0THECA   AVENIONENSI  —  ART.  I 

cameram  paramenti  descendebatur.  —  Denique  circa  eumdem  lo- 
cum  sita  erat  camera  vayxellae  sive  gardevesselle,  in  qua 
vasa  ad  sternendas  mensas  tinelli  asservabantur  650. 

Sequitur,  ut  de  audientia  seu,  ut  accuratius  loquar,  de  audien- 
tiis  dicam.  Duas  enim  opinor  in  palatio  Avenionensi  fuisse  audien- 
tias,  alteram  magnam  sub  consistorio  Clementino  sitam,  quae  quan- 
doque  palatium  magnum  novum  causarum  appellatur;  alteram 
audientiam  contradictarum,  quae  in  turri  Gachiae  fuisse  videtur. 

Tres  enim  imprimis  eo  tempore  in  curia  secernendae  sunt 
auditorum  classes.  Primum  auditores  causarum  palatii  apostolici, 
ex  quibus  saeculo  quinto  decimo  ineunte  C51  tribunal  sacrae  rotae 
est  constitutum.  Deinde  auditores  causarum  camerae  apostolicae, 
qui  causas  minores  in  camera  occurrentes  cognoscebant.  Denique 
auditor  litterarum  contradictarum,  qui  ad  cancellariam  ac  litteras 
pontificis  expediendas  pertinebat.  —  Iam  vero  ambigi  nequit,  quin 
palatium  magnum  causarum,  in  quo  circa  rotam  652  sive  stadium 
auditores  iura  dicebant,  fuerit  tribunal  auditorum  sacri  palatii. 
Causae  enim,  quarum  acta  haud  exiguo  numero  etiam  nunc  in 
Tabulario  Vaticano  asservantur,  persaepe  dicuntur  agi  in  palatio 
magno  causarum  653.  Porro  ex  hoc  ipso  concludo,  alio  sane  loco 
constitutam  fuisse  audientiam  contradictarum,  quae  aliud  omnino 
spectabat  ac  sub  vicecancellarii  erat  potestate. 

Iam  vero  ad  diem  18  m.  maii  anni  1346  recensetur  in  tabulis 
camerae  forum  factum  de  scindenda  rocha,  quae  erat  in  audientia 
contradictarum  et  atia  rocha  in  fundo  magni  palatii  novi  caicsa- 
rum  654.  Ex  iis,  quae  paullo  post  ad  mensem  iunium  subiiciuntur, 


650  V.  paullo  ante  p.  654. 

G5i  Negari  tamen  nequit,  ipso  saeculo  quarto  decimo  audientiam  horum  auditorum  quan- 
doque  rotae  nomine  esse  appellatam;  v.  Ottenthal,  Regulae  cancellariae  apostolicae, 
Innsbruck,   1888,  pp.  44,  80  et  Erler,  Liber  cancellariae  apost.  Leipzig,   1888,  p.  219. 

652  Non  dubito,  quin  ex  iis,  quos  paullo  ante  p.  643  retuli  locis,  certo  definiatur  con- 
troversia  illa  tamdiu  inter  viros  doctos  agitata,  undenam  huic  tribunali  rotae  nomen  sit 
inditum.  Cf.  quae  hac  de  re  coagessit  et  fabulatus  est  ipse  Hinschius,  Si/stem  des  katho- 
lischen  Kirchenrechts,  I,  396.  —  Eo  enim  nomine  veniebat  pluteus  ad  libros  sustinendos 
aptus  (v.  paullo  ante  p.  667),  quandoque  quatuor  instructus  rodetis  (v.  paullo  ante  p.  645) 
atque  ita  dispositus,  ut  faciliter  in  omnem  partem  circumagi  posset.  —  Diversas  rotas  nitide 
descriptas  habes  in  Viollet-le-Duc,  Diclicnnaire  raisonne  du  mobilier  francais  de  Vepoque 
Carolingienne  d  la  Renaissance,  Paris,  1865-75,  I,  185,  lK(i,  sub  voce  lectrin  sive  lutrin, 
observa  imprimis  lectrin  roe.  —  De  altari  in  audientia  collocato  v.  paullo  aute  p.  653. 

633  In  ea  parte,  cui  a  Collectoriis  nomen 

&H  V.  paullo  ante  p.  636.  Cf.  p.  643:  pro  fusta  audientie  et  contradictarum. 


CAP.  IV,   §  2  —  DK   HISTORIA   PALATII   AVENIONENSIS  097 


liquet  hanc  audientiam  magnam  sub  eonsistorio  sitam  fuisse.  Porro 
anno  1370  fit  mentio  banchi  lapidei  edificati  ante  ianuam  audientie 
e.r  parte  contradictar/im  65S.  —  In  qua  vero  palatii  parte  haec 
audientia  contradictarum  fuerit,  discimus  ex  locis,  in  quibus  de 
turri  Gachiae  agitur.  In  iis  enim  satisfactum  esse  dicitur  pro 
complendo  magnam  turrim  novi  edificii,  quae  est  supra  audien- 
tiam  contradictarum  vel  turrim,  in  qua  est  audientia  contradi- 
ctarum  C5r>.  Quare  eam  turrim  ex  hoc  potius  turrim  audientiae 
appellatam  esse  censeo,  quam  ex  eo,  quod  iuccta  vel  prope  ca- 
pellam  novam  ac  proinde  iu.rta  vel  prope  audientiam  quoque  ma- 
gnam  esset  constituta.  Denique  ex  quibusdam  aliis  locis  657  discimus, 
eam  audientiam  in  ima  turri  fuisse  sitam. 

Porro  iuvat  hoc  quoque  observare,  ex  maioribus  curiae  offi- 
cialibus  vicecancellario  quidem  nullum,quod  ecquidem  sciam, 
in  tabulis  caiuerae  hospitium  in  palatio  assignari.  At  certe  eius 
curae  erat  commissa  audientia  contradictarum  et  fortasse  ca- 
mera  regestri  °58  in  palatio  constituta.  —  Camerarium 
vero  et  eleemosynarium  pro  eleemosyna  secreta  vidimus 
iam  ineunte  regimine  Benedicti  XII  partem  occidentalem  palatii 
Ioannis  XXII  tenuisse  fi59.  Paullo  post  anno  1353  invenimus  came- 
rarium  occupasse  in  turri  ss.  Angelorum  cameram  quamdam  sub 
ea  pontificis  sitam  r,'i0.  Ex  ea  anno  1353  in  partem  occidentalem  pa- 

655  V.  paullo  ante  p.  600. 

G5G  L.  c,  p.  045. 

857  L.  c,  pp.  636,  648. 

058  L.  c,  p.  653,661.  —  Opinor  id  imprimis  ad  registrum  supplicationum  referendum; 
dominus  enim  Benedictus  (XII)  oxdinavit,  quod  petitiones  (i.  e.  supplicationes)  huiusmodi 
signatae  per  eum  integraliter  in  palatio  apostolico  regestrarentur  per  regestratorem  ad 
hcc  specialiter  deputatwn,  v.  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  232.  Praeterea  habes  in  Intr. 
et  exit.  cam.  apost.,  n.  250,  f.  120ft:  Die  XXJIU  mensis  octobris  |  lo47j  soluti  sunt  Puntio 
Garrenii  fusterio  pro  quodam  armario  per  ipsum  facto  in  quadam  camera,  in  qua  iacet 
Petrus  Germani  registrator  supplicationum,  in  quo  armario  reponuntur  et  conservantur 
dicta  registra,  -  III  /lor.  Donique  legimus  in  Avisamentis  anno  1409  pro  officialibus 
curiae  conscriptis  in  Mukatori,  Scriptores  rerum  italic,  III,  2p.,  c  822.  De  registratione 
supplicationum.  —  Item  in  palatio  aposlolico  est  consuetum,  quod  assignetur  camera  pro 
registro  supplicationum,  in  quo  officio  solent  esse  dtto,  sed  nullus  eorum  aliquam  provi- 
sionem  recipit  in  palatio.  Cf.  c.  823.  —  Caeterum  moneo,  circa  tempora  Urbani  V  recen- 
seri  inter  officiales  curiae,  quibus  certa  a  camera  solvebatur  merces,  regestratorem  regestri 
secreti  domini  nostri  pape;  ut  in  Intr.  et.  exif.  c«m.  «jxts/.  n.  !507  (l."5(i4)  in  capite  de  cera 
et  vadiis  extraordinariis  ad  diem  29  m.  octobris.  —  K  contra  officium  bullae  anno  1398  non 
in  palatio,  sed  in  civitate  constitutum  erat,  v.  Deijifle-Ehrle,  Archiv,  V,  427. 

059  V.  paullo  ante  pp.  606,  678. 

GC0  L.  c.  pp.  645,  646,  647.  648,  651,  659. 


698  PARS    AI.TF.RA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

latii  Clementini  transmigravit  m.  Ibi  ipse  quidem  cameram  in 
prima  conignatione  turris  Gachiae  ,;,i~,  eius  vero  ac  thesaurarii 
gentes  cameras  contiguas  tenuisse  videntur  G(i3.  In  eamdem  palatii 
partem  rediit,  cum  anno  1370  Roma  Avenionem  est  reversus  m. 
In  eamdem  frontem  novi  palatii  iam  paullo  ante  camerarium 
immigrarat  anno  1351  thesaurarius  C(ir'. 


m 


His   uberius    enarratis  facili    negotio   nos   ab    interpreta 
t i o n e  e o  r u m  1  o c o r u m  expediemus,  quos  paullo  ante  6a 
e  vitis  paparum  Avenionensium  a  Baluzio  vulgatis  ex- 
cerpsi  et  collegi. 

In  vita  3a  Benedictus  XII  a  sua  creatione  usque  ad 
annum  septimum  sui  regiminis  dicitur  ampliasse  capellam  sui  pa- 
latii  et  turrim  magnam  addidisse  et  quasi  perfecisse,  quae  ad 
sui  similitudinem  magna  et  quadrata  eocistat.  —  Illud  procul  dubio 
referendum  est  ad  capellam  magnam  s.  Ioannis,  qua,  cum  iuxta 
capellam  a  Ioanne  concinnatam  sit  constituta,  haec  amplificata 
esse  dici  potuit.  Quod  vero  de  turri  magna  refertur,  ad  turrim 
Trulhatii  spectat,  quae  a  Benedicto  anno  1341  inchoata,  anno  1347 
demum  a  Clemente  VI  est  perfecta. 

Ea,  quae  vita  laClementis  VI  de  historia palatii  enarrat, 
satis  confusa  atque  obscura  esse,  iam  antea  m~  monui.  Dicitur 
enim  Clemens  ampliasse  palatium  recte  de  media  parte,  idque  ita, 
ut  palatium  factum  a  Benedicto  de  duobus  angulis  facerel  qua- 
drangulare.  At  omnino  constat,  ipsum  palatium  Benedictinum 
quadratum  fuisse;  licet  fortasse  hoc  dari  possit,  audientiam  an- 
tiquam  cum  turri  ss.  Angelorum  et  gardarauba  ac  parte  meri- 
diana  palatii  Benedictini  duos  constituisse  angulos.  —  Deinde  tria 
imprimis  laudantnr  in  palatio  novo:  capella  maior,  ea  utique,  quae 
supra  consistorium  sita  erat;  audientia  sub  consistorio  constituta; 
denique  terrassiae,  eae  procul  dubio,  quas  Innocentius  VI  demum 
supra  capellam   illam  maiorem  et  frontem  palatii  Clementini  ad 

ccl  V.  paullo  aate  p.  645. 

0Gl  L.  c,  pp.  045,  647,  651. 

cc:!  L.  c,  pp.  648,  653,  658. 

cc*  L.  c,  pp.  657,  658. 

CG5  L.  c,  p.  642. 

ccc  L.  c,  p.  590  s. 

CC7  L.  c,  p.  596. 


OAP.  IV.    §  2  —  DE    HISTORIA    PALATII    AVENIONENSIS  699 

terminum  perduxit.  —  Denique  singulari  laude  extollitur  consisto- 
rium.  quod  duplici  errore  in  alia  palatii  parte  a  Benedicto  XII 
exstructum  esse  dicitur.  Neque  haec  quis  ad  illud  referendum 
opinetur  consistorium,  quod  a  Benedicto  iuxta  coquinam  sul)  ti- 
nello  magna  est  constitutum.  Picturae  enim,  quas  auctor  accu- 
ratius  describit,  in  soluin  consistorium  Clementinum  conveniunt. 
Vita  2a  Clementis  VI  ex  aedibus  ab  eo  ante  palatium  Bene- 
dictinum  extructis  recenset  imprimis  capellam  amplissimam  ni- 
miumque  decoram;  qua  appellatione  opinor  potius  consistorium 
Clementinum  significari,  quam  capellam  magnam  novam  supra 
illud  sitam,  cui  eae  laudes  vix  videntur  posse  tribui.  —  Deinde 
sub  ea  capella  constitutas  esse  dicit  audientias,  aliam  auditorum 
sacri  palatii,  aliam  litterarum  contradictarum  0GS;  quod  pariter 
aptius  in  consistorium  quam  in  capellam  maiorem  congruit. 

Vita  3l,  temporis  rationem  diligentius  servans,  imprimis 
capellam  sive  turrim  s.  Michaelis  commemorat,  eamque  vere  iuxta 
turrim  magnam  ss.  Angelorum  ita  locatam  esse  dicit,  ut  ad  pri- 
mum  eius  girum  pertingeret.  At  perperam  in  illa  turri  magna 
cameram  sive  gardaraubam  collocatam  esse  tradit.  Haec  enim  in 
illa  ipsa  turri  nova  constituta  erat,  quae  proinde  etiam  turris 
Gardaraubae  appellabatur.  —  Praeterea  indicat  picturas,  quibus 
Clemens  tum  consistorium  novum,  tum  capellas  papales  a  suo 
outecessore  in  palatio  antiquo  e.rstructas,  nimirum  capellam  con- 
sistorii  antiqui  sive  s.  Ioannis  Baptistae  et  capellam  tinelli  magni 
sive  s.  Martialis,  in  turri  s.  Ioannis  sitas  exornavit  r,G9. 

Denique  vita  4a  Clementis  VI  palatium  novum  ab  eo  in- 
coeptum  ac  quasi  absolutum  esse  dicit,  quod  optime  cum  iis 
concinit,  quae  e  tabulis  Camerae  eruimus  670.  In  eo  laudat  im- 
primis  audientiam  magnam,  qua  appellatione  fortasse  consistorium 
Clementinum  indicat;  quippe  quod  audientiam  et  magnitudine  et 
ornamentorum  magnificentia  longe  superet.  Laudat  capellam, 
utique  magnam  illam  novam;  et  turres,  e  quibus  solum  turres 
Gardaraubae  sive  s.  Michaelis  et  Gachiae  sive  Audientiae  ad  pa- 
latium  novum  Clementinum  pertinent;  turris  enim  s.  Laurentii 
sive  Revestiarii  ab  Innocentio  VI  demum  est  exstructa.  Ultimo 

'■''■*  V.  paullo  ante  p.  696. 

L.  <•.,  p.  627  s. 
,;:r>  L.  c,  p.  691. 


700  PARS    ALTERA  —  DE    RIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

loco  commemoratur  turris  quaedam  magna,  quae  postea  cremata 
esse  dicitur.  Hoc  profecto  ad  turrim  Trulhatii  referendum  est, 
quae  a  Clemente  anno  1347  ad  finem  perducta,  anno  1354  ignis 
incendio  magna  ex  parte  est  consumpta. 

§  3.  De  situ  bibliothecae  Avenionensis.  —  Sequitur,  ut  redeamus 
eo,  unde  sumus  digressi,  et  in  quo  loco  palatii  Avenionensis,  bi- 
bliotheca  fuerit  collocata,  inquiramus.  Cum  vero,  ut  paullo  post 
ostendam,  bibliotheca  cum  reliquo  thesauro  in  ea  ipsa,  quam  pon- 
tifices  tenebant,  turri  esset  posita,  hac  inventa,  locus,  quem  quae- 
rimus,  praefinietur. 

Avenionensium  plerique  in  ea  videntur  esse  sententia,  ut  pon- 
tifices  a  Benedicto  XII  putent  turrim  Campanae  tenuisse.  At  ex 
iis  ipsis,  quae  paullo  ante  protuli  locis,  omnino  constat,  Bene- 
dictum  XII  ac  Clementem  VI  in  turri  ma°ma  ss.  An^elorum  ia- 
cuisse  m.  Hoc  solum  igitur  restat,  ut  id  et  impensius  prosequamur 
et  certius  comprobemus. 

Ac  primum  quidem  observo,  ab  ipso  tempore  Ioannis  XXII 
pontifices  in  palatio  Avenionensi  cameram  tenuisse  in  aliqua  turri 
sitam.  Habemus  enim  ex  libris  rationum  Camerae,  anno  1317  esse 
satisfactum  pro  edificiis  turris  supra  cameram  domini  nostri  et 
pro  operibus  et  edificiis  turris  thesauri  et  camere  domini  nostri 672. 
Ex  quibus  locis  hoc  quoque  elucet,  iam  tunc  thesaurum  in  ea 
ipsa  reconditum  fuisse  turri,  in  qua  pontifex  habitabat.  Locus  enim 
ita  est  interpretandus,  ut  eadem  turris  dicatur  fuisse  thesauri  et 
camerae  domini  nostri.  —  Vidimus  paullo  ante,  Benedictum 
primo  sui  regiminis  anno  simul  cum  capella  s.  Ioannis  turrim 
exstruxisse  ss.  Angelorum,  eamque  quoad  vixit  incoluisse.  Trans- 
ibat  enim  a  turri  magna  ad  deambulatoria  claustri  antiquioris; 
deinde  in  eadem  turri  et  circa  eam  erant  constitutae  camerae 
eius  usui  proprio  destinatae,  studium,  coquina  secreta,  capella 
secreta,  pons,  unde  ad  eius  cameram  accessus  patebat 673.  In  eadem 
turri  ss.  Angelorum  anno  1342  asservabatur  thesaurus,  idque 
ita,  ut  altera  pars  summam,  imam  turrim  altera  obtineret.  Hac 
enim  ratione    intelligendos    censeo    locos,   in  quibus   de  thesauro 

671  V.  paullo  ante  p.  647. 
612  L    c,  p.  601. 

c'3  L.  c ,  p.  686. 


CAP.  IV,    §  3  —  DE    SITD    BIBLIOTHECAE    AVENIONENSIS  701 

superrori  et  inferiori  ":l  ac  de  thesauro  sito  in  turri  alta  et 
bassa  673  mentio  oecurrit.  Atque  in  eadeni  turri  thesaurum  ad 
annum  1411  usque  servatum  fuisse,  ex  iis  elucebit,  quae  iamiam 
sum  enarraturus. 

Clementem  VI  atque  eos.  qui  eum  Avenione  secuti  sunt 
pontifices,  eamdem  turrim  ss.  Angelorum  inhabitasse,  in  libris  ra- 
tionum  pluries  nominatim  edicitur.  Sic  legimus,  anno  1344  satis- 
factum  esse  de  operibus  factis  in  capella  676  et  gardaroba  domini 
nosfri  pape  prope  magnam  turrim,  in  qua  dominus  noster  iacet  677; 
pro  ima  sartjia  pro  lecfo  domini  nostri  in  garda  raaba  nova  subtus 
capellam  novam  °78.  —  De  tempore  Innocentii  VI  etiam  plures 
nobis  suppetunt  loci.  Anno  1353  die  26  m.  septembris  satisfactum 
esse  dicitur  pro  perforando  murum  grosse  turris  et  faciendo  unam 
fenestram  in  camera,  in  qua  iacebat  dominus  camerarius  subtus 
cameram  domini  nostri  r'~9.  Praeterea  anno  1353  idem  pontifex 
libros  dicitur  collocasse  in  armariis  de  novo  facfis  in  camera  the- 
saurarie,  que  est  supra  cameram  domini  nostri  pape  °80.  Deinde 
anno  1354  m.  iulio  fit  mentio  vitis,  per  quam  ascenditur  a  ca- 
mera  pontifcis  ad  terrassiam  capelle  magne  novi  palatii  m.  Porro 
anno  1360  m.  martio  recensentur  plura  renovata  in  thesauraria 
in  magna  turri  subtus  cameram  pontiticis  682.  Denique  observandi 
sunt  duo  alii  loci  eiusdem  temporis  6S3,  in  quorum  altero  turris 
pontificis  opponitur  turri  iuocta  Nostram  Dominam,  in  altero  turri 
de  Trullatio.  —  Tempore  etiam  Urbani  V  memorantur  libri  col- 
locati  in  fondo  turris  thesaurarie  subtus  cameram,  in  qua  so- 
tebat  dominus  papa  idcere  684,  quae  quidem  camera  dicitur  sita 
sub  capella  s.  Michaelis.  Praeterea  anno  1364  recensetur  the- 
saurus  ecclesiae  asservatus  in  atto  turris,  in  qua  cubat  dominus 

61*  V.  paullo  ante  p.  262;  cf.  praeterea  in  Tabulario  Vatic.  Archiv.  Aoenion.  n.  289, 
f.  34  n,  68  b,  71  b. 

675  V.  paullo  ante  pp.  267,  268,  270,  271,  272,  665  s. 

676  Procul  dubio  intelligitur  capella  (/«rdaraube  sive  s.  Michaelis  in  sumnia  parte 
turris  Gardaraubae  iuxta  turrim  ss.  Aiigelonun  sita. 

677  V.  paullo  ante  p.  62'.);  cf.  p.  642. 

678  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  216  (1344),  f.   161«. 

679  V.  paullf.  ante  p.  645. 

680  L.  c,  p.   166. 

681  L.  c,  p.  647. 

682  L.  c.  p.  654;  cf,  paullo  post  p.  705,  not.  717. 

683  L.  c,  pp.  652,  655. 
«8*  L.  .-..  p.  664. 


702  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


noster  685.  —  De  tempore  vero  Gregorii  XI  praesto  nobis  est 
recensio  thesauri  repositi  in  turri  magna  supra  cameram  domini 
nostri  pape  Gm.  —  Praeterea  habemus  inter  invenfcaria  palatii  vo- 
lumen,  in  quo  recensentur  res,  quae  iussu  Clementis  VII  sunt 
extracte  ex  capella  s.  Michaelis  supra  cameram  domini  nostri 
pape  687;  atque  in  alia  simili  recensione  habetur  inter  alias  res 
in  camera  Cervi  turris  Plumbi  sitas,  unus  tectus,  in  quo  dormit 
dominus  noster  papa  m.  —  Denique  in  eadem  turri  B  e  n  e  d  i  - 
ctum  XIII  quoque  habitasse  ex  eo  suadetur,  quod  plurima  ab 
eo  vel  coram  eo  confecta  instrumenta  data  esse  dicuntur  in  camera 
turris  m,  vel  in  camera  studii  iuxta  capeUam  s.  Michaelis  69°,  in 
capella  s.  Michaelis  m  quodque  anno  1395  postquam  cum  ducibus 
Galliae  egerat  in  camera  paramenti,  ex  ea  dicitur  se  recepisse 
in  turrim  692. 

Quibus  locis  abunde  comprobatum  esse  puto,  pontifices  omnes 
Avenione  commorantes  a  Benedicto  XII  turrim  tenuisse,  quam 
nunc  ss.  Angelorum  appellant,  ab  eo  pontifice  annis  1335  ad  1337 
constitutam,  in  eaque  toto  eo  tempore  thesaurum  fuisse  repo-. 
situm. 

Praeterea  ex  eisdem  locis  apparet,  eam  turrim  temporibus  aliis 
aliis  designatam  esse  nominibus.  Nam  sub  Benedicto  XII  turris 
mac/na;  sub  Clemente  VI  turris  thesauri 693,  turris  magna,  turris 
domini  pape  ac  papalis  694;  sub  Innocentio  VI  turris  grossa, 
turris  plumbo  coperta  695 ;  sub  Urbano  V  turris  thesaurarie,  turris 
s.  Michaelis  696;   sub   Gregorio    XI    turris   magna   697;    sub   Cle- 


685  In  Tabulario  Vatic,  Archiv.  Aoenion.,  Collectoriae  n.  468,  ff.  55 b,  56a. 

686  V.  paullo  ante  p.  270;  cf.  p.  665. 

687  L.  c,  p.  272. 

688  L.  c,  p.  272,  not.  38. 

689  Denifle-Ehrle,  Archio,  V,  436 ;  Martene-Durand,  Amplissima  collectio,  VII,  658 : 
in  camera  nuncupata  de   Tur.ri,  p.  669. 

650  V.  paullo  ante  p.  686,  not.  558. 

691  In  Tabulario  Vatic,  Armar.  35,  n.  4,  f.  383  b. 

692  Denifle-Ehrle,  Archiv,Y,  419;  de  ascensu  a  camera  pararnenti  ad  cameram  turris 
v.  paullo  ante  p.  654. 

693  V.  paullo  ante  p.  628. 

694  L.  c,  pp.  685,  629,  634. 

695  L.  c,  pp.  645,  653. 

696  L.  c,  pp.  659,  664.  At  fortasse  ea  appellatio  ad  solam  turrim  Gardaraubae  coer- 
cenda  est;  cf.  p.  689. 

697  L.  c,  p.  665.  Quin  etiam  turris  thesaurarie. 


CAP.   IV.    §  :>  —  DE    SITU    BIBLIOTHEGAE    AVENIONENSIS  703 


mente  VII  et  Benedicto  XIII  turris  Plumbim]  nonnumquam  de- 
nique  est  nuncupata  turris,  in  qua  iacet  dominus  noster  <i09. 

Ex  quibus  nominibus,  licet  alia  sint  ita  vaga,  ut  saepe  aliis 
quoque  turribus  tribuantur,  maxime  propria  sunt  illa  turris  The- 
saurariae  et  turris  Plumbi.  Utrumque  turri  ss.  Angelorum  con- 
venire,  vel  ex  ipsis  recensionibus  supellectilis  palatii  annis  13(59 
et  1411  confectis  evidenter  demonstratur.  In  recensione  enim 
anni  1369  pontifex  nominatim  iacuisse  dicitur  in  camera  quadam 
sita  in  turri  Thesaurariae ;  nec  minus  aperte  haec  ipsa  camera, 
in  qua  iacere  solebat  pontifex  dicitur  sita  sub  capella  s.  Mi- 
chaelis  70l).  Ex  quo  exploratum  omnino  est,  turrim  Thesaurariae 
eam  aut  prope  eam  esse,  in  cuius  capite  haec  capella  erat  consti- 
tuta.  turrim  dico  ss.  Angelorum  701.  Porro  in  recensione  anni  1411 
eaedem  res,  quae  anno  1369  dicebantur  fuisse  in  fundo  turris 
Thesaurarie,  dicuntur  esse  in  camera  bassa  thesaurarie  turris 
Plumbi  m. 

Iam  hoc  agam,  ut  breviter,  quantum  id  ex  locis  paullo  ante 
a  me  collectis  ac  vulgatis  fieri  potest,  adumbrem  distribu- 
tionem  turrium  Gardaraubae  et  Thesaurariae  sive 
ss.  Angelorum.  In  summa  igitur  turri  Gardaraubae  erat  capella 
Gardaraubae  sive  s.  Michaelis  703.  Iuxta  eam  capellam  unum  ex 
studiis  pontificis  70J.  In  media  turri  constituta  erat  gardarauba  705; 
sub  eo  quod  memoravi  studio  sita  erat  camera,  in  qua  pontifex 
se  induebat,  quando  intrabat  consistorium706.  —  Turris  vero  ss.  An- 
gelorum  partem  supremam  occupabat  thesauraria  superior,  quae 
persaepe  supra  cameram  pontificis  in  turri  alta  sita  esse  dicitur  707. 
Sub  ea  erat  camera,  in  qua  iacebant  pontifices  708,  sive  camera 
Cervi  Volantis  7<X).  Infra  ipsam   sequebatur   camera,  quam  prius 


698  V.  paullo  ante  pp.  667,  668,  669. 

69»  L.  c,  p.  701. 

700  L.  c,  pp.  272,  662,  663,  667;  cf.  pp.  689,  704. 

:"'   L.  c,  p.  689,  ubi  dixi  do  turribus  Thesaurariae  ac  Gardaraubae. 

702  L.  c,  pp.  664,  668. 

705  L.  c,  p.  633. 

704  L.  c,  p.  6S(J,  not.  558. 

705  L.  c,  p.  633. 

''"'   L.  c,  pp.  138,  664. 

707  L.  c,  pp.  166  n.  34,  666,  or.x. 

708  L.  c,  pp.  270,  665. 

709  L.  c,  pp.  665,  666,  667. 


704  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

camerarius  710,  post  servientes  armorum  7H  tenuerunt.  Denique  in 
ima  contignatione  sive  in  turri  bassa  constituta  erat  thesauraria 
inferior  7I2  —  Quare  capella  s.  Michaelis  contingebat  thesaurariam 
superiorem,  hinc  haud  raro  aliquae  thesauri  partes  in  ea  capella 
collocatae  referuntur  713.  Gardarauba  vero  iuxta  cameram  pontificis 
constituta  erat;  haec  enim  diserte  sub  capella  s.  Michaelis  et  iuxta 
gardaraubam  sita  esse  dicitur  7H.  —  Moneo  tamen  haec  a  me  non 
ita  dici,  ut  nihil  putem  in  singulis  fuisse  contignationibus,  nisi  ea, 
quae  recensuerim,  sed  ita  potius  ut  ea  imprimis  memoraverim, 
de  quibus  certius  constat  vel  quae  sunt  praecipua  715.  Praeterea 
non  nego,  pontifices  maxime  ab  Urbano  V  aliquoties  ad  tempus 
ex  camera  Cervi  in  alias  demigrasse  cameras;  at  hae  quoque  erant 
aut  in  ipsa  turri  ss.  Angelorum  sitae,  aut  ei  contiguae  ut  ca- 
mera  Romae. 

Caeterum  cur  pontifices  eam  potissimum  palatii  partem  sibi 
incolendam  selegerint,  ex  ipsa  loci  natura  facile  apparet.  Illa 
enim  turris  magis  quam  reliquae  aedes  protecta  est  a  gelidis  ac 
vehementissimis  flatibus  illius  aquilonis,  quem  Provencales  mi- 
stral  vocant.  Praeterea  ex  ipsa  iucundissimus  patet  prospectus 
in  viridaria,  in  partem  civitatis,  inque  amoenos  comitatus  Vin- 
dascini  agros  usque  ad  prima  Alpium  cacumina.  —  Denique  sae- 
culo  quinto  decimo,  curia  Romam  in  avitam  sedem  translata,  legati 
et  vicelegati  ad  regendam  civitatem  Avenionensem,  comitatum 
Vindascinum,  principatum  Arausicanum  destinati,  eam  procul 
dubio  in  palatio  partem  incolendam  sibi  praeoptarunt,  quae,  cum 
pontificum  fuisset,  et  commodior  et  ornatior  reliquis  erat.  At 
certissimum  est,  legatos  ac  vicelegatos  a  tempore  Martini  V  ad 
annum  1790,  quo  a  Gallis  pulsi  sunt,  habitasse  in  turri  ss.  An- 
gelorum  atque  in  aedibus  ei  contiguis.  Qua  ex  re  probabili  qua- 
dam  coniectura  concludi  potest,  eamdem  turrim  pontifices  quoque 
tenuisse. 

7,0  V.  paullo  ante  p.  697. 

711  L.  c,  pp.  648,  651. 

712  L.  c,  pp.  664,  665,  668. 

713  L.  c,  pp.  665,  666. 

714  L.  c,  pp.  626,  627,  662,  667,  690. 

715  Sic  thesaurariae  superiori  erat  contigua  camera  quaedara  parva  sive  thesauraria 
parva  (v.  paullo  ante  pp.  166,  167,  273,  654,  667,  668),  sic  camerae  Cervi  parva  quaedam 
retrocamera  (v.  1.  e.,  p.  667) ;  sic  camera  latrinarum  pro  pontifice  in  camera  subtus  capeliam 
s.  Michaelis  (1.  c,  p.  654). 


CAP.  IV,   $  i>  —  DE   SITU    BIBLIOTHECAE   AVBNIONENSIS  705 

% 

Bibliothecam  quoque  cum  tabulario  in  turri  ss.  Angelorum 
esse  asservatam,  ex  ipsa  prima,  quam  nactus  sum,  mentione  biblio- 
thecae  Avenionensis  facili  coniectura  concludi  potest.  In  tabulis 
enim  fusteriorum,  qui  anno  1319  instituendae  camerae  pontificis,  in 
turri  Thesauri  concinnatae,  operam  dabant,  recensetur  haud  parva 
lignorum  copia  coempta  et  plurima  jomalia  impensa  ad  faciendum 
librariam  et  studium  in  camera  nova  domini  nostri  716.  Ex  quibus 
locis  habemus,  primum  iam  a  prioribus  annis  Ioannis  XXII  in 
palatio  Avenionensi  constitutum  esse  conclave  aliquod,  libris  asser- 
vandis  destinatum  ac  librarie  nomine  appellatum ;  deinde  eam  li- 
brariam,  studio  pontificis  contiguam,  in  ipsa  eius  camera,  nimirum 
in  ea  ipsa,  quam  incolebat,  palatii  parte  fuisse  sitam.  —  Quod  sane 
aliter  se  habere  omnino  non  poterat,  cum  ea  bibliotheca  imprimis 
ad  usum  pontificis  esset  destinata,  atque  hic,  ut  plerique,  qui  eum 
Avenione  secuti  sunt,  pontifices,  doctrinae  laude  et  studio  litte- 
rarum  insignis,  libros  certe  a  se  longius  abesse  non  pateretur. 

At  idem  certius  etiam  ex  eo  concluditur,  quod  in  turri  ss.  An- 
gelorum  fuerit  repositus  thesaurus,  in  quo  ut  tabularium  sic  bi- 
bliotheca  continebantur  717.  Nec  in  sola  curia  pontificum,  ut  hoc 
obiter  hic  moneam,  tabularium  sive  integrum  sive  pretiosior  eius 
pars  in  thesauro  recondebatur,  sed  idem  in  reliquis  principum 
aulis   tunc   temporis   erat  in  usu  7IS.  Nec  id  mirum.  Cum   enim 

716  Collectoriae,  n.  448,  ff.  18-41  De  expcnsis  factis  pro  magistris  de  fusta;  f.  32//: 
«  Anno  incarnationis  domini  MoIIIcXIX,  die  prima  aprilis  solvi  Bernardo  Causanegue  nt 
«  V  aliis  pro  XVI  jorualibus,  que  fecerunt,  ad  faciendum  librariam  et  maiauos  studiorum 
«  domini  nostri  in  camera  nova,  pro  jornali  III  sol.,  VI  den.,  summa  IHIor  lib.,  XI  sol.;  —  item 
«  solvi  pro  XII  caiiis  cadratis  de  taulis,  quas  emerat  pro  libraria  studii;  —  pro  LXX  canis 
«  de  agulhis,  quas  emerat  pro  baraturis  de  libraria;  »  —  ff.  33«,  33 b  recensentur  alia 
66  joraalia  impensa  «  ad  faciendum  librariam  et  studium  camere  nove  domini  nostri.  » 

717  Nec  obstat,  quod  aliqua  gardaraubae  imo  et  thesauri  pars  ad  tempus  (1345-1357) 
in  turri  Campanae  asservata  esse  videatur.  Profecto  mense  februario  1345  in  ea  turri  con- 
stituta  suut  armaria  pro  tenendo  scarleta  et  vacella  argenti  (v.  paullo  ante  p.  632).  Prae- 
terea  ex  anno  1357  habemus:  «  Die  ultima  octobris  soluti  fuerunt  domino  Gerardo  Zandeti 
«  capellano  domini  thesaurarii  pro  expensis  factis  per  eum  pro  evacuando  turrim  palatii 
«  prope  ecclesiam  b.  Marie  de  Domps  et  portando  coffros  et  alia,  que  erant  in  dicta  tiirri, 
«  in  fuudo  turris,  in  qua  iacet  dominus  noster  papa;  quia  dicta  turris  erat  necessaria  pro 
«  vigilia  facienda  de  nocte;  ipso  manualiter  recipiente  -  CII  sol.  »  (V.  Intr.  el  exit.  cam. 
apost.  n.  282,  f.  186a  et  paullo  ante  p.  651).  In  Collectoriis  n.  475,  f.  226  Petrus  episc. 
Tolonensis  dicitur  m.  novembri  1355  habuisse  plura  de  pluoialibus  existentibus  in  tarri  a 
]!",■/,■  b.  Murie.  At  quae  in  ea  turri  collocata  erant  potius  ad  folrariam  et  camcram  oay- 
xellae  (v.  1.  c,  pp.  668,  696)  quam  ad  thesaurum  pertinebant. 

718  Ut  id  iino  saltein  connrmem  teBtimonio,  habes  apud  Prtnnb,  Antiquae  constitutiones 
regni  Angliae   sub    regibus  Ioluntne,  Henrico  ci   Edtwrdo  l  circa    iurisdictionem  et   />ote- 

I". 


706  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

thesauro  asservando  tutissimus  provisus  esset  locus,  res  aliae, 
quae  singulari  cura  videbantur  custodiendae,  ubi  convenientius 
quam  in  thesauro  reponi  potuissent?  Ob  eamdem  profecto  rationem 
thesaurus  ipse  Avenione  in  turri,  quem  pontifices  incolebant,  as- 
servabatur.  Ea  enim  et  ipsa  structura  et  vigilum  custodia  et  con- 
tmua  diligentia  locus  erat  curiae  munitissimus. 

Praeterea  id  de  tempore  quidem  Olementis  VI  et  Innocentii  VI 
est  certissimum.  Plurima  enim,  quae  eorum  iussu  annis  1349  et 
1353  confecta  sunt  scale  et  armaria  ad  tenendum  libros,  collocata 
erant  in  camera  thesaurariae,  sita  supra  cameram  pontificis  et 
in  alia  camera  contigua  thesaurariae  719.  Iam  vero  et  cameram 
pontificis  et  thesaurariam  in  turri  ss.  Angelorum  sitas  fuisse,  ex 
iis,  quae  paullo  ante  dixi,  compertum  plane  est.  Ab  eadem  turri 
parvus  quoque  tinellus  paullum  distabat,  in  quo  anno  1356  parva 
quaedam  libraria  fuisse  dicitur  ?20.  Denique  in  ima  illius  turris 
parte,  in  qua  potissimum  spolia  praelatorum  asservabantur  721, 
procul  dubio  anno  1353  maxima  illa  librorum  copia  erat  reposita, 
quorum  recensionem  in  priori  huius  voluminis  parte  722  vulgavi. 

Porro  ex  recensione  bibliothecae  anni  1369,  a  me  paullo  ante 
typis  descripta,  manifesto  patet,  alteram  eorum  librorum  par- 
tem  (nn.  1039-2059)  -  iis  fortasse  exceptis,  quos  camerarius  in  suo 
tenebat  studio  723,  -  in  turri  ss.  Angelorum  aut  prope  eam  illo 
anno  fuisse  asservatam.  Erant  enim  dispositi  in  capella  s.  Michaelis, 
in  camera  sub  ea  capella  posita,  in  fondo  eiusdem  turris,  in  camera 

slatem  ecclesinsticam.  Londini  1672,  p.  1074  litteras  Eduardi  I  die  7  m.  novemb.  1306 
datas:  «  Rex  thesaurar.  et  camerariis  suis  salutem.  —  Quia  certis  de  causis  volumus,  quod 
«  omnia  privilegia  per  summos  pontifices  quoscumque  nobis  seu  progeuitoribus  nostris, 
«  quondam  regibus  Angliae  concessa  et  statum  nostrum  seu  regni  nostri  qualitercunque  tan- 
«  gentia  apud  turrim  nostram  Loudinensem  reponantur  et  custodiantur ;  vobis  mandamus,  quod 
«  omnia  huiusmodi  privilegia  in  thesauro  nostro  sub  custodia  vestra  existentia  dilecto  clerico 
«  nostro  Roberto  de  Cotyngham  contrarotulari  Garderobae  nostrae  per  indenturam  inter  vos 
«  et  ipsum  inde  conficiendam  visis  praesentibus  sine  dilatione  liberetis,  usque  ad  dictam 
«  turrim  Londinensem,  ibidem  .  .  .  custodienda.  »  Cf.  Wattenbach,  Schrifticesen.  2,  p.  539  5. 
7,9  V.  paullo  ante  pp.  166,  641,  646,  650;  cf.  reliquos  locos  huc  spectantes  paullo 
post  p.  711  s.  Etiam  in  his  locis  diligenter  animadvertas  oportet,  easdem  thesaurariam  ma- 
gnam  et  parvam,  quae  p.  166  dicuntur  sitae  supra  cameram  domini  nostri  pape,  p.  650 
collocari  in  turri  magna,  in  turri  inquam  ss.  Angelorum. 

720  l,  c,  p.   166. 

721  L.  c,  pp.  241,  271,  273,  274. 

722  L.  c,  p.   194  5. 

723  L.  c,  pp.  438,  376.  Studium  enim  illud  prope  cameram  camerarii,  in  turri  Gachiae 
sitam,  eonstitutum  fuisse  aruitror. 


CA1\  IV,    §  i>  —  DB    SITU    BIBLIOTHECAE    AVENIONENSIS  707 

secreta  thesaurariae,  quae  quidem  loca  jn  turri  ss.  Angelorura  sita 
fuisse,  certissimum  est.  Prope  eamdem  turrim  vei  fortasse  in 
ipsa  sita  erant  camera  domini  Pontii  de  Cadoros  consiliarii  ca- 
merae  721  et  camera  subtus  studium  pontificis  725.  —  Idem  dicendum 
puto  de  altera  librorum  parte  (nn.  1-1039),  quae  collocata  erat 
in  capella,  in  qua  cardinalis  Avenionensis,  id  est  Anglicus  Gri- 
moardi  frater  Urbani  V,  cehbrare  solebat,  prope  cameram  Ber- 
nardi  de  s.  Stephano  cubicularii,  et  in  camera  huic  capellae  conti- 
gua  72°.  Id  enim  imprimis  ex  eo  deprehenditur,  quod  reliqua  omnia, 
quae  in  hac  secunda  inventarii  parte  recensentur,  in  turri  ss.  Ange- 
lorum  vel  prope  eam  custodiebantur.  Deinde  non  est  dubium, 
quin  Urbanus  fratrem  haud  longius  a  se  abesse  sit  passus.  Denique 
cum  haec  altera  librorum  pars,  ut  paullo  post  dicam,  et  pretiosior 
et  litterarum  studio  longe  accommodatior  esset,  multo  impensius 
quam  altera  prope  cameras  pontiticis  et  thesaurum  erat  custodienda. 
In  recensione  bibliothecae  anno  1375  iussu  Gregorii  XI  con- 
fecta,  nulla  omnino  loci,  in  quo  libri  asservabantur,  occurrit  mentio. 
Yerum  cum  is  pontifex  ab  ipso  regiminis  exordio  totus  fuerit  in 
rebus  Italiae  componendis  et  curia  Romam  reducenda,  existimari 
facile  potest,  circa  bibliothecam  nihil  vel  paullum  ipsum  immutasse. 
Iam  vero  in  rationibus  naterii  727,  qui  de  storeis  per  cameras 
palatii  distribuendis  providebat,  anno  1376  inter  alia  cubilia  in 
turri  ss.  Angelorum  et  prope  eam  sita  ac  storeis  instructa,  re- 
censetur  libraria  iu.rta  consistorium  sita.  Sed  paullo  ante  com- 
perimus  72\  consistorium  supra  audientiam  auditorum  sacri  palatii 
et  sub  capella  nova  magna  primam  contignationem  occupasse 
partis  meridianae  palatii'Clementini.  Quae  pars  cum  tum  ad  orien- 
tem  tum  ad  occidentem  cum  reliquo  palatio  connexa  sit,  ex  al- 
terutra  earum  partium  libraria  vestiganda  est.  Verum  cum  ad 
occidentem  consistorium  turrim  Gachiae  contingat,  in  cuius  prima 
contignatione  supra  audientiam  contradictarum  camera  camerarii 
constituta  erat  729,  manifesto  apparet,  librariam  tunc  non  ad  oc- 
cidentem,  sed  ad  orientem  a  consistorio  prope  turres  Gardaraubae 

~u  V.  paullo  ante  p.  423. 

725  L.  c,  p.  433. 

726  L.  c,  pp.  284,  288,  662. 

727  Habes  eas  ;i<l  calcem  hiiius  voluminis  adiunctas. 

728  V.  paullo  ante  p.  691. 

729  L.  c.  p.  698. 


708  PARS    AETERA  —  DE    BIBLIOTHEPA    AVENIONENSI  —  ART.   I 


et  ss.  Angelorum  sitam  fuisse  73°.  Id  etiam  ex  eo  suadetur,  quod 
eo  loco  in  gardarauba  et  thesauraria  iam  diu  libri  asservabantur. 

At  Clemens  VII  paullo  postquam,  ex  Italia  pulsus,  Avenionem 
rediisset,  novam  videtur  in  palatio  constituisse  vel  adornasse  li- 
brariam.  In  libris  enim  rationum  camerae  recensentur  pecuniae 
die  10  m.  octobris  1382  expensae  pro  ponendo  portam  ferri  in  ca- 
mera  librarie  noviter  facte  et  pro  inlelando  fenestras  camere  Ceroi 
dicti  palatii  et  reformando  unam  tabulam  in  dicta  Ubraria  731. 
Porro  indici  quorumdam  librorum  eiusdem  bibliothecae  paucis 
post  annis  confecto,  inscriptus  est  titulus:  Inventarium  librorum, 
qui  solebant  esse  in  camera  Cervi  Volantis,  nunc  vero  sunt  in 
manna  libraria  turris  732.  Deinde  ut  hic  libraria  magna  sive  nova, 
sic  in  aliis  locis  733  camera  quoque  Cervi  in  quadam  turri,  eaque 
turri  Plumbi  sita  fuisse  dicitur.  Eam  vero  turrim  fuisse  turrim 
ss.  Angelorum,  certis  comprobavi  argumentis. 

Quare  dubitari  nequit,  quin  in  eadem  turri  libraria  quoque 
illa  fuerit,  nimirum  camerae  Cervi  prope  contigua. 

Denique  libri  omnes,  quos  Catalani,  sequuti  Petrum  de  Luna, 
transmissa  Paniscolam  maiori  bibliothecae  Avenionensis  parte, 
anno  1411  in  palatio  reliquerunt,  in  duabus  cameris  thesaura- 
riae  erant  collocati ;  nimirum  in  camera  secreta  atque  in  camera 
bassa  734,  in  turri  ss.  Angelorum  constitutis. 

Itaque  ex  his,  quae  copiosius,  utpote  de  re  nova  atque  inexplo- 
rata,  disserui,  perspicuum  est,  1  i  b  r  o  s  s  i  v  e  b  i  b  1  i  o  t  h  e  c  a  m 
romanorum  pontificum  inpalatio  Avenionensi  cum 
reliquo  thesauro  a  tempore  Benedicti  XII  (c.  1338) 
usque  ad  annum  1411  in  turri,  quae  nunc  ss.  Ange- 
lorum  nuncupatur,  fuisse  repositam.  —  Quin  etiam,  si 
rem  etiam  accuratius  definire  voluerimus,  probabilibus  innixi  in- 
diciis  hoc  videmur  posse  statuere,  temporibus  quidem  Clementis  VI 
et  Innocentii  VI  praecipuam  bibliothecae  partem  collocatam  fuisse 
in  thesauraria  supra  cameram  pontificis  in  turri  ss.  Angelorum ; 
sub  Urbano  V  et  Gregorio  XI  prope   gardaraubam  aut  in  ipsa 

730  Iam  ab  anno  1348  saepius  fit  mentio  cuiusdam  camerae  iuxta  consistorium  sitae, 
v.  paullo  ante  pp.  640,  647. 

731  L.  c,  p.  666. 

782  L.  c,  p.  667  et  v.  alterum  huius  operis  volumeu. 

733  L.  c,  p.  667. 

734  Cf.  1.  c,  p.  668  et  v.  alterum  huius  operis  volumen. 


CAP.  IV.    §3  —  DE    SITU    HIHLIOTHECAK    AVENlONENSlS  7()0 

turri  s.  Miehaelis,  quae  quasi  partem  quamdam  turris  ss.  An- 
gelorum  constituebat;  demum  tempore  Roberti  de  Gebennis  et 
Petri  de  Luna  in  hac  ipsa  turri,  sub  thesauraria  prope  cameram 
pontificis. 

Denique  ex  suporioribus  habemus  etiam  hoc,  neque  biblio- 
thecam  neque  tabularium  Apostolicae  Sedis  in  palatio  Avenionensi 
unquam,  ne  ex  parte  quidem,  ignis  incendio  aliove  casu  esse  de- 
structam  aut  laesam.  Imminebat  eis  quidem  profecto  anno  1330 
proxima  et  quasi  cerfca  ruina,  cum  coquina  secrefca  sive  oris,  turri 
ss.  Angelorum  contigua,  conflagraret 735 ;  at  sollerti  arfcificum  opera, 
aditus  omnes  ex  coquina  in  turrim  ac  reliquum  palatium  patentes, 
muris  summa  celeritate  exstructis  claudentium,  ignis  cireumseri- 
ptus  et  brevi  est  suffocatus  7;". 

i^  4.  De  dispositione  bibliothecae  Avenionensis.  —  Sequitur,  ut 
dicam,  qua  ratione  libri  palatii  Avenionensis  in  iis,  quae  indicavi, 
locis,  fuerint  distributi  ac  dispositi. 

Dubium  non  est,  quin  Ioannes  XXII  ut  primum  bibliothecam, 
quam  cardinalis  sibi  comparaverat,  nonnihil  auxit,  eam  postea 
antiqua  lege  atque  usu  dudum  constituto  dispositam  servaret. 
Sunt  quidem.  qui  rationem  constituendae  ac  disponendae  biblio- 
thecae,  quam  Tiiomas  Parentucelli  (Nicolaus  V)  pro  Cosma  Me- 
diceo  conscripsit  737,  ita  laudent  atque  extollant,  quasi  ante  illud 
tempus  codices  in  bibliothecis  confusi  ac  turbate  iacuerint.  Verum 
ii  lonaissime  a  vero  absunt.  Ex  indicibus  enim  librorum  vel  an- 
tiquissimis  73^  manifesto  apparet,  bibliothecas  coenobiorum  atque 
ecclesiarum,  in  quibus  tunc  vix  non  universa  litterarum  scientia 
erat  conclusa,  ita  fuisse  plerumque  dispositas,  ut  primum  Sacram 
Scripturam  exhiberent,  deinde  scripta  Sanctorum  Patrum,  theo- 
logorum,  peritorum  utriusque  iuris,  denique  philosophos,  scri- 
ptores  historiae ;  auctores  latinos,  quos  classicos  appellant ;  libros 
artium,  trivii  nimirum  ac  quadrivii. 

735  V.  paullo  ante  p.  G12. 

736  Reliqua  incendia,  quorum  habemus  memoriam,  turrim  Trulhatio  ac  partes  ei  at- 
tigua^  devastarunt;  v.  1.  c,   pp.  (>47,  653. 

"'■'  \'.  Sfokza  Giov.,  La  patria,  la  famigUa  e  la  giovinezza  di  papa  Nicold  V,  pp.  L50  s., 
139*.  —  A.  Fbanklin,  L<i  Sorbonne,  ses  origines,  s<<  hib/iuilir<j<<<-  '2.  p.  55,  <1«  indice  bi- 
bliothecae  huius  collegii  anno  1315S  conscripto  loquens,  adiungit:  Ce  traoail,  le  plus  ancien 
peut-etre  de  tous  les  catalogues  mi'-th<>'H<jacs. 

738  Gf.  Beckkr  G,  Catalogi  bibliolhecarum  <i>>'i<j<<i,  pp.  1.  2 1.  1'!:  rationotu  quamdam 
onlinandae  bibliothecae  anno  1158  conscriptam  habes  p.  209. 


710  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Praeterea  in  ea  re  observandum,  communi  illorum  temporum 
usu,  libros  in  aedibus  religiosorum  atque  in  studiorum  collegiis  in 
duas  plerumque  distributos  fuisse  bibliothecas.  In  altera  enim  certa 
via  et  ratione  omnium  disciplinarum  libri  maxime  communes  et 
legibiles  disponebantur  ita,  ut  omnibus  semper  praesto  essent.  Quare 
catenis  ad  armaria  affixis  ac  tam  longis  alligari  solebant,  ut  ex  suis 
locis  ad  pulpitum  suprapositum,  in  quo  commode  legerentur,  trans- 
ferri,  at  ex  armario  eis  assignato  aut  ex  bibliotheca  auferri  non 
possent.  Insigne  huius  incatenationis  specimen  exhibet  etiam  nunc 
bibliotheca  Mediceo-Laurentiana  Florentiae.  —  In  altera  bibliotheca 
tum  libri  minus  utiles  ac  curiosi,  tum  multiplicia  eorumdem  libro- 
rum  exemplaria  asservabantur,  armariis  minime  affixa;  eo  ple- 
rumque  consilio,  ut  fratribus  sive  sociis  domus  aliisque  viris  doctis 
in  sua  cubicula  vel  domum  auferendi  commodarentur,  vel  ut  data 
occasione  venderentur,  vel  pro  utilioribus  mutarentur  ?39. 

Iam  ex  iis,  quae  paullo  ante  enarravi,  apparet,  in  palatio  quoque 
Avenionensi  libros  in  plures  distributos  fuisse  bibliothecas.  Altera 
enim  eaque  longe  praestantior  librorum  pars,  ut  opinor,  ab  ipso 
tempore  Ioannis  XXII  740,  haud  procul  a  camera  sive  studio  ponti- 
ficis,  ea  quam  usus  ferebat  ratione,  in  propriam  bibliothecae  formam 
composita  asservabatur,  ut  pontifici  imprimis  praesto  esset.  Cui  ve- 
rissime  librariae  nomen  tribuebatur.  —  Pars  altera,  quae  prae- 
cipue  multiplicia  eorumdem  librorum  exemplaria  continebat,  non 
ad  modum  bibliothecae  erat  disposita,  sed  una  cum  reliquis  rebus 
pretiosis  e  spoliis  praelatorum  illatis,  in  thesauraria  erat  reposita. 
Atque  horum  librorum  alii  ex  antiquioribus  spoUis  requisiti,  in 
unum  collecti  ac  confusi ;  alii  cum  spoliis  recentioribus  thesauro 
illati,  cum  eisdem  spoliis  inter  se  divisi  ac  separati  tenebantur. 

Porro  haec  altera  quoque  librorum  pars,  quandoque,  utique 
minus  proprie,  librariae,  plerumque  verius  thesaurariae  nomine 
designabatur  741.  —  Indicem   huius   bibliothecae,  si  ita  loqui   fas 


739  Eius  distributionis  specimina  habes  in  bibliothecis  collegii  Sorbonici  v.  Delisle, 
Cabinet  des  manuscrits  de  la  bibliotheque  nationale,  II,  181;  in  regulis  a  b.  Humberto  de 
Romanis  pro  bibliothecis  ordinis  Praedicatorum  conscriptis,  v.  Berthier  0.  P.,  B.  Humberti 
de  Romanis  opera  de  vita  regulari.  Romae  1889,  II,  265;  in  bibliotheca  fratrum  Miuorum 
Assisiensi,  v.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  490  s. 

710  V.  paullo  ante  p.  705. 

741  Utramque  appellationem  habes  in  rationibus  camerae  anni  1369,  ubi  de  libris  agitur 
iussu  Urbani  V  e  palatio  Avenionensi  transmissis  ad  collegium  s.  Benedicti  ab  eo  pontifice 


CAP.  IV.    §  4  —  DE    DISPOSITIONE    BIBLIOTHECAE    AVENIONENSIS  711 

est,  thesaurariae  adnexae,  anno  1353  conscriptum,  paullo  ante 
vulgavi  m.  In  eo  habes  libros  alios  ex  diversis  spoliis  inter  se 
confusos,  qui  aut  de  diversis  vel  de  aliis  bonis  inscribuntur  7,:J, 
aut  in  ret  rocamera  Ihesaurarie  1U  asservari  dicuntur;  alios  vero 
eosque  longe  plures  cum  suis  spoliis  inter  se  divisos. 

Quae  bibliotheca  thesaurariae  eo  praecipue  consilio  colligebatur 
atque  asservabatur,  ut  libri  suppeterent  qui  studiorum  collegiis, 
religiosorum  conventibus,  adolescentibus  litteris  vacantibus  distri- 
buerentur.  Quod  quanta  praestitum  sit  liberalitate,  et  paullo  ante 
indicavi  et  in  altera  huius  operis  parte  accuratius  enarrabo.  Quan- 
doque  aliqua  eorum  librorum  pars  ad  inopiam  camerae  apostolicae 
sublevandam  vendebatur. 

Itaque  omnino  cavendum  est,  ne  loci  omnes,  in  quibus  de 
libris  sermo  est,  ad  illam  priorem  veri  nominis  librariam  refe- 
rantur;  multi  enim  certo  ad  libros  in  thesauraria  cum  spoliis  recon- 
ditos  spectant;  de  aliis  dubium  manet,  quo  pertineant;  quin  etiam 
aliqui  ex  his  locis  ad  neutram  librariam  sive  bibliothecam  referri 
possunt.  Quare  iuvabit  omnes  locos  tabularum  camerae  apostolicae, 
in  quibus  de  dispositione  librorum  in  palatio  et  librariis  sermo 
est,  colligere  ac  breviter  exponere. 

Primum  nactus  sum  locum  de  anno  1349.  Dicuntur  ibi  scissa 
ligna  pro  faciendo  scalas  thesaurarie  ad  tenendum  libros  et  pro 
una  scala  pro  accipiendo  libros  74:>.  —  Anno   1353  sermo  est  de 


Montepessulano  constitutum.  Legimus  enim  in  Tabulario  Vaticano,  Archiv.  Avenion.  In- 
troilus  et  exitus  cam.  apost.  n.  327,  f.  104« :  «  Die  V  m.  septembris  fuerunt  traditi  de  man- 
«  dato  domini  thesaurarii  cum  cedula  domino  Iohanni  Olerii,  licentiato  in  decretis,  priori 
«  prioratus  de  Rometa  [ord.  s.  Bened.  dioc.  Vabrinc.]  pro  munitione  et  reparatione  1  i  - 
«brorum  electorum  et  receptorum  de  librariis  ipsius  palatii  Avinio- 
«  nensis  pro  mittendo  ipsos  ad  monasterium  s.  Beuedicti  Montispessulani,  cathenandis  et 
«  assignandis  in  diversis  librariis  ipsius  monasterii ;  pro  quibus  libris  reparandis  idem  prior 
«  habuit  supra  in  mense  iulii  L  florenos  computatos,  et  ipso  manualiter  recipiente  iterum 
«  alios  L  florencs,  de  quibus  C  florenis  predictis'  debet  computare;  igitur  fuerunt  nunc  tra- 
«  diti  in  XX  flor.  de  graylelo  et  XXXVI  lib.  monete  Avinionensis.  »  —  F.  112)>:  «  Dio 
«  VII  m.  novemb.  eiusdem  anni  eidem  pro  certis-laboribus  in  reparatione  et  ligandis  li  bris, 
«qui  mittuntur  de  thesauraria  ad  collegium  Montispessnlani  in  librariis  ipsius  col- 
«  legii  affigendis .  . .  XII  flor.  de  grayleto.  »  —  Qui  enim  libri  uno  loco  e  librariis  pa- 
latii  selecti,  iidem  alio  loco  dicuntur  de   thesauraria   transmissi. 

7<*  V.  huius  volominia  pp.  194-246,  atque  imprimis  totius  recensionis  compendium 
pag.  250. 

»«  L.  c,  pp.  227,  236,  237. 

*«  L.  c,  p.  241. 

7'5  L.  c,  p.  641. 


T12  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

faciendo  armaria  in  camera  thesauri  et  in  camera,  que  est  iuxta 
thesaurariam  pro  tenendo  libros;  praeterea  de  armariis  de  novo 
factis  in  camera  thesaurarie,  que  est  supra  cameram  domini  nostri 
pape,  et  in  camera  parva,  que  est  contigua  thesaurarie,  ad  te- 
nendwn  libros  746.  —  Anno  1354  satisfit  fusteriis,  qui  operati 
sunt  in  faciendo  portas  armariorum  librarie  camere,  que  est  in 
thesauraria;  deinde  fit  mentio  de  faciendo  seu  ctaudendo  armaria 
librarie  compotorum  747  id  est  voluminum,  quibus  rationes  sive 
introitus  et  exitus  camerae  apostolicae  continebantur.  —  Anno  1355 
solvitur  pretium  pro  faciendo  V  capsas  pro  tenendo  libros  the- 
saurarie  et  pro  faciendo  unam  estagiam  pro  tenendo  dictos  libros; 
et  paullo  post  pro  una  franchisia  in  fenestra  thesaurarie  camere 
compotorum,  pro  XII  cassis  seu  archis  in  thesauraria  pro  ponendo 
libros  compotorum  748.  —  Ex  anno  1356  habemus  locum  de  duabus 
serraturis  pro  armariis  tihrorum  parve  librarie  parvi  tinelli 749.  — 
Anno  1357  fit  mentio  de  taulamento  pro  armariis  ad  tenendum 
libros  factis  in  turri  magna  iuxta  thesaurariam  parvam  75°,  ac 
praeterea  dicitur  factum  esse  solerium  in  camera  turris,  in  qua 
tenentur  libri,  vestimenta  et  cophini  751.  Porro  eodem  anno  et 
prOxime  sequenti  1358  dicuntur  appositae  binae  serralhiae  sive 
serraturae  alicui  coffro  thesaurarie,  in  quo  custodiuntur  libri  752 
et  casse  in  camera  domini  thesaurarii,  in  qua  reponuntur  libri 
palatii  Avinionensis  753;  praeterea  pro  una  caxa  ad  ferrandum  et 
una  serralha  in  dicta  caxa,  in  qua  tenentur  libri  in  thesau- 
raria  754.  —  Denique  anno  1360  instructa  est  serralha  caxa,  in 
qua  ponuntur  libri  in  thesauraria  et  scripture  antique  755. 

Iam  vero  horum  locorum,  mea  quidem  opinione,  aliqui  pro- 
babili  coniectura,  nullus  vero  certo  ad  bibliothecam,  quae  proprie 
dicitur,  referri  potest.  Cum  enim  utraque  bibliotheca,  et  illa,  in- 

746  V.  paullo  ante  p.  166,  n.  34. 

747  L.  c,  pp.  646,  647. 

748  L.  c,  p.  648. 

749  L.  c,  p.  166,  n.  36. 

750  L.  c,  p.  650.  Ea  thesauraria  parva  sita  erat  iuxta  magnam  supra  cameram  ponti- 
ficis,  v.  1.  c,  p.  706,  not.  719. 

751  L.  c,  p.  651. 

752  L.  c,  p.  651. 
75S  L.  c,  p.  653. 

754  L.  c,  p.  653. 

755  L.  c,  p.  654. 


CAP.  IV,    $  4  —  DE    DISPOSITIONE    RIRLIOTHECAE    AVENIONENSIS  713 

quam,  veri  nominis  et  illa  thesauri  sive  spoliorum,  in  thesauraria 
vel  prope  eam  esset  collocata,  utraque  intelligi  potest,  cum  de 
armariis  librorum  disposifcis  in  thesauraria,  in  camera,  in  camera 
thesatirarie  sive  in  camera  prope  eam  vel  de  armariis  librarie 
camere,  que  est  i>i  thesauraria,  sermo  est.  At  mihi  quidem  vero 
similius  videtur,  eos  locos  ad  veri  nominis  bibliothecam  esse  re- 
ferendos.  Id  enim  praetermissis  aliis  rationibus  etiam  ex  eo  sua- 
detur,  quod  saepius  mentio  librariae,  imo  efc  librariae  parvae  oc- 
currat,  quod  in  illis  locis  libri  non  caxis  conclusi  dicantur,  quod 
libri  ad  spolia  perfcinentes  cum  spoliis  in  fundo  turris  sive  in  in- 
feriori  thesauraria  essent  reconditi. 

Ad  neutram  profecto  harum  bibliothecarum  pertinebant  arma- 
ria  librarie  compotorum,  camera  compotorum  atque  omnes  loci, 
in  quibus  mentio  habetur  cassarum  sive  coffrorum,  in  quibus,  ne 
adulterarentur,  duabus  clavibus  sive  serraturis  conclusa  custodie- 
bantur  scripta  et  libri  maioris  momenti ;  ut  libri  rationum,  obliga- 
tionum,  litterarum  et  alii  eius  generis.  Haec  enim  procul  dubio 
spectabant  ad  tabularium  thesaurarii  vel  camerarii. 

Quod  si  ita  est,  ex  illis  locis  hoc  etiam  habemus,  illius  biblio- 
thecae  libros  distributos  ac  dispositos  fuisse  per  armaria  sive 
pluteos,  quorum  alii  aliis  ita  erant  suprapositi,  ut  ad  libros  sum- 
morum  pluteorum  accipiendos  scala  opus  esset.- 

Paullo  plura  de  dispositione  bibliothecae  Avenionensis  nos 
docet  recensio  anni  1369,  quae  utramque  librorum  in  pa- 
latio  asservatorum  parfcem  comprehendit.  Quare  accuratius  est 
examinanda. 

Ineunte  anno  1369  b".  Urbanus  V  ex  Italia  cardinalem  Phi- 
lippum  de  Cabassole  (cardinalem  Hierosolymitanum  75r>),  quem 
anno  1367  Romam  proficiscens  Avenione  vicarium  suum  ac  pa- 
latii  apostolici  custodem  757  reliquerat,  ad  se  evocavit.  Litteras 
camerarii,  quibus  id  Philippo  significatur,  benignissime  mecum 
communicavit  I.  H.  Albanes  v.  cl.,  quare  eas  hic  primum  typis 
describam. 


756  Philippus  Cabassole,  renuntiatus  episcopus  Cavallicensis  die  17  m.  aug.  1334,  pa- 
triarcha  Hierosolymitanus  die  18  m.  aug.  1361,  episcopua  Massiliensis  die  23  m.  sept.  1306, 
cardinalis  tit.  primo  ss.  Marcellini  et  Petri '  die  22  m.  sept.  1368,  deinde  episcopus  Sabi- 
nensis,  mortuue  Perusiae  die  27  m.  aug.   1372. 

757  Jntr.  et  ent.  cam.  apost.  n.  327,  f.  606. 


714  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

Copia  littere  domino  P\  hilippo]  cardinali  Ierosolimilano  per  dominum 
camerarium  domini  nostri  pape  ~s8  et  de  ipsius  mandato  transmisse,  super 
eius  recessu  et  custodia  palatii  et  bonorum  infra  ipsum  existentium  cum 
inventario  domino  thesaurario  769,  maiori  regimine  comitatus  Venayssini 
domino  abbali  Massiliensi  76°,  et  custodia  ac  regimine  civitatis  Avinionis 
domino  Iacobo  Albe  committendis. 

Reverendissime  pater  et  domine  !  —  Quia  dominus  noster  papa  videt, 
quod  quamdiu  estis  absens  a  romana  curia,  perditis  distributiones  vestras,  que 
satis  ascendunt,  et  presertim  census  ecclesie  romane,  de  quibus  nunquam, 
donec  hic  personaliter  fueritis,  aliquid  percipietis ;  ideo  vult,  quod  quarn  citius 
commode  poteritis,  huc  personaliter  veniatis ;  et  quod  custodiam  palatii  apo- 
stolici  Avinionensis  et  rerum,  que  sunt  in  eo,  cum  inventario  domino  episcopo 
Magalonensi ;  regimen  autem  et  gubernationem  comitatus  Venayssini,  donec 
aliud  ordinetur,  domino  abbati  Massiliensi ;  custodiam  vero  et  regimen  civi- 
tatis  Avinionis  et  districtus  eiusdem  domino  Iacobi  Albe  committatis.  Et  quia 
forsan  esset  possibile,  quod  dominus  meus-  Albanensis  7G1  cardinalis,  qui  est 
requisitus  pro  parte  regis  Francie,  ut  si  aliquis  cardinalis  ad  eum  mitteretur, 
ipse  ille  vel  saltem  unus;  expedit  quod  vos  huc  veneritis,  antequam  ipse  re- 
cedat;  qui,  si  vadat,  credo  bene,  quod  arripiet  iter  suum  circa  festum  ascen- 
sionis  762.  —  Que  omnia  scribo  P [atermtatij  V festrej  de  expresso  mandato 
eiusdem  domini  nostri,  qui  presentem  litteram  vidit  et  legit,  antequam  clau- 
deretur. 

Placeat  vobis,  quod  antequam  recedatis,  faciatis  revideri  omnia,  que  sunt 
in  palatio,  et  facere  bene,  particulariter  et  distincte  fieri  de  omnibus  bonum 
inventarium ;  quia  bene  scit  Paternitas  Vestra,  quod  quando  ego  recessi  ab 
inde,  propter  celerem  motum  meum,  multa  minuta  dimisi  vobis,  que  non  fue- 
runt  in  inventario  descripta.  Item  etiam  faciatis  ad  partem  revideri  et  reco- 
gnosci  anulos  7G3,  quos  vobis  dimisi ;  et  quod  de  omnibus  copiam  michi  portari 
faciatis.  —  Litteras  apostolicas  de  omnibus,  fquej  michi  scripsistis,  vobis  misi; 
et  etiam  rescripsi  super  factis  monetarum,  videlicet  quod  dominus  Cluniacensis 
cardinalis,  cui  dominus  noster  hoc  commiserat,  reputat  deliberationem  vestram, 
quam  michi  misistis,  bonam ;  salvo  quod  provideatis  ne  false  seu  male  monete 
currant  seu  recipiantur  in  Avinione  et  comitatu  Vennaysini. 

Altissimus  Pater  PfaternitatemJ  V  festramj  consevvet  feliciter  et  longeve. 

Scriptum  Rome  apud  Sanctum  Petrum,  die  XXVII  februarii  [1369] ' . 

-58  Arnaldus  Alberti,  Innocentii  VI  nepos,  episcopus  Carcassonensis,  deinde  archiepi- 
scopus  Auxitanus;  cf.  paullo  ante  p.  267. 

759  Gaucelinus  de  Deutio,  episcopus  Neraausensis,  deinde  Magalonensis;  cf.  1.  c. 

760  Stephanus  Alberti,  Arnaldi  fiater,  nepos  Innocentii  VI,  qui  primum  abbas  s.  Illidii 
Claramontensis  dioecesis,  successit  Guilelmo  Grimoardi  (Urbano  V)  in  regimine  monasterii 
s.  Victoris  Massiliensis. 

781  Anglicus  Grimoardi,  Urbani  V  frater,  anno  1362  episcopus  Avenionensis,  anno  1366 
die  18  m.  sept.  cardinalis  primum  tit.  s.  Petri  ad  Vincula,  deinde  episcopus  Albanensis. 

762  Eo  anno  die  10  ra.  maii. 

763  V.  paullo  ante  p.  267. 


CAP.  IV.    §  4  —  DE    DISPOSITIONE    BIBLIOTHECAE   AVENIONENSIS  715 

Quanta  diligentia  Philippus  mandata  Pontificis  sit  exsecutus, 
testantur  inventaria  paullo  ante  764  a  me  in  Tabulario  Vaticano 
indicata.  Verissime  enim  in  libris  rationum  76r>  satis  longa  et  dif- 
fusa  appellantur,  quippe  quibus  conscribendis  Ioannes  Surrelli 
notarius  multis  vacaverit  diebus. 

Rebus  omnibus  diligenter  descriptis  et  Gaucelino,  episcopo  Ma- 
galonensi.  thesaurario,  assignatis,  is  die  4  m.  maii  1369  reco- 
gnovit  :  s  omnia  sibi  rite  fuisse  exhibita.  Opinor  cardinalem  Ilie- 
rosolymitanum  iam-  paullo  ante  iter  in  Italiam  suscepisse,  cum 
ipso  ineunte  maio,  si  posset,  in  curia  adesse  sit  iussus  et  in  in- 
dice  librorum  archidiaconus  Cavallicensis  quosdam  libros  pro 
cardinali  exhibuisse  dicatur  767.  Si  non  prius,  certe  die  4  m.  iunii 
apud  Urbanum  V  Monteflascone  versabatur  76S,  cum  quo  anno 
proxime  sequenti  Avenionem  revertit. 

Ex  ipso  consilio,  quo  haec  recensio  universae  supellectilis  curiae 
anno  1 369  est  confecta,  apparere  arbitror,  omnes  omnino  in  ea  de- 
scribi  libros  in  paiatio  collectos.  Clara  enim  et  distincta  iubebantur 
officiales  curiae  conscribere  inventaria  rerum  sibi  commissarum,  ut 
de  receptis,  expensis  et  traditis  valerent  distincte  et  veraciter  certifi- 
care  769;  idque  camerarius  enixe  cardinali  commendaverat. —  Prae- 
terea  hoc,  quod  dico,  in  ipsa  recensionis  inscriptione  plane  indicatur. 
Dicitur  enim  inventarium  factum  de  omnibus  libris  in  palatio  exi- 
stentibus  77°.  Idem  denique  suadet  accuratior  indicis  consideratio. 

Ut  enim  iam  paullo  ante  771  monui,  duae  in  eo  distingui  possunt 
partes:  altera  certa  quadam  via  et  ratione  disposita  in  formam 

764  V.  paullo  ante  p.  267. 

765  L.  c,  pp.  428,  437.  —  Praeterea  Introitus  et  exitus  cam.  apost.  n.  322,  f.  101  a 
(cf.  n.  327,  f.  96rz):  «  Die  XXIX  iunii  [1369]  soluti  fuerunt  do  mandato  domini  thesaurarii 
«  cum  cedula  magistro  Iohauui  Surrelli  notario,  qui  scripsit  inventaria  facta  de  libris,  pannis, 
«  artilharia  et  quibusdarn  aliis,  que  assignavit  dominus  cardinalis  Ierosolimitauus  in  suo 
«  recessu  de  palatio  Avinionensi  et  copiavit  eadem,  que  satis  longa  sunt  et  diflusa,  circa 
«  que  vacavit  multis  diebus,  pro  suo  labore,  ipso  manualiter  recipiente  -  X  flor.  de  cornu.  »  — 
Praeterea  f.  108  6  (cf.  n.  327,  f.  103a):  «  Die  ultima  augusti  fuerunt  traditi  .  .  .  Guillelmo 
«  Alardo  scriptori  pro  inventario  thesauri  apostolici  bis  copiato  ad  VIII  gross.  taxato.  » 

760  V.  paullo  ante  pp.  437,  432. 

707  L.  c,  pp.  284,  362.  —  Ceterum  dic  20  m.  martii  Avenione  nondum  discesserat, 
v.  1.  c,  p.  267. 

768  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  1022. 

769  V.  Avisamenta  pro  reyimine  ofpciariorum  in  palatio  anni  1409  m  Muratori, 
55.  rerum  ital.,  III,  2p,  811,  cf.  huius  voluminis  p.  592,  not.  68. 

770  V.  paullo  ante  p.  284. 

771  L.  c,  p.  710. 


716  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

bibliothecae  usibus  virorum  doctorum  destinatae  (nn.  1-1039  vel 
1514);  altera  confusam  exhibens  collectionem  librorum,  qui  in 
thesauro  cum  reliquis  rebus  pretiosis  asservabantur,  ut  aut  ven- 
derentur  aut  distribuerentur.  —  De  hac  parte,  cum  de  dispo- 
sitione  bibliothecae  est  sermo,  nihil  est,  quod  dicam.  Haec  tantum 
breviter  notabo.  In  studio  camerarii  (nn.  1186-1514  77~)  et  in 
camera  secreta,  in  aua  gentes  camerae  consilia  sua  tenebant 
(nn.  1880-1918  773)  haud  casu,  sed  certo  consilio  primo  loco 
collocatos  fuisse  eos  libros  iuris,  quibus  officiales  camerae  vix 
poterant  carere.  Deinde  vel  obiter  intuenti  notas,  quas  imis  pa- 
ginis  subiunxi,  facile  elucet,  maxime  a  n.  1514  774  sequi  libros 
e  spoliis  provenientes,  quod  optime  concinit  cum  iis  locis,  quibus 
in  fondo  turris  Thesaurariae  spolia  asservata  esse  dicuntur. 

Iam  ut  ad  illam  priorem  partem  veniamus,  de  ratione,  qua 
in  ea  fere  quadringenta  priora  volumina  (nn.  1-367)  disposita  fue- 
rint,  non  est  cur  copiosius  dicam.  Habes  enim  eam  paullo  ante  '7j 
brevi  compendio  descriptam.  Quare  haec  quidem  parfcicula  biblio- 
thecae  apte  secundum  auctores  erat  distributa  ac  collecta.  At 
cum  ea  tantum  exemplaria  s.  Scripturae  eiusque  interpretes, 
ss.  Patres  aliosque  antiquiores  scriptores  comprehendat  neque  in 
reliquis  voluminibus  (nn.  367-1309  sive  1514)  ullum  fere  certae 
dispositionis  vestigium  appareat,  facile  patet,  aut  laborem  dispo- 
nendae  bibliothecae  non  fuisse  ad  finem  perductum,  aut  libros 
anno  1368,  cum  Urbanus  Avenione  discessit  inter  se  fuisse  ex 
parte  confusos.  Atque  hoc  quidem,  opinor,  facile  fieri  potuit, 
cum  Pontifex  copiam  quamdam  selectorum  librorum  de  palatio 
in  Italiam  secum  deferret,  et  qui  in  palatio  remanserant  libri, 
quo  tutius  asservarentur,  fortasse  aliter  essent  distribuendi. 

Cuius  potissimum  opera  Urbanus  in  disponendis  ac  custo- 
diendis  libris  usus  sit,  incerta  tantum  coniectura  assequi  possum. 
Inter  testes,  coram  quibus  die  5  m.  maii  quidam  libri  ex  camera 
subtus  capella  s.  Michaelis  in  ipsam  capellam  asportati  sunt,  recen- 
setur  Guilelmus  de  Manso  prior  MeltfensisJ  vel  Melet/ensisJ.  Atqui 


772  V.  paullo  ante  p.  376. 

773  L.  c,  p.  421  et  cf.  in  altero  hiiius  operis  volumine  indicem  Aveaionensem  anni  1411, 
f.  10  b. 

774  L.  c,  p.  399. 

775  L.  c,  p.  442. 


CAP.  IV.    §  -1  —  DE    DISPOSITIONE    BIBLIOTHECAE   AVENIONENSIS  717 

anno  1382  frater  Guilelmus  de  Manso  ordinis  Praedicatorum,  unus 
ex  poenitentiariis,  in  ordinanda  librariaeratoccupatus.  Quare  si  quis 
audacior  eos  Guilelmos  inter  se  confundendos  censeat,  concludat 
oportet,  Guilelmum  inter  testes  illius  translationis  anno  1369  ideo 
recenseri,  quod  ad  eum  iam  tunc  aliquid  de  libris  pertineret.  At 
cum  priori  Guilelmo  appellatio  fratris  non  tribuatur  ac  sub  Urbano 
cura  quaedam  bibliothecae  ad  Raimundum  Daconis  77fi  eiusque 
socium  spectaret,  id  ego  quidem  non  ausim  statuere,  sed  his  potius 
tribuam,  quae  circa  bibliothecam  eo  tempore  acta  sunt. 

Ineunte  pontificatu  Gregorii  XI  bibliothecam  ipsam,  quae  non- 
nihil  fuerat  perturbata,  denuo  aptius  fuisse  dispositam,  perspi- 
cimus  ex  recensione  Gregoriana  anni  1375.  In  ea 
quidem  non  omnes,  sed  ii  tantum  comprehenduntur  libri,  qui  in 
magna  libraria  erant  collocati.  —  Et  recensionem  et  ipsam  li- 
brorum  dispositionem  tribuunt  fratri  Petro  Amelii  de  Brenaco 
ordinis  Eremitarum  s.  Augustini,  idque  mea  quidem  opinione  iure 
ac  merito.  Licet  enim  in  codice  Vaticano,  qui  solus  nunc  eum 
indicem  exhibet,  Petri  nomen  non  occurrat,  legebatur  tamen  in  in- 
scriptione  alterius  exemplaris,  quod  Labbe  vidit  in  bibliotheca  Nau- 
deana.  De  Petro  eiusque  munere  paullo  post  dicam  accuratius  777. 
Ex  brevi  compendio  recensionis  Gregorianae,  quod  paullo 
ante  exhibui  77s,  manifestum  fit,  librariam  magnam  eiusque  recen- 
sionem  in  tres  potissimum  divisam  fuisse  partes.  Duabus  enim 
recensio  distinguitur  inscriptionibus : 

.  II.   «  Libri,  qui  sequuntur,  fuerunt  reperti  in  magna  libraria 
extra  inventarium  tabularum  »   (nn.  1309-1483). 

III.    «  Inventarium  librorum,  quos  habebat  dominus  noster 
tempore,  quo  erat  cardinalis  »   (nn.   1483-1677). 

Itaque  addenda  est  in  principio  indicis  haec  fere  inscriptio : 
I.  Libri   magnae    librariae,  qui   recensentur   in  inventario 
idbularum  (nn.  1-1309). 

De  t  e  r  t  i  a  parte  nulla  potest  esse  dubitatio,  quare  de  ea  me 
breviter   expediam.  —  Apparet   ex   ea,  quod    aliunde  779quoque 


776  Cf.  paullo  post  §  5. 

777  L.  c,  §  5. 

■"«  L.  c,  p.  561«. 

779  Sic  Innocentii  VI  quoqae    libri    co   mortuo   cnin    reliquis   nondum   orant  confusi : 
cf.  paullo  ante  p.   139,  n.  6. 


718  PARS    ALTERA  —  I)E    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

scimus,  libros  pontificum  proprios,  quos  secum  in  palatium  intu- 
lerant,  si  non  diutius,  certe,  dum  viverent,  a  reliquis  palatii  libris 
seorsum  esse  asservatos,  cum  de  eis  liberius  ad  arbitrium  suum 
possent  disponere.  —  Deinde  opinor,  illorum  librorum  indicem  non 
tunc  demum  esse  conscriptum,  sed  iam  ante  per  modum  inven- 
tarii  exaratam  recensioni  Gregorianae  fuisse  adiunctum.  Non  enim 
voluminum  singula  scripta  recensentur,  ut  in  duabus  prioribus 
partibus,  sed  auctore  praecipuo  indicato,  plerumque  verba  priora 
secundi  et  extrema  penultimi  folii  referuntur. 

Prima  et  secunda  pars  eo  dicuntur  distingui,  quod  illius 
partis  libri  continerentur  in  inventario  tabularum,  huius  extra 
illud,  licet  ipsi  quoque  in  magna  libraria  asservati  sint. 

Quae  prioris  partis  dispositio  fuerit,  accuratius  statui  nequit. 
Cum  enim  unum,  quod  nobis  praesto  est,  recensionis  Grego- 
rianae  exemplar  Vaticanum,  a  librario  illiterato  et  parum  dili- 
genti  sit  exaratum,  non  solum  plurimis  mendis  est  deformatum, 
sed  ita  etiam  confusum,  ut  librorum  dispositio  non  clare  perspi- 
ciatur.  —  Priora  quidem  408  volumina,  quae  ad  ss.  Patres  et 
antiquos  pertinent  scriptores,  ita  erant  ordinata,  ut  uniuscuiusque 
auctoris  diversa  scripta  inter  se  essent  composita.  Reliqua  volu- 
mina  (nn.  408-1309)  secundum  diversas  disciplinas  erant  distri- 
buta.  —  Praeterea  ut  suo  quodque  volumen  affigeretur  loco,  sin- 
gula  singulis  erant  distincta  numeris;  modo  tamen  non  satis 
aequali  et  ordinato.  Cum  enim  in  404  prioribus  voluminibus  ple- 
rumque  uniuscuiusque  scriptoris  volumina  sua  numerorum  serie 
essent  notata;  aliquoties  tamen  plurium  scriptorum  libri  una 
eademque  serie  comprehenduntur.  Quin  etiam  uno  loco  numero- 
rum  series,  a  scriptis  Rabani  Mauri  per  plures  antiquos  scriptores 
continuata,  libros  quoque  Sententiarum,  haereticorum,  Terrae  San- 
ctae  complectitur.  In  reliquis  voluminibus  ea,  quae  ad  disciplinas 
inter  se  nonnihil  affines  pertinent,  una  notata  sunt  numero- 
rum  serie. 

Porro  hos  numeros,  quibus  ea  volumina  sic/nata  fuisse  di- 
cuntur,  non  primis  eorum  foliis,  sed  tegumentis  opinor  fuisse 
adpictos  78n.  In  iis  enim,  qui  supersunt,  libris,  quantum  mihi 
observare  licuit,  non  comparent. 

780  Tegumentorum  enim  improvida  mutatio  eas  notas  delevit. 


CAC.  IV-    §4  —  DB    DISPOSITIONE    BIBLIOTHECAE   AVENIONENSIS 


719 


Iam  ut,  quae  modo  enarravi,  manifestius  appareant,  volu- 
minum  huius  partis  et  numerationem  et  dispositionem  brevi  com- 
pendio  ita  exhibebo,  ut  ex  una  parte  eam  ponam,  quam  exem- 
plar  Yaticanum  habet  satis  turbatam;  in  altera  eam,  quantum 
probabili  coniectura  assequi  possum,  ita  restituam,  ut  principio 
constituta  fuisse  videtur. 


Augustinus 

Leo 

Gregorius 

Thomas  de  Aquino  . 

Remigius 

Rabanus  

Dionysius 

Alanus  

Hilarins 

loan.  Daniascenus..  , 

Anselmus 

Rich.  de  s.  Victore. 
Hngo  de  s.  Victore  . 

Cassiodorus 

Cassianus 

Bernardus   

Beda 

Origenes 

Ioan.  Chrysostomus  . 

Ambrosius 

Hieronymus 


Grammatica,  Logica, 
Philosophia,  Ius   . 


Sententiae,     Haere- 
tici,  Terra  Saucta 


Numeri 

Numeratio 

a  me 

antiqua 

appositi 

codicum 

1-102 

1-101 

102-105 

1-3 

105-138 

1-33 

138-243 

1-104 

243-257 

19-22 

258-265 

1-7     £ 

265-276 

8-18 

276-278 

44-75 

27S-279 

46 

27'.  1-285 

32-37 

285-290 

38-43 

290-2'.  )(i 

47-52 

296-304 

53-60 

304-310 

62-68 

310-319 

69-76 

320-338 

1-18 

338-350 

1-12 

350-356 

1-6 

356-363 

1-7 

363-376 

1-13 

376-404 

1-26 

404-577 

1-213 

(1-99,  130- 

213) 

577-877 


Bibliae  cum  exposi- 
tionibus 877-1162 

Chronicae,  de  pote- 
state  ecclesiastica, 
sermones 1162-1309 


77-375 


Bibliae  cum  exposi- 
tionibus 

Augustinus , 

Leo 

f;Gregoriusr) , 

Thomas  de  Aquino  , 

Bernardus   , 

Beda 

Origenes 

Ioan.  Chrysostomus  , 

Arnbrosius 

Hieronymns 

Rabanus  

Dionysius 

Remigius 

Isidorus 

Ioan.  Damascenus .  . 

Anselmus 

Alanus  

Hilarius 

Rich.  a   s.  Victore  . 
Hugo  a  s.  Victore.  . 

Cassiodorus 

Cassianus 


Sententiae,  Haere- 
tici,  Terra  Sancta . 

Chronicae,  de  pote- 
state  ecclesiastica, 
sermones 


Grammatica,  Logica, 
Philosophia,  Iura . 


Numeratio 

Numeri 

antiqua 

a  me 

codicum 

appositi 

1-284 

877-1162 

1-101 

1-102 

1-3 

102-105 

1-33 

105-138 

1-104 

138-243 

1-18 

320-338 

1-12 

338-350 

1-6 

350-356 

1-7 

356-363 

1-13 

363-376 

•    1-26 

376-404 

1-7 

257-265 

8-18 

265-276 

19-22 

243-257 

22-32 

32-37 

279-285 

38-43 

JS5-290 

44-45 

276-278 

46 

278-279 

47-52 

290-296 

53-60 

296-304 

62-68 

304-310 

69-76 

310-319 

77-375 


1-148 


1-213 

(1-99,  140- 
213) 


577-877 


1162-1309 


404-577 


Ex  altera  huius  compendii  parte,  vel  primo  conspectu  apparet, 
ordines,  in  quos  libri  erant  distribuendi,  satis  apte  fuisse  prae- 
stitutos.  At  qui  sin^ulos  librorum  ordines  attentius  examinaverit, 
facile  perspiciet.  priora  quidem  401  volumina,  quae  iam  anno  1369 


720       PARS  ALTERA  —  DE  MBLIOTHECA  AVENIONENSI  —  ART.  I 

erant  ordinate  disposita,  rite  suis  esse  assignata  ordinibus;  re- 
liqua  vero  volumina  per  diversas  distributa  disciplinas  nonnihil 
inter  se  esse  permixta. 

Sequitur,  ut  quaeramus,  quid  in  hac  recensione  nomine  ta- 
bularum  intelligatur.  Duo  imprimis  in  antiquis  bibliothecis  ea 
voce  significabantur.  In  libris  enim  rationum  781  tabula  dicitur 
idem,  quod  estagia  782,  nimirum  asses  vel  foruli,  in  quibus  aut 
stabant,  ut  nunc  moris  est;  aut,  quod  antiquitus  plerumque  in 
usu  erat,  iacebant  libri.  —  Quandoque  vero  tabulae  intelliguntur 
indices  singulorum  ordinum  alicuius  bibliothecae,  quippe  qui  ta- 
bulis  aut  ligneis  aut  pergamenis  ad  armaria  appensis  essent  in- 
scripti.  Eius  generis  tabulas  ligneas,  indices  ordinum  exhibentes, 
habes  etiam  nunc  in  bibliotheca  Mediceo-Laurentiana  Florentiae 
pluteis  affixas. 

Atque  hac  ratione  procul  dubio  hic  ea  vox  interpretanda  est. 
Id  ex  ipsa  inscriptione  codicis  Naudeani  manifestissime  elucet.  In 
ea  enim  recensio  Gregoriana  appellatur:  inventarium  librorum 
librarie  domini  nostri  pape,  distinctum  per  tabulas  iuxta 
serenitatem  et  aptitudinem  intellectus  Rogerii  de 
Bello  Forti  (Gregorii  XI  783).  Nec  minus  aperte  id  ex  alio  huius 
recensionis  elucet  titulo,  partis  nimirum,  quae  inscribitur:  Secunda 
tabula  librorum  huivs  armarii,  quam  scribi  fecit  Grego- 
rius  XI  784 ;  quo  iubente  et  moderante  libri  in  diversos  distributi 
et  compositi  sunt  ordines,  atque  singulorum  ordinum  indices  sive 
tabulae  sunt  conscriptae. 

Facile  patet,  hos  libros  per  ordines  et  tabulas  distributos  atque 
in  inventario  tabularum  recensitos  anno  1375  proprii  nominis 
bibliothecam  sedis  apostolicae  constituisse.  Quare  ad  eam  procul 
dubio  referendus  est  locus  ille  ex  rationibus  camerae  anni  1376, 
de  libraria  iuoota  consistorium  sita  785. 

Ceterum  inter  reliquos  libros,  qui,  cum  et  ipsi  in  libraria 
magna  continerentur,  in  eo  tamen,  quod  dixi,  inventario  non 
erant  descripti,  haud  pauci  sunt  optimae  notae.  Quod  ut  exemplo 


781  Jntr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  356,  f.  93  a;  cf.  paullo  ante  p.  666. 

782  L.  c,  p.  712. 

783  L.  c,  p.  452. 

784  L.  c,  p.  479,  cf.  p.  487. 

785  L.  c,  p.  707  et  ad  calcem  voluminis  in  rationibus  naterii. 


CAP.  IV,    S  4  —  DE    DISPOSITIONB    BIBLIOTHECAE   AVENIONENSIS  721 

confirmem.  sufficit  ordinem  librorum  indicari,  quibus  ceremoniae 
curiae  romanae  explicantur  (nn.  1437-1483).  Quare  potius  quam 
illos  certo  consilio  sepositos,  casu  eos  putem  ex  bibliotheca,  cum 
disponeretur,  abfuisse  vel  negligentia  librarii  in  inventario  tabu- 
larum  praetermissos  vel  tardius  bibliothecae  illatos. 

Bibliotheca  quoque  a  Gregorio,  antequam  pontificatum  iniret, 
collecta,  fere  ducentorum  et  viginti  voluminum  (nn.  1014-1040, 
1483-1677),  librorum  et  praestantia  et  delectu,  ut  in  homine  pri- 
vato,  erat  insignis.  —  Atque  haec  quidem  de  recensione  Gre- 
goriana. 

De  reliquo  tempore  hoc  unum  nactus  sum,  Robertum  de  Ge- 
bennis  (Clementem  VII),  cum  anno  1379  Italia  pulsus  Avenionem 
revertit,  ut  olim  Urbanus  V,  palatium  et  bibliothecam  nonnihil 
collapsa  et  perturbata  renovasse.  Ad  diem  enim  10  m.  octobris 
anni  1382  in  rationibus  Camerae  786  adnotatum  invenio:  Die  eadem 
fuerunt  soluti  fratri  Guillelmo  de  Manso  ordinis  Predicatorum, 
penitentiario  domini  pape,  qui  laborat  continue  in  ordinando  libros 
in  libraria  domini  pape,  in  palatio  apostolico  Avenionensi,  pro 
expensis  sitis  faciendis  VI  ftor.  currentes ;  valent  V  flor.  camere, 
IIII  sol.  Ex  quo  loco  denuo  confirmatur,  quod  iam  aliunde  ha- 
bemus,  fuisse  etiam  tunc  in  palatio  praegrandem  copiam  librorum 
in  modum  bibliothecae  veri  nominis  dispositorum.  —  Quae  de 
tempore  Petri  de  Luna  (Benedicti  XIII)  nobis  suppetunt,  cum  in- 
dicibus  bibliothecae  eius  paullo  post  proferam. 

Iam  si  ad  rite  existimandum  de  dispositione  bibliothecae  Ave- 
nionensis,  qualis  nobis  recensionibus  anni  1369  ac  maxime  1375 
exhibetur.  eam  cum  aliis  aliarum  bibliothecarum  eiusdem  tem- 
poris  dispositionibus  contulerimus,  facile  apparet,  eam  haud  paucis 
fuisse  inferiorem.  Nec  id  tamen  cuiquam  vitio  vertendum.  Aliis 
enim  aliae  bibliothecae  destinatae  erant  usibus,  quibus  sane  earum 
accommodandae  erant  dispositiones.  Procul  enim  dubio  recen- 
siones  bibliothecae  Collegii  Sorbonici  circa  annum  1338  787  et 
Conventus  s.  Francisci  Assisiensis  anno  1381  788  confectae,  ut 
duas  tantum  commemorem,  recensiones  bibliothecae  Avenionensis 


78«  jn(r   e/  exit.  cam.  apost.  n.  356,  I.  'J2b;  cf.  panllo  ante  p.  60(1. 
787  Delisle,  Cabinet  des  manuscrits  de  la  bibliotheque  nationale  de  Paris,  II,  180  s., 
III,  9-114. 

7M  Demfle-Ehkle,  Archiv,  I,  490*. 

16 


722  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

superant,  non  solum,  quod  libros  exhibent  accuratius  per  auctores 
et  disciplinas  distributos,  sed  eo  maxime,  quod  in  eis  librorum 
descriptionibus  signa  quaedam  erant  adiuncta,  quibus  eorum  sedes 
in  pluteis  ita  indicabantur,  ut  facillime  inveniri  et  in  eis  possent  re- 
poni.  Cui  rei  in  recensione  Avenionensi  anni  1375  sola  voluminum 
aliquali  numeratione  imperfecte  tantum  erat  provisum.  Verum 
animadvertendum,  id  in  hac  bibliotheca  non  ita,  ut  in  illis  fuisse 
necessarium.  Ad  illas  enim  masrna  scolarium  et  virorum  doctorum 
conveniebat  multitudo,  quorum  quos  quisque  desiderabat  per  se 
quaerebat  ac  reponebat  libros.  Contra  Avenionensis  bibliotheca 
ita  erat  pontificis  propria,  ut  nulli,  ut  paullo  post  dicam,  pateret, 
nisi  facta  prius  ab  eo  potestate  nec  sine  eo,  cui  eius  demandata 
erat  custodia. —  Quare,  ut  aequius  de  eius  dispositione  aestimemus, 
potius  cum  bibliotheca  Caroli  V  (1364-1380)  Galliarum  regis  789 
comparanda  est,  quippe  quae  eiusdem  fere  esset  usus  et  conditio- 
nis.  At  huius  bibliothecae  recensiones,  quarum  complures  790  nobis 
praesto  sunt,  cum  libros  exhibeant  inordinate  inter  se  confusos  nec 
certis  sedibus  affixos  ™,  Avenionensibus  certe  sunt  inferiores. 

§  5.  De  praefectis,  qui  feruntur,  bibliothecae  Avenionensis.  — 
Scriptores  omnes,  qui  post  saeculum  quintum  decimurn  re.s  a  fra- 
tribus  Eremitis  s.  Augustini  praeclare  gestas  enarrarunt,  hanc  eis 
gloriam  vindicant,  quod  ipsis  a  saeculo  tertio  decimo  vel  quarto 
decimo  tria  munera  gravissima  in  curia  Romana  quasi  stabili  lege 
deferri  soliti  sint;  munera  intellige  sacristae,  confessoris  ipsius 
pontificis,  praefecti  bibliothecae  pontificiae.  Quam  rem,  si  hic,  ut 
locus  ipse  omnino  postulat,  paullo  sollertius  investigandam  su- 
scipio,  id  certe  non  eo  agam  animo,  ut  inclito  ordini  eam  gloriam 
praeripiam,  sed  potius  ut  eam  illi,  quantum  per  veritatem  licebit, 
novis  ac  certioribus  confirmem  argumentis. 

Imprimis  est  animadvertendum,  quod  modo  leviter  indicavi, 
nullum,  quem  viderim,  ex  antiquis  ordinis  scriptoribus  ante  con- 
stitutionem  anno  1497  ab  Alexandro  VI  editam,  de  qua  paullo 
post  dicam,  neque  Henricum  de  Frimaria  (f  c.  1340  79~),  neque 


789  Delisle,  1.  c,  I,  18  s. 

790  Belisle,  1.  c,  III,  114. 

791  Delisle,  1.  c  ,  I,  27. 

792  Henricus  de  Urimaria,  ord.  Erem.  s.  Aug.,  Trnctatus  de  orir/ine  fratrum  Eremi- 
tarum.  Venetiis  1514,  quem  quidem  librum  ne  iu  bibliotheca  quidem  Angelica  Romae  nactus 


CAP.  IV,    §  5 —  DE    PRAEFECTIS,    QUI    FERUNTUR,    BIBLIOTHECAE  12'A 


Iordanum  de  QuedjHnburg  (f  1380)  793),  neque  Ambrusium  Massari 
de  Cori  (Coriolanum  f  1485  79,1,  neque  Iacohum  Pliilippum  Fo- 
resti  Bergomensem  (f  1520  7',r'),  ullam  eius  consuetudinis  fecisse 
mentionem  7%. 


sum.  Cetcrum  habes  eum  in  codice  41  bibliothecao  Viridunensis  et  in  Vaticana  in  cod.  Re- 
ginae  Sueciae  565,  in  quo  anno  1334  comnositus  esso  dicitur. 

793  Iordanus  de  Saxonia,  ord.  Eremitarum  s.  Aug.,  Liher  qni  dicitur  vitae  fratrum. 
Romae   1587. 

794  Amrrosius  Coriolanus,  ord.  Erem.  s.  Aug ,  Defensorium  ordinis  fratrum  Eremi- 
tarum  responsioum  ad  maledicta  canonicorum  asscrtbrum  rcgularium  congregationis  Fr.io- 
nariae.  Romac  c.  annum  1481.  Ad  calcem:  Chronica  sacratissimi  ordinis  fratrum  Erem. 
s.  Augustini. 

~0b  Iacorus  Phii.ippus  Bergomknsis,  ord.  Erem.  s.  Aug.,  Supplementum  chronicorum 
orbis  ah  initio  mundi  usque  ad  an.  1482  11.   XV.   Venotiis  (1483). 

796  Unum  coatra  me  allegari  posset  memoriale,  quod  dicunt  Petri  Assalbiti  (f  1440), 
de  quo  Herrer.v  (Alphabetum  Augustinianum.  Salmanticae  1(344,  I,  445)  haec  habet:  «  Exstat 
«  in  Registris  ordinis  adnotatio  ms.  Petri  episcopi  Electe:isis,  sacristae  et  confessoris  et 
«  bibliothecarii  pontificii,  ad  annum  1430,  qui  indicem  ibi  contexit  omnium  suorum  prae- 
«  decessorum,  qui  ex  ordine  Augustiniano  fuerant  ad  eam  praefecturam  assumpti.  »  —  Proh 
dolor  eam  adnotationem  neque  Herrera  neque  Torelli  vulgarunt.  Quare  ut  eam  obtinerem,  adivi 
Augustinum  Ciasca,  v.  cl.,  qui  re  diligenter  vestigata  mihi  benignissime  significavit,  volumen 
illud  in  Registris  ordinis  iam  ineunte  hoc  saeculo  defuisse.  Itaque  solae  nobis  restant  re- 
liquiae,  quas  Herrera  et  Torelli  suis  inseruerunt  operibus.  Iuvabit  eas  hoc  loco  componere: 

«  Cui,  opinor  Raimwido,  successit  in  dictis  officiis  frater  Petrus  de  Brenaco  eiusdem 
«  ordinis  et  provinciae,  conventus  Limosi,  Narbonensis  diocesis.  »  Herrera,  I.  c,  N,  201. 

«  Fuit,  nimirum  Petrus  illc  de  Brenaco,  socius  dicti  domini  Raymundi  toto  tem- 
«  pore  Urbani  V  cum  quodam  alio  fratre  Petro  de  Appamiis,  quem  praefecit  praefatus 
«  dominus  Urbanus  in  episcopum  Montis  Flasconis  primum,  quando  erexit  illud  Castrum  in 
«  Civitatem  veniendo  Rnmam.  »  Haec  Torelli,  Secoli  Agostiniani,  VI,  121 ;  ad  an.  1370,  n.  1 1. 

«  Huic  successit  frater  Petrus  Assalbiti,  conventus  Limosi  et  ordinis  praedictorum. 
«  eiusdem  fratris  Petri  de  Breaaco  nepos,  qui  habuit  praedicta  officia  tempore  Bonifatii  IX, 
«  Innocentii  VII,  Gregorii  XII,  Alcxandri  V,  loannis  XXIII,  Martini  V  et  Eugenii  IV,  et 
«  fuit  promotus  al  ecclesiam  Oiorensem  et  deinde  ad  ecclesiam  Condomiensem  et  demum 
«  ad  Electensein.  Is  sede  vacante  per  tres  annos  cum  medio,  dum  sacrum  cclebraretur  con- 
«  cilium  Constantiense,  usus  est  ibidem  suo  officio  sacristae,  quod  est  officium  perpetuum; 
«  vidclicet  conferendo  sermones  omnes,  qui  fiebant  in  praedicto  concilio,  et  missas  distri- 
«  bnendo  praelatis.  Nam  omni  die  dominico  iu  loco  sessionis  erat  missa  solemnis  et  sermo 
«  ad  clerurn.  »  Hekreka,  1.  c,  II,  205. 

Denique  Herrera  auctorem  illius  adnotationis  sic  de  Martino  V  loquentem  inducit: 
«  Vidit  etiam  fratrem  Petrum  Assalbiti  succedere  in  praedictis  officiis  usque  ad  ipsius 
«  -uinini  apostolatus  assumptionem  inclusive.  Et  ideo  informatus  de  visu  et  certa  scientia, 
«  quod  praedicta  officia  spectant  ad  ordinem  b.  Augustini  et  sunt  eis  perpetua,  dicit  prae- 
«  dictum  Petrum  Electensem  sacristam  sedis  apostolicae  et  eius  confessorem  in  bulla  trans- 
«  lalionis  praedictae  Sanctae,  ad  cuius  supplicationem  corpus  b.  Monicae  fuit  concessum 
«  ordini  et  translatum  Hostia  ad  conventum  s.   Augustini  de  Urbc.  »  IIekkkka,  1.  c. 

Dolendum  sane,  volumen  illud,  imo  nec  apographum  integrum  adnotationis  ei 
adpictae  ad  nos  pervfmissc.  Aestiinando  enirn  rem  secundum  ea,  quae  nunc  nobis  jiraesto 
suiit,  baud  pancae  nec  leves  rationes  mihi  obstare  videntur,  quominus  eam  Petro  Assalliiti 
tribuamus.  Auctor  enim  Petrum  suo  nomine  appellat  ac  sic  de  eo  Ioquitur,  ut  id  de  alio 
dicere  videatur.  Praeterea  tacet  omnino  Petrum  Gaufridi,  de  quo  paullo  post  dicam.  Porro 


724  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Deinde,  ut  totius  quaestionis,  quam  agimus,  historiam  atque 
explicationem  exhibeam,  brevi  compendio  complectar  successiones 
praefectorum  sacrarii  et  bibliothecae  pontificum,  quas  ii,  quos  dixi, 
scriptores  tradiderunt.  In  quibus  recensendis  temporis,  quo  sin- 
guli  scripserunt,  observabo  ordinem  797. 


Seri- 

Roman 

Pam- 

Rocca 

Empoli 

Herrera 

Torelli 

pandus 

philus 

1561 

1669 

1681 

August. 
Novellus, 

sacr.  conf. 
1298 

lacobus 
Camers, 

sacr.  ronf. 
1298-1319 

1605 

August. 
No  velli, 

conf.  -  1298  eli- 
gitur  prior  ge- 
neralis  f  1309. 

lacobus 
Camer  s, 

sacr.  conf. 
1298-1319 

1628 

August. 
No  velli, 

conf. 
c.  1290- 
1298 

lacobus 
de    Came- 

rino,      sacr. 

conf. 

1298-1319 

1644 

1668 

Ioannes 

loannes 

loannes 

Ioannes 

loannes 

loannes 

Giovanni 

L  emoni- 

Lemoni- 

Lemovix, 

L  emo  v  i- 

Le  m  o  v  i- 

L  em ovi - 

di  Limo- 

censis,  (!) 

cense   (!), 

sacr.  conf.  bibl. 

censis,sacr. 

censis,sacr. 

censis,sacr. 

g  es,  sacr. 

sacr.  conf.  bibl. 

sacr.  conf.  bibl. 

1319-1346 

conf.  bibl. 

conf.  bibl. 

conf.  bibl. 

conf.   bibl. 

1319-1346 

1319-1346 

1319-1346 

1319-1346 

1316-1346 

1316-1346 

in  libro  ceremoniarum  curiae  (Mabillon-Germain,  Museum  italicum,  II,  506,  ubi  legendum 
Petrus  episcopus  Olorensis),  iu  quo  certo  Petrus  ipse  recenset  pontifices,  sub  quibus  sa- 
cristae  munere  functus  est,  praetermisit  Alexandrum  V.  Denique  non  solum  munus  sacri- 
stae,  sed  praedicta  officia  (procul  dubio  tria  illa,  quae  paullo  ante  receasui)  idque  omnino 
certus  ordini  tribuit,  quod  utique  non  annum  1430,  sed  saeculum  potius  sextum  decimum 
sapit.  Quare  mihi  quidem  auctoritas  illius  adnotationis  dubia  manet. 

797  (Hieronymus  Seripandus),  Commentarium  rerum  ordinis  fratrum  Erem.  s.  Augu- 
stini  ad  calcem  Constitutionum  eiusdem  ordinis  vulgatarum  Romae  apud  Antonium  Bla- 
dum  1551. 

Roman  Hieronymo,  Chronica  de  la  orden  de  los  ermitanos  de  s.  Augustin  divi- 
dida  en  doze  ccnturias.  Salamanca   1569,  flf.  63«,  68  6,  70 1>,  75  b,  84  a,  89 as. 

Pamphilus  Ioseph,  Clironica  ordinis  fratrum  eremitarum  s.  Augustini.  Romae  1581, 
ff.  34  6,  44  6,  55«,  59«,  62«,  66  b  s. 

Rocca  Angelus,  Chronhistoria  de  apostolico  sacrario,  nomenclaturam,  institutionem 
et  instructionem,  munia  item  el  seriem  sacristarum  in  Augustiniana  familia  tercentum  et 
amplius  ahhinc  annis  conseroatam  et  nunquam  interruptam  compreJiendens.  Romae  1605, 
et  inter  Opera  omnia  eiusdem  Romae  1719,  tom.  I,  pp.  318-364. 

Empoli  Laurentius,  Bullarium  ord.  eremitarum  s.  Augustini.  Romae  1628,  pp.  405, 
406:  Sacrarii  pontificii  praefecti. 

Herrera  Thomas,  Alphabetum  Augustinianum,  in  quo  praeclara  eremitici  ordinis 
germina  virorumque  et  foeminarum  domicilia  recensentur.  Matriti   1644. 

Torelli  Luigi,  Secoli  Agostiniani  ocero  historia  generale  del  sagro  ordine  Ere- 
mitano.  Bologna,  tom.  V,   1678;  tom.  VI,   1680;  tom.  VII,  1682;  tom.  VIII,  1686,  ad  an.  1576. 

Utar  his  scribendi  compendiis:  sacr [istaj ,  conffessorj,  bibl [iothecariusj ,  quae 
utique  iis  non  adiungain,  qui  Ioanuem  Lemoviceusem  secuti  sunt,  quippe  quibus  haec  mu- 
nera  dicantur  fuisse  communia. 


CAP.  IV.    §  •)  ■ 

—  DE    PRAEFECTIS,    QUl 

FERUNTUR, 

BIBLIOTHECAE          7^.) 

Seri- 

Roman 

Pam- 

Rocca 

Empoli 

Herrera 

Torelli 

pandns 

pliilns 

1551 

1569 

1581 

1605 

1028 

1044 

1668 

Raimun- 

R  a  y  m  . 

R  a  i  m  . 

Rai  m. 

Rai  m . 

R  ai  m. 

R  ay  m . 

dus  de  A- 

de  Acono. 

Apamien- 

de  Acono, 

Apamien- 

de  Acono, 

de  Acono, 

cono    Appa- 

eonv.   tle  Apa- 

sis,  episc.  Fo- 

episc.  etc. 

sis,  episcopus 

conv.  Appamia- 

runv.   di  Appa- 

meiisis,  episcop. 

mia,  ubispo  Fo- 

roliviensis,  Apa- 

1346-13(16 

Foroiulien.  Apa- 

riim,  episc.  Fo- 

mia,  vescovo  di 

Foroiulien.,  Ap- 

roliviense,  A;a- 

miensis 

mieiisis 

roiulien.  et  Ap- 

Friii,  1371  di  Ap- 

paineensis 

miense 

1346-1366 

1346-1366 

pamiarum 

pamia 

1346-1366 

1346-1366 

1346- 

1340- 

llabuit  socios 

Companero : 

c.   1370 

c.  1369 

Petruiu  de  Ap- 

Pedro  de  Apa- 

llabuit  socium 

pameis  episcop. 

mia,  obispo  de 

1362-1370     Pe- 

Pietro 

Montisfalisei    et 

Mtmtefalispo. 

trum   de  Appa- 

di  Appa- 

Petruin  Ainelii. 

Petrus 
Ammulius 

Lemovicen.,  epi- 
sco,us  Senogal., 

miis  1370,  episc. 

Muil  Mlasruliiv 

mia,  vescovo 

di  Montefiascore 
c.  1369 

Petrus 

P  ed  r  o 

Petrus 

Pctrus 

arch.    Gradens., 

Petrus 

Pietro 

Amelii   de 

Amelio  de 

Ammalius 

Amelius, 

Abrundinus  (!) 

Amelii   de 

Amello  o 

Brenaco 

Bren.,  prov. 

Leniom,     epi- 

Lemovic.epispo- 

1366-1673 

Br  enaco, 

di  Amelio,  1370 

conv.  Limosien- 

Tolos.,     obispo 

scopus  etc. 

pus  etc. 

conv.    Limousi, 

vescovo  di  Sini- 

sis,  episc.  Seno- 

Senogall.,    ar- 

1366-1378 

1366-1378 

Petr us 

episc.  Senogall. 

gaglia,  Taranto, 

gall.,   arcliiepi- 

£ob.    de    Tha- 

Apamien- 

Tarcntinus,  13X8 

1383    patriarca 

sco;us  Tarenti- 

rento,  f  atr.  Cra- 

Petrus 

Petrus 

Sis,  episcupus 

vel    1389    palr. 

di  (irado,  Alec- 

nus,  patr.  Cra- 

dense,    Alexan., 

Apanien- 

Apamien. , 

Falerii 

Ilradensis,    Ale- 

sandria 

densis,  alexan- 

admin.  Aquense 

sis,  episcopus 

episc.  Montis  Fa- 

1373-1393 

xandrinus 

1371-1404 

drinus 

1366-1395 

Montis  Falerii 

lerii 

1370-1403 

1366-1395 

1378-1395 

1378-1395 

Petr us 

Ped  r  o 

Petrus 

Petrus 

Petrus 

Petrus 

Pietro 

Assalbiti , 

de     Asal- 

Assalbi- 

Assalbi- 

Assalbi- 

Assalbi- 

Assalbiti, 

nepos     praece- 

Vicio,   conv. 

tus   Lemovix, 

tus,     episco- 

tus    Lemovi- 

tus,  conv.  Li- 

nipote  de1  pre- 

dentis,    episco- 

de  Lemosio,  so- 

episc.   Olorensis 

pus     Olorensis, 

censis,  episcopus 

mosi ,       nepos 

ced.,    1407   ve- 

pus     Olorensis, 

brino  delPedro, 

Condaten.,  Ele- 

Condom.    tlect. 

Olor.  Condoven- 

praeced.,     epi- 

scovo  di  Oluroii, 

Condom.    Elect. 

obispo  Olorense, 

ctensis 

1395-1440 

sis  (!),  Elect. 

scopus  etc. 

1420    di    Cun- 

1395-144U 

Condovense,  Ele- 

tense 

1395-1440 

1395-1440 

1393-1440 

1403- 
1439  vel  40 

dome,  1421  Elet- 

tense 

1404-1440 

Rodul- 

Rudol- 

Rodul- 

Rodul- 

Rotltil- 

Rodul- 

Rodolfo 

phus     episc. 

pho,    sobrino 

phus    Ca- 

pbus     Ca- 

phus     Ca- 

p  h  us    d  e 

da  Citta 

Civitatis  Castelli 

del  Pedro,  obi- 

stellanus, 

stellanus , 

stellanus 

Castello, 

di  Castel- 

1440-1463 

spo  de  la  Ciu- 

episc.    Castella- 

episc.      Castel- 

1440-1463 

1341   episc.  Ti- 

lo,  U4I  vesc. 

dad  del  Castillo 

nus 

lanus 

phernas 

di  Castellu 

1440-14(13 

1440-1463 

1440-1460 

1439vel40- 
1460 

1440-1460 

loan.  de 

loan    de 

loannes 

loannes 

loannes 

loannes 

Giovanni 

Civitate 

la   Ciudad 

Senensis, 

Castel- 

Castella- 

de  Castel- 

da  Castel- 

Castelli, 

delCastil- 

episc.   Castella- 

lanus,  episc. 

nus,      nepos 

lo,  nepoi  prae- 

lo,  nipote,  v«- 

nepos  Rodulphi, 

lo,  lobrino  'lel 

nus,  Massensis 

Castell.,     Mas- 

praecedentii,  e- 

ced.,  episc.  t'a- 

scovo  diCastellu 

episc.   Civ.  Ca- 

Rudolphu,    ulii- 

1463-1494 

sensis 

pisc.    Castellan. 

slellanus,  c.  1474 

e  di  Massa 

Itelli,  Massensis 

spo  de  Castillo, 

1460-1483 

Massensis 

Massanus 

1460-1483 

1463- 

Masense 

1463-1484 

1460-1483 

c.  1480 

1463-1494 

loannes 

Paulode 

loannes 

Augusti- 

loannes 

Giovanni 

Paulus     de 

Vosis,    ele- 

P  a  u  1  u  s 

nus    Ca - 

P  a  u  1  u  s 

Paolo  Bo- 

Bosis,    cle- 

rigo  ieeolar,ab- 

Bossius, 

stellanus , 

Bossius, 

sio,  uiil.  erem, 

ricus  saecularis, 

bad  de  s.  Seba- 

ord.  erem.  s.  Au- 

sacr.  cunf. 

urd.  ercm.  s.Au- 

s.  Aug.,  abb.  di 

abbas    s.    S.e- 

stian 

guitini,    abbu 

1484-1494 

gustini,    abbas 

s.  Stefano 

pbani 

1494 

s.  Stephani 

s.  Stephani  ord. 

1483-1501 

c.   1480- 

1483-l.r)<)l 

i.isterc. 

1494 

1483-1501 

726 


PARS    ALTERA  —  I)E    BIBLIOTUECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


Seri- 

Roman 

Para- 

Rocca 

Empoli 

Herrera 

Torelli 

pandus 

philus 

1551 

1569 

1581 

1605 

1628 

1644 

1678 

A  u  g  u- 

A  ug  u  - 

A  ug  u  - 

loannes 

stinus   de 

stin  de  la 

stinus    de 

Bosius,  ■■',!. 

Civitate 

ciudad  del 

Civ.   Ca- 

Rrera,    s.  Aug., 

Castelli, 

Castillo 

Stelli,   sacr. 

abbas  s.  Seba- 

sacr.  conf. 

1494-1498 

COllf. 

stiani 

1464-1498 

1494-1498 

1494-1498 

BullaAlexan- 

_ 



_ 

1497 

1497 

1497 

dri  VI  1498. 

Episco- 

Zacha- 

Zacha- 

Zacha- 

Aug  u- 

Agostino 

pus    Mas- 

r ias    d  e 

rias  Sa- 

riasSavo- 

stinus    de 

da  Castel- 

sensis,  nou 

Sabona 

vonensis 

nensis 

Ci  vitate 

lo,  sacr.  conf. 

ex  ord.  Erem. 

1498-1504 

1498-1504 

149S-1504 

Castelli, 

1501-1503 

1498 

sacr.  et  conf. 
1501-1503 

Zacha- 

riasSavo- 

A  ug  u- 

Ventura, 

Ventura 

nensis 

stinus   de 

e"isc.  Massensis 

Benassai, 

1498-1504 

Castello 

1501-1504 

1504 

vesc,  di  Massa 
1503-1504 

Zacha- 
riasSavc- 
nensis 

1504 

Zacha- 
r ias  d e 
Sa  vona, 

per  duos  menses 
1504 

Zaccaria 
da    Savo- 

na,    per    due 

mesi 
1504 

Ex  iis,  quae  paullo  post  dicam,  facile  patebit,  praefectorum 
sacrarii  pontificii  successiones  a  Seripando  et  Roman  quidem 
i-atis  apte  et  sobrie  concinnatas.  a  Pampbilo  ac  iis,  qui  eum  pro- 
xime  secuti  sunt,  auctoribus  haud  parum  esse  confusas  ac  per- 
turbatas;  errores  vero  praecipuos  ab  ipsis  ingestos,  ex  parte  ab 
Herrera  et  Torelli  esse  correctos.  At  etiam  hi  ipsi,  qui  rem  ac- 
curatius  tractarunt,  vitio  suorum  temporum  potius  quam  suo,  hoc 
non  leviter  peccarunt,  quod  documenta,  e  quibus,  quae  referunt, 
elicuerunt,  aut  omnino  tacerent  aut  parum  certa  producerent. 
Quare  hoc  nobis  maxime  est  agendum,  ut  conquisitis  et  excussis, 
qui  nobis  pro  ea  re  suppetunt,  fontibus,  illas  successionum  series 
ad  certa  exigamus  documenta. 

In  qua  inquisitione  ne  hoc  quidem  sine  certis  concedam  pro- 
bationibus,  quod  ii,  quos  recensui,  auctores  quasi  principii  loco 
assumendum  putant,  nimirum  ab  ineunte  saeculo  quarto  decimo 
usque  ad  tempus  Platinae  (1475  79S)  tria  illa  munera  praefecti 
bibliothecae  et  sacrarii  pontificii  ac  confessoris  ita  fuisse  colli- 
gata,  ut  semper  ab  uno  eodemque  obirentur.  Id  enim,  etsi  iden- 


798  MuNTZ-F.wiRK,  Lfi  biblioihe /ue 


I».  Valican  au   XV*  sircle.  1'aris   1887,  p.   137 


CAP.  IV.    §  5  —  DE    PRAEFECTIS,    QUI   FERUNTUR,    BIBLIOTHECAE  727 

tidem  contigisse  appareat;  toto  illo  tempore,  stabili  quasi  lege  ita 
non  fuisse  constitutum,  indubiis  comprobatur  argumentis.  Quare 
quod  de  singulis  ex  illis  praefectis  vel  confessoribus  ex  certis 
elicuerimus  documentis,  lioc  statuemus;  absoluta  demum  inqui- 
sitione    indagaturi,  quid   in  universum  de  ea  re  possit    concludi. 

Verissime  Herrera  m  et  Torelli  800  Augustinum  Novelli  et  Ia- 
cobum  de  Camerino,  a  quibus  primus  Pamphilus  801  seriem  sacri- 
starum  est  orsus,  ex  ea  eximendos  esse  censent,  quippe  qui  non  con- 
fessores  pontificis,  sed  e  numero  poenii 'cntiariorum  curiae  fuerint. 
Quod  quidem  de  Augustino  Novelli  ex  ipsis  verbis  Ioannis  de  Qued- 
linburg  S02,  ad  quem  Rocca  S03  pro  opinione  Pamphili  confirmanda 
provocat,  est  manifestissimum.  —  Iacobum  vero  de  Camerino 
an.  1298  Augustino  ordini  praefecto  subrogatum  esse  opinatur  Pam- 
pliilus  snl,  quod  tunc  procurator  ordinis  in  curia  commoraretur  805. 

Denique  moneo  anno  1313  die  5  m.  maii,  eo  ipso  tempore,  quo 
Pamphilus  aliique  hunc  Iacobum  Clementi  a  confessionibus  fuisse 
volunt,  certo  episcopus  quidam  Colosensis  eo  fungebatur  munere. 
Cardinalis  enim  Iacobus  Caietani  de  Stephaneschis  S06  festa  descri- 
bens,  quibus  eo  die  Petrus  de  Morrone  (Caelestinus  V)  inter  Sanctos 
est  adscriptus,  post  alios,  qui  laudes  huius  Sancti  enarrassent,  surre- 
xisse,  dicit,  episcopum  Colosensem 80T,  qui,  inquit,  est  confessor  pape. 
At  nihil  de  eo  hucusque,  ne  in  registris  quidem  Clementis,  nactus  sum. 

739  L.  c,  I,  445. 

800  L.  c,  V,  351;  ad  an.  1316,  n.  22. 

801  L.  c,  p.  346. 

802  L.  c,  p.  84:  Nec  inter  humililatis  exempla  de  eodem  viro  sancto  praetermittendum 
est,  quod  cu„t  dominus  Nicolaus  papa  IV  petivissel  a  priore  generali,  scilicet  fralre  Cle- 
mente  supra  memorato,  unum  fratrem  sufficientem  et  idoneum  pro  confessore  seu  poeni- 
tentiario  in  curia  praesentari  et  generalis  Augustinum  selegisset,  is  honorem  fugere  co- 
natus  est.  Paullo  post  dicitur  mansisse  in  curia  poenilentiarius  domini  papae  ferme  annis  XXII 
(1.  XII  i  et  p.  (i9  fuisse  ante  generalatus  ofpcium  (1298)  poenitentiarius  domini  papae  famosus 
et  in  utroque  iure  conventatus,  id  est  magister  renuntiatus.  —  Simili  modo  Henricus  dk 
Frimaria:  Idem  etiam  pater  Auguslinus,  inquit,  fuerat  penitentiarius  famosissimus  domini 
pape  ante  f/eneralalus  ofpcium;  v.  cod.  Regin.,  565,  f.  34  a. 

803  L.  c,  p.  60. 
80<  L.  c,  p.  34//. 

805  Tempore  Bonifatii  VIII  anno  1301  frater  Matthaeus  ord.  s.  Aug.,  poeniteritiarius 
curiae  renuntiatur  episcopus  Faventinus;  v.  Regest.  Vatic.  Bonifatii  VIII  (n.  50),  an.  7i. 
f.  101a,  epist.  364.  —  Piaeterea  recensetur  Henricus  ord.  s.  Aug.  m.  maio  au.  1317  inter 
poenitentiarios  curiae;  v.  Jnir.  et  exit.  cam.  apost.  n.   16,  f.  68a. 

806  De  eius  scripto,  nondum  vulgato,  ex  quo  hunc  loeum  excerpsi,  dicam  iu  DENIFLE- 
Ehrle,  Archiv,  V. 

807  Utique  epiecopua  Colossarum,  quae  urbs  est  Phrygiae. 


728  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Studiosius  etiam  agendum  in  reliquis,  qui  feruntur,  sacristis 
examinandis.  A  Ioanne  enim  Lemovicensi  eorum  successionem 
Angelus  quidem  Rocca  808  luce  censet  clariorem;  quin  etiam  Her- 
rera  809  et  Torelli  810  eam  exinde  ita  exploratam  habent,  ut  certi 
et  rati  statuant,  usque  ad  annum  1475  nullum,  qui  non  ex  eorum 
esset  ordine,  ad  tria  illa  destinatum  esse  munera.  Qua  in  re,  si 
viri  alioquin  diligentes,  lapsi  sunt,  id  nemo  eis  vitio  vertet,  qui 
consideraverit,  clauso  tunc  Tabulario  Vaticano,  viam  indagandae 
veritatis  eis  fuisse  obseratam. 

Perlustravi  igitur  in  eo,  quod  modo  laudavi,  Tabulario  im- 
primis  in  tabulis  Camerae  apostolicae  capita,  quae  inscribuntur: 
cle  ornamentis,  de  cera  et  extraordinariis,  de  libris  et  scripturis, 
ut  eorum,  qui  feruntur  sacristarum  vestigia  indagarem.  In  illis 
enim  prioribus  capitibus  res  ad  capellas  pontificum  spectantes, 
coemptae  vel  renovatae  recensentur.  Quae,  cum  facto  cum  sa- 
cristis  sive  earum  capellarum  praefectis  computo  eis  sint  traditae, 
ea  capita  constituunt  auctoritatum  pro  re  nostra  fontes  uber- 
rimos. 

Iam  vero  ex  libris  Camerae  imprimis  constat,  in  curia  praeter 
officia  maiora,  quibus  suus  cuique  praeficiebatur  officialis,  com- 
plura  alia  fuisse  munera  minoris  momenti  et  laboris,  quae  pon- 
tifices  inter  praefectos  illorum  maiorum  officiorum  pro  suo  quisque 
libito  distribuebant  8H.  Ad  hanc  alteram  munerum  classem  ea 
pertinebant,  de  quibus  disputamus. 

Tempore  Benedicti  XII  duos  invenio  capellarum  pontificiarum 
praefectos.  Alterum  quidem,  qui  administrator  812  sive  custos  et 


808  L.  c,  p.  63. 

809  L.  c,  I,  447:  «  Utcumque  sit,  ab  eo  tempore  (ab  anno  1316)  usque  ad  nostrum, 
«  unus  tantum  Ventura  episcopus  Massensis  brevi  deturpandus,  irrepsit  (in  tria  illa  munera), 
«  qui  Augustinianam  eremum  non  incoluerit.  » 

810  L.  c,  V,  351;  ad  an.  1316,  n.  23:  «  In  quesfanno  si,  che  fu  la  nostra  religione 
«  honorata  con  questa  insigne  carica  dal  sommo  pontefice  regnante  Giovanni  XXII  nella 
«  persona  di  un  dottissimo  maestro  della  provincia  d'Aquitania,  figlio  del  convento  di  Li- 
«  moges,  per  norne  Giovanni,  quale  non  solo  hebbe  l'  honoro  di  sagrista,  ma  di  vantaggio 
«  ancora  quello  di  confessore  della  Santita  Sua  e  di  bibliotecario  apostolico;  e  questi  tre 
«  nobilissimi  impieghi  furono  da  esso  esercitati  per  lo  spazio  d'anni  30;  e  cosi  poi  passa- 
«  rono  questi  tre  uffici  negli  altri  sagristi  flno  al  tempo  di  Sisto  IV,  il  quale  li  levo  la 
«  custodia  della  Libraria  e  la  diede  a  Battista  Platina.  » 

811  V.  de  his  minoribus  officiis  Avisamcnta  pro  ofpciariis  palatii  anni  1409  in  Mura- 
tori,  «SS.  rerum  italic,  III,  pars  2%  c  811. 

812  Jntr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  311  (1365),  f.  \30b. 


CAP.  IV.    §  5  —  DE   PRAEFECTIS.    QUI    FERUNTUR,    BIBLIOTHECAE  720 

magister  813  vel  custos  m,  plerumque  magister  capelle  do- 
mini  nostri  pape  vocari  solet.  Erat  is  e  numero  capella- 
norum  pontificis,  inter  quos  in  vadiis  ordinariis  primo  semper  loco 
recensetur.  Opinor  eum  maioris  sive  magnae  imprimis  capellae 
curam  egisse.  —  Praeterea  alter  memoratur  officialis,  quem, 
licet  nulla  peculiari  distinguatur  appellatione,  superiorem  quam- 
dam  capellae  pontificiae  gessisse  praefecturam,  manifestum  est. 
Ipse  enim  praecipue  computat  pecunias  pro  rebus  capellae  expensas 
atque  eas  maxime  recipit,  quae  personam  et  capellam  secretam  pon- 
tificis  propius  attingunt.  Quare  mihi  quidem  dubium  non  est,  quin 
ex  his  capellae  papalis  praefectis,  utique  saeculo  demum  quarto 
decimo  exeunte,  sacristarum  officium  et  nomen  sit  derivatum.  Eos 
brevitatis  gratia  dicam  capellae  pontificiae  praefectos, 
licet  ea  appellatio  in  rationibus  Camerae  non  occurrat. 

Primus,  quem  ineunte  pontificatu  Ioannis  XXII  nactus  sum, 
capellae  praefectus  est  clarissimus  ille  medicus  Gaufridus 
Isnardi  815,  tunc  temporis  praepositus  Aquensis,  paullo  post 
episcopus,  primum  quidem  anno  1322  Oavallicensis  (Cavaillon), 
deinde  anno  1334  Regensis  (Riez).  Is  in  libris  rationum  atque 
in  registris  temporibus  Ioannis  XII  et  Benedicti  XII  imprimis 
appellatur  plttjsicus  domini  nostri  pape  81G.  —  Praeterea  in  capite 
de  elemosina  sive  de  elemosina  secreta  Gaufridus  dicitur  elemo- 
sinarius  secretarius  817  sive  secretus.  Centeni  enim  singulis  men- 
sibus  ei  tradebantur  floreni  pauperibus  verecundantibus  distri- 
buendi.  Quo  munere  eum  perfunctum  invenio  in  tabulis  Camerae 
usque  ad  extremum  annum  1348,  quo  Avenione  decessit.  —  De- 
nique  in  capite  de  ornamentis  manifestissimum  est,  eum  simili 
ratione  ab  anno  1316  usque  ad  annum  1348  capellae  pontificiae 
praefuisse.  Die  enim  16  m.  iulii  eius  anni  ultimo  refertur,  eum 
reddidisse  computum  de  rebus  pro  capella  emptis  81s.  —  Est  vero 

813  L.  c,  n.  250  (1348),  f.  1026: 
8t*  L.  c,  n.  277  (1355),  f.  137«. 

815  Cf.  quae  de  eo  paullo  ante  dixi  p.  606,  not.   134. 

816  Ex  tempore  Ioannis  XXII  plurimos  habes  locos  collectos  in  (Marini),  Degli  ar- 
chialri  pontificj,  I,  51  s.',  II,  22s.  alios  iu  libris  rationum  (v.  paullo  ante  p.  006,  not.  134), 
in  capitibus  de  oadiis  ordinariis,  de  vadiis  extraordinariis,  de  cera  et  e.rtraordinariis.  Do 
tempore  Benedicti  XII  sola  suppetit  epistola  a  Marini  1.  c,  II,  29  vulgata. 

817  V.  in  Tabulario  Vatic,  Archio.  Avenion.,  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  250  (1347), 
f.  99  6;  cf.  n-  261,  f.  209«. 

818  L.  c,  n.  310  (1348),  f.  115«.  Die  quoque  6  m.  martii   1348  in  n.  250,  f.  105«. 


730  PARS    ALTERA  —  I)E    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.    I 

animadvertendum  ex  tribus  illis,  quibus  fungebatur  muneribus, 
munus,  ex  quo  appellaretur  Gaufridus  primum  quidem  fuisse  illud 
physici 819,  paullo  vero  post  illud  dispensandi  eleemosynas  secretas. 
In  ipso  enim  capite  de  ornamentis  eleemosynarius  dicitur  fecisse 
computum  de  rebus   capellae  820. 

Tempore  Benedicti  XII,  ut  ex  sexcentis  locis  eius,  quod  modo 
laudavi,  capitis  de  ornamentis  manifeste  apparet,  officium  cu- 
stodis  et  magistri  capellae  pontificis  exercebat  Petrus 
Sinterii  821.  Recensetur  enim  ab  anno  1334  usque  ad  diem  25 
m.  maii  1350  822.  —  Verum  in  tabulis  Ioannis  XXII  823  nullam 
eius  nec  omnino  magistri  capellae  inveni  mentionem.  Quare  munus 
illud  a  Benedicto  XII  videtur  constitutum. 

Gaufrido  in  munere  eleemosynarii  successit  Ioannes  de 
Seduno.  Die  enim  19  m.  decembris  1348  recensentur  centum 
iloreni  traditi  Iohanni  de  Seduno,  clerico  capelle  domini  nostri 
pape,  pro  elemosina  fieri  consueta  pro  domino  nostro  in  principio 
cuiuslibet  mensis,  quam  solebat  distribuere  dominus  quondam  Ee 
gensis  episcopus  824.  Quin  etiam  ex  eodem  tempore  is,  quem  modo 
memoravi,  Ioannes  de  Seduno  elemosinarius  sive  elemosinarius 
secretus  domini  nostri  pape  825  una  cum  Petro  Sinterii  curam 
agebat  capellae  pontifieis  82(i.  Quare  omnino  exploratum  est,  ab 
anno  1316  usque  ad  annum  1352  praefecturam  capellae  ponti- 
ficiae  officio  eleemosynarii  secreti  fuisse  adnexam. 

Antequam  inquisitionem,  quam  institui,  prosequar,  breviter 
reliquos  recensebo   magistros   capellae   pontificis,    quos 

819  V.  locos  apud  Marini,  1.  c. 

820  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  250  (1347),  f.  99  &:  Die  V  m.  iulii  [1347]  facto  com- 
puto  cum  dicto  domino  episcopo  liegensi,  elemosinario  secretario  (!)  dommi  pape  solvuntur 
ei,  quae  expenderat  pro  reparatione  paramentorum  capellao. 

821  Quandoque  vocatur  Petrus  Santerii  (n.  260,  f.  121«),  quandoque  Sai/nterii  (n.  201, 
f.  121a)  vel  Senterii  (n.  250,  f.  \02b),  semel  Petrus  Sinterii  alias  Bordonerii  (n.  192,  f.  131&). 
In  capite  de  vadiis  ordinariis  inter  capellanos  primus  iecensetur. 

822  L.  c,  n.  261,  f.   121«. 

823  De  iis,  qui  eum  praecesserunt,  pontificibus  nihil  statui  potest,  cum  exiguae  tantum 
supersint  rationum  Camerae  reliquiae  Ioanne  autiquiorum. 

824  L.  c,  n.  210,  f.   191«. 

825  L.  c,  n.  260,  f.   116«  et  n.  261,  f.  209«. 

826  L.  c,  n.  260,  f.  116:  «  Die  XIIII  m.  iulii  [1349]  sequitur  compotus  domini  Iohannis 
«  de  Setluno  elemosinarii  domini  nostri  pape,  qui  computat,  se  expendisse  pro  ligno  duarurn 
«  cathedrarum  pro  domino  nostro  papa.  »  —  L.  c,  n.  265,  f.  70 b:  «  Die  XXI  m.  novem- 
«  bris  [1352]  computavit  dominus  Iohannes  de  Seduno,  elemosinarius  domini  nostri  pape, 
«  de  expo.isis  per  ipsum  i:i  capella  sccreta  ipsius  domini  nostri  papo.  » 


CAP.  IV.   §  5  —  DE    PRAEFECTIS.    QUl    PERCNTUR.    BIBLIOTIIEOAE  7.*U 


e   numero    capellanorum    pontiflcis    fuisse,    monui.    Parum    enim 
eorum  notitia  ad  rem,  de  qua  disputamus,  confert.  —  Itaque  suc- 
cesserunt  Fetro  Sinterii  (1334-1350),  quem  paullo  ante  memoravi : 
Stephanus  de  Chaulhageto  1350-1353  827 
Ioannes  Ademari  1353- 13G2  82S 
Ioannes  de  Ulmo  1365- c.  1374  S29 
Simon  Haquetin   1379  s30 
Ioannes  de  Moleyo  1391  831. 
Restat,  ut  de  bibliothecariis  et  confessoribus  pontificum  dicam, 
qui  fuerunt  ab  anno   1315  usque  ad  annum   1352. 

Quae  de  praefectis  bibliothecae  pro  eo  tempore  ex 
capite  cle  libris  et  scripturis  elici  possunt,  paullo  ante  832  collegi 
ac  pro  certo  statui,  praefuisse  tunc  bibliothecae  sive,  ut  accuratius 
luquar,  scriptoribus  bibliothecae  pontificum: 

Guilelmum  de  Broa  ord.  praed.,  episc.  Caturcensem  (1318-1324), 

1316-1324. 
Ioannem  (de  Texandria)  ord.  min.  833,  episc.  Rivensem  (1324- 

1348),  1324-1333. 
Ioannem  Durandi,  scriptorem,   1333-1334. 
Ioannem  Engilberti  ord.  cisfc.,  poenitentiarium  curiae  et  cubi- 

cularium  pontificis,   1334-1342, 
Petrum   de  Be.-sio   ord.  carm.,  confessorem   pontificis,   episc. 

(trassensem  et  Vasionensem,  1342-1352. 
Quibus  Ioannes  XXII  et  Benedictus  XII  usi  essent  conscien- 
tiae  moderatoribus,  in  libris  camerae  relatum  non  inveni.  Quare 
munus  illud  suspicor  eo  quidem  tempore  ita  habitum  esse  pri- 
vatum  ac  quasi  secretum,  ut  nulla  eius  vel  saltem  non  ita  fre- 
quens,  sicut  a  tempore  Clementis  VI,  in  tabulas  camerae  inferretur 


827  L.  c,  n.  261,  f.  123a.  Ad  diem  13  m.  februarii  1351  et  n.  263  (1352),  f.  114a. 

828  L.  c,  Collectoriae  n.  468,  f.  140s.  de  an.  1354;  —  1.  c,  Intr.  et  exit.  cam.  apost. 
n.  272,  f.  I23a,  de  die  17  m.  octob.  1354;  —  1.  c,  n.  277  (1355),  f.  137«;  —  1.  c,  n.  282 
(1357).  f.   146/;;  — 1.  c,  n.  286  (1358).  f.   150;  — 1.  c,  n.  203  (1360),  f.   134/;. 

849  L.  c,   Collecloriae  n.  408,  f.  01«;  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  311   (1365),  f.  130«. 
830  L.  c,  n.  468,  f.   147«. 
8,1  L.  c,  n.  369,  f.  58«. 

832  V.  paullo  ante  p.  175  s. 

833  Fuisse  eum  ex  ordine  fratrum  Minorum  omnino  constat  ex  litteris  die  9  monsis 
iulii  1322  datis,  quibus  constituitur  episcopue  Lodovensis  in  Rkgkst.  Vatic,  Ioannis  XXII 
(a.  73)  communes  a:i.  7\  f.  333 b,  opist.  942.  Die  20  m.  iulii  1324  renuntiatus  est  episcopus 
Rivensis  (Rieux),  v.  1.  c,  (n.  77)  mi.  8\  tom.  II,  f.   134«,  epist.   1410. 


732  PARS    ALTERA  —  DE    HIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

mentio.  —  Primus,  quem  ex  eo  tempore  nactus  sum,  confessor 
pontificis  est  Petrus  de  Bessio  m.  De  eo  Clemens  VI 
ipse  in  litteris  833  die  10  m.  decembris  1343  datis,  quibus  eum 
episcopum  Grassensem  constituit,  haec  dicit :  .  .  .  ad  te  ordinis 
fratrum  s.  Marie  de  Monte  Carmeli  p>rofessorem,  in  sacerdotio 
constitutum,  penitentiarium  nostrum,  quem  religionis  zelo,  litte- 
rarum  scientia,  vite  munditia,  honestate  morum,  prudentia  spiri- 
tualium  et  aliis  midtiplicum  virtutum  meritis  laudahiliter  per 
familiarem  experientiam  novimus  redimitum,  convertimus  aciem 
nostre  mentis.  E  quibus  verbis  tria  de  Petro  comperimus:  fuisse 
eum  ex  ordine  Carmelitarum,  e  numero  poenitentiariorum  curiae, 
pontifici  iam  dudum  familiaritate  coniunctum  836.  Maioribus  etiam 
laudibus  eum  exornavit  Clemens  in  litteris  837,  quibus  eum  die 
die  14  m.  augusti  1348  ab  episcopatu  Grassensi  ad  Vasionensem 
transtulit.  In  ea  sede  anno  1355  mortuo  suffectus  est  die  21  m. 
octobris  eiusdem  anni  Laurentius  838. 

Fuisse  Petrum  pontifici  a  sacris  confessionibus  ex  complu- 
ribus  locis  839  librorum  Camerae  omnino  exploratum  est.  Ex  iisdem 
libris  hoc  quoque  manifesto  constat,  egisse  eum  quamdam  curam 
bibliothecae,  idque  ab  ipso  pontificatus  exordio  84°.  At  non  minus 
aperte  ex  iisdem  libris  perspicimus,  nihil  omnino  praefecturae 
capellae  pontificiae  ad  eum  pertinuisse  tempore  Clementis  VI,  sed 
eam  provinciam  tunc  ad  Gaufridum  Isnardi  (1316-48)  et  Ioannem 

834  Gf.  de  eo  Gosmas  de  Villiers,  Bibliotheca  Carmelitana,  II,  555. 

835  Regest.  Vatic,  Clemen.  VI  (n.  157),  commun.,  an.  2i,  lib.  1,  f.  52  a,  epist.  102: 
«  Dilecto  filio  Petro  de  Bessio,  electo  Grassensi.  —  Datum  Avinione  I II 1  id.  decembris, 
«  an.  2°  ». 

836  Fortasse  ex  eo,  quod  iam  a  pluribus  annis  conventum  sui  ordinis  Avenionensem 
rexerat;  cf.  Villiers,  I.  c,  c  556. 

837  Regest.  Vatic.  Clementis  VI  (n.  187),  commun.  an.  7i,  lib.  3,  f.  33,  epist.  87: 
«  Venerabili  fratri  Petro  episcopo  Vasionensi  .  .  .  consideratis  grandium  virtutum  meritis, 
«  quibus  personam  tuam  Altissimus  insignivit  .  .    .  » 

838  Regest.  Vatic,  Innocentii  VI  (n.  230)  commun.  an.  3i,  lib.  2,  pars  la,  f.  53  a. 

839  V.  paullo  ante  p.  163. 

840  Paullo  ante  p.  162,  anno  1346  computat  pecunias  pro  libris  expensas  a  die  promo- 
tionis.  Praeterea  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  263,  f.  207 a:  «  Die  penultima  m.  maii  [1351] 
«  facto  computo  cum  domino  episcopo  Vasionensi  de  pluribus  libris,  quos  scribere,  illumi- 
«  nare  et  ligare  fecit  et  pro  pergamenis  per  ipsum  emptis  pro  dictis  libris  de  mandato 
«  domini  nostri  pape,  repertum  fuit,  quod  expendit  VIIICLXXXIIII  flor.,  XXIIII  sol.,  II  den., 
«  de  quibus  dicit  se  recepisse  in  diversis  solutionibus  a  domino  Stephano  tunc  thesaurario 
«  nunc  camerario  domini  nostri  pape,  prout  per  libros  suos  apparet  -  VIIICLXXI  flor.  Et 
«  sic  deductione  facta,  restat,  quod  debentur  sibi  XIII  flor.,  V  sol.,  XI  den.,  qui  fuerunt 
«  sibi  soluti.  »  —  Usque  ad  m.  maium  anni  1352  recepit  alios  373  flor. 


CAP.  IV,    §  5  —  DE    PRAEFECTIS,    QUI    FERUNTUR,    BIBLIOTHECAE  7:!.'>) 

de  Seduno  (1348-52),  eleemosynarios  secretos,  et  Petrum  Sin- 
terii  (1334-50)  et  Stephanum  de  Chaulhegeto  (1351-52),  capel- 
lanos  et  magistros  capellae,  pertinuisse. 

Itaque  ante  annum  1352  praefectura  quidem  capellae  ad  elee- 
mosynarium  secretum,  bibliothecae  vero,  certe  a  tempore  Cle- 
mentis  VI,  ad  confessorem  pontificis  spectabat. 

Ineunte  pontificatu  Innocentii  VI  ea  munerum  distributio  non- 
nihil  est  immutata.  Primum  quidem  Ioannes  de  Seduno  excidit 
duobus,  quibus  fungebatur,  muneribus  eleemosynarii  et  praefecti 
capellae.  Recensetur  paullo  post  annis  1357-60  scriptor  cancel- 
lariae  sn.  Eius  loco  Petrus  de  Moncolo  m  constitutus  est  elee- 
mosynarius  secretus  8'3.  Munus  vero  praefecti  capellae  primum 
quidem  obierat  Petrus  episcopus  V.isionensis  m,  Clementis  VI 
confessor  et  praefectus  bibliothecae.  At  paullo  post  Innocentius  VI 
confessorem  sibi  selegit  fratrem  Petrum  Gaufridi  ordinis 
Eremitarum  s.  Augustini  eumque  capellae  suae  et  bibliothecae 
praefecit  845  ac   demum    die  23  m.  martii  1355   renuntiavit  epi- 

841  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  282  (1357),  f.  173a;  n.  286  (1358),  f.  172a;  n.  293 
(1360),  f.  154  a. 

842  L.  c,  n.  267  (1353),  f.  193a  vocatnr  dominus  Pelrus  de  Montecolono. 

813  Primtim  recensetur  die  11  m.  mirtii  1353;  v.  1.  c.  —  Exinde  in  reliquis  volumi- 
nibus  Innocentii  VI,  in  capite  de  elemosina  secreta  sexcenties  eius  nomen  recurrit.  —  Quin 
etiam  praeter  eum  et  administratorem  pinhotae,  tempore  Innocentii  VI  in  capite  de  vadiis 
evtraodinariis  tertius  refertur  eleemosynarius:  dominus  Iohannes  Agni,  elemosinarius  se- 
cretus  et  intrinsecus  sive  elemosinarius  camere  domini  nostri  pape  vel  elemosinarius  minor 
domini  nostri  pape .  is  procul  dubio  indicatur  paullo  ante  p.  652.  —  Sub  Urbano  V  dominus 
Durnndus  Xndree  elemosinarius  domini  nostri  pnpr  singulis  mensibus  consuetam  distribuit 
eleemosynam;  v.  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  311  (1365),  f.  192«. 

8"  L.  c,  n.  265,  f.  716:  «  Die  XXIIII  m.  decembris  [1352]  soluti  fuerunt  domino 
«  Petro  episcopo  Vasionensi  pro  uno  pare  cirothecarum  albarum  pro  usu  domini  nostri 
«  Innocentii  pape  VI  -  II  flor.  »  Cf.  paullo  ante  p.   163. 

845  V.  paullo  ante  pp.  166,  167;  praeterea  Collectoriae  n.  475,  f.  246:  «  Item  die 
«  IIII  iunii  pontificatus  anno  secundo  [1355]  habuit  dominus  noster  per  manus  domini 
«  PfetriJ  eius  confessoris  unum  pontificale,  quod  incipit  in  secundo  folio:  oremus.  »  Cf. 
paullo  ante  p.  647,  not.  299.  Intr.  et  exit.  cam.  apost..  n.  278,  f.  \{.)2b:  «  Die  ultima  septem- 
«  bris  [1356]  dominus  frater  Petrus  episcopus  Tholonensis  de  certis  expensis  factis  per 
«  eum  pro  studio  domini  nostri  pape.  Primo  dixit,  se  expendisse  pro  II  serraturis  pro  ar- 
«  mariis  librorum  ipsius  domini  nostri  pape  I  flor.  Item  pro  faciendo  scribi  et  illuminari 
«  Letatus  sum  cum  orationibus,  que  sequntur,  II  gross.  »  Cf.  paullo  ante  p.  166.  —  L.  c, 
n.  282  (11557),  f.  147«:  «  Die  ultiina  aprilis  computavit  dominus  Petrus,  episcopus  Tholo- 
«  nensis,  dornini  nostri  pape  confessor,  pro  reparatione  II  cofrorum  magne  capelle  palatii.  »  — 
Ibidem  f.  1496:  «  Die  nltima  iunii  eomputavit  dominue  Petrus,  episcopus  Tholonensis,  de 
«  certis  robus  per  ipsum  factis  fieri  pro  domino  nostro  papa,  ut  sequitur:  primo  computavit 
«  pro  reparatione  cuiusdam  custodie  de  corio  nigro,  ubi  custoditur  aquila  sive  pectorale 
€  pluvialis  doinini  uostri  pape,  VIII  sol.  —  Itein  pro  illuminatura  libri  Albcrti  de  animalibus 


734  PARS    ALTERA.  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

scopum  Tolonensem  846  (Toulon).  Is  iam  dudum  in  curia  poeni- 
tentiarius  versatus  erat  847. 

Quare,  non  anno  1316,  ut  ii,  quos  paullo  ante  memoravi,  au- 
ctores  censent,  sed  ineunte  demum  pontificatu  Innocentii  VI 
(c.  an.  1353)  ea,  de  quibus  disputamus,  tria  munera  inter  se 
sunt  coniuncta. 

Temporibus  Urbani  V  (1362-70)  et  Gregorii  XI  (1370-78)  in 
tribus  illis  muneribus  constitufcum  invenio  Raimundum  Da- 
conis  eiusdem  ordinis  eremitarum  s.  Augustini,  episcopum  pri- 
mum  quidem  Tolonensem  (1361-64),  deinde  Foroiuliensem  (1364- 
71  84S),  demum  Apamiensem  (1371-80).  Atque  id  quidem  de  prae- 
fectura  capellae  et  de  officio  moderandi  conscientiam  pontificis 
ex  compluribus  locis  rationum  camerae  et  inventariorum  thesauri 
facile  demonstratur.  Ut  aliquot  tantum  referam  locos,  ad  diem 
24  m.  novembris  1364  recensentur  res,  quas  tenebat  dominus 
Raymundus  episcopus  Foroiuliensis,  confessor  domini  nostri,  pro 
persona  et  secreta  capella  849.  Praeterea  receperat  Camera  die 
VIII  m.  aucjusti  [1365]  a   domino  Raijmundo   olim  Tholonensi 

«  in  II  voluminibus  [v.  panllo  ante  p.  164]  II  flor.,  pro  ligatura  tlicti  libri,  tam  pro  ne- 
«  cessariis  quam  pro  salario  magistri  -  V  sol.  »  —  L.  c,  u.  286  (1358),  f.  150«:  «  Dio  XXIX  de- 
«  cembris  computavit  revercndus  pater  dominus  Petrus,  episcopus  Tholonensis,  de  certis 
«  exponsis  pro  rebus  capelle...;  pro  ligatura  unius  libri  sermonum  bone  memorie  domiui 
«  Clementis  pape  VI  et  pro  aliis  necessariis  dicti  libri  -  III  flor.  »  —  L.  c,  n.  293  (1360), 
f.  132«:  «  Ultima  m.  maii  domino  Petro,  episcopo  Tholonensi,  confessori  domini  nostri 
«  pape  pro  reparatione  anuli  domini  nostri  pape.  »  —  Praeterea  v.  Collectoriae  n.  468, 
f.  40  6:  «  Sequntur  iocalia  argenti  in  capellis  magna  et  parva  tinelli  sub  custodia  reverendi 
«  patris  domini  Petri,  episcopi  Tholonensis,  domini  pape  confessoris,  existentia.  »  Fere  eadem 
habes  ff.  196,  42«,  45  6;  quae  quidem  ad  an.  1358  esse  referenda,  ex  f.  41«  constare  vi- 
detur.  —  De  praefectura  bibliothecae  cf.  paullo  ante  pp.   166,   167. 

846  Regest.  Vatic.  Innoceniii  VI  (n.  228)  commun.  an.  3i,  lib.  1,  pars  1°,  f.  20\>, 
epist.  85:  «  Dilecto  filio  Petro  Gaufridi  electo  Tolonensi  ...  demum  ad  te  fratrem  ordinis 
«  heremitarum  s.  Augustini  professorem,  in  sacerdotio  constitutum,  cui  de  religionis  zelo, 
«  litterarum  scientia,  vite  et  morum  honestate,  spiritualium  prudentia  et  temporalium  cir- 
«  eumspectione  aliisque  virtutum  donis  apud  nos  laudabilia  testimonia  perhibentur,  dire- 
«  ximus  oculos  mentis  nostre  ....  Datum  Avinione  X  kalendas  aprilis,  anno  3°.  »  —  Suc- 
cessorem  habuit  anno   1361   Raimundum  Daconis,  de  quo  paullo  post  dicam. 

847  Cf.  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  210  (1348),  f.  173«;  n.  260  (1349)  f.  177«;  n.  261 
(1350),  f.  199«  etc  —  In  Regest.  Vatic.  Clementis  VI  (n.  209)  communes  an.  9i,  lib.  3, 
pars  2a,  f.  214«,  epist.  32:  «  Dilecto  filio  Petro  Gaufridi  ord.  erem.  s.  Aug.,  penitentiario 
«  nostro.  (Conceditur  altare  portatile).  Datum  Avinione  III  kalendas  aug.  an.  10  (30  m. 
«  iulii   1352).  »  Cf.  I.  c,  f.  2«,  epist.  8,  qua  ei  tribuitur  facultas  testandi. 

848  Cf.  paullo  ante  not.  845.  Praeterea  Raimundus  die  16  m.  iulii  1361  deinuni  obli- 
f/nvit  se  ad  servitium  communc  solvendum;  v.  Collcctoriac,  olim  tom.  XXXV,  f.  2  6.  Hinc 
corrigendum,  quod  p.   177  retuli  ex  Gallia  Chrlstiana  sane  mendosissima. 

849  Collectoriae  n.  468,  f.  55  b;  cf.  paullo  post  p.  771  s. 


CAP.  IV,    §  5  —  DE    PRAEFECTIS,    QUI    FERUNTUR,    BIBLIOTHECAE  735 

nunc  Foroiuliensi  episcopo.  .  .  eius  servitium  commune  )^r  manus 
fratris  Petri  de  Appamiis  socii  sui,  quam  summam  dominus 
noster  papa  gratiose  remisit  s5°. 

Ex  alio  loco  comperinius,  Rainiundum  cum  socio  in  comitatu 
Urbani  an.  1367  in  Italiam  proficiscentis  fuisse.  Die  enim  22  m. 
augusti  13(57  Yiterbii  faclo  comp'i1o  cum  fratre  Petro  de  Appamiis, 
ordinis  fratrum  heremitarum  s.  Aug.ustini,  socio  domini  Raymundi 
episcopi  Foroiuliensis,  domini  nostri  pape  confessoris,  in  Viterbio, 
ipso  domino  uostro  papa  tunc  ibidem  existente,  de  expensis  per 
ipsum  fratrem  Pefrum  factis  et  solutis  pro  capella  secreta  et  certis 
libris  dicti  domini  nostri  pape  portandis  a  die  ultima  m.  aprilis,  qua 
die  dominus  noster  papa  recessit  Aoinione  usque  ad  hanc  diem,  re- 
pertum  est  ipsum  expendisse . .  .  XXV  ftor.  ad  grailetum,  IIII sol. 
monete  Avinionensis  s51.  —  In  hoc  itinere  Urbanus,  cum  Montem- 
fiasconem,  quod  castrum  singulari  prosequebatur  affectu,  complu- 
ribus  ornasset  privilegiis  atque  inter  alia  sede  episcopali  decoras- 
set,  Petrum  Arsenh  de  Apamia  primum  renuntiavit  episcopum  852. 

In  eius  locum  successit  paullo  post  frater  Petrus  Amelii 
de  Brenaco,  pago  prope  Limosium  haud  procul  Apamia  sito, 
eiusdem  ordinis  fratrum  eremitarum  s.  Autmstini  853.  Raimundus 
Daconis  enim,  ut  monui,  munera  ab  Urbano  sibi  demandata  etiam 
sub  Gregorio  XI  (1370-78)  retinuit  usque  ad  annum  1375  854.  Eo 
vero  anno,  mense  quidem  martio  recensetur  pecunia  tradita  fratri 
Petro  Amelii,  socio  domini  Raimundi  episcopi  Apamiensis  855.  At 

850  Intr.  el  exit.  n.  311,  f.  79  b;  alios  similes  locos  habes  ibidem  ff.  159a,  167 a,  177/;; 
deinde  n.  307  (1364),  ad  diem  29  m.  octobris;  n.  326  (1366),  f.  130a:  «  fratri  Petro  de 
«  Appamiis  socio  pro  coffris  capelle  reparandis.  » 

851  L.  c,  n.  234,  f.   122a. 

852  V.  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  382,  40S.  Litteras  erectionis  huius  episcopatus 
habes  in  Regest.  Vatic,  Eurfenii  IV,  (n.  375)  de  curia,  an.  8-11,  lib.  XIV,  f.   123a. 

853  V.  paullo  ante  pp.  169,  170.  Petri  nonien  inveni  in  tabulis  clavarii  episcopatus 
Appameensis  au.  1377  (Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  349,  f.  5a),  in  quibus  is  recenset,  se 
tradidisse:  sorori  domini  mei  et  Bernardo  Arsenh,  fratri  domini  episcopi  Montis/hsconis 
unam  pipam  vini.  —  Cum  exorto  schismate  Petrtis  parte<  Clementis  VII  sequcretur,  ab  Ur- 
bano  VI  aa.  1382  sede  pulsus,  Avenionem  coiifugit,  ubi  etiam  aunis  11590  et  1398  versa- 
batur,  cf.  Intr.  et  exit.  n.  366,  f.  101a:  V  flor.  camere,  XVI  sol.  domino  Pelro  episcopo 
Montisjlasconis  infirmo  pro  expcnsis  suis  faciendis  et  Regest.  Avenion.  Benedicti  XIII, 
tom.  II,  f.   166&. 

854  Collectoriae  a.  468.  f.  77":  «  Inventarium  de  hiis,  que  existunt  sul>  custodia  do- 
«  mini . .  episcopi  Foroiuliensis,  domini  aostri  pape  confessoris,  die  XXVI  mensis  martii 
«  anno  LXXI.  »  1'raeterea  v.  paullo  ante  p.   169. 

855  V.  paullo  ante  p.   170. 


736  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

mense  iulio  frater  Petrus  renuntiatur  episcopus  Senogalliensis  856 
et  mense  novembri  per  se  de  pecuniis  pro  bibliotheca  expensis 
rationem  reddit 857.  Quare  haud  dubium  est,  quin  Raimundus  ver- 
tente  eo  anno  Avenione  ad  sedem  suam  Apamiensem  accesserit. 
Ibi  certe  commorabatur  anno  1377,  ut  ex  rationibus  clavarii  eius 
perspicimus  858.  Unde  plane  exploratum  est,  Raimundum  non  esse 
comitatum  Gregorium  XI,  m.  septembri  1376  Avenione  Romam 
proficiscentem.  Decessit  Apamiae  ineunte  anno   1380  859. 

Ei  suffectus  esse  videtur  is,  quem  socium  habuerat,  Petrus 
Amelii,  episcopus  Senogalliensis.  Is  ineunte  eo  anno  1375, 
antequam  episcopus  constitueretur,  copiosissimam  illam  recen- 
sionem  librariae  magnae  conscripserat,  quam  paullo  ante  pri- 
mum  vulgavi  860.  Mense  novembri  praeter  pecunias  pro  biblio- 
theca  erogatas,  de  quibus  paullo  ante  dixi,  recepit  stipendium 
cum  tribus  aliis  capellanis  pro  ipso  domino  in  capellis  palatii 
missas  celebrantibus  861.  Porro  eum  ut  bibliothecae  sic  capellae 
curam  aliquam  gessisse,  ex  libro  quoque  constat  de  ceremo- 
niis  curiae,  quem,  eius  nomine  inscripto,  Mabillon  inseruit  al- 
teri  volumini  sui  Musei  Italici  862.  Gregorio  Avenione  Romam 
proficiscenti  comes  individuus  adhaesit.  Id  aperte  perspicimus 
ex  perlongo  itinerario  quasi  versibus  exarato,  saepius  typis  de- 
scripto  S63,  quo  Petrus  Amelii  iter  illud  descripsit.  —  Denique 
Bartholomaeus  de  Zabriciis,  episcopus  Recanatensis  in  deposi- 
tione  sua  de  electione  Urbani  VI  narrat,  invenisse  se  Urbanum 
altero,  postquam  electus  est,  die  in  palatio  Vaticano  dicentem  offi- 

856  Die  cnim  21  m.  iulii  1375  obligatus  est  ad  servitium  commune  solvendum.  Libri 
oblii/ationum,  olim  tom.  XXXV,  f.  200«. 

857  V.  paullo  ante  p.   170. 

858  lnir%  et  exit.  cam.  apost.  n.  349:  Expensa  et  recepta  episcopatus  Apamiensis  1377, 
f.  \as.;  f.  9a:  «  Die  XXII  octobris,  qua  die  dominus  meus  [i.  e.  Raimundus]  recessit  de 
«  sede  episcopali  pro  eundo  Avinionem.  » 

859  In  Regest.  Avenion.,  Clementis  VII,  tom.  XVII,  f.  50  a  habes  litteras,  quibus  die 
13  m.  martii  1380  Bertrandus  de  Orne  Sano  Raimundo,  qui  apud  sedem  predictam  diem 
clausit  extremum,  substituitur. 

860  V.  paullo  ante  p.  452  s. 

861  Litr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  343,  ff.  166  b,  184«,  ubi  vocatur :  frater  Petrus  Amelii 
nunc  episcopus  Senogalliensis. 

862  Mabillon-Gehmain,  Muscum  italicum,  II,  448-544. 

863  pos£  Bzovium  et  Massonum  apud  Ciaconium,  Acta  SS.,  Muratorium.  In  libro  suo 
de  ceremoniis  curiae  illud  memorat,  dicens:  Quaere  in  ilinerario  meo  de  domino  meo  Gre- 
rjorio  XI;  v.  Mabillon-Germain,  1.  c,  525  et  in  cod.  607  (olim  B.  V.  1),  Bibliothecae 
Casanatensis,  f.  44  a. 


CAP.  IV,    §  5  —  DE    PRAEFECTIS,    QUI    FKRUNTUR,    HIHLIOTHECAE  l'M 

ciwm  cum  episcopo  Senogaliense   confessore,   qui  fuerat   domini 
Gregorii  m. 

De  reliqua  Petri  fortuna  haec  breviter  adiungam,  anno  1386 
eum  esse  translatum  per  Urbanum  VI  ad  archiepiscopatum  Ily- 
druntinum  s'!5,  quod  fere  omnes  fugit.  Inde  anno  1389  ad  Taren- 
tinum.  Porro  anno  eodem  renuntiatus  est  patriarcha  Gradensis, 
denique  anno  1399  Aiexandrinus.  Mortuus  esse  videtur  Romae 
in  obedientia  Bonifatii  IX  paullo  ante  mensem  iunium  anni  1401  866. 

Oontinuasse  Petrum  officia  sua  sub  Urbano  VI  (1378-1389) 
et  Bonifatio  IX  (1389-1404)  certis  videtur  constare  argumentis. 
Nam  paullo  ante  vidimus  eum  anno  1378  cum  Urbano  dicentem 
officium.  Praeterea  Bzovius  867  quaedam  narrat,  ex  quibus  apparet, 
Urbanum  etiam  postea  eo  familiarissime  esse  usum.  Quin  etiam 
Petrus  ipse  in  libro  suo  de  ceremoniis  curiae  refert  868,  se  sa- 
cristam  anno  1379  confecisse  Agnus  Dei  ab  Urbano  VI  in  ec- 
clesia  s.  Mariae  trans  Tiberim,  die  dominica  in  Albis  distribuen- 
dos.  —  De  tempore  Bonifatii  IX  habemus  imprimis  Herreram  869, 
qui,  de  Petro  loquens:  mentionem  illius,  inquit,  fecere  registra 
(utique  illa,  quae  ab  ordinis  Eremitarum  generalibus  conscribe- 
bantur)  die  16  augusti  anno  1389  et  die  13  ianuarii  1392,  et 
utrobique    appellatur  patriarcha  Gradensis   et  confessor   domini 

864  In  Tabular.  Vatic,  armarium  54,  tom.  XVII  (olim  IV),  f.  7;  cf.  Gayet,  Le  grand 
schisme  d'Occident.  Les  Origines  I,  Pieces  justific,  pp.  103,  181;  II,  19. 

865  Refert  enim  Garampi  in  indice  ms.  episcoporum,  in  Tabulario  Vatic  asservato, 
Petrum  translatum  al)  ecclesia  Hydruntina  obligalum  esse  pro  Tarentina  die  12  mensis 
aprilis  13X9,  ex  Libris  Obligationum,  olim  tom.  XLVIII,  f.  79«;  cf.  tom.  XLVII,  f.  5«. 

866  Rkgest.  Vatic.  Bonifatii  IX  (n.  317)  divers.,  an.  11-13,  lib.  VI,  f.  2236:  «  Boni- 
«  fatius  etc.  Ven.  fratri  Conrado  archiepiscopo  Nicosiensi,  camerario  nostro  salutem  etc  — 
«  Ad  nostram  noveris  pervenisse  notitiam,  quod  nuper  bone  memorie  Petrus  patriarcha 
«  Alexandrinus,  dum  in  eius  voluntate  ultima  de  bonis  suis  dispositione  testamentaria  or- 
«  dinaret,  inter  cetera  de  nonnullis  bonis  immobilibus  ad  eum,  dum  vixit  pertinentibus .  .  . 
«  illis,  qui  se  gerunt  pro  Abbate  et  conventu  monasterii  Limosensis  ordinis  s.  Augustini, 
«  Narbonensis  diocesis,  et  quibusdam  aliis  personis  huiusmodi  dolendi  instantis  scismatis 
«  labe  respersis  .  . .  certa  legata  et  donationes  fecisse  dicitur;  »  iubet  ea  bona  camerae  apo- 
stolicae  assignari.  —  «  Datum  Rome  apud  s.  Petrum  VII  id.  iunii,  an.  12°.  »  —  Itaque  Petrus 
paullo  ante  diem  7  m.  iunii  1401   vita  functus  est. 

8G7  Annales  ad  an.  1388,  n.  1. 

868  Mabillon-Germain,  1.  c,  II,  509,  510  et  in  cod.  cit.  f.  36/;,  37 a:  «  Sciondum,  quod  anno 
«  domini  MCCCLXXVIII  [sine  dubio  legendum  MCCCLXXVIIIIJ  dominus  Urbanus  sextus 
«  Romae  in  ecclesia  s.  Mariae  Transtiberim,  in  secundo  anno  suae  creationis  dedit,  quoniam 
«  in  prinio  non  potuit,  quia  non  fuerat  ante  electus  nisi  per  trcs  soptimanas,  et  dedit  ea 
«  [i.  e.  Agnus  Dei]  dominica  in  Albis  .  ...  Fuerunt  facti  illo  anno  pcr  fratrem  Petrum 
«  episcopum  Senogaliensem  sacristam  XXIVm.  » 

899  Alpha.belum  Augustinianum.  Salmanticae  1044,  II,  262. 


738  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 


nostri  papae.  Quos  locos  utinam  Herrera  ex  registris  illis  nunc 
deperditis  protulisset.  Nam  sine  certis  argumentis  non  credam, 
unum  eumdemque  confessorem  quasi  hereditate  ab  uno  ad  alium 
transisse  pontificem,  quorum  certe  suum  quisque  ante  pontificatum 
initum  haberet  sibi  familiarem  et  carum.  Quare,  quod  in  Herrera 
deest,  opportunissime  supplet  liber,  quem  laudavi,  de  ceremoniis 
curiae.  In  eo  etenim  Petrus  ipse,  nisi  fallor,  dicit,  se  patriarcbam 
Gradensem,  confessorem  et  referendarium  peregisse  in  curia  quas- 
dam  ceremonias  87°. 

Quare  in  Romana  quidem,  quam  dicebant,  obedientia  praefe- 
ctura  capellae  pontificiae  inde  a  Petro  Gaufridi  (1352)  usque  in 
saeculum  quintum  decimum  videtur  revera  perstitisse  apud  ordinem 
Eremitarum  s.  Augustini. 

Robertus  de  Gebennis  (1378-1394),  quem  sui  Clementem  VII 
appellabant,  confessorem  et  praefectum  capellae  ac  fortasse  etiam 
bibliothecae  sibi  selegit  ex  ordine  fratrum  Praedicatorum  Rai- 
mundum  de  Bona  eumque  litteris  die  27  m.  ianuarii  an.  1380 
datis  8?1  constituit  episcopum  Vasionensem.  Illa  duo  priora  mu- 
nera  obierat  iam  anno  1379.  Nam  in  inventariis  thesauri  recen- 
sentur  ad  diem  4  m.  augusti  eius  anni  res  ad  capellam  pontificis 
spectantes,  quas  habet  penes  se  frater  Raijmwidus  de  Bona,  ma- 
i/ister  in  theohf/ia  et  confessor  domini  nostri  pape  872.  —  Mortuo 
Radulphus  de   Bonavilla  ord.  Praed.  die  28  m.  martii  1386  in 


870  Mabillon-Germain,  1.  c,  II,  513  ct  cod.  cit.  f.  3Sb:  «  In  die  corporis  Christi  in 
«  primis  vesperis  non  fnit  praedictus  papa,  quia  passus  calculos,  nec  cardiaale,  sed  patriarcha 
«  Gradensis,  confessor  Sanctitatis  suae,  in  magna  capella  fecit  per  cantores  cantare  vesperas; 
«  cpiibus  dictis  incontinenti  sollemniter  cantaverunt  matutinas,  anno  doinini  M  CCG  XCII.  »  — 
Ibidem  p.  535  et  f.  50«  pro  canoni/aticne  s.  Brigidae  die  7  m.  octobr.  1391  peragenda  di- 
citur  patriarca  Gradensis,  confessor  et  referendarius,  dicti  dornini  [  Bonifatii  IX]  ex  prae- 
cepto  Sanctitatis  suae  consistorium  r/encrale  mandasse.  Cf.  pp.  540,  544,  541  et  in  cod.  cit. 
ff.  52  b,  53«,  54  &  de  annis  1393  et  1398. 

871  Regest.  Avenion.  Clementis  VII,  an.  2\  pars  la,  tom.  XVII,  f.  43  b:  «  Dilecto 
«  filio  Raymundo  de  Bona,  elccto  Vasionensi,  salutem  etc.  ...  —  Demum  ad  te,  or- 
«dinis  fratrum  predicatorum  professorem,  in  sacra  pagina  magistrum,  in  sa- 
«  cerdotio  constitutum,  religionis  zelo  conspicuum,  vite  et  morum  honestate  decorum,  in 
«  spiritualibus  providum,  in  temporalibus  circumspectum,  aliisque  multiplieium  virtutum 
«  donis,  prout  familiari  experientia  novimus,  insignitum,  direximus  aciem  nostre  mentis... — 
«  Datum  Avinione  VI  kalendas  februarii,  anno  2°.  »  —  Praeterea  memoratur  mors  episcopi 
Vasionensis,  confessoris  Clementis  VII,  iu  particula  cuiusdam  libri  ceremoniarum  curiae  apud 
Muratori,  SS.  rerum  ital.  III,  2  p.,  c.  806. 

872  Collectoriae  n.  469,  f.  132«;  cf.  fT.  138 b,  160/;.  Similes  locos  ex  eodem  anno  habes 
in  Collectoriae  n.  468,  ff.  145«,  147«. 


cap.  iv.  §  5 


DE    PRAEFECTIS,    QVl    FKRUNTUR.    IUHLIOTHKCAK 


739 


episcopatu  et  fortasse  etiam  in  reliquis  succcssit  muneribus  s:'~".  — 
Socium  hahuerunt  Raimundum  Ruffi  eiustlem  ordinis873.  Is  vero  post 
eum,  quem  dixi,  annum  138(5  iam  non  socius  confessoris,  sed  custos 
iocalium  capelle  domini  nostri  pape  s74  appellatur.  —  Fortasse  cum 
Raimundo  connectendus  est  etiam  Guilelmus  ille  de  Manso  ordinis 
Praedicatorum,  poenitentiarius,  qui  anno  1382  continuo  laborabat 
in  ordinando  W»-<>s  in  libraria  domini  pape  in  palatio  apostolico 
Avinionensi  s7\  Quod  si  certum  esset,  haberemus,  unde  Raimundo 
de  Bona  praefecturam  bibliothecae  tribueremus.  At,  cum  Guilelmus 
socii  nomine  non  appelletur,  nihil  hac  in  re  leviter  statuerim. 

Denique  Petro  de  Luna  sive  Benedicto  XIII,  prioribus  quidem 
sui  regiminis  annis,  s.  Vincentius  Ferreri  ord.  Praed.  erat  a 
confessionibus.  Bibliothecae  vero  tunc  curam  aliquam  videtur 
gessisse  Franciscus  de  Rovira,  clericus  saecularis,  ut  in  altero 
huius  operis  volumine  dicam  accuratius. 

Restat,  ut  quae  ex  certis  demonstravi  documentis,  brevi  com- 
pendio  conclusa  legentibus  ponam  ob  oculos. 


Confessores 


Episcopus  Co- 
lossensis 
1313 


Prafifecti 
bibliothecae 


Guil.  de  Broa, 

ord.  Praed.,  episc.  Catur- 
censis 

1316-1324 
loan.    de    Te- 
xandria,    ord.   lin. 
episc.  Rivensis 

1221-1333    - 
loan.  Durandi, 

soriptor 

1333-1334 


Praefecti 
capellae 


Gaufr.  Isnardi, 

praep.  Aquensis,  episc.  Ca- 

vallic,  Regensis,  phvsicus 

1316-1334 


Eleemosynarii 
secreti 


Magistri 
capellae 


8:2  a  V.  in  addendis  ad  calcem  voluminis  p.  775. 

873  Intr.  ct  exit.  cam.  apost.  n.  363,  f.  63/;:  «  Die  XIX  dicti  niensis  [decembris  1280] 
«  fuerunt  solnti  fratri  Raymnndo  Rnphi  ordinis  predicatornm,  socio  confessoris  domini  nostri 
«  pape.  quos  solvit  pio  ablutiono  albarnm,  maparum,  manutergiorum  et  aliorum  pannorum 
«  capelle  dicti  domini  nostri  pape  II  flor.  camere,  XX  sol.  » 

874  Litr.  et  exit.  cam.  apost.  u.  365  (1389),  ff.  57&,  166a  recensentur  pecuniae  traditae 
fratri  Raymundo  I!"ffi  ordinis  preilic/iiorum ,  custnili  iocalium  domini  nostri  pape.  —  De 
hac  appellatione  habes  iu  Avisamentis  anni  1409  (Mukatoki,  SS.  rerion  ital.,  III,  2  p., 
c.  820):  «  Solet  [confessor]  habere  unum  Bocium,  qui  vocatur  sacrista,  eo  quod  ornamenta 
«  et  vestimenta  sacerdotalia  alias  necessaria  pro  divino  officio  celebraudo  de  mandato  seu 
«  voluutate  ijisius  confessoris  habet  ministrare.  » 

875  V.  paullo  ante  p.  721. 


740 


PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSl  —  ART.  I 


Confessores 


Praefecti 
bibliothecae 


Praefecti 
capellae 


Eleemosynarii 
secreti 


Magistri 
capellae 


Engilbertus,  ord.    Gaufridus  Isnardi,  epijc.  Regen.,  eleem.  sacr. 
Cist.,  cubicularius,  poeni-  1334-1348 

tentiarius 

1334-1342 


PetruS   de   BessiO,  ord.  Carm.  episcopus 
Grassensis,  Vasionensis 

1342-1352 


loan.  de  Seduno,  eleem.  sacr. 
1348-1352 


PetruS   Gaufridi,  ord.  Ereniitarum  s.  Augustini,  episcopus  Tolonensis        Petrus  tle  Mon- 
1352-1361  colo 

1352-c.  1365 
Raimundus   Daconis,  ord.  Eremitarum  s.  Augustini.,  episcopus  To-         Durantlus    An- 

lonensis,  Foroiuliensis,  Apamiensis  dreae 

1362-1375  1365 

Socii:  Petrus  Arsenh   de   Apamia  1362-60;  —  Petrus   Amelii   de   Brenaco 
1369-75. 

Petrus  Amelii   de   Brenaco,  ord.  Eremitarum  s.  Augustini,  epi- 
scopus  Senogalliensis. 

1375-1378 


Petrus  Sinterii 

1334-1350 


Steph.de  Chau- 
Ihageto 

1350-1352 


loan.   Ademari 

1353-1362 


loan.  de  Ulmo 

1364-1366 


Romae 


Aveni  one 


Avenione 


Avenione 


Petrus  Amelli,  episc.  Seno-       Raimundus  de  Bona,  ord.        Gerardus    de     Simon  Haquetin 


gall.  archiep.  Ilydrunt.  Tarent.,  patriar.    Praed.,   episc.    Vasionensis,   conf.   sacr.     PaSSU 
Gradensis,  Alexandrin.  conf.  sacr.  -j- 1401.    (bibl.  ?)  1 380 

1378-1386 
Petrus  Assalbiti,  episc.Olo-  Socii:  Guillelmus  de  Manso  (?)  ord. 

rensis,  Condom,  Electensis,  conf.  sacr.       Praed.   1382.  —  Raimundus   Ruffi  ord. 
1401  (?)-1440  Praed. 

S.   Vincentius    Ferreri, 

ord.  Praed.  conf. 

c.  1395 


1379 


loan.  de  Moleyo 

1391 


His  ita  constitutis  manifestum  est,  complura  ex  iis,  quae  paullo 
ante  ex  octo  illis  scriptoribus  retuli,  esse  corrigenda.  Imprimis 
delendus  Ioannes  Lemovicensis,  quoad  ex  certis  monumentis  suo 
restituatur   loco   s76.    Deinde   colligatio    illorum   trium   munerum 


876  Scriptores  ante  Roccam  nihil  allegant  ad  suam  confirmandam  sententiam.  Rocca 
Ioannem  inter  sacristas  recensens  adiungit:  «  ut  in  antiquo  eiusdem  Augustinianae  sodali- 
«  tatis  commentario,  quem  vulgo  et  passim  quidem  Registrum  vocitare  solent  atque  in  Ios. 
«  Pamphili  chronicis  et  alibi  videre  licet.  »  At  Herrera,  qui  post  Roccam  eoque  multo  dilr- 
gentius  eandem  rem  tractavit,  pro  Ioanne  ad  unum  provocat  Pavinium  ord.  Erem.  s.  Aug.  (De 
rebus  ecclesiae  Lateranensis,  in  cod.  Vatic.  6110,  f.  132;  cf.  Mai,  Spicilegium  Romanum,  IX, 
181  s.),  qui  saeculo  sexto  decimo  demum  scribens,  nou  maioris  quam  Seripandus  est  momenti. 


CAP.  IV.   $  .")  —  DE    PRAEFECTIS,    QUI    FERUNTUR,    BIBLIOTHECAE  741 

reiicienda  est  ad  annum  1352;  inserendi  Petrus  de  Bessio  et  Petrus 
Gaufridi;  Raymundus  Daconis  apponendus  non  ad  annum  1346, 
sed  ad  annum  1362;  tollendus  omnino  Petrus  Arsenh  de  Apamia. 
Ex  successione  sacristarum  hac  ratione  recensita  et  correcta 
facile  perspicitur,  cur  in  Avisamentis  anno  1409  ad  curiam  Petri 
de  Candia  (Alexandri  V)  rite  disponendam  conscriptis,  de  magistro 
quidem  palatii  dicatur:  qui  communiter  consuevit  esse  de  ordine 
Praedicatorum*" ;  e  contra,  ubi  de  confessore  pontificis  eiusque  offi- 
ciis  sermo  est,  non  solum  taceatur  de  ordine  Eremitarum  s.  Augu- 
stini,  verum  etiam  distincte  adiungatur,  confessorem  sive  sacristam 
a  pontifice  pro  Jibitu  voluntatis  suae  eligi.*'78.  Licet  enim  exeunte 
saeculo  tertio  decimo  usque  ad  Benedictum  XI  vel  Clementem  Y 
complures  occurrant  magistri  in  curia  sive  sacri  palatii  ex  or- 
dine  Minorum,  attamen  saeculo  decimo  quarto  unum  solum  eumque 
nonnihil  dubium  S79  nactus  sum,  qui  non  esset  ex  ordine  Prae- 
dicatorum.  At  consuetudo  assumendi  praefectos  capellae  ex  or- 
dine  Eremitarum  s.  Augustini,  post  duos  vel  tres  ex  ordine  se- 
lectos  ita  non  erat  confirmata,  ut  Clemens  VII,  qui  reliquos  mores 
et  instituta  curiae  rite  stabilita  religiose  observabat,  Raimundo 
de  Bona  ord.  Praed.  munus  illud  demandaverit.  Quare  ea  suc- 
cessio  Avenione  vixdum  inchoata  brevi  est  abrupta,  Romae  vero 
per  Petrum  Amelii  et  Petrum  Assalbiti  est  continuata.  Atqui  Avi- 
samenta  illa,  fortasse  a  curiali  aliquo  Avenionensi,  certe  pro  curia 
ex  utraque  obedientia  constituenda,  sunt  conscripta.  Hinc  nihil 
mirum,  quod  non  unam  sequuntur  consuetudinem  Romanam.  — 
Quare  ea  consuetudo  saeculo  quarto  decimo,  Avenione  quidem 
aliquatenus  adumbrata,  Romae  vero  paullo  firmius  stabilita,  de- 
cimo  quinto  saeculo  firmiter  constituta,  anno  1497  demum  ab 
Alexandro  VI  certa  lege  est  sancita  880.   In   eius    enim    generis 

8,7  Muratori,  SS.  rerum  ital.,  III,  pars  2a,  820. 

878  L.  c,  c.  820. 

879  V.  paullo  ante  p.  230. 

880  Empoli,  Bullarium  ordinis  Erem.  s  Aug.  p.  37  ot  Bullarium  Romanum  ad  Alo- 
xandrum  VI  an.  1497,  v.  litteras  Ad  sacram  ordinis  fratrum  erem.  s.  Aug.  religionem,  datas 
die  15  m.  octobris  1497,  in  quibus:  «  Sane  licet  officium  sacristiae  capellao  palatii  aposto- 
«  lici  a  tanto  tempore  citra,  de  cuius  initio  sive  contrario  memoria  hominum  non  cxistit, 
«  per  Romanos  Pontificea  praedecessores  nostros  alicui  ex  professoribus  dicti  ordinis  semper 
«  cornmitti  et  concedi  consueverit;  —  et  dilectus  filius  Ioannes  Paulus  de  Bossis  abbas  mona- 
€  sterii  s.  Stephani  extra  muros  Urbis,  Cisterciensis  ordinis,  dictae  capellae  modernus  sacrista, 
«  antequam  in  abbatcm  ipsius  monasteni  per  fel.  rec   Sistum  papam  IV,  pracdccossorcm  no- 


742  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

officiis  certis  religiosorum  ordinibus  adnectendis  tunc  quidem  lex 
diuturnam  sequebatur  consuetudinem  ssl. 

Iam  ut  ad  propositum  nostrum  redeamus,  tota  hac  inquisitione 
duos  tresve  eruimus  praefectos  bibliothecae  iis,  quos  paullo  ante 
constitueram  882,  adiungendos,  nimirum  Petrum  Amelii  an.  1375, 
Guilelmum  de  Manso  an.  1382,  fortasse  Franciscum  de  Rovira 
an.  1404.  Praeterea  moneo,  in  Avisamentis  anni  1409  88:*  inter 
officia  confessoris  curam  quidem  capellae,  at  non  bibliothecae 
recenseri,  cuius  ne  nomen  quidem  eo  loco  occurrat.  Quare  etiam 
saeculo  quinto  decimo  illorum  munerum  colligatio  non  praesu- 
menda,  sed  demonstranda  est.  —  Porro  in  reliqua  quoque,  quam 
praetermisi,  parte  successionis  sacristarum,  quam  ex  octo  illis 
scriptoribus  excerpsi  8S\  complura  corrigenda  et  supplenda  sunt. 
Ut  Calixti  III  (1455-1458)  et  bibliothecarius  et  confessor  erat 
Cosmas  de  Monteserrato  clericus  saecularis,  episcopus  primum 
electus  Gerundensis  an.  1458,  deinde  an.  14(30  Viciensis  88\  Prae- 

«  strum  praeficeretur,  dicti  ordiais  Eremitarum  professor  foret;  tamen  quia  dum  persona  sua 
«  eidem  monasterio  certo  modo  vacanti  provisum  fuit,  ipse  ad  dictum  Cisterciensem  ordinem 
«  trauslatus  extitit;  —  ac  etiam  quia  in  certo  libro  ceremoniarum  dictae  capellae  per  non- 
«  nullos  temporo  piae  memoriae  Innoceutii  papae  VIII  praedecessoris  nostri  compilato  scriptum 
«  invenitur,  officium  praedictum  alicui  religioni  no.i  deberi,  sed  cuicunque  (dummodo  prae- 
«  latus  ecclesiasticus  existat)  conferri  posse;  »  —  et  pinpterea  Marianus  de  Gene/ano,  prior 
generalis  ceterique  professores  ordinis  formideat,  se  iure  obtiueudi  dictum  officium  frustrari 
posse;  nos  motu  proprio  statuimus,  quod  perpetuis  futuris  temporibus  officium  Sacristae 
alicui  dicti  ordinis  Eremitarum  professori,  quamquam  aliter  praelatus  ecclesiasticus  non 
existat,  committi  debeat. 

Moneo  in  Iure  Canonico  tempus,  de  cuius  initio  sive  contrario  memoria  hominum 
non  exisfit,  intelligi  fore  centum  annorum,  qui  sane  a  Petro  Assalbiti,  multoque  magis  a 
Petro  Gaufridi  (1352),  effluxeraut. 

Idem  fere,  quod  Alexander  VI  dixerat,  repetiit  Iulius  II  in  litteri  die  8  m.  novem- 
bris  1504  datis,  quibus  munus  sacristae  capellae  pontificiae,  quod  ad  vitam  concedi  ei  per 
unum  ex  professoribus  ordinis  fratrum  Eremitarum  s.  Aunustini  teneri  consueoit,  cum 
vacaret  per  liberam  resignationem  Venturae  Benassai  opiscopi  Massauensis  (cf.  de  eo  Mo- 
roni,  Dizionario  di  erudizione  storico-ecclesiastica,  tom.  LX,  p.  185),  contulit  Nicolao  de 
Aquapendento,  ord.  Erem.  s.  Aug.,  v.  Rkgkst.  Vatic  Iulii  II  (n.  900),  bullarum  an.  il,  2i, 
lib.   15,  f.  261  &  et  apud  Rocca,  1.  c. 

881  Praeter  munus  magistri  sacri  palatii  saeculo  quarto  decimo  solum  illud  bullatorum, 
ad  quod  duo  fratres  conversi  sive  laici  iique  illitterati  ex  ordine  Cisterciensi  assumebantur, 
certo  alicui  ordini  sive  lege  sive  consuetudiue  erat  affixum.  Horum  fratrum  bullatorum 
nomina  recense.itur  in  libris  Introitus  et  exilus  cam.  apost.  in  capitibus  de  emolumento 
bullae  et  de  expensis  ofpcii  bullae. 

882  V.  paullo  ante  p.  731. 

883  Muratoui,  SS.  rerum  ital.,  III,  2p,  820. 
88<  V.  paullo  ante  p.  725. 

885  Regest.  Vatic.  Ca/irti  UI,  tom.  XVIII,  ff.  C>a-9b  ot  Pii  II.  tom.  VI,  f.  1836;  Muntz- 
Fabre,  La  bibliotheque  du  Vatican  au  XV"  sircle.  Paiis   1887,  pp.  41,  48,  316  et  Marini, 


CAP.  IV.    §  5  —  DR    PRAEFECTIS,    QUI    FERUNTUR.    HIHLIOTIIECAE  743 

terea  iam  ante  Platinam  Ioannes  Antonius  de  Buxis,  episcopus 
Aleriensis  curani  gesserat  bibliothecae  ssr'. 

Verum  haec  illi,  qui  historiam  bibliothecae  llomanorum  Pon- 
tificum  a  tempore  Martini  V  continuabit,  accuratius  relinquo 
prosequenda. 

§  6.  De  conformatione  bibliothecae  Avenionensis.  —  Perspecta 
ex  iis,  quae  dixi,  bibliothecae  Avenionensis  configuratione  externa, 
situ  nimirum  et  dispositione  librorum,  restat,  ut  interiorem  quoque 
consideremus  conformationem,  faciem  ut  ita  dicam  litteratam  et 
proprietatem,  atque  investigemus,  quibus  potissimum  constiterit 
libris  et  quo  consilio  imprimis  ipsi  fuerint  solecti. 

Ad  eam  rem  rite  aestimandam,  duas  in  bibliothecis  formandis 
distinguamus  oportet  aetates;  alteram  medii  aevi  usque  ad  sae- 
culum  sextum  decirnum ;  alteram  ab  eo  termino  usque  ad  ea, 
quibus  vivimus,  tempora.  Utriusque  aetatis  discrimen  tum  in  in- 
ventione  artis  libros  typis  describendi,  tum  in  renato  latinorum 
graecorumque  auctorum  amore  et  studio  consistit;  quae  quidem 
duo  momenta  non  subito,  sed  pedetentim  eas,  quas  indicavi,  ae- 
tates  inter  se  segregarunt. 

In  priori  aetate  bibliothecarum  facies  erant  in  continuo,  ut 
ita  dicam,  fluxu  et  cum  ipso  tempore  progrediebantur  et  varia- 
bantur.  Alia  enim  omnino  erat  facies  bibliothecae  constitutae  sae- 
culo  duodecimo,  alia  tertio  decimo ;  quin  etiam  alia  tertio  decimo 
ineunte,  alia  exeunte.  Idem  plane  ex  iisdem  causis  etiam  in  altera 
recentiori  aetate  obtinet  in  bibliothecis  librorum  typis  descripto- 
rum,  quarum  sui  quaeque  temporis  notam  exhibet,  ita  ut  solis 
inspectis  indicibus,  quo  quaeque  tempore  formata  sit,  facile  possit 
statui.  —  In^enia  enim  et  gustus  hominum  in  litteris  non  minus 
quam  in  artibus  moribusque  perpetuo  moventur  ac  mutantur,  idque 
ita,  ut  quandoque  proficiant,  quandoque  deficiant;  ac  tum  in  illis 
tum  in  his  quae  ipsa  quaeque  aetas  procreavit,  iis  maxime  dele- 
ctatur. 

Aliud  omnino  statuendum  est  de  collectionibus  sive  bibliothecis 
librorum  manu  scriptorum  huius  secundae  aetatis  post  saeculum 
sextum  decimum.  —  Ktenim  in  priori  quidem  aetate  bibliothecarum 

Archintri  Pontific.j,  U,   152  s    ubi    habes    iudiceni    familiarium   Pii   II    (1460).  In    quo    alius 
dicitur   episcopus   Civitatis   Castellae    (Rodulfus   sacrista),   alius   dominus   confessor. 
888  Muntz-Fabbe,  1.  c,  p.  136  et  Pastor,  Geschichte  der  Pdpste,  II,  310. 


744  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

conditores  eo  maxime  nitebantur,  ut  sui  imprimis  temporis  aucto- 
res  universos  et  ex  antiquis  eos  congererent,  quorum  existimatio 
temporis  diuturnitate  nondum  evanuerat  vel  revixerat.  Horum 
librorum  conquirebant  exemplaria  emendata  quidem,  sed  maxime 
legibilia.  Quare  recentiora  antiquioribus  litterd  sive  notd  antiqua 
atque  obsoleta  exaratis  longe  anteponebant.  Quod  quidem  etiam 
priori  tempore  post  renatum  saeculo  decimo  quarto  et  quinto 
latinarum  litterarum  amorem  obtinuit,  quoad  studium  recensendi 
atque  emendandi  antiquorum  scripta  invaluit  atque  perspectum 
est,  quantum  momentum  ad  id  praestandum  inesset  codicibus 
antiquioribus  887.  Qua  in  re  hoc  quoque  animadvertendum  est, 
tunc  antiquiora  exemplaria,  etsi  eorum  desiderium  iam  prius 
invaluerat,  nullo  pacto  a  librariis  obtineri  potuisse,  quippe  quae 
in  monasteriorum  et  ecclesiarum  armariis  religiose  custodiren- 
tur,  diris  quibusque  iis  imprecatis,  qui  ea  suis  evellerent  se- 
dibus  888. 

Quare  neque  saeculo  sexto  decimo,  cum  desiderium  emendandi 
antiquorum  scripta  aversationem  obsoletarum  illarum,  quas  an- 
tiqua  exemplaria  exhibebant,  notarum  vicisset,  bibliothecarum 
facies  esset  immutata,  nisi  paullo  ante,  arte  typis  describendi 
libros  inventa,  libri  manu  exarati,  cum  apud  vulgus  multo  mi- 
noris  quam  antea  fierent,  avitas  sedes  advenis,  nova  illa  arte  ni- 
tide  descriptis,  cedere  coepissent. 

Ab  eo  tempore  in  conquirendis  codicibus  imprimis  eorum  an- 
tiquitas,  deinde  raritas  quoque  scriptorum  in  eis  contentorum  spe- 
ctabantur.  Quae  duo  momenta,  cum  tota  hac  altera  aetate  non 
sint  immutata,  effecerunt,  ut  omnes  bibliothecae  tunc  potissimum 
constitutae  vel  magna  sui  parte  auctae  fere  eiusdem  sint  confor- 
mationis.  Variabantur  enim  fere  ex  eo  solum,  quod  ex  earum  con- 
ditoribus  alii  aliis  et  divitiis  et  auctoritate  in  congerendis  pro 
suo  ingenio  codicibus  erant  efficaciores,  atque  priores  posterio- 
ribus  maiores  et  frequentiores  eos  coemendi  nacti  essent  oppor- 
tunitates.  Non  tamen  nego,  etiam  in  his  unius  aetatis  bibliothecis 
praeter  notam  omnibus    communem  pro  temporum  et  regionum 

887  De  hoc  stndio  recensendi  auctores  v.  Voigt  G.,  Wiederbelebujig  des  classischen  Al- 
terthums2,  II,  385  s. 

888  V.  Kirchokf  A.,  Die  Handschriflenhandler  im  M.  A.  2.  Leipzig  1853;  Voigt,  1.  c, 
I,  399,  405;  Wa.ttenba.ch,  Schriftmesen  im  M.  A.  ?,  pp.  452  s.,  457  s.,  465  5. 


CAP.  IV,    §  6  —  DE    CONFORMATIONE    BTBLIOTHECAE   AVENIONENSIS        745 


varietate  aliquas  observari  differentias,  quas  accuratius  vestigare 
nihil  nostra  interest. 

In  his,  quae  hucusque  dixi,  comphira  iam  de  conformatione 
bibliothecae  Avenionensis  significavi,  utpote  quae  ad  priorem 
earum,  quas  distinxi,  aetatum  pertineat.  Facile  enim  ex  illis  per- 
spicitur,  plane  alterius  eam  fuisse  rationis,  atque  exempli  gratia 
bibliotheca  Vaticana  saeculi  septimi  decimi.  Nam  nihil  in  illa  erat 
codicum  saeculo  duodecimo  antiquiorum.  in  quibus  huius  biblio- 
tliecae  pretium  consistebat  atque  ornamentum.  Continebat  enim 
Avenionensis  bibliotheca,  ut  reliquae  prioris  aetatis,  imprimis 
scripta  eius,  in  quo  constituta  est,  temporis;  praeterea  antiquio- 
rum  scriptorum  recentia  exemplaria,  fere  saeculo  tertio  decimo 
et  decimo  quarto  exarata. 

Sequitur.  ut  inter  ipsas  prioris  aetatis  bibliothecas  Avenio- 
nensem  pressius  circumscribam.  Quod  ut  facilius  praestem,  etiam 
in  hac  aetate,  maxime  post  saeculum  tertium  decimum  duas  di- 
stinguamus  oportet  bibliothecarum  classes.  Alterius  enim  confor- 
mationis  erant  tunc  bibliothecae  principum  ac  nobilium,  alterius 
illae  ecclesiasticorum  virorum  apud  ecclesias,  in  studiorum  col- 
legiis,  aedibus  coenobitarum  constitutae.  Nam  inde  fere  a  saeculo 
tertio  decimo  primum  in  Gallia,  deinde  in  Italia  principes  viri 
paullatim  animos  ab  armis  et  venatione  ad  litterarum  studia  con- 
verterunt,  ac  suas  sibi  coeperunt  constituere  bibliothecas.  Ilarum 
initia  in  Gallia  Leopoldus  Delisle  in  praeclara,  quam  texuit,  bi- 
bliothecae  Parisiensis  historia  S89,  a  s.  Ludovico  IX  (1226-1270) 
repetit,  ex  quo  litterarum  librorumque  amor  in  omnes  fere  suae 
stirpis  reges  et  principes  dimanavit.  —  Deinde  in  Italia,  imprimis 
saeculo  quinto  decimo,  ortae  sunt  bibliothecae  Vicecomitum-Sfor- 
tiorum  Ticini 890,  Gonzagiana  Mantuae  891,  Malatestiana  Caesenae  892, 

889  Cabinet  des  mss.  de  la  bibliotheque  nationale  de  Paris,  I,  6. 

890  (D'Adda  Gir.),  Indagini  storiche,  artistiche  e  bibliografiche  sulla  libreria  Visconteo- 
Sforzesca  del  caslello  di  Paoia.  Milano  1875-79  et  Magenta  C,  /  Visconti  e  gli  Sforza 
nel  castello  di  Paoia  e  loro  attenenze  con  la  Certosa  e  la  storia  cittadina.  Pavia  1883, 
I,   113,  226,  344;  Dklisle,   Cabinet,  I,   125-140. 

891  Braghirolli.  Inventaires  des  manuscrits  en  langue  francaise  possedes  par  Fran- 
cesco  Gonzaga  -  1407  in  Romania  IX  (1880),  497-504. 

892  Zazzeri,  Su  i  codici  e  libri  a  stampa  della  biblioteca  Malatestiana  di  Cesena.  Ce- 
sena  1887;  Muccioli,  Catalogus  codd.  mss.  Malatestianae  Caesenatis  bibliothecae.  Cae- 
senae  1780;  Martin  A.,  Les  mss.  grecs  de  la  bibliotheque  Malatestia>ia  di  Cesena  iu  M,- 
langes  d'archeologie  et  d'histoire,  II,  224  s. 


74()  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

Estensis  Ferrariae  89\  Urbinas  89\  Medicea  Florentiae  895,  regum 
Aragoniae  Neapoli 896;  quin  etiam  in  Hungaria  Matthiae  Corvini 897. 

Nota  harum  hibliothecarum  propria,  qua  ab  illis  virorum  ec- 
clesiasticorum  distinguuntur,  imprimis  in  romantiis  id  est  in  libris 
lingua  vulgari  conscriptis  898  consistit;  quorum  librorum  copia  ma- 
xime  saeculo  decimo  qnarto  et  quinto  decimo  plurimum  crevit.  — 
Praeterea  abundabant  illae  bibliothecae  libris  levioris  notae:  astro- 
logiae,  venationis,  scriptoribus  fabularum  et  poetis  atque  aliis  id 
genus,  qui  apud  ecclesiasticos  raro  inveniuntur  S99.  —  Denique  no- 
bilium  virorum  codices  multo  quam  horum  erant  ornatiores,  hi- 
storiati,  illuminati,  sericis  pannis  cooperti,  aureis  argenteisve  fir- 
maliis  ac  pretiosis  ostensoriis  instructi. 

Quae  dixi,  facile  perspiciet,  qui  vel  obiter  indicem  biblio- 
thecae  Avenionensis  cum  indice  bibliothecae  r^gum  Galliae  Ca- 
roli  V  (1364-1380)  et  Caroli  VI  (1380  1422)  contulerit,  quae  fere 
eodem  tempore  atque  in  eadem  regione,  quibus  illa,  nata  est  et 
adolevit.  In  1239  voluminibus,  quae  ab  anno  1373  ad  annum  1424 
in  hanc  illata  sunt,  136  spectabant  ad  astrologiam  ac  reliquas 
scientias,  quas  occultas  vocabant,  fere  200  ad  fabulatores  et  poetas; 
denique  plus  quam  tertia  illorum  voluminum  pars  lingua  vulgari 

893  Rajna,  Ricordi  di  codici  francesi  posseduti  dagli  Estensi  nel  secolo  XV  io  lio- 
mania  II  (1873),  49-58  et  Carbonteki,  Cenni  storici  della  R.  Biblioteca  Estense.  Modena  1872. 

894  Guasti  C,  Inoentario  della  Libreria  Urbinate  compilato  nel  sec.  XV  da  F.  Ve- 
terano,  bibliotecario  di  Federigo  I  da  Muntefeltro,  duca  d' Urbino  in  Giorncde  storico  degli 
Archioi  toscani  (1862-63)  VI,  127-147;  VII,  46-55,  130-154  et  Schmarsow,  Melozzo  da 
Forh.  Berlin  1886,  pp.  81-94. 

895  Bandini  A.  M.,  Lettera  sopra  i  principj  e  progressi  della  biblioteca  Laurentiana. 
Firenze  1773;  Piccolomini  E,  Intorno  alle  condizioni  ed  alle  vicende  della  biblioteca  Me- 
dicea  prioata  in  Archivio  storico  italiano,  serie  3a,  (1874-75),  XIX-XXI;  Muntz  E,  Les 
collcctions  des  Medicis  au  XV  siecle.  Paris   1888. 

896  Delisle,  Cabinet  des  mss.  de  la  bibliotheque  nationale  de  Paris.  I,  218  s;  497- 
504.  Mazzatinti  G,  La  biblioteca  Aragonese  di  Napoli  in  Bollettino  ufflziale  delV  Islru- 
zione,  XIII  (1887);  Toribio  del  Campillo  in  Reoista  de  Archioos,  Bibliotecas  y  Museos, 
IV,  V  (1874-75). 

897  Abel  E.,  Die  Bibliotheh  des  Konit/s  Matthias  Coroinus  in  Hunfalvy,  Liiterarische 
Berichte  aus   Ungarn.  Budapest  1878,  Bd.  2,  Heft  4. 

898  Romantia  enim  saeculo  decimo  tertio  et  decimo  quarto  tam  in  Italia  quam  in 
Gallia  non  ii  tantum  dicebantur  libri,  qui  fabulas  illas  fictasque  continebant  narrationes, 
sed  libri  omnes  in  lingua  vulgari  (in  Romantio)  conscripti.  Hinc  paullo  ante  p.  60,  n.  291 
habes  Romantium  beati  Francisci,  opinor  librum,  cui  titulus:  Fioretti  di  s.  Francesco 
dWssisi  et  in  antiquis  indicibus  recensentur  Decretales  in  Romancio  etc. 

899  Inveniuntur,  at  fortasse  haereditate  accepti,  in  Extrait  de  Vinventaire  de  la  suc- 
cession  de  lean  de  Saffres,  chanoine  de  Langres,  1365  in  Bullctin  archeologique  pitbl. 
par  le  comite  hislorique  des  arts  et  monuments,  IV,  (1846-48),  329-336. 


CAP.  IV.   !=5  ()  —  DE   CONFORMATIONE    RIHLIOTHECAE   AVENIONENSIS        747 

erat  conscripta.  —  At  in  bibliotheca  Avenionensi  Romanorum  Pon- 
tificum  anno  1375  quatuor  solum  erant  libri.  lingua  gallica  vel 
castellana  compositi;  nihil  penitus  astrologiae,  necromantiae  alia- 
rumque  id  genus  superstitionum;  ex  poetis  latini  tantum  melioris 
notae;  paucissima  denique  recensentur  volumina  curiosius  illumi- 
nata,  vix  ullum  historiatum.  —  Quare  in  ea  bibliotheea  religiose 
eas  leges  observatas  videmus,  quas  de  bibliothecis  ecclesiasticis 
concilia  et  ordinum  reliariosorum  sanxerant  constitutiones  <J,)0. 

Restat,  ut  eam,  de  qua  disputamus,  bibliothecam  segregemus 
etiam  a  bibliothecis  ecclesiasticis.  Etenim  in  ipsis  quoque  fieri 
non  potuit,  ut  cum  aliae  aliis  inscrvirent  usibus,  praeter  notam 
omnibus  communem  aliquas  non  exhiberent  differentias.  Ac  pro- 
fecto  paullo  alterius  eonformationis  sunt  bibliothecae,  quas  capi- 
tula  ecclesiarum  cathedralium  sibi  comparabant,  alius  monacho- 
rum,  alius  ordinum  mendicantium,  alius  denique  collegiorum  in 
studiis  generalibus  constitutorum.  —  Cum  enim  omnes  hae  bi- 
bliothecae  exhiberent  iuterpretes  s.  Scripturae,  ss.  Patres,  aliquid 


900  Cur  potissimum  poetae  iu  liiigua  vulgari  conscripti,  etiamsi  per  se  essent  optimi, 
e  bibliothecis  Meiulicantinm  exsularo  iuberentur,  comperimus  e  statulo  capituli  provincialis 
ordinis  Praedicatorum  auuo  1335  Florentiae  celebrati:  «  Item  ut  fratres  nostri  or- 
«dinis  theologie  studio  plus  intendant,  in  hac  parte  nostris  constitutionibus 
«  inherentes  prohibemus  districte  fratribus  uaiversis,  minoribus  et  antiquis,  quatenus  poo- 
«  ticos  libros  sivo  1  i  bellos  [  per  illum],  qui  Dante  nominatur,  in  vulgari  com- 
«positos,  nec  tcnere  nec  in  eis  studerc  audeant;  contrarium  facicntes,  cum  ad 
«  prelatos  eorum  pervenerit,  volumus  libris  predictis  per  ipsos  ex  vi  presentis  statutis  pri- 
«  vari ;  mandantes  prelatis  cisdem,  quod  si  qui  ordinationis  huiusmodi  inventi  fuerint  trans- 
«  gressores,  sine  niora  priori  provinciali  studeant  nuntiaro.  »  V.  cod.  326,  7,  XXXVII  Ma- 
gliabechianum  in  Bibliotheca  Nationali  Florentina,  f.  (j\)b  et  cf.  Masetti,  Monumenta 
et  antiquitates  veteris  disciplinae  orditiis  Prttcdicnlurtetn  t<b  mt.  1'JIO  nd  an.  1348.  Roniae  1864, 
I,  128.  —  Praeterea  ef.  B.  Humberti  de  Romanis,  Opera  de  vita  regulari  ed.  I.  Berthikr  0.  IV, 
toiii.  I,  p.  448.  Expositionis  regulae  b.  Augustini,  cap.  iv,  §  149:  l)e  reprehensibilibus 
circa  libros.  Similern  tractationem  de  superbia  librorum  habcs  ic  Delisle,  Cabinet  des 
mss..  III,  378. 

In  constitutionibus  ordinis  Minorum  anno  1334  vulgatis  legimus:  «  Nec  libri  ad 
«  conventum  aliquem  pertinentes,  distribuantur  vel  alienoutur,  sod  de  ipsis  muniantur  plene 
«  conventus,  ita  quod  de  grammatica,  dialectiea,  philosophia  et  theologia 
«  habeantur  in  ipso  couventu  libri  duplicati  vel  arnplius  multiplicati  secundum  magniln- 
«  diuern,  numerositatem,  conditionem  et  statum  cuiuslibet  conventus.  »  V.  Chronologia  hi- 
storico-legalis  ordinis  fratrum  Minorum.  Neapoli  1650,  tom.  I,  p.  53,  cap.  xi.  Iam  antea 
statum  erat:  «  quod  nullus  frater  opiniones  Alchimie  aut  alias  quascunque 
«opiniones  doc  t  ri  n  aru  m  vel  artium  suspectarum,  que  i  n  publico  non 
«docentur  aut  ab  ecclesia  reprobate  sunt,  addiscore,  exercere  vel  docere,  seu 
«  libros  soii  script  iras  co.itinentes  talia  Bcientor  retinore  prcsumant.  »  Cf.  cod.  Ottobouia- 
num   15  iu  BlBL.  Vaticana,  f.  82  b. 


748  PARS   ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONEN.SI  —  ART.  I 


theologiae  atque  iuris,  parum  philosophiae  et  historiae;  tamen 
apud  ecclesias  cathedrales  praevalebant  libri  utriusque  iuris,  apud 
monachos  ss.  Patres  et  libri  ascetici,  apud  Mendicantes  theologia, 
quam  scholasticam  vocant,  philosophia  et  sermones;  in  studiorum 
collegiis,  quorum  pleraque  ad  studia  iuris  canonici  aut  theologiae 
erant  destinata,  aut  huius  aut  illius  disciplinae  libri  maiori  erant 
numero. 

Iam  vero  bibliotheca  Romanorum  Pontificum  Avenionensis, 
etsi  modo  fere  aequali  omnes  disciplinas  ecclesiasticas  comprehen- 
debat,  propius  tamen  ad  eam  accedebat  conformationem,  quam  or- 
dinum  Mendicantium  ac  collegiorum  studio  theologiae  addictorum 
bibliothecae  prae  se  ferunt.  Continet  enim  non  minus  quam  bi- 
bliothecae  ecclesiarum  cathedralium  et  monachorum,  scriptorum 
iuris  canonici  et  ss.  Patrum  copiam  permagnam;  at  illas  longe 
superat  libris  theologiae  scholasticae  et  philosophiae,  in  quibus 
nota  propria  bibliothecarum  ordinum  mendicantium  atque  eorum, 
quae  dixi,  collegiorum  consistit.  Cum  his  numerum  quoque  prae- 
grandem  sermonum  communem  habet.  Quae  bibliothecae  Roma- 
norum  Pontificum  cum  illis  convenientia  facile  ex  eo  explicatur, 
quod  utraeque  iisdem  destinatae  fuerint  usibus. 

Quod  ut  accuratius  perspiciatur  bibliothecam  Avenionensem 
paullisper  cum  ea  conferamus,  quae  et  conformatione  et  copia 
librorum  proxime  ad  illam  accedebat,  cum  bibliotheca  inquam  col- 
legii  de  Sorbona;  praeter  hanc  enim  et  Avenionsem  nullam  nactus 
sum  saeculi  quarti  decimi  bibliothecam,  cuius  index  plura  quam 
mille  exhiberet  volumina  901. 

Bibliotheca  igitur  inclitae  huius  domus)  quae  distinctis  verbis 
pro  pauperibus  magistris  Parisius  in  tlteologica  facultate  studenti- 
bus  circa  annum  1257  est  constituta,  anno  1290  continebat  1017 
volumina  902;  usque  ad  annum  vero  1338  ita  creverat,  ut  in  indice 
eo  anno  confecto  1722  recenserentur,  ex  quibus  1090  in  parva 
libraria  asservabantur,  fere  300  in  magna  tenebantur  incatenata, 

901  Perperam  enim  A.  Thomas,  de  bibliotheca  Caroli  V  regis  Galliae,  de  qua  paullo 
ante  dixi,  asserit:  «  Aujourd'hui  grace  aux  catalogues,  qui  nous  sont  parvenus,  nous  pouvons 
«  affirmer  sans  crainte,  que  ce  prince  avait  reussi  a  rassembler  la  plus  nombreuse  et 
«  la  plus  belle  collection  de  manuscrits,  qui  existat  alors  en  Europe.  Vers 
«  la  fin  de  son  regne,  il  ne  possddait  pas  moins  de  douze  cents  volumes.  »  V.  Melanges 
oV  archeologie  et  oVhistoire,  1881,  p.  259. 

902  V.  Delisle,  Cabinet  des  manuscrits  de  la  bibliothcaue  nationale  de  Paris  III  71. 


CAP.  IV.    $  ()  —  DE    CONFORMATIONB    BIBLIOTHECAE   AVENIONENSIS         740 

circa  300  alia  ex  libraria  parva  aut  erant  dilapsa  aut  sociis  domus 
commodata  m.  Quis  voluminum  numerus  in  Sorbona  reconditorum 
exeunte  eo  saeculo  fuerit,  non  liquet,  cum  praeter  recensionem 
anni  1338  nulla  alia  ex  eo  vel  saeculo  proxime  sequenti  nobis 
suppetat  90i.  Quare  dubii  haeremus,  Sorbonicae  an  Avenionensi 
bibliothecae  sit  saeculo  quarto  decimo  exeunte,  si  numerum  li- 
brorum  spectaverimus,  tribuendus  principatus. 

Si  vero  librorum  genera  consideraverimus,  eadem  fere  utraque 
bibliotheca  exhibet.  Nihilominus  Avenionensis  Sorbonicam  vincit 
copia  librorum  iuris;  praeterea  unam  alteramve  librorum  classem 
usibus  curiae  speciali  ratione  aptorum  habebat  ita  copiosas,  ut 
propria  inscriptione  essent  distinguendae,  ut  libros  de  erroribus 
haereticorum,  de  Terra  Sancta,  de  potestate  ecclesiastica,  de  ce- 
remoniis  905,  qui  in  Sorbona  rari  erant. 

Iam  quo  facilius  primo  quasi  conspectu  percipiatur,  quid  li- 
brorum  de  unaquaque  disciplina  fuerit  in  bibliotheca  Avenionensi, 
brevi  eos  compendio,  apte  collectos  ac  distinctos  comprehendam. 

Ss.  Patres  et  scriptores  antiquiores:  Ailredus  Rievallensis, 
Alanus  de  Insulis,  Alcuinus,  s.  Ambrosius,  Ambrosius  Autbertus,  s.  Anselmus 
Cantuariensis,  Andreas  de  s.  Victore,  s.  Augustinus;  -  s.  Basilius,  s.  Beda, 
s.  Benedictus,  Berengarius,  s.  Bernardus,  Boetius,  s.  Bruno  Signiensis;  -  s.  Cae- 
sarius,  s.  Calixtus,  Cassiodorus,  s.  Clemens,  s.  Cornelius,  s.  Cyprianus,  s.  Cy- 
rillus;  -  Dionysius  Areopagita;  -  Ennodius,  s.  Ephrem,  Ernaldus  Bonaevallis, 
Eusebius  Caesariensis;  -  s.  Fulgentius,  -  s.  Gelasius,  Gennadius,  s.  Gregorius 
Xazianzenus,  s.  Gregorius  Nyssenus,  s.  Gregorius  Magnus;  -  Haimo  Halber- 
stadensis,  s.  Hieronymus,  s.  Hilarius,  Hildebertus  Cenomanensis,  Honorius 
Augustodunensis,  Hugo  a  s.  Victore;  -  s.  Ignatius,  Innocentius  III,  Ioachim 
Abbas,  Ioannes  Cassianus,  s.  Ioannes  Chrysostomus,  s.  Ioannes  Damascenus, 
s.  Isidorus,  s.  Iulianus  Toletanus;  -  Lactantius,  s.  Leo;  -  s.  Macarius,  Martinus 
Bracarensis,  Methodius;  -  Origenes,  Orosius;  -  Paschasius  Ratbertus,  Paterius, 
Petrus  Blesensis,  s.  Petrus  Chrysologus,  Petrus  Comestor,  s.  Petrus  Damianus, 
Petrus  de  Riga,  s.  Polycarpus,  s.  Prosper ;  -  Rabanus  Maurus,  Remigius  Auti- 
siodorensis,  Richardus  a  s.  Victore;  -  Sedulius,  Sulpitius  Severus;  -  Thomas 
Vercellensis ;  -  Vigilius  Tapsensis.  Warnefridus  Strabo,  Zacharias  Chrysopo- 
litanus. 

w»  V.  Delisle,  1.  c,  I,  180,  not.  4.  182. 

904  Exeunto  saeculo  proxime  elapso  erant  in  Sorbona,  praeter  codices  cardinalis  Ki- 
chelieu  collegio  sententia  Parlamenti  addictos,  1575  vohunina  manuscripta;  V.  Delislb, 
1.  c,  II,  207. 

905  V.  paullo  ante  pp.  494,  525,  546,  547,  55«. 


750  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 

Interpretes  s.  Scripturae:  Aegidius  de  Coluinna,  b.  Albertus 
Magnus,  Armandus  de  Bellovisu,  Augustinus  de  Ancona,  Benedictus  XII,  Do- 
minicus  Grima,  Guido  de  Terrena,  Ioannes  Bacon,  Marchesinus  de  Regio, 
Nicolaus  Gorham,  Nicolaus  de  Lira,  Nicolaus  Trivet,  Petrus  Ioannis  Olivi, 
Petrus  Lombardus,  Philippus  de  Greve,  Stephanus  Langton,  s.  Thomas  de 
Aquino. 

Summae  theologiae  et  interpretes  11.  Sententiarum:  b.  Al- 
bertus  Magnus,  Alexander  de  Hales,  s.  Bonaventura,  Gerardus  de  Bononia, 
Guilelmus  Autissiodorensis,  Guillelmus  de  Ware,  Henricus  de  Gandavo,  Hugo 
a  s.  Charo,  Ioannes  Bact.n,  Ioannes  Duns  Scotus,  Petrus  Aureolus,  Petrus 
Lombardus,  Petrus  de  Palude,  Petrus  de  Tarantasia,  s.  Thomas  de  Aquino. 

Quodlibeta  et  quaestiones  disputatae:  Aegidius  de  Columna, 
Bernardus  de  Trillia,  Eustachius,  Giraudus  de  Abbatisvilla,  Godifredus  de  Fon- 
tibus,  Guido  de  Terrena,  Guilelmus  de  Mara,  Henricus  de  Gandavo,  Henricus 
Herkley,  Hervaeus  Natalis,  Iacobus  de  Viterbio,  Ioannes  de  Polliaco,  Petrus 
Aureolus,  Petrus  Ioannis  Olivi,  Richardus  de  Mediavilla,  Sibertus  de  Beka, 
s.  Thomas  de  Aquino. 

Contra  errores  haereticorum :  Aegidius  de  Columna,  Alanus  de 
Insulis,  Barlam,  Benedictus  XII,  Bernardus  Oliverius,  Clemens  VI,  Hugo 
Ethereanus,  Nicolaus  Eymerici,  Petrus  Alfunsi,  Petrus  Grossolanus,  Porchetus, 
Raimundus  Martin,  Richardus  Armacanus. 

De  paupertate  religiosa:  Bertrandus  de  Baiona,  s.  Bonaventura, 
Benedictus  XII,  Clemens  VI,  Giraudus  de  Abbatisvilla,  Guido  de  Terrena, 
Guilelmus  de  s.  Amore,  Henricus  de  Carreto,  Ioannes  de  Neapoli,  Ioannes 
Peckham,  Nicolaus  Minorita,  s.  Thomas  de  Aquino. 

De  potestate  ecclesiae:  Aegidius  de  Columna,  Alexander  de  s.  El- 
pidio,  Alvarus  Pelagii,  Augustinus  de  Ancona,  Hermannus  Schildiz,  Petrus 
de  Lutra. 

Libri  morales  et  ascetici:  Abbas  s.  Andreae,  Albertanus  de  Brixia, 
Arnaldus  Terreni,  Bernardus  Silvester,  s.  Bonaventura,  Gerardus  Leodiensis, 
Ioannes  Belet,  Ioannes  de  Tambaco,  Petrus  de  Ciperia,  Simon  de  Cassia, 
Thomas  Cantimpratanus,  Thomas  de  Hibernia,  frater  Ulricus. 

Tabulae  et  promptuaria:  De  Abstinentia,  Alexander,  Andreas  de 
Curtili,  Arnaldus  de  Prato,  Bartholomaeus  de  Carusis,  Bartholomaeus  de  Glan- 
villa,  Colligite  fragmenla,  Gualterius  Pictaviensis,  Guido  Vincentinus,  Ioannes 
Gallensis,  Ioannes  Rigaldi,  Ioannes  Sernamontis,  Gregorius  de  Bergolio,  Mau- 
ritius,  Nicolaus  Biard,  Nicolaus  Gorham,  Nicolaus  de  Hanapis,  Petrus  Ber- 
chorius,  Robertus  de  Bardis.  Sertum  florum. 

Sermones:  Armandus  de  Bellovisu,  Augustinus  de  Ancona,  Benedi- 
ctus  XII,  Bertrandus  de  Turre,  Clemens  VI,  Ernaldus  Bonaevallis,  Geraldus 
Odo,  Gilbertus  de  Tornaco,  Guido  Ebroicensis,  Iacobus  de  Lausana,  Iacobus 
de  Voragine,  Ioannes  XXII,  Ioannes  de  Abbatisvilla,  Nicolaus  de  Aquavilla, 
Omnibonus,  Petrus  de  Bruniquello,  Petrus  de  Capella,  Petrus  Lombardus, 
Petrus  de  Sicilia,  Philippus  de  Greve. 


CAP.  IV.    ^  ()  —  DE    CONFORMATIONE    BIBLIOTHECAE   AVENIONENSIS         751 

Libri  iuris:  Abbas  Antiquus,  Aegidius  de  Fuscarariis,  Alanus  de  In- 
sulis,  Astensis,  Bagaiotus,  Bartholomaeus  de  Brixia,  Bartolina,  Berengarius 
Biterrensis,  Bernardus  de  Aligniaco,  Bernardus  Compostellanus,  Bernardus 
Parmensis,  Brocardica,  Dinus  de  Mugello,  Genselinus  de  Cassanbis,  Geraldus 
de  Piseario,  Goffredus  de  Trano,  Guido  de  Baisio,  Guilelmus  Durantis  Senior 
et  Iunior,  Guilelnms  de  Mandagoto,  Guilelmus  de  Montelauduno,  Henricus  de 
Segusia,  Hugucio,  Innocentius  IV,  loannes  Andreae,  Ioannes  de  Blanosco, 
loannes  Calderinus,  Ioannes  Monacbi,  Lapus,  Laurentius,  Lombarda,  Monaldus, 
Petrus  de  Aliena,  Petrus  Bonetus,  Petrus  de  Braco,  Petrus  de  Onzula,  Petrus 
Quesvel,  Petrus  de  Salinis,  Petrus  de  Sampsone,  Petrus  de  Bellapertica,  Rai- 
mundus  de  Pennaforte.  Rainnmdus  de  Salgueto,  Tancredus  de  Bononia,  Tbomas 
Cabham,  Vincentius  Hispanus. 

De  philosopbia:  Aegidius  de  Colurana,  b.  Albertus  Magnus,  Algazel, 
Aristoteles.  Averroes,  Eustratius.  Gervasius  Tilberiensis,  Gualterus  Burley, 
Guilelmus  de  Conchis,  Guilelmus  de  Lewis,  Guilelmus  Ockbam,  Gundisalvus, 
Ioannes  Sarisberiensis,  Petrus  Hispanus,  Porpbyrius,  Robertus  Grosseteste, 
Robertus  Kilwardbv. 

Dictamina:  Berardus  de  Neapoli,  Clemens  IV,  Rolandinus  de  Passa- 
geriis,  Thomas  de  Capua. 

De  historia:  Baldericus  Dolensis.  Bernardus  Guidonis,  Bonavitus  (?), 
Dares  Phrygius.  Eusebius  Caesariensis,  Eutropius,  Flavius  Iosephus,  Genna- 
dius,  Godifredus  de  Viterbio.  Gregorius  Turonensis,  Guido  de  Columna,  He- 
gesippus,  Iacobus  Caetani  de  Stefanescbis,  Hayton,  Ioannes  Aegidii,  Ioannes 
Cavallini.  Ioannes  de  Osnabrug,  Marinus  Sanutus,  Martinus  Polonus.  Mira- 
bilia  urbis  Romae  et  Constantinqpoleos,  Odoricus  de  Portunaono.  Ptolemaeus 
de  Luca,  Richardus  Pictavicnsis,  Rufinus,  Sicardus  Cremonensis,  Sigibertus, 
Turpinus,  Victor  Vitensis,  Vincentius  Bellovacensis. 

De  medicina:  Avicenna,  Constantinus,  Franciscus  de  Senis,  Galenus, 
Ioannes  Nazaretb,  Rasis,  Ioannes  Serapion,  Rogerius  de  Paronio. 

Auctores  latini:  (Aesopus),  Adam  Anglicus  in  Marcianum  Capellam, 
Capella  Marcianus,  Cato  Censorinus.  Cicero,  Dionysius  de  s.  Burgo  in  Vale- 
rium  Maximum,  Festus  Pompeius,  Florus,  Guido  de  Marchia  in  Ciceronem, 
Horatius,  Ioannes  Boccacius,  Titus  Livius,  Lucanus,  Macrobius,  Nicolaus 
Trivet  in  Livium  et  Senecam,  Ovidius.  Palladius,  Petrus  Crescentii,  (Plato), 
Plinius,  Seneca,  Solinus,  Suetonius,  Trogus,  Valerius  Maximus,  Vegetius,  Vir- 
gilius. 

De  astronomia:  Alfraganus,  Alkindus,  Arzachel,  Leo  de  Balneolis. 
Marchianus,  Ptolemaeus. 

De  trivio  et  quadrivio:  Aegidius  de  Columna,  Aegidius  Zamorensis, 
Alexander  de  Villa  Dei,  Hugucio,  Ioannes  Balbi,  Placidus  Fabri,  Priscianus, 
Sion,  Theobaldus,  Ventura. 

Hestat,  ut  legentium  nientes  ad  ea  intendam,  quae  in  biblio- 
theca  peculiari  attentione  digna  sunt. 


752  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.   I 

Ex  interpretibus  s.  Scripturae  nullius  tot  recensentur 
volumina,  quot  Nicolai  de  Lira.  Ac  profecto  is  tunc  successerat 
in  locum,  quem  in  bibliotheca  Bonifatiana  tenuerat  Hugo  a  s.  Charo. 
Haud  pauca  etiam  occurrunt  exemplaria  Dominici  Grimae  et  Ar- 
mandi  de  Bellovisu,  omnino  rara.  Ii  enim  eo  tempore  in  palatio 
Avenionensi  sacras  tradebant  litteras. 

Inter  ss.  Patres  s.  Augustinus,  si  voluminum  copiam  spe- 
ctemus,  ut  fere  in  reliquis  antiquioribus  bibliothecis,  tenet  prin- 
cipatum ;  quippe  qui  et  ob  scriptorum  multitudinem  ac  varietatem 
et  ob  doctrinae  ac  dictionis  praestantiam,  maxime  ante  ortam 
theologiam  scholasticam,  in  scholis  quasi  solus  regnabat.  Verum 
etiam  in  reliquis  Patribus  colligendis  Pontifices  singulari  usi  sunt 
diligentia,  ita  ut  eorum  bibliotheca  in  hac  parte  fere  omnium  eius 
aetatis  esset  copiosissima.  Ex  Patribus  Graecis  plurima  eo  tem 
pore  nondum  erant  latinitate  donata. 

Ut  inter  Patres  s.  Augustinus,  sic  inter  theologos  longe  eminet 
s.  Thomas  de  Aquino,  cuius  in  indice  anni  1375  nume- 
rantur  105  volumina.  Id  procul  dubio  imprimis  inde  factum  est, 
quod  s.  Doctor  a  pontificibus  eius  temporis  in  singulari  haberetur 
honore.  Quod  de  Ioanne  XXII  quidem  non  est  dubium,  quippe 
qui  eum  anno  1323  sanctorum  catalogo  inscripserit.  Atque  ea 
occasione  confectum  ac  Pontifici  oblatum  esse  opinor  eximium 
illud  operum  ipsius  exemplar,  quod  notd  illa,  quam  r/rossam 
vocabant,  modo  plane  aequali  in  plus  quam  quindecim  volumi- 
nibus  praegrandibus  est  exaratum,  e  quibus  quatuordecim  reperi 
in  bibliotheca  Vaticana  90(i.  —  Haud  minoris  s.  Doctorem  facie- 
bant  Benedictus  XII  et  imprimis  Clemens  VI,  qui,  cum  circa 
an.  1321  suas  Parisiis  determinaret  quaestiones,  doctores  anti- 
quiores  ac  praecipue  s.  Thomam  tuebatur.  Innocentius  VI  demum 
s.  Doctorem  in  sermone  saepius  typis  descripto  summis  celebravit 
laudibus. 

De  delectu  reliquorum  theologorum  hoc  quoque  observandum 
est,  ex  commentationibus  Petri  Lombardi  fere  solos  antiquiores 
exhiberi,  et  ex  recentioribus  sive  Nominalibus  priores  tantum. 
Non  ausim  tamen  affirmare,  certo  penitus  consilio  recentiores  esse 
exclusos.  Id   enim    fortasse    etiam  ex  eo  contigit,  quod,  cum  ea 

906  V.  paullo  ante  p.  303,  not.  111.  Plura  etiam  coemit  Ioannes  s.  Doctoris  volumina. 
v.  1.  c,  pp.  145,  147. 


CAP.  IV,    $  6  —  DE    CONFORMATIOHE    BIBLIOTHECAE    AVENIONENSIS         753 

bibliotheca  ex  spoliis  praelatorum  decedentium  potissimum  auge- 
retur,  ac  praelati  eos  potissimum  apud  se  haberent  auctores,  quos 
adolescentes  in  studiis  generalibus  adamaverant,  tempore  Urbani  V 
vix  ulli  ex  recentioribus  Nominalibus  ea  via  poterant  in  palatium 
Avenionense  irrepsisse.  Atque  hoc  omnino  in  delectu  etiam  reli- 
quorum  scriptorum  illi  bibliothecae  illatorum  aestimando  probe 
est  spectandum. 

Ex  quaestionibus  theologicis  perrarae  sunt  illae  fratris 
Eustachii,  Giraudi  de  Abbatisvilla,  Guidonis  de  Terrena,  Guilelmi 
de  Mara,  Henrici  Herkley,  Ioannis  de  Polliaco,  Siberti  de  Beka. 

Alio  loco  907  demonstravi,  scriptorum  Petri  IoannisOlivi 
in  nulla  bibliotheca,  -  si  res  aestimetur  ex  indicibus,  qui  nobis 
suppetunt,  -  tantam  fuisse  copiam,  quanta  in  Avenionensi;  quam 
eadem  ratione,  qua  illa  116  volumina  hebraica  90S,  con- 
gestam  et  bibliothecae  illatam  esse  arbitror.  Ut  enim  haec  e  ma- 
nibus  Iudaeorum,  sic  illa  e  bibliothecis  conventuum  erepta  sunt,  ne 
quid  ex  eis  mali  vel  dedecoris  in  populum  christianum  dimanaret. 

Haud  eadem  ratione  opinor  collectam  esse  in  palatio  Avenio- 
nensi  insignem  illam  copiam  operum  tum  genuinorum  tum  spu- 
riorum  Ioachimi,  famosi  illius  vatis  et  abbatis  s.  Ioannis  in 
Flore,  qua  maiorem  in  nulla  bibliotheca,  nulloque  indice  sum 
nactus  909.  Etenim  ipse  Clemens  VI  aliquod  eorum  exemplar  sibi 
fecit  exarari  910.  Praeterea,  ut  reliquorum  ss.  Patrum  et  antiquio- 
rum  auctorum,  sic  et  Ioachimi  scripta  in  unum  aliquod  caput 
collecta,  propria  distincta  sunt  inscriptione.  —  Denique  observanda 
est  mentio  tractatus  Ioachimi  de  unitate  trinitatis,  quae  sit  dif- 
ferentia  inter  nomina  essentialia  et  nomina  relativa,  quae  in 
utraque  recensione  occurrit 9U.  Fuerunt  enim,  qui  negarent,  Ioa- 

807  In  eommentatione,  cui  titulus:  Petrus  Iohannis  Olivi,  sein  Leben  und  seine  Schriften 
in  Demfle-Ehrle,  Archiv,  III,  409-552,  imprimis,  p.  460. 

906  V.  paullo  ante  p.  398,  nn.  1512,  1513.  —  Simili  ratione  bibliothecae  quoque  regnm 
Galliae  an.  1372  et  1397  haud  parva  copia  librorum  hebraicorum  est  adiuncta;  v.  Delisle, 
Cabinet  des  mss.,  I,  48. 

909  Notitia  enim  complurium  scriptorum,  quae  in  plerisque  libris  inter  opera  Ioachimi 
spuria  recensentur,  imprimis  hausta  est  ex  codice  monasterii  s.  Fidis  prope  Caosaraugu- 
stam.  Iam  vero  satis  est  certum,  hunc  codicem  pro  Clemente  VI  an.  1348  exaratum,  ex 
bibliotheca  Avenionensi  Paniscolam  et  inde  ad  monasteriurn  illud  esse  asportatum.  V.  de  Visch, 
liibliotheca  SS.  ord.  Cisterc,  p.  173  et  quae  dixi  in  Wetzek-Welte,  Kirchenlexicon  l, 
VI,  1475. 

910  V.  paullo  anto  pp.  163,  165. 

911  L.  c,  pp.  314,  512. 

4« 


754  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

chimum  errores  de  trinitate  a  Concilio  Lateranensi  condemnatos 
tractatu  aliquo  proprio  exposuisse,  ac  sententiam  concilii  cen- 
serent,  locum  aliquem  libri  Psalterii  decem  cordarum  unice 
spectasse  912;  cuius  contrarium  puto  ex  illis  locis  manifestum 
esse     . 

Porro  observandus  quoque  est  numerus  permagnus  commenta- 
tionum  de  duabus  illis  controversiis  de  paupertate  religiosa  et 
de  paupertate  fratrum  Minorum,  tanto  animorum  motu,  medio  sae- 
culo  tertio  decimo  Parisiis  et  ineunte  decimo  quarto  Avenione 
agitatis. 

Dixi  116  codices  hebraicos,  non  ut  ss.  litterarum  studio 
inservirent,  sed  ut  asservarentur,  in  bibliotheca  esse  reconditos. 
Graecarum  quoque  litterarum  studium  saeculo  quarto  decimo 
minus  quam  decimo  tertio  apud  philosophos  et  theologos  videtur 
viguisse  914.  Dum  enim  in  bibliotheca  Bonifatiana  33  codices  graeci 
recensentur,  exstant  in  Avenionensi  tantum  sex. 

Inter  iuris  peritos  quoque  aliqui  inveniuntur  rariores,  ut 
Bagaiotus,  Geraldus  de  Piscario,  loannes  de  Blanosco,  Petrus  de 
Aliena,  Petrus  Bonetus,  Petrus  de  Braco,  Petrus  de  Onzula,  Petrus 
de  Salinis,  Petrus  de  Bellapertica,  Raimundus  de  Salgueto,  Vin- 
centius  Hispanus. 

Vestigium  aliquod  renati  amoris  litterarum  latinarum 
habes  in  duobus  egregiis  codicibus,  in  quibus  collectio  pro  eo 
tempore  omnino  insignis  orationum  Ciceronis  continebatur.  In 
bibliotheca  Bonifatiana  non  suppetebant  nisi  rhetorica  et  dispu- 
tatio  de  officiis,  quorum  crebra  exemplaria  etiam  in  antiquis  bi- 
bliothecis  occurrunt  915. 


91?  y    Psalterium  decem  cordarum,  ed.  Venetiis  1527,  f.  230  b  s. 

913  V.  quae  hac  de  re  dixi  in  Wetzkr-Wkltk,  1.  c,  c.  1474;  —  praeteroa  cf.  Denifle, 
Handschriftliche   Uberlicferung  der  Werke  Ioachims  in  Dkmkle-Ehrle,  Archiv,  I,  96. 

914  Plures  etiam  e  theologis  saeculo  tertio  decimo  Graece  scivisse,  quam  plerique 
agnoscunt,  habes  in  Denifle,  Die  Handschriften  der  Bibel-Corrrectorien  des  13  Iahrhun- 
derts  in  Denifle-Ehrlk,  Archiv,  IV,  595  s. 

9*  Quaenam  ex  scriptis  Ciceronis  eo  tempore  essent  obvia.  quae  rara,  quaeque  etiam 
tunc  penitus  in  bibliothecis  laterent,  accurate  inquisivit  Hortis  A.,  M.  T.  Cicerone  nelle 
opere  di  Petrarca  e  del  Boccaccio,  ricerche  intorno  alla  erudizione  classica  nel  medio  evo 
in  Archcografo  Triestino,  tom.  VI,  fasc.  1,  2.  Trieste  1878,  p.  42  s. ;  cf.  Voigt  G.,  Die 
handschriftliche  Uberlieferunrj  von  Ciceros  Briefen  \\\  Berichte  der  Kgl.  Sdchsischen  Ge- 
gesellschafl  der  Wissenschaften  1879.  —  Ex  his  inquisitionibus  plane  constat,  iure  ac  me- 
rito  in  recensio;ie  anni  1369  significari,  in  il'.o  volumine  contineri  librns  Tulii  muVos,  qui 
raro  inoeniuntur;  cf.  paullo  ante  pp.  286,  n.  29;  541,  n.   1345. 


CAP.  IV.    §  ()  —  DE    CONFORMATIONE    HIBLIOTIIECAE    AVENIONENSIS         755 

Restat,  ut  inquiramus,  fueritne  bibliotheca  Avenio- 
nensis  itaprivata  pontificis,  ut  reliquis  omnibus,  exceptis 
fortasse  officialibus  curiae,  esset  clausa.  Inde  enim  non  parum 
eius  existimatio  pendet.  —  Qua  in  re  imprimis  est  animadver- 
tendum.  saeculo  quarto  decimo  bibliothecas  omnes,  sive  in  ecclesiis 
cathedralibus,  sive  in  monasteriis  ordinum  antiquiorum,  sive  in 
coenobiis  fratrum  mendicantium  sive  in  studiorum  collegiis,  sive 
in  aedibus  principum  essent  collocatae,  privatas  potius  quam  pu- 
blicas  fuisse.  Hoc  tamen  non  ita  dico,  ut  ncgem,  eas  non  solis 
illarum,  in  quibus  constitutae  erant,  aedium  sociis  fuisse  apertas; 
sed  privatas  voco,  quod  non  externis  aeque  atque  internis,  sive 
non  universis  viris  doctis  paterent.  De  bibliotheca  enim,  quae  hac 
ratione  esset  publica,  eaque  Venetiis  constituenda,  primus  eo  sae- 
culo  Franciscus  Petrarca,  clarissimus  ille  poeta,  cogitasse  videtur, 
licet  Venetorum  socordia  res  non  sit  perfecta  9M.  Itaque  priores 
eius  generis  bibliothecae  saeculo  demum  quinto  decimo  ineunte 
sunt  conditae;  et  aliae  quidem  a  principibus,  ut  Medicea  apud 
s.  Marcum  Florentiae  c.  an.  1441,  quam  quidam  primam  omnium 
fuisse  opinantur  i,1T;  aliae  a  civibus,  ut  Aquis  in  Provincia  an.  1418, 
Ulmae  an.  1435  et  Norimbergae  an.  1445  in  Germania  °18;  de- 
nique  omnium  celeberrima  in  palatio  Vaticano  a  Nicolao  V  et 
Sixto  IV. 

Verum,  ut  paullo  ante  monui,  illae  ipsae  bibliothecae  privatae 
saeculi  decimi  quarti,  licet  non  omnes  eadem  plane  ratione,  etiam 
ab  externis  quandoque  poterant  frequentari.  Id  imprimis  de  ple- 
risque  studiorum  collegiis,  potissimum  vero  de  Sorbonico  ex  ipsis 
bibliothecae  legibus  manifestum  est 919.  Praeterea  etiam  ex  princi- 

916  Pktrarca  F.,  Letiere  delle  co.se  famigliari  oolgar.  da  G.  Fracassetti,  Lettere  varie 
ii.  43,  tom.  V,  p.  573  s. ;  ubi  pp.  57<>,  577  habes  litteras  Petraroae,  quibus  id  offert  senatui 
Venetiano  et  responsum  ipsius  sonatus;  praeterea  cf.  Voigt  G.,  Die  Briefsammlungen  Pe- 
trarcas  und  des  Venezianischen  Staatshanzler  Benintendi  in  Abhandlungen  der  Kgl.  bayr. 
Ahad.  der  Wissenschaften,  III  Cl.  XVI  Bd.,  III  Abth.  (LS82),  pp.  30,  49.s  et  Korting  G. 
Pelrarcas  Leben  und  Schriften,  p.  3(il  s. 

9,7  Voigt  G.,  Wiederbelebung  des  classischen  Alterthums*,  I,  408. 

918  Eowards  B.,  Free  town  Vbraries,  their  formation,  managemeni  and  history  in 
Britain,  France,  Germany  and  America.  London  1869,  pp.  2  s.,  224,  240  s.  et  Wattenbach, 
Schriftwesen  i,n  Mittelaller  \  pp.  481$.,  507  s.  —  Verum,  nt  dicam,  quod  sentio,  hae  ori- 
gines  bibliothecarum  publicarum  nondum  videntur  satis  accurate  investigatae  ac  defiuitae. 

919  Ci'.  Pranklin,  La  Sorbonne,  ses  origines,  sa  bibliotheque  2,  pp.  48,  64,  72;  Delisle, 
Cabinel  des  mss.  II,  185«.  —  Libi"<  quoque  in  monasteriis  et  conventibus  collocatos,  ut  solos 
Parisienses  memorem,  externis  aliquatenue  praesto  fuisse,  babes  ex  Demsle,  1.  c,  II,  196. 


756  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTilECA   AVENIONENSI  —  ART.   1 

pum  bibliothecis,  licet  praecipue  ipsius  principis  suorumque  paren- 
tum,  familiarium  amicorumque  usibus  essent  destinatae,  his  tamen 
intercedentibus,  aliis  quoque  viris  doctis  quandoque  concedebatur 
aliquid  librorum.  Quod  quidem  Delisle  de  bibliotheca  regum  Gal- 
liae,  praesertim  Caroli  V  (1364-1380),  ex  notis  indicibus  illius 
bibliothecae  adpictis  demonstravit  !,2°. 

Iam  vero  idem  fere  in  concedendis  libris  bibliothecae  Ave- 
nionensis  Romanorum  Pontificum  obtinuisse  arbitror.  Hoc  enim 
ex  uno,  quem  hac  de  re  nactus  sum,  loco  probabili  coniectura 
concludi  posse  videtur. 

Petierat  a  Francisco  Petrarca  in  Valle  Clausa  prope  Ave- 
nionem  tunc  rusticante  amicus,  nescio  quid  carminis.  Cui  claris- 
simus  ille  poeta,  hoc  respondit  fuisse  in  causa,  quominus  subito 
ei  obsecundarit,  quod  ad  eos  versus  condendos  Plinii  Secundi  con- 
silio  opus  esset,  quem  Italia  excedens  Veronae  reliquisset.  Hic, 
inquit,  Plinius  nusquam  est  nec  alteri,  quod  equidem  ego  noverim, 
nisi  Bomano  Pontifici.  Is  autem,  fando  audisti,  ah  ipso  mortis 
vestibulo,  quo  dudum  praecipitanter  acresserat,  nunc  pedetentim 
redit.  Cum  pervenerit  ad  salutem  .  .  . ,  tunc  Plinio  eius  parumper 
inspecto,  confestim  voluntati  mos  geretur  tuae  921. 

Ex  quo  loco  exploratum  habemus,  libros  bibliothecae  Ave- 
nionensis  etiam  externis  quandoque  fuisse  concessos,  ut  eos  pa- 
rumper  consulerent;  at  profecto  non  promiscue  omnibus.  Imo 
manifeste  apparet,  Clementem  VI  hac  in  re  ita  cautum  fuisse,  ut 
id,  nisi  ipse  per  se  concessisset,  fieri  nequaquam  posset. 

Quare  mea  quidem  opinione  de  bibliotheca  Avenionensi  idem 
quod  de  reliquis  regum  ac  principum  illius  temporis  bibliothecis 
est  statuendum,  atque  ut  hae  sic  illa  privata  potius  quam  publica 
est  appellanda. 

Denique  in  aestimanda  ex  aequo  bibliotheca  Avenionensi  hoc 
non  est  negligendum,  litterarum  studia  in  palatio  Romanorum 
Pontificum,  etsi  ad  convenientem  animorum  relaxationem  atque 
ingeniorum  culturam  erant  utilia,  imo  quandoque  ad  expedienda 


580  Delisle,  1.  c,  I,  43. 

921  Fr.  Petrarcae,  Epistolae  de  rebus  familiaribus  et  variae  ed.  I.  Fracassetti, 
lib.  xn,  epist.  5;  tom.  II,  p.  182.  Epistola  missa  die  8  m.  iau.  1352  Francisco  Nelli  (Ri- 
nucci)  priori  ecclesiae  ss.  Apostolorum,  Florentir.e :  cf.  Petrarca,  Letfcre  volg.  da  G.  Fka- 
cassetti,  III,  136. 


CaP.  IV,   §6 —  DE   CONFORMATIONE    BlBLlOTHECAE   AVENlONENSIS        757 

negotia  omnino  necessaria;  non  tamen  ut  in  studiorum  collegiis 
aedibusque  religiosorum  sibi  tantum  et  litterariae  exercitationi  vi- 
ventium,  partes  tenuisse  primas.  Universa  enim  curiae  negotia 
ecclesiae  administrandae  erant  intenta,  atque  in  ea  ncn  iuvenes 
commurabantur  litterarum  studiis  excolendi,  sed  viri  iis  egregie 
exculti  et  insuper  longo  rerum  usu  iam  perpoliti.  Quare  in  pa- 
latiu  non  ea  litterariae  supellectilis  abundantia  est  requirenda, 
quae  in  illis  aedibus  iure  ac  merito  desideratur.  Pru  usibus  igitur 
et  necessitatibus  curiae  ea,  quam  mudu  expendimus,  librorum 
copia  non  sufficiens  tantum  censenda  est,  sed  potius  locuple- 
tissima. 


CORRIGENDA   ET  ADDENDA 


Pag.  4,  lin.  11  inf. :  conclave  lege  conclavi. 

Pag.  14,  lin.  19  inf. :  Ex  hiis  lege  ex  iis. 

Pag.  14.  lin.  10  inf. :  Arnaldus  de  Falqueriis  lege  Arnaldus  de  Auxio. 
ita  verius  Contelorius,  Elenchus  S.  R.  E.  Cardinalium  p.  20,  contra  Cia- 
conium.  Praeterea  animadvertas  oportet,  utrumque,  Theodoricum,  inquam,  et 
Arnaldum,  fuisse  camerarios,  etiam  antequam  renuntiati  sint  cardinales. 

Pag.   14.  lin.  4  inf.:  vom  I,  1311  lege  vom  I.  1311. 

Pag.  18  (cf.  p  9).  Non  omnino  vanos  fuisse  conatus  Bertrandi  Cariti  et 
Guilelmi  Duleini  an.  1326  Assisium  missorum  ad  conquirendas  res  e  thesauro 
ablatas  comperimus  e  rationibus  camerae,  quae  recepta  de  diversis  inscribuntur. 
Habes  eas  in  Tabulario  Vaticaxo  in  Collectoriae  n.  378,  f.  135a  et  in  Intr. 
et  exit.  cam.  apost.  n.  19,  f.  139«.  In  iis  inter  alia  recensetur:  «  Anno  a  na- 
«  tivitate  domini  M°CCC°XXIX,  die  XVIII  m.  novembris  magister  Bertrandus 
«  Cariti,  archidiaconus  Vaurensis,  dudum  sedis  apostolice  nuntius,  una  cum 
«  fratre  Guillelmo  Dulcini  ad  partes  Tucie  (!)  pro  certis  negotiis  per  domi- 
«  num  nostrum  summum  pontificem  destinatis,  de  diversis  vasis  argenteis, 
«  pecuniis.  pannis  cericis,  libris  et  bonis  aliis  per  ipsos  nuncios  ex  diversis 
«  causis  receptis  nomine  prefati  domini  nostri  pape  in  partibus  supradictis 
«  et  aportatis  ad  romanam  curiam  per  ipsum  dominum  Bertrandum ,  ab 
«  anno  domini  M°CCC°XXVI°  et  die  V  m.  maii,  assignavit  camere,  ut  se- 
«  quitur:  » 

Ex  indicibus  rerum  receptarum  qui  sequuntur,  duo  spectant  rem  nostram. 
«  Item  de  bonis  thesauri  ecclesie  Romane  rapti  de  sacristia  fratrum  minorum 
«  de  Assisio  et  restituti  per  Musium  domini  Francisci  dicti  loci  episcopo  Tu- 
«  dertino  et  per  lpsum  episcopum  magistro  Iohanni  Amelii  rectori  ducatus 
«  Spoletani  et  per  ipsum  rectorem  traditis  dicto  domino  B.  Cariti,  assignavit 
«  camere :  unam  vannoam  sive  cultram  de  duobus  coloribus  sindonum,  unum 
«  pannum  magnum  de  lana  cum  figuris,  VIII  cultellos  magnos  de  mensa  et 
«  unam  furquetam,  II  fleseones  de  petra  porfidi,  II  pannos  de  sirico  pro  al- 
«  tari,  unam  pixidem  de  iaspito  pro  ostiis  cum  duobus  zaphiris  et  duobus 
«  granatis  et  uno  persino  (?) ....  » 

F.  135 b:  «  Item  de  bonis  restitutis  per  priorem  s.  Fridiani  de  Luca, 
«  raptis  in  Lucha  de  thesauro  Romane  ecclesie:  unum  pedem  de  argento 
«  deauratuin  ponderis  unius  marclie.  duarum  unciarum,  I  carti ;  unuin  lapidem 


760  PARS    I  —  UE    BIBLIOTHECA    BONIFATIANA 

«  de  zaphiro  perforatum ;  unum  flasconem  argenti  cum  corrigia  de  serico, 
«  ponderis  VII  marcharum,  III  unciarum  ad  pondus  predictum ;  unam  bibliam, 
«  epistolas  Pauli  glosatas,  problemata  Alexandri,  librum  de  claustro  anime, 
«  librum  Apocalipsis  glosatum,  librum  de  civitate  fn.  19:  de  trinilate]  dei,  li- 

«  brum  Cantica  Canticorum,  Constitutiones  fratrum  penitentie  IhesuChristi » 

Quosdam  alios  libros  de  oboentionibus  pro  inhobedientiis,  forefactis,  legatis 
defunctorum  provenientes  habes  ff.  28 ab,  40b;  inter  alios  observo  f.  28 a 
unum  libellum  Ioannis  de  Blanosco. 

Pag.  23,  post  lin.  23  sup.  adde :  «  9.  Item  fuit  apportatus  .  .  .  unus  liber 
«  scriptus  in  cartis  de  pecude,  disquaternatus  sive  dislegatus,  in  quo  conti- 
«  nentur  multa  iura,  privilegia,  iurisdictiones  Romane  ecclesie,  qui  secundum 
«  intitulationem  fuit  ordinatus  per  dominum  Innocentium  papam  II II,  et  sunt 
«  in  eo  XXXII  petie  sive  quaterni,  et  incipit  in  prima  petia  sive  quaterno 
«  in  secundo  folio:  tifex,  et  finit:  omnibus.  »  V.  Denifle-Ehrle,  Archiv, 
II,  97. 

Pag.  29,  cum  n.  34  confer:  Bo.  277.  Item  duo  libri  de  motetis,  de  nota 
quadrata. 

Pag.  34,  n.  78,  de  hac  inquisitionc  conlra  illos,  qui  letati  sunt,  quando 
audiverunt,  quod  dominus  Bonifacius  mortuus  erat,  v.  litteras  Caroli  II, 
regis  Siciliae  apud  Gregorovius,  Geschichie  der  Sladt  Rom  3,  V,  505. 

Pag.  83  (cf.  p.  122).  De  littera  cum  ditongis  v.  Bernardum  Guidonis,  qui 
in  tractatu  de  conciliis  de  gestis  Chalcedonensis  synodi :  habentur,  inquit,  in- 
tegre  in  Verona  civitate,  in  ecclesia  cathedrali,  ubi  ego  legi  in  littera 
antiqua  diftongata;  v.  Delisle,  Notice  sur  les  mss.  de  Bernard  Gui 
in  Notices  et  exiraits  des  mss.,  XXVII,  2e  p.,  p.  302. 

Pag.  96,  n.  586.  Architrenius  poema  Ioannis  de  Altavilla;  habes  illud 
in  codd.  64  et  157  Digbeianis  in  Bibliotheca  Bodleiana  Oxonii  et  vulgatum 
in  T.  Wright,  Anglo-Laiin  satirical  poets,  I,  240-392. 

Pag.  121,  lin.  14  inf.  Vix  est,  cur  moneam,  me  id  dicere  praetermissis 
bibliothecis  Graecorum  in  Italia  inferiori  atque  in  Oriente  sitis. 

Pag.  145,  n.  7  sup.:  Gr.  79,  lege:  Gr.  216. 

Pag.  146,  lin.  18  inf.:  Ur.  382,  lege:  Pen.  382. 

Pag.  147,  lin.  16  sup. :  Ur.  1330,  lege:  Ur.  1333. 

Pag.  147,  lin.  9  inf. :  Raymundo  Triginta  librarum. 

Pag.  147,  lin.  4.  inf. :  Guilelmus  de  Broa  -j-  23  m.  iulii  1323,  ita  per- 
peram  Gallia  Christiana,  at  lege:  paullo  ante  diem  20  m.  iulii  1324.  Eo 
enim  die  transfertur  Bertrandus  a  sede  Rivensi  ad  Caturcensem  post  obitum 
bone  memorie  Guillelmi  Caturcensis  episcopi,  qui  nuper  apud  sedem  apo- 
stolicam  diem  clausit  extremum,  v.  Regest.  Vatic.  loannis  XXII  (n.  77) 
commun.  an.  8\  pars  2a,  f.  133&,  epist.  1409. 

Pag.  150,  lin.  2  inf.  lege:  Bartholomaeus  de  Glanvilla  ord.  min. 

Pag.  156,  lin.  3  inf.:  Godefredus  Rabety,  lege :  Gaufridus  Isnardi,  in  quo 
corrigenda  Gallia  Christiana;  cf.  p.  606,  not.  134. 

Pag.  156,  n.  25,  cum  libro  sermonum  Domini  nostri  cf.  Gr.  798. 


CORRIGENDA   ET   ADDKNDA  7<>1 


Pag.  172,  lin.  14  sup. :  Mare  historiarum  Ioannis  de  Columna  ord.  praed. 

Pag.  174  (pp.  724,  740).  Facile  quis  possit  opinari,  Ioannem  Coti,  epi- 
scopuni  Tricastinum.  quem  Petrarca  anno  1*547,  si  Fracassetti  credimus,  dicit 
bibliothecae  Avenionensis  praefectum,  esse  eumdem,  quem  scriptores  Augusti- 
niani  (v.  p.  740)  Ioannem  Lemovicensem  dicunt  ac  ante  an.  1346 
eodem  munere  functum  esse,  volunt.  Quare  iuvabit  ea,  quae  de  Ioanne  Tri- 
castino  dixi.  paullo  accuratius  retractare. 

Habemus  igitur  de  eo  in  litteris,  quibus  die  6  m.  augusti  1347  constitutus 
est  episcopus  Ventiensis  (Vintia,  Vence  in  Provincia):  «  Dilecto  filio  Iohanni 
«  Coci,  electo  Ventiensi  salutem  etc.  —  .  .  .  ad  te  ordinis  fratrum  Heremitarum 
«  s.  Augustini  professorem,  in  sacerdotio  constitutum  ac  sacre  theologie  ma- 
«  gistrum,  quem  religionis  zelo  conspicuum,  morum  elegantia  ac  conversa- 
«  tione  placidum,  in  spiritualibus  providum  et  in  temporalibus  circumspectum 
«  ac  aliis  multiplicium  virtutum  meritis  laudabiliter  redimitum  per  familiarem 
«  experientiam  novimus  .  .  .  direximus  aciem  nostre  mentis  .  .  .  Datum  Avinione 
«  VIII  idus  august.  an.  6°.  »  V.  Regest.  Vatic.  Clementis  VI  (n.  178)  com- 
mun.  an.  6t,  lib.  1,  pars  la,  f.  10«,  epist.  16.  —  Deinde  die  14  m.  august.  1348 
Ioannes,  etiam  tunc  electus  Ventiensis,  id  est  nondum  consecratus,  translatus 
est  ad  episcopatum  Grassensem  (v.  1.  c,  [n.  187]  commun.  an.  7\  lib.  m, 
f.  140?;,  epist.  122)  atque  inde  die  4  m.  novemb.  1349  ad  Tricastinum  (v.  1.  c, 
[n.  192]  commun.  an.  8',  lib.  1,  pars  la,  f.  66«,  epist.  198),  quem  usque 
ad  an.  1364  tenuit.  Eo  enim  anno  die  10  m.  iulii  ei  successit  Iacobus  Artaudi 
et  ab  Urbano  V  ad  residendum  in  sua  sede  e  curia  emissus  est  (Regest.  Ave- 
nion.  Urbani  V,  tom.  VII,  f.  118?;  et  Regest.  Vatic  Urbani  V  [n.  253] 
indult.  an.  2\  f.  78«,  epist.  258). 

Ex  his  habemus,  fuisse  Ioannem  Coci  ex  ordine  Eremitarum  s.  Aug.,  quin 
etiam  Clementem  VI  eo  iam  ante  an.  1347  familiariter  esse  usum.  Nihilo- 
minus,  etsi  Ioannes  Lemovicensis  idem  esset,  qui  Ioannes  Coci,  episcopus  Tri- 
castinus,  tamen  quominus  Clementi  dicatur  fuisse  a  confessionibus  et  praefectus 
bibliothecae  Avenionensis,  obstare  videtur,  quod  in  monumentis  certis  ea  mu- 
nera  annis  1346,  1351,  1352  Petro  de  Bessio  ord.  Carm.  tribuantur  (v.  paullo 
ante  pp.   162,  163,  732). 

Litteras  Clementis  VI,  quas  hic  indicavi,  cum  multis  aliis,  quibus  non- 
nulli  ex  sexcentis  erroribus  Galliae  Christianae  corriguntur,  vulgavit  Al- 
banks,  Histoire  des  Eveques  de  Saint-Paid-Trois-Chdteaux  au  XIV  siecle. 
Montbeliard   1885,  pp.  25  s.,  16*5.,  19*,  not.  1. 

Pag.  177,  lin.  5  inf. :  lege:  pro  centum  et  uno  grossatoribus. 

Pag.  183,  not.  458.  Cf.  Zonghi  A.,  Le  marche  principali  delle  carte 
Fabrianesi  dal  1293  al  1599*.  Fabriano  1884. 

Pag.  185!  not.  163,  164  adde:  A.  Vuitry,  Les  monnaies  sous  Philippe 
le  Bel  et  ses  trois  fils  1285-1328  in  Compte-Rendu  de  VAcad.  des  sciences 
morales  et  politiques  1879  et  imprimis  Arbaud,  Lettre  sur  quelques  unes 
des  monnaies,  qui  avaient  cours  en  Provence  au  XI  Ve  et  XVe  siecles. 
Digne  1851. 


762  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTIIECA    AVENIONENSI  —  ART.  1 


Pag.  194  Eadem  recensio  anni  1353  librorum  cum  spoliis  thesauro  illato- 
rum  invenitur  in  Tabulario  Vatic.  etiam  in  Regest.  Avenion.  Innocentii  VI, 
tom.  V,  ff.  208a-349  et  tom.  VII,  ff.  290-425. 

Pag.  194,  lin.  9  inf. :  lege:  indicem  an.  1411  confectum. 

Pag.  196,  lin.  15  sup. :  lege:  in  duobus  saculis. 

Pag.  197,  n.  4  cf.  Ur.  1531;  n.  7  cf.  Ur.  1771;  n.  9  cf.  Ur.  1065;  — 
p.  199,  n.  V,  4  cf.  Ur.  1918,  Av.  9;  —  p.  200,  n.  V,  14  cf.  Ur.  1626;  — 
p.  201,  n.  18,  cf.  Ur.  1911;  n.  37  cf.  Ur.  1559;  —  p.  202,  n.  5  cf. 
Ur.  1662;  —  p.  205,  IX,  3  cf.  Ur.  1710;  —  p.  206,  XI,  6  cf.  Ur.  1691  ; 
n.  12  cf.  Ur.  1692;  n.  13  cf.  Ur.  1525;  —  p.  207,  XII,  10  cf.  Av.  462; 
n.  12  cf.  Av.  404;  XIII,  4  cf.  Ur.  1654;  —  p.  20  8,  n.  8  cf.  Ur.  1042;  n.  9 
cf.  Av.  206;  —  p.  209,  n.  42  cf.  Ur.  1798;  —  p.  21 1,  n.  46  cf.  Ur.  1660; 
n.  57  cf.  Ur.  1516;  n.  59  cf.  Ur.  1684;  n.  63  cf.  Ur.  1064;  n.  68  cf. 
Ur.  1144;  —  p.  214,  n.  1  cf.  Ur.  1921;  —  p.  216,  n.  52  cf.  Ur.  1854;  — 
p.  217,  n.  5  cf.  Av.  407;  n.  9  cf.  Ur.  1584  et  Spo  .XL  54;  —  p.  218, 
n.  15  cf.  Ur.  1119;  n.  27  cf.  Bu.  74;  —  p.  219,  n.  39  cf.  Ur.  2045, 
n.  57  cf.  Ur.  1981;  n.  58  cf.  Av.  8;  —  p.  225,  n.  73  cf.  Ur.  1181;  — 
p.  226,  n.  82  cf.  Ur.  1146;  n.  91  cf.  Ur.  1044;  n.  101  cf.  Ur.  1520;  — 
p.  228,  n.  20  cf.  Ur.  1880;  —  p.  229,  n.  55  cf.  Ur.  1214;  n.  56  cf. 
Ur.  1743  et  Spo.  XXII  105;  n.  59  cf.  Ur.  1735,  Av.  577;  —  p.  230, 
n.  99  cf.  Av.  229;  —  p.  231 ,  n.  105  cf.  Spo.  XXII  56;  n.  107  cf.  Ur.  1517;  — 
p.  232,  n.  144  cf.  Ur.  1709;  —  p.  234,  XXIV  1  cf.  Ur.  1518;  n.  2 
cf.  Ur.  1532;  —  p.  237,  XXXI  5  cf.  Ur.  1153;  —  p.  239,  n.  13  cf. 
Ur.  1968;  —  p.  240.  n.  38  cf.  Ur.  1547;  n.  1  cf.  Ur.  1661;  —  p.  242, 
n.  17  cf.  Ur.  1604;  n.  27  cf.  Ur.  1716;  —  p.  24  4,  n.  13  cf.  Av.  199;  — 
p.  245,  n.  15  cf.  Ur.  1716.  —  Denique  moneo,  reliquis  numeris,  qui 
pp.  194-246  ex  indice  anni  1369  (Ur.)  indicantur,  duos  tresve  esse  ad- 
dendos. 

Pag.  204,  n.  5  Haec  prima  verba  casuum  Bernardi  Compostellani. 

Pag.  207,  lin.  5  inf.  lege:  Erat  is  unus. 

Pag.  208,  lin.  1  inf.  lege :  Petrus  Quesvell  ord.  min. 

Pag.  213,  lin.  4  inf.  lege:  1328-1348. 

Pag.  217,  n.  XIX.  In  Tabulario  Vatic,  Collectoriae  n.  168,  volumen  173 
foliorum  exhibet:  Librum  introilus  (ff.  1-108  et  exitus  ff.  108-173)  pecunie 
et  aliarum  rerum  receptarurn  pro  parte  camere  aposlolice  per  reverendum 
patrem  dominum  Guillelmum  olim  Tranensem,  deinde  Brundusinum  et 
Horitanum  archiepiscopum  et  successive  episcopum  Casinensem  apostolice 
sedis  nuntium  et  collectorem  generalem  fructuum . . .  in  regno  Sicilie  citra 
Farum,  a  die  1  m.  octobris  1343  ad  diem  1  m.  aprilis  1349. 

Iuvat  ex  eo  libro  aliqua  excerpere,  quibus  recensio  illa  librorum  paullo 
ante  p.  217,  n.  XIX  vulgata  illustratur. 

Qua  ratione  illi  libri  ad  curiam  sint  transmissi,  comperimus  ex  hoc  loco : 

F.  166a.:  Die  vicesima  secunda  supradicti  mensis  octobris  XIIIP  indi- 
ctionis  predicte,  cum  prefatus  dominus  collector  a  reverendissimis  in  Christo 


CORRIGENDA    ET   ADDENDA  7(5^ 


patribug  et  dominis,  dominis  Stephano  dei  gratia  Casinensi  et  Guillelmo  eadem 
gratia  Foroiuliensi  episeopis,  dicti  domini  pape  thesaurariis  supradictis,  in 
mandatis  noviter  recepisset,  quod  libros  et  paramenta  ad  dictam  cameram  apo- 
stolicam  pertinentia.  existentia  penes  eum,  ad  ipsam  cameram  destinaret; 
volens  ipsoruin  raandatis,  ut  tenetur,  effectualiter  obedire  et  attendens  dili- 
genter,  quod  tunc  ad  partes  Provincie  in  una  societate  accedebant  decem 
galee  et  quod  per  eas  dictos  libros  et  paramenta  poterat  tute  ad  dictam  ca- 
meram  destinare,  cum  Antonio  de  Sancto  Egidio  de  Massilia,  patrono  unius 
ex  dictis  galeis,  de  portandis  usque  Massiliam  rebus  ipsis  convenit;  et  proinde 
dictus  dominus  collector  pro  dicta  portatione  dicto  Antonio  certum  pretium 
satisfecit  et  solvit,  prout  in  predicto  libro  expensarum  factarum  per  ipsum 
dominum  collectorem  continetur;  et  in  eadem  galea  infrascriptos  libros  et 
paramenta  dicte  camere  poni  et  portari  fecit  ad  cameram  antedictam.  Pro 
quarum  rerum  assignatione  dicte  camere  facienda  etiam  providum  virum  Ray- 
mundum  de  Podiogitato  et  duos  famulos  cum  eo  specialiter  destinavit.  —  Libri 
autem  predicti  sunt  hi: 

Deinde  recensenlur  109  volumina.  Fere  ea  esse  oidentur,  quae  (o.  paullo 
ante  p.  217)  dicuntur  assignati  per  dominum  Guilelmum  episcopum  Casi- 
nensem.  Quare  speciminis  ergo  quatuor  priora  proferam,  ex  reliquis  vero 
ea  sola,  excerpam,  quae  aliquid  lucis  indici  paullo  ante  vulgato  afferent. 

In  primis:  Liber  unus  decretalium,  qui  incipit  in  textu:  Gregorius 
episcopus,  et  in  glosis:  Gregorius  in  huiusmodi  libri  principio;  et  finit  in 
textu :  compellatur,  et  in  glosis :  Bernardus  doctor  decretorum. 

Item  alius  liber,  qui  dicitur  Flores  sanctorum,  qui  incipit  in  rubro: 
Prologus  super  legendas,  et  in  nigro :  Unioersum  tempus,  et  finit :  excipit 
(l.  explicit)  pars  tertia. 

Item  liber  Sextus  sine  apparatu,  qui  incipit  in  secundo  folio:  et  idem 
volumen.  et  finit:  datum  Lugduni.  [Cf.   Ur.  1154/. 

Item  liber  alius  apparatus  Iohannis  Andree  super  Sexto,  qui  incipit 
in  rubro :  Incipit  apparatus  domini  Iohannis,  et  in  nigro :  Quia  preposterus 
et  ordo,  et  finit :  noviter  inchoatum  .... 

Item  aliud  (!)  liber  prologi  fratris  Iohannis  Lectoris,  qui  incipit: 
Xota  quod  lector,  et  finit:  impulsabilis. 

F.  166h.  Item  liber  unus,  qui  incipit  in  rubro  sive  litteris  rubeis:  Sermo, 
quem  fecit  dominus  P.  Rothomagensis ,  etin  nigro  incipit:  Tempus 
tribulationis,  et  finit:  secundorum. 

Item  liber  alius  de  papiru,  qui  incipit:  Potuii  emphiteolim,  et  finit:  ala 
sua  maire,  amen. 

F.  161  a.  Item  alius  liber  de  papiru,  qui  incipit:  Prologre.  Aysi  com- 
mensa  le  palagre,  et  finit:  deo  gratias  beate  Marie. 

Item  liber  alius,  qui  incipit  in  rubro:  Iste  est  Amansor  translatus,  et 
in  nigro:  ln  hoc  primo  modo  libro,  et  finit:  de  passionibus  puerorum. 

Item  alius  liber,  qui  incipit  in  rubro:  Incipii  e.rpositio  fratris  Ni- 
colai,  et  in  nigro:  Explanalionem  librorum,  et  finit:  deus  alme  Iohannis. 


704  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Item  alius  liber,  qui  incipit  in  rubro:  De  agricullura  Palladii,  et  in 
nigro:  De  preceptis,  et  finit:  novembr.  anno  quinto. 

F.  168  3..  Item  alius  liber,  tabulatus.  de  littera  longobarda,  qui  incipit 
Ln  secundo  folio:  rebus  in  tdnta,  et  in  ultima  virgula  eiusdem  folii  incipit: 
eiusdem  themalis,  et  in  ultimo  incipit :  ad  pelm.,  et  finit  in  eodem :  quod 
omnium. 

Item  quaternus  summe  Karoli  super  Longobarda,  qui.  incipit  in  nig.ro: 
Compositor,  et  finit  in  eodem:  ff.  de  quesiionibus  L,  et  in  ultimo  incipit: 
conlendas,  et  finit  in  eodem :  quod  actor. 

Item  liber  alius  de  littera  longobarda,  qui  incipit  in  rubro:  In  nomine 
domini,  et  in  nigro:  Propter  utilitatem,  et  finit  in  eodem :  qui  de  religio, 
et  in  ultimo  incipit:  munda,  et  finit  in  eodem  in  nigro:  sonans. 

F.  168h.  Anno  a  nativitate  domini  millesimo  CCCmo  XLVII0,  die  VI  m. 
iulii,  XV  indictione,  pontificatus  domini  Clementis  pape  VI  anno  VI°,  dictus 
dominus  collector  tradidit  et  manualiter  libravit  venerabili  et  circumspecto 
viro  domino  Bertrando  de  Cosnaco,  priori  Brive  Lemovicensis,  dicti  domini 
nostri  pape  tbesaurario,  recipienti  nomine  camere  apostolice,  libros  infrascriptos, 
existentes  penes  eum  de  bonis  et  spoliis  collectorie  sue,  prout  de  traditione 
eorum  constat  per  litteras  ipsius  domini  thesaurarii,  eius  sigillo  impendenti 
sigillatas. 

Recensentur  58  volumina,  ea  tantum  proferam,  quae  ita  describuntur, 
ut  in  reliquis  recensionibus  reperiri  possint: 

Videlicet:  1.  Quasdam   decretales   cum  glosis  ordinariis  .  .  . . 

Item  alium  librum,  qui  incipit  in  nigro:  Humanum  genus,  et  credit, 
quod  sit  lectura   Iohannis   de   Ficen   super  decretum. 

F.  169  a.  Item  unum  librum  hymnorum  vel  soliloquiorum  prophete  de 
Christo. 

Item  alium  librum  sic  intitulatum :  In  nomine  summe  et  individue  tri- 
nitatis  incipit  prologus  in  summa  collectionum  pro  confessionibus  audiendis 
edite  (!)  a  fratre  Duranto  de  Campania  ordinis  fratrum  minorum, 
in  quo  est  scriptum  de  aliena  manu:  Iste  liber  est  conventus  Civitelle  ordinis 
minorum  Aprutinensis  diocesis. 

Item  alium  librum  compositum  a  fratre  Thoma  de  Aquino,  nimirum 
la  2ae  p.,  quae  eidem  conventui  adscribilur. 

Item  alium  librum,  qui  incipit  in  nigro:  Utrum  theologia  sit  scientia, 
et  totus  liber  procedit  per  modum  questionum  theologie;  in  principio  tamen 
est  scriptum:  Iste  liber  est  conventus  Civitelle  ord.  min.  Aprutin.  dioc. 
Verum  est,  quod  fratres  dicti  conventus  habitis  pluribus  dilationibus  a  dicto 
episcopo  seu  collectore  non  poterant  probare  nec  per  testes  nec  scripturas 
dictos  libros  esse  suos,  ut  asseruit  idem  collector. 

F.  169h.  Item  alium  librum  intitulatum  in  rubro:  In  dei  nomine  mise- 
ricordis  incipit  Grabalim  Iohannis  Nazaret  filii  Mesue  medicinarum 
particularium,  et  in  nigro  incipit:  Sanat  solus  languores  deus.  /Cf  Ur.  1178, 
Bu.  353]. 


CORRIGENDA    ET   ADDENDA  705 

Die  quarta  m.  decembris  XV  indictionis  predicte  Neapoli  venditus  fuit 
unus  liber,  qui  dicitur  eoncordantie  l)iblie  condain  archiepiscopi  Beneventani, 
qui  incipit :  Cum  volens,  et  finit:  sephalentres,  venerabili  patri  domino  Ilde- 
brandino  episcopo  Paduano. 

Denique  in  priori  voluminis  parte  complura  exhibentur  inventaria  spo- 
Uorum,  ex  quibus  illi  libri  sunt  derivati ;  ut  f.  35a  fratris  Pauli  episcopi 
Puteolani ;  inter  sex  eius  libros  habes :  Ilem  qualernos  tresdecim  libri  yero- 
nicarum  cum  ystoriis  suis,  fortasse  partem  eius  historiae  satyricae,  cf.  Si- 
monsfeld  in  Forschungen  zur  deutschen  Geschichte  XV  (1874)  145  5.  Deinde 
f.  lOa  inventarium  abbatis  s.  Sophiae  Beneventanae,  f.  45  &  loannis  archie- 
piscopi  Hydrontini,  f.  47 a  Transmundi  episcopi  Alifani,  f.  49 a  B.  episcopi 
Guardiensis,  f..52a  Rogeri  archiepiscopi  Barensis. 

Pag.  233.  lin.  2  inf.  lege :  mittitur  an.  1329. 

Pag.  240,  n.  22  et  p.  232,  n.  150.  Sitne  Adam  de  Marisco  ord.  min.? 
Cf.  cod.  Digbeianum  221  in  Bibl.  Bodleiana:  Alexander  Nequam  super 
Marcianum  de  nuptiis  Mercurii  et  Philologiae. 

Pag.  25S,  col.  2,  lin.  2  sup. :  loannis  XXII  lege :  Innocentii  IV. 

Pag.  207.  lin.  1  inf.  lege :  in  Collectoriae  n.  475. 

Pag.  208,  lin.  7  sup.  Aureas  Sanctorum,  haec  prima  verba  Sanctoralis 
Bernardi  Guidonis. 

Pag.  272,  lin.  6,  7  sup.  lege:  penes  fratrem  Raimundum  de  Bona  magi- 
strum  in  theologia  et  confessorem;  cf.  p.  738. 

Pag.  272,  lin.  18  sup.  lege:  cardinali  Cusentino. 

Pag.  272,  lin.  14  inf.  Ilabes  eas  glossas  Ioan.  Andreae  in  Ur.  1024. 

Pag.  273,  lin.  13,  15,  17,  Vide  Codicem  in  Av.  8,  Archidiaconum  in 
Av.  14,  Speculum  iuris  in  Av.  7. 

Pag.  270,  cf.  p.  24.  De  ratione  conficiendi  indices  librorum  animadver- 
tenda  sunt,  quae  leguntur  in  statutis  bibliothecae  Sorbonicae  anni  1321:  «  Item 
«  non  sufficit  scribere :  Talis  habet  talem  librum,  VI  librarum  vel  huius- 
«  modi,  nisi  scribatur  etiam  sic  in  registro:  Incipit  secundo  folio  sic  vel  sic, 
«  ne  fiat  fraus  in  commutando  librum  maioris  pretii  in  librum  eiusdem  speciei, 
«  minoris  tamen  pretii;  vel  si  perderetur  unus  melior,  restitueretur  peior;» 
«  v.  Franklin,  La  Sorbonne-,  p.  40  e  cod.  10574  Bibl.  Nationalis  Paris. 

Pag.  277,  lin.  7  inf.  lege :  an.  1358. 

Pag.  283,  lin.  10  inf.  Ioannes  de  Angicuria  fungebatur  munere  regestra- 
toris  regestri  secreti  sub  Urbano  V;  v.  Intr.  et.  exit.  cam.  apost.  307  (13(54), 
in  cap.  de  cera  et  extraord.  ad  diem  29  Oct.  et  in  cap.  Soluliones  offic. 


Pag.  284-437: 

Ur. 

508  cf. 

Av. 

500 

Ur. 

758  cf.  Gr. 

1276 

» 

510  » 

» 

559 

» 

768  »   » 

451 

» 

517  » 

Bu. 

328 

» 

7S3  »   » 

751 

» 

583,  » 

Gr. 

97? 

» 

SSl  »   » 

783 

» 

584  » 

» 

1194 

» 

925  »  Vat. 

1030 

» 

588  » 

» 

1202 

» 

L098  »  Gr. 

1198 

» 

054  » 

» 

721 

» 

1149  »   » 

710 

706  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

Pag.  284-437:  Ur.  1230  cf.  Gr.  1192        Ur.  1498  cf.  Gr.     720 
»    1262    »      »      717  »    1964    >      »     1350 

»    1362    »      »      723  »    2020    »      »      730 

»    1431    »      »      707 

Pag.  325,  n.  492  Summam  illam,  quae  inscribitur  Campus  florum,  habes 
Cantabrigiae  in  collegio,  quod  nunc  Peter  House  (olim  collegium  s.  Bene- 
dicti)  vocant  in  cod.  86.  Incipit:  Fulcite  me  fioribus. 

Pag,  340,  not.  226  lege:  Gregorii  cardinalis  collectio  canonum  11.  8  com- 
prehensa,  v.  codd.  3881,  3882  Bibl.  Nat.  Parisiensis,  Vatic.  1354.  De  ea 
post  Ballerini,  Theiner,  Disquisitiones  criticae  in  praccipuas  canonum  et 
decretalium  collectiones.  Romae  1836,  p.  341  s. 

Pag.  348,  n.  794  cf.  Gr.  450,  Av.  467,  Bu.  322.  Continentur  in  eo  codice 
quaestiones  quaedam  Pelri  Ioannis  Olivi  ord.  min. 

Pag.  358,  n.  925.  Habes  eum  codicem  nunc  in  Bibliotheca  Vaticana 
cod.  Vatic.  4030.  Continet  acta  causarum,  quas  Benedictus  XII,  episcopus 
Apamiensis  1317-26  contra  haereticos  instituit.  Cf.  aliud  exemplar  in  Ur.  661  et 
v.  Ch.  Molinier,  Etudes  sur  quelques  manuscrits  des  bibibliothcques  d'Italie 
concernant  V  inquisition  el  les  croyances  heretiques  du  XIIe  au  XVIle  siecle 
in  Archives  des  Missions  scientifiques  (1888)  XIV. 

Pag.  364,  n.  1014.  Eamdem  lecturam  Petri  de  Salinis  habes  Oxonii  in 
Collegio  Balliolensi  cod.  76  et  Parisiis  in  Bibl.  Nationali  cod.  3917,  cf.  De- 
nifle-Chatelain,  Chartularium  univ.  Paris,  I,  648. 

Pag.  384,  not.  399  lege:  A  Ioanne  Dominici  O.  P.,  Narbonense,  concinnata. 

Pag.  388,  not.  413  lege:  Thomas  de  Mora  cardinalis. 

Pag.  393,  n.  1431.  Tractatio  Simonis  de  Cassia  (sive  de  Bononia)  de  nova 
civi+ate,  quam  Ossinger,  Bibliotheca  Augustiniana  videtur  ignorasse. 

Pag.  487,  n.  412.  Opinor  hoc  esse  volumen,  quod  Robertus  de  Gebennis 
(Clemens  VII)  an.  1387  dono  dedit  duci  Bituricensi,  quodque  nunc  Londini 
in  Museo  Britannico  asservatur  cod.  Burney  375;  cf.  Delisle,  Cabinet  des 
mss.,  III,   191,  n.  257. 

Pag.  503,  n.  721:  cf.  Pen.   166. 

Pag.  628,  lin.  14  sup.  Cf.  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  250,  f.  121  a: 
<  Die  ultitna  octobris  [1337]  pro  XXII  lapidibus  magnis  pro  faciendis  yma- 
«  ginibus  portalis  magni  novi  palatii  -  XXII  flor.  »  Harum  imaginum  fit  etiam 
mentio  in  Muratori,  SS.  rerum  ital.,  III,  pars  2a,  806,    808. 

Pag.  630,  not.  235  et  pag.  639,  not.  266  corrigas  secundum  ea,  quae 
habes  paullo  post  p.  774. 

Pag.  655.  De  tempore  Urbani  V  (1362-70)  in  Archiv.  Avenion., 
Intr.  et  exit.  cam.  aposl.  praeter  multa  manualia  haec  tantum  nactus  sum 
volumina,  in  quibus  expensae  in  certa  quaedam  collectae  sunt  capita:  de 
anno  1362-63  (a  die  6  m.  novembris)  nn.  300,  304;  1363-64  n.  307;  1364-65 
nn.  311,  317;  1365-66  n.  318. 

Pag.  655.  Ad  historiam  palatii  Avenionensis.  —  Cum  in  ra- 
tionibus  natarii  palatii  apostolici,  qui  palatio  de  storeis  providebat, 


CORRIGENDA    ET   ADDENDA  767 


praecipuae  recenserentur  camerae  atque  aulae  palatii  et  sua  cuique  adiunge- 
retur  mensura.  praeter  eam,  quam  paullo  ante  (p.  655)  ex  an.  1304  de  die 
5  m.  novembris  protuli,  reliquas  quoque  eius  generis  rationes  excerpendas  et 
colligendas  duxi. 

Quantum.  excussis  nonnihil  tabulis  Camerae.  comperi,  storearum  usus 
exeunte  demum  pontificatu  Cleinentis  VI  paullatim  invaluit.  Antea  enim  aulae 
palatii,  ut  scholae  in  studiis  generalibus,  sternebantur  paleis  et  imprimis  iuncis 
et  pelone  sive  fresqueria,  licet  aliquae  ex  praecipuis  cameris  iam  tunc  storeis 
essent  instructae.  Sic  anno  1349  a  m.  maio  ad  novembrem  satisfactum  est 
pro  plus  quam  300  fays  sive  oneribus  de  ionc  sive  de  iunquis  pro  ponendo 
et  spargendo  in  tinellis  et  cameris  apostolici  palatii.  V.  In/r.  et  cxit.  cam. 
apost.  n.  250  (1347),  f.  155&,  cf.  n.  260  (1349),  ff.  147«,  151  b,  155«; 
n.  286  (1358),  ff.  187«,  101«.  De  natis  v.  1.  c,  n.  250,  f.  1616;  Collectoriae 
n.  462,  f.  103«.  —  At  paullo  post  evanescente  paullatim  usu  iunci,  storeae 
sive  nalae  invaluerunt. 

Primum  igitur  earum  proferam  rationes  ac  deinde  breviter  subiungam, 
quid  ex  eis  de  distributione  palatii  possit  concludi. 

1.  Intr.  et  exil.  cam.  apost.  n.  203,  f.  108&:  Die  eadem  [20  m.  fe- 
bruarii  1352]  computavit  Petrus  dels  Glotos,  habitator  Avinionensis  et  na- 
tarius  palatii  domini  nostri  pape,  ad  relationem  magistri  Rostagni  Berqui,  qui 
dictas  natas  canavit,  tam  in  palatio  Avinionensi  quam  ultra  Rodanum.  Et  primo 
dicit  se  posuisse  in  camera,  que  est  subtus  sanctum  Michaelem  iuxta  magnam 
turrim  XVII  cannas  et  I II I  palmos,  ad  rationem  pro  canna  qualibet  XI  sol.; 
item  in  camera,  ubi  iacet  dominus  noster  XXV  cannas  quadratas;  item  in 
camera  paramenti  LVIII  cannas  quadratas;  item  in  gardarauba  XXV  cannas 
quadratas;  item  in  camera,  ubi  iacent  prelati  XXXIII  cannas  quadratas;  item 
in  camera  domini  thesaurarii  in  palatio  XXI  cannas,  II II  palmos.  —  Summa 
premissorum  CLXXIX  canne,  VIII  palmi. 

Deinde  recensenlur  LXXI  cannae,  VIII  palmi  posita  in  palatio  ultra 
Rodanum  Villaenovae  et  XXIIII  cannae  in  camera  domini  vicecomitis 
Turennae. 

Summa  universalis  predictarum  cannarum  ILLXXV  canne.  Valent  ad 
rationem  XI  sol.  pro  canna  CLI  lib.,  V  sol.;  que  pecunie  summa  fuit  eidem 
soluta  in  CXXVI  flor.,  XII  den. ;  singulis  florenis  pro  XXIIII  sol.  computatis. 

2.  L.  c,  n.  207.  f.  174  a:  Die  XXIX  decembris  predicta  [1353]  com- 
putavit  Petrus  Glotonis  alias  de  Lem.,  natherius  Avinionensis,  de  nathis  paleis 
per  eum  traditis  et  positis  in  cameris  palatii  domini  nostri  pape  de  anno  mil- 
lesimo  CCC  quinquagesimo  tertio,  ut  constat  per  relationem  domini  Raymundi 
Guitbaudi.  Et  primo  computavit  pro  capella  nova  dicti  palatii  LXIX  cannas, 
VI  palmos  quadratos;  item  pro  camera  domini  nostri  pape  XXVI  cannas; 
item  pro  camera  paramenti  LXVI  cannas,  IIII  palmos;  item  pro  camera  cu- 
biculariorum  XXXVI  cannas;  item  pro  camera  garderaube  XXV  cannas; 
item  pro  capella  sancti  Petri  XLIIII  cannas;  item  pro  camera  magistri  hospitii 
XXX  cannas;  item  pro  alia  camera  sita  iuxta  capellam  sancti  Mathei  XVI  cannas; 


768  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

item  pro  camera  domini  prothonotarii,  nepotis  (274  V)  domini  nostri  pape  ' 
XXX  cannas;  pro  camera  domini  Petri  de  Monteruco  alterius  nepotis  * 
XVI  cannas;  pro  cameris  dominorum  camerarii  et  thesaurarii  XLIX  cannas. 
Summa  universalis  omnium  cannarum  dictarum  natharum  est  IIIIC 
VIII  canne,  II  palmi,  que  valent  ad  rationem  VII  sol.  pro  qualibet  canna, 
CXLII  lib.,  XVII  sol.,  III  den.  Que  pecunie  summa  fuit  eidem  soluta  in 
CXIX  fior.,  XII  den. ;  singulis  florenis  pro  XXIIII  sol.  computatis. 

3.  L.  c,  n.  272,  f  165  a:  Die  penultima  mensis  novembris  [1354] 
computavit  Petrus  de  Glotonis,  naterius  Avinionensis ,  de  natis  per  eum 
traditis  et  positis  in  palatio  domini  nostri  pape  in  anno  presenti  LIIII10,  ut 
sequitur.  Et  primo  computat  pro  una  camera  domini  nostri  pape  XXVI  cannas 
natarum  quadratas;  item  pro  alia  camera  parva  eiusdem  domini  nostri  pape 
X  cannas  quadratas ;  item  pro  camera  paramenti  LXVI  cannas  quadratas  et 
1 1 II  palmos;  item  pro  introitu  dicte  camere  III  cannas  quadratas;  item  pro 
camera  cubiculariorum  domini  nostri  pape  XXXVI  cannas;  item  pro  camera 
garderaube  XXV  cannas  quadratas;  pro  alia  garderauba  X  cannas  quadratas; 
pro  capella  s.  Petri  XLIIII  cannas  quadratas;  pro  capella  s.  Michaelis 
XXVI  cannas  quadratas;  item  pro  camera  domini  electi  Carcassonensis  3,  ne- 
potis  domini  nostri,  XXX  cannas;  item  pro  camera  domini  Petri  de  Monteruco, 
alterius  nepotis,  XVI  cannas  quadratas;  item  pro  camera  domini  thesaurarii 
XXVI  cannas  quadratas;  pro  camera  domini  camerarii  XVIII  cannas  qua- 
dratas;  item  pro  studio  domini  nostri  pape  X  cannas  quadratas;  pro  Ademaro 
La  Rebieyra  4  II II  cannas  quadratas. 

Summa  universalis  dictarum  natarum  IIICL  canne  quadrate  et  I II I  palmi; 
valent  ad  rationem  et  facto  pretio  per  cameram  cum  eo  ad  VI  sol.  pro  qua- 
libet  canna,  valent  CV  lib.,  III  sol.,  que  pecunie  summa  fuit  eidem  soluta  in 
LXXXVII  flor.,  XV  sol.,  singulis  florenis  pro  XXIIII  sol.  computatis. 

4.  L.  c,  n.  277,  f  180h:  Die  eadem  XXIX  decembris,  anno  LVIt0  (!) 
[1355]  computavit  Petrus  de  Glotonis,  natherius  et  habitator  Avinionensis,  de 
nathis  palheis  per  eum  in  palatio  apostolico  positis  anno  LVt0,  ut  inferius  conti- 
netur.  Primo  dixit  se  posuisse  in  introitu  prime  porte  camere  paramenti  III  can- 
nas  natarum  palhearum  quadratarum ;  item  in  camera  paramenti  domini  nostri 
pape  LXVII  cannas  quadratas;  item  in  camera  domini  nostri  pape  XXX  cannas 
quadratas;  item  in  studio  domini  nostri  pape  XII  cannas  quadratas;  item  in 
garda  rauba  prope  cameram  domini  pape  XXV  cannas  quadratas;  item  in  ca- 
mera  iuxta  cameram  paramenti  XXV  cannas  quadratas;  item  in  camera  do- 
mini  Carcassonensis  XXXV  cannas  quadratas;  item  in  camera  domini  Pam- 

1  Opinor  indicari  Arnaldum  Alberti,  qui  1354  constitutus  est  episcopus  Agathensis 
et  paullo  post  Carcassonensis  v.  Baluze,  Vitae  pap.  Avenion.,  I,  922. 

2  Renuntiatus  est  die  20  m.  novemb.  1355  episcopus  Pampilonensis  (Regest.  Vatic. 
Innocentii  VI  (n.  228)  commun.  an.  3i,  tom.  I,  pars  la,  f.  34a  et  die  23  m.  decemb.  1356 
cardinalis  tit.  s.  Anastasiae  v.  Baluze,  1.  c,  I,  934  s. 

3  Arnaldus  Alberti,  postea  Auxitanus  v.  paullo  ante  not.  n.   1. 

4  Ostiario  primae  portae;  v.  1.  c,  f.  171a. 


CORRIGENDA    ET    ADDENDA  769 


pilonensis  XVI  cannas  qnadratas;  itein  in  camera  magistri  hospitii  XII  cannas 
quadratas;  item  in  camora  Claramontensis  r>  XXV  cannas  quadratas;  item  in 
camera  dominorum  Iohannis  de  Baro  et  Iohannis  de  Vernhio  "  XXV  cannas 
quadratas ;  item  in  capella  s.  Petri  XXV  cannas  quadratas ;  item  in  capella 
magna  nova  LXVII  canas  (!)  et  1 1 1 1  palmos  quadrat/os/;  item  in  revestiario 
iuxta  dictam  capellam  XXIIII  canas  quadratas;  item  in  camera  domini  Alhien- 
sis  7  XXIIII  canas  quadratas;  item  in  camera  domini  camerarii  XVIII  cannas 
quadratas;  item  in  camera  domini  thesaurarii  XXV  cannas  quadratas;  item 
in  capella  dicti  domini  thesaurarii  III  canas  quadratas;  item  ultra  hoc  com- 
putat  pro  expensis  VI  flor. 

Summa  universalis  cannarum  quadratarum  est  IIICLXI  cannarum  et 
II II  palmorum  quadrat /orwm/,  que  valent  ad  rationem  computando  pro  qua- 
libet  canna  VI  sol.,  CXXXVIII  lib.,  IX  sol.,  et  VI  flor.  Que  pecunie  summa 
fuit  eidem  soluta  in  CXXI  flor.,  IX  sol.,  singulis  florenis  pro  XXIIII  sol. 
computatis. 

5,  L.  c,  n.  278,  f.  242c  a.:  Die  eadem  XXIX  decembris  [1356J  sequitur 
computum  Petri  de  Glotonis,  natherius  (!)  Avinionensis,  de  natis  positis  per  eum 
in  cameris  palatii  domini  nostri  pape  isto  anno,  ut  sequitur.  Et  primo  dixit, 
se  posuisse  in  camera  paramenti  domini  nostri  pape  LIX  cannas  quadratas; 
item  in  camera,  in  qua  iacet  dominus  noster  XXII  cannas  cum  dimidia  qua- 
dratas ;  item  in  gardarauba  domini  nostri  iuxta  cameram  predictam  XX  cannas 
quadratas ;  item  in  camera  prope  cameram  paramenti  XX  cannas  quadratas ; 
item  in  camera  domini  Carcassonensis  XXX  cannas  quadratas;  item  in  ca- 
mera  domini  Albiensis  XX  cannas  quadratas ;  item  in  capella  dicti  domini 
Albiensis  II  cannas  quadratas;  item  in  camera  paramenti  domini  Albiensis 
XX  cannas;  item  in  capella  s.  Petri  XX  cannas  quadratas;  item  in  parcu, 
ubi  cantores  cantantur  (!)  III  cannas  quadratas;  item  in  camera  domini  Clara- 
montensis  XII  cannas  quadratas;  item  in  camera  magistri  hospitii  XII  cannas 
quadratas;  item  in  camera  domini  Pampilonensis  XII  cannas  quadratas;  item 
in  studio  domini  pape  X  cannas  quadratas;  item  in  camera  domini  I.  de  Bar. 
et  domini  I.  del  Vernh  XVI  cannas;  item  in  introitu  camere  paramenti  domini 
pape  III  cannas;  item  in  camera  domini  camerarii  XVI  cannas;  item  in  camera 
domini  thesaurarii  XXV  cannas;  item  in  magna  capella  domini  pape  LXIIII  can- 
nas,  1 1 II  palmos:  item  in  parcu  dicte  capelle  V  cannas ;  item  in  revestiario 
dicte  capelle  XX  cannas. 

Summa  universalis  omnium  cannarum,  ut  constat  per  relationem  magistri 
Rostagni  Berqui  servientis  armorum  et  fusterii  domini  nostri  pape.  qui  can- 
navit,  III I'  XII  canne  quadrate,  que  valent  ad  rationem  VI  sol.  pro  qualibcl 
canna.  CXXIII  lib..  XII  sol.  Que  summa  fuit  eidem  natherio  soluta  in  CIII  flor.. 
singulis  florenis  pro  XXIIII  sol.  computatis. 

5  Petrufi  do  Agrifolio,  postca  Uticensis. 

6  Cubicularii. 

7  Guilelmus  Alberti,  uepos  lanocentii  VI,  quem  Gallict  Christiana  et  Baluze,  (1.  c, 
I.  923 i  Hugonem  vocant;  cf.  paullo  ante  p.  648. 

49 


770  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

6.  L.  c,  n.  282,  f  190h:  Die  eadem  [29  m.  decembris  1357 ]  sequitur 
computum  redditum  Petrum  de  Glotonis,  natherium  curie  Romane,  de  natis 
per  eum  positis  et  traditis  in  palatio  domini  nostri  pape  anno  presenti,  ut 
sequitur  per  partes.  Et  primo  dixit,  se  posuisse  ad  relationem  magistri  Ro- 
stagni  Berqui,  fusterium  et  servientem  armorum  domini  nostri  pape,  in  camera, 
in  qua  iacet  dominus'  noster  papa  XXVI  cannas;  item  in  gardarauba  ipsius 
domini  nostri  pape  XVI  cannas;  item  in  capella  domini  pape  VI  cannas; 
item  in  studio  domini  pape  VIII  cannas;  item  in  camera  paramenti  LXVI  cannas, 
IIII  palmos;  item  in  introitu  dicte  camere,  videlicet  ad  portam,  II  cannas; 
item  in  quadam  camera  prope  cameram  paramenti  XVII  cannas ;  item  in  ca- 
mera  domini  Auxitani  XXXIII  cannas;  item  in  capella  s.  Petri  XXV  cannas; 
item  in  parcu,  ubi  capellani  cantant,  IIII  cannas;  item  in  camera  domini  the- 
saurarii  XXV  cannas;  item  in  gardarauba  eiusdem  II  cannas;  item  in  ca- 
pella  sua  II  cannas  et  1 1 1 1  palmos;  item  in  camera  bassa  domini  Albiensis 
XXV  cannas ;  item  in  camera  secreta  eiusdem  XVI  cannas ;  item  in  capella 
eiusdem  III  cannas,  1 1 1 1  palmos;  item  in  camera  domini  Helie  de  Liouro 
XVI  cannas;  item  in  camera  magistri  hospitii  XII  cannas;  item  in  camera, 
quam  solebat  tenere  dominus  Claramontensis,  XVI  cannas;  item  in  camera 
prope  cameram  domini  Auxitani  XVI. 

Summa  per  totum:  CXXXVI  canne  quadrate  cum  dimidia;  valent  ad  rationem 
VII  sol.  pro  canna,  CXVII  libr.,  XV  sol.,  VI  den. ;  que  summa  fuit  eidem  soluta 
in  XCVIII  flor.,  III  sol.,  VI  den.;  singulis  fiorenis  pro  XXIIII  sol.  computatis. 

Fere  easdem  cameras  et  mensuras  habes  in  n.  286,  f  191h  ad  diem 
29  m.  decembris  1358;  hinc  ea  sola  excer^pam,  quae  mutata  vel  addita 
sunt:  pro  camera,  in  qua  hostiarii  camere  pape  comedunt,  VI  cannas  qua- 
dratas;  pro  tinello  parvo  iuxta  cameram  paramenti  XVIII  cannas  quadratas; 
item  in  capella  parva  magni  tinelli  VI  cannas  quadratas  .  .  . ,  pro  magna  ca- 
pella  antiqua  XX  cannas. 

7.  L.  c,  n.  293,  f.  169h:  Die  eadem  [ultima  m.  octobris  1360]  sequitur 
computum  natarum  positarum  in  palatio  apostolico  et  cannatarum  per  magi- 
strum  Rostagnum  Berqui,  servientem  armorum  et  fusterium  domini  nostri 
pape.  Primo  in  capella  et  in  revestiario  IIIIXXVI  canne.  Item  in  II  cameris 
tenentibus  capelle  et  in  magno  corraderio  XLIX  canne.  Item  in  turri,  in  qua 
iacet  dominus  noster  papa,  XXV  canne.  Item  in  camera  paramenti  L  canne. 
Item  in  gardarauba  VIII  canne,  III I  palmi.  Item  in  camera  domini  Auxitani 
XXXIII  canne,  1 1 1 1  palmi.  Item  in  camera  domini  thesaurarii  XXVII  canne. 
Item  in  camera  domini  camerarii  XVI  canne.  Item  in  camera  magistri  ho- 
spitii  XI  canne.  In  camera  Ademari  de  Riperia  8  XVI  canne.  In  camera  do- 
mini  Iobannis  de  Bar  VIII  canne. 

Summa  tota  dictarum  natarum  CCCXXXIX  canne;  valent  qualibet  canna 
(I70a)  computata,  prout  dicit  pretium  esse  factum  cum  eo,  CI  lib.,  XIIII  sol., 
que  pecunie  summa  fuit  eidem  soluta  in  LXXXIIII  fior.,  XXII  sol. 

8  V.  paullo  ante  not.  4. 


CORRIGENDA    ET    ADDENDA  771 


F.  170h:  Die  ultima  novembris  computavit  Hugo  de  Claromonte,  naterius 
Avinionensis,  de  certa  quantitate  natarum  per  eum  de  novo  in  palatio  aposto- 
lico  ultra  alias.  quas  primo  posuerat,  ut  in  alio  computo  suo  suprascripto 
continetur,  ad  relationem  magistri  Rostagni  Berqui  fusterii  dicti  palatii.  Primo 
computavit  pro  camera,  que  est  subtus  cameram  domini  nostri  pape,  XXV  can- 
nas:  item  pro  camera  Guillelmi  Alberti.  nepotis  domini  nostri  pape,  XV  cannas, 
II II  palmos;  item  pro  alia  camera  iuxta  supradictam  cameram  VHIcannas; 
iteni  pro  camera  domini  episcopi  Tholonensis,  confessoris  domini  nostri  pape, 
X  cannas  cum  dimidia;  pro  camera  domini  Iohannis  de  Raro  cubicularii, 
V  canne,  V  palmos. 

Summa  per  totum :  LXIIII  canne,  II  palmi,  valentes  ad  rationem  pro 
qualibet  canna  VI  sol.,  valent  XIX  lib.,  V  sol.,  VI  den.,  que  fuerunt  eidem 
solute,  ipso  manualiter  recipiente,  [inj  XVI  flor.,  XVIII  den. 

8.  L.  c,  n.  294.  f.  122h:  Eadem  die  ultima  mensis  novembris  [13  61] 
computavit  magister  Hugo  Clarmon  de  Robione  9  notarius  (!)  de  expensis  per 
ipsum  factis  in  dicto  mense  pro  nattis  (!)  cadratis  per  eum  emptis,  mensuratis 
per  Veranum  fusterium  et  positis  in  certis  cameris  palatii  Avinionensis,  ad 
r/eJ/ationem  Guillelmi  de  Guilhamie.  servientis  armorum  domini  nostri  pape 
ad  hoc  deputati.  prout  sequitur.  Et  primo  pro  camera  paramenti  domini  nostri 
pape  L  cannas:  item  pro  camera  turris  prefati  domini  nostri  pape  XXV  cannas; 
item  pro  una  garda  rauba  prefati  domini  nostri  pape  XVI  cannas;  item  pro 
camera.  ubi  species  reservantur  vel  reponuntur,  V  cannas ;  item  pro  muni- 
tione  pontis  novi,  per  quem  itur  apud  capellam,  X  cannas ;  item  pro  aliquibus, 
que  deficiebant.  quasi  medietatem,  in  magna  capella  XXV  cannas ;  item  pro 
parvo  tinello,  que  fuerunt  posite  de  subtus  mensas,  X  cannas;  item  pro 
studio  prefati  domini  nostri  pape  VI  cannas;  item  pro  studio  inferiori  pre- 
fati  domini  nostri.  quod  tenet  dominus  Iohannes  de  Har,  VII  cannas;  item 
pro  camera  domini  camerarii  XXV  cannas ;  item  pro  camera,  ubi  dominus 
camerarius  cubat.  et  pro  munitione  sui  studii  XVI  cannas;  item  pro  camera 
domini  Arnaldi  de  la  Ribeyra  XI III  cannas;  item  pro  camera  Ademari  de 
Riperia  XV  cannas:  item  pro  camera  domini  Albiensis  XXXII  cannas;  item 
pro  studio  suo  XVI  cannas;  item  pro  cameni  domini  Tholonensis  XVIII  cannas; 
item  pro  camera  domini. .  thesaurarii  XXXI  cannas;  item  pro  camera  domini  .  . 
decani  et  pro  studio  suo  XIII  cannas;  item  in  camera  prefati  domini  thesau- 
rarii  circa  lectum  VI  cannas;  item  pro  alia  camera  superiori  prefati  domini 
thesaurarii  XI  cannas:  item  pro  capella  antiqua  infra  palatium  XXII  cannas. 

Sumnia  universalis  omnium  cannarum  predictarum  IIPLXHI,  quelibet 
canna  ad  rationom  X  sol.,  valent  CLXXXI  lib. ;  que  pecunie  summa  fuit 
eidem  magistro  Hugoni  soluta  in  CLV  flor.  tovi/ibus/,  quolibet  floreno  pro 
WIIII  sol.  monete  Avinionensis  computato. 

<>.  L.  c.  n.  300,  f  I35b:  Die  XXIIII  die  m.  decembris  [1362]  compu- 
tavit   Guillelmus    La  Guilhalmia,    serviens   armorum    domini   nostri  pape,  de 


9  Paullo  |'"-t  ii   '•':  Borbione',  fortasse  Boulbon. 


772  PARS    ALTERA.  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

IIIICLXXX  cannis  natarum  per  ipsum  habitis  et  receptis  ab  Hugone  et  Ste- 
phano  de  Clarmont,  notariis  (!)  de  Borbione,  et  per  ipsum  positis  in  certis 
tinellis  et  cameris  palatii  Avinionensis  a  die  VI  m.  novembris  usque  ad  dictam 
diem  inclusive,  ad  rationem  VIII  sol.  pro  canna  qualibet,  prout  sequitur.  — 
Et  primo  pro  camera  paramenti  domini  nostri  pape  et  in  aliis  duabus  cameris 
secretis  CIX  cannas ;  item  in  tinello  parvo  subtus  mensas  et  in  introitu  camere 
paramenti  et  parvi  tinelli  XIII  cannas  cum  dimidia;  item  in  camera  domini 
Psalmodiensis  et  domini  Bernardi  de  Sancto  Stephano  XVIII  cannas;  item  in 
capella  magna  et  consistorio  novo  CIII  cannas  cum  dimidia;  item  in  camera 
domini  camerarii  et  capella  sua  de  consistorio  LIII  cannas  cum  dimidia;  item 
in  studio,  ubi  dominus  Iohannes  de  Bar  tenet  regestrum  suum,  VIII  cannas;  item 
in  camera  domini  Uticensis  XXI  cum  dimidia;  item  in  capella  antiqua  et  coro, 
ubi  capellani  cantant,  XXIX  cannas  cum  dimidia;  item  in  capella  magni  tinelli, 
ubi  dominus  noster  papa  audit  missam,  VII  cannas;  item  in  camera  domini 
de  Monteferrando  XVII  cannas  cum  dimidia ;  item  in  camera  domini  thesau- 
rarii  et  in  alia  camera  quondam  dominini  Psalmodiensis  et  capella  XXXII  can- 
nas;  item  in  camera  regia  et  in  camera  domini  Viennensis  XXXVI  cannas 
cum  dimidia;  item  in  camera  domini  Tholonensis  XIII  cannas;  item  in  camera 
domini  Iohannis  Garrigie  10  XVII  cannas  cum  dimidia. 

Summa  natarum  predictarum  est  IIIFLXXX  cannas  (!),  valent  ad  ra- 
tionem  predictam  et  fuerunt  eisdem  Hugoni  et  Stephano  soluti  CLX  flor. 
fortes,  quolibet  florenorum  pro  XXII II  sol.  monete  Avinionensis    computato. 

Fere  idem  habes  f.  154h  ad  diem  5  m.  novembris  1363;  inler  alia: 
item  in  capellis  parvis  de  tinello  et  de  consistorio  XVI  cannas,  item  in  ca- 
mera  paramenti  L  cannas. .  .,  item  in  studio  superiori  et  inferiori  XVI  cannas. 

10.  L.  c.,  n.  318,  f.  80h:  Die  XXIX  dicti  mensis  [novembris  1365]  com- 
putaverunt  Stephanus  et  Hugo  de  Claromonte  fratres  de  natis  per  ipsos  tra- 
ditis  et  administratis  pro  usu  hospitii  palatii,  prout  sequitur.  Et  primo  pro 
cameris  paramenti  et  secreta  turris  domini  nostri  pape  LXXVI  cannas ;  item 
pro  studio  et  una  camera  desuper  eiusdem  domini  nostri  XXXIX  cannas, 
VI  palmos;  item  in  parvo  tinello  et  loco,  ubi  comedunt  cubicularii,  XI  cannas 
cum  dimidia;  item  in  vestiario  ipsius  domini  nostri  pape  X  cannas;  item  in 
magna  capella  cum  antiquo  consistorio  C  cannas,  I  palmum ;  item  in  capella 
s.  Stephani  et  loco,  ubi  cantant  capellani,  XLII  cannas,  II  palmos;  item  in 
ambulatoriis  circa  viridarium  LXIII  cannas;  item  in  capella  magni  tinelli  cum 
illa  desubtus  XV  cannas,  VI  palmos ;  item  in  duabus  cameris  domini  came- 
rarii  L  cannas,  V  palmos;  item  in  quatuor  cameris  domini  Avinionensis 
LXXI  cannas,  VI  palmos;  item  in  cameris  domini  Uticensis  XLVIII  cannas ; 
item  in  cameris  domini  thesaurarii  LXVI  cannas;  item  in  camera  domini 
Foroiuliensis  cum  studio  XVI  cannas,  I  palmum ;  item  in  cameris  abbatis  Mon- 
tismaioris  XXX  cannas;  item  in  camera  domini  Montisferrandi  XV  cannas; 
item   in   camera   domini   B.  de  Sancto   Stephano  XVIII  cannas,  V  palmos; 


10 


F.  lo7a  dicitur  prepositus  ecclesie  Barchinonen$>>. 


CORRIGENDA    ET    ADDENDA  77:} 


item  in  camera  nepotis  domini  nostri  VIII  cannas  cum  dimitlia;  item  in  ca- 
mera  domini  lohannis  Gair.  IX  cannas. 

Summa  omnium  premissorum,  ad  rationem  pro  qualibet  canna  V  sol., 
VI  den.,  est  et  fuit  eisdem  soluta  in  CXLIIII  flor.  camere,  VII  sol. 

Fere  iclem  habes  in  n.  311,  f  155b  acl  diem  14  m.  clecembris  1364; 
inler  alia:  Primo  in  camera  paramenti  domini  nostri  pape  XXIII  cannas; 
item  in  camera  secreta  cum  camera  cubiculariorum  domini  nostri  pape  XXII  can- 
nas:  item  in  capella  domini  nostri  pape  XVI  cum  III  palmis  cum  dimidio  . .  .; 
item  in  camera,  que  est  iuxta  ambulatoria  iuxta  virgulta  XXII  cannas;  item 
in  premissis  ambulatoriis  circa  ortum  XLIX  cannas,  VI  palmos;  item  in  ambu- 
latoriis,  que  sunt  iuxta  cameram  magnam  superius  XXVI  cannas,  VII  palmos. . .; 
item  in  camera  domini  Bernardi  de  Sancto  Stephano  XII  cannas,  V  palmos  cum 
dimidio;  item  in  plano  ante  cameram  domini  nostri  pape  VIII  cannas. — 
Summa  totalis  IILXXIIII  etc. 

11.  L.  c,  n.  343,  f  186&:  Die  III I  ianuarii  [131 6 J  computavit  Guillelmus 
La  Guilhalmia,  custos  folrarie  domini  pape,  de  IIIL  cannis  cadratis  natarum 
palearum  positis  in  palatio  Avinionensi  isto  anno,  ut  sequitur.  Et  primo  fue- 
runt  posite  in  camera  paramenti  LIIII  canne  et  VI  palmi.  Item  in  camera 
Servi  XIIII  canne.  III I  palmi.  Item  in  camera  nova,  in  qua  iacet  dominus 
papa,  XXV  canne  et  V  palmi.  Item  in  introytu  dicte  camere  nove  a  parte 
camere  paramenti  VI  canne,  III  palmi.  In  stubis  domini  pape  VIII  canne, 
III  palmi.    In    camera    librarie    prope    concistorium   VIII   canne, 

II  palmi.  In  ambulatoriis  supra  viridar/nm/  LXVII  canne,  III  palmi.  In 
magna  capella  LXXVIII  canne,  V  palmi.  Item  in  revestiario  dicte  capelle 
XXIX  canne.  In  capella  antiqua  LVII  canne  et  V  palmos.  In  capella  parva 
magni    tinelli   VII  canne,    1 1 II  palmi.  In   camera    hospitum   XXX  canne   et 

III  palmi.  In  camera  secreta  ibidem  XVI  canne  et  VI  palmi.  In  alia  parva 
camera,  ubi  tenentur  aliqui  panni,  1 1 1 1  canne.  In  camera  domini  Iohannis  de 
Baro  "  VII  canne.  Item  in  camera  domini  Guillelmi  de  Prohinis  12  VI  canne, 
II  palmi.  In  camera  domini  thesaurarii  VI  canne,  III  palmi.  In  camera  sua 
paramenti  XIX  canne  et  III  palmi.  Item  receperunt  domini  P.  de  Cassanhis  ,3, 
P.  Giraudonis  et  Robertus,  quilibet  duas  pecias  pro  eorum  cameris,  ascendunt 
XV  cannas.  Item  habuit  Petrus  Fabri  li  VI  cannas.  Item  in  camera  domini 
de  Turre  XV  canne,  I  palmus.  Item  prope  portam  gippi  I  canna,  VI  palmi. 

Summa  totalis  IIILLXXXVI  canne  quadrate,  ascendunt  ad  rationem 
VI  sol.  pro  qualibet  canna  -  CXXI  fior.  communes,  XII  sol. 

Restat,  ut  breviter  significem,  quid  potissimum  ex  praemissis  pro  re  nostra 
erui  possit. 

Imprimis,  ut  mensuras  camerarum  palatii  rite  aestimemus,  animadver- 
tendum  est,  non  integras  aulas  singulis   annis   novis   instructas  esse  storeis, 


11  Capellanus  commensalis,  cf.  1.  c,  Vadia  ordinaria. 

12  Clericue  camerae. 

13  Capellanus  commensali'-. 

14  Scutifer. 


774  PARS    ALTERA  —  DE    BIBLIOTHECA    AVENIONENSI  —  ART.  I 

sed  quandoque  eas  tantum  renovatas  esse  partes,  quae  magis  consumptae  erant 
ac  detritae.  Quare  plurium  annorum  mensurae  colligendae  sunt  pro  unius- 
cuisque  aulae  magnitudine  definienda. 

Hac  ratione  mensuras  inter  se  conferendo,  habemus  positas  esse  cannas 
storearum 


1352 

1353 

1354 

1355 

1356 

1357 

1358 

1360 

1361 

1362 

1363 

1364 

1365 

1376 

n.  1 

n  2 

n  3 

n.  4 

n.  5 

n.  6 

n.  6 

n.  7 

n.  8 

n.  9 

n.  9 

n.  10  et 
p.  655 

n.  10 

n.  11 

in  cameris: 

25 

26 

26 

30 

22</2 

26 

25 

25 
in 

25 
turri 

U% 

(26) 

25 
nova 

paramenti  .   .  . 

58 

66 

66 

67 

50 

66 

66 

50 

50 

(100) 

50 

50 

(50) 

54 

gardaraubae  .  . 

25 

25 

25 

25 

20 

16? 

.. 

16! 

.. 

.. 

.. 

.. 

.. 

alia  .   . 

17 

., 

10 

,. 

,, 

8 

.. 

.. 

.. 

.. 

.. 

,. 

cubiculariorum  . 

33 

36 

36 

., 

,. 

,. 

18 

., 

.. 

,. 

#. 

.. 

.. 

,, 

,. 

10 

12 

10 

8 

6 

8 

16 

.. 

.. 

tinello   parvo .   . 

.. 

.. 

25 

20 

17 

18 

.. 

(10) 

.. 

.. 

(8) 

.. 

.. 

in  c  a  p  e  1 1  i  s : 

magna  nova .   . 

•• 

w1/. 

•• 

67 

.  6* 

•• 

•• 

86 
c. revest 

c.  50 

•• 

■• 

40 

•• 

78 

»      antiqua  . 

,. 

., 

,. 

,. 

,. 

.. 

20 

., 

22 

29 

.. 

42 

57 

s.  Martialis.  .   . 

., 

, , 

., 

.. 

.. 

6 

6 

,, 

,. 

7 

8 

7 

71/2 

7 

s.  Petri  .... 

., 

44 

44 

25 

20 

25 

.. 

,. 

.. 

.. 

,, 

,, 

., 

,. 

..  Michaelis.   .  . 

,. 

., 

26 

.. 

.. 

.. 

,. 

,, 

,, 

,. 

., 

.. 

,. 

,. 

Ex  his  misuris  observandae  sunt  imprimis  illae  capellae  s.  Michaelis  et 
gardaraubae  sub  illa  sitae,  quae  accurate  inter  se  conveniunt.  —  Simili  modo 
tot  cannae  tribuuntur  capellae  consistorii  (antiqui)  sive  s.  Ioannis  Bapt.,  quot  ca- 
pellae  magni  tinelli  sive  s.  Martialis,  quarum  altera  primam,  altera  secundam 
contignationem  occupat  turris  s.  Ioannis.  —  Denique  idem  habemus  de  camera 
pontificis  et  de  camera,  quae  subtus  illam  sita  dicitur  (n.  7),  quarum  utraque 
erat  fere  25  cannarum. 

Praeterea  comperimus,  capellam  s.  Petri,  quae  ut  minus  44  continebat 
cannas,  omnino  esse  distinguendarn  a  capella  rnagna  nova  supra  consistorium 
sita  (cf.  nn.  2,  4,  5);  deinde  fuisse  in  palatio  capellam  quamdam  a  s.  Matthaeo 
appellatam  (n.  2);  porro  capellam  s.  Martialis  fuisse  tempore  Innocentii  VI 
capellam  peculiarem  sive  secretam  pontificis,  in  qua  ipse  audiebat  s.  Missam 
(nn.  6,  9,  10,  11).  Denique  observo,  certe  Gregorium  XI,  imo  etiam  Urbanum 
aliquid  circa  cameram  turris  innovasse  ac  novam  incoluisse  cameram,  a  ca- 
mera  Cervi  Volantis  (n.  11)  distinctam.  Fortasse  id  referendum  est  ad  cameram 
Romae  (nn.  10,  11). 

Pag.  683,  not.  543.  Intr.  et  exit.  cam.  apost.  n.  110  (1332-33)  in  cap. 
de  possessionibus  emptis  f.  82  b:  «  Die  XXII  m.  aprilis  [1333]  pro  quodam 
«  muro  Bertrandi  Raynoardi,  domicelli  de  Avinione,  cui  muro  apodiata  fuerat 
«  domus  audientie  nove  contradictarum,  qui  murus  extimatus  fuit  pro  medie- 
«  tate  etc.  ipsius  per  magistros  Arnaldum  fusterium  domini  nostri  et  Pe- 
«  trum  Audeberti  lapicidam  iuratos  ad  summam  XII  lib.,  III  sol.  corona- 
«  torum,  et  pro  sex  cannis  et  sex  palmis  quadratis  soli  dicte  audientie 
«  extimatis  per  dictos  magistros  ad  summam  XIII  lib.  cor.  solvirnus  Guillelmo 
«  Raynoardi,  patruo  dicti  Bertrandi  et  actori  eiusdem,  XXV  lib.,  III  sol.  cor., 


CORRIGENDA    ET    ADDENDA  /  «5 


«  inclusis  XX1'  solidis  solutis  de  dicta  summa  Bertrando  Deodati  de  Avinione 
«  pro  dietis  sex  palmis  soli  ipsum  tangentibus;  quam  summam  solvimus  eis 
«  in  XXXVIII  sol.,  VIII  den.  turonensium  grossorum  cum  o  rotunda,  VIII  den. 
«  coronatorum.  » 

Pag.  709,  lin.  8  sup.  lege :  destructa  aut  laesa. 

Pag.  738,  lin.  21  inf.  De  Radulpho  de  Bonavilla  iuvabit  imprimis  ex  lit- 
teris.  quibus  die  28  m.  martii  1386  post  Raimundum  de  Bona  renuntiatus  est 
episcopus.  haec  excerpere :  «  Dilecto  filio  Radulpho  de  Bonavilla,  electo  Va- 
«  sionensi,  salutem  etc.  —  ...  postmodum  vero  ecclesia  Vasionensis  per  obitum 
«  bone  memorie  Raymundum  episcopum  Vasionensem,  qui  apud  sedem  pre- 
«  dictam  diem  clausit  extromum,  vacavit;  .  .  .  demum  ad  te  ordinis  fratrum 
«  predicatorum  professorem,  capellanum  nostrum,  in  theologia  magistrum,  in 
«  presbiteratus  ordine  constitutum,  religionis  zelo  conspicuum,  vite  ac  morum 
«  honestate  decorum,  in  spiritualibus  providum  et  temporalibus  circumspectum 
«  aliisque  multiplicium  virtutum  donis,  prout  familiari  experientia  novimus, 
«  insignitum,  direximus  aciem  nostre  mentis  ....  Datum  Avinione  V  kal.  aprilis 
«  an.  8°.  »  V.  Regest.  Avenion.  Clementis  VII,  an.  8>,  pars  3a,  tom.  XLI, 
f.  63  b.  Iam  vero  dixi ,  Radulphum  successisse  fortasse  Raimundo  etiam 
in  praefectura  capellae  pontificiae  et  in  munere  confessoris.  Hoc  enim  pro- 
babili  coniectura  ex  eo  concluditur,  quod  Raimundus  Ruffi  eiusdem  ordinis 
etiam  m.  decembri  anni  1386  dicatur  socius  confessoris  domini  nostri  papae 
eoque  munere  certe  usque  ad  annum  1389  sit  functus  (v.  paullo  ante  p.  739, 
not.  873).  Ex  quo  plane  exploratum  est,  etiam  post  annum  1386  confessorem 
Clementis  VII  fuisse  ex  ordine  Praedicatorum ;  quo  constituto,  quid  vero 
similius.  quam  fuisse  eo  munere  insignitum  Radulphum,  Pontifici  iam  dudum 
familiaritate  coniunctum. 


EXPLICANTUR  TABULAE 

HUIC   VOLUMINI   ADIUNCTAE 


Tabula  I. 

A.  Conventus  s.  Francisci  Assisiensis.  —  Is  cum  duplici  ecclesia,  quarum 
altera  alteri  est  superposita,  atque  praealto  campanili,  praecipue  opera  fratris 
Eliae.  ab  an.  1228  ad  an.  1238  est  constitutus  ac  postea  usque  ad  tempus 
Sixti  IV  non  parum  amplificatus.  Cum  vero  et  ecclesiae  et  prima  conventus 
pars  in  monte  declivi  ac  praecipiti  essent  exstructae,  nec  ipsae  constitui  nec 
quidquam  eis  poterat  adiungi  nisi  ingentibus  substructionibus  e  subsidentibus 
partibus  in  altum  eductis.  Quo  factum  est,  ut  ex  una  solum  parte,  id  est  ab 
urbe  superposita  ad  conventum  pateret  accessus.  Quare  nihil  miror,  quod 
Ioannes  episcopus  Nucerinus,  cum  die  27  m.  martii  anno  1319  de  seligendo 
loco,  in  quo  ex  consuetudine  illorum  temporum  decima  a  se  collecta  in  tuto 
collocaretur,  cum  suis  deliberaret,  eum  conventum  dixerit  locum  tutiorem 
aliis  in  provincia  Spoletana,  et  Clemens  V  haud  spernendam  partem  the- 
sauri  Romanae  ecclesiae  cum  bibliotheca  Bonifatiana  ac  scripturis  tabularii 
anno  1310  iusserit  in  eundem  conventum  reponi. 

Tabula  exhibet  conventum  et  civitatem  Assisiensem  conventui  superpo- 
sitam,  quae  ex  radice  montis;  cui  insident,  conspiciuntur. 

Cf.  Collis  paradisi  amoenitas  seu  sacri  conventus  Assisiensis  historiae 
libri  duo,  opus  posthumum  P.  M.  Francisci  M.  Angeli  a  Rivotorto  Ord. 
Min.  Conv.,  in  lucem  editum  opera  et  studio  fr.  F.  Antonii  Carosi  de 
Monte  Leone.  Montefalisco  1704;  (Papini  Nic),  Notizie  sicure  della  morte, 
sepoltura,  canonizzazione  e  traslazione  di  s.  Francesco  d'Assisi,  edizione  2a 
colla  descrizione  storica  della  patriarcale  Basilica  sacra  alVinclito  Patriarca. 
Foligno  1824.  Fratini  Gius.  Min.  Conv.,  Storia  della  Basilica  di  s.  Fran- 
cesco  in  Assisi.  Prato  1882. 

B.  CAMERA    PROPE    SACRIXTIAM    SUPERIOREM,  1N    QUA    REPOSITUS  ERAT    THE- 

saurus  Bonifatiancs.  —  Frater  Elias  iis,  quas  supra  tumuluni  s.  Francisci 
exstruxit,  ecclesiis  suam  cuique  adiunxit  sacristiam ;  quarum,  eadem  ratione 
qua   ecclesias,  alteram   alteri   superposuit.  Sitae   sunt   in  meridiana  ecclesia- 


778  EXPLICANTUR    TABULAE 


rum   parte,    campanili    praealto   et   capella    ss.    Nominis   ex   utraque    parte 
conclusae. 

Iam  habes  in  altera  tabulae  parte  (B)  ad  dextram  (1)  imam  campanilis 
partem,  deinde  (2)  utramque  sacristiam  cuin  cameris  intermediis,  porro  (3) 
capellam  ss.  Nominis,  denique  (4)  cameram  thesauri  iuxta  sacristiam  supe- 
riorem. 

Locus,  in  quo  thesaurus  romanae  ecclesiae  saeculo  XIV  erat  repositus 
imprimis  in  tribus  documentis  accuratius  definitur.  Qui  enim  anno  1339  the- 
saurum  recensuerunt,  litteras,  quibus  hoc  eis  dabatur  in  mandatis,  legisse  se 
dicunt  in  ecclesia  sive  loco  s.  Francisci  in  sacristia  superiori  clicle  ecclesie, 
per  quam  immediate  accessus  seu  ingressus  habe/ur  ad  cameram,  ubi 
dictus  thesaurus  erat  et  est  repositus  (V.  Denifle-Ehrle,  Archiv,  I,  325). 
Fere  idem  habes  in  recensione  registrorum  eodem  anno  1339  Assisio  Ave- 
nionem  transmissorum.  Dicuntur  enim  esse  reperta  in  camera,  que  est  prope 
sacristiam  superiorem  fratrum  Minorum  de  Assisio  in  loco,  ubi  conser- 
vatur  et  repositus  est  thesaurus  romane  ecclesie  (1.  c,  II,  71).  Eodem  anno 
Ioannes  de  Amelio,  ut  in  thesauro  quaedam  documenta  conquireret,  accessisse 
se  testatur  ad  civitatem  Assisii  et  locum  fratrum  minorum  b.  Francisci, 
videlicet  ad  cameram  iuxta  sacristiam  superiorem,  ubi  prefatus  thesaurus 
in  archivis  romane  ecclesie  conservatur,  (1.  c,  II,  8,  6,  not.  4;  I,  307). 
Praeterea  fit  mentio  coffrorum,  qui  fuerunt  habiti  de  camera  parvulina, 
que  est  apud  Assisium  iuxta  aliam  cameram,  in  qua  dictus  thcsaurus  con- 
servatur,  (1.  c,  II,  98).  Quare  appellabatur  saeculo  XIV  ea  camera  prope 
sacristiam  superiorem  sita  camera  papalis  (1.  c,  II,  103),  ipsa  vero  sacristia 
capella  apostolice  sedis  (1.  c,  I,  283). 

Porro  in  eodem  loco  fuisse  thesaurum,  cum  primum  Perusia  Assisium 
transferretur,  repositum,  ex  quamplurimis  documentis  non  minus  certo  constat. 
Ioannes  enim  episcopus  Nucerinus  mense  septembri  anno  1319,  cum  rumor 
de  irruptione  proxime  imminenti  Ghibellinorum  extitiorum  in  urbe  serperet, 
agebat  de  decima  papali  de  sacrisiia  in  locum  tutiorem  transferenda.  (1.  c,  I, 
241).  Praeterea  Ghibellini  die  11  martii  1320  de  thesauro  diripiendo  tractant 
cum  fratribus  Minoribus  in  volta  ante  sacristiam,  (1.  c,  I,  246).  Denique  ex 
eadem  sacristia  dicuntur  annis  1319  et  1320  esse  ablata  tum  decimae  papales 
collectae  ab  episcopis  Nucerino  et  Assisiensi,  (1.  c,  I,  241,  271),  tum  haud 
exigua  pars  thesauri  Bonifatiani,  (1.  c,  I.  274,  not,  2,  280,  283,  287,  295, 
299;  cf.  p.  306). 

Ex  his  profecto  liquet,  thesaurum  in  tertia  sive  suprema  sacristiae  con- 
tignatione  iuxta  sacristiam  superiorem  fuisse  repositum.  Iam  vero  ea  sacristia 
etiam  nunc  duas  tantum  habet  cameras  contiguas,  alteram  in  campanili, 
alteram  in  suprema  parte  capellae  ss.  Nominis  sitas  (de  ea  v.  Papini,  I.  c, 
p.  300,  310).  In  campanili  thesaurum  non  fuisse,  ex  eo  apparet,  quod  anno  1345 
Montefalcone  Assisium  niissi  sunt  opifices  pro  reparatione  tecti  coperture  sa- 
cristie  s.  Francisci,  ubi  est  repositus  thesaurus  romane  ecclesie,  (1.  c,  I,  304). 
Proinde  in  opposita  sacristiae  parte  quaerenda  est  camera  thesauri. 


HUIC    VOLUMINI    ADIUNCTAE  779 

Ac  sane  in  eam  cameram,  quae  in  suprema  illius,  quam  dixi,  capellae 
parte,  minori  quadam  (supra  aliam  maiorem  capellae  sita)  fenestrit  in  Tabula 
notatur,  satis  apte  omnia  conveniunt,  quae  de  camera  thesauri  paullo  ante 
collegi.  Nihilominus  quidem  eam  minorem  existimo,  quam  ut  tantam  rerum 
varietatem,  quanta  in  thesauro  Bonifatiano  fuisse  dicitur,  continere  posset. 
Quare  putem  hanc  esse  cameram  illam  parvulinam,  quae  fuisse  dicitur  iuxla 
aliam  cameram,  in  qua  thesaurus  conservabatur  (1.  c,  II,  98).  Quod  si 
ita  fuerit,  dicendum  sane,  sacristiam  superiorem  saeculo  XIV  fere  dimidiam 
tantum  partem  eius  spatii  occupasse,  quod  nunc  tenet,  eamque  proximam 
cainpanili ;  alteram  vero  mediam  partem  versus  capellam  ss.  Nominis  consti- 
tuisse  cameram  thesauri.  Quibus  hac  ratione  statutis,  tunc  profecto  ex  sa- 
cristia  superiori  ad  cameram  papalem  habebatur  immediate  accessus,  et  huic 
contigua  erat  camera  quaedam  parvulina, 


Tabula  II. 

Palatium  Romanorum  Pontificum  Avenionense   decerptum  ex  «  De- 

UNEATIONE    PERFECTA    CIVITATIS    AVENIONENSIS    »    ANNI    1618.    —    AcCUratum 

indicem  earum,  quae  etiam  nunc  nobis  praesto  sunt,  delineationum  civitatis  et 
palatii  Avenionensis  digessit  Eugenius  Miintz  v.  cl.  (Vhistoire  des  arls  dans 
la  ville  d' Avignon,  pp.  9,  16).  Ex  eo  elucet  omnium  accuratissimam  eam 
esse.  cui  titulus  Civitatis  Avenionis  omniumque  viarum  et  aediftciorum  eius 
perfecta  delineatio,  hoc  anno  MDCXVIII.  —  Illustrissimo  ac  reverendissimo 
domino  domino  Ioanni  Francisco  ex  comitibus  Guidiis  a  Balneo,  archiepi- 
scopo  Pelracensi  et  vicelegato  Avenionensi  grali  animi  pignus  D.  C.  Odo- 
ricus  Aloysius  Septempedanus  Picenus. 

Quatuor  solum  eius  novi  exemplaria.  Tria  vidi  Avenione,  duo  nimirum  in 
Museo  Calvet  et  tertium  in  ecclesia  s.  Agricoli  (in  camera  concionatoris  prope 
sacristiam),  quartum  Parisiis  asservatur  in  Museo,  quod  Cabinet  des  Estampes 
dicunt.  Yix  non  omnia  sunt  non  modice  detrita,  maxime  ex  eo,  quod  in  ea 
parte.  quae  palatium  exhibet,  ex  octo,  quibus  universa  delineatio  constat  foliis, 
duo  inter  se  fuerunt  iungenda. 

Licet  plura  in  ea  delineatione  palatii  sint  minus  accurate  expressa,  tamen 
eam  phototypia"  describendam  curavi,  maxime  quod  formam  universi  palatii 
ita  exhiberet,  ut  partes  singulae  aliis  tabulis  depictae  facilius  inter  se  possent 
componi;  deinde  quod  in  ea  appareret  hospitium  et  turris  viridarii,  quae  Ur- 
banus  V  prope  turrim  ss.  Angelorum  constituit. 

Itaque  imprimis  observandum  est  hospitium  viridarii  sive  pars  illa  appel- 
lata  Roma.  Eam  multo  etiam  accuratius  habes  descriptam,  qualis  fuit  sae- 
culo  proxime  elapso,  in  collectione  quadam  delineationum  Avenione  in  Museo 
Calvet  asservata,  quarum  indicem  vulgavit  Miintz  (I/histoire  des  arts  dans 
la  ville  d'Avignon,  pp.  11-13,  v.  imprimis,  p.  13,  nn.  XII-XIV).  —  Deinde 
animadvertas  oportet,  palatium  episcoporum  Avenionensium,  a  cardinali  Ar- 


780  EXPLICANTUR   TABULAE 


naldo  de  Via,  nepote  Ioannis  XXII,  exstructum,  ab  eius  heredibus  per  Be- 
nedictum  XII  emptum  atque  episcopis  Avenionensibus  destinatum  pro  antiquo 
eorum  palatio  in  palatium  papale  commutato.  Nunc  ibidem  constitutum  est 
studiorum  collegium,  quod  parvum  seminarium  appellant. 


Tabula  III  et  IV. 

Figura  Palatii  Avenionensis  more  architectorum  delineata.  —  Qua- 
tuor  eius  generis  nactus  sum  delineationes. 

Prima  ea  est,  cui  titulus:  Plan  clu  Rez-de-Chaussee  du  Palais  des 
Papes  dresse  par  le  capitaine  du  Genie  Pompary,  le  21  Fructidor  an.  IX 
(id  est  die  8  m.  sept.  1801);  habes  eam  in  Duhamel,  Les  origines  du  palais 
des  papes  et  in  Une  visite  au  palais  des  papes  d' Avignon,  denique  in  Me- 
langes  d'  archeologie  et  d'histoire,  IV,  planche  2.  —  In  ea  exstat  palatium. 
quale  saeculis  proxime  elapsis  fuit,  antequam  pro  maiori  militum  numero  ibi 
collocando  renovaretur  et  mutaretur. 

A 1  i  a  manu  nitide  descripta  asservatur  in  aula  bibliothecae  Musei  Calvet 
Avenione.  Inscripta  est:  Plan  de  la  caserne  du  palais  et  de  ses  dependences. 
Ex  notis  adiunctis  liquet  eam  paullo  post  annum  1839  esse  exaratam.  Prae- 
terea  ex  eisdem  notis  discimus,  ab  ipso  anno  1797,  quo  civitas  Avenionensis 
perpetuo  Galliae  est  addicta,  milites  aliquot  veteranos  in  palatio  fuisse  collo- 
catos,  sed  haud  magno  numero,  cum  palatium,  partibus  septemptrionali  et 
orientali  igne  iam  ab  ipso  saeculo  XV0  disruptis,  plures  capere  non  posset. 
Anno  demum  1823  ita  renovari  coeptum  est,  ut  singulis  annis  certa  pecuniae 
copia  in  id  erogata,  usque  ad  annum  1839  francorum  480,000  expenderentur. 
Praeterea  90,000  francorum  erogata  sunt,  in  exstruenda  domo,  quae  La  Ma- 
nutention  dicitur. 

Tertiam  habes  in  Courtet,  Notice  hislorique  et  archeologique  sur 
Avignon,  accompagnee  d'un  plan  inedit  du  palais  des  papes  in  Revue  ar- 
cheologique  (1885),  IX  annee.  Est  ei  index:  Plan  geometral  de  Vancien 
palais  des  papes  d  Avignon.  In  ea  hospitium  viridarii  Urbani  V  iam  sub- 
latum  est.  Palatium  Benedictinum  exhibet.  quale  erat,  cum  in  eo  carcer  esset 
constitutus. 

Quarta  ea  est,  quam  Viollet-le-Duc,  Le  Palais-des-Papes  et  lesRcm- 
parts  d' Avignon  in  Archives  de  la  Commission  des  Monuments  hisloriques, 
tom.  III  vulgavit.  Cum  enim  paucis  abhinc  annis  et  artes  et  litterae  in  Gallia 
vigerent  plurimum,  multorum  virorum  tum  artium  tum  historiae  peritissimo- 
rum  vota  in  hoc  concurrebant,  ut  palatium  pristinae  restitueretur  integritati  et 
splendori.  Itaque  ille,  quem  paullo  ante  nominavi,  clarissimus  architectus,  uni- 
verso  palatio  diligentissime  examinato,  illud  iuxta  artis  suae  regulas  ita  de- 
scripsit  compluribus  tabulis  atque  egregia  commentatione,  ut  sua  quidem  opi- 
nione  fuerit  tempore  Innocentii  VI  (post  annum  1358).  —  Deinde  cum  in  parte 
palatii   septemtrionali   carcer   publicus,   in   meridiana  castra   militum  essent 


HUIC    VOLUMINI    ADIUNCTAK  781 


constituta,  de  eis  alio  transferendis  est  actum.  Itaque  imprimis  aliis  in  urbis 
partibus  et  carcer  et  castra  sunt  exstructa,  quibus  perfectis  e  palatio  quidem 
Benedictino  an.  1871  emissi  sunt  captivi  et  reconcinnata  an.  1880  capella 
s.  Ioannis,  in  ea  reconditum  est  tabularium  Vallis  Clausae  eiusque  praefecto 
pars  occidentalis  est  assignata.  At  ne  simili  ratione  reliquum  palatium  refice- 
retur,  bellum  prohibuit  anno  1870  motum,  quod  Avenione  altera  collocanda 
erat  legio  in  novis  castris,  altera  in  palatio  remanente. 

Ex  tabulis  a  Viollet-le-Duc  vulgatis  imprimis  eam  selegi  (tabulam  III), 
quae  imam  partem  (rez-de-chaussee)  palatii  Benedictini  et  primam  contigna- 
tionem  Clementini  exhibet.  Habes  igitur  in  ea  palatium  fere,  quale  Petrus 
Piscis  et  Ioannes  de  Luperiis  sub  Benedicto  XII,  Clemente  VI,  Innocentio  VI 
constituerunt,  omissis  omnibus  iis  partibus,  quas  Urbanus  V,  Clemens  VII, 
vicelegati  postea  adiunxerunt. 

Ne  vero  has  partes  penitus  neglexisse  viderer,  tabllla  IV  describi  feci 
delineationem  palatii  anni  1801,  quam  primo  loco  commemoravi.  Ea  exhibetur 
palatium.  quale  exeunte  saeculo  proxime  elapso  fuerat,  idque  ita  ut  ima  tantum 
pars  (rez-de-chaussee)  sit  descripta.  —  Imprimis  animadvertenda  sunt  hospi- 
tium  viridarii  (Roma)  a  b.  Urbano  V  annis  1364  et  1365  constitutum,  a  Cle- 
mente  VII  anno  1381-88  auctum,  a  vicelegatis,  ut  quibusdam  placet,  renovatum 
atque  immutatum ;  deinde  aedes  a  vicelegatis  in  platea  magna  palatii  Clemen- 
tini  turri  ss.  Angelorum  ac  partibus  ei  adiacentibus  adglutinatae ;  denique  mu- 
nitiones  ab  iisdem  ante  portam  praecipuam  palatii  exstructae,  quae  quidem 
aedes  ac  munitiones  ineunte  hoc  saeculo  sunt  dirutae.  In  parte  vero  septem- 
trionali  observandae  sunt  ruinae  capellae  magnae  Benedicti  XII  usibus  capti- 
vorum  concinnatae. 

Quo  autem  facilius  praecipuas  palatii  partes  legentibus  possem  indicare, 
quamplurimis  numeris,  iisque  in  utraque  tabuhi  iisdem,  permultos  distinxi  locos, 
ita  ut  una  eorum  numerorum  explicatione  ambae  enarrentur  tabulae.  Restat 
igitur,  ut  recenseam,  quid  singulis  numeris  significetur.  —  Numeri  paginarum, 
quos  huic  inserui  enarrationi,  locos  praecipuos  indicant  huius  voluminis,  ad 
quos  pro  ampliori  declaratiorie  est  recurrendum. 

PALATIUM  ANTIQUUM  SIVE  BENEDICTINUM. 

1.  Turris  Campanae,  (pp.  618,  679)  anno  1339  constituta  a  Bene- 
dicto  XII,  cuius  insignia  etiam  nunc  in  concameratione  maioris  aulae  comparent. 
Praeterea  conspicitur  ibidem  praegrandis  caminus.  —  In  ipsa  circa  annum  1345, 
recondita  erat  pars  folrariae  et  vayxellae  (pp.  632,  705),  anno  1361  eam 
incolebat  Guiscardus  vicecomes  de  Combornio,  Limosinus  (p.  655). 

2.  Turris  Trulhatii  (pp.  598,  691 ;  624,  638,  647,  651),  quae  an.  1341 
exstrui  coepta  est  in  loco,  quem  antiquitus  pressorium  (trulhas)  civitatis,  unde 
nomen,  deinde  praepositura  ecclesiae  cathedralis,  a  tempore  Ioannis  XXII 
aedes  unius  ex  cardinalibus  occupaverant.  An.  1347  perfecta  atque  an.  1354 
incendio   gravitor   vitiata,  usque  ad  an.   1357  est   renovata.  —  In  ima  parte 


782  EXPLICANTUR    TARULAE 


ad  tempus  constituta  erat  an.  1342  coquina  (p.  628),  deinde  ab  an.  1346  li- 
gnerium  (p.  637).  Partes  superiores  occupavit  an.  1349  una  ex  cameris  ser- 
vientium  armorum  (p.  641),  an.  1357  magister  hospitii  (p.  651).  In  supreina 
parte  an.  1348  collocatae  erant  aliquae  spingalae  (p.  641). 

3.  La  Glaciere  sive  turris  latrinarum  (pp.  606,  620,  676)  constituta 
est  ab  an.  1338,  in  prima  et  secunda  contignatione  sitae  erant  privatae  infe- 
riores  et  superiores  (pp.  615,  617),  in  suprema  ingenia  sive  artilheria 
(pp.  615,  632,  639). 

4.  Turris  s.  Ioannis  sive  Consistorii  (pp.  606,  620,  678)  simul  cum 
turri  latrinarum  est  exstructa.  In  ima  turri  sita  erat  capella  consistorii  sive 
s.  Ioannis  Bapt.,  in  media  capella  tinelli  magni  sive  s.  Martialis,  in  suprenia 
quaedam  camera  (p.  612).  Capellae  illae  egregiis  ornatae  erant  picturis,  quarum 
particulam  aliquam  exhibet  Miintz  E.,  Les  Peintres  d 'Avignon  pendant  le 
regne  de  Clement  VI  in  Bulletin  monumental  (1884),  p.  10. 

5.  Turris  ss.  Angelorum  sive  Thesaurariae  vel  Plumbi  (pp.  602, 
682  5.,  701  s.),  quae  an.  1335  est  aedificata.  Continebat  in  fundo  thesaurariam 
bassam,  supra  eam  cameram  Pontificis,  denique  thesaurariam  superiorem  ma- 
gnam  et  parvam  (p.  703). 

6.  Capella  magna  Benedicti  XII  sive  s.  Ioannis  (pp.  600,  602,  674  .<?.), 
a  Benedicto  XII  an.  1335  iuxta  capellam  superiorem  s.  Stephani  est  constituta. 
Eius  iussu  an.  1336  consecrata,  dedicata  est  ss.  Apostolis  Petro  et  Paulo. 
Nihilominus  iam  tunc  capella  sive  ecclesia  s.  Ioannis  vocabatur.  Exstructa 
an.  1352  in  palatio  novo  Clementino  altera  capella  magna,  illa  antiquior  minus 
frequentabatur.  An.  1392  igne  aut  destructa  aut  saltem  plurimum  est  corrupta 
(p.  066),  certe  saeculis  proxime  elapsis  solae  eius  supererant  parietinae,  in 
quibus  an.  1667  sacristia  ecclesiae  cathedralis  s.  Mariae  de  Doms  et  paullo  post 
aedes  quaedam  pro  carcere  publico  tunc  eo  loco  constituto  sunt  reconcinnatae, 
ut  ex  tabb.  II  et  IV  apparet.  Captivis  alio  traductis  an.  1880  capella  antiqua 
affabre  est  renovata  in  eaque  reconditum  tabularium  Vallis  Clausae. 

7.  Consistorium  Benedictinum  et  tinellus  magnus  (pp.  604 s.. 
677  s.)  inde  ab  an.  1337  ita  in  parte  orientali  palatii  antiqui  sive  Benedictini 
sunt  aedificata,  ut  consistorium  inferiorem,  superiorem  contignationem  tinellus 
magnus  occuparet.  Tinellum  latini  scriptores  triclinium,  auctores  infimae  la- 
tinitatis  refectorium  appellabant.  Sua  cuique  adnexa  erat  capella,  in  turri 
s.  Ioannis  sita.  Exstructo  consistorio  novo  in  palatio  Clementino  eoque  longe 
ampliore,  vix  ullam  antiquioris  mentionem  reperi. 

8.  Pars  palatii  Benedictini  occidentalis  (pp.  613,9.,  678s.). 
Eas  aedes,  carreriam  b.  Mariae  de  Doms  spectantes,  ineunte  pontificatu  Be- 
nedicti  XII,  antequam  an.  1339  renovatae  et  amplificatae  sunt,  tenebant  ca- 
merarius  et  eleemosynarius  secretus.  Nunc  eas  incolit  praefectus  tabularii. 

9.  Camera  paramenti  sive  pars  meridiana  palatii  antiqui  (pp.  605, 
621,  676  5.)  an.  1338  constituta. 

10.  Claustrum  sive  area  palatii  antiqui  seu  Benedictini,  in  rupe,  cui 
palatium  insidet  excisum  (p.  610  s.). 


HUIC    VOI.UMINI    ADIUNCTAE  783 


11.  Puteus.  qui  in  occidentali  parte  eiusdem  claustri  etiam  nunc  con- 
spicitur  (pp.  609,  010). 

12.  13.  Coquinae  cum  panetaria,  buticularia,  dressatorio  magni  tinelli. 
E  quibus  coquinae  an.  1339  sunt  exstruetae  (pp.  0125.,  626 5.,  677 5.,  cf. 
pp.  605,  606,  609),  eisque  paullo  post  reliquae   officinae  adiunctae  (p.  023). 

14.  Tinellus   parvus,    in  quo  comedebant  Pontifices  (p.  095). 

15.  Fortasse   camera  vayxellae  (p.  090). 

16.  17.  18.  Deambulatoria  claustri  palatii  Benedictini  (p.  680). 

19.  Gradarium  magnum,  quo  e  claustro  ad  deambulatoria  contigua 
capellae  magnae  ascendebatur  (p.  615). 

20.  Capella  inferior  s.  Stephani,  sub  superiori  sita,  contingebat 
cameram  carbonis  (pp.  599  5.,  037),  supra  quam  an.  1350  aedificata  sunt 
deambulatoria  (p.  641). 

21.  S  t  u  d  i  u  m  P  o  n  t  i  f  i  c  i  s  an.  1 340  cum  parte  occidentali  constitutum 
(p.  614,9.). 

22.  23.  24.  25.  Olim  deambulatorium  contiguum  capellae 
magnae,  an.  1392  igne  consumptum  et  paullo  post  renovatum.  Nunc  ibidem 
constitutae  sunt  camerae  publicae,  destinatae  ad  usum  adeuntium  tabularium 
in  contigua  capella  collocatum. 

26.  Eo  loco  videtur  fuisse  sita  una  ex  praecipuis  portis  palatii  Bene- 
dictini. 

27.  In  eo  aedificio  in  turris  formam  turri  ss.  Angelorum  apposito  vel  prope 
illud  sitae  fuisse  videntur  coquina  secreta  sive  coquina  oris,  an.  1339 
igne  exesa  et  renovata  (pp.  612.  (517,  037),  ac  stufae,  a  quibus  fortasse  turris 
stupharum  appellatum  est  (pp.  047,  689,  not.  587). 

28.  M  urus  v  i  r  i  d  a  r  i  i ,  an.  1330  exstructus,  cui  a  parte  interiori  adiuncta 
erant  deambulatoria  viridarii  (p.  015  s.). 

PALATIUM   NOVUM   SIVE   CLEMENTINUM. 

29.  Pescensus  ex  platefi  palatii  Clementini  ad  Peyroleriam  (pp.  G37,  644, 
050,  053). 

30.  Turris  s.  Michaelis  sive  Gardaraubae  a  Clemente  VI  an.  1343 
constituta,  cuius  supremam  partem  capella  s.  Michaelis  sive  Gardaraubae, 
mediam  Gardarauba  occupabat  (pp.  026  s.,  089  s.,  703). 

31.  Aedes  in  quarum  ima  parte  audientia  auditorum  sacri  palatii,  in 
media  consistorium  novum,  in  suprema  capella  nova  magna  erant 
constituta  (pp.  630  5.,  688,  691).  E  quibus  consistorium  tantae  est  altitudinis, 
ut  nunc  in  eo  sint  collocatae  pro  militum  cubilibus  tres  contignationes.  Iis, 
quod  doleas,  praeclarae  illae  picturae  Matthaei  Iohanneti  Viterbiensis,  quae  eo 
loco  etiam  an.  1822  conspiciebantur,  partim  destructae  partim  coopertae  sunt. 
Cf.  Duhamel,   Une  msite  au  Palais  des  Papes  (VAriijnon,  p.  8. 

32.  Eo  loco  sub  audientia  constitutae  erant  scholae  magistri  sacri  pa- 
latii  ita  amplae,  ut  28  scamna  continerent  (p.  0:57),  et  prope  eam  an.  1355 


784  EXPUCANTUR    TABULAE 


camera  ingeniorum  sive  artilheriae  (p.  09 1).  Scholas  nunc  occupat  sta- 
bulum  quoddam  equorum. 

33.  Scalae  magnae,  quibus  e  platea  palatii  Clementini  ad  consistorium 
et  capellam  magnam  novam  patebat  ascensus  (p.  637). 

34.  Platea  prima  sive  inferior  palatii,  in  qua  Urbanus  V  puteum  fodi 
iussit  (p.  658),  cuius  nulla  patent  vestigia,  cum  clausus  sit,  ne  militaria  exer- 
citia  impediret. 

35.  Porta  palatii  Clementini  principalis,  insignibus  huius  Pontificis  et 
duabus  turrellis  ornata.  De  his  turrellis  legitur  in  Diaiio  Iosephi  Arnavon 
(-j-  1820),  quod  ms.  asservatur  in  Museo  Calvet,  p.  284  :  «  Le  29  November  1770 
«  on  demolit  deux  petits  tours,  qui  formoient  la  facade  du  palais  apostolique 
«  sous  pretexte,  qu'elles  menacoient  ruine  depuis  longtemps,  de  1'avis  de  Mr.  Ti- 
«  beaud,  ancien  architecte  de  la  Reverende  Chambre.  Ce  qu'on  projette  d'y 
«  substituer  sera  probablement  fort  ridicule.  A  ce  ridicule  on  ajoutera  celui 
«  de  tomber  les  crenauds  de  toutes  les  tours.  » 

36.  Turrella,  cui  similis  fere  prope  eundem  locum,  in  extrema  ad  oc- 
cidentem  parte  palatii  Benedictini  erat  exstructa  (pp.  605,  607,  621).  Haud 
procul  ab  ea  an.  1357  collocatum  erat  molendinum   palatii  (p.  692). 

37.  Porta  magna,  qua  itur  versus  Dominam  Noslram  (p.  636). 

38.  Turris  quaedam  humilior  reliquis  palatii  Clementini  (p.  638).  Habes 
eam  in  tab.  II  expressam. 

•  39.  Turris  Gachiae  sive  Audientiae,  in  cuius  ima  parte  sita  erat 
audientia  contradictarum,  in  media  camera  camerarii  (pp.  6965.,  698).  Superior 
eius  pars,  cum  minaretur  ruinam,  anno  1665  demolita  esse  dicitur.  Quare 
nunc  vix  comparet.  Vide  tab.  VII,  n.  2. 

AEDIFICIA  AB  INNOCENTIO  VI  ADDITA. 

40.  Turris  s.  Laurentii  sive  Revestiarii  ab  an.  1353  ad  an.  1358. 
In  ea  dicitur  fuisse  revestiarium  magnae  novae  capellae. 

41.  Eo  loco  erat  tertius  arcus  frontis  consistorii  eius  formae,  qua  etiam 
nunc  duo  ibidem  conspiciuntur,  reliquo  aedificio  in  modum  pilae  ita  adiunctus, 
ut  sub  eo  pateret  iter  sive  carreria  ad  Peyroleriam,  pars  vero  superior 
contineret  quamdam  cameram.  At  nunc  toto  arcu  destructo,  tenuia  tantum  in- 
dicia  apparent  in  extrema  inter  meridiem  et  occidentem  parte  consistorii. 

42.  Iter  sive  carreriaad  Peyroleriam  in  rupe  incisa  (pp.  651 ,  693). 

43.  Pila  sive  acoa  ad  fulciendam  capellam  magnam  novam  an.  1357 
exstructa  (p.  651). 


44.  Camera  Romae  sive  hospitium  viridarii  ab  Urbano  V  an.  1364 
constitutum  (p.  693)  et  a  Roberto  de  Cebennis  (Clemente  VII)  amplificatum 
(p.  665). 


HUIC    VOLUMINI    ADIUNCTAE  785 

45.  40.  Aedificia  noscio  quo  tempore,  camerae  Romao  adiuncta.  For- 
tasse  aliqua  ex  lis  tribuenda  sunt  cardinali  Francisco  Claromontano  legato 
(1513-41),  qui  complura  circa  cameram  Komae  fertur  renovasse. 

47.  47a.  Domus  et  hortus  contiguus,  quae  Avenionenses  cardinalis  Anglici 
Grimoardi,  fratris  Urbani  V.  fuisse  censent  (p.  050). 

48.  40.  Viridarium  vetus  (pp.  052.  058.  609). 

50.  Puteus  viridarii  (p.  005). 

51.  Viridarium  novum  (p.  658  s.). 

52.  Eo  loco  haud  ita  procul  a  turre  Trulhatii  constituta  erant  lignerium, 
marestella  equorum,  palafrenaria. 

53.  Aedes  ab  aliquo  ox  legatis  vel  vicelegatis  ex  platea  palatii  Clemen- 
tini  turri  s.  Angelorum  ac  partibus  ei  contiguis  adglutinatae,  post  annum  1801 
dirutae. 

54.  Munitiones,  quas  dicitur  erexisse  Alexander  de  Columna,  vicelegatus 
anno  1005,  demolitS  ad  id  turre  Gachiae  (V.  lounou,  Essai  sur  Vhistoire 
d'Amgnon,  p.  331).  Quae  munitiones  circiter  anno  1857  dirutae  sunt. 

55.  Eo  loco,  antequam  palatium  Clementinum  est  exstructum,  erat  car- 
r  e  r  i  a   b.    M  a  r i  a e   d  e   D  o  m  s    (pp.  007,  078). 

56.  Yia,  quam  nunc  dicunt  Rue  VUnion;  antea  dicebant  Rue  Vice-Legal 
sive  Livree  (librata). 

57.  (loco  n.  03)  Rue  cles  Ciseauoc  d'Or. 

58.  Rue  de  la  Banaterie. 

59.  Ecclesia  cathedralis  beatae  Mariae  de  Doms,  quae 
quidem  tabula  III  exbibetur,  qualem  eam  Vio]let-le-Duc  principio  constitutam 
esse  censuit;  tabula  IV  vero  capellis  aliisque  aedibus  arhplificata. 

60.  Hospitium  marescalli  curiae  sive  iustitiae  ab  an.  1 345  aecli- 
ficatum  aut  renovatum  (pp.  032,  030). 

61.  Platea  publica,  quae  fere  usque  ad  an.  1347  domibus  erat  consita 
(p.  038).  Circa  eum  locum  situm  fuisse  videtur  hospitium  gentis  Campel- 
lorum  (Champeaux  sive  Chambaud),  cuius  in  rationibus  Camerae  persaepe 
habetur  mentio  (pp.  637,  048  s.). 

62.  Place  cle  la  Mirande.  —  (De  n.  63  v.  n.  57). 

Tabulae  V  et  VI. 

Exhibentur  his  tabulis  partes  palatii.  occidentalis,  quae  portam 
praefert  principalem,  et  orientalis,  quales  nunc  tot  saeculorum  vicissitu- 
dinibus  deformatae  conspiciuntur. 

Tabnla  VII. 

In  ea  tabula.  quam  ex  opere  paullo  ante  (p.  7X0)  nominato  Viollet-le-Duc 
decerpsi.  easdem,  quas  in  tab.  V  et  VI  habes  palatii  partes,  quales  eas  is. 
quem  dixi.  clarissimus  vir  principio,  exeuntc  inquam  pontificatu  Innocentii  VI. 


786  EXPLICANTUR    TABULAE    HUIC    VOLUMINI    ADIUNCTAE 

exstructas  esse,  opinatus  est.  Expressit  enim  turrim  s.  Laurentii,  anno  1357 
demum  perfectam,  at  omisit  aedes  ab  Urbano  V  circa  turrim  ss.  Angelorum 
in  viridario  adiunctas. 


Tabula  VIII. 

In  parte  superiore  (A)  descripta  est  pars  occidentalis  turris  ss.  An- 
gelorum  e  platea  palatii  Clementini,  qualis  nunc  est,  destructis  iis,  quae 
ipsi  ex  hac  parte  adglutinatae  erant,  aedibus  Quare  tenuia  tantum  apparent 
vestigia  eius  formae,  quam  potissimum  in  fenestris  et  portis  ac  reliquo  ornatu 
saeculo  XIV0  exhibuerat.  Quam  formam  principalem  ut,  qua  possem,  ratione 
legentibus  ponerem  ob  oculos,  in  altera  tabulae  particula  (B)  occidentalem 
eiusdem  plateae  partem  delineandam  curavi,  quippe  quae  multo  magis  quam 
orientalis,  integra  permanserit. 


IMPRIMATUR 

FR.    RAPHAEL    PIEROTTI   0.    P.   S.    P.    A.    MAGISTER. 
IULIUS    LENTI    PATR.    CONST.    VICESG. 


Facultatem   concedimus,   ut  hoc  opus  typis   mandetur. 

si  ita  iis,  ad  quos  pertinet,  videbitur. 

Rogerius  Freddi,  Praepositus  Provinciae  Romanae  Societatis  Iesu. 


< 


*• 


C 
nl 

E 
nj 

Co 


C 


E 


o 


&• 


■  ^       <a        ts 


u 


C<J 


to 


<T» 


fd 


oq   c^ 


<T> 


3 

<T) 


fi 


<0 
co 

E 

<T) 


oo      \J- 


u 

cn 

u 

< 

t/i 

c/i 

i— < 

oo 

UJ 

I— I 

vo 

C/5 

< 

C/5 

H 
/-< 

UJ 

> 

O 

u 


PALATIUM    PONTIFICUM    DECERPTUM 

EX"DELINEATIONE    PERFECTA    CIVITATIS    AVINIONENSIS  0     ANNI     1618 


TAB.    II. 


Vurris   Campanae 

£ Trulh 

3.     7     foannis 

4       ..     .      oardaraubae 

*5     Hospitium    Vindarii  (Roma) 


6.  Turris   S\  Lzurenlii 

7.  „    „      Gachiae 

8.  Capella   magna   Benedicti   XII 
3  .  $! .  Marta    ie   Doms. 

10.  Palalium    episcoporum 


PALATIVM      TEMPORE      INNOCENTII    VI.    C.    AN.    1360 


TAB.    III 


M 


mpanae 
ulhatn 

t: 

loannis 
.Angslorum 

rdaraubac 
achiae 
S.  Laursntii 
,£,:9  .   3 .  Maria    ie    Ooms. 
10.     Plalea    Palalii   Benedictini 


40 


14 


L  l&n> 


DELINEATIO      PALATII      ANNO      I801     DESCRIPTA 


TAB.    IV. 


6. 

6 

39 

40 

59 

f0. 


?nnrs 
„     ..       SS.Angaiorum 

bardaraubac 

Gachiae 

S.  Laurgntii 

o    Maria    de    Doms. 

Platea   Palaih   Bgnedictim 
Clern  mtini 


< 

H 


»—i 
< 

H 

w 
Q 


H 

< 

< 

cu 


3 

— 

o 

o- 


■ 


6 
o 

to    1 

I/a 

L. 
I- 


C3 
^     ■ 


cd 
< 


O 


H 

< 
w 
< 


D 
H 

u 
w 

cu 

c/3 
O 

W 


« 
Tj 

c 

y 
(5 


t^,      Oo 


t 

t/j 


E 

3 

L 

CJ 

o> 

cr, 

c; 

-^ 

i— i 

t/3 

w 

T/3 

< 

10 

H 

f- 

w 

t, 

f5 

E 


co 


n) 


to 


oo    -^ 


V3 

o 

Cl 


tt 

ca 

»->  i 

e 

ns 

to   E- 


\ 


PROSPECTUS    PALATII    TEMPORE    INNOCENTIJ    VI.  C     AN      1360 


TAB.    VII. 


II 


10 

-vrj  -J .. 


n 


1 1 


\\ 


' 


V  mmmmmI_ 


-jrJTJTJ^-P-J-Ui 


fl     I 
^l 


/    / 

i  "1 

I  I      r * 


i 


I 

I 

i 


A       ORIENTALIS. 


H 


rrr 


1.5.  Maria.    de    Doms. 
2     Turrts  Trulhatii 
.i    GJaciere 

4  .'a/npanae 

5  ..       „    S.  Io  annes 


H       OCCIDENTALIS. 


6  .  Turrvllae  pai  fpuae 

8      ..       „    Gardarauh 

3 .    ' 

10.  Tut  aurenfn 


11.   T 


Gac/ii 


urris    uac/iiae 


TAB.    VIII. 


Jf 


m. _-Jl  '  - 


TURRIS    SS,    ANGELORUM    E    PLATEA    PALATII    CLEMENTLNf 


B 


PARS    EIUSDLM    PALATII    OCCIDENTAl.ls    LX    EAD)  TEA 

s        n      *  n        -r  i 


FOR  REFERENCE 

NOT  TO  BE  TAKEN  FROM  THIS  ROOM 


810' 
.R76 
E34  18365 


Ehrle,   F.   -  Historia  Mbliothecae   .. 


'     run    5 

- 

• 


18364