Skip to main content

Full text of "Historiae Danicae libri XVI"

See other formats 


»         *0 


; 


: 


, 


U6t'b%y<=* 


///////' 

.,/&>«   /r//r>.    A/6/.  ■      I r:      £//£& 


*/ 


<* 


lJX 


££-■ 


m 


*5i. 


cog 


T£ 


^y 


& 


3§es» 


% 


,  ,,gsg 


llll'  11111"'         'I    I  II  iHlll  -JlSl 


::. 


==^V!s£-   §j   \ 


II 


■  11 


A; 


^RAMMATIcf 

LIBRI  XVI 


^IStefhanvs  iohannis^ 

Stzthamvs 

Jlimrno  Jhidio  recocjnovit>9\fo. 
%V    tis%  ubtrioribus  illustra  =  J/ 


Ipfctf- 


k\> 


^ 


n 


m 


njit— 


^Jyjzis  etfumjitibuh 
,  tfoacSinu,  ^CoGMervii  .  Wm 
VReg.  Acad.  Hafn.  BibliopT  ; 

\sclo  io 


m^m 


lk 


ra><- 


IRP 


-sTmw 


M 


H 


I  I 


r«* 


^i 


K«*.     TO 


mgm  Jjlfp :i : 


fl 


i 


Digitized  by  the  Internet  Archive 

in  2011  with  funding  from 

Boston  Public  Library 


http://www.archive.org/details/historiaedanicae12saxo 


SERENISSIMO  AC  POTENTISSI- 

MO  PRINCIPI, 

■  ■ 

CHRISTIANO 

DANIiE;NORVEGIiE;VANDA- 

LORUM,GOTHORUMQ;  REGI, 

DUCI  SLESVlCI,HOLSATI^,STORMA- 
RliE  ET  DITHMARSIJE, 

COMITI  OLDENBllRGI  ET  DELMENHORSTI, 

PACIS  ET  MARTIS  INDEFESSO  CULTORI, 

PATRI^   PATRI,ET  TOTIUS  SEPTENTR IONIS 

CONSERVATORI  ET  AUGUSTO  PERPETUO, 

DOMINO  MEO  CLEMENTISSIMO, 

PRiECLARA  H^ECCE  INGENTIS  HISTORICI  MONUMENTA, 
NOTIS    UBERIORIBUS  ILLUSTRATA 

HUMILLIME'  DICO  CONSECROQVE. 

*  •  '  '    " 

.     SERENISSIME  REX,  DOMINE 
CLEMENTISSIME, 

|fferoSacratisfimasMajeftatiTua^ 
^florentifsimumHiftoriae  Danicas 
fcriptorem  Saxonem  \  Tuas  miini- 
ficentice  aufpiciis  ,  Tuoq;  fub  im- 
perio ,  qvo  fe  Dania  feliciorem  non  memi- 
nit5renatum>novoq;  fplendori  reftitutum. 
Cujus  admirandam  facundiam  qvum  ad 
verifsimas  laudes  fuas  ingentia  Heroum 
fa&a  pro  vocaffent;omnis  xvi  vota  fatiavit, 
orbemq;  terrarum  fama  Danici  nominis 
implevit.  Si vero  rerum  natura  pateretur, 
ut  in  noftra  tempora  tam  fubhme  rediret, 

)(2  inge- 


ingenium ;  in  Te,  Rex  Auguftisfime,omnia 
virtutumexempla,  qvas  pofteritatireprx- 
fentavitjredivivaeerneret^Tu^qjfelicitate 
ftabilita  fateretur,  tot feculorumgloriam l 
qva  caeterarum  fe  gentium  magnitudini 
prifci  Danorum  Reges3exQqvaverant;qvo- 
rum  ficuti  Vita  qvonda  &  Fortuna,itanunc 
memoria  coeleftis  eft.  Plurimacerte3rerum 
potiunte  Majeftate  Tua,  viditsetas  noftrsu, 
qvasnoninodo  diviiiam  Saxonis  eloxjven^ 
tiamfatigarent ,  fed  &totius  Antiqvitatis 
decora  &xx  celebritatis  fulgore  prasftrin- 
gerent.  Adeo  Dania  Tua,  uitrapriftinam 
forteni,  bellipacisqve  artibus  aTeperdu- 
<Sa,vixhabet$qvodexoptetamplius ,  nifi, 
ut<jvo  Majeftas  Tua,  optimi  ftatus  audon., 
Renip.loeofundaverit;eovigeatinconcufc 
fa,  &  ad  prsefentem  tempotum  fecuritateim 
perpetuitasaccedat.Amplisfiniiseqvidem 
verbis  extollit  SaxoFrothonisTertii  Jufti- 
tiam,Canuti  MagriiPietatem  ,  Prudentiam 
Gormonis3ValdemariPrimiConftantia& 
Fortitudinem:  fed  qvsediverfamultorum 
Principum  laus  eft,in  Te5  Regum  Maximo, 
omnium  laudum  fvavisfima  concordia  & 
concentuseft.  Enituitetenim3peromnia, 
orbis  Ardoi  regna&ditionesjincera  Pie- 
TAsTua,  qvsefan&isfimis  intenta  curis  id 

femper 


fempcregit^utvcronuminiscultu^&incor- 
i'uptareligiohe3qvapatent3facratisfimiIm- 
perii  Tuilimites  efflorefcerent,  necunqva 
fubditi  Tui  a  coelo  divortium  facerent.  Ju- 
STiTLfcTuaefpIendor  eo  maxime  elucefcit,, 
q  vod  ^qvabili  temperamento  civibus  Tuis 
jurareddas^faluberrimasfanciasleges^pef' 
fimiexemplimores corrigas  >  nullideli£to- 
rum  gratiam  faciasjnnocentke  debituprq- 
ftes  patrocinium ,  pare  deniq;  clementiamt 
bene  meritis  impertias.  Innotuiti  tidem  ter- 
ris  Borealibus  altisfimaPRUDENTiA  Tua^ 
tam iri  juvaiida ,  qvam  exornanda patria: 
cujusegregiam  ad  p$fteros  famam  trans- 
fundenttot  propugnacula^tot  aedificia*  in. 
diverfisutriufq;regnipartibusexftrud:a5a- 
liaqve  regalis  magnificentix  monumenta^ 
etiamnunc  publicis  oculis  &  admirationi 
fubje£ta :  ut  Majeftas  Tua  multo  verius  ^ 
qvam  Auguftus*  gloriari  posfit ,  fe  veteris 
patrias  uirbes  atq;  arces  marmoreas  reddi- 
diffe,  qvumlateritiasacceperit     Atvero 
C0NSTANTIAM&:  Fortitudinem,  verelmpe- 
ratoriasvirtutes,bellbnuperexortoMaje- 
ftas  Tua  potenter  exeruit,  q  vum  ultricia  ar- 
ma  adverfus  vicinos  fumeret  hoftes  9  qvini- 
miis  ac  diuturnis  felicitatis  fuccigsfibus  e- 
lati,  inq;  fummo  fortunaefaftigionullum 


tumx 


ruinse  incommodum  fufpicati ,  poflefsio^ 
nemDanias  rapere  vclut  vacantem  praefu- 
mebant.  Turbaffent  pavidas  mentes  tam 
periculoii  rerum  motus :  veru  Majeftas  Tua 
tantam  procellamanimoprorfusinterrito 
excepit.  Principioetenim,  PiisfimeRex* 
confiliaTuaadDeumreferebas,qvemjuftu 
fuperbas  violentiseVindicem  futurum  certa 
fpeac  cogitationeprseceperas.  Dehinc,ut 
vim  illatam  propulfares3&:  qvantum  provi- 
derihumanaratione  potuit  >  fecuram  pras- 
ftares  nutantem  patriam  ;  totumprovin- 
ciarum  ambitum3qvas  nondum  hoftilis  in- 
federatexercitus ,  vaiidisfimarulegionum 
prsefidio  firmafti.  Qyse fane  ruentem adver- 
fQpartisimpetumfortiterhucufq;fuftinue- 
runt5&velut  obicepofito  repreflerunt,  ne 
univerfam  Daniam^cujus  occupandse  cele- 
ritatemimprobafpedevoraverat  |  bellica 
mole  furor  militaris  obrueret.  Mox  ubi 
mariafimulhoftilibusnavigiisinfeftarico- 
gnitum  eft5novifacinorisindignitate  per- 
motus ,  Ipfe  ad  arma  Neptunia  pro  volas ,  &c 
maritimseTe  expeditioni  accingis :  haud  fe- 
cus  ac  patrias  falus  inter  decumanosOcea- 
niflu&us  ultimam  Tibi  pugnandi  necefsi- 
tatemadferret^&inasqvoretantumfpecio- 
fxvidiorix  campum  oftenderet.  Te  igitur 

ducc 


dueeemiflaeftinutrumq;  mare  clasfis,qva 
nonviri^nQnarma^nonvela^nonventi/red 
auguftifsim^  Majeftatis  Tu^e  prxfentia  ani- 
mabatacprovehebat.  Poftqvani  confere- 
ixmanusaufa2efienthoftic2erates,pulcher- 
rimum  Fortitudinis  ingenitas  fpedaculum 
edidiftiRexinvidifsime.  Pr&toriani  Tuam, 
in  qva  falus  noftra  vehebatur,  velut  indagi- 
ne  circumventam  ,  recentium  Piratarum  a- 
ftus  non  femel  opprimere  tentavit.  Tu  con- 
trafretusauxilioDeiTui^&juftacausa,  in- 
tertonitrua&fulminatormentorum^nter 
volitantiatela,  ftabasferenusanimovultu- 
qve3nonimperiotantiim  ,  fed&nianupu- 
gnans ,  publica:magis  anxius  falutis,  qvam 
Tuseincolumitatis.  Nullapericula^nullaj 
vuIneraexhorruiftirqviaanimusTuusqvo 
excelfior^eominuslegescorporisadmittit, 
nec  asftimas  hanc vitam3q vod  aliam  ex  glo- 
ria&laudeparataniTibivideas^qvaniqter- 
namefle  beneTibiperfvafumeft.  Tandem 
gloriofam  coeiitus  vidoriam  adeptus.qvic- 
qvid  hoftilium  myoparonum  Balthicas  un- 
dasconftraverat,feliciterprofligafti,  &ia. 
deformemfugamconjecifti.  Hxc  eftterge- 
mina  vidoriartribus  Svecoru  disjedis  clas- 
fibusparta :  qvamjuxta  cum  innumerisin 
Remp.meritisTuis/empiternitatitemporis 


& 


&nunqvamperitur2ememori?dicabimus, 
qvamqvefideles  rerum  geftarum  cuftodes 
Litterse  duraturis  Annalium  monumentis 
iEternitati  confecrabunt, 

Ego  autem  Majeftati  Tuse  devoti  cultus 
Ipecimenexhibiturus  3  Saxonemhuncno- 
ftrum ,  Notis  meis  utcunq;illuftratum ,  ad 
auguftifsiminominisTuipulvinarhumilli- 
me depono :  qvem  ut  in  tutelamTuam  be- 
nignerecipias3&meunacumillo,demiflb, 
qvantumpoflimi3animo  precor.  Cujus  vo- 
tifiduciaminClementiaTua  colloco,  qva 
Tenonfolum  ftudialiterarum5aqvibus  im- 
mortalitatem  exfpe&as  ,  fed  &  meipfum, 
comple&iperfenfi ,  qvum  nonitapridem 
amplifsimumilludHiftorisefcribendsemu- 
nusmihi,lieetindigno3demandares.  Acci- 
peigiturblanda&ferenafronte ,  Paterpa- 
trias,  Patrem  Hiftoriaru  Septentrionalium, 
&Regum  maximorum  exemplo,  bonaslit- 
teraSjqvodfacis^abinterituvindica^&inhis 
praecipueHiftoriam3decus&ornamentum 
litterarum. 

Deus  Opt.  Max,SerenifTimam MajeftatemTuam porro  falvam 
&florentem  fervetjregnaqjTua  diuturna  tranqvillitateftabiliat ,  & 
poft  iaetiffimum  ex  devi&is  hoftibus  triumphum  ,  aeviternam  in  cce- 
lis beatitatem  concedat !  Ita  ex animo  voveo.  Sorar, Prid.  Non.  Ja« 
nuar..AnnoMeffiae?cb  bc  XLV. 

MajepAiiTue 

humiliime  fubditus 

Stephanm  Johannu  Stephanlm. 


X. 

IN 

SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORI/E  DANIC^E 

L  I  B  R  O  S     XVI. 

PRjEF ATIO 

AD 
ANDREAM  SUNONJS  ARCHIEPISCOPUM 

L  U  N  D  E>T  S  EM. 

UM  c<tter<e  nationes  rerumjuarum  tituiis gloriari,  voltt- 
' ptatem£ex  majorum  recordationepercipercfioleant:  Da~ 
norum  Maximus  Pontifex  Abfialon  patriam  nofiram,  cu- 
jus  iliujirahda  maxima  Jemper  cupiditate  fiagrabat  ,eo 
claritatis  tjr  monumcnti  generefiaudari  nonpaJfus,mihi 
comitum  Juorum  extremo,  ceteris  oPeramabnuentibus, 
,  res/Danicas  in  hifioriam  conjerendi  negotium  intorfit;  in- 
)opemcLfenfum  majus vinbus  opus imgredi,  crebr<e  exhor- 
'  tationis  imperio  compulit.  Quis  enim  res  Dani<egefias  ii- 
^terisprofiequeretuf?  qu<e  nupcr  pubiicis  initiatafacris,ut 
reiivionis,  ita  Latin<e  quocfe  vocis  aliena  torpebat.  At  ubi  cumfacroru  ritu  Latiaiis  etiam 
facuitas  accefit,fegmtiespar  imperiti<efuit,necdefidi<e  minora,quam  anteapenuri<e  vi- 
tia  extitere-  J$)uo  evenit,utparvitas  mea,quamvisfie pradicia  moHimparem  animad- 
<verteret,fupra  vires  niti,  quamjubenti  rejifterepraoptaret  .•  nefinitimu  fiafforum  tra- 
ditione gaudentibw  ,hujus gentis  opiniopotiksvetujiatis  obliviisreJ]>erfia,quam  litera- 
rum  monumentis  pr<editavideretur.  Igitur oneri  cuhciis pr<tteriti avificriptoribus  in- 
experio,rudcs  Laboris  humerosfiubjicCre  coacius,imperium£  negiigere  veritus ,audacius 
quam  efiftcactusparui;  quamf^ tngentjmei  imbeciifitasfiductamnegabat,abhortatoris 
aniplit  udine  t  mutuatus. 

Cumsfiatisc<eptiweimetampr<ecurrentihus,tepotifiimum,  Andrea, penesqucm 
fdlubcrrimus  fuffragiorum  confinfus  honoris  hufius  Juccefiionem  ,fiacrorumJ;fiummam 
effe  voluit,materi<e  ducemauii  oremj^  depofco :  obtreciattonis  livorem,quimaxime  con- 
Jlicuis  rebu-s  infiuitat,  tanti  cognitorispr<efidioJruJlraturtu.  Cujus fertiifiimumfcicntice 
-  peciusacvenerabiiiumdoSirinarumabundantia  infirucJum,  yeiutiquoddamcosieftiit 
opumfiacrariumexiftimanclum  esi.  Tu  Galiiam  Itaiiam£cum  Britanniapercipiend<e  fc- 
terarum  dificipltna,  colligend<sg,  earum  copi<egratiaperficrutatus,pofi  diutinamperegri- 
nationemfplendidipmum  extern<e  JchoU  regimen  apprehendifti  >  tantum^ejus  coiu- 
tnen  evafijli,~ut  potiusmagijierio  ornamentum  dare,  quam  ab  ipfo  reciperevidereris. 
Hinc  obinfignium  cuirnen  meritafevirtutum  Regius  Epiftolaris  ejfiecius,  ofificium  medi- 
ecritatis  limitibus  contentum  tantis  indujiru  operibus  exornafti,  ut  idem  posimodum 
ampiifiim<e  dignitatis  viris^adeum^quemgerisihonorem  tranfiatus,  benefiat  hdmihe  Cx- 
petendumreiinqueres.  Gjuamobrem  Scaniam  tripudio  dtjjuitare  competrtum  es7,quod 
Pontificempotius  aftnitimis  mutuatafit,quam  ex  indigenis  lcgerit :  quippe  qu<e  iaudabi- 
liter  delecium  egit,jocunditatem  e-xfiufifiragio  fiuo  merutt.  Itat^  cumgenerejiterts,  inge- 
niocf  niteas,  acplebemfaecundipmis  doclrinafiipendiis  regas  ■;  maxtmutibigregu  amo- 
remconciiiaffhfufieptife  minfieriipartzsgloriofk  executwnisfduciaad  iaudis  mmulu 
perduxifli.  Et  ne  rerumdominiumpofifefiione  ufurpare  videreris,ampiifiimumpatrimo- 
ni>i<n fiacris adibusreligiofehberalitatistcjiamento  lcgafti :  obfitastj?curis opesdecenter 
abjicere}quam  earumaviditatc  &pondere  impiicari  maiuifti,  Tu  item  miriftcureveren- 


}p,ertmem 

dektiijacrorum  objequm  adegijiifoetercm^  divmarum  adium  injtirtam  religiofio  iucri 

A-  '■  ■'  bene- 


2  PRvfcFATIO. 

beneflcio  rependifti.  Vr&terea  lafeiviorUviufiudiofesjintemperantU^ptusxquoviri'' 
bm  indulgentes,faluberrim&  exhortationisperfeverantid,  acJptendidiJsimisfiugalita-> 
tis  exemplisad honeftiorem  mentishabitum  abenervi  mollitudinercvocatos,  dicJisne 
anfacJts  magis  infiruxeris,  dubium  retiquifii.  Ita  quodtuorum  nullipradecejforum  obth 
nere  tributum  esi,fblis  prudentia  monitts  impetrafti. 

Nec'tgnotumvolo,DAnorumantiqu'wresconfipkusfortitudinis^peribm  editis,glo- 
ria  xmulatione  (ujfufos,  Romaniftyii  imitatione,  nonjolkm  rerum  aje  magritfice  gefiarU 
tituios  exquifito  contextm genere  ,veluti  Poetico  quodam  opere  perfirinxsjft;verum  etix 
majorumactapatrnjermoms  carminibm  vulgata,lingvaju<e  literisfaxis  acrupibus  in- 
fculpenda  caraffe.  G)uorum  vefiigiisjeu  quibufidam  antiquitatis  voluminibus  inhxrens* 
tenoremtfc  verts  tranfiationis  pafibm  amulatm,  metra  metris  reddenda  curavi ;  quibus 
fcribendoru  feries  fubnixa,  non  tam  recenter  conflata,  qukm  antiquitus  edita  cognofca- 
tur.  Quia prafensopus  nen  nugacem  Jermonis  lucuientiamfedjidetemvetufiatu  noti- 
tiam  poiiicctur.  Quantumporro  ingenij  Illius  homines  h/Jioriarum  editurosputemm,fi 
firibendifitim  Latinitatisperitiapavijfent  ?  Jduibm  tametfi  Romana  vocisnotitia  ab- 
(Jfet,tanta  tradendx  reru  fuarumemoria  cupidomcefiit,  ut  voluminu loco  vaftas  moles 
ampleclerentur,  codicum  ufum  a  cautibus  mutuantes.  Nec  Tylenftum  indujtriaftlentio 
okiiteranda :  quicum  ob natpvamfoliftlerditatemluxuria  nutrimentis  carentes,offici* 
eontinuajobrtetatis  exerceant,  omriiatj^  vita  momenta  ad  excolendam  alienorum  operii 
notitiam  conferre foicant  ,'tnopiamwgcnio penjant.  Cunclarum  quippe  nationum  res 
gefias  cogriojfe,  memor'utJs  mandare,  voiuptatis  loco  reputant  :■  non  minoru  glorujudi- 
cantes  alienas  virtutes  dijferere,quam proprias  exhibere.  Quorum  thefauros  hiftorica- 
fum  reru  pignoribm  rejertos  curiofim  confulens,  haudparvam  prtfintis  operis  partem 
ex  eorum  relationis imitatione contexui:  necarbitroshaberecontempfi,quostantave- 
tufiatis  peritia  caliere  cognovi.  'Necminm  Abfalonis  af[ertafeciando,qua  velipfegefit, 
velab  aliis gefta pcrdidtcit ,  dociltanimo  ftyio£comptec7i  curxbabui;  veneranda  ejus 
na.rrationisdocumentumperindeacdivinumatiquodmagiftertum  ampiexatm. 

Te  crgojalutaris  princeps  acparens  nofier,  cujm  illiflrijsimam  aprijcis  temporibm 
profitpia dtclurmfium,  clarifimalfix  patrta  Votdemare,dubtii  iaboris  hujmprogreffum 
f-vore  profequi  rogo :  quia  propofiti  pondere  confirictm/vereor  ne  magisimperttu  me^e 
httbitum^ingenijtfedebilitatempatefaciam,  quamtuam  fficut  par  eftj  origmem  repra- 
fintem.  Siquidempr^terpaterna  hareditatis  amplitudtncm,  conjpicua  i  egni  incremen- 
tafinitimorum  opprefionejbrtitm,  Albianf  rectprocos fiuclm  propagata  dominationis- 
labore  complexm,  haud  mediocre  ciaritatis  momcntumceleberrim^  iaudis  tuatitutis 
adjecifii.  Ita  antecejforum  famam  attfeopinioncm  opcrum  magnitudine fupergrejfm ,ne 
Mornani  quidetn  imperif partes  armts  intentatas  liquifii.  Cumq,Jortitudine  &  tiberali- 
tate  infiruclijsimm  habearis ,  plusne  hofies  bellis  terreas,  an  cives  hkmamtate  demulce- 
as,  ambiguum  reddidifii.  Tum  qm£fulgentijsimm avus  public<e  retigionis  titulis  confe- 
cratm,  tmmerit^  mortis  beneficio  immortalitatis gloriam  confeqvutm,  nuncla.nct':ta- 
tisfuigore  praftringit,  quos  olim  vicloriis  acquifivtt,  Excujm f&ncltjsimis  Vuineribus 
tim  virtutis  quam  cruoris  efjtuxit.  Caterumprifce  at£  hareditario  objiquendijure,Jal~ 
tem ingenij vtribm tibi mititare  confiitui:  cujm clarijsimi patris  cafirerfem  mititiapa" 
rens  avmj,  memfdifimis  bcliici  laboris  operibm  colkijfe  nofcuntur.  Tuo  tgitur  duclu  re- 
Jpectuijfjubnixm,  qub  cetcra  Itquidtm  excquar,initiumapatri<enoftra  fitu  deferiptutfc 
peterefiatui  :JpeciofiksfingulaferJtricturm,finarratioriisprocurJm  competentia  rebm 
tocapermetiens,ab  eorum  pofitime  dicendorum  inchoamenta  deduxerit. 

Hujm  itari:  rcgionis  extimapartim  foii  aiterim  confinio  iimitantur,  partim  propin- 
qui  martsfluitibm  tnctuduntur.  Interna  vero  circumfufm  ambit  Oceanm :  quifmuofis 
tnterftttiorum  anfractibm  nuncin  angufiiasjreti  contraciieris  evadens,nunc  in  tatitU" 
dinemfinu  diJfuJioreprocurrenS,comptures  infulas  creat.  &uofit,ut  Dania  mediispeta* 
gifiuttibm  wta  cfa,paucasfelidicontinuia^traclmparteshabeat,quastanta  undarie 
interruptioprovariafretireflexiorisobtiquitaiedifcriminat.  Exhis  futia grandttatis 
inchoamentij,  ratione  Danici  regni  principium  teneti  qut  ficut  pofitionc  prior,  iiafit» 
porrectior  1  eutmidfimbm  admovaur*  4  cujusctmplexuflummisfjdori  interriva' 

ti** 


PR^FATIOi  3 

fione  'difireta,cumaliquantolatitudmisexcrementoSeptentrionevcrsusinNoricificti 
Jfflmexcurrit.In  hacfinm,quiLymicmappeiiatur,itapifiibmjrequensexifiit,utnon 
minus  aiimentorumindigenis,quam  ager  omnis  exoivere  videatur.  HuicetiamFrefia 
tninoradiacet,qua  a  Jutiaprominentiafiubfidetitium  tamporiimacgremitdevexioris 
inciinata  receJfu,maximos fiugum  proventm  beneficio  Oceani  inundantts  affequitur, 
Cujmrefluxtonisvis,pLmutiLitatisanpericuli tncoLisafierat,ambiguumextat.  Stqui- ' 
dem  tempcftatis  magnitudine perruptis  dftuariis ,  quibm  apudeos marttimi  fiutlm  in- 
tercipiJolent,tantaarvisundarummoies'incedcreconJvevit,utinterdumnonJoLuma- 
vrorum  culta,verumetiam  homines  cumpenatibm  obruat.  Fosi  ffutiam  injida  ad  Ori- 
entem  verfusFionia  reperitur,quam  a  continentiangufiiadmodum  aquoris  interjecim 
abrumpit.Hacficut  ab  occafuJutiam,tta  ab  ortu  Sialandiamprofie£iat,confptcua  necef 
fariarum  rerum  ubertate  laudandam.  Qua  infiula  amanitate  cuncias  nofirx  regtonis 
provinciasantecedens,mediumDania  iocum  obtinere  putatur ;  ab  extimx  remottonis 
limite  pari ffaciorum  intercapedine  dtfiarata.  Abhujmortivo  latereoccafivum  Scanict 
mediapelagi  difiindit  interruptio,opimamprad<g  magnttudmem  quotannis  pifiantium 
retibm  adigereJoLiti.  Tantafiquidemfinmomnis pifciumfrequentiareplen  conjvevit, 
ut  interdum  impacia  navigia  vix  remtgii  conamen  ertpiat :  necjamprada  artts  inftru- 
mentojedfimpiici  manus  officio  capiatur.  Caterum  HaLiandiaacBlektngia  ab  integrita- 
te  Scanut,ceu  rami  dupLtces  exunim  arborisfiipitepromeantes,  Gothia  Norvagi<e^,lon  • 
ga declinationisfiactis, diverfis^ recejjitum interfiitusadneciuntur.  Verum apudBle- 
kingiam  apta  meanttbm  rupes  mtrandis  liierarum  noti  r  interfiincta  con/ficitur.  Siqui- 
dem  a  Meridiano  mari  in  defierta  Verendia  petrofa  porrigtturfimita,  quam  binz  Linex 
eximo  dtfiretafiacto  protraclts  m  Longum  duEtibm  ampieliuntur.  Inter  quas ,  medt0 
locoplanumfaciis  adiegendumfigurts,undtque Jecm  exaratum  oficndttur.  6)uodlicet 
adebfifu  inaquaie  exifiat,ut  modo  montium  alta  proficindat,modb  vaiiium  ima  prater' 
eat,  eodem  tamentenoreiiterarumvefiigiafervaredtgnoficitur.  Quarumfignificatio- 
nemRex  Voldemarm,fanciiKanuti fiaufta  prolcs  ,admtrationis  causa  cognojcere  cupi- 
ens,  mifit  qui  rupem  permeant.es, patentium  illiccharacierumferiem,curiofiortindaga- 
tione  colligerent  ,ac  poslmodumvirguHs  quibufdamfiub  tifidem formarum  apicibus  ad- 
notarent.  6)ui  ideo  mhii  ex ■  eis  interpretamenti  comprehendere  potuerunt :,  quodipft 
c<slatur<&  concavitas  partim  cceno  interiita,partim  commeantium '■ad.efavefitgns sfigu- 
rataprotraciionisfieciem  obtrito  calle  confuderat.  Unde  confpicuum  est,  etiam  petrin<t 
foltditatis rimas  dtutino  madore  complutas,aut  firdium  colluvione,autirrigua  ni?n- 
borum  inftillatione  concrefieres . 

At  quoniam  regio  hdcSvetiam  NorvagiamJ^  tam  vocis  quamfitm  affinitate  com- 
plecJitur,  earum  quoet ,  ficut  &  Dania,partes  ac  ciimata  memorabo.  Jdu<e  provincia 
Septentrionali  poLoJubjeci<e,  Bobtem^  ejr  Artion  refiictcntes,  ipfumfiigentis  zon<t  pa- 
rallelum  ultimajui  porreciionecontingunt  :posi  quas  humanis  fedibm  Locum  inufittata. 
algoris  favttia  non  relinquit.  Ex  quibus  Norvagtafiaxeifiim  deformitatem  naturxfor- 
tita  dtfcrimine,ruptbm  tnfoecunda,ac fcopulis  undique Jecus obfita,giebarumvafittate 
trifies  locorumfalebras  reprajentat.  In  cujus  parte  extima  ne  noclu  qutdem  dmrnum 
ftdm  oceulitur;  ita  ut  continui  Solisprttjentta  altemos  horarnm  dedtgnata  (uccefiiis,  n- 
tricL  tempori  pari  Luminis  adminifiratione  defirviat. 

Ab  hujus  latere  occtdentali,  tnfuLa,  qua  Giaciaiis  dtcitur,  magno  circumfufa  reperi\  ■ 
tur  Oceano,  obfoLeta  admodum  habitationis  tellus',  rerumt^,  verifidem  cxcedcntium,  & 
infoLitorumeventuum  mtracuiis pnedtcanda.  lliicfons  esl,  qtitfumigantisaqutzvitio 
nativa  rei  cujufiibet  originem  demolttur.  Sane  quicquid fumt  hujus  exhalatione  refier- 
gitur/tnLapidexnaturaduritiamtranfmutatur.  JJ)ua  res  mtrabiLtor  an periculofior 
exifiat,indubio  pofitum  confiat:  cumfluidam  aqu*  tenerttudinem  tantus  obftdeat  ri- 
gor,  ut  admotumquidltbet fumidogTejusvaporeperfufum,in  lapidisproprietatem,for- 
ma  duntaxatfuperfiite,fubita  converfione  tranfmutet.  ibtdem^  compiures  alii  lattces 
referuntur,qm  modo  crefcentis  Lymphct  coptis  adauc~ii,pLenisJsexundantes  aiveis  cre- 
bras  infubitmeguttasjaciunt,  modb  torpentibusficatebris  vix  ab  imo  conficcii,  profun* 
disfubdufiions  terr*  iatibuLis  abforbentur.  \6)uofit,utexuberantes proximaqu£que 

4.  2       .  fiumaT 


4  Ht/jEIATIO. 

ftumarum  edndoYtCOnftergdnt^xindnitinuUo  vijustngenio  caftantur.  In  hdc  itidem 
^injula  mons  efl,qui  rupemfidereamperpetuxflagrationis  aftibm  imitatus,incendiajem- 
titernajugiflammdrum  eruciatione  continuat.  Cujus  reiadmiratiofipradicJis  aqua- 
turicum  tellus  extremis fuhjeffajrigoribustanti  calorisjomentisexuberet,utignium 
■oerennitatem  arcanis  inftruat  nutrimentis,  aternum^Jovendisardoribusprabeatin^ 
tentivum.  Huie  etiam  injula,  certis  ftatutisfc  temporibus,  inflnitaglaciei  advolvitur 
meies;quacum  adventansfiabrisprimum  cautibus  iliidi  cceperit,perindeac  remugien~ 
tibusftopu/isftagofk  ex  aito  voces,  ac  varii  inufitat*  conclamationis  ftrepitus  audiun-- 
tur.  Jduamobremanimdsobnocentisvitxcuipamjuppliciis  addicias  ,iltic  algoris  ma~ 
gnitudine  deiicJorumpendere  pcenas  exiftimatum  esl.  Hujus  itatfe  moiis  excifaparticu." 
iiti  quantijcun^  nodorum  condyiis  obferetur,  mox  utfiupradicJaglacies  terrisavellitur* 
siauftra  cufiodiamt^fruftratur.  Stupet  animus<admiratione  plenus,  dum  res  inextrica- 
bdibusferis  obfita,acmuitiplici  impedimentorumperpiexione  conclufiaficmolis,  cujus 
fars  erat,dijcejfuminfequitut,  Utomnem  obfirvationis ■  diiigentiam  inevitabiiis flugx. 
neceftitate  decipiat.  Esi &  iilicaliudglacieigenus,montium  jugis  ac  rupibus  interfirtu» 
qupd  certis  vicibus  conjiatjuperioribus  ad  ima  dejeEiis,  inftmisd  rurjum  ddjuperna  re^ 
flexis,verflii  quadam  mutatione  trdnjponi.  In  cujus  ajftrtionisfldem  affertur  ,quodqui~ 
dam,  dkmplanumforte giatiaU  percurrerent ,  in  objecrasvoragines,  hiantium^  rima- 
rum  pemtd  provoiuti  pauio  posl  exanimes fuerint ,nullaglaciei  rimuiafuperftante,  re- 
perti.  Jduamobremdcompiuribusexiftimarifilet,quodquosJund£glaciaJis  urna  de- 
forbuit  ,eofidemposlmodum  fupinatareddiderit.  Iiiicetiamjama  esl  peftdentis  undsla- 
ticemJcatmire,quo  qmsguftato  perinde  ac  venenoprofternitur.  Sunt  &  aiiiJbntes,quo- 
rumfiatebraCereaiispocuiiproprietatem  imitariperhibetur.  Sunt  ignes^qui  cum  iinum 
(Onfiumere  nequeant,  aqux  moiutiem  depajcuntur.  Efi  &Jaxum,quodmontiumprarH- 
pta  non  extrinficd  dgitdtione,fid  proprid  nativdtfc  motione  pervolitat. 

Etut  pauio  ditius  Norvagix  dejcriptio  replicetur  ,fiiendum ,  qubdab  ortuSve- 
ci~k  GothUife  contermina aquis  utrinquejecus  Oceani vicinantis includitUr.  Eddem a Se~ 
ttentrione  rcgionem  ignotifitus  dcnominis  intuetur  humxuni  cuit?4S  expeftem,Jedmon~ 
Jirojk  novitdiis  popuiis  abunddntem,  quitm  abadverfis  Norvagia  partibus  interfiuas 
pelagifiepardvit  immenfitds.  6)uodcum  incerta  navigdtionis  exfiat,perpaucis  eam  in~ 
gredieniibus Jalutarem  reditum  tribuit. 

Cteteritm  Oceani  fupcrior  flexus  Daniam  tntetfecando  pttetermcatis,  auftraletn  Gothk  phtgamfinii 
laxiore  contingit:  inferkrverb meatas,  ejtts,Norvagite,qi  latus Septentrionale prxteriens , ad  ortum  verfus, 
magno  cum  latitudinis  incremento ,  foiido  limitatur  anfraciu.  Ouem  maru  terminutagentis  noftne  veteres 
Granduicum  dixere.  Igitur  inter  Granduicum  &  meridianum  pelagus  breve  continentisfpadmn  patet,  marix 
Mrinfjfemallapfaprofyeclans^quQdnifiremmnaturalimitislococongreffispenefluclibusofy 
Norvagiamifo  confluifletorum  xfttts  in  infulam  redegijfem.  tiarum  orttvas  partes  Skrhflmti  incolunt.Ou&gem 
inufitattt  aflueta  vehicutis,  montium  tnaccejfa  vcnationis  ardore  feclatur,  locorumd^  comptadtas  fedes  difpe>?~ 
dio  lubriasflcxhnis  affequitur.  Afe^  enim  utla  adcb  rupes  prommet,  quin  ad  ejits  fafligium  cailida  curfus  am- 
bageperveniat.  Vrimbfiquidemvalliumprofundarelinquensjcopulorumradicestortuofagirattoneperlabi' 
Itirfficfo  meatum  crebrtS  declinationis obliquitatcperfleclit,  donecper ftnmfos callium anfractus  deftinatum  /»-- 
(icacumen  exuperet.  Eadem  apudfinttimts  mercium  loco  quorundain  animalium  petlibus  uti  confvevit. 

Svetia  verb  Daniam  ab  occafu  Norvagiam^  tcfyiciens,  a  meridie  &  multa  Orietitis  parte,  viimoprx- 
teritur  Oceano.  Poft  quam  ab  ortu  quofe  multiplex  diverfttatis  barbarica  confertio  reperitur. 

Danicam  verb  regionem  giganteo  quondam  cuttu  exerittam,  cximixmagnitudinis  faxa  veterum  btt- 
fiit ae  jpecubus affixa  teftantur.  Quodfi  quis  vimonflrofa  patratum  ambtgat,quarundam  montium excelfa 
fufpiciat,  dicatij  fi  catlet,  quis  eorum  verticibus  cautes  tantc  granditattt  invexerit.  htopinabiie  nam^  quivic 
miraculi  hujus  teflimator  animadvertet,  ttt  molem  fuperplano  mtnime  vel  difflcile  mobilem,  in  tantum  mon- 
tanx fubtimitatis  apicem ftmplex  mortalitatis  labor,  aut  ufitauu  humani  roboris  conatus  extuierh.  Utrum  ve* 
rb  uiium  rerum  auclores  poH  diluvialis  inundationis  excurfum  gigantes  extittrint,  an  viricorporis  viribusan- 
tt  atiosprxditi,  parum  nottm  tradttum.  Talibus,  ut  noftri  autumant,  fubttam  mirandamf^  nunc  propinqui- 
tatis,nuncabfentits  poteftatem,  comparcndi^acfubteriabendiviciffitudinem,verfiiucorporumftatusinduU 
get,  qui  hodicdj  fcrupeam  inaccejfam^fititudincm  (cujus  fupramentioncm  fecim-ui)incolere  perhibentur. 
Ejufdtm  adttus  horrcndi  generit  pericHluobfitufJArbfuKXfcrtgribm  iMohfflitatfm  tegreffum^  concejfit. 
HwicftjiHm  d  propefitHm  mnsfcrw, 

SAXO- 


I 


%£%%&%£%$%£%Jt 

><•? \)  c7  eS  *9  <•*  *9  ri>  Ts  cF^s c 


3 


'%3eS\>rr   «>CJ>   X9C.P  \»C?     %>CP   <l9i-f   tsm?   <59PP   %•<? 

SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORI^E    DANICiE 

LIBER    PRIMUS. 

AN  &  Angul,aquibus  Danorum  ccepit  origo,patr© 
Humblo  procreati,  non  foliim  conditorcs  gentis 
noftra?,  verumetiam  rectores  fuere.  Quanquam. 
Dudo  rerum  Aquitanicarum  fcriptor,Danos  a  Da- 
naisortosnuncupatosqjrecenfeat.  Hilicetfaven- 
tibuspatri?votisregnidominiopotirentur,reruqj 
fummamobegregiafortitudinismerita,affentien- 
tibus  civium  fuffra^iis,  obtinerent,  Regq  tamere 
nominis  expertes  degebanucu  jus  ufum  nulla  tunc 
temporisapud  noftrosconfvetudinum  frequentabataudoritas, 

ExqvibusAngul,  a  quo  gentisAnglicatprincipia  manaffernemoriaepro- 
fiitumeft,nomenfuumprovinci3e,cuiprxerat,ap£andumcuravitjlevimonu- 
jnenti  ^enere  perennem  fui  notitiam  traditurus.  Cnjus  fucceffores  poftmo- 
durnBritannia  potiti,prifcumInfulaenomen,novopatriae  fuae  vocabulo,  per- 
mutarunt.  Magni  id  fadtum  a  veteribus  aeftimatu m.  Teftis  eft  Beda,  non  mini- 
mapars  diviniftylij  qviinAngliaortus^fan&iffimis  fuorumvoluminum  the- 
fauris  res patrias fociare  curae habuit : acque ad religionem  pertinere  judicans, 
patrix  facla  literis  illuftrare,  &  res  divinas  confcribero. 

VerumaDan  (utfertantiquitas)  regumnoftrorum  ftemmata,ceu  quo« 
damderivataprincipio,fplendidofucceffionisordineprofiuxerunt.  Huicfilii 
Humblus&Lotherusfuere,exGrythafummaeinterTheutonesdignitatisma- 
trona  fufceptL 

Le&uri  regem  veteres  afnxis  humofaxis  infiftere,  fuftragiaq;  promere 
confveverantj  fubjeclorum  lapidum  firmitate  fadi  conftantiam  ominaturi.  RUMB- 
Quo  ritu  Humblus,  decedente  patre,  novo  patriae  benefkio,  Rex  creatus,  fe-    Lus. 
«quentis  fortuna:  malignitate  ex  Rege  privatus  evafit.  Bello  fiquidem  a  Lothe-      DL 
rocaptus,regnidepofitionefpiritummercatusefh  hacfola  quippevictofalu-  LOTHS^ 
tisconditio  reddebatur.  Itafraternisinjuriisimperiumabdicarecoaclus,do-    RUS° 
tumentumhominibuspraebuit,ut  plusfplendoris,  itaminus  fecuritatis  aulis 
quamtuguriisineffe.    Caeterum  injurise  tam  patiens  fuit,  uthonoris  damno 
tanquam beneficio  gratulari crederetur :  fagaciter,  ut  puto,  regiae  conditionis 
liabitum  contemplatus.  Sed  nec  Lotherus  tolerabiliorem  Regem  quam  mili- 
temegit,utprorfusinfolentiaacfcelereregnumaufpicarivideretur:fiqvident 
illuftriffimumqvemque  vita  autopibus  fpoliare,  patriamq;bonis  civibusva- 
cuefacere,  probitatisloco  duxit:  regni  aemulos  ratus,quos  nobilitate  pares  ha- 
feuerat.  Nec  diu  fcelerum  impunitus,  patriae  confternatione  perimitur,eadem 
(piritum  eripientc,quae  regnum  largica  fuerat. 

Cujus  filius Skyoldus  naturam  ab  ipfo, non  mores  fortitus,  per  fummam      IV. 
teneriorisaetatisinduftriam,cunc~tapacernae  contagionis  veftigia  ingeniti  er-  SKIOS,» 
xorh  devio  prsteribat.  Igiturut  a  paternisvitiisprudenter  defcivit,itaavitis    Dus° 
virtutibus  feliciter  refpondit;  remotiorem  pariter  ac  pra?ftantiorem  haeredi- 
tarii  morisportionemamplexus.  Hujus  adolefcentia,  interpaternosvenato- 
res,immanisbelluae  fuba&ione  infignisextitit,  mirandoqj  rei  eventu  futun» 
«jus  fortitudinis  habitum  ominata  eft.  Nam  cum  a  tutoribus  forte,  quorum 
fummo  ftudio  educabatur,infpectandaevenat.ionis  licentiam  impetraffet,ob- 
,vium  fibi infolitae  granditatis  urfum  telo  vacuus,cinguIo,  cu jus  ufum  habebat, 
t  eligandura,  curavit»  necandumqi  comitibu*  prasbuit.  Sed  &  complures  fpe* 

A  3  c"tats 


l. 

DA&, 


II. 


6^  SAXONIS  GRAMMATICl  , 

SKio i~  clatse  fcrtitudinis  pugiles per  idem  tempus viritim  ab  eo fuperati produntur :  d 
DUS,  quibus  Attalus & Scatus  clari  illuftresq;  fuere.  Quindecim  annos natus, inu» 
fitato  corporisincremento  perfedtifllmum  humani  roboris  fpecimenpraefe- 
rebatj  tantaq;  indolis  ejus  experimenta  fuere, ut  ab  ipfo  caeteri  Danorum  Re= 
ges,  communiquodamvocabuloSkioldunginuncuparentur.  Idemperditam 
&  enervam  vitamagentes,  continentiamq,  luxu  labefacere  folitos,  ad  capef- 
fendam  virtucemrerum  agitatione  fedulus  excitabat. 

Praecurrebatigitur  Skioldus  viriumcomplementumanimimaturitate, 
confliclusqi  geffjt ,  quorum  vix  fpedator  ob  teneritudinem  efle  poterat.  In 
quoannorum  virtutiscji  procurfu,ob  Avildam,  quam  fummaj  pulchritudinis 
intuitu  poftulabat,  cumScato^Alemanniae  fatrapa,ejufdempuella:  competi- 
tore,TheutonumDanorumq$exercituinfpe&ante,exprovocationedimica- 
vit,interfecitoq$eo  omnem  Alemannorum  gentem»perinde  ac  ducis  fui  in- 
terim  debellatam,  tributaria  ditione  perdomuit.  Hic  non  armis  modd,verum» 
etiam  patriae  charitate  confpicuus  extitit»  Siquidem  impias  leges  abrogavit  > 
falutares  tulit  j  &  quicquid  ad  emendandum  patriae  ftatum  attinnit,  fumma  di- 
ligentia  praeftitit.  Sed&regnum,patris  improbitateamiflum,virtuterecupe-= 
ravit.  Primusrefcindendarum  manumiflionumlegemedidit.  Servi,quemli- 
bertate  donaverat,clandeftinis  infidiis  petitus,acrem  pcenam  exegit,tanquam 
jn  omnium  libertorLim  pcenam  unius  crimen  redundare  par  efTet.  Omnium. 
a^alienumexfifcofuofolvebatj&quaficumaliorumRegumfortitudinc^mu- 
nifkentiaacliberalitatecertabat»  A:grosfomentisprofequi,remediaq;gravi- 
terafTeclisbenigniusexhiberefolebat:fenonfui,fed  patriae  curam  fufcepifle 
teftatus.  Proceres  non  folum  domefticis  ftipendiis  colebat,fedetiamfpoliis 
tx  hofte  quaefitis :  affirmare  folitusj  pecuniam  ad milites,  gloriam  ad  ducem 
redundare  debero. 

Puellam  cu j  us  amore  conflixerat,  acerrimo  nuptiarum  acmulo  liberatus, 
v.  in  pugnae  praemium  recepit,eamqjfibi  matrimonio  copulavit.  Ex  qua  paulo 
(Sram.  poftGiamfiliumfuftulit.  Cujusmirificaindolesitapaternasvirtutesredoluit, 
ut  prorfus  per  earum  veftsgia  decurrere  putaretur.  Corporis  animidj  praeftan- 
tiflimis  dotibus praeditam  adolefcentiam  ad fummum gloriae  ftatum  provexit, 
tantumq;magnitudiniejusapofteristributumeft,utinvetuftiflimisDanorurri 
carminibusipfiusvocabuloregianobilitascenfeatur.  Qvicquid  adfirmandas 
acuendafqjviresattinuit,acerrimaingeniiexercitationetraftabat.Agladiato- 
ribusvitandiinferendiq;  i&us  confvetudinem  ftudiofo  exercitij  genere  con- 
trahebat.  Educatoris  fui  Roarii  filiam  coaevam  fibi  colla&aneamque ,  quo  ma* 
)oremincunabulisgratiamreferret,uxoremadf€ivit;quampoftrnodumBefTo 
cuidam,  quod  ejus  ftrenua  opera  faepenumero  ufus  fuerat,mcrcedis  loco  con- 
jugemtribuit.  QjJobellicorumoperumfociofretus,plus  gloriae  fuaanBefli 
virtute  contraxerit,  incertum  reliquic. 

Qui  cum  forte  SueonumRegisSiftrugi  filiamGro,  Gigantum  cuidam 
defponfam  cognofceret,  tam  indignam  regio  fangvine  eopulam  execratus, 
bellum  Sveticum  aufpicatur  j  Herculeae  virtutis  exemplo,monftrorum  nifibus 
obftaturus.  InitaGothia,cum  deturbandorum  obviorumgratia,caprinister-» 
goribusamidusincederet,acvariisferarumpellibuscircumacl:us,horrificuqj 
dextra  geftamen  complexus,  giganteas  fimularet  exu  vias,  ipfam  Gro  filveftres 
fortelaticescumpaucisadmodumpedifTequis,lavandigratia,petentem,equo 
obviam  habuit.  Quae  fponfum  adeffe  rata,  fimulque  tam infoliti  cultus  horro- 
re  muliebriter  territa,  fuccuflis  frenis,maximacumtotiuscorporistrepidatio- 
ne,patrio  carmine  fic  ccepit_>: 

Conjpicor  invlfum  Regi  venijfe  GigantenL»  i 

Etgreffu  medias  obtenebrare  vias : 
Aut  oculis  fallor.  2<{am  tegmine  ftfe ferw& 

ContigitattdaceideHtm(fc  w«, 

Cm 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  I      .  7 

CuiBejTuSjficorfc}.-        TumGro:        Nepropriovos     Trifiiambis  GRAM, 

P'irgo ,  caballi  J?)uis,  rogo,  vefirum    Opprimat  omnes  Funera,  virgo  ? 

Qugpremisarmos,  Dirigit agmen?  ..       Agmine  Siclrug;    AdquemGro: 
Verba  vtcifsim  Quo  duce  figna  In^feroci  Enferar  ifihinc 

%JMutuafundens,     Betlicafertis?  Stipitefigat  '      Notarevifens 

€)uodtibinomen,      Quismoderatur         lllaqueatos  TecJaparentiss 

s    6)uafueris,dic,        Pralia  prmceps ?  Gutturanexu;    Nevenientis 

Centecreata?  G)uove  paratur  Det£rigenti        Confiicer  audax 

AdhaecGro:       Prafiite  be/lum?  Corporanodo;     Agminafiatris% 

Gromihinomen,  Contrafic  BefTus:   Acmaletorvus  Vosremeantes 

Rex  pater  extat        Gramregitagmen        Trudat  edaci      Ultimaquafb 
Sangvinefuigens,     Marte  beatus :  Funera  corvo.      Fata  morentur. 

Fulgidm armis.  &uemmetm,autvis    IterumBeflus:    AdquamBeflus? 

Tu  quoque,quifis,     Fieclere  nefcit ;  Gramprior  illum  L&ta  revife 

Autfatus  unde,         Nec  rogus  ardens,        Manibm  addet,  Nataparentem, 
Promito  nobis.  Necferusenfis,  Acdabitorco;      Nec  citanobis 

CuiBeflus:       Autmaris unquam     £>uam  fuafdtis  Fataprecare; 
Beffm  egofum  Terruit  afim.  Lumina  claudat;  Nec  tua  bilis 

Fortis  in  armist         Hocduce  belli,  In^pavenda,     Pettorapulfet. 

Trux  inimicis  Signa  lcvamus  Verticeplexum,  Namque petenti 

Gentibmhorror:       KfAurea,virgo.  Tartara  mittet.  Afieraprimum 

Atquealieno  RurfumGro:        NulIaSveonum  Diffctlis^, 

S<epe  refundens         Hinc  remeantes  Cafira  timemus.  Sapejecundo 

Sangvine  dextram.   Vertite  curfum;  Jguid mimtaris  Fcemmacedit. 

Pofthaec  Gram horrendae  monftruofaeq;  vocis  habitum  trucioris foni  mo* 
dulis  aemulatus,  filentiiq,  diucurnions  impatiens3talibuspuellam  dittis  ag- 
greditur : 

Ne  timeat  rabidi  germanum ,  Virgo,  Gigantis; 

CMe  neque  contiguum  palleat  effefibi : 
A  Grip  miffm  enim,  nunquam,  nifi  comparevoto* 
Fulcra  puellarum ,  concubitum^  peto. 
CuiGro: 
6)uafenfus  exfors fcortumvelit  efife  Gigantunut 
Aut  qua  monfiriferum  pofiit  amare  torunu  ? 
€)ua  conjux  fore  d&monurru> 
Pofiit ,  monfirigeni  confcia  Jeminis? 
Suum  Giganti  quxfero 
Confociare  velit  cubrfe_j  ? 
' G)ms  fiina  digitos  fovet  ? 

Quisfinccra  luto  mifceatojcula^  ? 
Quis  membrajungat  hifpida^  .     , 

L&vibus  impariter  locatis? 
Cum  natura  reclamitat, 

Haudplenum  Veneris  carpitur  otiunu; 
Nec  congruit  monftris  amor 
Fozmineo  celebratm  ufu. 
Gram  contra: 

Regum  colla  potentiunu 

Victrici  toties  perdomui  mantt»     , 
Fafiuseorum  turgidos 

Exuperans  potiore  dextra* 
Einc  aurum  rutilans  capcs, 

Quo  verpes  maneat  pacfio  ?nttfflr£*J  £''■■., 
Acfrmaconjifiatfides, 
jVh.  .  Conjugijsadhikndanofirtsi  4  <fv  OS° 


GRAH. 


§  SAXONIS  GRAMMATICI 

Quo  difto,difcuffis  larvis,nativum  oris  decorem  confe(Tus,tantum  pend 
voluptatis  vero  fui  afpetlu  puellae  attulit,  quantumadulterinoterrorisincuf- 
fit:  quam  etiam  form3*fuaeluculentiaadconcubitumprovOcatam,amatoriis 
donis  profequi  non  omifit.  Progreflus,  ex  obviis  cognofcit,binis  callemlat.ro- 
nibusobfideri.  Quosadfefpoliandumcupidiusproruentes,  folo  exanimavit 
impulfu.  Quo  facto,neullumhoftilifolo  beneficiumattuliflevideretur,per- 
emptorum  ccrpora  fubjedlis  affixa  ftipitibus,fimulata  pedum  erectione  diften- 
ditjutquibusrenocnerantvivi,fpecieminarenturextincT:i;  &poftfataquoq; 
formidabiles  non  iter  imagine  minus,quam  opere  praepedirent.  Quamobrem 
conftateumlatronesinterimendofibi,nonSuetiae,confulereftuduiffe:  cujus 
quantoodioteneretur,taminfignisfacT:iindiciopatefecit»  Qut  cum  ab  arufpi- 
cibus  accepiflet,  nifi  auroSiftrugum  fuperari  non  pofle  j  continuo  ligneae  cla- 
vae  nexilem  auri  nodum  adjecit,  eaq; bello,  quo  Regem  aggrediebatur,inftru« 
&us,votifecompotem fecit.  QupdfaclumBeftusimpeniiori laudationis  ge; 
nere  profecutus  fic  cecinic:  v 

Cramferm  clavnt  gerulus  beatx] 
Hefiius  ferri,  celebrabat  iclu 
Enjis  obtentum,  pepulitfe  trunco 

Tela  potentis. 
Tata  feftatus ,  Juperumfo  mentemJl 
Sveonum  prefiit  decus  impotentumss 
Dum  neciRegem  dedit,&  rigenti 

Contudit  auro. 
Nam/fepugnaces  meditatus  artest 
IRobur  amplexu  rutilumgerebat? 
Bt  ducem  vicior,  nitido,Jupinunte 

Verberetorfit. 
Fata  quemferro  perimi  vetabant» 
Attreo  prudens  domuit  rigore-j  , 
Enje  dum  cajjus  potiore  gefiit 

Belia  metallo. 
Clarius,pbsi,hocAgathon  manebit 
Agnitum  late  meliorefama; 
Cuifiius  laudem,  decorisfc  culmcnj>t 

Arrogat  auffor. 

OccifoSvetiaeRegeSidrugOjGramquaefitumarmisimpenumpou^ellio* 
nefirmare  cupiens,  Svarinum  Gothias  praefeclum  obafTe&atiregnifufpicio» 
nem  in  pugnx  certamen  devocatum  oppreflit :  fratresq;  ejus  feptem  matri* 
monio,novem  pelliceprocreatos,  impari  dimicationis  genere  fraternae  ne- 
cis  ultionem  petentes,abfumpfit. 

Hunc  pater,  ultimae  jam  ztatis,  ob  res  egregie  geftas,  imperii  confortione 
donavit,  regniq,  fummam  cum  fangvine  fuo  communicare,  quamin  occiduK 
Vitae  ftatu  (iue participe  gerere,tum  utilius,  tum  etiam  commodius  duxit» 

Igiur  cum  Ringo  fplendido  Sialandiae  loco  natus,alterum  ex  his  honora 
intempeftivum,  alterum  jamvirium  curfu  defun&umputaret,-  infirmam  u- 
triufqi  anatem  caufatus,  novarum  rerum  ftudio  majorem  Danorum  partem  (o~ 
licitat:  hunc  puerilis, illum  fenilis  animideliramento  regiaepoteftatiinhabi- 
lem  proteftando.  A  quibus  bello  obtritusdocumento  hominibus  fuit,nullam 
aetatispartemvirtuti  incongruamexiftimaridebero. 

Alia  quoq;  complura  Gram  Regis  facinora  fu£re.  AdverfusSumblum 
Phinnorum  regem  beilum  profeffus,  adafpectum  filiae  ejusSignesdepofitis 
armis,  ex  hofte  procus  evafit,  eamq;  promiiTb  cohjugis  fuae  repudio  pactus  de- 
fpondit.  Quam,cum bello  Norvagico,  quod  adverfum  Svibdagerum  Regem, 
ob  fororis  filixcjj  ftuprura,  fufteperat?  admodum  Occupatus,  SaxoniseRega 

Hen- 


M1ST0R1M  BANICM  UK  l  9 

Henrico,  Sumbli  perfidia,  in  matrimonium  promiflanu  nuncio  didicifleti  G&dM, 
propior  virginis,  cfuani  militum  charitati,  reli&o  exercitu  tacitus  in  Phinniatn 
contendit,  inchoatisq,jamnuptiis  fuperveniens,exrremae  vilitatisvefte  fum- 
pta,  defpicabili  fedendi  loco  difcubuit.  Rogatus  quidnam  afFerret,  medendi 
folertiam  profitetur.  Ad poftremum  omnibus  ebrietate  madentibus, puellam 
intuens, mcdiis perftrcpentis  conviviigaudiis ,  per  fummara fcemineae  levita« 
tis  execrationem ,  maximamq;  virtutum  fuarum gloriationem» kjdignationis 
magnitudinem  hujufmodi  carmine  patefecit : 

Solm  in  ofhpariterjpkula  mortis  egi, 
Atque  novenos  gladio  corripui  reduclo , 
Jpuando  Svarinum  exanimavi  titulis  abufum^ , 
Nec  meritum  concitiantem  fibi  nomen;  und<Lj 
Sape  truentum  nece  ferrum  ,  madidumj?  cad<^> 
Sangvinc  tinxi  peregrino  >  timuify  nunquarrut 
Adcrepdus  enficttli,  velgaleanitorem^. 
Nuncmale  me projiciens fert  aliena  votas, 
IdiaSumblifera  Signe,vctus  execrataj 
Fcedus;  cjr  incompofitum  concipiens  amoremj** 
Toeminea  dat  levitatis facinus  notandumj>; 
G>U£  proceres  iUaqueat,pellicit,  atfyfocdat» 
Ante  aiios  ingenuos  pracipue  refellens; 
Nec  fiabdis  permanet  ulli,  titubat^femper •, 
1    Ancipites parturiens ,  dividuos£  motus. 

Et  cum  dicto,  difcubitu  evolans  Henrkum  inter  facramenfk&amicQ*» 
rum  complexus  obtruncat,  fponfamq;  mediis  abftraclam  pronubis,  magna* 
convivarumparteproftrata,fecumnavigiodeportat.  Igiturnupciisinexequi- 
as  verfis,  doceri  Finni  potuerunt,  aiienis  arooribus  manus  injici  non  oportere, 

His  geftis,  a rege  Norvagiae  Svibdagero,dum  ftuprata;  fororis  injuriam  ac 
lacefficam  filiae  pudicitiam  ulcifci  conatur,opprimitur.  Hoc  pradium Saxoni- 
cisinfignecopiisfuitsquasadauxiliaSvibdagero  ferenda  non  tam  ipfiuscha- 
ritas,  quam  Henricianae  ultionis  cupiditas  provocabat. 

FiliiGram,  Guthormus  &Hadingus,*  quorum  alterumGro,alterumSi»     VI. 
gneenixaeftsSvibdageroDanianiobtinente,  per  educatorem  fuumBrache,S2rrfiD* 
nave Svetiam deportati, Vagnophto & Haphlio gigantibus,  non folum alendij   6SM. 
verumetiam  defenfandi  traduntur. 

Quorum  furnmatim  opera  perftriclurus,  ne  publicae  exiftimationi  con- 
?raria,autverifidemexcedentia,fidenteraftruere  videar;  noffe  operae  pretiii 
eft,  triplex  quondam  Mathematicorum  genus  inauditi  generrs  miracula  dr- 
fcretis  exercuifle  praeftigiis. 

Horum  primi  fuere  nronftruofi  generls  viri,  quos  Gigantes  antiquitas 
nominavitjhumanaEmagnitudinishabitumeximiacorporumgranditatevin* 

c«ntes. 

Secundipofthos,primamphyficulandifolertiattiobtinentes,artempoflfc. 
dere  Pythonicam.  Qui  quantum  fuperioribus  habitu  ceflere  corporeo ,  tan- 
tum  vivaci  mentis  ingenio  praeftiterunt.Hos  inter  gigantesq,  de  rerum  furnma 
bellis  certabatur  afliduis,  quoad  Magi  vi&ores  giganteum  armis  genus  fubige* 
rent,tibiq*,nonfolumregnandijus,verumetiamdivinitatisopinionemconfci* 
fcerent.  Horum  utriqj,  per  fummam  ludificandorum  oculorum  peritiam-. » 
proprios  alienosq,  vultus,variisrerurn  imaginibus  adumbrare  callebant,illici* 
bus^formis  verosobfcurare  confpecl:us. 

Tertiivero  generis  homines,ex  alternafuperiorumcopula  pullulantesj 
audorumfuorumnaturae,nec  corporum  magnitudine,  necartium  exercitto 
refpondebant.  His  umen  apud  delufas  prsftigiis  mentes  diviriitatis  acceffit 

opinio. 

■.:...  Hee 


l0  SAXONlS GKAMMATICI 

€RAM,         Nec  mirandum,  fi  prodigialibus  eorum  portentis  adducla  barbariesj  in" 
adulterina^religioniscultumconcefferit,-  cumLatinorum  quoq^prudentiam 
pellexerittaliumquorundamdivinishonoribiiseelebratamortalitas.Haecid- 
circo  tetigerim,  ne  cum  praeftigia  portentave  perfcripfero ,  le&oris  incredula 
refrageturopinio.  His  prstermiffis^propofitumrepetarnj. 
yij,  Occifo  Gram,  Svibdagerus  Daniac  Svetiaeq,  imperiis  auctus,  fratrem  con- 

suthor-  jugisGuthormum,eadem  faepiusflagitante,exilio  abductum,tributaq;  polli- 
Mus.      citum,  Danis  praefecit,  Hadingo  patns  ultionem  hoftisbeneficio  praeferente. 
VIII.  HicprimisadolefcentiaetemporibusfeliciffimisnaturaEincrementisfum- 

Hadin-  mamvirilisaetatisperfecT:ionemfortitus,omifl(i>voluptatisftudio,eontinuaar- 
sus°  morummeditatione  flagrabat;  memorfe  bellieofopatrenatum,  orrsne  vitje 
tempus  fpe&atis  militia;  operibus  exigere  debere.  Cujus  fortem  animum 
Harthgrcpa,Vagnhofthi  filia,  amorisfuiillecebris emollire  conata,  fedula  af> 
firmationecertabat,oportereeumprimumgenialis  tori  murjus  fuis  irrogare 
connubiis,  quae  infantiae  ejus  exactioris  curaefomenta  porrexerit,  primaq;  fub- 
.miniftraritcrepundia.  Nec  fimplici  verborumexhortatione  contenta,carmi- 
nis  quoque  modo  fic  orfa_ : 

Guid  tibific  vaga  vitafluit  ? 
J^uid  ccelebs  tua  luflra  teris  ? 
Arma fiquens , jugulum  fitiens? 
Necjpecies  tua  vota  trahit. 
Eximia  raperis  rabie_j 
Labilis  m  Venerem  minime. 
Ctdibus  atque  cruoremadens 
Bella  toris  potiora  probas , 
Necflimutis  animum  recreas- 
Ocia  nulla  fero  fubeunt ; 
Lufifs  abesf  ,feritas  colitur; 
Necmanus  impietate  vacat, 
Dum  Venerem  coluifife  piget. 
Cedat  odibUis  ifle  rigor, 
Adveniat  pius  ille  calor , 
Et  Veneris  mihi  necfe  fldenu> , 
Quxpuero  tibtprima  dedi 
Ubera  laclis,  opemj^  tuli, 
officium  genitricis  agens, 
lifibus  officiofa  tuis. 
Quo  corporis  ejus  magnitudinem  humanis  inhabilem  amplexibus refe- 
rente,  cujus  naturae  contextum  dubium  non  effetgiganteo germini  refponde- 
re:  non  te  moveat,inqui:>infolitus  meae  granditatisafpedus.  Nunc  enim  con- 
tra&ioris,nunccapacioris  jnunc  exilis,nuncaffluentisfubftantia?;moddcor- 
rugati,  modo  explicati  corporis  fitum  arbitraria mutatione transformo :  nunc 
proceritate  coelis  invehor,  nunc  in  hominem,  anguftioris  habitus  ditiono , 
componor.  Adhuc  haefitante  eo,  fidemq;  didis  ha?bere  cunc1ante,t  ale  carmen 

adjecitL. : 

Ne  paveas  noflri ,  Juvenis ,  commercia  leili ; 

Corpoream  gemina  vario  rationefiguranu>, 

Bt  duplicem  nervis  legempnefiribere  Jvevi. 

Namjequor  akernas  dtverfo  fchemate  format 

Arbitrio  variata  meo;  nuncfidera  cervix 

JEquat,  &excelfo  Vapiiurvicina  Tonanti: 

Hurfus  in  humanum  ruitinclinata  vigoremsy 

Contiguum^polo  capui  m  tellure  reflgit. 

Sic  levts  in  varws  tranfmuto  corporaflexus 

Ambigms  confiefta  modis:  mnceolligk  aneeps  Siri- 


msTOMM  LANICJE  LIB.  I  Sl 

Sirictus  membra  rigor,  nuncgratia  corporis  a-lti  KaD[n- 

Explicat,  &fummas  tribubt  contingere  nubes.  GUS. 

NUftC  brevitate  premor ,  nunc  laxo  poplite  tendor 

ferfilis)  i-n^novos  converti  carea  vultus. 

Necme  mirari  debet,  qui  Protea  novit. 

JVuncpremit  effufos ,  modo  claufos  exerit  artm 

Formafitus  incertajui,fiecies^  btforink. 

JJ)u&  nunc  extricat ,  nuni  membra  revolvitin  srbemj», 

Bxero  contrailos  artus ,  tenfos^  fwbmdt_j 

Corrugo,  vultum  formis  partita  gemelifo,- 

Etjories  complexa  duas;  majoreferoces 

Territo,  comubitus  hominum  breviore  capeffo. 
His  affertis  Hadingi  concubitu  potita,  tanto  juvenis  amoreflagravit,ut 
cum  eum  revifenda?  patrise  cupidum  comperitTet,  virili  morecukaproftqui 
jion  dubitaret,laboribusq'3ejusacpericulisintereffevoluptatis  locoduceret» 
Quocomite  fufceptumiter  ingreffaa  penatibus  forte  pernoftatura  fucced.it, 
quorum defun&i  hofpitis  funus moeftis  ducebatur  exeqtms.  Ubi  magicae  fpe- 
culationis  officio  fuperum  mentem  rimari  cupiens,  diris  admodum  carmini- 
busligno  infculptis,  iifdemq,lingvae  defundti  perHadingura  (uppofjus,hac 
voce  eumhorrendum  auribuscarmen  edere  coegiL»; 

Jnferis  me  qni  retraxit,  execrandus  oppetat, 

Tartarotfc  devocati  fitritus  pcenas  luat. 
Quisquis  inferndfede  vocavit 

CMe  funclum  fatis  exanimemtL, 

Kyic  rurfum  Juperas  egit  in  auras  ;  ' 

Sub  Stjge  iivmti,  trijtibusumbri* 

ferfolvat  proprio  funere  pcenas, 

Enprdter  placiium  propofitum£,  > 

Qu&dam  grata  parum ,  promere  cogorl 

Ex  hac  namtfc  pedem  fede  ferentes 

Angufittm  nemoris  advenietis, ' 

Pafiim  damonibus  pr<eda  futuri. 

Tunc  qu&  nefira  chao  fata  reduxit, 

Et  dedit  hoc  rurfitm  vifere  lumens , 

UUire  corporeis  nexibus  indens 

OWanes  elicitos  follicitando , 

Quodnifa  eli  temere  ,flebit  acerbe. 

Injeris  me  qui  retraxit ,  execrandm  oppetat. 

Tartarofy  devocati  Jpiritus  pcenas  luat. 

Nam  cum  monfirtgcni  turbtnis  atra  lues 

Jntima  conatu  prejfertt  exta  gravi, 

t^itque  manus  vivos  verrerit  unguefero , 

Artubus  avulfis  corpora  raptafecans : 

Tunc,  Hadinge,  tibivita  Juperjles  erit, 

2{ec  rapient  Manes  infera  regna  tuos, 

Necgravis  tnStygias  (Jiritus  ibit  aquasz 

Eoeminajed  nofiros ,  crimine  preffafuo, 

flacabtt  aneres,  ipfafutura  cinis, 

JJ)u&  miferis  umbris  huc  remeare  dedit. 

Injcrisme  quireduxit,execrandm  oppetat 

Tartaro^  devocati  fpirittts  pcenas  luat. 
Igitur  cum  apud  praedidtum  nemus  eompa&a  ramalibusteclc  no&err)  a- 
gerent,  inufitatae  granditatis  manus  dom  cilium  penitus  pererrare  confpecla. 
QuomonftroterritusHadingusj  nutricis  opern  implorati.  Tunc  Hanhgrepa 

ar« 


u  SAXONIS  6RAMMATICI 

Sadts-  artusexplicans,ac  magnofeturgoredifl:endens,manumarclius  comprehen- 
Gus.     famalumnopraebuitabfcindendam.   F.xcujus  teterrimis  vulneribus  plustabi 
cjuam  cruoris  manavir.  Cujus fa&i poftmodum  ab originis  fuae  confortibusla- 
niatapcenaspependitrneqi  illiaut  naturatconditio,aut  corporismagnitudo, 
quo  minusinfeftoshoftium  ungvesexperiretur,  opitulataeft. 

Spoliatum  nutrice  Hadingum  graudaevus  forte quidam, altero  orbus ocu- 
lo,  folicarium  miferatuSjLifero  cuidam  piratae  folenni  paclionis  jureconciliat. 
Siquidemicfturifcedus  veteres  veftigiafuamutui  fangvinisafptrfione  perfun- 
dereconfveverant,  amicitiarum  pignusakernicruoris  commeraQ  firmaiuri. 
Quo-paclo  Liferus  &  HUdingus  ar&:flimis  focietatis  vinculis  colligati,  Lokero 
Curetum  tyranno  bellum  denunciant.  Quibus  fuperatisfugientem  Hadin- 
gum  pracdldus  fenex ad  penates fuos  equo  devehendum  curavit,  ibiq* fvaviffi- 
mxcujufdampotionisbeneficio  recreatum,vegetiortcorporis  firmitate  coa* 
ftaturumptadixir,  Cujusauguriimonitumhujufmodicarmineprobavit: 

flinc  te  tendentem  grejfus  frofugum  ratm  hojtis 

Impetet  ut  teneat  vinciis ,  faucistfcferina 

Obkciet  defajcendum  ianiatibus:  at  tu 

Cuflodes  variis  rerum  narratibws  imflzs, 

CumL  fofor  dafibus funclos  exceferit  altust 

JnjecJos  nexus,  &vwcula  dira  reiidc^. 

Indefedem  referens?  ubi Je mora  farvula  fundet '> 

Viribm  in  rafidum  totis  affurge  leonerrLs, 
Qui  caftivorumjaSiare  cadaverafueviti 

Ina,  truces  armos  vaiidis  conare  lacertiss 

Et  cordisjibras ferro  rimare  fotenti. 

Protinus  admiffa  vapidum  capefauce  cruorernj, 

Corporeamfe  dapem  mordacibus  attere  malis. 

Tuncnova  vismembrts  aderit,tunc  robora  nervk 

Succedent  inopina  tuis,foiidi%  vigoris 

Congeries  pemtm  nervofos  JM:net  arius. 

Ipjeflruam  votis  aditum,  famulos^fepore^ 

Conficiam,  &  lentajlertentes  nocie  tenebt. 

Etcumdiao,re!atumequojuvenempr;ftinolocoreftituif.  TuncHadirr 

gus  amiculi  ejus  nmas,fub  quo  trepidus  delitebat,  per  fummam  rcrum  admr* 

r^tionem  vifus  perfpicuitate  trajiciens,  animadverfit  equinis  freta  patere  ve- 

ftig.is^prohibitusqjreiinconceffacaptareconfpedtum.plenosftuponsocu. 

losaterribih  itinerum  fuorum  contemplatione  deftexit. 

Qui  cum  a  Lokerocaptus.omnempraediclionisevcmumccrtiflimisre- 
rum  expcrimcntis  circafe  peradum  fenfiffet,Handuvanum  HellefpontiRc- 
gem,  apudDunaaiurbem,invi«aismurorumprstfidiisvallatum,mcenibusqi, 
non  acie  refiftenrem,  bello  pertentat.  Quorumfaftigio  oppugnationisadi- 
tum  prohibente,  diverfigenerisavesloci  illiusdomiciliisafTvetasperauciipu 
peritosprendijoflit,earumqipennisaccenlosignefungosfumgicuravit:qua3 
proprianidorumhofpitiarepetenteSjurbemincendiocomplcverc.Cujusex- 
tingvendi  gratia  concurrentibus  oppidanis,  vacuas  defenforibus  portasreli- 
querunt.  Adortuscivitatem.Handuvanum  cepit>eiq;redemptionis  nomine 
corpusfuumaurorependendipoteftatcmfecittcum^hoftemtollerchceret, 

fpiritu  donare  maluit, adeo  faevitiam  dementia  temperabar. 

Poft  hscmultoOrientaliumrobore  debellato,Svetiam  reverfusSvibda- 
gcrum  apud  Gudlandiam  ingenti daffe  obvium  pugna adortus oppreflit.  Siccft 
nonfolumexterorummanubiis,verumetiampaternaBfratcrnxqivindiaactro. 
phatis  ademinentem  daritatisgradumprove<ftus,exdioregnum  mutavit,cui 

patriamnonanterepetere  quam  regerecontigit. 

taiempsftAte,cumOthinusqmdam,Europatota,falfodivinitatistitulo 

cefl- 


\    "  v  ,  v  \  .-'■■'  , 

HISTORIJE  DJNlC£  LIS.  1.  Jj 

etnferetur,apudUpfalamtamencrebrioremdiverfandiufumhabebat:eamqj  EADIK- 
iive  ob  incolarum  inertiam,  five  iocorum  amoenitatem,  fingulari  quadam  ha^  6U& 
bkationisconfvetudinedignabatur.  Cujus  numen  SeptentrionisRegespro- 
penfiore  cultu  profequi  cupientes, effigiem  ipfius  aureo  complexi  fimulacro, 
"  Itatuam  fuae  dignationisindicem  maximacum  religionis  fimulationeByzan- 
fium  tranfmiferunt:  cujus  etiam  brachiorum  lineamenta,  confertiflimo  ar* 
jnillarumpondereperftringebanc.Illetantafuicelebritategavirus,mitientium 
charkatemcupideexofculatuseft.  Cujus  conjunxFrigga,qu6cultiorprogre» 
«Jipoflet,  afcitis  fabris,aurumftatua;detrahendum  curavit.  Quibus  Othinus 
fuipendioconfuniptis,ftatuamin  crepidine  collocavk}  quam  eciam  miraar- 
tisinduftriaadhumanos  taclus  vocalem  reddidk»  At  nihilominusFrigga  cul- 
tusfuinitoremdivinismaritihonoribusanteponens^unifamdiariumfeftupro 
fubjecit  j  cujus  ingenio  fimulacrum  demolita,  aurum  publicx  fuperftitioni 
confecratum,  adprivatiluxusinftrumentumconvertk.  Necpenfiduxkimpu- 
dicitiamfedari,  quoprompciusavaritiafrueretur.Indignafoemina,qucEnumN 
nisconjugio  potiretur.  Hoc  lociquidaliudadjecerim,  quamtalenumenhac 
conjugedignumextkiffe^  Tantoquondam  errore  mortalium  ludificabantur 
ingenia.  IgiturOthinusgeminauxorisinjurialaceflitus,haudleviusimaginis 
fuaequamtorilaefionedolebat.  Duplici  itaqj  ruboris  irritamento  perftridus, 
plenum  ingenui  pudoris  exilium  carpfit,eoq;  fe  contratfti dedecoris fordes  ab-  ,  „ 
oliturum  putavk. 

Cujus  feceiTuMitothinquidampraeftigiisceleberjperindeaccceleftibe* 
neficiovegetatus,occafionem  &ipfe  fingendae  divinkatisarripuk,barbar,asq? 
snentesnovis  erroris  tenebris  circumfufasjpraeftigiarumfamaad  cerimonias 
fuo  nomini  perfolvendas  adduxk.  Hic  deorum  iram,  aut  numinum  violatio- 
nem,  confufis permixtisq^ facrificiis expiari  negabat:  ideoq;  eis vota  commu* 
niter  nuncupari  prohibebat,  difcreta  fupcrum  cuiq,  libamenta  conftkuens* 
Qui  cum  Othino  redeunte, relicla pra;ftigiarum  ope,latendi gratia Pheoniam 
acceififfet,concurfuincolammaccidkur.  Cujusextincti  quoq;flagitiapatue* 
re:  fiquiclembuftofuopropinquantes,repentinomorcis  genereconfumebat, 
tantasq^  poftfatapeft.es  edi.dk, utpene  tetriora  mortis  quamvkae  monumen-  , 
tadediffe  videretur,perinde  acnecisfuaepoenasanoxiisexa&urus.  Quomalo  . 
obfufi  incolae,  egeftum  cumulo  corpus  capite  fpoliant,  acuto  pecTusftipko 
transfigentes;  id  genti  remedio  fuir_». 

PofthajcQthinusconjugisfatopriftinaeclarkatisopinione  recuperata,ac 
veluti  expiatadivinitatis  infamia  ab  exilioregreflus,  cuncTos  quiperabfenti» 
am  fuam  coeleftium  honorum  titulos  gelferant,  tanquam  alienos  deponere 
coegit,  fubortosque  magorum  coetus, velutitenebras  quafdam  fuperveniente 
numinis  fui  fulgore  difcuflit.  Nec  folum  eos  deponenda?  divinitatis,  verum- 
etiam  deferendar  patriae  imperio  conftrinxit,  merito  terris  extrudendos  ratus* 
qui  fecoelistam  nequiteringerebanc. 

Interea  Afmundus  Svibdageri  filius,  in  ultionem  patris  pugna  cum  Ha*   . 
dingo  congre{Tus,utfiliumHenricum,cujuscharitatemetiampropriofpiritui 
praeferebat,  fortiflime  dimicantem  occidifle  cognovk,  avido  fatianimotu* 
cemperofus,  talicarmenvocecompegk: 

6)uis  nojlra  fortis  aufit  armafumcre^j,  t 
1S[dproficit  cafts  vaciUanti  nitens , 
Lvricajam  nec  commode  fufum  tegit  i 
x^drmis  ovemus,  interemptofiio; 
Cujm  mori  me  cogit  imminens  amori 
1     Cbaro  fuperfles  ne  relinquar  pignori* 
Utratfc  ferrum  comprimi  juvat  manti-. 
Nunc  bella,  pr&ter  fcuta,  nudo  peiiore^js 
Exerceammfulgidis  mucronibm. 
FemitattsfamanoftrA  luceat* 

%  duda- 


14  SAXONIS   GRAMMATICI 

HADIK-  s  Auda&er  agmen  obteramushofiiunLa. 

GUS.  Necionga  nos  exajperent  certaminos} 

Fuga^JracJus  conquiefcat  impetus.  ' 

Qupdidto,geminamcapulomanuminjiciens,abfquepericuli  reipedu, 
reflexointergumclypeo,  compluresinnecemegit.  IgiturHadingofamiliari- 
um  fibi  numinum  prarfidia  poftulante,fubito  Vagnoftuspartibusejuspropu-. 
gnaturus  advehitur.  Cnj lis  aduncum Afmundus gladium  contemplatus, hanc 
in  vocem  carmine  clamabundus  erupit. 
Guid gladio  pugnas  recurvo .? 

Enjicuiusfato  tibifet, 

Framea  torta  necem  gcnerabit. 

Hoficm  namtfe  manu  Juperanduma 

Carminibm  lacerare  jfdis , 

Pius  verbis  quam  vi  connijus, 

In  magna  vires  epeponens. 

Jduid  meficumbone  retundkt 

Audacijaculo  minitando  ? 

Chmfis  criminibus  miferandk 

obfitus  S"  maculis  refertus. 

Infamisfc  te  nota  Jparfit 

Tutentem  vitiis  iabeonemj. 
Hsc  vociferantemHadingushaftatrajicit  amentata.Sed  nec  mortis  Afmun- 
dofolatiadefuere.Siquideminterexiguasvitae  reliquias,vulneratum  interfe- 
ctorispedem,perpetuaclaudicationemulclavit,clademq5fuam,  parvuloulti- 
onis  momento  memorabilem  reddiditjta  alterum  membri  debilitas,alterum 
vitse finis  excepit  Corpus  ejus folenni funere elatum apud  Upfalam  regiis pro- 
curaturexequiis.  Cujus  conjuxGunnilda  neeifupereflet,  fpiritum  fibi  ferro 
furripuit,  virumq-, fato  infequi,  quam  vita  deferere  prsoptavit.  Hu j us corpus 
amici  fepultura:  mandantes,marki  cineribus  adjunxerunt:  dignam  ejus  tumu- 
lorati,cujuscharitatemvitae  practulerat.  Jacet  itaqj  Gunnilda  aliquanto  fpe- 
ciofius  virumbufti  quamtorifocietatecomplexa» 

Poft  haec Hadingo  vi&ore Svetiam populante,  Afmundi fllius Uffo  nomi- 
*ne,conferendaemanusdiffidentiaaddudus,inDaniamcxerckumtrajicit;ho* 
ftilesq;laresinceflere,quampropriostuerifatiusduxit:  opportunum  propul- 
fandarum  injuriarum  genusexiftimans,  quodabhoftepateretur,inferre.  Ita 
Danis  adpropria  defenfandaredirecompulfis,  falutemq;  patriae  exterarurrL, 
rerum  dominio  praeferentibus,  domefticum  folumhoftilibus  armis  vacuefa- 

clum  repetiit. 

IgiturcumHadingus  ebelloSveticoregrefius,a!rariumfuum,quobellis 
ac  fpoliis  quasfitas  opes  excipere  confveverat, furto  violatum  animadverteret, 
continuo  cuftodem  ejus  Glumerum  fufpendib  confumpfit,  callidoq;  com- 
mentigenereedixitjiit  fiquise  noxiisablatareferre  curafiet,honoris  locum, 
quem  Glumerus  poflederat,  obtineret.  Quo  promiflb  fontium  quidam  bene- 
ficiipercipiendiquamcriministegendiftudiofiorredditus,pecuniamregire~ 
portandam  curavit.  Quemconfeii  in  fummam  principis  amicitiam  receptum 
putantes,nec  uberius  quam  fidelius  honoratum  credentes, &  ipfi  pari  prsmii 
fpe  relatispecuniis,reatumdetegunt.  Quorumconfeffioprimumhonoribus 
acbeneficiis  excepta,mox  fuppliciis  punita,haud  parvum  vitandae  credulitatis 
documentumreliquit.Dignosdixerimquifolutaetaciturnitatispcenaspatibu- 
lisluerent,quoscumfilentiifalubritastutospr2Eftarepoflet,vocisftoliditasin 
exitium  pertraxit. 

His  geftis,  Hadingus  perfummum  integrandi  belli  apparatum  hyberna 
permenfus,  VernoSolefrigoribusliquatisSvetiamrepetit,ibiqjluftrummili* 
tando  confecit.  Cujusmilitesdiuturnajexpeditionis  negotio  confumptisaliv 

,;.:,     '  nietv 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  I  iy 

mentis  ad  ukimam  pene  tabem  reda&i,filveftribus  fungis  famem  lenire  coepe-  HADm 
runr»  Tandem  pcr  fummaneceffitatisindigentiamcommanducatis  equis,    Gu& 
ad  poftremum  canina  cadavera  corporibus  indulferunc,  Sed  neq;  humanis 
artubus  vefci  nefas  habitum.  Itaq;  Danis  in  extremas  defperacionis  angu= 
ftias  compulfis»  no&e  concubia,  fine  auclore,  tale  caftris  carmen  infonuk  z 
Tetro  penates  ominc  patrios 
Liquifiis,  hoc  rusMarte  fequi  ratL 
Qu&  vana  mentes  ludit  opinio  ? 
®u<e  cacafenfus  corripuit  fdes, 
Hoc  arbitrantes  pojfe •foium  capi  t 
Non  amplitudo  Svetica  cedere , 
2%on  exterorum  Marte  vaiet  quatk 
t^AtJumma  veftri  defluct  agminis> 
CumMarte  noftros  coeperit  aggredi. 
Nam  cum  ferocemvimfuga  fiiveritt, 
Et  prxliorum  pars  vaga  iabitur  »• 
In  terga  dantes  Marte  prioribue 
Cadis  poteftas  liberior  datur  -° 
LMajor^ferripartalicentiaj:» 
Cumfors  rebeilem  pracipitem  fugat '* 
Nec  tela  tendat,  quem  metus  abftrahit. 
Quod  praefagium  crebra  Danorum  caede  fequens  lucis  eventus  implevic. 
No&e  poftera  vocemhujufmodi,  incerto  auctoreedicamj  Svecica  auribus 
juventus  excepie. 

Jdmd  mefic  UJfo  provocat 

Seditione  gravi , 
Pcenas  daturus  ultimas  t 

Confodietur  enim^ 
<sJMuita  premendus  cujfide  i 

Exanimis£  ruet, 
Audaciam  cwpti  iuensi 
Nec  petulantis  erit 
Livoris  intaffumfielus : 

Augurio^meo, 
Curn  bella  primum  gejferitt 

Contuieritfc  manum; 
Bxcepta  membris  fpiculx^ 

Corpus  ubifepetent: 
Crudostfe  hiatus  vulnerunLs 

Fafiia  nuila  premet » 
Nec  ampla  piagarum  ioca^ 
Contrahet  ullafaius. 
fcadem  nofte  congreflls  exercicibuss  duo  feneshumanohabicutetrio* 
*es,capitibuscomavacuis,  interfiderum  micatus^criftevifucaluiciumprae* 
ferentes.contrariisvotorum ftudiis,monftriferos divifere  conatus,  Siqui- 
demalterDanorumpartibusincendebacalcerSveonum  ftudiofus  extabac. 
Vi£tusHadingus  cum  in  Helfingiam  confugiflet,  ibiq';  Soiis  feruore  percale- 
faclum  corpus  frigida  maris  aqua  fublueret;  inaudici  generisbelluamcrc- 
brisictibusattentacam  oppreflit,  necacamque  in  caftra  perferendam  cura- 
vie.  Qucm  fa£to  ovantem  obvia  fcemina  hac  voce  compellac  \ 
Seupede  rura  terds,fiupontocarbaJatendaS} 
Infeftos  patiere  Deos,  totum£  per  orbem^ 
fropofitis  inimica  tuis  Eiementa  videbis. 
&we  rues,  qmtiere  marh  dabitm^  vaganti 

8  * 


t6  SAXONIS  CRAMMATICl 

HADIN-  perpetuus  tibi turbo  comes :  nec deferet unquanu 

GUSi  VeU  rigor :  nec  tecla  tcgent,  qu&fipetis,  iclaj 

Tempefiate  ruent,  diro  pecus  occidet  algu. 
"    Omnia  prafentis fortem  vitiata  dolebunt. 

Ut  fcabies  fugiere  nocensn  nec  tetrior  ulla^ 

PeftiS eriti  Tantumpcena  vis  ccelica  penfat. 

Jduippe  unumefuperisaiieno  corpore  te5tUrru> 

Sacriiega  necuere  manus  ?  fic  numinis  almi 

Jnterfecior  ades  !■  Sed  cum  te  exccperit  aquor , 

Carceris  Molici  laxos  patierefurores.     ■ 
-    ■  Te ZephyrusBoreasfcruens,te proteret Aujier» 

Etconjuratos  certabunt  edereflatus; 

Donecdivinumvoto  meiiore  rigorerrtb 

-Solveris,&  meritam  tuleris piacamine  poenatru. 
RegreflusigiturHadingus,eodemqicunaatenoreperpefllis,tranquilk 
«useque  proprio  turbidabatadventu.  Siquidem  navigante  eo  oborta  nimbi  yiS 
ingenticlaflemtempeftateconfumpfit.  Naufragumhofpitiapetentem,fubita 
penatium  ftrages  excepit.  Nec  ante"  malo  remedium  fuit>  quam  fcelere  facri- 
ficiis  expiato,  cum  fuperis  in  gratiam  redire  potuiflet.  Siquidem  propitiando- 
rum  numinum  gratia,  Fr0  Deorem  divinam  furvis  hoftiis  fecit.  Quem  htatio- 
nis  morem  annuo  feriarum  circuitu  repetitum,  pofterisimitandumrehquit. 
Fr^blothSveones  vocant. 

GumqjforteGigantum  quendam,NitherofumRegisHaquini  fihamRe- 
gnildam  padum  animadverteret ;  indignam  rei  conditionem  perofus ,  pcf 
fummam  futura:  copulae  deteftationem  ingenuo  aufu  nuptias  praecucurnt. 
Norvagiamfy  profectus,  tam  foedum  regiae  virginis  amatorem  armis  oppreffit. 
Adeo  namq;  virtutemocio  prstulit,ut  aim regiis deliciis frUi  liceret,  non  fo- 
lum  fuas,  verumetiam  alienas  injurias  propulfare  omni  voluptatejucundius 
duceret.  Audorembeneficii  puella  crebris  offufum  vulneribus,ignara,me<- 
dendi  curaprofequitur,  Cujusne  notitiamfibitemporis  interjetfuseriperet, 
crusejusannulovulneriinclufoobfignatumreliquit,Eadempoftmodumapa- 

tre  eligendi  mariti  libertate  donata,  contraftam  convivio  juventutem  cunofi- 
orecorporumattrecT:ationeiuftrabat,depofitaquondaminfigniaperquirens, 

Spretis  omnibus,Hadingum  latentis  annuli  indicio  deprehenfum  amplefti- 
tur,  eiq;  fe  conjugemdonat,  qui  conjugio  fuo  gigantem  potiri  pafliis  nori^ 

fuerar_,.  ,  .     \     .  - . 

Apud  quam  diverfante  Hadingo  mirum  diclu  prodigium  mcidit.  Siqui- 
dem  ccenance  ecfceminacicutarumgerula.propterfoculumhumocapue 
exculifle  confpeda,  porre&oq;  finu percunctari  vifa.qua  mundiparte  cam 
recentiagraminabrumali  cemporefuiflencexorra.  Cujus  cognofcehdi  eu- 
pidum  Regem  proprio  obvolueum amiculo,  refuga  fecum  fub  terras  abdu» 
xic.  Credo  diis  infernalibus  ita deftinancibus,  uc  in ea loca  vivus  adducere- 
cur,qua:  morienti  pecenda  fueranc.Primum  igicur  vapids  cujufdam  calignis 
nubilumpenecrantes,perq';callemdiuturnisadefummeatibusincedentes, 
quofHam  prstextatos ,  ami&osq;  oftro proceres  confpicantur :  quibus pra;- 
teritis  iocademurn  apricafubeunc,  quasdelaca  afceminagramina  procule- 
rUnc.  Progrefllq';  pracipicis  lapfus  ac  liventis aqus  fluvium  diverfigeneris 
tela  rapido  volumine  decorqucntem,eundemq';  ponce  meabilem  fadum 
orTendunc.  Quo  pcrtranfitOjbinas  acies  mutuis  viribus  concurrere  coritem- 
plancur :  quarum  conditionem  a  fcemina  pefcundate  Hadingo  ;  \\  func, 
inquic,qui  ferf o  in  necemacli,cladis  fuajfpeciem  continuo  proteftantur ex- 
emplcpr^fentiquefpeaaculopraeceritaJvit^facinus^mulantuf.Prodeun- 
tibus  murus  aditu  tranfcenfuque  difficilis  obfiftebac :  qtiem  fcemina  nequic- 
quam  cranfilire  conaca,cum  nc  corrugati  quidcm  cof  poris  exilicate  profice- 

fCts 


&ST0R1JE  DANIC&  LIB.  1.  ty 

ret,gallicapur,quemfecum  force  deferebat,abrupcum,  ulcra  moeniumfe-  hadin* 
ptaja£tavit,ftatimque  redivivus  alesrefumptifidemfpiraculi  claro  teftaba-    Gus- 
tur  occentu. 

Regreflus  igicur  Hadingus,pacriamquecum  conjugerepetere  orfus,im- 
minentiumfibipirataruminfidias,celeri  navigationc  caflavic.  Qui  licet  iif- 
dempeneflatibusjuvarencur,  ipfum  camena:quorapra:fulcancem  paribus 
velis  occupare  non  porcrant* 

Intcr  haec  Uffo,  cum  mirae  pulchritudinis  filiam  haberet,  poticurum  ea, 
quivicaHadingumfpoliaret,edixic.  Quo  pacto  Thuningus  quidam  admo- 
dumfblicitacus,adfeicaBiarmenfiummanu,vocivumftuduitimpetrarepro- 
greflum.  Quem  excepturus  Hadingus,  dum  claffe  Norvagiam  praeteriret,  a- 
nimadvercic  in  liccore  fenem  crebro  amiculimocu  appellendinavigiimo- 
nicus  afferencem*  Quem  repugnancibus  fociis,  damnofumq;  profeclionis 
diverciculum  afrirmancibus,nave  fufccpcum  centuriandi  exercitus  autorem 
habuit ,  in  ordinanda  agminum  ratione  curiofius  attcndere  fblitum ,  ut  pri- 
ina  per  dyadem  phalanx,  acper  tecradem  lecundaconftarec;  cercia  verd 
Ogdoadis  adje&ione  fuccrcfcerct,  femperq";  prioreminfequens  duplicitatis 
augmento  tranfcenderet.  Idem  quoq';  funditorum  alas  in  excremam  aciem 
concedere  juffic,eisq';  fagictariorumordines  fociavit.  Ita  digeftis  in  cuneum 
catervis,  ipfe  poft  bellatorum  terga  confiftens,  ac  folliculo.quem  cervicx 
impenfum  habebat ,  baiiftam  extrahens,  [quae  primum  exilis  vifa ,  mox  cor- 
nu  tcnfiore prominuicj  denos  nervo calamos adapcavic,  qui  vegcciore  jaciu 
pariter  in  hoftem  detor ti ,  totidem  numero  vulnera  confixerunt.  Tunc  Bi- 
armenfes  armaartibus  permutantes,  carminibus  in  nimbos  fblvere  ccelum, 
laetamq';  aeris  faciem  trifti  imbrium  afpergine  confuderunt.  E  contrario 
fenex  obortam  imbrium  molem  obvia  nubepellebat,  madoremq';  pluviae 
nubiJocaftigabatobjedlu.VicloremHadingumdimiflusfenex,nonvihofti- 
li,  fed  voluntariomortisgenereconfumendumpraedixit,  clarisq';bellisob- 
fcura,  ac  longinquis  finitima  pra;ponere  vecuit. 

Quo  relido,  Hadingus  ab  Uffone  per  colloquii  fimulationem  in  Upfa- 
lam  accerficus,  amiflis  per  infidias  fociis,  noctis  habicu  protetlus  aufugic 
Nam  Danis aidis ,  in  quam  convivii  nomine contracli  fueran t ,  exceflum  pe- 
tentibus,  praefto  eracqui  cujufq';  cxertum  foribus  caput  ferro  demeterec. 
Cu jus  facti  inj uriam  praelio  infecutus  UrTonem  oppreffit ,  ejuscj;  corpus,  de- 
pofito  odio,confpicuioperisMaufoleomandavit;  amplitudinem  hoftis  e- 
laborato  bufti  fplendore  confeffus.  Itaquemvivum  hoftiliftudioinfeclari 
fblebat,  extintiumhonoris  impendio  decorabat.  Etutfibi  devictaegencis 
animosconciliaret,fratremUffonisHundingum  regno  praefecit,  neimpe- 
rium  potius  in  exteros  transfufum ,  quam  in  Afmundi  familia  concinuatum 
videretur* 

Cumq';  fublato  jam  aemuio ,  complures  annos ,  per  fummam  armorum 
defvetudinem,  rerum  agicacionevacuusexegiliec;candem  diucinum  ruris 
culcum,  nimiamq;maricimarumrerumabftinenciamcaufacus>&quafibel- 
lum  pace  jocundius  racus,calibus  feipfum  culpare  defidia:  modis  aggreditun 

Jduidmororin/atebrisopacis>  Officiuntjcopulirigcntes,    ■ 

Cotiibm  implicitus  fcrupofis ,  Bifficilis^  Jitus  locorum, 

Nec  mare  morefequor  priori  ?  Mentibm  aquor  amare  fuetts. 

Eripit  ex  oculis  quietenu>  Namjreta  remigiis  probar<LJ, , 

Agminis  increpitans  lupini  officii  potioris  ejjet , 

Stridor,  ejr  ufypolum  levatus  UWercibus  acfioliis  ovares, 

Jduefius  inutilium  ferarunLs  >         Ara  alienafequi  locello , 

Impatiensife  rigor  leonunu.  &quoreis  inhiare  lucris ; 

Trifiia  funt juga  vafiitas^  fhuamfalebras,  nemorum£fiexust 

Tetiorthw  trmiotafifis.  Etfierileshabitareja/tus. 

B  3  Cujug 


tH     : 


18  SAXONIS  GRAMMATICr 

had ix-         Cuj usuxor, ruralis  vica; ftudio,  maricimarum  avium  matutinos perts- 
gus.     fa  concentus»  quancumin  fylveftrium  locorum  ufu  volupcatis  reponerec, 
hac  vocedetexit: 

tMe  canorm  angit  ales  immorantem  littori 

Etfeporis  indtgentem  garriendo  concitat. 

Hinc  feonorm  .eftuofte  motionis  impetm 

Ex  ocello  dormientis  mite  demit  ocium :  '{ '-■  '■■ 

Nee  finit paufeare  noclu  mergtu  alte garrulm>  ! * " ':  -'}'- 

Auribm feafetdtofea  delicatis  inferens  ; ,  '.  •/■  Yi-\&:-l;\ 

Necvolentem decubare  recrean feufemetfe..' 

Trtftiereftexionediravocisobftrepens.^1*  v-'     t'!.;-j.;: 

Tuttmjyhisftuendumdulcim^cenfeb.  ',-  ;■]'!■  v?::^---,  , 

®uisminorquietis_u{mJuce,rioc7ecarpttu'h   ;J   '  ?   , 

Jduam  maiinisjmmorariftucluandofnotibm  ? 
Eodem  tempbrejpflo  quidam,  obfcuro Jutia?  Ioco  ortasj^ferocitate 
clarus  emecfit.  Pfebe  namq;  vairippetulantia?genere  laceflica,late  £fudelita- 
cis  famam  exculic,  cancacjj  malighitacis  bpihibne  percrebuit,  utFadihoroiS' 
cognomine  notatetur.  Sednecexterorumi 

pacrise  vexacion^em , .etiarn  Saxbnlajri i  tehtat.  Cujus  duce,%frldQ^IaBbranti- 
bus  pradio  focii^pacempecehfeVTore^  qubdabipfbpofcebatuf ,  afleruit, 
dummodo  flbi  gerench  cum  Hadingo  belli  focietacem  polliceri  voluiflec. 
Refragancern  illu^ ,'  epritficioniq',  parere  mecueritem,  acri  minarum  ge- 
nere  ad  easxhquam.opcabac,  promiflionem  pcrduxic.  Fit  enim  ut  quod  blan- 
de  non  ftruitur,minaclt"er^im  petretur.  A^hbterreilrfitiiegotio  fuperatus  Ha- 
dingus,cum  vicioris  clafjeni  mz0;f\iM^m^^^at^t^itiS  laterib9na- 
vigationi  inutilem  re^didi^etjcbnceflam  fcaphamin  aTromdirexic.  Queaa 
Tofto  occidifle  rdciis^icjg&^et^e^cptei^na  necacorum  cadavefa  quasfi- 
tum  reperire  non  poflet,  aid  c&flem  reereflus,animadvertit  erfrihus  myopa* 
ronem  mediis  maris  sflibuslucluantemvj^ueihi  cum adduclisln  altum na- 
vigiisperfequi  ftatuiffet,  ~fra£tionis pericuibreVdtJatus,  aegrelitcusrepetiic, 
Tunc  correptisincegris  cceptum  vixgenusexCquitur.  Hadingus  occupari 
fe  videns.percontari  comitem  ccepic?  ari nandPufum  ca^lerer :neganteq,  eo, 
fugsdiffidenciafponte  evefflriavigii concavas  pafces  amplexhs)  mor-tis  fi- 
dem  infequentibus  fecit.  Secufum  deindeToftonem,inOpihatumqV,&fpo- 
liorum  reliquiis  avidius  incubaritem,adorcus,  proftratbexercituSprajdarn 
deferere coegit, fuamq',  ejus fuga ,  ulcifcitur.  •*•    :  ~ 

NecTofteniin  vindiitam  fui  animusdefuit.  Nam  cum  ob  acceptivulno 
rismagnitudinem  reparandarumintrapacriam  virium  copianonhaberet» 
legatitituloBritanniapeciit.  Inquaprofeetione  navigacionis  focios  in  aleas 
lufum  perlafciviam contraxic,  rixamq';  a  ceflerarum  jactibus  orcam ,  funefta 
cxdefiniredoeuk.  ItapJacidoexerciciigeneredifcordiampertotumnavigi- 
umdiffudic,cruencamq',pugnamucacuslicejocusprogenuic.  Etutaliquod 
exalieno  malo  commodum  caperec,  correpcis  incerfe&orum  pecuniis,  Col- 
lonem  quendam  piracica  cunc  cemporis  infignem  adfcivic.  Quo  comice,par- 
vo  poft  in  pacriam  reverfus,cumHadingo,  fuam  quam  milicum  forcunam  ex- 
pendere  prsopcanccex  provocacione  congreflus  occidicur.  Nolebanc  enim 
prifcse  forcicudinis  ducesuniverforum  difcrimineexequi,quodpaucorum 
fbrce  peragi  pocuiflec : 

His  geftis,Hadingo  defunclae  conjugis  fpecies  per  quietem  obverfata,fic 
cecinic ;  _ 

Belltta  nata  tibi  e&  rabiem  domitura  feerarunu,, 
3U£^ trucl  rapdos  atteret  ore  lupos. 
Ac  poft  pauca  fubjunxic : 
Fac  caveas,  ex  te  nocum  iibiprodiit  alesi 
Felle  ferox  bubo/voce  canorus  olor>  R.e% 


/      HISTORIJE   DANLCJE   LIB.  I  20 

Rex  mane fbpore difcuflb, cuidam conjedurarum  fagaci vifum exponic.  had  w- 
Quilupinominefucurjeferocicacisfiliuminterp'recacus,Olorisvocabulofi-  cus. 
]iam  denoravic ;  illum  hoftibus  perniciofura,hanc  pacri  infidiofam  fore  prae- 
faeiehs.  Evencus  augurio  refpondic.  SiquidemHadingifiliaUlvildaprivaro 
cuidam  Guchormo  denupta,  five  copulse  indignicace,  five  claritatis  affcclaci- 
one  permoca,  maricum  in  parencisca?demabfq;piecacisrefped:u  folicicac. 
rcsinam  fe,  quam  regis  fiiiam  cenfen  rnallep-rafaca.  Cujusexhorracionis 
s^dum,iifdempeneverbis,  quibusabipfa  edicus.fuerat,  explicare  ccnftU 
tui:  quiferehujufmodierac:  im 

O  miferam  me,  cujus  nobiliratemidifpancopuke  nex.us  obtenebrac !  O 
infeliceiB-jCujusftemmatirufticajugacQDhumillitas !  0  inforcunacapri-ncipis 
prolem,qua  cori  lege  plebejus  xquiparac'  Mifecandam  regis  $liam,cujus  de- 
coremigriavus  paccr  in  obfolecosacdeipicatnlesrtifmificai-iiplexus !  Infau- 
ftam  macrisfobolem;  cujus  felicicaci  cori  comerciu  decogac;  cujus  mundicia 
jmundicia  ruralis  attredtat ;  dignitatem  indignitas  vulgaris  inelinacjingenui- 
catem  ccndicio  maricalis  excenuac !  Ac  fi  quis  cibi  vigor  ineft ,  fi  qua  mencem 
virc9  pofiidec,  fi  dignu  ce  Rcgis  generfi  probas,focero  fafces  eripe,  genus  pro- 
bicace  redime,  profapiae  defettum  vircuce  aeftima,  fangvims  damnum  animo 
penfa.  Felicior eft honosaudacia ,  quam  h^redicace quamcus.  Melius  virtuce 
culmen  ,quam  fucceflione  confcendicur.  Apcius  honores  meritum,qua  na- 
turaconciiJ4c.Addcqu6dfcncdhiccmfubrueccnefasnonefl:,quaB.proprioin 
ruina  pondere  fupprefta  devergic  Sufficiene  focerocortemporum  fafces ;  fe- 
niliscibipoceftasobveniac.Cyarffeefruftracafueri^alcericedec.Lapfuivici- 
nueft,quicquid  fenioconftatrSacilliregnaftefic-;  cibiquandoq;  praefte  con- 
veniac.Malo  praeterea  viru  regnarcquampacf  em.Malo  regis  con  junxjquam 
natacenferi.  Meliuseftpriii'eipemintu*ampkdi,quamexteriusvenerari„ 
Glorioiius  nubcre  regi ,  qualh obfequr  -Ipfe quoq;  tibi feept^  quam  focero 
malle debeas.  Proximu fibi quemqrmcura corrfticuic.  Aderiieoepco faculcas, 
fi  fa&o  voluntasacceflerit,  Nihrl  eftquod  non  ingenio  cedac.inftaurandum 
epulum  eft,  exornandumveonviviBm,'pFOvidendi  paratus;  invicandus  focer. 
Fraudivia  familiarirasftmuhcapfsftabic.  Nullomeliusquamaffinicacisno- 
mineinfidisccguncur.  AddequddtemulenciaproropcumcafdiiteraperieCo 
Cumq;  rex  capicis  culruiincencus,fab.uhs  mencem,barbas  manu  inculerirpi-  ; 
loruq;  perplexionem  crinalifpieo,feu  peainisenodatione,difcreveric,appli- 
cari  ferru  vifceribus  fentiat«Minor occupatis  folet  cautela  perquiri.  Dextera 
tua  coc  fceleru  vindex  accedac.  Pium  eft  ulcricem  miferoru  manu  excendere. 
•  i^aiibus>inufteme  Uluilda,  w  ftiggeftione  vi&us,  infidiis  oper.arn-polli- 
ceWi  Incerea  Hadingus-generi  dQium  eavere  fomnio  monicus,  pecicp;CpiQ| 
vivi^quod ei filiachariracis  fimula.cibPe paraverac, armacorumnqn^pngej 
prjcfidia  ftacui^quibusadverfuminfidias,cum  resexigerec,ucerecur.  Quq 
cibum c#pience,facelles in fraudis  minifterium  adfcicus ,  occultaco  fub  vefte 
fcrro  opporrunum  fceleri  cempus  cacicus  expe&abat.Quo  rexanimadycrfp, 
collocacis in  vicino militibus fignum  licuo dedic.  Quibus continuo opem .fe ; 
rencibus,  dolum  in  audorem  recorfic. 

Interea  rexSveonum  Hundingus  occafuni  Hadingi  falso  acceptum  nun- 
cioinferiisexcepturus,optimatibuscontrac^is,eximixcapacit3t,i^doliumCer 

realilw 


dicq;poehas  five  Orco,quem  falfa  exejqujaruma^ione.  placabat,five  Hadihgo, 
cujus  interitum  mentitus  fuerat.  Quo  cognico  Hadihgus  parem  venera- 
tori  gratiam  relaturus^extindoq;  tuperefle  ribn  paffus, 
fufpendio  fe  vulgoinfpe&ante  cqnfumpfit,  ' 

#4  "-■'"■*     ■;-""SAXd' 


20      ..  SAX0N1S    GRAMMATICl 

SAXONIS  GRAMMATICI 


HISTORttE  DANIC^E 

LIBER  SECUNDUS. 

I X.       ^f^tJKJ^f^fo  A  D  T  N  G  °  filius  Frocho  fncccdic ,  cujus  varii  infignesq; 
trothol  ^l  [ffirffivH    ^e   cafus  fuere.  Pubercacisannos  emenfus,  juveniliumpra> 

gg  ferebac  complcmenra  virtucum.  Quas  ne  defidiae  cor- 
rumpendas  praeberec ,  abftraclum  volupcacibus  ani- 
mum,  affidua  armorum  incencione  corquebac.  Qui 
eum  paccrno  chefauro  bcilicis operibus  abfumpro,  fti- 
pendiorumfaculcacem,qua  miliccmalcrec,  non  habe- 
rec ,  accentiusq;  necefiarii  ufus  fubfidia  circumfpicerec,'  cali  fubcuncis  indigc- 
nx  carmine  concitacur : 

Jnflula  non  longe  eft  pramo/tibus  edita  clivis 
Collibus  arategens,  &  opima  conflcia  prada. 
JJic  tenet  eximium,  montis  pojfejfor ,  acervunu, 
Jmpticitus  gyrisflerpens,  crebris^  reflexus 
Orbibus,  &  caudajinuofla  volumina  ducens, 
Multiplkesfo  agttans  Jpiras ,  virusfcproflundens. 
JQuem  fluperare  volens  clj/peo,  quo  convenit  uti, 
Taurinas  intende  cutes,  sorpusjfc  bovinis 
Tergoribus  tegito ,  nec  amato  nuda  venene 
Membra  patere finas  i  flanies ,  quod  confiuit ,  urL 
'  Lingva  trifulca  micans  patulo  licet  ore  refultet  v 

Triftiatfe  horrifco  minitetur  vulnera  riclu  >■ 
Jntrepidum  mentis  habitum  retinere  memento. 
Nec  te  permoveat Jpinofi  dentis  acumenjt, 
^Necr/gor,  aut  rapida jacfatum  fauce  venenunu. 
Tela  ttcet  temnat  vis  fquamea ,  ventrefib  tmo 
lEJJe  locumfiito,quo flerrum  mergere  flas  csl, 
Hunc  mucronepetens  medium  rimaberts  anguem. 
JJinc montem  flecurm  adi,  prejfij,  ligone^j 
PerfloJJos  fcrutare  cavos ;  mox  are  crumenas 
Jmbue,  completam^  reduc  ad  littora  puppints. 

Credulus  Frocho  folicarius  in  infulam  crajicic,  necomicaciorbelluam 
adorirecur,quamAchlecasaggredimorisfuerac.  Quascum  aquis  poca  fpe- 
cumrepecerec,  impa&umFrochonis  ferrumafpero  cucis  horrore  concem- 
pfit.  Sed&fpiculaquasineamconje&afueranc,  elufo  miccencis  conacu  lae- 
fionis  irrica  refulcabanc.  Ac  ubi  nil  cergiduritia  ceffit, vencris  curiofiusanno- 
tati  mollicies  ferropacuic.  Quas  fe  morfu  ulcifci  cupiens ,  clypeo  duncaxac 
fpinofumorisacumenimpegic.  Crebris  deinde linguam  micacibus  ducens, 
vicam  pariter  acvirus  efflavic. 

Repercae  pecuniae  regem  locupletemfecere;  quibus  inftru&us,  clafle 
Curetum  partibus  admovetur.  QuorumRexDorno  periculofibellimeco 
hujufmodi  ad  milites  Orationem habuiffe fertur :  Externum,  proceres,ho- 
ftcm,  &  totius  ferme  occidentis  armis  opibusq;  fuccin&um »  falucarem  pu- 
gnae  cundacionem  feclances,  inedia;  viribus  obcinendumcuremus,  Incer- 
num  hoc  malum  eft.  Difffcillimum  eric  domefticumdebellarepericulum. 
Facile  famelifcis  obvktur.  Melius  adverfarium  efurie  quam  armis-cencabi- 
m us,  nullum  hofti  inedia  acrius  jaculum  ada&uri»  Edax  virium  peftis  edendi 
penuria  nutritur.  Armorumopem  alimentorum  inopiafubruit.  Illa,quie- 
fcentibus  nobis,  tcla  contorqueatj  illapugnae  jus  officiumq;  fufcipiat.  Di- 

fcri- 


HISTORIJE  DANICJE  LIB.  II.  >•        2t 

fcriminisexpertes  difcrimen  licebit  inferre.  Exangues  abfq;  fanguinis  detri-  r^orHO/. 
mento  praeftare  poterimus.  Inimicum  ocio  fuperare  fas  eft.  Quis  damnose, 
«uam  tut6  dimicare maluerit?  Quis  cum  impune  certare  liceat,poenam  expe- 
riri contendat ?  Felicior  armorum  fuccefiTus  aderit,  fi  praevia  fames bellu  com- 
mittit.  Hacprimam  confligendi  copiam  duce  captemus.  Caftra  noftra  tumul- 
tus  expertia  maneant  ;  illa  noftii  loco decernat :  quas  fi vicla cefferit »  ocium 
rumpendumeft.  Facile  abindefeflblaflitudine  concuffus  opprimitur.  Adefa 
marcore  dextera  pigrior  in  arma  perveniet.  Lentiores  ferro  manus  dabit, 
querh  quifpiam  priiis  laborexhauferit.  Praecepsvi&oriaeft, ubitabe  confum- 
ptus  cum  robufto  congreditur.  Taliter  indemnes  aliis  damnorum  auclores  fo- 
repoterimus. 

His  diclis,  quaecunque  tutatu  difficilia  animadvertit,defenfionis  diffiden- 
tiapopulatus,  adeo  hoftilem  faevitiam  in  vaftandapatriapraecucurrir,utnihil9 
quod a fupervenientibus occupari  poflet, intadtum relinqueret.  Majorem  de- 
inde  copiarum  partem  indubitatae firmitatis municipio  complexus>ab hofte  fe 
circumfideri  permittit. 

Cujus  Frotho  oppugnandi  diffidentiaconcitatus,  compluresinfolits  pro- 
funditatisfaffasintracaftrafieri,latenterq;percorbeshumumegeri,&  influ- 
viummoenibuspropinqvumtacitedisjicijuflit.  Quem  dolumcrebrocefpite 
foflis  fuperaddito  occukandum  curavit,incautum  hoftem  praecipitio  confum- 
pturus,'futurumq;ratus,  utignarosdefidentisglebaelapfusobrneret.  Pofthaec 
fimulatometucaftrapaulifperdeferere  coepit.  Quibus  imminentes  oppida- 
nos,  paftimq;  elufis  veftigiis  in  foveas  provolutos,  mgeftis  defuper  jaculis  tru- 
cidavit_>. 

Inde  profe&us  inTrannonem  Rutenaegentss  tyrannum  incidit :  cujus  ma- 
ritimas  copias  fpeculaturus,  crebros  clavos  ex  fuftibus  creat,iifdemq;  carabum 
onerat.  Qup  hoftilem  noclu  claffem  fubiens,imas navigiorum  partes  terebro 
fauciat.  Quaenerepentinumundarumpaterenturincurfum,patentiaforami- 
num  loca  provifis  anteaclavisobftruit,terebriq;damnum  ftipitibus  penfat. 
At  ubi  foraminum  copiam  mergendae  clafll  fufficere  credidit,  demptis  obfta- 
culis,  promptum  aquis  aditum  patefecit,  hoftilemq;  claflem  fua  circumfunde- 
reproperavit.  AncipitipericulocircumventiRuteni,armis  priusan  undis  re- 
lifterent,  haefitabant.  Naufragio  pereuntj  dumnavigium  abhoftevindicare 
contendunt.  Internum  difcrimen  externo  atrocius  erat,  dum  foris  ferrurrL» 
ftringunt,  intusfludtibus  cedunt.  Bina  fimul  in  miferos pericula  graflabantur. 
Incertum  erat  celerius  nando  falus  an  dimicando  peteretur.  Medium  pugnae 
certamen  nova  fati diremit occafio.  Geminae  mortes  uno ferebantur inceffu :  f 
duslethiviaefociumegerepericulum.  Ambiguum  erat,ferrum  magisanfre- 
tum  officeret.  Gladios  propulfantem,  tacitus  fluctuum  allapfus  excepit:  e- 
contrario  fluctibus  obviantem,  obvius  enfis  implicuit.  Aquarum  eluvies  cruo- 
ris  afpergine  foedabatur. 

VicTis  itaq;  Rutenis,  patria Frothoni  repetitur.  Qui  cum  legatos  in  Ru= 
fciattl exigendi tributi  ftudio miflbs,  incolarum  perfidia,  atroci  mortis  genere 
confumptosanimadverteret;  dupliciinjuriapermotus,urbem  Rotalamarcla 
admodum  obfidione perfequitur.  Qua ne fluvii  interftitio  prohibente  tardius 
potiretur, univerfam  aquae  molem  nGVa  rivorum  diverfitate  partitus, ex  igno- 
taeprofunditatisalveomeabiliavadaperfecit:  nec  antedeftitit,quamrapidior 
vortexdividuominoratusexcurfulanguidioreundaslapfuageret,acperexiles 
flexus  vadofa  paulatim  conftrictionerarefceret.  Ita  amne  domito,oppidum 
mturajpraefidiovacuuminoffenfa  militum  irruptione  profternit.  Hisgeftis, 
ad  urbemPeltifcam  exerckum  contulit.  Quam  viribus  invidam  ratus,bellum 
fallacia  mutavit.  Siquidem>paucisadmodumconfciis,ignotaeopac4tatislate- 
bras  petivk,  extinftumq;  fe,quo  minus  hofti  terrorisafferret,  vulg6  nunciari 
praecepit.  Additae in fidem exequiae,tumulusq*;  conftru&us. Sed  & milites con- 
fcio  fraudis  moerore  fimulatum  ducis  obitum prpfeqvuntur.  Qua fama  rex  ur- 

bjs 


22  .  SAXONIS    GRAMMATICI 

moTHO  i.  bis  Vefpafius,perinde  ac  viftoria  poticus,  cam  languidam  ac  remiflam  deferi- 
fionemegicuthoftibus  irrumpendi  poteftacefa&a,  interlufus  acocia  ne- 
caretur. 

Urbe  capca,Frorho  fpe  Orientis  impcrium  complexus,  Handuvani  moe- 
nibus  admovetur.  Qui  quondam  fuccenfae  per  Hadingum  urbis  admonicus, 
cunclos  ejus  penates  domeflicis  avibus  vacuefecicquo  minus  fimilis  jaclura; 
periculo  rnul&arecur.  NecnovaFrothonicalliditasdefuit.  Quippepermu- 
tata  cum  ancillulis  vefte,  pericam  fepugnandipuellam  fimulacdepoficoqj 
virili  cultu ,  fcemineum  semulacus ,  cransfuga;  ticulo  oppidum  petit.  Illic  o- 
mnibus  curiofius  exploratis,  poftridie  emiffo  comite  excrcitum  murisafFo- 
re  jubet ,  porcasq;  fua  pandendas  operapollicetur.  Talitcr  elufis  vigilibus 
urbs  fomno  fepulta  diripitur,  fecuritatis  pcenas  interitu  luens,  defidiacj;  fua, 
<-\  quam  hoftium virrute ,  miferior.  Nihil cnim in re militari perniciofius ani- 
raadvercicur,quam  per  ocium  metu  vacuumXolutis  negleftisq;  rebus  nimia 
fiduciasprxfumptione  torpefcere.  Handuvanus  cum  pacriae  resperditas  e- 
verfasq';  confpiceret,  regiasopes  navibus  impofitas ,  ut  undaspociusquam 
hoftem  ditaret ,  inaltumdemerfit:  quanquam  fatius  fuerac  adverfariorum 
favorem  pecuniae  largitionibus  occupare,quamejuscommodummortali» 
catisufibusinvidere.  Poftha;cFrochonefiliaminmatrimoniumperlegacos 
pofcente,  cavendum  refpondit,  nererumprofpericacecorrupcus,vi&oria2 
fucceffum  in  fuperbiam  vercac:  fed  pocius  vi&isparcere,  &in  dcje&orum 
conditione,  priftinum  fulgoris  habicum  venerarimemineric ,  difcacq;  in  mi- 
ferorumforte pra?tericam  «eflimare  fortunam.  Curandum  icaq; ,  ne cujus af- 
finitacem  expetat ,  imperium  rapiac,&  quem  nuptiis  illuftrare  geftiac,obfcu» 
ritatisfordibusrefpergat,matrimonii  dignicacemavariciajftudiocorrupcu- 
rus.  Cujusdidicomicate  &vi&aremgenerumadfcivic,  &regnilibercacem 
obtinuit. 

Interea  Sveonum  regis  Hundingi  conjunx  Thorilda,  cum  privignos  uV 
os  Regnerum  &  Thoraldum ,  quorum  infinito  odio  tenebatur ,  ut  variis  pe* 
riculorumgencribus  implicarct,regio  tandcmpecori  praefecifiec:  Hadingi 
filiaSvanhuita,fororibus  infamulicium  fumpcis,  Svetiam  petic,  clanffimae 
indolisexitium  muliebriingenioprscurfura.  Cumq; pradt&os adolefcen-* 
tes  nodtur  nis  gregum  excubiis  occupatos,  diverfi  generis  porcencis  circum- 
fundividc:rec,fororesequisdefcenderecupiences,calipoemansfonbvecuic: 
CMonfira  quidem  video  celerem  captantiafaitunu» 

Corpora  nocfurnis  prxcipitare  locis. 
Belia  ?erit  d<emon,&iniqu£  dedita  rixs 

Militat  inmediisturba  ncfanda-viis. 
Vffigie fiecianda  truci  portenta  feruntur , 

Haceu  hominum  nulli  rura  patere  finunt* 
Mmina  pr&cipiti  per  inane  ruentia  curfu ,  : 

Hac  nos  progreffumfifierefedejubent. 
Fieclere  lora  monentffacris^  abfijiere  campis, 

Arva^nos  prohibent  ulteriora  fequi. 
Trux  lemurum  chorus  advehitur,pr£cepsj^per  auras 

Curfitat,  ejr  vafios  edit  ad  afirafonos. 
Accedunt  Faum  Satyris,  Panum^  caterva^ 

tJManibus  admixta  militat  orefero. 
Sihanis  coeunt Aquili,  Larva^  nocentes 

Cum  Lamiis  callem  participarefiudent. 
Saitu  librantur  Furi<e,glomerantureifdenLs 
Larva,  quas  Simis  Fantuajuntfapremit* 
Caicandus  pediti  trames  terrore  redundat»  - 
Tutim  excelji  terga  frtmwtHr  eqm„ 


HISTORIJE   DANICJt   LIB.  II  23 

Adha?cRegnerus,fervumregiumfeprofefirus,tamlonginquiadomoex-  irothq 
ceffuscaufamaftruxir,qu6d  cumpaftoralis  operis  gratia  rusrelegatus,pecus, 
cui  pr<eerat>amififfet,  defperata  recuperatione,redituabftinere,quam  ulti- 
onis  pcenam  incurrere  prsoptaffet.  Et  ne  fratris  conditionem  filentio  prxteri- 
ret,  tale  dictispoema  fubjunxit: 

-,    Nos  homines,  non  monfira puta,fieruosfe  manentes 
Per  locapaficendos  exagitajfegreges. 
At  cum  per  teneros  ageremm  tempora  lufius, 

Forte  remota  vagum  cefiit  in  arva  pecm. 
Cum£  petita  diufpes  deforet  inveniendi, 

Incefitt  miferis  fiollicitudo  reis  \ 
Cumtj,  boum  nufquam  veftigia  certaf&terent,  , 

obtinuit  mcefimfiontia  cordapavor, 
Hincesi  quodvirga  vulnmpcenaleverentes, 

Dnximus  inproprios  tnfie  redire  lares. 
Credidimus,  qitiinferremanum,peenam%fubires  - 

Tutim  ajfuetis  abfiinuifjefocis. 
Sicpcenam  differrejuvat,  reditumtfcperofis 

Hacdominum  latebrdfallere  cura  manet. 
HacoDe  negleclipecoris  vitabitur  ultor, 
Sola^Jiat  noftris  hxcfuga  tuta  viis. 
TuncSvanhuitafpecioiiflimumlmeamentorumejus^abitumcuriofio- 
ri  contemplatione  luftratum  impenfius  admirata, Regibus  te,inquit,  non  fer- 
vis  edicum  prsradians  luminum  vibratuseloquitur.  Formaprofapiam  pan- 
dit,  &in  oculorummicatunatursvenuftaselucet.  Acritasyifusortusexcel- 
lentiam  prsfert.  Nec  humili loco  natum  liquet,  quem  certiflima nobilitatis 
index  pulchritudo  commendat.  Exterior pupillarum  alacritas interni  fulgoris 
geniumconfketur.  Faciesfidemgenerifacit,&inluculentiavultusmajorum 
claritudo  refpicitur.  Neq;  enim  tam  comis,  tamqj  ingenua  fpecies,  ab  ignobili 
potuitauctoreprofundi.  Sangvinisdecuscognatofrontemdecoreperfundit, 
&  in  oris  fpeculo  conditio  nativa  refultat.  Minime  ergo  tam  fpettati  cadaminis 
fimulacrum  obfcurusopifexabfolvit.  Nuncitaq;celerrimadeclinationecre- 
bros  via:  exc  effus  petentes ,  monftrigenos  vitate  concurfus, ne  elegantiffimo- 
rum  corporum  praedafordidiflimis  paftum  agminibus  prsbeatis. 

At  Kecmero  maximusobdeformitatemcultusruborincefferatscujusu- 
nkum  in  obfcuranda  nobilitate  remedium  ducebat.Servitutem  itaqj  non  fem- 
per  virilitate  vacuam  reperiri  fubjunxit.  Sarpe  enim  fordido  cultu  robuftarnj 
obte°i  manum, fortemq; dextram  atra vefte  concludiinterdum :  itaq; natura? 
vitium  virtuteredimi,damnumq;generisanimiingenuitatepenfari.  Se  ergo,  , 
Thordeoexcepto,nullammonftrigenaevirtutispotentiamexpavere;cuju8Vi-" 
riummagnitudininihil  humanarum  divinarumvereiumdignaporlitasquali-     / 
tate  confen i.  Sed  neq,  larvas livido tantum  fqualore  terribiles, a mafculis de- 
bere  pe&oribus  formidarij  quarumeffigiesadulterino  diftinclapallore,mo* 
mentaneumcorporishabitumabaeristeneritudinemutuariconfveverit.Fal- 
liigitur  Svanhuitam,quae  folidum  virorum  robur  muliebriter  emollire,viresqj 
vinci  infolitas  effceminato  pavore  perfundere  conetur. 

AdmiratajuvenisconftantiamSvanhuita,ablegatonubilaeinumbrationis 
vapore ,  praetentas  ori  tenebras  fuda  perfpicuitate  difcuflit,enfemq;  variis  con- 
flidlibusopportunumfeeidaturampollicita,miramvirgineicandorisfpeciem 
novo  membrorum  jubare  praeferebat.  TaliteraccenfijuvenisconnubiurrL» 
pa&a,prolato  mucrone  fic  cepit } 

Ingladio,quo  monfira  tibiferiendapatebunt ', 

Sufcipe,Rex,fionfn  muneva  prima  tua. 
Hocdignum  te  riteproba ,  manus  amulaferri 

GeJtamenfiudeat  cQndecQrarefHum\  f'  °j 


24  SAXONIS  CRAMMATICI      ■ 

zrothol  jerrea  vistenerummentisconfortetacumensi 

Atas  animus  dextra  noverit  ejfe  cornes. 
JEquet  onus  lator,  &ut  enfcongruatatfus , 

Accedatgravitaspar  in utrofctibi. 
Tramea  quidprodesl,  ubi  langvet  debilepeciuSi 

Et  telum  trepid&dejlituere manus ?..  - 
Ferrum  animo  coeat,  corpus^  armetur  utro^, 

Jungatur  capulo  confona  dextrafuo. 
Hucelebres  eduntpugnas ;  quiajuncia  vigork 

Plus  retinere  folent,diJfociata  minus. 
Hinctibi,fi  vo/upe  esl  belli  clarefcerepalma  3 

Confeclare  auJu,quo<rpremis  ipjemanu. 

Cumq? multa adhunc  modum  coaptato  Rhythmorum  canore  prompfif 
fet,  dimiflis  comitibus,  adverfum  obfcoeniffimasportentorumcatervas,  no- 
etemdimicandopermenfa»lucereddita,varias]arvarumfo'rmulas»&inufitata 
fpecierumfigmenta  paflimarvis  incidifTecognofcit:  inter  quas&ipfiusTho- 
rildae  crebrisobfufavulnenbus  effigiesvifebatur,  Quasinftruemcongeftas 
ingentipyraaccenfacremavit,neteterobfcoenorumcadaverumodorpeftife- 
ra  exhalatione  diffufus,  propiusaccedentescorruptioniscontagiofauciaret. 
Quo  faclo,  Regnero  Svetis  regnum,  fibi  vero  Regneri  torum  conciliavit.  Qui 
licet  tirociniu  nuptiis  aufpicari  deforme  exiftimarer, fervata  falutis  fuaerefpe* 
ctu  provocatus  promiiTum  beneficio  exfolvir. 

fnterhaecUbboquidamfororem  FrothonisUlvildamjampridemmatri* 
monio  complexus,Dania  regnurn,  cujusprocurationem  perfundoriegere- 
bat , uxoris nobilitiate fretus occupat.  Quamobrem Frotho  Orientis bella de- 
ferere  coa&us, apudSvetiam  cumSvanhvkafororegravepraeliumfacit.  Quo 
affiictus ,  noctu  confcensa cymba,per  occultos navigationis  anfra&us,  perfo- 
randas  hoftium  claflis  aditum  quaerebat.  Deprehenfus  a forore,rogatusq;  cur 
tacito  remigio  varias  meatuumambagesfequeretur,fimiliquaeftionismodo 
percontantem abfolvit.  NamSvanhvita  quoq, , eodem  noctis  tempore, folita- 
riam  navigationem  ingreffa, ancipiti declinationis  gyro  multiplices fenfim  a~ 
ditus  receflusq^captabat.  Fratrem  itaqj dudum  ab  eo  collatae fibilibertatis ad- 
momtutti  rogare  coepit,  ut  quam  bellum  Ruthenicum  petkurus,arbkrarianu» 
bendi  poteftate  donaverat,affumptoconjugefruipermktat,ratumq;poftfa-. 
clumhabeat,quodfieriipfeconcefferk.TamjuftisprecibuspermotusFrotho 
pacem  cum  Regnero  componk, iniuriamq,  quam  ex  fororis petulantia  fufce- 
piffe  videbatur , rogatui remifit.  A  quibus  etiam  manu, quantam per eos  ami« 
iferat,  donatus,  deforme  vuinus  fpeciofo  beneficio penfatum gaudebat. 

'  Daniam ingreffus,  capto  perdudfoq^ad  fe  Ubboniignovitjveniam^ue 
quam  poenam,  male  merito  rependere  maluit,  quod  regnum  potiusuxoris 
impulfu,  quampropriacupiditatetentaffe,nectamaudtoriniuriae,quamimi- 
tatorfuiffevideretur,  Ulvildameidemademptam,amicofuoScotto,qui&ip- 
feScotticinominisconditorfuit,nuberecoegit,torivarietatemfuppliciiloco 
reputans.  Cujusdifceffumregiisetiamvehiculisprofequutus,iniuriambene- 
ficio  penfavit.  Sororis  fiquidemnaturam,noningeniumintuenSjfuaepotius 
famar,  quam  illius  nequitiac  confulebat.  Quae fraternis  meritis  nihil  ex  confve- 
ti  odii  pertinacia  remittens ,  novi  mariti  animum  occidendi  Frothonis,  occu- 
pandiq-,Danorum  imperii  confilio  fatigabat.  Segniterenimdefererefoleta- 
nimus,  quicquidfolidofuerkamorecomplexus,  Neq,fluidisannismolkum 
continuocrimen  elabitur.  Primaevatn  quippementempofteriorimitaturaf- 
fedio.  Nec  cito  vitiorum  veftigia pereunt, quae  tenera moribus  aetas impreffe- 
rit.  Cum vacuasmarki aures haberet,infidias a fratrein virum convertk,mer- 
cede  conduclis,  qu.ijugulum dormientis confoderent.  Qua de re Scottus per 
pediflequamcertiorfadusjngdeqUacsdisj^niftcriumcixcafeperagendurn 

acce» 


HISTORIM  DaNICM  LIB.  II.-  25 

acceperatjlefloloricatusiriccffic.  RogacusabUlvildakquiditaaffuetJEquietis  moTHQ 
tifufflferreoculcUrnucaflecPSicadpracfensfibicollibicuitiretulic.  Cumfonri-        U 
no  obfufus  putarecur,irrumpencesinfidiarumminiftrosleclodelapfusob- 
cruncat.  Quo  evenit,  utUlvildam  infidiis  fratri  ne&Cndis abflraherecj&  aliis 
uxorum  perrtdiam  cavendi  documentum  praeberec. 

QusdumgerunturadoriendaebelloFrefiseFrochoniconfiliumincidit, 
claricatem  Orientis  devi&ione  quaeficam  Occidentisoculis  infundereavi- 
do.  Oceartum  pecenci  prima  adverfum  Vitthonem  Frelorurri  piracam  cort- 
ereffio  fuic,  in  qua  fociis  primoshoftiumimpetusfoloclypeorumobjectu 

10  paciencer  excipere  juffis,  non  ance  miffilibus  utendum  edixic,  quam  perticus 
hoftilium  jaculorum  imbrem  exhauftum  advercercrtc.  Qua: canco a  Frefis  a- 
vidius  emiffa ,  quanco a  Danis  rolerabilius  cxcepca ,  Vicchone  Frochonis  pa- 
tienciam a  pacis  cupidicace  profe&am  exiflimance.  Oricur  mgens  clafficum, 
&  immenfo  pila  ftridorcdiffulranc.  Cumnullumincaucisjaculumfuperef- 
fec,  Danorum  celisobfufi  Vincuncur.  Fugaliccusamplexi,incerflexuofjsfof- 
farumambicusobcruncancur9Rhenumdeindeclaffsrimatus,excremisGer- 
maniai  parCibusmanusirtjecic  Repecico  Oceart  Freforumclaflemvadofis 
infl;&amvorricibusadortus  ca?denaufragiumcumulavic  Neccanrashofti- 
um  aciesobcriviflcconcenCus,  Bricattniamtencac    CujusregedeVicto.Mel- 

e>5  bricum  Scocica;  regionis  pra;fec~tum  aggrcdirur.  Cuicum  bellumiliacurus 
Bricannorum  regcm  imminere  exfpeculacorecognoffec,  cergoq;fimulac 
pe&ori  confu  erc  nequiret,  mihtibusadconcionemvocacisdeferendave- 
hicula,abjiciendamfuppelle£hlem,aurumq,  quodabeisgeftarctucpaffim 
per  arva  disjiciendum  edixir,  affirmans  folaminopumefTufioneopemre- 
ftare.  Necahudconclufisfubfidiumfupereffcquamhofiemabarmisinava- 
ritiam  pcllicere.  Libencer prardam  apud exceros qua;fitam  fuprema:  neceffi- 
taci  impendi  debere  Foreenimuchoftesnonminoreavidicacecolleclamj 
abiicercnt,quamrepertamcorriperenr,  oneripotiusquamufui  futurarn. 

Turic  Torkillus  avaritiaance  aliosinfignis,  caicerisq';  eloquiopraeftans, 
5q  capicegaleanudato,clypeoinnixus,Movet  inquic,  Rex.plerofq';  cusepra*ce- 
pciortis  auftencas,  qui  magni  aeftimanc,  quodiangvinepeperetunc*  ,/Egre 
projicicur,  quodmaximoconftacpericulo  quaeficum  InVicideferunt,  quod 
vicaedifcrimirteemerunc.F.Xcremaienimdemencixeft,Virilianimoacmanu 
parcamuliebrirerfpernere,  opefq',hoftiinfperacasafferre.  Quiddefotmius, 
quam  belli  forcunaprasda?,qUam  gerirrtus.conrempcu  praecurrere  Cercumq; 
&  praefens  bonum,dubii  mali  mecu  relinquere?  Nondum  Scorosafpeximus, 
&arvum  aurofpargemus?  Qualesin  pradioexiftimandifunc,quosbel!um_j 
petences  foia  belloCum  enervac  opinio?  Anquihoftiformidolofifuimus, 
ridiculi erimus^ciaricateq';  concemptu mutabimus  ?  Mirabicur  Bricanrius ab 
his fe  vic"tum,quos  folo  vinci cimore  Confpexeric.  Illorum  mecu  prememur, 
4  quibus  mecom  pnores  ingeffimus  ?  Quprumpra;fentiam  concempflmus, 
abfenciam  mecuemus  ?  Quando  opes probicace  mercabimur, quas  ritrioro 
vicamus  \  Pecunias  pro  quibuspugnavimus, pugnam  vicandocemrietous^ 
Quos paupercaci  fubjicere debuimUs, diviciis  imbuemus  ?  Spolia fortiterce- 
pimus.mollicerjaciemus?  Quidcurpiusartobiscommiccipoceric,quamaU- 
rum  erogare,  quibus  ferrum  infligeredebemus?  Pavor  rturtquameximet  % 
quod  virtus  peperit.  Quodbclloqu£fivimus>bellolinqueridumeft.  Tanti 
prsdaveniac,  quanciempcacfl.ferropreciiim  ponderecur.  Praeftacfpeciofa 
defurtgi  morce,  quam  lucis  avidlCace  vilefcere.  A  Vica  parvulo  terhporis  mo- 
mencodeferimur:  Pudor  cciam  facum  irtfequicur.  HuicaCcedic,  quod  jaclari- 
.^^cesaurumjhoftishocaVidiusinfequecuCquOmajoremetuUrgericredideriti 
PraeCcrea  neutra  nobis fortuna auri odium  facic.  Viclores namq';  xvc,  quod 
geftamus, ovabimus;  vicli fepulcurapraemio  telinquemus.  Hasc fenior. 
At  milices  Regis  potius  quara  fodalis  confilium  incuences ,  prioreriique 

C  exhor» 


j6  SAXONIS  GRA-MMATICI 

moTHOi.  exhortacionem  pofterae  pra;ferentes,quod  cuiq;  opum  eraccertatim  loculis 
egerunt.  Mannos  quoq';  varia;  fuppelleclilis  gerulos  oneribus  abfblvunt; 
ficq';  vacuefa&us  crumenis,  armis  habilkis  accingunrur.  Qui.bus  progreftis 
fuccedentes  Britanni,in  pacencem  lace  prjedam  difliliunc  QuosRexcirca 
pecunia;  r^pcum  avidiusaequo  occupacos  confpiciens,  cavere  jubet,  nede- 
ftinatas  prcelio  manus  opum  onere  fatigenc,  fciences  criumphum  ance 
carpendum,quam  cenfum.  Proinde  aurofpreto,auridominos  infequan- 
tur.  Nec  aeris,  Ccd  vi&oria;  fulgorem  mirencur:memirerincque  faciustro- 
phsum  prenfare/quam  qua;ftum :  potiorem  efte  metallo  vircutem,  firire 
amborum  habirura  metiantur.  Hoc  namque  exteriorem  ornatumconci-  50 
liari,illam incerno  excernoque  culcui  precium  afferre.  Quamobrem remo- 
tos  a  pecunia;  concemplacione  oculos  habeant,  abftracttimque  avariria-j 
animum  belli  ftudiis  impendanc,  Praeterea  noverint  prsedam  ab  hoftibus 
de  induftria  rejectani,  aurumque  infidiis  potius,  quam  ufui  feminatumu 
Sed&  fimplicem  argentinitorem  latentis  hami  fraudeimplicitumceneri. 
Neque  enim  facile  fugifie  exiftimandum,  qui  fortem  Britannorum  gen- 
tem  fugaj  prior  adegent.  Caeterum  nihil  indignius  opibus  effe,  quas rapto- 
rem  captivancdum  ditare  creduntur.  Siquidem  Danos,  quibus  opesob- 
tulifle  videantur,ferro  csedeque  mulclandos  duxiffe.  Itaque  fi  fparfa  rapi- 
ant,  eo  hofrem  inftruere  viderentur.  Si  enim  aeris  in  medio  pofici  fpecio 10 
tangerentur,  non  folum  id,  fcd  &  fi  quideispropriajpecunijsfupereffeL-,, 
amircerenc.  Quid  enim  colligere  prodellecquas  procinus  erogare  cogan- 
cur  ?  Sin  pecunis  profterni  renuerinc,  hoftem  haud  dubie  proftracuros. 
Pociusicaq';  virtuce  arduos,quam  cupiditate  pronos  exiftere  debere,nec 
occiduos  in  avariciam  animos;fed eredtos  in gloriam  habendos effe ;  armis> 
■non  auroccrcandum  forcj» 

Finience  rege,  eques  Eritannicus  cun&is  onuftum  auro  gremium  o- 
ftendens;  Colliguntur,  inquic,Rex,exoracionetuageminirerumafFe&us, 
unus  timoris,  alcer  malevolentiae  teftis;  cum  &  opibus  propter  hoftemy 
uti  prohibeas,  nosque  egenos  tibi  quam  locupletes  milicare  fatius  ducas,  3° 
Quidhac  deforrnius  voluntate?  Quid  exhortacionsftolidius?  Domefticas 
hicgazasagnofcimusjagnitas  tolleredubicabimus.?  Quodarmlsrepecero 
pergebamus,quod  fanguine  recuperare  contendimus,u!cro  reftitucum  vi ■• 
tabimus  ?  Propria  vindicare  cundlabimur  l  Ucer  timidior  eft,  qui  parta  fun- 
dk,anquifufalegerepercimefcic?Enquodnecefticasademic,cafusreddidir.' 
Nonhoftium,-fed  noftrahasc  fpoliafunc:  nonacculicaurumBritannia;  Da- 
nus,  fed  abftulic.  Quje  fubadi  invitiq';  perdidimus,  gratisredeuntiafugie- 
mus  ?  Nefas  eft  tancum  fortunx  beneficium  indignanter  excipere.  Quid 
enim  vefanius,quam  opesinproparuloconftiruras  defpicere.conclufasac 
vetitas affeclare  ?  Ante  oculos  collocata  faftidio  dabimus;fugientia  capratu-  4  ° 
tii  In  medio  pofitis  abftinebimus,  longinquaarq'jexrerapeticuri?  Quan- 
do  peregrina  pra^dabirnur,  fi  propria  refutamus  ?  Nunquam  deos  tam  infe- 
ftos  experiar,  ut  finum  parerna  avicaq';pecuniarefercum,camjuftoon(ere 
vacuefacere  compellar.  NoviDanorumkixum;  nunquam  plenamerivafk 
liouiffen c,  ni  cimor  aufugere  compuliffec.  Faci  iius  vitam  deferu iflenc,  quara 
vinura.  Corounis  hic  nobis  affedio  eft>  hac illis  imagine reipondemus.  Efto, 
fugam  finxerinc,  ante  tamen  in  Scocos  incident,  quam  egredi  queanc.  Nun* 
quam  porcis  proculcandu  autbelluis  hocaurururefqualebit,humanome- 
lius  ufui  fervicurum.  Prxcerea  fi  exercicus  a  quo  vidi  fumus  fpolia rapimus* 
forcunam  in  nofmec vidoris  cransferimus.  Quod  enim  cercius  victoriaj pra^-  50 
fagium  accipi  poflec ,  quam  pugnam  prsda  praecurrere,  caftraq';  ab  hoftibus 
dcierca  ante  pradium  capere  ?  Sacios  eft  metu  vicifle  quam  ferro. 

Finierat  vix  eques,&  ecce  omnium  effufe  inpraedammanus  nicida 
paffim  sra  carpsere.  Mirareris  illic  obfccenaeaviditacisingensum,fbeculari 


HISTORIM  DANICM  LIS.  II  xj  , 

pofTes  immoderatum  cupiditatisexemplum.    Viderescum  gramine  pariter       j. 
aurum  convelli,  inteftinum  diffidium  nafci,immeniores  hoftium  cives  fer-  s&otho, 
ro  decernere/familiaritatis  jura,  focietatis  refpedum  negligi :  avaritiam.i 
©mnes,amicitias  neminem  intueri. 

Interea  Frotho  filvam,  quaeScotiam  Britanniamdjue  fecernir,  vafto 
itinere  permenfus,  arma  milites  capere  jubet.  Cujusaciem  fpeculad  Scoti, 
cum  fibi  levia  tantum  pila  fuppetcre  ,  Danos  vero  praeftannori  armacurs 
genere  cultos  confpicerent,  pugnam  fuga  prseveniunt.  Quos  Frotho  Bri- 
tannicae  efFufionis  metu  modicum  infecutus,  Ulvildaj  virum  Scottum  cum 

%0  ingenti  exercitu  obvium  recepit  ,  quem  e  remotiffimis  Scotice  finibus  au- 
xilii  Danis  ferendi  cupido  perduxerac.  Per  hunc  Scottorum  infecTationo 
relicTa  ,  curfum  in  Britanniam  reflecTerc  juflus,  praedam,  quam  vafre  reje- 
cerat,  acriter  recuperavit.  Igitur  quo  a:quiore  animo  opes  deferuit,  hoc  fa» 
eilius  recepit.  Pcenituit  tunc  oneris Britannos,  fanguine  pcenas  avaritia?  da i v- 
tes.  Piguit  inexpleta  aviditati  brachiaporrexifle.  Puduit  minus  regiae  exhor-  > 
tationi»  quam  propris  indulfifle  cupiditad. 

PosT  hxc  celeberrimum  infuli  oppidum  Lundoniam  petit.  Cujus 
murorum  firmitatc  expugnationis  facultatem  negance,  mortis  fimulationc 
facla,  vires  ab  aftutia  mutuatus  eft.      Siquidern  prsefecTus  Lundoniae  DalC- 

20  mannus,  cum  falfum  de  ejus  obitu  nunciwm  accepiflet,  receptis  in  dedit.o- 
nem  Danis,  ducem  ex  indigenis  oftert.  Quem  ut  ex  magno  acervo  lege» 
rent,  oppidum  intrare  permifit.  Quibus  electionis  diligentiam  fimulanti- 
bus,  nocWnisinfidiis  circumuentus  opprimitur. 

Hisgeftis,  Regemin  Patriam  regreflum,Scato  quidam  tonvivio  exci* 
pit,  bellicis  ejus  laboribus  voluptatis  licentiam  permixturus.  Apud  quetru 
Frotho  dum  regio  more  ftratis  auro  pulvinaribus  accubaret,  per  Hundin- 
gum  quendam  ad  dimicandum  provocatus,  quanquam  convivalibus  men- 
tem  gaudiisimpendiflet,plus  pugnae  propinquitate  quam  epularum  prarfen- 
tia  deleclatus,duello  coenam,  viftoria  duellum  abfolvit.     In  qnodubiae  fa- 

2o  lutis  vulnere  fufcepto,rurfumHaquinipugili$  adhortatione  perftricT:us,pro- 

.  vocantis  nece  ultionem  irritata:  quietis  exegit,  Duos  ex  cubiculariis  palam 
infidiarum  convi&os,  ingentibus  faxis  affixos  pelago  obruit,  ponderofum-» 
animi  crimen  annexa  corporibus  mole  mul&ando.  Ferunt  quidam  Ulvil- 
dam  tunc  ei  infecabilem  ferro  veftem  donafle  ,  qua  circumarr.iclus  nullo 
«elorum  acumine  laederetur.  Nec  praetereundum ,  Frothonem  contufts 
commolitisqi  auri  fragminibus  cibos  rcfpergere  folitum,  quibus  adverfurn.» 
familiares  veneficorum  infidias  uteretur.  Hic  dum  Regnerum  Svetis  Re- 
gern  falfo  prodicionis  infimulatum  bello  laceflit,  non  telorum  vi,  fed  a*- 
tnorum  pondere  &  corporis  sftu  ftrangulatus  interiitjHaldano,Roe,&Sca- 

^OtcfiliisrelicTis» 

His  virtute  paribus,  afqua  regnandi  inceffit  aviditas.  Imperii  cui^j  cu- 
ra  extitit;  fraternus  nullum  refpecTus  aftrinxit,  Quem  enim  nimia  fui  cha- 
sritas  ceperit,  aliena  deferit,  nec  fibi  quifquam  ambitiofe,  atque  aliis  amice, 
confulere  poteft.  Horum  maximus  Haldanus  ,  Roe*  &  Scato  fratribus  in- 
terfecTis,  naturam  fcelere  polluit,  regnum  parricidio  carpfit :  &  ne  ullurru  *•• 
crudelitatis  cxemplum  omitteret,  comprehenfos  eorum  fautores  prius  vin-  ^ff-  ~ 
culorum  pcena  coercuit,  mox  fufpendio  confumpfit.  Cujus  ex  eo  maxi- 
irie  fortuna  admirabilis  fuit  ,  quod  licet  omnia  temporum  momenra-. 
ad  exercenda  atrocitatis  officia  contuliflet,  fenecTute  vitam  non  ferro  fini- 
^O  erit-.. 

Hujus  filii  Roe,  &  Helgo  fuere.   A  Roe  Roskildta  condita  memora-     roe. 
tur,  quam  poftmodum  Sveno,  furcatae  barbac  cognomento  clarus,  civibus 
auxit ,  amplitudine  propagavit.     Hic  brevi  anguftoque  corpore  fuit ,  Hel-     xii. 
goncm  habitus  procerior  cepiu.      Qui  diviio  cum  fratrc  regno,  mar«  P£^GO' 

C  2  poflef- 


ig  SAXONIS  GRAMMATICI 

HZLGOt  pofleflionem  fortitus , regem  Sclavia;  Scalcum  maritimis  copiis Iaceflituni 
oppreiric.  Quam  cum  in  provinciam  redegifiet,  varios  pelagi  receflus  va- 
go  navigationis  genere  perluftrabat.  Flic  Jicec  ferocioris  ingenii  eflet-,, 
luxuria  camen  fa^vitiam  aquabac  Adeo  fiquidem  proje&us  in  Venerem 
excitic ,  tit  ambiguse  exiftimationis  effet,  tyrannide  magis  an  libidine  ar- 
ferk-  Apud  infulam  Thor^  Virgine  Thora  ftuprum  paticoadl:a,  flliamj 
fufbepic ,  cui  poftmodum  UvCx  vocabulum  aptavit.  Hundingum  Saxo- 
nia;  regis  Syrici  filium,  apud  Scadium  oppidum  prcelio  viciceundemque 
ex  provocationsadorcus  duello  proftravic  ObquodHundingi  incerem- IO 
pcor  vocacus ,  vi&orize  decus  cognomine  ufurpavic  Jucia;  Saxonibus  e-  • 
repta?  jus  procuracionemque  Hefcje,  Eyr  &  Ler  ducibus  commific.  Apud 
Saxoniam  ingenui  ac  liberci  necem  pari  fumma  rependendam  confticuic, 
perinde  ac  liquido  conftare  volens,  quod  cun&as  Theuconum  familiasae- 
quafervicus  teneret,  omniumq;  corrupta  libertasparem  condicionis  igno- 
miniam  redoleret. 

Cum  ad  infuiam  Thor$  piraticam  reflexiflet,  Thora,  necdum  amiflfe 
virginitatis  mcerore  depofico ,  curpi  commenco  nefariam  ftupri  ulcio- 
nem  excogitavit.  Siquidem  filiam  nubilis  statis  de  induftria  littori  im-  2© 
miflam,  concubitu  patrem  maculare  pracepit.  Qui  licec  infidiofae  volu- 
ptatisillecebriscorpus  dediflet,  animi  tamen  integritatem  exuifle  creden- 
dus  non  eft,  cumei  promptiflimam  erroris  excufationem  ignorantiaj  bc 
neficium  afferrec  O  ftolidam  matrem  ,  qua?  fiha;  pudicitiam,  ut  fuatTL» 
ulcifceretur,  exulare  permifitj  nec  fanguinis  fui  cafticatem  curavit,  dum- 
rnodo  incefti  efficeret  reum,  perquemprioripfaperdiderat  ccelibatumj! 
Atrocem  fceminx  mentem !  quae  veluci  fccundam  fui  corruptionem  iri-j 
pcenam  corruptorisexpendic,  cum  hoc  ipfo  pociusiniuriamaugere,quam 
excenuare  viderecuc  Quippe  quo  fe  ulcicnem  aflequi  credidit,  culpam 
conftruxit:  &  dum  noxam  decraheregeftic,  nefas  adjecic,fobolis  fuaeno-3 
vercam  agendo,  cujus,  ut  propriam  expiaret  infamiam,  flagitio  non  pe- 
percit.  Nec  dubium  eandem  refertum  impudencia  animum  geffifle,cu- 
jlis  tantus  a  pudore  exceffus  erac,  ut  iniurias  foladum  filia;  probro  petere 
non  erubefcerec  Magnum,  fed  uno  expiabilc  fcelus,  quod  concubitus 
noxatn  faufta  proles  deterfic ,  neque  opinione  criftius,  quam  frucTu  jo- 
cundius  fuic.  Siquidem  genicus  ex  Urfa  Rolvo»  orcus  fui  infamiam  con- 
fpicuis  probitatis  operibus  redemit :  quorum  eximium  fulgorem  omnis 
a;vi  memofia  fpeciofo  laudum  praconio  celebrac  Fit  enim  ut  laetis  lugu- 
bria  finiancur,  &  in  fpeciofbs  exicus  turpicer  aufpicata  concedanc.  Igicur  aq 
uc  fiagiciofus,  ica  felix  pacris  error  excicic,quem  tanta  lucemifificuspoft- 
modum  filius  expiavit. 

Incerea  Regnero  apud  Sveciam  defuncfo  >  conjunx  ejus  Svanhuica«9 
parvo  poft  &  ipfa  morbo  ex  mcefticia  concraclo  decedic,  faco  virum  infe- 
cuca,  k  quo  vica  diftrahi  pafla  non  fuerac  Fieri  namq;  folec,  uc quidam-s 
ob  eximiam  charicacem  ,  quam  viVis  impenderant,  eciam  vica  exceden- 
tes  comicari  concendant.  His  filius  Hothbrodus  fuccedit,qui  proferendi 
imperii  ftudio  Orienti  bellum  intulic ,  ac  poft  immenfam  populorurnj 
eladem ,  Atislum  &  Hotherum  filios  procreavic_.«,  Hisdem  Gevarurru 
quendam  egregiis  fibi  rneritis  devindium  psedagogum  adfcivic  Nec  Ori- ' 
entis  viclona  concencus  ,  Daniam  petit,  ejusque  regem  Roe  tribus  prze- 
liis  provocatum  occidit.  His  cognitis  Helgo  filium  Rolvonem  Lethri- 
ca  arce  conclufit,  ha^redis  faluti  confulturus  ,  utcunque  fuam  fortunaj. 
tradafTec.  Deinde  praefides  abHochbrodoimmiflbs,  ut  excerno  patri- 
am  dominio  Iiberarec ,  miflis  per  oppida  fatellitibus,  casdc  fublegic  Ip- 
fum  quoque  Hothbrodum  cum  omnibus  copiis  navali  pugna  delevit-.? 
nec  folum  fratris,  fed  eciampacriaeiniuriamplenisulcionisarnaispenfaviti 

Quo 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  II.  29 

Quo  evenit,  ut  cui  nuper  ob  Hundingi  caedem  agnomen  incelTerat ,  nunCa|ic0 
Hothbrodi  ftrages  cognomentum  inferret.  Prarterea  Sveonis,  perinde  ac 
parum  praeliisafYiiclos,abje&iflimoconditionisinftitutomulc1:a"vit,  lege  fan- 
ciens,  necnjufpiam  eorumjuxtalegitimarumcompofitionumformularnla> 
fio  farciretur.  His  gcftis,  ob  fuperioris  flagitii  ruborem  patriam  penatesqj 
perofus,  repetito  Oriente,  decedit.  Opinantur  quidam,  quodexprobrata; 
fibi  turpitndinis  anxius,  fuper  diftridum  gladium  incumbendo,  voluntaria  fe 
morte  confumpferit. 

Huic  filius  Rolvo  fuccedk,  vir  corporis  ahimiqj  dotibusvenuthis,qui  ^qifo 
ftaturae  magnitudinemparivirtutishabitu  commendaret,  Cujustemporibus 
cum  Danojum  imperioSvetiafubiaceret,  Atiflus  Hothbrodifiliusliberandae 
patriae  ratione  calhdius  quaefita,  matremRolvonisUrfam,conjugio  fibifoci- 
andam  curavit,  incercedente  connubii  affinitate  efficatiorjs  privignomoni- 
tus  fuper  tributi  laxatione  daturus.  Nec  foitunam  votis  adverfam  habuit. 
Ric  apuero  liberalitatis  odio  imbutus  adedpecuniaetenaxextitit,utmtinifU 
cum  haberi  infamiae  loco  duceret.  Quem  cum  Urfa  tantis  avaritiae  fordibus 
obfufum  videret,  ideoq;eo  carere  cuperet,  infidiisagendumrata,  miraartis 
fuperficie  fraudis  formulam  texit.  Impietatisquippefimulationemamplexa, 
maritum  capeflendae  libercatis  admonitum,  novarum  rerum  exhortationo 
folicitat ,  filiumq j  maximis  muneribus promifiis , Svetiam  arcefTiri  curat.  Ita 
namqj  fe  votis  maxime  potituramcredebat,  fi  filio  aurum  vitrici  nadto,re- 
gias  opes  fugiendo  convellere ,  virumcj;  non  tantum  toro,  fed  etiam  pecu- 
nia  fraudare  potuifTet.  Neq;  enim  avaritiamullo  melius,  quam  opum  fub- 
tra&ione  mulcTandam  putabat.  Cujus  doli  profunditas  ab  intimis  aftutise 
modis  profeda,  haud  facile  exhoc  difcerni  poterat,  quodpermutandi  cori 
ftudium,  afTedatcelibertatis  imagine  colorabat.  Csecam  viri  rrtentem,  quai 
inatrem  adverfum  filii  caput  exarfifle  putavit,  nec  fuam  potius  ftrui  perni- 
ciern  intellexit/Stolidum  mariti  fenfum,  qui  pervicacem  uxorisinduftnani 
non  advertit,  transferendi  connubii  copiam  filialis  odii  fpecie  molientem. 
Cum  eni.m  nulla  muliebribus  animisfiducia  debeatur,  is  tanto  ftolidiorem 
foeminae  fidem  detulit,  quanto  facilius  eam  fibi  fidam  ,  filio  infidiofam  pu* 
tavit,  Igitur  promiflbrum  magnitudine  excitus  Rolvo,  cum  Ajtifli  fortepe- 
nates  ingreflus,  ob  abfentis  diuturnitatem,  convidusque  defvetudinem_>> 
pariim  a  matre  cognofceretur  ,  leniendae  famis  fubfidium  per  jocum  pete- 
ie  cepit.  Qua  prandium  a  rege  pofcendum  hortante  ,  laceram  veftis  fuae 
partem  exerens,  operam  confuentis  expofcit.  Cum  obferatas  matrisaures 
haberet ,  diflicile  ,  inquit,  veram  ac  folidam  amicitiam  reperiri,  cum  filio 
niater  epulum  ,  fratri  foror  fuendi  obfequium  negec_,„  Ita  matris  errore_, 
niulcTato  ,  magnum  eidem  negatae  humanitatis  ruborem  iniecit.  Qiiemj 
cum  Atislus  inter  epulas  matri  difcubitu  junclum  afpiceret,  utrumque  la- 
fcivis  increpans,  impudicum  fratris  fororisque  conCeflum  afleruit.  Cui 
Rolvo,  honeftum  in  filio  matema;  charitatis  amplexum  refpondit,  laceffita; 
integritatis  defenfionem  ab  arcTiflimo  naturae  vinculo  mutuatus.  Idem_» 
percuncTantibus  convivis ,  quod  fortitudinis  genus  easteris  anteferret  ?  Pa- 
tientiam  nominavit.  Interrogatus  ab  iisdem  Atislus,  cui  potiflimum  vir* 
tuti  votoj-urn  fuorum  ftudiil  obligaflet?  Liberalitatis fibi  profeflionem  aptavit* 
Exiguntur  igitur  hinc  animofi  tatis,inde  munificentiae  pacTa,priorqj  Rolvo  vir* 
tutis  experimentum  edere  jubetur.Qui  cum  igni  applicaretur,parmulam  paf- 
ti,  qua  acriusurgebatur,  objeeit,alteroquelaterumdefenfo,reliquum  mu- 
nimento  vacuum,unico  patientia-duramentofirmavit.  Magna  viri  folertia, 
leniendi  araoris  praefidiumaclypeomutuantis,utindeexpofitoflammiscor* 
pori  propugnaret ,  unde  eidem  inter  ftridentia  quandoq,  tela  confuluitTet» 
/Eftus  uamen  ceiisacrior ,  cum  vallacam  elypeo  parcem  expugnare  non  pof 
(ejjdefecTurn  raunimine  lacus  invafic.  Quem pediflequa,  qujg  force  propcer 

Cj  fo. 


?0  SAXONIS    GMAMMATICI 

xbiro.  focumaflabac,intolerabilicoftarumardoretorrcriconfpicicns,egeftadolio 
'  clepfydra ,  fufo  flammam  humorefopivic,  mediasq';  incendii  pcenas,  rcmpe- 
ftivoliquorisbeneficiorepreffit.Rolvopaciencijeconfummationelaudatur. 
PofthaecAciflimunerarequiruncur.  Feruncillumcollacisinprivignumopi- 
bus,  ad  ultimum  ingencisponderiscorquem,  quo donum cumulacius  rcd- 
derec,expendifle. 

IgicurUrfacercioconviviidie,edendaefraudiscopiam  aucupaca>fufpi- 
caco nil  cale  conjuge,  regia  pecunia  vehiculis impofica,  propriis fe  penacibus 
furcivo  fubduxic  egreflu ,  fubluftriq';  nocte  fugam  cum  filio  confecuca  difce- 
dic.  Infequencis  fe  virimetupercica,  perfummamulceriorisfugaediffiden- 
ciam  comices  abjiciendaepecuniae  juflu folicicac,  vita  vel opibus  carituros af- 
firmans',  unicum  falutiscompendiumin  aerisabje<ftionerepoficum,necfu- 
gis  fubfidium  nifi  rerum  damno  carpendum.  Eodem  icaq;  exampio  uten- 
dum,  quo  fibi  Frothonem  apud  Britannos  confuluifle  proditum  erac.  Adje- 
cit  etiam,  non  magnoconftare,  fipropriaSvecisrefumendadeponerenC-,, 
dum  inde  fibi  fugae  profe&us,  unde  eis  infecutionis  defe&us  accederet,  ma- 
gisq;  aliena  refticui,quam  fua deferi  viderentur.  Nec mora,quo  fuga  celerius 
carperetur,reginaejuflacomplentur.  Aurumcrumenisegeritur,  opeshofti- 
um  raptuirelinquuntur.  Sunt qui afferanc,  Urfam,  retencis  pecuniis,aesauro 
oblicum  fugaefuae  veftigiis  inftraviffe.Credi  namq;  pocerat  fceminamingen- 
tia  molicamfacinora,  mecallumquoq;  ja&uideftinacuminanifulgorepin- 
xifle,verarumopumpreciamendacisaurijubarefimulantem.  Vidensigicur 
Aciflus  donacumRolvoni  corqueminceraliaauriinfigniareli<ftum,incimu 
avariciae  fuae  pignus  curiofius  concemplacus,  uc  praedam  exciperecaffixis  hu- 
mo  genibus  cupidicaci  majeftacem  inclinare fuftinuic.  Quem  Rolvo collen- 
dx  pecuniae  gracia  pronum  dimiflumq';  confpiciens,  propriis  proftracumj 
muneribus  rificperinde  ac  cupide  repetentem,quod callide  cribuiflec.  Con- 
tencis  praedaSveris,  ocyus  ad  naves  fe  recipic,  fugamq';  vehemenci  remorum 
conacu  captavic.  Ferunc  aucem  illum  quicquid  praeftare  pofceretur,  primae 
fupplicationi  prompta  liberalitate  cribuerefolicum,necunquamadfecun- 
dam  pecentis  vocem  diftulifle  rogatum.  Siquidem  precum  iceracionerru 
munificentiae  velocitate  praecurrere,  quam  beneficium  tardicace  nocaro 
maluic.Quae  res  ei  maximam  achlerarum  frequenciam  conciliavic.Plerumq; 
«nim  vircus,  auc  praemiis  pafcicur,  auc  laudibus  incicatur. 

Per  idem  tempus  Agnerus  quidam  Ingelli  filiuSjfororemRolvonisjRu- 
tamnomine,matrimoniodu6lurus,ingenticonvivionuptiasinftruit.  Iro 
quo  cum  pugilesomnipeculantiaegeneredebaechances,  injalconemquen- 
dam  nodofa  paffim  oflaconjiccrent,  accidit,utejusconfeflbr,Biarconomi- 
ne,  jacientis  errore  vehemencem  capite  i<ftum  exciperec.  Qui  dolore  pariter 
ac  ludibrio  laceffitus ,  offe  invicem  in  jacientem  remiflb/froncem  ejus  in  oc- 
ciput  reflexicidemq;  loeofrontisintorfit,transverfum  hominisanimum_i 
vultus  obliquicacemul&ando.  Earescontumeliofamjociinfolentiam  tem- 
peravic ,  pugilesq';  regia  abire  coegit.  Qua  convivii  injuria  permotus  fpon- 
fus,ferro  cum  Biarcone decernere ftatuit:  violacae hilaritatis  ultionem  duelii 
nomine  quaeficurus.  In  cujus  ingreffu,utri  priorferiendicopiadeberetur, 
diucule  cercacum  eft.Non  enim  anciquicus  in  edendis  agonibus  crebrae  i&uu 
vicifficudines  pecebancur,  fed  eraccum  incervallocemporiseciamferiendi 
diftincla  fucceffio,  rarisq;  fed  aCrocibusplagiscercaminagerebancur,ucglo- 
ria  pocius  percuflionum  magnicudini ,  quam  numerodeferrecur.  Praelaco 
ob  generis  dignicatcm  Agnero ,  canca  vi  i&um  ab eo  edicum  conftac  uc  pri- 
ma  eaffidis  parte  confcifla/upremam  capicis  euciculam  vulnerarec  ferrumq; 
mediis  galeae  incerclufum  foraminibus  dimicceret.  Tunc  Biarco  mucuo  pcr- 
cuflurus,  quo  pienius  ferrum  libraret,  pedem  trunco  annixus»  medium  Agneri 

cor<= 


HISTORIJE   Z>ANICJ£   LIS.  II.  3i 

«orpus  praeftantisacuminismucronetranfegit.  Suntquiaflerant,morientem  n0lV0- 
Agnerum  foluto  in  rifum ore,  per  fummam doloris diffimulationem  fpiritum 
reddidifie*  Cujus  ultionem  pugiles  avidius  expetentes,  fimili  perBiarconem_» 
exitio  muldati  funt.  Utebaturqwppepra.ftantisacuminis,inufitata-q}longi- 
tudinisgladio,quemL^vivocabat.Talibusoperummeritisexultantijncvanij 
defefylveftrisferaviclioriampraebuit.Urfumquippeeximicemagnitudinisob- 
viumfibiinterdumetafadum  jaculoconfecitjComitemqjfuumHialtonemj, 
-quo  viribus  major evaderet,  applieato ore, egeftum  bellua: cruorem  hauriro 
juflit.  Creditum  namq^erat, hoc potionis genere  corporei  roboris incremcn- 
ta  praeftari.  His  facinorum  virtutibusclariffimasoptimatumfamiliaritates  a- 
deptus,  etiam  regi  percharusevafit,fororem'^isRutamuxoremadfcivit,vi- 
ctiq,  fponfam  victoriae  prsmium  habuit.  Ab  AtiiTj  laceffiti  Rolvonis  ultionem 
armisexegit,eumq}vid:umbelloproftravit.  Tuncl  olvo  magniacumims  ju- 
venem  Hiarthvvarum  nomine,  forore  Sculda  fibi  mmatrimonium  data,an- 
nuoqi  vedigali  impofito,  Svetiajpraefe&umconftimit,libertatisjac"r.uram  af- 
finitatis  beneficio  leniturus. 

Hoc  loci  quiddam  memoratu  jocundum  operi  inferatur.  Adolefcens 
quidam  W0ggo  nomine,  corpoream  Rolvonis  magnjtudinem  attentiori  con- 
templatione  fcrutatus/ingentiq;  ejusdemadmirationecaptus,  percontariper 
ludibrium  ccepit,  quifnam  efTetifteKrag<fcquemtanroftatur&foitigio  prodi- 
ga  rerum  natura  ditaflet?  Facetocavillationisgenereinufitaturnproceritatis 
habitum  profecutus.  Dicitur enim  lingva  Danica,  Krage,  truncus,  cujus  fenii- 
caefis  ramis  faftigia  conkenduntur,  ita  ut  pes  prseciforum  ftipitumobfequio 
perinde  ac  fcalas  beneficionixus,fenfimqjad  fuperioraprovecTus,petit£cel- 
fitudinis  compendium  aflequatur.  Quem  vocis  ja&umRolvo  perindeacin- 
clytum  fibi  cognomen  ampiexus ,  urbanitatem  didi  ingentis  armiUa.  dono 
profequitur.  Qua  Woggo  dexteram  excultamextollens, laevaperpudorisfi- 
mulationem  pofttergumreflexa,ridiculum  corporisinceflum  prsebuitjpra,- 
fatus  exiguo  laetari  munere, quemforsdiutinaetenuifletinopia*.  Rogatuscur 
ita  fe  gereret,  inopem  ornamenti  mariu,nulloq,  cultus  beneficio  gloriantem» 
ad  afpe&um  reliqua.,verecundo  paupertatisruboreperfnndidicebat.  Cujus 
diCvli  calliditate  confentaneum  priori  munus  obtinuit.  SiquidemRolvoma- 
num  quae  ab  ipfo  occultabatur,  exemplo  reliqua; in  medium  accerfendam  cu- 
ravit.Nec  Woggonirependendibeneficiicuradefuit.  Siquidemar&iflimavo- 
tinuncupatione  pollicitus  eft,  fi  Rolvonem  ferro  perire  contingeritjUltionem 
fe  abejusinterfe&oribus  exacturum.  Necpraetereundum,quodolimingref- 
furi  curiam  proceres,  famulatus  fui  principiaalicujusmagnaerei  voto  princi- 
pibusobligarefoiebant,  virtutetirociniumaufpicantes» 

IntereaSailda  tributariae  folutionis  pudore  permota,  diris  animum  com- 
mentis  applscans ,  maritum  exprobrata  conditionis  deformitate,  propulfandae 
fervitutis  monitu  roncitatum^atq/adinfidiasRolvoninedlendasperduclum, 
atrociffimis  novatu  rerum  confiliis  imbuit,plus  unumquenq-Jibertati,  quam 
neceffitudini  debere  teftata»  Igitur  crebras  armorum  mafias  diverfi  generis 
tegminibus  obvohnas,tributimoreperHiarthvvaruminDaniamperferri  ju- 
bet>  occidendi  no&u  regismateriam  prabituias.  Refertisitaq;  falfa  ve&iga» 
lium  mole  navigiis ,  Lethram  pergitur.  Quod  oppidum  aRolvone  conltru- 
ctum,  eximiisq;  regni  opibus  illuftratum,  caeterisconfiniumprovinciarum_» 
urbibus  regie;  fundationis&  fedis  au&oritate  praeftabat.Rex  adventum  Hiarth- 
vvari  convivalis  impenfs  deliciis  profecutus,ingenti  fepotioneproluerat-.: 
hofpitibus  pra-termoremebrietatisintemperantiamformidantibus.  Caeteris 
igitur  altiorem  carpentibus  fomnum,  Sveones>quibusfceleftilibido  propo- 
_iticommunemquietisufumademerat,cubiculisfurtimdelabiccepere.  Ape- 
ritur  ilico  telorumocclufacongeries^&fuafibiquifqitacitusarmaconne&it. 
Deinde  regiam  petunt,  irrupusq,  penetralibusindormismiumcorporafer- 

,   '    C4  rum 


3 2  SAXONIS  CRAMMATICI 

rolvo.  rumdiftringunt.  Experrecli  complures,  quibusnonniinusfubitaecladishof' 
ror,  quamfomniftuporincefferat,dubionifudifcriminireftitere,fociianho- 
ftes occurrerent,noci:is errore incertum  reddente.  Ejusdem forte  filentio  no- 
dis,  Hiako,qui  inter  regios  proceres  fpe&atae  probitatis merito  prseeminebat, 
rus  egrefius,  fcorti  fecomplexibusdederat.  Hiccumobortumpugnaefrago- 
remftupida  procul  aure  fenfiflet,  fortitudinemluxuri£pr2tulir,maluitq}fu- 
TieftumMartisdifcrimenappetere,quamblandisVcnerisillecebrisindulgere. 
Quanta  hunc  milicem  regischaritateflagrafle  putemus,  quicumignorantiae 
fimulatione  excufacioncm  abfentiae  prsftare  poflet,faluterafuammanifefto 
periculo  objicercquam  voluptati fervire  fatius  exiftimavit? Difcedentem  pel- 
lex  percun&ari  ccepit,fiipfocareat,  cujusastatisvironuberedebeat.  Quam 
Hialto  perjnde  ac  fecretiusa'^cuturus,propiusaccederejuflam,indignatus 
amoris  fibi  fucceflbrem  requiri ,  praecifo  nafo  deformem  reddidit, erubefcen- 
«k>qj  vulnere  libidinofae  percunclationisdidum  mul£avit,mentislafcivianu 
orisjadtura  temperandamexiftimans.  Q^iofacT:o,liberumquaefitsrei  judici- 
um  a  fe  ei  relinqui  dixit.  Poft  haec  repetito  ocyus  oppido,  confertimmis  fe 
globis  immergit ,  adverfasque  acies  mutua  vulnerum  inflidione  profternk. 
Cumqj  dormientisadhucBiarconiscubiculumpraeteriret,expergif€ijuflum, 
tali  vocecompellat: 

■     Ocyus  evigilet,  quisquis  fi  regis  amicunu> 

•^Aut  meritis  probat,aut fioia  pietate  fatetur. 
.  Dificutiant  fomnum  proceres  ,flupor  improbus  abfit? 

Incaleant  animi  vigiles:  fiua  dextera  queneL 

Jutfama  dabit,  autprobro  perfiundet  inerti; 

Noxfe  hac  autfinis  erit,autvindicia  malorurru, 

Non  ego  virgmeosjubeo  cognoficereludos, 
-     "2s[ec  teneras  traiiare  genas,  aut  dulcia  nuptis 

ofcula  confierre,  &  tenues  afiringere  mammas : 

Non  liquidum  captare  merum,  tenerumve  firicare^ 

Fcemen,&  in  mveos  oculumjaclare  iacertos. 

Bvoco  vos  adamara  magis  certamina  Martis. 

Bello  opus  esi,  necamore  levi:  nihil  hicquog^fiacll 

(JWollities  enervk  habet,  res  praiia  pofiit. 
Guisquis  amicitiam  regis  coiit,arma  capeffiat. 

Fenfiandis  animis  belh promptifiima  lam  esi. 

Ergo  viris  timidum  mhd,autieve  fiortibm  infit^ 

Defiduattfc  animos  armis  ceffiura  voiuptas. 

In  precio  jamfiama  manet,  iaudisfibi  quistj^ 

Arbiter  ejfie  potesl,propriae^  niteficere  dextra^. 

Injirucium  iuxu  nihii afiit,plena  rigprti 

Omnia  pr&fintem  dificant  exoivere  ciadems. 

Non  debet  laudis  titulos,  autprtmia  captans 

Ignavo  torpere  metu,fiedfortibus  ire_j 

obvim,&  geiidum  non  expalieficere ferrurru. 

Ad  hanc  vocem  expergefadtus  Biarco ,  cubicularium  fuum  Scalcum  ©• 
cyusexcitatum,  hocalloquiturmodo: 

Suvepuer,  crebro^  ignemfpiramine  pafie^j : 
Verre  larem  ligno,&  tenues  difpelie  fiavillas. 
Scintillas  extundefiocis,  ignis^jacentes 
Brige  relliquias,&  opertas  elice  flammas. 
Languentem  compelie  larem  producere  lumeftj» 
Ardenti  rutilas  accendens  ftipite  prunas. 
Fr&derfadmofa  digitos  txtendereflttmmk 


HISTORIM   DANICJE   LIB.  17,  ^ 

Jdfttppe  calere  manu  debet,  quicurat  amicunij,,, 

Et  nocui  penitus  livoris  pelierejrigus» 
Rurfum  Hialco : 

Dulce  esl  nos  domino  percepta  rependere  donas,  ' 

Acceptare  enjes,fama^  impendere  ferrunu,. 

En  virtusfua  quem^  monet  meritum  bene  regem 

Ritefequi,  digna^  ducem  gravitate  tueri. 

Enfes  Tbeutomci ,gale£,  armilUife  nitentes* 
l®  Loriae  taio  immijjk,  quas  contulit  olim^ 

Rolvo  fiuis,  memores  acuant  inpr&lia  mentes. 

Respetit,  &  par  esl,  qudcunc^per  otiajummaj 

Naiii pace  fiumus ,  belli  ditione  mereri; 

NecUtos  curfus  moefits  praponere  rebm, 

Ks4ut  durisfemper  cafim  praferre  Jecundos. 

tJMente  pari ,  proceres,Jortem  capiamus  utramfe 

Nec  mores  fortuna  regat;  quia  condecet  aque^ 

Deiicias  ac  durapati,  vuitu^fub  iilo 
2q  Ducamus  trifies,  quo  dulces  haufimm  annos. 

Omnia  qu£  poti  temulento  prompfimus  orc^ , 

Tortibm  edamus  ammis ,  ey  votafequamur       \  , 

Per  Jummumjurata  Jovem,JuperostJ,  potentes. 

Danorum  primus  herus  esl  mem,ajiit  eidenu> 

Utprobus  esl  quise^:  procui  htnc  procul  ejle  fugacesl 

Torti  opus  eiljiabiiifc  viro,non  terga  ferente^> 

In  dubium,  bellive  truces  meiuente  paratus. 

LMaxima Jape  duci  virtus  ex  rnilite  pendet. 

Tanto  etenim  princcps  aciemfiecurior  intraty 
i  Quanto  iilum  melim  procerumjlipaverit  agmciu» 

Arripiat  digitis  pugnaabm  armafiitelies , 
Iniiciens  dextram  capulo,ciypeumcj;  retentans* 
Incj^  hojies  ruat,  dr  nulios  expalieat  iiius. 
Nemofi  retro  feriendum  prabeat  hojli, 
Nemo  enjes  tergo  excipiat :  pugnacia  femper 
PecJora  vulneribus pateant.  Certamina  prima^ 
Tronte  gerunt  aquila,&  rapidis  fe  reclibus  urgeni 
Jnteriore  loco  ;Jpccies  vos  alitis  cequet 
4^  Adverfo  nullam  metuentes  corpore  piaganis. 

-    Ecce  furens,  <equotj;Jui  fidentior  hojiis , 
Terro  artm,faciem^  aurata  cafiide  tefim» 
In  medios fiertur  cuneos,  ceu  vmcere  certus  , 
Intimidustfe  fug£,  &  nullofuperabiiis  aufii. 
Svetica  (me  mifierum)  Danos  fiducia Jpemit '» 
Ecce  truces  oculis  Gotthi,  vifiuj^fieroces 
Criflatis  galeis,  hafiiscf,Jbnantibm  injiant , 
In  nofiro  vaiidam  peragentes  fiangvine  ciadenu? 
*q  ,        Diflringunt  gladios,&  acutas  cote  bipennes, 

Quid  te,  Hiarthvare,  ioquar  ?  quem  Sculda  nocenie  repiez  >it 
Confilio,tanta<Jf  dedit  crudeficere  culpas? 

Quid  te,  infiande,  canam,  nojiri  dificriminis  ancior ,- 
Proditor  eximii  Regis,quemfkva  libido 
Imperihtentare nefas  Jfuriisfe  citatum 
Conjugis  aternam  pepulit  pr£tendere  noxams  ? 
£htis  te  error faffuni  DanisJdomino^  nocentem 
frmpisavn  inhoc  mum ifcelms 'mds fiuhibas 

Jmpie- 


ROLVO. 


j4  SAXONIS  GRAMMATlCl 

^    .  '  Q  Impietas  tanto fiaudis  confirucJa  faratu  ? 

Outd  moror  ?  extremamjam  degufiavimus  efiar/Ls.  * 

Rex  pent,(jr  mtjeram  Jors  uitima  corrifit  urbem. 

Illuxit  fiufrcma  dies ,  nifijorte  quis  afiit 

Sam  moiiis,  quodje  fiagts  fr&oere  timefiat, 

Aut  imbelits  ita  ut  domini  non  audeat  ultor  , 

Fjfifui,  dignos£  antmo  frofiribat  honores. 

Tu  quotfe  conjurgens  niveum  cafut  exere,Ruta_!>» 

JEt  iatebris  egrcjfa  tuis  in  praiia  prodi. 

Cd'des  te  fons  affa  vocatjam  curia  bellis  f 0 

Concutitur,  diro^ftrepunt  certamine  porta. 

Loricas  iacerat fierrum,  dirumpitur  hamus 

Nexiiis,  &  crebro  cedunt  pracordia  telo. 

Jam  clyfeum  regis  vaftx  minuere  Jecures. 

Jam  longi  refonant  enfes  ,crefttat^  bifennk 

Humanu  imfacJa  humeris,  ejr  feclorafindens. 

Jguid  favitant  animi?  quid  hebefcit  languidus  tnfis? 

1'orta  vacat  nofiris,  externo  flena  tumultu. 
Cumtjj  HialtomagnaadmodummageeditapradiumcruentafTetjtertio 
tabernaculura  Biarconis  offenderatj  quern  rnetm  caulaavidumquietisratus  20 
tali  ignavise  cxprobratione  pertentat: 

Ut  quid  abes  Biarco  ?  num  tefefor  accufat  altus  ? 
&midtibi,qu£.(o,  mora  eH?  aut  exi,aut  igne fremerk. 

JEnge  quod  frafiat,  eia  concurrite  mecunu! 

Igne  ufjos  arcere  itcct  ,fenetralui flammis 

Sfargamus,frimoscfefetant  incendia  pofles. 

Fxctpiat  torrem  thaiamus,teiiit^  ruwa^ 

Fomcntumfiammis ,  ejr  alendo  prabeat  ignL 

Fundere  damnatisfas  esi  incendia  fortis. 

At  nos  qui  regem  voto  meliore  veremur,  *a 

Jungamus  cuneosfiabiles,  tutist^  fhalangem^ 

Ordinibus  menft  qua  rex  fraceftt,  eamus : 
i     J~  Quinatum  B0ki  R0ricumfiravit  avari» 

ImfiicuitMf  virum  letho  vtrtute  carentem^. 

Ille  quidem  frafians  ofibus,habitu^fruendi 

Taufer  erat,probitate  minm  quam fienore pollens '» 

K^durum  miiitia  potius  ratus,omniaiucro 

FoJihabuit,  laudis^  carens  congefiit  acervos 

Aerts,  &  ingenuis  uti  contemfjit  amicis. 

Cumfe  lacefiitut  Roivonis  clajjejuijjet,  j-. 

Fgefium  cifiis  aurum  dejerre  minifiros 

Jufiit,  ejr  infrimas  urbis  dijfundere  fortas ': 

Dona  magis  quam  belia  farans,quia  militis  exfers 

CMunere  non  armis  tentandum  credidit  hoflems, 

Tanquam  opibusjoiu  bellum  gefiurus,ejr  uju 

Rerum  non  hominum  Martem  produccre pojjet. 

Frgo  graves  locuios  dr  ditia  ciaufira  rejblvit, 

Armtiias  teretes  ejr  onufias  frotulit  arcas 

Fxitiifomentafui,ditifiimus  aris 

Beliatoris  mofs ,  hofiitfc  adimenda  relinquens ; 

Pignora,  qua  fatriis  frabere  fefercit  amicis.  t° 

Anneilos  uitro  metuens  dare,maximanolens 

Tonderafudtt  ofum,veteris  fofulator  acervi. 

Rex  tamen  hmc prudens,  oUata^  mmera$revit> 


PIISTORIM    DANICM    LIB.  II  l? 

Rempariter  vitam^.  adimens;  nec  profuit  hofii 

Cenfius  iners , quem  longo  avidus  cumuiaverat  ai/fy  ROlVQ, 

Huncpius  invafit  Roivo,fummas^  perempti 
Cepit  opes,inter  dignos  partitus  amices 

Quicquid  avara  manus  tantis  congcfferat  annis  i 
Irrumpens^  oputenta  magis,quam  Jortia  cafira, 
Prabuit  eximiam  fociis fine fianguinepritdams. 
Cui  nil  tam  pulchrum  fuit ,  ut  nonfunderet  il!udf 
Aut  charum  quvd  non  fociis  daret  ,xra  fiavitlk 
10  Afiimilans ,famaq,  annos  nonfixnore  menfus. 

Unde  tiquet  Regem  clarojam  funere  functum 
Praclaros  egijfe  dies^fpeciofa^fati 
Tempora,pr£teritos  decorajje  viriiiter  annos. 
Nam  virtute  ardcns,  dum  viveret,  omnia  vicits, 
Egregio  dignas  firtitus  corpore  vifes* 
Tam  praceps  in  bellafuit,  quam  concitas  amnis 
In  mare  decurrit ,pugnam^  capejfere  promptus , 
tlt  cervus  rapidum  bifido  pede  tendere  curjum-^ 
Ecce  per  infujas  humana  tabe  iacunas 
2©      '  Cdjorum  excufii  dentes  rapiente  cruoris 

Frofluvio  toto,  ejrfiabris  iimantur  arenis. 
Spiendeficunt  Itmo  altifi,  lacerata^  torrens 
Sanguinis  oJfavehit,truncos^Juperfluit  artm^ 
Danicus  humefiat  fanguisfiagnatc^  cruentaj> 
Latius  eluvies,&  corpora  fyarfia  revolvit 
Elifius  venis  vapidum fjumantibus  amnis, 
Impiger  invehitur  Danis  Hiarthvarus  amator 
<jkartis,ejr  extenta  pugnantes  provocat  hafias* 
Attamen  hic  inter  dificriminafata^  belli 
2q  Frothonis  video  Utum  arridere  nepctenu» 

Qui  SirtvaUinos  auro  confeverat  agros*     > 
Nos  quotfc  Utitia  fiecies  extoiiat  honefia 
CMorte fecuturos  generofi fata  parentts. 
Voce  ergofimus  atacres,  auju%  vigentes. 
VS(am$}  metumpar  eff  animofis  Jpernere  dicHs» 
Et  memorabdibus  lethum  conjctjcerefaclis. 
Defirat  os  animum^  timor,fateamur  utroifc 
Intrepidos  nifius,  ne  nos  notajudicet  ulloj, 
Parte  atiqua  fignum  dubit  prafiare  timoris. 
LibrenturfirtcJo  meritorum  pondera  ferrs 
Cloria  defunctos  fequitur  ,puiriij?favill<z 
Famafiuperfies  erit,necin  ullum  decidet  dvums* 

Guod  perfecta  fuopatravit  tempore  virtus. 

®uid  ctaufis  agitur  foribus,quid pejfula  vatvas 
JunUafieris  cohibent  ?  ctenimjam  tertia  te  vox 
Biarco  ciet,claufiefcjubet  procedere  teclo. 

Concra  quscBiarcoi 
Jduid  me  Rolvonis  generum,  quid  beliice  Hiaito  „. 
Tanta  voce  cies  ?  Etenim  qui  magna  profatur  i 
Crand/toquis^.  alios  verbis  invitat  adarma» 
Audere  &  diclafatfis  aquare  tenetur. 
■    Ut  vocem  fateatur  opw.  Sed  define  donec 
Armer ,  &  horrendo  belli  pracingar  amiclu* 
$am%  enfem  Uten')ungo,jam  mpon  fnmum^ 


4° 


5° 


Lon 


36  SAXONIS    GRAMMATICl 

Lorica  galeae^  tegor,dum  tempora  cafis 
r  o  i  V0t  Excipit,  ejr  rigido  conduntur peclora ferre. 

Nemo  mdgis  cldufis  refugit  penetralibus  uri 
Cum^Jua  rogus  effe  domojicet  ihfula  memet 
Ediderit,JtricJa<fc  habeam  natalid  terra, 
BiJJenas  regi  debebo  rependere  gentes 
Jduas  titulis  dedit  ille  meis.  Attendite  fortes , 
Nemo  loricafe  vejiiat  interituri 
Corporis,  extremum  perjiringat  nexile  ferrunu  > 

In  tergum  redcant  ctypei,pugnemus  apertis  10 

Pefforibus,  totos^  auro  denjate  lacertos .- 
ArmiUds  dextra  excipiant,  quofortius  ictm    - 
Colli.br arc  queant  ,&  amarumjigere  vulhus. 
Nemo  pedem  referat  ,certatim  quisque  Jubire^J 
Hojides Jludeat  gladios ,  hajtas^  minaces, 
Ut  charum  ulcifcamur  herum.  Super  omniafelix 
jGjuitantoJtelerivindittamimpenderepofitr     , 
Etfrauduvi  juflo  punire  piaculaferro ,- 
Ecce  mihi  videor  corvum  pe-netraffe  ferocem^ 

Theutonico  certe,  qui  Snyrtir  dicitur,  enfc_j,  10 

<u<4quo  bettigericepicoghomen>utAgner 
Ingelti  natumfudhretulifo  iroph&um. 
iUe  meo  captti  impactum  perfregit  Htfthingunte 
Elifum  morfu  giadium  ,majora  daturas 
Vulnera  ,Jimelius ferri  viguijfet  acume?Ls. 
Cui  contra  iavam  laterts  cumpartefinijiri 
Dijfccui idextrumfepedem ;  labensfefub  artus 
Incidit  in  mediasfcrrum  penettdbiie  cojias. 
Hercute  nemo.  illo  vifus  mihifortior  unquanu>. 

Semivigitjubjedit  enim  cubitocfe  reclmis  jq 

Ridendo  excepit  Lethum,mortemfa  cachinno 
Sprevit,  &  Elyfium  gaudens  fuccept  in  orbem* 
CMagna  viri  virtus,qua  rifu  calluit  uno 
Supremam  ceiare  necem ,  fummumo^  doiorerru> 
Corporis  ac  mentis  lato  compefcere  vuttul 
Nunc  quofa  cujusdam  praclarojiemmate  nati 
Vitales Jibras  ferrO  rimabar  eodcntt 
Etferrum  penitus  intra  pracordia  merfi- 
Fiiius  hic  regu,  cjr  avitofangvine  lucens 

Indole  ctarus  erat,  teneris^  mtentwr  annis.  *  q 

Non  illi  hamatum  poterat  prodejfe  metallumsj, 
Non  enfis,non  umbo  teres:  tam  vividaferri 
Vis  erat,  objeffis  iardari  hefcia  rebus. 
Ergo  duces  ubifunt  Gotthorum,  muitiiifc 
Hiartrcari?  veniant,  &  vires  fanguine penfent* 
6)mjaciunt,qui  tela  r'otant>mJiregibus  orti? 
Surgit  ab  mgenuis  bellum,clarifimaMartem 
Stemmata  conficiunt,nec  enim  vulgaribus  aujis 
Res  agitur,  quamfola  ducum  difcrimina  tentant; 

lltujlres  obeunt proceref.   En,maxime  Rolvu,  *rt 

tJMagnates  cecidere  tui>pid  (lemmata  cejfant.  ■.  ' 

Non  humile  obfcurumve  gcntss,non  funeraPlebii 
Ptuto  rapit,vilesfo  animas;fedfata  potentum 
lmpltcat,&  elark  complet  Phiegcthontdfigttrif* 

Nm 


HISTOKIM   DANICM   LIS.  //»  £7 

!Vtf«  memini  certdmen  agi,  quofromftim  ejjet  K  ©  i  r  & 

Kjilternare  enfes,fartiri%,  icJibus  iElus. 

Dans  unum  tres  accifio  ,fic  mutua  Gotthi 

Vulnera  oemfenfant ,ftcdextra  potentior  hoftk 

Vindicat  acccftam  cumulato  fcenore fcenam: 

G)uanquam  adeofiolm  multorum  funerc  lethe. 

Corpora  tradiderim  fugnans ,  nt  imagim  coliis 

Editm  e  truncis  excreficeret  artubm  agger? 

Etjpeciem  tumuli  congcfia  cadaveraferrent. 
\0  Et  quid  agit ,  qui  me  nufcr  frodirejubebat 

Eximiaje  laude  frobans,  alios^  fuperbk 

Veceterens,ejr  amara ferens  offrobria,  tanquam^ 

Um  bijfenas  comflexus  corfore  vitas? 
AdhjEcHialto. 

'  €}uanquam  fiubfidio  tenuiftuor ,haudfracul abfum>  .   . 

Hac quofcqua ftamm ,  ofm  efi  ofe, nec magis  usquarru, 

Vis  mt  iecla  manm  fromftorum  in  belia  virorunt» 

Exigitur  :jam  dura  acies  &fticulafiutum 

Erujiatimficcuere  meum,fartes^  minutim 
%q  Avulfas  abfiimpfit  e-dax  fer  fraitafierrum. 

frimafibi  teftis  res  csl,Je^  ipfiafiatetur. 

Fama  oculo  cedit?vifim(j,  fideiwr  aure  elf. 

Eufti  etenim  ciypei  'Minacula  fibla fiuferfiunt  > 

Secim  ejr  ingyro  remanet  mihifervtdm  umbo. 

Et  nunc,  Biarco,viges, quanquam  cunciatior  &qm 

Extiteris,damnum^  morxfrobitate  refenfias. 
•  A:Biarco. 
"    .    Carfcre  me  necdum,frobris^  Uceffiere  cejfas  ? 

tJMulta  moras  afterre  fiblent .   Narnefc  obvius  enfiis 
50  CunBandi  nnhi  caufiafiuit,  quem  Sveticm  hoftk 

In  rnea  fr&valido  contorfit  peffora  nifiu. 

Nec parce  giadium  capnli  moderator  adegit: 

Nam  quantum  in  nudo  veiinermi  corforefias  esl> 

Egit  in  armatoifiu  duri  tegminafierri 

Ut  melles  trajecit  aquas  >  nec  ofis  mihi  quicquant» 

Aftera  ioriae  foterat  committere  moUs. 

Et  nunc  ille  ubifit,qui  vulgo  dicitur  Othifu 

Armifotens,  unojemfer  contentm  ocetia  ? 

Dic  mihi,  Ruta,frecor  ufiquatnfi  confticis  ittmruf 
AdhscRut3. 

Adde  oeulum  propim,  &  noftras  profiice  chelas? 

^Antefiacraturm  viclrici  luminafigno ,  ?■  \ 

Si  vis  frafintem  tuto  cognoficere  Martettu. 
TumBiarco. 

Sifotero  horrenclum  FriggaftcSiare  marituniji 

€)uantumcunr^,  alho  dypeofit  tecJtts,  &  altum 

Fieciat  eauum,Lethra  nequaquam  fiojpes  abibit: 

Eas  esi  bctiigerum  bello  frofternere  divum, 

Ante  oculos  regis  clades  {Jecwfia  cadentes 
*q        ,  Excipiat.  Dum  vita  manetfftudeamm  honefte 

fojfie  morhclarumifc  manu  decerfere  funm* 

Ad  cafut  extincli  moriar  ducis  obrutus^tc  t» 

Ejusdem  fedibm  moriendo  aUabere fromts ;.• 

Ut  videatqmsquii}congefta  udavera  luftrat> 


40 


«® 


tia- 


\ 


3g  SAXONIS  GRAMMATICl 

,  G)ualitcr  acceptum  domino  penfavimu-s  aurunu. 
a  ° l  r  0s  Pr*da  erimm  corvis ,  aquilis^  rapacibm  cfca, 

Vefceturq^  vorax  nojiri  dape  corporis  ales. 
Sic  belli  mtrepidos  proceres  occumbere  far  eli,  , 
Illujlrrm  ficio  complexos funere  regtm.3. 

Hanc  maxime  exhortationum  feriem  idcirco  metrica  ratione  com* 
pegerim,  quod  erundem  fcntentiarum  intelle&us.  Danici  cujusdam  car- 
minis  compendio  digeftus,  a  compluribus  antiquicatis  penrismemoriter 
ufurpatur.  , 

Contigit  autem  potitis  victoria  Gothis  omne  Rolvonis  agmcn  oc- 1° 
cumbere, neminemque,excepto  Woggone,  ex  tanta  juventute refiduum 
fore.     Tantum  enim  excellencifTimis  regis  mericis  ea  pugna  a  roilicibus 
tribucumeft,  ut  ipfius  ca?dcs  omnibusop;  etendje  mortis  cupidiracem  in- 
generarec,eiq';  morce  jungi  vita  jucundius  duceretur. , 

Litus  HiartVarus  prandendi  gracia  poficis  menfis  convivium  pugnjc 
fuccedere  jubec,  vi&oriam  cpulis  profecuturus.     Quibus  oneratus  ma- 
gnae  fibi  admiracionis  effedixic,  quodex  tanca  Rolvonis  milioanemoqui 
laluti  fuga  auc  capcionc  confiileret,  repertus  fuiffer»     Undc  liquidum  fu- 
jfle,  quanto  rldei  ftudio  regis  fui  charitacem  coluerint,  cui  fuperftiteseffe 
psffi  "non  fuerint*     Fortunam  quoque  ,  quod  fibi  ne  unius  quidem  co-20 
rum  obfequium  fupereffe  permiferit ,  caufabatur;  quam  libmufTinne  fo 
-tdiuro  v/ror  m  famulatu  ufurum  teftatus.      Otlato  Woggone  penndo 
ac  munere  gratulatus ,  an  fibi  militare  vellet  perquirit.    Anrtuenti  diftri- 
fliiin  gladium  offert.  lilecufpidcmrefucans.capulum  pecic:  h mcraorena 
Rolvoni  in  porrigendo  milicibus  enfe  exticifie  prafatus.   Ohm  namquo 
fe  regum  clienceia;  daturi ,  tado  gladii  capulo  obfequium  polliceri  fble- 
banc.      Quo  paclo  W6ggo  eapulum  complexus,  cufpidem  per  Hiartva- 
rum  agit ,  ulcionis  compos  ,cujus  Rolvoni  minifterium  polhcicusfuerat_,i 
Quo  fatlo  oVans  irruencibus  in  fe  Hiarcvari  milicibus  Cupidius  corpus 
obcu'it_,  ,  plus  volupcatis  fe  ex  cyranci  ncce_^ ,  quam  amaricudinis  ex3° 
propria  fencire  vociferans.    Ica  convivio  in  exequias  verfo ,  vi&oriae  gau- 
dium  funeris  luttus  infequicur.  Clarumac  femper  memorabilem  virum, 
qui  voco  forcicer  expleto,morcem  fponcecomplexus  fuominifteriomen. 
fas  ryranni  fanguine  maCulavic.    Neque  enim  occidencium  manus  vivax 
animi  vircus  expavic,  ciim  prius  a  fe  loca,  quibus  Rolvo  affueverac,  in- 
cerfecloris  ejus  cruore  refperfa  cogrtofcerec.  Eadem  icaque  diesHiarcvari 
regnum  finivit  ac  pepcric.  Fraudulertter  enim  qua^firx  res,  eadem  forto 
defiuunc ,  qua  pecuncur  5  nullufque  diucurnus  efl  fruclus,  qui  fcelere  ac 
perfida  parcus  fueric.     Quo  evenic,  ut  Sveones  paulo  ance  Danis  poci-    .  , 
tores ,  ne  fua?  quidem  falucis  pociences  exifterenc.      Protinus  enim  a  Sia^  4^ 
landenfibus  deleti ,  Isfis  Rolvonis  Manibus;jufl:a  ex,olvere  pia- 
cula.  Adeo  plerumque  forturx  faevicia  ulcifcicur? 
quod  doloacfallaciapacratur. 

HlSToRl^    DANIC^£  LlBRl  SeCUNDI  FlNl$. 


S) 


SAXO- 


N1ST0B.1M  VANICM  LIS.   111.  .  39 

SAXONIS  GRAMMAT 

ISTORI/E  DA 

LIBER  TERTIUS. 

Otherus  Atisli  frater,  idemq;  Gevari  regis  aIumn'us,*rorj*ir. 
Cjjjusmentionempracmifi)poftHiartvarumutriusq,-regrii  "rs- 
imperium  fumit.  Hujustempora,  fi  ab  setatisejus  origine 
ccepercaptius  explicabuntur.  Pulchrius  enlmpieniuscjs 
extremaannorumilliuscurriculaperftringUntiir,  ubipri- 
ma  filentio  non  damnantur.  Interfeclo  ab  HeJgone  Hoth- 
brodo,  filius  Hotherus  fub  tutela  Gevari  regis  puetitias 
procurfum  exegit.  Adolefcens  collacieis  accoaevisfum- 
nia  corporis  firmitate  praeftabat.  Cseterum  ingeniumejus  crebras  dotaveranc 
artes.  Quippenatationis, arcus,c3Eftuumq^peritia,necnon,quantamcunq^ea 
stas  capere  poterat,  agilitate  pollebat:  haud  minus  exercitio,quam  viribus  po- 
tens.  Immaturam  adhuc  actatem  uberrimis  animi  beneficiis  tranfcendebat. 
Nemoillocheiis,autIyraefcientiorfuerat.  Pmerea  fiftroacbarbyto,omniqj 
fidium  modulatione  callebar.  Adquofcunq;  vokbatmotusVanisrnodorurrL» 
^eneribus  humanos  impellebat  affeclus.  Gaudio,mcdtkia,miferatione,vei 
odicmortalesafHcerenoverat.  Itaauriurov0luptate,authorrofeanimoskTH 
«-plicarefolebat.  TotjuvenisartibusGevarifiliaNarmaadmodumdeieelataJ.-* 
amplexumejus  expetereccepit.  Fitenimutvircute  juven;jrnvirginesincale~- 
fcant,  &  quorum  minus  complacet  forma,probitasacceptetur.  Multiplices 
enim  amor  aditus  habet.'  Aliis  decor  oris,aliisanii:nivirtus,quibusdamarti« 
umufus  voluptatis iter aperit.  Nonnullis comitas  Veneris copiam paratscom- 
plures  formx  candor accepcos  facit.  Nex  levius  vulnusforteSquampukhri 
puellis  infligere  folenr_.. 

AccidkautemutOthinifiliusBalderusNannjecorpusabluerUisarpeclu 
folicitatus,  infinito  amore  corriperetur.  llrebatilium  venuftiffimicorporis. 
nicor,  aniraumq,  perfpicux  pulchritudinis  habitus  inflammabat.  Validiffi* 
?0  mum  namqj,libidinis  irritamentum  eftdecor.Hotherum  icaqj,  per  quem  ma- 
xime  votum  interpellandumtimebat,ferrotollereconftituit,  nemcrsimpa- 
tiens  amor,ii]lo  fruendae  libidinis  obftaculo  tardaretur. 

Eodem  fortetempore  Hotherus  intervenandumerrorenebulsperdu* 
c\us,in  quoddam  filveftrium  virginum  conclave  incidit,  a quibns  proprio  no- 
mine  falutatus,  qusenameffentjperquirk.  Illasfuisductibusaufpiciiscj^maxi- 
mebellorum  fcrtunamgubernariteftantur.  Sa?peenimfeneminiconfpicuas 
prjeliis  intereffe  ,  clandeftinisq;  fubfidiis  optatos  amicis  prabere  fuccefius.. 
Qtjippe  conciliare  profpera,adverfa  infligere  pofle  prolibitu,  memorabant, 
adjedo,quaIiterincollacteamejusNannam  interlavandumconfpeetarn.Bab- 
4t  o  derusexarferit:  hortatacq;  ne  eum,qu'amvisinfefti(Iimo  odio  dlgnuro,armisla- 
cefTereti  femideum  hunc  efle  teftantes,arcanofuperumfemine  procreatum» 
His  acceptis, Hotheruslabentishofpitii tegmine defectus,  fub  dio fe reliclum* 
totiusq;  expertem  umbraculimediisrepentecampisexpofitum  eonfpicatur. 
PraccipueverdpuellarUmpraepetemfuganijlociqjVerfilem  fitum,acfallacem 
sedis  imaginemmirabatur.  Ignorabacenimquscircafe  geftafuerant,ludibri« 
iimtantum>inaneq;praeftigiofarum  artiumextitiffe  commentum. 

Unde  rediens,  Gevaro  ordinem  infecutx  errorem  fuumludirkaticnls 
exponit,  filiamque  ejus  continuo  poftulavit.  Cui  Gevarus  quamlibentifTi- 
me  fe  fauturum  fubjunxit,  ni  Balderi  iram  repulsa  contradcurumn'ietueret> 
^O  priorem  illum  fibi  confentaneas  preces  porrexifle  teftatus»  iSJam  neferro 
quidem  facram  corporis  ejusfirmitatemcedere  perhibebat.  Adiecit  taroeti» 
fcire  fe  gladium,  arttifllmis  obferatum  clauftris,  qug  fatum  eiinfligipofTiLa. 

P  i  Htins 


4°  SAXONIS  GRAMMATICI 

Hunc  a  Mimringo  fylvarum  Satyro  poffideri.  Eidem  quoq;  armillam  cfle, 

H °xV"tE~ mira  quadam  arcanaq'; virtuce pofleflbris opes augere folitam, Horum pra:- 

£erealocorumadicuminvium,acimpedimentisbbfufum,haudfacilemor- 

talibuspatere  pofle.  Majoremfiquidemitinerisparcem  inuficacifrigorisvi 

perennicer  obfideri.  Jubec  icaq,- cervis  jugalibus  currum  inftruaccu  jus  cele- 

ricace  eximio  gelu  rigencia  juga  trafcendat.  Quo  cumperveneric,  caberna- 

culum  fuum  ica  a  Sole  averfum  confticuacut  umbram  fpecus,cui  Mimringus 

aflueviflet,  excipiat,  necipfummutuacamen  obumbrationeconcin^ac,  ne^ 

Satyruminfolicacobfcuricacisjatlusexicudecurbarec.  Icaarmillamenfemq'; 

in  expedito  fore,  quorumalcerumopum.alterubellifortunacomitaretur,  P 

in  ucroq;  ingens  pofleflbri  praemiumefler.  Ha&enus  Gevarus.  Necinerter 

Hotherus,qua;  ab  ipfo  didiceracexecutus,tabernaculoadpradiel:ummo- 

dum  locato,  notlu  curas,interdiu  venationes  agebac  Utramq';  temporis  vi- 

cem  pervigil  exfomnisq';  ducebat,itadifcriminalucisno6tisq';particus,ut_. 

hanc  rerum  medicationi  tribueret,  illam  conveftandis  corporisalimentis 

impenderet.  Cumq';  forte  pernoxattonica  curismencelanguefcercr,ober- 

rantem  tabernaculo  fuo  Sacyrum  hafta  pecivir,obrutumq;  idT;u,nec  fatis  fuga; 

potentem,vinculisincercepic.  Ulcimadeindeperfummamverborumacro- 

citatem  minatus/enfem,armillasq,-  depofcic  Nec  fegnicer  Sacyrusfaiucis  re- 

dempcionem ,  qux  ab  ipib  pecebatur,exhibuit.  Adeo  cun ftis  rebus  prior  eft  20 

vita,cum  liihil  apud  morcales  fpiricu  charius  exiftere  foleac.  Hocher  us  opum 

adeptione  ketacus ,  pacriam  repecicpaucis,fed  infignibus  fpoliis  felix. 

Quibus  eum  GelderusSaxonijerexpoticumcomperiens,  milicesin_5 
tamilluftrisprardsrapcum.crebroconcitabathortatu.Paruitjuvencusregi, 
properanter  inftruens  claflem.  Quod prividens  Gevarus,  quippe divinan- 
di  dodifllmus  erac, induftriaq';  pr£efagiorumexculcus,vocaeoHothero,  u> 
Ibet  congrefluri  fecumGeldcrijaculapatientcrexcipiacnonancefuaremif- 
furus,quam  hoftem  miflilibus carere  confpiciac  Cascerum  roftracas admo- 
veat  falces,  quibus  navigialaceran,caflidesq';&fcutamilitibusdecrahipof 
fint.  Cujus  confilioobfequutusHotherus,ialutareejusexitumexpertuseft.  $<■> 
Siquidem  ad  primos  Gelderi  impetus  fubfiftere  fuos,ac  corpora  fcucis  prote- 
gere  jubet,  prsefenris  pugnae  vidoriam  patientia  capeflendam  teftatus.  Ac 
hoftis  miflilibus  nulla  ex  parte  cohibicis,  iisdemq';  per  ftimmam  pugnan- 
di  cupidkatern  effufis ,  hoc  avidius  haftas  ac  fpicula  torquere  coepit,  quo 
Hocherum  in  his  excipiendis  paciencius  fe  gerere  comperic.  Quas  parcim 
fcutis:,  partim  navigiis  infixa  rarum  dedere  vulnus,  complura  innoxia  ac 
fruftra  videbancur  excufla.  Siquidem  Hocheri  milices  regis  imperium  exc- 
quentes,  recepcam  celorum  vim  conferca  clypeorum  teftudine  repellebant: 
nec  rarus  quidem  eorum  numerus  erat ,  qua?  levi  iclu  umbonibus  impa- 
&a  fluftibus  incidebant.  Quorum  omnium  copia  vacuefadus  Gelderus,  4® 
dum  cadem  ab  hoftibus  correpta,  alacrius  in  fe-retorqueri  confpicereLj» 
mali  cacumen  puniceo  fcutocomplexus(indicium  id  pacis  erat)falucide- 
dicione  eonfuluic  Quem  Hocherus  amiciffimo  vultu,benigniflimoq;fer- 
mone  exceptum,  non  minus  humanitate  quam  arte  perdomuit. 

Ea  tempeftate  HelgoHalogiajrex,  CufonisFinnorum  Byarmorumqi 
principis  filiam,  nomineThoram^crebraslegationis  offkioprocabatur.  A- 
H  deo  quod  per  fe  minus  validum  eft,alieniindigum nofcitcr.  Nam cum  ejus 
temporis  juvcnes  matrimonii  poftulationern  propria  voce  profequendi 
confuetudinem  haberent,  hic  tanto  oris  vicio  obfitus  eracut non folum  ex- 
terasXedetiamdomefticasaureserubefcerec  Adeocalamitasomnisconfci-  to 
os  vitat.  E6  fiquidem  naturjedamnamoleftiorafunc  quoliquidiuspacent. 
Hujus  Cufo  legacione  fprcta,  conjugio  indignum  refpondit,  qui  propria  pa- 
rum  virtute  fubnixus,adidimpetrandupreCariamutuareturofHcia.  Quod 
audiens  Helgo  Hotheru  queca  politiorisfacwndisc  noverac,fuis  fayereftudiis 

obfc- 


&ISTORIM  DANJtCM  LIS.  III.  41 

bbfecr2bat,alacriccrfe,quicquidisimperafIec,cxecucurumpol]icitui:»  IlleHd±Hi- 
fedula  juvenis  fupplicacione  devi&us, armaca  clafle  Norvagiam  pecic,quod  ***• 
verbis  non  poflec,  viribuspcradturus.  Cumq;proHe!goneperfummamj 
eloquii  fvavicacem  egiflec, referc Cufo,  mencem  fiiia? confuiendam,  ne  quid 
concra  nolenccm,  pacerna  viderccur  fevericate  prajfumpcum.  Accerficamq'j 
an  proco  allubefcerec,  perconcacus,anrtucncisHelgoninupciaspollicecur. 
Igicur  Hocherus  obferatas  Cufbnisauresadeaqua;precabacurexaudienda> 
rocunda:  volubilisq';  facundiaidulcedine  pacefecit» 

Quae  dum  in  Halogia  geruntur,  Balderus  poftuIandceNanna^gracia-*} 

*°  Gevari fines  armacus  ingredicur.  A  quo  cum  ipfius Nannse  mencem  cogno- 
fcere  juberetur.exquifuisvcrborumdelinimencispuellam  aggreflus,  cumj 
nullum  vocis  loeum  efficere  pocuiflec,repulfscaufamcogcofcereinftitic. 
Quae  refpondic ,  nupciis  Deummorcali fbciari  non  pofle,  quod  ingens  natu- 
rsedifcrimencopuljecommerciumtollac';  Sed&fuperosincerdumpadtare-* 
fcinderefolitos,fubicoq';vinculumdisjici,quodimparesconcraxiflenc.Neq'j 
enim  ftabiiem  diflbnis  inefle  nexum,cum^jpudexcelfoshumiliumfernper 
fortuna  fordefcac.  Praeterea  abundantia;  &  egeftatis  dividuum  Gontuberni- 
um  effe,  nec  incer  fplendidas  opesobfcuramq';  paupericm  firmafociecacis 
jura  confiftere.  Ad  ulcimum.,  fuperniscerrcftrianonjugari,qu2erancoori- 

SsOginis  incervallo  difcorsrerumnacwrafecreveric,  qu6dadivina?luculencia_» 
majcftacis  infinicum  diftec  humana  morcalicas.  Hacrefponficavillationo 
elufis Balderi  precibus ,  decredtandi  con jugii  prudens argumenca  texebat. 
Quod  cum  Hocherus  ex  Gevaro  cognofcerec  mulcdfusperPalderipe- 

■  tulancia.-apudHelgonemquerulusdhTerebac.  Incerciamboquid  fadtoopus 
efler,variisfencenciamconfiliisagicabanc.  Amicafiquidemin  adveffiscol- 
locucio  tamecii  pericuium  non  tollit,  argricudinem  minuic.  Inter  carcera a- 
nimi  vota,  forcicudinis  ftudio  pra^ponderance,  manus  claffecum  Baldero 
confericur.  Hominibus  adverfumdeoscercacum  crederes  NainBalderoQ^ 
thinus  acThoro , facraq';  deum agmina, propugnabant.  iJivinis  huroanisq^ 

50  viribus  peranxtum  afpiceres  bellum.  AcHocherus  tunica  ferrum  fpernente 
fuccinctLis,confercifllmosdeorumcuneosirrumpebat,&quancumterrenus 
in  fupernapoterac,  graflabatur.  Sed&ThoroinuficacoclavEelibracucundta 
clypeorum  obftacula  lacerabat,  tancumadfcinceflendum  hoftesinvitans, 
quantumfbciosadcuendum.  Nullumeratarmatura;genus,  quodimpellen- 
ti  non  cedcret.  Nemo  ferientcm  cuco  excipere  poterac.Quicquid  idtu  arce- 
baC;obruic.Nonciypei,noncaflidesimpactumperculererobur.Nullicorpo- 
ris  auc  virium  magnicudo  fubfidio  fuic.Proinde  vidloria  ad  fuperos  conceflif- 
fecni  Hotherus  inclinata  fuorum  acie  celenus  advolans>clavam  pr&cifo  ma- 
nubrio  inutilem  reddidiflec.Quo  celo  defecti  divi  fubitam  dedere  fugam.ini- 

AQ  micum opinioni eflet,nifi fidem  antiquitas  facerec,deos ab  hominibus fupe- 
rari.Deos  autem  potius  opinacive,quam  naturalicer  dicimus.Talibus  namq'; 
nonnacura,fedgenciummore,divinicacisvocabulumdamus. 

Csecerum  Balderu  fuga  curfu  quafica  fervavic.Cujus  navigiis  Vidtores  auC 
ferro  laceracis,  auc  fludtupbrucis  ,non  contenti  deos  vicifle,  ciaflis  reliqi.ias 
faevitiainfequuncur,earumjacturafuneftambellicupidinemexpleturi.Aded 
plcrumq'; infolentiam  fucceifus  exafperac.  Teftis  belli porcus Balderi  fugam 
Vocabulo  referc.  Gelderumquoq;  Saxonia;Regem)eodemconfumpcubel-< 
lo,  remigum  fuorum  cadaveribus  fuperjedtum,  acrogonavigiis  extrudto 
impoficum , pulchcrrimo funeris obfequio  exculic.  Cineres ejus perinde ac 

5oregiicorporisreliquias,nonfoluminfignicumulotradidic,verumeciample^ 
nis  veneracionis  cxequiis  decoravic.  Poft  h£c,  ne  connubii  fpem  ulcerior  re- 
rumimporrunicasmorarecur,repecicoGevaro,eUpicisNannd2Complexibu& 
froicur.  DeindeHelgonem  acThoramplcnisliberalitatisofriciisprofequu-' 
tus,  novam  Svecia:  nupcamadvcxJE^cundliiscam  venerabilisvid];oria;quam 
Balderws  ridjcwjusfoga,  P  1  Quo 


42  SAXONIS    GSAMMATICI 

bothe-  C^otemporecumSueonummagnates,folvenditributigratiaDaniar_i 

Rvs.  petiviflent,obegrcgiapatrismcrita,apopularibuslocoregiocultus,fallaxfor- 
tunae lenocinium  cxpertus  eft.  Siquidem a  Baldero,  qucm paulo  ante  device* 
rat,  pratHo  fuperatus.adGevarumdecurrercneceflehabuit,  vidoriapoftre- 
gnum  amifsa,  quamprivatusadeptusfucrat.  ViclorBalderus,utafmdumfiti 
militcm  opportuniliquoris  beneficio  recrearet,novos  humi  latices  terram  al- 
tiusrimatU3aperuit.Quorumerumpentesfcatebrasfitibundumagmenhianti_  - 
paffimorecaptabat.  Eorundemvcftigiafempiternofirmatavocabulo,quan- 
quam  priftina  admodum  fcaturigo  defierit,  nondum  prorfus  exoleviffe  cre- 
duntur.  Idem  larvarum  Nannaefpeciem  fimulantium  continua  noctibus  irri- j0 
tamenta  pcrpeflus,  adeo  in  adverfam  corporis  valetudineminciditjUt  ne  pedi- 
busquidemincederepoflet.  Quamobrembi^arhedaveemetiendorum  itine- 
rum  confvetudinemhabere  ccepit.  Tanta  amorisvifuffufumpcdus,adextre- 
mam  pene  tabem  eum  redegerat.  Nihil  enim fibi  victoriam dcdifle credidit, 
cujusNanna  praeda  non  fuerit.  Frtfquoqideorumfatrapafedemhaudprocul 
UpfalacepitjubivcteremlitationismoremtotgentibusacfeculisUfurpatum, 
trifti  infandoq;  piaculo  mutavit.  Siquidemhumanigenerishoftiasmadaro 
aggreflus,  fceda  fuperis  libamenta  perfol  vit. 

InterhaecHotherus  defeftam  ducibus  Daniam,Hiartvarumq;  celeres 

perempriRolvonispcenasdediflecognofcens,quodvixfpccompledipoflet,2o 
cafu  fibicollatumdicebat.N_m&Rolvonem,quem,  quddahejuspatrefuum 

interfedummeminiflet,vitafpoliaredebuerat,alienaoperafuppliciumluifle, 
&  fibi  poticndas  Dania:  copiam  infperatorerumbeneficiopatuifle.  Quippo 
regnum  ejus  avito  fibi  jure  competere,fi  rite  majorum  ftemmata  revolvantur. 
Inde  Sialandix  portum  Iforam  ingenti  claflis  numero  occupat,  imminentis 
fortunaebeneficioufurus  UbiRexab  occurrentefibiDanorumpopulocon- 
ftitutus,  paulo  poft  Atisli  fratris,  quem  Svetis  praeeffc  jufierat,  exceflu  cognito, 
Svetic.umDanicoimperiumfociat.C3eterumAtislummorsignominiofacon- 
fumpfiu  Dum  enim  Rolvonisinferiasperfummam  animi  hilaritatem  convi- 
vio  celebraret,potione  avidius  fumpta,  fubito  finc  fordidae  intemperantiz  pce- «q 
naspependit.Ttadumalienumfatumimpenfioribuslaetitiaemodisexcolitjpro- 
prium  irrumpere  coegit, 

Balderus  quoq;clafleSiaIandiampetens,  cum&armisceleber,&maje- 
ftate  confpicuushaberetur,  HotheroSvetiamtenente,  qukquidfuperregni 
faftigio  poftulabatjpromptiflimisDanorumfuffragiisimpetravit.  Tamanci- 
piticenfuramajorumnoftrorumfententiafluduataeft.  HuicHetherusaSve- 
tia  regreflus  infeftum  intulit  bellum.  AcerrimumimperiicUpidisdererunL, 
fumma  certamen  inceflerat.  Eidem  Hotherifugafinem  impofuit.  Qui  ciim  in 
Jutiam  eoncefliffet,  vicuminquomancndiufumhabuit,  nominefuonuncu- 
pandumcuravit.UbihybernisperadisjfolitariusincomitatusqjSvetiamrepe-  aq 
tit.  Ibi  magnatibusaccerfitis ,  ob  infelices  rerum  curfus,  quibus ipfum Baldc- 
rusbisvi&orafflixerat,lucisacvitaepigerefedixit.  Deindeconfalutatis  omni- 
bus,  difficilia  adituloea devio calle  fedatus,expertes  humani  cultus  indagincs 
perluftrabat.  Fitenim  ut quibusinfolabilisanimidolorinciderit,obfcurosex- 
ternosq;  feceffus,quafi  quoddampellendae  triftitiae  remediumcaptent,  nec 
magnitudinem  mceroris  inter  humanos  queant  tolerare  conviftus.  Aded  ple- 
rumq,  amica  eftsgritudinifolitudo.  Praecipueenimilluviesacfqualordele- 
ctant,  quos  adverfa  animivaletudo  concuflerit.  Confueverat  auteminediti 
montis  vertice  confulenti  populoplebifcitadepromere.  Quamobremveni- 
entes  occukantis  fe  regis  inertiam  caufabantur,  abfentiaq,-  ejus  graviffirnis 
omnium  querelislacerataeft.  ' 

AtHotherusextremalocorumdeviapcrvagatus,infvetumq}mortalibus 
ncmus  emenfus ,  ignotis  forte  virginibus  habitatum  rcperit  fpecum_..  E- 
asdem  efle  conftabat,  quaeeuminfecabiliveftequondam  donaverant.  Aqui- 
buscureolocorumvencritinterrogatus»infau(losbellideclarateventus.Itaqj 

fidc 


MISTOKIM  DANICM  LIB.  III.  43 

fide  earum  damnata,geftarum  infeliciter rerum  fortunam  triftesq;  cafus  defle-  aoTfl 
recrepit,fecusfibiceififfequeftus,quamabipf]Ypromiflumaccepit.  Atnym-  rvs* 
phae  eum,  quanquam  raro  vicT:orextitetit,jequamtamenhoftibuscJadem  in- 
geflifledicebant,nec  minorisftragisautorem  fuiflequamcomplicem  Cxte- 
ruminexpeditot'cT:oricEgratiamfo'e,(iinufitataecujusdamfvavitatisedulium 
augendis  Baldcri  viribus  excogitatum  praeripere  potuiflet.  Nihil  enim  factu 
dirrjcilefuturum,dummodo  hoftiinaugmentumroborisdeftinatopotirctur 
obfbnio, 

Ex  quarum  di^lis,  Hotherus  prompnflimam  inferendiBaldero  belli  fidu- 
jO  ciam  mentepraefumpfit,  quariquam  deosarmis  incefiereterrenisarduumni- 
fibusvideretur,Fuerequoq,exfuisquiillunnut6bellumcumfuperiscommif 
furum  negarenu  At  illi  infinitus  animicalorrefpe&ummajeftatisademerat. 
Apud  fortes  enim  nonfemper  iropetum  ratiofubruir,autcqnuliotementas 
fuccumbit.  Vel  fortafle  memineratHotherusexeellentiifmTisvirisincertiifi- 
Biara  extarcpotentiam,exiguamqiglebamingentesarietarccurrus.  '» ' 

ContraBalderus  Danis  in  armacontraclis*  Hotherum  acieexcipit.  In* 
genti  utrinqi  clade  gefta,  ac  fere  pan  partium  ftrage  edita , nox pra:lium  folvit. 
Cujustertio  ferme  pervigiho  Horherus  clam  cunclisreshoftiumexploratu- 
rusegreditur.  Somnum  quippeejusprofecT:aabimminentidifcriminecura_» 
20  diicuflerat.  Ita  plerumqyingens  animi  motusquieticorporisadverfatur,nec 
alteriusrequiemuniusinqUietudopatitur.Igiturinhoftiunrcaftraperveniens, 
trcsnympha,s  arcauae  dapisgerulasBaidericaftrisexceiTifleeognofcit.  Quas 
curfiminfequensfaamearumfugamrofcidaprodidereveftigiajtandemteda 
quibus  aflueverantfubit.  Igitu.  abhisquifnameiTetrogatus,citharcedumfo 
dixit.  Necexperimentumprofeifionidiffonumfuit.OblatamnamqjchelyrL* 
inflexis ad  mufam  nervis,  compofitisq;  plecTro fidibus  moderatus , gratutn au- 
ribusmelospromptiffimarnodulatione  fundebat.  Caeterumtresilliscolubras 
fuere , quarum  tabo  folidati  var  confeclionis  epulum  Baldero  temperare  fole- 
banr.Jamq^anguiumzpertooremuitapuImentofaniesinfluebat.Sed&nym» 
|0  pharumquxdam  humaniratisftudio  Hotherum  epulocompertivifient,nitri» 
ummaxiroavetuiflet,fraudem  Balderofieriproteftans,fi  ipfiushoftemcorpo*. 
rei  roboris  incremenns  auxiffent.  HIefenonHotherum,fed  Hothericomi- 
tem  dicebat.  Ea?dem  namq^nymphac  accurati  nitoriscingulumpotentenrcu 
vi«^loriaezonamclementibenignitateeilargitaefunt»  ~, 

Qui  cum  priftinum  iterremetiendocallequoveneratrepedaret, obvii 
fibiBalderilatushauOt,eumq;feminecemproftravit.  Quomilitibusnunciato, 
totis  Hotheri  caftris  .  lacerexultantiumclamorinfonuit,  DanisBalderifortu* 
nam  publico  mceroreprofequentibus.  Quiciimindubitatumfibifatumim* 
minere  fentiret,dolorevulnerisaccenfus,die  pofterapraelium  renovat.  Quo 
AO  fervente,Iedicafeinaciemdeferri  juffu,neintratabernaculumobfcuramor- 
te defungi  videretur.  Poitera  nocle  eidem  Proferpina  per quietem  aftare  afpc- 
cra,  poftridie  fe  ejus  complexu  ufuram  denunciat.  Nec  inane  fomniipraefagi- 
um  fuit.  Nam  Balderum  elapfotriduo>  nimiusvulnerisctUciatusabfumblit. 
Cujuscorpusexercitusregiofunereelatum,fado  collecondendumcuraviu 

Huncquidamnoftritemporisviri,quorum  pracipuusHaralduserat,vi- 
gente  veteris  fepulturac  fan  ,a,  fpe  reperiendae  pecuniae  no&u  adorti,repemina 
cceptum horrore  liquerunt.  Ex ipfo namci,perrupti montis cacuminc fubita_, 
torrentis  vis,  magno  aqnarum  ftrepitoprorumpere  videbatur,cujusrapidior 
molesincitatiflimohpfufubjedisinfufacampis  quicquid  ofifendebatinvolve* 
€0  ret.  Adcujusinipetumdeturbatifoflores,abjedlisligonibus,variarn  carpfere 
fueamjirrucntisaquyvotticibusimplicandosferatijficceptumdiutiusexequi 
niterentur.  ItaadiislociiIliuspraefidibusincuffusfubit6metus,juvenumani- 
inos  waritiaabfl;racT:os>adfaIutisciiram.convertit»negIe<JVpcjicupiditatispro- 
pofito,vitsfludiofosefledocuit.  Hujusautemfcaturiginisfpeciemadumbra- 
tam,  non  veram  fuifle  conftat>necabimisterr3e  vifcenbusgenitanufedpra:- 
1  D  4  ftigio- 


44 


SAXONIS  GRAMMATICI 


sotse-  ft>CTt°fa  quadam  adminiftratione  produftam,  cuminaridoliquidosmanaro 

k  vs.     fontes  natura  non  finat.  Omnes  hunc  ppfteri  collem ,  ad quos  fra&ionis ejus 

fama  tranlierat,  intentatum  liquere.  Quamobrem  an  quicquam  opum  conti- 

neat,parurn  cempertum,cum  nemoopacamejuscrepidinem,obftanteperi- 

cuhmetu,  poftHaraldumtentarepraefumpferir. 

At  Ochinus,  quanquamdeorumpr£cipuushaberetur,divinostamen& 
arufpices,C£terosq ,  quos exquifitis  praefcientiae  ftudiis  vigere  compererat,  fu- 
per  exequenda  filii  ultione  folicitat.  Plerumq;  enimihumana^opisindigaeft 
imperfe&a  divinitas.  CuiR.oftioph.us  Phinnicus,  aliumexRindaRutheno- 
rum  regis  filia  fufcitandum  praedixit,  qui fratemae  cladis pcenas  exigere  debeat.  lo 
Deos  fiquidem  confortis  fui  ultionem  orituri  fratris  officiodeftinafle.  Roc 
audito,  Othinus  os  pileo,necultuproderetur?obnubens,praedicT:umregern_, 
ftipendia  meriturus accedit.  A  quo  magifter militum  efteclus,recepto  exerci- 
tu,  pulcherrimam  ex  hoftibus  vidtoriam  retulit.  Quem  rex  ob  pugnam  ftrenue 
editam,  in  primum  amicitiae  gradum  adfcivit,  haud  parcius  donis,quam  hpno- 
ribus  cultum.  Idempoftparvulumtemporisintervallum,folushoftiumacies 
infugampropulit,  mirificaeqjdadisaudor  pariteracnunciusrcdiit.  Admira- 
tiom  omnibus  erat,  quod  tanta  de  innumeris  ftrages  unius  accipi  vinbus  potu- 
iffet.  Quibus  meritis  fretus Othinus,  tacite  regem  amoris fui confcium  facic. 
Cujusbenignifiimo  favore  recrearus,dumapuellaofeulumpeteret,alaparn_>2o 
recepit.  Nec  eum  aut  contumeliae  deformitas,  autiniuriaedolor, propofito 
depulitj. 

Poftero  fiquidemanno,  ne  quod  avideorfus  erat,ignominiofedefere- 
ret,peregrina vefte  fumpta , regis contubernium  repetit»  Neqj enim facile  ab 
©ccurrentibus  dignofcipoterat,  cum  veras  orisnotasfalfusfqualorabfterge- 
ret,  veterem  habitum  nova  furarctur  illuvies.  Rofterum  fe  vocitari,  fabrili- 
umq,  rerum  opificio  callere  perhibuit.  Itaq;  multiplices  rerum  formasfpe-  . 
ciofiffimis  aerislineamentiscomplexusadedprofeflionem  artifkiocommen- 
davit ,  ut  recepto  a  rege  magni ponderis  auro ,  macronarum  ornamenca  pro- 
cuderejuberetur.  Igiturcomplurafaemineicultusinfigniafabricatusjtandem  ?q 
armillara  cae  teris  operofius  expolitam,  annulosq;  complures  pari  ftudio  decu- 
fatos  puellae  praebuit.  Sed nullisflecii  meritis indignatio poteft.  Quem Rinda 
bafium  fibiporrigerecupientem,  colaphopercufiit.  Minusenimacceptantur 
dona  quae  praeftat invifus :  fane gratiora funt, quae  ab amicis  porriguntur.  Adec? 
jnterdumexofferenteoblatipreeiumpendet.  Nondubitavitenirhpervicacis 
animi  puella ,  quin  fubdolus  fenexlibidinis  aditum  fiftaliberalirate  captaret-.. 
Prattereaacreeidemsequeacintraclabileingeniumfuit.  Siquidemdolumob- 
fequioinftrui,donorumq;ftudioflagitiisvotumfubeflecognovit.  Quampa- 
ter  plurimum  objurgare, quod nuptias detrectaret, aggrefius.  Illa fenile  pero- 
faconnubiurn,teneris  puellarum  annispraeproperosdebericomplexusnega-  40 
bat,  ab  infirmioris  aetatis  excnfatione  refpuendarum  nuptiarum  fubfidiutru 
mutuataL. 

At  Othinus  nihil  amantium  ftudiis  perfeverantiae  robore  efficatius  exper- 
tus,  quanquam  geminae  repulfaeignominiaaffeclusfuifietjtertioRegempri- 
ori  fpecieconfufa^perfediuqmamreimilitarisinduftriamprofefiusaccefiiLj» 
Eundem  in  hanc  curam  nonvoluptasmod6,fedetiamdemendaeignominia3 
cupido  perduxerat.  I-ta  praeftigiarumperitis  verfilivultu  varioshabituspraefe 
ferendi  promptiflima  quondam  poteftas inceflerat.Quippe  praeter  naturalem 
corporis  fpeciem,cujuslibeta;tatisftaturnfimularecallebant.  Igiturfenexjo- 
cundum  profelTionisfuaefpeclaculumediturus^interpromptiffimosinfolen-tQ 
tius  obequitare  folebat.  Nec eo  quidem  offlcii genere  puellae rigor inflecti po- 
tuic.  Vix  fiquidem  animus  fincere  in  gratiam  redit,  cum  quo  vehemensfe- 
mel  odiumgeflic.  QuamcumdifcciTurusofculopecefevelleCjicaabeapro- 
pulfus  eft,  uc  mentumcerraenucabundusimpingerec.  Quamprotinuscor- 
ticc  carminibus  adnocaco concingens,  lymphancifimileinreddidicj  recep- 
eam  cocies  injuriam  modeft  o  ukionis  genere  iefequucus^  Ad- 


HISTORIJE  DANICJB  LIB.  111.  4? 

Adhuc  tamen  propofitum  exequi  non cunctatus,  [  quippe fpem  ejus  fi- 
duciarnajeftatis  inflaverat,]  puellari  vefte  fumpta,  quarto  regemviatorinde-HOTHB- 
feffus  petivit.  A  quo  receptusnonmodofedulum  fe,  fedetiamimportunum.,     RVS° 
exhibuit.'  Qui  quodmuliebriterpropemodumcultuseftet,aplerifq;foernina 
crede'">atur.  Cxtenim  fevocabulo.Wecham,artemedicamteftabaturjprofef- 
fionem  quoq;  promptifllmis  commendabat officiis.  Tandem  in  reginae famu- 
litium  adfcitus,puell3e  pediffequam  egit.  Cujus  etiam  pedum  fordes  ferotinis 
horis  abluere  folebat.  Licebat  quoq;  lympham  pedibus  miniftranti  furas  ac 
fuperiores  femorum  partescontingere.    Atquoniamvariofortunapaftugra- j» 

10  ditur,  quod  arte  promptum  non  erat,  in  expeditocafus  conftituit.  Accidite-  >, 
nim  puellam  corporis  firmitatedefe&am,drcumfpeclismorbiremediis,in_> 
falutis  praefidium  manus,  quas  ante  damnaverat,  advocare;  quemqjfemper 
faftidio  habuerat,  fervatorem  adfcifcere.  Qui  curiofius  cun&a  doloris  indi- 
cia  perfcrutatus,  ut  morbo  quamprimum  occurreretur,medicatapotiono 
utendum  afferuit.  Caeterum  ejustemperamentitantamacerbitacemfore,  ut 
nifi  puella  vinculisfecontinendamdediffet,curationisvim  perferrenonpof- 
fet.  Ab  intimis  enim  fibris,  morbi  propulfandameffemateriam.  Quopater 
audito,  filiam  vincire  non  diftulit,  inje&amq;  toro  ad  omnia,  quse  medicus  ad- 
movrffet,  patientiam  praeftare  juflk.  Fallebat  illum  fceminei  fpeciescultus,quo 

2o  fenex  ad  obumbrandatn  artis  fuae  pervicaciam  utebatur :  quae  res  medicamen- 
tifpeciemad  ftuprilicentiam  tranftulit.  Medicusnamqj  Venerisoccafiono 
fumpta ,  mutato  curationisofficio,  prius  ad  exercendae  libidinis,  quam  pellen- 
dae  febris  negocium  procurrit,adversapuellae  valetudine  ufus,cujus  inimicam 
fibi  incolumitatem  expertus  fuerat.  Aliam  quoq;  ea  de  re  opiniOnem  fubte-  . 
xere  nonpigebit.  Ajuntenimquidam,quodciimrexlaborantemamoreme- 
dicumtanto  animi  accorporisimpendionihilprofeciffecognofceret,nebe- 
ne  meritum  debita  mercedefraudaret ,  clandefiino  filia?  concubitu  potiri  per- 
miferit.  Adeo  interdum  paterna  in  prolem  graffatur  impietas,ciimnatur3e 
clementiam  violenta  corrumpit affedio*  Quem  errorem  edito  filise  partu  ple- 

50  na  ruboris  poenitentia  infecutus  eft. 

Atdii,quibuspr3£cipuaapudByzantiumfedeshabebatur,0thinumvariis 
majeftatis  detrimentis^iivinitatis  gloriam  maculaffe  cernentes,collegiofuo 
fubmovendum  duxerunt.  Necfolumprimatu  ejeclum,fedetiamdomeftico 
honore  cultuq;  fpoliatum  profcribendum  curabant;fatiusexiftimantespro-« 
brofi  antiftitispotentiam  fubrui,  quam  publicae  religionis  habitum  prophana- 
ri,ne  velipfialienocrimineimplicati,infontesnocentiscriminepunirentur. 
Videbantenim  apudeos,quos  ad  deferendosfibidivinitatishonoresillexe- 
rant,  vulgatomajorisDeiludibrio,obfequiumcontemptu,reiigionemrubo- 
re  mutari,  facra  profacrilegioduci,ftatasfoiennesq;cerimonias  puerilium- 
40  deliramentorum  loco  cenferi.  Mors  prae  oculis,  metus in  armis  erat,&in  om- 
nium  caput  unius  culpam  recidereputares.  Huncitaq;  nepublicamreligio- 
nem  exulare  cogeret,  exiliomul<ftantes,OHerum  quendamnonfoluminre- 
gni,  fed  etiamin  divinitatisinfulas  fubrogavere ;  tanquam  deosac  reges  cre- 
are  in  squo  pofitum  foret,  Quem  licet  perfundorie  flaminemcreaviflent, 
integro  rerum  honore  donabant,  ne  alieni  oflkii  procurator,  fed  legitimus  di- 
gnitatis  adverteretur  effe  fucceflor.  Et  ne  quidamplitudinisdeeffet,Othini 
quoq;einomenimponunt,vocabulifavoreinvidiarnnovitatisexclufuri.  Quo 
denis  ferme  annis  divini  fenatus  magiftratum  gerente,tandernOthinus,diis 
atrocitatem  exilii  miferantibus,fatis  jam  graves  pcenas  dediffe  vifus ,  fqualoris 

<>f  deformitatem  priftinofulgorishabitupermutavit.  jamenimfuperioiisinfa- 
miaenotammediitemporisintervallumexederat»  Extiteretarnenquiipfum_. 
recuperaudae  dignitatis  aditu  indignum  cenferent,  quodfcccn^cisartibus,  & 
muliebriso^ficii  fufceptione  teterrimum  divini  nominisopprobriumedidif- 
fet.  Sunt  qui  afferant  eum  quosdam  deorum  adulando.qucsdam  prsmiis  per- 
mulcendo,anuflaemajeftatisfortunampccuniaemercatumfuuTc,&adhGno- 

.;  res 


4<S  '        SAXONIS  GRAMMATICI 

Hor^£_resquibusjampridemdefunclusfucrat,ingentisfumm2eprecioreditumcorn- 
Rvs.  parafife.  Qupsfiquantierneritrogas,illosconfulejquiquantidivinitasvaene-' 
atdidicerunt.  Mihiminus  conftarefateor.  Igitur  Qllerusab  OthinoByzantio 
pulfus,  in Svetiam  conceflit:  ubi  vcluti  novo  quodam  orbe  opinionis fuse mo- 
numenta  reftaurare  connifus,  a  Danis  interieclus  eft.  Famaeftillurnadea 
prsftigiarum  ufum  callui(Te,ut  adtrajicienda  maria  oflTe,quod  diris  carminibus 
ebfignaviiTet,  navigii  loco  uteretur,  nec  eo  fegnius  quam  remigio  praejecta 
aquarum  obftacula  fuperaret. 

At  Othinus  recuperatis  divinitatis  infignibus,  tsnto  opinionisfulgoro 
cunclis  terrarum  partibus  enitebat,  uteum  perinde  ac  redditummundolu- 1@ 
men  omnes  gentes  amplecterentur,  nec  ullusorbis  locusextaret,  quinumi- 
nisejus  potentise  non  pareret.  Qui  cumfiliumBoum,quemexRindafuftu- 
lerat,  bellici  laboris  ftudiofum  cognofceret,  accerfitumfraternjecladisnie- 
moremefle  jubet,potiusaBalderiinterfecl:oribusultionemexaclurum,quam 
armis  innoxios  oppreifurum;  quodaptioracfalubrior  pugnacompeteretjU- 
bipiumbellilocumjuftavindiclislicentiatribuifiet. 

Interea  Gevarus  Gunnonisfatrapaefuidolonunciaturoppreflus.  Cujus 
clademHotherus  acerrimisnltionisviribus  infequuturus,  interceptumGun- 
nonem  atq;  ardenti  pyrseinjedumcremavit,qu6dipfeGevarumanteperin- 
fidias  occupatum  nodurno  vivum  igni  confumpferat.  Taliter  educatoris^o 
manibus  parentandojfilios  demum  Herletum  Geritumq;  Norvagiae  praetulit, 
Poft  haec,  vocatis  in  concionem  majoribus,bello  quo  Boum  excipcro 
debeat,penturumferefert,idq;nondubiisconje<fturatmodis,fedverisvaciuTi 
praedidionibus  expertum»  Orat  proinde  filium  fuum  Rgfricum  regno  praefi- 
ciantme  jus  hoc  ad  externas  ignotasq;  familias  improborum  cenfura  transfun- 
deret:  plus  voluptatisfeexfiliifucceffione,  quamamaritudinisexpropinqua 
mprtepercepturumteftatus.  Quoocyusimpetrato,pugnacumBoocongref- 
fus occiditur.  Nec jocundaBoo vicloria extitit.  Quippe tam graviter affe&us 
acie  excefiit,  ut  fcuto  exceptus,  atq;  a  peditibus  viciffim  fubeuntibus  domurru 
relatus,  poftridie  vulnerum  dblore  confumeretur.  Cujuscorpusmagnifico  ?© 
funeris  apparatu  Rutenus  tumulavit  exercitus ,  nomine  ejus  infignem  ex- 
truens  collem,  ne  tanti  juvenis  monumenta  a  pofterorum  memoria  citius 
dilaberentutv 

Igitur  Curetes  ac  $veones,penndcacHotherimortetributaris  fortiso- 
nereliberati>Daniam,quamannuisve&igalium  obfequiisample&ifolebant, 
armisaggredianimuminduxerunt.  EaresSclavisquoq;defedionisaudaciam  ' 
miniftravit;  aiiosq;  complures  ex  obfequentibus  hoftes  efleeit.  Cujusinju- 
riae  propulfandse  gratiaRtfricus  eontradam  in  arma  patriam,recenfitisma- 
jorum  operibus,  ad  capeflfendam  virtutem  impenfo  hortationisgenere  con- 
citabat.  At  Barbari  ne  bellum  abfq;  duce  committerent,  capite  opus  elL^j 
cernentes,  creato  fibi  rege,  caeteris  militiae  viribusoftenfis,obfcurioreloco 
binos  armatorum  manipulos  condunt.  Nec  Rjjfricum  infidiae  fefellere.  Qui 
cum  claffem  fuam  vadoficujusdam  gurgitis  ardisfaucibus  inhaerere  confpi- 
ceret,  harenis,quibus  infidebat,  abftraciarn  profundo  adegit,  ne  limofis  in- 
flicla  paludibus,  diverfa  ab  hoftibus  parte  peteretur.  Praeterea  latebrasfociis 
interdiu  captandas  conftituit,  quibus  infiftentes,  ex  improvifo  navium  fua- 
rum  irruptoribus  infultarent,forepoffe  prsefatus,ut  inaudtorum  caputpro- 
pria:  fraudis  eventus  recideret.  Barbari  vero  qui  infidiis  addiclifuerant,  Da- 
nicae  circumfpectionis  ignari,  irruptione  temere  edita,omnesoppreffifunt, 
Reliqua  Sclavorum  manus  ignoratafociorumftrage,fuperR0ricimoramuIta  «$ 
anceps  admiratione  pendebat.  Quem  inter aegras mentium flucluationes diu- 
tule  expcdatum  cum  praeftolatio  indies  moleftior  fieret,  clafle  tandem  pe~ 
tendum  ducetaLj. 

Erat  autem  inter  eos  vir  corpOris  habitu  infignis,  officio  magus.  Qui 
profpeclis  Danorum  turmis,ut  paucorumimpendio,inquit,complurimum 

Feri" 


HISTORIJE  DANIC&  LIB.  III  47 

perlcularedimantur^publicamftragemprivacodifcriminepraecurrereliceat. 
E20  vero  in  hanc  confligendi  legem  non  deero,  fi  cui  veftrum  mutuus  de  xr- 
cernendi  raecum  aulus  lncefient.  In  pnmis  autem  praetaxata  a  me  con- 
dicioneutendumpoftulojcujus  talemfane  formulamtexui:  fi  vicero.,  vedii- 
galiumnobisconcedaturimmunitas:  fi  vincar,  priftina  vobis  tributa  iolvan- 
tur.  Autenim  hodiepatriam  fervitutisjugovicior  exuam,  aut  victusinvol- 
vam.  Inutramq>fortunampra?dem  me  vademdj  recipito.  Quod  audiens 
Danorum  quidarn,  animi  quam  corporis  viribus  robuftior,percurictari  R0- 
ricumcoepir,quideipraemii  forec,  quipugna  provocantem  exciperet-.?  At 

fO  Rtfricus  cumfenasforte  armi!!ashaberet,itamutuisnexibusinvolutas,  utab 
invicem  fequeftrari  nequirenc,  nodorum  inextricabiliter  ferie  cohaerento, 
easdem  certamenaudentiinpra?miumpo31icetur.  Atjuvenis  parum  fortu- 
iiK  ceitus,fi,inquit,R0.ice,remprofperegeflero,eua  vincen  is  mercederru 
liberalitas  sft'met,cu  palmam  arbicer  metiaris:  finpropofiturnmihi  parum 
ex  fententiaceflerit^quid  vicloprarrniidebes,  querri  auc  faeva  mOrs,  aut  igno- 
minia  gravis  involvet^  Has  imbecillitas  habere  comites  coniuevit,  haec  fu- 
peratorum  ftipendia  flint,  quos  quid  nifi  extremum  dedecus  manet  ?  Quee- 
narnfolvendamerces,qua?gratra  referenda,  cui  fortitudinis  precium  abtft? 
Quisirnpotencem  Martis  hederaredimivit,  praerniis  vitlricibus  decoravit-j? 

20  Virtuti ,  non  fgnaviae  palraacribuicur.  Gloria  infchcitas  caret.  lllam  quippe 
triumphuslaudis,  hancaut  finisiners,  aut  vita  deformis  infequieur.  Ego  ve- 
ro,  qui  quorfum  duelii  forcuna  vergat  ambigo,  praemium  audacter  expete- 
renonpra:fumo,quodanjuremihi  debeatur  ignoro.  Ntqj  enim  incerto  vi- 
c^orisjcercumviitorisprsemiumoccupare  concedkur.  Superfedeo  rrophaei 
dubius  coronae  conftanter  meritum  flagitare.  Recufo  lucrum  ,  quod  mihi 
mortis  a?que  ac vitae  ftipendiurn  effe  poterit.  Stoliditatis  eft  immaturo  fru- 
«ftuimanusinjicere,  eumq;  decerpere  velle,quem  necdum  quis  fiicis  fibi  de- 
bicumnoverit.  Haecmanus  autpalmam  mihi  praflabit,  aut  finem,  Haec  fa- 
tus,g!adiobarbarumferit ,  fortunaminus,  quam  ingenio  promptus.   Ab  eo 

20  fiquidemrepercuiTus,  primiiclusmagnitudine  exanimatus  eft.  Quo  trifte 
Danisfpeclaculum  dante»vi&orem  focium  Sclavi  ingenti  donatum  pompa, 
magnificis  exceperetripudiis»  Idem  diepoftera  five  recentisvnftoriaefuecef- 
fu  elatus,  five  alterius  adipifcendae  cupidine  accenfus,  hoftes  cotnmimisadi- 
tos '  priftinaeprovocationis  verbis  laceffere  inftitir»  Fortiflimum  n^mq';Da- 
norumafeproftratum  racus,nemini  illorum  fecum  ulterius  provocanono 
dimicandifpiritumfiiperefTe  credebar.  Unius  quoq,-  pugilis  occafu,  totius 
feexercitusvireslabefi&afle  confifus,  nihil  ad  quod  pofteriores  fui  conatus 
intenderent,  executione  difficile  arbitrabatur.  Nihil  enim  fucceflu  magis,, 
infolentiam  nutrit,nec  ullum  profperitace  efiicacius  fuperbiae  incitamen-,, 

40tum  eft. 

Dolebat  itaqj  Rjfricusunius  viri  petulantia  publicam  labefactari  virtu- 
tem,  illuftresque  Vicltoriis  Danos^non  modo  a  quondam  viclis  inlolencer 
e^xcipi,  verum  etiam  ignomhdose  contemni.  Praeterea  neminem  ita  animo 
promptum,auc  manu  ftrenuum  in  tanto  militum  numeroreperiri,  cui  fa- 
lutem  fuam  pro  patria  devovendi  cupido  fuppeteret.  Tam  probrofam  Da- 
nicaecnndationis  infamiamprimaUbbonismagnanirnitas  repulit.  Prxfta- 
batetenimcorpore,incantandiaitibuspolIensi.  Huicquoq}de  induftria  cen- 
taminis  praemium  perquirenti,  Rex  armillas  fpopondit.  Tum  ille,  quarru  , 
(inquit)  promiflbfidem  deferam,ciim  ipfe  pignus  in  manibus  habeas,  nec 

$"Ofub  aliena  munuscuftodiadeponas?  Praeftofic,cui  pignoris  depofitum  cre- 
das,  ne  promifllim  retradtandi  fas  (it.  Accendit  enim  pugillum  animos  irre- 
vorabilispraemii  certitudo.  Qu_odeumprofecloperludibrium  dixiflecon- 
ftabat ,  quem  in  propulfandam  patriae  contumeliam  fola  virtus  armaverat. 
Quem  R^ricus  auri  cupidine  captum  ratus,  ne  prajter  regiam  confvecudi- 

nem 


48  SAXOTflS     GRAMMATICI 

S.01CVS,  nem  revocaturusdonum^autpromiffumrefciflurusvitleretur,  uteraiinnavi- 
gio  collocatus,  armillas  ingenci  excuffas  ja&u  petitori  porrigere  ftatuit.  Sed 
conatum  ejusfefellitinterftitiimagnitudo.  Armillae  enim  languido,ac  pa« 
rumvegeto  motu,*itradeftinatumlocum,collapfaeflu(ftibus  interceptae  funr, 
undeR^ricoSlyngebond  inolevitagnomen»  Quaeres  Ubboni  magno  virtutis 
indiciofuit.  Neq;enimeumobrutaemercedisdarnnumaudacimentispropo- 
fito  exuit,  ne  virtutem  avaritiae ftipendiis obnoxiam feciffe  videretur.  Igicur  a- 
videpetitocettamincfepotiushoneftatiintentum,  quamquacftui  dedkurru 
pecuiuaecupiditaciforcitudinempraetuliffemonitrabat,  fiduciam  fui  non  in_, 
preuo,fedmagnanimitaterepofitamoftenfurus.  Necmora,circulacurcam-  jo 
pus,militecircusftipatur,concurruntpugiles,ficfragor,fremitfpe&atrixtur- 
bavotorumfufltragiisdiftors.  Excandefcunt  igitur  athletae  animis,&  mutuis 
invulnenbusruentes,eundemlucisacpugnae  exitum  fortiuntur»  Credo  pro- 
curanteforcuna,nealceralteriusexitiogloriamvoluptatemqjperciperet.Qus 
resRtfricorebeHiumanimosconciliavic,  tributaqVeftituit. 

EodemtemporeHorvvendillus&  Fengo  ,quorum  pater  Gervvendillus 
Jutorum  prafv&usextkerar,eidemaR0rico  in  Jutiae  praefidium  furrogantur. 
AtHorvvendillustrienniocyrannidegefta,  perfummamrerum  gloriampira- 
ticae  incubuerat,ciimRex  NorvagiaeCollerus  operum  ejus  ac  famae  magnitudi- 
nemaemulacus,decorum  fibiforeexiftimavit,fi  tam  latepatentera  piratae  ful-jo 
goremfuperiorarmisobfcurarequiviflet.  Cujusclaffem  variafrecumnaviga- 
tionefcrutatuaoffendir.  Infulaeratmediofitapelago,quampirata;  collatisu- 
trinq;  fecus  navigiis  obtinebant.  Invitabac  duces  jocunda  lictorum  fpecies: 
hortabaturexteriorlocorumamcenitasinterioranemorumvernaperfpicere, 
luftratisq/falcibusfecretam  fylvarum  indaginem  pererrare.  Ubi  forte  Colle- 
rumHorvvendillumq;invicemfinearbitris  obvios  inceffusreddidit.  Tunc 
HorvvendilluspriorRegempercontarinifus,quopugnaegenere  decernereli- 
beat,pr£eftanti(timum  affirmans,quod  pauciflimorum  viribus  ederetur.  Duel- 
lum  fiquidemadcapeffendamfortitudinispalmam  omnicertaminis  genero 
efficaciusfore,quodpropria  virtuCefubnixum,  ahenaemanusopem  exclude-  50 
ret.  Tam  fortem  juvenis  (encenciam  admirans  Collerus,  cum  mihi/.nquir,pu- 
gnxdeledumpermiferis^maximeucendum  judico  ,  quae  tumultuationis  ex- 
pers  duorum  operam  capit.  Sane&  audaciorj&viftotispromptior  aeftima- 
tur.  Inhoccommunisnobisfententiaeft,hocultr6judicio  convenimus.  At 
quoniamexitusindubiomanet,invicem  humanitati  deferendum  eft,  neca- 
deo  ingeniisindulgendum,ucextremanegliganturofficia.  Odiumin  animis 
eftjjdfittamenpietasjquaerigoridemumopportunafiiccedat.  Nametfimen- 
timfinosdifcrimiiiafeparant,naturactamen  juraconcilianc.  Horum  quippe 
confortioiungimur,quantufcunq;a.nimoslivordiflbcie-t.-  Haec  itaci,-  pietatis 
nobisconditiofit,  utvi&umvi&orinferiis  profequatur.  Hisenimfuprema_,j.o 
humanitarsofficiainefie  conftat,quae  nemo  pius  abhorruir.  Urraq;  aciesid 
munus,rigoredepofito,concorditerexequatur.  Faceflatpoftfatum  livor,fi- 
muliascjjfunerefopiatur.  Abfit  nobis  tantae  crudelitatisfpecimen,ut  quan- 
quam  vivisodiumintercefferit,  alter alcerius  cineres  perfequamur.  Glorio- 
funividorieric, fiviclifunusmagnificeduxerit.  Namquidefunclohoftijufta 
perfolverit,fuperftitisfibifavoremafcifcit,vivumq';beneficiovincit,quilquis 
extinclo  ftudium  liumanicatis  impenderit.  Eft  &  alia  non  minuslu&uofa  ca- 
lamitas, qua?  vivis  interdum  damnata corporum  parte  contingic.  Huic  non  fe- 
gnius  quam  ultimjeforti  fuccurrendum  exiftimo. Saepe enim  incolumi  fpiritu 
membrorumcladespugnantibusinciditjquaeforsomnifatotriftiorducilbler,  50 
qu6dmorsomniummemoriamtollat,vivensver6propfii  corporis  ftragerru 
negligerenequeat.Hocquoq;maIumopeexcipiendumeft.  Conveniatigitur 
alteriusabalterolcefianemdenisauritalentisfarciri.  Nam  fi  pium  eftalienis 
calamicacibuscompati.quantomagispropriismifereri.^Nemonatursenoru 
confuhc:  quamquinegligit,fuiparncidaeft. 

Jn 


HISTORIM  DANICM   ZIB.  III.  49 

Inhaecdata  acceptaq;fide,pugnam  ineunt.  Neqjenimeisautniutuioc-^^^ 
curfus  novitas,aut  vernantis  l»ci  jucunditas,quo  minus  inter  fe  ferro  occurre- 
rentrrefpecT:ui  fuit.  Horvvendillusappct-endihoftis,quammuniendicorpo- 
ris nimio animi calore  avidior  redditus,  neglecta  clypei  cura, ambas ferro  ma- 
nus  injecerat.  Nec  audaciae  eventusdefuit.  Collerum  ikmidem  fcutocrebris 
ictibus  abfumpto  fpoliatum,  defecto  tandempedcexanimemocciderecoe- 
git.  Quem,ne  pactoabeflet,regiofunere  elatum,magnifkioperistumulo,in» 
gentiq;  exequiarum  apparatu  profequutus  eft.  Deinde  fororem  ejus  Selam 
nomine,  piraticis  exercitam  rebus,ac  bellici  peritam  muneris  perfequutus 

tO  occidit_. 

TrienniumfortifTimismilitixoperibusemenfus^opimafpolia^deleclamqj 
praedamRtfricodeftinat,  quofbipropioremamicitixejusgradumconfcifce- 
ret.  Cujusfamiliaritate  fultus,filiae ejus Geruthae  connubium  impetravk, ex 
quafiliumAmlethum  fuftulit. 

Tantae  felicitatis  invidia  accenfus  Fengo , fratrem  infidiis  circumvenire 
conftituit»  Adeo  ne  a  neceflariis  quidem fecura  efl:  virtus.  At  ubi  datus  parri-  >» 
cidio  locus,cruenta  manu  funeftam  mentislibidinem  fatiavit.Trucidati  quoq; 
fratrisuxorepotitus,  inceflumparricidio  adjecit.  Quifquisenimunifeflagi  »r 
tio  dederit,  in  aliud  mox  proclivior  ruit:  ita  alterum  alterius  incitamentum  eft.  »> 

iOldematrocitatemfacT:itantacalliditatisaudaciatexit,utfcelerisexcufationem 
benevolentiaefimulatione  componeret,parricidiumq;  pietatisnominecolo- 
laret.Gerutham  fiquidem,quanquamtanta:manfuetudiniseflet,  utneminem 
veltenuilalioneeommoveritjincitatiiTimumtamen  maritiodiumexpertam, 
falvandaeq; ejus gratia fratrcm  a  fe  interfedlum  dicebat,  quod  mitifiimam  & fi- 
ne  felle  foeminam  graviflimum  viri  fupercilium  perpeti indignum  videretur. 
Nec  irritapropofiti  perfvafio  fuir.  Neq;enim  apudprincipesfldesmendacio'* l 
deeft,  ubifcurrisinterdum  gratiaredditur,  obtre&atoribus  honos.  Nec  du°'* 
bitavit  Fengo,parricidales  manus  flagitiofis inferre  co-mplexibus;gemin2 im- 
pietatis  noxam  pari  fcelere  profequutus. 

JO  Quod  videns  Amlethus,  neprudentiusagendopatruo  fufpe&us'redde- 

retur,  ftoliditatis  fimulationem  amplexus,  extremum  mentis  vitium  finxit; 
eo4>  calliditatis  genere  non  folum  ingenium  texit,  verumetiam  falutem-. 
defendit.  Quotidiematernum  larempleno  fordiumtorpore  complexus,ab- 
je&um  humi  corpus  obfcceni  fqualoris  illuvie  refpergebat.  Turpatus  oris 
color,illitaq$  tabo  facies  ridicula*  ftoliditatis  demcntiam  figurabant.  Quic* 
quid  voce  edebat,  deliramentis  confentaneum  erat.  Quicquid  opere  exhi- 
buit,  profundam  redolebatinertiam.  Quid  multa.^Nonvirumaliquem^fed 
delirantis  fortunae  ridendum  diceres  monftrum.  Interdum  foco  aflidens,  fa- 
villasq;  manibus  verrens,ligneosuncoscrcare, eofdemq;  igni  durarefolitus 
40erat:  quorum  extrema  contrariis  quibufdam  hamis,  qu®  nexuum  tenacio- 
res  exifterent,  informabat.  Rogatus  quid  ageret,  acuta  fe  referebat  in  ultio- 
nem  patris  fpicula  prasparare.  Nec  parvo  refponlum  ludibrio  fuit,  qiiod  ab 
omnibus  ridiculi  operis  vanitas  contemneretur,  quanquam  eares  propofito 
ejus  poftmodumopitulata  fuerit.  Quae  folertia  apud  altioris  ingeniifpe&a- 
tores  primam  ei  calliditatis  fufpicionem  injecit.  Ipfa  namque  exiguae  artis 
induftria  arcanum  opificis  ingenium  figurabat.  Nec  credi  poterat  obtufi 
cordis  efle,quitam  exculto  manus  artificio  calluiflet.  Deniqj  exa&iflimacu- 
ra  praeuftotum ftipitum  congeriem  aflervare  folebat.  Fuere  ergo  quiillum  ve- 
getiorisirigeniiaflerentes,fapicntiamfimplicitatisprKtextuocculere,profun- 

50  dumq;  animiftudium  calliditatis  commento  obfcurare  putarent,nec  aptius  a- 
ftum  deprehendi  pofle,quam  fi  illi  inter  latebras  ufquam  excellerttis  for  me.  fce- 
fninaapplicaretur,quaeanimumejusadamorisillecebrasprovocaret.  Naturae 
liquidem  tam  praeceps  in  Venerem  efle  ingenium,  ut  arte  diflimulari  non  pof- 
iit:vchementioremquoq;huncmotiifore,quamutaftuinterpellanqueat:ide- 
o4»jfiisinertiafingeret»futiwum,utoccafionefufcepta,voluptatisillicovirib* 

E  obtem- 


50  SAXONIS   tRAMMATTCI 

"ptKicvs  °btemp'craret»  ProcuranturigiturquijuveneminlonginquasMemorum par- 
tes  equo  perdu&um  >  eo  tentamerttigenereaggfederentur.  Interquosforte 
quidam  Amlcthi  collaeleus  aderat,  a  cujus  animo  nondum  fociae educationis 
refpedus  exciderat.  Hie  practeriticonvidusmemoriampracfentiimperioan- 
teponens,  Amlethum  interdeputatos  comitcs,  inftrucndi  potius  quam  infi- 
diandi  ftudio profequebatur » quod  eum  ultima  paffurum  non  dubiraret,  fi  vel 
modieum  fenfati  animi  indicium  praebuiflet>  maxime  verd  fi  Venerispalam 
rebusuteretur.  Qudiipfi  quoqjAmlethoobfcurumnonfuit.  Equumfiqui^ 
dem  confcendere  jufifus,  itafe  de  induftriacollocavit,ut  fuumipfiuscervici 
dorfumobvertens,adverfa  caudam  fronte  fpedaret.  Quam  frenis  quoq;  com- 1@ 
plecVi  ccepit,  perinde  atqj  ea  parte  ruentis  equi  impetum  moderaturus.  Qua 
aftutix  meditatione  patrui  commenttimillu(it>infidiasexpugnavit;  Ridicu- 
lum  fati.s  fpeclaculumfuit,cum  idem  habenae  expcrs>  regente  caudam  feflb- 
re  procurrerct. 

Procedcns  Amlethus,  cum  obvium  inter  arbufta  lupum  habuiflet, co- 
mitibuis  tenerioris  aetatis  equum  occurifle  dicentibus,perpaucos  hujufmodi 
in  Fcngonis  grege  militare  fubjunxit,  ut  modefto,  ita  faceto  improcationis 
genere  patrui  divitias  infequutus.  Qui  cum  illumprudenti  refponfo  ufum 
aftruerent,ipfe  quoq;fedeinduftria  locutum  afleverabat,  ne  aliqua  exparte 
mendacio  indulgere  videretur.  Falfitatis  enim  alienushabericupiens,itaa-2® 
ftutiam  veriloquio  permifcebat,ut  necdictisveracitasdeeflet>nec  acuminis 
raodus  VCrorum  judicio  proderetur. 

ldem  littus  praeteriens,  cum  comites  mvento  periclitatae  navis  guberna- 
eulo,cultrum  a  fe  eximije  granditatisrepertum  dixifient:eo,inquit,pra;gran-  '■" 
dem  pernam  fec2ri  convenit}  profetfto  mare  fignificans,  cujus  immenfitati 
gubernaculi  magnitudo  congrueret.  Harenarum  quoq;  praeteritis  clivis,  fa- 
feulum  perinde  ac  farra  afpicere  juflus ,  eadem  albicantibus  maris  procellis 
permolitaefie  refpondit.  Laudatoacomitibusrefponfosidemafeprudenter  ' 
edituna  afieverabat.  Ab  iisdem,quo  majorem  exerCendaelibidinisaudaciam 
fumeret,de induftria reli&us, imrriiflam a  patruo  foeminam,  perinde  ac fortui- i@ 
to  oblatam,obfcuroloco  obviamrecepit>conftuprafletq;,nj  collacteusejus 
tacito  confilii  genere infidiarurriirtdicium  detulifiet.  Confiderans  enim  quo- 
aam  aptius  modo  occultum  monitorisoflicium  exequi,  periculofamq,juvc- 
nis  lafciviam  prxcurrere  pofiet,  repertam  humi  paleam  oeftii  pratervelantis 
caudaefubmittendam  curavit.  Egitdeindeipfumineapotifiimum  loca,qui- 
bus  Amlethum  ineiTe  cognovit :  eoq>  faelo  maximum  incautobeneficium  at- 
tulit.  Nec  Callidius  tranfmiflum  indicitim,  quam  cognitumfuit.  Siquidem_,' 
AmlethusvifoceftrOjfimulqiftramine^quodcaudfcinfitumgeftaba^curiofius 
pernotato,tacitumcavendaefraudismonitumintellexit.  Igiturinfidiarumfu- 
fpicione  conterritus,  quo  tutiusvoto  potiretur,exceptamamplexibus  fcemi--4o 
namadpaluftreproculinviumprotrahit.  Quametiampera&oconcubitu,ne 
rem  cuiquamproderet,impenfiusobteftatuseft.  Pariigiturftudiopetitumac 
promiflurn  eft  filentiunu  Maximam  enim  Amletho  pueliE  familiaritatem  ve- 
tus  educationis  focietas  Ct»nciIiabat>quod  Uterq;  eosdem  infentise  procura- 
tores  habuerir. 

Domum  itaque  reductus,  cunc"tis,  anVeneriindulfifiet^perludibriuni 
intefaogantibus,puellamafeconftupratamfatetur.  Interrogatus  rurfumquo 
rem  loco  egerit, quovepulvinoufusfueritjungulae  jumqnti^criftsq^  galli,la- 
quearibus  quoq,-  te<fti  innixum  fedixit.  Horum  ertimomnium  particulas,vi- 
tandi  mendacii  gratia,  cumtentartdusproficifcerctur,contraxerat.  Qusevox^O 
multo  circumftantium  rifu excepta eft,quartquam  nihil rerum  Veritati  per  jo- 
cum  detraxerit.  Puellaquoqj  ea  dereinterrogatainihfleumtalegeflifleper- 
hibuit.Fidesnegationihabitaeft>eoquidempronius>quominusfatelliteS~fa<fti 
confciosfuififeconftabat.  TumisqUiprasftandiindiciigratiaceftrufignavcrat* 
utfaluteAmlethiv2framentifuibencficiotbnftitiflemonftraret,nuperfeejus 
wnice  ftudiofii  extitifle  dicebat.  Nec  inepta  juvcnis  rcfponfio  fuit.Nec  enim  in- 

dici* 


HISTORIM  DANICM  LIB.  19.  '  51 

^icts.ftierkum  negligere  pucarecur,  quiddamftraminisgerulurafubkisad* 
kpfum  pennis ,  quodq';  palcam  pofteriore  corporis  parce  defixam  geftarec,  RP^^s- 
fibi  confpeelum  reculk.  Quoddiclum,ucca:ceroscachinnoGoncuflic,ica-. 
Amlechi  faucorem  prudenciadele&avk* 

Superacis  omnibus,  arcanamq';  juvenilis  induftria:  feram  patefacere 
nequeuncibus,  quidam  amicorum  Fengonis,prafumpcione  quam  fblercia 
abundancior,forenegabac,uci!3excricabilecallidicacjsingeniumuficacoin- 
fidiarum  genere  proderecur.  Majorem  quippe  ejus pervicaciam  efle,quam 
uc  levibus  experimcncis  actingi  debeac.  Quamobrem  mulciplici  illius  aftucia? 
10  fimplicem  cencacionis  modum  afterri  nonoporccre.  Subtilioremkaq;ra~ 
cionis  viam  altiore  animi  fenfu  a  fe  reperram  dicebac,  executioninonin- 
eongruam ,  &propoficsreiindagacioni  efflcaciflimam.  Fengonefiquidem 
peringGncisnegotiifimulacionemdeinduftriaabfe-nciamprKftance^fblumi! 
cum  macreAmleclium  cubiculo  claudioporcere,  procuracoancea  viro,qui 
ambobus  infciis in obfcura asdis  parce confifterer,  quid  illis  colloquio forec, 
accencius  excepcurus.  Fucurumenimucfiquidfiliusfapcrec,apudmacernas 
aures  cloqui  non  dubicarec,  nec  fegenkricis  fideicrederepercimefcereL-.» 
Idem  fe  exploracionis  miniftrum  cupidiusofferebac,nepotiusaucorconfi* 
lii,quam  execucor  viderecur.  Dele&acusfentenciaFengo,fa£talonginqua£ 
2o  profectionis  fimulacione  difcedic.  Is  verb  qui  confilium  dederac,  conclave, 
quocummacreAmlechusrecIudebarur,cackepecivk,fubroifiusq';ftramen- 
to  delicuic.  Nec  infidiarum  Amlerho  remedium  defuic.  Verkusenimnej» 
clandeftinis  cujufpiamauribusexciperecur,  prirouraadineptarconfvecudi» 
nis  ricum  decurrcns,  obffrepencis  galli  more  occencum  edidic,brachiisq^ 
jjfo  alarum  plaufu  concuffis,  confcenfo  flramenco  corpus  crebris  faldbus 
librareccepic,  fiquidillicciaufumdelicefcerecexpercurus.  AcubifubjesStam 
pedibus  molem  perfcnfic,ferro  locum  rimacus  fuppoficumconfodic3ege- 
ftumd;  lacebra  crucidavk.  Cujus  corpus  in  parces  confciilum,  squis ferven- 
tibus  coxic,  devorandumq';  porcis  per  os  cioacaeparencis  effudk,acq;  ica  rni- 
20  ferisartubusccenumpucreconftravicTalicerelufisinfidiisconcIaverepecic. 
Cumq';  macer  magnoejulatuqueftapraefencisfiliifbcordiamdeflereccepif 
fec:quid,inquit,aiuiierurncurpJirima,gravifrimicriminisdifiimulacionem 
falfo  lamenci  genere  experis,qua;  fcorci  more  lafcivieris,  nefariam  ac  decefta- 
bilem  cori  condicionem  fecuca,  viri  cui  interfe&orem  pleno  incefti  finu  a  m- 
plecleris,  &  ei  qui  prolis  cuae  parencem  excinxerac,  obfcceniffimis  blandi- 
mencorum  illecebris  adularis?  Ica  nempeequajeonjugumfuorum  viclori- 
bus  maricancur:  brucorum  nacura  hax  eft.ucindiverfapafllmconjugiara- 
piancur :  hoc  cibi  excmplo  priorjs  marici  memoriam  exoleviffe  conftac.  Ego" 
verononab  re  ftolidifpeciemgero,cumhauddubkem,qujnisquifratrem 
4.0  oppreffericin affines  quoq;  pari  crudelicace debacchacurus  fit.  Unde  ftolidi- 
cacis  quam  induftris:  habkum  ample&i  pra;ftac,&incolumicacispra;fidium 
abexcrema  deliramentorum  fpecie  mutuari.  Inanimocamenpacernzeul- 
|ionisftudiumperfeverac,fedrerumoccafionesauGupor,cemporumoppor* 
tunkacesopperior.  Non  idemomnibusloctiscompetk.  Concraobfcurum 
immkemq;  animum  altioribus  ingenii  modis  uri  Convcnic.Tibi  vero  fuper* 
vacuum  fic  meam  lamencari  defipienciam,  qu&cuam  juftius  ignominiarru 
deplof are  debucras.  Icaq;  non  alienas,fed  propria;  mencis  vicium  defleas  ne-      , 
cefleeft.  Cxcerafilerememineris*  Taliconvicio  laceracammacremadex- 
eolendum  vircucis  habicum  revocavic,  prjecericosq;  ignesprasfencibusille- 
50  cebris  pr&fcrre  docuic. 

Reverfus  Fengo.infidiofae  explpracionis  a&orem  nufqUam  repertunl* 
diucinsc  inquificionisftudioprofequebacur,neminefeeumufpiafn  confpe- 
xiffe  dicence.  Amlechus  quoq;,  an  ullum  ipfius  vcftigium  deprehenderic  pee 
jocwm.  rogat\?s9  in  cloacam  illum  iviflereculic,perq;ejusimaeolJapfum  ,ad 

£  3  nimia 


j2  SyiXONIS   (SRAMMATICI 

RfSRJcre.  nirma  CC£rn  mo^c  obrutum,  a  fubcuntibus  paffim  porciseflcconfumptuiHJ. 
Qu/)d  diftum  tametfi  veri  confeffienemexprimeret,  quia  fpecie  rtolidnm 
videbatur,  auditoribusludibrio  fuit. 

Cumqj  Fengo  privignum  indubitatae  fraudis  fufpcetum  tollere  vellet, 
fed  idtum  ob  aviejusR0rici,tumobconjugisoffenfam,exequinonauderet: 
Britanniaeregirofficionecandumduxit,innocentiaefimulationem  alienomi- 
nifterio  quafiturus.  Ita  dum  occultarefkvitiam  cupit,  amicuminquinaro, 
quamfibiinfamiamconfcifcere  maluit-  DifcedensAmlethus,matritaciteju- 
bet,  textilibus  aulam  nodis  inftruat,fuasq;poftannuminferiasfalf6peragat, 
eo^itemporereditumpollicetur.  ProficifcunturcumeobiriiFengonisfatel-  j$ 
lites, literas  ligno  infeulptas (nam  id  celebre  quondam genus  chartarum  erat) 
fecura gcftantes,quibusBritannorumRegi  transmiffi  fibi  juvenis occifio  man- 
dabatur.  Quorum  Amlethus  quietemcapientiumloculos  perfcrutatus,litc- 
ras  deprehendit.  Quarum  perledis  mandatis,  quicquidcharcisillitum  erat, 
curavit  abradi,  novisq;  figurarum  apicibusfubftitutis,  damnationemfuamia 
comitesfuos,  mutatomandati  tenore,convertit.  Necmortisfibifententiam 
ademifle5  &  inaliospericulumtranftuliffecontentus,  preceshujufmodifalfo 
fengonistitulofubnotatas  adjecit,ut3ritanniaerexprudentifIimoadfejuve- 
ni  miflb  filiam  in  matrimonium  erogaret. 

At  ubi  in  Britanniam  ventum,adeunt!egatiRegem,literasq;quasalie-  2# 
nae  cladis  inftrumentum  putabant,propriae  mortis  indicesobtulerunt.  Quo 
diflitnulatoRex  hofpitaliilloshumanitateprofequitur.  Tunc  Amlethusom- 
nem  regiarum  dapum  apparatum,  perinde  ac  vulgare  edulium  afpernatus,  . 
fummam  epularum  abundantiarn  miro  abftinentis  genereaverfatuseft,  nec 
minus  potioni  quam  dapibus  peperck.  Admirationi  omnibus  erat>  quod  alie- 
nigenae  gentis  juvenis,  accuratiffimas  regiae  menfae  delicias,&inftrudiffimas 
Iuxuepulas>  tanquam  agreftealiquodobfonium  faftidiret.  Soluto  convivio, 
rex  quum  amicos  adquietemdimitteret,per  quendamcubiculoimmiflum, 
bocl:urnahofpitumtolloquiaclandeftinoexplorationisgenerecognofcenda 
curavit.  luterrogatus  igitur  a  fociis  Amlethus,  quiditahefternisepulis,per-  iq 
ind^acvenenisaWftinuiflet.''  panemcruoris  contagiorefperfum,potionifer- 
ri  faporem  inefie,  carneas  dapes  humani  cadaveris  oliditate  perfufas,  ac  vcluti 
quadam  funebrisnidoris  affinitate  corruptas  dicebat.  Addiditqi>ioq;Regem 
fervilibus  oculis  efle,  Reginam  tria  ancillarisritusoffjciaprsefetulifle,norL^ 
iam  ccenam  qiiam  ejus  auctores  plenis  opprobrii  conviciis  infecutus  Cui 
mox  focii  priftinum  mentis  vitium  exprobrantes,variispetulantiae  ludibriis 
infukare  cceperunt,  qudd  probanda  culparet,  caufaretur  idonea,  qudd  in- 
fignem  regem,  excultamque  moribus  fceminam  parum  honefto  fermoneu 
lacefleretjlaudemquemeritos  extremi  dedecoris  opprobriorefperfifleC-,. 

Quibus  Rex  ex  fatellite  cognitis ,  tafium  auclorem  fupra  mortalem  ha-^Q 
bitum  aut  f?pere,  aut  defipere  teftatuseft,  tampaucisverbisperfediffimam 
induftriae  altitudinem  complectendo.  Accerfitum  deinde  villicum,  unde 
panem  adfciverat  pereontatur.  Qui  quum  eum  domeftici  piftoris  opera 
confeclum  aflereret,fcifckatur  item,  ubi  rnateriae  ejus  feges  creviffet,&an- 
ullum  illic  humanae  ftragis  indicium  extarct.  Qui  refpondit,  baud  procul 
abeffe  campum,  vetuftis  interfectorum  offibus  obfitum,  &  adhuc  manife- 
Ra.  antiquas  ftragis  veftigia  prae  fe  ferentem,quem  afe  perinde  ac  csterisfe- 
raciorcm  opimae  ubertatis  fpe,  verna  fruge  confertum  dicebat.  Itaq;  fo 
nefcire, an  panis  hoC  tabo  vitiofi  quicquam  faporis  contraxerit.  Quo  audito 
Rex,  Amlethum  veradixifle  conjectans,undelardum  quOq;  allatiifuiflet,co-  C© 
gnofcere  curs  habuit.  llle  fues  fua  per  incuri&m  cujlodia  elapfos,putri  latronis 
cadavere  paftos  affeverabat,  ideooj;  fort£  eorum  carnibus  corruptioni  affincm 
inceffjffe  faporem.  Quum  rex  in  hoc  quoq;  veracem  Amlethi  fententiam 
comperiffet,  quonam  liquore  potionem  mifcuiffet inquirit.  Utfarre  &  aqua 
temperatamcognovit,demonftratumfibifc£Huriginislocurainaltumfodere 

aggref- 


HISTORIJE  BANICJE  LIB.  ffl.  jj 

0ggrefTu5,Compluresgladios  rubigine  adefos  repericex  quorum  odore  lym- 
phas  vicium  craxifle  exiftimacum  eft.  Alii  ideo  potionem  nocatam  rcferunt,  R'^Klcrs- 
quod  in  ejus  hauftuapesabdominemorcui  alicasdeprehenderic,vkiumcjy 
referri  guftu ,  quod  olim  favis  indicum  exckiflec.  Aquorexculpacifaporis 
caufascompecencer  editas  videns-  quiim  ab  eodcm  exprobracam  fibi  ocuio- 
rum  ignominiam,  ad  generis  fceditatem  pcrtinere  cognofcerer,  clam  con- 
venca  macre,  quis  fibi  pacerextkiflecinquirk.  Quaneminem  feprsecerre-> 
gem  paifam  dicence,  rem  quaeftione  ex  ca  cognofcendam  minatus,  quod 
fervo  ortus  eftec  accepic,  nocacaeoriginisambiguitatemesrorcoconfeflio- 
lOnisindicioperfcruracus.  IgicuruccondkionisfuEeruboreconfufus,  itajuve- 
cisprudenciadeletlacus,  eundemcurreg;namferviliummorumexprobra- 
tione  maculaflct,incerrogac.  Seddumconjugiscomkacemno&urnohofpi* 
tisfermone  lacefiitamdoluit,  eandemancillamatrecreatamdidicit.  Siqui- 
dem  ille  tria  fecircaeamfervilisricusvkiadenocafledicebac:  Unum,quod 
ancilla;  more  pallio  caputobduxcrit:  alcerumquodveftemad°reflumfuc- 
cinxerk:cercium>quodciborumreliquia^denciumanguftiisinha:reDcesfti- 
pice  erueric, eratasq,  eommanducaverk,  Matrem  quoq;  ejus in  fervituterrLs 
'  eapcivkace  redac~hm memorabat,nepociusfervflimo:e,quam~genereeifo  i 

videretur. 
20  Cujus  induflriam  rex  perinde  ac  divinum  aliquodingenium  venera- 
tus,filiam  eiin  matrimoniumdedicaffirmacionemquoqjejuscanquaim 
ccelefte  quoddam  ceftimonium  amplexatus  eft.  Cseterum  comites  ipfius,  uc 
amici  mandatisfarisfacerec,  proximadic  fufpendio  confurrspfic.  Quod  be- 
neficium  Amlethus  canquam injuriam fimulataanimi moleftia profecucus, 
aurum  a  regc  compofitionis  nomine  recepic,  quod  poftmodum  igniliqua- 
tumclamcavacisbacuiisinfundcndumcuravk. 

Apud  quem  annum  emenfus ,  impetraca  profeclionis  Hcentia  patriam 
repetit,  nihil  fecum  ex  omni  regiarum  opum  apparacuprEecergerulosauri 
bacillos  deporcans.  Ut Juciam  accigk,  prasfencem  Cukum  priftinis  permuca- 
2o  vic  moribus,  quibus  ad  honeftacem  ufus  fuerac,  inridiculsconfvecudinis 
fpeciem  de  induftria  converfis.  Cumq;  criclinium  in  quo  fuae  ducebancur  c- 
xequke,  fqualore  obfitusincraffeCmaximumomnibusftuporeminjecit-,,       .,.:; 
quod  obicum  ejus  faiio  fama vuigaverar.  Adulcimumhorrorjnrifiimcon- 
ceftk,  exprobrantibus  fibi  mutuo  per  ludibrium  convivis  vivu  affore,  querm 
ipfi  perinde  ac  defunefum  inferiisprofequerencur.  Idemfupercomkibus 
sncerrogacus ,  oflenfis  quos  geftabac  baculis,  hic,inquk,  &unus&aiiusefL 
Quod  ucrum  verius,anjocofiusproculericnefcias.  Siquidemeavox,quan-  ; 
quam  a  plerifq;  vana  exiftimaca  fueric,  a  veri  tamen  habicu  non  defcivk,  quas 
-     perempcorum  loco  penfacionis  eorum  precium  demonftrabac,  Pincernis 
40  deinde ,  quo  majorem  convivis  hilaricacem afferrer, conjunctus, curiofiorc 
propinandiofficiofungebacur.  Ecnegreffumlaxiorveftiso<rTenderec,lacus 
gladio  cinxic,quemplerumq;deinduftriadiftringens,fupremodigitosacu- 
mine vulnerabac  Quamobrem a circumftancibus curatum/uc  giadius  curru 
vagina  ferreo  clavo  crajicerecur.Idem  quo  cuciorem  infidiis  adkum  ftruerec, 
pericam  pocuhs  nobiiicacem  crebris  pocionibus  oneravk,adeoq',-cuntcos 
mero  obruic,  uc  dcbilicatis  temulentia  pedibus,  incra  regiamquieci  fe  crade- 
renc,  eundemq;  convivii  &le£lilocumhaberenc,   QuosquuminftdiisOp- 
porcunos  animadvercerei:,  oblatam  propofiti  facultatem  exiftirnans,pra;pa> 
ratos  olim  ftipices  finu  excipic ,  ac  deinde  jedem  in  qua proceres paflim  fufi» 
50  humi corporibus  permixtam  fomno  crapulam  ruclabantur,  ingreflus,  compa- 
cT:am  a  matre  cortinam,qua£  etiam  ihteriores  auls  parietes  obducebat,refcifns 
tenaculis  decidere  coegit.  Quamftertentibusfuperjeclam,adhibitisftipitum 
curvaminibus,adeo  inextricabilinodorftm  artificio  colligavit,  utnemo  fubje- 
•  (ftorumjtametfivaUdius  adnitereturjConfurgendieftc^usnafic^uipofTet.Poft 

E  l  hsc 


20 


54  SAXONIS    CKAMMATICI 

hxc  tcdisigficminjicic,quicrebrefcentibusflaixiisktcincendiumfpargens, 
sjiRicvs.  totos  jnvolvicpenates,  regiamconfumpfit,omnesqjautprofundum  carpen- 
tes  fomnum>  aut  fruftra  affurgere  conantes,cremavit.  Inde  petitoFengonis 
cubiculo ,  qui  prius  a  comitibus  in  tabernaculum  perdu&us  fuerat,  gladiurru 
forte  le&ulo  cohaerentem  arripuit,  fuumqjejus loco  defixit.  Excitato  dein- 
de  patruo ,  proceresej  us  igne  perire  retulit,  adefle  Amlethum  veterum  unco- 
rum  fuorum  opefuccin<fttuTi,&jamdebitapaterna:cladisfuppliciaexigerea- 
vidum.  AdhanevocemFengoleclulodefiliensjdumpropriodefeclusgladio 
nequicquarh  alienum  diftringere  conatur, opprimitur.  Fortem  virum»3eter- 
noq; nomine  dignum, qui  ftultitiae  commento prudenter  inftru<ftus, auguftio-  %9 
rem  mortali  ingenio  fapientiam  admirabiliineptiarumfimulationefuppref- 
Ct,  necfolumpropriaefalutisobtentumabaftutiamutuatus,adpatern£Bquoqj 
ulcionis  copiam  eadem  dudum  prscbente  pervenit.  Itaqi  & fe  folerter  tutatus, 
i&parentemftrenueultusjfortiorjanfapientiorexiftimaridebeat^incertumj 
teliquit. 

HlSTORI^   DaNICjE  LlBRI    TeRTII    FlNIS. 

SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORM,  DANICiE 

LIBER  OUARTUS. 

Euacta  vitrici  ftrage,  Amlethus  facinus  fuum  incerto 

popularium  judicio  offerre  veritus ,  latebris  utendum  cxi- 

ftimavit,  donec,  quorfum  inconditae  plebis  vulgus  procur- 

reret,didiciffet.Igiturviciniaquanocl:uincendiufpecuIa« 

ta  fuerat , mane caufam  confpe&i ignis nofle cupiens,  col- 

lapfam  in  cineres  regiam  animadvertit,  ruinasq;  ejusad*  }<3> 

huc  tepidas  perfcrutata , nihil  praeter informes  combufto* 

rumcorporumreliquiasreperit.Ade6autemvoraxflamma  omniaperederat, 

ut  ne  index  quidem  extaret,  exquotantaecladiscaufaaccipipoflet.   Corpus 

quoq^  Fengonis  ferro  confoffum  intercruentasfpeclabaturexuvias.  Aliisin» 

dignatio  patens>  aliis  mceror,  quibusdamgaudiumoccultumincefferat.  Hi 

ducislamentabanturinteritum,hifopitamparricid£tyrannidemgratulaban* 

tur.  Ita  regia:  necis  eventus  dividua fpectatorum  fententia excipiebatur. 

Eavulgt  tranquillitate  Amlethus  relinquendarumlatebrarumfiduciarrL» 
adeptus>  accerfuis  quibusarcliorempatrismemoriaminhaererecognoverat, 
concionempetit,inquaorationemhujufmodihabuitJ  Nonvosmoveat,pro-  4° 
ceres,pr<?fens  calamitatis facies,fi  quos  miferabilis  Horvvendilli  exitus  movet: 
non  vos  inquam  moveat,  quibus  in  regem  fides,  in  parenEsm  pietas  fervata  eft. 
Parricidse»  nonregisintueaminifunus.  LucluOfiorfiquidemillafacieserat-*, 
quumipfiregem  noftrumab  iniquiffimOparricida(nedicamfratre)flebiliter 
jugulatumvidiftis.  IpfilacerosHorvvendilliartus,ipficOrpuscrebrisvulneri- 
bus  abfumptum  plenis  miferadonis  oculis  afpexiftis.  Quem  abatrociffimo 
carnifice  fpiritu  fpoliatum,  Ut  patrialibertateexueretur;9quisdubitet.?  Una_. 
manus  ei  fatum,  &  vobis fervitutem  injecit.  Quisigitur  tam  amens,ut  Fengo- 
nis  crudelitatem  HorVvendillianx  praeferat pletati  $  Mementote  qua  vos  Hor- 
vvendillusbenevolentiafoverit,juftitiacoluerit,humanitatedilexerit.  Memi-$0 
neritis  ademptum  vobis  mitiffimum  regem ,  juftiffimum  patrem, fubrogatum 
tyrannum,fuffeclumparrFcidam,ereptajura,  contaminataomnia,poilurarrL, 
flagitiis  patriam,impofitumcervkibusjugum,ereptumlibertatisarbitrium_e 
Er  nunc  his  finis;  quum  fuis  auclore"mcriminibusobrutum,fuorum  pcenas 
fcelcrum  parricidam  pependiffe  ccrnatis.  Quismediocriter  prudcns fpecla-  < 

ter, 


■  M    - 

m  ,  MiSTORiJE  BANICJE  LIB.   IP\  # 

torjbeneficiuni  injuria:  loco  duxerit  ?  Quis  mentis  compos  proprium  in  auclo- 

rem  fcelus  recidiffecondoleat?  Quiscruentiffimili&orisclademdefleat,aut  RpMcvs. 

crudeliffimityranni  juftumlamenteturinteritum^Prsfloeftauclorrei^quem 

-    cernitis.  Egoquidem&parentem&patriamukioneprofequutummefateor, 

.  Opus,quod  veftris  pariter  manibus  debebatur,exercuu  Quodvosmecumj 
communiter  condecebat,  folusimplevi.  Addequddneminemtam  praedari 
facinoris  focium  habui;,  neccujusfpiammihi  comesoperafuit»  Quanquam 
haud  ignorem  vos  huic  manum  daturos negotio,  fi  petiffem  ■■,  a quibus  fidem 
regi,benevolentiam  principi  fervatam  non  dubito.  Sedfine  veftro  difcrimine 

|Q  nefarios  puniri  placuit.  Neqj  enim  alienos  humeros  onerifubjiciendos  pu- 
tabam ,  cui  fuftentando  proprios  fuffecturos  credebam.  Incineravi  ego  alios, 
folum  Fengonis  truncumveftris  manibusconcremandumreliquhinquofal- 
tem  juftai  uhionis  cupidinemexatiarepoffitis.  Concurritealacres,  extruito 
rogu  m ,  exurite  impium  corpus ,  decoquite  fceleftos  artus,  fpargite  noxios  ci- 
neres,disjiciteimmitesfavillas:  nonurna,  nontumulusnefandasoffiumreli- 
quias  claudat.  Nullum  parricidii  veftigium  maneat,  nullus  contaminatisar- 
tubus  intra  patriam locus exiftat, nulla  contagium vicinia contrahat,non tita< 
re,  non  folum  damnati  cadaverishofpitiopolluatur,  Cateraegoprsfbui,id 
folum  vobis  pietatis  officium  relidum  eft.  Hisexequiisprofequendustyran- 

20  nus,hac  pompaparriqidaatfunusducendum»  Sedneq;ejuscineres, quipatri- 
amlibeitatenudaverit,apatria  tegiconvenit.  Prartereaquidmeasrevolvam 
icrumnas  ?  calamitates  recenfeam?  retexamimiferiasf  quas  ipfi  me  plenius 
noftis.  Ego  a  vitrido  ad  mortem  quaefitus,  a  matre  contemptus,  ab  amicis 
confputus,  annos  flebiliter  exegi,  dies  calamitose  duxi,iricertum  vitas  tempus 
pcriculis  ac  metu  refertnm  habui.  Poftremoomnem  3£tatisparteiTt,maxima 
cum  rerum  adverfitate  miferabiliter  emenfusfum.  Ssp£metacitisintravos 
queftibus  fenfu  vacuum gemebatis deefle ultorem  patri, parricitlio  vindicem» 
Quae  res  occukum  mihi  veftrss  charitatisindiciumattulit,inquorumanimis 
nec  dum  regiae  cladis  memoriamexoleviftecernebam.  Cujusitaq;tamafpe- 

JO  rum  pecT:us,tamfaxeusrigor,  quem  nonpaffionummearum  compaffiomol- 
liat,  aerumnarurri  miferationonfleclat?Mifereminialumniveflri,moveami- 
ni  infortuniis  meis,  quiabHorvvendilli.neceimmunesgeritismanus.  Mife- 
remini  quoqj  afiiiclae  genitricis  mese,&  reginas  quondam  veftrae,  extindo  con- 
gaudete  dedecori,  qua:  viri  fui  fratrem  interfe&oremq;  complexa,geminunxj 
jgnominise  pondus  fcemineo  perpeti  corpore  cogebatur.  Qiiamobrem  uL. 
ultionis  ftudium  occukarem,,  obfcurarem  ingenium,adumbratum  nonve- 
rum  inertix  habitum  amplexatus  fum,  ftoliditatis  figmento  ufus,  fapientia: 
commentum  texui ,  quod nunc  an  efficax fuerit ,  utrum  finis  fui complefnen- 
tum  attigerit, vcftro  confpe&ui  patet :  vos  tantas  rei arbitros habere  contentus, 

40  fum.  Ipfi  parricidales  faviflas  pedibus  procukate:  defpicamini  cineresejus, 
qui  jugulati  fratris  uxorem  polluit,  flagitio  temeravit,dominum  lsfit,  majefta- 
tem  proditionis  fcelere  laceffivit,  acerbifllrnam  vobistyrannideinintulit,!i- 
bertatem ademit,inceftoparricidium cumulavit.  Metam  jufia: vindidsmini- 
ftrum,tampia£ukionis3;mulumpatritiofufcipitefpiritu,debitoprofequimini 
cultu ,  benigno  refovete  contuitu.  Ego patris probrum  dilui,  matris ignomi- 
niam  extinxi  .tyrannidem  repuli,parricidamoppreffi,infidiofampatruima« 
num  mutuis  infidiis  elufi:  cujus  Ci  fupereffet,indiesfcelerapercrebefcerent. 
Dolebam  &  patris  &  patriaainjuriam,  illum  extinxivobisatrociter,&fupra_> 
quam  viros  decueraf,  imperantem.   Recognofcite  beneficium  ,veneramini 

$Q  ingenium  meum,regnum  fi  merui  datchabetistanti  auclorem  muneris,pater- 
nae  poteftads  hseredem,  non  degenerem,  non  parricidaro,fed  legitimuro  regni 
fuccefforem,& pium  noxae  parricidalis uitorem.  Debetis  mihi  recuperatum 
libertatis  beneficiimi,exclufumafflidantisimperium,ademptum  opprefforis 
jugum,excuflum  parricidse  dominium,calcatum  tyrannidis  fceptrum.Ego  fer= 
vkute  vos  exui,induilibertafejreftituiculmen,gloriamreparavi,tyrannurru 

E  4  fufti*- 


$4  SAX6NIS  GRAMMATICI 

sasiAra.  fuftuli,carnifieem  triumphavi.  Prsemium  pencs  vos  eft,  ipfi  merirum  noftis, 
a  veftra  merces  virtuterequirkur. 

Flexerat  hac oracione  adolefcens  omnium animos , quofdam  ad rrafe- 
racioncm, alios  ad  lachrymas  ufq$  perduxic.  Ac ubi  quievic moeror,rex ala- 
cri  cun&orum  acclamacione  cenfecur.  Plurimum  quippefpei in  ejus  indu- 
ilria  abuniverfis  reponebatur,quitantifacinorisfumrnam  profundiffimo 
aftu  cexuerac,  incredibili  molicione  eoncluferac.  Mirari  illum  complures 
videres,  canco  cemporis  tra&u fubciliffimum  cexiffe  confiiium. 

His  apud  Daniamgeftis,ternisnavigiisimpenfiusadornatis,focerum 
vifurus  ac  conjugem ,  Britanniam  rcpetic.  In  clientelam  quoq,-  armis  pra^-  \a 
ftantem  juvencutem  adfcivcrat,exq>iifitodecorisgenerecukam:  ucficut-. 
eun&a  defpicabili  dudum  habicu  gcfferat,itanuncmagnificisadomniapa- 
ratibus  uterctur,  &quicquid  olimpaupertatitribucrat,  adluxuriadmpen- 
fam  converteret.   Infcutoquoq;quodfibipararijuflerac,  omnemoperurn 
fuorum  concextum ,  ab  ineuncis  £taci$primordiisaufpicatus,exquiikis  pi- 
tlune  notis  adumbrandum  curavic.  Quo  geftamineperindeacvirtuturru 
fliarum  tefte  ufus,  claritatis  incrementa  concraxic     Iftic  depingi  videres 
Horvvendilli  jugulura ,  Fengonis  cum  inceftuparricidium,flag'nofurrtpa- 
truum,fratruelemridiculum,aduncflsftipitumformas,fufpicionemvitrici, 
diffimulationem  privigni,  procurata  tencamencorumgenera,  adhibitam_  2» 
infidiis  fceminam,  hiancem  lupum,invencumgubernaculurn,praetericum 
fabulum,  inicum  nemus,  inficamceftropaleam,inftruftum  indiciisadole- 
fcencem,elufiscomitibusremfeorfumcumvirgine  habicam.  Cernereska- 
que  adumbrari  regiam ,  adeftc  cumfilioreginam,crucidari  infidiacorerru> 
trucidacum  decoqui,  cloaca?  cocfum  infundi%infufumfuibusobjici,cceno 
artus  infterni,inftracos  belluis  abfumendos  relinqui.  Videres  eciam  uc  Am- 
lerhus  dormiencium  comicum  fecrecum  deprehenderic,  ut  oblkeracis  apici- 
bus  alia  figurarum  elemenca  fubftkuerk,ucdapemfaftidierk,pocionemq; 
concempferitjUtvukumregisarguericutreginamfiniftrimorisnocaveric. 
Afpiceres  quoq;  legatorum  fufpendium,  adokfcemis  nupcias  figurarf  Dani-  50 
am  navigio  repeci,  inferias  convivio  celebrari ,  .comicum  loco  baculos  per- 
concancibus  oftendi,  juvenem  pincerna;  parcesexequi,  diflridoperindu- 
ftriam  ferro  digkosexulcerari,  gladiumclavopercundi,  convivales  plaufus 
auzeri,  increbrefcere  tripudia,  aulaeam  dormiencibus  injici,injec~tamun- 
corum nexibus  obfirmari,  percinacius  iopitos  involvi, ceetis  rorrem  immic^ 
ti,  cremari  cpnvivas ,  depaftam  incendio  regiam  labefaclari,  Fengonis  eubi-. 
culum  adiri,  gladium  eripi,  inucilemerepcilococonfticui,regemprivigni 
manupropriimucronisacuminecrucidari»  Haecomniaexcukiflimorerum 
arcificio  milkari  ejus  fcucobpifexftudiofusilleverac,resformisimicatus,&: 
facta  figurarum  adumbraeione  complcxus.    Sed  &  comices  ipfius,  quo  fo  a  3 
nicidiusgererent,  oblkiscancumauroclypeis  ucebancur. 

Quos  Briranniae  Rex  benigniflime  excepcos,regiiapparatusimpenfis 
profequicur.  Qui  incer  epulandum,  an  Fengo  viverec,inregrisq;  forcunis 
efleccupide  pereontacus,cognofcic  e  generu  ferro  periiflc,  decujusfruftra 
faluce  perqukeret,  Cumq;  incerfeclorem  ejus  crebris  perconcacionibus 
inveftigarec,  eundem  cladis  ejus audorem,  ac  nuncium  cxcare  didicic.  Quo 
audico,  tacicum  animi  ftuporem  contraxic ,  quod  ad  fe  promiflam  quondam 
Fengonisukionem  percinere  cognofeerec.  IpfeequiaemacFengo,ucalter 
alceriusukoremagerecmutuaquondampadionedecreveranc,  Trahebac 
icaq;  regem  hinc  in  filiam  piecas,  in  generum  amor,  indecharicasinami-tfQ 
cum,&pra;cercajurisjurandifirmiras,ipfaquoq;mutujeobtcftationisrcli- 
gio , quam  violarc nefarium  crac.  Tandem  cum affinitatis  contemptu  jura- 
roria  praeponderavit  fides ,  converfusq;  ad  ultionemanimus,  neceffitudini 
religionem  ancepofuk.  Sedquoniam  hofpicaUcatisfa«raviolarenefascrc- 

deba- 


**  .     HISTORIJE  DANICJE  LIB.   IK  "■>»   .        $f 

debatur,  aliena  manu  ultionis  partes  exequi  pr£eoptavit,  mnocentiat  fpcci- 
em  occulcq  facinore  prstenturus.  Igitur  irtfidias  ofSciis  texit ,  la?dendiq; 
curain  adumbratis  benevolerttiae  ftudiis  obfcuravit.  Et  qaia  conjunx  ejus*'*RJCKS' 
nuper  morbo  confumpta  fuerat,  Amlethumreparandarum  nuptiarum  lega- 
tionem  fufcipere  jubet,  admodum  fe  fingulari  ipfiusinduftria  deleelaturrL» 
praefatus.  Regnare  fiquidem  inScotia  fceminarn  aflerebat,  cujus  vehemen- 
ter  connubium  affecTaret.  Sciebat  namq;  eam  non  modo  pudicitia  ccelibem, 
ied  etiam  infolentia  atrocem,  proprios  femper  exofam  procos,amatpribus 
iuis  ultinium  irrogalTefiipplicium,ade6  utneunus  quidem  e  niultis  extaret, 

10  qui  procationis  ejus  pcenas  capite  non  luiffet. 

Proficifcjtur  itaq;  Amlethus  quanquam  periculofa  legatio  imperare- 
tur,injun£l:i  rouaeris  obfequium  non  detre&ans,  fed  partim  domefticis  fervis, 
partim  regis  vernaculis  fretus.  IngrefiUsq;  Scotiam?  quum  haud  procul  re- 
ginae  penatibus  abeffet,  recreandorum  equorum  gratiajundum  vix  praturn 
accefiitjibiq;  loci  fpecie  deled:atus,quieti  confuluit,  jocundiore  riviftrepi- 
tu  fomni  cupidinem  provocante,  ordinatis  qui  ftationem  eminus  obferva- 
rent.  Quo  audito  regina  denos  juvenes  exterorum  adventum  apparaturr.qj 
fpeculaturos  emittit.  Quorum  unus  vegetioris  ingenii,clufis  vigilibus,  per- 
vicacius  fubiens  clypeum  Amlethi,  quem  capiti  forte  dormitutus  affixerat, 

2q  tanta  lenitate  fubmovit,  ut  ne  fuperjacentis  quidem  quietem  turbaret,  aut 
cujufpiam  ex  tanto  agmine  fomnum  perrumperet ,  dominam  non  modo 
nuncio,  fed  etiamrerumindicio  certiorem  redditurus.  Delegatasquoqj  ei 
literas  loculis  >  quibus  aflervabantur,  pari  calliditate  fubduxit.  Quibus  regi- 
sia  ad  fe  perlatis  cfypeum  curiofius  contemplatas  eX  affixis  notdis  totius  ar- 
gumenti  fummam  elicuit  *  eumq;  affore  intellexit,  qui  exa&iflimo  pruden- 
tiae  confilio  fretus,de  patruo  paterni-e  cladis  poeoas  acceperit,  Literas  quoq^ 
nuptiarum  fuarum  petitionem  continentes  intuita,,  totos  obliteravitapices* 
quod  fenum  admodum  connubium  abhorreret,juvenuni  complexus  appe- 
teret.    Infcripfit  autem  mandatum  perinde  atq;  a  Britanniae  rege  fibi  trans- 

Jo  miflum  ,  &  ejus  titulo  pariter  ac  nomine  confignaturn  >  quo  fe  latoris  peti 
conjugio  fimularer.  Quin  etiam  fada  quaeex  ejus  fcuto  cognoverat,  fcripto 
compleclenda  curavit, ut &  clypeum  literarum  teftem,  & literaS  clypei inter* 
pretes  exiftimares.  Deitide  eos,  quorumexploratione  urafuera£,fcuturare-, 
ferre,  literasq;  loco  fuo  reftituere  jubetj  eodem  fallaciae  genere  Amlethum 
infequuta,quoeum  in  cavillandis  comitibus  ufum  acceperat» 

Interea  Amlethus  clypeum  capiti  fraude  fubduclum  expertus,  occlufis 
de  induftria  oculis  quietem  eallidius  fimulat,  quod  yero  fopore  amiferat, 
ficto  recuperaturus.  Alteram  quippefallendi  vicem  hocpronius  ab  infidio- 
foquaerendam  putavit,quo  folamprofperius  egerit.  Nec  eum  opiniofefel- 

4©  l.ife  Speculatorem  quippe  clandeftino  aditu  fcutum  ac  chartam  priftino  lo- 
cb  reponere  cupientem  profiliens  corripit,  captumq;  vincloriim  poena  co,er- 
cuit.  Deinde  excitatis  comitibus,  reginae  penates  accedit.  Cui  ex  foceri  per* 
fona  confalutatae  fcriptumejufdem  figillo  obfignatum  porrexiuQuodquura 
accepiftet  Hermuthrudaj(Reginae  id  nomen  erat)  perlegifletque^  operam 
Amlethi  induftriarnq;  verbis  impenfioribus  profequuta,  juftas  Fengonenu 
pcenas  pependiiTe  dicebat:  ipfum  veroAmlethum  remhumana  atftimatione 
majorem  incomprehenfas  profunditatis  ingettio  molitum,quod  nonfolum 
paterni  exitii,  materniq;  concubitus  ultionem  infcrutabili  fenfus  akitudine 
Commentus  fuiflet,verumetiam  regnUm  ejus,  a  quo  crebras  infidias  expertus 

50  fueratjconfpicuaeprobitatis  operibus  occupatTet.Quamobrem  mirari  fetam 
eruditi  ingenii  virum  uno  nuptiarum  errore  labefadtari  pptuifle,  qui  quuim 
humanas  pene  res  claritate  tranfcendat,in  ignobilemobfcuramq,-  copularft 
prolapfus  videatur.-  Quippeconjugemejusfervis  parentibusefle,quanquani 
-eos  fortuna  regiis  honoribus  exOrnaflet.  In  expetendis  fiquidem  conjugiis 
prudenti  non  formsE  fulgoremj  fed  getieris  metiendum.  Quapropter  fi  ritd  ti 

copu-j, 


5§  SAXONIS  GRAMMATICI 

■bmicps.  feopulam  appetac,  profapram  asftimec,nec  fpeciecapiacur;  quaequumiHe- 
s-ebrarum  irricamencum  fic,  malcorum  candoreminanicerfucacadecerfic. 
ElTe vero  quam fibi nobilicace  parem  afcifcere pofllc  Se  fiquidem nec rebus 
cenuem,  nec  fanguine  humilem,  ejusamplexibusidoneamfore,  ucpoco 
quam  nec  regiis  opibus  vincac,  nec  avico  fplendore  pra*cellac.  Qtjippe  Regi- 
liam fe  e iTe ,  & nifi refragarecur fexus,  regem  exiftimari  pofle :  imo  quod  ve« 
fius  eCtr  quemeunq;  coro  fuo  dignaca  fuericregem  exiftere,  regnumq;  fo 
eam  amplexibus  dare.  fra  &  nupciis  fceptrum,&fcepcronupciasreipon- 
dere,  NecparvibeneficiieireeampropriosorTerreamplexus.qucecircaalios 
ferro  repulfam  exequi  confveverac.  Horcacur  icaq;  placendi  ftudium  infe  l® 
cransferac»  in  fe  votumnupcialedefle&aCjgenusq;  forrnsepraeferre  difcat-*. 
Hxc  dicens,  aftriclis  in  eum  complexibus  ruic. 

Ille  camcomivirginiseloquiodelecT;acus,inmucuaprorumpicofcula, 
alternos  complexum  nodos  conferir,  fibiq'; ,  quod  virgini , placicum proce- 
ftacur*  Fit  deinde  convivium,  accerfuntur  amici,  corrogantur  primores, 
nuptiae  peraguntur,  Quibus  expletis,  cum  nupta  Bricanniam  repecit, validi 
Scocorum  manu  propius  fubfequi  jufsa,  cujus  operaadverfumvariosinfi- 
diarum  objectus  ucerecur.  RedeuntiBricanniciRegisfilia,quaminmacri- 
monio  habebat,  occurric.  Quae  quanquamfefuperduclspellicisinjurialae- 
fam  quereretur ,  indignum  camen  ajebat  maricali  graciae  pellicatus  odium  20 
anceferri,neq;  fe  adeo  virum  averfacuram ,  ut  quod  ei  fraudulencius  intenta- 
ri  fciait ,  filentio  oecukare fuftineat.  Habere  enim  fepignus  conjugii filium, 
cuius  fakem  refpeclius  conjugalem  matricharitatem  commendaredcbue- 
rac.  Ipfe  enim,inquic,macrisfuaepellicemoderjc,egodiligam:  meosinco 
ignes  nulla  calamitas  fopiec,  nullus  livor  excinguac.  Quin  &■  in  cefiniftre 
excogicaci decegam,&  quas  deprehenderim  inftdiaspandam.  Quamobrem 
eavendum  tibi  focerum  putes,  quodipfe  legacionis  proventum carpferis» 
omnemq';  ejus  fruclum  inccmet,elufbmittencisvoco,pervicaciiifurp3cio- 
ne  cranftuleris.  Qua  voce  fe  conjugali  quam  pacerna:  charicaci  propio- 
rem  oftendit.».  ^Q 

Haec  loquente  ea  adeft  Bricannia?  rex,  generumcf;  arctius  quamaffe- 
ftuofius  ampkxacus,  convivio  excipic,  liberalicacis  fpeciefcaudispropofi- 
cumcelacurus.  Amlechuscognitafraude,merumdiflimulancerhabuic,  du« 
cencisq';  equicibus  in  comicacumrecepcis,fubarmalemvefteminducnsob- 
fequitur  invicanci , maluicq';  regia;  fimulacioni periculose parere,  quam  cur- 
picer  repugnare.  Ade6  honeftacem  in  cunftis  obfervandam  pucabac.  Quem 
comminus  obequicancem  rex  fub  ipfa  bipacencium  portarum  ceftudinea- 
dorcus  jaculo  cranfegifTec ,  ni  ferrum  fubarmalis  cogae  duricies  repuliflet-*. 
Amlechus  levi  reeepco  vulnere,  eo  loci  feconculic,ubiScocicam  juvencu- 
cem  expeclandi  officiofungi  juflcrac,capcivonova*conjugisfpeculacoread  49 
regem  remiflb ,  qui  fe  deftinatas  dominse  literas  loculorum  cuftodia:  furtim 
.  exemiffe  ceftando,  crimen  inHermutrudamrefunderet,ipfumcf;accurato 
genere  excufationisreacu  proditionisabfolveret.  Quemrexavidiusfugien- 
cem  infequi non moracus,  majore copiarum  parce privavic, icauc  Amlechus 
die  poftero  falucem  pra:liodefenfurus,defperacisadmodumrefiftendiviri- 
bus ,  ad  augendam  mulcicudinis  fpeciem,exanima  fbciorum  corpora  parcim 
fubjedtis  ftipicibus  fuka,parcimpropinquislapidibusaffixa,aliaviventum- 
more  equis impofica ,  nullo armorum decradto,  perinde  acpraeliacura  feria- 
cim  in  aciem  cuneuniq;  digefleric  Nccrariusmorcuorumcornueracquani 
vivencium  globus.  Scupenda  fiquidem  illa  facieserac,quumexcinctirape-  ?§ 
rencur  ad  prajlia,  defuncti  dcccrnere  cogerencur.  Quae  rcs  audori  ociofa  noa 
fuic,  quum  ipfae  excinclorum  imagines  laceffencibus  Solis  radiisimmenfi  ag- 
minis  fpeciem  darenc.  Ica  enim  inania  illa  dcfunctorum  fimulacraprifti- 
num  milicum  numerum  refcrebancuc  nihil  ex  eorum  grege  hefterjaa  ftrage 

»:'■,;>  dimi>» 


HISTORIJE  JDANIC/E  LIB.   IV.  ?0 

diminutum  putares.   Quo  afpectu  territi  Britanni,pugnam  praecurrerefuga, 
a  mortuis  fuperati,  quos  vivos  oppreflerant.    Quae  vidtoria  nefcio  caJlidior, x>tW&vs* 
an  fe/icior  exiftimanda  fit.  Rex  dum  fegnius  fugam  intendit,  ab  imminen- 
tibus  perimitur  Danis.    Victor  Amlethus  ingenti  prsda  acta  ,  convulfisque 
Britanniae  fpoliis,  patriam  cum  conjugibus  petit* 

Interea  defuncfo  Rj#rico,Vigletus  regnum  adeptus,  Amlethi  matrem     xvj;. 
omni  petulantiae  genere  fatigatarh  regiis  opibus  vacuefecerat,  filium  c')usVIGLtTVS* 
fraudato  Lethrarum  Rege,cui  dignitaturn  jura  dandi  tollendiq;  jus  efletjutia: 
regnum  occupafle  conqueftus.   Quam  remAmlethus  tanta  animi  modera- 
jo  tione  excepit,  ut  Vigleto  fplendidiffimis  vidoriae  fuae  manubiisdonaco,  ca- 
lumniam  beneficio  rependere  videretur.   Quem  poftmodum,exigendae  ul- 
tionis  occafione  fufcepta, belio  lacellhum  devicit, atq;  ex  occulto  hofte,  ma- 
nifeftus  evafit.  Fiallerum  Scaniarprifeclum  exilio  adegit:  quem  adlocum, 
cui  Undenfakre  nomen  eft  ,  noftris  ignotum  populis,  conceffifle  eft  fama. 
Poft  haec  quum  a  Vigleto  Scaniae  Sialandiaecjj  viribus  recreato  per  legatos  ad 
bellum  provocaretur>  mirifica  animi  indufiria  duas  circa  ie  res,  quarum  al- 
teri  probrum,  alteri  periculum  ineftct,ftucluari  pervidit.    Sciebat  quippo 
fibhfi  provocationem  fequeretur,  imminere  vitae  perkuSum :  Ci  refugeret-., 
inftare  militiae  probrum.  Praeponderavit  tamen  in  contemplatore  virtutum 
20  animo  fervandae  honeftatis  cupido,  obtuditq;  cladis  formidinem  impenfior 
laudis  aviditas,ne  folidusgloriae  fulgormeticulofa  fatideclinationecorrum- 
peretur.  Animadvertebatquoq$tantum  peneinterignobilemvitam,&fplen- 
didam  mortem  difcriminis  interefle,quantum  dignitas  a  contemptu  diftarc 
cognofcitur.    Tanta  autem  Hermutrudae  charicate  tenebatur ,  ut  majorem  , 
futurae  ejus  viduitatis ,  quam  propriae  necis  folicitudinem  animo  infitam  ge- 
ftarer>omniq;ftudio  circumfpiceret,qualiter  ei  fecundas  nuptias,  ante  belli 
ingreflum  confcifceret.    Quamobrem  Hermutruda  virilem  profefia  fiduci- 
am,ne  in  acie  quidem  fe  eum  deferturamfpopondit,deteftabilem  inquiens 
fceminarn ,  quae  marito  morte  conferri  formidarer.  Quam  promiffionisno- 
Xd  vitatem  parum  executa  eft.  Nam  quum  Amlethus  apud  Jutiam  a  Vigleto  a- 
cieinteremptus  fuifTsf,ultr6  in  vidoris  praedam  amplexumcjjconceffit.  Ita  " 
votum  omnefocmmeum  fortunae  varietas  abripit,  temporum  mutatio  dif-" 
folvit:  &  muliebris  animi  fidem  lubrico  nixam  veftigio  fortuiti  rerum  cafus" 
extenuant:  quae  ficut  ad  pollicendum  facilis,  ita  ad  perfolvendum  fegnis,va- " 
riisvoluptatis  irritamentis  aftringitur,  atq;ad  recentiafemper  avidius  expe-" 
tenda,veterum  immemor,anhela  praeceps  cupiditate  diffultat.  HicAmlethiw 
exitus  fuit,  qui  fi  parem  naturae  atqj  fortunae  indulgentiam  expertus  fuiffet, 
aequaflet  fulgore  fuperos,  Herculea  virtutibus  operatranfcendiffet.  Infignis 
ejus  fepultura,ac  nomine  campus  apud  Jutiam  extat.  Vigletum  tranquillam 
40  ac  diutinam  regni  procurationem  emenfum  morbus  confumpfit. 

Cui  filius  Wermundus  fuccedit.  Hic  prolixis  tranquillitatis  ociis  foeli-  xvu. 
ciffima  temporum  q<uiete  decurfis,diutinam  dornefticae  pacis  conftantianu^^^** 
inconcufla  rerum  fecuritate  tra&abat.  Idem  prolisexpers  juventam  exegit, 
fenior  vero  filium  Ufforiem  fero  fortunae  munere  fufcitavit.quum  nullam  ei 
fobolem  elapfatot  annorum  cdrricula  peperiffent.  Hic  Uffo  coaevos  qucsq; 
corporis  habitu  fupergreffus,2deo  hebetis  irteptiqj  animi  principio  juventac 
exiftimatus  eft,ut  privatis  ac  publicis  rebus  inutilis  videretur.  Siquidem  ab 
ineunte  aetate  nunquam  lufus  aut  joci  confvetudinem  prsbuit,  adeocu  hu- 
manse  deleclationis  vacuus  fuit,  utlabiorum  continentiam  jugifilentiopre- 
50  meret>  feverkatem  oris  a  ridendi  prorfus  offkio  temperaret.  Verum  utin- 
cunabula  floliditatis  opinions  refert.5  habuit,  ita  poftmodum  conditionis 
contemptum  claritate  mutavit:  &quar;r.nm  inertiae  fpeclaculum  fuit,  tan- 
tum  prudentize  &  fortitudinis  exemplumevsfit  Cujus  pater  focordiam  con- 
templatus,  flliam  eiSlefvvicenfium •■pr'aefect-i  Fro  vini  in  matrimonium  afci- 
^fcit,  illuftnffimi  viri  affinitatc  udliffimum  ge  rendi  regni  fubfidium  recepturo. 

Huic 


60  SAXONIS  CRAMMATICI 

Huic  erant  filii  Keto,&  Wigo,  fplcndidiffima;  indolis  juvenes  quorum  Wer- 
^j^  mundus  non  minus  quam  Frovvini  virtutem  futuris  filii  prqfedf  ibus  de- 
pucabac. 

Ea  tempeftace  regriabac  apud  Svcciam  Aciflus,  vir  fama  ftudioq;  con- 
fpicuus:  qui  cum  finitimoslace  b«JlopreffifTec,ncparcumvircuribusfulgo- 
rem  ocio  defidiarq';  corrumpendum  relinquerec,  complura  novarum  re- 
rum  officia  fedulo  frequentacionis  ftudiocelebrandacuravic.  Incerqua:  e- 
ciam  infigni  armacura  fuccindfus,  quocidianam  fblicarii  incefTus  confvecu- 
dinem  prabuic:  cum  quod  in  re  milicari  nihil  crebro  armorum  ufu  prae- 
ftanciusnoflec,cum  uchujus  agicacionc  ftudii  claritatis  incrementaconcra-  IO 
heret ,  in  quo  non  minus  fibi  fiducia ,  quam  laudis  cupido  vendicavic.  Tan- 
tam  quippenullius  rei  violenciam  exiftimabac,  ucejus  objedlu  mencis  fua: 
robur  quaflandum  cimerec.  Qui  cum  trajedtus  in  Daniam  armis  Frovvi- 
num  apud  Slefvvicum  acieprovocaflcc,  magnisq';  invicem  casdibus  copiae 
funderencur,  accidic  ipfbsagminum  ducesicainccrfe  ferro  concurrere,uc 
rem  duelli  more  profcqucrcncur,  &  prascer  pubiicam  belli  forcem  privaci 
confiidtus  fpecie  decercarenc.  Hunc  cnim  congreflionis  evencumpar  am- 
borum  expetebacaftedius,utvirCuceranonparciutn  ope s  fed  propria  viri- 
um  experienria  ceftarencur.  Qup  cvenic,  uc  crebrefcencibusutrinq;plagis, 
Aciflus  armis  fuperior  proftracoFrovvino  privaca;  vidlonaj  publicam  jun-  20 
geret, paflimq;  divulfa  Danorumagmina  profligarec.  Inde  Svetiamrever- 
fus,  Frovvini  necem  non  folum  vircucum  fuarum  imaginibus  adfiripfit, 
verumeciam  impenfiore  verborum  jadtantia  profequiconfvevic,  gloriam 
fadi  vocis  peculancia  demolicus,  Aliquando  enimfpecicfiusvircucesfilen- 
tii  verecundia  ceguncur,  quara  fermonis  petulantia  publicantur* 

Frovvini  filios  "Vy/ermundus  paterna:  dignicacis  honoribus  evehit_,> 
extindfi  pro  pacria  amici  liberos  jufto  admodum  beneficio  profequutus» 
Quie  rcs  Atiflo  referendi  inDaniam  belli  monitum  praebuk.  Rediicicaq; 
fuperioiis  pugnaj  fiducia  concicacus,non  modo  cenues  anguftasq;  copias, 
verum  omni  vircutisSvecica?  robur  advedfans,  perinde  accociusDania;  im-  ?o 
perium  rapturus.  QuodFrovvini  filius  Keto  perprimipilum  fuum  Folcor 
ncm  nomine,  Wermundo,  tunc  forte  villam  Jalungam  tenenci,  nuncian- 
dum  curavit.  QuiRegemcumamicisepuIantcm  rcperiens,  mandatum  ad- 
hortatione  profequutus,adefle  belli  facultatem  diutule  poftulacam,  &  ul- 
tro  fe  Wermundi  votis  ingerere  dixit :  cum  &  prompta  vincendi  prjefte- 
tur  accafio,  &  maturus  triumphi  ciculus  opcionis  ejusarbicrio  tribuarur. 
Magnam  icaq;  &  inopinam  fclicicacis  dulcedinem  cfle,  quam  ei  longis  af- 
fedlacam  fufpiriis,  prajfencis  evencus  aufpicia  largiancur.  Venifle  fiquidem 
Aciflum  innumeris  Sveonum  copiis  fuccindtum,  perinde  ac  vidtorise  cerci- 
tuiiinem  indubicaca  animi  prxfumpcione  complexum.  Curnq;  pra?liacu-  aq 
rum  hoftem  facum  fugje  anceferre  dubium  non  fic,  felicem  recencis  vui- 
neris  ulcionem  oblaca  belli  faculcace  praeftari. 

Quem  Wermundus  prceclare  ac  forcicer  Iegacionis  parces  execuomij 
teftatus,paulifper  epulis  refici  jubet,  quod  itinera  jejunis  officere  foleanc. 
'  Qui  cum  nequaquam  fibi  capiendi  cibi  otium  fuppetere  dixiffec,pocione 
ficim  lenire  depofcicur.  Quo  prsebico ,  poculum  quoq;  (nam  aureum  erac) 
adfervare  jubecur,affirmanceWermundo  comraeandi  calore  defefliscom- 
modius  cracere  quam  palma  lympham  excipi,  meliusq;  bibendi  ufumfcy- 
phi  quatn  manus  fubfidio  celebrari.  Quo  cam  benevolis  verbis  muncris 
magnicudinem  profequence,deledtacus  ucroq;  juvenis,fc  priusad  perce-cg 
ptcc  pocionis  menfuram  proprii  cruoris  hauftu  ufurum,quam  Regis  con- 
foedfibus  cerga  admoturum  promittit»  Tam  forccm  ejus  promiffionemj 
Wermundusmercedis  nomine  veneratus,aliquanco  plus  volupcacisexda- 
cobeneficio,  quam  miles  exacccpco  p«rcepk,Necaaimofiuslocucumeum, 
quam  prsliaeum  expercus  eft.  Coniv- 


HISTOKIM  DANICS  LIB.  IK  61 

Commiffb  namqj  bello  contigit,ut  inter  varios  turmarum  procurfus  vvEs^vt 
concurrentibus Folcone  & Atislo,manumqj  diutule conferentibus,  Sveonum  v>v  &. 
exercitus  ducisfui  eventum  fequutus,  fugam  ingrederetur:  Atislus  quoque 
faucius  ad  naves  ex  acie  convolaret.  Cumq;  Folco  vulneribus  ac  labore  he- 
betatus,fed&aeftu  &labore  pariter  fitiq;  perfuius,  fugam  infequi  deftitiflec 
.  hoftilem ,  recreandi  corporis  gratia, proprium  caffide  cruorem  excepit,  hau- 
riendumqj  ori  praebuit.  Quo  facTo,receptumaRege  craterem  fpeciofiffime 
penfavit.  Quod  videns  forte  Wermundus,  impeniius  eum  peraclae  promif- 
fionis  laudavit.  CuiFolco  fpeciofa  vota  ad  debitum  finem  perducenda  re- 

10  fpondit.  Qua  voce  non  minorem  fadi  fui  commendationem  quamWer- 
mundus  exhibuit. 

Cumqi  vidores,  ut  poft  praelium  fir,  depofitis armis, acquifcentes,variis 
invicem  fermonibus  uterentur,  Slefvviccnfium  praefectus  Keto,  magnae  fibi 
admirationi  efie  pr«edicavit,qualiter  Atislus  crebris  obftantibus  caufis  elap- 
fionis  copiam  impetraverit,  pradertim  cum  is  ante  omnesbella  gefleritpri- 
mus,fugaver6poftremus  incefierit:nec  alius  quifpiamexhafiibusfuerit,cu- 
justantis  Danorum  ftudiis  afTecTaretur  occafus.  Ad  hxc  Werrmmdus,  nofle 
eum  oportere  ajebat,  omnem  bellorum  aciem  quadrifaria  dimicantium  va- 
rietate  diftingui.  Efle  enim  primi  generis  bellatores,  qui  fortjtudinem  no- 

lO  deftiatemperantes,rebellesacriusc3edant,fugientibusinftareerubefcant.Hos 
fiquidem  efle,  quos  diuturna  armorum  experientia  certiore  virtutis  teftimo- 
nio  profequatur,  quiq;  gloriam  fuam  non  in  vidorum  fjga,  fed  vincendo- 
rum  expugnatione  conftituant.  Efle  pradiantium  & ahud  genus,qui  corporis 
animiqj  viribus  freti,  fed  nulla  miferationis  parte  praediti,.  in  hoftium  tam  ter- 
ga  quam  peclora  communi  cjedis  atrocitate  defaeviant.  Tales  quippe  effe, qui 
juveriilisanimicaloreprove&Ltyrociniirudirrienta  bellorum  aufpiciis  orna- 
recontendantjquosqj  tam  actatis  quamlaudis  ardorinflammec,inqjfas&ne- 
fas  parinifusfecuritatepratcipitet.  Efleetiamtercios,  quibus  intermetumpu- 
doremqi  anxiis  progreflumterroradimat,  recurfumruborisobftaculumtol- 

%0  lat^  qui  fanguine  clari,  inaniq \  tantum  proceritate  confpicui,  aciem  numero 
non  viribus  denfent, hoftem  umbra  potius  quam  armis  feriant,  &  in  bellato- 
rum  grege  folo  corporum  fpectaculo  cenfeantur.  Hos  rragnarum  opum  do- 
minos  fore,generequamanimo  praeftantiores,quoslucisaviditasrerunido- 
minio  contra<Ta,plusignaviaequam  nobilitatis  viribusindulgere  compellar. 
Efleicem&alios  quifpeciem  nonrem  inbellum  perferant,feq,extremis  fo- 
ciorum  agminibus  inferentes,  primi  fugam,  poftremi  praelium  gerant.  ln_> 
quibus  imbecillitatis  habitum  certi  pavoris  indicium  detegat ,  cum  femper 
quaefitis  deinduftria  fubterfugiis,pugnantiumterga  timidioris  progrelTuspi- 
gritia  fubfequantur.  His  ergo  decaufis  Regem  fuga  fervatum  exiftimari  de- 

aq  bere,  cum  a  primi  ordinis  miluibus  nulla  perfecutionis  inftantia  fugiens pre- 
meretur,qui  non  vi<Tosarcere,fed  vicToriam  confervare  curaebabeant,perin- 
deq;  cuneos  denfent,  ut  trophzei  novitas  competentibus  nixa  prsefidiis  perfe- 
cTamfucceflus  copiamadfequatur.  Secundivero  generispugnatores,quibus 
obje<Taquaeq;perimereftudium  fit,non  animi,fed  opportunitatis  inopia  A- 
tislum  intadtumliquitTe,qu6deo5nontam  laedendi  aufus,  quam  facultas  de- 
fecerit.  Sed  &tertiiordinisviros,  qui  ipfum  pugnae  tempustrepido  vagatio- 
nis  generededucentes,  fuccefTus  etiam  fociae  partis  impediunt,  quanquam 
laedendiRegislocumhabuerunt,attentanditamenaudaciacaruifle  Hismodis 
Wermundus  ftupidam  Ketonis  admirationem  abfolvens,  veras  fervatiRegis 

cq  caufas  aflertione  fua  editas  memorabat. 

Poft  haec  Atislus  Svetiam  refugus  petit ,  Frowini  csedem  petulantiils 
jacTans ,  ac  facinoris  hujus  memoriam  verbofo  laudum  fuarum  relatu  in- 
ceflanter  oftentans,  nsn  quod  receptae  cladis  ruborem  aequo  animo  ferret, 
fed  ut  recentis  fugae  vulnus  antiquae  vicToriae  titulis  recrearet.  Cujus  rei 
Kcto  &  Wigo,  ut  par  erat,  indignationc  permoti,  in  paternae  ultionis  vota 

F  con- 


\        -   ,     -  ■■)■■■■■ 

61  SAXONIS   CRAMMATICl 

v/£RMriv.conjuraiic.  Quam  fe  parum  bello  exequi  pofle  credences,  fumpco  levio* 
&vs,  ris  armacurje  paracu,Svcciam  fblicarii  pecunc,  ingreffiq;  nemus  ,  in  quo 
Regem  abfque  comice  verfari  folirum  fama  cognovcranc ,  ccla  lacebris 
mandanc  Inde  cum  Aciflo  profugorum  nomincdiurnle  converfaci,cum 
ab  eo  ,  quam  patriam  habcrenc,  interrogarentur,  Slefvvicenfes  fc  efle_>  » 
pacriamque  caedis  causa  liquifle  teftancur.  Ouod  rex  eos  non  de  pacrandi 
facinoris  voco ,  fed  de  pacraci  noxa  aftruxifle  credebac.  Ea  quippe  fraude 
percun&ancis  ftudium  eludere  cupiebanc,  uc  relacionis  cercicudo  caffumj 
quajrenci  parerec  incelledtum,  &  refponfionis  vericas  cacitis  adumbrata_» 
figmencis  opinionem  incucerec  falficacis.  Plurimum  quippe  defdrmicacis  jq 
ohm  ab  illuftribus  viris  in  mendacio  reponebacur.  Tum  Atiflus  fcire  fibi 
libicum  dixic,  quis  Danorum  opinione  Frovvini  incerfe&or  credacur.  Ad 
hascKeco,  dubicari  (inquit)  cui  canci  facinoris  claricacem  arrogari  con- 
veniac,  praefercim  cum  eum  publica  aucoricas  acie  excinclum  perhibeac. 
Refpondic  Aciflus,  fruftra  aliis  Frowini  neccm  adfcribi,  quam  ipfc  dun- 
taxac  alcerna  manus  confercione  peregeric.  Mox,  an  ulla  Frovvino  fbbo- 
les  fupereflecperquiric.  Kecone  deinde  duos  ejus  filios  excare  dicenco» 
aecacis  eorum  ac  ftacura  habicum  perquam  libencer  fe  cognofcere  dixic.. 
Referc  Keto ,  hos  fibi  corpore  propemodum  sequales  effe,  eecace  pares, 
proceritace  perfimilcs.  Tunc  Aciflus,  fi  mens,inquic,illis  ac  vircuspacer-  ^q 
na  conftarec  >  acerba  mihi  cempeftas  ingrucrec.  lncerrogance  deinde  eo, 
an  crebram  pacernae  necis  mentionem  haberenc :  Keco ,  quicquid  reme- 
dio  cemperari  non  poflic,  fupervacue  verbis  replicari,  fubjunxic.  Nihil 
prodeflc  ceflacus  inexpiabile  malum  affiduis  icerare  molefhis.  Quodi&o, 
documentum  dedic,  ukionem  minis  praecurri  non  oporcere. 

Cumque  regcm  acuendi  roboris  graria  quocidie  folicaria:  digreffio- 
nis  officio  ucencem  viderec,recepcis  armis  cum  fracre  prsevium  ejus  con- 
fe&arur  inceflum.  Quibus  Aciflus  vifis  arcnam  prefllc ,  quod  imminen- 
tcs  vitare  deforme  exiftimarec.  Illis  deinde  fe  perempti  ab  eo  Frovvini 
pcenas  fumpcuros  dicencibus  ,  prasfertim  cum  plurimo  jaclancia;  faflu  fo  |_» 
folum  necis  ejus  faceacur  auclorem»  cavendum  eis,  inquicne  dum  ultio- 
nis  effectum  appetanc»  infirmas  &  inopes  virium  manus  ftulta  fecum  au- 
dacia  conferanc,  dumque  alienum  affeclenc  exicium,proprium  experian- 
turoccafum,  opcima;  indolis  habicum  praepfopera  laudis  cupidine  con- 
fumpcuri.  Quamobrem  parcanc  juventa?,  parcant  &  indoli,  nec  temere 
votum  eis  incefleric  periundi.  Icaque  pacernas  cladis  injuriam  pecunia  a 
fe  rependi  pcrmiccant ,  ingentifque  glorise  loco  habearic,  quod  cancurru 
principem  mulclie  nomine  coereuiffe,  &veiuti  quodam  cerrofis  imperio 
eoncuffifle  credancur.  Haec  vero  fc  non  timore  percictfm,  fed  adolefcen- 
tia:  eorum  miferatione  motum  docere.  A  quo  Keto  fruftra  tempus  tan-^Q 
ta  verborum  ambage  deduci  prafatUSi  quod  cam  jufta;  ulcionis  affe&um 
pecuniae  promiffione  labefaclare  conetur  ,  progredi  illum  jubet ,  &  fi 
quid  fibi  virium  fit,  folitario  fecum  experiri  congreffu.  Nam  &  fe ,  re- 
moto  fratris  adminiculo ,  propriis  adturum  Viribus,  ne  manu  impari  pu- 
gna  Conferi  videretur  infamis.  Duos  fiquidem  cum  uno  decernere  uc_. 
iniquum ,  ita  etiam  probrofum  apud  Veteres  credebacur.  Scd  ncquc? 
vicloria  hoc  pugna:  gencre  parta  laudabilior  habita,  quod  potius  dede- 
cori  quam  gloria;  juncla  vidcretur.  Quippe  unum  a  duobus  opprimi  uc 
nulliusnegotii,ita  maximi  ruboris  Ioco  duccbatur.  Tanta  autem  Atiflum 
fiducia  ceperac,  uc  ambos  ad  fe  paricer inceflendum  horcarecur ,  prjefaCus  f<^ 
fe  cucioris  pugna:  poCcflacem  fadurum  ,  quibus  pugnandi  votum  detfa- 
here  nequeac.  Quam  indulgenciam  Keco  ica  avcrfacus  cft  ,  uc  prius  fo 
faco ,  quam  ea  ufurutn  ceftarecur  \  oblacam  ccrcaminis  condiEioncrru 

vitio 


HISTORIJE  DANICA  LIB.  IV.  6j 

vitio  fibi  vcrtcndam  exiftimans.  Quem  Aciflusmanum  fecum  cupidiuswsRMW*. 
conferentem  modefto  pugnae  gencrc  exciperc  cupicns  >  clypeum  cjus  D^s- 
duncaxac  ada&olevius  mucrone  converbcrac,animofiorfalucis  (ax,  quam 
efficacior  dcfenfbr.  Quo  diucule  gefto,  moncc  uci  fracrem  ccepci  confbr- 
tem  adfcifcacnecaliena:  manus  opem  expofcereerubefcac  ciim  foiicariam 
fui  conacusexperienciam  finc  efteclu  efle  videac.  Abnuenci  parcendumj 
ncgac, minasq';  operc  profccucus ,  fummis  eum  viribus  cencac.  A  quo  cam 
valido  fcrri  lclu  excepcus  eft,  uc  ipfum  diffiffa  caflide  capiti  illabi  cogcrc- 
cur.  Quovulnereirricacus,  [nam  mulcus  e  vercice  cruor  profundebatur,] 
10  Keconem  crebris  ac  vegctis  ichbus  pccicum ,  genibus  humum  pecere  coe- 
gic.  Quod  Wigoincuennon  paflus,  propior  privacae  charicaci,  quam  publi- 
cae  confvecudini,  ruborem  piccaci  cederecoegicinvafoq';  Aciflo  fracernas 
imbecilJicacis  proceclorquamfpe&acor  cfle  maluic.  Quofaclo  plusoppro^ 
brii  quam  laudis  concraxic,  quod  in  juvando  fracrc  ftacucas  duelli  leges 
folviflet,  eidemq';  utilius  quam  honcftius  opem  culifle  viderecur.  Siquidcm 
ex  alcera  lancc  dedecoris,  ex  altera  pietatis  partibus  indulfic.  Icaq,-  prom- 
pcius  quam  fpeciofius  Acifli  caedesab  ipfispcraftanofcebacur.  Quaenevul- 
go  clam  efiec,corpuscjus,  abfciflb  capicc,equo  impenfum  excra  nemusfe- 
renccs,  propirtquioris  pagiincolis  cradunc,  Frovvini  filios  pacernae  necis 
20  ulcionem  ab  Aciflo  Sveonum  rege  exegifle  ceftanccs.  Talem  prae  fe  vi&o- 
riam  ferences,  primis  a Wermundohonoribus  excipiuncur,utiliflimumab 
eis  opus  edicum  judicance,  fublaciq';  a:muli  gloriamquam  admifli  oppro- 
brii  famam  cupidius  incuence,  ncc  cyranni  nccem  uilis  ignominiae  parci- 
busaffinem  ccnfcnce.  In  proverbium  apudexcerosdudum;qa6dprifcum 
dimicandi  jus  rcgius  labefa&afTec  incericus. 

Curnq';  Wermundus  a;cacis  vicio  oculis  orbaretur.,  SaxoniaeRex  Da- 
niam  duce  vacam  racus,  ci  per  legacos  mandac,  regnum  quod  praecer  as- 
tacis  debicum  ceneac,  fibiprocurandum  comrmccac,ne  nimis  longa  impe- 
rii  avidicacc  pacriam  legibus,  armisq';  defticuac.  Qualicer  enim  regem  cen- 
2o  feri  poffccui  fene&us  animum,  cjecicas  oculum  pari caliginis  horrore  fu- 
fcaveric?  Quod  fi  abnuat,  filiumq';  habeac,  qui  cum  fuo  ex  provocaciono 
confligereaudeac,vidorem  rcgno  pociri  permiccac   Si  neucrum  probec» 
armis  fecum  non  monicisagcndumcognofcat,ut  candem  invicuspra^beac, 
qudd  ulcroneus  exhibcrc  concemnac.     Ad  bxc  Wermundus  alcioribus  fu- 
-    fpiriis  fra&us.  impudcncius  fc  aecacis  exprobracionc  lacerari  refpondic_j» 
quem  non  idco  huc  infclicicacis  fene&us  provexeric,  quod  pugns  parcus 
timidius  juvcncam  cxegeric.    Nec  apcius  fibi  caicicacis  vicium  obje&ari» 
qudd  plerumquc  calem  aecacis  habicum  calis  ja&ura  confequi  foleac,  poci* 
uso[;  condolendum  calamicaci  quam  infulrandum  videacur.  Juftius  autcm 
40  Saxoniae  regi  impacienciae  nocam  afTerri  pofle,  quem  potius  fenis  facumj 
opperiri ,  quam  imperium  pofcere  decuiflec,  quod  aliquanco  praeftec  de- 
fun&o  fuccedcre  ,  quam  vivum  fpoliare.    Se  camen  ne  canquam  delirus 
prifcae  libercacis  ciculosexcernovideacur  mancipare  dominio,  propriama- 
nu  provocacioni  paricurum.  Ad  haec  legaci,  fcire  fe  inquiunc, regem  fuum 
conferendae  cum  cceco  manus  ludibriam  perhorrere  ,  quod  tam  ridicu-  . 
lum  decernendi  genus  rubori  quam  honeftaci  propinquius  habeacur.  Ap* 
cius  vero  per  ucriufqjpignus  &  fanguinem  amborum  negocio  confuli.  Ad 
haecobftupefactis  animo Danis fubitacj;  refponfi  ignorantia  perculfis,  UtFo , 
qui  force  cum  caeceris  aderac,  refponfionis  a  pacre  licenciam  flagicabat,  fubi* 
«0  toq;  vclut  exmuco  vocalis  evafic.Cumq;  Wermundus,quifnam  calem  a  fc  lo- 
quendicopiam  poftularec,inquirerecminiftriq';  eum  ab  UrTone  rogari  dixif» 
fencfacisefleperhibuicucinfelicicacis  fuaevulneribusalienorum  faftus  illu- 
derecne  etiam  a  domcfticis  fimili  infultacionis  peculanciavexarecur.  Sed 
lacdliEibus  Ulfonem  hum  efle  pcrdnaci  affirmacionc  ceftainibus,liberum 

F  %  eific, 


:r 


64  SAXONIS   GRAMMATICI 

wermvk-  ei  fitjinquit,quifquis  eft  cogitata  profari.  Tum  Uffo,fruftra  ab  corum  rege 
pjs.  regnum  appeti,inquit,  quod  tam  proprii  reftoris  officio,  quam  fortiffimo- 
rum  procerum  armis ,  induftriaq;  niteretur.  Praeterea  nec  regi  filium ,  nec 
regno  fucceflbrem  deefle,  fciantq;  fe  non  folum  regis  eorum  filium,  fed  e- 
tiam  quemcunque  ex  gentis  fuas  fortiffimis  fecum  adfciverit,  fimul  pugna 
aggredi  conftituiffe.  Quo  audito  legati  rifere,  vanam  difti  animofitatem 
exiftimantes.  Nec  mora,condicitur  pugnae  locus,eidemque  ftatatemporis 
meta  prxfigitur.  Tantum  autem  ftuporis  LlfFo  loquendi  ac  provocanclino- 
vitate  praefentibus  injecit,  ut  utrum  vocl  ejus  an  fiduciae  plus  admirationis 
tributum  fit,incertumextiterit.  jq 

Abeuntibus  autem  legatis,  Wermundus  refponfionis  au&orelaudato, 
quod  virtutis  fiduciamnonin  u.nius,fed  duorum  provocatione  ftatuerit,po- 
tius  fe  ei,  quicunque  fit ,  quam  fuperbo  hafti  regno  eefturum  perhibuir_j. 
Univerfis  autem  filium  ejus  efie  teftantibus,  quilegatorum  faftum  fiducia; 
fublimicate  contempferit,  propius  eum  accedere  jubet,quod  oculis  neque- 
at,manibus  experturus*  Corpore  deinde  ejuscuriofius  contredtato,  cum_. 
cx  artuum  gfanditate  lineamentisq;  filium  efTe  cognofFet,fidemafiertoribus 
habere  coepit,  percontariq;  eum,cur  fvaviffimum  vocis  habitum  fummodif- 
fimulationis  ftudio  tegendum  curaverit,  tantoq;  aetatis  fpatio  fine  voce  & 
cundlis  loquendi  commerciis  degere  fuftinuerit.ut  felinguae  prorfus  officio  20 
defe&um ,  nativaeque  taciturnitatis  vitio  obfitum  credi  permitteret  ?  Qui 
refpondit,fe  paterna  hacftenus  defenfione  contentum,  non  prius  vocis  offi- 
cio  opus  habuiffe  ,  quam  domefticam  prudenciam  externa  loquacitato 
preflam  animadverteret.    Rogatus  item  ab  eo,  cur  duos  quam  unum  pro- 
vocare  maluit?  Hunc  idcirco  dimicationismodum  a  fe  exoptatum  refpon- 
git,  ut  At.is.li  regis  oppreffio,qu2e,qu6d  a  duobusgefta  fuerat,Danis  oppro- 
bri6  extabat,  unius  facincre  penfaretur,  novumq;  virtutis  fpecimen  prifca 
ruboris  monumenta,  convelleret.  Ita  antiquae  crimeninfamiae,recentis  fa- 
niae  litura  refpergendum  dicebat.     Quem  Wermundus  juftam  omniurru. 
aeftimationem  fecifle  teftatus,  armorum  ufum,  quod  eis  parum  aflueviflet,  JO 
praedifcere  jubet.    Quibus  UfFo  oblatis,  magnitudine  pe&oris  anguftos  lo- 
aicarum  nexus  explicuit,  nec  erat  ullam  reperire  quae  eum  jufto  capacita- 
tis  fpacio  contineret.  Majore  fiquidem  corpore  erat,quam  ut  alienisarmis 
uti  poffet.   Ad  ultimum  cum  paternam  quoq;  loricam  violenta  corporis  a- 
ftriciione  diflblveret,  Wermundus  eam  a  laevo  iatere  djflecari,  fibulaq;  far- 
ciri  praecepit,  partem  quae  clypei  praefidio  muniatur  ferro  patere  parvi  exi- 
ftimans.    Sed  &  gladium,  quo  tuto  uti  poffit,  fumma  ab  eo  cura  confcifci 
juffit.  Oblatis  compluribus,  Uffo  manu  capulum  ftringens,  fruftratim  fin- 
gnlos  agitando  comminuit,  nec  erat  quifquam  ex  eis  tanti  rigoris  gladius, 
quemnon  ad  primae  concuffionis  motum  crebra  partium  fraclione  diflbl*40 
veret.    Erat  autem  regi  inufitati  acuminis  gladius  Skrep  di<ftus,  qui  quod- 
libet  obftaculi  genus  uno  ferientis  idtu  medium  penetrando  diffinderet, 
nec  adeo  quicquam  pradurum  foret,  ut  adadam  ejus  aciem  remorari  po- 
tuifFer_j.     Quem  ne  pofteris  fruendum  relinqueret,  per  fummam  aliena: 
commoditatis  invidiam  in  profunda,  defoderat,  utilitatem  ferrij  quod  filii 
incrementis  diffideret,  caeteris  negaturus.    Intcrrogatus  autem  an  dignum 
Uffonis  robore  ferrum  haberet ,  habere  fe  dixit.     Quod  fi  pridem  a  fe  ter- 
rae  traditum  recognito  locorum  habitu  reperire  potuiflet,  aptum  corporis 
ejus  viribus  exhiberet.     In  campum  deinde  perduci  fe  jubens ,  cum  inter- 
rogatis  per  omnia  comitibus  defoffionis  locum  acceptis  fignorum  indiciis  fo 
comperifTet ,  extraclum  cavo  gladium  filio  porrigit.      Quem  Uffb  nimia 
vetuftate  fragilem  exefumque  confpiciens  ,  feriendi  diffidentia  perconta- 
tur,  an  hunc  quoque  priorum  exemplo  probare  debeaL*  >  prius  habitum.» 
ejus  ,   quam  rem  ferro  geri  opofteat  explorandum  teftatus.       Referc» 
Wermundus ,  fi  praefens  ferrurn  ab  ipfo  ventilando  collideretur ,  rionu. 

fupe« 


HISTQRIM  DANICJE  LIB.   IV.  6$ 

fuperefTe  quod  virium  ejus  habicui  rcfponderet.   Abftinendum  itaq;  fa- 
ito,cujus  in  dubio  exitus  maneat.  WE*P*N~ 

Igitur  ex  paclo  pugnse  locus  expeticur.  Hunc fluvius  Eidorus  ita  aqua- 
rum  ambitu  vallac,  uc  earum  interfticio  repugnanccnavigii  duncaxac  adicus 
paceac.  Quem  UfTonefinecomicepecence,  Saxoniajregisfiliuminfignisvi- 
ribus  arhleta'cqnfequitur,  crebris  utrinq;  curbisalternosriparumanfradtus 
ipetlandi  avidicace complencibus.  Cun&is igicur  huic fpe&aculo  oculos  in- 
ferentibus,  Wermundusin  excrema  r-ontts,  arre  fe  collocat,fifil:um  vinci 
concigiflccrlurnine  pericurus  Maluicenim  fanguinisfui  ruinam  comicari, 

fO  quam  pacna;  mcericum  plenisdolorisfenfibusintueri.  VcrumUffogemi- 
nis  juvenum  congreflibus  laceflicus ,  gladii  difEdencia  amborum  iclus 
umbone  vicabat^ ,  prcientius  experiri  conftituens ,  quem  e  duobus 
atcencius  cavere  debuiflec»  uthunc  falcem  uno  ferri  impuJfu  concin- 
geret,  Quem  Wermundus  imbecillitacis  vicio  tancam  recipiendorum  i- 
duum  pacienciam  prceftare  exiflimans  ,  pauiacim  in  occiduam  pnnriso-  . 
ran  morcis  cupidicace  fe  procrahic, fi  de  filioa&um  forec,  facum  prsecipi- 
tio  pecicurus  Tanca  fanguinischaricace  fligrancemfenem  fortuna  proce- 
xic.  UfFo  fiquidem  fi.inm  regis  ad  fecum  avidius  decernendumhorcacus, 
claricacem  generis  ab  ipfo  confpicuo  forckuuirus  opere  jequari  jubec  ne_» 

20  rege  orcum  plebejus  comes  vircuce  pra;ftare  videacor.  Amlecam  deindc, 
'  explorands  ejus  forcicudinisgratia,  ncdominifui  cergacimidiusfubfeque- 
recur  admonicum,fiduciama  regis  fiiio  in  le  repoficam  egregiis  dimicatio- 
nisoperibus  penfare  prjecepic,  cujus  deb^ciu  unicuspugnas  comes  adfcicus~ 
fuenc,  Obcemperanrem  illum , propiufqj  cor.gredi  rubore  compulfurrL,, 
primo  ferrii&u  mediumdiflecat.  Qj  ofoDorecreacusWermundusjfiliifer- 
rumaudirefedixicrogarq,  cuipociflimum  pa^ci  iclrum  inflixeric  Referen- 
tibus  deinde  mimftris,  eum  non  unam  corporis  parcem,fedcocam  homi- 
nis  cranfegiflecompagem :  abftrattum  pra^cipiciocorpus  ponci  reftiruiceo- 

j    -  dem  fludio  iu  em  expecens  quo  facum  opcaverac.  Turn  Ufto  reliquuni  ho- 

20  flem  [  rioris  exemplo  confumere  cupiens ,  rcgis  filiumad  ulcionem  inter- 
fecli  pro  fe  facelbtis  manibus  parencacionis  loco  erogandam  irnpenfiori- 
bus  verbis  folicicac.  Quem  propius  accedere  fua  adhorcacione  eoaclumj, 
infligendi  icrus  loco  curiofius  dendcaco,gladioq'j  quod  cenuem  ejuslami- 
nam  fuis  imparem  viribus  formidarec,in  aciem  alceram  verfo,  penerrabi- 
li  corpons  fectione  craasverberac.  Quo  audiro  F/ermundus  Skrepgladii 
fonom  fecundo  fuis  auribus  inccffifle  perhibuit.  Afflrmantibus  deindear- 
birrisucrumq;  hoftern  ab  ejusfilioconfumpcum,nimiecace  gaudii  vulcum 
flecu  folvic  lca  genas.quasdolormadidarenon  pocerac,lamcia  rigavic.  Sa- 
xonibus  igirur  pudore  moeftis,  pugilumq,  funus  fumma  cum  ruboris  acer- 

aq  bicace  ducentibus,  UftonemDani  jucundis  excepere  cripudiis.  Quievic  cum 
Aciflanae  cjedis  infamja,  Saxonumq',  opprobriis  expiravic. 

JcaSaxoniar  regnum  ad  Danos  cranflacum,poft  pacrem  UfFo  regen-  xvm. 
dumfufcepic,  ucriulq;  imperii  procurator  effecfus,  qui  ne  unum  quidem  !1FF'!'^" 
rite  moderacurjscredebacor.  Hic  acompluribusOiavus  eft  di£tus,acq,ob    ws. 
animi  moderationtm  Manfveci  cognomine  donacus.  Cujus  fequences  aclus 
vecuftacis  vicio  foSennem  fefelierenocitiam.  Sed  credipoteftgloriofoseo- 
rum  proceflus  exncifle,  quorum  tamplena  laudis  principia  fuerint.  Tanu 
brevi  fadtorum  ejus  profecucione  animadverco:quodilluftrium  gencisno- 
ftrjE  virorurn  fplendorem  fcriptorum  penuria  laudi  mcmoriaeq',  fubtraxe- 

tQ  ric.  Quod  fi  patriamhanc  fortunaLacinoquondam  fermone  donaflec,  in- 
,numeraDani:orumoperum  yolumina  cererencur. 

Uffbni  Jan  filusfuccedit.  Qjft  ciim  transfufis  in  exterospraeliiscro-_5«!X;r 
phaeorum  trequencia  rerum  dominium  propa.  alfetjparcum  glona^tulgo- 
jemtecro  fuperbia:  fqualore  t ufcayit^ica  a  clariflimi  parencis  iioneftnte  de- 

F  5  genc- 


66  ,SA~XONIS    GRAMMATICI 

vax.  u.  generans,  utcum  ille  casteris  moderatione  prEeftiterit,  hic  ca;teros  faftuosa 
turnidus  elatione  contempferit.  Sed&paternabona,vel  quaeipfe  exterarum, 
gentium  manubiis  pepererat,  flagitiis  disjiciebat:opes  quae  regio  fplendori 
fervire  debuerant,  voracibus  fumptuum  impenfis  tribuens.  Sic  interduma 
majoribus  fuis  fimilia  portentis  pignora  defcifcunt. 
xx.  Post  hunc  regnat  Huglethus, qui H#mothum & H#grinium Svetiae ty- 

thv s."rannos  maritimo  fertur  oppreffiffe  conflictu. 

Cui  Frotho  fuccedit,  cognomento  Vegetus,  qui  ipfam  cognominis 
irotho.  fpeciem  corporis  animiq;  firmitate  teftatus,  denis  Nofvagiae  ducibus  bello 
iii  confumptis,infulam,quaeexeo  poftmodum  nomen  obtinuk,  ipfumpoftre- 10 
moRegem  invafurus  acceffit.Frogerushicerat,gemina  admodumfortecon- 
fpicuus,quod  non  minus  armis  quam  opibus  illuftris  regiam  ditionem  athleti- 
co  decoraret  offkio,tantumq;  gymnicis  palmis,quantum  dignitatis  ornamen- 
tis  polleret.  Hic,ut  quidam  ferunt,  Othino  patre  natus,adiis  immortalibus 
beneficium  praftare  rogatis,  muneris  loco  obtinuit,  non  ab  alio  \  inci, quam 
qui  certaminis  ternpore  fubjedlum  pedibus  ejuspulverem  manu  convellere 
potuiiTet.  Quem  Frotho  tanta  a  fuperis  firmitate  donatum  comperiens,duel- 
lipoftulationefolicitat,deorumindulgentiamfallaciatentaturus.Primumigi- 
tur  imperitiae  (imulatione  dimicationis  ab  ipfo  documentum  efHagitat,  cu- 
jus  eum  ufuexperientiaq;ca!lere  fciat.Illehoftem  profefficnifuxnori  folum  20 
cedere,  fed  etiam  fupplicare  gavifus,  fapere  eum  afferuit ,  feniliinduftria  juve- 
nilem  animum  fubjiciendo,quod  ei  facies  cicatricibus  vacua,Fronsqj  nullis 
armorum  veftigiis  exarata,  tenuem  hujus  rei  notitiam  extare  teftetur.  Ita  e 
diverfo  bina  quadratae  formsfpaciacubitalibusfiguratalateribushumideno- 
tat,a  locorum  ufu  documentiinitium  editurus.  Quibusdefcriptisaffignatam 
uterq}  fibi  partem  compledtur.  Tum  Frogerum  Frotho  arma  fecum ,  ac  lo-  , 
cum  permutare  jubet.  NecdifHcilis  admiflio  fuit.  Frogerumfiquidem  hofti- 
liumnitor  concitabat  armorum,  quod  Frotho  praeditum  auro  capulumlori- 
camq; pari fpecie radiantem,  fed & caffidem  in  eundem  modum  eximio  com- 
ptam  fulgoregeftaret.  IgiturFrotho  loci,quoFrogerus  excefferat,pulvero  2Q 
correpto,omen  fibi  vidtoriae  datum  exiftimavit.  Nec  augurio  elufus>continud 
Frogerum  occidit,tam  parvulo  vaframento  maximam  fortitudinis gloriam_» 
afiecutus.  <Quippe  quod  nullius  ante  viribus  licuit,aftutia  praeftitit. 
xxii.  Post  huncDan  regnumcapeffit.  Quicumduodecimumastatisannum 

dax.  111.  gVgj-eclegationum  petulantiafatigatur,Saxonibusbellum  aut  tributumaffer- 
rejuffus.  Sed  rubor  pugnam  penfioni  antepofuit,potiusadftrenuemorien- 
dum,quamtimidevivendumimpellens.  Itaq;  prxlatapugnandiforte,Dano- 
rum  juventus  Albiam  fluvium  tanta  navigiorurn  frequentia  complevit,ut  faci- 
le  ejus  tranfitum  perinde  ac  continuo  ponte  junda  puppium  tabulata  praefta- 
rent.  Quo  evenit, ut  SaxoniaeRex eidem,quam  aDanis  exigebat,conditio-  40 
ni  adigeretur. 
xxm.  Post  DanFridlevuscognomentoCelerimpenumfumit.Quoregnan- 

te  Huyrvvillus  Hallandiae  princeps,iclo  cum  Danis  fcedere,  Norvagiam  incef- 
febat.  Cujus  operibus  haud  parvaclaritatisacceffio  fuit,quod  Rufilam  virgi- 
nem  militari  voto  res  bellicas  aemulatam  armis  oppreflit,  virilemqj  gloriam_. 
ex  muliebri  hofte  corripuit.  Sed  &  quinqi  ejuscomplices,Broddoaem,Bil- 
dum,  Bugonem,Fanningum,&Gunholmum,quorum  paterFynextitit,obres 
ab  ipfis  praeclareeditas  in  focietatem  adfcivit.  Quorumcollegio  fretus,fcedus 
quodcumDaniscontraxerat,ferro  disjicit.  Cujus  irruptio  hoc  nocivior  quo 
fallacior  fuit.  Neq;  enim  Dani  tamrepente  eum  ex  amico  hoftem  evafurum  50 
credebant.  Adeofacilisquorundamexgratiaad  odiumtranfitusexifterecon- 
fuevit.  Crediderim  noftri  temporis  mores  hujus  viri  aufpiciis  inchoatos, qui 
mentiri  ac  fallere  intervitiafordesqj  non  ducimus.  Quem  Fridlevus  Auftra- 
lesSialandiae  partes  adortum,in  portu  qui  poftmodumejuseftnominevoci- 
tatus,  praelio  tentat.  In  quo  ob  gloriae  «mulationem  tanta  militum  fortitudi- 


JRIOLT,- 
VVS. 


HISTORIM   DANICJE    LIB.   K  67 

ne  concurfum  eft,  ucperpaucis  periculum  fuga  vicancibus,amba?penkus 
acics  confumerencur  :  nec  in  parcem  vicloria  conceffic,  ubi  par  utrofque 
vulnus  implicuic.  Adedomnibus  majorgloria^quam  vicse  cupidicasfuic. 
Igicur  qui  ex  Huyrvvilli  agmine  fuperfueranc,  fervandae  fociecaris  gracia, 
noc~tu  claflis  fuas  reliquias  mucuis  nexibus  obJigandas  curabant.  Eadera 
no&e  Bildus  &  Broddo  refciffis  quibus  races  cohsfere  funiculis,  cacicefua 
a  cajcerorum  complexu  navigia  fubmovere,fracrum  defercione  formidini 
confulences,  magisque  cimoris  quam  confanguinea;  piecacis  duclibus  ob- 
cemperances.  Luce  reddica  Fridlevus  Huyrvvillum,  Gunhx>!mum,Bugo~ 

lOnem  &Fanningum  ex  canta  fociorum  clade  reliclos  comperiens,  unus 
cum  omnibus  decernere  flacuic,  ne  laceras  copiarum,  reliquise  denud  di- 
fcrimen  fubire  cogerencur.  Cui  pra^cer  iniicam  animO  forcicudinerru, 
eciam  concempcrix  ferri  cunicafiduciam  miniftrabac.  Hac  in  pubhois  pri- 
vacifque  conflictibus  canquam  fervatore  falucis  cultu  ucebacur.  Nec  re.rru 
fbrcius  quam  profperius  execucus,fcelicem  pugna^evencum  habuic.  Fqui- 
dem  Huyrvvillo,  Bugone,  &Fanningo  oppreilis,  Gunholmum  hcftilefer- 
rum  carminibus  obcundere  folicum,  crebro  capuli  idfu  exanimavic.  Dum 
aucem  mucroni  manum  cupidius  inferic,  elifa  nervorum  officia  reductds 
in  palmam  digicos  perpecuo  curvicacis  vinculo  perftrinxerunc.     Merru 

ZOcum  Duflynum  Hybernia;  oppidum  obfiderec ,  murorumque  firrnkace_y 
expugnacionis  faculcacem  negari  confpicerec,  Hadingiani  acuminis  inge- 
nium  aemulacus,  hirundinum  alis  inciufum  fungis  ignem  affigi  przecepic 
Quibus  propria  nidificacione  recepcis ,  fubico  flammis  cetfa  hixerunc_« 
Quas  oppidanis  reftinguere  concurrencibus,  majoremque  fopiendi  ignis" 
quam  cavendi  hoflis  curam  praftancibus,  Duflyno  pocicur.  Poft  hsec  a~ 
pud  Bricanniam  amiffis  bello  rnilicibus,  cum  difficilem  ad  littus  redicum 
habicurus  viderecur,  incerfedtorum  cadaveribus  erettis,  &  in  acie  collo- 
cacis ,  ica  priftinum  mulcicudinis  habicum  reprxfencabac ,  uc  nil  ex  ejus- 
fpecie  canco  vulncre  decra&um  viderecur.      Quo  fadto  hofti  non  folunxa 

50  conferendae  manus  fiduciam  abflulic  s  fed  eciam  carpends  fugse  cupidi- 
nem  incuffit-.. 

HlSTORI&    DaNICzE    LlBRl    QuARTI  FlNIS. 


FR/D/E- 

fw-si 


LIBER  QUINTUS. 

EfuncTo  Fridlevo,  filiusFrothofeptem  annos  natus 
concordi  Danorum  arbicrio  fubrogacur.  lidetn  con- 
cione  prajhabka,infanciam  regis  a  cucoribus  excipien- 
dam  duxerunc  ,  ne  ob  principis  puerilkacem  rerurajs 
exciderenc  fumma.  Tancum  fiquidera  ab  univerfls 
Fridlevi  memorke  ac  nomini  cribucum,  uc  carn  cene- 
ro  ejus  fanguini  regnum  darecur.  Habico  ergo  dele- 
c~tu  ,  Weftmarus  &  Colo  fracres  in  educacionis  regia: 

minifterium  arcefluncur.  Ifulfo  quoq;  &  Aggoni,  octoq;  aliis  illuftribusvi- 
«joris.non  modo  regis  cucela  credica,  verumcciam  gerendifub  ipfo  regnipa- 

teftas  indulca.  Abunde  eis  vires  animiq;  fuppetebanc,crebra  noncocporb 

tancum,  fed  eciam  ingenii  doce  pollencibus.  Ica  Danorum  Rempublicam 

expcclato  regis  robore  vicaria  tucabancur  ofncia^ 

$  4  Uxor 


■  XX7P. 

fr.OTHQ, 

111. 


68  SAXONIS   GRAMMATICI 

raoxHo.  V!xor  Colonis  erat  Gotwara,quae eximiae  procacitatis  facundia  quantum« 
[i.iif  libetdifertosacloquaces  enervare  folebat.  Altercando  quippe  efficax  erar, 
&  in  omni  difceptationum  genere  copiofa.  Pugnabat  fiquidem  verbis ■■> noti 
modo  quaeftionibus  freta,verumetiam  pervicacibus  armatarefponfis.Imbel 
lem  nemo  fceminam  debellare  poterat,alingua  fpicula  mutuantem.  Quos- 
dam  verbofitatis  petulantia  refellebat,alios  veluti  quibufdam  cavillatiorium 
nexibusimplicatosfallaciarum  laqueis  ftrangulabat.  Adeovegetummulieri 
ingenium fuit.  Caeterum  condere  pacta,aut  refcindere  prspotenserat,utri- 
ufq;  horum  efficaciam  oris  aculeo  geftans.  Quippe  disjicere  fcedera  ,  ac  fo- 
ciare  callebat;  Ita  ad  utrumlibet  anceps  lingua  commercium  fuit.  jo 

Duodecim  Weftmaro  filiierantj  ex  quorumnumero  tribuscommune 
Grep  nomen  inceffit.  Hos  fimul  conceptos  idem  partus  abfolvit,  ortus  ae- 
qualitatemvocabuli  focietate  teftantes.  His  fumma  caeftibus  autferrodimi- 
candi  peritia  extitit.  Oddoni  quoqj  Frotho  maritimae  tyrannidis  detulerat 
poteftatem.  Hic  regem  proximo  neceffitudinis  ordine  contingebat.  Colo 
rtrna  filiorum  forte  gaudebat.  Eo  tempore  quidam  Frothonis  fratre  geni- 
cus,  pro  tuenda  patria  gerebat  rei  nauticae  fummam.  Soror  regis  Gunvvara 
erat,  cui  ob  eximiam  formae  pulchritudinem  Speciofae  cognomen  extabat, 
Filii  Weftmari  Colonisq;  quum  &  aetate  impuberes,  &  animis  acres  effent, 
fiduciain  temeritatem  verfa,  ad  obfccenoSacdegeneresritusinquinatamfla-20 
gitiis  indolem  contulerunt.  Adeo  eniminfolenter  fe  indomiteq^gefferunt, 
ut  conflupratis  aliorum  nuptis  ac  filiabus,  profcripfiffe  pudicitiam  atqyin_. 
proftibulum  relegaffe  viderentur.  Corruptis  quoq;  matronarumfulcris,  ne 
toris  quidem  virginalibus  abftinebant.  Suus  nullum  thalamus  fecuritate  do- 
nabat,  nec  quifquam  fere  patriae  locus  luxuris  eorum  veftigiis  Vacuus  erat. 
Mariti  metu ,  conjuges  corporum  fuorum  ludibrio  vexabantur.  lnjuriis  ob- 
temperatum  eft:  Ceffit  copularum  refpeclus,violensqj  ample%ium  ufusex- 
tabat.  Publicataeft  Venus,conjugiorum  reverentiapereunte.  Raptim  luxu- 
ria  petebatur.  In  caufa  otium  eratjquod  expertia  agitationis  corpora  amica 
vitiis  quiete  difRuerent.  Tandem  Grep  hoc  nomine  participantium  maxi-  jq 
inus,  ut  diffufum  libidinis  motum  certa  fpecie  fifterec,  errabundae  Veneris 
portum  in  germanx  Regis  amore  petere  aufus  extitit.  Nec  apte  quidem_* 
Nam  ficut  vagabundam  atcp  erroneam  voluptatem  verecundis  frenis  coer- 
ceri  oportuit,ita  a  populariprolem  regiam  concupifcftemerarium  fuit.  II- 
la  proci  petulantiam  pertimefcens,quo  tutior  abinjuria  foret,  feptumvallo 
conclave  petivit.  Adhibiti  funt  ei  trigintavernaculi,  qui  jugem  corporis  e- 
juscuftodiam  excubando  praeftarent. 

Igitur  contubernalesFrothonis  circa  indumentorum  ufum  fceminea... 
aclmodum  ope  defe&i,  quiim  non  haberentunde  nova  affuere,  autlacera 
reficere  poffent»  regem  celebrandi  conjugii  monitis  adhortantur.   llle  pri-40 

mum  excufationisverbaab2tatisteneritudinemutuatus,ad  poftremumper- 
feverantiori  fuorum  rogatui  ceffit.  QuO  curiofius  a  monitoribus  habilerru 
connubio  fuo  foeminam  perquirente* praeCipu,  regis  Hunnorum  filia collau- 
datur.  Ad haec  Frotho  repugnandi ratione  pertinacius quaefita,  a  patre  didicif- 
ie  fe  refert,non  expedire  regibus  e  longinquodopulam  peti,  nec  Venerem 
nifi  a  finitimis  pofci*  Quod  audiens  Gotvvara,  callide  regem  amicis  relucta- 
ricognovk.Cujus  ut  vacillantem  firmaretanimumjfidticiamq;  pufillaemen- 
tis  erigeret}  Junioribus,inquit,nuptiae  competunt,fenesfepulcrum  manet. 
Adolefcentise  greffus  votis  fortunaq;  proficiunt,  inops  ad  buftum  fene&a_. 
devergit.  Spes  juventam  confequitur,  fenium  exfpes  inclinat  occafus.  Ad-  eo 
olefcit  fprs  puberum,nunquam  infe&umomifluraquodccepit.  Obcujusdi- 
cti  venerationem  poftuhtionis  officium  fufcipererogata,  refragandi  ratio- 
nem  fenii  praetentione  componit,nec  fe  tam  arduimandati  gerulam  ob  in- 
firmum  aetatis  habitum  fore  poffe  teftatur.  Rex  pretk»  opus  agnofcens,aureo 
torquem  prolato,legationis  praemium  pollicetur.Habebatnamq;  torques  ne» 

xilis» 


HISTORIM  BANICM  LIB.  V.  69 

xiliabullarum  ca:lamina,interfitaq,-  Regum  fimulacra,quae  adinterioris  fili TROTHOm 
du(ftum,nunc  contrahi,nunc  dirimi  poffent,  ornamcntum  luxui  pothis  quam     ui, 
ufui  praeparatum.  Weftmarumquoq;  &  Colonemcum  eorum  filiis,inidem 
legationis  opus  accerfiriplacuitj  quod  eorum  folertiam  Frotho  repulfaeru- 
bore  carituramputaret. 

IifimulcumGotvvaraprofedi,prius  triduano  abHunnorumrege  con* 
vivio  excepti  funt,  quam  legationis  fuae  confultum  exprimerent.  Is  enim  an- 
tiquitus  recipiendorum  hofpitum  ufiis  extabat.  Extrado  in  triduum  epulo, 
virgo  regia  pleno  comitatis  alloquio  legatis  blanditura  progreditur.  Nec  pa- 
fO  rum  convivalibus  hofpitum  gaudiis  prsefentiae  ejus  jucunditas  attulit.  Cui 
Weftmarus  crebrefcentibuspoculispropofiti  feriern  jocosa  admodum  affer- 

,  tione  detexit,puellae  mentem  familiari  collocutionis  genere  tentaturus.Itaq; 
quo  minus  fibi  repulfam  confcifceret,  compofitis  in  rifum  verbis  legationis 
negotium  praecurrebat,interconvivales  plaufus  ludicrum  aufus  fociare  fer- 
monem.  Ula  fe  Frothonem  tanquam  farnae  &  claritudinis  inopem  faftidire 
dicebat.  Nulli  etenim  quondam  illuftrium  fceminarum  connubiis  idonei 
cenfebantur,  nifi  qui  fibi  ingens  famae  pretium  geftarum  infigniter  rerum_i 
fulgore  ftruxiffent.  Summum  in  proco  vitium  defidia  fuit.  Nihil  magis  in_, 
nuptiarum  petitore  quam  claritatis  inopia  damnabatur.  Sola  gloriae  ubertas 

20  caeterarum  rerum  opulentiam  exhibebat.  Pueltee  quoq^  non  tam  procan- 
tium  fe  formas,quam  edita  fpeciose  facinora  mirabantur.  Igitur  legati  voti 
defperatione  torpentes,  ulteriorem  rei  conatum  Gotvvarse  prudentiae  tra» 
dunt.  Illa  non  verbis  modo ,  fed  etiam  fuccis  in  Venerem  mixtis  virgincrrLi 
enervare  conata,afferere  ccepit,Frothonemlaev&  tanquam  clexira  utentem, 
nandi, dimicandiq,-  promptiflimam  habere  peritiam.  Oblata  quoq,  potione 
rigorem  puellae  cupidine  permutavit,  Veneremq;  &  voluptatem  abolitae  in- 
dignationis  loco  conftituit.  Deinde  Weftmarum,  Colonemq}  cum  eorum 
liberis  deinduftria  adire  regem,iterandaeqjlegationi  infiftere  jubet.  Poftre- 
rao  fi  difficilem  accepiffent^pugnaeprovocationepraevenirerepulfam. 

5q  Igitur  Weftmarus  regiam  cum  armatis  ingreffus,  jam  aut  precibus  ob- 

fequi,  inquit,aut  pugna  precantes  aggredi  neceffe  erit.  Elegimus  fpeciofe 
defungi,  quam  infecla  legatione  reverti ,  ne  repulsa  fcedi,  propofitoq;  vacui, 
unde  gloqamimpen-are  fperavimus,ejus  contrarium  referamus.  Si  natarru 
negas,admittepugnamjalterumneceffe  eftpraeftes.  Mori  aut  exaudiri  volu- 
mus.  Apud  te  fi  nonlaeta,faltem  triftia  percepturi  fumus.  Gratius  noftram  > 
Frotho  cladenvquam  repulfam  accipiet»  Nec  plura  elocutus,juguIumregrs 
ferro  fe  petiturum  minatur.  Contrarex,non  decere,ait,  amplitudinem  re- 
giam  quem  honore  praecelleret,  aequare  confli&u, nec  oportere  dignkato 
impares  pugnae  paritate  conferri.  At  Weftmarus  nihil  de  certaminis  exhor- 

jq  tatione  remittens  ,  ad  ultimum  ipfam  virginis  mentem  explorare  jubetur, 
quod  antiquiin  matrimoniorum  deledtuliberanupturasoptianedonaffent. 
Haerebat  fiquidem  animo  rex  inter  metum  pugnae  pudoremq;  trepida  flu- 
cluationefufpenfus.  Ita  Weftmarus  ad  praecordialem  pnellae  fententiamre-» 
legatus,  fciens  fceminam  omriem  ut  volubilis  animi,  ita  verfilis  effe  propo-»» 
fiti,  tanto  rerii  fidentius  exequi  ccepit,quanto  virginum  votis  plus  varietatis?» 
ineffe  compertum  habuit.  Auxit  curae  ejus  fiduciam,  adjecitq,  ftudio  fpem-.» 
fimplicitas  virginis  proprio  permiffa  confilio,libertasq;  fceminae  politioribus 
blanditiarumdelinimentispalpanda,non  moc'6  abduci  facilis,verumedam 
obfequi  praeceps.    Pater  vero ,  quo  certius  filiae  mentem  infpiceret,  legatos 

<0  fubfequi  ccepit.  III a  prius  in  amorem  proci  latenti  potionis  operatione  per- 
ducta,  plura  fe  de  Frothonis  indole  referebat  fpe  praefumpfiffe  quam  fatru: 
quippe  quum  is  ab  illuftri  genus  parence  duxerit,naturaq$ornnis  fuse  foleat 
origini  refpondere.  Quamobrem  juvenem  fibi  non  tam  prs£fentis,quarrLj , 
futuri  fplendoris  intuitu  placuiffe.  Quibus  auditisrnirabundus  pater,fed  ne 
permiffam  quidempuellae  licentiam  refcindere  paffus,Frothonis  eam  con- 

jugio 


70  SAXONIS  GRAMMATICI 

ykotho.  Jug'°  pollicetur.  Quam  poftmodum,provifisabundd  commeatibus,toflens3 
UU  magnifico  rerum  apparatu,  confequentibus  feJegatis,Daniam  adire  depro- 
perat,fciens  neminem  patre  melius  filiam  nuptiis  oblaturum.  Frotho  ficut 
jucundiflime  fponfam  excepit,  ita  futuri  quoq;  foceri  majeftatem  amplifli- 
mis  honoribus  celebravit,  quem  pera&is  taedisf  magna  auri  argentiq;  fum- 
ma  donatum  dimifit. 

Igitur  Hanundam,  (Hunnorum  haec  regis  filia  erat)  ufus  florentiflirna 
trienniipace,  duxit.   Cujus  contubernales  ocio  petulantiam  nacti,partatTL, 
quiete  lafciviam  imprcbiflimis  extuldre  fceleribus.  Quofdam  enim  reftibus 
jn  fublime  pertra&os,  more  agitabilis  pila:  pendula  corporum  impulfionc  10 
vexabant.    Aliis  hoedinum  incedentibus  corium  fubfternentes,lubrici  ter- 
goris  offendiculo  per  occulrum  funis  raptum  incautos  fubegeregreflus.Ali- 
os  vefte  nudatos  variis  verberum  fuppliciis  lacerabant.  Alios  clavis  affixos 
laquei  more  fufpenfionis  muldavere  ludibrio.  Quorundam  barbs  &  verti- 
cis  pilos  faculis  torruerunt.  Aliis  pubem  atqj  inguina  fubjectotorre  crema» 
bant.   Virginibus  nubere  non  licebat,  nifi  quarum  caftiras  eis  antc  dehbata 
fuiffct.  Advenas  oflibus  converberabant.  Alios  ad  internperantiam  compul- 
fos  immoderata  potione  rumpebant.   Nemini  filiam  nuprum  dare  licebatj, 
nifi  gratia  ipforum ,  favoreq»  mercato.  Nulli  matrimoniurn  contrahendi  fas 
erat,  fi  eorum  non  pretio  praecmiflet  affenfum.   Praterea  non  in  virgines2© 
mod6,  verumetiam  in  matronarum  tubram  pafllm  diffolutiffimse  libidinis 
fuat  flagitia  porrexerunt.   Mixtam  petulantisc  rabiem  duplex  furoris  fpecies 
agitabat:  convenis  hofpitibusqs  receptuum  lococonvicia  prarbebantur.Tot 
Hudibriorum  irritamenta  a  petulantibus  &  lafcivis  reperta  funt.  Adeo  fub 
rege  pucro  temcritas  libertate  nutrita  eft.  Nihil  enim  tantum  peccandi  li- 
centiam  protrahit,  quantum  ultionis  poenaeq;  dilatio.    Tam  effrenata  mili- 
tum  procacitasinon  exteris  tantum,fedetiam  patriae  invifum  feceratregem, 
Dolentcr  fiquidem  fercbant  Dani  fuperbe  fibi  ac  crudelicer  imperari.  Giep 
verd  haud  humili  contentus  Venere, eo  fe  temeritatis  cffudit,  ut  cum  r^gina 
commercio  libidinis  habito,  tam  regi  perfidus,  quam  caeteris  violentus  exioQ 
fteret.    Adolevit  deindc  paulatim  infamia,  tacitoq;  gradu  criminis  fufpido 
ferpfit,  ante  vulgo  comperta  quam  regi.    Grepenim  in  omnes  qui  vel  mo- 
dicam  hujus  rei  mcntiohcm  egiffent,  animadvcrterc  folitus,accufationem-» 
fui  formidabilem  fecerat.    Opinio  tamen  fceleris  primum  fufurris  alita  eft, 
dehinc  excepta  rumoribus.    Difficilis  fiquidem  apud  confcios  alicni  crimi» 
nis  occultatio  cft.  Procus  Gunvvara:  crebcr  extabat.  Igitur  Grep  repulfa  ul= 
tioncm  clandcftinis  artibus  impetrarc  conatus,atftimandiprocosarbitrium 
flagitat,  exquifitiflimis  pucllam  nuptiis  deberi  teftando.  Obfcurabat  autem 
iram,ne  virginisodio  quaefitumvidereturofficium.  Orantirex  merita  juve- 
num  infpectanda  permittit.  Prjmum  itaq;  cunclosGunvvarae  petitores  con-4© 
vivii  fimulatione  contraxit,ac  deindc  conc!ave,cui  puella  affueverat,defe- 
clis  eorum  capitibus  cingcns,  crudele  caeteris  fpecltaculum  prasbuit.    Nihil 
tamen  ejus  apud  Frothonem  gratia;  detraclum  eft,  quo  minus  confveto  fa- 
miltaritatis  officio  fungerctur.  Conveniendi  fiquidem  regis  copiam  pretio 
peti  debcre  conftituit,neminem  alloquio  ejus  ufurum  pronuncians,ni  mu» 
nera  detuliffet.  Neq;  enim  tanti  ducis  aditum  trito  confvetudinisgenero, 
ied  plenis  ambitionisftudiis  impetrandumedixit;  regiaccharitatisfimulatio- 
ne  crudelitatis  infamiam  lcvaturus.    Taliter  laceflitum  vulgus  affiidationis 
fuac  querelam  tacitis  gemitibus  agitabac.    Nulli  mtferia:  tempora  culpandi 
palam  animus  erat.  Nemini  ingruentem  calumniam  apertis  effercndi  que*co 
rimoniis  aufus  incefferat.     Internus  omnium  praicordia  dolor  hoc  acrius, 
quo  occultius  lacerabat. 

Quo  cognito,G0tharus  Norvagiae  Rex  contraclis  conrione  militibus» 
refert,proprium  Danos  faftidire  Regem,  exoptare  alium,fi  copiam  accepif* 
fent;  feq,ed  exercuum.  agcre  decreviffe  j  EacileDaniam  occupari  poffe>fi  ar^ 

mU 


HISTOtLtM   DANICM   LIS.  V,  71 

mis  adita  foret.  A  Frothone  enim  tam  avare>quam  atrocitef  patriae  imperi"  FJR0TH0\ 
tatum  efle.  TumexfurgensEricu£>contraria^eniallegatiGneprohibuit:Saep£, 
inquiens,a1ieni  appetitofes  proprioprivarifolerememinimus.  Saepeambo-  '* 
rum  captator,  utriufq;  perditor  fuit.  Praevalidum  enim  oportet  alitem  eflo, " 
qui  praedam  alius  unguibus  extrahere  cupiat.   Animat  te  fruftra  internus  re*  " 
gionis  liVor,  quemplerumq$  hoftilis  explodit  adventus.   Nam  etfi  huric  Da- 
ni  dividuis  eflefententiisvideafttur,unanimestamen  mox  excipient  hofterh. 
Crebrd  cofrixantes  porcos  conciliavere  lupi.  Patrium  quifque  ducem  exte- 
ro  praefert.  Provincia  omnis fegem  domefticum,  quam  advenam ,  impenfiiis 

10  colit.  Neqi  enim  te  Frotho  domi  praeftolabitur,fed  fofis  excipiet  adventan- 
term  Extremis  fe  aquilae  fcalputtt,  Anterius  alites  certant.  Nofti  ipfe  pceni- 
tentiavacuum  debere  contuitumefleprudentis.  Proceribus  abunde  ftiparis. 
Tua  tibiquies  maneat,per  alios  gerendi  fanebelli  facultatem  propemodum 
exploratam  habere  poteris.  Liceat  militi  fegiam  praetentare  fortunam.  Sa« 
lutem  tuam  pacifice  moderare,alieno  negotium  periculo  moliturus.  Satius 
eft  fervum  perire,  quarn  herum,  Quod  fabro  forceps,  tuus  tibi  fatelles  a- 
gat.  Ille  ferramenti  rerrtedio  manus  cauterium  cavet,  atq;  a  digitorum  fibi 
incendio  temperat.  Tu  quoq,  tibi  tuorum  opera  paf  cere  &  con^ulere  difce. 
Hsc  Ericus.  Quem  G#tha.rus  utimprudentem  hadenushabitum,rerponfio- 

20  nis  fuae  contextum  exquifitafententiarumgravitate  eompfiffe  miratus,Difef- 
ti  donat  agnomine,excellentemejuspfudent»amappeIlationishonore  judi- 
cans  profequendam.  Fratef  fiqnidem  ejusRollefus  opinionem  juvenis  exi- 
mio  fui  fulgore  fuppreflerat,  Ericusnominis  beneficiorem  adjici  petit,vo- 
cabuiilargitionemmutterisadditione  commendandam  teftatus,  R,exnavigi- 
um  donat;  Scr0tef  remiges  vocitabant.  Erant  autem  Ericus  &c  Rollerus  Re- 
gneri  pugilis  fUii,patre  eodem  fati,  diverfaq^  editi  matre.  Matrem  quippo 
Rolleri  eandemqj  EricinovercamCraeain  vocabanti 

Igitur  Rafno  cuidam,  permittente  GgUiaro,  laceflendi  per  piraticarrij 
Danos  negotium  ceffit  Excipit  illum  Oddo,cui  tunc  temporis  apud  Danos 

|0  maxima  piraticae  deferebatur  autoritas ^  vir  magicae  doclus,  ita  ut  abfq^  cari- 
na  altum  pererrans,  hoftilia  faepe  navigia  concitatis  caffnine  procellis  ever- 
teret.  Itaq;  ne  cum  piratis  in  maritimarum  virium  certamen  defcenderet, 
exafperatos  maleficio  flu&us,ad  naufragia  iifdem  infligenda  perducefefole* 
bat,  Hic  urnegociatoribus  atrox,ita  clemens  agreftibuS  extitit;  nOn  eadern 
merces,c]tia  ftativam  aeftimatione  commenfus,ruftici  operis  munditias  fbr* 
didi  quaeftus  laboribus  anteponeris.  Idem  inito  cum  Normannis  confli&u* 
ita  vi  carminum  hoftiiem  hebetavit  afpecftum )  ut  diftridlos  Dahorum  enfes  e- 
minus  radios  jacere,&  tanquam  flammabundos  fcihtillafe  putarent.  Caete- 
rum  adeo  retufisobtutibus  erant,ut  ne  ferrum  quidem  vaginadetraclumvi- 

40  fu  excipere  pofTent:  Vida  quippe  fulgore  aciesjpfaeftigiofae  corufcatiottis  im- 
patiens  erat.  Caefo  itaq;  Rafno  cum  muka.  fuorum  parte ,  fex  fola:  naves  Nor-  - 
va^iam  relapfae  documento  fuefeRegi,haud  facileDanos  obteri  pofle,  Ab 
his  etiam  Frothonem  fola  pugilum  ope  fijbnixumj  invito  fegnare  popula 
Vuigatuni  eft,dominio  in  tyrannidem  verfo, 

Cujus  famx  experiendae  gratiaRollerUS,  iiterat  extefarumluftfatorfe* 
rum,tgnotaqi  vifendiavidusjFfothonis  fevovit  contubernio  potiturumiEri- 
cusillum,quanquam  habituCOfporiseximius  eflet,temerdvotumnuncupaf- 
fe  firmabat.  Ad  ultimum  pertirtaciilimam  propofiti  ejus  pei fevdf antiatru 
confpicatus,  fe  quoq;  fimili  voti  nuncupatione  conftringit.  Hifdem  fe  Rex 

^OpoUicuuseft^quofcunq:,  deledu  probaflent  comites,  donaturum.  Itaqjfratri- 
bus  primo  patrem  adiri  placuit,  commeatusq;  Sc  neceflaria  tam  longinqui 
itinefis  fjbfidia  poftulari,  A  quo  paternd  fufcepti ,  die  poftera  itt  hemus  vi-  ' 
fendi  pecoris  gratiaperducuntuf.  Senex  quippe  armends  Opulenserat.Ape- 
riebantur  quoqjiilis  gazae,  quas  diu  claufaetelluris  antra  Condiderant.  Equi- 
bus  fi  quaj  placuiflent  j  fublegi  permiflk  funt<  Ke.e  eupidius  oblatum  bene- 

fici* 


111. 


jx  SAXONIS    GRAMMATICI 

moTRo.  ficium  ,quatn  receptum.  Itaq;  egeftis  humo  opibus,  complacicas  eollunc. 

Horum  incerea  remiges,  auc  curam  egere  corporis  ,  auc  jattis  fe  moJibus 

exercebanc.  Aliifaltu,  quidamcurfu  concitavere  corpus.  Hi  vires  valida 

faxorum  jaculatione  cencabanc,illi  fagittaj  ufum  cenfo  experiebantur  arcu. 

Ica  roboris  flrmicacem  vario  agicacionis  generc  profequebantur.  Fuere  & 

qui  fomnum  quietemq;  pocione  capcarenc.  Miccicur  deinde  Rollerusapa- 

tre  cognofcendi  causadomi  incerim  acta.  Is  uc  macernum  fumare  cuguri- 

um  vidic,foris  accedens,  parvulumq';  foramen  furciva  luminisapplicacio- 

ne  crajiciens,  incrofpe&a  a?de,  animadvercic  macrem  informi  cacabo  co- 

elilia  pulmenta  verfantem.  Sufpexic  praecerea  tres  colubras  fuperne  tenui  ia> 

refte  depenfas ,  cx  quarum  ore  profiua  tabes  guttatim  humorem  epulo 

miniftrabac.  Duas  quippe  colore  picea;  erant,  certia  fquamis  albida  vide- 

batur,  reliquis  modico  eminencius  penfa.  Harc  nexum in  cauda  geftabaLj» 

quumcaecera;  immiflbvencri  funiculo  tenerentur.  Illcremmaleficiocon- 

fencaneam  racus,  filencio  quod  vidcrac  prcffic,  ne  matrem  veneficii  rearru 

aftruerc  pucarecur.  Ignorabac  enim  innocuam  anguium  exciciffe  naturam, 

nefcius  quantum  illo  vigorisepulo  pararetur.  Supcrvcnientes  deindeRe- 

gnerus  &  F.ricus,  utfumidamafpexere  cafam,ingrcflidifcubicum  pctiverc. 

Quibus  ad  menfam  fitis  Craca  privigno  filioq';  una  cibum  captUris  catiJ- 

lum  difcoloris  dapis  admovic  Pars  quippe  picea,fed  croccis  guctis  inter-  lO 

lita,  pars  albida  videbacur  :  quippe  pro  varia  ferpentum  fpecie,  geminus 

pukem  color  infecerat.    Cujus  quum  folam  ucerq;  particulam  delibaffec, 

Ericus  non  ex  colorum  liabicu ,  fed  incerni  vigoriscffecliuepulasazftimans, 

nigrantcm  dapisparteirsfed  fucco  pociore  confec"tam,catinoquam  celer- 

rime  verfo  ad  fe  tranftulit,  albidamq';  fibi  admotam  prius  Rollero  appli- 

cans,ccenam  felicius  geffic.  Ec  ne  mucacionis  induftria  nocaretur,talitcr, 

inquic,  seftuance  freco  puppim  in  proram  refcrri  folicarn.  Ncc  cenue  viri 

ingenium  fuic,  induftrii  operis  diffimulationem  a  navigii  confvecudino 

mucuantis. 

Ericus  itaq;  faufta  jam  dape  refeclus ,  interna  ipfius  opera  ad  fum- 3° 
mum  humana:  fapientiae  portdus  cvafic.  Quippc  epuli  vigor  fupra  quam 
credi  poterac  omnium  illi  fcientiarum  copiam  ingeneravic,  ica  uceciamj 
ferinarum  pecudaliumq';  vocum  intcrpretatione  callerec.  Neq;  enim  fo- 
lum  humanarum  rerum  peritiffimus  erat,  verurnetiam  fenfuales  brucorum 
fonos  ad  cercarum  afFettionum  incclligenciam  referebac.  Praecerea  tarru 
comis  acq;  ornaci  eloquii  erac ,  uc  quicquid  dillerere  cuperec,  concinuo 
proverbiorum  lepore  polirec.  Ac  ubi  fupcrveniens  Craca  concham  cranf- 
pofitam,parcemq';pulcispotiorem  abEricocomefam  cognovicforcunam 
filio  praeparacam  privigno  ceffifle  condoluic.  Cui  mox  gemebunda  fup- 
plicare  ccepit,  ne  unquam  fua  fratrem  opc  deficeret,  qucm  ipfius  marer40 
coc  novae  felicitatis  opibus  cumulaffec.  Quippe  fapido  unius  epuliguftu 
racionis  acq;  eloqucntiae  fummam,  necnon  gerendorum  profpere  confii- 
ttuum  gratiam  affecutus  videbatur.  Adjecit  quoq;,  Rollerum  propemo- 
durn  confilii  capacem,  futurumq;  ut  deftinati  fibi  obfbnii  prorfus  expers 
non  eifet.  Monuit  quoq;,  fi  fuprema  neceffitatis  violentia  poftularet,  no- 
minis  fui  nuncupatione  remedium  celerius  efic  quaerendum,afrirmans  fe 
divina  partim  virtute  fubnixam,  &  quafi  confortem  ccelitum  infitam  nu- 
minis  geftare  potcntiam.  Ericus  fe  ad  aflahdum  fratri  natura  pertrahi  di- 
xit,  probrofum  referensalitem,qui  proprium  polluat  nidum.  At  Cracam 
magis  propria  moleftabat  incuna,  quam  fortuna  filii  gravarec  adverfa_j>.  «,q 
Arcificem  cnim  ingcnio  fuo  deludi  magnum  olim  ruboris  incicamcn- 
tum  fuit.,. 

Deinde  haec  ipfa,  comitantc  viro,  fracres  ad  mare  profccluros  abdu- 
cit.  Qui  uno  egreffi  navigio.duo  fibi  mox  aliadevinxerunc.  Ec  jamDani- 

cura 


___*_?  TO  R  fm-  BANICM-  L IS.  ■  V-  ji 

eum  _ttTg£re4ktu$,ojuun.  expWato  lofo  haud  Jonge  feptem  fuBjiflTe  navJgja jsar«#; 
difcunt.TumEricus  duosDanica.  facundos  Hh|uae  eo  finevef_epr,rnafci  ju-  ^$ 
bet,qui'rem  certius  fpeculaturi  nuditatis  (ua:  tanquam  perEricun.  faelx  Od* 
doni  querimoniam  afferentcs,  cautiiis  explofata  referrefit.  III j  apud  Oddo- 
»em  famiIiarius.h_bin,onine  ducis  propofuum  verfutis  auribus  venati  funt, 
Statuerat  enim  diluculohoftem  improvidum  aggredi,  qud  citius  noc-urni$ 
implicatum  tegminibus  obiruncarer^affirmahs  eo  locis  tempore  corppribus 
humaiiis  .plus  ftuporis  atq;  gravedirm  ihrfle  folere.  Pr_.cep.t-quoq;l_aves 
faxis  ad  jacjendum  habilibus  onerari,  raruram  exitii  fui  caufam  accelerans. 

$k  -Explora.ores  concubia  noele,deIap{|,  nunciani  Oddonem  .exqusfi.is  adja-  ] 
"iftum.lapillistota  repleffe  navigia,  c__teraq,,qua_  accepe'ranf?intimantc's.  Eri- 
-cus  re  admodum  cognita,'quum  claffis  fua.  pauckatem  at-cndere_.',aquas'i_i'' 
hoftiumperniciem  evocandas,earumc},  fibi  cohciliandum  putavk  auxilmn... 
"ltaq;-fcapha  exceptus,  ac  tacko  remorum  nifu  propius  hoft.um'  cfcrirsis  ad«   . 
v__tu..,  vicinas  aqtus  tabulas  fenfim  intortQ.terebro.  cav_u,,aic'mox  Yen.igio 
,vix  auras  puifante,  Feditui  eonfulit.   Adeo ■a.utem  cfrcutT.fp_&<_  fe  geffit,  ut 
excubit©rum  nemo  aditum  ejns  abfcefiumve  deprehenderet.--  Quo  ,enavi- 
gantespaulatim  Oddonis  ratesexceptarimatim  unda  depreffif.  E1fed,erriaqua 
latius  introrfum  ftagnan.e  recondi.gurgke,  videbantur.  Nec  paVurn  defcen- 

%0\  fuiaddidit  internum  lapidum  pondus,  Etjam  tfan.ftraflu&.bus  di$u«;baftturi 
forosq^  exacquabat  mare,quum  Oddo  navigia  propemodum  undis  a.quata__,  '. 
confpicie-ns,  reCeptum  immodice.  fretum  urceis  egeri  jubet.   Ita*q^h.auticis 
©ceidua-  navigis  partesab  a'qu3ruminfi...x_,  defendereperfeverantibus,coTrH 
minus.hoftis  apparuit.   Igitur  arma  capeftentibus  acriojimminibatgurges. 
Parantibus  przelium  enandi  ■opu.aincidit.  Erico  beftum  utfda>hti;n5ar;tn-a  gef-  " 
f£re.  pugnabat  pfo  eO  ma-re.cui  ipfe  nocendi  vires,_ditt_mq}  prabiierat/fta-    ' 
pue£ricusflu_iufelicius  quam  ferro  ufus,  efficacfaquai-i.tr. opeia  pugnara' 
abfens  gerere  videbatur^apeSago.p.raeficIium sxiutu  _a_s.  Vidoria  ar  _i  contri- 
buta.eft.  .Neque  enim  offufum  updis  nav.gium  pugnae  patiehs  effe  pbter_,t„ 

50  'TaliterOddonecum  fociis  interempto,captisq;  qui  ihftauonecrarujneni-  ,.  i  ',  ■ 
nem  cladis  nuncium  evafiffe  compertum  e,ft.    "'  ^1 

' .  Ericus  perada  jam  ftr^ge^maturato-receffuXefi^  infulant  ftibit.  Ubi 
non  reperto,,  quo'  famem  knj,re  ppffet,  duob.us  pracd;am.-navigiis  doroufn. 
^.  dir  gic,  cbmme.atus  inannum  akerum  relaturis.  Ipfe  uno  duntaxat  adeun- 
di  Regis  copia^  petit.  Accefsaitaqi  Syelandia,difc,urrentes.per  !ittora"nau-= 
tici  pecus  fternere  aggrefli  Cv?nt„  ■  Aut  enim  levanda  efuries,  aut  fame  pe.ri- 
clitandum- .erat_,.  Armento"  ccefo  ,:  nudata  in  navim  cadavera  detraclis 
conjecere  tergo  ibus.  Quod  .quum  poffeffores -pccoris  comperiffenL..  v 
.   claffe  prsdohes  infequi  properarunt.     Cumqne  fe  Erkus  ab  armenii  do.n 

^0rninis  impeti  cognovi.ffet,  csfarum  boum  corpora  fignatis  funibus'  alliga- 
ta  fiuclibus  occultanda  providit.  Deinde  fi  quid  apud  fe  qusfci  cadavc- 
riseffet,  fupervenientibus  Syelandicis  perluftrandi ;  Sjcentiarn  tribult,  t.ffir« 

1   1    tnans  occultandis  rebus  anguftos  riaviunt  angulos  eiTe_>.     Uli  ca'davejr'c_» 
nufquam  reperto,  fufpicio.nc  in  alios  relata,  reos  prards  innocuos  arbitra* 
ti  funt.  .  l)ujn   nulla  rapinx  veftigia  patuVffent ,  alios  fibi  nocuiffe 'putan-\ 
tes ,  fontibus  ignoverunt.     Quibus  cnavigantibus,  Ericus  elatu.m  'undis  c*-> 
daver  excepit. 

Incerea  Frotho'Oddonem  cunvfoi3  occuboifie  cognofcit-.    "  Qju.Tp-, 
pe  ignorato^facinoris. auc.orc  farbofus  cIadem..rumor  exceperat.   Firan__»V' 

i*0  tamen  qui  fe  tcrna  vela  liccoribus  ■appell_nda__>  >  eademque  rurfurc  in_j> 
Boream  abeuntia  confpexiflc  narrarent_,.  Tura  Ericus  .porturau  i  a  quo 
Frotho  non",longe  diverfabatur  ,  accefli__.9   ilacimque  ut  e  navi  vefti- 

.     gium  exculiLj  ,  inopinato  cafu  correptus.'  ruibundo   tcrrar»  ccrporo 
pe£ivi__s.  .  Iliefibiin  lapfu  faufluno  ominacus  .even.um.  >  zmm  prinoU 


74  SAXONIS   CRAMMATICl 

Trotho.  pio  meliores  augurabatur  exitus  affuturos.  Cujus  quurn  Grep  compertum 
111  •     habui(Tetadventum,fefl:inusadmarecontendit,quem  caeterisdifertioremac- 
ceperat,exqui(itorum  verborum  acumine  tentaturus.  Quippe  non  tam  prar- 
ftantis  quam  procacisfacundia*  pervicaci  cundos  fermone  vincebat.  Igitur 
a  convitio  litigium  orfus,talibus£rkum  di&is  aggreditur: 
Grep: 
Stulte  quis  es  ?  quid  inanepetis  ?  dic  unde  iter,  aut  quo  ? 

Jguz  via  ?  quodftudium  ?  quis  pater  ?  unde  genm  ? 
fraapuus  vigor  iis,regumfc  domefticus  esl/ar, 

Jdui  proprias  nunquam  defiruere  domos,  I® 

^Acceptatur  enim  paucis,quod  pefiimm  edit» 
Invifi  rarofacJa  p/acerefolent. 
Erjcus: 
RegNo  mihipater  esl,  habitus,facundia  /ingua^ 

Cuifolum  virtus  femper  amata fuil. 
Optavtfapere  tantum,  difirimina  morum 
Luftravi  ,varium  per  loca  nacfus  iter. 
In  rebus  mensftu/tamodum  deprendere  nefiit, 

Turpis,  &  ajfeffus  immoderata  fui. 
Remorum  ducfus  velorum  vincitur  ufu ,  .  ^ 

Aquora  ventus  agit,  triftior  aurajb/um. 
Namfreta  remigium  penetrat,mendacia  terras* 
Iftas  orepremi  conftat,at  illa  manu. 
Grep": 
llt  gallus  ceeni  ,fic  litis  plenus  haberis , 

Sorde  gravis  putes,  nec  nifi  crimen  oles. 
Adverfumfcurram  caufitm  producere  mn  eft»  * 

Jdui  vacua  vecis  mobilitate  viget. 
Ericus: 
'ffercu/e,  mfalior,  ad  eum,  qui  protulit  ip/urrusf  5  q 

Editus  ignavefirmo  redirefolet. 
Ad prolatorem  ,jufto  conamine,divi 

Fujkparum  doc~t}  verba  referre  fb/ent. 
Jguawdo  lupi  dubias primum  difcernimw  aures, 

Ipfum  in  vicino  credimus  ejfe  lupum. 
2\(u//a  fidesfidei  vacuo  praftanda  putatur, 
Jduem  rumor  fontem  proditionU  agit. 
Grep: 
DicJorum  temere  pcenas,puer  improbe,fofoes> 

Bubo  via  vacuus,  nocJua  luce  carens. 
Jbua  nunc  ruclaris  demens,emijfa  do/ebis, 

Interitufc  tui  dicJa  profana  lues. 
Exammis  corvos  exangui  cbrpore  pafces  > 
Efiaferis,  avidx  pradafuturus  avi. 
Ericus: 
Auguriumtimidifpravifoajfuetav&luntas?     _. 

Nunquam  fi  digno  continuere  loco. 
Jdui  dominum  fa//it,quijkdas  concipit  artes,y 

^Tamfibi  quamficiis  infidwjut  erit. 
&de  iupum  quicun^fovef,  nutrire putatm 
Pradonem  toroprio  pemiciemfy  /ari. 
Grep; 
Non  ego  Reginam.ficut  tu  rere,fefelih 
Sed  tener*  tutor  wtditionis  <ram* 


HISTORTM  DANICJE  LIB.  V.  75 

Hacmihires  auxit,hujus  mihi  gratia  primurru>  morua., 

t^Munera,  robur,  opes,  conflium^  tulit.  llu 

Ericus: 

~En  te  curapremit  culpa  rea;tutior  huicesl 
Libertas,  cui  mens  intemerata  manet.    . 

Decipitur  quifquis  Jervum fibi pofcit  amicumz 
Sapefolet  domino  vcrna  mcere  fuo. 

Ad  ha?c  Grep  refponfionis  apcicudine  defticucus,  adraiflis  equurn  calcari- 
bus  excipic    Ac  ubi  domum  pervenic,  cumulcuofo  clamoris  impetu  re- 

lo  eiam  complec,  verbisq'-,  fe  vi£tum  vociferans,  omnem  in  arma  militerru 
concicabat,  tanquam  manu  infauftum  vocis  cercamen  ulcurus.  Jurabat__ 
enim  fe  advenam  aciem  aquiiarum  unguibus  fubftraturum.  Contra  Rex 
docec  deliberacionem  furori  dandam  :  improvida  plerumq;  nocere  con-  >? 
filia:  nihil  cauce  fimul  ac  celericer  geri  pofle:  plurimum  prscipites  obef» 
fe  nifus.  Ad  ulcimum  mulcicudine  paucos  inceflere  nondecere.  Carcerum 
folercem  elTe,  qui  furenci  animo  frenos  injiciat,  fsvientemq';  ad.tempus 
impetum  interpellec.  Taliter  Rex  prarcipicem  juvenis  iram  confilio  cede- 
re  coegic  Nec  camen  concicaci  animirabiem  adeopenicusad  modefti<ira 
evocavic,  quin  akercacionum  achleta  parum  profpera  difcepcacione  con- 

Iq  fufus,negaca  arraorum  vindicla3fakem  ulcionis  loco  veneficia  fibi  pjtere 
depofcerec.. 

Quo  impetrato.  cum  exquifita  magorum  curbalitcus  repetere  parac. 
Primum  itaq;  immolaci  diis  equi  abfcifliim  capuc  conto  excipiens,  fubje- 
£tis  ftipitibus  diftencos  faucium  rictus  aperuit,fperans  fe  primos  F.rici  co- 
narus  atrocis  fpe<3aculi  formidine  fruftracurum.  Arbicrabatur  enim  in- 
eptas  barbarorummences,oblacaeccrviciscerriculamenco  cefluras.  Ec  jam 
Ericus  obvium  illis  iter  agebac.  Qui  profpe&o  eminus  capice  obfccenita- 
tis  apparatumincelligens,Iilersfocios,cauciusc|;  fegerere  jubet,  necquem- 
quam  temere  praecipicare  fermonem,  ne  incauco  effamine  ulium  malefi- 

«>0  ciis  inftruerenc  iocum  :  adjiciens  fi  fermone  opus  inciderec,  verba  fe  pro 

7  omnibus  habiturum.  Jamq';  medius  illos  amnis  fecreverat,quum  magi  uc 
Ericum  pontis  adicu  decurbarent,  concum,  quo  equi  capuc  refixeranc,  flu- 
vio  cicimum  locanc.  Ille  nihilominus  increpide  poncem  aggrefius ,  ivu> 
]atorem->  inquic,  geftaminis  fui  forcuna  recidac,  nos  melior  confequacur 
evencus !  Male  maleficis  cedac ,  infauftae  molis  gerulum  onus  obruac,  no- 
bis  pocioratribuancomina  fofpicatem  !  Nec  fecus  quam  optabatur  evenic 
Continuo  namque  excufta  cervice  ruens  ferentem  ftipes  opprefllc.  Ica_» 
omnis  ille  makficiorum  paratus  ad  unius  execrationis  imperium  fpe  fua 
vacuus  expiravic. 

Deindeprocedentem  paulifperFricum  fubit,  deftmanda  RegiefTea.b 

■  advenis  dona.  Igitur  repercum  forte  glaciale  fruftum  veite  diligenter 
obvolvens,muneris  locoRegi  deferendum  curavit.  Ac  ubi  adregiam  per- 
ventum  eft,prior  inrroitum  petens,  fratrem  pone  confequi  juber.  Fc  jam 
vernse  Regis,ut  ludibrio  venientem  exciperent,  lubricam  limini  fubftra- 
vere  pellem.  Quam  ingrediente  Erico  celeri  funis  cractucorripientes  lap- 
fum  infiftenti  fecificnc,  ni  Rollerus  pone  fubiens  pt&ote  nucabundumex- 
ciperec  fracrem.  F.ricus  icaque  femifufus,  nudum  habere  cergum  frater-  „ 
nicacis  inopem  refercbac.  Cumque  Gunvara  ralia  Regi  permiccenda_,» 
negarct-. ,  ille  ftoliditatis  legatum  damnabac ,  apud  quem  infidiarurru 
^0  cauccla  non  eflec_,.  lcaque  ludibrii  cxcufacionem  ludificaci  incuriarru 
fecit... 

Ardebatincra  aedem  ignis  vulcui  cemporis  haud  indebicus.     Quip- 
pe  jam  mediuna  hyemis  fluxerat_.  ■    Huic  diftinttis  confellibus  >  hinc 

G  2  Rex, 


76  SAXONIS  GRAMMATICI 

trotho.  Rex,  inde  pugiles-affedere.  Qui  applicante  fe  ipfis  Erico,ululantiummore 
111  \  horriibnas  dedere  voces.  Rex  ftrepitum  inhiberecoepit,docensnon  debere 
pedoribus  humanis  ferinos  ineffe  fonos.  Subjunxit  Ericus,canumhuncef- 
fe  morcm,ut  uno  inchoante,  cateri  latratum  edant,quod  propriam  cuncli 
moribns  originem  prodant,  ac  fuum  quifqj  genus  fateatur.  Interrogatus 
autem  a  Colone,  qui  delatorum  Regi  munerum  cuftos  erat,  an  ulla  fecum 
dona  vexiftet?  glaciem,  quam  finu  occultaverat,  promit.  Quam  cum  illi 
trans  foculum  porrexiffet,tanquam  manu  recipientis  elapfam  flammis  de  in- 
duftria  tradidit.  Cunct.is,qui  aderant,confpicuum  nitore  fruftum  cernenti- 
bus,vifum  eftigniliquidum  incidiffemetallum.  Quod  cumEricusrecepto-lO 
ris  incuria  excuffum  effe  contenderet ,  quid  fupplicii  muneris  amiffori  de-" 
beatur,  inquirit.  Rex  reginae  fententiam  confulit.  Quae  fuadere  coepit,  nei- 
pfe  legis  a  fe  lataj  ftatutum  folveret,qua  tranfmifforum  fibi  munerum  perdi- 

v  tores  morte  mul&andos  caviffet.    Caeteri  quoqi  decretam  lege  poenam  re- 

mittendam  effe  negabant.  Itaq;  Rex  fupplicii  neceflitatem  admittere  moni- 
tusjColonem  laqueo  confumi  permifit. 

Deinde  FrothoEricum  alloqui  fic  orfus  eft:  Tu,qui  verborum  faftuac 
phaleratae  vocjs  oftentatione  lafcivis,unde  huc  te,aut  cur  adventafle  com- 
memoras  ?  Ad  haec  Ericus :  A  Rennefy  prodii ,  fedemque  apud  lapidem  ce- 
pi.  ContraFrotho:  Qup  deinde  concefferisyTOgo.  CuiEricuS:Diverti  ala-  20 
.  pide  trabe  veduS,  identidemque  apud  lapidem  locum  cepi.  Ad  ha?c  Fro» 
tho  :  Quorfum  inde  curfum  direxeris,  aut  ubi  te  vefper  exceperic,quacfo. 
Tum  Ericus :  Profectus  a  petra  ad  faxum  perveni,  itemque  apud  lapidem_» 
cubui.     Cui  Frotho  :  Creber  illic  cautium  numerus  erat?  Ad  haec  Ericus: 
Crebrior  harena  patenter  confpicitur.   Contra  Frotho  :  Quid  tibi  negocii 
fuerit,  aut  quorfum  illinc  declinaveris,  refer.  Tum  Ericus:  Profe&usape- 
tra  delphinum  curfitante  navigio  reperi.  CuiFrotho:  Jam  novaprompfifti, 
quanquam  utrumque  horum  in  mari  frequetts  fit,'fed  velim,quis  te  deinde 
trames  abduxerit ,  noffe.     Ad  haec  Ericus :  A  delphino  dejphinum  petivi. 
ContraFrotho:  Frequens  illic  delphinorum  eft  agmen?  Tum  Ericus:  Fre-  $0 
quentius  undis  innatat.  CuiFrotho:  Libet  fcire,qu6  te  a  delphinis  profici- 
fcentem  viae  captaverit  labor.  Ad  haec  Ericus  •  Aiboreum  mox  truncum  of> 
fendi.   Contra  Frotho :  Quorfum  poft  hsec  iter  emetiri  ccepifti  ?  Tum  Eri- 
cus:  A  trunco  ad  ftipitem  concefli.   Cui  Frotho  :  Frequens  illic  arboribus 
locus  exiftit,  cum  hofpitum  tuorum  fedes  tam  crebro  truncorum  nomino 
complectaris.    Ad  haec  Ericus:  Frequentior  nemoribus  ineft.  Contra  Fro- 
tho  :  Quo  deinde  veftigium  pertuleris,  ede.     Tum  Ericus  :  Identidem  ad 
trunca  fylvarum  robora  penetravi^  me  autem  iliic  acquiefcente ,  exatiati 
humanis  cadaveribuslupi  fuprema  telorum  acumina  collambebant.  Ibi  cu- 
ipis  a  robore  Regis  excufla  eft,  Fridlevi  nepos.    Cui  Frotho  i  Hsereo  alter-40 
cationis  anceps,cum  intelle&um  meum  obfcura  admodum  ambage  fefel- 
leris.  Ad  hacEricus:  Praemium  a  te  peracti  certaminis  merui,cuifub  invo-  ■ 
lucro  quxdam  haudfatis  intellectadeprompfi.  Cadem  enim  Oddonismea 
geftarn  manufuperiori  cufpidis  appellationefignavi.  Cuicum  Reginaquoqj 
eloquentise  palmam  ac  viclricis  facundiae  praemium  adiudicafiet :  continuo 
Rex  armillambrachio  fuo  detradam  decretae  mercedis  loco  tradidit,atque 
fubjunxit:  velim  extemethabitamtibi  cumGreppo  difceptationem  cogno- 
fcere,  qua  illum  palam  fe  vidum  proteftari  non  puduiti    Tunc  Ericus:  Ro= 
bur  illum  exprobrati  adulterii  perculit,  cui  cum  defenfionem  afferre  noru 
poflet,  cum  tua  fe  faffus  eft  uxore  mcechatum.  EtRexadHannundamcon-^O 
verfus ,  qua  mente  criminationcm  cxciperet,  percontatur.     Quae  non  fo- 
lum  voce  crimen  confeffaj  fed  etiam  vultu  teftem  reatus  ruborem  exerens, 
evidens  culpae  indicium  praebuit.       Rex  non  verba  modo  ,  verumetiarru 
oris  figna  confpiciens  ,  fed  qua  lege  in  ream  animadverterct  haefitans, 
debitam  crimini  pcenam  reginx  contulit  arbitrio  decernendurnj.     Quae 

pedto« 


HISTORTJE  DANICJE  LIB.  T.  7; 

cum  credicum  fibi  judicium  reacuifuo  affine  cognofceret,  ideoq;  jcftima-  frotho. 
tionem  criminisaliquandiu  fencencia;dubiavolucarer;difIiliensGreppuss  11U 
ut  Ericum  celo  crajiceret,procurric,  criminantiscardefuam  redimere  cu- 
pietfs.  Q£em  Rollerus  diftri&o  enfc  occupans,  molicionis  fux  pra^da- 
mnavitexemplo.  Aitq';Ericus,oprimaeftaffiniumoperaopisindigo.  Fc_. 
Rollerus:Incer  afperoscafus  officiose  adfcifcendifunr  boni.  TumFrothor 
Credo  eventurum  vobis,quod  vulgo  dici  affolet,ferientiincerdum  breve 
percnffionis  gaudium  fore,  nec  diu  manurn  i&u  exhilaran  folere.  Ft  Fri- 
cus:  Non  eft  arguendus,  cujus  operi  excufamentum  jufticia  tribuic.  Tantum 
10  enim  inter  meam  atq;  Greppi  operara  diftat,  quantum  incer  defendentis 
fe,  atq;  alium impetentis  intereft  atlionem. 

Deinde  fratresGreppifremebundi  diffilirecceperunr,  jurantcsfe,auc 
intotamErici  claflem  ultores,aucpugnam  ei,denisq';  cum  ipfo  pugilibus 
illaturos.  Quibns  Ericus:  JEgvis  iter  arte  providendum  eft.  Hebetern  cenen- 
ti  aciem ,  mollia  ac  tenera  luftrare  convenic.  Recufum  habenti  cultrurrij, 
artuatim  feclionis  perquirendaeft  via.  Quoniam  ergo  laboranti  optima_» 
eftmali  mora,necquicquam  in  adverfis  neceflicacis  dilatione  feiicius,  tri- 
duumapparacui  peco,dummodoaffequi  poflimaRege  recensmatlaca?pe- 
cudiscergus.  CuiFrocho:  Corium  merecur,qui  conoconcidic,-  apercefu- 
20  periorempeticori  exprobranscafum.  Acilie  exhibica  pelle,  crepidas  creac, 
quas  abiecino  gummi  incerfufis  mixcimharems  oblinens,  quo  fumiusve- 
fligia  poneret,  fuis  fuorumq;  pedibus  adapcavic.    Confideraco  randem_s 
quem  cercamini  locum  legerec,  terreftris  pugna?,  &  tocius  miliraris  opera? 
rudem  fereferens,campum gelaci  maris  expofcic.  In  huncucrifq; confen- 
fum  eft,  Rexapparacibcsinduciastribuens,  Wcftmanflliosfccedere  jubec, 
inconeruumafferens,  etiam  male  meritumhofpicioadvenam  peili  Dein- 
de  ad  inveftigandum  fupplicii  modum  ,  cujus  exigendi  arbkrium  reg  na; 
mandaverat,  redit.  Quae  quum  omiffa  cenfura  veniam  lapfui  precaretur, 
adiecit  Ericus:  Muliebriter  erracis  fepius  igncfcendum  efle,  nec  poenam  in- 
50  liigendum,nificorrectioculpam  nequiviffec  avercere.  Ignovitq';Hannun- 
daj  Rex.   Appecence  crepufculo,  apudG0cherum,inquit  Rricus,?pula:uri 
in  conviviomilicis  non  folum  ccenacula  proCurancur,  fed  eciam  per  scri- 
pcos  confeflus  cerci  diftinguuntur  accubitus    Rex  loca,  quibus  athleca-fui 
infederant.occupanda  concedit.  Deinde  verna  epulum  afferc.  AtEricus 
comitatis  regis  non  ignarus ,  qua  prandiorum  uci  reliquiis  vecabacur,  fru- 
ftum  cujus  parcicukm  delibalfec,  abjecic,  incegrss  efcas,lacera  ciborumj 
fragmenta  nominans.  Ita  rarefcentibus  epulis,  miniftri  alias  inopiee  atq;. 
verecundice  fuggerunc,  parvuls;  ccenas  impendences,  quod  grandi  convi- 
vio  fufficerc  pocuifiec.     Aic  ergo  Rex  :  Affolec  ne  G0cheri  miles  c:i&arru 
j  cfemel  daperh  tanquam  amolira  ciborum  cruftra  difperdere  ?   primaquo 
fercula  ulcimorum  ricu  fragminum  afpernari  l  Ad  ha:c  F.ricus:  Nihil  fibi 
de  G0cheri  moribus  incondica  vendicavic  affe&io ,  nhil  .aflaetudo  incom- 
pofita  poflidet.     At  Frocho:  Ergo  domini  tui  moribus  difccrs,  non  om-  ■ 
nem  argueris  prudenciam  attendiffe.     Qui  enim  majorum  exemplis  obr 
viat ,  transfugam  ac  defe&orem  fe  probat_>.     Tum  Ericus:  Sapiens  a  fa- 
pientiori  erudiri  debet.  Difcendo  enim  do&rina  proficic ,  dogmate  di- 
fciplina  provehicur.     Concra  Frocho  :  Quid  mihi  cxemplaris  documen- 
ti  hcec  cuse  fuperfluicacis  imicacio  dabic  ?  Ad  hxc  Ericus :  Tucius  Regerru 
fides  parvula,  quam  ingens  vallac  perfidia.     Cui  Frocho:  Ergo  cu  nosac- 
curatiore  casceris  obfequio  complecleris?  Tum  Ericus:Nemo  nonnacum 
'     ftabulo,  auc  ingenicum  prxfepio  applkat.  Necdum  omnium  experienci- 
am  accepifti.     Praecerea  apud  G0cherum  pocionis  ufus  epulo  permixcus 
efle  folet,  liquor  cibo  conjundim  fuperaddicus  comeflabundos juvar_,« 
Concra  Frocho  :  Impudenciorem  pocus  auc  epuli  pecicorem  non  reperi. 

G  1  Ad 


7g  SAXONIS  GRAMMATICI 

irotho.  Ad  haec  Ericus:Pauci  tacentis  cgeftatem  aeftimant,  aut  filentis  neceffitudinern 
111  •  metiuntur»  Tum  fororRegisingenti  paterapotionem  proferrejufia.  Cujus 
Ericusdexteram  cum  oblato  fimul  cratere  corripiens,an  hoc,inquit,Regum 
optime,munus  tua  mihi  delegavit  humanitas?  Num  mihi  quod  teneo  irre- 
vocabilis  doni  loco  ceffurum  effe  confirmasr"  Rex  pateram  tantum  poftula- 
ri  ratus ,  pronunciat  donum.  At  Ericus  virginem  fibi  veluti  cum  patera  da- 
tam  applicat.  Quo  vifoRex,fatuum,inquit,  opera  prodit.  Apud  nosintadla 
virginum  libertashaberi  (blet.  Tunc  Ericus  puellae  manum  perinde  ac  po- 
culi  norftine  traditam,ferro  defeclurumfe  fimulans>&fi,inquir,pluraquani 
dcderis  ceperim,aut  fi  totum  temere"  teneo,faltem  parte  potiri  liceat.  Rex  10.  ■■ 
promiffi  errorc  recognito,  puellam  tradidit,  nolens  incuriae  vitium  levitate 
refcindere,  quo  gravior  pollicentis  videretur  autoritas:  quanquam  inania^ 
pacta  revocare,maturitati  potius  quam  inconftantiae  deputetur. 

Demde  illum  ad  naves  accepta  revertendi  fponfione  dimittit» tempore 
quod  pugnae  debebatur  inftantc.  Ericus  cum  fuis  cruftaturo  glacic  aequor  ag- 
greffus,  lubricum  inftabilemq;  gradu  hoftem  folearum  nixus  firmitate  pro- 
ftravit.  Statuerat  enim  Frotho ,  ne  quis  inclinatis,  aut  laborantibus  auxilio 
forct.  Deinde  vi&or  repetit  Regem.  Igitur  Gtftvara  confumptae  infeliciter 
fobolis  exitio  mcefta,  fimulqj  eam  ulcifciavida,pronunciatadveifusEricum 
altercandi  collibitum  fibi  fore  certamen,  ita  ut  ipfa  torquem  m?gni  ponde-20 
risjille  vitam  in  pignore  poneret,autaur-um  vincendo,autlethum  fuccum- 
bendo  laturus.  Comprobante  certamen  Erico,penes  Gunvarampignus  de« 
ponitur.  Igitur  Gotvara  prior  fic  orfa: 

Quando  tuam  limas  admifia  cote  bipennems, 
Nonne  terit  tremulas  mentula  quajfa  nates? 
Ericus  fic  contra. 

14 t  cuivis  naturapilos  in  corpore fevit , 
Omnis  nempefuo  barba  ferenda  loco  esi„ 

Memigiis  homines  artus  agitare  neceJfieH, 

Cfrlotus  quippefuos  nam  labor  emnis  habet.  |0 . 

Ctim  natts  excipiturnate,velqvumfubditapenenu 

Vulua  capit/quid  ad  hacaddere  majm  sritf 
Ad  haec  illatanquam  eiocutiohis  inops,  cui  necem  deftinaverat,  aurumtra- 
dere  coadta  eft,  filiorum  interfeclori  pcenae  loco  eximium  erogans  munus. 
Cumulata  fiquidetn  infelicitas  eft,non  vindicata  malighitas.  Primum  enim 
orbitati  adacia,  a_c  deinde  verbomm  violentia  confutata,  cum  opibusfimul 
eloquentia  precium  perdidit.  Beavit  liberorum  fublatorem,  auctorem  or- 
bitatis  fuje  praemio  munerata:  nihil  pro  repenfanda  filiorum  clade,  praetcr 
infcitiae  probrum.ac  rerum  inopiam  referens.  Quo  vifo,  Weftmarus  verbis 
fuperiofem,  viribus  inccflerc  ftatuit,  vincentis  praemium  in  vidi  nece  con-40 
ftitiiehs,ut  utnufq;  falus  in  pignore  pofita  videretur.  Nec  Ericus  conditione 
Uti  abnuit,  ne  lingui  quam  manu  promptior  exiftimari  poffer.  Erat  auterru 
tale  certaminis  genus:  Circulus  vimine  vel  fune  contextus,  magno  pedurri, 
manuumqj  conatu  decertaturis  raptim  diftrahendusexhiberi  folebat,fortiori 
tribuens  palmam :  quem  colludtantium  fi  quis  altcridetraxiffet,vidoria  do- 
nabatur.  In  quem  modum  agonizans  Ericus,  correptam  acrius  reftem  ma= 
nibus  concertantis  excuffit.  QuodFrothoVidens,arduum,inquir,  reor  con- 
tra  fortem  fune  contendere.  Et  Ericus  :  ArduUm  utiq;  cum  corpori  ftruma 
infidet,  aut  tergum  occupat  gibbus.  Statimqj  prOpulfo  pede  fenem  colli  fe- 
nilis  ac  dorfi  fradtione  contrivit.  lta  Weftmarus  inefficax  ultionis  molitor,^ 
dum  vindicem  agere  ftuduit,inulcifcendorumfortem  incidit,quorum  ulci- 
fci  cupierat  caedem  imagine  profligatus. 

At  Frothone  Ericum  jaclu  ficae  trajicere  rneditante ,  confcia  fraternae 
mentis  Gunvara,  fponfum  pcricUli  praemonitUra,  heminem,  inquit,fapien- 
tem  fore,  qui  fui  provifor  non  fit.  Qup  di&o  Ericus  propulfandse  fraudis  ad- 

-  moni' 


HISTORIM   DANICM   LIB.  V.  79 

monitus,fuggeftamfibicautelamargutus  excepit.  Continudnamqjexfiliens,  FR0THa 
triumphalem,ait,fore  gloriam  fapientisdolum  fuirhetultorem  exiftere,mo-  m. 
defto  vocationis  genere  infidiantis  ingeniumlacerans.  Quem  quum  Rexre- 
pentino  cultri  ja&udeclinantemoccupare  non  poflet,  adverfo  parieti  erra- 
bundum  incidit  ferrum.  Tunc  ficErieus:  Porrigendafuntamicismunera_,, 
nonjacl:anda:probabile  feciflesdonum,ficomitem  ferro  vaginam  dedifleSo 
Quam  rex  continuo  cingulo detraclam  petenti  tradidit,  moderatione  hoftis 
odium  deponere  coa&us.  Ita  alienae  fimulationis  induftria  delinitus,  emif- 
fum  maligne  telum  benigne  poflidendum  conceflit.  Sic  Ericus  exceptam. 

|q  diflimulanter  injuriam  ad  beneficium  tranftulit,deftinatumcladifuaeferrum 
eximii  muneris loco  complexus.  Quod  enim  Frotho  nocendi  ftudio  geflerat, 
hic  liberalitatis  nomine  colorabat.  Deinde  corporum  curae  indultum  eft. 
NoctuGunvaratacit£excitatoeo,fugaopus  efle  proponit,  perquamutile  re-  -  ■  , 
ferens ,  rebus  integris  incolumi  redire  curru.  Qua  comite  littus  ingreflus, 
claflem  regiam  illic  forte  fubdudam,  difhfla  laterum  parte,  navigationi  in- 
habilem  reddidit,  infertisq;  rurfum  afferculis  farfit,  xjuo  minus  ab  mtuend- 
bus  laefio  nofceretur.  Deinde  navigium,  quo  fe,  comitesqj  receperat,haud 
procul  littore  depelli  curat.  Quem  Rex  laceratis  infequi  navibus  p<7rans, 
mox  flu&u  foros  aequante  ,  quanquam  armis  admodum  onuftus  exifteret, 

2q  enare  inter  alios  ccepit,  propriae  falutis  fervanda?,,quam  aiienae  lacefienda: 
cupidior  effectus.  Praecipitatis  inaltum  proris,fedibusfuis  remiges  ftagnans 
introrfum  sftus  excuflit.  Quo  Rollerus  Ericusq;  confpedo,  cum  contem- 
ptu  periculi  incunctanter  fe  profundodedere,  natabundiq,  fluctuantem  ex- 
cepere  Regem.  Jamqy  eum  fuperfufa  ter  unda  fubruerat,  quum  Ericuscae- 
farie  comprchenfum  pelagolevat.  Cstera  naufragorum  turba  autaquis  ob- 
ruta,autaegr&  Iittori  reftituta  eft.  Rex  humido  nudatus  cuku,ficcacircuma- 
&us  vefte  contegitur.  Multus  illi  ab  ore  liquor  crebra  pe&oris  ructationo 
manabat.  Vox  quoq^  eum  continuis  lafiata  fingukibus  deficere  vidcbatur. 
Tandern  reddttus  calor  frigore  hebctatos  artus  fpintu  vegetiore  firmabat. 

20  Refidere  fiquidem,nec  aflurgere  poterat,haud  jufte  virium  compos.  Paula- 
tim  priftini  roboris  potentia  fubiit.  Interrogatus  tandem,an  vitam,pacemqj 
depofceret  ?  admota  oculis  manu,  dejectam  luminum  aciem  attollere  ni- 
tebatur, 

At  ubi fenfim  corpori  virtus  reddita  eft,  &  vpci  fiducia  major  inceflit, 
perhanc,inquit,lucem,quaminvitusexcipio,perccelum,quod  parumhben- 
ter  haurio  fufpicioqj,  obfecro  vos  obteftorq;  ne  mihi  ulteriorem  ejus  ufurrt 
praeftare  animum  inducatis.  Fruftra  volentem  perire  fervaftis.  Aquis  mihi 
interire  negatum  eft,  ferrifaltem  offkio  moriar.  A  nemine  vi&us,  tuo  pri- 
mum,Erice,in,genio  cefli:  hoc  infelicior,  quod  qui  illuftribus  viris  invi&us 

Ao  extiti,plebejo  de  me  victoriam  praebui.  Ingens  hoc  regii  pudoris  irrjtamen-, 
tum  eft.  Sufficit  haec  fola  duci  ad  moriendum  caufa,  cui  nihil  gloria  magis 
placere  convenit:  qua  fi  careat,  cxterorum  inopem  putes.  Nihil  enim  in_> 
R'ege  celebrius  fama.  Credita  mihi  erat  rationis  atq;  eloquentix  fumma_» 
Sed  quorum  utroq;  pollere  videbar,utroq5  deftitutus  fum,eo  ealamitofior, 
quod  R egum  vi<ftor,  ab  agrefti  vicftus  videor,.  Quid  vica  donas,  quem  gloria 
fpoliafti?  Sororem,regnum,gazam,fupelledilem,&  quod  iis  majus  eft,cla- 
ritudinem  perdidi,tot  infelix  cafibus,  quot  tu  fortunatus  agnofceris.  Quid 
tanto  fuperftes  dedecori  refervabor  ?  Quae  mihi  libertas  tam  felix  erit,  ut 
captivitatis  ignominiam  demat?  Quid  mihi  fequentia  conferenttempora, 

tQ qu„  nihil  nifi  prateritorum  miferiam  redolentia,longam  animo  pceniten- 
tiam  generabunt.?  Quid  vitae  produdio  proderit,  folam  triftitiae  memoriam 
relatura?Nihil  calamuofis  jucundius  morte.  Felixeftobitus,qui  fuccedit  op- 
tatus.  Hic  non  temporum  dulcedinem  tollit,fed  rerum  faftidium  confu- 
mit.  In  profpens  falus,  in  adverfis  melius  fatum  pctitur.  Nulla  me  melio- 
riur»  fpcs  ad  vivendi,  cupiditatem  adducit.  Quis  ad  (blidum  laceratam  for- 

G  4  tanas 


80.  SAXONIS    GRAMMATICI 

irotho.  tuns  mes  forteiri  refarciec  cafus  ?  Ec  jamhorum  nifi  periclitantem  exce-  . 
iil  piffecis,immemor  eflem.  Reddideris  regnum,fororcm  reduxeris,inftau- 
raveris  gazam,claricacem  reparare  non  poceris.  Nihil  cjuod  refarcum  efr, 
incegri  fplendorem  habebic.  Capcivumfuiffe  Frochonem  longa:va  recen- 
febic  faroa.  Cascerum  fi  inflidtas  vobis  ex  me  calumnias  muneratis,  veftris 
occidere  manibus  merui.  Si  damna  recolicis,  beneficii  pcenicebic  Pudebic 
fubvencum  fuilfe  hofti,fi  acrocicacis  ejus  in  vos  magnicudo  caxecur.  Quid 
reo  parcicis  ?  quid  manum  a  perfecucoris  veftri  jugulo  cohibecis?  Pareft, 
uc  in  me  fors ,  quam  vobis  paraveram,recidac.  Faceor  fi  mihi  in vos  ea_>, 
quam  in  me  gericis  poceftas  inciderecnihilamc  piecaci  defercndum  effei  IO 
Quod  fi  vobis  faclo  innocens  fum,  voluncace  falcem  reus  cene.or.  Redun- 
dec  inme,  qua;fo,nocensanimi  culpa,  qui  incerdum  operis  ioco  cenferi 
folec.  Sifaco  fcrrum  negacis,  propria  mihi  manu  cladem  confcifeendam 
ctirabo. 

Contra  ficEricus:  Dii  ace  quaefo  avercancftolidam  mencem,avercant 
inquam,  ne  clariflimas  vicae  finem  flagitio  quaras.   Sane  quidem  ab  ipfis 
probibicum  cft ,  benignum  in  alios  in  fe  parricidam  fore.    Tencacus  es  a 
forcuna,quo  mencis  habicu  adverfaexciperes,explorance.  Probamencum 
tibi  dedere  fata,  non  cafum.  Nibil  cibi  mceroris  infiictum  eft,  quod  fors 
melior  abolere  nonpoffic  Caucela  etenim  prajbica  eft,non  mucaca  felici-  20 
tas.  Nemo  modefte  (e  in  profperis  agicqui  adverfa  colerare  non  didicit^. 
Praicerea  omnis  bonorum  ufus  poft  agnica  gracius-roalapercipicur.  Jocun- 
dior  eft  volupcas,  quas.rerum  amaritudini  fuccedic.  Salutem  cuam  aver- 
faberis,fi  fuperfufo  femel  xquore  maduifti?  Quodfiaquisfrangeris.quan-. 
do  ferrum  requanimirer  cokrabis  ?  Enaflc  arroacum  qyis  non  gloria^ma- 
eis  cribuac  quam  rubori?  Quoc  fe  felices  repucarent,  fi  cua  force  infelices 
eiTenc?  Summa  ce  rerum  manec,  florec  animus,  pubefcit  a;cas,piura  fpo 
eomplecti  poceris,  quam  gefleris  rebus.  Nunquam  hcc  cibi  levicacis  inef- 
fe  vellem.uc  non  modo  fugere  afpera,  fed  eciam  ob  eorum  impaciertciam 
vicam  abiicerecupias.  QuovisefTceminacior  cft,  qui  adverforum  mecuvi-  3° 
vendi  fiduciara  perdic.  Nemo  fapiencum  morce  res  adverfas  redimere_, 
folec  Sculca  eft  in  alium  indignatio  ,  cemeraria  in  fe.  Ignavus  eft  furor 
qui  fuum  condemnac  aucorem.  Quod  fi  ulcro  ob  injuriam,auc  leverh  a- 
nimi  commocionemfacum  appecis,quem  cuivindicem  dereiinquis?  Quis 
tam  amens,  uc  dubium  forruca;  habicum  proprio  ulcifci  incericu  velic_>? 
Quis  adeo  felix  vixic,  quin  criflior  illum  quandoq;  forcuna  pulfarec?  In- 
concufla  duxifti  cempora,  concinua  felicicace  ufus,&  nunc  ad  modicam.» 
crifticia;  falebram,uc  dolori  parcas,vicam  deferere  paras?  Quornodolevi- 
orum  impaciens,  graviora  deinde  fupercilia  ferre  poceris  ?  Infipidus  eft, 
qui  nunquam  mceroris  poculum  deguftavic.  Nemodura  non  paffus,tem-  4° 
peranter  facilibus  ucicur.    Qui  forcicudinis  columen  efle  debueras ,  ener- 
vis  anirni  fpecimen  exhibebis  ?  Forciflimo  parence  edicus,  ulcims  imbe- 
cillitatis  fpeclaculum  dabis?  Sic  a  majoribus  difcrepabis,  uc  fceminis  mol- 
lior  fias?  Nec  dum  adolefcere  ccepiftc  &  jam  ce  vicse  faciecas  cepic  ?  Quis 
hanc  prior  imaginem  praebuic?  Clariflimi  avi  nepos  inviclo  patre  edicus, 
levem  concrariorum  auram  perpeci  non  valebic?  Indoles  cua  avica;  vircu- 
tis  habicum  repraafencac.  A  neminc  viclus  es;  cua  cibi  folum  incuria  no- 
cuic.  Periculo  per  nos  erucus  es,  non  fubaclus.  Amiciciam  injuria;  depu- 
tabis  odium  pro  gracia  relacurus  ?  Obfequio  placari  debueras,non  move- 
ri.  Nunquam  ce  dii  eo  furoris  excedere  velincuc  fervacorem  infidiacoris  50 
loco  nocarc  fuftincas.  An  co  tibi  rei  crimus,quo  benefici  fumus,indfgna- 
tionem  officiis  conrratturi?  Repucabis  hoftem.cuifalucis  cuac  prffimiumj 
debes  ?   Neq;  enim  ce  liberum  capcivavimus ,  fed  ope  prsevenimus  labo- 
rancem.  Et  eccegazam,opc>;fupclleftilem,recjdo.  SQrorcuafimihi  cemerc 

defpon- 


PISTORIJE   DANICJE   LIS.  K  %t 

etefponfata  creditur,  cui  decreveris  nubat,  cnimveraintacla  illi  pudicitia-jpROTHo„ 
manet.  Caeterum  militare  tibi,fi  acceptaveris,volo.  Caveneabs  re  iraani-  uh 
mum  obftines.  Nulla  te  rerum  ja&ura  concuflit.  Nihil  liberrati  tuae  detra- 
ctum  eft.  Obfequentem  me  tibi,non  imperantem  agnofces.  Qualemcunqj 
de  capite  meofententiam  decreveris,comprobo.  Idcm  te  hic,quodinRe- 
gia  pofle  confide.  Eandem  hic,quam  in  aula,imperitandi  potentiam  tenes. 
Hoc  de  nobis  in  loco,  quicquid  apud regiam  placuiftetj  inftitue.  Proni  ad  pa- 
rendum  fumus.  Hactenus  Ericus. 

AtRegem  ha*c  tam  infe,quam  inhoftem  manfvefecit  oratio.  Deindc 
10  cotnpofitis  pacatiscj,  omnibus,  reditur  inlittus.  Rex  Ericumac  nauticos  ve- 
hiculis  excipi  jubet.  At  ubi  in  regiam  eftventum,  concionem  advocari  fa- 
cit,in  quam  accerfito  F.rico  fub  fponfaltum  fide  fororem  &  centurionatuin 
dedit.  Adjecit  deinde  faftidio  fibi  fore  reginam,  filiam  placuifie  Gjjtheri. 
Ideoq;  novum  illilegationisopus  deberi;  optime  ab  ipfo  negotium  expleri 
pofle,cujusmhil  arduum  conatui  videretur  fore.  Pranerea  fe  Gjjfcvaram  ce- 
lati  criminis  confciam  filicibus  obruturum.  Hanundam  verd  redditururrL» 
patri,  ne  in  Dania  converfantem  capitis  fui  infidiarricem  haberer,  Erkus 
confiiium  probatjfuam  imperatis  operam  pollicens,excepto  quod  reginam 
repudio  a-t<ifn,Rollero  meliiis  mantandan\  aftruerer,a  quo  nulla  majeftati 

20  mfpicio  foret.  Quam  fententiam  brotho  perinde  ac  divmitus  datum  docu- 
mentum  venerabundusexcepit.  Regina  quoq,  ne  violentia  aftnngi  videre- 
tur,muliebriter  obtemperavit,arnrmans  a  natura  dolendi  necefluatem  non 
efife,  omnemqs  animiaigritudinem  ab  opinione  proficifci  folere.  Caeterum 
plangendam  non  elte  poenam,quae  meritis  accidiff-t.  Ita  ergo  fratres  con- 
junclas  egere  nuptias,  altero  fororem  Regis ,  altero  repudiatam  Reginamj 
ducento. 

Deinde  fumptis  fecum  conjugibus,  nav'gationem  in  Norvagiam  refe- 
runt.  Neq;  enim  illas  k  virorum  latere,  aut  viat  longinquitas,  aut  futuri  pe- 
riculi  metusdivellere  poterat,affirmantes  ut  plumamhirto,fic  fe  maritis  co- 

£0  harfutas fore.  Et  jam  Cracam,demortuo Regnero,B -ac  cuidam  nupfifle com» 
periunt.  Deinde  paternae  gazae  memores,egeftam  humo  pecuniamtollunt. 
At  G#thenis  omnem  Erici  fortunam  ,  fama  virum  praeeunte,  didicerat.  Uc 
autem  ipfum  adveniflecognovit,veritusultima  quarqi  in  Norvagienfes  exi- 
mia  fuifiducft  moliturum,  uxore  privare,  fuamq;  illi  filiam  ademptae  con- 
jugis  loco  copulare  ftudebat.  Regina  namq;  nuper  demortua,  nullas  magis 
quam  germanaeFrothonis  nuptias  affe&abat.  Cujus  Ericus  intentione  com- 
.  perta,  convocatis  fociis  refert  fuam  necdum  cauttbus  abftitifle  fortunam_i. 
Caeterum  fperare  fe  fafcem  labilem  efle,qui  vinculo  non  firmeturrperindeqi 
omne  pcenae  pondus  repente  decidere,  quod  culpje  catena  non  fixerit.     ld 

AQ  eos  apud  Frothonem  nuper  expertos  efle  cernentes,  innocentiam  fuam  in* 
ter  aegerrimos  cafus  diis  opitulantibus  fuifle  defenfam,eademq;  ulterius  con- 

~  fervata  ,  confimilem  in  adverfis  opem  fperare  debere.  Deinde  fugam  eos 
paulifper  fingere  oportere,fi  primum  a  G0thero  lacefliti  forent,juftiorem_. 
belli  titulum  habituros.  Manum  fiquidem  capitis  periculo  QDJici,  omni  ju- 
re  permiffum  efle.  Raro  autem  quenquam  commiflam  cum  innoxiis  pu- 
gnam  feliciter  exequi  pofle.  Prius  ergo  hoftem  adverfum  fe  provocandum 
efle,  quo  juftior  eundem  impetendi  caufa  fuccedetet.  Nec  plura  elocutus, 
domum  Bracum  mvifere  pergit.  Deinde  ad  Gunvaramconverfus,experien- 
dae  ejus  fidei  gratia  percontatur,an  Gtftherum  cordi  haberet,indignum  do-  . 

f  0  cens  regiae  ftirpis  puellam  toro  popularis  aftringi.  Cuiem  illa  per  deorumj 
numina  impenfius  obteftari  aggrefla,  fidimne,an  veraeiterexcogitata  habe- 
ret?  Eo  per  ferium  fe  locutum  dicente,ergo,inquit,extremum  mihi  rubo- 
rem  injrcere  paras,  quam  virginem  adamafti,viduam  relicturus.  Saepe  rebus 
contrarium  ftma  prard  cat  popularis  :  me  de  te  fefellit  opinio.  Conftanti 
mipiifTtf  puub.un)&  nunc  ventis  leviorem  experior,quem  indub.tatae  fiuei 

fuiffe 


8t  SAXONIS    GKAMMATICl 

esotho.  fuifleiperabam.  H#c  fata,abunde  lachrymasdedic.  GrataEricouxorisin- 
iii-  dignacio  fuiccui  mox  amplexum  injiciens,fcire,  aic,volebam,quancum_3 
tibiinmefidei  eflccmors  fola  dirempcionis  noftrse  juspoflidec.  Te  camen 
Gtfcherus  rapcui  deftinac,  amorem  lacrocinio  qusficurus:  quem  quumj 
peregeric,  tua  geftum  fimula  voluncace,  nihilominus  nupcias  di!acura_». 
quoufq;  filiam  mihi  cui  loco  cradideric.  Qua  impecraca,  uno  ego  ac  G0che- 
rus  die  nupcias  acturi  fumus.  Icaqjdifparacanobis  ad  convivandurr  cricli- 
cia,  fed  medium  pariecem  communicancia  prarbere  curaco,  ne  me  force 
eoram  oculis  habito,languidioreRegem  concemplacionepcrftringas.Hoc 
enim  ad  eludendum  rapcoris  ftudium  perquam  efficaxcommencum  cric.  10 
DcindcBracum  cum  dele&a  promptiflimorum  manu  haud  procul  regia_> 
delicerc  pracipic  fibi.quum res  pofcerec  auxilio  fucurum. 

Poft  harc  adfcico  Rollero,  provocandi  Regis  graria,  cum  nupra  ac  fu- 
pelk&ile,  fimulaco  mccu,  fugam  navigiopecivic.  Igicur  Gtfcheri  fibi  claf- 
fern  inftare  confpiciens,F.n,aic,arcus  doli  infidiarum  fpiculum  jacic;  fta- 
timq';  concicacis  clamore  nautis,clavo  puppim  convercic.  Quem  G0che- 
rus  propemodum  advcctus,  quis  rector  eflec  navigii,perconcacur  :Ericum 
efie  cognofcic.  Icem  exclamans ,  an  ipfe  fic  qui  mirifico  verborum  habicu 
eaeterorum  facundiam  fruftrarecur,  inquiric.  Quibus  auditis ,  Ericus  olirru 
ab  ipfo  fe  Diferti  cognomine  donatum  efle,  nec  fruftra  appellationis  au-  20 
gurium  excepiffe  fubjunxic  Dehinc  ab  ucrifqjproximum  inliccusconcef- 
flim  eftjubi  G^therus  Krici  legacione  cognita,  Frothonis  fe  referc  fororem 
cupere,  legaco  vero  filiam  exhibere  malle,  quo  minus  eum  alii  fuam  cef- 
fifle  conjugem  poenicerec.  Iraq;  non  incongruum  fore,  fi  legacionis  fru- 
clus  in  fuum  recidiflec  lacorcm.  F.ricum  igicur  fibi  generum  coroplacere» 
dummodo  per  GunvaramFrochonis  affinitatem  irnpecrarepocuiffec.  Eri- 
cns  Regis  benevolentiam  exofculacus,fencenciam  probac,  ulcro  fibi  orTerri 
afierens,quo  majus  a  diis  immorcalibus  exopcare  non  poflec.  Ab  ipfo  ca- 
ineh  Gunvarae  menccm  arbicriumq';  praenofci  debere.  Illa  adulantem  fe_, 
Res;em  ficnularo  favore  excepicpecenciq';  prornpcuro  deferre  videbacuraf  ]0 
fenfum,obfecrans,uc  F.rici  nupciis  fuas  prascurri  paterecur  :quibus  primum 
adroiflis,  apcior  regalibus  fuppccerec  locus,  ob  hoc  quidem  maxime,  ne  de- 
nuo  nupcura  novum  connubii  pactum  redu&a  vecerismemoria  faftidiret. 
Pra:cerea  non  expcdire  firmabac,  binos  pacatus  una  ceiebrationc  confun- 
di.  Rex  refponfis  eviclus,  affatim  poftulaca  coilaudac.  Qui  quum  ex  cre- 
bris  Erici  colloquiis  clariflima  fcncentiarum  f-hemata,  quibus  animo  de- 
le&ari  ac  refici  poflic,haufiflec,non  contentus  ei  filiam  in  macrirnonium 
dediffe,  Licharfulki  quoq;  provinciam  cradicbeneficium  affinicaci  impar. 
ciendum  exiftimans.  Craca  vero,  quas  Erico  ob  incantacionum  folertiam 
itineris  comesadfcita  fuerac,adverfam  oculorum  valetudinem  fimulans,  46 
ita  faciem  peplo  obftrinxerac,  uc  ne  fola  quidem  cognofcendi  capicis  par- 
ricula  prominerec.  Rogata  quamam  efiec,  Gunvarje  fe  fororem  perhibuic> 
eadem  macre,:diverio  vero  pacre  progenicam. 

Acubi  in  G0theri  penaces  perventum,ta;darum  Alvildgc(id  filia?  ejus 
nomen  erat)  convivium  exhibecur.  Diveriis  Ericus  ac  R ex  sedibus  accum- 
bebanc,  quarum  cedra  paries  communis  excepergc.  Easderri  deincus  pen- 
ffibus  psr  rocum  obducta;  aulaiis  eranc.  Afledic  Gtfthero  Gunvara,fedE- 
ricum  akrinfecus  Craca  cum  Alvildaftipabac.  Quiincer  jocandum  fubdu- 
&o  fenfim  e  pariece  aflercquancum  loci  humanum  corpus  tranfmiccero 
pofiec,aperuic,ignaFisq';  coavivis  fpacium  meacui  pervium  fecic.  Deinde  c© 
fponfam,anFrochoni,quam  fibi  nuberemalIec,curiofius  perconcari  inccr 
epulasccepic:maximecumobfervacocopularumrefpc£tu,regiaproles  con- 
fencanea:  nobilicacis  amplcxui  debeacucne  uniusconjugumdignicas,ake- 
rius  indignicace  depereac.  Qua  fe  inconceffis  a  pacre  nupciis  ufuram  ne^ 

gance» 


BISTOS.IM  DANICM  11 B.  V.  83 

gante,  reginam  eam  fore,  cxterasq;  opibus  exceffuram  promittens,ex  re-yRoTHo, 
pugnante  obfequentem  effecit,  non  minus  opum  fpe  quam  gloria  captam.     iu> 
Cracam  quoq;  traditum  eft,  exhibitae  potionis  temperamcnto,Frothonis  a- 
mori  virgineam  adegiffe  cupidinem, 

AtGjftherus  Erici  poft  epulas  convivium  petit,nuptialis  joci  licentiam 
adau&urus.  Quo  exeunte  Gunvara,  ficut  ante  juffa  Fuerat,  fubducti  afferis 
loco  pervium  tranfgreffa  parietem ,  proximum  Erico  difcubitum  occupat. 
CuiG#therus  eam  confeffu  junctam  miratus,  qualiter&  quareed  veneric 
percontari  impenfius  ccepit.  Illa  fororem  fe  Gunvarae,  regemq;  formarum 

loFalli  fimilitudine  memorabat.  Cujus  cum  Rex  cognofcendi  causa,  fubito 
Regiam  repetiviffet,  Gunvara  poftico  fe  qu6  venerat  referens,priftino  in  lo- 
co  cundis  fpe&anda  confedit.  Qua  vifaG#th~erus  parurn  Juminibus  credu» 
lus,maximacum  agnitionis  diffidentiaadEricum  iter  remenfus,relatamfuo 
more  Gunvaram  prae  oculis  habuit.  Ita  quoties  aularum  aditus  permutavit, 
toties  utrobiq;  quam  quaerebat  offendit.  Et  jam  non  confimilis,fed  eadem 
hinc  inde  facies  ingenti  regem  admiratione  torquebat.  Impoffibile  enirru 
adomnem  videbatur  modum  ,  abfq;  notabili  difcnmine,eundem  diverfis 
habitum  ineffe  formarum.  Soluto  tandem  convivio,  filiam  &  Ericum  nu- 
ptiali  in  cubiculum  ufqj  comitate  profequitur,  Ipfe  alias  clibkum  redit. 

Zo  At  Ericus  Alvildam  Frothoni  deftinatam ,  feorfum  cubare  permittit, 

Gunvaram,ut  ante,delufoRege,  complexus.  Itaq;  G#therus  infomnem  a- 
gens  noctem ,  ftupido  errantiq;  animo  ludificationis  fuae  fpeciem  agitabat. 
Neq;  enim  paritas  fpecierum,  fed  identitas  videbatur.  Unde  incerta  adeo 
atqj  anceps illum  aftimatio  fubiit,ut  errori  tribueret,quod  revera  deprehen- 
fum  habebat.  Tandem  parietefraudem  inftrui  potuiffe,animo  obverfatum 
eft.  Quem  cum  diligentius  infpidluftrari^ijuffiffet^nullafradionisveftigia 
deprehendit.  Inconcuffa  fiquidem  totius  aedis  integritas  apparebat.  Quip- 
pe  Ericus  no&e  eoncubia,quo  minns  dolus  confpicuus  foret,foluti  parietis 
farferat  Isfionem.  Deinde  duos  cognofcendae  rei  causa  tacite  Erici  cubku- 

^O  lo  intromiffosjacpofl:  aulaeam  confiftere  juffos,cuncla  curiofius  attender^ 
jubet.  lidem  Ericum  cum  Gunvara  repermm,  oecidendiq;  praeceptum  ac- 
ceperant.  Qui  initalatenteraede,velatis  cortina  angulis  praefentiam  oceul- 
tantes,Ericum  acGunvaram  nexis  invicem  brachiis,  communi  toro  fruen- 
tes  confpiciunt.  Quos  femifopuos  rati,profundiorem  quietis  copiam  expe- 
ctabant,operiri  volentes,donec  exequendi  fcelerisoccafionemgraviorpor- 
rigeret  fomnus.  Qui  cnm  ftertente  fonoriiis  Erico,  eonceptiliberius  fomni 
fpeciem  agnoviffent,continu6  trueidandiejusgratia,deftri&is  prodiere  mu* 
cronibnSi  QuorumEricus  infidiofo  expergefadus  accurfu,  cum  imminen* 
tes  capitigladios  fufpexiffet,diclo  novercae  nomine,quod  olim  interpericu- 

40  la  nuncupare  juffus  fuerat,  promptum  neceffitatis  remedium  expertus  eft. 
Clypeus  enim  ejus ,  qui  fublimius  a  trabc  pendebat,ilicO  in  eum  collapfus, 
inerme  corpus  quafi  deindnftria,nealatronibus  confoderetur>obtexit.  At 
ille  fortuna  haud  fruftraufus,  proximi  latronis  utriimq;  pedem  rapto  defe- 
cuit  ferro.  Alterum  Gunvara  non  impetu  minori  hafta  transfodit,  muliebrl 
corpore  virilem  animum  aequans. 

Taliter  Ericus  infidiis  liberatU5,repetitd  rnari  noclurnat  navigationi  fo 
prjeparat.  At  Rollerus  iis  qui  comminus  excubare  juffi  fuerant>  fignum  ir- 
rumpendae  regis  licuo  dedit.  Quo  Rex  audito ,  hoftium  adventum  indicari 
ratus,praecepsfugam  navigio  tenuit  IntereaBracus,&qui  tufneo  irruerantj 

$ 0  convulfam  Regis  fupellecnlem  ,Erici  havibiis  imponendam  cyrabant.  Me* 
dium  ferme  noclis  agendis  impenfum  eft  praedis.  Quorum  mane  Rex  co- 
-gnita  fuga  Infecutionem  molitus,  per  amicorum  quendam>ne  quid  fubitd 
pararet,aut  cum  impetu  exequeretur,admonitus  eft.  Perfuadebatur  quippe 
majore  inftrumento  opus  effe,  nec  expedire,cum  paucis  in  Daniam  confe- 
qui  fugientes*  Sed  ne  ficquidemimpauens  animus  damni  impetum  preffit. 

Nihil 


s:axgnisgr 


r-  .-  ;  ,  ■■'       -.-■■■■■,      _  raoveratRegem,'quam"qu:od  alien?e  cladis  paratus reci- 

11 1  diffe  "  "  -s-  Enavlgans  autem  Rex,pervenk  in  portum <j  quinunc  ab|Drai 
m  tenctv  Ubl  adversa  tempeftate  obona,aliinentts  defe&us,  fatius 
arbjtrata.s  eftriioriendi  neceffitatem  ferro  fubire,quara  farne.  -Itaq;  nautid 
nilrifri  ifi  feipfos  'verfa,  akernis  vulneribus  accelerav&re  fatum.  'R-ex  eunij 
paucis  montiumprserupta  fecutus elabitur.  Indkium  c!adis,collesediti  pra> 
bent.  IntereaErico-profpere  navigatioheni  'emenfo,Frdtlioni  eum  Alvrlda 
Br.ptia.'cactg&funt, 

Poft  baecSclavcrunirnandatur  irruptio.  Ad  quara  coercendatn  Ericus 
cuiti  odo  navigiis  deftinatur:  quippeFrofhorudis  adhucreibellicae  videba- 1® 
tur.  Ericus  igitur  ne,  virikm  unquam  operam  'detrectaret,  fufceptum  gratu- 
lanter  cfificium,fortiter  exequendum  curaivit.  Qui  cum.piratas  feptenis  na- 

'  vibus  effe  cognofceret,  un!  tanturh  e  fuis  advedtus,  reliqua-s  Jigneis  propu-i 
<macuHs  cirigi,  tonfisq,  arborum  r-amalibus  obduci  juber.  Deinde  cura  ho» 
ftkse •  claffis'  numerurn  plenius  fpeculaturus  procederet,  ihfequehtibus  fL»  - 
Sclavis,ocyhs  ad  fuos"  refugere  eoepit.  ■  At.noftesmt  Infidiarum  ignari, ita fu- 
2;i.enrera  comprehendere  avidi,  crebrarincunefantiq;  flufius  reniigio  con- 
cuifere.  Naves  enim  Erici  liquidd  cognofci  non  pateVant,froridentis  fylvas 
fperism  prseferentes.  Qurcum  anguftioris  fe  maris  flexul  tradidiflent,  fubi- 
tcV-Erici ciaffe  conclufo.svident.  S.ed  prlmum  inufitata  facie  ftupidi,  navigio  2@ 
nemus  agi  putabant,- deinde  fraudem  folns  fubeffecognofcunt.  Seramergo 
ih-etir-iae  paeniteritiam  agentes.,  habkatn  j-ncautius  navigationem- remetiri 
tentabant.  Seddum  puppes  obyertere  parant,  ab  hofte  eas  infiHri  ccrifpki- 
uht.  Ericus  verd  fubducfoin  iittus.navigioyfunda  procul  in  hoftesfaxator- 
quebat.  Igitur  Sclavoryra  caefi  pleriqjq-uadraginta''eapti  fuere,  quipoftea.^,  - 
vihcuiis  ac  fame  ccercsri,  inter  variaskruciatus  anguftias  fpiritum.depo- 
luer-  ■  .         ,.    ' 

I  v.viereaFrotho  trajiciericfse  inSciaviam  expedidonis  gratia,tatn  eDanls^ 

•     aoi  ex  finitlmis  Ihgentem  adfciyerat  claffem.-  Hujus  minima  ratis  exta- 
hru  quse  biffenos  ve-heret  nauticos,totidei_nqj  remigiis  agi  poffet.  Poft  haec  ?q 
■Ericus  fodis  patientius  prsftolari  juffis ,  asftae  jam  cladis  fanianrFrothonji 
perlaiurus  occiirrki    Cumq^  navigarido  puppim  forte- "piraticam  vadofisac 
is  gurgitibus  infiittam  h^rere  confpiceret,  quod  res  fortuitas  di^  > 

-  cloruro  gravitate  profequi  folku/erat^obfctira  eft,inquIt,ignobilium  fors,for= 
tunaq?  vlli-ura  fordida.'1  Deinde.  nave  propius  applkata,piratas  propriurru 
conns  navigium  expedire  connifoj,  ae  circa;  ejus  fervatioriem  impehfiusoc- 
cripatos  oppreffit  QuoperacfoeiraiadRegiamclaffernrednTet,  Frothonem 
ntmcia  vicforige  falutatlone  reficere  cupiens,  falvum  foreflorentiffims  pac-is' 
■Loretn  jubet.  Rex  verum  ejus  dicfum  fieri  precams,  augurem  effe  fapi- 
e;"htis  animuni  afiSrrnabat.  Ericus  vera  a"fe"  dki,  ^arvulaqj  vidoria  majoris  ^® 
'-.■■n^riafferri  refpondit,exiguisf£pe  rebus  magnarum prsfagia  captari  tefta-  ' 

r  :gem  deinde  manumfpargcrehortatusjjutiaeequitatuin  terrenoprb- 
ficifci  itinere  jubet,reliqua  exercitus  parte  marinum  ineuntecompendiuml 
Tanta-autem  navigiorum  frequentia  mare  compleverat,ut  nec  rece.ptui  por- 
tur.,nec  caftris  littora,autco'mmeatibus 'intpenfae  fuppeterent.  Terreftris  au= 
tem  'acies  tarita  fuiffe  fertur,ut  cdmpendii  gratia  complanaffe  rnontes, ■tnea- 
bi'i':s  effeciffe  palud'es,lacunas  aggoribus  exsquaffe  jvaftiffimasqj  voragines- 
injectis  molibus  explaffe  dicaturf  ■  -     , 

Interea  Strunico  ScLavorum  Rege  belii  inducias  perlegatos  petentOj 
rrotho  tempus  apparatuihegat, affirmans  hoftem  inducilsinftruinon  opor-50 
tere..  Praeterea  haclerius  fe  bellicorum  operum  expertem  vixiffe^nec  debe- 
re  eorum  iiriti.a  ancipiti  rerum  expecfationcfufpendere:  qudd  quifquispriV 
mam  felkiter.  militiam  gefferit?;confimilem  de  caetero  fortunam  fperaro 

'boffit.   Tale  enim  qnemq.)'b-men ■habku-rum  pugnse,  quale  congreffionura. 
prinrcipia  dederiat»  cum  initiales  bdiorahi  fucceffus ,'  fequentibus-  augurio 


mSTORIM  DANIC&  IIB.  K  tj 

forc  fbleant.  Ericus  refponfi  prudenciamlaudacafKrmans  icaludum  foris  n(yrm~ 
agi  oporceie ,  prouc  domi  fueric  inchoacus  :  Danos  a  Selavis  provocacos  .ji» 
effe  fignificans.  Quod  di&um  acerrimo  prarlio  profecucus,Scrunico  curru 
gontis  fuae  forciffimis  incerfe&o,  refiduos  in  fidem  accepic.  Tum  Frocho 
convocacis Sclavis  per  praeconem  edixicuc  fi  quiincer  eos  rapinse  aucfur- 
to  afluevhTenc ,  ocyus  exhiberencur,  promiccens  fe  calium  mores  primijs 
honoribus  donacurum.  Jufllc  eciam  uc  quicunq;  malarum  arcium  ftudiis 
calluiflencpraemia  recepcuri  prodirenc.  Graca  Sclavis  promiflio  fuic.  Cu« 
jus  fpem  quidam  cupidius  quam  confideracius  fecuci ,  prius  prodidere  fe» 
10  ipfos,  quam  alieno  poflent  indicio  declarari.  Quos  canca  lucri  cupidicas 
fefelliCi  uc  ruborem  quaeftui  poftponenccs,  crimen  pro  glona  ducerent-.. 
Quibus  fponte  exhibicis,hac,inquic,Sclavi,vofipfos  pacriam  pefte  vacue« 
facera  convenic.  Continuoq;  eos  a  lidoribus  abripi  juflbs,  in  alciffimas 
cruces  civium  manu  fubfigendos  curavic.  Plures  a  paucioribus  punicos 
credcres.  IcacallidiingeniiRexdum  veniam,quamviclis  hoftibus  cribuic, 
crimcn  confcflis  negavic,  tocam  pene  Sclavicae  gentis  ftirpem  confumpfic. 
Sic  indebici  praemii  cupidicacem  debica  confecuca  eft  pcena  »  juftoq;  fup- 
plicio  indignae  mercedis  avidicas  ada&a  eft.  Crediderim  jure  exicio  cradi- 
tos.qui  cum  cacicurnicacis  munimenco  falucem  fervare  pocuifTenc,  voce_* 
20  pcriculnm  adfciverunt. 

Rex  recencis  vi&oriae  riculis  eVec"tus>ne  juftkia  quam  armis defecliof 
Viderecur  *  novis  exercicum  legibus  formare  conftituic ;  quarum  prjefens 
quafdam  ricus  ufurpac,  quafdam  arbicraria  juris  novkas  abolevic.  Edixit_* 
enim  ut  primipilus  quifq;  prasdae  partitione  fa£ra,majorem  caecero  milicc 
porcionem  accipcrecrducrbus  ver6,quibusinaciefigna  anceferri  folerenc 
dignicacis  causa  capcivum  conceffic  aurum.    Gregarium  vero  milkemar- 
senco  voluic  efic  concencum.  Arma  ad  pugiles  redundare,  capciva  navi- 
gia  popularibus  cedere  juflicucpoce  eis  debica  quibus  condendi  races  in« 
ilruendiq;  jus  effec.    Prascerca  fanxic,  ne  quis  rem  familisrem  feris  man- 
$©  dare  pnefumeree,  duplum  ex  fifco  Regis  amiflbrum  precium  recepturus* 
Quamfiquis  arcarum  clauftris obfervandara  duxiflecaureae  HbraeRegi  de- 
bicor  fierec.  Stacuic  eciam,ut  in  eum,qui  furi  ignofceret,furci  pcena  reci- 
derec.  Praeterea  fi  quis  in  acie  primus  fugam  capefferecacommuni  juro 
alienus  exifteret.  At  ubi  in  Daniam  rediit ,  ut  quicquid  Grep  finiftra  mo- 
tum  ufurpacione  curruperac,  bonis  arcibns  expiarec,  arbicrariam  foeminis 
nubendi  potcftacem  indulfic  ne  qua  cori  coaclio  fiercc.  Icaq;  lcge  cavit_>'» 
uc  eis  in  matrimonium  cederenc,  quibus  inconfulco  patre  nupfiflenc.  Ac 
fi  libera  confenfiffet  in  fervum ,  ejus  condicioncm  aequarec,  libercacisque 
beneficio  fpoliata,fervilis  fortuna:  ftacum  mduerec  Maribusquoq;quam- 
j0 cunq;  primicus  cognoviflenc ,  duccndi  legem  inflixic.     Adukeros  a  veris? 
conjugibus  corporum  parce  fpoliandos  conftkuk,  quo  minus  conciners- 
tia  fiagiciis  elideretur.  Edixk  quoq;  ut  fi  Danus  Dano  rapinam  infngersc, 
duplum  rependerec,  ac  violacae  pacis  crimine  cenferecur.   Ac  fi  quis  rerru 
furco  quaeficam  ad  alienam  domumperferrcc,hofpefq;  poftillum  aedis  fuae 
fores  obcluderecbonorum  omnium  poenam  incurrerccacq;  in  concionc 
coram  omnibus  vapularec  quod  fe  eidem  deli_to  obnoxiura  fecifle  vide- 
recur.     Praecerea  quifquis  exulum  pacriae  fuae  hoftis  evaderet,  auc  inimi- 
cum  civibus  fcucum  afterrec  rerum  ac  vicae  periculo  poenas  luerec,.     Si 
quis  aucem  ad  exequendum  Regis  imperium  ob  animi  contumaciam  pi* 
ger  cxifterec,  exilio  mul&arecur.  Solebac  namq;  fagicca  lignea  ferreae  fpe-. 
KO  ciem  habens,  nunciiloco  viricim  per  omnes  mkci,quocies  repencina  bel- 
linecefficasincidiffec  Qui  vero  expopularibusprimipiluminacieanteirec, 
cx  fervo  liber ,  ex  agrefti  illuftris  evaderet.    Ac  fi  ingenuus  forec ,  fatrapa 
crearetur.  Tantaolina  audaces  ftipcmdia  mcrebantur.  Ad$$  veteres  nobili- 


H 


tacem 


§6  SAXQNTS   GRAMMATIC 

tmtho  tacem  fartitudinitribuendamputabant.Siquidemnon  fortuna:  virtuf  em,  fect 
m.  '  viftutifortunamdeferrioporterc^exiftimatum  eft.  Pra^cepit  quoqjneiisulla 
jurifiurandi  fide  aut  pignorum  pofitione  contraheretur.  Qui  vcrd  aliumj 
pignus  fecum  ponere  jufliflet,  eidcm  aureae  librae  dimidium  folveret,  alio- 
qui  gravem  corporis  mul&am  fubiret.  Providerat  enim  Rex  ex  pignorum 
pofitione  maxinias  litium  caufas  incidere  poffe.  De  qualibct  vero  contro- 
verfia  ferro  decerni  fattxit, fpeciofius  viribus  quam  vcrbis  confligendum  ex- 
iftimans.  Qupd  fi  alter  dimicantium  relato  pede  praenotati  orbis  gyrum  ex- 
cederet,  perinde  ac  viclus  caufae  detrimentum  rcciperet.  Sin  autem  quaVis 
ds  re  pugilcm  popularis  impeteret,ipfum  armatus  exciperet,  cubitali  dun-to 
taxat  ftipite  pugnaturum.  Quinetiam  cladem  Dani  ab  alienigena  opprefli 
duorum  extraneorum  caede  farciendam  inftituit. 

Interea  G^therus  fumendi  de  Erico  fupplicii  gratia,  pugnae  exercitum 
comparat.  Econtrario  Frotho  cum  magno  claflis  apparatu  Norvagiam  pe- 
tjt.  Cum  ad  infulam  Renf0  pariter  appuliflent,  G^therus  Frothoniani  nomi- 
nis  magnitudine  territus,  pacem  per  legatos  efRagitat.  Ad  quos  Ericus,  in- 
verecundus,  ait,eft  latro,qui  prior  concordiam  qusrit,  autbonis  commu- 
nicare  pfa:fumit.  Qui  cnim  obtinere  geftit*  obniti  debet:  idus  i&ui  oppo- 
nendus  eft,livorq;  livore  pellendus.  Cumq;hoc  diclum  G^therus  attentis  e- 
minus  auribus  excepiflet,quam  poteratclara  voce  itainquit:  Quifque  virtuti^Q 
militat,prout  beneficii  meminit.  Cui  Ericus:  Beneficentiam  tuam  reddito 
tibi  confilio  repenfavi.  Quo  fermone  egregios  monitus  omni  donorum  ge- 
nere  praeftantiores  indicabat,  Et  ut  G^merum  accepti  confilii  ingratumo- 
jftenderet,  quattdo  conjugem  mihi,inquit,cum  vita  adimere  cupiebas,  me- 
lioris  exempli  fpeciem  lacerafti.  Solum  internos  ferrum  decernendi  jusob- 
tinet.  Poft  hasc  Gjjther us  parum  profpera  congreflione  Danorum  claffemj 
adortus  occiditur.  Cujus  rcgnum  Rollerus  beneficii  noroine  poftmodum 
&  Frothone  fufcepit,quod  fepteno  provinciarum  numero  tendebatur.  Eun- 
dem  quoqiEricus  collata  fibi  quondam  a  Gj^thero  provincia  muneratus eft. 
His  geftis,Frotho  per  fummam  ac  fecuram  pacem  tricnnium  geflit.  «Q 

Inter  haecRex  Hunorum  audito  gnatae  repudio,  adjuntfo  fibi  Rege_> 
Orientalium  Oiimaro,  adverfumDanos  biennio  belli  apparatum  contraxit. 
Igkur  Frotho  non  folum  indigenasjfed  etiam  Norvagienfes,  ac  Sclavos  iiio 
copias  vocat.  A  quo  Ericus  hoftiles  fpeculatum  aciesmiflus,Olimarum  qui 
claflis  magiftrawra  acceperat°,  Hunorum  Rege  terreftres  du&ante  copias^ 
fcaud  procul  Ruflia  reperit,quem  taliter  affari  coepit  s 

Guidfbi  •vult,qu&fo,beUi  gravis  ifteparatus? 
Aut  quo  claffe  potens  *  Rex  Olimare,  ruis  ? 
AtOlimarust 
Fridlevi  natum  nobls  incejfere  cordi  e$; 

Et  quis  es  audaci  tdia  voce  rogans?  ;  T 

Ad  quemEricus: 
Vincendi  inviclum  fubiit JJes  irrita  mentemjn 
Frothonem  nuUm  exuperare  potesi. 
Contra  Olimarus: 
Quicqu/d  contingit  frimo  ,femel  accidit  >&res 
2Jw  Jperatajatit ffkpe  Jubire foleu 
Qu&  fententia,  a  nemine  nimium  fidci  in  fortuna  feponendum  effe  perdo- 
cuit.  DeindeErjcUsHunorum  agmenexploraturusobequicat.  QuodEricum 
praeteriensjinvicemqjab  ipfo  praereritum,primam  ortivo  foleaciem,poftre- 
mam  occiduo  confpiciendam  praebuit.Itaq,  penes  quem  tot  millicm  regimcn  p 
foret,?bobviisfcifcitatuscft.QuemHunforteconfpiciens,[RexhicHunorum 

erat]  fpecuhndi  minifterium  accepifle  cognovit1,  pcrquiritq;  quod  percon* 
tatori  vocabulum  foret,  Ericus  fe  ubiquc  adventantem » nec  ufquam  com- 

peftura 


HTSTORIA  DANICJE  Lrt.K  %y 

pertum  Vocitari  pcrhibuic.  Rex  item  admoto  incerprete,  quid Frocho  o-  srotho^ 
peris  exerccrec  interrogac.  Cui  Ericus:  Nunquam  Frocho  domi  inimicum     xl  L 
prsftolatur  excrcicum,  nec  hoftem  in  acdibus  opericur.  Pernox  enim  &r 
pervigil  efle  debecalienum  appecensculmen.  Nemo  ftercendo  vi_toriarn 
cepit,nec  luporum  quifquam  cubando  cadaver  invenic.  Quem  Rex exqui- 
iicis  diftorum  fencenciis  calferc  cognofcens :  hic,  aic,fercafle  Ericus  efca 
quo  filiam  meam  falfi  Griminis  infimulatam  accepi.  Qui  concinuo  pren- 
di  juflus,  non  decere,  inquit,  unum  a  pluribus  abripi.    Quo  diclo  non_> 
modd  Regis  animum  complacavit,  fed  etiam  ad  ignofcendi  fibi  volunca- 
10  tem  perduxit.   Cujus  impunitatis  caufam  pocius  a  callidicace  quam  bene- 
volentia  profeclam  conftabac  cumob  hocmaxime  dimicterecur,  ucFro- 
thonem  nunciacze  multicudinis  rumore  terreret.  A  quo  cum  rcverfiis  ex- 
plorata  referrc  jubcrecur»  fcx  clafllum  fenos  Reges,  earumq;  quamhbeL* 
quina  navium  millia  completTencem  vijdifle  fe  retulic ,  quarum  unam- 
quamq;  trecencorum  remigum  capaccm  efle^conftarec.   Quemlibec  verd 
torius  fummae  millenarium  quacernis  alis  concineri  dicebac.  Volebac  au- 
tem  millcnarium  mille  ac  ducencorum  capacem  incelligi,  cum  ala  omnis. 
treccncorum  numero  compleacur.  Cunttance  vero  Frochone,  quid  con- 
tra  coc  atlurus  eflec,acceneiusq;  fubfidia  circumfpicience  :  probum,inquic 
20  Ericus,  audacia  juvac :  acri  cane  occupandus  eft  urfus:  moloflis  quippo, 
non  imbellibus  aviculis  opus  eft.   Quo  diclo  Frothoni  concrahenda;  claf- 
fis  confilium  praebuic.    Qua  inftrutla  adverfum  hoftem  navigacio  cendi- 
tur.  Igicur  infulas  qua.  Daniam  Oriencemq;  inceriacencpnehis  fubigunc' 
llnde  procedences  naves  aliquocRuchense  claflis,  orTendunc.  Quarum  cum 
Frocho  paucicacem  inceflere  deforme  duxifleca  macro,inquJcF.ricus,  & 
tenui  pecendus  eft  cibus.  Raro  pinguefcec ,  qui  cadic.  Neq;  enim  mor- 
dendi  pocens  eft,  quern  vaftus  occupaveric  follis.  Quo  documenco  Re^i 
irrupcionis  edendseniborcm  excuflic,  eumq;  mox  adpaucicacem  mulcica- 
dine  laceflendam  perduxicucihtacem  pudori  pra.ferendam  fignificans. 
20        Poftha:cadOlimarum  proceflbmeftjquimulcicudinisfegnicieexciperc 
hoftem,  quam  aggredi  praeopcabac :  quippeRuchenorum  navigia  incom- 
pofita  >  minusque  ob  grandicacem  ad  remigium  habilia  videbancur.    Sed 
ne  ei  quidem  numeroficacis  potencia  profuic.  Inuiicaca  namq;  Rucheno- 
rum  mnlcitndo  copiis  quam  virtuce  prseftantior  ,  robufta.  Danorum  pau- 
citati  vicToriam  tradidic.  Frocho  cum  pacnam  reperere  vellec,  inaudicum 
navigacionis  impedimencum  expercus  eft.    Quippe  crebra  incerfe&orum 
corpora,  nec  minus  fcucorum  ,  haftammque  fragmenca  jatlance  ajftu  u- 
mverfum  maris  conftraveranc  finum.  Icaque  porcus  non  angufti  minus» 
quam  olidi  erant_>.    Igicur  medi.is  obftritla;  cadaveribus  harfere  puppes. 
40  Nec  pucria  quidem  ae  circumflua  corporaremis  abigere,  auc  contis  pro- 
pellere  pocerant,  quo  minus  uno  fublaco  ,  mox  aliud  advolucum  impel- 
leret  claiTem :  bellum  cum  mortuis  oborcum  crederes.    Novum  concra_» 
cxanimcs  difcrimen  excabat_>. 

Igicur  Frocho  convocacis  quas  vicerat  gencibus,  lege  cavic  ut  quif- 
quis  pacerfamilias  eo  conciderac  bcllo ,  cum  equo  cmnibusque  armatu- 
rx  fuse  infignibus  cumulo  mandarecur.     Quem  fi  quis  vefpillonum  fce- 
lefta  cupidicace  cencaflfec ,  pcenas  non  folum  fanguino  >  fed  eciam  inhu- 
maco  cadavere  darec,  bufto  acque  inferiis  caricurus.     Siquidem  par  efle 
credebat-,  ,  uc  alieni  corrupcor  cineris ,  nullo  funeris  obfequio  donare- 
50  tur ,  forcemque  proprio  referret  corporc_>  >  quam  in  alieno  perpecraf- 
fet_..     Centurionis  verd  ,  vel  Sacrapae  corpus  rogo  propria  nave  con» 
ftrutlo ,  funerandum  confticuit-,.    Dena  aucem  gubernacorum  corpora-9 
unius  puppis  igne  confumi  praecepiL..    Ducem  quempiam  auc  R.egeriij 
incerfc^tum  proprio  injeftum  navigio  concremari.     Tam   fcrupulo- 


8S  SAXONIS  GRAMMATICl 

i 

HOTHo.  fam  ducendis  interfeclorum  funeribus,  obfervationem  praftari  voIuiL*  \ 

111 '•     tit  promifcuos  exequiarum  ritus  exiftere  pateretur.  lamqjcuncliRutheno* 

,      i-um  Reges,Olimaro  Dagoq;  exceptis,Marte  conciderant.  Bella  quoq;  Ru- 

thenos  ex  Danorum  imitatione  celebrare  praecepit,  ac  ne  quis  uxorem  nifi 

empdtiam  duceret.   Venalia  fiquidem  connubia  plus  ftabilitatis  habitura.* 

cenfebat ;  tutiorem  matrimonii  fldem  exiftimans  5  quod  pretio  firmaretur. 

Pmerea  fi  quis  virginis  ftuprum  vipetere  aufus  efTet,fupplicia  abfciffiscor- 

poris  partibus  lueret,alioqui  mille  talentis  concubitus  injuriam  penfaturus. 

Decrevit  etiam  ut  quifquis  militix  deditus,fpecT:atae  virtutis  titulum  affecla-, 

ret,impeteret  unum,exciperet  duos,  trcs  modica  pedis  fetra&ione  vitarct,  iO 

quatuor  fugere  non  erubefceret.  Aliam  quoq;  fupcr  militum  ftipendiis  con- 

fvetudihem  a  fubadis  fibi  Regibus  obfervandam  edixk.    Patrium  domefti- 

cumq;  militem  hybernotemporeternis  argcnti  talcntis  donari  juffir,grega. 

rium  aut  condu&itiumbinis,privatum  acmilitiae  laboribus  defuhcvtum  dun- 

taxat  utio.   Qua  lege  virtuti  injuriam  afferebat,  conditiohes  militum  non_» 

animos  aeftimansi   In  quo  quidem  erroris  argui  poterat,  cum  familiaritates 

ineritis  anteferret.  Poft  haee  interrogatus  a  Rege  Ericus,  an  Olimari  copiaS 

i    Hunorum  aequaret  exercitus,carmine  fic  eloqui  orfus  efh 

Hercule  deprendi  nutli  numerabile  vulgm^ 

Vulgus  cujui  erat  terra  nec  unda  capax.  %Q 

Cotluxere  igncs  crebri,Jylva  omnis  obarfit3 

Index  innumer&fiamma  cohortk  erat. 
Calcibus  obfrita  tellus  fubfedit  4quinis  > 

Edebant  rapidosfiriduta  flaufirafonos. 
Ingemuere  rotx  ,ventos  aUriga  premebat? 

Ut  tonitrum  currus  afiimitajfe  putes. 
[Vix  armatorum  cwtusfint  lege  ruentes» 

Ponderis  impatiens  prejfa  ferebat  humusl 
Obmugire  aer  vifus  mihi,  terra  moveri> 

Tantus  in  exterho  militt  motus  eraf*.  2§ 

T^am  quindenafimul  vexilla  micantia  vidi, 

Jduodfe  ex  iii centum  figna  minora  tenet. 
Posl  quorum  quodvis  poterant  bis  dena  videri; 

Signorum  numero:par  erat  ordo  ducum. 

Igitur  FrothoiVe,  quid  contra  tot  opponeret,  perqiiirentej  redeundum  docafj 
patiendumq;  hoftes  propria  primum  immanitate  confumii  ObeditUmmo- 
nitui  eft.  Neque  enim  minore  ftudio  probatum  confilium  ,  quam  editurrL. 
fuit.  At  Huni  per  avia  folkudinesq;  progreffi,hufquam  repertis  commeati- 
bus,  paflim  inedia  periclitari  cceperunt.  Quippe  regio  vafta  ac  paluftris  ex- 
tabat,  hec  erat  ullumegeftatis  fubfidium  reperire.  Tandem  fufis  comefisqi  ±% 
jumentis,tam  vehiculorum  quam  vidus  inopes  fpafgebantur.  Caeterum  er* 
ror  par  fami  periculum  erat.  Non  equis,  non  afinis  pafcitur,non  foedis  aut 
putribus  abftinetur.  Poftremo  he  canibus  quidem  temperatum  eft,  hefas 
.omne  morientibus  licitum  fuic.  Nihil  enim  tam  difficile,  quod  neceffitas 
fuprema  non  imperet.  Ad  ultimhm  fame  exhauftis  publica  clades  inceffit. 
Efferebantur  abfque  cefTatione  cofpora  ,  cundisq;  exitium  formidahtibusj 
nulli  miferatio  pereuntium  fuit  :  humahitatem  quippe  metus  excluferat. 
Primum  itaq;  Regem  paulatim  defecere  cohortes;  deinde  centufiatim  de- 
fluxit  agrhen.  Deferuit  eum  quoq;  Uggerus  vates,  vir  atatis  incognitar,  &  fu^ 
pra  humanum  terminum  prolixae ',  qui  Frothonem  transfugse  titulo  petens  j  *q 
quicquid  ab  Hunis  parabatur,edocuit. 

Inter  haec  Hithihus  Rex  aliquantae  Nofvagienfium  gentis ,  Frothonis 
clafTemcentumquinquagintanavigiis  accedebat.  E  quibUsduodecimledis, 
propiusnavigationemccepithabere3eredoinmalumfcutofoGios  adventare 

fignifi- 


HISTORIJE   DANICE   LIB,  K  gj> 

fignificans.     Qui  Regi  m  proximum  amicitiae  gradum  receptus ,  fnagtium_  frot&o 
copiis  ejus  attulit  fupplementum.  Eidem  poftmodum  cumHildaH^gini  Ju-      iu, 
torumreguli  filia,fpedtata*  admodiim  opinionisvirgine,mutuus  a-morincel-' 
lit.    Quippe  nondum  invicem  confpeclos,  alterna  incenderat  fama.  At  ubi 
mutuae  confpeclionis  copia  incidir,  neuter  obtutufti  ab  altero  femittere  po* 
terat>adeo  pertinax  amor  oculos  morabatur. 

Interea  Frotho  diftributo  per  municipia  milite,  diligentius  impenfaS 
hybernis  commeatibus  neceffarias  conveftabat.  Sed  ne  fic  quidemonero- 
fum  impenlisexercitum  fuftentare  fuftecit.  Parpropemodum  Hunorum  cla- 

10  di  pernicies  incidit.  Igitur  ad  inhibendum  advenarum  confluxurn,  clnffe  in_» 
Albiam  rnifsa, ne  quidtrajiceretur,curs  habuit.  CujusducesRevilkis&Me- 
villus  fuere.  SolutahyemeHithinoH^ginocjjfocialem  exequi  piraticam  pla- 
cuit.  lgnorabat  enim  Hjjfginus  fuam  a  fodali  filiam  adamari.  Erat  autem  is 
corporis  habitupra:ftans,ingeniopervicax}Hithinus  vero  corpore  perquam 
decoro,  fed  brevi  extitit.  Caeterum  cum  Frotho  fuftentandi  exercitus  fum- 
ptum  in  dies  difficiliorem  adverteret,  Rollerum  i.n  Norvagiam,OIimarum_» 
in  S  ctiam,  jpnevum  RegemJ,  &  Glomerum  piratarum  prsecipuum  ad  Or- 
cades  petendorum  commeatuum  gratia  dirigit,  proprias  cuiq}  copias  tnbu* 
ens.TrigintaRegesfequebanturFrothonem,quiipfum  amicitiavel  obfequio 

20  colerent.  Audiens  autem  Hun,  dimiifas  a  Frothone  copias,novum  recen- 
temq^  militem  contrahit.  At  H^ginus  filiam  fuam  Hithino  defpondit,  con- 
jurato  invicem  uter  ferro  periffet,  alterum  alterius  ulrorem  fore. 

Autumno  petitores  commeatuum  redeunt,  trophaeis  quam  alimentis 
locupletiores.  Rollerus  enim  provincias  Sunmoriam  &  Normoriam ,  occilo 
earum  Rege  Arthorio,  ve&igales  efFeccrat.  AtOlimarusThorum  Longum, 
Jamtorum  atq;  Heifingorum  Regem,duosq}  alios  haud  inferioris  porentias 
duces:  Heftia-m  quoq;  &  cumlplandia  Curetiam,  fed  &  infulas  Svetia?  pra:- 
tentas,  celeberrimtis  Barbariae  domitor  triumphavit.  kaq;  feptingenta  re- 
ducebat  navigia,duplicato  edudorum  antea  numero.    ^nevo  vero  &  Glo- 

3°  mero,  Hithino  quoqj  &  H^gino  Orcadum  trophsra  cefiere.  Hifcicro  cunb 
nongenris  navibus  reditum  efh  Et  jam  quarfki  late  fumptus,  convcdasque 
raptu  impenfas  alendis  abunde  copiis  fuppetebant.  Cseterum  viginti  regna 
imperioFrothonis  adjecerant,quorum  Reges  triginta  praedidbs  adjuncli,Da- 
,  norum  partibus  militabant.  Hac  virium  fiducia  cum  Hunis  pugna  conferi- 
tur.  Cujus  primadies  tanta  interfeclorum  ftrage  recruduit,ut  pracipuitres 
Rufcia:  fiuvii  cadaveribus  velut  ponte  conftrati,  pervii  ac  meabiSes  fierent. 
Praeterea  quantum  quis  itineris  per  triduum  equo  confif  ere  poftet,  tantura. 
loeorum  humanis  cadaveribuscompletum  videres.  Adeo  fpatiofa  ca:disve- 
ftigia  erant.    Itaq;  praelio  feptem  dies  extraclo, occidit  Rex  Hun.   Cujus  fra- 

4°  ter  eodem  nomine  inclinatam  Hunorum  aciem  confpicatus7cumfuafeco- 
horte  dederc  cun&atus  noneft.  EoBello  feptuaginta  ac  centum  Reges,qui 
aut  exHunis  erant,  aut  inter  Hunos  miiitaverant,fubmifere  feRegi.  Quem 
numerumEricusfuperiori  fignorum  expreffione  complexusfuerat,  cumHu» 
norum  mukitudinem  Frothone  percontante  diftingueret.  Igitur  Frotho  vo-> 
catis  in  concionem  Regibus,fub  uno  eodemq,  jure  degendi  normam  impo- 
nit.  Praefecit  autem  Olimarum  Holingardiae,Spnevum  Conogardise,  Hun_» 
vero  captivo  Saxoniam  tribuens,  Revillum  Orcadibus  donat.  Provincias 
Helfingorum,Jarnberorum,  &Jamrorum,cum  utraq^  Lappia,Dimaro  cui* 
dam  procurandas  attribuitjDagoHeftis  regimen  erogavit.  Quorum  unum- 

50  quemq,  certis  tributi  legibus  oncravit,  obfequium  beneficio  applicans.  Itaqj 
Frothonis  regnum  Rufciam  ab  ortu  complec1ens,ad  occafumRhenoflumi- 
nc  limitatum  erat. 

Interea  Hithinus  spudH^ginum  quorundam  obtreclatione  infimula- 
tus  eft,  quafi  filiam  ejus  ante  fponfalium  facra  ftupri  illecebris  temeralfet: 
^uod  tunc  irarnane  cunclis  gentibus  facinus  habebatur.     Igicur  H^ginus 

H  3  credu- 


90  SAXONIS   CMAMMATICI 

jkdtho.  credulis  auribus  rcm  falso  nunciatam  excipiens  ,  Hichinum  Regia  apud 

111 '-     Sclavos  ftipendia  colligetttem  claffe  lacefiit,  confercaq';  manu  vi&us  Jutiam 

pecivit.  Itaq;  ftatam  a  Frothone  pacem  incernum  labefa&averat  bellurrLs, 

primiq;  indigeccs  regiam  detredtaverc  legcm.    Quamobrem  Frotho  mif- 

iis  quifimul  cosaccerferent>fcrupulofius  caufam  fimulcatis  inquirit.  Qua 

cognita,  juxtalegis  a  fc  latae  formulam  pronunciavic.  Videns  autem  no 

fic  quidem  eos  in  gratiam  reduci  pofle.patre  filiam  pertinacius  repofcen- 

ccj  litcm  ferro  decidendamcdixic    Id  quippe  folum  dirimendae  contro- 

verfiae  remedium  videbatur.    Inica  pugna  Hichinus  acerrima  perftrictus 

plaga,cum  fanguine  &  viribus  corporis  deficerecinfperacam  hoflis  clemen-  td 

tiam  expertuseft.  Htfginusiiquidem  promptiflimam  occidendi  ipfius  fa- 

cultatem  adeptus,  forma:  tamen  ejus>  &  juventae  miferatione  faevitiamj 

manfvetudini  cedere  eoegit.  Itaq;ne  ephebum  interextremi  fpiritus  mo- 

menta  palpicancemexcingueret,  abftinuitferro.  Olim  namq.-impuberem 

aut  invalidum  vita  fpoliare  rubori  deputabacur.  Adeo  eun&a  verecundiae 

momertta  prifca  pugilum  fortitudo  fcrvabac  Ita  Hithinus  fociorum  ope- 

ra  ad  rtavesrelatus,  hofhs  benefieio  fcrvatus  efl.   lidem  feptimo  abinde_> 

anno  apud  infulam  Hichinftf  pugnam  exorfi,  mutuis  vulneribus  confum- 

pti  func.  FelixH^ginus  foret,  ficirca  devicrum  femel  Hithinum  feveritate 

potius  quam  clementia  ufus fuiflec.  Ferunc Hildam  canta  mariti cupiditate  20 

flagraffe,'Ut  nottu  irtterfettorum  manes  redintegrandi  belligratiacarmini- 

,i     bus  excicafte  credatuf. 

Eodem  tempore  Alrico  Sveonum  Regiadverfgm  GeftiblindumGo' 
thorum  Regem  atrox  incidic  bellum.  AtGeftiblindusviribusminor,Fro- 
thoncm  fupplex  acceffit,  fe  ac  rcgnum  perc-picndae  opis  gracia  dedicu- 
rus.  Qui  mox Skalc Scanico, acq;  Erico  in  fubfidium  recepcis ,  cum  fupple- 
mencis  militum  redit.  Curnq;  militiae  procurfum  in  Alricum  effundero 
flacuiffec/Ericus  prius  filium  ejus  Gunchjonum ,  Wefmis  acSolongispraela- 
tum>  cenfuic  impetendum ,  oportere  aflerens  fcffum  tempcflatenautamj 
proximum  capcare  litcus.  Praecerea  radicum  inopem  raro  virere  truncum.  jo 
Igituf  irrupcionc  facla  peric  Gunthjonus,  nornenq';  ejus  tumulus  referL-.. 
Audiens  Alricus  incerempcioncm  filii,  ulcum  ire  deproperac.  Confpica- 
tus  hoftes,  Ericum  clandeftino  accerfitum  colloquio ,  recenfitis  patrum_i 
luorum  fcederibus,  utGeftiblindimilitiam  detre£taret,orabac  QuodEri- 
co  pertinaciusabnuente,  cum  Geftiblindo  dimicandi  licentiamflagitac_>> 
privatam  pngnam  publicae  prsferendam  cxiftimans.  Quem  Ericus  fene- 
ctuce  armis  mhabilem  referens,  triftemq;  cjus  valetudinem  maximacum 
aecatis  excufacione  praetendens,  fe  ejuslocoobculitpugnaturum,  probro- 
fum  docens,  fi  duellum  praeftarerefugefec,  proquobellum  commiffurus 
veniflet.  Hmc  abfq;  cunctatiotte  dimieatum  eft.  Qccifb  Alrico  Ericus  quam  ±q 
gravillime  affeclus,  aegfe  compercis  remediis,ferum  incolumitacisregref- 
fumhabuit.AtFrothoni  ipfumoccubuiffe  falso  famavulgaverac.mentem- 
quc  Regismagnoob  id  mcerore  torquebar.  Quam  triftitiamF.ricusreditus 
fui  beneficio  difpulic.  Quippe  Svetiam,Wermiam,Helfingiam,atq;infulas 
Solis,opera  fuaFrochonis  adjectasimperio  nunciabat.  Quem  moxFrotho 
devidliarum  ab  eo  gentium  Regem  conftituit,  ac  pra:tefea  Hclfingiam  ei 
cum  utraq;Lappia,Finniam  quoq;&F.ftiam  annuoftipendiorumjurecon- 
tribuit.  Nerao  ante  ipfum  Sveticorum  Regum  Erici  nomine  cenfebatur, 
ab  ipfo  autem  irt  ccetcros  vocabulum  fluxit. 

Eodem  tetnpore  regnabat  Alf  in  Hetmarchia,filium  habensAfmun-  *q 
dum.  Biorno  verd  in  Wik  provittcia,  Cui  Afuitus  filius  erac.   Accidit  au- 
tem  Afnoundumparumprofpefe  Venationi  intentUm,  dumfsrasaut  cani- 
bus  occuparcaut  Caffibus  excipere  pergerCt,  irruente  forte  caligine  lon- 
gius  k  reciariis  aviofuiffe  callediVulfum»Vaftaq;pererranEem  jugacandem 

equo 


HISTORUE  DANICM  LIK  V.  £i 

fcquo  &  Vcftibus  deftitucum,  fungos  &  cubcra  peredifle ;  ad  ulcimum  in_j  frot#o. 
BiomonisRegis  penctralia  fbrtuico  dcVenifle  progreflu.  Prjecerea  ipfe  fi-  "*• 
liusq';Regis  convi&u  paulifper  habico,  ad  confirmandum  incer  feainititta* 
culcum  omnibus  conjuraverc  votis,quemcunq;  eorum  Vira  proiixivr  ex- 
cepiflec,  morcuo  contumulandum  forc.Tancus  enim  focietatis  eorum  atq; 
amiokia»  vigor  extabat,utneucer  alcero  fatis  abfumpto,  kcem  prorogare 
itacueret^. 

Poft  ha:c  Frocho  omnium  fubje&arum  fibigencium  manu  contra^ 
cla,cla(FeNorvagiampetic, F.rico  terrenum  agroen  duclare  juflb.  Humanae 
*0  fiquidem  cupiditatis  more,quo  piura  poflederacplus  afTecFans,ecLm  va- 
ftiflimam  acq;  horridiflimam  orbis  tcrrarum  parcemabhoc  injurisgerttf- 
re  incentatam  exiftcre  paflus  non  eft.  Adco  opum  acc^flio  aviditari  irt- 
crementum  afferre  confvevit.  Igicur  Norvagienfes  abjecta  derenfionis 
fpe,rebellandi  fiducia  defedti,in  Halogi»  fiies  majare  ex  parce  profugere 
cceperunc.  Scikla  quoq;  virgo  fervandae  eafticacis  causa  pdcnaj  fefubiuxit, 
bellis  quam  nupciis  exerceri  praropcans. 

Incer  hax  Afuicus  roorbo  confumpcus ,  cum  cane  ac  equo  tcfrend 
mandatur  antro.    Cum  quo  Afmundus  ob  amickia?  jusjarandum  vivus 
contumulari  fjftinuk,  cibo,quo  vefcerecur  ill  co.  Jamq';  tricus  cum  cxef • 
20  cicu  fuperiora  permenfus,  Afuiti  force  cumulurn  appecebac:  cui  SveoneS 
chefauros  inefle  raci,  Fgonibus  perfregere  collem.    icaq;  majoris  quanu 
credebacur  altitudinu-  fpecum  aperiri  confpiciunc.    Ad  quem  p.rluflran- 
dum  opus  erac  eo,  qui  fe  in  illurn  pendulo  circumligacum  fune  demitce- 
ret.    Dele&us  eft  force  ex  prompciflimis  juvenibus  unus,  quem  quum  A- 
fmundus  iporta  reftim  fequence  incromiflum  afpicerec ,  procinus  ejeclo 
eo,corbem  confcendic.  Deinde  fuperne  afbncibus,  ac  moderancibus  fu- 
nermahftrahendi  fignum  porrexic.  Qui  ingencis  pecunke  (pe  redudo  cor- 
be  quum  ignocam  excra£h  fpeciem  animadverterenc,  imificaca  facie  ter- 
rici,  defijnclumq';  redide  raci,  projecla  refte  in  diverfa  fugere.  Quippe  A* 
20  fmundus  cecro  orishabicu.ac  veluci  funebri  quodam  cabo  obficus  videba- 
tur.   Qui  fugicnces  revocare  conacus,  vociferariccepicfalso  eosformida* 
revivum.  Quem  vidensF.ricus,  prarcipuecruencacioris  ejus  imaginemmi- 
rabacur.  In  vulcufiquidem  profiuusemicabac  fanguis.  Quippe  Afuicus  no- 
ftibus  redivivus  crebra  collucFauonelajvam  il!i  aurem  abruperac,fcedum= 
que  indigeftae  ac  crudae  cicatricis  fpecFaculum  apparebac.  Jgicur  a  circum» 
ftantibus  accepti  vulneris  caufam  refctre  juflus,  fic  orfus  eft  fari; 

Quidflupetis  qui  reliclum  me  colore  cernitis? 

Obfolefcit  nempe  vivus  omnis  inter  mortuos. 

CAlala  foli  gravis  unt  manet  omnis  domus  orbis* 
i  <jl/[jfcri  quos  hominum  fubfidiis  dejiituit fors. 

cMihi/tecus  &  inerr  nox,  tenebra^  &  vetus  antrunu, 

Oculri  delicias  eripuerunt,  animo^. 

Humus  horrens,tumulus  putris,cr  immunditiarunu 

Cravis  sftus  minuerunt  juvenilis  decus  oris, 

Habitum£  &  validi  roboris  ufum  vitiarunt  > 

Super  h&c  omnia  contra  exanirnem  conjervt  vimt 

Grave  luftx  fubiens  pondus  &  immane  feridumi 

Laceris  unguibus  in  me  redivivus  ruit  Afuit, 

Sty</:a  vi  reparans  posl  cineres  horrida  bella. 
t  o  Quidflupetis,  qui  reticium  me  colore  cernitii  $ 

Obfolefat  nempe  vivus  omnis  inter  mortuos, 

Nefcio  quo  Jlygii  numwu  aufu 

KjMijfw  ab  inferis  fpiritus  Afuit , 

Stvff  alipedew  dentihu*  eda , 

U  4  **- 


92  SAXONIS   GRAMMATICl 

jra»TH3.  Infando£  canem  prxbuit  ori. 

1 1  lt  Nec  contentus  equi  vel  canis  efu , 

<JWox  in  me  rapidos  tranfiuiit  ungues* 

l>ifcijfagr  genaftiflulit  aurem , 

Hinc  iaceri  vuitus  horret  imago, 

Emicat  in^fero  vulnere fanguis. 

Haud  impune  tamen  monjirifer  egit, 

Nam  ferro  fecui  mox  caput  ejus, 

Perfodtfe  nocens Jiipite  corpm. 

.^uidjiupetis,  qui  reltfium  me  colore  cernitisi  IO 

obfolefcit  nempe  vivus  omnis  inter  mortues. 
Jamq;  Frocho  in  Halogia:  fines  emovcrac  claflem ,  ubi  ad  cognofccn- 
dam  rnulcicudinis  fux  fpeciem,  qua:  numeri  mcnfuram,  capacicacemque 
tranfcendere  videbacur,  collem  a  milicibus  congeri  jubetjviricim  lapido 
m  acerVum  miflb.  Eundem  quoq;  hoftis  numerandi  agminis  modum  fc- 
cucus  eft.  Confpicui  adhuc  colles  fidem  vifencibus  prjebenc.  Hic  Frocho 
confcrca  cum  Norvagienfibus  pugna,  gravem  cxdibus  dicm  egic.  Nodtu 
ucrinq;  recepcui  confulcum  eft.  Appecence  diluculo  cerreftria  permenfus 
fnpervenit  F.ricus.  HicRegi  cercamenfuggeric  icerandum.  Quo  belloran- 
ta  de  Danis  ftrages  accepra  efl,  uc  e  ternis  navium  millibus  folx  ccncum-  20 
fepcuaginca  fuperftices  fuifle  credancur.  Normanni  vcro  cam  vafta  clade 
delcci  func,  uc  fama  fic,  ne  quinca;  quidem  vicorum  parci  remanfiflc  cul- 
corem^. 

Vidlor  Frocho  pacem  per  omrtes  gences  reflcere  cupiens,uc  uniufcu- 
jufq;  rem  familiarem  a  furum  incurfu  cucam  prasftarec ,  ociumcj;  regnis 
poftarma  aflererec:  armiJlam  unam  in  rupe, quam Frothonis  pecramno- 
minancalceram  apud  Wig  provinciam,habica  cum  Norvagienfibus  con- 
ciortc,  defixic ,  edi&a?  a  fe  innocentia?  experimencum  dacuras^  fubdu£tis 
iifdem,  in  omnes  regionis  prxfides  animadvercendum  minacus.     Icaque 
fummo  cum  prxfedtorum  periculo  aurum  abfq;  cuftodia,medtis  affixum  ?,q 
triviis,  magnum  avaricia?  irricamencuna  excabac;  opporcuna  rapinx  prazda 
plena  cupidicacis  ingenia  provocance.   Scacuic  idem,uc  navigantes  reper- 
tis  ubicunq;  remis  licice  fruerencur.  Amnem  vero  cranficuris  ufum  equi, 
quem  vado  proximumreperiflenc,  liberum  eife  conceflic.  Eodem  defccn- 
dendum  fore  confticuicquum  priores  ejus  pedes  folum  accingerenc,  po- 
llremos  adhuc  unda  fubluerec.  Talium  fiquidem  commodorum  benefi- 
cia  pocius  humanicacis,  quam  injuria?  nomine  cenfenda  credebac.  Ca:ce- 
rum  reum  capitis  fieri,  qui  fuperaco  amne  equi  ufum  longius  expecerc 
prajfumpfiflec,  infticuie.  Juflic  etiarrt ,  ne  quis  a;dem  vel  arcam  fcrisobfir- 
ixsatam  haberecaut  rem  ullam  clauftrorum  cuftodiaconcinerec,criplicem  ^o 
amiflbrurnrefticucionem  promiccens.  Prxcereacantum  alieni  cibiincom- 
meatus  afiumifasefle,  quancum  uni  ccena:  fufficerecpromulgabat.  Quam 
fi  quis  in  capiendo  menfuram  excedsret,  furco  obnoxius  haberecur.Furi 
vero  crajectis  ferro  nervis  in  fuipendium  aclo,  lupum  collateralem  affigi 
prxcepic,  ut  malitiam  hominis  acerbitati  bellua?  fimihtudo  exaiquarec  pce- 
nx.  Eandem  quoq;  in  furcorum  confcios  mulclam  excendi  curavic.   Ibi- 
dem  feptennio  jucurtdiflimum  ocii  cempus  cmenfus,filium  Alvonem,fi- 
liamq';  Ofuram  nomine  procreavic. 

lifdem  force  diebus  ArngrimuspugilSvecicus  Frothonem  acceflerac 
qui  ScalkScanicum,quod  ab  eo  olim  navigio  fpoliatus  fuerac  ex  provo-  50 
cacione  laceflicum  occidic.  Quo  facinore  fupra  modum  clacus*  aggreflus 
eft  Frochonis  filiam  poftulare.  Obferacas  Regis  aures  expercus,  EriciSve- 
ciam  regencis  fubfidium  flagicac.  Quem  Ericus  hortari  ccepic4  ucaliquo 
prsclari  operis  merico  Frothonis  fibi  favorem  afcifcerec  ?  pagnarecq';  ad-     '■. 

verfuna 


fitSTORlM  DANICM  LIB.    F.  tf 

verfum  Egtherum  Regem  Biarmiae ,  &  Thengillum  Regem  Finnimarchiae,  fkotho, 
qudd  ii  foli,  caeteris  obfequentibus ,  Danicum  detre&are  viderentur  impe-  n  A 
rium.  Nec  mora,  eo  exercitum  egit.  Sunt  autem  Finni  ultimi  Septentrio- 
nis  populi,  vix  quidem  habitabilem  orbis  terfarum  partem  cukura  ac  man- 
fione  complexi.  Acer  iifdem  telorum  eft  ufus.  Non  alia  gens  promptioro 
jaculandi  peritia  fruitur.  Grandibus&latis  fagittis  dimicant,incantationum 
ftudiis  incumbunt,  venationibus  callent.  Incerta  illis  habkatio  eft,  vagaqj 
domus,  ubicunq,  feram  occupaverint  locantibus  fedes.  Pandis  trabibus  ve- 
cl:i,conferta  nivibus  juga  percurrunt*  Hos  Arngrimus  concilianda;  fibt  cla- 
lOritatis  causa  adortus,obtrivk.  Qui  quum  infelicitcr  dimicandofuga  dilabe- 
rentur,  tribus  lapillis  poft  tergum  conje&is,  totidem  montium  initar  hofti- 
bus  apparere  fecerunt.  Igitur  Arngrimus  ludificati  vifus  errore  perftn&us, 
ab  infe&ando  hofte  exercitum  revocavk,  magnarum  fe  rupiurn  interje&u 
coercitum  putans.  Iidem  poftera  die  congrefii,  vicliq,  conje&ae  in  tenairu 
nivi  ingentis  fluvii  fpeciem  indiderunt.  Itaq;  Svetis  per  furnmum  vifus  er- 
rorem  falla  rerum  opinione  delufis,  inufitataaquarum  moles  obftreperevi- 
debatur.  Ita  vi&ore  Vanam  aquarumimaginem  formidante,fugam  impetra- 
vere  Finni.  Tertio  identidem  die  reparavere  bellum  J  nec  jam  amplius  ul- 
lum  fugae  efficax  remedium  fuit.  Videntes  enim  fuas  inclinari  acies,  pote- 
jlS  ftaci  fe  permifere  vi&Oris.  Quibus  Arngrimus  hunc  tributi  legem  inftkuk, 
UtreceiifitoFinnorum  numero,rheda  ferinis  pellibus  conferta,abunaquaq; 
~  decade  loco  cenfus*  exa&o  triennio,penderetur.  Deinde  Egthernm  Biar- 
mise  ducem  duello  provocatum  devicit ,  indidkq;  conditionem  Biarmis  vi- 
ritim  pellem  pro  capite  perfolvendi.  Poft  haec  fpoliis  tropbdeisqj  au&us,  ad 
Ericum  revertkur.  Quem  Ericus  irt  Daniam  Confecutus ,  multam  juvenis 
JaudemFrothonis  auribus  inftillabat,dignum  regis  fiha  dffirm.ans,qui  hnpe- 
.  rio  ipfius  ultimos  humanarum  rerum  terminos  adjeciffet.  Cujus  egregia_, 
Frotho  merita  contemplatus,  haud  incongruum  duxit,ejus  fe  foccrumexhi- 
bere,  qui  fibi  tantis  operum  titulis  patentem  late  clarkatem  ftruxiffet. 
50  Suftulk  autem  Arngrimus  duodecim  ex  Olura  filios >  quorum  h&C  no- 

rmrtafubnotavi:  Brander,  Biarbi,Brodder,  Hiarrandi,Tander,Tirvingar,duo 
Haddingi,Hiorthuar,Giarthuvar,Rani,Angantir.  Hi  ab  adolefcentia  pirati- 
co  muneri  incumbentes,  uno  omnes  forte  navigio  Sampf^  infulam  adve&i, 
duas  in  maritimis  navesHialmeri  atq^  Arvaroddi  piratarum  reperiunt:quas 
pugna  adorti  remigibus  vacuefecere,  atq^  an  gubernatores  oppreflifientin» 
certij  interfe&orum  corpora  fuis  quaeq;  tranftris  aptantes,  quaefitos  abeflo 
cognofctint.  Qua  de  re  mcefti,  partam  floccipenderc  Vi&oriam ,  fcientes  fibi 
confequentis  pugfiae  difcrimen  majorefalutis  impcndio  fubeundum.  Quip- 
pe  Hialmerus  atq,  Arvaroddus  ,  quorum  jafnpridem  abrupto  gubefnaculo 
40  tempeftasnavigialaceraverat,aiterius  excidendi  gratiartemusingrefli,ligni 
rudem  extenuavere  materiam,  eofq,  truncum  dolabris  atrtbientes,  donec 
navahs  inftrumenti  formam  vaftum  robur  indueret.   Quod  quum  humeris  , 

impofitum  fociae  cladis  ignari  deferrent,  ab  Ofuraf  filiis  recenti  opprefforum 
cruore  madentibus  lacefiki,  duo  cumplunbus  ferro  decernere  coa&i  funt*- 
Nec  parquidemcongreffusextabat,  cumgeminam  biflenamanus  exciperet. 
Caeterum  vi&oria  numero  non  refpondit.  Interfe&is  enini  omnibus  Ofursr 
filiis,opprefloq;  ab  hifdem  Hialmefo,  vi&ofiae  Arvaroddum  titulus  non  fe- 
fellk,  quem  folum  extanto  fociorum  agmine  fortuna  refiduum  fecit.  Qui 
informem  adhuc  gubernaculi  truncum  incredibili  libratum  nifu  tantavi  ho- 
£0  ftium  adegit  corporibuSjUt  duodetim  unico  ejusimpulfu  contufos  ehderet. 
Ita  cuncla  admodum  bellicarum  rerum  tempeftate  depulfa  Oceanum  ma^ 
nusadhuc  piratica  non  reliquk» 

Quae  res  nlaxime  Frothonem  ad  Occidenteni  afmis  inceffendum  ad- 
duxk,  cujus  unicunvin  r  ropagartda  pace  ftudium  verfabatur.  Accerfito  er- 
go  Erico>  cun&^qj  famulaiitium  fibi  regnorum  claflc  concita,  Britanniarru 

innu- 


94  SAXONIS    GRAMMATICl 

trothq.  innumera  advehicur  puppi.  Cujus  infulas  Rex  manu  fe  imparem  flofcehs 
*&,      (quippe  fretum  navigiis  videbacur  occludi)  Frochone  per  dedicionis  fi- 
mulacionem  pecico  ,  non  folum  magnicudinem  ejus  adulacionis  officio 
profequi  ccepic,  fedeciam  domicoribus  genciumDanis  fuam,pacria:q;  fiib- 
jectionem  promiccic,  penfiones,cenfum,vec~tigalia,five  quicquid  expece- 
renc,  offcrebac  Ad  ulcimum  hofpicalicer  invicandos  curac.  Graca  Frocho- 
ni  Bricanni  humanitas  fuic  :  quanquam  doli  fufpicionem  alerec  cam  faci- 
lis  omnium  abfq;  coadtione  promiffio,  tam  prompca  hoftium  ante  bella 
dedicio,  quae  raro  fvncera  fide  adminiftrari  foler.  Laceffebat  quoq;  con- 
vivii  mecus,  vericos  ne  clandeftinis  infidiis  appecerecur  fubeuncis  cfrapu-  ia 
\x  laqueis  implicaca  fobriecas.  Casterum  rarior  invicacorum  numerus  vi- 
debacur,quam  ut  cuco  invicanci  parere  poffenc.  Inepcum  quoqj  exiftima- 
tum  inexpercae  hoftium  fidei  credere  falutem  fiiam.   Qua  Rex  mentiurru 
fluduatione  comperta,denuo  Frothoncm  accedic,  cum  duobus  miliibus- 
ac  quadringcncis  viris  epulacurum  accerfens  ,  quem  ance  cum  milie  du- 
centis  proceribus  convivium  inire  popofcerac.  Frotho  nondum  fufpicio- 
ne  depofica  ,  quanquam  adaudx>  invitacorum  numero  frecus ,  pecendi 
convivii  fiduciam  mence  prasfumere  poflet;  fubornac  qui  regionis  abdica 
percurrences,fi  quid  infidiarum  fpeeulando  deprehenderencocyusinti- 
rnandum  curarent.  Cuj-is  rci  causa  nemus  ingrefli,  reperca  caftrorum  a-  20 
cie,quas  Bricannorum  copias  atcinebat,dubium  prefsere  grefTum.  Ac  ubi 
res  liquidius  agnica  eft,pedem  referre  deproperanc.  Furva  fiquidem  cen- 
toria  fuere,  &  quafi  piceis  quibufdam  obfcuraca  cegminibus,  qud  minus 
obcutum  propinquantis  offenderent.  Quo  cognito,  Frotho  validiore  pro- 
cerum  manu  mucuas  difpenfat  infidias,  ne  convivio  incautius  adito,  op- 
portunis fraudarecur  auxiliis.  Quibus  latebram nactis, ferendas  opis fignum 
ad  litui  fonitum  prasnocavic.   Deinde  cum  ftatuta  manu  levi  armGrurru 
genere  culca  convivium  petic.    Aula  erac  cultu  magnificentia*  "^galis  in- 
ftrudta,  aulaus  oftro  tin£tis  undiq;  fecus  obdu£ta,in  quibus  rnirifici  luxus 
operam  annotares.  Corcina  murice  pi£ta  compaclos  ligno  paneres  ador-  ?a 
nabac.  Conftraca  pallis  nicidioribus  pavimenca,  quas  pede  premere  per- 
fiorrercs.  Superne  cerneres  crcbras  micare  lucernas,  aduicas  oleo  lampa- 
des  corufcare.  Ex  acerris  quoq;  fragrantia  fundebacur,  quam  fvaviilimus 
vapor  exquifitis  cumulabat  odoribus.  Ambitum  omnem  frequentibus  e- 
puiis  rnenfse  confepferant.    Intextis  auro  pulvinaribus  ornabantur  accu- 
bicus.  Cervicalibus  fedilia  replebantur.  Reverendamaulae  faciem  vifenti- 
bus  arridere  putares,  nec  quicquam  in  tanto  paratu  ,  aut  vifu  inconcin- 
num,auc  olfa&u  trifte  deprendi  pocerac.  Media  dolium  asde  perftabat  ex- 
plendis  apcum  poculis,  &  liquoris  immodici  capax,  unde  haurire  effec, 
quod  ingencis  ora  convivii  faciarec  Miniftri  purpura  culci  aureosgeftan-  40 
tes  cyachos,propinandiq;  munus  comiter  exequentes,  compofitis  gradie- 
bantur  ordinibus.  Nec  bubalinorum  cornuum,  quibus  potio  promerecur, 
ufus  aberat.  Aureis  ccena  paceris  refulgebac ,  nitidioribus  onufta  poculis, 
qua;  plerumq;  fulgences  incerftinxeranc  gemmai.  Ingens  omnia  luxus  re- 
plevcrac.    Menfae  dapibus  luxuriabanc ,  craceris  vario  potionis  generc  re^ 
dundancibus.  Nec  meri  fimplex  ufus  extabat,  quum  petici  lace  fucci  vario 
nectar  fapore  conficerenc.    Sapidioribus  lances  cpulis  renidebant,  quos 
maxime  venatica  referferat  prasda.   Sed  ne  domeftica?  quidem  carnis  ob- 
fonia  deerant.   Parciiis  domefticis,  quam  convcnis  bibendi  ftudium  erae. 
Hos  enim  fecuritas  incicabat  ad  crapulam  ,  illis  infidiarum  commentumj  <q 
ebrietatis  illecebram  dcmpferat.   Dani  igitur  ( uc  pacriae  pacc  loquar )  fic- 
candis  cercacim  calicibus  affueci,  ingenci  fe  oneravere  vino.  Quos  Brican- 
ni  pocos  admddum  confpicaci,  convivio  furcim  clabi  cceperuncreli&isq'; 
incra  aulam  convivis,  fummis  conoifi  viribus  valvas  Regije,  admocis  obi-   -  ~ 

cibus 


HISTORIJE  DJNICjE  LIB.    F.  95 

cibus,  variiscjj  impedimentdrum  generibus  obferare,  deinde  tedis  igne.m  tkotho. 
inferre  orfi.  At  Darii  quiin(tra  aedem  claufi  continebantur  incendio  pullu-  ii'h 
lante  pulfatis  nequicquam  foribus  ab  egreflu  prohibiti,  ipfum  moxadorti 
parietem, eruptionis  facultateni  petebant.  Quem  Angli  validiore Danorum 
impulfu  labefa&ari  cernentes,mutuis  obniti  viribus,  molibusq;  extrinfecus 
applicatis,nutabundam  fulcire  congeriem  inftiterunt,  quo  minus  convul* 
fus  parics  claufis  exitum  aperiret.  Qui  tandem  robuftiori  Danorummanui 
cedens,quorum  quopericulum  majus,hoC  validiorconatus  extabat,facilem 
preflis  eruptionem  contribuit.  Tum  Frotho  claflicum  fuccinere  jubet,quo 

10  manum  in  infidiis  conftitutam  accerfiret.  Quae  litui  fono  clangentis  excita, 
dolumin  auctores  retorfit,Britannorum  Rege  extrernae  cladicum  innume- 
ris  fuorum  copiis  tradito.  Quo  facio  geminurn  Frothoni  beneficium  prx- 
buit,quum  &faluti  fociis,  &  hoftibus  exitio  fuerit. 

Interea  Hyberni,  crebrefcente  Danicae  fortitudinis  fama  percuKi,  quo 
difnciliorem  parcium  fuarum  irruptionem  praeftarent.ferreos  terra?  murices 
inftraverunt,  quibus  lutorum  vetareturacceflus.  Utitur  autem  Hybernorum 
gens  l.evi  &  parabili  armatura.  Novaculis  comam  extenuat,totum  occipitii 
crinem  abradit,  ne  fugiens  capillitio  teneatur.  Caeterum.  telorum  cufpides 
obvertit  inftantibus,mucronumqiacumina  inlequentibus  deinduftriaeppo- 

20  nere  aflolet,  ac  plerumq;  poft  te  gum  lanceas  jaculan,  do&ior  fuga  fupera- 
re,qu4m  bello.  Quo  fitut  cum  vi&oriaro  tibi  ceflifTe  pure$,difcr!mcn  im- 
mineat.  Tam  infidiofam  hoftium  fugam  Frotho  coniideratius  quam  cnpi- 
dius  infectatus,  ducem  gentis  Kerviilum  acie  fudit.  Cujus  fnperftes  frater, 
depofita  rebcllandi  fiducia ,  patriam  dedidit  Regi.  Gaptivam  Rex  praedam 
militi  difpartivit,uti  fe  totius  avaritiae  expertem,&a  nimiarerumcupiditate 
averfum,  folius  gloriae  lucrum  appetere  teftaretur. 

Itaq;  poft  Britannicos  triumphos,  Hybernasq^  rnanubias  in  Daniamj 
rediturri  eft,  annifque  tricenis  ab  omni  bellorum  negoiio  teiriperatum  eft. 
Quo  tempore  cunctis  pene  terris eximia  fortitudinis laude  Danicum  nomen 

20  inclaruit.  Volens  itaqs  Frotho  fulgorem  imperii  fui  perpetuo  firmitatis  ha> 
bitu  prorogare,  primum  adverfum  furta  ac  latrocinia  tanquam  familiaria 
mala  ac  domefticas  peftes  feverkatem  fuam  diftringere  curae  habuit:quibus 
vacuefada;  gentes  tranquilliorem  vitae  ufum  apprehenderent,nepropagitae 
pacis  inceflus  ullo  malignitatis  obftaculo  larderetur.  Providit  quoq;  ne  cef- 
fante  hofte, civilis  patriam  lues  exederet,aut  poflexteram  pacero  domeftica 
graflaretur  improbitas.  Deniq,  in  Jutia,tanquam  in  capite  Rtgni  fui  magni 
ponderis  auream  armillam  triviis  affigi  curavit,edids  a  fe  innocentiae  expe- 
rimentum  tam  infignis  praedae  documento  daturus.  Cujus  irritamentum-. 
quanquam  improbas  lacefferet  mentes,  ac  finiftra  folicitaret  ingenia,fupe- 

40  rabat  tamen  indubitatus  periculi  metus.  Tanta  fiquidem  Frothonianas  ma- 
jeftatis  auctoritas  erat,  ut  ettam  aurum  rapinse  expofitum  perinde  ac  firmio- 
ribus  clauftris  obfitum  tueretur.  Cujus  rei  novitas,  ingentem  autori  clari- 
tatem  confcivit.  Qui  quum  patratis  late  caedibus  infignes  ubiq;  victorias 
edidiflet,  otium  omnibus  erogare  conftituit,  ut  pacrs  jucunditas  bellorum  a- 
trocitati  fuccederet,  &  cladis  finis  falutis  initium  foret.  Sed  &  omnium  o- 
pesob  hoc  maxime  edictimunimento  vallandas  curavit,ne  domi  raptorem 
invenirent,quaeforis  hoftibus  caruiffe.nt. 

Per  idem  tempxis  pubhcae  falutis  auctor  mundurn  petendo  fervando- 
rum  mortalium  gratia  mortalitatis  habitum  amplecti  fuflinuit,  rum  jam  ter- 

5:0  rae  fopitis  bellorum  incendiis ,  feremvfimo  tranquillitatis  otio  fruerenrur. 
Creditum  efttam  profufe  pacis  aroplitudinem  ubiq;  sequalem,nec  u'lisor- 
bis  partibus  interruptam,  non  adeo  terreno  principatui,  quamdivino  ortui 
famulatam  fuifle,ccelitusq;  gefbim,ut  inufitatumtemporis  beneficium,prae- 
fentem  teroporum  tcitarecur  autorem. 

Inter haec  «latrona  qusdam, rnagicae  rei  perita* plus  fpeiin  arte  fua_., 

quam 


96  SAXONIS  GRAMMATICI 

ikotho.  quam  metus  in  Regis  faevitia  reponens,  filium  petendae  furtim  pradae  cu- 

llh      pidicace  folicicac,  impunicacem  promiccens,  quod  Frotho  faco  propemo- 

dum  confinis  excarec,  occiduo  corpore  aegras  fenilis  anima  reliquias  era- 

hens.    Quo  macerno  horcacui  periculi  magnicudinem  opponence,  mclius 

eum  fperare  jubcc,  auc  maricimam  bovem  fcecum  edicuram,  auc  aliurru 

quempiam  cafum  ulcioni  repugnacurum  affirmans.     Qua  voce  folucurru 

mecu  filium  .  horcamenco  obfequi  coegic.      Quo  fadto  Frocho  perin- 

de  ac  concumelia  lacefficus,  adjdiripiendos  macrona?  penaces  ,  maximo 

impccu,ftudioq;concendic,  praemiflis  quieam  cumliberis  comprehenfam 

adducerenc.  Qupd  praefciens  fcemina,  Iudificacis  praeftigio  hoftibus,  foemi- 10 

neam  fpeciem  equinapcrmucandam  curavic.  Accedence  vcro  Frothone 

maritima;  bovis  figuram  complexa ,  paftum  in  lictore  vagabunda  petero 

videbacur  :  filios  quoq;  canquam  minores  corpore  vitulos  adumbrabat-,. 

Cujus  monflriRe^  admiratione  capcus,  circuiri  ipfos,  redicumq;  eisadun- 

das  negari  jubet.  Deniq;  vehiculo>  quo  ob annofi  corporis  invalecudinem 

utebacur,  excedens>humi  mirabundus  confedic.  Ac  macer,  quae  majoris 

belluae  fpeciem  fumpferae,pra2tencocornuRegcmaddrca,alcerum  ejusla- 

cus  confodic.  Quo  vulnereexanimacus,indcbicum  cantae  majeflati  exitum 

hahuic.  Cujus  morcem  milites  ultione  profequigeftiences,  pecita  jaculis 

portenta  configunt.  Quihus  interemptis,  animadvertunt  humana  cada-  2© 

vera  ferinis  capitibus  praedita.   Ea  res  maxime  praeftigium  decexit.  Hic 

Frochoniscoco  orbe  clariflimiRegisexceffus  fuic.  Hujus  egeftis  vifceribus, 

falitum  corpus  criennio  proceres  aflervandum  curabant,  provinciarurru 

defe&ionem  vulgaco  Regis  cxicu  formidantes.mortemq;  eius  ob  hocraa- 

xime  clam  exteris  eflecupientes,  uc  vica:  fimulacione  propagaci  jampfi- 

<lera  imperii  terminos  cuerencur,  priftinaq;  ducis  aucoricace  fubnixi,con- 

fvecam  a  fubjedis  penfionem  elicerenc.  Deportabacur  itaq;  ab  eis  cxani- 

murn  corpus,  uc  jam  non  funebri  leclo,  fcd  regali  vehiculo  geftari  vide- 

recur,  canquam  invalido  fsni,nec  facis  virium  compoci  id  muneris  amili- 

te  deberecur.   Tancum  magnificentias  eciam  extinfto  ab  amicis  tribucum  30 

cft.    Ac  ubi  putidos  artus  extrema  corripuic  fanies,  nec  tabes  reprimi  po- 

terac ,  fecus  Weram,  Sialandiae  poncem,regio  funere  rumulavere  corpus^ 

affirmantes,Frothonem  eo  loci  mortis  ac  bufli  eopiam  exoptaffe,  ubi  re- 

gni  ejus  praftafnciflima  haberetur  provincia_>. 

HlSTORI^    DaNIC^   LlBRl   QuiNTI   FlNlS* 

SAXONlS  GRAMMATICI 

-HISTORI&  DANICiE 

LIBER   SEXTUS. 

>$3^3g$X&G£g!!^  Efqncto  Frothone ,  Darti  Fridlevum , qui apud Ru£ 

fiam  educabatur,  falso  extinclum  rati,  quum  jam  Re- 

gnum  haeredis  inopia  claudicare,  rtec  in  Regia  gente^  aq 

continuari  poffe  videretur;  huncfceptro  digniflimum 

arbitrati  func,  qui  illuftrandi  Frochonis  gracia,  recenci 

ejus  cumulo  plenum  laudis  carmen  affigerec,famamq; 

excindfi  Regis  fpeciofo  pofteris  ciculo  commendaret_>» 

hiarnvs,  "  *Tunc  quidam  Hiarnus  Danicae  admodum  Poefis  peri« 

tus>  ut  ckritacem  viri  infigni  didtorum  monumento  profequeretur,  prse« 

mii  magnicudine  concitatus.more  fuo  barbarum  condidic  mecrum.  Cu- 

jus  intelle&um  quatuor  verficulis  editum  iq  hsec  verba  tranicripfir.; 

Vttthfk 


XXV. 


HTST6RTJE   BANICJE  LIB.  VL  97 

Wothonem  Dani?  quem  longum  vivere  vellente  ■zilARttPS, 

Perjua  defunBum  rttra  tulere  diu. 
Principis  hocfummi  tumulatum  cejpite  corpuss 

JEtherejub  liqttido  nuda  recondit  httmus. 

Quo  carmine  edito,aucloremDanidiademate  mutieratifunt.  Itaab  eis 
Epitaphiuni  regno  repenfum,  imperiiq;  pondus  paucarum  literarum  contex- 
tui  donatum  eft.  Adeo  exili impendio  ingens praemium  ftetit. Eximium  exigui 
po£matis  pretium  famam  quoq,  CGefarianaeretributionis  exceflit.  Divus  u- 
quidem  Julius  vicloriarum  fuarum  toto  orbe  editarum  fcriptorem  illuftrato- 

IO  remq;  municipio  donare  contentus  extitit.Nunc  vero  rufticano  Regnum  pro- 
diga  plebis  humanitas  erogavit.  Sed  ne  Africanus  quidemin  rependendis  o- 
per  um  fuorum  monumentis  munificentia Danos  aequavit.  Illic  enim  elucu- 
brati  yoluminis  merces  auro  fimplici  ftetit,hic  agreftifceptrum  incondita_» 
verfuum  paucitas  miniftravic 

Eodem  temporeEricus,qui  Svetia;  prjefecluram  gerebat,morbo  exani- 
matus  eft.  Cujus  filius  Haldanus  paterna  procuratione  funcl:us,quum  duode- 
cim  fratrumNorvagia:  oriundorumcrebris  congreflibus  terreretur,  necop- 
preftioni  vindidafuppeteretjfpe  capeffends  opis,Fridlevi,tuncRufliae  con.fi- 
ftentis,copiam  profugio  petivit,  Quem  fuppiici  vultu  aggreffus,feq ;  ab  exter- 
tO  no  hofte  confra&um  ac  contufum  deplorans,triftem  injuriarum  querimoni- 
am  afferebat.PerquemFridlevusaccepto  patcrnae  mortis  nuncio,iupplicem 
auxiliis  profecutus,Norvagiam  armis  inftrudus  accedit.  Quo  tempore  praedi- 
<Si  fratres,  deficientibus  a  fe  fociis,  intra  inmlam  rapidiiTimo  ansbitam  flu- 
vio  praealtum  moiiti  vallum,terre{lrem  in  plano  munirionem  exrenderants 
cujusreceptaculo  freti ,  crebra  vicinos  irruptione  lacefferant.  Excedentes  e> 
nim  infula,continentem  extrudo  pontepetere  confveverant.  Quenvport3e 
munitionis  annexum  ita  quodamfuniculorumregiminemoderari  folebant, 
ut  quafivolubilialiquo  eardine  circumve&us,  roodo  trans  flumen  iter  fter-  ' 
neret,moddoccuko  reftium  ductu  fuperneretractus  januaedeferviret.Fuere  l 

jOautem  juvenes  hi  acres  animis,robufti  juventa,prsftabiles  habitu  corporis,  f    , 
gigantaeis  clari  triumphis,  trophans  gentium  celebres ,  fpoliis  locupletes. 
Quorundam  ver<i  ex  ipfis  nomina,  (namcaeteravetuftas  abftuIit,)fubnotavk 

.    Gerbi^rn,Gunbi^m,Armbi0rn,Stenbi0rn,Esbi^rn,Thorbi^rn,&;Bi^rn.  Hic 
equum  habuiffe  traditur  praeftantem  corpore,  praepetem  velocitate,  adeo, 
ut  caeteris  arnnem  trajicere  nequeuntibus,  hic  folus  obftrepentem  indefef- 
fus  vorticem  fuperaret.   Cujus  aqua:  lapfus  tam  in  cito  ac  prscipiti  volumi-  ' 
ne  defertur,  ut  animalia  nandi  vigore  defeda  plerumq;  peffundare  foleat, 
Ex  fummis  enim  montium  cacuminibus  manans,  dum  per  clivorum  prae-  \ 
rupta  faxisexceptuseiiditur,in  profunda  valliummultiplicatoaquarumftre- 
4°pitu  cadit:  verum  continuo  faxorum  obftaculo  repercuffus3celeritatemim-« 
petus  eadem  femper zequabilitate  confervat.  Itaq> toto  alvei cra<ftu,undis  unih 
formiter  turbidadis,fpumeus  ubiqj  candor  exuberat.  At  ubi  fcopulorumap,- 
guftiis  evoSutus  laxius  ftagnatido  diffunditur ,  ex  objecla  rupe  infulam  fingit. 
Praeruptum  hincindejugum  eminec  variisarborumgeneribusfrequens,qua- 
rum  objeclus  amnem  eminus  pervideri  non  finat.    Praeterea  Bi,0rnoni  inu- 
iitatae  ferocitatis  canis  extabaf  ,horrendae  quidern  acerbitatis  bellua,atque_j. 
humano  conviclui  formidolofa  ,  quse  fxpius  biffenos  fola  viros  opprefferit. 
Sed  quoniam  tradita  magis  quam  cognita  referuntur,  fidem  arbiterpenfet. 
Haec  fiquidem,ut  accepi,deliciarum  quondam  loco  habita,Offori  gigantis 

5®  inter  pafcua  tuebatur  armentum. 

At  juveneslatrocinio  viciniam  inceffere  foliti,  magnas  farp^  ftragcs  e- 
debant.  Populari  penates,  armenta  fternere,  diripere  omnia,  ingemem  a. 
gcre  praedam  ,  fpoliatas  rebus  aedes  exurere ,  mares  pafllm  cum  foeminis 
©bcruncare,  probicatis  loco  curacum  eft.  Quorum  improvidam  Fridlevus 

I  irru- 


58  SAXONIS  CRAMMATICI 

#L4SNF$Jrruptionem  excipiens,  omnes  ad  munimencum  refugos  egk,  occupaca 
eximiarum  virium  equo ,  quem  praeceps  mecu  feffor ,  macuranda?  fugae 
graciaycicra  amnem  reli&um,  poncemiecum  trajicere  non audebat.  Dc- 
inde  fi  quis  fracrum  illorum  quempiam  inceremiffec,incerfe&i  corpusau- 
ro  fe  repenfurum  edixic.  Qua  fpe  quidamRegiorura  pugilum  incitati,nec 
tam  avariciae,  quam  virtucis  ardorecorrepci,convento  tacireFridlevoope- 
ram  fe  facinori  daturos  promiccunc;  falucem  admodum  devoventes,  nf 
trunca  praedonum  capica  recuIifTenc.  Quorum Fridlevus  vircuce  &  promif 
fione  laudati,  arbicris  exps&are  juffis,  folo  concencus  comice ,  notFu  fiu- 
vium  pecic.  Ne  enim  alienis,quam  propriis  viribus  inftrutlior  viderecur, j@ 
auxilium  virtuce  praecurrcre  ftacuic.   Poft  ha;c  comicem  crebrd  concufum 
filice  exanimavicj  injecicq';  exangue  undis  corpus  :  cui  eciam decraclurrL» 
fibi  culcum  applicuic,  ejufdem  exuvias  mucuacus,  uc  intuicu  cadavere,peri- 
clicacionis  Regiae  fpeeies  darecur.  Jumencum  quoq;  quod  eum  vexerat-,, 
elicico  de  induflria  cruore  confperfic,  eodem  caftra  repecence,  necis  fuac 
fidem  fa&urus.   Deinde  calcaribusfubdicis,  mediis  cquum  vorcicibus  a- 
degic,  eoq;,fuperaco  amne,  delapfus ,  praetencum  munimcnco  vallum  per 
fubjeclas  agger j  fcalas  cranfcendere  conabacur.  Ac  ubi  fuperne  eve&us  pro- 
pugnacula  manu  compiecli  poterac,  illaco  cacice  pede,  ledem,  quam,co- 
inefiabundi  praedones  infederanc,ignaris  vigilibus,levi  fufpenfbq^vefligio^» 
pecic.    Cujus  conclave  nactus  fub  imminence  foribus  ceftudine  eonfifte- 
bac.  Juvenes  fiquidem  a  muniraenci  firmicace  profecla  fecuricas  ad  crapu- 
lam  provocabac ,  arbitrances  incitacifTimi  lapfus  fluvium  inacceflum  fecif- 
fe  praefidium,qui  nec  nando  crajici,  nec  ratibus  fuperari  pofTe  viderecur. 
Neq;  enim  ulk  amnis  pars  perviara  vadi  copiam  dabac.  Tum  Bijfcnocon* 
vivali  fularicace  fuffufus,  egreflam  undis  belluam  per  quiecem  fibiconfpe- 
tlam  afBrmac ,  quae  criftes  ore  flammas  egerens,  continenti  cunda  incen- 
dio  darec.  Quamobremindagandam  infulaelacebram  eflesnecaded  loco- 
rumhabitui  confidendum,  uc  nimia  fecurieacis  praefumptione  extrema.* 
incaucis  pernicies  afFeratur.    Nihil  enim  ita  ficu  municum  efTe,  cui  fi  hu-  JO 
mana  defic  opera,  fimplex  nacuras  tucela  fufficiae-  Praecerca  fummopero 
cavendum.ne  fomnii  fui  denunciacionem  criftior  cladis  eventus  excipiac. 
Igicur  omnes  munimencis  egreffi,  cotiusq;  infulae  ambicum  curiofius  ipe- 
culaci,repercocaballo,FridIevum  fluvialibus  aquis  obrucum  conjetlabanc. 
Equum  v«ro  praecipicato  lefTore  cranafle  raci,  perinde  ac  Regiae  morcis 
nuncium  porcis  graculanter  excipiunt.   AcBi#rno  notlurnarum  adhuci- 
maginum  memoria  cerricus,  excubiis  ucendum  hortacur,quod  periculifu-    / 
fpicionera  nondum  tucd  depoficuri  viderencur,    Ipfe  deinde  capiendae 
quiecis  gracia  cubiculum  petic»  vifionem  mence  akius  repoiitam  habens. 
Inter  haec  equus,  quem  Fridlevus  ob  vulgandam  incerkus  fui  fidem  inter-  a® 
cucis  cancum  cruoris  efFufione  refperferac,  milicum  cjus  Caflra  maculofus 
irrupic     Qui  illico  amnem  pecences ,  repercum  fervi  cadaver,  Regiuni^ 
exftimavire  corpus,  quod  nicida  vefle  culcum  ftridulus  rips  vorcex  ade- 
gerac.  Quorum  maxime  errorem  converberaci  corporis  curgor  adjuvic^, 
cum  laceraca  contufaq;  filicibus  cucis  informes  oris  noras  exangui  pailore 
confunderec  Hujus  rei  indignacione  permoti  pugtles,  quiFridlevo  nuper 
delendorum  praedonum  curam  fpoponderant,  prasruptura  aquae  pericu- 
lum  accedebanc ,  ne  promiflionis  gloriam  cimidiore  voci  negiigencia  re- 
fpergere  viderencur.  Quorum  caeceri  fiduciam  imicaci,  pari  cupidine  flu- 
vium  pecunc,niRegem  ulcifcerencur  excrema  pafluri.  Quibus  vifisFridle-  *Q 
vus  poncem  concinenci  commiccere  properavicrecepcisq';  pugilibusj,prima 
vigiles  irrupcione  proflernic.  Refiduos quoqj  confequenceradorcus,Bi0r- 
none  excepco ,  ferro  confumpfic.      Quem  impenfiori  curacioni  e  vul- 
senbus  recreacum,  fub  facrae  obEeftacionis  pignore»  collegam  adfcivic, 

operaq^ 


HISTORIM   DANICM  LTB.  VI  c.$ 

operad,;ejus  uti,quamexitio  gloriari  fatiusduxit.  Indignum  quoq;  aflerebat* 
tanta?  fortitudinis  florem  prima  pubertate  decerptum incempeftiva  nimis  cla- 
de  confumi. 

Dani  vero  Fridlevum  adventantem  experti,  cujus  jampridem  obitum  xxr 
falfo  didicerant  nuncio,milTis  qui  eum  arcerferentjHiarnonem  Regno  Ce-FRlD/ 
dere  jubent,  quod  ipfum  precario  ac  perfundorie  gerere  videretur.      Qui    VVi 
tanto  honore  defunginon  paffus,  fpiritum  pro  gloria  erogare,  quam  inob-* 
fcuram  vulgi  fortem  concedere  praeoptavit.    Quamobrem  ne  Regiis  hono- 
ribus  exutus  priftinum  fortunae  habitum  recipere  cogeretur,  praeientem  ar- 

10  mis  tueri  conftituit.  Itaq;  dividua  regio  praeruptis.conftGrnationis  motibus 
agebatur.  Aliifiquidem  ab  Hiarnonis  partibus  ftabant,  alii  Fridievi  titulis 
ob  egregia  Frothonis  merita  adftipulati  funt:  haerebatqj  vulgi  difcors  fuffra- 
gium,hispraefentium  habitum,illis  praeteritorum  memoriam  venerantibus. 
Praeponderavit  tamenFrothonianae  recordationis  intuitus,  ejusque  fuavitas 
majorem  Fridlevo  favoris  partem  conciliavit.  Plerique  enim  quibus  altior 
fenfus  extabat,  rufticae  conditionis  hominem ,  quanquam  ad  infperatum  re* 
rum  culmen  praeter  generis  jus  folo  fortunae  beneficio  perveniitet,  regno 
fubmovendum  cenfebant,  ne  verum  honoris  haeredem  adulterinus  poflef* 
for  elideret.    Fridlevus  vero  Danorum  legatos  redire  jubet,  HiarnonerrL* 

20aut  Regnum  deponere,  aut  acie  fecum  confligere  rogaturos.  At  Hiarno 
lucis  aviditatem  honori  anteferre,  falutemqjgloriae  difpendio  quaereremor* 
tetriftiiis  ratus,  dum  bello  Fridlevum  excipit ,  in  Jutiam  obtritus  aufugit: 
vi&oremq;  denuo  reparata  manu  aggreflus,  hauftis  ferro  fociis,fugam  abf-  »'• 
que  comite  habuit ;  quaro  infula,  vocabulum  ex  ejus  nuncupatione  fortita, 
teftatur.  Igitur  humiliorem  animo  fortunam  expertus,  cum  fe  gemina  ftra- 
ge  omnibus  propemodum  copiis  exutum  videret,  trajeclo  in  dolum  ftudio, 
obfcurato  oris  habitu  Fridlevumaccedit,  ipfum  quaefitis  per  familiaritatem 
infidiis  necaturus.  A  quo  fufceptus,  aliquandiu  fervitii  fimulatione  propo- 
fitum  occultabat.  Siquidem  decoquendi  falis  opificem  profeflus,  inter  for- 

20  didioris  minifterii  famulos  ignobilia  exequebatur  offkia.'  Cibi  quoq,  capi- 
endi  tempore  difcubitu  ultimus  exiftere  folebat.  Praeterea  balneis  abftine- 
bat,  ne  nudato  corpore  crebris  vulnerum  veftigiis  proderetur.  Quo  Rex 
abfoivendae  fufpicionis  gratia  lavari  compulfo ,  ut  hoftem  excicatriqbus  co- 
gnovit,  age,inquit,improbiffimelatro,qualiter  in  me  confulturus  fores,  fi 
interficiendi  tui  cupidum  liquidd  comperifles.?  Ad  haec  ftupefadusHiarno, 
ex  provocationete,ait,deprehenfum  aggrederer,quo  majore  demendae  cri- 
minationis  copia  potireris.  Quem  mox  Fridlevus  fcntemiae  fuae  exemplo 
provocatum  oppreflit ,  tumulo  cadaver  obruens  interfecli  vocabulum  re- 
ferento. 

40  Qui  poftmodum  a  fuis,propagandae  fobolis  gratia,conjugio  fibi  confu- 
lere  monitus,coelibem  praeftare  vitam  paterno  contendebat  exemplo,quod 
Frothoni  conjugis  petulantia  grave  probrum  affixerit.  Ad  ultimum  perfe- 
verantiflimis  omnium  precibus  vi&us,  per  legatos  aggreffus  eft  Norvagiae 
Regis  Amundifiliam  poftulare.  Quorum  unusFr^conomine  flu&ibus  inter 
navigandum  abfumptus,inufitatum  moriens  prodigium  dedit.  Quippe  ubi 
illum  confluus  undarum  aeftus  implicuit ,  fanguis  medio  enatus  gurgite  ita 
totam  ponti  faciem  peregrino  quodam  rubore  perfudir,ut  fpumeum  paulo 
ante  pelagusprocellisq;  albidum,  mox  puniceis  flu&ibus  intumefcens,  ali- 
enum  a  natura  fua  colorem  induere  videretur.  Amundus  vero  Regiae  peti- 

50  tionis  inexorabiliter  vota  fruftratus,legatis  indecentiiis  habitjsjtyrannidem 
Frothonis  olim  Norvagiae  graviiis  imminentem  ,  caufam  fpernendae  lega* 
tionis  afleruit.  Frogertha  vero  (filia  haec  Amundi  erat)  non  modo  Frid* 
levi  genus  intuita-.  ,  fed  etiam  fa&orum  claritudinem  venerata... ,  con- 
vitio  patrem  infequi  coepitL.  ,  quod  generum  habere  fpreviflet^  ,  cujus 
confummata  nobilitas  nec  virtute  deficeret  ,  nec  fanguine  claudicaret-. 

I  '%  Adjeck 


10O  SAXONIS  GRAMMATICI 

f&miE.  Adjecit  quoq;  prodigialem  illam  maris  faciem,  undis  repente  in  fangui- 
yvs'  nem  verfis ,  quid  aliud  quam  Norvagicas  cladis  interpretem,  Danicae 
verd  vi&oria;  liquidum  extitifle  portencum  ?  Quam  cum  Fridlevus  itera- 
tx  legationis  officio  poftularec,  Perfeverantia  repulfam  vincere  cupiens, 
indignatus  Amundus  rem  a  fe  femel  negatam  pertinacius  flagitari,  raptis 
ad  necem  legacis  improbi  pecicoris  ftudio  crudelius  obviandum  curavit. 
Cujus  injuriae  Fridlevus  famam  expertus,  Haldano  ac  Bi0rnone  adfcitis» 
Norvagiam  navigatione  compleclicur.  Contra  Amundus  pacrio  inftrudlus 
pra;fidio ,  obviarn  exeric  ciaflem.  Frtfcafund  appellant  finum,  in  quern_i 
claflis  ucraq;  cojerat.  Ubi  Fridlevus  nodu  fpeculandi  gracia  caftris  egref-  *° 
fus,  cum  inufitacum  quendami&i  aeris  fonum  comminus  percepiflet-,, 
fixo  gradu  fufpiciens  ,  trium  olorum  fuperne  clangentium  hoc  aure  car- 
roen  exccpit -: 

Dum  mare  verrit  Hythin,  rabidos^  mterfecat  a/lus, 
Xs4uro  verna  bibit,  ejr  lacteapocla  ligurit. 

Optima  conditio  Jervi,<ui  rege  creatw 

objequitur ,  temere  mutatu Jdrtibus,  h&res. 
Deniq;  poft  ipfas  alitum  voces  lapfum  ab  alco  cingulum  literas  car- 
"minis  interpretes  praeferebac.  Regis  quippeThialamarchias  filium.pueri- 
liter  obludentem ,  Gigas  Hythin  nomine  ,  uficatum  morcalium  habicurru  20 
mutuatus,  abduxerat,  eoq';  ufus  remige,  cymba  in  proximum  littus  traje* 
c~ta,Fridlevum  tuncforte  fpeculationis  officio  fungentem,navigio  prseter- 
ibat.  Quem  Rex  captivi  adolefcencis  opera  uti  non  paflus ,  prasda  rapco- 
rera  exuere  geftiebac.  Adverfum  quem  adolefcens  primum  acriori  inve? 
clionis  genere  utendum  efle  pramionuic*  facilius  oppugnandum  promic- 
£ens,  dumantecygnicofuiifetcarminelacicflitus.TumFadlevusfic  orfus: 

Cumfis  gigas  tricorpor  invictifiimus  , 

Tuofe  ccelum  pene  adrtques  vertice, 

Cur ■  fcemen  hoc  ridendus  enfis  obligat  ? 

Latusg^  grande  curta  cingit framca  ?  3® 

Quia forte  pectus  enfe munis  debili, 

Habitusfe  corporalis  mfiar  negligis, 

Sicx  brevis  parvofretus  gefiamine  ? 

Jamjam  iuumfrufirabor  audax  impetum 

ferro  retufo  molientempr^liai 

(JAIeticulofa  cumfis  ipfe  bellua, 

<JMolescj?  digno  defiituta  robore; 

Umbr&fugacis  moreprxceps  tolleris, 

Speciabili  claro^  natius  corpore 

Imbelle  pecfus  drpavore  lubricum;  4° 

tMembristfefumme  dipdentem  Jpiritum  i 

Ex  hoc  tu<e  compago  nutat  fabricd, 

Cum  forma  Jelixfirage  mentis  claudicet ; 

Suis^fit  natura  difcors  partibus. 

Te  laudis  ex  hoc  munus  omnc  deferet, 

Necfortium  clarus  loco  cenfeberis , 

objcura  cowputandus  inter  agmina^ 
Quo  di&o  gigantem  pede  manuq';  cUftatum,liberato  captivo, coegic 
in  fu°am.Cujusconfequenter  promontorium  petens,egeflam  antropecu- 
niam  afportavit:  Quibus  fpoliis  ovans,  ereptiq';  adolefcentis  in  trajiciendo  $0 
mari  navigatione  ufus,hocalaCricarmen  vocefubtexuit: 
Sangmne  [ujfufos  enfes  ,ferrum^  cruore 

pumceum  rapidi  verjavimus  in  nece  monfirit 

Dum  te,?{orvagic4  dadis  moderaW Amunde» 

UxCh 


■■«     >' '...'-■  // 

mSTORlM  DANICM  LIB.  VI  IOS 

'£xeipit  alta  quies :  quem  cumfme  lumine  rnentk  mintz- 

Nox  ignara  premat,  virtus  diiapjafifeiiit.  v  rs, 

At  nos  defunttum  membris  opibus^  gigantem^ 
Contudimus,  vafigr  chaos  penetravimus  antrL 
Iliic  congejfum  raptu,  violavimus  aur.um. 
JEt  jamflufiivagum  tonfs  everrimus  aquor, 
Confertamj^  ratemjpoiiis  adiittus  ovantes 
Remigio  reduces  agimus,percurrimus  undas 
Permenjir*  maris  carabo:  fulcemus  alacres 
\q  Hoc  pelagus  >  ne  nos  hojii  iux  obvia  prodat. 

Ergo  ievesJoto^,  manus  conamine  nifi 
Rimemur  mare,  cajira  prius,  clajfem^  pctc?ites 
Quam  rofeum  liquidis  Titan  caput  exerat  undiss 
Ut  cum  rem  rumor  vuigaverit,  atc^  Fr0gertha 
Noverit  egregio  partam  conamine  pradam  > 
JBlandior  in  nojirum  moveat  pracordia  votum* 

Die  pofteraFridlevo  adverfus  Amundunt3magiio  copJarum  con.ctirfbj 
cruencum  incidit  bellum ;  quod  parcim  terreftri, partim  maritimo  certamine 
gerebatur.  Nam  &  in  campis  acies  explicabantur,  &  clafti  nihilominus  bel-    . 
jolatorincefferat.   Cumqjres  plurimo  fanguinis  impendio  gerererur,Bi0rno 
demum  inclinata  fuorum  acie  folutum  nexibus  moloffum  concitavic  inho- 
ftem,quam  ferro  obtinerenon  poterat,  canino  morfu  vicTioriam  adepturus. 
Quae  res  adverfariis  probrofam  peperitftragem,  cum  fortium  phalanx  mor- 
diciis  laceflita  profugeret.    Quorum  fuga  triftior  an  turpior  fuerit,  nefcias. 
F.rubefcendus  (iquidem  Normannorum  exercitus  erat,quem  hoftis  opem  a 
bellua  mutuatus  obtrivit.  Nec  fraudi  Fridlevo  fuit  labentern  militum  viitu- 
tem  canino  reparare  pra.'fidio.   Occidit  hoc  bello  Amundus.   Cujus  affecla 
Avo  eognomento  fagittarius,Fridlevum  ad  fecum  dimicandum  hortatus,  a 
Bi0rnone  fequioris  ordinis  viro,Regemcum  pl.ebejo  congredi  prohibente, 
20  laceffitur.  Cumq;  Bi$rno,{inuato  arcu,nervo  fagittam  aptaret,iubitd  emif- 
fum  ab  Avone  fpiculum  chordae  fumma  transfixit.   Cujus  altera  mox  fagitta 
comes  mediisdigitorumcondylisimpadtafucceftit.  Histertia  fuperveniens, 
in  applicatam  nervo  fagittam  incidit.  Avo  quippe  promptiflima  fagittandi 
opera  eminus  utens,  deinduftria  geftamen  tantum  hoftis  offenderac,  ut  i- 
dem  in  ipfum  fibi  licere  demonftrans,pugilema  propofitorevocaret.  Bi0r-  , 
no  vero  nihil  ob  hoc  animi  minuens,  fpreto  corporis  periculo  ,  conftanti 
mente  &  vultudifcrimeninik,  ita  utnec  Avonis  quicquam  ingenio  defer- 
re,  neque  ex  confveta  aliquid  fortitudine  deponere  videretur.   Iraque  nul- 
la  ex  parte  propofito  deturbatus,  intrepidus  duello  fe  credidit.     Quo  cum 
4G  uterquc  faucius  excefliffec,  aliud  item  apud  Abdarnes  mucua  laudis  amiula» 
tione  gefferunc» 

Interfe&o  Amundo,FridlevUs  acerrimo  hofte  liberatus,fummumq;,  &; 
fecurum  Otium  naclus,  ferociflimum  ingenium  fuum  voluptaci  cedere  coe- 
git,  trajecloq;  in  Venerem  ftudio,  clafTern  inftaurat,  negatas  olim  nuptias 
peciturus.  Deniq;  navigationem  ingreffus,  quum  defecta  ventis  claffe,vkos 
alimenta  petiturus  irrumperet  ,  a  Grubbo  quodam  hofpitaliter  habitus, 
tandemque  filias  ejus  connubio  potitus,  Olavum  vocabulo  filium  procrea- 
vit.     Interjeclo  quoq;  tempore  Fr^gertham  adeptus,  dum  patriam  pafum 
profpera  navigatione  repeteret ,  ignotae  infulae  littoribus  appulfus,  thefau- 
kq  rum  humi  conclufum  effodere,  cuftodemq»  ejusdraconem,  vitandi  veneni 
gratia,  bovino  tergore  teclus  appetere  cujufdam,  per  quietem  confpedi, 
monitu  perdocetur,  intentumq;  fcuto  corium  venenatis  dentium  moriibus 
objeftare  praecipitur.    Igitur  experiendx  vifionis  causa  anguem  undis  e- 
mergentem  adortus,  diu  in  fquamcum  latus  irrita  tela  conjecit:  quippo 

l  5  fpicu- 


102  SAXONJS  GRAMMATIC2 

fridie.  fpiculorumimpulfum  cruftata  corporis  duritics  fruftrabatur.  Ipfe  vero  colu- 
vvs.'  bercrebrasadmodumfpirasagitans»orbiculato  caudae  flexu  taelasobiterar- 
bores  ftirpkiis  evert6bat.  Caeterum  crebro  corporis  tra&ucavata  adfolidum 
humo  praeruptum  binc  indc  latus  effeceratj  utquibufdam  in  locis  adverfos 
collcs  media  valle  fequeftrari  confpicimus.  Igitur  Fridlevus  invicta  belluac 
fuprema  confiderans>  ima  gladio  tcntat,  perfofsaq;  inguinis  parte  fanierru 
palpitantis  elicuit.  Qua  extin&a,  pecuniam  hypogaeo  erutam  navigiis  de- 
portandam  curavk. 

Evoluto  anno,  Bi^rnonem  atqj  Avonem  fatpius  ex  provocatione  con- 
greffos,  maxima  cura  in  gratiam  reduxk,  amickiisqj  odia  mutare  compulks  Ib 
quibus  etiam  filiumOlavuin,tres  annosnatum,nutricandumconceflk.  Pel- 
licem  vero  jurkham,  eandemqYOlavi  matrem,rccepto  in  commilitium  A- 
voni  matrimonio  copulavit,  asquiori  animo  repudium  laturamexiftimans, 
fi  tanto  pugile  maritata,  pro  regio  ftrenuum  fortketur  amplexum. 

Mos  erat  antiquis  fuperfuturisliberorum  eventibusParcarumoracula 
confultare.  Quo  ritu  Fridievus  Olavi  filii  fortunam  exploraturus,nuncupa- 
tis  folennkervotis,  deorum  aedes  precabundus  accedit,  ubi  introfpe&o  fa- 
cello  ternas  fedes  totidem  nymphis  occupari  cognofcit.  Quarum  prima 
indulgentioris  animi,  liberalem  puero  formam,  uberemq;  humani  favoris 
copiam  erogabat.  Eidem  fecunda,  beneficii  loco,liberalkatis  excellentiam  %q 
condonavit.  Tertiavero  protervioris  ingenii  invidentiorisq;  ftudii  fcemina, 
fororum  indulgentiorem  afpernata  eonfenfum,ideoqj  earum  donis  office- 
re  cupiens,futuris  pueri  moribus  parfimoniae  crimen  affixit.  Ita  aliarum  be- 
neficiis  triftioris  fortunae  veneno  corruptis,  accidit,  ut  Olavo  pro  gemina 
munerum  ratione  permixta  liberalkatiparckas  tribueret  eognomentum_>. 
Quo  evenit,  ut  prioris  indulgentiae  fvavitatem  inferta  beneficio  nota  con- 
funderet. 

Cumq;  regreffus  Norvagia  Fridlevus  ker  per  Svetiam  haberet,ultro  le- 

gati  partibus  aiTumptis,  coelibi  adhuc  Haldano  Hythini  filiam ,  quam  mon- 

ftro  quondam  exemerat,  impetravk.   Interea  conjunx  ejus  Frogertha  Fro-  iq 

thonem  enixa  eft,ab  eximia  mutuantem  largkate  cognomen.  Itaq;  Frotho 

ob  avitae  faslicitatis  memoriam,quam  fuo  nomine  referebat,abincunabulis^  ' 

xxv ih  primisq;  infantiaerudimentis  adeo  cunctis  charus  evafit,ut  nehumi  quidem 

FKorHo.  incedere  aut  confiftere  toleratus,finu  jugiter  atq;  ofculis  foveretur.  Itanon 

1V-     uni  modo  paedagogo  addidus,fed  quafi  communis  omnium  alumnus  exta- 

bat.  Defundto  vero  patre,cum  duodecimum  aetatis  annum  ageret,Saxoniae 

regulosSvertingum,&Hanevumimperium  detre&antes,ac  palamrebellare 

connifos,acie  fuperavk,devictisq;  gentibus  fervkutis  nomine  pendendipro 

capite  nummi  muldtam  inflixk.  Adeo  nainq;  liberalis  extitit,ut  recenti  lar- 

„  gitatis  confvetudine  prifca  militiae  ftipendia  duplicaret.  Neque  enim  fe  ty-  ^,q 

„  rannorum  more  communibus  vkiorum  illecebris  objiciebat,  fed  quicquid 

„honeftati  proximum  pervidebat,  ardenter  appetere,  opes  in  propatulo  ha- 

„ bere,  caeteros  largiendo  praecurrere,omnes  humanitatis  officiis  antevenire , 

„  &  quod  difficillimum  eft,virtute  invidiam  vincere  contendebat.  Cujus  rei 

gratia, brevi  tantam  apud  omnes  claritatem  contraxit,  ut  adolefcentulus non 

mod6  fama  majorum  titulos  exaequaret,  fed  etiam  vetuftifllma  Regum  rao- 

nimenta  tranfcenderet. 

lifdem  temporibusStarcatherus  quidam  Storverkifilius,periclitatisnau-< 
fragio  fociis,folus  vi  aut  fortuna  delapfus,ob  incredibilem  corporisanimiqj 
praeftantiam  hofpes  aFrothone  colligitur.  Cujus  cum  aliquandiu  contuber-  ^q 
nalem  egiflet,indies  cultilis  ac  decentitis  habitus,tandem  fpeciofo  donatus 
navigio,  markirnas  excubias  procurando  piraticum  munus  agitare  praecipi- 
tur.  Siquidem  excellentius  humano  habitu  corpusanatura  fortitus,  ita  id  a- 
nimi  magnitudine  aequabat,  ut  nulli  mortalium  virtute  cedere  putaretur. 
Cujus  tam  late  patens  claritas  fuit ,  ut  adhuc  quoq;  celeberrima  faiftorum 

ejus 


HISTORIJE  DANICJE  LIB.  VI  IOJ 

ejus  ac  nominis  opinio  perfeveret.  Neq;  enim  fblum  apud  noflxos  egre-F£0TH9; 
giis  operum  ciculis  corufcabac,  verumeciam  apud  omnes  SveonumSaxo-  iv. 
numq;  provincias  fpeciofifllma  fibi  monumenca  pepeferat.  Huncin  ea  re- 
gione,  qua;  Sveciam  ab  Oriente  compleclitur,  quamq';  nuncEftonum  alia- 
rumq';  gencium  numerofa  barbaries  Jacis  fedibus  tenecoriginem  duxiflo 
memoriae  prodkum  conft  at.  Fabulofa  aucem  &  vulgaris  opinio  quaedam 
fuper  ipfius  orcu  racioni  inconfencanea,  acq;averifide  penitus  alienacon- 
finxic.  Tradunc  enim  quidam.quodagigantibus  editus,monftruofi  gene- 
ris  habicum  inufitata  manuum  numerofitate  prodideric:  afleruntq';  Thor 

JC  deum  quatuor  ex  his  affluencis  naturas  vitio  procreacas,  elifis  nervorumj 
compagibus  avulfifie,  atq;  ab  incegritace  corporis  prodigiales  digitorurru 
cruifle  complexus,  ica  uc  duabus  cancum  reli&is,  corpus  qaod  ance  in  gi- 
ganteae  granditatis  ftatumeffluxerac,ejusq';  formam  informimembrorum 
niulticudinerepratfencabacpoftmodummeliorccaftigacumfimuiacro  bre- 
vicacis  humana?  modulo  caperetur.  -  , 

Olim  enimquidam  magicsearcis  imbuti,  Thorvidelicec  &  Ochinus, 
aliiq;  complures  miranda  prseftigiorum  machinacionc  callenres,  obcencis 
fimplicium  animis,  divinitacis  fibi  faftigium  arrogare  coeperunc.  Quippe 
Norvagiam  ,  Svetiam,  ac  Daniam  vamflimze  credulicacis  laqueis  circum- 

20  ventas,ad  culcus  fibi  pendendifludium  concicantes,praecipuo  ludificatio- 
nis  fua?  contagio  refperferunt.  Adeo  namq';  fallacia;  eorum  effec~tus  pcr- 
crebuicuc  in  ipfis  cseteri  quandam  numinum  potentiam  venerances,eos- 
quedeos,  vel  deorum  comphees,  aucumantes»  veneficiorum  audloribus 
folennia  vota  dependerent,  &  errori  facrilego  refpe&um  facris  debitumj 
exhiberenc.  Quo  evenit  ut  legizima  feriarum  feries  apud  nos  eorundem  v 
nominibus  cenfeatur;cum  ipfisf  atinorum  veteres,fiveadeorurnfuorum 
vocabu!is,five  afepceno  planecarum  numero  nuncupacionemfingulacim 
adaptafte  nofcancur.  F.os  tamen,  qui  a  noftris  colebantur,  non  efle,quo9 
Romaiiorum  vetuftiffimi  Jovera  Mercuriumq*;  dixere,  vel  quibus  Grscia 

20  Latiumq;  plenum  fuperfticionisobfequiumexfolverunt,ex  ipfa  liquido  fe- 
riarum  appellacione  colligitur.  Ea  enim  quseapudnoftros  Thor,vel  Othi- 
ni  dies  dicitur,  apud  illos  Jovis,  vel  Mercurii  feria  nuncupatur.  Si  ergd 
Thor  Jovem,  Othinum  Mercurium,iuxta  defignataj  interprecacionis  di« 
ftinttionem  accipimus;manente  noftrorum  aflertionejovem  Mercurii  fi. 
lium  extitifle convincicur, apud  quos Thor Othino  genitus,  vulgari  fenten- 
tia  perhibetur.  Cum  ergo  Latini  eontrario  opinionis  tenore  Mercurium 
Joveeditum  affeverent,  reftatut  conftante  eorum  affirmatione,Thorali- 
um  quam  Jovem,  Othinum  quoq;  Mercurio  fentiamus  cxtitifle  diverfum.  p 
Sunt  qui  dicant  deosquos  noftri  co!uere,cumiis  quosGracia  velLatium 

4,0  celebrabacfolumparcicipafle  vocabulum,fediftoscanquam  majeftate  fup- 
pares  ab  illis  cultum  cum  n.omine  mutuatos  fuifle.  Ei  hax  fuper  Danica; 
vetuftatis  numinibus  differuiftefufflciat.  Quae  ide6  paulifperame  in  com- 
mune  deducta  funcut  legentibus  liquidum  fiat,  quibus  patria  noftra  riti- 
bus  pagana  fuperftitione  paruerit.  Nuncpropofiti  diverticulum  repetam. 
Tradunt  veteres  Scarcatherum ,  cujus  fupra  memini,  in  Wicari  Nor- 
vagienfium  Regis  juguJo,deorum  favori  facinorum  fuorum  principiade- 
dicaffe  :  cujus  rei  cenor  caii  quorundam  affercione  concexicur.  Volens 
quondam  OthinusWicarum  funefto  incerire  fupplicio,cumidaperte  exe- 
qui  nollec,  Sca.rcatherum  inufitata  prius  grandicate  confpicuum ,  non  fo- 

£o  lum  animi  forcitudine  ,  fed  etiam  condendorum  carminum  peritia  illu- 
flravicquo  promptiore  ejus  opera  ad  peragendum  Regis  exitium  tirerecur. 
Hanc  quippe  eum  dignationi  Cux  gratiam  relaturum  fperabat.  Quem  e- 
tiam  ob  hoc  ternis  ajcacis  humanae  curriculis  donavit,  ut  in  his  totiderru 
cxecrabilium  operum  auctorevaderet.  Adeo  illiconfequenciflagicio  vitae 

I  4  tera- 


104  SAXONIS   GRAMMATICl 

trotho.  tempora  proroganda  conftituit.     Qui  mox  Wicarum  adiens,  inq;  ejus  ali» 
i*\      quandiu  contubernio  diverfatus,infidias  obfequio  texit.  Tandem  piraticum, 
cum  eo  opus  ingreditur.    Cumq-,  quodam  in  loco  diutina  tempeftatum  fae- 
vitia  vexarentur,ita  ventis  navigationemfruftrantibus,utmajorem  annipar- 
tem  quieti  tribuerent,deos  humano  fanguine  propitiandos  duxerunt.  Itaq^ 
conje&is  in  urnam  fortibus,  Regiae  necis  vi&imam  depofci  contigit.  Tunc 
Starcatherus  faclo  ex  viminibus  laqueo  Regem  implicuit,  poenEe  fpeciem-» 
duntaxat  exiguo  temporis  momento  daturum.   Sed  nodirigorfuum  jus  ex- 
eqnens,  fupremum  pendentis  halitum  rapuit.  Cui  Starcatherus  adhuc  pal- 
pitanti  ferro  fpiritus  reliquias  evulfit ,  cumq,- remedium  afferre  deberet,  jq 
perfidiam  detexit.   Neqj  enim  illa  mihi  recenfenda  videtur  opinio,  quas  vi* 
niinum  mollitiem,fubitis  folidatam  complexibus,ferrei  morem  laquei  per- 
egifle  commemorat.  Deinde  capto  Wicarinavigio,  Bemonum  quendam-. 
cun&is  Daniae  piratis  virtute  praeftantem  ,  maritimum  praedoneni  gefturus 
accedit.  Bemoni  namqj  collega  Fraccus  nomine,piratici  laboris  taedio  nu- 
per  fe  ejus  focietati,interpofita  pecuniae  padtione,  fubduxerat.  Tantam  au-. 
tem  StarcatherusacBcmonusfervandae  fobrietatis  curamhabebant,utnun« 
quam  ebriosa  fibi  potione  indulfifte  dicantur,  ne  praecipuum  fortitudinis 
vinculum  continemia,luxuriae  viribus  elideretur.  Cum  ergo  profligatislate 
provinciis,ardore  quoq,  tyrannico  Rulfiam  invafiflent,  incolx  parum  moe-  20 
nibus  armifueconfifijprohibendis  hoftium  inceffibus  inyfitatiacuminiscla- 
vos  objicere  cceperunt,utquorum  reprimerenequirent  impetum,moraren- 
tur  excurfum,  taciteq;  plantas  humus  elideret,  quibus  palam  acies  refifterc 
trepidaflet.  Sed  ne  id  quidem  impedimenti  genus  arcendis  hoftibus  efficax 
Fuit.  Neqj  enim  Danis  ad  eludendam  Ruthenorum  operam  caliiditas  defuit. 
Continud  namqjlignea  pedibus  tegmina  fubmittentes,  fubjectos  plantis  a* 
cuieos  innocuis  preffere  veftigiis.    Eft  autem  ferrum  hoc  quatuor  difperti- 
tum  ftihs,  iifdemdj  taliter  conftitutis,  ut  in  quamcunq;  illud  partem  cafu  fe 
ejiciat,  trium  incundtanter  pedum  aequalitate  fubfiftat.  Tum  faltus  invios  ac 
nemorum  denfifilma  quaeqj  penetrantes,  Ruthenorum  principemFloccum  jq 
montanis,quibus  irrepferat,latebris  ejecere.    Quo  in  loco  tanto  praedae  pq- 
titi  funt,  ut  ne  unus  quidem  extaret,  qui  non  auro  argentoq ■-,  onuftus  claf- 
fem  repeteret. 

MortuO  autem  Bemono  Starcatherus  ab  athleds  Biarmenfibus  ob 
virtutem  adfcitus,cum  plurima  apud  eosmemoratudigna  edidifletfacinora, 
Sveonum  fines  ingreditur:  Ubi  cum  filiis  Fr$  feptennio  feriatus,ab  his  tan- 
dem  ad  Haconem  Daniae  tyrannum  fe  contulit :  quod  apud  lipfalam  facri- 
ficiorum  tempore  conftitutus,  effoeminatos  corporum  motus,  fcenicosq/ 
mimorum  plaufus,  ac  mollia  nolarum  crepitacula  faftidiret.  Unde  patet 
quam  remotum  a  lafcivia  animum  habuerit,  qui  ne  ejus  quidem  fpectator  aq 
efle  fuftinuit.  Adeo  virtus  luxui  refiftit.  Itaq;  cum  Hacone  claffem  in  Hy- 
berniam  extulit,  ne  vel  ultima  rerum  humanarum  imperia  Dauicis  armis 
intada  confifterent.  Ea  tempeftate  Rex  infulae  Hugletus  extabat.  Qui  currt 
frequens  opibus  serarium  haberet,  aded  tamen  avaritiae  obnoxius  extitit,  ut 
datis  aliquandocakeis,quos  ftudiofi  manus  coAimendafletopifids,ligarnen- 
ta  detraheret,fubmotisq;  loco  fuo  corrigiis,donumadinjuriam  transferret» 
Cujusreideformitate  tantum  muneri  criminis  afferebat,  utodium  progra- 
tia  percipere  videretur.  Itaq*  neminem  ex  honeftis  liberalitate  profequi 
folitus,circa  mimos  ac  joculatores  munificentiaeftudiis  uti  confvevit.Gpon. 
tebat  namq^  ut  turpis  turpibus  commercia  familiaritatis  impenderet,  &  vi-  * 
tiorum  tabo  obfitus,  culpae  focios  blandimentorum  lenocinio  demuiceret.  ' 
Fuere  tamen  ei  fpedatae  virtutis  proceres,Gegathus  &  Suibdavus  j  qui  inter 
effceminatorum  confortia,veluti  gemmae  ftercoribus  infitae,  confpicuo  mi<- 
litarium  operum  fulgore  pollebant.  Itaqj  foli  regiarum  opum  defenfores 
extabant.  Igitur  praelio  iter  Hugletum  &  Haconem  coepto,mimorum  gre- 
1  §es3 


HISTORIM  TtANICM   LIB.  VL  \o$ 

eres,  quibus  inftabilicacem  corporum  levicas  peperic  animorum,  crepidis  „„„„ 

©  .  r  i     '       J  r\.  '  l         c    •     r  i*  r  j    r  •  *ROTRO« 

aciem  iolvere  decurnbus ,  cancaq;  regis  benehcia  iola  rugs  derormicaco  /r. 
penfaruhc  Tunc  Gegathus&Suibdavus  foli  toc  hoftium  rhillibus  objecli, 
incredibili  bellum  vircuce  gelTerunc,  uc  non  duorum  modo  milicum ,  fed 
univerfi  agminis  parces  agere  viderencur.  Sed  &  Gegachus  Haconem  fibi 
percinacius imminencem  canco  pecloris  vulnere  affecic,  uc  jocinoris  fupre- 
ma  decergerec.  Illic  Srarcacherus,  dum  ferro  Gegachum  pecic,  acerbifli- 
mum  capice  vulnus  excepic:  unde  poftmodum  in  quodam  carmine,  non 
alias  criftiorem  fibi  plagam  incidifie  perhibuic.  quod  licec  difciiii  capicis 

JO  parces  exceriore  pellis  ambrcu  necterencur,larens  camen  in  vulnere  hvor, 
claufum  pucredinisconcagium  occulcabac.  Vi&o  occifoq';  HugIeco,fed& 
Hybernienfibus  in  fugam  a&is  >  Scarcacherus  ,  quofcunq;  ex  hiftrionibus 
capcioni  cafus  obculic,  casdendos  virgis  curavic;  faciiis  racus  in  fcurrarum 
agmemcuciculas  damno.ridiculum  di&are  fupphcium,  quam  poena  capi- 
tis  funeftum  imperare  difcrimen.  Ica  jocularis  minifterii,  fordidsq';  con- 
dicionis  cacervam  probrofo  animadverfionis  genere  mfecucus,  obfcoeno 
verberum  ludibrio  mulctare  concencus  excicic.  Tum  Dani  apud  urberru 
Diiffiinam  regias  opes  asrario  egeftas  publico  raptu  convelli  juiferunt_.. 
Tanca?  fiquidem  magnkudinis  pecunia  reperca  fuerac,  uc  minor  partitio- 

20  nis  cura  cuntlis  exifteret. 

Poft  hasc  Scarcacherus  ad  inhibendamOriencalium  defeclionem  una 
cum  WinoSciavorum  prmcipe  delegacur.  Qui  fimul  adverfum  Curecum, 
Semborura>SangaIorum  omniumq';  poftremo  Oriencalium  exercitus,prje- 
lia,ci,c!aris  lace  vidtorias  edidere,  F.ximia;  opinionis  gladiacor  nomine  Wi= 
finnus,apudRufliam,  rupem,quai  Anafial  dicicur,fede  &  manfione  com- 
p!exus;  vicinas  longinquasq',-  provincias  omni  injuria;  genere  vexavic.  Hic 
omnem  ceiorum  aciem  ad  hebecudinis  habicum  folo  confpedtu  redigere 
folebae.  Quarnobrem  cancam  viribus  ejus  audaciam  peperic  exclufusvul- 
nerum  mecus,uc  eciam  illuftrium  virorum  conjuges  maricis  fpedancibus 

%Q  rapcas,ad  ftuprum  percraherec.  Cujus  fceleris  Starcatherus  rumore  exci- 
cus ,  collendi  au&oris  gracia  R  ufliam  pecic.  Qui  quoniam  nihil  expugnacu 
difBcile  habuicpecicum  ex  provocacione  Wifinnum  eciam  arcis  fua?  bene- 
ficio  fpoliacum  oppreific.  Ferrum  quippe  ne  prsftigatiori  confpicuunij 
forec,  cenui  admodum  pelle  concexic:  neq;  Wifinno  auc  prjeftigii  vircus» 
aut  virium  magnicudo,quo  minus  Scarcachero  cederec,auxilio  fuic.  De- 
inde  apud  Byzancium  invidce  opinionis  gigancem,Tannam  nominccor- 
poris  viribus  fretus  colludando  devicit.ignocasq;  cerrarumpartes  profcri- 
pci  ciculo  pecere  coegic.  Igicur  ciim  nulla  fortunae  fsvicia  vires  ejusvicto- 
ria  fraudare  potuiflec,  Poionice  parces  aggreflusachlecam  quem  noftriWa- 

Ao  fce,  Teucones  ver6  diverfo  hcerarum  Ichemace  Wilze  nominanc,  duelli 
certamine  fuperavic  .    \ 

Incerea  Saxones  defeclionem  moliri,  idq;  maxime  in  anirno  haberc_j. 
cceperunc,  quahcer  invidum  bello  Frochonem  prsecer  publici  conrlictus 
morem  opprimerenc.  Quod  opcime  duello  gerendum  raei,  miccunc  qui 
Regemexprovocacione  laceilerencfciences  eum  difcrimen  omneprom- 
pca  femper  mence  comple&i,  animiq,-  ejus  magnicudinem  nulli  prorfus 
exhorcacioni  cefluram.  Quem  cunc  cemporis  maxime  adoriendum  pu> 
tabanccum  Starcacherum,xujus  plerifq';  formidoloia  virtus  extabat,ne- 
gotiofum  abeife  cognofcerent.  Cunclante  verd  Frochone,feq;  cum  ami- 

£0  cis  fuper  dando  refponfo  collocucurum  dicence,  fupervenic  Scarcacherus 
piracica  jam  regreftus:  qui  ex  hoc  maxime  provocacionis  habicum  repre- 
hendic,  quod  dicerec  Regibus  non  nifi  in  compares  arma  congruere,  ea- 
demq';  adverfum  populares  capienda  non  eile  ;  per  le  vero  canqi>am  ob- 
fcuriore  loco  natum,  pugnam  reclius  adminiftrandam  exiftere.  IgicurSa- 

xones 


lo6  SAXONIS    GRAMMATICl 

jkotho,  xones  Hamam,qui  apud  eos  gymnicis  palmis  clariffimus  habebatur,  multis 
iY.       ao-^refli  pollicitationibus,  fi  duello  operam  commodaret,.  molem  corporis 
ejus  auro  ferepenfuros  effepromittunt,illectumq;  pecuniapugilem  adcam- 
pum  conflidui  deputatum  militaris  pompae  tripudio  profequuntur.Hinc  Dani 
Starcatherum  P,egis  fui  partes  exequuturum  ad  certaminis  locum  militiae  in* 
{igrijbus  ornati  perducunt.    Quem  Hama  aetate  marcidum  juventae  fiducia 
defpicatuSjdefunclum  viribusfenem  ludla  quam  armis  excipere  praeoptavit. 
Eundem  adortus  terrae  nutabundum  adegerat;  ni  fortuna,quae  vinci  vetu- 
]um  non  finebat,  injuriss  reftitiffet.  Ita  enim  impellentis  Hamae  pugno  obru- 
tus  meraoratur,  ut  genibus  nixus  humum  mento  contingeret.   Quam  cor-  jq 
poris  nutationem  egregia  ultione  penfavit.  Nam  ubi  refufcitato  poplite  rna- 
nutn  expedire,  ferrumqj  diftringere  licuit,medium  Hamae  corpus  diffecuit. 
Complures  agri  fexagenaq;  mancipia  vi&oriae  praemium  extitere.   In  Saxo- 
nes  vero  poft  Hamae  caedem  adeo  Danorum  infolevit  imperium ,  ut  pro  cu- 
bitalium  membrorum  quolibetindicemfervitutis  ftipem  quotannis  pende- 
re  cogerentur.  Quod  aegre  ferens  Hanef,bellum  demendae  penfionis  cupi- 
dine  cum  animo  volutabat.   Cumqj  pertinax  amor  patriae  mentem  in  dies 
opDrefforum  miferatione  perfunderet,fpiritum  pro  libertate  civium  eroga- 
re  cupiens,rebellionisftudium  patefecit.  QuemFrotho  traje&isperAlbiam 
copiis, apud  vicum  Han0fra,taliter  ab  eo  nuncupatum,  occidit.  Svertingus  2© 
vero,quanquam  non  minus  civium  afHi&atione  moveretur,diffimulatopa- 
tris  rnalo,  pervicaciori  quam  Hanef  ingeniolibertatis  propofitum  agitabat. 
Quod  quidem  ftudium  dubitari  folet  virtuti  an  vitio  propiiis  fuerit.  Ego  ve- 
ro  plane  id  fceleiis  arguo,quod  infidiofa  defedionis  cupiditas  edidit.  Nam 
etfi  patriae  libertatem  quserere  perutile  videbatur,  ad  hanc  tamen  dolo  ac 
?>  proditione  contendere  non  liccbat.    Cum  ergo  Svertingi  facinus  plane  ab 
j)  honefto  defciverit,  ne  utileidquidem  extitiffe  conftabit.  Nam  fpeciofiuseft 
aperte  quem  velis  inceffere,  odiumq^  in  propatulo  exercere,  quam  adulte- 
»  rina  familiaritate  veram  nocendi  cupidinem  obfcurare.  Sed  quicquid  fcele- 
j)  re  paritur,gloriavacuum  eft,brevesq;  &  occiduosfrudus  habet.  Namficut  ?Q 
«lubricus  animuseft,  qui  fallendi  fupercilium  clandeftinis  artibus  tegit:  ita 
quicquid  dolo  affinc  eft,  fluxum  ac  fragile  effe  convenit.   Plerumq,  eninu 
crimen  in  auctorem  recidere  cognitum  eft:  quod  &  Svertingo  eveniffe,fa- 
ma  compertum  habetur.  Qui  ctim  convivii  fimulatione  exceptum  Regem_, 
jnccndio  confumere  ftatuiffet,  ab  eodem  occupatus,  tametfi  ipfum  mutuo 
peremifTet,occiditur.   Quo  evenit,ut  alterius  fcelus  amborum  interitus  fo- 
ret.    Itaq;  etfi  dolus  in  hoftem  efficax  fuerit,  auctorem  tamen,  impunitatis 
pra-fidio  non  donavit. 

Frothoni  filius  Ingellus  fuccedit.  Cujus  transverfus  ab  honefto  animus, 
■xxWh.  relkTis  majorum  exemplis,  totum  fe  petulantiffimi  luxus  illecebris  manci-  40 
ixgellvs  pavit.  Igitur  a  bono  recToqj  difcolor,  vitiaq^  pro  virtute  complexus,difcif- 
fis  continentiae  nervis,intermi(fisq;  P.egiaemajeftatis  officiis, fordidumluxu- 
rfae  mancipium  evafit.  Sane  quicquid  compofitis  moribus  obvium,  aut  in- 
concinnum  erat,excoluit.  Paterna  avitaq;  decora  fcediffimarum  libidinum 
affuetudine  polluebat,  clariffimos  majorum  titulos  improbiffimis  obfcura- 
bat  operibus.  Adeo  namqj  libidini  ventris  obnoxius  erat,  at  nec  patris  ul« 
torem  agere,nec  hoftium  injurias  propulfare  geftiret,nihilq,  dum  gulae  pa- 
reret ,  modefte  ac  continenter  habendum  putaret.  Egregium  ftemma  otio 
inertiaq^  corrupit,fluxamqj  ac  voluptariam  vitam  degens,degenerem  fpiri- 
tum,  atq;  a  parentum  veftigiis  obliquo  longe  calle  diftortum,  in  obfccenif- j0 
fimas  foeditatum  voragines  praecipitare  gaudebat.  Fartores,lixas, frixoria, 
"ulse  multiplices  officinas,  variosqj  torrendae  aut  condiendae  dapis  artifices 
fe<*ere,claritatis  loco  ducebat.  Arma  vero,  militiam,bella,nec  ipfe  quiderri 
ufu  difcere,nec  alios  exercitio  celebrare  fuftinuit.  Ita  abjedo  virili  ftudio» 
fcemineum  aemulatus  eft,  quem  in  omnem  culinae  nidorem  irreftriclus  pa- 

lati 


•>■) 

3) 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  VI.  107 

lati  pruritus  accenderat.  Semper  crapulam  proflans,cuncl:isqj  fobrietatis 
partibus  exutus,  indigeftam  ventris  faniem  fcetido  oris  anhelitu  rucTrabatur. 
Nec  minus  luxuria  fcedus  quam  Frotho  milkia  clarus  extabat.  Adeo  deliciis 
animum  intempeftiva  gula:  corruptela  molliverat.  Cujus  intemperantiae  fa- 
ftidio  Starcatherus  ad  deferendam  Ingelli  familiaritatem  addudus,  petito 
SveonumRegisHaldani  contubernio,otio  negorium  praetuik.  Adeo  ne  ni- 
miae  quidem  luxuriae  aflenfor  efle  fuftinuit.  Filii  vero  Svertingii  veriti,  ne_> 
Ingello  pcenas  paterni  facinoris  darent,fororemei  in  matnmonium  contu- 
lerunt,  ultionem  beneficio  prarcurfuri.  Ex  qua  filios  fufceptos  Frothom m, 
10  Fridlevum,  [ngeflum,atq5  QIavum?quem  quidem  ipfius  forore  editum  afle- 
veranter  antiquitas  perhibet, 

Cujus  fororem  Helgarn,  quidam  auri  opifex  obfcurse  ftirpis ,  blanditiis 
eompofitus  ac  variis  inftru&us  munufcuhs,  quibus  muiiebris  maxime  cupi- 
ditas  capkur,in  mutuas  faf.es  amatoria  comitate  pertraxerat.    Quippe  poft 
obitum  Regis,  nonexiftentibus  qui  paternain  prole  merita  colerent,cufto- 
diae  inops,  tutoribusq;  defecla  fuerat.    Quod  cum  Starcatherus  ex  affidua_> 
viatorum  relatione  coguofceret,  impunkum  fabri  luxum  praeterire  non  fu- 
ftinens;  [q,uippe  ut  memorembencficiorumcultorem,  itapromptum  info- 
lentiae  vindicem  agere-confVeverat,]  tam  inufitatae  praefumptionis  audaciam 
20  ultum  ire  deproperat,  orphanae  alumnae  vetufta  Frothonis  merita  repcnfu- 
rus.  Oeniqi  -peragrata  Svetia,fabri  penates  ingreflus,  vicinum  liminilocum 
occupat,pileolo  vukum,  ne  proderetur,obfcurante.  Quem  faber,non  fatis 
do&us  viii  interdum  amiculo  validas  fubefle  manus,objurgatum  aedc  ocyus 
excede  re  jubet,  inter  egentium  gregcm  ultimis  efcarum  reliquiis  potiturum. 
At  fenex  ab  inolka  fibi  moderatione  patientiam  mutuatus,  nihilominus  i- 
bidem  acquiefcere,pauhtimq;  petulantiam  hofpitis  experiri  ftudebat,  Pro- 
curfum  namq;  furoris  fuperior  impetu  ratio  rerrenabat,   Tum  faber  apertl 
p.uellam  procackate  aggreflus,in  ejus  forte  finum  jaclaverat  corpus,capitis 
comam  virgineis  manibus  oflerens  depectendam.   Exerto  quoqjlumbari, 
10  operam  ejus  demendis  pulicibus  expetebat,  extorfitq}  ut  fplendidiffimse  fa- 
miliae  fcemina,  pollentes  amcenitate  digit»s  fordidiffimis  femoralibus  infe- 
rere  non  erubefceret,  Deinde  credita  voluptatis  licentia  interiori  ipfius  to- 
gae  prurientes  inferre  palmas,inftabilescj;manus  peclori  propius  admovere 
fuftinuit.  At  illa  noti  quondam  fenis  intuitu  curiofiorepraefentiam  capiens, 
concepto  pudore,  libidinofae  contrectationis  petulantiam  fprevit,  manusqj 
repulk  impudicas,  quinetiam  armis  opus  habendum  edocens,lafciviorilu- 
fu  defiftendum  hortatur.  Quo  vifo  Starcatherus,  qui  propter  fores  pileo  ca- 
pu.t  obfcurante  confederat,jam  tantum  hauferat  irae,ut  ulterius  cohibendac 
manus  impatiens ,  depofito  velamme  dextram  diftringendo  injiceret  ferro. 
40  Tum  faber,  qui  nil  nifi  lafcivum  noverat, improvifo  fluctuans metu,  ubi rem 
ad  manus  pervemfle  cognovk,abjecT:adefenfionisfpe,in  fuga  unicum  ne- 
ceffitatis  praefidium  circumfpexit.  Itaq;  tam  foribus,  quarum  hoftis  aditum 
tuebatur,  erumpere  arduum  erat,  quam  intra  penates  percuflbrem  Opcriri 
grave.  Tandem  obftri&us  neceffitate  animus  finem  cun&ationi  pofuit,  cen- 
fukq;  certo  atq^  evidenti  periculo  appetibilius  efle  difcrimen,cui  vel  modi- 
ca  faiutis  fpes  fubeffe  poterat.    Fugam  quoqj  quanquam  periculi  affkritato 
prsearduam  ,  tamen  quia  miniftra  opis  falutick  propior  videbatur,  apperik, 
moram,  quae  tanquam  expers  fubfidii  malum,  inevkabilisq*  jaclurje  capax 
videbatur,abjiciens.  Sed  dumlimen  occupat,apraefidenteforibus  fene  me- 
$0  dias  caefus  natcs,  lapfo  feminecis  veftigio  concidk.    Qujppe  percuvfor  ma- 
gnopere  cavendum  duxerat,  ne  clariffimas  manus  turptffimi  ciniflonis  exi- 
tio  commodarer,improbi  amoris  faces  gravius  ignomina  quam  morte  mul- 
datas  exiftimans.    Ita  a  quibufdam  calamkofus  extindo  punkior  cxiftima- 
tur.   Quo  effedum  eft,  ut  puella  parentum  officiis  defe&a,  eiuduiffimarru 
moribns  fceminam  ageretjinqiferaetipfarri  quafifcdulitutoris  ofnuumexer- 

,  ccret. 


WGELLVS 


ICS  SAXONIS  GRAMMATICl 

maELLTs cercc-  Cumq;  Starcatherus  circumfpe&am  undiq;  familiam  recenti  ho- 
fpicis  jaclura  indoluifle  cognofcerecjgnominiam  faucii  inve&ius  exagge- 
randam  curavic,  infakandoq';  (ic  ccepic: 

ilnde  Jiupet  taciturna  domus?  qua  caufk  dolorewLs 
Integrat,aut  ubt  nunc  uxorius  ille  quiefcit, 
Nuper  ob  indignum  ferre  mulciatw  amorem  ? 
Numquid  adhucfafium,  luxum^  refervat  inertem  f  ~ 
x  \_sJttt  tenet  inceptum,prima^  iibidinefervet? 
,  Jlxtrahat  alternis  mecum  fermonibus  horams 

JJefiernumtfe  odiurn  verbis  componat  amicis.  jq 

Ltetior  emergat  facies,nec  plangor  in  ade 

Ferfinet ,  autmajios finat  obtorpeficere  vultus. 

Scirevolens,quis  virgineofiagraret  amore,  i    ( 

Dile £?<£(£  mihi  facibus  premeretur  alumnx, 

fdeolumfumpfi,  ne  toto  proderer  ore. 

Cumfaber  liieprocax  lafcivis  grefiibus  intrat* 

I-Lic  HUc^  agitans  infiruclo  foemina  gejiu, 

Nec  minus  ad  varios  intendens  lumina  nutns. 

Cafioreo  cui  tegmen  erat  chlamys  obfita  iimbo, 

Jnfiratx gemmis  crepidx,  toga  cultior  auro.  20 

Splendida  nexuerant  tortum  redimicula  crintmi 

Jlt  Varicata  vagum firingebat  vitta  capillum. 

JJinc  adoievit  mers  animi  tumor,  ingenium^. , 

Divitias  genus  ejfe  putans,  aut  xra  parentes,  . 

jortunam^.  magts  opibus  quam  fanguine  penfians- 

JJincfubiitfafius,habitum£fuperbia  traxit. 

?Nam  mifier  ob  cuiturn  magnife  credere  ccepit 

Ingenuufyparem  ciniflo:  qui  peliibus  auras 

Venatur,crebro£  aetfpiramina  tracJu; 

Gui  digitiscineresverrit,quif£pereducik  3® 

Acra  foliicuiis  captat,tenuitfefiabello 
Spiramenta  creat,  torpentesifs  excitat  ignes.  /; . 

Inde  pttcliare  gremium  petit,  appofitusy, ,, 
'  Virgo,inqmt,mihi petle  comam^tattutfe  fidacei 
Comprenfa  puiices ,  ejr  quo  cutis  uritur,aufen 
Hinc  rcfidens,auro  Judantia  brachia  pandit 
Pulvino  annjxus  tereti,  cubitotj^  reciinis 
Ornatumjaciare  volens,ceu  bellua  latrans 
Expiicat  obiortx  contrafia  voiumina  caudx. 

Illa  mei  nofcens  compeficere  ccepit  amantem ,  'r 

Lafavastfcfugare  manus,mejf  effe profeffa,  - 
Tarce  precor  digitis,  inquit  flimulum^  coircens 
Contiguum  vaivis  vetulum  piacare  memento. 

In  lucium  recidet  iufks.  Starchcrus  adeffe 

Credhur ,  &  iento,  quid  agas,  difquirit  ocelio. 

Cuifaber,imbeiiemnolipa[lefcerecorvum, 

Pannojfttma.fenem  .-nunquam  validifiimus  ille-i 

(3)usm  metuis,  tam  vuigato  vilefcere  cuitu 

Sufiinuit.  Gaudet  nitido  virfortis  amiciu, 

Et  vefiem  pro  mente  petit.  tunc  tegmine  dempte 

Jripuiferrum,fabri%  pudenda fugacis  . 

Jerfecui: patuere  nates  &  ab  offi  refeffa 

Vifeera  nudabant : fiurgo  mox,at^puelU 

Ora  premens  pugnQ,contHSA  part  tvuorem 


HISTORIM  DANICM  LIB.    VI,  ipf 

Elicio;  tunc  labra  malis  ajfiicta  cacbinnis  wgzllxs 

Sanguine  permixto  lacbrymis  maduere,  iuit£ 

Stultus  amor,quicquid  blandis  commifit  oceliis. 

Luferit  infietix,qu&  caca  hbidine  fertur 

tJMore  furentis  equx  ,fepeiit^  cupidine formam. 

Gentibus  externts  pratio  vantre  mereris, 

Digna  mola,  ni  tefalso  probet  infimulatam 
t  -    Eltcitus  mammis  cruor,  expurget^  reatum 

Uber  inops  lac~fis :  at  ego  te  criminis  hujns 
1  °  K^irbitror  immunemffied  nolijitfpicionis 

Ferre  notas,aut  te  Jalfis permittere  linguis, 

Et  male  carpendam  populo  prafiare  loqUaci. 

Eumor  obefi  multis,  nocuitfo  infamia  mendax. 

Fallitur  exiguo  vulgaris  opinio  diffo. 

Defer  avis,venerare patres,memor  efio parentum» 

Etproavos  metire  tuos,fiet  gloria  carni. 

Muisfuror  incefiit?  quodte,faber  improbe,Jatum 

lmpulet  ingenuam  tentare  cupidine  fitrpem  ? 

Aut  quis  te,virgo,  claris  dignifiima  Juicris , 
20  Fgit  in  obficuram  Venerem  ?  dic  quo  potes  aufu  ,  7 

Os  ctnerem  redolens  rofeis  gufiare  Labellis, 

Veljwdas  carbone  manus  inpecloreferre? 

Ac  latcrtfeciare  tuo  verfantia  prunas 

Brachia,  &  afiidua  duratas flompe  palmas 

Synceris  adhtbere  gcnis  ,Jbarfitm<fefavilia 

Compleclt  caput,  (jr  nittdis  mandare  lacertis  ? 
<3)uantafit  in  cunclis  ,memint,difiantia  fabris , 

lcius  ab  his  quondam:  nomen  quippe  omntbus  unum 

Ojjicij  commune  manet  ,fied  peclora  fiubfiunt 
^O  Ingeniis  dtfcreta  fuis ;  me  judice  prafiant, 

G)uigladios  &  tela  viris  adpraiia  cudtmt, 

Ingenioifc  animos  produnt  ,&  ccrda  rigore 

Ojficij  pgnant,aufium^  laborefatentur. 

Sunt  &  nonnullt  qutbm  as  cava  tefiula  promit 

Diverfias fluflo  ftecies imitantibus  auro ;  . 

^ui  tjrrent  venas,recoquntfc  metaila:  fedipfis 

tJMollius  ingeniumfinxtt  natura  ^manusj^ 

Eximia  quas  arte  deditflormidtne  prefitt. 

Tales  fipe  dolo,dumflattlis  eliquat  ardor 
4  0  £s  tefix  immtjfum  ffubducunt  aurea  mafiis 

Crufiula,Jurttvum  concha fitiente  metallum. 
His  diftis  Starcatherus  non  minorem  ex  voce,  quam  opere  voluptatem 
fortitus,Haldanum  repetit,ejusqmilitiam  proxima  familiaritate  complexus, 
nenquam  bellorum  exercitio  abftitit ,  ita  ut  abftra&um  ddiciis  animurru 
continua  armorum  intentione  torqueret. 

Fuere  autem  Ingello  forores  Helga  &  Afa  :  ex  quibus  Helga  toris  ad- 
modum  matura,  Afa  vero  annis  minor  connubioq;  inhabilis  erat.  Tunc 
HelgoNorvagienfts  poftulanda:  Helgac  cupidine  concitatusmavemconfcen- 
dit.  Cxterum  navigationem  tanto  inftruxerat  luxu,ut  excultorum  auro  ve- 
JO  lorum  apparatu  uteretur,  quae  etiam  inauratis  malis  fubnixa,  purpureis  re- 
ftibus  tenebantur.  Venienti  Ingellus  votum  impetrandum  promittit,fi  mo- 
do  oblatos  pugiles,  ad  teftandam  opinionis  fua:  experientiam,  pugna  fufti- 
nere  pracfumeret.  Nec  condiitione  permotus  Helgo,  quam  libentiftime  fe 
pafto  operam  daturum,  rcfpondit.  Itaquc  folenni  fponfalium  titulo  futurse 

&  copulse 


IIO  SAXONIS  GRAMMATICI 

nfszim  copulaj  pa&io  confecratur.   Per  idem  tempus  apud  infulam  Sialandiarnj 
novem  ducis  cujufelam  filios  inoleviffe  memoriaj  proditum  eft,  apprime 
viribus  &  audacia  prsdicos ,  quorum  maximus  Angaterus  extabat.     Qui 
cum  ejufdem  puella:  competicorem  ageret,negatasq;  fibi  nuptias  Helgo- 
ni  prorniffas  videret,pala;ftrica  illum  provocatione  folicitat,ferro  mole- 
ftiam  propulfurus.    Approbat  Helgo  propofitas  pugna;  partes,  &  nuptia- 
rum  die  dimicandi  tempus  amborum  votis  condicitur.    Confundebatur 
enim  apud  omnes.  quifquis  certamen  ad  dimicandum  provocatus  abnu- 
eret.    Quamobrem  Helgonem  hinc  detrectanda:  pugnae  rubor,  inde  ge- 
renda;  metusangebat.  Siquidem  practer  commune  provocationis  jusim-  jo 
pflri  manu  fe  lacefTuum  credebat,quod  folus  adverfum  novem  pugnarrL» 
fpopondiffe  videretur.  Hsc  volventem ,  fponfa  auxilio  opus  habiturum 
docet,  hortaturq';  pugna  abftineat,  qua  nihil  przeter  mortem  aut  ignomi- 
niam  petiturus  videacur,  pr*efertim  cum  eorum ,  adverfum  quos  dimica- 
turus  eflec ,  numerum,  nulla  deffinicionis  cercicudine  claufiffec :  quam- 
obrem  pericuio  parcac,  Starcatherumq;  apud  Sveones  agentemfaluti  con- 
fulturus  expofcat,  qui  indigentibus  adefTe,  &  triftes  plerumq',  cafus  feiici 
interventu  redimere  foleat.   Gracum  Helgoni  eonfilium  fuit.  Qui  quum, 
parvulo  comitatu  fumpco>Svetiam  ingreflus,ad  nobiliflimamejus  urbem 
Upfalam  perveniflet,  ingrelfu  abftinens  przemittit,  qui  Starcatherum  fa-^o 
lutationis  officio  przecentatum  ad  Frothonis  filiae  nuptias  invitaret.    Qua 
eomitate  Starcatherus  perinde  ac  injurialacefiitus,acrius  infpeftum  juve- 
nem  tam  inepta:  legationis  pcenas  daturum  refpondit,  nifi  chariflimi  fui 
Frothonis  mentionem  mandatis  infertam  haberet ,  quod  fe  fcurra:  vel 
parafiti  more,lautiorisalimonia;  gratia,ad  alicnjeculinajnidorem  decurre- 
refolitum  exiftimaveric.  Quod  poftquam  Helgo  ex  fatellite  cognovit,  re- 
giam  ingreffus ,  Frothonis  filias  titulo  confalucacum  fenem  condidje  ex 
vprovocatione  pugnai  focium  depofcic,  cui  ob  hoc  fe  minus  fufficere  di- 
xic,  quod  confli&ura:  fecum  partis  numerum  condidionis  modus  incer- 
tum  reliqueric.    Quem  Srarcacherus  loco  cercaminis,  ac  tempore  cogni-  Jo 
to,non  folum  fupplicem  recepicverum  etiam  auxilii  promiflione  firma- 
tum  Daniam  cum  comicibus  repetere  jufiic,  affirmans  fe  ejus  aditumj 
occulto  callis  compendio  qua^fiturum.     Quo  difcedente,  interjedlis  die- 
bus  profe&ionem  orfus,  fi  fama:  credi  fas  eft,  velocitate  greffus  tanturrL» 
locorum  diali  itinere  emenfus  proditur  ,  quantum  pra^cedentes  diebus 
duodecim  peragraffe  dicuntur  :  ita  ut  utrique  fortuito  veftigiorum  con- 
curfu,  uno  eodemq';  tempore,  deftinatos Ingelli  penates  attingerent.   Ubi 
cum  Starcatherus  miniftrorum  more,menfas  convivis  obfitas  prseteriret, 
pra:memorati  noVem  plenis  deformitacis  geftibus  torvos  ore  fremitus  dan- 
tes,ac  more  fcenico  decurfantes,  inpugnamfemutuaadhortatione  firma-  aq 
bant.  Suntqui  eos  venienti  achlecae  fsevientium  canum  exemplo  oblatraf- 
fe  perhibeant.  QuibusScarcacherusincrepacis,qu6d  adulterinoorishabitu 
ridiculam  fibi  formam  confcifcerenc,  paculisq'}  buccarum  riclibus  lafcivi- 
rent,taliter  effceminacorum  diflblutam  mollitiem  incemperanciae  fua:  lu- 
xum  deducere  prasdicabat.Interrogatus  igitur,an  eidimicandivirtusfuppe- 
teret  ?  non  unum  tantum,  verum  quotlibet  admiflbs  excipiendi  certifliraas 
iibiviresextarerefpondic.Quodaudiencesnovem,animadvercunchuncef- 
fe,quem  in  fubfidium  Helgonis  elonginquo  venturum  acceperant.  Idem  uc 
fponfce  tbalamum  attentioribus  vallaret  excubiis,voluntariam  vigiliarum 
euram  amplexus,reducl:as  cubiculi  fores  obicis  loco  gladio  obferacftacionis  ?q 
fuae  beneficio  fecuram  nuptiis  quietem  daturus.  Rxperre&us  Helgo ,  cum 
fomni  ftupore  difcuffo  ,  promiffum  memoria:  fubjeciflec »  armis  corpus 
induendum  curavic.    Animadvercens  autem  parvulam  nodlis  adhuc  fu- 
pert fle  caliginem ,  cum  prxftolari  vcllcc  dilueuli  cempus  ,  dum  animo 

propia' 


HISTORIJE   BANIC/E  LIB.  VI.  •  m 

propinqui  difcriminis  negotium  volutarct,  obrepentis  furtim  foffini  fLiavi-iVG£iE}i.s 
tate  praeventus,  gravatum  ftupore  corpus  lecto  reftituit.  Quem  ut  Starca- 
therus  prima  luce  fuperveniens  dormientem  uxoris  amplexibus  inhsrereu 
cognovit ,  importunas  concufllonis  moleftia  a  quietis  otio  revocari  paflus 
non  eft,ne  per  ignaviam  excitandi  officium  praefumere ,  &  tam  receritis  co- 
pulae  dulcedinem  interpellare  videretur.  Solus  itaque  periculum  petero, 
quam  aliens  voluptatis  offenfione  comitem  quxrere  fpeciofius  duxit.  Ta- 
citus  igitur  veftigium  retu)it,campumcj;,qui  lingua  noftra  Roliung  dicitur, 
cum  contemptu  adverfariorum  ingreflus  ,  fub  montis  cujufdam  clivo  fef- 

10  fione  quaefita,  adverfum  ventis  ac  nivibus  corpus  prabuit.  Tunc  ac  fi  ver- 
na  cceli  temperies  afpiraret,depofita  vefte,demendis  operam  pulicibus  da- 
bat.  Purpureum  quoq$,  quo  nuper  ab  Helga  don.atus  fuerat,  fentibus  ami- 
culum  injecit,  ne  contra  faevientia  grandinis  tela  indumemorum  umbra- 
cula  mutuatus  videretur.  Tunc  venierrtes  athletae,  montem  ex  oppouto  fub- 
cunt,  averfumqj  ventis  fedendi  locum  petentes ,  accenfo  frigus  igne  de- 
pellunt.  Deniq;  non  vifoStarcathero,quendam  montis  faftigio  immitrunt, 
qui  tanquam  e  fpecula  liquidius  ejus  contemplaretur  adventum.  Is  poft- 
quam  montanae  celfitudinis  verticem  confcendit ,  in  devexa  ejus  parte  le- 
nem  profpicit,  fcapulis  tenus  nivali  defuper  refperfionc  contedum.     Per- 

20contatur  itaqj  an  is  fit,qui  promiflas  pugnae  partes  agere  debeat.  Gumqj  fe 
hunc  efle  Starcatherus  aftrueret,  fupervenientes  carteri ,  pariterne  otnnes 
an  fingillatim  excipere  ftatuiflct,interrogant.  At  ille,quoties  mihi,inquit,. 
trifte  canum  agmen  oblatrat,  firnul  non  viciflim  eos  abigere  foleo  ?  jta  fo 
cum  univerfis,quam  fingu!is,confligere  malle  fignific3ns,adverfarios  prius 
diclis  quam  armis  contemnendos  putabat.  Inito  conflidu,fex  eorum  ablqj 
mutuo  vuinerum  receptu  proftravit :  tres  vero  refiduos,  quanquam  decem 
ac  feptem  vulneribus  ua  ab  eis  affe&us  eflet,ut  majo.r  vifcerum  pars  ventre 
elaberetur,nihilominus  fratrum  exemploconfumpfit.  Cumcj,*extis  vacuus, 
labe-fa&is  viribus  gravi  fitis  anguftia  premeretur,  petendae  potionis  cupidita- 

^O  te  pergenuans,  labentis  comminus  nvi  lympham  expofcit.  Quera  ut  cru- 
ore  tabidum  animadvertit,  a  polluto  ejus  hauftu,faftidita  aquas  fpecie,tem- 
peravit.  Angarerus  fiquidem  inter  amnis  fluenta  proftratus,  ka  alveum  e- 
jus  fanguinis  fu.i  rubore  confperferat,ut  jam  non  aquis,fed  rofeo  quodarru 
liquore  manare  videretur.  Ita  Starcatherus  corporis  viribus  defici,  quarrL» 
eas  a  tam  fceda  potione  mutuari  fpeciofius  duxit.  Igitur  confumpto  pene 
robore,faxo,  quod  in  vicino  forte  fitum  erat,genibus  advolutus,  paulifper 
eidem  acciinis  incubuit:  cujus  cava  adhuc  fuperficies  cernuur,  ac  fi  illatn.* 
decubantis  moles  confpicua  corporis  imprelTione  fignaffet.  Ego  autem 
hanc  imaginem  humana  afte  elaboratam  reor,cum  veri  fidem  excedere  vi~ 

4©deatur,  infecabilem  petra?  duritiam  ita  cerae  mollitie^n  imirari  pbtuiffe,  ,  ut 

'  "  folo  innitentis  contaduhumanae  feiTionis  fpeciem  reprssfentaretjhabitumqj  ' 
perpetua;  concavitatis  indueret. 

Cumq^Scarcatherumquidamfortecurru  pr£teriens,toto  pene"  corpore 

fauciatum  vidiflet,  horrore  rei  pariter  atq;  admiratione  permbtus,  propsus 

lora  defiecTit^quaerens  quid  fibi  praerriii  foret,fi  plagas  ejus  medendi  officio 

profequeretur.  Sed  Starcatherus  vulnerum  acerbitate  cruciari,  quam  fordi- 

dx  conditionis  hominum  minifterio  uti  praeoptans,  officium  ejus  ac  genus 

eognofcere  inftitit.  Quem  cum  praeconis  partibus  fungi  didiciflet-,fpern?» 

re  non  contentus,etiam  convicio  proculcavit,  quod  ctindis  honeftatis  par- 

5°  tibus  neglecTis ,  fcurrilitatis  officia  fecTaretur  ,    omnemque  vitae  curfurrLs  ,< 

nefanda  femper  opinione  refperferit^T|^&  quaeftus  locq  pauperum  du- 

xerit  detrimenta_>,  nemini  innocentiam  tribuertj  ,  cunclis  accufationis 

iniuriam  irrogare  paratus  ,  tunc  prarcipue  laetus  ,  cum  quid  alienis  luduo- 

fum  rebus  incideret  ,   dum  in  hoc  maxime  fua  defudet  intentiono ,  ut 

omnium  ( adus  infidiofae  cxplorationis  arte  cognofcat- ,   &  innocuos 

K  s  mores 


m  SAXONIS  GRAMMATICJ 

iNGEiirs  tnores  quxfitae  fraudis  occafione  perftringat.  Abeunte  eo,fupervenit  alius 
opis  medelsqj  promiflbr,  qui  prioris  exemplo  conditionem  fateri  juflus, 
ancillam  fe  cujufdam  in  matrimonio  habere,ejusc|j  domino  emancipanda* 
conjugis  gratia  rufticum  opus  dependere  teftabatur.  Cujus  opera  Starca» 
therus  idcirco  fe  uti  nolle  perhibuit ,  quod  erubefcendo  connubii  genero 
ferviles  fibi  confciviflet  amplexus.  Cui  fi  quid  virtutis  fuppeteret,  faftidita 
alieni  faltem  familiaritate  mancipii,  libera  thori  participe  frueretur.  Quan- 
tam  porro  hujus  viri  magnitudinem  exiftimemus  ,  qui  fummis  vitat  pericu- 
lis  implicatus,  tantum  fe  in  repellendis  auxiliis  geffit,quantum  in  excipien- 
dis  vulneribus  gefterat.  Itaqj  difcedente  eo  fubiens  fcemina  fortuito  fe-10 
nem  practeribat  inceflu.  Quae  cum  petergendorum  ejus  vulnerum  gratia 
propius  acceffiflet,  in  primis  quo  gcncre  aut  officio  eflet  exponere  jufla^, 
ancillam  fe  molendi  officio  afluetam  perhibuit.  Quam  rurfum  Starcathe- 
rus,an  prolem  haberet,  percontatus,  poftquam  fcemineam  ei  fobolem  efle 
cognovit,domum  abire,  &  Vagienti  filiae  mammas  praebere  juffit,  perquam 
deforme  exiftimans,abeXcremae  fortismuliercula  fubfidium  mutuari.  Quin- 
etiam  melius  eam  proprium  fanguinem  laclis  nutrimentis,  quam  aliena_* 
vulnera  remediis  profecuturam  fciebat.  Hanc  quoq^  difcedentem  jnvenis 
curru  delatus  infequitur.  Qui  cum  confpecti  fenis  vulneribusopem  laturus 
accederet,  quifnam  eflet  rogatus,agricola  fe  patre  natum,  rufticiq;  laboris  20 
operibus  afluefadum  fubjunxit.  Cujus  Starcatherus  natalibus  collaudatis, 
officium  quoq;  veneratione  digniffimum  judicavit,  quod  talibus  vitae  fnbfi- 

.;  dia  jufto  laboris  commercio  peterentur,qui  nimirum  quaeftum  non  noflent, 
nifi  qucm  fufi  fudoris  impendio  peperiftent.  Nec  immerito  ruralis  vitae  ha- 
bitum  etiani  excellentiffirnis  opibus  praeferendum  putavit,  cujus  integerri- 
imi  frucius  inter  fplend.dam  abjedamcj?  fortunam  mediocritatis  gremio  or- 
ti  educatiqj  viderentur.  Nc  autem  indonatam  juvenis  humanitatem  relin- 
queret,  chlamydem  a  fe  vepribus  intcrjectam  oblatae  dignationis  praemium 
cffecit.  Accedens  itaq;  ruricolaefilius,  cvulfasftomachipartes  priftino  loco 
refticuit,  elapfamqj  extorum  congeriem  nexili  viminum  complexione  per-  JO 
itrinxit.  Deinde  exceptum  vehiculo  fenem,  ad  regios  ufqj  penates  pleno 
venerationis  ftudio  deportandum  curavit. 

Interea  Helga  verbis  magnam  prae  fe  cautelarri  ferentibus,  virum  in- 
ftruere  aggreflk,fcire  fe,  inquit,  Starcatherum,mox  ut  victispugilibus  remea- 
ret,  abfentiae  poenas  ab  eo  fumpturum,  a  quo  plus  ignaviae  &  libidini  quans 
condicti  certaminis  fidei  indultum  exiftimet.  Cui  ideo  acrius  rcfiftendum 
fore,qu6d  fortibus  parcere,ignaVos  odifle  foleat*  Cujus  praedi&ionem  Hel- 
go  aeque  ac  confilium  veneratus,  corpus  animumq;  capeflendae  virtutis  ar- 
dore  firmavit.  Cumq,  Starcatherus  ad  regias  eflet  aedes  delatus,  vulnerurrL» 
dolore  negle&o,  ocyus  curm  defiliit,  ac  veluti  toto  integer  corpore  nuptia-=4.o 
lem  irrumpens  fhalamum,pugnO  valvas  perfregit.  Tuncle&o  exiliensHel- 
go,  ut  conjugis  erat  cOnfilio  do&us,  adverfae  ejus  fronti  ferrum  immerfic. 
Cumque  fecundi  vulneris  meditatione  denuo  ferrum  adaclurus  videretur, 
Helga  thoro  ocyflime  evolans,fenemab  imminenti  exitio,correptifcuti  in- 
terjedu,  defendit :  quod  tamen  ab  Helgone  validiore  ferri  impulfu  medio 
tenus  umbonc  difledum  eft.  Ita  laudabilis  fcemina  ingenii  amicum  auxilio 

.  profecuta,  quem  confilio  lsferat,  manu  fervavit,  utqj  monitis  maritum,ita 
fadlis  fenem  protexit.  Qua:  rcs  Starcatherum  ad  incolumitatem  Helgoni 
tribucndam  adduxit,  praefatum>  parci  oportere,  cui  certum  virtutis  indi- 
cium  praefens  fortitudinis  fides  exhibeat.  Morte  fiquidem  indigniffimum  ^o 
praedicabat ,  quem  tanta  rcfiftendi  fiduci^  plenum  probitatis  ingeniunu 
cxornaflet-,. 

Idem,  plagis  nondum  mcdicamine  procurads,  neculla  adhuc  cicatri- 
ce  refperfis,  occifo  ab  asmulis  Haldano,  Svetiam  rcpetens ,  filium  cjus  Sy- 
vardum,devicl;a  quorundam  rebellione,paternae  dominationis  haeredem  con- 

ftituit. 


HISTORIM   DANICJE  LIB.  VI.  IIJ 

ftituit.  Aqud  quem  diutule  convcrfatus ,  cum  Frothonis  fraudulenter  op-IKaELlvs 
preffi  filium  Ingellum,  transverfo-animo  aclum,  patris  interfe&oribus  ani- 
madverfionis  humanitatem  atqj  amicitiam  erogafle,fama  rei  crebrefcente, 
cogrtofletj  ob  tam  horridum  facinus  indignationis  aculeis  Jaceffitus,dolen- 
tercjj  ferens  tantae  indolis  juvenem  tam  inclyti  patris  filium  exuiflc,  eximium 
carbonum  fafcem  tanquam  opimam  farcinam  humeris  fuis  Daniam  petitu- 
rus  impendk.  Rogatus  ab  obviis,  quid  tam  infolitum  onus  deferret,  Ingclli 
Regis  hebetudincm  ad  acuminis  habitum  carbonibus  fe  perduclurum  aftru- 
xit.  Itaq,-  expedita  &  compendiariafemita  velutunofpiriturapidum  acprae-  . 
10  ceps  iter  explicuit,  tandemq;  Ingelli  hofpifio  ufus,  fedem  majoribus  defti- 
natam  fuomore  confcendit.  Quippe  apudpriorisfeculi  reges  ampliffiroum 
dignitatis  gradum  obtincre  confveverat.  Quem  cum  regina  fqualcre  obfi- 
tum  fordidisq;  &  agreftibus  pannis  utentem  ingreffa  con/piceret,ob  defor- 
mitatem  cultus  parum  curiofa  hofpitis  aeftimatrix  effeda,  fimulqj  virum  ex 
vefte  metiens,  ftoliditatis  increpitum,  quod  majores  difcubitu  praecurriffet, 
ac  fcdem  ruftico  cultuindignam  occupaffet,  loco  excedere  juffit,  ne  pulvi- 
naria  tetriore,quam  par  effet,habku  contreclaret.  Quod  enim  ille  ex  fidu» 
cia  agebat,ftoliditati  atq*  impudentiae  deputabat,  ignara  aliquanto  fplendi- 
dius  mentem  quam  veftem  in  fublimi  lucere  confeffu.  Paruit  animofai  f$- 

20  nex,  tametfi  repulsa  aeger,  indebkamqi  fortitudini  fua:  contumeliam  egrc- 
gio  animi  temperamento  fuppreffit,  acceptum  ruborem  nec  voce  nec  ge- 
mitu  profecutus.  Nec  tamen  tacitam  doloris  acer bitatem  prorfus  occultarc 
fuftinuit.  Exfurgens  enim  atq;  in  ultimam  aedis  partem  fccedens,  adeo  ipfa 
parietum  robora  demiffi  corporis  impulfu  contudit :  ut  teclum  ruina  pen& 
cximia  tignorum  trepidatione  fubmittetet.  Quo  evenit  ut  non  folum  re- 
pulsa ,  fed  etiam  exprobratae  fibl  paupertatis  ignominia  laceffitus ,  irarru 
iuam  adverfum  contumelicfam  regmae  vocem  irrevocabili  feverkato 
diftringerer. 

Quem  cum  Ingellus  a  venatione  regreffus  curiofioribus  oculis  collu» 

|0  ftratum,  nec  os  ufquam  hilariter  circunferentem,  nec  fe  affurgendiofficio 
venerantem  animadverteret,Scarcatherumeffeparum  blandae  frontis  anno- 
tatione  cognovit.  Nam  cum  manus  cjusbellico  opere  duratas,  cicatrices 
advcrfo  corpore  exceptas,acerrimumq;  oculorum  vigorem  attenderet,  ani- 
madvertit  nequaquam  encrvi  animo  effe,  cujus  eorpus  tanta  vulnerum  ve- 
ftigia  confodiffent.  Objurgatam  igitur  uxorem  impenfius  monuit,ut  abje- 
cto  irarum  fupercilio,  quem  convitio  infecutafuerat,blandimentis  permul- 
fum  liberalitatis  officiis  deIiniret,ciboq;  &  potione  firmatum  benigno  recre- 
aret  alloquio,  praefatus  hunc  fibi  olim  a  patre  tutorern  datum,  infantiae  fuae 
indulgentiffimum  extitiffe  cuftodem.   Tum  fera  fenilis  animi  cognitrix  ri- 

4°  gorc  in  manfvctudinem  verfo,quem  repulsa  affecerat,convicii  amaritudine 
l.iceraverat,miniftrandi  ftudio  venerata  eft,atq}  ex  hofpita  indignantc,  ob- 
fequentiffimam  adulatricem  agere  coepit,  curiofitatem  fuam  irae  ejus  oppo- 
nere  cupiens ,  eo  quidem  minus  errore  culpabilis,  quo  illum  celerius  objur- 
gata  deferuit.  Nec  tamen  leves  ejus  pcenas  pependit ,  cum  loca  in  quibus 
fortiffimum  fenem  difcubitus  repulsa  fugillaverat,poftmodum  fratrum  fuo- 
rum  cladibus  cruentata  confpieeret.  '  / 

Nocle  vero,Ingello  cibum  cumSvertingi  filiis  capiente,apparatiffimis 
dapibus  infiftens  luxuriofo  menfas  epulo  cumulavit,  fenemq;  ne  maturius 
fe  convivio  fubtraheret,familiari  invitatione  retinuit ,  tanquam  operofioris 
JO  efcae  obledamenta  folidum  virtutis  rigorem  excavare  potuiflent.  Quibus 
tum  Starcatherus  oculos  inferuiffet,  eorum  ufu  lafciviore  contempto,  no 
quid  externo  ritui  indulgeret,  temperantia,  qua  plurimum  pollebat,  appe- 
titum  fuum  adverfus  deliciarum  irritamentafirmavit,ne  bellicam  claritatem 
convivalibus  illecebris  abfumendam  permkteret.  Erat  enim  fortitudo  c- 
3usfrugalitatisamatrix,aliena  nimiae  ciborum  abundantiae,&ab  immoderato 

K  3  dapum 


H4  SAXONIS    GKAMMATICI 

ikgellvs  dapum  ufu  averfa,  utpote  quae  aliquo  in  momento  poncndi  luxuriam  nun« 
quam  vacavit,  fempercjj  voluptate  omifsa,  virtutis  refpectum  cgit.  Cur*L> 
ergo  vctuftos  continentiaemoresjomnemq;  priftinaeconfuctudinishabitum 
siovoluxu  ac  lautitia  corrumpi  animadverteret,ruft.icioris  efcae  paratum  ap- 
petens,  cocnsc  fumptuofioris  impendium  faftidivit.  Igitur  profufam  dapum 
indulgentiam  afpernatusj,  fumidoq*  ac  rancidulo  cibo  ufus  ,  famcmed  fapi- 
dius  quo  fimplicius  pcpulit;  ne  verae  virtutis  nervos  cxternarum  deliciarun» 
contagione  ,  tanquam  adulterino  quodam  dulcore  rcmitteret,  aut  prifcae 
frugalitatis  normam  inufitatis  gulae  fuperftitionibus  abrogarct.  Caeterumj 
indignanter  fcrebat  aflam  dapem,eandemq$  elixam,unius  coenae  fumptibus  |o 
crogari,edulium  pro  monftro  accipiens,  quod  culinae  nidoribus  dclibutum, 
fartoris  induftria  multiplicis  temperamenti  varietatc  perfricuit.  E  contrario 
Ingcllus,projectis  maj®rumexemplis,innovando  mcnfarum  ritu,  licentius 
fibi,  quam  mos  patriuspermittebat,  indulfit.  Poftquam  fc  enim  Teutoniac 
moribus  permifit,efroeminatae  ejus  lafciviae  fuccumberenon  erubuit.  Excu» 
jus  fentina  in  patriae  noftrae  fauccs  haud  parva  luxurias  nutrimenta  fluxerunt. 
Indc  cnim  fplcndidiores  menfae,lautioresculinae,fordida  coquorum  mini- 
fteria,  variaeq;  farciminum  fordcs  manavere.  Inde  licentioris  cultus  ufurpa- 
tio  a  ritu  patrio  pcregrinata  eft.  Itaq,  rcgio  noftra  quae  continentiam  in  fo 
tanquam  naturalem  aluit,  luxumafinitimis  depopofcit.  Cujuslngellus  ille-20 
crebra  captus,  injurias  beneficiis  rependere  erubefcendum  non  duxit.  Neq, 
illi  mifera  parentis  clades  cum  aliquo  amaritudinisfufpirio  obverfata  eft. 

At  regina,  ne  propofiti  irrita  abiret,  iram  fenis  donis  optime  propul» 
fandam  exiftimans,  mirifici  operis  vittam  proprio  capiti  detraetam  gremio 
coenitantis  appofuitjbenevoletviam  ejus,  quia  virtutem  hebetare  nequive- 
rat,mercari  cupiens.  QuamStarcatherus  necduro  cfFenfae  acerbitate  depo- 
lita,inos  ferentis  rejiciens,  plus  contemptus  quam  venerationis  in  eo  mu-  - 
nere  repofitum  arbitrabatur  :prudentiq$animo  egit,ne  cicatricibus  confito, 
galeiSq.°afluetocapite,infohtum  effbeminati  cukus  ornamentum  exciperetj 
fciens  virilibus  comis  muliebre  rcdimiculum  injici  non  oportere.  Itaq;  re-}# 
pulfam  repulsa  ultus,contempmm  fuum  mutul  afpernatione  penfavit,tan« 
tum  fe  pcne  in  vindicando  rubore  gerens,  quantum  geflerat  in  fuftinendo. 
Veterani  namqjbellatoris  animusFrothonis  cukum  inextticabilibus  amici- 
tiae  hamjs  complexus,  totq;  ac  tantis  munificentis  ejus  meritis  invitatus,  ad 
abjiciehdumukionis  propofitumnullo  indulgentiaeblandimentofeduci  po- 
terat,qu6  minus  debitam  beneficiis  ejus  gratiam  etiam  poft  fata  referrc  fa- 
tageret,  cxtindloq;  viciflitudinem  humanitatis  repcndere  curaret,cu]us  ad- 
huc  extantis  amantiftimum  animum,liberali{fimamq;  amicitiam  expertus 
fuerat.  Adeo  quippe  miferrimam  Frothonianae  cladis  imaginem  alte  pccto» 
ri  infertam  gerebat,  ut  ab  intimo  praecordidrum  ejus  fecefiu,  clariftimi  du-  40 
cis  refpectus  convclli  ncquirct ,  atq;  ob  hoc  pra? fenti  bcneficio  priftinse  far 
miliaritatis  titulum  anteponere  non  dubitarct.  Caeterihn  fuperioris  contu- 
mcliae  mcmoria  nihil  gratiae  fequenti  obfequio  rcddidit ,  laccffiti  pudoris 
ignominiam  deponerc  ncquicns.  (Tenacius  enim  injuriarum  vclbenefi- 
ciorum  imagincs  fortium  quam  mollium  animis  inhaerere  confveverunt. ) 
Neq;  enim  illorum  infuevit  moribus,quiamicorum  profperum  vitae  curfum 
comitantur,adverfum  dcferunt,  quiq*  fortunae  magis  quam  charitati  cukum 
tribuunt,  propriis  commodis  quam  alienae  benevolentiae  propiores.  Ani- 
madvertens  autem  pertinax  propofiti  foemina,ne  fic  quidcm  convivalcm  a 
fenc  hilaritatem  elici  poffc,  ut  blanditiarum  cceptum  liberaliori  comitato  C® 
profequeretur,cumulatioremq;  hofpitihonorem  redderet,tibicine  deindu- 
ftria  modulari  juflo,Mufam,qua  indignationisejusperfeverantiaflectcretur, 
inftituit,  artificialis  foni  minifterio  naturalcsinclcmentiaenervos  elidere  cu- 
piens.  Sedfiftulae  aut  chordarum  lcnocinium  in  hebetanda  viri  pertinacia 
parum  efScax  manfit.  Auditor  enim  cxhibitum  fibi  cukum,f]gmentum  ma« 

gis 


HISTORIM  DANICJE  tlk    VL  tt$ 

eis  ^uam  charitatem  redolere  cognovit.  Quo  evenit,ut  elufus  opinionefua  maelm 
mimus,ftatuiE  magis  quam  homini  canereputafetur,difcerecq;  potfdero- 
fiflima;  fevcritatis  ftacum  fruftra  fcurrarum  lufibus  accentari,  inaniq';  oris 
fpiraculo  maximasrei  molcm  labefattari  non  pofle.  Adeo  enimStarcane- 
rus  oris  habitum  indignationis  pertinacia  firmaverac,  uc  nulla  ex  pai-c_> 
oonfvcco  infraclior  videretur.  Qtiippe  debitus  votis  rigor  nec  tibiae  can- 
tu.necguhe  lenimento  permulfus,plus  ftrenuo  viriliq;  propofic6,quam 
aurium  aut  epuli  blandimentis  tribuendum  putavic  OiTe  icaq;,  quod  ve- 
fcendo  carne  fpoliaverat, in  vultum gefticulancis projeclo,  plenas  aurarum 

10  buccas  violenca  flacus  excuflione  laxavit.  Quo  fa&o,  quaritum  fevetitas 
fcenicos  plaufus  faftideret,  edocuit.  Ira  fiquidem  obferataj  aures  nulli  vo- 
luptatis  effedui  patuerunt.  Dignum  hiftrione  munus  turpi  prannio  defor- 
me  mul&avit  obfeqtrium.  Siquidem  optimus  meritorum  aeftimator,  mu- 
neris  loco  tibicini  tibiam  erogavic,  ac  durum  mercedis  genus  molli  offi- 
cio  retulit.  Itaq;  mitous  nefcias  fonorius  cecinerit  an  fleverit,  quam  pa- 
rum  in  luxuriofis  pe&oribus  forticudo  poffideat,  effufa  lacrymarum  acer- 
bicace  teftatus.  Neq;  enim  qui  cotum  fe  volupcati  fubftraverat,quandoq; 
calamitatis  incurfum  tolerare  didicerac.  Cujus  la;fio  futuras  coena:  clades 
ominata  eft.  Ec  bene  quidem  cukor  feveritatisammus  vindittae  conftan- 

20  tiam  perdnaci  gravitace  complexus,(qui  quancum  alii  fvavicacis ,  cancum 
ex  fldibus  faftidii  craxic,)  probrofo  offis  jaclu  ingratum  penfavit  officium, 
plus  fe  valencis  amici  fpeciofis  cineribus,  quam  improbis  turpiflimi  alum- 
ni  moribus  debdfle  confeflus.  Deinde  in  ampliorcm  hiftrionis  fuggilla- 
tioncm ,  mox  citandum  carmen  fubtexuit.  Regina  verd  virtutem,quara 
debilitare  nequiveratf  ftupens,  ejus  quem  fruftra  beneficiis  coluicadtni- 
ratrix  evafit. 

Videns  autem  Starcatherus,  eos,  quiFrochoriem  opprefTerant,  in_3 
fumma  Regis  dignacione  verfari,  concepci  furoris  magnicudinem  acerri-- 
mo  oculorum  habitu  prodidic,  incernosq;  mocus  excerno  orisindicio  pa- 

>*0  tefecic,  occultam  animi  procellam  aperta  luminum  fa;vitia  teftatus.  De- 
niq;  Ingello  fe  Regiis  dapibus  delenire  cupicnte,  edulium  repulic,  quod 
vulgaris  cibi  vilitate  contencus  peregrina  admodum  obfonia  faftidirct.,» 
communibusq;epulisaffuecus,nulliusguIamfaporisoble&acionepalparec.> 
Incerrogacus ,  cur  fronce  cam  nubila  regia?  liberalicacis  obfequio  uci  nolu- 
iflec  ?  reperiendi  Frochonis  iiiii  gracia ,  Daniam  fibi  pecicam  afleruit-, » 
nec  ejus,qui  petulands  ftomachi  ingluviem  operosa  dapum  ubertace  far- 
ciret.  Hoc  enim  familiaris  regi  Teutonum  luxus  cgerat,  ut  excodtas  aquis 
epulas ,  deliciofje  fatietatis  ftudio ,  rurfum  igni  torrendas  pra;berec.  Poft 
hjec  Ingelli  mores  incactos  prascerire  non  paflus,  in  ejus  capuc  omnenij 

j0  reprehenfionis  amaricudinem  cranftulicimpiecacis  damnacum,  quod  ni- 
mize  facuritacis  ufu  ofcicans,parcam  edendo  crapulam  foeda  ru&acione  ex- 
halaret,  Saxonicamq;  imitacus  illecebram  ampliflimis  a  fobriecace  excef 
fibus  aberraflec,  adeo  vircuce  vacuus,  ut  ne  minimam  quidem  ejus  um« 
bram  confe&aretur.  Maxime  autem  illi  ad  turpicudinis  cumulum  acce~ 
dere  memorabat,  quod  in  ipfb  miliciae  tyrocinio  ulcifcendi  parentis  im~ 
memor,  neglecta  naturae  lcge,  paterni  fanguinis  carnifices  benevolencia 
atq;ofHcioample£teretur;iniqmflimemeritosamantiflimacharitatecom- 
plexus,  eosq;  in  quos  quam  acerrime  animadvertere  debuerac,  non  mo- 
do  impunitate  donaflet,  verumetiam  convi&u  ac  menfa;  honore  dignos 

$0  judicaffet,  a  quibus  potius  capitale  fupplicium  fumendum  fuifiec.  Prasce» 
reahichoc  carmine  ufus  aflericur: 

Cedat  imhellis  vetulojuventus,  ln  viro  forti  uiimerofanemo 

^tfmkfukmvmtretHranmSi  Temporaculpeh 

-  \     "  £  ,f  rAlbim 


no*  SAXONIS 

IHGEUVS  Albtcet  quunquamfemo  capillus, 
PeYmanct  virtuseademvetuftis; 
Necftuens  &tas  poterit  virile 

Carpere  peifus. 
<JMe  gravis  fejjbr  cubiio  repcllit, 
Jdui  boniformam  vitio  prophanat; 
Dum  guU  parens  nihilum  diurnis 

Prarogat  efcis. 
G)uando  Trothonts  comes  annotabar 
CMtlitumfemper  medius  refedi 
Aede fublimts,procerum^primus 

Prandia  duxi. 
Sortc  nunc  versa  melioris  avi, 
Anguloclauder,fimulotfepiJcem, 
Qui  vago  captatlatebram  recurjk 

Abdttm  undis. 
Seculo  certejoiitm  priore 
Cultimftrato  rccubarefulcro, 
j       Inter  extremos  premor ,  &  referta 
Pellor  ab  aula. 
Pellerer forfanforibm  fupinm, 
M Hatm  pulfum  paries  referret, 
Etfugam  trujo  Jactlemnegar^et 

obvim  ajfer. 
Aulici  rifu  populi  lacejfor , 
Advena  dignovacuus  receptu; 
Afpero  carporjale,  dum  bquaci 

Mordeor  auju. 
6)uid  novi  rumor  celeber  volutat , 
Jduis  tenor  rerum  ,patri<e  quis  ordo 
Giijcerem  vejlra  regionis  actus 

Advena  nojje. 
Ut  quid,lngclte ,vit:o  fepultus 
Vindicem  patris  remoraris  aujum, 
Numpii  ciadem  genitoris  aquo 

Pectore  duces  ? 
Quid  dapem  dejes  colis  ?  otioij^      - 
CMoliiorfcortU,jlomachum  reclinas 
An  tibi  parvo  patris  interempti 
Ultio  conftat? 


GRAMMATICI 

Proxime  quando,  Frotho,  te  reliqui, 

Cfrlente  pr<e/aga  didtci ,  qubd  armis 
Hoftium  certe  periturm  ejjes, 

LMaxime  regum. 
Cumtfe  rus  longum  tererem  viator , 
Prajcim  mentem  gemitm  Jubibat , 
J^ui,  qubdhincejfesmihinonvidendm, 

Ominefnxit. 
,        Proh  dolor  !  qubd  tunc  aberam  remotm 
Extimos  orbis  populos  lacejfens,  \q 

Cum  dolo  Regis  jugulum  petebat 
ig  ;  Perfidut  hojjes. 

Aut  enim  vindcx  domini  probarer , 
Aut  comes  pcena>Jocimt^fati> 
Et  pari  gaudens  fequerer  beatum 

Funere  regem. 
^ongulam  veni  dapibus  beare, 
Cujus  enitar  vitiumferire; 
!Nec  cutis curamfequar ,  aut  obefi 

Gaudia  ventris.  20 

Nemo,  me,  regum  prius  inciytorum» 
Exteros juxta,medium  locavit, 
Cuifuiprimis  licuit  cathedris 

Inter  amicos. 
Svetia  veni,JpatioJa  menjus 
Rura,mercedem  ratus  ajfuturam, 
Si  rnodb  carijruerer  reperta 

Prole  Frothonis. 
Sedprobum  quarens,adii  gulojum, 
Deditum  ventri  vitibii  regem,  .  jO 

,    Cujus,  in  Iuxumfiudium  refudit 

Fceda  volnptas. 
Claret  Haidani  ratus  ejfejermo, 
J^ui  brevi  nobis  cecmit  Juturum, 
Jduod  patri  gnare  generandus  ejfet 

Fdim  excors. 
Degener  quanquam  reputeturh&res» 
?        Non  opes  magni  patiar  Frothoms 
^idvenis  lucro  fore,vel raptna 

'   UMore  patere.  4° 


Ad  hanc  vocem  tremefacti.  regina,detractum  capiti  fuo  redimiculum, 
quo  forte  capillitium  muliebriter  adornabat,  efFerato  feni ,  tanquam  benefi- 
cio  bilem  averfura,porrexit.  Qup  Starcatherus  quam  turpi(lini&  in  os  ©ffe- 
rentis  cum  indignatione  rejcfto,  clara  rurfum  voce  recinuit: 

r^Amove,  qutejb,  muliebre  donum ,  At  tuo  munus  refer  hocmarito, 

Et  tuo  nutram  captti  repone,  Cuiplacet  Iuxm>  digitm^  prurit, 

Injulas  nemo  Venerem  decentes  Dum  nates  verfans  volucris  rubcUx 

Fortis  adoptat.  Vtjcera  tracfat. 

Abfonum  namtj^  esl,ut  in  armapromptis  Uxor  Ingelli  levis  acpetulca 

Nexilt  cjinis  religetur  auro;  Teutonum  ritus  celebrare geftit >  5& 

Mollibus  cultm  tenerisfc  turbii  Inftruit  luxut,  ejr  adultermas 

Competit  ifte„  Prapamt  efcas. 

Nam 


tilSTORlM  DANICA-  Llg.  'VI 


«7 


Nam  mvis  palpat  dapibut  palatum , 
Captat  ignoti  libitum  faporis, 
JEftuansfierclts  onerare  menfas 

Lautius  omnes. 
H&cviro  vinum  pateris  propinat , 
Cuncfa  propenfo  meditans  paratu , 
CocJa  torrerijubet,  cjrfecundo 

Deftinat  igni. 
Pafcit,  ut  porcum,petu'ans  maritum, 
|q       lmpudens  fcortum,  natibtts^fidens 
Gratis  admifjum  tolerare penent 

CriminefiupriJ 
Ajfat  elixum,  rccoquitdT  tofta, 
Prodtgo  ccenam  'meditata  tuxu, 
Negligens  morum ,  vittt^  cultrix 

Foemina-turpiS. 
HdCprocaxfaftUi  Feneris^  mitcs> 
Appetens  ejc&,  benetemperatos 
Abdicat  ritm,fimul  &gulofas 
2o  Infiruit  artes. 

Rapulum  Uvipatind  liquaium3 
Prdditas  fucco  tenui  ptacentas 
Pruriens  alvo  petit ,  ordinesj^ 

Conchyliorumi 
Non  ego  magnum  memini  Frothonem 
Dexteram  fibris  votucrum  dedijfe» 
Podicem  cocii  lacertjfi  galli 

Potlice  curto. 
G)uis  prior  Regum  potuit  gulofius  . 
XQ       Ftfierum  putres  agitare  fiordes? 
Aut  manu  carptim  fodicare  foedant 

Atitis  anum  ? 
Fortimn  crudtts  cibus  esi  virorum, 
Necreor  tautis  opus  effe  menfis, 
Uttens  quibus  belli  meditatur  ufum 

PecJore  forti 
Aptius  barbam  potcras  rigentem 
Mordicus  prejfo  lacerare  dente, 
®uam  vorax  taclis  vacuare  finuni 
aq  Ore  capaci. 

Fugimus  lauta  vitium  popina, 
Mancidis  ventrem  dapibusfioveHtesi 
Coctiles  paucis  placuerefiucci 

Tempore  prifico. 
Dificus  herbofi vacuus  fiaporis , 
Arietum  carnes  dabat  &fiuillasi 
Temperans  ujits  nihd  immodefio 

Polluit  aufiu. 
Laitettm  qui  nunc  adipem  ligurtS, 
JO       Induas  mentem  petimus  virtlem ; 
Ffio  Frothonis  memor  &  paterni 

Funeris  ultor. 
Occidet  nequam  pavidumfypectuS} 
IPjec fiugax fatt  Jlimulum  refelkt$ 


Valle  condatur  licet,  aut  opacis 

Incubet antris. 
tlndecim  quondam  proceres  eramys 

Regis  Haconis fiudium  ficuti;    • 
Htc  prtor  Helgo  Gegathus  refiedit 

Ordine  ccenx. 
Hic fiamis  prim<e.  fiimulum  licebai 
Aridis  perna  natihus  levare; 
Ventris  ardorem  rigidi  domabat 

Copia  cruftt. 
Ojfulam  nemo  vapidam  petebat ; 
$uisffc  communes  celebrabat  eficasi 
Simptici  tantumfietit  apparatu 

Coenapotentum. 
Vulgus  externum  fugiebat  ejum, 
'Necfuitfummisepuitiibido; 
Ipfie  Rex  parvo  meminit  modefiam 

Ducere  vitam. 
LMe/tet  temnens  (peciem  fiaporis, 
Combtbit  tofium  Cereris  tiquorem? 
Necparum  coclis  dubitabat  uti 

^Jfaperofus* 
LMenJa  perfiabat  modico  paratu, 
Exhibens  fiumptum  tenuifialino» 
Ne  quid  externo  variaret  ufiu 

DocJa  vetufias. 
Amphoras  nemo  patcrasue 
Intulit  menfis,  dolio  profiudit 
Poculum  promus,  nec  erat  catiltis 

Copia  piclis, 
tNemo  traftjaffi  venerator  avi 
Cantharisjunxit  teretes  diotas: 
Neccibis  lancem  cumulavit  oltm 

ComptuS  agajbi 
Non  brevi  conchd,cyathove  Uvi, 
Prandium  vanus  decorabat  hofies; 
Nunc  recens  morumfiacies  pudentef 

Omniaprefiiti 
Mre  quis  fumpto  toteraret  unquani 
Funus  amifit  redimi  parentis  , 
Aut  loco  patris  peteret  necati 

Munus  ab  hofie  ? 
J5)uis  valens  hxres  ifibolesfcjaufid 
Taltbus juniT-um  latus  app/icarett 
tlt  vtri  nervos  Vacuaret  omnes 

Pactio  turpis  ? 
iinde  cum  Regum  tituli  canunturl 
Ftducum  vates  memorant  triumphos  I 
Paliio  vultumpudibundus  abdo 

Pectore  trifti: 
Cum  tuis  nil  eniteat  trophais, 
Quodftyio  digne  queat  annotari; 
Nemo  Frothonis  recitatur  hxres 
jnter  honefiosi 

tmfr^ 


maELLvs 


118  SAXONIS    GRAMMAT/C/ 

WGELtvs       Improbis  quid  me  laceras  ocellis , 

0,ui  reum  patris  veneratm  hojiem 
Panibm  tantum  tepido^  jurt 

Crederts  ultor? 
VinJices  quando  Jcelerum  probantur  , 


Ergo  vulgatum  veritm  ruborem 
Anguiis  prejfm  patrixjacebts , 
Torpidm  fado  tare,nec  vtdendm 

Agmine  claro. 
Sorte  tum  barbam  quatiesfinifird, 


I 


Jduo  minm  mentc ' pudeat  prophanam,      Coneubtnarum  Jtimults  reprcjfm ; 
Aurium  prompto  vacuatm  ujit 

Ejfe  peropta. 
Sape  nam  virtm  aiiena  fuevit 
Confctum  cuipa  lacerare  peiim ; 
Et bonifama  premitur  malignm 

Peilere  fenfm. 
Appetas  Ortum  licet,  aut  remotm 
Occidentalt  regione  degas, 
Senfitum  mundi  medium  fequaris 

Concitm  i/itnc: 
Seu  plagam  coeit  geiidam  revifas, 
Qud  pott  vertex  patet ,  impetufo 
Verjiitjfh&ram  rapit,  &  propinquam 

Defficit  Urfam : 
Tepudor  late  comcs  injequetur , 
Etgravi  vultum  feriet  rubore: 
Quando  magnorum  fociaia  ludit 

Concio  regum. 
Dedecus  qvum  te  maneat  perenne , 
Inter  illuflres  medius  ventre 
Non  potes  turmas,  reprobus^  in  omni 

Ciimate  deges. 
Tata  Trothoni Jobolem  dedere 
Edttam  mundo  Juperis  ftnijiris  , 
Cujus  affeiiumjcelus  &  itbido 

Sordida  cepit. 
Sicut  in  navift,  ut  obfoletum 
Tcedafentinx  gremium  requirant; 
Stctn  Ingcilmn  vitiofa  rerum 

Copiafluxit. 


Cum  tibipellex  queruits  perurat 

Voctbm  aurem. 
Cum  pavor  mentem  geiidm  repigret, 
Etpatrts  vindexferi  timejcas,  IO 

Degener  piane ,  pariiis£jcorti 

Rittbm  extas. 
obrui  parvo  poteras  paratu, 
Ut  quu  arreptum  juguiaret  hoedum, 
Aut  ovem  cuitro  teneram  truadet 

Gutture  Jeifo. 
Ecce  Svertinge  genitm  tyranno 
DanidpoU  tepotietur  hares , 
Cujm  ignavam  retines  Jbrorem 

Toedere  turpi.  <     ^Q 

Dum  gravem  gemmis^nitidamcfe  cultu 
Aureo,gaudes  ceiebrare  nuptam; 
Nos  doior  probro  Jociatm  urit 

Turpia  quejios. 
Jguando  te  praceps  agitat  voiuptas, 
Anxtm  nojats  animm  prioris 
Temporis  Jormam  revocat,  monettfe 

Muita  dolere. 
Namjecm  quam  tufceim  ajlimamm 
Hojiium,  quos  nunc  veneraris :  unde    3° 
Prtjca  nojcentifaaes  moiefla  efi 

Temporis  hujm. 
Re  magis  nuila  cuperem  beari, 
St  tui,  Frotho,juguii  nocentes 
Debitas  tantifceieris  viderem 

Pendere  peenas. 


Tantum  autem  monkus  fui  incitamemo  profecit,utab  enervi  &fri- 
gefcenti  animo  veluti  quadarn  repreheniionis  iilice  flagrantiffimurn  for- 
titudinis  ignem  extunderet.  Primum  enim  rex  vacuas  carmini  aurespra?- 
buic,  deinde  impenfiori  educatoris  iui  hortamine  concitatus  ,  ferum  ul-  40 
tionis  calorem  animo  traxicoblitusq';  canviv32,hoftem  induic.  Ad  ulti- 
mum  difcubitu  evoians,  omnem  irse  Cux  procurfum  in  confeifores  effii'- 
dit,  ita  ut  ferrum  adverfus  Svertingi  filios  cruenta  fevcritate  nudarec,  Sc 
quorum  guiam  menfae  deliciis  foverat,  diftri&o  mucrone  jugulum  pete- 
rec.  His  namq;  condnuo  trucidatis,facsa  tnenfas  fanguine  involvit ,infir- 
mum  focietatis  vineulum  diremic,  erubefcendumq'^  convivium  egregil 
crudelitate  mucavicacqj  ex  hofpite  hoftis,ex  abjectiflimo  luxuriae  manci? 
pio  truculentiilimus  ulcionis  minifter  evafit.  Siquidem  induftria  horca- 
toris  oracio  molii  ac  tenerse  juvenca:  animoficacis  ipiricum  ingeneravic, 
lacebrisq';  fuis  excraclam  recreavic  audaciam,  extuditq',-  ucgraviflimaeela-  50 
dis  auconbus  pcena  fadis  debica  rependerecur.  Exulaverac  fiquidem  pro- 
bicas  juvenis,non  exfpiraverat ,  qujE  in  lucem  fenili  fuffragatione  produ- 
cta^opus  eo  majus,qud  cardius  edidic ,  aliquaato  fpeciofius  cruore  quam 

mero 


HISTORIM  DANICJE  IIB.   VI.  «9 

mero  calices  imbuens.  Quam  porrd  induftrium  exiftimemus  fenem,quiWGmFS 
diferciflima  admonicione  immenfum  regaiis  animi  vicium  expugnavic, 
ejusq;  loco,perruptis  nequiti£clauftris,efficaciffimam  vircucis  femcncem 
inferuic?  Ipfe  quoq;  manum  Regis  pari  facinore  profecucus,forcitudinem 
non  folum  in  fe  pleniflimam  exhibnic,  fed  eciam  cx  alieno  pe&ore  eru- 
tam  revocavir.  Quo  perado  fic  ccepic: 

Re x  Ingelle  vale,cujus  jam  prodidit  aufum 

Plenum  animipeclus;  tibi  mens  in  corpore  regnat 

Aujpicio  patefaffafuo ,  necdefuit  altum 
10  PeBore  confdium ,  quanquam  taciturnw  ad  horam 

BxtiterU,nam  damna  mora  probitate  rependis,  ' 

Torporemtfe  animi  redimis  virtute  potenti. 

Fac  age  fundamus  rtliquos,  nullus^  periclum 

Bffugiat,  quod  quis^  pari  ratione  meretur : 

Cedat  in  autoremfacinus,premat  artifcem^  , 

Culpa  relatafuum :  caforum  corpora  curru 

Bxcipiant famuli ,  promptus^  cadavera  lictor 

Bfferat,officiis  meritb  caritura  fupremis, 

Bt  bujlii  indigna  tegi,nonfuneris  illis 
2q  Pompa  rogusue  pium  tumuli  componet  honorem : 

Putida  Jpargantnr  campis,avium%.  terenda 

Morfibus,infefto  maculent  rus  undife  tabo. 

Tu  quofe  rexfivam,fi  quidfapis,effuge  nuptam, 

Ne  lupa  confimdemfibifaetumgignat,  &  ex  te 

Bellua  confurgat  proprio  nocitura  parenti. 

Dic  Rotho  perpetue  timidorum  irrlfor,  an  ultos 

Frothonemfatis  efje  putas,quifunera  Jeptem 

Vindicta  unius  impendimns?  ecce  feruntur 

Bxammes,qui  non  rebus,fed imagine  tantum 
Xo  Imperium  coluere  tuum,fraudem%parabant 

Obfeqmo.fedme  femper  ffes  dlafubtbat, 
Quodfolet  ingenuisfua  refpondere  propago, 

Morefecutura  jortem ,  quamfanguine  traxit. 

Nunc  erga,  Ingelle,melius  quam  tempore  lapfi 

Lethrarum  dici  dominus  DanUtfe  mereris. 

Imherbis  quando  diclum  aufficium^fequebar 

Militia,  Rex  Hako,  tux,  lafeiva  perofus. 

Invenia  &  luxum,ridpr£ter  bella  colebam, 

Exercens  ammum  cum  corpore,  mente  prophanum 
40  Omne  relegavi,ftomachoefc  placentia  fugi , 

Fortia  complexus  animo ;  nam%  arma  profeffh 

Affera  veftis  erat ,  cultus^parabdis  olim; 

Rara  quies,fomnifc  breves ,  labor  otia  longe 

Propulit  ,&  parco  fluxerunt  temporafumptu. 

Non  ut  nunc quidam,quibus  infatiata  cupido 

Ingluvie  caca  vifum  rationis  inumbrat. 

Horum  aliquis  veftis  operofe  tegmine  cuhus 

Molhter  alipedemflec~lit,f]>arfam%  renodat 

Cafariem,&  laxos  patitur  flmtare  capdlos. 
fO  Dicere fape  foro,  turpi%  inhiare  lucello 

Gaudet,  &  hocfludio  vitamfolatur  inertem^ 

Venali  celebrans  commiffa  negotia  linguk 

Viviolat  leges,&ferrojuralacef$t, 

obterit  mnocHostalienovafcitHr  &re? 

Stupm 


U®  SAXONIS  GRAMMATICI 

iKGHWS  Stttpra  gulamc^  colit,  rifii  convivia  mordax 

Infequi  tur,fic  fcorta  petens,utfarculus  herbam. 
Occidit  ignavus,dum  praliapace  quiefcunt. 
In  mediafivalle  cubet ,  tefiudine  nulld 
Tutus  erit,  quifata  timet :  fors  ultima  vivum 
Guemefc  rapit :  latebra  lethum  depellere  non  esi-. 
x^dli  ego,qui  totum  concufii  cladibw  orbem, 
Leni  mortefiuar?  placido^fub  afira  levandut 
Tnnercvi  morbi  defungar  vulneris  expers? 


xxix. 

OLAVXJS 


ISTORI/E    D  ANIC/E   LlBRI    SeXTI    F|NIS,  !° 


SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORI^E  DANIC3E- 

LIBER   SEPTIMUS. 

Ngello  quatuor  filios  fuifie,  ex  iifdemaj  tribus  bello 
confumptis ,  Olavum  folum  poft  patrem  regnafle, perita 
rerum  prodit  antiquitas :  quem  quidam  Ingelii  fororo 
editum ,  incerto  opinionis  arbitrio  perhibent.  Hujus  a- 
&us  vetuftatis fqualore  confperfos  parum  jufta notitia  po- 
fteritas  apprehendit}  extremum  duncaxat  prudentiae  e- 
jus  monitum  memoria  vendicavit.  Quippe  cum  fupre-,0 
mis  fati  viribus  arclaretur,Frothoni&Haraldo  filiiscon- 
fulturus,  alterum  terris,alterum  aquis  regia  ditione  praeefle^eamq;  potefta- 
tis  differentiam  non  diutina  ufurpatione,  fedannua  vicifluudine  fortiri  ju- 
xxx.  bet.  Ita  regnandi  inter  eos  conditione  aequata ,  prior  Frotho  maritimarum 
mouio,  rerunl  regimine  potitus,crebris  piraticse  damnis  deformis  evafit.  Infortunii 
caufa  recentia  natutarum  conjugia  fuere,  domefticastori  voluptates  exter- 
nismilitiajlaboribuspraeferentium.Interjectotemporenatu  minorHaraldus 
maris  dominationem  fortitus,vacuum  conjugio  militem  Jegit,fraternsfru- 
ftrationis  eventum  metuens.  Fortuna  dele&ui  refpondit.  Quippe  tam  g!o- 
riofum  piratam  egit.quam  frater  inglorium  geflerat.  Quae  res  fraternam  ei  ,Q 
invidiam  peperit.  Quinetiameorum  conjuges  Sygne&Ulvilda, quarum  al-' 
teraSvetise  rege  Syvardo,  altera  Carolo  Gothiae  praefeclo  orta  fuerar,  crebra 
nobilitatis  contentione  rixantes,alternos  maritorum  folvere  conviclus.Quo 
evenit,ut  Haraldus  &Frotho  rei  familiaris  focietate  convulfa,  communem 
partientes  fupelle&ilem,plus  muliebris  rixae  jurgiis,quam  fraternae  charita- 
tis  officiis  indulgerent. 

Sed  &  Frotho  fratris  claritate  deformem  fe  fieri,  contemptumq;  fibi 
ftruijudicans,aquodamfamiliariumocculte  eum  interfici  jubet,  quodquem 
aetate  vinceret,  ab  co  fe  virtute  fuperari  videret.  Quo  peracto,  ne  fcelus  a 
confcio  proderetur,  infidiarum  miniftrum  tacite  trucidandum  ctlrat.  Poft  aq 
haec  ut  innocentiae  fibi  fidem  pareret,notamq;  fceleris  evitaret,quifnam  re- 
rum  cafus  inopina  germanum  clade  fuftulerit,  latius  inveftigari  praecepit. 
Ssd  neqj  tot  artibus  pesficere  potuit ,  quo  minus  eum  tacka  vulgi  notaret 
opinio.  A  quo  Carolus  poftmodum,quis  Haraldum  occidiflet,rogatus,dif- 
fimulanter  ab  eo  notae  rei  quaeftionem  agi refpondit.  Quo  di&o  mortis  cau- 
fam  adfcivit,  Frothone  exprobratum  fibi  latcnter  parricidium  judicante. 

Poft  haec  Haraldus  &Haldanus  filii  cx  Sygne  Caroli  filia  fufcepti,  cum 
ad  necem  a  patruo  quasrerentur,  ab  corum,  tutoribus  callidior  fervandorum 

pupil- 


HISTORIM  DANICM  LIB.  rih  m 

pupftlorum  ratio  excogitata  eft.   Nam  truncos  luporum  ungues  fubtellibus  jrothqi 
annedentes,  contiguum  penatibus  fuis  lutum,  obfufamq;  nivibus  humum      y> 
crebris  dccurfibus  exarare  cceperunt,ferini  inceffus  fpeciem  prabituri.  Poft 
hsec  trucidatis  ancillarum  libcris,  eorumqj  corporibus  fruftatim  difcerptis, 
lacera  paflim  membra  disjiciunt.  Itaq; rcquifitis  adolefcentibus,  ncc  inven- 
tis,fufi  reperiuntur  artus,ferarum  veftigia  dcmonftrantur,tellus  cruore  de- 
libuta  confpicitur.   Creditum  eft  pucros  lupina  ingluvic  confumptos,  nec 
•cuiquam  feredetam  manifeftolacerationis  argumentodubitareconcerTum. 
Cujus  fpe&aculi  fides  pupillis  prafidio  fuit.  Qui  mox  a  tutoribus  cava  con- 
10  clufi  ilice,  ne  ullum  vitae  eorum  indicium  ederctur,  diu  fub  canum  fpecie 
nutriebantur  :  latrantum  quoq;  cis  vocabula  inclita,  quo  minus  latentiurru 
opinio  vulgaretur.    Solus  Frotho  mortis  eorum  fide  repudiata ,  latebrs  lo- 
cum  ex  perita  augurii  fcemina  cognofcere  inftitit.  Cujus  carminum  tanta-» 
vis  erat j  ut  rem  quantalibet  nodorum  confertione  perplexam ,  £  longinquo 
foli  fibi  confpicuam  ad  conta&um  cvocare  pofle  videretur.  Haec  Re gnonem 
quendam  occultd  circa  illos  educationis  officium  peregiffe,  eosq;  tegenda: 
rei  gratia\,caninis  cenfuifle  nominibus,aftruebat.  Qui  cumfe  inufitata  car- 
niinum  violentia  latibulis  egeftosincantantis  obtutibus  admoveri  confpice- 
rent,  ne  tam  horrendac  coactionis  imperio  proderentur,  gremium  ejus  ac- 

|0  cepti  a  tutoribus  auriincuffione  perfundunt.  Quae  recepto  munere,rcpen- 
tina  morbi  fimulatione  par  exanimi  concidit.  Perquirentibus  miniftris  cau- 
fam  tam  fubitilapfus,  infcrutabilem  filiorum  Haraldi  fugam  exiftere  me- 
morabat,  quorum  eximiavis  etiam  atrociffimos  carminum  temperaret  ef- 
fe&us.  Ita  parvulo  contenta  beneficio,majus  a  regc  praemium  praeftolari  paf- 
fa  non  eft.  Pofthaec  Regno  fuam  ac  pupillorum  opinionem  populari  fer- 
mone  crebrefcerc  expertu1;,  in  Feoniam  utrofq;  devexit.  Ubi  a  Frothono 
csptus,  adolefcentes  fe  cuftodil  profecutum  fatetur,precaturq;regem,  pu-' 
pillis,quos  patreprivaverk,  parcat,necfe  duplici  parricidio  objediare  feli- 
citatis  loco  ducat.    Quo  dic"to  fsvitiam  cjus  in  ruborem  convertit,  pollici- 

JO  tusq;  eft,  fi  quid  ab  eis  in  patria  novarctur,fe  regi  indicio  deiaturum.  Itaj 
pupillis  incolumkate  parta,metu  liber,multos  annos  confecit. 

Qui  cum  adukiSialandiam  petiviflent,ukioncm  patris  ab  amicis  exe- 
qui  juffi,non  fe  ac  patruum  annua  luce  potituros  voverunt.  Quo  comper» 
to  Regno  pafti  memorii  concitatus,  no&u  regiam  petit,  feq;  promiffae  rei 
indicem  venire  tacite  afterit.  Dormientem  tamen  ad  vigilias  evocare  paffus 
non  eft:eo  quod  Frotho  excitationis  fuae  pcenas  ferro  cxjgere  folitus  fuerat. 
Tanti  quondam  regium  fomnum  importuna  fruftratione  perrumpereexifti- 
matum  eft.  ld  Frotho  mane  ex  vigilibus  expertus,  ut  animadvertk  Regno- 
nem  infidiarum  nuncium  attulifle^contracto  milite  faevitia  fraudempraecur- 

jlq  rere  ftatuit.  Nec  aliud  Haraldi  filiis  auxilio,  quam  furoris  fimulatio  fuit^ 
Nam  cum  fe  ex  improvifo  occupari  confpicerent ,  perinde  ac  furiis  adti 
lymphantium  more  fe  gerere  ccepcrunt.  Quos  cum  FrOtho  mente  captos 
putaret,  propofitum  remifit,  deforme  exiftimans  ferro  petere,qui  ferruiJL» 
in  fe  convertere  viderentur.  A  quibus  proxima  nocte  incendio  confum- 
ptus,  dignas  parricidii  pcenas  pependit.  Quippe  regiam  adorti ,  Reginam 
in  primis  lapideo  obruere  congeftu:  igne  deinde  penatibus  applicato,Fro* 
thonem  in  excifi  dudum  fpecus  anguftias  &  opacos  cuniculorum  receffus 
obrepere  coe'gerunt.  Ubi  dum  claufus  delkefck,  vapore  &  fumo  ftrangula- 
tus  interiit. 

^O         Perempto  Frothone  cum  Haldanus  ternos  circiter  annos  patriae  praefu-  y^^, 
iffet,Haraldo  fratri  regnandi  jure  perfunftori£  tradito,^landiam,eiq;finiti-ir^iD^- 

,     rnasinfulas,quasaSvetiaccomplexufinuofusaquarumdivcflitanfracT:us,pira-    wk*j 
ticis  populatur  injuriis.  Ibidem  fubductis  hyemenavigiisac  vallo  cinctis,ex- 
peditioni  triennium  dcdk.  Pofth£cSvetiaemanusinjeck,ejusqVegem  bello 
confumpfu.   Cujus  nepotem  Ericum,  patruivero  fui  Frothonis  filium  pu» 

t,  gna\ 


*ii  SAXONIS  GRAMMATICI, 

H/iinA-  gna  pofttttodum  exccpturus/poftquam  pugilcm  ejus  Haquinum  heberah» 
xvs,  tii  carminibus  ferri  perirum  didick,  eximiae  magnicudinis  clavam  ferreis 
conferram  nodis,  cunfionis  ufibus  adapcavit,  perinde  ac  prxftigii  virei  li- 
gneo  robore  debellaturus.  Deinde  cum  czeceris  confpicuo  vircucis  habic» 
praeminerecinteracerrimos  hoftium  procurfus,obnupto  galea  capitcfcu- 
ti  inops,  libracum  clavae  robur  in  objecta  clypeorum  munimina  geminse 
manus  ope  corquebac.  Nec  erat  ullum  cancs  folidicacis  obftaculum,quod 
non  fruftarim  adacta;  molis  impulfus  obcererec,  Quo  evenit,  uc  occurfan- 
tem  fibiin  acie  pugilem  acriori  geltaminis  impactione  fubrueret.  Victus 
tamen  &in  Helfingiam  fuga  delapfus ,  Vitolfum  quendam ,  olim  Haraldo  l& 
milicancem,faucii  corporis  curam  pecicurus  acceffic»  Hic  in  caftris  majore 
jecacis  parce  confumpca,  tandem  in  hujus  provinciae  folicudinem  poft  tri- 
ftia  ducis  fata  conceilerat,  ibiqj  rufticze  vitse  culcu  confueca  miliciae  ftudia 
relaxabac.  Qui  quod  hoftilibus  faepe  celis  peticus  fuerat,  non  infimam  me- 
dendi  periciam  affidua  vulnerum  fuorum  curatione  contraxerac.  Si  quis 
vero  operam  ejus  blandimentis  expofceret,  hunc  medel^  loco  occulrse 
laefionis  noxa  afficere  fblicus  erac ;  aliquanco  fpeciofius  beneficia  minis , 
quam  adulacione  expofci  judicans.  Idem  Erici  milices,penacibus  fuis,oc- 
cupandi  Haldani  cupidine ,  imrninentes  icavidendi  officio  fpoliavit ,  trt  - 
propinquas  ^des  nec  profpectu  capere,nec  cercis  poffencveftigiis  indaga-  *0 
rc.  Aded  luminum  ufum  nubilus  quidam  error  obtuderac 

Cujus  opera  Haldanus  vinum  incegricatem  adepcus»accicoTfaorone 
confpectioris  ingenii  pugile,  Erico  bellum  denuhciac.  Quem  cum  produ- 
c\is  e  diverfo  copiis  milicum  numero  prjeftare  confpiceret ,  occultacam  a- 
gminis  parcem  incer  propinquos  viaj  frucices  delicere  praxepic,  hoftem 
per  angufliora  femkae  compendia  gradiencem  infidiisconfumpcurus>Quod 
praevidens  Ericiss ,  cxploraca  progrediendi  faculcace»  feceffu  ucendum  pu- 
tavic,ne  propofko  incedens  cramite,  hoftium  dolis  incer  prarrupcos  mon- 
cium  urgerecur  anfractus.  Igkur  apud  convallem  arduis  moncium  jugis*^ 
ucrinq;  confepcam  mucuis  viribus  pugna  conferkur.  In  qua  Haldanus  in. 
clinatam  fuorum  aciem  confpicacus ,  frequencem  faxis  rupem  cum  Tho- 
rone  confcendicindeq;  erutas  moles  in  fubjeetum  hofters  devoluk,qua- 
rum  pondere  &  ruina  aciem  in  occiduo  conftkucam  oppreflic.  Quo  eve- 
nit,  ut  victoriam  quarn  armis  amiferac,  cauribus  recuperaret.  Obcujus  fa- 
tti  vircucem  Bierggrammi  cognomen  accepic:  quodvocabulumex  mon- 
tium  &fericacis  nuncupacionccompaclum  videcur.  Igituf  apud  Sveones 
tancus  haberi  ccepic,uc  magni  Thor  filius  exiflimatus^divinisapopuloho" 
noribus  donaretur,  ac  publico  dignus  libarnine  cenfcrecur. 

Sed  quoniam  Eegre  devidtorum  ingenia  quiefcere  folicum  eft,&in  ve-  a&  . 
titum  fempef  fubattorum  obludtatur  improbicas,accidic,ucEricus, durru 
fugze  damnis  confulere  ftudec,  fubjettas  Haldano  provincias  actencarec.  Sed 
ne  Daniam  quidem  ab  hoc  faevitiae  genere  immunem  reliquic,  perquairu 
dignum  exiftimans  ejuslaceffere  pacriam,perquemfua  abadusfuerac  Ica 
dum  injuriam  inferre  quam  repellere  maluic,  Sveciam  armis  hofhlibus  li- 
beravic.  Quippe  cumHaldanusHaraldum  fratrem  ab  eo  tribus  devictum 
prajliis,  quarco  occifum  cognoflet,  amitcendi  imperii  mecu,  relictis  Sve- 
onum  agris ,  patriam  repetere  coactus  eft.  Ita  Ericus ,  quo  facilius  Svetias 
regnum  deferuk,  hoc  celerius  recepic.  Quem  fi  forcuna  arque  in  reci- 
nendo  regno  ,  ac  recuperando  inftruere  voiuiflec,  nequaquam  Haldanof® 
prendendum  fe  dediffec.  Cujus  capcionis  modus  hic  erac.  Rcverfus  in_j> 
Sveciam  Haldanus,  occulcaca  per  infidias  clafle, binisobviam  Erico  navi- 
giis  proficifcicur.  A  quo  denis  pecicus  »  variis  navigacionis  flexibus  ad 
occulcum  fuorum  agmen  relabitur.  Qucm  longius  infequence  Erico, 
Danica  ponco  claffis  emcrgit-*.    Cjrcunayeacus  icaque  Ericus  oblaturru 

fibi     . 


HISTORIM  DANICJB  LIB.   FIl  12? 

fibi  fub  ferviendi  conditione  fpiritum  repudiavit,lucemq;  libertati  prseferre „,,«  - 
non  pafliis,  mori  quam  obfequi  pracoptavit,  ne  vita  cupiditate  cx  libero  fer-    ^rs» 
vus  evaderc  videretur,aut  quem  nuper  fortuna  aequaflet,novo  famulatusof- 
fieio  coleret.  Adeofalutem  dedecore  mercari  virtus  ignorat.  Compeditus>!> 
igitur  &  adloca  feris  pervia  relegatus,indignum  tanta  animi  majeftate  cxi- 
tum  habuit. 

Haldanus  gemini  regni  imperio  potitus,  opinionis  fux  titulum  tribus 
honeftatis  gradibus  decorabat.  Erat  cnim  condendorurn  patrio  more  poe- 

-  matum  peritia  difcrtus,nec  athletica  miniis  virtute,  quam  regia  poteftate 

10  confpicuus.  Audiens  autem  vegetioris  ingenii  piratas  Tokonem  &  Anun- 
dum  circumpofitis  imminerc  provinciis,maritima  pugna  tentatos  oppreffit. 
Nihil  enim  veteres  claritate  magis  expetendum  ducebant,quam  non  opum 
fulgor,fed  armorum  induftria  peperifiet.  Itaqj  feditiones  ampledi,  inftau- 
rare  lites,otia  faftidire,paci  militiam  anteferre,virtutum  non  rerum  aiftima- 
tione  cenferi,  plurimum  voluptatis  in  praliis,  minimum  in  cottviviis  repo- 
nere,  clarifflmis  quondam  viriscurs  extitit. 

Sedneqjdiu  Haldano  asmulus  defuit.  Nam  Syvaldus  quidam  claro 
admodum  loconatus,  apud  Sveonum  concionemFrothonis  ac  conjugise- 
jus  cxitio  flebiliter  memorato ,  tantum  Haldani  odium  pene  omnibus  ingc- 

20neravit,  ut  plurimorum  fuffragiis  novarum  rerum  licentiam  afiequeretur. 
Nec  folo  vocum  favore  contentus,  adeo  plebis  animum  ambitionis  artibus 
occupavit,ut  omnium  fere  manus  ad  regium  infigne  capiti  fuo  imprimen- 
dum  adducerct.  Hic  feptem  filios  habebat  tanto  veneficiorum  ufu  callen- 
tes,ut  fiepe  fubitis  furoris  virifcus  inftin&i  folerent  ore  torvum  infremero,  f- 
fcuta  morfibus  attre&are,  torridas  faucc  prunas  abfumere,  extrucfta  quaevis  \ 
inccndia  penetrare;  nec  poflet  conceptus  dementia:  motus  alio  remcdii  ge- 
nere  quam  aut  vinculorum  injuriis,  aut  caedis  humanae  piaculo  temperari. 
Tantam  illis  rabiem  five  famtia  ingefiii,  five  furiarum  ferocitas  infpirabat. 
Quibus  auditis  Haldanus,ut  erat  circa  piraticam  occupatus,expedire  militi- 

2obus  dixit,  ut  qui  in  exteros  hadenus  defa:vierint,  minc  civium  vifceribus  ' 
ferrum  adigant,  creptiq;  regni  injuriarn  propulfcnt,  qui  dilatandi  curam  ge- 
rerc  confueverunt.  Quo  imminentc  Syvaldus  miflis  ad  eum  legatis  jubet, 
li  famam  fa&is  aequaret,  &  tantus  re  eflet,  quantus  opinione  cenferetur,fe 
fuamqi  fobolem  pugna  folusexcipiat,privatoq;  periculopublicum  redimat. 
Eo  deinde  refpondente,  legitimae  dimicationis  formam  duorum  numerum 
excedere  non  debere  :  nil  mirandum ,  ihquit  Syvaldus,  hominem  coelibem 
proleqj  vacuum  oblatos  detre&are  congrcfliis,  cui  inops  caloris  natura  de- 
forrne  corporis  animiqj  frigus  incuflerit.  Nec  liberos  ab  eo  diverfos  exifte- 
re ,  quem  fuaj  generationis  auclorem  habuerint,  quod  ab  ipfo  communo 

40nafcendi  principium  traxerint.  Ita  fe  ac  filios  unius  hominis  loco  cenfen- 
dos  e(Te,quibus  veluti  unumcorpusanatura  tributum  videatur.  Cujuscon- 
vicii  ruborc  permotus  Haldanus ,  provocationi  parere  coepit,tam  contu- 
tneliofam  coslibatus  exprobrationem  egregiis  virtutis  operibus  penfaturus. 
Cumquc  per  opacam  forte  ncmoris  indaginem  graderetur,hsrentem  obi- 
ter  quercum  humo  radicitus  cruit ,  folisque  fpoliatam  ramis  in  folidairu 
clavae  fpeciem  transformavit.  Quo  geftamine  fretus,  tali  carmen  brevka- 
tecompegit: 

En  rude  quod gerimus  obnixo  vertice pondus* 
Vulnera  verticibtts  exitium^feret. 

K  o  Sed  ne^frondofi  gefiamen  roboris  ullum 

,    Omine  G0tenfes  horridiore  premet. 
Ardua  comminuet  nodofi  robora  colli, 

Et  cava  (ylvefiri  tempora  mole  teret. 
Clava  quidem  Jkvum  patrix  domitura  furorem > 

Nulla  magis  Svetis  exitialis  erit ;  ^ 

-     ;  L  2  Ofa  - 


"«4  SAXONIS  GRAMMA  TICI 

halda-  Ojjk  domans,  laceros^  •virum  libranda  per  artus 

NVS\  Impiaprdruptojlipitetergapremet; 

Cognatos  prejfura  lares,fujitra  cruorem 
Civis }  dr  in  patriam  perniciofa  lues. 
His  dicYis  Syvaldum  cura  feptem  filiis  attentatum  acerrimas  eorum  vires 
«ximia  clavae  mole  fruftratus,exitio  tradidit. 

EatempeftateHarthbenusquidamabHelfingiaveniens,raprasRegum  fi- 
lias  ftupro fcedare  gioriae loco  ducebatj  illum  perimere  folitus,a  quo  peragen- 
dx  Veneris  ufu  prohiberetur, illuftres  nuptias humilibuspraeferens,  tantoq;  fe 
clarioremexiftimans,quanto  fplendidioresconcubituspervimallequi  potuil- 10 
feu  Necultionemeftugit,qui  feeicomparationevirtutissquarepraTurneret. 
*Tanta  vero  corporismagnitudineerat,ut  novemcubitisproceriratisejnsdi- 
menfio  tenderetur.Huic  duodecim  athletaj  contubernales  fuere,quib9  cfficio 
erat,quoties  illi  prsfaga  pugnae  rabies  inceififlet,  vinculorum  remedio  oborti 
furorisimpetumpropulfare.  AbhisHaldanusHarthbenum,ejusq;pugiles  vi- 
ritim  impetere  juflus,  non  folum  certamen  fpopondit,  fed  etiam  vidoriam 
fibi  ingenti  verborumfiduciapromifit.  Quo  audito  Harthbenus  repentino 
furiarum  afflatu  correptus,fummas  clypeipartesmorfus  acerbitateconfum- 
pfit,igneos  ventri  carbones  mandare  non  deftitit,raptas  ore  prunas  in  vifce-  . 
rum  ima  transfudit,crepitantiaflammarum  pericula  percurrit,ad  poftretnum  20 
omni  faevitia;  genere  debacchatus,  in  fex  athletarum  fuorum  praecordia  fu- 
rente  manu  ferrum  convertit.  Quam  infaniam  illi  pugnandi  aviditas,  atu 
naturae  ferocitas  attulit,  incertum  eft.  Haldanum  deinde  refidua  pugilurru 
manu  petivit.  A  quo  mirae  granditatis  malleo  contufus,vitaacvidtoriacaru- 
ir,  deditq;  poenas  &  HaIdano,quem  provocaverat,&Regibus,quorum  fan- 
guine  per  vim  potitus  fuerat. 

At  quoniam  Haldano  fors  inopinas  pugnae  caufas  porrigere  confvevit, 
quafi  nunquamvirium  ejusexperimentis  contenta,  acciditutEgtherusFin- 
nenfis  psratico  Sveones  moleftaret  incurfu.  Quem  Haldanus  tcrnis  adortus 
navigiis,  (nam  &  ei  totidem  efle  compererat)  cum  nocle  prarlium  finiento  £0 
debellare  non  poflet,poftera  die  ex  provocatione  fecum  decernentem  op- 
preffit.  Deinde  cum  Hatheri  Reguli  filiamThorildamaGrimmone,  eximia- 
rum  virium  athleta,fubduelli  comminatione  expeti  comperiflet,ediclumq; 
apatre  eflet,  potiturumea,  qui  pugilem  amoviftet,quanquamad  feneftutem 
ccelebs  pervenerat,  non  minus  Reguli  promifllone  quam  athletae  petulan- 
tia  concitatus  Norvagiam  petit.  Qua  inita  cun&as  agnitionis  fuae  notas  a-  ' 
dulterina  oris  illuvie  refpergens ,  ut  pugnae  locum  accefiit,  prior  enfem  di- 
ftiingit.  Quem  ad  hoftilem  fciens  obriguifle  confpe&um,  humi  dejecit,  a- 
lioqj  vagina  fubmoto  Grimmonem  appetens,  extremos  loricae  nexus  cunu 
occidua  clypei  parteperfecuit.  Q£od  faclum  Grirrimoadmirationeperfecu- 4° 
tus  j  vetulum,inquit,acrius  dimicantem  non  memini:  ftatimq;  ferrum  exe- 
rens  cbjedtam  gladio  parmampenetrabilifecTiofte  convulfit.  Cujus  immo- 
rantem  i&ui  dextram  Haldanus  nihil  hatfitans  obvia  fcrri  celeritate  corri- 
puit.  llle  nihilominuslaeva  gladium  ftringens,ferientis  femur  tranfegit,  mu- 
tilati  corporis  ultionem  exiguo  vulnere  profecutus.  Vi&or  Haldanusvido 
reiiduum  vitae  pecuniaredimendi  poteftatem  fecit,ne  imbelli&mancomi- 
fetas  animae  reliquias  deformiter  adimere  videretur,  Quo  fado  tantum  fe 
pene  in  fervando  hofte  egit,  quantum  geiTerat  in  vincendo.  Cujus  vicloriae 
praemium  Thorildae  nuptiis  afiecutus,filium  ex  ea  Afmundum  fuftulit,aquo 
fe  NorvagixReges  originem  duxifle  magni  aeflimant,ab  Haldano  folennem  £Q 
generationis  fuae  feriem  retexentes.  * 

Pofthaec  cumEbbo  pirata, plebeii  generis,ad  fplendida  conjugia  capef- 
fenda  virtutis  fiducia  concitatus,  Sygrutham  Gothenfiu  Regis  Unguini  filiam 
poftularet,  ac  prsterea  Gothici  regni  dimidium  in  dotcm  expeteret,  fuper 
matrimonii  admiflione  confultus,  confenfum  Falso  fpondcridum  monuif, 

fecji 


HISTORIM  DANICM  LIB.    VII  12?    , 

feq;  nuptias  fruftraturum  promific  Quineciam  fedendi  locum  fibi  incer 
convivarum  difcubicus  affignari  praecepic  Probance  confilium  Unguino,  uv*~ 
omnem  regize  dignicacis  fpeciem  peregrina  corporisdeformicacecorrum- 
pens,  nocluq;  nupciis  fuperveniens;Occurrencibus  formidini  fuicmajorem 
humano  habicu  virum  advenifle  mirantibus.  Quimoxuc  regiam  incravic, 
circumfpetlis  omnibus,qua:ricquis  proximum  Regi  difcubicum  occupave- 
ric?  Ebbone  deinde  futurum  Unguini  generum  ejus  lateri  conjundlum  di- 
cenccper  fummam  verborum  iracundiam  perconcacur,  qua  vefaniaqui- 
biifue  furiiseo  perulanciae  addut~tus  ficuc  defpicabiles  generisfui  fordes  e- 
10  ximiae  nobilicacis  fplendori  mifcere  prjefumacrufticasq';manus  regiaegen- 
ti  inferere  audeat:  necid  quidem  expecere  concentus,etiam  alieni  regni 
confortium  captare  videatur.  Deinde  eum  ferro  fecum  decernere  jubec, 
non  prius  voco  quam  vicloria  pocicurum.  Quo  nodturnum  monftris  cer- 
tamen.diurnum  hominibus  congruererefpondenccnecemporis  excufa- 
tione  pugna  abnui  pofleclunae  fplendore  diem  aequari  perhibuic.  Talicer 
adadum  pugnae  Ebbonem ,  convivio  in  fpedcaculum  verfb,  proftravic,  nu- 
pciasq';  exequiis  mucavic.  Qui  incerjetlis  annis  in  pacriadecedens,cum  finc 
liberis  eflecregias  opesUnguino  ceftamenco  legavit,eumq';  Regem  confti- 
tuic.  Hicpoftmodum  ab aemulccui Regnaldo  nomen  erac,bello  oppreflus, 
20  filium  Sy valdum  reliquic. 

Hujus  filia  Syricha  aded  fpe&atae  pudicitiar  erac ,  uc  cum  ob  formas    ,  ,\ 
pulchricudinem  ingenci  procorum  frequenua  peteretur,ad  neminem  ex    xxxi) . 
eis  infpeclandum  adducipoffevideretur.Cujus  concinentisefiduciaa  patrer2^2^s 
conjugem  depopofcicqui  delenimentorudulcedinemutuumejus  confpe ■sxvalL'V& 
clumimpecrare  quiviflec.  Olim  fiquidem  apudnos  puellarum  continentia 
magnopere  vifus  petulantiam  edomare  fblebacnemencis  incegritas  ocu- 
lorum  libertate  corrumperetur,afFedabaturq', ,  ut  cordis  caftimoniam  oris 
modeftia  fateretur.TuncOtharusquidamEbbonis  filius,five  geftarum  re- 
rum  magnitudine,  five  comitatis  &  facundia;  fiducia  accenfus,  pertinaci- 
2o  bus  poftulandae  virginis  ignibus aeftuabac  Cujus  obcucum omnibus  ingenii 
nervis  emollire  connifus,  cum  demiflum  oculorum  ejushabicum  nuilape- 
nitus  arte  fiexiflecinviclae  fevericacis  perfeveranciam  miracus  abfcedic  E- 
jufdem  rei  cupidusgigas  cum  seque  feeffe&u  vacuum  animadvercerec,  foe- 
minam  fubornac,  quas  cum  obcenca  virginis  familiaricace  ejus  aliquandiu 
pediffequam  egifiecbanc  randem  apacernis  proculpenatibus,  quaeficacal- 
lidius  digreflionc,feduxic:quamipfemoxirruens  inardtiora  moncanaecre- 
pidinis  fepca  devexic.  Opinancur  alii,qu6d  fcemineam  mencicus  effigiem, 
cum  infidiosa  arcis  procradione domefticis  puellam  aedibus  abduxiflecpar- 
tesdemum  rapcorisimpleveric  QuoduccompericOcharus.indagandaevir- 
40  sinis  gracia  moncis  penica  perfcrutatus ,  inventam  oppreflb  gigante  fecum 
abduxic.  Adeoaucem  gigancea  fedulicas  puellae  caefariem  nexili  comarura 
aftridione  revinxeracucpilorum  perplexa  congeries  crifpata  quadamco- 
hxrentia  teneretur.nec  facile praecer  ferrum  quispofiecconfertos  crinium 
cxcricarecomplexus.  Denuo  igicur  variis  rerum  irricamentisaggrefluspu- 
ellarem  in  fe  provocare  confpettum,  cum  diu  corpences  nequicquamo- 
culos  accencaflecpropoficoparum  ex  fencenciacedence.ccepcum  reliquic 
Sed  neq;  puellam  ftuproviolare  fuftinuic,nefplendido  loco  natumobfcu- 
ro  concubicus  genere  macularec  Quae  eum  varios  folicudinum  anfraclus 
diutius  errabunda  percurrercc»  concigic  uc  ad  fylveftris  cujufdam  imma- 
50  nisq;  fceminae  cugurium  pervenirec,  Aqua  pafcendi  caprarum  gregis  offi- 
cio  deputata,  cum  denuo  per  Otharum  libercacis  auxilium  impecraflec  ca- 
libus  ejus  cencacur  alloquiis: 

^um  meis  mavis  monitis  adejje,  $}*j*m  gre&  pw/ens,  olidisfa  curam 

£t  pares  votisfociare  nexus,  ferre  cayellkt 

l*  $  ImpU 


n6  SAXONIS   GRAMMATICl 

W^aldvs  '     Impu  dextram  domina  refelle ,  Paululum  motufacile  pudicos 
Et  trucem  praceps  fugito  magiflram  ;  Efige  vultus. 

llt  rates  mecumfocias  revifens  Adlares  hinc  tejldtuampaternosj 

Libera  degas.  Et  pi&  Utamfbaabo  matri ; 

Linque  commiffk  ftudium  bidentis,  Sifemelhlandis  agitata  votis 
Sijerne  caprinos  agitare  grejfus ,  Lumina  pandas. 

\     Et  tofi  confors  refcr  apta  noflris '  Jduam  tuli  claujiris  toties  gigantum, 

Tramia  votis.  Confer  antiquo  meritum  labori, 

O  mihi  tantisfttidiis  petita  Etgraves  rerum  miferata  nifus 

Torpidorfursumradiosrefecle,  -         Parcerigori.  10 

Quareetenim  cerebrofa  adeodementire  ceepifti,  utalienum  ductare 
pecus,  &  in  monftrofum  famulitio  numerari  pfaeoptes,  quam  pari  confen- 
'  fus  aptitudine  mutuum  tOri  promovere  contraCtum  ?  Illa  nihilominus,  ne 
pudicae  mentis  confhntia  ad  externos  titubaret  afpe&us,  luminum  habitum 
immoto  palpebrarum  rigore  continuit.  Quantae  porrd  pudicitiae  feculi  il- 
liusfoeminas  extitifle  puternus,quae  neadlevem  quidem  oculorum  motum 
maximis  amatorum  irritamentis  adduci  potueruntf'  Cum  ergo  Otharus  ni 
gemini  quidem  beneficii  meritis  virgineum  in  fe  vifum  cohcitare  quivifiet, 
pudore  &  aegritudine  fatigatus  claflem  repetiit.  Cumq;Syritha  more  prifti-  ., 
no  decurfis  late  fcopulis,  in  Ebbonis  forte  fedes  erronea  perveniflet,  nudi-26 
tatis  &  inopiae  rubore  egentium  fe  filiam  aftruebat.  Anirnadvertens  autem 
Jhanc  Othari  mater^  quamvis  mafcore  illitam,  inopiq;  contedtam  amiculo , 
a  generofis  pullulafle  ramalibus,  honorato  fedehdi  loco  fufceptam,  reve- 
renda  fecum  comitate  detinuit.  Nobilitatem  quippe  virginis  index  forma 
prodebat ,  &  vuku  genus  interpf  ete  refultabat.  Quam  videns  Otharus ,  cur 
vultum  peplo  obfcuraret?  inquirit.  Cujus  animum  certius  experturus,  nu- 
pturam  fibi  fceminam  fingit,  ejusq,  torum  confcendens,  lucerniam  Syrithae 
geftahdam  committit.  Quae  cutn  abfumptis  pene  lychnis  admoto  propiuS 
igne  premeretur,tantum  patientiae  fpecimen  praebuit,ut  manum  abfqj  mo- 
tu  cohtinere  vifa,  hullam  ardoris  moleftiam  fentire  crederetur.  Externum  iq 
quippe  seftum  eohibebat  interior,&  pruritantis  animi  fervor  aduftae  cutisin- 
cendium  temperabat.  Quae  demum  ab  Otharo  manui  confulere  juffa,  pla- 
cidos  in  eum  obtutus  verecunda  luminum  eredione  convertit,ftatimq;  fe- 
moto  nuptiarumfigmento,  genialem  torum  nuptura  confcendir.  Cumqj 
poftmodumSyvaidus  comprehenfumOtharum,ob  illatum  filiaeftuprum,fu- 
fpendio  confumendum  duxiflet,  continuo  Syritha  raptus  fui  cafibus  explica- 
tis,non  folum  eum  inRegisgratiam  reduxit,fedetiam  patrem  ad  ejus  foro- 
rem  matrimonio  fibicopulandamadduxit. 

Poft  haec  inter  Syvaldum  Regnaldumcj;  exquifitae  probitatis  militibus 
«tfobiq;  deledlis,apudSialandiam  prselium  agitur:  In  quo,cum  triduo  nuu  ^lq 
tuiscjedibusexacT:o,obfummam  utriufqj  partis  virtutemincerti  vidofispro- 
curfus  exifterent,Otharus  five  diutinae  pugnae  taedio,five  gloriae  a^mulatione 
correptus,  cum  mortis  contemptu  confertiffimos  hoftes  irrumpit,  Regnal- 
doqi  interfortifllmasmilitumacies  obtruncato,fubir.aniDanisvick>fiam  pe- 
perit.  lnfigne  hoc  praelium  maximorum  procefum  ignavia  fuit.  Adeo  fiqui- 
dem rei  fumma  perhorruit,ut  fortiflimi  Sveonum  quadraginta  terga  fugae  de- 
difie  dicantur.  Quoruro  praecipuusStarcatherus  nulla  fasvitia  rerum  aut  pe- 
riculorum  magnitudine  quati  folitus,  nefcio  qua  nunc  obrepente  formidir 
ne  fociorum  fugam  fequi,quamfpernerepraeoptavit.  Crediderim  huncme- 
tqra  ei  divinis  viribus  injec"mm, ne  fupra  humanam  fortitudinem  virtute  fibi  *q 
praeditus  videretur.  Adeo  n|hil  perfedi  mortalium  felicitas  habere  confue? 
vit.  Tunchiomnes,maximipiratarumHaconis,quailquaedam  belli  reliqui» 
ad  eum  delapfae,  commilitium  ampleduntur. 
xxxw>  p  o  s  t  haec  Syvaido!filius  Sigarus  fuccedit  j  cui  filii  Syvaldus,  Alf,  &  Al* 

sjgarvs.  ^crus  fuerej  filiaqi  Syg^ne.  E  quibus  Alf  caeteris  animo  formaqj  praeftantior, 

piratK 


HISTORIM  DAKICM  LIB.  VIty  \i? 

triraticis  incumbebat  officiis.  Cujus  etiam  infignem  candore  caefarierh  tan-  „.„  -_.„, 
tus  comae  decor  afperierat,ut  argenteo  cnne  mtere  putaretur.  Eodemtem- 
pore  Gothorum  RexSyvardus  filios  habuifle  fertur  Wemundum  &  Oftenum, 
filiamqi  Alvildam,  quaetantam  verecundiae  fidem  ab  ipfis  propemodum  in- 
cunabulis  prafferebat,  ut  ospeplo  jugiter  obnuptumhaberet,  quo  minusfor- 
mam  fuam  alienae  libidinis  irritamentum  efficeret.  Huic  pater  in  ardtam  ad- 
modum  euftodiam  relegatae  viperam  angvemq;  educandos  commifit,  pu,- 
dicitiam  ejus  adultorum  tandem  reptilium  cuftodia  vallaturus.  Neqj  enim 
tacile  thalamus  inveftigari  poterat,  quem  tanti  difcriminis  peflulus  obfera- 

IQlbat.  Statuit  etiam,ut  fi  quis  ejusaditu.m  fruftra  tentaflet,protinus  amputan- 
dum  caput,  paloq;  refigendum  prsberet.  Ita  annexus  petulantiae  metus con- 
citata  juvenum  ingenia  caftigabat.  TuncAlf  Sigari  filius,rern  hoc  illuftrius  . 
quo  periculofius  tentandam  exiftimans,  proct  titulum  profeflus,  animalia-j. 
propter  virginis  conclave  cxcubantia  debetiare  jubetur,qudd  edlcTri  rationc  ?  , 
eorum  victori  virgineus  deberetur  amplexus.  Quorum  ut  acrius  adverfum 
fe  r.abiem  excitaret,  cruenta  corpus  pelle  contexit.  Qua  fuccin&us,mqx  ut 
fepti  valvas  fubik,torridum  chalybem  forcipe  comprehenfum  hiantis.vipe- 
rae  faucibus  immerfit,eamq;exanimem  proftrav.t.  Anguem  deinde  finuosaj 
volubilitate  prolapfum  ,  inter  medios  nctus  telum  jacuhtus ,  abfumpfit. 
Cumq;  padi  conditione  connexum  vi&onae  pignus  expeteret,refcrtSyvar- 
dtis  huric  fibigenerum  acceptari,  in  quem  filia  folidum  optionis  arbitrium  - 
contuliftet.  Cumd^ie  fola  puella:  mater  prOci  votum  difficulter  exciperet, 
mentem  filiae  fecreto  perluftrac  alloquio.  Qua  procum  impenfius  ob  virtu- 
tem  laudante,conviciiseam  acrius  lacerat,quod  elifis  pudicitis  nervis  fpe- 
cierum  illecrebra  caperetur ,  omiflaq;  virtutis  cenfura  adulantibus  formae 
blanditiis  lafcivae  mentis  intuitum  exhiberet.  Ita  Alvilda  ad  Danici  juvenis 
contemptum  addu-la,virili  vefte  foemineam  permutavit,  atq;  ex  pudicaad- 
modum  puella  ferocem-piratam  agefe  coepit.  Compluribus  quoq;  ejufdem 
voti  puellis  in  commilitium  adfcitis,  eo  forte  loci  pervenit,  ubi  piratarum 
^agmen  amiffibello  ducis  interitum  deplorabat.  A  quibus  obformae  pulchri- 

'  tudinem  piratica  princeps  creata,  majoris  muliebrivirtute  resedidit.  Quam 
Alf  crebris  navigationis  labonbus  infe&ari  conatus,inBlacmannorumforte 
claffem  hyeme  incidit.  Quotempore  denfatisaquarum  coa&ibus  tantagla» 
ciei  moles  naves  corripuit,  ut  eis  nulla  remigandi  vis  proceflum  ftruere  po- 
tuiflet.  Cumq^  frigoris  diuturnitas  tutiorem  conclufis  fponderet  inceflum, 
jubet  Alf  fuos  concretum  pelagi  finum  caligatis  tentare  veftigiis,  calceorum 
lubricitate  depoilta,giaciaIe  planum  firmius  percurfuros.  Quos  Blacmanni 
fuccincta  pedum  agilitatefugae  confulere  rati,inita  cum  eis  pugn&,vacillan- 
tibus  nimium  cefsere  veftigiis,  utpote  quorum  ancipites  gradus  fubje&um 
plantis  lubricum  impellebat.  Dani  vero  cruftatum  algore  pelagus  paflii  tu- 

4°  tiorepermenfi,infirmos  hoftium  elisere  progreffus.  Quibus  devicl:is,navi- 
gationem  in  Finniam  vertunt.  Ubi  contra&iorem  forte  finum  ingreffi,mif- 
fis  qui  rerumhabitum  explorarent,paucis  navibus  portum  occupari  cogno- 
fcunt.  Alvilda  quippe  eafdem  faucium  anguftias  prior  clafle  pctiverat.  Quae 
cum  ignotas  eminus  puppes  adefle  confpiceret,  praepeti  remigio  velox  in_. 
eorumdefertur  occurfum,irrumpere  hoftem  quam  opperirifatiusjudicans» 
Tunc  Alf, prohibentibus  fociis, plures  naves  paucioribus  attentari, indignum 
refpondit ,  ut  Alvilds  quis  perferat  paucarum  puppium  objedtu  procurfus 
fui  ftudia  deturbari,  prasfatus  parvae  rei  momento  magnorum  operum  titu» 

'     los  refpergendos  non  efle.  Nec  parva  Danis  admiratio  fuit,unde  hoftiurn 

^O  corporibus  talis  formae  decor,tantaq}  membrorum  aptitudo  fuppeteret.  Ut 
ergo  navalem  committere  pugnam  coeperunt ,  Alf  juvenis  Alvildae  proram 
infiliens  in  puppim  ufqjfadlarefiftentium  ftrage  progreditur.  Cujus  comes 
Borcarus  decufsa  Alvildae  galea,mentiq;  e]m  laevitate  confpeda,animadver- 
tit  ofculis  non  armis  agendum  efle,teIorumq,  rigore  depofito,bIandioribus 

,L  4  hoftem 


U8  SAXONIS  GRAMMATICI 

sigarvs.  hoftem  officiis  acrreclandam.  Igitur  Alf,  quam  cerra  mariq;  tot  obftanci- 
bus  periculis,  indefeflb  labore  quaefierac,  fupra  fpem  oflFerri  gavifus,  cu- 
pidius  apprehenfam,  virilem  culcum.in  muliebrem  convertere  coegic: 
ex  qua  poftmodum  filiam  Guritham  procreavit.  Sed  &  Borcarus  Alvildae 
comitem,Gronomine,matrimonio  complexus,filium  ex  ea  HaraldurrLs 
1  fufcepic,  quem  fequens  aecas  Hyldetand  cognominavit. 

Et  ne  qnis  hunc  bellis  fexum  infudafle  miretur,  quaedam  de  caliumj 
fceminarum  condicione  &  moribus  compendio  modicae  digreflionis  ex- 
pediam.  Fuere  quondam  apud  Danos  foeminae3quae  formam  fuam  in  vi- 
rilem  habitum  convercences,omnia  pene  temporum  momenra  ad  exco-  IO 
lendam  miliciam  conferebant,ne  virtutis  nervos  luxuriae  contagione  he- 
betari  paterencur.  Siquidem  delicatum  vivendi  genus  perofae,  corpus  a- 
nimumq;  patientia  ac  labore  durare  folebanc,cocamq';  fceminea? levitatis 
mollitiem  abdicantes,  muliebre  ingenium  virili  ucifaevicia  cogebant.  Sed 
&  tanta  cura  rei  militaris  notitiam  captabant,  ut  fceminas  exuifle  quivis 
pucarec,  praxipue  vero  quibus  aut  ingenii  vigor,  aut  decora  corporum_> 
precericas  erac,  id  vitae  genus  incedere  confueverant.  Ha?  ergo  perinde  ac 
nativae  condicionis  immemores,  rigoremq';  blandiciis  anceferences,bella 
pro  bafiis  intencabant,  fanguinemq'5  non  ofcula  delibantes ,  armorum  po- 
cius  quam  amorum  officia  frequentabant,  manusq';  quas  in  celas  aptarc_,2Q 
debueranc,  telorum  obfequiis  exhibebanc,  uc  jam  non  le£lo,fed  lecho  ftu- 
dences  fpiculis  appecerenc,quosmulcere  fpecie  pocuiffenc.  Nuncadiver- 
ciculo  propoficum  repecam. 

Veris  inicio,cum  Alf  &  Algerus,  repeticis  piracicasoperibus,varia  pe- 

lagusnavigacionecencarenc,inHamundiRegulifiliosHelvvin,Hagbarchum 

&Hamundum  cenrenis  incidere  navigiis.    Quibus  illaco  prselio,  cumfef- 

iascasde  dexcras  fola  crepufculi  caligo  dirimerec,no£tumilitifcedusimpo- 

nitur.    Quod  poftero  die  perpeti|invicem  jure  firmatum  eft  ;J  tanto  vul- 

nere  hefterna  pugna  utrobiq;  fufcepto,  ut  nulla  renovandi  certaminis  fa- 

cultas  exifteret.  Ita  quos  par  virtus  exhaufit,  neceflitas  inpacem  coegic  $0 

Per  idem  cempus  Hildigefleus  claro  Teutonum  loco  ortus,  forma;  &  no- 

bilitatis  fiducia  Sygnem  Sigari  filiam  poftulabac.    Apud  quam  maximum 

ei  concemptum  obfcuritas  peperic,  qu6d  forcicudine  vacuus  ,  aliena  pro- 

bicace  forcunam  inftruere  viderecur.    Prarcipue  eandem  in  amorem  Ha- 

conis  magnalium  ejusfpeftara  deflexicopinio.  Quippe  majorem  forcium, 

quam  mollium  refpe&um  agebac;  nec  formae,fed  operum  infignia  mira- 

bacur;  fciens  omne  decorisblandimencumfolavircutis  aeftimationeforde- 

fcere,  nec  aequa  illi  lance  conferri.  Sunt  enim  puellas,  quae  potius  amato- 

rum  claricace  quamfpecie  capiuncur,quasq';  non  oris,  fedmencishabicum 

afftimances,  in  alcernum  copulae  vocum  folus  animi  refpe&us  accendit_».  4° 

Hagbarchus  vero  cumSigari  filiis  Daniam  pecens,iifdemq';  ignaris,fororis 

eorum  alloquiopockus,  tandem  eam  adclandeftiniconcubituspromiflio- 

nemfidefibi  obligandam  adduxit.  Quae  poftmodum,force  pediflequis  in- 

fignes  procerum  ciculos  conferencibus,  HildigifleoHaconem  praeculic,  in 

illo  nihil  przeter  fpeciem  laudabile  reperiri,  in  ifto  oris  lituram  animi  flo- 

re  penfari  teftata.   Nec  eum  fimplici  laudationis  genere  extulifle  conten- 

ca,  tali  concentu  ufaperhibetur: 

Hic  candoris  inops  prima  probitate  relucet, 

Vultum  vigore  metiens. 
Nam  damnum  rigida  redimit  mens  arduaforma,     '  5° 

UMendam^  vincit  corporis. 
"    '  Corde  micat  /pecies,facies  feritatejuvatur, 

'  Ipfi  rigore  pr&cluis. 

H&c  candore  beat  mentum ,fed mente  colorem  ("'<■; \ -  • 

"-'■■■  Morum  feverus  «rbiter.  Umc 


IIISTORIM  DANICJB  LlS.Ylt  129 

Uuicprecium  nonformafdcit>fedfortior  aufm,  siaARVSi 

Armis£  parta  claritas. 
K_yff}  illum  capitis  decor  approbat,<jr  nitor  oris, 

Vertex^  crine  fulgidm, 
Sordet  inane  decr-ts  form<c,cdnfunditur  in  fi 

Fallax  decoris  dignitas. 
Difiaribm fiudiis,  fpecies  virtm^  reguntur, 

Hacpcrfiat,  illa  deperit. 
Importat  vitium  vacum  color,hunc  levis  anni 
Iq  Fluxus  gradatim  difiipat. 

Jli  probitas  mcliore  loco  fiuapeElorafirmat) 

Nec  lapfa  prorfm  excidit. 
Extcriore  bono  vulgarisfallitur  aura, 

Reffife  normam  negligit. 
At  mihi  cenfura  virtm  potiore  probatur , 

Spreta  decoris  gratia. 

Quae  vox  ita  ad  aftantium  aures  delapfa,utHagbarthusHacofiislauda-> 
n  vocabulo  putaretur.  A  qua  cum  Hildigisleus  Hagbarthum  fibi  pndatum 
dolenter  tuliflet,  Bolvvifum  quendam  luminibus  captum  muneribus  illicit, 
2o  qui  Sigari  &Hamundi  filios  ad  amicitias  odio  permutandas  adduceret.  Rex 
quippeSigarus  fenum  duorum,quorum  alter  Bolvvifus  erat,confilio  cun&a 
ferd  gerere  confueverat.  Horum  tam  difcors  ingeniumfuit,  ut  alter  inimi- 
citiis  diflidentes  in  gratiam  reducere  folitus  efleti  alteri  curae  foret  amicitia 
jundos  odio  fequeftrare,&  fimultatum  peftes  alternis  Ventilare  diflidiis.  Pri- 
mum  itaq;  Bolwifus  apud  Sigari  filios  Hamundi  fobolem  pleno  obtrectatio- 
nis  mendacio  lacerabat,  affirmans  earn  nunquam  fida  pace  focietatis  jura_» 
fervare  folitam,  bello  potius  quarrt  foedere  continendam.  Itaqj  juvenum 
paclione  perruptl,Helvvin  &  Hamundus,Hagbartho  procul  agente,aSigari 
filiis  Alf  &  Algero  praelium  inferentibus,  apud  portum,qui  Sinus  Hamundi 
50  dicitur,opprimuntur.  QuosHagbarthuS  poftmodum  integrisviribus  fuper- 
veniens  in  uhionem  fratrum  bello  confumpfit.  Hildigisleus  ambas  nates 
telo  traje&us  elabitur.  Quae  res  infecfandorum  rifuTeutonumjoccafip  ex* 
titit,quod  opprobrii  nota  plagae  deformitas  non  careret. 

Poft  haec  Hagbarthus  muliebri  corpus  cultu  inftruens,  tanquam  Sigari 
filiam  fraterna  clade  non  laeferit,folitarius  eam  acceptae  promiflionisfiducil 
repetit,p!us  fecuritatis  ex  ipfius  fide,quam  fuo  facinore  formidinis  contra- 
hens.  Adeo  libido  periculum  contemnit.  Et  ne  profe&ioni  caufa  deeflevi- 
der,etur,pugnacem  Haconis  famulam  profitendo,  legationem  ejus  ad  Siga- 
rum  perferre  fe  dixit.  Cumqj  nodtu  inter  pediflequas  cubitum  reciperetur, 
a0  pedesq;  ei  ab  ancillulis  lavandi  officio  pertergerentur,interrogatus,quidliH 
fpidis  adeo  cruribus  eflet,  manusque  parum  blandi  conta&us  haberet,  ho6 
modo  refpondit:  ■[ 

Quid  miri  tenerum  nobis  durefcere  fubtel, 

Et  longos  hirte  crure  manere  pilos? 
Cuiplantas  toties  fubjecia  relifit  harena, 

Et  vepres  medium  corripuere  gradum?  - 
JSQincfaltu  nemus  expenor ,  nunc  xquora  curfit, 
Nunc  mare,  nunc  tellm,  nunc  iter  unda  mihk 
Sednea;ferratis  conclufum  nexibm  uber, 
„„  ^Aut jaculis  folitum,  mifidibm^premi» 

Ad  tatium  vefiro  potuit  mollefcere  ritu, 

6)uas  chlamydii iegmen,aut  toga  Uvis  hahet^ 
Nec  cotm  aut  cal/tthi,fed  cade  madentia  tela 
officium  nojlra  compofuere  manm 

Cujus 


13©  SAXONIS    GRAMMATICl 

siGAm.  Cujus  affirmationem  Sygne  confentanco  difiimulationis  genere  profequ* 
non  morata  ,  par  effe  refert  manus  vulnera  fkpius  quam  vellera,  pugnam-. 
quam  penfa  tradlantes,  conlentaneam  officio  praeferreduritiem,nec  tra&a- 
bili  foeminarum  mollitudinc  enervem  levitatis  fpeciem  alienis  conta&ibus 
exhibere.  Quippe  eas  partim  bellico  labore ,  partim  navigandi  confvetudi- 
ne  duratas  efle.  Neqj  enim  bellatricem  Haconis  vernulam  muliebribus  in- 
fervire  negotiis,  fed  jaculandis  haftis,  torquendiscji  miflilibus  oblitam  cru- 
orc  dexteram  afFerrc  confuevifle.  Quamobrem  mirandum  non  efle  plantas 
ingenri  itinerum  emenfione  duratas,  quasqj  decurfa  toties  littorafcabrisla» 
pidum  fragmentis  obtriverint,  callofo  rigore  lentefcere,  nec  parem  earum  .Q 
teneritudini  contaclum  prae  fe  ferre,  quarum  yeftigia  digreffus  expertia  au- 
licis  jugiter  liminibus  includantur.  Quam  quum  Hagbarthus,  perinde  ac 
honoratiorem  cubandi  locumhabiturus,torifociam  recepiffet, inter  murux 
voluptatis  colloquia  talibus  fenflm  orfis  compellat: 

Si  captum  genitor  tuus  Namfratres  necui  tuos 

CMe  tnfii  dederit  neci,  Privatos  ope  nautica: 

Numquid  conjagijfidem,  Et  nunc  te,patre  nefcie , 

lanti  fcedem  immemor,  Acfi  nilprius  egerim, 

EosJfatum  repetes  meum  ?  Votis  iliius  obviam  , 

Zfymfifirs  ea  cejferit;  Communi  teneo  toro.  %q 

Haudfiero veni&iocum :  Dic ergo,  Venus unica, 

*tj[ef.  pareens  mifirebitur  Jguam  votifieciem  feres 

Uiturw fiobolem  parens.  Complexu  Jolito  carens  ? 

Adhsec  Sygne: 
xMe  crede  tecum,chare,velle  commori, 

Sifiors  exitij pratulerit  vicem; 
Nec  ulta  vit&prorogare  tempora, } 

Qvum  te  mors  tumulo  trifiis  adegerit. 
Nam  fi  fupremam  forte  lucem  clauferis, 

Liclorum  rabido Jubditus  aujui;  3© 

*Jpuocun%.  letho  prafocctur  halitus, 

(Jttorbo,fiu  gladio  sgurgite,  veifolt ; 
Omnis  petulca  tabis  ignes  abdico, 
Et  me  confimili  devoveo  neci: 
Vt  quos  idemfiedus  tori  revinxerat, 

Idem  Jupplicij  contineat  modus. 
Nec  hunc,  necUfinfura  p&nas,  dejeram, 

6)uem  dignum  Venere  confiitui  mca: 
'Jdmprima  nofiri  carpfit  oris  ofiula, 

Etfloris  teneri  primitias  tulit.  4° 

/      Nutiumputo  votum  futurum  certius, 

Si  quidfceminea  voxfidei  gerit. 
Qux  vox  ita  Hagbarthi  animum  vegetavit ,  utplus  voluptatis  in  ejus 
promiffo,quani  periculi  in  fua  digreffione  reponeret.  Qui  quum  ab  ancil» 
lulis  proditus  a  Sigari  li&oribus  oppugnaretur,  diu  fe  ftrenua  pugna  defen- 
dit,  compluresq;  ex  eis  in  aditu  trucidavit,  Comprehenfus  tandem,  &  ad 
concionem  perdu&usjdiverfa  plebis  fuffragiaexpercus  eft.  Siquidem  com- 
plures  fupplicium  ab  eO  tam  gravis  injuriae  exigendum  dicebant.  Sed  Bil- 
vvifus  Bolvvifi  frater,  aliiq,  fententia:  potioris  auctores,  potius  ftrenua  ejus 
opera  utendum  ,  quam  crudelius  in  cum  confulendum  monebant,  Tunc  5° 
fubiens  Bolvvifus,iniqua  affirmabat  confilia,  q«ae  Regemquum  ultione  uti 
debcat,  ignofcere  jubeant,&  juftum  iracundiae  motum  indigna  miferatione 
deleniant.  Quo  enim  pado  Sigarum  circa  hunc  parcendi  miferendive  ftu- 
dio  moveri  poffe,  a  quo  non  folum  gemino  filiorum  folatio  fpoliatus,  fcd 

etiam 


fllSTORIM   DANICM  LIJB.  VII.  t$! 

etiam  corruptae  filiae  coricumelia  refperfus  videatur?  Quam  fententiarnjSI(j „.«* 
rnajore  concionis  parce  fuffragiis  profequente,  damnatur  Hagbarthus, 
ftipesq';  eum  excepturus  erigicur.  Quo  evenit,  ut  qui  prius  nullum  pen£ 
trifte  fuffragiUm  habuerac,  omnium  fxvitia  multtaretur.  Quem  Regina_» 
aaox  porredto  poculo  ficim  lenire  juflum,  tali  minaruminfliftione  foliciap,: 
Nunc  infolens  Habarthe> 

Quem  morte  dignum  eoncid 
Adjudicanjit  omnis* 
Sitis  fuganda  gratiji 
-Q  &ri  d.ibn  bibendum 

Scypho  liquorem  corneB. 
ob  hoc  metum  refutans* 
Vtt&fupremo  tempore» 
Audacibus  labellis 

Lethale  liba  poculum  s 
\Quo  potus  inferorum 

<JMox  applicere Jedibus  » 
Iturus  in  reclufam  .  , 

Dttisfeveri  regiam  ,* 
~  Patibulofc  corpus 

Orco  daturus  fpiriturns. 
Tunc  juvenis  oblacum  apprehenderis  populum,  tale  fertur  mtulifT* 
rcfponfunij : 

Hacgufium  capiam  manu  fupremum» 
JExtrem*  quoPLpotionis  haufium* 
^&uanatostibifufiuligemeUos.  < 

Jam  non  Elyfios  inultus  axes, 
Non  impune  truces  adibo  manes. 
VS(am  nojirb  prius  hosperaffa  nijh 
Clades  iartareis  reclufit  antris. 

*  H&c  vefiro  maduit  cruore  dextrd* 
ffdcproli  teneros  ademit  annost 

Quam  luci  tua  procreavit  alvUii 
Cui  nec funereus  pepercit  enfis. 
Jnfamis  mulier ,furensgs  mentta 
Jnfelix  geniirix  dr  orba  natis, 
Sublatum  tibi  fiulla  reddet  atai» 
Nec  tempus  redimet,  diefve  qutvk 
Demptum  lethifero  rigoYe  pignus* 
Iea  mortis  comminationem  incerfe&orum  a  fe  juvenum  exprobfa* 
4°  tione  ulcus,reje<3oinReginam  poculoos  ejus  fparfomeri  liquore  fuffudit* 
Incerea  Sygne  deflentes  famulas»  an  fibi  cceptorum  focias  fieri  pace- 
rentur ,  interrogac.  Illae,  quicquid  domina^  VOti  incederec ,  fuis  fpondentj 
effeclibus  exequendum.  Promiflloni  fides  adje&a  eff.  Deinde  lacrymis 
fuffufa ,  quem  unice  cori  conforcem  habueric,faco  infequi  Velle  fe  dicic> 
jubetq;  mox  uc  fignum  e  fpecula  datum  efFet5  faces  thalamo  fubdi,dein- 
lie  laqueos  ex  peplis  fieri >  hifdemqj  fauces,pulfo  pedtim  fulcimine,  ftran* 
gulandas  praberi.  Aflentientibus,qu6  minorem  mortis  metumhaberenc» 
merum  propinac.  Poft  hxc  Hagbarthus  ad  montem,qui  poftmodum  ab 
ee.  ipfo  vocabulura  traxic,  fufpendio  confumendus  adducicur.  Tunc  expercu- 

*  rus  amafiae  fidem,amiculum  fuum  alidloribus  fufpendi  praecepit,  volupta- 
ti  fibi  efTe  praefacus,fi  propinquae  morcisinftar  alicujus  fpeftaculi  imagine 
pervidiflec  Quo  impecraco ,  fpeculai  cuftos  id  circa  Hagbarchum  peragi 
ratus,  conclufis  incra  aulam  puellis  confpetta  denunciat.  Quajmoxdacis 

incen» 


&GAB.VS. 


,51  SAXONIS  GRAMMATICI 

incendio  tecYis ,  fubje&a  pedibus  robora  depellentes,  gulas  laqueis  obtor- 
quendas  dederunt.  Igitur  Hagbarthus  reg-iam  igni  implicatam  confpiciens, 
ac  notum  conflagrare  cubiculum,  plus  laetitiae  fe  ex  amicae  fide,  quam  mce- 
roris  cx  propinqua  morte  fentire  perhibuit.  Quinetiam  aftantes  ad  nccem 
fibi infcrendam  hortatus  ,  in  quam  parvo  momento  fatum  poneret,  hujuf- 
modi  carmine  proteftatur: 

Ocym  ojuvcnes  correptm  in  aera  tollar, 
Dulce  mihi,  nupta  >  elipoB  tuafata  mori. 

t^yifpicio  crepitm  &  tecJa  rubfnua  flammis , 

Tollicitusfo  diu  pacla  revelat  amor.  *  ® 

En  tua  nondubiis  completur  facfio  ■votis  t 
Guum  vita  mihifis,  interitus^  comes. 

Mnus  erit  finis,unus  fosl flxdera  nexasi 
Nec  pafiim  poterit  prima  perire  Venus- 

Eelix  qui  tanto  merni  confirtejuvari, 
Nec  male  tartareosfblus  adire  deos. 

Ergo  premant  mediasfubjecfa  tenacula  fatices* 

Nrf  nifi  quod  Ubeat,  pcena  fupremaferet ; 
G)uum  reflauranda  Veneris  [pes  certafuperfit, 
Et  mors  delicias  mox  habiturafkas, 

%^4xis  uter^juvat,gemino  celebrabitur  orbe, 
Una  animt reqmes,par  in  amorefides. 
Ecce  enim  oblatumlibens  difaimenaccipio,quum  ne  apudmanes  quidem. 
amor  ipfe  participis  fui  complexum  deperire  patiatur.    Et  cum  diclo  licto- 
rum  opera  laqueo  profligatur.   Et  ne  cuiquam  antiquitatis  veftigia  prorfus 
exoleviffe  credantur,  praedictae  rei  fides  praefentibus  locorum  indiciis  exhi- 
betur,quum  &  Hagbarthuspago  vocabulum  extin&us  intulerit,  nec  long_ 
a  Sigari  oppido  locus  pateat,ubiplano  paululum  agger  elatior  veteris  fun- 
di  inftar  protuberantis  humi  fpecie  demonftrat.  Sed  &  quidam  Abfaloni 
trabcm  fe  eo  loci  repertam  vidiffe  narravit,  quam  agreftis  vpmeje  glebam  JO 
rimatus  offendit.  _  K 

His  auditis  Hako  Hamundi  filius,  qvum  in  ukionem  fratrurn  arma  ab 
Hybernienfibus  in  Danos  translaturus  videretur,ab  Hakone  Sialandico  Wi- 
geri  filio,  Starcatheroq;  deferitur,  quorum  poft  Regnaldi  necem  ad  ufquo 
tempus  auxiliis utebatur.  Alter  fiquidem  familiaritatis, aker  originisintuitu 
movebatur,diverfaq;  ratio  par  ambobus  ftudium  peperit.  Hakonem  namq; 
ab  inuafione  patriae  pietas  deturbavit,  quod  csteris  adverfum  exteros  bel- 
lum  gerentibus,  ipfe  cum  civibus  praeliaturus  videretur.  Starcatherus  vero 
quod  Sigari  fenilis  hofpitio  ufus  fuerat,hoftem  agere  fuperfedebat,ne  bene 
meritum  injuria  afficere  putaretur.  Tantum  enim  quidam  hofpitalitatisgra-^Q 
tiae  deferunt,  ut  ad  moleftiam  eis  inferendam  adduci  non  poffint,  quorum  . 
fe  quandoqj  humanitatis  ofticia  expertos  meminerint.  Sed  &  Hako  plus 
damniin  fratrum  nece,quam  pugilum  defe&ione  reponens,inportnm,qui 
Danice  H3ervvig,Latin£  Exercituum  finusdicitur,claffe  co31ata,militem  ex- 
ponit ,  pedeftremq;  aciem  inftruit,  quo  loci  nunc  oppidum  ab  Hesberno 
conftrnctum,  munimine  fuo  praefidium  accolis  facit,  aditumq;  barbarae  fe- 
ritatis  eliminat.  Deinde  fparfis  trifariam  copiis,geminam  navium  partem, 
paucis  remigio  deftinatis,ad  Sufam  amnem  praemittit,quae  per  obliquos  al- 
veiflexus  ancipitinavigatione  progr^diens,peditibus,fi  res  pofceret, fubfi- 
dium  miniftraret.  Ipfe  cum  refiduis  pedeftri  itinere  fa&o,  fylveftribus  ma-  £Q 
xime  locis,  ne  cerneretur ,  inceflit.  Qyae  via  crebris  quondam  occlufa  ne- 
moribus,nunc  partim  aratris  apta,tenui  fruticumraritatepraetexitur.  Etne 
progreflis  in  planum,  arboreum  deeffet  urnbraculum,ramalia  ab  eis  incidi 
geftariq;  praecepit.  Praeterea  ne  quid  properantibus  oncri  foret,  veftium_. 
partem  ac  vaginas  abjici,nudosq;  gladios  deferri  juflit.  Ob  cujusiadi  me- 

moriam, 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  VIL  13$ 

moriam,  aeternum  monti,  vadoq;  cognomen  reliquit.  Ita  binas  vigilum  ^HruQAmi 
tionesno&urnaprogreffione  fruftratus,qvumin  tertiam  incidiflef,mox  fpe- 
culatorinfclitumfafticontemplatuseventum,acceflbSigaricubiculoftupen~ 
daerei  nuncium  afferre  fe  dixit,quodfrondesacfrutices  humano  moregra- 
dientes  afpiceret.  Tunc  percontatus  Rex,quantum  nemoris  diftaret  adven- 
tus,ut  propinqvum  effe  cognovit,hoc  monftro  fatum  fibi  portendi  fubjun- 
xic.  Quo  evenit  ut  fucciforum  fruticum  palus,  Lethalis  publico  nuncupare- 
tur  eloquio.  Igitur  locorum  anguftias  veritus,  reli&o  oppido,  confpedtiorem 
foli  planitiem  pradiohoftes  excepturus  petivit.  Idem  apudlocum,quivulgo 

10  Walbrynda,  Latine  cadaverum  vel  ftragis  puteus  appellatur,gefta  infdiciter 
pugna,  protritus  extinguitur.  TuncHaco  vidoria  in  crudelitatem  versa  tan- 
to  facinore  fortunam  profequi  coepit,ut  promifcuse  caedis  avidus,nihil  con- 
ditioni  aut  fexui  deferendum  putaret.  Sed  neq;  miferationis  aut  verecundias 
refpectui  indulfit,  quo  minus  fcemineo  ferrum  cruore  refpergeret,matresq$ 
cum  liberis  communi  ftragis  fasvitia  violaret. 

HisauditisSyvaldus  Sigari  filius,qvum  paternishaclenus  penatibusin-   xxxt*. 
haefifletjultoris  partes  executurus  exercitum  contrahit.  Igitur  Haco  multi-SJr"'*iD,'s 
tudinis  concurfu  conterritus,cum  tertia  agminis  parte  in  Haervvig  claflem  re- 
petens,maritimofibi  difceffu  confuluit.  Cujus  collegaHaco  cognomineFa-    ■> 

^oftuofus,  plus  fiducis  in  recenti  vicloria,quam  metus  in  Haconis  abfentia  rei 
ponendum  exiftimans,mortemq;  fugae  prarferens,  reliduum  tutabatur  exer* 
citum.  Itaq;  redu&is  paulifper  caftris,  apud  villam  Axelftadam,  navalem  diu^ 
tule  praeftolatus  occurfum,venirntium  tardiusfociorum  fegnitiem  caufaba- 
tur.  Nondum  enim  ad  deftinatum  portum  immiffa  amni  claflis  appulerat.  A- 
deo  autem  Sigari  clades,  Syvaldiq;  charitas  promifcuos  plebis  animosinci- 
tabant,ut  uterq;  febellofexus  impenderet,  nec  certamencrederesfcemineis 
caruiffe  praefidiis.  Poftera  luce  Haco,  Syvaldusq;  congrefli,biduum  extraxc- 
re  pugna.  In  qua  rebus  atrociflime  decertatis,utroq;  duce  proftrato,  Dano- 
rum  reliquias  vi&oria  decoravit.  Nocte  vero  praelium  infecutaadconftituti 

20  portus  reccptaculum^claflis  Sufam  rimata  pervenit.  Cujus  alveum  quon- 
dam  remigiis  pervium,nunc  folidioribus  elementis  concretum  anguftiaeli- 
mitant,ut  vetante  conftrictionisinertia  rarus  puppium  admittatur  ingreflus. 
Diluculo  nautae  fociorum  cadaveraconfpicati,funerandi  ducisgratia,collem 
fpe<ftatae  magnitudinis  extruunt,quem  ufq;  nunc  opinione  celebrem  Haco- 
nis  buftum  fama  cognominat.  Quorum  multitudinem  Borcarus  cum  Sca- 
nico  repente  equitatu  adveniens,  neci  implicuit.  Confumpto  hofte  vacuas  . 
remigio  rates  inftruens,  Hamundi  filium  anhela  prsceps  celeritate  perfequi- 
tur.  Cujus  congreflbhabito,contigitHaconem  rebusinfeliciter  geftis  metu 
praecipitem  in  Scothorum  patriam  ternis  evolare  navigiis.  Ubi  decurfo  bi- 
40  ennio  defungitur. 

Taliarerumbellorumq;difcriminaade6regiamapudDanosgentemex-^N©F£ 
hauferant^uthancadfolamGurithamAlfifiliam^SigariveroneptenijredadamD^isrjc^; 

efle  conftaret.  Qui  qvum  fe  confvetae  nobilitatis  regimine  defe&os  viderent,  %^jqR% 

regnumpopularibustradunt,creatisq;  explebeprincipibus,OftmaroScaniae, 

Hundingo  Sialandiae  procurationem  attribuunt.  In  HanonemFionae  domi- 

niura  conferunt.  Penes  Rqiricum  atqj  Haterum  Jutiae  fummam  difcreta  po- 

teftate  conftituunt.  Et  ne  lateat,quoRegum  pofteritasfatore  fuccreverit,oc- 

currunt  quaedam  neceflario  paulifpcr  perftringenda  digreflu.    Ferunt  fortif- 

fimum  Svecorum  Gunnarum  olim  ob  graviflimas  caufas  Norvagiae  infenfum, 

fQ  laceffendae  ejus  licentiam  precibus  impetratam  maximis  exafperaffe  pericu- 

lis,  ac  primum  in  Jather  Provinciam  propofitos  effudiffe  decurfus  :  quarru 

partim  flammis,  partim  caedibus  implicans,omiflis  rapinis,  tantum  obfitos 

eadaveribus  calles  ac  fufas  cruore  femitas  permeare  gaudebat.  Nam  qvum 

caeteri  jugulis  abftinere ,  praedamque  magis  quam  caedem  affe&are  fole* 

rent,  hic  fpoliis  faevitiara  antcponens ,  funeftum  animi  libitum  humanis 

M  potifli- 


IJ4  SAXONIS   GRAMMATICl 

g>„iiV(^,5potiflEimurn  cladibus  exercebat.  Cujus  atrocitate  permoti  incolae,propin* 
«3  vbTr-  quum  periculum  publica  deditione  praeveniunt.  Sed  &  Rex  Normanorum 
ifAT&kis  ^egnaldus  ultimae  fene&utis,audito  tyranni  ftudio,filiamDrottam  faclo  fpe- 
cu  claudendamcuravit,aptumq;  eiprovifis  inlongumfumptibus  famulitiura 
tribuit.  Sed&  gladios  exquifita  fabrorum  opera  decuflatos,cum  regiafupel- 
le&ile  pariter  antro  mandavit,ne  ferri  ufum,quem  fibi  inhabilem  videret,ho- 
fti  capiendum  relinqueret.  Et  ne  confpicua  eaveae  pateret  elatio,  folidiori 
terrae  tumorem  aequabat.  Ad  bellum  deinde\p'rofectus,qvum  fenilibus  mcm- 
bris  in  aciem  defcendere  non  poflct,coraicum  innixus  humeris,alienis  fulta 
gradibus  veftigia  proferebat.  Igitur  pradio  cupidius  quam  felicius  gefto  con-  19 
;fumptus,gravem  ruboriscaufam  patriae  reliquit. 

Ut  enim  Gunnarus  devicta:  gentis  ignaviam  inufitata  conditionis  de- 
formitate  mulctaret ,  re&oris  loco  canem  eis  praeponi  curavit.  Quo  facl» 
quid  aliud  enm  aflequi  voluiffe  putemus,  quam  ut  plcnus  fuperbiae  populus 
infolentiam  fuam  manifeftius  puniri  cognofcerct,dum  obnixos  latranti  vcr- 
ticcs  inclinaret.  Et  ne  quid  contumeliae  deefl~et,fatrapas  procuravit,  qui  fub 
ejus  titulo  privata  ac  publica  negotia  tuerentur.  Cujus  etiam  jugi  conftan- 
tiqi  cuftodiae  diftindlos  procerum  ordines  applicabat.  Statuitinluper,  ut  fi. 
quis  aulicorum  ducis  fui  defpicabile  duxiflet  obfequium,variosqj  difcurrcn- 
tis  inceflus  plenis  vcnerationis  obfequijs  infequi  fuperfcdiflet ,  membro-20 
rum  clade  fupplicia  lueret.  Sed  &  geminum  genti  victigal  impofuit,  unum 
autumnalibus  copiis,  alterum  vcrnali  tempore  perfolvcndum.  Ita  Norvagicn- 
(iumtumoreexplofo  obtentum  eft,utliquidius  faftusfuidetrimentacogno- 
fcerent,quem  caninis  adaclum  obfequiis  vidercnt. 

Audiens  autem  Regis  filiam  longinquisocdufam  latibulis,omnibus  in» 
genii  nervis  ad  eam  inveftigandam  contendit.  Quo  syenit,ut  dum  ipfe  quoqj 
luftrandi  intcr  alios  oflficio  fungeretur,  fubtcrranei  mOfmuris  fonum  dubii. 
procul  aure  colligeret.  Tunc  fenfim  progreflus  certiorem  humanae  vocisha- 
bitum  deprehendit.  Cumq;  ftibje&am  pedibus  humum  ad  folidum  fodi  juf- 
fiflet,fubito  patentc  cavea  cuniculatos  animadvertit  anfraclus.  Trucidatis  i-  50 
taq,  famulis,dum  detectos  antri  aditus  tueri  cupiunt,puella  cum  repofitis  in- 
ibi  fpoliis  cavo  cxtrahitur.  Quae  rcrum  admodum  provida  patrios  dunta- 
xat  cnfes  fecrctioris  cuftodiae  tutamento  tradiderat.  Haec  a  Gunnaro  ftuprum 
pati  coa&a,filium  procreatHildigerum.  Cui  tanta  paternaecrudelitatis  a?mu- 
latio  fuit,ut  casdium  femper  appetens,  &  humanis  folum  intentus  excidiis , 
immensa  fundendi  cruoris  cupidine  fufpiraret.  Igitur  ob  intolerabiles  faevi- 
tiae  moresa  patre  profcriptus,moxqj  ab  Alvero  tyrannide  donatus,finitimos 
bellisac  caedibus  implicando  omneanatis  tcmpus  armiscxegit,nihilq;exilii 
conditione  ex  confveto  crudelitatis  habitu  rcmittans ,  aoimum  cum  loco 
mutari  pafifus  non  eft.  aq 

Interea  Borcarus  Regnaldi  filiaeDrotta:  matrimonium  per  vim  a  Gunna- 
ro  occupatum  expertus,conjugeeum,vitScjj  privat,ac  fibi  Drottam  connu- 
bio  fociat.  Qua:  ctiam  aegrc  nuptiis  aflenfa  non  eft,  quod  parentis  ultorem 
jure  complexura  videretur.  Neq;  enim  lugentis  patrem  filise  ejus  interfetfto- 
ri  voluptuofus  poterat  obtemperare  confenfus.  Hujus  Borcariq;  filius  Hal- 
danus  fuit :  cujus  juventae  initia  ftoliditatis  opinione  referta  fufcre,  fequen» 
vero  aetas  fulgentiffimis  operum  infignibus  illuftris  evafit,  maximisqj  vitat 
ornamentis  inclaruit.  Adolefcens  pugilem  ingenuae  famae,qu6d  ab  eopuc- 
riliter  obludens  colapho  percuflus  eflet,  geftamine,quod  in  manu  habebat, 
pctitum  oppreffit.  Quo  facto  futuros  operum  titulos  aufpicatus  praeteritae  c$ 
vitae  contcmptum  in  amplifilmum  fequentis  fulgorem  convertit.  Ea  quip- 
pe  res  bellicorum  ejus  infignium  magnitudinem  augurata  eft. 

Ea  tempeftatc  R«Stho,Ruthenorum  pirata,patriam  noftram  rapins  &  crudc- 
litatis  injuriis  profligabat.  Cujustam  infignisatrocitaserat,ut  caeteris  extre- 
mae  captorum  nuditati  parcentibus,  hic  ctiam  fecretiores  corporum  partes 
tegminibus  fpoliare  deforme  non  duceret.  Unde  graves  adhuc,  immanesq; 

tapissi 


HIST0R1&   DANICM  LIB.  VU.  J}< 

rapinas  Rtftherari  cognominare  folemus.  Sed  &  torquendis  iricerdum  huric  gvm^i 
fupplicii  modum  adhibere  falebat,  ut  dextris  eorum  pedibus  terras  tena-  g  vbs.  r. 
cius  affixis,la:vos  curvacis  de  induftria  ramis  annederecquorum  (alacitasN^I0R£S 
medii  corporis  diftra&ione  recurreret.  Quem  Fionix  rex  Hano  dum  fpe« 
ciofosfibi  citulos  confcifcere  cupit,maricimis  viribus  oppugnare  conatus, 
fugam  uno  comitacus  ingredicur.  In  cujus  exprobracionem  proverbium 
manavit:Inproprio  plus  lareHanonem  valerc.  TuncBorcarus  ulteriorem 
civium  jacmram  infpeclare  non  paffus,  Rgfthonifeobjicic:  quorum  ucmu- 
tuum  bellum,ica  eriam  exicium  fuic.  Eadem  pugnaHaldanum  graviceraf- 

lo  fe&um  fama  eft  aliquamdiu  fufcepcis  oblanguifle  vulneribus  ;  e  quibus  u- 
num  evidencius  ori  infli&um  habebac.  Quod  adeo  cicacrice  confpicuum 
eracuc  cxceris  medela  recreacis , pacentiori  quadam  lencigine  cenerecur. 
Oblifam  quippe  labelli  parcem  ica  verruca  vicium  ulcerabac,  ucejusrimo- 
fa  cabes  carnis  excremenco  farcirinequirec.  Qux  res  ei  plenum  conrume*  . 
liae  cognomen  impreflit,  qvum  pocius  vulnera  adverfo  corpore  excepta-» 
laudem  quam  dedecus  afTerre  foleanc.  Adeo  maligna  vircucum  interpres 
vulgaris  incerdum  exiftic  opinio. 

Incerea  Alfi  filiaGuricha,qvum  regiam  ftirpemad  fe  folam  redacbra 
animadvercerec,  neminemq';,cui  nuberec, nobilicace  parem  haberec,nun- 

20  cupacis  votis  voluncariam  fibicaftimoniam  indixic ,  concubicuq;  carere, 
quam  explebemaricumadfcifcereiaciusduxic.  Quineciamcavendajinjuria; 
gracia  conclave  fuum  ele&o  pugilum  agmine  cucabacur.Ad  quam  quumHal- 
danus femei  force  veniifec,  abeflencq;  pugiles,quorum  ipfe  fracrem  impubis 
excinxerac,  oporcere  eam,inquic,foluco  virginkatis  cingulo,caftimoniae  ri- 
gorem  reb'JspcrmucareVenereis:neica  pudiciciae  vocis  indulgeac,  ut  lapfa 
jregni  gubernacula  copuia'  fua?  beneficio  reparare contemnat.Se ergo  nobi- 
hracisiplendore  confpicuumnupcialibus  ab  ea  votis relpici  jubet:  quodoh 
didamcauiam  voluptatiaditum  daturavideatur.AdhxcGurithaadduci  fe 
non  pofle  retulit,uc  regiae  nobilitatis  reliquias  inferioris  ordinis  viro  copula 

20  rs  fuftineae.Necgenerisobfcuricacemexprobrafleconcenca.eciamoris  de- 
formicatem  improperat.  Haldanus  geminum  ab  ea  fibi  vicium  obje&ari 

)  fubjunxit:  unum,  quod  fanguine  parumniteret;alcerum»quodrimofi  o- 
ris  jaduram  inexpleca  cicatrice  praeferret:  Ideoq';  non  priusfe  poflulanda? 
cjus  gracia  redicurum,quam  utramq;notam  partaarmis  claritace  cerfiuet. 
Obfecrat  quoq;,  ne  cui  tori  conniventiam  praeberet,  antequam  rediciis, 
inrericufue  fui  certicudinem  nuncio  cognoviflec.  Quem  achleta? ,  fraCRC* »_. 
jjampridem  ab  eo  fpoliati,Gurichaelocucumind'gne  ferences,difcedeneem    { 
equisinfeciariconantur.  Quo  vifo,  comicibuslacebram  pecere  juffis,  fefb-    - 
lum  pugiles  excepcurumdicebac.  Morances  affeclas  imperioq;obfequide- 

40  forme  ducences  minis  abigic,  prsefacus  non  compercuram  Guricham  pu- 
gnam  afeformidine  deere&ari.  Moxquercufuccisa,  acq;  in  clavsehabicum 
redacta, folus  cum duodecim  manum  conferuiceosq;  fpiricu  fpoliavic.  Qui- 
bus  perempcis  cam  prxclari  operis  ciculis  non  concencus,majoris  edendi 
gracia  aviccs  a  macre  gladios  recepic,  quorum  alcer  Liufingi,  alcer  Hvvic- 
tingi, ob  collimaci acuminis nicorem,vocabulum habuic.  Ac ubi  inter  Alve- 
rum  SveciaeregemRuthenosq;bellumflagrare  cognoviceveftigioRufnana 
peticoblatoq;  incolis  auxilio,fumma  cum  omnium  dignacione  fufcipicur. 
Sed  nec  procul  Alverus  agebac,  brevi  locorum  craje&u  parvulamincerne- 
£tence  diftanciam.  Cujus  miles  Hildigerus  Gunnari  filius,Ruchenorum  pugi- 

fo  libus  ad  fecum  dimicandum  provocatis,  cum  Haldanum  ofterri  animadver- 
cerecejusq;  fe  fratrem  efle  non  ignoraret,pietatem  fortitudini  praetulit,ft  q; 
fepcuaginca  pugilum  oppreflione  confpicuum,  cum  homine  parum  fpecta- 
co  marium  conferturum  negavic.  Jubet  itaq;  eum  minorem  fe  rerum  ex« 
perimencis  me.iri,  ac  deinde  sequa  viribus  ftudia  confe&ari.   Ha?c  autem 

M  2  noa 


136  SAXONIS  CRAMMATICI 

non  virtutis  diffidentia,fed  integritatis  fervandas  gratia  aftruebat,qvum  non  - 
jv;Nj)K£f0ium  acerrimusjverum  etiam  hebctandicarminibus  ferri  peritus  exifteret. 
NATQKEs  Quippe  qvum  ab  ejus  patre  fuum  oppreflum  meminiflet,  affedusq; geminos, 
unum  paternaeultionis,  alterum  fraternae  charitatis  haberet, provocationi  ce- 
dere,  quam  maximo  implicari  fcelere  fatius  duxit.  Cujus  loco  alium  Halda- 
nus  athletam  depofcens,exhibitum  jugulat :  moxq*  ei  etiam  hoftium  fuffra- 
gio  virtutis  palma  decernitur,omniumq}  fortifilmus  publica  proclamatione 
cenfetur.  Poftera  die duobus in  pugnam  petitis,  ambos  obtruncat.  Tertia  lu- 
ceternos  expugnat.  Quarta,quatuor  fecum  congreflbs  exuperat.  Quinta  vef 6 
quinos  expoftulat.  Quibus  oppreflis,  qvum  ad  octavam  fimilibus  pugnae  &  vi- 
cloriaeincrementisperventumeflet,undecimfimul  admiflbsprofternit.  Cui 
Hildigcrus,  quod  operum  fuorum  titulos  virtutum  ejus  magnitudine  aequatos 
videret,  congreflum  ulterius  negare  non  paflus,  qvum  ab  eo,obduc"to  panni- 
culis  ferro,  mottificum  fibi  vulnus  infliclum  animadvertcret,abjedis  armii 
humidecumbens,tali  fratremvocecompellat: 

CoUibet  alternis  devolvi fatibus  horam, 

Etferro  paufante,folo fubfidere  paulum, 

Alternare  moram  diciis  animos^fovere. 

Refiat  propofito  tempus;  namfata  duorum 

Fors  diver/a  tenet;  alium  di/crimine  certo  «o 

Sorsferalis  agit ,alium potioribus  annis 

Porripa  decusfc  manent,  &  agcptdi  temporis  ufm. 

Sic/ibi  dividuum  partes  di/criminat  omen. 

Danica  te  tcllus,  me  Sveticus  edidit  orbis. 

Drot  tibi  maternum  quondam  difienderat  ubcr* 

Hac  genitrice  tibipariter  coliaciem  exto. 

En  pia  progenies  trucibus  concurrere  telis 

^Aufa  perit,  claro  prognatifanguinefratres 

lUatafibiCade  ruunt,dum  culmen  aventes 

Tempore  deficiunt  ,fceptri^  cupidine  nacli  20 

Exifiale  malumfocio  Stygafuriere  vi/ent. 

Adcaput  affixus  clypeus  mihi  Svetkus  afiat , 
6)uem  (pecular  vernans  varij  cxlaminis  ornat  3 

Et  miris  laqueata  modis  tabulata  coronant. 

Illic  confeffos  proceres,pugiies£./ubac7os, 

BeUa  quotfe  cjf  nofirafacinusfpeSiabile  dextra 

CWulticolor  piffura  notat :  medioxima  nati 

Illita  confpicuo  fpeeies  calamine  confiat , 

Cui  manus  hac  cutfum  meta  vitalis  adcmit. 

Unkus  hic  nobis  hares  erat,  una  paterni  a§ 

Cura  animi,/upero^  datus folamme  matri. 

Sors  mala,qua  Utis  infaufios  aggerit  annos, 

Et  rifum  moerore  premit,/ortem^  molefiat. 

Lugubre  ac  miferum  eft  dejeEtam  ducere  vitams, 

Et  trifies  fiirare  dies,  omen^  dolere. 

Sed  quxcuntfe  ligatParcarum  pra/cius  ordo, 
6)uacunfc  arcanumfupera  rationis  adumbrat, 
Seu  quafatorum  ferie pravisa  tenentur , 
NuUa  caducarum  rerum  converfio  tollct. 

His  dicYis,qvum  ab  Haldano^b  tam  feram  fraterni  vinculi  confefllonem  jq 
inertiae  damnaretur,idcirco  fe  filentioufum  efle  dicebat,neaut  pugnam  de- 
tredando  ignavus,aut  committendo  fceleftus  exiftimari  poflet.  Talibus  ex- 
cufationis  verbis  intentus  cxtinguitur.  Sedapud  Danos  Haldanum  abHildi- 
gero  proftratum  rumor  cdiderat.  Poft  haec  Guritha,quae  regii  fanguinis  fola 

apud 


HISTORIM  DANICJE  LIB.    VII.  Itf 

apud  Danos  fupererat,  qvum  aSivaro  Saxonicae  gentis  nobilifiimo  poftulari ha&al- 
caepiftet,latenterq;  ei  Haldanum  praeferret,  conditionem  proco  intulit,ne_>i>fs  *ra, 
fuum  prius  connubium  peteret,  quam  Danorum  regnum  membratim  divi-D£r'rfN® 
fum  in  unum  corpus  redigeret,  idq;  fibiper  injuriam  ereptum  armis  refti- 
tuiflet.  Quod  fruftra  tentanteSivaro,  omnibus  arbitris  pecunia  ab  ipfo  cor- 
ruptis,  tandem  ei  defpohdenda  conceditur.   Quod  Haldanus  apud  Ruffiam 
per  negotiatores  espertus,tanto  ftudio  navigationi  incubuit,  ut  nuptiarum 
tempusadventu  pracurreret.  Quarum  prima  die  regiam  petiturus  praecepit, 
ne  comites  priusa  conftitutis  fibimoverentur  excubiis,quam  ferri  ftridorem 
«Q  eminus  aure  perciperent.  Cumq;  convivis  parum  cognitus  coram  virgine 
conftitiflet,ne  vulgaris  eloquii  nuditate  pluribus  intellecla  depromeret,ia=* 
hunc  modum  abftrusa  carmen  ambage  compegit: 

Patrisfieptra  relinquens:  Posl feptem,fimul  ocJo , 

2yi/figmenta  verebar  Undenos  quotfe  folm 

Commenti  muliebris,  Viffor  Marte  fubegi. 

Afim fiemineive :  Sed  ne  tuncfore  rebar 

Unum  quando  duos£,  Probri  labe  notandms 

Tres  ac  quatuor,  &  mox  Promifit  levitate, 

£)uinos,indefyfenos,  PacJis  illicibm^. 

2o  Adhaec  Guritha, 

Fragili  moderamine  rerum 
<■  Animm  mihifendulm  hafit 

Trepida  levitate pererrans ■': 
Tuafama  volatilis,anceps, 
Varitsfy  relatibm  ac~ta, 
Dubium  mihifeBm  inufiiL 
Teneri  tibi  temporis  annos 
Gladio  perifie  verebar. 
Poteramne  refflere JoU  .  ■  ■       ■/.._,     -.. 
JO  Senionbm  at^magifiris 

Prohibentibm  ifia  negari, 
Thalamo^  monentibm  uti? 
<LPvfanet  &  Venm,  &  calor  idenu 
Socim  tibi ,  par^futurm  : 
Necab  ordine  fionfio  cefiit 
Aditm  babitura  fideles. 
Neq;  enim  ulla  adhuc  te  fefellit  promiflio,quanquam  fola  multiplicis 
fuadelae  confilia  detredare  non  poflem,&  in  jugaliscopulae  receptionemo- 
nitis  obviare  cenforiis:  Nec  dum  refponfum  virgo  complebat,&  jam  fpon- 
Aq  fum  Haldanus  ferro  tranfverberat.  Nec  unum  opprelfifie  contentus,maxi- 
mam  convivarum  partem  obtruncat.  In  quem  qvum  Saxones  ceffim  ebrie- 
tate  labantes  irruerent,a  fupervenientibus  ejus  vernaculis  trucidantur.  His 
geftis  Guritha  potitur.    Quam  qvum  fterilitatis  vitio  obnoxiam  animadver- 
teret,maximamq;prolis  crcandae  cupidinemhaberet,conciliandaeeifGecun-  • 
ditatis  gratia  Upfalam  petit  j  refponfoq*  monitus,  fufcitandae  fobolis  caiisa^ 
fraternis  primum  manibus  parentare,  poftquam  oraculo  paruit,  optatae  rei 
folatium  impetravk.  Siquidem  filium  ex  Guritha  fufcepit,  cui  Haraldo  vo- 
'    cabulum  aptavit.    Cujus  titulo  Danorum  regnum  principum  injuriis  lace- 
ratum  ad  priftinum  dominationis  habitum  revocare  conatus,  dum  bello  a- 
*0  pud  Sialandiam  gefto,  Wefetum  praecipuae  opinionis  athletam  in  acie  oppu- 
gnat,occiditur.   Quo  vifo  Guritha,qvum  praelio  ob  filii  charitatem  fub  viri- 
Hhabitu  intereflet,eimdem  fugientibus  fociis  cupidius  dimicantem  ad  pro- 
pinqvum  nemus  humeris  deportandum  curavit.    A  cujus  infe&atu  pluri- 
mutn  hoftes  laffitudo  prohibuit :  quorum  aliquis  dependentis  pygam  fagit- 
ta  confixit.    Igitur  Haraldus  plus  ruboris  fibi,  quam  opis  raaterna  cura  al- 
latum  exiftimavit,  M  j  Quj 


138  SAX0N7S  GRAMMATICl 

haral-  Qui  qrum  «ximiae  formae ,  praecipuaeqs  magnicud:nis  efiec,  eoaevisq*, 

ms  hyl-  robore  &  ftaturapraeftarec,tancam  Ochini,cujusoracu!o  editus  videbatur, 

^^indulgenciam  expercus  fuerat  >  ut  integritacis  ejus  habitus  ferro  quaflari 

Tjon  poflcc.  Quo  evenic  uc  vulniflca  aliis  cela  ad  laflonem  ei  infligendam 

inhabilia  redderencur.  Nec  praemii  inops  beneficium  fuic.  Animasquippe 

ei,quas  ferro  corporibus  ejeciflecpollicitus  proditur.  Ideminmonimen- 

tum  patris.ejus  res  geflas  apud  Blekingiam  rupi,cujus  memini,per  artifi- 

cesmandare  curae  habuit.  Poft  haec  quumWefetum  apudScaniam  nuptias 

acturum  audiret.easq';  fub  egentis  fpecie  petiviflet,  finito  noc~tium  convi- 

vjo,  omnibusq';  mero  ac  fbmno  fopitis,  nuptialem  chalamum  trabe  pertu- 10 

dit.  Cujus  buccam  Wefecusica  abfq;  vulnerisinflietione  fufte  quaflavit,uc 

binis  eam  dencibus  vacuefacerec.   Quorum  jacturam  poftmodum  infpera- 

ta  mblarium  erupcio  farciebac.  Hic  evencus  Hyldetand  ei  cognomen  im- 

pofuic :  quod  eum  quidam  ob  eminencem  dencium  ordinem  aflecucuniji 

affirmanc.  Illic  occifo  Wefeco  Scaniae  dominium  adipifcicur.  Inde  Hache- 

rum  apud  Juciam  oppugnatum  extinxic.    Cujus  occafum  perpes  oppidi 

Vocabulum  indicac.  PofthaecHundingo  R#ricoq;  proftracis,  Lechram  oc- 

oupac,  diftrattumcf;  Daniaeregnum  in  priftinum  corpus  reformac.  Dein- 

dcWicarorum  regem  Afmundum,aforore  natu  majore,  regno  fpoliatum 

cOmperiens,pendente  bello,  tanta  fceminae  peculancia  concitatus,fola  na-  20 

ve  Norvagiam  Afmundo  opem  laturus  accedic.  Commifib  praelio  purpu- 

rea  amiclus  lacerna,micraq;  auro  variaca  capillicium  redimitus,inhoftem 

progredicur:  ita  armorum  loco  cacica  forcunae  confcientia  frecus,uc  con- 

vivali  potius,  quam  bellico  cuku  inftruttus  videretur.  Sed  nec  apparacui 

ingenium  refpondic.  Inermis  fiquidem  ac  regiis  duncaxac  infignibus  or- 

natus,  ccecus  anceibac  armigeros,  expedicamq;  pugnandi  copiam  ferven- 

tioribus  belli  periculis  obje&abaC  Diretta  namq;  in  eum  fpicula,  aC  fi  re- 

tuu"  acurainis  effenc,  nocuo  caflabancur  effedtu    Cumq;  caeteri  praeliantis 

inermicacem  advercerenc  impreffione  facla,  ad  eum  acrius  impecendumj 

pudore  coguncur.  Quos  Haraldus  corpore  inceger,  auc  ferro  confumpfic,  JO 

auc  fugam  arripere  coegic:  ficq';  regnura  Afmundo,proftrara  ejus  forore, 

refticuic.  A  quo  oblatis  fibi  victonae  praemiis,  fblam  gloriae  mercedem  fuf- 

ficere  dixit,  cancumq;  fe  in  repudiandis  muneribus  geffic,  quancum  egerac 

inpromerendis.  Quo  faclonon  minoremomnibusconcinenciaefuae.quam 

forcicudinis  admiracionem  incuffic,  clariracem  fe,  non  pecuniam  ex  viclo- 

ria  percepcurum  ceflacus. 

Incereallex  Sveonum  Alverus  decedic,01avo,Ingone,&  Ingeldo  fi- 
liis  reli&is:  quorum  Ingo  pacerna:  haeredicacis  ciculis  non  concentus,pro- 
ferendi  imperii  gratia  Danis  bellum  denunciat.  Cujus  eventum  Haraldo 
oraculis  explorare  cupienti,  feneX  praecipuae  magnicudinis,fed  orbus  ocu-  40 
lo  obvius  exckic,  qui  hifpido  etiam  amieulo  circumat~tusOthinumfe  dici, 
bellorumq;  ufu  callefe  teftatus,utiliflimum  ei  centuriandi  in  acie  exerci- 
cus  documentum  porrexit.  juffit  igitur  ut  terreftribus  bellum  copiis  edi- 
curus ,  univerfam  aciem  in  tres  currnas  dividerecquarum  unamquamque 
vicenarii  ratioiie  denfarecmedianiVerb  viginci  virorum  numero  reliquis 
porrettiorem  excenderec ;  quam  etiam  in  coni  five  pyramidis  acumen_j> 
digerens ,  alarum  receflus  utrinq;  fecus  difcretis  ambagibus  obliquarec. 
Cujuslibec  v@rb  curmae  feriem  hac  racione  conCexerec,  uc  a  duobus  frons 
inchoans,  confequencibus  locis  unitacis  duncaxac  incremencareciperet-,: 
&  quidem  in  fecunda  linea  cres,in  cercia  quacuor,eodemq;  modo  pofte-^Q 
rius  brdinandos,  habita  Congreffiotie  ftatuerec :  ficq';  confequences  gradds 
idem  proporcionis  cenor  inftrUerec  >  donec  conjunclionis  extremitas  alas 
sequarec :  cornu  verb  quodlibec  denis  ab  eo  ordinibus  formarecur.  Poft 
has  icem  turmas  inftruclam  jaculis  juvencucem  admictat  \  a  cujus  cergo 

grandai 


tilSTORIJE   DANICJE  LIB.  VII.  l}§ 

grandaevorum  eohortem  adhibeac,  quar  labantes  fociofum  vires  veterana  HARAi- 
quadam  vircuce  fifmaret.    Deinde  fundicorum  alas  gnarus  locorum  Cup-Dvs  hyz- 
pucacor  anne&erec,  qui  poft  fodaliiim  agmina  confiftentes,  eminus  ho-D£TjlND 
ftem  tormencis  incefierent.  Poft  quos  cujuflibet  aecacis  auc  ordinishomi- 
nes  abfque  condicionis  a?ftimacione  paflim  adfcifcerec.  Cascerum  poftre- 
mam  aciem  ternis,  ad  inftar  primar,cornibus  incerftinclam,  fimiliq';  gra- 
duum  proporcione  digeftam  cxplicaret.   Cujus  tergum  fuperiori  conjun- 
^um  agmini,  ipfum  averfa^  froncis  obftaculo  cuerccur.  Ac  fi  navale  for- 
te  pradium  incidiflec,parcemclaflis  fecernefec,  qua?  eo  propoficos  incho- 

toanre  confliclus,  multivola  races  hofticas  reflexione  circumdaret.  His  di- 
fciplinae  militaris  rationibus  inftructus,Ingonem,  OlaVumq';  bellum  pa- 
rances,  anricipatis  apud  Sveciam  rebus,  oppreflic.  Quorum  fracri  Ingeldo 
fub  adverfa;  valetudinis  fimulatione  belli  inducias  per  legacos  poicenci 
poftulaca  conceflit, ne  virtus, quae  mceftis  rebus  parcere  didiciflec, humilis 
ac  jacencis  fortuns  temporibus  infulcarec.  A  quo  poftmodum  rapt^  Co- 
rons  iiijuria  laceflicus.quum  diu  beliis  eum,  ancipid  viclona,facigaflet_»> 
in  amiciciam  adfcivic,  fociumq';  quam  hoftem  habere  fatius  duxic. 

Poft  ha;cqvuminter01avumThrondorumregem,virginesq';Sciclam 
&  Rufilam,ob  regnum  bello  decertandum  audirec,fceminea  admodurru 

2o  prajfumptione  permotus,  clam  arbitris  eum  acceflit,  cultuq;,  quo  dentium 
prohxicacem  obnuberecfumpco,  pugrtam  virginibus  inculic.  Quarum  U- 
craq;  proftraca  binis  porcubus  affine  earum  vocabulis  nomen  reliquiL». 
Tum  vero  confpedbflimum  virtutis  argumencum  exbibuit.  Quippe  fub- 
armali  camum  fubucula  frecus,  inermem  telis  thoracem  oppofuit.  fgitur 
Olavo  vi&oriae  fibi  pra:mium  ofterente,  beneftcium  rcpudiavit,ficq';  for- 
titudinis  an  concinencia;  majus  fpecimen  dedericincercum  reliquit.  De- 
inde  Frefica;  gentis  achletam  Ubbonem  nomine,  Jucia:  fines  crebra  popu- 
larium  ftrage  vaftantem  adorcus,qvum  armis  fubdere  non  poflec,  milices 
ad  eum  manibus  capiendum  hortatus,hurni  proftravic,victumq';  compe- 

»0  dibus  tradidit.  Ita  quem  paulo  ante  graviflimam  fibi  cladem  allatururrL» 
putavic,  deformi  expugnarionis  genere  fuperacum  obcinuic.  Quem.foro- 
re-ei  in  macrimonium  daca.milicem  nactus,finitirnosRheno  populos  cri- 
buco  fubmific,  milicemq';  ex  ejus  gencis  forciflimis  legic.  Quo  frerus3bello 
Sclaviam  preflic,  ejuscf;  duces  Duc  &  Dal  ob  vircucem  capi  pocius  quanij 
occidi  curavic.  Quibus  in  commilitium  receptis,  Aquitaniam  armis  per- 
domuit, moxq';  Bricanniam  pecens, Hurnbrorum  rege  proftrato,  promptif- 
fimosquofq,*devic"ta;juventutis  adfcivit.  QuorumprajcipuUsOrm  cogno- 
mento  Britannicus  habebatur.  Hacrerum  fama  athiecasevariisorbispar- 
.    tibus  accerfitos  in  mercenariam  manum  redegic.  Quorum  frequenciaau- 

j.0c"tus,  adeoregnorumomnium  moCus  nominis  fui  cerrore  cohibuic,  uc  eo- 

rum  re&oribus  mucuum  conferenda;  manus  aufum  excucerec.   Sed  nec 

quifquam  maris  dominationem  abfque  ejus  nutu  ufurpare  prasfumpfit-» 

Quippe  quondam  in  Danorum  Republica  dividuum  terra:  &  pelagi  im- 

,    perium  fuit-.. 

Intereaapud  Svetiam  moritUf  ingeidus,Ringone,qttcfn  ex  ttaraldi 
forore  fuftulerat,  parvulo  admodum  filio  relicto .-  quem  Haraldus  paterno 
regno,datis  ei  tutoribus>pr„"fecic.  Ita  proVirtciis  principibiisq;  perdomi- 
tis,  quinquaginta  annos  in  otio  habuit.  Quorum  quiece  ne  milicum  ani- 
mos  in  defidiam  refolvi  pacereCuf,  aflidueeis  cavendi  inferendiq';i£tus  ra- 

eQtionema  gladiacoribus  perdifcCndam  confticuit.  Quorum  quidam  infigni 
dimicacionis  arce  callenres,  adverfae  fronris  fupercilium  intalhbili  ictu  rc- 
rire  folebanc.  Quo  fi  quis  recepco.verfilicace  palpebra;  cimidius  connive- 
rct,mox  aula  ejectus  ftipcndiis  defungebatur. 

Hifdem  temponbus  Olonem,  Sivaf di  filium,  Hafaldi  forore  editurrt, 

M  4  inDani- 


T40  SAXONIS    GRAMMATICI 

w  ir-ac-  inDaniameNorvagiae  finibus  confpiciendiavunculi  cupidoperduxit.  Quem 
ws  hyl-  quia  primum  in  Haraldi  clientela  habitum,  poftbellum  vero  Sveticum  Da- 
ssTiAnd  nic_ar'um  rerum  imperio  potitum  conftat,  propofito  paulifper  attinet,  quse 
de  ejus  operibus  memoris  funt  prodita,recenfere.  igiturOlo  tertium  aeta- 
tis  luftrum  apud  patrem  emenfus,  quatuum  animi  corporisq;  dotibus  incla» 
ruerit,incredibile  reddidit.  Prjsterea  adeo  vifu  efteruserat,ut  quodalii  ar- 
misjipfe  oculis  inhoftemageret,ac  fortiffimum  quemq}  vibrante  luminum 
acritateterreret.  Cui  qvum  nuncio  delatum  effst  GunnonemThelemar- 
chis  ducem,cum  filio  Grimone,  nemusEthafcoug,quod  &  fruticibus  pra> 
denfum,  &  vallibus  quam  maxime  opacum  erat,  per  iatrocinium  obfidere,  10 
facinoris  indignatione  commotus,  cum  cane  &  equo  parabilem  a  patre  ar- 
maturam  depofcit,juventam  damnans,quae  debitum  virtuti  tempus  inertia 
dilabi  pateretur.  Quibus  impetratis,  praediclam  fylvam  arctiflime  fpeculatus, 
hominis  veftigia  nivi  altius  imprefia  cognofcit.  Quippe  latronis  inceflurru 
pruinagreflu  vioiataprodiderat.  Qua  duce  ufus,fuperato  montisclivo,  prat- 
cipuae  granditatis  arnnem  offendit.  Quo  priftinam  humani  veftigii  fpeciem 
auferente,  trajeclu  utendum  conftituit.  Verum  ipfa  aqus  molesrapidioro 
lapfu  praecipites  ageas  undas,  difficultate  tranfitum  negare  videbatur.  Siqui- 
dem  occultis  cautibus  frequens  omnem  alvei  tractum  fpumeo  quodam  vo- 
lumine  turbidabat.  Sed  ex  animo  Olonis  periculi  metum  feftinationis  cu-20 
pido  detraxerat.  Igitur  ubi  domitusvirtute  timor,contemtumq;  temeritate 
periculum,nihii  quodanimolibitum  foret,acludifficile  ratus,ftridulos  equo 
vortices  fuperavit.  Quos  emenfus  in  auguftias  paludibus  undidj  fecus  am- 
bitas  incidit.  Quarum  interna  facile  peti  prarjecti  aggeris  obftaculum  non 
finebat.  Trans  quem  levato  equo,frequens  ftabulis  repagulum  animadver-  •-* 
tit.  Unde  egefto  equorumgrege,fuuminducerecupiens,aTokone  quodam, 
(fervus  hicGunnonis  erat)adeo  advenam  infolevifledolente,  acrius  impe- 
titus,  oppugnantcm  folo  clypei  fruftrabatur  ob  jedu.  Quem  ferro  opprime- 
re  deformeexiftimans,apprehenfum,artuatimqiconfradum,tecT;o,quo  prse- 
ceps  exceflerat,tranfuerfum  injecit.  Qua  ignominaGunno  acGrimo  ocyusiQ 
incitatijdiverfis  elapfipofticis  pariter  inOlonem  cumcontemptuastatisejus 
ac  virium  ruunt,  A  quo  lethaliter  vulnerati,  quum  corporis  admodum  viri- 
bus  deficerentur,Grimo  fupremi  vixfpiritus  potens,ac  totopene  vigorede- 
fun&us,carmen  hoc,  extremo  vocis  fingultu,contexuit: 

'.  Simus.nempe  ticet  corpore  debiles  , 
Elapfitsgt  cruor  robur  obbaufirit ; 
Gvum  nunc  elicitm  vulnerejpiritus 

Vix  finjim  lacero  pefiore  palpitet ;  > 

Difirimen,  moneo,  temporis  ultimi , 

Per  nos  intrepidis  clareat  aufibm;  aq 

Ne  confiiftum  aliquis  fortius  editum, 
Fugnat/ifnve  magis  dixerit  ufiiam. 
Et  certamen  atrox  arma  gerentibus 
C?)vumper  bufia  carofejja  quieverit, 
Fam<e  ccnciliet  pramia  perpetis. 
Frima  hojiis  fcapulas  fieflio  comprimat, 
Et  ferrum  geminas  abripiat  manus, 
Ut  qvum  nos  Stygius  Vluto  recepcrit, 
,  Olonem  quorjf,  par  exitus  occupet, 

Et  communc  tribus  funus  inhorreat,  ^O 

Una  trium  cineres  urna%  contegat. 
Hactenus  Grimo.  Cujus  invidum  pater  fpiritum  aemulatus  ,ut  fortiffi- 
mam  filii  vocem  mutua  adhortatione  profequeretur,fic  ccepit: 
Quanquam  defeclis  adfummumfianguine  ventip 
Extet  in  occiduQ  corport  vita  brevis; 

T*liter 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  VII  141 

Taliter  extrema vigeat  contentio  pugnx,  haral- 

Ut  laudem  nofiri  nonfinat  ejfe  brevem.  ws  htcl- 

Ergo  humeros  hofiis  &  brachia  firamea  primum  etak 

ImpetatyUt  manuum  debilitetur  opus. 

Sic  commune  tribus  dabitur  poB  fata  fepulcrum» 
Etfecios  cineres  par  tribus  urna  teget. 

His  di&is  ambo  genibus  nixi,  (nam  fati  propinquitas  vires  hauferat,) 
comminus  cumOlone  confligerefummopereniti,utperituri  mortehoftem 
aequare  poflcnt,  floccipendere  fatum,dummodo  eum  a  quo  occidebantur, 

10  focio  ample&erentur  occafu.  E  quibus  Olo,alterum  ferro,  alterum  cano 
confumpfit.  Sed  ne  ipfe  quidem  incruentam  geflit  vittoriam ,  qvum  ha&e- 
nus  integer,tum  demum  adverfo  vulnuscorpore  fufcepiflet.  Qui  feduloca- 
ne  perlinttus,recuperata  corporisfirmitate,mox  ad  vulgandamvictoriae  fuae 
fidem, ipfa  latronum  cadavera  patibulis  ingefla  latius  infpe&anda  conftituit. 
Caeterum  caflro  potitus  quicquid  inibi  praedae  reperit,clandeftinae  cuftodia; 
traditum  futuris  ufibus  aflervavit. 

Ea  tcmpeftate  Scati  &  Hiali  fratrum  infolens  luxus  eo  petulantiae  pro- 
repfit,ut  excellentis  forms  virgines  parentibus  ereptas  concubitu  violarent. 
Quo  evenit,ut  Efam  quoq;  Olavi  Wermorum  reguli  filiam  raptui  deftinan- 

10r.es  patri  mandarent,fi  illam  externae  libidini  famulari  nollet,per  fc,aliumvc 
quempiam  pro  tuenda  prole  decerneret.  Quod  qvum  OIo  nuncio  compe- 
riflet,  oblata  pugnae  facultate  gavifus,  Olavi  penates  agreftium  cultum  mu- 
tuatus  accedit.  Ubi  qvuminter  extremosdifcubku  frueretur,moerentemre- 
gisfamiliam  confpicatus,ejus  filiodeinduftria  propius  accerfito,quid  itacae* 
teri  lu&uofa  facie  eflent,inquirit.  Quo  fororis  fuae  pudicitiam,ni  cujufpiam 
defenfio  ocyus  intercederet,  proximd  per  acerrimos  pugiles  profanandartij 
dicente, percontatur  rurfum,  quid  praemii  recepturus  foret, qui  falutem  fuam 
pro  virgine  devoveret.  Super  quoOlavusperfiliuminterrogatus,filiam  pro- 
pugnatori  cefluram  refpondit.  Quae  vox praecipuam  Oloni  fubeundi  difcrimi- 

50  nis  cupidinem  attulit.  Confveverat  autem  virgohofpitumvultuspropiusac» 
cedendo  quam  curiofiflime  pralato  lumine  contemplari,  quo  certius  fufce- 
ptorum  mores  cultumq;  perfpiceret.  Eandem  quoqj  creditum  ex  notis  atq> 
lineamcntis  orisconfpe&orumperpendifle  profapiam,folaq}vifus  fagacitatc 
cujuslibet  fanguinis  habitum  difcrevifle.  Quae  qvum  Olonem  fcrutabundis 
aggrefia  luminibus  conftitiflet,  inufitato  oculorum  ejus  horrore  perftricla, 
pen£  exanimis  concidit.  Atubifenfimredditus  vigor,fpiritusq}liberiu&mea- 
re  coeperat,  rurfiim  juvenem  confpicariconata,lapfo  rcpente  corpore,  ceu 
mentecapta,procubuit.  Tertio  quoqjdumclaufamdejectamqj  aciem  attol- 
lerenititur,  non  modo  oculorum  motu,certe  etiam  pedum  regimine  defe- 

^0<fta,fubitolapfudecidit.  Adeo  vigorem  ftuporhebetat.  Quo  vifoOlavus,  cur 
toties  cafum  corpore  praebuiflet,interrogat.  Qua  fe  truculento  hofpitis  vifu 
perculfam  teftante,eundemq;  & regibus  ortum,&  fi  raptorum  vota  refelleret, 
fuis  perquam  dignum  amplexibus  aflerente,rogatur  a  cunclis  01o,(nam  os  pi- 
leoobnuptum  habebat,)  difcuflbvelaminecognofcendicapitisnotas  praebe- 
re.  Tum  illecunctismoeroremdeponere,animumq;procula  dclorehabere 
juflis,dete&a  fronte,avidius  omnium  in  fe  oculos  eximiae  pulcbritudinis  ad- 
miratione  deflexit.  Flava  quippe  caefarie,  nitcntiqs  capillitio  erat.  Cxterum 
pupillas,nevifentibus  formidini  forent,palpebris  ardius  obftringer.das  cu» 
rabat.  Crederesrepenteanimisfpe  meliorum  ere&isy/iudiare  convivas,dif« 

<0  fultare  aulicos,  fummamq;  aegritudinem  effusa,  men3'  *.i,«  hilaritate  ccnvelH. 
Igitur  fpe  metum  levante  altera  conviviifacies,  nec  crc'  ^uaminitio  paraut 
perfimile  fuit.  Ita  benignum  unius  hofpitis  promifi%m,c'ommunem  omnium 
formidinem  propulfabat.  Inter  haec  Hiallus &  Scatus  cum  decem  vernaculis 
fupervenientesytanquam  puellam  ilico  fublaturi,tumultuofo  cun&a  clamore 
mifcebantjRegem^ni  filiam  inexpcdito  fifterct,evoeantes  in  pugnam.  Quo- 

rum 


141  SAXONIS  GRAMMATICI 

ha-ral-  rum  debacchationem  protinus  Olo  fponfione  certaminis  excipicconduio* 

pps  Hix-ne  adje&a^nequis  furtim  tergumdimicantisinceilerer,fedadverfi;  jancum 

D£t^nd  pUgna  congreffibus  ftarec.  Deinde  gladio ,  Ltfgchi  ditto ,  folus,  duodedm 

proftratis,majus  adolefcence  opus  edidic.  Caecerum  pugnae  Jocunrs  infula_» 

dabac  ftagni  medium  cenens.unde  non  longe  vicus  abeft,  qui  cladis  hujuf- 

cemodi  monimencum  Hialli  &  Scaci  fracrum  vocabula  conjunctirn  refe- 

Tens,pra;bet_*. 

Igicur  puella  fibi  inpraunium  vi&oriae  data,  qvum  fllium  ex  ea  fuftu- 
liflec  Omundum,  repecendi  patris  licenciam  a  focerona£tus,poftquam  pa- 
criam  a  Thorone  regulo  per  Toftonem  Vi&imarium,  &  Leocarum  Mon-  jo' 
fter  cognomine  pra:dirum,oppugnari  cognovicad  conferendam  cum  eis 
rnanum  folo  facellite  muliebricer  culco  concentus ,  perrexit.  Cumq';  nofij 
iongeThoronis  «dibus  abeflec,  fuum  comitisq;  ferrum  cavacis  baculiscon- 
dendum  curavic.  Atubiregiam  fubiic,  verum  orishabitum  adukerinafpe- 
cie  fupprimensjobtricum  annis  hominem  fimulabat.  ApudSyvardum  ve- 
ro  fe  Egentiuro  Regem  fuiiTe.filiiq^ejusOlonisodiopertinaciusadijmexu- 
■kre  dicebac.  Quem  mox  aulicorum  pleriqj  Regis  nomine  confalutances, 
genibus  nixi  manus  ei  per  ludibrium  ofterre  coeperunc.  Quibus  i)le,quod 
]oco  geflerancracumhabere  juflis,ferro,quodbaculis  ioclufuro  geftabanc 
ci  spto,  Regem  invadic.  Icaq;  pars  Oloneno  juvare,  jocum  pro  feno  ducere,  20 
nec  fidem  per  ludibrium  praefticam  violare:coraplures  voci  vanitace  refcif 
sa,  a  Thoronis  parcibus  ftare.  Igitur  anceps,  inteftinumq;  pralium  oricur. 
Deniq;  Thorone  non  minus  fuorum  quam  hofpicis  armis  opprcflb ,  Leo- 
rarus  lechalicer  fauciiis  vidlorem  Olonem  tam  ingenio  vividum,  quim  a- 
crem  operibus  judicans,  Vegeci  cognomento  donavit:  eundem  fraudis  e- 
xemplo,qua  circa  Thoronem  ufus  fueracpericurum  vaticinans :  indubitan- 
ter  quippe  domefticis  occafurum  infidiis.  Et  cum  di&o  repente  exanima- 
tus  eft.  Itaq,  fuprema  morientis  vox  futurum  vi&oris  exitum  augurii  fa- 
gaeitate  complexa  dignofcicur.  His  geftis  Olo  non  priusfe  pacrirefticuic, 
quam  pacem  ejus  penatibus  reporcavit.  A  quo  recepca  pelagi  dominacio- 1<9 
he,  fepcuagmta  maritimos  reges  nauticarum  virium  ccrtamine  confum- 
pfit:  loter  quosBirvillus  &Huiruillus,ThorviHus  quoqj.  Nef&Onef,Re«> 
duarthus,  Randus  atq;  Erandus  praecipui  nofcebantur.  Cujus  rei  fama  ac 
titulo  pugiles,  quorum  omne  fortitudine  ftudium  inhiabat,  accenfbs,  ad 
fir  mandarri  fecum  fbcietatem  frequentes  adduxit.  Quinetiam  efYrenati  in- 
genii  juvenes  claritatis  cupidine  concicatos  ftipacores  adfcivic.  Incer  quos 
Scarcacherum  fumma  dignacione  fufcepcum  familiarius.quamuciliuscole- 
bac.  His  viribus  inftructus  ita  finitimorum  Regum  petulantiam  opinionis 
fua*  magnitudine  caftigavic  ut  iifdem  gerendorum  invicem  bellorum  cu- 
ram  audaciamq;  detraheret.  jq 

Poft  hax  adHaraldum  profe&us,  ab  ipfbq;  maritima  prselatione  do- 
natus,  tandemRingoni  in  commilicium  delegacur.  EodemcemporeBru- 
noquidamomniumHaraldi  confiliorum  unice  parcicepsac  confciushabe- 
bacur.  Huic  ipfe  &  Ringo,  quocies  fecreciore  nuncioopus  habebanc,man- 
daca  credere  confveveranc,  Quem  familiaritatis  gradum  educationis  & 
crepundiorum  confortione  adeptus  fuerac.  Quo  fluminis  cujufdam  aquis 
inrer  afliduos  profe&ionuin  labores  abfumpco,  Ochinus  ejus  nomine  & 
habuu  fubornacus,  infidiofa;  legationis  cura  ardliflimam  regum  concor- 
diam  labefatlavk ,  cWjaqj  inimicicias  ferencis  fallacia  fuic,  uc  amicicia  ac 
necefficudine  vinGV/wutuum  odii  rigorem  ingenerarec,  quod  abfq;  bello  $0 
fatiarinom  pofTe  viaeretur.  Primumapud  eos  tacitaadolevere  diflidia,do- 
nec  vuigatis  ucrinq;  ftudiis  arcanus  in  publicum  Iivor  erumperec.  Denun- 
ciatis  itaq;  inimicitiis,  colligendis  belli  inftrumentis  feptem  anni  cefsere. 
Sunt  qui  Haraldum  non  livons  impulfu,auc  regni  xmulatione^fedinduftrio 

quodam 


HtSTORIM  DANICM  lIB.   VIII.  I<fj 

quodam  fpontaneoq;  conacu  clandcftinas  exitii  caufas  quaefiviffe  teftantur.K^RjW;., 
Qyum  cnim  ob  feneclam  feveritatemq';  civibus  etiam  onuftusexifteret^fer-r^s  mx- 
rum  morbi  cruciatibus  anteponens,  fpiritum  in  acie  quam  lectulo  depone-D£r-rfJJ® 
re  praeoptavit,confentaneum  praeteritae  vitae  opcribusexitumhabiturus.  Itaqj 
quo  mortem  fuam  clariorem  efficeret,  inferosq;  comitatior  peteret,  com- 
plurcs  fati  confortes  adfcifcere  geftiebat,  futurae  eladis  materiam  ultronea\ 
belli  inftrudione  molitus.  His  ergo  de  caufis  tam  propris,quam  alienae  ne- 
cis  aviditate  correptus,  utparutrobiq;  ftrages  incideret,pares  utrinqj  copias 
inftauravit,aliquanto  fortiusRingonirobur  applicans,quem  victoremfuper- 
10  cflc  malucrat. 

Histori^  Danic^  Libri  Septimi  Finis. 


SAXONIS  GRAMMATICI 

I0  HISTORL/E  DANICiE 

LIBER  OCTAVUS. 

is  T  o  r  i  A M  belli Svetici Starcatherus,qui  5:  ejufdem  prze- 

jlii  prscipuum  columen  erat,primus  Danico  digeflitelo- 

■  quio,  memoriae  magis  quam  literis  traditam.   Cujus  fc- 

riem  ab  ipfo  pro  more  patrio  vulgariter  editam  digc- 

ftam4;,Latialiter  comple&i  ftatuens,inprimis  praeftanti£ 

fimos  utriufq;  partis  proceres  recenfebo.  Neq;  enim  mi- 

hi  multitudinem  compledendi  cupido  inceftit,  quanv. 

ne  pracise  quidem  numerus  capit.  Et  priiis  eos,  qui  ab  Haraldi  partibus  fte- 

?Qtcrant,mox  qui  fub  Ringonis  ftipendiis  egerant,  ftilo  retexam. 

Igitur  cx  ducibus,  qui  ad Haraldum  coicrant, clariflimi  nofcitantur Sven, 
ac  Sambar,  Ambar,  &  £lli,Rati Fionicus, Salgarthus, & Roe, quem  barbae  pro- 
lixitas  cognomentoinfigncm  effecit.  HisacceduntScalkScanicus,&AlfAg- 
gi  filius.  Quibus  junguntur  Olvir  latus,  &  Gnepia  vetulus.  His  annumeratur 
Gardhftang  oppidi  cultor.  Cui  adjiciuntur  neceffariiHaraldi,Blend  ultimac 
Thyles  incola,  ac  Brand,  Micse  cognomen  habens.  Hifdem  fociantur Thorny 
cumThorvingo,Tatar  atq;Hialto.  Qui  quidem  navigioLethram  advefti  in- 
ftruclis  ad  bclla  corporibus,ingenii  quoq;  virtutcpollebant,proceritatis  ha- 
bitum animorum  exercitiis aemulantes.  Quippe  fpicula  arcuum  baliftarumqj 
.  -tormentis  excutere,ac  plerumq;  viritim  cum hofte  decernere,Poefes  quoqj 
'  patrio  fermone  contexere  promptiflimc  calluerunt.  Adeo  animum  curru 
corpore  impensa  exercitatione  coluerant.  E  Lethris  autem  prodiere  Hor- 
tar,  Borrhyq;:  praetereaBelgi  cumBegatho.  Quibus  adjedi  funtBari  acToli. 
At  Sle  oppido,cumHacone  genam  fciflb,fubHetha  Wifnaq;  ducibus,Tum- 
mi  velificator  excefferat.  Quarum  mulicbri  corpori  natura  virilem  animum 
crogavit.  Webiorgam  quoq;  eodcm  fpiritu  prseditam,  Bo  Brami  filius,&  Brat 
Jutus,belligerandi  cupidine  profeqvuntur.  His  agglomerantur  Orm  Angli- 
eus,UbboFreficus,  Ary  altero  caffus  lumine,Alf&Goter.  PoftquosDalcor- 
pulentus,&  Duc  Sclavicus  recenfentur.  Wifnam  vcro  imbutam  rigore  fce- 
_0  minam,rciq;  militaris  apprime  peritamSclavaftipaveratmanus.  Cujusprae- 
'  cipui  Barri  ac  Gnizli  fatellitcs  agnofcuntur.  Caeterivcrd  ex  eadcm  cohorte 
corpus  clypeolis  tecli,  praelongis  enfibus,  aeriiq;  coloris  parmulis  utcbantur. 
Quas  bclli  tempore  aut  in  tergum  repellentes,  aut  impedimentorum  geru- 
lis  dantes,  abje&is  pe&orum  munimentis,expofitisque  ad  difcrimen  omnc 
torporibus,diftrie~tisMartem  mucronibus  intendcrunt.  £  quibusTolcaratqj 

Ymi 


I44  SAXONIS  GRAMMATICI 

hazal-  YlTU  pr^cipui  elauere.  Poft  quosToki  Jumenfiprovineia  ortus  cum  Ocrico, 
dvs  ifix-cui  agnomen  juvenis  eraciiluftris  agnofeicur.  AcHecha  prompciflimis  fti- 
dztand  para  Comicibus.  armacam  hello  cencuriam  afterebac.  Cujus  primi  fu&re 
Grimar  acGrenzli:  pofthosGer,Livicus,Hama  quoq;&Hunger,Humbli, 
Biariq';,  Regum  forcifllmi ,  memorancur.  Hi  perfcpe  duellis  felicicer  geftis 
infignes  lace  vi&orias  edidere.  Icaq;  memoraCK  virgines  non  modo  co- 
micer,fed  eciam  pugnacicer  culraj,  cerreftresinaciemcopias  duclavere.  Igi- 
tur  cencuriacim  Danicus  coniluxic  exercicus.  Sepcem  Rsges  pari  ingenio, 
fed  difpari  voco ,  alii  Haraldo ,  pars  Ringoni  prajfidio  fuerunc.  Prarrerea  in 
parcemHaraldi  concefleranc,H0mi  &H0fa,Thulhim,Haftinusq';&Hychin  jo 
graciIis,Dahar  quoq;  cognomencoGrenski.  Sed  &HaraldusOlavogenicus 
pacre.  Ex  Haciea  vero  provincia  Har  arq;HerIevuar  cumHorhbroddo,cui 
F.ffreni  cognomen  erat,  Danicis  milicavere  caftris.  Ac  ex  Imica  regiono 
Humnehy,&Haraldus  adveniunc.  Quibus  applicancurafeprencrionepro- 
fe&iHaki,  Bemonisq';  filiiSygmundus  &Serkcr.  Horum  omnium  clience- 
Jam  Rex  liberali  familiaricace  coluerat.  Nam  primis  apud  ipfum  honor  - 
bus  habici,  culcos  auro  gladios}opimaq';  bellorum  prajmia  perceperunc.  Ad- 
veneranc  &edici  Gandal  fene,quos  Haraldi  familiares  cliencela  vecuseffc- 
cerac.  Igicur  frequensDanicaclaffe  pelagusSialandiamScania?  veluciincer- 
fico  ponre  commictere  videbarur.  Quas  quidem  provincias  incermearc>20 
cupientibus  confertifllmo  navium  globo  pedeftre  compendium  exhibe- 
bac  Sed  ne  improvidis  beilum Sveonibus  pararetur,miccuncur  ab  Haraldo, 
quiRingonipalam  inimiciciarum  mnndaca  perferrenc,  ipfamq;  fequeftrse 
pacis  dirupcionem  vulgarenc.  Hifdem  pugna?  locum  praeftuuere  juflurn-s. 
Igicur  quiHaraldo  milicaveranchifuere,  quos  edidi. 

AcexparceRingonis  compucancurUlf,Abgi,Windas,Eyllufcus,Gotar, 
Hildi,Guti  Alfpatregenitus,Sturrobuftus,Sten,Wienica;paludisaccola.Ap- 
plicancurhifdemGerchalacer,GromerWermicus.Poftquosfepcentrionalis 
Albiae  finitimi  fuppucanrur:Saxo,Hecir,&Saligochus,Thord  nutabundus. 
Throndar  nafucus,  Grundi,  Ochi,  Grinder,  Tovi,  ColI,Brachi ,  Hogni  inge- 10 
niofus»  Rokar  fufeus.  Hi  fiquidem  mulcicudinis  collegium  afpernari,  iru 
unam  feaciemacasrera  cohorte  fecreveranr.  Przecer  hosRani,cuiHyld  pa- 
ter  erac,  &Lyuchguchi,Sveno  quoq;  fuperneconfus,  Rechyr  accipicer,& 
Rolf  uxoriusnumerancur.  QuibusconglobancurR.ingAchyIs  filius.Haral- 
dusq';Thochniedicus  vico.  His  annec"tuncurWalftenWicenfjs,Thorulffpif 
fus,Thengil  procerus,Hunfolvve,Birvvil  pailidus,Burgar,&Scumbar.  Ac 
eThelemarchia  forciflimi  veneranc, quibus  animi  plurimum,faftus  mini- 
mum  erac;  Thorlevar  percinax,Torkill  Gucicus,  Grecir  iniquus  irrupcio- 
numd;  avidus.  His  fucceduncHaddirdurus,  &Roldararciculus.  E  Norva- 
giaver6memorancurThronder,Thr0nski,ThokiMoricus,Rafn,candidus,  .Q 
Hafvvar,  Biarni,BliharcognomencoSimus,BiornevicoSoghni,Findarma- 
ririmo  genicus  finu,Berfi  quoq;  apudFalu  oppidum  ereacus,Syvardus  ver- 
ris  capuc, Ericus  fibulacor ,  Alften, Harki, Ruchar,Ravui,  F.rhngar, cui Colu- 
bra  cognomencum  erac.  Ate  Yachrica  provincia  proditre  OdAnglus,Alf 
mukivagus,  F.nar  procuberans,  Yvvarusq';  cognominacus  Thruvvar.  A  Thy- 
le  aucem  venere  Mar  Ruffus,  eo  videlicec  pago,  qui  Michfrichi  dicicur.orcus 
educacusq';,  Grombar  annofus,Gram  Brundelucus, Grim  ex  oppido  Skie- 
rum ,  apud  Scaha  Fyrchi  quidem  provinciam  facus.  Deinde  Berhgar  vaces 
advercicur,cuiBrahi,&Rankilcomices  adhibencur.  Ac  Sveonum  forcifli- 
mi  hi  fuere:  Ar,  Backi,Keclu,Karll,Croc  agreftis,  Guchfaft,  Gummi  eGys-  r© 
lamarchia.  Qui  quidemFr0  dei  neceflarii  eranc,  &fidifllmi  numinum  ar- 
bicri.  Ingiquoq;  &Oly,Alvver,Folki  pacreElrico  nati,  Ringonis  militiam 
ample&uncur,  viri  quidem  manu  prompti,  confilio  vegsti,  proximaq;  Rin- 
gonem  familiaritace  complexi,  lidena  quoq;  adFrg  deum  generis  fuiprin- 

cipium 


HISTORIJE   DANICJE  LIB.  VIII.  145 

cipium  refcrebant.  Inter  quos&Simundusaderat  exSigtun  oppido,  foren- mai a& 
fis  quidcm  athlethajemptionumque  ac  venditionum  contraftibus  afluetus.  dvs  hyl* 
Huicadditur  Frofty  cognomentoCrueibulum.  Cui  fociatur  Alf  elatus,e  \i.DETAia? 
co  Upfala.  Idem  &  jaculari  promptus  &  in  acie  praeire  folitus  erat,  At  Olo- 
nem  feptem  Regesmanu  confilioquepromptiflimi  ftipavere;  Holty  videli- 
cet & Hendill ,  Hoirnar,  Levy,  &  Hama.   Quibus  Regnaldus  Ruthenus ,  Rath- 
barthi  nepos  afcribitur.  PratereaSyvaldus,undecim  falum  paronibus  fulcat. 
Lefy  Pannoniorum  viclor  bra&eatam  auro  Liburnam  linteo  excipit.    Thri- 
rikar  vero  inftar  draconistortuofashabente  proras  navigio  vehebatur.Thry- 
j£gir  quoqj&  Torvvil  divifim  navigantes  duodenas  duclavere  puppes.  Gaete- 
riknintotaRingonis  claffe  naviumduo  millia  quingenraerepettae  funt.  Gut- 
tonica  vero  claiTis  in  portu,  cui  Garnum  nomen  ,  Sveticam  opperiebatur. 
Itaque  Ringo  terrenum  du&abat  agmen.  At  Oloni  navalibus  praeefte  copiis 
imperatum.   IgiturGothis  obviamSvecis  veniendi  interWic  &Werendiam 
locus  cum  tempore  denunciatur.   Cernere  tum  erat  late  proris  exaraturrij 
mare,  profpedumqae  pelagi  explicata  raalis  carbafa  praeftruebant.    Et;jam 
claflis  Svetica  profpera  navigatione  ufa,  Danis  adhuc  adverfo  laborantibus 
ccelo,  maturius  belli  locum  petiverat.    Ubi  Ringo  expofitas  clafte  copias, 
limulque  quas  ipfe  terreno  du&arat  itinere,  gregatim  in  aciem  dirigere  pa- 

2o  rat.  Quae  ubi  campis  laxius  explicari  cceperant ,  cornu  alterum  in  Weren- 
diam  extrahi  compertum  eft.  Quam  multitudinem  Rex  Iocis  ordinibusque 
confufam  equo  circuiens,  in  fronte  promptiflimos  quofque  &  praftantiori 
amiatura  cukosfub  Olone,Regnaldo,WivilIoque  ducibus  collocar.  Dein- 
de  velutiflexu  quodam  in  duocornua  reliquamaciem  cogit.  E  quibusdex- 
trum  Ungonem  cum  Elrici  filiis,  Trigonemq,  tueri  jubet.  At  laevum  Laefoni 
parere  jullum.  Cseterum  alas  globosq;  maxime  Curctum  Eftonumq;  con- 
fertior  turma  texuerat.   Llltima  funditorum  acies  ftabat. 

Interea  claflis  Danica  ventorum  indulgentiaafpirante,  feptem  dierura 
eontinuam  navigationem  emenfa,  Calmarnam  oppidum  fubiit.   Mirarers 

aolate  vent-is  velificatum  mare,ccelumq,  exoculis  intenta  antennis  lintea  eri-> 
piebanr.  NamSclaviacLivi,Saxonumq,  feptem  millia  claftem  auxerant.  Ac. 
per  foiidum  proficifcentibus  Scanienfes,quodlocorum  periti  efient,  duces. 
ac  praevii  deftinantur.  Igitur  ubi  praeftolantibus  Svecis,  Danicus  fupervenit 
exercitus,Ringo  fuis,  quo  adufq;  Haraldus  aciem  centuriaftet,  patienter  con- 
fidere  juflis,  non  ant£  figna  canere  praecepit,  quam  Regem  propter  aquilas 
curru  compofitum  afpexiftent,  praefatus  fperare  fe  facile  collabi  aciem  pofie, 
quae  caeci  du&amineniteretur.  PraetereaHaraldum  fupremo  aetatis  temporc 
alieni  imperii  cupiditate  correptum ,  non  minus  mente  captum,  quam  lumi- 
nibus  fore:  nec  opibus  exfatiari  pofle,  qui  Ci  annos  refpiciat,  tumulo  pene 

aq  contentus effe  debeat.Svecis  itaqj  pro  libertate,pro  patria  ac  liberis  dimicandi 
neceflit^temincumbere:hoftemtemeritateatqiinfolentiafufcepiftebellum. 
Praeterea  ex  parte  adverfa  perpaucos  Danoseffe,Saxonescemplures,aliasq> 
cffceminatas  gentes  in  acie  ftare.Ob  quod  cogitare  debere  SveonesNoricoscj,, 
quantum  GermanosacSclavosSeptentrionalisfemperturbapraeftiterit.Sper- 
nendam  ergo  aciem  fore,  quaepotius  lubricahominum  colluvione,  quam  fo- 
lido  rnilitum  robore  contextavideatur.  Nec  parum  eaoratione  militumani- 
inosaccendebar.  AtBrunoHaraldilocoaciemftatuerejuffus,cuneo|fronterri 
molitur,  Hstham  1  erd  in  dextero  latere  Iocat,  Haconem  Jaevo  praeficit,  Wif- 
nam  aquiliferam  facit.  IgiturHaraldus  curru  eminens  qua.m  potuitcella  vo- 

gQ  ce  beneficia  fua  in juriis  a  Ringonc  rependi  queritur.  Ab  illo  fibi  bellum  in- 
ferri,qui  regnum  luo  munereadeptusfuerit.  Ita  Ringonem  nec  fenis  mife- 
reri,nec  avunculo  parcere,  propriosq;  motus  cundae  neceflitudinis  autbe- 
neficentiae  refpedui  praeferre.  Jubet  itaq;  meminifte  Danos,  ut  exteris  femper 
vi&oriis  inclaruerint,ut  finitimis  imperare  potius  quam  obfequi  confuc  verint; 

N  hort3> 


,46  SAXONIS  GKAMMATICI 

harau  hortaturq;,  ne  tantae  gloria;  decus  devittaegentis  infoientia  labefadlari  fufti- 
zws  hyl-  neant,  nec  imperium>quod  fibi  juventa  florenti  pepererant,fenedute  con* 
&£TAtJD  fec^0  demi  permittant. 

Deinde  canentibus  lituis  fumma  utrinque  vi  conferitur  bellum.  Cre* 
deres  repente  terris  ingruere  coelum,  fylvas  camposque  fubfidere,  mifceri 
omnia ,  antiquum  rediifTe  chaos,  divina  pariter  &  humana  tumultuosa  tem- 
peftate  confundi ,  cun<ftaque  fimul  in  perniciem  trahi.    Nam  ubi  ad  teli  ja- 
&um  perventum,  intolerabilis  armorum  ftridor  incredibili  cunrta  fragoro 
complevit.  Vapor  vulnerum  repentinam  ccelo  nebulam  intendebat ,  dies 
effusa  telorum  grandine  tegebatur.   Nec  parum  in  acie  funditorum  opera_>  10 
valuit.  At  ubi  pila  manu  aut  tormentis  excufia,comminus  gladiis  ferratisq; 
clavis  decernitur.  Tum  vero  plurimum  fanguinis  periclitatum  eft.  Igitur  fef- 
fis  manare  fudor  corporibus  coepit,  mucronumq^  crepitacula  eminus  exau- 
diebantur.  Illic  Starcatherus ,  qui  belli  hujus  feriem  fermone  patrio  primus 
edidityprior  in  acie  dimkans,  Haraldi  proceres  Hun&  Elli,Hort,  ac  Bur- 
ghaa  fe  proftratos,abfciffamqueWifnaedexteram  commemorat.  Gaeterum 
Roa  quendam  cum  duobus  aliis  Gnepia  &  Garthar  a  fe  in  acie  vulneratos 
occubuifle  declarat.  Hifdem  Scalki  patremtacito  nomine  applicat.  Iderru 
fortiflimum  Danorum  Haconem  a  fe  in  terram  prorutum,feque  ab  eo  ita_» 
mutuo  vulneratum  teftatur,  ut  exertum  thorace  pulmonem ,  cervicemque  29 
mediotenus  fciflam ,  manum  quoque  uno  truncam  digito  gerens  excederet 
bello,diuque  hifcens  plaga  nec  ckatricis  capax,nec  medelae  habilis  videre. 
tur.  Eodem  tefte  puella  Wegthbiorg  in  hoftem  dimicans  Soth  pugilem  acie 
ftravit.  Eandem  athletarum  caedibus  imminentem  ThorkillusThekmarchiae 
ortus ,  emiflb  per  chordarn  fpiculo  trajkit.    Tanta  enim  vi  periti  arcuum-» 
Guttones  nervosintenderant,ut  clypeos  quoq;jaculistranfverberarent.  Nec 
alia  efKcacior  caedis  extitit  caufa.   Loricas,  galeasque,perinde  ac  inermia_> 
corpora,  fagittarum  acumina  penetrabant.  Interea  Ubbo  Freficus ,  prom- 
ptiiiimus  Haraldi  miles,  ac  prae  aliis  habitu  corporis  infignis,  praeter  unde- 
cim>  quos  in  acie  vulneraverat,  vigintiquinq;  dele&orum  pugilum  interfe-  tq 
cit.  Ii  omnes  Sveti  fanguine  fuere,  vel  Gothi.  Deinde  primam  aggreflus  a- 
ciem  confertiflimos  hoftes  infilit,  palantesq;  metuSveones  hac  illac  hafta_» 
«dadioque  difpellit.  Etjam  pene  resin  fugam  ceflerat,cumHagder,  Rolder, 
&  Gretir  annulatione  virtutis  athletam  adorti,  publicam  perniciem  privato 
redimere  periculo  ftatuerunt.  Verum  comminus  inftare  veriti,  fpiculis  pro- 
cul  agendum  curabant.    Sicq;  crebrefcentibus  jaculis  eminus  Ubbo  confo- 
ditur,  nemine  propius  cum  ipfo  manum  conferere  praefumente.   Centum_ 
quadraginta  quatuor  fagittae  prius  peclus  praeliantis  obfederant,  quam  lapfis 
corporis  viribusfolopoplitem  daret.  Tum  demura  perThrondos,eosq;  qui 
Dala  provinciam  colunt,  ingens  de  Danis  clades  accepta  eft.  Nam  fumma  aq 
fagittariorumvirecruduitbeliumjnecalia  resnoftris  perniciofiorfuit. 

At  Haraldus  cum  defeclam lumine  fene&am  ageret, trifte  fuorum  mur- 
mur  exaudkns,  intellexit  fuperiorem  hoftibus  arrififle  formrjam.  Igitur  ut  e- 
ratfakatOcurruve&uSjBrunonem  auriga:pennfidiasofficiofungeruem,qua- 
lem  Ringo  in  centurianda  acie  tenorem  habuerit,  cognofcere  jubet.  Qui 
paulum  foluto  in  rifum  vultu,  cornkulata  illum  acie  praeliatum  refpondit. 
QuoauditoRextrepidare  animo  ccepit,ac  perfummam  admirationemper- 
contari,  quo  Ringo  talem  ordinandi  agminis  doclrinam  au&ore  contraxerit, 
maximecumOthinusdifciplinaehujustraditorac  repertor  extiterit,  necab  i- 
pfo  quifpiam  praeter  fenovumhoc  rei  bellicae  documentum  perceperit.  Ad  r0 
quod  filente  Brunone, fubiit Regem  Othinum  hunc  efle, olimcj;  familiare  fibi 
numen  inpraefentiarum  dandae  vel  fubtrahendae  opisgratia  verfiformi  corpo* 
rishabitutegi.  Cui  mox  fupplicare  obnixiusccepit,utiDanis,quibus  antecle- 
raenter  affuerit,  fupremam  quOque  vidtoriam  tribuat,  complementumque 
beneficii  origini  cxaequaret  i  eidem  fe  proftratorum  manes  muneris  loco 

dedica- 


HISTORIJE  BANICM  LIB.   VIIL  Itf 

dedicacurum  pollicicus.  AcBrunonihil  oblecrancis  precibusmotus.repen- 
ce  excuffum  curru  Regem  ariecavic  in  cerram,  erepcamq';  cadenci  clavam  BA*4z~ 
in  ipfius  capuc  decorfic,proprioq';eum  geftamine  incerfecic.  Jacebanccir-  dex^nb 
ea  currum  Regis  innumera  excincf  orum  corpora,  rocarumq;  faftigium  con- 
geriesfunefta  vincebar.  Temonem  quoq;  cadaverum  cumilus  excequave- 
rac.  NaminacieRingonisadduodecimmillia  proceres  exanimaci  func.Ac 
ex  parce  Haraldi,  pracer  popularium  ftragem,  ad  criginca  millia  proceres 
corruerunc. 

CujusRingo  nececognica,dacofignolaxareaciem  fuos.belhiroq';  re» 

Jomiccere  jubec.  Deinde  fequeftra  paeefcedus  cum  hoftibus  feric,  fruftrapu- 
gnamabfq;  duce  procrahi  monicis.  Poft  hscSveonibus  paffim  fncer  pro- 
mifcuas  cadaverum  ftrues  Haraldi  corpus  exquiri  prscepic,  ne  regmmfu- 
nus  debicis  fraudarecur  inferiis.  Igicur  revolvendis  incerfecforum  corpo- 
nbus  avida  plebs  injicere  opsramcoepic.  In  hanc  curdmdiaiidiumdieiex- 
tradlium  eft.  Tandem  cum  corpore  reperra  clava ,  Haraldi  manibus  paren- 
tandum  rarus,  equum,queminfidebac,regio,app)icatura  currui,aureisq'; 
fubfeJliis  decencer  inftracum,  ejus  ciculis  dedicavic.  Inde  voca  nuncupac, 
adjieicq;  precernjUciHaralduseoveclore  ufus,faci  confbrcesad  carcara  an- 

1      tecederec,  acq;  apud  praktuemOrci  Pluconem  fociis  hoftibuscf;  placidas  ex- 

Oipecerec  fecles.  Deinde  rogum  extruic,Danisinauracamreg's  fuipuppirnin 
ilarnmsfornenrum  conjicereiuifis.Cumq'$fupccjecT:um  igniscadaverabfu- 
merec  mcerencescircuireproceres,  impenfiusq;  cunclos  horcari  ccepic,uci 
arma.aurum;&quodcunq;opimume(lec,liberaIicerinnutrimencumrogi, 
fub  canci  calkerq;  apud  omnes  merici  regis  veneracione  cranfmiccerent_». 
Cineres  quoq;  perufti  corporis  urnas  concradicos  Lechram  perferri,  ibiq'; 
curn  equo  &c  annis,  regio  morcfunerari  prascepic.  Tali  parencacionis  cu- 
ra  juftis  avunculo  perfblutis,  Danorum  fibi  favorem  conciliavicodiumq; 
hoftium  adgraciam  defkxic.  Poftha;ca  Danis,uciHecham  regni  reliquiis 
prarficerecexoracus/ne  repence  recidiva?  hoftium  vires  coalefcerencSca- 

loniam  aDanicze  corporeabn-jpcam  inOlonis  praefecfuram  fecrevic,Sialan- 
diam  vero>reiiquosq';  regni  fines,  Hecha;  duncaxac  parere  juffic.  Ica  inpo» 
teftacem  Sveticam  forcunaj  variecas  Danicum  redegic  imperium,  Ec  hic 
quidem  belli  Bravici  finis. 

AcSialandenfes.quiHaraldo  duce  ufi  fueranccuro  adbuc  prioris  for-  xxkm. 
tunae  fpecies  animis  oberrarec,  fcemineis  parere  legibus  probrofum  raci,.  J  VimfA 
Olonem  accedunc,  pofiulances,  ne clariffimi  Regis  milicise  affuecos,  mulie- , '.■■ 
bri  jugo  obnoxios  haben  paterecur.  Prsecera  ad  ipfum  fe  defeduros.fi  pro 
condicionis  eorum  deformicace  collenda  arma  fulciperec,  pollicencur.  Nec 
fegnicer  Olo  fupplicancibus  affuic,  cam  avicse  majeftacis  memoria,  quam 

AQ  milicum  invicacus  obfequio.  Igicur  Hecham  ad  fe  venire  juffam,  cun&is, 
pra?terJuciam3dominacionis  fua?  parcibus  cedere,ance  minis  quamarmis 
eoegicipfai.nq';Jutiarri>ne  fcemincjiberum  regni  ufum  cribuerec,vectigalem 
eflecic.-filtum  quoq;procreavic,cuiOmundovocabii'umpofuic.  Cascerum 
«rudelicaci  inrencus  cknimpiuRegemagebacucfuperior  Reginxcontem- 
prus  cundis  pcenicentiam  parerec,  quibus  regnum  ejus  rubori  tuiffet.  Duo- 
decim  duces.five  pama2calamiracibusmou,fiveOloniobaliam  olim  cau- 
fam  infeftijinildias  capiti  ejus  praparare  cceperunt.  F.x  his  fuere  Lenno*A  cy- 
lo,Thoccus,  &Vichnus$qui  quanquam  apudSclavosprxfecluram  gerebat, 
Danos  camen  origine  concingebac.Cjecerum  ad  peragendum  facinus  parum 

£0  viribus acq;  ingenio frecfpecunia Scarcacherum  adfcifcunc.  Ille uc  rem  ferro 
exequerecur  addu<3us,ucencembalneis  Regem,fufcepcis  cruenci  minifte- 
rii  parcibus,  accencare  confticuic  Quo  lavance  ingreffus,  mox  acri  ipfius 
vifu  ,  luminumq'ue  concinua  mobilicace  vibrancium  fulgore  perftricfus , 
occulto  mecu  hsbecans  artubus  veftigium  preffic,  retecoque  pede  manuna 

N  2  propo- 


148  SAXONIS  GRAMMATICM, 

•  ro.  propofitumqj  Mpendit.  Itaq;  qui  totducum,  tot  pugilum  armaprotriverar, 
uniusinertnisviriaciem  ferre  nonpotuit.  AtOlo  fan£vuItusfuiconfcius,ob- 
tecto  ore  aecedere  eum  propius,  &  quidafFerat,  edere  jubet;  quippe  quem 
vetuftas  convicT;us,&longafamiliaritatisexperientiaabinfidiarum  fufpicio- 
ne  alieniflimum  faciebant.  At  ille  diftricto  mucrone  defilienstranfverberat 
Regem,nitentisq;  affurgere  jugulum  ferit.  Centum  &  viginti  auri  librae  in_. 
praemio  reponebantur.  Poftmodum  pcenitentia  ac  pudore  perculfus,  tanta 
animi  acerbitate  commiffum  facinus  luxit,  ut  fi  mentionern  ejus  incidero 
contigiffet,  a  lacrymis  temperare  non  poffet.  Adeo  culpae  atrocitatem  refi- 
pifcens  animus  erubefcebat.  Praeterea  aliquot  cx  his,  quorum  inftindu  ufus  lQ 
fuerat,  in  fceleris  a  fe  commifli  vindidam  occidit,  &  cui  facto  manum  tri- 
buerat,praebuit  ultionem. 

CiETERUM  OmundumDani,Oloneortum,creavereRegem,plus  pa- 

^~j%Ek  rentis  ejus  nobilitati,quam  meritis  deferendum  putantes»  Hic  poftquam  ma- 

turuit,innullo  paternis  operibus  defectior  extitit.  Siquidem  res  ab  Olone 

geftas,aut  aequare,aut  tranfcendere  curae  habuit.  Praeerat  eo  tempore  aliquan- 

tae  Normarmorum  gemiRingo,  cujusfiliam  Efam  Omundo  matrimonium- 

circumfpicienti  infigniscommendaverat  fama.  Veriim  pofcendae  ejus  fpem 

fingulareRingonis  ftudium  minuebat.  Is  quippe  folum  fpedataefortitudinis 

generumaffecl;abat,tantumgloriae  in  armisreponens,quantum  caeteriin  o-^o 

pibus  fitum  autumant.  Igitur  Omundus,ut  eo  claritudinisgenere  llluftrise- 

vaderet,laudemq;fibi  fortifudinis  conciliaret,viribusvotum  impetrareco- 

natus,clafleNorvagiam  accedit,Ringonisregnumhaereditatisnominetenta- 

turus.  Excipit amice illum  Jathriae  regulus Qddo,  qui  Ringonem  certiflimum 

patrimonii  ejusinvafofemaflerefct,feq;  farpiusab  eodeminjuriislaceflitum 

dcfleret.  Itaq;,Ringone  interimapudHyberniafn  piraticam  exercente,pro- 

Vinciam  propugnatofe  vacuam  adortus,  praeteritis  populafium  rebus,pecu- 

liaria  Ringonis  bona  rapinae  tradidit,ejusq;  neceffarios  interfecit.  Nam  Od- 

do  quoqjOmundo  manum  junxefat.  Inter  omnia  autemfacinora,quae  varie 

ac  multiplicitergefferat,  nunquam  quibus  multitudine  copiarum  praeftaret,  j0 

vim  inferre  fuftinuit,  memor  fe  fortiflimo  parente  editum,  virtute  non  nu- 

mefobella  gefere  bportere.  IntereaRingonem  apifatica  revertentem  adef- 

fe  contigit.  De  cujusredituedoctuspraegrande  rnolirinavigiumccepit,unde 

tanquam  e  munimento  fupefne  hoftem  telis  appeteret.  Huic  Atylonis  Sca- 

nicifilii  Homothus  acTholaremiges  adfcifcuntur,quorumalter  gubernato- 

rem  agcre,  alter  prorae  praeeffc  juffus.  Nec  Rirtgoniin  his  excipiendisinge- 

nium  aut  folertia  defuit.  Quippe  exiguam  copiarum  partem  oftendens,  a  ter- 

gohoftem  incurfandum  curavit.  De  cujus  aftutia  Omundusper  Oddonem 

certior  fa&us,quiirtinfidiis conftilutOSQpprimerent,mittit;  AtyloneScani- 

coRirtgonemexciperejuffo.  Isimperibproniusquamfeliciusobfecutus,fra<-  *q 

c~tisbellorebus,acceptaq;  ftrage,vi<ftus  refugit  inScaniam.  IgiturOmundus 

reparatis  per  Oddonem  viribus,  pugnaturam  pelago  claffem  explicat.  Quo 

tempore  Atylo  bellumNorvagicum  exfomniorum  vifishaud  dubie  fpecula- 

tus, f  edimendae fugae gratil quam  celerrime  navigationem  orfus , Omundum 

praelib  propinquumgratafocietate  profequitur.  Cujus  Omundus  operafre- 

tus,pugnamtam  feliciter  quamfidenter  ingreditur.  Nam  habito  perfe  con- 

flidu^vidoriam^quaminfuisamiferatjrecuperavit.  Quem  Ringo  mortifico 

vulnere  perftrictus  exanguibus  contemplatus  oculis,  manu  ut  poterat  mota 

(namvoxlinguamdefecerat)accerfitum,fore  fibigenerumobfecrat,jucun- 

de  fefatumexcipereaflerensjfitalifiliamconnubio  reliquiffet.  Necrefponfo  _ 

accepto  extinguitur.  Cujus  exceffum  Omundus  lacrymis  profecutus,Homo- ' 

thum,  cujus  fidam  in  bello  operam  eXpertus  fuerat,alterius  filiarumRingo- 

nis  connubio  donat,alteram  ipfe  compleditur. 

Eodcm  tempore  Rusla  virgo  ftrenuis  militiae  operibus  muliebrerrL» 
animum  fupergrcfla,  apud  Norvagiam  cum  fratre  Throndo  crebros  de  rerum 

fumma 


HIST0R1&  DANICjE  LIB.  VIII.  149 

fumma  conflhftus  habuerat.    Haec  Omundum  Norvagienfibus  praeefle  nonOA/Wv-Bys 
fuftinens,inoninesDanorumdedititiosdecreveratbellum.  QuodOmundus 
nuncioexpertus,adhunctumultumcomprimendumpromptiflimosdeftinato 
Quibus  fuperatis  Ruslafuperbiamexvictorianacta,  animum  fpe  immodicl 
raptum  ad  ipfam  rerum  Danicarum  fummam  potiendam  intendit.  Primura 
igitur  Hallandiae  partes  adorta,  ab  Homotho  &  Thola  a  Rege  tranfmiflis  exci- 
pitur,vidaq;  bello  refuga  conceflit  ad  claffem.Cujus  triginta  folas  rates,ca?teris 
ab  hofte  captis, fugam  navigatione  carpferunt.  Evitantem  Danos  fororem  ar- 
mis  excipit  Throndus,  a  qua  victus,totoq,  exercitu  fpoliatus,Dofrinas  alpes 
fC,  permetiendo,neminemfug£  comitemhabuit.  Ita  quaepaulo  anteDanis  cef- 
ferat,  mox  fratre  fuperior,  fugam  vidoria  mutavit.  Quo  cognito,Omundus 
ingentiNorvagiamdafferepetir,primumq;Thelemarchiae  populuniiperHo-: 
mothum&Tholam  clandeftinocompendiomiftbs,adverfum  Ruslas  domina- 
tionem  erexit.  Quo  evenit ut  Rusla  regno  per  populares  exacla , apud infulas, 
quas  fpe  falutis  accelTerat,fupervenicntibus  Danis  terga  fine  praelio  daret.  Cu- 
jusfugamRex  impenfiiis  perfecutus,interceptampelagoclafiem  internecio- 
nedelevit,incruentamq;  vicloriam  ac  fpeciofa  fpolia  cum  fummohoftium 
difcrimine  retulit.  At  Rusla  perpaucis  elapfa  navigiis,  incitatiori  fludus  re- 
migio  perfulcabat.    Quae  dum  Danosdeclinat,  fraterno  trucidatur  occurfu. 
Oj  Adeo  emcaciorem  vim  nocendi  incircumfpecla  folent  habere  pericula,  & 
"qux  minus  metuunturmala,  plerumq;  inftantibus  graviora  cafusefificit.   At 
Rex,Throndo  ob  interfe&ionem  fororispraefecturadonato,  csteris  verofub 
penfione  coerciris,  in  patriam  rcdit. 

EatempeftateThorias-acBero,promptiflinuRuslae  mi3ites,apudHyber- 
niampiraticum  munus  edebant.  Hicognita  domina;nece,quamfeolimul- 
turos  jurejurandopromiferant,Omundumavide  petitumduelliprovocatio- 
ne  folicitant.  Quodabnuere  quondam  probrofum  Regibus  habebatur.  Ve- 
terumenim  claritudo  principum  exarmispctius  quam  opibus  adiimabatur. 
SubeuntigiturHomothus&Thola,quifeprovocatoresRegispngnaexceptu- 
JOrosofferrent.  Quibus  Omundus  impenselaudatis,primum  eorum  operam 
admittere,vitandiruborisgratia,recufavit.  Ad  ultimum  crebris  fuorumpre- 
cibus  exoratus, aliena  manu fortunam  experiri  fuftinuit.  Quo  certamine  Be- 
ronem  occubuiffe,Thoriamgraviteraffedum  pugna  excefliffe  proditum  eft. 
QuemRexprimo  &  vulneribusrecreatum,moxin  fidem  acceptum,duceni 
Norvagise  creat.  Deinde  cum  confvetum  aSclavis  per  legatos  tributum  exi- 
geret, non  folum  legatorum  caedibus , fed  etiam  vi  Sclavica  apud  Jutiam  lacef» 
iitus,  feptem  Regesuno  certamine  fuperavit,  folitumcjjtributi  jus  victoria... 
confirmavit. 

Interea  Starcatherus  prolixajam  astate  defeffus,  cum  caftrorumftipen- 
4°diis,  acgladiatorio  munereemeritus  haberetur,  nefeniivitio  priftinum  glo- 
riae  decus  amitteret,  egregium  fore  putavit,  li  voluntariumfibi  confcifceret 
exitum,fatumqj  propno  maturaffet  arbitrio.  Itaq;qui  totiesexcellentesedi- 
derat pugnas,incruenta  morte  defungi  ignobile  ratus, ut  fpeciofo  obitu  pra:- 
teritae  vitae  claritatem  augeret,  maluit  abingenuo  quovis  interficr,  quam  fe- 
rumnaturaejaculum  opperiri.  Adeoquondam  reibellics  deditis  morboop- 
petere  probrofum  exiftimatum  eft.  Itaq;  cum  &corpore  invalido  &  defedis 
perfpicuitate  luminibus  eftet,  diuturnioris  vitat  moram  perofus ,  emendi  in  fe 
percufforis  gratia,  aururn  quod  pro  Olonis  interfeclionemeruerat,colloap- 
penfum  gerebat,non  aptius  fe  violats  majeftatis  injuriamexpiaturumratus, 
fo  quam  fi  idem  fuae,quod  Olonianae  necis  extiterat  prxmium,effeciffet,aurumq; 
quodproalienacladctulerat,damnopropri^falutisimpenderet.Huncquippe 
ufum  fceleftiflimi  pretii  pulcherrimum  credidit.  Itaq;  gemino  cindtusenfe, 
totidem baculorum  adminiculo  vacua  virium  veftigia  tutabaturiQup  vifo  po- 
pularium  quidamgeminu  gladioruufum  feriifupervacuumratus,donari  fibi 
alterum  perludibrium  perivit.Quem  Starcatherusfpe  petitionis  fa&apropius 

N  3  accc- 


l£o  SAXONIS    GRAMMATICl 

^j^PjaccedeTejuffumjdetra&olatefi  mucronetranfverberat.  Quod  Hathertfs  qui- 
dam, cujus  patrem  Lennonem  Starcatherus  olim  parricidii  poenitentia  addu- 
ctus  occiderat,  dumcanibusferasinfequeretur,afpiciens,omiflo  venationis 
officio,  duos  e  comitibus,injiciendimetus  gratia,concitatisvehementere- 
quis,in  fenem  impetum  dirigere  jubet.   Qui  dum  pro  curfu  edito  refugere 
cupiunt,Starcatheri  baculis  intercepti  morte  fupplicia  luerunt.  Quofpecla- 
culo  Hatherus  admodum  perterrefadus, propius  equo  advolat,3gmtumqi  fe- 
nem,  fed  abeo  minimerecognitus,  an  gladium  vehiculo  permutare  veilet, 
interrogat.  Refert  Starcatherus,  quondam  prenas  fe  ab  irriforibus  exigere  fo- 
litum,nec  unquam  impune  fibia  procacibusinfultatum.  Sedneq^juvenem  ._ 
ex  oris  notis  defuneta  vifuacies  deprendere  poterat.  Itaq}  carmen,quodin- 
dignationis  fuae  magnitudinem  patefaceret,inhunc  fubtexuitmodum. 
litfine  regrejfu  pronas  agit  aivem  undas, 
Sic  atas  hominum,  curfim  iabentibm  annis  , 
Irreditura  fluit :  prxceps  ruit  orbitafati, 
Jpuam  generat  finem  rerum  faciura  fenecHus. 
lua  oculos  heminum  pariter  grejfm^  reiidit, 
JEripit  os  animum^  viris,fam*%,  nitorem 
Paulatim  premit ,  &  c/aros  obiiterat  acim : 

Occupat  occiduos  artm,Jrufiratur  anheU  2$ 

Vocis  opm  ,vegetamg?premit  torpedine  mentem, 
Dum  paritur  tufiis,  dum  peliis  fcabida  prurit , 
Densfiupet  exefmfiomachmjafiidiagigniti 
i.vacUaijuveniie  decm,marcore  colorem 
ob'linit,&  picea  crebras  ferit  in  cute  rugas, 
Obterit  egregias  artes  ,monimenta  priorum 
Obruit,&titulos  antiqm  laudis  aflurit, 
Demelitur  opes ,  precium  virtutis  <jr  ufum 
Carpit  edax,tranfvertit  res,&ab  brdine  turbat, 

Jpfe  ego  quam  noceat,  didici,  damnofa  vetnflai;,  i  © 

Vifii  &ger,  vocis  mbduiis,  ejrpecfore  raiicm : 
CuncJa^  in  adverfam  fiuxerunt  commoda  fortevi* 
Jamt^  minus  vegetum  corpm  fuicimine  tutor 
Fiaccidajubjefiis  innixm  membra  baciliu. 
Lucis  inbps  modcror  vefiigiafufie  gemelio, 
JEt  virga"  monfirante flequor  compendia  caiiis, 
Stipitis  aufiicio  potim  quam  iuminejfm. 
2{emo  met  curam  celebrat,  nec  in  agmine  quijquat/i 
Soiamen  veterano  adhibet,niflJorJanHatherm 

Afiit,  &  injrafii  rebm  fuccurrat  amici.  4° 

Iliefimel  quemcunc^pio  dignatur  amore, 
tnteger,  irtcceptifludio  confianter  eodem 
PreJequitur,primosfe  timet  pervellere  nexu4. 
llie  etiam  belio  mentis  bene prmnia  crebro 
Digna  refcrt,  animos£  colitjargitur  honorem 
Tortibm,  &  clarss  donii  veneratur  amicos. 
Spargit  opesjaudisfafua  cumularenitorem 
Dapfllitatefiudet,  multos Juperare  potentes. 
Necminor  ad  Martempietatem  viribm  aquat, 

Beliigerare  ceier,labipiger,edere  pugnam  5* 

Promptus,&  urgentitergum  dare  nefiimhofih 
At  mihi,fi  recolo,  nafcentifata  dedere 
Seiia  fequhbellofe  mori,mifcere  tumuttus, 
tovigiUre  armis,vitam  exereere  WHcntam, 

GaftrA 


HIST0R1&  bANICM  LIB,   Vllt.  t% 

Gafira  qutetis  inops  colui ,pacem^peroJus  ouvut>V3 

Subfignis,  Gradtve  ,tuis  dificrimine fiummd 

Conjenuhviclo^  metu pugnare  decorum, 

Turpe  vacare  ratus,  crebras  committere  cades 

Egregium  duxi,  drfirages  celebrare fiequentes. 

Sape  graves  be/lo  Reges  concurrere  vidi, 

Et  clypeoSigaleastfe  teri,crudefeere  campos 

Sanguinejoricas  afjixa  cujpide  rumpi, 

Undife  thoraces  admijjo  cedere  ferro , 
10  Luxuriare Jeras  inhumato  milite  pafias 

Hic  aliquisjorte  egregii  conatninis  auffor 

CMarte  manu^potens  ?nedium  dum  pugnat  in  bofients 

Intentam  capiti  loricam  dtffidit,  alter 

Cafiide  pcrjojja ,  Jerrumfc  in  vertice  merfit 

Hicgladius  fiepe  dextra  bellantis  adaflus 

Tegmine  dijcijjo  capiti  difiricius  inh<efit> 

Contra  Hatherus  hujufmodi  carmen  habuir: 

Unde  vcnis  patrias  Jolitusjcriptare  Poejes, 

Infir?no  dubium  Jitfipendens  fiipite  grejjum  ? 
20  Quove  ruis  Danica  vates  promptifiime  Mufe  ? 

Roboris  eximij  cajjus  decor  excidit  omnis: 

Exulat  ore  color,antmotfe  amota  voluptas : 

Defittuit fauces  vox  &  raucedine  torpet: 

Dejrutt  corpus  habttus  prior,  ultima  cepit 

llluviesyform^  notas  cum  robore  carpjtt. 

Ut  ratis  afiiduo  fiuffu  quajjatajatijcit, 

Sic  longo  arimrum  curfit  gencratafenectus 

Trifie  parit  Junus,deJun£fatJf  viribus  £tas 

Occidit,  &  primx  patitur  diJJendiafertis. 

Quis  vetuit  te  ,note  Jenex  Juveritlibus  uti 

Ritejocis,  agitare  pilam,  morsa  nuce  vejci  ? 

^amjatius  reor  ut  rhedam,  quafiepe  veharis, 

Venditor  enfis  emas,Jacilemve  infiena  caballunii 

Aut  pretto  leve  curriculum  merceris  eodem. 

Apttus  invalidos  ,Jua  quos  vefiigiajallunt, 

Excipient  jumentafenes,  rota  proficit  illi 

Orbibus  aciajuis,  cui  planta  vacillat  inanii, 

Atjifortc  caves  cajfum  venundare Jerrum  f 

Ereptus  tibi  te  perimet ,  ni  vxneat  enfis. 
Ad  hxc  Srarcatherus. 

Improbe,verba  feris  facili  temeraria  labro, 

Auribus  tnconcinna  piis :  quidpramia  ducius 

J^ut  gratis  prafiandus  erat,per  munera  qu&rk  f 

Nempe  pedes  gradtar,nec  turpiter  cnje  rehcio 

Externam  mercabor  opem;  natura  meanti 

fus  dedit >& propriisjujftt  confidcre  plantis. 

Cur  cui  debueras  ultro  dux  ejje  vianti, 

Ludtbrio  injultas  ,Jermone  procaciter  ujus? 

Jdu<e£  olim  gefii  memori  dignifiima  Jama 
tq  Dedecori  tribuis,  meritum  quotfc  crimine  penjas  t 

Guid  rfu  infequeris  vetulum  pugnare  potentem, 

lnviffosfo  meos  titulos  &filendidaja£ia 

Probro  adigis,famoJa  terens  efyfortia  Carpens  ? 
Jgua probitate petis  mdtgnum  viribus  enfem? 

N  4  Htud 


1° 


40 


?$t  .  SAXONIS  GRAMMATICI 

QMWtDvs  Matid  latus  hic  imbelle  decet,  dextramve  bubulei 

Agreftem  foiiti  calamo  deducere  Mufam, 
Procurare  pecm  ,arvis  armenta  tueri. 
Nempe  inter  vernas  oIU  vicinm  obuncia, 
Crttfiula ftumantis  patinx  buliigine  tingis, 
Crafii  adipis  macrum  perfundens  unguine  pane:m , . 
Jm<L  tepens  furtim  digitofitiente  liguris; 
Doclier  ajfuetam  cineri  profiernere  paliam, 
Indormire  lari,Jbm~nos  celebrare  diurnos; 
Sedulm  offcium  nidentis  obire  culinx,  .lo 

6)uam  bello  fortemjaculk  aperire  cruorem. 
Averfans  lucem,  latebrxfbrdentis  amator , 
tJMancipium  ventris  mijerabile,par^putark 
Sordida  cumfiliquis  iambenti  farra  catelio. 
Hercule  non  tunc  me  ferro  Jpoiiare  petebas , 

6)uando  ter,  Oienisfummo  difcrimine,nati 
Lxpugnator  cram.  Nam^  agmine  prorjm  in  iil@ 
Aut  gUdiumfiregit  manm,aut  obfiantiafudit : 
H&c gravitas  ferientis  erat.   Quidquando  Curetum 
Littus,&  innumera  conftratum  cuftide  callem  2© 

Trimus  lignferis  doeui  decurrere  piantis  ? 
Nam£  adtturus  agros  confertos  murice  ferreo 
Armabam  Ucerosfubjecio  jlipite  grejfus. 
Hinc  mecum  egregiis  congrejfum  viribm  Hamam 
Fnecui,  mox  cum  Rino  duce  Fiebace  nato 
Obtrivi  Cttrios,veiquas  aiitEftiagentes, 
Et  populos,  SemgaIla,tuos.  Fosl  h&c  Thelemarches 
AggreJJm,  caput  inde  tuli  livore  cruentum , 

6)uajfum  maIleolu,armisf^fabrilibm  iclum. 
•  Htc  primum  didici ,  quidferramenta  valerent  ..  ^ 

Incudis ,  quantumve  animi  popularibm  ejfet. 
Teutonici  qttofo  me,panas ,  autore,  dedere , 

6)uum  natos,  Svertinge ,  tuos  Frothonis  inijui 
Cx.de  reos,domini  vindex,ad  pocuiaftravi. 
Necminus  hoc facinus  ,quando  pro  virgme  car4 
llno  Jeptenos  necui  certaminefratres, 
Tefle  ioco,qui  meftomacho  linquente  perefm 
Nonparit  arenti  redivivum  ce/pite  gramen. 
CMox4;  ducis  Kerri  belium  navale  parantu 

Vicimm  egregio  confertam  milite  puppim.  . 

Inde  dedt  letho  Wazam,  Fabrumfc  procacem  * 

<_Multavi  natibm  c<sfisferrofeperemi 
Rupibm  a  niveis,hebetantem  tela,W  iftnntim. 

6)uatucr  hinc  Len  natos ,  pugiles^.  peremi 
Biarmenfes ;  gentis  Hjberna  principe  capto , 
Dufiinx  populabar  opes,(emper%  manebit 

Noftra  Braveliinis  virtm  confte&a  trophais. 

6)uid  moror  ?  excedunt  numerurPqutfortiter  egi, 
•  .  Quod^manugefiadjolidumcelebrarerecenfens 

Deftcioyfunt  cunffa  meo  majora  relatu ,  ^O 

Vincit  opm  famam  ,nec  fermo  fuppetit  aciis. 
Haec  Starcatherus.  Tandero  qvum  Hathcrum  Lenno  patre  ortum  mutuo 
fermone  expertus  fuiflet,animadvertens  juvenem  fplcndido  loco  natum,fe. 
nendum  ei  iugulum  prsbuit,  hortatus  ne  %  parentis  fui  intcrfeftore  pcenas 

exigere 


historIjE  damcje  lib.  vm:  i/3 

exigerevererecur.  Haecfaciencem  auro,quoda  Lennone  reCeperac,  P°^zu-0MVNDyS 
rumeflepromictic.Ecucejufdem  infe  vehemencius  animum  efTerarec,hu- 

jufmodiexhortacione  ufuseffetradicur: 

Pneterea,Hatbere,privavite  patre  Lenno : 

Hanc  mibi,qutsfo  vicem  referas,Sc  obire  volentem 

Steme  fenem}jugulum£  meumpetevindiceferro : 

Qwppe  operam  clarimenspercufforis  adoptat, 

Horretab  ignavdfatum  depofcere  dextra. 

Sponte  pia  legem  fatiprxcurrerefasesl.  j 

IQ  SS0''  nequeasfugere,  boc  etiam  anticipare  licebit. 

Arboralenda  reccns,vetus  excidenda,minifter 

Naturee  es~l,quuquisfato  confiniafundit, 

Etfternitquodftare  nequit.Morsoptima  tuncesl, 

Ovitm  petitur,  viteet^  piget,  qvum  fumts  amatur, 

Ne  miferos  cafus  incommodd  proroget  tetas. 
Hsc  dicens  exercam  crumena  pecuniam  promic.Hatherus  autem  tam 
fruendia:ris,quam  paternae  ultionis  capeflendae  cupidine  concitatus,  obfe- 
cucurum  fe  precibus,nec  prasmia  repulfurum  fpopondit.  Gui  Scarcacherus 
cupide  enfe  praebito,pronam  poftmodum  cervicem  applicuic:ne  timide  per- 
2°cuflbns  opus  exequeretur,aucferro  muliebricerucerecur,  horcacus;praefa- 
tusq';,quodfiperattaca?de,ancecadaverislapfum,capucaccruncummedius 
interfilirec,  armis  innocuus  redderecur.  Qupd  ucriim  inftruendi  percuflbris 
gracia,anpuniendidixeric,incercum  eft-Fore  enim  pocerac,  ucfalcanceiru 
eximii  cadaveris  moles  obruerec.  Igicur  Hacherus  adadto  vegece  gladio,  fe- 
nem  capice  demucilavic.Quod  corporiavulfum,impa&umq';cerra,glebam 
morfu  carpfiflefercur,  ferocicacem  animi  moribundi  orisacrocicatedecla- 
rans.Percuflbr  camenpromiflisfraudemfubefle  vericus,falcu  nonincaucus 
abftmuit.Quem  ftcemere  peregiflec,  force  lapfi  cadaveris  ictuobrucus,  oc- 
cifl  fenis  pcenas  proprio  funere  perfalviffec.  Verum  ne  cancum  achlecam  bu„ 
30flnnopem  jacerepacerecur,  corpusejus  incampo,  quivulgoRaaliungdici- 
cur,fepulcura;mandandum  curavic. 

OviuNDusaucem,(ucaccepi,)paceincegra,fumma  cum  cranquillicace 
decefllcduobusfiliis&tocidem  filiabusrelictis.F.  quibusmaximusnacuSy-  XXXIX. 
vardus,fracreBuchloadhuctetiero,  regnumhjeredicaceconfequicur.  QupSTVARDVS 
tempore  Sveonum  Rex  Ggicharus alceram  Omundi filiarumob eximiajpul- 
chricudinisfamam,infinicoamorecomplexus,Ebbonicuidam  Sibbonisfi- 
liopoftulandaevirginisgratia  negocium  legacionis  imponic.  Is  officio  pru- 
denciusadminiftracojgracu  de  puella? confcnfu  nuncium reculic-  Jamq'; ni- 
hilvocopraeternupciasdeerac,  quas  Ggfcharus  apud  alienosagere  mecuens, 
4operF.bbonem,quopriuslegaco  ufusfuerac,  fponfam  fibi  cranfmiccendarnj 
efllagjcat. 

Isqvum  parvaadmodumfamilia  comicacus  Hallandiam  praecerirer,ad 
agreftem  vicum  fe,pernottaiidi  gracia,conculic,in  quo  duorum  fracrum ha- 
bicaciones adverfas medius amnis  fecreverac.  Ec  hi quidem  eonfvecudinem 
jugulandi,quoshofpicalicerrecepiflent,habebanc,Iiberalicacisfpecielacro- 
ciniumobfcurarecallences.Trabemeniminmodumpraeli  oblongam,ean- 
demq';ferri  acumine  praedicam.arcanis  quibufdam  vinculis  in  excelsado- 
mus  parce  fufpenderanc,quam  notcurno  cempore  fubduttis  nexibus  demic- 
tences,  fubjettorumcapicadefccarefolebanc.  Inquemmodumcompluri- 
$o  Um  vercices  penflli  mole  praecid  eranc.Igicur  Ebboni  fuisqjpoft  epulas  abun- 
depra;bicas,penesfocumminiftricorumexcruunc,ucapplicacas  igni  cervi- 
ces  infidiolae  crabis  impulfu  demecerenc.  Quibus  abfcedencibus  F.bboim- 
penfum  capicibus  machinamencum  fufpiciens,  focios  fimulaco  fbmno  cor- 
pora  transponerc  jubet,praefacus  perquafalucarem  eis  loci  variacione  exifte- 
re.  Fuere  auce  mcer  eos  quida  abEbbonis  cliencela  excranei,  qui  fprecis,  q  ax 
I  caeceri 


i/4  SAXONISGRAMMATICI 

stvardus cscei  i  exequebantur,monitis,  immoti  ut  cuiq;  jacendi  locus  obvenerat,  cu- 
buerunt.Subopacamveronoclemabinfidiarum  miniftris  pendulu machi- 
namenri  pondus  impellitur.  Quod  nodis,quibus inha?rebac,excuflum,  ma- 
gnaq';  vi  folo  ada&um,fubjec~tos  exitio  tradidic.Igicur  qui  facinoris  exequen- 
di  curam  habebanr,qu6cerciusreievencumdiicerenc,illatolumine  Ebbo- 
nem,propterquemmaxime  rem  adorfifuerant,  prudenterpericulooccur- 
rifle  cognofcunc,  aquoprotinus  impetici,fanguinepaenasdederunc,Ebbo 
quoq;fuis  per  mutuam  ftragem  amifTis,frequentem  cruftulis  glacialibus 
amneminvento  force  navigio  fuperac,G0charoq;cladis  fuaeponus  quam 
legacionis  evencum  declarat-.. 

Quam  rem  G^rharus  a  Syvardi  inftin£tu  prcffe&am  judicans,injuriarum 
vindidtamarmisexequiparac.Aquo  Syvardusapud  Hallandiam  expugna- 
tus,fororeabhoflibuscapca;concefllcinJuciam.  UbiSclavorum  vulgus  pu- 
gnamfmeprincipeaufumacie  fuperavictancumgloria?ex  victoria  na£tus> 
quanrum  ex  fuga  dedecoris  craxerac. Verum  hifdem,quos du£lu  vacuos  de- 
bellaverac, paulo poft ducem  na&is  pugna apud  Fioniam  cefllc.  Ad verfum 
quos  identidem  in  Jutiapra^liatus,infelicGmpugna^eveiKumhabuic.Qu,o 
evenic,ucScania  Juciaq';exucus,mediaduncaxac  regni  veluciquafdamexefi 
corporisparces,  fmecapice  recinerec  Jarmencus  exeogenicus,cum  forori- 
busadmodumparvulispra?dahoftibusfuic:quarumalceraNorvagienfibus,20 
alceraGermanis,qu6dvenaliaquondamfolebanceffeconnubia,precioven- 
dicaeft.Icaq;Danorum  regnum  forriflime  propagatum,tantiseciammajo- 
rurn  tirulisilluftrarum,rorva&oriisaucl:um,obunius  viri  inertiamex  fum- 
mo  nitore  forrunae&florenriflimo  rerumftatu  eoignominiajpervenic,  uc 
penfionemquampriusexigebacexolverec.Syvardusauremfepiusvi&oria 
caflus,ac  deformium  fugarum  reus,poft  totmajorum  decora,in  tam  eru- 
hefcendopatri&ftatuconfufaregni  gubernacula  geftarenon  fuftinens,  ne 
diucurniorvicaadexcremamglorijejaclurampercingerec,fpeciofumfibifa- 
tum  pugna parere  properavic.  Quippe  memorem  calamicacis  animum  de- 
ponendxajgricudinis  cupido  falucis  faftidio  cruciabac.  Adeo  demendi  ru-30 
bons  ftudiura  lucem  eiinvifam  erfecerac.  Igiturcomparacis  pugnas  copiis, 
Simoni  cuidam  fub  Gtfcharo  Scaniam  procuranci,bellum  aperce  denunciac. 
Quodobftinaciscemericacisviribusexecucus,occifoSimone,  perfummam 
hoftium  ftragem  vicam  finivic;  pacriam  camen  preftandx'  penfionis  onere 
liberare  nequivic 

Incerea  Jarmericus  apud  Regem  Sclavorum  Ifmarum  cum  cojevo fibi 
collacleoqjGunnone  conje&us  in  carcerem  capcivus  degebac.Quo  demum 
erucus  atq;  exercendi  ruris  culturse  applieacus,  rufticum  opus  exequicuc.Ob 
cujusprompcifllmamadminiftracionem  adregaliummancipiorum  magi- 
fterium  cransfercur.  Eo  quoq;  fynceriflimegefto,in  neceflariorum  Regis^0 
gregemaflumicur.  Llbi  quum  fe  juxta  aulicorum  ritum  egregia  moruma- 
mcenitategefllflecbreviinamicorum  numerum  cranslacus,primum  fami- 
liaricacislocumobcinuicac  velutiquibuidam  meritorum  gradibusfrecus, 
abinftmaforceadfpe£tacu  honorisfaftigiumeonceflicEcnefegnemener- 
vemq;juventamageret,milicaribusfefludiisafluefecicnatura;dotesindu- 
ftria  cumulans.  Graca  omnibus  Jarmerici  indoles  erat:  foli  Reginas  fufpe- 
ftum  adolefcentisingenium  fuit.Fratrem  quoq;Regis  fatofun&um  repen- 
tinusrumoredocuit.CujuscorpusIfmarusampiiflmiqfunereelacurus.qud 
major  exequiarum  pompa  fierecregiacomitace  conVivium  inftruic  Ac  jar- 

BVTHLVS  mericus  alias  cum  Regina  familiaris  rei  curam  forcicus,  ad  fugam,  cujus/O 
faculracem  regalis  abfencia  promircere  videbacur,  circumfpiciendam  ac- 
ceflic,   Animadvercebac  enim  fe  e-ciam  incer  opes  poflcum  milerabile 
Regis  mancipium  fore,  &  quafi  alicno    beneflcio  precarium  fpiricum 
poflidere.  Praecereaquanquamprimis  apudRegem  honoribus  uterecur, 

liberta- 


HISTORIM  DANICM  LIB.  nil.  J# 

iibertatem  deliciis  prasferendam  exiftimans,  vifendae  patriae,  nofcendiqj  ge-  wrmv^ 

neris  eximia  cupiditate flagrabat.  Sciens  autem  quddRegina,  ne  quis  captivo-«5«' adm'- 

rumelabi  poflet,competentibus  providiflet  excubiis,quo  viribus  pervenire  n'^mor' 

nequibar,arteaflurgendumprocurat.  Fifcellam  itaq;  bibloacviminetextam, 

quaagreftes  inftarhominisformata  avesariftisdeturbare  confveverant,  vivo 

canecomplevit.  Quametiam  detrado  fibi  cultu,  quo  verifimiliushumanam 

repraefentaretimaginem,  texit.  Deinde  privatum  Regis  ararium  demolitus, 

egeftam  inde  pecuniam  notis  fibi  rantum  rccondidit  locis.  Interea  Gunno  ab* 

fentiam  focii  fimulare  juflus,illatainregiamfifcella,impuffoq;  adlatrandum 

10  cane,percontanti,quidnam  hoceflet,reginae,menre  captumclamkareretu- 

litjarmericum.  Ula  ad  afpeclum  ftatuae  iimilitudiniserroredelufa,  infanum 

sede  ejici  jubet.  TuncGunno  perlatam  forasftatuam,pennde  ac  furentem.. 

focium  leclulo  tradir.  Sub  no&emvero  vigiles  epularumhilaritate,  ac  vino 

provehitlargiore,abfciflacjjdormientiumcapita,qu6turpioreeosmorte  con- 

fumeret,  inguini  fociavit.  Excitata  ftrepituRegina,caufamq$ejus  difcerecu- 

piens,concita  forespetivit.  Sed  dumcaput  incautiusexerk,improvifoGun- 

nonis  enfe  confoditur.   Quae  quum  mortificum  vulnus  experta  corrueret, 

rerlexis  inocciforem  luminibus,nullius,inquit, obtentu  fraudis,fi  incolumi 

mihi  viverelicuiiTet,hisfinibus  impunitus  excederes.  Ad  huncmodum  cre- 

20bras  in  percuflbrem  minas  moribunda  profudit.   Poft  haec  Jarmericus  una 

cum  Gunnone  preciari  facinoris  focio,  tabernaculum  in  quoRexfraternas 

conviviocelebrabatexequias,cun&istemulentiavidis,admotofurtimincen- 

dio  complet.   Quolamisfufo,quidam  ebrietatis  ftuporedifcuflb,immiiIis  e- 

quis  deprehenfos  pericuh  infeqvunturauclores.  At  juvenesprimumjumen- 

t!S,  quasrepererant  vecti,ad  ukimumhifdem  prolixiori  curfu  dcb?litatis,pe- 

dites  dedere  fugam.  Jamq^  peneoccupatis  amnis  remedio  fuit.  Pontem  e- 

nim,quem  ante  morandi  perfecutoris  gratia  prascifis  ad  medium  trabibus  non 

modo  onerum  impatientem,  fed  etiam  ruinae  propinquum  effecerant,prx- 

tergreiTi,inopacamdeinduftriavoragineniconcefferunt.  Quibus  imminen- 

20  tesSclavi,  dumparum  profpe&o  periculo  equis  improvidi  pontem  onerant, 

defidentibus  tabulatis  excuffi ,  prsecipitantur  in  flumen.  Sed  dum  enando  ri- 

para  appetunt ,  a  Gunnone  &  Jarmerico  obftantibus  intercepti,  merfi,  aut  in- 

terfecli  funt.  Ita  juvenes  eg^egiacalliditateufi^non  ut  fugitiva  mancipia,fed 

quafi  praecilti  conlilio  fenes,  majus  attate  fua  facinus  ediderunt;  quod  acutS 

conceperant,  efficaciter  adimplendo.  At  ubi  in  littus  ventum,  rapto  quod 

forsobtulerat  navigiojinakum  procedunt.  Quosqui  infequebanturbarbari 

navigare  confpectos,  vociferando  revocare  conati,  «-egnaturos,  fi  redeant, 

fpondent,  quod  publico  veterum  inftituto  Regum  percuflbribus  regnorum 

fuccelTio  decreta  fuerit.  Diu  recedentium  aures  pertinaxSclavorum  clamor 

40  promiflispeHacibus  exurdabat. 

Ea  tempeftate  Buthlus  SyvardifraterDanispcrfuncTorie  praeerat,  aqui- 
bus  venier.ti  Jarmericoregnum  traderecoaclus,exRege  privatus  evafir.  Eo-     XL 
demtempore  G0charusSybbonem  ftuprats  fororisinfimulatum  occidit.  Cu- i^-rmerj- 
jus  neceafirinespermoti.ad  Jarmericumejulabundi  decurrunt,feq;  in  ultio-    CFS' 
nem  propinqui,  G0rharum  cum  eo  oppugnaturos  promictunt.  ISIec  parum 
promifta  folverunt.  Nam  eorurnauxiliis  opprefloG0tharo,JarmericumSve- 
tia  potiri  cont;git.   Qui  qvum  duarum  gentium  imperio  fungeretur,  aucTae 
dorninationisfiduciaSclavospra:!io  tentat.  Quorum  quadraginta  captosap- 
pHcatis  totidem  lupis  laqueo  adegit.   Quem  fupplicii  modum  olim  parrici- 
JO  dis  debitum,  obhoccircihoftesperagere  voluit,utquanta:inDanos  rapaci- 
tatis  extiterint,  ex  ipfa  atrocium  belluarum  communione  videntibus  con- 
fpicuum  foret.    Subafta  quoq;  regione  praefidia  locis  opportuna  difponit. 
Inde  profecTus  Sembonum,Curetum,compluriumq;  Orientis  gentium  cla- 
dem  exercuit.   Qua  Regis  occupatione  Sclavi  datam  fibi  defe&ionis  mate- 
riam  judicantes,  interfedis  qui  ab  ipfb  praefides  conftituti  fuerant,  Daniam 

depopu- 


i^  SAXONIS  CRAMMATICl 

■  depopulati  func.  Quorum  claflem  Jarmericus  forte  e  piracica  rediens  in- 
iarmeki-  terceptam  delevic ,  eoq';  facinore  priores  victoriarum  riculos  decoravic, 
Caecerum  opcimaces  eorum  primo  cibias  loris  crajectos,  moxq;  immanium 
cautorum  ungulis  ailigacos,  moloflisq';  inceflencibus  rapcim  in  ccenurru 
voraginesq';  percradtos  lacrymabiii  fpe&aculo  confumpfic.  Ea  re  hebecaci 
Sclavorum  animi  fkmma  cum  crepidacione  Regis  imperium  coluerunc. 
Jarrnericus  iraq;  coc  gencium  manubiis  locuplecacus,  uc  cucum  prssdae  do- 
micihuui  compararec,  ih  eduifllma  rups  mirifico  opere  sedem  molicur. 
Aggeremcollacis  giebis  excruic,  fundamencum  crebris  conjicic  faxis,  ima_» 
Valio,  cricliniis  media,  fumma  propugnaculis  cinxic.  Secus  undiqs  juges  ex-  jo 
cubias  fixit.  Quacuor  porta;  magnicudine  prajftantes ,  a  cocidem  plagis  ir- 
reftrictos  adicus  dabanc.  In  bujus  domjjs  magnificentiam  omnem  opum 
fuarum  apparacurn  congeffic  Ica  domefticis  rebuscompofkis,  rurfora  in_s 
excernas  cupidinem  vercic.  Igicur  navigacione  ccepca,  quacuor  fracres  ge- 
nere  Hellefponcicos  obvios  pelagofaccos,piracicsq';  admodum  ftudiis  af- 
fvetos,  mancima  pugna  accentare  non  diftulic.  Qua  triduo gefta ,  fororem 
eorum  cum  mediecace  cribuci,  quo  victos  oneraveranc,  padus^prxliunij 
revocavio. 

Poft  ha?cLivorumRegis  fllius  Biccocapcivirace,  quam  fub  memoracis 
fracribus  ducebacelapfusjjarmericum.aquo  ohm  fracribus  fpoliacus  fue-^o 
rarjinjuria;  bawd  oblicus  accefllc.  Apud  quem  benignius  habitus,brevi  ar- 
canorum  omnium  arbicer  fmgukris  evafic.  Hunc  uc  fuis  per  omnia  cra- 
ctabilem  monicis  (enficin  res  quam  maxime  faclu  deceflabiles  confulcan- 
tem  adduxit,  atq;  ad  fceiera  flagitiaq';  commiccenda  compellic.  Adeo  no- 
cendi  arrem  obfequii  firaulatione  captabac.  Prsecipueeum  adverfiitneos, 
cuos  fanguineproxime  contigiifecaTmabac.  Icafracernam  ulcionem,quia 
Viribus  nequibacfraude  exequi  percencabac.  Quo  evenic  ucRexvircucum 
loco  viciorum  fordes  amplexus,  ob  ea  quaj  perfidi  monicoris  impulfu  a? 
trociter  geiTerac»communibusin  felocumcdiis  darec.  Adverfum  quemj 
eciam  Sclavorum  cumulcus  exoricur.  Cujus  Ibpiendi  gracia  duces  eorum  ,Q 
capcos,  crajectis  fune  tibiis,  equis  in  diverfa  rapcancibus  prabuic  laceran- 
dos.  In  hunc  modum  confumpci  principes ,  corporum  fuorum  diftractu 
percinacis  animi  pcsnas  dederunc.  Qua;  resSclavorumobiequiain  fuofla? 
tu  jequali  ac  iblida  fubje&ione  concinuic. 

Incerea  qui  ex  forore  Jarmerici  apud  Germaniam  orti ,  educatiq';  fue- 
rant, avitonorninefrecijin  avunculumarma  fufcipiuncsque  fibiregnum 
acq;  ei  deberi  cercances.  Quorum  municiones  Rexapud  Germaniam  ma- 
chmis  dcmolicus,  oppidiscomplunbus  aucobfeflls,  auc  capcis,  nonnullis 
eciamfolo  a?quacis,incruencam  ad  cives  victoriamreporcavic.  Occurrunc 
Hellefponcici  pactis  fororem  nupciisofferences.  Quibus  celebracis  rurfurn  jq 
Bicconis  inftinctu  Germaniam  pecens,  capris  bello  fororiis  laqueo  fpiricum 
eripere  non  dubicavic.  Optimaces  qucq;  convivii  fimulacione  concracios» 
eodem  exemploconfumendos  curavic. 

Incerea  Brcderus ,  quern  qlim  Rex  ex  alio  fuftulerae  matrimonio,  no,- 
vercs  curam  abeo  lufcepcam  plenisfancticacis  excubiiscelebrabac  Quem 
Biccoapudpacrem  incefti  cnmine  accufacum,nc  falfo  infimulafle  videre- 
tur,  fubornacorum  ceftimonio  infecucus  eft.  Cumq';  Broderus  accufacio- 
nis  parcibus  plene  exhibitis  defenfionis  prajfldia  afferrenon  poflec,  pacer 
ab  arnicis  in  convicrum  ferri  fencenciam  jubec ;  minus  impium  racus  fu- 
mendain  de  filio  vindictam  alieno  quam  proprio  delegare  judicio.  Qiiem  £Q 
cseteris  profcriptione  dignum  decernentibus,  Bicco  triftiorem  de  capito 
ejus  fencentiam  ferrc  non  vericus,  anefariiftupri  auctore  pcenam  fufpen- 
dio  capiendam  effe  pronunciac.  Quam  nequis  apacerna  crudelicace  pro- 
fectam  pucarec ,  eundem  laqueo  arnxum  k  miniitris  fubjefto  aflere  exci- 

piendum 


&IST0R1M  DANICJE  LIB,    VIll:  I57 

piendum  pcrcenfuic:  ut  quum  hi  feflas  oneri  manus  fubduccrenCi  perin-  xxiMW& 
deac  rei  perempti  juvenisforenc,Regemq'ue  parricidii  cnmine  fua  culpa    cv$* 
liberum  facerenc..  Prarcerea.  nifi  pcena  accufacionem  fequerecur,  pacer- 
nx  eum  faluci  infidiacurumaftruxic:adukeram  vcro  Svvavildam,qu6  tur- 
pius  e  vica  excederecspecudum  ungulis  procukari  deberc,.  ParuicBicco- 
ni  Rex,  adac~tumq'ue  fufpendio  filium,  ne  ftranguJari  poffier,  a  circumftan- 
tibus  cabulaci  ope  allevandum  curavic_*   Igicur  innoxium  vinculum  pa- 
rum  compreffis  faucibus  folam  pcence  fpeciem  prae  fe  ferebat.   Reginarru 
vero  firmiffimo  nexu  humo  aftri_tam>  equinis  obcerendam  calcibus  prar* 
jebuic   Hanc  cancas  fuiffe  pulchricudinss  fama  eft,  uc  ipfis  quoque  jumencis 
horroriforet,  arcuseximio  decorc  prasdicos  fbrdidislacerare  veftigiis.  Quo 
argumenco  Rex  innocenciam  conjugis  deciaran  conje&ans,  accedemo 
erroris  pajnicencia  ,  falfb  nocacam  feftinac  abfolvere^..    Advolac  incerea 
Bicco,qui  f-ipinam  jumenca  diris  decurbare  carminibus,nec  nifi  pronam 
obceri  pofle  firmarer_,.   Quippe  eam  formaj  fuse  beneficio  fervatam  fcic- 
bac.    In  hunc  modum  collocacum  Reginasicorpus  adadus  juii)entorum_ 
grex  crebris  ake  veftigiis  fodic.   Hic  SvvavJlds  exicus  fuic.  interea  eanis, 
cui  Broderus  aflueverac,  ceu  quibufdam  queftubus  aggreflus  Regem  ,  de- 
flere  domini  fi-pplicium  videbatur.    Ejuldcmque  iilarus  accipicer  intimas 

Jbcorpori  plumas  roftro  detrahere  ecepic.  Ex  cujus  nudicate  Rex  fumptis  ' 
orbicatis  aufpicns,  omen  incercepturusjpraepoperejqus  filium  Jaqueo  de- 
craherenc,  mictic.  Per  implumemeniu)  aviculam  fiuturum  fe,  ni  caviflec» 
abfque  liberis  augurabacun.  Liberaco  clade  Brodero  ,  Bicco  delationis 
pcenas  exolvere  mecuens  ,  nunciare  Hellefponticis  pergic,  SvvaviJdam  a 
viro  nefana  ftrage  eonfiumpcam_,  Quibus  uleifcendaj  fororis  gracia  na* 
vigancibus  ,  ad  Jarnaericura  reverfus,  parari  belium  ab  Hellefponcicis  in- 
dicac.  Rex  moenibus  quam  ace  cucius  dimicandum  ex'ftimans  ,  in  earru 
quam  exsedificaverat,  municionem  confugic.  Ubi  ad  ferendam  obfidio- 
nem  commeacibus  peniciora  ,  propugnacula  arrnacis  implebac.    Fulgen- 

toces  auro  cetrae,  circumpenficjue  clypei  fupremum  sdis  ambitum  adornai 
ban£.  Concigit  aucera  uc  Helldponcici  prasda?  parcicionem  a£turi ,  ma- 
gnam  fuorum  manum  peculacus  infimulacam  occiderenc.  Igitur  quod 
cancam  copiarum  parcem  inceftina  clade  confumpferant ,  aula:  cxpugna- 
tionem  fim  altiorem  viribus  raci,  veneficam,  cuiGuchrunx  erat  vocahu- 
lum,  confiulunc.  Qua  efficience,  regia?  parcis  propugnacores  fubico  ocu- 
lis  capti,  in  feipfos  arma  convercunc.  Quo  vifo  Hellefponcici  applicaca__ 
ceftudine  primos  porcarum  adicus  occupanr_>.  Deinde  convulfis  pofti- 
bus ,  irrupcaq'ue  jede,  ca:cas  hoftium  phalanges  obcruncanc_..    Eo  cumul-  » 

tu  fuperveniens  Ochinus ,  lnediosque  prsliancium  globos  appecens,  Da- 

Ao  n's'  quos  pacerna  femper  pietate  coluerac,  ademptum  prasfligiis  vifimi_ 
fupera  vitcuce  refticuit  Hellefponcicosverocorpora  adverfurn  cela  carmi- 
nibus  durare  folicos,  crebro  filice  converberandos  efie  perdocuic,,.  Ica  u- 
trumqi  agmen  mutua  ca^de  confumpcum  inceriic.  Jarmericus  utroq,  pe-    „.f 
de  ac  manibus  fpoliacus,  crunco  incer  exanimes  corpore  rotabatur.   Ciiisso»'*- 
Broderus  parum  idoneus  fueeeflit  in  regnum.  R  v&> 

P  o  s  t  hunc  regnat  Sy  valdus.Cujus  filius  Snio.fenefcence  pacre  ftrenuuni 
piracica;  opus  complexus, pacria; res  non  folum  fervavic,  fed  etiam  diminu- 
tas  in  priftinum  habicura  revocavic.  fdem  cyrannide-fufcepta,  Fskiili  atq;       ■ 
-QAlkilli  pugilum  infolentiam  comprimendo.ScaniamaDanicajjurifdiclio-sr^znVs 
nis  integritate  fubmotam  ad  focietatem  patriae  viclOna  reduxic.     Tan-    xz;';;' 
dem  filiac  GochorumRegis  mucuo  amore  perftridus,  convemenda:  cius  ' 

sopiara  glaadeftams  nuacns  cencat;  Qui  a  patre  pueha;  interce^ci  iuipen- 

Q  dic-qj 


#3  SAXONIS  GRAMMATICI 

siUQ,  dioq;  confumpci ,  improvidae  legationis  poenas  dederunc.  Quorura  Sni» 
ulcionem  exigere  cupiens ,  quum  Gochiam  hoftilicer  aggrcffus  fuifletL,;, 
Rege  cjus  cum  copiis  occurrence,  praediclorum  pugilum  provocariono 
rem  per  achlecas  gerere  juflus  ,  hanc  duelli  legem  edidic,  uc  alcerucer  Re- 
gum  pro  varia  achletarum  forcuna  auc  proprium  perderet,  aut  alienurrij 
lucrarecur  imperium ,  vicTiq'ue  regnum  in  viftoria;  prarnio  reponerecur, 
Quo  cvcnic  uc  Gothorum  Rex  propugnatorum  fuorum  inforcunio  fupe- 
ratus,  regno  Danis  ccdere  cogerecur.  Cujus  filiam  Snio,  qv_m  in  Sveo- 
nunvRegis  connubium  pacerno  impulfu  compenflet  abduclaro,  quendam 
obfoleto  habitu  per  icinera  publica ftipem  peterefolicum,  adeam  ufquo  IO 
tencandam  tranfmifit_».  Qui  qvum  egencium  mcre  propinqvum  limini- 
bus  difcubicum  habuiflec,vifa  forteRegina  exili  voculafuccinens,amat_., 
inquicce  Snio.  Illa  allapfum  auribus  fonum  diflimulancer  excipiens,nec 
vifu  ncc  gradu  relaco  procedic  iniregiam  ,  acque  eveftigio  regrefla  obfcu- 
ro  &  vix  aures  offendence  fibilo,amancem,inquic,me  redamo.  Eo  diclo 
veftigiurn  exculic_».  Quam  egenus  mucui  amoris  vocem  edidiffegavifus, 
die  poftera  fonbus  aflidens  ,  prsefence  domina  confueca  fermonib  brevi- 
tace,  locum,  aic,  voco  fuppecere  coriVenic_.  llla  rurfum  argucae  vocis  indu- 
ftriam  colligens,  fumma  cum  diflimulacione  difcefllc.  Parvo  poft  per- 
sontatorcm  prasceriens  »  Btfcherpr  brevi  fe  pervencuram  afleruic.  Hunc  2® 
quippe  locum  fuga  pecere  deftinavic_».  Qua  de  re  egenus  cercior  reddi- 
tus,  folito  perconcacionis  acumine  compecens  prom.flo  cempus  cogno- 
fcere  perfeverac  lila  vero  nec  aftu  inferior ,  nec  fermone  lucidsor, 
quam  breviflime  pocuic_.,  hyemis  inicium  nuncupavit-,.  Ca  cerum  fiipa- 
tores  ejusqui  levem _rt  accriae  vocis  jactum  exceperant-.,  plenum  caliidi- 
cacis  ingenium  excremceftolidicacis  deliramencum  eflecredebanr_,.  Quc_ 
qvum  Snio  cercius  ex  egeno  cognofcerec_.,  Reginam  fublatismarici  opi- 
bus  lavandi  fimulacione  digreflam,  navigio  deportandam  curavitL,.  Po- 
flea  vero  fepenumero  incer  ipfum  ac  Suecia;  Regem  ,  altero  juftas  repe- 
cence  faces ,  alcero  illickas  cueri  perfevcrante,  ancipiti  evcncu  Variaq';  vi-  lQ 
cioria  dimicatum  eft 

Ea  tempeftate  per  fummam  cceli  intemperantiam  agrorum  uber" 
tate  corrupta  ,  ingens  annona;  caritas  incidit-..  Cumq';  oborta  vicTuali" 
um  raritate  gravis  plebem  inedia  laceraret ,  Rex  quonam  modo  tempo- 
ris  difficulcati  fuccurreret  anxius,  qvumaliquanto  majorem  bibulorurru, 
quam  edaciuro  impenfam  animadvercerec,  frugalicacem  populo  inculit_,; 
eonviviorum  ufum  abrogans  ,  ne  qua  ex  fruge  potio  pararetur  edixit-., 
acerbicacem  famis  fuperflui  hauftus  interdiclo  peliendam,  acqjaficiabun- 
danciam  efus  mutuandam  exiftimans. 

Tunc  quidam  petulantioris  gulae  profcriptam  bibcndi  confuetu-40 
diriem  -cflcns,  altum  calliditatis  genus  complexus,  novam  volupcacili- 
centiam  reperic ,  ac  publicam  continentiae  legem  privaca  incemperan» 
cia  folvic, ,  deliciarum  ufum  a  ridiculi  operis  acumine  mucuacus.  Vedci 
enirn  liquoris  guftu  minucim  liguriendo  ufus ,  defiderium  ebriecacis  ex- 
plevit-,.  Qpam  ob  rem  convencus  a  Rege,  incegerrimum  fe  fngalicacis 
obfervacorem  afleruit ,  utpote  avidicacem  hauftus  moderaca;  fumpcionis  in- 
genio  caftigancem ,  affixamq';  fibi culpam  forbicionis  titulo  tueriperfevera- 
vic  Deniq;adjecl:ominarum  terrorcnonmodobibere,  verumetiampi- 
ciflare  prohibitus ,  confuetudini  camen  impcrare  non  pocuic.  Uc  enim  can- 
quam  licice illicicis frucretur,  necgulam alieno  iubjecfam  haberet imperio, jo 
roadefa&is  potione  cruftulis,  capace  liquorisofTulavefcebatur,cupitamq'; 
crapulam  lentoguftu  provexit,  interdidtum  fatietatis  modum  haud  fecus 
ae  licitum  confecucus.  Adeo  pcrtinaciflima  guix  rabics  falucem  pro  luxu 

dcvo- 


HISTORIM  DANICJE  LIB.    VII L  IJ9 

devovens,  nec  regia  quidem  comminacione  decerrica,  ad  omne  pericu-  siiio: 
lum  fpernendum  cemerarium  fblidaveracappecicum.  Secundoquoq;per- 
inde  ac  violacaeconfticucionisreus  convenicuraRege.  Sednecuncquidem 
fa&i  defenfionem  abjeeic,  nequaquam  afe  regalibus  infticucis  obviami- 
tum  efle  concendens,auc  decretam  edi<fto  concinenciam  fuis  profanacam 
illecebris,  praeiertim  quum  laca  frugalicacis  lexicaparfimoniae  formam  cra- 
dideric ,  uc  pocandi  magis  quam  edendi  Iiquoris  faculcas  inhibica  viderecur. 
TumRexobceftansdeos,percomunem  jurarefalucem,  cale  quiddeinceps. 
audencem  capicalicer  effe  plexurum.  Ule  morcem  ccmperancia  leviorem, 

lovicamq'ue  quam  luxum  deponere  colersbilius  ratus,  rurfum  aquis  exco- 
quic  frugem  ,  detoftoq';  liquore  cum  fe  nulJam  ukerius  excuiands  cupi- 
dicatis  defenfionem  objeclurum  fperarec,  palam  pocioni  indulgendo  ad 
calicum  ufum  libera  fronce  convertit,  aftucfue  in  audaciam  verfo  ,  regisra 
animadverfionem  oppeririquam  frugi  fieri  maluic.  Incerrogante  ergoRe- 
ge,  cur  cocies  rei  incerdi&ae  licenciam  uiurpaiiecjdefidemmi  hoc,  inquic, 
Rex,  non  cam  avidicas  mea,  quam  habica  in  ce  bcnevolcncia  pepenc:  fu- 
neribus  enim  regus  infenas  convivio  perfoivendas  memineram.  kaquo 
ne-epuium,  quo  cuae  peragancur  exequiae  ,  ob  frumenci  inopiam  folenni 
pocionisufu  careacinduflnapocius  quamingiuvie5ductusprohibiti  liquo- 

2oris  cem|Deramenco  providi.  Te  aucem  ance  aiios  inedia  periturum,  prio- 
remq';  bufto  opus  habicurum.  non  ambigo,  cum  ob  hoc  inuficacam  parci- 
tacis  iegem  cuIeri£,quoddefuturamtibiprimum  aliraoniam  verearis.Tibi 
quippe  nonaiiisconiulendonovum  avantiajau&or-eniagerefuftmes.  Tam 
urbana  horainis  cavillacio  iram  Regis  in  ruborem  convertic-,.  Qui  curru 
publicae  falucis  decrecum  in  ludibrium  fui  recidifle  confpicerec ,  omiflb 
communis  utilicacis  confilio,revocavicedi£him,fsmenciamq;  folvere  quam 
civium  oflenfam  concrahere  maluic. 

Cumque,ue  dixi,  five  parum  compluta  humo,feu  nimium  eorrida» 
torpentibus  facis,  ac  parce  frudtficancibus  campis,  inedise  languor  defe- 

20  ftam  efcis  regionem  accererec,nullumq'ue,  parum  iuppecencibus  alimen- 
cis,  crahendae  famis  fnpereflecauxiliumj;  Aggone  atque  Ebbone  au&ori- 
bus,plebifcito  provifutn  eft.uc  fenibus  ac  parvulis  caefis,omniq'uedemum 
imbelli  aetate  regno  egefta,  robuftis  duncaxat  pacria  donarecur ,  nec  nifi  auc 
armis  auc  agris colendis habiles  domeftici  laris  pacernorumq';  penacium  ha- 
bicacula  recinerenc.  Quorum  rnacerGambarucid  adfe  deferencibus  filiis, 
cum  a  fcelefti  decreci  au&oribus  falucem  in  crimine  repoficam  animad- 
verceret,damfiaca  concionis  fencentia.neceflicatem  parricidio  redimi  o- 
porcere  negabac:  propius  honeftaci  confilium  fore  aflerens,  animorumq'; 
ac  corporum  vircuti  expecibilius,  uc  fervaca  erga  parences  ac  liberos  pie- 

4.0  tace,  pacria  cxcefluri  forte  deligerentur.  Quss  fi  fenes  invalidos  obtulif- 
fec,  robuftiores  fe  eorum  loco  exilio  ofterrenc,ejusq'ue  pondus  pro  debi- 
libus  perferendum  fua  fponce  fufcipcrenc.  Caecerum  indignos  eflevica.qiii 
illam  fcelere  & facrilegio  cotnparare,  parencesq;  ac  prolem  cam  iniquo  fen- 
tencia?genereperfequifuftinuiiTenc,charicacislococrudelicacisofficiapera- 
auri.Poftremocunaosmalepacriamdemereri,apudquosparencumaucli- 
berorum  amori  proprii  fpiricuscharicas  praeponderarec.  Huicvociad  con- 
cionem  relacae,pleriq;  fufFragiis  auenciebancur.  Igicur  omnium  forcunisin  j 
forcem  conjedtis,  qui  defignabancur,  excorres  adjudicaci  func.  Quo  eve- 
nit,  uc  qui  fponce  neceflicaci  parere  nolueranc,  forcunae  judicio  obfequi 

-0  cogerentur.    Primum  icaque  Blekingiam  adve&i ,  ac  deinde  Boringianu 

•  praecernavigances ,  ad  Guclandiam  appulerunc :  ubi  &  Paulo  cefte ,  auotore 
Frig  dea,  Longobardorum  vocabulum,  quorum  pofteagencem  condide- 
runc,craduncuradepci,Tandem  ad&ugiam  fe  applicances,defemsq;  navigus  1 

O  2  foliduna* 


jCo  SAXONIS  GRAMMATICI 

siil0t  folidum  iteringr«fli,  cum  mulcam  tcrrarum  partem  emenfi,armisq';  de- 
populati  eflencpoit  editas  late  ftrages,  poftremo  petitis  in  Italia  fedibus, 
prifcum  gentis  vocabulum  fuo  nomine  permutarunt. 

Inccrea  Danorum  tellus  rarefcente  cultorum  opera  ,  fulcorumq'ue_- 

veftigiis  fitu  obdu&is,  fylveftrem  induic  vultum  ,  &  quafi  nativi  cefpicis 

amcenitate  depoficajnformi  fuccrefcencium  nemorum  denficateperhor- 

ruic.   Quod  prsfens  quoque  camporum  ejus  facies  prodic.  Quajenim  o- 

lim  feracia  frugum  jugera  fueranc,  eadem  nunc  arboreoftipite  conferta_» 

vifuncur.     Acque  ubi  olira  cukores  cerram  alcius  verfances  vaftas  diflipa- 

vere  glebas,ilhe  nunc  enacum  nemus  fervancia  adhuc  veceris  culcura;  ve- 10 

ftigium  rura  compieclicur.   Quze  nifi  culrore  vacua  ac  diucurno  ficu  vafta 

manfiffenc,  nequaquam  unius  ruris  glcbam  incer  fa&os  aracro  fuicos ,  te- 

nacesqae  arborumradices  parciri  potuiflenc  Golles  quoqucquos  in  pla- 

no  humandorum  cadaverum  cura  vecerum  Jabor  excruxerac,  praefens  fyl- 

va;  congeries  occupac#    Cernere  eciam  eft  crebros  pecrarum  acervos  fyl- 

varum  faltibus  incerficos,  quas  coco  quondam  rure  difperfas,  ne  profcin- 

dendis  ubiq'ue  fulcis  officerenc,  conje&isin  ftruem  molibus,  ruftica  cura 

iublegit ,  malens  exiguum  agri  perdere  quam  cocum  difficile  reperirc,. 

Unde  ex  eo  quod  cunc  exercendorum  liberius  arvorum  gracia  agreftium 

Iabor  egerac,  prioris  xvi  populus  poftero  numerofior  exciriffe  perpendi-  2Q 

tur,  qui  brevibus  agellis  concencus  agreftem  operam  cicra  veceris  culrura: 

veftigia  cohibet_..     Icaque  praefens  feculi  vulcus,  capax  quondam   ariftae 

folum  nunc  gignendis  glandibus  idoneo  ,  agreftemq;  ftivam  ac  Cereales 

culmos  confica  arboribus  facie  fe  permucafle  miracur.   Ec  ha;c  quidem  de 

Snione,quam  veriffime  potui  digefta  fufficianc. 

H  u  i  c  fuccedic  Bitfrn  i  icemquc  poft  ipfum  Haraldus  rerum  affequi- 

XLIV'n  cur  fummam.    Cujus  filio  Gormoni  mter  pnfcos  Danorum  duces  non_s 

xiv.  '  infims  laudislocum  rerum  ftrenuegeftarum  ticulus  cribuic.  Hicenim  no- 

xaral-  vum  audacia;  genus  coroplexus,  ha;redicarium  forticudinis  fpiricum  fcru- 

xlvi.  tanda;  rerum  natura?  veftigiis  quam  armis  excolere  maluic :  utq'ue  alios  ?o 
eoRAfo.Regum  ardor  bellicus,  ica  ipfum  cognofcendorum  mirabilium ,  quascun- 
que  vel  experimenco  deprehenfa,  vel  rumore  valgaca fueranc, praxordia- 
lis  ftiroulabat  avidicas.  Cumcjue  eflet  excerna  acque  inufitata  vifendi  cu- 
pidus,  experiendam  praj  cseceris  duxit  Geruthi  cujufdam  fedium  acceptam 
a  Thylenfibus  famam.  Incredibilia  enim  ab  eis  fuper  opum  inibi  conge- 
ftarum  magnicudine  jactabantur,fediter  omnirefercum  periculo  acpene 
morcalibus  invium  ferebacur,  Ambicorem  namque  cerrarum  Oceanum_> 
navigandum,  Solem  poftponendum  ac  fydera,fub  Chao  peregrinandum, 
ac  demum  in  loca  lucis  expercia  ,  jugibusque  cenebris  obnoxia  tranfeun- 
duiTL) ,  expercorum  aifercione  conftabac_>.  Sed  in  juvenili  animo  cir-  40 
cumftantis  periculi  mecum  non  tam  pra'da;  quamgloriscupido  calcabac, 
mulcum  fibi  claritacisacceffurum  fperanccfi  remadmodum  inc^entaranij 
auderet_,.  Trecencis  idem  cumRegevocum  nuncupantibus.auctorem  fa- 
maeThorktllum  icincris  ducem  alfumi  placuicucpoce  locorumgnarunij, 
pericumcjue  adeundaj  regionis  ejus.  Is  officio  non  recufato , adverfum  in- 
uficatam  navigandi  maris  f_viciam  firmiore  ftru&ura;  genere ,  nodisque 
crebrioribus,  ac  confercionbus  clavis  pra;paranda  jubec  navigia  folidari; 
eademq';  magnis  replaricommeacibus,  acbovinisfuperne  cergoribusclau- 
di,quae  incrinfeca  navium  fpacia  ab  incurfancium  undarum  afpergine  cue- 
rencur.  Inde  tribus  duntaxat  liburnis  navigatio  tenditur,  unaquaq;  cen-c© 
tenos  capience  delectos. 

Acubi  in  Halogiam  ventum,fecundis  flacibus  deftituti,varia  pelagi  jada- 
cioncdubiisnavigationiscafibusagebantur.Tandemperfummamalimen- 
corum  inopiam  eciam  pane  defedti*  exigua?  pulcis  ufu  craxere  famen.  Inter- 

je&i* 


HISTOMJE   BAftlCJE  LIB.FIIl  1& 

je&is  diebuseminus  perftrepentem  procellae  fragorem,perinde  ac  fcopulos -0-^j£ 
mundantis  exaudiunt.  Igitur  intelleda  tellurisvicinia,agilitatis  eximiaejuve- 
nis,fpeculandae rei gratia, cacumen  mali confcendere  j"uflus,pra:rupti  fitusin- 
fulam  in  confpectu  efle  denunciat.  Lati  omnes  regionem,quae  ab  eo  Ggnifica- 
batur,  avidisinfeqvunturluminibus,attente  promiffilittorisprxfidiumexfpe- 
ftantes.  Cujus  tandem  aditum  na&i,  in  cditiorem  foli  partem,  per  obftantes 
*livos,pra3latiscallibusenituntur.TuncThorkillusexarmentis,quaeinmariti- 
mis  frequentia  difcurrebant, fupra  qu©d  femel  leniendae  fami fufficcret,negar, 
efle  tollendum :  futurum  enim, fi  fecus  agerent, ut  a diis  loci  praefidibus  difce- 
l&  dendipotentiaprivarentur.  At  nautaemagis  prorogandae  fatietatis,quam  fer» 
vandi  imperii  cupidiores, incitamento  gulae  falutis confilium  fubjecerunt,ex- 
haufta  navium  gremia  caeforum  gregum  corporibus  onerantes.  Qui  ided  ca- 
ptuperfacilesextitere,quddadinufnatosvirorumafpedusfirmatopavoremi- 
rabundi  convenerant.  Nofte  infequenti  monftra  littoriinvolantia,  actoto 
concrepantia  nemore,  conclufas  obfedere  puppes.  Quorum  unum  caeteris 
grandius,ingentifuftearmatum,profundumpaffibusemetiebatur.  Idempro- 
pius  admotum  vociferari  coepit,non  ante  cnavigaturos,quam  fufi  gregis  inju- 
riam  expiando,virispr®  navium  numero  traditis,  divini  pecoris  damnapen-. 
faflent.  Cujus  minis  ©bfecutus.Thorkillus ,  ut  univerforum  incolumitateiia 

2opaucorum  difcrimine  tueretur, tres  forte  denotatos  exhibuit. 

Quofa<fto,optatovento  exceptiinulteriorcmBiarmiamnavigant.Regia 
eft  perpetui  frigoris  capax,praealtisq;ofrufa  nivibus,ne  vimquidem  fervoris 
peifentifcit2eftivi,inviorumabundans  nemorum,frugumhaudferax,inufita- 
tisq;  alibi  beftiisfrequens.  Crebri  in  eafiuviiob  infitas  alveiscautes  ftridulo 
fpumantiqi  volumine  perferuntur.  lllic  Thorkillus  fubdudtis  navibus  tendi 
inlittorejubetjeoloci  perventumaftruens,undebrevisadGeruthumtranfi- 
tusforet.  Prehibuitetiam  ullum  cum  fupervenientibus  mifcere  fermonem, 
affirmans  monftra  nullo  magis  nocendivim,quamadvenarum  verbisparum 
comitereditisfumere.  Ideoqi  focios  filentiotutioresexiftere,fe  vero  folutn 

20tutoprofaripoffe,quiprius  gentis  ejus  mores  habitumq,  perviderit.  Crcpu- 
fculoappetente,inufitataemagnitudinisvirnominatimfalutatisnauticisinter- 
venit.  Stupentibuscunclis,Thorkillus  adventum  ejus  alacriterexcipiendum 
admonuit,  Guthmundum  hunc  efle  docens  Geruthi  fratrem,  cundorum  illic 
applicantiumpiiffimum  inter  periculaproteftorem.  Percontantiq;  quidita 
esteri  filentium  colerent,refcrt  rudesadmodum  linguae  ejusignoti  pudere 
lermonis.Tum  Guthmundus  hofpitio  invitatos  curriculisexcipit.  Proceden- 
tibus  amnis  aureo  ponte  permeabilis  cernitur.  Cujus  tranfeundi  cupidosa 
propofito  revocavit,docens  eo  alveo  humanaamonftrofis  rerum  fecrevifle 
naturam,necmortalibusukrafasefleveftigiis.  Subindeadipfadudorispcne- 

^Otralia  pervenitur.  IllicThorkillus  feducftis  fociis  hortari  ccepit,utintertenta- 
mentorum  genera,quae  varius  obtuliflet  eventus,induftrios  viros  agerent,atq; 
a  peregrinis  fibi dapibus  temperantes,propriis  corpora fuftentanda  curarent, 
difcretasq;  ab  indigenis  fedes  petcrent,eorum  neminem  difcubitu  contingen- 
do.  Fore  enim  illius  efcae  participibus  inter  horridos  monftrorum  greges,a- 
mifsa  cun&orum  memoria,  fordida  femper  communione  degendum.  Nec 
minus  miniftris  eorum  ac  poculis  abftinendum  edocuit.  Duodecim  filii  Guth- 
mundiegregiaindole,totidemq,filiaepr3:cluiforma  circumfteterantmenfas. 
Qui  cum  Regem  a  fuis  duntaxat  illata  delibarc  confpiceret,beneficii  repulfara 
objiciens,injuriofamhofpitiquerebatur.  NecThorkillo  competens  facli  ex- 
fO  cufatio  defuit.  Quippe  infolito  cibo  utentes  plerumqj  graviter  aflfici  folerc 
commemorat,  Regemq;  non  tam  alieni  obfequii  ingratum,  quam  propria:  fo- 
fpitatis  ftudiofum,confveto  more  corpus  curantem  domefticis  coenam  obfo- 
jiiis  inftruxifiei  Igitur  haudquaquam  contemptui  imputari  debere,quodfu- 
giendae  peftisfalutari  gcrcretur  afFedlu.  Vidensautem  Guthmundus  appara- 
tus  fui  fraudetu  hofpitum  frugalitate  delufam,  cum  abftinentiam  hebetaro 

O  g  non 


«OBAfO 


lfo  SAXONIS    CRAMMATICl 

non  poflet,.jHidieitiam  labefadtare  conftituitj  omnibus  ingenii  nervis  ad  de« 
bilitandam  eorum  temperantiam  inhians.  Regi.enim  filiae  rnatrimonium 
offerens,  caeteris  quafcunq;  e  famulitio  peterent  potiendas  effe  promittit. 
Plerifqjrem  approbantibus ,  Thorkillus  hunc  quoq;illecebrarumlapfum,fi- 
cut  &  csteros,  falubri  monitu  praecurrit,  induftriam  fuamintercautum  ho- 
fpitem  a,c  laetum  convivam  egregia  moderatione  partitus.  Quatuor  &  Danrt 
oblatumamplexi,  faluti  libidinem  praetulerunt.  Quod  contagium  lympha- 
tos  inopes^j  mentis  effeclos  priftina  rerum  memona  fpoliavit.  Quippe  poft 
id  fadlum  parum  animo  conftitifle  traduntur.  Qui  fi  mores  fuos  mtra  debi- 
tos  temperantiae  fines  continuiflent,  HerculeosaequafTent  titulos,giganteam  10 
animo  fortitudinem  fuperaflent,perenniterq;  patriae  mirificarum  rerum  in- 
(ignes  extitiffent  auclores.  Adhuc  Guthmundus  propofiti  pertinaciadolum 
intendereperfeveranSjCollaudatis  horti  fui  deliciis,eo  Regempercipiendo- 
rum  fru&uum  gratia  perducere  laborabat,  blandimentis  nifus ,  illecebrisq; 
gulae,cautelae  conftantiam  elidere  cupiens.  Adverfum  quas  infidias  RexThor- 
killo,utprius,audore  firmatus,fimulatae  humanitatisobfequium  fprevit,  u- 
tendi  excufationem  a  maturandi  itineris  negotio  mutuatus.  Cujus  pruden- 
tiaeGuthmundus  fuam  in  omnibusceflifle  confiderans,fpe  peragcndae  frau- 
dis  abje&a  cundos  in  ulteriorem  fiuminisripam  tranfveclos  iterexequipaf- 
fus  eft.  20 

Progrcffi  atrum  incultumq;  oppidum  vaporanti  maxim£  nubi  fimile,haud 
procul  abefle  profpedant.  Pali  propugnaculis  interfiti  defe&a  virorum  ca- 
pita  praeferebant.  Eximiae  ferocitatis  canes  tuentes  aditum  prae  foribus  ex- 
cubare  confpetti.  Quibus  Thorkdlus  cornu  abdomine  illitum  collamben- 
dum  objiciens,  incitatiflimam  rabiem  parvula  mitigavit  impenfa.  Supernd 
portarum  introitus  patuit.  Quemfcalis  aequantes,  arduo  potiuntur  ingrefliu 
Atrae  deintus  informesq;  larvae  conferferant  urbem.  Quarum  perftrepentes 
imagines  afpicere  horridius  an  audire  fuerit,  nefcias :  foeda  omnia,  putidumqj 
ccenum  adeuntium  nares  intolerabili  halitu  fatigabat.  Deinde  conclave  fa- 
xeum,cuiGeruthum  fama  erat  proregia  affuevifle,reperiunt.  Cujus  ar&am  20 
horrendamq;  crepidinem  invifere  ftatuentes,repreflis  gradibusin  ipfo  pa- 
ventesaditu  conftiterunt.  TuncThorkillushaerentes  animo  circumfpiciens, 
cunftationem  introitus  virili  adhortatione  difcuflit;  monens  temperaturos 
fibi,neullamineundae  aedis  fuppelled:ilem,tametfi  poflefFujucunda,autocu- 
Jis  grata  videretur ,  attingerent,  animosq;  tam ab  omni  avaritia  averfos,quam 
a  metu  remotos  haberent;  neq;  vel  captu  fuavia  concupifcerent,velfpeda- 
tu  horrida  formidarent,  quanquam  in  fumma  utriufq;  rei  forent  copia  ver- 
faturi.  Fore  enim  ut  avidae  capiendi  manus  fubita  nexus  pertinacia  a  re  tacta 
divelli  nequirent,  &  quafi  in  extricabili  cum  illa  vinculo  nodarentur.  Ca> 
terum  compofite  quaternos  ingrsdi  jubet.  QuorumBroderus&Buchiprimi  40 
aditum  tentanr.  HoscumRegeThorkillus,infequitur.  Caeteri  deinde  com- 
pofitis  gradiuntnr  ordinibus.  ^Edes  deintus  obfoleta  per  totum,  ac  vi  teter- 
rimi  vaporis  offufa,cuncl:orum,quibus  oculus  autmens  offendi  poterat,u- 
berrima  cernebatur.  Poftes  longaeva  fuligine  illiti,  obdu&us  illuvie  paries, 
compa&ume  fpiculiste&urn,inil:ratumcolubris  pavimentum  atq;omnifor- 
diumgenere  refperfum,inufitatoadvenasfpecl:aculo  terruerunt.  Superom- 
nia  perpetui  foetoris  afperitas  triftes  laceffebat  olfadus.  Exanguia  quoquel/ 
monftrorum  fimulacra  ferreas  oneraverant  fedes ;  deniq;  confeffuum  loca 
plumbeae  crates  fecreverant :  liminibus  horrendae  Janitorum  excubiae  prae- 
erant.  Quorum  alii  confertis  fuftibus  obftrepentes ,  alii  mutua  caprigeni  cq 
tergoris  agitatione  deformem  edidere  lufum.  Hic  fecundo  Thorkillus  ava- 
ras  temere  mamis  ad  illicita  tendi  prohibens,  iterare  monitum  coepit.  Pro- 
cedentes  per  fra&am  fcopuli  partem,  nec  procul  in  editiore  quodam  fug- 
geftu  fenem  pertufo  corpore  difciffae  rupis  plagae  adverfum  refidere  confpi» 
ciunt.  Praeterea  foerninas  tres  corporcis  oneratas  ftrumis  ac  veluti  dorfi  fir- 

mitatc 


niSTORlM  BANICM  LIB.  VIII.  165 

snitate  defe&as  junctos  occupafle  difcubitus.  Cupientes  cognofcere  focios,  Gormo 
Thorkillus  qui  probe  rerum  caufas  noverat ,  docet  Thor  divum  gigantea 
quondam  infolentia  laceffitum  perobluctantis  Geruthi  praecordia  torridam 
egiflc  chalybem,  eademqj  ulterius  lapfa1,  convulfi  montis  latera  pertudiflej 
fceminas  vero  vi  fulminum  tadas  infracti  corporis  damno  ejufdem  numinis 
attentati  pcenas  pependifle  firmabat.  Inde  digreffis  dolia  feptem  zonis  au- 
reis  circumligata  panduutur,  quibuspenfiles  ex  argento  circuli  crebrosin- 
feruerant  nexus.  Juxta  quae  inufitatx  belluae  dens  extremitates  auro  praedi- 
tus  reperitur.  Huic  adjacebat  ingens  bubali  cornu,  exquifito  gemmarum_. 

lOfulgore  operofius  cultum,nec  caelatura  artificio  vacuum.  Juxta  quodeximii 
ponderis  armilla  patebat.  Cujus  immodic-a  quidam  cupiditate  fuccenfus,a- 
varas  auro  manus  applicuit,ignarus  excellentis  metaili  fplendore  extremam 
6ccultari  perniciem,  nitentiq;  praedae  fatalem  fubefle  peftem.  Aker  quoqj 
parum  cohibendae  avaritiae  potcns,inftabiles  ad  cornu  manus  porrexit.  Ter- 
tius  priorum  fiduciam  aemulatus,  nec  fatis  digitis  temperans,  ofie  humeros 
enerare  fuftinuit.  Quaequidem  praeda  uti  vifu  jucunda,itaufu  probabilis  ex- 
titit.  Illicesenim  formasfubjeda  oculis  fpeciesexhibebat.  Armillafiquidem 
anguem  induens  venenato  dentium  acumine  eum, a  quo  gerebatur,  appetiit. 
Cornu  indraconem  extra&um,fui  fpiritum  latoris  eripuit.  Os  enfem  fabri- 

20  cans,aciem  pra:cordiis  geftanus  immerfit.Caeteri  fociae  claais  fortunam  veri- 
ti,infontes  nocentium  exemplo  periturosputabant,ne  innocentiae  quidem 
incOlumitatem  tribuendsm  fperantes.  Alterius  deinde  tabernaculi  poftica 
anguftiorem  indicante  fectffum,  quoddam  uberioris  thefauri  fecretarium-» 
aperitur:  inquo  arma  humanorumcorporum  habitu  grandiora  panduntur. 
Interquae  regium  paludamentum  cukiori  conjun&um  pileo,  ac  mirifici  o- 
peris  cingulum  vifebfintur.  Quorum  Thorkillus  admiratione  captus,  cupi- 
dirati  frenos  excuffit,propofitam  animotemperantiam  exuens;totiesq';alios 
informare  fo!itus,ne  proprios  quidemappetitus  cohiberefuftinuit.  Amicu- 
lo  enim  manum  inferens,  caeteris  confentaneum  rapinae  aufum  temerario 

Joporrexit  exemplo.  Quofado,  penetralia  ab  imis  concufla  fedibus,inopina- 
tae  flucluationis  modo  trepidare  cceperunt.  Subinde  a  fceminis  conclama- 
ium,aequo  diutiusinfandostolerari  praedones.  Igiturquipriusfemineces,ex- 
pertiaqi  vitae  fimulacra  putabantur,perindeacfceminarumvocibusobfecuti, 
e  fuis  repgnte  fedibus  diflultantes,  vehementi  incurfu  advenas  appetebant. 
Cxtera  raucosextul&re  mugitus.  Tum  Broderus  &  Buchi  ad  olim  notafibi 
ftudia  recurrentes,incurfantesfeLamiasadacl:is  undiq;  fpiculis  inceffebant, 
arcuumcj;  ac  fundarum  tormentis  agmen  obtrivere  monftrorum.  Nec  alia 
vis  repellendis  efficacior  fuit.  Viginti  folos  ex  omni  comitatu  regio  fagitta- 
riae  attis  interventus  fervavit.  Caeteri  laniatui  fucre  monftris.  Regreflbs  ad 

40amnem  fuperftites  Guthmundusnavigio  trajicit,cxceptosq;  domi  cum  diu 
ac  multum  exoratos  retentare  non  poflet,  ad  ultimum  donatos  abire  permi- 
fit.  HicBuchi  parumdiligens  fuicuftos,  laxatis  continentiae  nervis,virtute, 
qua  ha&enus  fruebatur,abjecT:a,unam  e  filiabus  ejus  irrevocabili  amore  com- 
plexus,exitii  fuiconnubium  impetravit,moxq;repentino  verticis  circuitu  a- 
etus,  priftinum  memoriae  habitum  perdidit.  Ira  egregius  ille  tot  nionftroruqa 
domitor,  tot  periculorum  fubactor  ,  unius  virginis  facibus  fuperatus,  pere- 
grinatumacontinentiaanimummiferabilijugovoluptatis  inferuit.  Quicum 
abiturum  Regem  honeftatis  caufa  profequeretur,  vadum  curriculo  tranfitu- 
rus,  altius  defidentibus  rotis,  vi  vorticum  implicatus  abfumitur.  Rex  amici 

50  cafum  gemitu  profecutus,maturatanavigatione  difceffit.  Qua  primumpro- 
fpera  ufus,deinde  adversa  quaflatus,periclitatis  inediafociis,paucisq)adhuc 
•  fuperftitibus  religionem  animointulit,atq$advotafuperis  nuncupandacon- 
fugit,extrema:  neceffitatispraefidiumindeorumopeconfiftere  judicans.De- 
niqj  aliis  varias  deorum  potentias  exorantibus,ac  diverfae  numinum  maje- 
ftati  rem  divinam  fieri  oportere  cenfentibus,  ipfc  Ugarthilocum  votis  pariter 

O  4  acpro- 


f£;  SAXONIS  GRAMMATICI 

ac  propiciamencis  aggreflus ,  profperam  exoptaci  fyderia  temperiem  af- 
60RAf«.fecucus  eft. 

Domum  veniens  cum  tot  maria^fe,  tocq;  labores  emenfum  animad- 
verteretjfeflum  aerumnis  fpiricum  a  ncgotiis  procul  habendum  racus » pe- 
tico  exSvecia  macrimonio,fupcriorisftudiihabicum©cii  medicacione  mu- 
tavit.  Vica  quoq;  per  fummum  fecuricacis  ufum  exatfa  ad  ulcimum  pene  a?- 
tacis  fuxfinem  prove&us,qvumprobabilibusquorundam  argumencisani- 
mos  immorcaleseflecompercumhabcrec,  quaihamfedeseffecexuco  mem- 
brisfpiricu  pecicurussautquidpra;miipropenfa  numinum  veneracio  mere- 
retur.cogicatione  fecum  varia  difquirebac.  tc 

Hecc  volvencem  fubeunc  quidam  parum  benigni  in  Thorkillum  animi, 
docences  divino  opus  effe  confulcu ,  cancarq';  reicercicudinemhumano  al- 
tiorem  ingenio ,  nec  morcalibus  cognico  facilem,  cceleftibus  expecendam_> 
oraculis.  Quamobrem  propiciandum  efle  Ugarchilocum  5  neminemq;  i'd 
Thorkillo  apcius  execucurum.  Fuere  quoq;  qui  eundem  infidiarum  reum, 
ac  regii  capitis  hoftem  deferrenc.  Qui  cum  ulcimo  fe  periculo  deftinari  vi- 
derec,  criminacionis  aut"tores  profetlionis  comites  expetivic.  Tum  quiin- 
fontem  nocaveranc,  periculum  alieno  capiti praeparatum  in  feipfos recidif-  • 
fe  cernentes»  eonfulcum  revocare  cencabant.  Sed  fruftra  Regias  aures  im- 
plentes  >  eciam  pavoris  increpici ,  Thorkillo  duce  navigare  coguntur.  Ica_»  20 
excogitatis  in  alterum  malis  au&orem  plerumq,  adigi  neceffe  eft.  Qui  cum 
feinevitabilidifcriminis  neceflitate  diftrittos  ammadverterencnavigium 
taurinis  obftrutlum  cot  iis,  provifis  abunde  commeatibus ,  impleverunc. 

Quo  evetli  eo  pervenere  loci,  ubi  regio  Solis  mops ,  ignara  fyderum, 
nec  diurni  luminis  capax,perpetusmodi!>  fpeciecaligabac.  Cumq';  diufub 
inuficata  cceli  facie  navigaflenc,  tandem  incidence  hgnorum  inopia,foc.ili 
nucrimencis  defetfi,  nec  fuppecence  decotlionis  officina,  crudis  famem  ob- 
foniis  propulerunc.  Verum  complures  vefcentium  ultimam  peftem  ab  in- 
dieeftse  dapis  fatietate  craxerunc.  Primum  enim  paulatimftomachisinufi- 
tato  partus  edulio  languor  irrepfit ,  deinde  latius  manante  contagio ,  vica-  »0 
lia  morbus  appeciit.  Sicq';  anceps  utriusq';  incemperancia:  malum  ut  ine- 
diam  gravem>ica  gulam  quoq;  fufpecfam  efteceracjcum  nec  vefci  cucum, 
nec  abftinere  commodum  nofceretur.    Igitur  omnem  falutis  fpem  abji- 
cientibus;[utnervum  tuncfaciliusrumpifolitumcft.cumardiustenditur,] 
pacrociniuminopinac^  commodicacisaftulfic,  Subito  enimignishaudpro- 
cul  emicare  conipetlus.  exhauftis  crahendae  vica;  fiduciam  ingeneravic_, 
Quem  Thorkilius  canquam  divinicus  dacum  remedium  colligere  ftatuens, 
ouo  fibi  cercicrem  ad  focios  redicum  ftruerec,  cacumen  mali  infixas  gem- 
nia;  ful^ore  fignavic.  Lictore  deinde  potitus  fubjicit  oculis  angufti  aditus, 
arftarumq';  faucium  fpecuni.  Quem,comicibus  foris  praeftolari  juflis,  in-40 
erefius,  duoseximis  grandicatis  aquilos  confpicatur  corneis  naribus  con- 
cra£ta,qua;  fors  obculerac,igni  nucnmentapraeftances.  Cascerum  deformis 
incrouus,  obfoleci  poftes,  acer  ficu  paries,ibrdidum  cet"tum,frequens  an- 
euibui  pavimentum3nonocuium  magis  quamanimum  offendebant.Tum 
sieantum  aiter  falucacum  eum  rem  conacu  praearduam  orfum  effe  dicebat, 
inuficaci  numinus  adeundi  cupidicace  flagrancem,  acq;  excra  mundani  clima- 
ciscognitionem  mveftigabih  fcrucacione  complexum.  Afeaucem  propofi- 
ti  uineris  femicas  cognicurum,fi  tresveridicas  fententias  cocidem  prover- 
biiscomprehenfasexpromerec.  TumThorkillus:Non  mehercule  incom- 
pciorem  nanbus  familiam  pervidifle  commemini.  Sed  neq;  locum,  quo  JO 
minus  hbencer  degerem,  accigi.  Icem;Illum  mihipedem  potiorem  ftatuo, 
qui  prior  exitum  capeflere  quiveric  GigasThorkilli  prudencia  delecfacus, 
oroverbiorum  vericace  laudaca,docec,ad  inops  graminis  folum, alciscjuc, 
obfuium  cencbris>¥inprimi5  efle  migrancjBna.  Ance  autem  quam  deflina- 

tus  pef- 


HISTORIA  DANICA  LIB.VIIL  165 

tus  pofiitlocus  accipi,  navigationem  quatnduo  pertinaci  remigio  pertra-G0KAfa 
hendam.  Illic  vifendum  fore  Ugarthilocum  tetros  horrendosq;  fpecus  for- 
dida  manfione  complexum.  Thorkillus  magnopere  fiupens.quod  &  longa 
&  periculofa  navigatio  imperabatur,  fpetamendubiapraefentemmetum  vin- 
cente,foculum  expetivit.  Etgigas,fi  ignem,inquit,defideras,necefle  eft  a- 
lias  tres  fentontias  fimilibus  proverbiis  edas.  TumThorkillus:  ConfiIio,ta- 
metfi  exilisidaudloredideritjobfequendum  eft.  ltem,e6temeritatisprocef. 
fi, ut  fi  regredi  quivero,  falutem  meamnulli  magis,quam  pedibus,  debeam. 
Rurfum,  fi  imprsefentiarum  recefiu  libere  fruerer,  ulterius  a  reditu  tempe- 
lOrandum  curarem_>. 

Inde  perlato  ad  focios  igne,  aurae  indulgentiam  naclus ,  qualto  die  ad 

propofitum  portum  appulit,aggrefiusq;  cum  fociis  terram,apud  quamcon- 

tinus  noclis  facies  alterni  luminis  viciflitudinem  fruftrabatur,  segre  profpe- 

clum  capientibus  oculis,  inufitatas  molis  fcopulum  confpicit.  Cujus  perlu- 

ftrandi  cupidus,a  comitibus  foris  ftationem  peragentibus,extufum  filicibus 

ignem,  opportunum  contra  dsmones  tutameiuum,  in  aditu  juflit  accendi. 

Pofthsec  praelatoper  alios  lumine,ar&is  caverna:  faucibus  corpus  iubjiciens 

inter  crebros  ferpentum  allapfus  ferreorum  undiq;  fedilium  frequentiarru 

contemplatur.  Indeplacidior  aquae  moles,  fubje&oque  fabulo  molliter  iri- 

20  fiuens,  confpeclui  obverfata  eft.  Qua  tranfita,  paulo  devexiorem  fitu  fpelun- 

cam  aggreditur.   Ex  qua  item  atrum  obfcoenumq;  conclave  vifentibus  ape- 

ritur.   Intra  quod  llgarthilocus  manus  pedesq;  immenfis  catenarum  mcli- 

bus  oneratus  afpicitur:  cujus  olentes  pili  tam  magnitudine  quam  rigore  cor- 

neasxquaveranthaftas.  Quorum  unumThorkillus  adnitentibus  fociis  men- 

to  patientis  excuflum ,  quo  promptior  fides  fuis  haberetur  opei  lbus,  afferva- 

vit;ftatimq;tanta  fostoris  visad  circumftantesmanavit,ut,nifi  repreffis  ami- 

eulo  naribus,  refpirare  nequirent.  Vixq;  egreflu  potiti,ab  involantibus  un- 

diq;  colubris  confpuuntur.    Quinque  duntaxat  Thorkilli  comitum ,  caeteris 

veneno  confumptis,navigium  cum  dudore  confcendunt.  Imminent  efferi 

^O  dsmones,  &  in  fubjeclos  venenata  paflim  fputa  conjiciunt.    At  nautae  pra> 

tentis  coriorum  umbraculis  illapfum  refpuere  virus.    Hic  cujufdani  forte 

profpicere  cupientis  tactum  veneno  caput,perindc  ac  ferro  recifum  cervi- 

ci  exemptum  eft.   Alius  ocellos  umbraculis  exerens,  fub  eadem  vacuos  lu- 

minum  orbes  retulit.   Alius  exerta  manutegimen  explicans,  ejufdem  tabis 

vi  truncum  ad  fe  brachium  revocavit.Igitur  caeteris  propenfiora  fibi  numina 

nequicquam  deprecantibus,Thorkillus  Univerfitatis  Deum  votis  aggreflus, 

eiq,  curri  precibus  libamenta  defundens,  mox  prioris  cceli  ufum  ac  perfpi- 

cua  rerum  elementa  profpera  navigatione  collegit. 

Jamq;  alium  fibi  orbem  atq;  ipfum  rerum  humanarum  aditum  perfpi- 
4°cerevidebantur.  Tandem  adGermaniam  Chriftianis  tunc  facris  initiataro, 
appulfus,  apud  ejus  populum  divini  cultus  rudimenta  percepit.  Ubi  focio- 
rum  manu  ob  inufitatum  scris  hauftum  propemodum  confumpta,  duobus 
tantum,quos  fors  ultima  praeterierat,comitatus,reditum  ad  patriafti  habuit. 
Verum  illitus  ori  marcor  itahabitum  corporis,ac  priftina  formaelineamen- 
ta  confudit,ut  ne  abamicis  quidem  potuifletagnofci.  At  ubi  deterfailluvie, 
notitiam  fui  vifentibusreddidit,eximiam  Regi  cogncfccnda:  legatioms  avi- 
ditatem  ingefiit.  Sed  necdum  aemulorum  obtredatione  fupita ,  ftiere  qui 
Regem,cognitis,qua:ThorkilIus  afferret,fubit6  deceflurum  aftrcerent.  Au- 
xit  affirmationis  fidem,ejufdem  rei  falsa  fomnii  praed.dione  fuggeftacredu- 
JO  iitas.  Igitur  qui  nocluThorkillum  opp.rimerent,Regis  impeno  fubornantur, 
Cujus  ille  rei  utcunque  ind.cium  nadus,  clam  cunctis  rehdo  cubih,magni 
ponderis  lignum  fubjecit;  eoq;  facto,fubornatis  truncum  csdentmus,regiae 
fraudis  commentum  elufit.  Die  pofteroRegem  corpus  curantemaggretlus, 
Ignofco ,  inquit , fevitis  tuae, erroriq;  veniam  tribu o , qui  profperum  legatio- 
nis  nuncium  afferenti  poenam  pro  gratia  decrevifti.  Itaqj  te  IoIam,pro  quo 

caput 


DVS. 


,66  SAXONIS    GRAMMATICI 

caput  tot  serumnis  devovi,  tot  periculis  contudi,  quemq;  operum  meormiA 
gratitlimum  penfatorem  fperavi,acerrimum  virtutis  punitoreminveni.  Ve- 
rum  ultionis  partibus  praetermiflis,interno  animi  tui  rubore(fi  tamenullus 
ingratos  pudor  afficit)  laefionis  meae  vindice  fum  contentus.  Nec  immerko 
te  omnem  daemonum  rabiem  ,  aut  belluarum  farvkiam  fuperare  conjedo, 
quod  tot  monftrorum  infidiis  erutus  a  tuis  immunis  efle  non  potui.  Rex 
cuncta  ex  ipfo  cognofcere  cupiens ,  fatisqj  arduum  obftare  judicans ,  eveti- 
tuum  ordinem  exponere  jubet.  Cumqj  per  cstera  avidis  referentem  auri- 
bus  excepiffet,  poftremo  recenfitam  numinisfuimentioncm  finiftra  opinio- 
ne  colligi  paffus  non  eft.  Exprobratam  enim  Ugarthiloci  fceditatem  exau-  jo 
dire  non  fuftinens,  adeo  indignitatis  ejus  vicem  doluit,  ut  impatientem  di- 
dorum  fpiritum  inter  ipfa  narrantis  reckamenta  deponeret.  Itaq;  dum  vani 
numinis  cultum  cupide  fovit,ubinam  verusefletmiferiarum  carceragnovk. 
Crinis  quoq^  clidkas,  quem  Thorkillus  perinde  atque  operum  fuorum  ma- 
•"nitudinem  tefhtarum  capillitio  gigantis  excerpferat;in  circumftantes  efTu- 
fa,  compluribus  exkio  fuit. 

DefuncTo  Gormone,  Gotricus  ex  eo  genitus  regnat.    Hicnonarmis 
oon'i- it!od6,fed  etiam liberalitatc  confpicuus,incertumfortior  anclementiorfue- 
cps,<j«.<_-rk,adeoq}  feveritatem  manfvetudine  caftigabat,  ut  alteram  akerarependere 
G0,?°rMvideretur.  EodemtemporeRex  NorvagiaeG0to  a  Berone  &RefoneThylen-2G 
fibus  petitus,  Refonem  cultius  ac  familianus  habitum  ,  magni  ponderis  ar- 
milla  donavit.   Quoquidam  aulicorum  conipedo,  magnkudinem  doniim* 
penfiori  laude  complexus,  neminem  G0coni  parem  humanitate  ftrmabat_«. 
AtRefo,ouanquam  gratiam  beneficio  deberet,  tamen  immodici  laudatoris 
tumidam  vocem  approbare  non  paflus ,  Gotricum  ei  praetulk.    Ut  enim  va- 
nam  aflentatoris  affirmationemobtereret,  abferrtiliberalitatis  r.eftimonium, 
reddere,  quam  prxfentem  beneficii  datorem  falio  palpare  maluit.  Partirrt-» 
quoq;  in^ratitudinis  argui ,  quam  inanis  jadantis  laudem  afientiendo  pro- 
fequi,Re<*emq;verkatis  ferio  movere,  quam  aduiationis  mendacio  fallero, 
aliquanto  predofius  duxit.    AtUlvo  didas  inRegemlaudes,non  folumper-$® 
tinaciter  affirmare,fed  etiam  experimentoprofequi  perfeverans,pignuscum 
negante  proponit.  Cujus  confenfuRefo  inDaniam  pergens,Gotricum  fella 
pofita,  ftipendia  inter  milites  partientem  invenit.  A  quoquifnameflet  roga- 
tus,vuipeculse  fibi  nomen  elTe  refpondit.  Cumdj  rifu  quofdam,alios  admi- 
j-atione  complefiet,  &  vulpem, inquit  Gotricus,  ore  praedam  excipere  conve- 
nit.  Acrnox  detradum  lacerto  torquem  accerfitilabrisinferuk.  QuemRefo 
confePtim  brachio  applicans,id  cundis  auro  prsditumoftentabaf.reliquum 
vero  perinde  atq;  ornamenti  inops  occukius  habuit  :  eoq,  acumine  ab  in- 
vida.  munificentiae  dextera  confentaneum  priori  munus  accepit.  Quod  ei 
non  tam  pretii  magnitudo  jucundum,  quam  litis  initse  vidoria  faciebat.  A  40 
quo  cumRexdepignoris  pofitione  cognofceret,fortuitomagis  quamdein- 
cluftria  munificus  crga  ipfum  extkifle  gaudebat,plus  fe  voluptatis  exdatione, 
quara  accipientem  ex  munere  fentire  teftatus.  Igitur  reverfus  Norvagiarrij 
Refo  concertatorem  pignus  exolvere  recufantem  occidk,  filiamqj  G#tonis 
captivam  Gotrico  potiendam  adducit. 

Cumq}Gotricus,qui  &Godefridus  eft  appellatus,transfufis  in  exteros 
prs;liis,famam  aG  vires  felicibus  propagaflet  aufpiciis,inter  caetera  fadorum 
monimenta,  hanc  quoq;  Saxonibus  tributilegemindixit,  ut  eorumduces, 
cuotiesapudDanosregni  mutatio  obveniflet,centum  equosniveos  fuffedi 
Re^is  initiis  dedicarent.  Quod  fi  novum  Saxonibus  ducem  variata  rerum_>  £© 
fuccefllo  peperiflet,is  quoq;  praedidae  penfionis  obfequio  poteftatis  princi- 
pium  Danicae  majeftatis  titulis  indmaret :  qu6  &  gentis  noftrae  fateretur  im- 
perium ,  &  fubjedionis  fus.  folenne  praberet  indicium.  Nec  Germanise  qui- 
dem  oppreflione  contentus ,  perRefonem  legationi  addidum  Sveoniam_» 
tentat.  Quem  Sveones  aperta  vi  necare  verki,la.rocinium  aufi,incuflb  la- 


pide 


5 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  yill.  167 

pidc,  dormientem  confumpferunf  Quippemolaremfupernepenfum,  re- 

CKS. 


Iciflis  vinculis,  fubjecTii  cervieibusillabi  fecero.  In  cujusnoxaeexpiationem  G 


Bclumeft,utfingulifacinorisautoresbiflenaauritalenta,  e  plebe  vero  quili- 
betunam  ejusdem  generis  unciam  Gotrico  perfolveret.  Vulpeculaepenllo- 
Jiem  vocabant. 

Accidit  interea ut  RexFrancorum  Carolus  contufam  bello  Germani- 
amnonfoldmChriftianifmifacrafufciperejiedetiamditionifusparerecon- 
pelleret.  QuocompertoGotricus  finitimasAlbiaegentesaclortus,  Saxoniam 
fufceptum  Caroli  jugum  cupidius  amplexanrem,  ac  Romana  arma  Danicis 
|0  praeferentem,  adpriftinumregnifuititulumrevocaretentabat.  Quo  tempo- 
re  Carolus  vidtricia  transRhenum  caftra  receperat,  ideoqjabaavenaehoftis 
congreflu,  perinde  acfluvii  interftitio  vetitus,  temperabat,    Qyem  qvumob 
resGotricicomprimendasiteratdtransmeareproponeret,  aLeone  Romano- 
rum  Pontificeinurbistuendaeprasfidiumaccerfitusmandato  paruit:  filiove- 
roPipino  gerendiadverfum  Gotricumbelli  partes  commifitj  utdum  ipfe  in 
longinqvumhoftemageret,  hiccontravicinunufufceptumrugnaenegotium 
procuraret.  Oportebatenim  ut  geminacurarum  anxietatediftraclus>  fparsa, 
manu  aptum  utriq;  remedium  provideret.  Interea  Gotricus  fpeciofam  ex Sa- 
xonibus  vi&oriam  referens,  contractis  denuo  viribus ,  ac  frequentiori  copia- 
20  rumroborecomparato,  noninSaxonesmodo,  venmin  omnemGermania: 
populum  amiflaedominationisinjuriamulcifci  conftituit.   Acprimbquidem 
clafleFrefiamdoniat.  Quarprovinciaadmodum  fituhumilis,  quotiesfkvien- 
teOceano  objeciafluctibusaefluariaperrumpuntur,  totam  inundationismo- 
lem  patentibus  campis  excipere  confuevit.  Huic  Gotricus  non  tam  arclam 
quaniinufitatampenfionem  impofuit.  Decujusconditione&modofumma- 
tim  referamj.  Primufn  itaq;ducentorum  quadragima  pedumlongitudinem. 
habentisaedificiiftructuradisponitur,  biffenisdiftinftafpatiis,quorumquod- 
libet  vicenorumpedumintercapedinetenderetur,  praedictaequantitatisfum- 
mam  totalisfpatiidifpendioreddente.  lnhujusitaq;aediscapite,  Regiocon- 
|0  fidente  quaeftore,  fub  extremam  ejus  partem  rotunduseregioneclypeusex- 
hibetur.  Frefonibus  igitur tributum  daturis  mos  erat  fingulos nummosin  hu- 
jus  fcuti  cavum  conjicere;,  e  quibus  eos  duntaxat  in  cenfum  regium  ratio  com- 
putantis  eligeret,  qui  eminus  exacloris  aures  clarioris  foni  crepitaculo  per- 
ftrinxiffent.  Quoevenit,ut  jd  folumaeS  quaeftorin  fifcum  fupputandocolli» 
geret,  cujus  cafum  remotiore  auris  judicio  perfenfifTet.   Cujus  vero  obfcu- 
rior  fonus  citra  computantis  defeciflet  auditum,  recipiebatur  quidem  in  fi- 
fcum,fed  nullum  fummae  prarftabat  augmentum.  Compluribus  igitur  num» 
morum  jactibtis  quatftorias  aures  nulla  fenfibili  fonoritate  pulfantibus,  ac- 
cidit,  utftatam  pro  fe  ftipem  erogaturi,  multam  interdum  aeris  partemina- 
40  ni  penfione  confumerent.    Cujus  tributi  onere  per  Karolum  poftea  libera- 
ti  produntur.    Cumq;  Gtfrricus  transcursa  Frefia,  ac  reverfo  jam  Roma  Ka* 
rolo,inulteriores  fe  Germaniae  provinciaseffundere  ftatuiflet,  proprii 
iatellitis  infidiis  circumventus,  ferro  domefticae  fraudis  intcr- 
iit..   Quo  audito  Karolus  effufo  gaudio  exultavit,  nihil 
eo  cafu  unquam  fortunae  fuae  jucundius  ob- 
Venifle  confeflus. 

HlSTORlA   DaNICA   LlBRI    OcTAVl    FlNlS* 


SAXO- 


Itfj  SAXONIS  GRAMMATICI 

SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORI&DANIGE 

LIBER  NONUS. 

:      i  Lavus  Gtftrici  filiuspatremortuoregnat.  Hicpaternae 
QlAWt.    ^^^/^^^^^^1  vindida;  ftudio  civilibus  patriam  bellis  implicare  fufti- 

nuit ,  publicam  pictatem  privato  affecTui  fubjiciendo. 

Cujus  extincTi  corpus  collis  Olavi  titulo  celeber  propc 

Lethram  congeftus  excepit. 

Huic  fuccedit  Hemmingus;  cujusdignum  mcmo- 

xnx* .   g^^^^^&^O  ratu  opus  non  reperi,nifi  quod  pacem  cum  CasfareLu-  lri 

avs.    dovico  junsjurandi  nrmuate  compoluit.    Lt  rorte  complura  temporum  e- 

ius  infignia,quanquam  praeclara  extiterint,vetuftatis  livore  teguntur. 

r.  Foft  hos  Syvardus  cognomento  Ring,  quem  ejufdem  nominis  pater, 

sxvar-  jcjorvagixDux,  olim  exG0trici  fiiia  fufceperat,Scanis  Sialandisq;  fautoribus 

DJ&»fT"regnat.  Nam  confobrinus  ejus  Ringo,idemq;G0Lrici  nepos,  Jutiam  occu- 

pabat.   Igitur  unius  regni  dividua  poteftas,  tanquam  utraqj  parte  ob  parvi- 

tatem  i°nobili,  non  fperni  modo,fed  etiam  lacefli  ab  exteris  coepif.  Quos 

Syvardus  majore  odio  quam  regni  armulum  infccutus,  peregrina  bella  ci« 

vilibus  praeferendo,quinquennio  periculis  patria;  defenfionem  fuam  oppo- 

rcere  perfeveravit.  Elegitenim  vulnustolerare  domefticum,quo  promptius2<J 

fanaret  externum.    Qiiamobrem  Ringo  dcmuitionis  ejus  occafione  iufce- 

pta   univerfum  impcrii  jus  m  feipfum  transferreconatu$,foris  excubias  per- 

agentem  ,  intus  laccrare  fuftinuit.    Provincias  fiquidem,  quae  ab  ipfo  poffi- 

debantur,invadens,communis  patriae  defenfionem  ingratamente  penfabat. 

iffitur  ex  Sialandicis  quidam  Syvardi  ftudiofiores  ,  quo  iynceriorem  abfenti 

fidem  gererent,filium  ejusRegnerum  vix  dum  cunis  erutumRegis  nomino 

cenfuerunt,non  quodipfum  regimini  intempeftivum  nefcirent,fed  uttan- 

ti  pignoris  ducTu  adverfum  Ringonem  torpentium  fociorum  animos  exci- 

tarent.  Audiens  autcm  RingoSyvardum  interim  ab  expeditione  regreiTum, 

Sialandenfes  magnamanu  petitos,ni  fededercnt,ferro  perituros  edixit.  At^ 

Sialandiciquibus  autrubor,aut  periculum  imperabaiur,viribus  ob  paucita- 

tem  diffifi,deiiberandaereiinducias  popofcerunt.  Quibus  impetratis,qvum 

nec  Syvardi  gratiam  colere  liberum ,  nec  Ringonis  amplecTi  videretur  hone- 

ftum,  diu  incer  metum  pudoremcj}  foliciti  jaclabantur.    Qua  in  re  ne  feni- 

busquidem  confiliofuppetentc,Regnerus  tuncforte  concionipraefens,bre- 

vis,inquit,arcus  fubito  fpiculum  jacit:  ego  vero  tametfi  puerili  aufu i  majo- 

rum  ora  pracurrere  videar,ignofcendum  errar;s,veniamq}immature  editis 

precor.  Verum  prudentiae  monitor  tametfi  defpicabilis  videatur,  refpuen- 

dus  non  eft,  Docili  quippe  animo  forbenda  eft  utilium  difciplina.  At  quo- 

niam,ut  defertores  ac  transfugas  notari  turpe,ita  fupra  vires  audere  teme-  ^q 

rariumeft*  &  utrobiq;J  par  culpa  fubefie  convincitur  •  fimulata  tranfitiono 

petendus  eft  hoftisjidemqj  qvum  primum  facultas  obvenerir,opportunade- 

lertione  linquendus.  Satius  ergoerit  adverfarii  iram  obfequii  figmento  pra-« 

currere,  quam  negatione  eundem.in  nofmetipfos  acrius  inceffendos  arma- 

re.   Quid  enim  fortioris  imperium  detrecTantes  agimus,  nifi  quod  ipfi  ifu 

jugulum  noftrum  arma  fponte  prsftamus  ?  Saepe  involutioribus  ftudiis  effi- 

cacifiima  fraus  alitur.  Aftu  illaqueanda  eft  vulpes.  Cujus  Confilii  falubrita- 

te,&  FiucTuantium  civium  cunctationem  difcuflit,  &  hoftilibus  caftris  noxium 

robur  adjecit.  Concio  quoqj  infantiae  ejus  non  facundiam  minus  quam  in- 

genium  mirans,egregise  indolis  decretum  habitu  annorum  excellentius  cu-  j0 

pide  amplexata  eft.  Nec  rubori  fuit  defedis  confilio  fenibus  puerilibus  ob- 

fequi  monitis,  qux  quanquam  a  tenero  manaflent ,  integerrimo  difciplinae  / 

ponde*,- 


HISTORIM  DANICM.  LIB.  IX.  169 

pcndere redundabant.Au&orem vero confilij inftanti periculo  objicere  veri-s rv  ak~ 
ti,educationisgratia Norvagiamtranftulerunt. Brevi poft confertapugna Rin*    2? fs. 
gonem  Syvardusaggreditur-quooccifoipfeimmedicabili  plagaperftridus, 
paucis  incerjedis  diebus  ex  vulnere  deceffit. 

Cvi  Regnerusinregnumfuccedit.QuotemporeRex  Svetis  Frj#,  inter-  - 1 1. 
fecloNorvagienfiumRegc  Syvardo,conjuges  neceflariorum  ejus  proftibulo2^0^-2- 
religatas,publiceconftuprandasexhibuit.  QuoRegnerusaudito,avit£ultio-jr^wg£o 
nisftudioNorvagiam  petivit.Eo  veniente  matrona*  complnres,  qux  corpo- 
rum  fuorumludibria,autnuperpaflafueranr,autinproximo  pudicitia:  pericu- 
10  !um  verebantur,viriliter  cults  cupide  caftris  ejus  adproperare  cceperunt,  pro- 
fitentes  fe  fatum  contumeliae  praelaturas.Nec  erubuit  futurus  muliebris  impro- 
perij  vindex,advcrfumautorem  turpitudinis,  quarumignominiam  ulcifcive- 
nerat,auxiliamutuari.Interquasaffuit&Lathgerthaperita  bellandi  fcemina, 
quae  virilem  in  virgine  animum  gerens, immiilo homeris  capillitio ,  prima  in- 
terpromptifumos  dimicabat.  Cujus  incompar.hijcm  operam  admirantibus 
cundis,(quippe  caefariestcrgo  involare  confipech  foeminam  efle  prodebat,) 
Regnerusaviinterfecl:oreproftrato,depudIa,  qvuta  in  acie  praEviam  pratno- 
taverat,commilitonesplurimumpercontatuseft,unius  fceminaeviribus  vido- 
riamfibiconftitiffeprofeffus.  Quam  qvumilluftri  interbarbaros  loco  natarru 
20  cognoviflet,perinternunciosprocariperftitit.Iilalegationetacitefpreta,con- 
fenfum fimulat.Cumq,datisfailaciterrefponfisanbelanti proco  potiendi  voti 
-fiduciamattuliiret,adjedumurfocaneminsdi»fuK  veftibulo  religari  praece- 
pit,  contraomne  amatoris  ftudium  per  cbjecTas  belluas  proprium  tutatura 
L-onclave.Regnerusver6favorabilinunciorecre3tus,navigiumfc2ndir,emen- 
fusqifretum,comitibusapudG0lerdal(id  vallinomenefVfubfiftereju{fis,fo- 
iitariuscuella:pen3tesaccedit.Llbie«ceptusabelluis,alteram  telo  trajicit,  al- 
teram  faucibus  apprehenfam  obtorto  gutture  ftrangulavit,virginemq,  vicTi  pe- 
riculi prarmium  habuit.Ex cujus matrimonio  gerninis  fiiiabus,  quarum  nomi- 
namemoria?proditanonfuntjfilioqjFridlevofufceptis,trienniumferiatuseft. 
20         Cujusobrecentesnuptiasreditudefperato,Jutigens  infolens,  Scanis  in 
focietajtemcontradis,Sialandos,quiRegneri  fidem  propenfiori  charitate  co- 
lebant,bello laceffere tentant.Quo  comperto  Regnerus  tricenas  inftruit  pup- 
pes,venrisquenavigationiparentibus,Scanosapud  Whiteby  vicum  bellum-i 
aufosobtrivit,exadaq,hyeme,cum  JutispropeLymfiorthinumejusregionis 
fretumhabitantibus,fecundiseventibusdimicavit.Tertio  itemac  quarto  Sca- 
nisHallandisqifceliciaufpiciodomitisjinThoramHerothiRegisfiliamnupti- 
arumamoreconverfo,fibiacLathgerthaerepudium  interjecit.  Damnabat  e- 
nimconjugisfidem,quamoliminperniciemfuifummaeferocitatisbelIuasad- 
moviffememinerat.IntereaRex  Sueonum  Herothus  fylvas  forte"  venationo 
40complexus,reperca,sacomitibusanguesfilia:  detulit  nutriendas.  Ilia  paterno 
ocyusobfecutaprscepto,vipereumgenusvirgineismanibuseducare  fuftinu- 
it.Quinetiamcuraehabuit,utintegrumboviscadaverearumquotidie  fatietati 
fuppeteret,ignoransfe  privato  pabulo  publicam  fuftentareperniciem.  Qua: 


iims 

nuam  i!iminii»iiii.ii.«»."»  *'"»•»-'  i.-i»»»ju»'«,*t^»",~."?-~-'"*7~-*-»  r       —  JnilCr 

ooeram  erogabat.Cuj9rei  famam  Regnerus  ab  intermeantibus  expertusdane 

um  a  nutrice  fagulum,villofaq;  admodum  foemoralia ,  quibus  inflidos  anguiu 

morfus  elideret,expetivit.Nam ut munimenti gratia referto pilis cultu  utendil 

jOcredidit,itaagilitatiscausatraaabilemfumpfit.Cumq;navigioSvetiamappu- 

Iiffet,incidente  gelu  aquis  de  induftria  corpus  injecit,humefacl:amque  veftem 

qUdminuspenetrabilisredderetur,brum?durandampraebuit.Quaami<ftusfa- 

lutatoscomitesadfidemFridlevofer.vandamhortatus,fol9proceditadregiam. 

Quavifaenfemlateri  necT:ens,dextraeteluminfcrit  amentatum.  Procedenti 

E  inuficacae 


l^o  HISTORIM   DANICJE  LIB.    IX. 

XJSffi-inufitataemagnitudmisobviusallabiturferpens.  Huicakergranditateparpri- 

zJli$'h  oris4»Pro'aP'umm^ccutusarrepfit*  Qi1*  juvenem  modocaudae  voluminibus 
quatere^modopertinacivomituacvenenoconfpueredeccrtabant.  Interea 
aulicitutioracomplexilatibula,perindeacpaventespuellulaerememinus  in- 
fpe&abant.  Ipfe  Rex  pari  metu  perterritus,in  anguftum  cum  paucis  conclave 
refugerat.AtRegnerusgelaticultusduritiefretus,nonarmismodo,  fedetiam 
ami&uviruIentosfruftrabaturafTultus,folusque  duarumri&um  peitinaci  fpi- 
ritu  virusin  fe  profundentium  infatigabili  congreffione  fuftinuit:  quippe  mor- 
fus  clypeo,venenum  vefte  refpuit.  Ad  ultimum,excuflum  manu  telum  ftrenue 
inceflentiurnfe  belluarum  corporibus  adigit,eoq;  utriufque  praecordia  lace-  l&~ 
rans,f"odicempugna:eventumhabuit.Cujuscultum  Rexcuriofiuscontempla- 
tus,qvumhirtumatquehifpidum  animadvertiffet,  prascipue  tamen  occiduas 
veftis  horrorem,  maximeq;  incomptam  braccarum  fpeciem  eludens,  Loth- 
brog  eumperludibrium  agnominavit.Quemetiamutexlaboribusrecrearet, 
cumamicisepulaturumaccerfit.Illepriusrevifendos  fibi,quosreliquerat,  ar- 
bitrosajebat,  Profe&usq;eosdemfutura3epulationisgratianitidiuscuhosad- 
ducit.Acdemumperacliocanvivioprarfixumvi&oriae  pignusaccepit.  Exqua 
Rathbarthum  Dunvattutnq; egregiae indolis  pignora  procreavit.  Hifdem Sy- 
vardus,Bjgfrnus,Agnerus,Ivarusq;  natura  fratres  adje&i  funt. 

iritereaJutiacScaniinfopibilifeditionisfacefuccenfi,abrogatoRegneriti-  20 
tulo,Haraldocuidamrerum  contribuuntfurnmam.Adverfum  quosRegnerus 
legatisNorvagiammifsis,qvumamicaprecareturauxilia,Latbgerthaprifiinia- 
moris  pertinaciore  hauftu  exuberans,cum  viro  ac  filio  navigationem  arripuit. 
Centum  ac  viginti  navium  clafiem  ei,a  quo  olim  repudio  actafuerat,  exhibere 
fuftinuit.   Qmetiamuniverfeopisegennmfejudicans,abomniastatepra?fidi- 
um  mutuari  curavit,robuftisq;  imbecilles  agglomeransjfortium  cuneis  fenum 
puerorurnq;partesinfererenon  erubuit.  Igiturapudcampum,qui  Latialiter 
Laneus  dicitur,  inprimis  Scanorumres  obterere  orfus,grave  cum  faciiofisbel- 
lumhabuit.  llbilvarus  feptimum  agensannum,  infignipugnaedita  puerili^o 
corporegranda:vum  roburexercuit.Syvardusverodumhoftivimadverfocor- 
pore ingeritjhumi  collapfus  prono  vulnus excepit.  Quae  res  infpcdhntibus  fo- 
cijsgraviffimamcircumfpiciendsfugtefolicitudinemattulit,nec  Syvardum_i 
modojfed&omniafere  Regnericae  partisarmadejecit.Veriim  huncattonita- 
rummentiumlapfumRegnerusvirilioperahortatuq;firmavit,paratosq;vinci 
victoriamconariperpulit.  Lathgerthaquoq;  teneris  membris  incomparabi- 
Iem  fortitafpiritum.trepidantis  militias  ftudium  fpeciofo  fortitudinis  exemplo 
contexit.Militari  namq;  difcurfu  inopinatorum  terga  circumvolans,  focialem 
metumin  hoftilia  caftra  convertit.Ad  uldmumlaxataHaraldi  aciejatq^ipfo  per 
fummamfuorum  ftragem  fugato,  qvum  domum  ex  acie  revertiffet,fpicuIo,  40 
quod  toga  occultaverat  noclu  mariti  jugulum  attentavit,totiusq;  potentiae  ejo 
ac  nominis  fummam  invafit.Infolemifsimus  namq;fo-mina.  fpiritusabfq;  vi- 
ro  regnum  gerere,  quamfortunsejus  communicarejucundiusduxit. 

IntcreaSyvardusoppido,quodinvicinia  erat,allatus,  curandum  medicis 
corpuspraebebat.Quibusadfummam  usq;  defperationemprovectis,dum  vul- 
ner^simmanitasadhibitafomentorumgenera  fruftraretur,quidam  ftupenda 
magnitudine  aegri  leclulum  adire  confpecl3,  fi  fibi  illorum,quos armis  opprcf- 

furusforet,animasdedicafiet,protinusincolumitategavifurumpromittit.Ncc 
nominequidcmfupprefiojRoftarum  fe  dici  fubjunxit.  Animadvertens  au- 
tem  Syvardusparvulaepromiffionisimpendioingens  comparari  beneficium-.  50 
pofle,petitiscupide  paruit.  Tunc  fenex  attrec"rata.  tabis  livorem  repentino 
manus  auxilio  difpulit,  fubitamq;  vulneri  cicatricem  intendit.  Poftremo 
pupillas  ejus  pulverc  perfundens  abijt.  Qui  maculis  repente  coortis  exi- 
Oiiam  vermiculorum  limiliwdinem  obftupefcentibus  oculis  iogeneravit. 

Credi» 


EISTORIJE  BANICJE  LIB.   IX.  ty% 

Crediderimhujusmiraculiau&oremfucuram  juvenisfeviciam  cvidencioriK£Gj7jf„ 
luminum  ceftimonio  prodere  voluifscne  perfpicacior  corporis  pars  fequen-    R  vs- 
tisvicsepraefagiovacuamanerec.  Quem  anus,quaj  pocionibus  ejuspraerac,1"^!^ 
vermicularas ore nocas prasferre confpiciens ,  inuficaco  juvenis  horrore per- 
mocafubicolapfudecidensdinquianimoccepic.  Quoevenicuc  Syvardo  ier- 
pencini  oculi  vulgacum  lace  cognomen  accederec. 

Incerea  nupcam  RegneriThoram  violencus  morbi  cafiis  abfumpficeaq'5 
res  amancifsimo  conjugis  viro  infinicam  segricudinis  moleftiam  peperic. 
Quam  opcimenegocio  difcuciendam  racus ,  folacium  ab  exercicio  mucuari »: 

10  doloremq.laborecemperareconfticuic.  Mihciamicaq;decrahenda?aegricu~  , 
dinis,pariendiq';folaminisgraciamedicacus,ftai-uic  ut  <musquisque  pacerfa- 
rnilias,quemincerliberosconcempciffimum  ducerecauc  fi  quem  pignoris 
operae,acminusfpedaca:fideifervumhaberec,ftipendiafibi  meriturumof- 
ferrec.Quodedicfumtamecfiparum  propoficQcor«ip®censviderecur,invali- 
diflimosDanicajgencisaliarum  nacionum  forcifsiir.isprteftare  docuicma- 
gnumq';juvencuciprofe<Sumacculic,de!ed'S  cerracim  fbcordiae  nocam  ab- 
ftergerecupiencibus.Prajcercauc  oram»  concroverfiarum  lis  femocis  aclio- 
num inftrumencis,nec accufancis  impecitione>nec  rei  defenfione  admiffa , 
duodecim  pacrum  approbatororn  ju dicio  mandaretur,  irifticuic  Cujus legis 

*°  beneficiotemeranalitiumconcraclionefummocajmproborumcalurnnia: 
fufnciencerobviacumesiiHmam,armatnBricanniemerexic,  Regemq';eius 
Hamam^Hellsenobiiifiimijavenispatrerrnpugna  perftriclum  occidic.  Indc 
ScociaeacPetis.infularumq';  quasAuftralesvei  *V$eridianas  vocancducibus 
incerfeclis,  Syvardo  ac  Rachbartho  filijs  vacuas  gubemacore  provincias  ia 
poceftacem  addixic.Morvagiam  quoq';  principe f uo  violencer  exucatnFridle- 
vo  par6reprarcepic,eundemq'iOrchadibusproprio  ducedefedis  prasferro 
curavic. 

IntereaDanorumquidarnoertinaciorisergaRegnerumodi^obftinacia 

2o  adrebellandumanirois  Haraidi  quondam  profugi  parcibus  advoluci,  pro- 

*  ftracam  cyranni fofturiaro  accollere conaci funcQua  cemericace infolenciffi- 
mos  belh  civilis  advcrfum  Regem  fpiricu»  excicaverunc , excernisq';  iiberum 
domefticisimplicucrepcriculis.AdquosconftringendosRegnerus  cumin- 
fularium Danorum claffe  profeclus.rebellium agmen  elific,  Haraldumq'; fu- 
peraci  exercicusducerafugainGermaniamac~cum,honorem  improbe  par- 
tum  impudencer  abijcere  compulic.Captivos  qupdj  fimplici  morte  afficere 
nonconcencus,corcosnecare  maluicucquiaddeferendam  impiecacem  ad- 
ducinonpoceranc.nefpiricum  quidera  nifiper  fummam  poenarum  violen- 
tiamdeponerefinerentur.  CEecerum  lacifundiaeorum,qui  cumHaraldo 
pcofugeranc,fecum  ftipendia  peragencibus  parcicus  eft :  eo  pacres  puniriores 
judicansjquodadliberosjquosfuojudiciorepuliffenc^charioribus  parrimo- 
niofpohacisjhonorem  haereditacisfuae  cranslacum  viderenc.  Sedneflcqui- 
dem  uicionisfaciecaceperFufus,infuperSaxoniam,  quod  eam  afylum  hofti- 

jq  iimjlaraldiq';  profugium  crederec  oppugnare  confticuens , impioraco filio- 
rum  auxiiio,Carolum  cunc  forre  illis  lmperij  fui  finibus  immorancem  offen- 
dic.CujUsqvumintercepusvigihbus  prxjcclias  fefellilTecexcubias,acqueob 
hocctecerafacfuleviaducereCjConacuq';  prompciora  fperarec,  fubico  divina 
fucuri  mu!iercula,canquam  ccelefte  quoddam  oraculum ,  auc divinas  volun- 
tacisinierpres,falucari  Regem  praedicfionc  pernionuic ,  advencancisq';  peri- 

<p  culimalumfcelicivacicinioprcecucurncSyvardtclaftem  ad  Sighnini  flumi- 
nisfaucesappuliffedenuncians.Iniperacoraccenceaccepcomonicuhoftilem 
incerprecacusadvecum  fignificacosfibi  barbaros  pugnaj  oppoficu  conftrin- 
gendoscuravic.QuainRegnerumhabic  nonfimihcer  uc  difcnminiscauce- 
lamhauficbelliacfnmimplevic  Icaqueinfacigabilisillecocius  pene  liuropac 
.domicor,  ferenifsimis  aropluTiausq';  vi&onjs  umaiB  tcrraiuua  partem  e- 

1?  2  menfus 


ygl  SAXONIS  GRAMMATICI 

M«NE-  meafbs,tot  civitatum,  tot  gencium  viclorem  exercicum,  averfis  bello  pe- 
RVS'    &oribtfS>;uniusprovinci£  parvula  manu  profligatura  afpexic 

*   >«i  .  'Cumque  Regnerus  oncratis  tributo  Saxonibus  de  morte  Herothi  cer- 

tumeSuetianunciumaccepifretjliberosquefuos  S#rli  fuffecliRegiscaluinnii 
avitisbonisexutoscognofceret,Bi)efrni,Fridlevi,  atque  Rathbarthi  collegium 
apprecatus(namRegnaldus,Witfereus,&Ericus,quos  ex  Suaniogha  proge- 
nuerat, nondum habilem  armis aetatem  impleverant) Svetiam  petijt.  Cui  cc- 
currcnscum  excrcitu  S.tfrlus,  publice  anprivatim  dimicandi  optione  fac~ta, 
fingularem deligenti  conflic1:um,Scardhum  fpe&atae  audaciae  pugilem,  cum 
feptenafiliorummanuexprovocatione  pugnaturumadmovit.  Cum  quibusio  * 
Regnerus  tribus  filijs  in  certaminis  focietatem  a{Tumptis,utroque  exercitu  in- 
fpe&antecongrefTuSjagonevi&orexceffit.  Bi0rnusver6,quod  integer  hofti 
cladem  ingefTerat,tanquam  a  ferrei  lateris  firmitate  fempiternum  ufurpavit 
agnomen.  Quavi&oria  Regnerusomnispericulifuperandifiduciamnactus, 
S0rlum,cumuniverfis>quasdu&averat,copijsimpetitumoccidit.  Cumqj,Bi- 
0rno ob confpicuae fortitudinis  meritum Svetica praslationedonato ,  aliquan- 
tobelloruminterftitioquievi{Tet,cujufdamfortemuliercula:amantior  fadus, 
quopromptioremfibipotiendas  ejus  aditum  ftruerer,patrem  ipfius  ampliffi- 
inobcneficentiaecultuofficiofiffimecaptandum  curavit.  Ssepeenimnumero 
accerfitumadepulaspiurimaecomitatisofficijsprofequebatur.  Nam  &  veni-20 
entem  afrurgendireverentia,difcumbentemq;proxirno  fibiconfefiu  venera- 
taseft.  Saepe  etiam  donis,  interdum  benigniffimo  recreavit  alloquio.  Qui 
qviim  tantae  honorationiscaufam  anullo  iuo  merito  profeclam  animadver- 
teret,cogitatione  varie  deflexa, ex  amore  filiae  fuae  tacitam  principis  liberalita- 
temdefcendiifecognovitjlibidinofumpropofitumhumanitatisnominecolo- 
rantis.Quam,utexactiflimumamantisingenium  fruftraretur,tant6impenfius 
obfervandam  curavit,quantd  eanUatentioribo  ftudijsac  pcrvicacioribusmo- 
disambiricomperit.  Verum  Regnerusccrtiflimo  confenfus  ejus  nuncio  re- 
creatuSjVillamjinquaafTervabaturjaccefTitjnihil^jamori  inviumputans,invi- 
cino  quendam  rufticae  vitae  folitarius  hofpitio  peti/r.  Mane  commutata  cum  ]° 
foeminisvefte,amicae  laneumopusexplicanti  muliebriter  cultus  aftitit,virgi- 
neoq^operirudesartificijmanuseallide,ne  proderetur,admovit:  nodevero 
votisvirginemamplexatusindulfit.  Cumq}maturefcentepartu,temerataepu- 
dicitiae  facinus tumidiof e  puellae  gremio  proderetur,incertus  pater  cui  fe  fiiia 
polluendam  dedifTet,ignoratum  ftupri audtorem  ex  ipfa maxime  cognofcere 
perfeveravit.  Quafeneminem  praeter  pedifTeqUam  lecli  participem  habuifie 
pertinaciusafnrmante,  rem  Regicognofcendam  mandavit.  Uleinforitemfa- 
mulaminufitatacriminationenotarinonfuftinens,proprijfceleris  profefsio- 
ne  alienae  innocentiae  fidem  facere  non  erubuic.Quahumanitate,&  muliebris 
calumniaeparcesrepulitj&neriduculusrumorapudimprobasauresfereretur  aq 
effecit.  Praetereagignendumexeafiliumfuifangvinisefie,quodqueeum  Ub- 
bonemnuncuparivellet,  adjecit.  Qui  qvum  aliquatenus  excreviffet,  tcnerae 
aitatis  ingenio  maturae difcretionishabitumapprehendit.  Matris  enim  dilecti- 
©nem,quod  excellenti  fe  toro  mifcuilfet,ampIexus,venerationem  patris.quod 
ad  obfcuriorem  jufto  copulam  defcendiffer,  abjecit. 

Poft  haec Regnerus expeditionem  in  Hellefponticos  parans,vocataqi  Da- 
norumconcione,falubcrrimasfe  populolegeslaturumpromittens,  ut  unus- 
quisquepaterfamili3s,ficutante,quemminimiinterliberosduxerat,milit?tu- 
rumexhibcret,itatuncvalentiorisopcraefilium,  aut  probatioris  fideifervum 
armaret,edixit.Quo  faclo,omnibus,quos  ex  Thora  procreaverat  filijs ,  prater 
Ubbonem,afTumptis,Hellefpontum,ejusq,RegemDian,varijscontufumbel-  5° 
lislaceffendo  perdomuit.Ad  ultimum,  eundem  creberrimis  difcriminibus 
implicatumextinxit.CujusfilijDian&  Daxon  olfm  Ruteni  Regis  filias  mari- 
talifortecomplexi,  impetratis  a  focero  copijs,  ardentifsimo  fpiritu  paterriac 
vindictae  negotium  rapuerunt.  Quorum  Regncrus  immenfum  animadver- 
tensexercitum,diffidentia  copiarumhabita,  equos  aeneos  ductilibus  rotulis 
fuperpofitos ,  ac  verfatilibus  curriculis  circumdu&os ,  in  confertifsimos 


HISTORIM   DANICM  LIB.  IX.  j?j 

hoftesmaxima^i  exagitari  prarcepit.  Quae  restantum  adlaxandam  adverfa-gg  qnm^ 
riorum  aciem  valuit,  ut  vincendi  ,fpes  magis  in  machinamento,  quam  milite    * '  fs* 
repofitavideretur.  Cujusintolerabilis  moles  quicquidimpulit  obruit.  Alte-       rc^ 
ro  crgo  ducum  intcrfe&o  altero  :ugafublapfo,univcrfusHellefponcicorum 
ceffit  exercitus.  Scythae  quoq;  Daxon  arctiffimo  materni  fanguinis  vincula 
contingentes ,  eodem  obtriti  difcrimine  referuntur.  Quorum  provincia  Wk- 
fcrco  attributa,  Rutcnorum  Rex  parum  viribusfidens,  formidolofaRegr&sri 
armajfuga  praecurrere  maturavit. 

AtRegneruscstcrispromptafibideditione  fubftratis,qvum  quinquen- 

10  nem  propemodum  piraticam  expleviffet,  Bjarmos  nuper  devictos,invalida 
fubje&ionis  fide  palam  imperium  detreclantes,invenit.  Qui  qvum  adventum  . 
ejus  compertum  haberent,  carrninibus  aggreffi  coelum,  folicitatas  nubesad 
fummam  ufque nimborum  violentiam  impulcrunt.  Qua: res  Danos  aliquam- 
diu  navigatione  prohibitosalimentorumfacultate  defecit.  Eofdemquoque, 
fubitd  remifsa  tempeftate,  xftuofiffimi  fervoris  flagrantia  torruit.  Nec  ea_. 
quidcm  peftis  concitati  frigoris  magnitudine tolcrabilior  extitit.  Itaq;  anceps 
geminsintemperantixma!um,viciirim  affedtacorporaimmoderatl  utriufqj 
itatus  acceffione  corrupit.  Caeterum  laxi  vcntris  profluvium  complurimos 
exammavit.  Ita  Danorum  pleriq;  dubia  cceli qualitatc  conclufi,pa(fim  oborta 

jO  corporum  peftilentia decefferunt.Cumq; fc  Regnerus adulterina magis  quam 
vera  aerisvi  praepeditum  animadverteret,utcunq;  navigatione  producla,  in 
CurorumSemborumq;  regionem  acceilitiqui  majeftatcm  ejus  pcrindeatqj 
honoratiffimi  vicloris  amplitudmem  impenlius  venerati  funt.  Quo  benefi- 
cio  Rex  magis  adverfus  Bjarmorum  infolentiam  efferatus,  fpretae  majeftatis 
fuae  vindiclaminopinaio  petivitaffultu.  Quorum  ignoti  nominisRex  fubita- 
nea  hoftium  irruptione  perculfus,  fimulq;  conferendae  cum  ipfis  manus  fi- 
duciayacuiiSjMati.ilhimFinmarchisducemperfugiopetiit.  Cujusperitiffimi 
fagittariorum  opera  fretus,  Regneri  apud  Bjarmiam  hyberna  peragentem  im- 
pune  laceravit  exercitum.  Quippe  Finni  lubricorum  ftipitum  celeri  allapfu 

|0  curfum  intendere  foliti,  a  bitraria  velocitatispotentia  rapiuntur,promptiffi- 
mainq;  propinquitatis  vel  abfcntiae  facultatem  obtinerc  creduntur.  Mox  enim 
vt  hoftemlacferint,eadem  celeritate,quafubeunt,avolant,nec  procurfulan- 
guidius  reditum  tentant.  Iraq;  &  vehiculorum, &  corporum, agilitate,inftan- 
di  fugiendiq;  expertiffimam  obtinent  poteftatem.  Credendum  efttunc  Re- 
gnerum  fortuna;  fuac  imbecillitatem  admirantcr  tuliffe ,  qvum  fc olim  R oma- 
niculminis  triumphatorem,  ab  inermi  inconditoq;  agmineadultimumufqj 
difcrimen  abripi  pcrviderct.  Itaq;  qui  fplendidiffimum  Romanas  militiat  dc- 
cus^maximiq^acfeteniftlmiducisinfignescopiascxcellenterobtriveratjagrc- 
ftis  &ignobilis  vulgi  fordidiffimo  atq;  tenuiffimo  apparatui  ceffit:  isq;  cujus 

aq  bellicam  antea  claritatem  fortiffimae  gentis  vis  hebetare  nequiverat,defpica- 
bilis  populi  parvulam  manum  fuftinere  non  valuit.  Quo  evenit,ut  ea1  manu, 
qua  clariffimam  orbis  pompam,ac  graviffimum  militaris  roboris  inftrumen- 
tum  fortuTime  contudit,  qua  totpeditum,tot  eaftrorum,tantiequitatus  fra- 
goremapertiffimefubruit;  vilem  obfcuramq;plebeculam  furtim&quafiper 
latrocinium  inceffere  fuftineretdlluftremq;  gloriam  fuam  palam  atq;  interdiu 
partam  nocturna  fallacia  maculare  non  erubefceret,  manifeftae  fortitudinis 
loco  clandeftinasamplexatusinfidias.  Quae  resut  opere  deformis,  ita  exitu. 
utilisfuit.  NecFinnorum,  quam  Carolifuga,parcius  gratulatuseft,  plus  fevi- 
rium  in nudiffima plcbc, quam  in  inftrudiiffimo  milite  reperiffc  confe  ffus.  Si- 
quidem  graviffimam  Romanorum  armaturam,  quam  levia  pannofae  gentis 

"  fpicuta  tolerabilius  ferre  petuit:  ubiBjarmorum  Regeinterfedo,Finnoruna 
vero  fugato,Rcgnerus  faxis  rerum  geftarum  apices  prse  fe fcrentibus,  hifdem-* 
que  fupcrne  locatis,  aeternum  victoriae  fuae  monimentumaffixit. 

Interea  Ubbo  per  avum  fuum  Hesbernum  ad  facrilegam  regni  cupiditatcm 
addu&us,  abjecfopaterni  refpectusvcrecundia,  cariti  fuoregiumarrogavit 

P  $  infigne. 


174  SAXONIS   GRAMMATICI 

x  «e n e-  infigne.  Cujus  qvum  Regnerus  infolentiam  ex Svetiae  ducibus  Kelthero  Thor* 
kvs.     killoque  cognofceret,  Gothiam  verfus  perpropere  navigationem  exercuit. 

bAbregh.  QuOSHesb«rnusRegneri  partibusfingulari  fidedevin<»tos  expertus,  prarmio 
folicitatos  Regis  defertores  efficere  laborabat.  Illi  non  flexo  e  fententia  propo» 
fito,  ex  Bi#rni  arbitrio  fuum  confiftereretulerunt,  confeffi  Sveonumnemi- 
nem,  quod  ab  ejus  placito  deftitiffet,  aufuruHij.  Nec  fegniter  ipfum  Hes* 
bernus  benigniffimis  legatorum  alloquiis  captavit.  Qui  fe  perfidia;  quarru 
bonae  fideiprop:oremfore  denegans,piiffimi  patris  amori  improbiffimi  fra- 
trisgratiamanteferri  perquam  nefarium  judicabat.  Inipfos  verokgatosper- 
inde  ac  graviffimi  criminis  hortatores  laqueoanimadvertit.  Sveti  quoque^  jq 
dereliqua  legatorum  turba  pari  clade  noxise  exhortationis  posnas  fumpfernnt. 
IgiturHesbernus  occulto  clandeftinod,;  paratui  pariim  profperumratuscon- 
ftare  progreffum  ,  adfcitis  palam  copi  s,  manifefte  procurrit  ad  bellum.  At 
prsfe&us  Jutise  Ivarus  neutram  facrilegae  pugnas  partem  pietate  propinquam 
autumans,  impium  bellum  voluntario  prjecucurritexilio.  Regnerusvero 
Hesbernum  apud  finum ,  qui  Latialiter  Viridis  appellarur ,  aggreffus,occidit, 
exanimisq;  abfciffum  caput  prora  excipi  mandans ,  terribile  fa&iofis  fpe&acu- 
lum  edidit.  Ubbo  vero  profugio  ufus,itemq;patrem,revocaro  apudSialan- 
diambello,adortus,dumIaxatafuorum  acie  undiq;  folusimpetitur,tantum 
adverfi  agminis  fudit,ut  hoftilium  cadaverum  excremento,perindeac  mu-20 
nitione  firmiffima  circumadus,fadleprovocantiuminhiberetacceffum.  Ad 
ultimum  frequentioribus  hoftium  globis  obfufus  comprehenfusq^jpublicis 
vinculis  onerandus  abftrahitur.  At  ille  immensa  vi  extricatis  refciffifqjcate- 
nisjinditosfibi  nexusdisiicere  aclacerareadorfus,nullis  tamen  obitum  mo- 
dis  effugere  potuit.  At  ubi Ivarus tumultum  patriae  fa&iofi  fupplicio  difcuftura 
eomperit,Daniampetiit.  QuemRegnerus,qu6d  inter  faeviffimasparricidio- 
rum  procellas,integerrimum  fepietatis  cultoremgefferat,amplifiima  vene- 
ratione  fufcepit. 

Interea  Daxon  Withfercum  Svetia?  principantem  diu  ftequicquam  fupe- 
rare  conatus,  tandem  fa&ae  pacis  commento  circumventum  aggreditur.Con-  20 
vivialiter  ab  eoexceptus,armatum  fubornavitexercitum,  qui  fimulatamer- 
catione  in  urbem  rhedis  adveclus ,  hofpitis  domum  nocturno  laceraret  afful- 
tu.  Cujus latrocinii  manum  tanta  Withfercus  ftrage  perculit,ut  hofiilium  cor- 
porurn  cumulo  circumfufus, nifi  fcalis fuperne  admotis comprehendi  nequi- 
ret.  Duodecim  quoq;  comites  ejus  paritcr  ab  hoftecapti,factafibi  repeten- 
dx  patriaepoteftate,  devotisproRegecapitibus,alienum  partieipare  pericu- 
lum,quam  fuum  abjiceremaluerunt.  At  Daxon  egregise  Withferci  formae  mi- 
feratione  permotus ,  orientem  fpeciofiffimae  indolis  florem  convelli  paffus 
non  eft.  Cui  non  tantum  falutem ,  fed  &  filiam  dimidio  regni  fui  dotatam  in 
matrimonium  obtulit,  ac  decori  incoiumiratem,quam  fortitudini  poenarrL.  aq 
afterre  maluit.Illeveroprecariasvirsufumanimimagnitudinefloccipendens, 
impunitatem  perinde  atq;  parvulum  aliquodbeneficium  refpuit,  mortisfen- 
tentiam  fuafponte  complexus;  prafatusRegnerum  vindi&am  filii  remiffius 
exacl:urum,li  eum  in  eligendo  moi  tis  genere  proprio  ufum  arbitrio  comperif- 
fet.  Cujus  temeritatem  admiratus  hoftis,ea  fatifpecie,qua  ipfeinfeanimad- 
vertiffet,  confumendum  ei^e  promictit.  Quam  libertatem  juvenis  ingentis 
beneficiiloco  fufcipiens,vinctum  fe  cum  fociiscremari  petivit.  Nec  fegniter 
Daxonavidis  fati  precibusobfecutus,probeneficio optataemortisfuppliciura 
erogavit.  Quo  audito ,  Regnerus  obftinato  ad  moriendum  luctu ,  non  modo 
moerorem  induit,  verum&per  fummam  animi  segritudinemle&ul©corpusra 
affixit,  doloremq;  conceptum  gemitu  patefecit.  Quem  conjunx  virilem  fu- 
pergreffa  fiduciam,imbecillitatis  increpitum  virili  adhortationefirmavit,re- 
vocatumq,amoeroreanimum,armaimpenfiuscclebrareperdocuit;affirmans 
fortiffimumpatrem  cruentos  filiicineres  juftius  armis  quam  lacrymis  expia- 
turum.  Monuit  quoq;nemuliebriter  lugcns,ta»tumfibiignQminiae  fletu  pa- 

rerct, 


HISTORIM   DANICJE  L2B.   IX.  \J$ 

reret,  quantum  antea  claritatis  virtute  contraxerat.  At  hanc  vocem  veritns 
Regnerus,ne priftinos  fortitudinis titulos effceminato  mcerore  contereret, di-  *  *GN *" 
fcuffo  mcefttti£habitu,depofitifq;  doloris  infignibusjpromptiffimavindictae  hogh. 
fpe  jacentem  revocavit  audaciam.  Adeo  interdum  ab  invalidis  fortia  robo- 
rantur  ingenia.  Ivaroergo  regnitutelam  defercns,  Ubbonemq,prifi.-inae  gra- 
tiae  redditum paterna  charitate  complectens, trajecla  in  Ruffiam  claffe , com- 
prehenfum  Daxon,  catenarumq;pcenacoercitum,apudUt»arthiam  cuftodiae 
relegavit.  Siquidem  tunc  Regnerum  adverfus  chariffimi  ri  ii  interfeclorem, 
cleme.ntiflima  animi  moderatione  ufum  efie  conftabat,  cum  ad  concupitae 

10  ultionis  fatiet<atem,exilium  fontis,  quam  necem  fufficere  maluit.  Quaqui- 
dem  hunianitate  magnus  Ruthenis  injeclus  eftrubor,ukerius  adverfuseum 
feviendiRegem,quem  neinjuriarum  quidem  acerbitate  adinfligendamcap- 
ti/is  mortem  impellerc  potuerunt.  Eundem  quoq;  Regnerusbrevi  in  gra- 
tiamreduclum  patria£reddidit,pollicentem  fe  eiannuo  nudatum  pedes,cum 
duodecim  patribus  dilcalceatis  fuppliciter  tributa  penfurum.  Enimvero  in 
captivum  ac  fupplicem  leniter  animadvertere,  quarn  c  uentam  fecurim  di- 
ftringere,fuperbamq;  cervicem  fedulomulclare  fervitio,quamfemel  elidere 
fatiusduxit.  Indeprovedus  filium  fuum  Ericum,  Ventofi  pilei  cognomerL^ 
habentem,Svetiaepraefert.  Ubi,Fridlevoatq,Sivardoapudfefiipendiameren- 

20  tibus,NormannosScotosq;  duobusaliis  falfdRegisnomenirrogafle  compe- 
riens,inprimris  Norvagicae  rei  ufurpatoremfuftulit,eamq;Bi#'rno  fruendam 
traaidit. 

Deinde  eo  atqjErico  adfcitisOrcades  populatus,  adultimumScoto- 
rum  finibus  appuht,  eorumqj  Regem  Murial  triduano  exhauftum  pralio  in« 
terfecit.  Verum  fiiiiejus  Dunvat,atq,Rathbarthus  pugna  fpeclabiliteredita 
abhoftenecati,fanguinefuo  cruentam  patri  vicloriam  pepererunt.  Cumqj 
■  ir,  Daniam  reverfusconjugem  Svanlogaminterim  morbocognovifletabfum- 
ptam ,'  protinus  folicitudini  remedium  folitudine  qusefivit ,  argraeq;  mentis  lu- 
clurn  intra  penatium  fuorum  clauftra  cohibere  paffus  eft.   Verum  hanc  mce- 

JO  roris  acerbitatemlvariregnopulfirepcntinusdetraxitadventus.  QuippeAn- 
gli,  fugato  eo ,  in  Hellam  quendam  Hamonis  filium  falfam  Regis  contulerant 
poteftatem.  Quo duce Kegncrus perinde atq; locorum perito  ufus, edita claf- 
fe, portum,  qui  Norvicus  appellatur, accefiit, ubi  expofitis copiis,HelIam  Gal- 
iicana  virtute  fubnixum,poft  extradam  in  triduum  pugnam  fugae  amantem 
effecit,eaq;rescreberrimoAnglorum,rariffimo  Danorum  fanguine  confti- 
tit.  CumqiibidemRegnerusannumviclor  expleflet,confequenter  excitisin 
opem  filiis  Hyberniam  petit,  occifoq;  cjus  Rege  Melbrico,  Duflinam  barbaris 
opibus  refertiffimam  obfedit,  oppugnavit,  accepit:  ibiq;  annuo  ftativis  habi- 
tis,mediterraneumfrecumpernavigans  adHellefponticum  penetravit,  inter- 

40  jedaregnorum  fpatia  clariffimis  emenfusvieT:ariis,continuae  fcelicitatis  pro- 
greffum  nufquam  interpellante  fortuna. 

Interhaec  Haraldus  quorundam  aftipulatione  Danorum,Regneri  mili- 
tiam  languidiore  ftudio  comitantium,  recidivos  pafriae  tumultus  incutiens, 
regii  nominis  ufurpator  emerfit.  Qui  Regneri  ab  Hellefponto  redeuntisar- 
misexceptusjcumrebus  infelicitcrgeftis  exhaufia  domefticae  opis  praefidia^ 
animadverteret,  LudovicumMagunciaconftitutum  auxili3  petiturusacceflif. 
At  Ludovicus  fummo  amplificandae  religionis  ardore  confertus,  conditionem 
Barbarointulit,  opemfpondendo,fiChrifticultum  exequiconfenfifiet.  Nul- 
lam  enimpofTeajebatanimorumintcrvenirc  concordiam,diflbna  facracom- 

roplexis.  Quamobrem  petitorem  opis  primum  rehgionis  contubernioopus 
habere,neq;inagnorum  operum  confortcs  cxiftere  poffe,  quosfupernx  vc- 
nerationis  formula  difparaffet.  Qua  fententia  &  falutem  hofpiti,  &  fibi  pie- 
tatis  praeconium  peperit.  Haraldum  enimfoleHnilavacroufumconfequen- 
terSaxonicis  roboravit  auxiliis.  Quibus  isfrctus,in  tcrritorioSIefvicenfi  di- 
candam  Deoademfolicitamolicbatur  impensa.  Hicitaq,fdn&iffimi  tenoris 

P  4  fpeci- 


17<S  SAXONIS .  GRAMMA  TICI 

r  £ Grts-fpecimen  aRomanisricibusmutuatus, profanato  perfkiorum  errorcdeiu- 
rvs.  bradiruic,  vi&imarios  profcnpfic,  flaminiura  abrogavicatq;incondita:  pa- 
^Sv**5'  triaeChriftianifmi  facraprimusintulit,rejcctoq';d£monum  culcu,divinuna 
aemulacus  eft.  Suprcmo,  quicquid  ad  euftodiam  rehgionis  accinuic,  fcrupulo- 
fiffima  cura  fcrvavic.  Sed  non  cam  efficacicer,  quam  pie  rem  aufpicacus  eft. 
Superveniens  enim  Regnerus,indu&aq';  pereumfacra  cemerans,vera  rc- 
ligione  profcripca,  priftino  adulterinam  loco  refticuic,  ac  fuo  cjeremonias 
honoredonavic,  Haraldus  veroprofugusforcunamad  facrilegiutncvanftu- 
lic.  Nam  uc  prscipuuminchoaca;  religionisfpecimen,  ica  pnmum  negle- 
ctae  fpe&aculum  fuic,  atq;  ex  fplendido  fan&icacis  autore ,  infamis  eju sdenij  ,0 
defercor  evafio. 

Incerea  Hella  ad Hybernos  collacus,  omnes  qui  fe  Regnero  propiorc 
fidedevinxerancferrofuppliciisq';  mul&avic.  QuemRegnerusclafieador- 
cus,  jufta  omnipocencis  animadverfione  manifeftas  decra&ae  religionis  pce- 
nas  pependic  Comprehenfus  enimacq;incarceremconjec~tus,noxiosar- 
tus  colubrisconfumendos  advercic,acq;exvifcerumfuorum  fibrisrrifter&j 
viperis  alimoniam  praebuit.  Cujus  adefo  jecinore,  cum  cor  ipfum  funefti 
carnificis  loco  coluberobfiderecomnemoperum  fuorumcurfumanimo- 
savocereeenfuur,  fiiperiori  rerumeontexcui,  hancadjiciens  claufulam;Si 
fuculaeverrisfupplicium  fcirenc,  haud  dubio ,  irrupns  baris,  afflic"tum  abfbl-  20 
vere  properarent.  Quo  di&o  Heila  adhucnonnullos  filiorumejusvivero 
incerprecacus,  quiefcere  carnifices,  amoveriq';  viperas  jubec.  Cumq';  facelli- 
tes  peragenda:  juffionis  gracia  accurriffenc,  Regnerusimperium  Regis  fune  - 
re  fuo  praecefferac.  Qyem  quid  aliud  quam  duas  incer  fc  forcunas  parcicas 
efledicemus;alceram,qua3eiincolumemclaffe,propenfumimperium,pra;- 
eipuas  piracicas  viresadjicerec.-alceram,  quarclaricacis  ruinam,  commihco- 
num  nei.em,acerbiffimum  vicaeexicumirrogareccum  ipfum  carnifexve- 
nenacis  belluis circumfufum ,  eo  corde,  quod  adverfus  omne difcrimen  in> 
mobile  gefferat,  afpides  exaciantem  viderec.  Icaq;  ex  fpeciofiffimo  victo- 
re  ad  miferabilem  capcivi  forcem  deductus,  ne  quisnimium  fortunse  creoQ 
diitt  edocuit-.. 

QMeracafumTvarus,dumforteludosinfpe£tarcCjaceepic.  Sed  nihilo- 
minus  vultum  in  eodem  habicu  continens,folitoq';  nulla  ex  parce  infraclior, 
non  folum  nunciacam  parencis  cladem  doloris  diffimularione  fuppreffie.,, 
fedneftrepicum  quidemexoriripaffus,  acconicumrumore  populum  chea- 
tro  difcedere  vetuic.  Icaq;  ncqueorishilaricatcmdepofuic,neceflacoludo 
fcenam  incerrumperecneq;  oculos  a  publico  plaufu  adprivacam  moefticiam 
flexic,  neexfummotripudio  rcpente  inulcimumprolapfus  mcerorempo- 
tiuscalamitofi  filii,  quam  jocabundi  ducis  partes  egiflevideretur.  Sivardus 
vero  eodemnuncioaccepto,propiorpaternaecharicati,quam  privatajpaf- ,q 
fioni, haftile,  quod force  in manu  habebac,  alcius pedi  fiupefa&us  immerfic , 
cnftiriae  falebra  corpoream  negligence  moleftiam.  Uc  enim  animi  vulnus 
paciencius  ferre  pocuiflec, corpons  parcem  gravius afficere  fiuduic.  Quo  fa- 
ttofimul  forcitudinernmoeroremq;decexic,forcunamfuamincercalamico- 
fum  fihum,conftancemq;  particus.  AcBi^rnus  inter  cefferarum  ja&us  de- 
lato  adfepacerna:  mortisnuncio,  tancavicorreptum  mana  calcularn  pref- 
ficuccabulae  quoque  cruoremdigicisexcortuminfunderec;ubin::nuriimv 
forcunae  jacaum  ipsa ,  quam  verfabac,  alea  leviorem efle  didicic.  Qiiod  au- 
diens  Hella ,  hunc  crium  parencis  obicum  forciori  animi  robore  fufrinuiflo 
judicavicquinihil  pietatisejusfuneri  praefticiffec,ideoq';fibiIvarifu{pe<aif-ffQ- 
fimam  haberivircuiem.  lvarus  ver6peticisAnghaeparcibus,qvumclaflern 
fuam  conferendi  cum  hofte  belli  impocencem  animadvercerec,  aftum  auda- 
ciae  praeferens,  Heilam  acumine  cencac  fpacium  arvi>  quancum  equino  ccr- 
gurctomplettipocuuTec,  iafequeftrcepaGJspignuscxnoftuiaas.  £c  quidem, 

qued 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  IX.  177 

,      _     REGN£- 

«luodpetijtiimpetravit.  Rexenim  parvo  precesftareautumans,  a  tantoholte  rvs. 
exiguummunusmagnaerciloco  expetigratulatus  eft,  ratus  perquam  brevo 
terguspaululumrurisoccupaturum.Atlvaruscorioinexilesadmodumcorri- 
gias  fcifsim  extra&o ,  habilem  exaedificandae  urbi  agrum  implicuic.Igitur  Hella 
prodigalitatis  pcenitentia  fuccedente,  magnitudinem  corij  fera  aeftimatione 
collegit, divifamcuticulamre&ius  quam incolumem  menfus.Quam  enim  ex 
iguum  foli  cinduram  credidit,amplifsimajugeralatiusoccupantemafpexit. 
Ivarusveroconditatvrbiabundcfuffedurosobfidionicommeatus  invexit,ab 
inedia  perinde atq; hofte  defcnfam  habcri  cupiens. 

|q  intcreaSivardusacBitfrnuscum  quadringentarum  navium  clafie  fupcr- 
venientes,bcllum  Regi manifcfta provocatione  fignificant.Idque  ftatutp  tem- 
porc  exccutijComprehenfi  ipfius  dorfum  plaga  aquilam  figurante  affici  jubent, 
fivifsimumhoftematrocifsimi  alitisfigno  profligaregaudentes.  Nec  vulnus 
imprefsiflecontcnti,laceratamfalivferecarnem.TaliterperemptoHella,B!0r- 
nus acSivardus regna  fua reduces  expctivere.  Ivarus  Angliam  biennio  tenuir, 
IntereaDani  pcrfeverantifsima  bellum  fattione  complexi,  Syvardo  cuidam 
atqueErico,  regiagcntecreatts,publicamderuleretyrannidem.QuosRegr».e- 
ri filij  commumter  mille  feptingentarum  navium  clafie  apud  Slefvicum  ador- 
ti  femeftrideleverepugna.  Colles  indiciomanent.Necminusis,apudquem 
belli^eratum  eft,linus Sy vardi  funere inclaruir.jamq; praeter  Regnen  filios  re- 

'20 gius  propemodum interierat  fangvis. Exindc  Bijjfmo  atqj Erico  domum  rcver- 
iis,lvarusatq;Syvardus,qu6tenacioresrebellibus  frenos  imponerent,  in  Da- 
niarefederuncAgtierumAnglixpraeferentes.  QnirepuKaprovocatusAnglo- 
rUm,opitulante Sivardo,contemptricem  fui  provmciam  incolis  vacuefacien- 
dotenadafitujugeracuhorecarere,quaminfolentemaIercmaluit,pingvifsi- 
ttiaq;  infube  rura  teterrima  vaftitate  perfundens, defertae  quam  fuperbae regio- 
niimperitarefatiusautumavit.  PofthaecEricumapud  Svetiam  Oftenicujus- 
dam  malignitate  fublatum  ulcifci  cupiens,dum  alienae  vindicla:  arctius  incum- 
bit,fuum  hofti  fangvinem erogavit  j  dumdj  csfi  fratris  poenas  avidius expctit , 
proprium  fraternx  charitati  funus  impendit. 

}0  Itaque  Sivardusfummistotius  Danicae  concionis  fuffragijs  gaternutri^Jg^ 
apprehenditimperium.HicaurempofteditasIate  ftrages  domeftica  claritate 
concentusjtogaquamarmisilluttrishaberimaluitjomifioqjcaftrorum  cultu, 
exacerrimotyrannoexa&ifsimumpactscuftodemagcrecoepit,tantumdeco- 
ris  in  otio  atq*  vacatione  conftituens,quantum  ante  in  vidoriarum  frequentia 
repofitum  autumabat.Adeo  autem  ftudiorum  ejus  mutationem  fortuna  favo- 
rabiliterprofecutaeft,utficutipfeneminem,itanecipfumquifquamhoftilitcr 
laceraret.  Idem  fato  fundus,  Ericumadmodum  infantulum  naturje  magis 
quamregniautpacis  haeredemhabuit.  Quippe  Ericus  Haraldifratertenerri- 
mamejus2Etatulamfpernens,irruptacumfeditiofispatria,Regium  occupavit 

4,0  infigne;  necerubuitlacefsitalegitimiducisinfantia,adulterinam  arriperepo- 
teftatem ,  hoc  fe  regno  indigniorem  comprobans ,  quod  imbcllem  eo  fpoliarc 
fuftinuit.loiturillumfceptro,feipfumvirtutibusexuit,&dumarmis  incunabu- 
la appetit,omni  pedus  virilitate  nudavit.  Neque  enim  ubi cupiditas  ambitioqj 
flagravitjconfangvineacharitasfcdem  habuit.  Sed  hanc  inhumanitatem  fu- 
pernae ukionis  ira  penfavit.  Inter ipfum  namqj  ac  Guthormum  Haraldi filium 
fubit6 tanta  clade  confe&um  eft bellum,ut  eorum  utroque  cum  innumeris  a- 
lijsinterempto,regia  Danorum  ftirps  atrocifsimis  cxhaufta  cxdibus,  ad  uni- 
cumfuperiorisSivardifiliumredigeretur. 

H 1  c  confangvineorum  ja&ura regnandi  fortunam  adeptus,utpote  propin-    "»• 
quorumnecequamincolumitatcfelicior,relictisaliorum  exemplis,  peraviti2RICKS'  ' 

f0ncgotijveftigiadecurrir.Repentenamqj  ftudiofifsimus  piratici  muneris  exe- 
cuforapparuit.  Et  utinaminabolendo  ChriftianilmiculcutemerariumRe- 
gnerianifpiritusnonegifletharedem.SiquidemrelJgioliisimunj  quemquc 


aut 


moruo 

VI. 


178  SAXONIS  GKAMMATICI 

z&icvs  i,  aot  fupplicijs infequLauc rebus  exuere,exilioque mulclare  perfeVeravit  Sed 
frufrraprincJpiumcaufer,cujusexicumprobem.Laudabiliorenim  eftvica, 
gujusinicium  curpefpeciofus.finis  abripicquam  cujus  probabile  exordium 
inculpasflagiciaquedecurric.  Siquidem  Ericus  adfalutares  Anfgarij  moni- 
cus  facrilegae  mencis  errore  depofico,  quicquidper  ejusdem  infolenciam_i 
«ommiferacexpiaviccancumq',  inexcolendarehgionefe  geffic,  quancum_» 
egeratinafpernanda.  lcaque  non  folum  fanioris  difciplinae  hauftumdocili 
snimo  craxicverumeciam  primaevas  maculas  finali  purirace percerfic  Hic  fi- 
lium  Kanucum  ex  Guchormifilia,eademq;  Haraldi  nepce,  progenicum  fu- 
pcrftitem  raoriensdereliquic.  IO 

cakv-  HuJ9infanciamanence,regnipupil!iq;cutorexpoicicur,Verumqiioniam 
vvs  u  hujufcemunerisadvocacionem  praeftare  plerisq;  vel  in  vidiofu  vel  arduu  vi- 
debatur,fbrcicione  virum  legi  placuicPrudentifsimi  namq,  Danoru  in  ta  ex- 
cellenci  negotio  arbitrario  delectu  uci  percimefcences,plus  alienae  forcunae, 
quam  fuis fententiis permiferunt ;  ele&ionis  evencum  fortuico  magis  quam, 
folidoconfiliodelegances.Quoevenic  uc  Ennignupus  quidam  amplifsimae 
acqueincegerrimaevircutis,iamonerofefun£honihumeros  fuosfubriiitce- 
recogererurj  decrecamq;  fbrre  adminiftranonem  ingreilus,non  minus  u- 
Biverforumres,quamfingularia  Regisincunabula  tuerecur.Unde&  eiqui- 
dam  parum  annahum  perici  medium  in faftis  locum  tcibuunc  Curoque  Ca  jo 
nucusdecurfisadoiefcenriaefpacijsabannisvirilicaccmcraxuTec,  amousqui 
fibibeneficiumedueacioms  impenderancex  pene  defperacoad  lefcento 
aurorinfperacaeprobkacisevafk:  hocunodefiendus^quodabsqjChnftiana; 
religionis  infigmbus  e  vita ad  rnortem  tranfkurn  habuic. 
tv.  Sed  mox  adfihum  ejusFrochonem  rcrumfumma  concefllc.    Cu- 

jusforcunaarmisbelloq;  ahca,eo  felicicatis  exceflk,  uc  provincias,  quae  a 
Danisquondam  defGcerancpriftinoadacrasjugo,vetuu;is  alligarec  obfequi- 
js  QuieciarnfeiplumapudAngliam  jam  pridemChrifuanifrniperitam,  fo- 
lennibusaquishumeclandumexhibuic.Csterumprivatamfalutemfuam  in 
publicamexuberarecupiens,ab  Agapico,qui  cunc  civitatis  Romanae  facris?© 
praeerac^Daniamdivinkuserudki  petivk.Quodantcquam  vocis  exequere- 
tucabfumptus  eft  NamfatisfuisRoitjanslegacionispraecurritadvencuiXL;; 
aniroocetcequamefTe&ufuperior,  rantumq;  fupernae  compenfacionis  ob 
piecatis  propoficum  aflecucus,quancum  cseteris  praeftacur  ex  opere. 

floRwo  Hvivs  filiusGormOpCuiquod  exAnglia  oriundus  exrkic,  Anglici  co- 

jingiictt;.  gnomenincefllcpacreexcinctOjpromptioreforcunaquam  diucurniore,  a= 
pudinfulam,regiamadepcuseftarcem,  Dumenirn  Daniam  difponendse  e- 
jusgraciapetiflecexAnglia,  longamparvuli  feceHusjacturairsexpercus  eft. 
QuippeAnglilibercacisfuaefortunaminejusabfenciareponenres^publicam 
a  Danis  defeclionem  moliendcpraecipkem  rebellandi  fiduciam  induerunt.  aq 
Sed  quo  eum  Anglia invidentius fprevichoc Dania fidencius  coluic.  Icaquo 
dura  ad  duarum  provinciarum  ucramque  avidas  iraperij  manus  porrexical- 
tera  pocicus ,  akerius  irrevocabilicer  dominacionem  amific,  nihil  unquani_ 
forciterproipfiusrecuperationeconacus.  Adeo  difficilepraegrandia  con* 
cinencur  imperia.  , 
zvu.  Poftquemfi^usejusHaraldusDaniaeregnacor  incefficob  hoc  quidem 

nvs.     obfcurioris  ?\pud  pofteros  memoriae,  egregiorumq;  operum  monimentis 

vacuus.quod  regiarum  opumfervacormagisquam  propagacorexciceric. 
Lvuu  p0(|.  huncGormoarcemobcinuit,femper  lnfenfi  erga  religionem  ani- 

mi,Chrifticoiarumperindeac  cecerrimorum  liommum  refpettum  excin-50 
guerecupiens.Omnes hujufcenormxparcicipesvario  lnjunarum  genere_, 
facigacos,quibusp  »cuiccalumnijs,infeq-ii  non  qvuevic    Quineriam  ut  pri- 
fcutn  delubrisculcumrefticuercccemplumin  fundo  SlefVkenfi  a  religiofis 
Gondtnum,  tanquam  facnlegum  aliquod  impiccacis  domicihum,ab  imi?  fun- 

damca» 


SAXONIS  GRAMMATICI  iy$ 

damentorumpartibodemolitus  eft,quos  fuppliciis  non  attigerar,facra»  cellai  gormq] 
ftrage  puniens.Hic  tametfi  proceritatis  habitu  eximius  putarcrur,  parum  re- 
fpondentemcorporianimumgefsit.  Itaenimmoresfuos  intra  regnandifati- 
etatemcontinuit,utfervatapotiusquamauc"ta  majeftategauderet,fatiusq;tu- 
eriproprium,quamalienuminceftereduceret,magisde  acquifitorum  cufto- 
dia,quamacquirendorum  incrementofolicitus.  Hic  a  majoribus  conjngalia 
facra  celebrare permonitus,Anglorum Regis Edelradi filiam  Thyram  nupaali 
ftudioinfecutuseft.  Ulaut  eratgravitate  atque  induftria  ante  aJias  prsftans, 
conditionemproco  attulit,non  ante  fe  ei  nupturam  prsfata,  quam  Daniam 
«k  fub  dotis  nomine  recepifiet.Eoque  paclo  intercedente,  Gormoni  defponfa_>, 
nocle,quaprimagenialemtorumconfcendit,fponfumperieverantiffimispre- 
cibusaggreffain  triduumfe  virilisconcubitus  expertem  dimittipetivit,  non 
antere|>us  Venereisindulgere  conftituens,quam  matrimonium  creandis  li- 
beriserficaxfuturumaliquoperquiecemprffifagiodidicifiet.  Itaque  fimulati- 
onecontinentiae,  matrimonij  experientiam  imerpeibbat,  cognofcendae  po- 
fteritatispropofitum  pudickiaefpecie  colorando;  commerciumque  libidinis 
diftulic,verecundisfigmento  fortunam  pfopagands  iucccffionis  explorans. 
Alij  eam,  utcemperaiuiafuatorifociumChnfiumiftni  lacrisadfcifcerer,  mari- 
taiisleCtiblanditiasdetrectafieconjectant.  Verum  quanquam  Juvenis  amori 
ejusflagrantiffimoanimoinha:reret,aliene.  tarnencontinentiae,quam  propriae 
voluptati  obfequipraetulit;  fpeciofiusq\ienocturnisrnoLibus  imperare,quam 
lacrymofa  amicae  votarepellere  arbitratus  eft,  prqfcetas  ab  induftria  preccs 
pudicitispropinquas  autumans.Evenitque,utqui  martti  parcesagere  debue- 
rat,pudiciti2cuftodempra:ftaret,neincapitenuptiarumftuprofa:mentisnota 
afrkeretur,quafipluslibidinis  viribus,quam  propriae  indulliftec  verecundiae. 
Caeterumne  inconcefium  virginis  amorem  hbidinofa  complexu  praTipere_j> 
videretur,vicinalateranonfolumalteriuscomplexibusexuic,fedetiam  diftri- 
cto  mucrone  fecrevit,  acque  ex  cubiculari  lecto  fuum  ac  fponfie  dividuum 
contubernium  reddidit.  Sed  voluptatcm,quam  gratuitl  humanitate  diftulic, 
moxl3£tafomn:jfpeciedelibavit.Quippeprofufoinfomnumaninio,exiftima- 
$°vitduosalitesconjugisfu£genitaliparteprolapfos,fedakerumalterograndi- 
orem,corporafuperne  librantes,  praepeti  ccelum  volacu  pecere,  exiguoque 
temporeinterje&oreverfos,fuisakrinfccusmanibusinfedifle.  Secundoquo- 
que  actert'6  parvula  quiete  recreatos,  propaffis  alis  aeri  fe  credidifse:  tan- 
demque  minorem  ex  his  ad  fe  pennis  cruore  oblitis  comite  vacuum  remeafle. 
F.a  opinione  attonitus,ut  erat  fomno  preflus,indicem  ftuporis  queftum  edidit, 
ac  totospenates  tumultuofo  clamore  complevit.  Quam  fpeculationem  eo 
perconantibus  famulis  explicanto.    Thyra  fcelicem  fe  prole  futuram  autu- 
mans,omifsod!rTerendarumnuptiarumpropofito,caftimoniam,quamcupi- 
de  precata  fuerat,  avidiusremific;  ccelibatumque  ad  venerem  transferens, 
4ofponiogratamfuimetpotiendaecopiamtribuicjcontineniisanimi  vircuterrij 
admifiiconcubitusfatiet3cepenfando,prafatamininiefeeinupturamfuifie, 
nifiex  hisadumbratae  quietis  imaginibus  cerciorem  fcecunditatis  fuae  fortu- 
namhaufifiec.Icaqueutvafro,itainufitatoconiiliopudicicia:iimulacio  in  fu- 
turajprolisagnicionemtranfiviC.Necforsopinionemejusfruftracaeft.  Brevi 
enimHaraldiacqueKanucifoelixprolemacerapparuit.  Quicum  virilem  acti- 
gifiencaecatern,exerca  clafte  efFrenatam  Sclavorum  infolcntiam  domuerunt. 
Nec  Angliam  quidem  immunem  ab  hoc  vexationis  genere  relquerunt.Quo- 
rumEdeiradusingenijsdelectatus,  iliatam  a  nepotibus  vim  voluptacis  loco 
habuic,ampliffimi  beneficij  nomine  ceterrimam  amplexacus  iniuriam.Mulco 
^q  enim  amplius  virtutis in eorum fortitudine, qua.ro  pietate repofuit.  Ideoq;ab 
infeftis  laceffi,  quam  ab  ignavis  coli  fpeciofius  duxic.tanquam  ex  ipfo  fortiffi- 
moir  dolis  habicufuturum virilicaciseorumfpecimen pervid.nt  Nonenitn 
am.bigerepor.uk,  quuiexteraquandoq;impecicurieirent,quimacerna  tznu 

>.  auda- 


j80  SAXONIS  GRAMATICIM 

teonifo.aUcia£lcrexigerenc.Ade6auteminjuriasofficijsanteporuic,ucpra3tericafiIil' 
Angliamijsdemceftamencolegarecavkum  nomen  pacerno  pra^ferre  non 
dubkans.Necimprudencer :  quoniam aliquanto  fpeciofius  mares  quam  foe- 
minasregniufumdecerenoverat,imbellisfilia;acforcif3imorum  nepotum. 
conditionem feparandam  cxiftimans.Quo  evenit uc  Thyra  filios fuos  pater- 
norumbonorurnhauedesnoninvidenterexhatres  ipfa  confpicerec  Pra?!a- 
lionem  enim  eorum  honorabilem  fibi  magis  quarn  contumeliofam  foro 
arbitrataeft.Iidemcrebrispiracica;qu?eftibuslocup]ecati,fumma  cumfidu- 
ciafpesfuasadinjiciendummanusHyberniazpromoverunt.CujusRexjDu- 
flina,qua;provinci£caputhabebatur..obfefla>cumpaucisadmodura  fagkta-  ,Q 
riaeartisperkis  conjundtumurbi  nemus  ingreflus,  Kanutum  magna  curru 
militumfrequencianodurnisludorum  fpectaculis  incerpofkuni  >  infidiofb 
fraudis  ciremtu,vulnifica  procullagitta  pecivicquadn  adverfum  ejusreorpus 
incidens,mortificumeivulnusincorfic.Vericus  aucem  Kanucusme  pericu- 
lum  fuumhoftesefFufogaudio  infequerencucacq;  ob  hoc  cladis  fuas  forcu- 
nam  dilfimulanter  haberi  cupiens,voce  fuprcmos  anhelicus  reddence,!udos 
abfqicumukuacioneperagijubec.  Quaarce  prius  DanosHybernisepocico- 
res,quamfuumHyhernisexkumnotumreddidk.  Quis  autem  exrincturru 
rjonplangereccujusdifciplinaiifilkumfuorumvicloriasconfilio  quam  fpi- 
rkudiucurniorefufteck?Saiusnaii!cj;Danarumin  ultimas  anguftias  dedu-20 
c~ta,ac  pene  defperationis  periculis  implicata ,  quia  moriencis  ducis  juftui  pa- 
ruicbreviquoscimuitjiCriumphavic.QuocemporeGormoadulcimum  a:ca- 
tisfusfinemprovedusjingsnrem  annorum  feriem  luminibus  captus  ex- 
eeerac ,  fenedtam  ad  ulcimos  humana;  conclkionis  cerminos  prorogando, 
magis  de  Hliorum  vica  &  incrementis,  quam  reliquofpirkufuo  folicicus. 
Tanta  autem  majoris filij  charicue  tenebacur,  ut  a  fe  occidendum  juraret-,, 
quiprioripfksexkumnunciafiec.Curnq';  forceThyra  hauddubiumdeejus- 
dem  exitio  nuncium  accepiflecnemine  idGormoni  paiain  infinuare  auden- 
ie  >  prafidium  calliditatis  amplexa,cafum ,  quem  ore  prodere  cimuk, opere 
explicavk.  Maricum  narnq;  regio  cultu  exucum,cecriore circumdedicaliaq';  ?0 
dolonsinfignia,perqua;caufamludusaperirec,adrnovk,  quodanciqui  cah- 
businterexequiarumactionesuci  confveverant,  acerbitatem  mcerorisha- 
bitusafperitate  teftantes,TuncGorrno:Enmihi,inquicKanuci  facumpub- 
licas?  F.cTbyra,  idipfum  (ait)  tuopotius,quam  noftro,declaraturaugurio. 
Quodiclomarito  mortem,  ftbividuitatiscaufimpra;buit,necantefilium, 
quam  conjugem  planxic.Jtaq;  dum  viro  nati  fortunarnexprimk.alceruro  al- 
terius  funerifbciavicamborurnq';  exequksparibus  profecucalacrymis,huiG 
conjugales,  macernos  iili  planclus  impendit ;  quanquam  tunc  temporis  ma- 
gis  foiatijserigenda,  quamcladibus  obcerendafuiflec. 

40 

H  I  S  T  O  R I  M   D  A  N  I  C  /E   L  I  B  R  I   N  O  N  1   F  I  N  1  S. 


ZIX. 
H  ARAL. 

iil.fJi.-i-  ,{. 


Efun&o  Gormone,Karaldusha?redkaria?dominationisfor- 
tunam  confpicuaj  fortitudinis  operibus  profequi  cupiens,^ 
tra  je£ta  in  Orientem  piracica,  circumpofitum  laceffivic  Oce- 
anum.Sed  abfumpco  incerim  Edelrado,  quanquam  fedulos 
quaeftuofinegocij  frucrusdecerperet,aliquanc6plus  camen_j 
inavkofacoamaricudinis,quaraexcyrannide  voluptacis  ac- 

cepic. 


MISTORIM  DANICM  LIB.  X.  1&1 

cepit.  Dum  enimeumfortuna  cum  ulathis  barbaris  ditavit  opibus,  ■Anglicis/f^R^c, 
«xuit,externaq;donatumpra?dMomefticaatquehaereditariafpoliavitt  Siqui-  dvs 
dem  EdelradirliiusAdelftenuspatristeftamentopr^eteritusindignationemfu-B/*/''*'i• 
amliteris,quibusHaraldushaeresfcribebatur,oppofuit,refcifloqueparentisar- 
bitrio,proprium  xmulatus  eft.  Igitur  Norvagiae  Kex  obcufi  cordis  homini  am- 
plinAmsrejfummamcefsifleingemcnjjpotiendsej^fpearmatainfulamclafre 
petijt.CujuscumfeAdelftenusviribusminoremanimadverteretjConficiendae 
pugnaefia^ciavacuus,bellumadobfequiumtranftulit,  benevolentiamhoftis> 
quemarmispropulfarenequivcrat,officijscapefferecupiens.Nonfoiumenim 
*0 Regem  amicilTimo  vultu  ,benigniffimoq, excepit  alloquio ,  fed  etiam,quo  fa~ 
lubriuspatriamarmishoftil.ibusliberaret,filioejusHaquino,admodiuntene~ 
ro,educationisimpenfampollicitus,regnumfepanterteftamentolegaturuni 
pTOmittit.  Quamremmaxime,utNorvagicisarn)is2dver(bmHaraldum  ute- 
retur,oblatudignamputavit.Ejus  namq;  ferociam  pertimcfcens,  orbitatem 
fuam  gratuito  haeredc  folari,  quam  violentutji  exp.eclarc,  fatius  exifiimavit. 
Rapuithofliscondicionemprfficeps,propofitamq3padionemamplexus,tan- 
tumdeofferentis  humanitateprcfumpfit,utfiliumpropriofpintuchariorem 
inexplorataeejusfideicrederenondubitarei:. 

PofthscHaraldusreducliisabOrientecopiis,  quanquamadimpetendum 

jjO.avunculifadumprsecipuisjurifiviribusinvitari  poterat,  nihilommusimpuni- 

tam  ejusambitionem  diffimulats  indignajdonis  patientia  prsterirefuftinuit, 

juftisqjoperibuspiecarere>quaLTicrudeliterpotirimaluic.?oftpaululumverd    • 

temoorisHaquinus  audkopaternifar.inuncio,cu£n  proficifcendigratia  velis 

.navigadoneminftruere^magnofupervenientis  Adelfteni  impetu  revoeatus, 

pauhfperomifloventorum  ufu,propiu$.litto.ri  navigiumegk.  Aquopoftcae- 

teramorum  documenta,.quibusquotidieinfoimabatur,novi  quid  acceptu- 

rum  fe  ratus,  ne  interepulas  obfcuro  fe  vultugerere.t,fed  magisin  circumfpi- 

.ciendis  amicis  hilari  oculorum  habitu  uteretur,audivk.  Quem  enim  Adelfte- 

nuscompiuribusalijs  honeftatis  pra:ceptis  imbuerat,  ctiam  aptos  conviflui 

iomoresignorarepaffusnoneft.  Atcuiparentismors  Norvagiam  cefiit,paulo 

poft  prisceptoris  occafus  Angliampatefecir. 

VerkusergoHaraldus,neinjuriarumtolerantia,qus  haclenusconfangvineae 
tharitatis refpeclui dabatur,deincepsin ignaviae  verte.retur  opprobriu,& quod 
moderationisefletjvitioapplicareturjNorvagicacreiturbationeprimam  Ha- 
quino  jacTuram  inferendam  eonftituit,  domefticis  ejus  viribusdebellatis  >  ex- 
ternas  facilius obterendas exiftimans.  Cum  kaqueresbarbaras  regia executi. 
onetraftaffet,inDaniamreverfus,pccurfuHaraldi,Gunnilda:filij,adverfuse- 
undem  Haquinum  auxilia  petentis,excipitur,pollicendsque  fe  tributa  datu- 
rum , fi Danicae opisbeneficio  efficacia  partium fuarum  adjumenta  fumpfiffet. 
4.oEnimverointeracerbiffimos  rerum  cafus  clementifsimam  Regis  humanka- 
tem  expertuseft.   Hevindoenim  atque  Karlholftho  pug-naeadjutoribusrece- 
ptis,fexagintanaviumclatTedonatus,petitipr£fidijcomposabfcefiit,evenitq; 
utpiusfpeiinauxilioDanorum,quammetusinfuaadverfitatereponeret.  Igi- 
turnavigationemremenfus,adverfushoftemnavalispugna:copianonfuppe- 
tente,terreftremexercuit:  inquaHevindus  Haquinum,utinprimospra:lian- 
tiumslobosprogredereturhortatus,ipfumclariusfuiindicium  exhibentem3 
inufitat«magnitudinisfecuripetijt,attigi(Tetqini  fatellitum  quidam  adacTum 
Regiferrumproprij  corporis  periculo  fefelifiet.In  quem  Hcvindus  tanta  vi 
diftricTs:  bipennis  aciem  egit,ut  ferrum  medio  corpori  elapfum  nullum  in- 
^Oter  artus  obftaculum  reperiret.     Quod  cum  terrae  altius  illapfum,  genibus 
nixus  abftrahere  conarecur,  ab  Haquino  interfecTi  militis  corpus  confcen- 
dente  perfodkur.    Incertum  ergo,uter  alteri  plus  pietatis  irnpenderit.  Ille 
enim  falutis  fuae  impendio  Regis  fatum  repulit,  ifte  fervatoris  fui  claderrb 
fpeciofiffima  ultione  penfavit,  cujus  beneficio  fatum  effugerat,  exitium-» 
ultus.     Et  quid  hujus  militis  opera  clarius,  qui  alienae  incolumitati  quam 
fuae  propior  ,  voluntarium  pro  duce  fpiritura  crogavk  ?  privataeq;  mortis 

C^  objecTu, 


jgl  SAXONIS  GRAMMATICI 

SJkAL-  objedtu»  ne  publica  fociorum  falus  periclitaretur>  effecit?     IntereaTho* 
vvs.     ralvus,qUem;Haquinusadexturbandahoftium  terga  ininfidijs  eollocaverat, 

W$»i»nd,  fuperveniens^editoinaciemimpetu^KarlhofthomortemiDanisfugaminrii- 
xit.Enimverocaccerorumfortunamuniusinclinavitoccafus.HaquinHsautem 
palantespertinacius  urgere  veritUs,effufas  fociorum  h^benas  falutari  confilio 
i;evocavit,ne  qua  impfbvidimiliris  incuria  effici  poffet,ut  in  viclficem  vi&ae 
partis fortuna recideret.  lgitur  aequalis  ambarum  paftium  ftrages  parem  utro- 
biqj belli fucceffum  effecerat.  Nam  etfi  altera  vi&oriae  propior  videbatur,cla- 
dibustamen  victam  aequabat.  Repetcnte  vero  claffem  Haquino  incredibile 
memoratumonftrufninciditJaculumniamq;vdgoancipitiq;difcurfufuperne  \0 
inter  auras oberrare Confpeclum,non  minore  intuentesmetu , quam  admira- 
tione  complevir.Siquidem  in  diverfas  partes  dubijs  reflexibus  agitatu  m^figen; 
di  vulneris  locum  exploratius  profpicere  videbatur.  Quod  miraculura  curnSis 
immaniftuporeprofequentibus,  inceftisqj,quidnamres  tam  inuficata  por- 
£enderet,fubitocafusinfolius  Haquini  caputfufpectum  omnibuspericulum 
tranftulit.Arbitrantur  quidam  matrem  Haraldi  Gunrtildam  procuraco  malefi- 
cijsfpiculovi&ifilijpcenasavidorefumpfiffe.  Haraldusitaq;infperatohoftis 
exicioregnandifortunam  adeptUs,triennio  promiffum  Danis  bonaefidei  ve* 
ctigal  exhibuit. 

EatempeftateSturbiornus,SveticiRegisBiornonisfilius,apatruiO!avifl-  20 
lioEricdjregnofpoIiatusjpetendiauxilijgratiaadHaraldumjCuiThyramater 
!extitit,cum  forore  Gyritha  fupplex  migravit : tantoqi  apud eum  paratiorem  a- 
xnicitiaelocumreperirjquantoiliiejusdemfororis  fuamatrimoniumliberali- 
uspromifit.  Poft  hsecHaraldusarmisSclavia  potitus,apUd  Julinum  nobiliffi- 
nntmilliusprovinciaroppidum,Sturbiornoduce,competentia  militumpra:- 
fidia  collocavit.Quorum  piratica  egregio  animorum  robore  celebrata,ae  fini- 
timis  paulatim  trophans  aJita,e6  demumferocitatis  excefsit,  ut  continuis  nau- 
tarumcladibusfeptentrionalemrepleretOceanum.EaresplusDanicoimpe- 
rio,quamullumterrenat  militiacnegbtiurn  attulit.  InterquosfuereBo,VlrT, 
Karlshefni,Sivaldus,alijcjicomplures,quorumprolixam  enuncktionem  tae-  ^O 
dio  quam  voluptati pfopinquiorem ftylo profequi fuperfedeo.  Interhaec  Stur- 
biofnusultionisaculeolacefrente,acceptaminjuriampenfarecupiens  Haral- 
do  in  opem  aceito, memorem  damnorum fr am adverfus invifam  Erici domi- 
nationem  diftrinxit.  Cujus  rei  gratia  Haraldus  in  Hallandiam  proficifcens, 
Theutonic&irruptionisnuncium,  quaeaCaefare  Othonegerebaturraccepit. 
Igitur  alienarreiimpetitionem ,  quani  propriae  defenfionem ,  langvidiore  ftu- 
dio  profecutus, externjcpugna! propofito domefticx curam antepofuir, refle- 
xoq;  in  Juriam  curfu,ad  opem  opprefsisferendam  praecipiti  celeritate  conten- 
dit.Sed  eofuperveniente  >  Carfar  jutiam,utpote  Regio  ducf  u  vacuam,nullo  re- 
fiftente.permenfusjcum  Lymici  finus  obje&u  tunc  temporis  Wendalatn  aquis  4® 
cl3udcntis,'ukeriusexcurferevetaretur,conjedainundaslancea,nonjfoluna 
iter  adEydoramreflexit,verumcVfimilimumfugaeredicumhabuit,  Siquidem 
haflamvcujusu(lihabebat,maritimosin  fluctusrelinquendimonimentigratia 
jaculatmjiium  frero  vocabulum  indidit.Verum  ut  impetu  gravi$,ita  exitu  va- 
nusapparUic.Haraldusquippeardentiffimoeurfuabfcedenteshoftiureliquias 
infeqvutus,Epponem  extremiagminisducem,cumijsquosreperit,trucidavir» 
Interea  Sturbiornus  c6tumeliofa  militum  adhortatione  compulfuSjfortunam 
fuam  temere  fociorum  fortitudini  credidit,inq;  proprium  exitium  ruens,regi- 
arumpartiumreditumftolidaprJeceffitaudacia.Bellum  enim  praepropere  au» 
fus,rebusSveonumpef  incuriamlaceffitis,occiditur.  Etfane  hoftilibusgla-  5© 
dijs  ultro  jugulum  fubjicit,  quisquisin  ufgentialiquo  difcrimine  magis  alienae 
temeritati,  quam  proptiaeobfequiturprovidentiae. 

PofthaecThyra,qu6patriamaclandefl:inisexterorum  irruptionibus  tuti- 
orem  praeftaret,  quantum  a Slefvico  ad  Occidentalem  Oceanum  patet,vallo 
foffaq;profcindereaggrefraeft,fupercjj  jactoaggere  tenacifsimi  operisterre- 
num  molita  eft  munimentum.Cui  poftmodumWaidemariRegis,Abfalonisqi 

Dajiic* 


HISTORIM  DANICM  LIB.  X.  1& 

Danicae  gentis  Antifticis ,  confimilis  erga  patriam  pietas  murum  codi  lateris  HARA1^ 
fuperjecit,uti  potius  veteris  valliocciduoslapfusfolidiornovaemolis  ftruclu-    dvs. 
rareficeret,  quam  debilem  ejus  fitumcrebrior  inpofterumruinafubmirteret.£k'"'*»''° 

Siquidem  priori  municione  fundamentilocoufi,imperfectumfceniine2  vir- 
tutis  propofitum  virili  prudentia  compleverunt,tanto  excellentius  opus  eden- 
tes,  quant6  fe  muliebri  noverant  induftria  clariores.  Eadem  quoq,  cum  Ibb 
fpeciefocminxvirilemanimumgereretjScaniam  Svecica  dominatione  com- 
preffam  pradandi  triboci  onere  Jiberavit.  Itaq,hinc  murojinde  armis hoftem 
repellens,  diverfis  patria;  finibus  par  cutelce  beneficium  peperit. 

jO  IntereadefunctoapudNorvagiamHaraldo,fiiiusejiis  Haquinuspatriam 
hajreditarispenfionisignominia  exuere  cupiens,cumHaraldum,auditis,quae 
CaefarapudJutiamgeflerat,Germanicisdiutul£belIisimplicandum  fperaiet, 
palamdetre&andajftipisaudaciampraebuit,  plus  fpeiac  fiduciaj  ex  Saxonicis 
armis,  quam  fuis  viribus  capiens.  Verum  Haraldus  rel  us  cum  Iniperators 
compoljcis3confortium  Catholics  religionis  amplexus,divinam  humanamq,- 
pacemregnofuoeonciliavit:  ficq^Haquinum  conceptannaniterfpei  irritum 
ieddens,feipfumerrore,patriampra:lijsliberavit.Compertaver6Haqiuinide- 
fediiohe,tanto  in  Norvagica?  juvencutis  contumadam  afperiiis  animadver- 
cendum  putavi:,quant6eamadverfumfe  cervicem  infolentius  extuhfle  cog- 

20  novit.  Iyii(TaigituradverfushancJuIinxpiraticaemanu,Bo6atq;Sivaldo  du- 
cibuscontemptusfuiukionemmandavit.QuorumHaquinusp-rfpediscopi- 
is,cum  intolerabile  rebus  fuis  onus  imminere  cognofceret,  cxcipiendi  ejus 
rnaterianonfuppetence,canquamhumanseopis  diffidentia,  clivinam  ample- 
xu3,fuperosinulitatopiaculopropitiandoscuravit.Duosfiquidempraefiantif- 
fitTiseindolisfilioshoftiarummorearisadmotos,potiend£evi<3orix  caufa  ne- 
faria  litatione  mactavir,uec  fangvinis  fuiinteritu  regnum  emere  dubitavit,  pa-  . 
trisq$nominequampatriacareremaluit.Sedquidhoc  Rege  ftultius,  qui  ge~ 
minam  chariflimorum  pignorum  ftragem,  inceftis  unius  pugns  eventibus 
irnpendendo,fortunam  belli  parricidio  petere,&  01  bitatem  fuam  munerislo- 

£0  codijsbehorum  fautoribuserogare  fuftinuit?  Quo  evenit,  ut  Dani  manum 
cumeonavali  certamineconferentes,quocunqj  militaris  difcurfusimpetum 
contuliffenr,infeflamnimbivim,quatanquaabhoftel3sderentur,exciperent. 
CaterumcoorciimbrismaleficiumitanoftrorumverCicesinufitatisgrandinis 
iclibusconverberavicuceorumoculi  veluci  quibusdam  nimboaim  fpiculis 
laceffici,profpiciendiq;penirusfacu!catedefecti(gravioremab  elementispu- 
«nam  quamab  hoftefendrenc.  Acciditergout  Norvagienfes  cceli  quam  fuis 
viribusfoeliciores,Danosdiftrictam  adverfum  fenuminumiram  haud  dubic 
fentientes,ancefugaquamcaedibusimplicarent.  Interquos  CarlshefniacSj- 
valdusavicloribuscapci,  quanquam  dimicando  fpecioliffimam  rei  milicaris 

40  operam  edidiflenc,aliquant6  camen  pluslaudisin  vinculis  quam  praelio  me- 
ruerunt.Haqiiin^  enim  celeberrimamDanics  juventutisfortitudinem  explo- 
ratiusUoffetupiens,duos,quicaptivorumpatientiam  plenius  experirentur, 
admovit.  Tantum  enim  virium  animis  eorum  a  natura inficum  effe  fama  fue- 
rar,utetiamrecepcsinvultumidibus,neleves  quidem  fuperciliorummotus 
ederent,acq,adverfusomnepercuflbrisinicamencumineodemanimumha- 
bitu  continerent.Cujus  experientiae  gratia  priorSivaldusingenti  fatellitis  fbfte 
percuirus.oculosmotuvacuosprxbuit.CLuinetiaeominu&forcunaceflic^qud 
miferiusvirtutisfusexperimentubabuit.  Nec  minusinreliquo  mentisrobuc 
apparuit.Karlshefnienimaliudiftridafecuricapitifuoimminentempulfupe- 

«0  di$humipoftravit,applicatumq,cervicifuaeferrii  mambusferire  conantisex- 
cutiens^uteratvinculaCuSjarripuit^queq^lapfuafTeceratjCapitefpoliavic.Enim 
veroucftrenuoitaimpigronifupenculumaudaciapraecucurrir.Neqjenimca- 
ptivivirtusintervinculoruftridorevigorefuoexuipotuir,quin&intergraVifli- 
masc6tumeliaS;e6clariorefortitudinisfuaeexperientiaprxbuit,qu6incJcau- 
orefortunaeadverfufefremitufenfit.  Sednec  illiautmortispropinquitas,auc 
catcnarucontumeUa^quominusliberufortitudinisopPederetjobftarevaluit. 

Qj.  Quprum 


I84  SAXONtS  CRAMMATICl 

Sazal-  Qdorutn conftantiam  adnirans tyrannus,ut ucroque  potius bono  milite  ute^ 

rvs,    icrur,quaminutrumqueanimadverteret,remiflionempcen£,dummodopar- 

*^rfMrf»tesfuasfideatqueamicitiacolercnt,pollicetur.Ulivero  violentumobfequium 

vi.aerefpec~cuicrogarcindecorumputantes,utpote  aliensfidei  quam  propriae 

falutipropiores,conditioneinfolentiusfpreta,turpi  pa&o  prorogandi  fpiri- 

tusbeneficiumexpeterenoluerunc.  QuovifoHaquinus,nepatientia;  punitor 

Djagis  quam  probatur  cxifteret,  virtuti  eorum  incolumitatem  tribuendam 

putavit. 

Haraldum  vero  duos  ex  Gyritha  filios  fuftuliffe  memorise  prodirum  eft. 
(^uorum  major  Haquinus  excellentiflimae  indolis  habitu ,  ac  foelicirsimis  na-  [<* 
turaeincrementis,fratris  Svenonis  fulgorem  fuppreflerat.  IdemSembos  ?.g- 
grefluscummilitum  animos  periculoli  belli  refpectu  aliquanco  infrachores 
animadverteret ,  quo  melius  fiuctuantibus  fugae  fpem  demeret,  ignem  fubdu- 
dsclaflifubjecit,eoq;neceflitatisdurarnentoimbecillitatisignav)amrepulitk 
Effecitenimutnavigiorumfacultatedefe&i,reditum  viftoriaftruendumani- 
madverterent.Itaq,  quoaequiore  animo  feipfum  clafle  fpoliavir,eo  tutiore  ho- 
ftifpoliadetraxit.MifertaefttuncprofeclofortunaDamciducis^anavigiorum 
jaduranautarumprsfidiamutuantis,  cum  fummamclaflis  inopiam  opemvi- 
cloria:  cernerct.Igitur  ut  prudcnti,  ita  periculofo  conlilio  falutarera  miniftra- 
vitcventum.  PotitienimSembiaDani,necatismaribusfceminas  libi  nubere 
coc'gerunt,refciflaqidomefticorummatrimoniorumfivde,externisavidiusin-  20 
harrentes,fuamcumhoftefortunamcommuninuptiarumvinculopartiti  fiinc. 
Nec  immeritdSembifangvinisfuicontextuma  Danicaegentisfimilsa  nume- 
rant.Adcdenimcaptivarumamorvidtorumanimos  cepit,ut  omiffa  redeundi 
cupiditate,barbariepropatriacolerent,alienisquamfuisconjugij-;propiores. 
PofthscThyraDanicae  majeftatiscaputabfumptaeft.  Cujus  corpus  Ha- 
raldus  ampliffimo  funere  elatum  magno  cum  omnium  plangore,  non  ionge  a 
patris  tumulo  fepultura:  mandavit»  Neq$  enim  tam  acri  jaclura  cujusquam 
penates mccroris  cxpertes effe  poterant,privato funere  publicam  patrije  fortu- 
namexpiraffecredentes.  Ubi  nuncquoq;  facrarium  peifpicere  eftjduorum  3° 
conjugumfocialibus  bufliS  interfuum. 

N*c  filentioimplicandum  quodfequitur.Tokoquidam  aliquamdiuRegis 
ftipendiameritus,officijs,quibuscommilitonumftudiafuperabat,complures 
virtutum  fuarum hoftes  eftecerat.  Hic  forte fermone  inter  convivas  temulen- 
tiushabito,tam  copiofo  fe  fagtttandi ufu  callere  jadhbattut  pomum  quantum- 
cunq^exiguumbaculoediftantiafupcrpofitumjprimafpiculidireclione  feri- 
rer.Qua:voxprimumobtre&antiumauribusexcepta,Regisetiamauditum.at- 
tigit.  Sedmoxprincipisimprobitas,patrisfiduciamadfiIijpericulum  tranftu- 
Iit,dulci(nV  urri  vitae  ejus  pignus  baculi loco  ftatui  imperans.Cui  ni(i  promifli- 
onisauclorprimofagitt32conatupomumimpofitumexcufliffet,propriocapi.  4° 
te  inanis  jactantia:  pcenaslueret.  Urgebat  imperium  Regis  militem  majora 
promifiisedere,alienaeobtrec~tationisinfidijs  parumfobria:  vocis  jadum  car- 
pentibus.  Itaqueexdidis  etiam  rion  dictorum  efTecluiobligatur,evenitq,uc 
conatusfuosadid,quodminusprxfumebat,erigeret;&quodparumprofefl7i- 
one  coluerat,  plenius  experientia  celebraret.  Neq;  enim  folida  virtus  ta- 
metfi  detraclionum  laqueis  implieata,  juftam  animi  fiduciam  abjicerc 
potuit.  Quinetiam  eo  certius,  qud  difficilius ,  cxperimentum  accepit.  Ex- 
hibitum  itaqueToko adolefcentem  attentius monuit, ut  aequis  auribus, capi- 
teq;indeflexoquampatientifllm£ftrcpitumjaculivenientis  exciperet,nele- 
vicorporismotu  efficaciflimse  artis  experientiam  fruflraretur.  Prasterea  de-50 
mendaeformidinisconfilium  circumfpiciens,vukum  ejtis,ne  vifo  telo  terrc- 
retur,avertit.Tribusdeindefagittispharetraexpofitis,prima,quamnervoinfe- 
ruit,propofitoobftaculoincidit.  Cuifi  fortunacaput  adolefcentis  objeciffet, 
hauddubieinpatris  periculum  nati  poenarecideret>fpiculiq,error  perruffo- 
rempcrcufliexitiofociaflet.  Virturem  ergopatris  anihgenium  fihj  impen- 
fiori  admiracione  profcquar  ambigo,  quorum  altcr  artis  fuae  prudenua 

parci- 


HISTORIM  DJkfC&  LIB.  X.  ij; 

^rricidiumcavi^akercorporisanimiqjpdCientiafibifofpitatetWpeperiCjpa-  hJhaL 
tripietacemfervavir.  EnimverojuvertilecorpiisfenilemanirmimfoboraviG,  nn 
tancumfortkudinisinexpe&andojaculoexhibens,  quantumperhix  pacerin5'""  " 
emittendopra:buerat.ltaq;conftantiasfua:  beneficio,nefibi  fpiritus,pac  i  fa- 
luseriperetur,effecit.Interrogatusautem  aRegeTokccurplurapharetrspfpi- 
culadetr3xiffet,cum  fortunamarcus  femel  duncaxat  experimento  prcf  q.i 
debuifTet:  Ucinte,inquit,primi  errorem,reiiqnorum  acuminevindxarcm, 
ne  mea  forte  innocentia  pcenam,tuaimpunitatem  experiretur  violcmia.Quo 
tam  liberodiclo&iibi  fortitudinistitulum  deberi  dacuic,&Rcg;simpeiium 
50  pcena  dignum  oftendit.  Sed  iis  neeeiTitatum  procellis  erutum,paulo  poft  par 
mahtempeftasimplicuit.  Haraldoenim  ejusfeartis,quaFinni  hiy.al.es  fjrui 
peragrant, periciorem  jaclanti,Toko  in  confimili  genere  lauciis  fu.-<m  a  i*js 
conferre  virtucem,  apud  Kollam  ruperri  edice  proftiTionis  experimenrum 
prxberecompellitur.Sedquod  minusexercicio  ce]ebraverat,pleniusavinute 
mutuatus  eft.F.minentis  enim  fcopuli  cacutr.ine  confcenfo,exiguo  f?  fufti  cre- 
didit,Iubricasq;plantistabulasadaptjndo,rapidum  inprsceps  vehiculume- 
git.Cujus  prscipiti  rapcu  m  priruptos  fihces  adlus ,  nihilornirius  debitum  e jus 
regimeninCrepidaroanuconcinefefufFecit.  Neque  ilhautpericulimagnitu- 
'-  do,aut  ullus  animi  ftupor,quo  minus  firmo  fe  corpore  contineret,ufflcere  po- 

&Q  tuit.  Exterruiffetalium  confpectapraecipitij  imn'.eufitas,afq;ante  ipfum  peri- 
culiingreffumplena  metushebetudine  cofifeciffet.  Tandem  ilhlb  cautibus 
Vehiculo,cuiiniiflebat,excufrus,forcuitofuftiuni  fragmetito  folidum  incolu- 
mitatispra;fidiumreperir,fatoquealioqui  propinqviisfelici  riaufragio  infpe- 
ratam  falutisanchoramapprehendic.EnimueroacriusclivoimpacFus*peifra- 
itivehiculidamnotutum  curfitandteventumhabuk.Nifienirnimpetumejus 
inviapecrarumrobora,vaitsequevoraginesinterpelIaffenfjhmddubie  procur- 
fumiubjecfumrupipeLgasexcepiftet.Ubianaucisexcepfus,invifoRegi  trifti- 
oremfortunafuafamam  reliquit,  Vehiculi  quoq;  fragmenca  a  navigantibus 
interundasreperta,falfb  periculi  ejusfidem  auxeranc.  ipfe  vero  fufpecfam  Ha- 

l^  raldi  prsferttiam  repUtafts,quOd  virtuti  fuat  pr£miorutn  loco  pericula  propcni 
cognofceret,ftudiornmfuorue.ier?itiaadfilijejusSvenonismilitiamcontullti 
PofthaecHaraIdustotamregniclaffcmexerens,ne  parvo  apparatu  magnai 
rrtollsporidusaggrederetur,  jun&ishominumboumque  copijs  inufkatsma- 
gnitudinisfaxum  JutiColittorerepertum,quomatris  turnuluminfigniret,ab- 
ffrahi  jufllt.  Interea  qui  cum  Svenone  clafifi  praeerant,  Haraldi  imperium, 
tum  quiadivinocukuifavoremtribueratjhimquia  inufitatis  plebem  oneri- 
busadigebat,perofi,quendam  compofitum  &  fubornatum  ,  qui  Svenonem, 
ah  arma  adverfus  patrem  fumere ,  regnoq;  potiri  vellet ,  callide  percunclare-; 
tur,  inducunt.  Quo  mandato  Sveno  adregnum  parricidio  petdndum  addu- 

4°  clus,  percunclanti  grates  habuk,libenterq;  fe  patris  dignacione  ufurum  re- 
fpondit.  Quoaccepto^rtiajoresexploratamejuscupiditatem  fecurius  ample-, 
dentes,  occultis  animorum  commentis  audacter  evidcnti.am  prebuerunt. 
Enimvero  quod  clandeftinis  motibus  texerant,  apertius  executi,  eontinuo 
Regemeumpublicaacclamatione  decernunt.  Inter  hacc  Haraldus  circa  tra- 
clum  lapidis  occupatus,  quendam  fuorum  e  claflefupervenientem  arcTius 
percuncTari  ccepit,antantamaliasmolemmortali  manu  tentatam  confpexe- 
rit?  lUefemajorisponderisdudumhumanisviribuseffeciumrecenteroculis 
fubjeciffecommemorat.  QuodRegecrebrispercun&ationibusprofequente, 
nuper,inquk,  cum  Dania  tibi  fubduceretur,  intereram;  ipfe,uter  onerofior 

£0  traclus  extkerk,penfes.  ItaHaralduscumalicno  judiciocoepti  gloriamquae- 
rit,  ereptiregni  nuncTum  accepit.  Poeniruittunc  Regem  pecudalibus  jugis 
humanas  alligaffe  cervices.  Nam  cumomiffo  vehend?e  mohs  pfopofko,  tra- 
cTumfaxiinbelli  apparatum  converter*  voluiffet,  graviflimum  militis  fcper- 
cilium  expertus  eft.  Exercitus  namq;tam  probrofi  officij  contumelia  lacefti- 
tuspro  quo  jugum  tuterat?  arma  capere  reculavit.    Neq,  enim  inajcftads, 

Qj  impeno 


18  6  SAXONIS  GRAMMATICl 


JiAKAL-: 


VVS. 


imperioaut  prece  adduci  potuit,  ut  ejus  capici  incolumitatem  qua?rerec, 


Ji»/»;«»^.quiomnium cervices erubefcenda.juflione damnaflec.  Nonnulii camen po- 
pularisfencenciaeexperces,incerpublica2Confternationis  procellasconfueca 
feergaRegemcharicacegeflerunc.  Quibusadjucoribus  ufus,dum  filij  cona- 
tus  armiseliderenicicur.acrhsfangvinisfii  viribusoppugnatur.  Siquidem 
bello  a  Svenone  vi£tus,fugam  fuam  Sialendiae  credidicconcradisq;  ex  ea  viri- 
bus ,  rurfum  confimilem  forruna; habicum  navali  ex  cercamine  reculicjam- 
quedomefticis^exucocopijsiexcernamanusimplorandi  reftabac.fgiturreli- 
cla  pacria  JulinumDanicis  armisreferruro,  ucpoce  fidiffimum  milicia;  fua; 
gremiumexiliopetivic.Incerea  S-enononduropacernoodio  piecatemvio-  l0 
lafleconcencus,concilianda;fiibiplebisgracia,efTufis  impiecatis  habenis  de- 
lendorum facrcrum  curarn  animo  percinacius  fumpfic ,  omniq'5  divinicacis 
cuicupacria  ejedcvi&imarios  cemphs,aris  Jibamenta  refliruic.   Quero  rur- 
ftimpacermixcisDanorumSciavorumq';copijsapudHeIgeneslittusaggref- 
fus,diem  pra:lio,tamfuga?quam  vidoria:alienus,extraxir:  in  quo  defadgati 
exerckusmedenda; pacis gratia,poflera m  lucem  colloquio  crir  uunc.  Ci  rru 
forteHaraldus  c;  eanda;  ccmpofitionis  fiducia  licentius  evagacus,  in  angufti- 
oresnemorisparcesconceflir.  Ubicum  exinaniendi  vencris  gracia  arbuflis 
iiifiderec,aTokone  injuriarum  fuarum  ultionem  fitienteiiagitca  vulnus  exce- 
pic,idemq';fauciusa  fuisjuhnumrelatus,cderem  vita?  exicum  habuic.   Cor-  20 
pusejusRoskildiammilfumjapudfacrariumnuperab  ipfocondicum,fo)en- 
nem  fepulcura: locurn  recepic.fngraca  enim  olim  bonorum  fuorum  pacria_j, 
pijflimiducisoperaferaanimadverfionecompleclens,  quod  minus  vita;  e- 
jusprajflicerac,  funeri  plenius  deferendum  pucavic:  omnibusq';  humanica- 
cis  nervis  exequiarum  culcui  infiftens,  eujus  fpiritum  fuperbe  oderac,  cle- 
mencercineres  amplexataeft. 
sffno        DefuncloHaraido,Svenoprofperamfibiin  divinafaeviendioccafi6nem 
TiWufkep  venifregavifus,tocam  religionis  ftirpem  ab  radKecorivulfic,  eoq;  aucore  Da- 

ni  fufceptu  divinicacisculcim  repecicafuperfticionemucarunt;hocliberius  ]0 
errorisfui  recurfum  cornplexi.quo  certius  amarifljmum  ejus  reprehenfo- 
rem  occidiffe  cognoverant.  Quam  cemericacem  vindex  concempcus  fui  di- 
vinitas,non  parva  reru  ra  accrbicace  pen  favic,audorem  ejus  criftiflimis  forcu- 
nx  vicii'us  infecuca.ipfum  naroq;  deferendae  religionis  ducem  perquam  gra- 
viter  afteclum.violen  tifsimis  cad  bus  implicare  non  defticic,la:cisq;  fuccefsiba 
fpoliacum,amarum  vicarufumexperiri  coegic  Quippea  Julinioppidi  acco- 
lispiraticaDanaminceflentibuscapcus/adafibi  redimendi  poceftace,cor- 
pusfuumaurofemel,argencobisrependendumpromific.  EafummaaDanis 
obdeferta  facranimioeumfavoreprofequencibusconcributa,  pacrias  refti- 
tutus,nihilormnusoculosdenfifsirnis  ignorancia?  cenebris  obfufbs  confpi-  40 
cuatlucisradijsadftoovereconrempfic.  Enimveroplenura  nequitia?  porcen- 
tum,pacernoq';animoparum  relpondens.abeximioejus  fplendorein  pro- 
fundum  caliginis  fecedere  non  erubuic. Sed  cui  propria  damno labes  excicic, 
alienaufui  benignicasfuic.ldem  fecundoconfimili  forcuna  affe&us,  nobili- 
umliberisvadibus  pro  fe  dacis,  prionsq';  fummae  paclione  incerpofira,  re- 
dempcionisprsfidiumimpecravic.  Sed  curn  p.omifiumaes  ex  proprio  fifco 
folvere  nequirec,omiiibusquipiofaluceejusfiliosproprio  fpiritu  chariores 
prardes  dederanc,  nunc  publicemunc  privacim  faltus  ac  nemora  venditabac, 
eorumq';preciumprotinuscapcivicacisfuaeaucoiibusnumeravic.Fnimvero 
Scaniac  Sialandenfescommunes  fylvas  publico  xrecomparaverunc  Apud  jq 
Juciam  verononnifi  familijs  propinquicacisferiecohaer-entibus.empcionis 
communio  fuir* 

Eo  cem pore  piraticae  ufus noftris (  :ber , Sclavis perrarus extitit :  qui  ob 
hoclaciusadeos  manareccepic,  quod  ulmioppidi  piraC3e}pacriaeftudijsad= 
verfum  pairiam  ufi ,  eo  maxime Danis;  quod  ab jpforum  ingenijs  traxerant, 

nocu- 


HISTORIM   DANICM  LIB.     X.  187 

nocuerunt.Qu^mincurfationismoremnoftrisannisWaldemariRegis,Maxi-  svv.no 
miq;PontificisAbfaloms,propenfae  pro  civibus  excubiae  domuerunc.  Qup-T^foPi- 
rumflxenuo  interventutranquillusterriscultusgcritur,  tutaaquis  navigatio 
celebratur. 

Ac  Sveno  oppre(fionum  fuarum  vindiclam  fitiens,maximeq$  Julinum  ,pcr- 
inde  ac  fceleftiu^micontubernijdomicilium  armiseverterecupiens,finum, 
quo Mpen  infula  a  Falftria  fecernitur,Regia clafle complevit.  Qui cum  fe  mox 
inSclavorumeffufurus  provinciam  videretur,qui  Julini  conftiterant,  auda- 
Cter  callidi,impetum  hoftis  arte  praecurrendum  duxerunt.  Nam  cum  munien- 
g0da?clau^sgratianodurnasaDaniscircumiri  vigi!iasnoffent,dele£tosremiges 
fubornaverunt.  Quiman£anticipatovigilum  more,  fimulatoq;  ab  excubijs 
reditu,frequentemliburnisportumbrevilintrepermenfi,cum  ad  Regis  usq; 
navigium  procefliffent,effe  gubernator  dixit,quod  fecretius  eum  nofle  admo- 
dum  oporteret.  A  quoRex  nocluexplorataereinuncium  afferriratus^detra? 
clonavigij  tegmine,capiteq',exerto,velutifamiliaris  colloquij  gratia  acchve- 
voeanticorpus  prabuit.  Quem  ut  iile  infidijs  opportunum  animadvertit,  fu- 
bito  cervicem  ejus  perquam  violento  amplexu  corripuit,  liburnaeq;  detra* 
£ium,apparitorum  ope  myoparoni  fuo  injiciendum  curavit.  Nec  fegniterfu- 
oam  nautae  concitatis  remorum  i&ibus  expetebant.  Ita  prsefidium  ftrenua: 
calliditatis  amplexi,quod  armis nequibant, infidijs  promoverunt.  Jgitur  qui 
paulo  ante  in  majeftatisfaftigio  fulferat,tunc  barbarorum  miferabile  mancipi- 
umcontumeliofoludibrioforcunaeeffeclus.  Nefuopatrismajor,an  religionis 
injuria,provinciam,quamparentisexilioviolaverat,miniftram  carceris  ultri- 
cemq;parricidijfenfic,patriamquamfacrisfpoliaveratj  etiam  opibus  exuere 
necefiehabuit.  Neq;enimocyusafuisjuvaripoterat,utpotequibusprimum 
detrahendanavigijstegmina,aptandiforisremi,  extollendaeq,  undisanchorae 
fuerant.  CefTuigiturexpeditio  fraudi:  nec  barbariem  absqjregio  duftu  pe- 
tereaufa.folutadaffedomefticismilitem  littoribus  reddidit. 

Inquafortunae  violentiaSvenovirilidefectusauxilio,  foemineum  cxper- 
tus  eft.   Nam  cum  exhauftisregni opibus,ne  aurum  quidem  redemptioni ejus 

Jc  fuppeterevidcretur,tantaeimatronarumhumanitasaffuit,  ut  detra&is  auri- 
um  infignibus,  caeteroq;  cultu,  certatim  digeftam  pondere  fummam  exple- 
rent,pluscommodi  infalute  principis,quam  amoenitatis  in  ornamentorum 
fuorum fpecie  reponentes.Adeo  in liberando  eo  vterquc  fexus unius  humani 
voticuramhabuit.  Itamatronalisftolaepublicumcolumenprivatis  facultati- 
bus  emere  voluptati  magis  quam  oneri  fuit.  Necj  ;enim  ejus  capiti  incolumi- 
tatempublica:ftipisimpendiopeteredubitatumeft,quiprimus  deferendaere- 
li^ionis  conftantcm  fe  gefliffet  auclorem.Enimvero  ignara  perditionis  fuae  pa- 
tria,fummumfeelus,amplifsimisbeneficijsrependerepietatislocoduxit,pa« 
rennsacnuminisvioiatoremindebitogfatulationisofncioprofecuta,quodq; 

j  o  pcenis  exoiandum  fuerat,obfequijs  penfans.  Quanto  enim  Haraldi  odio  tene- 
batur,tanta  Svenonis charitate  flagrabat,audtcrem  religionis  faftidio,afperna- 
torembenevolentiainfequendo  kapopulusfacrilegianimiprobator,religio- 
fi  nUnitor,quantum  in  patris  fandtitatem  contemptus,tantum  in  filij  labem  ho- 
noris congefferat :  cultumq;  ejus,quia  facrorum  morem  abrogaverat,  copiofa  • 
favoris  indulgentia  profeqVutus,ter  Regem  a  piratis  captivum  interpofita  mu- 
nerum  padione  receperat.Nec  illi  quidem  ad  praemia  matronarum  obfequio 
exolvendaingratamensfuit.Namfccminis  deinceps  participandarum  haere- 
ditatum  jus,a  quibus  ante  lege  repellebantur,indulfit.Ut  autem  argentum  pri- 
orifumm3edebitumcontraheret,agrosaclatifundiav3enire  juffit,utq;  abexte- 

,      ris ipfe  vamijt,ita  vanalem  fuis  patriam  fecit.Ita  nefcio  macie  miferior  an  fcli- 

^Ociorfuerit,quaequantumejuscorporidetraxit,tantumcenfuipepercit,opesq5 
artuurn  confumptione  fervavk.Caeterum  barbari  nondum  rebus eum  exuiffe 
contenti,truculentiusaffedura  jurarc  etiam,iram  remiflurum,  compeliunt» 
gemina  miferum  pa&ione  torquemes.  Sed  akeram  exhibere  diflicile,alteram 

0^4  admit-» 


188  SAXONIS  GRAMMATICI 

SrENo  admitcereturpe,  Opesenimhofti  funderenecefficaciconvenitjnjuriseve* 
V"*P2I  e£:  rorefpeftumabijcere,poenasq';impunicacepenfare,vicinum  rubori  benefi- 
cium eft.Siquidem uc  violenci^e cedere  infirmum,ica  vindielam  ejus abdica^ 
re  probrofum.  Quippe  fupra vires  cogi,  quam  viribus  remiile  uci  fpeciofius. 
Necfegnicer,exuenda;capuvicaciscupidus,facramenco  omiccendze  ulcicnis 
eshibico,propofit^  condicionis  parces  admific;  hoftemq';  non  minus  fru- 
ends  fecuricacis  beneficio,  quam  auri  impendio  locuplecavic;  hoc  magis 
fervilem  fe  exhibens,  quo  curpius  libercacem  impecrare  fuftinuic.  Tancum 
aucemtransfugarumergapacriamcharicasvaluic,  nccumregiam  Danorum 
ftirpemadimicumHaraldi  filium  reda&am  e(Te  cognofcerenc,  quo  minus  JO 
alienisfummacederecfaluciipfiusparcendum  exiftjrnarenc.  Quamobrem 
opes  ejus ,  non  exicum  ficientes,  egeftacera  fuani  cenfu  folari  quam  fangvine 
rnaluerunc. 

Nectamenergadefercorernfacroruni  principenvdivina?  correptionis 

aculeiquieverunc.  Nam  Sveciam  quoq;  Danorum  rebusinfeftam  fecere. 

CujusRexEricusagnomenavicT:orijsmucuacus,per  Haraldum  jampridem 

lacam  Scurbjorno  adverfus  Sveones  opem  memoria:  fubjiciens,  perq  am 

gravicermSvenoniscapucexarfic.  I2tq';fuivindiclam  peragerer, exercicum 

h\  Daniam  crajecic,  expugnacione  fihj  parencis  noxam  penfare  cupiens. 

Quanquameniraeum  arcliore  macerni  fangvinis  nexu  concingerec,  iram  20 

camenaffinicaci  prarculic,  e6  quidem  fidencius,  quod  Svenonis  forcunam  fe- 

pius«gramacq;fradam,accrebrisdecrimencorumincurfibuslacefIicam,fu- 

am  jugicerinfummo  .felicicaris  cardine  verfatamnoverat.A  quo  Svenobel- 

io  Scanicovicl:us,reii£h  excel!enrispulchricudinisftliaThyra}  aviiB  norcea 

referenccCqose  qua  macre  orca  fueric  ignoro)Olavum  Tryggoriis  filium  Nor- 

vagia^  regime  gerencem  exiliopeciviteo  quidem  ampliori  fpe,quod  pacrem 

ejus  jampridem regno exa&um,  Haraldi fuccurfu  refticurionem  impecraiTc 

rneminerac.  Is  quanquam  regio  nondum  ticulo  cenferecur,  regijs  tamen 

partibusplenoprocurationisofficiofungebatur.  Quobenclicioquanquam 

obligatuseiTecOlavus,nihilominus  debicampatris  ejus  rnerkis  gratiam  re-20 

ferrenegligens>profugum  acfupplicem  fprevic,  omniaq';  momenca  pecica? 

opisabneganSjnUilumpenemiferofuffragiumprKbuic.Neq';enimexu3ifuC- 

curric ,  nec  afpernabacur  illum a fe  repelli , a cujus  parente fuus patria?  reddi- 

tusfuerac.  Ciijus  repulfe  Sveno  contumeliafuggillacusiad  Anglorum  praj- 

fidiaconvolavic,    Quorum  Rex  Eduardus  afcare  adanodum  tenera,auxilij 

peticoremambicionis  noca  perculic,  exiftimans  non  cam  open>aprocugo 

peci,quamexi!ij  fhnulacione  regnuma  callido  repeci;  forcun&q';  inopiaai 

argumenciunafturia:  reptuanSjobferatisexulemauribusaverficuseft.Adeo 

pacerna  fdicicas  fufpe&amnaci  miferiam  fecerac.  Ica  malignianimi  duci- 

bus  fpes  fuasprece£cj;fruflrantibusinScociam  profedus,  clemcntiarn  quam  a.q 

inaliquanco  miciorc  gencenonrepericapudefTeracabarbarorum  ingenia 

fenfit.   Adeoenim  voiubUisfonunarvarijatqjancipkesmotusejaftereccn- 

fveverunc>ut  interdum  hurnana  rnens  ubi  fperacis  faliitur,  infper^ca  faci- 

lius  aflequacur. 

Hac  forcuna?  fevjcia  Sveno  adamplectendamreiigionischaricacem  ad- 
adus,abftracioscaligineoculosfalutanlucisconccmplacione  fuffud  c.  Nam 
cumduosn  aximereatusfuos,  parricidium  acq;  facriiegium,  cocidem  gra- 
vifiimisfupplicijscapcivicaceatq^exilioabunde  mulccacos  animadvtrcerec, 
piam  negleclasfalucaris  difciplina;  verecundiam  egic,  converfoq';  in  curam 
lacrorumanimojucriusq;  deli£ti  concagium  plenis  pcenicencias  lachrymis  50 
expiavic.  Quineriamcuncfiscircaferice  pera£tis,lavacri  ufum  prompcifii- 
rao  religioniscenorepercepic.  Cujusquanca  priuslabes  excicerac,  tancum 
poftearoburaccolumenevafic.  Necfegnicerpoenicencia:  beneficiopermul- 
faDeicas  propidjnuminisfavorepnftinurri  eiforcunsfplendorem  conci- 

Uavici 


HISTORIM   DANICM  LIB.     X  l»9 

llavit:  annoq;exilijipfiusfeptimo,dccedenteErico,promptum  regni  intro-  STTNO 
itumftruxit}  proexilio  patriam  ,propaupertate  ampliflfimum  decus,  ac  fum-  x/«Jv'e/i'X« 
mamlargitapotentiam.  NamEricifilius  Olavuscummatre  Syntba  Svetiam 
repetivk,ibiq;degensrcgnum  materno  arbitrio  fubjectum  habuit.  Ita  Sve- 
noeodempenetempore  &  religioni  paruit,&  patria  potitus  eft.  Nc  autem 
qLiorumfavoremimpietatecontraxerat,fancl:itatisirritamentoodiain  fe  re» 
pente  trajiceret,publice  diffimulata  religione,  privatim  cxhihua ,  pium  rncn- 
tishabitum  texit.  Itaq;diverfi  motusijsdem  praecordijs  inclufi,  fumma  for- 
midoacfandifiima  devotio  animum  ejus  perplexa  cunttatione  diftxactum, 
ad  ultimam  pene  hxfitationem  redcgerant.  Hinc  enim  perdendi  regni ,  inde 
laedendinuminismetuspe&orisejusmunimentumancipitipericulovulncra- 
bat.  Faftiditae  fiquidem  rehgionis  ultorem  Deum  ,  plebem  cultae  viridicerri 
metuebat.  Quae  tam  diffona  ftudia  attentiorc  ammi  comparatione  expen- 
dens,plusdiviniqeam  humani  timons  viribus  indulgendum  providit.  Pri- 
vatimitaqjmajoresaggreffus,clanddlinaadmonitionefacris  ritibus  fubjice- 
feperfeyerabatjdifterendiofHcium,  quoda  iiteris  doclrinaqj  non  traxerat, 
rudiatqueimpolitoingeniopiofecutus:aded  praeceptoris  partes, quas  foler- 
tiaacconfvetudineparumcomplexusfuerat,afundandaereligionis  cupidinc 
mutuabatur.  Veriim  medelaefalubritacem  ab  incolumi  capite  quaefitam,ab 
aridis  atque  indignantibus  membris  evomi  crederes.  Neque  enim  amator 

20vetcrumpopulus,docileminu(itatis  animum  praebere  fuftinuit»  Quinetiam 
externicultustsdiopatnumaemulatuscft.  Igiturcupido  fedinefncaci  feren- 
dsreLgionisauclorijnuminisfuiilluftratorDeus  Popponem  ingenio  ac  fan- 
«ftitate  confpicunm ,  praecipuaq'; literarum fcientia  excellentem ,  praeclari ope- 
risconfortemadjecit.  HicDanorumconcionepubliceapudportum,cuigla- 
ciei frequentia  agnomen  peperit  ,habita ,  cum  eos ,  ne  fana  excolerc  vellenr, 
fcrmonefle&erenequiret,evidentiindiciocertiifimurn  affertioni  fuae  argu- 
menrum  praebuit,  doclrinaeqj  fidem  confpicuo  fan&itatis  miraculo  publica- 
vit.  Percontatusenim,anmonitisfuisobfecuturie(rent,fi  adflagrant;s  ferri 
tactummanumejuslaefionevacuam  confpexiflent:  univerGs  haud  dubie  pa- 

lorendumrefpondentibus,candentem  ferri  laminam  chirothecae  formam  ha- 
bentemexpedirijuffit,eiq;brachium  cubito  tenus  inferuit.ac  protinus  per 
omnesinterrite  circumlatam  ante  principis  pedes  excuffit,  dextramqjnulla 
expartccorruptam  in  eodem  incolumitatis  colorisq;  habitu  religiofae  omni- 
umadmirationiconfpiciendammonftravit.  Quotam  mirifico  fpectaculo  a- 
iioquiinexorabilesftudiofuoconfentaneos  reddidit,  effecitq;  utpericulum 
non  impedimentum  monitorum  ejus  effet,  fed  experimentum.  Enimuero 
ipfamrerumnaturamaudacisvoticonftantia  fuperavit.  Quinetiam  ea  mira- 
culicelebritateaeternum  genti  noftrae  religionis  fpiritum  ingeneravit.  Qu» 
cvenir,utDani  abrogata  duellonl  confuetudine,pleraque  caufarum  judicia  ea 

A  experimenti  genere  conftatura  decernercnt;  controverfiarum  examen  re- 
diusadarbitriumdivinum,quamadhumanam  rixam  relegandum  putantes» 
QuamobremPoppoaMaximo  PontificeBremenfi  Adaldago  apud  Arufium 
honorem  gerendi Pontificij ,  vitae atque  operibus fuis  perquam debitum ,  irn- 
petravit.  Eodemoffkij  nomine  Henrico  Slesvicum,  Lefdago  Ripae  ceffe- 
runt.  Gerbrandus  Roskildiae  claruit.  Adeo  religiofiffimi  pnndpis  exactiffU 
mafanclitasChriftianifmicultumnovis  facerdoujs  auxit,  cellis  arq;  facrarijs 
decoravit.  Prius  cnim  quatuor  haec  religionis  domicilia  externis  facrorum 
contenta  prsefulibus,  domefticaeq';  praelationis  expertia ,  fortuito  magis  quam 
folidoPontificumordinenitcbantur.  Nec  minus  Norvagia  Bernardi  ex  An- 
gliaprofectifaluberrima  admonuione  profecit.  Cujus  Regi  Olavo  tanta  lu- 

f°  mendorum  aufpiciorum  adnotandorumq;  ominum  cura  acta  eft ,  ut  etiarn  a- 

quarum  facrarumliquore  pevfufus,  cum  pariterreligiol*  difciphnav  rudimen-  ^ 

taforpfiffet:  nullo  tamen  fanditatis  exemplo,  nullius  autontate  do&rina?, 
qu©rnjnusaugurummoaitus  con&ctaretur,  futuraq,per  pullarios  ddceret, 

Qj  veuri 


Ipo  SAXpNTS    GRAMMATICl 

skhno  vetad  poflet.  Icaq;fen&katevacuus,necnifiinanemejusumbramcomple- 
fmi  'S-Xus  fufceptamreligionisfpe-.iemfucofafuperft  tionedamnabat  Coi  fimi- 
lis  ejusdem  PontifiJs  induftria  Sveciae  Regem  Olavum  ad  Chriftiana  facrai 
perductum »  Jacobi  nomine  venuftavit,  morum  profectui  decus  vocabuli 
tribuens.  UcrumauremidemRexabeo3anaBremenfiumPont  fice  Unno- 
ne>facrorun^fumdifciplinamq';perceperic,partim  comperi.  Eotempore 
LundenfesfacrariummolicijfubGerbrandoRolkildi^prafuleremdivinam 
domeftki  remplireligionegefferunc.  Cajterum  Unnonis  corpus  Eirea  op- 
pidumvecerifamainclycum,  BernardiLundenfe  hypogamm  cenec 

Incerea Rex Norvagia: Olavus adhuc coelebs ,  fruendas  clariracis^potiendxq;  !0 
Danis  cupidine  inftmclus.quo  facili9  voti  fe  copote  redderec,  petuis  Syricha; 
nupcijs,Sveticaspartibusu.iisviresapplicarecuravit.Ne  ergoSvenoduorum 
Kegum  jun&iscopijsgeminumpatriadatusincurfandupraberecperquara 
caliidoconfilijgenereufus,duospervicacioris  animi  fatellites  fubornavit, 
quifimulacadamnacioneOlavumlupplices  peciverunc.  Aquoexulummo- 
re mdulgencics  habici ,  cum  poft  aliquancse  familiariraris  ufum  propofico  li- 
cenciusucendum  animadverrerenc,  Svenonis  vitupetio,  Tbyr*  commen- 
dacionem  impenfioribus  verbis  fbciare  coeperunr,  quancum  pacris  mores 
convicio,cancumfilia;ipedemlaudibusinfecuti.  Adeo  falfum  prof  ripco- 
rum  nomencomplexi,  mendacij  noxam  benevolentije  fimulacione  cexe  20 
runc  AquibusOlavusprol  abiltsformaeirricamencovirginem  pecerc  per- 
fyafus,legacionempreces  fuas  Svenoni  porrecluram  inftruxic.  Qua  aduus 
Sveno ,  pecicas  proco  nup;ias  pollicccur.  Quo  nuncio  Olavus  ad  fummanr 
«sq',graculacionemevecl:us,rDacronalifto]Eeillit  atas  pudicicije  fxces  prsfe- 
rend.sexiftimabac,virgineumq';jemulacussmplexLm,  adolefcenciam  fuam 
incraviduicacisgremiumobcererep  ;ilusnoneft.Ig!curquancuni  akericon- 
temptus,  alteriq;  venerationis  deferrec,  aperuic.  Syritham  namq;  collo- 
quijfimulationecelebriceraccerficam;  navigiuraconferendifecum  fermo- 
nisgraciafubintrarcpetivic-  CujusprecibusRegina,  quo  verecundia?  mu- 
nimenco  cutior  fierec,  aliquamdiu  rduclaca,ad  excremum  imperio  ceflic ?q 
Igicurvixacq;jegreobcemperancilignum  penfilibus  uncisfubnixum,  pon- 
cislocofcandendajpuppisgraciafternitur.  Quodcum  Regemaditura  con- 
fcendereceodemper  infidiofos  fubducto,  prarceps  fludibus  obvoluca  eft. 
Necconcencinaucseampiiftimammajeftacem  ultimodedecoreconfudifTe, 
quo  clarius  libidinofum  ei  animum  exprobrarencinflicli  cafijs  cur.picudi- 
ricmclamore  fubhinnicus  fpecie  edico  perfecuci  func.  Hzec  eft  Norvagica 
humanicas  dolisac  derifione  inftru&a,quae  fplendidiflima:  feminae  fideui 
probrorfis infidijs circum venirc » macronale decus  contumelijs  proculcsre, 
atnoremq';ignominia  rependere  non  erubuic.  Etfanequifquis  ei  populo 
humanitatematq;obfequiumerogacingrstis  beneficium  prxftac.  Ac  Kc -^0 
gina  penc  periculo  prjefocata ,  magno  cum Sveonum  rubore  a?gre  littori  re- 
fticucaeft.  Tandemrecepco  fpiricu  impudiciciam  fibi  a  Rege  exprobracam 
judicans,ruborem  periculicacica  ferre  nequivic  opprobnj  deformicacem 
minis,  quibus  pocuic,  infecuca.  Neq';  enim  duabus  gf^vifllmis  calumnijs 
periculoacruborearTe&a,  laceffici  pudoris  irricamencum  a*quo  animo  to- 
ierarefuftinuicucpocequaeexincegerrimremajeftacis  Regina  ad  infolentis 
proci  plenum  ignominise  ludibrium  redadta  fuerac  Ita  vcrfuti  dueis  acu- 
menadmirabihsvaframentiinvolucrocedum,  vires,  quibus  Olavum  exu- 
icfibifagaciftimeconciliavic.  Concinuo  namquepecicarin  matnmonium 
Syrithce  eo  benigniorem  animum ,  quo  Olavo  infeftiorem  expertus  eft.  Ncc  cq 
incrterruborcmconjugisnegata  moxprocofiiia  vindi  avic. 
.  InterjeclotemporeC^nutumcxSyrithafufcepic.ItaOlavusduobusiplen- 

didiisimisconjugi)sdeftitutus,dumalterumtcmererefpuit,abalteroturpi- 
ter  repelli  rneruic,  utq^  hoc  repulfi ,  ua  illud  iufolenaa  perdidic.    Vcrum 

quia 


tilSTORlM   &ANICA  LIB.     X.  ]£t 

auiaSvenonemparumprofperebellagerere  folicumnoveracfacla  non  vi-  SVENm 
riUmejus,fedforcuna;aeftimacione,inftru6toq;nobi!isfama?navigio,arm 
ulcionemexequiparac.  ConcraSvenoadfcica  privignimanu,maritimoho- 
ftem  eercamine  excipit  In  quo  Olavi  fagicCarius  F.narus,  magno  corporis 
arcisq;  robore  praedicus  >  canco  rigore  mirificiarcustormentum  intenderac, 
uc  excuflum  abeo  jaculum  nulla  rerum  duricia  fifterec  qud  minus  cicaco 
mocuuniVerfumpenecrarecobftaculumJn  malumnavigijincidens,lignum 
violenciafuapervium  habuic.   Eademvi  traje&o  Regis  clypeo  tabulaj  ratis 
illapfum.vixinterundasimpetusfui  finemreperic.  Icaquegravius  hoftera 
lofblusquamcocafbciorummanus  afficere  valuic.  Ca;cerum  ade6  cerco  iclu 
deftinacaferiebac,  ucquicquidimpecebacofFenderec.  Quoevenir,ucSve- 
no  tormenti  monftro  cerricus ,  plus mecus in  unico ftipite ,  quam  tota  hofti- 
umclaflereponerec  Cumq';foluminejuscorrupcione  remedium  animad- 
verrerec>  noncamfagiccarium,  quarnartisfagiccariaj  inftrumentumabejus 
reiperitis  impetijubecviolacaarcusfortuna  cuciusbellum  gerere  cupiens. 
In  quoddele6tiscercatimtelacongerentibus,unumforce  arcui  impaclum, 
arcificem  ingenio  ,hoftem  vi&oria  fpoliavic.  Cumq;  lace rupcionis  ejus  fra- 
gorobftreperec,ftupensOlavus,quidnam  eflec  comminutum,interrogac, 
CuiEnarus,convulfam,inquic,absceNorvagiam  puta.Plus  namq;  opis  in 
20  arcu,quamexercicurepofitum  judicabacfucurum  pugnasexicumabfcifla  re* 
fponfi fagacicace complexus.  Nec fecus , quam prardixerac,  accidic  Fr^dto 
namq,  arcus  infecutam  Ncrvagienfium  cladem  ominata  eft.   Ll  t  autem  Ola- 
vushoftiummanusarbitrario  fato  praecurrerecmorcemq;  fibi  ipfe  confci- 
fcerec,armisonuftuspra*cipicifalcuprofundumpetiit,  tanquamvica  felici- 
ter  exceflbrus,  fi  non  avidirace  lucis  viclorem  incueri  cogeretur.    Cumq; 
Sveno  hoftium  vires  in  fuam  reda&as  poteftatem  vidiflec ,  quos armis  ad  fu- 
gam  inclinaverat,oratione  adobfequium  fleclere  cupiens ,  infignem  rei  bel- 
lica:fucceflum  adblandicias  tranftulic  vi&orq;cumvic~f.is  pacifci  deforme 
nonduxic.  NecNorvagiamfibifubjecifTecontentus,  pecica Angliapa&um 
JO  cum  Adelftenohabuicuceo  decedence,Regisbonisac  nomine fruerecur. 
lisdem  cemporibus  Fopponi  Rimbrandus ,  Henrico  Marcus ,  poncifici j 
religionefucceltic.  Pro  Lefdago  Fulbercusfacerdotiofulfic:  poft  quem  O- 
thincarus Albus , fplendidiffimo loco  nacus , infulas  fumpfic.  Cu jus liberalis 
in Deum  animus  >  ne parvula  quidem  fibi fumma  recenca ,  amplifsimum  pa- 
trimoniumneceffarijscemplorumufibuserogavic,cellasq;anceid  reifamit 
liaris  inopesuberrimisagrisaclacifundijs  locuplecesefFecic,ade6  ut  excel- 
lencifsima?  cocius  Jucia?  civicates,  quicquid  pene  pra?diorum  pofsident,  a  re- 
ligiofaejusdonationeperceperinc.  Itaq;propiorpublicaedevocioni,  quam 
privacce  facultaci ,  iolidaxf;  magis  quam  fluxaelaudis  appecens,  momencaneo 
^.orerum  impendio  ,manfuras  animi  delicias  comparavit,  feq';  patrimonij, 
quam  religionem  reifamiliarisinopemeffemaluit;  adeum  haereditatisfuas 
honoremtransferens,aquopia  dona  perpetuis  bonis  rependenda  cogno- 
verac.  Nec poffefsionem  facris  impendifle  concentus ,  uc omnes  virtutis par- 
tesacnumeros  exequerecur,  eciamrerum  beneficijs  vircucum  adjumenca 
fubcexuic  Siquidem  Sialandiam  & Scaniam  officio pias erudicionis aggreffus, 
mirificum  facridogmacis  aucloremagerecaepit,  Ac  neparcius  animi  quam 
corporisoffieium  adminiftrarec,cantumfeinamplificandareligionegefsic, 
quancumegeracinlocuplanda,  proquo  pacriaaonium  erogaveraceciarrk 
morce  paracus  occumbere. 
,  Caeccrum  Sveno  fenilis  animae  laboribus  feflus ,  divinis  rebus  infacigabi- 

■  lem ulcimitemporis  curam  cribuic,  nec  fpiricu  quam  religione  diucurnior 
fuic.  Siquidemomnihumanaconcufsione  vacuus,  inipfb  perfedtifsimae  vi- 
taefulgoredecefsit.  Huhcigicurduae  incer  fc  divifere  forcune,  quemvaria~> 
fors inludibria ac decora alcerna  yice trajecie, regna iUius  capcivicacem ,  ca- 

pdvicaci 


1$2  SAXONIS    GRAMMATFCl 

ntivicatieAiliumfubftituendo»  Quis  enimcredereeillumamaximo  folioad 
Sclavcrum  pervemurum  catenas?  Quis  rurfus  exiftimaret  a  Sclavicis  vin- 
culis  ad  Regni  redicurum  infignia  ?  Attamen  ex  Rege  captivus,atq';  ex  ca- 
pcivoRexeftfaclus.  Icanuncmiferrimis,nuncfeliciiiimispar,diverfocon- 
ditionishabitugeminamucriusq;forcun2menfurama:quavic. 
zxi.  MorcuoSvenoneAngliacNorvagienfes.nererumlummamalienoim- 

canvtts pCf  j0  fubjedlam  haberenc,  Reges  ex  fuis  legercquam  afinicirois  mutuari 
faciusrati,abrogatoDanicinominisrefpecl;u,  Eduardumacq;  Olavum  iru 
iiiajeftacisfaftigtolacaverunc.  QuorumprsevalidumroburOanucusDano- 
yumfoliofunftus  incer  reruminiciaaggredi  vericusme  camen  regnatidi  u-!Q 
fnmintrapatrigmecasclaufumhaberec,  difllmulacamagisquamoroiilapa^ 
terniimperijrecuperacione,primumSclaviKacScmbia;,  permdeacdebili- 
cribusregnis,ferrum  injicereftacuic.  QuarumaIceramSveno,cametfi  gra- 
vesinjuriaspaflus,obftance  reiigionis  vinculo,  concucere  formidabat;  al- 
terajab  Haquino  opprefia,  abfumpto  eo5  rebelles  Danis  manus  exercuic. 
SolercerigicuraDaniciregiminisfucceftbreprovifumcftjUCinhacpacerni 
sravaminis,  in  illa  defeclionis  noxam  punirec.  Neq;  enim  ignorai  ac  honas 
indolishabicumadmajoremvirctuem  eapeflendam  Jeviorirerum  conami- 
neroborari;  ideoq;  m  ipfo  milkia;  tyrocinio,  adoiefcentiam  fuam  aliquo 
prarclaro  opere  aufpicari  cupivic.  Nec  eo  quidem  fegniores  defertoribus  20 
manusinculic,  fednofcio  an  ideo  prornptiores,  quia  ftrenua  ingenia,  quo 
plusexperimentifumunt,  hoc  adinfignemoperam  edendam  noajore  aufu 
proficiunc.  Cujuspropofuicomposipesfuasduabus  fplendidiflirnis  vi&o^ 
riisahtas,cerciamab  Anglisexpeceredocuic.  Quod  uc  promptius  expedi- 
vecur,  Olavum  Norvagiaj  pocicorem  cum  fracre  Haraldo,  cecfis  diflimula* 
tione  odijs,  adverfum  defe&ionis  Cax  conforcem  armavir.  Emmvero  uc 
nrudencer,  ica  periculofe  hofte  in  hoftemufus,ambicione  conjunttos  ar- 
misdividuosfecic.  Igicur  Danorum  Anglorumq;  exercicibus  acarnrna  pu- 
enaconferciSjTymmogenereSialandicuSjCumhoflili  impecu  foc>a?  parcis 

i  Aquilas  admodum  inclinatas  viderec ,  levemq';  *  &  quem  Ibrs  obculerac ,  ra-  30 

imulum  hafta  fuftulit,  eoq';  vexilli  loco  ufus,  atq;  in  eum  vociferatus  mo- 
dum  ,quoCanutimi:ites  rnutua?adhortacionis  gracia  acclamare  confveve* 
rancadverfas  in  fugam  curmas  felix  ancefignanus  avertie.  Icaq;  non  tam 
fiffjii  nuamanimivirtucefalutaremfuisaquiiiferumgefficnucancemq';  Da- 
norum  forcunam ad  vicloriain usq';>ne laberecur ,  erexic.  Nec foliim forcicu- 
dinemipfepleniffnnam  prajbuir,  fed  etiam  ex  fociorumanimis  pcne  pro- 
fuuamrevocavir.  Cujusfadidecuspoftmodumcognomineufurpavic,infu- - 
perqjvirtutistitulohonoreprimipiliaRegedonarimeruic.  NecpuduicDa- 
norumparcesfpIendid:ilimoaquiliferodefedas,pIebeihominisduc\umut 
obfcurura  fpecie ,  itaprjeclarum  evencu  recreacisanimis  falucis  praemiunij  ^o 
cot.fedari.  IgiturKdvarduscontufisfuorumanimis,  intolerabilem  Danici 
exercituslpiritum  animadvercens ,  quia  manum  non pocerac, pac^um  cura 
hofteconferuicucquoadipfeviverec,  Canutum  dimidij  Regni  conforcem, 
haberec,  excindus  omnium  bonorum  haeredem>relinqueret.  Ita  viclor  a 
vicloextudic.utisiibiconfortionem  imperij  vivens  cederet,  cocum  niori* 
ensceftamento  legaret.  Eodem  tempore  Alvvinamab  Olavo  adamacam, 
Canucuseximiamacronajfpecie  dele&acus,ftupro  pecijc.  Igitur  Olavus  fi- 
vequiaconcubinjefacibusfpoliatus,fivequiapromitfaAngIia;parteperCa- 
nucumfraudacusfueracpnvaramoffenfam  publica;  mihcias  prjerulic,per- 
adisq;ftipendi)s,ira  pariceracdoloreinftindusNorvagiamredijc,  non  iri-  5© 
tongruum  ejusdefercoremagereracus,  a  quoplenacurpitudinisinjuriave- 
xacus  fuerac. 

Sepcenis  poftmodum  interjecT:is  annis  quidam  tficlinium ,  in  quo  Canu- 
«flsepulabacur^ingrefsi,  cotius  Anglise  Regem  falucare  caeperuac.  A  quibus 

Rex 


HISTORIM  DANICJE  LIB.  X.  193 

CA 


Rex  fibi  iftum  cum  Edvardo  foedus  per  involucrum  exprobrari  ratus,  nihil^f^ 


ejusfepudererefpondit.  Sedneq}abiraanimum,  neq*vultuma  ruborecon 
tinuitjprofecTrasafcekrevocesludibriopropinquasexiftimans.  Tuncillifu- 
neftum  minifterium  incauto  confeffionis  officio  profecuti ,  Edvaf  dumfua  in- 
teremptum  opera  ja&itabant,  co  fe  Regi  placituros  rati,  quo  fummam  ipfiuS 
offenfam  accenderant.  In  quos  Rex  perinde  ac  majeftatis  infidiatores ,  prae- 
parati  prarmij  loco,  fufpendio  protinus  animadvertendum  cUravit,  deterfi- 
mum  opus  deform i  vindi&acfpecic  puniens.  Quanquam  enim  fe  acri  aemulo 
liberatumcognofceret,  fceleri  tamen  pcenam,quamutilitati  gratiam  refef- 
-0  remaluit.  Memorantalij  Edvardum  clandeftino  Canuti  imperio  occifurrL,, 
ejusdemq;  juffu  pcenam  amaleficis,gratiademendae  fufpicionisexa&am.  ll£ 
eniminnocencia:fuaefidemaftrueret,feq$ei  culpajaffinem  fuiflt*  neg3ret,gfa- 
vius  in  fceleratos  confulendum  putavit.  F,a  tamen  res  primum  Regis  apucf 
domefticosfavoremquaiTavit.  Qui  cum  Anglorum  rebus  obtentis  necTen» 
damcumfinitimisamicitiam  decrevifTet^NormannicepraftdiRobertifi  iam 
Immammarrimonio  duxit,  ejusq;  fratri  Rikardo  fororcm  Eftricham  conju- 
gio  potiendam  permifit.  Igitur  exImmaCanuto  Gunniiclaq;  fufcepta,  duo- 

rumpopulorumconcordiam  communi  fangvinis  vinculo  ftabilivit. 

• 

20  Caetcrum  quopromptiushabilem  expeditamq;  clientelam  contraheretj, 
fplendidismilitiamtyrocinvjsauxit,ampli(runafortibusft'pendiaproponen- 
doj  non  tam  numero  quam  roboremilicum  venerabilius  unperij  fui  decus 
futurum  exiftimans.  Itaq;  militaris  alacritas,  cujus  maxime  prasmijs  honos 
alitur,certatim  inejus  contubernium  defluebat.  Cujus  munificcntiae  gratia 
VlvonemquendameSvetiaaccerlitum»  doiism3gisquam  Viribus  infignem, 
in  militatem  ordinem  allici  contigit.  Cujus  quoniam  incidenter  mentio» 
nemegi,ortum  fummatim  difleram.  Cujusdam  patrisfaniilias  in  agro  Sve- 
tico  filiam  liberalis  formai  cum  ancillulis  lufum  egreflam,  eximiae  grandita» 
tis  urfus  deturbatis  comicibus  complexus  rapuit,  exceptamq;  ungvibus  prae 
to  fe  leniter  ferens,  ad  notam  nemons  latebram  deportavit.  Cujus  egregios 
artus  novogenere  cupiditatis  aggreflus,  ample&endi  magis  quam  abfumen» 
di  ftudium  egk,  petitamq;  laniatui  praedarn  in  ufum  nefariae  libidinis  vertitt 
Continua  enimex  raptore  amator  effectus,  famem  concubitu  folvit,  ardo*- 
remqi gulae  Veneris  fatietate penfavit.Quoq; eam  indulgentius aleret ,  crebris 
incurfationibusvicinum  acriusinceffabatarmentum,nec  nifi  lautioribus  an- 
te  vefcifolitam,  fparfisfangvine  dapibusafTvefecit.  Adeoenim  captivae  fpe- 
«ies  efferatam  raptoris  faevitiam  fregit,  utquem  fangvinis  fui  cupidum  exti- 
mefcebat,  amoris  avidum  experiretur  ,  paftumcjj  ab  eo  perciperet ,  cui  fo 
fore  protinus  alimonlae  metuebat.  Qiionon  penetrat,  aut  quidnon  exco- 
iq  gitat  amor?  cujus  du&u  etiam  apud  efferaCatn  belluarum  rabiem  gulae  irri- 
tamencum  libidinis  imperio  cedit.  Tandem  gregis  pofTtfior  exhaufti  pe- 
coris  inopia  provoCacus,  obfervatione  adhibita  circumventam  canibus  bel- 
luam  curfu  ac  clamore  vehementius  urgere  perftitit,  fugacemqj  fecTatus, 
eo  forte  loci ,  quo  puella  fervabatur,  acceffit.  Siquidem  domicilium  ejus 
invijs  paludibus  claufum,  perplexa  ramorum  feries  continenti  frondiutnj 
umbraculo  texerat,  L.bi  mox  fera  a  retiarijs  circumventa  ac  venabulis  oc- 
cupataconfoditur.  Lltergo  duplicismateriae  benigna  artifex  natura  nupti- 
arum  dcformitatem  feminis  aptitudine  coloraret,  generacionis  monftrurru 
ufitato  partu  edidit,  fylveftremq;  fangvinem  humani  corporis  lineamentis 
jocxcepit.  Natoicaq;  filio,  paternum  a  neceflarijs  nomen  imponitur.  Qui 
tandem  agnita  fuae  veritate  propaginis,  a  patris  interfectoribus  funefta  fup- 
plicia  exegit.  Cujus  filius  Thfugillus  cognomine  Sprageleg,  nullo  probi- 
tatis  veftigio  a  paternse  vircutis  imitatione  defecit.  A  quo  Vlvo  genitus? 
eriginem  ingenio  declaravic,  avitum  animo  fangvinem  repraefentans. 

K  Carterum 


124  SAXONIS  GRAMMATICI 

GAmtvs.  Caeter  um  ut  ad  diverticulum  ,  quo  excefli ,  redeam ,  Olavum  cum  Haralio 
M*mtu.  fratreDanisatrociterimminencem,Canutusclafle  ex-Angliapetitum,  ad  fo- 
cerum  Geritha{lavum,Orientalium  ducem,  exilio  migrare  compulit;  recu- 
perataq;Norvagiarediens,  Rikardum  acerrimum  uxoris  oforem  effeftumj 
patria exegit :  fed  &  fororem  Sialandiae  redditam regiarum  partium fundionc 
donavit.  Interea  abfumptoSveonumRege01avo,fucceditOmundus,  avi- 
tsdiuturnitatecognomenfortitus.  CujusfatoOlavusNorvagienfisrepeten- 
daepatriaefiduciamna&us,  contradtaSveonum  ope,  Norvagiae  fummam  au- 
daci  ufurpatione corripuit ,  quod  Canutum  fraternae  opis  calTum ,  ac  celeber- 
rimaviriumparte  defeclum  adverteret.  Idem  ignarum  juris  populum,  paf-  10 
fimqj&agrefti  moreviventem,legibus'falubritereditis,ad  melioris  vitaeha- 
bitum  perduxit.  Quarum  vetufta  monimenta  plebs Norica  praefenti  venera- 
tionecompledtitur.  Necminusin  Deum  venerabilis,  memorabili  exemplo 
fervataereligionisinclaruit.  Nam  cum  prima  feria  cultello  fuftem  per  incu- 
riamfecuiffet,atq;abhisqui  pr^xime  conftiterant,  folutas  afe  religionis  fu- 
ifietadmonitus,continL'Odexteramfuam,  quod  ejus  minifterio  lapfae  men- 
trserrorem  compleffet  exofjs,  fparfiis  repente  fcindulas  legit,  factoqjex  eis 
foculo,fubje&ampalmam  cremandam  prsebuit,  fortuitum  culps  modum, 
folidocruciatusgenerepuniens.  Adedlcrupulofo  cultu  levia  quoq;  religio* 
nismomentaferVavit,cujusdetra&3etnftemafeipfopoenam  exigere  cuncta-  20 
tusnoneft.  Namcumreospoenasapud  interos  manere  perfuafum  haberet, 
leviadmodum  cruciatugraviorempraecurrereftatuit,manumq;adpr3efentes 
pcenasperferendasp3tientiae  duramento  firmare,  quamanimam  futurarum 
metu  fufpcndere  tutiusduxit.  Ita  ne  csteria  divinitatis  cultu  avocarentur, 
nefibiquidemignofcendumputavit,&  quodpie  diflimulare  licuit, fupplici- 
/  terexpiavit.  Cumq;praefidioneghgentiae  errorem  tueri  poflfet,  ne  qua  reli- 
giom  fraus fieret, pcenitentiam  magis repraefentar  e curavit,  pcenamqj  corre- 
dionisfucefidem,quam  impunicatemdeli&iteftemefTe  maluit.  lta  pruden- 
tiaacdevotioneinftruc~ti(Timus,propior  publicae  religioniquamprivato  rea- 
tuifuit.Cujusfadicircumfpecliflima  fan&itate,aecernamcognominememo-JO 
riam  ufurpavit.  Ab  eodem  quoq; pauperibus  proceclio >  pupillis  tucela, facer- 
dotali  ordini  veneratio,  detrimentorum  violentia  laceflitis  fubfidia  praebe- 
bantur.  Pra:tereaexgremio  ejus,veluti  quodam  munificentisefonte,  Com- 
pluraaliavirtutumfpecliaculamanaverunt.  Haechaclenus:  quia\publico  cul- 
tuconfecratapietasprivatslaudis  egena  noneft. 

At  Vlvo  ob  vircucis  aemulationem  gravibus  in  Canutum  odijs  efferatus,  quia 
tut6inimicinasgererenequibat,qu6effkacioresinfidiasnec"terer,  inftrumen- 
tum  doli  fimulatione  oflioj  texit.Svetis  enim  affidue  Scaniam  irrumpentibus, 
primus  ad  conftringendos  eos  proficifci  popofcit;  impetratisd,;  peciti  mi- 
nifterijpartibus,Eftritham,quaecunqueimperaffet,exequi,literis  fignatorio  4® 
annuloimpreflis  juberipetivic.  Quibus  acceptis,  continuo  matrimoniurnj 
ejuspo(tulareaggreffus,reibellica:mandatum  adnuptiarum  preces  tranftu- 
lit,  libidinofumq;  quam  ftrenuum  legationis  miniftrum  agere  fatius  duxit. 
QuamremEftrithaarcano  fratris  imperio  confentaneam  rata,perfeveranci 
repugnare  pafTa  non  eft.  Ita  verfuti  ducis  animus  impulfu  capti  odij  in- 
ftin&us,  corrupto  legationis  officio  ,  lingva:  volubilitace  ,  qua  plurimum_, 
valuit>  fratris  ac  fororis  credulicatem  nefarijs  perfidiae  laqueis  circum- 
vencam  oppreflit ,  bellumq';  adverfus  Daniam  profeffus ,  ftrudis  callide 
dolis  audacter  evidenciam  prasbuic.  Et  ne  Canutum  in  Dania  ultorem.»  fo 
opperiretur ,  declinandae  vindicta;  gratia ,  in  Svetiam  fibi  cum  conjugo 
tranfeundum  providic.  Llbi  invadendae  Daniae  propoficum  pertinacius 
animo  volvens,  Omundo,  Olavoq,  confilij  participibus  fadis ,  alteri  ma- 
ritimis  Sialandiam  copijs ,  alteri  Scaniam  cerreftribus  impetendam  pro- 
ponic,  ipfe  fe  claffem  e  Svetia  du&urum.  promittit.    Cujus  rei  molitione 

detecia, 


HIStORIJE  DANICJE  LIB.  X.  lc$ 

dete&a,  Hiquinus  quidam  e  villa  Stangby,  amantiflimus  Regis,  arrejJta0^^? 
quam  celerrime  navigatione,  Canueo  cuncTa  ex  fe  cognofcendi  copiarrL. 
tulit,  eaq,-  humanitatcquanta  principis  ac  patriae  charitate  teneretur,  apc- 
tuic.  Rex  tantae  eonfpirationis  nuncium  exercitu  fubfecutus,  ne  rumo- 
ris  aucorem  praemio  vacuum  praeteriret,  fidem  nuncij  quod  &  longamj 
&periculofimnavigauanemegerat,praemij  locoduum  jugerumagri  Scani- 
ci  donacione  penfavit. 

Iriterea  OlavusclafTefba  apud  infularum  unam  acquiefcere  jufla ^habili  . 
expeditoq,navigioSialandiampetiit.  Ubiaccerfitum  conoonis  nominepoi 
10  pulum  ad  ciedicionem  quam  potuit  defertifsimo  provocabat  eloquio,  modd 
unf/erforum,mod6fingulorum  compofitis  blanditiarum  jSgmentis  animos 
demuicendo,  eam  demum  tutiorem  potentiam  credens,  quac  pace  magis, 
qnam  prseiio  conftitiffet.  Igitur  a  majorum  quodam  aftu  benigniflimae  re- 
fpon(ionisexceptus,fimulatum  plebis  favoremfpe  eximia  comple&ebatur. 
Tandemintervariumplebiscyranniqjfermonem  fpecuiatorumunus  ex  ma- 
ritimisfuperveniens,gra.ndiaterris  vela  propinquare  narrabat.  Igiturfluclu- 
antem  Olavum,  fenior  Regis  advcntum  oppenens,  interrito  fe  animo  ge- 
rerecohortatus,confvetamlkroribusmercem  advehipraedicabat,nonaliam. 
premendiinimici  occafionem  apciorem  fucuram  ratus,  quam  fi  odium  be* 

20  nevolentixfpecie  fupprefliffet,fpemq,ejus  vano  fermone  protrahere  potu- 
iffet.  Secundo  quoq,  pari  nunCio  accepto,  concionantis  metum  confimili 
affirmationedifcuflit.  Tumdemum  Olavusaflertionemejus  fufpicioneinfe- 
cutus,emifTum  in  littusfpeculacorem  explorase  jubet,Canutus  ne  eflet,an 
negociatorum  aliqui  venientis  exercttus  fpeciem  prarbuiffent.  Quo  rever- 
fofeq,frequensclatTe  pelagusprofpexiffeperhibente,  concinuofenem  mcn- 
dacij  damnans  colloquium  folviC.  Ille  nihilominus  Vera  fe  omnia  retuliffe 
contendens,eosadveritafe  dicebat,  a  quibus  Daniamferro  comparare  quis 
poflet.  Olavusvixfugaufus,  pertinaci  remigio  fbciam  repetitclafTem.  Sub 
inde  Canutus  portum  claffe  complexus,vicuim  labore  remigem  nocTurna 

2°  quietefirmavit.  Ubiab  incolis  Omundum  terreftri  agmine  Scaniam,  VIvo- 
nem  navali  fiuvium  Helgam  occupaffe  cognofcit.  Ipfe  igitur  Omundum ex* 
cipit,claiTemadopprimendos,quiadamnemappulerant,mittic.A  quOcum 
navium  duces  Omundum  apud  Stangam  montem  infigni  pugna  obrutunu 
comperiffent,  ipfi  quoq^  confentaneam  fortitudinis  operam  edere  cupien* 
tes ,  ne  Rege  audader  agente  igilaVum  gefliffe  militem  viderentur,  quo  prom- 
ptiusineamquamhoftesoccupaverantinfulam  trajicerent,  aliam  eidem  vi* 
cinamingrefli,medium  amnis  fpatiumcontabulatismolibus  fternunc,  Illic 
fiquidemfluviuslatiusmanantibusaquis,  amnis  modum  excedens,ingentis 
ftagnifpeciem  praebet.  Tum  Vlvo  fuos,  ne  hoftem  coepto  deturbarent,  ad- 

4°monitos5trajicientemtelis  eminusacfagittisinceffere  jubet,futurum  talitef 
inquiens.utipfefuafibimanuultimamfati  femitamftrueret.  Progreffo  vero 
lonpius  opere  veluti  noftros  tranfitu  prohibiturus,  in  adverfa  ripa  phalangetn 
expficat.  Quovifo  Danitrajiciendi  cupidiores  effecTi,  frequentes  onerave* 
repontetth  Vbidumconferti»  fed  in  quam  periculofum  iter  progrederen- 
tnr  ignari,  bellum  inftanter  appetunt,  fubit6  defidente  congerie  incer  un- 
dasavidumpugnsfpiritumdepofverunc.  Siquemvero  (utin  eo  difcrimine 
acciderefoletj  femel  ad  fummumflucTusretulitj  protinus  alterius  amplexi- 
bus  implicatus ,  in  profundum  periturus  abftraheb<uur.  Ita  dum  mixti  atqj 
alius  alij  cohaerentes  invicem  opem  exigunt  *  mutuo  fibi  eXitium  pepererunt, 

f  °  &  quem  falutis  quis  autorem  petijt,  infelicem  fati  comitem  habuit.  Neq; 
enim  armorum  pondere  prefli  ,  tutum  natandi  eventum  aflequi  potuerunt* 
ItaVlvoDanorumdeceptormagisquamvidtor,alienatemeritate,quodpro* 
priisviribusnequibat,obtinuit,certiflimamhoftium  virtutem  falubriuscuri» 
cfatione  pugtiE  quam  impetu  proculcando.  Cujusfacinoris  infecuturatru 
tnetuens  ukionem  >  quodfibihinc  claflemobftare»indc  Regem  irnminerej 

R{  confpi- 


196  SAXON/S   GRAMMAtlCl 

confpiceret,  falutis  obtinendae  confilium  utviribus  difficile,  ita  arte  prom- 
M«gnut.  pcillimum  reperit.  Fugam  namqjdiligcntius  animo  circunfpiciens,  cumu- 
nicumcjusdiverticulum  inclaffis  defertionereftare  animadverteret,  noclu 
majoribus  navigijs  relidis ,  in  proximam  ripam  univerfum  fcaphis  trajecit 
exercitum ;  licq;  clandeftino  feceflu  ufus  potitum  latebris  agmen  abducit. 
DiluculoDani  fociaecladisultionem  avidius  ficientes,  duminhoftium  navi- 
giairuunt,eadempropugnatorevacuareperiunt.  RexlaculuftrarijufTb,mer- 
forumcorporauncisaut  everriculiscapta,apud  Afumcontiguum  amni  op- 
pidumfupremisprocuravitofficijs.  Otavumvero  per  Norvagienfium  quos- 
dam  pecuniaa fe corruptosdomefticobello opprimendumcuravit.  Ita egre-  jo 
giianimiduxfuorumavaritialaceuitus,  quosforis  popugnatores  habuit,  do- 
mi  percuffores  in venit.  Cujus frater  Haraldus  confimilem  gentis  perfidiamj 
veritus,  adito  Byzantio  fufpeclam  patriae  fidem  longinquo  declinavit  exilio. 

Igicur  Canutusfex  praepollenrium  regnorum  pofTefTor  effedus,  eximio 
fui  fulgore  eciam  Romanum  illuftravit  imperium.  Enimvero  ejus  principi 
HenricofiliamGunnildam  nuptum  tradidit,  eundemqj  paulo  poft  Italica_j 
confternationeperculfumauxilio  profecutus,priftinaefortunae,  preffarebel- 
lium  conipiratione,  reftituit.  Inde  reverfus  Haraldum  natu  majorem  An- 
gliae ,  Daniss  Canutu  m ,  Norvagiae  Svenonem,  quem  ex  Alvina  fuftulerat,absq  j 
ulla  majeftatisfuae  diminutione  prasfecit.  Nam  etfi  tres  provincias  totidem  ,© 
filiorum  regimini  tradidit,  nihilominus  communefibi  crium  imperium  re- 
fervavit,  neqj  fummam  penes  alium  confiftere  voluit.  Praeterea  teneris  ad- 
huc  ducibus,  in  officiorum  tutelam  fortiffimorum  praefidia  fociavit.  Poft 
haecEftritha  filiumSvenonem  enixa,  fobolis  interceffu  viro  fratris  gratiarrL»' 
conciliavit.  BenevolentiamenimquamCanutuspeifidisVlvonismeritisde- 
negavic,confangvineaefibiprolisrefpe&uitribuendam  putavit.  Quineciam 
fororem  Anglorum  fatrapae  Godevvino  nuptijs  junxit,  gentem  genti  ammis 
atqi  affinitate  conferere  cupiens.Ex  qua  Haraldum ,  Biornonem,Toftonemq; 
ortosmemoriaproditumhabemus.  At  Caefar  ex  Gunnilda  filium  aeqn£for- 
tunaac  vocabuloMagnum  fufcepit:a  quo  illuftrium  Teutonicorum  imagi-*Q 
nes ,  fplendidaqi  Germaniar lumina  fucceffionis ferie  pullulaffe  produntur. 

EotemponsGuthfcalcusSclavicuseximiaeindolis  adolefcens,  commili- 
tium Regis ftipendia  meriturusacceffit.  Is  a  Pribignevo  patre  Chriftiani  cul- 
tusamanciffimo,  deficientemqja  religione  Sclaviam  nequicquam  revocarc 
conante,praeternationisfu£morem,percipiendaelitcrarumdifciplinaegratia, 
doctonbus  traditus ,  ut  eum  a  Saxonibus  potiendae  Sclaviae  cupidis  interem- 
ptumcognovit,efferatum  lngeniumleniftudiomitefcere  paiTusnoneft.  Re- 
penteenim  armisfcholam  mutavit,&nealienigeniingenij  exercitationepa- 
triosrituspignusprofequeretur,literarumcultumintyrociniumvertit,omif- 
foq } doclxinae  ftudio,ftrenui vindicis quam  ignavi difcipuli  partes agere  maluit  #§ 
audadterquaminduftri£animoutifatiusautumans.  Itaq;naturae  magis  quam 
prcEceptorismonitisobfecutus,partatandemultione,Canuticommilitiumex- 
petivit.  Itaadolefcentismensinipfodoctrinaelimine  faevitiae  ftimulis  interce- 
pta,ftudiofa;rationiselementis  ingenitum  fangvini  fuo  rigorem  expugnaro 
non  potuir. 

F.odemtcmporeapudDaniamfacroruantifticesalijsalijfucceffifTetradun* 
tur.NamGerbrandofubftituiturAvacojOtthincarusJuniorRipenfis.Pontifex 
creatur.CseterumCanutus  tria  praemernorara  regna  circumjens,  clientelam 
fuamfex  millium  numerum  explentem,  lexaginta  navig^js  cultius  apparatis, 
eorumq;  quolibet  ccntenos  armatos  capiente  diftinxit.  Eandem  aeftate  pro  fQ 
tuendo  imperioexcubantem,hyemecontuberniisdifcrctamalereconfvevit. 
Menfibusftipendianovabantur.  AquoVlvotempore,quorerum  autorno- 
bifcumimmortalitatemfuam  partirivoluit,annuo  feriarum  circuitu  repeti- 
to,  apud  Roskildiam  convivialiter  accerfitus,  poftquam  induftriam  temu- 
lentia  vicerat ,  merfae  nuper  militiae  cladem  nocturnis  laudum  fuarurru 
cantibus  cclebrabat.     A  quo  Rex  fuorum  fibi  pericula  palam  exprobrari 

judieau* , 


-;  '  HiSTORlM  BANJCM  LIB*  JL  107 

judicans,  vehementisirae  procurfumadverfum  contumeliofumejuscarmenc^^ 
ddtrinxitj  indignum  ratus  eo  conviva  uti  *  cujus  dudufe  fortiflimis  propu- 
gnatoribus fpoliatum  cognoverat.  Igitur  Vlvo  inter ipfa  menfk  facra  ab  aftan- 
tjbusinterfjciju(rus,praEcipitislingv2Jufl:afupplici3pependit.  Ita  dum  alie- 
nafdtaparumfobriememinit,fua  eecinitj  ficcatosq,  cupide  calices  poprj 
fangvinisliquorecomplevit.  Merito  enim  ex  tam  petulanti  ingenio  amari- 
tudmempotiusquamvoluptatemperciperedebuit,q.iodgloria?fibi  loco  ar* 
rogafTet,du&ufuopr£cipuisRegisviribusuhi  namincefliffe  jacturam.  Quo 
peracto  Ganutus  violatae  neceflitudinis injuri  nn, ac forons  vidnitatem ,  dua- 
torum  provinciarumattributione  penfavit;  quaseadem  poftmodum  facrofan- 
&& Trinitatis aedi,  prscipua  apud  Roskildiam  veneratione cultae,  dccimarura 
nomine  partiendas  curavit. 

Jamdjfrequens  ad  Canutum  milesdef;Uxerat,animisquarn  impenfiso- 
nerofior.   Plerisdpenimampliorviriumjquam  rnarum  gravuasinerarjquiqj 
fe  fp:endidiusbello  gefTerant,  obfcurius  p^cis  decora  intuebantur,  ade6  uc 
qui  fons  infignes  extarent,  domi  ignob.ies  viderentur,  vixqj  eadem  &  ho- 
nefta&  acna  mgenia  reperiebantur.  l^itur  complures  sd  vim  &  rixam  usqj 
inaula  pernicioli  effe  coafveverant.    Qjjos  cum  Rex  njuone,  hngvis,  inge- 
niisquammaximddiflidentesanimadvert:eref,qu!ppe  variis  ac  peiplexis  in- 
2o  vicemarTeitibusurgebantur;(nam  petuiantia  alios,  alios  invidia,  quosdam 
etiamira  vexabat)quo  minus  feditiofefe  gererent,  faluberrimum  caftrenfis 
difciplina?t£norem,quatdntaE  varietatisdifcordiararumperetjdebuamqjmi-' 
litimaturitatemmonltraretiexactiilimisediditinftitutis.  Itaqj  circumfpectifc 
fima  ejusdem  deliberatio  Oponis  Sialandici,  csteros  prudentia  atqj  autori- 
tatepra:ftaritis,rrtonitis  perfvafa,ne  externa  forte  domeftico  crimine  turba- 
rentur,focialisodijtemptltitemrepreflit,  legesq;fcveriflime  cavendo  fedi- 
tiofum  militix  fpiritum  veluti  fraterna  quadam  charitate  coercuit.    Atcj;  ut 
audacis  comitatem  adijceret,  fortiflimo  militi  fpeciofiffimum  nioris  habi- 
tum  ingeneravit ,  clientelam  fuam  erTrenium  ac  litigioforum  conviclu  tan- 
|0  quamerubefcendaaHquafentinavacuefacerecupiens.  tltergoimprobbrum 
frequentiamacurije  valvisrepelleret^ftatuitutincapefTendodifcnbitu,  Ordi- 
nequoquisq-,militarismuneris  advocationem  fortitus  fuerat,  uteretur, lo- 
coqj antecelleret ,  qui  prior  obfequio  foret.  Ade.6  militiae  vetuftatem  honord 
menf<erependiparduxerat,  nepromifcuis  fedendi  locis  confufa  meritorum 
feriesvidereturi  Eumveroqui  coenainita,  aliquamorainterpellante  tardior 
fupervenifletjinterconfidentesexcipioportebat.  Qui  fi  tamarcTofe  confeflii 
junxi{rent,utobntmiameorumfrequerttiam,quifuperVenerat,feflurecipine- 
quiret,quie}uslocOinfederatexurgensproxiniumOeeupabat,eousqjinvicem 
fe  aflurgendi  offkio  venerantibus,donec  laxato  totius  confefllonis  ordine,le- 
^Ogitinlumrecipiendofpadiumpatuifret^menfacji  qui  poftremus  refidebat,ab» 
fcederet.      Si  quis  vero  alieno  djfcubitu  uti  per  infolentiam  perfeveraffetj 
quieofpoliatusfuerat,proximecircumfedentibus  injuria  querelam  detulit, 
hisdemqj  teftibus  in  cortcionem  productis  adverfus  teum  adione  cdnten- 
dit,  effecitc^  ut  qui  cederejuflus  contumaciter  fuperfediflet ,  contumeliofd 
ftipendiis  amoveretur.    Ter  tamen  Regi  tali  culpa  affetfis  heceflitatriru 
pcena?  remittendi  fas  efat.     Nec  aiiter  quam  ut  tot  gradibus  quis  difcubitii 
indionior  fiereti  quot  vicibus  fodalem  dignae  fedis  negstione  fpfeviffet.  Iti 
enim  legis  temperamentum  inter  feveritarem  ac  manlvetudineni  mediurny 
rigoriclernentiamfociavit,utnecpcenitentianirepellereC,necimpunitatern 
tfO  cxceffui  daret.  Quod  (i  quarto fe  qUis  eodem  reatusgenere  rriaculaffet,  dilcrc- 
toamiliteloco,menf*alienusfiebat,commi!itonum  neminicatmoant  cali- 
cecommunicabat.   Neq^enim  ter veniamexperto  ulteriusignokendumpu- 
tabat,quiafuajamnoxat  cenammeruir,  quifcea  toties  affetit.   Adeocomu- 
maciamcontemptumuldtiriplacuit.  Valuit  enim  apid  Kegetr  .frrerar  rnihrs/ 
i-isdignitaLisiadi§natioieumqjqciparem  VrT.eranncieiret,  p ai  um  Lij    •'■> ■: ;: 

R  jj  i 


198  SAXON/S    GRAMMATICI 

CAN A    jdelaturum  effe  exiftimatum  efl.    Eodcm  poena?  genrre  in  minuros  quosq; 
Magmu.   animadvcrtebatur  exceffus:  ut,  fi  quisalium  convicio  infe-cutus  fuifiet,  auc 
potioneper  concumeliam  refperfiffec. 

Cauerum  Rexmaritirnamfarpius  quam  cerreftrem  militiam  agere  con- 
fvcverat.  Igiturquociesequitacuopus  eiat,milicesequis  omnibusvacuipro 
afTervandisequisalternis  vkibusexcubabanc.  Quivero  adaquanditempore 
icafodalisequoufusfuiffet,ucipfumcontinue,necmod6  fuum ,  modoillius 
vicifsiminfidendo  premerec,  prsdiclum  poenae  modum  explevic.  Tantoe- 
nimftudioRexverecundiamafu  sfervari  voluit,ut  etiam  parvuloimpuden- 
tiacexcefTudevios.caftigationisremedio  coercendos  putarec.  Quivero  tri-  iq 
busfafciculis  in  ftabulum  conjedis ,  equo  fuo  communis  pabuli  Ipicam ,  alie- 
noflipulam  admoviflet,  juxta  priorem  formulam  milicia,  aut  turpiter  uti, 
autdeformiterexcederecogebatur.  Ac  ne  quisfocioflumen  tranfequitanci, 
itaequo  concurrerec,ut  ad  ipfjm  turbulentior  undadeflueret,pari  induflria 
cautum.Adeofcrupulofacuraparvula  quoq;  fooietatiscfficiapenfabantur.F.i 
veroquiflationiadd!cT:us,itafe  forhno  oneraffet,  ut  veftes  aut  arma  dormi- 
encidetrahi  poflenc,confimilc  vindiclaegenusmulcla;  nomine  irrogabatuc. 
Neq;  enitn  Regio  profuturus  imper  o  putabatur,quem  privatus  torpor  publi- 
coexcubiarumofficio  fubmoviflec.  Veriim  adverfus  graviora  prafra&ior  a- 
etioconftitutafuerat.  Siquis  enim  commilitonum  fuorum  quempiam  ma-  2o 
nu,ferro,velfuftela?fi!Tec,aut  fi  quicquam  violenter  ejus  manibus  extorfif- 
fet,comamvealicnicapicisviolafiet,  poftremofi  majeibtiinfidias  ftruxifter, 
abundecjjdefacfojtefluim  adftructione  ,conltaret;  tanquam  capitaliscrimi- 
nisreus,clientelaamorus,milicari  muneredefungebatur.  Isnamq;  qui  gra- 
viterabaliquoaffedusf.ierac,in  primis  Regem  fellapofitajus  milici  dicero 
poftulabat;  deindereum,ucin  concionem  veniret,  tcrtiocitatorum  ordine 
provocabat.  Unum  quemq;bini  duncaxat  commilitones  explebant.  A  qui- 
bus,  fireusinquaeftionem  publicam  deducendus,  rem  familiarem  pofledif- 
fet,domifemel,bisincuriaapuddifcubitusfuilocum,pra!f*nsabfenfvc,  po- 
ftularifolebar.  Atfi  fundo  C3reret,eoloci,ubiinaulaaccubaro  confveverat, 
terfponfione  provocandus  fuerat.  Concione  inira,qui  provocaverant,  fyn  > 
cerefereum  poftulafte,  nihi!q;ineacau(aedi<ftione  favoris,  aucofFcnfsrefpe- 
cluiindulfifTejurabant,fimulq,&citatorum,&teftiumpa;t  businfcrvjebanr. 
Confequenter  in  reum  principalis  facli  teftimonium ,  a  duobus  denuncian- 
dumreftabat,juram.n:opra:fari)ufsis,necaci:orisamore,necreiodio,  quic- 
quam  fepra;ceroculis3ucauribusexploratadicluros.  Nam  inquaftionelafie 
majeftatis  propenfior  auditui  fides  haben  confveverat,  caterum  teftimoni- 
uminoculisreponebatur.  Prxterea  objecta  defenfionis  praifidio  repellero 
nonlicebat.  Siquidem  teftiumcriminatio,neq;alienopatrocinio,neq;pro- 
prii  cujusquam  rcpulfione  fubrui  poterat.  Tantum  quippe  autoricati  ipfo-  ±q 
rum  pondusinerat.ut  aflertioniseorum  fidem  elevare  proximafacrilegiode- 
mentiaputaretur.  Uareusadverfumteftimoniifulmen,  necculpam  nec  in- 
nocentiamulloargumentotueriporuit.  Sedneq$ei,fifponfione  provocarus 
fuifl'et,reftipulat  one  uti  licuit.  Rationem  teftium  diftridajudicuminfeque- 
batur  autoritas,  reum  veluti  evidencer  noxium,  nihilqi  jam  pro  fe  recufan- 
tem,honore,opibus,patria,atq;  omni  demum  militari  functiore  damnan- 
tium.  Hoftibus  ejus  bonos  atq^  impunitas  adjudicabantur.  Juxta  in  pnfen- 
tem  abfencemq',  fentemia;  ferebantur,  Sua  nulli  longinqaitas  prasfidio  efle_j 
poterat,qu6minusckaccufatioteftibus,&damnatio  fententijs  inftrueretur. 
Quarum  utraq, plene'  partes  fuas  exhibente , reo defenfionis amplecli  pra;(idi-  ( 
um  non  licebat.  Tum  demum  Rex  cognicione  fufcepta,  an  ea  caueris  pro- 
nunciatio  pla-uiffet,  interrogat.  Ipfe  enim  audicoris  tantiim  partem  exe- 
quens,militiae  judicationismandavit  arbitrium,  deforme  ratusdamnare  vi- 
ros,quosipfefoviffet.  Quapropter  ineos,  quorum  cgregia  opera  ufus  fue- 
rat,afperepronunciareveritus,quaeftionemadfedelatam,adcuri$cognitio- 

nem 


HISTQRIM   DANICJE  HS.    X  199 

nem  relegavit ,  filentiumq';  moderationis  fuae  fidem  ,quam  fententiam  feveri-  cAirrm 
tatisteftemeffemaluit.  Cumq;demumexaudita  militum  refponfione,toti-  * 
us  concionis  fuffragia  judicationi  confentanea  nofcerentur,  qui  damnatus 
fueratinterrogarifolebat,terrenoanmaritimo  feceffu  fugam  petere  decre- 
viffet.  ItaRexprofcriptionefuosquamneccpunirimaluit,  delectumqifug3^ 
ne  violentiam  reprajfentaret ,  indulfit.  Quod  fi  reus  mari  fe  credere  delegif- 
fer,edcommiIitoBumfrequentiaprofequcndus,dataq;nave,remigijs,com- 
meatu,  vafculoeger^ndis  aquis  idoneo,  tamdiu  in  littore  oppcriendus  fue- 
rat,  donec  remi,  fi  eis  navigatio  gereretur ,  vel  fi  veJis ,  antcnnse  extra  confpe- 
,0  clumabijffenr.  Tumdeniq;  quiprofugerat,  fuperiori  ab  omnibus  fententia 
repetita,amari(Timarummaledi&orum  verberibus  laceratus,  triftiffimis  to- 
riusmilitic-efufFragijsdamnabatur.  Qui  (i  tempeftate  in  littus  relatus  fuifiet, 
continuouthollishabitus  vioIata;focietatispceiiaspcndebat,difcrimenqj  ca- 
puisejusfuneftodamnationisincurfucupideacommilitonibusexpetebatur. 
lcanonpericu!ofaminus,quam  ignominiofa  (bntium  evitatio  fuit.  Atfimi- 
lk\x  munere  defundus  terra  perfugerc  maluiffet,ad  nemus  usq;  parimilitum 
curaeomicandus  erat,cun<ftis  tamdiu  in  ejus  abitu  expectantibus,quousq;  pro- 
culipfum  abeffe  cognofcerent.  Ac  tuncdemum  magno  cum  totius  militiac 
fragoreter  valideedendusclamor,  cuncTaq;  ftrepitu  mifcenda  fuerant,  no 

20  fugiturusulloadeoserrorereferri  poffet.  Tuncdemum  diftricta,  &jam  im- 
exorabiIisomniumfeveritas,cunclisfolenni  jurecompletis,  nedcin  demna- 
tofuppliciumfumereTideretur,  fupremam  reodamnationemintendic,  effe- 
citqj,  utqui  fe  a  fpeciofo  militise  convi&u  abruperat,  turpiter  vagam  vitarrL. 
profcripmsexigeret.  Ita  mihtaris  difcipjina^rei,  judicialis  ignominiae  gra- 
vitate  inabjectiffimorum  condicionem  relcgabantur.  Adeo  enim  Rex  con- 
tumeliamfonciumnonfangvinem  (itiebat,  ut  eosprobrofo  caftigationis  ge- 
nere,quamcruencopunitioresputaret.  Si  quis  autemei  poftmodum  com- 
militonum  unoteloautcomice  fuperiorobviOpeperciffet,ipfiusfe  contume* 
lia:  participem  pr£buit,cujus  culpam  vindicta  profequi  formidavit.Tale  noxi- 

20  is,  quoties  a  curiaemoribusdegeneratumfuerat,militiaemuneredefungendi 
jus  erat.Adeoquondamcaftrenfisnotaedcdecorajudicialirepellebanturum- 
bone.Quod  fi  reus  ab  acTore  teftimonio  fuperari  neqbiret,  fex  fecum  commi- 
litonibus  injusjurandii  accitis,culpaequaeobijciebatur,alienumfefuiffe  mon* 
ftrabat.  At  ficommilitonum  quis  eurn,  quem  militiae  confortem  nefciffet, 
injuria  perignorantiamaffeciffet,  adconciliandam  errorifuo  fidem,praedi- 
cTum  fodalium  numerum  in  facramenti  focietatcm  concrahcre  debuit.  Ca> 
terumfolennijure  convicTos,  ac  fuperiori  mododamnatosfelicitas  deficie- 
bat,occupabatadverfitas;  eoquidemcertius,  quod  trium  regnofum  Ponti- 
fices  adverfum  talium  transgreffionum  reos  folenni  execratione  ufos  effo 

40  conftabat.  Itadifciplinaejusgeminum  amplexacolumen,  parcim  regio,par- 
tim,  religionis  praefidio  nitebatur,  u.t  humanam  fententiam  divino  crederes 
judicib  comprobari.  Cujus  rigor  difcordias  rupit,  fimultates  finivit,fedi"tio- 
nes  extinxic,pacatioremq;  Regi  militem  reddidir.  Poftmodum  vcro  feveri- 
taci  ejus,  frve  ob  inertiam ,  (ive  ob  clementiam  principum ,  pecuniariae  mul- 
ctietemperamentumacceffit.  Quotamen,fola  ligni  percuflio  caruir,  quod 
eocanes  quis  abigere  foleat.  Adeo  majofum  verecundia  fummam  in  icTu 
probrofo  contumeliam  reponebat.  Concigit  autem  ut  ipfeRex  fua  primus 
legecaderet,jurisq;firmamcntum,quod  eatenus  fyncerum,  atqjincolumc 

c0fteterat,  pariim  fo^rius  proprij  militis  occifione  laxaret.  Cumq;  fe  legibus, 
quasipfetulerat,  evidenter  noxium  animadverteret,  pcenitentiae  acerbitate 
eorrepcus,vocatamilitumconcione,rcgiafelladefcendit,inq;omniumcon- 
fpecTu  fupplex  humi  demiffus,  milites  comtniffi  fceleris  pcenas  fuo  arbitrio 
exigere  juffir,  libcnccr  fe  dccretam  ab  eis  pcenam  fufcepturum  promittens. 
CumqjfacTummajeftatis  nominetueripoffet,militarifeanimadverfionifub- 
ftravit,  humilitatemqj  manfvetudinis  fuas  documentura>quam  vires  elatio- 

R  4  nis 


100  SAXONIS    GRAMMATICI 

«?/NWTwn;»5ndjCjUmefl"emaluic.  Illiconcionc  lacrymances  egreffi,  deliberatione 
**"*  ini*a,criftemdeRege  fentenciamfcrreucminushoneftum,  icaparumuule, 
perviderunc ;  non ignari fine  eo efie  fe  vacuum  fpiricu  corpus ,  pra;dam,qur- 
bussnceimperaflencfuiuros.  Poftremo",  univerfumreimilicaris  fta  um, 
eo  poenam  fubeunce,convelli,inq';  unius  omnes  profcripcione  damnari: 
lapfurn  ejusruinamfuam,  damnacionem  ,  commune  omniura  perieulum 
facefoancur.  Igicur  incamarduarefencenciasdubj,credicoq';fibi  judicio  a:- 
quo  levius  aufteriufvc  uci  verici,  proprio  Kegem  arbicrio  decrevere  mul- 
«ftandum,cxiftimancesplu5  nucui  majeftatis,  quam  privacorum  fcncencijs 
defercndum.  Emcndabile  enim  credidere  delictum ,  quod  iropecu  nug  s  |6 
tiuam  induftrianofcerecur  admifium.  Igicur  ex  eo  Judicem  ftacuunc,  pos- 
namqi prseftoknciimpunicacis  potenciam  largiuntur.  Ec  puLhre  quidem 
faciam  fibi  judicandi  poceftacem  ipfius  arbicno  reddiderunc,  ne  diffkilli- 
inura  negotium  cemere  jacla  pronunciacione  finirenc,  vel  commilicon  s 
wlcionemplacide.vclRegisfuppliciumcrudlicerexpecences.  Icafalus  Re- 
gis  pene  fuo  fceiereeveria,  cemporis  difHcuIcaci  donacaeft.  Ad  haec  facis 
gravesenmdelidlipcenasdediflearbicrabancur,quifein  canco  fortunae  fa- 
ftioictamfupplicicerabjicerefuftinujflec.  Tumdemum  venerabflicer  ex- 
ceprum,atq;exancipitireofecunjudicispartibusinfervir.=-juffum,feila?re- 
ftituCrunc.  RexculpamEereredimidebereconfticUK  Cumq';alias  homici-20 
diorum  crimcnquadragems  nummi  calencis  expiari  folere  ,  lpfe  fibi  :recen- 
taacfexagincamulelajrtominenumeranda  defcripfic,  Huic  Iuitiidi  novem 
talencaauridoninomineadjecic,eandemq';mulcTa;fpeciern  confimilivcul- 
pxrcis,  lege  perennicer  irrogavic.  Tocius  v  ro  pecunia*  parcem  Regi  pri- 
mam,alterammilicibus,  certiamincerfedto  fangvine  conjundti^  adjudica- 
vic  Cumq;ipfeinprarlenciarum  cam  Regisquamrei  parces  &s.  qiii  debuif- 
fec,affcripcamfibi  portionem  facrorum  praefidibus  egerisq';divific,  Deum 
perinde  ao  coa.munem  omnium  princpem  pio  munereprupiuandum  exi- 
ilimans.  Egkhumartumjudicem,reumliberalem,  venia;genus,abfolucia- 
nis fpem , debico emendacionis ordinecomplectendo.  Casterum  eo  \  iven- m 
teroilitarismos  seque  violatoreatq;< xpiatorecr.ruic.  Igkurdumficfedkio- 
fis  occurricur,mensmilicum  alicigij,  aberat.  In  exequenda  enim  ulcione 
xion  fangvinis ,  non  necefficudinis  vinculo  parcebacur ,  quo  minus  damna- 
tionis  parces  legititr.o  rigore  procederenc.  Nunc  vero  fblucis  hebetacisq'* 
priftina:  militias  nervis ,  graviora  inter  commilicones  quam  exceros  dedeco- 
ra pariuncur , cum  & omnis  adverfum  improbos adlio filcac,  &  qui  culp  a»  pu- 
nicor  eife  dcbuerac,  pacronus  cxiftat,  nec  fii  qui  diflolucos  mihcis  mores 
praefratf  ius  rigidiusq';  conftringac.  Hanc  itaq;  milicaris  difciplina:  confve- 
tudinem  diucurna  ulurpacione  firmacam ,  noftri  cemporis principes abroga- 
reminimeerubefcendumduxerunc.  Ubienimdomefticaquiesfediciohum^ 
fluctibusagitacur,  prifcae  confvetudinis  forma  convelhtun  Quippe^ad- 
verfum  effrenes,concitaciq';  ingenij  tyrones,  feveritate  potics,  qiiam  ni- 
miofavore,acprofufaindulgenciautendumeft,  In  quem  modum  Canuti 
induftriaproadminiftrandismilitarisdifciplinaenegocijs,  fyncere  sc  va'eri- 
ter  excubuiffe cognofcitur.  Prcecerea milici Regem ,  vel  Regi  mil  cem ,  nori 
nifi  pridicCalend.  Januarias  abdicandifas  erac.  Fjusdem  quoq;  poftmd- 
dumobfcrvantia;gravitasabaulaRcgum,in  aiiquanco  obfcurioris  farnili-e 
convidtum  prorepfit ,  diuq;  fuperioris  difciplina?  eciam  apud  fupparis  condi- 
tionisvirosimicaciovaluit. 

Interea  Svenonem  imelx  cunc  Norvagiae  vacancem  cafus  abfuropfit,  <& 
tnoxqi  ad  patrem  provincialis  minifterij  fumroa  concefsic.   Ut  autem  Ca- 
nutus  a Rk  hardo , quod  fororis fuae repudium  egiflec , atq;  ad verfus  uxorem 
feveriusaequo  maritalifupcrcilioufus  fuiflec,  tanquam  a  conjugalia  facra-» 
concumehofe  cradantepanas  iumpturus,  ac  tongenialis  injunam  repuKii- 

.rns, 


HISTORIM   DANICJE  LIB.    &  201 

rust  inNormaniammagna  clafle  trajecic.  Ubi  cum  pauldpoft  crifte  quoq;0^^5 
de  Haraldi  faco  nuncium  accepiflec ,  propior publica;  expedicioni  quam  pri- 
vaco  affeclui,agmen  eadem,  qua  prius,  celericace promovic ,  neq;  animo 
auc  officio ,  quo  minus  cocpco  infiftercc ,  remiffior  fuic :  fed  neque  oc  ulos  ad 
fingularem  ludum  ageneralis  militiaj  concemplacione  deHexic.  Adeo  rerum 
accemporisftatumincerfortempacrem  acftrenuum  ducem  egregia  animi 
moderacionedivificnecminusin  coleranda  filij  morce,  quam  in  hoftium 
appetenda , pcrfpicui  roboris fpeclaculum  pranbuit.  Cujus  impecum  Richar- 
dusSiciliampetens,  fuga  pratcurrere  matuavic. 
10  Incerea  Canucus  ob  gravis  militia:  labores  adverfa  valecudine  prefTus, 
cum  fe  corporisfirmicace  defe&um ,  acmox  fpiricu  caricurum  animadverte- 
rec,  convocacos  proceres,  non  nifi  bello  confe&o,  domos  reverci  juffic, 
haud  dubie  vi&oria  pocicuros ,  fi  funcbri  ejus lccTo  humeros  in  acie  fubjecifr 
fenc,acqueinter  primos  praeliancium  globos  ducis  nomine  corpus  fuumj 
exanimeperculiffencidq';,fugacohofte,  quo  elariuscinerum  fuorummo- 
numencumexcarec,  apud  Rochomagum ,  promifla  indigenis  libertace.fe- 
pulturamandarenc:  facileufuroseonditioneGallos,  fi  ilico  hoftem  finibus 
finsexcefTuium  cognofcerenc,  parvoq;  impendio  grandi  pacriam  metu  !i« 
berare quiviflenc,  O  immenfam  pericuri  Regisinduftriam,  quaefuisinulci- 

20  mas rerum  anguftias  devolucis,difciplina  quam  fpiriru  vividior  affuit.F.nim- 
verofuperfticumfalus  decedencis  ingenio  ftecic  Nam  corpus  ejus  funebri 
lec"toamihtibusinacieperlacum,  adDanorum  usq;  victorMm  ve!utiviva_» 
adhorcatione  profecit,  uc  non  minus  extincli,  quam  fuperftitis  fortunas 
pondus  ineffe  credentes.  Cui  mox  (epulcuram ,  diicelTuros  fe  pacli,  a  Ro- 
thomagenfibus  expetiverunc.  Rapucre  conditionem  hoftes.cinenbusq; 
cjusinurbefuaacquieflendilocutndederunc.  Iramiiices  fi.fcepci  monitus 
ratione,  pugnam,  paclionem,  fepulturam  atque  exequias  profecuti,  faco 
fnnctum  humerisfuis  Regem  in  acie  pertulerunc,  vi&oresq';  funeraco  eo, 
fumptis  tantum  commeacibus ,  ad  propria  rcditum  habuerunc.  Hunc  Ca- 

5°  nutusexitumhabuicquo  nemo  noftrorum  Rc^um,  camecfi  plura  alij  vi- 
dorijsilluftraverincfplendidiorfuiC.  Adeo  enimoperumejusmagnicudi- 
nempropitisfamajfidesauxeracutquos  rerumgeftarumgloria  pares  ha- 
buerac,amplitudine  claritatis  excellac  Cumq;  aliorum  fplendorem  igno- 
rancia:obfcuricas,  acvetuftatis  rubigo  perederic,  hujus  decus  longa  famai 
ufurpacioae  fubnixum ,  perpetuis  memoria:  fru&ibus  revirefcic  Siquidem 
fandicaceacfortitudineinftruc"tiffimus,non  minus  religionem,  quam  re- 
gnum  proferre  curs  habuic.  Quippecum  bellkislate  cituhs  inclaruiflec» 
placidioreftudioufus,exfifcofuo  compluribus  in  locis  privatorum  Cleri- 

aq  corumconvicluinftitutOjcellularum  frequentiamnovisconvenciculis  au- 
xit , fa;  rorumq;  venerationem , quam  maximam  femper exhibuerac  regia- 
rumopumimpendioftipendijs  mulciplicavic.  Monactralem  quoque  ordi- 
nem  uberiorem  reliquic,ne  ferociar  propior  quam  pietatis  officijs  viderecur, 
sequam  fibi  utriusque  laudem  adjicere  cupiens.  Cujus  ftudij  induftria  ad 
tantum  claritatis  lumen  acceffi  t,uc  cum  fortiffimorum  Regum  bellica  vircus 
antiqu  c  ceexolevericejusfamam  glorije  quaeftu  opulentifsimam  cenaci£ 
fima  pofteritatis agnitio  comprehenderir. 

IncereaSvenoF.ftrithjehhusexpedacoapudAngliam  Canuco,  qudple- 
niusincolisaufumdefedionisexcuccrecmiliciam  praefidijsfparfic,  nelibe- 

*  ramunimencorumoccupacione  fufpe&as  Anglorum  vires armarec.  Utau- 
temNorvagienfibusmortisCanucinunciusadfuiCjContinuo  pudoreexcer- 
ni  or  fequii  Danicum  decreclances  imperium ,  ad Olavi filium  Magnum,  cui 
bonitas  fua  cognomini  erac,  deficiunc,  eiq;  regnum  imponunc.  Quippo 
fpedacapatris  fanc"hcas  popuhrium  ei  favorem  conciliaverac.  Neque  enira 
parencigraciam  impenduTe  conccnci ,  in  hliura  quoq;  favorem  cxcenderanc 

Incerca 


202  SAXONIS   GRAMMATICl 

satst-  IncereaCanutushaud  levius  NOrvagicae  perfidiaf  quam  paternifati  rumore 
M»in*.  p-rculfus.Verericoepit,  ne  fi  finitimorum  bello  intenderec,  ex  dilationo 
rerumAngliaperabfcntiamcirerecideoq;  minoris  regni  defectionemco- 
lerarc,  quaromajoriconfimilisaufus  locum  rribuere,  confulcius  duxicje- 
vtori  malo  folam  gravioris  formidinem  praponderare  judicans.    Itaquo 
diffimulata  injuriarum  ofFenfa  conditione  defecrorem  aggreditur,  jureju- 
randopadus.ejus^quipriordecederet,  fuperftiti  Regnum  efle  ceflurum, 
neprifcamregmndiconfvetudinemnovaregnorumparciciolacerarec,  re- 
rumcj;  quondamjunclarumdividuamefHcerecfummam.Adeoenim  Dani- 
am  Norvagiamq';  unius  efie  regiminis  aflecFabac,  ut  alteram  alteri  fubjici,  ,0 
quam  ucramq;  feparacimRegnumgerereprasopcarec,  pacriaq'}  exteros  im- 
perirare ,  quam  patriam  fine  exteris  imperium  gerere  mallet.  Qua;  nimi- 
rUmconditioeo  floliditaci  propior,  quo  forcuna;  fubjectior,  akerucri  auc 
fplendidumimperium,auc  fbrdidam  paritura  fuerat  fervicucem.  In  hanc 
pactifidem  utraqueparsfacramencoconvenic.  Deinde Angliam  profeclus, 
cumcuncta  SvenonisinduftriapacepIeniflimacomperifTec,  tdvardumfra- 
trem,quemejusdemnominispaterexImma:matrimoniofuftulit,inRegni 
fbcietatem  adfcifcit,  non  quod  fraterno  illum  afFeclu  coleret,  fed  ut  ejus 
ambitionem  munificentia  ac  liberalitace  prarcurreret,  fegniq;  parte  poci- 
tum ,  totum  cupere  prohiberet.   Itaq;  non  cam  veneracione  charum ,  quam  20 
popularium  ambitione .  pacernicj;  generis  aucoritate  fufpeetum,  conforcem 
imperij  facic.    Verum  F.dvardo  humilior  origine  animus  fuit,  fiquidemj 
obtufi admodum  cordis  obfcuriorem  indolis  experientiam  prajbuic.  Canu- 
tuscum  biennio  regnafftt,  defungitur.  Cujus  Sveno  propinquitate  flfus, 
reli&isapud  Angliampra;Jidijs,Daniamnavigationeconcendic,  retinendae 
infulse  fpem  non  folum  in  Godovini  fihjs ,  quibus  fangvine  admodum  con- 
jun&us  fuerac ,  reponens ,  fed  eciam  ex  ipfa  confortis  fui  ftolidicace  defidiaq'; 
prafumens.  Quod  audiensMagnus ,  Daniam  perindeac fibi mucua; pactio- 
nislegedebicam,  ipfiusq';  Canuti  ceftamenco  legacam,aequis  populariurru 
animjsoccupdt,Svenoniq';cognationisrationem  edenti,  priftinam  fcede-?© 
risconditionemopponir.  Necdubicavicalieniflimumfangvinifuoregnum 
legaciticulopoftulare.  Sed  &  Danipadri,  cui  fe  facramento  obligaverant, 
rauonepcrmoti,ccnftantiusreligionis  quam  familiaritatis  fidem  praeftan- 
dam  putabant :  ideoq';  fa<5U  competitorum  aeftimacione , alienum  domefti- 
coprsculerunccuriofius  fcederis  pignus  quara  debitam  regno  profapiamj 
incuences,fideiq;fua;  quam  pacrize  refpecrui  propiorcs»  Igicur  alienigenas 
parcesreligiofofavorecomplexi,  pracericam  Canuci  familiamRegum  fuo- 
rumfangvinem  repulfse  deformicace  confundere,quam  jurifiurandi  vincu- 
lum  perrumpere  maluerunc:  fufFragiorum  jura  nonadulacionis5fed  fidei 
imuicu  ponderances , feq;  plus reiigioni quam  regno debei  e confefsi.  Adeo  a  -q 
promifsionemfuamfequeftram  perjuri;  heri  noluerunc  Quanci  igicur  ro- 
borisfuifTecuncincerciyesjuflitiamcredimus,  cum  inter  diverfa;  nationis 
viros  cancumviriurn  pofledifle  cernamus  ?  Et  utinam  aduks  jam  religioni 
caapudnoflros  visaucoritasq';  conftaret,  quam  inter  antiquos  tenera  atqj 
enervis  habuerat.    Contra  Sveno  fubjectam  ftoliditati  conditionem  repu- 
tans,  temerarium  confobrini  pacturn  nequicquam  refcindere  cupiebat, 
perquamftuliumargumentando.quil  usante  imperkafTent,obfequi,inq'j 
uniusjuramcnriimprudentiacomnunemdeponerelibertacem,acq;exlul- 
gentiiroperio  repenie  in  humilimam  concedere  fervkutem»  Sed  religiofa_, 
populariumfententiafuperabac,quorumarbicriopacli,non  fangvinis,ha-  50 
bicuS^eftimabacur    Verumuc  Magni  vocis  Danica  fides  refpondic,  ica  Sve- 
nonis  credulitacem  Anglica  perfidia  circurnvencam  opprefsk*    Nam  pofl 
ejusab  Anglia  profectionem,  Godovini  filius  Haraldusfpe  imbrobacocius 
Anglise  regnu  ra  compkxus  ?parcieipaco  cum  incolis  confilie » Danicum ,  uc 

erac 


HISTORIM   BANICM  LIB.    X.  263 

erae pcr  prsefidia  diftributus ,  exercitum  compluribus  feparatina  vicis ,  uno  ^Jl' 
eodemq;tempore,  magnifico  conviviorum  apparatu  per  obfequij  fimula-  s.ohijtim 
tionemexcipijuffit,merocj;acfomnofbpitumnoctu  perinfidias  trucidan- 
dum  curavit.  Eanox  parvulotempotis  momento  Vetuftam  Danorum  do- 
aiinationemj  diuq;majorum  virtute  elaboratum  finivit  imperium.  Sed 
neque id  poftera  noftris  fortuna  reftituit.  Ita Anglia  dominandi jus  iguavia 
perditum  fcelere recuperavit.  Igitur Haraldus  Danics oppre(fionis,fimulq*; 
domeftica;  libertatis  aut~tor  Edvardo  fummam,  facla  non  animi  ejus,  fed 
iangvinis  ceftimatione,  permitrit,  quatenus  ille  nominis,  ipfererurn  ufur- 

10  patione regnarec ,  &  quo nobilirate pervenire  non  poflet ,  pocenya  vallatus 
aflurgeret.  Edvardus  verofolagenerisauc~tGricate,nonpfude<nna;  ratione 
munitus ,  vano majeftatis obcencu pravorum  ingenia ,  rnajoruraq';  peculan- 
tiam nucriebac ,  titulo  Kex patria; , condicione  miferabiiis procerum  verna , 
concencusqu6dalijfru£tum,  ipfe  umbram  tantum  acfpeciem  occupaffec. 
Ica  Anglorum  inter  fe  fummanrbnoaien  acq;  pocentiamdiviferunt,tituliq; 
jus  ac  rerum  dominium  veluti  diverfis  ab  invicem  gradibus  differebant.  Sed 
necHaraldusalienumfpecieRegnumgeffjfle  concencus,  propriam  clarira» 
tisimaginetnaffectabat.  Igicurhdvardoipfum  quoq;nuncupacionis  decus 
.  invidit,omniaq';Regni  infigniain  fe  ipfum  transferre  conatus,  cupiditati 

20  adicum  fcelere petivit , occifoq';  Rege ,  ciculi ,  qui  folus  fibideeffe  videbatur» 
gloriamoccupavit. 

Interea  Sveno  cametfi  rara  fautorum  ope  fubnixus,  belli  cum  Magfto 
fortunamexperiridecrevit,cumq;paucis&incompofitisadve.fus  mulcicu- 
dinemmanumconfererecunffacusnoneft.Jgicur  in  jucia,  prius  maritima» 
deindeequeftripugna,finiftriscongreflus  aufpicijs,  utraq;  vitcus  conceflic 
inFioniarn;  nec  armis  rnajor  quam  agmine  fuic.  Cumq';  fe  omni  auxilio 
defertum ,  nec  hoftium  tantum ,  fed  eciam  fuorum  contempcu  perfufurru 
viderec,  Sulandiani,  Seaniamcj;  prsecergreffus,  Sveciam  macernae  neceffi\ 
tudinis  fiducia  pecere  cogitabac.  Quem  Magno  terra  mariq';  pertinacius in- 
20  fequente,  sn  Juciamfe  repente  Sclavicus  effudit  exercitus.  Quorum  irru- 
ptiodub5umvicl:oriefFecit,fugacem  ne  hoftem  pellere,  an  imminenterru 
excipere  debuifiec.  Quidam  enim  genris  ilius  nobilifsimus ,  duodecim  fi- 
iiismaricimispraedonibusapud  Daniam  fpoliatus,  jucorum  fines  ferro  or- 
bicacem  iilturus  invafic.  Quamobrern  Magnus  perfeveranrifsimis  popula- 
rium  precibUscommittendiprajlijaUtOremagerepoftuJatus,  omiflb  ajmu- 
lo,  a  domeftico  hofte in  externum  arma convercit ,  &  quafi  privata?  affedtio- 
nis oblicus  publicam  induit,  ne fuas qiiam  Regni  partes  curiofius  egiffe  vide- 
recur.  Nec dubitavic alienigeni fangvinis dux ,  fumma  adhuc  fluduante ,  in 
feipfum  dubiajpoteftatis transferre  peficulum.  Nocte vef 6 , quam  belli dies 

4°  infecutus  eft,  quietem  ejus  certa? praediclionis fpecies  adumbravic.  Quippe 
fbmnumcapienciimagocujusdamobverfataprajdixit,  hofteeum  fuperio- 
remfuturum,inq';  aquilaJnece  vittorise  fidem  aufpiciacf;  fumpturum.  Ex- 
pergefadtus  Rexvifionis  otdinemdiepoftera,  magnacumomnium  admira- 
tioncvulgavit.  Sed&ibmnioomen  confentaneum  fuit.  Progreflbnamq; 
exercituaquihm,  quaeinquiete  demonftratafuerat,  comminus  confidere 
confpectmi,perniciequoadvolanshaftapetivit,fugamq';  alitis  velocijacu- 
lopra;cucurrit.Itaq;novitaterei  idfpemvicloriajfpedatoreserexit.Arripuit 
igituromeexercitus,atq;fortuitoaquilasoccafu  certifsimahoftiumruinam. 

5  Oincerpretatus  eft.Cuncti  quippe  eventum  fomnio  congruifle  cernentes, per- 
inde  atque  fecuri  rerum  in  fortunamfuam  acceptaerei  prasfagium  referunt, 
& quafi  indubitatam  vincendi  fortem ,  pari  mentium  aiacritate pra;fumunt„ 
Quoseoauda.ciaeipfaaufpicij  religio  proVehebat,  ut  jamfibi  vicloriam  an- 
teoculospraeponentes,absque  refpettu  periculorum  certatim  inprxlium 
profilirent.  Quibus  primam  pugnandi  occafionem  corripientibus,eodem- 

que 


2©4  SAXONIS    CRAMMATICl 

Ataesvsque  eventu  quo  omine  dimicantibus,  caeduntur  funditus  Sclavi.  VicTor 
s.  ^'/^MM^agnug  fdicipugna  pppularibus  percharus  evafic ,  eorumqj  propenfioro 
fubfidioroboratus,  ad  profequendum  regni  aemulum  redit ,  eo  quidem  in- 
ftantius^quddrerumfucceffusquo  plusfibigratiaepeperit,  hocmagis  Sveno- 
nisfavoremabfumpfitj  averfoq;  vulgi  animo  magnopere  refiduumejus  de- 
bilitavicauxilium :  nec  folum  contrahendarum  virium  fpem  fuftulit ,  fed  etiam 
contractasexcuffiit.  QuinetiamGuthfcalcusSclavicus  inter  caeteros,  qui  in- 
felicisejusmilitiaeftipendiadeferuerant,  diufefubalienisaufpicijsrem  infc- 
liciterge(TilTeconfiderans,cum  dominonihilfpei  relicTumanimadverteret, 
militemexuens,defecTorem  agere  non  erubuit,fuamq;  experiri  fortunam,  j@ 
quamalienamfequitutiusduxit,uccum  Regem  meliora  fperaturum  diffide- 
retjparernae  faltem  ncci  ultionemnon  negaret.Confilio  refpondk  eventus  j 
Siquidem  geftis  varie  bellisSclaviam  fuae  ditionis  effecit,utq;  externis  rebus 
infr>cTus,itadomefticis  mvicTusapparuic.  Nec  quaefitae  dominationisfelici- 
tatecontentus,  Saxoniam  poftmodum  parentisnecemultus  obtrivic,  parvae 
gloriaeregnum,autdiviciasrepurans,finonultionemopibusadieciflet.Adi6 
autem  Magnus  ob  vindictam  finium  fuis  charus  haberi  cspcuseft,  ut  oinnium 
confenfu  Bonicognominecenferetur  j  quodque  aliorum  moribus  tribui  afc 
folet,  fortunaelauuibusimpetraret.  Sveno  vero  defperatis  jam  rebusin  Sca- 
niam,utdiximus>profecT.us,  Svetiam(nam  macernum  indegenus  traxerat)20 
revifere  proponebat.  Quem  Magnus  conciiato  animi  imr etu  fubfecutus, 
cum  oppidum  Alexftadiam  praetenrer,deturbatoperoccurfumleporisequo, 
trunCo,cujtfspraea<utiforreftipitesemihebant,addcTusextingvitur.  Corpus 
ejusNorvagiam  relatum  Throndemi  in  regiorutn  monumencorum  area  fe- 
pulturam  poffcdit.  Ita  Svenorii  anguftifiimis  fortunae  cafibus  implicato, 
omnicj j  rnortalium  ope  defecTo,praefidium  fupernae  pietatis  arTulfit,regnumqj 
quo  illum  fortunae  iniquitas  fpoliavit ,  ejusdem  beneficium  reddidit. 

HlSTORI^E   DaNICjE   LlBRl    DeCIMI   FlNIS, 

SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORI/EDANICiE 

LIBER  UNDECIMUS. 

^Ost  haKDaniaeftacusvarijsrerum  cafibusflucTuatuseft.Quip* 

svTno  Pa§  W^^W  Pe Sveno fummam fucceffu magis quam viribus capir.Sed neqj 

iflrithifiiim  ®£  f($*w /r*  adreftituendam  Danicinominis  fortunansquicquam  ejus  fu- 


fceptione  profecit.  Nam  adeo  nec  favore  felix,nec imperio  ef- 
ficaxfuit,utfubjecTorum  animos  veteris  offenfce  acerbicatem  40 
.v  redolentes,adlyncerurnfuicuitumadduceret,autira  abftra- 
dos ad  placidiorem mentishabitum  inclinaret.  Tanta  fiquidem  mole in  Da- 
norum  praecordijs  priorisodij  reliquiae  confederunt,  ut  privatos  motus  Rei 
publicaEufibus  anteferrent,  honoremqjpatria:  fua  depcrire  focordia,quam_, 
fufcepti  ducis  aufpicijs  reftitui praeoptarenc.  Neq$  enim  facile  propagata  odi- 
orumfementisftirpitusinterit:  quippe  utgratiaein  odiumdeflexusfacilis,ita 
©dijadgradamdimciliseiTe  tranficus  confvevit,  raroqianimus,  quemfemei 
graviter  faftidivit,fyncerae  fidei  ftipendijsjjexcolir,  aut  cum  quo  vehementes 
primum  inimicitias  geflfit,  affecTuofe  poftmodum  in  gratiam  redic.  Cujus 
impotentiaevis  a  fimulcatis  ardore  profecTa,  arcanisq;  aemulatioms  flammis  <o 
alita,  non  folum  gerendarum  praeclarererumfpem  fuftulit, fed  etiam  magni- 
fice  geftarum  gloriam  cofrupit.  Verum  ea  res , ut  novae  majeftatis  contem- 
ptumitapriorisfidelicercultae  indicium  edidit,  fimulq;  recentis  injuriae  cri- 
men§c  priftinaEfideiperfeftionem  «xhibuit^ 

Prin- 


HISTORIM  DANICM  LTg.  XI.  8o£ 

Principio  regni  Svenonis ,  Roskildenfium  facrorum  antiftes  Avachus*  F'*#® 
moritur.  Sufficitur  Wilhelmus,  quo  CanutusMajor  &  fcriba  &  facerc^otc_.'E•^m^''f''*, 
ufusfuerat,  genere  quidem  Anglus,  fed  omnium  virtutum  partibus  ac  nu- 
merisabundeinftru&us,  idemq;pontificalium  facroruniaprimeperitus.  Ad 
cujususqjtempora  Scaniae  genti  religionis  privilegio  Roskildenfis  praefide- 
batautoritas.  Abeo  viro  dividuum  eflc  facerdotium  ccepit.  Cujus  Scania_. 
velutialterampartem  adepta,  protinus  inter  conjundta  admodum  oppida_» 
novam  muneris  potentiam  partita  eft.  Nam  Lundia  Dalbyaqj  protinus  fu- 
fceptum  interfefacrorum  divifere  primatum  ,  geminaq;  ejusdem  dignitatis 

10  ufurpatione  certarunt.  NamalteriHemicus,Eginus  alterifacerdos  acceflir. 
VerumHenricoobimmoderatumpotionisufum  abfumpto,  pontificatus  e- 
jusuniverfumjus,omniaq;honorisinfigniaad  Eginum  Lundenfiumpra-fu- 
lem  conceflerunt,  ac  veluci  in  unum  corpus  utraq^  facerdotij  fumma  conflu- 
xit,quanquammeric6in  ebriofiantifticisfatofobriuscivium  honosexpirare 
nondcbuit.  Sed  in  gregis  perniciem  fordida  paftoris  intemperantia  redun- 
davic,  innoxiaq;  civitas  poti  Poncificis  temulenciam  deponendi  facerdotij 
caufamhabuit.  Itaalteruminimica  bibertdi  cupiditasabftulit,alcerum  falu- 
tariscontinentiae  difciplinaprovexir.  Indignum  populari,  nedtim  Pontifice 
exceflum^cujusplenamignominiae  fortem  omnis  aevi  derifus  pleno  cavilla- 

,q  tionisludibrioprofequitur.  Ita  bibulus  pra-fulcandorem  fiicerdotij  turpilli* 
rnisgulae  maculisobfoletum,.quemvivendocorruperat,moriendoconfurnp- 
fit ,  humaniq;  calicis  cupido  hauftu  diviui  ufum  amictere  meruir.  Cumqj 
prdinigloriamdeberec,notaminculit,pro  virtutis  conciliatore  probriauclor 
eiFedus.  Nec  immerit6,qui  aliis  continentise  &  frugalitatis  fpecimen  exhibe- 
re  debuerat,tamindecentj  fatoviolats  fobrietatis  pcenas  pendebat.  Hujus 
memoriaDanicisannalibusnonparvaeeiiverecundiae,  quoniamperridicula 
morteconfumptus,privatumopprobrium  publico  rubore  perrudic. 

Hoc  loci  fplendida  Haraldi  memoria  tempeftivam  fui  exhibet  mentio- 
20  nem.  Quiqvumfratre  caflus,falutem  fuam  intrapatriam  tuerinon  poflet» 
fugam.Byzanciocredidit.  AcujusRege  homicidijcritnine  damnatus,dome- 
fticodraconilaeerandusobjechripraecipicur,  Nih.il  enim  ejusmorfu  ad  ne- 
Candos  reos valentius  ducebatur.  Cui in  carcerem  eunti ingenuae  fidei  fervus 
vltro  (cfti  damnationis  comicem  obtulit.  Exuit  vernam,  ut  focium  ageret, 
mortemqjexcipere,quamdominodeeflemaluit.  Utrumqjis-,  qui  cuftodia 
praeerat,  curiofius  obfervatum,  per  os  antriinermem  excuflumq;  demifit. 
itaq;nudatominiftro,Haraldumveiecundia,'grati_linteo  tanttimdifcincium, 
exceait.  Aquociamarmilladonatus,pifciculispavimentum  inftravit,  utha- 
beret  draco,inquo  primas  famis  procurfum  effunderet,reorumcj;  carcerali- 
40bustenebrisobfufioculivel  parvulamperfpiciendi  copiam  ipfo  fquamarum 
nitore  capeflerent.  Tunc  Haraldus  lecla  cadaverum  offa  anguftijs  tela:  con- 
fertiorisimplicuitjhisdemqjin  unum  globum  coaclis  veluti  clavam  effecit. 
Cumq;allapfusdracoin  objeciam  perquam  avideprcedam  irrueret,  dorfum 
ejusveloci  faltu  confcendens,  cultellum  tonforium,  quem  fecum  forte  tc- 
ctum  attulerar,  umbilico  ,  qui  folus  ferro  parebat,  immerlk.  SecTionetn 
enim  rigidiffimis  fquamis  obfitus  ferpens  caeteia  corporis  parre  fpernebat» 
HunccultellumWaldemarusRex  res  geftas  cognofcertdi  ac  referendi  cupi- 
dilfimus,  rubi?ine  exefum,  vixq;  fecandi  fufficientem  fninifterio,familiari- 
bus  faepe  monftrabat.  Sed  neq;  Haraldus  obfefoonis  eminentiam  ingenti 
belluae  ore  corripi,  dentiiimve  acumine  noceri ,  aut  caudas  voluminibus 
jOelidi  poterat.  Minifter  vero  compacfto  geftamine  ufus  5  converberatum- 
bellua:  caput  ad  fangvinem  &  necem  Usq$  crebris  iciuum  ponderibus  con- 
tundebat.  Quo  cognito  Rex  ultione  in  admirationem  verfa,  fortitudini 
fupplicium  remifit,  falutemqi  animofitati  tribuendam  putavic.     Nec  poe° 

S  iaatn 


106  SAXOtilS  GRAMMATICI 

sy?f°nam  remififle  contentus  ,  addidit  charitatem.     Navigio  enim    ftipen- 
'      M  dioq;  donatosabire  permifit.  Cumq;  crimini  fupplicium  deberet,  fortitu- 
dinipepercit>virtutemq;colere,  quamculpampuniremaluit. 

ReverfusHaraldusNorvagiam  occupat,  eaq;  potitus,  arma  in  Daniam 
transfert.  Igitur  Sveno,contraftis  Jutis,  cupidius  quam  confideratius  apud 
Dyurfam  fluvium  totam  Norvagicnfium  manum  aggreffus,  ut  claiTe ,  ita  bello 
qnoq;  inferiorfuit,  copiarumnumero  fefpondcnte  fortunai  Siquidem  tam 
infeliciter,quamtemeredimicavit.  Maximajucorumparsferrimetuflumen 
infiluit,  praereptoq;  hbftis  officio,  fua  vi  quam  aliena  confumi  tutius  duxit. 
Itaqyquod  abhoftetimebat,  fibi  ipfa  confcivit,  inq;  gemino  fati  dele&u  un-  l® 
da,quamarmisperiremaluit.  Igiturdumalterum  mortis  genustimidedecli- 
navit,alterum  cupide  comprehendit;  dumq;  adverfariumrefugit,hoftilem 
infeipfacrudelitatemexercuit,  tanquam  fpirifum  placidiusaquisquam  aeri 
redditura ,  ac  violentiorem  exitum  ferrO ,  quam  fluctibus  expertura.  Ita  ne- 
fciasvirilitcrmortem ,  an  effbeminate  petiverint,  incertumqjutrum  fati  cu- 
pidis ignavia,anvirtusincefierit,  quoniam  tam  vehemensanimi  aeftusfortes 
neantimidifpiritusfuiraptoresextiterint,ambigua:  exiftimationis  effe  fecit. 
Brevi  poft  dux  vi&i  agminis  Sveno  Scanije,  Sialandiaeq"  ;,  ac  praeterea  quarun- 
dam  infularum  viribus  recreatus,  Niflam  fluvium  claffe  corripit,  eademq; 
fupervehienti  Haraldo  obviaminaltum  procedit.  Cumq*,  Danipaucitatem  20 
fuamhoftilisfrequentiae  comparatione  penfaflent,  raritati  confertione  fuc- 
currendum  r ati ,  digefta  in  ordinem navigia  tenaculis  fociare  cceperunt,qua- 
tenus  continenti  nexu  cohaerens  claffis  expeditius  opi  invicem  ferendae  irer 
fterneret,cundisq;  hac  neceffitate  duratis,  tamfugosquam  viclOriaeindiflb- 
lubilis  communio  foret,  nec  cuiquam  a  tanta  collegij  firmitate  dilabcndi 
faseffet;  adeoimbecillitatemneceffitate  roborandamduxerunt. 

Hic  nobis,  Aflace,  Skyalmonis  Candidi  remex,  ©b  immenfam  bellicae 
virtutisgloriam  literarum  praeconijs  inculcandus  occurris.  Danis  fiquidem 
adverfumNorvagiehfesmaritimO  certamine  decernentibuS)hon  contentus 
dariffimam  pugnam  intra  proprium  edidiffe  havigium,  omnibus  corporis  }e> 
tuimunimentis  praeter  fcutum  abjectis, tohfertiffimam  hoftium  ratem  infi- 
luifti quercusq;  quam in  guberhaculi prius colligametttum  excideras ,  viribus 
fretus  hoftium  corpora  converberafti,  ejusq;crebris  &vegetis  iclibus,quic- 
quid  obviumfueratjobtrivifti^ingentiqiverberumfragoreftupentesprslianti- 
um  animos  a  proprijs  periculis  ad  tuae  virtutis  fpedtaculum  deflcxifti.Quine ti- 
am  fortiffimos  utriusq;  agminis  bellatores,  operis  tui  admiratione  fuflepti 
certaminis  immemores  reddidifti,  pugnseq;  ac  periculorum  oblitis  avidius 
te  intuendi,  quamfeipfostuendi  ftudium  incuffifti>  itaut  promptiffimi  qui- 
que  hegle&o  difcriminis  fuihegotio,pIus  te  vifo  ftuporis,  quam  ex  dubiaj 
faluteformidiniscaperent.  Itaq;fortius  fufte,quam  caeteriferro,  remgef-4° 
fifti,  cuUclaq;  intolerabili  modo  comminuens,  hinc  Danicis,  inde  Norva- 
gicis  Oculis  incredibilem ,  nifi  fpe&areris ,  operam  edidifti.  Adeo  auterru. 
fociorum  paucitatem  hoftium  multitudini  coaequafti,  ut  difparem  viribus 
pugnam  in  noclem  usq;  par  belli  fucceffus  extraheret,  numeroq;  diffimiles 
copias  fortuna  perfimiles reddidifti.  Poftremd  qvum  omnem  navis  remigem 
partimfufte,  partim  fluclibus  obruiffes,  compluribus  fedlevibus  plagis  per- 
ftridus,ex  tothoftibus  admirabilCm  folus  vidoriam  retulifti.  Qus  res  veri 
fidem  excederet,  fi  non  Abfolon  audor  fuis  eam  relatibus  tradidiffet,  Ve- 
rum  Danis  nullam  virium  acceffionem  circumfpicientibus ,  Norvagienfi- 
bus  infperatus  domeftici  ducis  adventus  affulfit.  Quo vifo,  Scanienfes  con-  f o 
tufis  debilitatisq^  animis,  no&u,n£  res  ftrepitu  proderetur,  claffis  focieta- 
temfolvere,refciffisq;  vinculisjac  perrupta  nexuum  confertione,a  caete- 
ro  agmine  intempefta  fe  noclie  fubducunt.  Deinde  tacitis  remorum  icti- 
bus  fugam  adepti,  furtivo  difceflu  fluminis  diverticula,  quibus  excefleranc, 
repetebant,  ibiq;  relidis  navibus  palfim  per  avia  profugere,  merito  omnis 

Danicsr 


fflSTORlM  t>AXlC&  LIS.  XI.  207 

Danicde  aetatis  cofivicio  lacerandi.  CujUsfugaedeformitas  aucT:oribusquam-|J^^^ 
maxime  erubefcenda,  ad  pofteros  qUoq$  prObrofa  defcendit.  Luce  feddica 
Sveno  fugiciva:  admodum  clafsis  pudore  pCrculfus,  pertinacifsimarefiftendi 
virtute  fortunamfuamarmis,  quam  fugaeeredere  maluit.  Igitur  quanquam 
&clafsis,&militum  numeroinfetiofem  fe  cerncret,  exiguas  bello  reliqUias 
applicat,  viftute  fua  fociale  probrum  abluere  cupiens,  bellaqj  animorum.. 
quamnumeriroborefortiUsgeri  judicansi.  Sed  peftiferum  temereiniti  cer* 
taminisexitum  expertuseft;  quippe  numerovicloria  paruit.  Skyalmo  Can- 
didus,cujus  nueufuoternporetotius  Sialandiae  vires  regebantur,  graviter  a- 

IO  (tridus,immenfaqjhoftium  multitudineconclufus,capitur,nonquodtimi* 
de  pradiatus,  fed  quia  labence  fangvine  viribus  prorfus  vacuus  extitit,tantumq'$ 
ejus  apudvicloresamplitudini  donatum  eft,utalias  capcivis  parcere  infoliti» 
faluti  ipfiuscuftodiaepraefidiumadhiberent.  Quippetam  confpicuae  dignita- 
tis  virum  ferroaggredi  pafsinonfunt.  Neq;  enim  prajfensilli  fortuna  praete- 
ritaevenerationem  adimere  valuits.  Scd  hanc  cuftodiae  vim  apud  Caprinunl 
lacum  profunda  no&e  decepih  Csterum  Haraldus  non  contentus  Dano- 
rumviresduabusexhaufifievicT:orijs,ijsdern  hoftili  ftudio  frequentiusimmi- 
hebat.  Cujusqvam  SvenOinftanter  motibus  urgeretur,  lacefsitae pati iae  de- 
fenfionem  majore  fiducia,quamfortunaparaibat>  Teniocamen,  bina  prius 

20  clade  afHidus,  fortunam  fuam  publids  armis  commitcerc  verebatur,  qui 
jamremDanicamduarum  pugnarum  cemerarijsingrefsibusa  fe  confradtam, 
videbat. 

Intereaminores  Godovinifilij ,  regni  a*mulatione,majorem  perofi,vo- 
luntario  fecefiuinvifamejus  dominationem  vitarunt,ultroq;  exilij  tenebras 
ferre,quam  fraternae  incra  patriam  fortunae  fplendorem  confpicere  malue- 
runt.AdultimumHaralduHiNorvagiae  Regem  obfequij  promifsione  conve- 
niuntjfuampatriaEqifubjeclionem  polliciti,  fifumma  per  eum  potiri  quivif 
fent»  Rapuitoblationemexulutnavida  dominationis  ambitio,  AnSglisqilit- 
toribus  NorvagiCa  clafsis  advehitur.    Eodem  forte  tempoce  Normanorum 

30  dux  pari  impctu  diverfum  infulae  latus  aggreditur.  Cujus  Rex  Haraldus  ia- 
ter  gcminas  hoftium  partes  anceps  quam  priorem  exciperet,  aliquandiu  li- 
berumutriqiprocurfurnreliquit.  Quartt  ipfiusCunctaCionem  NorVagienfes 
timori  confentaneam  rati,  neglectis  cotporum  munimentis,perinde  ac  fe- 
curi  periculorum  validius prxdae incubuerunt.  Sed  dum  incautius ruunt fpar- 
fi  palantescj;ab  Anglis  nullo  negotio  ttucidati  funt.  Earesvictoribus  maxi- 
maqu£q;audendifiduciammini(travit.  Sed  mox  temere  crefcente  audacia 
Normanosadorti,infeIicipugnarecentisvic~toria:titulumperdiderunt.  Neqj 
ullum  vicliRegis  veftigium  extiti(Tet,nifi  poftmodum  abagreftibus  orjfcuro 
folituditiis  loco  repertus  proderetur.    Cujusfil.j  duo  confeftim  in  Daniam 

^Ocum  forcre  migrarunt.  QuOs  Sveno  patefni  eorum  meriti  oblitus,  con- 
fangvinex  pietatis  more  excepit>  puellamq^  Rutenorum  RegiWaldemarOj 
qui&ipfelarizlavusafuiseftappellatus  j  nuptum  dedit.  Eidem  poftmodum 
noftritemporisduxutfangvinisi  i£a&nomimsha:res  ex  filia  nepos  obvenit. 
Itaq.-hincBricannicus,  indeEous  fangvisinfalutarem  noftri  principisortum 
confluens,communemftirpem  duarum  gentium  ornamentum  effecic. 

ExtiricloHaraldojCui  fcelera  Mali  Cognomen  adjeceraru,  Svenonisre* 
gnum,quodanteadmodum  claudicaverat,  perindeatqj  acerrimo  hofte  va- 
cuurn,profperioris  fortunx  gfadibus  incedebat,  opprefsumqi  Daniae  gu- 
bernaculum  plena  profperitatis  vela  folvebant.      Hic  qvum  libefalnaro 

50  illuftrisj  beneficentia  celeber,  ctindisqj  humanitatis  partibus  perfectifsi- 
mus  haberetur,  etiartl  facraruni  a:dium  condendarum  ornandarumqi  cu- 
ram  intentifsime  edidit,  rudernq;  adhuc  facrorum  patriam  ad  cultioretTL. 
f eligionis  ufum  perduxit.Verum  hunc  morum  candorem  fola  libidinis  intenv 
perantiamaculabat.  Compluriumnamqj  illuftriutn  puellarum  caftitate  de- 
libata,tit  riullum  ex  tnatrimonio?  ita  complures  ek  pellicibus  filios  fuftuli^. 

S  i  Equibus 


,  ioS  SAXONIS  GRAMMATICI 

svm N©E  quibus  fucre  cum  Gormone  Haraldus,cum  Svenone  Omundus.  His  ac- 
*^>fe'^wcefiereVbbo&01avus,Nicolaus,  B;0rno,atqi  Benedi&us,  paterno  quam-, 
rnaxime,macernominimumfangvini  refpondentes.  Confimilis  copulae  ob- 
fcuritas  Cariutum  & Ericum  maxiiha  patriae  ornamenta  progenuit.  Sed  &  fi- 
liaSiHcha,  quae  poftmOdumGuthskalcoSclavicoeonjunxacceflit,infcquen- 
tibusreferenda,  pellicepariter  orta  proditur.  Tandem  Rex  animum  fuum 
ab  illecebrisiuxurise&immoderato  Veneris  ufu  retfaclura,  genialis  tori  ca- 
ftitace  cohibere  eonftituit.    Ut  ergo  multorum  pellicatuum  experienciamj 

decentinuptiarumufu,uniusq;nratrirtionijlegetedimeret,  nec  calibusulte- 
riuscubiculismajeftatisfuaevigoremabfumeret}  Gutham,  Svetico  Rege  ge-  10 

nitam,fangvinecohjundamfibi,legitimaeproliscupiditatecomplexus,fimu- 
lata  conjugij  religione  collegit,  ejusqjcoitum  pro  matrimonio  habuit.  Ita_» 
dumadconjugalia  facra  celebrandaanimum  induxit,  eorum  nomineflagi- 
tium  coloravitjdumq^abunofecrimineretrahit)  inaliudrepenteprovolvir. 
Sedtolerabiiius,quddalienifangviais,quamquodfuae  propinquitatis  copu- 
lam  ufurpavit:  quafnquam  uterqj  hujufce  Veneris  ufus  impudicitiae  crimini 
obnoxiusfit* 

Quamrcm  Eginus  &  Wilhelraus  intadtam  praeterire  pafli  ndn  funt.  Quip- 
peRegematam  illicitothalamo  fruftraconantesabftrahere,  monidsq;diri- 
mendi  contradusperfeveranter  aggrefli,  adverfum  inceftuofam  ejuslibidi-  20 
nem  debitae  reprehenfionisamaritudmemdiftrihxeruht.  Cumqjcorreptio- 
niinfiftentes  nihil  fe  ea  profeciffe  coghofcerent,  apud  Bremenfium  Antifti- 

teminjuftasejusnuptiasaccufantes,  majoriPontificiocaftigationisarbitrium 
reliquerunt.  AquocumRexper  facr.-macfalut3rem  admonitienemincefti 

reusagerecur,difciplinaeminasoppofuit,feqiferrocorreptionisinfolentiam 
reprefiurumedixit.  Itaqjvexatioim  impatietis,  plus  crudelitati  ftiae,  quam_, 

facrofahcti  juris  viribus  indulgendum  puravit,  religiohisqj  quam  nupcae  de- 
fertorefle  maluit.  Quae  res  ab  Hamburgenfibus,  maritimi  periculi  metu,  ad 
Bremehfespontificiumtranftulits 

HaecvolventemWilhelmuspropoiitumexequi  monitisfuispaflusnoneft.JO 
San&itateenimeonfilij  confentaneum  furon  impetumab  ejus  peclore  fub- 
movit,maximaq}do&rinaefuaeperfeverantiaftudiumejusa  fententiarevoca- 
vit.  Itaq,repentefanioraffed9Regisanimi)moccupaVit.S.iluberriraonamq; 
praecepcoris  imperiorelipifccrecoadus,  continuoinjufti  cencubitusnexum 
refcidit ,  depofitoc^  ftuprofae mentis ardore ,  nuptam  repudio fubtnovit.  Nec 
folum  ira  abftinuit , fed etiam  ab  illicita  connubij  ufurpatione  mentem  retra- 
xit.  Gutha  quoq;  paternos  penates  repetens ,  fufceptis  viduitatis  infignibus 
cumfumrhamorumfinceritate  confenuitj  caftitacemq;  votisprofefta,  virilis 
concubitus experientiam abdicavit.  Et quia injufto fe toro maculaverat ,  nul- 
lum  ukerius  fibi  juri  effe  permifit.  Sanctitatis  (iquid,em  amplexa  propofitum,40 
reliqvum  vitae tempus  ccelebs  exegitjingentiq;  pudiciciae  feveritate  illiciti  con- 
cubitusnoxamlicentisevitationepenfavit.  SednecinerciotiQtempusefflue- 
re  paflfa,quotidiana  confvetudine  exquifita  Sacrariorum  ornamenta  flngebar, 
inq;  eandem  opdram  cOntinuam  ancillularum  curam  cogebat.Inter  quae  chla- 
myiemfacerdotalem  futilibus  figillisexculcam,  preciofsq;  materiaeimpen- 
fa  ac  mirifkioperis  arte  elaboratam,Rofkildenfi  Sacrarto  doni  nomine  largita 
eft.  Aliaquoquecompluradivinicultusinfigniafacrorumufibus  operataeft. 
Sveno  vero  facroriim  adminiftratores  quam  maximc  converfationo 
probabiles  contrahebati  Irt  quibus  quanquam  fcientiam  veneraretur, 
morum  tamen  curiofius  habitum  intuebatur,  indignum  ratus  literarum_>r® 
fvavicati  fummum  familiarit-tis  confortium  tribui.  Adeo  igitur  hone- 
ftatis  fcholam  literarurri  rudimentis  praeponderare  credebst ,  ut  in  agen- 
do  clericorum  delectu  virtutis  potius,  quam  fcientiae  elementa  penfaret, 
lateraq,  fua  fidis  quam  dodis  obfequijs  vallare  mallct.   Svenonem  quoq; 

Norvar 


HISTORIM  DANICA  LIS.  XI.  200 

Norvagicae  regionis  virum  cunclis  virtutis  partibus  ac  numeris  inftruftiP  \I^^Lm 
fimum  fed  parum  jufta  notitia  licerarum  monimenta  complexum,  in  jus 
familiarkatis  adfciverat.  Hic  exf  praefe&ura  ad  facerdotium  translatus, 
tamecfi  Latinae  vocis  penuria  premeretur,  domeftki  fermonis  opibus 
abundabat.  Quem  csteri  ingenijs  fuisob  virtutem,  qua  ipfis  praeftabac,  a 
Rege  prsferri  videntes ,  perridicula  impericia?  exprobratione  fcurriliter  cavil- 
landumduxerunt.  Rem  enimdivinam  acluro,  derifusgratia  affectum  litura 
codicemfubjecerunr»  Qui  qvum  falucemRegivotis  libelloexpreffisfolenni 
verborum  precatione  debuiflet  expofcere ,  ipfum  fvmuli  nomine defignatur9, 

j0  vitiataaba:mulispagina,muliappellationefcedavit.  Neq;  enimlitura?  erro- 
rem  correctionisbenefkio  redimere  noverat.  Igitur  cjrcumftantes  lectoris 
imperitiamjocabundocachinnorum  anhelitu  profecuti»  immodico  ora  rifu 
folverunt:  ipfoquoq;  ioci  irricamento,  religio  in  ludibrium  abjit.  Finka_» 
actione  Rex  amotum  arae  libellum  complexus,  cum  &  ipfum  in  vida  man  u  cor» 
ruptum&recentislituraeveftigiacaufaminerterfufaeprecationisafpiceret,in- 
vidae  focictatisanimosdeteftatus,infultantium  fraudem  coarguit,  ipfosq;ob- 
trectatione  vitiofiores,  quam  Svenonem  infcitra  eomprobabat.  Eundem_. 
quoq;  brevi  irriforibus  fuis  imperitiam  exprobraturum  adjecit.  Deinde  fcho- 
lam  eum  petere  hortatus ,  fumptum  fe  adminiftraturum  promittit.  Neq;  hac 

20  requicquamde  confvetaejus  familiaritatedecerpfk,ne  invidiae  refpondifTo 
potius  quarn  obftkifle  videretur.  Profectus  Sveno  effkaciffime  liberalium 
artmm  ftudijs operatus  eft.  Quippe  literarum ,  quibus parum infervierat , do- 
cumenta  fumere  cupiens,  percipiendae  eatum  difciplinae  gratia,  omilTa  do- 
meftica,peregrina;  feholae  erudiendumfe  dedit,  animumq;  doctrina:  capa- 
ciffimum  excolens,  Latino  fe  fermone  affVefecit.  Cujus  ftudijs  abunde  in- 
ftrudus,vocabulorum  vim  adfummaquaeq;  Grammacicae  rationis  elementa 
animidocilitatepercepit,abfcifToq;rufticirigoriscrimine,  facundiamfuam_ 
ingenij  exercitatione  polkiorem  effecit.  Itaq;  flagrantiffima  difcendi  cupidi- 
tateckrumfcienti3emagifteriuraretulic,breviq^morarumproceffu,quosim- 

20  perkiaederiforeshabuk,ingenij  admiratores  invenit.  Primum  inter  omnes 
WilhelmusapudRegemfamiliarkatis  locum  occupaverat,ejusq;gratiae  mu- 
tua animi  viciffitudine refpondebat.  Etenim  ab  ipfo cacCeris  impenlius  cukus, 
charkatis  dignationem  fingulari  fide  penfabat.  Horum  fidei  Rex  tanquarru 
tutiffimisobfequijslatera  fua  cingenda  commiferat. 

Sed  & fequens cafus in  Antiftite  feverkatis pukherrimum ,  in Rege certif- 
fimummoderationisdocumentum  exhibuk.  Ipfe  namq;  facro  circumcifio- 
nis  pervigiiio  folentti  magnatum  convivioferiatus,cum  quorundamprinci- 
pum  clandeftina  obtreclatione  parum  honorate  de  fe  habkum  eomperiffec 
lermonem,  occultameorum  perfidiamtemulentis  lafcivijs  detectam  exifti- 
i0mans,ira>aculeisac~tus,  mifitqui  ipfos  matutino  temporc  intra  Trinkatis  ae- 
dem  oraturosconfoderent,  tanquam  in  facrispenetralibus  aptiffimushuma- 
narumcladiumlocuscxifteret.  Itaq;  actum  erga  convivas  facinus  facrilegio 
duplicavk,ipfumq;pieratisdomicilium  crudelitatis  officinam  effeck,neque 
loci,auttemporis,quominuscupiditatiindulgeret,relpedumhabuit.Quam 
remAntifte;,  templi  (utpareratj  violatione  permotus,inprimis  diffimulan- 
ter  excepit,  neque  indignationem  fuam  uila  ex  parte  ftipatoribus  patefeck, 
opportuno  vindictam  tempore  praebiturus.  Nam  qvum  rem  divinarrL» 
pontificali  more  peragere  debuiffet,  non  folum  adventantem  Regem  oc- 
currendi  veneratione  excipere  fuperfedit ,  fed  etiam  Sacrarium  fubire_> 
)°connifum  a  primis  ejus  liminibus  absque  refpe&u  familiaritatis  facerdotij 
infignibus  ornatus,  baculo  ,  quo  utebatur  ,  exclufit ,  facrorum  penatiurrL» 
aditu  indignum  judicans,  quorum  religionem  non  fine  gravi  pacis  ruboro 
civili  fangvine  maculaffet,  fuppreffbcu  dignitatis  nominenon  Regem  eum, 
fed  humani  cruoris  carnificem  appellabat.  Nec  reum  objurgafle  conten- 
tus ,    aculeum  virgae  ejus  pettori  inrixit ,  armacumqj  duritia  animurru 

S  i  imperatj  . 


210  SAXONIS  GRAMMATICI 

SPE  N&  imperati  parricidij  pcenitere  perdocuit-    Fnimvero  privatas  fbcietati  pu* 
zjiritbijiiiui  blica?  religionis  verecundiam  prastulic,  non  ignarus  alia  elTefamiliaricatis 
officia,aliafacerdotij  jura,quibusfervorum  eeque  ac  dominorum,  nequo 
ingenuorum  parcius,  quam  ignobilium  flagitia  vindicari  par  eft.   ("umq; 
abunde  foret  repulfam  egiffe,  etiam  execrationem  adjecit,  nec  dubitavic 
inpra:fentemdamnationisquoq;proferrefencentiam.   Itaq;  rnirifica  auda- 
ciadubiumreliquic/forciusillum  manune,anvocepulfaveric,quemgravi- 
bus  admodum  contumelijs  proculcatum  prius  lingvx ,  deinde  dextra»  re- 
pulfamul-tavic,  inq;  peclore,  quo  vircutem  ante  coluerat,  vitium  contu- 
dic.  Neq;eniminc_rn  evidenti  fcelere  lorigum  ukionis  tempus  expe&an-  jq 
dumpu:avit,faciliusoriginiarq;incunabuliscu]pa;,qUamulterioribusejus 
incremenrisoccurrendumexiftimans,  nemoraalitumcrimen  diuturnita- 
tistraitu  convalefceret.   Igitur  utRegem  impocencia_&  temericatis  incur- 
fus  tranfverfum  in  facinus  egit,ica  Antiftifemad  exercendam  vindi&amj 
,    ■         profe£ta  a  religionis  annulatsone  feveritas  concitavit.  F.nimvero  forcicer 
vindscatareligione^&debicam  ordinifuofidem,&aliena;temeritatifaluta- 
rem  reddrdit  dsfciplinam.   Neeniro  folennium  offLiorum  tutelam  omit- 
terevideretur,  veluti  indulgentia;oh!itus ,  fevericarern  exercuit,  neq;  fan- 
clitatisinimicoamicusexiilere  aucaffencatoris  potius  quam  pontifieispar- 
tespraTenrarefufiinuit.   Cse  erumfpeciehoftem,  revera  amicurnexhibuir,  20 
quia  fidaconcordis  pignoraac  fyncera  familiaricatis  flipendia  potius  j  ifti 
rigoris,  quam  iniquifavorisexamineponderabat.    Quapropter  manfvecif- 
iimumingenium  fuum  depofica  ad  reropus  clementia  aufrerirati  fubjecic, 
mcritoq;ad  rirmandam  religionisdifciphnam  aliquidacrudelitate  fibi  pau- 
lifper  mutuandumputavit,  Quamobreminfeftomilitumconcurfupeticus, 
applicatoscervici  fuogladios  animi  firmitate  coneempfic,tantumq';  fe  in_j 
dcfpiciendispericulisgeifit,quanc'jm  egerac  inprovocan  ;is.  Tantoanimi 
robore  praeditus,  tamq'i  generofi  fpiri  tus  abundantia  inftructus ,  divina*  cha- 
ritatis  munimento  fuperior  humani  timoris  viribus  apparuit.    Cujus  Rex 
inhibitanece,qvumeum.nontemeraria  offenfa,fed  publicae  fevericacis  fi  y> 
ducia  concitatumanimadverteret,confcientix  rubore  perfufus,  fcelerisq; 
quam  repulfai  pudcre xgrior,  continuo  regiam  repecic ,  quiecamq';  frontem 
contumeliofe  correptus  exhibuic,  nec  ipfa  quidem  generofs  indignationis 
Verbainvicusaudivic.  Deir.de  regiaveftedepofica  obfoletamaccepit,  rr  ce- 
roremq';deformitate  cultus,quam  fplendorecontumaciam  teftari  maluic. 
Neq;  enim  tam  trifii  pontificis  fententia  perculfus,  regalis  magnificencia; 
cukumgeftarefuftinuic.   Scd  abje&is  regsa;  majeftatisinfign.bus,  infigne_, 
poenitentia:fagulum  fumpfic.   Quinetiamfimulcum  vcflepoteiiaamexuic, 
atq;exfacnlego  tyrannoridusfacrorum  venerator  ev^fit.  Siquidem  nuda- 
t.spedibusadatnum  regreiTus,inejut  fe  aditu  proftravit,  terr-amcj}  fup  li  40 
citerofcuTtus,do!oreai  quiexconturrieliaacerrimusinfLgifolet.verecun- 
dia  ac  moderatiene  compreffir.    Neq;  enim  continuo  repulfas  vindicemj 
eeit,  fedpudoreac  pcenitentiactilpam  cruentiimperij  redemit.   Exula(Te_> 
hu  usanimuminnequitia,  nonhabicaffecredimus:  quem  Ut  primo  teme- 
ritas  tranfverfuminfacinus  egit,  ita  poffrnoaum  squiisima  modcrationis 
cemperies  rexit.   Quantaenim  mafvecudine  pe£tus  ejusinffructum  fuif!e_, 
putemus,qu>pontiflcempalam  feverifsimisfacerdotij  vribus  adverfum  fe 
ufum ,  non  folum  impunitate  donaret,  fed  etiam  humilima  venia; petitione 
Venerari  fuftinuic,  graciamq';  cam  pudoris  patrocinio,  quam  pccnitentiaJ 
beneficiomeruit?  Divina  fiquidemobfequio,  non  viribuspropicianda  no-f° 
verat,ideoq';atrocitatem  fcelerisverecunda  mceroris  acerbitate  penfabac. 
Quineciamparvulo  pudorisirritamento  magnopere  confufus,  excitatanij 
jgnominia  virtutem  rubori  imperare  coegit ,  quantumq';  violentiae  religioni 
crodelicenmperandoincuflerat,  tancum  veneracionis  vehemencer  animo 

concufus 


HISTORIJE   &ANICM  LIB.    XI.  211 

contufus  exolvit.  Seddumcaliterfegerit,irtufitatam  facerdotalisauxilij  Qfc^J^fi^ 
mentiam  expertus  eft.  Interea  Antiftes  inchoamento  pfallendi  facTo,  pri- 
maq;  concentus  parte  edita,  qvum  Graecs  precationi  folennem  rite  Gloriam 
fubne&eredebuiffet,exftipatoribusfupplicemforibus  RegemadciTe  cognq- 
fcit.  Igiturceffatocantu,  cleroq;conticerejuffo,  fores  repetens,  qvum  Re- 
gem,quiditafegereret,  percontatus  fuiffet,  atcj.,  ilJe  criminis  conreffior.o 
fa<Ta,religioni  kk  fatisfacTurum  promittens,  facerdotalis  fubfidij  veniam_. 
poftulaffet,  continu6execrationeremiffajacenteinamplexuS)2bft«;rfislaciy- 
mis,depofitisq;dolorisinfignibus,  &cultum  &  animumRegiumrefumero 
10  juffit*  non  licere  inquiens  privatum  moerorem  publicis  inrercfTe  tripudijs. 
Neq;enim  eum  humiliorem  dignitatefua  vultum  gerentem,  aut  fuppficeriv 
liminibusadvolutumintuerifuflinuit,  fedbenignioribus  verbis  recrdatum_>, 
priftinamveftem,qua  majeftatem  fuamconcinniorem  effkeret,  corpoii  re- 
ponere,  cultioremq;progredijubet:  fatis  graveseumpoenasreligioni  dedif- 
feratus,  qui  fe  tam  demiffe  agere,tamq;  fuppliciter  profternere  fuftinuiffet'. 
Deindeimperatis  poenitentiae  rebus,  cantores,  quorum  rrequentia  folenni- 
tas  agebatur,  inoccurfum  ejus,  quo  ornatius  reciperetur,  procedee  jufiit, 
ftatimq,-  venerabiliter  exceptum,cuncTis  lartifa  ovantibus,ad  aram  uscjj  per- 
duxit.  Ita  prloris  violentix  fpeciem  honefto  comitatis  genere  temperavir, 

20  repulfa?qjdeformitatemfpeciofopenfavitobfequio.  Nec  minus  inpoeniten- 
tia  venerationis,  quam  aufteritatis  in  admifio  repofuit.  Quin  etiam  adhuc 
moerenti folicitudinem detraxit,firiuciam adjecit, privatarq';  ti iftitiae  falebram 
publicagratulationedifcuffit.  Itaq;quod  in  potentis  viri  feelere  pollututru 
fuerat,reli<*iofafeveritateexpiatum  eft.  Sed&  populus  maximo  plaufu  tam 
fpedataminRegeverecundiamcomprobabat,pluspcenitentia  pium,  quam 
jmDeriofceleftumevafiff-confeffus.  Peregeratjam  Pontifexfeveriacpij  vin- 
dicispartes,inq;eodemrigoris&clementia:experimentofegefin,nccparci- 
usveniam  quaru  vindicTam  exhibuit.  Quippe  cujus  contumaciam  fevere  re- 
pulit,  indulgenter  modeftiam  coluit,  ficq;  pi-tari  juftitiam  contemperavit, 

20  utnecfpernerecfupplicem,necreciperetinfo!entem.  Quainrepaterniaffe- 
cTus  habitum  plenifiime  repraefentavit,  quod  parentis  more  correptionem_, 
Blanditiis  fubfecutus,neq;  auc  elatum  amplecTi ,  aut  demiffum  afpernari  fu- 
ftinuit.  Poft  ha:c  ornifTa  altaris  facra  repetens,  fummo  patri  regiae  expiatio- 
nistfloriam  fuccinit,eoq;fereniusgaudium  fubijt,  quo  tetrior  ludus  caufa_, 
prxceffir.  Rex  ipfe  biduumquiete  peragens,  tertio  demum  die  regio  culru 
ornatus,inter  ipfamifta:  facra,  excelfam  scdis  partem  confcendit,  filentioqj 
perprsconemvenerabiliter  acTo,  coram  omnibus  femet  graviffima  accufa« 
tioneperftrinxit,acerbum  religioni  vulnus  tnflixiffc  conf.ffus.  Deinde  col- 
laudata  antiftitis  indulgentia,quod  tanto  crimini  tam  repente  ignoverit,feq; 

40  juffu,etfinon  manu,  reum  celerrime  facrorum  ufibus  reftituerit,  pro  tarm, 
cruentiimperijexpiationemuneris  locoSteflfniea.  provinciaedimidium  arisa 
fe  conferri  publicat.  Nec  erubuit  multorum  auribus  fingularem  flagitij  fui 
committere  notionem.  F.a  res  in  extricabilem  regni  fiacerdotijq;  conc  ordi- 
amoperataeft.  QuippeRexnonfolum  Antiftitem  ineodem  amicitia?  gradu 
habuit,fedetiammajoribusdignitatisincrementisdonavit,  plus  crfficijs  ejus 
ad^ratiam^quamcontun.elijsadiracundiamconcitatus,  quem  non  privata 
ira ,  fed  publicae religionis injuria  adverfum  fe  provocatum  videbat.  Hic  enim 
mirificamilliusfevericat£m,illefancTiffimam  hujus  moderationem  benevo- 
lentia.  conftantia  profequebatur.  Sed  &  uterq;  quotidianis  votis ,  ne  tantae  ani- 

5  O  morum  concordiae  dividuum  fati  tempus intercederet , exoptabat.  Itaq;  fum- 
mx  venerationis  officia  certatim  mutuis  fibi  ftndijs  impendebant,  adeoq;e- 
ximiamfocietatisfidemhonorisviciffitudinenutnebant,  ut  potius  inter  eos 
amicitiarparitas,  quamfuperioris  adinferioremfamiliaritas  ccrneretur. 

VeniamnuncadCanutumSvenonisfilium,quipropitia_  fortunae  benefi- 
ciofummisnaturjEdotibuscumulatus,magnocumindolisexperimentoaeta- 

S  4  tem 


2l2  SAXONIS   GRAMMATICl 

svexo ceraanirnoprascueurrit.  Quippe  contracta  juventute,myoparonurn  pira- 
xfiritbijiiiM ziczmonftva  perdomuitjSembieisatqueMhonicis  illuftrerntrophaeis  ado- 
iefcentiarfi  egic,  noVisq;  virium  gradibus  paterni  roboris;fundamenta_> 
tranfcendit.  Quxvi&oriafuturumejusdominiumorainaraeft.  Proampli- 
ficandacuendaq;pacriajugesexcubiasgeific,rerumq;,quarumobinfirmam 
adhuCxcatemvixfpe&atorelTepotuic  ,auctorhaberi  prsefumpfic.  Quineci- 
am  iuvenile  corpus  concinuo ufu  ad bella  impigrc conficienda , armaq;  viri- 
licer  fuftinenda firmabac ,  famaque ej us bellica  vi  in  cantum  clanraus  excef- 
&c ,  uc  redivivum  magni Canuci  fptricum  forcunamq;  fimul  cum  nominis  vi- 
derecur  communione fortitus, ade6  uc nullus  eum  pacerni  regni fucceffione  lo 
pocicurum ambigerec.  Neq; enim virtute jam maturus, honori intempefti- 
vusvidebacur.  Sednec  liberalicatisfpecies  ejusadolefcenciaidefuic.  Cujus 
fracrem  Haraldum ,  nacu  majorem ,  obtufi  admodum  cordis ,  inter  juvencas 
iniciaperpetuusinertias  fopor  opprelTum  tenebat. 

Tartdem  Svenonem  ulcima  pene  feneclute  Confedtum,  apud  Sudda- 
thorp  jurjjcarum  parcium  oppidum  febri  implicacum  adverfa  corporis  vale- 
tudo  corripuic.  Qui  cum  peftifero  hnmoregraffante facalem  cordi  dolorem 
imminerecognofceret,parvulasadhucexcremi  fpiritus  reliquias  trahens, 
aprxfencibusfe  Ro&kildiaj  fepeliripecivic.  Nec  minifterij  eorum  promiffo 
concentus,  facramenco  fidem  exegir.  Siquidem  loci  ilfus  religio  Regibus  2© 
vecufto  moreexeulta,utvivisfcdem,itafato  fun&is  fepulcurarn  pra:ftare_, 
confveverat.  Janrq;Regiscorpusabijsdem  amplo  funere  elacum  Sialandi- 
amusq;  pervenerac,  cum  primum  Wilhelmus  in  occurflim  ejus  Veniendi 
mandatafufcepic.  Necmoracus,ad  urbemcurfu  feftinaco  contendit,  inq; 
ipfaTrinicatisade,  accerficis  qui  cerram  ad  folidum  foderent,prius  Regi, 
deindefibitumulumextruijubec.   Quamvocem  fcfforibuspocius  a  mcero- 
re,  quam  induftriaprofectam  pucancibus,  extinclisq';  non  vivis  tumuloopus 
elTedicentibus,  fuum  antequam  Regis  funus  ab  eis  excipiendura  afferuic, 
nonfevotofraudanduminquiens,quo  cum  eo  commori  femper  optaffet. 
Eosdemadmirationefiupentes,  imperiumcj;  deliramento  confentaneurru^O 
exiftimantes,adobfequendum,pcenamv"n'iparuiffent,  comminacus  addu- 
xit.  Ica  adhuc  experte  morbi  corpore,  morcis  cercicudinem  prafumebat* 
Deinde  cirato  equoin  occurfum  exequiarum  concendens,cum  ad  nemus 
forte  Topsh0gicum  perveniffet,  duabus  mira:  procericacis  arboribus  fecus 
icer confpeclis  ucramq;  prsecidi , inq; ufum  lecti funebris  aptari prxcepit.  Illi 
fibiregahsferecriconftru6tionemprxcipiracumperiumexeqvuntur.com- 
pa&um  deinde  vehiculum  praeftantibus  robore  equis  imponunc.   Cumq; 
Pontifexfilvam  prjctergreflusregium  in  vicino  funus  adeffe  cogncfcereti 
aurigam  confiftere  juflit,  ac  protinus  veluci  laxamenti  gracia  amiculun5_i, 
quod  habebat,  exuic,  eiq;  humi  expanfo  feipfum  praxipicem  fuperjecic.  40 
Deindeereclisfupcrnepalmis,  fi  quo  rerum  au&ori  fervirio  placuiffet,  vi* 
tam  a fe finiri  pettvit.   Sane absque  ulla  fati  cuncf atione  amicum  morce  in- 
fequi ,  quam  vica  deferere  praoptavic  Haec  fatus ,  veluti  in  domeftico  lectu- 
loacquiefcensextingvicur.   O  immenfamconc<6rdiam,quEe  fijperftite  fpi- 
ritujucundiorfuit:   Quemfamulilongam  admodum  cubandimoramegif 
femirari,  cum  nequicquam  erigere  jacentem  vellent,  exanimem  repere* 
runc.   Igicur  recens  omnibus  inopinaci  funeris  lu&us  exoricur.  Ipfe  vero a 
fuisferecroexcepcus  acq;ance  Regem  elacus,  uc  fato  pofterior,  ita  funebri 
pompapriorextitic.  Virisnamq;funebriSvenonislec\ohumerisfubjicien- 
tibus ,  ipfe  equis  fubveclus  veluci  quidam  exequiarum  ejus  auriga  prxceifit,  £0 
Priorverofacrarioallatusjverampradagij  fidem  retulit.  Qua  tam  admira- 
bilifaciforcepotitus,feRegis  cultum  charitatipoti9,quam  fortunae  erogaffc 
perdocuic.Fxequijsimpenfiusactisamborumcorporaconjundisadmodum 
cumulisoccluduncur.  Hscfuncvenerendaarniciciaeftipendia, qua?, ruma 

duobus 


HISTORIM  DANICM  LIB.   XI.  2IJ 

duobus  ejus  confbrcibus  alcer  excidic,  reliquo,  vicae  dulcedine  faftidici»  „  ^3*  , 
morcisappencuroingeneranc  PofthaecSvenoNoricusj  quemfuprafigni-  r>vs  ' 
:nxavi,communibuscIerifuffragijsfacerdocium  fumic  h  ein9 

Regiae  vero  fuccefsionis  deledmm  anceps  popularium  fenceneia  percra&a- 
bac.  Major  namq;  Danorum  pars memor  quancis  per  Canucum , adhucpri- 
vacsr  forcunae  periculis  obje&a  fueric ,  graviora ,  fi  regnum  induerec,  verica , 
malignavircucisinterpres,quodgloria2ejusaccrefcere  debuerac,  iniquifE- 
mamericorum  sftimacione  damnabac,  elevacis  vircucum  praemijs  clariffi- 
maejus  opera  repulfk  curpicudine  rependendo.  Igitur  ut  hunc  negocio* 
10rummecuperofa,icaHaraldumocij  cupidicacecomplexa,  audaciae  hebecu- 
dinem  prsculit,  ignavumq;  fibi  Regem  maluic  imperare  quam  fonem_j«, 
Quamobremegregiaeindolisclaritaceccncempca,negacumvircuci  culmea 
viciocnbae;enonerubuic,repulfa  forcicudine,  inerciam  honoribus  infecu* 
ta.  Verumhuiicingracas  mentishabicum  fucofa  rationis  fpecie  colorabae, 
Haraldum  perinde  ac  natu  majorem  ipfo  natura;  jure  regno  debitum  cer- 
tans.  Genus  affetlionis  inufitatum .'  Hunc  vircus  invifum ,  iilum  vitiumj 
probabilem  fecerat.Soli  Scanienfesjufta  animi  inclinatione  prove<fti,Ca- 
nuciprobicaceculca,Haraldidefidhmrefpuebanc  Igitur  Yforam  habendi 
dde&us  gracia  convenicur.  Ibi  quidem  ingens  Oceani  vafticas  oftijs  admo- 

20dumanguftisexcipicur.furensq';frecumcoat~tu  lictoruminardtasfaueescer- 
ra  compeliic.Medium  finus harenae  cenenc obfcura  naucarum  celances  peri- 
cula  Nam  uc abiens eas asflus aperic,ita  rediens claudit.Orienti  Scania,cajtera 
vero oc cidenti claflis appulerat.  Hic fratresapud fuos  quisq;  fautores diver- 
fii  in  iocis  concionati func  Tunc Haraldus  vocaco  aflenforum  concilio ,  ne» 
quaquam  concumeliofam  fibi  fracris  pradationem  videri referc,  fi  non  eurn 
dignicace  pofterioremfbrs  ipfanafcendi  feciflec,  majoremq';  a  minore  fu- 
perariridiculumeflet.  Quiecfivircucimacuriorviderecur,  fetamennacurae 
ordine ,  a;cac:sq';  privilegio  vincere.  Przecerea  indignum  fore  civium  illi ve- 
,    xacionem ,  ob jcciamq';  periculis  pacriam  fuffragan  debere , fuae  vero  prove- 

20  tlionifervacaminoTinesclemenciannobefle:  necicamencaabeis  jeftiman- 
dafore,ucmiferias  fuasgracia  fehcicatisrepulfa  penfare  cupianc.  Nam  in- 
gracorumhancmaximevicifiicudinem  effe.Adhajc  fi  fummam  aflequacur, 
impias fe le^.es abrogacurum,blandas  placidasq';  pro eorum  arbicriolacurum 
promiccir.Tantiigiturcamq;opcacic;ommodipromifloremconciopeftiferii 
ejus  blandicijs  invicata,  Regem  appellat,  paternum  illi  regnum  deferens» 
cujusinertia;concemptusmagisquamuIlushonosauc  gratia  referri  debue- 
rac  icaqipopulifavororarionisfvavicacepraerepcus,plusfallacibusejuspro- 
mifsis,  quam  invidce  Canuti  focckudinipraefticic  Igicur  fracerna;  concenci- 
onis  cercamen  varia  aifencacione  fubnixum ,  fine  arbiiris  aut  j  udicibus ,  folis 

40  parcmm  fuffragijsgerebacur.  Verum Haraldus impericas mulcki-idinis  erro- 
refuffulcus.moxperlegacosfracri  mandac,  nedecrecammajoriffummarru  \ 
amb).ac,eumq';honorefibipoftponac,  quem  nafcend»  ferie  priorem  fciac, 
neve  regnum  majorum  virrucibusiliuftracum  domefticaeacq;  inceftinae  di- 
fcordijebellocorrumpac,  nec  perniciofa  fedicione  dividuos  pacriae  mocus 
incutiac,  fedpociusclaufumambicioniani  numgerac,  ab;et~taq';  cemericace 
compecicorisfui,fuffragatocemagerenonerubefcac  Adjetfa;  monicis  mi- 
nae,mandaraq';nonram  blandkijspacis,  quambelli  irricamencis  inftrutta. 
Pitetere.pierosq';fracernaepartisfaucoreslegumemendacione,liberiorisq; 
vicir  jucund  cacepromiffa,  per  fubornacosingraciam  fuam  folicicandoscu- 

50  ravic  lcaaCanucovulgianimos  parcim  fpes.parcim  mecus  avercic.  Ipfo 
defkiencibusafe  cop,js,  cribusduncaxac  roftracis  navibus  in  anguftifsimas 
Scanici  maris  fauces  elab;  cur ,  regno  carere  juflus ,  cujus  ipfe  imoiumicacem 
procexerac,  cerminos  auxerac  Ubi  fracerna  legacione  regni  communio- 
nem  fpondencereverci  monicus,fpreci§  naandacorum  blandicijs,  Sveciamj 

fugi- 


2i4  SAXONIS    GR4MMATICI 

v®*'  fugibundus  intravit,  perquam  ftulcum  ra^usejusfepromifllsinfracra  forcu» 
^dvs  nacredere,cujus4eademadhuc  vigente,  minas acceperit.  Mox  perindo 
BJtis  acq;injirriarumoblitus,intaclispacria;rebus,bellum  adverfumOriencal^s 
viverrte  patre  coeptum,  enixe  profequitur.  Haraldus  habko  in  o&o  dies 
concilio , quod promifTis  complexus fuerat , rebus profequi  monitus ,  ut  re- 
giamajeftacepopularemexcolerec,inprimisadverfum  provocacionem  re- 
ftjpulandi  jus  edidit ,  priore^q';  defenfionis  partes ,  quam  accufationis  inftru- 
mentaconRituic.  Reo  fiquidemactoris  jus  in  refellenda  accufatione  con* 
ceflit,quam3nreateftiutn  fidefubnixam  defenfionispraEfisdiorepellerenon 
liccbat.  Ojjod  jusufurpacioncfirmatumucfamiliarelibertati,  itareligioni  |<j 
peftiferumevafic.  ipfanamq;defendendipoteftas  nonarnaorum,  non  te- 
/lium  ufii ,  fed  fola  facramenn  fide  fubnixa ,  mulcorum  sonacus  votorurrL» 
cupiditate  periurio  polluit,  fed  &  funditis  fingularium  congrefsionumu- 
fum  evertit.  Pofterisnan  q;  fufcepras  caufarura  controverfias  fatius  jure* 
jurandovifumeftexpedire,quamferro.  Verumalterurnrfeligionisincuicu, 
alcerumfalucisrefpectu  periculofius,  Quero  morem  Dani  pertinacicer  re- 
tentum  ad  hocusq';tempus  obftinareufurpanr,adeoutvitamagisquameo 
caierecBpianr,  falucemq';fuam  proipfiusobfervationedevoveant.  Haral- 
dusverofbHsfacrorumofrlcijidrdicusiatarumafelegumfeverita^e-negiecta» 
impunitas  omnium  noxas  enervi  legum  indulgentia  pra;renb  c,  omniaq';  ^q 
ftacucijurismunimenta  convulfit,  ignarusplus  Deo  finceram  regni  admi- 
niftracionem,quaminaniafuperftitionismomenca  placere,  feverumq;  ju- 
ftitiazculcum  fupervacua  precum  adulatione  grariorem  exiftere.  Prarcerea 
divinumpleniuspropitiari  nurnen,  Ubi  j  ra  quam  chura  promuncur,  plus 
fcelerumquamptclorumconcufionemprobare,libencruscriminum>quam 
genUurr  flexus  afpicere  ,  nullamq^  viclimam  vindicacar  pauperum  libertati 
prseferre.  Quanquam  enim  Regum  majeftas  ritereligioni  intendere debeac» 
aliquantotamenfpeciofius  incerdum  tribunalia,  quamarasexcolerepotefl. 
His  omifsis  Rex  fola  facrorum  cbaritate  conpicuus,  iniquifsimos  actus  pro- 
fufaanimi  toleranciafuftinebat^pauciora^experimentis  pn  fecutus,  quam  |§ 
promifsis  complexus  fuerat.  Noxas  oon  venia  modo ,  fed  etiam  licentiaj 
profequebatur,tafnq';inopem  jurispatriam  reddidit,  quamantea  promif- 
fisdivitemfecit.  Sed  neq;aregijs  motibu^  habituq';  degenerare  deforme_> 
ducebac.  Regnando  biennium  emenfus,  defungicur. 
iwi.  Quo  morcuo  C  anurus  fracernisf  flragis  inregnifaftigium  revocacus» 

ss^JrsOrientalebel!-m>quodinadoIefcentia  orfus,in  exilio  aufpicatus  fuerat» 
accepto  folicpot  us  amplificanda;  reigionis,  quaro  explenda?  cupiditatis 
gratia  totis  vinbus  innovandum  curabat,  curn  mcrementis  fortuna;  etiarrij 
darkatis  augmentum  apprehendere  cupiens.  Nec ahte  manum ab  inccepto 
fetraxit,  quam  Curorum,  Sembonumq';  ac  Efthonum  funditus  regna  de-^fc 
lefTec.  Deinde  fublaco  hofte  nupcias  circumfpiciens,  fmitim^q';  conjugia^ 
obfcuraac  dignicatefua  minora  repucans ,  prfefectiFlandria?  Roberrifiliam 
Ethlarn  in  marrimonium  advocavic :  ex  qua  filius  ei  Carolus  obvenic.  Cumq'; 
magnatum  infolentia  folutos  hebetatosq';priftijuris  nervos  afpicerecom- 
nibus  mgeni)  modis  ad  repa^andampatrij  moris  difciplinam  connifus» 
probatioris  jufticieeculcum  feverifsimis  edidicinftitutis  ,  contufumq';  &  la- 
bentem  aequitatis  tenorem  in  priftinum  habitum  revocavit.  Non fangrini, 
nonnecefsitudiili.quominusjuftefege  eret,indulgenriamhabuit,nullius 
amiciciajaucfamiharicati  imptinitacem  injuriae  tribuit:  fed  omnia  antiquae 
confvetudinismomentapr£ecurrens,labefacT;atum  juris  vinculum  tenacif-  f© 
fimo  nexu  aftrinxic,  acpaternaefeveritacis  veftigia folicitus  ufurpavic,  coq'; 
ftudio  g:  avifsimas  majorum  ofrenfas  contraxic  Sacris  decus  fuum  redde- 
bat.  Sacerdotia  gerentes  gratiae  nutrimentis  profequebatur.  Cumq';  ab 
inerti&rudipopuloparumjuftam  Ponuficibus  v«nciationem  faaberi  con- 

fpkerec » 


(•  • 

HISTORIM   DANICM  LIB.    XI.  21? 

fpiceret,  nc  tanti  nominis  potitores  inter  privatos  relinqueret,  decreticir-  CAmrvs 
cumfpe&ioris induftria principum eis  confortionem  indulfir,ipfisq;  primurru  s^w» 
inter  proceres  locum  perinde  ac  ducibus  affignavit,au(ftoritatem  honore  con* 
cilians.  Providit enim ne tanti  offici'j  pondusasquo  minor  veneratio  caperet, 
inq;  fumma  religionis arce  pofici,  infima  cultus conditione  vilefcerenr.  Nec 
folumpontificibusdignitatisincrementadonavit,  fed  etiam  privatorum  cle- 
ricorum  ordinem  benigniffimis  decretis  adornarc  ftudebac.  Nam  quo  cu- 
mulatiorem  eis  honorem  redderet,  literatorum  controverfias  vulgaris  fori 
conditione  exemptas,  ad  ejusdem  proFeffionis  judicium  relegabat.  Iisdem 

loreligionisreosobje&a  repellere  nequeuntes,  pecuniaria  mul&a  puniendos 
permifit.  Quibus  etiam  in  omnia,  quae  adverfum  divina  committerentur, 
animadverfionisarbitriumtradidit,CuncT:asqjhujufce  generis  a&iones  facer- 
docalijudiciodeftinatasgpubiicoforofecrevit,nchonore  impares  conditio 
xquaret.  Quamobremdignitatipondus  adjecit,decusq;  privato  faftigioex- 
celfiuseorumrefpe&uiineffevoluit.  Quoeffc&um  eft,utDanorumnemini 
nifiRegiautpontificibus,  eiq;qui  potiffimusregni  fucceflbr  advertiiur,  do- 
mefticis  quemquarn  liceat  adtiombus  poftulare»  Idem  populares  adhuc  fa- 
crorum  rudes  decimarum  religioni  affvefacere  conabatur.  Sed  propofiti  ir- 
rita  fvafiofuic.Quippematuritatem  rerum  capere  novelli  cultus  rudimenta 

jonequibam. 

IntereaSveno  Roskildenlistempli  aeiificationema  Wibelmo  ccepramj 
faxeo  opereprofecutus,cUmper?ecT:o  facello  folaslocandi  pulpiti  anguftias, 
quominusdedicatioperageretur,  obftareconfpiceret,  condendi  ejus  gratia 
Wihelmimonumentumfummovit,cinerescj;maufoleoerutos,  eoloci,  ubi 
nuncacquiefcunt,transferendoscuravjt.  No&e  igitur,  quam  dedicationis 
diesinfecuturusputabatur^Sacriftae  fomnum  capienti  quidam  facerdotij  in- 
fignibusdecoratusperquietemprscepit,Svenonifumcere  diceret,  quod  in 
exaedificando  facrario  Wilhelmi  fibi  merita  vendicaffet,acgloriaefuaeaIieno 
labore  parcam  arrogaffet  impenfam  ■»  ne  cujus  famam  aucupatus  fuiffet,  etiam 

20  cineresfubmoveret,eosqi  a  charifsimo  Regis  corpore  fepararet.  Cujusfa- 
dipo:nashaiiddubieabipfoviolationisaucT;ore,ni(ivit2eejus  fanctitas  obfti- 
ciffet,expetendasfdiffe:  nuncvero  inipfasfacrarij  parres  ab  eo  conditas  ul- 
cifcendum,  feqj  omnem  operis  ejus  molem  funditus  everfurum.  Monuic 
quoq;  ne  quis  fuum  de  caetero  tumulum  attentare  praefumeret ,  pra:- 
fatus  neminem  qui  cineres  ejus  loco  fuo  fubmoverit ,  impund  laturum... 
Deindebaculo  cecftum  impcllere»totamq'joperis  molem  diruere  vifus,fom- 
nij  fidem  aedis  excidio  comprobavit.  Quippe  facrarium  repente  ab  imis 
fundamentorumfedibusconvulfum  excidit;adeoq;  res  vifioni  confentanea 
fuic,ut  eodem  temporis  momento  ruina  fomnij  comes  incederet,  no&ur- 

AQ nacU  unius opinio  omnium  oculis  interdiu  fub je&a  clarefceret.  Tantum  au- 
temreimiraculumextitit,utnecollapfumquidem  facrarium  cuftodem  op- 
preflurrit.  Namneqipetrarumpondere,  quaeundiq;  congerebantur,  elifus, 
neqiullacollap(aemolisimportunicatequaiTatus,tutumquietis  ufumhabuit, 
qjanquam cubile eju s cadenti  materiae contiguum fuerit.  Attoniti fragoro 
cives,  ruinaepraefencis  admiratione  concurrunt,  cuftodemq;  excidio  periffc 
creditum ,  medijs lapidum  coagmentis ineolumem egrcdi  cernunt.  Qfoae res 
omniumineumoculosreligiofa  vulgi  admiratione  convertit,  incertum  u- 
trum templi lapfus  an facriftae falus plus vifentibus ftuporis attulerit.  Nec par- 
vulumvifioni,aucl:orejusabimminentilapidummole  defenfus,  praebuit  ar- 

«0  gumentum.Quicum  Antifbti  notfturnaWilhelmi  mandaCa  prompfiffet,fub- 
ridens Praeful, nil fe  mirari  inquit,  vitae  ejus feveritati  fati  habitum  refponde- 
re:fjae  nihilominus  folicitudinis  fore,  collapfas  aedificij  partes  reficcro. 
QuamobremdiupoftmodumintaftusWilhelmitumulus  manfit,donec  no- 
ftriseumtemporibusHermannus,majorisfacrarij  praefes»  Arnfaftusq;  fcho- 
lac  magifterio  funttus,  connivcnte  Ifeaco  ruralis  facerdotij  praepofiti,  para- 

bilem, 


iXS  SAXONIS  GEAMMATICI 

^ttno^'5  bilcmmagis&intercaeccrosculciflimumadvertentes»  Afceriarsefepulcura 

gracia aperiri  juflerunc.  Porrd  fofla  ad  folidum  humo ,  incorrupcam ancift  i- 

tis  cogam  incer  adefa  fblo  ofla  reperiunc.  Quibus  fublacis ,  canta  fragrancia: 

vis  fine  ullo  auclore  ad  circumftancium  nares  veluci  e  beaco  quodam  un- 

gvencorumfoncemanavic,  ucnemocoelo  pocicumambigerec,  cujus  cme- 

res  can  mira  cerreftrium  odorum  fvavicas  perfudiflec.  Ipfas  vero  contre- 

ftanciummanuscancaodoramentipercinaciaaftrinxie,ucipfumcriduobal- 

neisac  lavacris  accencacum  abolere  nequiverinc.  Nec  camen  fanclicacem_> 

cinerum,ucdecuic,  venerari,in  excremameos  moriuraenci  partem  appli- 

candos  curabanc  Sedneq;  prajfumpcioni  impunicas  abfuic.  Siquideon  fa-  l® 

ccilegi  confilij  auclores  peftiferum  audaciae  fus  exicum  experci  func,  can- 

tumq;quisq;fupp!icijreculic,  quancum  violandi  buftifencencia;  impendic 

Hcrmannus  namq;  fub  Abfolone  facerdotali  conciiio  aflidens  ^  facrum  nari- 

busignemexcepic,cujusvi  non  folum  corporis  firmicace,  fed  eciam  vocis 

officio  fpoliacus ,  elingvisacmucus  ancecnduum,  graffanre  lacius  ardoro, 

decefllc,  dignuseacorporis  parce  puniri,  qua  divinam  ingracus  fragranci- 

am  hauferac.    Ne  clevios  em  Arnfaftus exceifum  habuic :  qui  cum  impocen- 

tiumnervorumhebecudinimederi  vellec,  pocioneperincuriam  fumpca_., 

quofalucemconciliaredebueraCjlangvorem  inftruxic  Sed&rupcicandem 

jecinorisparcesfruftacimegeftas  vomicuprocuiic,  quas  amedicopelvi  ex-  2$ 

cepcas,  Maximus  Poncifex  Abfolon  ,  diim  ad  vifeudum  eum  humanicacis 

©fficioveniifccafpexic   Quopra:fentea:ger  hic  ieob  violacos  Wilhelmici- 

neres  perpeci  proceftacus,manifeftas  neglecli  impeni  ejus  poenas  pependifle 

dicebac ,  feq';  fuajcam-coca  re  familiari  religioni  pollicicus,  crimeftn  Iangvore 

habico ,  per  fummam  animi pcenicenciam  expiravic.   Miferandos  duorumj 

exicus  cercius  cemericacis  auctorafpiciens.feq';  fimilibus  fupplicijs  propin- 

tjvum  vericus,  faciincleraenciampieiacis  ofricio  pnecucurric.  Nam  in  sede 

Marisemagnoreifamiliarisimpendio  facrarum  virginum  conviclum  infti- 

tuic,eisq;quoadvixic,pudiciciaedifcipIinamingeneravic.   Nec  camen  om- 

nemprorfusvindiclameffugic»  Diucinonamq;viciaci  pulmonis  langvore^io 

confumpcusincerijc.  Itapnmofaci  celericace  correpco,  reliquos  a  diverfis 

corporis  parcibus  profecla  peftis  cardnaCc  ad  ukimam  cabem  reda&os  ab- 

fumpfic.  Igiturcancumunusquisqjpoenaefumebac,  quancum  in  violanda_» 

anciftuisfepulcuraaucloremegerac.   Quiaenimfalubricacem  fuamcruden- 

%Y£.  munimcnco  cueri  noluerunc ,  cladem  culpjc  prjecipitio  concraxerunc. 

Ne  auccm  Sveno  proroiflam  cempli  refeclionem  negligencius  exequi 
viderecur,coepcam  Roskildenfisfacrarijfabiicam  adfinem  usq;  perduxit-.. 
CujusexcolendigraciaRexcoronam  arce  impenfaq';  operofiflime  elabora- 
tam,  in  ejus  ornamencum  appendicj  exiftimans  regias  qpes  pocius  facro- 
rumfplendori,quamhumanjeavariciaefervireoporcere.  Kginus  quoq;his  4® 
demferme  cemporibus,  opiculance  Rege,  Laurenciana:  jedis  inchoatum  a 
fe  opus  t xplicuic.  Quibus  Rex dedicari  jufsis ,  rairificam  dotis  nomine  mu- 
nificcnciarn  erogavic.  Nam  in  a:de  Laurentiana  annua  cancorum  iiipendia, 
poncificisfubfidiofuScus,  infticuic.  Ipfe  enim  parcira  ex  fifco  fuo,Regiisq'; 
lacifundijs,parcim,Antiftes  ex  ante  coliacis  cemplo  beneficijs  quocidianos 
eorumfumpcusexhibuic,cancaq';inceriplbsrdigioficercaminisalacricasfu- 
ic,ucuterinDeumvenerabiliorfueric,  mcercumexcicerit.  Prima  itaq;  de- 
dicic  oni.sdieRexfoleunlceralcariaveneracus,quartam  regij  numifmacis, 
quarcamfticeincives  exactionis,  quarcam  seftivi  cenfus  portionem  ei,  qui 
procemporelociAnciftes  exticeric,  muneris  loco  perpecuo  jure  pofsiden-^o 
dam  concesic.  Necparcius  privaca  clencorum  jura  cucacus ,  ab  eis  qui  fa- 
crani  rus  exc  >lunc ,  univerfi in  pene  regiae  penfionis  jus ,  afcripcis  criori  rai- 
niftns,  deferendum  curav  c.  Caeterura  decractae  expedicionis  poenas,  ac 
violataepacisvindiadmjeorumqiquipropinquisvacuidecefsifiencjh^redi- 

taccs3 


'H2ST0RIJE  DANICJE  LIS.  X/I.  217 

Sanftttt. 


£ates,regijduntaxatjurise(fevoluit.  Itaq;non  minoremin  edendis  te<mp!o-c 


rumprivilegiis,quam  praeftandisbeneficiis  audorem  egic.  F.t  utlegibus  luis 
xternitatem  conciliaret,  eas  convellere  conaturos  Antiftitum  execrationi 
fubjecit.  Cujus  edicti  poftmodum  a  mukis  temere  pertentati  vetus  adhuc 
ratio  perfeverat.  Rex  vero  qvum  in  omnibus  fandti  fe  induftxiecj;  geffifler, 
praecipu£  religionis  carkateconfpicuum  prjebuit,  nec  unquam  remotos  ab- 
cxaeliflimo  ejus  cultu  oculos  habuit- 

Quicumfratrumfuorum  turbam  juveniliter  intemperantem  patriae  ad- 
modumonuftamvideretj  larg's  uberibusq;  ftipendijs  alitam  ,  uno  duntaxac 
Olavo  Slefvici  partibus  prasfidencc,  in  clientelarn  aflumpfk,  ac  publict  rrij 
JOpondusprivato  levavit  impendio.  Tandem  Danorum  nomen,  armisin  de- 
fidiamcadentibus,  apaterni  avunculi  cemporibus  obrutum  animadvercenti 
novandarum  rerum  cupido  fuprebfit.  Vtq»  ejus  animum  cerrius  repraefen- 
taret,  non  concencus  ftudia  fua  Orientalibus  decorafle  victorijs,  AngliarrLt 
infelicitateamifTamhaereditatisduxknbminerepetendam.  Recolebacenim 
bellicammajorumgloriam,  cumqiopibus  imperij  fines,nullo  msgis  quarru 
Angliciscrevifletitulis,  majoremq;  eisex  uniusinfulse,  quani  totsus  Orien- 
tis  fpolijs  inceffifle  fplendorem.  A  quorum  imkarone  deficere  ftolidi  ae 
degenerisanimiefle,  fatiusq;  regno  carere,  quam  intcr  parvulae  telluris  an- 
guftias  inclufum  majeftatis  ufum  habere,    Vt  ergo  negotiorum  conformi- 

j0tate  majorum  fortitudini  relponderet,  operamcu  eorum  ftudiis  confenta- 
neam  ederet,  atq^avkinominisgloriamarquarec,  omnium  quarpaterna  cor- 
rupiflet  inertia,refectionem  fuae  commendabat  induftriae,  parentemq;  per- 
ofus ,  avum  smulatus  eft.  Primum  igituroccultum  Olavo  confilium  pro- 
dit,  eoq;idipfum  hortante,  rem  deinde  populanbus  aperit.  Alacris  omhi- 
um  aflenfio  fuk.  Sed  quem  Rexfibifraternae  charitatis  viciffitudine  refpon- 
dere  crediderat ,  iatenter  acmulum  habebat ,  infidiofaecjj  ejus  adulationis 
ignarus,  affectum  referrifibi,  quem  ipfe  impenderet,  aeftimabat.  QuenrL. 
ecfi  prudentia  fecusmonuit,  fan&kas  tamen  malignam  de  fratre  fufpicionem 
referre  prohibuic,  ne  confangvineam  fidem  temere  damnare,  inq^  fraudis 
metu  hoftes  ac  neceflarios  juxta  ponerc  videretur.    Verum  Olavusaffecta- 

5  °tione  regni,pietatis  erga  germanum  oblitus,  perfidiffimi  pe&oris  habitum_» 
fummafidei  fimulatione  tegebat,  vulgatumq,  Regis  propofitum  non  folum 
adulationibus  fovit,  fed  etiam  hortamentis  inftruxk:  non  quod  potentiffi- 
mumregmimab  eo  recuperari  pofle  fpcraret,  fedut  imperacae  rei  difficuka- 
teminodiumimperantisconverterec.  Enimvero  fratris  animum  fafridiof<_ 
aellimans>piiffimumejus  amoreparricidali  fraudepenfabat.Narnqvum  eum, 
quod  negledam  ante  feveritatem  novislegibusrefticuiflec,civibus  invifurru. 
ammadverteret,  qu6  odium  ejus  cumulatius  redderet,  quod  publice  difpli- 
ceret,  privatimexequiftimuhbat.  Et  ne  folusinfidias  volveret,  le&a  foci- 
etate,  clandeftsnae  conjurationis  ccetum  inftruxit.     Nec  fruftra  ingenium_» 

4cf„k.  Quippeprimores,  quorum violentiaregijs  fan&ionibusretufa  fuerac, 
parricidalis cum  Olavo  propofiti confortium habuerunt.  Canucus  vero  om- 
niumanimosgloriaemagis,  quamfceleri  intcntos  exiftimant,  im perata  claf- 
fe,Lymivicci maris  oris  advehitur;  a  quo  breviffimus  inOceanum tranfitus  pa- 
tet,  quondamnavigijspervius,  nunc  vero  interjectaarenarurn  molepraeclu- 
fus.HicR?xfraternumd'upraEftolatusadventum,navigand.icuncl;ationeexer- 
ckusalacrkateeftexcuflus.  Nam  Olavusreddkatarditatis  ratione,  veniendi 
moramindiesextraxk,  commentumq,caflanda;exped;,tionisexcogitans,ali- 
mentaperfidiaemendaciimpedimentorumfimuhcionequaerebat,e6moram 
trahere  cupiens,  donecaut  Regem  fineeoproflcifcenteminterim  ipferegno 

f  privaret,  veltarditatefufpenfum,  exercku  deftitueret:  Rexq;  vel  defertc- 
rum  impunitate  defpicahilis,  vel  pcena ,  cunctis  invifus  evaderet.  Ita  & 
fratrem  &  dominum  adventus  iui  c/uncliatione  ludificansjtam  vafrae  tamqj 

T  infidi- 


H8  SAJCONIS   GRAMMATICI 

CA&imaZ?  '"Gdiofx  rationis  commento  genorofi  ac  fortis  propofiti  molitionem  fub- 
ruereconabatur.  Nec  eum  callida  confilij  ratio  fefeilit.  Nam  tota  k  Re- 
geclaffis,faftiditaejusexfpedatione,  defecit.  Rerum  enimquae  a  fratve  ge- 
rebanturignarus>morantisadventum  fjepenumeromandatisexegerat,qvum 
tandem  de  ejus  perfidia  certior  factus ,  clafle  praeftolari  jufla,  Slefvicum  le- 
ctiffima  manu  feftinato  concendit,  ibiq;  fratrem  inopinatum  &  attoniturru 
intercepit.Ddndeprodudum,accufatumcf;  necobjectavalidepropulfantem, 
perindeac  convi&um,impotentemcj,defenfioniscompediria  militib9jubet. 
Qui  indebitamregio  f  ngvini  contumeliam  fuis  manibus  adminiftrandamj 
negabant-  Cujuscantaapudipfosveneratiofuit,utexeoortosmorte,quam  iq 
vinculis  mulcTare  mallent,  tolerabilius rati  quod  communis  conditio  admit- 
tit,  quam  quod  fervile  fupplicium  exrgit.  Sed  &  gentis  noftrae  verecundia 
fummamin  vinculorumpcenaturpitudinem  reponereconfvevit,  hisq;  affici 
omni  fato  triftius  ducit,  ingenuas  mentes  probrofo  ,  quam  cruento  fuppli- 
ciopunitioresexiftima-is,tantoq;alterumalterofpeciofiuscenfensjquantum 
naturae  habitusa  forcunae  vitio  diftare  creditur.  Mandatam  miliclbus  ope- 
ramcommunisfraterEricus  exequitur,plus  jufti  imperij  quaminiqui  germa- 
nirefpectuitribuendunr,  nec  fangvinipatcendum,  diimvitia  puniuntur,  ex- 
iftimans.  Quippe  'quem  virtus  defecerit,  nullam  ftirpis  reverentiam  obti-( 
nere,animiq;  labe  fcedum  omnem  generis  infufcafle  fplendorem.  Ig  tur^20 
nontamfratrisnomenquam  parricidaepropofitumintuebatur.  Adeo  fangvi- 
nisprecium  evilefcit,  qvum  fe  moribus  ignobilem  fecerit. 

PofthscRexOlavUm  catenis  coercitum,  navigioq;  in  Flancram  re'e- 
gatum,  carcerali  cuftodiae  mandandum  curavit.    Cujus  caprionem  conju- 
latiparumfamanutnuncio  experti,quo  callidius  exercitum  folverent,  iner- 
temRegismoram  abfentiamq;caufati,  claflem  clandeftino  monitu  circum- 
ventam  domosabirejuflerunt.     Quam  rem  fi  quispalam  exhortaitts  fuiflec, 
publicatis  bonisautinextliumagi,  auccapitali  fupplicio  affici lege  mereba- 
tur.   Quam  obrem  defeclionis  incentoribus  tutiffimurn  Vifum  ,ut  iine  ullo 
aucTore  ipfc  fibipopulusdefertionislicentiam  vendicaret,ne  tam  privatum  »5 
dvfceffioniscrimenquam  publicum  haberetur.  Tantum  autem  apud  impro- 
vidammultitudinistemeritaceminfidiofaMagnatumratiovaluit,  quodplebs 
non  minus  eorum  audorhate,quam  morae  taedio  adduda,fidentiffimam  re- 
vertendi  libertatem  acciperer.     Cujus  facTi  Rex  cognitione  fufcepta,  dolo- 
remprius,deindela?titiam  egit.     Siquidem  injuriam  inreligionis  habitutrL. 
formavit,mulda:c]inomine  primam  exigendarum  decimarum  occafionem 
corripuit,  lartatusquddfibiutiliffimampropoficirationemopportunitascon- 
ciliaiTeC,fuoq,dedecore  facrorum  decus  inftruere  liceret.     Cumq;  M:gna- 
tes  Olavum,  quemfibifaclionisducemfuturumfperaverant^  afrat.e  ir.cer- 
ceptumaudiffent,  propofita  fraude  'defecli,  fummafn  ejus  diffimulationem 
egcrunt.      Itao^  Rex  accerfita  poftmodum  concione,  docet  quantum  Da^  4° 
mcis  armis  mihtaris  femper  difciplina  profueritj  majorum  imperijs  a  mi- 
noribus  femper  obtemperatum  fuifie  ,  Regum  aucloritatem  popularibus 
inniti  fuffragijs  ,  prineipum  famam  nullo  magis  quam  militum  fide  cre- 
vifle,eorumq;  nullius  momenti  imperium  efle,  fi  non  plebeiis  fubfiftat  au- 
xilijs.      Sibi  vero  nuper  ignotam  Regibus  contumeliam  obvenifle  ,  inu- 
fitatae  defecTionis  auctores  hebetudinem  audaciae  praetuhfie  ,  avid  tate  otij 
fpeciofiffimae  rei  negoeium  fubruifle.     Adjecit  quoq;  quanta  pecuniae  fun> 
ma  ob  impium  defertionis  crimen  damnari  meruennt,  gubernatorum  fin- 
gulisquadragena  nummum  talenta,ternaremigumunicuiq;mulcTaeloconu- 
meranda  proponens.     Nemine  collationem  abnuente,  promifla  ajris  fo-  cq 
lutio  eft.     Quo  cognito  remittere  fe  Canutus  illam  exaclionem,  li  facer- 
dotibus  decimas  erogare  voluiflent ,  edixit.    Tunc  concio petita  confulendi 
licencia,paulifperaRegedeliberaturafecedit,an  propofitis  fatisfieri  condi- 
tionibus  oporteret.     Vtraq;  exhibitu  difficilis  aftimata.  ln  folvendonamq; 

sre 


1H2ST0R1M  DANICM  LIB.  XII.  219 

tere  complures  inopia  afficicndos  credebantj  Decimarum  vero  penfionem  ^f  if1** 
omni  aevo  celebrandam,  aeternam  debitoribus  infligere  fervitutem.    Igitur 
quafiintriftiumrerumcontextuminusafperedeleclumfacl-uris,  acerbiorvi- 
fa conditio, cui comes  diuturnitas affuiiTet.  Nam  cum altera fe tantum,  alterii 
pofterosquoq^puniendos  adverterent,  praefentcm  iriopiam  perpetuo  oneri 
praetulerunt.     Itaqj  temporum  a:ftimatione  fa&a,  quo  fibi  cantum  quamj 
pro  pofteris  poenarn  crearenc,  culpam  redimere  praeoptances,  femel  gere, 
quam  femper  libertate  defici  maluerunt  j  jure  elicitum,  dedecore  vacuum  j 
perfvafione  extortum,  probro  obnoxium  rati.    Quinetiam  annuam  alienis 
g0frugem  dependere  ignominiae,  non  religioni  accinere  cenfebant.  A  quibus 
qvumRexdeterioremconditionispartem  approbarivideret,  fimulati  pecu- 
niaeexacl:ione,fepcentrionales  Jutiaepartesingreflus,  Toftonem  cognomine 
Peculato.CLn,  ejusqj  collegam  Hortam  colligendae  penfionis  qusftores  in- 
ftituit,  mul&ae  rnetu  decimarum  religionem  afferere  cupiens.    Iisdem  de- 
fe<ftorumres,aeftirnacis  poflevfionum  pretiis,  inta&as  dimittere  juffum.  Qui 
mandatum  immitius  ac  jufli  fuerant  executi,  iniqua  plebem  exadtione  pul- 
fabant.  Quam  remesmuli  Regis  in  popularium  concilio  dep!orantes,calum- 
niam  mendacijs  exaggerabant.      Veris  quoq;  majora  fingentes ,  invifos 
cun&is  reddidere  quasftores.   Quippe  militum  opus,  non  Regis  imperium, 
judicabant,  nec  jubentis,  iedjufii  ftudium  intuebantur.  Quorum  inftinclu 
^°multitudo  quaeftores  adorta,  communem  injuriam  publica  confternatione 
cohibuit:  magis  quid  fieret,  quam  quid  fieri  juflum  eflec,  infpjciens.     Nec 
eorumcardibus  fatiata,  in  Regem  quoq;  vefana  prorupit.     Qui  impeturru 
ejus  opportune  fua  ratus  abferuia  declinandum,  Slefvicum  conceflit,  ibiqj 
conjugemcumfilioconftitutam,  fi  res  finiftre  cefliflent,  perfugere  in  patri- 
am  juflu,  nulluminterperfidosprasfidium  habituram.    Siquidem  intempe- 
ftivum  regno  haeredem  domefticorum  arbitrio  relinquere  verebatur.    Igi- 
tur  Waridali  lolam  fibi  in  armis  libertatem  reftare  credentes,fugae  ejas  per- 
inde  ac  vi&ores  infukare  caeperunc.     Qui  qvum,  imminentibus  Jutis,  & 
veceraauxilia  deficere  cerneret,  nec  no  a  temporis  anguftise  contrahi  fine- 

jOrent,qu6tutiorfeceiTuforet,Fioniampetit,  falucem  infuls  pradidio  quasfi- 
turus:  ubi  nihilominus  indignam  religiofiflimo  fpiritu  fuo  violentiam  ex« 
pertus  eft.  Hinc  enim  Jutis  aucta  faeviendi  fiducia  concicatam  multitudinis 
temeritatemexacuic,  hincgraflandipraefumpta  libertas  triftem  Regi  procel- 
lam  inflixit.  Sane  populares  pcenae  metu  cceptum  omittere  veriti ,  perfeve- 
rantiamfceleri  exhibendam  duxerunt.  Neq;  enim  bis  laefum  poenam  noxiis 
remifiurumcredebant.  Ideoq;ejusexitiumfitiences,  ardentiffimoodio  fan- 
cliuTmivirinecempetebant:  acveluti  veniaedefperatione  compulfi,  hoftem 
tollere  quam  ukorem  experiri  maluerunt.  Nec  fuis  eum  finibus  excgiflo 
contenti,  Fionia  quoq;  propellendum  dccernunt.    Jamq;  Rex  acccpto  tra- 

40ieclionis  nuncio,  Sialandiam  emigrare  ftatuerat,  cum  Blacco  quidam  pri- 
mam  ipiius  familiaritatem  adeptus,  fed  nihilominus  eum  occuke  perofus, 
fimulatae  fidei  confilio  hortacur  fugx  parcac,  Othonienfis  pagi  praefidia  ex- 
petat,nec  fcemineomorelatebram  circumfpiciat:  fe  interim  plebis  acta  fpe- 
cuIarurum,blanditiasq;iraeejusoppofiturumpromittic.  Quodfiplebis  ani- 
mum mitigare  nequifiet ,  tanto  ante  id  Regi pronunciaturum, quantum  fugae 
occupandaefaceiTet.Confilioobtemperatumeft.  TuncBlaccoomilTalegatio- 
ne,finiftrisplebemmonitispalpitans,  conciliandaegratise  loco,  odium  Regi 
impenfiusftruit.Hortaturquamcelerrimecalumniaeaudorem  occupent,nec 
fugacemelabipermittantjOppreflSonumvindicestyrannumnonRegemfafti- 

ro  direcommemorat:  carereculpa,quodfionefl:atis  aemulatione  committitur: 
patrijetutoresperindeacpietatisminiftrosparricidioexui:privatu  abaefle  cri- 
men,ubipubltcaelibertacisvindida  peragitur.  Praetera  miferrimos,coeptiir- 
ritosj  compotes,  feliciflimosfore.  His  atqjconfentaneis  niodisfolidtatoin 

T  3  Regis 


220  SAXONIS  GRAMMATICI 

cMNTrEa  £egjs  nccem  populo,  adverfum  immerentis  caputfuneftos  omnium  cona- 
$m3w,  luserexit)e^-  aftione  confternatam  amentia  plebem  veluti  furiali  quadam 
facefuccendit:  ftatimq;impetuscrevit,ubihortatoremhaberecoepit.  Neq, 
enim  temeritati  ejus  conftantiam  fuam  objecit,  fed  publica;  Cc(e  dementiae 
audoremafcripfitJgiturincitatiorfeditionisproceilapeftifeiaejusconcione 
efferbuit,  °ravforq,  tempeftatis  incentorem  nacfoe  tumultus  erupit.     Inde 
reverfuspacatiorempopuli  animum  nunciaf,  facile  conftemationis  procei- 
lamacquiefcere,  fiRex  iram  mutuodeponere,reisq';  poenam  remittere  vo- 
luilTet.  Quem  Rex  fidumlegationis  miniftrum  ratus,  regalis  magmficentiae 
convivio  excipit,  malignumq;  fuae  pietatis  interpretem  donis  profequitur.  jq 
Vtrobiq;gratia  perfidiae  hibita  eft.  Nam  Blacco  alterna  partes  vice  fubiens 
corruptolegationisofficio,  pro  mediatore  proditorem  agere  coepit,  atq;  ex 
fpeculatorefcelerishortatorevafitjfiniftreRegis,  fallo  plebis  animuminter- 
pretatus.    fea  pellacis  viri  mendacium  legationis  citulo  involutum ,  Regem 
pariterac  populumfefellit,  hunc,  ne"  imminentem  vitaret,illum,ne  parce- 
ret  exfpecianti.    Eundem  die  poftera  Rex  prioribus  paria  pollicentem  ad 
fpeculahda  feditionis  acla  dimittit,communemq;hofteminterfe  &  vulgum 
creanda:  pacis  audorem  aiTumpfit.  Nec  folita  legato  perfidia  defuit.  Cujus 
peftiferis  monitis  inftindta  plebs  vehementius  adverfum  Regis  caput  coi  fter- 
nationem  diftrinxit.    Canutus  interim  quotidianis  facrorum  folennibus  af-^o 
fvetus,  ne  quidreligioni  prasponeret,  Albani  sdem  facram  profe  depr<  catu- 
rusaccedit.   Quippe  precibus  Deum,quam  hoftem  armis,  nequid  chantati 
detraheret.  aggredi  praeopcavit.     Vbidum  religioni  vacando,  officia  fan&i- 
tatis  exequitur,  confternatiE  multitudinis  corona  armis  fatrarium  claufit. 
Quotquct  efgoex  milicibus  hoftem  prscurrere  poterant,  periculi  confor- 
tium  afTectances,  Regem  petebant ,  ejus  infeipfos  difcrimen  transfundero 
cupientes.  Cumqjfalutefn  fecelTu  confequi  poflent,  periculum  prasfentia_. 
.  quarfierunt j  morceq;  ciafi  quam  fugatuci  fieri  maluerunc.    Quanta  porro 
humanitate  clientelam  hancabundaffecredemus,  quaeneinfehcem  domini 
fortunam  defereret,  periculo  fefe,  quod  Vitare  licebat,  oppofuit,  inq;  ma-^6 
gnafugiendicopiafaIutemRegis,quamfuam,  tueri  fatius  duxit?  Benedi&us 
quoq;fraternitacisnexumfideimitatus,  in  templo  cum  fratre  commori  de- 
ftinaverat.  Ericus  verofeorfum  abhoftecondufijs,  cum  folus  multitudinem 
iliftinerenequiretjpermedioshoftiumglobosferrofecerTum  molituserupit. 
Tuncneminereligiofx  pacis  domicilium  violenter  irrumpere  piasfumente, 
primus  BlaccocuncTiahtibuscaeterisferrovalvaspetivit,  duduq;fuo  eandem 
cun&islicentiam  tribuit.  Icafenon  facrilegii  modo,  fed  etiam  publici  par- 
ricidiiducemau&otemq;exhibuit.   Quodvidens  plebs  concicato  fedirinnis 
motutemplumaggreditur,eoqiifruptionefacladivinoslares,ac  fandiilima 
pcnetralia  facrilegatempeftate  fcedavit.   Verum  Blacco  in  ipfo,  quem  irfu- 40 
perat ,  aditu  trucidatus , datisparficidii  piaculis,  violati  facrarii  poenas  pepen- 
dir.     Mors  ejus  interfecloris  exitu  vindicata  eft     Itaq;  alterius  fato  fcelus, 
alterius  pietas  caufam  prsbuit.   Crediderim  tunc  pium  cruorem  parncida- 
li  permixtum  feparatis  fluxiiTe  rheatibus,atq;fineullarivulorurn  communi- 
one  hinc  facruminde  fceleftumfangvinem  dividuisalveisincelTifle.  Benedi- 
<ftusliminibusirrupcoreniexcipiens,dumfofibusacriuspropugnat,occiditur. 
Kexipfemter  cruentosimmiuentis  violentixftrepicus,fiduciaconfcientia*,  e- 
undem  mentis  habitum  tenuit:neq;religioni  parcius,quam  fi  periculu  abeffet, 
vacavit,neplusabeotimorisquam  conftantiaJviribusindulgeretur.Sedneex- 
tremaquidem  ejushora  fancTitatisftudio  vacuafuit.  Nam  cum  parieteundiq;  50 
apopularibusperfringi  (quippelignfeuserat)  ideoqjpropinquam  fibinecem 
inftareanimadverteret,accerfitofacerdocifadorum  arcana  confefP  perfum- 
rnammcerorisacerbitatempraeteritaevitaecuipas  abfolvit,  praemiumq;fibipoe- 
nitcntiae  falubritate  confcivit.Tantu  enim  in  innocentia  fua  fiduciae  repofuerat 
ucmorcenonperieuloopprefi^refugerejfedmetuvacuusappecerevideretur. 

Quine- 


'  HISTORIJE  DANICJE  LIB.  XII.  221 

Quinetiam  propaffis  utrinq;  brachijs  antc  aram  fati  fecurus  occubuit:  ubi^^1^ 
dumvi&imaemoreproftratuspercuflbremexfpedtat,  immiflae  per  feneftram 
lanceae  mortificojadu  confo(Tus,pium  mortis  facrifidum  edidit,  profufoqj 
milicumfangvine,  fuum  adulcimum  erogavit.  Enimvero  crebris  undiq;  te- 
lis  peticus,  corpus  immobile  tenuit,  nec  ante  loco,  quo  cubabat,  exceffit, 
quam  feretro  mandaretur  extindus»  Ex  cujus  fandtiffimis  vulneribus  plus 
gloriaequam  cruoris  efHuxit.  Quippe  praefencis  vitae  exitu  initium  melioris 
accepit,hofti!ijudicio  punitus,  divino  fervatus.  Felix  eorum  pan-icidium, 
qui  quem  terreftrium  virtutum  orbe  exemerant,  coeleftium  ufibus  applita- 

10  bant,  caducaq;  &fragili  potentia  fpoliatum,lolidte  atq;  aeternae  fehcicatis  com- 
potem  ftatuerunt.  Sed  &  clandeftina  ejus  virtus  perlucidispoftmodum  expe- 
rimentisenituit. 

HaecaudiensReginapatriamcum  filio  impubererepetit,  geminispoftfc 
relidisfiliabus:exquibusIngerthaFolconiSvccicaEgentisnobihfsimo  nupca^ 
Benedidum,  Canutumq;  fibos  habuit,  hisdemq;  mediantibus,  Birgerum, 
qui  &  nunc  e^tat ,  Svetiae  ducem, cum  fratribus  fuis  nepotem  accepit.  VerUm 
exCeciliae  macrimonio  Ericus  Gorhorum  praefeclus  Canutum  cum  Carolo 
procreavit.  Exquibusgenerofiffimarumimaginum  numerofapofteritasda- 
rapropinquicatis  ferie  cohaerensemerfit. 

20  AcpopulusperemptoRegeexuItans,quodfceIusdefieredcbuerat,inful- 
tationeprofequivoluptatislocoreputabat.  Qui  cumparricidio  pietaris  cau- 
fam  praetexeret ,  idq;  tyrannicidij  nomine  coloraret,  miiitem  fuum  Deus  mer- 
cedefraudarinonpaflus,  arcanamfanctifsimiviri  innocentiam  manifeftispu- 
blicavitindicijs,eximioq;vitaeejusfplendori  etiamcjaramortisornamenra-, 
conceffic.  Saneadcoargvendamparricidarum  malitiam  puniti  merita  mira- 
culofis  prodidit  argumentis,  ignotamq,  vulgo  virtutem  mirifico  rerum  ful- 
gore detexit.  Quorum  plebs admiratione perculfa virtutis invidiam  egit,con« 
fpicuamq;  fignorum  experientiam  diu  nequicquam  infufcare  centavit.  Vete- 
,nsnamq;invidiaefremitu,acpriftinisodij  viribus  pertinacius  excandefcens, 

30  adduci  non  poterat,  ut  divinis  hononbus  coleret ,  quem  ob  fcelus  a  fe  interfe- 
dumputaret,remcoelitusdeclaratamhumanisargumentis  abnegare  conan- 
do.  Quanquam  enim  damnatosafe  mores  coelefti judiciocornprobatos vide- 
ret,addiffimulandam  tamen,occultandamq^miraculorumfidemjuftamcae- 
discaufamfingebat,  firmamq;fa&ituitionem  retinens,  fententiae  fuae  perfe- 
verantiffima  propugnatrix  exiftere  non  erubuit.  Nec  vita  Regem  fpojiaflo 
contentajetiamfatilaudibuscxuereconabatur^cuj^lucemextinxeraCjfamam 
quoq;fepelireconnifa.  Sedhumanistenebris  divinusfplendor  involvi  non_» 
poterat.  Qujppemiraculorumnitordubietatiscaliginem  clara  rerum  luco 
pellebat.  Nam fanclitatis  ejus  medela  varias  imbecillitatum  affc&iones  reme- 

40  diorum  falubritate  profecuta  eft.  Cumq;  obtrcclantium  livor  crebrefcentibus 
fignis  virtuti  cedere  cogeretur,  nec  fidem  ulterius  fruftrari  quiviffet,  in  fa- 
cti  tamen  defenfione  perfiftens,  fanditati  quidem  aflenfit,  fed  eam  non_, 
tam  ex  praeteritx  vitae  meritis  quam  ultimi  cemporis  poenitentia  profeclani 
aftruxit,  ka  &  juftam  facto  caufam  praetexuit,  &  vita  caflum  honore  do- 
navit.  Siquidem  digneRegem  perifle,  fed  pium  lacrymis  evauiTedicebat, 
intentionem  ejus  avaritiae  quam  religioni  propiorem  exiftiroans,  Cujus 
erroris  non  parvas  poftmodum  pcenas  pependit.  Sed  &  pofteri  paternam 
redolentes  invidiam,fancTitatis  ejus  fortunacn  non  moribus,  fed  lacrymis 
impucanc,  praefentiq;  incredulitate  praeterito  kk  errori  implicant.  Neqj 
^oadduci  poflunt,  ut  ipfius  beatitudinem  dcpofito  odiofyncere  aeftimenc.  Ve« 
rum  facra  ejus  oppidulo  orta  toto  pene  terrarum  orbe  fulferunt,  cultusq; 
ipflus  primum  a  civibus  excepcuA,  paulatim  in  commune  prorepfit.  Cu- 
jus  tam  vitae  quam  miraculorum  virtucem  privatim  Othonienfibus  vene- 
randam ,   publica  etiam   religio   confccravit.        Sed   &  coelcftem   ejns  • 

T  $  fpfritum 


222  SAXONIS    GRAMMATICl 

casvtvs  fpjr;tum  ad  hoc  usq}tempus  felix  fignorum  fortuna  profequicur.  Hinc  eft 
snnftm,  qU0C|CanutUs  divinijamanimi  immortalitate  potitus,  ut  terreftribus  patri» 
ampatrociniisatcollefeftuduit,itacoekftibus  protegere  nondefiftit:  ideoqj 
fanditasejus'gl6ris&celebricatisfruduopulentitTuna,fplendidurnin  Faftis 
locum  obtinec.  Quinetiamfalutares  efFeclus  fuos  quotidianis  adminiftrat 
indiciisjmalitiamqjpatriae^beneficiispenfat.  Namvirtutumejus  infignibus 
omnis  aetas  Danica  gloriabicur.  Talibus  illuftrationis  radiis  fanclorum  fatis 
claricas  erogatuf $  cum  ccelefti  beneficio  mortalis  livor  opponicur. 

Histori^e  Danice  Libri  Vndecimi  Finis.  io 

SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORI/E  DANIOE 

LIBER  DUODECIMUS. 

zxvu.   "5^^5.^^S^^  Nterfecto  Canuto.juciiniquaefocietatispertinacia 
OLAVS  M&2§ft  lliv^sE  fingularem01avigraciamamplec"tences,crearieurnRe- 

^  gem alacerrimis  pecivere fuffragiis :  huric  fibi plurimum  20 
i  gratiae  relacurumfperances,  cuicaricoregnumdifcrimi- 
nequa:ftviflenc.  Neq;ejusfracribushunchonorem, exi- 
'mioCanuciamorefufpe&is,  erogandumduxerunt.  Igi- 
,  J  turpecunia  pacla ,  Nicolaum  communem  tam  prasteriti 
quam futuriRegis germartum ,  Vadem pro ejus  redemptione  dederunt,  re- 
cepcoq'; re<mum  imponuhc.  Nec parvum  Nicolaus  fracerna: charicacis  fpe- 
cimen  edidit :  fiquidem  fracernas  induere  cacenas >  fuisq;  vinculis  germano 
regnum  emere  non  dubicavic.  Quod audiens  Ericus ,  concumdise  memor, 
quameicommunisfracrisjuflu  inflixerac,  ulcionis  mCcu  cum  conjuge  Bo- 
tilda ,  quse Ulvoni  GalliciariO  ex filio ThrUgoco riepcis obvenerac ,  Sveciamj  ^  0 
petivic.  Dani  vero collaco  eercatim aere  pro  fponforis  redicu ,  pactam  credi- 
toripecuniamnumerarunc.  Quem  Flandrenfi  cuftodia  liberatum,  infefta 
parricidisfortunaveluticladem  aliquam  noftrorum  abundaneixac  fercili- 
caciirtjecic.  NamcumDanirioviRegisiniciisapplaudences  priftina:  ruinaj 
procacius  infulcarenc ,  criminofis  femper  infenfa  diviniras,  ne  diu  fcelus  im- 
punitace  florerec,  peculantiam  penuria  fependere  voluic,  comnauniq';  in- 
opiapubliciparricidii  jufta  exegicpiacula.  Vcenim  rion  infinguios  modo, 
fed  iri  univerfos  animadvercerec,  fumma  aeris  incemperaritia  anncruiru, 
quibusCanucus  fegrium  gefferac,  numerum  ad&quavic,  coeleftiq';  rcboro 
humana  vi ma jorem  edidic  ukionefn.  Quippe  verni  seftiviq';  cem poris  fer-  40 
vore farum  omne coaruic :  aucutrinale  vero  adeo  pluviiim  fuic,  uc li  quid  lo- 
corumhumilicacepaluftrivemadore  alicum  fuccreviflet,  perfeveranci  im- 
brium  inundacione  decideret.  Quanquara  concrarium  cceli  habicum  hu- 
manxcommoditacisracioflagicaftec.  lgituropporcuno  Solfticium  humore 
caruic,  eundemq';  fine  modo  profufum  ficcum  amans  Sexcilis  excepic.  Tunc 
plariecamporutrifacies  cceleftibus  imbribus  inuridaca » lace  pacencis  flagni 
fpeciem  prsbere  confpedaeft.  Ica  quod  a:ftas  ibgre  genuic,  aucumnus  op- 
preflic :  cancaq;  cemporum  incemperies excicic ,  uc nec imber  aeftum  lenirec , 
nec^ftusimbris  illuviem  cemperarec.  Quineciam  agreftes,  aquis  campos 
tegencibus ,  fupernancia  fpicarum  capica  demecences  naviculis  excipiebanc,  f  o 
acdeindepucres  ariftarum  reliquias  Fornacibus  igni  percalefa&is  exficcan- 
dasmandabanc,ficq;  easmolaefubjiciences,  quia  panem  prjeftare  non  po- 
teranc,  in ufum  pukisvercebanc.  Quamobrem  canca  ciborum  penuria  in- 
cefsicucmaximapopuJiparsaUmencoruminopsinedia  comumerecur.  Ea 


res 


HISTORIM  DANICJE  LIB.    XII  213 

famelicnt. 


res  locupletcs  inopia,  pauperes  morte  muldavit  j  majoresqj  aere,  minores  ' 


fpiritu  fpoliavit.  Nam  divitum  populus  non  fuppetentibus  alimentis,  auro 
argentoqj  falutarem  comparavit  impenfam:  pauperum  vero  gregem  tarrij 
cenfusquamdapisinopemhorrida  paffim  famesabfumpfit.  Rex  ipfeadulti- 
mamtabemredactus,  plurima  fruge  latifundia  permutabatj  agrisq';  vxniro 
juffis,  alimentapoflefiionumprecus  COmparabat;  Nobilibus  in  eundem  u- 
fum  ingenuitatis  infignia  erogarerubori  non  fuit.  Enimvero  abunde  feges 
finitimierat,utprivarasgentis,non  publica  terrarum  ultio  videretur.  Quas 
tamdiracladesconvidumpopulianimumfanclitatem  Canuti,  quam  antea_> 
10  detredaverat,fatericoegit:  decjjcelfitudinisejuscontemptoribus  venerato- 
resefFecit.  Sanetamevidenspcena,aliisfrugeabundantibus,Danisprivatim 
ingruens,  &parricidarumnoxam,  &  peremptiinnocentiam,  liquido  argu- 
mentata  eft. 

tianc  peftem  Sveno  Pontifex,  cujus  fumma  apud  Danos  au&oriras  erat, 
populo  parricidii  pcenitere  permonito  inceffuram  prsedixit.  Quippe  in  ple- 
bempius,in  Deum  vc fterabilis  habebatur,  religionemqj  attentiore  cura_j, 
concionesprseftantiorefacundiacelebrabac.  Ita  favore  omnium  occupato, 
arceminternoftrosaudoricatis^atqieloquentiaefaftigium  poffidebat.  Subje- 
dorumniores,nonfolumdictis,  fedetiam  ferenifsimis  operum  informabat 
20  exemplis,nec  voce  quam  mente  concinninr  fuir.  Idem  perfecta  Trinitacis 
aedej,  in  e&sdificando  ejus  ambitu  Canlrtum  religiofi  operis  focium  habuir. 
Nec  minorem  in  exttuendis  Maris  fiscrariis  opersm  geisit.  Quippe  unurru 
inurbe,  alterum  Ringftadisenixe  molitus,  tertium  Michaeli  Slaglofiae  con- 
didit.  Adeo  fe  fahtftorum  penetralium  fihgulari  culru  flagrare  monftravit. 
Necdomeftica  fanditate  contentus,  augmentum  ejus  foris  petere,  arrepto 
peregrinandi  labOre,coliftituit.  Cumq;  Hierqfolymam  proficrfcens  Bvzan- 
tium  perveniftetjcontraclavariigenerisornamenta  cum  facrorum  cinerum 
reliquiisin  neceflariosufus  domeftici  templi  remittenda  curavit.  Sed  cujus 
Gr£ciapietatem  vidit,morcemRhodusafpexit.  lisdem  fere"  temporibusab- 
30  fumpto  Richvaldo,  Afcerus  morum  generisq;  fplendore  eximius  Lundenfi 
pOtitur  facerdotiO. 

Dlavuscumbispeneluftrum  regnando  cohdidillet,  inter  continuas  rei 
familiaris  anguftias,  nihilregali  magnificentia  dignum  exequi  poterat.  Sed 
& finitimi  facto  paupertatis  ej us conteniptu,  famelicum  ferro  inceflere  rubo- 
risloco  diixerunt ,  rati  inediam  armis  obrui  non  oportere,  neq;  divinitus  affli- 
ctumhutnanituspremi^  autcceleftium  VihdicTammortaliumviribus  exagge- 
rari.  Cuieniminvidiofumexifteretregnum  contemptiffimatotannisinopia 
profligatUm ?  Cum  Rex divinum  Natalem  celebrans ,  pane  in  domo non  fup- 
pecente,jejunoscircurnquaq;penates  afpiceret,  erubefcenda  menfarum  in- 
40  opiamagnopereconfulus^obduclomahibuscapitcfuflarfoqjlacrymisvultu, 
per  fummam  ahimi  aegrkudinem  temporis  difficulcatem  gemitu  profecutus 
eft.  Sanetantulam  dapemtot  convivis  apponi  deflevit,  contemptiffimarrLj 
famemhonoraciffimaelucisignominiamjudicans.  Quimihiaiienam  fpecie, 
fuam  re  vera  deplorafle  videtut  inopiam.  Deinde  fupplicatione  habita ,  fu« 
pernacontuitus.auctoremomniumDeum,  utfiquid  irae  adverfus  populum 
concepilTet,fuo,nonejuspericulofatiaret  oravic,infelicifTiinum  patriae  ftaT 
tum,difficillimumtemporishabitum<eftimans.  Quippetaminops  epularum 
convivium ,  quo  famem  inftruere  potius ,  quam  pellere  videretur  ,principum 
oculisfubjicereerubefcebat;  Nec  diftkiles  huminisaureshsbuit.  Siquidem 
j  0  celerem fati viam obtinuit , fibiq^ fnorterh ,  falutem  patriae ,  (li  qua  modo  par- 
ricidisvirtusineft, )  piaprece  cohfcivitj  ingenuoq;  vivendi  pudore  maxima: 
cladispcenamavertit.  Itaq;memoriaeejusfpecioilus  depofita  vita  quam  ge- 
fta  afcribi  poteft,  qui  fatum  patria;  finiehdi  fpiritus  caufam  habuic.  Porro 
quantumcharitatisergafuos  cordi  infitum  haberet  aperuit,  cum  &  eorurrL. 
malapropriocapiteluere  velletj&communepericuhim  ad  fe  folum  redun- 

T  4  darc 


224  SAXONIS   GRAMMATICI 

,■  n^F5tiaredepo(ceret.  Nempequiafuamprociviumfaluredevovic,  piianimi  ti* 
culofiaudandusnoneft.  Forcunafiquidemfamem  curnauclore  fuopanfu- 
nereextulit,  inediamq';faciecace  mutavit. 
lxviii.  HuicEricusnacuproximuse  Sveciarevocacus,  magno  omnium favore 

ek  tcrsfufficitur.  Hujus  ascaspericlicancipopulo  labencisannonae  fubfidia  repara- 
tf>e&° ;  v{t}  fegesq';  tempeftivi  imbris  beneficio  vifitata  convaluit.  Nam  regnante 
eo ,  agrorum  habitus ad  tantam  ubertatem  exceilit ,  ut  finguli  cujuslibet an- 
nonee  modij  totidem  denarijs  permutarentur.    Sed  &  continuis  regni  ipfius 
snniseademagrisubertas  inceflk.  Quoevenit,  ucnonfolum  ex  raorurtb, 
fed  eciam  remporum placidiffimo ufu,Boni cognomen  acciperec.Tunc pla-  tO 
nepenuriascopia.inepiajfuccefsicabundancia.Hujusvirivircutesfummacim 
cognofcere,  casdio  nonfic.  Nampra;ceringentiaanimidecora,fingularibus 
naturanncrementiseve&us,  admirabili  corporis  magnicudine  eo  proceri- 
catisexc  efierac ,  ut  caecerorum  vertices humeris fuperaret.  Nec longitudini 
jnconcinnafolidicasfuicuttotamejuscompagemexaclifsimonaturseinge- 
nio  exculram  elaboracamq';  pucares^quajcorpori  grandicace  confpicuo  con- 
fencaneumviriumhabicum  conciliavit.   Igitur  ut  corpcre  nullam,  icanec 
robore parem  habuic,  cnm  ftacurarlaude  egregia quoq;  vigoris ornamenta_» 
forckus.  Hafta;auclapidisjac"tufedensftantesvincebac:  neq;  i|ii  ftcus,  quo 
minusforckudinis  fuar  experienciam  ederec,  orficerepocuit.   Eodem  cor-  20 
porisficuex  robuftifsimis  duosluctaaggrediebacur;  duroq';  akerum  actre- 
£taret,akerum«enibuscomprefium  urgebac;  necante  deftitk,  quam  pri- 
ushunc,  deindeillum  pedsbus  fubjiciendo,  amborum  manuspoft  cerga_» 
vincirec.  Nec  minori  robore  funiciilorum  cercamen  exhibuic.    Qu;ppo 
unum  dextra ,  akerum  finiftra  concinens ,  corum  exrrema  quacuor  pr  t  ftan- 
tibus  robore  viris  ex  adverfo  diftrahenda  commifit.    Quibus  eum  nequic- 
quam  iede  fua  detrahere  laborantius,  ipfe  funem  utrumq;  modo  dexcra, 
modo  lasva  corripiens  , ingenci forr  tudine effecic ,  ut au c  tenencibi.!s  reftim 
excucerec , auc  eosdetn  ad femagnopere renitences  appellerec , funemq;  du- 
cerenequeuncesfequicogerec.    F.idem  quoq;  fpeciofiffimus  vocis  habuus»0 
fuit.  Siquidemconcionesnon  folumprajftanci  facundia,  fed  eciam  canca_» 
pronunciationis amplkudine  celebrabac,  ucin actionibus non folum  a  prae- 
fentibus,fedeclamaprocnlpoficis  liquido  exaudirccur.  Prascereaad  conci- 
liandam  fibi  popularium  benevolenciam  in  excrema  adionum  fuarum  parce 
mandarilocofubnectereconfveveracuc  viri  conjugesfuasacliberos,  nec- 
non  & fervos ,  cum  primum  domos  rediffenCjfub  ejus  ciculo  confalucatioms 
officio  profequerentur,  fuum  fe  cuique  jus  fervacurum  promiccens,com- 
munemqj  cunctis  inexhibsndo  aequicacis  cuku , debitorem  affirmans. 

Verum  hunc corporis  ejus animiq';  fulgorem ,  fola libidinis  vis  cecris  in- 
cemperantiss  maculis  obfcurabac.  Siquidem  conjugalis  copula;  ta:dio  Ve-40 
neris  ufum  pellicum  cubiculis  incentum  habuic :  quanquam  ei  forcuna  uxo- 
rem forma ac  moribus  confpicuam  fociaffec.  Nec defuic  Botilda:  colerabun- 
da  mensad  infolenciam  matici  fuftinendam»  Puellas  fiquidem,  quas  abeo 
ad  amari  perfenferac,macerna;dilec"tiQnisofficijs  profequebacur  ,easq';quo 
prompciusmarici  ftudijsindulgerec,  quoadvixk,  ancerpediflequas  tabuic 
Quarum  uc forma  m quoq;  concinniorem  efficerec ,  fatpenumero capicib  .s 
earumcukumproprijsmanibus  exhibebac.  Cumq';  abunde  forec  iram  ab- 
jeciffe,addidiccharkacem,&quiafuafpecienonpocuk,  aliena  maricopla- 
cere  voluic ,  viriq; in  eis affectum  colere,  quam la?fionis fua^  vindtclam  agere 
praeoptavic,  ne  clariffimum  ducem  curpicudinis  reum  agerec.  Eceniro  a  ^  0 
moris  fuirapcrices  officijs  quam  odiis  infequi  fpeciofius  duxit,  Icaq;  nor_j 
folum  markiflagkiumdiffimulacionecexk,  fed  eciam  absq;  refpeclu  pelli- 
cacus  odiummerencibus,  graciam  erogarefuftinuicvenerationecontemp- 
tum,  obfequijsinjuriampcnfans,eoq;fa£l;Q  clanfsimutn  multebns  pacien- 

tiae 


HISTORIM    DANICM  LIB.    XII.  215 

ciascxemplumprajbuic  Quineriamfingularimoderacionisbenefici^  pofle-  ^J^/$ 
ricaciinfignemnominisfuimemoriamcommendavic.  FuereEricofifj,Ha- 
raldus,Canucus,&  Ericus:  fedprimus  concubina,  fecundus  marrimonio, 
cerciUs  adulcerio  orcus  prodicur. 

NecmanfvecudinisfpirirusRegis  forcicudini  defuic;  qui  ut  crudelicacis 
alienus,  ica  focordia  vacuus  medium  incer  defidiam  fe-rociamq';  cempera- 
mencum  cenuic. E jusdem  quoq;  fevericas benignifsime populariby  affuic  Ne 
enim  pocencumavariciaaequicacis  vinculum  labefactarec,  petulanciao;  juris 
hebecudinem  parerec,in(olenciaerigorem  oppofuic,  &  quo  plus  a  perverfis 
lolocodifticichocmagisperimperiumnocuic.   Quippe  cuma  populariunij 
opprefToribusparura  per  abfenciam  cimerecur,  eosdem  fubita  faceilicunu 
manuincercepcos  fufpendio  confumertdos  euravic.  Quo  fac~to  quid  aliui 
quaminjuriajpondusarborealance  penfavic?  Quamobrem  majoribusfor- 
midolofus^minoribuspercharuse/afic;  cumhOs  pacjrnaindulgencn,  illos 
Regiafevernaceinfequerecur  Fiiiasquo  ^compluresexconcubinacuhabu- 
ic;  quarum  unam  Haquino  cuida  n  Cieroniane  necis  ulcion  m  po  lic  co> 
prartnijnornme  nupcumdedic.  Fracer  liquidem  F.riciBero  Holfacijs  Dych- 
merfisqVfubaclis,eoloci,ubi  Wermimdifiiium  Vffonern,  cumduobus  Sa- 
xonicasgencis  ietiifsimis  manurri  duelli  nomine  conferuiffe  prodicum  eft, 
20municioneminhibend£defe£tioniscaufa  molicus,vallofo(faq';infulam  cfn- 
xic.  Cujusdomiiiacionempopulanum  quidam  privauna  pcrofus,  concio- 
nancislacushafla  cranshxic. 

EacempellaceSclavoruminfolenciadiuDanicxrei  miferijsalica  [quip- 
pemag  sonjsQlaviprove^a^quam  ullisejusnegocijs  recufa  fuerat,  [pira- 
cicanoftros  acerrimelaceffebac.  Sed  &Aucouem  quendam  fplendidiflimo 
ioco  nacurri ,  Falftriam  e  Sialandia  pecencem ,  moriq;  quam  incercipi  praeop- 
cancem  occidic.  Enimvero  ingenica  Danico  fangvini  vircus,  capcivicacis 
ibrcerriomni  faco  criflioremexiftimac.Quam  remSkialmo  Candidus,  [fra- 
cerhicAuconis  erat,]  in  celeberrimisDanorum  concilijs  querelarum  fre- 

^O  quenciaprofecutusemidit,  ucaudoricateeju^  mocumvulgus,unius  necem 
omnium  manu  ulcifcendam  decerrierec.  Adeo  quippe  regia majeflas popu- 
iarem  libercacem  evexeraCuc  ei  decernendarum  expedicionum  jus  eflec» 
armisq;  publicis ,  non  imperium  prirtcipis , fed  plebis  arbicrium  pra?fiderec. 
Praecerea  Alli&HerriScania;  oriundi,  fed  eius  ufum  facinoribus  demerici, 
Julinum  certiffimum  Danorum  perfugium  profcripcorum  ciculo  petive- 
runc.  Cujus  enixe  negocia  confeclances,  mariciraisq';  pacriam  lacrocinijs 
incell'ences,remDanicamacrociusprofligarecceperunc.  Tunc  Danica  ju- 
vencusjjlinumadorca.fraclos  obfidionecives,  quocquoc  incra  mcenia  pi- 
facas  habebanc,  cum  pecunia  p  clionis  nomine  prajbeie  coegic.    Quibus 

4°  noftf  1  m  poceftacerri  aecepcis,  lasfa;  pacriac  pcenas  crudelifsima  morcis  racione 
expecendas  duxerdnc.  Nam  quo  violenciore  eos  morce  confumerenc,  re- 
vindlispoftcergamanibus.palisprimum  afngendos  curabanc,  deinde  ven- 
crium  caVa  culcro  rmaci,riudatisexcis  primaq';  vifcerum  parce  prorrada, 
carce/a  ftipitibus  explicabanc,  necancfe  fupphcium  remiferunc,  quam  cor- 
cos  excisfundicusalvoegeftis,  hbrridirapacicacsfpricum  profundere  coe- 
gillenc.  Quodfpetlaculumutfpeciecrifte,  ica  re  noflris  perquam  ucileex- 
ncic  Nonfolumenimreispcenaminflixic,  fedeciarn  Cisceros  confimilerru 
cruciacus  caufam  vicare  permonuic.  icaque  non  minoii  vifencibus  docu- 
menco,  quamafffttisf  ipplicio  fuic.   Necfemelquidem  Ericus  Sclaviciro- 

$  °borisamplicudinem  prefsr.&nervosdcbilicavic,  ied  icerum  ac  cercio  cffre- 
nacagencisilliusingema  Canco  tcmporerecudic,  ucnulla  eum  ulcerius  pira- 
tici  jeftus  procella  pullarec 

Incereadefun&oFgmoAfoerus  clarifsimoincer  Jutos  loconacus,  Lun- 
denfefacerdociumfumpfit.   Forteauceui Hamburgenfis  Anciftes  ob  inanes 

&  falfas 


226  SAXONIS    GRAMMATICl 

M£jlnfs&  falfas  fulpk ioncs  Ericum  execracione  mul&andum  cenfuerac.  Quod  ve- 
ricus  Rex,  appellacione  fenrenciam  praecucurric,  Romamq;  eveftigio  peci- 
vit:  ubicaufaefuaeexaminediligentius  habito,  Poncificis  accufacionem  po- 
rencer  repulic,  cuncTisq';  defe.ifionis  parcibus  attore  fuperior  redijc  Nee 
eoncencus  efficaciffimum  caufae  di&ionis  fuae  propugnacorem  egifle ,  adver- 
farispartisodiopenecraliumfacrorumdecusexcernofacerdociofubje&um 
habere  paffis  non  eft.  Quamobrem  Romam  regreffias,  cum  fe,cum  eciamj 
pacriam  ac  domeftica facra  ^axonica praelacione  liberari pecivic ,  ne religio- 
nisracioneexcerisadmodum  obfequicogerecur  ,auc  ejus  difsiplinam  ab  a- 
lie  igenispecereneceflehaberec  Nec  difficilem  Curiae  confenfum  habuic.  *° 
Quaeneclariffimum  virumrepulfaafficereccum  dignitacis,  cum  eciam  fa- 
tigacionisejusincuicumoca,peC!cioni  annuic,feq';  regnumipfius  fummi  fa- 
cerdocijinfignibus  adornacuram  fpopondic,  acq;  ea  promiflbrum  fpe  Re- 
gem  a  fe  exhilaracum  dimtfic. 

Sed criflioris  forcunae ,  quod  fequicur.  Reverfus  namque  Ericus  cumj 
more  Regiodomi  in  propaculo  ccenicarec,incer  alios  quendam  Muficae  ra- 
cionis  profeflbrem  adefle concigic.  Qui  cum  mulca  fuper  arcis  fuae  laudibus 
«hfpucalTecincercxteraquoq;  (bnorummodis  hominesin  amenciam,  fu- 
ro:emqr;percrahipoflefirmabac.  Quineciam  cancas  fidibus  vires  inefle  di- 
cebac,ucpercepciscarummodulacionibus  aftances  mence  conftacuros  ne-  , 
garec.  C.umq';  an  ejusmodi  ufu  callerec  incerrogacus,  periciam  facerecur> 
tum  precibus  Regis,  cum  eciam  minjs  efTecTum  praefencare  compellicur. 
Quicum  nec  vecordias  metu,  necpericuli  prsdicTionc  imperancem  aver- 
tere  pocuiflec,  ne  fucori  n^cendi  maceria  fuppeterec,  priraum  aede  armis 
vacuefacTa  ,compluresexcraaudicumcichara:  in  ambicu  collocandos  cura- 
vic,oriencevefaniseftrepicu  fores  irruropere,  erepcamq';  manibus  fuis  ci- 
tharam  capici  lllidere  juflbs ,  ne  ulcerior  ejus  modulatio  fuperveniences  quo- 
quemencecapco  efficeret»  Monuic  quoquc  praftb  efle  qui  furencium  ve- 
{aniaevalenceroccurrerenc,nelymphances,demenciainrixamverfa,mucu-  \ 
isfeipfos  vitibus  incerimerenc.  Obcemperacum  c©nfilio  eft.  Igicur  armis  3* 
domo  egeftis ,  clauftrorumq';  cuft  ^diaobferacis ,  ficlibus  operam  dare  exor- 
lusjinuficacae/evericacismufamedidic-  Cujuspiima  fpecic  praefenccs  velu- 
ci  n  ceflicia  ac  ftupore coraplevic.  Qui  poftmodum  ad  peculanciorem  men- 
cisftacum  vegecioribus  lyrx  fonis  adducTi,  jocabundis  corporum  raocibus 
geftiendo,  dolorem  plaufu  permucare  cceperunc.  Poftremo  ad  rabiem  & 
temeriracem  usqne  modis  acnoribus  incitati,  capcum  amen.cia  fpiricurru 
clatnoribus prodiderunt.  Ita animorum habicus ,  modorum  variecas  infle- 
cTebac  Igicurquiinacriomelodiaeexpercesconfticeranc,  Regem  cum  ad- 
rniffis  demencire  cognofcunc,  irrupcaq';  ardc  furcncem  complexi ,  compre-  . 
henfum concinere  neq-iibant:  quippenimio  capru  furoris  inftinflus  ,  eo- 
rumfevalidecomplexibus  eruebac.  Nacura:  fiquidemejus  vires  eciam  ra- 
biescumulabac.  VicToicaq,  collucTancumrobore  procurfum  nacTus,  con- 
vulfusregigeforibusjarrepcociienfe^quacuormilicumconcinendi  ejus  gra- 
tiapropiusaccedenciumnecemperegtc»  Ad  ultimum  pulvinarium  moie, 
quceundiq;a  facellicibus  congerebancur,  obrucis,  magno  cum  ©mniurru 
periculocomprehendscur.  Vbivcromenceconfticic;  lasfaeprirnum  milicias 
jufta  perfolvic.  Vc  autem  acrionbus  expiationis  modis  pcenicenciam  ede- 
rec,redimendaenoxaegracia,religiofae  peregrinacionispropoficum  ample- 
xacus  eftjadeamq';  divinq  vifitacionismemoria  venerabilem  adire  confticu- 
ic.Cujus  ftudij  fandTicacem  cum diu  cacitus  animo  revolvifiec,  candem  ijs  ma-  c & 
xime,  quos  ob  excellencem  corporis  habcum  profecTionis  fjae  confbrces 
deftinabac,  infinuat.  Quibus  rem  dolencer  ferencibus,  idipfurh  apud  ce- 
leberrimapacrijeconciliapublicavic  Quod  cum  m  Wibergica  quoq;  con- 
cione  yulgaiTeCi  atconicamulucudo?  perinde  acpacreraamifilira  forec,  in- 

gecnuit, 


HISTORIJE   DANICJE  LIB.    XII  2:7 

gemuic »  abfentiam ejus perniciofam  patriae fucuram  vociferans ,  inq;  eo re - . 
rnorando  coca  plebs unius  plorabundiamici  vulcum  habuit.  Ad  ulcimum 
lacrymis  fufFufa  fupplicem  feejusgenibusadvolvic,  magnopere  deprecans, 
nemagis  privaci  voci  quam  publici  commodi  debicum  incueretur,  eumq'; 
plus Deo  fyncera  regni  adminiftracione ,  quam  exilio  placicurum  affirmans. 
Ille  precibus  concionis  voti  religionem  oppofuitj  e,usq';  ciculo  propofiti 
pertinaciam  cuebacur.  Nec  populo  ad  refellendam  excufationis  ratio- 
nemconfilijfagacitasdefuic.  Redimendi  namq;  voti  gratia  tertiam  fe  rei 
familiaris  parcem  egencibus  erogacurum  promifit.  Sed  ne  fic  quidem  ce- 
l0naeiflimamfandicacis  ejus  perfeverantiam  labefecit.  Negabat  enim  Kex 
honeftatemculparedimipofle,feq';alienia:ris  interventuvoto  liberum  fo- 
re,futurumafferens,ficonditione  uterecur,  ut  &  feperjurij,  &  patriamj 
paupertacispericulisimplicarec  Malieveropropriofurnptuprofeclionem 
inftruere,  quamaliunde  impenlarum  neceiTJria  mucuari,  ne  alieno  grava- 
mine  ad  peragendum  devotionis  propofitum  uteretur.  ltaque  feduclos 
Maioresdefubfticuendoincerim  procuratoreconfulere  ccepit:  non  quia_» 
prudentia fallebatur , fedne  prajceritis  aliorum  confiliis ,  fuo  indulfifle vide- 
recur,  privatam  fententiam  publica?  prseferendo.  Quo  audito  principes 
id fe confultoris  optioni  permittere  refponderunt,ne  hac  quidem  in  re  de_, 

2»Oejus  induftria  dubitaturos,  cujusfummam  in  alijs  folertiam  didiciflertc. 
Tunc  Rex  Haraldumfilium,quem  prsflantior  a;ras  honori  tempeftivuuij 
eftecerac,  Regis  parcibus  perfundorie  donac  Scialmoni  vero  Candido 
fplendidiflima;acq;incegernmaj  dignintis  viro,  cui  non  folum  totius  Sia. 
landix,  fedetiam  Rugiacvecligalisafe  facla;  procuracionem  deculeracper- 
asenda:  circa  Canucum  educationisofficium  mandat.  Fricumautem  ob- 
fcuriore  loco  natum  hebeciore  quoq;  curacomplexus,  minoris  potentix 
tutoribus  applicavic  Quibus  difpoficis,  uc  grandicacis  fuje  fpeciem  con- 
fencaneo  corporum  habitu  minueret,  proceriflimos  quosq;  peregrinatio- 
nisparticipeslegic;  ficq';aliena:  ftacura:  fpedtaculo,  fux  miraculum  tempe- 

2o  ravic,  ne  fingularis  ejus  magnicudo  vifncibus  exceris  ludibrio  forec  Nec 
pigerBocildse  ad  confeftanda  marici  ftudia  animus  fuit.  Quem  qu  demj 
eodemvoco  ,  feidividuo  coro  fecma  j  profedtionis  mericum  pudicicia  cu- 
mulavit. 

Sedtieq;Ericuspatrije,  quamdeferuic,  curam  abjecic.  Ne  enim  Dani 
fubexcernoPoncificefacrorummunera  celebrarencmiflissd  Curiam  lega- 
tis,inornamentum  domefticae  religionis  maximi  facerdorij  infigne  expe- 
cendumcuravic.  Neceum  Romanxpromiflionisfidesfefellic.  Profedus 
enimacuriaLegatus,  qui  facriinfignis  prsrogativa  rtoftra:  gentis  facerdo- 
tiumadornaret,cumceleberrimisDanorumurbibusinfpecliscundlacurio- 

46  fifsime colluftrando,  non  minorem  perfonarum  quam  civitatum  refpe&um 
egiflet .  Lurtdiae , ob  egregios  Afceri mores ,  cum  qUod ad  dam  e flnitimis re- 
gionibusterramariq',cranficusabundepaceac,  hurtcpotifsimum  honorem 
deferendumexiftimavit.  NeciolumedmSaxonicaditionceruit,fedetiam 
Svetias  Norvagiaeq;,  religionis  ciculo,  magiftram  effecic  Nec  parurry 
DaniaRomansebenignicatidebecj  quanonfolum  libercatis  jus>fed  eciarrL» 
excerarum  rerum  dominium  aflecuca  eft.  ■■ 

InCerea Ericus  pecicam  navigio  Rufciam  terreftri  permenfus  icinerc,, 
magtia Orientis  parce  tranfcurfa ,  Byzancium  veniebac.  Quem  Imperacor 
nequaquam  urbe  excipere aufus, extra  mcenia  tendere  juflTum^hofpitalitatis 

5  OofHcijsprofequebacur,  racusreligianisfimulacionedolumincendi.  Siqui- 
dem  famam  ejus  ac  magnicudinem  fufpicione  infecutus,  impenfis  eurru 
quammcenibusfoveremaluic.AdhaecDanosfumma  a  fe  familiarirace  cul- 
toseadem  fufpicionisoccafione  notabacperinde  ac  mojorcm  pacrij  Regis 
quamftipendiorumfuorum  refpe&Um  a&uros*    Incer  eaeceros  ertim ,  qui 

Con- 


ERTCVS 
ijirgod, 


228  SAXONIS    GRAMMATICl     . 

^^'«L.cnft^H^aopoliranaeurbis/lipendiamcrentur,  Danicaevocisnominesprr 
mummiltaargradumobcinenc ,  eorumcj;cuftodia  Rexfalucem  fuam  valla- 
re  eonfvevic.  NeclmperacorisEricum  opinacio  fefellie.  Vcrtim  re  ciilii- 
mula  icerhab;ca,  venerandorumfacrorumgracia  civicatisintrcitumexpe- 
tivic,pra;facusroaximefe  eoloci  celebrandae  religionis  amore  pcrducl:  m. 
Imperator  collauda :o  pecenris  ftudio ,  poftero  fe  die  poflulationi  refponfu- 
rum  promiccic»  Intereaqui  exDanis  Graecorum  militiaro  fecuci  fueant. 
Imperatoreadito,  Regern  fuum  ccnfalucndi  poceftacem  efflagicanc,  per- 
miflisqif^gregatimegredijuTum  ,neiimulomniumanimosunaRegishor- 
tacio  caperet.  Subornaverac  enim  Imperator  utriusq;  vocis  pencos  .  per  f® 
quos  eorum  Friciq;  colloquia  difccrec.  Primum  icaq;  confaluraco  Kego 
confidere  jubencur.  Tum  ille  fari  exorfus,  docec  Danos  Graecorum  ftipen- 
«diam^rencesjamdudumhonoris  arcemvircucibusin  petrafle,  indigenis  e- 
xules  iraperitare,mulcoq';forisquam  domi  feliciores  exiftere.  Adhaec» 
Jmpcracorem  eorum  fidei  capicis  (ui cuftodiam  credere ,  eumej;  pra  lacionis 
ttfumnoncam  exeorummcricis,quamexil.orurn,  quiante  eosGra?  orum 
niiliciam  coluiflent»  virtuce  progenitum.  Qaapropcer  magnopere  ets  cu- 
randumefle,ncplus  remulenciae  quam  fobrietacis  ftudijs  i'  dulgerent,  fu- 
fc?pcajmihtiEemeliusafFucuri,  fineq';fe  vino,  neq;Regem  foh  icudimbus 
oneraflenc.  Tore  autem  fi  frughcacis  normam  deieruiflencur  mfliciarrL, 
fegnes,iurgia2lacresexequerencur.  Monuicquoq;  neman  >m  cum  hofti- 
busconiercuri,  majorem  vitcequamvircutiscuramagerenc,  neve  morcera 
fuga  praecurrerenc,  aucfalurenifuarn  ignaviae  praeddio  cuerencur,  promic- 
cens fe  cum  primum  in  patriam  rediflenc,  fidelem  eorum.operam  beneficiis 
penfacurum.Qu  ;dfi  virilicerdimicances  fpirituminacieprofudiiTent,pro- 
pinquos  eorumac  neceflarios  honore  trofecutsrum.  His  acq;  confenca^ 
neismodis  univerfosaftatus,  propeniamDanorumfidem  Gra?ciae  concilia- 
vic.  Cujusreifmper  cor  per  fubornacos  certior  fa&us,  falfo  Giaecisfapk 
enciseprcerogacivam  afcnbi  inquit,  quod  ducisfidem  nocafie  C,  cujus  gen- 
tem  coties  ali  narn  perfldia;  cog  :oviflenc.  Siquidem  probatifsin  o  popu-' 
larisconftanciceexperimenco  regisendeirnbiius  aeftimaripocerat.  Cumq'j 
eumreligionipotiusquarn  fraudnntencum  afpieeret,  urbe  exornari  juila, 
acplaceisculfu-iftratis,  dexcera  manu  venerabilicer  excepcum  ad  cunarrLs 
&  palacium  usq';  magno  cum  omnium  cripudio  >  criumphanris  more,perdu- 
xitj  &cui  fbfpscionemimmerenci  iniiixerat,honorem,  quo  major  ab  ho- 
jnin»e p  sftarinonpocirac,  erogavit.  Quinetiam ei  perinde  atq;  honora^- 
tiflimohofpf  i  regiamcefsic,  eac];ncmodeinceps?mperatorum  tici  voluic» 
ne  quis  fib  maximo  viro  tecTi  communionc  aequafle videretur ,  hofpicijq'; re-» 
Vcrentia  perpetuum  hofpicis  rnonumencum  exifterec.  Quineciam  accer^  %  ^ 
firo,  quiftacuramejusmenfuraeparilicace  comprehenderec,  ftancisq',&fe:- 
dentishabicumquam  diligenufsime  coloribus  compleclererur,  tancce  ma- 
gnitudinisadmirationem  perenni  fbedaculo  reprafencandam  curavir.  Et 
necantum  hofpirem  indonatum  dimitterec,  cornplacita  poftulare  praeee- 
pir*  Qtiem  cum  faclo  opum  concempcu  facros  pocifsimum  cineres  exop- 
tare  cognofcerec,  honorandis  ofsium  reliquiis  donac.  Ilie  r:ligiofurrij 
munus  cupide  amplexacus,  idipfum  Impcratoria  bulla  afsignatum  Lundi- 
am,  Roskildiamq',deporcandumcuravit.  Et  neorcusfui  locum  venerati- 
one  vacuurn fmerec,  Slangacborpiam,cumNicolaifacracifsimisofsibu$,di- 
viairacsbuliparciculamcranftulic.  Qu  ppe  &  oppsdi  iliius  cemplum  mo- 
licus.&eoloci,  ubinuncaramvidemus,  macre  edicus  prodicur.  Praecer-^® 
ca  oblatum  ab  Smperacore  magni  ponderisaurumfprevic,  ac  repudiavic, 
nepoftjoficoconriner.tia^ftudicGrsecasopesappeterevijeretur.  Quera 
i«o(  imperacorinjuria^reumagere  ccepic,affi  mansfe,non  donum,con- 
temptu  abeo  liu.fle  perfufum»  abjeclisqj  precibus  unico  not«  irricamenco 

oblacis 


H2ST0R1M  DANICJE  LIB.  X/L  2iQ 

©blatisverecUhde  eumuticoegit.  EtneKexaccipiends  potius»qUamero-£R.;rri 
gantisparcesagerevideretur,  humanitatisejus  officiis  mutua  liberalitate  re-  £,'e&"  ' 
fpondic.  Seddonisejus  pretium  novitas  fccit,  barbartimq,  munus  hcc  Im- 
peratoricharius,qu6Graiciaerariusfum  Deinde  piraticis  ab  ipfo  navigiis, 
commeatuque  donatus,  Cyprum  concendir*  Cujus infulac  nacura  adeo  quon- 
damtumulorumimpatiens  fuit>  ucmahdata  fibi  incerdiu  corpora,  proximJt 
noclerejicerer,  HicRexfebriimplicaruscum  vicinum  fibifatum  adefie  co- 
gnofceret,  apud  celeberrimam  Cypri  urbem  corpus  fuum  funerari  petivit, 
praefatus  tellurem  alioru m  cineres  refpuentem ,  fuos  quietivis  habituram.  Igi- 
l0cur  pro  voto  tumulum  naclus ,  corporis  fui  beneficio  Vetuftam  humi  indi- 
gnationemrepreflitjeamqjhurnanisantecadaveribus  reludantem,  non  fo- 
lumfu£,fedetiamalien£fepuhur£paticntemeffecit.  Conjugem  quoq;  e- 
jus  idem  peregrinationis  labor  finivit.  Jamq;totaRegis  Svenonis  ftirps  ad 
trestantumfilios,  Svenonem,Nicolaum  ,  &  Vbbonemredaclafuerat.  Nam, 
utex  fuprapofitisliquet,  Canutum>  Benedictum,  atq;  Beronem  ferrum  ab- 
ftulit,ca;teros  morbus  abfumpfic. 

A  difcefiu  ver6  Erici  biennium  incereeftit,  antequam  Dania  certum  mor- 
tisejusnuncium  accepiffet.     IgiturSvenonatumajor  ab  Ericofecundus  tan- 
topere  regnum  aetatis  fiducia  affe&abat,  ut  nequaquam  communem  patrise 
lo  fententiam  duceret  exfpedtandam,  vocataq;  Wibergum  concione,  publici 
delectus  arbitrium  unius  provinciae  judicio  praecUrrere  non  extimefceret» 
Etfortaftismorumfuorumobfcuritatemperfpieaciori  cenfurs  committero 
verebatur,ideoq,  faftigium  paucitatis  confenfu  rapere,quam  fortunamfuam 
incertomultitudinisdecreto  fubjicere  maluit,partiumq;fuffragiis  occupare, 
quoduniverforumeratfentenuatribuendum.Seddumeitatoequitatucurfum. 
ad  Wibergicae  concionis  locum  dirigic,  corporis  firmitace  defectus,  quo  le- 
niuscommodiusq,ferretur,carpentofeexcipi  juflic,  affirmans  hilariter  ob- 
iturum,fifaltemfubRegistitulotriduum  exegiffet.  Neque  enim  nervorurrij 
hebetudo,aucmembrorumtarditasfeftinabund3Ementis  curfum  refleclerO 
potuit.     Sedob  morbimagmtudinem  hujus  quoq$  ufum  perofus,  miniftris 
'   properare  juflis,  le&icam  popofcit, prarfacus  nil  fe  curaturum  , fi Rex  a  popu- 
lofalutatus,fpiritum  in  conciotie  deponeret. "    Enimvero  infopibilis  ambi- 
tioniscalorimbecillitatcfuperarinonpotuit.     Sed  dum  adverfs  valetudinis 
immemor  fupra  vires  concionem  appecit , non regno fatum , fed fato  regni  ti- 
tulum  pratcucurrit.     Reftabat  igitur  ut  circa  Nicolaum  Vbbon&mque  dele- 
clusperageretur.     Nam  Haraldus  fumma  fibi  popularium  odia  iniquiflinta 
regniadminiftrationepepererat.    Quippe  procuratione  in  calumniam  ver- 
fa,tamfadefe,camq;deformitergefferatjUtabjecl:o  jufticiaecultu  rapinis  ac 
iatrociniisteterrimam  in  fubje&os  potenciam  exercereC,  plcbemque  omni 
injuriasgenere  fatigaret.     Quo  evenic,  ut  cuncti  fordidiflimam  ejus  domi- 
4°  nationem  perofi,  nequaquamregnumoppreflbrideferendum  putarent,  ia- 
dignumrati  injuriasfuasobfequiis,anguftias  honore  rependi.   Cun&isergo 
Iforam  coeuntibus,  cum  ob  attatemVbbcnifummadecemererur,NicoIaus 
fohis,quiid  a;grdlaturusputabaCiir,maximofavoreconcionisfi!ffragiacom- 
probabaC,  quodSvenonisfilii  proaecatis  habitu  regni  inter  fe  fucceffionerru 
verfareconfveverint,fempcrque  minorem  major  honoris  hujus  haerederrLs 
habuerit.     Vbbo  vero  parum  folertiae  fifus ,  veluti  fecordise  confcientia  tanto 
onerihumerosfuosfubjicererecUfaVitjVegetiorisingeniifracrem  eo  mune- 
re  digniflimum  affeverans.     EnimVero  animi  fui  imbecillitatem  proprio 
_  _  quam  alieno  judicio  metiri  prudentiUs  dUxit.    Sed  mihi  quidem  vicandas 
*     pra?furnptionisgratia,humiliusquam  Verius  de  virtute  fua  fenfifie  videtur? 
cuimeliusrefpuendo  regnum,  quam  ampledendo  confuluir.    Eo  quidem 
. '-  honore  dignior,  quodoblatum  (ibifraternae  prudehtiaecedere  non  erubuir. 
Ec  quidem  Dani  parum  jufta  ceftimatione  tam  modeftam  ejus  verecundi- 
am  profecuti,  ignariq,  prudencem  virum  fugiendi  ongris  rationem  inertiae 

V  fimu- 


2go  SAXONIS  GRAMMATICI 

ftmulatione  quaefiffe,  quem  perfeverantia  fuperare  debuerant,negligenti& 
praeterire  fuftinuerunt.  Quis  enim  mentis  compos  hujus  refertum  induftri^ 
peclusignoret,  qui  feintra  privatumfortunaehabitumcontinere,  quamdi- 
gnitaris  incrementa  cura  ac  folicitudine  quaerere  praeoptavit  ? 

HlSTORl^E   DaNICA    LlBRI    DilODECIMI   FlNIS* 

S AXONIS  GRAMMATICI 

HISTORT/E  DANTC^E  10 

LIBER  DECIMUSTERTIUS. 

GiTuft  Nicolaus,fufceptoregno,  adeoanimumabom- 
nifaftuaverfumhabuiuutnihilexpriftinamanfveiudine 
(ladecerperctjtotamquepiateritavitajconfvetbdinem 
retinens,  cumfortuna  animum  niutari  pafTus  non  tft>  nb 
potiusfortunaemores,  quammoribusfortunam  fubjice- 
re  videretur.  Praetereane  patriam  fumptuofa  chentela,2$ 
¥&&?$&&}  ac  voracibus  oneraret  impenfls,  quotidianam  militiam.. 
fuam  fextantumautfeptem  clypeis,ob  exturbandalatrocinia,  conten;arrL> 
habuit:  necpetulantiorem  Regem,  quam  militemegit.  Duxit  autem  Mar- 
garetampatre  Ingone  Sveonum  Regcmarre  vero  Helena  natam:  cujus  ca- 
ftiratemRexNorvagienfiumMagnus  conjngiodelibaverat.   Qui  cum  fedu- 
16  Sveones adortus .  in  Haliandenfes etiam  arm a  proferret ,  inopinata  eorum 
jrrupcioneperculfus,  ureratcalceamentis  vacuus,  probrofum  ad  naves  re- 
curfum  habuit,  ejusque  fdgajdeformitatem  etiam  cognomine  ufurpavit.  Cu- 
jus  manum  Ingo  faluti  fuarperniciter  imminentem  ferre  nequiens  ,merendje 
pacis  gratia>fihaeiinmatrimoniumtrad;ta,  periculum  benefkiorepulit.  Ex>® 
foac  !taque  ItfargaretaMagnus  prolem  non  fuftulit.  Nicolaus  infelicibus  fb- 
bolemaufpiciispropagavit.  Cujus  filius  Ingo,  initio  adolefcentisj,  effrenis 
equHafcivia  excufflis ,  ejusdemque  ungulis  arcuatim  obtritus,  fplendidiffi- 
mumfangvinemluteisviarumfordibuserogavit,  tnflifsimoque  fatigenerC-» 
confumptus,  fparfis  viatim  membris,lacerum  humi  cadaveriacuit.  Paeda- 
gogusquippeeum  equo  aflvefacere  cupiens,  habenasmanu  continere  per* 
tnifit,  quarumregtminiintempeftivus  adolefcens,  pede  fubfeliisinhjerente, 
contiguumfolocorpus  habuit.  Magnus  vero  felicioribus  naturae  quam  for- 
tunsincremcntisevedus,te€errimumconfangvineascaedispiaculum  edidir» 
at    adnocifsimumperfidiaeexemplum  evafit.     Cui  mater  ampliorem  pro-4® 
pinquorum  favorem  affiilicatum  beneficio  create  cupiens,  Henrico  Regnaldi 
fratris filiam  Ingertam,Canuto Ingiburgam  fororis filiam  conjugio copulavic. 
Paternaverobonainaequales  admodum  portionespartitione  redegit,unam 
fibi,c£terasnuptis(quaspraefatusfum)divifionisparilitateconcribuens.Hinc 
I3anorumSveonumquediflenfioorta,acdeindecompluribusinimicitiarum 
uicrementis  coMita ,  ad hoc usque tempus  veteris odii tenaciffima perfeverac. 
PrJEter  haec  Ingritha  Vbboni  cuidam  poftmodum  denupta,  Nicolao  ex  pellice 
nata  proditur.  At  Margareta  non  folum  divinarum  ajdium  opes  latifundiis 
ai]xit,fed&totisviribusadaugendumeorumfplendoremincubuit;facerdo- 
talisque  cultus  inopiam  exquilito  ornamentorum  genere  permutavit.  Enim-CQ 
vero  quoremdivinam  ornatiorem  efficeret,  pallas,  laticlavias,  caeteiaque-» 
facerdotiiinfigniacondere,  atquefacrorumufibus  erogare  curae  habuit. 

Henricus  vero  Guthskalci  ex  Siritha  filius  maternis  a  Nicolao  bonis 
indigne  fpoliatusjtam  acrem  eorum  repetitorem  agere  coepit,  ut  Danis 
infatigabiliter  irnminens ,  ipfum intra Slefvici fines  ad  tuendam  falutem  fu am 

ftatione 


'fflSTORIM  J5ANICM  LIB.  XIII.  231 

ftatione&  excubiisuti  cogeret.  Interje&am  AlbiaeSlefvicoque  pMvinciam  ^7^^ 
cultore  vacuefecit.  Cujus  rei  ulcifcenda:  gratia  NicoJaus  excita  clafte,  Li 
utcham  appellit}  Elivo  Slefvicenfis  praefedurae  viro  equeftres  obviam  fibi 
copias  duclare  jufib.  Nec  dum  enim  Dani  externas  obequitando  pngnas 
conficerenoverant.  Veriimpraefeclilevicaspecunia*  ab  Henrico  padions 
corrupta,  cupidhis  qujeftum,  quam  impenum  intuebatur.  Itaq,  Nicolaus 
Sclavicis  incampisvacuaequisphalangemexplicat.Tunc  Sclavi  peditesobe- 
quitando  laffare,  quamcumtotaaciemanum  conferere  tutius  rati,  nunc  a* 
las,nunccornuaC!rcumvolando,  eademque  variejaculis  incefirndo,  obli- 
jo  quishoftem  inlulnbuslacerabant.  Procurfunamquein  eum  direclocita  fu« 
gareferebantur,nec  recurfumfegniusquamimpetum  edebant,  nofirorum* 
quemajore  mole,  quam  pernicitate  fibi  imminentium  exadverio  congref* 
fum  vicantes,  rejccl: is  habenis,  adverfos  premebant,  ccrribilem  bello  virtu- 
temfurtim&quah  tn(idiafum  latrociniisattencantes.  Ita  laxaca  debilitataqj 
Danorumacies,quiareminplanoparumreliatergcfferatjVicinimontisedi- 
tum  occupavit,falutemfuam  quam  armis  tueri  nequibat,  loci  prsfidio  mu- 
nirccupiens.-  eoq;  potita,  verticis  benefiao  fubje&um  hoftem  fccura  con- 
fpexit.  Dic  poftera,  neloci,  quamfuis  viribus  munitior  videretur,  ancipi- 
tem  campi  fortunam  repeterc ,  quam  certo  montium  tutamento gaiuiere  roa- 

201uit»  Sedequeftrismiiitiaefpiritumpedeft  is  fcrrenon  poruit.  Quo  evenir, 
utamiffum  pugnae  decus  recuperare  nitences,  priftinae  cladis  ignominiarru 
pofteracurnularent.  Crediderim  hanc  pugnae  fortunam  abinftrurnentorum 
magis,  quamanimoruminopiaprofeclarn,  quiadum  fortitudinis  fpirituspa- 
rum  cunofe  prima  mihtiEe  coronioda  circumfpexit,  non  metus  fed  ineruse 
pcenas  pependit,  fuaq;  potius  neghgentia  quam  alienis  viribus  proculcatus 
©ccubuit.  Haraldusrefortiter  geftaadeograviter  affedusproditur,  ut  gra- 
diendiinops,dypeoq;afuisexceptus,aliafismanibu5caftrafequeretur.  Ca- 
nutusquoq.;per(ummarn  vulnerum  acerbitatem  pedum  firmitate  defedus, 
promptiffimam  militisfi  iemexpertuseft.     Qui  ne  dominusab  hofte  inter* 

*0ciperetur,  periculum  ejus  fuodifcutere  non  dubiravit.  Sociis  naroq,  de  in* 
duftriafugerejuftis,  ipie  corporis  (imulationc  curfum  lentius  agens,  immi- 
nentifibiSelavomanusobtujit  vinciendas,  ejusdemcj;  propius  obequitantis 
habenas  corripiens,lataa  fociis  ope,  equo  barbarum  fpoliavit.  Quo  poti- 
tus}protinus  eo  furpmam  Canuti  imbecillitatem  adjuvit.  Igitur  ut  calhdae, 
ita  periculofae  fortitudmis  fel>x  exitus  fuit.  Subeunte  crepufculo  noftri  in- 
Felicempugnaeeven^umfortiti,  reliquiasfuasunico  repeticiverticis  prafidio 
tuebantur.  CiboqUoque^potionedefedosprxcervulneraaclaffitudinem 
etiam  alimentorum  inopia  lacerabat.  Igitur  ad  ultimam  pene  tabem  reda- 
di,  qvum  &  periculaurtd<que,  &nusquam  auxilia  circumfpicerent,  quippe 

..  &Scanien(iumtempeftatedetinebaturadventus,  &  Elivus  pecunia  ab  Hen- 
nco  corruptus,  reddita  tarditacis  ratione,  copias  ducere  fuperfedebat:  hu- 
manaeopisdefperationeadcoelefte  praefidium  confugerunt,  abfumptaed^fpes 
fuasrelquiasinDei,  quamhominum  forcitudinereponere  maluerunt.  Po- 
fteraverodie,  quaLaurentianae  vigilicefacrarecolebantur,  divinam  potenti- 
am  nullomelius,  quam  frugalitatis  votopropitiandam  raci,  concione  lugu- 
briterhabita,  iucem,qua  vel  privatumLaurentii,  vel  publicum  Sandorum_> 
folenne praecurrimus,  (ive quam divinae paflionis memoriae  dedicare confve- 
vimus,  annuotemporum  voljminc  repetitam,ab  omni  Danica  aetate  con» 
tinentiffima  jejunii  refigione  excolendam  promitcunt.     Quodvocum  publi» 

£  o  cae  neceffitans  exigentia  nuncupatum,  exadiffima  pcfteritaris  cura  lirma- 
vit,  indignum  rata  ftacam  a  majoribus  contmentiam  flomachi  impatientia 
atque  efcarurn  aviditaie  convellerei  Diluculo  ver6  noftrorum  acies  cen- 
turiatis  globis  naves  repetere  adorfa  ,  Scanienfes  nuper  claffe  advedos 
obvios  habuit.      Quorum  adventus  beneficio  recreata  3  ipfos  perindo 

Vj  ac  cor* 


23-  SAXONIS  GRAMMATICI 

?«co£4-accorp0re  &viribusintegros,  netergaab  equitacu  inceflerentur,  curare  ju- 
bet.  Deindecompofito  gradum  agmine  promovens,  cum  forte  limofam_» 
objedtilacunarisvoraginem  trajicere  debuiflet,  neque  eam  ullo  compendii 
deflexu  vitare  quiviflec,  peragrareadorfa,fedmoxpaluftricceno  tenacius  im- 
plicata,acdefidentislutiilluviepraepedita,  confufotranficionis  impetu  fimi- 
lemfugae  tumultumedebat.  Majorparslabili  paludis  mole  peflundata,  pe- 
corum  more  ab  hoftibustrucidabatur.  Ita  cransmeandi  avidis  improVidaqj 
&ca2iafeftinatione  ruentibus  impedimentum  periculo  fuit.  Tandem  aegre 
inlitcusreditum,  difceffumq;eft.  Cumqj  Sclaviperindeac  vi&oria  freti  ver- 
bisviriumfuarum  laudemprae  fe  ferentibus,  Danicas  vituperio  infequeren-  IO 
Cur,&quafiillarumimbecilliratifortitudinis  fuae  jactantia  procacius  lnlulta— 
rent,  Henricus  quiprobenoflrorum  animos  noverat;  diverfa  fe,  irquit,ho- 
ftium  roburaeftimatione  complecli :  quippe  Regis  eorum  in  equo  piaevalido 
exemplumliquere.  Quifi  viresfuasfciflet,omne  equitisimperium  fperne- 
ret.  Quasquoniam  ignorat,  facileirfidentis  arbitrium  pacitur.  Ita  Niiola- 
um  fiviribus  fuisfidem  haberet,  cunda  profpere,  diffidentem  vero  nihil  fe- 
lkiter  executurum.  Pofthaec  Elivus,  quod  patriae  fortunam  vendicaverit, 
aRegeperfidiaedamnatus,nonfolum  praefedurabeneficio,  fed  etiam  patri- 
moniirebusignominiofeexutus,ultima  inopia  fordidiffimi  lucri  pcenas  per- 
folvic,  AtHenricus  obfuperiorispugnae  fucceflum  audaciae  mcrementis  e-20 
vectus,littoralesDanospiratica  laceffendo,non  folum  Eidorae  finitima,  fed- 
etiam  cundaSlefvico,  Valloque,  quod  Danorum  opus  vocamus,  interjeda 
vaftabat.  ipfana  interdum  urbem  illatisclam  pernav>giacopiisimprovidam 
aggrediebatur.  itaque  poftexa&um  Elivum  adhucfimbusillis  provifore  va- 
cuis,  creberrimae  exterorum  viplentiaeetiam  domeftica  furca  acceflere,  tan- 
toq*  civitas  intus  quam  foris  acerbius  urgebatur ,  quanto  ad  nocendum  occul- 
tamanifeftispronioranofcuntur.  iEquecivisuthoftisformidabatur.  Quip- 
peFrefoneficumHolfatijsacDytmerfchis,  impunitatisfpe  ob  prafedurae  va- 
cationem  concepta,dies  lacrOcimis,  no&es  furcis  emetiebantur,  &  ubi  fa- 
fti^ia  nequibant,  imas  aedium  partes  ligonibus  adorti,  cuniculis  cuftodem_.>  q 
fallebant-*  Nec  minoracdituorum  inaflervandis  rebus  cura  flagravit.  qEui 
intrarepaguium ,  ne  furtim  abftrahi  quirent  ,ferro  compediebantur. ^Edium 
excubitores  uberionscauteiae  gratia,  valvis  affixi  jacebant.  Nec  ferarurrLi 
clauftris contenti ,  etiam  fofla  aditus  obfirmabant.  Ita  graflante  latrocinio , 
quidamin°;enuae  ftirpisplurimorum  paupertatem  partarum  nequiter  oputn 
incrementhabolicam  cerriens,absquerefpec~tu  verecundiae  eadem  amplecti 
annnum  induxit,  clariffimamq  indolemfuam  fpelucriincitatam,ex  fummo 
nobihcatisfaft  gioin  obftceniffimam  atqueprofundiffimamturpicudinisfen- 
tinarhabjicerenort  erubuir.  .  Ita  fangvinisdecore  indecenter  ufus,  vires  ge-  , 
nerisadfcelerumlicentiamtranftulit,  &  quod  virtutibus  nucrimencum  eflCMQ 
debuerat,  viciisobtentuifecit.  Siquidem  nullifada  ejus  aperta  criminatio- 
he  infequeridi  audacia  fuit ,  tantoq;  propenfior  deli&is  impunicas  habeb_tur> 
quanto  eonfpectior  delinquentis  nofcebatur  autoritas. 

Ea  tempeftatemiffiaCanuto,quipecuniam,quameducatore,  '  lepofiti 
homineconfervaveratjinFioniam  eSialandia  transferrent,cum  al :■  ur  oo^  lit- 
tore  aequediftantenavigioproculpiratasimminere  confpicerent,  cxpenfam 
fune  crumenam  undis  occulcavere.  Poftremo  cum  fe  parum  potentes  remigii 
animadvercerent ,  fugae  diffidentia  implicati,  refciflo  tcnaculo,  vetuftas  Ke- 
gum  opesharenis,qugm  hoftibusrelinqUeremaluerunt.  Quamrem  Nicola-fo 
usinSialandiamexHoniatrajiciensrametfi  eminus  fpecularetur,  periclitan- 
tibus  praelidio  fore  nequivic,  quod  exiguis  &  inhabilibus  ad  remigium  navi- 
giisuteretur.PofteacumCanutum  jucundum  prae  fe  vultum  ferentem  con- 
fpi  eret,oris  hilaritatem  increparts,ob  recentem  aviti  paterniq^  aeris  jadturam, 
dolereei  admodum  expedire  dicebat.Ille  nihil  hac  lc  moveri  fortuna  dice- 

bat, 


'HISTO.RI/E  DANICM  LIB.  XIII.  233 

feat>  fed  ejus  beneficio  fummam  liberalitatis  occafionem  accepifie  refpon-  sne°lA~ 
dit.  Vtenimantenihilexpaternarum  opum  cumulodecerpere  aufum,  ita 
deinceps  acceffuras  abunde  erogaturum.  Jvlaximum  quippeavaritiae  nutri- 
mentum  divitiaseffe,  quasquisquis  aflTervare  intenderit,  humanitati  vacare 
nonpoffit.  Quavocefepeeunia:,  fed  eau?  Regi  imperare  nronftrabar.  Cu- 
jusreipraecipuum  extititdocUmentum,  quod  fequitur.  Cum  ob  creberri= 
mas  acerrimasq;  finitimorum  excurfationes  nemine  SlefvicenfisprEefeclurce 
beneficium  etiam  obiaturn  recipere  audente,  Canutus  tam  periculofum  a\ 
patruohonoremnonopum  cupidkate,  fed  fiducia  virtutis  expeteret,  neque 

fO  gratiseumimperrarequiviffer 5  vendicapacrimonii  parte,  formidolofum^  a- 
liismunuspretioaffecutuseftj  eam  ctemumqua:fiuofairn  effe  mihtiam  ratusj, 
quagloris&clarkatisftipendiumporuiffet  acquiri.  Ita  Rex  extirnefcendum 
ignavi^decusvirtuti  venalefeck,emptor  veroplushicri  in  milki£,quam  o- 
pumagkatiOne  repofuic.  Principio  fiquidem  percepts  poreftatis,  Henrico 
perlegatosmandat,libenterfecumeode  paceadurum,fiprimum&damna 
Jutiaeemendationepenfita,&fpoliaabipfo  reftkuta  fuiffenr,  Quibus  pro- 
feclis  lpfeinterim  perindeacrefponfi  prsfcius,  nonfolumfuorum,  fedetiam 
eorum,quosexfinkimisamicos  habebat,  manu  contracta,  legatorum  iedi« 
tumarmisfubfequi  ftatuit.     Henricusfe  neqjcumDanisamicitiasgefturumj, 

-2oneq,-  a  materna:  hajredkatis  petitione  ceffarurum  reipondk.  Quo  accepco 
Canutusrurfumadeumlegatos  mittit,  omnem  fequeftrae  pacis  communio- 
nempublice  refcifHiros.  QuorumHenricusirrifalegatione^Canutum  impa- 
tienti  fefforis  equo  perfimileni  ait 3  fe  vero  petubntiae  ejus  frenos  injicere  cu- 
raturum.  Hisaudkis  Canutus, utmagnoimpetu,ita  minitno  cumuku,noctui 
icer  ingreffus,ferriqj&pra:dse  abflinens,qu6minus  adventus  ejus  providere- 
tur,diluculoadHenricimunitionempefvenk.  Illecam  fubit-E  irruptionishr* 
cautusmecarma  capere,necfe  prsfidio  tueri  paratjfed protinus  vicinum  mce- 
nibus  fiumen  equo  attentans>  uhico  aqus  interftkio  hoftem  fefellk,lauatusq5 
eft,qu6dfalutem  fuamamniquamoppidocrederemaluiftet.  Quem  cumCa» 
nutus  ulteriore  jam  ripa  potitum  afpiceret,  an  maderet,perludibrium  percon*. 
tus  eft  A  quo  e  contrario,quid  ita  incederet ,  incerrogatus  5  veniffe  fe  inquk* 
utpromiifa  abeo  lorarecipiat.Jlle  minasfibi^quasnupersntenderat^refponfi 
urbankateexprobratas  intelligens,ignominiam  joco  profeqvutusadeomihi, 
inquit,cakiumviribnsobniCi  videris,.utnetangi  quidem  continerive  queas. 
Tunc  Canutuspriiiscaftrum,deindeca:tera;  regionis  culta  vaftavk.  Seeundo 
quoqjnovatis  cepiisomnem  Sdaviam  ftrageatq,incendio  implicavit:necfo- 
iumpatriamhoftejfedetianihoftem  roborevacuefecic,ade6  ut  priiis  provo- 
carefolitum,nepropria;quidetinela:fufEcientemrelirjqueret.Poftrem6  cum 
totasHenriciviresprudentiafua.acforticudirie  debi!katfet,fangvinis,qUo  ilki 
proximecontingebat)naturaadus,utpublice  hoftem  kaprivstim  amicum-» 
Jegit.  Semelnamq;  dimiffoexercku  viginti  duntaxat  equkibuscomitatus,  ad 
locuminquoHenricumdiverQrididicerat,curfumd!rexit,pr3£mi{ris,quifua; 
ei  falutationismandataperferrent.HenricusfalfGhoftefibibiandiriinquiens, 
protinus,ubinamefret,perquirere7inftitit.Quibuseum  in  porta  adeflereferen- 
tibus,ipfenuncioattonkus,menfamad  quam  force  prandendigratia  difcum- 
bebat,viman9difcutereparat.  Tuhclegatiprasfenti&m  ducisapace  profectam 
]urantes,conceptum  falfo  metum  afrirmatiorium  fuarum  perfeverantia  difcuf- 
ferunt.  Qu_ibusutHenricusfidem  habuit^  fugse  medkationem  amoris  indi- 
cio  caftigavit.   Enimverotabulaeinnixus,  fuffufo  lacrymisorejinfelicemDa- 

t  oniamfuturam,  dum  tali  virocaruerit,ajebat \  fe  vero  amicitiam  ejusfyncera 
amodofideculturum.  Hunc  nimirum  confangvineusamor&  fuse  infelicita- 
tis  oblivifci,&  hoftis  virtutem  fateri  coegit,  utqj  proptis  fortunje  immemo- 
rem,  ka  alienae  laudatorem  effecit-  Deinde  prsfentem  ampjexatus,  haud 
parciuslacrymasquamepulum  prxbuit.  Quippe  pratfentcm  ejus  manfvetu- 
dinem,  quam  praeteriws  noxas  attencius  incuens,  frequentix  damnorum  unius 

V  3  benc- 


Lc 


234  SAXONIS  GRAMMATICI 

myfLA~  beneficii  indulgentiam  antepofuit.  Sed  neq;  Canutus  profectuma  pietate 
mcerorem  ingratusexcepit.  Quinetiam  plus  in  crcanda  pace  quam  fruen- 
da dape  voluptatis  reponens ,  & quafi  mediatoris partes  agere  exorfus ,  Hen- 
ricumavunculigratiam  expeoere  juffit,  ac  demum  confenfum  ejusperfeve- 
rantiaadmonitionisobtinuit.  SiquidemHenrieusremmaternam,cujus  re- 
petendee  caufa  adverfa  Danis  arma tulerat ,  precii  pa&ione  interpofita,  Canu- 
to in  pofTeffionem afcripfit ,  eandemq^ Canutus  adRegem conditiOne  qua ac- 
ceperat,tranftulit,acdeindereceptam  abeopecuniam  Henrico  numeravir. 
A  quo  etiam  poftmodum  ad  convivandum  accerfitus  excipituri  affirmanto 
priori  ejus  adventui  minus  quam  decuit  impenfe  ferVitum.  A  quo  etiamjjQ 
Henricusnuper  fe  vitaatq}  incolumitate  donatum  judicans,  Sclaviam  ei  ju- 
risjurandifirmitatelegavit.  Huic  accefiit,quodadgerendacum  Theutoni- 
cis  bella,  quibus  pracipue  Sclavia  vexabatur,  filiorum  virtutibus  diffidebat, 
maluitq$  maturum  fortitudine  haeredem  circumfpecta  arbitrii  fui  libertato 
confcifcere,  quam  fub  naturali,  fed  inValido,  patrimonium  exteris  pcrva- 
dendum  relinquere.  Haec  offerentem  Canutus  impietatis  fibi  notam  im- 
merentiumliberorum  contemptu  pariturum  affirmat)  fecji  tam  injuftis  ejus 
promiffis  ufurum  negat.  Poftremo  perfeverantiffimis  Henrici  precibus 
fuperatur,  propofiti  ratioftem  a  natorum  focordiamutuantis.  A  quo  etiam 
Imperatoris  gratia,quod  Sclavia  in  ejus  beneficio  reponi  videretur,  admo- 
dum  egere permonitus,eqvum  ei  calcesauro  confixum  muneris  locotranstni- 
fit,donumq}perfehabileinuficatisungularum  ornamenti  accipienti  vene- 
rabiliusreddidit.  Crediderimtunclmperatorem  plus  laudis  in  dantis  indu- 
ftria ,  quam  dono  repofuifTe ,  cum  primi  pretii  metallum  quo  contemptibi- 
lius  habitum,hoc  gloriofius  videret  oblatum.  Abfumpto  Henrico  legacam 
fibiprovinciam  nullo  refragante  pofiedir. 

IntereaHaralduscumnecdomiclarus,  nec  foris  celeber  haberetnr,  Vif- 
tutisinopiam  quasftuum  copialevare  cUpiens,  refertum  nequitia  animumj 
inimamturpitudinis  voraginem  egit.  Ad  rapinas  &  furta  mancipiis  uteba- 
tur.  ServOfum  labores  latrociniis  applicabat.  Satellitum  cultui,  vicinia?  1« 
fpolia,  fumptui,impendebanturarmenta.  vEftatem  piratica  paritercivibus 
atqueexterisinfidiofusexegit.  CaetefumquoRoskildiae  damnofius  immi* 
nereti  adverfam  ei  munitionem  erexit,  quam  &  fordidiffimae  clientelx  fre- 
quentiacomplevit.  Itaquerurisopimapopulatus,parivernarum  maleficio 
civilialacerabat.  Quiclamnodumeritofiisfefetabernisfubjicientes,com- 
placitasanimo  mercesimpune  tollebant:  aliis  interim  diftrictos  hofpitum_> 
jugulisgladiosapplicantibus,  interitumtj;minantibus,  ni  injuriarpatientiam 
pratbeanc.Ea  furci  violentia  fummam  civitatis  opulentiam  ad  ultimas  feifami- 
liarisanguftiasredegir.Talibus  calumnix  ftimulis  laceffitaprovincia,accenfis 
indignationeanimisjultricesdamnoru  manUsHaraldibonisinjicefe  aggrefia, 
fpolia  fpolils ,  rapta  raptis  ukifcitur.  Neque  enim  fibi  aliena  corripere ,  fed^ 
propriarefumerevidebatur.  Ipfe  tutoterrastenere  nequiens,  conftefnataj 
multitudinisimpetumnavigiovitavir.  QuemCanutusalienirapaciffimum, 
acvitiofifsimisubique  lucris  incumbentem  afpiciens,  avi  perfimilem  ajebat 
omnigenisalitum  pennisnidumcornpaginanti,fubit6ventorumturbine  difi- 
iciendum.  Ita  Haraldum  preedonem  omnium  efTectum  omnibus  pracdam 
exfedaturumaliorumqjfpoliafuorumindubitanter  periculoluiturum. 

At Frico  modeftum  erga populares  ingenium  erat.  Qui  cum  debitarrLi 
fibipaternaereiportionem  expeteret,  ab  Haraldofratre  repellitur,  neganto 
adulterio ortum  ad haereditatis  communionem  pertingere.  Ea  re,  ut  par  e- 
rat,  motus,acerrimum  bonorum  ejus  pervafofem  agere  ccepit,  fraternisq',  5° 
fpoliisinjuriasfuasulcifciprobitatislocoduxit.  Caeterum  Amachumrapta_. 
congeffit,  fordido  neglecloqVoco  fplendidas  opes  complexus.  Quem  Ha- 
raldusnoctuibideminopinatumadortus,poftquamfugadeiapfumcognovit, 
morae  copia  nonfuppetente,  circapraedafnhaerereraetuens,te<flofacesfub- 

jecit, 


HISTORIM  DANICM  LIB.  XIII  23/ 

jecit,  refertamqjfuisopibus  ajdem  flammis  abfumere,  quam  rapcori  inca*  lfl^f*f~ 
<3am  dimittere  maluic,  Quo  comperco  Canucus  profedas  a  concemptu 
lites  compefcerecupiens,  raetuensq';  ne  dcgenerati  patris  fulgor  in  filiis 
exolefcefet,utriq;  Slefvicum  venire  diftrictius  mandac;  fi  fuperfedeanc, 
parce  corporum  fpoliandos  minacur*  Prsefences  deinde  fraterne  coargu- 
ens,curiofaanimiinfpe£tione  sequiffimam  mrereospatrimonii  participa- 
tionem  peregic,  Ericoq';  ac Haraldo in  paterna  bona  eundum  judicavit. 

EodemtcmporeHenrici,  Svenonisfilii  conjunx,  mariti  convi&urrL» 
ingenti  perofa  faftidio,  aliena  vefte  fumpca ,  fuis  fe  penacibus  intempefta  no» 
10dtefubduxic.  Apudquamjuvenum  quidam  (ucfamaeft)  plurimamobfe- 
quiofamiliaritatemadeptusjCallideerTecit,  uradfuum  eam  amorem  per- 
duceret.  Deinde  ne  res  amborum  periculo  proderetur ,  muliebriter  alle- 
dam ,  viriliter  culcam ,  furtive  devexit.  Quam  vir  ejus  forcuitis  fubfecutus 
indiciis,apudAlaburgiam  in  culcu  familiari  deprehenfam,  amacore  dela- 
pfojdomumreduxic.  Verumhancignominiarn  aclandeftinoCanuticon- 
filioprofectam  ratus,incegerrimiviri  innocentiam  cacicis  fufpicionis  mo- 
tibus  infecucus,  infbntem  nocabac. 

IncereaSvecicarumparciumRege  abfumpco,  Gochifummam,cujusom- 
ne  penes  Sveones  arbicrium  erac,  Magno  deferreaufi,  alieni  privilegii 

20decrimenco,  dignicacisfibi  incrementaquserebanc.  Quorum  Sveones  au- 
toritaceconcempca,Vcceremgencisfuse  prserogacivam  in  aliquanio  obfcu- 
rioris  populi  invidia  deponere  paffi  non  func.  Igitur  anciquse  dignitatis 
/peciemintuences^ticuluminjuftacollacioneprajrepcum^noviRegiselecliu 
cjffarunc.  Quimox  a  Gochis  crucidacus,  morce  Magno  imperium  ceffic. 
AcMagnus  incidentem  iibi  nuptiarum  cupidinem,  Polonorum  prsefidis 
Bogislavi  filiam  poflulando  complevit.  Qua  fibi  per  incernundos  defpon- 
fa,moxSclaviseexcicampacernoimperioclairemadmovit.  Rex  ejus  Var- 
cislavus  diutinas  cum  Danis ,  Polomsq';  inimicicias  geflerac.  Hic  Nicolaus 
urbem  Ornamoppugnare  adorfus,  obfidionem  paclione  redimere  coe- 

50  gic.  IndeJulinumnavigans,Bogislavummagnamanuinftrudum  obvium 
habuic.  Cujus  copiisauclus,  celerem  oppidi  expugnacionem  peregic.  De- 
inde  reliclo  vidorise  focio  allacam  filio  fponfam  abducit.  Vartislavus  rem 
Sclavicam  intolerabili  vaftationis  onere  feflam  confpiciens,  pacem  collo- 
quio  pecit.  Quo parum profpere habito ,  pari  fupplicatione  apud Strelam 
difcedentes aggreditur.  Vbi  cum  pacis  pignoribus  fretus ,  navigium  Rcgis 
abipfoinvitacusincraflet,  malignofacellicuminfrinclu,  captivi  more  habi- 
tus  regredi  prohibitus eft.  Quam  rem  Canucus in  concione  querela  profe. 
cucus,magnopereRegemmonereccepic,  ne  plus  aliense  perfidise  viribus, 
quampropriseindulgerectemperantise.neve^oftemfidem  fuam  fecuturrL» 

40  captione  implk  ans ,  uc  eum  libertate ,  ita  feipfum  perpetuo  famse  fplendore 
privaret.  Fore  enim ,  ni  captivum  omicteret ,  ut  privatum  crimen  publi- 
cuspatriserubor  exifteret.  lcaq;  efficaei  perfvafione  ufus,  &  amicum  op- 
prelfione&dominuminfamialiberavic.  Quse  tam  jufta  Canuti  fententia 
totiusconcionisfufTragiiscomprobata,magnumalien£einvidia:irritamen. 

tum  prsebebat.  Dimiffa  cl«fle  nupcialia  facra  apud  urbem  Ripam  agi  pla- 
cuic.  Hlucfiquidemfrequensnavigijsporcusoppidofplendidammercium 
variecatem  imporcat.  Vbi  cum  Canutus  in  vefte  Saxonica  cseceris  cultior 
progrederetur,  Henricus  cbfufis  invidia  oculis  alieni  culcus  fplendorenx, 
ferrenequiens,orcainceripfosalcercacione,  latusejus  adverfum  gladioso- 
5°ftrotutumforenegavit.  QuemCanutusnihilo  magis  ovillis  fecurum  ter- 
goribus  refpondit :  lacefsicum  veftis  fusc  fulgorem  urbano  rufticicacis  oppro- 
brio  fpeciofius  quam  minis  auc  conviciis  ulcus.  Icaq;  exprobratam  fibi  ex- 
cerni  cukus  «emularionem ,  domeftici  cavillacione  profequi  concentus  ex» 

titic. 

V  4  Idem 


2j&  SAIONIS   GRAMMATICl 

nicAZA-  idem  poftmodtirnOiiencisparces  piracica  pervagacus,  curn  fpedofado- 
mum fpolia retuliffec,  ideoq; fe dignkacis  incrementa accepcurum  fperareti 
prograciaaecu(atiOttemexpercuseft,culpacusaRege,  quodin  re  Svetica^ 
prsdam  egifTet.  Cujus  operam  valencer  edicam  confimili  probkacisgene- 
re  armulacus  Magnus,  inter  caecera  crophsorum  fuoruro  infignia  inuficaci  • 
ponderismajleos,quosloviales  vocabant,apud  infularum  quandam  prifca 
virorum  religione  cukosin  pacriam  deporcandos  curavk.  Cupiensenim 
anciqukasccnkruorumcaufas  uficacarerum  firailkudine  comprehendere, 
malleos,quibusceelifragoresciericredebat,ingenti  Eerecomplexa  fuerac: 
spciffimecantse  fonoritatisvim  machinarum  fabriliura  fpecie  imkandamj  f© 
exiftimans.  MagnusveroChriftianje  difciplinse  ftudio  paganamp^rofus, 
&fanum  culcu,  &  Joveminfignibusfpoliare  fanclkatisloco  habuk.Ec  adhue 
quidem  eum  Sveones  perinde  ac  cosleftium  fpoliorum  rapcorem  facrile- 
gumaticumanc.    Seducinam  inkiisejusexkusrefpondifFec. 

Verum  plerisque  Magnum  fangvine  vel  neceflicudine  contingencibus 
Canutiinvifa  felickas  erac*  Nihifenimadeo  invidisefaces,  quam  parium 
impar vircus excicac.  Sed  pracipue  asmulum  ei  Henricum  genialis cori con- 
tumelia  faciebac.  Margareca aucem  benigniffima confangvinea;  charicacis 
alicrix.confilii  fuitranquillitatemconeitatis  juvenum  ingeniisopponebat, 
faluberrimaque  difciplinje  moderacione  infidiofam  petulancium  rabierrL  j§ 
temperabac-  Quaj cum  intercncis  humoris  vicio  immodico  tibiarum  tur- 
gorepremeretur,nequeletiferam mofbirabiem medicamcntis  levarequi- 
viuet,adukimampenecabein  reda&a,Cahutum  egregise  indolis  fiducia_» 
advocafc,impenfeq'ue  horcacur,  pacria?  pacem,  propinquoruroq';  concor- 
diam  fideifusebeneficiofoveaccucamenEoftabiliac,  cancumquefeinrebus 
domefticisgerac,  quantum  egerac  in  cxcernis»  Adjecic  quoque  exiftere_> 
qui  regiccfamilijeearicacemodioclisjicere  nkerencur,  fe  vero  plenis  falu- 
Drkacismonkispeftiferoscaiiuminftin&uspreffiffe.  Ille  Deum  fimplicica- 
tisfuaeceftemaffirmac  feqiomnevicscempusinnocenciaaefideexaciurum, 
periculorujprocellas  exciperea  quam  infiigeremalIeproraiccit,odiaquebe- 
neficiisrepenfurumceftacur.elllapromifsionis  beneficiodeledaca,  cantae  fi-|  §< 
dei  fecuram  sequo  fe  animo  obituram  afferuic.  Qua;  uc  juvenilis  invidia; 
flu&usvivacohibuk,  kaconfumpcalaxavic.  Nam  abejus  faco  juvencucis 
impacientiaprimampropofici  fcelerislicentiam  mucuacaefh  Sed&Hen- 
ricusprajcercommunem  iimulcarem  eciam  privata  Canucum  indignacione 
peroius ,  injeclos  malignicaci  fua;  frenos  audaci  impiecace  difcufeic.  Vbbo- 
r.emquoq;  prarfeilum  &  Haquinum  filium,  quo  firmius  dolum  ftrucret, 
prompcioremque  fceleri  adicum  conctliarec ,  infidiarum  parcicipesfacic.  Hi 
treseximiumCanuti  fulgorem  vircucis  jemulacione  percajfi,  grave  menda- 
ciiinckamencum  adverfum  exceilencem  ejus  claritudinem  diftrinxerunc. 
Itaque  fplendidifsimum  pacria?  lumen  denfifsimis  cenebris  involvero4® 
cupiences,  nihileumRegisvkajcemporibusquedeferre,  fedipfius  exicum 
praproperaambkionepraecurreie,  jamque  regiamfibi  pocenciam  arroga- 
re  dicebant 

MovicRegem  tanci  concempcus  opinio,denunciacaq';  concionej  Ca- 
nutum jubec  accerfi.  Qui cum  prior praeftkucum  frequentia?  locum  adiffec  B* 
fuperveniencipacruoTh';utonicjecomicacismore,palhovacuusobviam  ae- 
currit,  equoq^,  deftendencem  concinenda:  fellae  minifterio  veneracus  eft. 
Tunc  Nicolaus fari  in concione  exorfus ,  docec  Svenonis  filios  in  regni  ge- 
ftionececatis  piajcipuererpeciumegiffe,fuccef  ionishjbkumjetacisordinef® 
difpenfaff  ,  dominandi  jus  in  annorum  prarogaciva  conftkuiffe,neqt  o 
minori  majorem  honore  pra?  Urrcre  licuiffe.  Quan  obrem  fefe  ucnacu 
minitnum,  ica  etiam  regno  poftremum  fracern*  moderacionis  exemplo 
nullamforcunsviolenciammculuXe,  eAfpe&acoiem.  bcnehcii  ejus  non  ra- 

pcorere 


10 


HISTORIM   DANICJE  LIS.  XIII '  257 

ptorem  fuifle » neque  ad  incempeftivum  astati  culmen  manus  pra;propera_j  ^1'"01-*- 
porrexifle  cupidine.  Canutum  veroparu  rt  priorumexemplafecutum,vio- 
laco  fpeciofiflimae  confvetudinis  habitu,  regnijus,  cum  re  n.cdum  queat, 
appellationepra.cerpere,fingularenominis  infigne  fcelerius  quam  juflius  oc- 
cupare,  jamque  a  fuis  falfo  Regis  titulo  cenferi  non  erubefcere;  confultius- 
adtururn  (i  regnandi  fortunam  non  ip  fuorum  adulatione,(ed  in  extantis  ad- 
huc  Regis  occafu  reponere,  maturumq,  praeftolari  d^cus,  quam  intempe- 
ftivu  upraeripere  mallet.  Hisatqueconfentaneismodisregia;  iibi  nuncupa- 
tionis  infigne  eripiquerebamr. 

Tunc  exurgens  Canutus  diu  vultum  humi  intentum  habuit,  dicendiq; 
exordium  ahquantifper  fudofe  &  fufpiriisprascucurrit.     Taniem  &  oculos 


&animumlevans,gladiiq;utmoseft,capulo  innixus;peccant,inquic,  pater, 
quimoderationemtuam,  fupra  qiipd  aut  majeftati,  auc  a:cati  debes,  exjfpe- 
.ranc,  quiq;  pacatiffi  na:  mentis  tuae  ferenUm,  mendaciorum  prOcellis  inci- 
tantj  obtreciatiortumfibilisvexant.  Sedonuftum  rhjhi  vajde  eft-,  quod  in- 
tegerrimamanimituitempefantiamaliquidab  alieniffiniatibi  ifacundiamu- 
tuacam,  &quafifmiftro  rationis  ductu  trasverfanl  ferri  confpicio.  Rejico 
quasfonugarum  au&oreS  mendaciter  obftrepentes;  falfarq;  liujus  crimiuati- 

__  onisfigmentuni  refpue.  Neq;enimirtjuriofo  tibi  nomine  ceiif_ri  fuftineo. 
Herum  me  mei,nonRegem  appellant.  Itaque  cumaSclavisdominus  faluta- 
ri  confveverim,  finiftri  tantx  comitatis  interpreies  aliens  urbartitatis  occa- 
noneiniimulatio/iismateriam  aucupantuf,  ipffq;  verteratiortis  officia  rtegli- 
gentes,etiam,a!iorum  jufta  crimirtantur  obfequia.  F.go  vefd  non  regnuiru 
(utajftt)  vocabulo  ufurpo,  fed  temperaca  nominis  dignitate  faftuofum  falu- 
tacionisdecusfugio,  invidcndum  honoris  faftigium  fperno.  Ita  absque  om- 
ni  majeftatis  tuae  praejudicio  barbafa  circa  me  fefulrac  humanitas.  Me>m 
verointeralienos  vcnerationem  indigne  ferunt,  qui  &  mihi  luc£m,  &  fi- 
dumlateri  tuo  militem  eriperegertiunt.     Hos  Sque  tui  ufus  ac  mei  capitis  ho- 

20ftes]"jdico.  Efto  vocari  me  Regem:  enfilium  tuum  Magnum  nuper  apud 
Gothiam  Regii  cu!tus&  nomirtis  mfignibus  pocitum  comperimus.  Mihi 
quoq;(i  par  apud  Sclaviam  forturta  faviffet^cercebinis  Regum  obfequiis  uti 
jucundumduceredebueras^iderhq;tua?  quod  mea:  forcunas  incrementumj 
exiftimare.  Proprio  namque  parta  negotio,  tuo  quam  alacerrime  fubje- 
&3rem  faftigio,  foretq;  ut  inde  fervitiorum  fructum  decerperes,  unde  ali- 
oquidamnofumadverfaperferres.  Icaq;plus  annoris  quam  odiiin  meafue- 
fasfelicitate  repofiturus.  Adde  qtlod  pro  tua  ac  patria;  incolumitate  excu- 
bare  Omnifortelaitius,  oniniftudio  fpeciofiusduxi.  Ipfe  an  efficaciter  mi- 
litaverim,nofli.  Littora,Dmi,fi  placec  excolite,  atquoribus  ardesquanta- 
._,  libetpropinquitate  jungantur.     Ipfi  undas  caveteamafitimisjego  Vosapraj- 

?>  donibusprxftabo  fecuros.  Etfiveri  cortfefTbrem  agere  non  erubefcis,  ipfe 
jamptidemSlefviciconfiftens,falutem  tuarn  adverfum  Saxonurnexcurfatib- 
nesjugibusexcubiisvallare  neceflehabuifti.  Eo  fi  nunc  divertere  libiturru 
eft,liberasmetunocl:esexigerepoteris.  Praecerea  anguftiasregni  tui  fola_» 
Dania;  pofleffione  concentasi  inuficacis  terminorum  augmentis  explicui. 
Quos  prius  infenfos  habueras ,  nunc  in  tributum  acli  ^  tuo  per  me  famulantur 
imperio.  Itaquequarumegorerum  fementetti  jcci,tu  fru&um  absque  ne- 
gotimefTuifti.  Etquidem  impenfamadmtiitem  >  emolumetitumad  Regem 
redUndarepareft.  Etneulteriusprivataeniilitias  faclaprofequar,  etiamin_3 
-_  publicaadverfoprote  vudneraeorporeexcepi.  Ettamen  ficdete  meritucn, 
fufpicione&querimoniacaufabundusaggredefis,veterisq;militiscuiprom- 
ptifiimam  fidem  &  certiflimam  innocentiim  notare  defofme  non  ducis. 
Hisneergooperibusmerui,  utadverfumme  aemulatioHemtuam  in  coricio- 
nediftnngeres^  Haecneexlaborepraemia,  ex  militia  ftipendia  decerparrL>, 
uccujus  beneficenciamfpefabarrijindignationem  experiar?   Alienaa  te  fic 

ingrati 


Sjjg  SAXONIS  GRAMMATICl 

jjrew-j  ratj  ha:canimi  labes,ut  operummeorum  beneficiis,  invidia  atque  ob- 
treetatione  fefpondeas.  Verum  tocam  hanc  infimulationis  vimab  invi- 
diaprofec~tam,noncuas,fedcuorum  roalignicaci  imputandam  exiftiroo.  M 
in  regni  faftigio  collo cacus,difficiles  accufacoribus aures prsbere  con venic. 
Diupacernumhoc  imperiumgere»  felicicerq';  &  nominis  &  regni  infigni- 
busucere»  Haeredemcibi,quemnacuradedic,forcunaconciliec.  Fgovero 
inquocunqueme  fofcuna?  habicu  concinuero,  nunquam  ceKitudinem  cu- 
am  fide  velobfequio  colere  fuperfedebo. 

PeruiulfusoraciorieRex.placidioremorishabicuminduenSjOfTenfsmfalfo 
inftinitu  concepca in  ipfa repence concione depofuicexecracus eos  qui  fi m-  iq 
p]icicatemeiusfcurriliceracc*nca(renc,feq,deinc:epsadverfu  hujasmodicri- 
rmnacionurn  fufuf ros  aures obferacui  u promiccic. Cumque Henricus  omne 
©Lnre&acionisfua^molemprudentiffimaCanuri  refponfionefuoverfam  vi- 
derec  familiaribusRegemminisaggreduur,fummaillumregni  aHe&ccione 
teneri  inquiens ,  incercamque  Magrto  re»ni  pecitionem  fucuram ,  fi  populo 
judicedefummafecumforecconcroverfiam  habicurus.  Quippe  Canucum 
cxcerasnobiliumturbjepopulariumfudragiis  prseferendum.  Qaraobrecn 
deberepacrem  fucceffionis  jus  proprio  pocius  quam  alieno  mand  re  judi- 
cio,  deftinatumqueharredilocumaemulovacuefacere,  dumfiliirebuscon- 
fulcumefle  velic.  Icaque  fapere  eum  fi  fufpectam.  Canuci  forcunam  f.  rro  iO 
pra-currereftucieaC.  Hs  voces  fspius  laceifici  Regis  animum  folicuudini- 
busimplicacum,  gravioriquamance  fufpicione  corferunc. 

TuncMagnusperinde  acforcunxfuse  confulendi,  collendiq;  scmuli,  a 
patre licenciam  nadtus ,  accicosqui  fe  fuperius  Henrico  fceleftillimi  coniilii 
collegio  fociaverant,  jurare  coegic,  fidum  fe  commiffi  filencium  a&urcs. 
Adjedus  eft his  Haquinus  cognomine  &  genere jutus.  Neque voci ejus  ulla 
ex  parte  diffifum  eft,quanquam  Canuti  fororem  in  matrimonio  habere  no-  • 
fceretur.  Igitur  conjurati  diu  fecum  taciteq,  luftrantes,  quibus  periculo- 
rumprocellis,quoveexitiiponderedivinum  Canuci  capuc  obruerenc,  pe*  , 
fbferi  confiliilaqueos,  hun  i  decubando  nectebant,  ut  fi  rem  cafu  decegijo 
contigiffet,nunquam  ftando,  fedendovefaluti  ipfiusinfidiatos  fe  efie  cuco 
jurare  quirenc,  prjefidioqj  ficus  innocentia;  fibs  munimentum  confcilce- 
rent,  ignorantes  verborum  artificio  juramencum  edentem,peiiurio  ob- 
noxiumfore.  Quorum  fucofa  atq,  errabunda  fimpliiicas,  plus  cnminis 
invocisquamacTs  impiecace  repofuic,  nonin  manuum  (ed  labiorum  ce- 
mericatereligionisviolationemconftituens.  CumautemHaquinusJucus 
cccpti  modefte  fermonis  exitum,  Canucine  faluti  infidiofum  advercefec, 
procinus  collegio  fe  peftiferae  confpiracionis  abrupic,  conclaveq'.  exceffic> 
i-jelacronispociusquam  neceflarii  partes  egifie  videretur»  Igicur  a  conju- 
rationis  auctore  ne  jurisjurandi  vinculum  perrumperec  monicus,  nequo  4° 
fautoremconfilii,  nequeproditorem  iefuturum  refpondit:  quanquam  fa- 
tius efiec  immerentis  periculum  indicio  praecurrere,  quam  filencio  tolerare» 
UcaucemMagnusinlidiarumcontextumfamiliaritatis  praefidio  obfcuraret, 
cuncTamqifufpicionisnotamcalliditatis  acumine  vitarec,  ance  omnia  con- 
fulcumduxit,  uccumeojcujus  ardenciffime  cruorem  ficiebac,  fictam  ami- 

eiti3eaequaIitatemjurisjurandipa(ftioneconfererec,perindeacreligionispon= 
dere  propinquicacis  vinculum  aftri&urus.  Ec  uc  cun&am  malignicatis  no- 
tamlandit3cisfimulationepra:eurreret,nihilq^perfidum  auc  obfcurum  vol- 
vere  pucaretur,  iniquiftimammolitionem  fuam  infidiofa  religionis  adum* 
bracione  concexic.  Quippe  contra&a  apudSialandiam  nobilium  frequen-  ^ 
tia,  Canucoq;  circa  divini  Natalis  folenne,  convivandi  gratia,  Roskildiara 
vocato,  facrae  fibi  peregrinationis  amorera  inceffifle  perhibuit.  Praeterea 
conjugis ipfum achberorum  tutorem  01  dinat ,  eiq;  pleniffimam rei  familia- 
ris  fuse  cuftodiam  raandat.    Etforte  tunc  Ingiburga  confilii  cognitionerru 

con~ 


MISTORIM   &ANICM  LIB.  XIH  Zty 

rs. 


confciorum  indiciis  apprchenderat,  ftatimq';  virum,  ut  prarparatas  capiti  * 


fuovitarecinfidias,miffis]iceris  monendum  curavit.  Ille  nuncium  non_5 
tamadeprehenfioniscercitudine,  quam  amuliebri  pavore  profetfum  exi- 
fiimans.monicionemrefpuc,  flq';  non  minus  fidei  in  Magni  quam  uxoiis 
prarcordiisreponere  dixic.  Quem  fi  forcuna  xque  ac  conjunx  confilio  in- 
flruerevoluiflcc,  objeclos  perfidieelaqueos  confulcius  vicaffec,  neque  cre- 
dulicacemfuamaliena;malignicacisbamis  implicandam  pra;buiflec. 

Incerea  Magnacibus  apud  Roskildiam,  quacuor  folennium  dies  conci- 
nudferiaris,CanucusacMagnus,  publicojam  convencu  foluco,  facri  tem- 
jq  poris  refiduum  dividuo  peregcre  concubernio.  Eodem  force  cempore_, 
quidamCanucoadmodumfangvineconjun&us,in  e)usconfpecludJftiden- 
temfecummilicemfuftepercufluminceremic,acq;obid  curia  abirejuflus, 
Magnumpetivit.  ProvidensaucemMagnus,  nepereum  ullumconiilii  fui 
indicium  ad  Canucum  manarec ,  nocte  qua ad  deceftabile  curnificis  mimfte-» 
rium  peragendum  concendic,  catcerisfe  fequi  juflls,  folum  huncpriftina-» 
Caniuifamiliaricacefufpedtumcomicemrecufavic,  Confilii  deinde  parci* 
eipes  jurejurando  obftriftos  fidem  facere  compulic,  filencio  fe  cundia  re* 
dturos.  Pofthaecmilicemlacebraclaudic,  infidiasq^circumfpeclalocoruna 
obfcuricacedifponic.   MoxCanucum  apudoppidum  Ha  alftadium ,  ab  Eri- 

2q  coFalftriseprjefe&urarvirodomi  excepcum,  per  conjuracorum  quendarru 
genereSaxonem  ,arce  cancorem ,  fine  arb;cris  fibiobvium  venirc  jubec.  Oc- 
curfiuslocum  apudciLimum  villa:  nemus  denumiac.  Ille  nihil  in  re  doli 
fufpicacus,duobuscancumm!licarisordinisviris,cocidemq,equifonibus  in 
eomicacum  aflurr.pcis ,  armis v  cuus eqvum  pecivic,  neq;  I aceci fuo fcrri mu- 
nimencum  adfcifcere<ursehabuic.  Quemcumefamuhsquidamgladiova- 
euumincederevccuiflccnequaquamfein  falucis  tutelam  ferroopushaberc 
refpondic.  Tancum  enim  fidu.  ia:  &  pacis  in  Magni  fociecace  repofuerac, 
ucinoccurfumejusneenfequidem  vcendumpocarec.  Monicorevero,  ne 
ferrumomitcercc,  infiftence,a;gre  gladium  fumpfic.  Tunc  cancocq^dd 
CanucumSaxonici&ricus&nominis  amancifsimum  fciffec,caucela  fenfira 

%  o  inftruerecupiens,  cum  jurifiurandi  reiigio,  quo  minusid  agerct,  obftaro 
videretur ,  quia liquido  nefas ducebat ,  fub  involucro  rem  prodere  conaba- 
cur,  integritatem  fuam  interfidumarcani,  &piuminnocenciaefervatorem 
parcicus-  Fgitur  fpeciofifsimi  carmin  s  conrexcu  nocifsimara  Grimilda:  erga 
fracres  per  fidiam  de  induftriam  memorare  adorfus,famofa;fraudis  exemplo 
limiliumeimecumingenerarecencabac»  Sed  nullismonicorum  ambagibus 
fecuricacisejus  columen  quaflare  pocuic.  Tancum  quippe  fidei  in  Magni 
propinquitate repofitum habebac,  ucfalucem  fuam periclicari , quam  ipfius 
amiciciamnocaremallet.  Quemcancorcertioribusadhuc  indiciisaggredi 
perfeverans,lorica?,quamfub  veftegeftabacfumma  detexit.    Sed  ne  eo 

40  quidemfufpicionisirritamentorefercurnforticudine  pc&us,  ignavia  aftrin- 
gerevaluit.  IcafolidannduftrisefdCelles  fidemfuam&periuiiovacuam,  & 
innoeemia  plenam  prasftare  voluir.  Jamq;  Canucus  primos-^yjvas  adicus 
fubibac ,  cum  a Magno  occiduum  arboris  truncum  infidente ,  falfa  oris  hila- 
ritace,  &fiftisofculorumblandimentisexcipitur.  Cujusuc  aftridtumam- 
plexibus  pe&usferro  teclum  agnovit,  quid  i-.a.eo  cultu  eflec,  perquirero 
infhuc.  AcillediiTimulandasfraudis  cupidme  munimenti  radonem  refer- 
recupiens ,  eflevirum  •  inquic,  vita:  ruftics,  cujus  populari  penaces  vellec. 
Canutus  &  reiatrocitatem ,  &  temporis  religionem  fanclie  arftimans,[quippe 

*o  Epiphaniaefacragerebantur,]  ne  privata  ira  publicum  folennc  macularet, 
orabat-  Quo,neque  feulrionem  remiflurum ,  neq;  propofico  ceflururrij 
jurance,  ipfe  fatisfactionis  jufta  promictere  ,  fuamq';  pro  ejus  corredliono 
fponfionem  offerre  coeptt.  Obftrepencibus  deinde ,  qui  infidiis  addidi  fu- 
«rant,oculosinparcemcir6uaif0rens, quidiibi  militum ha;c  manus  velit, 

inter- 


24o  SAXONIS  GRAMMATICI 

^;cor^-jntcrrogat!  CuiMagnus,  jam  deregnifucceffione  &  reium  fumma  agen- 
dum  relpondk.  Tutic  Canutus,  uc  patris  ejus  majeftas  diu  Iascis  forcunas 
Velis  profperum  curfum  teneat ,  exoptat.  Tempeftivam  vcro  talium  men- 
tioncminciderenegat.  Haecdicencisverciccmexiliens  Magnusobjurgan- 
tis  more  corripuit.  Igitur  Canutuspatente  jam  dolo  manum  capulo  mfc- 
rens,  vagina  ferrum  abftrahereconabatur :  jamqs  gladium  mediocenus  di- 
ftrinxerac  cum  eum  Magnus  capitis  media  diffiflum.  exanimar,  Caeteri 
eonjuratoiumpoftrarum  crebrisconfodere  cufpidibus.  Sangvis  ejus  cer- 
rairedditus  falucarem  foncis  fcatebram  perpecuis  ufibus  mortalium  admi- 
hiftrat.  10 

Cujus  ca;de  comperta,  Skialmonisfilii,  quibus  multaad  eum  ex  edu- 
cationiscommunionefamiliarkaserac,  petitumillico  Regem,  ut  ipfum  in 
Roskildenfium  monurnencorum  area  tumulari  patiatur  ,  exoranc.  Illo 
loci copiam negare,  civkarero  tanti mali  afpedtu  exafprandam dicere ,  eosq'; 
aquibusfunebrisCanutipompaduceretur,  indignacionemfuamadverfum 
inviiam  Magni  praefenciam  aerius  diftriduros.  Quapropter  exequias  po- 
tiusfeditiofum  pugna;  ftrepkum,quam  pium  humanitatis  obfequium  ha- 
bituras.  Hic  mihi  pavorem  fpecie,  revera  odium  exhibuifle  videcur,  cu- 
raffecjj,  nefpeciofooccififunerececriorinccrfec"tori  labes  accrefcerec.  Re- 
verfiquiRegifupplicaveranc.nhferandumamicicorpuscenuifunereRing- 
itagium  e.xtulerunt.  Nec  divina  laborantibus  beneficentia  defuic,  Siqui- 
dem  locum ,  in  quo,  paufancibus  gerulis,  funebris  ejus  lcclus  conftkerac, 
repencinofontisorcullgnavit.  A!iisquoq;compluribusrerumindiciis  in- 
trensfandicacisejusfplendor  eluxit.  Facinoris  fama,  promif,uum  patriaj 
lainemen)  excivic  ommumq;penatesplangorecomplevk.  Populusenim» 
ciim  calamicofum  de  nece  ejus  nuncium  accepiifec ,  procinus  conviviorum, 
qu£eeacempeftacegerebanturihiIaricacedepofica,moremcemporiimpen- 
iiim  mcerore  mucavic ,  inq;  eo  lamentando ,  ucerque  fexus  unius  gemebundi 
amici vocem  habuit.  Cujus  funus  publico  lu&u  elacum ,  quancus  ejus  amor 
omniumanimisinficusefleCjindiciofuit.  Itaq;cujusvkampacria  charica-  $0 
tisofflciisexcolueracmortiquoque  ceftes  grari  animi  lacrymas  erogabac; 
uc  Canucum  ejulacibus,ita  raptorem  fpirkus  ejus  validiffirais  execrarionibus 
infecuta-,. 

Magnus  vero ob impia? caedisevencum  profufo in gaudium  ahihio ,  Ros- 
kildiamrepecicregnuniq;  quafifublato  jam  aemuloipei  firmicate  comple- 
xus ,  erubefcendaro  facinoris  fortunarn  cripudio  profequideforme  hondu- 
xic.  Quineciam  fancliflimis  Canuci  vulneribus  ,  quibus  plenas  pcenkentia? 
lacrymasdebuerac,volupcaceexfacinore  concepta,  per  ludibrium  ihfulca- 
tefuftinuic»  Neaucem  fangvis  ccelo  cerraq;  egregie  merici  propagine  va~ 
cuusinterirecha-redem  Deusexcinclofubjeck.  Nam  oclava  poft  haeclu-4e 
ce,Ingiburga  Canuci  conccptum  ex  eo  marem  enixa  prodkur;  cui&  ma- 
terniavinomenindicur.  TuncHaquinus,  quemfuperius  Sunnivaortum 
iignificavi,  cumq';eoPecrusmacreBocildanacus,&nliiSkialmonis,faeino- 
ris acrocitacem gravi  querelarum  concexcu  proieqvuci ,  indignam  amici  ne- 
cem  in  populanum  ubiq;  conciliis  deplofabanc  adverfum  iniquiiiimurru 
percuiToris  actumvulgnram  erigcre  cupiendo.  Quineciam  cunicam  ejus 
crebris  foraminibus  abfumpram  omnium  oculisinconcionefubjiciebane 
Nec  parumluduofam  eorum  adionemlaceras  veftis  kritamentum  adjuvk. 
Quippecompluribusingencemulcionis  cupidicacem  camfasda?  laceracionis 
fpetiaculum  mgeneravic.  Sed  &  fancticas  Canuci  crebris  iignorum  indi-  f  0 
ciisprodita,acdivinisvulgata  miraculis,incredibili  cladis  ejus  conqucfto- 
ribus  adminiculo  fuit.  Haraldus  quoq;  interdum  declaracam  apud  Ring- 
ftadiumconcionem,majoreregniquamulcionisafFedacione  pecivic,ibiq; 
Eriftiffimam  fracernsenecis  querelamperegic.    Ericus  veroinfularuma  Ca- 

auto 


H7ST0RI/E  DANICJE  LIB.  XIIH.  B41 

siuto  praefectura  donatus ,  fola  vindidtse  meditacionc  folicitus  ajftuabar*    At 
Nicolaus  popularis  inimicitiae  metu  periculofurn  concionis  aditum  fufpica- 
tus,fuamq;velfi]ii  copiam  multitudinis  viribus  offerre  non  aufus,Lunden- 
fium  Antiftitis  Afceri  confilium  advocat.     Quo  edodus,  Magno  Roskildis 
reli&o,  Ringftadium  petit,  fperans  fe  per  ablentiam  filii  pacatiorem  plebis 
frequentiam  rcperturum.     Verum  quia  habendam  in  collibus  concionem 
tutopetiturus  non  videbatu.r,in  oppido  acquicfcere,quam  incertam  popu- 
li  fidcm  difcrimine  fuo  tentare  maluit.     Cumq'ue  Canuti  fratres  faturo  ejus 
apud  concionem  pari  fuifTent  querimonia  profeqvuti ,  populus  lacrymofa  eo- 
rumadionepermotus,  tam  innocui  fangviniscarnificem  publica  damnatio- 
nemulclavit,  fententiamq;  fjam  adverfumtam  pii  fpiritus  oppreflorem  di- 
ftrinxit.      In  Regem  vero  priftinaadhucfortuna  venerabilem,tanquam  de 
cjusincertusconfenfu,  fevcriusconfulerepaflus  non  cft,ne  ncxam  &  inno- 
centiam  in  sequo  ponere  videretur.     Itaq;  patriae  parentcm  ,honoris  pariter 
ejus  atq;aetatis  aftimationcverecundius  habita,ab  hoc  animadverfionis  &e- 
nere  immunemreliquit.     Ortatandem  deRegisabfentia  menticne,  fubitis 
confternationis  furiisincitatus,laxato  concioms  ordine,intra  fuos  eum  pc- 
natesopprimeregeftiebat,  prxfatusjufti  Regem  ab  hisadiri,quos  prioripfc 
petere  noluifiet,  praefertim  cum  pradentiam  fuam  concioni,  qua?pcr  eurru 
2ovigeredebuerat,in  viciniaconftitutus  negafTet.    Quodcum  Rexexhis,quos 
adcognofcendasconcionisvocesdirexerac,accepi(fec,  Afcerumemittit,qui 
revercntiam  &  nobilitati  fuae,  &  facerdotio  dcbitam  iras  vulgi  irrumpentis 
opponeret.     IUe  plebis  in  occurfum  contendens,  confpedlo  Erico  ,  cicxte- 
ramhabenis  ejus  equo  delapfus  inferuit.     Quem  diu  ac  rnultum,  uc  irarnj 
temere  conceptam  remitte?et,preca[us,  pro  iVagni  facinoredecretam  lege 
co  redtionem,pro  patris  ejus  innocentia  ftatucamdefenfionis  juftitiam  pro- 
mucebac.  Quinetuindeera&opileo,  confternatae  niultitudinicapitisfuima- 
jeftatem  objecit.  Tantum  autem  ejusapud  Ericum  precatio  valuit,ut  Regi 
non  modo  falus ,  fed  etiam  in  proximo  petenda:  concionis  licentia  defcrretur. 
Quanquamenimpopulus  ardentiffimoftudio  in  Canuti  ultionem  ferretur, 

j  autoritatemtam«nAntiftitis,quaeinter  Danosamplifsima  erat,ante  oculos 
prseponens,  plus  ejus  precibus  quam  fuis  fentenriis  indulgendum  putavit. 
Itaq;Rexconcior.e  finefilio  petica,non  aliter  defenfionem  fibi  conciliarc 
pcrmiffuseft,quamutfeMagnipracfentiamvitaturum,eumq;  domoacpacria 
exce(Turum,necantereceptam  a  populo  veniam  reverfurum  juraret.  Caete- 
rum  nc  vulgi  iram  exafperaret ,  dividuum  curn  eo  concilium  habuit,  internun- 
ciis  parcium  mandata  geftancibus.  Arbitri  fiquidem  Regis ,  facultatem  exilii , 
quod  Magnus  apud  Gothiam ,  cujusRex cflet,agere  poterat,  i;uuentes,condi- 
tioneutendummonebant,futurumrati,utinterim  in  omniumanimisodii  e- 
ju§habitusexolefcerer,ipfeq;prolixioris  abfentiarbeneficio  miciorempatriae 

4°fententiamreperiret.  Populuro  quippeexilii  ejusmaferationemovendu.irarn 
quamfceieriinflixerat,poenicenciieremi{Turumfperabant.  Icapacacopopula- 
rium  motu ,  Rex  Juciam  ^Magnus  Gothiam ,  exilii  fpcciem  prsbiturus,petivit. 
Hujus  paclionis  obtre&atores  arotci  Regis  fuere.  Quippe  qui  Magno 
occidendi  Canur.um  conhlium  dederant,  conditionis  habicum  execranccs, 
tcterrima  fibUatione  Regem  confuluiffe  dicebanc ,  fatiu;  affirmances ,  ut  ipfc 
rerumfun:«mamdeponerec,quam  unicum  filium  &  in  fpem  regni  procrea- 
tum,obleves  agreftmm  mioasexiliideformitate  damnaffet.  Quamobrem 
oportere  Magnum  reverfionis  jus  paterno  potiiis  quam  populari  arbicrio 

-  fubjectum  habere,  citifTimoqi  revocationis  beneficio  patrise  &  propinquis, 
inconfulta  plebis  malignitate,  reflitui.  Hisvocibus  irritatusN,colaus,mif- 
fis  qui  Magnum  accerferenc  ,  abdicatam  ejus  communionem  inimica_> 
rel.giohi  charicate  repetiic.  Nec  penfi  duxic  cum  contemptu  perjurii 
damnatam  fangvinis  fui  praefentiam  amplexari.  Cujus  indu'gentia:  teme- 
ritas  proceilam  Magni  difccfiu  pacatam  ,  redicu  concitavic,      Enimvero 

X  Ericus 


vs. 


t4r  SAXONIS   GKAMMATICl 

jncoi^-Ericus  acHaraldus  Nicolaum.cui  eatcnus  indemnitatem  dctulers*lit,utpo- 
""  tevoce  facrilegum,  confilio  parricidam,  deteftabili  filio  damnacionis  con- 
fortione  junxerunt,fcelere  pares  pcena  aequandos  exiftirnantes.  Neqj  e- 
nim  ulterior  jurationi  ejusfidcs  habitaeft,  qui  jam  praef>ropera  filii  revoca- 
tione  confpicuum  cunclis  perjurium  edidiflet.  Vetum  ne  populus  regio 
ductu  vacuus  Regem  incefleret,  fub  certis  fignis  ttiilitare  conftituit,fragiles 
conatus  §c  propofui  irritos  judicans,quos  nulla  ducis  aufpicia  procuraflent. 
Itaque  Kegem  ex  confveta  poriflimum  familia  petiturus,  praeterito  Haral- 
do,  F.rico,  quod  huic  ftirpi  afifinis  eflet,  &  nomen ,  &  regias  vircs  fufTragiis 
dctulit.  Siquidem  facikm  exhisele<ftio/nem  morUm  inaequalitas  facicbat.  Q 
Non  folum  eni-m  ovaritia  Haraldi,  kA  ctiam  libido  flagitiis  Obfita,  aregno 
repelli  meruit.  Huic  conjugalia  facfa  fperncnti  ,  frequens  concubinis  cu- 
biculumextitit.  Quippe  matrimonio  non  contentUs,genialem  torumpel- 
licum  ufu  pollutum  habuit.  Quarum  partus  fingulis  incurtabulis  excepti. 
&  in  aula  liberis  matrum  offkiis  educati,  trifte  nuptae  fpcdtaculum  fuerej. 
Igitur  ob  invifos  parentis  rnores,  fufpecla  quoqj  pofteritas  erat,  nec  folum 
p  jefenspatris,fed  eciamfutura  liberorum  metuebaturimpietas,  quod  filio- 
rum  afFeclus  paternis  foleant  ingeniis  refponderc.  Ea  propter  cuncti  ab 
Haraldo  oculos  avertentes,  benignis  Ericum  animis  refpicere  maluerunt. 
Ipfeveio  plus  propriae  moderationiquamalieno  favori  indulgendum  cxifti-20 
mans,oblatum  a  popularibushonorem  fumererecufavit,ornamentum  ejus 
viribus  quxrere ,  regnumq;  armiS  praecUrrere  cupiens.  Igitur  & ultioni  ftu- 
dendum, &  imperio  ante  partam  vi&oriam  abftinendum  putavit.Ac  primum 
Jutiam  imperatae  expeditionis  vinbus  petiu  Quem  cohtexta  acie  proceclen- 
temThoroRiparUm  Antiftes  compolitis  perhdiae  commentisexcepit,  fum- 
mamRegisinnocentiarapracdicanSieumqjjurationisfuaJtenorem  deittceps 
executurumpromittehs.  Verbisdeindcmagnam  praefeexcufationem  pra;- 
ferentibus,  preces  de  pace  multiplicat.  Ericus  obfecrantis  animum  fimpli- 
citeraeftimans,fecuricateeXejusmendacio  cohcepta,continuoreVocatis  a- 
quiliferis,  fubfiftere  copias  jubet.  Cujus  mora  Nicolaus  ex  fpeculatoribus^O 
cognita» profufos  in  otium  hoftes  nullo  negocio  fugavit.  Ita  Dux  Antiftitis 
Commento  ludifkatUs,ftolidae  credulitatis  fuaspcenas  pependit,  CumcUob 
hocdatUmfibijuftum  belli  titulum  animadvertefet,  fcd  ob  rerum  anguftias 
RegioapUdIforamnomineinfignirinequiret,Sialandiamreverfus,ejus  Sca- 
hiaeque  fuffragiis  recufaturh  prius  honorem  accepitjOmniqj  diflimulatione 
rejecla,acriusin  fratrisuhionemerigicur. 

Inde  literas  ad  Lotharium  facit,amici  nccem  ulcifcatuf  ojrat,  parricidii 
aMagnopcenasexpetatj  eumcfiieirtfocictatem  belli  cumprecibUSj  tum  eti- 
ampraemii  pactiohe  follicitato  Imperator  majore  potiendiregni,  quam  exi* 
genda?  ultionis  cupiditate  perdutftus,  fecus  Jutiae  mcenia  gradum  Rotlnano  .^ 
mirttiftruxit.  Etenim  propofiti  fpemnontam  in  VifibusfuiSj  quam  interho  * 
dividua? regiortis  motU  repofu ir»  Cui  fe  Ericus apud  Slefvicum  clafle  obviurn 
dedit.  At Magnus utriusq; holtis  adventum  accurata  valli  munitione  praecur- 
rens,validum  portispraefidium  applicuerat.  interjetlis  diebus^Nicolaus  d- 
teriora  valli  immenfo  Jutorum  agmine  circumfudit.    Cujus  rantae  copiae  e- 
ratit,ut  Imperator  acie  manum  cum  eo  conferere  formidaret.  Sed  neque  daflc 
Erici  ad  copiasfuas  irt  urbem  tfajiciendas  uti  praefumeret.  Cumque  nec  ag- 
gcrem  oppugnare,  rtec  militem  navjgiis  mandarC  tutUm  ducerctj  inaniter 
tempus  a  feteri  confpiciens,  pacis  conditiones  excogitaVit*  quibus  fpecio- 
famfibifolvendae  obfidionis  rationem  confcifceret.    Ericum  itaque,cui  in^ ^ 
tegetrimam  opis  ftabilitatem  fpOponderat,  averfatus,pa<ftum  cum  adverfie' 
parcisprincipibushabuit)Utobfidioniipfeparceret,MagnusqueRomaniIm- 
perii  militem  ageret.  QuicupidecOnditiorieufus.fupplexLothariumVenc- 
fatus eft.  Sed infidiasparabat obfeqUio.Ille cxpaclo  cOpiastrans Eidoram re* 
cepit.     Quo  accepto ,  Ericus  Caefarem  ttayigio  pctitum  >  pcr  fummamj 

/  Thcu- 


HISTORIM  VANICJE  LIS.  XIIll  24S 

Theutonicaeperfidia execrarionem ,  exprobratione  levitatis  infequitur,  futu-  m^lA^ 
rum affirmans,  ut  Magnus  tali fe  circa ipfum  fide gereret, qualemnuper  in  ex- 
colendaCanutifocietate  prsebiierat     Necvana  aflertio  extitit.  Imperatore 
fiquidem  Eidoram  remenfo,  Adolfum  extremos  ab  eO  curare  jdftum ,  Magnus 
perinfidiasadortus,nonfolumcopiisfpoliavit,fedetiam  armadeformiterab- 
jc&antemnandofugamcapeflerccoegJt.  Ericus  Imperarorisope  defeclum 
fevidens,  perfummam  animi  cegritudinem  orientaiia  repetivit.  Superveni- 
untlegatia  Magno  Rege  Norvagienfium  miffi,  majorem  Canuti  filiam,  fed 
nondumnuptiistempeftivam,  ejits  conjugio  petituri.  Quorum  legationem 
Ericuscontrahendarumviriumfpefavorabiliter  habuit,excepitalacriter,cu- 
piensfinitimorum  auxilia  affinitatis  beneficio  comparare*,  Ipfe  quoq,-  bellis 
otiuminterpellantibus,adhuc  conjugio  vacuus,  novercam  Magni  Norvagi- 
enfium  quondam  reginam,  utpote  dignus  hac  nuptiarum  viciffitudine,fa- 
ventcejusdem  privigno,  fufeepic  uxorem. 

Hybernis  itaq;  per  quietem  exaclis,  recidiVa  belli  tempeftas  efferbuir. 
Nam  NicolaUs  occafivum  Danias  militem  contrahebat.  Ericus  Chriftierni 
fplendidiffimointerlutosloconatipromiffis  erettus,Orienrisauxilia  pugnas 
comparac.  IsMagniodioaNicolaodeficiens,enix£fe  Erico  adfutnrum  fpo- 
ponderat.  PetrusveidRoskildenfium  pontifex  Ericum  corpore,  Nicolaum 

2q animo  comitabatur  \  metu  alterum ,  akerum  charicate  complexus.  Sed  Haral- 
difavorinterruborem&odiumvarieflucliuatusefi:.  Ut  enim  Nicolai  caftra_a 
verecundapudorismeditatione  vicabat,itafratrispr£lationem  perofus,mili- 
tiamejusinvidiadetredabat.  Itaquepartesejus,  cumduobus  fpeclats  indo» 
lisfiliis,fpeciemagisquambenevolentia,profequebatur.  Neq;enim  ei  parci- 
us  adverfumgermanum  jaquo(einregnipetici(j)nefuperatumvidebar,quam 
infratrisinterfeclorernodiumerat.  Interea  Chriftiernus  neceilariorum  ma- 
nu  contra&a ,  acie  Regem  aggredi ftatuebat.  Cujus  Nicolaus  non  folum  defe- 
cl:ione,fedetiam  hoftili  molitione  comperta,  copias,  quas  adverfum  hoftes 
contraxerat,  inter  navalem  terreftremq^  partitur  exercitum.  Quinetiamj 
.  Ghriftiernumacseexcipere  parac,Magnum  clafli  prasfedum  Erico  obviumj 

>  deftinati,  JamVCroEricusadinfulam,cuiSyranomen,appulerat.  Quoigno- 
raco,  Magnus5aura,  quam  eventu,  profperiore,  ab  Atulia  folvit,  navigiisq'j 
aliisaliaprxcurrentibus,  fparfa  incompofitaq,-  clafle  proeeffit.  Cuius  Ericus 
adventu  prajcognito ,  fcafa  exceptus,  nunc  finguloss  nunc  univerfos  claffis 
fuae  magiftros,  mafcimeq; Pecrum  ck  Haraldum,quorum  dubiam  fufpedamq; 
fidemhabebat,  impenfioribus  pugnse  hortamcntis  follicitat.  Neqj  enim  re- 
pencecUmtotaMagnicla(femanumconferefecupiebat,fed  navigia,ut  cuiqj 
eeleritas  curfum  dederat  accedentia,  figill  atim  nautarum  inCernecione  vafta- 
vit.  QuorumMagnusemirtuspericula  fpeculaci.s,  confeftim  demiflb  velo, 
navigiurnfuumanchorasquamauraecredere  praeoptavit,disje<ftamq,  pelago 

4Qclaffemlituorecinentccontraxir.  Igitur  ignavis  fugam,  fortioribus  pugnam 
apprehendentibus,Ericuscumnaviumnumero  prajftaret,  arcliffimo  earum 
contextuhoftemconclufit,  acveluticlafie  clafiemobfedit,atrocitatemqjpu- 
gnaeaugebatneceffitas.  Cumqjjutenfesneq.-vidorisefacultatem,  neq*  fugae 
copiamfortunaefusfuppetereviderent)  duciquam  fibi  cOnfulere  praeoptan- 
tes , falutem  e jus propriis fervavere  periculis.  Quippe  conferciffimae  claffis cu- 
neumirrumpentes,  quia  victoriam  Magno  prsftare  nonpoterant,  vidto  fu- 
gamquzrebantb  Nameidem  myoparonemingreflbyvelutiquandamelaben- 
di  ,  femitam,fecurispericulorum  animis,extruebant.      Quo  dilapfo  nihilo- 

_  minus  pugrtandi  pertinaciam  retinentes,autmorte,autcaptionefiniverebel- 
lum.CumqiVicT:oresfpoliisdevicl2eclafsisincumberent,interegefl:amnavigiis 
prasdam,quendam  velo  implicatum  confpiciunt.  Cuj9  eX  deformitate  lacebrae 
formidineaeftimantes,protinusobignaviameumlaqueoconfumpferunt,  uti 
fcedomortisgenerefpirituredderer,quepugna:fortkerimpenderedubitaflet 
IntereaChrjftiernusrnanu  cu  Nicolao  infeliciterconferta,peringence  fuoru 

X  z  ftragem 


244  SAXONIS   GRAMMATICl 

jtf?coz,f-ft:ragemcapitur,  &inoftii  Slefvicenfis  ergaftulumrelegatur.  Ericus  vero  re* 

centisptign£fucceffuelatus,fedeorum,quae  circaChriftiernum  gerebantur> 

ignarus,potiendacJucia:fpemareLymicumclaffe  complevit.  Vbiciimexpofi- 

tisincautecopiis,  &  Chriftiernifugam  &  Regis  adventationem  nunciodidi- 

ciifet, piusamici  forcuna  concuffus  quam  propria  recreatus,  recepto  milite 

revertimacuravit.     Excujus  agmine  complures  tardivis  navigia  repetentes, 

abimminentiRegisexercitutrucidantur.     HunceventumfecutusHaraldus, 

adNicolaum  occultisfe  promiffionibus  invicantem  defecit.     Plus  Gquidem 

indignationisex  Erici  dominatione,  quam  irae  ex  Canuti  internecionecon- 

ceperac^eiqifraterfrat/isoppreflbreonuftiorerac.     Quinetiam  Magnus,  ut  _ 

la?tumhoftilismilitia;incremencum,  ita  triftem  fuae  defedum  afpiciens,  fra- 

terni  commilitii  focietatem  labefa&are  tencabat.      Haraldum  icaq;  quem 

Erici  partesdubiafide  fecuturn  noverat  ,promiffis  dignitatis  incrementis  ur- 

gebac.     Narn&Haraldusquanquamiramobfcqu;otegeret,incitatioreodio 

adverfus Ericum , quam  Erici impugnatorem ardebat.     Itaq;  non  foltim  ejus 

armadeferuit,fedetidmqu6validiorem  Nicolao  opem  impenderet,  caftel- 

lum,quodin  Roskildenfi  fuburbio  molitus  fuerat,  impenfiore  munimento 

vallavit,invidiamf  aterna  pradatione  conceptam,  perfidia  defe&ionis  exfa- 

tians.     Idem  cum  Ericus  magna  Sialandenfium  manu  per  obfidionem  clau- 

fiGret,valliqifirmioribusobftaculisconatusfuos  adrnodum  interpellari  vide-20 

ret,aSaxombus,qui  Roskildias  degebant,  tormentorum  artificia  mutuatus, 

domefticas  vires  externis  cumulavit  ingeniis.     Quippe  noftri  rerum  adhuc 

militariumrudes,rar6talium  ufucallebanr.     Primum  itaq^faxumparum  ve- 

getoj  cVimachinamento  egeftum,  citraq;  valli  propinquitatem  collapfum, 

ludibrio  caftrenfibusfuit.     Siquidem  imfa  rormenti  vi,  ulteriores  ejus  im- 

pulfusirricos  augurabanrur.     SecundumincitatiusacTum  acniirifico  cuidam 

cectofuperneimpadumpondere&incuffufuo  funditus  penetraha  tranfver- 

beravit,2demq;magnocumfragorecolhfit.     Quae domusfundamenti  loco 

ligneacancumbafe  Lbnixa,  eidemque  velut  cardini  imminens,  levi  attadtu 

quamlibet  in  partem  circumagi  poterat.     Quo  vifo  Haraldus  fiduciam  quam  \  & 

ex  primi  jaclus  defe&u  conceperat,  in  fecundi  proceffu  deponere  coa&us, 

cum  nequefe  domi  obfidionem  laturum,  neque  foris  auxilia  acceptururru 

fperaret,noctumaritimaaggerisparceperfficl;a,  quodabhofte  negligentius 

obfideretur,  equos  per  prasrupta  dernifios,  pedes  cum  fuis  infequi  coepic» 

Cumq,totisincaftnstumulcus  exoriretur,citato  acriiis  equo,  comitibusq;, 

ut  Haraldo  occurreretur,  de  induftria  vociferari  juflis,  non  Haraldus,  fed 

Haraldiinfeqvutorcreditus^incer  medios  perftrepentiumglobos  facilem  fu- 

gae  meatum  habuit.     Itaqjnonminusfidsfugientium vo\.es,quam  tempo- 

ris  habitushoftium  exiftimationem  fefelliffe  creduncur.      Fuere  tamen  ex 

Theuconibus,  qui  hunc  in  ipfofugae  pfocurfu,  fagittisa  fe  confixusn  affere- .Q 

renr.     Itavafri  ingenii  dux  obiidionem  arte,  peficulum  calliditate  fruftra- 

tus,repertarate  Jutiam  petit.     Quem  Nicolaus  perinde  ac  partibus  fuis  ir__ 

Sialandiapropugnantemnon  folum  regali  beneficentia  profecutus,  fed  eti- 

am  primis  inter  amicos  honoribus  veneratus  eft.     Nec  tamen  fufpiciono 

Vacua  famiiiaritas  fuit.     Quippe  &  fepentina  fratris  defertio,  &  fubicaneus 

transFuga?  notabatur  adventus. 

lncereaSveones,quodMagnum  domefticisbellis  occupatUm  audierant, 
Sverconem  quendam  mediocri  inter Sveones  loco  natum ,  Regem  confticu- 
unt,non  quodillum  tantoperediligerent,  fedquia  externi  hominis  imperi- 
um  recufarent,  cervicesincigenam  ferrefolitas  percgrino  duci  fubmictero  t* 
formidantes.  HicSvercoyivildam  Noricam,  quamNicolausin  matrimoni- 
umemortuaMargaretareceperat,amatoriisprim»legationibusfollicitatam, 
moxvirofurtimabftra&amadfuumusqucconnubiumperduxir.  Cujus  coi- 
tu pro conjngio ufus , Carolum ex ea ,  qui &  pofl: ipfum in Svetia regnabat , fu- 
fcepit.  Per  eadem  cempora  divi  Canuti  filia  jampridem  Regi  Noficorum  de- 
fponfa ,  per  legatosab  eoin  Daniam  iniffos  nuptura  deducitur. 

Por;r&Vs 


msroRiM  BANicm  lie.  xn.  34? 

Peractis hybernis Nicolaus  diutinam  deficientis a fe  regni  ulcifci  cupiens !  mc^A" 
injuriam^crebrajutiearumpartiumclafie  Sialandiamappulit.  h  quo  Ericus 
apud  Weram  pontem  graviffimo  praelio  fuperatus,cum  uxore  quondam  Nor- 
vagiaeRegina,filioq';parvuh>Svenone,quemex  pellice  procreaverat,  necef- 
fitudinis  fiducia  Magnum  petmt,ejusq;  humaniffimam  primo  hofpitalitatem, 
moxdolumatquefallaciam  expertus  eft. 

Interea  Nicolaus  Haraldi  Theutonicorum  fupplicia  exigentis  precibus 
inclinatus, Roskildiam  irrupit,  comprehenfosq',  in urbe  Germanos incento- 
risarbitriomulctandosdimifit.     Quos  Haraidus  tum  quiatormentorum  o- 

j-pificesjtumquiadefalfanecefuagioriantesaudiefat,  extrema  narium  pan« 
praecifadeformesreddidit.percontacusanHaraldus  ^orum  fuenc  jaculisin- 
terfe&us.  Tunc  quidam  exhis applicatum  ori fiao cultrum  afpiciens , parcen- 
dum  fibi,  qudd  do&us  efiet,  aflcruit.  Haraldus  hominem  literarum  peri- 
eumexift;mans,revocatolidore  adepulasperduclum,ipfas  (uc  fieri  afiblet) 
folenniumnuncupationeverborumdedicare  prjecepit.  Cui  capcivus  fuen- 
di  fenonfacrandi  profeflorem  refpondit.  Haraldus  hominis  acumine  de- 
le&atusjimpunicat&m  aftutiastribuit,iramq,quam  deceptus  abjecerat,  cor- 
rcctus  repetereerubefcebat,  neerrorem  fupphcio  emendare  videretur. 
PereademtemporaHaraldus  Hybernicarum  part  umoriundus,  flon-n- 

jotiffimumNorvagiasftatumvelutifulmenaliquodactempeftasconcuffit^  Qui 
cumfe  MagaoHyberniacpopulatoreprocreacum  aftrueret,  affirmationi  fuae 
fidem  divini  examinis  argumento  praeftare  juflus,  fuper  candemes  laminas 
nudatisplantts(namidabeO  experimencum  pofcebatur)  inctffir.  Hisdem- 
quenullaexparcecorrupcioribus,compluresNorvagienfiumliquidoincGlu- 
mitatis  miracuio,  ad  affertionisfuas  credulitacem  perduxic.  Ex  cuius  gre. 
mioomnisNorvagicorumbellorumluesmanavit.  IntereaNicolauspenn- 
fidiassemulum  opprimcre  ftatuens,  Magnum  Noricum  inejus  necem  mer- 
cedispactionefollicitat.  Ille  lucri  irritamento  latrone  corruptior,  hoftiscj; 
exhofpiteefFcdus^impeniiorisobfequufimulationecuramEiici  exacliffima. 

_    fatellitum  cuftodiavaiiavit,officiisqi  fdlaciam  texit.     Ericus  vero  per  Regi- 

*  nam,cujuspatruuserat,  inlidias  obfequiofubefle  doctus,  amicis,  quos  in_5 
Lalandia  habebat,  propoficum  Regis  cum  remedii  precatione  denunciat. 
NecfegnisLalandenfibus  ad  opitulandum  animus  fuit.  Solo  quippe  navi- 
gioNorv3giampetences,occulconuncio  adventum  fuum  Erico  fignificant. 
QuiquodNorvagienfesfummaminpotionis  magnitudinevoluptatemhabe- 
renoverat,applicatamfibicultodiamcemulent:aludificandam  putabat.  Igi- 
tur  ftipatorum  fobnetatem crapulae  dele&amento  adorfus, inftaurata comef- 
fationecrebriscuftodespoculisattentabat.  Qmbus  utbibendi  cupiditatem 
augeret,  irritamentum  ebriecatis  aleam  fcyphis  interferit.  In  qua,  pofito 
cum  quibusdam  pignore,  decertans,  etiam  profperum  tefferarum  jadum_s 

4°  inerti  lufu  de  induftria  profequebatur ,  uti  collufores  forCuna  lucri  illectos  ad 
lafciviendi  cupidicatemjudendiq;  perfeVerantiamincitaret.  Poftremo  pe- 
rinde  ac  prohxioris  vigihae  taedio  fatigatus  cubitum  exceffit,  facerdotemq; 
exilii  focium  ale&  pro  fe  curatorem  reliquit-  Ille  rem  fobrie  profecutus, 
temperantiam  eorum  multiplicatis  poculis  ,  quantulacunq;  reftabat,  fub- 
vertit,interq}tneroacfomno  fopitos  mediumcubandi  locum  habuit.  In- 
terea  Ericus  perrupta  cubiculi  parte,  cum  clientela  ac  conjugc,  furtivo  ad 
maredifceflupsrvenit,  repertaq;  in  littore  navigia,  quo  tutius  fugam  cape- 
rcc,infentinisperforandacuravit»     Haectractanufuccurritfiliolum  hofpiti» 

c0dormientemfuiffereliclum:Ade6obliviisanimumfeftinatioimplicat.Quip- 
pe  qud  occupatius.hoc  negligentius  humanucfle  ingenium  confvevit.Quan- 
quam  vero  prseftolationi  periculum  inefle  non  dubicaret,  fangvinis  tamen  fui 
curamdeformiter  abjicerepaffusnon  eft.  Miffis  igicur,  qui  adolefcentem 
exciperent,  tarditatis  mokftiani  eximia  filii  charitate  contemput.     Quo 

X  3  allat» 


t4$  SAXONIS   GRAMMATICI 

^^^-allatoinaltumproceffit.  Diluculo,  quibusErici  cura  mandatafuerat,  pul- 
n'  fatishofpiciiforibus,  an  hefternam  adhuc  temulentiam  non  difcuffiffet,  in- 
terrogant.  Nemineverorefponfumedente,  taciturnicatisadmirationecre- 
bris  idipfum  clamoribus  profeqvuntur.  Tandem  filentioatconiti,  convul- 
fisianuis,vacuamhofpitibusaedeminveniunt.  A  quibus  vafre  fibi  illufumj 
vociferantes,  eventum  domino  trepidi  nunciant.  Qui  protinus  petito  lic- 
tore,detraftisq;inaltumnavigiis,fugacem  intercipi  jubet.  Quae  cum  viti- 
atislateribusundarum  plenacorifpiccret,fubdu&areficicuravit.  lisdemqs 
rurfuminmaredetrufis,adaccelerandamnavigationemvelopariteracremis 
incubuit.  Adedpromiffuminmonem  Ericipraeniium  affeclabac.  Inteiea_>,0 
Ericusgrandempelagipartememenfus,magno  hoftem  intervallo  prarcefie- 
rat,jdeoq,facile  ab  infequentibus  occupari  nequibat.  Cutr.q;  Magnus  na- 
vigationem  diutule  geftam  propofiti  irriram  animadverteret,  revocato  re- 
migiodomumrevertir.  EricusverdfidiffimamfibiLalandiararepetens,in- 
terceptiVbbonisfufpendio,quemNkolaus  minorum  infularum  praefedurn 
creaverat,clarumredicusfuiindiciumdabat.  Auditodcinde  Regemdivini 
Natalis die  Lundia;  feriari debere , adventum  ejus ,  petita Scania  praecucurrit, 
totamque  regii  apparatusimpenfam  praeripuit.  Quod  audiens  in  Sialandia 
Rex,  alimentis  publica  admin  ftratione  conrra&is  procedere  fuperfedit.  M- 
ftarJEverd,praeterScanicam,omniDanica  claffecontrac"ta,ad  Fotam  finumjlO 
appulit,pedeftremq;propterlittusac!emftatuira  Quas  cum  centuriatis  pa- 
rumper  ordinibus  corift.c  ffet,  adventante  Erico  excitum  equorum  ungulis 
pulveremin  fpeciem  nebulac  eminus  exbalare  conlpiciens,paulatim  ad  na- 
ves  gradum  retulit.  Sed  inter  eundum  adventantis  equitatus  fragore  per- 
eulfa,  inceffumad  fugam  convertir.  Quam  fupeiveniens  Ericus,  fortuna 
nonpraeiiofuperatam,impun£ca:cidit,  incruentamq;  Deo  parricidium  vin- 
dicanre,Vidoriam  habuit.  Magnus  cum  aliquanta  fortium  manu  cedertj 
veritus,  caeteristerga  obvertentibus ,  adverfo  hoftem  corpore  repellebat. 
Quippecumfugamparumliberamcerneret,  animolumfibi  conf.ifcere  ex« 
Kum,mortemq'i  fuam  pugnando  clariorem  efficere  egregium  duxm  Quine-  ]  O 
tiamnepriftinumfortitudinisfuae  fplendorem  obcereret,  fatutuquamfugam 
ample&imaluit.  Poftrem6utinfignipugn^,itamultaadverfariorum  ftrage 
edira,  fuperproftratorum  a  fecadaverum  ftruem  una  cum  petro  Ponc;fice_j 
Roskildenficonfumptusoccubuit.  Quemutfaticomitem,  itatumuliquoq; 
confortemhabuit.  Nicolausadmotofibipervillicumequo,  navem  pctivir. 
Majorfugientiumpars  comprehenfaperforos  navigia  confcendere  cupiens 
ingentiquadammolemerlabar.  Igiturqui  primi  inrrorfum  eVaferant,  tar- 
diorummanusnavgiis  inferras  absque  focietatis  refpeclu  ferro  truncantes, 
ferocioresin  fuosquam  in  hoftes  fuere.  Calamitofa  nimirum  illa  facies  e- 
rat,  cumpendulis  navigiabrachiis  ampleclentes,  hinc  hoftis  vrgeret,  indo^o 
"Civisrepelleret.  Quo  experimentoquantum  quisque  falutem  luam  aliena 
praeferret,fortunadetexir.  Taceant  nugaces  adulantium  voces,  qu#  fpiri- 
tumamicorum  propriochariorem  aftruere  non  erubefcunc.  CrediderinL. 
hancvicloriam  humanis  parum  viribus  partam>  fed  Deo  piiffimi  v;ri  interi- 
tutn  ulcifcenteconceffam.  Neq;  bellumaliud  crebriorem  Pomifi  um  cru- 
Oremabfumpiit.  QuippePetrus  Roskildenfis,&  HenncusSveticatum  par- 
tiumPontifex,omnesqj  Jutiae,  praecer  unum,  Antiftites  hoc  prarlio  oppreffi 
tradurttur.  IneujusapplratuMagnusS^xonisfiliusjErici  miles,  fingula  o 
fideifpecirnenedidit.  Nam  cumNicolausmarieimaSialandiaeloca,  ne  quis 
adEricumtranfire't,a  militibus  obfcrvari  juffiffet,  per  Steffnenfis  (romor*. 
torii  praerupta  a  fiitelliribus  fune  demiffus,  noftu  fcafam  conkendit,  eaq;^ 
Scaniam  petens ,  gratam  Erico  opem  actulit.  Poft  ha;c Magnus  Noricus  nu« 
daticonfiliifuiconjugemarguens,rejedamafeEricofemifit,dignam  npu- 
dioratus,  quxconjugali  charitati  confangvineum  prastuliffet  affedtum.  In 
€ujusconcemptumtemefatamatrimonii  rcligione  feipfum  nuptiisfpoliaro 

tnfte 


HISTORIAL   DANICJE  LIB.  XIII  247 

triftenonduxic,  AtNkolausfugain  Juciam  elapfus,  &  canquam  ad  fortu-  lflc£LA~ 
nadudibriumrefervacus,a;ftimatoparicer&orbicacisfiiae,  &  aetacs  habicu, 
non  Uc  fibi fuccefTorem ,  fed  u c aemulo  hoftem  relinqueret ,  Haraldum  regni 
poftfedeciarachajredem.  Deinde  Slefvicenfes  ob  Magni  jampridemfaci- 
nus infenfos ad  habicum pacatae  mentis reducere  cupiens ,  de  eomponenda 
fecum  pace follicicac ,  eosdemq';  &  astatis  fua:  & fortunae miferationem  a&u- 
ros  exiftimans»  fumendorum  obfidum  gracia  oppidum  intrare  conftituic. 
Rurfumcum  capuc  fuum  inexploraca;  fidei  civibus  objicere  dubitarec»  Bo^ 
joniscujusdamfummam  inter  oppidanos  aucoricacem  gerentis  horcacurri-. 

lofecucus,faluterafimulcumfufpicionedepofuic.  Porcas  fiquidem.de  mdu- 
flriapacefa£tasingreffus,ucpiumeleri,itaferocemplebis  occurfum  reppe- 
ric.  In  excipiendo  namq;  eo  dividuum  civicas  dnimum  habuic,  Clericis 
quippeeumfacraeproceflionisofficiovenerancibus,  carcera  vieipars  ut  ho- 
ftem  excepic.  Qui  cumincer  placeas  adverfis  fibi  fignis  obviam  ii  i  confpi- 
ceret,amicis,utinaedernPetriconfugerec,  exhorcancibus,  aulam  pecivit. 
Ec  ne  cruenca  corrixacione  divini  foedarentur  penates,  regia  CeCe  quarru 
templo  cueri  maluit ,  pacerno  in lare  quietius  obuurum  praifacus.  Nec  de- 
fuicmilitibuspromptamensad  ejusfalucemfuiscladibusdcfendendam.Diu 
fiquidem  incaclum  eum  animofis  corporum  fuorum  objeclibus  fervave- 

2orunc.  Neq;  triile  duxerunc  pro  cuenda  illius  incolumirace,  fuam  ulcimis 
implicare  periculis»  Quorum  Slefvicenfes  prirnum  fangvine  profufo,  ad 
ultimum  &  Regium  abfumpfei  unr. 

Histori^;  Danic/e  Libri  Decimitertii  FlNIS. 

SAXONIS  GRAMMATICI 

HISTORI/EDANIC^E 

LIBER  DECIMUSQYARTUS. 

Nterea  Ericus  deftinata  in  Jutiam  claffe ,  cum  ad  Syfam_.  lxx. 
infulam  appuliffec,  nuncium  de  Regis  opprejfionefu-*^^ 
fcepic.  EcforCein  ea  rerum  colluvione  Ericus  ac  Bero  uhri  xiv. 
nacuinterHaraldifiliosprimi,  defercopatre,  fideliusfeSe5"PwH* 
quamfelicius  EriCojunxere.  lidem  nodtu  clandeftina 
pacrs  legatione  petici,  filenter  accepta  gelTerunt.  Ac 
Ericus  nihilominus  legationis  indicium  nadtus,  experi- 
end&eorumfideigraeiaaliquamdiu  ignorantiaefimulatione  (ilentiumegic. 
40  Quibus  iecretum  paternum  tegere  perfeVersntibus,  cum  fe  nullam  ex  eis 
arcanicoonitionemfufcepurumputaret,  defperato  voluncanae  Confeffio- 
nisindicio,  vocacos  in  medium  vehementi  perfidia:exprobrarione  pulfa- 
bacquodremapacremandacana  parum  lucide  percractaffenc.  Interrogaci 
quoq;quam  ad  eos  pater  legationem  habueric;  confultos  fe,  quid  agere_> 
eum  pociffimum  expedirecut  ad  Norvagiam  exularet,  refpondifle  dice- 
bant ,  ideoq  non  anCe  confilium faceri  vdluifle,quam  ei a  confulcore obcem- 
peratumagnofcerent.  Quorum  affirmacio  quanquam  Vera  eflecj  fidernj 
nonhabuic,  quodinvica  potius  quam  ultronea  videretur.  Igicur  eorumj 
co  expeririEricusaffercacupiens,ambcs  arcliffimaapud  caftrum  SlefvicenfcL, 
cuftodiaaffervaripraecepicuci  Vericacis  cognicione  fufcepra,  aut  innocen- 
ciar  praemium ,  auc  reacui  pcenam  referrec.  Cui  Poftmodum  idem  force  ca- 
ftellumintranti,memoracijuvenescompedicisfemecinceffibusobculerunc, 
fupplicesq;ejusgenibusadvoluci,  praetentis  innocenciae  mericis*  capcionis 

X4  remedia 


248  SAXONIS  GRAMMATlCl 

|RicF5.niiernC(jja flagitabant.  QuorumEricus  urfortunae  mifertus,  ita  fidci  gfatti" 
smmd.  ja^s  _  (quippe  fuga  patris  filiorum  aflfirmationcm  adjuverac,)  fkuc  erae 
meropercaiefaftusi&calamicacilacrymas  dedit,  &  veracitaci  falutem  pfo- 
mific.  Quod  currt  forte  Chriftiernus  ex  aulicis  cogUovifiec,  antelucano 
temporepecentifacrarium  F.rico  obvius  fa&us,  hefterna*  eum  cemulentiac 
lafcivia  concicacum  incemperace  munificum  excicifte  ridebac,  quod  Dani- 
amhoftidonodarefuftinuiflec.  Rationem  quoq;  dicli  lucidiore  f  nrencia 
perfecutus,Forc,iriquicutHara!di  filiismajorvinculorum  fuorum  quarru 
abfolutionis  refpe&us  inceflerec ,  odium  liberacori  pro  gracia  relacuris.Qud 
enimahudEricumeorumfaluti  parcentem  agere,  quam.  Haraldo  robufto- *© 
rum  juvenumauxiliarefervare?  His  vocibusinclinacus  Ericus»  a  promiflb 
fuoquamabamieiconfiliorecedere,  maluic,  profe&amq;  a  crapula  indul- 
genciamfobriaanimadverfionecaffavic.  Huic  clementiae  ftudium  in  cru- 
delicacisexhorcationedeponereruborinonfuic.  Icaq,  quorum  fpes  ad  vi- 
tam  incenderat,  falus  aquis  confumpca  eft. 

Eodem  ceropore  Norvagise  primoribus  Magfium  Haraldo,  qui  aeque 
Regegentcus  eflecdimidium  regni  cedere  poftulancibus,eoq';  hominemj 
jgnotisortumparentibusadmictererecufantcinagroFridlevinoferroccf- 
tacumeft»  IntereaHaraldusrepetitaiucia,  Vrnicse  concionis  fuffngtis  Rex 
eftdechratus.  Quocomperto  Ericus  navigiis  glacietenus  (nam  gelu  u'n  iq 
damduraverat)inadumusq;  petraclis,  Jutiam  cacite  petivit,  Haraldumq';  '- 
apud  Scypetorp  vicum  noclu  cum  fuperftitibus  filiis  intercepcurn ,  diluculo 
conclavi  extradtum,absq;  refpectu  fraternitatis  capirali  fuppiicioaffecic.  Ex 
quibus  Oiavus  claufi im  arrfiis cubiculum  videns,  muc  ;ca  cum fcemints  vefte, 
ialuiaremmterhoftesegrefTumhabuit.  EatempeftaceHer4dus  Norvagia 
pulfus,utabF.ricoaliquidvinumcontraherec,inDaniamperVehitur.Quem 
Ericusobrelidum  ab  ejusannulo  matrimonium  fupplicem  recepic,  obla- 
tumq'^fibifpeciofumpug.!a:  titulum  gavifus,  auxiliis  eum  proftqui  ft.vtuir„ 
Haraldusautem,excepta'iberahcite,riuliamanimiferedocemadeptus  cre- 
bracorporisvirLUtepollebac.  Cujisviribus  fretusapud  Helfyngam  oppi-  $0 
dumpignorecumEiicopofito,ancum!ec1ifrimis  ejusequis  curlu  conten- 
dere  potuiflec,  duobus  in  certamen  admifiis,  utroq;  mecam  prior  tenuit. 
Geminis  fiquidem  intef  currcndum  bacillis  innixus,  crebris  corpus faltibus 
concitabac.  Aiiudquoq^inufitacaj  agilitatis  fpedtaculum  edere  confveve- 
rat.  Sspe  ecenim  iriter  navigattdum  puppi  exilieris  j  in  prof  am  per  exerta_» 
remorumcapitadecucurrit.indeq^curfuinaliudnavigii  iatus  rcflexo,  per 
reIiquosremorumordineslocumquoexccflerat,rcpetivit.  Qui  fi  parem 
anirnivirtu;emanaturatraxifiet,nequaquam  fe  inter  amplexus  pellicis  as- 
muloobruendumdediflet.  HuicEricuscamecfiopicularivellecsSelavisdo- 
meflifampaceminterpellantibus,animumoperecomitarinequivit.  4® 

Igidir  omiffis  amici  rebus,  propriis  curam  injecit,  contra&aq;  adver- 
fumRugiamdafle,quognavius  bella  conficeret,  mafitima;  Danorum  ex- 
peditior  i  primus  equos  adjecit ,  quaternos  fingulis  navigiis  mandans :  eumq',' 
moremdiligenspolteritatiscurafervavic.  Clafliseo  numerodigefta,  mil- 
le  &  centum  navigiis  frequens  reperta  eft.  Quibus  Dani  ad  Rugiam  appulfi, 
urbemArchomadverfumfevalidopraslidioflrrnatam  inveniunt.  Quarru 
nefinitimorumaUxiliis  juvari  finerenc,  tra&um,  qui  Archonenfium  fines 
propemodum  Rugia  abfciflbscumcontinenticommiccic,  ligonibus  conci- 
fumin  vallum  opaca;  admodum  altitudinis  redegerunt.  Tuicio  ejus  Hal- 
landenfibus  credita ,  iisdemq';  Pecro parerejuffum.  QuosRugiani  quae  co  t  o 
pervadatranfitu,noctuinopinatosadorti,  compluribus  czfis,  a  castero  re- 
pelluncurexercitu.  IgiturArchonenfescumnecvires  conferendi  belli  ha- 
ber^nc,neq;locumadcontrahenda  auxilia  fuppecere  cernerent,  necefTica- 
tevicti,falutcmckinChriftianafacra  tranficionem  pacti ,  ftacua,quaro  ve- 

nera 


fflSTORIIE   TfANtCM  LIB.  XIIII  249 

uerabantur,  retenta,  Danis  fe  tradunt.  Eratenim  fimulacrum  urbi  prar  **&**"& 
cipuaciviumreligionecukum,crebrisq',  flnitimorum  officiis  celebracum> 
fcdfalfofacriVicivocabuloinfignicum.  Quo  affervaco  oppidani  vecerem 
facrorum  morem  penicus  abrogari  paffi  non  func.  Primum  itaq;  folenni 
rituproluijufli,ftagnum  majore  pellendar  fitis,;quam  inicianda;  religionis 
ardorepecentes,fub  fpeciefacrorum  fefla  obfidione  corpora  refeceiunc. 
Dacur  Archonenfibusparicerrerumdivinarum  Anciftes,  qai&eis  cultioris 
vksformamperfcriberecs&novajreligionisrudimerta  concraderec.  Sed 
poftabfcefTumF.rici,  cumanciftkepulfareligio.  Siquidem  Anbontn  es.ib- 

.jojedaobfidumcbaritace,priftinumftacua2  cukum  repetences,  qua  fide  divi? 
num  fufeeperunc,  prodiderunt. 

PofthaecF.ricusordinatisin  Dania  rebus,  arnici  curam  importunkaco 
omiflam,accepcarerumtranquillicace,refumpfK,  juvandiq';gr3riaejusur- 
bem  Afloam  Magno  devotam  primd  diripuit,  mox  igni  fubvercit.  Jn.er- 
jecloanno,  Haral do  eidem  opem  iceraco  pofcenri,  univerfam  Dania?  cla.fi 
femprompplemenrorransmifk  Collaco  bellojViribusMagnus  inferior  ca- 
pcur.  Quem  Haraidusvica  frui  permiflum,  oculis  acgen^calibus  carero 
praecepk,neautluminum  volupcaceregnumappecerec,3ucVenerisufiu  ul- 
Cricem  fui  fobolem  procrearec,  Coecacus igicur  caftratusq;  cum  incerroga- 
recur , qyem ex fuis  pcenam  fecum  oculorum  fubire  veliet,  paucos  ea re  de- 

^clecT:arirefpoadic.  .  Tuncquidam&formaeifimilimus,&mi.liciamejusfin- 
gulari fide complexus ,  ne ex canra clientela  rieeflcc ,  q>jj  cum  domino com- 
pacivellec,  ukro  fc  fupplicioobtulit,prajfacusucvidendifimi!limum,  ita  lu* 
minibusor.bacofucururn.  Quiqvumvirtucevenerationemmeruerk,apud  .  • 
improbospcena.f0perfeijfic.  Magnus  vero  non  tam  animi  vircute,  quam 
corporis  deb. lkaceconcinencia;  religionem  amplexus,  de  fcepcrato  cucul* 
latus  evafic, 

Interea  F.ricus  quxficam  armis  pacem  jufticiaj  ornamenci;  excolere  cupi- 
ensj  condica\amajoribusleges,accuncpeneingenci  bellorum  tempeftate 
fubverras,adpriftinivigorishjbicumrevoc.ivic,ucq';  forcicudinefuerat,  ita  > 

Xo  juftitiainfignisapparuic.  Irrogacasrninoribus  injurias  fuperiorurn  fuppli* 
ciispenfabat,nihilq',  fiimiliarkaci  aut  neceflkudini  parcens,  autferro,  auc 
laqueoinconfukam  majorumavariciam  caftigabac.  Quo  ftudio  &  princi- 
pumodia,&  plebisobfequiaconcraxk,  evenicq;uc&  pocencibus  formido- 
lofus,  &  popufuibus  percarus  exifierec.  Idemrerumafe  geftarum  V"rcu- 
temtancis!  udibus  profequi  confveverac,  ucveriinc-rdum  fidem  excede- 
ret.  Seme!  quoq;  Erici  falus  faceliicis  ejus  fomnio  fervaca  prodirur.  Nara 
cumexfreroSlefVicenfiSialandiampecereftatuifTecquidam  naucaruro  per 
quietemex;ftimavic,perincu!camonc  um  juga  laf  ivo  admodum  equo  fo 
provehi,eoq;curiumckanteintervallium  opaca  prajcip  catum  crebris  no- 

4°c"tuarumungvibi3slaniari.  Quodcum  maneperjocum  fodalibusreculifTec, 
F.ricuseavilione  veluci  perkuliprsemonkus,  neeum  navigationiscomitem 
haberet,  in  a!iudfenavig!umconculic,  eoq';  tucus  fociis'  naufragio  pereun- 
tibuspermanficiaicacusqjeftquodfalutcm  luam  aliensrati,  quamproprias 
crederemaluiflfet. 

Forceautem  interiprum,  Roskildenfemq;  PonciHcem  Fskifum  inirni-» 
eitiaeprimum,  moxfiidkionesadoievere.QuainreAntiftes  PetriBotilda?  fj> 
iiicollegium nadus,autoritate, quam prin  am incer  Sialandenfes habebat, 
in  Regis  eos odium  coocirat ,  viribusq;  publica?  confternacionis  adjutus  Sia- 

JlolandiJeeumterminis  pellit.  Quo  exacto  provinciaiem  popuium  in  foc  e- 
tatcm  faclionis  fub  tirulo  libertatis  adfcifcica  fufpe&is  obfides  pecit-Solo.s 
vero  Skialmonis  filios fedicionis  cortforCium  d/ creclances  ad  po pulare  con^- 
ciilumevocac,&niftacuta  dieobfidescradanc, bonis  caricuros  minatur.  Illi 
vero  ad  concinnem  perve&i  nec  minis  vicli>  nec  bonorum  poena  mul- 

ftaci 


2Jo  SAXONIS  QRAMMATICI 

^^^•aacijfolidumtenue^epfopofitum.Sed  uc  ad  eos  impunitas  redundavit,ita 
adEskillum  poenacortccfTit.Rege  enim  cum  Juticaclafle  reverfo,  patfis  ac 
patrui  intervencu  ufus*  vicena  auri  talenta  mul&ae  nomine  perfolvir.  Pe- 
BTUSverdfatis  fuis  ulcionem  praicurrentibus,  pcenam,  qua;  a  Rege  paraba- 
tur,effugic.    PereademtemporadecedenceAfceroLundenfi,  denoviAn- 
tifticisfuffedionedividuumRegisacpopuli  fuffragium  fuit.  Siquidem  Sca- 
nicnfes ob egregia  Afceri mcrica  F.skillum ar£tifsima  ei  confangvinitate  jun- 
dum,  ne  pontificium  a  familia  difcederec,  fuffragijs  ampleftuncur.     Rex 
Ver6Tuborefugacionisarr>monitus,neq;  fuorum  in  Eskillo  dedeeorum  ob- 
litusj,Rikonem  Slefvicenfem,  quinuper  Albefto  fucceflerat*  quod  in  po-fo 
tiendo  regnofamiliari  ejus  opera  ufus  fuerat,  eorum  arbitrio  praeferebat. 
Nec  tamen  hsec  vota  palam  ad  litem  &  controverfiam  progreffa  fuerant, 
ScanismetufencCnciam  occulcaneibus.     Eodem  tempore  Plogus  quidarru 
claro  incer Jucos loco  natus,  camecfi  Regis  miliciam  proficeretur.lacenres 
capitiejus  infidias  comparabat.     Ad  qucm  Ripam  veniens,  milicias  ciculo 
ftipendium  poftulaba  c     Quo  rccepto ,  datum  fibi  cladis  ejus  prsmium  re- 
putabat.    Et  fbrte  Ericus  intcr  quosdam  populares  acrius  difTidentes  rcga- 
li  judieatione  compohere  rogatus,  publica  id  concione  exequi  ftacuebat. 
Inqua  qvumPlogus  cuidamexplebe  de  fe  querenti  fatisfacere  juberecur, 
dicendi  fimulatione  facta,  non  fine  lancea  progreflus,  auditum  fibi  prae-^O 
beri  pctivir,     Scabat  autem  &  Rex  haftas  innixus  ,  curbanciq;  filentium  pu- 
pulo  manu ,  ne  obftreperec ,  innuebac     Quem  Piogus  loricam  vefte  cectam 
gerere  exiftimattim  diu  curiofis  fpeeulatus  oculis,uc  inermem  deprehen- 
dic,lanceattansverberavit.     Ec  netimidiusdicerequam  facere  viderecur, 
Regem  a  fe  poftratum  vociferans.csceros  ad  militumincernecionem  hor- 
tacur.     Aulicis  icaq,  paflim  metu  dilabencibus ,  Ericus  Haquini  filius ,  cui 
ex  patiencia,  Agni  cognomen  obvenic,  egregium  forcicudinis  excmplum 
prajbuic.    Diu  fiquidem  exanime  Regis  corpus  gladio  pocexic,  fociisq';  in 
Fugam  Iapfis»  fblus  ex  tot  commilitonibus  intrepidum  mencis  habicum_» 
tenuit,  dignusut  eiinregnumfuecefibr  fieretj  pro  quoetiam  extin&opu-  J® 
gnam  gerere  perftitiflet. 
ixxi,        Jamq;  vacantemDaniajpofleflionemnemofangvinis  vircucisve  fiducia 
lam.   'aucpecereaucraperc  prafumeb^t.Quippe  Sveno  Erici,  CanucusMagni,  §t 
Waldemarus  Canuci  filius  nondum  regno  tempeftivi  fuere.     Chriftiernur 
vero  Waldemarum  pacerno,  cujus  ulcionem  adjuverat ,  regno  dignifli- 
muni  praedicabat.    Quem  honorem  mater  multis  &  gravibus  pcrkulis  ob- 
ficum , ac  vix  quidem  adulcis  geftabilem ,  perniciofum  parvulo  fucurum  ad- 
Vercens,pofcentipuerum  Chriftiernotraderefccufavic,  majoribusid  mu- 
nus  deberi  praefata.  Poftremopertinaciusinfiftencemjurejurandoobftrin- 
gic,  in  Regcm  eum  eligi  non  paffurum.     Quo  Chriftiernus  ad  populum  4® 
&concionem  usqjperlaco,  pacris  ejus  beneficia  memorac,  ucdomi  leges 
&juraftabilieric,ucforishoftem  reprefleric,  utfurcis  rapip.isq;pacriam  va- 
euefecerit,  uc  Daniam  pene  exhauftam  &  cxangvem  Sclavise  msgiftrarru 
reddiderit,  ut  etiamunicuici;  per  vim  amifla  ad  integrum  refticuerit,  ucq$ 
cunctis  his  operibus  fangvini  fuo  regnum  deferri  meruerir.     Verum  cum. 
filiusejusnotodum  maturos  imperio  artnosaccepericneque  Danisfubau- 
fpiciispuerilibusremgerere  milicarem  expediac,  virum  deberecircumfpi- 
ci  s  qui  usq; ad  prove&am  pu pilli  secacem  cutorio  regnum  nomine  procura- 
rec.     Inquod  munus  apcius  neminem  quam  Ericum  fuperioris  Erici  ex 
filia  nepocem,  quod  audacia  ac  pierare  prxftarcc,  maternumq';  genus  exfo 
Regibus  ducerec,  adfcifci  poffe,  adulto  rerr.m  fummam  pupillo  cefluram. 
Ita  Erico  &  populi  favor ,  &  pueri  majeftas  vires  regias  dedic.     Hic  pra:cer 
folamanimiforcicudmem  nihil  a  nacura  docis  acceperac,  ficuc  prudencia_» 
vacuus,  ita  parura  amoenus  eloquio.     Cxcerum  adeo  falucis  fus  prodigus 

efle 


HISTORIM   DANICM  LIB.  XIIII  2/1 

efleconfveVerat,  ut  bclJum  commiffurus,ne  fingulariter  in  hoftem  pfo- iRI^^ 
curreret,arctiusafuis  obfervarifbleret.  Tunc  Eskillus  cognito  Regem  a- 
pud  Jutiam  decefli(Te,repcnce,  irt  Scaniam  majoris  facerdotii  affeclatione 
pervehitur.  Ericusvcrdinfe&umanceceflbris  propoficum  circaRkonem 
cxpJere  cupiens,  potttiflcalis  ei  dignitatis  incremettca  tribuere  geftiebar. 
Scanienfes  autem  ultima  quaeque  perpeti,  quam  pontificium  in  novarru 
transfcrrcfamiliamprajoptances,bellumadverfumRegemdecernunc  Quo 
illecognico,nCmulCorum  inimicitias  unius  viri  familiaricace  contraherec, 
propofico  fuo  cupide  ceflic ,  Eskilloq';  fcdem  mucare  permifio  Rjkonem-» 
iQSialandiae  praefulem  mediantibrus  cleri  fufTragiis,  creac»  Incerea  Olavus 
HaraldifiliusNofvagiareverfus,pacrimonium  fuum  incefbella  civiiiaapa- 
truo  occupatum  haereditatis  citulo  repofcit.  Cujus  petitioni  Ericus  illarru 
antiquitatis  legem  oppofuic,  qua  reis  patria:  bonorum  peena  decernicur. 
Patremfiquidemejusperegrinomilice  adverfum  patriam  ufum,  decrecam 
hacJegefencentiamincurrifle.  Tgicur  Olavusperindeacjuftum  belli  ticu- 
lum  <  ccepiflec,  cupidius  oblacam  fedicionis  occafionem  amplectitur,  Si- 
quidcmaccepcamrepulfaeconcumeliamadnovarum  rerumlicentiamcran- 
ftulic,deq;privacipacrimottiirepecicore  cocius  regni  inhiacof  evaftc.  Ve- 
rumdifsimulaco  odio,perinfidias  Regem  opprimere  ftacuic.  Quem  iru 
.   Arna  Lundenfi  hofpicio  diverfantem  noclu  adorcus,  primuro  a  Vigilibus 

20clandeflinumejusadvencumfpeculatis  excipitur.  Qui  moxrefkxis  equis 
fepulcosfomnomilitcsclamore  eminusinarma  concitanc,  primicj;  portas 
cueriparanc.  Auxihis  deindefuperveniencium  fociorumadjuci,hcftilem 
repulere  conacum.  Olavus  perinde  ac  fuo  propofico  viftus  in  SVeuarhj 
concendic,  fed mox Erico Scania excedence  reverric ,  concionerpq;  in  valle 
Arnenfi  fub  ediclo  contractamliberiorisvitae  promifsis  aggreffus,regium-, 
fibi  nome  illecto  popularium  favore  confcivit  Q±i<od  indigne  ferens  Eskillus, 
bellum  ei  Lundenfi  manu  cupidius  quam  profperius  infert. A  quo  fuperatus 
primum  mox  in  urbcad  quam  ex  prxlio  confugCrat,  obfeffus,  poftremd 
necefsitace  victus,  obfidibus  datis,  fideq;  fub  facramenco  profflifla ,  faluccm 

iopacifcitur.  Sedpoftmodum  ex  Olavi  difceflu  compecenccm  fugae  copiam 
nactus,Ericicharicacem,&obfidumfaluti,&jurisjurandireligionifpeciofa 
temeritate  praepofuic :  neq;nefasduxie  cxcorcum  facramenti  vinculum  vo- 
luncariac  amiciciae  cultu  convellere.  Cttjus  aflectum  acq;  conftanciam  Rex 
ad  fe  in  Sialandiam  vcniencis  amplifsimiruris  vicorumcji  complurium  da- 
tionepenfavic.  Veruto  ScaniaimpenfiiisOlavum  fovence,ipfe  Veluti  inj 
,  Ancifticisfugaperabfenciam  vicms,reparartdae  forcuna:  graiia  adlictusmo- 
regencisLandoraappellacum,expeditionis  nomine  crebra  clafle  pervehi- 
tur.  Cujus  ioci  fiifpedam  admodum  forcunam  habebat,  fabulofa;  cUjus- 
damopimoniscrcdulus,quaReges  id  lictusaggrefi  in  annum  duraturi  rte- 

4-Ogantur.  Sed  dum  per  praefenciam  faca  mecuic,  abiens  victoria  caruit.  Si- 
quidemtellureperindeacfatalimaloabftinens,  neque  ferri,  fcd  ruris  vio- 
lcntiamin  metureponens,copias  inaciem  dirigic, easq;  Eskillo  pfoferen- 
das  committic.  Qui  ponciflcalium  faerorum  quam  rei  milicaris  pericior, 
pcrfimilem  priori  forcunam  expercus,  trifteRegi  fpectaculum  fuic-  Ctijus 
maliintuicudifccje£ricusmoneriqipoterat,plus  viribus  fuis  duces,  quam 
fceraineis debere  figmentis.  Quibusfupefftitionumlaqueis.quovecredu- 
licatiserroreanimumcunc  ejusobfeflumpucemus,cum  ipfe  qui  alas  adeo 
rnanuftrenuus  exiftere  coftfveveracut  nc  temere  inhoftemfe  mitteret,  a 

COmilitibuscontinefineceflehaberec,  tune  veluci  metu  pugnam  decrectans, 
invicirtofeperabfenciam  fupcrari  confpicerec?  Qua  vicloria  Olavus,  ve- 
lutiipfumjamEricuffldeleflccfupramodumerecluSi  portcificales opes  ae- 
queac/egitiabsquerefpectu  religionis  invadit,&  irt  contumeliam  Eskilli, 
a  quo  bis  fe  provocatum  meminerat*  cuidam  ejusdem  nominis  facerdoci 

ponti* 


3|i  SAXONIS  GRAMMATICI 

sricvs m p0ntifjCn geJTtionem  affignac.     Deinde  canquam  univerfas  £muli  vires  fii- 
pcriore  praelio  concudiflet,  omnibus  corporum  munimencis  apud  Lurtdi- 
amrelictis,  aliaslocomm&  mecu  &armis  vacuus  proficifcicur.  Quo  acce- 
pcojReXcontradis  undiquelevibus,&  quae  fors  obcu!efae,navigiis,nocm 
eSialandiatrajecicexercitum,amicise  Scania  navigarioni  fuae  d  clum  emi- 
nus  ft.incillarum  filicibus  excuflarum  fpiendore  prjebencibus,fortifllmos 
quatuof  Olavianae  militise  viros  domi  inrerceptos,  aquis  obruendos  cura- 
vk.    Adulterinum  Poncificem  a  veri  facerdotii  facramentis  exutum,  fu- 
ipendio  finivic.     Arma  deinde  hoftium  graram  roilicibus  praedam  occu- 
pavic.    His  denique  ufus ,  Olavum  apud  Giumftorp  vicum  conferco  prjelio  l© 
fuperavic.     Quiin  Gothiam  confugiens,interje<itis  diebus  per  Bhkingiam     / 
reverck»icemqueabEricofugacus,cumad  montium  anguftias  pe:ven  ffec, 
eorum praefidio  frecus proxime  infrquentes delevic.     Partcm  quoque  exer- 
citus  in  hoftium  terga  crajecic,  eaq'ue  manu  propemodum  Lundenf  s  ab- 
fumpfit.     Superhaecomniafugamcapeffit.  Deindevelutirebtis  in  Scania_» 
parum  felicicer  provenientibus  bellumin  Sialandiamcransferc,fortunamj 
loco  mucare  cupiens.     Vbi  ab  incolis  Rikonis  duclum  fecucis ,  apud  Bychin- 
gam  amnem  beilo  viclus  in  Hallandiam  excurric.     Ex  qua  rurfum  Sialan- 
diampecens,cum  ex  agreftibus  ancifticem  in  vi:oRaml0la  moramhabero 
cognofcerer,nocT:u  cacicusinviciniamanfit.    Decujus  cubiculo  lertiorper  i^ 
rnacutirtumejus  officium  fa&us.oftiomilitem  invehijubet,     Ad  cuj  js  cui- 
tionem  procurrentes  cubkulariiin  limine  crucidantur.     Antiftes  kfe  ex- 
tremaeneceffitausperkulis  obfeflum  fe  videns,religione  faluti  pvftpo^ta» 
tervicemfcutofubjecit,adkuquehoftem  inlignipugi  a  prohibuic;  c;ericis 
incerimqui  ckepiftolarum  ejus  &annulicuram  habebant,  convulfas  pene 
januasadmocopulvinorum  cumulqreprimentibus.     Igitur  aedem  Oiavus, 
qjiaarmisnon  poterat,  flammis  attentabat.     Ac  pontkex  enfe  quam  igni 
confuroi fpeciofius  ratus conferendi  cum  Olavo fermonis  pacem  erflagkat , 
ben!gnaq;ejusproniitfionefirmacus,exferco  foribuscapice  crucidacur.  Igi- 
tur  Olavus  uluonem  parncidio  confecutus  cupide  in  litcus  decurric,  ucqj  J*^ 
navigia  tadtusd; ferdcita  concitus  eadem  repetivit,  antefuga  &  naviga- 
Cioneufus,quamRexnuncium  facli,  qui  tunc  in  vicinia  morabatur,  acci- 
peret.    Quo  cogiito  Homanus  Antiftes  acerbiflima  adverfus  eum  execra- 
tioneufus,caecerispef  Europampontificibusfimilicerin  ipfumpronundan* 
di  detulit  poceikcem.     Mandacum  quoq»  ad  univerfbs  Jutia:  poncifices 
dedic,  uc  fencentias  adverfum  facrilegam  ejus  impiecacem  debica  animad* 
verfione  diftringendas  curarenc,  indignum  ufu  facrorum  exiftimans,  qui 
cdebremcorurn  miniftrum  oppreflerit.    Ericus  vero  comperco  Olavurru 
Hallandiam  pecere,  feftinaco  poft  eum  pervehicur.     Cujus  adventu  Qla- 
vusapudAriftadiumnunciaco,vicini  poncis  bencficiofugaeconfuluk,  eoqj  4® 
poftcergumabrupco.inproximaripatutusconfedk.    Pauci  ex  milicibusc- 
jus, quibus  ob  vu  tuccm  aut  corporem  fuga  tardior  erac , a  fupervenientibus 
occupacifunduncur.     Tuncingimarus  quidamvecusEricimiles,asmulum 
ejus  non  bellorum  impendio,  fed  levi  infidiarum  momenco  tollendum-» 
racussilleclusq^five  prsemii  fpe ,  five  gloriae  cupid  nctransfugae  ticulo  Ola- 
vum  pecivic,  eumq',  cranfitionis  fimulacione  fecucus,  candem  in  publico 
pergencem  equi  pernicicace  frecus,  celo  crajicere  deftinavit:  compleflecqj 
votum ,  ni  Olavus repente  cquo delapfus , imminens  jaculum  induftria  cor- 
pons  dechnatione  vitaflec.     Deinde  cicacumacrius  eqvum  >  dum  incaurius 
fugas  compendiumquairicin  paluftre  ccenumpracipicemagic,  ejuse;  vo-f  <* 
ra«inibusimpluacus,opprimicur,  propofico  parum  refpondcnce  forcona» 
Poft  haec  F.ricus  nupciarum  folicicatus  affe£tu  ,  Bremorum  Ancifticis 
Harcvvicigtrmanam,  uxorem  duxicnacuquidem  nobilem,  fed  non  tam 
pudickia,  quam  parentelaconlpkuarsL  Cujus  mftinftu  yecera  regum  laci- 

fundia 


umo&iM  p.JMGM  tifi.  xmt  -ss 

fundia  in-eos  maxime ,  quorum  forci  opcra  adverfus  OlaVUffi  htus  rucrat,    EMCUSiip' 
dono  conculit,  neque  rcgiis  opibus, quo  minus  fufcepca  pro  fe  pericula  re.      L*^' 
penfarccpepercic:  quafi  ad  hoc  tantum  eas  rccephTcc,  ue  in  alios  largitione 
iransfunderec  ,  tocasq';  fhpendii  loco  milkibus  erogarec.     Poftremo  xmu- 
lum  apud  Thiucam  amncm  cum  majore  copiarum  parte  bcilodelcvic.  Vc- 
rum  nori  eadem  vircuce  peregrina  ac  domeftica  bella  conferic.     Expedi- 
tiones  enim,quas  adverfum  Selavos  ducfabat,nOn  tam  cimori  eisquana  lu- 
dibrio  fuerc.  Adeo  enim  apud  eum  inertia  orania  folucaq';  fuere,uc  «e  a  vi- 
rb  quidem  edita  piitarencur.     Infimi  cujusq;  in  folvenda  milicia  arbicrium 
tofequefeacur.     Saepelixarum  redeundam  vociferancium  clamorem  feaicus» 
clafTem  dimifie.     Ob  cujus  mollicicm  animaca  Barbarorum  -atrockas,  non 
iolurh  eum  foris  pervagantem  conternpfic  ,    fed  cciam  domi  confiftencena 
ihvafic.   Qui  cum  in  Fioniam  force  e  Sialandia  navigatione  contenderet,pi- 
ratas  poft  tergum  imminere  confpicieris,avide  pecito  lictorc,armamencisq} 
omhibus  in  praedam  relicl:is,non  iine  rubore  &mecu  navigio  ceffic.  Intcr- 
;je£cis  annis,eum  apud  Siaiandiam  febri  fe  implicacum  fencirec,Fioniam  uf- 
gue,  cujus  erat  Griundus,conceiric/pirkurn,ubi  acceperac,  reddkurus.  Illic 
defperaco  languoris  remcdio,  quia  corpori  non  pocerac,  fpirkui  confulere 
cupiens,  fegiam  veflem  cucullape'rmucat,vpcataq  militum  eohorce  palam 
%o  regno  rcrtuneiat.  Credkum  cnim  eft,  &  a  facrorum  pericis  tradicum  ,nihil 
abolcndis  piaculis  pcenkentia?  religione  valentius  reperiri.     Tunc  F.liVus  a 
vico  Wifingo,qui  &ipfe  aegro  cum  aliis  aifidebatjcun&os  de  creando  Rege 
circumfpe&is  efTe  funragiis  ,jubec,utpoce  prsefenci  jam  milicia  liberos.   Quae 
vdx  vitam  Regis,  quancuiacunque  reftabac,  abfumpfic,  acgre  ferencis  adhuc 
Vivo  fibi  fueceflorem  inquin. 

DefuNcto  Erico  ambiguum  plebis  de regno  fufFragium  fuic.  Quippe 
CanuCus  in  Jucia,  Sveno  apud  Sialandiam,Magni  alter,aker  fuperioris  Erici 
filius,ingerici  ambitu  rcgnum  pecebaric.  Siquidem  hunc  pacernadllum  avica 
rrierica  verierabilcm  faciebant.   Svenone  itaq;  Sialandenfium  fuffragia  amj 
|©biencc,  acplerifq;  pcticionem  ejus  faVorabiliter  accipiciicibus,  Olavus  co- 
gnomine  Bafbus  prifci  moris  jemulatione  permocu5,cunclos  qui  regium  ei 
nomen  tribuerent^ipfumq;  fi  reciperec,execratus,adduci  fe  pofle  negabsc,ut 
iri  hanc  Vocem  inconfulca  patria;  majcftace  procurrerec»  auc  regium  hoiio- 
rcm  privaco  pra^ter  publicum  regni  confenfum  deferret.  Siquidem  eleciio- 
nis  lociim  Sialandiamefle,jus  vero  penes  populans  arbicrii  comirairace  cori- 
fiftere  memorabat.FJsficancibus  cunciis,acq;  a.fentcntia  aliquanculuceden- 
tibus,Sterio  quidam,fpreto  vetcrum  ritu  Svenonem  occulcis  a  fe  promiflls 
aggreffum,  Regio  primiis  nomine  ccnfuic.  Majoremq';  concionis  parccm  ad 
fimilem  vocis  aufum  induxit.ltaq;  fententiam  ejusproilecucum  Vulgus,quod 
4oarbicrio  fuo  paulo  ance  permiccere  vercbacur :  pari  mox  fuffragio  compro- 
babar-     Eodem  quoq;  aucorc  populus  Sialandenfis  ereacum  a  fe  Regem  fi- 
nicimoruna  confenfu  fulciri  cupiens,Jacobo  Colonis  filio, fingularis  facun^ 
dia;  virojcgacionem  compoficam  &  fubornacam  comrnittic,qui  Scanienfes 
adulatione  dignitatis  ad  focietatem  elcftionis  impellcret.     Idcm  Svenorii 
comesinScariiam  datus»accepta  dicendicopia,doceE  noluiffeSialandosqnic- 
«juarn  fuper  regio  deleclu  fcntentiis  fuis  praster  Scanicum  arrogare  confen- 
fum,fed  hunc  fcqui  in  cunclis  quam  pfarcurrcre  malle,  fine  eo  nihil  rhagnae 
rei  execuciiros,  Veriim  Svenonis  infitam  animis  charitacem  habere,eumq'; 
fibi  inRcgem,dumodo  Scanica  allubefcant  furtragia,cxoptare, quem  prjetcs 
^opropria;  indolis  claritaccm,etiam  patris  aviq;merita  commendarent.Memi- 
niffe  deinde  monec,uc  foli  ca;ceras  Danoru  vires  obtriverint,ut  patn  ejusad 
excremam  pene  dcfperacione  rcdadto,  nikilcj;  praccerincericum  prarftolanci 
imperium  dcderiric:  obfccracq';  humariicace,qua  illu  cxceperant,filium  pro- 
fequanEur.ItailialandGrsfmra  affcitum indicans.fed  fa&ura  retieensjomnm 

If  Srcno- 


5$  SAXOHIS  GRAMMATICI 

LXXin.    Svenoni  fufrragia  conciliavit,  quos  ad liunc  favorem  non  folum  Sialanden- 
speno    fium  legatio,fed  etiam propria?  eorum  virtutis  memoria  concitabat.     Ca- 

CANutus  nu£us  quoq;  codem  a  Jutis  hortore  provehitur  ,  indignantibus  Svcnonem 
cemeraria  geminae  concionis  audacia  Regium  occupaffe  vocabulum.  Inde 
Sialandiam,poticndaj  ejus  libidincjiilHem  frecus,aceedic,P6fthzecMaximum 
PontificcmEskillumjCundemq';Svertoniance  partis  fantorem  occultis  ad  de- 
fe&ionem  promifiis  impcllit.  Quibus  incenfus  AntiftesCanuco  per  inter- 
nuntios  martdat,clafleScaniam  petat,feq';  bclli  fociuni  poliicctur.Ue  autem 
occafionem  fibi  tfanfltionis  corifcifceret,  ac  lubricum  fidci  fua?  rationabilis 
caufe  titulo  colorarct  ,-  acceptas  a  Svenone  injiirias  fingit,  &  quafl  cum  eO  ' 
controverfiam  inituf  us,corttraciis  colloquii  fifnulatione  miiitibus,Lundiani 
quje  &  Svertonem  habebat,  pctivit.  Ubi  dum  compofitiortis  negocia  fals6 
geruntUr,CanUcum  ex  iis,quosad  fpeculandum  ejus  adventum  pracmiferat, 
adeffe  cognofcit.  Nec  colloquium  folvere  moratus ,  igrtotum  czteris  confi- 
lium  fuum  eadeni  hora  repenta  detexit.  Siquidem  elatis  fignis,praxipiti  ii* 
littus  equitatu  contendit.  Cujus  adventum  Canutus  navigationepraecur- 
rens,littori  copias  mandare  noluit,  fed  in  altum  navigia  rejicietis  dafnnata 
promifioris  fide,  Sialandiam  reverdt.  Ita  prafens  confilium,rton  cedentibus 
ex  fententia  rebus,fortuna  dclufit.  Sveno  vefo  properantem  ab  urbe  Pon- 
tificem  fubfecutus,  revertentem  bello  fuperat,  captumq';  quia  publica  cii-  ^® 
ftodia  non  fuppetebat,  in  excelfam  Laurentianae  ajdis  partem  attollit,  ciq; 
templum  crgaftulum  fecit.  Eapropter  execrationis  ( quae  fupremaPontifi- 
cum  ultio  eft)cenfuram  mctuerts,non  folum  eum  captionc  eruit,  fed  etianS 
agrefti  vico,magnaq';  Boringiae  Infula;  parte,quo  finceriorem  ejus  favofem 
impetrarct,donavit.  Poft  hssc  fine  ipfo,apud  Slartgetorp  ruralem  Sialandias 
Villam,bellum  cum  armiilb  facit,eumq';  cruentiflimo  pratiio  fuperatum irt- 
fula  pellit.Victorin  Scaniam  redit,  Canutus  in  Jutiam  rcfugus  cefiir_». 

Per  eadem  tempora  Romanus  Antiftcs  Barbaricae  tempeftacis  procel- 
la  rerri  divirtam  pene  obrutam  everfcimq;  confpiciens  ,  dacis  pef  Europam 
epiftolis ,  urtiVerfos  Chriftianae  credulitatis  hoftes  ab  ejus  cuicof  ibus  oppu-  3  o 
gnafi  praxepit.  Singtike  autcm  CathoHcorurfi  pfovincix  confinem  fibiBar- 
bariem  irtceffere  jubebantur.Ne  ergoDariiprivaes  militia:  rebus,pubiicae  re- 
ligionis  ofBcia  dctfc£tarent,  fumptis  facrae  peregririationis  infignibus,impe- 
rium  ampiecluntur.IgiturCanutus  ac  Svenoinvicem  obfidibus  datis,depo- 
fitisq';  inimicitiarum  excrcitiis,rei  nieliusgerendaegratia  paccrrt  pro  cernpo- 
re  ftatuunt,  revocatumq';  a  fuis  vifceribus  ferrum ,  ad  facrorum  vindiclam 
convcrtunt.  Difcordiam  icaq;  aPvegni  xmulacione  profedtarri focix  expcdi- 
tionis  fcedere  caftigantes,junc~tis  viribu  Sclaviarh  pecuncGermartis  excort- 
ditto  diverfam  ejus  invadentibus  plagam.  Joti  Canuto  duce,Hethbyenfes 
Svertorte,hoftilem  occupantportum.Superveniunt  extremi  SialandcrifesaC4® 
Scanijprioremq';  claffem,  prout  cuiq;  locus  patebat,fua  circumiricludunt-,. 
Occurrurit  in  littore  Saxoncs,&ipfi  virtdicand*  religionis  cupientiftimi,mi- 
liciae  fbcii  Danis  futuri.  Mox  Dobinum  infigrte  piratica  oppidufib,ab  utrOq; 
circurrifidetuf  exercitu,omni  Dariica  multitudirieipfacter  paucos  claflis  cck 
Ctodes,riaVigia  feliriqucftte.Quprum  raritate  cogrtitaRugiani  primamobfef- 
fis  opemjjinimicae  claffis  oppreflione,jiorrigere  ftdtuunc.  Mox  Scanos,  quos 
ordo  proximos  offerebat,adorti,ferme  omnes  fuderunt:Jntis  jucundameo- 
rum  cladcm  ducentibus,neq;  fbcios  computantibus,quo*  duce  afe  diverfos 
noverant.  Sed  &  forenfis  nortdum  pugnae  memofia  cxoicVerat ,  &  feccnS 
partium  odium  acftuabat.Adeo  quos  priVata;  ira;  agitarit,publica  nunquamJ1^ 
communio  fcederat.  Afcerus  Vef 6  Roskildenfis , qiii  ciaffis  a  Rege  curam 
acccperat,  fuo  repence  naVigio  pcrigrtaViam  cederis,  rrietcatorium,cymba 
adve£tus,confccndit,eoq;latebram  nadtus,quos  fpeciofo  pugnas  exempload 
fortitudincm  incitare  debuerac3dcformij  fus«  fpcftaculo  tcrritabacPrimum 

autcm 


mSTORIifi  DANICJE  LIB,  Kllll  §# 

autem  Scarii»ne  timidioribus  fuga  fuppeterer,  communibus  viflculis  arcttiiis  srENOim 

naves  in  claflem  fociant,mox  vidii  nexus  induftrie  procuratos  fortuitis  ru-  GAiiVJ-  3j 

ptionibus  lacerant,parsq';  ferro  periit,pars  nccem  fibi  inter  undasprxcipitia 

maturavic.Cumq';Rugiani  complures  ob  magnitudinem  naves  captudiffi- 

ciles  anhttadvercerenc ,  mulcitudinis  fpecie  mecum  eis  ingerere  cupicnces» 

elaflem  fuam  addudtiscajforum  navigiis  duplicanc,eademq';  pefindeaeremi- 

gum  plena  ccncoriis  inftruiint,vacuuacem  umbraculis  obfcurances.Ufi  fiirrt 

&alio  non  minore  mentiendae  claflls  ingenio.  Noctibusenim  tacicanaviga» 

tione  in  alcum  pergences,diluculo  referuncur  imaginem  recentis  clafiis,&  fii- 

Sopervenicnciumauxilioirum  effigiem  pr^bicuri.Sedcrebroidagenciumfruftni 

callidiEasfuitJntereaDanisobfidionemurgentibus,eorumclaflispiracicobeI- 

lo  nunciacur  opprefla.Hac  fama  revocatL  correptis  navium  1  e-hquiis,  Rugia- 

nos  refiftere  formidantes,portu  propellunt,fociorumq';  ftragem  fuga  hofti» 

um  ulcifcuntur,ob  incerfeclorum  cadavera  pariim  adhuc  navigabiliponca. 

Svenoni  Ver6,navi,qua  venerac,fpoliaco,fuam  cedere  Canucus  liburhicani 

voluit.Sed  fufpecta  aemuli  humanitas  erac,obtacumq';  nocabatur  obfequiume 

Nam  ciim  ejus  parces  incolurnes,  fuasq';  propcmodum  exhauftas  videret,a- 

lieno  navigio  reditum  expcriri  fifus  noneft.  Siefvicum  devectus,  interjecto 

tcmporc,  prior  Canuco  Sialandiam  occupac,  Roskildiamq;  maenium  ino- 

^°pem,  receptaculi  gracia,valio  foflaq';  compledtitur.   Cujus  cuftodia  Ebboni 

mandaca,in  Scaniam  pergit.  Canucus  vero  Scauienfium  damnis  benigne  fe^ 

cura  a  foirtuiia  actum  exiftimans,eamq,  tantum  fibi  viriiim  addidiiTe,quan- 

tum  seniulo  dempfilTec  rcpucans,  ncres  ejus  proxima  clade  corrdpras»  otio 

recreari  permirterec,  Sialandiam  cem  fibi  quam  hofti  dividua  ope  fami-> 

liaremjucis  prjecipue  fretus  ingredkur,ei  pocifllmum  ceiTuramracus,aquo 

primutn  occupaca  fuiflec.   Ubi  comperto  Roskildiam  defciviile  ,  porcasq'* 

iibi,  Ebbone  filio  Skialmonis  autore,  claufifle,  Sunonem  quendam  fola  lo- 

^uacicace  infignem,nec  cam  confilio  gnarum  quam  amoenum  eloquio,  qui 

eam  ad  dedicionem  hortaretnr  prasmictic.  Is  ciim  ad  oppidum  pervenifletj 

loprimum  anoe  vallum  lafcive  &  difcurfim  obequicans  ,  mox  compofici  vo- 

lubilicace  fermonis  propugnaculis  infiftences  aggreflus,  legacionis  rhandata 

facundiiis  quam  fcliciiis  cxplicabat.     Quem  F.bbo  de  induitria  blandis  a£ 

micibusverbis  excipiensjsmifiis  dedicionis  fimulationejuvcnibus  prenden- 

dum  curavic.Quorum  unus  paulacim  ei  propior  fadtus,jus  frami  violencius 

occupac,ca;cerisq';  eqvura  a  tergo  pulfanribus ,  capcum  civibus  lcgacum  ad- 

ducic.Is  primo  compedum  pcena  coercicus,pcftmodum  fupervemenceSve- 

none  luminibus  fpoliacus  improvidx  exhorcaciohis  pcenas  pependic.  Hxe 

audiens  Canurus  potienda?  urbis  diffidencia,in  Juciam  revercic,utq';  rerum 

commoditas  afFuit, Sialandiarn  fpe  reparandx  forcunar,parte,  qua  maris  an- 

^ofradtibus  interluitur,inopinatam  incravit,  improvidam  quoq;  Roskildiam 

capit,&  penacesEbbonis  ad  Svenoncm  elapfi  incendio  diruic.  Unde  ne  im-     v 

penfarum  inopia  ardtacus  difcederet,publico  ftipendio  alimentorum  ci  fub- 

iidia  decernuntur.  Par  Scanienfibus  circa  Svenonem  afledtus  incefTerat.  Nc 

cnim  labente  fumpru  veluci  ciborum  penuria  afflictus  arma  deferere  coge- 

fccur,public«  eum  collacionis  commeatibus  profequuntur.Tancainterpaf-i 

*es  vircutis  &  glorise  smulatio  fuit.Interea  nobiliffimi  Jucorum,&  in  rebus 

iellicis  fingulari  milicix  laude  confpicui,  duabus  Svenonem  liburnicis  pe- 

tiverunc.  Quorum  viribus  fuccindtus,  afliimpto  Eskillo,manum  in  Sialari- 

diam  trajecit,ac  propeThorftamvicumbello  cumCanutoconcurrit.Ubi  in* 

j-oclinata  fuorum  acie  timidiorum  fugam  fecucus,fortiorum  victoria  revoca- 

tur,&dumvinGi  credidit,vi£tor  repertcinuscvafit.CanutuVerofuijfivequod 

tenera  adhuc  Qtate  eflet,five  quia  belli  eu  implicare  pericuhs  nollent,in  aciem 

defcenderepairinonfunt,pro  duce  pugns  fpeclatore  efFedtu.Intcrjcctis  die- 

busjWalderaarusdiyi  Cariutifiliup,arniis  tunc  primfipersetacera  matur»,fed 

V  3  pacerna 


a#  SAXONIS  GRAMMATICl 

srSKO  iii.  pacerna  inCaflttco  mericaperofus ,  Svenonife  jungit,  in  ejus  caflris  militia^ 
Gdtffiirs  tirocimurahabicurus.Cujus  favorplurimumSvenoniviriumconciliavit.   A 
quopacernarprafetluraedignicacedonacus  ,   CanucumquendamHenrici  fi> 
lium  fub  Canuco  Magnifilio  ejufdem  beneficii  ciculisinhiancem  ,crcbrabelli 
congreffioneperdomuic.  Nccminoripfismediocris  rei,quam  Regibusfum- 
xnx  cemulacio  erac.SemperaucemadWaldcmarum  vi&oriaredundavic.  Erat 
autemCanutusinfignisfacund  a,fed  moribuseffufiflimus.  Sveno&forcuna; 
favore,  &  virium  incrementisaccinclus  inFioniam  excedic,  mox  aemulum 
apudjuciamperfecucurus.   UbiabexulequodamRthlerofohcitacus  bellum 
inHollaciosparat,abundenunoraadcranciendumnavigiap  omiccente.  In  *® 
cola:fiquidem,qudcranficusimpediciQrforecpontemconvulferanc.Venien- 
ubusF.ydoram,promiflbrisincuriabmastancumnav  culasexhibuerac:qua- 
tum  alceraSveno  fuos pnecedere  cupiens ,  faniorc milicum  fcntentia  re  voca- 
tur,rogacuspropoficumhoftiumaiiena  crajectionepramofcere,neq;propriis 
rem  pericuhs  explor&re.  Siquidem  haud  procul  eis  latebram  efle,parcem  co- 
piarum,quantamafefupcrandamcrediderinc,irrupturis.Necfalfapra:dicl:ie* 
fuit.  Holfini  quippe  vicinisfefalcibnsocculcances,  pacientcrprimorumadi- 
tum  pra;ftolancur:cranfvedl:isq'>quos  afecapipofleconfiderent,procurfufa- 
c"co5omnes  autneciauccapcionifubjiciunc.  Quanquam  Danisinpropulfan- 
do  periculo  animus  non  deefTecutpoce  qui  nec  fugerepoflenc,&  inRegis  ocu-  2© 
lis pugnarrt edere necefte haberenc.  Ica noftrosad  vircucem capeflendam  & fa- 
lutisdefperatio,&prajfensducisincicabatafpcdtus.  Quorum  pcriculis  excur- 
bacifcafarummagiflri,circapaIo^medioamnedcfixosha:rcbant5neqUercii- 
duos  tranfvehere ,  ncque  transiatos  referre  aufi.     Icaquc  nec  Regi  ad  pro- 
cedendum,  necvictsadrefihendumopifuerc.    Incerea  Canucus  iumptuo- 
fis  miliciximpenfisoneratus ,  necminoremQccidencishumaiiicacem  inve- 
nicquam  Oricncis  nupsr  expercus  fuerac.  Siquidem  agreflium  placide  cra&a- 
torumftipendiaconcraxit ,  calijucorumbeneficioufus,  qual«pridem  apud 
Sialandiosacceperac.   Hujus  Sveno  congrcfluvitaco3Scaniam  revifit  exiguis 
rniliciarreliqsiijs  incegrama^mulimanum  atcencare  formidans.     Jncerjeclo3o 
tempore,reccptispreciocapcivis,fecurus  Jutiamadiriconftituit.  Peragranci 
FiomamF.bbonisevitanunciacurexceflus   Cujusfato  dejetlus,relatisinSia- 
landiamcopiisprasfens  belli  propofitumdeferis,  milicernq';  plangerequavn 
Kmulumincefleremaluic.   Adeoenimfarniliaritereo  ufus,  ue  nihil  inforo, 
nihilincallris,  abfqueipflusadminiftrationecurarec,inc]ueprivacisacpu- 
blicisnegocijsprorfus  ex  ejus  arbitrio  fententiaq';  penderec.     Ac  ubi  recens 
funeris  mceror  cxolevic ,  bellum  novacurus  per  Fioniam  in  Jutiamdecur. 
rens,  Wibergenfesregiorumvedligalium  immunicatempacltos,  adbellapro 
fcfufcipiendaperduxic.     Huc  Canucus  magnis  Orientis  viribus  fuccinftus 
advchicur,vitl:orhauddubiefucurus,ni  fvadentibusamicisequcftremmili-4® 
tiam  pcdcftri  mucaflec.   Siquidem  opc-imates  ejusfuperiorum  bellorumad- 
monici,  quibusreminfeliciccr  equicandogeflere,  nefugacfaculcasignavos 
abriperecneccflicatem  fibi  inferre  cencanccs,cquorumadminicula  fubmo- 
vendaduxerunc.  Canucumcumpaucisequicibus  pcdicum  mediuiti  faciunc 
bellimericaaeftimacurum.NecaliasSvenorebusfuisimpenfiusdifridebac.Ut 
auremhoftesultromihcia;expcdimentisexuividic,funamafpccxcremanodc- 
fpcracionem  mucavit.  Neq;  enim ignorabat equicacu vacuos  lcncam &  igno- 
bilem  militiam  edicurosjplusq';  fibi  prxfidii  demerequam  duramenriconfci- 
fcere.F.cneeifimilismanusdceflevideretur,Wibergenfesutpoterciequeftris 
ignaros^pcdeftriprxliomihcareprajcepit,  nonnullosinrer  fag;ccarios&  fun-fO 
ditores difpercic  Hisleviacormencafaxaq';jat"tiliapraarmis fuera.  Proxime 
eis  ab  urroq;  lacereequites  jungit,mox  hoflium  cerga  prefluros.  Committen- 
di  talicerprariii  prjecinuusaucorei  Waldemarus  excabac ,  corpus  annis  tene. 
rum,  animumiaduftriaprarfalidumhabcas,  Is  fiquideoipedjtwpeditibus 

oppo- 


HISTORIM    DANICM  LIS.  XIIII  2# 

opponendos,!Iateraaucem  &  terga  ab  equitibus  inceffenda  docuerac.  Ca- sveno  iii. 
nutusdupliciterinftru&i  hoftisconfilium  ex  apparatu  cognofcens,opportu-  y  ™ 
nitateminfidiisnegaredifpofuit.  Quibus  ut  copiam  dcmeret,  neque  fuos 
atergo  circumveniri  pateretur ,  opus  impecu  racus , totam  manum in  confer- 
tiflimos  pedites  inducit,  eosque  paflim  &  varie  rcfiitences  pene  omnes  op- 
prefsic.  Neceatamen  virtute  periculumpropulit.  Quippe  Sveno  utnnque 
exlatere  adverfarios ,  partito  equitatu  circum  volat,  deturbatisque  equis,quos 
retro  aciem,  fugas  metu,  locaverac,  aacipiti  incurfu  conclufos  exagitabat. 
Quodubividet  Canutus  transverfis  aciem  principiis  initruit,revocatamq;  a 

lO  peditibus  pugnam ,  ad  equices  tranftulit.  Quippe  a  tergo  inftantibus  ora  ad- 
vertere  ncceffe  habuic.  Sveno  vero  cum  &  armis  diffideret ,  &  equorum  pc- 
riculaformidaret,transverfiseospradiisfatigare,  non  manumcum  eis  acie_j 
conferere,nonpugnandicopiamfacere,fed  incerto  Marte  ludificatos,  aeftu 
aclaflitudinefuperandoscurabat:  eosgraviflime  adortusqui  communi  acie 
longiusexcedentes,audaciusfemetpropulfandisobjecere  periculis.  Variis 
ig'uurirruptionibuslaceflici,crebroqjimpetu&obliquisconcurfibus  lacera- 
ti,tandemviriuminopiaadtantam  corporis  lafliudinem  pervenerunt,  ut 
praetercommunembelligerandi  morcm  in  ipfo  certaminis  ardore  fefliono 
paufarent.     Cumq;  necadfugam,  necad  pugnamvis  uiia  fuppeteret,  durrL» 

20foiicitefalutispr3Efidiacircumfpiciunt,oppidumcujuspaul6  anteincolas  fu- 
derant,compofitaacie  paulacim  accedere  cutiflimum  ducunc,  fubfidii  loco 
hoftium  cectisufuri.  EoigiturfervatisordinibusinceiTumemovenc,,  procu- 
ratis  quia  tergo  curarent,  hoftemq;  retrogradipellerent.  Tanta  plerumq; 
neceflitatis  fiducia  eft. 

Tunc  Barcho  quidam  prompciflimus  Svenonis  miles  ab  adverfariis  undi- 
quecircumver.cus,  innumeram  manum  admirabili  folus  vircute  fuftinuit. 
Tandemobfufisfudoreoculisjpulfo  clypeo  ambasbipenni  manus  infererS, 
promifcueca;demfacere,holtesacfociosjuxta  ferire,  nulli  propiiis-inftanci 
parcere.     Quovifo  Waldemarus,  cui  multafecum  ex  vcceri  eonviclu  fami- 

?Qliaritaserat,memoriaprifc£charitatis,evedusequoociusadvolat,extremi$ 
amici  rebus  adeile  cupiens.  Quem  BarGho  adverfarium  ratus ,  relata  bipenni 
inftantem  appetit.  Sed  Waldemarus  praerepto  eo  iclum  ocyor  antevenit.Mar. 
nubriofolofcapulaecjusvehementerimpa&oferrumexcidic.  Vix  hominem 
intertotarma,tot  hoftes  obnixius  contranitentem  fervare  potuit.  Diu  tan- 
demobluclatumabducit,invicumq}falutireftituit.  Quipoftquam  feab  ami- 
ciflimofalutaricaptionepertrahividet,libenterquidemeiusopem  exdpere 
dixit  fednonitautihacvelle,utcaptivorummoreclunesequifequendo,fce- 
dumde  fefpeclaculum  faciac. 

Verum  ex  parte  Canuti  alii  confefiim  fugam  facere,  parsoppido  latebram 

4.0qu3rere,nonnulliper  mediasejus  plateas  erumpere:  Canutus  ipfe  per  an- 
ouftifsimasviciparces,equovecT:useripitur.  Occupati,  quiin  vicumprofu- 
eerancckinunamaediumcaptivitraduntur.  AdquosintrogreffoRegc,He- 
lias  Ripenfis  Antiftes,  circumfpe&is  omnibus,  hortulanum  Regi  asmulandum 
ajebat,  qui  utilibus  herbis  incrementa  conciliat,  noxiis  locum  vacuefacic. 
Quoddiftumfpeciehorridum,fiquisaltius  mcnte  perfpiciat,  fumma  indu- 
ftrilDrocuratumfateaturneceffeeft.  Abcifeenimrem,fedcopiofedifferu-  ? 
it.  CuifiSvenoobfeeutusfuiffet,  profecto  omnem  aemuli  fiduciam  fepelif- 
fet.  Quilicetinjuriarum  nominevindictamacaptisexigere  potuiffet,admi- 
tiorem  tamen  fententiam  ingenita  fibi  pietatederlexus,plerisq;  redimendi 
copiamfecit,aliosq;facramento,  aliosfponfione  in  fidem  acceptos,  morte 

'°mulctarepaffusnonelt.  Ex  quibusbinosduntaxat  peculiaribusflagitiis  ob- 
fitos,  altcrum  quia  cetram  latrocimis  vitam  egerat,  alterum  quod  optime 
de  fe  merentem  virum  per  infidias  dormiencem  opprefferat ,  capite  pce- 
nas  folvere  juffit:  in  neutro  belli,  in  utroqj  fcelens  negocium  puniens. 

Y  j  Com- 


2st  SAXONIS  GRAMMATICI 

^^iiiCompluresexfuperioribustributasfibiralutJs  immemores,acceptum  ab  hd* 
vi.      fte  beneficiUmrepetitaCanuti  militia  neglexcrunt,eisqj  priftinafides  recenti 
prefym  charior  erat. 

AtCanutusab  Alaburgo  Liuthufium  petens,apud  vitricum  Sverconetii 
Cxul  aliquandiu  dcraoratus  eft.     Huic  fiquidem  ,  occifo  Magno  ,  Canuti 
matercbnjugioobvenit.     Tunc  vero  laceraeDanorum  resdisjedaeqjfuere, 
cum  interius  fociali  bello  flagrante ->  exterius  piratica  peftis  ingrueret.     Cu- 
jus  propulfandae  caufa,Sveno  toti  Sclaviae  bellum  crcfrrius  quam  profperius 
inferebac.     Nequecnim  tanta  illi  in  praeliis  perfeverancia,  quantus  furorat- 
quc  impetus  fuic.     Nam  cum  receptui  corifulere  debebatytam  avide  littusio 
repetere  confvevif ,  ut  par  fugae  reductio  vidcretur.     Nequc  fuorum  ei  res 
curae  fuere ,  dummodo  prior  ipfe  navigium  rapuifiet.    Quae  Regis  ignavia_» 
tantamSclavisaudaciamdedit,utcrebrocopiasej9revertentes  opprimercnr. 
Ipfequoque  Wibergam  adhuc  munimenti  expcrtem,  quo  tutiori  fibi  recepta- 
culo  foret,  terreis  mcenibus  elaufit,  magnisq;  eam  ftipendiis  inftruxit.    At 
Canutusapud  Svetram  primum  vitrico  optatus,  moxonuftus  haberi  ccepit, 
itautprocompaiandisalimentis,quicquidillic  praediorum  pofiederat,  ven- 
ditarec.  Neq$enimullagenseXulesautpromptius  recipit,aut  facilius  rcfpuit. 
Sed&filiu3SverconisJoannes>utplurimumftrenuus,icaparumfacetus,irri- 
foriocarminefugamejuspra;liaq;retexuit,  &quafi  cantilenaefpecie  pudibun-10 
dihominisverecundiamlaceffivir.     Utenimhofpitem  rubore&  contemptu 
perfunderet,  fortnnamipfius  ludibrio  laceflere  ccepit,  afperfisq^  jocis,  &  i- 
gnominiofo  verborum  genere,ignaviameibe]liquetriftesexprobrabaceven- 
"tus.     His  Canutus  opprobrifs  irritacus,  navigio  commeatuq;empto>  pluri- 
uuiminavunculi&macernafifusneceffitudine,Poloniam  profugit.     Quem 
illi  maternae  rei  nomine  regni  confortionem  appetere  rati ,  caeteris  in  locis 
admiffum,munimentisexciperenonpaffifunt.     Adultimum  eumne  placi- 
dafansfronte  confpiciunt>  inforitemnocantes,  cumpropinquo  charitacem 
deberent.  Augebat  hunc  metum  recens  majoris  eorum  fratris  depulfio.  Itaq;' 
recepcus  quidem  ,'fed  nullam,  ut  dixi,  urbium  intrare  permiflus,  ad  prasfe-5  9 
dum  Saxoniae  Henricum  pervehitur.     Apud  quem  minorem  fpe  fua  fortu- 
nam  expertus,  Hamburgenfem  antiftitem  Hartvicum  accedit,  jampridem.» 
Dariis  jurisdiclioni  fuas  exemptis  infenfum.    A  quo  humaniffime  habitus, 
belliq;  tandem  fubfidia  mutuatus ,  domefticorum  militum  fidem ,  tacita  le- 
gationepertentat.     Refponfum  eft,omnesad  eum  ocyffime  tranfituros,  da- 
tafnqj  Svenonifidem ,  priftina  mutaturos.  Qua  promiffione  fecurior  factUs, 
peregrina  manu  Jutiamintrat.     Sed&fuisnechumanitasSvenonisj  nec  ob- 
ildum  charitas,necperjuriirefpeclus,quominusad  eumfignareferrenr,ob- 
ftaculo  fuit.     AtSvenoubi  deejus  adventu  cognovit,  Viriumdiffidentia,  a- 
pud  Wibergara  recentibus  a  fe  munimentis  excultam>  obfidionem  ferrc^AO 
conftituic.     Ubi  ad  fuftentatvdam  fumptuUm  heceffitatem,  bonaeorum_i> 
qui  ad  Canutum  conceflerant,  rapinis  exhaurit ,  praedatuq,-  ftipendia  con- 
trahiti, 

At  Canutus  ex  proximae  pugnae  eventu,  urbetn  oppuguare  diffifus,  for- 
midata  locorum  fortuna ,  procul  mcenibus  caftra  cOnftituit,  opperiri  volens, 
quoadaemulus,  protelatis  diebus,alimentorumegeftate  vexatus,aut  turpi- 
ter  fugam,  aut  temere  bellum  arriperet.  £a  Canuti  fpes  Svenoni  victoria; 
fuit.  Eodem  temporeBrunoquidam,qui  &  CanUtum  ipfe  e  Saxonia  fecu- 
tus  fuerat,  five  Svenonis  iriftindu  corruptus,  cum  quo  vetufta  fibi  fociecas 
efat ,  fiVe  delati  belH  taedio  fatiatus ,  impetraca  Utcunque  licentia ,  cum  aliquot  5  P 
Ripam  feocfFit.  Sveno  vero  cum  rem  familiarcm  magnis  in  urbe  fumpti- 
bus  exhaufiffct,  neque  trahendi  diutius  belli  materiam  circumfpiceret^  au- 
dendum  aliquidcumpericulo  ratus^  nodu  magnis  itineribus  tacitus  ad  ho- 
ftium  caftra  contendit,  eosq;  mane  divina  curantes,  improvidos  irrumpit. 
Quibus  repentino  mctu  perculfis  j  ut  cuiqj  animus  erat ,  aliis  fugatn,  aliis  arma 

Capere 


H  HISTORIM   DANICM  tlS.  XIIII  2$ 

©apire  negotium  fuic.  Medius  horum  incerfluebat  rivus  occultis  voragi-sriw?77A 
nibusfrequens,  fed  uno  duntaxac  vado  meabilis>  quod  Svenonianis  inco-  y. 
gnitum,Canuticisnocumpriorlociinfpe&iofecerac.  Exiguusidem  &ob-  !"'*«•■ 
fcurus  olim  »nunc  belliinclycus  fama.  Igicur  qui  irruperanc,  ignorartcia 
loci,inviasrivipartesaggreffi,pra:cipicacis  equisimprovidi  impecuspcenas 
dedere.  Experti  periculum  eimnus  inftanc,  fundisque  ac  jaculis  provo- 
canc  congrefium,  prohibente  lacuna»  Tunc  Saxones  oftentandar  virtutis 
avidi , ne  rebus  locus  officerec,  equis  vadum  infiliunc.  Waldemarus  poft- 
quam id loci equicabile  videt ,  canquam  hoftes Cranficu  prphibiturus ,  eo fre- 
lonaconvertic,  adverfbq';  cumeis  equo  concurrens,  impattam  unilanceam 
ingenuemilicandi  mofeperfregic.  Sedconcra  in  ipfo  gWgite  ica  quacer- 
nisfimulhaftisexcipicur,uteqvusinclunesconfiderec,ipfe  tamenobegre- 
giamequitandiperitiam  fella  pelli  nequirec  Quintam  inter  frontemga-. 
leamque  defixam ,  ada&o  capulo  collifam  avulfic.  His  malis  liber,  arre- 
ptoequocumpaucisvadumfuperac,&  ne  fecuturisanguffiak  faceret,  pro- 
culrivofecedit,  lbiq;  fadaaciepugnamcapeflit.  Quinetiam  totam  hofti- 
um  turbam,quoadomnisfociorum  permeaffec  exercicus.parva  manu  fu- 
ftinuit,Svenoniq}cerciffimusautorvi&oria?fuic,  Qut^opemferente,  Ca- 
nuti  partes  fugam  fecere.  Grandem  quippe  ex  fuperioribus  praliis  me- 
,   tumhauferant,eorumq'jmemoriamabjicerenequeunces,  azgrisfemperin- 

2°frac1:isq';animiseranc.  Adeo  enimCanucicorum  animos  res  adverfe  cof- 
ruperanc,ucmajoreforcitudinisparce  defe&i,  perfeverancer  hoftem  ferre 
rtequirent,  nimioq';  tirrtoris  captu  hebecatis  animis,  facilcs  femper  in  fu- 
gam  exifterenc.  Saxones  vero,  quibus  agitatio  milicaris  familiarior  erat, 
equeftri  exercicatione  ufi,  crebroequorum  reje&u  vicloribus  infulcabant, 
itafugam  moderances,  ur  eam  nOn  (ine  ordine  &  regimine  dirigere  vide- 
rencur,  Promtifllmushorum  Folfadus  eo  pradio  cadit,neq;  captoremre- 
perire  quivic,  quanquam  obrucus  prendi  fe  plurimum  precarecur.  Cae. 
ceri incerdiu  male  fugiences  oppido  noclu  manferunC ,  ubi a  fugasperfecuco- 
r^_  ribusintercepti,  hofpitio  necantur.     Condixerant  enim  viclores  rtemini 

»Qparceredevicl:orum,tumSaxonum  odio,  tum  quia  proximo  bello  captos 
&  a  fe  redimendi  poteftate  donatos ,  denuo  hoftes  experti  fuiffenc.  Canuco 
Saxoniarefugiofuic.  DecujusfugaRipenfes,uci  adta  erac,  ab  inceffflean- 
cibusedofti,  quoplusviftofiplacerenc»confeftimBrurtonemcapiunc,Sve- 
nonis,inbrevi,judicioprcefencandum.  QuemSvenooblacum  aliquandiu 
familiafiushabuit,  mox  donatum  abirepermittit.  Quaa  res  ei  apud  con- 
cerraneos  fufpicioni  priinum,  mox  cladi  acq;  exicio  fuic»  Fuere  enim  in- 
cerfectorum  propinqui ,  qui  Crederenc,  eum  pecunia  a  Svenone  corruptum» 
fociorumfaluteminiquiflimofubvertiffeconfilio.  declinacibelliargumen- 
to  doli conjeclut am  trahentes ,  neq;  aliud  beneflcenciam  Regis ,  quam  fraU- 

4odisprzemiumexticifieputances.  Cuicumde  perfidia  diem  dixiffent,  offl- 
nemq';  accufationis fu£  vim  validiffima  ej us defenfiorte  elufam  viderertc  > in- 
Victum  fofo  infidiis  occupanc. 

Svenoperindeacprivacispeficulislibef ,  ad  publica  propulfanda  ani- 
mum  induxic.  Locis  marinis  natura  munitis,  eomplura  agreftium  pfaefi- 
diacondidit.  Bina  caftra,alcerum  inFiortia>irt  Sialandia  alterum  propter 
frecum  molitur.  Quas  piracis  timori  ^  irtcolis  vero  receptiii  forertt.  Seda 
Sclavisucrumq;convulfumproditur.  Bellumcumipfismagnaapud  Fiorti- 
amvirttjcegeffit.     Quorum  copias  ita  czecidit,  ut  plerisq;  militum  palmas  - 

1 5  ferropfajrofashabentibus»  media  digicof um  carocrudefcereE. 

Eotemporepropter  irtcurfus,  quia  maritimis  crebri  prazdortibus  ede- 
bantur,apudRoskildiam,Wethemanno  autOre,piraticac0epit:  cujus  hasc 
difciplina,himores  fuere.  Navigiapiraca*  magis  idoneafibi  vifa,  absq;  pof- 
fefferis  permiflu  aiTumendi  poceftateffl  habebantjOdaVa  acquificorum  parte 

Y4  nauluna 


l6o  SAXONIS    GRAMMATICl 

^casvtvs  naul,Jnl  daturi.  Navigationcm  orfuri  ,apudfacerdotes  praterita:  vitaipia- 
vi.  culadeplorabant,eorumq';  religiofa  animadv«rfione  puniti,  perinde  ac 
frefupif.  ftacim  decefliiri ,  divina  altaris  libamenca  fumebanc ,  cuncla  profperius  cef- 
furaraci,firiteDeumantebellaplacaflenc.  Parvoviatico  fumpto,  onera 
&  impedimenta  vjtabant,  armatura  ac  cibo  fimpliciter  contenti,  nihilq; 
quodnavigationemrnoraretur,amplexi.  Mulcae illis vigiliae ,  multaq;  par- 
fimonia  erat.  Remorum  manubriis  confidendo  innixi,  fornnum  carpe- 
banc.  Quottespropterlictoraillisnavigatioeratjeadem  ante  fpeculacori- 
busperiuftrandarnandaban<:,nequid  incompercum  forte  vel  improvifum 
occurrerec.  Infulas,  adquasvenco  afflarencur,  perebanc,  miflis  qui  loca  jo 
proceliisaverfapercurrerent,  quodperegrina  clallis  cranquillis  fbleatpor- 
cubus  dele&ari.  Crebrum  eis  cum  hofte  cercamen ,  fed  ubiq,  faciiis ,  ac  pe- 
neihcruencavictoria  fuic.  Praedam  exaequo  parciebancur,  nec  major  gu- 
bernatoris  portio ,  quam  privaci  remigis  erat.  Chriftianos,  quos  expugna- 
taclaffe  captivosrepererancamiclu  donatos  ad  propria  dimittebant:  tan- 
caeisin  conterraneos  humaniias  erac.  O&ogenas  &  binas  piracicas  pup- 
p<:svarie  &viciflimcepere,  nunquam  ipfi  claffem  viginti  duabus  frequen- 
tiorem  habentes.  Stipenchis  defecti  ,  impenlas  a  civibus  Contrahebant, 
prsmiilocopiaedscdimidiumrecenturis.  Hicpiraticjecukus,ucdixi,Ros- 
kildiae  eceptus ,  ab  urbis  gremio  etiam  ad  agreftes  manavit ,  ab  omni  ferme  2  O 
Sialandiaspartefubfidiamutuacus.  Enimveroanguftus  primum  ac  tenuis, 
jnagnabrevi  incrementa  contraxit.  Sed  neqjanceredditam  cerris  pacetrL, 
trlla  ex  parteremiffior  fuic. 

IntereaCaniuusFrifiarn  minorem,  quze&ipfaDanicarum  efl  partium, 
cum  paucis  exilii  comitibus  petit.  Dives  agd  provinciaeft,  pecoribus  o- 
pulens.  Caterum  ccnfmis  Oceano  patet  humilis,  ita  ut  ejus  interdurru 
«ftibusefuatur.  Qui  ne  irrumpant,val!o  littus  omne  pr&cingicur:  quod 
fi forte  perfrcge; inc,  inundant  campos ,  vicos  &  iata  demergunc.  Neque 
isnimilliclocusnatu  aaliusalioeditiorexcac,  Plerumq;agros  ab  imo  con- 
vulios alio  loci  trajiciunt ,  loeum eorum occupan te lacuna , in  quorum  con-  JO 
federint pr3efidiis,p .ilidendos.  Enundacionem comicacurferacicas.  Gra- 
inine  tellus  exubrrat ,  torrefada  in  falem  gleba  decoquitur,  Hyeme  con- 
tiriuo  cclaturseftu,  ftagni  fpeciem  prjebemibus  campis  ,  unde  &  in  qua 
rerum  parte  locancia  fueric,  pene  ambiguum  naturafecit,  cumalia  an- 
cri parce navigationispadens,  aliaaracn  capax  exiftat.  Iricola;  ejus  natura 
feroces,  torporibusagiies,anxiam&gravemarmacuramconcemnunt,  an- 
cilibus  utuntur ,  miflilibus  dimicant.  Agros  fcrobibus  cingunt,  falcus con- 
tulisedunc.  Penacesin editumfubje&oglebarum acervoprovehunc.  Hos 
aFrifohumgenteconditos,nominis&lingva;  focietas  ceftimonio  eft.  Qui« 
husnovasquaerentibusfedes.eaforte  tellus  obvenic,  quam  paluftrem  pri-  4® 
mumachumidamlongoduraverecuku.  Adminiftratiodeindeprovincia: 
fubnoftrisRegibusefleccepit.  AquaCanutuscum  forre  prasfidium  implo- 
rauetjpromptoomniumfavorefufcipiturjpollicitus  feeis  aliquid  de  con- 
fi/eta?penfionisonerelaxaturum.  Avidi  promiflionis  Fnfi,  intuitu  exilis 
pra;mii,  immanifencgotioonerant.  Acprimummceniapropter  Mildam 
fiuVium,quiseumrecipiant,condunc.  Tantulo  ftipendio  ingens  militia-. 
ftetit.  Svenoreditusejusopinioneaccepta.Jutis in equitatumdigeftisaSia- 
landis&Scanisclaffem  adfcifcit.  Ex  qua  nonnullas  naves  Slefvict  fubduclas 
adEidoramusque  folocenus  percrahendas  curavic,  ne  ea  pars  hoftibus  ela- 
pfuiforet.  Quaeres  ei  impendio  magis  quam  ufui|fuic.  Inde  cum  copiis  j1© 
ad recens  oppidum  pergic.  Id inter  paludes  amnemq}  fitum  natura  quarru 
opere  munitius  erat.  A  lacere  ei  Milda  fluvius  fuic  anguftis  alveis ,  fed  pla- 
cide  manancibusaquis.  Quodquia  Rexobangufhasexercitu  circumveniro 
»on poterat ,  locis cx  copia  idoneis  caftra  dehgic.     Deinde  caefis  virgultis , 

quae 


HISTORLE  DANIC#  LIB.  XIIIl,  m 

imx  nemus  proximum  ofFercbat,  ad  peragrandas  paludes  conftramenta  fieri  sp^ne  nL 
jubei.quibus  cumopportunumforet,velutpontibusucerenrur.  Intereaqui*  CJNyTys 
dam exFrifica  juventute,  five m«ra:impaciences, fivc vegecioribusanimis vir-   jp,»/^ 
tucisjadtandajcupidi,  provocandigratia,rJvum,  quiintCrcaftra  mcdiuseratj 
cOnfuetaartc  cranfiliunt,vagumq';cminus  hofieminceflunt.     Nec  iaceflen- 
tibus  obvii  defuerunc.     Complures  ex  utroque  agmine  huic  fe  ccrtamini 
ingerunt ,  fuorumquique  peficulapropulfuri,  ncutris  communis  fortunae 
negotium  patienter  infpe&are  valencibus.     Itaque  paulatim  crefcente  pu- 
gna,adcoomniumhucanimiconfluxerunc,utcxeobclliprsfultu,totiusvi- 

t o dtorisfummapcnderevidcrecur.  Quo vifo,filiusThorftaniPetrus,omniurri 
Regis  arcanorum  parciceps,  nonignarusFriiicaccemericacis,  confemm  armari 
exercicum,pra2ftolariq; caftris  paracum  jubec.  Hujus reiinfciiFrifones,  tota 
amnem  manu  repente  tranfvolant,  raci  fine  paratu  Regem  in  caftris  efle.  Ica 
audaciusquam  prudentiusomniseorumirrupit  exereitus,  inopirtatum  ho- 
flemoppfimerCavidus.  ScdSvenonianisnonfegniusoccurfantibus,adno- 
tasfibirefugerepaludes.  Quasmoxequicesfa&orumafeponciumftramenV 
tis  ufi  facile  fupcranc,  translatique fugam  acerrirne  perfequuncur.  Aliud  quo- 
queferro  fibi  compendium  ftruunr.  Nam  tancainfugientes  ftrages  excrci- 
tieft,  ut  conftratis  cadaveribu»,  amnismoxavi&oribuspermearipotuerir. 

^oFufisFrifonibus,  Canucus  cum  paucis  cxilii  fociis  eque  elabicur-  Reliquis 
fugxexpercibus  oppidum  rcccpcui  fuic.  Cui  Svcno  Canutum  ineffe  ratus, 
obfeflbsquam  poccrat  infcnfus  aggrcdicur ,  fpcrans  obccncionc  ejus  torius 
bclhfinemfucurum.  Sauciosincegrismucac/efllsrequietosiuccederejuber, 
diurno  pr^lio  no&urn ura focia t,  omniq; inftantia  curac,  rae  laflls  quies  rcme- 
diofiac.  Addebatobfeilisanimumrecens  eaptivorumcccifio,  nec  cniquam 
aviftoretoties  Mbvcniafpcrabatun  Contra  Rex  fipugnamremmerecne- 
que  mox  oppido  pocirecur ,  Frefos  auxilio  obfeflls  fumros  timebac,  ideoq'; 
pcrfeverandoroprjeiioopusducebac  Sicmetusutrinquepugnandipertina- 
Ciamfeeerac.     Necincerdiudimicaflecontenti ,  nodemquoquebellocon-»  x 

% 0  tfibuunt.  Tunc vero  anceps prxlium erac.  Giim  force  Waldemarus  clamorc 
cominusorto,Frefosinftarcracus,inparcem,quaftrepicusexaudiebacur,cum 
fignisacGurric,  fociosq';pefquamftrenuerepugnar^:es,  errore  nodis  elufus 
opprefflc.  Icaforcifilmianimiduxcempcrishabuu  circumvencus,  quibus 
Opemferred0crevcrat,cUdemacqueexiciumirrogavic.  Oppidaniafilduis 
plagis  &concinualafiicudinecxhaufti,  nullumq';pugnxfupplementurnha* 
bences,  cumnccviressnecvulneraullo  momenciipaciorecfearcquiviflcnc, 
defperacisrebusdedidefefeRcgi.  Cuiusfidemacq;clememiam,ultraacrati 
fuerant,  expCrti  funt.  Tiim  veroRex  &  in  Plogo,qui  Ericum  occiderat,fin- 
gularcpietatisfpecimendcdic.  Neq;enimapacrisincerfe<ftorepcenas  exige- 

4ofevoluit,plusdeditionismoribuj,quamukionisaculeisdebiturus.  Cjeceros 
quoque  nec  morte  nec  capcionc  muldtacos  abfquc  redemptione  dimitcir, 
prsefacus  fc  eorum  obiequia  ac  odiajuxcaaeftimacurum.  Nihil  cnim  iis 
profpcrecefiururn,  qui  coriesmobilindc&facramencofuiflent.  Dimifli 
cumduceexiliumampleciuntur.,  Idcnim  gfatiaiapudfuosKanutushabc- 
feat ,  ut  nulli  unquam  fortunaejus  faftidio  eflei.  At  Frcf»nesmultT:a:  no^ 
mineduomilialibrarumRcgicumobfidibuspcndunt.Poftha:cfiverubore 
fug«,  fivcnaturaeftoliditatecompunclij  Waldemarurnobfecrancprececur 
Regem ,  bellumcumeijhaclegcitercc,  ucvi&orajquampriorifuromamra- 
cipiar.vi&us ,  exveceripenuonc,quanturri  CanutusipopOnderat,remittat. 

yollle  precantiurrt  ccmcricaterri  inccrtosq*  pugnse  eVcntus  folcrtiusarftimans, 
excfemaidementiae  voces  confilii  fui  falubfitate  cohibuit,pcrquam  ftultum 
affirmando  vitlios  a  viftore  noxias  belli  conditiones  expetcre.  Intcrea 
CanutusapudGermaniam  FridericumRomanorecentcrlmperio  fundlum 
auxilii imploratv>ne  follieitac ,  pronaittcnsfcpacriaeprocurationsmin cjus 


'2<£2  SAXOKIS  GRAMMATIC! 

sfenO  m.  beneficio  repoUtuf um.  Imperator,cui  &  fumrna  naturae calliditas,&maxima 
CAmiTus  proferendiimperiicupiditaseflct,  tantumalieniindicioncm  fuam  redigcre 
VittGs,     avidus,  Svenonem  vetcris  amicicia:  &  commilitii  monitum,  promiflb  hono- 
risincrcmento  ad  colloquendum  fibi  fimulatione  charitacis  invitat,   exi- 
miam  fibi  vifondi  ejus  cupidinem  inceflifle  fignificans,  fcd  Romana:  Majefra- 
lis amplitudinem, qaominuseumaccedatjobflflerc.  QuippeSvenoadole- 
fcencise  tempore  militaris  rei  perdifcend<egracia,Conradi  Cazfaris  clientelam 
ingreflus  ,  cum  Friderico  adhucprivatjefortuna^,  quem  &stare&ingenio 
aequabac,  diufodalicacis  officiageflerac.     Icaquenonquodfaliacifiimiho- 
miniscommenciscrederet,  aucarmulo  afylum  demerevellet,fed  nt  folafe1® 
Germanisfaniacognirumetiamfpectandumfubjiceret,  pra*fencemq';fama; 
fua:miraCQribus8xhiberer,culciorcpompamftru&usmandacumcxequicur_ 
Nec  parumgloriie  apud  curiam  magnificencia  clienceke  &  apparatus  often- 
tationecontraxit,  totiusq';  infe  Germania^oculosobvirtucisadmirationem 
convercit.   Mersburgui» oppidum Theutonicasnobilitatis  frequcntia  com- 
pletumingre(lus,abImpcracoreprimumveneranfcrhabitus,n)oxvarioac- 
cufationis  gencre vexatus ,  difparem  promiflis  fidem  expertus  eft.     Cui  de- 
rnumeondicioneshujufcemodiproferuncur,  utlmperaroris ipfe,  ejusvero 
Canutus ,  renumiataregni  afreclacione,  miiitem  agerer,beneficii  jure Sialan- 
diam  recepturus.     Alioquilmperatoris  vires  Canuto  obtentui  fore ,  expedi-  2e> 
tamq;  cumeo  manuminDaniam  efle  mittendam  ,    quas  velSvenonis  prae- 
curreretredicum  ,  velconfeftim  impugnaret  adventum.     Svenoinrctam 
anxia,autpericlicandumfibi3aUtparcndumforecognofcens,  fimulacaaflen-- 
fione,paterna  bona,  quibusinSialandiaabundabac,   catiquampeculiariaa 
condicsonis  cenor e  fublegic,  ne  vioianda*  paclionis  omnis  domi  deeflec  occa- 
fio.  Quod  quia  Germanico  juri  famihare  erac,admiflu  Facile  fuic.     In  hoc 
Canucus  padfi  parum  credulusj  Waldemarum  ,  qui  cum  Svcnone  aderac» 
fponforera  cfHagicat ,  fidemejusintegritatemq';  tutiftimumrerumfuarum 
pignus  cxiftimans.  Neque  enim  alium  ex  regio  comitatu ,  pat  i  conftantia pro 
capitefuo  excubiturumputavit.     lUeSvenoniana'perfidia;confGins  ,  cum3c* 
vanamaclubricamcompofitionisfidemadverteret,  ncalienam  infelabem 
reciderepateretur,  fponfionempcrtinaciusabnuic.   TandemR.egecompel-~ 
lente,vixatquea;grevadJmoniumdixit,prcEfatusfe,fiSvenopaclumperrum' 
perec,  Canuripartibusaccefiurum.   Probatautrinque  cond  tionedifceflum 
eft.     Reverfus  in  regnuni  Sveno,  deq';  amiulo  comitcm  nactus,  remiffis  e 
veftigio  htteris ,  lidem  Cxfaris  aperta  fraudis  exprobracione  damnavic,  in-- 
itasq;  cum  eo  pac"tione3,obfequiinegatione  fubvertit,in  eas  fe  conditiones 
fallaciter  adducfum  affirmans  ,  in  quas  Danicorum  adhucRegum  nemo 
concefterk.     Praterea  Canuco  jufta  petenti,  provinciaii  duntaxatadmini- 
ilratione  concefsa ,  regios  penates  a  cxtera  fe  eonditione  fecrevifle  dicebat.4® 
Fraudatus  pado  Canutus  ,  vadem  fbliicicat,     Qui  quum  Regem  deferere, 
vel  fponfionem  corrumpcre  ,  a:quefcedumputarec,  utrobique  fama?  po- 
riculum  contcmplatus,mutare  paclum  quam  evertere  maluit,  ftatuens  u| 
quum  Rcx  Sialandiam  commeatui fuo neceflariam  duceret, aliud pro ea  Ca- 
imuto  fhpendium  aflignarct,nec  fruftu  parcius,  nec  fpatio  contraclius,  nce 
honore  defecfius.     Aflenfus  conditioni  Rex,  tripertitam  Canuto  prarfcdtu-- 
ram  conilituit,  eicjuc  in  Jutia,  Sialandia,  ac  Scania ,  peculiarc  bencficium 
tradit ,  intercifam  loco  dominationem  minus  folida?  poteftatis  gefturam 
exiftimans.     Hujus  rei  Canutus  Walderearum  denuo  pradem  cxpofcit- 
Qucm  vclut  antea  rcpugnantcm  Sveno  condendi  fcederis  avidus  ,    fpon-fG 
fionem  iterarc  coegic ,  negans  fi  pa&o  obviam  iflct ,  ejus  Canutivc  defe- 
ilionem  aegre  laturum.     Hoc  frctws  pignorc  Canutus,  cupide  condiEioni* 
fcuifruitur. 

Jgicuf  Syeno  perindc  ag  bdlorum  mctu  foJunis-  in  fuperbiam  Iapfii§, 

patnoi 


histori^  B&Mtcm  lib.  xrin.  m 

fjatrios  mbres,qu6d  parum  fibi  viderencur  excultijtanquarn  agreftes  &  in-  .srm&tft, 
fcondicos,  petica  a  flnicimi*  urbanicaCe  mucavit :  fprccoq;  Danico  ritu  Ger-  ^WJ 
manicum  xmulacus  eft.     Nam  &  culcum  SaXorticum  fumpfic,  &  ne  eo  in-  pjj^jjft, 
vidiofius  uccrecur,  milicum  ftudia  ad  fimilem  Veftis  ufum  adduxic,  ruftici  tm,         * 
rriofis  caedio  ,  compcioris  famulicii  gfege  palatium  inftruens.     Quineciam 
epulandi  rufticitace  depulfa,exccrftas  menfis  comicaces  adfcivic,  comefla- 
tionumq;  ritUs  ciiltiorc  miriiftcrio  gefcndos  infticuic,     Nec  folum  culcum 
hovavic  *  fed  etiam  edendi  biberidiq;  fadecias  Cradidic.     Idem  ftudii  in  no- 
Vartda  clicritela ,  afcifccndisq;  facellicibus  gefllc.     Honores  quipjpe  nobili* 

|0  bus  dcmpcos  ,  hiftrioriibus  deferebaC :  magniscf;  &  illuftribus  viris  a  laterc 
iuo  fepoficis ,  in  eorum  locum  CUrpiurn  &  effceminacorum  familiam  fub- 
irogabaCjUC  abjeclu  majorUm,minorumq;  provectu,pforfus  cximias  pocert- 
tias  fuae  vifcs  oftenderec ,  dicatiq;  forcunam  fuam  beneficio  Regis,  non  ge- 
neris  impucafent.  Nec  infolenciae  cjus  avaricia  defuic.  Siquidem  lucrofs 
fibi  illorum  faca,  quofum  bona  auxiffet,cortfticuiCj  pupillofumque,  parett- 
tibus  emofcuis ,  expilatof  evafic  Neque  nefas  duxic  eorum  liberos  egefta- 
ti  fubjicere ,  quorum  opefa  regni  Opes  ipfe  fufceperif.  Ipfos  quoq;  mili* 
tcs  prius  a  fe  locuplecacos  >  ad  vileni  paiipefcacis  ftatum  bcneficii  fui  pccni- 
tencia  addudtiis  tejecic.     Quineciam  ingencis  cliencelaj  Voracitace  corrtpul- 

Sbftis,  pfovincialia  miniftefiaj  irriperifasq;  ab  agreftibus  arclius  exigcfe  ccepits 
Icaque  dum  milicum  luxui  corifulit  j  plebis  faVorem  amiccic.  Praecerea 
coiitroverfiarUm  jura  eaterius  facramenti  feligione  fubnixa  ,  ad 
palseftfas  &  palmas  athlecicas  felegavit,  judiciumq;  facionis  fpcculaciorii 
debitUrii,in  fbla  corporum  cxcrcicatione  cortfticuic.  Ec  ne  quid  faftui  de- 
efleC,  in  comniurtibus  fuggeftis  coricionafi  faftigio  fuo  indigniim  ducebat. 
Quam  ob  rem  aiqUa  vulgariUm  allocjuia  coricemriendo  j  edicibribus  IbciS 
©ccupatis,Fuppofita2  plebi  fuperne  jus  dicefe  cbrifvevir.  CrebraJ  quoque  c! 
cum  Lunderifi  portcifice  fimnlcaccs,majbre  frliclu  qUam  jactura  fuere_>. 

Ea  tefripeftatc  Catolo  Hallartdiac  pfsefide  pfbvirtciam  egfeffo  j  conjri- 

|5  gCrri  ejus ,  fbforemq;  viduam  Svcrcbnis  filius  Joarines ,  excelleritis  eafurii 
pnlchritudinis  bpiriione  corruptUs  *  ad  libidiriis  comrnefcium.  fapcas  ifl 
Sveciam  ufqtie  deVcxic.  Quibns  carri  contumelioseufuspfoditUr,Uceas  iri 
ftupfi  vices  riotiibus  evocarec  alCernis,ingcnuae  pndiciCics  fcemirias,  obfcce- 
niffima  fcedicace  proculcaris:rieque  auc  hujus  matronalem  torufn,auC  illiUf 
ccelibem  caftimbniam,quo  mirtus  VolUptacum  fuafum  ighibUs  indulgerets 
rcvericus.  Ad  ulcimurii  pacre  &  populo  cancajceriiericatis  facinus  execfari. 
ce  ,  UCrarrique  femifit.  Quodflagitium  Sveno  pcrirtde  ac  cbmmurie  pro- 
brum  iri  bmrie  Sveorium  Regnuni  ulcifci  ftacuic,  publicum  ruborem  com- 
munibus  afmis  fubmoVendum  exiftimans.     Sed  rtupciarufri  apparatu  prae* 

^eVentus  ,  quippe  Saxorium  fatrapae  Conradi  filiafn  nuper  defpottfarii  uxo* 
rem  dudlurus  erat ,  propior  privacaE  copulas,  quam  publicac  viridicla;  mili- 
tiafri  rccencabac.  Per  hanc  SVCrtonem  in  pefegrinos  ricus  adduclurii  falfit 
plebis  opinio  referebac  s  ejusq;  fuper  confvccudinum  ttovitace  confiliuni 
accufabat-». 

Per  eadem  tempora  Nicolaiis  urbis  Roffia;  Cardinalis  Bdcannicum 
permerifusOceanum,  Norvagiam  Lundenfium  adhuc  dicioni  parentem* 
immuriitace  coricefrajM.aXimi  Poncificatus  ciculis  infignivic.  Quod  iri  Svecia 
quoque  lcgationis  poteftate  peragere  cupiens,  Sveonibus  &  Gochis  de  ur« 
be,  &  perfbna  tanco  muneri  idonea  cOncordare  nequeunCibus ,  ccrcamiai 

|odecus  negavic ,  rudemqiie  adhuc  feligionis  barbariem  fummO  facromro 
horiore  dignacus  rion  eft.  Veriim  infpedo  cempbris  habictt.curn  per  Oceft-' 
nuaa  reverci  hibernae  navigacionis  riietu  in  periculis  dueerec ,  Daniam  re- 
ditui  fuo  pcrcommodsm  arbiCracus,  offenfam  ejus  ex  NorVagiac  profno- 
Sioas contradambencficii delinimenco fedare cgnftisuito  Eskillum igitur 

iiiart* 


i€4  SAXONIS  GRAMMATICl 

irENom.  mandatis  iggrefTus5plus  nova:  dignitatis,quam  veteris  amiferikreecpturuni 
Sanvtvs  promictit,  definiens  fe  erepca:  Norvagiac  damna ,   Svetici  primatus  munere 
Retontilia-  penfacurum.     Rapuit  promiflum  Eskillus  cupideque  legaci  copiam  flagi- 
f«f-,  tat.     Qui  veniens  apud  ipfum  futurum  Svetici  facerdotii  infigne  dcpofuit, 

dandum  ei,  in  quem  concors  Sveonum  Gochorumque  fufFragium  conve- 
niffet.     Statuit  quoque,  ut  quicunquc  Maximi  Sveonum  Pontifices  crean- 
di  eflent,pallio  a  curia  daco,per  Lundenfem  infignirencur  Anciftitem,eam- 
que  fedcm  perpetuo  vencrarentur  obfcquio.     Iii  hoc  privilcgio  dato  con- 
firmationem  a  curia  adfcifcendam  promittit  :  quod  effcctu  perfacile  fuit; 
Siquidem  Romam  reverfus,decedente  Eugenio,  Maximus  Poncifex  fubro-I  # 
gatus  eft,  percgitque  publica;  religionis  pracful,quod  privata;  legationis  miv 
mfterannuerat.  Qui  mos  ufurpanone  pofterorum  firmatus,fub  hoc  ufquc 
tempus ,  antiqui  tenoris  obfervatione  pcrfruitur-     His  peraclis  Nicolai»s 
nondum  Dania  egreflus,Svenonem  Svetica  meditabundum  bella,Romana 
induftna  a  propofito  revocareconatus ,  locorum  dimxilium ,  inopis  regni, 
snfrudtuofe  viftoria?  habitucn  practendebac.     Siquidem  ejus  milicia;  nego- 
tium  ingcns,  frudus  exiguos  fore,  priusq';  ei  cum  vafhs  &  immambus  fco* 
pulis ,    quam  cum  hofte  cercandum,     Qup  viclo  nihil  pra:ccr  ignobilem 
prardam,  &fbrdida  fpolia  vicloribus  occupandum.     Pofiremo  cum  ftoli- 
dam  Regis  perfeveranciam  confiiii  fui  fapienria.  iuperare  nequirct,.nerciam2^ 
ejus  facerilfime  caviilatus  eft.     Nam  araneam  eum  aemulaft  dicebac  ,  quae 
telarum  figmentis  cum  difcrimine  vitse,&  vifcerum  fuorum  egeftione  con* 
fertis,  quid  nifi  fcarabeos  putres  &  vilia  prenderet  animalia?  Cujus  exem* 
pli  evidentia  aranese  Regem,  militiam  telae,  vi&oriam  venatui  cOnfcrebat* 
Ita  avidum  ducem,exiguge  rci  cupiditate  feipfiim  viribus  exinanientem,in-» 
Utili  bello  delectari  monftrabar.     Cujus  Sveno  dignitatem  potius  quam 
nionitum  veneratus ,  abeuntemq'ue  cum  ad  regni  fines  ufq;  commeatibus 
profecutus ,  deftinati  olini  belli  ftudium  animo  revocavic :  quippe  quem 
magis  poticndae  Svccik  cupido,  quam  aut  mjuria:  dolor,auc  pudoris  irrita* 
mentum  accendcrat.     Maximam  fiquidem  invadendas  cjus  opporcunita-3C> 
tem,  tum  ob  fenium  itnbelliamq';  Svcrconis  ,  tuin  ob  fa&iones  intcr  eun- 
dem  &  plebem  recenter  orcas  ( nam  Joannem  agreftes  concionantem  oc- 
ciderantjarbitrabacur.     Spe  quoq,  tam  rata  vi&oriam  comple&ebatur,  ue 
antc  miiitia:  exordium  inter  milites  fuos  Sveticarum  jura  provinciarum, 
tanquam  belli  praemia  partiretur.     Duo  quoque  ex  proceribus  ejus  ad  o- 
pinionem  unius  Sveticse  virginis  libidinis  armulatione  correpti ,   magnis 
jnter  fo  jurgiis  diffidere  cceperunt.   Cujus  ntrptias  Rex  in  beneficio  fuo  re- 
ponere  par  aeftimans ,   capca  Svetia  fortiori  connubium  pollicetur.     Qup 
promiflb  libidinis  acmulis  magnum  virtutis  certamen  ingeffit.     Tanta 
apud  Danos  fruendir  Svetia:  fiducia  fuic.     Incerca  Sverco  belli  mctu  cre-4P 
bras  ad  eum  dc  pace  legaciones  direxic ;  fed  nullis  conditionibus  ad  eam 
impecrandam  aflbrgere  valuic.     Igitur  fruftra  fatigari  fe  videns ,   non  fc 
pra-lio  ofFerre,  non  arma.non  expeditionem  pararc,fed  ignotos  locorum 
receflus  quasrere ,  fummamq';  belliSveonibus  crederc.     Ut  autem  Sveno 
diflficillimorum  itinerum  evitaret  anfraclus ,  inftrumentum  bclli  hyemis 
cxpeclationc  fufpendic,  ab  aftridlis  glacic  paludibus|  profeclionis  compen« 
dium  petiturus.     Hybcrni  itaque  temporis  bencficium  nadus,expeditiora 
legit  itinera,  rapinisq';  &  incendio  Hnniam  pracdabundu»  aggreditur.     Oc- 
currunt indigenae  fupplices,patriam  feq';  dedentes:nec  ficfc  fubjecifle  con- 
tenti,  etiam  commcatibus  pracbicis  ,    hofbitalitatis  cum  obfequiis  profc-^o 
qvuntur.  Poft  ha?c  Wercndiam  intrac.  Ubi  ab  incolis  neq;  Marte  ncq;  de- 
ditione  cxccptus,omnia  ignc  fcrroq';  pcrvadit.viris  ac  fceminispaflim  folitu- 
dinum  inacceffa  petcntibus.  Sed&praraltx  nivium  moles  totis  ferme  canaN 
pis  iacsflcrantjfngorisqi  tantavw  erat,ut  ubcribui  admoci  infanees,  algore 

hcbc 


HrstORLE  DANIC&  L2B.  Xltfj.  26$ 

jheberatis  rnembris  incer  ipla  la&is  alimenca  decederent,marresq;  fimili  fafo  smzttoim 
propinquce,  extmdta  pignora  moribundis  compkxibus  attreclarenc.  Dani  c^n^tvs 
quoque  eadem  aeris  iriclementia  afth&i ,  non  in  caftris  noftes  exigere? 
non  militares  excubias  obfcrvare,  pars  foco  fibi,pars  teclo  confulere,  aerii 
tioh  armorum  feviciam  in  mecureponere,  cuncli  pius  ccelum  quam  ho- 
fiem  cavere.  Werendcnfes  aiuern,qxioad  Regis  gratiam  paeifcerentur,  ices 
incercipereeupiericcs,  ea»fis  nemonbus,  cruncarum  arborum  coagmensis» 
fancium  ,  quas  permeacurus  eifec,  angufta  prsecludunt.  Tantis  fiquidem 
circumjacentium  rupium  anfraclibus  claudebantur  t  m  abfque  ingenti  di- 

frofpendio  a  lacere  prcsceriri  nequirenr.  Quorum  aufu  Rex  inter  coeniran- 
dum  accepto,morx  omnis  impatiens,difcufiis  menfisieqvum  involat,mili- 
tibusq;  adefle  juftis ,  ad  rupem  concicus  fertur ,  mdigne  fereias  cceptorura 
fiiorura  curfum  viiibus  agreftium  obftaculis  retardari.  Rogatus  a  Nicolao 
quodam  irae  parcere  ,  incercamq'ue  admodum  rem  curioiius  explorares 
incerpelland  fe ,  uxoratum  quemque  timidiflimum  efle  refpondic,  ad  ejus 
nupcias  alludens,qui  du&a  conjuge,poftridie  miliciam  ingrefliis  fuerac.  Ille 
ob  concumeliofam  monitorum  fuorum  repulfam  ira  percitus,  faiturum  Gs 
brevi,  quod  Sveno  non  audeac,  fubincexuic  :  exprobratamq,  fibi  ignomi- 
niam,  inricem  in  eum  reje£to  meticuloficacis  opprobrio  vindicavic.     Quae 

3« vox  ab  iracundia  profecla ,  celerem  ipfius  obicum  omisiata  eft.  Ubi  ,ven- 
tum  ad  fauces ,  delapii  equis  milises  ,  quanquam  cenui  armacura  eflenc» 
quod  eis  feftinacionis  ardor  pericuioram  cOncempcum  ingeflerac ,  arbo- 
rcam  ftrueas  oppugnare  cceperunc,  hidigenis  ,  qui  ad  eam  defendendam 
eonvenerant,  ingenri  pacem  clamore  pofsenribus.  Tusic  Nicolaus  acce- 
pcam  a  Rege  concumeliam  confpicua?  probicacis  operibus  demere  cupi- 
dus,ne  magis  uxonus,  quam  ftrenuus  videretur,  dum  conferta  cruncorum 
robora,  obftinaco  adpericula  gradu,fuperare  conatur,ab  agreftihus5eftruej 
tanquara  ex  muro  jpropugnancibus,capuc  hafta  tiajeclus  opprimituri  Si- 
milis  aliorum  conatus  faxis  fudibusq;  repellitur.    Sveno  propinquicace  no- 

lo&is,  impecusq';  praeproper;  pcenicentia  revocacus,  ftgno  receptui  daco,pro- 
pe  aggerem  caftra  eonfticuit ,  luce  poftera  majore  vi  ac  paracu  pralium 
cxeqvuturus.  Verum  hoftibus  noclu  fibi  diftugio  confulenubus  ,  ma- 
ne  vacuurn  prepugnaroribus  icer  nullo  negocio  fuperavic.  Werendos 
deinde  reuftendi  fiducia  defectos,  in  fidem  accepic.  Igitur  cum  pleraque 
fibi  ex  voluncate  refpondere  cognofceret,  felicibus  fortunsr  experimcntis 
eveclus»in  omnera  fe  Sveciam  BfTundere  ftatuic.Sed  nimietas  frigoris  equo- 
rumq;  ex  afperitateitinerum  inopiaq;:  pabuli  coorca  debilitas ,  proceflum 
ncgabant.  Tunc  qui  ex  equiubus  adpedices  redadti  fueranc  j  commili- 
tonum  equos  fuis  oneribus  inftravere  ,    eosque  pra?  fe  onu^os  agences> 

^.©ignaroRege.domum  dilabebancur.Qui  candem  furcirum  militix  diiccffum 

l  experCus,  clandcftinam  ejyis  elapfionem  daca  revercendi  licencia  prxcurric* 
ftatimque  compendiaria  ad  Scaniam  via  curfum  reflexic.  Igicur  Carolus 
«um  Canuco  fracre  recepcorfflm  obfidum  fiducia  fpem  liberse  cucaeque  re. 
Veriionis  praefumens,  cum  Hallaadias  propemodum  confimis  accefliflet,a 
Finnenfxbus  iniidias  hofpicalicace  cegentibus  convivio  excepcus,  majorem 
noftis  parcem  commeifacionibus  excraxic.  Temulentia  gravis  in  horreum 
annona  vacuum  ,  pariter  fe  &  comites  fobrietace  exutos  cubiturft  recepic, 
Quibus  alciore  fomno  fpirancibus ,  Finnenies  foris  valuas  obicibus  ob- 
ferancesjigni  fparfere  teftum.  jamque  major  ejus  conflagraverat  pars,priuf- 

^•Oque  «des  in  cinerem  prope  collapfa  fuerat  ,  quam  preflbs  mero  fen- 
fus  vis  ardoris  expugnarec.  Poftremo  propiore  flammarum  fervore 
eorrepri,  dum  nudi  valvis  erumpere  geftiunt  4  forinfecus  eas  ©cclufas  eo- 
gnofcunt.  Urgebac  incus  incendium ,  foris  hoftis  vecabac  cgrcffum.  Seel 
prasfsns  posna  icquencis  mecum  leyabatj  inftantisque  mali  pericukm  fu« 


166  SAX6NIS  GRAMMATIC! 

sveno  iii  (uro  triftius  dueebafcur.  Quo  eveftic  ut  Dani  ferro  quaiu  flammis  opprimi 
qaisvtvs  prjBoptantes,  validius  connifi  prjeje&a  foribus  clauftra  convellerenc ,  utqj 
unum  periculorum  efFugerent ,  i^  aliud  ruere  non  dubitarent.  Egfegiae 
indolis  pueri  ^  quos  fibi  in  cliencelam  CarolUs  refpeclu  propinquitatis  ad- 
fciverac ,  abfque  aecatis  miferatione  fub  Nyfla:  amnis  glaciem  nudaris  eor- 
peribus  barbarorum  ludibrio  merfi ,  in  eodem  alveo  facum  ac  curaulurri 
recepere.  Ita  paucorum  agreftium  fraude  maxima;  expcdicionis  labor  ex- 
inanicus  eft. 

Interje&o  cempOre,  plebs  Scanica  a  principibus  diffidehs,  concione  ic- 
£ta  in  Arnam  vallem  armata  fuccefTic.  Quocies  enim  iri  ea  provincia  in-l® 
fcolerabiha  vulgi  onera  dueebantur,publica  vi  injuriis  occiirrebacur.  Adeo 
cum  incolerabilis  plebis  fervicus  ducicur ,  publicis  armis  libercas  expecicufr. 
Vericus  ergo  Rex,  ne  is  cumulcus  ad  graviores  regni  mOciis  progrederetur, 
coercendiejusgracia  ad  Scaniam  e  Sialandia  crajiciens,  milicans  manusfi- 
ducia  agreftium  coneionem  acceffic.  Inermis  ipfe  equicibus  utebacuf  arfna- 
tis,uc  vim  mCcuere  pocius  quam  ftruere  viderecur.Cedence  de  induftria  vul- 
go,  coronam  ingreflus  mulcis  &  gravibus  querimoniis  cxcepcus  efhfed  ob- 
ftrepenre  mulcitudinis  clarhore,  defenilonis  poteftacem  dicendive  copiarri 
impecrare  nequivic  :  flagicancii  filencii  gracia  dexcram  Vulgo  obtendsns 
crebros  lapidum  ja&us  excepic.  Adeo  confternacionis  furor  in  cOncem-2® 
pcum  majeftacis  exarferac.  Tunc  Toko  macre  Sygne  orcuS ,  vir  nacu  &  fa- 
cundia  juxcanobilis,primaq'ucRegis  amicitia  prardicus,in  medium  Vulgi  fe 
proripitjobtencaque  omnium  cacicurnicace,irnpericum  concionis  fragorem 
do&se  vocis  autoritate  compreffit:ica  fuam  cemperans  affionem,  uc 5t prse- 
fe&orurfi  parces  diffimulancer  protegeret,  &  tnanifeftum  pacrocinium  im- 
percirec.  Reverfis  ad  propria  agreftibus ,  Rcx  canta:  concumeliae  deformica- 
tem  fumma  indignacionis  moleftia  profecucus,  complures  Seania:  vicos  eX- 
uffic,  eamq;  ferme  cotam  perinde  acmajeftacis  ream,rapinae  fubjecit.  Ipibs 
confternacioms  aucores  fpiricu,  vel  bonis  privavic,  factiofbs  paupertace  auc 
morte  mul£tandos  judicafis.  Nec  Tokouem  ,  cujus  falucari  eloquib  ufus3 ©■ 
fuerat,  camecfi  hnguae  ejus  beneficio  vulgi  iram  vicaflet,  muldta:  expercefn 
reliquic,  plebem  adverfufn  fe  occulco  ejus  confilio  toncitacam  affirmafts. 
Ica  faevjffimis  lracundia*  furiis  provocacus  ,  odia  ac  familiaritaces  juxca  pen- 
fabat.  Ea  Svenonis  irrupcio  Canuco  novandarum  rerum  fpem  fiduciamq'; 
refticuic.  Sed  hunc  aufum  praecipue  Svenonis  ac  Waldemari  coneordia 
caftigabac.  Nam  quaftcum  Regis  odium,raftcam  ducis  apudomnes  grariam 
intuebacur,  alceriusq';  flagiria,  alcerius  ^iraice  redimi  dehocabac.  ArfeiCri 
quoque  Cariuci  prius  fodalem  Regi  quarft  ocium  eripiendum  raci,  ejuscum 
Waldemaro  concordiam  connubii  affinicace  corhponendana  duxerunc.Cu- 
jus  effieiendi  gracia  ucefinam  Canuci  fororem  Sophiam,a£>ud  Waldemarum4® 
cximia  pulchricudinis  Iaude  de  induflria  profequebancur.  Sed  Waldema- 
rus,  quo  miftus  ad  hanc  ccpulam  incenderec ,  inopiafn  virginis  obftarc  di- 
cebac ,  quod  pacre  Ruceno  procreaca  ,nullofum  in  Dania  bonorum  haereS 
exifterec  Quanquam  enim  fvaforibus  caeite  parerecpliis  fe  tamen  pauper- 
tacem  puellse  fugere,quam  fpeciem  admirari  fingebac.  Igicur  a  Canuto  to- 
tius  pacrimonii  fui  parce  cercia  fponfalium  ioco  profniflaypuellam  defpotx- 
dec,eamq;  macrona;  cuidam  Bocildae  adhSq;  macuram  tofo  aetacem  educan- 
dam  committic.  Quam  ob  rem  negledtum  fangvinis  vinculum,  ac  diti 
funeftis  odiis  laceracum,  canca  animorufn  integricate  rcfedtum  eft,  uc  nulla 
veterum  inimiciciarum  macula ,  quas  vel  ipfi  vel  eorum  parcnces  gefli£1T0 
fenc,  novae  focietacis  habicum  infufcarec.  QuorUm  amicicia  quo  invicem 
punor,  hoc  Regi  fufpe&ior  cxcicit.  Sedeos  &taeite  cavit,&  palam  offeftde- 
re  mecuic ,  quod  maximam  a  fe  viriurn  parcem  cum  Waldemaro  migraflb 
eognofcerec,  cujus  for cuaa;  fuam  incumbere  non  dKbisaffes,  Itaqi  fi«et  am- 

footum 


HISTORl^  DANIC£  tlB.  Wffi  267 

feofflV.fidem  notaret,  fufpicionem  camen,ne  odium  proderct, obfeuravit.  srENOim 

■  -  jyj 


!lli  regitf  diffimulatioms  haud  infcii,accepta  commeandi  licentia,quafi  bo-  ®&&t&. 


na  fua  apud  Sveciam  invifitacuri,  Regem  ejus  Sverconem  aceedunt.  Re  au 
tem  vera  Canuto  Sverconis  filije  poftulandas  negotium  fuit.  Quorum  prs- 
fentiarrt  Sverco  tanta  affecliorte  amplexacus  eft,  ut  pra:teritis  liberis,fucura£ 
affinicacis  fpe  harredts  eos  nuncupare  proporteret.  Quod  votum  ei  five 
filiorurrt  inerciajive  exceilencis  proci  nobilicas  infeminabac.  Reverfi  ita- 
que  hoc  invifiores  R.isgi,qu6  hofti  concordia  juncfiores  fuere.  Ganuto  d«- 
inde  in  Jutiani  digreffo  ,  Waidemaro  vero  Ringftadium  invifente,  Sveno 

So  poft  eum  contentius  pergit,  conventumq',  diu  perfidise  &  pro^itionis  pro- 
bris  everberat.  Neganti  ,  cortficlas  a  fe  iiteras  tradit  tanquarij  ab  amicis 
porre&as,  fed  ticulo  de  induftria  vacances,  quse  ejus  ac  Canuci  iriitam  cutn 
Svercone  concordiam  nunciarenc.  Quo  commento  Waldemarus,  quan- 
quam  ira;  parciffimus  eflet,  fupra  modurii  accenfus  ,  linguam  nimio  indi* 
gnationis  hauftu  repietam  iti  contumeliam  arguencis  effuiidere  non  dubi- 
tavit :  perfidice  quoque  in  eum  exprobratione  rcjecla,non  jam  redargutio- 
iae,fed  convicio  agebat ,  egregios  operum  fuorum  labores  nugaci  menda- 
ciorum  objeclu  penfari  vociferans.  Adeoq';  Regem  refponfifui  hbertace 
promoverac,  ut  tentus  ab  eo  eflet,nifi  milites  operam  fuam  in  ejus  captio- 

2o  nem  negaflent,  quorum  favor  impenfius  ipfunr,  quam  Regem,excoleret_*> 
Quam  injuriam  poftea  apud  Jutiam  querimonia  profecutus  ,  graves  Regi 
inimicitias  peperit.  Inde  cum  Canuco  magna  tocius  Jutise  claffe  in  Sialan- 
diam  receffit,non  quod  bellum  Regi  inferre  proponeret,  fed  utnovis  con- 
diciombus  tutiorem  ejus  circa  fe  fidem  efficeret.  Quo  apud  Sundby  mari- 
timnm  vicum  cum  armatis  obvio  ,  diah  colloquio  de  concordia  aclum. 
Compofita  pace,Rex  concubia  nocle  Roskildiam  revertir_,% 

Incerea  Sclavorum  expedicio  ad  Orienrales  Sialandia?  partes  inufitane 
mulcicudinis  claffe  nunciacur  ingrefla.  Qui  quoniam  rus  ante  vaftarenr» 
cundla  praedai  vacua  pra:cergreffi,inopinatam  aggredi  Roskildiam  ftacuunc. 

lolgicur  ne  fumi  indicio  proderentur,  incendio  penitus  abftinebant.  Acce- 
debat'eorum  audacis,  quod  ex  fpeculatoribus  ociofam  urbem,  Regemq'; 
procul  ex  ea  profedum  aceeperant.  Quo  nuntio  inftructijincaclo  rure, 
eam  contentius  petcbant.  Ex  quibus  nonnulli  pernicioribus  equis  fubur- 
bium  prope  liminaq';  civitatis  accefferant.  Rex  ipfe  dum  nocturnam  vigi- 
liam  fopore  avidius  redimit,Fero  pararu  tanti  difcnminis  nuncium  excipie- 
bat.  Primus  ex  Danis  Radulphus  equeftris  milicis  apprime  pericus,pron> 
ptioris  equi  beneficio  in  hoftem  occurrit.  Sed  cum  foiicarius  effet,  nunc 
evitando  hoftes,nunc  perfequendo,opem  ab  exercitio  mutuatus  eft.  Quo- 
ties  inculta  campornm  offenderar,  ob  armaturae  molem  aegrius  fugam  con- 

4©ficiebat.  Nam  Sclavos  fimiii  pondere  vacuos  liberior  equorum  pernici- 
ras  adjuvabat.  Quo  vifo,  plus  viribus  equi  quam  velocitati  eanrTfus,  cur-1 
fum  ad  culciores  agros  de  induftria  dirigere  ccepic.Igitur  caballi,quibus  vi- 
fes  parum  fuppecerenc,officiente  ftipula,prcEftantem  robore  eqvum  imitari 
non  poterant.  Ita  dum  agilicacis  equinac  certamen  ad  virium  conamen 
tranftulit,  ab  inftantibus  occupari  nequivit.  ouippe  denfior  feges  plus  vi* 
lium  jumentorum,quam  robufti  animalis  curfum  debilitavit.  Interrogatus 
quis  elfetf  mercatorem,refpondit,  Percontantibus,quafnam  merceshabe- 
ret'?  refpondit,arma,  quibus  equos  eommutarc  folerec  Scd  Sc  cum  quem 
infideret,  hoc  fibi  mercimonio  obvenhTe  fubjunxit.     Regem  quoquc  Ro* 

fO  skildise  effe,  rogatus  afleruic.  Illis  eum  neceflarios  fuos  allocutururti  urbe 
nuper  exceffifle  dicentibus ,  egreflum  quidem  Cum  ,  fed  reverfum  aftru- 
xit.  Quod  quia  cum  fpeculatorum  affirmatione  non  COaVeniebat ,  in 
mendaciis  duxerunt.  idcirco  autem  Radulphus  circa  Regis  ftatum  vcris 
«cendum  putavit5quod  &  qua  a  fe  veuaciter  cdereutur,contrario  modo  ha- 

7L    z  ftibus 


2<f$  SAXONIS  GRAMMATICI 

srmom.  ftibus  eredidit  exiuimanda.  Interea  Regii  cquices,  ut  quifque  apparatu  Ve- 
cjnutus  joX  ac  nianu  ftrcnuui  erat,  Radulpho  admixtu  in  unam  cohortem  fe  rece- 
V>  perant, incurfaturi  ilico  hoftem,ni  Radtilphus, intuitu  paucitacis,  auxilia  fo. 
eiorum  cxpeftanda  duxiffet»  Tancam  eis  vi&orla*  certitudinem  affidua 
bellorum  felicitas  fuggerebat.  Contra  Sciavi  revocatos  a  prada  focios  in 
aciem  cdrrogant.  Radtilphus  tibi  primnm  excitaci  pulveris  indicio  Rcgera 
afforc  depreheftditi  fuperveftientii  auxilii  fiducia  praelitim  facit.  Cedenti- 
bus  SclaVis  cum  pedites  nccarentur  ,  equites  feoffum  in  globum  contra? 
£ti,  prius  vclut  eX  cortfulfo  terga  vertebant,mox  imminetttcm  a  tefgo  Re- 
gem,  equitum  ejus paticitate confpe&a,  converfi  fugarurtt.  Quos  Radul-10 
phus,  incermifsa  peditum  firage,  cum  fuis  adorcus.in  veram  &  praxipicem 
fugam  coegic.Scd  abiifdem  longius  infeclandis,qu6d  equispraeftarcncrevo- 
cacus,admixtaRegiacohocte,fefrum  adpedices  rectilit.  Fugientibus  ta»ca 
adhuc  prsedandi  cupiditas  inefat,ut  occiforum  arietum  corporibus  pellem 
curficando  decraherertc.  Quantum  in  illorum  peaoribtit  aVaritix  cfaufum 
putemus,  qtii  intef  excrcma  peficula,abjedis  armis,ignobiiempraedam  & 
vilia  fuga?  impediixiertca  ,  quo  melius  fibi  confulerent,  dcfef  erc  paffi  nors 
func?Paticiffimi  ex  eis  in  littus  elapfi,p«r  lubricum  pelagi  nando  navigia  pe- 
eiverunt.  Nonnulli  fuga  cupidius  im ca ,  caeco  mccu  urtdas  aggreffi  *  paffim 
cxanimaci  funt  ,  praecipitatoin  mare  fpiritu ,  qucrrt  ab  hofte  fefvare  fiti-^tf 
duerant.  Interea  Sclavorum  cquites  velut  ex  abdito  provolantes- ,  vifto- 
riasn  Regi  c  manibus  per  infidias  er iperc  conabancur.  Igitur  Dani»dum  ad 
finem  pugnae  pervcntum  autamant,pratlium  iterant.  Quorum  virtute  yi- 
di  Sclavi,fuga  avidius  fumpta,  adeo  falutem  fuam  ferro  fubtrahere  gefhe- 
bant,  ut  per  maritimae  rupii  ardtia,femet  cum  equis ,  effoeminaco  paVorc* 
pnecipitantes,vicam  finirent,&  inter  fcopulos  fpmtum  deformi  cofporesia 
ruina  deponerenc,quem  audaclcr in  acie profuftdere  dubicaflencAbducen- 
dis  igituf  navigiis  ob'  ingcrtcem  naucaru  ftragem ,  segre  remigia  fuppet  ebattt, 
Iifdemtempotibus,.  efTufis  piraticje  habenis ,  aWandaltcis  ftnibus  Ei- 
dorsm  ufque,omncs per  Oiicmcem  vici incolis  Vidui,ruraq>  culctirae  cxper-3# 
tia  jacuere.  Sialandia  ab  ortu  &  meridie ,  mar  cida  ff  ttis  vafticatc  tofpebat. 
S^quidem  agreflium  inops  patria?  loco  praedoflibus  fuit.  Fionije  nihilfe- 
fiduum  pr^eter  paucos  iflcoks  pifatica  fccerat.  Falftrk  fpecio  quam  Vir- 
cute  contradior ,  incolarum  foftitudine  parvitatis  damna  penfabac.  Quii> 
pe  tributarii  rgiiara  jugi,aut  paclo  hoftem ,  autviribuifubmovebat.  At 
Lalandia,  taroecfi  Falflria:  granditate  pfjeftafet, pacem  tamenpenfionepe- 
cebat.  Cscera  vaftitas  occuparac.  Itaq;  nortarmis,non  urbibus  cOnfifum,an- 
fraftus  a^qtiorum,  quo  mirtus  piratas  admicterent,pr^longis  palis  ac  ftidi- 
bus  obftrueban tur.  Advertens  igicur  Rex  nutantes  patrk  res ,  &  jam  penc 
colIapfas,fe  pjropriis  Vif  ibus  a  pkatica  vindicarC  rtequire,  Henrici  Dueisjcti-^O 
jus  infignes  ea  tempeflate  Vires  fuere,adverfum  Sclavoi  opem  pecuniis  pfO- 
merendam  putavit.  Cui  miHe  quirigencas  afgenti  libras  mercedis  nomi- 
nc  pollicitus ,  publica  coHatiortc  fummam  explevit.  At  Henrictis ,  cufu* 
vacnalis  magis  quam  utilis  amicicia  effec,  pecuftiam  affectitus,:  vel quia no- 
luit,vel  quia  nequivir,  parum  flabiliter  in  promiflb  fe  gCffit  Ita Rex  ttori 
accepta  pace,  dum  patriac  rcbus  confulere  quxrit,  miferiam  ejus  dedeeore 
cumulavit.  Quk  res  advedum  eum  popularium  iram  aerius  diftfinxit,  de- 
formc  ducentium  pacem  cenfitnort  armi»  cxquirii  commuttemq;  patrian* 
Regii  vitio  efle  decepcartij.  .   v  t- 

Igicur  Sveno  defperatis  malorum  remediis,  a  piraticis  pericuhsprc*-^o 
pulfandis  ad  cives ufque  cavendos  curam  retorfic.  Renovatisq;  fufpicroni- 
bus  ,  Waldemarum  occupare  animum  intcndic,  tanquam  altcro  fibi  onu- 
ftorum  fublato ,  facilius  reliqvum  aggreffurus.    Qwod  infidiis  quara  bella 
«ommodiusgercttdum  wius,  pcwadc  acco4uSi84ptcracx^uifiturus,ad 


HISTORItfE  DANIGjE  LIB.  XIIII.  jKf 

feeerhmiterTnftaurac,  incerque  deleftos  comices  WaldcmarunVprOfcctiO.  gggjjg 
nis  fequacem  adfcifcit  :  quia  domi  cum  tuto  reliclurus  non  videbatur,  m  y%  ^ 
carcerem  Conrado  fervandum  tradere  cupicns.  Quem  dolum  Waldema- 
rus  amicdrum  fibi  complurium  liceris  indicacum,  venienci  Slefvicum  Regi, 
memoraiis,qua:-prb  eo  fidelicer  ac  ftrcnuc  geflerac^cUm/exprobracione  per* 
fidice  palam  objecic.  Ncganti  in  eum  a  fc  crudeliter  eflc  confulcum ,  fufce- 
ptos  apiccs  abfcifiis  indicum  vocabulis  oftendit.  MemUtifle  deinde  aio- 
net,ur  praccipoam  ei  beliicoforum  manum  eonciliaveric,  uc  corppre adver- 
fo  diras  pro  eo  plagas  acccperit,ut  fecum  majorem  femper  victoria:  partem 

16  traxerit  s,  cgregiisque  meritis  fuis  gratiac  loco  dolum  ac  fallaciam  erogan 
cdnqueritur.  €omitatum  nihilomihus  pollicecUr,  prscfa&c  fcirurum  eum 
pera£a  fraude  ,  nequiiiam  fibi  non  aftum  efi-e&ui  fmflc,  Cohtra  Sveno 
fufpicidnem  levare  iumma  difllihulatione,  ccntabat.  Neque  emm  ad  de- 
pdflendam  perfidiam  5 1 ahtx  fidei  meritis  addiici  poterac.  Irrevoc&bilis  ica- 
que  ptopofiti  pertinacia  Scadium  adveftus,  a  prasfule  Bremorum  Hartvico 
domo  fufcipicur.  A  quo  ciim  ulterioris  via  dueem  expbfcerec ,  non  im- 
petratd,Waldemarurh,  quem  eiper/amiliarcm,fcieb'ac,  pretcs  iterare  com- 
peliit.  Quo  Poncifex  clam  Vocato  Rbgii  confilii  commencum  aperic,  con- 
fcflus  fe  de  induftria  negare,quod  ei  perniciofiim  advercerec.   Uc  aucem  Re- 

^bgifatisfaccrevidererur,  diflimulatapoteftate,  ducYurh  ab  Hcnrico  ,  quod 
potcntia  ac  dignicate  prssftarec  j  ccmmonec  expecCndum,  venim  has  pre- 
ccs  fuo  Sveridnisq'ue  j  &  Waldemari  nuncio  commiccendas.  Quibus  Hen- 
rieusaudicis,  cUm  &  Regis  dolUm  eallerct,  &  Waldemaro  confulere  yellet, 
qu6d  afocero  commodius  accipcre  poffet ,  fruftra  Svenoncm  a  fe  flagita- 
rerefpondit.  Abduftum  deinde  Waldemari  leganSm  ,  quam  npxiamit- 
tcnci  preeecur,  edocec,  ipfumq;  ni  redeac*  apud  Conradum  ex^rema  paflii- 
rurri  dcnuriciat.Igitur  Svencnis  nuhciiis,collegarum  ucroque  dinmTo,Con: 
fadum  aceedens,hunciac  fufpecios  Regem  habere  propinquos,quos  pridem 
inimicitiasexercences,  connubii  rccchcis  affinicas  coricprdes  efTcccrk.     F- 

ioqaibus  Unum  eifraudulencer  accicum  in  comitacum  ceflifie :  i  quehi  apud 
ipfum  novarum  rerum  mefcu,  vindluni  haberi  cupiat.  Pracerea  proceden- 
di  gracia  ,  profecYionis  ei  debere  prsftari  duclorem.  Qu«rente  Conradci 
quo  pa&o  Regem  aEmuluscomitarecur,fidem  ejus  fecutum  afleruit.  Tunc 
Conradus  Svertonis  Confllium  eKecrauis  ,  dcdecere  fejlem,  fe  ,  iriquit, 
quod  juvcnis  fugiflec.  adlnittcre. .  Nempe  deforme  vcCulo  eiTe,  de  iniegri- 
tatis  duc&f  erfidix  fautorem  evadere  ,  notamque  quam  eacciius  caveric, 
fub  ultimum  tempus  fibi  confcifcere.  Malle  igitur  fe  generum,  filiamq'ue 
cum  nepote  ex  ea  fufccpco  crUci  fuffixos  videre ,  quam  fidei  &  fyncericacis 
opinioriem  cbc  annis  fervatam.cxtremae  xtatis  infamia  corrumpere.,alicna;- 

\o  que  fraudis  propofitum  impiifluni  favoris  profequi  hutrimcntO.  Jiim  de- 
ihum  affucurum  fe,fubfidiaq'ue  lacurum,fi  gener,omifsafraude,palam,quos 
rnecuacimpetat.  Ad  hujus  vdcis  nuncium, Svend  rubore  perfufus,  ulterio- 
ris  Vij£  tUtatorc  negatoi  in  regnuin  revertiu. 

Brevi  morarum  proeeflu  ,  Ganuco  &  Waldeiharb  Wibergi  moram 
habcrttibus,  occulto  traje<ftu.in  Fioniam  e  Sialandiaacceflit,eonfifusinopi- 
natos  prendi  pofle.  Detefto  dolo  mandat  utrique,allocutum  fe  cos.non  oc- 
eupatum  veniffc.fufpiciones  deponant,qnas  falso  conceperinc.^  Ilii  iqdiciis 
doluna  prsceurreiatibus,  ejus  de  fe  propofitum  fpeculati ,  nihilq;  jam  bonas 
fpeiexRcgispromiflu  oapicntesijutorum  fuffragiis,R«gium  fibi  npmcn  con- 

f •Ofeifctfnt.  Tunc  Rex  apud  Othenas(nam  eo  forte  loci  diverterat)  eontradlis 
in  regiam  militibus,nunc  fingulos,nnnc  univcrfds  ar£tius  pCreontari  ccepit, 
qua  fidc  prsfens  bellum  ingrcdi  vcllent.  Refpondentibtis,  alacriter;  non 
contcntus  flmplicitate  promiffi ,  facramento  fidem  cffiagitac.  Illacis  facris; 
Suno,fivc  yetufta  Waldemari  gharitateifive  privaco  injuriayum  dolore  per- 
»zt'SJ     ~         ":    ~ "     "  Z  3  tootiisj 


titttO, 


l7o  SAXONiS   GRAMMATICI 

LXXIV.    rnotus.rcgiafolus  eXcedic.  Emifll,qui  cum  revocarent,caufam  tam  fubitar 
WaUema-  egreflionis  efflagicanc.  Rogatus,  regredi  ob  paternie  villae  crepcionem  con- 
rascum  Ca-  quericur.     Rex  rcftitutionem  promictit.    Suno  ,  feram  hane  juftitiam  in- 
quiens ,  in  adverfis  ufurum  fe  negat ,  quo  in  profperis  fraudatus  fueriL». 
Quam  ob  rem  pocioris  partis  amplexu  iolicariam  tranfitionem  non  veri- 
tus,  ab  injuriofo  fibi  Rege  falutari  confilio  defcivit.     Itaque  juftum  defe. 
i£lionis  titulum  fecucus,  Waldemarum  avica?  pacernaeq';  familiaritacis  refpe- 
&u  cransfugio  pecivic.  Curriq';  Sverio  roborata  fuorum  fide  ih  Sialandiam 
rediiflec ,   confequenccr  ab  arrriulis  JucorUm  claflem  mucuacis,  irapeticur. 
Qui  cunc  force  Roskildia:  ficus,Fskillurn  fepe  dicium  Antiftitem,pra;fidiaq,10 
J>canorum  accerfic.     Quibus  praefencacis  ,  Pccrum  ,  cui  pacer  Thorftanus 
eracomnium  confiliorum  fuorum  arbicrum,  qualiter  rebus  confulcndum 
eflct, inccrrogac.     Is,  confulcancem  olim  Regem  qualicer  tuco  regnare  pof- 
fecjufllfle  fertur,  ucauc  equeftrcm  plebejurnq',  brdinem  ,  quo  fe  tutius  ad- 
Vcrfum  armulos  gererec,  beneficiis  impenfionbus  colerec,  aut  ab  iis  faltem 
ad  propihquos  placcndi  ftudium  cransferrec  eosq'ue,  fola  concencus  fpccie, 
re  vcra  Reges  exiftere  paceretur,     Si  neutirum  egiflec,  haud  dubium,  quin 
brevem  regni  ufiim  habicurus  efler,  edbcuir.  Rcx  vero  neque  falubricacem 
confiliijhequefapienciam  refponfi  debka  animi  fencencia  profccucus,  uci-. 
liflimos  monitus  deliramentorum  loco  habuit.     F.nimvero  obfufum  ira-20- 
eundia  animiirh,  falucaris  arftimatio  fubire  nequivit.     Concepci  icaquc  fu- 
roris  impaciens,qubad  urjum  fibi  fciicum  fuppetcret,  id  fe  Petro  bppofitii- 
irum  juravit.     Tum  Pecrus,meum  femper,  inquicpro  te  clypeum  gefll,fcd 
vereor  ne  cico  cunclis  fcutorum  tiiorum  Copiis  opus  habituirus  fis..   Qiibd 
Rex  avare  diclum  exiftimans,percontatur  num  adhuc  fatur  eflet.  Rcfpoh- 
dic  facurum  f«»  fcd  yereri  ne  faticcacem  parum  falnbris  digcries  feqUerecur. 
Tunc  qudque ,-  qiiid  facld  opus  eflet,rogatus,ih  Scaniam  riiigrahdum  edo- 
cec:cucibres  illic  vires,in  Sialandia  pauciores  amicos  quam  hbftes  efle.   Pr«- 
terea  Jucos  haud  facile  ihfecucuros;  forenfis  adhuc  pugna?  rnerhbria  trepi- 
dos.     Sin  aucem  iri  Seaniam  praeveneriric ,   gencis  adverfum  eum  auxilia^o 
concra£turos:quam  fi  pecere  fuperfediflec,ada:mulos  dcfecliirarn  hon  dubi- 
tarec     Querh  Sveriri  iecUs  aeftimacurum  iriquki  nifi  Waldeiharum  s  cujus 
concubiharii  filii  pa?dagogurh  ageret,  penatibus  fuis  parfurum  fperaret.   A- 
liorum  vcro  bonis,fi  patriam  hofti  cefliflent,  nulium  peculiaris  amicicix  be- 
neficium  prsfidio  fucurum.     Ica  alieno  confilio  fpreco,  proprium  ample- 
xacus,  Roskildiae  hbftcm  oppcriri  coriftituit.     Rarcfcericibus  alimencis,  re- 
gios  vicoS  complures  comparandi  fumptus  gratia  vcndicabat.     Tandcm 
multi  ruris  abfumpto  precib  ,    cum  excrcitum  himiis  ifnpenfis  oncrofum 
dimitfUrUs  videre^tUr  ,  F.skillus  defedionein  providens,  artem  excbgitavit, 
qua  periculurri  ad  frticliirn  converterec.    Primum  ehim  ampla  defeSionis  4© 
prarmia  ab  adverfariis  occulte  pacifcitur.     Mox  cum  contcrrancis  Regerh 
.  accedens,alirneritorUm  inopiam  queritur :  dimiteat  precatur,  quos  pafcerc 
nequeac  :  praefertim  pletatis  ac  neceflicudinis  jiira  viblaturos j  fi  in  cives  a« 
propinqubs  cx  adverfo  contractos  pugnatiim  iflent.     His  diclis  tanquam 
defenfionis  ratione  reddita,cum  cbhortc  Scanica  regia  excedit,fubjungente 
Svenone,  dignurh  eum  ,  qui  defectionis  pcenas  capite  lueret.     Sed  hunc 
Regis  furorem  fanior  arbicrorum  fententia  propulit ,  immincritis  belli  au- 
fpicia  fcelcre,  &  facrilegio  prohibentiurri  eflc  fumcnda.     Jamq';  Rex majo- 
re  exercitus  parte  delapsa ,  fugam  meditans  ,  curri  rcliqviis  copiarum  Fal- 
ftriam  verfus  contendus  pergiti  igriorantibus  etiam  arbitris,quo  propoficoj'6 
tam  remocas  ab  urbe  partcs  acccderec.     Qucrri  ubi  dc  fuga  cogitare  com- 
perium  milites  habuerc,  nc  finc  praelio  viricerctur,orantes,vicloriam,fi  re- 
deacfpondent.     PrKterea  fcirc  jubent,  cos  fibi  rnilites  cffe,  qui  crebro  par- 
vamanu  ingentes  hoftium  copia§  fupemycrint :»  nequt  paucitateni  ycreri 

debc- 


HISTORLE  DANICJE  LlB.  XHIf.  271 

«?cbere,  cjuam  totics  in  fuis  vicTxicem  afpexerit.     Quineciam  ultimi  dede-  svENdftk 
coris  cfFe  ,  fortunam  fuam  ante  fuga:  quam  bello  permittere,  eosque,  qui  c4MFf%& 
vinci  poflenc,  ultrd  viclores'efficere,alieno  meru  quam  fuis  viribus  fortio-  yyjLDE_ 
res.     Monent  deinde ,  ne  ex  ftrcnub  Rege  timidus  militum  defertor  cva-  marus  L 
dat ,  ne  unius  fiigx  dedecore  tot  viclorias  fuas  macularc  fuftirieat.     Cujus 
perfevcrantiama  propofito  refledfcre  nequeuntes ,  amaris  eum  convicifs 
infeqvuritur.     Ncc  deformitatcm  ei  peregrinationii  exprobraflc  concenti, 
etiam  contumeliac  damhationcm  junxerunt.     Deinde  mucua  feriVet  ad- 
hortatione  firmantes  ',    bello  hoftibus  bceurrere  ftatuunc.     Fore  enim  ut 

lOeorummulcitudopaflim  ac  diflblute  inftandi  cupiditace  procurrens,  ipar- 
fum  militia;  genus  fequendo ,  facile  a  paucis  intercipi  poflet.  ,  PrzCerei  ar- 
ma  flbi  &  equos.fupperere  3  riihilq';  tot  viris  in  uriius  meticulofi  ducis  ab- 
fentia  nocuiffe  fortunam.  Ita  fibi  fortitudinis  robur  ingenerances ,  regii 
dedecoris  riotam  milicari  fpiritu  redimere  gcftiebanc.  Diu  iraq;  exfpe&a- 
to  hofte,  riec  vifb ,  Petrus  fblvendum  agrhen ,  falutiq';  confulendum  admo- 
nuit,  jperquam  ftultum  affirmans  prshum  absque  duce  capeffi.  Quippe 
Juti  Sveribnem  de  induftria  ceffifle  fati ,  infidiarum  mecu  cardius  inceden. 
dum  duxerunc.  Tiihc  Sialandcnfes  ,  quod  indigena;  effent,  carceros  com- 
rnihtiorium  du£hi  ac  comriieacibus  profequebantur,  nec  cuiquarh  cx  can- 

20  to  grege  perniciofus  ad  pacriam  rcditus  exticic.  Sed  eofum  poftmbdurru 
plerifq;  paci  tranficio  fuit.  Nam  Sc  fides  Regibus  data ,  &  amicitia  pariter 
obfequio  quaefica.  Vulf  &  Thorbibrnus  fpedfaca;  iri  Regcm  fidci,cum  hoc 
venise  gerius  iri  probris  ducercnc»  dohai  fuae  comprsherifis  Svercbriiq';  Regi 
in  cuftodiam  cradici ,  exilio  capica  quam  fiofti  dedere  maiueruric.  Horurri. 
fiquidem  excellentis  conftanti»  animus,  plus  glorice  in  vinculis,  quam  li- 
bertacis  in  defe&ibne  conftifuic.  Ac  Sveno  corttinuatb  apud  focerufn  cx- 
ilio  trienniufn  emenfus,ipfo  defuncTo,  SaxOnum  Satrapa;  Henricb  datis  yk- 
dibus  peciiniam  pbllicetur  irigentem ,  fi  regno  per  eum  feftitui  pbflet.  Pa- 
dus  pracmium  Dux,  cum  ad  aggerem,  quam  Danorum  ftruclufarh  appel- 

3  o  lant,furnmis  viribus  perveniflet,  tranfitu  per  eum,qui  pbrta:  prccefat,pecu- 
nia  c6rruptum,obtento,obfidiohe  cenfum  a  Slefvicerifibus  extiidic,  Tunc 
HartvicusBremorurri  Pohtifex^qiii  &ipfcpoft  Henricum  expeditionis  au- 
tor  exticerat,meruifle  cum.i  inquit,qui  portain  patefecericcum  pecunia  fi- 
mul,  quam  pacfus  cflet,fufpendi,  quatenus  ad  horrorem  confimilis  fadti  iri 
eodem  laqueo  prodicor ,  &  prbditionis  pramium  cbnfpicerentur.  lllic 
Sveno  pcregrinam  claflem  prardatus,direptas  Rutenornm  merces  ftipendii 
loco  militibus  erogavit.  Quo  facfo  non  folum  advenarum  iri  pofterum 
frequentiam  dcturbavit,  fedetiam  fplerididtm  mercifnoniis  urbefn  ad  te- 
nuem  angufturiiq';  yicum  fedegit.     Saxones  defertum  ab  incolis  rus  millb 

40  refiftenre  permenfi,  hoc  longius,  quo  licentius,ruebant.  Nam  auftrales  Ju- 
ci  paucuatis  fuze  metu,  in  Septentrionalem  partern,  quje  multitudihc  prar- 
ftabat,elapfi,fub  fpecie  fuga;  bellum  parabant.  ,  Et  qui  prius  auxilia  Svcno. 
ni  fpoponderaht,alienbrufn  viribui  fuccindl:o  fuccurfum  negabant,he  perc- 
grinam  manum  adversiim  patriam  juvifle  viderencur. 

Eadem  fere  tempeftate  Sverconem  Regem ,  fervus ,  qui  cubiculo  ejus  Ubrf  xiv. 
jprarerat ,  nodu  dormiehtem  occiderac.     Quod  fcelus  divinitas  haud  ie-    Seaio  Se* 
gnius  quam  juftius  nlta  cft.     Nam  parvo  poft  temporc,  Magnus,  qui,bc-  cun  a# 
culta  rcgnandi  cupiditate,  fervo  peragendi  facinoris  autor  extiterat,  in  eo 
conflidfu ,   quo  filium  Sverconis  Carolum,quem  patrc  fpbliaverac,  regno 

^obtiam  exuerc  geftiebat,  fceleratac  machinacibnis  pcenas  fnorce  pcrfolvic.  Ea 
res  Canucum,  fblanda:  macfis  gracia,Svecix  fuperiora  petcre  coegic.  Inccrea 
Waidemarus  apud  Sialandiam  Theuconici motus  opinionefufcepca,ad  Ju- 
tiam  concicus  cendit,  remiflb  coacvo  acque  colladfeo  fuo  Abfilone,  qui  rc- 
vcrcencis  a  Svetia  Canuti  poft  fc  maturarcc  adveacum.    Tantum  autem 

Z  4  ejus 


272  .  SAXOtflS  GRAMMATTCi 

speno  ///.  ejus  apod  Jufos  praifenria  valuit,uc  &  fbrcibus  fiduciann  afTerret,  &  igmvii 
canptvs  torpcnces  ad  bellum  pro  pacria  fufcipiendum  erigerct.     Idcm  Henricum, 
vrALDE-  nobilem  inrer  Saxories  virum,  cam  quo  jamprideni  affinitatem,  daca  ei  iit 
MARus  i.  imatrimonium  cognata,juiixersc,per  incemuricios  occultius  obfeerat,uci  ve- 
£Cris  amicicias  caufa  ad  procedendum  focios  incicet,ducisq';  reditum  modis 
omnibus  interpelkc  s    brevife  cum  excrcicu  fuperventnrum  denuncians. 
Tantam  ilii  fiduciam  &  nurnerus  milicum  ,  fic  alacricas  dabat.     Hujus  cu- 
mulcus  nuncio  Canutus  e  Svetk  rcvocacus,  cum  deleclis  Sialandiam  intrac, 
cxccmplo  Juftam  pericurus.     Sed  cum  coorts  tempeftatis  magnkudine 
tranfitu  prohiberetUr,  afflidi  rhora  milices,  Waldemarum  pacem  cum  ho-1  & 
ftibus  pepigffle,  idq;  feper  agrefhurn  qwendam  recenti  nuncio  cognovifle 
fingebant.  Hoc  farnarcommento  Canutus  audico-,  bigrati  animi  lafeem  ex- 
probrac  parirm  honeftum  de  eo  fermoncm  habentibus ,   qui  fuum  com- 
snuni  periculo  caput  objeccrit :  horcaturq';  fi  dignis  eum  laudibus  profequi 
siolint,faltem  linguas  ab  ihdigna  ipfius  'obtre&abone  cohibeane.     Hcsber- 
rius  folus,Skialmonis  Carididi  cx  filio  nepos,  idemq';  Waldcmaro  ob  pueri- 
tiac  &  educationis  focictatem  jtercharUs,transfretare  fe  velle  dixit,  quse  apud 
Jutiam  gereremUr,  Canuto  renuntiacurum.  Igitur  ut  ftrenuam,ita  pcricu- 
lofam  havigacionem  feliricer  cmchfus,  &quaficum  ipfarcrum  naturalu- 
ctarus,  fzevientium  clemencorUm  irabiem  incredibiii  remorum  certamine2^ 
fuperavic.     Nunciacur  mterea  SaxOnibuS  cocius  Jutiss  vires  ad  Waldema- 
rum  coifle ,  tantaq;  hoftes  manu  efle  ,  ut  fme  periculo  &  clade  excipi  ne- 
qiieant.     Hac  DuxfamaattOnitus,  Henricum,  quem  apud  Waldemarum 
affiriitacis  jure  magna;  famiharicacis  locum  habere  noverae ,  ubinam  regu- 
lus  ejUs  degeret,fimulaco  joco  perquirerc  infticic.   Quo  lateferas  eum  ac  foli* 
tudines  GircUmfpieere  refpondente,  Dux  eludifefentiens,  afieTia  &ludicra 
ad  feriam  &  follicitam  incerrogatiohem  convertitur.  Repugnantcm  illum, 
commiilaq';  tegerc  perfeverantern  ,  per  dcbitam  Romano  Imperio  fldem 
orac  obteflaturque,  Ut  qule'  ab  hofte  parari  fciat ,  indicio  praicnrrac :  neque 
quod  civibus  perriiciofum  advetcat,  filentio  contcgat.     Hac  Henricus  ad-3cJ 
jurarione  permotus,verurii  efle  quod  rumor  dbcuifTet,afleruiE.     Bellum  fi- 
quidem  pra;  rhanibus  efle,quaie  prius  expetri  non  fuerint,  fuperftitesq';  re- 
cordationem  ejits  perpetUo  narracu  profecuturos.     Formidolofa  cundl:is 
Henrici  affirmacio  fuic.     Idem  ,  Un  hoftes  exfpeclandi  eflcnt ,  cOnfulcus, 
omhiurii  animos  ad  pradium  Virili  exhorcacione  piovexic.    Ica  fldem  fuam 
incer  amici  preces  &  ducis  imperiurh  parcitus,ucnec  hujus  mandacum  ne- 
gligeret ,  nec  illius  falucem  filcncio  falleret.     Quam  fencenciam  publico 
mecu  rcfutante,cupidus  reverfi«nis  cxercitus,  oCcafionem  a  tempore  mu- 
f uatus  cft.     Ne  eriim  ob  pifcium  raritatem ,  Verist  quod  immincbat,  fta- 
thm,  folenneq',  jejuhiuiTn  folveret ,  remeandifibi  neceffitatem  impofuit:4d 
omniq'ue  fimulatione  compctcntium  alimentorum  caufabatnr  inopiam, 
ignavije  ftudiUm  religioriis  nomine  colorando.     Qwod  quidem  in  eorum 
ftbfceflu  luce  ciafius  fuic.     Iter  enim  quod  femeftri  fpacio  vcnientcs  confc- 
cerant,  triduo  remenfl  iunt, multa  poft  fc  oncra, multaq';  impedim«nta,ni- 
miafeftinationis  cupidine,  relinquerites-     TuncrCverfus  Hesbernus  Canuti 
exfpe&atibridm  fummis  ambigiiitatis  curisimplicitam,certo  r«rum  nuneio 
abfolvit     Parvo  poft  tcmpore ,  vi  Sclavica,  canta  apud  Fiohiam  clades  inci- 
dit,ut  fi  feEundam  huie  fimilem  acccpiflec, culcu  vacua  manfiflet,  reiq';  ejus 
nori  affiidl:^  rnodo,vcrum  eciam  pcrdica;  fuiffcnt.     At  Svcno  non  conton- 
ttis  femcl  Saxoriibus  fupplicaffe,iccrato  ad  Henricum  decurric.perq;  Sclavos/c> 
ejus  dicioni  pafences  in  pacriam  fe  pervehi  laborabat.  Quorum  claflecrans- 
lacus  in  Fioniam,  lactis  civibus.ad  urbcm  Ochenaa  fe  conculic,falutero  fuam 
adverfum  innumeros  paucorum  praefidio  defenfurui.     Scd  &  pax  immu- 
nitasq; per Sclavoj  ej us  f*utoribusproi»ifra»    Jgitur ftyc impctrand» pacis, 

"  five 


fHISTORL£  DAmCM  LIB.  KUtt  fy$ 

five  arnple3:endar  majcftaris  incuiru,  tanta  tuendi  eolcndiq;  ejus  apud  infu-  srnNOfft, 
lanos  cura  flagravic,  ut  paflim  ad  ipfius  praefidium  virorum  fceminarumq;  CAN£Ws 
surba  concurrerct,egrc|ium  reputantiUm.advcrfum  eos,  qui  terum  fumma  vvalde. 
pocirencur,  infra&am  Regis  feparare  fortUnam.     Ad  hanc  labefa&andarri  mmus  t, 
Cum  Canuto  Waidemarus.advCffum  Fioniam,terra  marique,  cartcras  regni 
copias  contraxerc.     QuarUm  muiricUdine  facile  Fioriierifium  paucicateiri 
opprefliflenc,hifi  Waldemarus,  mifefationc  rcliqniarum,  afHidis  infulae  re- 
bus  parcehdUm  putaflet ,  ne  poft:  hovx  eladis  calamitacem  poplili  refi- 
duum  exhaUricndo  ■,  plus  patrise  quafn  hofti  hocuiflc  videfctur.    Itaque 
10  asmulUm  cum  perhicie  toierate  ,  qUatri  debile  patria;  mCmbrum  quaflarC, 
fatius  ratus  j  expeditionerri  ad  confilium  tranftulit.     Nam  aucOre  eo  res  in 
colloquium  verfie,  coridi&umq';  Ur  SVeno  turri  adfctipta  fibi  clientela  La- 
landiam  concedCret,  ibiq'uc  properiiodufh  folitarius  dcgefet,  quoad  inter 
ipfum  &  duces  de  pace  plenius  cohvcriiret.    fc)ie  poftcro  Othems  laVandi 
gratia  repctens  -,  Cahuto  ob  infidiarUrri  metUm  balnea  cOmmUnicare  nofi 
aufo,  a  SVehohc  cjus  amicitiarh  ambieritc,  ektis  obviam  facfis ,  feligione 
proccffionis  cxcipitur.  In  Albani  ddnde  xdtm  ab  ipfo  perdudtuf,arbitn> 
rum  ncrhine  pfarter  AbfalohCm  admiflb.    Tum  SvcnO  intra  lacellurh  refi- 
dens,finiftra  mihi,inquic,jampridem,Waldemare,for'tuna,  Conibrtiura  cuas 
So  familiaf itatis   ihvidit  ,    quanquarh  &  animum  bene  de  te  fempefgeflc- 
firh)&  apatris  tui  inceffe&ofe  meusnori  fblurh  ultiohem  exegerit,fed  eciam 
fufccpco  adverfilm  patruUm  bello,  fahttem  tuam  inter  parricidales  manusj 
fine  cujusquarh  pr£efidio>cbnftitUtam,plenij  pietatis  afmis  ab  exitio  vcndi- 
caverit.     Poft  qiierri  F.riciis  Juhiof,hc  parentis  mci,cui  diutius  milicavefac, 
eoepturri  excidere  pacerecur,  ut  tegnis ita  cui  quoque  eurarh  arripuic.     Ter- 
lius  ego  piiericise  tuai  pfopugnatof  acccfli.     Nec  mea  parcius,  quam  prio- 
f  lim  opera  fervaturh  te  fcifco.     Pro  capite  tUo  hohdurri  in  setatem  prodii- 
tlojadveffurh  huric,cUjus  fidcrh  nunc  focietacemq';  exofcularis,  arma  fufce- 
pi.  Quaj  riifi  felicius  aufpicatus  fuiflcm,filio  Maghi  imihercns  pcenas  luifles. 
|6  Qui  hifi  rhe  tertium  cxcimefceret  ^  haiidquaquam  te  fecUndum  patefCtur. 
Durh  Vivo,Vitam  tibi  adVerfus  ejus  infidias  prorogo.     F.xcih<5tiis  lit  nieurri» 
itatuiirri,  quOq;  dierh  fihio.     IgitureO  tuciiis  id  opem  tuafn  decUrrerirhj 
quo  plus  eam  berteficio  hieo  debere  cognovefim.     F.c  nunc  charicatis  tusc 
fiducia,afbitfum  te  pacis  ih  me  facicndx  confticub.  Cohtentus  cro  qua  mc 
c'unq';  lortc  dohaveris  •,  tahturh  apud  exteros  ealarriitatis  perpeflus,  iit  priva- 
tiis  aut  Cgerts  irttra  patrix  fines  degefe ,  quam  cxui  denuo  cchferi  malifrb. 
Arbitrof  qUoque,uc  ciim  fingiila  jufliiis  aeftimaveris,  ihter  probra  duttufus 
fis,pOcius  parencis  ttii  incerfeclorCquam  ulcofe  proefcatumjexcolefe.  Maec 
&  fimilia  feplicahcem  Waldemarus  interpellafe  hoh  dubiiahs  j    ffliftra 
4omeami  inquit  ^  Cahutiq';  concofdiarti  caflafe  pergis,  cum  &ipfc  paternas 
culparaffinis  nOh  fucfitj  &  mihi  in  ejus  expiationem  olim  jufta  perfoiVerit. 
Qupd  autem  uitefiuis  tibi  militare  hoa  culi,hoh  mex  levitatisjfed  tux  perfi^ 
diac  crirriefi  rCputa.     Nonne  olim  me  peregfinatiOhis  tux  comitem  ih  car- 
cetem  fbccfo  heCahdiim  traderc  flatuifti?  At  qai  nifi  pravitatcm  tuam  ejus 
hohcftas  vicifret,ihier  Vincula  mofiturus  abieram.    Quoties  meam,  quo- 
ties  Cahuti  falutem  pcr infidias  attcncatam,fraudulcncis  Cohfilii  hifibus  ob^ 
tuerc  voluifti  ^  Quaiitef  autem  pares  ferrc  potefis,  quos  miliics  habcre  pa£ 
fus  hoh  cs ?  Vef lim  he  curh  rcprehenfione pfopiriqvum  averterc  videar, res 
tuas  adVerfum  capus  iheufn  rcftaurafe  tcncabo ,  plus  miferatione  fof ciinas 
jfO  tux,  quam  credulitate  profhiflionis  ihduclus.     Quam  hurhanicatem  cuns 
fcelerC  &  fallacia  repenfaveris,  fimpiicicacem  noftram  arcibus  tuis  cifcum- 
Vencam  hc  exiftimes,fed  potius  fidem,piecacemq'ue  periculis  locum  dediflee 
Tunc  Sveno  verbis  ih  fimulationcm  compoficis  perfide  fe  afturum  nega^ 

te,fyacera  fide  eotum  atnieitiaia  «xpccisurum  proniictere »  pracfertilB  cuni 

ntB 


174  SAXONIS  GRAMMATICl 

smro/w.  nccfibi necliberis  confulturus  vidcatnr.  f.o  enim  fe  morbo  efle,  fit annum 
CANpTUS  vix  corificere  queat.   Fraterea  fine  filiis  cfle,quibus  regnum  pararc  deb^aE. 
vvaldE-  Quid  igitur  nifi  culpam  &  ignominiam  pcrfidia  qujefiturum  ?  Malle  itaque 
marus  i.  quantumvis  triftesfortunas  cxcipere,  quam  maximo  famac  dehoneftamen- 
to  fceleratam  fui  memoriam  pcr  cotum  terrarum  orbem  disjicere,brevesq'> 
regni  frutlus  aeterna  fama;  turpitudine  comparare.     Dimiflb  Waldemaro, 
Lalandiam  ipfe  conceflit  :  ubi  paucitatefacellicum  non  conrentus,novos 
quotidie  ftipatores  adfcivit ,    clientela;q';   grandibus  incremencis  auchts, 
colloquii  diem  hoc  tutior,  quo  forcior,opperiebacur,canquam  pacem  cum 
jernults  ex  pari  fa&urus.     Tempore  prasnominaco  ,  Canucus  &  Waldema-I® 
rus  ciim  orhrii  Danica  nobilicate  Lalandiam  advehuncur.     Tunc  Walde- 
marusjquod  Svenonem  famiiiarius  frequencare  foleret,cum  paucis  ad  eum 
viiicandum  contendicCanuco  fidem  perpecua  fufpicione  damnance-  Cum 
quo  Sveno  Canutum  paricer  adefle  rams ,  fubornat  ex  fuis-qui  juigantium 
more  rem  in  ftrepitum  feditionemq';  convercerenc ,  acmulosq',;  pariter  fer- 
ro  violarenc.     Q]iem  ubi  fine  focio  venire  confpexit  confilium  revocavir, 
parum  proficuam  alterius  fine  alcero  oppreflionem  cxiftimans.     Waide-« 
marus  cognitis  infidiis,fed  diffirriulatis,multa  Svenonis  adulatione  vexatus, 
cum  ab  eo  -,  die  poftero,  ad  familiare  colloquium  expeteretur ,  non  aiicer 
annuitjquam  ut  uterq;  folitarius  adefTec.  F.o  namq;  corpons  habitu  erac,uc2® 
cum  nemine  viritim  congredi  dubicarct.     Milicibus  icaque  procul  abefle 
juflls,  invicemcollocuci,proximodieconcilium  advocanc.     TupcSveno 
five  cognationis  fiducia,  five  cegendr  fraudis  ftudio,  Canuco  confencienre, 
Waldemaro  compofitionis  arbicnum  tradic,  probacurum  fe,  qusecunq,  per 
ipfum  taxarentur,  affirmans.  Igirur  Waldemarus  ipfis  fibiq';  Regii  nominis 
ufurpacione  decreca,  crifariam  cotius  regni  orbem  particus,  Juciae  magnitu- 
dinem  non  minus  incolarum  mukicudine,  quam  fpaciis  abundancem  ,  fltj 
flnam  portionem  fecrevit:in  alteraSialandiam  acFioniam  :  in  cercia  Sca- 
niam  cum  atcinentibus  provinciis  locavic.     Cumq';  penes  ipfum  ucparci- 
tionisjita  opcionis  quoque  poceftas  exifteret,primam  fibi,fecundam  Sveno-3© 
ni  indulfit:  priorq';  Juciam  ipfe  delegit.     Tunc  Sveno,cui  poft  lpfum  optio 
debebatur,  ne  medium  intcr  jemulos  locurti  acciperec ,  Scaniam  popofcit. 
Ita  minorcs  infutee  duorum  electtone  pratcritas,   Canuto  cefsere.     Fides 
padti  facramenco  componitur,ut  religionis  metu  perfidia  pelleretur.  Dein- 
de  manus  ad  ccelum  tenduntur,aucor  rerum  in  cautionem  vocatur.     Nec 
contenti  concordia;  pignus  humanis  ftabilire  confiIiis,Dcum  fimul  &  pa. 
£tionis  prafidem  ,'&  temerationis  ultorem  efHagitanc.     Pontifices  quoque 
cenfura?  fuae  partibus  interfertis,  iis,  qui  patlum  rupiflenr,execrationis  fen-; 
tentiam  incentabane    Practerea  condidlum, delatores  mucuo  prodi  debere, 
ne  mendaciorum  obfcurirace  fynceritatis  habitus  corrumperecur,  concor-<fCi 
dijeq;  quaflaretur  inccgritas.     His  ita  compofitis,  Canutus  in  Sialandiam» 
cujus  jam  pofleffionem  adeptus  fuerat ,   Waldemaro  comicantc,  praccedit» 
Svenoncm  brevi  fubfecuturum  hofpitio  fufcipere  cupiens.     Quem  poft- 
ridie  Ringftadio  fufceptum  expertus  ,  dum  in  ejus  occurflim  bonacfidei 
Iftudio  pergeret  ,    Ringftadicse  religionis  praclarum  cum  Radulpho  eqvite 
Theutonico  obvium  habuic,affirmantem  ,  nunciatum  fuifle ,  Svenonem 
cum  armatorum  mulcicudine  venire.     Haufit  ergo  cum  fufpicione  cauce- 
lam  ,  argumencoq';  perfidia:  fiampto,concioncm ,  qiwe  eo  forte  die  magnsi 
popularium  frequentia  gerebatur,  declinato  Svcnone,petivit.     Waldema- 
rus  vero,  apud  quem  fides  fiifpitioni  praeponderabat,  pa&i  fiducia,Sveno-/e> 
nem  conftantius  quam  cautius  petebat.  Stabant  milites  Regis  gregatim  ar- 
maci,Canutum  &  Waldemarum,dummodo  pariteraffuiflent,  necare  jufli. 
Comperta  alterius  abfcntia,Sveno,revocatis  fatellicibus,multa  venientern 
gratulacione  profequicur.  Percunftantem  illum » j cur  nullo  difcriminc  im- 

pendense. 


HiSfakiA  tJAmcl  Ub.  xtitt;  m 

piiaeffte  eomitibus  uterecur  armatis ,  quid  rumoris  acceperic,  etfocei.     A  ifTO^i^ 
i^jud  compluribus  pcrfidia:  probris  laceratus,cOnfilium  propofitumq';  fuum  CjiN^m^ 
fumma  ammidiffimulationefupprcflic.     Roskildiam  deinde,Canuto,cui  pyald%* 
illic  hoipitalicacis  jus  crac,invicance,procedens,nodte  per  ludos  &  commef-  mabms  f, 
facionem  exacla,  diluculo  Tliorberni  vicum,  liaudprocul  urbeficum,cum 
fJaucis  pecivicperinde  ac  parvula;  filia:,qu£  illic  educabacur,cernendae  cha-  *" 
ricace  perdu&us.     Ferunc  cunc  uxorem  Thorberhi  dixifle,mirari  fe  eum  in 
faanc  conditioriis  vilit  ;tem  atlduclum  j  uc  quod  cocum  geflcrat,  ejus  cercia 
parce  contentus  habe  e  fuftlneat.     Quod  didlurn  ab  indignatione  proFe- 

feOclum,  Svenorii  ingens  irritamencum  Facinoris  fuit.  Vefpera  appecente 
rniccuntur  a  Canufco  ,  qui  ccenacum  eum  accerferenc.  Quos  Thorbernus 
perquam  jucund&  excipiens,  cum  fuper  Regis  mbra  rogaretur,debilitaterii 
capicis  ex  balneariim  fumo  $z  vapbre  coritra&am  ,  tardicatis  ejus  caufam 
aftfuxic  Sveno  verb  cum  expedtacionis  fuae  excufacionerh  afFerre  vellei, 
cum  filia  admddum  parvula  infahtilibus  blaradimentis  jocacum  fe  dixih 
Difcors  caufac  reddicio  percontatoiibus  notabilis  fuit.  Quprum  hortacii 
urbem  repetens ,  inter  confortes,  quafi  per  astatem  hortoratior  ,  medio  fe- 
«iendi  loco  recepcus  eft.  Menfis  poft  epulas  amotis  ,  cum  minucioribul 
poculis  paflim  &  vftrie  difcurrentibus  confivii  h.Uariras  augerecur, calculB- 

SOrum  iudum  popofcic,gloriatus  ie  sjus  apprime  pefitum3qiiod  exiil  hoc  rfia- 
Sdme  jucunditatisgenere  deleclan  confveVeric.  Quod  di&um  jaclantia: 
iimile,  re  vera  aserba  calamkatis  recordatio  fuit.  Sed  tabulato  non  fup- 
petence  ,  ne  lufui  quidem  vacatum  eft.  inter  caetera  cahtor  Germanicus 
fugarri  Svenonis,exiIiumq';  cantilena  compIexns,varias  ei  contumelias  for- 
matis  ih  carmen  cortvieris  bbjecfabac.  Quem  ob  hoc  acrius  a  convivii» 
increpitum,  Sveno  diflimulata  moleftia  fortunas  fuas  liberius  recinete  ju~ 
bec,  perquam  libsnter  fe  poft  asrumnas  ,  malorum  meminifle  confeflus. 
Crepufculo  appetente,illatisq';ex  more  lukiinibus,  fniles  Svcnohis  Thet- 
levus,qui  paulbanteconvivio  egreflus  fuerat,  reverfus  inregiam,occafio- 

36ncrii  edendi  facinoris  oculis  animoq';  tacitds  perluftrabat.  Cumq';  paUlifper 
attdnito  ftuperttiq'ue  fimilis  conftitiflet ,  Canucus  eum  propaflb  in  terram 
amisulo  federe  fibi  proximum  jubet,  Ule  tantsc  ejus  digriationi  gfaciaS 
habens,a;deexcedic,  eveftigioq'  regreflus  exiguo  capitis  motu  Svenonem 
accerfit.  Quem  figni  tam  latentis  ignariam,Canutus  a  Thetlevo  vocatufii 
edocet.  Cui  cum  Thetlevus  exfurgenti  paululum  infufuf raflet,  quotquoc 
Svenoniarum  partium  affuere,eis  m  collbquium  admixci,collatis  in  brberii 
eapitibus,nemirii  remotiorurn  exaudienda  cracfabanc.  Tunc  Canucus  per- 
ihcle  ac  inlidiarum  prasfeius,  Waldemarum  brachiis accredacum  ofcuio  pe- 
tivit.     Caufam  blandimenti,  cum  minime  fic  fe  alias  gcrfere  confv^veric, 

'4©abeo,cui  ofculiim  culerac,ihcerrogacus,fuppreflic.  Incerea  Sveno  relidlis  in 
asde  milicibus,  per  pofticum  in  conclave  di,vercic,  prEeeuhce  puero  luminis 
gerulo.Mox  in  Canucum  &  Waldemarum  a  fubornacis  ferrum  diftringicur; 
Sed  Waldemards  ocyus  fede  exiliens,manum  amiculb  obvolutam  noh  fb- 
lum  applicacis  capici  fuo  gladiis  objecic ,  fed  eciam  Theclevum  acrius  in  fc 
ruericem  pe&Oris  impulfu  humi  prxcipitavit.  Cum  quo  pariter  &  ipfe 
collapfus ,  femur  quam  graViflime  faueia^us  eft.  At  ubi  primum  pedibus  ie 
CXcepit,  recepti  vulneris  immefhor,dum  perruptis  obftantium  globis,r®fi« 
tius  exilirec ,  quidam  obfcuro  loco  obvius ,  arrepca  cinguli  ipfius  pehfilia, 
retencare  eum  eonacus,abrUpic.  Ihterea  aliis  (ne  noclis  errore  facinus  impe- 

Jo  diretur)feneftras  referantibus,  Thetlevus  humb  refiliens,  CanutUm  dexte- 
ram  gladio  obtendentem  a  frontc  confodit.  Excipit  femianimem  Abfalon, 
Waldemarum  efle  ratus,  fluiddmq';  crUOre  capuc  mahibus  ac  fihu  complc- 
3cus,inter  ipfos  armortim  ftrepittis  fahvttem  fuam,quam  Regis  curam  negli- 
gere  praeopcabae ,  reiiquiis  fpiritHS  adhuc  in  ejus  pcftore  palpitantibus. 

.: ■)  ■  '  •  tm 


T?6  5AX6NIS-"<jRAMMATI'C1 

srmonu  Tandem  Cariiifcum  afe  teneri  culcus  indicio  expertus,  permixtum  moero- 
Vmarus  /"  ri  Sau^urn  habuic.  Dobicus  vir  primaaudacia,  dum  Regis  nccem  in  auto» 
—  '  resvindicareconatur,  occiditur.  Itaquenodtis  obfcuro  neminem  difcerni 
patiente,in  eos,  qtli  valvas  propius  accefliflent,  ftriclo  ferro  proruebacur; 
quia  tenebrarum  accefllo,  hoftes,an  commilitones  adeflent,  incertos  fece- 
rat.  Igitur  Conftantinus,  qui  primo  inter  Canuti  rieceflarios  loco  fuerac, 
ne  exituprohiberetur,  Abfaloriem,  in  cujus jarh  gremio  complexuq';Ca- 
nutus  fpiritum  depofuerac,  ad  urium.  oftiorum  accedere,  quo  cucior  fibi 
in  reliqvum  procurfus  pateret,tacite  poftrilabac  i  parenceq',  eo  feorfum  ela- 
pfus,ab  iis  qui  foris  verfabantur  exceptus,opprimitur.  Abfalon  vero  prcr-i# 
pior  ejus  pecicioni  quam  fua?  faiuci,  Canuti  cofpore  reverenter  amoco,  fe- 
cUrus  pericuiorurh  in  armatos  pfogreditur,  crebrasq;  eorum  interfogario- 
ftes  confeflione  fui  nominis  abiblvere  dighatus  non  eft.  Itaque  conffcm- 
tia  tacicurnitaris  adjucus,  falucarem  incer  hoftes  egrefliim  habuic.  Cui  Ra» 
dulphus  rnedioponteobvius,  tarn  tetri  facinoris  non  autores  modo  fed 
eciam  confcios  execrabatur,ab  ejus  fe  culpa  alienifllmiim  pfoteftatus.Hune 
Pecrus  cognomine  Thema  magno  fecutus  irnpetu,per  ludibfium  Abfaloni 
comminando  difceflk.  At  ille  ad  auftfalem  atrii  portarn  ,  quo  Trinitatis 
sedes  ambicur,pfogreflus,infefto  fatellitum  occuriu  prarfipicur".  Ciijus  ca-^ 
put  giadiorum  mulcitudine  circumfufum ,  quidam  forte  cum  aliis  fuperve-^1® 
niens,  non  folum  ferri,  corpOrisq';  fui  pio  viridicavit  objetln  ,  icd  etiam 
quendam  apedtore  eum  confodeje  ge.ftientem,pcenas  fibi,fi  noii  defiftere^ 
daturum  minatus,  falutare  ei  difrugium  conciliavit.  Abfalon  quoq,  tem= 
peftiva  corporis  declinationc  pereuflorem  evitans ,  cunica ,  qua  latus  ejus 
proxime  tegebatur,  teium  exeepit.  Ica  ne  Danicae  reparacionis  fpes  peni- 
tus  eiaberecur ,  fucurum  pacrias  columen  forcuna  fervavit.  Ihde  digreflus 
cum  in  Ramfvicum  noclurnoicmere  pervenifler ,  acconicum  folitano  ejus 
adventu  villicum,  nunciacis  ,  qusc  Roskildise  inciderant,  pene  exanimem 
reddidit.  A  quo  vegetiore  equo  donatus  primum  fororem ,  qulm  Petrus  , 
quidarh  in  matrimonio  habebat.deinde  matrem  petivk.  Qax  ctim  ex  eO^® 
Canuturn  occifum ,  Waldemarumverogravicef  afiectum  cognoifec,  plus 
mceroris  ex  eorum  clade ,  quam  ex  filii  iricdlrimicaie  volupcacis  cohcraxit* 
Interea  Waldemanss  duos  duntaxac  e  fuis  cafu  comites  aflecutus ,  grefllim 
femoris  debilitate  ncgatum  *  vitsc  cupiditate  provexit.  Igitur  incedendi 
ufum  vulnerc  dcbilicatum  a  neceflltatis  violcntia  mucuatus  eft.  Adeo 
corporis  dolores  animi  metus  excenuat.  Deinde  fequacium  ope  equo 
impofitus,  in  eom  forte  vicum  eafu  du&ance  pervenit ,  ad  quem  fofcun* 
ejus  nuncius  Abfalon  paulo  artce  praceflerat.  Quem  poftqiiam  ex  villico 
recenter  ad  matrem  difceflifle  cognovit,prseviis  locorum  peritis,poft  eum 
coiitendic.  Adeo  corpoream  ipfins  debilicatem,  duratrix  infirmkacis  hu-4® 
manae  nscefficas  confortabac.  Ulic  procUfato  Vulnere  ,  femoreq';  fafcia 
circumligato  s  notYis  reliquias  exegit-  Diluculo  Sveno  colledti»  civibiis,  - 
nocturnis  rtmulorum  infidiis  appetitum  fe  queri,  amiculum  quod  deindu- 
ftria  confodcrat,oftendere,  Canutum  &  Waldemarum  hofpitalitatis  viola- 
toreSjperjuros,latrones,parricidas  appellare,gfacias  Deo  replicare,quod  am- 
borum  facirius  alterius  ncce  propulerie ,  auxilia  adverfum  fuperfticem  imi 
plorare.  Affertis  ejus,  quia  fraus  in  propatulo  fueraC,  fidcs  delata  non  eft» 
Deinde  rie  Waldemaro  maritim»  fugajlocus  fuppeterct,totius  infula:  navi- 
giis  confodi  juflls  ,  folitudiries  qitoqug  quibus  eum  irrepfiffe  crediderat^ 
exquifitius  indagandas  curabat.  Igitur  WaJdcmarus  tribus  duntaxat  comi- ?& 
tibus  fretus,  non  per  abdita  nemorum,aut  inaccefla  paludum,  fed  per  te- 
nues  admodum  faltus  errabat,  tutiora  fatus  Ioca,  qua;  mihvis  hofti fufpefta 
fuiflent.  Hesbernus  quoq,  cum  aliquot  procul  in  planiciem  mitcicur,  qui 
fe  pacentioribus  inccrdum  campis ,  Waldcmarum  fimulacurusjoftendercc* 

Cona- 


[STORIiE  DANtC&  LIB.  XlfH.  2?f 

Compiures  quoque,duce  eo,variis  in  loeis  mulcitudinem  fuarh,regia?  tran-  WAtpEi 
liEionisfimulatione,confpiciendam  praebebanc.Cumq';  demumjutiarnacce-  MAR&S  « 
di  piacuifi.ee,  familiaris  ei  faber  navigium,  quo  in  eam  trajiceretur,reficere 
juflus,  metuens  ne  Svenoni  pcenas  darec,  operam  fuam  fub  fpecie  coaclio- 
nis  extorquendam  perdocuic.  IgicUr  Hesbernus  officinam  ejus  agreftium 
frequentia  complecam  ingreflus,  imprimis  eum  ficT:ae  precis  commento  fb- 
licitat.  Refectionem  abnuenri,injicic  manus,  riexumque  deducic;  abftra- 
6tus  arcificium  prarbuic.  Itaqj  tub  injuriaefimulacione  &  amico  ucilicer  pa- 
ruic,&  apud  Svenonem  fibi  impunicacem  falubricer  conciliavic.     Tunc  ar- 

S  o  mamentis  commeacibusq';  per  Hesbernum  exhibkis,  Waldemarus  hoclu 
cum  fuis  navigationem  orfus,coorta  fubico  cempeftace,inuficacam  rharis  fe- 
viciam  expercus  eft.  Ipfis  quoque  milicibus  immanium  undarum  alpergine 
prolutis,  tanciim  algoris  inceflk,  uc  fingulis  corporis  parcibus  hebecacis,he 
Velum  quidem  ad  navigacionerh  commodum  cireumferre  pocuefihc.  Pree- 
Kerea  tanca  nimbi  vis  ancennarn  impulic ,  uc  iricer  undas  effradta  decide- 
rec,nec  rainus  imbrium  quam  flu£tuum  moles  navigmm  onerabacGuber- 
nator  omnia  freco  permkcens,  abje&o  regimine  ,  quo  proram  deflecleree 
ignatus,  folum  venci  imperium  exfpedabac  Aer  quoque  crebfis  incerni- 
tencium  fulmirium  igriibus  mieans ,  ingenci  nubium  fragore  concrepuit. 

^OTandem  per  fummam  nimborum  rabiem  infula;  cuidam  errore  naviga- 
tioriis  appulfijdecracfum  undis  navigium,quodahcora  recencare  hequirec, 
cireumftancium  arborum  ramis  iii  foros  detorcisj  quo  minus  lapfum  colli- 
deretUrj  tenaciiis  aftnnxerunt.  Eadem  nox  Sclavos  ad  Hallandiarri  mille 
quingentarum  navium  clafle  appulfos,naufragio  obruic.  E  quibus  quoc- 
quoc  vivi  in  liccus  evaferanc,  ferro  penelicaci  furir_i. 

Diluculo  Walderriarus  admimftraco  jper  Hesbefhurh  viaticd*  rriiliti- 
bus  abunde  firmaris ,  fecando  mari  in  Juciam  pervenic  Vibergum  pro- 
greffusjSvehoiiisq';  dolum  pro  concione  caufarus,©mriium  ariirhos  ad  mce- 
fticiam  lachrymofa  forcunse  fua;  mrracione  deflexk.  Cujus  aflerciorii  non 

iominus  riiifefatioriis  quam  fidei ,  vulrieris  prKfentia  conciliavk.  Icaque 
nefclas  mifefior  plaga  an  felicior  fuerk.  Ac  SVeho  fugse  ejus  ©piriione  ac- 
cepca,  refe&is  navibus,  quas  ante  quaftaverat  expedkionem  iri  Juciarfi  pa- 
rac.  Tunc  macer  Abialoriis  &  foror,  egregium  Virilis  ihduftriae  facinus  edi* 
dere.Siquidem  uc  Regis  cranficum  morarencur,  riavigia,quibus  crajicefe  de- 
ftinabac  ■,  nofturno  tempore  diflecanda  eufarunc.  Quafum  Sverio  fefe- 
cliohi  diucius  immoracus ,  euiiri  redincegracis  omriibus  ia  Fiohiafn  perve- 
niflec ,  Waldemarus  ccius  xmulo  occurrendum  exiftimans  ,  primis  eum 
jutiaj  liminibus  pfohibers  confticuic.  Quo  coghico  ih  Sialandiarh  fe 
conculic,  ejusq;  &  Scanix  populo  per  edidum  coritrado  ,  privacis  armis 

4©publiea  mifcec  duxilia.  fnterea  Waldemarus  incefturii  belli  fufpicatus 
evencum  ,  repetito  Vibefgo,  nupcias  agic,cum  uc  eos  facilius  fibi,  qui  Ca- 
nuco  ihilicaveranc,  adfciicerec,tum  ne  pulcherrim£e  fponiie  cafticacem  ho- 
ftibus  force  delibandam  fervarec.  Deinde  expedicione  coice  jufsa  Rahd- 
rufiumpecitj  Sialandiam  ,  quod  SVenoni  recepcaculo  efiecarmis  accen- 
«are  coufticuens.  Ex  Svenohis  quoq;  milicia  complures  ob  immane  eum 
fcelus  peroii,  Waldemaro  fe  jungunc ,  canci  facinoris  feacufn,  auxiliorum 
fomentis  profequi  hefas  ducentes.  At  Sveno  qUi  beflum  iriferre 
quani  exeipere  fpeciofius  duceret ,  magnitudinem  ariimi  fui  inira  uriius 
infulac  fines  concludere  nequiens  ,  navigiis  e  Fionia  Sialandiaq'ue  petitisj 

5*°ad  Jutiam  appulic,  iifdemq'ue  intra  Diurfaa  flumiriis  alveum  recipi  juflls, 
cum  promptiffimisequitum,  fub  dubia  oppidanorum  fide  ,  Vibergum 
conceflic.  Quod  ctfm  Waldemarus  pcr  cransfugarum  quendam  exper- 
tus  fuiflec,  auxiliaribus,  qua  pocerac  celericace,concradlis,ad  excurbandam 
hoftiuni  elaflera  ,  Saxonera  &  Jurifium  cum  nayalibus  copiis  miccic. 

M  QiLO=> 


MARUS  I. 


27g  SAXONIS   GRAMMATICI 

fvalde-  Quorum  aucoritatibus  moti  Sialandenfes,navigatione  reflexa,plus  propin- 
«juorum  monitis  quam  Regis  imperio  tribuendum  putarunt,  ejusq;  defer- 
tores  ,  quam  horum  hoftes  exiftere  maluerunc.  Verum  Fi©nenfes,apud 
quos  plus  Regis  quam  privatorum  refpe&us  valuit ,  ipreti  monitus  pce- 
nas  vapulando  luere  ,  pulfatiq'ue  dedere  fugam  ,  quam  fofpites  abnue- 
runc  Nec  quicquam  Sveno  malorum  argrius  tulit.  Poft  ha?c,  Hesber- 
nus  hoftium  confilia  eognofcere  juflus  ,  cum  prope  Wibergum  fufce« 
pca;  (peeulationis  gratia  perveniflec  ,  Svenonis  Randrufium  petencis  ob- 
viunicontemplatur  exercitum.  Igitur  ne  res  diligentius  quam  forcius 
explorare  viderecur,  praecedentium  quofdam  erTufius  obequicantes,  haftaio 
Validius  appetitos  militari  virtute  proftravit,  Quorum  equis  pbtitus,co- 
mitum  ope  per  devium  abftrahendos  curavit.  Tunc  Svenoniani  propin- 
quas  hoftium  copias  arbicrantes,arniatura  propere  fumpta  ,  lediffimisq'; 
equorum  confcenfis,bello  fe  praeparant.  At  poftquam  inaequalia  loca  per- 
menfis  profpe&um  planicies  dedit ,  folurn  cohtuentes  Hesbernum  ,  poft 
eum  prompriflimos  dirigunc.  Quibus  ille  voiueri  fifus  equb,  tanto  femec 
jncervallo  furripuic,  ut  interdum  quieti  defcendendo  cOnfuleret.  Cumqj 
infecutores  fruftra  fe  ejus  occupationi  inhiaffe  confpicerene ,  alloquium 
ipfius  fub  fidei  promiflione  eminus  vociferando  depofcimt.  Negac  eo-  , 
rurn  fe  colloquia  fufcepturum  Hesbernus,  quod  lubrica  fide  ferotihis  effe2^ 
temporibus  confveverint,facetiflime  e^s  perfidiam,  quam  recenter  Roskil- 
dia?  patrarant,  obje£taris.  F.x  quibus  Petrum  duntaxat,  coghomine  The- 
ma  ,  antiquae  focietatis  fiducia  accepca  fide,  propius  accedere  paflus,  curri 
fuper  Waldemaro 'pluribus  rogaretur  ,  reiiqui  incer  fe  equis  de  indu- 
ftria  concurrences ,  infidias  eifub  exercitatiohis  fimulacibne  cehdebant-.. 
Tunc  Petrum  Hesbernus,quid  animifociis  ellet,advercere  poftulac.  Ille 
fidem  fuam  commilitonum  perfidia  quaffandarri  vericiis  ,  ObVerfa  ha- 
fta  confixurum  fe,  qui  in  Hesbernum  irruiffet5exclamac.  Quortim  frau- 
dem  Hesbernus  per  ariguftos  divertieuli  receflus  ,  prarpropere  pbncis  cti- 
jufdam  crahfitu  praxlicurrit,iheentasq',  laceri  haftas  cufpidis  fua?  fruftraba-  3  9 
tur  objedti.  Qvumq',  eos  idencidem  dighis  perfldirc  conviciis  afFeciflcc, 
procui  inde  difcedehs  obvios  force  cbrhrnihtones  de  hoflium  infecucio- 
ne  edoci:os,propinquis  viasfruticibus  occu!tavic,fic  procinus  ipfe  equo  dif- 
filuit.  Qiii  vero  in  ejus  captionem  intehderant,nondum  hac  fpe  depofka^ 
curfum  dirigere  perfeverabanc.  Quibus  ille  procul  confpecfhs  eqvurri 
infllit,  ejusque  latera  crebris  de  induftria  verberibus  atcuridendo,  fidlb 
curfum  labore  confecit.  Igitur  infequCh  es  eonceptam  intercipiendi 
ejus  fpem  majori  cohamine  profequemes  ,  acrius  equos  urgere  ccepe- 
runc,  haud  dubie  ab  hoftibus  capiendi,  nifi  infidiantium  quidam  expe- 
clarionis  impatiens  ,  per  nimiam  occurfandi  cupidinem  ocius  late-4® 
bris  erupiffet.  Itaque  ex  uhius  proeurfu  datum  fibi  infidiaruni  indicium 
exiftimantes,  ad  focios  impigre  relabebantur,aliena  impatiencia  quam  fiia 
providentia  feliciores.  Ita  Hesbemus  riifi  fociorurn  imprudehtia  vetuit 
fet,  calliditace  perfidiam  ultus  fuiffet.  Per  quem  Waldemarus  hoftes  im- 
minere  comperiens ,  nondum  fe  committendi  belli  viribus  abundare  aori- 
fifus ,  jun&um  vico  pontem ,  ne  eis  pervius  foretpartim  difcindi  JMbec_, 
Itaque  &  tutum  militi  munimentum  ,  &|  opportunum  contrahendis  vi- 
ribus  fpatium  ab  amne  mutuatus  eft.  Cumq'ue  nec  Svenoni  cranfeundi 
facukas,  nec  Walderriaro  obviandi  voluncas  fuppecerec,  promptifllmi  ta- 
men  juvenum,  reliquiis  pontis  prster  imperium  occupatis,  jaculis  mifljli-/© 
busq';  cercantes  magna  fortitudinis  experimenti  dedere.  Quippe  quia 
congreflionem  locus  hegabat,  ad  aliquanto  mitius  pugnae  genus  juveni- 
lium  animorum  lafcivia  decurrebac.  Waldemarus  candem  gerendi  fi- 
duciam  belli  quotidiariis  copiarwm  inerementi*  adeptys ,  anu.e  alias  fu- 

perass 


HiSTORLE  DANICJE  LIB.  Xlltt:  5?$ 

feerato  hcftem  appetere  ftatuit.  No<fte  ver6,quam!belli  infeetttus  eft  dies,  rrjta& 
franatos  ftare  equos,  paftuq";  penitus  arceri  piaecepic,  ne  fatiecace  graves,  ¥^B  - 
«iiffu  hebeces  forenc.  At  Sveno  caftris  fata  complexus  ex  ipfa  agrorum 
ubercace  abunde  equos  refici  jubec  , ,  ignarus  ftomachi  farcinam  curfui 
Impedimenco  facuram.  Cumqj  Waldemarus  exercicu  in  aciem  digefto 
procedereticohorcem  armis  flgnisq  fulgencem  e  laccre  confpicacur.  Quam 
primo  hoftilem  racus ,  ex  ipcculatonbus  cognofcic  focios  efle,quos  mc- 
tuat.  Quibus  in  aciem  recepcis  fidencius  in  hoftem  rendebac.  Adeo  quip- 
pe  copiis  creverac,  uc  ne  a  decima  quidem  excrcitus  parte,  fignorum  ordi- 

S°nes  profpici  potuiifcnc.  Tunc  quibus  a  Svenone  commifla  fpeculacio 
fucrat,reverfi,immodieas  hoftium  vires  edoccnc,  facigandam  ance  nmlcicu- 
dinem,quam  fuftinendam  efle.  Fore  enim  uc  mulcum  ex  ejus  numeroco^ 
piisq;  dies  decraherec.  Citjus  eonfilii  falubncacem  Svenoni  admodum 
gratam  Aehonis  cujusdam  Chriftierno  procreau  cemeritas  reppulic.  Si- 
quidem  auc  pugnacurum  Regem,  auc  a  milicibus  deferendurn  efle  dicebac; 
quippe  qui  ica  iibi  confulere  nolini,uc  rem  familiarem  proprio  fpiricu  cha- 
riorem  hofti  impune  pocicndam  relinquere  cupianc.  Ad  haec  memorem 
efle  iubec,quocies  exigua  manus  mgens  vi&oriae  decus  acceperic.  Icaque  ii 
animos  fuorum  non  numerum  meciri  vehc,plus  fiduciae  ex  eornm  paucica- 

Bo*e ,  quam  mecus  ex  hoftium  mulcicudine  concipiendum  fuifle.  Praecerea 
aciem  eoncemni  poaus  quam  mecui  debere,quam  non  milicum  robur,fed 
vulg,us  iiierme  conftruxeht.  Hac  exhorcacione  Regem  falucari  confilio  de- 
pulfiim,  perniciofo  parere  coegic,  Ex  parce  Waldemari  juvencus  fcrrugi- 
iieis  fuccincla  cunicis ,  dexcrum  aciei  lacus  confecerac.  Quam  SVenonici 
ob  eXimiam  ferri  fimiluudinem  vano  loncarum  genere  exculcam  #aci,in 
eam  cohorcem  exercicus  fui  euneum  diftnnxerunc.  Ac  ubi  fpecie  dece-  , 
pcos  fe  videnc,  ab  his  ad  Regiam  phalangem  infukum  cransferunt.  Illud 
quoq;  memoracu  dignum,  quod  Waldemari  exercicum  cam  crebri  corvo- 
rum  greges  incervolafle  produncur»  uc  complures  fe  erectis  militum  haftis 

B  0  feriendos  objicerenc.  Medius  acies  intcreqnitabat  cantor ,  qui  parricida- 
lem  Svenonis  perfidiam  famofo  carmine  profequendo  ,  Waldemari  mili- 
tes  per  fummam  vindicla:  exhorcationem  in  bellum  aceenderec.  Coiv 
grefluris  fepes  frugum  ambicrix  obftabac  ,  quam  neucro  equicatu  pro- 
pcer  palorum  eminencia  acurnina  tranfcendere  pnsmrnence  ,  Waldemari 
pedices  disjicerc  aggrefli ,  pugnae  principium  edidertmt.  Qua  Svenonici 
levi  negotio  vicli ,  Kgre  fugam  moliebancur.  Quippe  cqui  noclurno  ad- 
huc  pabulo  onufti  perfeveranter  curfum  intendere  non  valebant,  quod 
facuritatis  moles  cicam  eis  lafficudinem  ingerebac.  Primipilus  ipfe  &  equo 
in  hoftem  converfus ,  fparfosq;  fuga  focios  ad  pugnam  capeflendam  hor- 

4©  tacus ,  tandem  circumfpedlis  nufquam  auxiliis,  fignum  humi  defixum  fini^ 
ftra  ccmplexus  ,  dextra  propius  accedentes  obtruncat.  Ad  ultimum 
memorabili  pugna  edica \  circumfufse  mulcicudims  viribus  iacefinus 
©bruicur.  Sveno  cum  paucis  ad  paluftria  force  fuga  perveniens ,  cum  lu- 
10  defidence  equi  veftigia  mergerencur  ,  pedes  icer  arripere  conabacur. 
Sed  ne  fic  quidem  ceeno  onus  ference ,  eciam  arma  depofuic.  Poftremo 
quanquam  fuorum  humeris  annicerecur,  fuprema  viftus  lafllcudine  CO- 
micibus  aufugere  juflis  ,  in  arboris  unius  radice  confedic.  Aded  quip- 
pe  eum  vires  defecerant ,  ui  ne  gradum  quidem  alieno  fubnixum  ad- 
miniculo  proferrc  pocueric.     A  quo  quidam  fuorum  per  ignaviam  difce- 

fOdere  omni  faco  criftius  racus  ,  ab  agreftibus  indagandx  prsedae  gracia  fu- 
perveniencibus  ,  ance  pedes  Regis  appccicus,oceubuic.  A  quibui  &  Sveno 
captus,cum  quis  eflet  incerrogarecur,  Regis  fcribam  proficebacur.  Agnicus 
randem ,  equoq';  ob  reverenciam  majeftacis  impoficus  ,  five  metus ,  five 
fpei  inftin&u  Waldemaro  fe  prsefencari  pofeebato     Hajc  ©rantis  sapuc 

A»  Xi  agfe^ 


2go  SAXONIS  GRAMMATICI 

pvalde-  agreftium  qnidarft  fubito  advolans  fecuri  prsecidit.      Cofpui  ejus  nullis 

MARUS  I.  funeris  impenfis  honoracum  ,  ignobili  fepulcurae  popularium  cura  roan* 

davic.     Ulvonem  bellocapcum,  Wibergique  cuftodiai  cradicum ,  Hesber- 

no  duntaxat,  quo  minus  puniretur,obftance,,capicali  fupplicio  Canuti  mi~ 

lites  affecere, fanguine  ejus  ducis  fui  manibus  parencandum  pucances.Pren- 

fus  quoque  Thetlevus  eum  ad  eculeum  abftraheretur,primo  culpam  apud 

captores  excufare  pergebat.     Poftremo  cum  fine  eftectu  precei  efle  co- 

gnofceret,  adeo  effccminate  fe  geffit ,  ut  virum  exuerc  vifus  ne  lachrymis 

quidem  abftine»et  aut  planclu ,  muliebremq;  animum  virili  corpore  clau- 

fum  confiteretur.  Itaque  prius  dedecore3deinde  morte  multatus,geminamx  5 

interfe&i  a  fe  principis  Manibus  pcenam  perfolvit.      Magnus  vero  po- 

ftcrioris  Erici  ex  pellice  filius,qui  &  ipfe  Svenoniani  nominis  acrior  quam 

juftior  defenfbr  exciterac,  cum  captus  ultima  fe  paflurum  arbitraretur,  fu- 

pra  vota  propiciam  vi&oris  clemenciam  expertus  eft.     Quem  Waldema- 

rus  iibi  a  captoribus  praefentacum,fub  refpe&u  coghationis  non  fpiricu  mo- 

do,  fed  etiamhonons  ac  poceftacis  increrhencis  donavit.     Cumq;  abunde 

eflet  impunitatena  tribuiffe  ,  etiam  liberalicacem  adjecit   :  ne  diftriclum 

ulcorem  ageiido,  plus  iras  qUam  neceflitudini  in-dulfifle  videfetur.     kaque 

lametfi  irsjuria?  fupplicium  deberetur,  propinquitati  falus  tributa  eft.     Igi- 

tur  non  minus  in  adverfario  affinicacem ,  quam  in  faucoribus  fidem  acque2® 

obfequium  Veneratus  ,  hoftem  amicis  pra;mio  xquavic ,    Jurifium  etiafh 

ut  fangnine  fibi,  ita  animo  obfequioque  conjun&um,  quod  optima  ipfius 

opera  adverfum  Svenonem  ufus  fuerat ,   tum  opibus ,  tum  etiam  honori- 

bus  profecutus  eft.     Cujus  fratrem  Canutum  pari  munifieencia  ad  prcr- 

fedura:  faftigium  recencer  evexerac.  Tum  vero  qui  Carmricge  militia:  comi. 

tes  fuerant  nohdum  hoftium  cladibus  concenti ,  commaniter  Regem  ad- 

etinc,uc  eos,  qui  Svenoni  lnterficiendi  Canuci  confilium  dederant,  profcri- 

pcioneprofeqnerecur,  oranccs.    Incer  cseceros  aucem  ,  Thorberni  pcenam 

cupidius  expecebant :  quanqaam  is,cum  aptid  Rahdrufii  pontem  dimica- 

reruf ,  prafencibus,  quorum  confilio  Canuci  catdes  commifla  fuerac,  huicS© 

fe  perfidia?  afRnem  negabac,  autores  ejus  acerrime  devovcns.  Ac  Rex  me- 

tuens,ne  fi  cotgentis  fhac  nebiles  exiiio  multaret,Canucum,Jurifiumq;  dti- 

bia  fide  fufpeclos^profcripcorum  adverfuhi  fe  armis  inflruerer:veniam  fon- 

tibus,  quam  armulis  opem  afferre  maluic.     Adultimum  infrantium  perfe- 

veraacia  viclus,  ne  a  Canmi  incerfectoribus  rerhiflius  ulcionem  exigere  vi- 

dereciur,  profsripcurum  fe,  quos  juffiffenc,  promific,  nec  alio  paclo  patria? 

redc!icurufn,qnam  fi  eorum  precibus  revocarentur,quorum  fencentiis  exi- 

lio  adacli  fuiflent.     Sciebat  enim  facilem  humahi  animi  ab  odio  adgra- 

riam  deflexurh  exiftere  ,  ac  plerumque  mortales  afFeclus,cum  ipfa  rerum 

varietate  confencire.    Nihil  enmi  in  his  cam  afperum  reperiri,  quod  cem-40 

pus  aut  cafus  Ienire  rion  poffic.     Cxceris  ejufdem  gregis ,  uc  iifdem  potius 

bonis  mihtifaus  ucerecur,  quam  in  eos  animadvercerec,  exoracus  ignovic, 

tancoq;  fe  ejus  amicitia  propiorem  exhibuic,  quarito  ipibs  ab  illius  parri- 

cidalis  commenci  confeieritia  remociores  aghovit_j. 

His  ica  compoficis5uc  regni  inicia  flrenuis  militiae  bperibus  aufpica- 
retur,  patriafnq;  tot  annis  piratica  laceratam,  acferme  terciaex  partead 
ficum  &  vaflitatem  ufque  redadam  injuriarum  ultione  reficerec ,  publica 
claffe  Mafnec  infulam,belium  Sclavis  facl:urus,aceedit.  Ubi  dum  populurri 
in  concione  exhortarecur ,  feniores  quibus  pro  foftris  dicendi  mos  erar, 
claffem  tuto  procefluram  negabant.  Nam  &  fuos  commeatibus  defici, /o 
&  hoftes  compercum  Regis  habere  propoficum.  Aucupanda:  ergo  oppbr- 
tunitatis  gratia  dilatu  opus  exiftere,  quoad  melior  gerendx  rei  facultas  in- 
cideret.  C^terum  non  parvac  temeritatis  eflc,  adverfum  providos  &  prse 
municos  armoruiQ  cxperirifortwriaiB,  Prsecerea  Ul  cam  Claflero  Panicura 

'  ■ "  pcniswl 


HiSTORUE  DANIC&  LlB.  Xlltt.  ||I 

Bfeftitos  coifTe  robwr ,  ,  quod  fi  periclitari  contingeret,  profedto  SelaVos  u-  WALvh 
Siitis  vidtoria;  beneficio  ,  Dania  pocituros, '  Nam  fi  res  parum  ex  fententia  M^as  % 
eederents,  nonnc  parriam  penicus  in  eorum  funere  pericuram  ?  Mijiime 
Igirur  um  prselio  dantae-nobilitacis  vires  impendere  debere ,  dumrnodo  vi- 
ttrices  paruin  gloriar,vi&a:  dedecoris  plurimum  fint  laturse.  In  hanc  fenten- 
ftiamtoxius  concionis  fuffragia  confbnabanc.  Cujus  arbicno  Rex  expedi- 
gionem  remitcere  eoaclus  j  propofitp  fuo  celerius  quam  cupidius  ceffit_i. 
Apud  qncm  Abfalon  m  navem  reg^eflum ,  defidiam  ejus  eludens,facetifli- 
sne  cavillaras  e&.    Nam  eum  folutae  expedicionis  caufam  perquireret ,  di- 

%oxiflecq;  Rex ,ne  tot  forces  periculb  objedtarencur.  Ergo,  inquic,  eum  igna- 
vis  &  ignobihbus  ceeptum  exequere ,  auc  proficue  vicfor  futurus,  aut  pa- 
riim  damnosc  vincendus  j,  quum  hullo  in  momentoviiium  internecio  po- 
sierida  fic.  Ica  lepidi  ingenii  adolefeens ,  indignacionem  fuam  ad  iherciae 
exprohrationem  fub  joci  fp«cie  eonvercic.  Qnx  cam  faceca  ejus  urbani- 
sas,tacicum  Regis  coifvieium  fuic.  Per  eadem  tempora  Afeero  Roskildeii-* 
fium  Antiftite  decedente,fuper  fubrogando  Pontifice  plebis  a  ciero  fufFra- 
gia  diffidebanto  Eadem  etiam  tempeftace  ,  dividua  Roskildenfis  populi 
conjuratione  j  eum  mucuis  csedibus  civitas  exundaretj  advenis  partim  cae- 
fis,  partim  urbe  ejedlis  ■_,  non  contenta  indigenarum  fbdalitas  aliemgenae 

jgoeonjurationis  partes  procriviffe  ,  etiam  in  eum  qui  Regium  numiffnaad- 
miniflrabac,  hon  tancumsedes  ejus  fbJo  aequando,  fed  eciam  bona  omnia 
diripiendo  ,  vefaniam  fuas  conflernationis  exercuic.  Tunc  Rex  ob  maje- 
ftatis  fua;  eoncempcum  acrius  civicaci  infenfus ,  cum  ad  excidiurn  ejus  ma- 
gna  provincialiLtm  manu  mrerecur  j  Hiiffis  ad  fe  deprecandum  legacis-j, 
ne  armis,qii3e  pro  pacria  ferre  debuerajj  adverfum  pacriam  uceretur,  inco- 
lumicacem  urbi ,  fufcepca  pecunix  p-adtione  donavic.  Quam  'continud 
placida  rnente  ihgreflus.,  Trinitaris  aedi  infervientium  pehates  intravir,  eo- 
rum  de  creahdo  Pontifice  fuftragia  -,  fuo  profecutus  aflenfu.  Quahquam 
autem  eiin  F.celefia  a .  majoribus  cohdita  acdocata _■,  juris  aliquid  compe- 

^bcere  videtecur,  nihil  fe  camCnadverfum  eam  auc  illicica  affeclacione  ,  auc 
infblica  eonfvetudine  prajfumpcurum  dicebat  s  facris  fiquidem  legibus 
caucum  nofTe,  ne  clerus  peculiare  eligendi  jus  Regali  impcrio  'obhoxium 
habeac.  Icaque  prsefenciam  fuam  haudquaquam  impedimenco  fuairam> 
quo  minus  eledtoribus  libera  fofFiagiorum  arbicria  maneant-  Tunc 
felerus  religiofam  ejus  juftitiam  fummis  gratiarum  adtionibus  profecucus» 
toncilio  exceffie ,  deledtum  curiofius  habiturus.  Cumque  cres  fpedtatze 
iopinioms  viros,quibus  quarcus  ob  vircucem  Abfalon  adjiciebacur,circum- 
Ipexiflenc  ,  ut  ex  eorum  numero  pociffimus  aflumeretur  ,  Waldeinarus 
tacita  fingulorum  fuflragiain  unius  tabulae  fegregata  volumina  referri  ju£ 

4°fit,fincerioremelediionis  habitum  ratus,fi  uniuscujusq;  voluntas  ante  ma- 
nu  quam  liiigua  proderetur:eveiiitq';  uc  omnium  fcripco  in  unam  coeunce 
ftncentiam,honoris  culmen  Abfaloni  decerneretur.  Qui  mox  Ancifles 
creatus,non  niinus  piracam  fe  quam  Pontificem  geflicparvi  sefcimans  incus 
religionem  tueri,  fi  foris  eam  perichtari  pateretur.  Neq;  enimminusiacro- 
rum  accinec  culcui  publicse  rcligioni»  hoftes  repellere,  quam  ceremonia- 
rum  cucelae  vaeare.Icaque  poncificalibvss  cedtis  majore  ex  parcefolo  arquacisa 
quo  pacriam  firmioribus  vallarec  excubiis ,  maritimam  aflidue  ftationem 
peragens,  habitacionis  ufum  interdum  afylvis  frondibusq';  mutuari  fole" 
bat.  Gujus  tam  hunnilis  manfiojconvulfos  patriae  penates  erexit.    Eloquen» 

$Qtix  quoque  ejus  praefidia  Sialandenfes  falutaria  fenferunt.  Namdomefti-' 
cas  eonciones  ad  vim  &  rixani  ufque  litigiofas,  moderatione  fua  ad  paca- 
tiorem  habitum  perduxic  Tantaq';  facundiae  ejus  ornamehta  fuere ,  nc 
cos  femet  ftohdicatis  damnare  cogeret ,  qui  eum  inertem  elinguemq';  cre- 
idideranc,    Nec  penS  duxic  duratos  gelu  fluciu?  hyberiui  fulsare  mvigiisj, 

4a  3  acyl- 


2g2  SAXONIS  GRAMMATICI 

rvALDE-  ne  ullum  anni  tempus  falutaribus  vacaret  excubiis ,  aut  infignis  ejus  Grgi 
aurus  i.  patriam  piecas  neceffitati  eedere  videretur.  Itaque  non  minus  patriar  paren» 
tem  quam  Pontificem  egit,  militia?  &  religibnis  fociaco  fulgore  confpicuus, 
Prima  illi,pridie  quam  Palmarum  folennc  inftaret,apud  Borlundam  vicum 
adverfum  Sclavos  congreffio  extitic.  Nunciata  namque  eorum  irruptio- 
ne ,  clientela  duntaxat  fua,  quac  decem  &  oclo  militum  numerum  exple. 
bat,  inftruclus ,  adverfUrri  quaruor  &  viginci  navium  copias,  ut  periculofo» 
ita  fclici  certaminc  dimicavtC»  Cornpluribus  fiquidem  adverfae  parcis  eqUi- 
tum  fufis,  pedices  ferme  bmries  bppreffic  Nec  in  tanco  diferimine  quem- 
piam  ex  fuis  praJcerunum  amifit,Pbncificatum  &  militiam  pulchemma  Vi-s  © 
efona  aufpicatus.  Paucos  ex  hoftibus  arma  fpoliaq';  fugae  liberius  ineun- 
dsc  graria  per  ignaviam  abjectantes,  juntta  campis  fylva  fervaviL.. 

F.odem  anno  civitas  Armfienfis  acerrirnis  piracarum  ineurfibus  affli£ta 
prodicur.     Tunc  quoque  Falftrenfibus  paucicacem  fuam  adverfus  infini- 
tam  Sclavorum  claflem  publica  municiorie  tufchtibus,  cum  forte  pincerna 
Regis  ad  alia  negotia  obeunda  in  eam  proviriciam  rriiflus  communi  obfi« 
dione  premeretur §  fjfoviricialium  quidam  arbicfis  Regis  fegriitiem  expro- 
brando  dixiffe  fercUf  :  prioffcs  Reges  in  talis,pfasfencem  vef 6  in  prima  pc- 
dum  parte  calearibus  affvcviffc.    Quod  dicf  um  pinccrna  defidiae  confcien- 
tia  provocatus,  maligna  animi  interprctacionej  Regiis  auribus,modo,  quo2& 
non  debuic,  inculcavic,  &  quod  fuae  eoucumeliaE  erat,in  majcftatis  oppfb- 
brium  tranftulic.     Alia  quoque  haud  leviori  cfiminacione  adverfum  Fal- 
ftrenfes  afperatufri  Regis  animum  inflammabacunius  prxcipicis  lingu»  ve- 
hcmentiam  univerforum  excidio  mulcare  cupiens.     Siquidem  impiiffi- 
fnam  eis  prodicionis  hoxam  affixic,  quafi  corifiliorum  omnium  adverfum 
Sclaviam  conceptortirri  indicia  ad  eam  cranfmiccere  folicis,familiaricacem- 
q'ue,  quam  interdum  coriciliaridas  fibi  falucis  gratia  ad  hoftes  habebanc,  in 
crimen  dcdiicens,obfequia  timori  potius  quam  charicaci  erogabar,perfidia?- 
q'ue  deputabat.  Nam  5c  capcivos  a  Sclavis  fibi  comnoiflfos  iri  cuftodia  afler- 
vare,  &  plerumq;  patfiae  arma  rhecu  potius  quam  berieVolericia  adducti ,  la-3  i 
eo  hofiibus  ritincib  prjeCurfere  confVevefant  ^    fcilicec  ut  falutem  fuam 
quarh  Vifibus  prbtegere  nequibanc,falcem  beneficio  fnUnifenc.  Hujusicaq; 
peftifefa  Rex  exfioftatiorie  corfupcus  ■■,   feliquias  Falftrije  ferrb  penicus  ex- 
haurire  confticuic,atq;  ad  id  pefagendum,  Sialandia;  duntaxat  minifterium 
fufficere  credidit.     Abfalorie  ergo  Orientalibus  infulae  copiis  praeeffe  juflb, 
Occidencalcs  ipfe  duclare  ftatuic,  ingencibus  paffimj  exiguisq';  navigiis  ex- 
ercicum  trajedurus.     Ac Sialaridenfes ,  quod  curn  Falftrenfibus  diucirias  ac 
vehementes  inimicitias  gefleraric  ,    accepcas  injurias  communibus  armis 
penfare  cupiences,  ultfb  imperium  obfequio  prascufrebant,  Isecari  Regsm 
fibi  adverfum  aemulos  belli  ducem  autoremque  futurum.     Sed  hunc  ejus-f© 
errorem  finiftris  monitis  concitatum  ,    forcilnje  violencia  felici  remedio 
praecucufric.Nam  cum  Rex  magriis  viribus  fuccindtus  ,   icer  ingredi  vellec, 
apudRirigftadiumfubita  febri  impiicitus,Abfaionem,remiffis  Copiis,  ocius 
adfe  Venire  jubec.     Ita  peftiferae  Regis ,  molitioni  opporcuna  valitudinis 
conquaffatio  remedio  fuii.     Necminus  Waldemariinnoccncix,  quamin- 
foncis  populi  faluci,miflo  ccelicus  languore,confulcum-    Quam  pofro  tunc 
non  folum  deformem,fcd  etiam  friiferabilem  rei  Danicas  ftatum  fuifle  cre- 
dendum  eft,cum  foris  hoftilibus,iritus  Regiis  armis  appeteretur?  Quis  Vevo 
divino  numine  effeftum  ambigat,nc  patriac  Imperator  futurusin  ipfb  penc 
fulgoris  fui  priniordio  regnum,  quod  exhoftium  manibus  erepturus  erat,^ 
obrueret?  Quia  patriae  habenas  tenenti.difficillimo.mofbo  quam maximo 
facinori  implicari  fatius  fuit.     Itaque  languore  indies  acrius  graflantei  Ab- 
falon  pro  faluce  Regia  votis  excubard  nori  deftitit.     Ad  ultimum  veluti 
Jemedii  defpecatiene  perfufusj  gusq  nnicum  in  virtutc  divina  auxilium  re- 

ftafi 


HISTORLE  DANICJE  LIB.  Xllri;  283 

ttareanimadverteree,  ad  eam.  propiriandam  fumma  curh  examinatione  WALnfe. 
Voca  pro  xgrocoriuricupaturusacceffic  :  divinamqs  rem  facerdocali  v&±'MMEUS.  *' 
amiciiis  rite  peregit ":  facrificia  deinde  legitimis  verbis  eonfe&a  ad  acgrum 
■detulit,ac  pene  exariimi  delibanda porrexir.  Quibus  ille  refectus  ,  conei- 
riuo  oborco  fiidore ,  bonac  valecudinis  habicum  fecuperavit.  Anciftes  ta- 
irien  adliuc  de  ejus  corivalefcencia  dubius,  languore  ex  moleftia  cancraclo, 
repence  corporis  firmicate  defici  ccepic.  Ac  riifi  ccelefte  remedium  affulfif- 
fec,fpes  carica-  indolis  in  ipfo  brcu  fuo  occubuiflec.  Sed  nec  illi  fanitacis  alie- 
nacio  impedimenco  fore  'potuic,  quo  mirius  curam  Regis,  quam  fofpes  gef- 

*oferac,  arger  cxfequerecur.  Racus  fiquidem  emendacam  ipfius  valecudinetri 
ririfci  niincio  corrumpi  fjoffe ,  affectionem  fuam  ei  nunciari  prohibuic,  ne 
fubita  ariimf  criftiria  implicatus  in  priftinam  peftem  relaberecur.  Sofpitace 
reddica,  ambo  cam  exicialis  propofici  incerpellacori  Deo  faluberrimae  ad- 
monitionis graces folvebanc .":  /errorisque  eos,non  finerubore,  pcenicencia 
fubiic,cogicacae  irijpiecaris  efFefturris,  'diviriae  animadverfionis  beneficio  fub- 
lacum  effe  gaudences.  Salubriori  icaque  fentencia  animum  amplecfence  a 
civium  periculis  adhoftes  ufque  laceflendos  ftudium  traduxeruac. 

TtiricRcxi  Abfalonis,Petri,Sunonis,&  Hesberni,quipociflimum  coh- 
filiis  ejiis  praeerarit ,  pruderitioribus  monicis  informaeus,ciciore  quam  ma« 

Sojoreexereicu,  bccukoq;  magis  incurfu,  quam  aperca  clafle  expedicionis  in 
hoftem  agerilaB  confihum  cepic  :  cum  mulco  facilioris  fic  riegocii  inopina- 
tos  quam  providds  oppugriare ':  &  plerunque  praevalidx  mulcicudinis  fen- 
tentia  "falutaribus  majorum  juflis  obriici  foleac ,  apud  quam  plus  virium 
Sclavici  nominis  terror  quam  regium  pomdcrec  edi&um.  Idcirco  aucem 
perpaucos  hujus  rei  alrbicfds  adfcivk,  quod  fcirec  quaecuhque  ferrogerun- 
tur,pubhcis  viribus,fed  pnvatis  oonfiliis  admiriiftrari  oportere.  F.c  quoniam 
de  Sialandcnfiuiri  riihil  obfequio  dubicabac,  Scanieaj  claffis  ducefn  agere 
prseoptavic.  Cumq'-,  nondura  intcgra  valecudine,  Scanienfes  Lundiae  con- 
tractos  expedicibnis  folicicarec  ediclo»  Maximus  Poncifex  Eskillus  (riam  ei 

io  cxteri  proloquium  deferebant)  negabat  in  expedico  riaves  eife,quibus  carh 
fubito  juffum  peragerecur.  Cumq;  Rex  obtemperantibus  gratiam,fuperfe- 
dencibusiramfe  repenfurum  dixiflet,  tantaq;  propofici  cupidicaccperfu. 
fus  eflec,  uc  unico  profkifci  navigio  quam  expeditionem  remiccere  mallec: 
Eskillus  indubicacs  voluncacis  ejus  firmicace  comperca ,  non  folum  confi- 
lium  probavic,  fed  etiam,  qui  Regi  comites  deeflenc,admodum  execracusi 
fua  eum  riavi,  impenfaq;  excepic.  Jampridem  enirii  Regem  expedicionum 
diflvecudo  aavigio  fpoliaverac.  Poftremi  Lalandenfcs  ac  Falftrici  in  elaflem 
coire  jufli,  ne  longa  p.raefciencia  edocli,  furtim  ad  Sclavos  imperacac  rei  in- 
dicia  deferrcne.     Ac  ubi  Landoram  clafle  pervencum ,  Rex  fpedlandi  exer- 

r40cicus  fui  avidus,  in  campo  copias  explicare  confticuic,  uccocas  vires  oculis 
fub)iciencfo,an  ea  manu  tuco  bellum  commiffurus  viderecur,afpicerec.  Ab 
hujus  hctoris  coritinenci  longior  arenx  cradus  brevibus  abfciflus,  curVatis 
anfraclibus  portum  riavigiis  Facit,ita  humilis,ut  veniente  a?ftu  lateat,  abfce- 
dente  vifatur.  Kam  vadofus  ejus  inrroicus  diffufiore  fpacio  bpacas  alcicu- 
clinis  uridas  includic.  Sed  quoriiam  hunc  locum  cunfti  Danorum  Reges 
vaniflimi  erroris  delirarriento  fufpecT:um,perinde  acfacaiem  cavere  confve- 
Verant,  proximo  porcu  univerfi  agminis  apparacum  curiofiffime  conrem,- 
placus  eft  ,  adhibitis  qui  militiae  rudes  rei  bcllicze  documentis  imbuerenc, 
quacenus  vircs  fuas  pocius  folida  bculorum  fide ,  quam  c«co  aeftimationis 

^O augiirio  fneciretur.  Huic  milicia  fpeculacioni  qUacuordecim  diebus  in- 
tcncos,  major  corrimeacuum  jpars  otio  confumpca  defeserac.  Egreffis  por- 
tu,cranquilla  toto  fnari  navigatio  iricidic.  Sed  uc  taciti  improvifiq';  appel- 
lerent,remigiis  eam  quam  velis  inftruere  maluerunt,Abfalone  cum  fepcem 
navibus  prasrhiffo  >  qui  Rugiaai  liccoris  excuffius  indngaret  acceflum.    Si- 

Aa   -j»  quidcfli 


3g4  SAXONIS  GRAMMATICI 

VfAt.DE-  quidcm  Areori  eppidum  vetufto  fimulaeri  cujufdam  cultu  inclytUSJjigfisl- 
marus  i,  rjs  incolis  incendio  tentare,  cunelosq';  ejus  pracfidiem  petituros  ex  impro^ 
vifo  opprimereftatuerunc;  munimentum  quidemhabitatorevaeuum,  fk- 
rarumq'i  duntaxat  clauftris  flrmatum  ;  exiftimantibus  indigenis  parum  hu= 
manse  tutelse  egenum  ,  quod  prajfentis  numinis  excubiis  efTet  vallatum* 
Summa  vero  contracla:  claflis  ordine  digefta,  ducentarum  &  fexaginta  na- 
vium  numerum  reddebat.  Abfalon  exequendec  fpeculationis  gratia,cum 
propemodum  ad  Rugiam  perveniflet ,  indicantibus  nauris ,  cognofcit  Re- 
giam  navem  fubito  remigium  velo  murafle  :  miratusq'ue ,  quidita  caetera 
ciailis  incederet,  quae  paulo  ante  velis  ,  quo  occulsior  navigario  gereretur,1<S 
abftmendum  condixerat  i  poftquam  eam  afracuto  declinare  eognovit^& 
jpfe  aon  fuppetentibus  propofici  fociis,  per  fummam  animi  confufionera 
puppim  uicimus  vertit,  Regemq';  Mpnenfium  in  portu  recepcum  moeftios: 
quam  libentior  comes  petivic  Qyjppe  quia  ccepti  comicibus  deficieba- 
tur,indignatus  opcimam  gerendae  rei  facukatem  omitti,  cum  &  aeris  favor 
&  militum  arridebat  alacritas,  ab  inchoata  navigarione  aegre  proram  aver- 
tit.  "  Hunc  Petrus,Sunoj  &  Hesberaus,  cum  quibus  Rex  eonfilia  fua  parti= 
eipare  folebas.race  egreflum  exeipiencesstam  deformem  Regis  ab  utili  iliu- 
ftticjue  confilio  defeclionem  anxie  querebantur.  Quos  tandem  Rex  ob- 
viam  fibi  venire  juflbs,  ubi  triftes  animadvertit,  admirans  cur  eo  vultu  ef 2® 
fenc;vifum  fibi,  inquit,ne  tarda  &  intempefliva  navigacio  proferretur,  cue- 
fum  ejus  ad  mfulam  fuifle  fleclendum,  mane  cundta  commodius  executu- 
ro.  Quippe  dies  labori,  nocles  quieci  familiares  exiftere.  Cumque  nul~ 
lum  ab  amieis  refponfum  darecur ,  caciturnicatis  admiratione  permotus,, 
proferre  cos, quas  fentiant, imperac.  llli,  qua;  invicem  coiatuliflent,  Abfalo- 
nem  proponere  jubent.  Tum  ille ,  quid  miri  eft,  inquit,fegnes  haefuare 
Voces,  quas  ingenti  mceroris  pondere  obrutas,  quafi  fauce  obclusa/lacens 
animi  ftrangulaCa;gricude?F.nimvero  vicem  tuam  ad  igraominiam  vergere 
confpiciences  ,  interno  mencis  luclu  perfundimur.  Qwippe  imperii  jus 
obfequio  mutas,  paresq';  quibus  prseefle  debueras,utiliflimis  confiliisfpre-3<2> 
tis,  eorum  monita  confecfando ,  qui  in  jequo  ponunt ,  pulcherne  rcrum 
tuarum  curfus  an  deformis  exiftac.  At  poftquam  fins  collega  aut  armulo 
regnare  ccepifti ,  altera  nunc  cxpedicio  gericur ,  nec  illius  remiifio  quam 
hujus  fcedior  apparec.  Siquidem  fumma  rerum  opportunitare  contem- 
pta,parvuias  commcatuum  rcliquias  habentes  ociofis  navigationis  exceffi- 
bus  excufabilem  reverfionis  titolum  quanimus :  &  cunx  nullis  urgeamur 
obftaculis,ignaviam  noftram  neceflicacis  nomine  cenferi  cupimus.  Hifce- 
ne  pacriam  operibus  vindicandam ,  ralibusve  regnum  ingeniis  aufpican- 
dum  duxifti  ?  Si  vero  maris  fkvitia  navigationem  interpellari  contigerie* 
quid  fupereft  nifi  ut  neceflitatis  imperio  cogente  domos  inglorii  peta-4^. 
mus,  teterrimis  effceminatae  mentis  opprobriis  infedlandi  ?  Haec  &  fimilia 
tum  moleftia;  ftimulis,tum  fiducia  familiaritatis  evedtus,per  fummam  Ver- 
borum  acerbitatem.  apudRegias  aures  eloqui  non  dubitabac.  Quanquara 
autem  Rexadverfum  didiorum  ejus  liberacem  acrius  exarfiflet,  tamen  nc 
rnonitorem  impudentius  avertere  Tidererur,magnitudinem  irse,quam  vul- 
tu  tefte  conceperat ,  moderatione  fua  ad  leve  &  tolerabile  refponfum  de- 
flexit,  dieendo  complures  operum  fuorum  teftes  cxtare,  nihilq'u«  tam  for- 
titer  ab  Abfalone  geftum ,  quod  fi  nondum  virtute  aequaverit,  adhuc  fatis 
aemulari  non  poflit.  Ncc  plura  eloqui  paflus ,  cymba  navigium  rcpetivir, 
fubjungente  Abfalone  haudquaquam  eum  utilia  fvadenti  fuccenferc  de-f® 
bere  ,  cum  aliquanto  fatius  fit  apertis  amicorum  monitis  inftrui,quam  oc- 
culcis  amara;  fugillacionis  morfibus  obtrectari.  Poftera  nocT:e  coneitatum 
acrius  mare  eo  cempeftacis  exceflic,  ut  Regia  elaflis  non  portu,non  aneho- 
m }  quo  minus  fparfa  pelago  disjiseresur ,  rcCGnctiri  pocueriE,    ^luila  tx, 

pacta 


■HISTOfclA  DANICJE  LIB.  XTttl  28? 

parte  remiifior,eedem  aeris  habitu,  quatriduo  perfeveravit.  Quaj  rts  iram  vvAtt>& 

Regis  adverfum  Abfalonem  accenfam  magnopere  delinivit,     Sed  quod  ™^?^  !• 

-jam  corde  falubre  deprehenderac,  voce  fateri  erubefcebat»  jpudore  ferum 

animi  ejus  intelle&um  celante.  Nam  interim  nulla  ad  amicoscommunio- 

ne  habita,  poftridie  pr<edicios  viros  forte  littori  infiftentes  acceffit,comiti- 

busq;  propius  accedere  Vetitis ,  concirationem  animi  fui,  inquit,  tamecil 

diffimuladoneuti  vellet,  iracundis  oris  nocisprodicam  efle ,  parum  qui- 

dem  admiratione  dignum,  ciim  confultands  Voccm  monitis  potius  quarn 

contumeliis  excipi  deceat.     Quardam  tamen  ab  eis  fapientius  ,  quam  tem1* 

"l  o  peftivius  di&a,qua?  fi  nnte  triduusn  proiata  fuiflent,ingentis  mali  materiam 

,  praecurrere  poceranc.  Seras  quidem  monitoris  partes  effe,quse  rem,dum  in 

arbitrio  eft,  negligencius  obeunt,  exaftam  folicicudine  profeqvuntur.     !n- 

emendabilia  autem  corrigere  vellcproximum  amentiar  errorem  efle.  Fru- 

iftra  igitur  fe  convitiis  attencacum  fuifleycum  &  irrevocabiles  prsetericorurh. 

evencus  exiftanc,  $r  plerumque  animi  commotio  parum  cum  ratione  con- 

fentiac.     Ortura;  Vero  tempeftatis  fevitiam,abfque  cceleftiummonicis,hu-' 

mano  pradagio  comprehendere  nequivifle,neque,quin  eadelic~torum  pce- 

nas  lueret,dubitare.  Quam  ob  rem  aurhacura;  ignoranciam,aut  improvific 

hecefiitatis  violenciam  vicio  fibi  verti  hon  oportere.   Omiflis  igitur  prsete- 

•2bncorum  querelis  ad  cempeftiva  rebus  conftiia.,  animum  ©peramq';  devo- 

care  par  efle.     Malle  enim  fe  fpiritum  fpecibfb  exku , quam  expeditionem 

'deformi  redieu  rlhire.      Tunc  Petrus  Abfalonis  fencenciam  aliquanto  le- 

"niori  rrionitorum  genere  profecucus ,  doceE  heminem  Regum  fidas  ami- 

corum  voces  infenfis  auribus  excipere  convenire,  cum  fepe  clari  illuftres- 

que  viri  fpreci  lalucaris  oohfilii  pcenas  perniciofa  morce  pependerinc.   CaS- 

cerum  aura,dum  faveat,ucendu'm  effe ,  quod  ejus  anceps  incercaq';  variecas 

exiftere  foleac.     Suftinendum  itaque,dohec  tempeftatis  immenfltas  ad  cb- 

ierabilem  remigiis  habitum  concidat.    Adhuc  enim  tridui  "commeatus  fu- 

perefle,  exiguoq';  craje&u  hoftes  accedi  pofle.  Quod  fi  prjefenci  alimento- 

Sbrumbpe  deficerencur,aliaarmis  efle  pofcenda.  Oportere  ergo,mox  uc  uh- 

das  remigio  habiles  viderinc,  fparfam  bcius  uniri  claflem,  incefluramq';  fb- 

ciali  remigio  progredi.     Quippe  navigationem  omnem  hoc  alacriorem, 

'quo  xquabiliorem  exiftere.    ilex  monitore  laiidato  Abfaloni  ipeculandaj 

•  •tempeftacis  ofEcium  mandat,fibi  cumprimum  eam  remigii  patientem  ad- 

Verterec,indicaturo.  Abfalon  cupide  preecepto,  quod  fuis  monitis  extude- 

fat,obfecutus,  nofte  poftera,  aura  fenfibilicer  impetum  remiccente,  eventu 

gavifus,ancelucano  tempore,pera£tis  divinis,  ad  Regem  pervenicnuncian- 

do  tempeftacem  ex  parte  collapiam,  poflibiiem  quidem  profeclieni ,  fed 

difficilem  fore,  nec  nifi  fumma  cum  remigii  difficultate  navigationis  ca- 

40  pacem  exiftere.  Refpondente  Rege  moras  effe  rumpendasb  per  ludibriurri 

fubtexui?,  puichre  fe  operam  impenfuros,  fi  navigationis  medietate  con- 

fecla,unde  folveranc ,  fint  reverfuri.     Cujus  didti  proclivicas  tametfi  joco 

mordaciorvidererur,  in^ens  Regi  eapeflendaj  virtutis  pracbuit  incicamen- 

turn.  Lepida  tarneh  irrifione  non  caruit,  fubjungente  R.egc,reverteiatcm 

fe,ex  eo,qua;inSciavia  gerancur,pofle  cognofeerc.  Principio  claflis  Ijetam 

alacremq';  navigacionem  pleno  fidueix  remigio  proferebat.     Nam  incra 

propinquse  telluiris  anfraiius  aurs  vis,quse  aperto  mari  [licentius  incum- 

bebat,  latentium  undarum  habicum  afperare  hon  poterat ,  terreni  tradus 

obftaculis  undique  fecus  incitatiorem  fiucliuum  allapfum  arcentibus.     Ai 

yo  ubi  in  alcum  dirigi  navigia  ccepere',  incolerabili  pene  tempeftacis  oceurfa 

excipiebantur.    Anciftes ,  he  forciffimos  monicus  fuos  parum  juflo  conatu 

proiequi  videretur ,  ingenuo  pudore  firmaeus  perfeverantiffima  remigii 

obluctatiane  quafi  eum  neceffitate  certabacRegemq';  virtutis  semulatione 

proveclum»  ccepci  fwi  gojiaiterii  exifta  goegic,  lEaque  ieat.il  fc  inhabilis  ac 

pene 


i&6  SAXONIS    GRAMMATIOI 

prALDE-  pene  inconetfla  navigatio  hinc  feviente  mari ,  inde  eiaudicanfe  rermgi« 
mjrus  i.  £ujc>  pa  fteti  repugnantis  violentia  Regiam  havem  adverfis  undarum 
molibus  implicaram  ,  per  fummam  proceflarum  afperiracem  laxaris  pro- 
pemodum  compagibus  difiungi  coegic.  Quo  vifb  Rex  rum  vicandi  pe- 
riculijCum  eciam  complendas  navigationis  gratia ,  cuciore  excipi  cupiens9 
Ingimari  Scanienfis  racem  propius  adeffe  juffam,  enfem  dexcra  >  fignumq; 
lajva  corripiens,  ut  cemerario,ica  profpero  falcu  involac,earnq';  remis  acrius 
citari  juber.F.skillum  virtucis  pertinacia  aliquamdiu  fubfequi  conacum,affe- 
tlumq';  Regis  quam  debilicatem  navigii  fui  propeilfius  intuencem ,  parcim 
Regias  vocis  prohibicio,  partim  referca  periculo  neceflicas  revercicompifl-I^ 
lit.  F.o  vifo  ,  complures  reverfionis  occafionem  ab  erroris  fimulacione 
mutuari  ignavia  docuic.  Quibus  tamen  erroris  commentum  patrocinio 
fore  non  debuit,  cum  Regem  navigium  ,  non  icer,  mutafle  tranflati  figni 
indicio  liquere  potuerit.  Notinulli  quoqne  conquaflacioribus  navigris 
invici  relabebantur,  quodhifdem  compagum  firmicace  defeftis,  concitati 
nlaris  incurfum  fufhnere  nequibanc.  Qui  vero  procedere  perfeverabant, 
ue  viribus  6orporis  labores  concinuati  fufficere  poflenc,  edendi  navigan- 
diq';  paritcr  officio  fungebantur.  Ne  enim  navigationis  curfum  vel  par- 
vuld  remigii  incermiflio  morarecur,  dextra  remcs,l;eva  cibos  cra&abant. 
F.xigua  claflis  pars,  Abfalone  duce,virtutis  &  gloriae  arroulancior,  inuficata:^® 
tempeflatis  fxvitiam  ineredibili  remorum  ceur.mine  fuperavic,  obliscta- 
tumq';  pelagus  infacigabili  permenfa  navigio ,  fora  ancelucana  ad  infiilam 
Hychim  ,  ipsa  quoque  neceffitate  fupcrior  ,  appulit  Tunc  Abfalon  ne 
quid  inexcuflum  omitcercc,  per  Wechemannum  piraticae  operibus  clarum 
officio  fpeculacionis  addit~turn3&  porcushoftilibus  navigiis  vacuos,  &  Ru- 
giam  nihil  hoftile  metuentem  cognofcic.  Nam  armenca  fecuris  cuflodi- 
bus  pcopcer  lictus  errantia,  inopinatos  mcolas  effc  fidem  fecere.  Rex  Jan- 
guido  remigio  feram  navigacioncm  emenfus ,  obtenco  porcu  procinus  in 
Abfalonis  navem  fe  conculic ,  farigatumq';  cardio  ac  vigilia  corpus  fomno 
excepit-  Reliquias ,  qux  cum  eo  frecum  fuperaveranc,  annumeraca?,fexa- %o 
ginca  duncaxat  navigiorum  claflem  explebanr.  Duo  cunc  Haliandenfes 
nacu  quam  animis  nobiliores,  paucitatem  fuam  indubicaco  periculo  obk- 
tam  raci,  navigio ,  quo  communicer  urebancur,  Abfalonem  pecebant,  feq; 
^nepropero  Regis  alloquio  opus  habere  dicences.  Poftquam  fomno  eum 
acquiefcentcm  audierant ,  ocius  excitari  pofcebanc  Abfalon  falutarem. 
cjus  quicrem  importune  rumpendam  negans,  qusc  afferrent,  Regem  exfe 
cogniturum  affirmat,  Tum  illi  conquaflationem  navigii,  inopiam  com- 
nleatuum ,  longinquitatem  reditus  praetendences ,  opcimarn  fibi  navigacio- 
nis  faculcacem  prefperanribus  vencis  irtcidiffe  dicebant,  qu^d  quibus  ad- 
VCrfis  aegre  procefferaiu  >  fecundis  facile  reverci  poffent.  Quam  ob  rem4$ 
eorum  fe  beneficio  uti  malle  s  quam  caflam  &  inutiiem  expedicionem  a- 
gcndo,'auc  navigii  vicio,  aut  inediag  malo  perire.  Quos  Abfalon  non  fb- 
lum  deformicacem  propofici  fpeciofb  confilio  aiutare ,  fed  etiam  quo  mi- 
nus  fe  probris  objicerenc ,  honefto  filencio  fupprimere  jubec ,  ne  cam  pu- 
dendx  voces  alienis  auribuj  excepcae  ,  inexpiabilem  cis  cimidicacis  nocarrs 
inurerenc.  Icaque  enervis  &  effbeminaci  animi  crepidacionem  5  falfo  cau- 
faruiii  commenco  colorare  eos  afleverabac,  docendo  facilia  refedunavu 
giafore,  &  opim*  commeacuum  fupplenoenca  perpracdam  Jace  pacencem 
levi  negotio  confcifci  pofle.  Casceriim  ipfos  famam  &  opinioncm  fiiam 
graviffimo  crimine  corrupturos  ,  fi  Regem  apud  hofles  in  tanca  fuorumj1© 
paucitate,fine  refpedtu  pudoris  deferere  fuftihuiflcnc.  F.  quibus  alcer  do- 
mi  fe  negocia  Regia ,  quac  fumma  cum  celeritate  exequi  neeefle  haberet, 
matiere  fubtexuit.  Contra  Abfalon  fimulationem  cjus,  quia  blandimen- 
tisnequibac?  minis  difciuere  eupiejis »  cos  qui  m  expediciQ»e  folvcodst 


HISTORDE  DANICfc  LIB.  XHIt  2g7 

plus  arbitrio  fuo  quamRegiae  indulferint  reverentiae ,'  non  rantum  borio-  vrAlbb. 
rum,fed  &  lucis  ac  fpiritus  ereptionem  patria  lege  mericos  aftruebat.  Sed  '^mus  f. 
he  ea  quidem  periculi  denunciacione  ,  quo  minus,  favencem  navigatiohi 
vencum  velo  colligerenc ,  imbecillitacerh  eorum  durare  trepidacioriemve 
corrigere  pocuic.  Difcedences  icaque  execracione  &  convicio  per  fum- 
mam  verborurri  acerbicacem  infequi  peffeveravic.  'Qupd  cum  experredrus 
Rex  ex  Abfalone  cognofcerec ,  cam  impudences  &  improbos  defercores 
pcenas  fibi  luieurOs  jurabat.  Corifcehsa  deinde  uifula,accerficos  baVigio- 
rum  redores j  agendorum  perconcacione  fbllicitai.     Corhpluribus,  iic  fe- 

io  deacur,expedire  vifum,  quod  cutb  hoftem  laceffere  hequearit.  PJacitiVram 
Rex  fibifencenciam  afErmabac,hiii  ea  res  &  gravis  pacriae  rubor,  &  ingens 
hoftiurh  incitamencum  exifteret.  Nam  &  eos  Danicae  expedicibhis  prafen- 
tiamex  caftrorum  veftigiis  comp-erturbs,&  claridenmam  ejiis  reveriiohem 
itimiditati  duncaxac  impucacuros.  Hujus  rrei  caufa  periculo  fe  quarh  ru- 
bori  pacere  malle,  haudquaquam  prbram ,  nifi  iaceflico  hcfte,  VerfufuiXL-;, 
Praererea  fe  eorum,  qui  fimulata  havium  fragilicace  defeceranc,ighaViam 
aequaturbs,fi  quos  labore  vicerant ,  virtute  non  fupefarehc-,  dofnbsq;  im- 
pehfa  male  navigaciohe  repecerenc.  Tunc  Wecliemannus  incaifcas  Ru~ 
'giae  res  reeenci  ipeculacione  expercus,  admbvendas  litcori  cbpias  fvadec :  fi 

2oignari  incolae  fuerinc,  impurie  praedam  caedeniq;  facturas  fift  proVidh  cbn- 
feftim  abfque  difcrimine  redicuras :  Ucro  aucem  mbdo  fe  geranc,'  pef  arah- 
tiuni  morem  deprendi  pbffe  affeverabat  :  qui  cum  primam  diurhae  bperae 
parcem  exegerinti  qa'6  ad  iabOrahdum  fiahfc  Vc./etibres ,  fopoii  fe  pfoftef- 
here  foleant.  Hunc  verb  non  nifi  mecu  vacuis,  alcaquc  fecurftate  firrrYa- 
ris  obrepere  folitum.  Caeterurri  nemine  taiium  dormiehce  repercb,  pra3- 
caucae  gentis  indicium  aceipi.  "QuemRcx  piracicb  pocius  muheri  conferi- 
'tanea,  qiiam  maghitudihi  fuae  cohveniencia  docuiile  diceb^c.  NhnqiVam 
enirh  Danorum  Reges  a  Sciavis  fugacos  membria:  prodicum  fuiffe  -,  fed  ne 
fe  qiiidem  prirhum  regiam  dignicatem  hbc  dcformicatis  geriere  niacula- 

SOcurum.Tuhc  Ghemerus  Falflricus,quahquam  ahas  vegecioris  quam  fapieh- 

.  tioris  ahimi  seftimarecur ,  five  ihgenio  fuo ,  fivie  Regis  forcuna  monehre, 
fummam  bmnium  haefitationem  an^ipiti  flr.dio  ftucluahrern  ,  faluiari  ex- 
hortaciohe  difcuflit ,  incertamq;  confilii  cohciohem  ad  fuam  fehteuciam 
pefduxiCi  affirrhahdo  ceniericacis  effe  exiguam  manum  Curh  inim^nfohb-  ' 
fle  conferere.  Caeterum  Barcam  provineiam  a  Rugia  brfevi  freco  difcre- 
tam,  bb  parvicacem  fui,  qubcuhque  pararu  ellec,popula"tu  perfacilem  fore. 
Denique  Regem  quiefcendi  gratia  cubile  petere  ,  exhauft  isq;  vigiliis  viresj 
&  accritum  curis  animum  fomho  reficere  jubet,  vefpere,  qub  minus  pro- 
vifus  ifrurhpefec ,  claffem  applicacurum.     Prtecerea  vadofi  fiuminis  angu- 

4°ftias  incracuros  i  fparfam  navigacionem  caeico  cbnficere  remigib  juffic,  ne 
iauc  obftrepehtium  remorum  fragbr  fecuritatem  incolis  demerec,  autipfi- 
mec  impaclis  afehae  havigiis  circa  incertae  altitiidihis  vada  diutius  haerere 
cogerentur.  Citera  fe  exploraturum  promiccic.  Rex  cupide  confilio 
obfecutus  ,  vefpere  figrio  navigaciorii  daco  deftinacum  afnnem  occupac, 
Cujus  expeditius  pefmeandi  gracia  ternis  navigiis  juncl:is,claffem  incedere 
jubet,  nc  confufa  fluvialibus  tardaretur  ariguftiis.  Cui  Gnemerus  fate  ob- 
vius  opportunitatem  irivadendae  gentis  aucupacus,  incercepcos  incolarum 
fpeculacores  adduciti  LaecuseoRcx,  diluculo  peragratis  fylvisi  rura  ac 
vicos  hocacrius  quo  latentius  irrupic,  incoiasq;  adhuc  fomni  fecuritate 

5*o  corpentes,repencina  iricurfione  procrivic.  E  qiiibus  complures  perftrepencjs  ^ 
equicacus  fragore  perculfi,  pacrios  duces  advencare  credebanc.     Sed  hune 
eorum  errorem  adafta  repente  corporibus  jacula  difcuflerunt.     Complu- 
res  eorum  exertis  per  oftia  capitibus,  Cazimariisrie  an  Bugifclavus  adveh- 
fiveti  rogabanc»    Quprum  perconratio  propriis  eorum  funeribus  excepca 

eft. 


238  SAXONIS    GRAMMATICI 

walde-  eft.     Afttiftes  cum  parce  copiarum  longinquam  fegioais  plagam  diverfo 

marus  i.  complcxus  icinere,e©locorum  pervenerac,utaregiacohc»rceeximiaepalu- 

dis  incerjeftu  diftarec,  Decujus  admodum  inceflii  dubiiis,  ne  direpcos  a  fe 

vicos  exuri  pateretur  ,   illuftri  corifilio  prOvidic.     Tandem  procul  ignes  k 

Rege  edicos  confpicacus,  fibi  quoque  cortfimilis  facti  pbceftacerri  fuppecere, 

confeftim  illaco  tectis  incendio  declaravic,  fociisq;  fui  profpericatem  excur- 

fus,  refperfo  flammis  rure  nuntiandam  curavit.     Cumq';  praedarri  abunde 

aclam  exiftimaffertt,  icer  ad  naves  remenfi,  quanquam  grandi  invicem  a  fe 

incerfticio  difcefliflenc,  veftigia  camen  fua,quo  minus  clarideftinos  reditus 

capcaffe  viderencur,nevc  alcer  alcerum  impecuofa  feftinacione  praeurrcrec,  I O 

mucuis  ignium  fumigiis  prodiderunc.     Incerea  Skialmo  quidam,  cogno- 

menco  Barbacus,  iii  aflervandae  claffis  officiuui  reli&us,  ne  hoftili  remigio 

pravenierice  amnis  exicu  prohiberecur,ad  cnare  riavigia  rfcducic.  Ubi  dum 

Rugianorum  navali  incurfacione  pecerecur  ,    ili  paucas  races  tocius  claflls 

prasfidium  cransferc ,  inftru&ioribus  quam  frequentioribus  navigiis  hofti. 

bus  occurrere  prjeoptaiss.     Qmbus  obvia  navigatione  fugatis,ne  fociorum 

reverfio  cardiiis  navigiis  exciperecur ,  Oririfta  fugifartckim  infecucione,  por- 

tum  revific.     Iceraco  laceflicus  ,  eodem  aufu  invaforibus  reftitic.     Sed  & 

compJunes  actencacus ,  crebra  hoftium  irricariienca  occurfacionis  perfeve- 

rancia  fuperavic,     ka  percinaci  magis  quamacri  incurfacione  vexacus,  op-2@ 

porcuna  hoftem  agicafciorte  premebat.     Inter  hxz  Regi  in  lictus  fuperve- 

nienci  non  parvsc  admiraciorii  fuic,navigiis  cuftodia  vacancibus  abefle  Skial- 

monem,  quem  tandem  ab  agkaciorie  redeuncem  cascero  profecucus  exer- 

cicu,Rugianos  fugam  a  remigio  mucuances,  vclomm  incenfione  profequL. 

tur.     Sed  intervalio  praecefllonis  >   &c  volucrkate  riavigacionis  adjucosin- 

ftando  magis  quam  occupartdo  vexabat.     Tunc  quendara  vicina:  racis 

re£lorem  in  anceriorerrt  navigii  fui  parcem  forckudinis  firnulatione  pro- 

greflum  afpiciens,  yerbis  magnam  prae  fe  laudem  ferencibus ,  quaecunque 

viro  forci  etogarencur,  egregie  &  laudabilicer  impenfa  afleVerabac.  Ad  ul- 

timum  venco  obliquance  prohibicus,  quancum  velis  emenfus  fuerat,  con-|d 

verfa  navi?acione,reimorum  obfequio  penfac.   Sed  quo  profperiorem  veli- 

iicandi,  hoadifficilioreni  remigii  ufum  habuit.     Icaque  Danis  adverfa 

cum  mari  navigacione  cercantibus,  Sclavi  quos  kscorum  habicus  non  fal- 

lebar,  ignocum  noftris  profandum  eompefidiatia  navigacione  fulcances» 

fubito  fugam  in  infidias  vercunc.     Qnos  Abfalon  per  occukos  pelagi  re^ 

ceflus  profilirC  confpiciens,  fociis  rnecu  naVigationem  cicancibus  fubfequi 

quam  ancccedere  maluic,  praviae  claflis  terga  plenis  pietatis  excubiis  tuca- 

curus.     Pudec  referre  quod  fequkur.     Maxima  Dartoriim  pars  rubore 

pofthabico ,  quanquam  hoftes  immincre  confpiceret ,  deferco  Rege  veiis 

malos  onerare  fuftinuic.     Rex  cum  paucis  admodum  navigiis  relictus ,  ali-  4& 

quanto  defercores  aegrius  quam  hoftes  ferebat.     Tunc  eciam  milicem, 

queni  paulo  ante  in  prora  aftancem  probavetat ,  brevitatem  Veli  fui,quo 

major  navigationis  curfus  exifteret ,  pannorum  addicamencis  producere 

confpicacus,laUdem  convicio  mutavit,  amorem  timidis  erogatum  impru- 

dencer  lmpenfum  affirmans.     Ica  abfque  fupremae  neceflicacis  difctimine» 

verje  ac  folidae  forcicudinis  habicum  explorare  prompcum  non  eft.     Ena- 

vigancium  difcefficnon  clamore,non  fignis,denique  nullo  exhortacionis 

genere  revocabilis  fuit.     Adeo  omnium  aurCs  pavor  concluferat.    Ciim- 

que  Rcx,  incermiflb  paulifper  remigio,a  praefentibus  ,  quid  faftu  opus  po- 

tiflimum  eflec.inquirerec,  cundlancibus  caeceris ,  Abfalon  infulam  Hychim  5*0 

petendam  ,    ibiqi  fecundicacem  aeris  exfpeftandam  horcacur.     Qupd  Pe- 

crUs  fieri  oporcere  non  fine  racionum  aflercione  negabac,quod  perfeveran- 

te  cempeftate,nec  redicum,  nec  fupplemencum  claflis  habicuri  viderencur, 

Sclavis  advsrsum  fe  quotidiana  copiarum  increraenta  fumpcujris.    PaA- 


$3IS?0RL£  DANIC^  LtB,  XHft  ag^ 

iknda  igitur  Vela,  eamq';  navigationis  a?qualitacem  habendam  e/Ie,  utna-  vyAtD^ 
Ves  vohicricacepra:ft:antes,complicata  velorum  parte,tardioresopperiren-!  MARUS  *> 
tur,  &  quas  celeritate  preecurrerent  ,  focieratis  jure  confequi  debeant_». 
Ita  ftrenua  Abfalonis  adhortatio  eximice  Petri  pruden tix  ceflit.  Ucerque 
fiquidem  annis  fuis  fimilia  cogitabat.  Ille  etenim  juvenili  animo  condigna, 
hic  eanis  fuis  confientanea  proponebac.  Ita  feptem  fblis  navigiis  ex  omni 
Danorum  clafie  reftduis  ,  Sclavi  mukitudine  freti  incitaciflimo  remigio 
acerrimoqj  clamore,  qum  eontemptu  paucicacis  irrumpunt.  Sed  majore 
impetu  quam  audaciarem  exequebancur.  Quippecum  primurn  excepere 

rofagitcas ,  propius  ferre  remos  aufi  non  func.  Paulo  poft  diftri&orum  en- 
fium  lamims  nunc  cervices  fuas ,  nunc  fcuca  pulfare  cceperunc,r3ti  fe  Da« 
nos  hoc  mifearum  genere  cerricuros.  Remigium  deinde  magno  clamoris 
ftrepitu  pre/eeuti,  horribiles  lace  fonos  edebanc.  Hic  quoq;  procurfus  prio- 
ri  perfimilis  fuic.-  Obvus  namque  Danorum  miflilibus  repulfi,  continuo 
remigium  reculerune,  Tercio  ut  hoflem  ftpparatu  cerrerenc,concrac~tos  So- 
le  clypeos  aqua  perfundere ,  genibusque  fuppofitos  in  pugns  ufum  excri- 
carecceperunCjVeiuci  lndubicaturn  noftris  pradium  illacuri.Actum  derrmm 
feu  cupidicace  pra:da?,feu  vipudoris  accenfi,vehemencius  navigia  concicanc. 
Quas  fpeciesucinicio  acris,ita  exim  inanis  apparuic.  Telorumenimobjeclu 

2o  velucantedecerritijinviclam  paucitaus  contiantiam  ukerius  laceflere  deftice- 
runt,quanquamDanorum  provocsuoneadn  iodu  fibiinfukari  confpicerenr»     ' 

Rex  cumad  afpeclum  patris  pervemifiet,  concsdence  paulatim 
Vento  ,  tam  remifiam  &  languidam  navigationem  agebat,  ucquanquara 
propailb  velo  uccrecur  ,'  eo.fere  loci  diem  opperirecur  ,  ubi  noftem  in- 
grefius  fuerac.  Sed  eum  Zephyris  deficeretur  ,  procefium  a  remigio  mu- 
tuatus  eft.  Tandem  obviam  Kskilli  ratem  ingreflus  ,  Scaniam  repetivic 
Qui  novifiime  cum  profecuti  fueranc ,  Sialandias  parribus  advehuntur* 
Tunc Pecrus  Rannoms,eloquendflimi  viri,impericam  calliditatem  eludere 
cupiens ,  non  folum  nexos ,  (ed  etiam  remiges  fuos ,  uc  pradje  fpeciem  au- 

30gerec,in  emmenti  navigii  paste  conftituit,  cap.tivorum  imaginera  prjebku- 
ros.  Quem  cum  Ranno  Liburna  prsecereuntem  videret',  diflblucionem 
navigii  finaulare  defiderans,  fencina  aquarn  egeri,  increpitis  acrius  remigi- 
buSjjubec.  Tunc  quodam  refpondence,  eo  criduo  fencinam  aqua  vacaffe» 
jion  rite,inquic  Petrus,  remiges  tui ,  qui.bus  te  refponfis  excipere  debeanc, 
callenc.  TuncRanno  paucis  intra  Petri  navigium  remigio  occupatis,  otio- 
ix  juventucis  mukitudinem  exerto  capite  confpicatus  ,  pnvdam  exiftima- 
bat,quietisq;  fufe  poenitentia  permocus,non  fimiliter  fihi,utPecro5fortunaui 
affuifle  dicebac ,  quod  naufragij  periculo  incerpellante  ,  cxpeditionis  co- 
mes  exiftere  nequiviflec.     Autumno  Rex  crebra  Sialandeniium  ac  Scano- 

40rum  ,  rara  vero  jutenfium  manu  prouinciam  Arpon  urbi  confinem  ador- 
tus  ,  cum  ingenti  prada  ada  ad  littus  reverreretur  ,  Rugiani  repetenteni 
naves  exercitum ,  hifdemque  fcandendis  incencum  a  tergo  per  infidias  cir^ 
cumfundere  geftientes,  magnis  viribus  in  infulam  e  continenti  trajiciunt. 
Per  idem  tempus  coorta  nebulte  vis,fpiflam  coelo  saliginem  intendit.  Qyaj 
res  incertos  viae  Danos  atque  errore  nebulje  implicatos ,  aliquandiu  fub- 
fiftere  coegic  Crediderim  hunc  aeris  habitum propitia?  fortunaz  interven- 
tu ,  futura:  eorum  viclorice  paruifle.  Jamqkie  Sclavi,quia  nubium  obfeu- 
ritas  profpicere  non  finebat ,  caliginis  errore  protradi  in  medios  ferme 
hoftes  incideranc ,  Gum  fubito  difeufsa  Sole  nebula  ,    exercitus  propemo- 

^odum  confertos  afpiceres.  Tunc  Prifclavus  olim  e  Sclavia  profugus  e- 
quo  provoians,  adeffe  Barbaros  ,  fadtamque  Danis  optaca;  pugnse  copiam 
jauntiat  ,  exhortans  omnes  inviftam  Danici  nominis  arnulari  virtutem» 
Hefponfum  a  Rege  eft,  reperturos  hoftes  qui  fatum  fugae  praeferre  cupianc. 
Igicur  Dani  ?  ^uQtura  aaiaios  prseceps  belli  cupidp  esagitabgt,  prtecer  ufi- 

gb  Eacura 


i9o  SAXONIS  GRAMMATICl 

rVAiDE-  tacurn  pugnaemorem  confufis  copiarum  orditiibus,  con(pecT:os  holtes  irls 
HARUS  i,  curfare  cceperunc.Nec  tardior  vidoria  quam  impetusfuic,pugnam  fuga  pre,- 
currencibus  Sclavis-  In  quo  procurfu  duo  Regii  milites  ita  inter  fe  fortuitis 
cquorum  impulfibus  cojicurrerunc,ucucerq;excufiusprofterneretur.   Su- 
per  quos  Rex  corruente  equo  ita  praecipicacus  eft ,   ut  Iaevus  ejus  cubitus 
pertufo  clypeo  terrx  altius  infigeretur.  Abfalon  itaque  erigendi  ejus  gratia 
defcendere  cupienci  ,manu  j  ne  fubfifteret,innuic ,  felicicer  fe  lapfum  repu- 
cans,  fi  modo  hofttum  cladibus  arcollererur.     Sed  his  eventus  rriftior  fpe- 
cie  quam  omine  fuic.  Regis  namq;  lapfus,hoftilis  ruinac  praefagium  edidic. 
Quippe  fuperati  fine  praeh©  Barban  impune  obcerebanrur.    Quorum  ma-l  O 
gna  pars  finum,per  quem  crajeceracavidiusrepecens/alucem  in  undis,quam 
quaerebar,  amiftc  :  nec  minorflu&ibus  quam  ferro  perielicanrium  nume- 
rus  excitic.     Pars  quo  cutius  hoftem  yitaret ,  ore  tenus  de  induftria  aquis 
corpus  immerferac  Nec  hoc  quidem  auxilii  genus ,  quo  minus  a  Danis  in 
eadem  vada  defcendentibus  incerimerentur,  lacebram  eis  praftare  pocuic. 
Cumq'ue  ececeris  incra  aquam  proftracis  ,    unus  adhnc  ,   occulcum  pedi- 
bus  faxum  complexus ,  focia?  ftragi  fuperefle  videretur  s  Abfalon  rnilici- 
bus  ad  opprimendum  eum  defcendere  profunditacis  mecu  cun&ancibus, 
non  hic,inquic,ea  procerkate  eft,  quam  veftra,  milites,  aequare  won  poffic 
Neque  enim  vadabiliorem  fibi  quam  nobis  gurgitem  occupac.    Quam  vo-29 
cem  fraccr  ejus  Esbernus  exhortationis  loco  fufcipiens ,  quahquam  Bar- 
barurri  laeericis  faxi  beneficio  uti  non  dubkaret,  faluti  fraternae  fka;  volun- 
tatis  imperium  praeculit.     Aliisq'ue  renuencibus ,   aquas  hoftili  cruore  in- 
fe£tas  armis  onuftus  intravic.     Cumque  emifla  in  Barbarum  lancea  fb- 
lum  repetere  vellet,  undis  verticem  ihvolutus,  profundo  fe  excipiente  de- 
mergicur  ,  penfletq;  nift  fociorum  prasfentia  auxilio  fuiflet.     Enircvero 
Olavus  undis  eum  abftrahere  eupiehs  ,  ftimulatum  calcaribiis  eqvum  irt 
illud  profundura  egic  :   exceptumque  brachib  levare  conatus ,  pene  fella 
pronus  excutitur.  Igitur  urgente  fato  fuse  quam  alienae  falud  propior  exti- 
cic  j  fibiquej  ccepcanl  amici  curam  poftparierido,confuluic  Ciijus  propofi-  3  © 
tum  Nicoiaus  quidam  fortius  quam  felicius  armulacus,  non  temperavit, 
qiid  rriinifs  corickato  equd  gurgkem  peteret.  Sed  ab  inccepto  fe,parip£ri- 
culo  revocatus,abftinuk.  Igittir  equicurri  ope  defeclo ,  pedicum  opera  fer- 
vari  concigic     Cumq;  littori  refticutus  fuiffecextindtus  ab  intuencibus  pu~ 
tabarur;  adeo  illapfus  corpori  httmor  arihelkum  occultabac     Tandem  fo- 
ciis  cerpus  fuum  diucius  agkantibus,  vomicu  undam  egerere  coepk.     Cu- 
jus  onereliberacuSjfufpicere  magis  quam  eloqui  valuic.  Icaq;  qui  aderanc, 
corpus  ejus   frigore  obftupefaetum  applicacas  veftis  fomento  profeque- 
bantur-     Q^ibus  percalefadus,  non  oculorum  modo,fedetiarn  voeisu- 
fafn-recuperavic.     Cajcerum  ipfo  die  adeo  exanguis  permanfic, ut  vix  eum  «fa 
funebris  oris  nbtss  defererenc     Nec  filenciO  oblicerandam    alcerius  Da- 
nici  equicis  vircutem  exiftimo  j   qui  cum  nemine  foeiorum  comicance,  fu« 
gam  hoftium  avidiiis  quarri  caucius  infecucus  fuifleti  Barbaris,  qui  efFuge- 
rancuc  fe  eis  capiendum  prscberec,rogancibuss  fpreta  preceequo  defilivic, 
morcemq;  dimicanssquam  dedicus  lucem,  ample&i  maluic.  Igicur  ingenci 
hoftium  caterva  ad  fe  opprimendum  nitente  s-  quotquoc  propius  accefle- 
ranc  interfecit :  ac  fine  ulla  fpecie  metus  pugnans  fuper  faftam  a  fe  ftragem 
plenis  gloriae  vulneribus  corruit.  Icaque  non  folum  innumeros  faci  comices 
habuic,  fed  eciam  fuperftices  forcicudinis  fuae  fpedtaculo  acconicos  reliquit. 
Cujus  excellenci  virtute  canturri  prorriotum  eft,uc  deineeps  Sclavi  manumy<i 
cum  Danis  acie  conferere  non  auderenLj. 
tibti  ynv.  Anno  poftero  Danis  expeditionem  parantibus,  Rugicnfes  ob  recen- 

SiSitTtrtia  temcladem  fufcipiendi  belli  fiducia  defecli ,  Domborum  quendampra- 
ftanci  facundia,ad  pacem  ab  iplis  pecendam  decernunc  Quo  Abfalon  ex- 

sepco^ 


HISTORLfc  DANUC£  LIB.  Xfin.  2pi 

tepto,navigium  ejus  expeditionis  fibimet  ufui  vercit ,  nautis  \rer6  qu©ad  rvAivm. 
revercerecnr,  hofpicia  cum  impenfis  expediertda  curavic,  ipfoq;  Domboro  MAms  '« 
fecum  afliimpco  Regia;  claflls  convencum  pecivic,  Siquidem  legatOs  ho* 
flium  expedicionis  tempore  fufcepfcos,ad  redicum  ufq;  ejus  mucua  Rugien- 
fium  Danorumq,  confvetudine  retentari  fas  erat,  ne  ad  fuos  excerarum 
rerum  nuncii  reverterentur  ,  fpeculaciortis  potius  quam  legacionis  ofEcia 
peracturi,  Sed  cortcrarias  tempeflatis  perfeveranria  navigacionem  mo- 
rante  s    cum  Juci  labencibus  alimencis  expedinonem  folucuri  viderencur9 

ggeorum  egeflaci  Sialandenfes  ac  Scani  impenfis  Jiberalicer  commeacibus 
affueruiic,ne  canca  virium  parte  maligno  neceificatis  obftaculo  fraudaren- 
tur.  Fionienfes  vero  ,  Camecfi  commeacibus  abundarenc,  ne  minimam 
quidera  eorum  partem  ad  fuftencandam  fbciorum  inopiam  contulerunr. 
Quod  vidensDomborus »  pacem  quam  ante  fuppleX  petiverat,  fub  ajquis 
tantum  conditionibus  ofFerebat.  Casterum  Abfalonis  apud  Regem  incer- 
Ventum  pofcebac  :  a  quo  oblationem  fuam  hquida  fide  profequi  roga- 
tus,pignorisloco  lapillum  fe  aquas  injedturum  afferuic.  Siquidefn  idturis 
fcedus  Barbaris  religioni  erat  calculum  in  undas  conjicere  ,-  feque  fl  pa- 
€to  obviam  iffenc,merfl  lapidis  exemplo  perituros  orare.  Sed  contra.  po» 
fcente  obfides  Abfalone ,  fucofaqUe  fuperftitionum  mendacia  in  rebus  fe* 
riis  recipienda  negante,  haudquaquam  Domboro  mucua  petendorum  ob- 
iidum  fiducia  defuic.  Quod  Abfalon  indigne  ferens ,  Rugianos  non  fb- 
lum  obfides  Danis,fed  eciam  pecuniam  cum  fupplementis  ciaflis  tranfmic 
tere  folitos  aifeverabat ,  cum  Dani  nihil  taleRugianis  unquama  fe  con- 
ceffum,fblucumve  meminerinc.  Tunc  Domborus,fi  fapiencia,inquit,qua 
te  prjeditum  exiftimas ,  viges ,  quse  a  ffie  proponenda  funt  doeilianimo 
excipies  ,  tenaci  memoria  apprjehendes.  Quifqiiis  rite  fegerk,circacria 
tempora  maxime  Cogicationem  expendit  :  ex  iifdem  diio  leviofi  cura 
compleclens,  tertii  pra?  ca?teris  habicum  intuetur.  Siquidem  prcecerita  me->. 
minit,  futura  profpicit ,  pnefencia  colligic  Stolidus  Vero  inter  (pefn  futuris 
memoriamqj  prarteriti  pfarfentium  facukatem  omittere,  &  quod  irt  mani- 
busretinetjexcutereconfVevic.  Quo  padfo  tu  quoque  Vaniflimis  follicitu*  '  ■ 
dinis  ambagibus  implicatus  ,  adeo  fcrupulofa  cura  prasteritorum  imagi- 
nes  recolis  ,  futurosque  meditaris  eventus ,  Ut  ad  ea  qu£ prre  manibus  fira 
funtj&oculisobverfantur  ,  afpicere  nequeas.  Quippe  dum  prioris  aevi 
recordationi  animum  inferis,  fehcitatisejus  exemplo  futura  metiris,ceq; 
fpem  ex  memoria  adepcum,quid  inftans  aetas  afferat,pra;terit.  Fateor  olira 
Danosgente  noftra  potic©s  :  fedprcefens  forcurtce  bertigrticas  iifdem  nunc 
favoris  blandimencis  parces  noftras  profequicur ,  quibus  quondam  veftras 
excolere  confveverac  ,    fortemque  noftram  ad  hartc  felicicatis  fummam 

^■°perduxit,  quam  veftrce  qnandoque  rei  ftatus  attigerat.  Quippe  quantcV 
Vobis  inferiores  extitimus ,  tanto  nunc  viribus  fucceffuq,  pr£itamus  ,  eo* 
rerum  forcuna  ductante  progrefli,  quo  Danicaj  quondam  profperitatis  in- 
cremerttum  exceflerat.  At  duna  cemere  votis  exrenderis,  nova  ac  recen,- 
tia  ftolida  vetuftatis  finaulatione  prtetergrederis  ,  eisque  me  conditioni- 
lius  adigere  Conaris,quas  pro  pra;fentium  habitu  pra;ftare  potius  quam  po- 
ftulare  debueras.  Fines  veftri  armis  &  exercitibus  noftris  miferabiliter; 
obtriti,  fitu  marcidi,cultura;q;  inopes  jacent ,  noftrarum  diffufio  partiurn 
vixalendae,  quamgenuit,  multitudini  fufficit,&  tamen  quos  omnifariam 
potentiores  advertis,  non  fuperiores  modo,  fed  etiam  pares  habere  fafti- 

56  dis-  Tunc  demum  tributi  nos  exadfione  follicita,curhu&  forcem  noftram 
fucceflibus  arquaveris ,  &  eam  malis,  quibus  tua  nunc  premitur,adat"tam 
confpexeris.  Haec  Domborus.  Sed  Abfalon  diflimulato  indignationis  con- 
cepcu,  paucis  eum  refponfis  excipiens,  adRegem,  quae  acceperat,perferc. 
Venim  percinax  frsti  faeyiti.a  »ayigationem  incerpellando  finem  expe- 

3  dicioni 


( 
2Pi  SAXONIS  GRAMMATICl 

yyjLDE-  ditioni  fecic.  Rex  quanquam  fuperius  Sclavos  fecundis  fucceffibus  atteii» 
marus  i.  taflec,  plus  tamen  negotii  in  eprum  expugnatione  ♦  quam  ut  propriis  viri* 
bus  exequeretur ,  advercens ,  Saxonia?  fatrapam  in  arfnorum  miliciaeque 
Gollegium  ingentis  praemii  pollicitatione  follicicat.  Ille  tum  ampliflimse 
mercedis  captura,  tum  etiam  potiendorum  finitimorum  fpeinvicatus,ex- 
peditionis  focietatem  fpopondit.  Sed  fuperius  Waldemarum  Rex  Norieus 
per  fummum  amicitias  cultum  ,  navigio  draconem  fimialante  donaverat» 
Quod  Abfalon  mira  arte  effigiatum  Roskildenfi  remige  exornare ,  &  ad 
conventumufque  Danorum  dirigere  juflus ,  cum  in  portu  If^frenfi  parum 
fecundancibus  ventis  voto  diucius  morarecur,nihil  segrius  culic3quam  quod1  ® 
aliis  in  expeditionem  proficifcentibus  tardior  ipfe  fupervenrurus  videre- 
tur ,  qui  cjeceros  &  velocitate  apparatus ,  &  procin&u  navigarionis  alias 
praecurrere  confVeverat.  Itaq;  cum}mence  cajdio  &:  pudore  fbpiEa , in  pup» 
pi  jaceret ,  futuram  maris  tranquilhtatem  nofturnis  imaginibus  fpccula- 
tus  eft.  Exiftimavic  enim  ab  homine  fe  accerfi :  acceilbq';  lictore  cum  Bur- 
galanenfi  Ponctfice  Tokone  aliquandiu  fpaciatum,  juifumq';  ab  eoquae 
audiret  fagaci  mente  comprshendere,  &  tenaci  mandare  memoria;.  To- 
konem  deinde  melos ,  quod  in  divini  nacalis  pervigilio  rice  recini  affo- 
let,  femel  icerumq;  &  tertio  replicuifle ,  ipfumq;  ad  ea ,  quit  canerencur, 
follicicis  auribus  efle  juflifle.  Expergefa&us  aded  prarfences  viforur»  ima-2^ 
gines  animo  reprsefencabac ,  ut  rem  veram  non  fomniura  fuifle  arbitrare- 
cur.  Ec  quia  craftinas  egreflionis  opem  per  quietem  fibi  promiflam  me- 
minerat ,  tam  certam  commoda?  navigationis  fpem  animo  pradumpficj 
ut  confcenfa  cymba ,  quanquam  nihil  adhuc  tempeftaci  decrad~tum  erats 
malum  Regia?  navis,  cui  Aftradus  przeerat,ocius  attolli  jubereccibumq;  ca* 
pere  properaret.  Epulanti  fupervenic  Aftradus  indicans  cempeftacis  occa- 
fum.  Ec  quid  nam  fieri  expedirec  interrogans ,  juflus  eft  illico  ereclp  na- 
vigii  male  fauces  Ifpricas  penecrare,eisq;  pf£cteritis,infulam,qua  ventus  ju= 
beret,  ambire.  Qupd  eo  exequi  pergente ,  expedicionaria  claffis,  qua?  in 
eundem  force  porEum  appulerat3fubico  cranquillicatis  inceflu  gavifajVelo-3® 
rum  ufum  navigationis  avida  praparabar.  Verum  efFe£tus  minor  impetu 
fuic.  Siquidem  modo  Oridncem ,  modo  Occafum  incercovencorum  fla* 
tu  ludificaca  viciflim  pecebac  ,  navigationemque  mucabilis  aura?  Variecas 
optato  curfu  fraudabat.  Divinirus  confukum  crederes ,  ne  aut  folicaria 
Abfalonis  navigatio,aut  aliishiceffu  tardior  haberetur.  Qupd  etiam  ipfius 
liqmdd  comprobavic  adventus.  Siquidem  adnavigante  ec  ,  omniurnu 
nubium  errore  difcuffo,certu3  pelago  flatus  incubuic,  tancaq;  propirii  ven- 
ti  ftabilicasincidit ,  ut  navigacio  qua?  ance  dubiisveli3  incertum  curium 
tenuerac,  eontinuo  profperitacis  ordine  fruerecur.  Ica  natura  rerum  tem- 
peries,  quse  fe  cseterorum  ufui  inviderat ,  Abfalonis  refpe&ui  tributa  eft.4® 
Qui  etiam  cum  navem  Regis  fibi  creditam  validis  tsmpeftacis  incrementis 
contufam,  extremoq;  naufragii  periculo  propinquam  adverterct ,  conti- 
nuo  in  littus  fubduclam  neceflariae  ttabis  vinculo  rcfeciUaceramq;  ac  pena 
confradtam  prifhnae  firmitaci  reftituit.  Sed  &  prorarum  ejus  cacumina» 
qud  cultior  incederet,  aureis  apicibus  texic.  Quo  Rex  apud  Mafnetam  ex- 
cepcus ,  Polam  provinciam  comice  clafle  petebac.  Itaque  communibus 
fed  difcretis  viribus,  alterum  Sclavia:  lacus  Dani  invaferant,  alcerum  Theu- 
tones  lacerabant ,  interdumque  exercitus  alter  ab  altero  invicem  fpeclari 
porerat.  Cumq;  Theutonum  forte  fatellites  petendi  pabuli  gratia  latius 
evacacos  Sclavi  per  infidias  adorci  interemiffenc  ,"  equices  recentis  inju-j® 
riae  ulcionem  audaci  callidicate  quatfierunt.  Siquidem  militise  infignibus 
occultatis ,  loricisq';  quibus  corpus  munieranc ,  familiari  ac  fordida  veftc 
tedis  pabulantiurn  more  fruges  mecere  aggrefll ,  Sclavos  Nucleto  duc® 
ad  fe  opprimendum  tx  abdico  pr^volaatesaOGJws  afecnfis  equis^fakesqjgla" 


HISTORLE  DANIC£  LIB.  XnTL  8pf 

diis mutarites,cfucidaverunc.  Caput  Nucleci abfciflum  acpilo  arnxum,fic-  WAtbU 
que  incaftra  perlacum,  gracurn  ucriufq;  exercitus  oculis  fpe&aculum  pras-  UAm&  * 
buit.  Quod  cum  filioejus  Prifzlavo,qui  ad  Danos,&  Chnftiani  ritus  amore, 
&  paganx  fuperftidonis  odio  pacria  pulfus  tranfierat,   ceenicanti  nun- 
ciacum  fuifleC  >    aliquancifper  manum  ab  efcis  recrattam  demiflb  capici 
fubjicicns,Dei  contempcorern  tali  exemplo  inrerirepar  efledicebac :  re* 
roeacoque  a  cogicatione  animo ,   confvecam  oris  ac  mencis  hilaricacenu 
eoense  conforcibus  exhibebac     Magnus  pocencia,  fed  major  diviniculcus      x, 
memoria.     Neque  enim  fibi  pafencem  judicabacquern  publicae  religionis 
tOasmulumnoverac.  Icaque  ambiguae  arfhmacionis  cfle  pocuic,  ucrum  magis 
forcem  animum  geflenc,  an  piam  vocem  emiferic.    Sed  neque  pacriae  plus 
fblitomifertusj  eamdu&u  &  inckamencis  fuis  duarum  gentium  pradarn 
Cxiftere  coegitk*. 

Iricerjectis  diefeus  HenricUs  Waldemaro  fermonis  invicem  Cdnfe* 
rendi  gracia  fe  accedenti ,  cum  Abfalone  fblo  in  tabernaculum  fuum  per- 
du&o  epulum  prabuic  ,    ingenci  magnacum  frequencia  adminiftraco- 
rum  officio  fungence.     Quae  ccena  licec  mulcigena  ciborum  variecace 
fplendereCi,  aliquanco  camen  plus  luxus  in  obfequiis  quam  epulis  habuic» 
prxfercim  cum  gloria;  non  ufui  fervirecur.     Cliencela  vero  feorfum  difeu-  _ 
9o  bicu  excepca.     Poft  redicum  fuum  Waldemarus  novaram  rerum  cafibus- 
follicicacus  s    intenco  ad  fciendum  animo  »   ubinam  Henricum  neceffariae 
collocucionis  gracia  obvium  habere  poffet,   acque  ad  id  negotium  expli- 
candum  prudenci  viro  opus  afleverarec »  alii  fibi  claudicare  equos  ,  alii 
pariim  eulcis  ungulis  efle  fingebanc.     Cundlis  icaque  mecum  excufationis 
aftucia  procegencibus ,  nemineque  cam  periculofam  legationem  fufc:f>er& 
audente,  Abfalon  forte  lignis  exmore  per  ocium  casfis ,  e  nemore  fuper- 
veniens  incerrogacusq'ue ,  an  regiarum  parcium  legatum  aeere  vellec ,  icu*' 
rum  fe  polliGetur.     Igicur  legendorum  comicum  optionem  habere  juffus» 
potiffimum  neceflarios  ac  fanguine  femec  contingentes  adfcivic ,   con- 
lofanguincam  fidem  aliena?  praeferendam  exiftimansk     Prifzlavus  quoqu© 
potentiflimi  Sclavorum  principis  Nucleti  filius  ,  quem  quod  WaldCmari 
fororem  in  matrimonio  haberec,    Chriftianajq';  difciplinar  facris  iniciacus 
effec ,  pacer  jampridem  perinde  acinfidias  fibi  nedtencem  confpectu  fuo 
fubmoverac  j   localis  pericije  fiducia  pfopofita;  via;  condudtorem  ager^ 
pollicetur.     Huic  fiquidem  tum  Rex  ob  bonae  fidei  experienciam ,  cum. 
ob  connubii  affinicacem  magnam  nobilium  infularum  parcem  fruendam 
eoncefTerat.    Profedus  Abfalon,  arFatusq;  Ducem,  cum  apud  eum  per-      _ 
nocliare  rogarecur ,  Regem  anxiafuorum  expedtacione  foIlicicum-,longio* 
lis  mora?  incerpofitione  moleftari  oportere  negabac.     Praeterea  clafTeni, 
^ofine  portu  effe  afleverabac,  undique  vencorum  impulfui  patencem.  Cum* 
que  feftinacionis  racione  reddica,  propinqua  nodte  equos  abicurus  feandiP' 
fet,  quidam  claro  Saxonum  loco  nacus  ulcro  adico  duce »  pericuros  Dano* 
rum  legacos,  nifi  comitaciores  abfcederenc,  querebacur.     Objurgare  quo" 
que  eum  vehemencius  aufus ,  quod  illuftrium  virorum  paucicatem,coc  in- 
gruencibus  periculis  incomitatam  a  fe  dimitcere  fuftinuiflec.     RevocaciS 
icaque  comicum  ofteruncur  auxilia.     Sed  non  minorem  fe  Ab^Ion  in  re^ 
fucando  comicacu  gefficquam  in  perno&ationis  egerac  obfequiis  refpuen- 
dis  :  gloriofius  racus  fuam  ac  fociorum  falucem  dubiis  eafibus  credere» 
quam  alienis  armis  procegere.     Cumque  haud  procul  cencoriis  abeffec, 
^Prifelavusomnibus  fraenos  fuccutere  jums,fimeo,  inquic,  dudl:u  res  expe- 
dienda  forec,  comicum  fupplementum  noftra  paucicas  non  refugiflec.   Si- 
qnidem  adverfum  pericula  abundare  induftriae  pociiis  argumencum  eft, 
quam  timoris  indicium.     Hoc  enim  probabilior  eft  forticudo  ,   quO  mi- 
iius  cum  ftQlidicace  $.Quknm  W*  vcrp  reprxhenfionem  mersEHr ,  cui  vi«- 


79%  SAXONIS  GRAMMATICI 

rvAiDE*  res  terheritas  adminifirat.  Sed  nunc  exigere  perquam  deforme  eft,  quod 
MAMS  j.  paui£  ante  oblatum  acceptare  concempfimus.  Reitac  igicur  uc  unicam  fa- 
lucis  viam  in  pe&orum  ac  virium  noftrarum  fiducia  reponamus,  fpemq'; 
ex  defperatione  cerciffimam  capiamus.  jEmulanda  itaque  Danici  fangui- 
nis  &  nominis  vircus,  omniq';  ftudio  enicendurn  j  ut  aut  nobis  victoria  re- 
ditum,auc  fpeciofa  mors  aecernum  famae  pariat  monimehcum.  Ac  mini- 
medubium  quin  de  cranficu  noftro  hbftes  equina  fecerint  veftigia  cercio- 
res,nec  magis  ambiguum  eorum  redicum  infidiis  excepturos  effe,quorum 
advencum  adefi  callis  indicib  perviderunt.  Ac  fnori  vobis  comrhilicones 
quam  eapi  pra?ftac.  Capci  eninr,  occifi  parentis  mei  pcenas,perinde  ac  ejiisi  d 
interfeclores,  crudeli  morce  p.eridetis ,  fratresq;  mei  paternis  rnanibus  per 
fummam  cruciacuum  acerbicatem  noftro  fahguine  pareritabunc.  Aliquan- 
to  ergO  facius  eft  propriae  vircuti  fpiritum  impendi ,  quam  alienje  violen- 
tiae  miferabiliter  puniendurh  reliriqui.  Hasc  nbri  proprii  periculi  metu, 
fed  veftrae  pocius  charitati  confulendo  rnonuerim.  Eo  enim  fahguine 
oriundus  furri ,  quem  riulli  Sclavorurp  actentandi  unquam  aufus  irieeffit_»; 
Per  pacrem  vos  opcimum  maximumque  ,  perq'ue  illud  Dahorum  celebre 
cun&is  gencibiis  nbmen  ',  bbfecro  obceftbrq'ue ,  ne  fiducia:  &  fortitudini 
imbecillicacem  acque  ignaviam  przeferatis.  .  Haec  Prifzlavus.  Dehique  ljeca 
,  omnium  acclamacione  excepcus,nihii  fe  de  victofia  ambigerie  affeveravic,  23 

cui  milicum  alacritas  pnsfagio  fuiflet  i  phefertim  cum  omnis  Sclavorum  ir- 
rupcio  fpeciej  quam  re,  formidabilior  exiftere  foleat.    Circa  inceflum  ve- 
rbid  ordinis  obfervari  debere,   uC  juvenes  pafurri  armaci,  hiedium  incer 
milices  equitandi  locum  cenerencj  eorum  ucrinque  praefidiis  "muhiendi. 
Ca?cerum  milicarium  curmarum  per  bihas  acies  diftin&arufn  alceram  ab 
alcera  aiixiliis  irivicem  tucandam  efle.     Quippe  geminae  cohorcis  fpecie 
hoftium  ahimos  labefa&ari  poffe.      Praecerea  clamaburidos  incedere,  va- 
riisq';  cantibus  obftrepere  jubet,  fiduciarrique$  quae  plerumque  mulcicudini 
iheftjfimulacurbsi  Nec  fofcunae  expers  confilium  fuic.    Siquidem  iri  por. 
tum  eis,ubi  ciaffisaCquiefcebac,nullb  irieefTerice  perdu&is,  Rex  exfpecliari-  3  d 
tis  rriore  follicitus  j    prolixamq'ue  legacorum  abfericiarri  cura  ac  mcefticia 
profecutus :  dolorerh  ex  terheraria  fuorum  emifliorie  cbhtraftum,  religio- 
fas  leclibnis  officio  leniebac.  Qiiibus  redifle  compert!s,foporis  blandimen- 
tis  ob  criflitiam  dilatis  ocius  aditum  dediL     Inde  ad  Giidacram  amhem 
riavigacione  difceffuni.     Cujus  vadofus  adicus  haudquaquarh  magriarum 
navium  capax  excabat ,  exiles  duntaxat  tranfmictere  folitus.     ItaqueRex 
propter  fauces  fixa  anchora  fedem  ridvigib  corifcivit  s.maghitudiriem  ejus 
parvitaCe  amriis  admietere  riequeunte.     Habilior  claffis,  &  quam  fluvialei 
profundum  ferre  pocerac  j  Abfalone  duce,  ariguftos  arrinis  actencabac  an- 
fra&us.Qub  aucore  eo  loci  pervehtum^ubi  gurges  ingchcis  fta^ni  diffufibr4<t 
fpeciem  riraferebac.Has  faucium  anguftias  Barbari  crebra  claffe  prafflruxe- 
ranc,    hoftem  cranficu  prohibicuri.      Qiios  hoflri  detiirbare  gejftientes, 
profunditatis  ignari ,  imperitae  navigationis  errore  j  vadofis  locis  affixere 
puppes.     Quas  dum  profuridb  defeftas  j  ad  Ibca  riavigacri  faciiia  rejicere 
cupiunc,'cum  minus  remigio  lieerec,  paffim  ih  vada  defiliunc ;  manibusq'; 
foros  complexisi  remorum  vices  corpofum  viribus  exeqvuntur.    In  quo$ 
Sclavi  navigiis  fuis  canquarii  propugriaculis  utehdbifuperrie  tela  librabant. 
Nec  fic  eos  actencafie  cohtenci  ,  &  ipfi  falcim  iri  vada  delapfi  comirius  di- 
micandi  locum  pecebanc.  Sed  hoftris  ftrenue  occiirfahtibus,pari  celeritace 
deferca  ac  repecica  func  navigia.  Ante  alias  binae  Prifzlavi  faces  fubiere  fta-/» 
gnum.     Quarumalceram,qui  vadoinftiteranti  tam  frequentes  infiluere, 
uc  media  fradtis  penicus  laceribus  fiaderetur.     Quippe  dum  avidius  fein- 
gerunc,  mulcicudinis  onere  mediam  rupere  puppim.     SubfequenCe  clafle 
deferra ,  fugientiura  Barbarorum  navigia  capiuncur.    Vicorum  quoqud 

rip^ 


historle  DkmcM  Lib.  xrirt.  ^l 

Iripa?  jundtorum  incendia  peraguritur.  Nodtu  redeunce  Abfalone  »  Rex  fcPJLD&t 
adhuc  infomnis  diutiham  ejus  moram  angore  &  vigilia  profequebatur.  ™ARUS  h 
jQuo  excepto  gavifus,  Liburha  fua,  quod  ob  granditatem  navigatiohis  in- 
habilis  viderettr,domum  femifsa,in  aliquanto  minorem  fe  contulit:  eaq; 
ad  lacum  devedtus  ,  Surionerri  binis  inftrudtum  navigiis  in  longinquos 
"paludis  receffus  prardatum  mitcic.  Urbem  quoqueRoftock  oppidariorum 
ignaVia  defticucam,  nullo  hegocio  peruflic.  Scatuam  efiam,  quam  gentis 
profana  eredulkas ,  perinde  ac  ccelefte  nurrien,  divinis  honoribus  profe- 
quebacur,incendio  mandavic.  Poft  hasc  Hehricum  cum  exercicu  fuo  con- 
^bferehdi  fecum  fermohis  gracia  veniencem,  prscparato  ponte  trajeeit.  Eo» 
derh  eempore  Nucleti  filius  PrifzlaVus  ripa  alcera  fuperveniens ,  cum  fra- 
,  irem  Pribiflavum  Bernardo  ,  cujus  mariu  Nucletum  occidiffe  fama  fuerac, 
fiavigio  communicantem  alpicerec,  eorivkio  laceffivit,  impietatem  obji- 
ciens  »  quod  cum  parericisfui  iricerfedtore  amice  CoriVerfari  fuftinuiffet. 
Concra  PnbiflaVus  bene  de  fe  mefuifle  eum,  perquerhpacre  facrilego  ca- 
reac,  affirmabac.  Sed  heque  fe  ejus  filium  cenferi  velle ,  quem  fnaximi 
fceleris  parencem  "exticifle  conftareL..  v 

Incerea  dum  hasc  geruncur,  fubito  fama  perculic  Rugiaham  ,  Pome- 
ranamq;  claffem  ex  difpofico  convehifle,  Danhs  arnrii  includere  avidam. 
2°]gicur  Rex  per  Henricuhi  heceflaria;  difceflionis  admohicus,he  fe  Iocofurri 
anguftiis  irriplicari  pacerecur ,  procinus  amne  excelfic.     Cumque  Sclavlcas 
colledtionis  famam  hulla  adhuc  indicia  confirmarerit,  infidiarum  fufpi- 
ciorie  permbtus ,  hoftium  calliditaci  invicem  bccurrere  ftacuic.     Qui  ih 
bccukbs  litcorum  firius  collaci,  fi  Rex  rura  diriperec,  elaffis  ejus  incurfari- 
da;  cbpiam  explorabanc.  Qups  ucopportunicacis  fimulacione  prorraherecs 
Magno  cuidam  exurendorum  ikcbralium  Vicorum  curarri  demaridac,  mi- 
licibus  intra  navigia  Jacere  juffisrfciens  profedto  Sclavos  ab  univerfo  Dano- 
rum  exercitu  iricendium  peragi  pucaturos,  ficq;  promptiorem  exercenda- 
rum  infidiarum  aufiim  eapturos.  Ne4  fecus  ac  ratus  eft,hoi[lile  propofitum 
§6fuit.     Quippe  Magno  oppidis  facem  fubjiciehte  ,  Rugiarii  iiriiverfas  Da- 
horum  vires  eo  riegotio  occupatas  exiftirnances  \  avidius  edendi  prbpbfici 
fiduciam  rapuerunc ,  perihde  ac  eorurri  claflem  defenforibus  vacuam  re- 
perturi.     Sed  quoruhdam  Regis  imperium  ignorantium  occurfu  maturius 
exceptisincurfandiftudium  repence  fugamucarune.     Quos  ca;cerabario- 
rum  ciaflis  cercacim  magriis  "remigii  nifibus  infecuca,  Velockace  navigacio- 
nis  aeqiiare  rion  potuit  r  Cumq;  relevandjc  laflicudiriis  gracia  seftum  um- 
braculis  leriirec,  Luridenfiurh  Poritifex,  cjeceris  porcum  ceriencibus,  fuper- 
Veniensrpoftquam  medio  ferme  diei  cerhpore  navigia  velaminibus  obdu- 
cta  confpexic,  Cunftis  fegnkiem  exprobrahs :  his,inquic,cumuIis,commili. 
46  tones,  cum  ahimi  exercendi  finc,  corpora  fepelire  gaudeimus?  Qup  didl:6 
jnilicibus  ciiurnae   quiecis  ruborem  ingeffic ;  &  Regem  defidia  obfefliim, 
torpenies  militiae  tax  vires  excicare  perdocuk.     Qui  etiam  ad  Poncificis 
Vocem  mbdefto  ihdignatiohis  genere  permotus,  iimulq;  juffa  defidijefuas 
g-eprehenfiohe  cbrhmohitus ,  cito  hos  curhulos  relinqui  poffe  ajebac :  fta- 
timq;  difcuffis  tegmihibus  hoftile  folum  pecere  properaVic.  Poft  hscc  eirca 
auflf  alem  infulae  plagam  praeda;  in  biduum  afe :  inde  Walungiam  haviga- 
tum.     Ubi  huaciaco  Rugianorum  bccurfu  j  cum  quidam  e  Danis  haftam 
fuam,quo  commoditis  ea  in  acie  urerecur,in  confpectu  foeiorum,  aliquah- 
ta  parce  curcaffee  s   caseeri  ipfius  factum  feciici ,  cohgeftis  in  unum  looum 
fepucamihibus,ingentem  brevi  cumulum  excruxerunc.     Sed  incerim  apud 
hoftes  pacis,noh  belli,ftudia  agicabahcur.    De  qua  acturus  Domborus,  ad 
Danos  dirigkur.  Quibus  ad  riaves  digreffisi  ignem  in  liccore  accendic,  cu- 
|us  indicio  fe  legationem  afferre  monftrarec.     Sed  Abfalon  »  ne  quis  euna 
feave  cxcipcscc,  vecuic,  ac  paK  quam  pecere  Venerac,  ihvicem  k  Danis  affe 


2p6  SAXONIS    GRAMMATICI 

pyjLDE.  tlari  videretur.  Ita  Domborus  aliena  rate  non  habica,  propria  claffera  pe» 
MAms  1.  tivic :  Abfalonemq";  per  interprecem  aggreffus,  uc  fe  incer  Regem  &  Rugia* 
jnos  faciendae  pacis  aucorem  exhiberec,  orabac,  obfequium  cum  obfidibus 
fpondens.  Concra  Abfalon,  perinde  ac  eorum,  qua;  ab  ipfo  pofcebancur* 
ignarus,  refponfionis  loco,  defercas  Danorum  infulas  numerabat,earum_3 
folitudinem  nuper  fibi  ab  ipfo  exprobratam  acri  memoria  profecurusi 
Domborus  orationem  fuam  parum.  compecentibus  refpOnfis  excipi  pec 
interprecem  cognofcens :  racione,  inquic,  nonvacac,  Poncificum  opcime, 
quod  cuam  caeceris  opem  in  advocacionis  pecicione  prsferimus,  Siquidem 
co  nunc  juftius  ad  cui  nominis  opinionem  vocis  decurrimus,  quod  quon-I® 
dam  ad  pronierendam  Danorum  concordiam  avi  cui  prsefidiis  nitebamur, 
cjus  nutu  perinde  ac  regalibus  edi&is  concenti  fuimus.  Quia  vero  filiorum 
ejus  nemo  fupereft,  fupplices  ad  nepocis  genua  manus  cendimus,  ne  extra 
confuetae  familiae  feriem  auxilia  circumfpexiffe  Videamur.  Nec  pariihdu^ 
ftria  in  fracre  tuo  pr£cereundo,quanquam  nacu  prasftec,  ufos  nos  eile  eon- 
flat.  Tibi  enim  aucoritacis  prserogacivam,  honoris ,  non  animi, nec  jecacis 
privilegia ,  fed  dignicacis  ornamenca  conciliant.  Ance  vero  quam  paccm 
domefticam  bellis  civilibus  foedarecis ,  confiancem  Danorum  imperio  fi* 
dem  prjefticimus.  At  poftquam  in  veftra  Republica  fedkiofa  fuffragia  ado- 
levere,regniq;  affeclatores  armis  inftruerecoepiftis,propri{elibertatis  quami® 
alienje  faclionis  ftudiofiores  evafimus,  veftriq;  nominis,  quam  piecacis,de- 
fertores  effe  maluimus.  Sed  &  bellum  vobis  inferendo,  quid  aliud,  quam 
ingCniis  veftris  finiendarum  fimultacum  caufam  pra*bere  centavimus,  idq'; 
efficere,ut  noffcra  arma  excepturi,  mutua  concordia  indigerecis i  Iraq;  fecu- 
res  veftras  civili  fanguinc  maderices  in  nofmecipfos  convercimus,  bsliaq'; 
veftra  alienis  quam  pacria?  perniciofa  fore  maluimus.  Siquidem  adverfa- 
rios  veftros  fpecie,  reVera  amicos  egimus,  charicatisq;  parces  hoftilitacis  fi- 
jhulaciohe  prsebuimus.  Ecenim  concordiam  veflram  magis  quam  fpolia, 
piracicam  a  benevolentia  prafe&ara  exercendo  qusefivimus.  Ecnunc  qui- 
dem  opera  noftra  cceptorum  deviis  ac  parricidalibus  bellis  abftracTi,  me.3© 
x  rico  canci  beneficii  aucoribus  gratulari  debecis.     Cur  ergo  cun&is  incer 

nbs  am:C2  compoflcis,  fbli  communionis  veftrae  januas  intrare  non  poflu- 
mus,quarum  ipfi  clauftra  referavimus,aditum  pacefecimus?  Cur  ea  fac"to- 
fUm  noftrorum  prudentia  deliclri  Veftri  faluberrima  corre&rix ,  a  viris  fa- 
piencia  claris  parum  grata  seftimacibne  colligicur?  Cumq;finifTer,  adhuc 
Abfalone  Vaftacas  Dani*  provincias  fuppucance  :   hiliadum  efl,  inquic, 
quod  homines  patrocinii  tui  indignos  ab  illius  clementije  finu  repellas, 
quam  nemo  fupplicum  unquam  difficilem  habuit.     Etenim  repulfi  iden- 
tidem  tuis  genibus  advolvemur,  puerorum  perfeverantiam  imitaturi,qui 
quo  acrOcius  iraca:  macris  verberibus  lacerancur ,  hoc  avidius  ejus  gremiis^a 
allabi  nicuncur.     Quod  fi  parum  fupplicii  de  nobis  fumpcum  creditis, 
iram  veftram,quoad  hbet,cladibus  noflris  impune  exfaciare  poteritis.  Va- 
ftentur  licec  agri,  exurancur  vici,  evercancur  urbes,trucidentur  popu!i,pre- 
cibus  Vobifcum  non  armis  agemUs,  pro  belfo  veniam  quaeficuri.     Si  fan- 
guinem  ficicis,ulcro  jugulum  gladiis  veftris  feriendum  praebebimus.   Si  fer- 
vicium  affedacis,  quid  dedicione  majus  praftare  poterimus ?  Quis  autem 
tam  effera;  mencis,qui  ejus  oblacoribus  parcere  praefto  nonfic  ?  Extremai 
aucem  dementiae  eft  velle  laboribus  adipifei  y  quod  otio  poftit  acquiri. 
Scio  aucem  illud  tibi  fuccurrere  ,  quod  priore  colloquio  patria?  tuz  vafti- 
tatem  inter  probra  pofuerim  :  ideoq';  te  tam  pertinaciter  ejus  folitudinesf© 
seftimare,  ne  prius  de  paceagatur  ,  quam  cotidem  apud  nos  veftrisarmis 
effedt^  fuerint.     Ego  Vero  jampridem  fapientibus  monitis  infipieflteru- 
ius,  adverfarii  partes  fecus  ac  expediret  edocui,ignarus,quod  auditori  tam 
atccato  praecepcor  exciterim«    Nam  rem  puerilibus  delirameacis  confen- 


HISTORiE  DANIC&  LiB.  XHTI.  sp7 

g&nelffl  dixhTe  fatius  fuerat.  Quod  ver©  locucura  me  runcpahitec ,  cc  wjinwn 
etiam  audifle  piguic.  At  f!  cunc  incelleclu  digna  cuis  auribus  deprompfi,  marus  t% 
quje  nunc  quoque  di&urus  ero  ,  pari  mencis  ratione  fufcipico,  eodem  in- 
genio  praefencia  hauriens,  qtio  prioris  alloquii  documema  fumpfifti,  Quo 
smajorem  de  nobis  ftragem  egeritis,  hoc  minorem  fubje&orum  numerurn 
gnilitia;  Veftrac  refiduUm  facicis.  Quid  ergo  aliud  cladem  noftram  exer- 
«endo  agicis ,  quam  quod  vifcera  veftra  viribus  exinaniendo  confumicis? 
Qupd  fi  parumadhuc  uospunicos  ducitis,hoftibus  veftris  bello  proceren- 
dos  objicice,aucmorte  noftra  vindicla;  fatietarem  fumpcuri,  auc  vi&oria 
fi  Orebelles  fub  jugum  mifluti.  Vicli  namque  parum  moeroris,  victores  mul- 
cumialacritatis  veftris  animis  ingereremus.  Ucralibec  ergo  fortuna  veftris 
.  iucceflibus  obfequeretur.  Prsccerea  fi  nos  armis  laceflere  perfeverabicis, 
cafus  efficere  poreritjucftragemnoftram  alicujus  veftrum  facoluaris,cuju§ 
capite  cociusRugiajfubjetfionem  emifle  difficile  fueric  Xalibus  Abfalott 
*nonicis  invicacus ,  Rugianorum  voca  apud  Regera  fua  prece  complevic. 
Rex  accepcis  obfidibus  redir_«. 

Eodem  fere^tempore  de  Urbis  pontificatu  controverfia  incer  Cardi- 
iiales  orca ,  varie  provinciarum  fuffragia  ferebantur.     Nam  Gallia  Alexan- 
dfo  obcencui  fuit:Gerrnaniasauc©re  Ca;fare,Ocl:aViani  parcibus  obfecuta  eft» 
®°Sed  juftior  religioniq';  propior  Gallorum  fequaeitas  fuic.  Quod  poftquam 
in  Dania  percrebuic ,  Lundenfis  Pontifex,  qui  &  ipfe  praedi£las  expedicio» 
nis  comes  ruerat,  ne  ferVenre  religionis  curnultu,  depofiso  fraudaretur,pc- 
cuniam  ,  quam  in  Gallia  collocaverac,per  miniflros  reportandam  curabac. 
E  quibus  unus  monachica;  profeflioni3,apud  Scadium  ©ppidum,  incer  coe- 
nicandum  ligneo  force  calicenon  luppecente,aureo3quem  in  cuftodia  ha- 
fc>ebac,arrepco,  mcidius  quam  cutiiis  ccenam  exegit.  Cujus  faeti  irricamen- 
toiis,  quofum  hofpitio  recepcus  fuerac,  tacicam  latrocinii  cupidinem  mi- 
niftravic.  Majoris  namquepecuniae  confcium  animadvercebant,quem  pra^ 
iftanriori  poculo  priVacas  menfas  exornancem  videbanc.    Caetertim  hofpi- 
S°  cii  reverenria  palam  facinus  exequi  verithquoniam  incra  penacium  hmina 
hofpitalicacis  facra  violare  nefas  ducebant,  in  Holfariam  eum  fubfequendo 
farcinis  exuerunt^  Quo  Fskillus,  dum  ab  expedicionerevercerecur,audico, 
Regem  fuper  earum  recuperatione  foliicicac,  racus  aucoritace  ejus  reflicu- 
tionem  a  pradonibus  fore.     Nec  jam  precibus,fed  padbone  agendum  exi- 
ftimans ,  portionem  pecuniae ,  dummodo  per  eum  reddica  forec ,  in  prx- 
mium  pollicecur  :cancoq,  ejus  auxilium  inftantius  expecebaC ,  quanco  eum 
in  annuendo  cardiorem  advertic.    ReX  peticionum  ejus  perfeverancia  fati- 
gatus,£gre  operam  pollicetur,  quod  6c  raptor  incercus,&  pecunia  repertii 
difficilis  videretur.     Ca;terum  eam  requifitu  promptiorem, fi  a  potentibuS 
4°  quam  fi  a  plebeis  occupaca  fuiflec ,  arbicrabacur.     Igicur  Ahcifcicem  Slefvi- 
cum  fecum  petere  jubec.  Ubi  dum  forte  per  )Ocum,incer  familiares,amifl 
fbris  auro  bibentis  jadtantiam  elufiflec ,  interfuere  qui  Regis  dicla  finiflre 
excipieiices,  clandeflini  fermonis  mordacitate  Poncifiei  illufum  putarent-.. 
Quorum  obtredatione  Eskillus  ad  deferendam  Regis  amicitiam  addu&us* 
eo  dementiaj  prorupit,  ut  opes  quas  amififlet,ab  eo  obtentas  fufpicaretur, 
eumq;  rapinae  fibi  inflida;  confcium  afleverarec*     Ica  fe  concepca?  vefaniaS 
moles  falfo  Regis  convicio  patefecit.     Igitur  nefeias  utrum  Antiftes  infa- 
n\x  majoris ,  an  Rex  patiencia?  fueric.     Quprum  alcer  integerrimum  vi- 
rum  teterrima  fufpicione  notare  fuftinuic ,  alcer  eonfciencia;  puricace  fyn- 
5°  cerus  adverfum  innocentia;  fu«  criminatorem  xquo  lenrius  iram  diftrin* 
xic.     Incer  hsc  Occo,  cui  fuperieris  fchifmacis  concagio  deponendi  Ponci» 
ficacus  caufam  praebuerac,  tanquam  recepta  ab  Ocfaviano  dignicace,  con- 
eiliaco  Regis  favore ,    Slefvicenfem  fedem  facrileg®  occuparac  regimino. 
O^em  Eskilluseatholic»  partis,  Krauladone  ifiijsr  rei  divinsc  aftionem 

euoi 


258  SAXONIS    GRAMMATICI 

rvALnti-  cum  fuis  fautoribus  execratus,  magnopere  Regem  permovit,  Ita  conten- 
marUs  i.  £jone  paulatim  ad  invidiam  fimultatemq;  progrefla  ,  aocito  apud  Sialan-i 
diam  Abfalone,  qtierimoniam  fuam  a  Rege  tum  fpretam,tum  etiam  irri- 
fam  conqueritur.  Quippe  eum  erga  pecuniam  amiflam  parum  honefta 
eonfcientia  efle,refticutionem  in  facultate  habere,fi  velle  fuppeceret.  Quin- 
etiam  cum  Occone  fchifmaticarum  partium  comite  criminofum  junxifle 
c»llegium,  inq;  ejus  excolenda  fbcietate  catholicae  pacis  adverfariis  execra- 
bilem  obtentum  prarbere :  quam  ob  rem  fe  belli  adverfum  eum  fufcipicn' 
di  infinita  cupiditate  fiagrare.  Saepe  enim  numoro  cotafimilia  aufum,  po- 
tiusq;  praeefle  Regibus,quam  obfequi  folitum,  Praeterea  ad  hoC  audendum  10 
fe  non  infimis  amicorum  praefidiis  abundare.  Vericus  Abfalon  palam  tanti 
viri  fententiam  objurgare,  cemperaco  reprehenforis  officio  ,  impaciencia; 
ejus  errorem  modefto  genere  eaftigacionis  excepic ,  Regis  incegncacem  de- 
formi  notatu  perqnam  indignam  judicando,  ejusq;  confcientiam ,  collatis 
innocenciae  racionibus,ab  omni  fulpicionis  curpicudine  alievniflimam  com- 
probando.  Caecerum  non  cam  cacholicarum  parcium  odio  ,  quam  ejus 
Regisq';  licigio  Occonis  fufceptionem  impucandam  docebat.  Ad  haec  fi  li- 
cem  ingrederetut,  quos  auxiliares  fperaveric,  hofles  cenfurum.  Quippeho- 
minesincer  adverfa  plerumque  parum  jufta  conftancia  amicicias  colere.Sibi 
ponus  ad  ipfum  legati  parces  mandari  preeacur  3  difcordiarum;  periculal® 
compoficionis  ofliciis  avertere  tentaturo.  Eskillus  tanti  confi- 
lii  documento  parum  falubricer  aeftimaco  9  percontationibus  eutn 
fatigac  i  num  fibi  in  eam  rem  auxilium  fit  laturus  s  quem  non 
tam  getendorum  arbitrum  ,  quam  belli  focium  depofcat  ,  dicen- 
do  jam  non  fe  confulcorie  cum  eo  ,  fed  precarie  agere.  Abialon  Antiftitis 
fublimicatem  Regis  charitati  coinponderansrqvum ,  inquit,  me  tibi  jampri* 
dem  jurifiurarldi  religio  fidei  debitorem  effecic ,  malo  fimplicitatem  tuam 
verioribus  monitis  objurgare,  quam  blandioribus  fallere;  ne  rebusinper- 
nieiem  vergencibus  vacuum  promiflbrem  egifle  videar.  Sed  neque  cervi- 
cem  meam  eo  ufque  fponfionis  ticulus  obnoxiam  facic,  uc  amanciflimurnS© 
mihi  herum,  cui  cum  fidei>  cum  eciamamiciciae  ftipendiis  obligQr,negleclis 
charicatis  ofBciis, accentare  fuftineam.  Praeterea  Reges  de.  rerum  fuinraa 
cercances  ladeflere,jampridem  haud  difficile  fuic.  Huic  verojCum  regnum 
fme  aemulo  gerat,vim  inferre  temeritas  eft.  Quem  fi  communibus  viri- 
bus  adorci  fuerimus,  communis  jactufae  pericula  fenciemus.  Sed  tuos  qui- 
dem  conatus  faepius  cortfimilia  aufos ,  res  ipfa  minore  cum  vituperio  ad- 
miccic,  meumvero  facinus  nullis  excufacionis  praefidiis  nixum  hoc  magis 
reprehenfionem  merecur,  quod  fummam  benevolentiam  ,  perruptis  arni- 
citiae  vinculis,iniquiflima  praefumptione  rependerem.  Eskillus  fpeciofiffi- 
mis  fapienciae  refponfisad  fummum  irae  ftridorem  eveclus  j  per  facram4# 
obedicionis  religionem  eum  adjurat,  mandata  ad  Regem  ferenda  fufcipiat. 
Abfalon  mandacorum  lacione  promifla  ,  refpenfbrum  nuncium  abnuit, 
quod  inter  illuftres  viros  inimiciciarum  aucor  haberi  nolic.  Huic  Eskillus 
aegre  legatione  credita  ,  Gerardum  Efromenfis  domus  praelatum  aflbciatj 
fciturum,an  Abfalon  fidus  mandatorum  minifter  exifteret-  Quorum  tanta 
afpericas  erat ,  ut  non  folum  fimultates  augerc ,  fed  etiam  amicitias  odiis 
convellere  potuiffent.  Hanc  auftericacem  Abfalon ,  quoad  lieuic  temperare 
conacus ,  fpeciofo  verborum  delinimento  truces  mandatorum  fententias 
caftigabat.  Rex  audita  legacione  praeter  morem  accenfus,Eskillum  fuperio- 
rum  Regum  cruorem  combibere  folicum  ,  nunc  &  fuum  fitire  refpondic:^® 
mulcaq'ue  in  hunc  modum  per  fummam  verborum  afpericacem  reman- 
danda  curavic.  Quibus  Eskillus  ex  Gerardo  cognicis  impacienciam  metu 
muravic,  cantumq';  illi  pavoris  furrepfic,  quancum  prius  furoris  inceflerat. 
Igicur  evicandi  periculi  gracia  longinquas  Werendise  parces  acceflic,falutern 

feceflu,, 


■ 


HISTORI.E  DANICE  LIB.  Xllri.  2#> 

feceffu»  noa  bello,quatfiturus.  Tunc  Rex  urberh  in  folido  Letrica?  paludis  wald% 
ab  eo  conftru&am  obfidione  tentat,captu  quidem  difficilem,  quod  &  na  M/iRUS  l* 
tnrse  prajfidio  munita  &  commeatibus  aftarim  inftructa  fuerat.  Cujus  cu- 
ftodes  animis  quam  moenibus  debihores,  expugnacionemdedicionepra> 
currere  cupientes:  hi  pax  ab  F.skillo  quam  ciciflime  cum  Rege  componere- 
tur,  nepote  ejus,  qui  apud  F.from  eduCabatur,obfide  dafco,urbem  fe  tradi- 
turos  promictunt.  Pactus  cond;tionem  Rex,  adolefcente  fufcepto,  obfi- 
dionem  amovic.  Hsec  eura  Eskilloiiunciaca  forenc ,  refpondic  majorem 
feurbis  quam  nepocum  folicicudinem  gerere,  haudquaquam  hujus  inco- 

iolumicaci ,  illorum  capica  pradacunim.  Igiiur  Rex  iceraca  obfidione  ,  aliam 
fibi  munitionem,per  quam  obfeflis  arclius  immirierec,aedificac.  Quoniam 
-in  abfentem  adverfarium  fsevire  neh  licuic ,  adverfum  nominis  ejus  defen- 
fores  acerrirrios  irae  fua?  conacus  exaciiens.  Maxima  fiquidem  pociendi 
caftelli  fpes  in  hyemis  auxilio  reponebacur,  aciicum,  quem  unda  hegarer, 
glacie  paraCura.  Incer  hasc  jiivenis  pa  lirn  cognitus ,  a  nefcio  quibus  fub- 
ornaciis,  literas  adulcerinis  ho.is  obiignacas,  canquam  ab  Fskillo  cransmif- 
fas,  Gerardo  obculic,  jubens  uc  per  eum  obfeflls  porrigerencur;  Quas  ille 
coricinuo  s  nulla  doli  fufpicione  concepca  ,  per  familiarium  quendarn  urbi 
inferendas  curavic.     Harum  feries  habebat  \    majore  F.skillum  nepotis, 

20quam  urbis,  charicace  teneri ,  parumq';  fibi  rAiilites  placituros ,  fi  rei  ignobi, 
lis  curam  percinacius  gerendo  ,  nobiliflimi  adolefcentis  lalucem  pencluari 
paterencur  :  quam  ob  rem  jubere  fe  exitium  ejus  rnacurii  dedicione  pne- 
curri.  Qupd  vero  fuperiore  mandaco  tutelam  urbis  incolumicaci  hepo. 
tis  pracferendam  decreycric,  irse  noii  deliberacionis  fuifle  prjeeepcum.  Per- 
le£hs  lifceris  oppidani,  iberahdi  bbfidis  confilium  circumfpiciebahc.  \i\» 
certum  quis  commehci  hujus  autor  excicerir,  Regem  camen  compluruirri 
Fufpicio  nocavic.  Incerea  Rex  ereclo  magna:  arbons  trunco,  admocum  bb~ 
fidem  ,  defenfa;  urbis  pcenas  fuipendio  fibi  lui"curum.  finuilabac.  Qu6 
'audiro  Gerardus  eurri  domeftieo  religioforum  eoecn  ad  Regem  procefllc,ei 

§bejulabundis  vocibus  deprecans  municipii  fibi  mgrefljm  permim  s  fuppli- 
ciumque ,  quoad  iode  reverreretur,differri.  Rex  alieniilimam  fibi  crudeii-  . 
cacem  flmulanter  amplexus,candem  rogacui  ceflic,  prasfacus  niiirbe  pocire^ 
eur,obfi.derri  peritururn.  Convencis  oppidanis,  Gerardus  quid  mandaCi  li- 
teris  receperinrsperquiric.  Uc  cognovit  adolefcentis  capiri  dediciohe  cohfu- 
lendum  juberi,parenduia  horcacus  effecic,  lit  oppidani  fua  ac  rerurri  inco- 
lumitate  pacla,vacuum  Regi  muhicipiiim  traderenc.  Ita  religiofiflimi  fpi- 
ritus  circumvenca  fimplicitas,  finem  pra*lid  fecic.  Ha?c  audienterri  Eskil- 
lum,  nihil  segrius  unqiiam  culifle  proditum  eft.  Qui  tamen  poftmodurri 
prceniiifa  pacis  legatione  in  Scaniam  reverfus,  eode^m  prKcipitio  mentis  ad 

4©recuperandam  Regis  amicitiam  procurrit,  quo  ad  deferendam  prolapfus 
fuerac.  Siquidem  beneficia  s  qux  fuperiores  Reges  facris  adibus  religiosa 
liberalitate  detulerant,  Regis  poteftaci  pr^cer  fas  pocienda  refticuic.  Quod 
parum  iicicegeftum  poftera  Regiim  ufurpavic  autoritas.  Inde  ne  fchifma- 
tis  concagio  implicarecur  9  Hierofolymitanx  peregrinationis  iter  ingre- 
dicur ,  fadus  ratus  a  fuis  penatibus ,  quam  a  Romana;  amicitia;  liminibus 

exularo.  -.  ■  • .  .„.-..    -•    •        :, 

Eodera  cemporeChriftiernus  quidam  adhuc  priVatae  fortis,antequarri 
Maguntiae  Pontifex  creatus  eflet,  Daniam  legationis  titulo  petivit,  qui  eam 
exhorcationibus  fuis  ad  focietatem  Oclavianae  faclionis  impelleret.  C«te- 
fOrum  multze  adulationis  conatibus  aliqua  ex  parte  Regis  connivenciam  af- 
fecucus,obferacas  F.skilli  aures  habuic.  Incerea  Nicolaus  quidam  Razifilius, 
recenter  Slefvicenfium  Sacrapa  confticucus ,  cum  eorum  Anciftice  F.sberno 
inimiciciis  vehemencius  geftis,  perfummum  temeritatis  excurfum ,  cele- 
fe&rrimuni  ejus  funduni  Ipeciofiflimo  fpoliaverac   «dificio.    Quod  curri 

plauftfil 


§ae  SAXONIS    GRAMMATICI 

yvALDE-  pkuflris  devehendum  mandaffet,  a  milicibusEsberni  deportatioriem  inhn 
MJRUS  i.  {jjcliris  occiditur.     Cujus  fa&i  poenas  Esbernus  daremetuens ,   perinde  ae 
curiam  petiturus,  uitionem  exilio  vitavit.     Sed  dum  apud  Saxoniam  mo- 
raretur,  morbo  periclitatus  eft,     Quod  audiens  Occo,fedem,quam  olina 
falfo  Antiftitis  ticulo  occupaverat,  Oclaviani  nixus  autorirace  recuperat_». 

Poft  haec  Rugia.nis  ex  pa&o  comitacum  prsebentibus,  caftellum  Walo- 
gaftum  obfidecur  a  Regc.  Qupd  quanquam  in  Sclavia  ficum  forec,  a  com- 
muni  camen  ejus  ditione  feerecum,  propriis  ducibus  regebacur.  Ab  hujus 
iiicolis  Pomeranise  Sacrapa  Bugiflavus  in  auxilium  evocacus  ,  pacis  magis 
quam  belli  confilia  circumfpexic.  Quameciam  pro  eis  apud  Regem  hoc1© 
modo  compofuic,  uc  non  folum  ipfi  Regi  parerenc,  Ccd  eciam  ex  piracis  fui 
■fiuminis  oftiis  excedere  fuflinerenc,  eamq';  paetionem  obfidibus  firmarenc 
Ulic  force  Rugianis  ad  concionem  vocacis,  cum  Bernardo  quodam  Henrici 
filio,  qui  quodnepcem  Regis  in  matrimonio  habebac,  duobus  eum  navi- 
giis  fecucus  fucrac,  jurgium  incidic.  Incerrogaci  enim  ab  eo,cur  ifiuftrilfimi 
Saxoniaj  Ducis  gratiam  amplecli  fupervacuum  ducerenc,  cum  fe  nullo  in. 
momenco  Saxonici  nomifiis  refpeefum  ponere  refpondiffenc,  quid  virium 
duci  effec  brevi  agniruros  fubjunxit.  Tunc  quidam  principis,quem  canti 
Cirftirnarec,  pocenciam  floceipendentes,  Bernardi  perconcacionem  ac  minas 
ludibrio  infettabancur.  Ea  alcercarione  per  Regem  fedaca,  Mafco  qttidam  20 
inter  Rugiancs  nacu  acque  autoricate  praftanciffimus  ,  luminibus  orbacus, 
fed  ingenii  fagacitate  perfpicuus ,  nec  annis  quam  animo  vivacior  :  Conci- 
tations,  inqmc,peculancize  equis  mos  eft,  quo  arclius  retinentur,  hoc  vehe- 
mentius  habenas  tendere.  Laxentur  icaque  Saxonibus  freni,  ne  retencacio» 
nis  nimietace  rumpancur.  Siquidem  &  nobis  ipforum,&  ipfis  noftra  per- 
quam  noca  eft  vircus.  Qua;  vox  apud  ducem  vulgaca ,  incer  eum  ac  Re- 
gem  fimukarum  ieminarium  fuit_*. 

Per  idem  cempus  fchifroaticorum  legatio,  eonficfis  juflitias  argumen- 
tis,Danorum  fuftragia  pertencabac.  Quorum  Rex  aflercionis  dubius,eogno- 
fcendae  ventacis  gratia  lcnbamj  fuurn  Radulphura  ,  origine  Briccannum,3@ 
lingua  quam  animo  prompciorem  ,  ad  Caefarem  deftinac.  A  quo  per  fum- 
mam  venerationls  fimulacionem  exceptus,  non  minus  ab  Otlaviano  ho.~ 
norificencise  expercus  eft,  ica  uc  inter  eos ,  quafi  quoddam  culcurae  ejus  iici- 
gium  acque  officicrum  contencio  foret.  Oefavianus  tamen,cui  iniquifli- 
morum  fufFragiorurn  confenfus  atitoritatis  umbram  cribuerac ,  Caefarern, 
quem  majeftate  anteire  videbacur  ,  etiam  adulandi  comicace  vincebat-.. 
Mam  facerdocem  ,  qui  cum  Raclulpho  quotidiefacras  preces  decurrerec, 
providit,  ne  divina  ab  eo  fine  focio  parum  ceiebriter  agerericur.  Nec  offi- 
ciis  eum  coluifle  contentus,  obfequiis  benefieia  feciavic  Siquidem  in  re 
divina  agenda ,  annuli  ufum  ei  indulflt »  pontificalis  ordinis  infigne  ali-4© 
quanto  obfcuriori  gradui  tnbuens.  Ica  nefcias  dancis  an  accipiencis  bene- 
ficium  ridiculofiordemencia  fuerit.  Hujus  auditalegacione  Ca;far ,  dolen* 
ter  fe  dividua;  religionis  ftacurh  ferre  afleverabac :  neucri  camen  parci  accla- 
rnarurum,quoad  publicum  Ecclefia;  decrecum  aeceperic  :  tunc  demum  d» 
quam  univerforum  fencencia  probaveric,aflenfurum.  In  cujus  rei  fpecu- 
lationem,nuper  a  fe  cocius  Icaliae  majores  concilii  nomine  concraclosfuifle: 
Oclavianum  jequicaris  fiducia  ,  caufam  fuam  humilicer  generalis  ecclefiaj 
judicio  fubftravifle:Rodlandum  vero  pravicacis  confciencia  recufum,  non 
folum  concumacicer  fuperfediffe,  fed  etiam  dixifle  majoremfe  efie,quam 
uc  cujufpiam  cenfura;  parere  debeac.  Cujus  concroVerfiae  finienda;  gracia,£& 
terrarum  Reges  fecum  adefle  oportere ,  publicae  religionis  negotium  com- 
jnunibus  ftudiis  infpctturos.  Equibuspene  omnes  in  adverfe  partis prae* 
fidium  conceflifle,  fibi  vero  neminem  ex  his  fufrragiorum  focietatem  prae- 
bere.    Quam  pb  rem  fe  magnopere  prudentifllmi  Danorwra  Regis  all©« 

<guiwji| 


H!STORI^  DANIC&  LIB.  XHtt  goi 

Miiufti  afFe<3:are,parcium  fuarum  moderationem  ejus  potiflimum  fentcn-  WAtbtz 
tvs  crediturum  *  quippe  quem  animi  virtus ,  &  generis  fanctitas  tantae  rei MARUS  * 
judicem  depofcant.  Praeterea  accendendum  efle,  quantum  pietatis  opus 
ederet,  fi  tot  animarum  falucem  ancipici  judicio  flucluantem  ,  fencentiae 
jfuae  fagacitate  fervaret.  Super  hsec  omnia  ii  tam  religiofi  icineris  laborem 
ftifcipiac,  fe  ei  in  pr«emium  facigationis  unam  ex  Icahae  provinciis  cum  co„ 
tius  Sclavise  praefa&ura  dacurum.  Talibus  Radulphum  Cjefarhorcamen- 
tis  aggreflus  »  non  pauciora  liceris  >  quaspereum  inDaniam  deftinaratj 
complexus  effc,     Regreflus  inde  Radulphus,  Cadaris  Oftavianiq';  charica- 

Vp  cem  in  Regem  uberrimam  prardicabac.  Rex  prompcius  quam  prudencius 
familiaris  aflercione  fufcepca  ,  nec  cam  religioni  confulere,quam  excera- 
rum  gencium  meres  cogtiofcere  avidus  »  pecendi  Cajfaris  cupidinemj 
concipit_«, 

Ea  cempefiace  Bernardus  quidam  ab  Oclaviano  legacus  in  Daniam 
profe&us  9  pontificum  fufFragiis  inhiabar.  Verum  paucorum  favore 
exceptus ,  uc  univerfos  adfcifcerec ,  dacis  per  provinciam  epiftolis  Conci- 
lium  fimulac.  Quod  cenui  frequencia.  habicum,majore  ludibrio  quam  glo- 
ria  celebravic.  Eo  Rex  apud  Slefvicum  dimiflb,  eximiis  Caefaris  ille&ioni- 
bus  capcus,Abfaloni  in  infulis  excubanci  propoficum  aperic,eumq';  viae  co- 

SOmicem  depofcic.  Tunc  Abfalon  fidem  Csefaris  aftutiamq;  damnando,  fal-  s 
laces  ejus  promifliones  fideli  fpe  excipiendas  negabac,  Quineciam  fi- 
iae  religionis  violacu  familiaricatis  ejus  ufum  haberi  non  pofle  ,  quod 
fchifrnaticae  fatlionis  acrior  quam  juflior  defenfor  exifieret.  Se  vero  cum 
commeatuum  inopem  >  tum  eciam  longinquae  peregrinationis  laboribus 
imparem  memorabac,  Rexquoad  fibi  commeatusfuppecerent,  einon 
defuturos  refpondit»  Abfalon  quantifcunque  commeacibus  abundaret» 
haudquaquam  fc  falutem  fpiritus  fui  neglecturum  affirmat.  Rex  non  fe 
minus  animae  fuae  ftudiofum  ceftatus  5  ob  hoe  maxime  ejus  comicacutn 
afFe&are  refpondic  j  uc  fi  jufticia  pofcerec,  per  eum  ab  Oclavianae  parci» 

Sofocietacefaceflerec  Adhuc  Abfalone  profeclionem  abnuence  ,  publi» 
ca?que  religionis  hoftes  adeUndos  negatice ,  haclenus  eum  a  fe  prae  Catceris 
culcum  afleverabae.  Cujus  fi  nunc  ope  deficerectrr,fe  nihil  ttkerius  ex  eo 
commodi  fperacurum.  Tunc  Abfalon  exprobratam  fibi  ab  eo  irigrataJ 
mencis  labem  judicans  :  ad  deferendam,inquic ,  cui  nominis  amiciciam 
nullis  corporis  periculis  adduci  potero.  At  cum  deanimae  negotio  agicurt 
humano  cimori  divinum  praeferre  fas  eft.  Ego  Vero  tanietfl  circumftancial 
damna  pervideam,  tamen  ut  animae  cute  Vefligium  ab  errore  prohibeam» 
meam  periculis  implicare  non  metuam.     Tunc  Rex  affumpto  eo ,  viros 

,     genere  &  honeftace  juxta  nobiles ,  fcilicet  e  Sialandia  Sunonem  &  Esber* 

*°num  ,  ^Fionia  Takam  &  Efgerum  comites  adfcivit.  Jurifius  duntaxat» 
lie  quid  interim  in  patria  novaret ,  ex  neceffariis  affumptus.  NeC  defue- 
re ,  quos  exjucia  profe£tionis  participes  legerec.  Attingentibus  F.idoram* 
principisHolfatiorum  Adulphi  ignotus  eques  obvius  eXtitic,interrogatusq'| 
an  ipfos  profecuturus  venifFec  >  dominum  fiium  hujus  rei  praflandsgra- 
tia  tranfitum  eorum  in  vicino  pracftolari  denunciat.  Cujus  dudlui  fiden" 
dum  vetantibus  arbitris,Rex  perinde  ac  ingenuo  duce  frecus,  primus  pon- 
tem  equo  cransgreditur  ,  profeftionis  avidicace  mecum  paricer  monicus- 
q'ue  concemnens.  Hunc  caeceri  fubfequentes  ,  fententiam  fuam  quam 
Regem  deferere  maluerunt.     Procedentes  paululum  Adolphus  excepit^ 

^°falutacumq';  Regem  benigniffimis  verbis ,  amiciflimoq;  vultu  profequitur. 
Cui  cum  occurJTum  fuum  obvetera  odiaonuftum  magisquam  gracum  fen- 
tiret.uc  iram  obfequiis  flecleret  apud  F.tzeho  oppidum  fuis  eum  impenfis 
excipere  ftatuit,  Sed  Rege  beneficium  fpernente,ne  quis  ei  neceflaria  vert- 
dicarec  edixit,     Tuno  jDaaii,domefticos  cibos  furhemibus  t   confeaas 

Cc  cpula* 


|e|  SAXONIS  GRAMMATTCI 

fvjlDV-  epulas  per  miniflros  inferendos  curavit :  fieq;  demum  Verecundia  fuperi* 
•marus  l  tos  munificencia  fua  uri  coegic.  Incerrogacus  tandem  an  Regis  procef* 
fum  tucari  poflec,pofle  fe  qUidem,  quo  ad  Bremam  veniatur,  afleruit.  Al- 
bia  percranfico  cum  Bremam  versum  concenderecur ,  Esbernus  profecHo- 
nis  ftohditacem  animadvercens ,  quamque  vanum  icer  caperenc  non  fe- 
gnicer  concemplacus,  fracrem  Abfalonem,  aliosq';  Danicae  nobihtacis  pro- 
eeres  confilio  illuffresj  clam  cseteris  accerficos  obiecrat,  Regem  arrepti  ici- 
neris  emenfione  prohibeant,  quod  praefercim  fine  duce  ccnficiac,  neque 
eum  tam  periculofi  propofici  execucorem  exiftere  patiantur.  Quod  Abfa- 
lon  inane  cencacu  judicans,  propofico  Regem  ceflurum  negabac,  dieendo1.^ 
monicorem  rtoh  folum  operam  perdicurum  ,  fed  etiam  fenfurum,  quan- 
tum  odii  percinax  error  pia;  monitieni  referre  foleat.  Tunc  Esbernus  cam- 
ecfi  me,  inquic,  graviflimas  monicorum  pcenas  eveftigio  dacurum  pra> 
nofcerem  ,  qua;  ad  Regis  falucem  percinere  deprehenderim,  filencio  difli- 
mulare  non  paterer.  Adeftoce  ergo  mecum,  &  in  Regis  admonicionem  11 
linguam  abnuicis ,  aures  prxbere.  Enimvero  cum  hoaeftacis  periculum 
bbverfacur,  ofFenfam  pnncipis  ucilia  fvadendo  ,  quam  amicitiam  inanicer 
blandiendo,  contrahere  malo.  Inhis  ecenim  melius  exreprehenfione  ira 
percipicur  ,  quam  ex  adulatiorte  gracia  conciliacur.  Abfaloh  haud  fra-  , 
trem  Regefacilioreminceliigens,  cum  neUcrum  a  propofico  revocabilem2® 
cernerec ,  fracris  cafneh  adeundo  Rege  fociurn  geflic,  fi  quid  irse  ex  dictis 
ejus  conciperecur  ,  micigacurus.-cajceris  ne  interefle  quidem  cucumducen- 
tibus.  Tunc  Esbernus  mirari  fe  inquic ,  quo  impecu  Rex  cancum  icer  du- 
ce  vacuus  ingrederecur  ,  fuam  aucem  pacriaeque  falucem  in  unius  Cajfaris 
perfidis  praxordiis  depoficurus.  Viden  enim  quod  liberam  gencis  fua?  cer- 
vicem  ,  nullisque  Barbarorum  obfequiis  aflvecam  per  fcedam  &  igiaobi- 
lem  fervicucerh  miferabili  Theuconicorum  jugo  iubigere  cupiac.  Quid  au- 
cem  ftulcius  effe ,  quam  nullo  impendence  periculo  ulcrb  ad  dedicionem 
procurrere  ,  fummamq;  libertacem  excrema  fervicute,  mucare,infuper  re- 
gno  precarib  qiiam  porenter  prxefle  rnalle  t  .  Icaque  Casfarem  eum  Da-3§ 
niam  fux  dicionis  efFeceric ,  miracurum ,  quod  tam  validam  gencem  ance 
promiflis  fuperaveric  quam  armis  centaveric.  Rex  paucis  iram  exprimere 
iblicus  :  [qtiippe  raras  voces  rurbacus  edere  confveverarj  Ecil  te ,  inquic, 
adeb  mecus  perurgeat,  uc  v?re  cofhes  effe  nori  audeas,me  quidem  rrepida- 
tionis  cua;  fbcium  non  habebis.  Vircuce  enim  quam  familia  comitacior, 
fme  ce  prbpbficum  exequar ,  nec  adduci  pocero,uc  tecerrimis  ignaviae  cuae 
monicis  confentire  fuftineam,  Ica  falucares  Esberni  monitus,Regia:feftina- 
tionis  impecus  afperiiacus  eft.  Quos  fi  imicari  voluiflec,  fupplices  Ca'fari 
manus  deforrhirer  non  dediffec.  Adeb  quem  cemeritacis  incurfus  cranf- 
verfum  abripic ,  recia?  rationis  «ftimacio  deferic.  Ingreflos  Bremam  civi- ^® 
tatis  Antiftes  omnibus  humanitacis  numeris  inftru<Siflimus,clemenciacjj  <5c 
liberalicace  confpicuus,  impenfioribus  hofpicalicatis  offlciis  profequendos 
fufcepic.  Idem  de  duclu  dando  follicitacus,comicandi  fibi  Regem,non  du- 
ftandi  fas  e(it  reijjondit.Complures  quoque  Saxbniaz  principes,quo  tutius 
Curiam  peterent,Regiis  fe  fodalitatibus  devinxerunt,adeb  ut  de  Danorum 
familia  ac  grege  exiftere  putarentur.  Itaque  crefcence  ejus  comicacu 
cum  mulcicudo  fpeciem  hoftilis  exercicus  reddere  viderecur  ,  percerre- 
fafti  incolar ,  cum  uxoribus  ac  liberis  divinis  femec  penatibus  inculerunt,- 
a  facramm  asdium  hofpiciis  auxilium  quaeficuri.  Eo  comperCo  Rex  pramii- . 
fic,  qui  gencis  crepidacionem  pacis  denunciacione  corrigerenc,  fibiq;  com-y^ 
meacuum  empcionem  fieri  juberent.  Cum  ad  urbem  Mechis  veniflec, 
oppidanis  ob  advenarum  frequenciam  emendorum  precia  aggravanci- 
bus,  injuriam  fenacui  conqueftus,effecit  ut neceflaria  tum  fibi,tum  etiara 
iomitacui  colerabili  precio  Yenderentur.    Igicur  fincejfitacis  &  jufticia?  e[us 

jrumore 


&IST6fcl£  bAMCM  LIB.  Xffll.  m 

Himore  increbrefcence ,  Germanica:  marres  parvulos  fuos  ia  ejtfs  Idven-  rvMbfe 
tum  ofFercndos  curabant-,  racseosRegioconcadu^crindeaccceleftiali-  MARUS  *' 
quobeaeficio,  felieiora  rtaturae  incrementa  fumpcuros ,  ac  profperiori- 
bus  educacionis  aufpiciis  nutriendos.  Nec  minus  fupcrftitiofi  agreftes,  qui 
f  aciendorum  feminum  grana,  quo  melius  adolefcercnt,  dexterae  ejus  disji- 
cienda  prabebanc.  Quo  Curiam  ingreifo  \  praefes  Saxonia?  Henricus,  ve- 
teris  arnicicia;  recordatione ,  caftra  fua  majore  ex  parce  ejus  advencui  cefllc* 
hofpicalicatemque  ei  fuis  fumpcibus  erogavic.  Die  poftera  Abfalon  cum 
Radulpho  miffus/apud  CsEfarem  Lacinae  vbcis  admodum  rudem,per  inter- 

%  o pretacum  Golonienfis  Ahtiftitis  ma-ndaca  profequirur.  Ac  Caefar  inprimis 
moram  Regis  tardicacemqVcaufacus ,  injuriofurn,qu6d  ance  non  venenc, 
afebac,  afferendo  eum  ob  regnum ,  quod  Romani  Irnperti  beneficto  gerac, 
fibi  fervltiorum  debicbrem  exiftere.  Tunc  Abfalon ,  decuiffe -,  inquic, 
Caffaris  fidem ,  uc  hxc  potius  anceitineris  ingreflum  Regiproponeret ,  ad 
quod  cancis  eum  prbmiffionibus  impuliifec.  Cadar  firnulaca  admirationej, 
$>er  quem  Rcgi  promifla  feciflec ,  inrerrogat.  Abfalon  demonftrato  Ra- 
dulpho,hic  eft,inquir,qui  credulam  Regis  iimplieicatem  proTnifforinn  cuo- 
rum  commencis  illexic :  eoq;  negationem  Gaefaris  repellere  non  audence, 
feriem  tociusprbmiffionis  ediflent.     Inficiance  id  Caffare ,  reducem  Regt 

ib dari  depofcic.  Ille  plus  fe  negotii  ejus  redicui  cribacurum, quam  advencui 
impendericnegat.  Simili  modo  die  poftero  Regis  legatto  excepta.  Qub 
agnico  ,  Rex  lalucaris  rrtonicus  fpreti  poenitentta  aftlidus,  camecfi  mucro- 
nem  cervicifuje  applicatuhi  afpiceret,ante  fe  eam  ferro,quam  patriam  fer- 
vituti  fubjeaurum  affeverabar.  ^ftuante eo  »  opisq; rnodum  impenftus 
difquirence  ,  Abfaloh  liberacionis  viam  a  fe  repercam  profeffus  ,  non  am- 
plias  illic  Regi  quam  ih,  patria  trepidandum  afleruic  Siquidem  trans  pon- 
sem,  quo  Gallorum  regntKh  k  Germanico  fecernerecur,venatianis  fimula- 
"tione  fspius  eum  obequitar^  debere,  ac  demum  cum  confvecudine  Hifpi- 
cionem  viciffec,  cum  potiore  famiiijs  parce  aiiquod  e  finitimis  Galliae  op- 

Ibpidis  pecere,  hauddubitaTurum ,  quina  Rege  FrancorUm  ornacius  in  pa- 
triam  dimicceretur.  Cujus  confilii  executionem  Catfar  arte ipraeVenit.  Si- 
quidem  vim  Regi  inferre  veritus,  cum  ejus  famulatum  coa&ionibus  impe-- 
trare  nequiret ,  beneficio  mercari  tencavit.  iiniverfos  quippe  GermaniaE 
principes  facramento  adacios  ,  jiirare  compulic  fe  ejus  dicioni  Sclaviam 
lubftracuros.  Quod  fi  parum  perficerenc,feipfum  id  cum  primum  ex  Ica- 
lia  reverterecur,  execucurum  fpbf^ondic,  eaq;  fraude  ad  obfequia  ftbi  pa- 
cifcenda  ambas  Regis  manuS  pertraxit.  Caecerum  ei  non  Curiam  communi 
principum  mOre  pecere  ,  non  in  Romani  Imperii  praefidium  copias  du- 
ciare,  folaq'ue  fpecie,  noh  re  Caefari  parerb  cbnceffum.  Filib  verb  poft  eura 

^oproxime  regnaturb  liberum  fore  pacernas  conditiones  abjicere  ,   ne  ad 
omnem  Danbrurh  gentem  harreditarium  manarec  obfequium.  Cujus  fer- 
vicii  pudotem  mihuere  videbatur ,  Gailorum  ditioni  inconfimili  famula- 
tus  genere  Bricahhiae  Regis  inclinaca  majeftas.  ..... 

^oft  hsec  O&avianus  vocaco  contilib  ,  qUam  juftis  fuffragus  m  adi- 
pifcendo  fecerdocio  ufus  fueric  ,  loqttacius  qUam  verius  aftruere  co- 
nabacur ,  Rodlandum  vero  honbrcm  ,  quem  oblatum  repudtaflec,  veci- 
tum  occupaffe  :  feq;  caufam  fuam  generali  poncificum  cognicioni  infpi- 
ciendara  prcbence,  illum  iniptecatis  confciencia  cattonicse  difcrectonis  ju- 
dicium  formidare.    Prsecerea  ad  coneiliandos  fibi  pohcificum  animos ,  eo- 

^Oriim  dignicatem  behighis  decrecorum  fanaionibus  adornavit ,  haud  pnus 
Romaham  ad  fedem  provoeandum  confticuehs ,  quam  fi  lis  ipforurru 
prortunciacione  finiri  non  poflec.  Finiencc  eo ,  Ca^far  provineiariim  Re- 
ges ,  hujus  concroverfiae  finiend*  gratia  ,  ad  colloquium  a  fc  mvitacos  di- 
«ebac,  eorura  fententiac  repugnare  nefas  duauro.    Qups  jdeo  npn  adeflej 

'€6  3  quo« 


m  SAXONIS  GRAMMATICI 

VVAiDE-  quodin  Romahi  Imperatoris  injuriani  Romas Pontifieem  ereare  eupianf* 
MARus  i.  alienjtcivitatis  jus  fuis  fufffagiis  adminiftrare  conantes.   Poft  ha?c  Regnal- 
dus  Colonia?  urbis  Anciftes  religionis  caufam  dicere  adorfus  ,    quant© 
injuris  pondere  Romani  Imperacoris  aquicacem  provincialium  Regum, 
semeritas  attentaret,  argumentando  demonftrare  pergebat.     Nam  fi  con- 
troverfiam  in  eorum  eivitatibus  de  pontificatu  ortam,Caefar  fuis  fufFragiis 
finire  vellet,  haud  dubie  id  gravium  injuriarum  loco  ducerent,cum  ipfi  fi- 
mile  in  urbe  Roma  perpetrare  conentur.     Quam  affertionem  tam  valido 
rationis  pratfidio  fubnixam  putavic,uc  nuncLatiahter,  nuncGallice,Ger- 
maniceq;  fando  ,  cernis  aclionem  vocibus  iteraret.     Sed  quantum  hac  o- 1  § 
ratione  gentis  fuce  favorem  illexic,  canciim  noftra;  fufFragia  decurbavic.  Af- 
fenfis  itaq;  pontificibus,cum  O&avianus ,  qui  fibi  falfum  Vi&oris  nomen 
infcnpferac,accenfls  Iuminibus,  adversum  Alexandrum,ejusq'ue  fuffraga- 
tores  folenni  execfacione  ufurus  videretur ,  Waldemarus  hortante  Abfalo- 
ne,ne  facrilego  ejus  facinori  incereflec  j  concione  excefiic, adverfkq';  parcis 
juftinam  armulacus  ,   prasfertcis  curia;  errorem  ,   quarn  abfencis  re&icudi- 
nem  ,  poftpoiiere  prieoptavit.     Gnjus  egrefium  fecutus  Abfalon  ,   cum 
ab  Oclaviano  fuperfedere  rogaretur,  ab  ejus  veftigiis  fe,  eujus  comicandi 
grariaadveneric,  nullo  jure  prohiberi  pefdocuic.     Foq'ue  refponfo ,  exe- 
crabili  poncificum  collegio  hberacns ,  ne  fchifmatis  errore  laberecur,  effe-i® 
cir.     Die  Poftero  O&aviatius  Livonem  Othonienfium  eletlum  »    Vehe- 
menter  ab  Abfaloneprohibitum  ,   falfa  Pontificis  unctione  profequirur. 
Inde  ad  oppidum  Bifunciuni  conceflum  eft.     Ubi  equorurh  pabulo  non 
fuppetente,Regeq;  emendae  ejus  faculcacem  fibi  nort  fieri  conquerence,Ge- 
far  eum  ,  qui  ftabulo  prjeerat,   neceffaria  Danis  expedire  prascepic.     Qui 
moX  eorum  facellitibus  fecum  educlis  in  vico  eminus  fito  ,  quibus  ege- 
rent,capienda  demonftrar.  Qui  cum  earum  confvetudinum  ignari^equo- 
rum  alimenta  ab  oppidanis  inermes  depofcerent,  vocesq;  fuas  fagittisac 
jaculis  repelh  confpicerent,  depoficis  precibu$,pradium  ordiuntur-    Capto 
itaqj  vico,  cum  lacius  crebrefcente  fumigio  facem  oppidis  fubjeflam  a-3$ 
gnofcerent,  fimilia  fibi  lieere  rari,  confeftim  expugnadoni  incendium  ad- 
diderunc.     Qujeresincredibih  Regem  angore  permovit.     Incerjectis  die- 
bus,  ciim  Ccefar,  quem  vindiclse  modum  a  Maguncinis,  proprii  Pchcificis 
interfecloribus  ,  cxigere  deberer  *  in  concioneperquireret,  Watdemarus 
kerata  fuperiore  querela  ,    equis  annona  defe&is ,    Venalium  alimehco- 
rum  fubfidia  poftulabat.     At  Qefar  circumjacentem  proVinciam  conju- 
gis  fua?  parrimonium  efle  teftacus ,    fruftra  eiim  empcu  affeiftare  dicebac, 
quod  rapcU  petere  licuiffet     Coiitra  Waldemarus  Regem  fe ,  non  prxdo- 
nem  efle  proclamans  ,   commeacus  lacfocirtio  quaefiturum  negabat,  aur, 
quoddomi  iniquum  duxerit  apud  exteros  approbaturum.     QuartqUam4^ 
enim  ejufinodi  violentia  neceflitate  excufabilis  vidererur,  permiflis  utipaf- 
fus  non  eft ,  ne  domefticae  aequitatis  manfvetudinem  peregrina  auftericate 
corrumperet.     Cujus  fanclitatem  univerfi  Germania?  prirtcipes  maximo 
plaufu  comprobantes ,    feque  mutua  admiratione  invicem   cohcuentes 
beatos  ajebant,    quos  tanci  viri  integfitas  regendos  curaret.     Qua  lau- 
de  tacitum  morum  fuorum  vituperium  ediderunt.   Dimiflb  itaque  Rege* 
Caefarem  Henricus  hortari  coepit,  redituro  Regi  impenfas  expediat,neque 
eum  hofpitalicacis  fua;  expertem  dimittat ,    cujus  patria  quafi  communc 
advenarum  hofpicium  exiftere  foleac.     QuodCaefarfacilepollicitus  ,  pa- 
ffum  executus  eft.  Pontifex  vefo  Maguntinus  humartitatis  fpecimen  maj©-?® 
ribus  experimentis  quam  promiflis  exhibuit ,  geminae  pernoftationis  im- 
penfis  Regium  iter  excipiens.  In  Hcnrico  quoque  crebris  Regem  commea» 
tibus  profequente  ,  clarum  amicitiarum  indicium  patait.  Ludovicus  au- 
tcm  Thuringije  princeps,  non  folum  liberalitajf  yacuys,f64  ctiam  habendi 


HISTORLE  DANICJE  LIB.  Xlin.  %q$ 

Cupidicafe  refertus ,  impudenti  precatione  effecit,  ut  equus  Regis  fibi  da-  walbia 
tetur.  Poft  ha-c  Adolphus  Holfatiorum  praefectus ,  Abfalonis  officio  pri-  ^^  r< 
mum  amicus  Regis,mox  miles  fblenni  fidei  datione  effedus,  obfequiorum 
prineipium  officiis  hofpkalkacis  explevk.  Ica  patriae  parens  profperum  re- 
ditum  emenfus ,  exoptatam  adventus  fui  copiam  ovantibus  civium  animis 
obculit.  Infignem  hunc  annum  filii  ejus  Canuti  ex  Sophia  fufcepti  natalis 
effeck  :  quietiam  Pontificali  Abfalonisminifterio,  ftaco  lavacri  cempore 
regeneracionis  facramenta  fufcepic.  Quod  relkiofe  execucionis  officiunij, 
Sveonum  ducis  Giuhormi  ,yqui  neptem  Waldemari  ,    eorundem  Regi 

|-o  Carolo  defponfam  ,  abducendi  caufa  legationem  atculerac ,  prjefencia  ve- 
nuifabaL-.. 

Per  idem  forre  tempus  Norvagienfium  legaci  Regem  peciverancj 
obfecrantes  ut  Norvagia;  regimen  roc  civilibus  bellis  corrupcum ,  ac  te» 
terrima  cyrannorum  dominationediftradum,  jamque  exfangue  &  ruinas 
propinquum,  ejus  occuparores  inceffendo,  cencaret.  Et  quoniam  excer- 
na  noftris  hoc  loco  connexa  func,  qu^dam  de  re  Norvagica  fummacim 
cognoffe  faftidio  non  fic.  Sivardus  quidam  fummae  audacke  ,  poft  mulca 
&  prasclara  facinora  bellis  edica  »  ab  Haraldo  Hybernienfi ,  cujus  hoftis 
extiterat,interceprus>  cum  navi  in  alto  mergendus  veherecur,  quaft  funus 

SofuUm  inferus  praxeflurus,  empta  deinduftna  potione  remiges  oneravio. 
Quibus  exhilaratis ,  gubernandi  poteftatem  fupremi  beneficii  ioco  po- 
polfck.  Ea  re  impetraca  ,  naucas  impenfms  edere  remiginm  hortatus» 
cum  vehemencilTimum  navigii  curfum  anirriadverrerec,  projecl:o  guber- 
Jiaculo  ,  pracepsundasinfiiuic  ,  priusque  fe  lictori  quam  concitata  ratis 
jmpetum  correxiffec ,  reftituk.  Ita  &  fuo  acumine  &  hoftium  focordia 
fervatus  ,  periculoque  ,  cui  deftinabatur  ,  ereptus ,  Haraldum  amandi 
gracianoclu  caftra  lacencer  egreflum,in  amplexu  peilicis  perinfidias  incer- 
fecic  •:  dantem  poenas  ,  &  fibi,  quem  cepcrati&  Msgnosquem  regno  lu. 
mimbusque  privaverat.     Igkur  uc  beili  tkulum  apprehenderet ,  ipfum 

loprocinus  Magnum  monachalibus  fepcis  abftract um  ^  tamerfi  virihbus 
eareret  ,  vkum  induere  perpulic ,  deje<ftamq'ue'Regrs  fortunam  ad  prifti- 
num  regni  faftigium  erigere  ftacuic,  ne  deefiec  cujus  autorkate  &  citulo 
bellurn  adverfum  Haraldi  fobolem  fufciperetur.  Hujus  icaque  nomine  & 
aufpiciis  frecus  ,  cum  tribus  Haraldi  filiis  ,  Ingone  &  Sivardo,&  0fteno 
pacernum  regnum  affecfantibus  ,  navali  cercamine  dimicavit.  Jn  quo 
partim  casfis  ,  partim  fugientibus  fociis,  incredibili  &  prxftanriori  huma^ 
nis  viribus  forcicudine  folus  aliquandiu  navigium  ab  hoftibus  vindicavit-.» 
Ad  ukimum  compluribus  eorum  proftratis ,  omnique  fuperfticum  mul- 
ticudine  ad  fe  unum  opprimendum  undique  concurrence,fingulari  nandi 

^-Opericia  frecus,  quanquam  hybernum  cempus  inftabat,armis  militanbus  te- 
£tus  profundo  fe  credidit.  Atque  fub  undis ^quas  hoftium  cruore  confper- 
ferac,  enacans,  dubium  effecit  majoris  audaciae  fpecimen  in  puppi  praebue- 
rk,an  incer  undas  agilkacis  edideric.  Siquidem  loricam  »  qua  corpus  mu* 
nieratjquo  liberius  enaret,cum  reliqua  armatura  fub  undis  fibi  detraxit,ac 
demum  cum  capefiendi  fpiraculi  gratia  fiudlibus  emerfiflet  ,  a  quodam 
familiari  fuo  per  habitum  hoftibus  indicatus>tunicam  ,  qua  fe  prodi  fufpi-1 
cabatur,  rurfum  corpus  aquis  occultando,depofuit.  Sed  cum  ne  fic  qui- 
dem  proditoris  nocitiam  fefelliflec  ,  ad  extremum  fuprema  fe  vefte  nu* 
davit.     Nec  adhuc  tamen  indice  ludificato,  cum  folus  ex  fociis  fupereffet, 

Jofeque  hsec  omnia ,  quas  &  callide  &  animose  tentaverat,  fruftra  expertum 
animadverteret,tandem  fati  fimulatione  profundo  diutius  immorans,infi- 
diacoribus,an  viveret,  dubium  reliquit.  Ad  uitimum  cum  humanae  refpi- 
rationis  confvetudine  fuperne  aerem  capeflere  debuiflet ,  cujufdam  forte 
Bayi§ii  gubernaculum  perEinaciillnais  brachiorum  amplexibus  apprehen- 

Cc  3  dic, 


jo6  SAXONIS  GRAMMATICI 

wjlbe.  dicj  eique  aliquattthu  tacicus  inhaefic.     Plura  tamefi  elapfionis  genera  ania 
marus  i.  mj  firmitace  cencaffec ,  fi  non  eum  hyberni  frigoris  fatvicia  obftupefacturri 
cofporis  robur  defefuiffec     Tattdem  eujufaam  altum  curiofius  contcm- 
plancis  indicio  deprehenfus,  incercipicur ,  incercepcus  vincicur ,  &incon- 
cionem  hoftili  fentencia  darnnartdus  abftxahitur.     Ubi  nertiine  facerdo- 
tum  adhibico ,  qui  deli&orum  ejtis  confeffioaem  exciperer,  eam  aftanti- 
bus,modo  quo  licuicexplicavit ,  prafatus  fe  emendationem  ab  eis  decre- 
tam  pcenitentice  nomine  prabiturum  :  memor  fane  facerdocali  cOpia  nca 
fuppetence,  &  ad  privacorum  cognitionem  commiffa  referre  licere.     Ma- 
gno  quoq'ue,  quem  Haraldus  Hybefriienfis  patrem  adfciverac,  fegenitumid 
memorabac.  A  cujus  generofiffimo  fpiritu  eciafn  inter  adhibita  fibi  fuppli- 
cia  non  defcivic     Primo  fiqUidem  verberibus  affeftus,  ac  deinde  malleo- 
rum  icribus  artdacim  contufus,  fcihcet,  uca  cunctis  cofporis  parcibus  pce- 
riae  exaifce  viderencuf,  non  gemitufn,  nori  fufpiriurri  edidic ,  non  fuppli- 
cem  auc  triftem  vocem  emific.     Denique  nullum  doloris  indicium  prae- 
buic,fed  quafi  in  otio  Pfaicerium  relegens,incerfaeraspreces  &folenniurri 
verborum  nuncupacioriem  fpiritum  pofiiic.     Felices  profe&o   religionis 
alumni  forenc,  fi  cuncli  eo  ariimo  motcem  amplecferencur,  quo  eam  vir 
bellicus  amplexacus  efh  Fueric  ille  inildiofus,  pacem  patri:e  corfuperic,  bel- 
lumq;  civibus  inculeric,  forritudirii  ramen  ejus  impunicas  ab  hoftibus  do-2C* 
nartda  fuerjt.     Sed  homines  viridi&a;  cupidi  *    plus  fuas  ulcifci  moleftias, 
quam  alienae  vircucis  infignia  venerari  meminerant :  nec  iri  vivum  faeviifle 
concenci,  tariquam  parum  ejus  exicio  faciaci,mox  extindtum  pacibulo  fufE- 
xerunceadem  crudelitace  facum  premences,  quh  fpiricum  tof  feranc :  nihilq'; 
a  f  e  a£tum  exiftimantesjfi  feviciam  fuam  falcem  ab  Umbris  tSc  cineribus  corici- 
nmflencAc  Magntts  eodem  pfslio,quod  aSivardo  fub  ejus  aufpiciis  geftum 
fueracpericlicacus  eft.     Quem  prius  oculisj  deiride  vitst  privatufn,  bis  luce 
defuriclum  crediderim.     Poft  na;c,fumma  peries  Haraldi  filios  fuic.  E  qui- 
bus  Ingo  duricaxac  jufto  marfirrionio  Ofcus,  ffatribus,quofufri  alter  Norva- 
gica  ,   aker  Hybernienfi  pellice  edicus  fuefat,  ut  ingettuitatis,  ita  &  fnOrurri  3  © 
omamentis  prSftabac  Erat  enim  omnibus  honeftatis  ttUmefis  iriftru&iffi- 
rrius  ,   curri  eorufn  alref  aVaritije  rriactilis  fefperfus  j  alter  luxurice  fordibus 
obficus  haberetur.  Sedinfantia*  fuas  tempofe*  pef  iricuriam,nutricis  forre 
finu  delapfus,ica  huffio  infliclus  eft,ut  corifradto  dorfb  reliquUm  vicsc  tefn  ■ 
pus  gibbd  orieracus  exigerec.     Iri  quo  quideftt  horriine  excellentis  animi 
venuftatern ,  corporis  detbrmitate  afte&i  ludibrio  fcedatam  putares,rieque, 
difcernere  queas,majus  fortuni  befteficium  receperican  opprobrium  feri- 
feric.     Contigic  auterri  ut  ejus  facelliCes ,  apud  Berginum  oppidum ,  jurgio 
cum  Sivardi  milicibus  habico,  dum  fbcii  ab  eis  occifi  pcenas  inftaricius  ex- 
pecunt,  nori  incerfecl:ofes  modo,  fed  ipfufri  SiVardum  feviflim^  confterna-40 
tionis  furiis  coneitaci  ,  pef  Vim  &  fedicionem  appecerenc,eumq';  in  adern 
fugere  coaclum  conviilfis  cabernaculi  clauftris  taptum  trucidafent,  horai- 
cidiUm  fpecie  ,   re  vefa  cottjugum  fuarum  prius  ab  ipfb  conftupratarum 
contumeiiam  ulcifcences.  Cujus  rei  nuficiOi^ftettus,cum  clafle  Berginum 
pecerecper  obvios  accepcojpecendi  fracris  quam  cavendi  eupidior»  nihilo» 
minus  ad  eum  procefllt.     A  quo  Curri  debitam  fui1  regni  partem  negari  a- 
nimadvercerec,  paucis  eurtt  afracus  difceilit :  vulcuque  fidem,  promictens, 
fed  perempri  fratris  exemplo  perire  metuctts ,  fugas  fe  quam  novi  fceleris 
autoribus  offerre  maluic.     QUem  Sivardi  interfediores  priori  facinore  pa- 
rum  contenti,  Ingonis  aemulum  judicantes  *  navalem  fugam  rerreftri  mti-j'© 
tare  compulfum,fed  eam  ,  ob  nimiam  corporis  faginam,  lencius  exequen- 
tetf»,pfopter  hccus,pedicem  occicferunc,  duobus  regni  parcicipibus  fublacis, 
a  fuperftice  dignicacis  &  ftiperidiorum  incremenca  fperances.     Quorura 
fselcfta  fames  ui  tatttgriirn  ducurti  cladem  efHficn§}  yixq;  gcmino  exatiara 


HISTORLE  DAmCM  LIB.  Xffit  507 

|*arrictdio»  ab  Haquino  qiiodam  paterns  caedis  ulcionem  peterite,poftmo-  WAibfe 
dum  vindicata  eft.     Siquidern  trium  fortuna,  ad  unum  Ingonem  per  vim  ^*P^  * 
&  facinus  reda&a,  hon  fuihnuerunc  Amundus  Simbnis  filius,& Philippus, 
aliiq';  complures  infignis  iriduftrias  vifi ,  regnum  ei,  quod  partim  proprio, 
partim  alieno  fcelcre,qua:fiviflet,cutum  incentacumq';  perfiftere.  Indignum 
quoque  compluribus  vifum  uc  homihi  fidiculas  eofporis  nocas  habehci, 
libcrum  regfiandi  lociim  milicum  fubrum  conciliarec  impiecas.    Quapro- 
pcer  Haquinum,quem  dixi,fatlionis  fua?  ducem  creanies,  ejusque  cyroci- 
hium  regio  homine  Vehuftances ,   bellum  adverfum  Ingohem  decefnuntj 
~tt> &  quafi  Sivardi  vel  ^fieni  manes  ulciiri,  crebro  pugnam  eum  hoftibus  m- 
eunc.     Veriim  plunbus  concinuis  prarliis  fubach,  in  SVeriam  tandem  cuih, 
pupillo  aiftugiunt.     QUos  Ingo  prope  Sialaridiam  fugandi  ftudio  fubfecu- 
tus,  magna  hoftium  parce  propinquas  pelago  fylvas  petence ,  Abfalorierii 
per  legatos  follicicac,eos,qui  in  liccoralia  riemofa  pforugeranc,  prendendbs 
curaret.   Quod  Abfaloh  honeftare  fua  ac  dignitace  ihdignum  judicahs ,  pa- 
rum  precibus  bbcemperavic.     Appecerice  hyeme,  qui  cum  Haquino  prb^- 
fugeranr,  pacriafn  repccfcre  adorfi,  canquam  forruham  loco  muracuri,  "prS- 
lio  in  hyberna  glacie  conferco  ,  Gregorium  fumjmae  pbft  Regem  dighicatis 
Virum,  manu  &  confilio  prompcum  ,  in  qub  fpes  &  fiducia  Ihgohis  quaf! 
20quodam  cafdine  hitebacur  j  hon  mihus  acumine  quam  viribusufi-,  'ciim 
omnibiis  copiis  deleverunc.     Siquidem  ih  eam  gladei  parcem  ,  CujUs  fif- 
micacem  hodturriis  excifionibus  debilitaverah'c,pra?lii  cempore  prorra£tos& 
hoftes  pfofundum  pecere  coegerunc.     In  quofurin  morce  Irigb  maximarii 
fpei  parcem  depofiiic,  nec  fecus  ariimb  quam  vifibus  fraclus ,  exitioiurii 
fibi  fidiflimi  fautoris  Gfegorii  inceritufn  ominacus  eft.     Tandeih  inftaiifa- 
co  b'ello,fed  adhuc  eodem  aq.uarum  habicu  peffiftence,  hihilo  feUcius  Gre- 
gorio,glacialis  elementi  fortunam  cencavic.     Siquidem  gelato  ihari  ih  pu- 
gns  locum  electo  ,  dufn  ejus  duficia  quafi  camporum  firmitate  gauderetj 
quanquam  militum  numerb  prsftarec ,  cum  omnibus  perie  copiis  intef- 
SOempciis  eftluensq';  pcenas  feu  adrniffi ,  feu  toleraci  parricidii  fraterrii,  um- 
bris  piacula  Cxolvit.     Hoc  bellb,  qub  riullum  majus  auc  cruentius  Norva- 
giahabuicj  uriiverfum  regni  illius  columen  propemodum  a  ftirpe  inceriic. 
Hujus  cladis  fuperftes  Erlingus,  cum  filio  fuo  Magno  admodum  parviilb, 
Fed  ad  Waldemarum  arftam  macerrii  ^eriefis  propiriquicacem  haberice,  ad 
jutiam  apphlit,  ibiq';  in  fumma  Regss  dignacione  verfa't'us,uberes  exiliiim- 
p6nfts,&ampliflima  commeatuum  inftrurilenta  percepit.     Interea  Sivar- 
dus  qiiidam  ,  perfurhmam  commiliconiim  invidiam  ,    forricudinis  pras- 
rriium  fecepcurus,dux  ab  Haquino  Conftituicur,  idq;  jcgre  ferencibus  caece- 
fis,  furhmje  leditiohi  locum  dediflet,  rii  Erlirigus  reperite  e  Dania  fuperve- 
40niens,intern3e  facliohis  certafheh  rumpendo,  noviim  hoftibus  riegotiuni 
peperifTec.     Quippe  prxdicCtum  filium  ,  quod  fnaternum  genus  cum  pri- 
fcis  Nofvagiaz  Regibus  communicarec,Regerh  concihu6hbminayic,rie  aiic 
Haquino  asmulus,aut  Ingoni  ultbr  deeiTec.  Ica  novis  rebus  increbrefcenti- 
bus,Haquinus  a  Sivardo,quod  ei  impenfas  belli  negaflet,  deferituf,acieque 
cum  Magno  eongreflus  bcciditur.     Sivardus  ad  Svetiam  dilapfus,  dum  in- 
terjedtis  diebus  in  patriam  revercicur,ab  Erlingi  milicibus  interficitur.  Qud 
evenit,  ut  obfcura  &  ignobili  caede  Ipiritufn  deponeret ,  quem  hohefte  iri 
acieprofundere  noluiffet.     Ac  qui  ex  Haquini  militia  fuperfuerant ,  paf- 
tim  novarum  rerum  cupiditate ,  partim  hoftium  fortunae  invidia  accenii, 
foMarci  cujufdam  alumiaum ,   optimse  fpei  puerum ,  in  Regem  adfcifctmt* 
nec  felicius  quam  pfoxime,  fortuisam  tentafunt.    Siquidem  prjBliq  ab  F.r- 
lingo  obtritii  viftoria  pariter  ac  Rege  privati ,  ad  Carolnm  Svetia;  Regerri 
profugiunc,  ipfumq;  belli  ducem  expbfcunc ,  cui  cum  Nofvagias  Regibiis 
«tiarh  alicjua  ncecjflitgdiais  Comnipnio  yidebatur.    A  quo  jdiu  promiflb- 

Cg  %  jftrni 


y 


3o3  SAXONIS    GRAMMATIGI 

vvaldb-  rum  alacritate  protra&i ,  poftquam  eum  magis  de  propri,o  regno  ferVan* 
marus  i.  fo^  qUam  alieno  obtinendo,  folicitum  compererunt,Jcgatos  ad  Waldema- 
rum  auxilium  implorantes  mifere.  Tandem  ipfi  bemgnioribus  refpon* 
fis  invitati  venere.  Quos  cumRex  fupplices  recepiflet,  feq';  per  eos,Norva* 
gias  petitione  promifsa,feduI6  folicitari  animadverteret,  rancum  belli  pon- 
dus  fola  legatorum  adhorcacione  fufcipere  ftolidum  ratus ,  prius  popula» 
rium  animos  tacitis  legacionibus  tentavic  Poftquam  eorum  mentes  lega- 
torum  vocibus  confentaneas  repperit,  abfque  cunclatione  expeditionem 
infticuic  Quo  audito  Erlingus,  quam  longiflimo  feceflu  potuit,  abftrufas 
Norvagis  partes  petivit, extremofque  patria:  fines  fega  amplefti,  quam  pri-1® 
mos  armis  tueri  tutitis  exiftimavit.  Pauca  fiquidem  navigia  fed  habilia,  fu- 
ga»q';  quam  pradio  commodiora  paraverat.  Quo  evenit,utRegisadventus 
formidolofus  Erlingi  fautoribus,  hoftibus  acceptabilis  haberetur.  Itaque 
Waldemaro  confulcacionem  cum  amicis  habence  ,  quidam  ,  poftpofitis 
omnibus,  hoftes  ocyfllme  perfequendos,  alii  prius  plebis  favorem  conci- 
liandum,  auxiliaq;  popularium  contrahenda  docebanc.  Sed  acceleracionis 
confilium,  tarditatis  fententiam  fuperav.it.  Igitur  Waldemarus  ingentem 
regionis  partem  profpere  permenfus  ,  magnaq';  plebis  alacritate  recepcus, 
cum  ad  urbem  Sarpam  veniflec,  nomen  Regium  a  Wicenfibus  fibi  decre- 
tum  fufcepic,  ibiqVcum  popularibus  concionem  per  fummam  verborum20 
concordiam  habuit.  Quod  fi  omiffis  aliis ,  infequendis  hoftibus  operam 
praabuifTec,  haud  dubie  regno  Danico  Noricum  conjunxiffet.  Inde  ad  op- 
pidum  Tunsbergum  navigatione  progreffus ,  paucis  Erlingi  ftudiofioribus 
in  editam  rupem  falutis  caufa  confugientibus ,  rehgionem  faevicia;  praefe- 
rens,  vicum  incendere  paflbs  non  eft,ne  facras  sedes  privatis  penatibus  in-  , 
cerfitasjcommunibus  flammis  abfumeret.  Nemo  tamen  pontificum ,  quo- 
rum  ea  tempeftaceingensapudNorvagiam  autoritaserac,  euru  adire  fufti- 
nuic  :  quod  quidem  eos  pocius  pacna;,quam  Erlingo  rribuiffe  crediderim. 
Ormo,uc  quem  Regis  germanum  cognominabant,pecico  Waldemaro,falva 
rlde,  quam  Magno  dediflec,obfequia  pollicecur.  Tandem  ob  inediam  cra-30 
clu  temporis  obortam  ,  cum  Rex  defeclam  impenfis  expeditionem  remit- 
terec,Norvagienflum,  qui  zd  eum  cranfieranc,mulcicudo  pcense  metu,cum 
ipfo  difceflic ,  diuq'ue  parcim  regiis ,  parcim  principum  impenfis  exilium 
fuftentavic 

PofteaRex  Orientalium  Sclavofum  ,  fibi,  virium  fiducia,  rebellan* 
tium  defcclionem  expertus ,  cum  Henrico  Saxpniaq  Satrapa  belli  focietate 
condicta,quo  firmi.iis  amiciciae  necterencur,filiam  ejus,ex  conjuge  poftmo- 
dum  repudiacafufccpcam,  adhuc  incunabulis  utentem,  filio  Canuto,  pri- 
mum  cccacis  annum  agenti ,  fponfam  adfcivic     Itaque  Henrico  teneftri  ap- 
paracu  excrcitum  inftruente ,  ipfe  in  claflemcollatus ,  cum  apud  Rugiam<4$ 
perveniflec,  auxilia  ab  ineolis  amicitiam  fuam  dubia  fide  fecutis,  per  Abfa- 
lonem  contrahenda  curavic.  Deinde  ne  Henrico  cardiiis  occurrerec5eumq'j 
promiflb  fraudarec ,  ad  Penum  fluvium  ocyflime  navigacionis  curfum  di- 
rexir.  Abfalon,  quanquam  adhuc  Rugianorum  padlio  paucorum  obfidum 
pignore  nicerecur ,  eorum  concionem  ingreflus,  acque  incer  ipfbs  honora- 
tifllmo  fedendi  loco  fufcepcus,  cum  legacionis  mandata  proferret,eamque 
Danicae  vocis  ignaris  perincerprecem  explicarec,  accidit ,  vtquidam  e  Ru- 
gianis  adolefcens ,  Sclavieo  ingenio,  Dani  militis  equum  ,  pro  quo  fe  pre- 
cium  numeracurum  fingebac ,    veluci  inceflus  ejus  experiendi  eaufa  con- 
fcendens,fugam  cencaret.  Quod  cum  Abfalon  ad  fe  perlatum  in  concionef® 
proponerec  ,   univerfa  populi  multitudo  magnum  fidei  fua?  crimen  unius 
iiominis  perfldia  allatum  judicans  ,  fimilera  furori  impetum  confefla  dif- 
filuic,  aucoremcjue  fraudis  rapcim  infequi  properavic    Igitur  Abfalonis  co- 
micibus,  ad  rnecum  &  ftuporem  ufque,(ubitum  yulgi  c©ncurfura  miranci- 

\    bus 


HISTORWE  DANICiE  LIB.  Xlin,  ga> 

%8$i  pauci,  qftii  adolefcencem  affinicace  tangebant ,  plus  privata  charitace  WAiti%* 
quampublico  ruborepermoti,  fuppliees  Abfalonis  genibus  advolvuncUr,  Mams  i, 
equi  refhcudonem  polliciti,  fi  modo  per  eum  ab  inccepco  concio  revoce- 
tur.  Quorum  Abfalon  permixcas  precibus  lacrymas  miferacus ,  miffis» 
qui  plebem  pacarent  ,  cumulcum  compefeuic ,  cohftcrnacionem  fedavic, 
«quoque  protirius  reddito,  militem  fuum  ftulciciae  damnavk,quOd  per  in- 
erciam  &  ftolidicacem  raptori  fe  circumveniendum  dedifiet.  Deinde  gen- 
«s  Rege  Tecifzlavo  claffis  fupplemehcum  pollieko  ,  Regem  fubfequi  ma- 
turavir.  Iricerea  Henricus  Holfaciorum  pnneipem  Adolphum ,  cum  Hen- 

%  b'Tico  Razaburgenfi  ,  pr£feciumq'ue  SWeririi  oppidi  Guncellinum  ,  quod 
nuper  a  Saxohibus  in  poteftatem  redattum  jus  &  formarri.  civkatis  acce- 
perac,  necnon  Reghaldum  quendarri  parum  origine  liberum  ,  opibusque 
quarii  genefe  clanorern,  citm  infigni  copiarurh  parce  pramitcic,expedic'urfl 
iibi  cranfitum  paracuros.  Quorum  ingreflum  Sclavi  cum  parcim  farhas, 
parcim  experimenco  cognoviflenc ,  cum  parte  hoftium  confligere,  quam 
tmiverfbs  asgredi  rha!ueruric,mukum  e'x  eorum  robore,fi  pravios  oppref- 
fiflenc, defluxurum  credentes.  Curhq'5  fumma  cura  ac  flagrahciflimo  ftudia> 
ad  eos  opprimendos  contenderenc,  djcmohem  horrendas  formae  fuperne 
vercicibus  imminencem  videre.    Qu®  monftro  cahquam  divinicus  daci  du- 

gocis  adventu  firmaci ,  fumpcis  vicloriaj  aufpiciis ,  ex  improvifb  hoftium  fe 
caftris  immergunt,  eofque  imparacos  confodiunt.  Adolphus  &  Regnaldus 
in  ipfo  caftrorum  adicu  incerfecti ,  neglecla?  militaris  prudencia:  pcenas 
fanguine  perfolverunt.  Quibus  prima  c#de  proltratis,Guncellinus  &  Hen- 
ricus  nvediis  irrucncium  globiselapfi,  cofreptis  aquilis  adfefugiencium  fo- 
ciorum  reliquias  contraxere,  acdemumhoftespraTdajincubancesaudaclier  s 
adorcijfugam  Vidtona  mucavere.  Ita  Saxones  quanqUam  improvidi  bellum 
tencaflenc,  majorem  cladem  gefterint  an  acceperinc,virtuce  dubium  reii- 
quere.  QuoaccCpto,  HeriricUs  fuorum  caedibuS,  utpar  erac,  permotus»  , 
exigends  vindicta?  ftudio  ad  obfidionem  DeminS  Urbis  ,  quantacunque 

Ibpotuit  celerkate  ,  cohcendk.  Quam  poftquam  ukro  ab  incolis  obuftam 
comperit,  utuniverfaipfiUs  monimerita  fubruCrec,  reliquiasmceniufnfolo 
exatquari  praxepit.  Ec  quohiarh  in  homiries  graflari  non  licuic,  tanquam 
a  rebus  mutis  fuppliciurh  exaiturus ,  urbem  Gozcovarn  fimili  ihcolarum 
trepidacione  defercam,  cremandam  curavic.  Walogofiihi  quoque  finicima- 
rum  utbiumj  quarum  excidio  cerrebanturi  exemplum  fecuti,clandeftino 
trajeelu  fiumihis,  cum  uxoribus  ac  liberis  municipium  deferunc,  penates 
duntaxat  rebus  vacubs  hoftili  fieVitia?  relicturi.  Quorum  urbem  Rex  nullo 
iiegotio  ihterceptam,militibus  acftipendiis  inftruit,eamq'ue  WethemannO 
pirata?  curahdam  c®mmittit.     Qrrienfes  quoque  plus  ex  aliarum  urbiurri 

4°fortuna  timoris ,  quam  ex  fuis  mcenibus  iriduciae  capientes,  ut  fibi  Vicina- 
rUm  civitatum ,  quarilm  formidinem  fequebaritur,exempIo  corifulerenc, 
urbem ,  he  ab  hoftibu»  coli  poffet,  defertam  inceriduhc,  pehates  fuos  igni 
quam  hofti  relinqUere  praeopcances.  Tunc  Rex  porice,qui  medium  amneril 
fecare  Videbacur,abrupco,iublacisq;  cajteris  navigationis  »bftaculis,ad  Scol- 
pam  vicurri  proccffic ,  ubi  &  Ducem  poftmodum  obv^um  habuic.  Igicui? 
ne  Walogoftum  eodem  exemplo  defertum  ,  quo  captum ,  poft  difceffurrl 
fuum  hoftibus  redderetiir,  pra^fertim  Darios,fi  eO  frHerentur,fempitcrnunl 
Sclavise  impetium  habituros  exiftimansjAbfaloriem,Lurifiurri,SVerionemq} 
tunc  Arufii  pontificatu  infignem)  ejus  municipes  efficerc  ftatuit,  quibus  & 

JofiliumChriftophorUm  fociavic,  quo  plus  a  czeteris  in  auxilio  fuo  fiduciae 
reponerecur.  Qui  cum  amicos  &  neceflkrios  in  muneris  confbrcionem 
adfcifcere  jubetetur  j  Sialahdehfibus  duntaxac  Abfaloni  pracfidii  fociecacem 
ipoadencibus ,  reliquis  ob  imminencis  periculi  magnitudinem ,  nec  ani- 
mus  ad  refkteudnna, ,  nec  comiEes  fuppetebans  $  quanquam  cota  claffis  te 

slimeft* 


3B@  SAXOtflS    GRAMMATTCr 

ypALDE-  alimentafua  cum  eis communicare  ,  fcvicinas  fegetes  publico  ©fficio  h? 
MA&as  i,  eorum  horrea  compottare  decreverat.  Quippe  fruges  meffore  exereitU 
refiduorum  ufibus  adigi  jubebarur.  Ita  Rex  confilii  caflus,cum  aeque  pu- 
gnandi  copia,  neque  pa&io  ulla  ab  hoftibus  fieret,vafro  ingenio  excogita- 
VU,  qualitereos  ud  alterutrum  horum  praftandum  impelleret.  Siquidertt 
Abfalon  sacitis  mandaus  praecepit,  ut  palos  in  amne  defixos,  caeteraq';  na. 
vigationis  impedimenta  rnagna  remigum  cura  fublegeret,  veluti  toti  clafli 
tranfitum  p araturus*  Jta  demum  fluvio  obftaculis  vacuefa&o ,  cum  pro- 
greflam  ckffem  anguftior  alveus  excepiflet,  complures  a  Sclavis  utrique 
ripa?  inequitantibus  comminus  fauciabantur.  Quam  hoftilis  audaciae  pe-  ?• 
tulantiam  Petrus  F.livi  filius  animi  virtute  non  fuftmens,  protinus  cumre- 
migibus  naVe  defilivit ,  hoftesq;  ftrenue  propulfatos  ripa  cedere  coegit_>. 
Tandem  ccmirum  ignavia  defertus,  fociorum  navigationem  fafofuoin- 
columen  prseftitit.  Itaque  Rex  non  folum  expertem  metus  progreffum 
habuit,fed  etiam  Henricum  cum  toto  exerciru  ,  confertis  arftius  navigiis, 
canqudm  ponte  trajecit.  Quo  agnito  Sclavi  reliquarum  urbium  excidium 
fbrmidantes,  praeCurrendi  periculi  ftudio  pacis,  quam  ante  cOntempferanc,, 
Waldemaro  obfides  ofterebant ,  quos  fe  Henrico  nullo  pa&o  daturos  di- 
cebant.  At  Rex  fine  mslitiae  focio  cum  hoftibus  paeifci  fraudulentum  ex- 
iftimans,per  Thorbernum  Henrico,  quje  ab  hoftibus  Qfferrenrur,enuneiat.2& 
Quo  fe  conditionibus  ab  eo  fa&is  libenter  ufurum  afleverante,  pa&um 
cum  hoftibus  habuit ,  ut  Walogofti  dominio  trifariam  divifo ,  pars  una 
Tetifzlavo  j  reliqua  Cazimaro,  tertia  Nucleti  filio  Prifzlavo  vendicaretur, 
piratisq';  prcedam  Danicam  appetere  folitis,  Peni  fluminis  oftia  clauderen- 
tur  rHenrico  quoque  municionum ,  quas  apud  Sclaviam  obtinuiffet,inco- 
lumis  poflelfio  permaneret.  Poft  cujus  difceflum  comites  Cazimari  ex- 
terorum  focietatem  acrius  perofi  9  fed  viribus  agerenon  aufi,  Rugianos 
afliduis  furtis  vexacos9ae  per  latrocinia  ad  paupertatem  &  inediam  ufque 
redados ,  communi  urbe  excedere  compulertJnk  Piratica:  quoque  licen- 
tiam  tribuere,  modisq';  compluribus  i&um  foedus  rupero»  3  & 

Poftmodum  Rugianis,  recepta  per  Henricum  fiducia,  palam  adver- 
HimDanos  inimicicias  profitentibus,  Rex  non  minorem  inamico  perfi- 
diam,quam  in  hoftibus  levitatem  expertus ,  Arkon  provinciam  verna  ex- 
peditione  petitam ,  incendio  populatus  eft.  Inde  ad  portum*  Por  ab  inco- 
lis  vocitatum  ,  curfum  direxit.  SiqUidem  ne  eum  univerfis  Rugianis 
manumacieconfereret,  feparatimCos  attentandos  exiftimans ,  Abfalo- 
nem  nofturna  navigatione  Zindram  praeeedere  jubet.  Quem  ut  conti- 
nuo  fubfequeretur ,  curiose  difceflionis  ejus  tempus  a  vigilibus  obfervari 
prsecepit.  Qwbus  fomni  delitias  imperiopraeferentibus,  Abfalon  abfque 
regio  comitatu  progreffus ,  non  folum  Zindram  ,  fed  etiam  agros  vicosq,4^ 
ei  confines,  partim.igni,  partim  ferro  vaftavit.  Cujus  equites  duo  con- 
tentione  prius  habita  uter  audacia  praeftaret ,  cum  ad  militarem  operam 
cdendam  fortitudinis  ajmulatione  pari  impetu  raperentur  ,  hoftesq';  cui- 
dam  forte  ftagno  adados  cimbis  fugam  petere  animadverterent,  plus  eis 
perfequendis,  quamfuis  periculis  difpiciendis  intenti  s  ne  alter  alterum 
virtute  forte  pr£ECurreret,ambo  cum  contemptu  fpiritus  ftimulates  calca- 
ribus  cquos  in  profundum  egerunt,  armorum  haad  memores,  quorum 
obruti  pondere  perierunt.  Ita  terneritatis  vindex  elemenium  Viris  gloria? 
quam  falutis  ftudiofioribus  in  exitium  fuum  ruentibus,  fatum  pariter  ae 
tumulum  miniftravic  Interea  Abfalon  provinciam  rapinis  pariter  ineen-  0 
diisq'-,  permenfus ,  cum  ingcntem  praedam  &  opima  fpolia  referendo  na- 
ves  repetere  ftatuiffet,  magnam  hoftium  manum  fubfequi  confpicatus, 
ultra  bina  vada  admodum  cranfitu  diffieilia  de  induftria  ccdere  voluit,  uc 
«os  formidinis  fimulaaonc  prosratt©s ,  lecerumq;  cancjem  di^cultati^ 


'HISTORLK  DANIC&  LI&  XIIB.  fij 

feus  implicates  opprimerec.  Quorum' primum  Sclavi  libero  iciriere  tranC  vvaie>% 
gfeflS»  circa  reliquum  fedeundi  difBdentia  confiiterunc.  Eodem  fere  rrib=  ^^  to 
menri  fpacio  duo  pedices  Sialandenfes  ingericem  praedae  fafcem  geftanres\ 
errore  locorum  in  ipfum  pene  Sciavorum  exercitum  incideruhe.  Qui 
Giim  a  duebus  eorum  equicibus  appecerehtur  ,  'quanquam  cu'r.6  vadum 
tranfgredi  poteranc,  ne  receflum  per  ignaviam  quaerere  viderehcur,  hofti- 
bus  refiftere  quam  Ibcibs  accedere  inalueruhc  s  deforme  exiftimarices  \  ab 
iis,quos  numerb  aequarenc,  audacia  fupefari.  Icaque  quo  magis  expeditbs 
fe  redderencpreflb  vefligio3  projecfoq';  fafce,enfes  diftringunc.     Quorum 

t<> conftantiae  &  viriuti  forcuna  debitam  iricorumitacem  cohceflit.  Siquidehi 
equicum  neucro  procedere  audehcei  refumpto  fafce  cceptum  iter  carpfe- 
runc.  Cumquerurfurri  SclaVi  binos  equites  ad  eos  opprimendos  fhift£ 
fenc ,  eorum  incurfurri  eaderri  ahimi  praefencia  repulere.  Quo  facio  tam 
hoflium  quam  civium  in  fe  admiratibnem  vertere,  magnumq;  illisfubb- 
rem,his  incer  rnecuni  &  laetitiam  haefitantibus,  peperere.  A  iex  tahdeni 
equicibusattentatisinvariabiiimentis  habitu  perftitere,  "tanquam  hoftiuni 
ignavia;  plenis  fortitudims  animis  infulcantes,  Nec  defuit  Abfaloni  proin- 
pta  meris  ad  bpem  eorum  virtuti  fiduciaeque  praeftandarri.  Siquiderh  tot 
fuorum  equicurh  3  qubchoftiliurriariiirhadvertereti  eis  pro  fupplemento 

580  tranfmifit. ,  Sclavi  quoque  iubrum  .paucicafcm  cercacirn  numeroliS  rnili- 
tum  praefidiis  profequebahcur.  lcaque  fupplernentis  ucrinque  Canquani 
ex  pari  crefcenubus ,  equinbusq;  veluci  ad  rniliciae  fpeclaculum  ediverfo  . 
convenieritibus ,  Sialandenles  ulreriorem  hoftium  petulanciam  infpeciare 
rion  paflljuniverfa  acie  eis  occurrunt.  Quprum  fugam,  vadis  impedienti- 
bus,  longum  infequi  nequeuntes ,  majorem  equorum  quam  bominuni 
ftragem  egefurit.  Cufnq*;  icer  ad  riaVes  refleclerent  I  remigum  fuorurii 
aciem  armis  pariter  ac  fignis  inftrucfafri  obviarri  habuefunt,quarri  ad  au- 
xiiia  focii.s  ferenda  forcuitb  nuntio  rnonita  vifcus  adduxerat.  Hi  pfofe&cV 
,  cum  Abfalone  victofiae  gionam  communicaverunt,  cui  fe  fponte  virraris 

3°  focios  obculerunc.  Interea  Rex  feris  vigilum  inonitis  exciCacus  9  omifla; 
navigacionis  riioram  praepropera  feftinacione  diicuilit.  Quicum  ,  vifis 
Siaiaridenfibus,  populandi  gratia  ad  littus  appellere  voluiflecab  Abfalo- 
ne,nihil  hoftilis  praedas ,  quOci  ejus^ipinis  pateat,fu.perefle  perdoftus,ma- 
gnopere.gratuiatus  eft ,  qubd  tarri  parva  manus  nihilo  langvidiiis,quam 
fi  ipfe  adeflec,rem  propriis  gefllflec  aufpiciis.  Hinc  cum  alios  infulae  fines 
armis  igniq;  centafletjciomum  concefTit^.  ~      ....        - 

.   Rurfum  eirca  autumni  principia  clafle  regrefTus,  primam  vaftandis 
agris  operam  dedit,  ut  fegete  cpnfumpt^,  incolas  muniendarum  urbium 

r.  .  inftrufrientoprivaret..  Cum  ad  urbem  Arkon  fparfo  militiae  genere  per- 

4"°  veniflec ,  bppidani,  fiducia  Virium,porcam  (quam  urbs  unicam  hahebat) 

v  egrefli ,  ne  virtutem  fuam  intra  meeniacohiberent,obviam  proceflerunc. 
Qups  Rex,  Danis  ex  confulto  cedentibus,  jongius  mcenibus  amovere  co- 
natus,poftquam  fperacb  cauciores  animadvercit ,  incurfatos  urbem  repe- 
tere  coegic.  Porta  tamen,ne  equi  jaculis  confoderentur,abftinuit.  .  Tuhc 
Sialandenfis  eques  Nicolaus  forma,&  virtute  praecipuus,  telo  pef  porcam 
injet1:o,quendam  ex  hoftibus  in  aditu  refiftentibus  exanimem  proftravit,' 
innocuusq;  reflex»  protinus  equo  difceflit. ,  Cujus  facinus  Thorbermis 
inter  praecipuos  Sialandiae  equites  numerandus ,  pari  audacia,  fed  difpari 
.    fortuha,aerriulatus,  cum  unum  ex hoftibus,  direfta  ia  globum  lancea,vul- 

J0neraflec,redltumq';  reflexis  habenis  tentaflet,ita  lapide  iftus  eft,  lii  multus 
e  capice  cruor  profunderetur.     Quam  ob  rem  longa  corporis  debilirate 

'■■-  contraclia,  ferarri  incolumitacem  aegfe  recuperavic.  Burifius  quoquedum 
liobilicacis  fuae  fplehdorem  confpiciiis  vircucis  operibus  aequare  nititur,' 
finirUaudadwgerierepbfEae  prbpugfiaitbres  adorCus»  tam  afperumfaxi  i- 


312  SAXCNIS    GRAMMATICT 

VVALDE-  fhim  cipite  excepit,ut  pene  equo  exanimis  delaberetur.  CuicofpOTJs  vf« 
MARUS  i.  ribuscarenti,  focioruminterventus,  neab  hoftibus  opprimerctur,auxilio 
fuit.  Qup  evenic,  ut  Rugiani  haudquaquam  fibi  tuto  extra  moenia  dimica- 
turi  viderentur  ,  intra  quae  tam  obftinatam  hoftium  praefentiam  experie- 
bantur.  Inde ad  provinciam  Jasmondam  tota  claflc  conceflum.  Abfa- 
lon  cum  &  fortitudine  &  prima  rei  bellica:  peritia  vigeret,  accedente  exer- 
citu  primi  agminis  ducem  ,  revertente  extremi  comitem  agere  confveve- 
ratjfemperq;  Danicae  juvencucis  prompciflimos,  feu  praedae,  feu  gloriaeflu- 
dio,  fbdales  habebat,  Rege  duntaxat  cum  robuftiore  exercitus  parte,  gravi 
<k  compofito  milicise  genere,  paulacim  procedere  folito.  Itaque  pugnandi10 
copia  laufquam  accepca ,  magnam  regionis  partem  permenfus  ,  tandem 
equeftrem  manum  praedandi  gratia  fpargi  permifit,  paucosq;  fecum  in  co- 
mitatu  refiduos  habuit.  Illic  forre  nuncio  de  fociorum  conclufione  fufce- 
pto  ,  quam  fine  fuccurfu  poffe  effugere  negabantur,  eorum  faluti,  quoad 
xnilites  revocarentur,adefle  non  diftulit,  neque  fibi  comitum  paucitatem, 
qub  minus  conclufos  pecerec,  obftare  permifit.  Sed  protinus  primipilo 
figna  atcollere  juflb  ,  pleno  fiducia:  fpiricu  locum ,  in  quo  concinebantur, 
acceffu,  eoq,  feftinacionis  figno  perofus  praedam,  equices  ad  fe  contraxit-». 
Quem  tanta  fiducia  ceperac ,  ut  plus  remedii  ln  celeritate  quam  in  fociis 
ducerer.  Gujus  adventum  Sialandenfes,  qui  intra  difficilium  locorum  an-20 
guftias  ar<5tabantur,experti,imminentis  auxilii  fiducia,eos  a  quibus  obfide- 
bantur ,  incurfare  cceperunt,  ne  periculum  aliena  virtute  propulfare  vidc- 
rentur.  Itaque  Sclavis  partim  fblido,partim  aquofo  itinere  delabentibus,- 
Eskillus  animi  Scgeiaeris  nobiliffimuseques,militaribus  armis  praegravis, 
unum  ex  eis  inermem  per  paluftria  loca  citato  curfu  fugientem  pedibus. 
infecutus,ilhus  veftigiis  limi  mollicie  fubfidentibus,nec  voraginum  illuvie, 
nec  armorum  onere  depreffus,  facilem  currendi  eventum  habuit.  Qyin- 
etiam  occupatum  Barbarum  capice  fpoliavic.  At  tunc  demum,  ne  plantis 
quidem  cceno  infectis,  folidam  humum  repetiit.  Quod  fadtum  religiosa 
admiratione  praedignum  ,  non  pedum  agilirate,  fed  divino  beneficio  edi-3© 
tum,  pocius  ccelefti  miraculo,  quam  humansevircuti  imputaredebemus. 
Poft  hac  vicis  per  militum  manum  undique  deflagratis,  ctiam  ad  Gorum 
promontorium  longinquae  excurfationis  incendia  proferuntur.  Tunc  fe 
Rugiani  contrahendi  a  Saxonibus  auxilii  fpe  fraudatos  experti ,  quatuor 
obfidibus  praebicis  ,  apud  Streiam  infulam  pacem  a  Rege  pecunia  sjuaefi- 
verunt^. 
Libri  ynr.  Itaque  principibus  graves  periculorum  motus,  &  difficilia  rei  Dani- 

SeQioSuw-  cae  tempora  attendentibus,  filio  Waldemari  Canuto  regios  honores  decer- 
ta*  nere  plaeuit,qui  non  folum  paternae  majeftatis  futurus  poffeffor, fed  etiam 

praefens  dignitatis  focius  nofceretur,ut  haberent  proceres  ad  cujus  nomen4® 
titulumq'ue  decurrerenr,fi  quid  de  Regis  capite  fbrtuna  variaret.Quorum 
prudencia  Rex  ac  benevolencia  delectacus»  probata  fententia,  Regni  maje- 
ftatem  cum  fanguine  fuo  participare,  non  damnum  honoris,  fed  claritatis 
incrementum  putavit,  primatumq;  voces  adRegium  nomen  filio  defe- 
rendum  concionando  perduxit.  Qua  de  re  univerfi  exercitus  confenfti 
habico,Burifius  duntaxat,five  tacitaregni  affec1:arione,five  rei  novitate  per- 
motus ,  nullam  pene  vocem  fuffragiis  attulit.  Quicum  ob  hoc  fe  Regl 
fufpe&um  efle  fentiret,taciturnitacem  fuam  non  odii,  fed  amoris  indicera 
affirmabac,  quod  Daniae  regnum  a  pluribus  amice  participatum  effeme- 
moriae  &  crebra  antiquitatis  experimenta  fint ,  inter  patrem  &  filium  dcf*. 
rerum  dominio  bellum  crevifle.  Veruntamen  fe,  fi  Regia:  voluntatis  prae- 
fcius  fuifletjfilentium  non  acturum.  Tacuiffe  verb,quod  rem  ncq>  abipfo» 
neq;  ab  amicis  praecognitam  habuiffec.  Ea  filentii  excufationc  iram  Regi* 
in  diffimulauonem  conyerric.    Idem  pera&a  sxpediagae ,  wm  caeeeris 

Paais 


HlsfbMA  DAMCift  LtB.  Xlllt  3« 

t)ahia*  optimacibus ,  apud  Roskildiam  ,  Canuci  miles  folenni  morc  fieri  'TfJl®* 
fuffus ,  aliis  imperio  obcemperancibus ,  id  facere  recufavic,  eaq';  re  magnam 
f5biconcupit«dominatior)isfu(picionem  confcivic.  Verum  huncimpe* 
rii  cohcepcum  quarficis  callide  racionibus  proregere  perfticic ,  praefacus  fe 
Cxcance  eo,cui  pfimam  militiie  fidem  dederit,alius  militem  non  futurums 
riec  adduci  pofle,  utpriftihum  obfeqUium  recenti  permutet,  remq;  tam 
pacriabcohfverudini,  quam  honeftaci  inirhicam  commiccat  :  quippe  cum 
riemo  Danorum  dividuo  famnlacus  officio  teneri  foleat  ,  fblisque  Sa-. 
xonibus  hunc  fervicioruni  morcm  ftipendiorum  cupiditas  faciac.     Nam 

Jfbfi  intef  duos  unius  obfequium  committaicantes  bellurri  inciderec  \  ambo- 
funi  niiles  alcerutmm  juvahdo,fidem  utrique  fervare  non  poffet.  NecRe- 
gi  ad  iram  mitibus  refponfis  placidoque  vulcu  regendam ,  xquafimula- 
tio  defuic,  -Quem  cum  Hallandiam  pecendo  comitem  haberec ,  ran- 
quaftfirifidias  fibi  neftentem  cacitus  notavit.  Q^am  ut  efFugeret-. 
fuipicibriem  imperata  fe  fadurum  fpondebac,  fi  potenciam  ejus  Rex  be- 
ndiciorum  incrementis  excendere  voluiffec,&  ficuc  ipfe  regnum,  quod  ea- 
cenus  ele&io  variabar,  hseredicarium  efficere  geftirec,  ica  quoq;  neceffario- 
rum  fuorum  liberis  fuppates  dignicaces,&  minores  porencias  perpetua  ha> 
reditatis  lege  fruendas  tribueret.  Itaque  praxipuam  Jutiae  partem  Abfalo- 

to nis  auxilio  paftus,Canuco  fupplex  fore  fuftinuit,  haudquaquam  tarhen  fo- 
lidam  Regis  amicitiam  recuperavit.  Ea  cnim  Regia*  ira  pertinacia  erac,  ut 
iemel  accenfa  funditus  excingui  nori  poilet-* 

Vere  appeteriteJAbfaloniJChriftophofo,&  Magno  particularis  adver-  . 
fum  Sclavos  expeditionis  dudfus  commictitur.  Nam  Oriencales  Dani  dun- 
taxat  turri,  Fionienfibus  claffem  confcceranc  :  Scahienfium  vero  penes 
Chriftophorum  fumnia,  penes  Abfalonem  afbitrium  confiftebat.  Qui- 
bus  Tribufanam  adortis  provinciam  ,  Chriftophoro ,'  canqnam  Juniori* 
iritef  Abfalonis  Magilique  copias ,  hiediris  militandi  locus  decerriicur,  us 
Regii  fanguiiiis  latera  fidis  ftipatofibus  Cingerencut.     Tahca  aucem  vico- 

&&  rum  exuftio  fuic,  Ut  iidem  adhuc  ufque  cultu  vacui,pnecerici  incendii  ma« 
gnicudiriem  prsfefentibus  teftenCuf  indiciis.  Abfaloh  cum  repecenda?  claffis 
fempore  extremos  curarec,nunciaco  hoftium  fupervencus  quanquam  ran- 
ta  vis  frigoris  erac ,  uc  primi  revocari  non  pollent,  quadfaginca  folis  equi- 
clbus  ftipatU5,prius  hoftem  quam  vadum,per  quod  erac  redicurus,  renca- 
vic  Quibus  Fugacis ,  lencoicineread  amnem  conceffic.  Qiiem  ftrudto 
ponte  tranigreftus  ,  poft  tergum  opus  abrumpere  noluit,  neullatimo-' 
fis  veftigia  relinquere  viderecur.  Quiim  ad  littus  Veniflet ,  claflem  inv 
alium  portum  appulfam  compefit.  Tanta  autem  byberni  frigoris  fevi- 
tia  exdtit ,  ut  nautx  eqnos  peiie  frigore  fcxtinctos  de  foffis  humi  ipecubus 

jj.o  conderent,nemoq'ue  ex  toco  exefcicu  feperirecur,  qui  paricer  ucramque 
riianum  necelfariis  UfibUs  apcars  poflecJllic  crebri  angues  ligonibus  reper- 
tl,  magis  admiracioni  quam  metui  vifentibus  fuefe.  Nam  algoris  immen- 
fitas  vires  eorum  ac  fpiritum  hebetaverat.  Scanienfes  tunc  profperan- 
tibus  Ventis  difceffionis  licentiam  adepti ,  moX  iifdem  contrariis  naviga- 
tioneprohibiti,  candem  toti  claffi  faVenteccelo,  Sialandenfes  ac  Fionios 
repetenda?  patria^  comites  habuerunc.  Poft  hsc  Rex  Pecrum  &  Selgre- 
rium  ChriftophOro  psedagogos  adfcifcic  ,  qUi  adolefcenciae  ejus  rudi= 
rnenta  ad  honeftacis  mores  exequendos  plenis  fapientia;  dociimencis  in- 
itruerenc.  ^ftace  deinde  expedicionem  inftaurac.     Quippe  Walogaften» 

(fofes  duplicicef  idtum  fcedus  cofruperant.  Nam  &  Rugianos  mcenium  fb- 
cios  per  furca  urbe  ejeceraiic ,  &  piratis  Peni  fluriiihis  oftia  pacere  permi- 
feranc.  Igituf  dum  Lencicios  peterec ,  ab  Hehrico  miffie  licera  fiipervei- 
fiiunc  adm®nentes,ut  Rex  infidias  propinqui  perihde acRegnum  afFeftan- 
jis  caverec ,  indicaaEesque  Burifium  cum  Norvagienfibus  opprimendi 


3H  SAXONIS  GRAMMATICl 

rrAiDE-  ejus  confilium  habuifle.    Iifdemque,  dum  expedicio  reverteretuf^  occuf* 

surus  i.  fum  pollicicis,aucipfumRegem,aucRegiumnomenoccupandum  duxiffei 

Cujus  rei  cerciffimum  experimencum  fore ,  fi  revercencem  a  Sclavis  ex- 

pedicionem  Norvagica  elaffis  exciperec.     Eodem  pene  momenco   fu- 

Fcepca  Norvagienfium  epiftola  ,  par  proditionis  indicium  edidic.     Quod 

«um  Rex  paucis  arbicris  ,   fuppreflis  indicum  nominibus  prodidifleC ,  au- 

xic  rei  fiifpiciOnem ,   fidemque  liceris  addidicTokonis ,  Wendilenfium 

poncificis,confentanea  afrlrmaciOidicencis,Burifii  milices  ab  eo  jurare  coa- 

tlos  ,   quicquid  ipfe  aufpicaretur ,  eiTe  profecuturos.     Re  tamen  difllmu- 

lancer  habica,ad  locum,ciii  nomCn  Oftrtfzno,  cicaca  havigatione  profed"tusii& 

profligacis  provinciaj  rebus  ,   urbetn  Orchungam ,   univerfa  elafle  comi- 

tance,repedic.     Illic  Burifio  Cum  caeceris  regni  primacibus  accerfico,  quid- 

nam  de  ejus  infidiis  acceperit,apefic ,    eique  proditiohis  crimen  afrigiLj. 

Quem  fe  quicquam  tale  adverfum  eum  excogicaffe  hegahtem  ,    quoad 

nunciorurh  experimenca  fumerentur,fecum  commorafi  praecepit:cunc  de- 

mum,fi  fecus  ac  nuntiatufn  erac,accideret,  incolumem  difceflurum.     IUe 

contra  nihil  abfurdius  ajebat,quam  ut  capicis  fui  indicilim  i  incertis  even- 

tuum  argumencis  commiccerec.  Qua  voce  fe  non  folum.  Regi,  fed  eciam 

arbicris  fufpectum  efFecic.     Igicur  ne  femiges  qiiidcm  fuOs  fevifere  per- 

mifliis  -,  ad  urbem  Lacrenfem  eum  Rege  meare  compellicuf ,    ubi  leni,2d 

fed  firma:,  cuitodia?  tradiCtir.   Incerea  Erlihgus  &  Ormo  Bucifii  ifatar  eum 

navali  exercicu  fupervenientes  ,    Jucorum  claflem  ih  anfihe  Dyurfa  re- 

percam  gubernacoribus  vacuamfacile  debcllanc ,    ipfiusq;  Bufifii  inter- 

eepto  navigio ,  procinus  ad  vicum ,  qui  Mercacorum  porcus  hOoiinacur, 

deproperahc.     Qups  Abfaloh  curh  Sialandenfibus  ocCurfens  t  eciam  lic- 

torum  afcenfu  prohibuiC.  Qui  cum  compercum  haberec  Norvagienfes  plu- 

rimum  prajfldii  ih  afcubus  ducere  s    provocandi  gratia  eum  quihdecim 

pedicibus  in  littus  progreflus ,    ulcro  fe  eorum  fagiccis  fcppetendum  prs- 

bebac  ;  profecto  oftendere  cupiens,  ih  quam  parvo  pfarcipuara  eorum  fi- 

diiciam  ponefet     Igitiir  Nofvagfehfes ,    qiio  propius  litcus  accederenc,33' 

cimbas  confcenduht,  ob  quarum  trepidatiohem  deftinata  eerris  iftibus  fe- 

rire  hoh  poteraht-  Itaque  tela  parcim  i»  undas  ihhocua  cadebant.  Ita  artis 

fua:  effecfu  fraudaci,  noftrisqi  Iudibrio  habici ,  sngehti  cufh  fubore  rhajo- 

ra  navigia  repecunc,     Poftea  cumAbfalone,  data  accepcaqiie  fide,  fociale 

colloquium  habuere.     A  qiio  diutius  illic  acquiefcere  jufli,  hoh  prius  oib- 

temperaverunc ,  quam  Abfalon  fidem  fuam  incerpoiuiflec ,  fe  hihil  infi- 

diarum  ieis  terra  aiic  mari  incefim  paracurum.  His  finitis  tollocucores  a  fe 

ihvicem  difcefsere  ,  clie  poftefo  cum  paribus  afmis  -3  ^cjuali  eomicum  hu- 

mero  cohventufi.     Cumque  Etlihgus  uho  comicacioraffuifTec,  Abfalon 

circhmfpedis  omnibiis;  mirof  te,  inquit,  Erjinge,  homihem  s-cace  confe-4^ 

&Ufn  ac  coties  gravia  expercum,  hoh  adeo  fapienCem  quam  fenem  exifle- 

re.Nam  cum  cu  fcapha  adveiiefis,nos  equis  infideamliSitecfue  hullb  nego- 

tio  (fi  libeac)  oppfimere  poflimusi  curcohdicidcomicacioradverfum  ca- 

puc  tuum  rurhpendac  pacis  Ocicafiohem  fortiofibus  pfaebiiifti  ?  Nifi  autemv 

fldes  noftra  praeftaret  j  foluta*  cOndiciOnis  pcehas  exicio  perfoivifTes.  Tunc 

Eflingus  intef  mecum  &  f ubOfem  citcumfpetiis  comitibus ,  cum  veram 

Abfalonis  aflercionem  animadVertefet  ,    unum  ex  his  objufgare  ccepic, 

quod  non  rogacus  comicahdi  rapuiflec  Officium.  Poftqhata  diu  excufacio- 

nis  verba  quaefierat ,  uc  fiticulofum  fecrearet  exefcicum  i   paluftris  aqiia: 

pecendas  licenciam  obfecfat.     Cujus  rei  permiffiohem  haud  modici  bene-  f  $ 

ficii  loco  ducebac,  ac  protinus  pacriam  repecere  pfoperabac  ,  lsecus  quod 

fibi  incolumi  Daniae  parcibus  eXcCdere  concigiffec.    Poflquam  Regi  infi- 

«liarum  fidem  rerum  experiehtia  fecerac ,  Burifium  perinde  ac  majeftacis 

*reum  irKer  yincula  afTervari  praecepic.  Interea  £f Hjigus  e^tremum  Siakfc 

-  4ju 


BISTORIJE  DANICE  LIB.  Xtltf.  $q 

$1$  corhpofita  claffis  appHcatione  co'mplexus,dum  a  facf  is  Mifl&qiiJe  cbh.  rvALBfe? 
fveto  religionis  cultu  petiverac,remearec,  Abfalonis  equicibus  clandeftino  MA*US  & 
icinere  prorumpencibus ,  improvifam  palancium  fociorum  ftragem  acce- 
toic.     Nec  minori  Hallandenfium  virtuce  excepcus  apud  Nyzam  amriexrt 
junarate,ejusq'',  femigibus  univerfisfpoliarus,abfceffitj. 

Eodem  anno  dccurbahda?  piraticaz  gratia ,  Abfalon  infulam  rtiaricl- 
jnam  novo  caftellifiindamencocomplexus,  exigui  munimenci  benefici® 
ingens  patriae  prsefidium  attulic.     Nam  &  fufpedfum  praedonibus  fiturrt 
reddidit,  &  rutam  vicini  maris  navigatiOnem  incolis  cribuic.     Vervim  ne 
fr°Confeftim   Norvagienfis    injuriae  vmdiclam    Danica    vircus    arrip&reC} 
Theutonicaj  fidei  lubricitas  effecic.     Quippe  Hcriricus  BugifzlaVi  Dano- 
rum  metu  ad  fe  decim-entis  obfequium  patlus ,  inicam  cum  Rege  focie- 
tacem ,  tanquam  ineptum  &  ignobile  vinculum  disjicere  parvi  habuit_i. 
Quinetiam  ^  apud  Krempinum  fluvium  -,  in  colloquium  cum  eO  defcen- 
dens ,  queftus  eft,  qucd  milicem  fuum  BugifelaVum  coram  fe  non  accufa- 
tum  bello  laceffat  :  quem  fi  injuriofum  exiftimet ;  prius  accufationibus 
quam  armis  aggredi  debeat.     Goncra  Rex,negare  fe  ullius  poCentix  reipe- 
&u  ceffacurum  *   quo  minus  accepcas  injurias  mutuis  damnis  rependerc 
liberum  habeac.     Ita  perftance  concroverfia,  fcedus  cum  colloquio  folvi- 
^®tur.     Hocloci  memorabile  Saxonici  equitis  di£tum  ftric~tim  percurrairLi. 
Qui  cum  forte  Ducis  ac  Regis  colloquiis  irttereffet  i    ©ofq'ue  expeditionis 
negotia  languidioribus  verbis  profequi  animadverceret  :  quaedam  ,  in- 
quit,de  hero  meo  Henrico  prsefentibus  referfe  habeo  :  qua?,fiad®fle  eum 
fcirem ,  caeere  quam  eloqui  mallera.     Qui  eitm  pupillus  prOpinquorum 
injuna  patrimonio  privan*tur-»   nemine  fibi  patrocinium  aecommodare 
Volente,quacuor  foli  ex  amicis  pacernorum  ipfius  mericorum  fefpcftu  per- 
taoci>  quorum  ego  riumero  incereram,  averfantibus  cjerefis, infariciam  ejus 
tutorio  munere  fovehdam  fumpferunt.     Procujus  falute  &  iricrerncntis, 
tum  vbciSjtum  etiarn  officiis  impenfius  excubabant.  Hurictahdem  fiufna' 
5°  ni  auxilii  diffldentia  akaribus  offerenres,  religiofa  voti  nuricupatione  fan- 
xerunt,fi  pacernos  honores  diVina  clemeriria  adipifceretur,  fufceprum  be- 
neficium,quoad  viveret,  pagarii  nominis  odio  penfarururri.  Mox  voti  pro- 
bacor  Deus,  ingcnui  principis  Conradi  pacrocihiufn  ei  conciliaVic.    Cujus 
opera  pacernorum  bonorum  hxres  effeftiis  i  quanquam  Voti  aucofes  ex- 
■hortarionis  officia  nori  ofnicterent ,  a  bello  adverfum  Sclavos  cbntinuan- 
do,cum  avaritiajcum  eciam  defidia  adduclus  abftinuit,  pefceptam  munifi- 
centiam  irigrato  atftimans  animo.     Tanta  autem  cura  moriitoris  partes 
exequi  Vbti  nuncupatbribus  fuit,  ht  cum  urius  ex  eis.ultima;  xtatis,  ad  in- 
fpicienda  ducis  arcana  ,  irtter  arbitros  admiffus  ,  fedulum  ftertendi  ufurrit 
4°haberet,excitatusq'ue,quid  de  re  rjraefenri  fentiret,a  cOnfidentibus  inrerro- 
gui  foleret,  majorem  praeteriti  voti  quam  inftantis  negotii  memofiam  re- 
tinensjduclandum  in  Sclavos  exercitum  refponderet.   O  inimenfam  con- 
ftantiam,qu*  ne  in  ipfo  quiderri  aitatis  occafu  promiffi  imitiemor  effe  pb- 
tuit.     Quisautem  mentis  composhanc  religiofi  confilii  vocerri  ,    fenilis 
ariimi  deliramentum  fuiffe  credideriti?  Vereor  autem  chariffimdm  miht 
virum  amicorum  feligione  cbntempca ,  ex  fummo  Forcuna?  faftigio  in  hu- 
milem  privacorum  forcem  excrema  ruiaae  deformicace  cafiirum.  Ego  verd 
promiffi  dudum  belli  milicem  agendo ,  cernas  ddverfo  corpore  plagas  ac- 
■  _  cepi.     Quibus  fi  binas  fiib  eodem  milicix  ciculo  fociaffem ,  fupfemi  jiidicii 
*°  cempore  diviria  viilnera  meis  a;quata  audacibus  oculis  infpeclanda  praifu- 
merem.     Quodiclo,  &cemporaneamHenriciruinami  &  fempiternuni 
Vircucis  fux  prjemium  augufatus  eft. 

Rex  Scaniam  ingrefius  i  parVb  pbft  Saxonum  irniprione  felsd  nun> 
t-iata,  Seanienfes  equeftri  militiac  adfcripcos  proprio  du6lU  profequicur  im- 

Dd  %  perita^ 


3i6  SAXONIS  GRAMMATICI 

rvJLDE-  peracaque  Sialandenfibus  navigatione ,  Slaglofam  adve&us  \  Ab&lonefla 
marus  i.  ^  p0rt;u  Hulyvimmenfi  accicum  muka  gerendorum  confulratione  folli? 
cicac.  Praeterea  fe  parum  veri  rumoris  credulicace  facigacum  fignificacex3 
pedicionemq;  falfb  nuncio  concraclam  remiccic.  Habebac  aucem  in  cliena 
cela  Abfalon,  Arnoldum  Thylenfem,  qui  five  ingenii  acumine,  five  con« 
je&urarum  fagacicace  ,  fepenumero  fucura  ad  fua  vel  amicorum  negotia 
percinencia,raro  praefagio  deprehendebac.  Nec  minus  antiquitacis  quara 
divinacionis  pericus,  folerci  hiftoriarum  narracione  callebac.  Qui  cumAb- 
faloni ,  deleclandi  gratia ,  fupradi&ae  expedicionis  Comes  exiflerec,  brevi 
eum  manum  cum  piracis  confercurum  pradixerat :  vehemencer  femirari1^ 
teftacus  ,  quo  pafto  cercamini  incerfuturus  non  fic ,  pra^fercim  cum  infe* 
parabilicer  eum  comicari  decrevetic,  Cumq;  Rege  res  geftas  ex  eo  co- 
gnofcere  cupience,  difcefluro  Abfalone,  quieicere  rogarecur,percinaciffime 
precibus  oblu&acus,  non  prius  rogacui  cefTic ,  quam  Rex  operam  fe  dacu* 
rum  pollicerecur  ,  uc  eum  poft  Abfalonem  prima  luce  dimiccerec.  Eranc 
aucem  fex  navigia  Abfalonem  comicancia,  e  quibus  cria,  quo  commodius 
ignis  alimenca  concraherenc^in  fuperiores  mans  anfractus  concefferanc, 
quae  poftmodum  a;ftus  fubito  regreflu  defticuca  ,  cccno  paludis  affixe- 
rac  ,  Abfalone  cotidem  refiduis  exteriora  finus  oftia  compleclente.  Qui 
eum  macucino  cempore  una  cum  fcriba  fuo  rehgiofum  pfallendi  ricum_;2© 
perageret ,  cumulcuacione  eminus  audua,  quidnam  hoceflet,  coneenco- 
rem  difpicere  jubec.  Quo  novem  longas  naves  a  fe  profpici  reference, 
piracas  efle  nondubicans,  ftercences  adhuc  remiges  alca  voce  compellac_». 
Qrjibus  fummo  cum  ftupore  exiliencibus>nec  veite ,  fed  armis ,  corpora 
procegencibus  ,  ociflime  hoftes  pecendum  hoecacur  ;  quorum  jam  canca 
vicinitas  fenciebacur ,  uc  ab  eis  erebris  filicibus  conrunderencur.  Quin- 
eciam  anchora;  vinculis,rumpenda;  mora;  gracia  ,difcifl1s,  remigium  exeric. 
Ac  Selavi  facile  noftris  mecum  injieere  raci,  ac  veluci  ipforum  animos 
horndis  vocibus  hebecacuri,  ingenci  clamore  edico,obftrepere  cceperunc. 
Quod  poftquam  fruftra  fe  conacos  animadvercere  ,  diflVigiunc,  eorumq;3# 
racis  una  cum  univerfis  remigibus  incercepca.  Sed  nec  Urfinaj  fylva;  lace- 
bra  ad  fe  decurrencibus  fubfldio  fuic,  agreftibus  eam  curiofnas  perluftran- 
dam  curancibus. 

Ea  cempeftate  Eibernus  Urbern  Kaluiidam  molitus,  hovi  munimenci 
prarfidio  porcum  hoftili  piracicaliberum  prasfticic.  Ipfequoque,  &  Ingua- 
rus  &  Olavus  s  ulcro  Abfaloni  fe  infacigabili  piracici  muneris  execucione 
junxerunc.  F.o  tempdre  res  Danica  circumquaq;  difficillimis  obfufa  peri- 
culis  ,  crebris  finicimorum  infidiis  cencabacur  ,  hinc  Norvagienfibus,inde 
Sclavis  ,  Saxonibusque  fibi  perniciem  machinancibus.  Quo  evenic 
tic  nulli  hoftium  audncler  obviandi  fiduciam  haberet ,  mecuens  ne  dum  4-d 
unum  repellerec ,  ab  alcero  premerecur.  Ea  pacriae  neceflltudine  per- 
mocus  Gucfcalcus  ,  qui  &  ipfe  Sclavis  ,  cum  ob  lingua;  eofum  periciam, 
tum  ob  pacerna:  amiciciss  favorem  >  ac  proprii  conviftus  aflvetudinem, 
perfamiharis  habebacur  >  Abfaloni  taeice  arrem  a  fe  repercam  infinuac, 
qua  eos  repence  ex  amicis  Saxonum  hoftes  efficeret.  Quippe  fe  Sclaviam 
non  legacionis  ,  fed  benevolentia:  fimulacione  pecere  velle  fignificat_>_ 
tanquam  propriaz  chariratis  du&u  ucilia  amicis  confilia  largicurum.  Fo- 
re  enim  uc  hoftium  credulitas  callidis  commencorum  laqueis  circum- 
venca ,  DanorUm  amieiciam ,  abjecta  Saxonum  dominacione,  repeCeretL.. 
Quod  ftudium  maxime  fibi  gencis  illius  moribusperfvaderi  dicebac ,  qua?f© 
plerumq;  cemcricace  nici,  cunftaque  pronius  quam  prudentius  exequi  fb- 
leat.  Abfalon  interdum  privatum  acumen  publicis  viribus  prasftare  ratus, 
laudata  Guchfcalci  induftria,cavendum  monec,ne  quid  eis  ex  parte  Dano- 
rurn  falso  pollwgacwj  ;  iaeorrupcaBa  pa&isg  ^dens  Jiabfri  cupiens  me- 

morqa 


BiSTORfcK  DANIC^  L!B.  Xlltt  ■$£ 

fedrq;  eam  fbrcibus  viris  refertam^  armis,nonmendaciis>  bella  medkari  rvAtbfe 
debere.  Ille  primum  Pomeranos  aggreflus,fe  prifca;  familiaricacis  memoria  *W*H$  » 
ae  totius'populi  Sclavici  charitace  perniocum ,  recundendas  eorum  iraercias 
«aufa  advenifle  dicebac  ,  quod  perniciofa  ab  eis  utilium  locoduci  per- 
Speclum  habeat.Siquidem  animadvertere  eos  opor£ere$,quam  noxiardomi- 
mationis  jugum  receperinc ,  quodq;  iis  obfequio  pareanc,  qui  ipfos  patria 
tendem  exuere  cupiant.  Quippe  Saxones,quantum  ex  ipforum  finihus  oc- 
tiupaverincprotinus  cuitu  atqj  habicacione  eomple£ti,nec  prgeda  aut  gloria 
contentos,proferendi  imperii  cupiditate  vicloriie  lucracontinua  pofleflio^ 

1-One  firmare.  Quam  ob  rem  eos  Nucletum  vita,  Prifclavom  pacria  fpoliaflcs 
Razaburgam,  IllQgarn,  ac  Sverinam  in  totius  Sclavia;  ruinam  Valio  foflaqj 
cinxiife.  Danos  vero  diverfo  ftudio  belia  gerere,nec  hoftium  fines,fed  mu- 
luse  pacis  commercium  affeel:are,proprium  tueri  quam  alienum  appecer® 
cupidiores.  Itaque  fummopere  eos  elaborare  debere,  uci  Saxonicis  prae- 
ftdiis  pacriam  vacuefacianc,omniq';  Theutonum  plebe  rcgno  egefla ,  ami- 
citias  cum  Danis  componanc,quos  Saxonum  hoftes  efle  non  ambigancaca 
demum  eos  fempkernae  libertatis  beneficio  patriam  ornaturos.  His  moni- 
tis  concicati  Pomerani  ■>  locaa  Saxonibus  intra  Sclaviam  obterica  perva- 
duntjlllogam  capiunt ,-  reliquis  eorum  munitionibus  defenforum  virtuce 

^G  ferVacis.Ec  ne  ducis  inopes  viderentur,Danorum  Regis  titulum  proficentun. 
Ita  Guchfcalcus  duarum  gentium  vires  Daniss  imminentes  odiis  fequeftra- 
yit,  patriamqj  noftram  undique  finitimorum  armis  objeftam,  ab  impen- 
dence  periculo  pio  mendaeii  eommerito  fervavit.  Gujus  facinoris  fama 
Guchfcalei  reditum  praccurrente,  Rex  admiracione  perfufus ,  poftquam  ex 
Abfalone,per  quemres  eflet  adta,  cognovit,  impenfius  aucorem  laudavics 
Igitur  Henricus,  uc  repudiatam  Regis  amieitiam  recuperarecfine  qtia  Scla- 
vos  arcere  non  pofiet,  Hehricum  Razaburgenfem,&;  AHtiftitem  Lubeeen- 
£em  legacione  onerat ,  filiam  fuam  minorem,  fiiio  ejus  in  macrirrionjum 
offerens.     Nam  major  naeuj,  jquae  grius  ei  defponfa  fuerat;»  morbo  bccide- 

i^rat»,  Pereofdem  conflrmandjB  bblatioriis  gratia,  apud  BremSnfem  pro- 
vinciam  tempeftivus  ducis  ©«curfus  promitcitur»  Qu6  Rex  iegatorum 
adhortacione  profesftus ,  Guriceliinum  obvium  habuit  s  qui  fub  impedi» 
mcntb  adverfa;  valetudinis  Ducis  abfentiam  excufarec,eumc|;  apud  Eydo- 
ram  celeriter  adventurum  promitteret.Eo  cum  ventum  eflet,&  ducis  pro-* 
jniffa  compleritur  s  &  miiitia  adverfum  SelavoS  paribus  Voris  cbndicitur. 
Sed  eo  Diminum  petente,Rex  Walogaflum  profeciusj,omifsa  iirbis  oppu- 
gnatione,finitima  rura  armis  percurrit.  Ofhi  quoqUe  oppidi  pofl:  recentent 
vafhcacem  param  resdifieati  incendium  icerat.  Eodem  vaftacibnis  ge- 
bere  diverfa  regionis  loca  pecuncur.  Ac  Sclavi  quia  viribus  nki  nequibantj, 

^ucrumque  hoftem  aere  atque  obfidibus  placanLi. 

Pofl  hae  Rex  belliNorvagici  meditationem  ad  id  ufque  tempus  rebus 
Sclavicis  interpellatam  ,  magna  curarum  parte  liber  ingreditur.  Qiiani 
Veris  principio  copiofis  patriae  viribus  executus,  per  fummam  Wicaroruni 
dignationem  non  modo  liberos  aditus  *  verum  etiani  Ixtos  occurfus 
habuiCi  Nec  hoflis ,  fed  ducis  more ,  fermone  cum  incolis  habito,  con- 
cionibus  armamucavic  Quorum  benevoientia  adeo  deleftatus  ut  ho- 
llium  oblivifceretur ,  ociofaq;  procedendi  cardicace  eximium  Erlingo  con- 
trahendarum  virium  cempus  reliquic.  Magnitiido  exercitiis  ejus,  hetos 
Wicenfium  oculos  in  fe  convertit.  Navigatio  quoque  ejusgratis  eorum 
^oiuminibus  afpeclia  j  liberos  impecravic  excurfus.  Enimverb  complures 
in  anguftias,  per  quas  claffi  feriacim  meandum  erac,  mulciciidinis  ejus  ad- 
miracione  procradti ,  quo  cercius  navigiorum  numerum  deprehende- 
renc,  non  nocendi ,  fed  fpeftandi  avidicace,edica  loca  complebanc.  TunP 
Wgeafesj    qup  eaeieris  Regem  impenfius  colerent,  finibus  fuis  exceptum 

%  rione*-* 


«h» 


gj8  SAXOttlS  GRAMMATICl 

wjlde-  honoratifllrnae  proceffionis  officio  venerati  func ,  religlone  fervitium  cti* 
MJRUS  I.  muianCes>     Erlingimilites,  qui  fuperiorem  Regis  advencum  munumenti 
illic  fiti  fiducia  fpreverant,  praefentem  fugae  declinacione  cavebant.     Re£ 
fuperaco  clivo,  Colluflrac*  rupis  cacumen  mirarus,inexpugnabile  loci  prae- 
fidium  comptbbabac ,  anis  bpus  cfahfcehdehte  natura.     Fercur  ihtefirii 
Erlingurn  cujufdam  finus  anguftias  Dahbfum  navigacibhi  bppeftunasi 
prohibendi  ctanfitus  gratia  crebris  machinarum  tormencis  vallaffe,  plus 
locorurri  difficulcaci  quam  propriis  viribus  ih  excipierido  hofte  confideri- 
tem.     Quapropcer  Rex  cardicacis  fuae  difpendium  execratus  ->  vocacbs  afni- 
cos  celeritacis  exhorcatione  follicicac,erubefcendum  morae  crimen  opero*S^ 
fo  fefhnacionis  irriperidio  redimendum  affirmac ,  quod  jam  eommeacibus 
quafi  per  ociiim  &irierciafriabfumptis,  inariicer  cempus  crivifTe  videanCUf. 
Ea  res  diverfo  majbfum  judicib  excepca  eft*  variaq;  feritehcia  duces  corifi- 
lium  agitabarit  :  aliis  tormehcorum  magifiros,expoficis  in  cerram  equici- 
bus,deCurbahdos,objeclasq;  races  crarificU  fubmovendas  hofcahcibus :  aliis 
in  cahcas  ahguftias  ingenci  clafle  cemere  procurreridum  vecancibus.     Qui- 
dam  hoftibus  laxiore  freco  piaecericis  ,  regionem  armis  occupandam  Cen- 
febant.     Procinus  enim  Erlingum  auc  pugnandi ,   auc  fugiendi  hecefficace 
perftri&um,  qusefica  locorum  praefidia  relitturUrri.     Alii  vero  abfentis  pe-  _ 
riculi  praefencem  mecum  ridentes ,  riori  ahte  deliberatiorie  "ageridum  do-^ 
cebanc ,  quam  res  fe  propius  infpettandarh  dediflec.     Hi  celeri  proceffu 
«tendum  horcarices  ociofae  havigacionis  moras  ahipucafi  jubebanc.     Ita 
cunclorum  fentenda  Variante -,  Nicolaus  quidam  cognomehco  Bos,  hatu 
quam  vircuce  ribbilibr,  mirari  fe  ihquic,  cUfvifis  caciorie  ucencibus ,  incly- 
toq;  folb  natis,  arriceniffiae  patriae  gremio  feliclo,  tocinculca  locbrurh  fpa- 
cia  perefrare  hberec :  prafefrim  quibus  nihil  praecer  afpera  faxa,  acque  in- 
vias  rupes  bccurrerefc.     Eb  fiquidem  demenciae  venrum  efle,  uc  ultimae 
aefumnae  fummarUm  Volupcacum  loco  ducahtur.     Nam  fi  Regem  Norva- 
gia  potiri  contihgat ,  fore ,  uc  plus  laboris  ex  utrbque  f  egrib,  quarh  volu- 
pcacis  ex  alcerO  fic  percepcurus.     Praecefea  cum  jarh  labericium  "aiimen-3^ 
torum  necefficas  urgeat^  fi  lohgius  haVigacio  proferacur ,  haudquaquam 
cbmmeacus  redicui  fuffefturos.     Hxc  ab  eo  timidius  quam  prudentius 
ditlaj  filentib  pfobari  videbantur.    Quod  dictum  Abfalon  diverfa  a  caete- 
ris  aeftimatibhe  cbmmenfus  ,  dimiffis  amicis  folitarfum  Regem  acrius  bb- 
jurgare  cccpit ,  quod  Nicolai  fententiam  fumma  reprehehfione  dignam 
taciturnitate  probaverit,  eamqVpleriis  coricumeliae  refpoftfis  prasdamnare 
pafiiis  non  fic.  Quae  enim  ab  eo  per  ludibrium  dicla  videbancur,  aCerrihna 
fadibnis  incitamerita  fuiffe.     Gujus  fi  cbmitatum  fiiillo  ih  mbmento  pb- 
fuiflet,  cun£taq;  eo  defertore  quam  comite  melius  exequenda  dixiffet,  ca?- 
teros  unius  fubofe  permotos ,  fimilis  opprobrii  metu  filentium  actiirbs.4^ 
Nunc  vero  curh  auc  confenferit',  aut  cohferifire  vifus  fuerit,neque  palam 
eurn  timidicacis  exprobraciorie  confuderic ,  brevi  complures  licericiofi  ifn- 
punitacis  exemplo  protractos,  fimilibus  monicis  fucclamaturos.  Necfecus 
ac  prafdixerat  aCcidit.     Nam  cum  principes  bmni  ftudio  fedeundi  cupi- 
ditatem  proceffui  ptceferrent,  eamq';  manifeflis  Vbtis  profequi  hbh  aude- 
rent,plebem  clandeftihis  iricicamehcis  inftiricT:a'm  feditions  afrhavere con« 
filiis.     Ex  qua  quidarh  petulahtioris  audaciae,  explof ata  Abfalonis  audacia, 
cnjns  in  protrahehda  expeditiohe  pefcinaciam  caufabancur  ,   havem  ejus 
filicibus  pecivere.    Sed  a  femigibus  mbx  excepci,quahquam  humerb  prae- 
ftarenc ,  cerga  vercere.     Quof um  demehciam  Rex  debita  animadvetfiohef^ 
perfecucus  noh  eft,  abundc  eos  hoc  Fugae  dedecbf e 'puhicos  exiftimans. 
Inde  ad  finum  porturiara  egregia  Sivatdi  viclbfia  ihclytum  ,    ubi  fcilicc» 
innumeram  claflem  cribus  ab  eo  navigiis  fubatiain  ferunc,  velificatum  eft. 
illic  e  Jutenfibos  ahqui  iniquiffima  gubernawrum  ^horcacioae  provedij 

eoncione 


ftlSTORIJE  DANIC£  UB.  Xlltt  3rp 

%bhcione  fatta ,  remiflionem  expeditionis  violenta  fucclamatiohe  pbtce-  vvmdB- 
banc.  Ad  quos  comprehendendos  milites  fub  ignoto  cultu  mifli,aliquah>  **W*  ■ 
diu  in  eorum  eoncilio,obfcuraca  fui  hotiria,  confederunt.  Tandem  a  cir- 
eUmftancibus  agnici,  Vefte,  quam  latendi  gratia  fumpsere,  difcufla,  corre- 
pros  fedicionis  autores  obcorta  gula  fecum  traxeie.  Qui  cum  ad  haves  ab- 
ducli  fuiffent,  graves  Regi  pcenas.  vapuiando  dedere.  Qui  quo  puniciores 
fofentjvicifllm  in  uhdas  demiccebantur,  iifdemq;  extrac"ti,renovatis  Verbe- 
ribus  muldabantur.  Poft  haec  eo  loci  proceflum,ubi  felftirii  aeflivalis  tem- 
pofe  ihufitatae  claritatis  nocles  fensere,  dieiq;  cam  fimiles ,  uc  minimurh 

SOcemporum  difcrimen  videretur.  Ad  quarum  lumen,'Solis  beneficio  pro- 
curatum,  levi  contemplacione  exiles licerae  legi  potefahc.  Illic  jueenfiuih 
magnaces,quos  aut  metus,auc  impatieheia  ftimulabac,  Regem  apertisfe- 
pecendae  patfias  monitis  aggrefli ,  ihopem  alimentorum  expeditiohem  di- 
micci  jubebahc ,  anno  poftero,  fi  anifnus  in  fencentia  manflflec ,  hon  pef 
prolixos  Wicenfium  pareium  anfra&us ,  fed  e  Wendilae  finibus  directae  na* 
vigacionis  compendio  teverfuram.  'Quofum  voces  eciam  querulum  in- 
ediae  vuigus  adjuvic,  adeo  uc  nem®  ex  plebe  eflec-,  qui  hon  reiuminopise 
citato  f  edicu  fubveniehdum  clamarec.  Ita  Rex,  obftf epehee  mulcieudinis 
imperib,  hropofico  cedere  compulfus,  folVenda;  expediciohis  fehcentiain 

%o ptoTeulic.  Ec  he  hoftem  omnis  incomihbdi  expercern  felinquerec,  praftan- 
tiflirhis  toiius  Norvagiae  havigiis  fecum  abdudtis  -,  peregrina  paeriam  clafle 
ditavit.  Ica  qubrUndam  Jutorum  impaciehtia  maxima  Viftoriae  fpes  Xab- 
ruca  eft  :  qiiia  fi  «iebica  coepco  perfeverancia  non  deefler,  res  Norvagica  fub 
Danis  manfiflec.  Nofvagiehfis  hbbilitas ,  quae  Vehiehti  Regi  comes  extice* 
racAinquendae  pacriae  pudore  revercencern  profequi  fuperfediLi, 

Incefeadum  haec  geruncur,  Rugianorum  ex  Regis  longius  agencis 
bccupacione  fidencium  defeclio  incidic.  Qui  cUm  finica  hyemeexpedi- 
tionem  a^verTurh  fe  'deftihafi  coghofcefehe ,  quehdarh  cqhfbedtiof is  in- 
genii  ac  facundiae  policibris  fubornaht ,  qui  Regis  propoficum  exquifica 

1 G adulacibnis  afce fubvef teret.  tjubd  cum  fhinime  efficere  quiviflet ,  f editu 
fuo  hoftium  adventum  prarcurfere  holuit ,  ne  aut  civibus  bellum  diflva- 
dendo  fuipe£tus ,  aut  cohcicando  "pef hiciofus  exifteree.  Igicur  Abfalonem, 
hcifecbmicem'paCeretur,'oravi"t,  quoadejus  confiliufn  a  civibus  pofcere- 
tur  ,  quod  ftolidae  mentis  hominibus  plus  requifita  quambblaca  confilia 
"placere  foleaht.  Rex  vaf ias  Rugiae  parces  adorcus ,  cum  ubique  praeda^, 
hufquam  vero  pugnae  ttiaceriam  feperiflec  ,  fundendi  fanguinis  avidicace 
perdutlus,  urbefh  Afkoh  bbfidiohe  cehtavic.  Ha;c in  excelfb  pf bmonto- 
rii  cujufdam  vefcice  coIlocafca,ab'ortu ,  meridie, &:  aquilone,  hbh  fnanu  fa- 
.  £tis,fed  naturalibus  prarfidiis  muhicur ,  pracipiciis  mcehium  fpeciem  prse- 

4°Ferencibus, quorufn  cacumeh  excuffae  tormento  fagittae  jactus  sequare  non 
poflit.  Ab  iifdern  qubque  plagis  circumfluo  mari  fepituf ,  ab  bccafu  Vero 
vallo  quinquaginta  cubicis  alco  concludicur.  Cujus  inferior  mediecas  cer- 
"rea  erac,  fuperior  lignaglebis  inCerfitaconcinebat.  Septentrionale  ejus  la- 
"tus  fohce  irrigub  fcacec ,  ad  quem  munici  callis  beneficio  bppidanis  icef 
"pacebat.  Hujus  quondam  Ericus  ufu  violehcius  interclufo,non  levius  fiti 
quam  arrhis  obfeffoVpfemebac.  Mediufn  urbis  planicies  habebat,  in  qua 
delubrum  fnaceria  ligneum,  bpere  elegahciffimum,  vifebacur,  hon  folum 
maghificehcia  culcus,  fed  eciam  fimulacri  ih  eo  collocaci  numine  reveren- 
durh.     Excefibr  sedis  ambicus  accurato  fcaelamin©  renitebat ,  fudi  atqiie 

$  ®impqlitb  hiciurae  artificio  vafias  f erurh  fof mas  complectens.  Unicum  in 
eb  oftiurh  ihttaturis  patebat.  Ipfurh  vero  fanum  duplex  feptorum  Ordb 
tlaudebat.  E  quibus  exterior  parietibus  cohtextus,puhiceo  culmine  tege- 
batuf.  Interiof  vqto  quatuor  fubnixus  poftibus ,  parietum  loco  penfili* 
Jbiis  aulajis  hicebatihec  iquicquam  cum  extefiore  pfaeterteclur»  &  pauca  la^ 

Dd  4  queafia. 


#©  SAXONIS    GRAMMATICI 

yvAt-BB-  quearia  eommunicabat,   Ingens  in  aede  fimulacrum  omnem  humani  tb¥ 

iiARUS  I.  p0rjs  habicum  grandicace  tranfcendens ,  qtiacuor  capitibus,  totidemq';  cer- 

vieibus  mirandum  perftabat ,  e  quibus  duo  pcclus ,  tocidemq';  cerguro  re< 

Ipicere  videbancur.     Caecerum  tam  ante  quam  recro  collocacorum  unum 

dexcrorfum  , . .  alteruni.lxvorfum  concemplacionem  dirigere  vidcbacuri 

Corrafie  barbas ,  crines  acconfi  figurabantur,ut  arcificis  induflriam  Rugia- 

norum  ritum  in  culcu  capicurn  aemulatam  putares.  In  dextra  cornu  variO 

mecalli  genere  excukum  geftabac,  quod  facerdos  facrorum  ejus  perirus, 

annuacim  mero  perfundere  confveverac,  exipfo  liquoris  habitu  fequencis 

anni  copias  profpedturus.  Lasva  arcum  reflexo  in  lacus  brachio  figurabac.  I  & 

Tunica  ad  nbias  prominens  fingebatur ,  qux  ex  diverfa  ligni  materia  crea- 

ta;,  tam  arcano  nexugenibus  jungebancur,  titcompaginis  locus  non  nifi 

"  curiofiori  conten^placione  deprehendi  potuerit.     Pedes  humo  cohtigui 

Cernebantur,eorum  bafi  incra  fblurn  latence.  Haud  procui  frenum  ac  fella 

fimulacri  ,  compluraq'-,  divinicatis  infignia  vifebantun     Quorum  admira- 

tionem  confpicuae  granditatis  enfis  augebac,  cujus  vaginam  ac  capulum 

prater  exccilencem  csriacura;  decoremiexcerior  argenci  fpecies  commen- 

dabac.     Solennis  eidem  culcus  hoc  ordine  pendebacur»   Semel  quocannis, 

pofl  le&as  fruges ,  promifcua  tocius  infuhe  frequentia,  ance  sedem  fimula- 

cri ,  licacis  pecudum  hofliis,  folenne  epulum  Religionis  rtomine  celebra-2^ 

bat.     Hujus  facerdos ,   praiter  communem  pacrise  ritum ,  barbae  comaeqj 

prolixicace  fpecfandus ,  pridie  quam  rem  divinam  facere  debuiflec ,  facel- 

lum  (quod  ei  foli  incrandi  fas  erac)  adhibito  fcoparum  tifu,  diligentifllme 

purgare  folebat ,  Obfervato  ne  intra  aedem  halicum  funderec.  Quo  quocies 

capefTendo  vel  emiccendo  opus  habebac ,  cotics  ad  januam  procurrebac» 

aevidelicec  dei  prsfentia  morcalis  fpiricus.  concagio  pollueretur.  Poftero 

die  populo  pra?  foribus  excubance  decra&um  fimulacro  poculum  curio- 

fius  fpeculacus ,  fi  quid  ex  indici  liquoris  menfura  fubcraftum  fuifTec,  ad 

fequentis  anni  inopiam  percinere  pucabac*     Quo  annocaco,pra;fences  fru- 

ges  in  pofterum  cempus  affefvari  jubebat.     Si  nihil  ex  eOnfveca;  fceeundi-3^ 

catis  habicu  diminucum  vidifleCjVencuraagrorum  ubercacis  cemporapra*- 

dicabat.     Juxca  quod  aufpiciumjinflancis  anni  copiis  nunc  parciusjnung 

profufius  utendum  monehac.     Veteri  deinde  mero  ad  pedes  fimulacri  li- 

barnemi  nomine  defufo,vacuefa&um  poculum  recenci  imbuic:fimulacoq'; 

propinandi  officio  flacuam  veneracus,cum  fibi,cum  pacria;  bona,civibusq; 

opum  ac  vi&orianim  incfemenca  folennium  verborum  nuncupacione 

pofcebac.Qua  finita,admOcum  ori  poculum  nimia  bibendi  celericace  con- 

tinuo  hauftu  ficcavic ,  repletumq';  mero  fimulaeri  dextera;  reflicuic.     Pla- 

cenca  quoque  mtilfb  confeclia  4  rotundas  formaj,grandicatis  vero  tanra;  uc 

pene  hominis  flacuram  aequarer,  facrificio  admovebacur.     Quam  facerdos4$ 

fibi  ac  populo  mediam  incerponensj»  an  a  Rugianis  cerneretur,  perconcari 

foiebac.Quibus  illam  a  fe  videri  refpondencibus,ne  poflannum  ab  hifdem 

cerni  poffec,opcabat.  Quo  precacionis  more  non  fuum  auc  populi  facum, 

fed  fucura  meffis  incremenca  pofcebat.     Confequenter  fub  fimulacri  no- 

mine  prjefentem  turbam  confalutabac ,  eamq';  diutius  ad  hujusnuminis 

venerationem  fedulo  facrificii  ritu  peragendam  horcacus,cerciffimum  cut- 

tus  przemium  ,  cerra  mariq;  vicloriam  prosiittebat.     His  ita  peradfis  reli. 

quum  diei  plenis  luxuriae  epulis  exigences ,  ipfas  facrificii  dapes  in  ufum 

convivii,&  gulas  nucrimenca  vercere,  confecracas  numini  viclimas  intem- 

perancia;  fuac  fervire  cogenres.In  quo  epulo  fobriecatem  violare  pium  aefii-  J1© 

matum  efhfervare  nefas  habitum.  Nummus  ab  unoquoqVmare  vel  fcemi- 

na  annuatim  in  hujus  fimulacri  cultum  doni  nomine  pendebacur.  Eidem 

quoq;  fpoliorum  ac  praedarum  pars  tertia  deputabatur,perinde  atque  ejus 

praefidio  parta  obsen.cac-»  fuj^ftt»    K|9C  ^uoqus  tturaejj  tregen.ses  equos 


KISTOfUJE  DANICJE  LtB,  XnTff,  521 

^tfcripSOSjtotidemq^fatellites  in  eis  militantes  habebat  {  quorumomnc  rrji&B*, 
lucrum  feu  armis ,  feu  furto  quaefitum ,  facerdotis  cuftodiae  fubdebatur,  MAms  * 
'Ojji  ex  earum  rerum  manubiis  diVerft  generis  infignia  ac  varia  templo- 
rum  ornamenta  conflabat»  eaq';  obferacis  arcarum  clauftris  mandabat:in 
quibus  praeter  abundantem  pecuniam,multa  purpura  vecuftate  exefa  con- 
gefta  fuerat.  Illic  quoque  publicorUm  munerum  ac  privatorum  ingens  co» 
jpia  vifebacur,  ftudiofis  beneficia  pofcentium  vocis  collata.  Hanc  icaquc 
ifcatuam  cotius  Sclavise  penfionibus  cultam  >  finitimi  quoque  Reges  non 
abfque  facrilegii  refpeciu  donis  profequebancur.      Quam  incer  caeteros 

fe  ©«ciam  Rex  Danorum  Sveno  propiciandi  gratia,  exquifici  culcus  poculo  ve- 
neracus  eft  ,  alienigenae  religionis  ftudium  domefticae  praeferendo  :  cujus 
poftmodum  facrilegii  infeliei  carcere  pcenas  perfoivic.  Alia  quoque  fana 
complufibus  in  locis  hoc  numen  habebat ,  quae  per  fupparis  disniracis,  ac, 
mineris  pocenciae  fiamines  regebantur.  praecerea  peculiarem  albi  colons 
cquum  cicalo  poftldebac ,  cuius  jubae  auc  caudae  pilos  convellere  nefariunt 
ducebacur.  Huncfoli  facerdoci  pafcendi,infidendiq,  jus  erac,ne  divini  ani- 
malis  ufus,quo  frequencior,hoc  vilior,  haberecur.  In  hoc  equo,opinione 
Rugiae,  Svancovitus  (id  fimulacro  vocabulum  erac)  adverfum  facrorum 
fuorum  hoftes  bella  gerere  credebacur.  Cujus  rei  prsecipuum  argumencuni 

koexcabac,  quod  is  nocturno  cempore  ftabulo  infiftens ,  ade6  plerumq;  ma- 
nefudore  ac  luto  refperfus  videbatur,  canquam  ab  exercicacione  venien- 
do  magnorUm  icinerum  fpacia  percurriffet.  Auipicia  quoque  per  ieundera 
equum  hujufmodi  fumebancur.  Cum  bellum  adverfum  aliquam  provin- 
ciam  fufcipi  placuiffec ,  ance  fanum  triplex  haftarum  ordo ,  miniftrorum 
opera,  difponifolebat:  in  quornm  quohbec  binae  e  cranfverfb  jun£tae,con- 
verfisin  terram  cufpidibus  rlgebancur,  ceqnali  fpaciorum  magnicudine 
ordines  difparante.  Ad  quos  equus  duclandae  expedicionis  cempore  fo- 
lenni  precacione  praemifTa ,  a  facerdote  c  veftibulo  eurri  loramentis  pro- 
dudius ,  fi  propoficds  ordines  ante  dexcro  quam  lnevo  pede  trarifcerideret» 

l°fauftum  gerCridi  belli  omen  accipiebatur.  Sin  Wurri  vel  femel  dextro 
praetuliffec,  petendae  provinciaepropoficum  mUtabacur.  Nec  prius  cerca  na- 
Vigacio  praefigebacur  5  quam  criaconcinue  pocioris  incefius  veftigia  cerne- 
rencur.  Ad  varia  quoque  negocia  profeciuri,eX  primo  ariimalis  oecurfu» 
vocortim  aufpicia  capiebanc.  Quae  fi  laeca  fuiflent ,  cceptum  alacres  iter. 
carpebant :  firi  triftia,  reflexo  curfu  propria  repecebant.  Necfortium  eis 
ufus  ignotus  excitit.  Siquidem  tribus  ligni  particulis  parte  altera  albis,  al- 
tera  nigris  ,  in  gremiUm  forcium  locO  conjeciis,  candidis  profpera,  furvis 
adverfa  figriabanc.  Sed  ne  fceminae  quidem  ab  hoc  fcientiae  genere  iramii- 
nes  fuere>  Quippe  foco  aflidentes,  abfque  fupputacione  forcuicas  in  ciriere' 

40  lineas  defcribebant.  Quas  fi  pares  numeraflent,  profperae  rei  praefeias  arbi- 
crabantunfi  impaires,  finiftri  praenuntias  autumabant.  Hujus  igitur  urbis 
non  magis  RexjnUnirrienta  quam  ritus  everter^cupiens,  Univerfae  Rugiai 
profanos  cultusejUs  Cxcidio  deleri'poffe  arbitrabatur.  Neque  enim  dU- 
bium  habebatxquin  extance  fimulacro,  facilius  gencis  mcenia  quam  facri- 
legia  domarentur.  Icaque  quo  oeius  expugnacioriem  peragerec,irigentenl 
lignorum  materiam  faciendis  machinis  opportunamj  rnagna  cum  tOtiUs 
exercicus  facigatione,  propinqUis  e  fylyis  petendam  curavic.  Quibus  dum 
arcifices  coapcandis  incenderent ,  fruftra  quidam  his  rebus  operam  dare 
afTeVerabatjfperato  citiiis  Urbem  captUros.  Interrogatus  quortam  id  augu. 

J"0  rio  deprehenfum  haberet,  ex  hoc  potifflmum  augurari  fe  dixit,  quod  Ru- 
giani  quondam  a  Carolo  Caefare  expugnati,  fandumq';  Vitum  Corvegien- 
fem  religiofa  riece  infignem,tributis  colere  juffi  :  defuntto  vidore,  liberta- 
tem  repofeere  cupientes,  fervitutem  fuperftitione  mutarunt,  inftituto  do= 
mi  fimulacro ,  quod  fanCli.  Vici  vecabulo  eeiifuerunE,    Ad  euius  cultum, 


322  SAXONIS    GRAMMATICf 

rrJLDE.  coritemptis  Corvegienfibus»  pehfronis  furrinam  trahsferire  coeperurii j  afs 
mjruS  i.  jfirmgntes  domeftico  Vito  concencos  ,    externo  obfequi  non  cpoifere; 
Quarn  ob  rem  Vitum  ,   veniente  fui  follennis  tempoie,   eorum  roctnia 
turpaturum ,  a  quibus  tam  fimilem  monftro  figuram  acceperit,     Merito 
namque  eum  ab  his  injuriafum  pcenas  exigere  debere  ,   qui  venerabilera 
ejus  memoriam  facrilego  cultU  complexi  fuerunr.  Hoc  fe  non  ex  fornhio- 
rurri,aut  rerum  accidentium  conjedfuris,  fed  fola  prafagientis  animi  faga- 
citate  colligere  ceftabacur.   Admirabilior  cundtis,  quam  credibilfor  pradi- 
dio  excicic.  Et  quoniam  infula  Archonenfis, qua;  Withora  dicitur, a  Rugiae 
complexu  parvula  freci  irtterrivatione  ,  qua;  vix  fturninis  magnitudineml«* 
square  videatur,  abrurnpitur,ne  eo  loci  ulia  Archonenfibus  auxilia  porri- 
gereritur,  miftis  qui  tranficum  obfervarenc,hoftemq';  trajedtu  prohiberent: 
ca;cera  fnanu  urbis  obiidiohem  arripuit,  ac  primum  operam  tormentis 
vaiJo  applicandis  exhibuic.     Abfalon  ihter  manipulos  caftrorum  loca  di- 
ftribuere  jufliis,  defignandi  officiurn  menfurato  inter  maria  fpatio  exe- 
quebatur.   Interea  oppidani  portam  urbis,  qub  minor  eam   attentandi  fa- 
culcas  paterec ,  irigenti  glebarum  acervo  praitruxefanc ,  adicumq;  coadta 
cefp;tum  compa^e  claudentes,  tantUm  ex  eo  opere  fiducia;  contrahebanc,- 
vit  currirw  ,  quas  fupta  pbfcani  fica  fuerac,  fignis  canciim  aquilisq;  procege- 
rent.     Inter  quas  erac  Scahitia  magnicudine  ac  colore  infignis,   cui  tan-29 
jum  venerationis  a  populo  Rugiano  tnbucum  eft,  quancum  omnium  pe- 
rie  deorum  majeftas  obtirtuit.  F.am  enim  prsefe  ferentes,  in  humana  divi- 
naq;  graflandi  poteftatem  habebanc ,  hec  quicquam  eis,quod  libitum  fo- 
retjillicitum  habebatur.  Populari  urbes,aras  demoliri.fas  ac  nefas  in  aequo 
ponere  ,  cuhdtosq;  Rugiee  pehates ,  aut  ruinis  ,  aut  incendiis  evertere  po- 
cuiifet :  tantumq';  fuperftitiohi  indulturri  eft,  ut  exigui  panni  autoricas  Re~ 
gise  poceftacis  vires  crartfcenderet.  Pledlences,  figno  perinde  ac  divino  ge- 
ftamini  hohorefn  habebahc,ofnciis  damna ,  injufias  obfequiis  rependen- 
tes.     Interea  variis  inchoanda?  obfidionls  opcnbUs  infiftehce  exercicu,  a- 
liisq;  ftabula,  aliis  cencoria  ad  neceffarios  ufus>militari  procuratione,Ver-3<$ 
fantibus,Rege  vero  diurni  ealoris  ihtemperanciam  otio  atque  umbraciilis 
leniente  :  Danorum  forte  puefi  plenis  petulantis  excurfibus  ad  vallum 
perdu£r.i,cohnOrcos  funda  lapillos  in  propugnacula  jacCre  ccepefunt.  QuO- 
tum  irtgenio  deledari  rrtagis  Archonenfes  quam  terrici,  fimiles  lufui  nifus 
armis  excipere  erubefcebartt,ob  idq';  eos  fpe&are,  quam  repellere  malue- 
runc.     Adolefcencibus  fubinde  pnerorum  ccepcum  irt  confimili  provoca- 
tionis  genere  jemulantibus  ,  fbedlandi  volupcate  depofica,  aegre  pugham 
capeffurtt.     JuVCnes  quoque  noftri  relidtis  variae  occupacionis  bfTRciis,  ad 
auxilia  fociis  ferehda  concurrunt ,   tquitibus  ifta  pueriliuni  exercitiorum 
loco  ducentibus,     Ica  res  parvulis"ac  pene  defpicabihbus  iniciis  ccepca,4# 
grartdem  haiid  levi  in  momehco  ponendi  certamihis  progreffurh  accepit, 
paulatimq';  puerilis  ludi  incitamentum  ad  feriurii  virilis  pugriae  fnodum 
prorepflt.     forte  aUterh  egefta  porta;  humus,  in  ancri  five  crepidiriis  for- 
mam,  fubfidence  glebarum  mole  ,  conceflerat ,  vaftusq';  inter  tufrim  & 
cefpices  hiacus  pacebac.     Quem  cum  egregii  ahimi  ighOtus  juvenis ,  ge- 
rendarum  rerum  propbfito  Opportunum  ariimadverterec,  actihgendi  ejus 
opem  a  fociis  imploravic ,  quo  fi  ipfofum  auxilio  praeceftiflet,  expugna- 
tionem  illico  fubfecuturam  ,  feq;  vidtofix  gradiim  fadturum  lporidebat^i 
Quibus,  quoriam  modo  juVari  poffet,  percontaritibus,  telorum  cufpides, 
quis  tanqUarri  fcalis  evaderet,  mediis  cefpitum  locis  imfnergi  praecepits  f  ® 
eoq;  negotio  fubvedtus,  pbftquim  animadvertit  ica  fe  undique  ejus  £tncri 
praefidio  vallatum  ,  utab  hoftibus  laedi  non  pofTet,  extrUendi  ignisgratia 
ftramentum  popofcic.     Incerrogatus,  an  accendendi  ejus  materiam  habe- 
ret,  ferrum  fibi  ae  fiUces  fuppecere  refpo«4it^  pr»raoft.ito  ttt  aeftuante  in- 

eendi© 


HISTORI£  DANIO^  LlB.  Xim.  52, 

lendio  ab  hifdem  defcenfurus  exciperecur.  Igitur  foci  nutrimenta  circuim-  yVAini* 
(picientibus,fors  maeeriam  bbtulit.Force  enim  quidam  ad  neceflarios  ufus  M^ms  l* 
©nuftum  ftipula  curfum  agcbac i  qua  dircpta  alius  alii  fafciculos  jaciehfels» 
tosq;  cufpidibus  affixos  juveni  portigences ,  bfevi  paculum  replcvere  ca- 
Vum  ,  cufris  defercione  cucos  adicus  dahce.  Nam  oppidanOs  partim  rei 
ignorantia,  parcirri  curris  ihahicasfefellic,eujus  eciam  prominens  laritudo 
bppugnacoribus  ab  utroque  latere  prarfidio  fuic.  Quae  cum  repentino 
igne  corrcpca  coriflagrare  eccpiffcc ,  incendii  aucrote  facro  victbrijegraduj, 
excipientibus  ibciis  tolo  illabitur.     Confpecto  fumo  oppidani  improvifb 

ibpericulo  atco'niti,igni  prius  ah  hbfti  fefifterenc>ambigebanc.  Taridem  ebl- 
lecliis  animis,  fumma  vi  incendio  occurruhr,  'omifloq';  hofte  bellum  cufn 
flammis  gerere  eceperurit  •»  noftris  'excinctionem  prohibere  cbnancibus# 
Uc  expafi  his  feprimendi  ihcendii,  illis  protegendi  cripido  inceflifle  vido- 
retur.  Tahdem  aqua  defecti  flammas  iacle  fpaffere  ,  quaetanto  vchemen- 
tius  incehdium  concepefe  -,  quanto  hbc  liquoris  genere  fa?pius  peffunde- 
bantur.  Ea  fes  plurimum  incfemerici  incendio  adjecic.  Ofco  deiride  clafnb- 
re,Rex  fpectaridi  gfatia  excra  caftra  pfogreffus,fimulq';  evericus  admifacio- 
nc  coricuftus,cum  dubiufri  habefe"c,ah  igriis  ulhim  expughatiorii  fnbmen- 
tum  adjicerec,  quid  factu  opus  pbtifllmum  forec,  ex  Ahfalone  perquircre 

%0  infticit.  llle  Regem  ,  he  fe  puerilibus  ccep tis  infererec ,  auc  quicquam  in- 
cxploracb  hegotiO  ,  repente  aggredef  etur,hofcatuS ,  magnopere  rogafe  cce- 
pic,  uc  fibi  primum,an  ignis  pocierida:  ur bis  efficak  eflec,  fpeculan  permie- 
terer.  Necferh  peffcrhtarituriclacus,  clypeb  'duncaxac  ac  galea  ceclus  por. 
tam  accefficjuvenesq;  eam  oppugnare  conantes,horcari  ad  confovendurri 
incendium  ccepic.  Quod  accenfis  uhdique  hutfimehris  eveclum  ,  pb- 
ftiumq';  ac  columharum  foboribus  alitum  ,  ligneum  tuf ris  pavimentufh 
abfumpfit:ac  deiride  ujrrima  cbrripieris,firigularefiraulacri  figririm,aliaq'; 
domefticjc  feligioriis  infigriia  ciheri  aequavit.  'Qupd  poilquam  Re"x,nun- 
tiance  Abfalorie ,  accepic,  ejufdehl  mbfirctiufbem  coforia  cirigi  praecepic, 

1 5  ac  procihus  lella  eixcra  caftra  pbfica  pughas  fpeclator  confedit.  Tuhc  qui- 
dam  Dahica;  hiilitia*  fortiflirnus  adolefcehs ,  dum  ad  propugriacula  ahte 
alios,eximia  capeflendaE  laudis  aviditate,eVade're  riiteretu*r,lec.ilemq';iclnm 
corpore  excepiflet,ica  collaberido  fe  geflVcuc  ribri  fato  bppfeflus  ruere,  fed 

*  de  iriduftria  falturri  edefe  viderecuf.  Qua  virtuce  pulchrius  dimicaveric  ah 
occideritjincertum  feliquic.  Pomerarii  quoque  fub  Cazimaro  &  Bu^ifzla- 
Vo  ducibus,irpe£tahce  Rege,  dimicare  egregium  rati,  audaciflima  urbis  op- 
pugriacibrie  hngulafe  viftutis  fpecifrieh  edidefurit.  Quorurri  excellens 
opefa  gfata  admiratiofte  Regis  ociilos  pefmulfit.  Ex  oppiclanis  complufes 
aricipici  periculo  circumvenci,partifn  incendio/partim  hoftilium  telorurh 

'4©  impulfu  proftrati  cadebarit,  inceftumq';  erac  plus  igriem  ari  hoftefn  metui 
bpbrteret.  Quidarh  Veto  faliite  poftpofita,  adeo  obftinatam  ac  perfeye- 
raritem  urbis  defenfioriem  egefuht,  ut  fimul  deflagrati  aggetis  excidio  ob- 
ruerericur,  feq;  fupetmceriium  fuofum  rogum  pfojeftos ,  communibus 
flammis  creihandos  praibefenc.  Tahta  fiquidem  pacrii  fniinimenci  charica- 
te  cenebancur ,  uc'cjus  fuinarum  focji  quam  fuperftices  exiftere  praeopta- 
renc.  Ica  defpefacis  bppidaribrrirri  f ebus ,  excidioq';  &  rriorti  propinquan- 
*ibus,quidam  e  prbpiigriacuiis  excelfa  voce  clamitans,AbfaIoriis  alloquiurh 
poftulabac.  tjuem  Abfalon  iri  tranquilifTimam  urbis  parccrh,  quae  fcilicet 
I  a  cajde  plurimum  ftrepicuq;  diftarec fecedere  juffum,quidnam  afFerret,in- 

$ 0  teffogat.  Ille  vocis  affetTiim  mahh  ac  geftibiis  prbfecutus,  bellica  noftf 6- 
tum opefateiaxari pbfcebac,  quoad  bppidanis dedicionerh arripere liceac. 
Negat  Abfaioh  uilam  bppiigriacionis  temiffiohem  fore  ,  ht  &  ipfi  paritet 
a  prohibehdo  iricendio  operamTecraxifTenc.  Qiiarh  condicionem  Barbarb 
^bfoptbbancci  acceptas  preceis  UHcbRcgi  pbfrexic»  coque  pfocihus  hac 


324-  SAXONIS    GRAMMATICI  !H 

rvALBE-  de  re  evocatos  pugna  principes  confulente  ,   Barbari  Votis  dnmiendurB 

MARus  i.  fubjunxic,  dicendo  oppidanos  graflancis  incendii  impetum  hoc  difficilius* 

quo  tardius  fopituros.  Quod  fi  reprimere  deftitiflent,  etiatn  remoto  hofte 

victoriam  igni  daturos.  Noftros  vero,  tametfi  ocio  indulgerenc,id  propu- 

gnancium  flammarum  viribus  obtencuros,  quod  ,ne  propriis  quidem  afle-' 

qui  valuiflenc.   Quod  quanquam  ad  horam  armis  abftineant,  otiofos  exi- 

itimatidos  non  efle  ,  prafercim  alieno  mimfterio  fine  ullo  fui  difcrimine 

praliantes.  Probato  confilio  Rex  oppidanos  in  fidem  hac  lege  recepit,uc 

fimulacro  cum  omni  facra  pecunia  tradico  ,  capcivos  Chriflianos  ergaftu- 

lo  hberaros  abfque  redempcione  dimitterent,    omniaq;  verae  religionis13  v 

xnomenta  Danico  ricu  celebranda  fufciperenc.   Quinetiam  uc  agros  acla- 

tifundia  deorum  in  facerdocum  ufus  converterent,  feq';  quocies  res  pofce- 

rec,  Damcas  expedicionis  comices  exhiberenc,  nec  unquam  accerfici,Regis 

rniiiciam  profequi  fuperfederenc     Prsterea  annuatim  ex  finsulis  boum 

jugis  quadragenos  argenceos  tributi  nomine  pendererct,  totidemq';  obfi- 

des  in  earum  conditionum  firmamentum  przeftarent.  Quo  audito,  popu- 

lus  repentinis  feditionis  facibus  infiammatus,  hoftilisq';  prsedai  ac  fangui- 

nis  cupidus,  magnopere  queri  cccpit,   quod  propinquse  vicloria:  praemiis 

fpoliacus,nihil  ex  canta  fatigatione  pracertcius  &  vulnera  retuliflet,quod- 

que  fibi  de  pene  victo  hoite  tot  mjuriarum  ulcionem  proprio  arbitrio2<s\ 

exigere  non  licuerit ,  prseratus  illorum  faluti  jam  confuli ,  de  quibus  tot 

ipoliorum,  tot  domefticarum  cladium  minimo  negotio  fpeciofiiTima  vin- 

diCta  accipi  potuifTet.     Fraterea  deferturum  fe  Regem,  quod  urbem  capi 

pafius  non  fit,exiguamq';  pecuniam  ingenti  victorise  pixculerit,  rcinitacus 

eft;  Talibus  Rex  cbtrectattonis  fibilis  vexatus,quo  longius  ftrepitu  abeflet, 

principes  extra  caflra  perduCtos ,   deditionem  urbis,  an  direptionem  pro- 

benc ,  perquinr.     A  quibus  Abfalon,  quidnam  ea  de  re  fenraecdiflerere 

juffus   :  munitionem  quidem  capi,  fed  non  fine  diucurno  obfidionis  im* 

pendio  pofte,afieverabac.   Quanquam  enim  fludia  fua  finiflra  vulgi  inter- 

■oretatione  exciperencur,  malle  fe  tamen  apud  malignos  eorum  adErimato-3* 

resob  falutares  monitus  difplicere,  quam  fbciorum  falutem  tanta  rerum 

utilitate  fubvertere.     Nam  etft  ignis  pocius  coelefti  miraculo ,  quam  ulia 

mortalium  opera  accenfus,  fuperiorcs  aggeris  parres,  quse  lignis  humoq'; 

conftabant ,  *  propemodum  in  cineres  redegiflet ,  inferiorum  tamen  foli- 

diorern  compagern  incendio  noncefluram^quseakitudine  fua  haud  facile- 

hoftium  incurfiii  pateat.  Ad  h<ec  oppidanos  cuncla  pene  incendii  loca  lu- 

ceis  refecifie  figmentis ,  eosq';  partim  flammarum  viribus  arceri ,  parcim 

prafidio  muniri  ,    quarum  afperitas  noftris  non  minus  oppugnationis, 

quam  illis  defenfionis  impedimentum  ingerere  videatur.     Praterea  fi  in- 

columitas  Arkonenfibus  negaretur,    foreut  csetera  Rugianorum  urbes^. 

neceffitate  in  virtutem  converfa,  hocacrius,  quo  defperatius  rebellarent. 

Quos  fi  in  fidem  recipi  comperiflcnt,  facile  eodem  exemplo  falutis  Confi, 

liacircumfpicerent,     Cum ergo  multarum  urbium  expugnationem  fola 

cxpeditione  concludere,  quam  unius  obfidioni  pertinacius  inha;rere  prae- 

itantius  ducatur ,  dcdicionis  oblaca  refpui  non  oportere.     Sin  caeteds  fecus 

videatur ,  inviolatos  obfides  mitti  debere,ne  parum  fyncera  fide  cum  eis? 

adtum  exiftimari  pofiec,  aut  gentis  noflra?  promiflioni  praeter  folitum  ulla 

lubricitatis  labes  accederec.     Hanc  fententiam  Maximus  Pontifex  Eskillus 

confentaneis  fuffragiis  fraudare  paflus  non  eft,  dicendo  plebem  patribus,     , 

non  plebipatres  obtemperare  debere,  nequepar  eflemajores  minorum'*- ' 

arbitrio  cedere.  Qui  aucem  optabiliorem  victoriam  acquiri  pofle,  quam 

alienae  religionis  populum  non  folum  tributis  ,   verumetiam  Chriftianis 

facris  fubjedtum  efficere?  Sed  etiam  potius  Arkonenfium  opera  adverfurck 

reliquos  hoftes  uceGdum  j  quaro  csedibus  inhiandurn  monebac  :  quip* 


HISTORUE  DANIC^  LIB.  XIIIL  g? 

fee"  fubjugarehoftem,quamnecare,tanco  prjeftantiusefle,quafiftiffl  piecas  a  WAlfiW 
levericace  diftare  cognofcitur.   Infuper  aliquanto  facius  fore,  complurium  , 

niunitionum  praefidia  pariceroceupare,  quam  uniusobfidionemomnium 
^xpugnacionipraeponere-  Eamonicorum  racionepermocosprincipes,cam 
fuaequam  Abfalonis  fencentiae  aflenfores  effecit.  Rexquoq;  eodem  confilij 
vigorefirmatus, infeftaspopulivocesclaufispatientiaauribus  refpuic.  Qui- 
bus  ad  curanda  corpora  dimiflis,  Abialon  fufcipiendorum  obfidum  man- 
datumamplexus,  partim  liberorum  pignora  reciptebat,  partim  parences 
in  craftinum  usq';  proliberis  admittebat.  Eodem  proximae  noclis  hora  con- 

lOcubia  quiecem  capiente,  ingensBarbari  clamor  infonuit,  Guchskalki,  quo 
Ablalonapud  Sclavos  interpreceucebatur,  copiam  flagicaniis.  Qui  hac  vo- 
■ce  excicus,  quidnam  Barbarus  afferrec,  mucuo  clamore  perquiut.  llle  po- 
ftulacoAblalonisadicu,  propius  accedere  permiflus,eumq';  extra  cenconum 
adiepix>greflumperincerprecem9lloqvucus,impenfiusorareccepic,permic- 
-terec  fibtKarencinis  Arkonenfium  forcunzenuncium  afferre,  horcanq';ut  fi- 
fnihbuspadis  exitiumprxcurrentes,Iuamatq;urbisincolumititempaeiici 
non  difrcranc,  prssfatus  fe  voluntacis  eorum  indiciom  poftridie  relaturum,, 
Praecerea  fe  patreLiccogo  Karencia:nacum,Granzamq';diciafleverabac,pra:- 
fentis  urbis  non  civem ,  fed  advenam  efle ,  necin  eam  fponce  profe&um ,  fed 

g0 cum  alijs  mter  fupplemenca  transmiflum.  Quod  ne  fraudulcn  er  aflei cre 
putarecur,  debilicacumvulnerelacertumoftendic,  fine  cujus  ufu  civibus  o- 
pem  ferre  nonpoflec.  Abfalon  in  homine  cam  gravicer  affec~to  parum  mo- 
menuhoftiumvinbusaccederejiidicans,parviq';ducenspugn€eandednio- 
nishortacorexifcerecpecicionem ejusad Regisarbicrium rdegavit:  ac pro- 
tinusWaidemarum  efomnoexckatumconfuluit.  A  quo  rem  arbuno  liio 
tvactare  juffus,  expeclanci  Barbaro,  omnia  a  Rege  prater  tndui  inducias 
eonceiia  refpondit,  lbliicite  providens  ne  hofhbus  longum  munienda:  ur- 
bis  tempus  darecur.  Ca:cerum  infequencis  diei  fpacium ,  ne  omnium  indu- 
ciarum  expertemdimicteret,pollicetur,pra:facus,  ni  in  litcore,  quodurbi 

,0faa:  proximumforet,  fe  cumomni  Rugiaeprirnati>  temporeprsediclo  cbvi- 
um praebuifiec,  ulteriore  pa&ionis  aditu  caricurum.  Poftero  die  Esbernns 
acSuno,jubenceRege,fimulacrum  everfuri,quod  fine  ferri  miniftenocon- 
velli  nequibat,  auia?is,quibusfaceHumtegebatur,abftracl:is,f-mulos  fucci- 
deiidi  officium  arripere  juflbs,  atcentius  monere  cccperunc,  ut  adverfum 
tantje  molis  ruinam  cauturs  fe  gererent,  ne  ejus  pondere  opprefli,  infefto 
numinipcenas  luerepucarentur.  Incerea  fanumingensoppidanorum  fre- 
quentia  circumftabat,  Svantovithum  taiium  injuriarum  aucores,  infeftis 
numinis  fiii  viribus  infecuturum  fperantium.  Jamq';  ftatua  excrema  cibia-  . 
rumpartepraecisa  propinquo  pariecifapinaincidit.  Cujus  excrahendsegra- 

4©tia  Sunominiftros  ad  ejusdem  parietis  dejecTionem  hortatus,  cavere  juflic» 
ne  fuccidendi  avidicatepericulafuaparum  difpicerenr,neufelabenciftacua? 
per  incuriam  proterendos  obijcerent.  Ruinam  fimulacri  non  fine  fragore 
humus excepit,  Praecerea frequensaedem  purpura circumpendebac,  nicore 
quidem  praedita ,  fed  fitu  tam  pucris,  ut  taclum  ferre  non  poffet.  Nec  fyl. 
Veftrium  beftiarum  inufitata  cornua  defuere,  non  minus  fuapte  natura, 
quam  cultu  miranda.  Daemon  in  furvi  animalis  flgura  penetralibus  exce- 
derevifus,fubito  fecircumftantiumluminibusabftulic.  Igitur  oppidani  fi- 
mulacro  urbe  egerendo  funesinijcerc  jufll,  cum  idpriftinae  religionis  me- 
tu  per  feipfos  exequi  non  auderent,  captivis  exterisq;  quaeftum  in  urbo 

copetentibus,ut  illud  eijcerent  imperabant,  ignobilium  hominum  capita_« 
divinaeirae  potifllmum  obje£landa  ducentes.  Quippe  domeftici  numi- 
nis  majeftatem,quam  tanto  cultu  profequi  confveverant,graves  eveftigio 
foenas  a  fuis  violacoribus  exailuram putabanc.  Tum varo  variae  incolarurru 

Ee  voces 


32*  SAXONIS  GRAMMATICl 

*  •  ..  -'"■$'■ 

X^zi>E-vocesexaudiebahtur,alijsdcifui  injuriaslamenco,  alijsrifii  profcquenri* 
MjtRUS  i.  ^us      ^CQ  jubium  qUjn  ingens  jpfudenciori  oppidanorum  parti  ruboi 
incefleric,fiihplicitacem  fuam  coeannis  cam  ftolido  culcu  delufam  cernenci. 
Percfa&um  in  caftra  fimulacrum    admifancis  exercicUs  cohcUrfus  ex- 
cepic.   Nec  prius  fibi  principes  fpe&andi  licenciam  indulferUnt,  quarrv 
plebem  vifendi  facieCas  amoviflec.  ReliqVUm  diei  in  obfidibus  ,  qui  pri- 
dieremahferancaccipiendis  cradu&umeft.   Sed&  fcribaj  principuminur- 
bem  miccuacur  j  qui  facerdocali  minifterio  rudem  religionis  popuiurhj 
Chriflianis  facrisafluefacerenc,  ejusq';  facrilegis  fehftbus  fan&icacis  difci-     . 
pliham  ingenerarent.  Vefpera  appeten  te,  omhes ,  qui  culinis  pfKeranc ,  fi- 1  $ 
mulacrum  accencatum  fecuribiis,  inexigUa  ffufta  apcosq',  foculo  ftipices 
redegeruncA  Crediderim  cuhc  Rugiaribs  priftihae  piguifleculcurae,  curh  pa« 
ttium  avicumq'ue  numen ,  quod  maxima  religiohe  celebrare  folebariti 
igni  defbrmicer  applicacUm  concOquendis  hofliurii  altmentis  famulari 
confpicerenc.  Poft  hschoftri  paricer  &fanUrri  crerharidurri,  &  bafilicarru 
lignis  machinamencorum  exajdificandam  curabant,  belli  inftf umenta_* 
pacis  domicilio   permUcahtes.    Ttacfue  qUod  obcefendis  hbftium  eor- 
poribus  excogicaveranc,  falVaridis  eofum  fpififibus  irnpendebanc_..    Dies 
quoque  ,  quo  thefaurus  Svahtbvicho  votorum  nomine  confecratus  a 
Rugianis  traderetur,  prarfigitur.    His  explecis  Abfalon  Granzee  Karenci- joj" 
nerifis  promifliohe  dUcibus  expofitay  cun&isq';  ejus  experifnenrum  fumi 
debere  judiCaricibUs  -,  cum  crigirita  riavigijs  no&u  difceflic,  Rege  fub  pri- 
mam  Iucem  infequi  rhonicb.     TaricusaucemKarencinis,  Arkonenfis  ex- 
pugriacionis  ntihtio,  cerror  inceiTerac,  uc  lbcum ,  qui  ab  Abfalohe  praenocas 
tus  erac,  ancc  pra*fixum  terhpus  accederenc,     lllic  Granza  equo  infidens, 
vbce  eminus  mifla, ■quifnam  clafli  prceefleCrogabac.  QuampoftqUam  ab 
Abfalone  dy£tari  cognovic,  Granzam  fe  cfle  confeflus,  Regem  Tecifz* 
laVum  cum  Jarimaro  fracfe  &  univerfis  RUgiariae  riobiliracis  procenbus 
advenifleperdocuit.  Quos Abfalori,  incefpofaa  fide,naveexceptos>  acper 
t?mnia  Arkbnenfium  exemplo  dedicionem  pactos,  adRegis  advehcurrL^cs 
ufq;  ciecinUiCi  Qup per bmriia pa&ionibus aflencience, folo Jariiharo ex Ru- 
gianorum  bpcimacibus  affumpco,  iiria  cura  Svenone  Arufienfi ,  Karen- 
ciarn  pergicVreliqubsj  quofUciusurbempecereC,  per  Esberhum  fracfern  e- 
puiis  ailedos,  non  ante  reditUm  fuum  dimicCendos  cUfavic.  Triginca  fo- 
ios  dorsrefticos  milices  fecum  habebac,  qubrurilmajorem  pafcem,oranci- 
b%s  Karennnis,  neqiiid  rixa;  pereiuscomi£esinUrbecohcicaretur,remif5c, 
fiduciaq';quamfamiiiaabundahciorad  urbemcbncendic.  Haec  undiq;  fe- 
Cus  vbraginibus  ac  lacunis  Vallata,  uhicum  paluftri  ac  dirticili  vado  adi- 
tum  habec.  Qup  fiquisincaucis ViaiexCeflibus  aberraveric j  in  profUndurri 
paludis  incidac  necefle  eft.  Hoc  vadum  emenfis ,  prascencUs  urbi  callis  bc-4<S 
curric;hicadporcamducic,  mediusq';vallum  acpaludem  inCerjaceCa  icaq; 
Karentini,qu6  dedicionem  fiiafh  coricinriidrem  efricerenc,  fex  millium 
numerUm  explences  armaci  fefe  porcis  efTundurif,  Viamq';  noftrorUm  pf o= 
greflUiopportunam,fuffixishurho  cufpidibus,diverfa  acie  circumftare  coe- 
perunt.   Qub  afpeclu  ftupencemSVenonem,  rogancemq';  qUidnam  fibi 
hoftiumvellecexcurfus,  Abfaloh  mecucarerepraccepic,eOrum  egreflio- 
ttem  ab  obfequeridi ftudio prbfeAam  docerido.  Quifinocendianimum- 
gererenc,  facilius  incraurbem  facinus  exfequi  poEuiflenc    Quanca  porrd 
iilumfiduciapracdicum  aeftimemus,  qui  capicis  fui  poceftacem  armaci  ho- 
ftis  ancipici  arbicno  cam  facil£  credere  riorl  dubicavic  ?  Sed  &  milicesejus S& 
exemplo  firmaci ,  nec  vulcu  nec  ordine  muCaco  parem  procedendi  con- 
ftantiamconfervaverunc,plusipeiinuniusAbfalohispr!efidio,quammecus 
in  hoftium  mulcicudine  reponences.  Transgfeflbs  vadum,  viamq'; valloci- 
senorem  aggreflbs,  Karenciniquifehinc  inde  centuruveranCi  hufni  pro- 

ftcacis 


Ifeis  cofporibus,  perinde ac fuperos  adorandi  officio  venerati  funt,  ex-  rVAi^U 
furgencesq';eorumv«ftigiabenivolo  ftudio  confedari  cceperuht.  Jueundus  Yf*3*®?: 
Abfalonis  ingreffus, avido egreffionis populo exticic.  Neqj  enimuc  privatai 
rei  legatus»  fed  canquam  publicae  pacis  minifter  excipicun  Infignishic  vi- 
custrium  praepollencium  fanorum  asdificijs  erat,  ingenuae  arcis  nicoreyi« 
fendis.  Iis  caneum  pene  Veneraciohisprivacorumdeorumdignitas  concilia- 
verar,quancumapudArkonenfes  publicinuminis  aucoritaspofildebac.Sed  j 

&  hic  locus ,  uc  pacis  cempore  deferrus,  ica  tunc  frequentibus  habicaculis 
eonfertus  patebac.   Quorum  alticudinis  cresordiries  fuere,  infimo,  medij 

Ifcftipremiq';  ponderibus  fuftentamencum  prsbente.  -Quinetiam  rantse  con- 
fercionis  anguftiae  fuere ,  uc  fi  tormentis  in  urbem  lapides  jaceretirur}  nu« 
dam  humum,  inquamconciderem,nonofienderenc.  Superhaxnacusim- 
munditijs  fbecor  cundos  urbis  penates  afperferar,necminus  corpora  quam 
metus  animos  cruciabac.  Unde  noftrisKarencinos obfidioni  refiftere  ne< 
quiviffe  conipicuum  fuic.  Neque  enim  eorum  tam  promptam  dedicio- 
«em  ulceriusmirari  voluerunc,  quornm  tam  arftam  neceflitacem  liquidd 
perviderunc.  Majus  fanum  veftibuli  fui  medio  concinebacur ,  fed  ambo 
pariecum  locO  purpura  elaudebancur>rec~tifaftigiofblis  duntakatcolumnis 
impofito.  Itaq;  miniftn  direpeo  veftibuli  culcu,  candem  manus  ad  incerio-  ^ 

tora  fani  vclamina  porreXerunc.  Quibus  amocis,  faftum  quercu  iimula- 
crum,  quod  Rugia;  vithum  vocabant,ab  omni  parte  magnocum  deformi-r 
tacis  ludibrio  fpeciandum  pacebac.  Nam  hirunduies  ,  quse  fub  ods  ejus 
lineamencis  nidos  molicae  fuerant,  fn  ejusdem  pe&us  crebras  tterconmij 
fordes  congefferanc  Digriumnumen,cujus  crBgjes  tam  deformicer  a  vo- 
lucribus  fcedarecur.  Preeeerea  inejus  capice  fepcem  fiumajffe  fimilirudins 
facies  confedere,  quaeomnes  nnius  vercicis  fuperficie  claudebantur.  Ta- 
tidem  quoq;  veros  gladios  cum  vaginis  uni  cingulo  appenfos,  ejus  laceri 
arcifex  conciliaverac.  Q&avum  in  dexcra  diftrictum  cenebac.  Hunc  pu- 
gno  infercum  firmiffimo  nexu  ferreus  clavus  aftrinxerac,  neemanunifl 

|opra:cife  evelli  poterat :  quae  res  Cruncarida?  ejusoccafioexftiat.  Spiflieudo 
illi  fupra  humani  corporis  habiturh  erat ;  longicudo  verd  canca ,  ue  Ab« 
falon  fupra  primaih  pedum  partem  confiftens,  aegre  nientum  fecuriculai 
quam  manu  geftare  confueverat $  aequaret.  Hoc  numen  perinde  acMarcis 
yiribus  praeditum, bellisprarefiecrediderant.  Nihilinhocfimulaero  jucnn-, 
durii  vifentibus  fuit,  lineamentisimpoliticaelaminis  deformitaee  forden- 
tibus.  Jamq';  famuli  maxima  cum  totiusurbisexariimatione,tibijsejusfe-  ; 
cures  applicarecceperune.  Quibus  abfciffis,  comieance  fono  lapfus  terrae 
truncusimpingicur.  Hoc  vifo  oppidani,dei  iuiviribusinfulcances,  religio- 
nem  mutavere  concemptu.  Nec  ejus  excidio  contenca;  facellicum  manusi 

4°adPorevichum  fimUlacrum,quodinproximaxdeeolebacur,avidiiisporri- 
guntur.  Idquinq;capicibusconficum,  fedarmisvacuumfingebacur.  Qud 
fuccifoPorenucij  cemplum  appecicur,  Haec  fiacuaquacuor  facies  repraefen- 
tans;quintampecforiinfertamh?ibebat,cujus  fronrem  la:va,mentum  dexte- 
ra  rangebac.  Ha:c  famulorum  rninifterio  fecuribus  icfa  concidic.  Hasfta- 
tuas  oppidaniAbfalonisedicto  incra  mocnia  cremare  jufii,  preces  imperic» 
opponere  coeperunt,orantes  mifereatur  confertas  urbis :  nec  incendio  ob- 
ijciac ,  quorum  jugulo  parcac.  Narh  fi  ighis  ad  vicina  prolapfus ,  unum  e 
tabernaculis  corripuiffet,ob  eximiam  confercionem,  univerfaindubicancec 
convellerec.    Quapropcer  eas  urbe  egerere  rogati ,  diu  repugnaverunti 

^Oquodfe  membrorum,quorumminifteriumimperioexhibuifrehc,  riuminc 
pcenas  exigence ,  ufum  amiffuros  mccaerenc,  conrempcumq;  religioncj 
exchfare  pergebant:  Aduleimum  Abfalonis  monicu,  dei,  qui  fibimet-ji 
opitulari  non  poflec ,  potentiam  floccipenderc  dofti ,  ipe  impunitatis 
aseepta»  iraDerig  ocyus  par^6f«ac,  Neemirum4fiiUoj:yia  auminurrti 

fie  3  pocer^ 


328  SAXOMIS  GRAMMATICl 

rvALDE-  poeentiam  formidabarir,  a  quibus  ftupra  fua  fepenumerb  puhita  memfc 
marus  i,  fterant.     Siquidcm  maresin  ea  urbe  cum  ftxminis  in  concubicum  adftiris, 
«anum  excmplo  cohxrere  folebanc.    Nec  ab  ipfis  morando  divelli  pote- 
ranc.     Interdum  ueriq;  pcrricis  ediverfo  appenfi,inufitato  nexu  ridieulum 
populo  fpe&aculum  praebuere.  Ea  miraculi  foeditate  fblennis  ignobilibus 
ftacuis  culcus  acceffic,  credicumque  eft  earum  viribus  effe&um ,  quod  dae- 
monum  erac  praeftigiis  adumbra tum.     Sveno  verb ,  quo  magis  fimulacr» 
afpernenda  docetet ',  fuper  "ea ,  cum  a  Kareririnis  ejicerencur,fublirriis  con- 
fiftere  voluit.  Qup  fafto  poridus  cohcumelia  auxie.     Nec  minus  crahences 
rubore  quam  ottere  vexavic  -,    domeftica  httmina  alieriigerise  poncificis  *  ® 
pcdibus  fubje&a  ccfrierices.    Dttm  haec  a  SVeriorie  geruritur ,  Abfalon  tri- 
bus  ccemiteriis  in  agro  Kareritino  dedicatis ,  vefpere  Karericiriam  rediic; 
deletisq';  fimulacris,una  cum  Jarlmafb,pfofurida  ho&e,  ad  riaves  pervenit» 
eumq'iie  fecum  Cceriicare  eoegie.     Jamq;  Abfalon  cernas  concintte  no&es 
abfq;  fomrio  exegerac,  adebq;  dculdrum  ejiisaciem  vigiliae  debilitaveranc, 
ut  pene  videridi  ufum  extingttereric.     Seqttenti  luce  fcribae,  &  qui  pfivata 
principufn  facra  tf  acWbarie,lacerdotibtttm  brriamericis  doriati,regerieran. 
dae  per  aquam  provinciae  minifteritim  prabuerurit.icem  Bafilicas  complu- 
ribus  in  iocis  molici ,  privacae  fuperlticioriis  cuguria ,  publicae  religionis 
domiciliis  mttcaverttric.     Eodem  die  pariter  accipieridis  obfidum  reli-id 
quiis  Vacacum  eft.     Quo  cempore  Pbmeranorufn  duces ,  qui  Teciflavum 
regrio  extteridttm,  feq;  Rugiariae  fei  dominium  inprsmium  miliciae  recc- 
pcuros  pucabanc,poftulata  abeuridi  licehcia,amicicias  hoftilicace  mucarunc. 
Qujb  res  ipfis  poftmodum  ac  Dariis  lorigam  belli  difcbrdiam   incerjc- 
cit     Vefpere  portu  folverites,  fe  ad  proximahi  cbhcinchci  infulam  appu- 
lcrunc.     lllic  Regi  fepcem  «qttalis  magriitudiriis  arcae ,  cbnlfecraca  deorum 
numini  jpecttriia  refercae ,  a  Rugianis  allatae  furic.     tlis  peraftis  rernicten- 
daj  expeditibriis  decretum  vulgatur.    /Qtta  reversa  Abfblori  riovos  facer- 
dotes  riori  foluril  brdinis  fui  irifigriibus  »    verum  etiam  comriieatibus 
inftrttclos ,  revocatis  priotibus ,  iri  Rugiam  delegavit,  rie  alieriis  impenfis  $& 
uterido,populurii,qttern  factis  dbCttiheritis  erudicufi  erarit,in  exigendis  vi- 
tae  rieceflariis  orierarerit.     Nec  praedicacionis  eorttm  miriifterio  miracu- 
la  dtfuere-     Siqttidem  eompluribtts  debilitate  Cbirpbris  refolutis  ,    per 
eorurri    falutares    preces    boria:    Valetttdiriis    babitus    reciiperatus    efl. 
Quod  pbtius  lucrandajgentis  refpectui ,  qiiam  facerdotum  fanclicati  divi- 
nittts  concefTumivideri  poteft.   A  quibus  eciam  detradte  religioriis  fuppli- 
cia  varia  rnembrbrum  ftragegraViter  exigebaricur,  ucmariifefteDeum  & 
culciis  fui  praemium,&  coricemptus  virididlam  afferre,pucarcs.  Ibidem  quo- 
que  nuper  clarum  iriaiidici  geheris  riiiracttlum  iricidic.     Macrona  qua;- 
dam  a  viro  immerens  adulfceHi  irifitriulaCa  ,  ciim  purgandae  irifamiae  gra-  4& 
tia  caridenci  lamina?  dcxfcerarri  obculiflet,  fubico  irerrurn;  qttod  exceptura 
erat,pcrinde  atque  ihrioxia;  hiarius  cbncaftbm  Fugiens,  neglcdo  poridere, 
fijblime  fe  excuhc,  peridiiioqtte  mocu  gradiencis  fceminae  iriceflum  cbmi- 
tans,  cumancearam  juciaridttm  erac ,  inter  religiofam  aftancium  admi- 
raciohem ,  pro^rib  impulfu  humi  decidic.    Ea  res  &  mulieris  irifamiara 
levavic,  &  vifericiiim  ariimbs  rcligibni  proriiofes  effecic.    Nec  teihcre  qui- 
dem  pudiciciam  fuam  tam  ahcipicis  afgttmehri  judicio  credidic,  cui  corpo- 
ris  animiq;  fiduciam  cercae  fynceritacis  cbnfciehcia  miniftravie.  Capca  Ru- 
gia ,  cum  adhuc  pifaticae  labes  cunftos  maris  rioftri  feceilus  fcedaret ,  fo- 
lerci  Danorum  infticuco  prbvifum  eft,  uc  eofum  claife  recenfica;  quatca^ 
quaeque  navis  adverfum  mantimos  praedones ,  quoad  cemporum  habitus 
linerec,  excubandi  officib  fungeretuf ;  ficq';  quofuhdam  affiduicas  univer" 
lbrum  laborem  abfblverec.  Tancum  enim  commodi  gens  noftra  in  pau- 
«jicatis  continua,  quantum  iti  mulcicudinis  inccreifa  miliria  reponebat;  M 


HISTORUE  DANICE  LIB.  XHU  gi| 

fiuod  mTiiritrs  potifllmum  juvcnes  conjugiorum  expertes  legi  placuic,  ne  rvAlbf» 
miliciae  ftudium  cori  charitate  torpefcerec.  Iifdem  Abfalon  &  Chriftopho-  MA^  # 
tU6  duces  adduncur.     Qui  domeftici  freci  limicibus  non  conccnti  *  etiam 
Hugiana  liccora  ac  Lenticios  fcrucabancur  anfrattui. 

Per  idem  cempus  legati  Regis ,  quos  uc  fibi  paterna;  ahifrisr  ian&ita- 
tem  facris  honoribus  venerari  liceret,  Romam  tranfmiferac,  confoncaneas 
Yocoliceras  reculerunc  Quibus  cognitis  Rex  omni  Danica  nobilicatc  fub 
«diclo Ringftadiumeyocaca, circa  iblenne  Joannis ,'quod  in  asftivo  foMli- 
trio  colkur,&  parenri  cceleftes  honores,  ■&  fiiio  regios  celebrare  conftkufe 

B^maxima  elaTitacis  incrementa  accepcurum  fe  raciis,  fi  una  cademq;  lucc  ex 
iis  alcerum  ara ,  akerum  corona  donaflec,  uc  &  hujus  infanciam-regnum 
reciperer,  &  filrus  fpirkum  publica  religio  confecrarec.  Sed  neque  fe  ulla 
«lia  ex  re  cancum  volupcacis  haufturum  credebacquam  fi  in  filio  majefta* 
tis  fua:  infignia  vivus  confpicere  pocuiflec.  Quineciam  navcs  a  propinqua 
iftatione  rcvocacas  ,  longinquam  agere juflic  ,  quo  cicius  profunda?  barba- 
ria?  piracas  offenderent ,  ance  i eriam  ,  quae  Joannis  cenfecur,  participandas 
iblennkaris  gracia  reverfuras.  Difcedences  quoque  prarmonuir,  nchujus 
generis  pka-cas,  callidiusquam  fortius  confligere  folicos  ,  repente  lacefle* 
renc,  &  qaibus  id  confvecudinisficuchoftih  clafle  fupervenience  ,  navi* 

Sogiis  fuis  in  liccus  fubductis ,  deinduftria  ckaco  curfu  lacebram  pecanc,ha- 
ftibusque  iibcrum  inftandi  locum  cribuatic.  Sedmoxuc  eorum  navigia 
ardenci  remigum  ftudio  pailim  lktoribus  applicaca  confpexerinc  ,  im- 
provifo  recurfu  lacebris  erumpences ,  eadem  brachiis  per  foros  injeclis  a.p= 
prehenfa  fubducant,  fubduttaq;  nautis  partim  lapidum ,  partim  celorum 
nimbo  obrucis  ferro  perfodianc,  ac  crebris  foraminibus  abfumanc.  Hos 
icaque  camecfi  fugere  videancur  avidius  jnfequendos  non  efle ,  quorum 
non  minus  fuga  quam  impetus  metui  dcbeac :  nequetergaprEebentibus 
prsepropere  innkendum,fed  pocius  &  Ikcus  compofito  navigationis  gene* 
re  petendum,&inaciem  jun&ispatiencerordinibus  deicendendum.  Haec 

jOagenribus  in  exp^edito  vicloriam  fore,  quod  inermcs  illi  nudisq';  pene^ 
corporibus  dimicantes ,  plua  aftu  quam  apparatu  niti  fbleant.  His  mont= 
tis  incalefcentes  fe  in  01andiam  appulerunc.  Vernm  quanquam  Sveo^ 
nes  ac  Dani  inimicitias  gerercnt  ,  ne  deftinatam  paganis  cladem  Chri= 
ftianis  infiigerent ,  infulae  parcendum  duxerunt ,  religionis  concordiam 
regnorum  odiis  praferentes.  Hic  ab  indigenis  pcrmixtos  F.ftonibus 
Curos  propinquo  in  portu"piracicam  exercere  perdocli,  indicatum  fibi  lo= 
eum,uc  cuiq;  navigacionis  celerkas  fuppecebat,  cum  concempcu  hoftiumi 
regii  monicus  immemores ,  cercacim  fubintrant.  Quo  vifb,fpeculacrix 
F.ftonum  ratis  remigio  in  alcum  exceffic ,  obviaq;  navigacione  difFugere* 

4°  quam  Cocix  clafli  viforum  nuncium  afferrc  maluic,  Quod  reliqui  pira* 
tarum  experci ,  fubduclis  in  concinencem  navigiis  j  de  induftria  fc  pro-» 
pinquae  fylvas  frucicibus  occultare  cceperunc.  Quorum  commencum> 
Sveno  Scsdingus  ,  &  Nicolaus  Wendilenfis ,  haud  callide  aeftimances  vc* 
feementi  remorum  impulfu  coneitatis  navigiis ,  cum  univerfis  remigibus 
lktus  infiliunt,ubi  procinus  fallaci  Barbarorum  recurfu  excepti,  diuq';  cum 
lifdem  ftrenue  prsliaci ,  neglecl:i  regalis  confilii  pcenas  exicio  pepende- 
runc.  Quibus  dum  Tovo  Longus,  &  Efgerus,  infignes  Abfalonis  equires» 
auxilio  fore  geftiunc ,  quorum  fpiricum  procegere  ftudent ,  fociancuc 
funeribus.     Talibus    fociorum    periculis   Magnus    Scanienfis   irricacus 

fOmagis  quam  terricus  ,  diverfo  litcoris  adicu  fimilem  pugnas  evencuni 
habuic.  Horum  omnium  navigia  Barbari  priu»  remigibus  viduaca* 
mox  fecuribus  pcrfofla  profurtdo  merferunc.  Has  milicum  ftragcs  Chria 
ftophorus  concemplacus ,  cemperaco  remigii  curfu  terris  navem  abftinuit» 
ftu*  cum  flu^lujiate  prora  Uttori  ktus  advercerec  4    tanta  faxorum  vi  ab 

Ee  3  hofte 


33o  SAXONIS  GRAMMATICI 

rvALDE-  hofte  petita  eft,  ut remiges  fua  tantum  corpora  munire contemhalienaafe 
MARus  i.  ixhfcare  nequirent,nec  jam  inferendis  i&ibus  fed  vitandis  vacarent.  Har<3 
*     •  poftquam  Esbernus  animadVertic,ne  fanguis  regius  fruftra  fibi  creditus  vi* 

deretur,  ftrenua  navigatione  concinencem  pecendo,mediis  fe  jaculanciurri. 
faxis  immerfic,oneracumq;  periculis  juvenem  ab  imminenci  exicio  navigii 
fui  incerjedtu  fervavit.  Quod  protinus  Barbari  magnis  viribus  apprehen- 
fum,  vulneracis,  qui  proraepraeefanc,ih  litcus  haud  fegniter  percrahendum, 
curarunc.  Esbernus  cUm  fe  Cribus  fpiculis  balifta  emiffis,  toties  itiii  frau- 
dacum  videret, confradto  tOrmento3cujus  iifura  fruftra  tencaVefat,  a  puppi 
in  proram  armacus  conceffic,  folUsq'5  tot  hoftes  aliquanto  diei  fpacio  mira1® 
anirhi  corporisq';  Virtute  fuftiriuic.  Tandern  filicibus  adeb  coricufus  cclisq'i 
perftridcus,  ut  pedibus  quoque  deficeretur ,  aegfce  puppi  repecita  confedit_>, 
jamq';  a  cOmiubus  defertus.(nam  cuhdti,  prarter  unitna,pellente  mecu,pro- 
fundo  fe  dederartt)poftquam  barbaros  navigium,cujus  jam  lacera  dolabris 
perfregerantj  infilire  cOnlpexic,  vircutis  priitinae  non  obiicus,viribus  recol- 
ledtis,  lemel  iterumq;  ac  tertio  exccpcos  fugavic,  celaq;  ih  fe  congefta  acer- 
nme  in  hoftem  recbrfic  :.  auxilib  fibi  vercens,  quod  in  ejus  perhiciem  vis 
aliena  conculerat.  Ad  ultimum  hebetatis  nerVis  }  laffitudinis  nimietate 
confe£tus,cum  potius  debilicaci  quam  hofti  cedens,refumendarufn  vifium 
gracia,paululum  gradum  referre  ccepiflec,  Cairi  gravem  lapidis  idtum  capi-  2$ 
ce  excepit,ut  anee  puppim  perie  exanimis  collaberetur.  Quem  Cum  Bar- 
ban,  corifcenfb  havigib,  jacentem  obtruncatufi  concurrefencunicus  ejus 
comes  cum  voc«  femianimem  fufcitare  hon  poflet ,  dextera  comprehen- 
fum  erexit,folaq';  confiftentis  imagine  propihquas  hoftium  catervas  repu- 
lic.  Tanca  quippe  fofcitudinis  ejus  exper  menta  fuerahc,  uc  afpe&u  non 
minus  quam  viabus  hoftem  terrercnt.  Poftremo  fenfibits  redditis,  comi- 
tem  percontatuSsCUrriarh  ab  eb  fatigarecuf  l  Poftquam  navigium  Barbaris 
con.pietum  audivic,  priftinb-ahimi  Vigore,pulfis  omnibus,ih  proram  con- 
ceffic,  pugriaq*  ftfehue  edica,  Curri  viribus  propemodum  abfumptis  ad 
malum  regredi  Vellec i  rurfum  femianimis  cbncidic,  pefiflecque,  ni  eumSQ 
Chriftopiiori  remiges  ociits  haVe  exceptum  fervaffenc.  Ciuae  res  caeceros 
in  littoris  acceffione  cauriofes  efFecic.  F.o  namque  profpedtius  abftinences, 
eniirius  ferh  fundis  jacuhsq';  gbfsere.  F.c  quoniam  rcbus  ulcerius  atcencan- 
dis  libttis  prbpinquitas  ofncere  videbatur  ,  lumpfco  dirTerenda?  pugna; 
confilio,  ne  qua  Barbaroriim  ratis  nodlufnb  portUs  egreflu  clandeftiria  fu- 
ga  dilaberetur,  excubiis  obfervahdum  duxerunt.  Igitur  Barbari  cum  fe 
tanta;  claflis  objeclii  cohclufos  viderenc,  forcitudinem  ex  defperatione  ca- 
pientes ,  jam  hoh  de  fuga  fed  vidlofia  Cogitare  cceperunc.  Itaque  parcirri 
propriis,hoftiurhq';  riavigiis,quibus  potiti  fueraht,parcim  fylveftribus  truh- 
cis  arbofeisq';  inolibus  rriuniciohem  ad  urbis  inftar  ardificanc,  binos  ha-^* 
bentem  incroitus  aritos  admodum,ahgiiftiisq;  difficiles,quibus  quis  veluti 
pofticis  fubmiffus  irrepercc:lacera  quoque,  quae  ex  navigiis  cbmpegeranc, 
velis  in  mulciplices  ofdines  convolutis ,  exterius  imminebiant,  propugna- 
culorum  ufum  a  tekrUm  conferciohibus  mutuantes.  Pra?terea  aliis  fedos 
ftipices  figendis  itlibus  exacuere,  aliis  liccoralia  faxa  jadibus  idonea  legere 
curae  fuerac:  &  ne  uJJa  ex  pafce  femiflls  ariirhis  videfencur ,  bacchantium 
more  cantu  choreisq';  Iaetitiam  fimulabant ,  Danis  triftem  filentio  notleni 
ducencibus.  Tunc  Lucas  Chriftophori  fcribaj  hacionis  Bricannicae,liceris 
quidem  tenuiter  inftructus  i  fed  hiftoriarum  fcientia  apprime  erudicus, 
cum  infradlos  exercitus  noftri  animos  videfetj  rnceftum  ac  lugubrefilenif  * 
tium  clara  voce  prorumpens,  folicitudiriefn  alacritate  mutavit.  Siquidem 
merhoratis  vecerum  virtutibus,  noftros  ad  exigendam  a  fbciorum  incerfe- 
£tonbus  ulcionem  tanca  diflerendi  pericia  coricicavic,  uc  non  fblum  moe* 
fticiam  difcucerec ,  verumeciaaa  cunctorum  peitoribus  forcicudinem  ingc!- 

iigrarei,- 


HISTORLE  DANICE  LIB.  Xlin.  g31 

ridraret.  Dictuq;  incfedibile  fuerit,  iquancurri  virium  in  rioftrorurri  arii-  rvALbm. 
mos  ab  alienigena?  hominis  fermone  manaveric.  Diluculo  reddico  paucis  "^*^  «? 
ad  prohibendam  hoftium  elapfionerri  reliclis  ,  rerrioto  ab  eorum  caftris 
fpatio  liccus  confcenduDCjhe  in  ipfo  apparatu  repencinos  fuperveniencium 
pacerenicur  incurfiis.  Traque  eulcius  armacis  in  acie  praeire  juifis ,  ignobili- 
bus  quibusque  fubfequendi  Iocum  accribuunc.  At  Barbari  nori  per  acies, 
fed  pafiirri  municibrie  delapfii  ingenci  clamore  edico  in  pugnam  profilire 
cccperunt ,  exiftimances  Danos  ftrepicus  vriibus  percerrefa&os  primo  con» 
greflidnis  iiripecu  fuperandos.    Taricus  aucem  clariioris  eorum  horror  in- 

ibcrebuics  Qciri  poftremaacie  collocacis  rion  foliim  metum,  fedfugam  in- 
cucerec.  yeriim  a  pnecedenribus  fecus  ac  rebaricur  excepci,  riori  miriore 
irnpccii  caftra,  quam  reliqueranr,repetebanc.  Complures  ex  eis  taefi  fofus 
e  noftris  Olavus  gucciir  celo  crajeclus  rriulcoq';  fariguinis  profluvid  debilu 
tacusifemianimis  in  iiccus  referum  Prinius  Nicolaus  Scigonis  filius,  vir  ge- 
nere  &c  viribus  juxca  Iplendidus  ,  defenfam  a  Barbaris  municioriem  Irru- 
pic,  fed  in  ipfo  mbx  adieu  vehemenci  fuftis  I&u  excepciis  procubuic.  Quem 
Akofracef  proprii  cdrporis  objetfu  procegere  cupiens,  diriim  iri  guccure 
vulnus  excepic.  Quorum  fof  cicudiriis  veirigia  ca:teri  iufecuci  j  faclo  irru- 
pcionis  gfadu  j  cum  tdricemptu  periculorum  acrocius  in  hditerri  graflan- 

4©  tur.  Quibus  Vtiafri,qui  excubiis  praerant  t  lupervcniences  bpem  culerej 
ahi  riiaiis  appbficis  munimerici  faftigiurri  cfanfceridences,ferendi  fociis  au- 
xilii  ftudio  hoftilibus  fefe  gldbis  immergunc. :  Tanca  aucem  in  Barbaros 
ftrages  exefcica  eft,  uc  ex  hMa  eorum  mulcicudine  ne  cladis  quidem  hUn- 
cius  fuperftes  f eperirecur.  Ac  noftri  pracdce  pareicipaciorie  adca ,  refectisYj 
navigiisi  nobilium  fociorum  cadavera  faliences,  ignobilibus  ibidem  eu- 
fnulacis  i  in  pacriarri  referenda  curabarie.  Qi5a  inira  Waldemarum  apud 
Ringftadiurrij  magna  cum  bptimactim  frequencia  ,  fegio  apparacu  feiir.n- 
tem  reperiuric  Ubi  Luhdenfis  Ponciflcis  iniriifterio  j  crijus  id  exequendi 
bfficium  erac ,    &  pacris  ejus  bfla  arx  cfaduhcur , &  hlius  fepcefri  aiirios.na- 

3°  cus  Canucus  Rex  coniecracur,  fegia  ifi  fella  purpura  venuftaciir.  Ciuibus 
debica  religione  celebracis,Helgo  Pohcifex  A0denfis,&  Scepharius  Upfalen- 
fis,  ab  Erlingd  mifli,  ediciore  loco  occupaco ,  pacem  Ndrvagienfibus  bfeni- 
gno  precabancur  alloquio.  Quam  a  Rege  eo  podiiimum  die  cdnceden- 
dairi  eife  inonftrabanc,  quo  &  filium  diademate,  &  parencerri  alcario  ho- 
rioraciiiri  vidiiTec;cancumq';  excellenti  eorum  facundia;  cribucum  eft,uc  F.r- 
lingo  familiaris  coiloqiiii  adicus  promiccerecur.  Ad  quem  Esberrius,  po- 
fcence  Helgone,  noridum  refariacis  vulneribus  ,  legatus  dirigicur,  Eriirigb 
&  Juaro  Nofvagienfibus  incerim  obfidum  locd  apud  Regem  recencis. 
Mulca  illi  iri  concione  F.rlingiis  infolencer,    hic  fnulca  Erlirigo  aujadef 

4-0 refponciic.  Qud  Erlirigtis  domi  fua;  decenco,Waldemariim  allocucurus,Sia- 
kridiam,qUacuor  navigiis,  Scephano  Upifalenfi  comicacus,accedic.  Qiiem 
cum  Abfaldri  nupef  a  Regis  in  Jiiciam  proficifcencis  cdmicacu  magna  c\aC- 
fe  regreflus,  Ifgffefafi  iri  porcu  adventaritefn  viderec,  fociis  quicquam  iiofti- 
licer  conari  vecicisj  ne  fupervenientibus  mecus  injicefecuf ,  franquiile  e/us 
riavigationem  excepic,  quem  eciam.majore  claflis. fuje  parce  dimifla,att 
Regem  perduxic.  is  cum  prima  colloquii  die  objurgancer  excepcus  de 
concordia  defperaret ,  Abfalonem  per  Scephanum  orac,cucb  fibi  difcedere 
liceac.  A  quo  timidius  ,  quam  fi  in  patria  forec,fencire  prohibicus,collo- 
quium  fepecivic,  pacemq;  probacis  condicionibus  impecravic.     Enimverb 

JO  cundf is  Norvagienfium  magnacibus  in  eandem  facramenci  formam  bb- 
ftri£tis,jurejurando  pollicitus  eft,  fe  filium  Regis  Waldemarum  admodum 
parvulum^  educacionis  officiis  profecucurum  ,  eundemq';  prius  NorVagia; 
ducem  ,  deiride  regni  harredem  fucurum ,  fi  filius  fuus  Magnus  abfque  li-   . 
bcris  juftb  macrimaiiio  fufcepcis  deccderet.    Quinetiam  rniles  Regis  effif- 

Ee  4.  £tusi 


332  SAXONIS    GRAMMATICI 

ptjlde.  ftus,  quotiefcunq;  res  pofcerec,  fcxaginca  Nbrvagienfium  naves  m  ejus  cd 
AtMus  l.  jjjjcatum  expediendas  promifit,  Cujus  pa&ionis  tenorem  Danorum  fidg 
laudata,  domi  poftmodum  in  concione  vulgavic.  Quem  Tovo  defcen* 
dencem,reducendi  Esberni  gracia,proprio  fequebatur  navigio.  In  quo  pro- 
fe&urusEsbernus,  munificentia  gencis  arcuum  celorumq;  donis  onuftus 
abfcedit-.. 

Cum  ad  Oddam  provinciam  pcrveniffec,  ex  ejus  fpeculacoribus,  Re- 

gem  expeditione  Pomeraniam  pecivifle,  eognofcic.     Iidem  ab  eo  incerro-    ' 

gaci,an  ullos  recencer  piracas  vidiflcnt,  quadraginca  ferme  navigia  ad  infii- 

Jam  Syram  appuliffe  denuncianc,prsefaci  parum  fe  noffe,  negotiatrix  an  pi-I® 

raticaclaflls  extiterit.     His  auditis  Esbernus,  ur,  no&u  infcios  prarceriret, 

neglect  o  fyderis  habicu ,  quam  remociflime  ccrras  navigando  vicare  con- 

flituit,piracico  fe  confpe&ui  fubducere  cupiens.  Sed  dum  obfcuritatis  au* 

xilium  expetic,  fubito  collucentis  lunae  fulgore  proditur.   Nam  Sclavi  fere- 

na  nocte  confpe&o  velo,  obje&a  clafle  navigantem  excipiunt.Quibus  con- 

fpe&is  Esbernus  nautas  arma  capere  ,   loricatosq;  fuis  in  locis  confiftere 

hortatus,  reliquos  fecum  in  proram  perdu&os  ex  utroq;  navigii  latere  fpi- 

eulis  hoftem  inccflere  juber,  uc  falucem  fuam  protegere  necefle  habentes, 

fegnius  alienam  impeterent.     Praecepit  quoque,  cum  primum  claflis  ob- 

jectum  veli  beneficio  pcnetraflent,  eodem  defenfionis  gcnere,quoproram2© 

inftruxerant,fe  duce  puppim  communiant,  obfervato,ne  quis  praeter  oum 

inter  praeliandum  fandi  Jicentiam  ufurparet,qu6  melius  imperantis  juflio 

exaudiretur.  Quem  fi  occidere  contigiflecTovonis  vererentur  imperium. 

Hic  fi  periflet,F.fgero  proloquium  deferrecur.  Quibus  proftracis,  minimum 

pugnae  reftacurum  dicebac.   Quo  demum  loricam  fumcre  volente,is  qui 

gubernaculo  praeerat,  quo  fe  fit  proceclurus,  inquirit,cum  ucraque  manu 

circa  gubernandi  officium  occupaca,  neucram  neceflarise  defenfionis  ufi- 

bus  apcare  poflic.     Cui  concinuo  Esbernus  munimencum  ,    quod  erac 

fumpcurus,  cradidic,  feq;  quam  gubernacorem  hoftibus  inermem  offerre 

nialuic.     Qud  fa<fto  unius  hominis  corpus  ferro ,  omnium  vero  mentesS® 

audacia  inftruxit,cancQperehoftes  a  fe  concemni  demonftrans.     Quibus 

]uxtiEsberni  confilium  obediencer  ac  ftrenue  geftis ,    poftquam  claffis 

globum  aciemq;  perruperanc,  primus  fequentium  SclaVorum  incurfus  vi 

telorum  abigitur,     Secundus  aliquanco  majorc  conacu  edicus ,  pari  nao- 

do  repcllicur.  Tertio  Barbari  rantam  unius  navigii  virtucem  mirati,  cura 

quibus  pradientur,interroganc.   Refpondec  Esbernus ,  fruftra  nomina  ri- 

niari ,  qui  pradam  oceupare  non  pofllnt.     Hunc  vocis  jactum  expertus 

F.ricus  Jurifii  filius  ,  vir  generis  clari,  Ccd  cordis  obcufi,  quem  force  Sclavi 

illic  captivum  habebant ,  quam  pocerac  clara  voce  pradicavic ,  F.sbernum 

ab  eis  capi  non  pofle.     Quoaudico,feipfbs,  nifi  eopocirentur,invicem^$ 

cxecraci,  hoftilis  navigii  lacera  cicra  malum  communibus  roftris  impel- 

lunc     ln  quo  conflicm  complures  ex  cis  exanimaci  func,  Sialandenfiura 

nemine  periclicaco.     Cumq;  vencus,cujus  non  modicum  auxilium  erac, 

aliquanculum  ex  priftino  habicu  rcmiccerc  viderecur ,  incerrogacus  a  fuis 

Esbernus ,  an  velo  remigium  adjiccre  oporcerec,id  fieri  prohibuic,  ne  na- 

vigacionem  mecu  conficere  pucarencur.     Cumq;  Barbaros  identidem  fir- 

matis  animis  pertinacius  inftare  cognofccrenc ,  perfeveranciae  eorum  me- 

tu,an  filcx  intra  navigium  fuppeteret,percontatus,poftquam  haberi  eum 

animadvertit,  malum  confcendi,  inq;  ejus  cacumine  ignem  extundi  pra> 

cepit.     Cujus  fa&i  acumine  Barbaros  fequencem  claficm  invitari  pucan-/©, 

tes,ab  ulteriore  fui  infe&atione  cohibuit.     Cum  relum  extra  profpecf  um 

hoftium  efle  crcderec ,    demiflb  eo  domefticum  in  porcum  remigio  per- 

venic.  Ica  non  minus  ingenio  fuo,  quam  fbciorum  Viribus  adiucus,parcim 

a  forcicudine?pamm  ab  aftucia  praefi4ium  mucuacus  eft 

taccrci 


felSTORI£  DAKICifc  LIB.  Xliri.  335 

Intcrea  Rex,Rugianbrurh  clafle  audtus,  perq;  oftia  amhis  Zwinse  i?o-  rrjlbh 
jmeraniam  ingreflus;julini  oppidi,ipfo  intado,confinia  populatur.  Deindd  *fJ**'l'l  1. 
ad  fluvium  Juliho  Camihbq';  juhciurni  unifofmem  priricipiis,  bftiis  bipefc 
ticum,Regia  clafle  progreditur.  Ciiius  havigadohem  crebra  fopium  bbfta- 
cula  a  pifcatoribus  defixa  difficilehi  faciebant.  Pons  qubq;  praeiohgusju- 
lini  mcenibus  condgiius  -%  media  amnis  iricercifibhe  tranfitiVe  coar&abatj 
citra  quem >  impedimen ds  urgentibus ;  perho&acum  eft.  Mahe  Rex  corici- 
nehcem  aggreflus,  ex  adverfo  urbis  ih  ripa  auftrali  pontem  disjici  juflit—. 
NeC  minori  Sialahdenfibus  pifcatorias  fxpes  coriVellere  ftudib  fuit.  Quos 

^Ocum  juiiriehfes  per  bccultum  jpontis  trahficum  cimbis  proiapfi  propelle- 
re  niterentur,Abfaion ,  qui  fimul  cum  Rege  ripaih  afcehderat,  alienis  na- 
vigiis  correpcis  j  bpportunum  eis  prarfidiurri  accUlic.  Ih  cbjus  clypeuhi 
cohjecla  tela  ihariia  cadebant,fociorum  fcutis  immiflas  cufpides  retfehcah- 
tibus.  Curhq';  ejus  havigium  huic  fpeciacuio  prbcul  ihcentum ,  hortahtd 
Rege,propius  accefliflet  >repulfis  hoftibus,  ingehdq';  jpbhtis  parte CohVUlsai 
caeterae  clafli  haVigahdi  itet  tribuicur.  Quam  cum  oppidahi  praetcieuriterri. 
fcaphis  inceflerent,  Abfaibh  &  Suno,  cmbas  fuas  fagittariis  ebmpietas  eis 
objiciunc.  Ancepsq;  exercicado  erac  haVicuiis,varib  torinencbrum  genere 
decertantibus.    Verumut  juiinenfibus  bppidum  ,  ita  hbftris  claflis  refii- 

Sogio  fuit.  Ad  uidmum  cedentes  bppidanorum  fcaphij  iiiverum  clafli  prb- 
greflum  dedere.  Quarri  cum  Suno  pbfteriusfequeretur;q'uendam  t  Juli- 
nenfibus  irifoleritius  ripae  incurfantemiejecio  ballifta  fpiculb  irite'remic;eicfj 
mox  alium  fubvenire  cbnahtem  firiiili  iclu  proftravit.  Qiiibrum  corpora 
itotidem  bciiis  accurrentes,  humeris  fuis  excepca  celerrime  deporcaruht_i; 
Cumq;  hbftrbs  bb  idfactiim  tinus  ex  oppidanis,  perinde  ae  fbciorum  h'd- 
cem  malediclis  uiturus ;  acerbibre  cbrivitioihfequereturi  prbterVe  cuhii 
Guthskalcus  agere  praedicabat,  qhod  dona,  quae  ih  alios  uhrb  coliatacoh- 
fpexericjcohthrhelibfa  verborurh  vioiehda  aflequicupiat.  Nahi  CUm^ubS 
eorum  pedites  a  nbftris  ecjuites  facl:b^  cbnfpexeric ,  reliqios  fi  propius  ac- 

ib  cefiiffent,  fimiiibus  eqUis efledohahdbs.  tjuo  diclo non  folum  infeciatoris 
petuiahtiamcbhtiidic,  verurh  etiam  bppidanorum  bhmium  infbiehtianij 
proculcavic.  Iride  ad  infiilam  Crifzcbam  perVeritUrh.  Cujus  iricendib  ab- 
ftineriliex,uc  aririoriaeequorum  alimerids  heceflariae  parcerec,edixit.  Prb- 
ximead  urbemCaminurn  peirmeato  amne  prbcectitur.  Cujus  feptehtrib- 
haii  prbvihciaarmis  incehdioc};  vaftata,  praelium  ejus  iri  pbhte  cohieritur. 
Sjub  quem  Sclavi  per  qcculta  Vada  repentes,  lahceis  inter  rirhas  pbrreclis 
furtim  noftros  Vulneribus  appecebarit.  Cujus  incbmmodi  rraiidemD^hi- 
Carurri  illico  fcapliarum  frCquentia  difpulic.  Pontis  qubq;  fragilitas  exci- 
diu"i  minitaris,ampiiusquam  hpftisfaevitia  in  metu  reponebatur.     Igittir 

^"°omifla  urbis  bppughatibhe,Crifztoarh  reditur;  ubi  reducendae  expedicib- 
nis,fummacumcodus  exercitus  haefitadone,corifil'um  agitarices,quap3rte 
pbntum  repetereric,  ambigebahc.  Nam  cum  Pomeranorum  lacus  triblis 
©ftijs  infretum  decurrac,duobus,Penerifi  Videlicet&Svvinenfi,  lohginqui- 
tatis  taedio  faftidids ,  prbpinquam  Carnirienfis  exitusbreVitatem  adirepla- 
cuit.  Quem  Gero  qUidam,  regionisejus  locorurh  peritus,  adebvadofurh.' 
incercaeq;  profunditads  afleruic,uteumaeftus  dunraxac  regreflu  fubmeabi- 
lem  faciat.  Cujus  cogriofcendi  gracia  Abfalon  cum  cribus  havigiis  miflusi 
concigui  maris  faevida  incerpellahte,  profuriditatis  habitum  excufse  rihiari 
non  potuic.  JHic  fluvius,  ubi  Iacuemahac,cOncra£tibre  alvep  ftagriac.  Pro- 

5©greflu  vero  fub  fupraamnis  modum  latitudihisincrementa  fufcipiens,  exi- 
miam  paludeni  aucfacic,aucinvenic.  Rurfumubi  pelago  influic ,  prlftinas 
cbntraftionis  menfuram  refumic.  Quahquam  vero  claflis  regia  Abfalbni» 
teditum  opperiri  dcberet,  navigacionisardore  praecepci  bblica,  imperio  fc« 
ikhadoni  pofthabito*  ad  idem  amais  diverdGHlum  procurric3  ac  feipfanxj 


334-  SAXONIS    GRAMMATTCI 

rvjiDE.  proprio  du£hi difficillimis  alveilocis  infefiiie.   Cujus cum  ChriftophorSs 

marus  i.  terga  cuftodis  morepoftremustucarecur,m(uitancibusSelavorumnavigi}s 

haud  facilem  fluvij  ingreflum  habuic.   Quod  aCCencacionis  genus  parcirru 

viribusfuis,parcimfociorumauxilii$  propulfaVic.  Cumq';Rexeodem  die 

Julinenfis  provincia?  denud  invadcndae  eonfilium  agicaflec,  Abfalon  con« 

cubia  nodtei  opportunaafcenfuilocafcrucacus,ubifolidioremfundificum 

advercit,  illicautpalosfixit,  aut  harundinesripar  jun£tashodisfignayic,po- 

fteraq';  luceeafdem  indicioruronotasfecutus,exponendisequitibusfacilern 

continencisaditum  pracmonftravic.   Qui cum  Magnum,F.ricifilium,  diur- 

na:  excurf  acionis ,  agendseq;  prardie  focium  haberer,  eumq^  incaucius  evagan-  i  & 

temabhoftibusprope  interceptum  audirecquanquam  aRege,vicorumin- 

cendiis  infiftence,revercendi  imperium  accepiflec,  charitatem  obedientias 

prseculiCjMagnumq';  paftiro  navali,parumequeftrihofhum  miiicia,artl:iffi« 

moin  loco  conclufum,eveftigio  concitatoagmine  fuperveniens,imminen« 

tisexidipericulo  liberavit.  Nec  ingracusauxilijMagnus,falutem  fuam  fe  ei 

debereconfefliis  cft.  Ad  harc  ihgentes  fervatofi  grates  exfolvit,  feq;  etiarru 

fpiricum  fuum,  fi  necefle  forec,ejus  falnci  impcnfurum  promific.  Verurnj 

AbfalonmemorhancopemafelacamadverfumRegis  imperiumefle3ne  cri* 

fhorem  ejusvultum  experiretur,  gratiam,quarh  contempcu  larferat,  praeda? 

obje&u  recuperare  confticuic.  Igicur  peeorum  ordines  prar  fe  agi, captivOs- i# 

q^!eincaitraprKcederejufilt,eoq-,afpet1:upermulfosRegisoculosinadven- 

tum  fuum  fereniores effecic.  Is  namq;  cognicis  Abfolonis operibus,fpolijsq% 

confpedtis,iram,quam  contemptui  inflixic,virruci  remifit,eumq';levi  repre- 

henfionis  generc  veniencem  excipereconcencusfuit.  Repecicaclafleanceps 

educendae  ejus  confilium  fuic.  Alij  fiquidem  medias  faucium  anguftiasj, 

ad  commodum  navigationis,ligOnibuspatefaciendas,ftricT:asq';  fiuvij  par- 

tes  foflbrum  opera  ampliandas  cenfebanc  Sed  quia  manifeftum  erac,  fu- 

turum,  ucarenis  maricimo  aeftu  appulfis  fofla  obftrueretur,,  opusactenta- 

tumnoneft.  Ahj  naves,fubje£tis  trabibus»communi  vi  in  portum  pefrra- 

hendas  duxere ,  equitacu  ucrinq;  ripas  cuente.  Rugianis  fblis  fex  parvulasS© 

raceshacarteeducereconcigic,  cseceras  vefoonenbus  admodum  impeditas 

defiungi  quam  abftrahi  facihusfuit.  igitureumnoftri  infinko  procedendi 

ardorealiquamdm  faucesfruftra  tentaflent*  revocanceRegcsegre  ccepto 

ceflerunc.  Tanto  omnes  ( Abfalonefn  cxcipio)  hoe  exitu  utcndi  avidicas 

ftimuiabat.   Is  namqtie  explorato  amne,  faucium  profunditatem  navigiis 

inacceflam  fore  compererat.  Interea  Kazymarus  imperita  noftrorum  le- 

celTionegavifus,claudendiamnisgratia,quinquaginta  naviumclaflemejus 

principioobiiciebat,ratusnihil  hoftiumforcuna?prarcermorcemauccapcio-' 

nem  refidui  fore.  Infignes  eifagitrarijKonon  &Cirinus  fuere,  abHenrico» 

ift  Sclavorum  auxilium,  Danorumodio,  mifli.    Bugifzlavus  quoq;  curib4-® 

equeftribus  eopijs  fuperveniens,navigijsinfupplementum  fratri  tranfmif- 

fis,  Julinenfes,  quod  cum  noftris  acie  non  conflixerint,  ignaviam  eisobje- 

clandocontempfit.  Quazresadeo  Jutenfiumanimosmetu  confecit,utAb- 

(blonemveluci  concione  circumdacum  palam  conyitijs  aggredi  deforrro 

nonducetent,  ejusdu£tui  impntances,quodpropria?feftinacionisimpulful 

commiferanc.  Quineciam  muliebricer&quafi  per  Iamencum  quericcepe- 

runc,  olim  Regumvconfilia  ad  illuftrium  virorum  arbicrium  pependifle» 

nuncin  ftolidiffimi  cujusq;  monicis  fencenciaq';  confiftere.  KnimVero  Da. 

nis  eb  locijperVencum effe,  unde  redicus  fpesprafumenda  non  fic.  Quam- 

obrem  pauca  navigia ,  quibus  Rexac  Principes  dilabi  poflencpublico  cona-  $® 

mineexcrahioporcere,neDanorumviresacnomeh  uno  cemporis mofnen- 

co  fundicus  collaberencur.   Quarh  infeftationem  Abfalon  adeo  patiencec 

ac  moderate  tuIit,utnihilexconfuetomentis  aut  Vultushabitu  deponero 

yiderecur,  Idcji  folum  monere  conccntus  fuic»  m  eas  sswEum  ad  prsefena 

Voces 


HISTORI^  DANIC^  LIB.  XIHI.  33; 

Voces  prafunderenc,  quarum  in  fucuromeminiflenonpudeac.  Huic  forte  vvALDt» 
©bcredtacioni  ScoFro  Waggnonis  filius  interveniensj  primumobconfufaS  MARUi  '• 
populi  voCeSjCujusnani  reimenciohabereCUrjliquidd  exaudirehonpocuit. 
Ac  ubi  cefTante  jurgio,femiflbq;  ftrepitUj  Abfalohfem  maledicb  aftahciumj 
fermonelacerari coghoviCi  Defipicis,  inquiCj  Commilic0hes>pijftimi  ac  va- 
lencifllmi  viri  induftfiam,  canquam  fcelus  aliquod  auc  flagitiumj,  obfccena 
Verborumpeculahtiaproculcandoi  ighavasq';  &  indighas  fotribus  Vbcesin 
ejuscohvicium  muhebficer  jaciendo.  Nfcq;  enim  ftrenuam  ac  foftem  ope- 
fam  iniqua  ajftimacione  pehfare  faseft.  Ipfo  fiquidetn  duclore  eas  terra* 
t£>fum  partesarmisluftravirhus,  qtias  he  afpicere quidem  majoribus  noftris 
contigit.  Et fane  principibns  du&andi ,  fhilitibus  fequehdi  jus  compecic-.-. 
F.rgbnosproprijs  nici,  aIiehisVCf6im'peri)sfegi  convehit.  Neque  tnim  ab 
eodem  &  defehdi  &  diiclari  debemus.  Quapropter  hos  ilii  grates  habcro     '. 
paf  eft,  quifortnhasfuas  toties  pfo  hoftra  pfsedaviclbriaq';  devovic,  cujusqj 
hunc  fbrtiffimo  duCtuebneceflicacispervehimUSiuC  falucem  armis  prore- 
gere  debeamus.  Jam  Cnim  pacriam  ac penaces  affecTrantibus,  ante hoftiumj 
oculoS  cbhfpicuum  virtiitis  opus  edefe  nCcefleeft,  redicumq;  probicacis 
a£tibusimpetrare.  Has  aurem  populihoftri  quefelas,  a  fumma  animorum 
crepidatiohe  profectas  quisdubitet?Sedpr6dolor,quidcaufceeir,  quodcoc  . 
Sioifluftrium  virorum  prascordia  eamrepentefiduciadebscit,  ignavia  occupa- 
vic?  Quid  hobifmetipfis  -nullo'CohcUcience,hVet'Urh  parimu5,abjeclaqv;  fpo 
Finepericulo  crepidamus?  Gofporibus  incegfi  fumus,  neq;hexus,  neq;  pla- 
gas  experti.  Dextrisenfes  geftamus,  hihilq;  rbbbfi  noftro  ihopia  aut  cla- 
des  detraXit.  Age,tahcam  fortuna?  irtcommitacem  virili  mentium  roboro 
profeqUamur.  Meminerimusnosvirosexercitatos,  hoh  imbelles  fccmihaS 
fcfte ,  &  ihter  pehe  inermes  hoftes ,  fummacum  armatura vetfafi.   Certe  fl 
ciaiTis  noftra  aut  naufragio  aut  incehdib  periflet,  nihil  impedimenciefTec> 
quo  mihusperrhedios  hoftespaciiamequis  repetereihus.   Mutiteergo  cre- 
pidas  ighavasq;  voCes  muliebricer  aufibus  cahta;  Cchcionis  infefere,  eXiuf- 
Ib^Cncesq',  ahimis,  hebecacbs  fofcicudihis  flervos  pnftina  Virthcisfiduiia  re- 
create.  Talibus  aliquandiu  mohitis  ihflftens  j  potius  obtrecVantium  ora_s 
Cohibuit,quamahimoscorrexit,  depfcflitq;  jufgium  exhoftantis  autofitasi 
quod  eifummapietasac  prxcipuafbrtitudomaximam  fociorum  gratkrrL» 
conCiliavefac.  Interea  KazimarUs  ckflis  hoftra;  potienda;  fpe  admbduhu 
incitatUs,i(imuiahda;  fiducia^gfatia/tentorioih  ripa  defixo,aurcisargeirteis- 
que  pocUlis  fibi  aC  militibus  mernm  propinari  confticuic.  Cujus  ihrdeh- 
ttefaftum,fugatuspOftmodum  rubore  mutavit.  IntereaVValdemafuspfin-4 
cipes  aclaflis  pertradatiohe  reVocatos  curatis  cofporibusad  fe  coire  jubec. 
Quosium  ihCra  havigium  ftiUmfreqUences  adefle  cognofCerec,  quid  faclu 
4©pociflimum  ducahc,inquiric.  Quibusrefporifum  nohdahcibus,  tacicUrni- 
tatem  miratus,  Caufam ejus exponi  prxtepic  Tunc  quidam  ,  haeficatttibus. 
eajceris,pueroseiih  confilium  adhibehdos  dicebat,  quorum  prarcipue  mo- 
hitus  feciari  foleat,ut  quos  duces  elegef at,etiam  reduces  habeac.  Qua  Voce 
Waldemarus  Abfalonis  fibi  familiaricacem  expfobfafi  Coghofcehsj  hbHj 
moris  efle,inquic,fofces  Vifos  inVicCm  fe  muliebf  icCr  fepfehendecej  quiru 
pociusjubipublicai  neCeflicaciconfuiicufjprivatas  litCs  faCeflere  bpbrtero. 
Sedneq  hominem,  qUiabipfis  imperitiaJ  damnecuf  ificOnfulcUsfueric,  re- 
fponfionis  ignorantia  filehcium  adutum.  IntuCnsq;  Abfalonem,quidfua- 
deacfogac.  Ille  confilium  in  expeditb  dfle  *  cum  eo  Regi  libicum  fotetuti» 
«ftpronunciat.  Quje  enimaliis  impedimehta  atqj  obftaCulaVideanturi  dif- 
pulfj  facilia  fore,  neq;  aut  navium  bbjeftum  *  dUt  equitum  inCutfum  mo- 
rari  pofle ,  quominus  ea  parte  egrCflus  paceac  j  qua  adiCus  fuerat  Regefc\ 
quippe  expofitis  ih  cohtinentem  equicibus,  procegendai  claflis  gracia^  ad 
b&s  fauces  fecedefe  debere*  eoq'»  navigia  iionriulla  loficacis  femigibus  ih- 

ftfu&a 


33$  SAXONIS    GRAMMATICl 

rvjLDE.  ftrucla  eatteris  fingulacim pranre,&  claflemhoftilem,cumprimumfrequeii« 
marus  i  t-um  comicatus  affuiflec,irrumpere.  Ridencibuscun&is,  &  anipfepraviu» 
forevellet,  percontancibus,  volo,inquic,  neforciusdixiffe  videar quam  fe- 
cifie.  Ecenim  audacium  conflliorum  aucores,quodorefuadenc,manupro» 
fequi  convenic.  Deleftacus  confilio  Rex ,  Abfaloni  naves ,  remigesq, ,  quo» 
pofcerec  ,expediri  pr£ecepir,acprocinus  ripam  ftipacis  equicibus  petens  ad 
amnis  principium  properavic.    Quo  Kazymarus  eminus  advencare  con- 
fpefto,reliclo  ocyus  cabernaculo,adclaflem  trepido  curfufe  reculic.   Septe- 
na  deleclu  habito  navigiaprocurantur,  eademq';  loricato  remige  exornan- 
cur.    Equibus  bina  Abfilonis  fuere ,  totidemq;  Esbernus  ac  Suno  du£ta- fffl 
banc.  Reliquis  tribus  Thorbernus,&  Olauus,  &  Pecrus  Thorftani  filius  prse- 
erant.  Cumq';  Abfalon,  ca^tera  clafle  feriatim  fubfequi  jufsa ,  navigiopri* 
mus  incedejec,  ignotum  amnis  diverticulum  infenfo  navigationis  com- 
pendiopenetravic  :cujusreliqua  navis  gubernancis  errore  fubico  vadisin- 
fedic.   Sed  hunc  devise  navigacionis  exceflum,decrusa  arenis  puppe,remi- 
gum  velocicas  correxit,  flatimq';  barbara  claflisceu  venns  eorrepta  paflim 
dilabicur.   Cujus  fugam  Dani  magnis  aclstis  vocibus  infecuti,  difciflum 
faxi  Vinculum  effuloclamoris  gaudio,praedicabanc,deq';  accufacoribus  Ab- 
falonis  veneratores  effe&i,  ingenti  graria  ipfirelaca,contumeliamlaudibus 
redemerunt.   Sed&  ejus  animusmoderationis&  conftanciae  vinbus  praedi-j©. 
cus,mobilisvulgiadulacioneexcolli  parvi  habuit:tancumq;  fe  in  defpicien- 
dislaudibus  geflic,quancumin  concemnendis  vicuperijs  egerat.  Tantulo 
negocio  tam  ingens  periculum  difpulfum  eft.  Bina  Sclavica  navigia  remi- 
gum   metu  deferta,  apud  Criztoam  anoftris  excepta  funt.%  Tercium  fub- 
ilancibus  aquse  palisarlixum,fouorum  fuccurfu  iervacum  eft.   Cumq';Rex 
cicatisequis  Julinum  peciffec,Bugifzlavus  circaponqs  refe&ionern  ineunda; 
urbis  ftudio  occupatus,confpec~tisDanis,cperam  fuga  muca vit.  Adeoillum 
fubita  ammi  trepidatiopriftina:  di&orum  fuorum  infolenciae  oblivifci coe-  j 
gerat.  At  Rex  confeftim  refcclo  ponte,  tanquam  hoftium  opera  confum- 
maturus,  inauftralem  ripam  equitestrajecic,  quo  facihor  exonerafte  claflij©  ;; 
incer  amnis  confepca  progrefliis  pacerec.     Quo  poftquam  Ablalon  fubfe-  . 
J<       v.        quenrernavigia  du&ando  pervenic,ne  eademjulinenfes,uefblici  eranc,in- 
ceflerentjinilructam  fagitcarijs  fcapham  confcendic,  eamq';  medioincerur- 
bem  &  claflem  ^mne  direxic.   Verum  oppidani  nimio  cimoris  hauftuper- 
Culfi,anxia  cum  defperacione,  cocius  milicarisfiducijevacui,  mcenibusfuis 
inclufi  larebanc.  Percranficis  impedimencis,  navigijs  equi  redduntur,  de« 
fefiaq;  remigio  claffis  inrporcum  eolligicur.   Cumq';  Ablalon  acSuno  con- 
iueco  excubandi  officio  pofiremum  fixis  anchoris  locum  cepiflenc,verici 
ne  eorum  navigia,  venco  circumference,  folo  propius  ada&a>noc~turnae  e« 
qvicum  irrupcionipacerenc,confcenfisnaviculis,quancum  ripaa  profundo^Sr 
diftarec  ,cunosa  amnis  colluftracione  expiorare  cceperunt.     Incerea  qui-  . 
dam  e  Julinenfibus  mero  folutus,fed  venufta  admodum  cliencelaftipaeus9  .. 
ripafn  infolentius  obequitando  petivit,  benigneq';  eis,Guthfcalco  inter- 
prete,  locucus,  acque  obfides  pacis  poftero  die  dandos  pollicicus,  reliquijs 
rerum  parci,praedaque  abftineri  popofcic.    Quo  difcedere  volence,  eqvus 
infolenrius  abeoper  jaclanciam  concicacus  fubitolapfu  corruic,  eumq'ue 
vehementi  ic~tu  humo  inflictum,  pene  exanimem  proftravit.  Hunc  farelli-  . 
tes  veloci  accurfu  jacentem  aecollere  fruftra  conati  funt:  quippecujusfen-  . 
fus  halituincerclufomagnicudine  eafus  fbpici  viderentur,  noftrorumverd 
fagittis  petiti  capiendum  hofti  herum  liquerunc.     Qui  procinus  a  vernulis  S^ 
Abfalonis  m  fcapham  conje&us,  ad  Liburnam  defercur,ubi  vifu  demum 
motuq;  corporis  r^cuperato  interfuosfe  conftitutum  exiftimans ,  afliden- 
tes  ofculo  amplexuq';  petebac.     Quoerrore  rifum  fpe£tancibus  fufcicavirB 
Jncerca  rumorfalfo  difperfus  esercimra  fubitj  koftes  jmpe4iendi  exicus  - 

ftudici 


HIST ORIiE  DANICJE  LIB.  XHYI,  337 

l&udio  SWVnenfia  oftia  drisbris  occupafle  navigi  js.  Oujus  dpinidriis  'fi  %arOis  % 
dem  idem  Barbarus  runiorem  falficatis  arguendo  levaVit,  praefactis  excut 
ibra  fibi  exploracunftef;  fore,  Sciavicum  roburDahito.ad2equ.iri  ribnpofle. 
Qcrod  ii  Ponieranorum  vires  Pdlonenfibus  fociaca;,  ferro  cum  Dariis  de- 
cernere  debuifl^nt, rrialle  fe  cuciusq;  poffe  Danicasparces  "quarri  adverfas 
fovere.  Castertim  fi  Polonis  ac  Sclavis  cohtra  Danos  dimicacaris  eciairLi 
Saxonica  accefliflerit  auxilia ,  riefcire  fe  quara  parcem  viciorii  propiorern 
eflet  auguracurtis.  Qua  afleveraciorie',  noftro«  ad  capefiendam  curn  ho- 
fc  ftium  cohtempcu  riavigatidrtem ,  alacridres  efFecit.  Tanta  aucem  cimo- 
*°'ris  vis  Sclavorurri  animoshebeTaverac,  uc  ne  eXcreriios  qtridern,  fifcut  olim, 
eonfveveranc , iriceflere  cucurri  ditceferir.  Petrus  qiidq;  cdgridmerttq  Tod- 
do,  cum  navigiom  fuum  ^kiis  illifum  rupiflec,  ejusq;  reficiendi  cauia  ab- 
etrncem  fociorum  clafTerh  reliriqtierer,  tempus  reparatiorii  impenfuTn,ur, 
folitarrus,  ita  omriis  pericnh  immurtis  exegic,  fefeclaq';  puppfc  fuBlecutus 
focios,  nerninelacefiente  per  tutarri  &  iiberam  rtavigationeni  ad  dafletTD 
pervehit.  Adeo  Selavorum  peculanciam,  pfiftini  mecus  reliquiae  caftiga- 
banc.  Ergo  inconcuflus  peractas  expediciortis  reditus  fuit.  Refiduurriu 
anni  otio  cribritrim  "efl:.  ,  .„     ...         ,.,  ,  ,,r  ,  .y 

interea  Kaiiniarus  &  Bugifzlavus  Danicarum  virium  hietu  'Henricd  LJt.'^-%i 
*°le  fubdunt,  Yegriumq';  fuurn  hucusq;  liberum  Saxonici  muneris  faciuftiL_>,      'am 
Ergo  dum  ex  hoftibus  alferum  friecuunc,  alcerius  juguni  fumpferunt,  atr- 
xtliumq,  pecendo  antiquae  iibfcrtacis  beneficium  amiferunc.     Sed  Walde- 
inarus  Saxorticarri  dpem  fruftra  a  Sclavii  petitarri  jridicans,  ucroq;  hoftej 
ConcemptOi  cttm  inftructa  clafle  Stetinurn  vecerrirririrti  Pdtrieranise  oppi- 
dum  pecit.     Hujus  riavigaciriiiis  praeGeflbr  Abfaldri,  benigni  erga  Stetirieiv 
fes  animi  ducfdrerri  habebat;     Cujus  fraiide  per  bddor^  ariinis  difpendia- 
abdu&ris,  cscteri^redam  &  coinpendiariam  riaVigatidnem  fequentibus» 
mQcaco  ordine  pofirerrius  ad  tirbem  perveriiti     Eft  autem  Stecinum  errii- 
nentis  valli  fttblimitace  confpicutimj  infuper  riatura  arteq;  squalices:  niu- 
^©nicum,  ut  inexrjUgriabile  pene  exiftimari  poffic.  Hinc  mos  proverbij  Eitn- 
r     ptusj  eos  qui  fe  tutos  inanicer  jaclantj  Stetini  praefidid  non  deferidi.     Ht> 
jus  canieri  tirbis  expugnatiorieni  Darii  fpe  viribus  majrire  complexi,  eurij 
materiam  fejus  pafcirri  iriceridij  capacem  ariimadverterent,  conftradas  vir- 
eis  erates  admodiim  brevfes,db  jdcula  vicanda,veluc  fcuca  phe  fe  geiiabancB 
i^sdenlq;  freci  ligonibuS  aggererji  pecere  cccperunt,  tucius  iricra  cuniculo- 
fum  lacebras  igrierii  fparfiir!.     Rex  interim  oppugnacioriern  orfus,  mura- 
hbusmachiriisoiriiflls,  coronam  admOVic.     Solis  fagiccarijs  ac  funditorl- 
bus  excelfa  rticeriiurii  projiugnacula  appecere  poftibile  fuic,  aditum  fafrigios 
negartce.     Fuerfc  tarrienex  juvenibus,  quigloria;  ftudiofumma  mceriirim, " 
^0clypeis  tartcum  proceiti  cdnfcenderenc.     Alij  cdnciguas  fold  porcas,con-» 
iempcis  propugnalcdribus ,  comiritis  fecuribus  centaric,  tninusq';  eis  quarn 
prdcul agericibus  pericuiifriit,  quod  tanta  telorum  vis  in  hoftes  uridiq^ 
torigerebatttr,  ut  ab  i js  ridil  riifi  rerriotiores  cerni  impetiq';  pbfTent.    Quo> 
evenicsuciudaciafaltiterri,  ignavia  aifcrimeri  afferrec,  tucioresq';  propin- 
ijuicas  quam  rernocid  prieftarec.     E  fcdrttrario  Dariorum  armis  tion  magi» 
propugnatores  ipfi,  quarti  cjeteri  intra  urbem  populares  opprimeban- 
turi     ancipiti  jacl:u  valli  Corifepfa  tranfcendentibus  telis.     Nulla  res 
oppido  jnagis  adverfurri  dppugnaritiurn  inul.titudinem ,  quam  defen» 
.  forurri  paueitas  nocuitj  utpote  quqrura  bellicus  labor  fiicceffiqnis  au- 
$exillutri  noii  habebasc.     Prsefetfui  urbis  WartHyf^lavus  erat,  qui  &  ipfe_, 
Bugiiziavo  &Kaiimaro  (artgviriecontigrius  habebatur.Hujusanimus  nihil 
pene  cum  civiiim  irfgeriijs  corrimune  fbrcitus,tantoaimplificandae  exornan- 
daeq;  religionis  ftudio  flagrabac,  ut  Sclavicd  farigVine  editum,barbarisq;  mo- 
?tbusimbtit,umne§ares.Siquidemucpa£riamfuperftitionidedicaro,aberrore 
.. .',  Fl  culcus 


538  SAXONIS  GRAMMATICI 

rvALDE-  cukris  revoearec,exemplumq';  ei  corrigehdseeredulicacis  proponeref,rnona* 
maws  i.  Ghalis  vit*  viris  e  Dania  adfckis,  in  lacifundio  fuo  cellam  exftruxk,  eamqi 
mukis  &  magnis  ftipcndijs  locupletavk.     Qui  cum  laffacis  pugna  focijs 
urbem  capcioni  propinquam  animadvercerec,  hoftium  fajvkiam  verkus» 
ofFerendae  dedicibnis  gracia  »pacem  pecivk,  accepcaq';  fide,  procinus  a  pa- 
voris  cbnforcibusfuniculo  fubmifTui,  regia  caftra  petere  non  dubkavit-.. 
Quo  vifo,  Dahorum  pppulus  langvidius  pugnam  exercuk,  periculis  fuis 
Regipecuniam  ernijTeq';  ejus  cupiditate  vidoria  paritcr  ap  pracdla  fraudari 
conqueftus.     Quo  Rex  ahirhadverfo ,  demendas  notje  cupidine  urbem  e-    - 
quo  circuiens ,  milires  ad  infiftendum  hortari  coepk.     Poftquam  mulco  la- I© 
bore  edico  caffarn  ac  difficilem  oppugnacionem  afpexic ,  reverfus  in  caftra, 
Wartifzlavuni  adrnktk.     Cujus  precibus  motus  dedehdi  poteftatem  op- 
pidanis  indulfic,  pecuniamqVquantam  segre  univerfa  Sclavia  exfolvero 
poifec,  cum  obfidibus  pa&us ,  ftatuic  ut urbem  Warcifzlavus  a  fe  in  bcnefl- 
cium  recepcam  canquam  regium  munus,  eonfortio  Sclavicae  dominatio- 
nis  eriperec.     Igicur  revocatis  ab  bppughacione  milkibus  j  heq;  tapi  ur- 
bem  neq;  diripi  paffus,  figrium  fuum  propugriaculis  affigi  prarcepk,  rece- 
pcx  dedicionis  indicia  prabkurum.     lllic  cernere  erat  vallum,  ab  imo  in_? 
iummum,  ita  fagktis  undiq;  cohfttum,  ut  arundinecohcretum  putarecur. 
Quas  noftri  ingehti  ftudio  le&as  pharecris  f  eddiderunt.     Poft  haec  naviga-  zd 
"tionem  remenfi,  captoLyubirio  Rugiamrevehuncur:  &  quohiam  Rugi- 
anarpifcacibnis  tempus  fuperVcnerat ,  in  commune  cohfuTcurh  eftj  eo  loct 
tercia  totius  claflis  parte  excubias  ordinari,  he  publicis  alimentis  petehdis 
hoftilis  vieihise  mecus  officerec.     Huic  imanui  Kanucus  Prifzlavi  filius  a 
Rege  praeefle  juffus ,  deformker  imperio  repugnavk,  praefatus  fe  hihilprai- 
fcer  anguftos  Lalahdia;  fines in  Dania  poffidere;  eosq;  tahti  non  efle,  utj 
pro  ijs  cuendis  feipfum  indubitaco  periculobbijcejre  cupiac.     Casterum  id 
nogocij  juftius  ad  Pohcifices ,  qoos  folos  Rex  arbicros  habeac,  pertinero, 
tancoq';  ihdighiusaclfe  referri,'quant6  rerriotiorerhaRegis  farhiliaritate  gra- 
dum  obcineat.     Tam  impuderici  juvenis  refpohfo  percitus  VValdemarus  ,|a 
cxigua  ijlum  beneficia  ,  quod  exighis  dignus  fit,  accepifTe  refpondit,  d<i>  , 
caecero,  fe  efficiente,  fpoliahdum  magis  hohoribhs  quam  beandum.     Sed 
neceumPoncificum  familiaritatem  inter  probra  ducere  bporcere,  e  quo- 
rum  numero  reperire  facile  fic ,  qui  prsefehs  negocium  fuo  duclu  finirc 
hoh  abna-it.     Ita  Kanuco  impcrium  detreclahtc  Abfalfthern  accerflc,  eiq'; 
Kanuti  refponfionem  exponic.     Deinde  an  haves,  quibus  ipfum  praseflej 
oporteat,  lhftruxiflet,  perquirit,     Contra  Abfaloh  interrogato,  an  iea  res 
Pohcificum  opera  abfolvi  poffet,  fuam  cupidius  offerc,  pr&dicando  i6i\- 
fencaneum  defertiorii  opus  fore,  Regem  periculis  reliclum,  reditum  affe- , 
ctando,  dimiccere.     Q^em  Waldemarus  ob  refponfi  virrucem  impeh-*0 
fioribus  verbis  laudatum,  Kahuci  moribus  diffimilem  prxdicabat,  qtibd 
ille  imperio  parere  rion  audeac,     hic  jufliim   iilcrOnea  fuimec  obla- 
tione  praecurrat.     Regreifus  a  Rege  Abfalon,     amicis  e  Sialandia  de- 
nunciat ,     ne  eo  torpidius  iremahfuras  haves  inftruaric ,     quod  ab  i- 
pfo  duclari  regiq';  debearic.     Prirrius  Thotbernus  incundanfcer  fe  co- 
mitem   ejus  fucurum  refporidit  ,    cujus  fucciirfu  quondam  patriahij 
exuli  flbi  reddicam  efle  merhinerit.     Petrus  quOq;  Thorftani  filiushori 
fine    rnagno   irubore    eum   a  fe  deferi  poflei     quem  &   necefficudi- 
his   &  macrimbnij  affinicace  concingeret ,    praedicabat.     Cujus  comi- 
candi  Suno  non  minus  fibi  quam  ipfis  debitum  iricumbere  profeffiis^o 
eft;  i     quod   ei    intima    juhclus   propihquitatc    nofcatur.       Esbernus 
quem  folum  fratrem  habebat,     comkatu  fuo  orbandtim  negabar_». 
In   hunc   modum    tota   perie  Sialandenfium  claffis    condixit.       Quo 
tognico  Rex  non  folum  ipfis ,     fed  &  Abfakrhi  graces  habiiic ,     qui 

fibi 


kisTDRiiE  DANie/E  LiB.  xrm  m 

lr)i  tam  propenfum  civium  favorcm ,  virtucis  meriris  peperifiet  Ifgicur  &%&&$  &' 
Abialon  poft  Regis  difceflum  ad  cuendos  Rugia;  fines  relictus,  non  carrLs 
tutam  incolis  evagationem,  quam  fecuram  ipfi  Daniae  quiecem  praefticiCj, 
Pomeranorum  clafle  pacriae  terminis  excedere  non  audence.  Huiis  Sve* 
no  Arufienfis  cum  aliquanca  Jucenfium  manu  voluncarius  operum  corrils 
ac  fbcius  fuic. 

Eo  cempore  princeps  RUgiae  Tecyfzlavm  cum  Jarimaro  fracre  fuper- 
venien»,  gracijs  Abfaloni  actis ,  cum  ei,  cum  ca?cerae  claffi  fuffe&uros  excu* 
bijscommeatusbenigniffimepra?fticic,eisq';  internavigia  dividendis,  indu- 

*°ftrios  ex  noftris  viros  praefici  poftulavit.  Sed  Jucis  allata  p&flirn  &  fine  di- 
fixibucione  rapiencibus,  Abfalon  hac  munificentia  ulcerius  uti  noluit,  ex« 
cepco,  quod  halec  e  captura  fibi  deferri  conftituic,  ne  obfequium  injuria^ 
rependererur.  Iride  dcmum  repetiturus,  apud  inftslam  Thynnam,  fe- 
quacem  jutorum  claflem  dimittit.  Quorum  incautior  pars  ddm  Auftra- 
.  liaFioniaelaterapratervehitur,apud  urbem  a  Kanuto  Prifzlavi  filio  con- 
dicam,  piracis  obvijs,  cerreftri  fibi  fuga  confuluic,  naVesq';  fuas  nietu  de- 
ferere,  pudori  non  duxit,  Qua  fama  accenfus  Abfalon  contfatla  ocyus 
claffe,  magno  fcrutahdi  ftudio,  loca,  qUa;  maxime  piratis  famiiiaria  nove- 
ratjindagabac.     Igicur  ojpacos  infularum  anfra£tus  ,  &  abftrufos  tnaris  an- 

SOgulos  affidua  navigacione  rimacus,  miferas  caprarum  navium  reliquiasj, 
triftiaq';  praeda;  veftigia  repperic.  Quarum  invencu  ukionis  avidior  reddi- 
tus,  divifa  clafle  feparatim  luftracionis  ofrkium  peragi  juffic:  ipfe  ad  infu- 
iamMafhetam  ciim  pociore  Sialandenfium  clafle  conceific.  Janiq';  prae- 
viae  havigaeionis  excurfu  fbcia?  claffis  cpnfpec~tu  excefferac,  ctim  forte  qui- 
dam  in  deftinaco  eonfiftens  liccore,  crebra  pilei  ventiiatiotie  tolloquiumj 
ejus  expecere  videbacur.  Querri  magnaj  rei  nurtcium  arbitratus,  incogni- 
ta  exeo  cognofcendi  cupidine,  velo  pofico  cerram  cimba  peciviti  Agni- 
tiq';  erninus  hominis  fidem  prima  voce  damnavit,  quod  egrefiae  huper  a 
Sclavis  piratica?  parum  eppraefcius  fuerat»     is  hamq;  biffenas  nuhimumj 

»Qiibras  anniiacim  mercedis  loco  pa&us,  qubcies  quacuor  phirefve  piracici  , 
myoparones  Daniam  petere  ftatuiflent,  indicia  ad  Abfalonem  fe  eielara- 
rum  promiferac.  Cujus  non  alia  falvandi  promifli-ratio  excicicj  quarrb 
quod  ance  pactionem  fecum  irtitam  piracas  profeclos  afleruit.  fdem  Ab=- 
falonem,  quorfum  tenderiet,  percontatUs,  uc  comperit  domos  repetero 
Velle,  tunc  deniq;  expeditibnem  ab  eofblvi,cum  inchoari  debuerat>aftru- 
ebat.  jam  quippe  a  Sclavis  adverfum  Daniam  ingencem  elaflem  efle  cbn- 
tra£tam.  Quod  uc  cpgnicum  fibi  compertiimq';  fore,  ica  ambiguum  exta- 
re,  quisnam  Danix  parces  hoc  paracu  pecere  deftinavcric.  ^tftuahte  Abfa- 
.  lbne,  &  qub  fe  hoftes  efFufuri  eflertt,  praedifcere  cupiente»  explbrationerrt 

*°promittit,  praequificb,  qu6  nuntium  referre  debeat  Abfalon  promon- 
toriiim  M^nenfe  defignac,  rogatq';  temptis,  quo  obvium  mitcere  debeac . 
Ille  diem  fextum  definic.  Nec  diucule  moracus  abfcedic,  priusq';  coa- 
fpecl:um  fefellerac ,  quam  eomes  Abfalonis  claffis  appelierec.  No- 
iirorum  fiquidem  przefentiam  perofus  repente  dilabi  curae  habuic-,, 
ne  re  cbmperca  prodici  civium  cbnfilij,  inorte  aut  exilio  lueretJ. 
Nec  rem  Abfalbn  tacite  habuic.  Siquidem  accepeum  nuntium  ve= 
riienti  fociorum  claffi ,  fuppreflb  autoris  vocabulo,  publicavic,  pra*facud 
tunc  afe  domos  repeci,cum  claflemexeri  facius  forec.  Ignaris  curi&is  qup» 
nam  idaucore  compercum  haberet ,  tantaniq';  ejus  prsfcienciam  admi- 

fcrancibns:  bifariam  opcione  divifa  deliberare  eos  jubec,  audaclafle,  an_3 
concraclo  equicacu,  vencurum  hoflxm  repellere  roallenc.  Quod  fi 
iieucrum  probenc,  vel  liccorum  inColas,  quo  minus  piracarum  faevit 
tiae  paceanc,  proprijsrflidis,  cucioribus  recipi.locis  jubeanc.  Igicurmai^ 
gnaces  eoriebrdi  fencenciarum  voto  neq;  incersam  hoitium  appulfibnemj     , 

Ff  2  eqjiiicaei* 


34»  SAXOKIS  GRAMMATIC! 

tVAiDE»  equitatu  excipere  promptum,neq;Uccorale  vulgus  ad  interiora  reij'eer& 
marus  i.  fpeciofum  ducences»  navaliter  confligendum  decernunt.    Igicur  portuv 
feus  augendae  claffis  gratiarepetitis,remiges  velata  navigia  dimitterc  jufc 
fi,pafIimadpetendos  alterius  expedicionis  commeatus  difcurrere  ccepe» 
a-unt.    Abfalon  ob  nonnulla  negotia  Roskildiam  proficifcitur.    Quemj 
inde  revertentem  hybernum  flfbito  frigus  excepit.     Cujus  tanta  vis  fuit» 
ut  etiam  aquas repente  Cruftaree.     Cumq';  Sialanderifium  populares  cori- 
tra£tis  alimentis,  onuftoscommeatibuscurrus  navigia  repetendo  ducia- 
fent ,  tanta  glacialis  lutimoles  rotarum  orbes  implicuk,  ut  proffus  gy- 
rare  non  pollent.     Quippe  "percinax  gelu  veluci  glucino  quodam  lignisifl 
limum  aftrirtxerat.     Quo  evenit,  ut  cufrUum  reciores,  ijsdem  reliciis ,  ju. 
menta  oneribus  fubderent,  ipfiqV  pedeftf  ium  duciorum  officia  fubirent. 
Quorum  oCfeas  gelatae  fbrdium  tabes  fupraquam  dbiae  ierre  poteranr, 
onerabant.     Hos  cum  Abfalon^quo  praetefiens  miferatorijs  Verbis  pro- 
fequeretur,  duraqVprO  patria  perpeci  praedicarec,  refponderurti:  majoris 
arumnaeefle^  caprivum  piraticisin  cranfhis  confiderej  plusqVfe  ex  prae- 
fenci  labore  voluptacis  quam  amaritudinis  capere.     Igitur  expedicionemj 
orfus,  cum  prope  Mftoam  veniflec,  obvium  accipit,  «juem  nuper  ad  ejus^ 
dem  infulaspromontorium,  noVarum  refum  ex  Sclavia  cognofcendarum 
caufa ,  cransmiferac     Mic  accepic  claflem  Sclavicam  Swalderifi  in  porcu  Z0 
morancem,  pecehdae  Mpfnae  propofitumgerere,in  auftfali  ipfitts  littore.f 
equites,'peditesinTeptentrionali  edituram,  navigia  vero  Kyalbyeniis  fi- 
nus  anfraciibus "immifturam.     QuamidcircO  copias  fpargendas  duxiflc-, 
ne  incolis  ullus  fugae  locus  admitterecur.     Quo  COmperco,  opcimum  ar- 
bicratus  efl3  tranquillo  navigationis  genereCoztam  petere:  nec  prius  ab 
ea  divertere,  quam  clailis  hoflica  feipfam  ex  confulco  praedi£ti  finus  an- 
guftijs  irifudiiiec.     Gui  fi  inopinate  fupervenire  nequeat,  reliqUas  hofh- 
urrt  copias  occupatu  facilimas  autumabat ,  quibus  nullus  absq';  navigijs 
reditus  pateac     Sclavis  fegnios  agencibus,  dilationem  mifattisj  Falftriam 
pecic, ibiqVe  tota  clafle  bina  naVigia  legic,  quibus  hoftmm  aclus  fpecularij^ 
praecepic.    Horum  alcerum  Sialanderifibus,  alterurri  Falftrerjfibus  inftrue- 
re  fuffum,  ftatuco,  ut  fi  eadem  ab  hofte  capi  contigiflet,  reliquae  claflis 
impenfis  redempcio  caxaretuf.     Quod  audiefissqui  a  Sialandenfibus  in_a 
alcenus  navigij  regimen  adfcitus  fueratjOpefam  fe  daturum  affevcrebatj, 
neredempcionis  berterieiurn  captivitatis  injuria  pacifci  necefle  habeat-j. 
Quod  noii  ignavia;  caufaofTicium  detredlando,  fed  vigilaiitis  induftfia?  fi- 
ducia  fecuritatem  pr£fUmendo  aftruxif.     Verum  Abfalone  Cozcam  re» 
greflb,  Guemmerus  quidam,  corivivio  Falftrenfibus  pr£ebito,navem  qua; 
fpeculandi  gracia   ab   eis    expediri   debuerat  j     epularum    dulcedine_> 
reeentabac.     Siquidem  humanitaris  fpeCie  fraudem  occultans,  omni-4-^ 
um  fobrietatem  exirriio  potionis  onere  facigatam,     ad  falutare  Ab- 
falonis  imperium    exequendum  ,    lentam   nimis    inhabilemq*;  reddi* 
derat.     Is  Guemmeius  nimia  SclaVorum  familiaritace  corruptus»  no- 
ftras  gentis  conftlia  latenter  eis  prodere  ccnfveverat.     Eodem  quoquo 
tempore   SialandenfiUra  claffem  cofpore  magis  quam    animo   fecu- 
tus  fuerat.    Ad  cujus  penaces  Sclavi,    jam  porcu  SWaldenfi  pecen= 
dae  Falftria;  pfopofito  egfeffi  ,  prscmittunc,  qui  ipfum  fuper  Danorurnj 
negotijs  fecretius  percontentur.    Tunc  vero  Griemmerus  ab  Abfalone  irt 
claflem  vocatus,  patria;  excubias  fpecie,  re  vera  ihfidias  exhibebat.     Qua 
derenuncij  per  ejus  domefticios  certiorfes  efredi»  mattire  fuis,  quae  acc&j1^ 
perant ,    indicanf.     Ea  res  Sclavicae  claffis  Cceptum  propofitumq*;  fru- 
ftrata  eft,    Itaque  caeteris  rebus  omiffisj  ad  firiurh,  quem  Viridentf 
vocanc ,    appellere  contenti  fuere.      In  cujus*  litcOre  criicem    reli- 
giofa  ab  incolis  cura  conftruciam  excidere  adorfl  iimc»  infigni  ftipiti» 


ImTO&y!  DAWCA  Lik  Xttff.  I4I 

Ifisiiia  majorem  piratira  glofiam  habicuri.  Gujlis  facrileg&lemdritaris  fup»  ^l^  & 
jplicia  poftmodum  turpiffirha  ftrga,  triftiflimoq;  naufragio  pependerunr. 
Falftreniibus  quoq;  heflrerno  rnero  faUcijs  fuperveniflenr,  ni  Sialandicus 
ipecuiator  iriter  remos  aegre  delapfus",  ehrijs  fomnum  clamore  dempfiflerr 
Per  quem  Abfalon  cognito  hoftium  occurfu,  noctu  Iriguarum  &  Olavurri 
probatae  folertiae  Viros  levibus  navigijs  ex  infula  Boka  ad  fpccularidum  eo- 
rum  confilium  dirigir.  Quibus  profetlis,  eorundem  redicum  pnefto'are 
non  paflus,  abfceflbm  proiequi  flacuic,  praecurrendos  pociUs  quarri  imi- 
.  tandos  exiftimans,  ne  longa  nuntij  expeftacione  cuncta  cardius  exeque- 
retur.  Merriinerat  flquidem  moris  efle  Sclavis  exercitum  du&urisi,  ance- 
lucanos  amare  procurfus ,  rebusq';  celeriter  confectis ,  feftinis  ftudere  re- 
greflibus,  Qups  ne  cardius  aggrederettir,  remigium  maturius  ihftrUit_.i 
una  fpeculatoris  ae  ducis  partes  aclurus.  Quem  Sclavi  diltrculo  confpi- 
cati,advencanci  cuntfas  navium  fuarum  puppes  opponunt,  proris  iri  al- 
tum  averiis,  perinde  ac  fugae  non  praelio  confulcuri.  Ac  ubi  Siaiandenfi- 
um  fignum  enituic,  vehemenci  remorum  conacu  parem  fugarii  incen- 
dunc;,  corpore  viros-,  animo  fcerriinas  exhibcnces.     Nec  aegre  Abfalon  fu- 

tiencibusinfticit.     A  quorum  infecucione  coorca  fubitd  rempeftare  pro- 
ibicus,  Falftriam  repecivic.     Tanta  aucem  undarum  colluvio  faiti  ur_i 
SBonavium  quarvis  in  aliam  ja&arecur,  nec  collifioni  levi  opera  fuccurri  po- 
teratj  penculo  omnes  seque  pulfance:  periflencq;  noftri,  nifi  cempeftare_i 
eedere  maturavifienc.     Igitur  Sclavi  cum  remigio  adverfum  Undarum  fa> 
Viciam  eludtari  nequirent,  veloq;  fibi  eonfulere  velienti  cempeftacis  raa, 
gnicudine  everfis  navigijs  mergebancur.     Quorurn  periciicacionis  cercifii- 
mum  indieium  crebra  piraticarum  navium  fragmenca  regioiiis  noftrae  lit- 
toribus  appulfa  dedere.     Bina  ex  ijs  navigia  remigum  vircuce  a  fluctibusV 
defenfa,in  Jarimarum  Rugiae  principem  inciderunc,  qui  poftmodum  al- 
terum  ex  ijs  Abfaloni  praemij  nomine  crarismifit,  utriusq;  captioneni  ipfi- 
Us  riegotio  imputans.     Solerinis  hic  diesNicoIai  nomine  erat:  cujus  aufpi- 
|o  cijs  errectum  eft,  ut  Selavorum  excercitus  ad  hoc  usq;  tempus  Daniam  ho- 
ihliter  petere  aufus  non  fucrit.     Jamq';  hoftros  redkum  incendcnces  (uc 
hyeme  fleri  aflblec)  repentinum  gelu  conelufic     Qupd  tanc*  violeiitiee  e- 
rac,  u.c  ip&cn  finus»  in  quo  perno£tabanCj  fuperficiem  enaca  fubico  glacieS 
occuparer.     tiuie  canra,  folidicaS  inerati  ut  fpiflithdinem  ejus  unico  iclii 
transverberare  rioii  pofles.     Cumq';  eximia  glaciei  moies  portu  egreflliris 
obfifteret,  induftria  provifurh  eft,  ue  unius  navis  prarceflu  cjeterarum  in- 
fecucio  expedirecur.     Sed  nec  una  quaevis  pra;eundi  ofncio  diiitule  fungi 
pocerat,  quod  parces  carinarum  excrinfecaeglacialium  cruftularum  acumi- 
ne  perinde  ac  ferri  impreflione  exederencur.     Quam  ob  rerri  prsceflioni^ 
^   vices  iricsr  navigia  a^quo  ordirie  dividi  curacum  eft.     Ita  demum  per  ma- 
ritimos  anfraclus  navigacidne  protraciaj  in  apertum  pelagus  perventuni 
eft,  indeq;  ad  propria  cuiq;  femeatum.     Jamq;  Abfalon  temporum  fup- 
putatione  habica  ,  univerfas  pracfentis  anni  partes,  ternis  menfibus  exce- 
ptisj  piraticO  labore  emenfus  fuerac. 

Poftera  seftatc  apud  Rydorarh  inter  Henricum  &  Regerft  com- 
muriiuni  negotiorum  agitatio  3  Contradis  utriusq';  provincije  princi- 
pibus  habebatur.  Vere  reddito,  Chriftophoro  iblis  pra?feclurae  Cux 
Vinbus  fuccincfo  ,  profpera  adverfum  Brammefeos  expeditio  fuit_«. 
Qua  peradta,  alia  protinus  regalibus  juffis  ihftruicur.  Hanc  AbfalorLi 
^°&:  Chriftophorus  ducum  nomine  profecuti ,  primi  Mafnecam  vene- 
re.  Qui  cum,  Rege  tardius  agente  ,  rurfum  Brammeleos  aggredi  fta- 
tuifTent ,  advehitur  Eskillus  infigni  Scanienfium  clafle  ftipatus.  Hic 
huper  Hierefolyma  regreflus  ,  barbam  admodum  immiflam  lcn-^ 
|inquae   peregrinationis  teftem    gcrebat.        Igicur    Abfalon    fl    quid 

Ff  %  <  eiam 


Hg  SAXONIS    GRAMMATlCf 

wr/iDi*  dasft  tanto  viro  experirecur,  vkio  fibi  Verfendum  exiftimans,  per  Esbe*» 
marus  I.  Bttft|  ei s  qui^  CUpiaC,  indicac.    Ille  ftudid  Abfalottis  impenfius  laudato* 
©rat  focium  fepropofici  habeac.canitiemqv  fuam  juveriilia  quandoq;  expe* 
tiri  permictac.    Nec  fegnicer  prornpciffimis  Scanicnfium  dele&is  *  Abfalo- 
nerh  fecutus,  communi  navigaciOrie appulit  Lalattdiam.     lllic  rioftris  ofck 
via:  fepcem  Rugianorum  races  fuere.     Uride  cum  ttodu  folviflent,  efrOtis 
mecu  peritum  ttavigacionis  ex  AbfalohC  depofcic.     QuO  recepfO*  OfOfpe» 
ro  curiu  deftiriaci  porcus  comperidium  aflecucus  eft.  Abfafofierii  veto  no- 
disopacitasaliquancisnavigacionis  exceffibus  erraburiduro  cfjfecit  Sedftec 
Sialanderifes  erroris  proffus  expertes  reliquit,    Par  ignoraricia  Rugiana-*»® 
quoq;  navigia  fefellic3  &force  ineum  iocumiriciderarir,prope  quefnBram* 
mefiorum  claffispiraticam  aclura  coierat.  Cu jus  rei ihfcij  Rugiani ,  cum  pri- 
mumluxaflruic,  noflrorumfecopifsinferunc,  paremqVcum  lpfis  miliciarru 
a.ufpicancur,  paucis  ad navium  pradidia  reli&is.  Quas Brammefij  cOttfpetlut 
fubjeaas » dilapfis mecu  euftodibus ,  populancur.  Nec  prada  fpolijsq';  con- 
tCnci,  bina  exijs  naVigia  praftantioris  fabrica; vifa*  fecum  abducunc.  Qa« 
cum   prohibencibus  Sialandicarcteflis  cuftodibUs  ukerius  amovere  ncrtj 
poflent,  ferro  percufa  merferunc.  Unicam  hjec  provineia  urbertt  habebat, 
quse  a  Dariis  febus  vacua  reperca  eft»  ineolis  eidem  defenfronem  fuam  cre- 
dere riOn  audehcibus.  Cujus  defertioni  parcim  deferiforurn,  parcim  valli in- %9 
opia  caufampfsebuic.  Anciquamiricokevocicabant.  Qui  momiuittfuofufri 
diffidentia,  cumcorijUgibusacliberiss  adecclefiaffi excravailum  fitam cCr> 
tatim  fe  concuIeranc>  religionis  quam  belli  prarfidio  ruciores  futuri,  pacisqi 
domiciliopericulum  ViCacuri.  Sed  nec  quisquamerioftrisadeorumbona> 
manusporrigereaufuseft,ncpr3edandilibidofacrilegioimplicarecur:quan- 
qtjaminfacrasdeiniquasopesaccencare nefas rioneflef.  Neq^ ertim  teligio- 
ttis  aiicoricas  y  ejus  decradorib.  auxilioobcencuicj;  fore  debuerac.  Jamq';  mi* 
JitanceAfefalone,  F/skillus  nequid  cohfvecie  rehgionis  oriiicceretjprimarn' 
facris  Ofcef  am  exhibebac.  CujusanimO  can cus  hoftium  coricempcus  iricefle- 
rac,  ucinexercieu  toganon  armis  ucerecur,  Inferea  Hurna  quidaiw  &  Mar-j© 
^uardus,  quem  Adolfus  HolfatJa;  prarfeaus  fiho  moriens  cucorerri  feliqtie- 
tac,Darjorumcopijs  fuperbo  fermone  concemptis jingencem  SclavoruttUs 
SaxonumqjmanumcontraXeranc.  Forteautemnoftris,  intermiftb  obequi- 
taridilabore,  refpifandigraciaaliquancifperhumicubantibus,Eskillusadccf 
le  iEfacis  magnitudine  concuftrrri  corifradtumq;  afleverabat,  utne  eqvuiru 
quidemiineadjucore  confcendere  poffec.  Acubi  hofces  inconf^eclum  ve- 
nere,  quovisjuveneocyoreqvam  inflluicjica  ut  corpofis  ejus  robuf  nuili/ 
exparcequaflacumpucares.  AdeovirtusatacJimperat.  Itaq;  qui  dicliisfehe^ 
ctutem  caufatusfuefac,  hancpoftmodum  faclis  juvehcam  redolencibus  de-     s 
cofabat >  quem  rn  hanc  vircutis  diftimulationem  nihil  prajter  virtUccm  ad  4d 
duxic.     Eoderii  forte  tempore  eX  noftris  mahus  parvula ,  prsds  dukedirie, 
a csteris  digrefla i  cum  hoftes  militum  nufnerofuperiores,  &fuga  Vitarc. 
deforme  ducerec  j  &  pugria  aggredi  hon  auderet,  inrec  mecum  pudorCmqj 
defixa,fociorumpra;ftolabacuradvCntum.  Iritef  quSm  &  reliquas  rioftri  ex- 
efcicus copias  paluftribusaquis medius  fluebac,  uno tantum vadomeabilis* 
rivus.  Qucm  Abfalori,  curiclante  primipilo,  primus  equo  transgfeflus , fe= 
quencibus  fuperanda?  difBculcacis  compendiUm  pramonftravit.    Cu  jus  fci 
igrtari,  hoftes  fecufius  quam  caucius  operiebaritur,  Danicorum  equicunu 
aci vencurri  edici  montis  incer jcdu  celance.    Igicur  qui  prius  a  nofttis  divulfl 
fueranc,nonexpeftacofbciorumauxilio,  quodfibi  tam  ptopifiqvrim  cerne^f® 
banc,  avideinhoftcmprocurfunc,  ncbellumpropriometudilacum,  aliena 
yircute  expccere  viderencur.  Quorum  Sclavi  paticiwce  concempta ,  poft> 
quammajoremhac  aciem,  humilioribus  locisrelifiis  j  montis  jogafiipcra- 
£e  confpiciunc,  cerga  vercenceij  ab  ijs  quorum  vites  fomma  animi  didtiqs 


HISTORIA  D  ANIC£  LIB.  Xim  §4j 

ipe«okfitia'Iacc(Sveranc,nullohcgoriofunduncur.  Tantum  femper  ludi-  JSJ^a 
Krij,  infblencia;  exicus  afFerre  confvevit.  Tunc  quidam  cx  noftris ,  quol 
^x  fugiehtibus  occupabant,  ttuda  haftarum  parce  cquis  decrudere  concen- 
«ri,  bb  communem  religionem  ferro  profternerCpaflihon  func,  he  pcrem- 
pcOrum  Cardes  plus  pereuflbris  ahimar  nOceree,  quam  gloria:  prodeflet-*. 
Quarh  ihjuriam  benefici)  loco  a  paflis  acceptam  crediderim.  Ingenti  de- 
ihde  pneda  afta ,  cartt  diu  in  liccore  perftacum  eft,  q,uoad  Rugianorum  na- 
Vigia,  quas  Brammefij  violaveranc,  reficerencur, 

Incerea  Henrieo  duce  apud  Bayaros  agehce,  hniverfi  SaXohurh,  Sa- 

80  trapai,  gCrendi  Cufh  Danis  belli  cupiditace>  quod  hiinirrto  conficiendurhj 
hegotio  af  bitrabantur,  infignernViribtis  exerckum  applicabanc.  0114  in_s 
itihere  prOfUgis  oCcufrehtibus ,  accipiunt  Danos  non  ruftiea  aut  ignobili 
afmatura ,  fed  operofo  ac  mihtari  inftrumenco  bella  gerere  folefe,  tahrxq; 
ih  Chriftiahos  clemChtia;  cffe,  Utfugiehces  Coltphis  qttam  arrhis  infe&ari 
jfnalueriht.  Nam  aCiem  fuam*  cum  ab  eis  capi  intercipiq,  poflet,  equis* 
non  fpiritii  fpoliatam;  aU&ofem  verO  vidtoria: folum  Sialendenfium  Anci- 
fhtera  excicifle.  Id  mirum  Satrapis  vifum.  Quofnm  uhUs  Guhcelliriusi, 
cujus  belliCa:  viffuCis  experientia  apud  Henricumducem  familiaricacispal- 
mamereaveratsderCpraefenciacaiteris  confultus,  Abfaloni  in  maritimis 

SooCcufrehdum  monebat,  quod  eum  uhius  infulae  riianu  dimioare  mag-ni 
hoh  fic.  Interrogacus  ab  ijsdeift  rurfurh ,  an  cum  ipfb  Regc  manum  tuco 
COnfeferepofTehc :  nc  id  qUrdem  HenriCo  duci  finC  perieulo  ahdendum  re- 
ipondit.  Qiio  diclo  cuncfahtibus  cunttis  >,  Datticxq;  virtutis  impecunu 
formidantibus^  viam  fe  tutioris  confilij  reppenile  fubjunxit.  Nam  cnm u- 
niverfae  Dahofum  vires  mafitima  expedittone  cohftuxerint,  fi  interirnj 
SlefVicenfium  paftes  hoftihter  peterenturs  plus  difpendij  Danos>  quam  fo- 
ris  infefant,  domi  cflc  paflurOs.  QuO  audiro  Bernardus  Razaburgenfis  in 
Cam  provinciam  arma  fe  translathrum  negabat,  quam  perReuem  beneficij 
jure  poflideat.     Sed  neq,  Siclvicenfium  porcas,  umetfi  Rex  extrinfecus  a- 

go  gat ,  adeousq;  dcfenforibus  catere,  uc  plane  hofti  pacere  videantut.  Narru 
Carum  cuftodiam  fexaginca  Danorum  millibus  eflc  mandatam.  Quod  a% 
diens  Henricus,  qui  Saxonias  primatum  vicario  nomineadminiftrabatjbek 
lum  a  fe  Danis  cemere  parari  proceftatus  eft,  qui  pacis  pacriaeqj  charitato 
nagranres  ,  propulfandar  magis  quam  irroganda; injuriai graria»  adverfum 
infolentifllmosfervos,  teterrimosq';  latronesMatteminducant.  Quos  cum 
inhocentes  inceflerc  nefas  habeatut » tartareas  fedes  meferi,  qui  tam  juftaS 
gencis  cruore  manus  fuas  concaminare  prasfumerenc.  His  monicis  decrc- 
tum  remictenda;  expediciohis  obtinuic,  CUhdtis  tam  indignum  militia;  giC- 
hus  detreclandum  cehfentibus.     Igitur  Guncellinus,  qui  bellica;  virtuti» 

40  operibus  apiid  Henticum  excellehtem  familiaritacis  locum  raeruerat>cum 
fencenciam  fuam  fociorum  arbicrio  damnacam  animadverceretj  pacifican- 
dum  cum  noftris  raciis,  Siinohem  popofcic,eoq;  compoficionis  parcesple- 
hius  exhibence,  usq;  ad  Hehrici  ducis e  Bavaria  redicum,  belli  dilacionem 
obcihuit  Rex  deinde  Rugiam  adveftus,  CirCipcenCnfem  ftacuic  actentaro 
prOVihCiam.  Quam  dum  pereret,  eXimiam  Vaft*  ccenulentacq;  paludi* 
dificukacem  offehdif.  Cujiis  fupCtficies  tenCro  veftita  cefpite,  gramihis 
^uidem  ferax,  fed  vcftigij  ica  impatiens  erat»  uc  pietumq;  calcantes  obrue- 
ret  Nam  limo  fuhditus  fubfidente  in  luceas  voragines,  fordidamq;  coL 
luviem  proiabebancur.     Haud  aiiud  progreflurif  iccr  pacebac.  Tuhc  equi- 

|d  tes  excCnuahdaS  difHcultatis  Vicahdaiq;  lafficudinis  gracia,  armafibi  decraicli 

-  eqais  impohunt,  eosq;  praevij  dudite  cceperunc.  Quos  uc  alcius  ccehobb- 

fucos  fuftencabant»  ica  cum  <&  spf»  du£tando  fubfiderenc,  equorum  co- 

imam  amplexi  fulciebahtuf.    RivulOs  quoqi  qui  in  ea  paitide  Crebti  ad- 

modiiia  difcuyrebahsa  laexis  virgarum  compagibus  iuperaiU. .  Tunc  vem 

t(  #  isjfigni* 


544  SAXoms  GRAMMATlCI 

rrJLDE-  infignis  qiiorflhdam  probitas  fuic.     Nam  quidam  ex  eqwtibus  arfnis otiU* 
SdJRUS  i.  fti,  Judis  poftfeequis,  paffifrus  incedebanc,  agilitacisfiduciaOneraabijc&i 
re  recufances.     Quprum  faclum  hoc  illuftrius ,  qtio  inuficatius  exticic.  Secl 
&  equi  dum  corptis  lacunis  immerfum  avidius  erigunc,  incerdurh  du£to- 
res  ungulis  obruurit.     Rexipfe  durorum  rhilitum  humeris  irinixus,  omni- 
fous  praecer  proximamcorporivefteriifeje&is,ajgrelimimolliciem  fuperae. 
Raro  unquam  plus  fudoris  Danica  vifcus  expehdic.     Ingentem  hoftibus 
peragratae  paludis  admiratio  ftuporem  invexit    Neq,  illis  refiftere  turum 
ducebaht,  a  quibus  &  ipfam  ferum  nacUram  fuperatam  cernebanc.  Viclor 
cantsedifficultacis  exercicus  haud  fecus  quarh  fihofterh  Fudiffec,  alaeer  in«  I& 
cedebac.     Ingences  deinde  fyluas  emenfus,  animadvercicvlcum  apca  navi- 
gijs  palude  cireumdacum,     Is  aquarum  riatura  quam  arte  munitior  erat, 
eaq;  duntaxat  parte  valium  habebat,  quam  poris  iriter  ipfum  &  contirien- 
tem  pofreclus  cangebac.     Hunc  princeps  urbis  Ocimaf  us  prohibendi  adi- 
t-us  graciaadvencantcexercicu,  undis  illico  exaequare  curavic,  folis  ftipiciim 
rehquijs  incer  aquam  martencibus.     Qaas  noftri  ceu  qusedam  alcerius  poncis 
jaciendi  fnuetarnenra  forciti,propinqu&'  villae  fepibus  applicacis ,  paulatim 
jncermeandae  paludis  compendium  molinntur.    Hujus  icaqj  loci  oppugna- 
cionemReXshortancemoeniumihopia,  aggreftus,  Abfalone  cuni  majore 
equicacus  parceprsedacurn  miffo ,  quaecuriq;  exaedificandi  poncis  inftrunYen-  2d 
co  opporcunaanimadverCic,  fummo negocio  concf  ahit    Hujus operis  coh- 
texcUmverentesbppidaniseoncradis  undiq;  fudibus  lignearii  cufrim  infti- 
ruunc,  cujusprsefidiohoftemcanquamafCevecareric,  ejusq';  propugnacuiis 
ffeci,  noftros  pfomoVendo  operi  quam  procegendo  corpdri  inceniiores, 
immiflis  fubitd  fuhdicoribusinceflerecceperunc.     CoritraDani  fagictis  de- 
cernereadorfis  quiapropiusaccedefenequibant,  rememinuscentant  Nec 
iriirius  Otimarus  novi  pontis  progreftu  territus,  flagnuril  rate  trahsgrefius, 
Regempetebac,  acproutnoftrorum  Operam  aht  Feghern,  auc  vegetam  ani- 
madvercic,  ita  nuhc  parcius,  hunc  irnpenlius  pacife  fupplicacibnes  agebat_,, 
femperq;  pro  oppugnationis  habitu  dedicronis  verba  cohcibiebac.     Tumj^' 
veroremiffioroperis  executio  fuit°  Sciebant  enirh  milites,  fi  bellurh  fevo. 
eari deberec,  ponrem  a  fe conferi  non oportef t.     In quem  tanca  jafn arma- 
torum  moles  conceflerac,  ut  ne  loCUs  quidefn  Ibppedicandis  j  quae  ftruclu- 
vx  neceflariaforent,  fuppeterec.  Ade6  vihcehdi  avidd  rhulcicudo  ,operan^ 
d.anguftias  fibijpfaconfcivic.    Sed  necalitferallaca;fepiurh  mbies,quam  f«" 
permiiicum  vertices  eorandem  fnanibus  duclacae  proferfi  potefanc.     Nec 
inucilisearie^effitasfuit,  ctirnfepes  inaltum  libratse rioh  miritrs  c6rpofibuS 
muniendis  pfoficerent ,  quam  aquis  fternendis  prbdefTent.   Eodem  exem- 
plo  vulneribus  faucij  referebantur.     Tum  verb  rarior  cehhibrq';  pontis 
eontexcus  fiebac,  milicibus  plus  ejusincfefnencis,  quafn  firmitati  ftuden-4^ 
tibus*     Et  jam  pene  eundem  infulae  commifefaht,  cum  hbftes  partim  ar- 
te,  parcim  viribus  freti ,  novo  pughandi  genere  bellum  exggerant.    Siqui- 
dem  haftacas  falces  e  turfi  direclas  \  ad  militum  noftrbrum  Fcuta  tende- 
bant,  eaq',  pertinacius  spprelienfa,  praeliantibus  decfahebaric.     Obniteni 
tes  interdum  violentiore  traclu  pohte  excuflos  profuridum  petere  coge- 
banc,     Cui  rrialo  n\  maturius  occurfum  fuiflet,Danofum  juventus  pro- 
pemodum  fcucis  vacua  Occubuiflet.     Nam  ex  noftris  quidafn  lignei  tinci 
admiculojinjedta  fibi  falce  pocicus,eadem  caeteras  occupando,  hofterru 
fubfidio  fpoliabati     Jamq';  dies  occiduus  erat»  curri  Rex  concigua;  nocl:i$ 
metu,  quid  potiffimum  ageret,  ihccrtus,  ferdm  oppidi  captionem,  futu^^ 
rumq';  pontis  incendium  verebacur.     Quis  rebus  cum  fe  urgeri  animad- 
verceret,  ne  victo  fimilis  magho  cum  ignavis  rubore  ab  oppugnationo 
d  fcederec,  ad  incUendas  Otimari  preces  paulatim  ariimumdeflexit.  Quem 
def^eracionis  errorem  Abfaion  curn  lngcnci  prscda  iuperveoieasr  eonfilij 

,     fagaci" 


HISTORI&  DANICJB  LIB.  Xfla  Uf 

iagaeitate  mire  difcuflicSiquidem  Regem,  fi  fc  ignaro  Otimari  Votis  ahnu-  marus  I, 
eret,execratus,interprecemq;  fecrecms  abdu_tum,quaecunquea  Barbaro 
pacifice  tra£tarenfur,confraric  modo  exponere  horcatHs,armatus  in  pon* 
tem  defcendic:  militesq;eumprohibenda;  pugnaj  gratiaadefle  ratos,acrius 
inftare  compellit,  praedam  (Ci  vincerenc)  eorum  juris  fucuram  pollicicus. 
Graca  militibus  promiflio  fuie.  Jamq";  explicico  opere,  alacresnon  folum 
telluris  aditum,  (bd  &  curris  faftigium  toccupanC:  quam  fcajis  gradibusq; 
adorti,fundunc  obviossrefiftencesobcruncanc.  Tunc  Herberthus,  eques 
Danicus^ne  pontis  anguftijs  ofrkiencibus,  ac  turba  fbciorum  obftanto» 
*°tardiorfuperveniret,  facilem  ad  hoftes  tranfirum  novo  irruprionis  genere 
quaefwit.  Ecenim  arrnorum  onererecenco,profundo  fceredidic:  quos- 
que  gradu  non  pocerat,incredibili  nandi  vircuce  praxeflic.  Quod factum 
ajmul.vntibus  cxceris>rceneram  pontis  compaginem  milicum  concurfusre- 
pente  fubfidere  coegit.  Cujus  ruina  Abfalonem  quoq;  inter  alios  excu£ 
fiim  peffundedic.  Qui  Cum  nandi  aftu  callerec,  camecfi  armis  obiicusef- 
fec,  non  foium  incer  undas  fecurus  emerflc,  verum  eciam  alios  ejus  arcis 
ignaros,ab  imminenci  perictilo  cucos  pra?fticic.  Inrerea  Sclavi  non  fup- 
pecencibus  ad  fugam  navigijs»  dolijs  fe committcre aufi, ijsdem  pro  rotun- 
ditatishabitucirctimvolucis  ab  infequencibus  ©ccupancur.  Quinimirum 
^°ob  inufit  acum  navigandi  genus ,  uc  fuis  miferabiles,  ica  noiftris  ridictili  fuc- 
re.  Iraq;  ludibrio  permixca  eorum  infceliciras  erac.  Capco  vico  mrddan-  , 
iur  mares ,  fcemma;  caprivancur.  Fuere  eciam  quiRegi  capiendi  Ocimar. 
eonfilium  inftillarenc:  quem  ne  recencis  vicloriae  gloriam  unius  hominis 
perfida  capcione  corfumperet,  inviolatum  dimific,  hoftiq  parcere,  quam 
fama;  nocere  maluic.  Cum  omni  deindc  exercicu  pnftinum  icer  re* 
menfus,  prius  clalfem,  mox  patriam  repe tivit. 

Poftera  'ieftate  Henricus  Jkvatia  reverfus,  apud  F.ydoram  folenncj 
eum  Danis ■colloquium  Iiabuic,     In  quo  ob  profperos  rerum  fucceflus  a- 
deo  fe  infolencerac  cumide  egit,  ut  mediufn  poncis ,  ficut  ante  confveve- 
loracvifeiidi  Regis  caufa,  transgredi  fecufaree»  iie  fibi  dignitace  prfcftarc* 
quem  pfcteret ,  fateretur :  immemOf  proffus  illum  paternum  avitumq; 
regimengerere,  fibi  alieni  imperij  pfaefecturam  ceflifle.     Quam  infolen-    , 
tiam  Rex  adeo  pauenief  ac  moderate  culic,  uc  in  ejus  occurfum  exarquacis 
ponris  fpacijs,  Canquam  par5  non  major  defcenderec,  honoraciorefn  jfe_> 
ratus,  fi  cum  iftdigrtantis  viri  faftu  humilitatc  certaflet.     Siquidem  prsdi- 
tusmanfuecudinea'nimus',telfitirdinemluamcitra  debitam  majeftaci  ve- 
neradonem  fubmictefe,  quam  alienaj  fuperbiafc  exemplo  infblefcere  malu- 
it.  Itaq;  pace  cum  Henrico  compofita»  Abfalon  ctim  fecus  Scerfnenfe  pra- 
montonum  navigationem  haberet,IevibUs  faxis  &  ad  jaciendum  habili- 
^"ebus  ifiejus  littofe  leftitatis  navigium  onerat,  ufuru»  eis  ad  caftelli  tuitio- 
nem,  quod  ifi  pitblico  negOciatorum  portu  condiderat.    Qujbcrs  navigio 
impoficiss  ad  idem  caftellum  poftcra  die  pervenic.  tlbi  cam  mundiciarum 
gracia  balneis  ucerecur,  animadvercitcujusdam  navis  e  feptentrione  veni* 
encis  mencionem  foris  ftantium  colloctitione  crebrefcere.    Quam  uc  pira- 
ticam  intellexiC)  fem;loto  corpore  veftem  popofcit,  navemq;  quamin_s 
portu  velatam  dimifefac,  remigibus  litUO  concradis,  eonfcenfam  in  aU 
tum  dirigere  curavit.     Nieolaus  quoq;  qui  clientelae  ejus  &  ftabuli  curam 
habebat,  aliud  navigium  jampridem  rimarum  vitio  pefluhdatum,  ex» 
haufta  fencina»  ad  paciencem  navigationis  habicum  celeriter  perduxit. Scd 
$ °  Abfalon  velo,  NicoJaus  femigio  piratas  petebat.    Qui  cum  Abfalonis  na« 
vigacionem  fuam  fupe-are  confpieerenti  callidum  fugae  eommencumam> 
^lexi,  fubmiffo  velo  concfariam  VentO  naVigationem  remigio  moliuntur. 
Id  atcencancibus,  Nic Maus  face  obvius  fuic.    Qi_am  adverla  naVigatione 
pecences,  mira  gubernacoris  folerria  fefellere.     Nam  cum  ad  ejus  pcak 

con« 


34-6  5  A  X  O  N I S    G  Xt*A  MM  A  T  i  C  t 

r? -jl&e-  conta&vtm  pervenifTenc ,  obliquato  retoigio  in  illud  navigij  fui  latusj 
MtJsus  j,  qU0d  at>  hoftibus  averfum  eratj  parker  concurrere jufli,  reliqui  fe  erigea- 
cis  oppoficu  perinde  ac  muro  hoftiliaj  quibus  ihceflebantur,  jacula  vita- 
yere.  Sic  hofte  elufb  diverticulum  na&i ;  callidis  navigationis  ambagibus 
receflus  petebant.  Quastanta  fugae  aviditas  ceperat,  ut  cum  ingens  te^ 
lorum  vis  in  eorum  navigium  effunderecur,  eciam  manus  fagiccis  crajec"tr9 
manencibus  fpiculisj  remigandi  officia  non  omitterent.  Adeo  illos  timo- 
rismagnitudo  vulnerum  moleftiam  negligere  coegit.  Fuere  etiarn  qul 
undis  impenfius  oblu&ances ,  vitam  remigio  finirenc.  Alij  celis  terga  con. 
nxi,r»ajofem  navigandi,quam  fpicula  proprijs  corporibus  avellendi  cu- 1^ 
ram  pracftabanc.  Adeo  illis  minorum  Vulnerum  dblorem  majorum  me- 
tus  ademerat.  Cumq;  anceps  diu  navigacionis  certamen  fuiffet,  quod  es 
remigiorum  volucricacependebatj  noftris  tandem  fuperantibus,occupan- 
cur.  Ttsnc  quidam  ex  eis  indubitati  periculi  mecu  ferrum  exfpe&are  noa 
aufi,  in  undas  defiliunt,  rnorcemq';  fibi  ipfi  inferre,  quam  ab  hofle  recipe- 
re  maluerunt.  Itaqj  plerumq;tirmdosunius  periculi  metus,  in  aliud  prae- 
cipices  jaclare  confvevic.  Maxima  horurn  pars  qui  fiu&ibus  abftintieranc, 
ferro  perempta  eft:  quanquam  ignobile  fcciorum  facum  coraicari  nolen- 
tibus  jure  parcendum  viderecur.  Quorum  eapita  corporibus  avulfa,pro.- 
pcer  Afealonica?  urbis  mcenia  ijsdem  fiipicibus  affixa  func,  qui  nuper  alio-j© 
rum  piratarum  a  Sialandenfibus  captorum  cervictbus  onuffci  fuerant-,. 
Ea  res  ingenti  prardones  pavore  confecit.  Plurimum  fiquidern  ad  excir- 
panda  piracarum  latrocinia  fpe&aculi  hujus  atrocitas  valuic.  Gubernacor 
ipfecum  paucis  admodum  remigibus  capcus^  cum  falfam  redempcionis 
fpemanimo  pra;fumpfiffet,  ac  force  putria  fociorum  capica  confpicacus, 
idem  fe  Danis  faclurum  dixiflet,captivitat  s  fupplicijs  confumpcus  eft,posi 
naso;  non  folum  veteris  piraticae,  fed  etiam  recentium  minarum5exitio  pe-  , 
pendit. 

Per  idem  tempus  tesbernus  &  Wechemahhus  opportuhas  patris  ex« 
eubias  mulco  navigacionis  impendio  profecuti,  fedulumq;  piraticas  opusj& 
ingrefli,  in  fepcem  piracicos  myoparones  quatuor  incidere  navigijs.  Ttinc 
Muocus  pug'i  Ipectaca:  audaciaj,  fortitudihis  fuae  motum  intra propriae  na- 
vis  fpaoia  continere  non  pafliis,  Wechemanni  feappetentis  navigium  vir- 
tucis  fiducia  foHcafius  infilit,  cedentibusq-,  per  ignaviam  remigibus,  nemi- 
nem  in  eo  praecer  Wethemannum  rebellem  habuic.  Quos  Esberhus  raro 
pra;-ceriens,r;fuproiequicOncencusfuic:  neq;auchoftemlaedere,  auccivem 
juvare  fuftihuic,  ne  pluribus  adverfum  unum  opem  tulifle  Viderecur.  Pro- 
greflhsuaq;  Strumicum  athlecaminfignisfortitudiniscapic.  Sedneeprius 
Mirocus  ut  pedem  referretj  urgeri  pocerac,  quam  alius  navigij  filperveni- 
enris  viribus  arceretur.  Gujus  refpedui  tantum  Veneracionis  a  vidoribus^ 
tribucum  eft,  ut  cum  captus  fupplicium  rnereretur,  redemptiohem  acce- 
peric,pociusqiin  eo  probitas  honorata  fic,  quam  facinora  punita.  Ita_s 
cum  impietati  pernicies  deberetur ,  fortitudini  falus  donata  eft. 

Eodem  tempore  Eskillus  domefticis  fupra  vires  negotijs  fatigatus» 
dum  quieti  inrentius  confulit,  proficifcendi  licentia  a  Rdge  difficuker  ex- 
torca,nobile  Galliarum  coenobium,  quod  Claravallis  nuncupatur, peri^ 
yit,  ibiq;  privati  more  tranquillam  vitam  degens,  afpferurh  patriae  convi= 
ftura  voluntaria?  peregrinationis  lenitace  mucavil,  jocundiorem  reruhu 
ufum  apud  exteros,  quam  inter  cives  habicurus;  Per  idem  quoq;  cem- 
pus  Walogaftenfes  mcenium  fuorum  anguftias  perofi,  concradiora  urbisfc* 
fpacia  propagare  ceeperunc.  Nec  incremenca  adjecifle  concenci,  nova^> 
defenfionis  praefidia  excogitabant.  Siquidem  frequentibus  palis  circa-a 
mcenia  defixis,  quo  minus  hoftis  aditu  potirctur,  propinqua  muris  vada_» 
claudebant,  profundiora  fluenti  loea».  advdlutis  jngentibus  faiis»  havigijs 

inaccefls 


HISTORIA  DANICiE  LIB.  XIIH.  347  ■ 

.■  ,.  .  .  (—'■»■■■-  '.  •  -  »  ■      •■■-■    -     -i  «■    .  rvAtbS* 

Snaccefia  redentes.    Cxceros  quoq;  meacus  navigattonibus  opporcunosj,  !-MARUS  £ 

auc  lapidum  cbagmencis,  auc  alioirnpedimencorum  geriere  praeftruebanc. 
His  obftacuiis  Rexoptaco  loeorum  acceftu  prohibicus,  claflerri  poftera_* 
adverfum  Sclayos  expedicione  prombcamVZvirtenfibus  -oftijs  inferic,  Ju- 
Jiriiq;  vacaas  deFeriforibus  aedes  iriceridio  adorcus,  rehafeicacae  urbis  riovi- 
tacem  iceraca  periacium tlrage  cbnfumpfic.     Nec  folum  Julini  Viciriiam_> , 
fed  &  confiiria  Camini,  lpfb  praecerico,  populacus  eftVuc  facYii  celcrius, 
ica  quoq;  hoftibus  perriiciofius  ratus,  paceritem  ruris  ubercatem  diripere, 
,    quamdubiamuriimeritorurriciauftrapulfare.  Nam  Julinerifes  cum  Urbis 
*°fuje  reccrites  ruinas  fereridae  obfidibrii  inhabiles  cernereric,  perinde  ac  vi~ 
ribus  orbaci ,  deferca  pacria',  pr&fidiurri  Camirienfe  peciveraric,  alieria  am- 
plexi  rncenia,  qui  propria  cueri  diffidercnc.     Ab  his  demum  fini.bus  exer- 
cicus  nofter  ad  iirbis  Oznae  folrirn  dingicUr.     Cuj u's  mbenibus  abftinehs  vi- 
ciniarri  irrumpic,  cercam  agrorum  vaftatibnerrii  iricercaeurbium  obfidiorii 
pfaeponderare  exiftirnans.     Sed  eciarri  idem  'aUquahto  fatius  faciliusq;  fe- 
putabat  perfequi  difperfos ,  quam  ufgere  rriuriitos.  Gui  pbftrhodurn  com- 
pendiariae  navigationis  fedmim  cirturnfpicienti,  in  cornfnurie  prbviftiirL- 
eft,  prbpinqui  numiriis  abrtrufbs  referare  feceflus.  Ctijus  oftia  cum  quori- 
„,.  darri  naviganribus  pervia Fuerint,  riuric  aTeriis  obfufa^  ad  priftWurri  fiabi- 
2oturri  fofla  redigi  polfirit.  Qtiam  ifenceritiam  corifidcrata  difficulcacisrriagrili- 
tudbquaflavit,Rege  eximiam  obftacuH  fnblem  iigbhibus  periecrari  bpe- 
rofurrt  ducente,  vecariceq;  riegociufn  fufcipi,  qubd  plusimperifar^arii  u- 
tilicatis  afterre  videretur.     Igitur  repefito  Ozna,  corrneritisque  bfbptef 
vallum  ere&is,  obfidio  fingitur,  eujus  fpecie  dedicio  bbcirierecur.  "Qnaiil 
fimiilatioriem  fperrieritibus  oppidanis^  expeditibrti  firiis  impbriitur.     Mi- 
am  Rege  pbft  Ver  pofterum  exorib,  ejusq;  bpinione  finiciriVos  terrenrc-s 
cum  fe  Sclavi  riec  prbpnjs  viribusi  riec  peregrinis  auxilijs  adverfurn  Da- 
riica  arma  abundaVe  corifpicerenCj  delegatur  tnfzlaviis,  qui  belliliii  apud 
Danbj  deprecaretur.    ln  quorrim  |)ra5paratarn  claflern  inbidfens,  bblata? 
|p  peciiriiae  captibne  nori  folum  profe&ibhem  prohibuit,  fed  eciampaeem  ■ 
in  bieriniuni  taxavit.     Caeterum  publicai  religionis  conditiories  Barbaris 
ingeftae  rion  funt:  cujtis  profeflbres  pleriq;  ebrUm  priricipes  ekifterenc, 
vulgo  facrorum  fociecaterri  damriarice.     Qui  cametfi  Cfiriftiano  nomino 
cenierencur,  citulurri  moribusabdicabancprofeflibnem  bpenBus  poilu- 
enresv  ....  ■  t  .    ._ 

Per  idem  cempus  Henricus  compotlcis  in  Bavaria  rebus,  quia  Sclavis 
adverfum  Danos  adeflc  rion  pocerac,  amiciciam  VValdemari  prius  per  m- 
cernuncibs  petitam ,  rnox  apud  Eydoram  colloquio  obtencahi ,  callidius 
,,  -  quam  veriiis  amplexacus  ieft.  Nam  pervicaci  ejus  irigenio ,  nulia  boni  ita- 
^bilicas  ferviebac.  Ciim  gence  ribftra  nunquam  c'iacinas  ac  conftancesami. 
citias  gerere  fiiftinuic.  Menciri  vircucem  diicebac,  bonarum  artium  loco 
JFallaciam  arriplectebacur,  fiderri  fimulacibrie  colebar,  honefto  utile  ancefe- 
rendo.  Aflidue  rioftrbsrupta  turpiterfbcietatelaedebac.  F.concrarioRe= 
gem  confpicua  ariimi  incegriCas,  perpecuaque  in  cunclis  conftanria  deco- 
rabac  Quid  ergb  mirernur,  quod  incer  ejus  virtutes,  &  Saxonicam  levi- 
tatem  firma  fociecacis  copula,  auc  folidum  concordiae  vinculum  concexi 
nonpocerat.  ;  .  §     | 

Ijsdem  fere  temporibus  Suerus  quidam  fabro  pacre  geniciis,  facerdo- 
tij ,  qubd  m  Ferjlgia  aliqnandiu  geflerac,  parcibus  abdicacis,Norvagiam  pe- 
^°cens,  religionis  munus  miiicia  mucaviti0fteni  cujusdam  ab  Frlingo  pro- 
firati  pccafiorie  addu6tus.  Cujus ^agrriirii  per  deferta  fugienti  fortuito  bb- 
vius  ducerri  fe  praebuit,  resq';  advcrfum  vidores  navare  ccepit.r  Et  ne  ge- 
neris  cftulo  catere  videretur,  originem  mentitus,  Hafaldum  Hybernicri- 
fetti  avum  iibi  vendicando ,  SiVardo  fe  procreatum  corifihgit.    Cuj us  e«- 

arri 


HS  SA3T0NIS    GRAMMATiel 

■fVAiVE.  aai  noffien  hiio*  quem  antca  patris  vocabulo  Vnam  appcllaverat,  aptavift 
marus  Si  £cuc  omnia  prioris  fortunae  momcnta  fubruerec,  prbaviq';  Vocabulo  ittJ» 
eo  reprsfencari  crederecurj  fimulaca:  profapiac  decus,  novi  ftominis  orfta- 
snentis  ufurpare  fuflinuit,  Magnumq';!fe  in  argumentum  generis  vocitari 
eonfticuit.  Quod  tam  impudens  mendacium  turbulento  militiim  crro- 
re,  credulaq';  vtilgi  mffragatione  prote£tum,ad  tocius  Norvagise  cruenciffi- 
mara  fjragem,  extremamq;  perniciem  penecravit.  Idem  curn  adhuc  pri- 
vatus  Svetia?  ducem  Birgerum  petiffec,  facerdoci,  cujus  force  hofpicio  ufus 
fuerac,  ftolam  praxipuum  Diaconi  infigne ,  cum  libro  facerdotalia  facra.» 
eoncinence,  dono  dedifle fertur.  Id 

Sed  ne  peregrinis  ulcerius  immorer,  ftilum  ad  propria  referarn.  Neq; 
me  domeftica  fcelera  per  idem  tempus  exorta,  diutius  cxternis  infifterc_, 
paciuncur.     Siquidem  Magnus  Enci  fiiius  przefencis  forcunse  ftipendi  js  non 
concertcus,  cum  Kanuto  &  Carolo,  quibus  pacerna  cUm  Waldemaro  nc- 
cefficudo,  macernus  autertiavus  Eskillus  erat,  alijsq;  eOmpluribus  in  focie- 
jacem  facinoris  aecitis ,  opprimendi  per  infidias  Regis  confilium  caperc  fu- 
ftinuit,     A  qiio,  cuffi  Svenonis  pambus  militando,  bello  Grathico  ea)»tus 
fuiffec,  non  fblurn  fpiricu  fed  etiam  amicicia;  &  familiaricacis  jure  donacusj 
asq;  ex  privaca  fortuna  ad  eminencem  dignicacis  locum  prove£tus  fueraL.. 
Tancam  vi&oris  charicatem  j  fupplicij ,  quod  meruefac,  Ioco  expercus  efl.  i& 
Cujus  infidiarum  apparacus,  hoc  fecuriof,  quo  incredibilibr  exticit.     Neq, 
enim  facile  Regis  animum  fubire  pbrerac,  ab  illo  fibi  infidias  nedi,  «ui 
quondam  falutem  a  fe  tribucam  meminerati     Gum  res  diu  latuiffet,  indi- 
cium  hujusmodi  fuifc.    Qnidam  Theutoncs  infidiaruffi  confcij ,  Magiii» 
chencelK  obfequijs  deVin&i ,  ciim  forte  negotiorum  ejus  Curam  adrnini- 
iflxando  Holfatiaffi  peragrantes,  cujusdam  folicariam  vitam  degencis  hofpi- 
tio  excepci  fuiflenc>  ejusq';  cubiculuma  fe  medio  cancum  pariete  difcreturti 
nefeirenc,  nofturno  invieem  fermoneeffufiushabito,  vehementer  fe  mi- 
rari  dixere*  quo  pado  Rex  inter  toe  praeparaca  fibi  infidiarum  commenta 
morcaiium  adhuc  luce  fungerecur,  quas  Magrtus  cum  Karoii  filijs  ejus  ca-3^ 
piti  clandeflino  cortfilio  molicus  fuerit.     Has  verb  omnes  adverfum  infci- 
um  excoucatas,  non  fortulcis  humana:  condicionis  cafibus,  fed  conflanu- 
bus  diyioje  proce&ionis  fubfidijs  efle  difpulfas;     Siquidem  Magfiurrt  gla- 
'dioduncaxac  Venabul.  que,  quo  cigrcs  occupartdi  confvecudinem  haber 
bac,  ucentef»,  pecicurd  Sialandiam  Regi  comicandi  obfcquium  ad  cujus«i 
dam  usq;  vadi  crainfitum  exhibuiffei  ibiq;  Kanuci  qui  pari  armacura  inftru- 
&us  (nam  id  genus  in  venacionis  feelacoribus  fufpeclUm  effe  non  pocerac) 
Gurft  conjuracis  eodem  cempore  fupervenire  debebat,  occurfirfraudatum» 
facinusq;  fine  complice  experiri  nbnaufum,per  fummarii  propofici  diffimu- 
lacionemconfalutatoRegepropria  repecivifle.     Pofl  cujus  difeeffum  Ka-4-® 
ftuCumRegi  vadum  transgreffo  obvium  excicifle,  turbatumq;  Confortis  ab- 
fencia,  profecutionis  oflicium  fimulaflci      Aliquanto  tamen  eum  acrius 
avidiusq';  quam  Magnum  propofitum  exequi  perfcverafle :  qui  RegerrL» 
equites  ad  mare  prxftimete,  ftipancibusq';  fceminis  morabundum  irt  liccs- 
re  confidere »  &  incer  excFemos  rtavigium  confcendere  folitum  aggredi 
eonflicuerit,  peregifletq';  facinus,  ni  Rex  absq;  omnis  humani  indicij  mo- 
nicis,  bemgniore  cceleftium  cura  compulfus ,  reliftis  ocyus  pcdiflequis,  ra= 
em  praecer  folitHm  fcandere  macuraviflec.     Karolum aucem  antea  acon- 
iuracisin  Scaniam  transmifliim  fuifle,fi  fratri  propbfitum  ex  feftterttia_c' 
cefliflet,  ad  excirpandam  Regis  fbbolem  amicorum  auxilia  contraclurumv^ 
Sed^ne  fic  quidem  Kariucum'  propofico  cedcre  voluifle,  quod  aptrd  Fio* 
inam  fruftra  ceneacum,  in  Scania  majori  cum  opporcunicacc  confumma- 
Fefperaveric,  Waldemarum  ad  Helfingorum  urbcm  prscurrere  raacuran- 
4oyeumqi  cum  pnrawra  Scauia?  adyeSttS  r^w.csc^dercc,  iacautum  opprv 

rners 


stisronm  D.ANIC7E  LIB.  ■•  xnit  j$ 

Ifierfe  tnoliendo  ,  quem  poft  diurna  venacionis  exefcicia,  praeffiiffis  arbi-  rvAi&U, 
-ris,eo  loci,  parvula  rate,  crepufculo  tranfire  iblitum,  non  ignoraie__,:  M4RU&  h 
quam  machiriationem  fof  cukis  neccffitacis  pfasfidijs  elufam  fuifle.     Nam 
rarem»  quae  Regem  vehebac,  cum  forte  glaciali  impulfu  procul  a  concu- 
pito  littore  decorqueretur,  milicum  ejus  adventum  pra:ftoiantium  ingen- 
ti  cohorce  cxcepcam  fuifle,  eamq';  manum  nccefficaci  fubvenire  conacami 
conjuracorum  infidijs  obftitifie.     Ica  Canucum  &  Carolum  bis  propofici 
caflbs,loricas,quas  invadendi  Regis  gracia  fub  cunicis  geftabanc,  hofpi- 
tijs  reddidifle.      Horum  autem  omnium  admirationem  vincere,  quod 
g_>Waldemarus  unius  tx  conjuracis  fibi  pcrfamiliaris ,  fufpec-Um  minime» 
fcrrum  vitare  potueric.     Qui  cum  Rcgiper  rhedam  aucapium  exercencij, 
folicarius  comes  aurigaq;  exiftere  folerec,  deficentibus  conjuracionis  auco- 
rrbus,parricidale  rainifterium  circa  ipfum»  cum  prehenfa  ave,  curru  de- 
lapfus,  juvandi  accipirris  curam  incenca  corporis  inclinacione  tra_taret_- 
fiaa  manu  peragendum  promiferat:  forcunam  camen  in  canca  tamq';  facili  - 
infidiandi  macena ,  promiffis  parricidij  pafdbus  adicum  non  dedifle.     Ho- 
rum  icaq;  eventuum  miraculis  liquere,  morcali  manu  Regem  perire  non_j 
poffe,  cujus  falucem  inccr  coc  exiciofa,  arcanaq';  pericula,  non  induflria_* 
humana,  fed  cceleftis  procexerit  diligencia.     Hanc  hofpkum  relarionerru 
^a  rerum  admiracioneprofec.am,Eremka  perindeac  fibi  divinitus  datiin- 
dicij  myfterium  veneratus,  cuidam   monachorufn  rectofi  ad  fe  venienci 
memori  nafratione  rephcuk,  juflb  horum  indicandorum  gracia  ad  Regem 
.   tianfitum  non  difrerre,     Quibus  accepcis  Rcx,  cum  ex  definkione  loco- 
rum,argumencisq;  cemporum,  necnon  kinerum  fuorum  circumftancijs 
fidem  afferris  habere  ccepiflet,  nort  minUs  fibi  fubfidij  Deum  in  proden- 
dis  infidijs  praeflinfle,  quam  in  fruflrandts  tribuiflec,  graculacus  efl.     Cu- 
jus  rei  ignorancia  Carolus  priftina  adhuc  fecurkace  fuccir-ftus  ,  five  tegendi 
parricidalis  propofiti  calliditatCi,  feu  peragendi  defperatione,  Abfalonerru 
ob  cognationis  fiduciam  pecitum ,  impetrandss  fibia  Rege  provincialis  be3 
^^neficij  adiutcrenidepofck.     Quo  prbpinqui  preces  attencius  exequente_>, 
Waldemarus  diilirriulaca  infidiarum  cognkionCj  ex  fifco  fuo  fc  ftipendia_j 
Carolo  folucurarn  promitcit^  qtioad  honoris  ei  imperciendi  faculcas  incis 
derec.     Cumq;  Roskildiam  Veniens  in  sede  Trinkacis  optimae  maximae, 
morem  factls  geffiilec,  amotis  arbicris ^  Abfalonem  adefle  prasepic.     Qud  ■ 
fecurri  confideiice,  indicem  advocans,  quje  fibi  deculetit,  iterato  expo- 
nefe  jubei     Ille  propinquitatis  metu,  qua  Abfalon  a  Canuti  filijs  con-' 
tingebatur,  eloqui  vcritusj  atq;  Os  rubore  perfufus,aliquandiu  plenum 
haefitationis  filerttium  egic.     CujUs  tacicUrnitatis  Rex  ilico  caufam  coiije- 
6tans,  hoc, inquic,  temecu  Abfalonis  fides  hberac,  apud  quem  meae  re- 
£°fpe£turn  charicacis  propriae  nCcefficudinis  afte£tioni  pfaepbnderare  non_i 
dubicem.     Qup  dicto  fenioris  vocem  verecunda  aaimi  hsficacione  cor- 
pentem,  ad  eloquendai  qua;  jubebancuf ,  intrepidam  reddidit.     Is  itaque 
'   relationem  ab  infidiarum  principio  orfus,  cunclasq;  earum  paftes  veris 
narratiortis  irtdicijs  profcciitusi  hoc  non  fuaj  fed  alicnx  corinpertionis  fuiC 
fe  teftacur,  rogatum  fe  tartien,  eadem  Regi  referenda  curare.     Tunc  Rex 
eo  fec_dere  juflb,  dudiis  alte  fufpirijs  ,  privacim  apud  Abfaloncm  queri 
ccepic,  nunquam  fibi  Vel  cogrtationis  jus,  vel  beneficentias  merittifn  ob- 
tentuiforepocuitTe,qu6  minus  malis  propinquorum  artibus  appecererur; 
Quorum  fraudem  fi  diffimulancer  tolcrare  caepiflet,  effe-tum  infidijs  pr& 
Jtobere  pofle,  quje  tam  pptdncum  camqtie  fibi  familiarium  ftudijs  ncdtereri- 
tur.  Sivcroparumadliucpublicacofacinore,  fupplicia  deindemnacisfurne- 
tcmacuraflec,  doliq';nociciaapaucioribusfumpcacrudeliusina;mulos  con-' 
^UjJ^JsEjiniioxia  eapita  confiftis  criminationis  partibuj  obruere  yideretur * 

Gg  ;  iavi. 


tfo-  SAXONIS    GRAMMAT1C1 

M4&US  l  irividiacf;  virtutis  accenfus ,  ad  communem  generis  fui  interitum  Varij* 
infimulationis  modis  exurgere  neceftitudinis  everfbr,  affimumq;  cori- 
iumptor  ccnfendus.  Igicur  &  patientiam  periculofam,  &  ulcionem,  fl 
praepropera  forer,  probrofam  exiflere.  Ita  fe,  quem  vindiclce  modurrL»  * 
apprehendere  debeac  ignorare,  cujus  &  igriominiofa  acceleratio 
fiz  &  perniciofa  dilatio.  Gaeterum  infidiarum  periculis  pace- 
remalle,  quamin  autores  facirlus  retorquere,  ne  mors  fua  ad  aliorum- 
confeftim  exitium  redundaret,  quarn  liberorum  fuorum  arnicorumq';  mi- 
fcrabilis  ftrages,  mox  difcordia  civilis  ,  faevaque  exterorum  irruptio,  ae 
tocius  pacriae  ceterrima  vaftitaS  infequeretur.  Haec  &  confencanea  RexiQ 
crebris  anxijsq';  gemitibns  profecucus*  quae  rnaxime  fibi  conducant,  Ab- 
falonem  difpicere  jubet.  llle  fe  nihil  a  Regis  sflimatione  diverfum  per- 
pendere  referc,  prarfatus  ipfum  ex  repenrino  vindi&ae  procurfu,  non  levi- 
us  famae  difpendium  quam  falutis  ex  diladone  capturum,  Quamobretn 
animaayerfionis  jus  divino  permittendum  arbicrio,  qui  pbcis  fic  infidiasj 
^uaseltiferit,publicare.  Sed  neq;  rem,  cujus  mulcicUdo  confcia  fic  diu- 
tuie  vulgus  la  ere  pofle.  Hortatur  deinde  corporis  fbi  cuftodiaro  cori- 
fvecis  comitibusattentiusmandet,  jubeatq';  nunquarri  fibi  inermes  aflifte- 
re,  necmagis  faiucem  fuam  diurnis  eorUm  officijs,  quam  nofturriis  excu- 
foijsvallari  curct.  Sic  enim  cOnjuracorum  aiiquos,  fe  proditos  fufpican-2« 
ees,rcpentinum  propofiti  indicium  edituros.  Gratum  Waldemaro  con* 
filium  fuit.  Cujus  Roskildiam  linqucntis  Abfalori  comitem  agehs,  foli- 
'  citacura  Carclo  petitionis  fua?  parces,  quas  nuper  apud  Regem  egerir_.» 
iterare.  Quod  exfequente  eo,  refpondetur  a  Rege ,  raram  beneficij  grati- 
am  efle ,  quod  aceipiensparricidio  penfare  ftudeac  Praeterea  miram  quo- 
rundam  ingenijs  &  fallendi  pertinaciam,  &  diflimularidi  iiefle  verfutiam. 
Se  mhilorninus,  cum  primum  Juciam  incrojeric,  infidiofb  militi  munifi- 
cum  fucurum,a  quo  poteritiae  jus,  in  id  maxime  vuJgus,  afrectari  non  du- 
biret.  Jucunda  Caroio  promiffio  exticit,  quam  fibi  per  Abfaloriem  expo- 
fitam  impenfiote  graciarum  relarionfi  profequebatur.  Finxic  enim  orisggi 
hilarscaiem,  laeciciamq';  efthfiusprarculicj  quam  non  cartt  recipiendi  bcne. 
ficij,  quam  implendi  parncidij  afFechis  progenuic,  quod  ei  rcgae  diffimu- 
Jadonis  induflxia  fecuricatis  iricremenca  tribueret.  Huic  poftmodum  for- 
£e  macefni  avi  Eskiili,peridem  tempus.a  Gallia  naVigancis,  appulfUs,  ur- 
bem  Ripam  cum  Canuro  fracrepecendi  caufam  praebuit.  QjorUmBene-i 
di£ius  quidam  folo  patre  germanusj  fecj  pellice  editus,  regia?  cliencela; 
fprcior  quam  fidelior  comes,  Waldemaro  paucis  poft  diebus,  quam  Fio- 
niam  ingreflus  fuerat,  in  propatulo  prandenre ,  five  celandae  fraudis  im- 
pacientia  adduftus,  feu  parricidij ,  quod  cogitaverat,  furijs  concitatus,  ne- 
gleiftis  epulis  cultrum,quem  forte  prandendi  gratia  fumpferat,  comp^ef 'A& 
fa  manu,  huc  atque  illuc  actum,  varia  ancipiriq';  verfatione  ftringe- 
bat,  perinde  ac  ufum  ejus  ad  inferendas  plagas  agicationis  exercitijs 
pra;difcere  cupiens.  Interdum  ferrum  finu  condebat ,  detedtumque_< 
rurfum  digitis  inferebat.  Inter  haec  affidue;  Regem  oculis  deftinabat, 
quibus  non  minus  quam  manui  roinarum  inefle  videretur.  Cujus 
niotibus  amentiae  donfentaneis ,  Waldemarus  per  fponfam  filij  Ger- 
thrudem  *  ob  id  muliebriter  lacrymantem  oculoS  inferere  monitus* 
Nicolaum ,  qui  regiae  menfae  pra?erat»  quam  potwat  arcanis  nucibus 
accerfirum  ,  vifum  ad  inufitatos  Benedicti  geftus  obliquare  tacite  fu- 
bet,  amotisq;  poft  epulas  menfis,  carteris  fibi  propiorem  confiftc*. y® 
re,  priedi£tiequicisXiquasmolirecur,infidiasexcepturum.  Sed  Benedictum 
SumipfiusRegiSjCum  commiliconum  plena  ftuporis  contemplatio,  ferrura 
yagiuas  redderc  coegic,   Cxediderim  vero  hunc  animi  aftunj  ejus  pr»ccr„ 


BISTORlJE  DANIC£  LIB.  Xlin.  tfi 

«$i|S  diviniEUS  ingeftum,  eodemq;  aucore  prodicum  facintis,  qtio  prohi-  %£f&j£  /*" 
birum  effe.  Tum  demum  Waldemarus  negleclum  Abfalonis  confiliunij 
poenicencia  profecucus,  devocacisin  cubiculum  miliribus,  incer  quos  & 
Benedi&us  aftabat,  rcm  mocftam  eisq;  perquam  maxime  difplicicuram  af- 
ferre  fe  dixic,  quam  &  prodere  trifte  fic,  &celarepeftiferum :  nec  fe  dubi- 
tare  quin  eadem  in  communc  delaca,  amicorum  mences  crifticiae  falebris 
ficimplicacura,cancoq';eis  plus  amaricudinis  incuflura ,  quanco  Regemj  » 
fuum  propenfiore  chasicacis  culcu  concingerenc.  Siquidem  quorundarau 
confpirarionem  de  nece  fua  habicam  ,  non  dubijs  eonje&urae  rarionibus, 

SOfed  veris  confciorum  indicsjs,  cercisq;  rerum  veftigijs  fibi  prodicam  efle, 
eujus  aucoribus  primam  faluris  fua:  cuftodiam  crcdere  eonfueveric.  Nolle 
vero  fe  eorum  declarare  vocabula,,  quod  noxios  refipifcendi  inducijs  do- 
nare,  quam  infimulandi  ftudio  obruere  mallec.  Horracur  deinde  majore 
Curri  fedulicace  vallandum  fe  curenc,  necusquamgladijs  vacui  ineedencem 
Comicari  (uftineanc,  ftipandiq;  officia  haclenus  per  incuriam  gefta,dein-> 
ceps  elaborato  famulandiftudio  profequancur,rancaq';  id  folicicudine  per- 
aganc,  perinde  ac  quivis  proprise  fynceriracis  certicudine  dealiena  ambi- 
gere  necefle  habeac.  Sed  neq;  fcuniverfos  nocabiles  duccre,  de  quorurnj 
gregecomplures  ad  morcem  pro  fe  excipiendam ,  fi  rcs  pofceret,  paratifli- 

2o  mos  fciret.  Tunc  milices  mucua  fidei  semulacione  confciorum  indicium 
fiagicances,  a  perfidis  ergaRegem  capicibus  vindictamfe  exa&uros  promit* 
eunc:  neq;  auc  neceflicudinis.,  auc  familiaricacis  gracia  temperaturos,  qub 
.minus  fanguinis  ejuscupidos,  prcnas  quasmererencur,  perfolvere  fint  co- 
aduri.  Ad  hsecRex  referre ,  fidei  fyncencaceconrencos ,  ulceriores  indicij 
parces  expecerenon  oporcere.  Ica  milicum  preces  ab  innocenciae  confci- 
encia  profeclas,  plenum  modcratioms  refponfum  ceflare  compulic.  Ac 
Benedi&us  conjuracionem  a  confcijs  Regiprodicamratus,  eumq;  his,quos 
incauros  opprimere  cuperet,  cailidis  fimulationis  ambagibus  veniam  pol- 
liceri,  plerisq;  militiae  infignibusreliclis,Juciam  quapocuic  celericate  petivit, 

§9  dece&ae  faclionis  nuncio  ad  Magnum  dimiflb.  Ica  perfidum  ejus  animum 
mordax  confciencis  crimen  regiae  manfuecudinis  promiflis  fidem  habero 
Vccuic,  Qu3;  res  Magno  proxima  no&e  navigio  Lubecam  profkifcendi, 
indeq';  Henrici  concubernium  expecendi  caufam  praefticie.  Eodem  nuncio 
Canurus &  Carolus  perBenedi£him accepto,  cacite  Rfpenfium urbe  egrefll, 
confcenfa  apud  Randrufium  nave,  prafeclum  Gochias  Birgerum  propin* 
quitacis  fiducia  pecivere.  Adeo  illos  malignse  confcienci®  vis  fecuricacO 
defe&os,  fubico  pavore  quaci  coegic,  Quorum  profe£lionem  Eskillus,  cum 
propriam,cumnepocum  forcunam  miferabilius  queftus,infinitae  a?gritudi- 
nis  moleftia,  profequebatur.    Ob  cujus  magnicudinem  linguas  debilitato 

4®  contra&a ,  parum  vocalis  evafic.  Quem  Rex  ad  fe  Wifoergi  Venicntem  ju^ 
eunda  admodurri  fronce  fufcepic ,  ne  quid  fufpicionis  in  ejus  advencta 
reponere  viderecur.  Quam  Regis  moderacionem  Pontificis  prudent;aj» 
sequavic  Supplicem  enim  pro  nepotibus  vocem  mictere  non  fuftinuit* 
«u6  ma^is  fe  ab  infidiarum  fufpicione  alienum  efficerec ,  neve  eoruni 
eulpa:affinis,quos  precibus  fervare  cupcret,  cxiftimari  poflet :  confulcius 
afbicrando  taciturnicacis  argumento  malignitatis  fiifpicionem  vitare, 
quam  oftenfam  pro  noxijs  fupplicando  contrahere.  Gui  poftmodum 
Scania  profeclo  ,  opportuna  medicorum  induftria  debilicacae  vocis  opem 
redincegravic.     Ac  mentem  ejus  ingenti  curarum  seftu  obfitam  aegritu- 

J*dine  vacare ,  nepocum  proprio  fpiritu  chariorum  forcuna  pafla  non  efi* 
Adeo  facilius  dorp^ris  quam  animi  difcrimina  vitancur.  Ac  Magnus  faci* 
poris  pudore,  quam  exilij  caufajii  babercc ,  Henrico  pandere  vcritus, 

Gg  \  recjon^ 


;+a 


tfi  SAXONIS    GRAMMATJCI 

FP^iJ&B-reconciliaciohis  ab  ipfo  duncaxat  remedia  poftulabac.     Illeexulis  ^ota-» 
94JRUS  f<ayerfari  impium  racus,  epiftola  ad  Waldemarum  transmtfla,  concepta:  er- 
ga  Magnum  offenfe  remiflionem  effiagicat.     Ad  hax  Waldemarus  legatio- 
ce-quam  liceris  refbondere  facius  racus,  Henricum,  quem  ftabulo  fuo  prae- 
pofuerac,  Germanicae  vocisadmodum  gnarum,  in  Saxoniarn  dirigi  curat, 
apud  ejus  ducem  Henricum»  Magni  perfidiam  accufacurum.     Quo  audi- 
«u.Magnus  rubore  in  audaciam  verio,  quam  poterac  pertinaciter  obje&is 
feafEnemnegare,  &  vclutiin  argumenmm  innocentiae  duello  manurru 
oft'erre,eodemacumine difllmulacionem  amplexus,  quo  facinus  molitus 
fuerac.     Refer  c  legacus  non  ob  hoc  fe  ed  miflum ,  u  t  accuiacionis  parces  a- 1 « 
pud  exceros  fcrro  profequi  debeac,  fcd  uc  reum  caufam  fuam  ad  Regis  co- 
gnitionem  cransferre,  defenfionemq;  patxia  lege  decrecam  fubire  rnoneac. 
/     Tum  duce,  quem  defenfionis  modum  adverfum  hoc  criminationis  genus 
lex  Danicaftacucrec,rogance,penes  ferrum  purgationis  morem  confiftc- 
re  refpondit.     Tunc  Magnus  a  duce  rogatus ,  an  tantum  fiducis  in  inno- 
cencia  fua  reponerec  ,uc  hujus  experirnenci  indicio  fpem  defenfionis  pece- 
re auderec:  anceps  \d gettus, nec  femper  miraculo  prasditum  ajebat,quod 
plerumq;  &  infbncesdamnarc,>&noxiosabfolverefbleac,  forcuitoscf;  ma- 
xime  expefimencorum  eventus  habeac.     Neq;  enim  divmam  pocenciamj 
$anca  morcalium  cura  flagrare,  uc  quibusflibec eorum  vocis  rerumnacuramjo 
ccdere  compcllac      Sufpecla  plcrisq;  refponfio  fuic.     Tum  duce  quam  a 
fcopemfbcraredebcac,  qui  tanti  criminis  objectionern  pacrijs  infticucis 
refeilere  nollec,  arctius  perquircnte,  quid  agerec  inccrcus,  aliquandiu  re- 
fponfi  cun&acionem  exhibuic.     Tartdcm  ulccrioris  profugi  diffidencia  ad- 
du&us,  ultro  Rcgem  adicurum  fedixic,  fi  fibi,  quemcunq;  caufa  exicurnj 
forcirecur,impunicatis  fides  darecur.     In  cujus  fiducia?  cercitudinem  fta- 
bularius  fponfionis  fuae  pigtttts  offcrre  ccepit,  praefatus  capitali  crimine  da- 
mnatis,  patria;  legisinfticuco  dilabendi  inducias  tribui,  ijsdemq;  e  veftigio 
fupplicium  irrogari  nefas  haberi.     Qua  Magnus  oblacione  cottcempca_>, 
folara  Abfalonis  fidem  fe  pignoris  loco  recepturum  afieruic,     Quae  cum  33 
•Rex  ex  legaco  cognoflet,  epiftola  duci  reddicur,  qua  Magno  fub  Abfalo- 
nis  obcencu ,  Vcnicndi ,  difcedendiq;  poteftas  promirticur.    Quo  evenit  ut, 
Abfolon  prius  Magnum  hofpitio  exciperet,  quam  ullum  adventus  ejus 
nuncium  aRege  fumpfiflet,  literas  qua  prb  cjusdem  receptione  diftina- 
bantnr ,  nimio  feftirtationis  ftudio  praecurrentem.     Quibus  tandem  per 
Regem  fufceptis  folicitudinem  imptovifi  hofpitis  plcnis  fiduciae  promifl 
/5s  difcutere  curac  habuit,     Quibus  erectus  Magnus,  plus  fpei  in  Abfa- 
lonisauxilio,  quam  metus  infua  noxa  repofuic.     Quo  evenic,  uc  ma- 
jore  formidinis  parte  depofita,  propria  repetere  non  dubitaret,  navi- 
gationem,  qua  judam  petiturus   erat,    neccffarijs   ufibus  inflruclurus.f® 
Quippe  caufam  apud  Arhufiam  dicere  jubebatur.     Verum  hoc  fccuri- 
tatis  robur,   deprehcnfa  fecretorum  ejus  legatio  quaflkvit.     Siquidem.* 
binas  ejus  epiftolas  proditionis  mattdata  geftanccs,a  publicorum  icine- 
rum  obfcrvacoribus  incercipi  contigic.     Quas  cum  Regi  allacas  ab  inter-. 
meancibus  expercus  fuiffec,  formulam,  qua  fignatoria  ucebatur,  pro- 
prij  fcriba;  negligencia  amiflam  confingic.     Idq;  non  foium  inter  fuos, 
fed  etiam    apud  Abfalonem  fimuladonc   profequi   curavic,    opinio- 
ncm   fcrere  cupiens,    adulcerinas  cpiftolas  a  formulas  repercoribus 
odio  fui   fuiffe   compofius.       Appeeence    caufae    didtionis    cemporcj, 
binis  navigijs   inftructus ,     Abfaloni    Sialandiar   &    Scanix   magnati-f^ 
bus  comitato  obvius  afFuic.      Quo  adito  confcientiae  ftimulis   aclus,- 
crepidationcm    fidc  majorcm  ,     prKEericarq;    vitae   forcitudini  indebi*' 
tam  cxhibendo  ,     nullis  fe  exhortationibus  ut   Jutiam    peteret    ad- 
duccndum   furabac;    p\m  k   fe   mecus  in  Regis    offcnfa  ,    quarru 

opis 


HISTORI&  DANIC^  LIB.  Xriri  3/3 

bpis  in  cujnfpiam  pacrocinio  reponi  prsefacus.  Praterea  fortuitam  figilli  ^^^  j4 
fui  amifiionem  caufacus,  jemulorum  commento  occafionem  ex  ejusdem 
inventionena£torumsinimicas  Regiliteras  fuo  nomine  conficras  alleve- 
rabat.  SedAbfalone,  tamecfi  criminis  a&a  ab  eo  confeffio  forec,  n*hil 
commiflbm,  qud  minus  inviolatus  difcederet,  conftanrius  aflerenre,  fbei- 
ali  illum  navigacione  profequitur,  plus  amici  monicis  quam  proprio  pa- 
vori  indulgens.  Cui  Rex  omni  Danica  nobilicate  fhpacus,  apud  villami 
Wiby  fibiper  Abfalonem  oblaco,  menfa;  facra  comrnunicate  pa/Tus  non 
eft ,  ne  convivam  agendo  ofFenfam  deponere  viderecur.     Qdem  die  pofte* 

tOro  ad  con-cionem  vocacum,  meritorum  fuorum  in  eum  benignicare  expo-' 
fica>  rnajeftacis  reum  agere  coepic,  piecatem  parricidio  rependere  avidum_j* 
quod  ejus  fuga  non  violencer  ingefia»  fed  a  folo  confcientias  £eacu  profe- 
£ta  recencer  prodideric.  Ad  hcec  Magnus,fe  noncujufpiamdelicli,  fedmi- 
nacis  nuncij  perBenediCtum  accepci  impulfu  s  ddabendi  confilium  eepifle* 
teftatur,  regia;  fufpicionis  caufam  e  longinquo  tufius  fpe&aturus;,  Prate- 
rea  mirari  fe,  quo  pafto  Rex  propinqvum,  quCm  omni  familiaricatis  jure 
profequi  confveverat,  inanium  fufpicionum  ductu  perfequi  fufhneat^ 
Contra  Rex,hec  eumingratiorem,  quo  mericorum  fuorum  neghgencio- 
rem,.  aftruere:  &  in  perfidiae  argumenram  fupradidtas  fpfius  epiftolas» 

2o quarum  altera  claufa,  altera  aperta  obfignabatur,  in  commune  proferros 
quas  etiam  per  praefentes  poncifices  circumferri,  &  an  vero  Magni  figna-  T 
eulo  obfitac  eflent,  curiofius  annotari  pra;cepic,  Quodinfpeclantibuscuns 
«Stis,  adulterinumq';  effe  negantibus,  recitari  eas  in  publico  jubet.  Aper- 
ta  Scanienfibus  fcribebacur,  Regem  fupercomplurium  oppreflicnecalum- 
jaians ,  cuncrosq';  ad  bellum  cuffieo  gerendum  exhorcans,  Magnum  ref 
pecendaj  libertatis  aucorem  habituros.  Claufa  ad  Canueum  5c  Carolum 
eodem ,  quo  prior,  titulo  miccebatur,  qua;  eos  res  in  Scania  novare  monC. 
ret,  Magnumq;  idem  apud  Juciam  facturum  promicterec:  ficRegem  viri- 
bus  cariturum ,  ntajorum  regni  provinciaruta  auxihjs  ad  eum  commearej, 

loprohibicis.  Perleftasq';  epiftolas  Magnus  cum  refponfo  excepturus  puta- 
recut,  indiCe  mecus  filencio  utebacur.  Quineciam  cantum  fluporis  animr» 
concraxerat,  ut  voce  quocj;  deficerecur,  interna;  perturbarionisnotas  con- 
fufo  oris  habicu  pra?  fe  ferens.  Notabilis  viri  racitUrhicas  fuir,  qms  ne  eon- 
feflionis  loco  duceretur  ,  prudens  Abfalonis  ihterventtis  efFecit,  miracu  in- 
d-ignUm  dicencis,  ad  nOVos  Criminarionis  objeclus  hominem  defenficiiis 
dubium,pleno  meditationis  confilio  refpondendi  bflicia  tardius  exhibe- 
re,  protinusq';  eum  dandi  refponfi  gratia  colloquio  excedere,  &  qi>«s 
velit  ex  amicis  in  confilium  trahere  jubet.  Quo  diclo  reci-eatus  Ma- 
gnus   atxf;  ad  fpem ,  labefadlandas  accufationis  crr  cluS  i  accepcis  con- 

^fukationis  inducijs^  Abfalonem  cum  Tukone  Wendilehfium  Autiftice 
fevocac.  Is  Tuko  pacri  ejus  Erico  Diaconacus  obfequijs  perchafus 
habicus,  deq';  ejus  cliencela  ad  poncificatum  accicus  fuerat.  Cujus  rei 
graca  recordacione  Magni  charitatem  propenfiusanimo  infitam  habe- 
bat.  Quem  mukum  diuq;  ob  cogitati  fceleris  immanitatem,  profe- 
e^tis  a  dolore  convicijs  infecutus ,  refpondente  eo  epiflolas  aliena_» 
fraude  contextas,  fupervacuum  id  purgationis  genus  aftruxit,  non_i 
folum  fcriptuts,  fed  &  ftili  modum ,  quo  fcriba  ipfius  Lamber- 
tus  in  diftandis  epiftolis  uti  foleat»  certiffime  recognofcefe!  prafa- 
tus.      Cujus  affirmationem  Abfalone  confentaneis  verbis  pfofequen- 

f?te,  tantum  Magno  defperatioriis  inceflit  ,  ut  art  eos  fibi  confeflii- 
onis  remedia  amplecli  liceret,  trepide  pereontaretur.  Tum  Ab&- 
lon  tametfi  confeflio  periculo  non  careret,  ad  hanc  tamen  anrcj 
procurrendum ,  quam  de  vcnia  actum  excuflumq;  forec  *  riega- 
W>  fvadeccji  uji  ftupore  depofico>  per  fe  vel  per  amicum  io  pofterum 

Gg  §  diem 


35%  SAXONIS    GRAMMATICf 

dierri  induciarum  facuicacem  audacter  effiagicec,  firmaco  animo  rem  fe- 

hcius  explecurus.     Quibus  admiflis»  Rex  praefentem  nobilium  catervanj 

vefpere  iter  ingreflus »  ad  Vrinonis  locupletiflimi  viri  penates  fecUm  pcr> 

dUxic.     In  qua  profe&ione  Abfalori  a  Magnb  admodum  stftuance,  qiiis- 

nam  defenfionis  modus  objeclis  congruerec  $  curiofiore  percontationo 

confulcus ,  nullam  partem  prcbro  aut  periculo  vacuam  ajebat.     Nam  nec 

acculadonem  coc  rerum  indicijs  fubnixarii  refellere  prbmpcum,nec  pur- 

gacionis  partes  decrectare  iyncerum :  confeflibnis  vero  exicum  ancipiterru 

fore,  quam  nulla  veniae  ccrticudo  prarcurreret.  .  Ita  verax  refponfi  dator 

confukori  ignoranciam  prscehctere,  quam  in  dubijs  cercicudinem  prbmit-  W 

tere,  fidelius  duxic.     Tunc  Magno  omnia  fe  veraciter  relaturum,  fi  veni- 

amconfeffioni  tribueridam  rperarecdicCnce5  intrepide  eum  fibi  fecreta_»s 

quasvelletj.cbrrimiccere  jubeE,  nullum  eorurii  iridiciuni  adRegerriex  fe_, 

manacurum  prafacus.     Turri  illO  omrierii  irifidiarum  ordinem  pacefacere 

cupience,  Abfalon  narrationerri  admircererioluic.neeam  iacerdocali  ini- 

nifterio  confeflionis  loco  recipere  Videretur.     Suadec  icaq;  Sunoneru  & 

Esbernum  fecum  adhibeat, quos  in  rebus  arcanis  cegeridis  induftrios  fciat. 

Quibus  admiflis,  Abfaloniq';  data  fide  pollicicis ,  absq';  ejus  coriniventia_-> 

nullam  fe  praefencis  arcani  mencionem  a<5turos :     Magrius  irifidiarum  feri- 

em  a  principio  recexere  orfus,  non  folum  fe  cum  his,  quorum  crimeri  te-  %& 

ftis  fugaprodiderac,  jure  nocacum  afleruit,  fed  etiam  complura  ad  Regis 

capuc  perciriencia  adhuc  ejus  hociciae  parum  indica,  aperciflima  confeflio- 

ne  decexic  :     Fskillum(Afceri  hic  fiiius  erac)  &  Chriftiernum  pacre  Sveno- 

ne  riacum ,  ejusdem  ciilpje  confcios  afleverando ,  Chriftierni  fracrem  Afce- 

rum,  cui  in  cemplo  Lviridenfi  prima  poft  Antiftitem  dignitas  ceiferat,  cori- 

juracionis  confiiium  fcifle  pocius  quam  probafle  ceftacus.     Confeclo  icirie- 

re  poftquam  opporcunum  colloquio  cempus  bccurrit,  Abfaloh  ciim  Sario- 

ne  &  F.sberrio  Regem  paUlifper  fine  arbitris  efie  juflrim,  contemplari  cafik 

fx  exicum  monec,  in  qua  riec  accufationem  a&ori  iriftruere  expsdi^uiiLi     « 

riec  reo  confeflionem  amplecTii  cucurri  ducacur.     Qui  fi  iridemriae.u's  ab-£a 

fcederec,  cornplures  ad  irmocericiam  fibi  decerrieridam  addueeret.     Siii-s 

cbnfefliis  venia  careret,  fimplicicaiis  exernplo  culpae  ibcijs  tegenda?  ejus 

documencum  pra berec.     Igicur  claborandum ,  ut  Ipbncanea  al>  cb  cbrife£ 

fvo  elicipoiiec,  quem  teftimonio  infequi  promptum  nbnreiiec.     Inharic 

jfententiain  perdudo  Rege,  &  fe  pcenam  confeflibni  remitiere  promitteri- 

te,  cum  MagnUs  poftera  die  in  concione  ab  eo, quid  fuper  reiporifo  deli- 

beraifet  j  inrerrogatus  fuiflet,  a  cohjuracionis  inicio  orfus  pudore  pofihabi- 

to,  omnem  infidiarum  concextum ;  non  folum  coriicioa»  fed  eeiam  locaj 

rerum  ac  tempora  peiilringendo,  vera  narracionis  (eric'profequebami: 

Regem  iriter  rocpervicaciffimarartis  ambages,  non  force  hurriaria,  fed  di-*d 

vina  opera  fervacum  affirmans:  feq';  nonaliudmagis  mirari, quam  quod 

fraudem  canca  familiarium  arce  compoficam  propicia?  fqrcuriae  incerveritus 

eluferic,  hominemq;  coc  civium  dblis  pecicum  cafusiricoiumeinfervare  po- 

tuerit.      His  dichs3genibusRegs  fupplice  vultu  gerriebundus  advolvi- 

tur.     Quem  Rex  prajcerits  amicitia?  verecundia  corifurgere  juflum  j  ingra- 

tx  mentis  exprobracione  coarguit,'  illius  per  infidias  opprimendi  cupidita- 

te  perfufum,  cujus  a  prima?va  aetate  perpetuam  charitaterh  expcrtus  fueric^ 

a  quo  belh  Grathici  temporibus,  riori  taritum  ipiritum  fibi  datum,  fedec. 

iam  adjecla  poceftatis  incrementa  memineric.     Se  enim  non  foMm  prb- 

pinquicaci  iupphcium  remififle,  fed  eciam  muriificenciam  impendifle^euriifa 

verb  cum  fideir»  beneficio  debuiflec,  pcrfidiam  repcndiflc.     Icaq;  merico- 

rum  fiiorum  oblivionem  ab  eo  cam  nequicer  aciam  admirans ,  nec  priftinse 

confeflionis  aflertione  contentus,  an  fe  per  infidiis  opprimerc  cogitafletj 

inquirere  perftveravife    llle  oeg  anjmum  fibi»  aec  amii  Qihilq>  quorf 


msToim  bANic&  lib.  xrm:  $ 

fearito  faeindri  accinukVexcepco  Dei  riucu,  defuifTe  fubjunxic.  Deledtatus  r^fcftjk 
Rex  cam  audaci  hominis  refpOnfo,  veriiam  fe  confeflioni  tribuere,  non_j  MJffius  8. 
Familiaritatem  fefticuere  dixic,rie  rurfum  artiiciciae  cOrjia  infidiarum  irri- 
camencum  exifteret.  Eundem  quoq;  cacica  ad  Kanucum  Karolumve  man- 
daca  hahere  prohibuic,  monicum  ne  cuipam  repecere  velie,tui  divinam  po- 
tenciam  carrt  conftancer  obriici  perfenferic.  Ille  fe,  fi  quid  cale  commicce- 
rec,  ulcerioris  veniae  remedijs indignurri  vocare,  rieprecibus  quidem  falu- 
tem  deinceps  cueri  aufururri.  Quo  Rex  fedendi  locurii  repecere  juflb,pro- 
tirius  Svenonis  filium  Ghriftiernum ,  quetri  peradta  Magni  caufa,  per  igno- 

*°rantiam  eafus  obculerac,  iracunda  admodum  accufatiorie  perfequicur.  Qui 
curri  fe  conforcis  indicio  proditum  aceepiflecj  defenfionis  inops  confeflio- 
rie  veriiam  impetravic;  nec  folum  fpiritum ,  venjfrietiarti  boriorum  omni- 
llrii  iricolumicatem  aflecutus  eft,  exilio  diintaxac  pcenas  dare  coadlus,  n<L» 
prorripcus  ad  crimen  regreflus  fuppecerec^  Ica  moderacio  frianifeftam  mi- 
fitis  culpam,  excremumq;  fuppliciuni  mericam,  prOfcripciorie infequi  cori- 
fcenca  excicic.  Taliter  exadto  concilio  Magnoq;  Fioniam  reverfo ,  Walde- 
rnarus  infulam  ferarum  gregibus  abundanrem,  more  Regio,  praedaz  vena- 
tica?  vacaturus,  ingfeditur.  Quo  loci  Abfalon  &  Afcerus  a  Maximo  Pori- 
fcifice  Eskillo  ob  veniam  ejus  nepotibus  conciliandam,quae  Magtti  exerri. 

^°plo  fporideri  videbatur,  transmifll,  ineXorabilem  Regis  ariimum  experd  ' 
func.  A  quo  demum  Afcerus,  an  conjuracionis  faucorem  egiflec,  rogacus* 
togriicioni  fe  quidem  affinerri,  Fed  a  confenfuimmunem  afleruic,'nec  carri 
odiO  Regis,quamdelacionis  pudoire,  prodendiq;  comrriifli  verecundia^ 
liarc  fecifle.  Quem  confeflioriis  modum  diucurni  poftmodurri  exilij  cau- 
fam  hal)uic.  Hujus  legacionis  concempcum  tam  aegre  Eskillus  trilic,  uc  va- 
rijs  corporis  peftibus  contradtis,gravibushyemem  morbis  exigefet 

Qua  finita,  Walderriarus,  Dariiae,  Sveriaeq;  primoribus  accerficis,rega- 
\es  filiae  nupcias  exornat.  Quibus  peradtis  Waldemarum  Eskillus  lecretaJ» 
allocutione  pecicum  enixe  depofcit,  arcarii,  quod  ei  commitcere  velit,  in- 

go  terripeftivam  corifcflionem  nori  argttaC.  A  quo  poftulaca  fpefare  juflus, 
jampridem  deponendi  pontiHcatus  allatam  fibi  ciipidinem  dicit,queinj 
taiito  oneri  imparem  aetas  viribus  defuncta  confticuac.  Neq;  enim  in  fafti- 
giO'  fe,  fed  privacum  ac  procurdciorie  liberurn  decedere  velle,prxtericje  con- 
Verfatioiiis  liabitum  moriaftica  mutaturum.  Quem  ciim  Rex  verbis  cha- 
ritatem  fimulantibus  propdfitO  prohiberet,  idq;  ei  fine  Romaria  aucoricate 
.'exequendi  fas  eflenegaret,  habere  fe  fumrrii  Pontificis  epiftolas,  perquas 
rion  folum  abdicaridi  honoris  hceritiam,  fed  etiam  transferendi,  i.n  querrtj 
vellet,  poteftatem  acceperit,  teftatus  eft.  Huc  aecedeire,  quod  fe  Roma- 
hd£  le^ationis  officio  fungentem ,  rie  fedes  fucceflbre  Vacua  habeatur ,  fub-' 

^°rogationis  eurarri  exhibere  par  fit.  Quod  dictum  Rex,Afcefum  ab  coPon- 
tificem  adoptari  racus,  fufpiciorie  infeqvii  ecepit,  riec  dubius  Kariuturri  & 
Kafolum ,  fi  quid  uiceriiis  adverfum  fe  conati  forent,  multum  ab  avo  viri- 
rim  cOntfadturos.  Curri  diu  Verbis  amicitiam  prxferentibus  egiflet,ad  po- 
ftremum  votis  ejus  annuere  fe  dixit,  quod  Romanae  fentencia:  decreto  ob- 
viam  ire  riequeat,  penes  quam  publicae  religioriis  ribrma  confiftat.  Tuinj 
fcskillus  honoris  abdicatioriem  tontractorufn  poritificum  frequentia  cele- 
brari  magni  aeftimaris,  profedturum  ab  urbe  Regem  precari  inftitit,uti  ipfo 
exadlo  menfe  fecum  reducat ,  quos  rion  folurri  fuae  renunciationi  verum 
etiani  novi  Antiftitis  treatiorii  incereffe  expediac.      Quam  rcm  prorfus 

5®filericio  dignamexiftere  j  ne  cogriica  quemquam  eledtionis  mecudilabicd- 
geret.  QuO  conceflb  ftacam  incerim folennemq;  popularium  conciorterii 
ingreflus ,  docec  quaricam  fubdicorum  charicatem  faftigio  fundtus  exhibu- 
ferrc,quamq;  benevolo  ftudio  merica  fua  pubiicus  eorum  favor  penfave- 
$ii.  Jdoi Vtfo  Abi  r^poncificali  cedere  in  animo  efle,  cujus  adminiftra^ 
".  Gg  4  iiom 


$6-  SAXONIS    GRAMMATTGI 

pyjfiDb.  cioni  fupremje  arcatisfuae  habitum  difHdere  confpiciat,  ideoq';  fe  eoftifty 

ma&us  1.  curam,  quam  hactenus  piems  pietatis  ofrTcijs  geflerit,  divino  rnandarCj 

praefidio ,  cuncYisq;  fibi  militiae  fide  devinctis  hujufce  generis  nexum remic- 

tere     Super  haec  omnia  alietns  dehctis  veniam  dare,  proprijs  petere,urii* 

Verfos  eciam  difceffum  fuum  pijs  precibusprofequi ,  vocisq;pro  fe  exctr-  ; 

bare  precamr,  parem  ie  eis  dignacionem  repentitrum  pollicicus.     Adeo 

aucem  roiferabilicerinconcione  egic,  uc  eam  lacrymis  fuffufam  dimitte- 

ret.     Qua  ioh  ca,  Abiaionem  Sialandia  redeuntem,  miflis  quibus  excipe- 

recur  equis,  penacum  fiiorum  hofpicio  uti  corrpulit.     A  quo,  quid  ita_> 

plebem  mceftitia  affeciflec  rogarus,  cum  fenium  iuum,  tum  exilium  nepo-  '^ 

tum,dignitacis  fibi  pacriaeq;  faftidium  afferre  refpondic.     Huc  accedero 

vocireligionem,  qua  fedudum  BernardoClaravailenfi,  poncificacu  ulcro 

ceflurum ,  privacamq';  vicam  &  honoribus  defunclam  acturum  fpoponde» 

rit.     Die  poftero  cum  praedrcli  provinciarum  Anciftices  in  aedem  Lauren- 

tij  macutine  coiffenc,  ornamenca  facrarij  armamentario  egeri,  eonfpe- 

cluiq;  fubijci  jubet,  quantum  veceri  altarium  cultui,  priftinoq;  facrorunx* 

{plendori  nova  ac  religiofaliberalitareadjeceric,  in  propatulo  oftendero 

cupiens.     Quibus  proiatis,  voce  fufpirijs  permixca ,  quantis  charitatis  im- 

|>endijs  pro  fubdicorum  pace  ac  ftabilitace  excubuerit,  quocaerumnis,quoc 

periculis  obfitum  omne  poncificacus  fui  tempus  exegerit,  edocet.   Quem23 

ob  hoc  fe  deponere  ftacuiffe,  quod  aecacis  fuae magnitudinem  ulteriori  e- 

|us  funcl:ioni  inhabilem  fenciac.     Cujus  orationem  Rex  refpondendi  ofH- 

cjo  fubfecutus,  eum  tametfi  crebras  cum  Regibus  fimukates  gefliflet,pon- 

tjficis  partes  iaudabiiicer  execucum  affirmat.    Suae  vero  fentenciae  refigna- 

tionis  ejus  propofitum  non  piacere,  cui  jam  eo  aecatis  perventum  fic,  ut-« 

rraiignitatis  ultranocari  non  debeat.     Deinde  eum  proprio  motu,  aru 

fuo  ccmpulfu  paftoris  officium  detrecTarety  faceri  jubct.     Tune  Esk.llus 

4irje£tis  in  aram  manibus,  jurare,  &  prarfencia  facra  ceftari,  fe  nonodio  Re- 

gis,  auc  ullius  injuriae  ex  eo  recepcae  violentia ,  fed  peiitun  honoris  fafti- 

dio,  perWruiq;  ftudio-»  huc  propofiti  eile  perdu&um.   Grata  Regi  refpon-$$ 

iio  fuic, -cupienci  vera  Pjncificis  aflertione,  calumnixfuipicionem  vitare. 

Rcgat  deir.de,  an  uncuam  regia  feveritate  pccnas  ab  his  exigere  fuperfe- 

difieu  adverfum  qucs  ilie  poncificalem  ceniuram  priof  diftringendaniu 

cnrfaTet.     Q^o  nihil  tale  eum  egiffe  fatente,  gravi  metu  liberatum  fe  dixir* 

vencum  ne  lubita  Antiftitis  abdicatio,  occultam  apud  complures  fibi  no- 

tam-  crearec,     Romani  deinde  Pontificis  epiftola,  fine  cujus  nutu  Rex 

dignitatem  ab  ipfo  deponendara  negabat,  in  commune  relegenda  pro-» 

fertur.     F.a  fcnbebarur,  Romanum  antiftitem  Lundenfi  poncificalis  mi- 

riifterijlaxationem  perenti,  quod  eum  huic  muneri  perutilem  fciflec  ha*    , 

clenus  repugnafie,  nunc  vero  precum  ejus  perfeverantia  fuperatum,  aetai^-  ' 

ipfius  afliduoq;  languori  petitze  rei  licentiam  deculiflc     Cujus  autoritati 

Rege  refragandum  negante ,  fuafede  exurgens,  virgam  annulumq;  pra:- 

cipua  pontificalis  facerdoti)  infignia  altario  ijnponens,  perfeclam  fui  mu- 

neris  abdicationem  agere  proteftatus  eft.     Cujus  fadrmiferacione  lacry- 

nrx  aftancibus  abofcse,  fufpirijsq';  murmuris  inftar  reddentibus,aedes  re- 

pleta*.,    Igitur  F.skillus,  qui  regm  clerum  exCuffius  noflet,  fedis  a  fe  relicl:« 

fuccefibrem  a  Rege  eircumfpicere  rogatus:  comprobata  monitoris  indu- 

itria,  aliam  Romanae  dignitatis  epiftolara  explicat,  qua  fibi  legationis  ha- 

benas  tenenti,  fubrogandi  antiftitis  arbitrium  mandabatur.     Ea  perlecta, 

poteftatem,  quam  fibiindulgentiaRomana  detulerat,  ad  ecs,  quibus  eli -S^ 

gendi  jus  effe  confveverat,  transferre  fe  dixit,  quod  ultro  jure  fuo  cedere, 

quam  ahenum  offendere  malit,  ne  ecclefiam,  pro  cujus  majeftate  tuen- 

dafemper  excubuerit,  confveto  Iibercatis  beneficio  fraudare  videretur* 

lunc  ijsdem  ^egi  uci  soafiiium  fuum  e?tponeret,  obfeerantibw»  Regeqi 


flTSTOfllJE.  DNIC&  L!B.  XHFt  3;7 

cleripoftularionem  fub  plebis nomine,cujus  ft  partibus proloqwreferebat,  ^^10** 
confencanetsprecibus  profequeace,fencenriamfuamincerdivmam  huma-  dBMS  ' 
namq;  charicacem  flu&uari  afleruic,quarum  alceratacendo,alceram  loquen- 
dooffendere  poflec.Dei  namq;  mencemexafperacUrumfe  efle,fi  il!ius,quem 
huic  maxime  regimini  idoneum  fciflet,  indieem  agere  fuperfediflec.  Si 
Verd  hominem  hujus  officij  gnarum,  poncificisq;  parces  alibi  laudabilicec 
execucum,  fed  &  pro  patria  difficilia  audere  fblirum,  nuncuparec,  fami- 
liaris  &  propinqui  graciam  violarec,  quem  hujus  honoris  oblacionemaver- 
feri  non  dubicec.     Tunc  cundti,  quisnam  ab  eo  deftinarecur,  animo  per- 

I o  pendences ,  folam  vocabuli  ccrcicudinem  flagicanc.  F.c  ille  Roskildenfem 
inquic,  Ancifticem  mihi  propinquicacc,  vobis  opinione  notum  defigno. 
Igicur  compluribus,  bene  Ecclefia:  confiilcum  acclamancibus,  exfurgens 
Abfalon  majorem  hunc  fafcem,  quam  uc  humeris  fuis  imponi  debeat_>» 
ffeferc:  «ullo-fepactoad  defereadam  ecclefiam  adduci  prafacus,  quamj 
anguftiffimis  rei  Danicae  temporibus  fufcepcam,  ad  eminencem  fbrcuna; 
habicum  furama  animi  eorporisq";  farigatione  perduxeric,  cujusq;  non  fo« 
lum  eacernum  hoftem  armis  fubmoveric,  fed  eciam  vecerem  acq;  ha^redi- 
«ariam  paupeccacem  felicibus  opum  incremencis  mutaveric.  Tum  ij,  qui- 
hus (uffragandt  | us  erac,  ab  Eskillo  tacitarna;  haefi cacionis  increpici,  Sc  ejui- 

2onam  officijfui  parces  cedcrc  vellent,  rogaci,  panbus  m  Abfalonem  vocis 
jpro&SEncianc,  adeoq;  concordes  fuffragioram  voces  mifere,  uc  nihil  inhis 
diverfum  auc  dubium  reperires.  Nec  oris  officio  concenci,  manu  com. 
prehenfum,  ad  fedem,  quam ei^voce  deculeranc,  vi  pertrahere  conancar. 
Nam  primus  Eskillusinieclajin  eum  dexcera:  exemplo  carceris  idem  au- 
dendi  fiduciam  cribuere  videbacur.  Qui  eciam  ,  uc  mos  eft,  concinero 
exorfi,  celebrem  eiectionis  coneordiam  decoro  pfallendi  officio  profe- 
«juuntur.  Quorum  plenum  veraeracionis  concencum  populus  ingenci 
plaufu  mpudtans,facro  cancilena;  genere  ajmulabacur,  glonofis  clerieo- 
rum  vocibus  ali$uid  honorifica?  modulacionis  adijcere  geftiendo,perfb- 

,§0  nanwbus  alfjs ,  deformem  fibi  tacicurnitacem  cxiftimans.  Adeo  in  eligen- 
do  eo  toca  mulcicudo  unam  benevoiaj  futTiragacionis  vocem  habuic.  llle 
vero  crafeencifecurbae  fummis  corporis  viribus  obluclacus,  complures  ro- 
buftiore  impulfu  pracipites  humum  petere  coegic.  Ab  ljidem  quoq;  exu. 
yiajrcnttenridecracl:a?,iamq;resad  vim  dc  rixam  usq;  progrefla3  permix- 
tos  ftrepicu  cantus  exaudiri  non  paciebatur.  Igitur  Abfalon  ad  fedetnj 
pontiflcali  faftigio  confecratam ,  pia  plebis  Sffiakbs ta  perductus,in  ca  cot- 
locari  paflus  non  eft,  ne  ulla  cx  parte  cogentibom  afientiri  putaretur.Quam 
ob  rem  prius  ab  Eskillo,  moxa  Waldemaro  oblati  fibi  divinicus  honons 
ornamenca  amplecti  rogatus,  ne  prafencis  ecclefia;  majeiftatem  novo  & 

^inauditoconcemptu  perrundcrec,  impecrara  loquendi  copia,adappellan- 
di  rifficium  procurric.  Cumq;  precibus  obfecucurus  pucarecu^,  validifll- 
naum  r«pugnacioni  fua;  tucamentum  adjecic.  Rapuiflec  alius  oblacx  di- 
gnicatis  benefidum ,  avideq;  te  tanci  (acerdocij  tribunalibus  ingefllflet_,. 
NicolausRoskildenfischorifenior,fuper  krogata  Ancifticis  violencia  pa- 
lem  appellacionis  vocem  cdere  cunclatus  non  eft.  Tum  Rskillus  ahquan- 
16  concuflior,  certiflime  fe  fuffragatorurri  partibus  afTuturum  dicebat^-, 
ftnfurum  Abfalonem,  fua  anillius  voca  plus  mbmenti  Romac  fint  habitu- 
ra.  Hinc  Miflie  ftudium  datur*  Qua  percelebrata  bcnedi&ionem  Eskillus 
Abfalonis  minifterio  praeftari  praecepic;    Hac  ufurpatione  cum  eledionis 

^°aflenforem  efficere  gefticndo»  fc  jam  cunflis  poncificacus  parcibus  defun. 
£tum,  huic  minifterio  congruencia  amplius  cxequi  non  oporcere  prafacus. 
Quem  Abfalon  tametfi  pontifkalia  depofueric,  icgationis  ta nea  jure  be- 
uedicendi  pra?rogativ  am  retinerc  dicebac,neq;  adinfeiioris  pocencix  vi- 
toS)  debicum  faftigio  fuo  muous  relcgarc  debeic,    Ea  Atfiionis  verecun- 

dia, 


3JS  SAXONTS    GRAMMATICl  f 

ffjide.  dia,  fenem  Voti  cupidum ,  negle£cse  dignicacis  fuae  meminifle  coegic  Alro 

marus  i.  qUOq.  moderacionis  genere,  repugnacionls  ejus  perfeveranciam  idemla- 

befadare  cencavic.  Siquidem  in  cubiculum  devocacum  cum  precibus  per- 

ftedtere  non  poflec ,  genibus  nixus  plenis  liipplicationis  lacrymis  aggredi 

conacuseft.  Prcfe&u  vacuus,cerciumirricamenci  modum,  quoeleeti  men- 

tem  ad  fuam  fentenciamadducerecexcogicavic,  ineercum  relinqiiens,  ma- 

jorin  cogentean  refiftente  perfeverantia:  conacus  exciceric.   Siquidem  e- 

quires  fuos  numero  &  amplicudine  infignes  ad  eum  direxic,  milicari  fido 

fe  ejus  parcibus  obligaturOs.   Quorum  Abfalon  famulacum  repudians,  fe 

prorfus  in  honorem  eorum  obfequiis  dignum  confenfurum negabac.  Qua  ?• 

demun)  conftancia  eviclus  F.skillus,  ne  fuppellectilis,  quam  Fxclefiaj  relin- 

quere  ftaruiffec ,  obfcurior  depofitio  forec ,  eundem  in  arcanam  veftibuli 

parcem  abdudtum  inftantius  hortari  ccepic,uci  falcem  oculis  eam  fubijcere 

dignarecur.  Sed  &  hanc  quoq;  follicicacionis  parcem  fuperiorum  viclor 

rnire  concempfic,  ne  qui  gloriae  cencamenca  calcaflet,  avaricia?  irricamencis 

fuccumberec.  Quam  ob  rem  Kskillus  ira  accendi  creditus,minus  fe  bono- 

runrquam  cogicaveric,  inquic ,  facris  atq;  domefticis  ufibus  relicturum, 

ipfumq';  tam  ftolidae  percinaciac  quandoq';  damna  fenfurum.  Aureo  dein- 

de  poculoRegem,Abfalonemq';  fimili,muneratuseft.  Prseterea  neminem 

examicis  indonacum  reliquic,  apud  pacriam  fibi  prasclara  liberalitatis  rao-jo 

nuroenca  creare  cupiens.  Varia  quoq;  membrorum  debilitate  perftrictus, 

ad  poftremum  etiam  igne  (  quem  facrum  vocant)  quadam  corporis  parce 

refperliis  abfcedere  macuravic,perindeacdivinicusinjecli  fibi  fupplicii  cru- 

ciamenra  lorticus.   Querri  cum  Abfalon  Scania  excedencem  caftelli  fui  ho- 

ipicio  excepi(Tet,feq';  tanto  pedum  frigore  teneri,uc'noctu  quiecem  caperc 

non  poiTec,  eonquerencem  audirec,  ealidum  lacerculum  ciftula  crebmfo- 

raminibus  diftin&a  inclufum  plancis  applicuic,  eoq';  fomenci  genere  pra> 

fiigidofeni  paciencem  quiccis  calorem  lefticuic.  Cujus  medicamenti  bene- 

nxiumhocf'skillogratiusfuic,quodabarrificis  charicace,  non  fciencia  aut_» 

profefTione  manavic.  Qui  cumAbfalonis  navigio  comicatuq;  Slefvicurruj® 

perlatus  fuiifet,  fcyphumargenteum  abeodem  fibi  promunere  oblacurru 

fiicipere  recufavic,  prsfatusfe  deinceps  nullum  infignium  vaforum  ufurrt 

habicutum.   ldem  cuin  Regem  Slefvicenfrin  ponccobv;um  conveniffec, 

ita  corporisdebilicate  folurus  eft,  ucaplcrisq;  exanimisputjretur.   Recrea- 

tustande.m,  frecumq';  ratetianscreflus,acpra:fente3  benigniusexofculatus, 

inter  fkbiles  amicorum  voces  plorabundus,  &  ip'fe  curriculo  per  Abfalo* 

nem  procurato,cum  prorfbs  equicandi  impatiensforecquc  mollius  vehe- 

retur,  imponicur.  Cujusflentisdifceffum  amicorum  turbaipfumulterius 

ncn  vifura  perinde  acfunus  lacrymis  profecuta  eft.   Poft  ha?c  Regis  legaci 

cumLundenfibus,  cogendi  Abfalonisgratia,  Romam  mittuntur.  Qui  pri-4® 

mum  Clarevallum  profedti,  reperri  illicF.jkilliepiftolaffi,cujuseatempefta- 

te  non  mediocris  apudCuriam  favor  vigebacin  adjumentum  fuaspetitio- 

nis  accipiunc.  Nec  minus  Abfalon  ac  Roskildenfes  legationibus  Curiam_j 

faciganc,electioni,  quamLundenfes  confirmatHmperagebancplenisrecla- 

mationis  fencenciisobnitentes. 

Incerea  proceribus  apud  Roskildiam  Pafchali  tempore  feriatis,  coti- 
vivioq;  per  fummam  omnium  hilaritatem  exatto,  per  Thordonem  JLun- 
denfium  prafc&uin  Regi  fignificatum  efts  Thormerum  quendamMagni 
nuncium  nuperGochia  rcverfum,  tanto  itinereScaniam  effe  transgreffum, 
uccapcioncm  celericace  vitaveric  Cujus  occupandi  gratiaBeltenfem  tran-j'®. 
ficum  infidiis  effe  vallandum,quemab  eoocyus  adiri  ambiguum  non  fit. 
Rogacum  fuper  his  Magnum,  praefidiumq';  negationis  amplecli  conatum^ 
Rex  tuco  faceripofle  promittic.  Illefummacum  diflimulatione  obje&O' 
rum  fidem  leyarei  fi  qiiid  hujusmodi  compercum  jfurec  uksriorero  fibi 

veai^ra  ^~ 


HIST6RLE  DANICJE  LIB.  Xnft.  |;p 

-  Vehiam  hegari  precacus.  Rex  hegacorum  incredulus,  Adulfo  cuidarn  \h~rvMbm  ( 
lignis  fidei,  fed  clericalis  condidonis,  quod  propter  Belticum  littus  habita-  ***&&  & 
ret,  obfervatibnis  riegocium  mandac  per  facellices  ad  eum  directos,  cultiis 
&  corporis  nbtis  ,  quibtis  prajdiclus  Maghi  nunciiis  dinqfcerecur,  expreflis. 
Talicer  capcusThormerus,  ac  coram  Rege  fuper  mahdacis,quotuiii  eflee 
geriilus,  perquiiicus,  poft  diutinas  heganohis  ambagesi  quaeftionis  fnecu, 
credica  fibi  fecreca  decexic,  lighum  compaclile,  quale  mofe  Danico  incer 
amicos  flgilli  vim  obcinec,  a  fe  epiftote  ioco  geftari  conreflus,  cujus  dirni- 
dium  a  Canuto  &  Cafolo  perinde  ac  fyngraphus  haberecur.     Cujus  nequf- 

iotiam  RyX  vinculis  mulcare  concencus,  Abfalonis  eum  cuftodiaj  cradic.  Igi- 
tur  per  Nicolaum  ftabuli  fui  pra;pofitum ,  Fionenfiurri  miliciim  eum  fcqui 
juflbrum  auxilijs  fucciridFum,  Magnum  perinde  ac denubfibi  infidibfurhi» 
peenamq';  peffidia  merirum  capiendum  curac.  Qui  in  cubiculo  rio&c» 
concubiacircumventus,  dum  pnftinaj  virtucis  irririiemor  falucem  latebris 
hoh  afmis  circumfpicit,  poft  aulaea  fepercus  abftrahituf.  ha  nefcias  mifd- 
riorem  eufri  deformitas  captionis,  an  captio  ipfa  feddideric.  Oblacus  Re- 
gi  cum  fuper  infidiarum  confilio  fogarecur,  aliquahdiu  objedFis  fe  affinertt 
negabat  Tandem  cohviricencibuseum  capcivi  indicijs,  diflimulacioms- 
que  maceria  rioh  fuppecence,  confeffionecrimeri  aperuic,  Gujus  mehtem 

2©fubor  hefcio  magis  an  fupplicij  mectis  "afFlixeric.  Hunc  Rex  ad  ufberrL» 
Lacereniem  miflum,  Thorberniq';  cuftodiae  cradicufn ,  carcere  quam  fnof  ce 
fnul£tare  maluic. 

Peridem  cerripus  Sclavofum  piracaj  fpoliatis  Waldemari  legatis,  ria- 
Vigium  muneribus  eidem  a  focero  cransfniflis  onuftum  cepere.  Cujus 
repofceridi  gracia  huncijsab  eodem  miffis,  fuperbe  fefpbnfum  dedercj* 
iQxia  ihjuria  Waldemafus;  uc  paf  erac,  accenfus,Henficurn  in  fociecacehi 
ulcibnis  fbllicitat,  Rugianiscf;  quod  rioftilium  locorurn  griari  effent,  iru 
cbmmilitium  evocacis,  per  Suinam  invec1:ussJulinum  oppidum,  incola= 
.  rum  fuga  defertum,  incendib  tentac,  Henrico  Diminurri  obfidione  com- 

acplexo.  Qiii  cum  expugnaciohefn  dubiam  difficilemq;  animadvertereLi^ 
arhherh,  qui  caftra  fua  a  mcehibus  dividebac,  transVerfo  deduclum  alveo, 
remotibfe  ctiriti  ufbem  prarcerlabi  coegit,  Cnio  fadto  hoftmmhiurisfum- 
rham  defenfionisopemcohciliavicprsfidium  ejusprooppugnatiohe  moli- 
tiis.  Eare  efFecFiim  efti  ut  adiam  arftace  obfidionem  autumno  inglorius 
folvefet.  Cujus  difceflionem  fortuitum  urbis  inrendium  fubfecucumefti 
fuis  vinbiis  tribuehte  fortunas  quod  Saxonicis  deferre  dignata  nori  fuerat. 
Eaderri  benigniore  Dahos  lumine  coriremplara,  eprundemmihifterib  CbZi 
cbam  urbem  conflagrafe  pefrriifit:  indigehas  verb  metu  palances,  ad  locaj 
paludibus  obfitaviriurri  ihopia  confugerecbegit.     Quod  Abfaloh  captivi 

^dujiisdarh  cum  fratre  minore,  conjugeq';  &  liberis  comprehenfi  indicibex- 
pertus ,  rogare  eum  caepif,  ah  fuam  fuorumq';  libeftatem  lateritiufri  civiuhi 
proditibrie  mercari  cuperef.  Ille  conditibnem  cupide  pactus,  feipfufnj 
terrefiribus  copijs  petehdam,  paliidem  cindFurufh ,  fratrem  verb  havigatu. 
ris  ducerri  pfomittit.  Sic  enim  Sclavos  anciphi  fuga  implicitos,  nusquahi, 
dilabendi  materiam  habituros.  Ea  palus  a  fuperiore  pef  ariguftum  amnis 
difcrimeriabrupta,  minoribus  duntaxat  acceffariavigijsefat.  Quibusdurri 
Abfalon  carri  peterec,  a  captivo  errore/m  fimulante  dudum  ininisextorfiti 
faltiimq';  meditantis  cervici  riexum  inferri  pfaecepit.  Mulci  in  eum  ex  Scla- 
vis  j  durri  cirribis  fugarri  capeflunc,  incidunf.     Armencaabijsdemincerma- 

jq fe  paludemq'; coacla,  a  Sialanderifibuscapca j  acper  cocum exerciciim  diftfi- 
buicuraca  furic  Qusereseiplusinyidiac  apudfociosquam  gloria;  qua^fivit, 
quod  ab  univerfiscapiendurri  erac ,  afolis  Sialandenfibusoccupari  dicences. 
Ouo  paludem  egreflb ,  quidam  exnaucis  peculancioris  lirigua?,  ducem  fup- 
f Mid  digwiaii  pef  jocurri  dixejre ■  quddcum navigacionem prjcmbnftrare 


3<5o  SAXONIS    GRAMMATICI 

Mjiiuis  i  deberet,  ignorarttiarn  finxerit,  promiflumq';  fuum  fecutos  frmulato  erforg  ; 
failendos  curavericllle  ludibrijs  pro  ferio  du&is,  laqueo  deftinari  feratug»  -V 
dum  aquatn  eftagno  tanquam  munditiarutn  graciapeteret,  ulcro  prarcipi- 
taco  corpore  profundum  infiluit,  ancicipare  facum,  quam  expeclare  pras- 
optans.  Qua  temericate  dubium  reliquic,  perierit  ne,anfub  undis  falvus 
enaverit.Quibus  rurfum,ut  fieri  folec,evomicis, reftirh,  quam  collo  inne- 
xam  habebac,  manibus,ne  per  eam  accraherecur,  complicandam  curabat. 
Merfusdenuo,vifences  eadem  qua  prius  ambiguicacecomplevit.Sed  cor- 
pore  ejus  candem  exanimi  reperto,  dubiecatis  quievit  concencio.    In  tan- 
cum  aucem  illic  exercitus  nofter  captivi  pecorisgregibus  abundabac,  uL*1® 
in  ijsdem  agendis  quocidiana  paftorum  opera  ucerecur,.    Quorum  difcur~ 
fumpericulo  vacuum,  generalis  earundem  parcium  Vafhras  efficiebat-.: 
quam  tanta  incendiorum  vis  pepercrac,  ut  hirundines  quoq;  tectis,  qui- 
bus  habitare  confveverant,  orbatae,gubernaculis  navmmac  proris  fcetum 
procreacuree  nidos  affigerenc,  domiciliorum  ufum  ab  hoftibus  mucuan- 
tes.     Poft  hscc  Rex  Henrieurn  diucinaDiminenfium  obfidionefufpenfum 
alloquio  pecicurus, terreftriitinerearrepto,  urbem  Cozcoam  a  nemine_» 
defenfam  igni  implicitam  reliquit :  cujus  proceflum  cumamnis  cujusdam 
profundicaceinfignis,  tum  ukeriorum  locorum  difficukas  indicata  cohi-, 
buit.     Hinc  Regi  in  Gaminenfium  provinciam  cranficus  fuic,  qiiam  rura-  2(1 
li  magis  populacione,quam  ulla  munimentorum  oppugnacione  permen- 
fus,  Camino  duncaxat  inanirer  acceotato,  navigia,  quis  capcivum  pecus 
vekeret,  prendenda  curavit.     Hacc  tam  uberpecoris,  opportunaq';  com- 
meacibus  erat,  ut  exercitum  noilrum  binieftri  edulio  alerec.     Legaciono 
deindead  Henricum  mifla,  prasienti  miliciae  finem  imponere  jubec,  iilo 
obfidionem  ,quam  fruilra  gefleric,  ocyus  folucuro.     Quibusreiponfis  ac- 
cepcis ,  interiacencia  qua;q;  parcim  ferro,  parcim  igniadorcus,  per  fummam 
hoftilis  rei  popukcionem  Walogaftum  accedic.     Quo  vifo,  Walogaflen- 
fes,  Zulillro  d-uce,  excremam  poncis  fui  parcem  convellere  cceperunc,  ne 
quis  Iioftium  per  eura  irrumpeiec,  inhibicuri.     Cujus  fragmencis  pauciex3c£ 
noftns  perindeac  fcalis  utentes,  adminiculancibus  foeijs,  afcenfu  obcen- 
to,hoftium  urbecxilientium  irruptionepetuncur.     Quibus  ob  paucica- 
temrefifterenequeuntibus,  Hemmingo  excepto,  omnes  ceflere.     Abia- 
lonis  hicarmigererac,  levibus  armis  inftru&us,  ad  difcrimina  iubeunda 
prompciflimus,  fempeiq';  fe  periculis  immergerc  folitus.  Qui  dum  fe  par- 
vulo  pedis  regreflu  urgencibns  fubtrahit;  talis ,  gladij,  quo  cindlus  erat_i 
longitudine  offenfis,  fupinus  concidic.     Quo.  lapfu  plus  glorias  quam  in- 
commodi  expercus  eft.    Nam  incer  crebras  hoftium  haftas,  quibus  acerri- 
me  pecebacur,  non  tam  fuo,  quam  forcuna?  clypeo  procectus,  uc  primunu 
genibus  fe  excipere  pocuic,  diftriclo  ferro  propiorum  cibias  appecivit,  Qui-40 
bus  paulifper  cedere  compulfis,  fublimis  defilijt,  fociorumq';  candem  ex 
pudore  forticudinem  capiencium  accuriu  pecicus,  oppugnacores  urbem  re- 
petere  coegir»     Ita  ad  fuos  regreflus,  ac  cococorpore  integer  repertus,  ad- 
miracioni  vifencibus  fuic.     Igitur  non  folum  fortitudini  ipfius,  fed  etiaau 
forcunae  vencracio  cribuca  eii. 

Ea  tempeftate  Romani  fchifmatis  controverfia ,  aftipulafite  CsiarO 
Frederico,  pertinaciflimo  Germanorum  errore,  complufibus  annorumj 
curriculis  alita,  veri  Pontificis  Alexandri  pedibus  proculcata,  fuccubuit_<,tf 
dividuumq';  ecclefiaj  ftacum  catholicae  concordiae  vinculum  colligavic.Quo 
in  tempore Regis,Lundenfiumq';,  nec  non  Abfalonis legatiRoma  regrefll,^ 
la?ro  pacriam  nuncio  compleverunc.  Qui  tametfl  diverfas  atq';  eontrarias 
res  pecicione  complexi  viderencur,  ea  tamen  Romani  pontificis  induftria_» 
func  excepci,  uc  pars  ucraq;  fibi  pro  vocis  eonfulcum  gauderec.  Nam  5c 
.AbfaloniLundejifero  poncificaEnm  aflunjefe  juffum,  &  Roskildenlem  ad- 


HISTORLE  DANICE  LIB.  XV,  3<fr 

miniftrare  permiflum.  Ica  geminum  ecclefia:  regimen  iri  ejus  jus  di~  waid>& 
tionemqVconceffic,  alcerum  pracepco,  alcerum  indulgencia  forcientis.  mahus  t, 
O  oovam  &  inaudicara  curix  munificenciam!  Recufanci  pallium  in- 
geftuni  eft  ,  infigneq;  quod  peceucibus  «gre  praeftari  Folec,  repugnan- 
n  violencer  imprimicur.  Dignos  humeros  ,  qaibus  cam  praeclaruiru 
■onus  imponerecur.  Veniens  fiquidem  Romanorum  legacus  Galandus, 
Lundcnfi  clcro  Roskildiam  evocaco  ,  prarientem  Abfalonem  non  fo- 
lura  licerarum  recicacione,  quse  eum  eledtioni  parere  jubebant,  fed  e- 
tiam  anachemaris  comminacione,  quo  fe  adverfum  eum  (fi  repugna- 
SOrc  perfcverafler)  ufurum  diccbac,  electoribas  afienciri,  fidemq';  obe» 
dicionis  iblennicer  ab  ljsdem  recipere  coegic  Quem  poftmodum  Lun- 
denfi  in  templo ,  pallio,  quod  acculerac,  muneracus ,  die  poftero  Ri- 
penfium  electum  Homerum  religiofo  ejus  minifterio  pontificem  cor*- 
,iecrari  confpexic.  Ita  legatione  fyncenflime  acq;  incegerrime  gefta,  hy- 
bernis  exaitis,  Romam  rcverie. 


HlSTORIiE    DANICE  LlBRI  DEClHIQvARTI   FlNIS, 


SAXCNIS   GRAMMATICI 

HISTORIiE  DANICiE 

LIBER  DECIMUSQVINTUS 


^OsTtec'Rex  rlohdum  ulcionis  in  refum  fuarum  rapto= 
vres  facietacem  adeptus,  expeditione  Sclaviam  petere  fta- 
cuit.     <Jtiam  dum,  SepcencriOnalibus  Jucis  fuperfedere 
juffis,  auilrales  irnmenfo  vencdrum  flacu  pecerent,  Sles- 
r  vicenfium  Antiftes  Fredericus ,    perfe&ifsimum  hone- 
$Ml%  ftatis  fpecirnen  j  dum  veli  magnicudine  eximiam  aura- 
j^E^^V^  rum  molem  ,    imolerabiksq';  navigacioni  Nocos  com- 
,     defecla  giibernaculo  pnppc  cum  omnibus  pene  focijs  peri- 
cliucus ,     contra&a?  claffis  animos  ingenti  lu&us  acerbiracc  confecir_#. 
Cuius  fato  minus  rxifte  non  fuiE ,     quod  fociorum  cadaveribus  ulcro 
repcrcisvfoIum  ejus  corpus  impenfius,perquificum,  anceSpiricus  Sandtifo- 
lenrse  deprehendi  non  pocuic.  Cujus  ceropore  Sialandico  liccori  appulfurfi 
non   odore  trifte  ,    «ec   afpe&u   deforme   compertum  eft  ,     prorfus 
uc  corrupcela  vacuum  exiftjmares.      Quo  integricacis   habirti  ,     fan&i- 
tacem    viri  divinitus    declararam    crediderim.       Nec   minus    veneratu 
ds^num  ,     quod  idem  fruftra  ab  amicis  quzefitus  ,     ejus  poriffimunt 
feftum  corooris  fui  repercione  clarefcere  voluic ,     cui  pecuharis  cultus 
©fficio  honorem  habere  confveverac.      Tum   vero  infignis   Abfalonis 
gemicus  erat  ,     praecs  rdialis  amici  cafam  lugencis.      Rex   copijs  apud 
^Falftriam  obvius ,    vocata  majorura  concione  ,     provifum  fibi,inquic, 
parvula  manu  magnas  hoftium  copias  non  laceflere  ,  eam  milicia?  con= 
ditionem  habenti ,  cui  plurimum  gloria;  vel  opprobrij  debeatur.  Quam 
ob  remfeporius  AbfalonijCanutoqjfiho  expeditionisfummamcomrnitce- 

res 


\  i 


362  SAXONIS    GR.AMMATICI  „ 

rrJLDB-te:  Ci  bene  rem  gererenc,  aliquantulum  laudis,  fi  male  ,  parum  vl« 
H4RUS  /.  tuperij  relacuris.      Illi  juflls   celericer  obfeqvuci,    Rugianorum  eciarru 
clafle,  quarica  fubico  concrahi  poterat ,  adjuci  ,  inceflata  navigationC 
Oftroznam   acceduntr,    in   occupando    hofte  non  minus  celeritacc.  > 
quam  audacia  ufuri.      Quorum  tam  latens  improvifaq';  irruptio   exti- 
tit ,  uc   plerosque  Sclavorum  domi  inopinatos  opprimerenc,  provin- 
ciamq;  penicus  incautam  vaftaffenc,  nt  ineendib    demum   ab  inerti- 
oribus  edito  proderentur.       Illic  binis  forte  Sclavis  navigio   fugarrL» 
quaerencibus  ,      cum     alcerum    a    Gerimaro    teli   jadtu  proftraturrv 
rcliqvis     ulcifci  cuperet ,  cognito  quod  Rugianorum  ducem  appete- 10 
rec,  telo  verecundius  abjedto  dilabitur.     Tanta  apud  hanc  gencemj 
viris  in  faftigio  pofitis    veneratio  penditur.       Interea  claflis  per  Pe- 
num  amnem  allapfa,  equis,  quos  inter  pafcua  reperit,  captis  Wa- 
logaflum  progreditur.Cu  jus  ponte  difie£to>cranficuq;  obftaculis  vacuefadto, 
propcer  mcenia  anchoras  jacit  ,     oppidanis  imparata   adhuc  tormcn- 
ta  cradtancibus.       Eadem    obfidionis  faftidijs  navigationis  difpendia_» 
anteponens ,    tam  vagum  fparfumq;  militia;  genus  fecuca  eft ,     uLj 
hoftibus  errore  ludificatis ,  ubinam  maxime  fua  tueri  deberent »  in- 
certum    relinquerent.      Siquidem   evitatis  locis ,    in  quibus  eos  obvi- 
os  habebac ,    defenforibus  vacua  petebat  ,   quibus    eadem    acceden-id 
cibus  ex  confulto  cedcbac ,  &  ad  parces  pra?iidio  carentes  militiam 
'  transferebat.     Et   ne  ulla  negotiorum  intermifsio  foret,  peditibus  re- 
migio  nodfes ,    fomno  dies  exigere:    equitibus  vero  -nodturnam  re- 
quiem  diumis  militia;  laboribus  rependere  ,    confticutum.      Adver- 
fum  quem  excurfationis  modum  Bogifzlavus  &  Kazimarus  nihil .  in 
armis  remedij    ducentes,  animadverfb  patrix  vaftitatem,  noftrorum 
/      non  minus  agilitace  quam  viribus  inchoatam ,   fuo  du&u  propulfa- 
re  non  pofle,  emenda;  pacis  confllium  capiunc,   quorum  arma  fer- 
re  non  poflenc,    amiciciam  mercaturi.     -Quibus  acceflis ,  eorum  fe_» 
viribus   impar.es  confefli ,  pra:fentium  finium  jacluram  inter  damna^'^ 
non  ducere  fimulant ,    ampliflima  Pomeranix  deferta  novis  fedtbus 
complexuri.      Ad  hsec  Nicolaus  Falftricus  in  rifum  folutus  ,    ftniftre 
eos  .pacriae  confulerc  dixic,    cujus  inferiora  Daiiis  ,    fuperiora  Polo- 
nis  ,  finicimorum  manu  huc  atque  illuc  jaclaci,    cedere  cogerentur. 
Qup  didto  patria;  falUcem   circumfpicere  monici,  cencurn  libris  num- 
mum  Abfaloni,    quod  penes  eum  expeditionis  arbitrium   efiec,   to- 
tidemq;  Canuco  promiflis ,    legacorum  a  fe  captorum  dimifllonernj 
cum   duobus  millibus  calentum  ,  qua  fumma  rapinam  Regi  infhdtam 
rependere^nt ,  pollicencur,  Ad  h«c  Abfalon  refponfum  moracus»    fe- 
dudtis  majoribus  ,    ofFerri  conditiones  ab  hofte  dixic;    quarum  ufus-f® 
perniciofus  patriae  ,   fi  gratus;    contemptus  vero  commodior  quamj 
charior  eflet  futurus.      Siquidem   pecuniam  Regi  ,    pacem    civibus , 
captivis  miflionem  ,  padli  nomine  lucrari  favori   quam  utilitaci  pro- 
pius  emolumencura  efle.     Ijsdem  vero  pro  nihilo  dud"hs,a  bello  non 
recedere  faluberrimum.     Jam  enim .  Sclavorum  vires  eo  cenuicacis  e£ 
fe  redadtas ,  uc  fi  pax  defic  ,  deditionem  fequi  necefle  habeanc.     Ica 
fe  fuis  bellum  an  pacem  probenc,  deligendum  relinquere ,  ne  alieno 
confilio  prarterito ,   proprium  audadter  fecutus  videatur.      Refponde- 
tur,  ei  potiflimum  parti  ftudendum,  qua  publicusfavor  poffit  acquiri. 
Hac  fociorum  fententia  Abfalon  vti  compulfus,ne  anxiam  Regis  exfpeda-  ^* 
tionem  inopinata  reditusfuiceleritate  concuceret,ab  Esberno  feprzecurri  ju- 
bet,  fpeciofumgeftorumnuncium  perlaturo.  Quipropter  Hythim  infulam 
Mmpeftacum  adverficate  coercitus»  non  ante  cempeftivum  profeclioni 

coslum 


HISTORI^  DANIC&  LIB.  XV.  m 

©cetum forticus  eft,  quam  Abfalon  receptis  obfidibus ,  ejusdem.  venci  bene-  rrAW  sa 
ficio  allaberecur.     Cujus  praecedendi  gratia  navigationem  impenfius  con-  MJ&US  L 
ficiebac.     Qua  force Rex  incer  venandum  confpe&a,  praeproperum  po:,<> 
rae  claflis  reditum  admiracus,  fugam  fuis  injectam  credebac.     Quam  foili* 
eicudxnem  falfo  concracTam,  cogaitis  ex  Esberno  rebus,  eftufiore  gaudio 
permucavit,  ucilius  pace  bellura  confeflus.     Quem  euam  hofpino  beni- 
gniflime  exceptum  plenis  hikricatis  ofncijs  profecucus  eft     Die  poftero 
claflem  non  folum  impenfioribus  verbis  laudatam,  veruraetiam  ofcuiis 
honoracam  dimittic. 
j0  Quo  poftmodum  apud  Jutiam  <Uverfante,  Canutus  &  Caxolus  petu* 

lantiore  manu  quam  validiore  delecta,  Hallandiam  adorci,  exilij  proprio 
fcelere  concracli  fupplicium  a  pacria  fumere  conabancur.     Qui  dum  Hal- 
landenfium  mukitudine,  quam  fibi  faucuram  fperaveranc,  repellerentur, 
fatum  fugae  anreponences ,  propcer  nemus,  quod  Hallandiam  a  Gothia  ie- 
;   cernit,  aciem  ordmant.     Ubi  infelicibus  aufpicijs  prahaci,  graves  tencacae 
jpacciis  pcenas  dedere,     Nam  Canucus  crebris  vuluenhus  excepcus ,  ab  sgre- 
jftibus  caprus,  eundem  quem  Magnus  carcerem  expercus  eft>fupplici.j  toci- 
um  forcitus,quemfacinorisconfbrtemhabuerat.      Carolus  morcifico  vul- 
nere  obrucus,  parvulo  vix  exceflu  petico ,  forcem  fpiricum  incer  molles  ar- 
20borum  frondes  depofuic,  felicior  obicu  quatn  frater  vua.    Quorum  pacri-  - 
monium  Waldemarus ,  lege  quae  pacriae  reos  omnibus  bonis  damnat,  ade- 
ptus,infperata  opum  incremenca  concraxic.     Igitur  Caroli  corpus  putre_» 
poftmodum  ab  indigenis  repertum  documencc  fore  pocuic,  aliena  faftigia      , 
cum  propriaeconcempcu  fortunae  concupifccnda  non  efle. . 

Poit  hjecHenricus  ob  exercitum  Caefari  adverfura  Itaios  negatunt  , 
«ravem  bello  ofFenfam  expertus,  cum  tanrae  rei  moiem  vinbus  fuis  n.ajo- 
remcerneret,  Wa'demarum  fibi  obvium  crebris  nuncijs  evocaturo,  per- 
^  -  tranfitoponte,  cujus  nunquam  antea  dimidiumexcedereconfveveiacpeif 
finnmam  rnucuae  fidei  exhorrationem  obnixa  auxiiij  petitione  folhacat_* 
30 Ade6  fuperbiae  ueceflkas  imperac,  faftusq';  inforcuniodomatur.     Adquod 
-  Rexfe^nuilofldei  debitocompelli  prarfacus,  amiciciaecamenquamolimcum 
eojunxeriCi  fl  monitfs  fuis  obcemperacum  foret,afFucururnpromiccic.   Jgi- 
cur  Henrico»  quaenam  haec  eftenc,  cognofcere  cupience:  cum  cerrenum, tn- 
quitjmperacorem  atcencare  incer  ardua  ducatur,  mulco  coelePtem  laceflere 
periculofiusjqutproptio  nutu,praecer  humanum  adminiculum,profpera  vel ' 
adveria  afTerre  morcalibus  poflic.     Quem  fi  Henricus  jampridem  a  fe  pon- 
tificalium  bonorum  rapinis  offenfum,  congruis  reftauracionis  ofncijscom,- 
placaffec,  vidoriam  mence  prsfumere  poflec,  alioqui  bellum  cemeFe  cona- 
turus.     Quod  fi  infefto  Deo  communicer  ab  ipfis  commiccerecur,  ambos 
^.ohofti  victoriam  cefiuros.     Neq-,enimdubiumfore,  quin  caduca  ac  fragilf, 
pocentia  ufurus  fit,  quisquis  divina?  percinacicer  obviare  pra;fumpferic.  Igrji* 
curfenonnifl  expiaro  periculo  commilitium  praebere  aufurum  ,  pubbcag 
religioni  qxiam  privacx  amiciciae  propiorem.     Tum  Henricus  mulcaftfo 
pontificum  bonisbeneficij  nomine  extorCa  confefliis ,  quibusfi  fpontecede- 
ret,  ulcimas  paupercaci  fubijcerecur:  corrafae  atconfscji  cervicis  homines 
tanti  a  fe  aeftimari  negabac,  uc  ulcro  opibus  carere,  plusq';  eortim  irae 
quam  gloriae  fuae  cribuere  velic.     Repulfe  camen  fuae  filenciuro  ab  ipfb 
•  geri  precactir,  ne  in  vuigus  negacse  opis  fama  difTererecur.     Sic  Rego 
dimiflb,  promifli  ab  eo  pfaefidij  fimulacionem  apud  milices,  neadCa;fa- 
yorem  deficerenc,  exhibcbat;  hac  fpe  eorum  animos  firmare  cupiens.     Re* 
greffisinde  Danis,  mirum  diclu  &  novicace  prodigium  incidic  SiquidemU- 
nanoctiuminfinicusmuriumgrexelonginquorureconcurrens,  tnftioccen« 
tuedicOaicleenflb?aquigfuafboajefubrjQerfusincerijc:quorum  cadaveribus 

HU  a  Venco 


3S4  SAXONIS    GRAMMATIGI 

ptaid%>  vento  jacTaris  Iktus  mane  conftracum  apparuic.     Quae  res  tlcilioT  ineotfs 
MdRUS  i  an  mirabilior  fueric ,  incertum  eft.     Eadern  qttoq;  nocte  Abfalonis  qui©* 
cem  capiencis  exuviae  a  foricibus  corrofe,  cerciflimum  fucurae  vexacionis 
ejus  omen  dedere, 

Cui  Sialatidiam  regreffo  nunciatuf,  turbatis  Scaniae  rebus ,  plebem  I 
prtmoribus  diftldencem,  adverfum  regios  quaeftores  publicae  confternacio- 
nis  impecum  diftrinxifle.     E  quibus  Agonem,  fplendidae  praefeclurae  vi- 
rum,  in  concioneLudenfi,  plena  temeritatis  violencia,  probrofius  contre- 
€tacum„  acpropevulgimanibus  difcerpcum»  niin  aedem  divi  eonfugiflet_» 
Laurencij.       Quam    facem     curbulenciffimo    mulcitudinis  furore   ac- 1& 
cenfam,    non  nifi  per  Abfolonem  extingvi  pofle,  cui  facilius  fit  Orientis 
«juam  adulti  tumukus  arma  comprimere.     Quam  Ob  rem  oportere  euriu 
citaco  Scaniam  petere,  fi  rebus  Regis  laborantibus  digne  conlukum  cupiat» 
Quadere  Suno  ScEsbernus  confuki,  quam  poterantdifluaforijsverbispro- 
fetfronem  damnabanc,dicendo,  compertum  fibi  tacita  principum  conipi- 
racione  plebem  inffcin&am,  nonaliud  hoc  mocu  quam  Abfalonipericulum 
pecere.     Scd  Scanienfium  legacis  rem  fine  eo   fedandam  negancibus,icii- 
rum  fe,  uccunq;  fors  culiflec,  refpondk,  etiam  falutem  fuam,  fi  ica  res  po- 
iceret,  cot  egregijs  Regis  meritis  impenfurum.     Igicur  praemiflis,  qui  Sca- 
niae  primores,  habendae  concioniscaufa,  adurbem  Lundiamcontraherent,  2$ 
extemplo  fe  vencurum  promktk.    Nec  Scaniam  petere  eun&atus,  patri- 
tio  fpiritu publico  furori  conftantiam  fuam  obijcere  properavic.     Plebs  fi- 
auidem  acerrimis  confternationis  fiuctibus  concicaca,  civilisinjurias  quere- 
ks  fedkiofo  accufacionis  genere  profequebacur.     Sed  &  Thordonem  con-- 
cionari  exorfum ,  crebris  fibilis  infeftoq;  clamoro  vexacum  ccepco  defiftere 
coegic,     Caiceris  quoq;  regiarum  partium  aflenforibus  dicendi  poteftaro 
negaca»folam  Abialonis  vocem  cranquillisaufculcacionismodis  axaudiro 
fuftinuic.      Qui  cum  mukicudinem  lmpericis  ciamoris  jurgijs  obftrepen- 
tem ,  falubriumq';  monitorum  impanencem  advercerec,  dividendam  ratus» 
pruvinciarum  concilijs  crifariam  diftribui  juflis,  cun&as  fe  principum  cul.|:> 
pas  emendacurum  edixic.     A  quo  Thordo,  quod  eum  ad  cumukus  vix  fe» 
dabiles  parum  ^eracibus  mandacis  evocaflec,  increpicus,  conckacaeplebis 
dementiam  a  ccmulentia  coortam  affirmat,  ejusq;  rei  quosdam  in  concio- 
neftertencesfidemferifle.     Quam  obremnoninurbe,  fedcampo  eoncio- 
nandum  fore,ne  hominibusporionisavidis,violanda:  fbbriecacis  acceflus 
luppeteret.     PrcximaAbfalonicumauftralibus  concioftik.     IllicRe^ium 
Sacrapam  Petrum,(Evari  hic  filius  erat)  profedis  ab  invidia  accufationibus» 
alperius  quam  verius  laceratum,quo  tutiorem  ab  hoc  calumniae  genertj> 
prajftaret,  proximo  fibi  fedendi  loco  recipi  juflic,  yenerabiliq';  vicinkatis 
ftiae  prjcfidio,  ne  quid  in  amicum  acrocius  confuleretur,  providic.     Pofte  4<S 
ra  luce  per  fummam  litium  cognicionem  exacla ,  pleno  arqukatis  judicio 
cuwclas  quefelarum  partesabfolvk,  caufisq';  legicima  definkione  explici- 
tis,  dele&aram  beneficio  plebem  ad  graces  fibi  rependendas  adduxic.     In* 
deprogreflus,  indigenaemilitis  indicio  cognofcit,  feditiofo  edicli  genero, 
Concicatum  populum,  apud  Album  fontem  concioni  quatriduo  vacatu- 
rum.     Igitur  tametfi  Scanorum  potiffimis  ftiparetur,  ad  fupplendum  ta- 
men  arbkrorum  numerum  eciam  Thordonem  nuncio  vocacum,  quid  fibi 
fuper  popularium  mocu  recens  fama  prodideric,  edoceC.     Ille  verbisfu* 
fpicionem  dementibus  rumoris  fidem  leVare,  nihilq;  calc  mecuendum_> 
aftruere,  caeteris  adverfum  vim  publicamfescauciusgerendas  monencibuss?r 
Ita  fententia  variante  rerumdubijs,  indubicaco  Sigoftham  infulam  explo* 
randi  gratia  adire  collibuic.     Illic  Abfalon  ance  accepca  cerciore  expercus 
nuncio  confternatam  amertria  plebcm»  quod  ei  fe  tuto  obje^lufus  noiu 

yide* 


HISTORLE  DANIC&  LIB.  XV.  3©*e 

Viderttur,  proeuratis,  qui  concionem  accederenc,  perfumrnarnaequicacis  rrALtim 
promiffionem  delinire  confticuic.  Qui  cum  omnia  atrociffimo  multicu- MAAU^  *< 
dinis  furore  mifceri,  ipfamq;  aufii  petulanciore  inftin&am,  efFufa  verbo- 
rum  licencia  nobilkaci  infukarecognofcerenc,adomandacorum  filentio » 
maximum  feditioni  inckamencumdedere,  plus  aliena?  demenciss  quarru 
propriaclegacionisofficiocribuentes.  ,  Qupd  perfidia  an  mecu  egerincdu- 
bium  reliquere.  E  quibns  PetrusLongusj  infignis  ftacurae,  ssgrc  dicendipo* 
ceftacemadeptus,  affirmare,  fetamecfimilesAbfaloniseflec,  refpe&umejus 
eivkjmcukuinon  anceferre,  populimajeftacemPoncificis  parcibus  priorem 
*cd  icere,  plnspublicss  charicaci  quam  privacaj  debere.  Carceram  ad  omnes 
vulgi  a&us  imkandos  propenfiore  animo  fore,  liberratem  e,jus  jam  quafi 
naufragam  ac  pcriclkancem,  ne  armis  quidem  protegere  dubiracurum.  Re~ 
fponfum  a  concione  eft,  ludificari  plebem,  quam  Abfalon  magnatesq';  ra- 
pinis  vulgus  affligere  folki ,  de  induftria  pecere  fuperfediflenc.  Quam  vo- 
eem  univerfis  acerrimo  clamorecomprobancibus ,  mulckudomaximofra- 
gore  dtffiliens, ■ 'armata  paffim  equos  involac,  Abfalonis  penates  hoftilkee 
peckura.  Neque  enimedproperancifuccurmillosafclarcsiacurfari,quos 
cociesfibimunificosexpercafuerat.  Cujusnunciandigracia,  legacorum  Ju- 
niorescelis,.quibusundiquepecebantur,ca!lidius  evicacis,  citato  Sigoftlianr 
fcopervenere.  Eareconcutfimilkes  Abfalonis,diverfoconfilio  defenfionis 
auxilia  circumfpiciebanc.  Alij  pracis  fpaciances  equos  colligere ,  pars  va» 
dum  praeccncum  infuke,  quod  poftmoduin  Abfalon Iacericio  opere  vallan- 
dum  curavic,  concra&is,  quas  fors  obculerac,  quadrigis  occludere,  pars  fa- 
xajactilialefticare.     Tum  Abfaloa,horcancefeniorum  curba,aucob(idio-  j 

su  animum  praeparare,  aut  primis  lncurfantium,  ance  niaiium  &  incolera- 
bilem  mulckudinisadvencum  oppreflisabfcedere,  neucramconfilij  psircem» 
probarefedixicquod  necopporcunosobftdioni  commeacus  haberec,  &  fes 
pacrempocius  quam  praedonem  exifterc  meminiflet.     Sed  neq;  fe  pacis  ftu- 
dium,  cujus  condendaj  caufa  advenerit,  humano  fangvine  pollucurum_i» 
Soaut  piaspaftorispartes  cruculenro  percuflbris  officio  mutacurum.     Malle_, 
vero,  quiprimiirrumperent,  innocue&  fine  casde  decurbandos  curare,  fa- 
cilc  fugarn  daturos ,  quod  nullo  fulciancur  imperio.     Milkibus  deindo 
quempiam   plebeiorum  violaie    prohibicis  >    primorum    agmen   pro- 
pinqvum  collem  acie  occupancium ,  pradara  cruce  adorcus,  in  proxi- 
mum   nemus  refugcre  coegic:  compreheafo   fedicionis  aucore  ,  quera 
Miemoresjuflbrum  equices,  armisami&uq;  nudacum,pulfareduncaxat  con- 
tentifuerc.     E  quibus  unus  conferciffimis  hoftium  globis  lafcivioris  cqui 
petulantiaada&us,  loco  paluftri  ignorancibusfbcijs,concurfn  popularium 
intcrfickur.     Ica  Abfalonagreftiumimpetum  elufifle  contencus,  nullo  ho- 
4oftditcrimminence,liberumrepencendafurbisiterhabuit,eisdemavidiffima 
infuhedkepcione,  irarum  fuarum  procurfum  expkncibus,     Igicur  pacrici| 
fpiritus  Poncifex,  uc  tranquillum  ica  falutare  confihum  fecutus,  piecacemj 
faevkiaepreferendo,  dum  gregi  parcendo  confulit,  plus  glorise  <k  vircutis  iri 
innocentia,  ac  moderacione,  quamlaefionum  fuarum  ukione  conftituic. 
Quo  enim  fe  longius  a  ferri  licencia  retraxic ,  hoc  religionis  laudi  propius 
admovit.Superveniencibus  deinde,quos  ad  deliniendam  concionem  dire- 
xeraceorum  vocatione  quericur  fimplicicacem  fuam  huc  difcnminis  ef- 
fe  perduttam:  perconcacus,  cur  improvidum  fe  &  imparacum  ,  adres 
tanca  difflculcace  implicicas  ,    fe  cura  mandatorum  fpecie  pertrahero 
y©voluiflenc.       Quibus  fe  nihil   tale  fuftVcatos  dicehtibus  9    culpamq» 
negligcntias  confeffione  exeufantibus  ,  xftimare  eos  ,  quid  nunc  cxpe» 
4iaE  j    iubec ,    ptasceritum  errorem   praefenti    coafiiip   cosrecliuros. 

Hhs  R§; 


'#4    \  SAXONIS    ©RAMMATICI 

%££^%efp6hd&Zb  hecVaimis  fe,  necauxiiijsinftru£tos,contrahendi  Utriiisqjeow», 
jnodi  cauia  domum  digredi  necefle  habere ,  paraciores  poftridie  everfuroi* 
Ipfdm  interim  exquifico  lacebrae  geriere  uci  debere;  probro  cariturum  $  qul 
temporieonfulaE.  Qupducrummalignicateingenij,aninopiaconfilij  pro- 
tulerinC,  aeftimenc,  quibusfequenciaeorum  atta  cognofle  faftidio  non  fu©« 
*ic.  Referc  Abfalon  honeftiorem  fibi  caftelli,  quod  in  Sialandia  habereL^ 
flditum  fore,  parumlatebrasexquirere  folito*  Quarumdeformitatempef- 
ofus,  Thordone  navigiumpraebentedifcedic.  Neq;enimclaricacemfuam« 
obfcuriorelococoarctandam  pucabat,  cujus  fulgorempercotcerrarum  Ipat- 
cia  confpicuis  viscutis  operibus  diffufum  non  lgnorabac  i$ 

SiaiandiamingreffuSj»  Waldemarum,  apu*d  mfulam  Samfam ,  veriandi 
ftudioinftrviencemireceptaabipfoepiftola,  pecere  jubecur,  neceflarijs  pa- 
jrixufibusvacaturus,     UbicumSutioneEsbernoqjpropoficas  negotiorumt 
ctiras  debita  agicacione  complexus,  poftremo  apud  Regias  aures  Scanici  cu- 
v  mulcusfamamedidiCs  primusq;ipfe  percurbacionum  fuarum  nuncium  age- 
re  rion  exhorruit     yftftuantem  animo  Regem,  fediciofisq;  fupplicia  mini- 
tancem,  confilij  fui  delinimenfo  a  propofico  recraxic,  exigendaeqV  ulcionis 
affeclum,  primorum  Scaniae  virorum  benevolavocacibne  differre  docuit_>» 
qUoseciamillumapudFioniampecicuros,  plenis  humanicacis  officijs  profe- 
Quinon  fuperfedic.     A quibuseundem  precarirogacus,  ne  Saxonem, Acho. 2<J> 
nem,  Sunonem,  &EsbernumhominesexcraSeaniamorcos,ejusrebusprar- 
cffepacerecur,affirmantibusfinemfedicionifore,  quaeob  folam  eorum  pe- 
tulanciam  cceperit,  fi  procuracioriem  exceris  atcribucam  ad  indigenas  erafts- 
ferrfcuraffec     InvidereeosRegispocenciserefpondic,  cujus  indandis  berie- 
ficijs  arbitrium  abrogarenitantun     Sevulgi  faeviciam  experiri$  quam  regia- 
rumrerum  dominium  cot  faxulofumufurpacionefirmacum*infiaio{a  pre» 
cefubruersnialld.  Ttimillromnerriconfternacionis  rabiem  in  ejus  caputj 
efrurideridafti  minaci  5  fuperbius  squo  f efponfum  dedere*     Ijsdem  a  Rego 
quidnam  micigandisScania?  rebus  efficaciflimum  eflec  incerrogacis ,  folanu 
efUs  Kpiftolam,quaeblartda  afperis  cercae  moderationis  cemperamerico  mi-  3© 
fcerec,  huic  cumulcuifedarido  fuffeduram  dicebant,    Quorum  inftindlu 
Rexplebeni  Scanicam  plenis  minarUm  literis  aggreflus,  non  parilm  riutri- 
menci  publici  furoris  incendio  addidic.     Siquidem  indignatus  popuIris,eum 
adverfurafe  concitatioribus  notis  ufum,  adverfum  hunc  fcribendi  aufunu 
iram  fuam  feverius  diftririgendo,omnia  vecligalium  jura  fblenniter  abfo- 
gatltta  cUraVit.     Pontificales  qtioq;  decimasexecracus,  facerdotibus  conju- 
gia  decernebat.     Quorum  etiam  facra  fibi,  eXplofo Pontificis  minifterio* 
fufficereprjedicabac,     Igicurin  divina  paricer  humanaq';  graflatus,  majefta- 
tlscontemptum  religionisinjuriae  fbciabat,     Rex  fruftra  minis  inftitifle  fo 
videnss  armis  agere  conftituit,  exacloq;  meffis  tempore,  in  craijcienda  mi-^o 
lice  magriishavigiorumcopijsfuccinclus,  Helfingum  oppidumpecit,  Ab- 
falone  incerpoftremosappellerejuffo.     Piurimum  illic Vulgus  pifcandf  op. 
porCunicacecoricra6tum,  crebris  habicaculis  oecupaveratlittus.  Quod  Ab- 
ialone  vifo  s  odium  ejus  alimentorum  fuorum  ftudio  antcporiens,  liccora* 
les,  &  quos  Cafus  obtuleraC,lapilIos  adventanti  ipfius  n^vigio  obijciebat--» 
parum recolendo illwn  a  fe  Scariiae flnibus pelli $  qui  cuncl:is  Daniae  locis  ta» 
cum  habitationis  ufum  praeftiterac     ParsRegeiriconcionereliSo,perfum- 
mum  niajeftatis  contempcum  ad  mare  decurfens,  Antiftitis  adventum  pari 
injuriacxcipiebac.     O  ingrataScanienfiumgens,  quaepleno  temeritacis  fu- 
rore,  toc  commodorumcuofrimaucoriinjuriamprogratiarependere  rubo-j-^ 
r j  ndn  ducis.    Paftoris  par encisq';  cui  navigium  improbiffimiseveclta  furijs, 
finibus  cuis  prohibere  coriaris,  cujus  beneficio  cibi  piracicam  tocies  fasvici- 
amexpertae,  tua  latenavigadopatct.     Illi  praefentem  littoris  aditum  negas9 
«ujus  bellica  vircus,  n&  cu  quidem  hac  liccoris  fedepeUer?rc,  perfecit*  De- 


HISTORI^  DAmCM  LIB,  XV.     _  tf7 

Hrte  ergo  opcimisampliffimiintegerrimiq';  viri  meritis  quafi  graVifllmis  in~  rrAivte 
fijltare  delictis,  erroremq;  iniquo  animorum  judicioeontra&um,  velociMjWtf's  *' 
j)6enitentiaeftudioredime.  NecpacienterRextamcontumeliofameorurrLi 
audaciarnferre  potuic.  iEftuancemeum,  equosq';&armapofcentem,Aru- 
liorum  Pontifex  SAenomedium  complexus,  ne  quid  duri  in  plebem  com- 
tiiitteFet,  obfecrabat.  Pietas  illi  an  metus  hunc  aufum  prsftiterir,  incer-* 
tumeft.  Sed  apudRegisanimumcontinua  AbfalOnis  charitate  flagrare  fo- 
litum,  venientis  amici  pericula,  comple&entis  precibus  praponderabant. 
Quo  defcendente,  qui  navigium  infeftaverant,  fumma  cum  mnocentiae  fi- 

tOmulacione,  repetitis  rabernaculis,  Abfaloni  littus  ceflere,  in  quo  poftmo- 
dum  dividuumeiRegiq*;  cum  Scanico  milicecolloquium  fuit.  Scanienfes, 
apud  quos  Rex  fopiendae  fedicionis  confilium  agitabac,  Abfalonem  adve- 
riasq;  Scanice  potcioni  praepoficos,  remictendos  monebanc,  dicendo,  nihil 
adpublicam  demenciam  comprimendam  eorum  abfencia  efficacius  foro» 
',  «juaj  non  adverfum  Regem ,  fed  in illorum  plenos  malignicatis  a&usexarferic. 
Hujus  fentencjae  fufrragacores  Jutenfes  milites  fuere.  Creditum  eft  eos  par- 
Sim  decimarum  odio,  quarum  nuper  ScaniaeSialandiaeq;  folucio  inolevcraE, 
parcim  mecu  ex  forenfis  pugnae  recordacione  concra&o,  Abfalonis  aftedtafle; 
diiceflum.     Quamejusdero equices  honcftiore  animi  judicio  execrati,  tan- 

20  tum  fibi  necefllcudnium ,  cantum  generis  armorumq;  robur  efle  dicebantj, 
ucinVicisirifeftisq';popularibusherum  fuum  absq;  regiorum  milicum  admi- 
niculo,  per  cundas  Scaniae  partes  a  fe  tuto  libereq';  circumducendum  Iplra- 
reht.  Quprum  animofis  adhortacionibus  Rex ,  ob  pacem  plebi  poncilian- 
dam,  igriavos  Jucenfium  monicus  anteponcns,  vocaco  Abfalone  fecreco,  .  ,  ■ 
memorat  quancam  invicem  fencentiarum  concordiam  femper  geflerinc_». 
Nunquam  fibi  cam  diverfa  ac  rigida  animorura  judicia  fuifle,  quin  ad  po- 
ftremumalteralceriusarbitriofleclerecur.  OraFedeindeeum,progreflionis 
inScaniampropoficumdeferac,  Sialandiamq;  repereredeforme  non  ducat  4 
Ipeciofis  aliquando  confihjs  utilia  pradacurus.     Ad  heec  Abfalon  ne  tuns 

loquidem  fe  vecerem  obfequendi  morem  felic\urum  praefatus,  confilio  ufu. 
rum  affirmac,  quamvis  abfenciam  fuam  mulcis  &  gravibus  mendaciorunij 
notislacerandam  fciac.  Rexgracijscartcaemoderacioniimpenfiusaclisjeqiu- 
tesejusinaugmentum  comicatusdepofcit.  Illiinplenosfidei  charitacisq';  fle- 
tuseffufi,  huricfibifupremiperpetuiq';dedecorisdiemaffirmant,  hucigno*. 
roiniae  non  propria  fed  aiienorum  ignavia  procradtis,  ut  cui  farnulacus  offi- 
ciadebeanc,  defercionisprobraperfolvant.  ItaAbfaloncperfummamani- 
morum  riioeftkiam  relitlo ,  Regem  profequebancur.  Graves  illi  difficilesq; 
cum  plebe  conciones  fuere.  Vbiq;  enim  Caufas  armata  dicebat,  animurrL» 
habicuoftencatura.     Quocidie  Abfalonem  falfb  &  inaudito  obcredxationis  . 

^.QgenerelaCerabac.  Haec  audencem  Jutenfes  occultO  laudationis  ftudio  pro- 
ftquebancur,  blandicijs  foventes,  quod  armis  punire  debuefant.  Qua_j 
adulacionis  deforrnitate,  maximum  feditioni  irritamentum  dedere.  Rex 
finicis  commeatibus  Scaniam  reliclurusi  leftose  plebeviros  componendi 
Cum  Abfalone  gratia ,  ad  illud  Sialandiae  litcus,  quod  ab  Elfingo  oppido  vo- 
eabulumcenet,  traijcerejubet.  Vbi  demum  Abfalon  Regi  obvius  fadus, 
compluribusinnocentixteftimonijsobjeda  purgando,  cunclas  mendacio- 
rumparces,  quibusabfenS  notatus  fuerat,  ade6  validis  copiofisq';  racioni- 
busfubruebat,  yccriminatoresreatumconrltericoa£tos  adveniam  a  fe  flagi- 
tandamadduceret,  deq';accufatoribus  fui  vcneratores  efficerec.     Nec  parvi 

3'6apudomneseloquencia£ejusadmiracio  cxticit,  compluribus,  qui  aderant.»» 
divinoore  eum  egifle  dicencibus.  Sed  hasc  omnia  Scanienfium  legaci  ad  ci- 
Vium  arbicrium  relegances  difcedunt,  absque  pacriae  conferifu  nullum  fibi 
Compoiiendi  jus  efle  teftati.  Sed  neq;  eorum  fida  adhorcacione,  populus 
Scanieafis  addeponendam&oafternationisfua;  rabiem  adduci  potuic,  Nam 

H4  nec 


5<$8  SAXONIS    ©R.AMMATICI 

waide*  nec  decimas pentificalibus  ufibus  fblvi  caracum,  nec qmcqnam,  quoo*  a4 
marus  l  prxftanda  facrorum  juraatcinebac,  exhibitum.     Quorum  infandam  facri- 
legamq';  pertinaciam  Abfalon  proximo  facerdocali  concilio  per  epiftolartu 
vificaco,cun&aramScaniaeeeclefiarumobferacionepuniripr»cepic.  Cujus 
,  edi&i  prccmonica  plebs,  per  idem  tempus  ance  redem  Laurencij  in  concio- 

nem  armata  defcendic.     Ad  quam  facerdoces,  binis  ordinis  fui  viris,  qui  pon» 
cificalis  edi&i  rigorem  exponerenc,  miflis,  facrorum  ceflacionem,  diviniq; 
caciturnicacem  officij ,  fidecimarum  fblucionemabnuere  perfeveraflec,  mi- 
naci  func.     Delegancur  totidem  e  plebe  mutuas  facerdocio  minas  incenca- 
turi.     Ab  his  refponfum  eft,facerdocesalimencafua.plebi,  non  poncifici1® 
deberc,  quorum  munere  &  beneficio  neeeflarijs  virae  ufibus  inftruc~ti  no- 
fGancur.     Qyocircaauc  divinisinfervianc,  aucingraci  pacriacedant:  fi  neu- 
trurnegiffencnonfolum  honorumomniumpcenam,fedeciamfaevamem- 
fororum fupplicia  recepcuri.     Ad  haec  clerus  refponfb  conftanciflime  dato, 
feneq;morrismecu,  nequepaupercacisrefpe<Su,qu6minusAncifticisfuiim- 
penumperagerec,  ceffacurum  affirmac.     Tam  piacamq';  religiofaclericon- 
ftancia,  evicmmvulgus  precibusminas  mucando,  quoad  Abfalon  conveni- 
ri  poflet,  fentenciae  dilacionem  pofcebac.     Civile  fiquidem  bellum  fe  exci- 
tacurum  timebac,  fi  in  facerdotes  fibi  nobilitate  pares  animadvertere  ftu- 
duiffec,     Nam  cum  in  Scania  alienigenae  indigenis  permixci,  faeerdotia  ge-2a 
rerent,amplior  camen  digniorq';  domefticis  reverencia  praeftabatur.    Quo 
effi?£tum  eft,  uc  utriusq;  ordinis  confenfu  miccerencur,  qui  juftas  animad- 
verfionis  induciasflagitarenc.     Haudaegre  ab  Abfalone  obtentae  funt,  plus 
clementia?quam  feviricaci  indulgendum  pucance.     Mulcum  ab  eodem  gra- 
tiarum  facerdocalis  ccecus  conftanciae  perfolurum,     Nihilominus  popuius 
eum  concempcu  beneficij,  regiorum  poncificaliumq';  milicum  pewaces  pu- 
blicedinpereperfeveravic.     Appecencepublici  iejunij  cempore  Rex  Scani- 
am ,  cjus  Sialandiarq;  miluia  fuceindus ,  Helfingi  cranfiru  pecic ,  Fionienfium 
Jucorumq;  comicarum,  ob  prazbica  ab  eis  jamdudum  fedicioniirritamen- 
ta,  percadus.     Abfalon,  ob  chrifmaris  confe&ionem  poncificali  officio  ad-  j&; 
mmiirrandam ,  Lundiam  deproperac,  ubi  paucos  cum  Regediesfenacus, 
vicinorureleexcepic.     Hacfama  feptencrionalis  Scanijepopulus  cum  Hal- 
landenfihus  excicus,  moregentis,  miffoperomnesftipire ,  fub  fpccie  pecen- 
dae  libertatis,  belli  ticulum  fingic,  eoq';  edi&i  genere  exercicum  conftruit_v  • 
Quem  tanra  demencia  ceperac,  uc  manum  cum  Rege  confererc  properarec, 
fummiimperij  vireslaceilVrenulliusnegocij  exiftimando.     Quo  Rex  e  pla- 
gaauftrali  regreflus,  apud  Dyfiam  ponceni  excepco,  oranci  fe  Abfaloni,  fu- 
ftibusquamarrnisageremallec:   cumvirisfibi,noncanibus,confligendum 
refpondic.     Igicur  non  irae  auc  furoris  lmpulfu  concitatus,  fed  confpicua> 
animi  induftna  ad  corrigendam  civium  infolentiam,metumq';  confimilis^.© 
audacicecaeterisinijciendum,aliquidabinvififfimafibiferitatemutuandurnj 
ratus,  manfvetudinem  ingenij  fui,  depofitaad  tempus  elementia,  crudeli- 
tacisa&usimicari  coegic.     In  ponteresgcfta  eft,  utrisq;  cranficumancicipare 
ftudentibus.     Ancepsdiuprjeliumfuit:  infignis  illic  agreftium  pugna  exti- 
tic.     QuorumaciemAbfblonisequicesperignocivadicompendiumirrum* 
pentcs,  repencinam  vi&oriam  edidere.     Multi  illic  popularium  eaefi»  cona- 
pluribus  amnis  exitio  extitit.     Ferrum  vitantes,  aqua  periclitaci  fiinc,  reli- 
quiauuga  fervatx.     Ica  nefarius  ille  coecus  divino  judicio  profligacus,  facri- 
legi  furoris  pcenas  exolvic.     Rex  Lundiam  regfeflus ,  oriencalium  parcium 
armacam  plebemadventarecognofcit,  unius  jamexereicusviclor,  alterumjj'© 
excepturus,     Cujusgeneralem  convencum  pugnae  celericace  praecurrero 
monirus,aLundenfibus,  ftipendiorumloco vecligalium  laxacionem pofben- 
tibus,  aliquandiu rec«a»cnr?    Qmbu§ obteacisjin  pr©&im,unj  campum,- 


HISTOllMS  DANICJE  LIB.  XV.  &§ 

€&CsffiflecShtehci>longiuseumfub  excufacione  cuenda;  urbis  profequi  fu  ?ffit9l& 
fserfederunc.  IdiR.egitardiushoftesexcipiendieaiifampraebuicGecunga-m*'^^  ■* 
sppellancponcem,3pudquemarmacapopulariumcoronaeonfedit,  Gran- 
^lesilluclapidum acervos prohibendi pontisgratia  vecors  turba  congeflerat. 
Rexklio  amnem  vado  transgreffus,  ferro  decernere  ftatuit.  Sed  pleberrij 
iioncampnefenciaRegisarma,  quam  dirarecencis  fbciorum  cladis  exempla 
tcrrebant.  Miflisigicurquiponcero  a  Rege  repeti precarcntur,  ab  armis  ie 
«lifcefluram  promittk.  Praxipue  Regem,;Abfaionis,  nimiam  agrefiiurru 
ftragem  vitandam  dicentis,temperamenta  fle&ebanc.  Repetito  pontCj, 
j0fuppliccsa  feditionis  autoribus  adRegis  genua  manus  cendunrur ,  cun&aq; 
famulandi  officia  avidius  promiccuncur.  Cum  de  flde  ambigerecu  r,  jusj  u- 
landumpromiflionibus  additur.  Sic  vulgi  collegio  dimiflb ,  Lundiam  re- 
ditur.  Scaniae  deinde  gyro  pertranfito,  obfides  a  plebe  recipiuntur.  Axi 
Teliquafacilispopulus,  decimarumfolutionem  duncaxac  percinacrus  abnu- 
«bat.  NihilmagisRegiquamadearumremiflionem  Abfalonem  abducere  _' 
curacum  eft:  fummopcrecavendum  dicenci,  ne  fibi  force,  quod  olim  Ca- 
tiuco  Qchonienfi  decimaram  jura  propagarenicenci  acciderac,  eveniretj, 
-  AbfalonquicqUamexconfvecofacrorum  jnre  decetpere,  non  minus  mgio- 
tram  quamfacrilegumratus,<:onftancius  id  fe  fadturum  negabac,  dicendo, 
JJotametfiRexplebisfentenciamfavoreprofequerecur,  fibi  impedimento  nori 
fore,  quominusabeadecimarumdebicumexigereperfeverarec,  neminerrLj 
ad  participanda  fecum  pericula  provocatUrus.  Tutiffimum  igitur  Regi  fi- 
lentiumfore,  ne  ecclefiseopem ferendo,  populari  feiprum  odio  implicer_*.  - 
Tamjuftam^camqjfortemAbfalonisconflantiamRexanimoveneracuSjCum 
jremiflionem  admiccere  nolit,  exaclionemdifferrepoftulac,  confilio  poft- 
modumerHci  poffe,  quod armis nequeat.  ParuitprecanciAbfal  >n, prasfa- 
tusfedecimarumlocoprioribuspontificumcoiiditionibus  non  ufurum,  ne 
prorfus  earum  jura  n-egligere  videreftir.  Tam  modefta  Abfalonis  promifl 
fio  confternationi  remedio  fuit. 
;§o  Summa  poflmodum  Caefaris  m  atcencando  Saxonix  principe  callidi* 

tas  patuit.    Nonenimminoremexpugnandi  ejus  fpem  m  acumine,  quamv 
viribus,  reponebat.     Inprimis  Waldemarum ,  quem  eiciem  cercius  affucu- 
rumcredebat,  aftutiatentat.     Siquidem  binas  ejjus  filias,  coridem  fili.s  fuis, 
quorum  alterum  fucceflloni  imperij  deftinarat,  alcerum  Svevia*  fatraparnj 
confticuerat,perlegatosinmatrimonium  poftulaban  non  quod  fanguini 
fuo  bonasfidei  ntrptias  qusereret, fed  uthoftem amicis  abundantem  auxili-js 
Ipoliaret.     Quodcailidiusanimpudentiusegerit,  ignoraverim.   Ad  lllum 
enimfallasiungendasafHnitatisprecesdirigerenonerubuit,  quemolimpeiS 
fidiaj  laquers  complicacum  ad  obfequia  fibi  pacifcenda  pertraxit     Amici 
^oRegis,  intellectafraude,  haec  non  matrimonijvoto,  fed  Henrici  odio  flagi- 
cari  dicebant.     Tam  veros  Ca?farianje  callidicatis  interpretes ,  fola  Reginae 
ifententiafuperavit,  fangvinisfuiconnubijsafrinitatem  cum  Qeiare  jungere 
glonofum  ducefltis.     QuaerenteRege,  quantum  ab  eo  dotis  nomine  exrge, 
ffecur,  legatifeignoraredixerejremcf;adCaefarisarbitrium  retulerc.  A  quo-. 
refcriptum  eft,curandum  Regi  Lubecam  petere,  cunda  fecum  illic  com- 
modiusdefinituro.      Obtemperatumrogatuieft.     IntereaCa;faromnibus 
imperij nervis ad  obruendasHenrici partes connifus,  urbes ejus  paflim ad fe 
deficientes  in  dedicionem  recepic.     Defedlionii  caufa  non  tam  Cjefaris  amor 
.  quamHenrici  odiumextitic.     Isfiquidemnimijs  ac  diuturnis  felicitatis  fuc* 
Joceffibu3elatus,inq;fummofortuna;faftigio  nullum  ruinae  incommodum 
fufpicatus,  fubjecfas  tyrannidi  fuas  cerVices  inuficata  dominationis  facvitiaj 
atq;  intolerabili  morum  acerbitate  Vexabat,  nec  hofti  quam  civi  importu- 
nior  exiftereconfveverac.     Igicur  non  bello  auc  clade ,  fed  fraude  militum  & 
defcrciQiae  viribus  amiflig,  cum  folas  fpei  reliquias  in  Tranfalbianorum  au- 

xilijs 


370  .    SAXONIS    GRAMMATICI 

rvALD*.  xilijfshaberet,Lubecooppidorelifto,qu6dfeejus  mcenibmparumraturil 
makus  i  arbitrarecur,  fummacumfeirinacione  correpcisnavibus,inStormariamirt- 
timumfugar  Cvx  recepcaculum  penecrac.     Hujus  provincia?  prales  Adoiius 
apudipfumprofufischaricacis  ofTrcijsapueroalicus,  fiictaq;  naCurar  pancer 
acforcuna?  incremenca  forcicus,  atq;  adordinem  milicarem  fummis  bentfi- 
cencixftudijs  provedtus,  camfcedameducanonisfuaj  mercedem  exolvic,  uc 
incer  omnesHenrieianae milicia?  comices,  primus fe  defectons  nomine  ma- 
cularet.     PofthaxaCjefarenavigia,  quibus  Albiam  fuperarec,  fagiccanjs  & 
iundjcoribuscompleca.per  pronumamnis  alveumimmiccuntur.     Pari  itu- 
dio  olaflis  exquifito  bellacorum  agmine  referca,  ad  impediendum  CaefarislO 
crajectumab  Henrico conrraCla,     Qua?  poftquam hoflilium navium mulci- 
tudinerninconfpectu  habuit,  earundem  numero  percerrefecta,  propofico 
per  fugam  deferro ,  Ca*fari  tranficum  Ceillc.      Qui  dura  oppidum  Lu  L  ecum 
ebfiderecoepifler,  Bogiizlaviq';  &Kazymari  fracrum  vires  admodum  fufpe- 
clashaberec,  ucnq;iepocenci«  &  clancatis  incremencadacurum,fubornaca 
legatione  promicuc,  provincas,  quashadenus obfcureckfinehonorum  in- 
fignibusgelTeriiiCjSacraparumnominerecepcuris.     Jucunda  Csdaris  cocies 
abHenneolajfispromiifioexcicic,  nonincelligentibus,  fii  i  fub  fpecie  bene- 
,     ficijdeformeiervicutisjugumintendi.  InCereaWaldemarusclaileiuxuquam 
armis  ornaciorcLubecum  profedtus,  occurrencibusfibiGermanorum  equi  2  J 
tibus ,    exiiniasq';  ejus  advencui  graces  habencibus,  navigacionem  mcdio 
amne,  quoad  poffic,  proferre  depofcicur,  quo  brevius  inter  ipfum  ac  Ca;fa- 
rem  icerreftarec.     Quofaclo,  pofiero  die,  anCjefaremmedioicinereobvi- 
ura  affc&arec,  a  Jegatis  rogatus,  caftra  ejus  peterc  praroptavic,  Romani  Ini- 
perijrecforeminremodicafacigarefupervacuum  exiflimando.     Necminor 
Caeiatis  in  excipiendo  Waidemaro  caiiidicas,  quam  Waldemari  in  pecendo 
Czefaremcderacioexcicic.     Siquideminpnraiseumamplexuatq;oitulo  de- 
centsiiimeveneracus,  moxdexcrahonorabilircr  apprehenia,  depofuo  ami- 
culopermeoia  caftraperduxicpraxonis  more  cunttos  ei  via  cedere  juben- 
do.     Tentonurn  quoq;  nimio  muititudmis  confpiciendi  Regis  avidaf  con-30 
curfu  eollapium,  planum  carr.pt  petendo  defes*uic.     Ubi  fedanda;  prtflurai 
gratia,  ddtentavirga,  quampcceraccelfavoce.cunttosiocis,  inquibuscoa- 
-     fiiterenc,confedere.prjecep;c.     Sed  Waldemaruscumejusdignacioneperin- 
deacquadamiTjoderacionisarmulacionccontendens,  fellam  iuam  Cctxipe- 
tlaturum.refpondic,  neprobatofedendiufu,Imperialiscathedra  honoremj 
-  ufurpareviderecur.     Magnateshonoribuseminentes,  non  ordine.au  tracio» 
nedifcrecisfedendi  fpacijs,  fed  uc  quemq;  violenta?  preffionis  cafus  jadtave- 
rac,  fediiia  habebant,  fortuna  non  dignitace  locorum  ufum  diftribuencc-. 
Iilic  exaudire  eracTheuconum  voces  formam  Regis  ftacuramq';mirancium: 
quos  canca  vifendi  ejus  cupidicas  ceperac,  ut  eum  fedendi  humdicas  qb,fta-4® 
rec,  alcer  alcerius  confcenfis  humeris  produdisilluin  cervicibus  infpedtarenc:^ 
huncRegem,iHincdominum,  hunclmperio  dignum  referre,  Csefarem  re- 
gulumhomuncionemq';vocare.     AdeoBarbariseumexcellenscorporisha- 
bicus  venerabilem  faciebat.     Crediderim  Ca?farem  has  militum  voces  diifi- 
mulancer  culiffe,^ie  Regis  laudibusoftendi  viderecur,  Quempoft  diucinana 
omniuma  imiradonem,  paucis  fecumexfurgerejuffis,  in  proxirrrumcaber- 
naculum  eodem  comicacisgenerededucendum  curavic,  quo  venientemfu- 
erat  profecutus.  -  lllic  enim  ferijs  pmiffis  aliquandiu  benevolo  jucundoq; 
fermonedetentum,advefperam,  profequencecociusGermaniaf  juvencuce, 
difcederepermific;  lucepofteraspudfylvam  portui  vicinam  opporcunioris^ 
colloquij  graciaprafenciam  reddicurum.     Incerea  filios  Regiam  navem  pe- 
tere,  inq';eafubfpecieluficandj  morari  pracepit,  chariffimorum  pignorum 
familiariconverfacione,  in  quancoRegis  advencum  ponerec,  oftendere  cu- 
piens.    De  quorumnuptijs  coodi^oialQSo  pcotionena  ©rfy§»  msjori  cri» 


HISTORLE   DANICiE  LIB.  XV.  37f 

ginta  millia  calenciim,  minori  odlo  inmacrimonijcondicioriem  depofcit.  rotps- 

Qux  res  fufpe&a  Danorum  ma  oribus  fuic,  virgines  nondum  ad  nubenui  MA&US  l, 

aecacem  proVedtas,  fraudulencer  ab  eo  poftulari  credentibus.     Sed  Wal- 

demarus  majorem  fummam  fuis  opibus  imparem  arbicracus,  minorem, 

Ungari^  Regis,  ar&a  fibi  propinqtiicace  conjun&ijfiduciapollicetur,  Hu» 

ic  padioni  jurejurando  firmitas  adjeclaeft,  defponfionisq';  vinculum  (a- 

cramenti  religione  conftri&um.     His  a&is  Rex  navigia,  Cazfar  caftra  re- 

pecijc:     Quo  tempore  Sclavorum  ad  ipfum  ,  regiae  claflls  mecu,  navigijs 

progredinonaudencium,  lega,tis  recepcis,  diluculo  navigium  Regis  par- 

*°vo  milicum  numero  comicimce,  ejusdem  Cymba  adveclus ,  cunctis  inopi- 

natus  afcendic.     Igicur  Rege  exercitus  fui  primores  parcicipandi  eolloquij  »: 

gratia  contrahente,  folum  Rugi£  prineipem  Jarimarum,  quem  pndie 

compluribus  venerationis  officijs,  infuperRegio  nomine  adulatus  fuerac, 

quod  eum  Danis  perquam  fidum  non  ignoraret,  vocari  paflbs  non  eft. 

Habere  deinde  fe  dixic,  quodad  Regem  fecreto  referre  cupiat,  quem  ob 

futurum  mutui  fangvinis  contra£tum  non  amicum  modo,  verumetiam 

x      unanimem  habeac.     Sclavos  fiqnidem  enervandi  gratta  Hennci  a  fe  pro- 

miflionibus  alle&os  efle,quas  eodem  expugnato  minime  exequi  velic_j, 

memor  quid  olim  fibi  de  fubigenda  Sclavia  poilicicus  fuerit.     Qrare  de- 

2oinde  patiacurfe  eam  adprsfensfukrnuneris  facere,  binis  fracribus  gemi- 

tix  praefeclurse  ciculo  fpeciofius  quam  diucurnius  cribuendam.     Eandem 

quippe  fe  ei,  profiigato  Henrico,  fubijcere  curacurum.     Annuence  Rege, 

pofteroq';  dieconpionem  pecerite,Bogifzlavum  &  Cazimarum,  dacis  fo- 

lenniter  aquilis,  Sclaviaj  duces  appellac,  vetefem  atq;  hzereditanam  patriae 

libercatero  vanis  atq;  fucofis  dignicatum  nominibus  venditances.     Qui  fi 

fciflenc  quanco  onen  fe  exigui  panni  receptiorie  fubfteraerent,  mortem_ 

benefkio  pratuliflent, autprivati  inomne  vicar  tempus degeremaluiflent. 

Sic  fub  honofis  fpecie,graviflimis  dedecoris  probris  implicaci  difcedunt, 

fervitutern  falfis  dignitatum  infignibus  coloratam  in  patriam  referentes. 

lo Hlic  quoq;  Sifridus?  fplendido  Thyringiae  loco  ortus ,  unam  Waldemari  fi.'  - 

liarum,  Cxfare  aftipulance,  defpondit,  regiaq;  nave  deve&us,  folennes 

Slefvici  nupcias  habuic, 

Incerea  Sclavi  caftello ,  quod  propterZuynenfia  oftiamoliti  fuerane, 
hyberna  maris  exundatione  peflundato,  bina  alia  ijsdem  in  iocis  maceria_> . 
per  hyemern  concracta,  Veris  principio  condiderunt,  inexpugnabiles  fo 
fori  rati ,  fi  Penus  amnis  Walogafto  oppido,  Zuyna  maritimorum  prafidi- 
orum  obftaculis  clauderetur.     Quod  Rex  fero  nuncio  expertus»  cum  ad 
Viridem  portum  impediendi  operis  gracia  contra&is  copijs  appuliflet,  ex 
Rugianis  eognofcit  confummatas  arces  pra?fidijsq';  completas.     PraJcipue 
40eum  inhisexpugiiandis  circumfpedla  portuum  inopia  defperare  coegic 
Tunc  Canuto  fiiio ,  cum  Abfalone,  Sunone,  &c  Esberno  vocacis ,  refeiL», 
difficilem  arcium  oppugnacionem  fibi  vifam,  alienis  eas  aufbicijs  qurrrLi 
proprijs  inCeffere  prasopcanci ,  ne  ftudijs  parum  ex  fencenria  cedencibus,  re- 
rum  toties  a  fefelicicer  geftarum  fulgor  corrumperecur.     Igitur  Canuto 
atq;  Abfaloni  oppugnationis  curam  imponit,  praefatus,minus  ruboris  ex 
inefficaci  illorum  pugna,  quam  fua  ad  patriam  redundaturum-    Si  vincc- 
rent,  non  minori  fibi  glorix  fore ,  quam  fi  ipfemec  vicloriam  edidiffeLj. 
Sed  Abfalon  Scanorurn  atq^  Siakndenfium  duclumpoUicitus-,  Jutos  fua_* 
opera  duclandos  negabat,  quos  non  folum  imp<irij  iui»  verum  etiam  ado- 
jolefcentia?  Canuticonremptum  aclurosfci:  t.Keceumpraediclionis  augurium 
fefellit.     Permotus  dicto  Rex,  icurum,  licec  invalidum,  refpondic.     H  s 
curis  aftri£lus  ,morbo  ex  follicitudine  conttafto  in  leclum  decidic,    Enim- 
vero  pracordia  ejus  dividua;  pafliones,  hincvmcendi  cupido,  hinc  defpe- 
sauo,  tQrferunc,    Maae  ducibus  eum,  ut  fibi  parcejecj  orantibus,  impe- 

/   ciuniq? 


372  5AXONIS    GRAMMATICI 

rvAiDE-  riumq';  ejusetiamabfentisfeexecucuros  fpondcncibus,  vixatq;  a?gre  con- 
M4Rus  i.  fenflZ}  uc  acj  oppidum  Worchyngum,filioponcificiq';  concradica  belli  fum- 
ma ,  defcedere.     Quibuseodemin  locodiutina  ac  vchemenci  tempeftace 
decencisjediciofx  Jucorumvoces  cotolittore  cxaudiebancur,cumcomme- 
acuum  alimentorumq';  defeclum  caufantium,  tum  expeditionis  mihciaeq; 
remiflionem  pofcencium.  Quascum  HomerusRipefifium  Anciftes,  quenr 
przecer  religionis  dignicacem  fingularis  eloquencia;  clancas  commendabat, 
copiofis  facundia:  documentis  delinire  non  poflet,  poftremo  vim  verbis 
anteponendam  racus,quendam  ex  feditionis  conforcibus  arite  tentorij  fui 
fores percinacius  obftrepencem ,  prendi  vinciriq';  curavit.     Quae  res  popu-  I  o 
li  clamorem  auxic,  feditionem  accendit.    Igitur  patres  plebis  a  Rcge  cum 
concempcu  imperij  difceftum  veriti,  communicaco  colloquio  expedicio- 
nem  abeo  fponce  iblvendam  decernunc,  cemeranam  ejus  delapfionertij 
fimulaKe  licencije  beneficio  prascurrendam  pucances ,  ne  magis  proprio  du« 
ctufiniri  quam  regio  nucu  remicti  viderecur.     Qua?  fi  in  praeripiendo  redi- 
tu  propris  voluncacis  mocum  ducis  arbicno  praeculiflec,  evcnire  pofle_>* 
quod  divo  Canuco  folutae  claflis  pcenas  a  pacna  exigenci  conugifleprodi- 
tur.     Quam  rem  Canuco,fi  pacrem  ejusjam  febn  implicacum  praefens 
morbus  abfumeret,regni  fuccefllonem  adimere  pofle.     His  confilijs  ad- 
du&us  Canutus,  convocatam  claflem,  faifta  revertendi  poteftate,  dimiMO 
tit,  beneficij  loco  erogans,  quod  plebis  petulantiae  negare  non  porerat_>. 
Ica  fedicionis  periculo  bellum  omiccere  coadus,  cum  Abfalone,  F.sberno» 
&  Sunone  Worchyngumadnavigat,  pacerna?  febris  exitum  exfpectaturus* 
Igicur  Waldemarus  per  apercam  cubiculi  fui  feneftram  velorum  reditum 
contemplacus,  admiracionerei ,  morbi  paricer  acq;  a?gricudinis  incremen- 
ta  contraxic     Summa  tamen  utriusq;  diffimulatione  ufus,fihum  ad  fo 
,  cum  arbitris  venientem  tam  hilari  vulcu  admific,  ut  pene  morbo  vacuus 

pycarecur.  Qjmeciam  fe  minimo  doloris  fenfu  teneri  dicebat,  corpo* 
ris  moleftiam  anirni  robore  diftimulare  conando.  Apud  Abfalonem  ra- 
menreligiofamculparumconfefllonem  agerenon  oblitus,  incercum  mor*  30 
tis  cempus  facro  correctionis  genere  praxurrendum  credebac,  feram  atq; 
inunlempcenicenciamjudicans,  quaeemcndacionis  odio,nimiaq;  peccan- 
di  perfeverancia  ad  ulcimum  usq;  aecacis  cerminum  prorogacur.  Praete- 
rea  iocis  monaftica  religione  facracis  dimidium  patnmonij  fui,  qua?  ad  fi„ 
fcum  regium  pertinebanc  exceptis ,  ceftamenco  legavic.  Sed  ca?teris  bene 
deejus  faiucefperancibusfolus  Suno,fivefomnij  monicu,  five  alio  mencs 
oraculodo£tus,facalemhancRegifebrern  augurabacur,  quonam  modo  fi- 
lij  rebus,  decedence  pacre,fuccurrioporcerecprovidendum  horcatus.Tan- 
tam  fiquidem  in  Regis  funere  lu&us  accrbicacem  fucuram,  uc  confiliumj 
ullumadvertinequeac  Eoderncemporejohannesquidam  rcligione  Ab-4» 
bas,  medicinaeprsefumpcuofior  quam  pencicr  profeflbr,  cujus  opipluri- 
mum  credebacur,e  Scania  accerficus  advenic.  Qui  morbo  parum  pruden- 
tcrinfpeclo,  fofpitacemRegiconftancius  quam  verius  promiccebat.  Quem 
cumcibo  medicinali  arte  corifeclo  reficiendum  curaflsc,  cunctis  cubiculo 
cjetlis,  quiecemcapercjubec.  F.undem  paulo  poftfinevocecflecomper- 
tum ,  utarcuacim  fudorefuffufum  invenic,  accuracius  operiri  pra?cepir, lar- 
tumidprofiuvijgenus  ac  falutare  ceftatus.  Ucinam  Sunonem  potius  men- 
tisaugurium,quain  medicum  arcis  fus  praefagium.fefeli.flec!  Cujus  promif- 
ium  Regisobicus  infccucus,  quamparum  fidei  in  medicorum  opere  repo» 
■nioporccat,  documenco  exticic.  Ingrefli  mane  cubiculum  amici,  defun-  f® 
fti  Regis  corpus  perquam  fimile  fpiranci  reperiunc,  adeo  priftinum  habi- 
tum  recinencevulcu,  uc  nec  rigore  concractum,  nec  horrore  muracum  cer- 
neres,  rubicundis  orisnocis  yivi  hominis  fpeciem  afpectumq;  teddencibus»" 

Ineer» 


VI. 


HISTORIiE  DANIC^E  LiB.  XVI.  373 

incercum  andeceffiffec,  priftini  caloris  habicus  tocis  adhuc  membris  reten'  cmirras 
_us ,  relinquere  videbacur.  Sero  tandem  pallore  morcis  fidem  faciento' 
mandacur  ferecroj  corpus ;  Ringftadiumq;  funerandigracia  devehendum_> 
curacur.  Hic  vicus  non  veftucace  modo ,  Ced  eciam  pacerna?  ejus  fepultura; . 
ticulo  confpicuushabebarur.  Acceffiductuimacrum  miferabilis planclus, 
iparfis  comis  funerioccurrencium ,  iterumq;  fepriftinumfervicucis  onus  ex- 
percuras  dicentium,  excinctum  illum,  qui  civium  capicibus  captivitatenu 
detraxeric,  qui  patriam  piratarum  mecu  vacuefeceric,  mariumasq';  fedes 
perinde  ac  'domefticas  a  prsdonum  incurfu  tutas  prarfli  teric.     Agreftes  quo- 

loque  funebri ipfius  pompaconfpecla,  ruftico  opere,  quo  occupaci  erant_. 
reliclo ,  confencaneis arva querelis  replebanc.  Cui  etiam  uc fupremi  officij 
decuspraeftarenc,  funebri  ejusleclohumerosfubijcerejocundum  ducebanr, 
eVerfam  Regis  morte  patriam,  miferisq';  fibi  commune  funus,  auc  fi  quid 
funere  triftius  eft ,  imminere  plangentes-     Pro  cujus  fpiritu  faluearia  Ab- 

j  ialon  vota  geftutus ,  inter  folennium  verborum  nuncupationem  doloris 
impotens  ,  non  cemperavitfibi,  quo  minus  aram  lacrymis  fpargerec,  vixq; 
adremdivinamperagendam  vocis  auc  manus  minifterio  fufficere  valuic. 
Quinetiam  cancum  aegricudrnis  animo  concraxic,  camq';  gravi  &  periculofa 
valecudine  fubito  affici  ccepit,  ut  pene  vitam  cum  facrificio  finiret,     In- 

2°credibile  viderecur  tantum  virum  tam  infigni  ludtus  horroreconfectum, 
fi  non  ejus  erga  Waldemarum  affedtus  fuiflecnociffimus.  Sed  forcuna, 
alcero  pacriae  lumine  excindto,  reliqvum  perire  paffa  non  eft,  ne  deeffec, 
cujus  duttu  Daniaj  pedibus  Sclavia  fubijcerecur,  auc  gens,  quae  fub  tancis 
ducibus  ad  excellencem  honoris  habicum  provecta  fuerat,  tucore  vacua_» 
remanerec,  Cujus  lacrymis  precum  loco  defufis  refperfa  altaria  >  nprLs 
parvulum  prompciffims  ejus  erga  Regem  benevolentianndicium  prsebue- 
re,  Ijsdcm  quGq;rnadefactachura,gracum  Deo  odoremdedifTecrediderim. 

HlSTORIiE    DANICJE  LlBRI  DECIMIQ_,rINTI  FlNlS. 

SAXONIS   GRAMMATICI 

HISTORDE  DANICiE 

LIBER  DECIMUSSEXTUS, 

•ERACTis  inferijs,  corporeq';  Regio  honoraciffime  fune- 
raco,  Canucus,  monentibus  arbitris,  feftinacione,  qua 
regnum  peti  firmariq';  oporcuic,  in  Juciam  feceffic,  pa- 
cernos  fibi  milices  obligaturus.  Neq;  enim  illi  nomeiu 
Regium  ambiendum  reftabac,  quod  undtionis  fux  tem» 
pore  folenniter  adeptus  fuerac.  Ih  concione  Wibergen- 
_  fi  benevolos  civium  animos  expercus ,  apud  Wrnenfem 
«acica  quorundam  fimulcace  comprefla,  pari  caecerorum  favore  excipirur* 
Acq;  ica  pacriae  confenfu,  Regni  heeres  efficicur.  Incerea  Scanorum  popu- 
lus  laxaca  fibi  priftinas  peculanciae  frena  Regis  morce  gavifus,  cladis  apud 
Dyfiam  poncem  peractae  piacula  a  principibus  exigere  conflituic,  per 
e oquos  chariffimis  neceffitudinum  iqlatifs  orbacus  fueric.  Sed  &  Ako  qui- 
dam,Tubbonisfihus,  plenis  temericacis  eloquijs,  flagranciffimam  civili- 
bus  malis  facem  fubijciebac,  excinctae  &jam  pene  fepulcae  Scanicae  fedicio- 
nis  reliquias  fufcitando.  Cujus  mali  impediendi  gracia  Abfalon  in  Scaniam 
cransgreflusjapudplenaro  malignitacis  concionem  oracione  liberius  quam 

li  cffica- 


♦ 


374  SAXONIS    GRAMMATICI 

cjxutps  efEcacius  habita,  a  plebc  defericur ,  fadtionis  principes  alium  cohcionandi 
vl-       locum  complexos '  pecence.        Quprum  campetulans,  acpraecpes  audaciau» 
erat,  uc  eqvis  infidences  cunclam  Scaniaj  plebem-adeundem  locum  feme- 
iftri  fpacio  exaclo,  quafi  cuendae  libercacis  gracia  armacam  redire  fub  edi£to 
juberent.Quae  res  AbfaloniSialandiamrepecendi  caufampraebuit.Ob  cujus 
feccflTum  popularis  feviciaeprocurfus  cemcricacis  incremencis  evedtus,inque 
Thordonis  &  Esberni  penaces  effufus,  eosdem  prius  rapinjc,  deinde  in« 
cendio  fubjecit.     Compmres  quoq;  Scauicae  nobilicars,  fcquentibus  die- 
bus,  aedes  cremacae.   Siquidem  fa&ionisduces  ,quopromptioreplebisau- 
daciautercntur,  petulantiam  ejns  principum  bonispafcendam  curabanc,j0 
dulcedine  praedae  &  affiduis  fatigacionis  praemijs,  jucundiorem  atque  ala- 
criorem  ejus  operam  reddicuri.     Igitur  nobilium  complures,  aequalium 
exemplo,  vim    penacibus  fuis  inferendam  timentes,  bona  omnia  amico. 
rum  euftodiae  mandabant,  Pars  frecum  navibus  complexa,  fe&  opes  un- 
dis,  quam  aedibus,  credere  praropcabanc.   Pars  apud  Abfakxnem  exularo 
folacij  &  lenimenti  loco  duxic.     Cujus  acque  Canuci  eqvices  fuamaequo 
ac  dominorum  forcunam  afflielari  cernences,  cum  injuriam  armis  pro- 
pulfandam  duxifleuc,fedic  onis  principes  fruftra  a  fe  fine  duce  res  novari 
fuperioreturaulcu  experti,  Haraldum  quendam  regij  fanguinis  fed  obtufi 
cordis  ,    impediciqrue!  fermonis,    e  Svetia  adfcifcunt,  hominem  pror-iO 
fus  regno  imparem  cum  in  eo  nihil  praeter  generis  nobilitatem  natura_* 
aut  forcuna  commendabile  reddidifTec.  Igicur  majore  cum  opprobrio  ta- 
lem  virum  Svetia  mileric,  an  Scania  reeeperir,  incercum  eft.'    Quo  rumo- 
re  atconiti  perpulfiq;  magnaces, prout  fe  hoftium  adventus  fama  variabat, 
dubijs  Abfalonem  legationibus  fatigant:    nunc  opem  ejus  rranfieumq', 
pofcences,  nunc  eundem  cum  cota  manu  fuperfedere  jubentes.  .Nondurn 
enim   Scaniae  partes  Haraldus  irruperat.       Quas  cum  Canuci    Svecia; 
Regis,  ejusdemq;  Satrapse  Byrgeri,  praefidijs  irrupifser,ad  novi  principis  o- 
pinioncm  cupide  congeftum,vulgus  incredibiles  ei  copias  ibciabac.     Qui- 
bus  frecus,  Lundenfi  u-rbi  porras  fibi  claudentiexcidium  minacus  eft.  Igi-3^ 
tur  ex  magnacibus  complures  alrernis  incernuncijs  concra&i,  forciq';  invi- 
cem  cohorcacionefirmaci,  propcer  Lummam  amncm  caftra  confticuunt: 
alijs  regiorum  milicum  per  ignorantiae  fimulationem  venire  fuperfedenti- 
bus.     Quos  tancus  pugnandi  ardor  ceperac,  ut  per  fummum  non  folurrLi 
periculorum  ,  fed  eciam  popularium  concempcum  ,  absq';  paucicacis  fuae 
refpe&u,  uc  quernq;  equi  pernicicas  adjuvabac,  fine  imperio  auc  ordino 
erTufisTiabenis  inhoftem  contenderenc.  In  quo  quidem  impecu,  majorem 
venci  (quem  force  adverfum  habebanc)  quam  hoftium ,  quos  impetebant, 
faeyiciam  expjprci  func.     Ule  enim  magnicudine  fua  clypeos  curficancibus 
decuffic ,  hi  nc  pedtora  quidem  irrumpencibns  obverccre  aufi  fuere.     Ica-f0 
popularium  acies  numero  hominum  quam  animis  praritancior,  incruen- 
tam  de  fe  victoriam  dando,  plus  periculi  an  ignominiae  fenferic,  dubiecaci 
fubjecic.     Enimvero  quo  expedicins  fugam,  qua  pugnam  praecurrebat-j» 
incenderet,  feipfam  fcucisexuere  non  erubuic,  armorum  onus  obijcien- 
do,  quorum  ufus  experiri  confifa  non  fuerac.     Hac  igicur  parcim  caefa_>, 
parcim  capca,  Haraldus  cum  Akone  „  quem  affectaci  regni  aurorem  habu- 
erac,  Sveciam  refugus  pecebac.     AcLundenfes  fufpenfis  ad  bellievcntunx- 
animis  in  neutram  partem  auxilia  commodabanr*  favorem  victoribus 
erogaturi.     Qui  Regi  fucceffu  confpedto,  perinde  ac  vic~tores  victis  inful- 
tare  cceperunc ,  cupiditate  laudis  &  prarda;  alienis  ie  virtutibus  inferen-yo 
tes.       Nec  concenti  popularium  Spiritus  bis  bellum  potentibus  intu- 
iiffe,  collecl:a  concione  tertium  adverfum  eosdem  indicere  gravati  non 
funt»  fufcepti  vulneris  dolorcm  confternationis  furori  pcrmixrum  com- 
auini   nobilitacis    exicio    penfaturi  ,     tantamq';  provocandi   perfeve- 

'     ranciam 


y. 


RISTORJ^  DANlCffi  LIB.  XVI.  37/ 

^antiarniivepudorecladis,  five  cupidine  Ulcionis  animis  iniltam  geftan-  CAmrrus 
tes.  .   Neq;  enirn  illos  auc  illuftrium  virorum  refpectus ,  auc  vulncruinj      rir 
fuorum  memoria ,  quo  minus  feditionis  ftudia  fectarencur,  domare  pocu- 
ic.     Quodperieulum  cundorum  Scaniae  magnatum  capicibuscontiguum,     < 
praproperus  Abfalonis  cum  Sialandenfibus  advencus  difpulic.     Siquidem. 
iublaeis  vexillis  depucacum  concioni  locum  ingrefius,  non  folum  curbu. 
Iqnciffimo  plebis  propofico  obfticir,  fed  etiam  leges,  quariniquiflimis  ejus- 
dem  fuffragijs  convulfiefueranc,  pijflimo  judicij  decreco  ad  priftinas  aucori- 
catis  habicum  reduxic.     Sed  neque  Haraldum,  quo  minuslamagnatibus 
sodamnarecur ,  abfenciae  pacrocinium  procegere  pocuic.     Hune  cercebis  a 
Scanienfibus  multatum  dixerim,  femel  armis ,  icerum  fencencijs.     Dg 
quo  quidem  difcernere  arduum  eft,  ferro  an  fuffragijs  punicior  fueriLj. 
Plebs  quoquenihilhoftile  aufa,  armis  fumma  cum  propofici  difllmulati- 
onedepofitis,  Abfalonis  fe  turmis  tranquilloconcionandimore  jungebanr, 
fingulis  judiciorum  fuffragijs  alacriusquamlibentius  fucclamando.     Ica_» 
cerribilis  illa  ac  diucina  fedicio  fimul  cum  concione  finem  habuic,  funefto 
plebis  conacu  ulcerius  adverfum  principum  collegium  iufolefcere  non  aur  ' 

denco- 

Incerea  Canutus  excicatiin  Seania  belli  nuncioj  Fioniam  e  Jucia  pe= 

Sofere  coactus ,  F.sbernum  ab  Abfalone  frarre  nuncianda;  regiarum  partium.- 
victoriae  gratia  cransmiflum ,  obvium  accipic.  Cujus  inopinaco  oecurfu  cri-  - 
flia  afferri  rarus,  haerence  animo ,  dejectoq;  vulcu,  qukquam  ex  eo  cogno- 
fcere  verebacur.  Poftmodum  non folum  ejusdem  plcna  hilaricacis  fronro 
lineliora  fperare  juflhs,  verumeciam  jucunda  ac  libenti  narratione  de  fuo- 
rum  vic"toriadoftus,in  Scaniam  ovans  proceflic,ac  primum  ejus  provin- 
ciamFroftam  rapinae  &  incendio  opporcunam  exhibuic,  vaftaffetque,  nl 
Abfalonis  erga  illam  ftudium  gerentis  intervencu  prohiberecur.  Quo  me- 
dianteeffeclum eft,uc ab  his, qui inRegemHaraldicafactione deliqueranc, 
Sera  cancum  pcenac  nomine  exigerenrur.     Q  immenfam  clemenriam ,  cu- 

„  jusbeneficiohominibus  evidenter  noxijs,  maximi  facinoris  culpam  par- 
vulo  cenfu  redimerelicuit!  Quo  exemplo  caeceri  ad  fpem  venia?  erecli 
niiciflima  Abfalonis  bperaparem  Regis  manfvetudinem  experti  func.  Egre- 
giumcuncCanucusmoderaci  animi  fpecimen  dedic,  cum  ultionem,  quam 
univerforum  crimen  rheruit ,  unius  amici  precibus  donavic,  Indignurru 
adolefcentem ,  cuj  .s  virtus  excerni  principis  acumine  cencarecur.  Com- 
pluribus  enimCsfarislegacionibtfs  curiam  adire,paternarq;  amicitiaz  fucce£ 
iionemexpecere  juflus,  incercedence  amicorumconfilio,  quam  modeftif- 
fime  referipfic,  excufaciomsverbisaregnandinoviracequaificis.  Siquident 
arbicris  ejus  excufla  atq;  exploraca  Caefaris  callidicas  erat;  hisdem  perfidias 

«folaqueis  filij  fimplicitacem  circumvenire  ftudentis,  quibus  olim  patris  cre- 
dulicatem  implicacam  habuerac.  Cui  Cum  Caefar  erepcurum  fe  regnnm, 
alijq;  dacurum ,  plena  minarum  epiftola  ,  refpondiffet,  folum  hoc  refcri* 
berecontencusfuic,  quserendum  videlicec  Csefari  efle,  priusquam  fibi  re- 
gnum  adimac ,  qui  Daniam  in  ejus  beneficio  reponere  cupiac.  Qua  re- 
fpbnfi  libercace ,  non  folum  minancem  elufic,  verumeciam  plurimuma 
fe  fiduciae  in  civium  animis  reponi  docuic.  Apud  quem  Caefar  fruftra 
monicis  egiflefe  videns,  Syfridum ,  qui  fororem  ipfiusin  macrimonio  ha- 
bebac,  fubornac,  quod  licerarum  fuarum  inftindtu  nequibat,  alienae  voeis  - 
fupplemenco  perfvafum haberi conando.  QuiubiDaniam  incravic,quanta 

pRegis  charicate  ob  fbroris  ejus  matrimonium  tenerecur  ,  quantisq;  Ca;- 
farviribus  effec  expofito  ,  Abfalonem,  Sunonem  &  Esbernum,  qui  foli 
cx  amicis  eum  Rege  admiccebancur,  tum  fidei,  quam  Canuto ,  cujus  cu- 
cores  exifterenr,  deberentj  tura  fiducia?,  quam  ejusdem  pacerin  eorumj 

li  3  pedo-   . 


37?  SAXONIS    GRAMMATICl 

c^Nwrrspe&oribus  repofuerat,  admonitos  orare  coepic,  ne  amicorum  nomirie  ho- 

Vh      ftes  agendo,credicum  fibi  pupillum  annis  &  confilio  tenerum ,  grave  &  in- 

colerabile  belli  onus  fufcipere  jubeant,  eumq';  fub  titulo  ruendae  libertatis 

regno  exuanc:  qui  potius  falucanbus  illum  confilijs  formare  curae  habe- 

anc,  Romaniq;  Imperatoris  curiae  affcribi  deforme  non  ducant.     Refpon- 

decAbfalon,  defedubium  non  efle,  quinutiles  fi  noffetmonitus,  Canuto 

libenter  fueritporretturus:  a  quo  ita  Caefaris  amicitiam  expeti  velit,  ut_» 

propriaeejusmajeftacisdecusincolumefervarecur.     Nam&  Waldemarum 

Frederici  partes  amicitiamque  fecutum ,   nihil  fide  ejus  aut  promiflionc» 

fallacius  repperifle.     Proinde  Sifridum  nofle  debere,  Canuto  Caefariq';  ae-io 

qvum  regnandi  jus  effe,  neq;  minore  cum  libertare  hunc  Danici  regni  , 

quam  illum  Romani  imperij  gubernacula  conrinere.     Igitur  indignancc» 

Sifrido,  plenaq';minarumac  faftus  refponfafundente,  an  tu,inquit,  ex  te- 

metipfo  Daniampenfas,  eamq;  ucThyringiarnaCaefare,  cum  volet,  quam 

facillimecapi  pofle  exiftimas?     Proinde  abi,  Imperatoriq';  tuo  perfer,  Da- 

norum  Regemneminimam  quidem  obfequij  partem  dignitati  ejus  ac  no- 

minidelaturum.     Dignum  hoc  cohtemptu  dixerim,  qui  propior  alicno 

imperio  quam  propriaeaffmitati,  tam  invifam  Danicae  libertari  lcgationem 

fuo  monitu  adminiftrare  fuftinuit.    His  auditis  Casfar,  fpernenti  fe  Regi  > 

quiabellum  nequivit,odium  inflixit,  animo  non  ferro  conceroprum  ul-ro 

turus,     Spetamenpotiendae  Daniae  non  omifla,  civilium  in  ea  malorumj 

motumexfpecfandumpucabac,fedicionedividuamgencem,minorecum  vi- 

riumfuarum  periculooppugnandam  fperando,  Quamopportuniracemali. 

quandiu  quaeficam  a  forcuna  fibi  negari  confpiciens,Sclavia;  Sacrapam  Bogifz- 

lavum,  quem  nuper  Cazimari  fratris  decedentis  orbicas  haeredem  effece- 

rat,  crebris  muneribus  ampliflimisq';  promiffionibus  in  Danica  bella  folli- 

citac.     Cujus  horcatui  Bogifzlavus  pronius  quam  prudentius  obfecucus,  fed 

bellum  adverfum Daniam  palamarqueaperce  proficerinonaufus,  primum 

avunculifuiJarimariRugiaepraefeefi,  quaeficis  fimulcacum  caufis,  hofterru, 

agereccepic,  Caefarianaemfliria:refpedumardifUmisarTinicatisvincu]isprx-3o 

ferendo.     Quade  re  Canutusper  larimarumcercior  fadfus,  micci  curavic, 

qui  caufam  a  Bogifzlavo   tam  fubicae  laefionis  inquirerent.     Ille  non  Re- 

gem,  non  Daniam  a  fe  laedi,  fed  injuriam  a  Jarimaro  illatam  repelli  cefta- 

cus,  communem  concroverfiam  perucriusq;  legatos,  armis  interim  de- 

pofitis,  ad  Regis  cognicionem,  referridepofcic,  eundemq';  pacis  inter  fe  ' 

faciendae     autorem     flagitat  ,     verbis    bene?olenciam  fimulancibus  , 

fimplicitacis  fidem  praecendere  cupiens.      Igitur  Rege  nihil  infidiarum_» 

aut  perfidiae  mecuente  ,  caufae  diclionis  dies  locusq;  decernicur.     Apud 

infulam  deinde  Samfam ,  non  folum  hujus  negocij   explicandi ,  fed  ec- 

iam  Juris  Civilis  emendandi  gratia  ,     ingenti   nobilitate  concra£ta_>  ,46 

amborum  legatos  excepit.     Quorum  altercatione  folenniter  audita, 

cum  in  Jarimarum  complura  loquacius  quam  verius  obje&arencur, 

ac   propter   principalium  perfonarum  abfentiam  fententia    impedire- 

cur ,    a  Bogifzlavi  legacis  ulcro  jurejurando  promiffum  eft,     eumj» 

cum   primum  Regi  placicum  forec  ,    in  rem  praefencem  vencurum. 

Ica  in  eludendo  Rege  non   minor   legacorum  ,  quam  ejus ,    a    quo 

mifli  eranc,  callidicas  verfabatur.      Quorum  promiflis  Canucus  fecu- 

rius  quam  caucius  aeftimaris,    concilio  ocyus  dimiflb,  in  Juciam  fe- 

ceific  ,     forciflimis   quibusque    Scanorum   ac    Sialandenfium    cancam 

ocij    cranquillicacem    caufantibus  ,   feq;   nimia  jam  quiece   in   defidi-fo 

am   provolvi  querencibus  ,     longo    delitiarum    ufu   enerves   animos 

gerere,     qui   fub   Rege  Waldemaro  rocius   ferme  anni  cempus  mul- 

ciplici  rerum  agicacione ,    varioq';  miliciae  genere  deducere  cohfveve- 

rinr,       Nam  milicaris  roboris  neryos  ficuc  otio  habecari  ac  remicci', 

ica 


HISTORI^E  DANICjE  LIB.  XVI.  '     37tf 

icanegotioincendiexcicariq;.     Igicur  acuendar  vircucisgraciapiracicam  ad-  c4®utus 
verfumEftonesin  communedeccrniplacuic.     Incerha?cBogifzlavus>hdr-       VI' 
tanceCaefare,  non  folum  pacrijs  ac  domefttcis  viribus  inftrudus,  fed  eciam 
afinicimis  late  praefidia  muruacus,  adverfum  Rugiam  quingentarum  navi- 
vm  claffem  ingenci  belli  apparacu  refertam  concraxerat,     Quibus  copijs 
nihil  hoftiliumvirium  obftacurum  ratus,Prebislavum  quendam  legati  np- 
mineCasfarempecerejubec,qui  cantum  a  fe  exercicum  adverfum  Danianu- 
concradtum  nunciarec,  uc  dubitare  non  poffic,  quin  Canutus  refiftendi  fi- 
duciadefe&us,  quam  ciciflime  Romano  fe  forec  imperio  craditurus.     De- 
Sotactacus  promiifo  Csfir,  laudato  Bogifzlavo,  legatum  imperacorijs  donis 
profequitur.     Jarimarus  tam  fubitiinopinaciq',  belii  fama  perculfus,  Abfa- 
ToniinSialandia  fecontinentimagnitudinem  periculi  Rugiana?  genci  immi- 
«aencis,  propinquitacemq';  denunciac.     Qui  procinus  feftinacione,  quanca 
fociorum  expugnationem  praecurri  oporcebac  accin&us,  miffis  per  Sialan- 
diam  epiftolis,  omnem  ascacem  armis  habilem  in  clafTem  confluerejufliLj, 
minores  races  majoribus,  onerarias  piracicis  fociaVic,  plebiq';  demum  ac 
nobilicaci  promifcuum  corripiendarum  navium  ufum  conceffic.     Eodem 
edi&igenereconjunctis  Sialandiaeinfulisimperacum.     Ac  Fionienilbus  Sca- 
nisq,fexcum  incra  diem  prajfixum  portum  pecere,  alioqui  fuperfedere  juf- 
go  fum.     Neq,  enim  ulceriores  apparacui  inducias  convenire.     Adeo  autemj 
inhis,  quibasexpedicionis  fbcietas  mandaca  fuerac,  oblequendi  folicicudo 
fiagrabac,  uc  egregio  alacricacis  cercamine  confticucum  fibi  cempus  auc  im- 
plerent,  auc  pra:currerenc.     Canucumvero  camecfinuncium  in  Jucia  rece- 
piflec,  ingens  locorum  diftancia  denunciaci  cemporis  anguftijs  permixca_., 
Abfalonici  operisconforcemexifterenon  patiebacur.     Sex  folas  naves  Fio- 
nia,  quacuordecim  Scania,  caeceris  cardicace  impeditis,  cransmific.     Qua- 
rum  infignis  paucicas  culpas  obnoxia  videri  pocuifletj.fi  non  longiuquitacis        " 
pacrocinio  defenderecur.     Penthecoftalis  fefti  pervigilium,  erac,  quando 
pramominacum  finum  Abfalonica  claffis  injerJE.     F.adem  die  ne  quid  fe- 
2    gniusautcunclantms  gereretur,  Hythym  infulam  adnavigari  curacur.     II- 
lic  obvij  Rugianorum"  nuncij  pra?ftolandum  docent,quoadfciri  pofllt  iru 
quam  Rugiani  foli  parcem  hoftilis  irruptio  cenderec.     Jam  enim  Bogifzla- 
voadinfulam  Cozcam  Rugia?praccencam  efle  pervencum.   Qui  quanquam 
hoftilia  jam  pene  rura  pulfarec,  non  temperavit  fibi,  quo  minus  fbbrieta- 
tem  effufa  crapuladicentia  violarec.     Tanta  fiquidem  epularum  indulgen- 
tiaexercitumaluicaccorrupic,  ucconviviummagisquam  bellumamplexus 
viderecur.     VerumAbfalonnunciorummonicisoofecucus,hisdempoftera 
luceregreffis,  Bogifzlavumq',  exadverfbScrelae  infulas  copias  expoficurumj 
docencibus,  quanquam  crepufculum  appecebac,  correpco  figno  ocyffime 
4oliccus  fcapha  pecivic.     Gubernacorum  deinde,  collegio  per  praconerru 
vocaco  ,  nuncioq,  quam  breviffimo  miIicibusedico,ingenci  cohortacio- 
nis  cura ,  alacricate  exercicum  replevic,  quiecem  fuam  cercis  victoria? 
imaginibus  adumbracam  prafacus.     Nec  alia  milicum  refponfio  fuic, 
quam  pugnam  fe  opcarc;    quam  fi  accipianc,  non  dubitare  quin_j 
vincanc.      Quem  animorum  calorem   cum  a  longa  vincendi  confvc- 
«udinc ,   cum  eciam  ab  ingcnica  Danico  fangvini  vircuce  craxerunc, 
digni  qui  vocis  fuas  augurio  non   fallerentur.     Igicur  A-bfalon  incer-     >, 
tae  navigacionis  mecu,   quod  frecum  dubiae  profundicacis  eflec,  dilu- 
culum  praeftolacus  ,    cum  inde  folucurus  eflec,    aliquandiu  recencus 
■j^eft^arenis  anchoraaJciusinfidence.  Quoevenic,ucab  univerfis  infinicunx' 
procedendiardoremgerencibuSjrelinquerecur.Sedncquefeabexercitupra;- 
cedi  indecens  exiftimabat,  a  quo  plus  horcacioni  fua;  quam  eunclacioni  cribu. 
cum  cernebac.  Quernmericolns  graculacumcrediderimjquijuftajceleritatis 

X\l  quam 


377  SAXONIS     GRAMMATICI 

c^Ntfrrsquamviolentaemoraeconfortes  exifteremaluerunc.  Quam  tarditatis  ja&u- 
-  ramimpedimento  folutustantaremigij  velocicatepenfavit,  utpene  prima 
navigia  occupaverit,  difpendium  cafu  inve&um  praliandi  cupidine  redi- 
mendo.  Hunc  publica;  feftinationisprocurfum  mifla  a  Rugianis  ratis  ex- 
cepit,quaealiquanto  remiffiore  navigatione  utendum  doceret,  quod,  Bo- 
gifzlavo  adhuc  infulam  Coztam  tenente,  mcertus  irruptionis  locus  exifte- 
ret.  Sed  &  Jarimarus  feceflum  hoftium  domeflicq  miiite  fuccinctus  ope- 
riebatur.  Igitur  ceffataimpetus  cura  adlittus  Dreccenfe  divertitur.  IlJic 
affercur  hoftes  domum  petiffe,  nuncijs  incidentis  forte  nebulas  errore  dc- 
ceptis.  Ijdem  noftris^  portum  Darfinum  petere  juflls  ,  Jarimari  cumeisio 
confiliaturi  Rugiano  exercitu  vallatum  polliccntur  occurfum.  Quo  loci 
adnavigaco  cum  ned  Jarimarus ,  nec  quisquam  ex  ejus  fatellitibus  reper- 
tus  fuiffec,placuicNicolaum  Falftricum,  qudd  Sclavica;  gencis  linguam  cal- 
leret,  explorandihoftiumfeceflusgratia  ad  Jarimarum  dimitti. 

Quoabeunte,  cuni  Abfalon  divinje  venerationi  vacaturus  littus  fca- 
pha  peciflet,  repentino  nuncio  per  Jarimari  familiarem  fuicepto,  cogno- 
fcic  Pomeranicamadvencare  claffem,  qua;  finebulae  denficas  non  obftarec, 
xerni  cominus  poffet.  Igitur  revocatis ,  qui  iacra  geftabanc  ,vcupide  con- 
citacam  claflem  obviam  hofti  in  altum  direxit,  armis  non  precibus  Deo  li-  , 
bamenta  daturus.  Quod  enim  facrificij  genus  feeleftorum  nece  divin£e20 
pocentiae  jucundius  exiftimemus?  At  Pomeranis  non  tam  hoftile  folum 
repente  invadendi,  quamRugianorumequicacum,  defendendilictoris  ftu- 
diofum,  varijs  navigafionis  ambagibus  ludiricandipropoficum  erat.  Qui 
Danicam  confpicati  claflem,  Borwegium  occidentalibus  comitatum  Scla- 
vis,  auxiliffibiferendi  gratia,  adventarecredebanr,aeris  nubilo  noftrarum 
navium  numerum  habicumque  dignofci  non  patiente.  Neque  enim  eo- 
rum  animos  fubire  poterat,  Danos  per  tot  locorum  fpacia  a  Sclavia  remo- 
tbs  ,  intra  tanti  temporis  anguftias  eo  loci  fuifle  proveclos  ,  fpeculato- 
ribus  ob  nimiam  fecuricacem  exeubandi  officia  parum  curiofe  gerentibus. 
IgitUr  Bogifzlavus  Rugianam  claffem  appelli  ratus,acentum  &  quinqua-30 
ginta  myoparonibus  circuiri  defiderat,  reliquam  claffem  veluti  in  aciemj 
ja&is  anchoris  componit;  naves»  quibus  alimenta  vehebantur,  aliquanto 
piraticis  praeftanciores,  interipfas  &  continentem  admovit,  armatac  multi- 
cudinis  fpeciem  vacua  lignorum  effigie  adumbraturus.  Quo  vultu  dece- 
ptus  Suno  Bogifzlavum  auxilia  a  Theutonibus  mutuarum  credebat.  Ra- 
refcente  candem  nebula,  Abfalon  ab  exiguis  hoftium  fcaphis  prajceriri  G^, 
videns ,  ne  omnes  quidem  tuto  redituras  per  jocum  ajebac.  Igitur  focijs 
ingenticohortationefirmatis,  in  hoftilemclailem,  ut  imperio,ita  du&u  & 
navigatione,primus  invehitur.  Monitusa  Sunone,  neeamperindeacGer- 
manicis  roboratam  auxilijs,  praepropera  feftinatione  incefleret,fed  cempe-40 
rato  remigio  militem  armari  juberet,  minimecunctandum  ajebat,  praefa- 
tus  eo  jam  loci  conclufum  hoftem ,  ut  nec  bellum  tuto  conferere ,  nec  fugam 
falubriterederepoflet.  Itaquenihilimpedimentofore,quo  minus  prom- 
pciffimam  fibi  vi&oriam  eflet  ceflurus.  Eo  deinde monitus itcrante ,  mili- 
tes,Abfalonis  munimenta  corporibus  aptare  cceperunt,  parte  remigiunu 
continuante.  Quorum  apparatus  nimijeac  perfeverantis  nebuhe  benefi- 
cio  hoftem  fallebat.  At  ubi  propius  vencum,  Danorum  juvencus  ut  cun- 
ftaeionis,  ira  filentij  impatiens,  fublatis  vexillis,  non  temperavit  fibi,  quo 
minus  concitatiffim  um  prasliandi  ardorem  celfo  cancilenaegenere  profeque- 
recur.  Abfalonis  quoq;  fignum  nunquam  fine  hoftium  fuga  fpeclari  fbli-  fo 
tum,  Sclavispariter  &  Danorum  preefentiam  prodidit  &  confligendi  difhV" 
dentiam  incuffit.  Igicur  fumma  cum  trepidatione  fublatis  anchoris,  cu- 
pide  claffem  concitarc  cceperunt,  quantum  navigationis  longo  cemporis 
cra&u  protulerant,  exiguo  horarum  fpacio  remenfi.    Innumeri ,  quorum 

fugam 


HISTORLE  DANICiE  LIB;  XVI.  378 

fugam  atitnavium  magnkudo,  autanchorarum  fublatio  retentabat,  pro-  c/uaraj 
fundum  pecendo  nudhbus  quamfcrfo  vicam  finire  maluerunt.  Horuitu  Vl" 
race^eodempenecemponsmomenco  refercas  ac  vacuas  confpicarens.  Sed 
nequeprolaptbsnacandiufusfervarepocerac,  fubjectarum  voragmum  elu- 
vie  merforum  corpora  cenacius  apprehendence.  Quancas  igicur  rimoris 
vires  exiftimeraus ,  qui  quos  niaiio  fui  hauftu  replevcrk,  ne  propno  qui- 
dem  fpiricui  parccre  compellit?  Decem&  octo  navigianimia;  multicudi- 
nis  infe  confugicncis  concurfu  rupta, receptis  exiciofuere.  Paucis  hoftem 
operiendi  animus  fuic.     Illius  vero  etiam  ndicula  formido  excitk,  qui  fb- 

*0ciale  exemplum  perofus,  nexo  ex  rudencibus  laqueo  fufpendio  fe  confu- 
mere,  quam  hofti  necandum  pra?bere  maluic.  Quod  factum  complures 
prius  admirationedeinde  ludibrio  profecuti,dulcedine  fpoliorum  lentus 
hoftibus  mhaerere  cceperunc.  Quibus  Aofalon  prateriris,  monkisq;  110 
praedamquam  hoftem  infequi  mallent,  fepcem  folis  navibus  coram  pene_j> 
fugacium  claflem  infe&ari  nondeflicic,  illa  nimirum  fiducia  ufus,  qua  to-  ,~, 
ties fibi  hoftturn  terga  afpicerc  concigic.  Neque  enim a  palancibus  in  illa_> 
infequentmm  .paucicace  numerus,ied  vircus  aeftimabaturl  Cencum  fer- 
menaviam  curba  maricimaefugae  diffidencia  terreftrem  cocpit,  perq';  horri- 
fd©"S-acdefercos  falcus  inermis  attonkaq';  difcurfum  habuic.    jarimarunij 

2oquoq;boftilisfmgvinis quam  praedae  avidiorem  conckanor tuendx  pacriae 
cupidoreddiderac  Quinqueactrigintanavigijsv^hementi  remigio  con- 
cuacis ,  hoftilis  Abfalonem  nobilitas  devicabat.  Quae  cum  fepcem  fola  fi- 
biinftareanimadvercerer,  fugam  fuam  non  folum  tnftem,  fed  etiam  eru- 
befcendam  raca,  bis  navigacioni  perindeac  pugnam  confedtura  laxameri- 
liuia  dare  conaca  eft.  Igkur  Abfalon ,  quanquam  ab  amicis  exterar  claffis 
advencumopperirirogarecur,  nullaexparceeeiracoremigioprogredi  perfe- 
veravk,plus  hoftiumtrepidacionequamfociorum auxilijs utendum  praefa- 
cns.  Quo  cograko  Sclavi  fumma  cum  exanimacione  mecum  rubori  pra. 
tulerunt,  navesq;  fuas ,  quo  fugcehabiliores  eflenc,  arma  &  cquos  in  pro. 

30  fundumabijeiendo,  oneribus  vacuefacerecceperunt.  Acrius  deindecoriv 
verberacopelago^  Penum  amnem  perfeveracxfugaereceptaculum  habue- 
runc.  Qnos  Abfalon  eousque  vacuocunctationis  remigio  infecutus,  ve- 
fperaadfocios,  quipraedaeincubuerant,revertk.  Cujusne  particeps  <mi- 
dcm  forefuftinuicgloriamad  fe,  fpolia  ad  railices  redundare  fpeciofumj 
ducendo.  Igiturexquingencarumnavium  nuraero  quinqueactrigintaj» 
delapfis,  decem  &  octo  confractis,  cseterain  Danorum  poteftatem  ditio- 
nemq'-,  ceflere.  Hla  lgicur  dies,  quae  Abfalonis  claritace  obcaecatam  hofti- 
um  claffem  aut  fugam  aut  exitium  paci  coegk,  toc  errores,  tot  maritima_» 
difcriminafinivit,Sialandicos  portus  ac  Bakicum  fretum  peftifero  pirata- 

^■°rum  incurfu  vacuefecic,  efferacam  barbarorurn  fevitiam  jugi  patiettcemj 

reddidit,  patriamque  noftram  vix  libertate  fua  potientem  iiclavia?  domi- 

namefFecit.     Efficax&inuficatum  genusvs&oriae,  quocunctashoftiumvi» 

resfunditus  everti  contigic.     Eadem  uc  Sclavicicruoris  plena  cxricit,  ka_» 

nullum  Daniciimpenaiumhabuk.     Quatuorduntaxatex  Rugianis  focio- 

rumanhoftiumtelis  penerint,  incertum  eft.     Die  poftero  decem  &  odto 

Scanienfiumnavigiafuperveniunt,quosAbfalonnonmoraeeorum,fedvo- 

luncatisajftimationefacta,  praedamcumvictoribuscommunicarepra;cepit. 

Qujd  deindeSclavisconfiliiforeccognoflecupiens,  callidum  fpeculationis 

genusamplexus,Bogifzlavumfubfimulationebenigna:&veteris  amicicia?, 

^^perfidiaeper  legacosarguendumcurat,  nimiamque  Regis  cfFenfam  obnixo 

placacionisftudiopraecurripoftulac,     AdhaecBogifzlavus  tantam  recepcas 

cladis  diffimulationemagerefuftinuitjUtlaudaca  monkons  benevolencia, 

faclurumfe,  quodabiptb  fvadebacur,  promicccrec.     Tantum  autem  ti- 

morisSclavorumvulgusob  priftinamfugamanimis  inficum  habebac ,  ut_* 

Ii  4  etiam 


379  SAXONIS     GRAMMATICI 

cakutfs  etiam  novam,  vifa  ratc,  quae  legacos  vehebat,  edere  non  erubefceret_.. 
Vl>  Pofthxc  Abfalonrerum  a  ie  geftarum  famam  illuftri  nuncio  pra?curri  ma, 
gnificum  racus ,  Tachon.  m,  claro  Fiomadoconatum,  crim  cencorioBu- 
gifziavi,  quodeiporcionis  nomineceflerac,  remicticurat,  necfolum  vi&o- 
nam  fuam  Regi  mdicacurum,  fedetiam  fidem  aflertis  celebrions  praedae 
geftaminefacf  urum,  Pereundem  quoq;  ne  Sclavi  _ae  vires  novis  copijs  in- 
itruerentur,  mcliis  tempus  expedicione  pracurrendum  hortatur.  Quem 
Canutus ,  Ju tis  Wibergica  concione  con  cractis ,  Abfalonici  operis  eyencum_» 
dignorelacroms  officio  reprafencare  praecepit,  expedicionis  hortatoreufu- 
rus ,  queni  nuncij  autoremhabuerat.  Qujafacfoomnium  animis  maxi-io 
niam  educendae  claflis  curam  ingeneravic. 

AcCaefarcancaecladisnunciorecepco,  poftquam  fbjo  Abfalonisductu 

rem  geftamcognovic,omnem  non  folurn  obcinendae  Danias  fpem,  verum 

ec  am  accencandae  fiduciam  mence  depofuic,  proprias  vires  damnandp  % 

quod  aliems  parumerScacicer  ufus  fuiflec     Eandem  victoriam  fuam  Abfa« 

lonapudByzancium  incredibili  famae  velocicace  vuigacam,  poftmodurrL* 

ab  equicibus  iuiscunccemporisineaurbeftipendia  merentibus  accepic  Sed 

novs  frugis  accefliolabencibus  hoftiumaiimencis  opiculata  eft:  hifdem  ex 

regiaeprofetiioniscunctacioneinftruendorum  frumento  vicorum  perquam 

uciie  fibi  laxamencum  fumenubus.     Hujus  expedicionis  opimone  percitiio 

Walogaftenfes,  profundioraPeniamnisloca  crebrolapide  complencmce- 

nium  iuorum  adicum  navigijs  negacuri.     Quos  Abfalon  hisdem  alvei  locis 

egererecupiens,  trahendaeiecumjuvencucisgracia  corpus  aquis  immergere 

non  dubicavit,  easq;  lapidibus  vacuefaciendo,  quancum  cransmiccendae 

claflifacis  erac,  adpaciencem  navigacionis  habicum  perduxic,  quanquam 

oppidani  machinas  fuas  tali  temperamento  libraflent,  uc  eadem  amnis 

fpacia  certis  lclibus  deftinarent.     Quibus obftacuhs  tranfitu  vacuefadto ,  fa- " 

cilem  focijs  petends  circumfidenda?q';  urbis  adicum  ftruxit.     Obfidiono 

ccepta,  refixi  fubaquisftipires,~quorum  frequentia  oppidumeratvallatum, 

navi^ia  propius  appcllerepafli  non  iunt.     Hanc  oppugnationis  difficulta-30 

rem,  Danerum  juvenesvirtutefuperarecupientes,  nontemperaverefibi, 

quo  minus  navigijsa  profundo  remotis,   pedibus  in  aquam  defcenderent, 

vadaqjgraduluitrarent,     Contraoppidannn  fubje&oscominuscelajacere» 

navigiaq';  tormencis  procul  inceflere  cceperunt.     Quorum  eximios  ja&us 

eluderequamexcipcrefaciusexiftimares.     Ancepsincertumq';  vitacu  peri- 

culumerac,prxgrandibusfaxis  inconfercas  puppes  cadencibus,  in  fugaac 

declinacionecaucoqicorporismocu,  magisquaminulla  armorumopefre- 

itrandorumiduumremediumducebacur.Abfalon  mediotenus  navigij  pro- 

greffusjegeita  cormencis  robora  crebra  corporis  declinatione  fallebat.Quem 

Barbarus forte prasfidio  egreflus ,  poftquam ex clypei  nocis agnicum  habuit,  40 

tormentorumprarfidibusmanufignificavitjUteumimpeterent.     lgicurin- 

terrogacusa  quodam,  anperfpedtumhaheret,  qualiteripfum  barbarusde- 

notarcc ,  curam fui  illius animo inficam refpondic:  eodem  ludubrio hoftem 

&monitorem  excipiendo.     Intrepidi  animi  dixerim,  in  medio  falutis  di- 

-fcrimine  peiicula  fua  jocofo  dicfo  profequi  voluifle.     Adeo  certifllmum 

forcicudinis&conftanciaeexperimencumneceflicas  cribuic.     Expugnatione 

nonprocedente,novaadoriendasurbisratio,  autore  Esberno,  excogitata_» 

eit.     Siquidem  inuficatae  magnitudinis  navigium  varijs  ignis  nutnmentis 

completum,  folovencorum  remigio,  opportunis  incendio  mcenibus  adi- 

gepdum    curabanc.  Quod    lacenci  in    undis   flipici   illifum  ,    fino  fQ 

ulla  oppidanorum  jactura  propriae  cum  materia;  difcrimine  confiagraviLj. 

Icaexiguiiigni  impedimenco,fpesingencis  victorise  fubrutaeftrhoftiumq'; 

falusparvulo  forcunae  momewco  ab  imminence  exicio  proce&a,     Poft  hax 

Bogifz- 


HISTORUE  DANICJE  LIB.  XVI.  38o 

BogifzlaVus  in  dedecorum  fuorum  ultionem  doJos  mente  fcrutatus ,  Abr  cjxutu 
falonis  colloquium  fimulata  pacis  affe&atione  per  legatos  pofcendo,  cum  .'■ 
ingenci  equicacu  deftinacum  convencui  locum  pecivic.  Quam  binis  obvi- 
am  fibi  navigijs  veniencem,  uc  concinencem  afcenderer,  obfecravic,  com- 
modius  in  cencorio  quam  navi  colloquendum  prafacus.  Obfequencem_» 
illum  navigioq';  excedere  volencem,  Erlingus  quidarn  illuftri  incer  Nori- 
cos  loco  nacus,  horridioris  fbmni  narracione  recinuic,  haud  dubie  frau- 
dem  ienfurum  fi  falucem  ,  fuam  hoftibus  crederec,  auguracus.  Cujus 
Vocem  Abfalon  perinde  ac  divinicus  fibi  daci  indicij  miraculum  veneracus, 

>OvOCanci  fe  Bogifzlavo ,  minorem  a  majore  peci  non  oporcere  perhibuic_>, 
ponciflcem  duci  dignicace  prajfrarc  afleverando,  Ica  hofti  impocenciam_i 
obijciendo,  fraudis  maceriam  ademic.  Ille  ftricta  navis  fpacia  caufacus , 
repencino  difceffu  fallaciam  decexic.  Nam  qui  alias  ulcro  navigium  Abfa- 
lonisingredi  confvevic,  nunc  ejusaditum  perinde  ac  fatale  fibi  domicili- 
um ,  confciencise  malignitace  confufus ,  exhorruic.  Gavifus  Abfalon  quod 
ialucem  fuam  fomnio,  quam  hofti  credere  praropraflec,  ad  claffem  ie  re- 
cepic.  Igicur  cum  exercicus  nofler  communem  agrorum  vaftacionem  u- 
nius  urbis  excidio  anceponens,exhaurienda;  provincia;  confilium  cepiflec, 
inq';  poncis  percranfeundi  anguftijs  noftri  hsrerenc,  crebris  oppidanorum 

2o  myoparonibus  incefluncur.  Qui  mox  fagiccariorumab  Abfalone,  Regeq'; 
miflbrum  opera  decurbaci,  infeftandac  commodius  claflisgracia  continenti 
fe  tradunc,  noftrosq;  clamore  non  minus  quam  jaculis  infecuci,  per  fum- 
mam  ignaviae  exprobrationem  perinde  ac  viclis  mfulcare  coeperunc,  Quo 
vifo  reliquiex  oppidanis  paflim  correpcis  fcaphis,  mcenibus  eciam,  qua: 
tuebancur,  defercis,in  ripam  fe  conferunc,  reiicta  a  Danis  cabcrnacula-» 
pradacuri.  Neq;  enim  regios  equices  ,  navium  tranflcum  in  cerra  operi- 
ences,  fumus  cabernaculorum,  quae  Dani  difcedenres  cremabanc,  incendio 
orcus,  ab  ipfis  difcerui  pariebatur.  Aquibns  cum  inopinaci  acconiciq';  in- 
curfarencur,  pars  in  fcaphasTefugic,  pars  armis  in  ripa,  auc  aquis  mamne 

30  exicium  habuic.  Nacantes  a  fagiccarijs  incerfecri ,  navigances  everfi ,  juftas 
irrifis  a  fe  Danis  poenas  luerunt.  Ita  Walogaftenfes  paulo  ante  falfis  no- 
flrorum  opprobrijs  exultantes,  nunccivium  in  con(pe_tu  fuo  necatorum. 
miferanda  fataluctu  profequebancur.  Quod  Oznenfesfamaexperti,fub- 
urbanos  penates  ocyuscremandoscurant,neijsdem  hoftes  ad  mcenium 
fuorum  incendium  ucerencur.  Igicur  dum  ulcro  fe  rectis  ipoliancingcns 
urbifua:  tutarnentum  concilianc,  quo  domibus  tenuiores,hoc  mcembus 
tutiores  efredti.  RusRegirapinae  exticic.  Cujus  fencencia  Abfalon  Juli- 
nenfium  flnium ,  arciumq';  Zuinenfium  expugnacionem  peragere  juflus, 
Esbernum  fracrcm  Zuinam  cum  commiflk  fibi  claflis  parce  prarmircit-. , 

4°auc  arces  ipfas  (fi  fors  fincrec)  capcurum,auc  earum  cuftodibus ,  quoad  fe 
Julino  reverci  concigiffec,  fugam  incerclufurnm.  Quorum  januzc  venien- 
ti Esberno vacuae  pacuere,  propugnacoribus nimirum  advencum hoftium 
furcivo  difceflu  pracurrencibus.  Amba:  icaque  incendio  dacae.  Q^ua  de 
re  Abfalon  Julinenfium  rebus  abfumpcis,  nonjfolum  longinqui  fumi  con- 
templacione ,  verumeciam  fociorum  inde  revercencium  affirmarione  cer- 
tior  fadtus,  ad  Regem  revercic,  laetatus  fe  magna  curarum  parce  fracerna_» 
opera  liberacum.  Rex  vicos  neceflarijs  ufibus  abundances  captu  diffici- 
les  fore,  vacuosque  cancum  a  fe  penaces  exuri  confpiciens,  remeare  con- 
fricuit:  quinuncdefertosinopesq';laresadorcusfuerac,  exacto  meflls  tem- 

f^pore  referca  copijs  horrea  confumpturus,  Cumque  non  minus  capien- 
darum  urbium  difficulcace ,  quam  vacuarum  aedium  incendio  fatigatus  , 
Zuynam  amnem  abducenda?  expeditionis  gratia  peciviflec ,  exuftarum  ar- 
cium  reliquias  folo  jequari  juflic.  Ec  ut  omnia  earundem  monimenca  de- 
molirccur,  eciam  lapides  fundamencis  egeftos  in  profundumjadtandoscu- 

ravic? 


382  SAXONIS    GRAMMATICI 

Cakutvs  ravic,  quanquam  ijdem  recenti  adhuc  incendio  corridi ,  vix  fe  manu  ccn» 
f»         cingipaterencur,     Cujuslaboris  idem  acque  expedicionis  finis  extiric. 

Autumno  domi  peracl:o,duodcnismillibuse  Rugia  concraclis,  Tri- 
bufanam  provinciam  dicioniiuae  parentem  peragrac.     Poft  haec  Circipe- 
nenfium  devexam  paludem  patcrnaemihtiasacmulationepermenfus,  ad  ur- 
bem  Lubeckincam  pervenic.    Qua praeterita,  dum  Diminum  petere  ftatu* 
iflet,  inabundantem  potionevicumincidic,Barbaris  illic  canta  animorum 
fecuritate  convivantibus,  utnullum  prorfus  hoftilis  adventus  formidarcnc 
impetum.     Quantam  porro  gentis  illius  incemperantiam  pacis  temporo 
extitiffe  pucemus,  quaene  hoftequidemliminibus  imminence,  quo  minus  iq 
vires  .fuasebrietatis  illecebrislabefa&aret,  abftinuic?  Icineredeindenoftro- 
rum  ad  naves  converfo,  convcllenda?  prseda;,  fpargendiq;  pafllm  incendij 
gratia  ,  Danica  manusdifijcitur,  mentemRcgis  longinquaevizedifpendijsa 
petendi  Dimini  propofuo  retrahentibus.     Qui  rriginta  folos  fibi  comites 
aflervafie  contentus,  qvum  ingentemBarbarorum  cohortem  opimam  vil- 
lam  tuetifatellice  nunciantecognoffet,  Abfalonem  fuofortevexilloconjun» 
ctum,  dimidiocum  praefenciumequitum  numero,opem  focijs  laturum  di* 
mxtcic.     Quiimperiumamp3exacus,obfcuranda;  paucitatisgratialaxiusmi- 
hcemincedere  jubet,  multitudinis  juftarconfufamagminum  fpeciem  prse- 
bicurus.     Quineciam  vehementius  irruptionem  edere  cura;  habuit,  quoj© 
pluresinfequicrederentur.     Jamq;Barbarorum  relicla  villa,ncmus  tenen- 
ciummanipuloscontemplatus,  qvum  fe  longe  viribus  inferiorem  animadr 
verterct,  ideoq;  fbciorum  augmentum  fimulare  vellec ,  complures  exfuis 
furtim  difcederemonicos,aperte  fubinde  redire  juflic,idq;  iarpenumcrofa- 
ciendum curavit,     Igicur  auxiliorum incremenca  fenfim  recipere  exiftima- 
tus , non  fuppctentibus  qui  pi jedam afporcaient,concra£tas  vici opes ingenci 
pyra  conftrudta  cremavic,flammisinfequendo,quodufuicommodarenon 
poterac,  enam  miniftns  incendij  tantapecuniae  ccnfumptionemanimido- 
loreprofequentibus.F.aregeftaad  Regem  feretuht-  Qui  propter  Lubynam 
pernodtatione  habita,  deietis  vicorum  reliquijs,lacunam,  per  quam  arduo^® 
labore  icer  fecerat,  ponte a  Rugianis- confterni  curat,  eamq;  nullo  pene  ne- 
gocioremenfus,  confcenfis  navib.  in  proximum  Penoamni  portum  perve- 
hic.     Ubidiutinaac  vehementi  tempeftate  vexatus,Bogifzlavum  pacem  a 
feperlegatos  petentem  repulit,  quanquam  jam  labentibns  alimehcis  expe- 
ditionem  remictere  cogerecur. 

Exa&isdomihybernisperZuynamingenti  cumexpedirioneregreffus, 

Grotzvinam  lacerac.  Ubicumjarimarushoftiumoccurfumex  eorum  lituo 

deprehenfum  Reginunciandum  proponerec,  idq;  ab  Abfalone,  nifiijdemj 

inconfpeftum  veniffenc,  exequivecarecur,  ancipinmalocircumvencum  fe 

dixicquifiquid  lnopinati  pericuh,fe  tacente,foci}sincidifIet,  incuri£edam-4Q 

nari,  fin  maturius  indicium  afferret,  timiditatis  notari  poflet,  qvum  & 

pra'properonunciouciprobrofum,&nimislencodefidiofumvideatur.  Hu- 

jusprovincijepraedaparumfatiatos  Pomeranicarum  opum  fama  follicitac, 

quK  uceximise,  ica  inca&ae  praedicabancur.     Nulli  tam  longinquam  militi- 

am  ingredidifficilevifum,quanquam  perferendaeincdiae,peragrandaq;  fo- 

licudinis  prardicebacur  afperifas ,  ardoreprada;  periculorum  metum  levan- 

-te.     lmbellis  populus  urbiumq;  &  armorum  inopsregio  ferebatur.     Ec 

quoniarhnoftrispropoficumexfententia  cedereconfveverac,  pergendi  cu- 

pidicasanimosinnammabac.     Nec  fraudandos  prarfentibus  votis  fehcia.» 

tocfuccefluumexperimencafpondebanc.     Inqua  prcfe&ione,  pabulopa-fo 

rum  fuppccence,  nonfolum  equos,verumeciampediceseommearibuso- 

nuftos ,  accrita:  labore  viresdeficiebanc.     Hac  res  convercendi  icineris  ,re- 

petendiq';  claflejulmicaufamdedere.     lllicRexadoriendiperinfidiasCa- 

myni  confiliumnactus,  apercaidj  ejusirruprioni  lacencem  prseferens ,  du- 

danci» 


HISTORLE  DA'mC&  LIB.  XVL  383 

flantibuslocorumpe.ricis,  per  ignocos  ac  devios  falcus,  plenum  difficulta-  cjnutus 
tisicercorcipuic.  Errancibus  casceris,  Sialandenfes  ac  Scanienfes  Alexan-  V1, 
drofAbfalonishicfbroreedicuserac)  primipiloufi,  Rugianisq';  ducibus  re- 
clam  Sc  compendiariam  viam  fecuti,  Caminum  venerc,  occupaflentq';  ni- 
fiincolasincendio  cautiores  feciflenc.  Quorum  paucitacem  Bogifzlavus, 
quiineodem  tuncforte oppido  moram agebac, effufis  manipulis irrumpen- 
damracus,  Esberno,  quicalium  rerum  experientia  ufuq';  callebac,quolon- 
giushoflesurbecvocarentur,  deinduftria  cedendum  monence,  diu  cerga_» 
preebencibus  infticic.      Ad  poftremurn  incelle&is mfldijs,  effufius  ruences 

10  in  aciemrevocac,  camimprobumab  urbe  exceflum  amaraj  reprehenfionis 
falebrisinfecucus.  QuodvidensEsbernus,  abjecl:afugaefimulacione,figna 
adhoftemreflexic,  effecicq';  uc  Bogifzlavus  caballo  delapfus,  pavido  recur- 
fuincra  vallum confugerec,  celericate  pedum  falucem  quceficurus,  quanu 
auc  armis  autequi  velocicace  cueri  fiduciam  non  habebar.  Alexanderilla- 
to  poms  figno ,  neminem  a  quo  rcpelleretur  invenit,  tanta  crepidacione 
capcis  hoftibus,  ucneurbis  fua;  quidem  limina  ab  injuria  vindicare  prsfu- 
merenc.  QuagloriafatiatiDanorum  juvenes,  paulacim  in  aciem  fe  recipe* 
re,  quamulterius  urbiinfulcare  maluerunt,paucicacis  aeftimatione  temeri- 
cacern  domance.     Hunc  juventucisprocurfumRexreliquomilicefubfecu- 

2"cus,  propcer  muros  equodefcendic,  expugnanda:  urbis  habicum  curiofio-^  X 
re  concemplationis  officio  luftraturus.  Quo  refidence,  vallumq';  vexillis 
ftipance,  Canonica?  vicae  clerici  concufi  deje&iq';animi  rncerorem  pedurru 
nudicaceceftances,  digeftariceproceflione,  cum  infignibus  fuis  adveniunc, 
eoq';  pacernae  fanctlcacis  admonico,  genib.  nifi  facris  asdibus  abftinendnrru 
precancur,  orando  nedivinqspenaces  humanisincendiojungat,  neq;  ica_» 
in  hoftes  fjeviac,  uc  publicse  feligionis  domicilia  confumac;  coc  fuas,  cot_. 
majorumvircuces  cecerrimo  facinorecorrupcurus.  Adjeclumabijseft,Bo- 
gifzlavum ,  Regis  cucd  pecendi  gracia,familians  fidei  pacrocinium  puftu- 
lare-     Refponfum  a  Canuco ,  homines  fibi,  non  Deum  inceflendi  propo- 

3°  ficumefTe,ucjuftum,  icaalienum  facrilegij  bellumgefturo.  Quibus,  fi  ci- 
vicacisparcemexcramunicipij  mceniacollocacam  cremarec,  ecclefias  mor- 
talium  ajdifkijs  permixcas  communibus  fiammis  implicandas,dicencibus, 
iram  precibus  remific,  hoftilesq;  lares  inviolacos  relinquere ,  quam  divinos 
humanisinjuriazequaremaluicllliurbemprecibusfuisdonacamgavifi,  gia- 
tiisprobeneficioa&is,laniciaovancesdiicedunt,eamq';facroconcentusgene- 
re  profeqvuntur-  Bogifzlavusquodpecebacobtenco,  quarfitum  Abfaloncm 
diepoftero  obviamfibicumJanmarovcnturumprecatur,eosdem  faciendae 
cumRege  pacis  arbicros  habicurus,  quos  cotcolloquijs  amicosexpertus  fu- 
erac.     Quem  Abfalon fraude pocius  quam  fyncera  verborum  fide  agere  ra- 

40cus,  negavicfe  incercedere,  quominusigniprovinciavaftarecur,  necancum 
icer  explefTe  fraudi  fuiffe  videacur.  Ille  nihdafe  excra  municipij  mceniau» 
poffidere  confeflus,  facris  cancum  domicilijs,  eorumq';  gracia  vicinis  tediis 
abftinendum  oravic.  Quod  b«neficium  eodem  voco  peucum  promiffum- 
queeft.  Reliqvumlucisavidiflimavicorum  vaftacioneconfumpcum.  Bo- 
gifzlavuspraefencium  periculocumimpulfupromifTumrevercenditemporo 
fedacus,  Abfalone&Iarimarodexcras  pra:bencibus,adRegem  perducicur, 
ingencisqVfummae  pecunia  mulca;  nomine  pada,  non  alias  pacis  condicio- 
nesaflequi  pocuic,'quam  uc  procurationem  haclcnus  patrimonij  ciculo  ad- 

■c  miniftracam.emanuRegisbencfieij  jure  fufciperer,  libercacemq;  fervicuco 
jomucarec, Rugianasgenciscributum  obfequijsaequaturus.  Hancpactionem 
obfidibus  firmandam  pollicitus  difcedic,  redeundi  comicibus  ucendo ,  quqs 
adveniendidueeshabuerat.  Etneveneratiomsexpersdimitterecur,abAb- 
falone  convivio  cum  amicis  excepcus  pocu  nimis  avide  fumpco  adeo  vires 
fenfumq;  exuicuc  vix  mence  conftare  pucarecur.Qua  incemperantia  amiflae 

maje- 


384"  SAXONIS    GRAMMATIC! 

CAximvs  majeftatis  oblitus ,  deflendae  fervitutis  loco ,  libertatisgaudia  reprajfentaVic» 

ri'       lgitur  nimio  ebrietatis  hauftu  obftupefa&is  nervis ,  nave  egeftus  in  tento- 

rio  callocatur,  Abfalonequadraginta  armatos  ante  tabernaculi  fores  ex. 

cubare,nocl:urn^q;eiuscuftodi£e  vacare  jubente.      Tanta  fiquidem  apud 

Danos  fervandorum  hofpitum  fedulitas  exiftere  confvevit,  uteorum  faluti 

•  perinde  ac  propria:  ftudere  curaretur,     Quo  beneficio  obligatus  Bogifzla- 

vus,  Sckvorum  animosDanis  applicando,  debitam  Abfalonis  meritis  gra- 
tiam retulic.     Quibus  cum  pulfo  mane  fomnooculosinferuiflec,Danorum 
fidem  exofculatus,  apciffimoq;laudacionisgenere  profeqvutus,plus  volu- 
ptacisfeexpercepcaAbfalonishumanirace,quam  amaritudinis  ex  pacriae  ja-|<y 
c~turafentiredixic.     Igituradlocum,  inquomiliteseumpra;ftolabantur,rc- 
latus,  pofterodie  Sclavicjenobilicatisproceribusadductis, genibus  annixus 
cumconjuge  fe&  libensadpedes  Regis  lupplicirer  abjecit,  veniamq';  diuti- 
nx  rebellauonisprecatus,  obfidibusq';exparte  datisexparte  promiffis,avi- 
tzepacern£eq';procurationis  fummam  beneficij  loco  fufciperenon  erubuic» 
quod  pacromonij  erat ,  aliens  largitionis  indulgentia  pofleffurus.      Rex 
principishucnecefsitacisdeduclimiferationepermotusjfatisjamgraveseum 
libi  pccnas  dediffe  exiftimavit,  regnumq';  ejus  in  munere  quam  in  ufu  fuo 
conftitueremaluit,ac  demumhumi  jacentem  erexic.     Nec  minus  Regem 
materna?  erga  Bogifzlavi  filios  neceffitudmis  refpeclus  tangebat.     Ita  Scla-  zo 
vicarum  rerum  dominium  affiduis  Waldemari  laboribus  negatum,  parvu- 
loCanuto  negotio  cdncributum  cft,  felici  ejus  militia  paternam  fupergre- 
dientefortunam.    Eodemcemporismomenco,ingenci  nubium  vommine 
colhfo,  per fummam  ucriusq',  gentis  exanimacionem,  fradta  crepuere  coni. 
trua.     Quo  evencu  Sclavici  regni  incericum  porcendi  a  conjeclurarum  fa- 
gacibus  exiftimacum  eft.     Bogifzlavi  quoq';  animus  conftanriae  pignoribus 
refertus,  accepti  beneficij  memoriam  ad  ultimum  usq;  vica?  tempusinvio- 
labilifi  de  exhibuic;  ade6  ut  cum  fupremo  morbo  correptus  in  lectulo  la- 
beretur,adhibitos  amicos  jurejurando  obftringeret,  eos  conjugem  fuamj 
aclibcrosad  Regemperducfuros,  eumq,  dividendi  inter  pupillos  regni  au-30 
toremhabituros,  &  quod  is  ftatuiffec,  perindeac  ceftamenco  caucum,  cu- 
ftodicuros:  nihilfe  de  Danorum  fide  harficare  ceftacus,  quorum  egregia-» 
cocies  experimenca  fufceperic.  Succurrebac  enim  illuftri  viro,quancos 
fruclus  Rugianis  conftancis  erga  Danos  amicicia; 
cuftodia  pcperiflec» 

SAXONIS   GRAMMATICI 

HISTORDE  DANICAE- 

LIBRI  XVI.   ET  ULT1MI  FINlS. 


«*ff(o)3«» 

INDEX  RERUM  1N 

SAXONEXiRAMMATICO  ME-  . 

MORABILIUM; 

Caxeris,  qui  antehac  prodieruntjlnrtcibuslonge 
accuratior  &  locupletior. 


AB  ANGULO  nomen  provincix  cuidam  Sa- 
xonix  infcrioris,  Anglix nemj>e}inhxftt:  et 
ab ejus poflerk,Britannix.  $. 
Abfalon ,  Archiepifcopus  Lundenfis,  Hiftorix  con- 
dendx  auclor  Saxoni  fuil.  Pag.i. 
in  prxfentiffimo  vitx  difcrimine  verfatunfed 
tamen  evadit.  276. 

Valdemari  defidiam  facete  cavillatus  eil.  2$i. 
Epifcopus  Rofchildenfts  omnium  Canonicorum 
fufragiis  eligitur .  2$u 
Piratarum  domitor,  z$i. 339,340. 
ejus  inftgnk  eloquentia  patrix  falutaris.  z$r. 
ejus  prima  cfi  Sclavis  congreffio  et  vicloria.2$2. 
langvore  contraclo  xgrotare  capit.  z$x. 
Valdemarum  graviter  objurgat.2$4. 
denuoRegemcbjurgat.   31$. 
magna  fiducia  Karenttamingreditur.  126. 
tjtts  in  placando  Regefoleilia.366,  369. 
piratasinvejtigat.  339. 

expeditionem  Sdavorum  adverfus  Danos  pet 
exploratoum  refcift.it.  339. 
adexcipiendos  piratasfe  prxparat.  $41, 
nandi  peritus  periculum  evadit.  345. 
piratas  adoritur,et  cxforum  eoruitt  capiu  fli- 
pitibusaffigit.  346. 

deftgnatur  Arcbiepifcoptts  Lundenfts.  357. 
eleclioni  Epifcopali  totis  viribus  repu- 
gnitt.ip.$$. 

Romani  Pontificis  juffu  Archiepifcopattm 
Lttndenfem  ajfumerecogitur.360. 
tum  Galandus  Pontificts  Legatus  pallio  inve- 
Jtivit.  361. 

Friderici  Epifcopi  Lundenfis fatumluget.361. 
in  ScAniam  feditionis fedandx  causaproficifci- 
tur.  3/S4.. 

in  Sialandiam  reditfz66. 
tum  Scanienfes  littore  fuoarcent.ejusfc  navi- 
gium  infefiant.366. 
Scanosfacrk  intcrdictt.ffi. 
ejus  in  Valdemari  morte  lucius  et  virium  de- 
fectio.  373. 

inScaniam  rurfus  compefcendx  feditionk  gra- 
tia  traji.it.  373.  374,. 
ejus  magnanima  refponfio.  376. 
tbffem  in  ScLtviam  adornat.  377. 
ejus  vexillum  nunquam  fine  hoflium  fuga 
fpeftiri  folitum.  377. 
ejus  adBogitlavum  legatio.  37$, 


Adeljfenus  £dehadi  patrk  teflamentutn  refcin* 

dit.  i$i. 

filium  Haqvini  educandum  fufcipit.  i$i. 
AdolphusHolfiuxComes  Regi  occurrit.  30U 
Adolphi HolfatxDucu turpkdefectio.  370. 
Agnerus  Ingeli'  filius  Rutam  matrimonio  duat.30., 

ridensmorhur.  31. 
Agnerus  Anglx prxficitur.  177.  '. 

fatrk  c&dem  ulcifci  cupiens  interficitur.  177» 
Agriculturx  Unt.  112* 
Alffilius  Sigari.  126. 

ejus  candida  cxfaries,-  127. 

tuftodes  Ahzbdx  aggreditur  etabfumit.  117. 

Alvildam  undiquefecus  perfequitur.  127. 

Blacmannos  vincit  glaciem  calcandi 

ceftu.  127, 

Alvildamdiu  quxfitam  tandemreperit,etmar 

trimonio  ftbi  jungit.  12$. 
Alf  etAlger  cumHamundifiliknavalempugnaffi 

tommittunt,  12$. 

Helvinum  etHamundumopprimunt.  i2g. 
Alliet  Herri,  Dani  ,patriammaritimk  latrocinik 

incejfunt.  22$. 
AlverusRex  Sveonum  decedit.  13$. 
Alvilda  Sivardi  Gothorum  Regkfilia  ospeploob* 

nubit,ne  formamprodat.  127. 

eipater viperam  etangvtm  educandos  iom~ 

mittit.  127» 

ejusmater  jpem  Alfi  fiufiratur.  127. 

piraticam  exercet.  127. 
Amazones  Danice.  12$. 
Amlethus  patruiinfidiasveritHS  flnltitiam  fimtt- 

Ltt:  49. 

uncoscreat.  49- 

tum  virgine  immifia  coucumbit,  $9. 

exploratorem  interficit.  si, 

tnatremobjurgat.  $1. 

ad  Britannix  Regetn  necandus  ablegatttr.  $2. 

literas  ligno  infculptas  defert.p, 

earumfenfum  invertit.  f2. 

aurum  cavatis  baculk  infundit.  #. 

inpatriamred.it.  53. 

pincernam  agensproceres  tneroobritit.  #, 

Fewonem  occidit.  u. 

Regiam  incendit.  $4. 

orationem  perfeilx  Eloquentix  plenam  ha- 

bet.  S4--JS- 

A  &* 


INDEX  RERUM 
Rexcreatur.  56. 
Britanniam  repctit,  56. 
Scutumnrtificiosefmgc.ndumiur4t.-j6. 
Legationem  nomins  Regis  Britannite  in 
Scotiaobit.  sy\ 

Scotia  rcginamviduamducit.   sS- 
'  cum  ea  in  Byitanniam  redit.  jj. 
a  pr-iore  conjuge  de  patris  infidiu  edocetitr.  $S. 
mortuorttm  cadavera  in  aciem  digerit.  $S.J9- 
inacie.aVigietbohmremptus.   59. 
Anior muitiplices aditus  babet.  39. 
Amundus  Norvagite  Rex  Legatos  Fridkvi  inde- 
ceiiiiiis  excipit.  99. 
fi.  Eridlevo  occiditur.  101. 
Andreas  Sunonis  Abfahni  in  Archiepifcopatufitc- 
cedit.  1. 

<Galliam,ltJliam,Brit4Hniam<feJ?udior.um 
gratia  peragravit.  1. 
ejus  laus  dijfufior.  i.etz.     ■ 
Anglilvarum  Regnerifilium  regm  pellunt.  77/. 
AngSa,  Dank deficiunt.  20$. 
Angii  et  Norvagienfes  Svenone  mortuo  Eduar- 

dum  atfe  Olaum  Reges  eligunt.  19Z. 
Anglivincunt  etvincuntur.  Z07. 
Anfgarius  fuis  monitis  Ericum  adfaniorem  men- 

tem  reducit.  173.  \ 
Arcbiepifcopatum  Lundenfem  Pontifick  Legatm 

infiituit.  ZZ7. 
Avihonam  Dani  obfidione  cingttnt.  24%, 
Archonienfes  Danis  fetradunt.  Z49. 

priftinuntftatuiz  cultum  repetunt.  249. 
Archone  urbis  defcriptio  luculentiffima.  31  f, 
Arhufeapiratarum  incurftbus affliila,  zSz. 
Arngrimus pugil  Sveticus  ErothonkfiUam 
poftulat.  92. 
Tinnosvincit.  93. 
duodecim  exOfurafiliosfuJlulit.  93. 
Anusfraclio  hojiesinfugam  conjicit.  igt. 
Aferus  Epifcopusfit Lundenfis.  zz$. 
Afcerus  Epifcopus  Rofchildenfis  decedit,  z$t. 
Aslaci  remigisvirtusetfortitudo.   zo6. 
Afmundus  Svibdagerifiiius  ab  Eadingo  fuperatus 

interficitur.  14.. 
Afmnndus  cum  Afvitofocietateminit.  91, 

vivus  cum  Afvito  contumulari  volu.it.  gt. 
AtislusUrfamftbidejpondet.  Z9. 
aurofe  tmpiter prcfternit.  30, 
potione  avidius  funipta  mortem  obit.  42. 
Atkius  Svecice  Rex  Frovinum  proyocat  et  A 
necat.  60. 

bellumRegiDankinfcrt.  60. 
fauciusa  Folcone  ad  naves  cempeilitur.  61. 
refugus  Sveciam  petit.  61. 
Avacbus  EpifcopusRofcbildenfismori- 

tttr.  zo}. 
Aula  Regis  Britannorum  magnifice inftru- 

c~ta.  94.. 
AuUcorum  fub  Erotbone  Rege  obfttxna  petuUn- 
iii*  6X.70. 


IN  SAXONE 
Avo  Eridlevum  provocat,   101. 
JBalderus Othinifilius ,  Nannce amore" corripi- 
tur.  39. 

eaniMibicns  feri  repulfam.  41. 
Hotherum  Regem  prcelio  vincit.  az, 
fcatariginem  aquarmn  elicit.  42* 
inadverfam  valetudinem  exNannteamore 
incidit.  4-z. 

Frd  Deaftro  humani  generis  hoftias 
maclat.  42. 

Hroferpina  illiaftare  pcr  quietem 
afpecla.   45. 

■ab  Hothero  perimitur.  43 . 
fepulclrri  fui  vioiatores  pmftrgiosa  aquarum 
fcaturigine  territat.  43. 44.. 
Barbari  fcedus  iiiuri  lapiUum  in  aquam  conjicie- 

bant.  291. 
Barcbon  is  miiitis  Svenoniani  virtus.  217. 
Beda  Anglicus,ej.mqs  laus.  j. 
Bellatorumquatuor  genera.  61. 
Beilatores  et  proceres  Ringonis  caftra  fecuti  entt- 

merantur.  144. 
Belli  ingens  apparatus.  14-z. 
BelluminterHaraidum  Danixet  Ringonem  Sve- 
cixReges  exoritur.  142. 
ejus  apparatuifeptemanni  ceftere.  142+ 
Bellum  cruentum,quo  Ingo  Rex  truci- 

datur.  107. 
Benedicius  quidam  cuitro  Valdemarum  Regem 

interficere  conatur.  350. 
"Bernardus  Anglicus  iti  Norvegiam  et  Sveciam 

Cbriftianafacra  primus  intulit.   189, 
Bergini  Sivardum  Ingonis  fratrem  etffiftenum 

interficiunt.  306. 
Bjarco  Agnerum  interficit.  31. 
BjanonisgladiusLovidicJus.  31.  • 
Bjarco  urfum  interimit.  31. 

Rutam  vittorite  prxmium  accipit.  $i. 
Atislumprofternit.  31. 
Bjarniite  regionis  defcriptio.  161. 
Bjarmi  rebellant.  173. 

Bjarmi  nubes  ad  nimbos  carminibus  follicitant.  17. 
Bicco  Jarmericum  adresdeteftabilesfuisconfilik 
adducit.  ij6. 

Sroderumjarmerici  fiiium  apudtatremin* 
vefti  accufat.  i$6. 

fufpendendum  Broderum  pronunciat.  i$6. 
Bjornonis  eqvus  et  canis  mira  ferocitatk.  $7* 
Bjornonis  fbmnium.  9S. 
Bjorno  canemin  hoftes  copcitat.  101. 
certamenpro  Eridkvo  adverfus  Avonem 


imt.  101. 


Blaccoinfignisprodkor exitiale  Qanutodai  con- 
Jiiium.  219. 

pkbemfurentem  conchat.  219.220. 
primus  in  Albani  ndemirrumpens  trucida, 

tur.    220. 

Bogisiavus  Vomeranis  Dux  ingentem  cUffem 
Rugitsopprimendfeadmsvit,  $76, 

§ogk* 


~  GRAMM  A  TICO   M 

BaguUvi  bibdcitdf.  377. 

BogisUvus  Abftlonis  cohquiumfubdolepofcit.^St. 

Facempetit.  $$. 

Canuto  Regi  fubtjcitur.  384- 
.  fuppiexfit  Regi  Canuto.  384- 
Bolvvifns  coectts  Sigaro  Regi  a  confdiis.  izp. 

ejusptdium  amicos  odio  feqveflrare.  ug. 

feveramfentcntiam  in  Hagbanhum  pronun- 

ciat.  130. 
Borcarus  ex  Gro  cemite  Alviidm  Haraldum fufci- 

pit.  izS. 
Borcarus,Gunnaro  interfeclo,Drottamfibi  connu- 

biofociat.  iz+. 
Borcari  cum  Ritbone pugna ,  qute  utriusque  exitio 

finita.  izf. 
Botilda  Reginamuliebrispdtienti<s  clariffimum 

exemplum.  224. 

Erico  Regi  marito  facrce  peregrinationis  comi- 

temfcadjungh.  ZZ7. 

initinercmorhur.   zzg. 
Bous  Otbinifilius  occumbit.  46. 
Britannoru  Regis  a  pneda  colligenda  dehortatio.2$. 
Jiritannia  mortuisfugantur.  $g. 
Britannite  Rex  Frotbonife  dedit.  94, 
Britanni  Danosinterficere  fubdole  machinan- 

tur.  g*.  gs-  |   '■ 

Bruno  H.  traldi  Regisaciem  infiruit.  142- 146. 
Bucbi  correptus  aynorefiiix  Gutbmundiprimo  me- 

moriam,acpaulopofivhamperdit.  163. 
Burifiusin  Cawticlettioneconfentirenoluit.  312. 

capitur.  yz. 
JSuthlus  Dams  perfunctoriepneefl.  itf. 
Byzantbini  Dii  Otbinwm  collegiofuo  fubmovent 

ttexiliomuliiant,  45. 
f^Anis  Norvagis  a  Gunnaropnefeclus.  134. 
Canutusprimus,  Ericifilius  ,regnum  pojlpa- 

tremfufcipit.  178. 
Canutum  Gormoms fiiium  Hybcrnw  Rex  vulni- 

ficafagitta  trajicit.  180. 
Canutusfecundus,cognomentoMtgnus,Danico 
-'     regno  potitur.  igz, 

Anvlosarmis  anoreditur,  auxiliante  Olavo 

Norvagie  Rege .  igz. 

Sclaviam  ac  Sembiam  expugnat,et  Danico  im- 

perio  fubjicit.  igz. 

cumEduaidus,  RexAnglite,  viclus  dimidy  re- 

gniconfortem,etpoft  obitum  omnium  bonorum 

bxredem,  relinquit.  igz, 

in  nuncios  mortis  Eduardi  laqveo  animadvcr- 

tit.  igz. 

Roberti  Normannite  Pnefeclr  filiam  Immam 

ducit.  igz. 

Ricbardo  fororem  Efihritam  defpondet.  tgz . 

Ex  Imma  Canutum  et  Gunildam  genuit.  igz. 

fortiffimot  qmsquepr&mhsmfuam  clientelam 

ailicit.  igz. 

Olaum  Norvagite  Regem  in  exilium  migrare 

tompellit.  ig4< 

Omundum  opprimh.  igj. 

fex  regnorum  pojfejfor.  196. 


E  M"0  RABILIUM 

Henrico  Imperatori  GHnildamfiliam  nuptum 

tradh.  ig6. 
'  tria  regnafilijs  tradit.  ig6. 

Ejihritam  Vivoni  permittit.  ig6. 

clier.tel.im  numerofam  alit,  pru.dentenfj 

ordinat.  196, 

clientelam  fu.m  linguis  ac  moribus  difftden- 

tem  miiit.tri  difcipitna  in  ordinem  redi- 

git.  197. 

Leges  Curi.tles  condit.   197.198.  igg. 

Legesafe  latas  militis  occifione  violat.  igf. 

fibi  ipfe  m.i  lclam  indicit.  zoo. 

in  Normanniam  proficifcitur  fororis  injuriam 

ulturus.  zoi. 

jam  moriturus  Rothomagife  fepeliri 

mandat.  231. 

ejuspietas,  munificentia ,  etftcrorum  vene- 

ratio.  zoi. 
Canutus  Tertius,Durus,  cum  Magno  Norvagiis 

Regepacifcitur.  zoz. 

eo  defunclo  MagnitsOlai  filiusDaniam  inva- 

ditetoccupat.  202. 
Canuti,  Svenonisfilij,indoles.  211. 212. 
Canutus Quartus,Sanclus,fiatri  Haraldo  inregni 

fafiigio  fu.cced.it.  Z14. 

Curorum,  Sembonum ,  et  Efibonum  regnafun* 

ditusdelet.  Z14. 

Etblam  RobertiFlandrite  Pnefecli  filiam 

ducit.  214. 

ejusfilius  Carolus.  214. 

negleclamjuris  difciplinamin  integrum 

fejiituit.  214. 

ejus  liberalhas  erga  Epifcopum  Lundenfem  et 

Canonicos.  216. 

4cl  Angliam  occupandam  animum  adji- 

cit.zi7. 

fiatrem  Ol.tvum  inopinato  intcrcipit.  ztf. 

ejus  ediclum  de  decimisfolvendis.  ziS. 

Vandali  eum perfcqvuntur.  2ig. 

in  Albani<ede,apudOtbonienfes,  nefarie  inter- 

imitttr.  221. 

ejus  fantlitas  variis  miraculis  pofiebitum 

enituit.   221. 
Canuti  Gmfiores  immitius  negotium  traclantes 
furentipopulo  Regig  necis  occafionem  dede- 

runt.  2ig. 
CanutusDux  belium  Henrico  denunciat,  et  mox 

eum  incautum  opprimh.  2$z.. 

Sclaviamvaftat.  zzz. 

ejus et  Henrici  retonciliatio.  zzz.  ZZ4- 

Imperatori  eqvum  aureis  foleis  confixum  dono 

mhtit.  zz4- 

Sclaviam  obtinet.  zz4- 

fiatresin  mutuam  gratiam  reducit.  2tf. 

Orientempiratica  pervagatur.  236. 

multos fortitur temulos.  2z6. 

eum  adpacu fiudium  MargaretaReginahor- 

tatur.  236. 

in  cum  Henricus,\Xbbo,Haqmnuscofpirant.2i6. 

Nicolai  Orationi  rejpondet  etfepurgat.  zz7. 
Az  '"» 


TNDEX  RERUM 

inejus  cxflem  Magnus  Rex  Sveciie  cumctetetis 

confpirat.  23S. 

eiMagntis  infidias  molitur.  23S. 

a MtgnoRofibildiamevocatur.  238. 

Jngehurga  uxor  maritum  imminentesinfidias 

edocet.  239, 

Canto  r  ei  infidias  detegeri  conatur ,  fed 

fiujha.  239. 

d  Magno  fiiiis  blandimentis  excipi- 

tur.  239. 

tandem  Maanus  eum  crudeliter  ob- 

o 

truncat.  2*0, 

ejus  miferandum  exitum  tota  Selandia 

deplor.it.  24.0. 

ei  extinclofilius nafiitur.   240. 

ejusamiciinpopularium  conciliis  de  nefaria 

ipfius  c&de  conqveruntur.  240. 

ejus  faniiitas  crebris fignis prodita.  240, 
Canutus  quintus  Rexa  Jutts  eligitur.  254. 

Esklllum  Pontificem  ad  defeilionenum- 

fellitf  2f4. 

eumSveno  cruentiffune pralio  fuperatutn 

SiaUndiapcllit.   254. 

Cum  Svenone,  inimicitiis  ad  temptts  depofitis, 

Sdaviam  invadif.  2/+. 

Sialandiamfiepiusaggreditur.  zjy. 

tandem  a  Svenone  vincitur.  257. 

ejusmilites  qttam  plurimicaptiviabdttcuntur, 

et  mox  dimittuntur.  257. 

in  Sveciamprofugit.  258.  et  Poloniam.  2}S* 

detmo  "Jutiam  intrat,  2jS. 

i  Svenonemox  prxliofuperatus  in  Saxoniam 

pofugere  cegitur.  259. 

Trifiam  min  orem  auxilii  gratiapetit.  2S0. 

Tridericum  Imperatorem  auxilii  implora- 

tionefoUicilat.  261. 

Valdemaro  mutua  concordia  jmtgitur.  266. 

ma  atm  Valdcmaro  regium  fibi  nomen 

tonfcifiit.  269. 

Svenonemh Lalandiainvifit.  274. 

Svenonem  Rofchildiaminvitat.  27$. 

Valiemarumhfculatur  quafi  prafcius  in- 

fidiarum.   27$. 

eum  Thetlevus  Svenonis  miles  confo- 

dit.  27J. 
Canutus  fixtusjValde/nari  filipyRex  defignatur.$i2 

coronatur.  faii 

expeditionem  Sclavicam  remittere 

cogitur.  272. 

fofi patris  obitumpatri<z  confenfu  regni 

fithmes.  $73. 

ejus  moderatio,  27$. 

eum  Cuefar  circumvenirefludet.  37$. 

Cxfarts  minas  eludit.  37  j. 

eum  Tridericus  Cafar  odio  profeqvitur.  376. 

ejus  expeditio  Sclavica  altera.  377, 

ejtts  expeditio  Sclavica  tertia.  3S1.3S2. 
Canuti,  Pribislaifilii.contumax  rejponfio.  33S. 
Captivitas Danis ignominiofa,  21S.  225. 
Carminttm  magicorum  vts  etefficacia.  17. 

Caro- 


fN  SAXONE 

Carolus  Magnus,  Trdnccrum  Rex ,  Saxoniamfibi 

fubjugaverat.  167. 
Cerevifix,  omn  ist^  ex  fiuge  potlonis  ufu  Danis 

interdiiium.  153. 
GHRISTUS  fubJTothonetertio  nafcitur.  yj.  . 
Chrisliertm,  nobilts  Jutus,  Erici  fe  partibus  ad- 

jungit.  243. 
Cingulum  ab  alto  deUpfmn.  100. 
Colloqvittm  Befficum  Graa  virgine.  6. 7. 
Cmjurationis  in  Valdemarum  auiiores  diffu- 

gittnt.  #i. 
Connubia  olimvenalia.  154. 
Contentiode  Archiepifcopatu  Lundenfi.  2fo, 
Corvorumgreges  Valdemari  exeuhum  inter- 

voltnt:  279. 
Cucapulmentummagicumfiliif  apponit.  72. 
Curetes,  Sveones,Sclavi,poft  excejfum  Hotheri, 

JributumDanif  negant.  '46: 
Cypria  tellus  humanorum  cadaverum  quondam 

impatiens.  229. 
\\An  et  Angulconditoresreftoresfa  gentis 

Djnicce,  5. 
Danfecundus,fuperbifftmus  mortalium,  Uffoni 

parenti  fuccedit.  4f. 
Dan  tertiuspoft Trothonemregnum  capefcit.  66. 

Saxones  tributum  pendere  cogit.  </£. 
Dania  Svecis  viHi  et  ccefi.  3$. 
Dani  ficcandiscalicibus  ajfveti.  $4. 
Dani  quinque  regnigubernatores  confiituum 

explebe  creatos.  13$. 
Dani  adverfus  Regneri  filios  rebeUant.  176, 
DaniaNorvagis  vincuntuv.  i$z. 
Dani  Sembid  potiuntur.    1S4. 
Dani  Svenonem  ad  regnum  parricidie  pttendum 

incitant.  iSf. 
.  mox  Regem  decernttnt.  iSr. 
Daniin  Helgaamnefiubmerguntur.  195. 
Dani  in  Regia  eleiiione  difjentiunt.  713. 
Dani  Julinum  occupant.  i$2. 
Danifolenne  fibi  jejunium  indicunt.  231. 
Dani  Rugianis  Bafilicam  extruunt.     f 
Dani  piratas  ubifo  lecorum  perfeqvuntut 
Daniapiratisopprefji.  229, 
Dant de  nimio  otio  et  quiete  conqveruntur , 
Dania  Sivardiinertiafitveiiigalis.  7/4. 
Dankfitus.  2.3. 

Danice  regnum  in  trespartes  dividitur.  274. 
Danite  fiatus  miferrinms.  z6S- 
Danica  clajfispiratice  beUoopprefia. 
Danici  eqvitiffingularisvirtus.  290. 
Danicum  impermm  in  potefiate  Svctica.  147.3$. 
Danicus  exercituspericlitatur.  173. 
Danicns  ager,cultura  deficiente,filvefirem  ha- 

bittim  induit.  160. 
Danorumantiquioresmajorum  ailafitxis  acm- 

pibus  infiulpenda  curarunt.  2. 
Danorum  Reges  a  Shioldo  dicliskioldunger ,  vel 

Skloldvvncr.  6. 
Danorttm  in  adverfis  inviihtsanimus.  183. 
Dantrum  adfidem  Chrifiianam  converfie.  i?f. 

Dant- 


GR  AMMA  TICO  M 
Danorum  Reges  a  Stlavis  nunquam  fugati. 
Danorumadverfus  piratas  conpcius,  in  quomulti 

nobiltttm  periere.  278. 
Danorum [ex.iginu miUia Slefvici  itfprxftdio 

relicla.  34  >. 
Danorum  ab  vxpeditione  Sclavica  inpatriam 

reditus. 
Daxon  Witferco  Svetite  Regifiliam  efert.  174.. 

Witfercum  cremari  jubet.   17+, 
Diifiilitiiab hominibusvincuntur.  4-1. 
Dii  Byzantini  Otbinum  collegio  fuo  fubmo- 

vent.  4$. 
Diluculotorporibus  bumanis plus  Jfuporis  atfe 

gravedinisinejfefolet.  73. 
Dombori  Outio  prudentijfi/nis  monitis  rt- 

ferta.  zg1.2fj6.zg7. 
Domus  tributaria  Gothrici.  167. 
Dornonis,  Curetum  Regis,  Oratio.  zo. 
Dxotta  efpecu  extracla  a  Gunnaro  vim  pati 
,     cogitur.  134- 
Dudo,rerum  Aqvitanicarum  Scriptor,Danos  a 

Danais  vult  diclos.  5. 
Dusscumuno  decernere,  probrofumfuit  apud 

veteres.  62. 
Duodccimjratres  Norvagi  Sveciam  infe- 

ftant.  -g7- 
Duodecim  millia  procerum  in  acie  Ringonis 

ceciderunt.  147. 
Suodecim  duces  in  caput  Olonissonjurant.  147. 

p Bboffatres  Utrones  exitio  tradit.  i}4, 

Ebbo  Skulmonisfiliusmoritur.  256. 
Edelradus,Rex  Anglise,  nepotes  Haraldum  et CA' 

nutumbceredes  efficit.  180. 
Iduardus,  Angli&Rex,  vittus,  Canutum  dimi- 
diiregni confortem,  etpoft  obimm  omnium  bo~ 

norum  betredem  conftitult.  igz» 
Eduardus  Anglite  Rextitulo  tenus.  20;. 
Elivuspecunta  corrkptus  exercitum  Danicum 

Henrico  ScUvicoprodit.  zzt. 
Enarifagittarii  monftrofa  virtus.  igt. 
Ennignuj/usCanuti  pariter  acregniDanici  tutor 

ac  gubernator  conftituitur.  178. 
Epifcopi  in  Dania  inftituti.  189- 
>  Epifcoporum  inDaniafucceffio.  191. 
Epifcopiprimiin  Scania.  20$. 
Epifcopi  in  Regni  Senatttm  ajfumuntur  a  Canu- 

to  Rege. 
EpitapbiumFrothonis.  97. 
Eqvus  Bjfononisprteftans  et  canis  mirte  fero- 

citatis.  97, 
Eqvus  albus  Svantoviti.  "§ii. 
Ixiciad  Gotharum  Oratioprudentix  plena.  71. 

jsDifertinomenfortitur.  71. 

fiatri  deftinata  dapefiaudulenter  poti- 

tur.   7Z. 

cumfiatre RoUero inDaniamvenit,  71- 

exploratores  emittit.  73, 

navesOddonisferterebrat.  73. 


EMORABlLIUM 

Oddonemcumfociis  interimit.  73. 

boum  cadavera  mari  demergit.  7$. 

in cafnfauftum ominatur eventttm.  72.74. 

ejus  cum  Greppo  coUoqumm.  7+. 

Greppum facundiavincit.  75- 

maleficia  in  magos  voto  retorquet.  7/. 

glaciale  fruftttm  muneris  loco  Trothoni 

offert.   76. 

ejusetlrotlwnis  colloquium.  76. 

Greppiftatrespugnam  ipft  denunciant.  77? 

trepidas  conficit.  77. 

ejus  in  prandio fuperfluitas.  77. 

Frot.honi  mores  Gotbari  Regis  enarrat.  77. 

Frothonis  filiam ifingulari  vaframento 

obtinet.  7S. 

a  Gotvara  altercandimtamineprovoca^ 

tur.  78. 

Gotvaramfacundiafuperat.  78. 

cum  Vejfmaro  luclte  n  ovafpccie  dimicat.  7$, 

Veftmarum  dorfifiaclione  conterit.  78. 

a  Gunvara  de  periculo  imminente  edo- 

ietur.  78. 79- 

tlajfem  regiam  navigationi  inhabilem  red- 

dit.  7g. 

Frothonem  Regem  pcene  fubmerfumunda 

levat,  79. 

ejusad  Orationem  Frothonis  rejponfio.  So.  81. 

Gotharifiliamducit.  Sl 

ScUvorumplerosque ccedit.  84. 

Alricum  occidit.  go. 

Rex  Svecite  a  Frothone  conftituitur.  90. 

moritur.  97:» 
Ericus,Sveci<e Rex,Daniam beUo Uceffit.  tz2, 

Haraldum ,  Haldaniftlium ,  tribusprteliisvi- 

itum  qvartooccidit.  izz. 
Ericus  Haraldi  fidter  regium  occupat  folium.z+z. 
Ericus,  Sivardifilius,  patre  defunclo  regnat.  177, 
Ericus,Svec'ue  Rex,exercitmn  in  Daniam  trajicit. 
Ericus  Regum  frater  in  Svetiamfugit.  zzz. 
Ericus  Ejegod  Olavo  famelico  fuccedit.  224.. 

fub  eo  magna  vilitas  annonte  et  ubertas.  224-. 

ejusprocerajlatura  etformaplane  regia, 

roburc^  incomparabile.  224. 

ejus  blanda  comitas.  224-. 

ejuslibido.  zz*. 

Sclavos  fubigit.  22f. 

a  Pontifice  Romano  condendi  in  Dania  Archi- 

epifcopatus  potefiatem  accipit.  226, 

citbaroediartead  infiniamredigitur,  226. 

"judxam  voto  religiofgperegrinationis adire 

conftituit.  226. 

Haraldum  filium  regno  adminifirando 

pr&ficii.  227. 

procerifftmos  quosque  itineris  ctmitet 

legit.  227. 

Byzantium  appellit,  227. 

tum  Imperator  vix  in  urbem  admittit.  227. 

ejus  ad  Danos  Byzantiiftipendia  merentes 

adhortatio.   22S. 

A  3  eutn- 


INDEX  RIRUM 
eumlmperator  in  urbem  magna pompa  per- 
ducit.  228. 

tjus  effigiem  fiantis  atfo  fedentis  Imperdtor 
depingi  curavit.  22$. 
variis  Sanclorum  reliquiis  ab  Imperatore 
donatur.  22S. 
in  Cyprum  contendit.  22<). 
in  Cypro  moritur  et  fepelitur.  229, 
HLricus  Haraldi  fiatris  bonainvadit.    224. 
Ericustertius,Enmnd,Rexeligitur.  242. 
ejus  regnum  recufintis  modefiia.  242. 
Tboronis  Epifcopi  Ripenftscommento  ludifi- 
catuscopiasdimittit.  242, 
Lotbarittm  Imperatorem  de  auxilio  ferendo 
foUicitat.  242. 

Cxftri  perfidi.un  Teutonicam  expro- 
Irat.   243. 

bellum  cum  Nicolao  refiaurat.  242. 
infeliciterpugnam  conferit.  14$. 
cafieUum  Haraldiobfidione  cingit.    244- 
a  Nicolao  ad  ^erampontem  prcelio 
fuperatus.  24$. 

ei  Magnus  Norvagice  Rex  inftdias 
firuit.  24$. 

Lalandenfes  ei  fubfidioveniunt.  24$. 
cufrodes  fuos  et  fiipatores  ad  ebrietatem  et 
aleam ,  ludificandi  ergo,  provocat.  24;. 
fuga  fibiconfulit.  24;. 
Ubbonem  prtefeclumminorum  infularum 
fujpendio  punit.  246. 
Nicolaum  Regem  perfeqttitur.  246. 
in  Scania  copiasNicolai  Regispro-* 
fiigai.  246. 

poslNicolaumrcgnat.  247. 
Haraldifiliosin  carcerem  compin- 
git.  247. 

eos  aqttis fttbmergendos  curat.  248. 
Haraldum  interceptum  capitis fupplicio 
afficit.  24$. 

claffem  adverfus  Rugiam  xontrabit.  24$. 
frimus  maritimce  expeditiqni  eqvos 
adjicit.  248. 

Arcbonam  obftdione  cingit.  248.' 
tam  deditiene  capit.  249 . 
Legesrefiituit.   249. 

inimicitice  inter  ipfum  et  EskjUum  Epifcopum 
Rofcbildenfem  coortce.  249. 
£sk[llus  eum  SelandiapeV.it .  249, 
aPlogo,Nobili]uto,  interficitur.  250, 
Ericus  quartus ,  Lambdiiius ,  vacuam  regni  Da- 
nicipoffeffionem  occupat.  250. 
Olavum  confcrte  prcelio  fuperat.  252. 
Hartvici  Bremorum  Eptfcopi  ferorem  . 
ducituxorem.  252. 
naturatimidus.  2;?. 
Otbonitein  Fioniafatis  concedit.  253. 
Esklllus  Epifcopus  a  Svenone  capitur ,  etmox 

dimittitur.  254. 
EskUlus  ArchiepifcopusLundenfis ,  Valdeman 
Regiprimitmddverfatur.  2^. 


IN  SAXOtfE 

deindepareu  28 f. 

beUttm  inferre  Regi  nefarie  molitur*  298. 

Abft loni  confilu  fua  commun icat,  et  Legatio - 

nem  ad  Regem  injungit.  298. 

Hierofoljmam  proficifcttur.  299. 

Hhrofolyma  redit.  241. 

ClaravaUempetit.  246. 

nepotttm  fugam  iniquofert  animo.  $5. 

Arcbiepifcopatu  Lundenfi,  in  concilio,jpbntefe 

abdicat.  256. 

tjus  oratiovaledicleria.  ys6. 

patria  excedit.  318. 

T7  Alfiria  obpincemx  Regii  criminationem  pe- 

riclitatur.  282. 
Eames  etannome  caritas  fub  Snione  Rege.  is8.'$9° 
Eames et annonte  dira c/fritas in  DaniadeCanuti 

innocentia  ufiatur.   222. 
Eengo  Horvendtllum  trucidat  et  uxorem  ejusmd- 

trimoniofibijungit.  49. 
EioniSvenonem  Itetifufcipiunt 
Elnminis  defcriptio. 
Eolco  Atislumfaucium  ad  naves  compeUit.  61. 

proprium  cruerem  caffide  baurit.  61. 
Eontes  in  lulandia  admirandi.  3.4- 
Ecederis feriendi  apudprifcos  ritus.  12. 
EratresbiniHaUdndici  clam  hofiites  infidiosa 

trabe  trucidantes.  i;2. 
Erefite  defcriptio.  260. 
Erefonibusa  GotricoRege  inufltata  penfio 

imponitur.  167, 
Eridlevusprimus,Celer,  pofi  Dan  imperiumfu* 

mit.  66, 

HvirviUum  cumfociis  occidit.  67. 

Dufiinum  Hybernite  oppidum  expugnat.  67. 
Eridlevus  fecundus  armu  infirucius  Norvagiam 

ingreditur.  97. 

duodegmftatres  infugam  conjicit.  98. 

ad  eos  interficiendos  ingenti  prtemio  proce- 

res  invitat.  98. 

munimentum  duodecimfiatrumclamno^u 

ingreditur.  98. 

undecim  fratres  obtrun  cat.  98. 

BjornonemcoUegamadfcifch.   98» 

Hjarnonemprovoeatum  opprimit.  99- 

Amundi  NorvagiteRegis  fiiiamper  Legates 

pofiulat.  99. 

ejus  Legati  ab  Amnndo  indecentius  ex- 

ceptu  99. 

iterato  legatos ad  Amundum  mittit,quos 

iUeoccidit.  100. 

inNorvagiamnavigdt.  100. 

Gigantempede  manutfe  mutilatum in  fugam 

cogit,  ejusfe  tbefaurum  aufert.  100. 

cruentum  prtelium  cum  Amundo  com- 

mittit.  loi. 

Amundum  vincit  et  occidit.  101. 

ab  Avone  provocatur.   101. 

denub  in  Norvagiam  peundti  Erogerthce 

gratia  ndvigat,  iou 

fiU 


)GRAMMAriCO  M 
flia  Grubbi  cujusdam  potitur,  ex  qnafilium 

Olaum  procreat.  101. 

Trogertbam  tandemadipifcitur.  w. 

adignotam  infuUm  appellit,  ubi  Draconem 
^Auroincubantem  obtruncat.   101.  ioz. 

BjornonemtttfeAvonemin  matttam  reda- 

citgratiam,  iisfofiliumOlaum  nutrican- 

dumtradit.  toz. 

Olai' filii  fortunam  apud  Parcasexple- 

rat.  w2. 

Haldanofiliam  Hythini  impetrat.,  ioz. 

moritur.  wz. 
Tridericus  Skfvicenfss  Epifcopus  in  mari  EaU 

tbicopcrit.  z6u 
Eridericus  Imperator  Ronumis ,  Valdemari  filias 

duas  totidem  fuis  filiu  in  matrimonium 

petit.  161). 

Valdemarum  fummo  cum  honoreexdpit.  370. 

interipfumet  Valdemarum  affnitas  tontu- 

hitur.  271. 

Regiam  navim  confcendit.  pt. 

CanutttmRegem  circumvenire  fiudet.  375. 

eum  odio  profequitur.  376. 

BogislAvum  Sclavi&  Ducemin  beUaDanica 

follicitat.  176. 

Dania  occupandte  fpem  omnem  abjicit.  379. 
Tridericus  Imperator  Svenonem  ad  colloqvium 

cailide  invitax.  162. 

Svenonem  minis  adpacifcendum  adigit.   z6z. 
Trigga,  Otbini  conjux,  divinos,mariti  bonores 

facrilegio  violat.  12. 
Tri«wismiuvisetftevitia.  264.  26$. 
Trigus  intentiffimum  exercitui  Valdemari  in- 

fefium,  313. 
TrifitS  minoris  defcriptio.  5.  260. 
TrifonesfeRegidedidere.  260. 
Trothoprimus  Draconem  tbefauro  incubaniem 

interfich.  20^ 

ejusfiutegema.  zt. 

ejus  expeditio  in  franonem  Rutemmm  Re- 

gem.  21. 

Tranorm  naves  perfout.  zi. 

Rutenosvincit.  zt. 

Rtotalam  occupat.  zt. 

exfiinclumfefimuUt,  21.  zi. 

Handuvaniurbemcapit.  22. 

filiam  Handuvani  procatur  et  impe- 

trau  22, 

Ubboni  capto  ignofcit.  24, 

Trefiam  beUo  tentat,et  mox  Briunniam.  ij, 

aurumabjiciendum  ediciu  ij. 
,  _    Lundoniam  Anglus  oppidum  afiuinter- 

cipit.  27. 

a  Scatone  convivio  excipitur.  27. 
duosexcubiculariupeUgo  obruit.  Z7, 
contufisaurifragmmibus  cibos  refpergere 

folitus.  27. 

armorum  pondere  firangulatus  interit,  27. 
Trotho  fecundus,cognomento  Vegetus ,  fallacii 
potius ,quamviribtisfretH!  Trogerum  igter* 

ficit.  66„ 


EMORABlLlUM 
Trotho  tertitts  Tridlevo  furrogaim.  67. 

eum  proceresad  conjugium  hortantur.  6§. 

HmundAm  Hunntrum  Regisfiliam  uxorem 

dticit.  70. 

fub  eo  aulicorum  vbfaenapetuUntia.  68,70» 

Cohntmfufpendio  confumi  jubet,  76. 

psne  aquu  fttbmergitur .  79. 

ejits,  mortem  exoptantis  vratio.  79.  So. 

Erico  fororem  traditin  matrimonium.  $1, 

repudiaia  Hanunda  filiam  Gothari  pre~ 

catuu  81. 

Roilero  Hanundam  concedit.  St. 

Ericum  opprtmere  tentat.  83. 78. 

Ericum  et  Rollerumperfequitur.  79* 

Legescondit.  __r. . 

Rathenis  deviciis  leges  imponit.  87. 

ttiginta  Regcs  affeclas  habet.  89. 

Hunnorumfiragem  editincredibikm.  89» 

centum  etfeptuaginta  Reges  eifefiib^ 

mittunt.  89- 

regni  Trothoniani  amplitudo.  89. 

Gefiib  lindus  auxilii  causa  eum  accedit.   gol 

Ericum  Svecite  Regem  confiituit.  90. 

perUpidescthafiaSviritim  congefias  exer- 

citas  numerum  init.  92. 

cUJfeNorvagiampetit.  92. 

aurum  in  triviis  defigendum  curat.  92.  «£/. 

Britanniam  ingenti  claffe  adveititur.  94-. 

inBrijannosdolum  retorquet.  9%. 

Kervillum  Hybernits  Ducem  aciefudit.  p/, 

fub eo CHRIS-TU  S  nafcitur.  95. 

in  Jutia  aureamarmillam  triviu  affigi 

cuut.  9}. 

ejus  Utus  veneficafub  maritima,  bovisfpecfc 

confodit. 96. 

fecmWeram  Selandice  pontem  tumula- 

tur.  96.  | 

ejus  Epitaphium.  97. 
Trogcftha  Trothonem  enixa  esl.  102. 
TrotboquartittSaxonitereguiosaciefupeut.  ioz» 

Hanefum  opprimit.  106. 

Svertingumoccidkttocciditur.  ro6. 
Trotho  qtiintus  fratrem  Haraldumregniconfor- 

teminterficit.  tzo. 

infidiarum  minifirum  tacite  trucidandum 

curat.  120. 

CarolumGotlmprtsfeclum  otcidit.  120. 

Haraldifiiiu  infidias  ftufirafiruit:  121. 

ejusfwnnuni  qui  interrupiffet,ferropunie- 

batur.  izi. 

abHaraldifiliisinandioconfumitiir.  m. 
Trotbo  fextus,  Canutifilius,rerumfummam  in 

Daniaobtinet.  178. 

in  Anglia  baptizatus.  178* 

Agapetum,  Vontificem  Romanumje  mitien." 

du  in  Daniam  facerdotibus  foUkitat.  ij 8\ 
Troldolum.  16, 

Deorum  fatrapA.  42. 
Tribloth ,  facrificium.  16. 
Troconis  prodigiofa  mors.  fsi 

A  4,  Gdmb& 


INDEX  RERUM 
/~J  Ambaruc.ce filutare  conftlium  defirte  deligen- 

dis,qui  fatfia  excederent.   159. 
Gelderus,  Saxontse  Rex,  tbefaurum  Hothero  in- 

videt.  40. 
Gerutbinte  Regiiz  defcriptio.  162. 
Gerutbi  prtccordia  Tbor  candenti  chalybe  traje- 

cerat:    163. 
Geftiblindus,  Gothorum  Rex,Enthonemauxilij 

caufa  invifit.  90. 
Gevarm  dolo  Gunnonis  opprimitur.  46. 
Gigantes  olim  in  Dania.   4. 
Gladius  Bjarconts  Lovi  dicltts.  31. 
Gladitts  Vermundi  Skrep  dicius.   65. 
Gladii  Haldani  Liuftng  et  Hviting.  itf. 
Gnemeri  Falftrici falubre  confilium.  2S7. 
Gormoprimus,RexDanite,  mirabilium  cogno- 
fcendorum  avidus.    160. 
Geruthifedes  invifere  cupit.  160. 
adGerutbi fedes  contendit.  160. 
initinerefame  periclitatur.  160. 
cibum  a  Guthmundo  appofitum  renuit.  161, 
ad  Geruthi  fedem  tandempervenit.  162. 
ejus  focij  avaritite  pcenas  dederunt.  163. 
monflra  ejus  comitatum  dilaniant.  163, 
domumreverfusotiofetotum  tradit.  164. 
fubornat  qui  TorkjUumnoclu  opprime- 
rent.  165. 

Vgartiiocifceditatemaudiens  exfpirat.  166. 
Gormo  fecundus  Anglicus  in  Dania  et  AngliA  u~ 
gnat.  178. 

Anglits  dominationem  amitt.it.  178. 
Gormo  tertius,  Cbriftianorum  perfecutor.  17  S, 
Tbyram  Edelradi  Anglite  Regisfiliamprow 
turetobtinet.  179. 

adpreces  Jponftepudicum  feprteftat.  179. 
ejus  fomnium.  179. 
Haraldum  et  Canutum  ex  Thyrafufci- 
pit.  179. 

accepto  interfecli  filiinuncio  moritur.  180. 
Gotherus  Norvagice  Rex  Daniam  tccupare 
tentat.  $t. 

Ericofiliamfuam  icjpondet.  82. 
Gotherus  Danorum  claffem  adortus  occidi- 

tur.  S6. 
Gotbarus  SvcciteRex  Omundi  filiamin  ffiatri* 

tnoninm  petit.  1^3. 
Gdtharus  Sivardo  beUuminfert.  154.. 
Gothvara  facunda.  68. 
ad  Hunnorum  Regem  legatiortem  fufci- 
pit.  68.  69. 

Hanundam  fuccisin  Veneremmixtis  peiii- 
tere  conatur.  69. 

altercandi  certamine  Ericumprovocat,  ?g. 
eamfacundia  fuperat  Ericus.  78- 
Gotricuspofi  Gormonem  regnat.  166. 
liberalitate  confpicuus.  166. 
Saxoniam  Danico  imperio  adjungere 
molitur.  166. 167. 

Pipinus  Carolifilius  beUum  adverfus  eujnge- 
rendum  fufcipit.  167. 


IN  SAXONE 

de  Saxonibus  triumphat.  167. 
Erifiamclaffedomat.  167. 
Erefonibus  penfionem  inufttat^ifjmpo- 
nit.  167. 

ejustributaria  domns.  167. 
proprij  fateUitis  inftdtjs  circumventus 
perit.  167. 
Gram  eXpeditionem  in  Sveciamfufcipit  cumfido 
fuoAchateBeffo.  6.7. 
aurea  clava  Sigtrudum  Svecice  Regem  inter- 
ficit.  8. 

a  Svibdagero  Norvagite  Rege  opprimitur.  9, 
Grep  commune  tribusfiatribus  nomen.  6$. 
GrepfororemRegisprocatur.  6$. 
Grep  CUffi  Regina  commercium  libidinis 
habet.  70. 

conclave  Gttnvartedefeftisprocorum  capiti- 
buscingit,  70. 

facundia  Ericumfuperare  tentat.  74. 
facundia  Erici  viiius  totam  regiam 
concitat.  75. 

quodaimisnonpoterat,veneficiis  effi- 
cereparat.  7j. 

Ericum  telo  trajicere  tentans  a  RoUero 
interficitur .  77  • 
ejusfratres  Erico  beUum  denunci- 
ant.  77. 
Gritba  Teutonica  Dano  Regi  nubit.  f. 
Gvemmertts  patriam  prodit. 
Gunnarus  Svecus  Norvagiam  fiammis  ac  aedibus 
vaftat.  133. 

Norvagts  canemreclorem  pr<eficit,eifc  pro* 
ceres  affignat.  134. 
Drottamjpecu  extraclam  violat.  134, 
Gunnilda  Regina  uxorii  amoris  exemplum.  14. 
Gunnilda  Henrico  Imperatorifilium  pepe- 

rit.  196* 
Gunno  Reginam  Ifmari  conjugem  gladio  trans- 

verberat.  ijf. 
Gunvara,foror  Frothonk,  Specioftdifta.  68. 

Ericumpericuli  prtemontt,  78. 
Gurithaveluntariam  fibi  caftimoniam  indi- 

cit.  135. 
Guritba  fe  excufat,  auttoritatem  tutorumprx- 

tendens.   137. 
Guthmundus,  Geruthifiater,  Bjarmfc  Vrx- 
fes.  161. 

ejus  duodecimfilii,  et  totidemfilite,  menfx 
miniftrant.  161. 

Erugalitatem  Gormtnis ,  etfociorum  expu- 
gnare  aggreditur.  161. 
Gormonifiuftra  inftdias  tendit.  162. 
Guthrune  venefica  Regiis  ftteUitibus  vifum 
prceftigiisadimit,  quem  OMnusrefti- 
tuit.  t}7. 
Gutfcbalcus  Sclavicusfit  aulicus  Canuti.  196. 
Gutfhalcus  Sclavos ex  amicis Saxonum  hoftes 

eorumfacit.  316.  317. 
"LlAdingus  Handuanum  HeUeJponti  Rtgemfin- 
gulariftrategemate  devincit.  12. 

»ppreff$ 


GRAMMATICO   M 

$pprefe  Svibdagero,  patrio  rcgno  poti- 

tur.  12. 

Svetiam  depopuUtur,  14.. 

(allido  edtclo  thefaurum  ablatum  recu- 

ferat.  14., 

fames  Saguntinaejus  cafira  premit.  //. 

numen  quoddam  fubbeUutejpecie  inter- 

ficit.  y. 

Meghildam  giganti  ereptamfibi  matrimi- 

niojungit:  16. 

tnimm  prodigium,  ipfe  injpectante, 

incidit.  16. 

mmfenex  quidam  infiruendm  aciei  ratknem 

tdocet.  17. 

Uffo  Rex  Svccnz  per  fvmulationem  coUoqttii 

euminterficere  melitur.  17. 

■llffonem  opprimit .  /7. 

Hundingumfratrem  ejus  Svecixprte- 

ficit,  17% 

Toftenemfacinorofum-occidit.  i$. 

ejusfugientu  ftrategema.  18. 

fomnio  monitus  filk  et  generi  AoUs 

evadit.  ig. 

voluntariofefufpendio  confumit.  19. 
Eagbarthus  fratrum  mortem  ukifcitur.  tzgl 

SygnemfoUtariuspetit.  ug. 

hijpidamembra  duratasfe  mantts  ex- 

(uftt.  izg, 

Sjgnem  tborifociam  recipit.  130. 

froditus  et  comprehenfus  mortuadju- 

dicatur,  130.131. 

poculum  a  Reginaporrecluminos  ejus 

rejicit.  igi.\ 

amafigfidem  experturus  amiculumfufpendl 

fracipit.  131. 

UcJores  ad  necemfibi  inferendam 

hortatur.  132. 

laqueo  vitamfinit.  132. 
Sa^fratrttmmortemulcifcicupietts  a  Star- 

tatberodeferitur.  122. 

infinumHcervigclaffeappeUit.  122. 

ad  Regiam  Sigari  cumexercitufrondibus 

teclo  contendit.  /jj. 
Maldanus  patri  Frothoni  fuccedit,  interfeclis 

fratribus.  17, 
lltldanus,  Ericifilius,  paternaprocuratione 

fungitur,  97. 

fridkvum  in  fubfidium  advocat.  97. 
Haldanus,  Frothone  defunclo,  rcgniguberna- 

tionemfitfcipit.  tu. 

piraticxincumbit.  «fc 

Regem  Svecite  bello  confumit.  tii, 

clava  7  em  fortiter  gerit.  122. 

viclusinHelfingiam  aufugit.  122. 

\Vitolphnmde  vulneribus  cttrandisfoU 

licitat.  122. 
EricoSvetiteRegibeUum  iteratg  de- 

vanciat.  122. 

Ericiexercttumftxorum  mole  oppri-J 
mit.  122. 
unde  Bierggram  diclm,  iii, 


EMORABILIUM 

tnagni  Tb  r  filius  exiftimattts  divinis  a  Sveck 

honoribus  donatur.  122. 

Ericum  per  infidias  capit,  et  compeditum  ad 

locaferu  pervia  rdegat.  123. 

Poetaet  Athleta  infignis.  123. 

Sivaldum  temulwn ,  mmfeptemfiUis,  cUvk 

opprimit.  124.. 

Harthbenjm  interficit.  124.. 

Egtherum  Vmnenfem  piraum  interimit.  tz^ 

Grimmommdueihvincit,  124.. 

Afnundunfilium  exThorilda  fttfiulit.  12+, 

Ebbonem  profiravit.  125. 

Regias  opes  Ungvinoteflamento  iegavit.  tz^ 
Haldanns  Bor ari  et  Drottts  filius.  134-. 
Haldanus Gurithamprimumfrujlraambit.  /#«, 

duodecim  pugiks  quercu  obtruncat.  135. 

Ruthenisauxiliovenit.  13$. 

ocliduijpano  trlginta  novem  pugiles  ob- 

truncat,  136. 

eRuJJia  redux  mptias  Sivari  et  Guritha 

interpeUat    137. 

Guritham  levitatis  accufat.  137. 

Swarumg',adiotranfuerber.at.  137* 

Guritha  pnitur.  137. 

<ex  ea  filiu  n  Haraldumgenuit,  127+ 

Vffefetum  "ppugnans  oc-ciditur.  137, 
UaUandenfium  turpis  defectio, 
Handuvanus  opesregm  demergit.  22. 
Hano  Fionite  DynofiaJruJhaR0thonem  oppn- 

gnat.  itf. 
HamndaRegis Hunnormn filia.  70. 

Adulterii  cum  Grep  commijfi  reatumruborc 
fatetur,  7$, 
HaquinusNorvagiteRex  Angftam  armata  clajje 

petit.  181. 

Hevvindum  obtrmcat.    i$i. 

aprodigiofojaculo  trajicitur,  1S2. 
Maquinus  Haraldi filius  vecligalDanisfolverc 

detreilat.  183, 

duosfilios,  viclorice  confequendgc4usa,hofih-' 

rummoremaclat.  18$. 
Haquinus  Jutus  conjuratieni  contra  Canutuw 

fefubducit.  zzS. 
Haraldi  etFrothonis  fociet.ts  convulfa.  120. 
Haraldus  regni  confors  afratre  Frothonein- 

terficitur.  izo. 
Haraidifiliifubcanumjpecie  nutrie- 

bantur.  nt. 

veneficam,  neproderenUtr,auropUcant.  *2& 

furorem  fimulant.  izi. 

Frotbonempatruumincendit)  coiifu- 

munt.  izi. 
Haraldus  Hyldetand  Othinibeneficio  in- 

vittus.  13S. 

4efanclorum  animas  QtbinvpoUice- 

tur.  13S. 

resgeftas  patris  rupi  in  Bkkingia  infcul- 

pendas  curat.  138. 

Vutis  eum  dentibus  ^ffcfetus  Jjioliat.  igL 

Wefctumtccidit.  128, 

Hath- 


INDEX  RERUM  IN  SAXONE' 


Hatherum  hiterimit.  13$. 
diftraclum  Danite  regnum  in  priftinumcorput 
reformat.  i$$. 

Afmttnde  opem  laturusin  Norvagiam  profi- 
cifcitur.  ttf- 

in  aciem  convivali  cultu  defcendit,  13$. 
Afmundo  regnum  reftituit.  13$. 
Ingonem  et  Olavum  Svecos  opprimit.  139. 
Ingeldoveniampofcentiignofcit.  izg. 
Sticlam  et  Rufilam  virgines  profternit.  139. 
llbbonem  Vrefitum  capit.  ijg. 
fororem  ei  in  matrimonium  tradit,  i%g. 
fimtimos  Rheno populos  et Sclaviam  bellopre- 
tnit.  izg. 

Aquitaniam  armisperdomitit.  i$g. 
,  HumbrorumRegeminterimit.  i$g. 
ejuspotentia  cteteris  gentibus  terrori 
fuit.  iig. 

quinquaginta  annos  in  otio  vixit.  i$g. 
militespa  Iteftrd  inftituendos  curat.  r$g. 
beUumintereumet  Ringonem  SveciteRegem 
exoritur.  742.  /4?.  • 

Ringoni  bellumperfecialcsdenunciat.  14.4. 
ejus  ad  milites  Oratio .  14.5. 
ab  Othino  trucidatur .  14-7. 
Haraldm  Klach  ter  adverftts  Regnerttm  feditiones 
concitat.  170.171  175. 
ad  Ludovicum  ImperatoremMtxilii  causdcon- 

fugit.  17J. 

Chriftianam  religionemfufcipit.  17 ■;. 

in  territorioSlefvicenfifacram  tedem 

molitttr.  17$. 

Chriftianifmttm  Daniteprimus  intu- 

lit.  v?6.     !  s 

delubra  idolorum  diruit.  176, 

religionis  infamis  defcrtor  evadit.  176. 
Haraldus  Gormonis  filius  regium  imperiumadi- 

pifcitur.  178. 
Haraldus  et  Canutus  Gormonisfilij  Angliam 

vafiant.  178. 

eoshteredes  efficit  Edelradus  RexAnglite.  1S0. 
Haraldus  Bla4tand,Gormonisfitius,  defunclopatri 

fuccedit.  180. 

Haquino  Norvagiue  Regi  bellum  infert.  181, 

fexaginta  navium  clajfent  in  Narvagiam 

mittit.  igi. 

ad  eum  Sturbjornus  e  Svetia  auxilij  petendi 
-  causdvenit.  iSz. 

Sclavid  potitus  Julini  piraticam  infti- 

tuit.  i8z. 

in  Jutiam  ad  opem  opprefftsferendam  coleriter 

contendit.  182. 

Ctefareanum  exercitum  infequitur,  ejusfadu- 

cem  Epponem  trucidat.  182. 

rebuscum  Imperatore  compofitis  Catholicam 

religionem  ampleititur.  183. 

defeiiionem  Haqvini  Norvagite  Regis  armw 

ulcifitUT.  183.  1 

ingens  faxum,matris  tumulo  imponendum 

curat.  i8j, 


ob  onera  plebi  impofita  invifus  redditur 

ab  eoDani  deficiunt.  iSf. 

beUo  d  Svenonefiiio  vincitur,  186, 

eumfilius  acriter  perfeqvitur.  186. 

Julinum  exiliopetit.  186. 

d  Tokone  fagittario  interficitur.  186. 

Roefchildicefepelitur.  186. 
HaralditSjGodvini  filius,  totum  exercitum  Dant- 

rum,und  nocle ,  per  totam  Angtiam,trucidan- 

dumcurat.  203. 

Eduardo  rerum  fummam  permittit.  203. 

Eduardo  occifo  regnum  occupat.  203. 
Haraldus,  S.  Olaifratcr,  aByzantiiRegeDraconi 

lacerandtts  objicitur.  20;, 

Draconem  cultello  tonforio  interimit.  20$. 

fidemferviexperitur.  20$. 
Haraidus,  Norvagite  Rex,  armain  Daniam  trans- 

fert.  206. 
Htraldus  Maltts,  Rex  Norvagite,  extingvitur.  207. 
Haraldus  Rex  Danite  prte  fratreCanuto  eligi- 

tur.  213. 

tjm  ad  Canutum  Legatio.  213, 

ejus  lex  iniquiffma.  214.10. 

ejus  negligentiaet  fuperftitio.  214..  20. 

poft  biennale  imperium  defunclus.  214. 30. 
Uaraldus,Ericifilius ,  regno  adminiftrando  apatre 

prteficitur.  227. 
Haraldus  rapinis  et  furtis  deditus.  234. 
Haraldus  ob  iibidinem  d  rcgnigubernatione  reji- 

citur.  242, 

Ericum  deferit,  infc  caftra  Nicolai  Regis 

tranftt.   244. 

e  caftello  fuo  noftu  aufugit.  244. 

Theutonicis  naresprttcidijubet.  24$. 
Haraldus  Hybernienfes  Norvagiam  invadit.  24$. 

fupercandentes  Ltminas  nudatis  plantisin- 

cedit.  245. 

ejus  mira  agilitas.  248. 
HaraldusSkreng,  feditioforum  dttx,  inScaniam 

irrumpit.  374. 
Hartbenus  novem  cubitos  iongus.  124. 

ejus  miraferocia.  124. 
Hartgrepa  prteftigiatrix  Hadingumin  fui  amorcm 

peUicere  conatur.  10. 

in  omnes  feformasverterepotuit.  10.  u 

fuis  incantamentis  defunfto  toqueiamtxtof 

quet.  11. 

iUicitd  Manium  evocatione  fibi  ipfa  infortu- 

nium  arceffit.  11.12. 
.Heclamonsin  Islandiaperpetuo  ardens,  4. 
HelgalngeUi foror ab  aurifabro  adamatur.  107. 

Starcatherumfcutiinterjecludvulnere  de- 
fendit.  uz. 
Helgo  Sclavite  Regem  opprimit.  28. 

Thoramvirginemcomprimit.  28. 

Hundingumprofternit.  28, 

Rolvonem  filium  Lethrd  concludit.  28. 
Helgo  novem  fiatribtts  certamen  condicit.  110. 

Starcatherumpugnx focium depofcit.  tto. 
HeUaBritannite  Rex  Ivari  virtutem  fufieclam 
habet.  176. 

«Si~ 


GRAMMATICO 

i  Shardo  et  Bior,\one,Regnerifitits,crudelitcr> 

fedmerito,  interemptus.  177. 
Hemmingus  OUopjtnfuccedit.  16  g. 

cum  Ludovico  def.tr  e  pacem  firmat.  16$. 
Henricus  D.iibyenfis  pneful  bibulus.  205. 
Henricus  ScUvicus  fuccejfu  eUtns  Slesvicttm  et 

Eidorte finitinu  vajiat.  232. 

Scliviam  Canuto  leg.it.  23 +. 
Henriats  Sl^ttelcr  Cxr.ato  crimcn  kfie  MtjeJIa- 

iisintentat.  238. 
Henricns,Saxoni<e  Dux,Svenonem  regno  rejiitu- 

ereparat.  26S.272. 
Henrictts  Leo,Saxonits  Dux,  a  Valdemaro  de  belli 

focietatefoUicitatus.  292.  308.. 

Valdemarum  Regem,  cmn  Abfalone,  tabema- 

mlofuo  excipit.  303.  293. 

ejuscum  Danis  colioqvium.   341. 

fimttlatamcum  Danis  amicitiam  exer- 

cet.  247.. 
Menricus,  Dux  ScUvite,a  Valdemaro  deficit.  30$. 
Henrici  Ducisfafitts  etfuperbid.  345, 
Henricus  Saxonite  Dux  pro  Magnoapud  VAldema- 

rumdeprecaiur.  352. 

AUxilia  petit  a  Rege 

ejus tyrannis.  $6g. 
Herothus  filite  fu&  Tbortx  angves  dat  nutri- 

endas.  i6g. 
Hesbernus  Snai  e  periculoftm  in  Jtttiamfufcipit 

navigationem.  272. 

ejusfirenuitas,periculum,  etevafio.  290. 

ejus  ad  Regem  monitoria  Oratio.  302. 

JHalundameictruit.  316. 

de  vitanon  femel  periclitatur.  330, 

ejus  in  periculojfrenuitas.  330. 331. 
.  unicanavihofiiumcUfem  perrumpit.  332. 
Hjalto  urfi  cruorem  ebibit,fortitudinis  concilian- 

degratia.  31. 
Hjalto/fpettatieprobitJtifpugil,  Bjarconemad 

pugnam  excitat.  32. 
Hiarnus ,  Danicte  Poefeos  peritus.  $6. 

obfcriptum  Frothoni  Epitapbium  diademate 

aDanis  donatur.  97. 

regno  cedere  cogitur.  gg. 
.   agre  fe  regio  honore  abdicat.  99. 

imo  armis  tueri  conatur.  gg. 

inJutiamfugkaFridlevo  viffus.  99. 

Fridlevumper  infidias  interficere  cogi- 

iat.  gg. 

decoqvendifalis  opificemfe  profitetur,  99. 

tandemaFridlevo  opprimitur.  99. 
Hjartvarus  armapro  pecuniX ,  tributi  nomine,  in 

Daniam  defert.  31. 

RolvonemnoHu  invadit.  31 

i/ittoriamepulisprofequitur.  $?.' 

a  Woggone  interficitur.  3%. 
HildigisleusSygnemdeperit.  123. 

ambasnatestrajettusaufugit.  129.' 
HHitigerus,Gunnarifilius,  inaudita  cmktit.it -h 

tyunnus,  12.4* 


MEMORABILIUM 

Hildigerus  pugnam  cumfratreinire  detra* 

clut.  13J.  736. 
extingviwr.  136. 
,    Hitbinus,Rex  Norvagite,Frothoni  fnbfidio  Vt" 

nit.  ss 
Horvend/llus  piraticam  exercet.  4$. 

-Cdkrum  Norvagite  Regem  obvittm 

habet.  48. 

mantts  cttm  Coilero  certis  conditionibut 

conferit.  4.3. 

Collcritm  occidit,  unaif,  fororem  ejus 

Selam.  49^ 

Gerutham  Rorici  filiam  ambit  etimpe- 

trat.  49, 

Amletbum  ex  Gerutbafuftulit.  49. 

aFengonetrutidatur.  49. 
Hotbbrodits,  Rex  Svecix,RoeDaniteRegern 

occidit.  28. 
Hotheruspofi  Hjartvarum  et  Rolvonem  Danig,  et 

SveciteRex.  39. 

Mujicus  infignis.  39. 

in  Nympbarum  concUve incidit.  39. 

a  MimringoSatyro  armiliam  enfemtfaex- 

torqvet.  40. 

proHelgoncintercedit.  40.41. 

cumDiispugnat.  41, 

Nannapotitur.   41. 

prcetio  a  Balderofuperatur.  42. 

Baldero  bellum  dentto  infert.  .42. 

stnimicegritudine  viclus  in  defertafe  logi 

confert.  41. 

fiNympbiscingulodonatur.  43*  t! 

Balderum  projiemit.  43. 

Grunnonem  igni  cremandwntra* 

dit.  46. 

pugna  cum  BoS  congrejfus  occidi- 

tur.  46. 
Hoghinus  Hitbino fitiam  dejpondet.  8g} 

Hithinumperfeqvhur.  90. 
Hugletbus  pofl  Danfecimdum  regni  fummjfe' 

obtinet.  66. 
Hugletbus  tiybernite  Rex  avariffimus.104, 
Humblus  et Lotberusfiiii  Dan.  j. 
Humblusimperiumabdicarecoaclus.  j. 
Hundingus  Svecite  Rex  in  doliofufocattis.  29. 
Hunnorum  Rexfitiam  fuam,  Frothoni  nitpturam, 

inDaniam  adducit.  70. 
Hunnorum  Rex  belium  Danis  infert,  86. 
Hunni  inedia  perictitantnr .  88, 
Hunnorum  Jir.tges  incredibilis.  89. 
Hyberni  ferreos  murues  terrte  injlernunt.  pj?» 
Hythin  Gigas  Regis  Tbiaiamarcbite  fitium  ah- 

ducit.  100. 
"]aculiin  aere  oberrantis fnitUnu  fpetbacu- 

ium,  isz- 
"Jarislam  RutenDrum*  Rex.  207. 
Jjnnericm  Sivardifilius  a  ScUtiis  captuiy  cuM 
fororibus.  1^4. 

carcere  ertttm  agrimitmte  exircends  applka-* 

tus.  l$4. 


'INDEX  RERUM  TN  SAXONE 
ad  honorisfafiiglum  veluti  gradibus  quibus-      Ivarus  Regneri  patris  obitumfom  animo  tulit.176. 


iant  afcendit.-  154 
'  fugam  m  0  litur.  154 .  ifi. 

(iim  focio  Gunnone  regias  cedes  incen- 
■  dit.  iff. 

x  cum  Gunnone  fuga  elapfus  Sclavosperfecu- 
tores  frufiratur.  /;/. 

fulfo  Butblo  Danite  imperium  fufcipit  Sve- 
iia  potitur.  itf. 

quatlr.iginta  Sclavos,  adjunciis  totidem  lupis 
fujpendendos  curat  tsj. 
Sclavorum  optimates  crudeli  fuppliiio  ajfi- 
cit.  ij6. 

arcem  extruit.  156. 

cumfiatribusHelleJponticismaritimdpugna 
congreditur.  156. 

Siccoitis  confiliis  ad  res  detefiabiles  addu* 
clus.  156. 

Sclavorum  Principes  eqvis  in  diverfa  raptan- 
tibus  prtebet  laccrandos,  116. 
fororiu  laqveo  Jpiritum  eripit.  156. 
Svavildam  Reginam  eqvims  cahibus  obte- 
rendamprtsbet.  157. 
ejus  arcem  fiatres  HeUeJpontici  oppu~ 
gnat.  tp-. 
IngeUus  Frothonifuccedit ,  fortifiimi  patris  de~ 
generfilius.  106. 

Svertingifiliammatrimonio  ftbi  jun- 
git.  107. 

ejus  Regina  Starcathcmn  acrioribus  verhk 
excipit.  113. 

eadem  Starcatherum  blandimentit  ad  «e» 
nandum  invitat.  113.  114. 
Tri?nus  luxuriam  in  Daniam  invexit.  114. 
parentu  interfecloresfavoreampleciitur.  iif. 
Svertingi  fiiios  trucidat.  11$. 
Ingeldus  Sveiite  Rex  moritur.  139. 
Ingo,Alvcrifiiius,  Danis  bellum  denunciat.  138. 
Ingoms,  Magni  filii,miferabilc fatunu  230. 
Ingo  Rexisorvagite creatus.  306. 

trucidatur.  307. 
Incendium  turris  Archonenfis  viftorise  gradum 

facit.  323, 
Joannes  Svarconis  filius  illujlresfaminas  in 

Svecicamabducit.  263, 
joannis  Abbatis  temeraria  Medicinte  pro- 

fefiio.  372. 
"Jtdincnfium  piratarum  crudele  et  horrendum 

fupplicium.  343. 21 f. 
Juliuum  Dani  occupant.  22;. 
julinenfes  piratte  Oceanumfeptentrionalem 
infefiant. 
Daniam  invadunt. 
julini piratica  abHaraldo  infiituta.  182. 
"Julius  Ctefar  fcriptorem  rerum  fuarmi  municU 

piodonavit.  97. 
luniores  et  robufiiorespatria  cedere  coguntur.ift 
"Jutenf.um  quereltz.  372. 
"Juti  gens  infolens.  169. 
jutietScaniiterato  RegnetorehUts.  170* 


Ivariajiusinpetendoarvo.  176. 
Lathgerta  perita  bellandifcemina.  169. 
Regnero  Lodbrogh  nubit.  169. 
repudiatur.  169. 

centum  etviginti  navium  clafiem  Regnero  i% 
fubftttium  mittit.  170. 
maritumpropridmanu  obtruncat.  170. 
Latrocinia  etfurta  circa  Slefvicum  vigent.  232. 
LegatiCanutiimmenftm  opumvvmin  undisde- 

mergnnt.  231. 
LegesFrotbonis  iij.  8f. 
Lethra,  vstufiifima  Regum  DanitS  arx  etfedes,  d 

Rolvone  confirutta.  31. 
Literatorum  controverfitevulgari  foro  eximun- 

tur.  i3f. 
Liufing  et  Huitting  gladii  Haldani.  /jj. 
Longobardicts  egrefiionis  occafio,  159. 
Longobardoyum  origo,  159. 
Lotharius  Imperator  Erico  fuppetiasferens  Slet* 
vicumcum  exercituappeUit.  241. 
afcedere  cum  Erico  inito  deficit.  243. 
Zotherus  imperium  fiaternum  tyrannudquddam 
violentid  invaditetoccupat.  %. 
impotenter  regnat.  5. 

tandem  haudficcd  morte  ad  generum  Cererk 
defcendit,  j. 
Lundenjis  Epifcopus  a  Nicolao  Cardinale  Si/ttid 

primatus  munere  ornatur.  227. 
LuxuriaaTeutonibus  inDaniam  tradufta.  itj. 
Lymicusftnus  pifcibusfiequens.  3. 
MagnusS.  Olaifilius,Canuto  defunfto,Vaniamin* 
vadit  et  occupat.  202. 
ejusfomnium  eminofum.  203. 
extingvitur.  204- 
Magni  Norvagite  Rcgisprobroftfuga.  239. 
Magno  Nicolaifilio  regnum  Svecite  defertur.  23^ 
Magnus  Bogislavi  Polonorum  Ducis  filiamfthi 
matrimonio  jungit.  235. 


Sclaviam  invadit.  23%. 

abeo  Sclavite  Rex  pacem  petit.  23;. 

Nuptias  Ripis  celebrat.  235. 

MaUtos"Joviales ex infula  quadam  aufert,  236. 
Magnus  Rex  Svecite  in  Canuti  cxdem  conjpi- 

rat.  238. 
Magnusinfidiasmolitur  Canuto.  238. 

Rofcbildiam  Canutum  evocat.  238. 

Harahljiadium  Canutum  arcefiijubet.  239. 

Canutumfiftu  blandimentis  excipit.  239. 

innocentemCanutum  crudeliler .obtruncat.24*» 

Canuto fublato  tripudiat.  240. 

ipfi  exitium  indicitur.  24J. 
Magnusper  infidiat  adoritur  copiasCafark.  24%. 
Magnus  Norvagite  Rex  Canutipliam  conjugem 

petit.  243. 

Erico  injidias  Jlruit.  243. 

uxorem  repudiat.  246. 

ab  Haraldo  captus  oculk  (t  genitalibus  prhxt» 

tur.  249. 

Magnm 


GRAMMATICO  M 
Magnusfratricida  in  preelio  Scanienfiuna  cum 

Petro  Rofcbildcnfi  Epifcopo  occumbit.  246. 
Magni  Ericifilii  ,et  aliorum ,  adverfus  Valde- 

marum  conjpiratio  divinoindicio  detegi- 

tur.  34$-  359. 
Magnus  Erici  filius,  conjurationis  princeps ,  Hen- 

ricum  Leonemfugapetii.  351.  352. 

inpatnamfubitoreduxaproditionefetempA- 

rareneqvit.  352. 

caufam  apud  Arhufiam  dicerejubetur.  3^2. 

Regife  excufare  conatur.  3)3, 

infidiarumferiem  Abftloni  aperit,  354. 

eiveniadatur.  ^jjr. 

ejus  nunctus  capitur.  3^8.  3^9. 

ipfe  capitur  et  in  carcerem  conjicitur.  359. 
Margareta  Regime  pietas  et  liberalitas.  230. 
Mxtbematicorum  triplexgenm.   9, 
Matronte  Daniae  Svenonem  Regem  mtamentis 

fuis  e  captivitate  Sclavica  liberant.  187. 
Mendacium  deforme  quondam  apud  Danos.  62, 
Miroci pirattevirtus.  34.6. 
Mitothin  divinitatem  fibi  arrogat.  13. 

ab  Othino  redeunte degradu  dejeclus,  /_$. 
Mos  veterum  Parcas  confulendi.  102. 
Mulierum  virilefacinm. 
Mmiumprodigium:  362, 
Muficesinfolenslaudator.  126. 
Muftasvis  incredibilis.  226.39* 

'KlAnnaHotheri  amore  incalefcit,  39, 

NavisaureaHelgonis.  109, 
Navium  duo  millia  quingentx  in  Ringonis 

clajfe.  /4J.  / 
Nicolaus  Canuti  et  Olai  frater  fe  vadem  fifiit  prt 

Olai  redemptione  e  carcere  Elandrico.  222. 
NicolampoH  Ericumfufcipitregnum.  230. 

Ingonis  Svecitx  Regisfiliam  Margaretam 

ducit.  230. 

bellum  Sclavicum  infeliciter  fufcipit.  231. 

prtefecluram  Slesvicenfem  Canuto  vendit.233, 

ejus  in  concione  Oratio.  236.  237. 

Canuti  cadaverifepulturam  negat.  2-4$. 

toncionipopularium  committere  fe  non 

audet.  241. 

Afcerum  Archiepifcopum  Lundenfem  ad 

compefcendumvulgifurorem  emittit.  241, 

perjurus.  241. 

beUum  cum  Erico  refiaurat.  243. 

Maraldum  regniposlfe  declarat  hxredem.  247, 

a Slefvicenfibusopprimitur .  247. 
Nicolam  Cardinalis  Epifcopum  Lundenfem  Sve- 

ticiprimatm  munere  ornat.  227.264. 

Svenonem  aSveticaexpedithne  revocare  co- 

naturpulcberrimafimilitudine.  264. 
Nicolamfe  non  effe  uxorium  ftrenuofaclo  com- 

probat.  26;. 
Nicolai  Razjfcelus  et  ctzdes.  299.300. 
Nobiiitas  Danica  liberosprofalute  captivi  Sve* 

nonh  datpmdes,  fl$* 


EMORABILIUM 

Nomina  Ducum,quiab Haraldi partibus fiete- 

rant,recenfentur,  143, 
Normannorum  ingens  clades,  207. 
Norvagi  imbrem  et  nimbos  adverfiim  Danos  ma- 

lefiao  coniitant.  1S3. 
Norvagia  adfidem  ChriJUammpfir  Bernardum 

Anglicum  converfa.   1S9. 
Norvagia  aDants  deficit.  201, 
Norvagia  Archiepifcopum  accifit.  263, 
Norvaeiae  res  fuse  commetnorantur. 
Nucletus  SckvorumDuxinterfeclm.  293, 

/~\  Ccafio  beUici  diffidii  inter  Danos  et  Pome- 

ranos. 
Oddo  infignis  pirata  et  Magus  Rafnonem  aeditji, 

abEricoperemptus.  73. 
Olaus  Ingellifiliusposl  patremfolus  regnum 

fojfidet.  120. 
Olavus  Gothrici  filiuspatre  tnertuoregnat.  i6g. 

propeLethram  fepultus.  168. 
Olavus  Norvagite  Rex,jpe  Danimpotiendx ',  nn« 

ptiasSyritb&petit,  190. 

ejus  votum  Sveno  egregie  eludit.  190. 

Thyrte  matrimonium  ambit.  190. 

ejusin  Syritham  dolus.  190. 

duobus  conjugiu  defiitutus  Svemnem  amis 

aggreditur.  191. 
Olavus  Rex  Norvegig  ob  duplicem  injuriam  a  C&- 

nutodefecit.  192. 
Olavus  Rex  Norvagite  primus  Leges  Norvagicas 

condidit,-  194. 10. 

tnanum  peccamtemigni  cremandampm. 

bet,  194, 

tjusfancTttas.  194. 

Seiandos  addcditionemfleclere  conatm,  195, 

fugafibiconfulit.  195. 

a  domefiicis,  Canuto  procurante  interimi- 

tur.  196. 
Ohviinfidelitasetinfratrem  Canutum  conftfi- 

ratio.  217.218, 

captivus  in  Flandriam  relegatur,  '218. 
Olamfamelicus  a  jutts  interfeclo  Canuto  fuffi- 

citur.  222. 

fub  eo  dirafames  et  anninx  caritas  in 

Dania.  222, 

fuamftlutem  pro  civiumfalute  devovtns 

fubito  extingvitur.  223. 
Olaus  Haraldifilimpatritmnium  repofcit.  2$t.  * 

Ericum  Regemfrufira  opprimere  tentat.  zrt, 

cum  eo  Efcbillus  Archiepifcopm  Lundenfis 

paafcitur.  251. 
Olimarus  Orientalium  RcxHunnicti  clajfi 

prceesl.  86. 

ejm  et  Erici  cotloqvium .  86. 

celeberrimm  Barbarite  domitor.  $9. 

HolingardigaErotboneprteficitur.  $9. 
OUerm  indivinitatis  ufurpatione  Otbinofubro- 

gatur.  45. 
OUermprieftigiator  aDanis  tnterfeBm.  46. 
Olonu,  sivardifilii,geftarecenfentur.  140. 

e  ok 


INDEX  RERUM 

Olo  boflemoculisterrebat.  140. 

cum  Gunnoneac Griinone  congreffui eos 

eccidit.  141. 

in  pugnamfefepro^Werinorum  regulifilia 

effcrt.  141. 

Hjallum  et  Scatum  cum  decem  vernaculis 

interficit.  142. 

flatriee  oppugnatores  e  medio  toUit.  142. 
feptuaginta  maritimos  reges  opprimit.  142. 

Vegeti  cognomen  ei  inditum.  142. 

aSialandenfibus  Rex  conftituitur.  147. 

Hetham  cedere  regno  cogit.   147, 

crudelemetimpiumRegemagit.  147. 

in  cjus  caputduodecim  duces  conjurant.  147. 

a  Starcathero  in  balneis  occiditur.  148. 
Olores  cartninedangunt.  100. 
Omundus  patri  Oloni  fuccedit.  148. 

Ringonis  Norvagice  Reguli  filiam  Eftm 

ambit.  148. 

Norvagiam  clajfe  petit.  148. 

Ringonts  bonarapittts  tradit.  148. 

ab  OddoneJathri&Reguloamice  excipi- 

tur.   148. 

cum  Ringone  navalem  pugnam  commit- 

tit.   148. 

Ringonemviclum  interficit.  148. 

Ringonisfiliam  obtinet.   148. 

Rusk  clajfem  internecione  delet.  149. 

a  Ruslts  militibus  ad  duellum  provoca- 

tur.  149. 

Tboriam  Norvagitz  Ducem  creat.  149- 

Sclavorum  Reges  tributum  recufantes  in  or- 

.dinemredigit,  149. 
Oratio Dornonis  CuretumRegis.  20* 

Amletbi,perfeclteeloquentiee.  <j4.tf. 

Ericiad  Gotharum,  prudentite  plena.  7'. 

Erothonisln,mortemexoptantts.  79.80. 

Erici,  qua  Frothonis  Orationi  refpondet.  8o.8t> 

Ringonis  ad  milites.   14$. 

Haraldiadmilites.  14$. 

Regneripueriadfiuciuantem  concionem,  168. 

Canuti  Regis. 

Nicolu  Regis,  qua  Canutum  criminatur,  236. 

Canuti,qua  Nicolao  reffiondet  etfe 

purgat.  237. 

Svenonis  SX/adaldemarum.    273. 

Dombori,prudentiffimis  monitts  refer- 

ta.  291. 296. 197. 

Esberni  Snare  adWaldemarum Regem.  302. 

Scorronis fuos  reprehendentis  comilitones.  33$, 

Eskilli  Archiepifcopi  valedicloria.  3^6. 
Otharus  oppreffo  gigante  Syritham  abducit.  12$. 

eamdeleneficts  verbis  aggreditur.  126. 

ejuspudicitiamexpugnat.  126. 

Regnaldo  interfeclo  Danis  vicloriam  parit.126 
OthincariCdndidi  inreligionemliberalitas.  191. 
Otbinus,  Septentrionaleidolum.  12. 13 .  103. 

illi  Rinda  alapam  impingit.  44, 

militem,fabrum,medicumfefingit.  44,  4$. 

kcollegioDeorum  fubmovetur.  45. 


JN  SAXONE 

posl  decennale  exiliumpriflinst  dignitdti  re- 

jlituitur.  4$. 

Haraldum  Hyldetand  aciei  inflruendte  moduftt 

edocet.  138- 139. 

initnicitias  ferit  inter  Haraldum  et  Ringo- 

nem.  142. 

Brunonis  habitu  teclus  Haraldumfua  mantt 

interficit.  14.7. 

vifum  regiisfateUitibus  reflituit.  157. 
Otbimari  urbs  oppugnata.  345. 
Ottbo  Ctefar  in  Daniam  irrumpit.   182. 

lanceam  in  Lymicumftnum  conjicit.  i$i. 

ad  Eidoram  iter  refleclit.  182. 

YtAludistranfeundtedifficultas.  343.344, 

Parcasconfulendiveterummos.  102. 
Pater  filiam  proflituh. 
Pax  cum  Norxcagienflbus  inflituu. 
Petri  Lange  ab  Abfalone  defecli». 
Piratica  Rofchildenfis  inflituitur.  2  tf, 
Pifcesmanibus  capiuntur.  3. 
Plebis de  Rege  eligendo  diffenfus .  253. 
Tlogus ,  Nobilts  Juttts,  Ertcum  Regem  inter- 

ficit.    2jO. 

Pomeranite  Duces  deftgnantur  Imperii  Princi- 

pes.  371. 
Pontifex  Romantts  facram  militiam  Danis  indi- 

cit :  cui  et  ipfi  ttomina  dant.  254. 
Poppo  miraculoferri  candentis  rem  Chriflianam 

promovet.  189. 
Prcdium  triduanum  inter  Sivaldum  Danie,Re- 

gnaldumfe  Svecite  Reges.  126. 
Pr&lium  acre inter  Haraldum  Danig,etRingo- 

mmSveci&Regcs.  146. 
PrsMum  navale  inter  Abfolonem  et  Bogislavum. 
PueUarum  Danicarum  continentia.  12$.  128. 
Puerorum  jaculatio  ingenti  prfilio  occaflonem 

pr&bet.  322. 
Pugnandi  ratio  vtteribtts  ufltata.  30. 
Pugna  acris  inter^J aldemarum  et  Svenonem 

committitur.  279. 
Pulmenti miravis.  72. 
Puniceum  fcutum  pacis  indicium.  40.  \ 

C\]linque  Gubernatores  regni  Danitf  confli- 
7^     tuti.  133. 

1)  Adulphi  Eqvitis  animofitas.  27%. 

Refo  etUlfo de  liberalitate Regum  Damtc ct 

Norvagite  contendunt.  166. 
Refofiliam  Gotottts  capit,et  Gothrico  adducit.166, 
Regiumnomen  vetufiiffimis  Dattite  recloribus 

ignotum.  i. 
Regiaflirps  apud  Danos  ad  unicam  tantitm  virgi- 

nem  rcdacla.  13%. 
Regnaldus  Norvagitg  Rex  Drottam  filiam  fyecct 

concludit,  134. 

inprtelio  occumbit.  134. 
Regnerus,  Sivardi  filitis,  admodum  pner,  Rex .. 

eligitur.  168. 

tjus 


6  RA  M  MATICO 
ejus ad concimemfluciiuntem  Oratio.  /6g. 
Sivardo  patriin  regno  fuccedit,   i6p. 
matronarum  Norvagicamn  ignonnniam 
ulcifcitur.  169. 
Latbgertam  ambit.  tfy. 
canem  ct  urfum  Lathgem  cuftodes  interi- 
mit.  169. 

Latbgertam  ducit.  169. 
cumScanis  etjutu  rebelUntihus  fcliciter 
(Umicat.  169. 

in  Tboram,  HerothiRegisfiHam,amorem{on- 
-je-rtens  Latbgertam  reptdiut.  169. 
villofafemoralia  et  Uneum  fagidum  contra 
morfus  angviuminduit.  169. 
adverfus  angves  pugnans  vincit.  170. 
eijnti  et  Scant  denuo  rebelles  fiunt.  170, 
ei,  Latbger-tacenttim  et  viginti  navium  cltf- 
fcminfubfidium  mittit.  170. 
Haraldum  Scanorumprincipemvincit.  170. 
ejus  conjux  Tbora  decedit.  171. 
novum  milifum  dciectam  agit.  171. 
.Ham-tm  Britannite  Regem  occidit.  171. 
filiosfuos  Scotite.Norvagix  etOnadibus 
pr&ficit.  171. 

HaraldumetfaSiofositeriimfuperat.  171. 
Carolum  Imperatorem  in  Saxonia  cum  totn 
exercitu  profiigat,  171. 
feptem  Sorlifilios  opprimit,  ipfumfc  Sorlum 
JMterfictt.  17Z. 

in  muliercuk  amorem  incidit,  ex  quafilium 
Ubbonem  fufcepit.  17 z. 
sxpeditknem  in  HeUeJponticos  parat.  172.^ 
Hellejbonti  Regem  Dian  extingutt.  172. 
novoftrategemate  ad  laxandam  hoftium 
4ciem  utitur.  17}. 
Scythas  profligat.  173. 
BjarmorumRegemobtrttncat.  17$. 
ettmfilius  Ubbofolio  deturbare  tonatur.  17$. 
Hesbsrnumfacliofum  capite  truncat.  174.. 
filii  'Witfercifatum  immoderatius  lu- 
get.  174-. 

Daxon  comprebenfum  Utgartbiam  relegat,  ac 
deindepatricereftituit.  175- 
Norvagix  Bjornonemprxficit,et  Ericum 
Svecie.  175. 
Orcades  populatur.  17'. 
ScotorumRegem  Murial  interficit.  17$. 
filiosduosabhofte  necatos  amittit.  17 f. 
ejus  uxor  Svanloga  moritur.  /7/- 
HeUam  Anglite  Regem  in  fugam  conjictt.  175, 
Dttflinam  expugnat.  17$. 
ejus  fuccejfus.   17$. 
Haraldum  tertium  rebellantem  denuo 
fuperat.  176. 

Chriftianam  religionem  profcribit,  et  falfam 
reftituit.  176. 

in  carceremab  Hella  conjeiius  a  colubrh 
confumitur.  176. 
'RegtseligendiprifcusDamrummos.  ;. 


MEMOR  ABlHuM. 
Regumftatm  lubriatt.  y. 
Regno pupillts  huolumitatemfua  orationepei 

perit. 
RindaOthino akpam  infiigit.  4.4, 
Ringo  fcdithfus  opprimitur.  8. 
Ringonis  in  claffenaviumduomiUiaquingenM 

repertte.  14$. 
Rhtgonif  ad  niiiites  Oratio.  14$. 
Ringo  Haraldo  Regi  jufla  perfohit.  147. 

Uetham  SiaUndite,Olonem  Scanix  prx- 

ficit,    14.7.  v  ., 
Ringo  Sivardo  abfente  imperium  invadit.  i6g. 
Rikonis  Epijcopi  cxdes.  zsz. 
~RoefcbildiaaRoeHc<mdita,  27. 
Rolvo  ex  Urfagenitus,  zg. 
Rolvo,  cognomento Krage ,Helgoni fuccedit.  z$d 

in  Svetiam  contendit.  zg. 

patientix  (pecimen  exhibet.  zp.  30. 

ejusmiraliheralkas.  30. 

Hjarihvarum  Svecia  prxficit.  3/. 

'Woggonem  ob  cognomentumfibi  inditum 

/trmilladonat.  j& 

cumtoto agmine  occumbit.  3S. 
RoUerus  in  Danix  Regis  aulam  fe  confert.  7L 

regiam  Erothnis  fpoliat,  8$< 

regnumGotheri d  Frotbone fufcipit.  $6. 
Roricus  patriam  in  arma  contrahit.  46. 

rebedestributavendere cogit.  48. 

unde  Slyngebaanddiclus.  48. 

HorvendiUum  et  lengonem  Jutix  prxfi-         '. 

ficit.  48. 
Rotlw  Rutenomm  pirata  Danh  multd  damna 

infert.  134- 

ejus  crudelitas  inffioliandis  et  torquendis  bo- 

niinibus.  134.  i&. 
Rugiani  Scanosfundttnt  ,gaudentibus  Jutis.  Z54, 
Rugianorumftrategema  copiofum  navium  nume- 

rum  mentientium.  zft. 
Rugiani  cUffi  Regixfruftrd  infidias  moli- 

untur. 

pacem  a  Regepetunt, 

iterum  deficiunt.  319. 
RugiamrumvexiUi  cultttset  authoritas.  $zz. 
Rugitevitus ,  Porxvitus ,  et  Porenutius,  Karenti- 

n  orum  Idola  evertuntur.  zz7. 
Rupes  in  Blehhgia  literis  exarata,  3. 
RusU  virgoDanisbeUum  inferretentat.  14S. 

A~b  Omotbo  et  TbeU  viita  fugit.   149. 

fiatrem  Throndum  vintit.  149. 

afratre  trucidatur.  149. 

ejus  milites  Tboria',  et  Bero  Omundum  dueUi 

provocMtonefoUicitant.  14.9. 
Ritfticifilitts  Starcbateri  vulnera  obligat,  eteum 

adtedesregias  iefert.  112. 
Ruthenorumftrages.  87* 

C  Axonu  pater  avustfc  caftrenfem  militiam  W^2- 
demariPrimifecuti.  2. 

B  z  Saxo- 


IND  EX  RE.R 

Saxtnes  dcfetlionemmolun:tur 

Saxonits  Principcs  ValdemaroRegi  fe  comitesiti- 

neris  fpontefimgunt.   302. 
Saxohum  in  Sclavidttcdes. 
Saxonits  Duces  adverfus  Danos  confpirant. 
Scaniapifcofa.  3.     . 
Scanienfis  feditio,  363.  266.  ■ 
Scanicte  plebis  furor.  364. 
Scanienfes  Abftlonem  iittore fuoarcent,et  navi~ 

gium  ejus  infefiant-  366, 
Scanicnfis  plebsin  furore perfifiit.  367. 

emnWaldemaro  manu  conferere  audet.  36S.3  69 
Scanienfts  tumultnsper  Achonem  renovatm.  373. 
Scanienfes  Haraldum  Skreng  ducemfibi  eli- 

gunt.  374- 
Scanienfis  tumultusAbfalonk  adventudifpeUi- 

tur.  369.  375. 
Scato  Frothon  em  convivio  excipit.  27 . 
Scati  et  Hia  ii  info  lensluxus.  141. 
Schialmo  Barbatns  hofiem  lacejfit,  etinfugam 

conjicit.  288- 
Schifma  Romante  EcclefiiS  compofitum  et  fopi- 

tum.  297. 
Sclavorum  irruptio  in  Daniam.  267. 84. 
Sclavia Dankfubacti.  204.383. 
Sclavi  Daniam  depopulantur.  /#.  if6. 
Sclaviin  ]utiam  irrumpunt 
Sclavi  funditus  ctsduntur.  204. 
Sclavipiratica  Daniam  laceffunt. 

Autonem  occidunt. 
Sclavi  Selandiam  vafiant.  267? 
SclavipiramDaniam  ad  ultimamferevaflita- 

temredegerunt.  268. 
SclavorumJjorrendumnauftagium.  277. 
Sclavifepiem  Danorum  naves  invadunt  ter 

repalfi: 
Sclavivicii.  290. 
Sclavi  urbesfuas  deferunt. 
Sdavitum  Waldemaro  certk  conditionibuspa- 

cifcuntur. 
Sclavi  pacem  petunt.  84.  ■  1 
Sclavi  citam  fugam  inglorie  capejfunt.  268. 
Sclavicam  claffem  tempefias  disjicit.  277, 
Sclavi  nttllo  negotiofunduntur. 
Sclavi  doliispro  navibus  utuntur. 
Sclavorum  ducespacem  emere  confiituunt. 
Sclavi  cafiella  in  portu  Zvinenfi  extruunt. 
Sclavorumfuga,et  Danorum  vicloriajpeciofif 

Jima.  377-378.  278. 
Sclavici  agri  vafiatio.  311. 
Scipio  Africanus  Ennium  Poetamauro  mune- 

ratusesl.   97. 
Scotus  quidam  Scoticinominis  conditor,  24, 
Scriptorumpenuria  in  Dania.  65. 
Sculda,fororRolvonk,maritumadwrfusfratrem 

concitat.  31. 
Seditio  civium  Rofchildenfium. 
Seditioforum  turpkfuga, 
Seditiofi  Lundiam  objtdentes,apauck  Eqvitibus 

Scanickprofligantur. 


UM  IN  SAXONE' 
Seditionk  diutints  in  Scaniafinit. 
Senetlutk  incommoda  defcribuntur.  ife. 
Siaiandia  provinciarum  Danicarum  amcenif- 

fima.  3. 
Sialandenfes  Svecos  internecione  delent. 
Sialandia  Scanits  navibus  juncla,  144. 
Sialandenfmmpeditum  virtus. 
Sifridus  Saxonits  Dux.  371. 
Sigarus  Rex  Sivaldo  patri  fuccedit.  126. 

gefia  infeliciter  pugnaprotritus  extingvi- 

m.  133. 
Sigfridus  Thuringite  Marchio  unam  filiarum 

Waldemaridejpondet.  371, 
SigneSumblifiliafceminetglevitatkexemplum.y. 
Signe  Sigariplia  Hagbarthtm  Hildigisleo 

priefert.  128. 129. 

Hagbarthum  tlmifociumrecipit,  130. 

cum  Hagbarthofeperituramaffirmat.  13% 

anciUas  de  fuffrendio  voluntario)  foltici- 

lat.  131, 

cumanciUk fufbendio  fe  confumit.  132. 
Silvte  redimendi  Svenonis  eausa  divenditte.  186, 
Simultas  oritur  inter  Haraldum  et  Frothonem 

Olavifilios, 
Sivaldus  quidam  Haldano  tsmulus  exurgit,  123. 
Sivaldifilii  infignes  venefici.   123. 
Sivaldus Haldanumad dueUum  provocat.   A3, 
Sivaldus Sigarifilius  Hakonifeopponit,  133. 
Sivaldus  et  Hako  congreffi  amba  perierunt.  133. 
Sivardus  Omundo  fuccedit.^153. 

a  Gotharofugatur.1%4. 

inJutiaadverfusSclavosinfeliciter 

pugnat.  rj4. 

ejus  inertidDaniafitveiligalis.  154. 

Simonem  Scanits procuratorem  interfi- 

tit.  154, 

in  pralioScanico  occttmbit.  154. 
Sivardus  Ringpoft Hemmingum  regnat.  168, 
Sivardus  Ringonem  occidit.  169. 

exvulneredecedit.  169, 
Sivardi  vulnusRofiarusfenexcurat.  170. 
SivaripupiUas  Rofiaruspulvereperfundit.  170. 
Sivardus  Serpentini  oculi  cognomine  celebris.  171, 
Sivardusatfy  Bjornus,Regnerifilii,HeUte  Anglici 

RegibeUttm  indicunt,  177. 

Hellam  deprehenfumcrudeliffima  plaga  ex- 

cruciatsim  necant.  177. 
Sivardus  Regnero  patri  fuccedit,  177, 

otiofetotum  tradit.  177. 
Sivardus  Norvaguus  Haraldum  Hybernienfem 

interfitit.  30J. 
Sivardi  capti  horrendum  fupplicium,  306, 
Sivarus,  nobilis  Saxo,  Guritham  in  matrimo* 

nium  pofiulat.  137. 
Shioldi  generofaindoles  apaternis  vitiis  longe 

degenerat.  5. 

fonitudine  annorum  prtscurrit  comple- 

mentum.  6. 

Scatum  et  Attalum  interficit.  6. 

SklQlr- 


GRAMMA  TICO   M 
Skioldtts  Alvildamfibi  matrimonio  copulat.  6. , 

filium  Gr.tm  in  regnifocietatemaffttmit.  6. 
SkialmoCandidusa  Norvagieufibus  capi- 
tur.  207. 

in  arma  vulgusconcitatadverfumScla- 

vos. 
Sniopatriam  priftintsintcgritatireftituit.  i$j* 

Scaniamrecuperat.  i$7- 

Gothicum  r-egnumacqtiirit.   15S. 

SveciiZRegis  coHJugcm  rapit.   158. 

cerevifite,omniH];  exfitige  potionis  ufum 

Danisinterdiat.  158. 

ejtts  ediclum  bikdus  quidam  aftu  etudere 

tentat.  158.159. 

fub  eo  fames  et  annonte  caritas  Longo- 

bardorum  egrejjioni  occafionem  pr&- 

buit.  159. 

ejtis  de  imbelli  tztate  regn-o  expettenda 

ediilum.    159. 
SoUtudotegritudini  amica:  42. 
SortiumufusapudRugianos.  zzt. 
Starcatberiiceleberrimipugilis,  origo  et  cU- 

ritas.  toz.io^, 
SUrcatberus  Wicarum  Norvagk  Regem  laquee 

implicitHm  ferro  trajicit.  104.. 

Bemonopirattefe  adjungit.  104-. 

cum  Remon  0  Ruffiam  invadit.  104.. 

Tloccum  Rutbeaorum  Regem  ejicit ,  et  ejus 

auropotitur.  104.. 

adHakonemDanitz  Satrapamfe  confert.  104.. 

cum  eo  in  Hyberniam  navigat.  104-. 

vulneregraviffimoaccepto  Hugletbum  vincil 

etoccidit.  105. 

Wifinnum  in  Ruffia  opprimit.  /o/» 

Tannamgigantcm  collucbando  vincit.   wf. 

Vafce  athletam  duetti  certaminefuperat.  10$. 

Bamam  Saxonum  pugilem  ducilo  vincit 

et  interficit,  106. 

lngelli  Regisfamiliaritatem  deferit.  107. 

Helgts  liberanda  gratia,  aurifabro  nates 

abfcindit.  107. 

Helgam  acriter  objurgat.  109. 

folus  adverftts  novem  dimicat,  qutuomnes 

trucidat.  uu 

ejus  effigies  faxo  imprejfa.  111. 

graviter fauciatus  fitipremimr .  m. 

ejus  in  repettendis auxiliu  magnanimitas.  112. 

Rufticifilio,  cteterisrepudiatts,  vulneraprte- 

bet  obliganda.    uz. 

CArbonumfafceminDaniam  afportat.  113. 

a  Regina  Ingelli  blandimentis  ad  ccenandum 

invitatur.  /zj.  114. 

tjusfortitudo  cum  jrugalitate  conjunBa.  11$, 

Regintedonumrefpuit.  114.. 

Inviclo  animo  adverfus  omnes  deliciasfe 

gerit.  ii;. 

Tibicinemojfepercutit.  115. 

Ingettumpariter  ac  Rcginamprolixo  carmine 

carpit  et  objurgat,  u6, 117, 


E.MORABILIUM 

eundem  oratione  fua  adnecandos  Svertingi 

filios  addtuit.  11S. 

ejttsfuga.  iz6. 

HiJioriambelliSveticidefcripfit.  147.146. 
■  yfiprteUoEravelknfivulneratiis.   14-6. 

pccuniaf  cormmpipatitur,ut  Olonem  inter- 

jiciat.  14.7. 

Ohnem  balttek  utentemoccidit ;  cujtts  facino- 

iyis.foftmodum  pcenitentia  ducebatur.  148. 

vitte  perttcfus  interfecloremqmrit.  14-9. 

resafegeftascommemorat.  150.1s1.1p. 

JugHluffilUtheroferkndumpr&bet, 

abHathero  trucidaim.  15$. 
Sturbjornns  e  Svetia  ad  Haraldum  Dank  Regem 

petendi  auxilii  causavenit.  182. 

Ericum  Svetite  Regem  bello  laceffit.  182, 

adverfut  Svesosprcepropere  bettum  aufus 

occiditur.  182. 
Svanbvita  Regnerum  et  Thoraidumliberat.  22. 2{. 

Regneriformam  laudat.  22. 

Regnerogladiumdonat.  2$. 

mmlarvKpugnat,  eastj.Jgriecremat.  24. 

Regnero  Sveciteregnum,fibivero  Regneri, 

tborum  conciliat.  24, 

virumfato  infequitur.  28. 
SwantowitbRugianorumldolum.  319.  321* 
Swantbowitb  defcribitttr1.  31^.320+ 

tjusattnueqvus.  121. 

tvertitur.  225. 

cibis  coqvendis  adhibhum  infrufta  conci* 

fum.  326. 
Svecis,  ob  necatum  Refonem,penfio ,  Vulpeculte 

dicla,imponitur.  167. 
Sveno  Tiufveskeg  patrem  uaraldum  acritet 

perfequitur.   1S5. 186. 

Chriftianam  religionem  penittts  abolet.  186^ 

poslpatrem  regnat.  186. 

propter  odium  religionis  variis  cafibus  con- 

jliciatur.  i%6, 

a  Sclavis  capitur.  i$6. 

Julinenfes  opprimere  tentat,fedfruftra.  1S7* 

denuoaSclaviscapitur.   187-  • 

eumfcemints  et  matronte  Danicte  ornamentis 

fuis  e  captivitate  Sclavka  liberant.  187. 

fceminujusbtereditatisconcedit.   187*     ■ 

patrtMn  fuis  venalemfaat.  187. 

Sclavu  omittendte  ultionis  juramentum  pr& 

jiarecogitur.  187. 

bello  Scanico  viclus  ad  Nmvagite  Regem 

confugit.  iSS. 

eum  Anglite  Rex  averfatur.  iSS- 

in  Scotiam  profeilus  auxilia  barbamUm 

expertusesi.  1S8, 

animum  ad  religionem  convertit.  188- 

baptizatur,patrite  et  regiofaftigio  refti- 

tutus. '  iSS.  , 

ih  religione  bcefitat.  189. 

proceribusregni  religionis ftudiutH  gerfvadere 

conatuf.  189. 

B  3  votum 


INDEX  RERUM 
votttm  Olavi  Norvagia  Regis  egregie  elu- 
dit.  ipo. 

Spitbam  ducit.   190. 
Norvagiam  Jibifabjicit.  igi. 
cum  Angli&Rege  deregnopacifcitur.  191. 
atatefeffus  bonumfortitur  exitum,qui  ante 
fortume  ludibrittm  fuerat.  191. 
Sveno  Canutifilius  Norvagix  Rex  moritur.  200. 
Sveno  infeliciter  adverfus  Magnum  Norvagix 

Regemdimicat.  20$. 
Sveno  Ejihrittefiliusposl  Magnum  regnat,  initio 
pariimfeliciter.  204. 
adverfus Haraldum  infeliciter  pugnat.  206. 
extinclo  Haraldo  gloriose  regnat.  207, 
ejnsliberalitaset  libido.   207.  20S. 
ejusfiliinothi  X 1  fuere  et  filia  ttna.  208. 
Gutham  Sveticam  fangvineftbijunilam 
ducit.  208. 

ejusincaftuofam  libidinem  Eginus  et  Wilhel- 
mus  Epifcopi  reprehendunt.  208. 
cjus  uxor  Gutha  viduitatem  arkpletiitur.  208. 
dericos  honejiiores  qukm  dottiores  ma- 
vult.  208. 

nefandumhomicidiumin  Trinitatis  ede 
committit.  209.  j 
ejus  pcenitentia.  210. 
ejus  cum  Ecclefia  et  Epifcopo  reconcilia- 
tio.  211. 

infebrimincidit.  212. 
in  Suddatorp  moritur.  212. 
Sveno,  bidoclusSacerdos,mulum  profamulojntet 

precandum,Regemnominavit.  209. 
Sveno  Noricus  in  Epifcopatu  Rofchildenfi  fuccedit 
^ffilhelmo.  213. 

«dificationem  templi  Rofchildenfis  perfe- 
quitur.  21$. 
Svenonis  Epifcopi  fanclitas  et  autoritas.  222. 
multatemplaet ficrariaextruit.  222. 
inRhodoinfulamoritur.  22$. 
Sveno  Ericifratcr  regnum  afeclat.  229. 
fato  regiumtitulumpnecucurrit.  229. 
Sven  0  III.  Rex  a  Sialandis  et  Scanis  eligitur.  2^2, 
EskUlum  Epifcopum  tapit,et  mox  di- 
mittit.  254. 

Canutum  cruentiffimopmliofuperatum  Sia- 
landiapellit.  254.. 

tum  Canuto  Sclaviam  invadit.  254. 
Rofchildiam  vallo  etfofia  munit.  255. 
bettum  inHolfatiosparat.  2j6. 
Canutumdenuo  in  Jutiaadoritur.  25.6. 
iopias  Canuti  infugam  conjicit.  257. 
Sciavis,  cupidius,  quamfeliciusbellum 
denunciat,  258. 

eum  Sclavipropter  ignaviam  contentnunt.2$8- 
Wibergam  terreis  mcenibus  claudit.  258. 
Sclavosprofligat.  2%gr 
Frifones  fugat funditfy.  261. 
mvamEriforummbem  obfidionecingit.  z6u 


IN  SAXONE 

Mersburgum  ab  Impeutore  Friderico  evocatut 

proficifcitur.  262. 

aCtefare circumventus  paclum  refcindit.  262. 

infuperbiam  lapfus  mores  habitumcfe  Germa- 

norumamulatur.  262. 

ejusavaritiaet  luxuria.  262. 

ConradiSaxonia  Ducis  filiam  uxorem 

ducit.  262. 

in  Svetiam  expeditionem  fufcipit.  264. 

ei  Werendenfes  iter  occludunt.  26$. 

expeditionem  Sveticam  folvit,  in  Scaniam  rt- 

verfus.  26$. 

eontra  eumScani  rebeUant.  266. 

totam  Scaniam  rapinsefubjicit,etfevereinau- 

toresfeditionis  animadvertit.  266. 

Sclavos  Selandiam  depopulantes  infugam 

cogit.  268. 

WAdemaro  infidias  compararefludet.  26%. 

^/aldemarumitineris  Germanici  comitem 

adfcifcii.  269, 

ejusperfidiamConradus  Socerdeteflaiur.  269. 

re  infecla  e  Saxonia  in  Daniam  reverti- 

tur.  269. 

militesfacramentofibi  aflringit.  269. 

fetroTborflani  refta  monenti  minasinten' 

tat.  270. 

fugam  longinquam  molitur.  270. 

milites  eum  erigunt  et  confirmant,  270. 

totum  triennium  apud  focerum  Conradum 
exuiare  cogitur.  271. 

eum  Henricus  Saxonice  Dux  regno  rejiituere 
farat.  271. 

Slefvicumfplendidam  mercimoniis  urbem,ad 

tenuemvicumredigit.  171. 

per  Si  lavospatrite  refliiuitur.  272. 

eum  Eioni  iteti  excipiunt.  272, 

in  Lalandiam fecedere  jubetur.  272. 

ejusad^/aldemarumOratio.   273. 

Canutum  et  Waldemarum  mnuios  occidere 

{ogitar.    274. 

in  Sialandiam venit parricidali animo.  274. 

a  Canuto  Rofchildiam  inyitatur.  175. 

fubornat,  quiCanutum  etV/aldemarumin 

convivio  Rofchiidenfiinterficiant.  275. 

eifle  de  cade  commifla  purganti  fides  non 

adhibetur,  276. 

armis]Htiamattentat.  277. , 

inter  ipfum  etWaldemarum  acris  pugn* 

committitur.  279. 

a  Waldemaro  vincitur.  279. 

caput  ejusruflumprtecidit.  280. 
Sveones  Sverconem  Regem ,  Magnv  abfentt  eii- 

gunt.  244. 
Sverco  Ulvildam  Nicolai  conjugem  furtim 

abducit.  244. 
Sverus  fe  Regem  mentitur.  247. 
Svibdagerus  Gutbormum  Danisprxfich,  10. 
Suno  a  Svenone  deficit. 

Suto- 


GRAMMATICO   M 

Sutoris  Theutonici  aftus.  24$. 
Syritha  Sivaldi  filia,  virgo  piididffimA.  izj. 
.  adOthari  penates  pervenit.  iz6. 

HTAcho  viclorw  nuncius  adRegemvenit.  379, 

Thetlevus  Svenonis  miles  Canutum  tonjo- 

dit.  275. 
Thetlevus  Canuii  interfettor  morte  mulcla- 

tus.  28S. 
Thorildte  in  privignos  fievitia,  22. 
Thorclavafua  omnia  profternit.  41. 
Thor  et  Othinus  prteftigiatores  pro  diis  ba-     , 

biti^  101. 
ThoriasDux  Norvagiie  ab  Omundo  crealiw.  14-9. 
Thora  Regnericonjux  decedit.  171. 
Thoralvus  Karthoftum  interficit.  i$z. 
ThyraGormonideffonfain  triduum  vkilicen- 

tubitu  abftinet.   179. 
Thyra  Regina  munimentumfirmiffimum  exte- 

rarum  irruptioniobjicit.  182. 
fupremum  obitdiem.  184- 
Tonitrua  Sclaviciregniinterituportendunt.  384. 
Toko  optimus  Saghtarius  artisfum  jpecimen  exhi- 

bere  tompellitur.  184. 

pomumfiliifui  capiti  impofitumfagitta 

txcutit.  1S4. 

aliudexperimentum  artisfux  ederecogi- 

tur.  i8s. 
Torkillus  Gormoni  Regi  Dux  itineru  fuit  ad  Gc 

rutbi  fedes.160. 

tres  virospro  armentis  raptis  exhibet.  16 t. 

focios  edotet,  utfe  in  aula  Guthmmdi 

gerant.  16*. 

ipfe  temperantiam  exuit.  163. 

ipfia  Gormone  Rege  iterad  Ugarthilocum  fro- 

pitiandum  injungitur.  164, 

(onfilii  hujus  autores,profeclionis  comitesjujfu 

Regis,  fe  adjungcre  coaiti  funt.  164. 

adregionem  Solisinopem  navigando  per- 

veriit.  164.. 

ignisinopia  laborat.  164. 

ipfi  duo gigantes  corneis  naribusignis  nutri- 

mentapr&fiant.  164. 

ad  Vgarthiloci fedem  pervenit.  i6f. 

tnetno  Ugarthiloci  pilum  eximit.  165. 

plurimos  comitum  veneno  afflatosamit- 

tit.  16 j. 

GermaniamChrifltanistunc  facris  initiatam 

appellit.  i6f. 

in  Germania  divini  cultus  rudimenta 

fercipit.  165. 

duobus  tantum  comitatus  in  patriam  re- 

dit.  165. 

amuli  animum  Regis  ab  ipfo  abalienare 

conantur.  i6j. 

aftu  ccedem  a  Rege  intentatam  evadit.  i6f. 

Gormonemacriter  ohjurgat,  16^.  166. 
Tofto  facinorofus  ab  Hadingo  occiditur.  iS. 
Tranno  Ruthenorum  Rex.  zi. 
TributilexSaxonibusaDanK  impofita.  166. 


EMOR-ABILIUM 
Trigintamitliaaparte  Haraldi  corruerunt*  14-7. 
funtuttusin Stania per Achonem  renovatus.  j7j- 
Tutoresfilicrum  Haraldimiro  artificio  Frothonis 

infidiaseludunt.  izi. 
Tylenfium  hdufiria  in  confervanda  rerum  ge- 

fiarum  numoria.  2. 
Tymmo  Sialandicusaciem  inclinatam  ramulo 

•elato  refiiiuit.  192. 

II  Bbo  Treficus ,  forttjfimus  Haraldi  miles ,  cen- 
tum  quadraginta  quatuor fagittis  tonfoffus 

tandem  cadit.  146. 
Ubbopatrem  Regnerumfoliodeturlare  tona- 

tur.  173.  '74- 

taptus  effugit.  174.. 
Ubbo  regnum  recufat ,  jrauitfc  Nicotaode- 

fert.  zz9% 
Ubb»  Daniam  occupat.  4. 

ei  capto  ignofcit  Frotho.  4. 
Uffo  Rex  Svecits  Hadingum  Danix  Regem  inttr- 

ficeremolitur.  17. 

ab  Hadingotrucidatur.  17. 
Ufo  inpatrisWermundi  locum  dimicaturus 

fuccedit.  '64. 

ejusrobur.  64. 

cum  Saxonix  Regisfilio,  ejus/fe  Athleta  di- 

micans  utrumque  obtruncat.  <5/. 

posipatremregnat.  65, 
UggerusvatesRegemHunmrum  defcrit.  $8, 
VigletusRorico fuccedit.  59. 

Hermuthrudam  uxoremducit.  $9. 
Tigoet  Keto  in  paternce  aedis  ultionem  conju- 
I     rant.   61,62. 
Vitolphus  infignu Medicus,hneficiaminis,quam 

adulatione expofcere Jpeciofiusducit.  izz..  _ 

Erici  militesTjifujpotiat.   uz. 
Ulvilda  Hadingopatrifer  mAritum  htfidias 

firuit.   19.  , 

Ulvilda  maritumad  necem  Frothonis  infii- 

gat.  Z4. 

maritum  infidiis  aggreditur.  24, 
Ulvonis  mirabilii  ortus.  193. 
Ulfodolo  Canutum  circumvenire  tentat.  194, 

Etthrita  nuptias  calliditate  fibi  conci- 

liat.  194. 

adverfus  Canutum  bellum  parat.  ipf, 

fugafibi  confulit.  195. 196. 

ejusinfolentia.  196. 

prtecipitislingvxpoenaspendit.  197- 
Ungvinus ab  xmulo  Regnaldo  opprejfus.  izf. 
Voto  fe  aftringendi  prifcus  mos. 
Urfeaftuserga  maritum.  Z9.30. 

ea  cum  mariti pecunia  aufugit.  30. 

infugaaurumabjiciendumjubet.  30. 
Urfus  puellamdeperit.  193. 

\A7 Aldemari Secundi Uus.  2, 
*y  Walrfemarus  et  AbfilonThyravallum  in- 
fignimuro  compleverunt. 

B  4  ^Aldt- 


INDEX  RERVtM 
V/aldeniari  Primi  origo  e&  Britannico  etRutbe- 

nico  fangvine.  207, 
V/aldemarus  Primus,  S.  Canuti  filius,  Svenoni 
fejungit.  2j6. 

focios  errore  notlis  elufus  opprimii.  261. 
uterinam.  Canuti  fororem  defpondet.  266, 
Canuto  mutudconcordiajungitur.  266. 
conqveritur  ileperfidia  Svenanis.  267. 
eum  Canuto  regiumfebi  nomen  confcifcit.  269. 
Svenonem  in  Lalandia  una  cum  Canuto 
invifit.  274..  ,    . 

femur  gravijfime  fauciatus  ad  Mfalonem 
properat.  27$. 
in  maripericliutur.  277. 
in  Jutiampervenit.  277. 
Vibergi  nuptias  celebrat.  277« 
Svenonem  vincit.  279. 
SciavisheUumfacere  conflituit.  2S0. 
Seniorum  bortatu  expeditionemSclavicam 
femittit.  280. 
inmorbumincidiu  282* 
ad  defperationem  usfydecumbit.  2S2. 
fanitati  reflitutusfufceptam  expeditionem 

urget.  2S3. 

tlajfem  ducentarum  etfexaginta  navium 

contrahit.  2S4- 

mutato  confilio  navigationem  refietlit.  284,, 

db  Abfalonegraviter  objurgatur.  2S4. 

Abfaloni  vehementer  irafcitur.  284. 

infummodifcrimine  conflitutus  navem 
"mutat.  286. 

eum  cUffis  deferit.  287. 

in  Barcam  provinciam  irrumpens  coede  U 

fangvine  graffatur.  287. 288. 

afubdiiis  deferitur.   288. 

Mgiamprovinciam  invadit.  290. 

Henricum  Leonem  debeUifocietatefoUi- 

eitat.  zg2. 

Sclaviam  denub  adoritur.  292. 

Abfalonem  ad  Henricum  Leonem  ablegat.  2%. 

Reflochurbemperurit.  295. 

donata  Rugianispaceinpatriamre- 

dit.   297.      1 

Simultasinteripfum  et  EskiUumPontificem 

mitur.  297.  298. 

mrbem  ab  EskiUo  conflruclam  obfidione 

tingit,  et  tandem  in  fuampoteflatem  redi- 

g».  299. 

s$/ alogaflum  obfidet.  300. 

Scribamfuum  ad  Ctefarem  legatum  mit- 

tit.  300. 

adC&faremproficifci  cupit,  dijfvadente  Abfo- 

lone.  $ou 
*d  Ccefarem  iter fufcipit.  301. 
tife  Saxonixprincipes  itineris  comites  fpontt 

jungunt,  302. 

Methim  venit.  302. 

Ctefari  obfequium  poUicetur.  303. 

tnpatmm  ineolumk  revertitur.  30;, 


IN  SAXONE 

tifiiiusCaniitm  nafcitur.  30$. 

Norvagiam  beUo  lacejfere  tentat.  308. 

Sclavorumdefeclionem  beUo  ulcifcitur.  308. 

Sc  laviam  denub  depopulatur.  309. 

in  Sclaviam  regreditur ,  omnia  locaferroet 

ignedevafians.  310.311. 

Burifio  vehementer  irafcitur.  312. 

novam  expeditiouem  adverfum  Sclavos 

fufcipit.  313. 

Sclaviam  incendiispercurrit.  313, 

Norvagiam  leUo  aggreditur.  318. 

<expeditionem  Norvagicamfolvit.  319. 

Archonmbem  munitiffimam  obfidione 

.tentat.  310. 

conditionespacis  Archonenfibm  propo- 

nit.  324. 

denub  expeditionem  Pomeranicam  flufci- 

julinioppidi  confiniapopulatur.  333. 

peratla  expeditione  Pomeranicafeltcemm 

patriam  reditumfortitur.  337. 

Stetinuminvadit.  337. 

Stetinuinper  deditionem  occttpat.  337. 

Cispcenenfem  provinciam  attentat,  343. 

ejus  patientia.  345. 

Juliniviciniam}etCAminiconfiniapopula- 

im.  347- 

infidias.conjuratorum  calefiis  numints  bene- 

ficio  evadit.  348. 

Eremitaquidam  infidias  eiper  Abbatem 

indicat.  349. 

Abfaloni  infidiasfibi  jiruclas  aperit,  eumcfe  de 

iispropulfandis  confulit.  349. 350, 

eumBenediilus  cultro  interficere  moM- 

tur.  2jo. 

milites  deinfidiisedocet.  351. 

Magnum  crimine  tefiemajeflatit accu- 

P\  3V-  353-  359- 
fili&  nuptias  celebrai.  3^. 

piratas  thefauri  fui  raptores  perfequi- 

tur.  3jp. 

Sclaviam  partimferro,partim  igne  de- 

vaflat.  359.  360. 

Sclaviam  nova  expeditione  adoritur.369. 

ejus  in  Sclaviam irruptio,  360. 361. 

Henrico  Duciauxilu  negat.  363^ 

in  Scaniam  cum  exercitu  trajicit,  368. 

contra  naturam  et  confvetudinnm  crudelis 

effecogitur.   368. 

feditiofos  et  rebeUes  Scanienfesaciepro~ 

fligat.  36S. 

LubecamadEridericum  Oefarem  pro- 

feccus.  369. 

ejusftaturam  Teutones  laudant.  370.' 

affinitas  inter  ipfum  et  Fridericum  C&fiaiem 

contrahitur.  371. 

expeditionem  Sclavicam  Canutofilio  et  Abfa- 

loni  committit.  371. 

«grotart  incipit.  372. 

Mona- 


GRA  MMATICO 

Monafierik dimidium patrimonij  fui  tefia' 

mento  legat.  37Z.   ■ 

natum  debitum  perfolvit.  37Z. 

Ringftadii  fepulttts.  373. 
Walogaftenfesurbemfuam  muniunt  et  exten- 

dunt.  34.6. 
y/abgaftum  obftdeM  aCanutoet  Abfa- 

lone.  3$t. 
Wermundus  VigletifilittspoJipatrem  regnat.  tf, 

Uffonemfeniorgenuit.  sg. 

aureumpoculum  Fokonidon.it.  60. 

gtatisvitio  coecus.    63. 

eum  Saxonise Rex  adduellum  provocat.  63. 
^/efpafius  Rutenorum  Rexnecatur.  zz. 
Wcfimarm  et  Colo  educatores  Frothonw.  67. 

eorumfiliijuvenesflagitiofifftmi.  68. 

cumErico  nova  luttte  jpecie  dimicat,  78. 
Wetbemannnipiratica.  zjy. 


MEMO  RABILIUM. 

Wilhelmus  Epifcopus,  Angius,  Avachodefuntts 

fufficitur,  2ef.   ' 
WUbelmus  et  Eginus  Epifcopi  Svenonis  inaeftu- 

ofam  libidi  tem  reprebendunt,  zo8. 
■Wilhelmus  Epifcopus  Regkfuroremmnpe- 

fcit.  zo$. 

tjus  in  Regemfeveritas.  20$.  210. . 

fatum  fuumpmzdicii.  ziz. 

ejmobitmsnirabilk.  212. 

gjus  mouttmentumfummotum.  tt^ 

monumentum  violatum  Sacrarii  ruina 

ulcifatur.   2ijt 

ejus  tumulus  denuoviolattir,  etauttorum 

fcena.  216, 

ejus  cadaveris  fragrantia.  216. 
Woggo  Rolvonem  cognomineKragedonat,  %u 

Hjarrwarum  interimit.  3$. 


F  I    N    I    S, 


ERRATA  TYPOGRAPHICA 

GRAVIORA    SIG  EMENDANDA, 


PAg.     Lin- 

Lege. 

Pag.  Lin. 

Lege. 

PAg.    Lin.     Lege. 

Pag.i.l.i  •!• 

Saxonis  Gram-l 

}.  106.1.17. 

indies. 

p.  230.I.40.  acad. 

maticiin           1 

p. 107.I. IO.II 

(querri  quidam 

p.  232. 1.28-  Frefones. 

p.s.l.io.     ceu  quibusdam.' 

ipfius  forore  edkum 

p.  232. 1.31.  Eqvi. 

p.  5. 1. 4.  Dan  igitur&  Angul. 

afleverant. ) 

p.  234. 1.22.  ornamentis. 

p.  11. 1.52. 

compacto. 

P.107J.43. 

opperiri. 

P.236J.  29.  excipere. 

p.  16.  L4;. 

caliginis. 

p,  108. 1.47. 

Pannofum, 

p.  236. 1.19.  illa. 

p.  24. 1.25. 

nobiiitatc. 

p.  109. 1.18. 

impulit. 

p.  237.1. 48.  negotio. 

p.sp.1. 2. 

Sveones. 

p.  109. 1. 36. 

recoqvuntq;. 

p.  238. 1.4.  collocatis. 

P.20J..13. 

efficaciores 

p.  110. 1. 15. 

definkionis. 

p.  238. 1.4.  Canutinsc- 

p.  20. 1.41. 

concefsum. 

p.  113. 1.30.  circumferentem. 

p.239.1.j2.  occurfus. 

P.30J.26. 

demifsumq;. 

p.  127.I.31* 

majores. 

p.  239.1.34.deinduftria. 

p-.31J.30. 

manum. 

p.  131. 1.5. 

folicitat. 

p.  240.1. 14.  exafperandam. 

p.  32.].  23. 

quemq;. 

p.  132. 1.34. 

adidusq;. 

p.  240. 1.20.  Ringftadium. 

p.33.1.35. 

ricribus. 

p.136. 1.29. 

caede. 

p.240. 1. 25.  lamentum. 

p.38.!.  7. 

earundem. 

p.  136. 1.48. 

prasvifa. 

p.  248. 1.  21,  altum. 

p.40.1.20. 

reprior. 

p.i54.in  margine  B  u  t  h  1  us 

p.  248.I.46.  ArchcViam- 

p.  43. 1.43. 

abfumpfit. 

regniadminiftrator.  . 

p. 249.1. 53.  concilium. 

p.  43.  L48. 

ftrepitu. 

p.  157J.  21. 

przpropere- 

p-  249. 1.54.  concionem. 

p.46. 1.  6. 

ufucalluifle. 

p.  160.!.  55. 

famem. 

p-25oJ.  21.  populo. 

p.  4<?.l.jr5- 

complurium. 

p.  161.  L7. 

prsaltis- 

P-250.I1 28.  protexit. 

p.  50-  !.I2. 

elufit. 

p.  162. 1.39. 

inextricabili. 

p-  256. 1. 46.  impedimentis: 

<p-58-'-i4- 

complexuum. 

p.  163J.  7. 

panduntur. 

P.259J.6.  eminus. 

p.  60. 1.13. 

trajectis. 

p.  164. 1.47. 

numinis. 

p.  261. 1.20.  -eqvo. 

p.  61. 1.  ia. 

acqviefcentes. 

p.  164.L  47. 

extramundani. 

p.  267.1, 28- vaftarant. 

p.62.1.36. 

pereufldi. 

p.  165. 1.47. 

fopita. 

p.  271. 1.19.  commilitonum. 

p.6>i:27. 

vacuam. 

P-I78J-33- 

certe. 

p.  273.1. 44.  Atqvi. 

p.  64. 1.27. 

facinore. 

p.179. 

mSTORLADANI- 

p,  276.I.27.  Ramsovicum, 

p.  64. 1. 38. 

fruftatim. 

C&   LIB.  IX. 

p.  276.I.29.  qvam. 

p.  68-1-55- 

torqve. 

p.179. 1. 10. 

Angliam. 

p.  279.I.  2i.qvam. 

p.70.1. 21. 

turbam. 

p.  179. 1.26. 

libidinofo. 

p.  282,1 27.  qvam 

p.  71. 1.35. 

ftivam. 

p.  179. 1.37. 

percontantibus- 

p.  2%.  I.37.  defvetudo. 

p.  73. 1.7. 

lucis. 

p.  181.1.49- 

illapfum. 

p.  Z83.I.46.  ac. 

p.  73. 1.35. 

Sialandia. 

p,  184. 1.7. 

probator. 

p.28  9-1. 40,  Jutenfium. 

p.  73.  !.43- 

Sialandicis. 

p.  191. 1.48. 

locupletanda. 

p.  292.1. 43.  trabis. 

p.  77. 1.30. 

Hanund^. 

p.  193. 1. 33. 

Gontinuo. 

p.  300.I.48.  Rolandum. 

p.  77. 1.32. 

afcriptos. 

P.194.L38. 

officii. 

P.313.I.29.  defofsis.      < 

p.  77. 1.40. 

crufta. 

p.  195. 1. 10. 

difertifsimo. 

p.  318. 1. 25.  amcenifsima:. . 

p.  82.  L34. 

paratus. 

p.211.1.23. 

impotentis- 

P. 327.1. 26.  uniqs.              ^ 

p.  83- 1-37- 

diftri&is. 

p.  212. 1. 54. 

veneranda. 

p.349. 1.12.  defif ientibus. 

p.  84- 1-48- 

expleffe. 

p.  215.1. 55. 

Prarpofito. 

|p.  350. 1.16.  latere. 

p.  85- 1-35- 

corruperat. 

p.  217J.12. 

fubrepfir. 

p.  353. 1.30.  putaretur. 

p.  85-1. 54- 

ftipendia. 

p.  217.  L42. 

exiftimans. 

p.  364.1. 27.  exaudire. 

p.  87- 1-3- 

opperitur. 

p.  217. 1.43. 

Lymici. 

p.  365. 1.40.  repetendar. 

p^87-l-& 

callere. 

p.2i8J.i- 

generofi. 

p.  3  67. 1.44.  Helfingo. 

p^8o-l-3°"- 

Rufsiae. 

p.  219. 1. 51. 

abefle. 

ip.368.k24.  feveritati. 

p.  91. 1. 46. 

conferui. 

p.  223J.  8- 

finitimis. 

jp.  370.1, 4.   feliciaq;. 

p.  97. 1.37. 

incito. 

p.22jJ.g' 

privata-.  , 

Jp.371. 1. 36.  fore. 

p.  97. 1.42. 

turbidatis. 

p.  224.I.  27. 

laborantibus. 

jp.  381. 1.28.  difcerni. 

p.  98- 1-9- 

exfpectare. 

P.224J.44 

adamari- 

jp.382J.15.  tueri. 

p.  9^.  L13. 

intuito. 

p.  226.1. 24. 

furori. 

ip.383.1.  25.  nixi. 

p.  98- 1-53- 

curatione. 

P.226J.43 

convulfis. 

p.  383. 1.29.  poftulare. 

p.  100.I.53. 

rabidi. 

p.  227.1.22. 

regiis. 

1 

p.102.1.  K. 

Jutitham. 

P-  227.I.53. 

majorera. 

+$$+■ 

STEPHANI  JOHANNIS 
STEPHANII 

NOT^E  VBERIORES 

IN  HISTORIAM  DANI- 


CAM  SAXONIS  GRAMMA- 

T  I C  I.  . 

UNA  CUM  PROLEGOMENIS  AD 

EASDEM   NOTAS. 


SOR^ 


TYPIS   HENRICI   CRUSII, 

ACADEM.    TYPOGR. 
Anno  MESSIi<E 

cb     Ia    C    XLV. 


(O  3 


,  STEPHANI  JOHANNIS  STEPHANII 

IN  VBERIORES  NOTAS  SUAS 
AD 

SAXONIS    GRAMMATICI 

HISTORLE  DANICyt  LIBROS  XVI. 

PROLEGOMENA. 

CAPUT   L 

Varia  Librorum  fata.    Saxovicinus  sccafui.    Ei  St,tter  quidam  Jupiter  fuit  M.Chri- 
ftiemus  Pettteus.    Primte  Iditionis  occafio. 

Lkm  caeteris  ftiortaliuffi  operibtis  neceffita* 
tempercundifeverafatorumlex  impofuit :  eandem 

quoqjegregiis  doctorum  virorum  monumentis,invi<£ta  qua- 
dam  potentia,  conftituit.  Varij  etenim  cafus  inLibrorum_> 
perniciem  ab  omni  memoria  confpirarunt:  nec  ulla  fortunse 
faevientis  rabies  conficere  deftitit  ingeniorum  hofce  partus, 
Plurimos  ex  oculis  noftris  vetuftas3  quae  omnia  confumit ,  fub- 
duxit.  Multum  in  alios  flammis  licuit.  Quadringenta  millia 
librorum  Alexandrite  arferunt ,  inquit  Seneca ,  puicherrimum  ~Regics 
opulentite  monumentum.  Innumeros  Bellona?  furor  militum^, 
direptionibus  objecit-».  Deniq,  non  pauci,  Invidia  fic  jubente,  blatiis  ac  tineis  larga  prae- 
buere  pabula_..  , 

Haec  tam  violentae  fortis  iniquitas  florentiflimum  rerum  Danicarum  Scriptorem_,  , 
SAXONEM  GRAMMATICUM,  pame  nobis  eripuiiTet  $  nifi  fi  eum  diligens  noftra- 
tiumcura  ab  imminente  interitu,  non  fine  ccelefti Providentia,  mature  vindicaffet.  Nam  tre- 
centos,&amplius,  annos  pulvereacfituobrutus.intenebrisdelituerat ,  priusquammemora- 
biliadomnempofteritatem  ftudioac  induftriaClariflimiViri,  &  eo  nomine  de  patria  univer- 
sa  optimemeriti ,  M.  CHRISTIERNI  PETR^EI ,  dias  inluminis  oras,  veluti  ex  Orci 
faucibus,  protraheretur.  Cui  primum  rei  fatis  amplarn  dedit  occafionemnonita  pridemre- 
perta  librorum  typis  cxcudcndorum  ars  nobiliflima.,  cujus  beneficio  cum  popularis  ille  no- 
ilsr,  bonis  tum  literis  in  AcidemiaParifienfi  Operam  navans,  aliarum  nationum  Hiftoricos, 
rummoReipubl.literari^ecomiujdo,  iiitiiesdivulgarianimadvertereti  nihil  magisinvotisha- 
feuit,quamut  pari  ope  revivifcefet  fepultum  hoc  patriae  decus,inq;manus  hominumAuctor 
lineexemplomaximusperveniret.  Fla.cMt  vehementer  illuftribus  in  DaniaViris  tam  lauda- 
tileinftitutum;  &  extiteremulti,  qui  praeclaris  adeo  conatibusacrioresfubindeftimulosfub- 
«dcrenr^.  Quos  inter  prscipuus  fuit  gencre  ac  virtute  juxta  Nobiliflimus  Heros,  LAGO 
WRNE,  Epifcopus Rofchildenfis :  quidatisadPetraeumliteris  [quas  pofteainmedium  pro- 
feram]  admaturandam  Saxonis  editionem  magnopere  eum  inftigabat.  Sed  utiliflimi  pro- 
pofiti  curfum,  tanquam  validiflimus  obex,  id  uniee  fiftebat,  quod  nullum  plane  divini  iftius 
Operis  exempiar  ad  manum  haberetPetraeus,quod  praelo  committere  pofiet.  Quocirca  non 
folura  proprijsfumptibustabellariumbis  inpatriamablegavit,quiexemplumadferret:  veriira 
ipfe  ctiam  illius  causa  domum  fe  contulit,  Bibliothccas  omnes  fedulo  excuflit  >  nec  tamen 
Saxoncpi  eruerc  potuit :  tam  arcta  cuftodia  pofleiTores  eum  occlulcrant.  Tandem  BIRGERUS, 
Axckiepifcepus  Lujidcaiis,  voti  6Ufll  sesspecem  jcddidit,  bcnigas  sommunieatQ  Godjce  Saxo- 


a  2 


nis 


4  PROLEGOMENA. 

nis  rnanu (cri pto :  quem  in  Gallias  reverfus,  accedcnte  audtoritate Sererjfiimi Danorum Regis, 
CHRISTIERNI  IT,  imprimendurn tradidit  JODOCO  BADIO  ASCENSIO,  Viro 
docliifimo,  8c  Typographo  fuae  aitatis  eminentilTimo.  Parifiis  igitur,  Anno  fundata?  lalutis, 
clo  lo  XIV,  fdicibus  au[piciis,primum  in  lucem  prodiitSaxo  nofter  :  quem,  fi  perinvidos 
fietifTet,  aeternofqualore  damnatumlonginquatemporum  fpatiapenitus  aboleviflent,  acnoti- 
tiarpofteritatis,  irreparabili  prorfusdamno,fubtraxiflent_.. 

Atq;  haec  prim_Editionis  occafio  fuit :  quam  fequentes  te  literx  plenius,  Benevole 
LecTor,  edocebunt—.. 

CAPUT   IL 

Litcrte  Lagonis  VVrne  ad  Chriftiemum  Petrceum.  EpiftoU  ameebcea  Petrtei  ad  Lagonem. 
Epifiola  item  Dedicatoria  Jodoci  Badij  Afenfij  ad  eundem  Lagonem  :  qute 
baclenus  editioni  Saxonis  Parifienfi  prafixte  Juerunt. 

I  Nfcriptio  prioris  Epiftolae  ita  habet_.: 

LAGO  VVRlslE,Dei gratia , eleclus adEcclefiam Rofcbildenfem, Prteftantiffimo  Viro, 
Magiftro  CHRISLIERNO  PETRl,  Metropolitance  Lundenfis  Ecclefite 
Canonko ,  amico  noftro  fyncer» ,  S. 

Sequitur  ipfa  Lagonis  Epiftola_ : 

Vcnerabtlis  Vir,  Doclifjimi acClariffimi  SAXONIS  noftri fulgentifimum  opm,qui  divinijfimo 
iicenii  ntnereDanix,  Regum  Hiftorias  ionfnpferit,multu  retrd  anms  in  obfcuro  delituijfe  dolemm.  Cu- 
ius  'dignifHnias  Uudes  & praconia ,cujus difertijfimum  acfacundiffimum  faibendi  genus ,  ficuti  nos ftu- 
dhfijfimo  bonore  femper  excoluimus  &  a?nplexati  fumus :  ita  quoq\  umverfi  docii  &illuftres  ViriSaxo- 
nem ',  Danorum  Hiftoricum  \  fummis  venerationis  ojficijs  profequuntur.  Igitur,  mi  Cbriftieme ,  qui  tor- 
pentibus  cemmilitonibiis  tuis,  percipiendarum  litterarum  gratia ,  ficuti  vetuftatum  es  vigilantiffimus  in- 
daoAtor;  ita  euam  iiluftrandce patrite  noftrce proviribm,defiderio  mirabili  teflagrajfe  comperimm.affe- 
cluofiffima prece  rogantes,  ut  tam  divinum  latinee  eruditionis  culmen&  JpUndorem,  Saxonem  noftrum 
Sialindicum,ja?n  [ut  accepimus]  a  te  diligenter  cafiigatum  elimatumve,  ut  in  lucem  feliciter  prodeat , 
ad  manus  accuratiffimorum  BibUopoUrum  promoveas  •,  ne  vel  tam  eximius  fapientits  fulgor  atra  pofthae 
nube  delitefcat ,  ne  vel  invicla  perpttuo  Danici  nominis  virtus  oblivione  invida  obumbretur.  Quo  tibi 
honorem  fum?nu?n,&patritegloria?nco?iciliesimmortalem.  Vale.  Ex  caftro  nofiroHtortbolm,Deci?na 
Maji,  Anno  duodecimo  fupra  Miliefimum  quingentefimum. 

II.    Infcriptio  &  Contextus  fecundi  Epiftolij  hic  eft  : 

CHRISTIERNUS  PETRI,  liberalium  artium  Magifter ,  MetropolitannrLundetifu 
Ecilcfia  Canonicus,  Reverendoin  Chrifto  Patri,Dn.LAGONI  VVRNE, 
Dei  gratia  RofthildenftEpiftopp,Domino  fuo  praftantijfimo ,  cum  omni  ve~ 
neratione  ac  obfervantia  ,  Salutem. . . 

Curfitanti  ?nihi  fponte,  pene£  volanti, admovit  Prteftantia  tua,  Prteful  Clariffim» ,non  parvi 
momcnti  calcaria,dum  adSaxonis  noftri  Hiftoriam  Chalcographa  atte  divulgandam  excitare  dignata  esl  ■, 
adqua?n  provinciam,?wno  [uti  arbitror]  mortaYtum  ?nefuit  unquam propenfior paratiori\:  quippe  qui 
Parrhifiu  aaensMniscfe  litteris  eperamnavans,proprio  impendio  tabellarium  bis  ?niferim,qui  exemplum 
fidele,  qua>itivis  crnptwn  ad  me  referret.  Oua  via  cum  nihil  proficerem,ipfe illius  ergopatriam repettf, 
bibliothecas  omnesviji  &revolvi,nec  tamen Saxo?iem bUttis,tineu,fitu & pulvere  obfitumemerepotuii 
tam  obftinato  ani?no  ejus  pojfejfores  eum  occluferant.  V?ius  omnium ,  &  ts  religione  ac  doclrina  inftgnis, 
Sacrx  Tbeoloqite,  Doclor  acProfejfor  eximim,  Magifter  nofter  Andreas  Chriftierni,  natio?iefutm,  Profeffto- 
ne autem  Carmelita,  &provinate  Daniz,  Ordims  intemerau  virginis,  ac  Cbrifti  matris  Marite,  de  monte 
Cannelo  Prior  dignifjimus,  conatm  meos  miferanti  refpexit  oculo.  Qui  cum  uiillo  tere  redimendum  vi- 
deret  exemplar  ;  poumfe  id  manibus  fuis  tranftripturum  obtulit,  quam  tantum  totiusDanitelumen  am- 
pltm  delitefcere  jineret.  Habui  tamen  tantte  dignitatis  rationem,  nec  conditionem  accepi ,  Jperans  faci- 
-Uorem  alicunde  tandcm  emerfuram.  Reverendijjimus  ergo  in  Cbrifto  Pater,  Dn.Birgerm,  Deigratia 
Arcbiepifcopm  Lundenfts ,  Svetice  Primas  &  Apoftolicte  SedisLegatm,mirabili  ad  Danite  gloriam  accenfus 
amore,  excmplar pio  tandem  repperit  compe?idto,quod  adpubltcamutilitatem  fideimeteti ■anfcribendum, 
i?jipri»iendmndj  comnvfit,     Deemt  itaf.fold.aucloritasianti  operu  divulgandi,  quam  liberalijftme  mibi 

imper- 


P  R  O  L  E  G  O  M  E  N  A.  j 

ttnpertivit  lHufirilfimus  Princeps  nofier  CHRISTIERNUS,  Dei  providentia,  Damx,  Svecite,  Nor- 
vagite,  Sclavorum ,  Gothorumq,  Rex  potentiffimus,  Dux  Slesvicenfis  &  Holfttix,  Stormarix,  acDith- 
marfite,  Comes  in  Oldenburg  &  Delmenhorsl  ■,  idfolum  imperans,  ut  a  dpclo  perito^  Chalcographo  ex- 
guderetur.  Norat  etenim  indignum  fore ,  tantum  virum  ineptis  aut  tninus  fidelibus  characleribus  im- 
prejfum  iri  s  pnefertim  id  affirmantibtts  confultijfime ,  Reverendiffimo  in  Chrifto  Patre,  Ds.  Erico  VVal- 
kendorjf,  Archiepifcopo  Nidrofienfi ,  &  Apofloiictx,  Sedis  Legaio  digniffimo ,  nec  non  Regio  Cancellario , 
Viro  Nobiliffimo,  Magifiro  Avone  Btlde,  EccleJiarUm  Lundenfis  &  Wibergenfis  Prxpojito.  Mandatis 
itafj  Regik,  Sapientiteij  tute,  Prxful  digniffime,  adhortationibus  grdvijfimis  obtemperans,  Saxonis  impri- 
mendi  munus  co>nmifi  Excellentijfimo  Viro  ,  Magijiro  Jodoco  Badio  Afcenfio ,  litterarum  bonarum  apud 
Tarrhifios  interpreti ,  chalcographoa]  peritiffimo ,  quiquale  nunc  vides  opus,  tuo  nomini  felicijfimo  prte- 
fcriptum  emifit,  Regum  ommum  Catalogo ,  &  totius  Hifiorix  Indice  literario  illufiratwn.  Qiupropter 
effeci,  ut  qui  ab  uuis,  <^r  qspducis  Dams  hddenus  legipotuit  ;  ad  Italos  Hijpdnos ,  GalTos ,  Gennanos, 
»mnes  deniq]  Chnflianos  fddle  poffit  perferri.  Habe  itaq]  molimina  mea  commendata,  ac  Vale  Danne 
Aecus,pr£fidiumqimeum.    Ex  Parrhifiorum  Academia  cLiriffimd.  14  Martij,  /;/4. 

-  III.    Tertia  &  ultima  Jodoci  Badij  Afcenfij  Epiilola  una  cum  Infcriptione  hx:  eft : 

Jodocns  Badius  Afcenfiw  LAGONI  VVRNE,  longe  Reverendo , & ctim primis  doclj 
fapientifg  Rofcbddenfis  Ecclefice  Antifiiti  S, 

trobabiii  pUufibili^  conjeclura  ducor,  Prtefulum  Clariffime,ut Optimi Maximi Dei noflri pro- 
tvidentii,  arcanoq\  fatorum  caiculo  contigijfe  rear  ;  inclytam  Danicorum  Regum  Hifioriam  a  Saxone 
Grammatico  Sialando,  viro  dtfirttffimo,  abhinc  annos  fupra  trecentos  confcriptam  ,  ijs  potiffimum  diebus 
in  ki£em  chalcograplra  arteprodiijfe,  quibus  inviclijfimo  animo ,  pnedaris  pro  tetate  geftis  &(]>e  eximia, 
CHRISTIERNUS  ,  certijfima  Danorum  Regit proles,  Danicdjamjam refturus ett  fceptra, acceptu- 
tusq\  regnorum  infignia  :  Tuq^  Heros ,  ut  antiqua  HURNORUM  nobilitate  nulii  fecundus ,  itaqt  fu* 
tunda  ftpientia,  cir  magndrum  rerum,prudentia,dpud  Danosfacile  primus,  Rofchiidenfis  Ecdefite  epifce- 
falem  fufceperts  gubernationem.  Siquidem  uti  fub  VValdemaro,  Rege  inviitijfimo ,  jubente  Abfoione, 
itidem  Rofchildenfi  Epifcopo  prudentiffimo ,  &  dute  dc  bellatorein  Chriftiani  nominis  hoftes  incompara- 
bili,  olini  edita  esl :  itafub  Chrijiiemd,  illufirijfime  Rege,  VValdemarum  iilum  &  faclis  &  animts  te- 
qudMe,tuo ejusdem  dicecefeosEpifcopimeritifJimifdufiiffimoaufpicio  nuncdemum  emittitur,  nonfineme- 
UorisdocliorUiC in Ddnid feculi prccftgio.  Quemddmodum  enim fub CHRISTI Domitti noftri citnclu mor- 
talibus  adorandum  naulem  ciaruerunt  Ronae  fummaLatinte  lingux  luminaM.  Cicero,M.  Varro,  Q^Hor- 
tenfius,  &fexcentiaiij ;  &  incljta  cumpacis,  tum  belli  culmina,  Cn.  Pompejus  Magnus,  C.  Jttlius  Ctefdi,Ocla- 
roius Auguftus i  alijfipr£tereamuiti:  lfrDani.t  vcro,[quam  diverfam a Dacia puto^Frotho  tertius, belli 
pdrisqljujiitite&  miittaris  difipiinx,  fplendor  conjpicuus:  ita  nunc  chriftierniRegis  ,vel  nemine  amabi- 
lis ,  fingulari  fe-licitate  ,tuoife ,  Prceful  generofe  ,  duclu  &  aujpicata  dexteritate  ,  propediem  fore  confidi- 
mus,  ut  Dania  nonfolum  armis  &  imperio,  quibus  femper  excellttit,  liberaf,  fuit  ■,  fed  &  iiteris  cidtio- 
ribus  evadat  perfpicua,  muitosf^  Saxov.es  &  Canutos,  viros ,  inqttam,  doclrina  pneftantes  educet.  Quod. 
idcirco  jamjamfy  futurum  autumo,  qttod  ut  iili,  quos  modo  dixi,  in  Parrhifmum  clari  evdferunt  Acade- 
tnia  :  itd  nunc  quoq^  non  paucd  in  eddem  e  Dania  confpicimus  ingenia  ;  quorum  bona  pars  eil  Magifier 
Chriftiernus  Petri,  Lundmfiis  Ecclefix  Canonicus,  mihi  iongk  confvetudim  &  amicitia  cUriffimm :  tu- 
jus  prxcipua  cura  &  fingulari  impemiio  hoc  opus  tuo  nomini  nuncupatum  emittimus  :  illud  Lecloret 
ignotos,  rieforfitan  errent ,  prtemonentes ,  Saxonis  iftius  vocabulum,  non  patrium  ejfe  nonten  [  in  Sia- 
landia  enim ,  qux  pars  Danix ,  non  in  Saxouia,fuit  ortus  ]  &  Gfammatici  titulum  ,  profeffionis  qui- 
dem  ejfe,  fed  neq^  leve,  tteq^  contemptibile  prxcoriium.  Enimvero,  auflore  Svetonio,  Gramitiaticusesl, 
qui  diligenter,  acute,fcienter<fo  norit  aut  dicere  aut  fcribere.  Quo  nomine  CornelittsNepos  appellandos 
tenfuit  Poetarum  Oiatorum^  interpretes,  qui  tantum  aucioritatts  apudprifcos  obtinuerunt,  ut  senfores 
&  judices  ejfent  firiptorum  omnium  foli,  Critict  ob  id  vocati :  fic  ut  non  verfus  nvodo,  [ita  enimQuin- 
tilianus  ait~S  cenforia  qudddth  virgula  notdrent :  fedlibros  etiant ,  qui  fdlfo  viderentur  infcripti,tan- 
quam  fubdititios  e  familia  fubmoverent.  Ideoq^  fummi  Poetarum  interpretes  &  urbium  magiflri ,  ut 
Servius,  Donatus ,  alyfo  non  pauci ,  Grammatici  nuncupatione  contenti  bratteatis  phalerdtistj^  pltis  tequo 
stbftinuerunt  titulis.  Quocirca  iniquo  ferendum  esl  animo  tdntit  profeffionis  gloridm  ad  ineptulos  pri- 
morum  elementorum  recidijfe  prteceptorculos.  Curavi  itdfe  Saxonem  noneo  fiaudandum  titulo ,  quem 
tanto  judicio  fibi  delegiffe  vifus  fuerit.  Utcunq\  autem  htec  acceperint  imperiti,  prteftantia  tua,  Pater 
dettijfime,  boni  confulet,  noflramq\  opeilam  hanc  probabit  i  quodprceftrttm  exoratum  volui.  Vale.  E 
ehalcograpbia  wfltk  apud  Pmhijios,  ad  idus  MtfTMs,  M.  D.  glljl. 

a I  CAPUT 


6  PROLEGOMENA. 

CAPUT   IIL 

htcundx  &  tertix  Etlitionis  occafio.    De  ijs  juduium  nofirum.     Qux  nos  caufa  impu~ 
lerit  ad  novam  Editionem, 

AprimaSaxonis  editione  anni  circitervigintiefnuxerant,cumalteram,Bafileae,Johan- 
nes  Oporinus  adornaret  ,  confilio  &  adhortatione  Johannis  SphyracTis  Bafileenfis, 
qui  inligncm  hunc  Hiftoricum  a  Nobiliftimo  Juvene,  ERICO  KRABBE,  Dano, 
Lutetise  dono  acceptum  eo  fine  in  patriam  tranfmiferat_. 

Demiim  poft  annos  quadraginta  duos ,  Andreas  Wechelus,  Typographus  &  civis 
Francofurtenfis,  operaPhilippiLoniceri  acJohannisFichardiadjutus,eximiumhuncScripto- 
rem  ex  ofncina  fua  publicam  in  lucem ,  nitidiffimis  typis ,  emifit_. 

Magnaeequidemoptimisiftisvirisdebentur  gratiae,quod  inconfervandoSaxone  no- 
ilro  tantopere  defudare  voluerint :  veriim  longe  majores  deberentur,  fi  incomparabile  hoc 
Opus  paulo  curiofiore  lima  politum,  nec  tam  innumeris  mendis  deformatum,publici  juris 
feciffent.  Uude  fit,  ut  potius  turpis  lucri  cupiditate,  quam  rei  literariae  juvandae  ftudio,  totics 
illud  publicaffe  videantur_>.  , 

Quae  cum  invitus  adverterem,  toto  animo  in  eam  curam  ac  cogitationem  incumbere  ccepi 
utSaxonem  noftrum  accuratius,quam  antehac,elimatum,  debitaeq;integritati  reftitutum,in 
vulgus,  procudcrem.  Quapropter  cum  ante  aliquot  annos,  AthenasBatavas,  ftudiorum  gra- 
tia,  mcolerem,  optimum  vifum  fuit,  faltem  contextus  emendandi  causa,  in  anteceflum,  minu- 
tias  quasdam  NQTARUM  praemittere  ;  quibus  diligentiamTypographorum  adnovaeedi- 
tionis  laborem  alacrius  fufcipiendum  excitarem.  Illis  vero  confuetae  defidiae  indormienti- 
bus,ferio  conftitui,alias  infuperNotas,quael  uberioris  inftarcommentarij  cffent,confignare: 
certa  fpc  fretus  fore,  ut  aliquando ,  veluti  Jupiter  ex  machina,infperato  emergeret,  qui  illis 
una  cum  ipfo  AucTore  excudendis  propitiam  admoveret  manum_. 

CAPUT    IV. 

Quinam  fuerint  pnecipui  novts  bttjtts  Editionis  fvafor es  &  adjutores, 

INterea  vero,  dum  erecTus  eam  in fpem  animus  vana  ac  inani  defatigatur  exfpecTatione,  plus 
quamtotumcircurnagitur  decennium_. 
Non  defuere  tamen  e  proceribus  acOptimatibus  inclyti  regni  hujus,  qui  crebris 
me  exhortationibus  incitarunt,  ut  novam  hanc  SaxonisEditionem,  quam  moliri  mefando 
iuaudiveraht,  quantum  in  me  eflet,  maturarem.  Sed  ego  quum  contra  caufarer,  nevtiquam 
me  fuftinendis  effe  fumptibus,quos  tanti  operis  confummatio  requireret :  nonnulli  eorum, 
Boni  publici  juvandi  causa  ,  haud  exiguam  argenti  fummam  larga  &  liberali  manu  fuppe- 
ditarunt_. 

Quj3sinterfacilefamiliamducunt,Perilluftris&MagnificusHeros,  vvv  6  v.axa.fyTyc, 
DominusC H R I S  T I A  N  U.S  F R 1 1 S  ,  de  Kragerup,  Eques  Auratus ,  Sereniffimi  Danorum 
Fugis  Cancellarius,  &  literati  Ordinis,  dum  vixit,  Patronus  incomparabilis :  Vir  itidem  lllu- 
ftns,Generofus,&Magnificus,Dominus  JUSTINUS  HQEG,  deGjordslef,EquesAura- 
tus,  antehac  Regiae  &  Equeftris  Academiae ,  Scholaeq;  Soranae  Praefes  atq;  DirecTor  eminen- 
tiilimus,  nunc  regni  Danise  Cancellarius,  &  Senator  ampliffimus  -,  quem  Deus  Opt.  Max. 
Ecclefiae  &  Reipubl.  commodo  diu  fuperftitem  prxftet  ac  incolumem_> !  Gencrofus  deniqj 
&  Beata:  memoria:  Dominus ,  PALiMON  ROSENCRANTS,  de  Krenckcrup,  Vir 
lapientia  &  docTrina  excelientiffimus.  Quprum  nomina,  jamdudum  aeternitati ,  egregiain 
patriam  univerfam  merita,  confccrarunt_,. 

His  tandem  acceffit,  veluti  ccelo  demiffus ,  Heros  Pietate,  Eruditione,  Prudentia, 
Gravitate,  ac  caeteris,  quae  in  gencrofi  ftemmatis  Virum  cadere  debent,  Virtutibus  nulli  fe- 
cundus,Perilluftris&MagnificusDominus,Dominus  CHRISTIANUS  THOMiEUS, 
de  Stougaard,  Equcs  Auratus ,  Sereniffimi  Daniae  Norvegiaeq;  Regis  Cancellarius  Magnus, 
RegniSenatorprimaiius,totiusq;literatiOrdinisMaecenas  &Fautor  benigniffimus. 

Cui  de  Typographorum  tergiverfatione  ,  in  novo  Saxonis  Opere  propriis  impenfis 
cxcudendo,  quum  raultoties  conqueftus  eflcm;  is  fuis  confiiiis  SereniffimaeRegiaeMajeftatis 
clementiffimam  voluntatem  eo  flexit  atq;  adduxit,  ut  non  modicam  vim  pecuniae ,  ad  in-- 
flitutum  noftrum  cclcrius  perficiendum ,  luo  de  fifco  nobis  erogandam  imperaverit_>. 

Overe 


PROLEGOMENA.  7 

O  vereRegiam,  &  ad  omnerrt  pofteritatem  fummis  evehcndam  laudibus  munifi- 
centiam  !  Ibitinfecula,fuifieinDaniaRegempotentiffimum,  DN.  CHRISTIANUM  IV, 
cujus  augufto  fub  impef  io  non  foliim  rcgna  gentesq;  Boreales  exoptata  paee  &  fecuritate-j, 
omniq;profperitatis  genere  floruerint ;  fed&  optimarum  literarum  ftudiis  amphffimus  ho- 
nos,  gratia,  autoritas,  praemia  atq;  decora  conftiterint_.. 

Veftrum  deinceps  erit,quibuscunq;  SAXONEM,  PatremHiftoriarumSeptcntrio- 
nalium,  novo  fplendori  noftra  opera  utcunq;  reftitutum  ,  evolvere  contigerir,  Patri  patrue 
munificentifTimo  immortales  agere  gratias,  crebraq;  pro  falute  tanti  Principis  vota  nuncu- 
pare,ut  diumortahumccEtibusinterIit,acfcrus  inccelumredeat_.! 

CAPUT  V- 

Breviter  indicatur,quid  in  nova  bacSaxonis  editione  prteftare  conati fimtts. 

QUamvis  autem  non  fum  ita  Suffenus,  ut  proprias  in  laudes  diffundere  me  cupiam,& 
jadtantius  ediflertare,  quid  innova  hac  Saxonis  noftri  Editione  praeftiterim  :   nemo 
tamen  vitio  mihi  vertet,  II  verbo  uno  aut  altero  fubindicavero,  quid  faltem  praeftafe 
conatus  fuerim_,. 

Omnem  igitur  induftriam  noftram  in  tribuspraecipueduximus  occupandam.  Pri- 
macura  fuit,  contexcum,ut  vocant,  dare,quam  fieri  potuit,  emendatiffimum,  &  variis  cor- 
ruptelis,quis  priores  fcatebantEditiones,omnimodis  expertert_,; 

Deindevitiofamlnterpundtionem,  qua  perperamdiftincti  erantCodices  antehac  ex- 
cufi,  hinc  inde  corrigendam  cenfui ,  ne  vel  genuinum  autoris  fenfum  obfcuraret ,  vel  animo 
Ledtorisfpiffiores  orfundcret  tenebras. 

Ad  ultimurri,  Nocis  Philologicis,  Hiftoricis,atq;  Politicis,  Scriptoris  fic  fatis  intel- 
lectu  diffcilis,  locadubia  &  obfcura  illuftrare  tentavimus.  Num  vero  propofiti  mei  finem 
fim  afleciitus,  aliis  dijudicandum  rciinquO. 

Necuilusdubito,quin  reperientur  nonnulli, quiChronologiam,SchemataGenealo- 
gica,fingulorum  librorum  Breviaria,Notas  marginales,  &  forfitan  alia,  defiderabunt.  Ve- 
rum,  ut  paucis  refpondeam,  ea  quod  attinet,adtum,  quod  dicitur,  agere,&  aliorum  labores, 
qui  fedulitatem  hac  in  parte  meam  praevenerunt,  mihi  vendicare  nblui.  Curioll  LedToris 
defidcrioabundefatisfacienteditisantehacmonumentis  acfcriptis  fuis  eruditiflimisnoftrates 
Hiftorici,Viri  famafuper  auheranoti,  M.  JohannesSvaningius,  M.  AndreasWellejus,  D.  Jo- 
hanncs  Ifaacius  Pontanus,  M.  Ciaudius  Lyfchander,  &  M.  Johannes  Svaningius  Junior,  hodieq; 
inSamoBalthicaPrsepofitusRegius  dignifhmus,  cujus  Chronologiam  Danitam  utinam  iegnitics 
Typographorumnobisdiutiusnoninvidercc_. 

CAPUT    VL 

De  MS  Codicis  defeclu  quereU '  defs  infelidjaclura  duorum  mann  exaratorum  Codi- 
cum,quamfecit Nobtliffimus  CASPAR  BARTHIUS.  Rogaturadultimum 
Leclor,  ut  Catone  noftro  contentiis  ftt. 

CiEterumquibus  ego  inpraefens  querimonijs  miferandum  illum  defrdfum  manulcripti 
Saxonis  profequar ;  quimehadtenus  cx  difhcilium  locorum  Labyrinthis,non  fecus  ac 
Ariadnseum  filu.m,  eduxiffet,inq;  fpiffis illi^  &  plusquam  Cimmerijs  reriim  Danicarum, 
praeferumantiquiorum,  tenebris,  fubluftre  faltem  lumen  mihi  praetuliffet !  Mirerne  an  indi- 
gner  deteftandam  majorum  noftrorum  incuriam  ,  qui  in  propagandaSaxonis  memoria  tarn 
ftrenuenegligentesfe  praeftitere,  ut  ejus  manuexarati  in  totaDania,imo  caeteris  quoq;  ad  Ar- 
cfon  regnis,  nec  vola  nec  veftigium,  quod  equidem  fciam,  hodie  appareat_  ? 

De  Tacito  Imperatore  mcmoriae  proditum  eft,  quod  cognominem  fibi  Hiftoricum 
Patremfaum  appellaverit,  tantumq;  dilexerit,  ut  in  omnibusBiblothecis  libros  ejus  collocari 
juberet,  inftitueretq;,  ut  fingulis  annis  decics  publice  fcriberetur,  ne  ejus  monumenta  perirent. 
Quanto  majorecura  ac  folhcitudine  Dani  popularem  fuum  cum  veterum  quovis  comparan- 
dum,  anteexortumTypographicaeartiscompendium,tranIcribere,&  ad  feram  usq;pofteri- 
tatem  transmittere  debuilfent  ?  Zonaras  aucTor  eft  in  Bibliotheca  Byzantina  repertum  Dra- 
conis  inteftinum  CXX  pcdes  longum,  cui  avreis  litteris  Homeri  Ilias  atq;  Odyffea  fuerunt 

a  4  infcri- 


S  PROLEGOMENA. 

infcripta.     Juftiore  certe  jure  in  omnibusDaniae  bibliothecis,  avreis  literis  avfeaSaxonisHo^ 
mero  non  inferioris  Hiftoria  defcripta  extaret_.. 

G  nosfclices,  fi  bina  illa  exemplaria  MS  nobifcum  tempeftive  communicafTes, 
quibus  te,Nobiliffime  Barthi,  benignior  fortuna  beaverat !  Id  quod  de  humanitate  tua 
facile  nobis  polliceri  licuiflet,  nifi  fi  volubilis  deae  inconftantia,  eadem  ,  qua  dedit,  celeri- 
tate  invidendum  hoc  munus  tibi  abftuliflet_>.  Ita  enim  conqueruntur  literae  ad  me  Anno 
Chrifti  M.  DC.  XXXIII.  fcfiptae :  Saxonis  vefiri  exemplaria  duo  manuexarata  in  villa  prepe  banc 
dvitatem  (Lipfiam)  cutn  ipfo  Codice,  cui  varia  margines  compieverant,  &  majore  parte  inclutm,  mea 
Bibliothecce ,  funefto  flebilifo  incendio  perierunt.  O  vere  funeftum  ac  flebile  incendium  !  absque 
quo  fuiflet,  Saxone  caftigatiffimo ,  omnibusq;  numeris  abfolutiflimo[abfit  diclro  jactantia] 
jjamdudum  literatus  orbis  frueretur.    Hac  vero  expedtatione  mea  falfus, 

Oualis  populea  mxrens  pbilomela  fub  umbrA 

Amijfos  queritm  natos ,  quos  dunts  arator 

Obfervans  nido  implumes  detraxit :  at  ilta 

Tlet  nociem ,  ramo^  fedens  miferabile  carmen 

lntegrat,  &  mosftis  laie  loca  queftibus  implet: 
talis  ego  nunc  cogor  infignem  hanc  ja&uram  in  finu  dolere  Sc  plangere,  omnemq;  plane 
fpem  recuperandi  tanti  thefauri  abjicere.  Tuurn  propterea  erit ,  Candide  Lector,  emenda- 
tionibus  hifce  noftris,  benigne  acquiefcere  :  quas  licet  ingenium  nobis  &  conjecturae  diita- 
runt,  fpondeo  tamen  plerumq;  tales  efle,  ut  vel  aliter  fcripfifleSaxonem  vix  dubitare  poteris, 
vel  certe  ad  fcopum  &  mentem  ejus  quam  proxime  collineare  videantur__,.  NuneadVitam 
Saxonis  breviter  enarrandam  orationem  convertam^; 

CAPUT   VIII. 

Acctdlmm  /td  Vitm  Saxonu  tnarrandam  :  ubi  primiim  agimits  de  pngtnitorihtt 
saxonis. 

SI  grata  pofteritas  parem  cum  Saxone  calculum  pofuiflet ,  5c  faltim  redhoftimenti  vke, 
quanquam  fic  fatis  exigui,  de  Vitaeipfius  ortu  ac  decurfu  aliquid  comperti  nobis  tradi= 
diflet;  noftrae  jam  operae  neutiquamreliclusfuifTetlocus.  Nuncquianonfirttnulla,qua» 
induftriumaccuriofumLeclorem  pleniori  aliqua  earum  rerum  cogoitione  imbuerepofievi- 
deantur,  quaehaCtenus  altiffimo  obruts  filentio  publicam  latuerunt  noticiam  :  faciundura 
putavi,  ut  fequentia  documentorum  fragmenta  hinc  inde  per  Satyram  edecumata,  &  veluti 
tabulas  ex  ingenti  naufragio  fuperftites ,  collecta ,  hoc  loci  in  mediurrt  producererrtj. 

Ac  primiim  omnium  deParentibus  Saxonis  noftri  ut  difpiciamus,  nihil  plane, 
quod  equidem  fciam,  in  literas  de  iis  relatum  extat,  praeterquam  quod  ipfeSaxofub  initium 
Ocens  fui  prodidit,  videlicet  in  Praefatione  ad  Andream  Sunonis,  Archiepifcopum  Lunden- 
fem,ubi  Serenilfimum  Daniae  Regem  Valdemarum,  eius  nominis  Secundiim,his  compellat 
verbis  :  Cceterum  prifco  ata^  bizreditario  obfequendijure,  fakem  ingenij  viribus  tibi  miiitare  conftituu 
tujus  clariffimi  patris  caftrenfem  militiam  parens  avus^  meus  fidijfimis  bellui  laboris  operibus  coluijfe 
nofcuntur. 

Quibus  aperte  indicat  Saxo  avum  patremq ;  fuum  fubValdemari  II.  patre,qui  Val- 
demarus  Primus  fuit ,  ftipenda  meruifle  ,  ceu  milites  ftrenuos ,  &  infignita  fortitudine^» 
confpicuos. 

Et  fortean  haud  falfam  capere  conjedruram  licebit ,  nobili  ortos  fangvine  fuiffe_i» 
progenitores  Saxonis  j  quales  ifta  potiffimum  aetate  caftrenfem  Principum  militiam  fe<5ta- 
bantur_ >. 

Certe  non  defunt,  qui  conftanter  afTerant,Saxonem  genus  &  profapiam  ducereex 
vetufta  &  fplendida  apud  Danos  familia  LANGIORUM,  quam  noftrates  bi  lat\§tX$  ap- 
pellanL.  Hos  inter  principem  obtinet  locum  M.  Claudius  Lyfchander ,  Hiftoricus  quon- 
dam  Regius  ,  qui  idipfum  in  Praefatione  Operi  Genealogico  Regum  Daniae,  vcrnacula  a  fe 
lingua  edito ,  praefixa ,  difertis  teftatur  verbis  :  fed  quibus,  ad  firmandam  hanc  fententiam 
fuam,  nitatur  documentis ,  fideli  filentio  praetermittit.  Cui  aflentiri  video  Hiftoricum  iti- 
dem  Regium,  M.Jonam  Venufinum,  Virum  caetera  dodtiffimum ,  fed  Saxoni ,  popularifuo, 
nimis  injurium,inDifputatione  fua  deFabuIa,  quae  proHiftoria  quam  faepilfime  venditatur, 
Thefi  LXXIV.  Cupimus,  inquit,  nobis  ignofci,fi  non  omnia,  qux,  fcriptis  ftiu  Saxo  Longus  configna- 
vit,  approbenw.    Quprum  etiam  tuetur  fententiam  Exccllentiffimus  Vir ,  Dn.  D.  Johannes 

Ifaa» 


PROLEGOMENA.  p 

Ifaacius  Pontanus,  Hiftoriographus  Regius  eminentiflimus,  in  Chorpgraphia  fua  Danica_,, 
de  Saxone  fic  fcribcns  :  Tunc  ttenim  futs  tantummodo  notus ,  intercf  fiigoraatfc  Arclonjiudia  fo- 
vens ,  fine  exemplo  maximtts,  longeqfadmirabilis  rerum  Danicarum  fcriptor  emicuit  Saxo  Grammaticus, 
Ecclefw  Rofcbildenfis  Pnepofittts,  e  vetuftaatcf?  inclyta  Langiorum  familia  orhindus. 

Aflcrvatur  quidcm  mRegia  BibliothecaHafnienfiCodexVctuftusMS.cujus  adcal- 
cem  hsec  leguntur  :  Saxo  cognomtne  Longus  ,  tnirg  &  urbante  eloquentia  Clericus.  Quibus  Ly- 
fchandrum  pariterac  Venulinum,  eosq;  fecutum  Pontanum,  in  eam  fuifle  opinionem  ad- 
ducftos  arbitror,  ut  Saxonem  ex  nobiliiTxma  Langiorum  ftirpe  oriundum  ftatuerin__,. 

Utcunq;  fe  res  habeat,  non  invidemus  tanto  viro  tam  gencrofam  originem  ,  cjua 
fe  prasftkk  digniiftmum:  nec  eft,  quod  rubori  fibi  ducat  illuftris  Langiorum  domus  infan- 
guinis  confortionem  admittere  ,  quem  praxlara  ingenij  monumenta  ,  qua  viget  eruditio- 
nis  honos ,  nobilkarunt_,. 

CAPUT   VIIL 

De  nomine  Saxonis. 

SErvius,  non  ignobilis  Grammaticus ,  recle  monet,  primum  interpretis  munus  efie,  dc 
Autoris,  quem  quis  fibi  explicandum  propofuk ,  nomine  inquirae.    Qvum  vcro  nobis 
jam  liquido  &  indubkanter  conftet,  florenriflimo  huic  rerum  Danicarum  fcriptori, 
quem  Notis  noftris  utcunq;  illuftrandum  fuiccpimus,  nomen  SAXONIS,  a  parcntibus  in- 
ditum  obvenifle  :  paucula  admodum  in  praefens  de  eodem  commentabimu__,. 

Multis  fane  nomen  SAXONIS  hucusq;  impofuit ,  anfamq;  non  parvi  erroris 
prsebuk  perperam  exlCcimamibus,  gentilidum  illud  efle, no nproprium.  Id  qucd  inde  facftum 
arbitror,  quod  caeteris  nationibus  rariiTimo  in  uiu  hoc  fuiile  nominis  animadverterent ,  Sc 
Saxonem  Hiftoricis ,  alijsq;  autoribus ,  eum  duntaxat  dicitum  ,  qui  ex  gente  Saxonica  origi- 
nem  traheret_,.  Unde  Sc  externi  quidam  fcriptores  vehementer  hallucinati  funt ,  dum_. 
Saxonem  hunc  noftriim  Jobannem  de  Saxonia  nominarunt :  quemadmodum  id  ante  me  ob- 
fervavit  Hiftoricus  olim  Regius,Vir  Clariff.  M.  Jokannes  Svaningius,  in  Prolegomenis  Saxo- 
ni  fuo  illuftrato  praefixis  :  Nonnulli ,  inquit,  quod  cumprimis  ridicttluni  videtur,  ut gloriationem 
hujus  autoris  nobis  Danis  omnem  prccriperent ,  proprium  ejus  nomen  in  gentilicium  convertentes ,  eum, 
Johannem  de  Saxonia  appellarunt,  ut  non  in  Dania,fed  in  Saxonia  ium  natum  ejfe,  vuigo  homini- 
bus  ferfvaderent. 

Meminerunt  Cicero,  Paterculus,  Florus,  8c  alij,  SAXiE  cujusdam,  qui  legatus  An- 
tonij  fuit  in  bello  Philippenfi,  &  in  Syria  contra  Parthos.  Accedit  Saxa,  inquit  Cicero  Phi- 
lippica  XI,  quem  nobis  Ctxfar  ex  ultima  Celtiberia  Tribunum  plebis  dedit ,  cajhorum  antea  metator, 
nunc,  ut  fperat,  urbis.  Et  Philippica  XII.  Saxam  vero  pr&terire  quipojfum  l  hominem  deduclum 
ex  ultimis gen:ibm ,  ut  eum  tribunum  plebis  videremus.  Patcrculus  :  Saxa  legatus ,  ne  veniret  itt 
foteftatem  ,  a  gladio  fuo  impetravit.  Sed  cognomen  id  fuit  Decidiae  farailiae  plebejae  ,  ex  qua 
oriundus  etiam  f uit  Dccidius  hicce ,  cognomento  Saxa,  Antonij  legatus. 

Poftea  Romanis  Itahsq;  non  mufitatum  fuifle  S  AXONIS  nomen,  indicare  vide- 
tur  Baptifta  Plarina  in  Vita  Honorij  II  Pontificis  Romani,  ubi  Saxonis  cujitsdam,  Cardinalis 
S.Stephani,  mentionem  injicit,  quem  Calixto  Papa  defundto,  Anno  M.  C.XXIV.  Populus 
Romanus  Pontificcm  percupide  nimium  optabat.  Verba  Platinae  ita  habent  :  Mortuo  Ca- 
lixto,  cum  de  legendo  novo  Pontifice  ratio  haberetur,  Leo  Fregepdnu  omnibus  Cardinalibus  interdixit, 
tte  usq]  ad  diemter.tittni,  Pontificem  crearent,  quo  &  maturius  deiiberare,&  Canones  inffeicere  liceret. 
Quamvis  non  ea  mente  id  fecerit  homo  acutus,  &  ad  faUendum  vafer  ,  quam  verbis  prte  fe  ferebat : 
fed  ei  tantifptr  dijponere  bominum  fuffragia  liceret ,  quibtts  Lambertus  Pontifex  crearetttr.  Nam  po- 
vulus  ipfe  Saxonem,  S.  Stepbani  Cardinalem,  Pontificem  percupide  nimium  optabat.  Id  quofy  fe  cupere 
Leo  Vregepanis  oftendebat ,  quo  &  populum  &  patres  neglegentes  &  incautos  in  fententiam  fui  quavit 
arte  peUiceret.  Atverd  cum  id  velle  Leonem  Cardinales  quidam  cernerent ,  ne  ex  ejus  fententia  Pon- 
tificem  lcgerent,  omiffo  Saxone,  Tbebaldum,  S.  Anaftaftte  Presbyterum  Cardinalem,  PontificeBi  deligunt, 
quem  Coeleftinum  appellarunt. 

Quin  antiquis  Germanis  hanc  frequentatam  fuifTe  appellationcm,  oftendit  Cata- 
logus  nominum  propriorum,  quibus  Alamanhi  quondam  appellati,  ex  vetuftiflimo  Codice 
Monafterij  S.Galli,  ordine  Alphabetico  defcriptus,  qui  extat  Tomo  II,  parte  prima  Antiqui- 
tatum  Alamannicarum,  quae  ex  Bibliotheca  Melchioris  Goldafti  prodierunt-.,  Cap.  i.  Sc  z. 
pag.  15 j.  &fequent.  Lit.  S:  Sadepreht,Sahfo,SaJfo,SbaJfo,Saze,Saxo,Saxunus. 

Verum- 


,0  PROLEGOMENA. 

Verumenimvero  vix  ulli  nationi  idipfum,  quod  toties  diximus,  S  AXONIS  vo» 
cabulum ,  frequentiori  in  ufu  fuifle  reperio ,  quam  Danicae  genti  ac  nationi.  Ulud  etenis» 
apud  noftrates  neutiquarh  hodie  aut  heri  natum  efle,  fed  ab  antiquimma  hominum  memo- 
ria  celebratum,  &c  longo  temporis  ufu  frequentatum ,  innumcra  nos  Antiquitatum  noftra- 
rum  edoccre  poterunt  monumenta.  Inter  quae  vix  dan  poifc  reor  antiquiora.,  quam  mu- 
fcofa  illa  faxa,  quas  Runicis  caelata  literis,  &  prifcis Heroum  buftis,fub  liquido  aethere,  im- 
pofita,  undiqs  fecu6  in  Dania  noftra  hodieq;  vifuntur.  Talc  eft  inprimis  Monumentum_. 
Sjorupienfe  in  provincia  Scaniae  Linufia  ,  vuigo  i\\\n\$ttx\t  /  quod  nobis  Vir  Excellentiffi- 
mus,&fugientisAntiquitatisvclutiStatorJupiter,  D.  OLAUS  WORMIUS,  Lib.  III. 
Moriumemor.  Danicor.  pag.  i8/.  hunc  in  modum  repraefentat., : 


Infcriptionis  harc  interpretatio  cft  :  Sagftfeti  Stin  defi  euftir  Osbiumftn  Tilaga,  Tufas 
fun ,  fem  fiti  egi  at  Upfalum :  Anva  maden  vabn  efdi.  Hoc  eft :  S  A  X  O  L  A  P I D  E  M  H  UN  C 
POSUIT  ESBERNO  SOCIO  SUO  ,  TUF£  FILIO  ,  QUEM  EGO  UPSA- 
t\S.  ENUTRIVI  j  ANVA  INSIGNIA  ET   ORNAMENTA  ADDIDIT. 

In  qua  infcriptione  loco  X7  pontiur  F  Sc  H  ;  quia  Literatura  Runica  dupHci- 
bus  dictis  literis  deftituitur  :  &c  SAgfi,  fiye  Saxi,  juxta  veterum  pronuhciationem  effertur-.» 
quod  nos  jam  Saxe  dicimus. 

Sic  &in  monumento  Avinfloenfi,  quid  in  pago  quodamFionix2(Wtn$ljflff/inVin= 
dingenfi  provincia  extat,  8c  ab  Excellcntiifimo  D .  Wormio  Lib.  I V.  Mbnument.  Danicor. 
pag.  44/.  expreifum  reperitur,  manifefta  ejusdem  appellationis  veftigia  apparejK  »  quamYis 
in  vocc  H4*il,  Safi,  per  fculptoris  in«uriam,  omjfla  fit  Utera  F. 


H©e 


PROLEGOMENA, 


u 


Hoc  cft  :  •  Mulf  bardt  hug  :  Saft  fati  tunk  ftein  :  K  U  D  O  L  F  U  S  D  U  R  U  S  T  U- 
MULUM  FECLT:  SASI  (pro  SAXI )  RUNICUM  LAPIDEM  POSUIT. 

Scd  clarius  id  nobis  exhibet  Oldgarenfe  in  Sognedalia  Norrigii  monumencnm  4 
Wormio  prolatum  Lib.  VI.  Mon.  Dan.  pag.  joi. 


a_j 


Sacbfiriftdftindina:  SAXO  XXPIDEM  HUNC  POSUIT. 
His  proxtma-vetuftate  accedunt  nonnulla  iphus  Saxonis  noftri  loca,  in  Hiftoria-, 
Danica  hinc  inde  obvia,  in  quibus  clara  «Sduculenta  SAXONIS  agitur  mentio.  Sic  Lib.  VIII, 
in  recenfu  Ducum,  qui  Ringoni  Svcciae  Regi  adverfus  Danias  Regem  Haraldum  Hyldetand, 
in  bello  Bravico ,  militarunt ,  S  A  X I  quidam  mter  cxteros  occurric  :  At  ex  farte  Ringonu,  in- 
quit,  computantur  Ulf,  Abgi  VVindar,  Eyillufcus,  Getar,  Hildi,  Guti  Alf  patre genitus ,  Stur  rebuftus, 
Steen  Vienicee  patedis  accola.  Applicantur  hudem  Geert  Alacer,  Gremer  VVermiais.  Posl  quosfepten- 
tnonalis  AlbitZ  finitimi  fupputantur,  Saxi ,  Fletir,  &  Saligothus,  Thor  nutahundus,  Throndar  nafutus.&c. 
Bellurn  autem  hocce  Bravicum  incidit  in  annum  Chrifti  CCCXXVI ,  juxta  Lyfchandri  cal- 
<ulum.  Ita  «ScLibro  XIII,  fub  Nicolao Rege, qui  obijt  A.C.  M.C.XXXV.  nominatur  Ma- 
gnus  Saxonis  filias :  In  cujus  apparatu  Maguus  Saxonis  fiiius  Erici  miies ,  fingulare  fidei  fpccimen  edi- 
dit.  Libro  itidem  XIV,  regnante  Waldemaro  I,  circa  Annum  Chrifti  M.  C.  LVI.  Saxoni  8c 
Juriiio  navales  copiae  committuntur  :  Ouod  quum  VValdcmarus  per  transfugarum  quendam  ex~ 
pertus  fuijfet ,  auxi\iarihus,qua  peterat  celeritate,  contraclis,  ad  exturbandam  hoftium  claffem,  Saxoncm 
&  Jurifium  cum  navalibus  copfu  mittit.  Libro  deniq;  X  V,  fub  finem  imperij  ejusdcm  Walde- 
mari  I.  Anno  Chrifti  M.  C.  LXXX  :  A  quibus  eundem  prccrri  rogatus,  ne  Saxouem,  Achonem, 
Sunonem,&  Esbernum,  homines  extra  Scaniam  ortos,  ejus  rebus prxeffe pateretur. 

In  mcaquoq;  Bibliotheca  alTervarur  Codcx  membraneus  MS.  Novi  Teftamcnti, 
characlere  &  Idiomate  Ruflico  ,  ante  quadringentos,  ut  videtur,  Sc  fortean  plures,  annos 
defcriptus  j  cujus  ad  calcem  adjun&a  eft  vetuftiftima  variorum  cujuscunque  ordinis  homi- 
uum,  defignatio  &  recenfio,  qui  Monafterio  FratrumMinorum,in  urbe  Roefchildenfi ,  do- 
naria  &  ^cc^e/a  olim  contulerunt  j  in  qua  etiatn  SAXONIS  non  omittitur  rnentio.. 

Initium  fic  haber__. :  N 

Nemine  fignatos ,  &  mttnere  conciliatos 
,  Fratribus  exiguis ,  jungito ,  Chrifte ,  tuis. 

Tegem  Earoldum,  Reginam^  Margaretam.  Seqvuntur  longa  deinde  ferie  aliorum  bcnericorum 
nomina_>  :  Knuto  Rex,  Atbala  Rcgina.  Eiric.  Margareta  Regina  &  Soror  noftra.  Sveno  Epifcopus. 
%icardus  Prxpofitus.  Sveino  Decanus.  Hernunnus.  Afcerus.  Luitgerus.  Bofo.  Livo.  lfaac.  Arnfaftus. 
Mcolaus.  Saxi.  Ako.  Clemens.  Toco.  Jofeph.  Kanutus.  &c.  Ex  quibus  Saxo  nofter  Hermannum, 
Ifaacum,  Arrtfaftum  nominat  Lib.  XI.  Hiftor.  Dan.  ubi  de  tumulo  Wilhelmi  Epifcopi  Ro- 
fchildenfis,  Afcerianae  fepultur*  gratia,  ab  iis  violato,  agit  -:  Quamobrem  diu  pcftmodum  inu- 
iius  VVilhelmi  tumulut  manfit,  donecnoftris  eum  temporibus  Hermannus  majoris  Sacrarij  Prtefes,  Arn- 
faftusij  Scholte  magifterio  funclus ,  connivenie  lfaaco ,  ruralis  facerdotij  Prxpofito  ,  parabilem  magis,  & 
mtey  «stem  cttltijfwum  atvemntes ,  Afiepjnx  fepttlfm  gwi#,  qsririjujfew.it'    Unde  pcr  con- 

jedlu- 


12  PR  OLEGOMEN  A. 

jec"hiram  colligere  pofie  videor,  Saxonem  illum,  cujus  Defignatio  fuperius  adducfla  mentio- 
hem  facit,  nullum  fuiffe  alium,quim  Saxonem  Grammaticum,  incomparabilem  rerumDa- 
nicarum  fcriptorem,  quippe  qui  difertis  oftendit  verbis  violationem  fepulchri  Wiihelmiani 
fuis  contigifle  temporibus.  Obijt  autem  Afcerus  Epifcopus,  cujus  fepulturae  gratia,  tumu- 
lum  Wilhelmi,  modo  nominati  Triumviri  apenri  jufleruntij,  Anno  Chrifti  M.  C.  L.  quo 
anno  vixifle  Saxonem  noftrum  tam  certum  eft,  quam  quod  certiffimum_,. 

Catterum  priusquam  finem  Capiti  huic  imponam  ,  hoc  etiam  obfcrvationem  non- 
nullam  mereri  videtur  ,  videlicet ,  mediam  hujus  vocis  fyllabam  in  omnibus  obliquis  pro- 
ducle ,  non  breviter,  cfle  pronunciandam  5  qvum  tv  Saxo  ,  quando  gentilicium  eft ,  penulti- 
mam  habet  correptam.  Hac  de  re  elegantiffimum  nunc  Epigramma  cxhibemusNobiliffimi 
ITiri,  Dn.Willichij  Wefthovij  a  Wefthovven,  Canonici  Lundenfis,  Poetae  Laurigeri,  cVCo- 
mitis  Palatini  Caefarei,  quod  cum  Beatiffimo  Parente  meo  M.  Johanne  Stephanio,  tunc  tem- 
poris  Regiae  Scholat  Soranae  Praefide,  communicavit,  Anno  Chrifti  M.  DC.  XrV,  ad  diem  XI 
Maji,  ut  ipfius  Nobilifl.  Wcfthovij  Avtogtaphum  teftatur,  repert-um  inter  Schedas  ejusdem 
Parentis  mei  ni  p&ka&tx  \ 

In  Oloncm  Noricum  eVjx<W"*« 

Saxonis  Ubros ,  [qui  te  cimpeUat  Olonem'] 

Ctrrepto  Hiftoriam  Saxonis  ore  vocas. 

Nominit  at  maribus  proprij ,  cui  terminus  O  esl, 
Flexibus  obliquis ,  [dummodo crefcat ijs~} 

Syllaba  perpetuo  longa  eU  penultima ,  teftes 

Varro ,  Cato ,  Cicero ,  Scipio ,  Nafo,  Mar9. 
Quamvis  diffiteri  nequeam ,  medij  aevi  fcriptores,  SAXONIS  vocem  pro  eo,  qui  ex  gente 
Saxonica  oriundus ,  media  producla  ufiirpaffe.    Sic  Rosvita ,  Poetria  Saxonica ,  fub  initium 
Hiftoriae  fua:  naetricae,  de  Vita  &  rebus  gcftis  Othonum  Imperatorum_> : 

Toftqium  Ksx  Regum,  quifelus  regnat  in  isvttnt, 

Ferfe  cun&orum  transmutans  tempora  Regum, 

fuftftt  Francorum  transferri  nobile  regnum 

Ad  claram  gentem  Suxonum  tnomen  h&bentcnt 

A  faxQ ,  per  duritiem  mentis  benefirmamj 
Ita  &  Anonymus  quidam  Poeta  Arnolfo  Imperatori  oiyx&®'  $  Lib.IIL  Annal.  de  geftis 
Caroli  Magni,  ad  An.  Chr.  DCCXCV.  IndicT  II. 

Cum  nimium  fufpecla  foret  gens  facJa  rebeUit 

Saxonum  toties,  crebro  quofefoedere  rupto 

Sub  jufta  Regis  ditione  quiefcere  nolens. 

Et  paula  poft  eodem  Capitcv. 

._». Regem  dum  vtUet  ddire, 

Incidit  inftdias ,  illi  quas  ante  pararunt 
Saxones ,  qmniam  Francjs  novere  fidelem. 

CAPUT  IX, 

JJe  Csgnomine  Grammatici. 

Gtammatici  cognoraentum ,  quod  Saxoni  noftro  in  omnibus  gentis  noftra;  Antiquita- 
tibus  paffim  afcriptum  legimus,  nemo  exiftimabit,  ipfum  fibi  ex  fuperbia  quadam,& 
Qikawnci,  inftar  jadtabundi  Patamonis,  arrogafle  :  fcd  potius  hoc  ipfi  affinxifics, 
iftius  aevi  librarios,  fivc  librorum  recmfitores  ac  defcriptores,,qui  vel  profeffionis,  vel  vitay 
vel  morum,  generisve  notandi  gratia  ,  autoribus  cognomina  quxpiam,  e  mcdio  plerumq; 
fumta,  in  titulis  apponerc  confveverantu-  Sic  in  manuexaratislibrisPlauto  inditum  eft  vo- 
cabulum  Afintj  i  quia  videlicet  rumor  erat ,  Plautum  ad  participandum  victum ,  ob  egefta- 
tcm,  ad  molam  fc  vendidiflc.  Nam  id  genus  lapideas  machinas ,  veteres  Afinos  appellavc- 
runt.  Pari  ratione  Getam  cognominavcrunt  Philologi  veteres  Ovidium,  ex  illo  verfu  Elegi» 
XIII.  Lib.  IV.  de  Ponto  :  Carmina  qute  facio  pxne  Poeta  Getes.  Pari  modo  ab  altitudine  car- 
minis  &  dicendi  gencre,  Statius  cognomen  a  librarijs  Aquilini  meruiL»  Avfonius  cogno- 
minatur  Ptzomm  in  Faftis  Graecis ,  cum  pater  ejus  fuerit  Medicus.    Non  alia  ratione  Navtre 

fiogno- 


PROLEGOMENA.  i) 

CognoittcntHm  Propertio  qubq;  affinxerunt,quia  nefcio  quid  tale  cafmine  illi  quopiam  ex- 
ciderat.  Pari  prorfus  modo  Ccelij  libelli  de  re  culinaria,  Apicij  titulum  funt  fortiti,cum  ad 
Apicium  illum  prodigum  non  pauca  referantur.  Ita  &c  ingeniofiffimo  8c  difertiflimo  Poe- 
tseMartiali  cognomentum  Cocus  adhaefit,  quod  multa de  Coquis  loquatur,  nec  pauca  recenfeat, 
pra?cipue  ultimis  libellis,  quae  ad  rem  culinariam  pertinare  poflunt.  Ita  Petronium  non  du- 
bito  ex  Taciti  loco,  qui  eum  Arbitrum  noctium  voluptatumqi  Neronis  nominat ,  id  cogno- 
men  obtinuifle.  Ita  veteres  libri  Perfmm  Sevcrutti,  ab  aufteritate  caftigandi,  8c  inveclione 
inmalos  mores,  nominant.  Sic  luculentiffimus  Chrifti  vates  Prudentius  a  prifcis  defcri- 
ptoribus  Amtenus  cognominatus  cft  ,  quod  pmnium  Chriftianorurn  Poetariim  ama;nitate_. 
Sc  varietate  Lyricprum  carminum  longe  fit  princcps.  Sic  Apollinaris  Sidonius  a  vita  mo- 
ribusq;  Modefti  nqmeh  apud  librarios  accepit.  Sic  eloquens  aevo  fuo  &  erudnus  Declama- 
tor  Radulfus,  Normanniae  Ducis  Concionator,  Ardtniu  titulo  conlpicuus  exftat.  Sic  Sul- 
jpicius  Severus  cognominatur  Rbetor,  quia  comtius  loquitur_,. 

Ad  eundem  modum  fequioris  arvi  librarij ,  quoties  exempla  Hiftoriae  Danicae  a 
iSaxone  conditac  tranfcriberent ,  honorifico  illo  Grammatici  cognomine,  tantum  fcriptorenu 
\it\°yj\S  gratia  ,  bmnino  condecorandum  putarunt,  non  folum  ob  variam,  elegantem^,  cV 
ireconditam  eruditionem,  quae  tum  temporis,  in  fumma  nempe  barbarie,  erat  rara  avis  ir_. 
uerris,  nigroq;  fimillima  cygno  5  fed  etiam  propter  fublime  &  inimitabile  dicendi  genus, 
iquo  Hiftoriam  fuarh  contexuit_. 

juxta  mecum  lentitClariffimaeDoclrinaeVir,  8c  vcre  0  TraKOT^ft&i^DanielHein- 
ifius,  inProlegomenis  fiiis  ad  Ariftarchum  lacrum  :  /Etate  fequiori ,inquh,  Saxo  illuftris  ae  xta- 
\te  illa  facundiffimus  Danorum  Hiftortcus  ,  vir  plutimarum  rerum  gnarus ,  Grammaticus  diclm  esl* 
Cui  confentitNobiliffimus  Vir,  Sc  Philologus  eminentiffimus ,  Cafpar  Barthius  Adverfarior. 
Lib.  XXIV.  Cap.  VIII.  Conditore  Anmlium  apnd  lianos  fuos  Saxone,  cui  Grammatico,  ab  eruditione 
■recondita,  receptum  esl  nomen,  fuo  <evo  nihil  fperari  majuspotttit.  In  fumma  barbarie ,  in  terraH 
(ultu  littrarum  tum  averfi(fima,Latine,  tleganter,  emdite  fsribit ,  citraparem  quidem  omnia. 

Grammatici  vero  antiquis  dicebahtur,  non  foliim  illiTechnici,qui  Grammaticam, 
■&  praecipue  rtjv  i^vmriV)  quae  de  literis,  de  leclione,fcriptione,  ac  pronunciatione  agit_.s 
1  adolefcentulos  docebant  ;  quos  etiam  Grammatiftas  literiones,  p&dagogos  literarios,  magiftros  li- 
\terarios  nominare  folebaht :  fed  8c  inprimis  illi ,  qui  plenam  8c  exadtam  omnium  difciplina- 
,'rum  cognitionem  fibi  comparaveraht ,  qui  omnis  fcientise  liberalis  periti,  ac  univerfae  eru- 
*Jitionis  complexu  inftrucfti  eflent_it 

Hinc  Grammatkus  Svctonio  Tranquillo,  libcllo  dc  Illuftribus  Grammaticis,is  pro- 
,prie  dicitur,  qui  diligenter,  acute  ,  fcienterq;  norit  aut  dicere,  aut  fcribere.  Quo  nomine 
Cornelius  Nepos  appellandos  cenfuit  Oratorum  Poetaruraq;  interpretes  ;  qui  tantum  auto- 
ritatis  apud  prifcos  obtinuerant,  ut  foli  fcriptorum  omnium  Cenlbres  &  judices  eflent,  Cri- 
tici  ob  id  vocati,ficut  non  verfus  modo  cenforia  quadam  virgulanotatent,fed  libros  etiam, 
qui  falso  viderentur  infcripti,  tanquam  fubdititios  e  familia  removerent_,.  Ideoq;  fummi 
Poetarum  interpretes,  Servius,  Donatus,  Aeron,  alijq;  non  fauci,  Gramwatici  nuncupatione 
contenti  fuere_>. 

Idcircb  8c  eodem  nomine  Appion,  Joannes  Philoponus,  C.  JuliusSolinus,  Grani- 
tnatki  paffim  ab  antiquis  vocantur.  Joannes  quoq;  Balaeus,  Anglorum  doctiffimus,  in  Cen- 
turiis  fuis,  quatuor  recenfet  illuftres  fuae  gentis  fcriptores  ,  qui  hoc  titulo  infigniti  fuere_>. 
Primus  Alftidus ,  five  Mfricus,  Grammaticus,  Archiepifcopus  Cantuarienfis ,  qui  obijt  A.  C.  M. 
VI  :  alter  Galfridus  Grammatkus,  qui  claruit  Anno  M.  CD.XC  :  tertius  Joannes  Grammaticus, 
&quartus  Serlo  Grammaticus ,  qui  floruit  Anno  M.C.  LX.  Querum  duo  priores  ob  ftudium 
Grammaticae ,  praefertim  ttjc  ■re^wx^? ,  quod  calide  tractarunt ,  fcriptaq;  Grammatica  in_ 
luccm  cdita  -,  Grammatici  dicti  funt  :  fed  pofteriores  illi,  ob  fingularem  8c  raram  ifta  actate 
cruditiohem,  cognomert  ejusmodi ,  haud  aliter  ac  Saxo  nofter,  meruere_j.  Uterque  enim_ 
Rhetor, 8c  infignis  fui  feculiPoeta  habebatur ,  tefte  eodemBalaeo,pag.i5)8.&  ^i/. 

Sed ut hoC etiam  obiter  adjungarh,  paulo  minus in  lpiflum  me  errorem irtduxcrat No- 
bili(fimusVir,ac  illuftreBritannixfuae  deeus,HenricusSpelmannus,ut  exiftimarem,eundem 
hunc  Alfridum,  five  Mlfticum ,  cujus  modo  mentionem  egimus ,  Prologum,  8c  forfitanNotas, 
atqi  alia,  in  Saxonem  noftrum  Grammaticum  fcripfiflc,  8c  propterea  Grammatici  obtinuifle  no- 
men_,.  Nam  in  aureo  ifto  Opere  de  Concilijs  Ecclcfiarum  Britannicarum,  [  quod  mihi  hu- 
per  e  Bibliotheca  fua,  varijs  ejusmodi  Antiquitatibus  refertiffima  ,  fuppeditavit  Excellentis- 
ilmus  Vir ,  D.  Olaus  ^ormius,  Regiae  Acadcmiae  Hafnienfis  Profeflbr  celeberrimus  ]  8c  qui- 
dcm  in  Notis  ad  Capitiila  incertae  editionis ,  verba  nonnulla  adducit  ex  Prologo  ^Elfrici  ad 

b  Sas. 


i4  PROLEGOMENA. 

Sax.Gram.  [ita  enim  adorarnCodicis  intcrioremadfcriptumextabat^wPw/ogo  adSax.Gram."] 
quae  ego  defumpta  putabam  ex  Prolog®  ad  Saxonem  Grammaticum.  At  ubi  rem  paulo  accura- 
tius  expendere  ccepi,  dimidiatas  iftas  voces  Sax.  Gram.  neqiiaquam  de  Saxone  Grammatico,  ve- 
rum  potius  de  Saxonica  Grammatica,  ad  quam  fortePrologum  fcripfiflet  iElfricus,  intelligen- 
daduxi.  Quam  fententiam  meam  valide  con£rmantLeIandus,Ba!aeus, 8c  Pitfaeus.quihunc 
ipfum  ^Elfricum ,  praeter  alia  Opufcula  varia  ,  Saxonica  Lingua  confcripta_.,  Grammaticam 
quoq;  Saxonicam  edidiiTe  teftantur.  Quinimo  repugnat  utriusque  Scriptoris  artas^  quo  mi- 
nus  Prologum  in  Saxonem  noftrum  fcribere  potuerit  is,  de  quoSpelmannusloquitur,  jElfri- 
cus.  Etenim  hic  fummum  obijt  diem  Anno  Chrifti  iootf,  fecundum  Balaeum  8c  ipfunv, 
Spelmannum.  SaXo  vero  nofter  integris  poft  ducentis  annis  in  fata  conceffit,nempe  Anno 
Chrifti  uoj.  Qupmodb  igitur  in  Saxonis  Hiftoriam ,  quae  tum  in  rerum  natura  non  crat, 
Prologum  fcribere  potuerit  iElfricus,  non  video« 

GAPUT  X* 

De  Patria  Saxonis,qux  Daniafuit,  non  Saxonia. 

lEnte  vero  Danum  fe  eiTe,  multis  in  Hiftoriae  fuae  focis  clare  Sc  aperte  profltetur  Saxo. 

rSicLibroIV,  ubi  de  fcriptorum  Danicorum  penuria  conqueritur,Danorum  gentem, 
SUAM  non  obicure  indigitat  :  Tam  brevi  fafforum  ejus  profeqvutione  animadverto ,  quot 
iUuftrium gentis  NOSTRM  virorum  fplendorem  fcriptorum  penuria  laudi  memorieque  fubtraxerit. 
Ouodfipatriam  bancfortuna  Latino  quondam  fermone  donajfet ,  innumera  Danicorum  operum  volu- 
mina  tererentur.  Clarius  autem  id  ipfum  innuere  vidctur  Lib.  V  :  Dani  igitur  (utPATRUE  pa- 
ce  loquar )  ficcandis  certatim  calicibm  affveti ,  ingenti  fe  oneravire  vino. ,  Huc  adde,  quae  de  feria- 
rum  ierie  apud  Danos  antiquos  obiervata  ,  juxta  ac  deorum  gentilium  nominibus  ,  extanf 
Lib.  VI  :  Quo  e  venit ,  ut  legitima  feriarum  feries  apud  jV  0  ,S  ( id  eft,  Danos )  eorundem  nominibus 
cenfeatur.  Et  mox  .-  Eostamen  qui  aNOSTRIS  (noftratibusDanis)  colebantur,  non  eJfe,quos 
Romanorumvetuftiftftmijovem  Mercurium^  dixere  &c.  Et  paulo  poft  :  Ea  enim ,  qute  apudNO- 
STROS  Tbor  ,  vel  Otbini  dies  dicitnr  ,  apud illos  (Romanos )  Jovu  vel Mercurij feria  nuncupatur. 
Si  ergo  Tber,  Jovem  i  Otbinum,  Mercurium  ■,  juxta  defignatcc  interpretationis  diftinclionem  accipimus ; 
manente  NOSTRORUM ajfertione,  Jovem  Mercurijfitiumextitijfeconvincitur.  Ita  Sc  fub  flnem 
Lib.  VIII.  quae  rcperiuntur  verba,  idem  omnino  evincunt_.  :  Quodfi  novum  Saxonibus  ducem 
variata  rerum  fucceffio  peperijfet ,  is  qudfe  prxdifite  penfionis  obfequio  potefiatis  principium  Danicx  ma- 
jeftatis  titulis  inclinaret  :  quo  &  gentis  NOSTRJE  fateretur  imperium,  &  fubjeclionis  fux  folenne 
pr&beret  indicium.  Illud  etiam  arguit  votum  Saxodis  Lib.  X.  de  religionis  &  Juftitiae  cultu  : 
Et  utinam  adulmjam  religioni  ea apud NOSTROSvis autoritasf^  conftaret,  quam  inter  antiquos  te- 
nera  atque  enervis  babuerat.  Et  quae  mox  feqvuntur  de  Anglia  Danis  fraudulenter  erepta_>  : 
Ea  noxparvulo  temporis  momento  vetuftam  Danorum  dominationem  ,  diufj  majorum  virtute  elabo- 
ratum  finivit  imperium.  Sed  nef^  id poftera  NOSTRIS  fortuna  reftituit.  Huc  refer  8c  illa  Li- 
bro  XI  :  Sed  .&  gentis  NOSTRJE  verecundia  fummam  in  vinculorum  pcena  turpitudinem  rcponere 
confvevit.  Et  ne  plura  hic  accumulcm_. ,  inftar  cBi/Liiffz  hoc  erit  ,  ex  Libro  XIV,  de  Fri- 
iia  minore  :  Adminiftratio  deinde provincits  fub  NOSTRIS  Rtgibus  ejfe  ccepit.  Sub  NOSTRIS, 
inquit ;  id  eft,  Danicis :  ergoSaxo,  Danus. 

Natale  autem  folum  Selandiam,  (five  utVeteres  pronunciabant )  Sialandiam  ie  infu- 
larn  habuifie,  infulam  dico  curicTis  regionis  noftrae  provincijs  amcenitate  praecellcntem,  nu- 
fpiarh  ab  ipfo  Saxone  ,  quod  equidem  fciam ,  difertis  verbis  ailertum  conftat  :  verum  anti- 
quiffimi  patriae  noftrae  Annales ,  juxta  ac  omnes  Saxonis  Editiones  id  firmiter  ac  conftanter 
afleverant.  Quibus  fuum  addit  calculum  Johannes  Svanirigius,  quem  faepius  laudavi,  in  Pro- 
legomenis  ad  Saxonem  illuftratum  :  Hiftoriam  de  rebusgeftis  Damrum,  quam  Saxo  Grammati- 
cus,juxta  vulgarem  bominum  noftrorum  opinionem  Cimber ,  fied Juxta  antiquos  regni  Annales,  natione 
Sialandus,  defcripfit,  in  XJI  Libros  digefjit. 

Hinc  non  immerito  NobiliffimuG  ac  DocTiifimus  Vir  ,  Petrus  Parvus  Rofefonta- 
nus,  Eques  Danus,  in  Apologia  fua  8c  Refutatione  calumniarum  Joannis  Magni  Gothi,  Ar- 
chiepifcopi  Upfalenfis,  eundem  vehementer  fugillat,  quod  praeter  nefanda  convicia,  quibus 
iriclytam  gentemDanicam  ubiq;  in  fcriptis  fuis  atrociffime  profcindit,etiam  nobis  eximium 
illud  decus  praeripere  conatus  fit,  dumSaxonem  hunc  noftrum  Joannem  deSaxonia  falfo  no- 
minet.  Verba  Ilofefontani  ita  habent :  Quis,  qussfo,  tantum  odij,  mendacij ,  ac  calumniarum,  in  eo 
viro  (  Joanne  Magno  Gotho  )  latuijfe  non  obfinpefcat,  qui  Arcbiepifcopalis  dignitatu  titulo  pr&ful- 

gcns, 


PROLEGOMENA.  15 

vens  alfii  pietate ,  innocentia  vitx,  ac  morum  integriute  prxlucere  debueut ,  nifi  hxc  ncfanda  convicti 
ex  Hiftoria,  Saxonis,  quem  illc,  ne  talem  nobis  virum  ftveat ,  fed  alijs  perfv.ideat,eumfubhoccraffwre 
noftro  ccelo  natum  minime  ejfc  ,  Joannem  de  Saxonia  falso  quidem  tiominkt  :  maxtme  ,  ctim  Saxo 
mn  gentilicium ,  nec  familix ,  fed  apud  Danos  fit  nomen  preprium  :  nifi,  inquam,  hxc  calumniose  ex- 
cerpta,  ac  diu  occuluta  ipfe  tandem  aliquando  impudenti  ore  tvomuijfet,  quisin  tantam  rabiem  conver- 
ti  talem  potuiffe  virumfibi  perfvadeat  ? 

I  nunc,  cV  Qmbris  fuas  objice  tenebras,  Danis  fuam  barbariem  !  Hic  eft  illeSaxo 
(^rammaticus  Danus,  qui  toti  terrarum  orbi  teftatum  fecit_. 
Clarospojfe  viros,  &  magna  exempla  daturos, 
Vervecum  inpatria,  crajfofyfub  aere  nafci. 

CAPUT   XL 

Oucd  Saxo  Prxpofitus  fuerit  Roefchildenfis. 

fAm  quod  attinet  ampliilimam  illam  facri  muneris  dignitatem,  ad  quam,  haud  dubie  ob 
I  ftupendam  eruditionem,&  admirandam  eloquentiam, evecftum  fuifle  Saxonem  noflrum 
[  accepimus  ,  videlicet_. ,  quod  Cathedralis  Ecilefie  Roefchildenfis  Prxpofitum  (  ut  Ecckfiaftici 
icriptores  loqui  amant)  egerit  :  eam  nemo  unquam  in  dubium  vocare  jurepoterit,  qvutrt 
tot  apud  nos  fupcrfint  incorruptae  fidei  documenta,  quae  de  rei  hujus  veritate  quemquam_. 
dubitare  non  facile  permittunt.     Et  e  multis  ut  pauca  faltim  in  medium  adducam,  primurrt 
omnium  ad  teftimonium  citabimus  Vitam  S.  Wilhelmi  Parilienfis ,  Abbatis  Monafterij 
D.Thom»,inDioecefiRoefchildenfi,;i  quodam  ejus  difcipulo,qui  Saxonem  inDaniaautvi- 
dit,autviderepotuit,confcriptam,in  quahaec  inprimis  occurrunt  vttba:Per  idtempusRofbil- 
denfi  Ecciefice  cum  multa  laude  prxfidebat  Abfalon  Efifcoptts ,  Vir  magni  confilij ,  Cleri  dectu ,  mceren-_ 
tium  &  affliclorum  confolator,  religioforum  pius  amator,  totitts  populi  recior  modeflus,  advenarum  & 
pauperum  benignus  fufientator ,  VVandalorum  ftrenuus  debellator,  Religionis  Chrifiianx  ornamentum, 
exemplar  fobrietatis ,  forma  pudicitix  ,  verx  nobilitatis  &  probitatts  infigne  fpeculum  ,  lucema  fulgens 
intcmploDei,  ejusque  columna  fortis  &  immobilis.     \n  ejtts  Dioecefi  erat  Ccenobium  Camnuortim,  in 
Infula ,  quam  Efchilso  vocant ,  non  longe.  difianie  ab  oppido  Pofchiidenfi,  mari  undii\  cincla.     Et  ipfe 
quidem  locus  peramoenus  erat ,  pratis  virentibus ,  &  dtverfis  nemorum  arboribus  oblettans  oculos  ani- 
fnosfc  illic  degentium  :  attamen  id  temporis  pauci  illic  morabantur  Fratres,  &  q  ipfifrufiraRegulares 
ditti,  cttm  a  regttlari  difiipUna  multum  defiexiffent.     Cernens  autem  Venerabilis  Epifcopus  Abfalon  il- 
lorum  mores  ab  omni  religione  prorftts  abhorrere,  moerebat  animo  ,ferebatft  indigne  Diabolica  fraude 
deceptos  vitam  prorfus  mundanam  vivere.     Cospit  itad]  crebro  fecum  pertrailare,  qua  ratione  pojfet  illi 
Ecclefix  confulere,  atf,  illic  degentium  mores  in  melius  reformare.  Redit  taniem  in  memoriam  familia- 
ritatts  &  amicitix,  qux  iUi  olim  intercejferat  tum  VVilhelmo,  Viro  religiofo,  cum  literis  Parifijs  operam  da- 
ref.fciensa  iUumvtnutibtis  &  fanttu  moribus  ornxtam,deliberavit  illi  adfeaccito  tradere  iocum  memo- 
ratum.    Mittit  ita£  in  Gallias  Saxonem ,  Pnspofitum  Rofcildenfem,  virum  boneftum ,  qui  ab  S.  Geno- 
vefx  CoUegio  petat  D.  VVilhelmum  cum  alijs  tribtts  fratribus  mitit  in  Daniam,  quibtts  etiam  locnm  op- 
portunum  ft  Epifcoptts  daturum  pollicebatur.    Abbas  vcro  Ecckfix  Si  Geiwvefx  animadvertens  tanti 
Prxfulis  xqttas  &  bonas  ejfepreces,  de  Tratrum  fttorum  confenfu ablegavit  Wilhelmum  cum  ttibus  alijs 
in  Daniam  ,  deducente  tos  Saxone  Prxpofito. 

Dcinde  alterum  indubitatae  fidei  teftimonium  nobis  fuppeditatCodex  ar.tiqvus  MS. 
qui  in  BibliothecaRegise  AcademiaeHafnienfis  affcrvatur,  a  quo  fequentia  exccrpfimus :  Anno 
Domini  M.  C.  LXl.  mifit  Abfolon,  Eptfcopus  Rofchildenfis,  Saxonem,  Prxpofitum  Rofchildenfem,Parifios, 
Ad  Ecclefiam  EeatxGenovefs,  ■,  &  adduxit Fratrem  VVilhehmm,cum  altjs  tribus  fratribus ,  in  Daniam. 
EtfacluseslAbbas  S.  Wilhelmus  in  Efcbilfio,ubi  erant  Canonici  Regulares,  nibilprxter  nomen  &  habi- 
tum  habentes,  qui  antea  habuerant  Priorem  pro  Prxlato.  Obijt  autcm  S.  VVilhelmus  XL  anno,  posl- 
quam  curamPaftoralem  fufcepit,&  fepultus  in  Monafterio  D.thomx,  in  oppidulo  Selandix  Ebbclboltdi- 
ito,  AnnoM.CC.ll. 

Scdquem,qua:fo,in  hanc  rem  producamus  majoris  autoritatis,  certiorisq;  fidei  tc- 
ftem,  quam  ipfum  Saxonem  .'  quippe  qui  fua  manu,  Literis  ac  Codicillis  Regijs  &  Epifco- 
palibus  fubfcripta,  eminentiftimum  hunccc  dignitatis  gradum  fibi  afleruit  ac  vindicavit^. 
Bono  etenim  fato  non  ita  pridem  nactus  fum  Codicem  MS.  antiquiftimae  nota? ,  cujus  hax 
crat  Infcriptio  :  Hxc  funt  Refcripta  Priviiegiorum  Sanclx  Othonienfis  Ecclefix,  qux  defua  dignitate 
&  libertate,  ante  incendium ,  habuit.  Complecftitur  autem  varia  Diplomata  literasq;  Regum_. 
Danix,  Pontificum  Romanorum,  Archiepifcoporum,  &  Epifcoporum,  quibus  Ecclefiae  Otho- 
fiienfi  eximias  olim  Irnmuniutes  &  Privikgia  aut  indulferunt,  aut  indulta  eonfirmarunt-.. 

b  2  Ir* 


,5  PROLEGOMEN  A. 

Ih  iis  unum  au't  alterum  fefe  oiFert,  cui,  una  cum  caeteris  teftibus,  nomen  fuum  fubfcripfiV 
Saxo,  tum  temporis  Pr£pofittis  Rofcbildenfis.  Ejus  generis  illud  eft,  quo  Rex  Daniae ,  Walde- 
marus  Primus ,  Othonienfi  Ecclefiae  Privilegia  a  majoribus  fuis  concefla  confirmat^.  Id 
quod  intcgrum  ,  curiofi  Lectoris-in  gratiam  ,  heic  fubjiciendum  duxi ,  lie  ifthic  tantum  le- 
seretur,  neve  plahe  interiret,  quod  alioquin  futurum  avgurabar.  Ita  vero  habet  :  In  nomi- 
ne  Sanclte  Trinitatis,  &  individutz  Unitatu  /  Ego  V.Valdemdr,  Dei  gratik  ,  Rex  Danorum  ,  univerfis' 
Sanclx  matris  Ecdeftafilijs,  tkm  futuris  qukm  prtzftntibm  in  perpetttum.  Quoriiam '  Regi  Regum  o- 
mnium,  in  rijus  dijiofitione  Univerfitas  rerum  confifiit ,  fceptrigcram  regni  Danorum  cenfuram  ncftre 
reamine  gttbcrnari  compluuit,  licet  omnibus  regionis  nofirte  Eccleftjs  neceffariam  defenfionem  impen- 
dere  debeamtts  ■,  tmen  fancltz  Othonienfis  Ecdcfne  profeclui  &  proficuo  attentim  confulere  ac  patro- 
cinari  (beciali  jure  advocatite  tenemur  :  tum  eo,  quod  venerandts  Sanclorum  Reliquite  in  ea  contine- 
antur  i  [  qttosficuti  nofiros  extitijfe  propinquos,  ita  pies  apud  Deum  patronos  ejfe  gaudemus  ]  tum  quod 
non  folum  in  MotiaftictZ  religionis  cultu  antiquior  ,  verum  ttikm  in  animarumfiutlti  atteris  fcecundtor 
fuijfe  dignofiitur  ,  quod  uterque  fexus  tkm  Monadmum,  qukm  Monialium,qui  primordialem  futepro- 
Jeffionu  normulam  ab  ea  contraxere ,  veraciter  contefiatur.  Exemplo  igitur  antecejforum  nofirorum 
'  regum  admodum  informati,  qui  eandem  Ecdefiamxonfervari  fecerunt,  &  probabili  Monachorum  con- 
■verfatione  infiitutam ,  ab  omnijugo  fervitutis  ac  importunis  Angarijs,  alienam  fore  fanxerunt :  talem 
eidem  Ecclefnz,  &  Monachis  ibidem  Deo  militantibm,  libertatis  legempron.  'gamus ;  ut  univerftt  ipfo- 
rum  pojfefliones  ftve  in  villis,  filvis,  pradijs,pratis,feve  in  alijs  quibmlibet  terne  generibus,  quasRe- 
gum,  Epifcopomm  ,  aliorumq^  fidelium  larghione,  pecurittz  emptione  ,fev  terrarum  cambtione,  w.%  in 
diem  hodiernum ,  id  esl ,  VIII.  idus  Februarij ,  menfis  viddicet  fecundi ,  Anni  incarnatioriu  Domimcce , 
Millefimi,  Centeftmi,  Oclogefimi,  intrk  Daciam.cum  idoneo  tefiimonio  acquifitas  pojfcdijfe  digmjcun- 
tur,  ab  onmi  jure  exaclionario,  regijstj^  pertinentijs,  immunes  penitiis,  &  cmritno  liberte,  perpetuo  per- 
maneant.  Quodcuncf,  itac^  ad  nofiram  Curiam ,  apparatum,  trmsvetluram ,  expedhionem ,  fev  ad  ahud 
quodiibet  regij  juris ,  obfequij,  vel  vbfequiale  debitum,  k  prttfatte  Ecdefitz  Colonis  exigendum  erat,  &  ex- 
bibendum,  tkm  in  qu/draginta,  qukm  trium  Marcharum  exdiicne-,  hoctotum,  eodemjure  &quanti- 
tate,ipforum  ufibus  Monachorum,in  perpetuumpertineat.  Verum  nejm-regitz  dignitatis,  ex  tkm  lar- 
ca  concejfa  eis  libertate,  k  noftris  Succejforibm  extetminari  videatur  ,  Quadrantem  terrtz  &  dimidiam 
inQuarftathe,& villam,  qutz  Sundrus  nominatur , cujus  collationem  fub  tencrePrivilegi)',in  computath- 
tte  medietatis  noftrtz  capitalis  portionis  in  Scania  ,  k  nobts  habuerunt ,  nofirte  noftrorumtfo  Succejforum 
iiendicationi ,  ipforum  confenfu  ,  mancipavimus.  Et  ut  ijdem  Fratres ,  quotiefcund^  nos  ipfi  in  propria 
Curia  Othonienfi  fuerimus ,  decem  Equitaturas  nobis  habeant  paratas  eorum  beneplacito  difftnivhnus. 
Statuimus  etiam,  ut  decem  Marchas  Argenti  de  Infula  Sild  annuatim  reddendas ,  &  Cenfum  ttjlivalem 
de  Othenfee,  qutz  utraque  ad  fupplementum  vefiiturte,  k  noftris  antecejforibus  habuerd  noii  nofter  exa- 
clor,  fed  ipforum  tutor  kmodo  fufipiat.  Quod  fi  quis  vel  viventium,  vel  fuccedentium,  quocunq]  modo, 
quod  hicftatuimus ,  infringere  tentaverit  ■,  Dei  omnipotentis  indignationem  incurrat,  &  Excommurit- 
lationis  fententia  percellatur  ,  &  ejus  qualiscund^  calumnia  inftuctuofa  &  irrita  permaneat.  Cunclis 
AUtem  eidem •monafierio  jufia  fervantibus  fit  paxDomini  noftri  'jefu  Chrifti,  quatenus  &  bicfiuclum  bo- 
rnt  atlioriu ,  &  apud  difcretum  Judicem  prtemia  teterme  pacu  inveniat.  Datum  Hiuleby ,  VIII  Idus  Fe- 
hruarij,  Anno  DominicA  lncarnationis  M.  C.  LXXX.  Indiclione  XIII.  ln  pwfintia  &  ajfenfu  filij Re- 
gis,  Canttti  :  prtefentibtts  idoneis  tefiibus,  Eenrico  Skerp,  Thuri  Skalmifilio,Nicoho  Stighfilio ,  Petro 
Palnifilio,  Strangone  Unge,  Tako  Algotifilio  Eether,  Esbemo  Bacvnisfilio,  Nholao  Torkillifiiio.  ;  Ego 
Symon,  Othenienfis  Ecclefu  Epifiopus,propria  manu  fubfcripfi  ;  Ego  Karolus,  Cancellarius  Regis,fub- 
fcripfi.  Ego  Einems ,  Capellanm  Regis ,  fubfinpfi.  Ego  ■Jonas ,  Clericus  Regis ,  fubfcripfi.  Ego  An- 
dreas ,  Clericus  Regis  fubfiripft.  Ego  Magifier  Johannes  fubfcripfi.  Ego  Baldvvinm  ,  Clericm  Regis, 
fubfcripfi.  Ego  Esgents  Prtepofitusfttbfcripfi.  Ego  Thomas,  4bbas  Infulte  Dei ,  fubfcripfu  Ego  Saxo, 
Rofcbildenfis  Ecclefue  Pnzpofitus ,  fttbfiripfi. 

Subjungam  &  aliud,  in  eandem  fere  fententiam,  Diploma  Regis  Daniae  Canuti, 
Waldemari  filij  j  cui  itidem  nomen  fuum  fubfcripfit  Saxo  nofter,  cum  Praepofitum  agerct 
Rofchildcnfem-. : 

-  In  nomine  Sanclte  Trinitatas,  &  individuk  Unitatis  !  Ego  Kanutus ,  Bei  gratia,  Rex  Da- 
norum,  Univerfis  Saniltz  matris  Ecdeftte  fidelibm,  tkm  pofieru,  qukm  prtzfentibm,  in  perpttuum  !  lnter 
ctetera  regni  nofiri  negotia  ,  &  foUicitudines ,  quibm  occcupamur ,  Eclefiarum  dignitatibus ,  &  piorum 
Ccenobiorum  proficuo  intendere ,  fancltza]  religionis  amatoribm  attentim  confulere ,  falutari  fuggefiu  ju- 
fiititz  &  czquitatu  infiigamur,  divimZa]  autoritatu  monitu  infiruimur.  Inde  esl,  quod  Sanclam  Eccle- 
fiam  Otberitenfem  ad  bonorem  Dei,&  falutem  animarum ,  proficere  cupientes , qtum pij  Patris mei, Re- 
gU  VValdemari ,  Deo  nota  devotio  ab  omni  fervitutu  gnvamtne  liberam  fet.it ,  futeque  Iweditatis 

con- 


PROLEGO'MENA.  fy 

■confortem  (umhseredibtts  fiatuit  :  ejuldem  Ecclefite  Prvilegia ,  pro  dignitdte  fni&libertate,  undecunf, 
fibi  concefrfa,  non  folum  debito  afecltt  approbamus ,  &  'regia  autoritate  ^onfirmamus ;  vcrum  etiam  fitib 
.  divinx&  nofiirx  qtialifimif  gratix  obtentu,  ea  irrtfragabili  jure  confervari  deurnimm.  Cxteritm  di- 
lcilis  Deofamulis ,  prxfatx  Ecckfix  Monacbis,-ad  votum  fatufacere  volentes,  pro  redimenda  dimidic- 
tate  totius  capitalisportiohis ,  fiecundum  fui  xfiimationem  in  Pbionia,  qilam  memoratm  pix  memorixpa- 
ter  mem  eisdem  Monacbis  folempni  donatione  contulerat,  manjionem  nofir.im  in  Vurotorp,  &  aliam  /» 
Syndrup,  qttamSaxo  Grijs  a  patre  meo  emptam,  pro  animx  fiux  fialute,  ipfis  fcatribusfikottavit,  quantfe 
itidem  fratres ,  und.  cum  quadrante  terrx  &  dtmidia  in  vilia  Ouarfiatte  dicla,  pro  poffejfionum  ftta- 
rum  omnimodd  libertate  obtinenda  &  privilegatida  ,  patri  meo  contulerunt  s  ipfis  Monaibts  pofifidendas 
obtttlimtts.  Enimvero  ne  perverforum  cavillatione,  de  iterata  ejusdem  manfionis  in  Syndrup  collatione, 
nll.t  calumniarttm  occafioin  pofierum  nafatur  ■,  alias  pojfejfioncs  viciniores  &  ficcuriores,  quaspro  ma- 
jorifui  commodo  ac  fiuiurorum  cautela  maluerunt,pro  duobus  prxditfis  manfionibus  ab  Afirado  Trugulfi 
filio  fatis  cari  emimm,&  eas  ab  omnijure  exaclionario  liberas,  perpetuo  eorundem  Monacborum  ufibm 
iontulimuf  •"  fex  videlicet  quadrantes  terrx  in  Arflegtorp,  dimidtumtf  Manfum  in  Efetoft,  &  prata, 
qux  Aftradus  ab  bxredibm  Gunneri  empta  pojfedit ,  terramtf,  dimidix  Marcbx  annonx  feminabtlem  > 
cum  pratit  Xllplanfirorum,  qux  d  Petro  Lttk^i  emit,  cxteraq^  qux  idem  Afradm  ibtclem  babuit.  Has 
fojfieffiones,  viginti  frilicet  Marcbarum  auri ,  ficcundum  pecuniariam  pretij  carundempenfitationem,  ce- 
terno  Regi  noflro  Chrifto,  Sancloql  Martiri  &  Regi  Kanuto,  &  fratrum  eis  milrtmtium  fuflentatione,  pre 
falute  &  remedio  animce  patris  mei,  fiabili  jure  poffidendi  &  utendi,  dcdidimus.  Deo  itdtfc  auctore, 
cujm  gratidRegto  fungimur  regimine,  flatuimus,  utfiqtiis  prxfentium  velfuturorum,yrxfidtam  Eccle- 
fiam  temere  perturbare,&hasejus,  vel  alias_  cnjudibet  gemru  pojfeffiones  atifierrc',fiev  ablatas  dir.pnue- 
re,  vel  aliquibm  angarijs  &  injurijs  opprimere  prxfumpferit,  &'non  emendaverit  ■,  divinx  ultionis  & 
pcrpetux  malediciionis  plagd  feriatur ,  &  ejtts  qudlifrnmaj  calumma  apud  Deum  &  homines,  irrita  &. 
anniibitata  babeatur.  Igitur  ne  bujus  dunationis,  vel  deliberatitmis  jiabtlitas  alicujm  contemionis  tttr- 
bine  in  pbflerum  pu!fetur,figil!i  noftri  tefiimonio  corroboravimus,  inprxfentia  &  affenfu  Matris  mex, 
Sopbix  Regime,  &  fratris.  mei  V.ildeman.  Hujus  rei  tefles  idonei  interftterunt ,  Pincerna  Regis,  Thuri 
Camerarius  Regis ,  Henrictts  Skerp,  &  Tako  Advocatm  Ripenfis,  Strangi  juvents ,  Tove  Hale, EbbeHir- 
torp,  Esgerus  vttiicm.  Acia  funt  bac  Hiulby,  Xll  Kai.  April.  Anno  Dominiae  lncarnationis  M.  GLXXXI V. 
lndictione  i.  Epaciis  Viginti  quinque  ,  Gloriofi  Regis  Danorum  Kanuti  IV  Anno  1°.  regnante  Domino 
iiofiro  Jeftt  Cbrifio.  Data  per  manum  Eineri  Capellani.  Ego  Simon  ,  Otbenienfis  Ecclefiue  Epifcopm 
SS.  EgoOmerus,  Ripenfis  Epifopm ,  S S.  Ego  Svvcno,  Arufienfis  Epifcopus  S S.  EgoNicoUm,  Vi* 
lergcnfis  Epifcopus,  SS.  Ego  Henricus ,  Hetblandenfis  Epifropm ,  S  S.  Ego  Marcm,  Abbas  Ecclefix  o- 
innittm  Sanclorum,  SS.  Ego  Thomas,  Abbas  de  Infula  Dei,  fubfcripfi,  proprid  manu.  Ego  Ako,Ab~ 
bas  de  Herivatho,  propria  manu  SS.  Ego  Goto,  Abbas  de  Horo,  SS.  Ego  Andreai,  Ottonienfis  Pwpo~ 
fitm,SS.  Ego  Efgerus  Prxpofittm  S  S.  Ego  Saxo  ,  Pr&pofitm  Rosk^idenfiis ,  fubfcriffi.  EgoSymon, 
Abbas  de  Sora ,  fubfcripfi, 

Ad  ultimum  ,  pro  afferendo  facro  illo  Saxonis  munere  &c  dignitate,  producamus 
Diplorna  Abfalonis,  ArchiepifccpiLundenfis,  quo  ad  exemplumRcgum  Daniae  Waldem_ari 
Sc  Canuti,  Privilegia  &  Immunitates  Ecclefije  Othonienfis  confirmavit ;  cjuod  etiam  Saxo- 
riis,P?sepofitrRoskiiden{is,  nomen  fubfcriptum  habet_,: 

Abfalon\Dei gratid,Lunden[is Ecclefix  Archicpifcopus,  Apoftolictc  fcdis  Lcgaiiu, SvvetixPri- 
mas ,  Univerfis  Sancice  matris  Ecclefix  fiiijs,  tdm  prtefentibm,  quam  futuris  in  perpetuum  !  Ex  injuncix 
dijpenfttionis  offtcio..&  foiltcitudine  nobis  incimbere  cognofrimm,  ut  ea,  quts  recie  ac  pie  ordinata  & 
faclacomperimm,pio  favore  profequamur  ata^approbemm,  approbata  quoq3,  ne  quorttmlibet  iniquo- 
vum  fev  fraudtileniorum  verfipelli  malitia  fev  verfutia  perturbari ,  aut  inmUtari ,  vel  irriiari  valeant, 
sndultd  nobis  d  Deo  atiioritate  cohflrmemm,  &  manenti  flabilitati  Apoflohrum  ciave,id  esl,Banno,fev 
Anatbemate,  corroborando fignemm  :  ut  &  perverfiitas,fi  contrd  ea,  qu<e  refto  'ordine  funt  ftucita,& 
juflttiie  robore  vallattt,  temerario  aufu  pr&fumere  tentaverit ,inveniat  ubi  ofenfrt  in  fr  r ejili.it,  &  am- 
fleclenda  religionis  tranquiliitas  habeat ,  quo  ,  frcaturieiite  impetu  malitits  &  ajfultu  ,  fecura  refugiat. 
Proinde  ergo  nos  ea ,  qute  a  Dn.  Valdemaro ,  Danorum  Rege  illuflri ,  &  venerando  pietatis  intuitu  an- 
tecejforum  fuorum  Regum  laudabilibus  ac  probabilibm  exemplis  ittduclo  ac  tnformato,  Ecciefiix  Othonienfi 
coilata ,  &  fancita  cognovimm,  noflri  Sigiili  atteflatione ,  ac  indultd  d  fede  Apofloliea  auctoritate  con- 
frmare  decrevimm.  Volens  jtAfo  prxdittm  Rex  prcefatts  poffejfiones  Ecclefiue ,  veftigijs  majorum  frto- 
rum  inbcerendo ,  ab  omniregite  exaclionit  onere  eximere ,  &  Monacbos  in  ea  Ecclefia,frub  regula &  ha- 
bituBeati  Benedicli  conftitutos,ut  eratione  &  contemplationi fincerim  vacare,  &  Deo  iiberim  mtlitare 
foffint ,  fubUtis  Angarys  exaclionarifs ,  quibm  cos  quorundam  infolentia  &  incuria  indebite  &  impor- 
tnne frUkiubnt ,  &  vexabat,  liberts  nta]  frcuros  rtddere,  adhibho  honeflarum&nobiliumperfonarunn 

h$   -  tdm 


,8  PROLEGOMENA. 

tam  Clericorum,  quam  Laicorum,  teftimonio,quorum  nomjna  in  bac pagina  inferiw  funt  attttotata,ncc 
nonfilia  ejus  Kanuto  pnxfente & ajfentiente,  itbertaits  &  immunitatu  legcm  eu  decrevit  ftatuere,&re- 
gia  autoritate  fancire.  Statuit  igitur,  ut  univcrfx  pojfeffiones  prxdiccorum  Tratrum ,  quas  in  Phionia 
habent,  quxjuxta  xftimationem ,  triginta  manforum  numero  rejpondent,five  in  vtllts,  ftlvis,  prxdtjs, 
pratis ,  & agris ,  ab  omnijure  exacrtionts,&  quibuslibct  angarijs  penittu  tmmunes  &  omnino  itberx  per- 
petuo  permaneant  s  ita  tamen ,  ut  quicquid  prxdiclx  Ecclefix  coloni  exaclionis  Regix  Curix  pritu  erant 
exhibituri ,  fcilicet ,  apparatum ,  transvecluram ,  expcditionem,aut  quodltbet  aliudregij  juris  obfequium, 
■nec  non  fatufacliones  tam  ad  quadragtnta,  qttam  ad  tres  Marcas  pertinentes,  hxc  prxmijfa,  eodemjure 
&  quantitate,  quo  regix  dignitati  nofcuntur  pertinere,  ijdem  Monachi  per  fuum  tutorem  exigant,reci- 
piant,  &  in  proprios  ufus  convertant.  Prxterea  decrevit,  ut  Decem  Marcas  argenti,de  infula  Sild  an- 
nuatim  eis  reddendas,  &  cenfum  xftivalem  de  Otbenfe,  qux  utraa}  ad  fupplementum  veftiturx  conftat 
coUata  fuijfe ,  non  regitu  exaclor,  fed  eorum  tutor  amodofufciptat.  Verum  tamen  ni  quafi  extamlar- 
ga&affluenti  immunitate  ac  libertate  a  regia  munificentia  ets  concejfa  &  indulta,regalu  jura  dignitatit 
amplituxquo  imminuta&extenuata  a  fuu  fuccejforibus  forte  vidercntur  &  caufarentur,  in  hujttsmodi 
recompenfationem,quadrantem  terrx &  dimidium  in  Ouarftathe,  &  vtUam,  qux  Sundrofe  4icttur,quam 
k  jam  diiio  Regcftib  xftimatione  medietatts,five  capitalu  portionts,fub  tenore  Privilegij  coUatam  &con- 
firmatam  receperant ,  ut  diu  afpiratam  iibertatem  prxfcriptam  confequi  pojfent ,  ipfi  &  fuccejforibus  fuis 
pojfidendam  contulerunt.  lnfuper  quotiens  Rex  in  propria  Curia  Othenfe  ftterit ,  ut  Decem  Equitatu- 
ras  adopwipfitu  habeantparatas,  ijdem  Tratres  ex  Regis  arbitrio  difftnierunt.  Porro  fuperiw  annotatk 
XXX  Manfis  prxfcriptx  libertate  legis  communitu  ,  reltqux  pojfeffiones  fev  terrx,  quas  prxfata  Ecclefia 
trocejfu  temporum,  a  Regum,  feu  Epifoporum,  munificntia  obtinuerit,aliorumd^fideiium  iargitione,  vcl 
pecunix  emptione  poffederit ,  regio  juti  &  exaclioni  fubjacebunt,ntfi  quavis  conventione  a  prxfatis  Tra- 
tribus  ftterint  ab  Angarijs  exemptx,  aut  regix  clementix  largitate  confimili  libertatis  lege  in  pofierum 
extiterint  donatx  &  emancipatx.  Tuerunt  autetn  huic  regix  conftitutioni  teftes  adhibiti  hi :  Henri- 
cw  Skerp  ,  Thuri  Scalmi  fiiitts  ,  Nicolaw  Stigh  filiw  ,  Petrus  Palnifiltus ,  Strange  Unge,  Takofiiiw  Al- 
qoti  Vettier,  Esbemw  Haconifilius ,  Nicolaw  TorkJUi  filitts.  Hi  autem  fubfcripfermt ,  Symon ,  Otho- 
nienfis  Ecclefix  Epifcopw,  Tbomat  Abbas,  Karoius  CatueUariw ,  &  reliqui  plures.  Quisquis  ighur Eccle>- 
ftaftica  fecularisve  perfona,  annotatx  paginx  Conftitutioni  auftt  temerario  contra  ire  tentaverit,  femei, 
ac  fecundo ,  tertiove  tommotiita  ,fi  non  defliterit,  autoritate  Dn.  noftri  Jefu  Chriftt  >  nec  non  dutoritatt 
Beatorum  Apoftolorum  Petri  &  Pauii,anathematizamtu  ,&  aperctptionc  Corporis & Sangvinis  Domini 
ac  Redemptoru  noftri  feflu  Chrifti  fequeflramw  ,  &  a  communione  fidelium  feparamus ,  ut  fortem  cum 
Dathan  &  Abjron^quosterra  vivos  abforbuit,  recipiant,  &  in  opprobriuin  &  fcandalum  viviperve- 
niant,  nifi  refipuerint,  &  condigne  fatisfecerint.  Qui  vero  prxmijfa  fancita  fervaverint,  &  inconcujfa 
firmiter  tenuerint ,  partcm  cum  Sanctts  Dei  in  caieftt  patria  pertipiant,  diesfy  fuos  in  pacis  iranquillitate 
iperficiant.  Ego  Abfalon,  lundcnfis  Archiepifopw,  Apoftolicx  fedis  Legattu,  Svvetix  Primas,  propria  ma- 
nu  fubfcripfi-  Ego  Stenarw,  VVexonienjis  Epifcopw,  prepria  manu  SS.  Ego  Marctu,  Abbas  Ecclefix 
Omnium  Sanclorum,  SS.  Ego  Johannes,  Abbas  Ecdefix  Sanclx  Trinitatis ,  SS.  Ego  Hugo ,  Abbas  de 
Tummetorp  S  3.  Ego  Nicolaus ,  de  domo  Sanili  Laurentij  Decanus ,  propria  manu  S  S.  Ego  Afcri- 
cus ,  Prior  Monialittm  Ecclcfix  Sanclx  Marix  &  Sancti  Petrt  in  Lundts,  SS.  Ego  VValbertus,  Abbas  de 
Esrom  SS.  Ego  fohonnes,  Notarius  Archiepifcopi  Abfalonis,  SS.  Ego  Andreas,  DiaconusDn.  Archie- 
pifcopi ,  S  S.  Ego  Pain ,  Abbas  Rincfladenfis ,  S  S.  Datum  Lundis ,  1  V  Idus  Maji ,  Anno  Domini 
U.  C.LXXX.  lndtciione  XUL  Epacla  XXU.  Ego  Saxo,  Roskildenfis  Eccleftx  Prxpofitus,  SS. 

CAPUT  XIL 

QmdSaxo  in  contubernio  Abfalonis  Archiepifcopi  Lundenfis  vixerit,&ab  etrmnfolum 
ad  res  magni  momenti  gerendas  adhibitus,  fed  &  adfcribendam  patrix  H#- 
ftoriam  impuifus  fuerit. 

AB  omni  memoria  generofis  id  animis ,  ac  illuftribus  praecipue  Magnatibus  in  more_> 
pofitum  fuit,utpraecellentes  ingenio  Viros  domi  militixq;  circa  fe  habuerint,eorum- 
tjue  quotidiana  converiatione  impendio  fcfe  oblectaverint.  Sic  Alexander  Magnus 
Arirtotelemj  Scipio  Africanus  Polybium  Panactium<jj ,  Pompejus  Magnus  Theophanem  Mi- 
tyienaeum  fempcr  fecum  habuerunt,  eoscj;  non  folum  eximia  dignatione  atq;  honoreafre- 
cerunt,verum  etiam  ampliiTimis  beneficijs  prarmijsq,  ditarunt  ac  ornarunt.  Ita  nullum  eft 
dubium,  quin  Heros  maximac  olim  apud  Danos  exiftimationis ,  dignitatis,  Sc  auctbritatis , 
ac  elegans  liberalium  ftudiorum  ,  omnisqj  doctrinae ,  inprimis  Hiftoriarum,  admirator  Sc 
fautor  ,  ABSOLON  H V I D E  ,  Archiepifcopus  Lundcnfis ,  Saxonem  Grammaticum_, , 

magno 


PROLECOMENA.  rp 

magno  Sc  excellenti  ingenio  virum  ,  ob  ftupendam  Sc  incomparabilem  eruditionem,  pru- 
dentiam,  fapientiam,  &  in  rebus  gerendis  dexteritatem,  [quae  rariilimx  erant  ifta  aetate  do- 
tes]  in  familiam  fuam  afcivcrit,  &c  tanquam  interioris  admiffionis  arnicum,  ac  individuum 
quafi  comitem,  ineodcm  juxta  fecum  contubcrnro,  familiarcm  &  domefticam  vitamviverc 
voluerit.  Id  quod  non  obfcurc  ipfc  innuit  Saixo,  fiib  initium  Pfsefationis  fuae  in  Hiftoriatn 
Danicam  ;  dum  txtremum  ie  comitum  Abialonis  nominet  :  Mibi,  inquit,  comitum  fuorum  ex- 
tremo,  cxteru  operam  abnuentibus  ,  res  Danicas  in  Hiftoriam  conferendt  negotium  intorfit.  Ubi  per 
comites  inteliigendos  dixi,  qui  Principis  aut  Optimatis  alicujus  in  contubernium  afciti,&  in 
interiorem  familiaritatem  admiifijei  velut  a  confilijs  cflent,  rebusc];magni  momenti  geren- 
dis  praeeflent;  in  Notis  meis  ad  eum  Saxonislocum.  Sed  &Sveno  Aggoms,  primusDanicx 
gentisHiftoricus,  [cujus  Opufcula  antebiennium  publici  jurisfeci]  una  cum  Saxone,  in  eodem 
Ablblonis  Archiepifcopi  contubernio  fvaviter ie  vixifle  teftatur  ,  in  Hiftoria  Canuti  Magni, 
Daniae  &  Angliae  Regis  :  Quorum  gefta  fuperfluum  duxi  plene  recolere,  ne  idem  crebrius  repetttum 
fajlidium  pareret  legentibus:  qvum  iliuftri  Anbiprxfule  Abfolone  referente,  contubernalis  meus  Saxo, 
elegMtiore fiilo  omnium  geftj  prolixius  exponere  deireverit.  Nonnihil  huc  facere  videtur,  quod 
in  Teftamento  Abfalonis ,  quod  extat  in  Codice  MS.  Regiae  Bibliothecae  Hafnienfis,  Saxo, 
Clericus  Abfolonis  nomin^tur.  Verba  ita  habent :  Saxoni  Clerico  fuo,  duas  Marcas  arginti ,  &  dt- 
midiam  conceffit ,  quasfibi  donavit.  Cleruus  autem,  veteri  loquendi  confvetudme,  non  is  iolum 
dicTus,quifacrisPrincipum  inferviret  :  cujusmodi  Clericos,  certis  diftincT:osgradibus,olim 
Conftantinopolitana  habuit  aula  :  de  quibus  videatur  Georgius  Codinus  Curopalata  ae_> 
Officijs  magnae  Ecclefiar,  Cap.  VI.  veriim  etiam  illc,  qui  a  Commentarijs  eflet,  five,  Commen- 
tarijs  fcribendu pr&fetlus ,  qucm  vrtBfivfifiaro^eifpov  Orientales  appeliarurt ;  qua  notioneBel- 
gis  hodieque  vocabulum  ^ltrcf  in  ufu  eft.  Tales  vero  Clericos  propius  circa  Dominos  ac 
Herosfuos  verfari, eos,velut  contubernales,  quocunq;  irent,  comitan,&gravioribus  in  ne- 
gotiis  traclandis  frcquentius  adefle, necefle  fuir_,.  CerteSaxonem  noftrum  firpenumero  ab 
ArchiepifcopoAbfalone  ad  res  magni  momcnti  gcrendas  adhibitum  conftat.  Ita  iili  Lega- 
tio  in  Gallias,  Anno  Chrifli  M.  C.LXI,  arceffendi  in  Daniam  S.  Wilhelmi  Abbatis  cau!a_., 
tanquam  Legatoa  latere,  ut  vocant ,  hoc  eft  ,  fido  Achati,  &viroadardua  negotia  expedi- 
unda  maxime  idonco,  demandata  fuit  :  cujus  ctiam  partesfumma  cum  prudentiae  laudc  tx- 
eqvutus  eft.  Ejus  mcminit  Caput  proximc  antecedcns :  Mittit  itaa^  in  Gallias  Saxonem,  Prx- 
pofitum  Rofchildenfem,  virum  honeftum,  qui  a  S.  Genovefte  Collegio  petat  D.  VVilhelmum  cumalijstri- 
busftatribus  mitti  in  Daniam  &c. 

Sed  nullum  majus,  nullum  auguftius,  nullum  Iplendidius  tanto  viro  injungi  potuit 
munus,  quam  fcribendae  Hiftoriae  patriae  provincia_.. 

Qvum  ctenim  laudatiffimae  mcmoriae  Heros,  Abfalon  invitis  videret  oculis,  patriafn 
noftram,cujus  illuftrandae  maxima  femper  cupidicate  flagrabat,  meliore  fui  parte,  hoc  eft, 
prudenti  ac  docloHiftoriarum  fcriptorc,  deftitutam,  finitimis  interim  faclorum  traditionc 
gaudentibus,rerumq,  fuarum  titulos,  non  fine  magna  inertiaenoftraeexprobratione,  jaclan- 
tibus  :  in  id  omni  cura  ac  cogitatione  incumbere  ccepit,  ne  regnaBoream  fpedtantia  eo  cla- 
ritatis  &  monumentigenere  diutius  fraudarentur,  neve  ingenio  vinceremur,  quorum  arma 
viceramus.  Et  quo  maturius  fancTiffimum  propofitum  fuum  excqueretur_. ,  in  fundatio- 
jnc  Monafterij  Sorani ,  cujus  coeptam  a  Patre  &  Patruo  aedificationem ,  fub  Ahnum  Chrifti 
M.C.LXI.  una  cum  fratre  Esberno  perfecerat,  fumptus  plane  libcrales  atq;  magnificentiifi- 
mos  illorum  dcftinavit  fuftentationi ,  qui  ifthoc  loci  a  turba  rerum  hominumquc  femoti» 
quafi  in  alto  quodam  ac  pingui  fcccflu,  rcbusDanicis  in  Hiftoriam  conferendis  unice  vaca- 
rent.  InteraliosinventuseftSiye»0  quidim  Aggonis,  Vir  priidcntiaefinguIaris,6V,ut  illaflue- 
bant  tcmpota,  cgrcgie  dilertus ,  qui,  ejusdem  Abfalonis  confilio  ac  juifii,  Opcri  cuidam  Hi- 
ftorico  manum  admovit.  Scd  ci  jam  inchoato  immortuus,  pauca  duntaxat  ad  poftematis 
noticiam  transmifit  ;  quae  non  ita  pridem  publicam  per  me  luccm  afpexcrunt.  Hinc  tan- 
dem  mandatu  itidem  AbCalonis^d  SaxonemGrammaticu?n  Hiftoriae  patriat  contexendae  ncgo- 
tium  devolvitur  :  qui,quod  religio  eflet  tanti  Herois  impcrio,  tanquam  dcdignatione  qua- 
dam  parendi,  refragari  &  obniti  ;  fiduciam  ab  hortatoris  amplitudine  mutuatus ,  arduum 
illud  opus  aggrefTus  eft.  Idipfum  nos  edocet  Saxo  fub  initium  Praefationis  fuae  inHiftoriam 
Danicam  :  Cum  c&tercc  nationes  rerum  fuarum  titulis  gloriari ,  voluptatemq)  ex  tnajorum  recorda- 
tione  percipert  fokant  :  Danorum  Maximus  Pontifex  Abfalon  patriam  noftram,  cujus  illuftrand*  maxi- 
mk  femper  cupiditate  flagrabat ,  eo  claritatis  &  monumenti  genere  fraudari  non  pajfus,  mibi  comitum 
fuorum  extremo,  cxteris  operam  abnuenttbus ,  res  Danicat  in  biftoriam  conferendi  ntgotium  intorftt, 
inopemfa  fenfum  majus  viribtts  opus  ingrtdi,  fttbrte  exhortationis  imperio  computit.    Et  mox  :  Quo 

b+   ,   .  tvenit,, 


10  PROLEGOMENA,. 

evenh,  tit  parvitat  mea,  quamvis  fe  prtediclx  moli  imparem  animadverteret ,  fupra.vires  niti ,  quam 
jubenti  refiftere  preeoptaret.  Ec  paulo  poft-:  Igitur  oneri  cunitisprtzteriti  tevi  fcriptoribus  inexper- 
to,  rudes  liboris  bumeros  fubjicere  coaclusjmperiumt^  negligere  veritus,audacws  quam  efficacius  parui ; 
-quama]  ingenij  mei  imbeiillitas  fiduciam  negabat,  ab  hortatoris  amplittidine  mutuatus.        '. 

Autore  igitur  8c  fvafore  Abfaione  Archiepifcopo  Hiftoriam  patriae  fcribendam  fii- 
fcepit  Saxo  Grammaticus.  At  quanta  ingenij  dexteritate,  quo  genio,  qua  Venere  8c  venu- 
ftate,  quanto  Mufarum  Gratiarumq;  favore  &o  dicftamLne ,  idem  ille  perfecerit,  quis  non  vi- 
det,  quem  quid  videre  obtufior  mentis  non  vetat  acies? 

O  te  felicem  Daniam  ,  quae  usq;  eo  vetuftatis  oblivijs  refperfa  jaceres,  donec  divi- 
num  hocce  &fineexemplomaximumSaxonis  tui  ingeniumillucefceret,  quod  tanto  te  famae 
celebritatisq;  fplendore  circumfunderet,  6V  non  aliter  ae  parva  8c  exilia  fidera  validiorum_, 
exortus  obfcurat,  omnium  finitimarum  gentium  Kiftoricis  caliginem  induceret  !  Certe  dc 
Saxone ,  optimo  &  fiorentiifimo  rerumDanicarum  Scriptore,  dicere  licebit,  quod  de  fummo 
Philofopho  Panauio  olim  jacfarefolebatRutiliu:-.  Rufus, uteft  apud.TulliumLib.III.  Officior. 
Ut  nemo  piclor  eft  inventus ,  qiii  Veneris  eam  partem ,  quam  Apelles  inchoatam  reliquit, 
abfolveret  5  (  ons  enim  pulchritudo  reliqui  corporis  imitandi  fpem  auferebat_.)  fic  ea  quae 
Saxo  praetermifit,  &  non  perfecit,  propter  eorum,qu'ae  perfecit,  praeftantiam,  nemo  perfecu- 
tus  eft.  Quod  &  olim  in  mentem  veniile  video  Ciariil.  Viro  M.  Johanni  Svaningio ,  Hifto- 
ricoReoio,  avum  ita  de  Saxone  loquitur  fub  initium  Commentariorum  fuorum  :  A  prima 
itaci  Danorum  RegSDan,  deftriptionem  Hifturiie  exorfus,  omnium  Regum  Danite,mtf?  ad  VaW.emari  I, 
ejustf,  frfij  Canuti  tempora,  res  geftas  adeo  copiese  ornatetf^  defnpfit,  ut  magu  hommes  noftros,  viribus 
ingenij  dffifos,  a  fcribendo  nbfterruerit  ,quam  adHiftoriam  rerum  poftea  geftarum  ftjlo  tontinuaadato 
fuo  invitaverit  exemplo. 

CAPUT   XIIL  .  ~       -  . 

Quttrido  vixerit  ttc  fcripferit  Saxo,  &  quousq^  Hiftoriam  perduxerit  fudm. 

'X  his  jam  omnibus ,  quae  ita  ftridlim  prxmifimus ,  juxta  ac  alijs  indubitatae  fidei  do« 
cumeritis,  quae  modo  fubjungenda  duximus,  facilimo  quis  negotio  tempus  8c  aetatem  . 

'colh^ere  poterit,  qua  vixerit,  fcripferit,  &  floruerit  iri  Dania  Saxo  nofter.  VixifTe  au- 
temSaxonemcircaAnnumChriftiM.  C.LVI.exillisevinci  poteft  verbis,quae  exftant  Lib.  XI, 
Hiftorise Danicae ,  de  tumulo  Wilhelmi,  Epifcopi  Rofchildenfis ,  quem  SUIS  TEMPO- 
RIBLIS  ,  Afcetianae  fepulr.urat  gratia  ,  apertumficribit_,  :  Quamobrem  diu  poslmodum  intaclus 
VVilbelmi  tumulus  m.tnfit ;  donec  N OSTRIS  eum  TEMPORIBUS,  Hermannus, majoris  Satrarij 
Prtefes,  Arnfaftusfc  Sibuiie magifterio  funitus,  cvnnivente  ifiaco  ruralis  Sacerdotij Prtcpofito , parabilem 
maois,  &  inter  aeteros  cultifftmum  advertentes,  Afceriaine  fepuhune gmtia,  aperiri  jujferunt.  Obijt 
autem  Afcerus,  Epifcopus  Rofchiidenfis,  Anno  Chriiti  M.  C.  LVI ;  vel  ut  alij  fupputanr^, 
M.  C.  L.  Poft  quem  eligitur  Abfalon,  ipfo  tefte  Saxone  Lib.  XIV,  Hinc  clarum  emergit 
teftimonium  de  Saxonis  aetate,  nempe,quod  vixerit,  qvum  Abialoni,  poft  defunclum  Aice^ 
rum9  facri  honoris  culmen  decerneretur_,. 

At  objiciat  forte  aliqujs,  hunc  minus  accurate  pofitum  efle  calculum  -,  quum  eb- 
dem  loci  commemoret  Saxo  Abfalonem,  tum  Maximum  Pontificem  ,  ad  vHendum  Arnfa- 
faftum  acceffiffe,quiinle_tulo„ger,in  pcenam  vioiata:  Antiftitis  fepulturae,  graviter  decunv 
bcbat.  Ergo  inter  obitum  &  fepulturam  Akeri  minimum  viginti  annos  interceififfe.  Abfa- 
loh  etenim  facram  iilam  Pontificams  Maximi  dignitacem  fufcepit  Anno  ChriftiM.  C.  LXXVIL 
Saxonis  ita  verba  habent  :  Nec  leviorem  Arnfaftut  exceffumiiabuit.  Qui  quum  impotentium  ner- 
vorum  hebetudini  ?nederi  veilet,  potione  per  incuriam  fumpta,quo  falutem  condliare  debuerat,langvo- 
rem  inliruxit.  Sed  &  rupti  tandem  jecinoris  partes  fruftattm  egeftas  vomitu  protulit :  quasa.  Medict 
pelvi  exceptas  Maximus  Pontifex  Abfalon,  dum  advifendum  eum  humanitatis  officiv  venijfet,  afpexit. 
Quo  prtefente,  «w,  hecc  fe  obviolatos  VVilbelmi  cineres perpeti proteftatut,  manifcftas  negleiti  impe- 
rij  ejus  panas  pependijje  dicebat. 

Refpondeo,  vero  non  abfimile  videri,  qu6d  Arnfaftus  ille,aliquot  annos,poft  vio- 
latam  Afcerianam  fepulturafn,  fuperftes  fuerit,  8c  fortean  ad  illum  temporis  articulum,quo 
jam  creatus  erat  Archiepifcopus  Abfolon ,  quod  contigit  Anuo  Chrifti  M.  C.  LXXVII.  Nifi 
fi  quis  dicat  Afceri  funus  totos  viginti  annos  infepultum  jacuifie  ;  aut  faltem  Sarcophago 
inclufum  in  Sacrario  quodam  ad  iepulturamfuiire  fepofitum  j  quomodo  hodieqjNobiiium 

apud 


PROLEGOMENA.  21  . 

apudnos  funera  affervari  folent  ;  &c  tandem,poft  dcfignatumAbfolonem  Archiepifcopum, 
terrae  mandatum.     De  quo  feritiat  ac  judicet  quisque,  quid  voluerir__. 

Deinde  aetatis  Saxonianae  momentanobis  aperit  Codex  MS.RegiarBihliothecaeHaf- 
nienfis, quem  fupra  Cap.XIJ,  &  proxime fequente  XIII, ad  teftimoniutn  citavimus.  Is  etc- 
nimLegationemSaxoni  noftro  ab  Abfolone  commiflam,  ut  exGallijsWilhelrnum  Abbatem 
in  Daniam  arcefferet,  refertadAnnum  Chrifti  M.  C.  LXI.  quoPomificatum  Rofchildeniem_, 
adminiftravit  Abfolon ,  &  ab  eodem  Saxo,  virtutis  fuae  fumrnae.qj  eruditionis  gratia,  P\.pichil- 
dcnfis  Ecclefiae  Praepofitura  donatus  erat_.. 

Sed  inprimis  fioruitSaxo,rerum  inDaniapotiunreWaldemaroRcge,ejus  nominis 
Primo,  ejusq;  filio  Canuto,  circa  Annum  Chrifti  M.  C.  LXXIX.  ac  deineeps.  Natn-&  ipfc 
Saxo  tempora  fua  ad  imperium  Waldemari  reftringit.  Sic  Lib.  X.  Hift.  Dan.  in  Hiftoria_> 
Svenonis  Tiuffveskeg,  VValdemari  meminit,  SUA  /ETATE  regnantis  :  Ovem  incurfttio- 
ttis  morem  ,  NOSTRIS  A.NNIS  ,  VValdemariRegK,Maximi&\Rontifiiis  Ab{olcnu,propenf<z  pro 
civibus  excubi£  dbmuerunt.  Et  Libr. XI.  Waldemarum  SUI  TEMPORIS- Regem  nominat : 
_i^OTpo/?wo£'W[WaldcmaroRutenorumRegi]  NOSTRI  TEMPORIS  1^-,  [Walde- , 
marus  I. ]  utfanguinis, ita  & nominis  hteres,  exfilia nepos  obvenit. 

Quo  verorcmporeHiftoriaecontexend-  primamSaxo  impofucrit  manum,nonadeo 
accurata  allequi  licebit  conjedura.  At  verifimile  videtur  factum  id  cffe  poft  Annum  Chri- 
iti  M.  C.  LXXI.  Nam  Lib.  VII.  Hiftor.  Dan.  mentionem  injicit  oppidi  ab  Esberno  Sriare., 
Abfolonis  fratre,  conftrudti,  nempeKalundeburgi,quod  illo  anno  conditum  eft  :  Sed&Ha- 
ko  plus  damni  in  fratrum  nece,  quam  pugilum  defectione  reponens ,  in  portum ,  qui  Danice  Hentip,  Lati- 
ne  Exercituum  fimis  dicitur,  clajfe  colidta,  milikm  exponit.  Ouo  loci  NUNC  oppidttm  ab  Esberiw  con- 
ftructum,  munimine  fio  prkfiaitim  accolu  faiit ,  aditum^  barbans  feritatis  eliminat.  Ergo  poft  hoc 
oppidum  exftrudtum  fcripfit  Saxo.  Caererum  quo  ea  civitas  tempore  iit  condita  ,  oftendit 
SaxoLib.XIV.  Hift.  Dan  :  Ea  tempeftate  [videlicet  regnante  in  Dania  Waldemaro  I,  &  cifea 
AnnumChrifti  M.  C.LXXI,  utAnnales  noftri  tradunt]  Esbermts  urbemKalttndam  niolitm,;wvi 
munimenti  prxfidio,  portum  boftili  piratica  liberum  prxftitit. 

CerteSaxonem  ante  AnnumChrifti  M.  C.  LXXVII.  vix  ullam  divino  illi  Operi  fuo 
admoviffe  manum,  id  confirmare  videtur,  quod  mox  in  ipfo  limineHiftoriae  teftetur  impo- 
fitum  fibi  hoc  muneris  fuiffe  ab  Abfolone,  Danorum  tiim  Maximo  Pontifice.  Pontificatus 
autem  Maximi  titulo  infignitus  Abfolon,  eo,  quem  dixi,  Anno  M.  C.  LXXVII.  Archiepi- 
fcopoLundenfiEfchillo,cui  fucceffit,  Pontificale  culmen  dimittente,  &inMonafteriumCla- 
revallenfe  difcedente, ut  ex.Annalibus  Ecckfiae  Lundenfis  conftat_. 

Quinimo  circa  Annum  Chrifti  M.  C.  XCIII.  maximam  partem  Hiftoriae  Damcse  a 
Saxone  abiblutam,  &  fortaffis  uitimum  finem  fpectaffe  totum  Opus,  indicare  nobis  viden- 
tur  verbaLib.XI.  prope  finem,  quasfichabenr'  :  Hac  audiens  Regina  patriam  cum  filio  impubere 
repetit,  geminis  posl  fe  reliclu  filiabus.  Ex  quibm  lngerthaEolconi,  Svetits  gentu  nobiiiJjimo,niipt,i,Be- 
nediclum  Canutttmifefilhtm  habuityhisdemfc  mediantibus,  Birgerum,  qm  £T  NUNC  EXSTAT, 
cum  jhtribm  fuis  nepotem  accepit.  '  At  Birgerus  ille,  Oftrogothorum  Dux,  RegiDaniarCanuto 
VI,  Waldemari  I.  filio,  ciyxyv©*  fuit ;  qui  regnare  ccepit  Anno  Chrifti  M.  C.  XCIII.  Si 
igitur,h„c  fcribente  Saxone,  etiamniim  in  vivis  fuperaret  Birgerus,  omnino  poft  hunc  An- 
num  M.C.  XCIII  Undecim  Libros  Hilloriae  Danicae,  Saxonis  opera  jam  tum  elaboratos ,  & 
extremum  ad  colophonem  perdu&os,  reliquis  tantum  Quinque  ultimam  exfpedtantibus  ma- 
num,  non  abfurde  colligas. 

Gaeterum  Hiftoriarn  fuam  perduxit  Saxo  usq*  ad  Annum  Chrifti  M.  C.  LXXX  VI, ' 
quo  Bugiflavus  Senior,  PomeraniaeDux,  Homagium  Canuto  Daniae  Regi  praeftitit,  &  cum 
conjuge  ac  liberis  ad  pedes  Regis  fuppliciter  flexis  genibus  procumbens,  non  folum  veniam 
diutinae  rebellionis  precatus  eft  ;  verum  etiam  oblidibus  ex  parte  datis ,  ex  parte  promiffis , 
aviti  paterniq;  Ducatus  praffecturam  beneficij  loco  ab  ipfo  fufcipere  haud  recufavit.  Vehe- 
menter  ergo  falliturVir  plurimum  Reverendus,AubertusMiraeus,  qui  fub  initiumChronici 
fui,  Saxonem  ad  Annum  ChriftiM.  CC.  hiftoriamfuam  perduxiffe  fcribit :  Anno  M.  CC.  Saxo 
Grmmaticus,  5iaUndkm,floret,  qui  ad  htsc  us%  tempora  hiftoriam  Danix  perduxit. 


CAPUT 


PROLEGOMENA. 

CAPUT   XIV. 

De  Conjugie  &prele  Saxonit*, 

.E  ConjugioSaxonis,  &quae  ex  conjugio  progignitur,  fobole,  altiflimumin  Amiqui- 
ftatibus  noftris  filentium  eft.  Vir  tamen  Nobiliflimus,  ArwidusHvitfeldius,  Regni 
Dani3equondamCancelIarius,Chronographusdodliflimusc<:accuratiiTamus,necnort 
etiam  deHiftoria  patriae  nofkae  prseclare  meritus,  Saxoni  geminam  potioris  fexus  prolerrL,* 
nefcio  quibus  edoclus  monumentis,  attribuit,  in  Continuatione  Saxonis,  Parte  prima,  Pag.  nz. 
Eodem  Anno  M.  CC.  XXII,  inquit ,  Arcbiepifcopus  Lundenfis  Andreas,  poflqukm  leprtc  morbo  infeclui 
fuit,  infacri  muneiv  confortium  allegit  Petrum  Saxonis  Grammatici  filium ,  Pnzpofitum  Lundenfem,Vi- 
rum  admodum  literatum  &  fapienttm  :■  qui  una  cum  eo  Archiepifcopatum  integro  bietmij  fpatio,  & 
posl  folus  toto  qiudriennio,  adminiftravit,confecratus  Anno  M.  CC.XXlV.mortuusAnnoM.CC.XXVlIL 
Hic  Petrus  fiatrem  babuit  Septimium ,  vel  Sifvendam  ,  Canonkum  Rofchildenfem ,  qui  obijt  Ann», 
M.CC.  XXV. 

Veriim,  [ut  Generoiiflimi  Domini  pace  &  venia  loquiliccat]  Petrum  hunc  noi* 
Saxonis,  fed  Sunonis  de  Knarderup  filium  fuifle,  quem  frater  Andreas,  Ieprofus  jam  facTus,  in 
focictatem  muneris  fortean  aflumferit,  ex  Annalibus  Ecclefiae  Lundenfis  liquido  conftaL.: 
vel,  fi  fuerit  Saxonis  filius,  haud  equidem  Saxonem  Grammaticum,  nobiliffimum  Scriptorem, 
quem  uxorem  unq.uam  duxifle  ex  nullis  documentis  evinci  poteft,  fed  alterum  quempiam_, 
Saxonem,  parentem  eum  habuiffe,  omnino  exiftimo  :  vel  deniq;  hunc  Petrum,  cumfratre_» 
Sifrvenda,  Saxoni  Grammatico  ex  fratre,aut  forore,nepotes  fuifle,ftatuendum  erit.  Raris- 
lime  etenim  per  ea  tempora  Ecclefiarum  Praepofiti,Canonici,five  in  aho  facrae  dignitatis  fa- 
ftigio  conftitutiViri,virgines  vel  fceminas  fibi  matrimonio  jungebant,fedccelibem  plerum- 
que  vitam  ducere  folebant.  Quid  multis  ?  Fides  fit  penes  auterem  -,  quomodo  de  rebus  du- 
bijs  dici  folet.    Mihi  fane  tanti  Herois  autoritati  fideiq;  quicquam  derogare  religio  fit_.. 

CAPUT    XV,  ' 

De-Saxonis  excejfu ,  &  ejus  in  memoriam  confcriptis  Elogijs, 

1N  fata  conceflifle  dicitur  Saxo  Grammaticus,  (qui  non  modo  longiore  vita,fedpr6peim- 
mortalitate  dignus  fuit)  fecundum  plerosque  Anno  Domini  M.  CC.  I.  Sed  accuratktf 
certiorq;  M.  Andrex  Welleji,  Hiftorici  quondam  Regij,  &aliorum  noftratium,  calculus 
videtur,  qui  Saxonem  Anno  M.  CC.  IV.  deceffilTe  fcribunt.  Nam  Hiftoriam  fuam  infcribit 
Andrese  Sunonis  ,  Archiepifcopo  Lundenfi ,  qui  Abfoloni  cognato  fuo  fuccefferat  circa  An- 
numChrifti  M.CC.II.  &  fimul  in  eadem  PraefationeSereniflimum  Dania:RegemWaldema* 
rum  II  compellat,  qui  ab  exceflu  fratris  Canuti,  Anno  M.CC.III.  fummam  imperij  Danici 
obtinuit.  NampoftquamAbfalonis,ejusq;  fuccefToris,AndreaeSunonis  Archiepifcopi,  jam. 
modo  laudati,mentionem  feciflet  honorificentiflimam,  fubjecit  continuo,  versa  ad  Walde- 
marum  oratione  :  Te  igitur,  falutaru  Princeps,  ac  parens  nofter,  cujus  illuftriffimam  a  prifcis  tempo- 
ribus  profapiam  diclurus  fum ,  clariffima  lux  patrite  VValdemare.  Et  ftatim  exindc  ad  eundem :  Tua 
igitur  duciu  refpectua\  &c.  ut  nihil  fit  certius,  quam  mortuo  ac  confccrato  jam  Canuto ,  fuifle 
ha?c  a  Saxone  ,  de  fVatre  fucceflore  Waldemaro  commemorata~.  Adde  quod  AchillesPyr- 
minius  Gaflarus,  Chronologus  diligentiflimus,Saxonem  floruifle  annotet  ad  Annum  Chrifti 
M.  CC.  II.  Tunc  autcm  Scriptores  florere  dicuntur ,  qvum  fcribunt ,  non  qvum  mof iuntur  » 
aut  propterfenec"tutem,aut  ika/i\wiJ.ai  utiles  efle  defierunr\ 

Saxoni  vero  noftro  tale  Epitaphium  a  Nobiliflimo  Viro,  Dn.  Lagone  Wrne,  Epi- 
fcopo  Roefchildenfi,  ut  putatur,  pofitum,  hodieq;  in  templo  Cathedrali  Roefchildenfi  au» 
reis  literis  tabulae  ligneat  infcriptum,&ad  partem  ejus  Auftralem  parieti  aifixum  vifitur_>' 

Qui  vivens  alios  xternum  viverefecit, 

Saxo  Grammaticus  mortuus  hic  recub/tt, 
Mortuus  extinclo  fed  tantum  corpore,  mentt 

Qua  valuit,  magno  vivit  &  ingenio* 
Unde  hanc,  defcripfit ,  gens  Danica  venit  in  out)h 

Quxjacet  Arcloo  proxima  fgne  folt : 


PROLEGOM  E-NA.  22 

Danorum  Regum  rcpetens  ab  origine  fiifpem , 

Et  quiS  quisque  fuo  tempore  fafd ,  tulit ,- 
Quiregni  traffus  terra<f3marifepatentes, 

Qu$  populi  mores ,  vitafy  qualis  erat: 
Tum  qux  pnefiabant  Heroum  iti  peStorc  vires , 

Qu^Gigantes,  corpora  tfioHs  erant: 
Quam  fanclis  patria  firmatte  legibus  urbes, 

Qupdftudium  vene  relligionis  erat. 
Hincqua  DANUS  erat  virtute  invicius  &  armis, 

Qui  tenuit  regnis  regna  fubaclafuis : 
Non  modo  vicinis  metuendus gentibusi  ipfa 

Hoc  ne  Roma  quidem  libera  ab  hoftefuit. 
Nec tantum  ifta  ftylodeduxit  facJa  filuto , 

Sed  vario  ornatum  carmine  pinxit  opus. 
Qup  nunc  perpetuk  premerentur  nocte ,  nifi  hujus 

ConjpicUa  ingenij  lumine  fatta  forent. 
Ergo  locum  hunc,  qui  funus  habet,  venerare  Viator, 

Eximium  patrice  ~nam  deeus  illefuit. 

Huic  adjungam  aliud  Epitaphium-j  ,  quod  nobis  exhibct  Vir  Clarifl*.  Laurentius  Aflerous , 
Infcriptionum  DanicarumLib.I,  confcriptum,  utvidetur,aNobiliffimo  Viro,  Dn.Willichio 
Wefthovio,  Canonico  Lundenfi,  Poeta  Laurigero,  &  CoiuitePalatino  Csfareo :     _ 

.  Epitaphium  Saxtnis  Grammatici Dani,  literatiffimi  ( omnium  fui  temporis)  viri,  Anno  M.  CC.  II. 
inpatm  morttti , ,d(  Roefchildice ,  (ubi  Canonicus  erat) 'fepulti. 

Hiftorias  quotquot  Latij  fcripsere  triumphi, 
.  Cedantin  Latij  nobis  fplendore  cothurni. 
Hincmihi  Grammatici  deduclum  ex  omine  nomen 
Adcrevit :  qnafi  non,  SAXONEMpmter,haberet 
Terra  alium,pennam  cui  Svada  Latina  dediffet. 
Mefera  barbaries  a  Dams,  vindice,  migrat: 
Vindice,  mens  cujuspatrium  tenet  cethera,  Chrifto: 
Mentis  at  hofpitium  Roefontia  contegit  mdes. 
Ringatur  Latium !  coelofe  Dania  toUas. 

V.    w. 

Et  quis  mihi  vitio  vertet,  fi  fequentes  de  Saxone  Vetflis  Rhy thmicos ,  in  vetuftiflimo  Codice 
MS.  repertos,  addidero :  qui  licet  barbari  fint  &  inficeti,  fuo  tamen  non  carentgenio: 

D  AN 1 A  fios  florum  ,rofa  mundi ,  jpina  malorum , 

Eructibus,  cetate,  doclrina,  Nobilitate, 

Singula  pr&cedit ,  &  ei  quafi  mundus  obedit. 

Utilibus  plenus ,  gratus  locus  eil  &  amcenus  j 

Abfit  ibi  luclus,  ibi  regnat  copia  fruclus. 

Ecce  virostales  producit  DANIA,  quales 

Vix  modo  nafcantur,  bello  velfi  arte  probantur. 

SAXO  GRAMMA  TlCUS,Danorumfios&amhus> 

Gefia  canit  plura  Regum ,  per  carmina  pura. 

OVIDI,  TULLl,  VlRGILl,  vos  quafi  muli 

llli  cedatis,  qui  dum  loquitur,  taceatis: 

ROSKILDIS  viguit ,  Fupofitusfo  fuit. 

Atq;  hacc  paueula  de  Vita  Saxonis  inpraefens  diclra  fufh"ciafit_..  Reliqvum  nunc  eft,  rat  ad 
alia  nonnulla ,  quse  ipfam  Hiftoriam  eoncernere  videntuE_ ,  ftylum  fermonemq;  transfe- 
ramus. 


CAPUT 


24  PROLEGOMENA, 

CAPUT  XVL 

De  Stilo  Saxtnk. 

QUod  ad  Saxonis  diclionem,in  hocDoeli  omnes  confentiunt,fcnpfifle  eim  ftiloele- 
ganti,  florido,  terfo ,  fublimi ,  fplendido ,  atq;  magnifico.  Qua  de  rc  noanulla  hek 
in  medium  producamus  variorum  autorum  judicia  &  teftimonia.  Hos  inter  jure 
saerito  principem  fibi  locum  vendicat  magnus  ille  Des.  Erafmus  Rotcrodamus ,  cujus  in 
Dialogo  de  optimo  dicendi  genere,  quem  Ckeronianum  infcripfit,  luculentiffimum  exftat  de 
Saxone  Encomium  :  In  Daniam  navigare  mdo,  qute  nobk  dedit  Saxonem  Grammatkum  ,  qui  fute 
gentk  Hiftoriam  fplendide  magnificeq^  contexuit.  Probo  vividum  &  ardens  ingenium ;  Orationem  nus- 
quam  remijfam  aut  domitantem  i  titm  miram  verborum  copiam  ,  fententias  crebras  ,  &  figurarum 
admirabilem  varietatem  :  ut  fatk  admirari  non  qucam  ,  unde  ilia  £tate  homtni  Dano  tanta  vk  tle- 
quendi.  Huic  jasn  8c  alij  fuccedant ,  non  minus,  quam  ille ,  de  Saxonis  didtione ,  rocle  judi- 
cantes.  GerardusJoannesVofliusLib.il.  deHiftor.Latinis,Cap. LV.  Quod ad Saxonkdttti- 
onem,  tanta  hujus  eft  elegantia,  ut  mtatk  iUius  captum  pldne  excedat :  imo  cum  antiquitrum,  &  noftri 
feculi  plurimk  certet.  Johannes  Ifaacius  Pontanus  Hiftor.  Dan.  Lib.  VI.  pag.  29$.  Saxe  Gram 
maticus,  Prapojitus  Rofchildenfis ,  in  gratiam  ac  decus  fux  gerttk ,  Hiftoriam ,  qux  hsdie^  esl  in  mauibus, 
Latine  contexuit ,  ftilo  ac  dicendi  genere ,  fupra  quam  illml  ferebat  feculum ,  florenti  ac  terfo  :  adeo  ut 
Erafmus  exinde  haudfatk  mirari  potuerit  tantam  eo  <svo  eloquij  vim  atq^  elegantiam.  Cafpar  Bar- 
thius  Lib.  XXIV.  Adverfar.  Cap.  VIII.  Conditore  Annalium  apud  Danos  fuos  Saxone,  cui  Gramma- 
ttco  ab  eruditione  recondita,  receptum  esl  nomen,fuo  avo  mhilfperari  majus  potuit.  ln  fummi,  bar- 
barie,in  terra  a  cultu  literarum  tim  averfifftma,  Latine,eleganter,  erudite  fcribit,  citra  parem  quidem 
mnma.  M.  Johannes  Svaningius  Fionenfis,  Regis  Daniae  Hiftoriographus  celeberrimusLib.L 
Commentar.  Hiftoriam  de  rebusgeftts  Danorum,  quam  Saxo  Grammaticm,  uatione  Sialandus,  defcri- 
ffit,  in  XVI  libros  digejftt,  atfc  aprimo  Danorum  RegeDan  aujpicatm, ad  VValdemarum  I,ejus^filium 
Canutum ,  puro  elegantiq^  ftilo  accuratiffime  eam  perfeqvutus  esl.  Joannes  Oporinus  in  Epiftola 
Dedicatoria  ad  Dominum  Philippum,  EpifcopumBafileenfem,  praefixa  editioni  Saxonis  Ba- 
fileenfi  :  Oua  quidem  re,  inter  medij  tempork  Hiftoricos ,  haudfcio  an  qukquam  alitu ,  quantum  ega 
judicare  pojfum  ,  hoc  Saxone  Grammatko  ,  Danicarum  rerum  fcriptore  ,  excellat  magk  :  quive  cttm 
'veterum  etiam  quolibet ,  five  dichonk  elegantiam  fpettes,five  rerum,  confiliorum^,  ac  eventuum  va- 
rietatem  requiras ,  conferri  melius  poffit.  Philippus  Lonicerus  editioni  Saxonis  Wechelianat 
hunc  praefixit  tituluni  :  Danica  Hiftoria ,  Librk  XVI,  fumma  verborum  elegantia,  magua  fentcntia^ 
rum  gravitate,  rerum  dem^admiranda  varietate,  confcripta,  autore  Saxone  Grammatke,  Sialandk» 
Dano,  Hiftorko  Uudauffmo,d'  quod  ea  xtate  mirandum,  tam  verbk  quam  rebtts  politijftmo. 

CAPUT  XVIL 

Ouos  pnecipue  autores  imitatus  fit  Sax». 

Dlonyfius  Longinus »  Rhetorum  Grxcorum  praeftantiffimus ,  in  Libello  &$  vipxe,  * 
rede  praecipit  atq;  hortatur,  ut,  quando  utile  cV  praeclarum  aliquid  molimur ,  ma> 
gnorum ,  qui  ante  nos  fcripferunt ,  AuClorum  imitationem ,  tanauam  fcopum ,  firmi- 
t£r  antc  oculos  nobis  proponamus. 

Queiaadmodum  etenim  (inquit)  fama  eftPythiam,  Apollinis  facerdoteai,  tripodi 
admotam,  divinoq;  fpiritu  aftlatam,  numinis  inftindtu,  confulcntibus  oracula  reddere  ;  fk 
ab  illis  prifcorum  magnis  ingenijs  in  animos ,  imitantium  ipfos  ,  tanquam  ex  faeris  oftijs , 
rivi  quidam  feruntur,  a  quibus  afflati  etiam,qui  fuapte  natura  non  iftoPhcebeo  agunturrii- 
rore,  aliorum  magnitudine  impulfi  concitantur  rapiunturqj.  Sic  Homeri ,  Principis  Poe- 
«arum  ,  praeter  Stefichorum  ,  Archilochum,  Herodotum,  omnium  ftudiofiffimus  imitator 
fuit  Plato,  ab  illis  Homericis  laticibus  ad  fe  deduclos  rivos  quamplurimos  transferens.' 

Demofthenes  fane  quam  diligens  fuerit  Thucydidis  imitator,ciim  tam  multa  indt- 
cant,  quaeP3eanienfis  ille  Orator  ex  Thucydide  defumlit ;  tiim  quod  eum  oclies  fua  manu 
defcripferit.  Virgilius  Lucretium  adeo  imitatus  eft,  ut  non  verba  foia,  fed  vcrfus  propc  to- 
tos,  Sc  locos  quoq;  ejus  plurimos  fedatus  fit  ,  tefte  A.  Gellio  Lib.I.  Cap.  XXI.  Imo  pluri- 
ma  carmina  Virgilius  abHomero,  Theocrito,Ennio,Pacuvio,Furio,N3evio,  Vario,Catullo, 
$c  AcT:io  mutuatus  eft.    Qujd  dicaro  de  Livio,qui  integras  non  modo  fententias,  fed  lon- 


FROLEGOMENA.  25 

gam  rerum  geftarum  feriem,  eisdem  Polybij  verbis  e  Graeco  converfisjfaepfus  narravit?  Quid 
de  Macrobio,  qui  totas  paginas  in  opus  fuum  cx  Gellio  tranftulit  ?  Sic  Cicero  Demofthe- 
jiem  ,  Ciceronem  Valerius  Maximus  ,  Virgilium  Silius  Italicus  imitando  exprimere  conati 
funt_><  1 

Ita  8c  duos  praecipue  autores,  ex  omni  antiquitate,  imitandos  fibi  propofuit  Saxo» 
adquorum  fedi&ionem  exprimendam  vel  maxime  conformavit  :  VALERIUM  MAXI- 
MUM  5  cujus  npn  modo  formulas  loquendi,  fed  &  argutias,in  hoc  praecipue  genere  excel- 
lentis,per  univerfae  Hiftoriae  contextum  repraefentavit-.  :  Sc  MARTIANUM  CAPEL- 
LAM,  a  quo  voces  haufit  rariores,  <5c  abftrufiores  dicendi  modos. 

Nc  vehementer  dubites,  Benevole  Le&or ,  en  tibi  exempla  luculentiffima  j  fed  ta- 
mm  ex  innumeris  pauca_! 


CAPUT  XVIIL 

flrtg^/^jjAjc^oV  variarum  Locutionum  &  vocum  fingularium ,  in  quibus  Vdlerium 
Maximum  imitatus  esl  Saxo. 


X 


t.  Saxo  in  Prafatione,  pag.  i. 

QUo  cvenit ,  ut  parvitas  mea ,  quamvis  fe 
prsedi<ftae  moli  imparem  animadverte- 
ret,  fupra  vires  niti,  quam  jubenti  refi- 
ftere  praeoptaret_. 

2.  Saxo  loco  diclo : 
Quamq;  ingenij  mei  imbecillitas  fidu- 
dam  negabat,ab  hortatoris  amplitudinc  mu- 
tuatus.  -.         ' 

j.  Saxo  l.  d. 
Cujus  faris  coepti  mei  mctam  prscurren- 
tibus. 

4. .  Saxo  l.  d. 
Tc  potiflim  iim,  Andrea,  penes  quem  falu- 
berrimus  fuffragiorum  eonfenfus  ,  honoris 
hujus  fucceflionem  efle  voluif,  materix  du- 
cem  depofco. 

;.  Sdxol.d. 
Tu  Galliam  pcrcipiendae  Iiterarum  difci- 
plinae  gratia  perfcrutatus. 

C.  Sdxo  l.  d. 
Officium  mediocritatis  limitibus  conten- 
tum,  tantis  induftrix  o^eribus  exornafti,  ut 
idem  poftmodum  ampliffimae  dignitatis  viris 
beneficij  nomine  expetendum  relinqueres. 

7.  -Sdxo  l.  d. 

Quamobrem  Scaniam  tripudio  diffulta- 
re  compertum  eft  ,  quod  Pontificem  potius 
a  finitimis  mutuata  fit-.  ,  quam  ex  indigcnis 
legerit... 

8.  Saxold. 

Itaq;  cum  generc_>  >  Iitcris ,  ingenioqjni- 
tcas. 

p.  Sdxo  pag.  2. 
Nec  ignotum  volo,  Danqrum  antiquiores 
confpicuae  fortitudinis  operibus  editis. 
10.  Sdxo  l.  d. 
Quorum  thefauros  hiftoricaram  rerurn^ 
pignoribus  refertos. 


i.  Vdlerius  Maximus  in  Vrologo. 
Si  excellentiffimi  Vates  a  numine  aliquo 
principia  traxerunt  5  mea  parvhas  eo  juftius 
ad  favorem  tuum  decurrerit_». 

i.  Vdlerius  MdximusLib.  VII.  Cdp.  IV. 
Mifertus  eft  tunc  profe<fto  Jupiter  Roma« 
mae  virtutis  praefidium  ab  aftutia  mutuantis. 

3.  Vdleriut  Lib.  V.  Cdp.  II. 

Ille,adventumScipionis  fatis  fuis  praecur» 
rentibus  &c. 

4.  Vdlerius  in  Prologo : 

Te  igitur  huic  coepto ,  penes  quem  homi» 
num  deorumq;  confenfus,  maris  ac  terrae  re- 
gimen  efle  voluit,  Caefar,invoco. 

;.  VdleriusLib.I.Cdp.l. 
Ut  decem  principum  fiiij  fingulis  Etruriae 
populis,percipiendae  facrorum  difciplinaegra* 
tia,  traderentur__.. 

6.  VaJeriusLib.IIl.  Cdp.VIL 
Mirifica  deinde  procuratione  abjecliffi. 

mum  negotium  pro  ampliffimo  ornamento 
cxpetendum  Thebis  reddidit-.. 

7.  Vdlerius  Lib.  III.  Cdp.  IV. 
Praeclariswtutibus  effecit,ne  haee  civitai 

poehitentiam  ageret, quod Regem  a  finitimit 
potius  mutuata  eflet,  quim  dc  fuis  legifletJ. 

i.  ValeriusLib.  V.  Cdp.  VIII. 
Juvcnem  8c  ingenio,  Sc  literis ,  cV  forma, 
inter  xquales  nitentem-.. 

9.  VdleriusLib.lV.Cdp.Ul. 
Cum,  editis  confpicux  fortitudinis  operi» 
bus,  apud  milites  laudatus. 

u.   VdleriusLib.  V.  Cdp.U. 
Maffimiflx  peclus  grati  aniou  pignoribua 
refertum-., 


U.  S4Xt 


tf£  PROLEGOMENA. 

ii.  Saxeld.  n.  Valeriitslikll.Cap.VII. 

Quia  propofiti  pondere  conftri_tus  ,  ve-  j        Quia  animadverto  fore  ,  ut  pondere  tau- 
Seor  ne  magis ingenij  debilkatem  patefaciam,  I  dis, quam  meruiftis,  obrutus,  magis  imbecrl- 


quam  tuam,ficut  par  eft,originem  repraefen» 
tem_>. 

12.    SaXO  l.  d. 

Cumq;  fortitudine  6c  liberalitate  inftru- 
(ftifllmus  habcaris. 


ij.  Saxo  l.  d. 
Ex  cujus  fancliifimis  vulneribus  plus  vir- 
fcutis,  quam  cruoris,  effluxit_.„ 

14..  Saxo  Lik  I.  pag.  f. 
Teftis  eft  Beda,  non  minimapars  divini 

ftyli. 

/;.  SaxoLib.l.pag.6. 

Praecurrebat  igitur  Skjoldus  vifium  com- 

plementum  animi  maturitate  ;    conflictusq; 

getfit ,  quorum  vix  fpeclator  ob  t-neritudi- 

sicm  efle  poterat_j. 

16.  Saxo  l.  d. 

In  quo  annomm  virtutisq;  procurfu» 

17.  saxo  l.  d. 

Pri  mus  refcindendarum  manumiffionum 
iegem  edidit-.. 

iS.  Saxo  l.  d. 
Affirmare  folitus  :  pecuniam  ad  miikes , 
sloriam  ad  ducem  redundare  debertj. 
/p,  Saxo  Lib.  1.  pag.  S. 
Hunc  pater  ultimae  jam  aetatis. 


'20.  Saxo  l  d. 
Hunc  pater,  ultimae  jam  aetatis,  ob  resegre  • 
gie  geftas ,  imperij  confortione  donavit. 
21.  SaxoLib.l.pag.g. 
Henricum  inter  facra  menfie  &c  amico- 
_um  amplexus  obtruncat_». 
__.  Saxo  l.  d. 
Inaudki  generis  miracula  eXercuiftt=>. 
■  25.  Saxo  Lib.I.pag.ti. 

Tanto  juvenis  amore  flagravir',  ut  virili 
jnore  culta  profequi  non  dubitaret ,  labori- 
husq;  ejus  ac  periculis  interefle  voluptafis  lo- 
go  ducere__. 


«4.  Saxolab.Lpag.il.    , 
Statuam  in  crepidine  collocavie_»« 

_y.  Saxo  l.  d.    „ 
Hoc  Ioci  quid  aliud  adjecerim,quam  tale 
iiumen  hac  conjuge  dignum  extitiffe_»? 
26.  Saxo  Lib.  1.  pag.  16. 
Apud  quam  diverfante  Hadingos  mirum 
_ic"tu  prodiguim  incidit-.. 


litatem  ingenij  mei  detegam  ,  quam  veftram 
virtutem,  ficut  par  eft,  repraefentem_,. 
12.ValerimLib.lLCap.VI. 
Vir  ille,  ut  omnibus  virtutibus,  ita  huma= 
nitatis  quoq;iaudibus  inftructiilimus. 
Et  LikV.  Cap.IlI. 
Eloquentia  &  integritate  inftrucliflTmus. 

/j.   Valeritu  Lib.lll. Cap. II. 
In  qua  ex  for^iflimis  vulneribus  tuisplus 
gloriae,quam  fangvinis  manavit_>. 

**,  Valerius  Lib.  VIII.  Cap.  XII. 
AfiniusPollio,non  minima  parsRomani 
ftyli. 

1$.  Valerius  Lib.  III.  Cap.  I. 
Praecurrk  igitur  Lepidus  aetatis  ftabilU 
trientum  fortiter  faciendi  celeritate_> »  dupli» 
cemq;laudem  e  praelio  retulit,  cujus  eum  vix 
fpe-tatorem  anni  efie  patiebantur__. 
1    16.  ValeriusLib.III.Cap.il. 
Nos  quia  jam  initia  procurfusq;  virtutis 
patcfecimus. 

17.   Valerim  Lib.ll.  Cap.  VI. 
Qui  tres  in  eodem  manumiflionesrefcin= 
di  permittunt_.. 

ti.   Valerius  Lib.  1 V.  Cap.  III. 
Nifi  operum  fuorum  ad  fe  laudem ,  ma= 
hubias  ad  patriam  redundare  malu'lflet_. 
_i$.   VakriusLib.V.  Cap.lV. 
Quae  patremfuum  jam  ultimse  ienecluti?. 
Lik  1.  Cap.  Vlll.    Ciimq;  ad  ultimam  aetaterh 
perveniflet_.. 

20.  Valerius  Lik  IV.  Cap.  11. 

Ne  fi,  diflidente  animo,  confortioncm_. 
imperij  ufurparc'voluifle__.  ■ 

21.  Valerius  Lik  II.  Cap.  I. 

Apud  facra  mcnf_,  &  inter  hilaritatem  a= 
nimorum_.. 

22.  ValeriusLib.V.Cap.Vt. 

Novi  Sc  inauditigeneris  prodigium  incidit. 

_j.  Valtrius  Lib.  I V.  Cap.  VI. 
Hipficratea  Mithridatem  conjugem  effu- 
fis  charitatis  habenis  amavit  :  propter  quem 
praecipuum  formae  fuae  dccorem  in  habitum 
virilem  convertere  voluptatis  loco  habuit_.i. 
Tonfis  enim  capillis  equo  fe  &  armis  afvefe- 
l  cit,  quo  facilius  laboribus  cVpericulis  cjusin^i 
tereffct-.. 

24.  Vakrius  lib.  1 V.  Cap.  111. 
Qucmadmodum  erat  in  crepidinecollo- 
catus, 

if.  VakriusLib.lV.Cap.VI. 
Hoc  loci  quid  aliud  adjecerim,  quam  ai" 
gnas  fuiffe,quibus  Minyac  nuberent__: 
26.  Valerim  Lib.  V.  Cap.  VI. 
Portam  egredienti  novi  $c  inauditi  genc» 
_ls  prodigium  incidi__, 

£7,  Saxe 


PROLEG^MENA. 


i? 


27.  Sdxo  Lih.  1.  pag.  19. 
Ixtindfoq;  fuperefle  non  pafliis ,  fufpen- 
Jio  fe,  vulgo  infped_ante,confumpiir. 

_._.    SuxoLib.II.ptlg.22. 
Ut  varijs  periculorum  gcneribus  implica- 
ret-.. 

2j>.  Sdx0lib.II.pdg.2p. 
Magna  viri  folertia,  leniendi  ardoris  prae- 
-idium  a  clypeo  mutuantis. 

p::  SdxoLib.lll.pdg.  49- 
Eoq;  cailiditatis  genere  ingenium  texit. 

$i.  Saxo  Loco  ditto 
Nec  credi  poterat  obtuii  cordisefle-.. 


$2.   Saxo  l.  d. 
Qui  tam  exculto  manus  artificio  calluiflet. 

5j.  Saxol.d. 
Tuere  ergo  ,  qui  illum  vegetioris  ingenij 
aflerentes. 

?4.   Saxo  Lib.lU.  pag.fo. 
Pari  igitur  ftudio  pctitum  ac  promiflum 
cfl:  filentium_.. 

z$.  Saxol.d. 
Ut  falutem  Amlethi  vaframenti  fui  bene- 
ficio  conftitifli  monftrarer. 

26.  SdxoLib-lV.pag.tf. 
Me  tam  pise  ulrionis  aemulum  patricio 
fufcipite  ipiritu. 

z?.  SaxoLib.lV.pdg.6z.     * 
Subito  vulut  ex  muto  vocalis  evafit__. 

zS.  Saxo  Lib.  1  V.  pag.  64. 
Ut  fe  lingux  prorfus  officio  defedtum_,. 

Yj.  Saxo  Lib.lV.pag.66. 
Sed  &c  paterna  bona  flagitijs  disjieiebat. 

4.0.  Saxs,  locojam  diclo : 
Opes  voracibus  fumptuum  impenfis  tri- 
buens. 

4/.  Saxo  Lik  V.  pag.  70'.    - 
Virginibus  nubere  non  lieebat .  niii  qua- 
rum  caftitas  eis  ante  delibata  fuifiet^. 

42.  Saxo  Lib.  VI.  pag.  97. 
Sed  quoniam  traciita  magis,quan_  cogni- 
«a  referuntur,  fidem  arbiter  penfet_,. 
4?.  Saxo  LJb.  VI.  pag .  9S. 
Interfecti  corpus  auro  fe  repenfurum_ 
_dixit__.i 

4.4..  Saxo  Lib.  VI.  pdg.  iii\ 
Apparatiffimis  dapibus  iniiftens,  luxurio- 
fo  menias  epulo  cumulavir'. 
4S-  Saxo  i.  d. 
Quibus  cum  Starchatcrus  oeulos  inferu- 


27.   VdleriusLib.V.Cap.VlU. 
Silanus  lucem  ulceiius  intueri  non  fufti- 
nuit,  fufpendioq;  fi ,  proxima  nodle,  confum- 
pfit—.. 

2$y   Valerm  Lih.  111.  Cap.  I. 
Athenienfes  finitimo  implicati  beflo.  Lib. 
II.  Cap.  VII.  Animis  delperatione  vitoe  impft- 
catis. 

29.  Valerius  Lib.  VII.  Cap.1V. 
Mifenus  cft  JupitcrRomanae  virtutis  prae- 

fidiumab  aftutia  mutuantis. 

30.  VaknusLtb.VIl.CapJU. 

Eaq;  fallaCia  maximas  vir.utes  fuas  texit, 

zi.  Valerim  l.  d:  &  Lib.  VI.  Cap.  IX. 
Obtuli  fecordisefle  limulavif-'. 
M.  Torquatus  adeo  hebctis  atque  obtufi 
cordis. 

72.   Vdlefm  Lib.  VIII.  Cdp.  XII. 
Qui  quotidiano  ejus  uiu  cailebanr.  i 

5.j.   Vdlerius  Lib.  VII.  Cap.  III. 
Fratrem  fiiiimJ.  quod  vegetioris  ingenij 
erat,  interfedtum_,. 

Z4.    Vdlerim  Lib.  1.  Cdp.  VIIL 
Pari  namq;  ftudio  petitum  ac  promiflum 
eft  praefidiunv. 

$,    Vdlerins  Lib.  VII.  Cdp.  111. 
Lampfacena:  vero  urbis  falus  unius  vafra- 
menti  beneficio  conftitit-.. 

26.   Valerim  Lib.  Vh  Cap.  1. 
Virginius  plcbeji  gencris,  ied  patrieij  vir 
fpiritusi 

37.  ValeriusLib.l.  Cdp.  VIII. 
Indignatione  accenfus  vocalis  evafi__,. 

zS.    Vakrius  Lib.  V.  Cap.  1 V. 
Quae  etiamCrc_ii  filium  locjuendi  ufu  dc= 
fed.um—.. 

zg.   VdlerhisLib.IlI.Cdp.V. 
Dolenter  enim  homines  ferebanrJ,  pecu- 
niam  flagitijs  disjici. 

40.  Valeritu  Lib.  VII.  Cap.  I. 
Exercitus,  6c  arma,__  csjuitatum  vof_ci- 

bus  impenfis  onerofum__. 

41.  Valerita  Lib.  IX.  Cap.  I. 

Ac  ne  cjua  virgo  ingenuo  nuberet ,  cujus 
caftitatem  non  ante  ex  nnmcro  ipforum  ali- 
quis  delibaffer^. 

42.  Valerius  Lib.I.  Cap.  VIII. 

Sed  quia  non  nova  dicuntut ,  fed  tradita 
repetuntur,fidem  autoresvindicenr'. 
4j.  VdkrimLib.lX.Cdp.lV. 
Quia  OpimiusConful  caputGracchiauro 
ferepenfurum  edixerar. 

44.   Vakrius  Lib.  IX.  Cap.  1. 
Cum  immanibus  cpulis  apparatiflimos  in- 
terponi  ludos  finebar'. 

4;.   VdkrimLib.III.  Cap.IIL 
Si  huic  miraculo  Dar ius  inferuiflet  ocu= 
los. 


4&  >Uxe 


2& 


PROLEGOMENA. 


46.  S.ixo  1.  d. 

Erat  enimfortitudo  cjus  frugalitatis  ama- 
trix,aliena  nimia:  ciborum  abundantiae,  &c  ab 
immodcrato  dapum  ufu  averfa^,. 

47.  Saxo  l.  d. 

Utpote  quae  aliquo  iri  momento  ponendi 
luxuriam  nuliquam  vacavif . 

4$.    Saxo  Lib.  VI.  pag.  114. 
Famem  eo  fapidius,  quo  fimplicius  pepu- 
lif . 

4p.  Saxo  l.  d. 
Ne  verac  virtutis  nervos  extcrnarum  de- 
liciarum  contagione  remkteref . 
jo,  Saxo  l.  d. 
Poflquam  fe  Theutoniae  moribus  permi- 
fit,  eff  ceminatae  ejus  lafciviae  fuccumbere  non 
srubuit—.  | 

ft.  Saxo  l.  d. 
Belicvolenfiam  ejus ,  quia  virtutem  hebe- 
tare  nequiverat ,  mercari  cupiens. 
Et  mox  infra: 
Regina  vero  virtutem,  quam  dcbilkaro 
■aiequivcrat,  ftupens. 

fz.  SaxoLib.Vl.pag.uf. 
Nimio  faturitatis  ufu  ofckariS. 


46.  Valerim  Lib.  tl.  Cap.  V. 
-Frugaiitas  inimica  luxuriohs  cpuii» ,  cV 
aiiena  nimiae  vini  abunda"ntiae ,  &  ao  immo* 
derato  Veneris  ufu  averfa_.. 

47.  Valerhu  Lib.  1 V.  Cap.  III. 
Quorum  animus  aliquo  in  momento  po- 
nendi  pecuniamnunquam  vacavif. 
48.   Valerim  Lib.  II.  Cap.  V. 
Ex  libamentis  victus  fui  deos  eo  effica- 
cius,quo  fimplicius  placabanf . 
49-  Valerius  Lib.  II.  Cap.  Vh 
Tenaciffimos  patriae  ,nervos  externarum_> 
deliciarum  contagione  folvi  noluerunf . 
p.    Vaterius  l.  d. 
Ut  primum  fe  Afiae  moribus  permifit,  for* 
titudinera  fuam  effceminato  ejus  cultu  raol- 
lire  non  erubuif . 

ji.   ValeriusLib.IVCap.III. 
Benevolentiam  Populi  Romani  merca- 
ri,  quia  virtutem  debilitare  nequivcraf  ,  cu« 
piens. 


f$.  Saxo  l.  d. 
Adeo  virtute  vacuus,  utne  minimamqui- 
dem  ejus  umbram  confec"taretur_,. 
f4.  Saxo  Lib,  VI.  pag,  11$. 
Molli  ac  tenerae  juventae  animofjtatis  fpi- 
ritum  ingeneravif . 

H-  Saxo  Lib.  Vll.fag.  12$. 
Omnia  pene  temporum  momentaadex- 
cokndam  milkiam  confercbanf . 
f6.   Saxo  l.  d. 
Ne  virtutis  ncrvos  luxuriae  contagioneu» 
hebetari  paterenrur_,. 

fj.     SaX0Lib.VlI.pag,l4Z.         , 

'■.   Quem  famili*rkatis  gradum  educationis 
ic  crepundiorum  confortioneadeptus  fucrat. 
jj.  SaxoLib,  VUI.pag.  143. 
Necjy  mihi  multitudinem  complcdtendi 
cupido  inceffit. 

59.  SaxoLib  IX.pag.17f. 

Qua  quidern  humanitate  magnus  Ruthe- 
nis  injedtus  eft  rubor  ulterius  advcrfus  eum_, 
faevieadi  Regem ,  quem  ne  injuriarum  qui- 
cem  accrbitatc  ad  irifligendam  captivis  mor- 
Kra  impellere  potuerunt. 

60.  SaxoLib.IX.pag.i76, 
Quem  quid  aliud,quam  duas  inter  fcfor- 

ttinas  partitas  efle  dicemus  ?  Alteram  quae  ei 
incolumen  claflcm,  propenfum  impcrium_,, 
prsecipuas  piraticae  vircs  adjiceref.altcram  quae 
claritatis  ruinam,  commilitonum  necem  5  a- 
cerbiffimurH  vitae  exitum  irrogarcr. 


jz.  Valerhis  Lib.  IX.  Cap.  I. 
Transmarinorum  ftipendiorum  abun* 
dantia  ofckantem_,. 

fz.  VakriusLib.  Vll.Cap.II. 
Ut  homines  ipfam  potius  virtutem, quam 
umbram  ejus  confectarentur_.. 

f4.  Valerius  Lib.  V.  Cap,  III. 
Qui  aeternum  Romano  Imperio  fpiritum 
ingeneraveraf. 

ff.   Valerius  Likllll.  Cap.  II. 
Omnia  temporum  momenta  ad  pcrcipi- 
endam&exercendam  doclrinam  conferens.  ' 
f6.   Valcrhu  Lib.  IK  Cap.  VI. . 
Tenaciffimos  patriae  nervos  externarum_> 
dehciarum  contagione  folvi  Sc  hebetari  no- 
luerunf . 

f 7.   Valerius  Lib.  I V.  Cap.  V. 
Iiiorum  amicitia  in  conlbrtione  delitia* 
rum  contabuif . 

fS-   Valerim  in  Prologo : 
Nec  mihi  cuncla  compiectendi  cupide 
inccffif. 

jjf.  ValeriusLib.  I.  Cap.  1. 
Qua  quidem  conftantia  magnus  ccelefti- 
bus  injedtus  cft  rubor  ultcrius  adverfus  eara 
faeviendi  gentem,quae  ne  injuriarum  quidem 
acerbkate  ab  eorum  cultu  abfterrcri  ""^ue- 
nf . 

60.  Valerius  Lib.  VI.  Cap,  IX. 
]am  Alcibiadcm  quafi  duae  fortunae  pal~ 
titae  funf  :  altcra',|quae  ei  nobilitatem  cxi» 
miam  ,  favorum  civium  propcnfam,  praeci- 
puas  potentiae  vircs  affignaref  :  altcra ,  quac 
damnationem,  exilium  ,  odiuai  patrie,  vio- 
lentam  raortem  infligercf . 


4i,  S4X0 


§\.  S.ixe  l.  d. 
Ttaq;  exfpeciofiffimo  viclore  ad  mifera- 
_ilem  captivi  fortem  deduclus; 

6Z.    Saxo  Lib.  IX.  pag.  /7.. 
-   Verum  quoniam  hujufcc  muneris  advo- 
«ationem  praeftare  plerisque  vel  invidiofum, 
vel  arduum  vidcbatu__. 

6$.  Saxo  Lib.  IX.  pag.  17$. 
Nam  fatis  fuis  Romanae  legationis  prar- 
currit  advcnturn_. 

64..  Saxo  l.  d. 
PofthuncGormo  arcemobtinuit:  ideft, 
ternm  fummam ,  imperium. 

6$.   Saxo  Lib.  IX.  pag.  179.  \ 
Quippe  profufo  in  fomnum  animo,  exi- 
ftimavit—.. 

46.   Saxo  Lib.  IX.  pag.  i$o-. 
Saiiis  namq;  Danofum  in  ultimas  angii- 
ftias  deduota ,  ac  pene  defperationis  pcriculis 
i_nplicata_. 

67-.  SaxoLikX.pAg.16t. 
Voluntarium  pro  duce  fpiritum  erogavit. 

6$.  Sdxo  Lib.  X.pag.  i$}. 
Eadem  quoq;  cum  fub  ipecie  faemin*  vi- 
rilem  animurn  gererc__. 

69.  Saxo Lib.  X.pag.  jif. 
Svenonis  fortunam  crebris  detrioaento- 

jum  incurfibus  laceffitam_,. 

70.  Saxo  Lib.  X.pdg.  191. 
Nec  folum  fortitudinem  ipfe  pleniffimam 

prsbuit,  fed  etiam  ex  fociorum  animis  pxne 
profugam  revoeavir'. 

71.  Saxo  Lib.  X.pag.  ig$. 
Ut  nuptiaru.m  deformitatem  feminisapti- 

tudine  colorarer'. 

jz.  Snxt  Lib.  X.  pag.  194.. 
Adeo  fcrupulofo  cultu  levia  quoq;  religio- 
nis  momenta  fervavit,  cujus  detraetae  triftem 
■a  fe  ipfo  pcenam  exigere  cuntftatus  non  eft. 


7j.  Saxo  Lib.  X.  I.  d. 
Cujus  fadti  circumfpeCtiffima  fancYitate 
«ternam  cognomine  memoriam  ufurpavit. 
74.   Saxo  loco  ditto  : 
Ab  eodem  quoq;  pauperibus  protectio» 
pupillis  tutela  ,  facerdotali  ordini  veneratio, 
detrimentorum  violentia  laceffitis  fubfidia_ 
pr_bebantu__. 

7f  Saxo  Lib.  X.  pag.  196. 
A  quo  Ulvo,  tempore,  quo  rerum  autor 
nobifcum  immortalitatem  luam  partiri  vo- 
iuit,  annuo  feriarwm  eiireuitu  repetito. 


PROLEGOMENA.  %f 

61.   Vlearm  £$.  I»  Cap.  % 
M.  AtiliusRegul_s  ex  vic_ore  fpeciafiffi- 
mo  ad  miferabilem  captivi  fommam  dedu- 
dtus. 

61.   Vdlerius Lib.l I.  Cap. I X. 
Acccdit  his,  quod  ctiam  fortuna  longam 
pfseflandi  hujufcemuneris  advocationcmeftk 
affecuti. 

_  j.   Valerius  Lib.  V.  Cap.  II-. 
Ille  adventumScipionis  fatis  fuisprsecup. 
rentibus. 

64-.   Vahrius  Lib.  VI.  Cap.  II. 
Quo  inferfedto,  aliquanto  tetriorarcera 
occupavir'. 

Lfy.   ValeriuiLib.l.  Cap.  VII.'.     _ 
M.  Cicero,  animo  in  lomnum  profufb* 
putavi__. 

66.  Valerim  Lib.  II.  Cap.  VII-. 
Animis  defperatione  vitae  irriplicatis, 

EtLib.l.  Cap.Vl 
Triftitia  implicatis  militum  animis. 

67.  ValeriusLib.V.Cap.W. 
Pro  parentum  alimcntis  fpiritum  ero* 

gantes. 

6$.   Vakrius  Lib.  VIII.  Cap.  III. 
Quam  quia  fub  fpecic  f_min_  virilern_. 
animum  gerebat,  Androgynem  appellabanr\, 
69.    ValeriuiLib.lV.Cap.VU. 
Detrimentorum  incurfu  quaffatis  folatia 
erogab*ntuf__. 

79.  Valerim  Lib.  V.  Cap.Vl 
Pietatcmq;  non  foliim  ipfe  pleniffimatm 
exhibuit,fed  etiam  ex  pecloribus  aliorumab- 
euntem  revocavir". 

71.  Valeriiu  L/J.VIII.  Cap.U. 
Libidinofam  iiberalitatem  debiti  nomine 

colorando. 

72.  Valeriui  Lib.  I.  Cap.  I. 
Quod  tam  fcrupulofa  cura  pafvula  quoq? 

mbmenta  religionis  examinarc  videntur_>. 
Et  eodem  Libre ': 
Hcrcules  quoq;  detra<ft_  religionis  fuat 
gravem  parnam  exegiffe  traditur_,. 
71.    Vderim  Lib.  I.  Cap .  XX. 
Decretiq;  circumfpecliffim."  fahclitato 
impium  opus  cenforis  retexuit^. 

74.   ValeriusLib.lV.Cap.VlU. 
Et  cum  hatc  univerfis,  privatim  alimenti 
ino]sia  laborantibus,dotes  virginibus  pauper- 
tate  preffis ,  detrimentorum  ineurfu  quaffatis 
folatia  erogabantur_.. 

7;.   Vdlerim  Lib.  II.  Cap.  I. 
Quid  attinet  divino  numini  ihvidiam  fie- 
ri,  quod  immortalitatem  Fuam  nobifcumpar- 
tiri  nolueriL_. 

EtLib.UCap.il 
Cujus  hilaritatis  memoria  annuocircui* 
m  feriatumrepitifuc-, 


*l 


f6.  Saxt 


3° 


PROLEGOMENA. 


76.   Valenus  Lib.lV .  Cap.  % 
Quo  cvenit,  ut  reprehenlionis  morfu  fit 
vacua ,  &c  laudis  qustftu  opulentiflima_. 


76.  SdxoLib.X.pag.201. 
Ejus  famam  gloriae  quaeftu  opulentifli- 

mam  tenacifllma  pofteritatis  cognitio  com- 
preiienderit. 

77.  Saxo  Lib.X.pdg.20^  77-  ValeriusLib.l.  Cap.V II, 
NoCte  vero  ,  quam  belli  dies  infeqvutus  1       Referam,  quam  certis  imaginibus  multo 

eft  ,  quietem  ejus  certae  praedictionis  fpecies  I  rum  quies  adumbrata  fit. 
adumbravit.  I  Etpdulopifl: 

Annibalis  quoq;  certae  praedi&ionis  fbm- 
nium  fuit_.. 

7%.  Valerim  Lib.  IX.  Cap.  VIII. 
Ita  exiguo  momento  maximae  rei  cafus 
fluctuatus  eft. 

79.   Valerius Lib.l 1 1.  Cap. I. 
Praecucurrit  igitur  Lepidus  aetatis  ftabili- 
mentum  fortiter  faciendi  celeritate_. »  dupli- 
cemqi  laudem  c  praelio  retulit,  cujus  eum  vix 
Cpeetatorem  anni  efle  patiebantur-*. 


7J.  Saxo  Lib.Xt 
Poft  haec  Danije  ftatus  varijs  rerum  cafi- 
bus  flucluatus  eft. 

79.  Saxo  Lib.  XI. 
Magno  cum  indolis  experimento  aeta- 
tem  animo  praecucurrir. 
Et  pauloposl: 
Rerumqj ,  quarum  ob  infirmam  adhuc 
aetatem  vix  fpedtator  efle  potuit,audk>r  habe- 
n  praefumpfit. 

So.  Saxs  Lib.XL 
Nocle  igitur,quam  dedicationis  dies  in-  ij 
fccuturus  putabatur,  Sacriftae  fomnum  capien- 
ti,  quidam  per  quietem  praecepit. 
gi.  Saxo  Lib.  XI. 
Abfterfis  lacrymis,depofitisq;  doloris  in- 
fignibus,  cultum  regium  refumere  juflit. 
§2.  Saxo  Lik  X I. 
HincDanicis,  inde  Norvagicis  oculis, 


.    $0.  Valerius  LihX.  Cap.Vll. 
Artorio  fomnum  capienti  nocle,  quam_ 
^ies  infecutuseff,quoRomani  exercitus  inter 
feconcurrere^Minervaefpeciesobortapraecepiti. 
2i.   Yalerha  Lib.  I.  Cap.  I. 
Abfteriis  lacryfnis,depofitisq;  doloris  in- 
fignibus,  candidam  induere  veftem_. 
$2..  ValeriusLib.ULCdp.il. 
Hinc  Romanis,  illinc  Britannicis  oculis, 


incredibilem,nifi  fpesftareris,  operamedidiftxn  nifi  cernereris,  fpectacuio  fuifti. 
W.  Saxo  Lib.  XI. 
Exulaffe  hujus  animum  in  nequitia  non 
habitafle  credimus. 

$4.  SaxoLib.  XII. 
Quanaobrem  tanta  ciborum  penuria  in- 

ceffit. 

g$.  Sdxo  Lib.  XII. 
Nobilibus  in  cundem  ufum  ingenuitatis 
infignia  erogare  rubori  non  fuit. 
86.   Sdxo  Lib.  XII. 
Inops  epularum  convivium  principum 
oculis  fubjicere  erubefcebat. 
S7.   Saxo  Lib.  XII. 
Qviirh  non  minorem  perfbnarum,  quam 
civkatum  refpecftum  egifler". 
S$.    Sax9  Lib.  XIII. 
Ne  patriam  fumptuofa  clienteia  ,  ac  vo- 
racibus  oneraret  irripenfis. 

89.  SaxoLib.XlV. 
Laetatusq;  eft,quod  (alutem  fuam  alienae  ra- 

ti,  quam  proprio  navigio  credere  maluiflct. 

90.  Saxo  Lib.  XIV. 
Quo  cvenit,  ut  obfcura  &c  ignobili  csede 

fpiritum  deponeret,  quemhonefte  inacicpro- 
fundere  noluiflet. 

91.  SaxoLib.XV. 
Fridericus  perfcdiffiinam  honeftatis  fpc- 

_men_. 


S}.,  Valerius  Lib.  VI.  Cap.  IX. 
Peregrinatuc  eft  hujus  animus  in  nequi- 
tia ,  non  habitavit-j.         \ 

U-   ValeriusLib.Vl.Cap.Vh 
Tanta  in  Bofphorano  tracbi  commeatus 
oenuria  inceffir\ 

Sj.  Valerius  Lib.  V.  Cap.  VI. 
Pueri  infignia  ingenuitatis,  ad  fuftentan- 
dam  temporis  diflicultatem ,  contulerunt. 
$6.   ValeriusLib.lCap.lX. 
Effectum  religionis  fuae  oculis  Regis  fub* 
jecitJ. 

87.   Vderius Lib.Ul. Cap. VII. 
Majorem  ejus  autoritatis,  quam  fuoriun 
alimentorum  refpeclum  egcrunt. 
SS-    Valerius  Lib.Vll.  Cap.l. 
Exercitus ,  &  arma ,  &c  cquitatum  voracU 
bu$  impenfis  onerofum_. 

$9.  Vakrius  Lib.  I.  Cap.  VIL 
Ipfc  l_tatuseft,  quod  vitamfuam  fbmnio, 
quam  navi  crcdere  maluiflet. 

90.  Valerius  Lib.Vl.  Cap.llL 
EfFecitq,,  ut  quem  honeftc  fpiritum  pro- 

fiindere  in  acie  noluerat ,  turpiter  in  catenis 
confumeret. 

91.  Valerim  Lib.  IV.  Cap.  III. 
M.  Curiiu  fortirudinis  perfecliflimum-. 

fpecimen-..' 


mz.  Saxt 


P  R  O  L  E  G  O  M  E  N  A. 


2i 


gi'.  Saxo  Lib.  XV. 
Fublicae  religioni ,  quam  privat-  amici- 
ti„  propiorem__. 

g }.  Saxo  Lib.  XV. 
Igitur  patricij  fpiritus  Pontifex. 

P4.   Saxo  Lib.  XVI. 
Quo-beneficio  obligatus  Bogtsl&vus,  Scla- 
vorum  animos  Danis  applicarido ,  debitam_, 
Abfolonis  meritis  gratiam  rctulit_.. 
g<j.  Saxo  Lib.XVl,  ■ 
Hisdem  perfidiae  hqueis  filij  fimplkita- 
tem  ckcUmvenircftudentis ,  quibus  olim  pa- 
tris  credulitatem  implicatam  habuerat. 
g&    Saxo  Lib.  XVI. 
Quibus  cum  pulfo  manc  fomno  oeulos 
inferuiflcr'.    : 

97:  SaxoLib.XVl. 
Bogizlai  quoq*  animus  conftantiae  pign6- 
fibus  refertus. 

fS-  Saxo  l.  d. 
Accepti  beneficij  memoriam  ad  ultimum 
u»q;  vitae  tempus  inviolabili  fide  cxhibutt. 
gg.    Sitxo  l.  d. 
Adeo  ut  cum  fupremo  morbo  correptus 
in  lectulo  laberetu__>. 
100-.     Saxo  l.  d. 
Eumq;  dividendi  inter  pupuillos  regni  I 
autorem  habituros. 

ioi.  Saxo  l.  d. 
Etquod  isftatuiflet,pcrindeacreftameft 
t-o  caututn ,  cuftodituros. 


92.  Vaierhis  Lib.  I,  C4p.  t, 
_  ropior  publkae  religioni ,  quam  privatx 

charitati. 

93.  Valeritts  Lib.  VI.  Cap.  I. 
Virginius  plebeji  generis ,  fed  patricij  vir 

fpiritus. 

94.  Valerius  Lib.iV.'Cap.l\l. 
'Qna  continentia Indibilis  obligatus,  Cel- 

tiberorum  animos  Romanis  applkando,  me- 
ritis  ejus  dcbitam  gratiam  retulit. 
p;    ValeriusLib.Vll.C4p.IV. 
Aciem  Pop.  Rom.  compluribus  aftutiae 
implicatam  laqueis  ad  tam  miferabilem  per- 
duxit  exitum_..  , 

96 .  Valeritts  Lib. III.  Cap.l II. 
Si  huic  miraculo  Darius  inieruiflct  ocu- 

los. 

97.  Valerius  Lib.  V.  Cap.  1 1. 
Maflaniflae  Regis  pectus  grati  animi  pi- 

gnoribus  refertuni-,. 

p_.     Valcritul.d. 
Memoriam  incly  ti  muneris  ad  ultimum 
vitae  finem  eonftantiffima  fide  perduxit. 
.gc/.    Valerius  l.  d. 
Ille  qvum  jam  aetatedeficiente  inlectulo 
laberetur—.. 

100.    Valerius  l.  d. 
Eumqs  dividendi  regni  arbitrum  habe- 
rent_.. 

ioi.    Valerius  l.  4. 
Quod  is  ftatuiffet,  perinde  ac  teftamento 
cautum,  immutabile  ac  fandum,  obdnereju, 


CAPUT   XIX. 

Ha^^s.fiXtrrfiog  Voeum  &  Locutionum  rariorum  ,  in  quibus  Martianum  CapcRam 
imitatus  est  Saxo. 

E  Martiano  Capella  idem  cfto  judkiurm  Ejus  tamcn  non  tkm  integra  loca ,  hec  di£- 
Ifufas  Pericdos,  quam  voces  rariores,  Sc  fingulares  loquendi  formulas ,  quae  minime 

publici  funt  faporis,  imitandas  ftbi  propofuit  Saxo.  Ante  omnia  id  clarum  erit ,  fi 
quis  diligentem  collationem  inftituerit  inter  ca,  quae  Capella  potiffimum  Lib.  VI,  de  latitu- 
dine,  rotunditate,  ac  divifione  Terrae,  alijscjj  eo  pcrtinentibus,  ediflerit ;  &  Daniae  illam  dc- 
fcriptioncm  Chorographicam,  quam  Htftoriae  fuae  prxfixit  Saxo.  Profeclo  non  lac  ladti, 
non  ovum  ovo  poterit  efle  ftmilius,  quam  utriusquc  Autoris,  circa  eandem  fere  materiam 
'occupata,  oratio.    Agedum ,  videamuSi    ■ 


v  7.   Saxo  Frtfatione ,  pag.  2. 
Hujus  itaq;  regionis  extima  propinqui 
maris  flutfiibus  includuntu__.    Interna  vero 
tircumfufus  ambitOceanus. 
2.  •  Saxo  pag. }. 
Subfidentium  camporum  receffu. 

j.  Saxo  l.  d. 
Pari  fpatiorum  intercapedine  difparats».. 


1.  MamanusCapeUaLib.  VI.p.200. 
Rotunditatis  autem  ipfiusextimacircum- 

fufus  ambit  Oceanus. 

2.  Mart.  CapeHa  l  d. 

Hinc  defluxere  pcr  diverfbs  finus ,  fub- 
fidentesqj  campos. 

j.  Mart.CapcUald. 

Quod  cura  antca  natura  terris  maria_» 
diipararer8. 


4.  Saxt 


4.  Saxo  f4g.  2. . 
Hujus  icaqi  regionis  cxtima  partir»  foli 
akerius  confinio  limitantur_,. 
f.  Sax»  l.  d, 
Ex  his  Jutia  granditatis  inchoamentiq; 
rationeDanici  regni  principium  tenet_.. 
4.  Saxo  l.  d. 
Fluminis  Eydori  interrivatione  difcreta. 


7      S4X0  fAg.  /. 

InNorici  freti  littus  excurrit-.. 

$.  Saxo  l.  d. 
Cum  aliquanto  latitudinis  excremento. 

f    Saxo  pag.  z. 
Tertonix  finibus  admovetur_« 

70.   Saxo  pag.  4. 
In  hiantium  rimarum  penita  provoluti 


ii.  Saxo  l.  di 
Scopulis  undiqjfecus  obfita_» 


iz.  SAXol.d. 
Multiplcx  divcrfitatis  Barbaricae  confer 


HO. 


|J.    SAXO  l.  d. 

Ab  hujus  ortivo  latere_> 


PROLEGOMENA. 

4.  MartmusCjpeMa  ftg.  ztt. 
Divulfocji  confinio  camporum  :  Bt  ftiex  1 
Afia  itidcraNili  alveo  limitatur_>. 
f.  Mart.  Capetta  l.  d. 
Evropsr  tamen  principium  inchenme».» 
ticj;  limen  Hiipaniae  contributum_,. 

6.  Mart.  CapeSa  l  d. 
Iberi  fiuminis  interrivata  tracftn. 

Etpag.zi}. 
Verum  lwrc  anguftiora  quadafti  interri* 
vatione  difiaiduntur . 

7.  Mart.CapaliaLd. 
In  Gaditani  freti  littus  excurrir*. 

8.  Mart.  Capelia  pag.  zo$. 
Diffufior  adjacet  inlatjtudinit  excreme-» 

tum_. 

9.  Mart.  Capeia  l.  d. 
Ex  alio  latere  Galiiarum  finibus  adme* 

vctu__. 

to.  Mart.CapeHapag.20f. 
Merfus  in  pcnita  telluris: 

Etpag.ys. 
Qui  in  ejus  penita  praecipitatut-. 

//.    Mart.  Capella  pag.  /pr. 
Aeris  halitus  undiqjfecus  diffufus. 

Etpauloposl: 
Tantundem  undiqsfecus  a  terris  abeffc-» 
caelum_>. 

iz.  Mart.  CapeUapag.  114.. 
-  Littus  confcrtum  multipiici  diverfitatc-» 
Bar-barica-..  . 

rj.  Mart.Capellap4g.2z4. 
Sol  ortivus  in  laeva  confpicituc-». 


Plura  heic  accumularc  exempla ,  brevitatis  causa,  ia  prsefem  fuperfedeo.  Saxoncra 
«tenim  Martiani  Capcllae  felicem  ac  diligentcm  fuiiTe  imitatorem_,,  Notae  &  Obfervationes 
aoitrae,  fi  <^Sv%  accuratius  cas  pervolverit,porro  plcnius  certiusqi  teftari  poterun__» 

CAPUT   XX> 

ZncotniA  &  Teflimonia  Virorum  Dottorum  ,  noflri  &  fuperioris  feculi,  de  Saxetie 
Grammatico. 

TAmetfi  Saxo  nofter  omni  prope  laude  major  fit,  deq;  eo  praeftet  omnino  tacere,quaht 
pauca  dicere,  quod  olim  de  Carthagine  Salluftius  ufurpavit  5  [quicquid  enim  dixeris, 
id  omne  incomparabili  ipfius  e!oquentia,&  eruditionc  longe  admirabili,  mihus  erit- J 
in  medium  tamcn  adducam  luculenta  quaedam  Virorum  Doctorum  de  tam  divino  Scripto- 
re  Encomia  Sc  Tcftimonia  ;  ex  quibus  perfpicuum  erit,  quanti  Saxonem  fccerint,  etiam  iliis 
qui  Danicis  fngcnijs  non  adco  benigaos  fe  fautorcs  praebere  folent_!. 

Audlor  Vita;  S.  Wilhclmi  Abbatis  :  Mittit  itafa  in  Galtias  Ssxonem,  Pmpofitum  ~F»~ 
fchildenfem  ,  VI R U M  HONESTUM  ;  qui  ab  S.  Genovefit  ctllegio  petat  dtmimm  VVilbelmmtt, 
cum  alijs  tribtu  fratribus ,  mitti  in  Daniam. 

Audtor  vetuftiffimus,  cujus  merninit  Codcx  MS.  Regise  Bibliothecs  HafnJcnfis  : 
Saxo  tognomine  Longits,  mit&  &  urbants  ekquentitg  Clericw.- 

Cornelius  Aurelius,  magni  illus  Erafmi  Praeceptor,  Lib.  II.  Bataviai  fuse,  wbi  de 
domo  tributaria  a  Gotrico  Danorum  Rcge  in  Frifia  erecla  loquitur._:  De  bacSaxe  Gramma- 
ticut  miranda ponit in Hiflorsa fua ,  quam  d» geflis  Danorum  ACCURATISSJME  fcripflt. 

Pefict. 


.PROLEGOMEKA.  g 

D$:&.  Erafmus  Roteredamus  Dialogo,  cui  titultis  CiceronUmts  >  five,  Dt  eptimo  ttk 
itndi genere  i  I»  Daniam  navigart  malo,qute  nobis  dedit  Saxonem  Grammaticum,  qtti  fute  gtntis  Hi± 
ftoriam  jplendide  magnificefo  contexuit.  Probo  vividum  &  ardens  ingenium ,  orationem  ntisquam  rt- 
miff.tm  aut  dormitantem  s  lum  miram  verborum  copiam ,  fententias  crebr.ts,  &  figurarum  admirabi^ 
km  varittatem  :  utfttit  admirari  nequeam ,  unde  iUa  xtate  homini  Dano  tanta  vts  eloquendi  fupfte- 
tiverit. 

Albertus  Crantzius  Danis  Lib.  I.  Cap.  I :  Nunc  Antiquitates  renovaturi,  retum  gefta- 
Yum  ordinem  narratione  compleclamur  ;  Saxonem  ,virum Sialandicum,  mtra  diligentia  fitte gentu  Ar>- 
tiquitates  perfribentem  ,  fequentes  autorem  :  cujut  diligenti  verborum  cura  parem  indaganiU  veri- 
tatis  credere  promptum  e\l  vigilantiam  extitijfe. 

»  Idem  Norvagix  Lib.  V.  Cap.  XIII  :  B<ec  ad  verkr.n  libuit  ex  Saxene  noftro  transferri 
&  infertre,  v.t  per  intervulla,  autoris,  quem  in  his  Antiquttatibus  feqvuti  funm,  vocem  intermtfeamus: 
ttt  videant  pofteri ,  qute  cura  fcribendifuerit ,  jam  tum  ta  tempeftate ,  Danici  generis  bominibtts.  Non 
vibebatur  tanta  literarum  inftructio  neq\  feculo  congruers ,  neq,  regioni .  quando  in  ultima  (ut  vocant 
Itali)  barbarie,  illistemporibtts,  qtundo  illuftrium  literarum  memoria  videbatur  etiam  in  ItalUfbona-  ■ 
rum  artium  matre)  jamdudum  intermiffa  *  Saxo  tamen  Danus  in  patriafua  titm  eafcripftt ,  qux  ad- 
miramur.  Et  r.ifi  manifeftis  atteftationibtts  rem  in  propatulo  cemeremus ,  nonfacile  perfuafum  habe- 
remus ,  illis  temportbus ,  in  eis  regionibtts  tale  aliquid  compertum  iri.  Judiiet  qutsque ,  ttt  volet.  Eg$ 
temporum  &  locorumfacta  collatione,  bomiuem  demiror,  &  lattde  fua  mnftaudo.      .< 

Idem  Sveciae  Lib.  I.  Cap.  I.  pag.  204  ;  Et  quoniam  promifue  Gothorum  atfy  Sveotmn 
resgeftas  in  ordinem  digerere  propofitum  eft,  principium  a  Gothis  fttmere  ex  re  vifum  esl,quod  eorum 
egrejfio  vetuftior  esl ,  qukm  ulla  rerum  in  Svecis  commemoratio  ,  ab  atttore  ,  quem  feqtiimur.  Is  esl 
Saxo  Grmtmitticm  Sialandictts,vir  tnprimis  dtfertij]imus,&  (nt  confidimtts)  antiquitatum  in  gentc  fu/t 
ftdchffimus  renovator. 

Eodem  Libro  pag.  22;  Saxonem  vccat  memorabilem  fcriptorcm  :  Nam  Danig,  quofy 
gefta  memorabilti  ille  friptor ,  pcr  aliquot  fecula  tranftlijt.  Et  Norvagia:  Lib.  I.  pag.  j/2.  virum  di* 
ligentiffimum  :  Miror  autem  bii  de  rebus  Saxonis  noftri  filentium  &c.  Std  nen  eli  ea  culpa  viri  di- 
Xtgentiffimi ,  quodper  eam  tetdtem  (ut  apparet)  nulli  annJes  fcriberentur. 

Cardanas  de  rerum  varietate  Lib.  XV.  Cap.  LXXX.  Nefc  id  vitiofum  Hiftorico  :  fei 
ubi  Hiftoria  per  fefterilis  esl ,  licet  eam  jocis  m  fabulis  exornare.  Quamobrem  &  jure  ab  his  abftinuit 
T.  Livius,  &  Herodotus  jufte  damnatur,  &  Saxo  Grammaticus  laadatttr. 

Olaus  Magnus,  Archiepifcopus  ilpfalenfis,  Lib.  II.  Cap.  XXIV  :  Hiftor.  Septentr. 
Hanc  infulam  GotUndiam  Saxo  Grammaticus ,  Danorum  infignis  Hiftoricus ,  in  pluribus  fuis  fcriptis  ad 
Sveciam  fine  qua  vis  bxfitatiofte  jpeciare  atteftatut. 

IdemLib.  III.  Cap.  XII  :  Sa:tb  Dancrttm  Eiftorkus ,  AntiquitatKm  diligentiffimus  in- 
dagator. 

Idem  Lib.  V.  Cap.I.  Onjdvero  Saxo  Grammatiate,  diligentiffimtis  Hifioricus,  defua  tel- 
lure  Danica  in  bac  materU  ajferat,curioftts  Lettor  pr&faitonem  lliftoriamm  ejtu,  circafinem,  infpiciat. 

Et  paulo  poft  :  Forte  fi  fttperioris  Svetin:  atf,  Gotbite  cautes  &  f.txa  examinjjfet ,  prtscla- 
riffima  veterum gsfta  MIRABILI  SUO  INGENIO  adpofteros  tranftuiiffet. 

Idem  Lib.V.  Cap.  III  :  Ajferit  d.triffimus  Danicarum  ferttm  fcriptsr  Saxo,fuperius  aUeg-a- 
ttts,  ac  inferitts  fiequinter  allegatidits. 

Antonius  Poflcvinus  Apparatus  Sacri  Pag.  197.  Edition.  Venetae :  Saxo  Grammati- 
tiis ,  Sialandicus ,  e  Danix  regno,  Eotbfchiidenfis  Ecclefite  Prtepofitus,fcripfit  Hifiorite  Danorum  Libros 
XVI.  adAndream  Epifcopum  Dani&,illts  quidem  perelegantes,fipretfmtim  svttm,quo  vixit,  attendor. 
Qujfpe  Philippo  Qefare  vixit,  deq;fu<e  gsntis  vetuftate,  usfc  ad Mnurh  izeo,  quo  vixit,  eandem  Hifto- 
riain  pertexv.it  ■,  qute  Bafitlete  apud  Bebclium  Anno  "1534- ,  at^  Panfiis  prodijt.  Injjua-  licet ,  prceter 
alia,  intueri,  quxnam  antt  enatas  Lutberi,  & aliorum,  Hterefes,  religio,nsmpeCatholica,femperapud 
Danos,  posl  illorum  adfidem  Chriftianam  converfienem ,  enituti. 

Chriftophorus  Colerus  Epift.  de  ftudioPolitico  ordinando  :  Miror  Saxonem  Gratn- 
maticum ,  qui  &vo  barbariffimo  eioquentiffime  &  comptifftme  fripftt  HiftorUmDmicam.  Attj^  utinam 
ita  diligenter  etiam ,  qtti  de  rebus  Germanicis  commentati  funt :  licet  ipfe  multas  fabtilas  mifcuerit. 

Joannes  Picartus  in  Notis  ad  Lib.  1 1.  Gvillelmi  Nevbrigenfis  de  rcbus  Anglicis  : 
Saxo  Grammaticus  Lib.  I.  Hift.  Dan.  aDan,  primo  Danorum  Rege,  vult  dici  Danos,  In  qtiamfenten- 
tiam  pedihtts  eo  lubens,  quippe  pronumiatam  A  Scriptore  Dano  diligeiitijfimo  jttxta  ac  difertijfimo. 

Thomas  Dempfterus,  Scotorum  dodtiffirnus,in  IndiceScriptorum,cjuos  inPafali- 
pomenis  fuis  ad  Anticjuitates  Romanas  Johannis  Rofini .  in  teftimonium  advocar* :  Saxt 
GrammAticus  lucuUntm,  ut  tempora  ferebant ,  Hifteriots. 

Daniei 


H  PROLEGOMENA. 

Daniel  Heinfius  in  Proiegomenis  ad  Ariftarchum  Sacruni  :  Ouod  nomen  (Gram^ 
matici)  fibi  prteftantijfimtis  Pbihfopbi  interprcs,  ejui  Theologiam  qv.oq,  profejfm-esl  ,  affumpfit.-  Qtfi 
Grammaticus  ab  univerfie  ernditioms  contemphtione  ac  complexu  ili&m  esl  :  quemxdmodum  cctxte  fe- 
quiori  Saxo,  iUuftris  ac  tstate  iUa  facundiffmus  Danornmmftorkm  ,  vir  plurimarum  rerum  gnarus , 
Saxonem  Grammaticum  fe  dici  voluit-. 

Gerardus  Joannes  Voffius  Lib.IT.  de  HiftoricisLatinis  :  Saxo  Grammaticus,Sialan- 
dicus,  Rotfchildenfts  in  Dania  Ecdefice  Prtepoftttts ,  ad  Andnam,  Dxnk  Eptfcopum,Riftomm  fcripfitLi- 
bris  XVI  :  in  qua  non  pauca  funt  fabuloft :  ut  baud  cunita  recipi  debeant  dfpjtxozt-vic&i?.  Nec  taweri' 
untm  eslfxbulator ,  ttc  nomuAlu  videtur,  qui  eum  nullo  bxbent  loco.  lnt-er  hosesl  GorophisBecanm:  de' 
quo  minits  esl  mirandum,  cum  argumentum  tractet,  non  7mi>y.cioto¥  modo,fed  etihn  dio^ov.  Rejicit' 
igitttr,  non  quicquid  debet,  fed  qukquid  obesl  cxufct  fe-mel  fufceptce-  Ottod  ad  Saxenis  diclionem ,  tantx', 
hujus  eft  ekgantia ,  ut  cetatu  illim  captum  plani  excedat :  imo  cum  antiquiorum ,  &  noftri  feadi  phtri-- 
mu ,  certet.  Perduxit  Hiftoriam  fuam  usfc  iid  tempora  Virilippi  Caftris:fub  quo  non  inglorim  vivebat. 
Mentio  ejm  ftt  ab  eo ,  qui  Saxonem  in  Dania  aut  vidit,  aut  videre  potuit  >  difcipulo  dico  S.  Gvilbcltiri, 
Roftbildenfis  in  Dania  Abbatis,  apud  quem  in  pmcepwis  vht-bxc  kgas  :  Mittit  itaa\  in  GaUias  Saxo- 
nem,  Prapofitum  Rofcbildenfem,  virum  honeftum  ;  qui  ab  S.  Gemvefe  CsUegio  petat  Domtnum  Wil- 
hebnum ,  cum  alijs  tribm  fratribm  mitti  m  Daniam. 

Johannes  Ifacius  Pontanus  in  Epiftola  Dedicatoria  ad  Sercniffimum  DaniacRegem-, 
-Chriftianum  IV  :  Eofum  prcec-ipue  priores  (Reges)  Saxo  Grxmmatiais ,  Sialandicw  Danm  ,  -iUuftri 
Langiormti  profxpid  oriundus,  ante  quadringentos ,  &  quod  excedh,  xnno$,mirabili  rerum  varietate, 
nec  minori  diiendi  ubertate  &c.  accurxtius  pertrxcJans  &c. 

Idem  Hiftoriae  rerumDanicarum  Lib.VI.  pag.  191,  :  Quin  &  «(Abfalone  Archiepi- 
fkopo)  rrcecipue  impulfore  &  velttti  ergodiocle  itfus  Saxo Grmimatkus, Prtepofitus Rofhitdenfis,in gra- 
tiam  ac  ctecm  fttce  gentis,  titftoriam,  qtae  hodiefe  esl  in  nianibw,  Lxtine  contexuit,  ftilo  ac  dicendi  genere, 
ftfpra  qitamidudferebxt  fectdum,  florenti  -ac-terfo  ;  adeo  ut  Erafmus  exinde  ba.id  fxtit  mirari  potuerit 
tantam  eo  cevo  in  homine  Dano  eloquij  vim  at£  ekgantiam. 

Idem  in  Ghorographica  Daniae  defcriptionc,  Cap.  de  Danorum  ingenijs,ftudijs,-a£ 
moribus,  pag.  781 :  Taitbus  viris,five  fiderspotim  appeUem,  htcentikts,  nihil  mirum  &  alia  extitijfe 
clara  ingenia.  Sarie  Italiam,  Galliam,  Gcrmaniam,cceteranti^fere  Evropam  univerftm ,  barbaries 
tttm  accuparat  ;  adeo  ut  in  ifto  propemodum  terrarum  angulo,  extrcmocf^  Borea,  quod  mvtxndum,ele- 
gxntia  ac  decm  iher.trum  fteterit.  Tunc  ■ctenim  ftiis  tantummodo  notus ,  intera^  fstgora  atcf^  Arclonftu* 
iiiafovens,  fini  exempio  maximm,longecf^  udmirabilis  rerum  Dxnicarum  fcrivtor  emicutt  Saxo  Gram- 
maticus,  Ecclejice  Rofcbildenfis  Prxpofitm,  e  vetttfta  xtq^  incljta  Langiorum  famtiia  oriundus.  Quem  cx- 
inde  feculis  altquot,  ubi  emergere  e  vepribm,  ac  tenebris  ignorantice  denfijfimu  cetptjfec  dotlrina  cuhior, 
admirati  funt  viri  docliJJimi,&  in  hts  magnus  iUe  Dejidenus  Roterodxmm,  iUo  cevo  bominem  Danunt 
non  modo  fplendide  mxgnificed,  gentis  fttce  Hiftoriam  contexttijfefed  ad  id  exfequendum  attulijfe  infuper 
inqenium  vividtm  &  ardens,-oramnem-mtsquam  remijjxm  xaudvrmitxntem  ,  titmmirificam  verbb- 
rum  copixm ,  fententias  crebras,  &  figurxrum  admirabikm  varietatem  ;  ut  exputare  iterum  iterumfe 
haud  potuerint ,  unde  homini  ad  axem  propemodo  extremi  Borece  pcfito  tanta  vis  eloquendi  ea  cetatt 
promanark.  tixbuit  iile  operum  fuorumq^  ftudiofum  impulforeih  pnectpuum  ,  acvelttti  ergodiotten, 
Abftionem  Hvide,  Lundenfem  Arcbiepifcopum.  \n  cujus  quotfe  gratixm,  ac  decus  fttcs  gentis,- Hiftoriam-, 
qux,  bodietf  csl  in  mxnibtts,  Latine  contexuit.  Unum  optandum  fitijfet ,  fi  adjecta  annomm  cera,  lucent 
mxjorem  rebus  addidijfet,  &  induclis  quocj,  cevi  iUim  incerti  ac  vetuftiffimi  nonnuUU  ,  quod  ad  libros 
prisfcrtimprimores  attinet,  biftoriam  mxgis,  quxmfxbulas,qttod  ei  Vives  hnpingit ,  pofteris  tradidijfet. 
Nam  ccsterx  fane  ( licet  &  ifta  quibm  tutatur  ,liabet)  ejusmodi  funt ,  qux  k  kgibus  legitimce  Hiftoritt 
nihil  xbexnt.  Eslfc  egngium  hoc  pacto  felicemcf^  rerum  fuxrum  prceconem  natlm  Rex  VValdemarm,  eic£ 
proximm  Abfxlon,qui  haudfatis  exiftimarunt  fumma  cttmgloria,maximocfpxtrice  emolumento,resprte- 
claras  perpetrajfe ,  nifi  earum  quo^  egregium  huncfcriptorem  ftbifamilitirem  reddidijfent  &c. 

Cafpar  Barthius,  in  Notis  ad  Claudianum,  pag.  jj,:  Ita  Saxo  Grammatkm,  Latinwdf 
•  iifertm  Hiftorite  Danicce  condkor. 

Idem  pag.  i;i  :  Scitum  ttiam  eli  iUudSaxonis  Gramtnatici,  Hiftorice  Danicanon  adeo  antU- 
quiyfed  mirum  quam  difcrti  &  docli  fcriptoris. 

Idem  pag.  436.  :  Ufm  b.oc  vefbo,  etiaiit  xvo  extremo,  Saxo  Graminaticus,  Danorum  Hifts- 
rix  auttor,ad  prifcorum  multos  pshtus. 

Idem  Lib.  XVII  Adverfariorum,  Cap.  I V  :  Eodem  njus  verbo  Sidonim  Panegyrico  Ma- 
jorxnt :  —  Crajfxtur  vertile  tergum  Flatibus. —  &  tevo  uitimo  fcriptor  admirandus ,  Saxo  Gram- 
mxticttSiLib.t.  Dxnttefuce  : 

Vertilis  ind\  mvos  converti  cerea  vultuh 

Idem 


PROLEGOMENA,  •$ 

Sdem  Lib.  XXIV.  Cap.  VIII  :  Conditore  Annalium  apud  Danosfuos  SdxoWi,  m  feam- 
SmaticC  sb  erttditione  recondita  receptum  esl  nomen,fuo  tsve  nihil  (perari  majus  potuit.  In  futntnA 
barbarie,in  ttrrak  cultu  littrarumjum  averfijfima  ,Latine  ,tleganter ,  erudite  fcribit,citra  parem  mfc 
dem  omnia. 

Idem  Lib.  L.  Cap.XII  :  Vetuftattm  pro  Seneclute  dixit  Saxo  Grammaticus,  Danoruih 
tloquens &  eruditus  HiftorictU,  Lib.  XIII.  his  elegdntijjimit  vtrfibus  ;  Ipfc  ego  quam  noceat,  dl^ 
drcij  damnofa  vetuftas. 

IdemEpidorpidumLib.VIII.  qui  infcribiturBiblibtheca;  Epigr.LXXXVlI: 
SAXO  GRAMMATICUS 
jdoptat  huncce  Phtxbus  nltimum  natum  > 
Sed  ingenl  vigore  nobilem  in  multis. 

CAPUT   XXL 

SAXOMASTIGES. 

Acortditis  literar urrt  inohimentis  nemo  tam  felicis  induftriae  fuk,  in  quocunque  ftu* 
diorum  gentre,  quih  ejus  Icripta  ac  lucubrationes  in  varias  rcprehenfiones  incurre- 
rent.  Sic  Homerus  Zoilum,  Virgilius  Carbilium ,  Horatius  Ma?vium,  Demofthenes 
Derrtadem, Cicero  Antonium ,  Herodotus  Plutarchum, Jofephus  Egefippum,  alij  aiios, fuo- 
rum  fcriptorum  habuerunt  obtreclatores.  Ita  &  Saxoni  noftro  fui  no  defuerunt  vitupero- 
nes,  vitiligatores,  iniqui  Cenfbres ,  8c  acerbi  nimis  Ariftarchi,qui  fe  adverfus  memoriam  ac 
merita  tanti  fcriptoris  prorfus  maligne  atqs  impudenter  geflerunt.    In  his  pratcipui  funt  : 

Hieronymus  Cardanus  Lib.XVII.  de  Subtilitate  :  Poteratfane  hujus  inventi  autorfi- 
lcntio  prteteriri ,  quandoquidefn  nefiam,an  in  illis  totis  tribus  librh,quos  de  Occulta  Philofopbia  confiri- 
ffit,  quicquam  a\iudverifit.  Adeb  illum  infanijfe,  dum  heec fcriberet,txiftimo  :  longe  magis,quam  i% 
Danorum  Hiftoria,  qui  tli.m  totam  (quod  falfiilimum  eft)  fabulis  plenam  confiripfit  Saxo  Gramma- 
iitut  nefcio  quis. 

Ludovicus  Vives ,  (cujus  tamen  de  Saxone  Judicium  cum  temperamento  mitioris 
cenfurs  conjunctum  eft  )  de  tradendis  difciplinis  Lib.  V.  pag.  $89  Edit.  Coloni  in  8  :  Saxit 
Gramniatictts  de Danisea  fcribit,  qM  fabulofitatemrefipiunt,ut  in  admiratioftiinaliarumgmtiumcon- 
ficia  credas.  Sed  mireris  quofc  in  illo  feculo ,  atfj  illa  fegione,  verba  &  elegantiam  ditlionis.  Fabulofe 
funt  magts  qus  de  Britannite  originibus  quidam  esl  commentns,  a  Bruto  itto  Trojano  dedncens,qui  nut- 
lus  unquamfuit. 

Johannes  Goropius  Beccanus,  acerrimus  omnium  cV  iniquiftimus  Saxomaftix,  Lib. 
7,  qucm  Goto-Danica  vocat,  Edit.Antuerpienfis,anni  1/69'pag.  708.  HacJemts  eerte,qum Saxit 
Grammdticus,  &  eum  fecuti,prodiderunt,  pro  vaniffimis  delirijs  habeo:  propterek  qued  nihil  prorftts  cutn 
Greecis  fcriptoribus ,  &  migrationum  Germanicamm  perpetua  quadam  fucceffwne ,  apudidoneos  autores 
celebrata,  confentiant  ,'fed  meras  nugds,&  vana  fomnia,  &  aniles  fabulas,  citra  omnem  &  utilitattm  & 
erudititnem ,  inculcent. 

Idem  pag.  7// :  Sedexcufetur  hic  error (Cvanzijf cum  aeteris  quamplurimu,SaxonisGratn- 
matici  autoritate ,  quos  ex  cteco  quodam  amore  deprompfit  ■,  nulla  nec  lingute  Cimbricx ,  nec  veteruni 
Grtscorum,  e  quibus  Pliniusfaam  Nerigon  hauftt,  habita  reverentia.  Hos  tamen  potim  ob  infignem  diii- 
gentiam  &  venerandam  antiquitatem ,  &  curiofam  rerum  externarum  pervefttgationem  &  feqtd  &  in 
terprttari,  &fi  qua  parte  lapfi  ejfent,  adjttvare  debuijfet,  quam  vanum  illum  fabulatorem  ,  cujtts  h/Jio- 
ria  minus  habet,quam  Ariofti Orlandus,veritaiis  :  fimilior  certe  veris Lucianinarrationibus ,  &  Apuleji 
tniltjiis  fabulis ,  &  Heliodori  Mhiopicis ,  qttam  vers,  rerum  geftarum  expofitioni. 

Hinc  jam  per  aliquot  paginas  Saxonem  ex  profeflb  refutare  aggreditur.  Longurrt 
nimis  foret  fingula  defcriberc_».  Demurrt  pag.  7/8  :  Multas  nugas  me  legere  &  audire  memini : 
fedoderitme  Mercurius , fi unquam  uUas  figidiores ,  quam  egregius hic hiftorite  fcriptor  contexuit,<efti- 
tttarim,  &c.  ' 

Joannes  Bodinus  Methodi  Hiftoriarum  Cap.  IV.  de  Hiftoricorum  delectu,  pag.  9C : 
ubi  de  Procopio  agir" :  Qute  prodigia  fapiunt  Gmcam  vanitatem ,  &  hiftoricis  non  modb  profanis , 
tterum  ttiam  Ecclefiafticis,  fidem  ftzpe  derogarunt.  Plenus  eli  ejmmodi  fabulis  Nicepborus  Cattiftus,  qui- 
bus  etiam  Zonaras,  alioqui  probatus  Hiftoricus,&Nicepborus  Gregoras  fepe  deletlantnr  j  acinterdum 
TLvfebius  Ctefartenfis.  Talibus  nugis  referti  funt  Antonini ,  Adonii,  Saxonis  Grammatici,  Sigeberti,  Fre- 
mlphi,  NaucleriJ Mariani,Merlini,  Urjpergenfis ,  Annonij,  Turpini,Gvdgnini,ac  vetemm  Annalium  li- 
hi  i  quibui  omnim  sartrt  nm  pojfumuZ,  m  eogentn  tmtn  alu'  alijslonge  gwftant* 

l  Seripto- 


^6  P  R  O  L  E  G  O  M  E  N  A, 

Scriptores  Centuriarum  Magdeburgenfium  Centur.  X.  Cap.XIII.  pag.  <>p$  :  lnter 
Metamorpbofes  Ovidij  referripoffet,  quod  Saxe  Grammatims  de  Urfo  nugatur,  quem  ait  in  agro  Svetict 
virginem  quandam  rapuijfe  ,  &  in  latebrit  fuis  ejus  concubitu  ufum  ejfe.  &c. 

Joannes  Wierus  de  praeftigiisDxmonum  Lib.III,  Cap.XV  :  Stultkia  beecpbantaftics 
p.t  omnium  oculis  evidentiffime pateat,ex  Joanne  Grammatico  (ita  perperam  Saxonem  noftrumno- 
minarJ )  ajfcnbam  bona  fide  Hifioriam,  ab  eo  ut  veram  inter  reliqua  intextam  :  qium  tanien  mere 
mendacemraut  mendacijs  egregie  excultam ,  (quod  equidem  cum  docli  alioqui  viri  venia  diclum  cupio) 
facile  ujudicabit,  qui  ad  ratienit  trutinam  revocarit, nuni grato,  imo  virulento  epuli  guftu.rationit  atfi 
eloquentice  furnmum  munus,  ac  manuum  feliciter  conferendarum  donum  confequi  quis  pofjit.  ltafcri- 
iit  Lib.  V.  Hijhrite  Danicte  &c. 

Et  paulo  poft  :  Mirandmn  interim  fummopere  ,  iam  manifefta  mendacia  a  prxclarit  ilik 
ingenijs  inter  res  veri  geftas  defcribi  citra  prxmonitionem  commenti  dicubi  lecii  vel  auditi  :  fic  f#= 
tior  earum  fyret  leclio. 

Joannes  Magnus,  Arehiepifcopus  Upfalenfis,  Lib.lV.  Cap. XXVII.  Hiftoriae  Go- 
jhorum  Sveonumq;  :  Nefo  illud  verum  esl,  quod  Saxo  affirmat,  bunc  Ericum ,  primum  ejus  nominit 
Begem,  Svecit  prsfuiffe.  Ex  mox  :  Prteterea  non  fittit  probabilts  videtur illa Saxonis  ajfertio,  qua  Fro- 
tboni  centum  feptuaginta  Reges  fubjeftos  commemorat.  Ubi  ad  oram  Libri  excufum  extat  :  Sax» 
multafalfa  fuis  Hiftorijs  immifcuit. 

Idem  Hiftoriae  Lib.  VIII.  Cap.  XXVII  :  Aibertus  Crantzius  eirca  huncpajfum  infurgent, 
queritur  Saitonem  Danicas  Hiftorias  nimis  mutilatas  tradidijfe.  Quod  etiam  nulla  ratione  negari  potesl. 

Idem  Hiftorix  Lib.  XVII.  Cap.  I  :  At  de  illa  ingenti  auri  fumma ,  quamSaxoin  expia- 
tionem  necis  vulpecultea  Sveonibus  expofitam  futjfe  affirmat,  ita  fentio ,ut  potiui fileam <  quam  me  in- 
digna  refpondeam.    Ubi  fimul  ad  marginem  legitur  :  Saxonis  Danici  in  Sveenes  impqfiura. 

Janus  Douza  Annal.  Holland.  LibT.fol.71  :  Magnus  certe apudme  Albertus  iUe,indu- 
ftri&fo  acfidei  prxclarus  'mprimis  *  nifi  qua  Saxonis  illius ,  non  indiferti  quidem,  quantum  potuit  in  tali 
ttvo,fedvero  nimium  fabulofi fcriptoris ,  fequitur  autoritatem. 

Cromerus  Lib.  I.  Polonicae  Hiftor.  Cap.  IX.  Saxoni  parum  fidei  habendum  dicir,  cum 
de  re  afua  memoria  remota,  nuUo  autore , firibat. 

JohannesLampadiusTn  Continuadpne  Mellificij  Hiftorici  Pezeliani ,  Partelll, 
pag.  6%  '.  De  Saxone  extat  Cardani  judicium  de  Stibtilitate  Lib.  17.  ubi  inquit :  Cornelium  Agri^parfi 
in  libris  de  occulta  Pbilofophia  non  minus  delirajfe,quam  Saxonem  Grammaticum,  qui  hiftoriamDano- 
rum  totamfabulis  refertam  condiderit.  Alij  L-ucianicisfigmentis  fimilimam  ejfe  dicunt,  quibus  D.  Cby- 
trxus  aftipulari  videtur.     Verum  ut,  quod  res  esl,  aperiam,  verafalfis  mifceri  contendo. 

M.  Jonas  JacobusVehufinus,  Hiftoricus  quondam  Regius,  inThefibus  de  Fabula, 
quae  pro  Hiftoria  fxpiflime  venditatur_*  j  Thefi  LXXIV  •.  Cupimusautem  nobis ignofci,fi  nori 
omnia,  qute  fcriptis  fuis  Saxo  Lohgus,  vel  alius  quijpiam  confignavit ,  approbemus.  Qutedam  enim  ejus- 
modifunt,  ut  apertte  veritati  vim  faciant  ■,  qu&  fi  proveru  acceptaremus,  ntenosin  Hifiorijt  nihilvi- 
dijfe  videremur. 

IdemThefi  CXXXV  :  Tatendum  igitur  Saxonem  Scaldrorum  carminibus  &  cantilenk 
nimium  tribuijfe  :  ne^  opere  fuo  Hifiorico,  quod  pollicetur ,  fidelem  veritatis  notuiam  pofteritati  reli- 

quijfe. 

Idem  Thefi  CLVI  :  Hes  ego  Hiftoricos  majoris profetto  fecero ,  quam  Saxonem  noftrum, 
qui  ex  meris  hominibus  regum  Danicorum  genus  diducit.  lmmo,  quod  opinor  ex  Noricorum  antiqui- 
tatibus  haufit,  Regum  baud  paucos  originem  ex  beUua  quadam ,  Urfo  nimirum ,  detexit.  Notius  eli  enim 
quam  cuperemus,  enorme  atq\  infandum  iUud  commentum  de  Urfo,  qui  raptam  virgintm  Norvegicam 
tomprefferit ,  qutedeinde,  occifo  marito,  Trugittum  peperit  &cl 

M.AndreasFoflius,EpifcopusquondamBcrgehfis,inEpiftoIaadM.DefideriumFoC. 
fium:  Saxo  nofter  autores  fcriptorefve  exttrarum  HiftoriarumvelnuUos,vel  pattcos  admodum  evolviffe» 
fideliterq,  legijfe  mihi  videtur  ;  licet  Bedam,  Dudonem%  atfo  Paulum  Diaconum  citet.  Verumfi  vel 
eosdem,  velalios  legit  •,  iorum  tamen  Hiftorias  narratione  inversa  nimit  corrumpit :  ut  cuivisfagaci 
hi(loriarum  variarum  indagatori,five  nv hv'w(>/ ,  facile  esl  videre.  Quidautem  Saxontm  moverit,  ut 
idfaceret,  aliudbaudvideo,  nifi  ut  gentufute  Danicx  gloriam,  non  autem  rerum,  temporum,perfonarum^ 
&  fimilium  circumftantiarum  hiftoricas  annotationes  veritatema\  venaretur.  linis  tnim  fcriptiom 
Saxoni  propofitus  fuijfe  videiur,  non  ut  veritatem  delitefcentem  £  tenebris  in  lucem  erueret  :  fed  utDa- 
nicam  noftram  gentem  non  fimpliciter  iUuftraret ,  fed  &  ut  Damsfuos  rerum  geftarum  magnitudine 
ia  fe  tamen  in  Antiquitatibus  fuit  pwnis  omnino  conficla)  omnibus  alijs,  etiam  iUuftriJfimis,gentibus  atfa 
nationibus  velpares,  vel  etiam  fuperiores,  imo  Heroas,  &  tantum  non  Deosfaceret.  At  longe  modeftio- 
resfunt  plerique  fctiptores  Germani,  GaUi,  Hijpani,  Ungari,  Boemi,Poloni,Angli,mei  quoq\  Norvegi}. 
Ij  tnim  veris  utplurimum  contenti,  qux  in  regnorum  futrum  initijs inttru  aut  in(ogniufunt,'mtaci* 

.     1uo& 


PROLEGOMENA.  ,p 

qnoq^relinqvHnt.  Atlonge  aliterfecijfe  mibi  videtur  nofterSaxo.  Et  paulo  poft  :  KmScfatad 
Saxonem  redeam,)esl  ttbifuam  is  meretur  laudem,veritati^  ipfum  fatis  confonare  affirmavero  j  vtriim 
idpro  parte  tantum  operis  ipfius  esl.  Atq^  id  in  ultima  faltim  fui  parte  ,  qvantunu^  ad  tfo  circiter  an- 
norum  fuo  feculo  proximum  hiftorias  atttnet,  quas  &  dtiucide,  &  copiofe  atqs  vere  confcrjpfit,  At  fi 
ifo  plus  imntis  annorum  antecedentium  narrationes  ab  ipfo  cenfiriptas  obferves,  pleraq^  etiam  illis  verx 
fcripfijfe,  in  nonnullit  vero  etiam  hailucinatum  fttijfe  deprebendo.  Ruifus  100  alios  annos,qiti prccdtctos 
antecedunt  (  nempe  ab  §00  fcre  Cbrtfti ,  usq^  ad  900  circiter)  partim  Hiftorica ,  partim  fabulefa  falsa£ 
narratione  perfequhttr.  Reliqua  verq  ipjius  (qux  vocatur)  Hiftoria,  (a  prindpio  nempe  regnt  Dan  w£ 
ad  Soo  Chrifti  annum ,  temporaq\  Gottrici  Regis )  fabula  potius  Pocftsq^  esi ,  quam  bi(toria  -,  SaxocL  in 
iftafui  parte  (  fi  non  in  univerfum)  fabulattr  magis  ett  quam  Hiftoricus.  Maxima  enim  ex  parte  (fi 
non  in  univerfum  )  Poeticam  atq,  a  femet  ipfo  conficlam  confiripftt  Hifteriam  a  Djji  usq\  adGotirnum, 
(qtted  temptu  plusqttam  zooo  annorum  compleclitur  )  not)  aliter  qttkm  olim  Virgilius  JEnece ,  Didonis, 
Turni ,  Nifi ,  Evriali,  Mezentij,  aeterorumq^  fuce  jEneidos  Heromn  conficlas  a  fe  fabulas ,  tanq/um  Hifto- 
rias,  carmine  celebrat.  Quid  eniin  ,'quxfo,  aliud  es~i  Saxonts  Torhiftus  per  mare,  per  terrAs,per  faxa,per 
ignes  fuum  Ugartilochum  qtaeritans ,  qiiam  JEneas  ad  inferos  defendens!  &c.  Ut  &  innumera  ejus- 
modi  alta,  quce  Saxonobis  pre  Hiftorijsvtnditat,  cum  tamen  fpiendidiffima  fint  mendacia,  ipfiusq,Saxo- 
nis  faltem  commenta  atqs  fomnia.  Atqf  breviter  :  Saxo  esl  Oceanus  fabularum  ,  nmidaciorumq,  :  - 
imo  tnera  continuaqs  fabula  totusfere  esl ).  principio  fui  ad  Gottricum  usqfRegem.  Etin  tantafui  par- 
-  te,  boc  esl,2ooo  cirater  annorum  defcriptione  non  tantum  ut  Poetam,  &  non  Hiftoricum,ipfum  reputo, 
fed  &  Poetis  fere  vaniorem.  Poetce  enim  ut  plurimum  veras  Hifiorias  fuarum  commentationum  fun- 
damentum  babent ,  easq3  fabulofts  invoiucris  tfigmentisfo  fuis ,  ad  deleclandum ,  interfpergunt.  At  Saxo> 
(meojudicio  )  nullamfere  babet  veritati innitentem  Hiftoriam,  ante  aiinum  Cbrifti  soo ,  aut  circa  id 
tempus.  Id  autem  intelligi  volo  de  Regibus  ipfts,  quos  in  Dania  regnaffe,  bis  illisve  temporibus  ajferit  s 
detl_  rebus  iliis geftii,  quai  ipfis,  ex  futs  inventts,  commeniuc^,  autfomnijs,  Saxo  affingit. 

CAPUT   XXIL 

Arngritni  Jonte  Islandi  &  Johannk  Lyfcandri  tumenfis  Cenfttu  &Judickm  deSaxe^ 
nt  Grammatico. 

TAntum  non  hos  ctiam  Duumviros  in  numemm  eorum  ,  qui  Saxoni  noftro  rigidi  aU 
mi«  Ariftarchi contigcrunt,  retuliflem,  nifi  fi  paulo  nutiores,&non  de  induftria,fed 
nonnihil  invitos,ad  euih  acceiTifle  carpendum,  re  diligentius  peniiculata,  animadver^ 
tifTem-..  Hoc  igitur  loco  feorfim  ipforum  Cenfuram  6c  Judicium  de  Saxone  noftro  com- 
memorare  8c  in  medium  producerc  piacuir_. 

Arngrimus  Jonas  Iftandus  in  Supplemento  Hiftofise  Norvagicse  MS  :  Quatsvis  M/ 
tem  vire  de  fua  patria  bene  merito,  Saxoni  Grammatico ,  nibil  derogatttm  veltmm,  ac  ne  contradictunt 
quidem ,  ( in  gratiam  fcilicet  celeberritms  Danorum  gentis)fi  idper  rerum  veritatem  liceret  .:   tame» 
taufam  non  fubejfe putamus ,  nec  videmus,cur  a  noftrarttm  Antiquitatum  ,  qtm  bene  mttitas  ad.tmnus 
habui  ,manimi  confenfu  difcedamns  -,   idq,  ianto  minus,  quod  ntdhtm  ocamat  uftiam,  ne  unutn  qui- 
dem,  qmd  Saxints  narrationibus  fuffr.igetur,  aut  univerfah  noftorum  confenfui,  quoad  rerutn  fmnmam, 
tontrtdicat  -,  cum  ille  tamen  interim  afferat  ,-multa  fe  a  noftris  mutitatum.     Nibil  bic  neceffe  difre- 
pantia  loca ,  feu  turrationes,  producere,  vel  operose  recenfere.     id  enim  ex  ipfa  Hiftoriarmn,  collatione 
tuivis  abvium.     Unum  tamen  aut  alterum  attingam.  Lib.  VII.  Hift.  Dan.  Saxo  commemorat  Ringonem 
quendam,  lngbaldi  filium,  qui  Haraldum  Hjldetand  prtelio  •aicittm  occiderit.     Ilie  atttent  Ringo  Haraldi 
Hyldetandi  viclor,  fuit  Sigvardus  Ring,  Lodbrochi  pater ,  noftris  id  paffim  njferentibus.     Id  quod  etiam 
Saxo  nobifcum  fatetur  imprudens,  eociem  nomine  loci,  in  quo  depugnatum  esl ;  quem  VVellejus  Danici 
■vertit  Bravelfe,«f  nos.    Eundem  bunc-Sigvardum  Ring  afftrmat  Saxo  natum  patre  Sigvardo  quodam 
Norvego,Lib.IX  :  fed  nevtrum  verum  esl.     Etenim  Sigvardtts  Ring,  Lodbrochi  pater,  parentem  ba- 
bttit  Randverum  nemine,  debeilavitq^  patruum  Haraldum,  Hyldetand ,  in  loco  Q3raf  tic Ufe.     Itaqs  bii 
Saxonem  fibi  contrarium  judico ,  eundem  Ringonem  nunc  Ingbaldi ,  nunc  Sigvardi  fiiium  ,  ftatuentetm 
"  Similittr  Lik  X.  craffi  deprebenduntur  erreres.    Svenottem  ^Utffitefreg  /  Regem  D-anitt ,  ait  natum 
Gyritha,  filia  Hitirnonis,  Svecix  Regis  ;  cum  sr  vilem  ancidam  Foci  Barenis  in  Fionia,  Aafam  nemiue, 
matrem  habuerit.    (  JEque  autem  veteres  legitimos  ac  iilegitimos  pkrunttL  curabant  filios ,  prxcipue  fi 
qui  legitimos  nullos  reliquerunt ,  ut  iftitts  Svenonis  pater  Haraldtts  )  Rjorno  autem  iile  ,  quem  Sveag 
Regera  appeU.at.Saxo,  qui  alios  noftris  <Sttyrbtf)rtl/4  tmbis,  duitur,  (&U)t  enitn  tumultum  notat) 
tpuamvts  regnum  Svecite  nunquam  adeptus  esl,  fed  conatus  fit  patruo  Erico  iliud  vi  eripere  ,  Haraldi 
«Sormonif,  Regts  Danig,patru  Tiuffgeskeg,gentr fuit,  nenfocer,  non  nmlto  poft  nuptias  cceftu  a  patruo, 

d  Svetti- 


#  PROLEGOMENA. 

Sveuonii  etiam  prhts  cohjugium  cum  Gunkilda,  Vandalorum  Regis  Eutislai  filia,  $axb  omifit ;  ex  qua 
Canutum  Magnum  &  Haraidum  fufepit  ;  non  autem  ex  pofteriore  conjugiocum  Sigrida  Storrada, 
Erici  Vicloriofi,  Regis  Svecice,  relicia  vidtta,  qus,  cum  maritv  adbuc  vivo  divortium  illegitimum  fecerat, 
ouam  Saxo  male  Gjritham.  Ex  hac  Sveno,  Rex  Danite,  Afiridam,  Svemnis  Eftritij,vel  Afiritij ,mx- 
trem,  qui  &  Ulfonif  Regis  Danict.  Eodem  quo^  libro  non  rite  ajferit  Saxo,  EmrHant  Anglie  Rcginam , 
ex  Canuto  Magno ,  Danitt  Rege ,  Eduardum  fufepijfe  ;  quem  illa  ex  Adelredo,priore  marito ,  quem  Ca- 
nutus  debellavit,  fufceperat.  ld  quod  Vellejum  non  aniniadvertijfe  miror.     Haitenus  Arngrimus. 

v  johannesLyfcander  AntiquitatumDanicafum  Sermone  VIII.  pag.  69  :  De  Gothico 
autem  regno,rebusOj  Gothicis,pauca  nimis  edita  funt ,  plurima  &pr<ecipua  antiquorum  negligentia  in- 
termijft,  plurima  incuria  eorundem  malefcripta.  Et  cum  unus  iit  Saxo  Grammaticus,  qui  aliqua 
publice  reliqueritpofteris,e_  quo  cxtcri  multa  mutuo  accipiunt ;  tamen  ea  ipfa  in  pluribus 
manca  Sc  imperfeita  funt.  In  fermone  fummtts  ornattts  esi  ■,  ipfte  vero  Antequitates  minus  diligen- 
ter  inveftigatx.  Nea^  qualis  prima  fuerit  Aquiionarium  popuiorum  Politia,  ne^  quomodoregna  enata 
fint,  ne^  qualiter  eadem  aucta  &  mutatafint,  rieq,  migrationes  populorum  ,  neq^  imperiorum  conjun- 
(iiones,  neq^  temporum  feriem  ufpiam  exponit.  Vix  in  toto  opere  Cimmeriorum  aut  Cimbrorum  tne- 
minit,  cum  nemo  unquhm  bene '&  convenienter  de populis  Artlois  dijferat,qui  non  usq^ad Annum  Chri- 
fti  tretentefimum  nouagefimum  quintum  continuam  Cimmeriorum,  Dacorum,  &  Getarum  mentionem 
faciat.  Reges  tantitm  h  Danao  Ealtheo ,  qui  initijs  Regnorum  Cimmericorum  annis  miUe  recentior  esl, 
defcendentes  recenfet,  quiid  non  potesl  perfeclam  hiftoriam  abfolvere.  Nec  fahe  videtur  ille  Vir  anim- 
advertiffe  ulLini  unquam  fuijfe  regnorum  Eorealium  conftitutionem  aliam,  qtthtn  qu£  tumfutt,  cum  in 
Dania  vtveret.  Igitur  de  multts  gehtibm  parum  projpcre  docet,  Sveonasa^  &  Gotbos  inter  fe  confun- 
dit,  quod  non  eratfacittndum.  Ita  enim  Lttts  Cimmeriorum  i&  Getarv.m  diminuitur,  primumq^  exiguis, 
_r  his  minoribus,  adfribitur.  Ea  in  Saxone  obfervandafitnt  -,  &  potius  'tantum  infortunium  ,  Scri- 
ptoruma,  penuriam  Cimbricce  condolemtts  genti,  quhm  ut  in  aliquani,  qui  quodfibi  pojfibtle  erat,  prxftu 
iit ,  ferociter  invebamm. 

'   CAPUT   XXIII. 

Ereves  tnt$s<haj  ,-fiye  Aphorismi  Apologetici  pro  Saxone  Grammatict. 

TOtum  accufationis  negotium,  qua  nobiliffimum  8c  plane  incomparabilem  rerum  Dar 
nicarum  fcriptorem,  Saxonem  Grammaticum,  tarh  acriter  &  acerbe  infeclantur  ma- 
ligni  ipfius  Ariftarchi  8c  Cenfores ;  duabus  potiilimum  nitituf  criminationibus :  quod 
fabulas  Htftorix  fux  interferuerit  •,  &,  qubd  Chronologram  neglexerit.  .Quae  licet  folida  &  prolixa 
cgeant  refutatione  ;  ne  tamen  veitibulum  ipfis  sdibus  fpatiofius  hic  exftruere  videar  ,  ncve 
longiore  Procemio  Lectorem  ad  aha  properaritem  plus  jufto  diutius  in  ipfo  quafl  limine  mo- 
rer  ac  detineam_,  :  paucis  hifce  Aphorismis  Apologeticis,  qusecunque  ad 'Stxo - ij.ar.yav  ca- 
viilationes  breviter  refpondenda  duxi,  tanquam  cancellis  includam,  8c  uno  veluti  fafciculo 
eompledtar— ,. 

'  I.    Nequaquam  diffiteri  pofiumus,  quin  priores  Saxonis  hbri  Hiftorix  Danicx ,  pau- 

ca  admodum  reprgefentent,  quae  prodigiola ,  abftrufa,  miranda,  imo  fabulis  propriora,  quam 
veris  ferum  geftarumnarrationibus,  videntur  :  conftanter  tameri  negamus,  ea  omnia  pror- 
fus  incrcdibilia,  aut  impoflibilia,  efte  dicenda_i. 

II.  Multa  enim  fiunt ,  qux-  fieri  poffe  negantur.  Idcirco  non  omnia  pro  fabulis 
cenfenda,  quae  fidem  veri  excedere  prima  fronte  videntur__. 

III.  Aureoia  prorfus  in  hanc  fententiam  verba  funt  Philofophi  Madaurenfis ,  L. 
Apuleji ,  Lib.  I.  pag.  2.  Edit.  Colv  :  Minus  herctde  caltes  ,  praviffimis  opiniombm  ea  putari  men- 
dacia,  qu&  vel  auditu  nova,  vel  vifu  fudia,  vel  certe  fupracaptum  cogitationk  ardua  videantur :  quf 
fipaulo  accuratius  explorarU,  non  modd  compertu  evidentia,  veritm  etihm  faclu facilia  fenties. 

IV.  Certe,ficut  vetus&prima  fapientiae  lex  ellc  dicitur,  NON  TEMERE  CRE- 
DERE  :  ita  Sc  culpa  non  caret  nimium  obftinata  cLm^ct,  praefertim  quse  fine  difcrimine 
pafllm  rejicit  &  dQ^auvi^og  repudiat  omnia  illa,  quae  in  Hiftorijs  falfa  aut  fabulofa  appa- 
rent,  fub  quibus  tamen  multa  delitefcunt  vera__. 

V.  Elegans  hac  de  re  locus  eft  emincntiffimi  JCti ,  Francifci  Baldvini,  dclnftitu- 
tione  Hiftoriae  Univerfae  pag.  45?.  &  jo  :  In  lecJione ,  inquit ,  Iliftoriarum  adhibere  oportet  judi- 
cittm  (J  delecium ,  ttt  neq^  confufe  (quod  quidam  faciunt)  vera  cum  falfis  repiidiemus  ■,  neq^  rurftts  te- 
meri  falfa  cum  veris  compleclamttr.  Nam  ficut  fttua  &  temeraria  esl  nimia  &  facilis  credulitas :  ita 
tU  etiam  quxdam  nimium  moroft,  nimittm^  diffidcns  e,mrta,    Qjuje  qtiidcm  niftfacejfat.  nutltm  uUi 

tiifte- 


PROLEGOMENA.  59 

Wftorite  hcum  relinquet.  Et  verb  non  ingenui,fed  impudentis  at^  prtefracTt  homhis  esl,  etfl  quidpro» 
babiliter  dicatur,  quod  &  gravem  autorem  teftemtfo  habeat,  tamen  id  contumaciter ,  tanquam  falfum , 
repudiare  j  cum  quidem  ,  nef,  quod  affirmatur,  refellere,  nefe  cur  ittud\repudiet,  caufam  dicere  pojjit. 
Qui.d  pluribm  opus  eil  l  Iliudfempcr  teneamm,  &perpetub  meminerimus,  nos  tn  leclione  Hiftoriarum 
ejfe  debere ,  quales  ab  Ariftotele  ejfe  dicuntur ,  qui  nitfa  pueri,  ne^  fenesfunt,  qui ,  inquam,  ad  credendum 
nefo  nimiumfaciles,  neqj  nimium  difficiles  funt  :  ovii  >  inquit,  icvcm  Tn&voines,  ovn  ■ml<nv 
«5JTrsmc.. 

VI.  Recliflime  igitur  Philoftratus  lucrum  efle  putavit,  neq;  omnibus  fidem  adhibe- 
re,quaeabHiftoricis  proferuntur,  neq;  omnia,tanquam  impolTibilia,afpernari. 

VII.  Et  fingularem  meretur  obfervationem  regula  Clariflimi  HiftoricijBonfinij , 
Dccad.IV.  rerum  Ungar.  Lib. IV  :  Quodcunque  fieri potesl ,  &  perquam  verifimile  es~l,a  veritate 
mh  poteH  ejfe  alienum. 

VIII.  Audiamus,quaefo,Docl:iflimumVirufn,  FridcricumTilemannurmde  fabuio- 
fis  non  temere  rejiciendis,  fed  caute  difcernendis ,  egregie  diflerentem  Difcurfus  Philologici 
pag.  _j8,  & fequ  :  Fabuiofitatis  averruncandte  prima  cura  effe  dehet,  ut  conftanter  nobis  perfvadeamm, 
PLURIMA  VIDERI  INCREDIBILIA  ,  QU [JE  CERTISSIME  CONTIGERUNT. 
idfy  fcriptores  hiftorici  haud  rarb  profitentur.  Ea  nos  fecimus,  ait  Plinius,  qus,  pofteri  fabulofa  arbitra- 
luntur.  Qute  Isquendi formula  apud  Livium,Jofephum,&  cxteros,  ftepe  muitum^  occurrit,  ac  horta- 
tur  omnem  Leclorem,ne  nimium  incredulus  judicio  fuo  induigeat,  verum  recliffima  fententia  ftatuat , 
PLURA  OLIM  EVENISSE,  QUAM  QUAS  HODIE  CREDIBILIA  VIDENTUR. 
Ne%  convenit  iil.i  «ot^c  e%ea> ,  ut  loquitur  eadem  phrafi  Paufmias  in  Bceoticis ;  fed  a  veteribm  tra- 
dita  l?og/<«.&)c  dijudicare  convenientiffimum  esl.  Nonne  in  omnibus  difciplinis  frequentiffime  comper- 
tum  eH,  quod  penitiffima  iilarum  adyta  imperiti  tanquam  abfurda  rejiciant  ac  rideant  i  Imb,  quod  ma- 

/  jus  esl ,  quotidiana ,  omnium^  fenfibm  obvia ,  non  aliter  acfi  o?jq%o.  ejfetit ,  doili  afpernantur.  Hinc 
recitat  exempla  quaedam  Geometrica  &  Aftronomica,  atq;  ita  demum  concludit  :  li'a£  ex 
his,  &  alijs  quamplurimis,  apte  &  conclufe  definiemus,  nihil  mirum  accidere,fi  in  hiftoricis  narratiombus 
fabubfaputamus,qute per feveriffima  funt,quia  idem  acddere  in  omnibus  difciplinis  manifeftiffimum ap- 
paret.  Mox  fubjungit^  :  Quis  JEthiopas,  antequam  cerneret,  credidit  ?  aut  quid  nonmiraculo  ek, 
(umprimuminnotimamvenit  !  quammultafierinonpoJfe,priu!quamfintfac~~a,judicantur?  ut^" 
habent  verba  Plinij  Lib.  VII.  N.uural.  Hiftor.  Cap.  I.  Videlicet,  qute  non  vidimus  ipfi,  nec  fieri 
potuiffe  fufpicamur.  i  Idemq\  es~i,fi  qm  coram  intuemur,  veterum  hiftoricorum  traditu  diffidere  anim- 
advertimus,  mox  omne  juduium  prtecipitamus,  &  fcriptores  faifitatis  damnamus.  Et  poft  pauca  : 
Quodfi  ergb  leclor  hiftoriarum  ad  prtediclum  modum  incredulus  esl,  &  qute  non  videt  effe,  ea  nonfuijfe 
concludit  i  nte  ille  vitiofe  attucinatur ,  &  ftupidus  mcrito  fuo  redarguitur.  Imperitiam  quof^  ejusdem 
nonnunquam  fubaccufare,non  de  nihilo  esl.  Reperiuntur  enim,qui  tzt  'nTa^y-a  judicaturkjudicium 
fuum,velfi  mavii,imperitiam  fuam  maximis  rebus  dijudicandis  faciliime  fufficere putant, &  qmuinque 
fuo  malefano  cerebro  nequeunt  complecli,  aut  difcernere,  iila  tanquam  fabulofa  infeftantur.  Sequun- 
tur  deinceps  multa  ledlu  digniiTima ,  quae  brevitatis  causa  fiientio  transmittere  cogor,  Tan- 
dem  ita  definit :  Haclenus  allatafttis  evincuni,  quod  diligentes  hiftorici ,  &  imperiti  rerum  cenfores, 
inter  fe  fordeant  alteris  j  ut  perneceffarium  fit ,  ad  res  dijudicandas  adhibuijfe  non  quodlibet  atij-  vul- 
gare judicium ,  (boc  enim  fepius  ftliere  certum  esl) fed judicittm  exactum  Tbeologi  ad  explicandam  di- 
vinam  biftoriam,  Pbyfici  adnaturalen),Politici  ad  humanam  recle  cenfendam,adhibe*tur  oportet,fiqui- 
dem  omnem  fabulofitatis  fttfpicionem  cupimus  extirpatam.    Hactenus  Tilemannus. 

I X.  Inprimis  vero  id  nefcire  non  debent  rigidi  Saxonis  Ariftarchi,  levicula  tem- 
porum,  locorum,perfonarum  difparitate  gravifilma  momcnta  maximarum  refum  converts. 

X.  Circumftantiae  etenim  variant  actiones,  quae  propterea  in  lectione  Hiftoriarum 
diligenter  funt  confiderandae,  utpote  quae  hiftoricam  veritatem  prorfus  ab(blvunt_.. 

X I.  Sic  illa,  quse  apud  Saxonem  fabulofa  videntur,  fi  ad  normam  8c  trutinam  cir- 
cumftantiarum  examinenttar,  non  adeo  abfurda,  incerta,&  fufpecta  ijs  erunt,qui  arquo  ex- 
pendunt  judicio,ad  quae  tempora,  loca,  perfonas,  ea  fint  referenda^. 

XII.  Tempus  quod  attinet,  inconfefToeft,SaxonemGrammaticum  ab  ultima  an- 
dquitate,rcbusqiifua  memoria  longiftime  remotis,Hiftoriae  fuae  initia  deduxifle_j. 

X I II.    At  de  Antiquitate,  hae  tcnendae  funt  regulae : 
i.  In  rebus  antiquis ,  fi  quae  fimilia  veri  funt ,  pro  veris  accipienda_>.    Livius  Lib.  /. 

Decad.  i. 
z.  Plura  olim  evenerunt,  quarn  qu*  hodie  credibilia  videntur_>. 
}.  Antiqua  nequaquam  exijs,  quae  jam  geruntur,  funt  examinanda  ;  quippe  omnia 
tejnporum  viciflitudinibus  fubjacent.    Diod.  Sicul.  Lib.  4.  Cap.  2. 

d  *  4.  Mori- 


4o  PROLEGOMENA.' 

4.  Moribus  etiam  nqftris,  tempora  ac  ingenia  cultiora  fortitis,  multa  antiqua  abhor- 
rent.  Q^Curtius  Lib.7. 

XIV.  Nec  humanis  lectoribus,  mirum  erit,  magnam  Diabolo  fuifle  potentiam_, 
in  filios  incredulitatis,  muitasq;  ejus  auditas  &  vifas  effe  illufiones,  ijs  potiffimum  tempori- 
bus,quibus  populus  Borealis  in  tenebris  fedebat,  8c  fine  luce  veritatisxaeleftis,  ab  Otthino, 
Thorone,Frigga,Metotthino,  Baldero,  alijsq;  impoftoribus  deceptus  ambulaba__. 

XV.  Quamobrem  ad  haec  tempora  funt  referenda  ,  quae  hinc  inde  in  Saxont_> 
occurrunt  varia  incantationum  8c  praeftigiarum  Magicarum  excmpla  ,  qucis  miferas  morta- 
lium  mentes  derr:ffimis  errorum  tenebris  obrutas  Sc  occaecatas ,  fic  permittente  Deo  ,  vel 
ipfe  Sathanas ,  vel  per  organa  fua,  potenter  ludificabat_.. 

XVI.  Deinde  varius  cultus,  habitus,  Sc  fitus  locorum ,  fummam  conciliant  re- 
bus  geftis  varietatem__.  - 

XVII.  Unde  multa  in  Iflandia,  8c  in  regionibus  Boream  fpedtantibus  vera.efle__ 
poffunt ,  quae  Indiam  utramque  ,  vel  Thraciam  ,  aut  Italiam  incolentibus  falfa  8c  abfurda 
omnino  videbuntur__. 

XVIII.  Varia  deniq,  hominum  ingenia,mores,  conditiones,  dotes  animi  8c  cor- 
poris  ,  qualitates  8c  affecliones ,  rerum  geftarum  narrationibus  veritatem  faepius  addunt  vel 
adimunt-..  r     , 

XIX.  Ita  ineohfiderantiam  fuam  atq;  imperitiam  manifefte  prodit,  fi  quis  de  ijs 
dubitaverit,  quae  a  Starchatero,Hartbeno,  alijsq;  Gigantibus,  8c  monftrofae  ftaturae,  ftupen- 
diq;  roboris  ac  fortitudinis  hominibus,  quorum  fubinde  mentionem  injicit  Saxo,  olim  funt 
patrata  admiratione  digniffima  :.  vel  fi  ea  falfa  8c  fabulofa  pronunciaverit ,  quod  ejusmodi 
rebus  gerendis  nevciquam  fufficiant-.. 

Qudlia  nunc  bominum  poducit  corpora  tellus. 

XX.  Adde  quod  in  nonnullis ,  quae  apud  Saxonem  fabulofa  videntur,  mirari  li- 
•ceat  immenfam  fummi  Numinis  omnipotentiam,providentiam,  8c  fapientiam,  8c  quae  inde 
emanat,  Naturae  imperfcrutabilem  vim  atq;  Ws^yiav. 

XXI.  Unde  tale  ernergit  Axioma  Hiftoricum  :  NON  OMNIA,  QUiE  NO- 
BIS  INCREDIBILIA,  DEO  ET  NATUR.E  SUNT.  IMPOSSIBILIA. 

XXII.  Sed  efto  !  Concedamus  fabulas  nonnulias  inferuifle  Saxonerh  Hiftoriae 
fux,  quas  tarnen  non  ipfe  ftudiose,  fatlendi  aut  deledtandi  ledoris  gratia ,  effinxit  ;  verum 
ex  antiquiffimis  Septentrionalium  geritiurn  monumentis,  bona  fide,  deprompfit.  Sed  qua- 
les  ?  Haud  equidem  plane  falfas ,  aut  eas ,  qux  merae  nugae  8c  (pKva^)cnj  dici  poterunt  :  at 
maximam  partem  VERISIMILES,  &quse  totae  a)^.r;yo^/jS/jaj ,  hoc  eft,  quae  velad  vitam 
redle  informandam,  vel  ad  naturam  rerum  cognofcendam  comparatae  funt,  vel  etiamfacra 
quaedam  myfteria  occul»nt_.. 

XXIII.  Talis  videri  poterit  narratio  illa  Saxonis  de  Gormone  Daniae  Rege,  qul 
Torchillum  Adelfar  ad  inquirendam  Geruthi  Daemonis  fedem  ablegaverat.  Haec  etenim 
oftendit  virtutem ,  fortitudinem,  8c  induftriam  Regis  in  novis  regionibus  inquirendis ,  quod 
illo  tempore  infolitum  fuit  :  demonftrat  fidelitatem  miniftrorum  tot  tantisq;  fe  pcriculis^ 
committentium  amore  Regis  8c  patriae  illuftrand3e  :  aperit  deteftabilem  religionis  Ethnicae 
foeditateiri  '}  quae  circa  tarn  impuras  8c  portentofas  occupationes  diftinebatur  :  extollit  lau- 
dabilia  opera,  &c  peracre,  folers ,  atq;  acutum  ingenium  Torchilh  rerum  exterarum  peritiffi- 
mi  :  cujus  tamen  feriae  ac  falutares  admonitiones  cum  parum  valerent  apud  ftupidos  8c  in- 
temperantes  comites  ad  deferendam  gentilem  religionem  ,  opere  ipfo  demonftravit ,  de  Deo 
aliter  effe  fentiendum  :  monftrofum  cultum  Diaboli  miferos  conjicere  admiratores  in  tri- 
ftes  tenebras  &  perpetuo  duratura  incendia_.  5  contra ,  veri  numinis,  ac  univerfi  Creatoris 
cultum,  eum  fumma  conjunctum  efle  fecuritate,  felicitate,  &  demiim  aeterna  beatitudine. 

XXIV.  Quod  autem  liceat  ejusmodi  fabulas  Hiftorijs  interdum  (fed  admodum 
parce,  caute,  cVprudenter)  immifcerc,  praefertim  quod  8c  ad  vitae  morumq;  honeftatem  fa- 
ciant,  8c lectorem  fapientiorem  melioremq;  reddant ,  8c  fapientum  animos  fvaviflima  jucun- 
ditate  afficiant ;  non  defunt ,  qui  magnorum  Hiftoricorum  exemplo  8c  autoritate  addudti , 
ferio  contendunt—.. 

__XV.  Qups  inter  Hier.  Cardanus  eft,  cujus  haec  verba  legere  eftLib.i/.  de  rerum 
varietate  Cap.  80  :  Ne^  itl  vitipfum  Hifiorico  :  fed  ubi  Hiftoria  fer  fefterilu  eft,  licet  eam  jocis  ac 
fabulis  exornare.  Quamobreffi  &jure  abM  T.  Livius  abftinuit,  & Heroditusjufte  damnatur,  & Sax» 
Grammatiats  Itiudatur,     ,  v  ; 

XXVI.  At 


PROLEGOMENA.  41 

XXVI.  At  tYftciat  mihi  aliquis  ifta :  (inquit  Joachimus  Camerarius  Procem.  in  Hc- 
yodotura )  incorruptam ,  fanclam,  caftam,  ut  virginem ,  debere  ejfe  hiftoriam.  Non  corrumpunt  ( fci- 
licet  fabulofie  narrationes  ;  de  ijs  etcnim  haec  praeceflorunc :  Sedpauliim  etikm  ad  fabulas  ilias 
reveriamur  ■,  qutz,  obfecro,cur  ofendant  animum  cujusquam,qvum  ventati  &  integritati  hiftorite  mi- 
nimc  offtciant !  )  non  violant  h\e  iliam  ,  fed  EXORN  ANT,  ut  aurum  &  gemitta  puditijfimarmn 
^ueq^  corpora,  puriffima  illa  quidem.  Nam  ut  malte  &  profligati  pudoris  fxminx  infigniorem  reddunt 
temptu  turpitudinem  fuam  :  ita ,  quamvis  varia  copioft^  fit  quafi  emblematis  quibusdam  ,  fumma  hi- 
forice  falft  &  commentitia,  merito  infua  htec  infamia  quafi  fuperba  imprebetur.  ltacf,  non  inoma- 
tam,  non  nudam,  non  contraciam ,  fed  fplendidam ,  veftitam ,  explicatam  (  dummodo  integram ,  &  ut 
itA  dicam,  probam  &  incorruptam)  decet  ejfe  hiftgriam. 

XXVII.  Notatu  fane  digniflima  funt,  Sc  apprime  huc  ctiam  faciunt,  quae  de  fa- 
ibulofis  apud  Hcrodotum  narrationibus  idcm  Camerariuspaulo  ante  praemifit  :  Nonnulli  fa- 
iuiofas  quasdam  narratiunculas  infertas  paffim  hifioria,  ut  hujiu  gravitate  indign.u,  rejiciunt,&  pro- 
fter  illas  autorem  mendacij  damnant.  Sed  de  ijs  qux  memorantur  ab  Herodoto  propter  magnitudincm 
vebis  incredibilia,periniqvum  fuerit  judicium ,  fi  non  vera  ejfe  ideo  fttttuemus ,  quodnotis  cuiquerebus, 
morihus,  difciplinte  nmfimilia,  ne^  ratisnibus  twftris  congruentia  ejfe  videantur,  fttf^,  nonniji  ijs,  qucc 
facile  intelligere  &  animo  complecti  poffimus,  fidem  habendam  ejfe  ducemus.  Quam  multa  itli  ipfi ,  qui 
bxc  antiquiora  falfa  ficiaf^  ejfe  affirmare  andent;fe  vtdijfe  referunt,.&  pro  certis  commcmorant,  a  qui- 
bsu  affenfto  iegenttum  refugit  t  Etiam  pofteris  hocnoftru  accidet,  ut  multa,  qtm  nunc  nimis  verefiunt 
4t<fegeruntur,txpifitione  inftata  &  amplificata  ejfe  fufpicentur.  Suntfane  qutedam  inaniora  (non  enim 
ttego)  in  talihus,  utinperegrinatorum,  qui  adiere  iUa  loca,  qute  teUus  extrema  refufo  fummovet  Oceanop 
fermonibus.  Cujus  inhumanitatk  tamen  fuerit ,  univerfum  genus  narrationum  iftantm  femel  abjicerc, 
*t  futile  &  VAnum  l  Quod fi  fiat ,omnem  hiftorite  rationem  confundi,  habitumf^perverti  necejfe esl. 

XXVIII.  Et  paucis  interje&is  :  Sunt  autem  btec  (quae  fabulofa  videntur  apud  He- 
rodotum)  etiam  diftinguenda.  Alia  enim  adutilitatem  aliquam  legenttum,vel  explicationem  eorum, 
de  quibusnarratiofit,  referttntur  atf^pertinent  :  ut  Babjlonu  defcriptio,&  copiarum  Xerxis  enumcra- 
lia,  de  quorum  altero  facile  perfpiceretur ,  merito  fuijje  fecuros  cives  in  tali  &  ita  munita  urbe  :  alte- 
tum  &  potentiam  regni  Afiatici ,  &  in  quod  tum  periculum  Grxcia  venerit ,  \demonftrat.  Utrumquo 
*utem  documentumquoddam  dat ,  nullas,  quamvis  magnas,vires,infraclas,  netfj  epes  invittas  ejfe:  1» 
tlijj  nihil  quxritur,  nifi  vel  deleStAtit,  vel  ut  audientium  animi  moveantur  nova  mirabiiiq\  narrationet. 
m  de gryphibus,formicu  lndicis,Thanhe,  &  his fimilibut.  Horum,  ut  illa  omni  equidem  mendacij  cri- 
mint  piane  libero  -,  ita  haudfacile  conceffero,  in  horum  uUo  mendacij  manifefti  autorem  redarguendum 
ejfe  :  quum  tet  derifa  quondam,  &  extbilata,  penejam  comperta  ejfe  exiftimentur  ;  qvumq^  non  mi- 
ittie  iftuA  vtritate  abhorrentia  multa  affeverentur  ab  tfs,  qui  non  audiviffe  de  alijs ,  fed  feipfos  aftiexiff». 
ihl-Uiiit  i   ut  nihiifit  tam  abfurdum,  quinfidem  reperire  pojfe  videatttr.  ■ 

XXIX.  Statim  iubjungitJ  :  Obfabulofas  quidem  narratiunculas ,  tantum  abesl  ut  quafi 
snendacem  incejji  vituperaria\  autorem  hunc  (Herodetum )  debere  putem ,  itt  etiam ,  qvum  &  aptiffimi 

iilas  inferuerit ,  &  helliffime  concinnarit,&  venufttffime  compofuerit,  admirandus  ;  qvumf^  inftruciio- 
nemjn  fmgulis  ali^uam  vita,  anfiliorum,  a&ionumrcsmprehendtrit,  eximiam  gratiam  queq]  ab  omni- 
ius  merttus  effe  videatur. 

XXX.  Idem  di  Saxone  eujusvis  candidi  ac  prudentis  kiftoris  eflc  debdt  judicium  ; 
«um  videlicet,  non  ideo  carpendumi  vellicandum,  lacerandum  venenatis  calumnijs,  quod 
fabulofas  quasdam  narratiunculas,  quomodo  a  majoribus  accepit ,  quae  tamen  admodum-. 
paucae  funt,  8c  ipfi  hiftoriac  valdc  affines,Hiftoriae  fuae  infererc  non  dubitaveriL. 

XXXL  Vere  &  eleganter,.ut  omnia,  Gerardus  Joannes  Voftius,  fcculi  noftri  Var» 
?0,  eaufam  exprefllt,  cur  ignofci  debeat  Hiftoricis,  fi  vcritatis  linea  excidant,inprimis  in  re- 
l>us  vetuftis,aureo  illo  libello  dc  Arte  Hiftorica,  Cap.  IX  :  Qu&cunquc  de  hiftoricts  diximus,  itk 
sccipi  debent,  ut  ess  etiam  homines  ejfe  cogitemm,  necftatim  refpuamm,fi  ujpiam  aliquid  fe  immifecat 
falfe.  Nam  ut  pauxillum  aqute  mmnte,  non  dict  Eridanum,  aut  Rhenum,  fed  ne  ftuentum  quidem,fal- 
fum ejficere potesl  :  ITA  NEC  HISTORIA  MENDAX  dicidebet,  CUl  FABULOSl  ALl- 
QUID  IRREPSERIT.  Imo  nec  fieri potesl,  ut  non  ittterdum  fallamur  in  Ss, quct  longiffime  a me- 
tmria  noftrafunt  remota,pntfcrtim  in  exterarum  gentium  rebut.  Ubique  enim  de  patria  quttdamper 
manus  incolx  a  majeribtu  acceptrunt ,qux  &  pofteris  fuis  ipfi  tradunt :  horum  qui  antiquitates  fcriberc 
"velit,  haudaliter  ea  referre poffit,quam  ab  incolis  ipfis  acceperit.  Ac  eamquidem  caufam adftrt Dionjs. 
Hitiicarnajf.  cur  hiftorici  veteres  fabulofa  quccdam  fcriptis  fuis  inferere  hauddubitarint.&c. 

-  XXXII.  Cum  eo  confentit  do&iflimus  JCtus,  Francifeus  Baldvinus,  de  Inftitutione 
Hiftoriae  univcrfae  pag.  +j.  44  :  Atqui  audio  vix  uliam  hiftoriam  ejfe,  cuinon aliqua  fabuUjtanquam 
labes  afperfafit.  Ita  eftfortajfe.  Sedaliud  esi ,  fabuiam  ftudiose  fingere :  aliud,  hiftorite per  impruden- 
tiam  aliquid  inmdumaffingtre.   Non  erubuit  elim  Fkvius  Vopifcus,  cum  htftoriam  alioqui  fcribere  in- 

d  3  ftitut* 


42  '  PROLEGOMENA. 

fiitueret,  confiteri,  nullum  bifiorice  fcriptorem  ejfe,  qui\  non  fit  aliquid  mentitus.  Sed  minime  nes  alduci 
propterea  ab  omnitim  fcriptis  debcra,  judicavit.  Fieri  profeclo  vix  potetf ,  quin  aliquid  falfi  aliquxndo 
in  hiftoriarum  monumenta  irrepat.  Sed  nimis  illi ,  non  jam  dico  morofi ,  fed  importttni  &  intempe- 
rantes  Cenfores  funt,qui  fiatim  atq,  quippiam  ejus  generis  in  aliquo  fcriptore  notare  pojfunt,  totumfcri- 
ptorem  fuperbe  acfafiidiofe  abjiciunt,  vel  contumeliofe  lacerant ,  non  fecus  atfe  qui  cum  aliquem  in  pul- 
ihro  alioqui  corpore  navum  deprehenderunt ,  totum  illudcorpus  tanquam  deforme  &  fosdum  cadaver 
(onfpuunt,  fepeliendumtfe  &  obruendum  ejfe  impotenter clamitant.  Atquifi  agere  ita  velimus,ecquam 
tandem  hifioriam  habebimus  reliquam  t  Notate  diligenter  haecverba,  6  Saxomaftiges ,  Sceru- 
befcitc_j ! 

XXXIII.  Sapienter  profeclo  &  graviterCicero  monet,  non  ftatim  propter  aliquod 
vitium  abjiciendos  efle  hiftcgkos.  Quis,  (inquit)  non  (hxit  Eupolin  ab  Alcibiade  navigantc 
in  Siciliam,  dejedtum  efle  inm_re  ?  Redarguk  Eratofthenes.  Adfert  enim  quas  ille  poft  id 
tempus  fabulas  docuerit.  NumidcircoDuris  Samius,  homo  in  hiftoria  diligens  ,quod  cum 
multis  erravit,  irridetur  ?  Qujs  Zaleucum  Locris  leges  fcripfifle  non  dixit  ?  Num  igitur  ja- 
cet  Theophraftus ,  fi  id  a  Timaeo  tuo  familiari  reprehenfum  eft  ?  Timaeum  negafle  ullum_» 
unquam  fuifle  Zalcucum_> :  fed  Theophraftum,  auctorem  meliorem,  contra  affirmare,  ait 
libro  II  de  Legibus.  Non  recte  ergo  Theophraftus  a  Timaeo  reprehenfus  erat.  Sed  finga- 
mus  eum-,  Sc  merito,  aliqua  in  re  efle  rcprehenfum ,  8c  aliquando  falfum  cfle  atq;  fefellifle  5 
tamen  negat  Cicero  propterea  abjiciendum  plane  efie.  Cur  enim  reliqua,  quae  bona  funt, 
amitteremus  ? 

XXXIV.  Idem  Cicero  eodem  libr.i.  dcLegibus,Herodotum  vocat  patrem  hiftoria- 
rum.  Atqui  libro  1.  de  Oratore  ,  non  negare  videtur  ,  multas  apud  eum  efle  rabulas.  Scd 
nimis  profecto  intemperanter  faeviunt,qiu  illius  libros  &Mufas  eo  nomine  fupprimere  vel- 
lent.  Nam  quales  tenebras,  hoc  lumine  extincto,  antiquiffimis  hiftorijs  oftunderent  ?  Imo 
vero  quam  atrocem  mjuriam  facerent  hiftoriae  Propheticx,  cum  qua  Hcrodotus  habet  com- 
munia  plura,  quam  ullus  fcriptor  Ethnicus  ? 

XXXV.  Haud  igitur  temere  abjiciendus  eft  Hiftoricus,  fi  quaedam  in  eo  reperian- 
tur  peccata  &  im^^^^m  :  fed fimul  confidcrandum,qu_m  multa  recta,  praeclara,  exi- 
mia,  &  utilia  in  hiftoriam  retulerit  ;  Sc  faltcm  propter  illa  ampledtendus  &  in  numerum_. 
probatorum  fcriptorum  recipiendus  erit.  Id  quod  de  Saxone  noftro  dictumcupimus  :  qui 
licet  quasdam  narrationes,  ab  alijs  acceptas,  recitet»  fabulis  non  abfimiles  ;  tptum  tamen 
Hiftoriae  corpus  fingulari  fide,  Sc  diligenti  veritatis  ftudip  coagmentatum  cft. 

XXXVI.  Ut  verba  conferam  ad  compendium ,'  fi  propter  paucas  admodiim  narra- 
tiunculas ,  quae  fabulofae  videntur,  atro  carbone  notandus  ac  rejiciendus  Saxo  ':  profecto  eo- 
dem  exemplo  non  pauci  Hirtorici  tam  veteris,  quam  medij  &c  inferioris  aevi,  plane  concul- 
candi  funt  penitusq;  jugulandi. 

XXXVII.  Herodotum,antiquiffimum  fcriptorem,  omnis  amiquitas  mendacij  coar- 
guit.  Juliahus  Defertor  hoyoftvtov  vocavit,  quafi  fabulas  fccerit,  non  hiftoriam  condidcrit  : 
qua  ratione  &abAgellio,Lib.$.  Cap.io.  audit  homo  fabulator__. 

XXXVIII'  Ex  libris  XL  Diodori  Siculi,  quorum  vix  duodecim  integros  habemus, 
quinquc  priores  paenc  cx  fabulis  conflati  videntur,  ut  Lud.  Vivcs  nihil  eo  fcriptore  nugaeius 
efle  putet  :  tamelfi  primus  eft  inter  Graecos,  qui  Plinij  judicio  nugari  defijr". 

XXXIX  Plutarchus  fsepe  incredibilia  8c  planc  fabulofa  narrat :  licet  utatur  yerbo 
<pa<n,  ne  quis  temere  aflentiatur.  Ut  in  Licurgo  fcribit  puerum  Lacedsmonium  crudeliffi- 
mani  lacerationem  ad  necem  usq;  pertulifle,  ne  vulpis  furtum  detegeretu__>. 

XL.     Caefar  ipfe  prodigia  interdum  plane  incrcdibilia  narrat  5  ut  cum  bello  cir 
vili  Tralibus  ftatUas  fudafle  fcribit_. 

XLI.  In  quo  genereT.  Livius,  nimis  religiose  dicam ,  an  fuperftitiose ,  omnes  fupe- 
ravit.  Nihil  enim  frequentius,  quam  boves  loqvutos,  fcipiones  arfiffe,  ftatuas  fudaffe,  quod 
pluvio  caelo  frequenter  accidit:  Deum  Annibali  apparuiffe,  infantem  lemeftrcm  triurnphum 
clamafle  &c 

XLII.  Cornelium  Tacitum ,  Tertullianus,  gravis  &  feverus  fcriptor,  dixit  aliquan- 
do,  efle  mendaciorum  loquaciffimum  :  Orofius  adulatorem  appellavir". 

XLIII.  Quid  dicam  dc  Diodoro,de  Strabone,dcTrogo  vel  Juftino,  clariffimis  hi- 
ftoricis  ?  Quid  illi  deMofe,deq;  Judseis  ?  Quam  inepte, quam  falfo,  quam  impudenter! 

XLIV.  Procopius  faepe  commemorat ,  quae  omnium  fidem  fuperanr'.  Ita  cineres 
Vefuvij  montis,  qui  citra  Neapolim  fitus  eft,  Byzantium  usq;  vento  delatos  fcribit.  Sic  finxit 
unum  aliquem  Uaurum,vel  Thracem  fua  fagitta  fugafle  univerfum  Gothorum  exerciturn. 

XLV.  Ple- 


PROLEGOMENA.  43 

XLV.  Plenus  eft  cjusmodi  fabulis  Nicephorus  Cailiftus  ;  quibus  etiam  Zonaras , 
alioqui  probatus  Hiftoricus  ;  &c  Nicephorus  Gregoras  fiepe  dele_tantur  ;  ac  interdum  Ev- 
febius  Caefiirien  fis. 

XLVI.  Talibus  etram  nugis  rcfcrti  funt  Antonini,  Adonis ,  Sigeberti,  Freculphi, 
Naucleri,  Mariani,  Merlini,  Ursbergenfis ,  Annonij,  Turpini,  Gvagnini,  ac  vetcrum  Anna- 
lium  Libri. 

XLVII.  Hiftorias  itidem  portentis  ac  miraeulis  refertas  fcripferunt  GregoriusTu- 
ronenfium,  &  Gulielmus  Tyri  Pontifex. 

XLVIII.  Paulus  Venetus  (ut  ad  fecula  nobis  propiora  defcendamus)  deTartarorum 
gcftis  exigua,fed  fabulis  confufa,  compofuit  :  cujusmodi  fiunt,  quod  mare  Cafpium  pifcibus 
fcmper  vacuum  fit,  praeterquam  jejunij  temporibus  :  quod  urbis  Qujnfeae  ambitus  fuperat 
milliaria  feptuaginta  :  quod  eadem  duodecim  millia  pontium  habeat,  tantse  altitudinis ,  ut 
navcs  onerarias  explicatis  velis  facile  admittant.    8cc. 

XLIX.  Paulus  Jovius, quae  veriffime  fcribere  pottiit,' noluit  5  puta  res  in  Italia  ge- 
ftas  :  quae-voluit,nonpotuit ;  fcilicet  externa.  Quam  vera  funt  illa,  qu_  ipfe  amrmat,  du- 
centos  amplius  Ieones  a  Muieaife  interfectos  :  ex  agro  Brixiano  fexcenta  millia  minoris  pe- 
coris, majoris  vcro  ducenta  millia  aGallis  abduc~ta_>. 

L.  Petrus  Bembus  multa  fialfa  pro  veris  tradere  convincitur  :  ut  cum  fcribat  in  A- 
pulia,  bello  Veneto,  corvos  ac  vultures  tanta  ex  aerc  vi,tantisq;  agminibus  inter  fe  conflix- 
iiie,  utcarri  duodecimeorum  cadaveribus  explerentut-.. 

LI.  Quid  multis  ?  Actum  eft  de  praecipuis  omnium  fere  fcculorum  hiftoricis,  fi 
propter  paucas  narratiunculas  fabulofas,  hiftorijs,  varijs  de  cauiis,  admixtas,rejiciendi  fint;, 
£c  contemptim  ac  negligenter  habendi. 

LII.  Sin  autem  retinendi,  8c  eo,  in  quo  hodieqVfunt,  pretio  aeftimandi,  nrofecto  - 
non  video,  cur  eodem  jure  Saxonemnoftrum  aequus  occandidus  rerum  xftimator  privaverit. 
LIII.  Heic  jam  manum  de  tabula,  ut  eft  in  proverbio  5  nifi  fi  unicum  etiamnurrt 
crimen,  meo  judicio  graviffimum,  cujus  Saxonem  reum  faciunt  maligni  quidamCenfores, 
refellendum  nobis  ac  rcfutandum  fuperefTet  :  quod  omnia,  qux  apud  Saxonem  fabulofa  vi-> 
dentur,  abipfo  fint,  decipiendi  lectoris  gratia,ftudiose  conficta  j  vel  ut  ipforum,  verba  ha- 
bent,  quod  ipfius  fint  mendacia ,  figmenta ,  inventa,  fomnia,  commenta  <3cc.       r 

LIV.  Sed  facilis  &c  in  expedito  eft  refpOnfio.  Nonnc  ipfe  Saxo  ,  ne  fucum  facere 
aut  Lectori  imponere  videatur,  fabulasve  pro  veris  narrationibus  de  induftria  venditare  ;  ir» 
Pr_fatione  Operis  fui  ad  Andrcam  SunOnis,-ingenue  fatettir,  &C  iong„  ferie  recenfet  omnia 
documentai  quaeincontexenda  hiftoria  Danica  ieqvutus  fit :  videlicet  1.  Carmina  patrij  fer- 
monis  a  Danorumantiquioribus  vulgata.  z.  Infcriptiones  veteres  hinc  inde  in  faxis  ac  rupi-a 
bus  repertas.  3.  Iflandorum  (quos  ilie  fuo  more  &c  loquendi  modo  Thylenfes  vocat)  Antiqui- 
tates.  4.  Abfalonis  Archiepifcopi  aflerta  8c  narrationes.  Et  rationem  addit  :  Qttia  prtsfens 
bvus  non  nugdcem  fermoms  luculentiam  ,fedfidelem  vetuflatu  notiaampollicetur: 

LV.  Carmina  quod  attinet,  ( id  vero-antiquiffimum  fiuilfie  Annalium  genus  tarn_ 
apud  Romanos ,  Gallos ,  Germanos ,  Britannos ,  quam  Danos,  &c  alias  nationes,  nemo  adeo 
hofpes  in  hiftoria  eft,  qui  ignorat)  non  ea  fuerunt  frivola  ac  futilia  legsno-peiTa,'  _  quovis 
Poetaftro  five  Rhythmifta,  a  quavis  anicula.  vel  tibicinedecantata  :  fed  pdtiusOdae  Rhyth- 
micae,  juxta  leges  vetcrum  Poetarum,  concinne  &c  artificiose  compofitae  &c  elaboratae  a  viris 
Danicat  Poefeos  peritiffimis,  quos  Scaldros  ScRunds  appellarunt,  compledentes  res  fui  feculi 
praeclaras  &c  memoria  dignijfimas.  rtofl 

LVI.  Hi  etenim  SCALDRLgraves  8c  magna  autoritateviri,fortiumHeroum  res 
praeclare  geftas  rhythrnis  ejusmodi  Poeticis  confignarunt  :  eoqs  loco  apud  Reges  ac  prin- 
cipes  antiquitus  fuerunt,  qiio  jam  confiliarij,  literati,  alijq;  prudentia  ac  rerum  ufu  praeftan- 
tes.  Nam  quo  quis  la^udis  &c  aeternitatis  amore  ardentius  flagrabat ,  eo  plures  ac  praeftan- 
tiores  in  hoc  genere  fibi  devinxit,  fecumqi  domi  forisq;  tam  pacis,quam  belli  tempore  cir- 
cumduxit,ut  res  geftae  melius,  aptius,  ac  llluftrius  dcfcnbi  ac  delineari  ab  illis  poflent_,.  s 

LVII.  Interdum  tamen  hi  ipfi  Scaldri  aliquid  humani  patiebantur.  Nam  vel  prin- 
cipum  metu  territi,vel  praemio  corrupti,vel  odio  aut  gratia  diftradti,  veritatem  apertam  in  - 
liicem  proferrc  ,  difertisq;  verbis  exprimere  nolebant ,  verum  fabularum  involucris  &c  ob- 
fcuris  figmentorum  intcgumentis  rcs  vere  geftas  occultabant.  Et  hic  fons  atq;  origo  eft  u- 
nius  aut  alterius  fabulofse  narrationis,quam  fortean  in  Saxone  reperire  licebit.  Maluit  ete- 
nim  Saxo  narrationes  ejusmodi ,  quomodo  a  majoribus  acceperat,  ita  ad  poftcritatis  noti- 
ciam  transmittcre,  quam  commiueres  ut  eas  penitus  ignorarer/. 

d  4  LVIII.  Sic 


44  -  PROLEGOMENA. 

LVIII.  Sic  narratio  ifta  Lib.  X.  Saxonis,  de  urfo,  qui  vitium  virgini  attulerit,  nihil 
aliud  innuit,  quam  raptorem  &  infidiatorem,  urfi,  ieu  Bjornonis"nomine.  Fuit  etenim  hic 
urfiis,  I^tro  aliquis  nobilis  ,  qui  id  facinus  pcrpctravit  :  poftea  hoc  feclus  Poetae  tali  modo 
pif_j£j_nt,  8c  cum  Saxoneut  loquar,  colorarunt,  cum  autorem  potentem  aperte  nonaude- 
rent  reprehendere__.  r 

LIX.  Iflandorum  monumenta,  quibus  ufiis  eft  Saxo,  praeterScaldrorum  carmina, 
quorum  paulo  autc  facla  cft  mentio,  conftabant  partim  varijs  Mythologijs,  partim  varijs  8c 
integris  Hiftorijs  in  certa  volumina  reda_ti$.  Cundtarum  quippe  nationum  rcs  geftas  co- 
gnoile  memoriaeq;  mandare,  voluptatis  loco  reputarunt  Iilandi  ;  non  minoris  glorix  judU 
cantes  alienas  virtutes  diflerere,  quam  proprias  exhibere  ;  ut  Saxo  ait  in  Praefationc_>. 

LX.  Mythologijs  ut  apud  alias  gentes,  fic  8c  Iflandos,  veteres  fapientes  vel  deorutn 
gentilium  myfteria,vel  arcananatur_,velphilofophi_  dogmata,  vel  aliarum  rerum  vitae  hu* 
manae  neceflariarum  fcientias  comprehendere  folebant_. 

LXI.  Tales  Mythologias  abunde  fuppeditat  Liber  veteri  Iflandica  lingua  a  Snor- 
ronc  Sturlaefonio,  Iflandiae  Nomophylace,  circa  Annum  Chrifti  M.  CC.  XV,  confcriptus,q_i 
EDD  A  vulgo  dicitur,  variarum  Antiquitatum  penu  ipftructiifimum.  Qua  tamen  longe 
antiquiorem  EDD  AM  in  Iflandia  extitifle  ipfi  non  diflitentur  Iflandi,  eamq;  Otthino  au- 
tori  afcribunt_>. 

LXII.  Deinde  (ut  porro  ad  criminationem  fuperius  allatam  refpondeam)neSax_ 
falfa  &.fabulofa  pro  veris  obtrudendo  ignarum  incautumq;  lectorem  circumveniat,  quan» 
verecunde  fabulofa  commemorat,  quoties ,  ad  exemplum  Herodoti ,  fidem  fuam  in  his  libe» 
rat ;  quam  crebra  utitur  pr_monitione_> ! 

LXIII.  Herodotus  enim,  ne  quis  fimplicior  decipiatur,  addit  femper  hujusmodi: 
quiddam  ;  Utferunt,  Ut  ego  audivi,  Qmtd  veri  mibi  quidem  fimile  non  fit.  In  Poiymnia  vero  , 
quod  meminiile  in  tota  hiftoria  vult  ledtorem,  Ego,  inqult,  qu&fando  cognovi,  exponen  narra- 
tione  mea  debeo  omnia  :   credere  autem  ejfe  vera  omnia,  non  debeo. 

LXIV,  Ita  &c  Saxo,  fi  quid  fabulofi,  aut  incerti,  fiibinde  occurrat,  candide  prsefflU- 
mt.  Sic  mox  fub  iftitium  Libri  i,  pag.  /  :  Verum  a  Dan  (ut  fert  antiquitas)  regum  nofirorum 
flemmdta  &c  profluxerunt.  '  Eodem  Libropag.io.  in  vita  Svibdageri,cum  de  Magis  Danorum 
operofius  egiflet,  tandem  fubjicit  :  Hg.c idcirco  tetigerim,ne  cum prxfligiaportentave perfcripfero, 
lecioru  incredula  reftagetur  opinio.  Lib.  VI.  pag.  $7.  ubi  agit  de  cane  Bjornonis,  inufitatae  fero- 
citatis  bellua  :  Sed  quoniam  tradita  magu-,quam  cognita  referuntur,fidem  arhiter penfct.  Htecjiqui* 
dem,  ut  accepi,  delkiarum  quondam  Isco  babita.  Eodem  Libro ,  pag.  ioj.  de  ortu  8c  origine_# 
Starchateri  :  Fabulofa  autem  &  vulgaru  opinio  qmdam  fuper  ipfius  ortu  rationi  incohfentanea,  atfc 
a  veri  fide  penitus  aliena  confinxit.  Eodem  libro,  pag.no  :  Si  farna  credi  fas  esl.  Etpag.  feqv: 
de  faxi  cava  fuperficie  ,  ac  fi  illam  Starchatcri  dccubantis  moles  confpicua  corpons  impuei- 
fionc  fignaflet_.  :  Ego  autem  banc  imaginem  buman*  arte  eUboratam  reor  ;  cum  verifidem  exce- 
iere  videatur,  infecabilem  petr»  duritiam  ita  certs  mollitiem  imitari  potitijfe,  ut  folo  inmtentu  contaclu 
feffionu  fpeciem  uprafentaret ,  habitum^  perpetux  concavitatis  indueret.  &  id  genus  alia  paifin» 
per  totum  Opus. 

LXV.  Vcnio  nunc  ad  alteram  eriminationum  paftem,  de  Chronologia  neglecT:«J 
Optandum  equidem  eflet  temporiim  feriem  expreflam  fuifle  a  Saxonc  ,  ut  minus  obnoxitis 
cflet  cavillationibus  adverfariorum.  At  quomodo  Saxo  annos  8c  tempora  aifignare  potuit 
rebus  obfcuri  &c  incerti  aevi.&a  fua  memoria  longtflimc  remotis  ?  Dcinde  arbitror  illunu. 
exiguam  tcmporum  rationem  habuifle,  quia  non  adco  ufitatum  fuit  illo  tempore,  Sc  ante, 
tempora  coniignare  -.  vel  quia  difficile  eflet ,  quod  certas  nonhaberent  Epochas,  a  quibus 
numerarent  Ethnici,  prsefcrdm  noftrates, qui  ignorarunt  Graecorum  OIympiadas}aut  alta- 
rum  nationum  Chronologias.  Ideo  Saxo  illa  praeterijt,  contcntus  mentione  vicinoruaiRe. 
gum,  Principum,Ducum  tx.  fortium  virorum  ;  qui  cum  ex  fe  eflent  cclebres,  i_ram  vidc- 
bantur  conftituere  peculiarem.  Verbi  gratia  :  Gotrici  Danorum  Regis  tempora  _  Cafolo 
Magno  funt  pcrfpicua  :  Hemmingi,  a  pace  cum  Ludevico  Caefare  inita:  &c  Haraldi,qui  ab 
eo  ad  fidem  Chriftianam  converfus  :  Haraldi  itidem,ab  Qtthone,  a  quo  Ottefund. 

LXVI.  Sic  olim,  qui  tempore  Herculis  vixerunt,  illum  ceu  metam  habuerunt,  ad 
«[uam  Anteceflbres  8c  pofteri  limitari  poterant.  Quem  morem  fequitur  etiam  Plutarchus 
in  Vitis  illuftrium  virorum,  a  Thefeo,Lycurgo,Romulo,Numa,  ad  Ottonem  Imperatoreni. 
Cum  enim  illa  habentur  certa,  licet  ab  illis  exordiri  8c  continuare  hiftoriam  quamvis.  Sic 
cum  Romanorum  Imperatorum  fit  mcntio  ,  facilis  redu-lio  temporum  iilic  eft  perfpicua. 
Ita  Livius  orditur  hiftoriam  Romanam,ab^Enea,Latino,RegeAboriginum,  &Afcanio,  a_ 
Syivios  <5c  Romulum.  Ac  Libr.  2..  a  Bruto.  Tertio  a  Conful.  T.  Jimylio  8c  QJrabio.  Et  ita 

_c!a« 


PROLEGOMENA.  45 

deinceps  :  &  fi  tertia  decadetempusattingat  conditae  Romae.  ,  Quare  non  debet  in  Saxone 
<efle  infolitum ,  quod  cum  alijs  multis  habct  Commune_>. 

LXVII.     Concludam  tandem  Epigrammate  Clarilf.  Viri,  M.  Erici  Pontoppidani , 
P.L.G  in  Saxonem  Grammaticum_: 

Grandifonis  DANUS  fe  tollit  SAXO  cothurnis, 
Et,  nift  fint hominis  faxea  corda,moycti 
Vindice  barbaries  exul  SAXONE  rccejjit, 

Et  culte  hic  didicit  barbara  lingualoqui: 
EH  dignus  SAXO  diuturna  luce  beari, 

Qui  patrijs  lucem  fxnerat  hiftorijs. 
QUISQUIS  SCRIPTA  FERO   CARPIS  SAXONIA  MORSU, 

ADMORDES  SAXUM  :   DENS  TlBl  FRtACTUS  HEBET. 

CAPUT  XXIV. 

Vtta,sv^>riu,lcLf,  acclamationes ,  applaufus ,  gratulationes  j  Carmina  encomiaftica  & 
epidiclica  in  novamhanc  Saxgnis  edttionem , a  Virisdocik  &  Amicis,tam  in 
exteris ,  quam  in  patria ,  confcripta. 

1.  Tc.<p>jfilai  Sc  Acclamationes  &c.    Virorum  doctorum  6c 

Amicorum  in  exteris. 

h   Danielis  Heinfij ,  in Epiftola  ad  me  fcriptaLugd.Batavor.  XVIII  Novembr. 

clo  13  CXXVI. 

Frxftantiffimt  Vir, 

^  Nimo  attollor  &  affurgo,  quotics  prxclarum  aliquod  ingenium  emtrgere  ad  teternitattm  videol 
Quod  de  te  pronuntiare  pojfum,  quem  &  candor diclionis,  &fufceptam  firiptoremagno  (Saxone) 
^opera,  talem  ejfe  oftendunt.  Quem  antt  annos  aliquot  cumtanta  admiratione  legi,ut  totifuo  fe- 
culo  convicium  dixijfe ,  fic  fcrihendo ,  videretur. 

Et  paulo  poft  :  Saxonis  pr&ter  unicam  Bafileenfem  penes  me  editionem  nuUam  habeo.  Tud 
fi  momento  unico  carere  poteris,  de  locoMe  quo  quteris,  refpondebo.  Quod ferius  refpondeam.  ignofes 
fi  me  amas,  &fi  occupationes  meas  cogitas.  Ariftarchum  noftrum  facrum ,  Orationes,  Scaligeri  Epifto- 
las,  &  du  typographi  excudunt.  Adhxc  infinita  alia  accedunt,  qiut  non  patiuntur,  fubinde  utfim  meus; 
&  quodgravim  hoc  ipfo  duco ,  utfim  amicorum.  In  quorunt  numero  &  eruditio  &  virtus  tua,  fuo  te 
merito  rtponunt,     Vale  Vir  amiaffime,  &  me  ama.  - 

Tui  ftudiofifT. 

Daniel  Heinfius. 

2.  Gerardi  Joannis  Voflij  Carmen  infcriptum  Albo  meo,  Lugd, 

Batav.PoftridieEid.Jan.Anno  cla  Io  CXXX. 

Multa  tibi  Saxo,  Stephani docliffime ,  debet; 

At  totum  optamus  debeat  iUe  tibi. 
Dimidium  cxpijfe  fuit.  Nunc  huipe  rurfus , 

Terficies  illud,  quod  fupereffe  vides. 

Optimo,docftiffimo,amiciffimo  STEPHANO  STEPHANIO,  Li- 
beralium  Artium  Magiftro  ,  eruditiftimi  hiftorici  Saxonis 
GrammaticiSofpitatori,magnum  affectum  mi- 
nuto  hoc  fymbolo  teftabar 

Gerardus  Joannes  Voffius. 

Ejusdem  lv(prjfWTfji.h  in  literis  ad  me  fuis,  Amftelodami,  Anno 
cb  b  CXXXVIII.  Prid.Jd.Junias. 

E  Sdxone  Grammatico  jam  uni  alteri  Typographorum  fum  locutus.  Sed  nihil  ctrti  rtfponie- 
runf.  Negant  fe  quicquam  fiatuere  pojfe,  priusquam  cenftiterit ,  quantum  id  esl ,  quod  prxfti- 
ttris  in  nobiliffimo  gtntis  veftrx  fcripttre.    Dixiego,  quicquid  molitusJis,fme)  dubio  non  dete- 

rius 


4<5  PROLEGOMENA. 

rittsfore  egregi]sNotis,qu<is  elucubrafti  jam  ante  annos plufculos.  Ajuntad  iftoc,  non  difugere  ft  jxdi- 
dum  metim  de  tm  -,  fedtamen  ne.ceffum  ejfe,  ut  videant ,  qutt  futnra  fit  moles  operis ,  &  flatuere  que- 
ant,  qute  expenfirum  futurafit  ratio,  &  quamum  cbartte  unius  generts  fit  comparandum.  Nonpotui 
qs  hac  parte  fatisfacere  ,  quta  nefcirem  Mercatertm,  cui  fuperiori  autumne  thefaurum  illum  ammife- 
ras.  &(> 

Ejusdem,  in  literis  AmfteJodami  fcriptis  eodem  Anno,  III.  Kal.  Oclobr. 

Stylo  Gregoriano. 

DE  Saxone  Grdmmatico  edendo  nondum  bic  cuipiam  potui  perfvadert.  De  prtcflantia  fcripti- 
ru  mn  vocant  in  dubium,  qutg  dixi  :  fed  ajunt  opus  fore  perpaucorum  bominum  :  fe  autem 
omnia  fpiendtdo  illo  luto  metiri.  Debebat  u  fcriptor  non  aiiki  edi,  quam  in  ipfa  Dania,idq\  lu- 
culentit  &  elegantibus  typis  s  tbarta  etidm  optima.  Eocex  honore  ejfet  Dantx  :  acfi  tjpographi  n»n 
fufficiunt,impenfts  Regijs,vel  Nobiiitatis,aut Academiarum  fumtil>us,fieri  conveniret.  Quxfofi  quidho- 
rumjamfuerit  dnrttum,  velfimile  aliud ,  fac  me  quamprimum  certiorem.  Jam  d  multts  annis  fie 
amo  Saxonem,  ut  nihil  otque  exoptem,qudm  tum  ejfe  in  plurium  manibus  :  nec  alium  fcie,quimedicatn 
illi  manum  admovere  feitctus  pojfit ,  quam  te  popuiarem  ejus  dottijfimum ,  &jam  a  tam  longo  tempore 
mn  minore  juduio ,  quam  imiuftria,  in  bec  verfatttm.  &c 

Ejusdem,  in  literis  Amftelodami  fcriptis  Anno  cla  lo  CXLI. 
X  Augufti, 

CLariffimt  &  amiciffime  Stephani,Multa  me  in  littris  tuis  deleclarunt,pr<ecipue  qubdfcribis,jam 
totum  te  ejfe  in  Saxotfe  tuo,  eum^  prepediem  vifurum  lucem.  Bene  de  te  epera  hac  mereberkt 
melius  de  patria  Saxonis,  tuaq\  l  optime  de  emni  Rep.-  literaria,acpofteris  univerfis.  Semper 
miriftcus  me  amor  tenuit  tam  nobiiis  fcriptoris  ;  nec  mirari  fatk  potui ,  eum  dittionis  cultum  barbark 
temporibus  con(pici  ingente  adeb  ad  Arftum  remota,quem  fruflra  defideraremus  ijs  in  locis,  ubivtrna- 
(ulmfuiffet  fermo  Romanus.  N«  debuit  fcriptor  ille  debere  alteri  falutem,  qudm  civi  fuo,ini\  his,  ant* 
omnes,Stepbanio  ■,  cum  multis  alijs  nominibus,  tiim  inprimis  tvv  gipavov  promerenti  ob  civtm  ferva- 
tum.  Quid  enim  altud  cenfeam ,  qui  jam  ante  annos  XI V  ex  Cafttgationibus  tuis ,  Heinfio  mihiq^  (qui 
&  illo  tempore  amor  ergd  nosfuit  tuus)  inftriptis,  imo  ut  tufcribere  non  dubitas,  dicatis,  fatis  perjpicere 
mihi  vifusfui,  nihii  a  te  profeEturum,  nifi  ingenio  tuo  doclrina^  dtgnum,  ac  magna  indujlria  eUbtra- 
tttm.    Applaujum  tetms  eruditx  tavex  jamnun(  tibi  aufim  pUneri.  &(. 

Ejusdemin  literis  Amftelodami  fcripfcis  Anno  cfo  la  GXLII 
VI.Kal.Martias. 

TAndem  a  tui  amantiffim»  Voffto  magni  ac  ■vetem  ameris  mtnutum  novum^  Jymbokm  at* 
dpe,  libros  quatuor  de  Theologtapaganici,  &  Philofophta  Cbriftiana.  Plactturos  confido.  Cut 
inquies  ?  Quia  confido  afeclui  tuo,  quo  &  me  aitquem  ejfe  putas.  Et  fi  eioquendum ,  quodfett*- 
tio,  etibn  confido  exacliffimo  jttdicio  tuo.  Probt  enim  mihi  confcius  fum  permuita  me  attulijfe  ad  hoe 
opus  vel  alia ,  vel  aliter  dicendo.  De  hoc  nolim  me  fubmttterejudicio  hominum  exigu»  Ieitionis :  qua- 
les  diftinguere  nefctunt  inter  diita,  indiftatfe  ;  noftra  &  alitna.  Jpfi  interim  fibiplacent ,  licet  nthil 
adferant,  nifi  miUies  dtcium,  quia  jperant  Utere  poffe,  qute  exfcripferint.  Malim  igitur  tuifimilibut 
placert  :  quiajam  ab  eo  tempore,  qus  Lugduni  und  viximus,abunde  memini,  quam  Qiktftdfyis.  ngi 
9io  \vpa?p\c,  fores.  ~E.ei\  avide  defidero  nojfe ,  quid  de  Saxone  tuo  fiat.  Hicfcriptor  &  genti  iute  mul- 
tumglorim,  &  tibi  gternum  parabit  decus.  TantHm  ne  meras  ulterius  ntclt,nt  &  fatrits,& propri* 
vioriie  maie  confulas  &c.     Vaie  fummt  Vir,  &  porre  amimus  nos  inter  nos. 

3.    Johannis  Ifacij  Pontani,  in  literis  ad  me  fuis,  ttardervici,  Anno 
cto  iS  CXXVII.  XXIX  Junij. 

DOmo  abtram ,  Vir  ornatiffime,  cum  ad  tedes  tute  literx  perfernntur.  Abijtfy  triduum  dut  qna- 
triduum  circiter ,  priusquam  ad  lares  regre/jus  eas  vidtrt  ac  legere  petuerim.  Legenti  autem 
omniaL  circumfpicienti  oppidb  acceptum  ac  volupt  accidit  inttlligtri  prteclarum  iUud  tuum  in 
iiluftrandts  patrix  rebus  non  ftudium  modb ,  fed  induftriam  quefy,  teftatam  Notis,  quasfimul  mittis,  in 
popuiarem  noftrum ,  rerum  Danicarum  fiortntiffimum  fcriptorem ,  Saxonem  GrammatiCum.  Nam  & 
ipfe  eum  authorem,  cum  antiquis  certanttm,  diurna,  utfic  dicam,  notturnaqt  manujamdudum  vtrfan- 
do  haud  tethene  mihi  cbamm  famiharemd]  reddidi,  diim  pufertim  bifioriatn  Danicam ,  per  prima  ill* 
fecuiorum  volumina  ad  noftra  usfy  deducendam  tempora  ,  texo  retexoi].  Et  verb  illud  non  femel  /'* 
animo  fuit ,  ut  ipfum  Saxenem ,  fummarijs  unim%  iikorum  additis ,  tum  &  ebfervata  Regum  ferie, 

ntmini- 


P  R  O  L  £  G  O  M  E  N  A.  4? 

\wminibus%  ipforum  majufculo  cbaratterc prxfcriptis exornamm  evulgarem  cum  anmtationllw  fib  cal^ 
sem  nofiris.  Sed  otium  hitcvsL  obfuit,  alijst^facium  ctiris,  quo  minus  utilijfima  htsc  opera  opttino  ati- 
tborum  prtefiita  fuerit.  Tibi ,  Vir  eruditijjiwe ,  xui  ingenium  &  libcr  animtts  otium^fuptrelt,  ut  emit- 
tam  ejfe  civit  fervare  civcm,  eam  exomandam ■  Spartam  libenier  tradimus  :  quamva  nec  defuturi  in- 
terimfimu*  noftra  obfervata  tuisjungere,4iit  communicare  tecttm)  nt  lnbet.  Unus  cft  locus,quem  a  te-, 
prteter  cietera,  adnotatum  reperio,  nec  aliter  qukm  explicas,  explicandum  fcmper  ptitavi,  Regem  nimi- 
rum  Svenenem,  vulgo  Tiweskeg  diclum  inielligi  libro  XIV.  ubi  inquit :  Quam  (Svantoviti  fiatUam) 
Rex  etiam  Danorum  Sveno,  propiturtdi  gratia,  exauilid  cultus  pocuio  veneratus  eft  &c.  cu- 
jus  poftmodam  facrilegij  inrelici  nece  pcenas  dedit  :  nifi  quod  p.ofirema  ea  verba,  pb  id  iacri- 
legium  infelici  nece  pacnas  dediffe,  pugnent  curtt  verbis  ac  reUthne,  quam  idem,  de  extrem^  ejus- 
dem  Svenonis  lequens,  prodit  lib.  X,  ubi  hxc  legas  ,  Cseterurrt  Sveno  fenilis  animas  Jaboribus  ies- 
fus  divinis  rebus  infatigabilem  ultimi  temporis  curarri  thbuit  •,  nec  fpiritu  ,  quam  religione 
diuturnior  fuit.  Siquidem  omni  humaria  cbncuiTione  vacuus,  in  ipfo  perre&iiTirna;  vitne 
fulgore  decelTit.  En  Rhodus  faltusfr  Nam  fuperioribus  ea  pUne  contraria  vidcs,  Vir  humanijfime: 
fit  plura  talia,  alia^funt  j  quorum  a  te  baudpaucafeliciter  animadverfa  \  &  multa  pneterea  mim\ 
advtrttnda  fuperant. 

4.  Johaririis  Kirchmanni,  in  literisLubecae  fcriptis  Anno  cb  Lo  CXXXIV, 

Cal.  Junij. 

CLarifi.  Vir,  domine  &  amice  honorande,  Cum  doclorum  firorum  amicitias  ultro  expetere  foleam, 
ctrte  valde  inhumanus  fim ,  &  infiituti  mei  immemor,fi  non  oblatam  a  te  amicam  voluntatem 
lubens  amplettar  at^  exofculer.  Ego  vero  id  facio,  &  meam  tibi  benevolentiam  vuijfim  offe- 
ro,fi  modd  aliquid  a  me  profidfci  pojfit,  quod  tam  honorifica  iua  de  me  opmione  fit  dignum.  Quocf 
Saxoncm  Grammaticum  Notis  illuftrare  decrevifti,  laudo  propohtum  tuum,  oV  de  illarum 
fpecimine  mecum  comrtiunicato,  plurimiim  teamo.  &c.  Quare  nihtlesl,  quodte  ab  hocpro- 
pofit»  deterrere  pojfit  j  tu  modomanum  operi  ferio  admovt,  &  Saxonis  Notts  Mttfirati  nova  edttione 
Haniam  tuam,  ati\  adeo  totum  orbem  literatum  tibi  tbfiringt,  i 


D 


Ejusdem,  in  literis  Lubecar  fcriptis,  eodem  Anno 
XVIII  Augufti. 

Eus  clementiocnlo  ms  ttfpiciat,  &  te,  Vir  Claritfime,  Aiufofpittt,  ut  qitamparas,  Saxonis  edi? 
Uonem  btnv  avibtts  abfolvere,  &  bene  de  Repub.  literaria  mereri  poffis.  &c. 

S.  Franeifci  VolTij,  G.F.   Carmen  infcriptum  Albo  meo,Lugd.Bat.Kal.Jan. 
Anno  clo  Ia  CXXX. 

Allufio  ad  nomen  STEPHANI. 

Vlderat  in  coelo  Tellus  Jplendere  coronam, 
Atife  ait,  bac  quondam  nofirx  corona  fuit. 
Nunc  alia  capior ,  Cimbris  qute  venit  ab  orit, 
Quamq]polus  veUet  mttribuiffe fibi. 
Afirologi  laudent  Crettnfis  figna  coronx  : 

Gratior  hiftorkis  Cimbrica  ftmptr  erit. 

Magnae  eruditionis  ^  fiiajoriscj;  expedtationis  Vko  j     , 
STEPHANO  STEPHANIO ,  aroicitis 
fivnuocrvrov  pofuit_. 

Franc.  VofliuSi  G.  F, 


CAPUT 


q: 


48  P  R  O  L  E  G  O  M  E  N  A. 

CAPUT   XXV* 

1 1.  Applaufus&  iy@nfiicti  &c.  DocJmtm  Virorum,  &  Amkorum  in  patrta  $ 

Sc  primo  quidem_. 

Clarijf.  Profejforum  Segite  Academix  Hafnienfispariter  ac  Sorancs. 

( Uae  ccteri  voce  aut  ftilo  Tibi  vovent, 

Optantqi,  Amice,  profpera-.» 
Optantur  Sc  voventur  a  me  millics: 
Vota  cxpleat  fummus  pater_». 

HENRICUS  ERNSTIUS,  J.U.D. 
&  Profefi.  Reg.  Acad.  Soraiue. 

Meritis 
Viri  Clarifttmi, 

DN*  M*  STEPHANI  STEPHANII, 

Hiftorici  Rcgij ,  &  in  Academia  Sorana 
ProfeflT.  P. 

NotM  deBifiimds 
IN  SAXONEM  GRAMMATICUM  EDENTIS. 

HAcJenus  ingemi ,  quis  volvit  pondere  Saxum , 
Et  polrjt  gemmas,  maximeSaxo, tuasl 
Queis  proceres  ornas  Danos,  qneis  divite  venk 
Regum  prifcorum  facla  fjkupcnda  refers  ? 
Ha&enus  inta&um  jacutfii  nobile  Saxum , 

Rerum  magnarum pondere,  molegrave. 
Scilicet  antiquos  ritus ,  monumenta^  Patrum 

Non  erat  i  tenebrit  toUere  quipotuit. 
Aut  digne  dollx  fcrutari  momina  lingux : 

Abdiderat  flores  Danica  Svada  fuos. 
Donec  in  boc  magna  fudaret  laude  Tbeatro, 

Aonij  STEPHANUS  docla  conna cbork 
Eddicut  bunc  Scalder ,  fapiens  quotfe  Runa  beavit, 

Cimbrorum  lingua  mbiliore  loqui. 
Qua  fretus  docuit  SAXONIS  myfiica primus , 

Quicquid  &  obfcuri  Dania  prifca  tulit. 
Majorum  ritus,  mores,  decreta^  pandens , 

Qux  tenebris  fuerant  obfita  Cimmerijs. 
$sl  igitur  dignus  quem  Dania  tota  coronet 

Laudtbus,  &  mefitit  httcferat  ahquiumt 
Unus  homo  prifcam  fcrutando  reftituis  r»m  : 

S  A  X  O  N I S  faxum  voivis  Sc  unus  hom<$. 

OLAUS   WORM,  Mtd.  D, 

&  Profeii:  Reg.  Acad.  Hafnienf 


I^om  IjD^Bovta  @egetao0*  'i^yfiata  yaans 
£q%cuti  5s<pcw(§^  TmyKXvsiq  tjpa^/j/. 
Ayhain  CptoTtfa  dtytyyta  rlw  wt»f©^  £<mv 

narglo**,  kriq  <&<pav!&*  imt$$@*  dykofiq* 
©'«  rufo  yfi^o-y.ovT^'  elw  'sP^M^a  Kofff&x» 


PROLEGOMENA.  46 

TdlOJ   TBTJf (K  jrJfJP  ,  Ttlai  TQVQV  OdQlOLV. 

nmt  0  g  Tttoe  Ttqirm  7nn.\cti<PcCTzi>  ^vuov  \omy\  ,     . 
H  (p^eoiv ,  ii  vect^jic  riflsaiv  cHH  ■/mic. 

Hlftorice  explicat  hiftoricc  explicantem  Borealis  gefta  terrae 
Antiqua  STEPHANUS  inclytus  virtute  : 
Splendore  illuftrat  obfcuram  olim  exiftentem__, 

Patriam,  fuae~STEPHANUS  patriae  fplcndor. 
Non  haec  fenio  confecli  fuerunt  deliramenta  mundi, 

Sed  florens  juventae  animofae  labor. 
At  fenectute  noftra  aetas  torpens,  denegat__, 

Rebusantiquitusgeftis  fidem,ijs  quae  nuncgeruntiif,  fapientiara. 
Cukunqjautem  hae  jucundx  antiquitates  non  obledtant  animvim, 

Aut  ingenio  aut  novitijs  moribus  eft  puer. 

■JOANNES  LAURENBERGIUS~D. 
Mathem.  in  Regia  Sorana  ProfejS. 


Ania  Iteteru,  tua  grandia  facla  pertffent , 

SAXO  GRAM MA TICUS fi modi nemoforet. 
IncoU  Grammaticus,  Rhetor,  juxta^  Poeta, 

Primus  qui  fatriiz  fcripferat  Hifiorias. 
En  nihil  abjeclum ,  dormitans,  attfe  remijfum, 

Nil  rude,  SAXONIS pagina  docla  dabit. 
Hoc  olimfuerat ,  quod  te  commovit ,  ER  ASME, 

Navigio  Danos  vifere  velle  magis. 
Sed  licet  abjeclum ,  dormitans ,  atfc  remijfum,  .  '. 

Nil  tibi  S  AXONISfvaverecenfet  Opmj, 
Dum  tamen  imerdum  varias  res  ordine  gefias 

Tempore  neglexit  commemorare  fuo  : 
Quh  non  geftiret  ,STEP.HAN1  DoBiffime ,  doclas, 

Quas  Huic addideras, pojjevidere  NOTASt 
Sic magno  MAGNUS  SAXO  cumulatur  honore, 

lntricatanimu  dum  tua  limapolit. 

Chriftianus  Sevcrini  f,  Longomontanus, 

'  Mathem. in Reg.  Acad.  Hafnienfi  Profeff. 

Ad 

Clariffmmm  &  Excellentiffimum  Virum , 

Dn.  M.  STEPHANUM  STEPHANIUM,  InEqucPtriacRegia 
Sorana  AcademiaHiftoriarum  Profeflbrem  P.  Regium  Hiftoriogra- 

phum,Floridi  ac  profundiDanorumScriptoris 
SAXONIS  GRAMMATICI 

Fdieemvindicem,fideleminterpretem,acprimutninDania 

editorem,amicum  plurimum  honorandum, 
v  .  Elegidion 

Gratulabundus  fcripfit 
THOM  AS  BANGIUS  Sanctx  Ebr.  Lingttt  Prof.  P. 

in  Reqia  Havnknfi  Academia. 
rUlli  audita  cano.    Fuerat  mea  D  ANIA  prifcis 

Temporibus  LATIUM :  DANque  LATINUS  erat. 
I  Ut  vili  latuit  Latialis  Jupiter  Alba_.; 

Ut  LATIUM  di<fta  eft  terralatenteDeo: 
Sic  latuit  longis  aevi  damnata  tenebris 

DANIA,  perpetuae  nodtis  imago  fuit—.. 
Mox  rutilo  fulgens  furgit  jubar  aureusoftro : 

Mox  radiant  Phoebo  fqualida  feeptra  nov& 

c  GRAM- 


-  > 
1  \ 


^  PRQLEGOMENA. 

GRAMMATICUS  moxunuserat,  quidifpulitumbras'. 

S  AXO  fua  D  ANOS  luce  micare  docet. 
D  A  N  O  R  Ll  M  prifca  repetens  ab  originc  gefta_, 

Condidit  auguftum  Martis  8c  artis  opus. 
GRAMMATICO  magno  Lauro  fed  texta  CORONA 

Defuit:  enSTEPHANUS  florida  fcripta  legit. 
Aurea  mox  torques,  viridisq;  CORONA  NOTARUM 

Ne&itur  :  eft  STEPHANUS  LAUREA  GRAMMATICL 
O  quem  t'e  memorem  !  te  vindice  S  AXO  revixit: 

EftSTEPHANUSpatrijmagnaCORONAfoii, 
Eft  STEPHANUS  meritac  ftudiis  pars  maxima  laudis : 

Eft  patriae  Hiftoriae  Bibliotheca  loquens. 
Stabit  honos  D  A  NIS,  redivivaq;  gloria  gentis 

Te  aufpice  SAXO  cluet,dum  vehit  aftra  polus. 
Stabit  ovans  D  ANUS  fblijs  ornatus  olivae : 

s     Te  fcriptore  sstas  D  A  N I C  A  fceptra  fugit. 
Annorum  fecura,  nec  ulli  obnoxia  teclo 

Clarefcet  fcriptis  D  ANI A  fera  tuis. 
Qu*q;  triumphavit  juvenis  de  gentibus  olim, 

Per  te  de  feclis  cana  triumphet  anus. 
Si  ignari  jactet  Tempus  fpolia  orbis  opima_>: 
^    __,_        Tu  fpolia  e  gnaro  Tempore  opima  refers. 
Sicq;  triumphato  tibi  Tempore  adorea  parta_> : 

Tempora  vicloris  clara  CORONA  beat_., 
Romuleo  pofthac  non  horret  P  O  RTU  A  culmo  : 

Non  ftabunt  humiles  in  Jovis  arce  cafae. 
DANIAnonLATIUM  pofthac  erit ,  haut  rudis  Alba_. 

HAVNIA:  SORA  ROSA  EST,  HAVNIA  ROMA  NOVA.' 

^jo(^c^c$3c>5^cS4b^c^^ 

I~Zrop)dg  A  ANflN  a^cuag  r  dpeXifj.xg  re, 
dvvo/j.aB'  fi^d&iy  v.voi<pjv  >j'o '  dya.K/\eird , 
T&iv  re  y.a/\iiP,o/\sficiiv  dvayjmciJ  ofjc  ssKot] 
Jieyx,  7nzXou'yiveBv, 7roXefj,ri'ia  t  dfyayzgzi; 
xlcsa  7zf  o  mtfjcns^m  kticav  <7usp/,v.afke  a&ohce. 
Qr\Kav  XPISTIAAnN  fiyf,<ro^sg  i]ae  fiovdgxai, 
Tvosd/j9fJot  re  7rd<TPrtv  <pjcmv  r  svocfca,  rpcTruia. 
Aeu%  'iji ,  n]v  fttChov  t{/2ASONO_  >$'  dvshlrjs 
rPAMMATlKQT  7r^o<yovQ>v  cJrjAgvrvg  Tr^nyfj.ar  dyctcv^ 
lia/jtJ^-  y6  rdcJe  y  Sh  nd)  easofSpotcn  rrjjhc&aj. 
T£?f,y'cnv  am$  _TE$ANO_,  (pZg  <7nzTPic)!& ,  cbye 
KjsfcW-i  i  3dr.i&[j$(jug  'narehs^s  te  jje  irdpytjhv, 
lid)  "%o/\iotg  _■'  fxp  o"/.oht6tgi  TnvvTotcn  j  [&a}i\ov 
Ec\e7Tovncre  crz.(p&'g  to_A20NA,su  K^  rd^tV. 
Evjhzcls  KaTtK&n ■'[JLsffity  ^uvcnrdxTu  eyr^Tpev 
'1  qopjidjv  Tejlftnf.g  7m.T%(v.cdv  vvv  Kha&^,  dvoi^ag. 
fcvye  s  (psg/tp-  Ai>_§  KhvrocJsd^ha  ypa7r\d  7nx,hcuci)!> 
iix.tpigs  cicrys  (pd@*  7ra.f/.7ro7Xa  'qcfi  sfyyjx  Truvnz 
"ZTti^yeo  sg  '7rwT%qg  ep/Kvos^  sv%@^  d/yitvav 
Ev7ite7reet  Tufcei  Zvy <y^d[LU,arm  'ttX&ck  (paeiveig. 
Ovtco  ctho  xAstgM  fj,sydXrjV  ao^av  ts  de^c.g. 
■  doTw  fjLtiiroOihci  fieykacr.v  tfioOpQveg  tWjhg 
11 /Xe^c/J.  Tt  <pj(pdvxg  <jr§i  ts  xspdhripi  fta/XscQaj, 
Ho«  ttovojv  odicri  dyx%yt  fcog  cwjzg  dfcoiCnv, 
'Srifjcfca,  (Jtxaiocnjvrig  vm  /tt««g5  v.h?iPj?v  Q/\vf/br,%. 

■  l  :«c  lirijg  (piKoCpiXitti  rev.v4p/ov  7nz^%K.e  CoUegctCoUegA 
ALBERTUS  MEJERUS  G.  L.  P. 

Kofiihs 


PROLEGOMENA.  5, 

HOftiles  dtm  bisREX  MAXIMUS  xquore  utro^ 
Perfequitur  dajfes  daffe  fugat^  fua  : 
Armaa\  fert  contra  tumidos  ultricia  Suecos : 
■Atf,  animi  validus  dira  pericla  fubit. 
Ad  qux  posl  feros  ftupeat  Gens  nata  nepotes, 

*         Vix  credens,  talem  fecla  dedijfe  VIRUM. 
Tu,  STEPHAN E, interea prifcorum  fatla recenfens 

Danorum ,  Errori  bellafubinde  moves. 
Obductat  ftquidem  tenebras  &  menda  Librorum 

E  Saxone  tuo  mente  fagace  fugas. 
Unde  revivifcens  emunclo  redditur  orbi 

Splendidior  cttra,  Jplendidus  ipfe,  tua. 
Limpidior  multo  celfis  de  montibw  amnis 

Ut,  bene  purgato  fonte,  meare  folet: 
Sic,  quando  illuftras  noftrte  primordia  Gentis, 

Nupera  qu&fo  dehinc  lucidioradabis. 
Pergat,ficvoveo,REX  AUGUSTISSIMUS  acri     • 

Mavorte  &  fama  digna  patrare  fua. 
Perge ,  Vir  Excellens,  multa  cum  laude  patrata 
Gentef,  condigne  fribere  digna  tua. 

GEORGIUS  fROMMIUS 

in  Academia  Hafnienfi  Prof.P. 

CAPOT   XXVL 

Applaitfm,  hCpnfilaj ,  Carmina  Encomiaftica  &c.  Amicorum  aliarum  inpatria. 

Rifca  juffit  exulare  Barbarorum  factio 
'Res  &  acla  perduellis,  ex&effe  finibus 
Territorij,  quod  armis  Rex  Odinus  obruit 
Qui  tumultus  Herculanam  pofterorum  feculis 
Intulit  cum  nube  nodtem,  quam  nec  ille  fterteret— 
Paffer  usq,  delicatus  quens  Diana  deperir' 

Vi  coadta  jure  ceflrt  inficeto  vindici 
Aflerente  parta  nuper  regna  plebe  fortitec_.. 
Lingua  gentis  ad  triones  pulla  fuftuario 

Vidit,  ac  mifertus  ibat  reftitutum  fupplices 
Sordidatos  Saxo  Danus,  Rcgularis  arbiter—. 
Non  ovilis  arma  fpurci,  nec  moratus  impetum_,. 

Sed  duobus  implicatus  nemo  contra  fufficit_,s 
Deficitq;  in  univerfis  imgulos  qui  defpicir_, 
Hoc  probaffe  Literator  adftruet  periculo. 
Hoftium  qui  praeda  nuper  fadlus  &  manubiae, 
Difficultcr  expeditum  corpus  ex  injurijs 
Reddidit,  nec  illud  ipfis  agnitum  domefticis. 

Tum  redux  ab  hofl,e  caepit  hofpitali  teflera 
Vifitare  civitatem  praeferentes  indigo 
Et  lubentiam  penates.  Urbs  in  urbe  quaeritu__. 
Gratis :  Ifta  namq;  fimplex  tum  fuit :  nunc  advenam 
Quisq;  poftulare  pcrgit  fymbolam  pro  teflera— 
Quae  fubiffet.  ille  vocis  obticeffit  infolens, 
Deferitq;  non  fblentes  moris  incolas  fui, 
Attrahentes  a  remotis  quicquid  eft  in  gentibus 
Exteri,  velut  colores  a  folo  chamaeleon. 

Unus  inter  hos  &  alter  obftiterc  feculo 
Decidenti,  ne  ruina  prorfus  omne  perdefer" 
Nomen  sevi,  quod  retrorfum  noftra  mifit  vanitas. 

Tu  Stephani,  Wormiusq;,  dignitati  Danicas 
Hi  fuiftis,afferentes  iEfculapias  manus. 
Ule  Faftos  atq;  Runas  excitavit  iuferis, 

ez  Aut 


S( 


5i  PROLEGOMENA. 

Aut  AfarLim,  quae  Valhalla  dicitur,  collegio, 
(^uo  per  ingens  utriusq;  fhajor  ufus  verterar__ 
Dedecus  patrum,  nepotes  qui  domi  dant  hofpites 

Tu  fovendum  Sc  obligandum  gentis  cjus  hiftorem_, 
Suftulifti,quam  reliquitBaldus  Haelam  perfequens, 
Clinicum  prius,  falute  nunc  recepta  Virbiun__,    ,  , 
Rcddidifii.    Quo  volucrem  candidam  parario 
Debeat  tibi,  daturus  jufta  foftra  glori_m_,, 
Civicamve  nafcituris  qu_  diurnet  meftibus. 

M.  ERYNOLTUS  SVENONIUS  ISLANDUS, 
Epifcopus  Scalholtenfis  in  lslandia  Auftrali. 

JoHANNIS    SVANINGl 

Ripenlisj  Praepofiti  Regij  in  Samo  Balthica-., 

POEMATA, 

ad 
Virum  ClarijfimtM  &  Excellentijfimum , 

DR   M.  STEPHANUM  JOHANNIS  STEPHANIUM, 

Jereninjm^RegixMajeftacisHiftoriographLim&Profeflbrem  or- 

dinarium,  Saxonis  Grammattci  Vindicem,  AffinemjCom- 

patrem  &  amicum,  optatum,  pium  &  fidelerr__: 

(J   Difertiffimi  Saxonis  6c  Cl.  Stepbanij  comparatio. 
^AXONlmultum^STEPHANOplus  DANIA  debet  i 
LUNA  etenim  SAXO  eU,  SOL patritS  STEPHANUS. 
'SAXONl  multum,STEPHAN O  plus  DANIA  debef. 
i     f  S A X O  etenim  fulget ,  fed  radijs  STEPHANI. 
f  Difertiftimi  Saxonis  &c  Cl.  Stephanij  commendatio. 
SAXONI  STEPHANUS,  STEPHANO  fua  DANIAdebet: 
SAXO  cui  carus ,  carior  huic  STEPHANUS. 
|J  Judicium  de  Notis  Cl.  Stephanij  Opera  Saxonit 
illuftrantibus. 
SAXOfuit  tantum ,  Momo  jurante,  difertus: 

GRAMMATICUS  S T E PH A N I  luce fit Hifioricus. 
Secunduiru.. 
GRAMMATlCOeft  STEPHANUS,quodSolcalo  folet  ejfe: 
CceloSolluxes1,GRAMMATlCOefiSTEPHANUS. 
Tertium_,. 
Ornas  S AXONEM,  &  REGES  diademate  cingis : 

Te  STEFHANUM  meritb quilibet ejfe  monet. 
Quartum_,. 
Regibiii  antiquis  Stephanum  ditm  porrigis  arte : 

lpfe  tibi  Stephanum  tu  (mihi  crede)  paras. 
Quinr.um__. 
Nemo  tibi  Stephanum  ;  Stephanum  nec  te  neget  e(fc 
Ullus :  nam  prifcis  Regibus  es  Stephanus. 
Sextum_,, 
Tarta  tibi  in  terris  eil  Sedulitate  Corona: 
bi  calis  firma.  fed  tibi  parta  fidc_. 
Pro  Cl.  Stephanio  VQtum_,. 
Nominibus  multis  Stephani  modb  nomitie  gaudes : 

Uttfc  alijs  Stephanus,/.  tibificStephanus. 
Acclamatio  ad  .lluftriifimam  DANIAM. 
Prima_>.  - 
Illuftrp  quondam  meruerunt  Marte  coronam . 

Arte  fed  Hluftris  jam  meruit  Stephantis. 

'        Seeunda. 


PROLEGOMEMA.  53 

Secunda_>. 
ROMA  dedit  dignis  quas  promeruere  coronas  : 

DANIA  quem  meruit  da  STEPHANO  Stephanum,, 
Tertia_,. 
DANIA  redde  tuoSTEPHANO  famama] \coTomm ; 
Nam  Stephanum/>n/«f  Regibus  ipfe  dedit. 

*§H§|  AN,  OPOTn,  PETNHP,  KNOTTO,  w^m^^, 
'$£']&,    %       Kaf  AoiTrei  B«otA«?  k^&ivotcctoi  AANIAS, 
°g  *  Tai/  CJ)j7|W^  7TsrciTaj  vv  cJtti  yfiiva.  su^vdyujav, 

^0%&      Kctj  (j^  dApboihs  v^ar@-  xvopaTu, 
K«^ei  cv  ovptpsgpif,  a<pa<it)i  dq,  xsufcot  yains  , 
Mufav  <p§sy^dfj3/joi  df/£\s7nv  $e  ^svav. 
lic  f/,s\@-  ril&stigjjis  syKafAiov  egyfiettn  Qsvpet 

A^tov ;  v  7i?o<myj  imjfyh  xocf/.ov  'sr,  ; 
T(7Tte  A  didiav  rniot>v  xarsxfyvsrs  \n^r\v ; 

M»?o«c  yrigvet  tb  x\s@<>  nftsrs/itjv* 

B.^0OSOSl  xAw-RHC  6QS  7CT?«0-<pO^C  cRlV  0  fll<&o\  , 

To>iv  x\s@->  wc  itorcifl^,  A«£et«/  etVI  /W. 
flc  s<pav.    Aviuq  3dn  'firfKikov  syeivsto  ovyr\, 

Kaj  /EijjOHC  tsrs^sv  Cptysy^aro  dvfyg  S7r(@h>. 
Tssgyv  Vjys(>%  dvo^Oov  dvrdfy@o  dfiKoov 

~ZaitS\dvci(&>  2  A  S  £2  <^&|oc  £»Jc  7m,T(yc}@o<, 
®svfho^a>  xr(3h  07n  fisydkoit;  sgyotcnv  syet^mv 

AyXalav,  7roH>\ov  ttzzt (*/$' 'srevfcs  x.\e@*. 
Ao"^5#A«  dfAp)  df>era  Hpeovv  7ro7ka  xa>%ovTa>v 

A0A#c  Sscsrsoifj')  k  dS\a  dvrips  7r\spu. 
A%t\  sfjL7tr\q  riru  pSp  sftlyffy  ifgjf  xaxov  st&\u>  , 

2  A  H  fi  dfAaupxTOj  ootsrsp  d^riK@~>  "soov,  -;v 

liTTsraf  «V  fjAa>iipc,'hvm%Kac.  y  ffjd)  7ion  oi\(potiv 

XUrvei,  ngjj  sepeTat  7nzTf)g  eeio  x\sisq. 
A/^tsd  fJt.iv  dvTSiAat;  n  E T  P  A I OS  sc  ns\ioto  .  T 

Hys  <pd@^> ,  k  dtpnc  spyov  toetjfc  (isyao.        \  . 
Koj  xartx.  f/9/j  ttcoo/;  dTikoyeveic,  aTikot  nJ  S7tovto, 

STTgtJjf  SVlKflOSV  Ttf  c  j  sf/Jog  STEIANOS. 
Maprup  sfio)  mw  f3i£A@-j  sissSTa/  %os  wapSoai 

OtJi  fJt.iv  sy^Jiqoit;  ipsvdsoi  ftrj  f/icv/S). 
.   Hot<pi  7faTfig  jW/?7T;S  dvaQaTkso  eipnv 

^TT^dJioog  2TE0ANON  Xct/Xov  sf/a  S  T  E  4>  AN  fl«. 

Hljfm*  Princeps  Danofunl ,  gloria  Gentss 
Arclox  SAXO,  fordibus  eripitur. 
Splendidus  in  lucem  prodit ,  quem  nuper  dvara 
Paucorum  texit  Bibliotheca  manu. 
SAXO  CORONATUS  prodit,  STEPHANUS&  CORONAT, 

Egregius  cultor  Principis  Hiflorici. 
Scilicet  infcripfit  SAXIS  fuagefla  vetuftai 

Corporis  atfy  animi  non  peritura  fittt. 
Ernit  hfrc  SAXO  SAXIS,  ingentia  linquens 

Divini  ingenij  non  peritura  bona. 
Hoc  opusingenij  S  TEPHANUS  mira  arte  CORONAT, 

Quirofeo  SERTO  dignus  &  ipfefuo  esl. 
Sparge rofts,florem  violarum,  necle  CORONAS 

SAXONI&STEPHANO,  Patria,  (parge  rofts. 

e  3  InfcrU 


H 


54  PROLEGOMENA. 

.   Infcribatur  opus  SAXIS,  & plena perennent 
Laudibus  tetemis  hctc  monumenta  tuis. 
Smlpe  opus  in  SAXIS  -,  SCMPTORIBUS  adde  COROTslAS: 
Conveniant  rebrn  nomim  clara  fuis. 

Bono  affectu  fcribebam_,     - 

ERASMUS  PAULI  VlNDINGlUS 

Regiae  Scholae  Soran*  Rcctof. 

Iftoriae  lumen  prifcae  invidioia  vetuftas 

Quondam  inLetheas  praecipitarat  aquas. 
Obruta  Danorum  populi  monumenta  jacebant 

Sordibus,  8c  longo  pene  fepulta  fitu* 
Ipfe  fuae  Gentis  vates  fub  nube  latebat_, 

Arctoa  SAXO  primus  rn  hiftoria. 
Omnia  erant  denfis  aunorum  immerfa  ruinis, 

Barbaries  tanti  maxima  caufa  mali. 
Non  tulit  hoc  ultra  generofi  cura  L  A  G  O  N I S, 

Ecquisj  ait  j  Gentis  tot  bene  gefta  mcaj 
Vindicat  a  tenebris ,  cV  clara  in  luce  reponir% 

Gefta  vel  aeternos  vivere  digna  dies  ? 
Quisquis  eris,pro  vindicijs  tibi  jufta  Camapnae 

Praemia,  fed  quondam,  quanta  merere,dabunt. 
Quin  &  poftcritas  olim  te  mtilta  Joquetur_,, 

Et  nunquam  in  laudes  definet  ire  tuas. 
Dixerat :  ecce  fubis  tantos,Petr„e,  labores, 

Primus  &:  invifis  ef  uis  e  lenebrts 
SAXONEM,  veterum  qui  res&  fortia  fac"r.a_, 

Danorum  haud  humili  condidithiftoria_.? 
Cimbria  quo  Famam  tellus  aequavit  Olympo, 

Cedere  fe  <Sc  domin_  jam  negat  Aufbniae. 
Quis  fatis  hoc  laudet?  tumulo  veteri  excitus  Heros 

Suftulit^ingenuum  rurfus  ad  aftra  capu__. 
Sed  fasdus  maculis,  quas  Ioiiga  adleverat  aetas, 

Intactum  patiens  nil  fuperefie  diu, 
Nunc  huc ,  nunc  illuc  aeger,  miferabilis  ibat_, 

Flens  fibi  non  ullas  rite  vacare  manus. 
Sic  miiere  trunctis  lucem  vix  hactcnus  ipfam_, 

Pertulit,  innumeris  fqualidus  ora  notis. 
Nemo  falutifcra  potuit  fuccurrere  dextra,    - 

Qui  vellet  naevos  tollere,  nemo  fuit_,. 
Saepe  alios  fruftra ,  Stephani  doctiffiine,  fed  non_ 

Ille  tuam  fruftra  follicitavit  opem_,. 
ErgO  ne  fefies  feclorum  incognita  *,  totq; 

Magnanimum  fallant  inclyta  facT:a  ducum_rj 
Tu  faculam  allucesj  tu  nobis  lampada  praefers 

Clare  Vir,  ArcFoae  lumen  amorq;  plagae. 
Atq;  ita  limatum  S  A  X  O  N  E  M  didis  in  auras , 

PoiTit  ut  a  pueris  tk  fine  nube  legi. 
Omnia  nunc  oculis  occurrunt  obvia  noftris, 
:    Ille  tua  poftquam  pene  revixit  ope_>. 
Nunc  Iegimus  palfim,  pariterq;  addrfeimus  omnes, 

Nec  tantum  obftringis  tempora  noftra  tibi : 
Poftcraquin  quoq;  fe  debcre  fatebitur  aetas, 

Barbaries  nobis  nec  metuenda  venit_>. 
Barbaries*  quae  nunc  facFo  velut  agminc  Mufas 

Paulatim  adScythicas  cogitabire  cafas. 
FIoc  fatis  eft.    Te  farrta  manet,  nos  commoda  ;  jamq; 

Par  pretium  tantae  fedulitatis  habcs. 
SAXONI  lucem  tu  pulfa  nocFe  dedifti : 

Lucc  nova  famam  reddidit  ille  tibi.  FARO~ 


P  R  OLEGOMENA.  55 

P ARO  DI A 

AdXII  Librill  Carminum  Odam  QJiORATII  FLACCI, 

NOlo  longafertg  bella  Alemmix, 
Nec  Celtx  furias,necprofugum  Scythen, 
Necpacis  dubium  Thraca  perennibus 

Aptari  citharce  modu: 
Nec  vafros  Batavos  :  &  nimiumfibi 
Confifos ,  domitos  Cxfarea  manu  ,   < 

Aritoos  Sveonas  :  unde  periculum 

Pmfens  contremuit  domus 
Magnorum  Auftriadum  *  tu  pede  libero 
Regum  gefta  prius  Martia  Danicum 
Hvolves  melius,  per  fua  tempora 

Annales  veteres  putans. 
Me  dulcis  bifidi  Mufa  cacuminif 
Cultrix,  me  voluit  dicere  ftoridum 
Prxftantes  animas ,  &  proprijs  tuum 

Icetum  peclus  honoribus. 
<Ou?m  necferre  pedem  dedecuit  cboris 
Vatum  Pierijs ,  nec  dare  lintea 
Torrenti  Oceano  grandia  Rbetorum    j 

Doclrina  celebrem  fua. 
Antiquam  Latio  feu  dccus  ajferis, 
Et  qu$  Barbaries  intulit  horrida 
Oftenda  populit  :  feu  dare  candidas 

Tot  chartit  animat  litbet, 
Quf  claro  ingenij  lumine  Daniam  il- 
lujirarunt  STEPHANl,  Macle age  gloria  hae, 
Quam  nec  livor  edax ,  irave  temports  ' 

Alternum  eripht  tibt. 

JOHANNES    MEJERUS 

Poeta  Coron.  Caes.  Scholae  Cathe- 
dralisRipenfisRector. 


nAPOPMHSlS 

SAXONIS  GRAMMATlCI 

& 
STEPHANI  STEPHANII 

ad  scribendumji. 

ORbis  dic"tator,fplendentis  redtor  Olympi 
JUPPITER,ut  rerum  cumulatas  pedore  curas 
Diluat,  Sc  mixtis  failat  krmombus  horas, 
Altifona  lacrum  conclamat  voce  Senatum_j. 
Ne  mora  neclatur,  TEGEjEUS  laxa  movendis 
Subnedtk  V  O  L  U  C  E  R  plantis  talaria ,  pernix 
Nubila  perrumpit,  varias  ac  transvolat  oras, . 
Divinoq;  citat  SanclifTima  Numina  juflu. 
Res  haud  impediunt :  pictis  vcftita  tapetis 
Stclligeri  plcnis  properatur  ad  atria  tecli 
Hinc  atqi  inde  vijs.  Venientibus  aurea  divis 
Porta  patet ;  ftrudtis  fpeciofe  fulta  columnis, 
Irradians  auro,  nitidis  clariffima  gemmis 
Admittitq;  domus :  pulchrum  mirantur  ocelli 
Ornatum ,  quali  nec  terra  nec  unda  fuperbit. 

e  4  JUPPI- 


56  PR  OLEGO  MENA; 

JUPPITER,  obdu<ftis  preciofb  veftibus  auro 
Incinctus  refidet  crcbris  radiante  fmaragdis 
In  folio,  gravitate  potens  regalia  vibrat 
Sceptra  manu,  fuperamq;  Dijs  intrantibus  aularru, 
|  ,    Aflurgit.     Gemmans  iblerti  menfa  paratu 

Inftruitur ;  puras  manibus  pro  more  lavandis  , 

Dat  chryftallus  aquas  :  difcumbunt  ordine  :  digria»* 
Subtili  patinis  fiftuntur  fercla  palato, 
Nedtareum  fundit  Ganymedis  prompta  liquorura 
Dextra.     Nihil  defit  quidquid  dulcedine  ledtos 
Exhilarare  poteft  convivas,  fuppetit.    "Omnis, 
Qui  videt,  ignotam  ftupefacftis  haurit  ocellis 
Regifici  luxus  faciem.     Divcrfa ,  locato 
Concilio,  alternis  tracftantur  feria  verbis  : 
1  Interdum  jucunda  fluunt.     Venerabilis  HOSPES, 

Res  immmota,  rogat,  quo  cardine  fata  volutent_» 

-  Coelo  fubjecftas  ?  humiles  quae  fidera  tractus 
Refpiciant  ?  incepta  quibus  molimina  ftellas 
Aufpicijs  infra  fuccedant  ?  Di<fta  capeffunt..,. 

Phocaica  vitreos  devinctus  APOLLO  capiiiot 
|,  i      Lauru,  praefuigens  gemmis  auroq;  nitenti 

Amphfico  &  Tyriae  velatus  tegmine  veftis, 
Cum  Mufis ,  oftro  contedta  fede  levatur_>, 
Dicendiqj  petit  veniam.     Lavinia  nobis 
Prae  reliquis,  inquit,  merito ,  Rex  maxime  divum_>, 
Regna  placenr".    Felix  ceu  quondam  Grsecia ,  doclis 
Sunt  impleta  viris.     Crebro  Parnaffius  hauftu, 
Si  fons  depleri  poffet ,  qui  Jargus  aquarum_, 
Sacros  depromit  latices  femperq;  redundat-., 
Funditus  epotis  tandem  ficcefceret  undis: 
Itala  nam  plenis  gens  potat  avariter  inde_» 
Faucibus,  extingui  liquido  quum  ncfcia  rivo 
Torqueat  ora  fitis.     Latiae  facundia  linguae 

-  Hyblaeis  eft  mixta  favis.     Romana  cothurno 
Roftra  tonant.     Vatum  numerofus  carmina  ccetus 
Fundit  Mufseo  ftillantia  melle,  Sophorum_» 
Oenotrijs  exculta  plagis  turba  abdita  rerum_» 
Pandit  Sacra  ,  diu  Clario  docftiq;  receffu 
Exercent  medicam  cum  laude  Machapnes  artem. 
Haec  filet  efFatus,  repetitq;  fedilia  Phcebus. 

Majeltate  gravis,  fanclo  fpecftabilis  oro» 
Stellatas  baccis  nec  non  fubfmine  flavi 
Diicretas  auri  veftes  induta  profatur_» 
Dicftaei  Matrona  Jovis  fic  JUN  O :  Marite_* 
Et  frater  duplici  mihi  devincftiffime  nexu , 
Hefperias  alijs  ego  longe  pra;fero  terras. 
Gemmarum,_rgenti  tanta  eft  fulviq;  metalli 
Copia,  vicinos,  alias  qui  forte  carerent__, 
Effusepopulos  ut  ditent.     Profluus  illic 
Egerit  aunfluo  rutilantia  gurgite  grana_> 
Defpumando  Tagus,  felicem  provocatHermum 
Baetis ,  &  auriferi  rubicunda  laceffit  Iberus 
Flumina  Pacftoli.    Nunquam  non  feria  morum_. 
Elucet  gravitas  :  Hifpani  regia  promunr_» 
Verbacothurnatis,  quae  poflint  flectere,  linguis, 
Nil  triviale  fonat :  tetrici  funt  maxima  vultus 
Pondera.    Forfnofo  fine  mendis  corpore  bella..  9 
Scintillans  oculis  ultro  citroq;  rotatis 
Et  folito  pallam  cefto  religata  fluenterru., 
Hinc  infit  Cytherea  VEN  US  :  Gratilfima  fedes  Eft 


PROLEGOMEMA.  p 

Eft  mihi  vina  ferenslaxati  Gallia  luxus 
Nutrix.  Incenfas  a  mc  langveicere  flammas 
Nonunquam  patitur  :  praedulces  explet  amores 
Incola  gens ,  natas.  8c  folvit  in  otia  curas. 
Meilitus  fermo,  captandam  facTrus  ad  auram_ 
Geftus,  Sc  iniolito  varie  fbrmata  tenore_. 
Veftis,  philtrorum  vicibus  funguntur.     Aperta_> 
Sponte  cupidineas  admittunt  corda  fagittas, 
Atq;  fubindc  novas  capiunt  incendia  vires, 
Quae  ncc  feftinos  obliquans  Sequana  curfus, 
Si  vcl  praeftet  opem  fociato  Matrona  fluxu, 
Nec  Ligeris,  nec  Arar,  colleclis  evalet  undis 
Sedarc  :  admoto  fuccenfus  pafcitur  ignis. 
Fomite.     Votivo  femper  mihi  thure  lira  _'-.__. 

Prolixus  barbam,viridi  prarcinclus  amiifhi* 
Et  capripcs  amplam  mcritis  P  AN  laudibus  efferr" 
Pannoniam  ,  multo  quod  gramine  fcera  torofi 
Prata  boves  implent,  &c  ledhe  plena  bid_n.es 
Pafcua_>.    Lucrofam  tradcns  feliciter  artem.__ 
MERCURIUS  doclor,  tumido  circumfiua  ponto 
Et  praedives,  ait,  laudartda  Britannia.     Mulrse 
Permutantur  ibi  magno  cum  fcenore  merces . 
Adftrictae  impatiens iortunre  marcida  vitat_> 
Otia  mercator,dubijs  vitamq.  procellis 
ObjecTrat.     Tenues  augent  commercia  cenfus. 

Adfpeclu  torvus ,  criftata  cafiide,  duro 
Umbone,  a.cj;  latus  gladio  munitus  eburno, 
Et  varijs  textam  nodis  auroq;  trilicem_, 
Loricam  tectus ,  fua  M  A  V  O  R  S  ora  refolvit, 
Et  llbi  devinclos  extolHt  vocibus  orbes :  . 
Nobilitata  viget  crebris  Germania  pugnis, 
Atq.  reportata  lauro  victrice  triumphat_. 
Dania,  vaftorutti  genitrix  foecunda  gigantuu__.. 
ProgrefTi,  adfulgcns  quo  fpes  atq;  ira  vocavi___, 
Cimbri  pugnaces  domuerunt  undiq;  gentes, 
Horrendae  Sc  fadtos  calcarnnt  ftragis  acervos 
Ula-fis  pedibus.     Non  pollentiiTima  mundi 
Extitit  ancipiti  dominatrix  Roma  timore_.  v 

Immunis,  peclus  trcpidavit  forte,  fecuta  eft 
Et  formidatam  prarftantis  beilica  famam_» 
Virtutis  clades.     Comprefio  fubftitit  ore__ 
Haec,  fufo  exultans  hominum  MARS  fangvlne,  fatus. 
Ut  facili  diclas  percepit  JUPPITER  aure__> 
LaudeS,  arcloum  miratur  fadta  virorum_ , 
Condigno,  dicens _  cur  belligerartdo  peracls 
Res  fcriptore  carent  ?  vivax  expersq;  iepulchri 
Fit  nomen  fcriptis  :  indepta  eft  qua_iibet  aptos 
PraeConesRegio.     Sed  forlan  dcbita  tantis 
Cultura ingenijs  defecit.    APOLLO  moraris? 
Extimiilato  virum,  divino  concitus  oeftro 
Danorum  illuftret  dodlis  qui  gefta  hbellis. 
Nec  mora_.     Caftalidum  princeps  feftirtat  ad  Anftos., 
Et  ciet  illuftri  LANGORUM  iangvirte  natum_, 
SAXONEM,  patriae  motus  ejui  vindice  penna_ 
Aflerit  obfcura  merfas  caligine  laudes, 
Etmemoranda  notat  vidturis  nomina  chartis, 
Magnificum  laxatq:  ftilum.     Sunt  robora  verbis, 
Ut  ftupeat  lcctor,  multis  oratio  gnomis 
Atqj  animata  mbvct ,  rcs  &  defignat  agendas, 
_Emulus  irriguse  fudit  torrcntc  Roaeus  GUf, 


,g  PROLEGOMENA. 

Gurgite  facratos  Aganippes  inde  liquores 
Fons,  Sc  grandiloquam  furgens  Roefckildia  Romam_» 
Eft  imitata  :  fuo  celeberrima  Praefule  tangit_. 
Exerto  demum  fublimes  vertice  ccelos. 

Luftrathyperboreas  peragransdum  Deliusoras 
PHOEBUS,  in  Hauniaca  fedem  fibi  deligit  urbe_>, 
Et  Sorana  videt  ftudijs  aptiffima  tempe_>> 
Atq;  fatigatus  fubmiffis  faepe  clientum_, 
Votis,  quum  SAXO  non  fat  proclivia  fcitu 
Quxdam  proponat,Danorum  &c  nixa  vetuftis 
Tantum  figmenti$,divina  concitat  _ura_, 
Adferat  utcalamo  librisinterpretelumen_, 
Praeclaris  STEPHANUM  dodtrinse  dotibus  auc.im__> 
Emeritse  &  gnarum  linguae  ritusq;  fepulti, 
Convenience  fibi  recle  qui  nomine  gaudet_, 
Dignus  honoriferam  femper  geftare  coronarr__. 

ERICUS  ERICIUS  PONTOPPIDANUS, 
P.  L.  C.  &  Pb.  M. 

i Ortia  Danorum  SAXO  dum  conderet  atla, 

Creditur  aerij  montis  adiffe  jugum, 
Qup  faxa  &  falebras  dehinc-jparfit  longius  avuftt, 

Hacfaae  damnans  horridiore  viam. 
Afcenfum  iftftituit  cupidus  (peftator  :  at  itle 

Offenfat  digitos ;  hteret  hia  ifte  labat. 
Ut  vidit  STEPHA NUS,faxa  attfe  obftacula  quxvk 

Summovet,  acplano  tramite  pandit  iter. 
Dat  montis  fuptrare  apicem ,  dat  lumine  certo 

Luftrare  optatas  Martis  &  Artis  opes. 
Ouid STEPHANO pretij  !  Clario  fvadente Senatti , 

JEterna  frondis  tempora  cinxit  honos. 
Attuparce  chelyn  Vatisjaclare  Riphxi, 

Fabula,  folertem  faxa  movere  loco: 
Saxa  movere  loco  feris  memorabitur  annis 

Non  Orpbea  chelys,  fed  S  TE  PH  A  Nl  Calamus. 

PETRUS  NICOL.  MEHRNERUS, 

■Actenus  externas  tantum  fpectavimus  arces 

Quaeq;  peregrino  fub  Jove  nota  latent : 
•  Barbara  Pyramidum  fi  quae  miracula  Memphis ; 
'  Si  qua  levis  jaclet  culmina  celfa  Pharos  , 
Aut  ftruat  invidtos  nieretfix  Babylonica  muros 

Oenotrioq;  calent  amphitheatra  foro: 
Miramur  Dani.     Turpe  eft  curare  Quirites . 

Si  faciant  propriae  dememinifle  domus. 
Altius  erigitur  STEPHANUS  :  patriseq;  tiaras» 

Et  proavum  illuftrat  fecula  prifca  nepos : 
Ecce  kerum  antiquum  titulis  fublimibus  aevum 

Pullulat,atq;  nova  luee  refultat [avus, 
Imperij  redeunt  tot  Fafces,  figna  ,  fecures , 

Et  diadema  fuamvibrat  in  orbe  facerf__, 
Ingreditur  veteres  regalis  adoreafrontes, 

Atq;  triumfalis  tempora  lambit  honos, 
Deniq;  Grammatico  redit  auguftiffima  fandi 

Svada,  paludatis  invidiofa  togis. 
Laus  STEPHANE  illa  tua  eft  :  fecli  penetrale  revolvens 

Authorem  toto  jaui  facis  orbe  Capi.  Si 


PROLEGOMENA. 

Si  quse  Pythagorae  conftat  reverentia  turbae , 

Illa  tuum  petijt  flamnia  diferta  fonum_, 
Hoc  fatale  fblurri  cft;  haec  tradux  lingua  potentis 

Vocis;  &  hos  habitat  voxfpatiofa  lares-, 
Quae  rediviva  meat  fceptrorum  Fufa  per  aclus, 

Et  doctoDanum  flumine  tollit  ebur  5 
Jiie  eft,  hic  dignus  reparata  voce  cothurnus, 
■       Et  gravitas  natam  fenfit  adefle  tubam_.. 

Epigramma  pofthumum-. 

in  landem 

SAXONIS  GRAMMATICK 

;,  ingentis  hiftorici,  8c  optimi  patrije  civis. 

HEtoum  hudesi  &  linguee  grande  fonantia 
Fulmen;  &  Jrftoifceptra  verenda  foli  ■, 
Grammatici  quod  cernis  opw  -,  Qu£^  ore  beat» 

Elumina  facundi  concaluere  viri. 
\Vidit  Romaftupens  :  iterum  pulfabimur ,  inquit : 

Jam  redit,  &  tanto  vindice  Cimber  ovais 
Aufonio  Cimbet  nomehfatale  timori,- 

Incxpit  Latio  doftius  ore  loqui. 
Imperio  cecidijfe  levt  esl.    Nunc  fccptra  parantur 

Eloquij,  &  regni  qu/zritnr  iride  decuss, 
Majeftas  Romana  tremit-,  gentis^  togatx 

Roftra  peregrino  fuccubuere  foVo. 
Sic  esl.   Grammaticum  Daniveneramur  alumnum 

Atife  ipfi  quicqtiid  fertile  lingua  dedit. 
$ive  Aquilas  &Jigna  refert  -,  animas^  capaces 

Martis  s  hyperboreo  claffua  mota  mati.  >      . 

Seu  patrite  faftos  :  uno  diftator ab  ore  esl, 

■  Et  regale  fuum  pulpita  fondm  haberit. 
Nosfiipimus  commuhe  aly  :  pendemus  ak  cevo, 

Et  novat  incceftiim  proximits  author  of<te. 
Saxo  fed  emeriti  fublimior  incola  mundi, 

In  tenebru  Jparfit  barbarieq;  diem : 
Esl  aliquid  latialis  honos,  &pagina  Livi ; 

Plustamen  esl  feclo  defipiente  loqui. 
'GoUige  Romapatres.  Laus  una  esl  propriaPeice, 

Gratnmaticsfe  :  &vi  non  habuijfsparem. 

VIT  US  BERING. 


19 


PRxelare  Rhetor,  flos  decusq;  Danorum, 
Cui  jura  fandi  ac  eloquentiae  fafces 
RexChriftianus,  ille  duplicis  regni 
.    Ac  feculi  fplendor,Paterq;  Mularum 
Helicona  totum  &  quicquid  eft  Camcenarumj 
Ac  eruditae  Antiquitatis  indul  fiV  ?    , 
Gaude  triumphis  Viclor  improbse  cura;, 
■Etplaudemccum;  q.uodq$laudiseftfumnruni 
Expone  nobis  Pofterisqj  Saxonem_.  ■, 
Illuftre  prgnus ,  nec  diutius  diffen-.. 
Tot  Candidatis  Arbitrisq;  Virtutum^» 
Et  quisquis  eft  xternitatis  &Suadse 
Humanioris  cultor,  id  quod  expec1anr_^ : 
Nec  ipfe  clarum  Nomini  ttio  nomen_., 
Et  non  labantis  pofthumum  decus  famae, 
Quatn  quisqj  doctae  mentis  Hofpcs  exoptaCv 


Animaeq;  grandis.    Fallor  an  tuus  tandem 
Noftera;  Saxo  in  publicam  rcdit  Jucem_,, 
Seq;  efle  gaudet  qualis  haud  poteft  nafci, 
SublimisAutor,  quo  nec  Alter  hoc  ccelo 
Aut  verba  rebus  recliora  perpendir_, ,    . 
Aut  explicatos  dodttus  finus  Regum_,, 
Et  quod  Deorum  eft,  Sc  quod  eit  Deos  infra_, 
Recludit  aevo.  Et  jam  TibiNovcnarum_, 
Princeps  Sororum  gratulantium  voces, 
Prifcasq;  lauros,praemiumq;  doclrinae 
Immune  lethi  nomen,  &procul  vulgo, 
Ignaviaq;  diftitas  legit  laudes; 
Nec  invidenda  fert  in  arduum  penna. 

Admitte  felix  quod  mereris,  6c  quod  jaat 
Praeftantius  laude  eft,ubiq;  Terrarum 
Aflliefce  amari.  Si  quidAccolatBelga:; 

Gens 


6o 


PROLEG  OMENA. 


Gens  literarum  gloriaeq;  fcecunda-^, 
Debere  forfan  VoiTio  meo  gaudent_.., 
Quo  nil  Virorum  fama  doclius  viditJ, 
Si  Meurfij  Manes  coluntur  a  Danis, 
Et  qui  renafci  vefier  jam  fblct  Saxo  : 
Haec  tota  pailim  patria,  lnfulaeq;  non  vi<5tae 
Et  fi  quid  audis,nulJa  non  fuumCivem_, 
TeTerra  credit,  nulla  non  colit  do<5tum_.. 
I  madte  faltem  Jiberalium  Vindex 
Et  Arbiter  dilerte  difciplinarum_. 
Tuasq;  laudes  publicis  bonis  junge_», 
Et  quo  facrae  Te  mentis  ille  cceleitis 
Accendit  ardor,  defidisq;  jarndudum_» 
Ignara  vitae,  inglorijq;  languoris 
Eredta  virtus,  Indplesq,  non  vilis,     .'  .  ,    . 


Aflurge  feJix  aJriorjbus  curis, 

Et  fi  quid  efl, quod  icire  publice  refert_,,   ' 

Debere  nobis  ac  Nepotibiu  perge_,. 

Hac  arte  pollens  altius  Deum  fedes, 
s  Cceliq;  tractus,arduaeq;  lecurum_, 
j  i_ternitatis  cJarus  invehes  porturrt_. 
j  Et  nos  tuarum  turba  particeps  laudum_. 
Quos  poflumus  facros  litabimus  plaufus,, 
Leriescj;  gratae  mentis  Indices  verfus, 
Et  quos  juvat  nunc  addidifle  Scazontes 

Si  plura  pofcis,Do<5teRegis  interpres, 
Ornnisq;.tutor  gratiaeeSc  venuftatis, 
A  feculis  ac  confcientia  fume_>, 
Qune.fola  conipenfatio  iui  fertun_, 
Et  digna  merces,praemiumq;  non  vanun__. 

GODEFRIDUS   CFCETS  CHMARUS. 

>  ...  '..'..    .,     '   .,  \         ■ 

e&e&c^c^e^o^^c^c^JiK^je^e^a&^c^sJe^c^ 


\/\  ^pW  magnx  placent,animofus  ad  ardua  tcndit 
■*■    ■*■     Spiritw,  in  gravibtts  fudtir  anbelus  ovat. 
Laits  in  fubiwit  proftat,  yejtigia  retro 

Ferre  pudet,  refugos  ma-xhnus  error  habet : 
Iwpetus  in  lucro  eU,  nttllum  tentajfe  pigebit, 

Jjperat  egregium  palma  fevera  decus. 
Eff  homr  ingenio  trahere  m  fuffragia  Divos, 

Et  merita  arbttrio  ferre  brabia  poli. 
TLfce  tuis ,  Stephani ,  crevit  reverentia  chartu, 

Divinumfc  Helicon  totus  inumbrat  opus. 
Saxonem  Latite  commendant  fyrmataSvadtC, 

SiiblimemcL  dccet  pompa  decora  flylum. 
Ante  quidem  galeis  Tyberim  piilricibus  haufit 

Cimber,  &  invafit  roftra  diferta  Gotbus : 
HeicMarti  certant  Mufte,nam  maxima  grandis 

J£t\uiparat  tumido  Saxo  trophtea  fono. 
Duplex  nofier  honor,  dominas  pepuiijfe  phalanges, 

Tembilesfe  aiijs  hic  tremuijft  globos  ■, 


Et  Latite  ancipitem  lingute  faijfe  Quirino 

Patmam,  cjr  emvetli  munere  roflrafuo. 
Carpit  at  ignavum  facunda  volumina  tempus, 

Atife  ruxlcs  metuit  pdgina  doita  manus. 
Saxoni  htec  peoerit  trifles  incwria  ntsvos, 

Imiignas  patitar  diclio  pura  notas. 
Emendat  tanttg  Stephanus  difliendia  cladit: 

Dedifcitifo  apicesfida  litura  nothos: 
Attollunt  numeros  rediviva  emblemata  prifcoi » 

Atfegravis  folito  dictiq  more  tumet. 
Et  ne  diffuiem  involvat  factmdia  fenfum , 

Interpres  totum  cura  recenfet  opus. 
Negligit  obfcurosjam  iuciia  pompa  cothurnos, 

lecloritfe  patent  verba  rotunda  ftto^ 
Htec  duplicem  Stephano  molkur  adored  laurHitt, 

Perpetuotfe  caput  flore  corona  hgat. 
Sis  igitur  qsQav©*  >  fobolifo  merere  futurts, 

Agnofcent  fludium  feculagrata  tmm. 

CHRISTIANUS  AAGARDUS.1 


\jVum  monumenta  fpargi 

Eruditorum  videam,mordeo  fa?pe  labra. 
Non  imitor  bonorufn_, 

Facta,  fedculpopotius,qui„ieruerelaude.m, 
Egregios  labores. 

DanicusHeros,  patiens  pulveris  atq;Solis, 
Fortfter  occupavit_, 

Orbis  extremi  populo  plurimaregnavidto. 
Quae  iua  buccinantem_, 

SaepeSaxonem  foleo  rodere  dente  acutOj 


Atq;  viris  peritis, 

Credulis  illum  rudibus  reddcre  fabulofunfe 
Ut  mea  comprimantut_. 

Labvz,Soranus  faciet  Vir,  Stephanus,  ooroua 
Perpetuo  virenti 

Myrthea  dignus.  Dubito,lauserit  Abfoloni 
Atq;  fuo  Clientum 
Maximo,an  detur  Stephano  gloria  major!  Sre^. 
Rupe,  perenniores 

Jemporum  teterna  ferie  fint  Stephani  Idboretl 

Invidiam  fic  loquentem  producit-. 

GABRIEL  CHRISTOPHORE 
S  S.  T.  St. 


STEPHA- 


7. 

^  :^J(^l«  _7i  _7i  'J7i  _7i  _7i  _7i    _7i  ^  t^i  <i?i  u7i  U7i  U7i  _7i  U7i  uTi  u7i  u7i  _7i  _7i  uTi  _71  uTl  u7i  r  "J 

^wup  tjr  <l(p  or  V  ^^(PfUP^^^^fvn^^u^^^  tjp  t^P  yr>  <up  ur>  <up  <l^p  cgv  2 

STEPHANI  IOHANNIS  STEPHANII 

NOT/E  VBERIORES 


ISTO 


DANICAM    SAXONIS 

GRAMMATICI. 

Et  primo  quidem  in  Pi__fationern_. 


^^'^S^CitePindarusOlymp.VI, , 
^l___l  (ci^  ^^  &  ex  eo  Lucianus  in  Hip- 

])^__?.  \vl.'^LLL"~..  >.t»  ,  ,        „  / 


A  diam ,  Scaniam ,  Hallandiam,  Sc  Blekingiarr__. 

InBlekingia  meminit  rupis  admirandis  litera- 

^'^'^C^^^^  Pia'  HX^vx  fyyXi&fT     rum  notis  exar-atse :  quarri  fruftra  Wald^marus  I 

^iS^^W^  «ra*»»  itt  -  $m  ^w-     Perfoutandam  curayit.  Perfequitur  ftatim Sve- 

tk-Nofvagiaeq;  fitum.  Tumlf]andiam,ejusq> 
admiranda  defcribit.  Ad  ultimnm  Sveti.rNor- 


p> 


vagixqi  defcriptionem  altius  repetcns,  Gig 
tesq;  in  Dania  olim  fuiffe  dem.oni.rans ,  orat 


gan- 
orario- 


£ "  v!sA:Ms^^^y^fulgidum.    C.erte  non  p 
tuit  illuftrius  frontispicium ,  vel  ut  ita  dican__ , 

antepagmentum^HiftotefusprxfigereSa^o,  nem  ad  mftitutum  convertu. 

<juam  adeo  eruditam ,  &  omnibus  praeclari  B      Pag.i.verf.-p.  Qvum  cxterx  nationes  rerum fua- 

-Exordij  numeris  abfolutam  Prxfationem.    In  rumtituiisgloriari]  Nullagensnoneftlavdisavi- 

_a potiifimum haec  traftat :  Primo  avtorem  fibi  da  5  nec  ulla eft  natio,  qua.  non  ardentius  gloria, 

condendxHiftoriaeDanica:,  Abfalonem,  Lun-  quamdivitiasdiligat.  Inprimis  vero,fi  quae  prae- 

denfem  Archiepifcopum ,  fuiffe  oftendit.  Poft  clara  mortales  tupiditate  gloria.  gefferint ,  eo- 

eiusfeobirum,  AndreaeSunonis,  quiAbfaloni  rummemoriam,  adferos  usq;  nepotes,literaru 

ki Archiepifcopatu  fucceffit,  Opus  fuum  infcri-  beneficio  prorogari  cupiunt.  Hinc fit,  ut,  quo- 

b_.ecoac.um.Defcenditdeindeadla\_lesipfius  modo  Saxo  loquitur  ,  unaquaeque  natio  non 

Andre_e  ;  quem  commendat  ab  eruditione  &c  proprias  tantiim.  jad.et  virtutes,  fed&egregijs 

lY__entia  ,  a  ftudio  peregrinationis  ,  a  duplici  ma]orummeritisirnpendiodelec_etur.    Caete- 
rnWere ,  uno apud  exteros ,  altero  in patria  iav-  q  ?__i  priusqu  am Hiftorix  Ikx primam  admove- 

chbihter  adminiftrato ;  &  demum  a  religione,  ret  manum  Saxo ,  omnes fere  nationes  iiios  na- 


jride,  8c  avtoritate  ,  qua  in  facra  illa  dignitate 
yerfatus  fuerit.  Hinc  pavcis  edocet,  quae  potiifi- 
mum  documenta  in  contexenda  Hiftoria  ie- 
q  vutus  fit :  nempe  1.  Carmina  patrij  fermonis,  a 
Dariorumantiquioribusvulgata.  2.Infcriptio- 
nes  vcteres  hinc  inde  in  faxis  ac  rupibusreper- 


cSfci  erant  Scriptores ,  qui  rcs  ab  i  js  geftas  vic.uris 
annalium  monumentis  confignaverant__,.  Nc 
dicam  de  Gf  aecis  &  Romanis ,  quos  fua  antiqui- 
tas  ad  ulteriora  retro  fecula  removit ,  inde  ab 
Anno  Chrifti  Qvingentefimo  habuere  Galli 
Gregorium  Titronenfem ,  Secundum ,  Avtmarum ,  E- 


tas,  z,  Illandorum  Antiquitates;  quornm  fimul  gMurdum ,  Trecidfhum ,  Tbeganum  ,  Nitbardum , 

fingularem  in  Annalibus  confignandis ,  &re-  Aimoinum,Adonem  Viennenfem,Rbeginonem,Dudo- 
xu-n  vetuftarum  memoria  coniervanda,  dili-p nem Nevftriumjvonem :  Hifpani  Jo4«»e»? Gerun- 

j-prtiam  extollit.     4.  Abfalo.nis  Archiepifcopi  denfem,hUximumC<ef<iuvguftanumfyifcoyum,lfi- 

,.  afferta  &  Narrationes.    Mox  Waldemarum  1 1  dorum  Hijpalenfem,Hildefonfum  Arcbiepifcopum  To- 

Rfgenj  Danise  compellat :  cujus  etiamvirtutes  letanum,  Gavfredum :  Angli  Gildam  Sapicntem, 

bx  :viter  perftringens ,  favore  fuo  ut  prasfens  O-  Nennium ,  Samuelem  Benlanum ,  Bedam  Venerabi- 

pns  compleclratur,  rogat :  ubi  fimul  brevis  S.Ca-  Iem,  Alfricum ,  Sulcardum,  Etkelverdum ,  Turgotum 

l. !  k  i  Regis  commendatio  adjungitur.     Tranfit  Dunelmenfem ,  Gvilielmum  Rbicvallenfem,  Gviliel- 

d a-.ceps  ad  ChorographicamDanif  defcriptio-  mum  Malmesbaienfem  ,  Henricum  Huntmgdonen- 

nem :  in  qua  primum  attingit  Jutiam ,  utpote  fem,  Simeonem  Dunebienfem,GavfridumMonemu- 

Daniciregniprincipium.    Cuifubtexitprovin-  tenfem  :     Germani  VVidubindum  ,  Hrosvitbam, 

cias  csteras,Freiiam  minorem,Fioniam,S£elan-  Meginfridum ,  Albertum  Metenfem,  Glabrum  Eodul- 

A  fhumt 


2        Step.hani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

tl)ti»i ,  Hermanmm  Contraclum,  Lambertum  Schaf-  A  infignem  telit.   Hericus ,  Monachus  Altiffiodo- 
nabv.rqenfem ,  Sigebertum  Gemblacenfem ,  Otbonem     renfis ,  qui  claruit  circa  tempora  Caroli  Craffi, 


Irifimenfem ,  Radevicum ,  Marianum  Scotum ,  Bru- 
nonem,  Guntherum  Poetdm  :  praeter  innumeros 
alios ,  quorum  largam fane  copiam  curiofo  Le- 
elori  fuppeditabit  Clariffimae  do&rinx  Vir,  fe- 
culi  noftn  decus ,  &  illuftreBelgij  fidus ,  Gerar- 
dus  Joannes  Voffius  in  avreo  Tractatu  de  Hifto- 
ricis  Latinis.  Solis  Danis  non  licuit  efte  tam 
beatis.  Nam  anteAimoinum,AdamumBre- 
menfem  ,  Helmoldum  Butzovienfem  ,  ^Elno-  B  EodemLibro,verfi<Jo8: 


Anno  Chrifti ,  DCCCLXXX,  Libr.  II  Vitx  S. 
Germani : 

Moribut  &  meritkfpeclatm  Amator  opimk, 

Vivere  cui  Chrifimfuit,  &fors  ultima  lucrum,. 

Virtutumplentutitulk  — — ; — — — 

Guntherus  Lib.  i.  Ligurini,  verf  5/4 : 

PArs  operum  titulosjaBant,  xvijj  minork 

Vix  xquandavirk 


thum ,  8c  paveos  Scriptores  Anglicos ,  qui  res 
Danicas  obiter&aliquaexparte  tantumattin- 
gunt ,  vix  unus  aut  alter  inventus  erat ,  exDanis 
certenemo^  quod  equidem  fciam ,  qui  Regum 
Danix  jbfolutam  atq;  integram  nobis  Hifto- 
tiam  dederat.  Cavfam  hujus  defecftus  ipfe  Saxo 
nos  edocet  in  ipfa  hac  Pra?  fatione :  Ouit  enim  rts 
Danix  gejlas  literis  profequeretur,  qux  nuptr publicit 
iniiiatafacrk,  ut  religionn,ita  Latinx  quo^vockalie- 
na  toroebat.  At  ubi  cumfacrorum  ritu  Latialk  etiam  C 
facultas  aueffit  ,fegnitiespar  imperitixfuit ,  nec  defi- 
dix  mimra ,  qvamantea penurix vitia  extitere.  Et 
infra Lib.IV.  Ovodfipatriam hancfortunaLatint 
qvondam  fermone  donajfet ,  innumera  Danicorum 
-  tfemm  volumina  tererentur. 


-—  amboparesfacik  infignibus,  ambi 

Majorum  titulk.  •  «  > 
Et  verfu  /(51. 

cunftosfhnulorevenufl» 

Lavdat ,  &  egregios  titulk  exaggerat  actut. 
EtLibr.X.v.j/;. 

Muntribm  Itetos ,  titulk  dimittit  onuftos. 
Galterns  Libr.  II.  Alexandreidos.  Fol.  XX. 

Propatriafiare ,  &patrix  titulu,  &  henore 

Invigilare  decet.  — 


Columbanus  in  Monoftichis : 

Uxcprxceptalegat  devotus,  &  impltat  aliu, 
Virtutum  titulk  vitam  qui  quxrat  honefiam. 
Ad  quem  locum  Docliffimus  vir ,  &  cuipluri- 
Ibid  Rerumfuarum  titulis gloriart]  Non  folum  mas  melioris  notac  Antiquitates  dei>emus,Mel- 
Graed  fua  W«* ,  fed  &  prifci  Romani  varia  chior  Haimisfeldius  Goldaftus ,  h«  adjuimt 
UmmmAumenti.,  ut  ftatuas,  trophsa,fu-  aliorumavcftorumloca.  1.  Ifambardi Diaconi, 
mofasimagines,&idgenusalia,qu*pofteros  m  charta  Tradmonis  ,  quam  Wago  contulic 
^it.virtutisadmonerLt.  H.cutplurimumD  Monafterio:  cujusvtta  ^rtutu^ttulu^- 
Jperofis  ««fr&fplendidis  infcriptionibus  in-     ruit.   z.  Arnulphi  Lexovtenfis  Epiuphio  Mfr 


fio-nita  erant ,  quae  rerum a majoribus  pracclare 
«Teilarum  lavdes  ampiiffimas  compledebantur. 
Hinc  Tituli  vox  ufurpari  ccepta  eft,  nonmodo 
pro  nuda  em^cttp^  ;  veriim  etiam  pro  lavde 
oxiftimatione,encomio,  elogio,  gloria,  cele- 
britate,  illuftrifama,  &quicquid  nomen  ali- 
cujus  ssternitati  confecrarer_,.  OvidiusLib.il- 

Faft,Qrurrt_i : 

At  tuiprofequimurfiudiofopeclore,  Cefar, 
Nomina,per  titulos  ingredimur^  tuos. 
Lucanus  Lib.VIII.  v.  71 : 

Nebiie  currobur  Yortunx  vulnere  primo 
Ictmina  tantorum  utulu  infignu  avorum 
Trangk  1  habes  aditum  manfurx  infeculafamx. 
Valerius  Maximus  Lib.  III.  Cap.  II.  Reddendm  esj 
nuncRo?nanxjuventuti  debitm  honos  ,& glorix  titu- 
lus,  qux  hofiium  exercitum  rupit.  Inprimis  creber- 
rimus  vocis  hujus  ufus  eo  fignificatufuitapud 


thildislmp. 

Virtutum  titulk  humani  culmen  honork 

Excejfit  Mulier.  ■ 

3.  Papia:  Glofs.  litulm  dicitur  infcriptit ,  vtlfi- 
gnum  laudu  &  honork,  vei  lam.  Solens  vero  hac 
voce  utitur  eminentiffimus  feculi  fui  Scriptor 
Johannes  Sarisberienfis ,  qui  claruit  fub  Fri- 
dericol.lmperatore.  An.  Ch.  M.  C.  XL.  Utli- 
E  bro  II I  Policratici ,  cap.  X.  Inter  cottera  clario- 
ribus  Avgufii  titulk  connumeratur ,  quod  in  tanus 
pefiis  congrejfu  manferit  inviclm.  Et  pagini  versa : 
LraHumesl  hincnomen,  quoPrincipes  virtutum  ti~ 
tulk  &  verxfidei  luceprxfigncsfe  Divos  audeant,  ne- 
dum  gavitant ,  appellari.  Idem  Lib.  IV.  Cap.  XI. 
Ouk  enim  illos  amiigit  alijs  prxferendos ,  qui  quafi 
naturali  probitatk  privilegie  ampliati  majorum  titu- 
Ik  invitantur  ad  virtuttm.    Et  Libr.  VI.  cap.  VI, 


..■..,,  Haraldmquidtmarmkftrenum^&laudabiliumope- 

fcriptores  medij  &  pofterioris  aevi.  Avrel.  Pru-  f  rum  fulgtns  infignibm ,  &  qui  tam  fuam ,  quamfuo- 


dentius  Piychomachia ,  verfu  106 : 
Nonpudet,  0  miferi,plebejo  milite,  claros 
Attentare  Duces  ?  ferro^  lacefieregentem 
Infignem  tituiu  ?  veteres  cui bellica  virtus 
Divitias  peperitl  — — — 

Sic  tfnirri  cum  Vidtorc  Gifelino  lcgerc  malo 


■lumpoffet  apudpofttrosgloriam  dilatart,  nifi  mtrife- 
rumtitulos  ntquitiampatrkimitans,dtcolerartt.  Et 
Lib.  VII.  cap.  XXIV.  Nunquid  tantiparricidij  labts, 
omnes  non  modo  fortunx  dotts ,ftdquamvkmagni- 
ficos  virtutk  titulos  non  obliterat  S  Titulus  etiam 
alicujus  Sancfti  eft  Bafilica ,  vel  Ecclefia,  aut  Ca- 


quam  cum  ToHanne  Weitzio  ,  Viro  alioquin     pclla  [ut  Barbari  amant  loqui]  ejus  honon  dica 
dodiiTinio  ,"&  de  Pnjdentie  optimc  merico,    ta  &  coniecrata.    HincCarduiaiiuinEcclefiae 

Roma- 


In  Pr^efationem  S 

R.omanae  tituli.  Ecchehardus  Junior  Cap.  i. 
Intitulo  Apoftolorum  conditum.  Etftatim:  adtitu- 
lum  S.  Tetri,  qui  etl  in  Ceemiterio  S.  Galli.  E  t  Cap.  9. 
ln  cella  Salomonis  circa  parictem  tituli  S.  Georgji. 
WalafridusdeS.  Othmaro,  Cap.i.  Cuidam  £c* 
clefix,tttulo  S.  Florentini  Oonfejfms,  pneUtus  esi.  Ti- 
tulandi  verbo  ufus  eftPetrusiile  vere  Chryiblo- 
gus ,  Sermone  CLV.  de  Calendis  Janvariis ,  quae 
variagentiumfuperftitionepolluebantur.OM- 
Tum  formant  adulteria  iti  fimuUtbris ,  quorumfor- 
nicatioues  imaginibus  mandant,quorum  titulantin- 
caflapicluris.  Itcm  Tertullianus  libro  de  judicio 
Domini:  ; 

Quii  mibi  ruricolas  aptabit  carmine  Mufas 
EtvernisrufeasiituUbitfloribusarrasl 
AdquemlociimGeorg.Fabricius  :  TituUre,  esl 
iiektti  infigni  q&odam  ornare.  DetituUre  etiam_, 
nove  dixit  mirus  verborum  artifex ,  fed  tamen 
Poeta  fiia.  tempeftatenorentiilimus,  Jofephus 
Devonius  Ifcanus  AnglusLibr.  1 1.  De  Bello 
Trojano,  pag.  4$. 

Propriie  nam  venditor  artis 


Detitulat  titulos,quos  ingerit 


Ex  majorum  recordatione}  Ex  mcmoria  rerum 
prsclare  a  majoribus  geftarum.  Formula  imi- 
tationem  Valerianam  referens. 

10.  Danorum  MaximusPontifex  Abfaion  ]  Maxi- 
mumDanorumPontificem  Saxo  hic  vocat,qui  alias 
Archiepifcopus  Lundenfis  vulgo  dicitur.  Hic  vero 
ille  eftAbialon,qui  ex  illuftri  &  generofa  Candi- 
dorum  familia,  quamvernaculab*  JJUtt>tr$no- 
minat,  oriundus,  jam  antcRofchildenfis  Epi- 
icopus,poft  quendam  Afcerum,fvadenteEfchil- 
lo  Archiepiicopo  ,  qui  in  Galliam  profeclus 
Pontificatu  fe  abdicaverat,  approbantibus  id 
fimul  Valdemaro  magno  Rege,  8c  Ecclefiafticis 
atq;  plebejisuniyerfis,  in  locumEfchillifurro- 
gatur ,  fitqj  Lundenfis  Archiepifcopus ,  retenta 
nihilominus ,  indultu  Romani  Pontificis ,  Ec- 
clefiaRofchildenii.  Ejus  rei  ipfe  Saxo  meminit 
infra  Libro  XIV.  Abfoloni  Lundenfem  Pontifica- 
tumaJfumerejujfum,&Rofd)ildenfem  adminijhare 
permiffum.  Ita  geminum  Ecdefig,  regimen  in  ejusjus 
ditionetnd]  conceJfit,alterum  p  rxcepto,  alterum  indul- 
gentiafortienm  Vixit  Abfalon  fubRegibusDa- 
nise Valdemaro  I.  &  Canuto  VI  hujus  filio,  qui-- 
bus  bonam  operam  navavit  in  bellis ,  maxime 
Wandalico,  m  quo  prsclaramultageffit,  terra 
mariq; ,  femper 

Confilio  poilens,  &  lingva  promptus  &  armis. 
D  e  quare  Saxo  prolixe  Lib.  XIV.  Hiitoriae  fuae, 
&  fequentibus.  Carterum  hic  non  alienum  erit 
lpcum  quendam  de  morte  Abfolonis ,  ejusq; 
laudibus ,  adducere  ex  Arnoldi  Abbatis  Lube- 
'  cenfisChronicoSlavorum  Lib.  IV.  Cap. XVIII. 
Hoc  dierum  currkulo  ex  bac  vita  fubtraclus  eftDo- 
minus  Abfalon,  Lundenfis  An biepifcopus , vir  religio- 
fus&magniconfilijfive  difcretionis,  &prteciputeho- 
nefiatis.  Hujus  indufiria  omnes  Ecclefue  totius  Da- 
nk,priu$  difcordUntes,  uniformes  in  ojficiis  divinisfa- 


AXONIS  GrAMMATICL  j, 

Aclxfunt.  In  Catbedrali  fede  Crucifixnni  fitperaffgi . 
prtecepit,  ut  accedentibus  &  recedentibus  reverentta 
Cruiifixo  magisquam  fibi fierivideretur.  Pneterea 
large  fua  Ecdefiis  &  monafteriis  conferens,  maxiute 
Caihedralem  Ecdefiam  B.  Lavrentii  Mtrtyris  Lundii 
ditare  &  ornareftudebat  Coronis  preciofts ,  &  camp.i- 
nis  maximis,  ut  nunc  cernitilr,  &  direrfis  omamentis. 
Etquia  erat,  ut  dicium  esl,  vir  religionis  amator,  nio- 
nafterium  Ciftercienfium  Monacborum  in  Sora  ttdi- 
ficare  &  ditare  fitagebat ,  ubi  etiam drcafwemdie- 

B  rumfuorummoieftiacorporistraclus  xgrotabat.  Or- 
dinatis  autem  Ecclejiie  rebus ,  in  dieE.  Benedicli  A  bba- 
tis,  diem  cUtifit  extretnum.  Cujus  morte  omnis  Dania 
non  parum  indoluit,  &  quia  multos  difcordantes  ad 
pacem  in  vitafua  reformaverat,  ipfius  exitumjeftt 
Chrifto ,  pacisauc~tori,commendabat.  Miilta  etiam 
de  AbfaloneChronicon  MS.  quo  d  pcnes  me  eft, 
continens  feriem  Archiepifcoporum  Lundcn- 
fium,  in  vita  Abfalonis. 
n.CHJusiliufirandtemaximafempercupiditatefla~ 

C  grabat.  ]  Poft  fincerum  Dei  cultum  ,  &  inge- 
nuumlibertatisamorem,nullamequidemviro 
bono  digniorem  judico  virtutcm  amore  pa^ 
triae :  cui  ncn  folum  vitamimpendere,  fed  & 
omnia  vitx  momenta  ad  cam  ornandam  con- 
ferredecet.  EalausvereAbloloninoftro  debe- 
tur ;  qui  non  modo  a  cervicepatriae  externorum 
hoftiumviminviclo  animi  roborc  frpenume-' 
ro  propulfavit ,  proq;  Danico  imperio  augendo 
cuftodiendoq;  pertinaci  femper  vigilantia  cx- 

D  cubuit :  fed  Sc ,  ne  inimica  &  infida  iempcr  me-  ( 
moriae  noverca  oblivioDanorum  fortia  facta, 
&  laudabilium  operum  fulgentillima  infignia 
penitus  obrueret  ,  fcriptorum  beneficio  geter- 
nitatem  illis  conciliare  omni  ope  conatus  cft. 
Eofinc, ut  rnemoriae proditum extat ,  in inclytt 
illius  monafterij  Sorenfis  recens  a  fe  conditi 
fundatione,  fumptus  plane  liberales  atq;  ma- 
gnificentilTimos  illorum  deftinavit  fuftentatio- 
ni,  quiibidemlocia  turba  repumhominumqj 

E  femoti,  quafi  inaltoquodam  ac  pinguilcccftu, 
rebus  Danicis  in  Hiftoriam  conferendis  unice 
vacarent.  Hinc  tandem  mandatu  itidem  Abfo- 
lonis,adSaxonemGrammaticumHiftoriae  pa-r 
tria:  contexendse  negotiumdevolutum  eft. 

i$.Eo  daritatit  &  monumentigencre  fraudarinon 
pajfus.'}  CiceroOrationeproArchia :  PlenaEx- 
emplorum  vetuftas :  quxjacerent  in  tcnebris  omnia, 
niji  literarttm  lumen  accederet. 
HoratiusLib.  4.  OdelX. 

F  Vixerefort-es  ante  Agamemhona 

Multi :  fed  omnes  illacrymabiles 
Urgentur ,ignotif,,  longa 
Noile:  carentquia  vate  facrst. 
Inutiliter,  ait  SarisberienfisPrologo  inPolicfa- 
ticum  fiium ,  Heroicisviris  geruntur  egregia,  per~ 
petuis  tenebris  obducenda,  niji  literarum  iuce  CLA- 
RESCJLNT.  Nec  pigebit  &  caetera  adjungere 
inhancfcntentiamverba  illius  vereaureola:Jo- 
cundifftmHs,  inquit,  cum  \n  multis,  tkm  in  eo  maxime 
A2  eil 


4-       Stephani  Jqhannis  StephaniiNot/£  Vberiores 

.  tst  literdrtmfruclits ,  quodres  fcitu  digtidsfitu  aboleri  A  hoc  loco  per  Comites  intclligendi  forte  veniunt 


tion patiaiitur.  Exempld  majorum,  qiue.funt  incita- 
nunta  iffomentd virititis,  nuUum  omnino  erigerent 
Atit  fervarent.,  nifi  pid  follicitudo  Scriptoruni ,  & 
triumphatrix  inertie  diiigentia ,  eddem  dd  pofieros 
trdiismififfet.'  Qmsenim  Alexdttdros  fciretdttt  Cxfd- 
res,  qutsStoicos  dutPeripdteticos  mirdretur,  nifieos 
infignirent  momumentd  Scriptorum  ?  Quis  Apofiolo- 
rum  &  Prophetdrum  .implexdndd  imitdretur  vefii- 
gid,  nifi  eos  pofteritdti  divinte  litene  confecrdffent  ? 


nontamilli,  qiukterialicujus  individui  adhar- 
rent,  8c  tantumnoncontubernales  funt *  fed 
potius  ejus  dici  poffant  comites  effe ,  quem  ve- 
luti  fuperiorem  agnofcunt ,  Sc  cui  obfequium 
debent.  SicinfraLib.  VI.  Starchaterus  ie  F ro- 
tbonis  comitem  nominat :  Qudndo  Frothonis  Comes 
annotdbdr.  Simili  fere  ratione  CtComitemSena- 
frkvocavit  M.  Tullius  in  Oratione  de  Arufpi- 
cum  refponfis.  Et  LucretiusLibro  III  Pcetas, 


NuUUs  enim  confidnti gloria  cldruit,  nifi  exfuo  vel  dh-  B  Comites  Heliconiddum ,  hoc  eft ,  Mufarum ,  adml 


enofripto.  Eddem  est  afini ,  &  cujusvts  lmperdtoris 
post  modicuin  tempus glorid,  nifi  qtidtenus  memorid 
alterutrius,  Scriptorttm  beneftM  prorogdtur.  Quot  & 
quantosdrbiirarisfuiffcReges,  de  quibus  Sermo  nus- 
qu.im  eU,  aitt  cogitdtio  ?  Hibil  ergo  confiliofius  eii 
[  ita  loquitur  rnore  fiu  feculi  ]  cdptdtoribus  glorice, 
quhniiterdtorum  £?  Scribentium  mdxime grdtidm 
fromereri.     HaecSarisberienfis. 

14.  Mihi  comitumfuorum  cxtremo."]  Varia  vocis 


rabilivenuftatedixit.  SicPhilippurnMedicum 
comitem  Alexdndri  nominavit  Valerius  Maximus 
Lib.III.  cap.  VIII.  Quiium  ddundtnpotionemfen- 
tentidm  direxijfent,  atf\  edmPhilippus  Medicusfuit 
tndnibus  temperdtdm  Aiexdndro  [erat  dutem  ipfius 
amicus  &  comes  ]  porrexijfet.  Plautus  Pfevdolo 
Actusi.  Scenai. 

—- — —  namtume  dntidbac 


Supremum  babuijii  comitem  confiiits  tuis. 
hujus  apud  Jiotae  melioris  autores  ufurpatio.  C  Ita  &  condifcipuli  Perfio  dicuntur  Comites 
Comites  oiim  dicti ,  qui  Magiftratus  in  Provin-      Sat. IIL  v.  7. 


ciaseimtescomitabantur-j,  quiq;  erant  exco- 
horte  Prsetoria-  Cicero  1.  ad  QTratrem  :  Hos 
inter,  quos  ttbi  comites  & adjutoresnegottorumpub- 
licorum  dedit/pfi  Rejpublica,  duntaxatfinibm  bispra- 
fidbis.     Catuilusi 

Pifonis  cofnites,cohorsinan'u  t 
Horatius  Sat.^.lib.i. 

i —  Ldttddt  Brutum,  lauddtd^  cobortem , 
Solem  AfiisBrutum  dppeUdt,fteUdsf?fdubres 

Appelldt  comites.      — — — 

IntumuloTitiPlautij:  LEGATO  ET  CO- 
MITI  CLAUDII  CiESARIS  IN  BRI- 
TANNIA.  SicCelfusvocatuf  ab Horatio  Co- 
wes& Scribd Neronis.  Plinius Lib. IX. ubi de Tre- 
bio  Nigro :  L.  LucuUo  Procos.  compertd,  qutz  Trebius 
Niger  e  comitibus  ejusprodidit.  Suetonius  injulio 
cap.  42.  Nev  quis  Seniitoris  filius,  nifi  contubertidlis 
aut  comes  mdgiftrdtusperegreprofiufuretur.  Juve- 
nalisSat.8-  SitibiSdniiacohorscomitum.  Videa- E 
tur  Ludovicus  Aurelianus  in  Novis  Cogitatio- 
nibus  ad  Taciti  Annal.  Lib.  1.  pag.  99.  Ejus- 
modi  fere  &  illi ,  qui  Comites  &c  amici  Augufio* 
rum,  dicebantur,  nempe  qui  a  confiliiserant, 
cosqj  inbellicis  expeditionibus  fequebanter :  de 
quibusSpartianusinvitaAdriani  .  Quumjudi- 
earetin  confilio  hdbuit,  nonamicos  fuos  autcomites 
foliim,  fedjuris  confultos.  Vetus  Saxum  Mediolani : 
C.  SENTIO 

severo  f 

QUADRATO 

C.  V.  cos 
AMICO.  ET 
COM.  AVG.  N. 

Ubi  <*mirt«&C0;K«AvguftifimuI  ponitur. 
AUoquin  nominaofficiorumerant ;  Comes  rei 
militdris:  Comesreiprhdtte :  Comes  thefturorum : 
de  quibus  operae  erit  pretium  confulere  lucu- 
lentiifimum  commentarium  Viri  docliffimi, 
Cl.Salmaiii  in  Hift.  AuguftxScriptoret.  Itaq; 


Unus  dtt  comitum 
Ad  quemlocum  optime  commentatus  eft  Ifaa- 
cus  Cafavbonus :  Fuere,  inquit,  quiunumComi- 
tum  putdrunt  diaPerfio,  Pbihfophttm,qui fuperiori- 
bus verbis difcipulosfuosfiertentesincrepuit :  qui ma- 
gnus  esl  error.  Nam  comites  beic  fttnt  condijVtpuli. 
FdUuntur  nimis ,  qui  dd  Pbihfspbos  referunt ,  quos 
Proceres  Romdtii  in  fuo  comitdtu  foiitt  erdttt  bdbere. 
D  Fuit  etiam  apud  veteres  Danos  honeftilfima 
Comitis,  [qui  illis  PIJMF/J,  Fildgd,  diceba- 
tur]appellatio,quaeosduntaxatinfignirefole» 
bant,  quos  in  belils  Sc  expeditionibus  graviori- 
bus,  aut  fortaffe  omniin  vita,  variorum  pericu- 
lorum  &c  laborum  focios  fe  habuiile  teftaren- 
tur.  Documento  nobis  eritlnfcriptio  monu- 
me.nuGorftdnge)tfis,  inNomarchia  ScaniaePfo^ 
rofid,  vulgo  Frofteberrit,  qutzfu  hdbet : 


Hoc 


In  Pr/efationemSaxonis.Grammaticl 


5 


J-Ioc  cft :  Dulfr  ug  Ulfr  risdifiino  difi  uftir  Os-  A  ne,  ad  illa  verba  Wifich  liebin  Siintfcefte ,  notat 

Otfrido  S.  Galli  Monacho  in  hvangeliorum_*. 
Libro  ante  DCCLXXX^annos  fy  thmis  lingu& 
Francica  conlcripto,  Lib  idemcffe,  quodGer- 
manis  JetK»/Belgis£e&eit/  Anglis  U'C(/  Danis 
liff/  Vita.  Vocemautemj^IMF-i  Filaga,no- 
bis  jam  minus  tritam ,  a  verbo^e*}  ftftjjer/  quod 
comitari,  ac  focium  fe  praebereindicat,  tradu- 
clum  fuipicor  :  ut  fic  FI^vIlfM' s>  Filaga,  co- 
mitem  aut  focium  denotet ,  qui  iidus  Achates, 


niut  libafiUgafin 

DULFR  ET  VLFR  POSVIERUNT 
LAPIDEM  HUNC  OSMUTO  DILE- 
CTO  COMITI  SUO. 

Ubi  MB4,  l/k,charumdilecT;umq;no- 
tat,  quomodo  Germawis  td  Ikbt :  pro  quo 
noftratesfhodieq;  Jvtere/  vel  Sl|!e(«3<  dicunt. 
Multa  enim  vocabula  mere  Germanica  Danis 
antiquis  in  ufu,  quae  jam  exoleverunt  5  uf^Btff 


pro  foemina,  &  id  genus  alia.     Nifi  forfan_.  B  pr*cipiie  adverfainfortuna,cuipiam  extiterit 


blBA,  Liba,  vitam  indicet,  quam  nos  (tjf  di 
cimus;  ut  fignificetOsmutumtalemfuiffeco- 
mitem,  cui  in  fummovitae  difcrimine  &  gra- 
viffimis  periculis  tuto  fidereliceret  5  eademra- 
tione,  quaitfbreitg/famulum,  qui  vitae  alicu- 
jus  curam  gerit  &  quafi  excubias'3git :  <ilT<*n«' 
cf er  /  facram  anchoram  ,  nominamus.  Sic  Mar- 
tinusOpitiusNotis  inRhythmum.de  S.Anno- 


Caeteriim  de  genuino  hujus  monumenti  fenfu 
videatur  Clariifimus  Vir  ,  &  incomparabilis 
Antiquitatum  Septentrionalium  vindex  atque 
affertor,  D.  Olaus  Wormius,  in  aureo  Monu- 
mentornmDariicorumopere  Lib.  III.  Cap.IV. 
Qui  etiam  eodem  Libro,  Cap.  XII.  aliud  no-» 
bis  repracfentat  Monumentum^ ,  in  quo  vqz 
IPlbAKAt  Filaga,  occurrit: 


Sagfifetiflin  defi  euftir  Osbjurn  fin  filaga ,  Tu- 
fas  fun,fem  foti  egi  at  Upfalum ,  anva  maden  vabn 
efdL  Hoceft: 

i.ArX"0  LAPIDEM  HUNC  POSUIT 
ESBERNO  COMITI  SUO  ,  TUFiE  FI- 
LIO,  QUEM  EGO  UPSALI^E  ENU- 
TRIVI:  ANVA  INSIGNIA  ET  ORNA- 
MENTA-ADDIDIT. 

Sic  inHiftoriaCanutiRegisMS.prifco  no- 


C  ftro  idiomatc  :    M   YIM>I   MRpflR 

hYAM  n®  T4MA  JllRBIf-  FI- 

hAYA  HIK  :  TtmcdixitThoroSkoriadTo- 
Urum  Verpil,  comitem  fuum.  Eandem  vocem  ira 
Hobroenfi  altero  mor\Umento  ,  quod  exftae 
Lib.V.  Cap.III.  MQrlUment0rum  Danicorum 
Wormij,  inveni-o  ;  fed  literispaululummuta- 
tis :    '  , 

A )  Thurif 


STEPHAN!  JoHANfNlS  StEPEUNII  NOTA  VbERIORES 

A  piditas,  aut  profanec  mentis  ardor,  ad  hocnosfiudium 
fiuper  impegit.  Ulc  Lib.XV.  pag.  42.  Edit.Lin- 
denbrogianae :  ut  abfenti  xmulo ,  quem  quietum 
Juperejfe  adhucgravabatur ,  periculofs  moUs  onrnirn- 
fingeret. 

16.  Inopem^fenfum.]]  Venantio  Fortunato,<w- 
gufiki  fenfrn  ingenium  idem  eltquodSaxoni  inopi 
(enfus ,  in  Praefatione  ad  Gregorium  Papam^. 
Senfus  hic  pro  ipfb  animo,  five  mente,quaeva- 
rios  expromit  fenfus ,  ut  Lucretius  Lib.  2.  ait, 
B  ponividetur.  GlofTarium:  £?»/?«,  m^ifais^vS.si 
Math.  Martinius  in  Etymologico  fuo  :  Senfus 
eft  i.acius  fentiendi,hoceft  cognofendi  corpoiaiia, 
taqt  fingularid.  z.Tacultas  fentiendi.  4.  Intelleclio , 
eonceptus  mentis.  j.  VuinteUigendi,ratio.  6.  AnimA 
queefentit.  7.  Sententia  animo  concepta.  S-  Vohin- 
tae ,  qua  fenfa  voltinms.  Ufitatifjime  ds  fenfibus  ex- 
terms dicitur.  Inopem  vero,  ni  fallor  ,  dixif—^, 
quafi  deftitutum  omni  facultateea  concipien- 
di,  qua;  digna  luce  eflent  8c  celebratione.  Sie 
Cinopem  iingvam,  Ciceroj.  deFinibus. 

Ibid.  Mtjusviribusopiuingredi.']  lngredi,^toAg- 
gredi.  Difputationemingredi,  Cicero  pro  Cecin-. 
Orattonem  ingredi,  Idem  ad Atticum lib.  1/.  Stu- 
dia  ingredi.  Quintilian.  lib.  1.  cap.  16. 

ij.  ResDanixgefias.']  Pro  Danorum,  five<*  Dank 
gefias  ,  per  Metonymiam  Subjedli ,  quae  longc 
i requentiifima  eft ,  cum  locus  pro  ipfls  incolis 
ufurpatur.  Sic  Cicero  in  oratione  pro  Lege  Ma- 
D  nilia,  Italiam,  Siciliam,  Galiiam,  Hifpaniam  pofuit, 
pro Italis, Siculis, Gallis, Hijpanis.  EtRomaoroRo- 
manis  crebrum  eft. 

18 .  Ouf  nuperpuhlicis  initiatASdcris.jAntc  Annos 
circiter  centii  cVquinquagin  ta ,  quum  hsec  fcri- 
beret  Saxo.  Non  etenim  refpicit  primam  illarr* 
ChriftiarufmiinDaniamintrodudtionem,quse 
incidit  in  annumanatoChriftoDCCCXXVI, 
quo  Haraldus ,  Klack  diclus ,  cumErico  fratre 
Moguntiae  baptizatus :  fed  iilapotius  tempora, 


fburir  risdifian  doafiufuKarlhingudodfykJiA 
jin,  berdcgudian  tryg. 

THORO  LAPIDEM  HUNC  POSUIT 
CAROLO  BONO  COMITI  SUO, 
DHS  EXERCITUUM  FIDO. 

In  TeftamentoAbfalonisMS.quod  inmea 
f3;bliothecaaflervatLir,SaxodiciturC/m'a«Ab- 
falonisj  Sdxoni  Clerico  fuo  du.ts marcas argenti & 
iimidium  conceffit ,  quas  fibi  donavit.  Extremum 
vero  Comitum  Abfclonis  fe  Saxo  agnofcit ,  ex 
fotenni  iiiafbrmula,quamhumilitatis  fuae,  8c 
honorisalienigfatiad.feufurpabantvetuftiiTi- 
Cai  Seriptores  Chriftiani.  Exempia  quia  paffim 


©bvi.i,  hoc  lcci  ea  acc  umulare  non  eft  animus. 

ij.  Res  Danlcasin  Hifimam  conferendi.]  SicMar-  E  9ueis  Daniae Rex  Sveno ' cui  * f urcata  barba  C<D" 
cus  Junianus  Juftinus  pradoquio  Hiftoria*  ad      gnomentum  TjpeSkeg inceffit,  Chriftianorum 


Antoninumlmperatorem  :  Ovum  multi  ex  Ro- 
tftanis,  etiam  Confularis  dignitatis  viri,  Res  Romanas 
Grteco  peregrinof,  fermone  in  Hifioriam  contulis- 
feni, 

Ibid.  Negotium  mtorfit.]  Hoc  eft,provinciam 
Hiftoriae  fcribendaeAbiblonmihiiummocurn 
Imperio,  cai  fine  omni  parendi  dedigriatione 
fubmittere  me  coaclus  fui,  injunxit  ac  impo- 


luit.  Singularis  enimEmphafis  eft  invocehac  F  nisnoftriLibroX 


acerrimus  perf  ecutor,per  varia  pericula  &c  mala 
ad  preniteutiam  perductus ,  tranquilla  Ecclefise 
Halcyonia  conceffit.  Nam  poft  ejus  converfio  > 
nem ,  non  modo  templa  exftrui  frequentia ,  ve- 
r  um  etiam  Epilcopi  per  Daniam  ordinari  caepe- 
runt,  univerfb  fere  populo  fine  tergiverfatione 
complexo  fidem  Chnftianam ;  ab  juratis  impie- 
tatibus&cultibusEthnicis:  utliquet  ex  Saxo- 


iatorfii ,  quse  violentiam  quandam  denotat,,  cui 
aifinis  vidc-tur  mcx  adjuncba  formula  :■  Crebr/S 
txhjrtativiiis  imperio  compiiiu.  Et  videturMeta- 
phorafurrjptaatelo,  quodinhoftemintorque- 
r;  dicimur.  Sirnili  iignincatione  TO  impegit 
uLrparunt.Ammianus  Marcellimis ,  Sc  Julius 
Firmicus.  Hic  prsEfationeLib./.  adMavortium 
■•  Loiiianum:  Daveniam,quodgraiiiis fermo ad nu- 
■  miau  tuife.retapervemt.  Non  enlm  facrilega  ~6u» 


19.  Latimc  quotfc  vocis aliena.]  Id  eft,expers,igna* 
ra.  Sicalienaconfilijdomuf,  SalluftioinCatilin. 
Torpebat  autem  extremam  quafi  barbariem  de- 
notat,  qua  Dania,  proh  dolor  !  tot  feculis  op- 
preffa  jacebat :  ficut  Ingenium  torpcre  dicituf 
incultu  atq;  focordia. 

Ibid.  Latialis etiamfacultas acceffit.WYLoczVc, co- 
gnitio,peritia,&ufuslingvaeLatinae.  ALatio  efi: 
Latialis,  icv  potius Lmarif,  Undcjupiter Latialis 

.    olim 


/-.'  '     ■  '  .  ■    '       -■: ;         -  •  I 

In  Pr__FAT!ONEmSaxONISG_./MiVIATICT.  7 

©iim  _ict._s ,  q_od  Latio  praeeflct,  fivc  in  Latio  A  git  vero  Valerius  £  inquit  Colerus  J -ijiatpo  v- 

;t_>cpaupertinumingeniumfuum,ficutp_n;_«- 


coleretar.  Lucanus: 

£?  refidens  celsa  Lai  ialis  Jupiter  Alba. 
Cicero  pro  Milone :  Tu^ ex tuo edito  montc Latia- 
tis  Sancte  jupiter.  Llbi  pro  Laiialis  omnino  Latia- 
r/4'legendum  efle  contenditFreigius  innotisad 
hancOrationem.  p^g.ji^.  &  indicafiefibiCl. 
Puceanum  commcmcrat ,  inLaclantio  fuo  MS: 
Lib.i.  cap.21.  plane  lcriptum  fuifle  Latiarisju- 
piter,  ubi  vulgo  legitur  Latialis.   Idem  ex  Julio 


ingenium  apud  Plinium  in  Epiftola  quadam__ , 
Et  Parvtts  etiam  paupcr,  five  egens  dicitur.  Phfc- 
largyrus  ad  ill  ud  Virgilij : 

— Tioi  Delia  parvtu.    hoc  eft» 

vtlpuer,  vel  pauper.  Sic  Horatius : 

— -  parviproperemus  &ampli. 

Ideft,  divites  acpauperes.  B.  EnnodiusEpU 
fcopus  Ticinenfis,  qui  rloruitaetateZenonis  <3_ 


Jnrmicolecumprorcrt,Lib.  de  cr.  prcf.  rehg.  R  .    ra  r-T  •    T  ■■   «n  n  -a    „      ic„ 

.  r   .    ,  *  .      f  ■  ••.        °   d  AnaftaInImperatoris,Lib.VIi.  Ep11r.z4.adSe. 

qailic  habet :  Humanarum  te  etiam  vtctimarum 


frequenter  fangvine  cruentafti ,  &.  Latiaris  templi 
eruore,  vd  ara  Canbaginis ,  rdbiestua,&  ficcarum 
faucimnvenena  nutrita  funt.  Ubi  in Libris vulg. 
pro  Latiaris  impreflumfuit,  Satiaris.  Grxci  hunc 
Jovenr kamagjtov  l\a.  vocant.  HalicarnaiTccus 
Lib.4.  Qvalag  11  -ervvnXui&aj  x.oivag  t_  x,a- 
tefjbhu  \omag/a>  SiU  Theophilus  qucq;Lib. 
3.  &TatiamisA«TCi2^j0t>  _>/„nominant.  Hinc 


narium:  Reddatproparvitatemeaaltijjimus ,  quod 
agnofut  a  vobis  fuifje  collatum.  Rhabanus  Mau- 
rus,  qui  floruit  Anno  Chrifti  DCCCLV.  In 
Pr_fationeLibroP_nitcnriumpf„fixaadOth- 
garium  Archipiicopum  '.  De  ctetero  quoq\,  qitia. 
quando  bic  prtefentiaiiter  fwfiis ,  placuit  Sauclitati 
•veftrg  ctim  parvitate  noftra  aliquid.  traclareactsn* 
ferre.  Item  Epiftola  ad  Humbertum  Epifco- 
pum :  Igitur quia a meaparvitate voluifti,  quidfen- 


Plinius  quoq;  Lib.37.Cap.  7.   Latiarium  appel-  C  tirem  dehacre  ,tibirefri'oi.  Paulus  Diaconus  re- 


lat:  Ampiitudo  tanta  eft,  ut  cvnfphiatur  a  Latiario 
^ore.  Saxo  vero  Martianum  fuum  Capellam  hic 
expreffit ,  cujus  haecfunt  verba,  Lib.  IV.  pag.  96. 
Omcquid  noffet  illa,  Latiali  promere  cocpitfaudtate. 
Et  obvium  paffimapud  eundem  hoc  vocis  eft. 
Siclcco  jamdiclo  :  Ni  Varronis meiinter Latiales 


rum  Longobardicarum  fcriptor  vetuftiilimus 
Lib.  1.  Cap. XXVI.  Ego  quoq^proparvitatcingeny 
mei  ad  honorem  tanti  Patris  finguia  ejtts  miracidx 
contexui.  B.EligiusEpifeopusHomiliai.  Qiuim 
nuncameaparviiatecoramipfoprolatam  efftciat  exj- 
audibilem  Caritas  veftra.  Deprimendi  lui  gratia 


gloriascelebratrmihi  eruditio  induftriaf^  fuppeteret.  Ghriftiani  auctores'f„pe  iftaPhrafi  utuntur. 
Item  Latiaiiier  dijfertare ,  pro  Latine  loqui  dixif  Ita  Theodofius,  cujas  beneficio  quaedamDio- 
Lib.  IV.  pag.  98-  Qxi  Grajam  differtare  Latialiter  nis  habemus apud  Xiphilinum  non  comparen- 
tompuliftts.  Et  alibi,  Lib.  nempe  VI.  pag.  i8p-  ln-  D  tia,  nomini  fuo  ubiq;  afcripfit  o/HMfgs :  quod 
fpirans nobis  GrajasLatialiter artes.  ineptiunt ,  qui  ad  Theodofium  Juniorem  Av-  ' 

20.  Oukmanteapenurievida']  Penuriam intclli-     guitum  trahunt.    Eadem  notatione  voculanS 


git  Scriptorum,  livc  Latims,  vocis,  qua  rerum_, 
Danicarum  monumenta  confignari  poffcnt. 
Transfertur  etenim  ad  res  varias  penuritt  voca- 
buium,  ficut  Sc  inopiiz.  Ita  penuriam  conftlij  dixit 
FlimusLib.Vin.cap.6'. 

i_  Quo  evenit,utparvitas  mea.~\  Parvitatem  Saxo 
pro  viliutefevhumilitateponit  :  qua  in  figni- 


Batzar  ufurpafle  videtur  Severus  Patriarcha  » 
Libro  de  ritibus  facris :  cujus  haec  funt  verba, 
pag.  23.  Mifce,  Domine ,  aquas  iftas  per  deprecatio~ 
nem ,  Debatziruthi ,  parvitatis  me£.  Eiegan- 
ter ,  ut  omnia,  audtor  cum  vcterum  quopiam 
comparandus ,  Johannes  Sarisbeneniis  Poli- 
cratici  Lib.  11.  Cap.  22.  Primo  ,  quia  diviu£ 
ticationerarohacvoce,  quodequidemfcimus,  E  majeftatis  immenfitatem  parvitatis  humanx  mo< 


ufi  funt  veteres.  Primus,  ni  fallor  ,  Valerius 
M.-xlmus  in  prologo  ad  TiberiumCaefarem_., 
civitate  don„vi__  :  Nam  ft  prifci  Orateres  ajove 
Opt:  Max:  beneorfifunt  5  fi  exceUentiffxmivates a 
tiummeaUquoprihcipiatraxerunt  5  meaparvitaseo 
juftim adfavorem  tuum  decurrerit.  Quam  ob  cau- 
fam  multiin  dubiumvocarenonvcrenturaeta- 
temValerij,  ftatuentes,  eum  minime  Tiberio 
Imperatore  yixifle ,  cum  caftitas  floreret  Lin 


dulo  circumfcribis,  &  £tcrnitatis  immutabilemfta- 
timi ,  labentium  rerum imagine,  &  fv.ccedentium fibi 
temporttmvarietate  diftingms.  Parvitatis  voxufi- 
tatiifima  eftLupo  AbbatiFerrarienfi  inEpifto- 
lis,  qui  vixit  Carolo  Calvo  Imperatore.  ut  Fol.  2. 
Epift.  1.  Quemadmodum  vos  mets  parvitativeftra 
tum  probitas,  tiim  fapientia  fecerat  claros.  Fol.  XI. 
Epift.  4.  qui  absfj  rejpefiu  veftrte  magnitudinis  cum 
meaparvitate  conferre  tamferia  non  horrttiftis.  Fol. 


g__  Latinae.5  fed  potius  audorem  efle  _vi  fe-  F  XII.  Epiftola/.  Atq^fi  vobishinc aparvitate mea. 


cuions.  Utitur  etiam  hoc  vocabulo  Tullius  de 
Linivcrfitate ,  fed  in  fignificatione  quantitatis : 
Otue  cerni  non  pojfunt  propter  parvitatem.  Juftus 
Lipfius  in  brevibus  ad  Vakrium  Notis  vccem 
hanc  omnino  vultexpuncl:am,utBarbaram&: 
minus  elegantem :  qiiam  audaciam  &  Stepha- 
nus  Pighius  optime  deValerio  meritus,&  Chri 


qutcquam  perfuaderipotuerit.  Fol.XXI.  Epift.14. 
Veritm  qufa  meam  parvitatem  a  veftraExicllentia 
feparat  continens.  Fol.  XXII.  Epiftola  16.  parvi- 
tatem  vero  meam  adveftrum  amorem  fincerifftmo 
ajfecluinvitando.  F0I.XXIV.Epift.18.  Quodpar-* 
vitatem  meam  duplici  onere  gravari ,  non  provebl 
facilefentiebam.  Fol.  XXVII.  Epift.  20.  Ex  par- 


ftophorus  Colerus,rec.eimprobant.  Intelli-     vitate  mea  dignerisfalutare Prxpofttum.  Etficde. 

A  4,  inceps, 


i  £ 


3  Stephani  Jqhaunis  S 

inccps,  Fol.  XXX.  XXXI.-XXXIV.  XL.  XLIIL 
LVIH.  LXV.  LXXXVII.  LXXXVIII.  xcvnr. 
GV.&CVL  Non  aliter  CarolfMagni  ncpos, 
cordatus  fane  fcriptor ,  Nithardus  alicubi :  Vos 
vero  cliffictdtates ,  qtitx,  ex  eadem  modefliaparvitati 
tnece  obflitertmt,  infpicere  depofco.  RupertusTui- 
tieniisPrologo  inApocalypimJohannis  :  Age- 
bat  hicper  nimiam  fute  mentis  benevolentiam ,  qud 
jamdudum  deparvitate  mea  fentiye  cceperat altius , 
quamfe  habet  ingenij  mei  impoffibilitas.  Arnulphus 
Lexovienfis ,  qui  vixit  circiter  annum  Chrifti 
MCLXX.  Epiftola  4.  Licetautem  majefias  bene- 
ficij  modulmn  nofirtz  parvitatis  excedat  ,digniffimus 
profecto  dicendus  es~t,  quisquis  totum  quod  poteft,  ad 
gratiartim  congerit actionem. 

22.  Supra  vires  niti,  quamjubenti  refifiere.]  Va- 
lerius  Maximus  Lib.  IV.  Cap.  8.  Prqnifiudif  cer- 
tius  indlcium  eltfupra  vires  niti ,  qUam  viribus  tx 
facili  uti. 

2*.  FaBorum trad/tione.^Traditio fignificare vl- 
detur  continuatam  celebrationem_, ,  &c  quan- 
dam  quafi  per  manus  &fcripta  traditam,  8c ve- 
luti  propagatam  commemorationem.  Gellius 
Lib.XIII. Cap.21.  Apparetnon eJfetdPokticeaPlau- 
to  dictum,fed  eam  quofe  traditioneipfuiJfe,utNerio 
a  quibusdam  uxor  Martis  effe  diceretur. 

Ibid.  Hujusgentis  opinio.'  Opinio,  id  eft,  fama  &c 
celebritas  $  ad  imitationem  Valerij  Maximi , 
<qui  foiens  eo  fignificatu  hanc  vocem  ufurpat. 
Seneca  Rhetor  Lib.  2.  Controverliarum  :  Fa- 
lianus  Philofophus  adolefcens  admodiim  ,  tantx  opi- 
tiionis  in  declamando ,  quantte  poflea  in  difputanda 
futt.  SidoniusApollinaris,ardentiifimi  vir  in- 
genij ,  Epiftola.  1.  Lib.  1.  Contenti  verfuum  feli- 
cius  quam  peritius  editorum  opiniont^.  Epift.  V. 
Lib. I.  Aut  urbes  mcenium  fitu  inclytas,  aut  montes 
nomintim  opinionevulgatos.  Sic  Epiftola  X.  Lib. 
_j.  &c  XIV.  Lib.8-  IV  &XIII,  Lib.7.  Paulus,  V. 
Sententiarum,  titulo  IV.  §.  XIII.  Interesl  enim 
publicts  difciphnx  opinionem  uniuscujusf*  titrpi  car- 
minis  infamia  vindicare.  Lib.  VII.  Quemadmo- 
dum  teftamenta  aperiunt.  Optims opinionisviri. 
Arrianus  iriL.unicaCod.Theodos.  de  his  qui 
veniam  stat.impet.  honefiatis  commendat  opinio. 
Lex  aif.  Certafama  commendat.  Opinio  ergo  eft 
fama  :  Unde  opinati  Philofophi  julio  Firmico 
Lib.  3.  Cap.  3.  id  eft  fiamofi  8c  celebres.  Sic  Cas- 
fiodorus  in  Chronico :  opinatiffima  civitas.  Ei- 
demLib.  8-  Epiftola  XXXIII.  Opinatiffimum 
Ephefi  Diante  templum.  JordanesHiftor.Gothi- 
ca:  Hilarion  opinatiffimus  Palteflintt  folitudinis  ac- 
cola.  Aldhelmus  de  laudibus  virginitatis  :  Da- 
vid opinatijfimus  Vxcgum.  iEl nothus  de vita  S.  Ca- 
nuti ,  pag.  4.  Et  quts  de  opinatifftmo  progenitore 
vefiro,glorioforumq]  germanorum  tuorum  tempori- 
btis  adhccc  usf.  prcefentia  magnificentix,  vefirce  tem- 
foracolligcndo  perfirinxi.  AndreasAbbas  devita 
Othonis  Imperatoris  Lib.  3.  Cap.  2.  Hic  itatfe 
civitatis  Stetinenfis  glorid  ex  divitiis  inter fuos opi- 
matijfimus.    Helmoldus  Chron.  Lib.  1.  Cap.  1/. 


PHANll  NOTJE  VbSRIORE." 

A-Elapfits  eslwd  civitateni  opinatiffimam  ScUvorumt 
nomine  "Winnetdm.  Opinio  item  pro  fama  nor* 
raro  occurrit  apud  auctores  alios.  Lupus  Ser- 
vatusinvitaS.Wigberchti,  Cap.j.  Dumq^felix 
illius  ubertim  fpargeretur  opinio,  ad  clariffimi  viri» 
Bonifacij  aures  usq^  nutu  divinopervenit.  Et Arno- 
bius  Lib.  VI.  Exemplarium  fuijfe  perhibetur  cun- 
ctarum  1  qu<z  in  opinione  funt,  Venerum. '  Galterus 
Lib.VII.  Alexandreidos.  Fol.  77.    -- 

Qvtmfi  diftulerit,  veiforte  remiffius  tzqut 

B        Egerit,  illufiris  minuetur  opinio  Segis 
Decolor,  &fama  multum  diverfa priori. 
Evgippius  in  vita  S.  Severini,  Cap.XI.  pag.14. 
Tam  celeberrima  Sancli  Severini  fiagrabat  opinio,  ut 
certatim  eum  adfe  cafiellafmgula  profuismunitioni- 
businvitarent. 

2.6.Audacitts  quam  efftcdtMparul~¥za\usOto£m$ 
PraefationeChronici  fuiadAuguftinum  :  Pne- 
ceptts  tuis  parui,  beatiffime  pater  Augufiine,  ata\  uti~ 
nam  tam  efficaciter,  quam  libenter. 

C  ~-9-  Cujus  fatis  coeptimei metam pnecurrentibut.J 
Hoc  eft,  Qui  cum  in  fata  concederet,  antequam 
ultimam  I^iftoria  mea  reciperet  manum.  Obiic 
enim  Abfolon  Archiepifcopus  Anno  Domini- 
cb.  CC.  I.  die  Martij  XX,  vel  quod  eodem  re- 
dit,XII  KL.Aprilis,  Archiepifcopatus  fui  Lun- 
denfis  anno  XXIII.  Epifcopatus  fui  Rplchil- 
denfis  AnnoXLIII.  Soraefepultus. 

Ibid.  Tepottffimum,  Andrea.~  Andreas  natione 
Sialandus,Sunonis  filiUjSjEbbonis  nepos,Schiat 

D  monis  Candidi  Pronepos ,  Abfoloni  mortuo 
inArchiepifcopatuLundenfifuccedit.  Virerat 
hic  admodum  Literatus,  8c  Theologiae  ac  for- 
taife  etiam  JurisDodlor,  qui  poft  pervagatas  h 
fe  regiones  varias  Itaiije,Galliae,Germaniae,  An- 
gliae ,  Regi  tandcm  Canuto  Valdemari filio  a ie- 
cretis  libellis  fuit.  Sedit  Canuto  &Valdemaro 
II.  Regibus.  De  eo  Chronicon  Slavorum  Ar» 
noldiLubecenfis  Lib.IV.  Cap.iS-  huncinmo- 
dumloquitur_,  :  Abfoloni  fucceffit  Dominus  An- 

E  dreas,  regalis  aulx,  Cancellarius,  vir  Literatijfimus, 
nec  minore  gratia  pmdittts.  Erat  autem  aprimoju- 
ventutis  fute  tempore  fiudiis  deditus,&morumgra- 
vitate  ornatus.  Et  cum  ejfet  in  negotiisregiis  conti- 
nue  occupatus,  nidgna  tamen  abftinentiafe  confirin- 
gebat.  A  qua  nec  in  Romana  curia  negotiis  deditut 
temperabat,  ut  omni  fexta  feria  nihilgufians  crucis 
Dominicte  bajulus  exifieret.  Ordinatus  autem  ipfam 
morum  gravitatem  non  deferuit,humilis&  quietus, 
&  pudicus  &  abfiinens  permanfit.  Unde  terflulatio- 

F  ne  fua  plurimos  provocavit.  Doclrina  etiam  adea 
'nfifiebat,  utnonnullos  tam  clericos,  quam  Laicos di~ 
vini  amoris  flamma  fuccenderet ,  &  ipfe  eiscandela 
exifiens,fiintillasverbi  Dei  ubiq^  fpargerct.  Avari- 
tiam  quoqt ,  qute  esl  Idolorum  fervitus. ,  omnino  dete- 
ftans,  nibilpervim  rapere curabat ,  fedfuiscontentus, 
beatiusdare  quamaccipere duceoat. 

31,  Out ■maxime  conjf>ic>.ihrebusinfultdt.~\  Juxta 
illud  Ovidij  fub  finem  Lib.i.  de  remedio  amo- 
ns,p. 284-  Tomoj.EditionisHeinfiana:: 

Sunuu* 


In  Pr/_fatignemSaxonis Grammatici.  p 

Sitmmapetitlivor:  perjlant altijfimaventi :      A  tatem  manfuefacere ,  odium  in  amorem  conrertere, 

Summapetunt dextraftdmtna  mijfajovis.  pomambtnefuio  penfars  potuerunt :  Iliiscnimpubii- 

Livius  Lib.  VIII.  Invidia ,  tanquam  ignts ,  fumma  <*  faltu,  his  privata  continetur :  ata\  ut  illarum  edes 

petit.  EtLib.XLV.  Intdftainvidiamedia  funt,  att  facradomicilia,itaharum  FIDA  HOMINUM 

ftimma  ferme  tendit.    Ammianus  Marcellinus  PECTORA,  QUASI  QU^EDAM  SAN- 

Li&.XVII.  Soletampliffimagloriaobjectaejfefem-  CTO  SPIRITU  REFERTA  TEMPLA 

per hrvidk.  Vctus dictum  eit :  luiqQ^tifn^  SUNT.  £„«„««»;  igiturveteresappellabantlo- 

mnwfikholg  -fVrcraf  kclt  kmym*  tnua ,  to_  cum  in  temP1() ' in  1uo  res  facras  reponcbantur, 
_  $>  ~  %'■%*/.  £Ul'/_-  „_-,>:_fl„  cl_U,_i_  utdocetServiusinXII/Eneid.EleganterSeneca 
JofephusDevonius  ad  Librum  fuum,  Lib.  VI.  „  Llb:  V"  QiL^- Natural.  Arcana  tU  rerumnatu- 
&ultimodeBelloTrojano.  verfupenultimo,  B y^ra^npronufue^ommbuspatent-.reduaa 

1  C7  minteriore  clauja  junt  Jacrarto.   Alioqum  pro 


pag-7?- 

Sisutinam  invidia  dignw,qutefummalacejjit. 

GemellaeftVelleiPaterculiilla  yju>m'.  Afjidua 
eminentis  fortuna  comes  aitiffimisf^  adherens  invi- 
dia. 

31.  Tanjicognitoris prafidiol  Cognitor vocabu- 
lumjuriseft,  __  proprie  fignificat,qui  altcrius 
caufam  defendit  &  tuetur,  utfuam.  Eleganter 
AfconiusPedianus,  vetus  Grammaticus,  inO- 
rationem  Ciceronis ,  quae  Divinatio  dicitur, 
pag.  rp.  Qui  dsfendit  alterum  in  Judicio,  aut  Patro- 
mts  dicitur,fi  orator  esl  j  aitt  Advocatus,fi  autjusfug- 
gerit,  aut  prtefentiam  fuam  commodat  amico  ;  aut 
Procurator,finegotiumfufcipit;autCognitor,fiprx- 
fentis cauftm novit,  &  tuetur utfuam.  Nonnullis 
Cogniiqr  Judicem  denotat.  Ita  Prudentius : 

Tum  cognitor  pronunciat , 

Claudatur  infans  carcere. 


Sacello  ullirpatur.  Svetonius  Augufti  Cap.  V. 
Natus  paulo  antefolu  exonum,  regione  PaLttij,  ad  -„« 
pita  bubuia,ubi  nunc  facrarium  habetur. 

34.  Percipiendttliterarumdifciplmte']  Specimcn 
Sc  hoc  eft  imitationis  Valerian_e.  Nam  eadem 
fere  verba  Valerij  Maximi  funt  Lib.  1.  Cap.  r. 
Decem  principum  filij  S.  Cfingulu  Etrttrite  populis 
percipiend&facrorum  difipiintegratia  tradebantur. 
C  2,6.  Splendidiffimum externs,  Scholte reghnen}  In- 
telligendum  haud  dubie  de  fummo  illo  magi- 
ftratu  Academico ,  qui  nonnunquam  externis 
etiam  hominibus,  prse  lertim  qui  gencre,  literis, 
ingenioq .  eniteant ,  deferri  folet.  Clarifl.  Vir 
AndreasVellejus,  qui  Saxoneminvernaculam 
fldeliter  ac  feliciter  tranftulit ,  de  Profeffione 
publica  interpretatur  :  alii  de  tituloDoctoris 
in  Theologia  8c  utroq.  Jur  e_.. 


37.  Utpotiusnugiflerioormmentum  dare ,  quam 
Petrus  Chryfologus,  fuaviffimus  Sc  erudiuffi-  D  ^{rQ  Jd  '$&  2  Sic  Juftinus  Libr.  VL 
mus  Scriptor ,  Sermone  XVII.   Interrogat,  non       -^  de^Epaminonda  Thebanorum  duce__: 


ignorat,fed  impletjudicem,fervat  ordinemcognito- 
ris.  Gloflaelfidori :  Cognitor  a  cognofcenda  causa 
diclus,executor.  B.  Ennodius  Declamat.u.  Ibl 
cognitoris,  quo  potifftmum  vergeret,  btefit  delibera- 
tio,  ubifors  extitit  delifti.  ItcmDeclam.  13.  Pur- 
garefe  exifiimat  innocentia  cognitorum,  &aliquid 
de  manifefti  facinoris  abfolutione  furripere.  Sido 
nius  Carm.  VIII.  Ouprnodo  hic  Saxo ,  pro  Cen- 
fore  utitur,loquens  dePrifcoValeriano. 

Cognitor  hoc  nullusmelior ,bene carminapenfat 
Contemptu  tardo,judicio  celeri. 
Vide lexicon  Juridicum  Joh.Calvini,  pag.ip8- 

33.  Cceleftium  opum  Sacrarium ]  Sacrarium ,  atdi- 
cula  ficra_.  Ammianus  Marcellinus  Lib.  16. 
pag.  337.  Subito  dilapfusconfugitadritus  Chriftiani 
Sacrarium.  Johannes  Sarisberienfis  Lib.  VII. 
Policratici  cap.4.  Pjtbagertsfantaadmiratiofuit, 
»t  ex  domo  ejus  templumfacerent,  ipfumi\proT>eo 
tolerent,  naltiforte  occafionem,  exverbisejusdicen-  F 
tit:  MENTEMPHILOSOPHANTIS  ESSE 
SACRARIUM  SAPIENTI.E,  ET  VE- 
RISSIMUM  DEI  TEMPLUM.  Eadcm 
translatione^^?  hominum  peciora ,  Valerius  Ma- 
ximus,  templa  Sanclo  Spriritu  referta  ,  appellare 
non  dubitavit ,  Lib.IV.  cap.  7.  Operae  erit  ipia 
verba  plenius  apponere  ,  quia  notatu  digniffi- 
ma  :  Hte  funt  vires  amicitix ,  mortis  contemptum 
ingenerare ,  •vitn  dukedinem  exftinguere ,  crndeli-. 


Recufanti  omnia  imperiaingeftafunt :  honoresq^  ita 
geffit,  ut  ornamentum  non  accipere,fcd  dare  ipjidi- 
gnitati  videretur.  Mjtgifterium  vero  hoc  loco  fi- 
gnificare  videtur  vel  publicum  docendi  mii- 
nus ,  vcl  Magiftraturn  illum  Academicum_. , 
quem  vulgo  Recioratum  vocant.  Nam  Magifte- 
rium  pro Magiftratu faepe  uliirparunt veteres.  Pe- 
trusChrylblogusSermoneXV.  Videtis centurio-  4 
k  nem ,  antequam  difcipulatus  fubiret  offlcium ,  locum 
magifterij  fuijfe  fortitum.  Svetonius  Domitiano 
cap.  4.  Ex  quo  forte  dutti  magifterio-  fungerentur. 
Idem  Caligula  cap.  31.  Mjgifteria  Sacerdotij  dixit. 
Apulejus  Metamorph.  Lib.  1.  p.  113.  de  /Edili- 
tate :  Jam  enimfaxofcias,  quemadmodum  fub  noftro 
magifterio  mali debeant coerceri.  Et  Lib.  VII.  pag. 
197.  Jam  fe  nequititt  mete  proclamans  imparem  , 
miferrimumjj  iftiu!  magifterium  renuens.  Plautus 
Bacchid.  Ac_us  1.  Scen.  2,  v.  40. 

Jam  exceffit  mihi  &tas  exmagifteriotuo. 
Symmachus  Lib.  IV.  Epift.  4J-  ^  Cenfura_: 
Nolo  mireru  graviffimum  ordinum  magifteriumre- 
fpuijfe.  Hinc  Magifteria  vini  Cicero  alicubi  di- 
xit,  quacHoratius  regna  _»»»indigitavit :  pote- 
ftatemillamfcilicet,  quam  quisoliminconvir 
viis  Madfter  feu  Modimperator  creatus  obtinebat. 
Alioquin  magifterij voxpro  confilio&cmonitu  fu- 
mitur  j  ut in  Plauti  Moftell.  Act.  1.  Sc  1,  v.  32. 

/  Virtu- 


ro        StephaninJohannis  Stephanii  Not^e  Vberiores 

Viriuteidfdclumtua,&magifieriotuo.  A                   FELICIINVICTO 

Frequentius  vero  pro  Difciplina,  doilrina ,  & ipfo  A U  G  U S  T  O 

erudiendi  ddu.  Apulejus :  TantumacautelaPam-  PONTIF.  MAX.  TR.IB.  POT.  II. 

pbiies  dhfui,  at  etiam  ultro  gefiirem  tali  magifierio  C  O  S.  P  R  O  C  O  S.  P.  P. 

mevoiensamplacummercedetradere.  JuliusFir-  NUMITIUS  QUINTIANUS.  V.  P. 

-  micusMatcrnusPrsfationeLib.i.  Mathefeos:  AB  EPISTULIS  LATINIS 

HtZCcumomniamibiate,Mdvorti,omamentumbo-  DEVOTUS  NUMINI  MAJESTATIQUE 

nortim  ,  facili  demonfirationis  magifierio  traderen-  E  J  U  S. 

tur.  Etpaulopoft:  Qricquid/Egyptij  veteres,Sa-  Ut  alias  ejusmodi  Infcriptiones  nunc  finam_, 

pientes  ac  divini  viri,  Babjlontjfe  prudentes,  de  vi  brevitatis  ergo pra-terfluere.  Epiftolarisveio ,  ni 

firflirumdcpotefiatibt!s,divinxnobisdoctrin<smdgi-  B  fallor,  idemeftqui&nkapudGrxcos;  qualis 

fterio  tradiderunt.    Et  Cap.  i.  Lib.  i.    Cur  erecta.  fuit  Evmenes  Cardianus ,  de  quo  Jocus  eft  no 

mente,fublimi^confiantia,&divinarumvirtutum  tatu  digniffimus  iEmilij  Probi  :   Hic  peradole* 

m.tgifterio  formati.  Cap.  II.  ejusdem  libri  :  Nec  (t£ntulusaddmicitiamaccejfitPbilippi,Amjnttefily: 

faciiipojfumtis  confequi  ratione  ,quicquid  nonprtece-  brevif,  tempore  in  intimam  pervenit  familiarita- 

dentianobismagifteriatradiderint.  Cap.III.ejusd.  tem.  Eulgebat enimjamin adolefcentuloindolesvir- 

lib.  Patiebatur  htec  Alcibiades,  Socratis  divinis  magi-  tutit.  lta£  eum  habuit  admanum  Scribtt  loco  :  quot 

fierijs  infiitutus.  Et  mox  de Py thagora  :  Peregri-  multo  apud Grajos honorificentim esl,  quam  apud Ro- 

nis etiam magifierijs  imbutus.  manos.  Nam  apudnosrevera,  ficut  funt,mercenarij 

$8.  Hinc  ob  infignium  culmen  meritafpjirtutum]  exifiimantur  :  at  apud  iilos  e  contrario,  nemo  ad  id 

Exprimi t  hic  Saxo  Martianum  fuum  Capellam,  Q  offtcium  admittitur ,  nifi  honefio  loco ,  &fide  &  indu- 

\    cujus  diligentem  fuiffe  lectorcm ,  nemo  non  firia  cognita ,   QUOD    NECESSEEST 

animadvertit,quibinosiftosfcriptorescuni_,  OMNIUM    CONSILIORUM    EUM 

Curainterfecommitterefuftinuerit.  Toridem  ESSE  PARTICIPEM. 

enim  verbis  ille  Oratores  commendat ,  Lib.  V.  40.  Eeneficij nomine  expetendum  retinqueres~\Hxc 

cjuieft  deRhetoricap.i^S-  Pofihoc  tamen,  inc\uit,  menseftAucloris :  EtfiSecretarijRegij  munus 

in  diverfis  agminibus  oratores  emeritos,  acpnefefe-  non  adeo  fpeciofu  m  aut  amplae  dignitatis  offi- 

rentes1  infignium  culmen  tnerita^  linguarum,  JEfibi-  cium  antehac  fuerit ;.  tamen  illud  fumma  fide 

nem ,  ifocratem,  Lyfiamf^  confpiceres.  &  diligentia  adminiftrans,  Spartam,  quam  na- 

Ibid.RegiusEpifiolariseffeiltts.'  EpiftoUris,hoc  cluseras,  tantopere  exornafti,  ut  pdfteaquara 
«ft,  a  libellis  fecretis,  (weSecretarius,  utvulgo  rj  adPontiflcium  eveclus  efles,  alij,  licet  maxima; 

dicitur.  Andreas  enim  CanutoVI.  Valdemari  dignitatis  viri ,  idem  munus  ambire  non  eru- 

filio,  Regi  Danis  a  Secretis  fuit.  Clariff.Dns.  buerint ,  fed potius  tanto  praedecefiorifuccede- 

PontanuS  Regij  Sigilli  cuftodem  fuifletradit.  Ar-  re  fummi  beneficij  loco  duxerint.  Nullumeffc 

noldus  Lubecenfis,  ut  antea  vidimus,  Andream  dubium ,  quin  Saxo  nofter  refpexerit  ad  exem- 

reqaits  aulte  CanceUarium  vocat,  Lib.IV.  Cap.18.  plumEpaminondae,  quod  commemoratVale-> 

Cui  fucceffit Dominus  Andreas  regalts aute CanceUd-  rius  Maximus  Lib.IILCap. 7. defiduciafui.  £/- 

rius.  CseterumMartianusCapeila  hancSaxoni  quidem  cum  ei  cives  irati  fiernendarum  inoppido- 

noftro  fubmirdftravit  voculam.   Ita  enim  ille  ■viarum  contmnelite  causa  curam  mandarent  [  erat 

*Lib.  VIII.  pag.  30$.  Posl bas vero  aftabit  decens iUa  enim iliudminifierium  apitd  illos  fordidifiimum~\fint 
(ydereisa,  fulgurans  luminibus ,qutt 'Epiftolaristua&  E  ulia  cunclatione  illud  recipit ,  daturumt^fe  operam^ 

dicta  eit  &  probata.  Ab  Epiftolis  inter  officia  do-  utbrevifpeciofumfieret,affeveravit.  Mirifica"  dein* 

mus  auguftx  ohm  fuifle  conftat.     Infcriptio  deprocuratione  abjettijfimumnegotiumproamplifii- 

Romana,quamexAppiano cVBoiflardifchedis  moornamento [notahaecverba]  expetendum The^ 

dcprompfit  Janus  Gruterus  pag.  481.  Num.  j.  bis  reddidit. 

T.  VARIO.  CLEMENTI.  42.  Afinitimis mutudta fii~\  Videlicet  Sialah- 

AB.  EPISTULIS.  AUGUSTOB.UM.  denfibus.    Andreas  enim natione  Sialandus  » 

PROC.  PROVINCIAR.              •'  Sunonis  de  Knardorp  filius  fuit  j  quomodo 

Etpag.;8^-  Num.j.  pauloantenobisdicftum-,. 

FLAVIUS.  AVG.  L.  PROTOGENES  ^.EoecundiJfimisdoclrintcfiipendijsriAVzkna 

ABEPISTULIS.  F  Maximo ,  ejusq;  imitatore  Saxone  Grammati-p 

Sicdicebantur  ab Epifiolis Grtecis ,  ab Epifiolis Lati-  covafieadhibetur fiipendtj  vocabulum.  Exem- 

nis.  GruterusInfcript.Pag.  moxcitata :  Num.8>  pla  plunma  apud  utrumq;  fuppetunt.    Sic  ille 

M.  AURELIUS  ALEXANDER.  Lib. IV, cap. 7.  Tot-um^bedtteturbtsgregem,^dx,e. 

AVG.  LIB.  AB  EPISTULIS  poduciuvenerarMfincertefideifiipendiapengit. 

GR^ECIS.  VIVUS   FECIT  SIBI  Ibid.  Gregit amorem.~\  Ideft,PlebisPontificio 

L.  L.  P.    QUE.    EORUM.  iuo  fubditx.    To  Grex  enim  reipicit  fuaviffi- 

Item  pag.  vjl-   Num.  1.  mum  iilud  Pafioris  vocahulum  ,  quo  infigniri 

-  -  P.  CJESARL  folent,quianimarum  curam  gerunt ,  iacrisq} 

...  ONIO    GORDIANO  fummacumpoteftateprsfunt. 

Gkriofi» 


In  Pr/efationem  SaxonisJjrammaticl  u 

4/.  Gloriofie  executionit  fiducia]  Extcutio,  hic  fi-  A  npn  quidem  verbum  verbo  reddeHS,fedfeufurn  &  ma- 


delem  facri  muneris  adminiftrationem ,  curam 
Sc  difciplinam  fignificat ,  quam  adeo  diligenrer 
acfeveregeifiiTeAndreaminnuitSaxo,  utnihil 
planeomiferit,  quodadiufceptiminifterijpar- 
tes  rite  re<fteq;  obeundas  pertineret.  SicTaci- 
tus  Annal.  XV.  Executionem  Syritc  pro  admini- 
ftrationt  pofuit :  Syrieq^  executio  Cintio ,  copice  mi- 
litares  Corbuloni  permijfe.  Idem ;  Exequi  partes 
Dialogo  de  orarore  dixit :  Nam  &  ego  & Secun- 


terias  fub  certii  titidu  comprebendens.  Euit  isSuno- 
nis  de  Knarderup  filius,  pronepes  exfr.ttre  Abfalonts , 
illius  omnis  /tvicelcberrimi ,  qui  Sorenfe  monafterium 
condidit,  ejtudem^in Artbiepifcopatu fuccejfor,  Saxa 
in.fr/tfatibne  librorumfuorum,  quos eidem  dedicavit, 
ait  eumfigilli  regij  cufcodem, five  a tfecretJs  Regt  Ca- 
nutofuijfe,  at%  ad  id  doctrinx  fafiigium perveniffc, 
quod  publicam  Lutetix  profeffionem  faceret.  Sa-ne 
non  vulgaru  doclrinte  fttijfe  oflend.it  prcetcr  boc opm, 


dtu  exequemur  partes ,  quas  intellexerinm  ,  te  non  B  etiamaliudipfiusHexmeron,fivedeCreat;enemun 


tam  omijijfe,  qaamnobureliqttijfe. 

4.6.  Obfitasfy  curu  opes  decenter  abjicere.]  Morem 
geffitAndreas  veteri  monito,  quod  interocto 
venuftiffima  Epigrammata  primus  publicavit 
vir  Bono  Reip.  Literariae  natus  Cafp.  Barthius 
Adverfar.  Lib.  4/.  Cap.  XXII, 


dl  carmen  Heroicum  elegantiffimum ,  quodfuo  tem- 
pore  quodg  in  iucem  dabitur.  Idem  Archiepiieopus 
Andreas  Leges  Scaniae  municipalcs ,  prius  lin- 
gua  vernacula  &  vuigari  editas  Latina  oratione 
reddidit :  quas  primus  pubiicijurisfecitNobi- 
lhT.Vir,  Arnoldus  Hvitfeldius,  Anno  Chrifti 


Ouifalvus  citpis  ejfe ,  fequareptr  omnia  Cbriftum :      1/ <?,&.. 

Vimla te  opum  rettnent !  abjice ,  vita  fuga esl. '  4J>.  Pertinentium 4jem  reruml  U  eft,  decima- 
Eandem  laudem  Andreae  Archiepifcopo  fupra  rum,aliorumq;redituum.  Namfaneitacom- 
tnbuit  Arnoldus  Abbas  Lubecenfis  Chror^.  C  paratumeftcumbellvaillamultorumcapirum, 


Slav.  Lib.IV.  Cap.ig.  Avaritiam quo^,  qux  esl Ido- 
lorumfervitus  ,omninb  detefians,  nihilpervim  rape- 
re  curabat,fedfuit  contentus ,  beatius  dare,  qttam  acci- 
fere  ducebat. 

47.  ilirificum  reverendorum  dogmatum  optts  com- 
flextts  ]  Hexameron  fcripfit  Andreas ,  Carmine 
Heroico,  opus,  continens  explicationem  praeci- 
puorurh  locorum  doclrinae  cpeleftis  ;  fied  in- 
primis  agens  de  Creatione  Mundi ,  &  Operibus 


quem  vulgum  appellamtts ,  ut  nullum  impendij 
genus  gravius  ducat,  quam  quod  in  divinos  tifiis 
erogatur.  Imo  fitpenumero  juris  Ecclefiaftici 
pertinax  patrociniumplurimisRegum&Prin- 
cipum  fangvine ftetit.  IdquodedocetHiftori» 
CanutiSandH,  qusexftatLib.XI.  Saxonis. 

Pag.i.  verf  1.  Splendidijfimisfrugalitatis  exemplul 
Ad  hanc  abftinentiam  &  frugalitatemAndreae 
Archiepifcopi,  referenda  funt  verba  ifta,quse  fu- 


fex  dierum  ;  ad  imitatio.nem  Sacnffimi  Patris  D        fldduximusexArnoldiAbbatiSLubecenfiS, 

Ambrofi^qmejLisdemargumenuLtbrosyi.  £hromcoSlavorum,Lib.4.Cap.i8.  Etcumejfet 

confcripht    EjusMS.mmembranaexemplar,  ^^^^«^«^««ffl^ 

nonitapndemimhifuppeditavitllluftns  &Ge-  fime)}tl<  fe  confiringeUu  A  qUli  necinRomanacu- 

nerofus  Heros   Dns.  ChnftophorusUlfeldms,  ^         ^  ^  t  ellAt>  utomnifextiiferU 

deSvenftrup,EquesAuratus,RegniDanixSc-  nM    fiMscmcuDominic^iiJuiMexifteret.  Ordi- 

nator  ampliffimus ,  Arcis  Helfingburgenfis  in  fiat.Jautem  ■ fm  m&rum  grdVttatem  nondaferuit> 

Hellefponto  Damco Prafes  acDynafta Regius,  ^^  &     P     &pudicUi&/,bfiinens  permMfir. 

fummusliteratorumfautoratq;patronus.Cer-  mde amuUtl0ne  ruMurims provouvlt.    Doclri- 

te  luce  publica  aigmffimiim  eft-Poematioro ,  ^  ^  ^  -rn^  _  uf  mm(lllos  im  clerkgs> 

cumpropteripfamAntiquitatem,cujusmagna  E     am  ukos  ^-  ,mor% pmmk  fuccenderet ,  & 

folet  eife  apud  omnes ,  qui  bonam  mentem  a-  •  r  £ f  w  ^  ^*.  r^M ^m Dei  faxfa 
mant,  veneratio;  tumutdocumentolit,illud 

o 


etiam  feculum  docloshomineshabuiile,  hasq; 
aquilonares  regiones  non  ita  barbaras ,  ut  quo- 
rundam  fert  opinio ,  fuifle ;  cumtamenvicinis 
in  locis  magna  ubiq;  tum  tempprisfueritBar- 
fcaries.  Meminit  ejusdem  OperisNobiliffimus 
Vir ,  Arnoldus  Huitfeldius ,  Regni  Danici 
cuondam  Cancellarius  magnificus,  deq;  patrii 


S.VelutiPoetico  quodam  opereperfirinxijfe]  Enu,- 
merat  ]am  Saxo  varia  documenta,  quibus  in_. 
contexenda  Hiftoria  fua  fit  ufiis.  Inter  quac 
principem  locum  carminibus  feu  Rhythmis 
antiquis  tribuit,  quibusvetuftiffimiDanorura 
PoetEc,  Scaldri  dicti,  res  gcftas  fui  feculi.,  He- 


■    D     c   •      t-  roumq;illuftria  facliacomplexifunt.Ejusmodi 
noftra  umversa  praeclare  mentus,  lnPrselatio-  F  ^""'l'     u  r  ktiL  j 

ne,  quamLegibusProvincialibus  terrx  Scaniae   '  vero  carmina  antiquitus dicebantur  nilHAt 


afe  editis  prsefixit :  Cum  ante aliquot  annosundif^ 
hic  in  regno  iwuefiigartm  de  documentis  &  antiqut- 
fatibus,  qute  ad  Hiftorias  Danicat  ornandas  &  confcri- 
bendas  ufui  ejfe  pojfent :  ea<fe  de  caufa  tam  publtcas, 
quam  privatorum  Bibliotbecas  luftrarem  ;  repptri 
quofy  vetuftum  hunc  legum  Scanix  in  membrana 
manufcriptum  codicem,  quem  ante  annos  400 ,  ex  D*- 
nico  Latinumfedt  Anbiepifcopus  isnitnfii  Andntf^ 


Viifa-,  eorumq;infinitaferegenerafuerunt.  In 
histameneminent  pR^'1vlFfl>I4'/l}  Drbtt. 
qmti  HYU^hlVA  nilhriR,  SkioL. 
dunga  Vtifur  s  ^IARYAYA^  BJatkamaL 
Drbttquxt,  quafi  vulgo  cantabile.  Drbtt  eniro 
turbam  fignificat ,  &  O  brevi,  Dominum  ac 
Hegefia.    Hoc  igitur  noraen  ia.de  quoq;  obti- 

auiffc 


12  .  STEPHA^rjOHANNlsSTEPHANn.NoT^  VeERIORES 

nuifte  videtur,  quod  Herbum  res  geftaseode-  A  cercm,ni\vlforttfisproferrem  Abfiurdi,& ficumreli- 
cantaverint  Poetse.    Om.de  enim  cantare  figni-     qilis ,  e.im  certare  opinarer,  vanuprorfus  optnione  lae ' 
ficat.   Skioldungd  Viiftir ,  funt Rhy thmi  Rcgum      duci  forte  non  cenferet  is ,  quiilltsinftructus  noftntnt 
quorumvis  cncomia  continentes.    S^oldungur      etixmperfecte  calleret.     TotenimbiScPoefispeculiA- 


etenim,  nomenciaturaRegibus  fblis  Synecdo^ 
chice  data  &  debita.  Inprimis  ita  dicti  Daniae 
Reges :  F/T/arautemcarmina.  Biarkamdl  genas 
fuit  carminis  fic  didtum  quafi  BjarkxSermo,  a 
vetuitiifimo  Poeta  feu  Scaldro  Bjarka,  qui  hoc 
«Tenus  carminis  excogitavit.  His  adde  &c  coste- 


resfibi  babet  orationu  flofculos,  figuratas  formulas, 
appellationes  rerv.m  divcrfas ,ab antiquis  fAbulis,ve-> 
nufte ,  varie ,  obfcure  deductas,  utin  noftra  lingttape- 
regrino  explicari  idvixpojfeexiftimem.  Outdl  Ipfi. 
lslandi, ppetico  nonaflatifpiritu,veterum Rhythmos, 
AUt  etiam  recentiores  exEddico  compofitosfundamen- 


■a  carminumgenera:   BR4F4R  Bjf^Hj  ^  to,nonpercipiunt.    EtejusmodiRbpbmicttmkcom- 

tnuniremotumfermonemantiquitasnoftraACam-jl,- 
id  eB  Afiatictim  vel  Afartm  fermonem  Appellarat, 


Bragarbotf,  RflK^KM  lfRABA,  Rttnhen- 
dadrapA;  PiKHYM  hllH^FerskeitViif*; 

IxAhAM^stuthoia;  T^fiBR^FflR, 

Toubragm  ;    MHFMKF^lMP  ,  Liufling- 

su^  MMnMF,i»%;  *AYABRA- 


quitanien  nofter  esl,  fedobfcurior,&vulgimintisob~ 
vius  inteUecltti.  Hxc  cattfa  esl,ctir  viris  mAnnis  &  tru- 
ditis,  quibus  lingud  noftra  ignotaesl,  interim  tamen 
quidEddanoftraPoefeos  aliquale  fundAmentum  tra- 
ctet,inquirerenondedignantur,iniUiustrAnslationc, 


Vt\KiHik*hTA%ur;  HF*M%JM  t  Skothenti      utidebenius,gutifiCArifAcilenonpofumus.  Etfienim 

*iRMMRHUB>f   ,     Rernadardupa  ^■ff^''?^  'iT^16^^  i^?^^** 

-^11V1  '■■■■y  *       C  longe  pettta,  quodam  modo  defcrtbt  &  Lanne  nomi- 

T-4FNIF,  ToSlilS-     'Ca.terum  Poetae  ,  qui  n.mqueant:  vocumtamenflplcndor,elegAntiagrAn* 

olim  verfibus  &  Rhythmis  confignabant_, ,  dis,  & gemdnaproprietas.proutinlingVAnoftrAfo- 

qu-icquid  memoria  dignum  domi  forisve  oo  nat,  exbiberi  &  oftendi  nequaquam  potesl  -,  dulcitts 

currebdt,  Scaldri,  ut  modo  dixi,  five Runx  no-  hic ex ipfofonte bibuntttr  aqux.  Esl  etiamEddatan- 

minati  funt  ;  qui  eodemloco  apud  Reges  Sc  titm  confcripta  in  ufttm  noftr&\ingu&,& maxime ai 

principes  antiquitus  fuere,  quo  jam  Confilia-  illhis  donum  finguUre  Poefeos ,  quo  iilam  prte  aliis 

rij,  iiterati,  alijq;  prudentia  ac  rerumufupra'-  quamplurhms  ornAtAmputo  accommodata.     Totiti 

ftantes.  Hinc^tiam  res  magnifice  a  fe  gellas,  noftrA  Poefifunt  Rbjthmi  ctrtagenera ,  v.t  numtra 

R.hy  thmis  ej  usmodi  Poe ticis  ad  poftcros  propa-  comprehendi  vixpojfint  ,tot&  tam  elegAnter fibi  in- 
pari  operos* itudebantMagnates.  Ac quo  quis  P  vicem  refpondentes  UterArum,  fiUabArum  &  diciia-- 

laudis  &  seternitatis  amore  ardentius  flagrabat,  nttm  confonantitc,  ut  attdientes  mire  Ajficiantur  &  de- 


eo  plures  ac  pra;itantiores  in  hoc  genere  iibi  de- 
vinxit,  (ecurna;domiibrisq;tam  pacis,  quam 
beiii  tempore  cjrcumduxit ,  ut  res  geila:  meiius, 
aptius',  ac  illuilrius  deicribiacdelineariabiilis 
pofrent:itanosedoccnteExcellentiifimoViro, 
6c  cui  multa  debent  Antiquitates  noftras ,  D. 
OlaoWormio,  in  appendiceadLitcraturairi^ 
Runicam.  Danorum  aucem  celebnores  Scaldri 


lectentur.  Obfervatur  enim  literarum  CArdinAlium 
trium  in  qnalibetftrophainviilttaferies,parnume- 
rusfjilAbarum,  vocis  traclm five Accentuslongus AUt 
brevis,  &  fimilia.  Nec  in  noftrA  Poefipauciores cau- 
tiones,  licentm,  tropi&figura  ufurpantur,quami« 
re  metrica  apud  Latinos  Poetamm  principes.  Tet 
pr£tere.iin  veterum  cAntilenis(quod  HliftudioseAffe- 
tl.mintjpulcbra  inveniuntur  hyperbata,utunicoft- 


fuere,  StarkaterusSenior,  cujusRhythmifimt  EpeRtytbmo  duas  velplures  matcrias dtematim fibi 
vetuitiifimi ,  &  adhuc  extant.  Ilie  vero  potiifi-  reflpondentes  concluferint.  Tot  in  illis  Logogrjpbi  & 
mum  res  gefbs  Danorum-  verfibus  complexus  lufusmetapborici  ingeniose  conftcti  animadvntun- 
eit.  HjarnoRex,  qui  obEpitaphiumFrcthoni  tur,  utipfis  etiam  Rhjthmiftarum  corjphxis  nodtu 
poiitum  regio  diademate  ornatus.     Regnerus 


etiam  Lodbrog,  ut  &uxor  ejus  Aslaug,  omnes- 
queejusfilij,  afiiq;  quam  plurimi,quorumin- 
figncm  Catalogum  videre  licet  adjunclum  ad 
calccm  libri  de  literatura  Runica  D.  Wormij 
noftri.  Operaeautemvideturpretiumhocloco 


penefit  Gordius,&  Leclores,  verba  quidem  intelligen- 
tes,  reiparum  aut  nihilfapiant.  Noftram  Autem  Poe- 
fin  tantoperenon  eveho,  quodin  haclinguanatusfim , 
&ab  hocRbjthmico  s.ffeetu  non  omnino alienus ,  fed 
qtiiAvere  flngultris  esi  &plenaArtis&ingenij.  Ouod 
noftras  Aliquts  literatus  Rhjthmifta  &  Ad  hAnc  rem 


in  medium  adducere  Diifertatiunculam  quan-  F  exemplisinftructus,virofapienti,etfinoftrumnonin- 
dam  Dn.  Magni  Olavij ,  Paftoris  olim  Laufa-  telligAtidio?na,prtefensfaciliusoboculosponerepofet. 
■  fienfis  in  Islandia  digniifimi,  dePoefi antiqua  Deinde  &  hoc  noftra  Poefis peculiAre  habet ;  quU 
Danica  ;  ex  qua  quanti  artificij ,  quantivein-  cum  invulgaribm  linguisquilibetpromoregenttsfue 
genrj  fit ,  doctum ,  juxta  leges  Scaldrorum  no-  Rbpbmos condere ,  verbain  ntimerosaliquales cogere, 
ftrorum,  conderecafmen,liquidopatebk;  fi-  ufut^idfibipromptumredderepoffit:  innoftra.nem» 
mulq;  quanto  in  pretioinhacartcartihces Re-  Poetaexiftat,nec facikimum gemtsRhjthmifintma- 
gibus  &  principibus  olim  extiterint,  clucebit.  gno  negocio  connettat,  etfi  maxime  afjectat,nifiqui 
Sic  autem  ille  :  Si  noftrmi  Poefin  omnium  vulga-  Poetico  Spiritu  fingulariter  afflatus  esl.  Qtti  qui- 
mtm  linguarum  Rbjthmos  artt  &  efeclu  fttperare  di-  ,  &ffl  afflatus,  ut  cateh  natur*  motus ,  aUv  acrior,  aliit 

vemiffm 


lNpR/l£ATIONEM$AXOrilsGRAMMAflC!.'  1«J 

vemifjior  conthtgit.  Ouidam  pnemedit.tti  Rbytbmos  A  & magnammitatem  etUm,  in  ultiiiio  periiuh  Rbytb- 
feliciter  edmt,  aiiquiferventiori  quodam  impetu  om-  mis  celebravit,  qui  etiamnum  extant.  Habuit  derin^ 
*ia  genera  Rhythmi  Jponte  prafundunt ,  ut  Rbjtb-  beliicojijfimus  Norvagiie  Rex  HaralAus,  SigurH  Jtiius, 
mtu  ftt  qtticquid  ccnentur  dtcere ,  ut  ingeniojijfimus  infuaaula& expeditionibm  ftbifamiiiariffimumno-^ 
olim  tpud  Romanos  Poeta  Je  fua  vena  profitebatur ,  tabilemjxhythmiftam  Thiodolphum  Huversi^a,  apro- 
nec  folutaoratio,quamiftaligata  ,illispromptior  esl.  vincia  Borealis  IsUndix,  in  qua  natus eH,  ftc dictutn.^ 
Adde quodinprima  ftatim infantia  ejtumo  di  uaturx  Floruerunt  pneterea  tn  aidis  Regum  F)ani„t ,  Svecie, 
manifeftis  feproferat  indiciis.  Necprtetereumium,  AngliiZ,  &  aliorum Prituipum ,  PoetaisUndi ;  qttod 
quod  motus  ille  higerii)  in  Novilunio  ftt  ferventiffi-  longa  referre  mora  esx ,  &  qui  ab  illis  ingentes  honores 
inu$,&  Rhjthmiftam  notabilem  res  Poeticas  aliis  &magnificaAonareportarunt.  Prinapes  etiam  ira- 
enucieantem,  aut  in  Rhjtbmis  fundendis  occupatum ,  B  tos  Rhjthmicisf£pcplacaverunt  elogiis ,  &  vitam  ijs- 
vino  madentem ,  Melancholia  graviore  infeftatum,  dem  redemerunt.  Sic  Egillus  SkaUagrimus  apuAEri- 
autfurore  quodam  correptum  dixeris.  Et fiepiushtec  cum  Blocloxjum,  Norvegia:  Regem,  fed tunc inNor- 
indoles etiamin  ignotis  ex fingulari aliquo geftu con-  thumbria  Anglite  defidentem  [/«  cttjm  conjpeilum 
fyicitHr,quem nos <Qt dflfctjllf}!/ ideft,Po'eticam verti-  juffu Regime GunbilAiC  ex IsLtudia protraftusfueratj 
ginem  ttppeUamus.  Sunt  qui  noftram  Poilfin  in  malis  Rbjtbmis  in  bonorcm  ejus  editis , liberam hnpciravit 
Kvertendis  &  inducendis  mirabiles  effeclus  babere  dimiffionem,ctfianteafiiiumRegis,&dmicosmultos, 
«Kiftiment,qu€  resfortaffis  non  careat  exemplis.Simi-  injuria  Erici laceffitus  trucidavit.  Eodem  modo Bra- 
temquandam  energiam  carminibus  tribuitis,quiboc  go  cuidam  capitis  damnato  a  Biornone  Svecicz  Regt 
aferere  non  dubitavit :  vitattonata  esl,  ob  Fbjtbmicum  encomium  Regi exhi- 

CarminavelccelopomuitdeducereLunam.  G  &•  Quin  etiamipfiReges&PrincipesNojvegiz 

& 'vicinarum  proviiniarum,  Rhyihmos  exanie  com- 


Unde  cordatiores  ex  noftrisantiquistanquammorale 
reliquerunt,  Poctam  non  ejfe  Uceffendum  (CSt  ftat 
(Sfaffc  WM)  Socratis etiammonhum  citatur  ;  quod 
§tcuifahs&  fama  maxime  cune  funt,  iilaf^  fcrvare 
iupiat  iUgfa ,  is  caveat  ne  Poetam  aliqtiem  inimicum 
habeat.  Ouanto  in  pretio  &  bonore  apud  Reges  & 
Vrincipes  extercs ,  ubi  tingiis,  noftrc  viguitcognttio, 
neftratesfuerintPoetce,  qui  ipforumres geft&s  Rbjtb- 


pofuerunt,qui  in  i&orum  citantur  hiftvriu.  Txcpval- 
Aits  quidem  orcadum  comes ,  prhicsps  egregm,  rr.ter 
Alia-s  nobiles  Aotes,-  quibtts  orndtus  esl ,  prfftar.tijfimus 
&  promptijfimits  fuit  Rhjtlm>ifta,j£f  tlavcm  l.hjth- 
micam,  qu£  aAhuc  extat,  confeciJfeAicitur.  Habuit 
etiam  ille  in  PaUftinam  navig.ins  itincrh  comites 
Rhythmifta-s  Aitos  IsUnAos ,  qiti  una  cum  iffo  res'quoti- 
Aiegeftas  Rhjthmis  cemprehetiAerunt,  &  m.tgni  apud 


mis  herohis pofteritati  commendarunt,  ex  eopatet,  D  Uluminzftimationefuerunt.  Ouamvu  autemvetm 

quodab  iis  aureos  annulos,  arma  deaurata ,  veftespre- 

ciofas&diia  magnificadon4,acipforum  inprimisRe- 

gmn  favorem  &  amicithm  meruerint ,  ut  veteres 

pafftm  teftantur  hiftorix.  Et  ut  ex  plttrimis  paucos 

nominem  ,  habebat  \n  aula  fua  laudatiffimus  beros 

OlausTrjggonius,Norvegite Rex ,  inter  alios Halfro- 

dum  quendam  Rhjthmiftam  Islandum,  quem  ab  etb- 

nicifmo  ad  Chriftianam  convertitfdem,  &  baptizato 

ipfe  compatris  officium  prttfiitit;  quem  bomiculiHm 


illa  &genuina ,  five  Danica ,  five  Norvegica  lingua, 
ex  iUis  regnk  maxima  ex  parte  jam  Auduni  feferemo- 
verit,  ideoife  &  iUic  talium  Rhythmiftarum  perierit 
dignitas,  quia  ignoti  nulla  cupido :  adhuc  tamcn  in 
tslxndia ,  ubi  Ihigua  ejns  ufus  prtttipuc  confervatur, 
tnagno  numero  Poeta  extant,prompti  &  ir.geniofi, 
qui  non  tantitm  res  prophanas ,  ubi  Edda  potijfimutn 
locum  habet,  fedetiam  facras  hiflori.ufiiiiplici  eratio-* 
nisvenajn  numeros  convcrtunt  Pbythmicos,Pfitlmo£^ 


in  mU  regia  temere  commttter.tem,  donatavtta&^  & Cdtltjien4s ?ias  &,  „ravescomponunt,&Ecdefia 
placatis  ctfi  cognatts ,  ingrattam  receptt,  Vplurums  J)f/  md  nh  u[Rim  %mmmiunt,  Utinam  divi- 
reghs  auxit  muneribm.  De  hoc  HalfroAo  tradit  hi- 


ftoria ,  quod  posl  regem  deviclum  nunquam  tpparue- 
rithiUris;  Aefideriumcf3  optimiregispnecipuamortis 
ipfitts  caufafuijfe  traditur.  Habuit  &  OlausHaralAi 
ftlius,Aomi  miiiti&iLfindividuos  comites  ex  noftris  tres 
Uiftgnes  Rhjthmftas,  Sigvardum,  Thormodum  &  Gi- 
ranum  ob  formx venuftatem ©ulbtrf/^ esl,  aureum 
fupercilium  appellatum.  T)e  Sigvardo  refertur,  quod 


num  hocdonumgrati  omnesamplcclerentur.  Sed  ut 
in  patriafua  Propheta  ,  ftc  vix  acKptus  esl  Poeta. 
HacknusM.  Olayius.  Porro  deScaldris  no.ta- 
tudignum,  quodRhythmos  iive  carmina,  dc 
clarorum  virorum  virtutibus  a  ic  comnoina, 
in  epuiis,  aliiscj ;  conventibusfolcnnioribus,  vcl 
afsavoce,  velinterdum  etiam  adhibito  dbiciric 
Sc  lyriita,  decantare  foliti  fucrint ;  non  fecus 


folutisverbisloquenAo,impeAitiorisfuerttlingux,  m  F  a£  olim  Gauomm  Germanorumqf  jlli  vatcs 

Rhjthmis  autem  fpontefufn  promptiffimus.    HauA  quos  Rjrdgs  vocarunt .  dc  quibus  Ammianus 

fecm  m  Ae  Virgtlio  fcribitur, quodtarAusfuerit  in  lo-  Marceiiinus  ub. XV.  Bardi  fortia  virorum  iUu- 

quendo,  adeo  ut  hiAoclus  &  agreftis  vtAeretur.  Thor-  V  w  r^  hmuis  compoflU^erfibus  cum  dulciuus 

wAiuauteminconflicluStiklajUAenfiRegiprtAtcto  umnm[u\iscarititarunt.  EtLucanusLib.i. ,  : 
militans,  noiuitpoUillum  in  acie  aefumfuperftesvi- 

vere,  fed  in  confertiffima  hoftium  turbafotiffime  di-  Vos  quoa^,quifortes  aninm,  beUotfjeremptas, 

wicabat ,  donec  lethali  percuffus  telo,  ex  prslio  difce-  Laudibtis  in  longum ,  vates,  Aimittitis  tevum, 

''4sret,&  nmibundm  Regis  fui  beneficia,fQrtituAinem,  Plurimafecurifudiftis  carmina  B.trdi. 


Stral 


136) 


!4        Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

Strabo  Lib.  IV.  de  Gallia  :  Ba$oi  fjSp  vpvriTaj  A 
ng)  mtyraj.  Bardi  igitur,  ficut  &  noftriScal- 
dri,  nihilaliudfuere,qu_m  7rur\ia\  /mt'  uSrjg 
t7miv8g  hiyovtsg,  utePoffidonio  fcribitAthe- 
naeus ,  Lib.  VI.  Tales  etiam  fuerunt  apud  Per- 
fasiH4gi,quorum  mentionem  facit  QyCurtius 
Lib.  V.  ubi  tradit ,  qua  pompa  Alexander  Baby- 
lonem  ingreffus  fit :  Magi  deindefuo  more  earmen 
canentes.  Poft  bos  Cbaldxi,  Babyloniorum^  non  va- 
tes  modo,  fed  etiam  artifices ,  cum  fidibus  fui  generis 
ibant.  Laudes  ij  regum  canerefoliti. 

9.  Lingun  fute  literis  ]  Lingvam  Danicam_. 
antiquam,  cujus  in  Rhythmis  ufus  fuit,  vete- 
res  appcllarunt  AHAYAb3  Afamal ,  id  eft, 
Afiaticum,vclAfarum  fermonem,  quod  eum 
ex  Afia  Odinus  fecum  in  Daniam ,  Norvegiam, 
Sveciam  ,  aliasq;  regiones  Septentrionales  in- 
vexerit.  DequoEddafubinitiumLib.i.  hunc 
in  modum  diiTerit  :  Poslquam  Odinus  colonias 
fuasper  Saxoniam,  Cimbriam,  Sveciam  &Norve-  C 
giam  duxijfet ,  filios  acfocios  conjugio  cum  incolisco- 
pulatos  ibidem  reliquit.  Qui  multiplicata  progenie, 
lingvam  Ajiaticam  vicinis  regionibu>  intulerunt. 
Ouod  vel  ex  propriis  liquet  nominibus  &  appella- 
tionibws ,  que  linguam  hanc  funt  comitatx.  ,  Hinc 
factum  ,  quod  Afiatica  htec  lingua  familiaris  adeo 
redditafit  regionibus  Septentrionalibus ,  Norvegix, 
Svecite ,  Danite.  Haecautem  lingva  fuit  non- 
nihil  a  communi  illa  remota ,  quae  nufpiam_. 
inSeptentrione  purior  adhuc  affervatur,  quim  D 
in  Islandia  ,  Daniae  Infula  famofiffima.  Cu?> 
ius  incolae,  praeterquamquodexteforumcom- 
merciis  minus  eam  depravari  fint  palTi  :  ab  o- 
mni  jevo  varias  tum  populariumfuorum,tum 
reliquorum  Aquilonarium  res  geftas ,  ea  con- 
fignando,  incorruptam  Sc  apud  fe  fervarunt, 
&  ad  pofteros  transmiferunt.  Literas  vero 
fuas  Dani  antiquitus  vocabant  RhMR  , 
IRuner  ;  de  quarum  origine,  ufu,  proprietate, 
caufis  ,  natura  ,  aliisq;  ad  Danicam  Literatu- 
ram  antiquiffimam  illuftrandam  pertinenti- 
bus  ,  elcgantiffimum  libellum_> ,  ante  quin- 
quennium,  edidit  Clariffimus  Vir  ,  8c  nun- 
quam  fine  laude  mihi  in  Notishifce  dicendus, 
D.OlausWormius.  Nos  earundem  literarum 
unum  aut  alterum  Schema,  ex  eodem  Wor- 
miano  opere  petitum  ,  Lecloris  oculis  fubji» 
eiendiim  putawmus : 


RUNiE 

Typfs  dfaftlgate. 


f'N  PR/EFATIONEM  SaXONIS  G^AMMATICI. 
Ex  mwumentis  excerptt, 

yjUUjk 


15 


Varietas  univerfa  tefit&x. 

/5 


A  Ibid.  Saxuacrupibmhifculpendacuraffc\Lo(^x\- 
tur  hic  S^xo  non  de  iilis  tantiim  Saxis,  quae  ve- 
teres  RUNiE  in  i]luftriumvirorumtumbis& 
fepulcris erexerunt ,  variisq 5  infcriptionibus  ar- 
tihcioseacdecoreexornarunt,(quasprifciDani 
^MflFBIV^MTA,  Haugbualetur,  quafidi-' 
ceres,£)j3gbocffnfttvocabant.  £>aitgbttc  enim 
dicebantur  defunclorum  manes  tumulos  illis 
extruclos  inhabitantes  )  quarum  Infcriptio- 
num  Runicaruminfignemnobis  copiamexhi- 

B  bcbitVir  ad  ornatum  feculinatus,  &depatria: 
Antiquitatibus  prseclare  meritus  D .  Olaus  Wor- 
mius,  in  divino  opereMonumentorum  Dani- 
corum  ;  quod  non  ita  pridcm  bono  publico, 
in  lucem  edidit :  vcriim  etiam  de  illis  rupibus 
ac  faxis ,  quae  hinc  inde  variis  terrarum  Borea- 
lium  in  oris,tanquam  trophxa  &  arcus  quidam 
triumphales  eredta  ad  miraculum  usq;  vifun- 
tur,  praefertimubi  prcelia & conflidus  olim  ce- 
lebrioras  commifii  fuerc_j.    Quas  faxa  lingua 

C  Danica  antiqua  B4iYTMiSi,  Bauteflene 
dicebantur.  Talisfuk  rupesapudBlekingiam, 
eui  RcxDania:  Haraldus  Hyldetand  res  geftas 
patris  fui  per  artifices  mandare  curae  habuit. 
Ejus  infraftatimineadem  hac  prsfatione  meiv» 
tionem  injicit  Saxo,  &  pofteaLib.  VII.  Sic  & 
Regnerum  Lodbrog, Regem  animoliffimum,  in 
Bjarmia  vidtorias  fuas  faxisincidicuraflerefert 
Lib.  IX.  hac  verborum  pcriodo  :  Bjarmorum 
Regt  interfefto ,  Finnorum  vero  fugato  ,  Regnerus 

D  faxu  rerumgeflarum  apicesprte  feferentibus,  budem- 
que  fuperne  loeatu,  eternum  viftori<zfu&  monumen- 
tum  affixit.  Hoc  etiam  vetuftiffimis  Graecorum 
in  more  pofitum  fuit.  Nam  ut  tcmporis  inju- 
mmpropuliando,pofteritatitutius  confulerc- 
tur,  cippisfaxeis,  cTjAo/cfcuz^tra ,  vcluti  li- 
bris  feu  tabulis  publicis,  tam  res  veterum  geftas, 
&  temporurh  rationes ,  quam  Legcs ,  Pacita_., 
Deorum  &  mortuorum  titulos,  vota,  incidi  fo- 
lcnneerat.  EuhemcrusSiculus  resgeftasjovis» 

£  &  ca:terorun__,  qui  Dij  putabantur,  collcgit, 
Hiftoriamq;  contexuit  ex  titulis  &  infcriptio- 
nibus  facris,  quxinantiquiffimis  templishabe- 
bantu/j  utdifertememinitLacftantius  defalsa 
rcligione  Cap.XI.  Etiam  columnz  aurex  in_. 
fano  Joyis  Triphylij  pofita;,  quibus  perfcripta 
crantejusdcm  riuminis  gefta.  InSicyone  iterrt 
avcf^fict(pn  erat  feu  Defcriptio  ejusmodi  facr-a- 
ta,  undcHeraclidesinlibrumfuumdeMuficis, 
Junonis  Argivx  Antiftitum  ,  Poetarum  etiam 

F  &  Muficorum  celebriorum  nomina  traduxit, 
teftis  eft  Plutarchus  Lib.  de  Mufica_,.  Colu- 
mellae  item  ,  quibus  Cretenfcs  facra  deicripfe- 
rant  Corybantum_, ,  a  Por.phyrip  in  Secundo 
-•Tng^  etTro^Sjc  ifi^yx^  memorantur.  Quin. 
obvium  eft,  quoddecolumnisillisSethinepo- 
tum ,  latericia  altera ,  altera  faxea,  quibus  fidc- 
ralisfcientiseinventafuamandarunt,habetJole- 
phus.  Sic  anno  fundatacfalutis  cfo b  CXXVIIL, 
B  2  maj> 


\6       Stephani  Johannis  StephaNii  Not^.  Vberiores 

marmora  aliquot  fatis  ampla  Graece  incifaau-  A  ablslandia  longe  diverfam,  abunde  probatum 

dedit  in  Crymogaea  fiia  Arngrimus  Jonas  Is- 
landus,  8c  ipfe  loci  fitus  evincit.  Fruftra  igitur 


fpiciis  &  iropeniis  Herois  illuftriffimi  Thomae, 
Comitis  Arundellia: ,  in  Angliam  ex  Afia  advc- 
cta  funt  :  quorum  primum  Epochas  veterum 
Graecorum  nobiliores ,  feu  inligniora  tempo- 
rum  intervallafereuniverfacompleclitur:  al- 
terum  fcedus  Smyrna:orum  &c  Magnetum  in^ 
fano  Veneris  Stratonicidis  ohm  facratum_.  : 
Tertium  C.  Antonij  Septimij  Publij  Citharoedi 
vidtorias  :  ut  alia  filentio  transmittam.     Haec 


cft  cum  ingenij  lui  luxuria  8c  lufii  Joh.  Goro- 
pius  Becanus ,  qui  Thule n  ftatuit  didtam ,  quod 
vel  inftarTholi  cujusdam  orbi  terrarumfitim- 
pofita,  vel  quod  eo  navigantes  ad  ploratum_. 
[^ethHlenBelgaedicunt]proficifcerentur:  Go- 
todan.  Lib.  VII.  p.  696. 
18.  Luxuria  nutritntntis  carentes  ]  Quod  Saxo 


vero  tam  veneranda  prifcae  Orientis  gloriae  ru-  B  Islandis  fobrietatem  &  notitiam  vetuftatis,  id 


dera  primus  publicavit,  8c  Commentanjs  do- 
cliffimis  illuftravit  Clariffimus  Vir  ,  Johannes 
Seldenus.  Ita  8c  fortiffimus  Pcenorum  Dux 
Annibal,pofteaquamAlpesGrajas,  quaehodie 
S.  Bernardi  dicuntur  ,  ignibus  acetoq;  pcrfr&- 
oiflet,  literas  hujus  trajedtionisfuaueftesrupi- 
bus  infcribendas  curavit :  quas  etiamnii  m  apud 
Barrum ,  ejus  itinerispagum ,  ipfis  cotibusinci- 
fas  extare  tradit  Paulus  Jovius  Lib.  XV.  Hiftor. 


olim  Bclgis  fortitudinem  ingenerafle  tradit  Cae- 
far  fub  initiumCommentar.  de  Bello  Gallico: 
Horum  omniumfortiffimifuntBelgte  ,propterea  quod 
a  cultu  Atfy  bumanitatepTovincitelongiffimeabfunt, 
minimetfe  ad  eos  mercatores  ftcpe  commeant ,  atquc 
ea ,  qu£  ad  efaminandos  animos  pertinent ,  impor- 
tant. 

zz,.Ouorum  thefauros  Hifioricarum  rerunt  pigno- 
ribusrefertcs~]  Nihil  certius  eft,  quam  olimha- 


pag.  168-  Cseteriim,  ut  hoc  obiter  addam,bi-  Cbuiflelslandos  innumeras  variarumgcntiun 

nas  iftas  tabulas  lapideas,quasDeus  Opt.Max. 

fuo  di?ito  incifas  Moifi  in  monte  Sinai  tradi- 

dit,  Salvianus  MaffilienfisLib.i.  de  Guberna- 

tione  Dci,rupices paginas  8c  Saxeum  vslumen  in- 

digitat. 

15.  Ouia  prxfens  epusj  Ineandem  ferefenten- 
tiam  adEufthatium  filiumprsefatuseftMacro- 
bius  mox  in  ipfo  limine  Saturnaliorum :  Ouix 
prtffens  opus  non  Eloquentite  oflentationem ,  fed  no- 


hiftorias,&  afe,&  ab aliis  confcriptas :  quarum 
tamcn  maxima  pars  injuria  temporis  intercidit. 
Quanto  vero  ftudio  cognofcendis  aliarum  na- 
tionumrebus  geftis  incubuerintlslandi,  colli- 
gerelicet  ex  iis,  quae  hodieq;  fuperant,  monu- 
mcntis,  magnoq;  in  pretio  in  Islandia  haben- 
tur ;  ut  fiint :  Grettla,  Nial,  Olufs  Saga,  Eglu,  Jarla- 
Saga,  Bic<t  Saga,  lisfirdingaSaga,  Barddmanna Saga, 
Halfreds  Saga,  Oluf  Tryggesons  Saga,  Rauds  detti, 


feendorum  congeriem  poilicetur.    Et  boni  confulas  D  Eyrbyggia,  Kogvalds detti , OrcknuSdga,  OrmsSaga, 

Kagnars  Saga,  Arnon  Skald,  Knitlingfaga,  Krokarefs 
faga,  Sigvart  Skald,  Viglunder  faga,  Sigurd  Hafvit- 
bani  fiiga,  8c  id  genus  alia.  Certc  nullum  eft 
dubium  ,  quin  Saxo  nofter  plura  fuo  tempore 
viderit  8c  verfaverit  Antiquitatum  Islandica- 
rum  volumina ,  quam  quae  nunc  exftant ,  aut 
reperiri  poflunt.  In  primis  eum  aliam  Eddamy 
antiquioremvidelicet,  8c  fabulofis  narrationi- 
bus  inftructiorem  habuifTe  ea ,  quam  hodieq; 
E  tantopere  fufpicimus  8c  admiramur_.,  nullus 
ambigo.  Talem  autemEddam  omnino  quon- 
damextitifle  juxtamecum  fateturMagnus  Olai 
adcalcemEddaeLatinacivitateafe,  in  gratiam 
Magnifici  Dn.  Cancellarij ,  Chriftiani  Frifij  , 
ri/  fj,ax.^/r8 ,  donatae,  his  verbis :  Exveterum 
Rbytbmis,ut  etiam  appcllationibus  Afarum  nonnullis, 
acinprimis  Odini,  &  aliarum  deniq,  rerum,apparet, 
aliamfuijfe  Eddam  antiquiorem,  aut  volumen  fabu- 
larum  ab  ipfisAfis  confeclum,  aut  eorum  nepotibut, 


oportet,  fi  notitiam  vettifiatis  ,  modo  nofiris ,!  modo 
jpfis  antiquorum  verbis,fideliter  recognofcas. 

Ibid.  Sermonis  luculentiam  ]  Luculentia,  fplendo- 
rem  ,  8c  Kclimts^wt^tcl  orationis  fignificat_, : 
quam  Salluftius  orationcm  luculentam  nominat. 
Arnobius  Lib.  III.  A  quo  fe resfumerejudicij veri- 
tate  confcriptas,  non  verborum  luculentias,pergeretis, 
perorataejfet&h/eccaufa.  VenantiusFortunatus 
Lib.V.  EpiftolaadGregorium  :  Cuminmenon 
inveneris,  quoddictionis  luculentia  diligeres. 

Ibid.  Non nugacem fermonis1uculentiam~\  De  his 
verbis,  qusefo  te,  judica  examine  penfiore,  mi 
candide  Lector,  &  velut  caput  quoddam  Gor- 
gonis  obtendeiniquis  Saxonis  obtredhatoribus, 
ut  tandem  afjbncmv  illam  fuam  ®e>y.uvKan.o- 
yhacroictvt  qua  ergegium  huncce  8c  de  omni 
Republ.  literaria  optime  meritum  lcnptorem 
tam  crudeliter  traducunt,  quafi  fibulainjecta 


cohibeant.  Nam  ubiomniafecerint,nehilum  F  qHOd  interierit,  &  cujtu  hzc  noflraEddaaliqualifit 

quidemproficiunt;  fed  inftar  mufcarum ,  quae 

facemaccenfamvolando  circumftrepunt,  am- 

buftas  alas  reportant,  8c  cum  ceftro  inpetram 

fpicula  defigente  fefe  ipfi  omnimodis  cxarinant 

_c  elumbes  reddunt. 

17.  Nec  Thjlenfeum induflria']  Ex  opinionc  ma- 
gis  vulgari ,  quam  rei  veritate ,  Tbylenfes  ubiq; 
nominat  Saxo  ,  qui  lslandi  rectius  dicerentur. 
Nam  Thltkn,  vcteribus  memoratam  Infulam  , 


compendium  -,  quia  nominum  pauciffimorum ,  que 
Odmo  ex  variis  cafihus  indita  funt plurima,utEdda 
profitetun  ex  ejusfabulisreddipotesiratio  ,nec  ttiam 
plurium,  qute  ibi  occurrunt,  appellationum.  Hac  de 
re  confentit  etiam  nobifcum,  Vir  rarae  6V  recon- 
ditae  eruditionis,  aniicus  nofter  plurimum  „0- 
norandus ,  M.  Brynolfus  Svenonius,Epifcopus 
Scalholtenfis  in  Islandia  Auftrali,  in  Epiftola 
ad  me  fua,  ante  triennium  fere  ficripta  :  Ut  enim 

Nor- 


In  Pr.^efationeM  Saxonis  Grammaticl,  15 

^orvegorum,  Danorumi,  Svecorum  bominutn  »&i  Afejfum  fiducui  promptiore  perrexit.  Fulgentius .: 
infinitam  materiam  etfreblts  domi  foruty  fortiffime  Pnecltiis  eruditionis  ajferu  cognofere.  Idem  fub 
pudcntiffimeq,geft'sprccteream  ■,  ipftvelutcollapfte  initium  Virgilianae  Cohtinentioe :  Adhxccgo: 
fapientix  rudera  rirum  Normannicarum  Lecioribus  fimcttte  Orationuaffertanoufallunt,  vdtes  cUriffi- 
femct  jpettarida  cxbibent,  qute  tamen  pauciffima  de  me.  Ita  &c  ipfe  Tullius  noi\er,  pnedicia  Subftan- 
pturibus  fuperfunt.  Ubienimingentes  tbefauri  totius  tivepro  prxdictionibm  ufurpavit,  Epift.  6.  Lib.  6. 
tiumants  fdpientite  confcripte  a  Stemundo  Sapiente .?  ad  Famil.  Ego  qtm^  augur  pubiicus  ex  meisfuperie- 
r&  in  primis  nobiltffima  illa  Edda ,  cujus  vix  millefi-  ribusprtedtttu  confiitui  apud  te  auttoritatem  augurij 
mampartem  reliquam,  nuncprccter nonien  habemus ?      &  divinationu  mce. 

rtd;  id  ipfum  quotl  babemus  omnino  fuiffet  deperdi-  28.  TeergofaiutarisPrinceps']  Compellathisver- 
tum,  nifi Sriortonii Sturlontj Epitome  umbram  potius  B  bisSaxoRegemDaniaevValdemarum  II,  cujus 
&vtftigiaj  quam  verum  corpus  Edd,eilliits antiqux.  tamen  Hiftoriam  nori  attingit,  inCanuto  de- 
veiiqua  feciffet.  Ubi  vero  ingens  voiumeri  Hifioria- 
rum  ab  Odino  adfua  tempora  contextum  ab  Ario  Poly- 
biftore  ditto  $  Ubi  pnefiantiffima  Guulogi  Monathi 
fcriftai  Ubiregiorumper totum arttoum  orbcmPoe- 
tarum  ddmiranda  carmina?  Nolo  Eibnicas.  alios  & 
inpaganifmoviventesnominare,  Thorailum  dcSido, 

tjusdj  vaticinia  ;  Ericum  Rufunt,  ejusf,  pofieros,  &  gentj  mei  detegdm ,  qudm  vefiram  virtutem ,  ficut 
qui  navigationes  eorum  in  tcctdentem  periculofiffi-     par  esl,  repnefentem. 

C      3  6.  Ne  Romani  quidem  Imperijj  partes  ]  Nam  re- 
gniDanici  pomceriatotius  fere  Nordalbingiae 


finens. 

.50.  Ouia  propofiti  pondere  confirittus]  Heic  rur- 
fus  extat  luculentum  imitationisValerianiin- 
dicium.  Sic  etenim  Valerius  Maximus  Lib.  2. 
Cap.  VII-  Ouia  animadverto  fore,  ittpondere  Uu- 
dis,  quam  meruifiic,  obrutus,  magis  imbectllitatem  in~ 


mas  annotarunt.  HadtenusM.  Brynolfus.  Cae- 
terum.ut  conftet  ex'.eris,  &  harum  antiquita- 
lum  ignaris ,  quaenam  fuerit,  quam  toties  lau- 
damus,  Eddt ,  cam  utcunq;  defcribendam  hoc 
locoduximus,quomodo  ab  ipfis  Islandis  edo- 
<Sti  fumus.  Interpres  Eddae  Latinus  in  ipfo  limi- 
ne  Libri :  Edtla  eHfons  &.  fundamentum  fabulo- 
fum.unde  veteres  Islandicte  gentis  Rbytbmiftx  obfctt- 
trasrerum  appeUationes ,  &  copiofos  Poetiae  elegan- 
tin  modos  extruxtrunt.  Vel ,  Edda  esi  ars  ex  anti- 


8c  Vagrise  adjeclione  protulerat  vidoriofus  il- 
lc  princeps. 

38-  Tuus  quoif,  ftdgentiffimus  avus  ]  Sanclus 
Canutus  Rex  Danise  ,  interfeclus  Anno  cb 
CXXXI. 

40. £x  cujmfanttifjimis  vulneribus]lvi.&cVAc-< 
riusMaximusLib.  3.  Cap.  2.  In  quaex  fortiffimis 
vttlneribmtuii  plusghrix,  quamfangvinkmanavit. 


quijjimis  ingenioforum  hominumjabedit ,  varie  ad-  D      41. Saltem  ingenij  viribus  tibi militart conftitu't\ 


inventii  rerum  appeilationibus,  docensDanicam  Poe- 
fm antiquam,vulgo  obfcuram,  fapieritibus  audituju- 
jundam  &  artifiuofam,  exercere  &  exbibere ,  qute , 
inftarjugifontii,veteres  fuggerit;  &  novas  femper 
qignit  voces,  ad  rem  Rbytbmicam  facientes,  omnibus 
infignibus  Poetis  utilis,qui  iilam  dextre  volunt  frti- 
tari.  Unde  Edda  ab  Edo,  compono ,  meditor,  nomen 
accepiffe  videtur.  Edda  femper  adjunchim  iibi 
tanquam  individuam  arTeitricem  habet  Scal- 


PromptiiTimam  hic  operam  fuamWaldemaro 
Regi  ofFcrt  Saxo  ;  fed  quoniam  ad  exemplum 
parentis  aviq;  fui,  qui  caftra  Waldemari  fecuti 
fuerant,  armis  ipfe  militare  non  poffit :  fe  res 
ipfius  prseclare  fortiterq;  geftas  literarUmmo- 
numentis,  pro  ingenij  fui  mediocritate,  confi- 
gnaturum  pollicctur  ;  quam  longe  potiorem 
effe  militiam  ilia  caftrenfi  exiitimat.-  In  ean- 
dem  fere  fententiam  Guntheh.is,  Poeta  illo  aevo 


//<*«*, quae Danicx Poeieos  vetuftiiTimsEingenio-  E  mirandus ,  fub  finem  Lib.  X.    Ligurini  fui,  ie 


fum  quoq;  promptuarium  eit.  De  utraq;  iic 
Arngrimus  Jonas ,  Senex  venerandUs  &  opti- 
me  de  patriae  fuae  Antiquitatibus  meritus  ,  in 
Epiftola  ad  D.  Wormium  differit :  Scalda  esi  li- 
ler  de  arte  Poeticd  Isiandorum ,  qui  esl  quafi  praxis 
T,dd<&;  titEddainventionem,  Sulddufumvcl  artem 
ttdjuvet.  Summatim  ut  dicam  :  Edda  eft  My- 
thologiaPoetica  veterum  Islandorum*  Scalda, 
veroMetrica,  five  de  rationeMetrorum  i.variis- 
cjuecarminum  gcneribus.  Ex  his  duobus  Co-  F 
dicibus  emanavit  quicquid  apudSaxonem  no- 
ftrum,  tanquam  fabulofum,  tantopere  .a;  mul- 
tis  culpatur.  Unde  liquet  ea  non  eife  Saxonis, 
_<ju3e  demirandis  quibusdam  narrat,  figmenta, 
fed  fabulofae  Antiquitatis ,  aflerta^. 

2j.  Abfolonu  afferta  feclando  ]  Affcrta  fubftan- 

tive  politum  ;  quomodo  faepe  auctores  medij 

'  aevi,  praefertim  Afri.  Martianus  Capella  Lib.  V. 

om  (onfjiecto,  afferta  determmtms»  ddPbilalegix  m- 


caftra  Friderici  I.Imperatoris,  non  armis,  fed 
carmine  fecutum,eleganterinnuit,  eamqicla^ 
riorem  fuifle  militiam  ftatuit,  quim  fi  aliquot 
hoftium millia  cccidiflet ,  dum  ita  infit : 

Me  quoq,  non  armii,fedcarmiuc  caftufecutum, 
Haclenus  egregij  decursapartelaboris    . 
Si  benepromerui  caftrorum  proemia  miles 
Non  illaudatum,  vel  munera  nullaferentem 
Spero  quidem  magni  dimittet  gratia  Regis. 
Nec  fperntnda  mete  (ticeatmoddverafaiirt) 
Munera  mitittts ,  nec  clarius  arbitror  effe, 
Pauca  probe  geffiffe  manu,  quam  multa  referre, 
Nec  minor  hicWdlaborett  -—-..«— — .— , 

4.6.Dicendorumincbodmentadeduxerit~]HocciY, 
Initia,  principia_,.  Martianus  Capella  Lib.V. 
pag.  5p.  Htcc  inchoamentorum  prtmordia  detrecta» 
ret  excurrere. 

48.  Sinuofis interftitiorum anfraciibm } Hos  an- 
B  j  fractus 


\6       Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

frachis   veteres    Dani    fua   lingva   dicebant  Ktiens,  alia  aratri  capax  exiftat.   Incolte  ejus  natura 

feroces,  corporibus  agiles ,  mxiam  &gravemarma- 
turam  contemnunt,  ancitibm  utuntur,  mijjilibus  di- 
micant.  Agros fcrobibus  cingunt,faltus  contuluedunt. 


n^PHF^RIK»  Yogskorm.    Eglu:  6ohll1* 

fcer  mt  magar  €t?ar  03  fwo  fogffornar  :  Hoc 
eft ,  Sunt  inftitepermultte  &per  frequentiores  finus 
diffecate. 

fi.  Ex  his  Jutia  }  Daniamingredientibusab 

Auftro,  primum  occurrit  futia,  quae  a  Ptolo- 

mxo,  aliisq;  Cosmographis ,  Cimbrica  Cherfone- 

fus  dic"ta  eft,  a  Cimbris  populis,  qui  inearn  pri- 

mo commigrarunt.  Johannes  Svaningius,  Se- 


Penates  in  editum  fubjeclo  glebanm  acerv»  provt- 
hunt.  Hos  a  Frifonum  gente  conditos  nominu  &  lin- 
gu£  focietas  teftimonio  esi.  Ouibus  novas  quterenti- 
busfedes,  eaforte  tellus  obvenit.  Qvam  paluftrent 
primum  ac  humidam  lowo  duravere  cultu.  Admi- 
niftratio  deindeprovincite  fub  noftm  Regibus  ejfe  coe- 


reniif.RegisDania:DiviFridericiII.  quondam  B  t'u'     Ad eundem fere modum  deFrefiamajore 


Hiftoriographus,  inDefcriptione  Daniae ,  quse 
MS;a  etiamnum  affervatur  in  Bibliotheca  Re- 
oia  Academiae  Hafnienfis ;  unde  multa  nota- 
tu  digniffima  ( quod  ingenue  prae  me  fero )  ex- 
cerpiimus,  &  in  commentarios  noftros  retuli- 
mus. 

/4.  TheHtonitefinibus  admovetuf]  Inprimis  Hol- 
fatise,  (ScSaxoniae  inferioris :  quibus  Cimbria, 
feuJutia,proximocolliminio  (ut  cumSolino 
loquar)  adhaeret. 

Ibid.  Fluminu  Eidori  interriuatione  difcreta]  Eidora 
flumeninfaltuprofundiifimo,quieftinfinibus 
Ithzeho,initium  capiens,  longo  fpatio  in  Ocea- 
,  numBritannicuminfluit.  Svaningius. 

Pag.  j.  verf  i.  In  Noricifreti  littus  excurrit] Jutia  ad 
auftrum  latius  diftufa ,  paulatim  in  lirtguae  for- 
mam  fefe  in  Wendilam  contrahit,  atq;  ab  Ei- 
dora  flumine,  Odto  dierum  itinere,aut  paulo 

ultra  etiam,  ad  fretum,  quod  Wendilam  a  reli-  ^ 

'quaCimbria  disjungit,  porrigitur.  Hinc  pro-  nm0]b. 
tenfaWendila  mareNoricum  attingit :  in  cu- 
jus  littorc  ,  SKAWEN,  extremum  in  Cim- 
bria,verfusBoream,  oppidulum  fitum  eft  :  in 
quoclaraluce,  inBoream,  elittore  Cimbrico, 
paulo  editiore  locO  profpicientibus,  fcopuli 
Norvagiae  apparent.  Svaningius. 

z.  Sinus,quiLymicusappellatur]   Quem  Saxo 
infra  Lib.  IX.     Lymjiortinum  fretum  mdigitat : 


loquitur  Saxo,  fub  finem  Lib.  VIII  Acprimo  qui- 
dem  ciijfe  Erefiam  domat.  Qug  Provincia  admodum 
fitu  humilis  i  quoties  feviente  oceano,  objecla  ftucti- 
bus  teftuaria  perrumpuntur ,  totaminundaiionismo- 
lempatentibus  campu  excipere  confve  vii. 

4.  Gremtj devexioris inclinatarecejfu  ]  Gremium 
terrtz,  tergum  ?«-ne,&:idgenuspiuria,  dicebant 
veteres.  LucretiusLib.VI.vers.VIL  UbivariaS 
terrae  motus  adfert  caufas : 

C .—  multostfe  lacus,  multas^  lacunas 

<     Ingremio  gerere,&  rupes  deruptatf^faxa,  ~ 
Multaf,  fub  tergo  terraiftumina  teila 
Volvere  vi  fluctus,  fubmerfat^  faxaputandum  e& 
Et  Lib  1. 

Poftrembpereuntimbres,ubieospaterxthtr 
Ingremium  matris  terraiprtecipitavit. 
VirgiliusMoreto,  gremium  molarum  dixitr 

Perverrit  caudafilices,gremiumtfc  moiarum. 
Apulejus  gremium  Oceani  dixit  Lib.  V.  Meta- 
Prudentius  Hymno  X.  Catheme- 


Nunc  fufcipe  terrafovendum  j 
Gremiofc  hunc  fuftipe  molli. 
Sed  aliud  eRgremium  Patritt  apud  Silium  Lib.IV. 
lnterea  tibiprima  domus  attf^  unica  proles 
Heugremiopatrite  Stygiasraptatur  adundas. 
Ubi gremio  Patrite  pro  Patria.  Vide  Notas  magni 
illius  Heinfij.   In  hanc  mentem  ipfe  Saxo  infe-> 
rius  Lib.  XIV.  Amoenijfimte  patrice  gremio  reliclo, 


Exaciaa,  hyeme,cumJutis,prope  Lfmfiortinum  ejus 

re<nonufretum  habitantibus,  fecundu  eventibus  dt-  E  toUndlu  ^rumjpacta  pererrare  Uberet.    Heri- 

cus  Monachus  Altiiliodorenfis  Lib.  i.  vitae  S. 
Germani  pag.  ij. 

Excipiunttf^  virum,  dicla  accepta^falutet 
In  gremium  duxere fuce folenniter  urbis. 


micavit.   Danis  dicitur  Limftord,  vclLonvig. 

'-.  Frefia  minor  ]  Hanc  luculentius  defcribit 
Saxo  infra  Lib.  XIV.  Interea  Kanutus  Frifiam 
minorem,  quce&ipfa  Danicarum  ellpartium,  cum 
paucis  exilij  comitibus  petit.  Dives  agri  provincia 
&  pecoribus  opulens.  Cteterum  confinis  Oceanopatet 
humilis ,  iu  ut  ejus  interdum  teftibus  eluatur.  Oui  ne 
irrumpant ,  vallo  littus  omne  prtecingitur  :  quodfi 


Gremium  Urbu  pro  media  Urbe  dixit.  Modoinus 
ad  TheodulphuiTLj : 

__ _- —  Populorum 


Doctor  erat  Paulus  carceris  m  gremio. 
forte  perfregerint ,  inundant  campos ,  vicos  &  fata  p  Sic  Lib.  VI. 


demergunt.  Necfe  enim  illic  loctis  natura  alius  alio 
editior  exftat.  Plerumfc  agros  ab  imo  convulfos  alib 
loci  tra/iciunt,  locum  eorum  occupante  lacuna,  in  quo- 
rum  confederintprtefidiu,poJJidendos.  Inundationem 
comitatur  feracitas.  Graminc  tellus  exuberat ':  ior- 
refalla  in  falem  gleba  decoquitur.  Hyeme  contitiuo 
celatur  teftu,ftag;ii  fpeciemprtebentibuscampis.  Unde 
&in  qua  rerumparte  locandafuerit,  pene  ambiguum 
naturafecit :  cum  alia  anni  parte  navigationis  pa- 


Delubrigi  emiopacisfubeunte  triumpho. 
Gremia  navium  infra  Lib.  VIII.  ipfe  Saxo  ufiir- 
pavit. 

16:  Angufti  admodum  tsquoris  interjeclus  abrum- 
pit]  JEquSr  hoc  artguftum  noftra  lingua  %3lt* 
Ddfdrfunb  dicitur.  Quo  quumFionia  a  Jutia 
feparata  fit ,  a  Selandia  vero  freto  Balthico  , 
quodveteresBf/fff-5a»(/dixere :  funtquiexifti- 
mant  amcenifsimam  hanc  Panis  provinciam 

Tionikm 


In  Pr/£fationem  Saxonis  GramMatici.  17 

Tioniam  nomcn  accepifle  abantiquiifima  di-  A  ^H^II  fl^^i  F?IR  BfMF.   JK  BMF- 

RIIK  ViYY  hhA  BRiM  £¥  H4M 


«ftione  PMK  ,  Fion,  quaefeparationemdeno- 
tat.  Unde  in  veteri  cantilena  de  Navigatione_> 
Ragvaldi  Comitis  ih  terram  Sanctam  ;  FflP- 

FMKiRTMT  M4KHY,  ©ubfton 

<C  tfjat  lieilUm.  Ad  fcjuacVetba  fic  commenta- 
tur  Vir  Cl.  Magnus  Olavius ,  Pailor  olimLaufa- 
cenfis  in  Islandia_..  ©ubftOll  ]  Antiquiffima  di- 
Uio  feparationem  denotans :  quod  d  Deo  feparentur, 
quijitratanonpraftant.   Hincnomen  accepijfe exifti- 


at  riBB  mmi  bwmtAV  pr*c- 

Ffi  dWhlhhY  T*>M  MiKp  fiT 
flY  *A¥1T  4¥  hlMR  ,  A¥  MTI 
HAAbm  I  HfiKH  MKKflRh. 
4WR  hUAl  ¥1  FMK  MKMT  4¥ 
¥AP  MFR4FK4MMH  *i«MiK£. 


mo provinciamDanixFioniam,qux  in  veteri  ncftra  B  JJ\.  -^%/IR  H$Y  JS1KH4  *-<IPH  flB- 
lingva  FMK,  gcen.  (vocedifyllaba)appellatur,     FfKFM,  fUR  ||M } F4f  R  IVMK. 


quafi  feparata  terra,  quia  a  Jutia  dijparataeslfreto 
Medel  farfund,  d  Sialandia  freto  Beltu-Sund.  Utor 
tnim  antiquis  horumfretorum  & terrarunominihm. 
Interjeclum  vero  Saxo  dixit,  pro  Interjeclione.  Sic 
infra  :  Nefibinoticiamtemporitinterjectmeripcret. 
Cicero  Lib.  II.  deNaturaDeorum  :  Interpofitu 
interjeclufj  terrx.  Martianus  Capella  Lib.  VIII. 
pag.  281.  In  quofit,  ut  majorfit  ctrculm  ah  eodem  in- 


T*>MiR  Kfi  MFRIIK  YAbbAlR 
I  htMUh  A¥  MFFIK  hhA  hlYK 
I  MFIKhY  W  Mh  I  hiHMiKH. 
Id  eft  :  ©ijtft  ivono,r  reb  fyox  fonbum/  er  ntt 
t)eifer©»itio&.  §rat)isnomerff)ff  fagf/  atfyan 
gaf  atmtm  f&tani  i  kcnu  at  faunum  fletanar 
fmar  dt  plogfTanb  i  £Ktfi  ftmt  /  t^ar  er  fiorer  Opn 


terjectu,parijpatio.  Et  paulo  poft  :Alia  interca-  C&r^uipDagognOff.  €nfutoflWr«in<jf3(f« 

«tt.  £)onerno:fnb@eft©n.  j>nfofftreornnor< 
ban  or  3ofmit)«mun/  tt)af  r»erufi;n£  jof  untf  nof  f 
i\\t$  o<5  t;ennar/oa,  fef  f  t  ft)a  f  or  jploig.  (?n  <pfoa,rtiit 
gerf  fua  breif  ogbiopf  atuppSfleiffifanbif/ogbro' 
gtoyinuiuffjaflanb  uf  umt)aftf  0$  fceftr/  oa  na* 
maftabartfunbineffuru.  ^fjarfettiQefion  ian» 
bif/  03  gaf  nafn  /  09 1 altabi  @«lunt>.  <£n  tt;ac 
fem  lanbit  f)afbi  upaangif  /  r>arff;arepter2)attn 


pedo  inter  foljiitialem  tequinoclidlem^  Circulos  mi- 
nos  esl  d  fuperiore  intcrjeciu  ,  quantum  quatuor  ad 
fex.  Tacitus  Annal.  Lib.  3.  Igitur  petito  pauco- 
rum  dieruminterjeclu,  defenfionemfui  deferuit. 

11.  Sialandiam  projpeciat  ]  Selandia  nonnullii 

dicta  eft  Stcdlandia,  quafi  feminis  terra,  a  laeto 

fegetumproventu&ubertate,quas  Dani  Qctb 

.  vocant.  Alij  a  circumfufoOceano  deducunt, 


ut  Seelandia  fit.    Quos  inter  iEbothns  de  vita  D  ^««  mi  [o3"«U  Mabt  i  &»itiob.  03  figgia 


S.  Canuti  pag.  17.  Infulam  maritimam,  quispro  ee, 
quod  maxime  mari  circumcingitur ,  Lingua  Danica 
Seeltndnuncupatur.  Saxoni,alijsq;veteribus,ubi- 
que  Sialandia  fcribitur,  ab  antiquo  Sid,  vel  Sio, 
quod  nunc  dicimus  @0e  /  pro  mari  vel  OceSno, 
uti^fterf^en/  -^efterf^eil.  AntiquioribusDano1- 
rum  Sclandia  di^a  fuit  H/IIMlKpfl/Iv  Sdun- 
dur,  quafi  marisiucus.  In  Edda,  Fabula  2,  bis 
occurritvocabulum&c/«W,hujuSq;infulaeori- 
00  cx  profeflo  docetur  flgmentis  Eddicis  confo- 
na.  Itanamq;dilTerit:  Ffl^FI    FdKFR 

R}p  ^1*^R  MKtfiT,  i  R  Kfl  *iMiR 
hhMUh  WKA  XAMY  *R  T^M 
HA¥A,  AA*A\&  YAW  ^ilKhY  FA- 
KAm  YAhh  AT  MhKflY  hYh 
AAIAK  hllAK  AWA  BMFM  bA^ 
I  RIFI  MIKfl,  4*A4  }R  FHRJR 
AYhV  mA\¥\  fiB  MF  ATVM.  fK 
llh  YAU.  hAK  IIK  ^F,Ih4  -JJT. F 
Ul  \  R  K^IF>Ip  FIFHK.  *?IK  ^l^r 
PlRi  4IFHK  K4RMK  AK  U4AI- 
^IYfiK,  <*>M  hiRfi  HflKHM- 
ThKH  MFmRH  A¥  *}KMR5  £¥ 


ftta  ^if r  i  legtnum/  fem  9? e£f  i  <S«Iunb.  Hoc  eft 
Latine  :  1?/  Svecia  K<?.r  quidam  imperium  tenehat 
nomine  Gylfi.  Hicfxtninx  peregrincc  adventanti  & 
fvaviter  canenti,  tantum  donodeditterr<e,qu>intum 
quatuorhoves  unim  diei  &  noclu  fpatio  aratro  pro- 
fcinderepojfent.  IUa  igittir  afcitis  e  Cimhria  Septen- 
trionali  quatnor  filiis  fuu,  quos  ex  gigantg  quodamfu- 
fceperat,  atf?  in  boves  converfis  [erdt  namq^  e  familia 
Afidna,  c£  vocahdtur  Gefion]  tos  aratrojunxit.  Hi  ve- 
ro adeo  late ac profundevaftum  terrts  traclumfuka- 
k  bant,  utnon  folumd  continenti  eum  fepararent,  fed 
&  occidentem  verfmper  mare  traberent,  us£  dum  tn 
fretis  quibmdam  confifteret.  Uhi  quifcere  eumjujfit 
Gefion.  Nomen  vero  buic  terrce  impofuit  Sarlund. 
Foinloco  uhi  extrailum  eratfolum,  fucceffit  aqua , 
quccjam  mare  vocatur  in  Svetia,  ejus^  itd  difpofiti 
funtfinm,  utpromontorid  in  Scdund.  Sic  &  in  Can- 
tilena ,  quam  Sigvaldus ,  Olai  Sancti  Scalder , 
in  laudem  CanutiMagnicecinit,  quamff«-B4- 
dar  drapu,  ideft,  <£«U  JtrirtJ33iif[<  vocayit,non 
generis  Drotf <^tfi*,fed  Tflgiigjeademvox  extat: 
Knutr  var      ad    Himnum 

YhhlR  hARAb*mhY 

fyggek.       xt    At    ffttt 
*[\¥¥IY  AH  AT  FRMl 

Haralds  i    her 

*AKAWil  *IR 


i8 


StEPHANI  JoHANNISStEPHANIiNoT^  VbERIORES 


Jlug        vel      duga 

inF  hfr  ihlfA 

Let  lygotu 

Lid        fiuddn        or     Nid 

H£  HnMh  ?IR  m 

-  Olafur  jofur 

Arfiel  fart 

AKHAitFARi 

Hoc  eft  :  Canutus  fub  apertt  cmlo  firenuum  fieprtt- 
hebat  :'Hara\di  progenies  id  expertd  es~k  Olaus  Rex 
cptimus  dajfe  mdre  fiulcabat ,  dufirinum  Nick  lin- 
quens  dmnem.     Mox  fequitur : 
Thurdu  nordan 

4*uRpn  MRMK 

fZtmfi  tbad      med    Gram 

MYH4  A*&  i ip  FR^ 

lil        slets  fualer 

Alb  HbHH  HhAMR 

Silunr  kylir 

MMIRR  FflMR 

End      med    annan 

_M  YiP  AhUl 

Onundur  Donum 

pfMlfcpnR  MKfix' 

A       beuder  dt    b* 

A  mpfiR  AT*A 

Uer  fi&nskan  fier. 

*JR  HAllHYAh  nK 

ld  eft  :  Naves  frigidie  aufc  funt  e  Septentrione  in 
Steiandice  planitiem  navtgare ,  dirigente  Rege  :  fed 
Mid  Svetica  daffis ,  Onundo  duce,  contra  Danos  pu- 
nnavit.  HicnbtatParaphraftes  $  Situnr  efle  Ge- 
nctivi  cafus  a  Sielundttr ,  id  eft,  Sxlund,  quod  maris 
lucum  notat  :  additq;  in  vcteribus  MS.  Saslan- 


Anosvocamus,  in  plitrali  numero  ,  HIAbAU?} i 
©talollbC  /  &  dntiquiord  alia  monumentd  nomi- 
nant :  quo  Sveno  Tiufiskegg  Piratas  iflos  invitavit  & 
magnifice  habuit,  ubi  ilios  per  vinum  ed  conjurdtio-. 
ncmNorvegianam  compulit.  Pofieavero  lingvgpuri- 
tate  indinante,  SvELANDIA  proSlALANDIJ. 
fcripta  ett;  eademnominis  tamen  notatione  confier- 
vata,  videlicet  a  circumflui  marw,  cui  velut  immerfia, 
rtgio  jacet ,  vicinia,  &  incolarum  amarittmis  ntgt* 
tiis,pifcdtu,mercatura,prddationibus,perceptu  com- 

■  modts,  dcducia  nominatione.  Qukm  penitus  adulte- 
rarunt novelli,dum SMLA NDIAM  afrugumpro- 
ventufic dictam , qudfi  SJEDLANDIAM,  maltu 
trunt,  contra  Av.tiquitdtis ,  ut  mode  nunc  diximus, 
fidem, qux confianter  SIALANDIAM, quafi dicat 
X^t9v  wtf^AoV,  maritimam  regionem,  &  vo- 
cavit  &fcripfit.  Nea^  tam  licenter  Itteram  D  extri- 
vijfet,  dtdj  novitij crediderunt ,  fi  SMDLANDIAM 
unquam  nominaffent.  Quare  Codicum iomnium  \_di- 

P  cere  audebo  ~]fide  fubnixus,  &  Analogia  probabilitate, 
&  incolarumfludio,  quod  antiquitus  fplcndidim  longi 
bdbitum  eflyfiprxdatiombus  &  incurfionibus  navali- 
bus  infumeretur ,  quam  ft  in  agricultura,re  nimium 
db  iliu  moribus  ob  innocentidm  &  quietem  xiiendde- 
jpeclaque,  collocaretur,noftram  hanc  fenttntiam  af- 
firmare  non  verebor.  Quod  dumfdcio,  dtlecliffima 
nobis  infitilg,  fua  bond  afelici  terrx  proventunequd- 
qudminvtdeoi  fedmilitix,prgfiertim  navalis ,nego-> 
tiationis  Uudem,dtq\fiudiumpiraticiR,  rei  illistem- 
~.poribu5LtuddtiJfimte,nobilitdtem  iUidJfererevidebor. 
Haclenus  Epifcopus  Scalholtenfis.  Ad  ean- 
demvero  SIALANDLE,  vel  SiELUND ,  appel- 
lationemvidetur  allufilfejulius  Caefar  Scaliger 
de  Subtil.  ad  Cardan.  Exercit.  CCXXVI.  Di- 
ftincl.z.  AdinfuldmmarisBdlthei,Halecumingens 
capitur  vis,  qui  ab  illu  ©djjt  [Danis  hodiecj;  <£>il&J 
a  Gallts  Haran  [  Belgis  S)dt tng  ]  nominantur.  So- 
Ittc  [forte  Selucj  vel  Selund,  id  eft,  maris  lucus]  illtt 

,  dicttur  infiuld  mdris  Baltbei.  Huj  us  infulac  nomen 

credibile  eft  fama  quadam  obfcura  audivifle_j 

diamDanorum  pzifim Sxlundur  vocari.  Cacte-      celeberrirhumGeographumPtolomaEum,cum 


rum  heic  quoq;  infcrenda  videntur  ,  quoe  in.. 
Conjedtaneis  fuis  eruditiilimis  in  aliquot  Saxo- 
riis  noftri  loca  notatu  digna,  de  eadem  hac  Sa:- 
iandise  appellatione,  obfervavit,  mccumq;  per- 
humaniter  communicavit  Vir  plurimum  Re- 
■vcrendus,  &  ClarilTimae  doclrinae,  M.  Brynol- 
phusSvenonius,  EpifcopusScalholtenfis  in  Is- 
landia  Auftrali  digniflimus,  Amicus  meus  con- 


fupraCimbricamCherfonefum  tres  alias  infu- 
lasponat  j4/o«,«  didtas:  quas  intelligendas  exi- 
ftimoFioniam,Saelandiam&Scaniam  :  quam. 
ipfam  quoq;  infulam  facit,  nondumexploratc 
cognito  ejus  in  artftum  procurfu  ,  &  ad  reli- 
quum  orbem  continuitate.  Verba  Ptolomaei 
ita  habent  Lib.II.  Cap.  XI.  In  quarta  Evropae 
tabula.    T7Tf£  jj  ttiv KtfJiQfr/KYivxsqmvvncroVyah- 


jundtiftimus.  Eavero  fic  habent :  Confiantifi-  |  ^  ^c.  vriwt  dXoKtt^  Ka^evAf.    Has ,  in 

me  Ddnici  regni  lnfiulam  florentijfimatn ,  &  de  me 

vptime meritam,  SIALANDI AM,nonmodoSaxo 

perhoc  Opusuniverfium,  veritm  omnes  antiquK  mem- 

brante ,  non  SjELANDIAM  ,  ficfibunt.   Qudrnm 

mn  pauciffimas  fiorte.  cum  viderim,  vdridsHiflori.es 

cjmplexas,omnesintdntarerumvdrietdte  de  nomi- 

iie  infittk  SIALANDI&  confienfium  fiervdnt.  Prxdo- 

v.um  Julinenfium  Hiftorid,  quam    MY^lIlII- 

Yll¥A,MRM}?A,3om{m\tuwHrtw 


quam,tres,  audito  nomlne  unius,fcilicet  Sa-Ian- 
diae,  eodem  omnes  fua  lingva  appellafleverifi- 
milevidetur.  aAo^  enim,  fulcus  eft  &  inde_* 
dX.cx.[^Hv,  fulcum  ducere,  id  eft,  arare ;  8c  gene- 
raliter  ,  totum  opus  agricolationis  exercere_>. 
Glariffimus  Vir  D.  Olaus  Wormius,  in  literis 
admcfuis,  Alfiam  infulam  Alociis  omnino  ac- 
^cenfendam  exiftimat  :  Inter  infiulas  Alocias  pri- 
mmm  omiffam  video ,  qnx  reliquk  emnil/uj  nomen 

deditft 


In  Pr/Efationem  Saxonis  Grammatici. 


21 


dedijfevidetur,  &  me  potiffimitm  in  hanc  pertraxit  A 
fententiam ,  ALS  AM  neiiipe.  Qttid  enim  propitu , 
Alfa,  Alos,  Alfia,  Alofia  ?  Flextu  nahtd,  vocispere- 
grina  esl  &  Romana ,  Als ,  Alocia.  Confule ,  qunflo , 
Marcianum  Hcradeotem  in  Germanitc  deflcriptione, 
ubi  manifefiiffme  inter  Infulas  Scandkas  &  Alecias 
difiinguit,  easqj  qtto  adfitum  ita  defcribit,  utamea 
opimone  difcedere  non  videatur.  Verba  htti  funt ; 
SupraCherfonefum  vero  fiitx  flunt  Influlx  tres  aXo- 
v!ictA  KaAiifjLevcy ,  esl^  adeas  a  Cherfonefo  naviga- 
tiofiadiorumsKo.fiad.too.  AdortumreroiUiusCher-  B 
fonefifittefuntInfukquatuor,a]  x.ahmsvaj  IZnaii- 
diaj.  Harum tres quidem patviefunt,esltfo4dearum 
mediam  a  Cherfoncfo  intervaUum  Stadiorum.  zooo. 
fiad.  1700.  Una  vero  maxima,  maxime£  orientalu, 
f[U£proprievocatur  Scandia,  qu/cadofiia  VifiuU  flu- 
vij  fiu  esl,  a  quibus  ad  ipflam  flunt  fiadiai6oo.fiad. 
uoo.  Vides  ipfum  Infulas  Alocias  viciniores  longe 
Cherfoneflo  ponere  ( ultra  quadruplum  ut  puto)  quam 
Scandkas,  attfl,  hafce  ab  iUis  maniflcfie  difiinguere. 


^iuggum  uitt  mtb  S)imn 
S)tltm  »ar  tt  nn<utr  «r  fen<utttt 
2Utf?ur  i  Sirar  ftinbe 
^Bnbarm  frcfum  »argc. 

Hoc  eft: 
Pugnavimus  enfibus, 

Multitm  juvenis  fui ,  qttando  acquifivimus 
Orientem  verfus  in  Oreonico  flreto 
Vulncrum  amnes  avidteflcrce. 

18.  Sedfimplki  mamu  officio  capiatur]  Non  ali- 
ter  ac  fretumConftantinopolitanum  defcribit 
Petrus Gyllius :  PifluumveroredundantiaexceUit 
Majfilia,  Venetia,  Tarentum  :  fed  omnia  fuperat 
Confiantinopolts ,  qua,  velttt  per  portant  ,pifces  du- 
plku  marit  tranfleunt,nc£modo per Bojporum  tran- 
feunt ,  fed  ad  Byzantium  feruntur  relicla  Chalce- 
done,  ut  uno  reti  viginti  navigia  impleas,  atfcfine 
retibus,Jkpe  manibus  ex  continenti  capias-,  atf,  adeo 
cum  verno  temporcin  Pontum  aflcend_unt  denfigre- 


ti  r    -  .  t    j    J  \.   n    r   '  ■  >■,»     r     r     '  r*  1ts  >  jactu  laptdis  velut  aves  ferias.    Ex  feneftm 

Hafu quoq,adortumponit,iUasfupraCher(pnefiim.C^     /,./,.        ,      ,      J     r       ,     J    .1 

:   .      ■       f?  _*  *_     .  J    J  .        J         J    .  auf)n.  IJrhu  r*\dt\„c _»v  rhrtv/t^r  *tinp,ilie  mrjltprsclntrjn^ 


Adeo  ut  nonpoJJim,quinhujmauclorisflententiafta- 
tuam  quasdam  ex  iu ,  quas  tu  Alocias  ejfe  putas,  Scan- 
dkasejfe.  FioniaAlocikannumerandavidetur.  Scan- 
dia  certe  inter  Aloaas  poni  nequit,  cian  hicexprcjfe 
ponat  primariam  inter  Scandicas,ad  quas  florflanSe- 
iandiam  retuleris.  Hic  vero  Marcianus  ex  prxftan- 
tiffimis  Geographu,  Arthemidoro ,  Ptolemteo,  &Pro- 
tagora,fe  fua  confcripfiffleflatetur. 
¥ag.$.v.i4-.PariJf)aciorumintercapcdinedifparata'] 


quoife  urbis  calathisex  chorda  appenfis  mulierespifcan- 
tur :  bamvfc  pifcatores  finc  efca  Pelamydes  capiunt 
tot&  tantas,  utfufficiant  toti  Gnectx,  &  magnxparti 
Afiae,  FuroptZfc 

21.  Apta  meantibus  rupes  mirandis  literarum  m- 
tis  ]  Hujus  etiam  rupis  meminit  Saxo  Lib.  VII. 
Ubi  Haraldo  Regi ,  cognomine  Hjldetand  opus 
hoc  afcribit :  IdeminmonumentumPatris,  ejusres 
geftas,  apudBlekingiam,  rupi,  cujus  memini,per  arti- 


Pro^fr^,quodinexcufishactenusCodicib»D^"  mandarecurx  habuit.    Hujus  monumenti 


fuit,  lege dijparata,  id eft divifa,  disjuncla ,  abru- 
pta.  Martianus  Capella  Lib.  VI.  pag.  201.  Cum 
antea  natura  terris maria dijpararet.  Et Lib.  1.  p.  /. 
difparataprolixitas.  Ammianus Marcellinus Lib. 
XIV.  pag.  8-  Batne  municipium  ab  Euphrata  flu- 
minebrevi  fpatiodijparatur.  Eodemlibro  pag.21. 
Et  htz  quidem  regiones  velut  in  prominenti  lingva 
pofitte ,  ab  orbe  Eoo,  monte  Amano  difparantur.  Sul- 
pitius  Severus  Lib.  5.  Dialogor.  Monafierium 
Sanili  viri  duobus  erat  miUibm  a  civitate  difparatum. 
Pariter  in  fine  ejusdem :  quodfi  vel  me,  vel  Mar- 
tianum  imitatusfuijfet,  nunquam  a  me  tam  crudeli- 
tcr  dijparatiu  ignoti  pulveris  religione  teneretur. 
PlautusPrologoRudentis;  VerfuX: 

Qui  esl  Imperator  Diviim  atf;  hominum  Juppiter 
Is  nos  per  gentes  alium  in  aliadijparat. 
16.  Sinusomnis']  Intelligit  fretum  Danicum , 
quod  veteres  Scaldri     JIRJR     J"iriKH  , 


delineationem  talem  ,  qualis  hodieq;  vifitur, 
utcunq;  nobis  reprseientavit  Vir  difrufae  erndi- 
tionis  &  Antiquitatum  Danicarum  peritiili- 
mus ,  Dns.  D.  Qlaus  Wormius  Lib.  III.  Monu- 
ment.  Danicorum,  ubi  &  harc  addit  ad  verba 
Saxonis :  HxcSaxo:  cujus  eevo  cumtantum  detri- 
mentipaffum fit  tam  prceclirum  monumentorum  de- 
cus,  quid  nobts  fperandum  facile  liquet.  Interim  ne 
intcntatum  quippiam  relinqueremus,  ad  locumeum 
£  Reverendum  &  Doclijfimum  virum  ,  Dn.  Jonam 
Skonvigium  in  biflce  verfatiffimum,  cujus  etiam  in 
plurimis  ufifumu*  opera,  feliciffima,ante  annospau- 
cos  ablegavimiu ,  cuncla  diligentiiis  ut  perluftraret, 
reliquias  characlerum  nttaret ,  tothuf^  monumenti 
conditiones  modernas  accuratiits  perfcrutatas  ad  nos 
deferret.  Qui  rediens  retulit  in  provincia  Bregne- 
herrit  inter  Ponneby  &  Hoby  rudera  extare  monu- 
menti  nobis  a  Saxone  cxhibiti,  qute  cjtu  defcriptioni 


exacie  quadrent.  Arcia  enim  fiemita  equis  &  pediti- 
Etrerfunde  ,  appellarunt,  nos  hodicqj  Qrefund  f  ^  ne',UAqum  ^  curribus,pervia  ,  duriffimam 
vocamus/  In  Epicedio  Regneri  Lodbrog,  Re-     tra„{cuni[  cmm  ,  ACColu  Runemo  dtclam  ,  ac 


gisDanisc,quod  infraad  iplius  vitam&res  ge- 
ftas  citabimus : 

*IfiFFfiT  MiR  Yfp;  *MRhI 
mmK  hAK  pK  nKFriR  }R 

FJIKFriY 
AhMK  I  }IR>IR  hhm 
hlUKY  FRimY  WRFf. 


in  ipflo  tranflcurflu  literarum  Punicarum  hinc  inde 
oflendit  fragmenta ,  nullo  ingenio  coUigenda  ,  nifi 
unico  in  loco,  ubiintegra  hcecapparent  p-flKp  £itHC>» 
Traftus  vero  qui  literas  continet ,  &  femitam 
iecat,  unicus  eft ,  longitudine  triginta  quatuor 
ulnas  excedens ,  latitudine  quartam  unius-ul- 
nae ;  "quam  quantitatem  etiam  literae  obtinent, 
Ejus  delineationem  hanc  cape^ : 

'  t   ..  '  RUNE« 


STEPHANI  JoHANNIS  StEPHANII  NOM  VbERIORE^ 

tKHmmOl  five;  RUPES  HARALDINA. 


za..  Undiquefecuiexaratum']  Undiquefeau  uno 
vcrbo.  Sic  Utrinquefeau,poftfeau ,  antefectu,  Undi- 
queverfum ,  Sc  ejusmodi,  dixit  Martianus  Ca- 
pella.  PrioremillamvocemhabesLib.VI.  pag. 
195.  Aervtfj  halitus  undiquefecus  circa  terrx  ftatio- 
nem  dijfufus :  alteramLib.  VI.  pag.  izg.  Qux  ta- 
men  lincte  utrinquefeau  punftts  induduntur. 

3  j.  Tam  vocu,  quhnfittu  affinitate]  Vocit,  id  eft, 
Unaux.  Sic  fupra  :  Ut  religionu,  itaLatinx  quo- 
que  vocif  aliena  torpebat.  Idem  Lib.XII.  fol.in. 
Danicxvocis  bomines  primum  militite  gradum  obti- 
nent.  Et  mox  ibidem  :  Subornaverat  Imperator 
utriutfz  vocst  peritos.  Notum  vero  eft  trigam_> 
illam  regnorum  aquilonarium  hodieq;  ejus- 
dem  fermonis  communionem  habere  longe 
maximam  :  imo  una  cademq;  lingva  uti,  licet 
Dialeclis  varicnt. 

41.  In  cujiu  parte  extima  ne  nociu  quidem  diur- 
num  ffdut  occulitur.  ]  Ita  &c  loquiturSaxo  infra 
Lib.  XIV.  Posi  bxc  eo  loci  procejfum ,  ubi  folftittj 
teftivalii  tempore  inufitatx  claritatis  noftes  fen- 
sere,  dieif^  tam  fimiles ,  ut  minimum  temporum  di- 
fcrimen  videretur.  Ad  qiurum  lumen  Solis  bene- 
ficio  procuratum  levi  contempiatione  exiles  literx 
legi  poterant.  Idem  de  Norvagia  tradit  Paulus 
Warnefridus  Diaconus  Li b.  I.  Cap.  V.  de  Geftis 
Longobardorum  :  Quibta  in  loas  circa  xftivale 
folftiiium  per  aliquot  dies,etikm  noftu  clarijftma  lux 
cernitur,  diesf,  ibi  mulio  nujores  quam  alibi  haben- 
tur-  Sic  deBritanniaTacitus  in  vitaAgrfcolse: 
Dierum  fpacia  ultra  noftri  orbn  menfuram ,  &  nvx 


A  clara,  &extrema  Britannix  parte  brevis,  utfinem 
atfy  initium  lucis  exiguo  difcrimine  internofcas.  Quod 
Jinubes  non  officiant,  afpici  per  noftem  Solit  fulgo- 
rem,  nec  occidere  &exurgere,fed  tranfire  affirmant. 
DionyfiusPeriegetesdeThuleinfula-,: 

IloXKnil  3  7TTfOTI£«(7E  1CLU.W  oSov  ti.Kia.voio^ 
Ntijjv  xev  (dxhqv  ovs^yn  Vqi  9n^r,outg. 
E"5ss  fJ%>  ^skloto  ftsSny.oTog  s?  7rvAov  a.^(nv 
HjWa^  o^ii  ng)  vvx,tac.  de-i<pavsg  sx.Ks^araf 

b  n%? 

Multam  autem  ulterius  ubi  fecueris  viam  Oceani, 
IninfuUm  Thulen  bene  xdificata  nave  trajicies: 
Ubi  quidem  Sole  progrejfo  adpolum  Urfarum, 
lnterdiu  fimul  acnoftu  femper  confpicmm  efutt- 
ditur  lumen. 
4?.  Utritfe  tempori~\  Diei  paritcr 8c noclis. 
44.  Infula  qux  glacialit  diciturj  Islandiam  intel- 
ligit  infulam ,  cui  a  glacie  ,  qua  viderat  ipfani 
cingi ,  primus  nomen  fecit  FJpki  Norvagus , 
C  quum  eo  quondam  appelleret.     De  ea  placet 
adducere  verbaOptimi  &ClariflImi  viri  Arn- 
grimi  JonaTslandi  Partel.  Comment.de Islan- 
dia  :   Trianomina  confequenter  fortita  esllslandi/. 
Nam  qtti  omnium  primus  ejus  inventor  fuijfe  credi- 
tur,Naddocw  genereNorvagius,  cum  verfus  infulaf 
Farenfes  navigartt ,  tempeftate  valida.  ad  littorx 
IsLandix  Orientalk  forte  appulit  :  ubi  cum  fuijfet 
altquot  feptimanas  cum  fociis  cemmoratus,  animad- 
vertit  immodtcam  nivium  copiam  montium  quorun- 
dam  cacumina  obtegenttm.  atfo  idet  anive,  nomea 

inftik» 


In  Pr^fationemSaxonis  Grammatici. 

mfuU,  Snelandia,  indit.     Hunc  ftcutus  alter  Gar-  A  tum,  integras  cum  cortice  abietes  ih  lapideiu 

darus,  fama  quam  Naddoctts  de  lslandia  attulerat, 

impulfus,  infulam  qutefitum  abiit,  reptrit,  &  nomtn 

dtfuo  nomint  Gardarsbolmt ,  idtsl,  Gardari  infula , 

impofuit.     Quin  &  plurts  novam  ttrram  vifendi 

cupido  inceffit.    Nam  &posl  illos  duos,  adhuc  tertitu 

quidam  Norvagus,  quiFlokj  nomtn  habuit,contulit 

fe  in IslandUm,illifc  agiacic,quavidcrat  ipftm  cin= 

gi,nomtn  ftcit. 

4/.  Qbfotttte  admodum  habitationis  tttlus  ]  Ad 


converfas.  Et  Domitius  Brufonius,  in  Sylarc 
amne,  qui  radices  montis  ejus,qui  eft  in  agro 
urbis  Urfentinorum  oliirL, ,  nunc  Conturlij , 
lambit, folia  8c arborum  ramos  inlapides  tran- 
fire,  non  fide  aliorum,fed  propria  (  ut  qui  in- 
cola  fit  regionis)  narrat. 

/2.  Qui  modo  trtfctntis  tymphte  copiis  adautli  ] 
Hunc  locum  ita  illuftrat  jam  dicius  Arngfi- 
mus,Comment.pag.^6 :  Attingendum,  inquit, 


qua:  verba  rurfus  Arngrimus :  Ego  tx  iftis  vtr-  B  hoc  locoduxi,  quod  traditSaxo  Grammaticus,  Dano 


his  Saxonisbancftnttntiant  ntquaquam  truo,  utinde 
*b  initio  habitatam  eJfelsIandUm,  feu,  Istandos  au- 
ttchtonat  tjfe,dicam,cum  conftct  vix  anteannos^ts 
incoU  cocptam.  Haec  vero  fcripfit  Arngrimus 
Anno  Chrifti  ij<?z.  a  quo  tempore  anni  fluxe- 
runt4£>.  Sunt  igitur  a  primis  annis  inhabitatae 
Islandiae  adhuncannumi<J4i,  quo  haec  anno- 
tavimus,  anni  7157. 

46.  Illicfons  esl,quifumigantisaqutcvitio]Nu- 


rum  cetebratifftmus  Hiftorictts,  Islandite  fontcs  quos- 
dam  nuncadfummum  excrcflcere,&  extmd.ire :  nunc 
adeo  fubfidere,  ut  vix  fontes agnofcas.  0«?  etfi  ra- 
riores  apud  nos  in  venittntur,  afcribam  tamenfimi- 
lcs,  etiam  alibi  a  hatura  productos,  ne  quis  hic  fiion- 
ftri  quippiam  imaginetur.  Hos  autem  recitat  Fli- 
nius.  In  Jenedo  infuia  unum  ,  quifemper  a  tertia. 
noctis  hora  in  fextam ,  folftitio  tcftivo,  exundct,  bru- 
mali  temporcficcetur.     Ilcfert  etihn  defonte  quo- 


fpiam  in  Islandia  hujusmodi  fontem  reperiri,  G  damfatu  Urgo ,  quifinguhs  hons  intumcfcat  &  rc 

fidat.  Necidmagis  negligendum ,  fttbire  terrasflu- 
mina,  rurfusc^  redire  :  ut  Lycus  in  Afia,  Eraftntts  in 
Argolica,  Tigris  in  Mefopotamia  ;  quittis  Cardanus 
addit  Tanaim  in  Mufovia  :  &  qute  in  AEfcuUpij 
fonte,  Athenis ,  immerfa  funt ,  in  Phaletico  reddi. 
Et  Senecafcribit  ejfeflumnta ,  qute  in  fpecum  aliqucm 
fubterraneum  dcmijfa,  ex  hominttm  oculis  fe  ftibdu- 
cunt,  qute  confumi  paulatim,  &intercidere  conftet, 
tadem  posl  intervatlum  reverti,  reciperefs&nomen 


yidetur  M.  Brynolphus  nofter  Svenonius  his 
verbis  Conjedtaneorum  fiiorum  innuere  ,  ubi 
fic  infit  :  ubi  iocorum  itle  fitfons,  qui  boc  eximie 
&  in  univerfum  prtcftet,  Islandorum ,  credo ,  novit 
ttemo :  ut  mirumfit,  quam  fimtts  foris  omnts  &in 
exteris  lyncei  attfc  oculati ,  prxquam  funt  ilit  ipfi,  ad 
quos  attintt. 

48.  In  lapidea  naturx  duritiam  transmutatur  ] 
Tali  ingenio  fontem  non  in  Islandia ,  fed  in_. 


Norvegia  extare  tradit  auelor  Saxoni  noftro  D  &  curfum  priortm.  Et  iterum  Piinius  ■,  fluvium 
dyxtSv@^  ■>  Silvefter  Giraldus  Cambrenfis,  in  in  Atinate  campo  merfum  ,  poft  20  millia  pajfuum 
TopographiaHiberniae,  Cap.  VIII.  quod  eft  de  exire.  Qux  omnia,  &  his fimiiia,  Isitndix  fontes , 
mirandis  fontium  naturis :  Eftfons,  inquit,  in  miraculo  nullo  prtc  cxterts  ejfe  debere ,  oftendunt. 
ulteriore  Boreali  Ultonite  parte ,  qui  ob  nimiam  fui  Verumenimvero  M.  Brynolphus  Svenonius , 
frigiditatem  ligna  impofita per  feptennij  fpatium  in  in  Conjecianeis  ad  Saxonem  fuis ,  quse  faepius 
lapidesobdurat.  Eli  &  in  Norvagia  fons  fimiiic  na-  a  me  deinceps  citanda  funt  ad  teftimonium_, , 
turtt,fed  tanto  tamen  efficacix  majorit,  quanto  ad  difertisverbis  afhrmat,  non  expertem  omnino 
frigidam  Zonam  magis  accedit.  In  boc  enim  non  efleIslandiamfervidorumfontium,quales  hic 
tantum  ligna,  fed  &  lina,  lineeq^  telz,pcr  annum  defcribit  Saxo  :  Porro  ,  inquit ,  quod  ftbjungit 
intpofitafduriffimum  in  Upidem  congclantur.  Unde  E  Saxo, defervidis fontibus,qui modo crefcentu lymphte 
&  VValdemaro  Danorum  Regi,  noftru  diebus  rcgnan-     copia  adaucti ,  plenucC  exundantes  aiveis  crebras  in 


ti,  quidam  Epifcopus  NorvagU  Asloenfis,  quod  anno 
prxterito  probandi  causa  ab  eodcm  fufccperat,  natu- 
riejam  retulit  bipartitx.  Parte  enim  media  fonti 
impofita  Upis  erat,alteraparte,qu*  extrajacuerat, 
infuapermanente  natnra.  Sed  Venerandus  ille 
Senex  &  prxclare  de  patria  meritus ,  Arngri- 
musjonas  Islandus,  in  commentario  fuo  dc_. 


fublimeguttasjaciant,  modo  torpentibus  fcatebris  vix 
abimo  conjpctti,profundisfubducltioristerrtc latibulis 
abforbeantur  :  Saxoni  atteftor ,  qui  anno  fuperiore 
tale  Naturte  miraculum  his  oculis  nonfine  maxima 
admiratione  confpexi  in  flaukadal ,  quod  Scalholto 
duobus  miliiaribus  cumfemifft  diftat,pr&dium  Catht- 
dralitemplo  fubjeffum.    Paulatim  namf,  ebuiiiens 


Islandia ,  Parte  I,  pag.  57.  teftatur  accepifle  fe_j     aqutcftrvor  in  cratere  profundiffimofubjiluit,  &in- 
fama ,  quod  fimilisinlslandiafonsexiftat,  non  F  cremento  fenfibili  intumuit,  donec  cratcrem  impit- 


procul  a  fedeEpifcopali  Scalholt,  apud  villam 
nomine  Havkadal.  Simile  tribuit  Ovidius  Ci- 
conum  flumini,  Lib.  if.  Metamorph. 

flumen  habent  Cicones,  quodpotum  faxea  reddit 
Vifcera,  qu»d  taclic  inducit  marmora  rebus. 
Plinius  etiamrefert  inPiceno  lacuVelinodcje- 
£tum  lignum  lapideo  cortice  obduci.  Geor- 
gius  Agricola  commemorat  in  Elbogano  tra- 
<ftu,  juxta  oppidum  %  falconibus  cognoraina< 


ret  ad  labra  prorfus.  Tum  vero  magno  cum  tumui- 
tu  ingemtus  fervor  aquam  in  fublime  evomuit,prx- 
fenttffimo  propius  aftantittm  cum  pcriculo ,  qttos,  nifi 
caverent,  igniticguttx  in  delapfu  ad  internecionem 
(omburerent.  At  vero  exatto,  ut  arbitrabar,  horx 
fpatio,  pariter  &  tcftus  defervere,  &  aqua  fubfidere 
atq\  detumere.  Nos  autem  cthi  primitm  acccdere 
fumus  aufi,  vacuefatlum  repente  craterem  animad- 
vtrftmw,  &  prorftu  jam  exficcatum  :  net  uftiam 

aquts 


24"        STEPHAtfl.JOHANfrJlSSTEPHANllNoTyE  VfiERiORES 

dqute  vefltgium,  prxter  hocipfum  cxinanitum^  con-  A  fumtos& ambuflos  qudndoqfltgnem  devoraffg.  Colh 

eeptdculum,  compdru.it.  Eruptionem  dutem Ruftiais  firmat  riomen  InfluUmm  Auflrdlium,jttxfd  Riykui- 

alteram  ,  intra  viginti  qudtuor  horat  exfiptctare  fle  nes,  qtttc  nohis  ^WUxjOX  dicuntur  ab  eventu  :  quas 

diclitdbdt.   Tanto  ndmfl?  fpdtio  intermittere  jit  plu-  Annales  ante  aliquot  centenos  annos ,  exorto  pritts  e 

rimum ,  &  recipere.     .  mari  incendio ,  e  mediis  fluctibus  erupijfe ,  nunquam 

Pa».4. verfii.  NuBo vifics ingenio]  Id eft,acumine.  antea  conftectas  memordnt. 
Nam  Ingenium  ad  alia  etiam  eleganter  trans  ferri  Ibid.  Incendid  fempiternd  jugi  flammafum- eru- 

folet.  Sic  Ingtnium  herbarum,  Tertull.  dixit  cap.2.  ctdtione  continuat  ]  Ita  incendia  iithnari  montis 

de  habitu  muliebri.    Et  Saluftins ;  Ingenium  loci  dixit  autor  rarus,  antiquus ,  &  infignis  Mathe- 

Apulejus:  Crincs  ingenio  flexi ,  hoc  eft,  fponte  maticusJuliusFirmicusPraefatione  adMavor- 
aut  natura  flexi.    Eucherius  Epiftola  de  laude  B  tiumLoJlianum:  Quidfldciuntignes,quiexA.th- 

EremL    Qukqtad  esrum  necefjitdti  locorum  inge-  nte  vertice  erumpunt  ?  qu£  ndturd  eerum ,  quteve 

nitim  non  obtulerdt,  manifefta  Dei  munificentia fiug-  fuhftkntik  !  ex  qua  drigine,finejaclurd  montu,  tan~ 

gerebat.  ta  proficifcdntur  &  dnhelent  incendia  <  Et  Martia- 

2.  ln  hac  itidem  infula  mons  esl  ]  Hecla  videli-  nus  Capella  Lib.  VI.  de  Sicilia  :  Montu  Mthna 

cet  mons ,  iEthnau  ignis  imitator  :   Islandis  miramla  noclibm  totit  vomentis  incendia.  Solinus 

J^kjtafl.  quoq;  Cap.  XI.    Etlicet  vdfiis  exundet  incendiis , 

Ibii.  Quirupemfldercdml  Putabamaliquando  dpicis  canitie  perpetua  britmalem  detinet  flaciem. 

heiclegendum5/'w«^wpro5?V/£TM;«,refpicien*  Ubi&  eruflandi voce,  quomodohicSaxo,nfus 

ad  jEthnam  Siciliae  montem,  quem  a.o.-m.y^r]-  eft  :  lnJEthnst,  vertice  hiatus  dttofunt.Crateresm* 
wtec,  rupem  dici  pofle  exiftimabam^.    Nifi  fi  C  mtnati, per  quos  emctatm  erumpitv.ipsr. 
Sidered  rupes  crit  prsealta  Sc  in  ccelum  usq;  elata         -j.  Mternumq^  fovendis  ardoribtts prs.be 'at  incen- 

rupes ,  &  qua?  vertice  tantum  non  ipfia  fydera  tivum ]-  Hoc  eft ,  Incendij  augrnehcum,  ignisq; 

contingit  :  quomodo  Martialis  Sidereum  Co-  fcmpiternam  matenarn  fiinpeditet.  Aiio  fenfit 

loffum  pro  alto  dixitLib.i.Epigr.  uiurparunt  voculam  hanc  veteres  fcriptores  j 

Nuncubiflderetispropittsvidetaftracolojfus,  nimirum  pro  irritamento  ,  incitamento,  fti- 

j.  Imendia  fempiierna  jugi  flammarum  erttcid-  mulo,  autquodcunq;animumhominisadhoc 

tione  conunudt  ]  Saxonem  hic  refutare  videtur  vel  illud  inftigat.     Sic  Salvianus  Malnlienfis 

Arngrimus :  Ouicunf^  ait, perpetuam  flammarum  Lib.  i.  de  Gubernatione  Dei :  Non  turpibtts  flanu 

gruciationem  Hecte  ddfcripferunt,  toto  ccelo  errdrunt,  mis  meduUie  tzfluent,  non  malefdndm  mentem  laten~ 
adeo,  ut  quoties  fldmmas  erulikrit,  noflrdtes  indti-  D  tia  incentiva  fuccendant.   Iterri  Lib.  i.  de  Avari- 

Hdlesretulerint,videlicct  Anno  Chrifii  1104.11/7.  tia  :  Incentivd  vitiorum.   Sic  Sidonius  Apolli- 

12.22.  ijoo.  1341. 1362.  &  1389-    ^e%t  enim  ^  l^°  naris  Lib.  VI.  Epift.  1.    Per  carnaliiim  vitiorum 

Anno  de  montis  incendio  dudirelicnit,usq;dd  annnm  incentiva  flammati.     Sic  Ammianus  Marceili- 

i#8  i  qutcultimdfluitiniilomont£eruptio.  Interea  nus Lib. XIV. mox  initio  :  Cujus  acerbitati  uxor 

nonnegofieripoJfe,quin>nonsinflerne,latentesin-  grAVe  acceffem  incemivum.     Graxi  Eioocnij.tz 

tusflammds  &  incendid  alat,  qute  videlicetflatuin-  V0Cant.  Panegyncus  Conftantino  Aug.  Conft. 

tervdtlis ,  ut  haclenus  anmtatum  eft ,  eruperint ,  aut  Fil.  didtus :  Si in  rebus  beHicis ipfis^pnxtiu,  non  tuke 

etiam  florte  poHhac  etumpdnt.     His  adde,  quse  m  f0\um :  ^  efum  spartm^  tibitc,  incentivnm  aliquod 

eandemfententiam  dcHccla  monte  inConje-  habuijfeferuntur.  Angelomus,MonachusLexo- 
claneis  fuis  annotavit  Dn.  M.  Brynolfus  Sve-  £  vienils*  qui  flortfit  fub  Ludcvico  &  Lothario 

nonius,EpifcopnsScalholtenfis,eujush3ecfunt  ejus  filio  ,  Anno  Chrifti  DCCCXXX,  inq;  li- 

verba  :  Qjmcunque  deHecldmonte&bicatttor,&  bros  Regum  opus  fcripfit  excellenthTimum  , 

plurimi  altj ,  nifi  quod  ignem  nonnunquam  eruclet ,  quale  me  in  fcripturis  fandis  alias  non  legifle, 

literu  &  lectoribus  tradunt ,  fdbuhflaflere  funt.    id  cumTrithemioingenuefateor,pag.nj.  Quan- 

quod  teftari  pojfum ,  qui  nm  tam  longeab  Hecla  ha-  tl  mHgu  caleflcente  corporu  juventute,  inter bella cor- 

bito  ,  quin  domo  egrejfus  illam  quotid/e  confpiciam.  prK>  fr  -mtn  jmentjva  vitiorum ,  fapientiam  tdi- 

Cumi\  prius  Scdlhoiti  flcxennium  fim  commordtus,  fcere  debemus  ?     Galterus  Lib.  IV.  Alexandr. 

nuncpofted  etum  biennium  egerim  :  toto  hoc  tem-  p0l.  ,v« 

pore  ignis  eruptio  nuU  contigh    Quo  mdgu  dutoris             Prxmlti pidor,  &  ke-  ince}ltlva fluturi 
pudeat ,  perpetuas  fldgrdttones ,  fempitemd  tncendia  F  Rurr   ht  ama  ^ 

jugi  pmmamm  eructdtione  conttnttatd  ,  fcrtbcntu  ^0«',  fivc  Merboldu,  ,  de  Aleaorio, 

flngentuq\,  ut  &  tgntum  perennttdtem,  teternum^  „ 
-    incehtivum  commenti.    Ne£  vero  fola  Hecla  ignes  f "     ^" ..':  .  „   .  .  -    ■ 

tiflammas  emittit  ■,  fedplures  dlij , regionu  Aufira-  Utcettam  Veneruflacttmcenttvavtgentu. 

luprizfertim  &  Orientalis  loci,  montes,  deferta,  &         9-  Qudmobrem dnimds~}  Vanamillam&Chn- 

quod  magis  mirhe,  lacus ,  imo  ipfie  qudndo^  circum-  ftjjȣ0  homine  prorfus  indignam  perfuafionem; 

fluus  Ocednus,  fli  quidem  Anndlibns  noftru  fldcs  esi,  de  carcere.damnatorum  ,  pcenarumq;  loco, 

jff  oculos  incunentibtts fignis ,  dt^  experientise ,  qutt  fii?  Orco  ac  Inferno  Islandico ,  quem  non  fo-; 

teftatur  iapides  de  marinoflttndo  extracios,  igne  cen-  1  u,m  in  monte  Hecla,  ejusq j  cavernis ;  fed  &  in 

isuana 


In  PR/EIPATIONEM  Sa^ONI$  GraMMATI-CL  2) 

inlan&hac  glacieimole nonnulli  collocarunt,  k.  Atqui fltepe T>/i//z;/K5,inquitArngrimr!sCommen- 

egfegie  refutat  Arngrimus  Commentar.  dels-  tarijdelslandia,  pag.  ;$.  tjusmodi  folitariam  mo^ 

landia  :  ubi  etiam  inter  alia  haec  addit  colo-  lem ,  poft  abaclam  reliquam  glaciem,  riullisvellibus, 

phonis  loco  :  Scimus&tenemtudeimpiorumani~  nullis  machinu  detentam  adlitttu  nndtis  feptimanis 

mabut,  non  in  montanos  focos  &  cineres,velglaciem  confiftere.  Palam  esl  igitur,  illud  deglacie  miraair 

ttoftris  oculis  expofitam,  defleclere  :  fed  in  extremai  lum  fundamenta  niti ,  qttam  esl  ipfa  glacies ,  tnagis 

mox  abripi  tenebrxs,  ubi  eHflettts  &ftridor  dentium  j  lubrico. 

ubi  eslfrigtu,ubieslignu  illenonvulgarit,  fedextra  I?.  Vekfili  quadxm  mutatione  tranfponi]  AMar- 

tioftram  fcientiam  &  fubtilem  difputationem  pofi-  tuno  Capella  vocem  hanc  Saxo  mutuatus  eft, 

""*•  proutmultaabeoauctorepaifimhabet.  Isigi- 

v.n.  Quantifcun^  mdorum  condijlis  ebferetur"]  Con-  B  tur  Lib.  IV.  p.  ijj. 

dylus,  ho  Jt/A@o ,  digiti  articulus,  nodus,  jun-  Facefat  ergo  verfilis  profunditas, 

drura ,  incurvatura  \  qua  digi  tus  fledtitur  ,  Sc  lieliqtmm^  tempus  fynieru  fororibus. 

eminens  ac  ftriela  in  pugnum  palma_.  Hinc  ubi         £«$_  Q  y-  ^  Phi]ologus  crninen_ 


tiffimus,  CafparBarthiuslegitz/w/fc'j  quodta- , 
"hien  eodem  recidit :  adducitq;  locum  Tibulli 

Panegyrico  MefTalce : 

VixeritiUefenex,  quamvu  dum  ternaper  orbcm 
SuuU  vertilibus  Titan  deturrerit  horis. 


tralatc  ,  pro  quavis  nodorum  confertione_->, 

Saxo  iterum  Lib.  VI.  Cujus  altera  moxfagitta  co- 

mesmcdiis  digitorum  condyluimpadafuccejjtt.  Mar- 

tiahus  Capeila  dc  Nuptiis  Phil.  Sc  Merc.  Lib.  i. 

pag.21.  Eudemf^quibttsfuerat  ebUndita iclibus cre- 

bris  verticem ,  complicatisci  iri  condylos  dinjtit  vul- 

«erxbaU    Domitius  ad  illud  Martialis  Lib.  V.  CSicaiimreftituin  "bi  antea  legebatur, /«•*//• 

g -j      r  xxY  i*    *m'   Sidonius  Panegyrico  Majorani. 

1  P„ .        ,  -.  .  f     M  —- »  ' Crajfatur  vertile  terqum 

Sed  quod  non gravs  fit ,  nec  infacetum 

Pxrvi  tibia  condyli  fenabit. 

tmdylus,  inquit,  in  Muficis  dicitur  digitorum  cur- 

tvatura,  us^  xd  dimidium  orbem.     Catholicon  Fr. 

_ohannis  dejar.ua  in  voce  Condylus :  A  Cendo, 


Flatibus. 


Sic  ipfe  Saxo  infra : 


nunc  laxo  poplite  tendor 


Verfilis,  inq^  novos  conveni  cerea  vultus. 
ait,  dicitur  condyliu , idesl ,nodus,  &  pracipue,  qui      In  quo  verlu  Ge.rardus  VoiTius,  cuo  nihil  un*-' 
ttpfsrtt  tn  articulu  digitorum,pugno  claufo,  quo  fole-     quam do&ius  Belgium  tulit,  Lib.  II.  de  Anaio- 
mm  quxndotfa  capitapuerorum  percutere  Uidendo,  &  yy  gia.  pag.  400.  contendit  pro verfiiis  legendum " 
maximam  lafitnem  inferre.    Hefychius  :  Kovclv-     vertilis ,  cum  fit  a  pr_fenti  verto ,  ut ,  ago,  agilu ,- 


Ai  _«  ,  HoAapt^cs.  Kov^v\@^  ,  'ii^^jv  -n  t&' 
xoKclQx.  JuliusPolluxLib.VIII.  cap.7.  T7S%- 
^jt,o'r\q  jj  >igj  HovdvAifav  s(p?i*  k$-\  to  7m$&tv  kov- 
Bvtyi^soJty.  Hoc  eft  :  Hyperides  vero  ,  nodos  di- 
gttorum  infringere  dixit  &  illudpati,  artictdu  con- 
tundi.  CceliusRhodiginusLeet.Antiq.Lib.lv. 
Cap. 5.  Digitorumveroparteshs:  Quod prominet 
incommijfura,  vocatur  Condylus  :  dickur  &  eodem 


facio,facilu. 

.20.  Quos  fundtc  glutalis  urna  deforhtit]  Infblens 
tralatio.  Voragines  quae  homines  inopinanter 
abforbent,comparat  Saxo  cum  funda,  feu  ur-' 
na,ob  profundam  &vaitam  capacitatem.  Sic 
fontem  quendam  in  Softhenis  horto  fimilem 
fundsefacitEuftathiuslib.i.  pag.9.  <p^U^aiQ 
hs  toixh?  o^ticvHTO  tiacm^q.    cr(p£voov/j   iv 


vocabulo  percujfus  eo  inflicius  ;    &  inde  verbum  ^  ^fiec  Taf  Qqsar,'    Tons  quatttor  aut  circiter  cu 

bimaltusinfund^flguramafturgit.  Ita  &orbem 
terrarum  Oceano  cinc"him_,,  fundae  affimilat 
Dionyfius  Afer  mox  fub  initium  Cofmogra- 
phise  fuse :     - 

____ —     1     — —- ■  ov  yccp  s>isiv&> 


%ovciv\i£HV.  Santqui  hoc  nomine  pugnum  intelli- 
gant.  Hinc  esl  illud  Plutxrchi  in  Juntoru  Catonit 
vita,forma  preverbij  enunciatum  :  Erxt , inquit,  ei 
%ei£/tiQ  0  ■mt^a/ycytqt  *{g\  Xoyov  e%&)v  Tt/  nov-- 
$vAx  -sryx&^Tspjv.  Erat  Prteceptor  ejus  urba- 
nus,promptiorq]  adinducendum  rxtione,  quxmpugno. 
Condylo  interemptum  ab  Hercule  ,  in  Oenei 
convivio,  puerumlegimus,qui  manibusaquam 
infundebat  5  cptnvArchiam  Hellanicus  nuncu-  p 
patum  fcribit.  Therfitem  quoq;  Condylis  ab 
Achille'  interfeclum  Gr_ci  fcribunt ,  quoniam 
Penthefilex  a  fe  interemptae  oculum  hafta  per- 
cuffiffet.  Lexicon  Graecolatinum  Vetus,  quod 
una  cum  aliis  Gloflariis  edidit  Bonav.  Vulca^ 
nius  :  n6v6v\@*>,  CoUfus.  hov^vK@~>  m^oq  n 
%&&>  hecTxlitrum. 
■'  -  ij.  Molis,  cujtu  pxrs  tut,  difcejfum  infeguitur.Ti 
^lira  glaciei  hujus  Sympathia ,  fi  yera,  efleta* 


1       (pavarocj 
tiv  fj&p  im,ouc  li.a.1^0  >7ir^/2^y.'@^ ,  &&* 

hay<(p\<; 
O^VTSfrt  fiiCueia  Ttfog  ysAoioKsAsvQsi; 
"XCpeveiovri  kictKna..  — ~ ■■    '""- ■ 


— — «  I/i  illo  enhn 


tota  terra,velut  infula  intcrmina  cincla  esl.  , 
$!on  quidem  totx  continuo  orbivia ,  verum 

itirincfe 
Acutior ,  vergens  contra  folis  vias 
fmdte  fimilu,  — ».«-■  ■  .*  <  —  •  — °»g»-^ 

Q  l  'Eodersj, 


±6  StEPHANI  JOHANNIS  StEPHANI  1  NOT/E  VEERIORES 

Eodemfere  fenfu  ipfum  rnare,  putetim  aquarum  A  reptajfe.  Qmd  etfi  ridiculum  esi in  Hiftoriam  mira* 


appellavkMonachus  Florentinus,  Acconenlis 
Epifcopus,  de  expugnataPtolemaide  libro : 
Nam  dum  illos  forbuit  putctts  aquarum 
Efcafuerunt  volucrum  attfj  belluarum. 
21.  Peftilentis  undx  Uticem)  Ejusmodi  fontem 
nullum  plane  inlslandia  agnofcit  Arngrimus, 
Commentarij  de  Islandia  fol.  40.  Nos  Islandi, 
inquit ,  hnncfontem  ,  ut  antehac  fempcr ,  itidem 


culofam  referre ,  hominem  filicet  moveri  vel  am- 
bulare,  tamen  ad  fahandam  Hijloriii  fidem  ,fimu- 
Undtim :  ne  figmentum  illud,  per  fe  fatu  abfurdum, 
nec  dignum  quod  legatur,  duriut  perftringamus. 

27.  Oceani  vtcinantit  includitur  ]  Martianns  Ca,- 
pella  Lib.  VI.  pag.  1517.  Quarum  una  vicinamk 
pUufiri  algore  crufiatur. 

28.  Regionem  ignotifitus ]  Procul  dubio  hacc  dc 


etiam  nobis  hodic  penitut  ignotum  tcfiamur,  Deofc      Gronlandia  commemorat  Saxo,  quat  nonadeo, 

immortales gratias  agimus,  quod  ab  ejmmodi  fonti-  B  iftaattate,invulgusnota_.. 

bus  pefiiferis  &  contagiofis  ejfe  nos  immunes  voluerit.         37.  Harum  ortivas  partcs  Scricfinni  incoluni]  V«U 

At  veroPliniusaudtoreftjuxtaNonarimArca-     rie  hoc  nomen  ab  Hiftoricis  efFertur.    Apud 

diae  efle  aquam,  qux  epota  illico  necat :  3c  in     Procopium  hvGothicis  nunc  2xg/Si<ptx.oi7 

Berofo  Taurorum  colle  tres  efle  fontes,  fine  re-     nunc  _ xfij^tvot  ;  ab  aliis Scritofingi  vocantur. 

medio,  fine  dolore  mortiferos.  Paulus  Diaconus  Lib.i.  cap.V.  Scritobinos  no- 

z^.Cerealispoculipropriet/tcmlCerealepoculum      minat.  Verba  ejus  itahabent.  Huic  loco  Scrito= 

cerevifiam  nominat,  quae  ex  Cerere  ,  hoc  eft,      bini,[fic  enim  gensillanominatur,~}vicinifunt.  Hik 

frugibus,  coquitur.   Cereale  gramen  fruges  dixit     faliendo ,  juxta  linguam  barbaram ,  etymologiam du- 

Galterus  Lib.  1.  Alexandreidos  pag.  10.  qui  flo-      cunt.   Saltibus  enim  utentes,  artc  quadam,ligno  in- 

ruitcirciter  annum  \\6o.  C  curvo ,  ad  arcus  fimilitudinem  ,  feras  ajfequuntur. 

Emicat  cxtemplo  cafirif,&  in  ardua  montit  Fridericus  Lindenbrogius ,  qui  Warnefridura 

Erumpens,  Afite  metitur  luminefines:  recenfuit  &  obfervationibus  illuttravit,  vocem 

Hinc  ubi  vernantes,  cereali  gramine  campos         hanc  efle  puramputam  Germanicam  exifti- 

Tot  nemorum  falttis ,  tot  prata  virentibus  berbit     mat.  Nara,  inquit,  ©ctyrt f cn  eit  divaricare  &  di- 

lafcivire  videt. ducere  pedes ,  a.  Grtcco  o-^ttm:  &5£n\r\/CrHS. 

Ejusmodiverofontem,qui  fapore  cerealem  li-  inde  ergo  r*#<?Scritobini:  M.AdamusBremen- 
quorem  referat ,  alicubi  in  Islandia  invcniri ,  fis :  inconfinioSveonum  vel  Nordmannorum,  con- 
non  difntetur  Arngrimus  pag.  38.  Commen-  tra  Borcam,  habitant  Scritcfinni.  Jornandes  in_. 
tarijfui;  quum  verifimile  fit  aquas  eam  f„pe  Gothicis,  his  verbis  de  Scanzia  loquens -.  Alitt 
referre  qualitatem  terrae,  in  qua  generantur,  ©  veroibi  gentes  Scretofcnmt  ■,  qui  frumentorum  non 
«Scpercujus  venas  tranfitum  atq;excurfumha-  qutcritant  vitlum,  fed  camibus  ferarum  atq^avium 
bent.  Talesfuntfontes,  quosSenecatraditvini-  vivunt.  Sicin  privilegioHludevvicilmperato- 
faporem  &c  virtutem  repracfentare.  EtPlinius  ris,  Archiecclefia:  Hammaburgenfi  conceflb, 
teftatur  in  Andro  infula  fontem  efle,  in  templo  funt  Scrcdevindon  ;  &  in  diplomate  quodam_, 
Liberi,  qui  Nonis  Janvar.  vini  fapore  fluat.  Arn-  Friderici  Imperatoris  Scredevindones  j  Item  in 
grimo  aftipulatur  M.  Brynolfus  Svenonius  in  ConnrmationeAnsgari]'.  ArchiepifcopiHam- 
ConjeCtaneis  fuis:  Cerealis  aqu&mentioncm  apud  maburgenfis  perPapamGregorium  IV.  fa&a, 
nosfaciam ,  qus  prope  Stadarfiad,  Occidentem  ver-  Scredevindan  :  Item  in  Literis  Papa;  Innocentij 
fu>,fitfita,nondiffiteor,in^uk.  Acida  dicitur  &te-  II.  ad  Adalbcroncm  ,  Archiepifcopum  Hara- 
nuis,  ab  ipfis,  qui  deguftarunt ;  caput  vero  non  petit,  E  maburgienfem ,  ipfa  regio  Scridivindia.  In  qui- 
ne<fe  ullo  ejfe&u  in  corpore  nobilu  audit,quod  homi-      bus  omnibus  iitera  v  eft  confona,  duriter  fo- 

nans  ut  f ,  vulgari  etiamnunc  Germanorum_> 
morc.  Hujusgentis  majorempartemRegiDa- 
niae  tributa  pendere  puto ,  quatcnus  videlicet 
hsereditaria  Norvegise  fceptra  moderatur.  De 
Scricfinnis  hacc  habet  Andreas  Burceus  in  de- 
fcriptione  Svecise  p.  43.  Scricfinnia,  quam  Saxo 
SiaUndicus,  alijfy  veteres ,  hic  u/piam  pofuerunt , 
nulla  esl  :   Sed  Skidhfinnorum  appcllatio  omnibut 


num  forfan  ruditati  cft  tranfcribendum.  Ex  vena 
falire  crediderim,  qutt  Vitrioli  contagio  acefcat. 

Ibid.  Quicum linum confumere nequeant]  Ignem 
linumnon  confumentem,  aquam  fulphuratam 
depafcentem,  non  mirabitur,  qui  linteum  fpi- 
ritu  vini  madefactum,  admoto  igne ,  non  com- 
buri,  vinum  duntaxat  lambi  &  libari  confpexit. 
Pabuli  nimirum  fubtilitas  noxam  _  craffiore 

fubmovet :  ignis  pabuli  tcnuitatem  perfequu-  F  Einnonibus  Lapponibusf^  compettt ,  qui  foleis  iliis  li 
tus,  liquidioreflvquam  ut  terreum  corpusin-     gneis ,  quasnoftri Sveci  <Z5tli)f)J  Einnonesvero Suksi 


feftct.  M.  Brynolfus. 

24. Eil  &  Saxum~\  ld  qui  credere  volet , inquit 
Arngrimus,  quidincredibile  duceti  Ellenimcom- 
mentum  taminauditum,  utnullum  ejus fimile fabu- 
latos  fuiffe  Epicurxos  (qui  tamen  multa  incredibilia 
cxcogitaJfeLucianovififunt)  confiat.  Nifi forte  ho- 
minem  qui  IsUndis  proprio  nomine  ©fCift  dicitur, 
fenthHiftoricus  rupes  quasdam  circuiffe  vtlcircum- 


vocant,folent  utia  telernme<f?  fuper  altiffimos  nives 
currendoferas  infeftari,  hofiem^  infequi,  inftitutum- 
ve  herperagcrepojfitnt.  Cujus  rei  peritiam  maxima 
pars  Nordlandicorum  populontm  ,  omnes  Finnones 
Lapponcsfyhabent.  DeEtymologianorninisicm- 
per  in  eadem  cum  D.  Wormio  noftro  fui  fen- 
tentia_..  ©frkfmncr  enim  diclos  putavi  quafi  ' 
(BcricjttinCV  /  quod  prarrupta  montium  p andis 

trabi- 


In  Pr/efationem  Saxonis  Grammatici. 


¥7 


trabibus,  utSaxo  loquitur,  vdNartis,  ut  abA-  Aguenr.  QuosintcrfamiliamducuntCj."(arcorii- 


lexandro  Gvagnino  vocantur  ,  celerrimo  im- 
petuquifipraetervolent.  Hinc,  at  fiti(\>aa^i6/ 
phrafis  puerulis  noftrisfamiliaris. 

$8-  Inufitatis  a(fvttavebiculu]Pev inufitatave- 
hicula  intelligenda:  forte  erunt ,  vel  foleat  iilae 
ligne_,quas  Sveci@fit)^r/  Islandigfybi  five 
2ttlt>Mlf  vocant,quarum  modofac-a  mentio  eft: 
vel  curriculi  iftud  genus,  inftar  cymbae ,  clavis 
ligncis  compactum,  quodNorvagi  _C<smfj  di- 


ment.Bclli  Gailici  Lib.  I.  Tacitus  de  moribus 
Germanorum ,  &  Annal  Lib.  II.  Florus  Lib. 
III.  Cap.j.  AuguftinusLib.XV.  Cap.51.  Quid 
de  Hedtore  Boctio  ,  luculentiffimo  Scotorum 
Hiftorico,dicam  ?  Lib.  XI.  pag.  ^40.  In  agro 
quodam  Scotiae  Crojudain  vulgo  diclo  (  quod 
tantundem  valet,  ac  fi  diceres  mortem  Darwrum, 
quiaibidem  innumeriquondamDanorum,  in 
acerrima  illa  pugna,  interMakolmum  Scotia_ 


cunt.  Ejusmodiunicumpenesmceftjviiunon  B  &CanutumDaniaeRcges  commifla,occubue- 
inj.ucundum_>.  runt)  ofia  quaedam  eruta,  anno  Servaroris  no- 

lbii~.  Montium  inaccejft]  Graeco  more.  Apulejus  ftri  altero  a  vicefimo  fupra  millefimum  quin- 
Lib.  1. Metamorph.  Poflquam  arduamontium,&  gentefimum,&a  fe  ipfo  fpeclata,  ingenti  ple- 
tubrica  vallium,  &  rofcida  cefpitum ,  &  gtebofa  cam~  risq;  fuiile  miracuio  fcribi  t.  Nam  calvariae  den- 
forumtmtnfi.  SicLucretius,  tlaufa  viarum,  den-  tes,  mandibulae ,  caeteraq;  manibus  aftantium 
fa  domorum,  munita  viai,  dixit  :  Tacitus ,  fub-  traclata,  non  quanta  nunc  hominum  eft,  &d 
jetta  vallium,  &  fexcenta  talia_..  giganteam  molem  prae  fe  ferre  apcrtiffime  vide- 

jp.  Difpendiolubricxflexionis]  Quiafcilicetper  bantur.  Neqj  diilimilia  variis  regni  Scoticilo- 
Tarios  anfradtus  Sc  circuitus,  non  re&o  tramite  cis  veterum  detecla  cadavera ,  feie  frequentius 
admontiumcacummaenitifoleant.  Compen-C  mortalium  oculis  offerre  fpectanda  affirmat  i 
diu_i  vero  eflet,  fi  absq;  ambagibus  eo  pertin-      argumento  illius  aetatis  homines,  eos  qui  nunc 


gere  poflent. 

4j.  Giganteo  quondam  cultuexercitam]  Qui  ob- 
ftinate  negant,  vaftaquadam  corporum  mole, 
Sc  extra  communem  ibrtem ,  procerae  ftaturae 
homines  olim,  Sc  praecipue  in  Dania ,  caeterisq; 
Kgnis  Borealibus,  extitifle;  conanturq,  omnia, 
qu_  non  foliim  in  prophanis ,  fed  etiam  facris 
literis  de  Gigantibus  leguntur,  nunc  figmento- 


naicuntur,  mole  corporumlonge  fuperafl e_>. 

50.  Posl  diluvtalu  inundationis  excurfum]  Mar- 
tianus  Capeila  Lib.VIlI.  pag.  174.  At£  utinkm 
pott  diluvialis  inundationis  excurfum,  Atbenarum^ 
urbem  longa  intercapedine  refiitutam ,  nulte  me  tit 
Grttcic  terreflres  illecebrec  cognovifftnt. 

f$.Cujus  fupra  mentionem  fecimus.~\  Paginani- 
mirumeadem,  his  verbis :  Eadtm  a  Septentrione 


rumPoeticorum  nomine,  nunc  per  allegorias  D  regionem  ignoti  fitus  ac  nominis  intuetur  &c.  usq; 


Phyficas,  interdum  etiam  Morales,  eluderc_.: 
nae  illi  cum  ratione  infaniunt  ;  nec  magis  fa- 
piunt,  quam  bene  olent,  qui  in  culina  habitant, 
utcumPetroniolociuar.  Nobis  vero  intra  has 
Notarum  anguftias  coaclis  in  prsefentia  fuffi- 
ciatbenevolumLecloremablegaileadpraeftan- 
tiffimos  quosque  &c  indubitata-  hdei  Scriptores, 
<qui  pravam  hanc  opinionem  nervose  coar- 


ad  illa  verba  :  perpaucis  eam  ingrcditntibus  falu- 
tarem  rtditum  tribuit. 

//.  NuncStylum  adpropofitum  transferam.  ]  For- 
mula  poft  Digreffionem  reveniendi  ad  propo- 
fitum  non  invcnufta :  quafis  eft  illaTaciti  Lib. 
1 1.  Hiftor.  Sed  me  veterum  novorum^  moruitt 
reputatio  longius  tulit.  Nunc  ad  rerum  ordintm, 
venio. 


HACTENITS  NOT_  IN  PR.EFATIONEM; 

SEQUUNTUR  NOT/E  IN  LIBR,  L 

HISTORI/£  DANIC/£  SAXONIS 
,  GRAMMATICI. 

Pag.;.verf.4- 

An  igitur  &  Angul"]  Non  Fuifle  ante  Da-  E  incontinenti  provincia,  modo  in  aliqualnfii- 


[Jnumhaeclocadeferta,autcultoribus  va- 
cua,  ficmae  vctuftati  credi  par  eft,  quae  per 
totfeculaliterisprodita,  haud  temere  itatenuit. 
Sedfeparat-  natura,  ac  imperio  disjuncl:„  in- 
fiilae  6c  provinciae ,  diverfos  fere  fingulae  anti- 
quitus  habuereRegulos,  qui  populo  jus  redde- 
bant.  Nam  hoc  muneris  praecipue  ,  nondum 
fcriptis  legibus,  ex  arbitrio  ufurpantes,  Judicum 
nomine  appellari  elegerunt ,  haud  ambitiofo 


larumregnanspr_ftabat,proutquisqueautpru- 
dentia  fibi  auctoritatem  paraverat,  aut  poten- 
tiam  auclis  viribus  dilatarat. 

Ibid.  A  quibus Danorum coepitorigo~]Nuncraam. 
igitur  ab  illa  nos  opinione  divelli  patiamur  , 
quin  Danum  Rumbli  filium  principem  gcntis 
noftrae  ovoju.ctj^y>v  agnofcamus.  Nam  quod 
ad  illam  attinet  appellationem  ,  qua  pleriquc 
Scriptorumveterum,inprimis  feculi  fequiorisa 


aut  invidiofo  invulgus  honore  qualemcunq;  r  nosD^c.jindigitent:  in  ea  fempcr  perfifto  fen- 
fuamimperandi  poteftatem  complexi.  Eorum  tentia  longc  fuifle  alios,  quam  nos  Danos  ■,  8c 
^easii_)aUu8prac«_(;ej;iseraine.at>c<n.odo     Dawum  nomen  in  jnsdia  barbarie  ab  homi- 

C  _  nuiij 


28        Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

num  imperitia  genti  _)^«mtf«  impofitunvficut  A  nomenclaturam  attinet ,  certiflimum  eft  fic 

Dacix,  regno.  Certe  quis  nefcitAdamumBre-  dicftas  Sialandiam  ,  Falftriam,'  Laulandiam_, , 

menfem  ,  qui  longe  ante  Saxonem  noftrum_,  Langelandiam ,  Mceoniarn,  Balthici  maris  in- 

fcripfit,6c  Paulum  Diaconum,quem  citat  Saxo,  fulas,  quafi  Latamplanitiem,  vel  Vitarum  campum : 

nunquam  Dacos  gentem  noftram  nominar__.?  priusquamDan,  deviclis  Saxonibus,  Cimbria 

Et  Saxo  ipfecum  valde  fit  varius  in  vocabulo  etiampotitus,  quicquid  intraEydoramflumen 

gcntis  vicinae, Svecos,Svesnes,Svetbos,  ocnefcio  verfusaquilonem.conunetur,  indeqj  adortum 

an  ufpiam  Svevo  s  nuncuoms ,  Danos  nos  fuos  longo  retrocedit  tracTu,  usq;  ad  fines  Gothiae 

populares  conftanter  vocat.  Quod  autern  Da-  Svecica?,defuonomineDaniam,vernaculaLin- 

norum  Rex ,  Dacorum  fe  Regem,  ncn  Danorum,  gua  noftra  ©flnmavcf '  incolasq;  regni  Danos, 
Iri  antiquisDiplomatibus  fcribat,  id  vitio  aeta-  B  denominefuoappellaret. 

tis,  atq;  hominum  incuriae  plane  afcribendum  7.  Ouanquam  Dudo  refum  Aqmanicarum  Scri- 

crit,quif3epepropterdi(5Vionumfimilitudinem  ptor  Danos  a  Danais  ortos]  Dudoifte,  fuperCon- 

alteram,  quemadmodum  fieri  folet,  pro  altera  gregationem  S.  Quintini  Decanus,  fcripfit  de 

Imperitc  ufurparint.  Hinc  quoq;  in  fumum_,  moribus  8c  aclis  primorum  Natmanniat  Du- 

lamabeuntcsetershujus  vocisorigines,  quam-  cumLibrosIII.  eosq;AdalberoniEpifcopoLau- 

libet  fpeciofar,  Sc  veri  nonnulla  allufione  muni-  dunenfi  infcripfit.  Hunc  una  cum  aliis  rerum 

tse,  qualiseftillaviricujusdam  docli,  qui  Danos  Normannicarum  antiquis  Scriptoribus  divul- 

kDahis&cScvthisdcduck.  NamJoh.Goropium  gavit  Andreas  DuchefniusTuronenfis.  Verba 

Becanumcumfuogallogallinaceo  jamdudum  autem,  quaead  teftirnoniumc;tatSa>:o,moxin 
explosere,  quibus  de  meliore  luto.finxit  pnecordia  C  liminecperisexftant,  &fichabent  :  JgiturDaci 

Titan.  Sunt  qui  a  Julio  CsefiareDaniam  a  dando  nuncupantur  a  fuu  Danai,  vel  Dani,  gloriantur^  ft 

dicTam  effe  exiftiment,  quod  quum  Cimbri  le-  ex  Antenore  progenitos  j  qui,  qucz  Trojt^fuerunt,  dt- 

betem  magnse  jeftimationis  ei  donaiTent,  non  populatif,  medijselapfus  Achivu,  liiiricos  fines  pene- 

mediocrem  ab  eo  liberalitatis  laudem  abftu-  travit  cum  fuis. 

jermti  to.Ob  egxegiafortitudinismerita']  Sicomnino 

y.  Pare  Humblo  procreati  ]  De  Humblo  nihil  erat.  Neq;  ulla  fere  virtus  togata  perinde  ir_> 

admodum  in  Antiquitatcs  noftras  relatum_,,  pretioerat,atcj;animicorporisqjrobur,&qux 

urauerquam  quod  Scaniar  &  Selandiae  fumma  ad  hoftium  ingentem  ftragem  faciendam  Ipe- 

cumpoteftatcprsfueri^&variisejusdemlnfu-  cTabat.     Caeterae  magna  ex  parte-contemptim 

lxlocis,utHumbleore,HumblebeckJa.lusalinomi-D  habitae,&ut  viris principibus  indignae,  vulga- 

na  impofuerit.    Vuligangus  Lazius  Lib.  9.  de  res,  mollicellae,  ac  rejiculse  videbantut.  guam 

migrat.  Gent.  ab  hocceHumblo,  cjuem  Hume-  opinionem,  quo  firmius  agreftium animis  im- 

lum  vocat,  Amalam  gentem,  five  familiamGo-  primeretOdinus, prifcaefimplicitatisatqjrudi-. 

thorum  famigeratillimam  proceflifle  conten-  tatis  interpolator ,  ovCpov  cpd^uccKov  excogita- 

dit.  JohannesMsgnusHiftoriaeGothicaeLib.i.  vit,fvadens,  poft  animae  a  corpore  feparatio- 

Cap.V.  Humblum,  five ,  ut  iple  appellat,  Hu-  nem ,  eosdemumapudfe,  &c  aliosdivos,  qui,  a 

tneium ,  XVI.   Gothorum  Regem  iiufle  tradit ,  morte,  Valicae  aulae  imperitarent,  perpetua  vo- 

Humulphi  filium,  Bericonis  nepotem,  cumq;  luptate  fruituros  cffe,  qui  fangvinariam  mor- 

ex  Gefilda,  nobiUflima  conjuge  Svetica,  duos  tem  intrepide  oppcterent ,  nec  per  ignaviam_, 

fufcepiffefiliosDanum&Angulum.  Sedquam  E  leclo  aflixi  exfpirarent,  velut  convivasAfiano- 

redte,  ipfe  viderit.  Vir  incomparabilis ,  &  Hi-  rum  epulationis  deceret.  Tum  quo  quis  plures 

ftoricus  eminentiflimus ,  mihiq;  dum  vixit ,  in  bello  obtruncaret,  eo  locum  honoratiorem 

Collega,  Compater,  &  Amicus  conjundTifli-  in  compOtatione  illa  immortali  ccnfequutu- 

mus ,  D.  Joannes  Meurfius ,  6  fiaKa^/m  ,  rum ,  perfvafum  erat ,  pocillatoribus  &  mini- 

fub  initium  Libr.  I.  Hiftorise  Danicae  de  Hum-  ftris  futuris  occifori,  quotquot  occidiffet.  Hac 

blo  haec  commemorat :  Xratautem  Humbltu  ifie  milera  vanitate  fe ,  mortem  folatur  fub  ipfam, 

i  profapia  gigantea  ,  &  in  Sialandia  aucloritate  ac  Rex  Danix ,  Ragnarus  Lodhbrok.   M.  Brunot- 

potentia  emtnebat.   Ne/fo  Sialandiam  tantum  ,  ve-  fus. 

rum  etiam  Langelandiam ,  item  Monam ,  infulas  in  1/.  Trovincix,  cui  prfitrat  ]  Anglia  nimirum 

mari  Balthico ,  uno  omnes  Vitesletts,  nomine  diclas,  F  Cimbricar,nonBritannica;.  Illa  autem  provin- 

fua  inpoteftate  habebat.    Mes  illi  permagnifica  ■,  ciola  eft  irter  Jutlandiam  Sc  Holfatiam,-fev  in-  - 

quarum  hodie  etiam  veftigia  exftant,juxtafilvam,  ter  finum  Flensburgenfem  &  Sliam  fluvium_, 

que,  nunc  quo^.  velut  tantte  monumentum  antiqui-  interjedla,  hodieq;  ANGLEN  didta.  Infpiciat 

tatu,  Humbli  dicitur,  inter  Ringftadium  &  Rofibil-  LedTor  Chorographicam  Hollatiae  Tabulam_, 

diam,  pari  fere  intervallo,  ubi  hodie  Svenftrupium.  nuper  ab  Hondio  accurate  editam.  Situm  illius 

Xtiam  ad  Orefundte  freti  ripam  pagus  quidam  Hum-  tractus  connrmat  etiam  vetuftus  ScriptorEthel- 

blebequa.  Videatur  etiam  deHumblo  Joh.Ifac.  vcrdusabneposAdulphiRegis,quifloruitcirca 

Pontanus,  celeberrimusHiftoriographus,  Hi-  Ann.  Chr.DCCCCL.  Cujus  ha-c  funtverba_ : 

ftyris  Danica  Lib.  I.    Porro  quod  Vitesktu  AngliavemfitaeH  interSaxones&Giotos(]utos 

:  •  jntei- 


In  Librum  I.  Histori/_  Dani/e  Saxonis  Grammaticl  19 

■  v 

intfellige  )  habens  oppidum  capitale,  quod  fermone  A  curarunt.     Neqt  enim  tum,  quemadmodum  hodic» 

defiinata  elettioni  regix  ceru  erant  loca,  fedpro  ar- 
litrio  flententia^  eerum  ,  qui  autoritate  potenmcfe 
alios  antecellebant ,  eligebantttr.  Huc  comportatA 
faxa  confcendentes  hi,  quibits  eligendijiis  commen-' 
datum  erat,  circumfiante  populo  ,fluf[ragiaex  iisfe- 
rebant,  fignificantes  per  flc  hoc,  quod  quemadmodum 
faxafuo  ponderegravitate^immobiliafint,  nec  abs£ 
magno  labore  ab  mo  loco  in  atium  dimoveantur,itk 


Saxonice  S L ESV I  C H,  flccundum  verb  Danos 
UAlTEBTdkim. 

18.  Tefiis  eli  Beda]  VidelicetLib.  r.  Hiftoriae 
Ecclefiafticae,  Cap.  XV.  Anno  ab  incarnatione 
Domini  CCCCIX.  Anglorum  five  Saxonum  gens, 
tnvkata  aRege  prxfate  (Vortigerio)  Britanniam 
tribus  longis  navibus  advehitttr,  &  in  oritntali  patte 
infukjubenteeedem Rege,locum  manendi,quafipro 


fujfragia  tn  elecltonc  rena  data  ,  (f  Vuifim  pro- 
fatrtapucrnatura,reautemverahancexpuf'natura,r,„-^j1     . .  •  *>»  -    ,  •v.     /  .. 

____ :  ?£  °  .       .    B  mtfjajurataq,  regu ,  modo  m  honorem  Dei ,  &  irt 

utditatem  rcgnicedant,firma,immutabilia,atq,  in^ 


fufcepit.  Et  paulo  poft  :  Advenerant  autem  de 
tribus  Germaniie  populit  fortioribus,  idesl,  Saxoni- 
iut,  Anglit,  Vitis.  Ubi  f  ccTc  Jutis  legit  Matthaeus 
Veftmonafterienfis ,  8c  Gu.  Cambdenus  itii  fe 
in  MS.  inveniile  fatetur.  Et  mox  idem  :  Pcrre 
deAnglis,  hoc  esl,  de  UUpatria,qitaAnglia  dicititr, 
^fabeotemporeus^hodie  mancre  deferta  interpro- 
wncias  Vitarum  &  Saxonum  perhibetur,  Oricnta- 
hsAngU,C£terifeAnglorumpopultfuntorti.  Hadte- 
nusBeda.  Qbfervationemvcromeretur.quod 
Cambdenus  tradat  tirca.  Ann.  Chr.  D  C  C,C. 
Egbertum  qnendam  occiduorum  Saxonum_, 
Regem,  feptem  illaRegna,  in  qusrBritanniam 
Anglo-Saxones  diftribuerant,  cum  inunius  im- 
f  erium  devenilTent ,  promulgato  edicTo  E  N- 
GLELQND  vocari  julmTe,  id  eftAnglorum 
terram_,.  Unde  Latine  Anglia  dicTa ,  ab  Anglit 
fadtet  appellatione ,  qui  ex  tribus  hifce  populis 
&  numercfiifimi  erant  &  fortiffimi.  A  quibus 


violata  ejfe  oportere,  nec  ad  quemlibet  vulgi  Jirepi- 
I    tumatfcpopularemmetum  leviter fic mutar'/,ut  ad 
femel  deliberato  animo  datafint,poflea  levi  de  cju- 
^fla  eidem  flufragia  adimantur,  modb  nefit  talis,  qm 
curnDeo  &  natura  beliigeratur.  Fides  enim,  qux  ind& 
nomen  fluum  habet,  at fiatquoddiciumfaclumtfecftf 
cmt  fit  flundamentum  omnium  fluffragiorum ,  fcede- 
rum,pattorum,atfy  omnium  aHionum  humanarmnK 
q  tam  publicarum,quam  privatarum,infiar  graviffl" 
miflaxi  ponderoflafit  necejfe  esl,  fi  imperta ,  regnay 
refpublicx  ,  imb  fi  Oeconomia  quamlibst  parva  in~ 
flore  &  honore  fluo  deiito  maneat  ac  conflervetun 
Cxterum  cjusmodi  faxa,  qua:  ut  plurimum_, 
duodecimfucrunt,hodieq_multisiniocisapud" 
nos  confpiciuntur  ,  in  Saclandia  noftra  prope 
Lethram,  vulgoLElRE,  civitatem  olimRe- 
giaw,  locus  extat  KONGSTOLEN,  feu  icdes 
regia,grandifaxointerreliqua  confpicuus,  qui 


longo  iam  antea  tempore  tn  univerfum  Anrlt, »     (- 

»  r  »  1  ■       *  v-    1   ,1     j    .     1  r    ,  D  eligendo  Regi  ohm  f uit  deputatus ,  &  etiam 

ociua  Iingva  Engla-theod,  Anglcjnne,  Englcjnnei 


&c.Ehgltfcmoitdi<L\i  foerunt,  licet  quodhbetRe 
gnum  iuo  feorfim  gaudebat  nomine :  Tunctem- 
foris]~~intiuh,  Britannig  nomen  obliteratnm  inter 
bujufinfulct  incolas jacuit,  &  tantum  inlibrisfupef- 
flmt.  Unde  injurius  nimium  eft  Saxoni  noftro 
Alberrus  ille  Crantzius  ,  qui  perperam  intel- 
leclo  contextu,  de  Anguio  ipfo,  non  dc  pofte- 
yis  ejus  hoc  accipit. 

24.  Grytha  flumma  inter  Teutones  digtiita- 
/v  ]  Gretam  hanc  Ducis  Saxoniae  filiam  fuiffc 
Svaningiiis  nofter  Lib.  z.  Commentar.  tefta- 
«ur.  - 

z6.  LecTiuriRegemvetefesafiixithumofaxisinfi- 
jktre]  De  antiquo  elecTionis  ritu  notatu  digna 
iiint ,  quae  Svaningius  loco  jam  ditSto  in  me- 
iium  adducit  :   Quum  de  flepultura  Cimbrorum 


numfeniorum  hac  de  re  reiationibus  nobilita*" 
tus.  Operae  erit  pretium  confidereLibr.  1.  Mo- 
numcntor.  Danic.  Cap.  XII.  Viri  DodiiTmi ,, 
Dn.  D.  Olai  Wormij ,  cui  patriae  Antiquitates, 
e  profiindis  tenebris  erutae  aeternamlucemde-' 
bent.  Parilis  exemplum  ritus  in  Svetica  extat 
Hiftoria.  Nam  extra  civitatem  Upfalenfem_,, 
ad  unum  milliare,  in  plano  campo  fitns  fuit 
lapis,  quem  MORASTEEN  appellant,  Regiac 
E  elecTioni  ab  antiquiiTimo  tempore  dedicatus. 
JohannesMagnusHiftoriseGothicae  Lib.  XXI,- 
Olaus  Magnus  Lib.  VIH.  Cap.  I.  Johanne* 
Meffenius  in  Paraphrafi  Theatri  Nobilitatis- 
Svecanae,  p.108.  Heclor  quoq.  Boetius  Lib.  1«. 
Hiftor.  Scot.  mentionem  facit  marmoris  cu~ 
jusdam,  cui  Gathelus  infidens,  Brigantiae,  ubi 
ScOtorum  regiam  inftituerat  ,  populo  jtira-»^ 
dixit.    Fuit  is  lapis  cathedrae  inftar  fatalis-,  vt£ 


&queminfepelitndjsfuif  deflunflit  morem  olim  fer-     quiubicunq.  inveniretur,  Scotis  regnum  pOr- 
warint,  nonnullafunt annotata:  pari  modo,  qua  ce-  F  tenderet.    Hinc  ufu  venit ,  ut  de  Hifpania  in 


remonia  in  eligendo  Rege  antiquittts  Cimbri  ufifint, 
hreviter  ofiendam.  Locum  tgitur  publicce  regiiz  ele- 
Hionis  poslquam  incolis  convenientem  ,  ad  quem 
nuUa  obftante  itineris  difiicultate ,  omnes,  qui  erant 
wcati,  venire  pojftnt ,  elegijfent ,  flaxa  grandiafin- 
fttUri  opera  atq^fiudio  conquiri,  at^  in  eundcmlo- 
$3},  futm  «Ifiiiim  regut  deftinmnt .  (WftTtm 


Hiberniam  vecTi  ,  &  de  Hibernia  in  earh_, 
Albionis  partem ,  quae  nunc  Scoda  appellau.r, 
Scotorum  Reges  in  eo  martnpre  inlidtntes  s 
usq.  adRobefti  primi,  ScotorumReg^,  tem- 
pora  coronarentur.  Infcriptio  lapidi  longa 
poftfecula_,  [utiresipfaindiGat]  haec  eft  in- 
fsulpta- : 


9t 


Ki 


}©       Stephani  JohannisStephaniiNot,£  Vberiores 

tii  faUdt  fatum ,  Scoti  quocun^  locatum  A  effe  terribiles.  Arridet,  utfttvidt-,  bUnditur,utfak 

Invenient  Upidem,  regnare  tenentur  ibidem.        Ut:  iUicit,  ut  occidat :  extollit,  ut  deprimat. 

27.  Subjettorum  Upidumfirmitate  ]  Petrus  Chry-  $4.  Ut  honoris  damno  tanquam  beneficio  gratuU- 
fologus  Sermone  LXXIV.  de  refurredtionc,  ri  crederetur]  Gratulari Saxoni  noftrofrequenti 
Chrifti  :  Sedebat  (angelus )  fuper  petram ,  utfoli-  in  ufu  eft  pro  gaudere  &c  vehementer  Uetari.  Ita 
ditas  fedu  daret  credentibus  firmitatem.  fiib  fincm  Libri  II.     Oblato  VViggone  perinde  ac 

31.  Frdternis  injurijs  imperkm  abdicare  coattus']  munere gratulatui.  EtLib.IX.  Parcius gratulatm 
Exclamat  heic  Crantzius :  Qukmfimilem  Roma-  eil :  &alibipaflim.  LaurentiusVsllaEIegant. 
m,  bujus  regni  confiitutio  nancifcitur  originem  f  Lib.V.cap.4/.  Gratulari,  itv^xtt^  eslverbotefta- 
Sedibi:  ri,tegaudere  fortuna  dcfelicitatealterius,dpudeum 

Frdternoprimi  maduerunt  ftngvine  muri:  B  ipfum,qui affeclus  eU felicitate :  nonnunquam  apui 
liic  dutem  modefiiori  exitu,  regno  cedensfrater  ger*  te  ipfum ,  ob  tuatit  felicitdtem.  Poettt  nonnunquam 
wtdno,  privatus  vixit.  prtetereunt  Dativum.  Qux  fuit  cdufa,  ut  quidam  exi- 

22.  Ut  plut  fpbndoris ,  ita  minus  fecuritatis  aulit,    fiimarent  hoc  verbum  idem  fignificare ,  quod  gan* 
qudm  tuguriis  ineffe.  ]  Egregia  fane  dubiae  auli-     deo.     Ovidius  in  Heroid. 
corum  fortis  reprfcfentatio :  quam  defumptam    .         Gratulor  Occhdliam  titulit  dcctdere  nofirk. 
omnino  arbkror  ex  Lib.  VII.  Cap.  I.     Valcrij      IdemLibro  III.  KaKoTBz^ac  : 
Maximi.  Cum  tnim  Gjget  regno  Lydite  armis  &  .  Prifcdjuvent  alios,  ego  me  nunc  deni^natum 


divitijs  abundatijfimo  inflatus ,  ApoUinetn  Pjthium  Gratulor. 

fcifcitatum  venijfet,  an  aliquit  mortalium  fe  effetfe-      Quintilianus  :  Gratulemur  jam ,  quU  nulla  civi- 
licior  I  Detts  ex  abdito  facrarij  jpecu  voce  mifsa,A-  c  tasfame  laboret.   Apulejus  in  Apologia  :  Quod 
glaum  Ufophidium  ei  prtetulit.  Is  erat  Arcadumpau-     e„0  gratulor  ncfciffe  ifios ,  legiffe  me.  At  crebrius 
fcrrimus, fedxtalejam fenior  :  terminos  ageUifui     ufurpant  eodem  fignificatu  medij  zvi  fcripto- 
nunquhn  excefferat,  parvuli  ruris  fructibus  conten-     res.    Qariopontus ,  Medicus  antiquus ,  Lib.  j. 
tus.    Verum  profecto  beau  vitte finem  ApoUo ,  non      Cap.ip.  Eoc&nosutimurftmper,&deejuseffeittt 
ddumbratum,  oraculi  fdgaciute  complexusea.  Quo-.    gratuUmur.  ^lnothus  de  Vita  S.  Canuti :  Gra- 
firca  infolenterfutgore-fortunafutegloriantirejpon-     tulareilLum  ccelis eveclum.  LupusAbbasEpiftola 
dit,  magk  fs probare  SECURITATE  RIDENS     m,   At£  -m  es  cenfm  mift gtAtu\andum ,  in  qut 
TUGURIUM,  QUAM  TRISTEM  CURIS  ET     mutm  gM^  vtlent  demonfirare  vefiigium.    Et 
SGLICITUDINIBUS  AULAM  :  paucat gle-      mox Epiftola  I V.  Quum  eorum  quicUm fuper ex« 
ids pavoris  expertts,  qifam pinguijfima  Ljdiz  ar-vd  D  ceffu gratiffuns  uxoritgratulandttm  monerent.  En- 
metureferta:  &  unum  dut  alterum  jugum  boutfi     nodius  Lib.IX.  Epift.XXVI.  Facite  mt  de  pro- 
•  facilis  tutek,  quam  exenim  &  arma,  &  equitatum     fperimk  vefire  fignificatione  gratulari. 
wracibus impenfis onerofum:  &ufusncceffarij  hor-       ^  Vm-is  confifrnatione  perimitur]  Hoc  eft, ; 
reolum  nuUi  nimis  dppetendum,  quam  thefauros  om-     A  conjuratii ,  quibus  odium  Tyranni  crudele 
ttium  infidiis  &  cupiditatibus  expofitos.     Ita  Gyges      erat ,  acerq;  rnetus ,  fubit6  circumventus  tfu- 
dum  adftipulatorem  vang,  opinionts  Deum  habere     cidatur.    Confiernaiio  interdum  feditionerru,  » 
concupifcit ,  ubinam  foltda  &  fecura  effet  feltcttas,     conjurationem,  tumultum,turbas  notat.  Sve- 
didicit.  Lucanus  Lib.  V.  verl.  /27.  tonius  in  juiio  Cap>  1Q>   Necqmquam  re^ert0 . 

1 — —  6  vim  tutafacultas  cui  fuper  tali  cqnfiernatione  referre  auderet.    Et 

Pauperis,  dngnfti^  laris  \  6  munera  nondum    E  Claudij  Cap.  /2.  ■  Magna  confternatienf ,  populus 
InteUeclaDeuml  ■  *■  tttilittm  quafi proditorcm  inceffere  non  antedeftitit. 

Scneca Tragicus  Hippolyto  :  Valerius Maximus  Lib.  4.  Subita  rerum  confier- . 

Quanti  cafus  humana  rotant,  «tatione,  &  gravi  dolore  corporis,  partum  tjicere  co- 

Minusinparvisfortunafurit,  4tld  esl.  Tacitus  Hiftoriar.  Lib.  2.  Cap.  45».  At£ 

Leviusfc  ferit  levioraDeus.  ittum  fupremas  jam  curM  animo  volventem  repens 

SERVAT  PLACIDoS  OBSCURA  QUIES,       tumultus  avtrtit ,  nuntiata  confternatione  ac  Udcn- . 
PRMBET  SOMNOS  CASA  SECUROS.  tia  miiitum:  Et  Hiftoriar.  IV.  Cap.  fo.  Sed  ubi 

Huc  facit  infignis  ille  D .  Cypriani  Iocus  Lib.  II.     Fefto  confternatio  vulgi ,  centurionis  fupplicium,  ve- 
Epift.  2.  de  lubrica  fortuna  aulicorum  :  Antu,     ra£  &  falfa,  monfamts  in  majus  innotuere.  Cur-- 
inquit,  vel  iUos  putas  tutos,  iUosfaltem  inter  hono-  F  tius  Lib.  X.    Verum  ego  tamfuriofe  confternatio^ 
vum  tnfuUs  &  opes  Urgasftabili  firmitate  fecuros,     nis  oblittu  remedia  infanabilibus  conor  adhibere.  Et 
quosregalts auk  fpkndore  fulgentes  armorum  excu-     paulo  ante '.  lUe,  quid  htec,  inquit,  repens  confter- 
bantium  tuteU  circumftat  i  Major  illis,  quam  cxte-     natio,  &  tam  pr.ocaxatf;  diffufa  licentia  denuntiat! 
vis  metus  esl :  tam  iUe  timere  cogitur ,quam  time-      Dc  origine  vocis  videatur  omnintrLudovicus- 
tur.  Exigit  ptxnas  pariter  de  potentiore  fublimitds :     Aurclianus  ad  Lib.  x-  Annal.  Taciti.  p.  1/7.  Cce- 
fit  licet  fateUitum  nunu  fnptus ,  &  claufum  acpro-      terum  eleganti  EpiphonemateLotheri  vitam_. 
teUumUtusntimerofoftipatoretueatur.  Qua.mfecu-     concluditCl.Meurfius:  At Lotherus,fratris metii 
ros  nonfinit  effe  fubjeftos,  tdm  neceffe  eil  nonfit&     liberatus,regno  male  comparato pejus  utens,  cum  in 
*$ft  fanm*  Anfe  iffos  ferm  poteftatfud,  quosfacit     tjmsyu  defieviret,  a  quibusdam  conjumitf  nt  tyrannjf 

fieri 


iNLlBRUM  I.  HlSTORL£  DaNIC/5  SaXONIS  GRAMMATId. 


» 


Haclenus  Edda^,.  AtArngri» 


fieri  folet ,  interficitur  :    Cteteros  exemplo  docens,  A  Jutia  AUtem  nunc  appeUatur,qux  tuHcReidgotorunl 
•regna  fcelere  acquifita ,  ut  habentur  cum  opprobriox 
&nonfine  infolentia  ac  fievitia  exercentur :  itaodio 
fubditorum  ctncitato,cum ludibrio  tandtm amitti. 

4*.  Cunila  paternt,  contagionis  vcftigia  ingeniti 
trroru  devio  prteteribat.  ]  Videtur  Saxo  verha 
Dudonis  paululum  immutata  in  fuumufunu. 
tranftulifle, quac extantLib.j.  Ubi loquiturde 
jgenere  humano,  a  Creatore  fuo  perpeccatum 
delciicente :   Vario  &  diverfo  itineris  caUe  devius 


terra  dicebatur. 

mu$  Jonas  ■■,  dodtiifimus  Islandoruni_. ,  Rcges 
Skioldungos  didtos  exiftimat  ■,  quafi  Clypeatos  > 
quod  hi  clypeis&  armis  praereliquispolleant. 
^Jftol.DUr  enim  Clypeum  lingua  Islandica  figni- 
ficat.  Vcrba  ejus  in  literis  ad  Ciariff.  D.  Wor- 
naium  haec  funt  :.  Vox  ^HolbUt  Clypeuni  fonat : 
Unde  &tiolbun$tt/quaficljpeatus:  nomenclatura 
Regibus  folis  Synecdocbice  data  &  debita  ,  quod  hi 
trror  iUud  abducit >  tte  revertatur  ad  Creatorem  Bclypeo  & armis prte reliquk poUerent.  Diiciitapnz- 
fuum  :  QuemadmoduminfraLib.6.  in  eadem  cipue  Danite  Reges.  Inde  ad  alios  etiam  Reges  apeU 
Metaphora  perfiftit,  ubi  luxuriamlngelliRegis  latio  a  Rhythmifiis  extendi  ccepit.  Sed  &  locum 
defcribit  :  Degenerem  jpiritum  ,  at^  a  parentum  hic  meretur  M;  Brynolfi  Svenoni  j ,  Epifcopi 
weftigik obliquo longe caUe difiortumin.obfceenijfim/s  Scalholtenfis ,  dcSkjoldungk  obfervatio,  quam 
fotditatum  voragines  prtecipitare  gaudebat.  Conjectanea  ipfius  nobis  iuppeditant  :  "Moris 

49.  CinguloyCujus  ufum  habebat,  religandum  cu*  videlicet  tunc  erat ,  ut  infignem  ab  aliqua  virtute 
vavit]  Crantziusexiftimathuncinfolitaegran-  Principem  cum  celebrarent ,  Poetic inprimk  -,  etiam 
ditatii  urfum  ad  generoium  Skioldi  conipe-  pofieru  ejus,  nomen,  quo  vifi  erant  ipfum  honorajfe , 
ctumomaemexuiffe  ferir  tem.  &  veluti  fubita  trtbuerent:-  Sie  a  Budlonc,  Brjnhiidte  Athms^  pa- 
conftcrnatione  manlvefi>-lum  fe  in  manus  ve-  C  «^Budlungi ;  a  Giukone ,  Sigurdi  Fanesbanifo- 
natorumreligandurnfpontcobtuliffe.  Idquod      cero,  Giukungi ;  a  Scatone,  Rege  liberaii ,  quU 


nonitaplancfandoinauditum.  Ferunt  namq; 
ingenui  roboris  nobilitatem  feras  beftias  in  ho- 
mine  deprchendere,  illi  parere*ccrvicesq;fub^ 
inittcre ,  quas  crigunt  in  dtgeneres,  Sic  Hen- 
rico,  Holfatiae  Comiti,  Leo  nobilitatis  teftimo- 
nium  perhibuit.  Crantzius  Saxon.  Libr.  I X. 
Cap.  XXIV.  Videantur  fimilia  cxempia  apud 
Camerarium  Hor.  Subficivaiv-..    Cap.  X  X 1 1. 


vis  UberaUores ,  Skatnar  dicebantur.  Verum  Po.e- 
tica  ifiafuerunt  &  elogia&.-epitheta.  Ita per Synec- 
dochen  jpeciei,  Regesomncs  a  Gramo,  Skioldifilio% 
denominati :  quod  ipfe  Saxo  pofiea  docet ,  &  pleng 
funt  horum  novxjuxta  acveteres  Cantiones. 

jj.  Irtscurrebat  igitur  Skioldus  virinm  comple- 
mentum  animi  maturitatej  Senfus  eft :  Tam  egre» 
gia  fuit  indoie  Skioldus,  ut  prscoci  fapientia, 


Centur.  i.    Sed  &  vcro  propius,  Skioldum  im-  I>  virtute,  prudentia,  &admiranda  ingenii  foler- 

manem  hanc  bduam  ,  excellenti  corporis  ro-  tia,  debiturnvirium  incrementurn  lohge  ante- 

bore  fretum ,  fubegiffe  :  qucmodo  Heriulfus  vcrteret,  Eleganter  matuntas  a  frugibus  ad  in- 

filius  Sigmundi  Saunhoffda,  Magnatis  Norve-  genium.&  animum  transfertur.  Inprimis  apud 

gix,  jam  tantiim  odtennis,  urfum,  qui  e  grege  Ciceronem  occurrit  Maturitas  virtutis,  maturi- 

caprarum  uiiamforte  dif6erpferat,ftraviffe  per-  ias  oratiynis ,  maturitas  dicendi,  maiuritas  audacigt 

hibeturj  ac  jamduodecennis,indignampatris  ingenium  celeriter  maturitatem  ajfecutum.,  8c  id 

exdcmultuseffe,multaq;aliafacinorapatraffe,  genus  alia.    Vere  Quintilianus  :  fcjlin.ua  ma- 

Sc  fortitudinis  documenta  reliquiffe  pofteris.  turitas  occidit  celerius.   Alioquin  maturitas  abfo- 

Arngrimus  Jonas  inSpeciminelslandiseHifto-  lute,  medij  &.fequioris  xvi  fcriptoribus  m  ufii 
rico  p.  34.                                                          E  frequenti  eft  pro  prudcntia  ,  ficut  mdturus  pro 

.  Pag.<?.v.<?.<5c7.  Ut abipfo otteriDanorumReges  prudente.  Ju,liusFirmicusLib.i.Cap.2.  Jupitzr 

tommuniquoda.vocabuloSktoldunginuncuparentur']  facit maturos ,  bonos ,  benignos,  &  modefios.    Aia. 

Longe  aliamappellationis  hujus  origineaddu-  Mareell.  Lib.  XIV.    Non  matmitate  vel  confilijs 

chEddd,ciu6d \idelicet exSkjpldo  quodambrf/»»  mitigabat,  ut  aliquoties  celfe potefiates  irasPrinci- 

ftIio,di&ifintRegesDaniae1Sj^'0/rf«Bgi  Verba  pum  moUiverunt.  Qui&ipfeLib.XVI.  eandem 

Eidafichabcnt,p.7.^^a^9«4t€£)0mf<»:!j|ina  maturitatis  ac  roboris.iaudemSerapionicui-» 

tUXbiVt  fC(5  ©flylanbf /  «53  tom  i  t l)ab  iatlb  <l  tfytit  dam  tribuit  <,  quam  Saxo  huic  Skioldo  :  Latut 

U%ab\l?Rtib$<>Mmb  i  <5gdgnaJ)Mif§Ui  Ullbt  vsro  dextrum  iinciuh,  Serapioagebat^etianf-tui» 

fll(  tfab  faflVtilbt  >  S)afl  fttti  tf)at  til  fan&a <Son  *4ul&  linuginis  juvenis  t  efficacia  pytcurrens  <sta- 

fm/tt^fiolbutfJKt:  ^ans€5on»at3ribI«ift«rt  F  tem.  \^^m^$^^%wm^M^ 

tfyabCMtvflldattetmin/  <t<&ttOlblM$M$tUtV/  roburcorporis  animiqj  denptat. 

ti)db  ttu£)Mcit<>n$&xt  O3  t|iab  §i)iitm3ii* 
Unb/tt  tfyav&t  (aHab  $,tii>$mknb.   Eadem 

Latine  :  Tumiter  Odinus  kparte  Saxonig  Bvreali 
fufcipiens,  pervenit  in  terrtm  tunc  diclam  Reidgo- 
taland.  Ubi  omnia  ex  voto  &  animi  fenteritia •  fuc- 
Hjftrmt.  Huic  regioni  prgfecit  filium  fuum  Sklol- 
dum,  cui  filius  fuit  Fridleifus.  Ab  ipfo  gtnus  &pro- 

i*pM$\Mmgmm  pofiuxltt  m  mt  Rtgnm  B/mix. 


UiCumSteto  Alemannia]SatupaJ..Sairapd,  8c 
SMrapts,  Perfica  voce  dicitur,quiLatinisPrin^ 
ceps  i  Prxfes, ,  Pra:tor  j  a.u.t  praefectus  proyin- 
ciae.  Eft autemPerficavox^f/w/tWMpj«,Eften 
5?.v.  j.  EzrasSjV.ji?.  ex  qua  per  aphaerefin  lite- 
rarum,  formatur  Latina»  j  Videatur  Index  lo- 
cupletiffimus  in  totum  opus  Curtianum  diii- 
gentiffimi  ac  accuratiffimi£onorum  autorum 
C  4  Editoris, 


3&        Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

Editori»,Viriq;  longeClariffimi&DocWfimi,  A  Canutus,Patruelis  S.CanutiRegisDaniae,  qul 

eamdemum  quxfiuofam ejfe  militiamratus,quagU- 
rice  &  dmtatis  ftipendium  poffit  acquiri.  Sax» 
Lib.  13.  Hoc  etiarh  nomine  potentiffimus  D*. 
norumRexFrotho  ejus  nominis  tertius,  capti- 


JoannisFreinsheimij.SancliusPagninuscSyria 
coAsdarpan  per  fismitmv  deducit.  CTfurpatuf 
Terentio  Hcavtonim.  Ac"t.  5.  Sc.  1.  Plinio  Lib. 
5,  c.  j.  &  aiiis.  Matth.  Radems ,  Vir  Revercn- 
dus,  in  eruditiffimis  Coromcntariis  ad  Lib.  j. 
ChCurtijCap.aj. 

19.  Primm  refcindendarum  mammiffionum  Le- 
gem  edidit  ]  Refcindere  manumiffiones  hoc  loco 
eft  manumiffiones  irritas  facere  ,  planecj;  ab 


vamexHibernis  iubaftis  praedam  militi  difper-» 
tivit ;  utife  totum  avaritite  expertem ,  &  nimia  re« 
rum cupiditate averfum, SOLIUS  GLORIMlu* 
crum  appetere  tejlaretur.  Sic  Saxo  Lib.  16.  de 
Abfolone  Archiepifcopo  :   Quos  Abfolon  eo  mtfc 


rogare,  &  perpetuum  fervitutis  jugumfancire:  B  vacuo  cunttationis  remigio  infecutus,  vefpera  adfo 


non  ,  ut  perperam  interpretatur  Vir  caetera_, 
doclus,  primiim  manumiffionis  confuetudinem  in- 
troducere  &  inftituere.  Id  quod  sx  iequentibus 
patet.  Exfertis  enim  verbis  dicit  Saxo,  ob  in- 
fidias,  quas  fervus  ,  antea  libertate  donatus, 
Skioldo  Regi  ftruxerat,  perpetuac  fervitutispre- 
ftam  non  fblum  ipfi  effe  irrogatam,  fed  etiam 
unius  crimine  in  omnes  libertos  eandem  rc- 
dundaife,  adeo,  utin  pofterum  omnis  liberta- 
tis  donatio  penitus  aboleretur.  Ita  crimen_.  C 
unius,  multorum  faepe  eft  pcena.  Et  fane  imi- 
tatus  eft  Saxo,  ficut  folet,  fuum  Valerium  Maxi- 
mum,  apud  quem  parilis  loquendi  ratio  occur- 


cios  ,  qui  pradte  incubaerant ,  revertit.     Cujut  nt 
particeps  quidem  fore  fuftinuit, gloriam  adfe,  fpoli*' 
ad  milites  redandare  Jpeciofum  ducendo.    In  ean- 
demmentcm  Silius  Italius Lib. XI.  deSatrico*- 

mihi  magna  fatis ,  fat  vtrafuper£ 

BeUandi  mercesfit  GLORIA:  Ctetera  vobii, 
Vincantur:  quicquid  diti  devexit  Ibero, 
Qwcquid  &  Mthnteisjaclavit  Roma  triumphit. 
Quin  etiam  Libjcofi  quid  delittoreraptum 
Condidir,  inrefiroi  venient  fine  fortibusenfest 
Torte  domos ,  qutd  dextrd,  djbit  >  nil  viclor 

honoris 
Ex  opibui  pofco 


jfit  Lib.  II.  Cap.  6.  Inde  Maffilienfes  quo£  ad  hoc     Ita  etiam  de  Scythis  Juftinu*  Lib.  1 1.  pag.  zo 

tempus  ufurpant  difciplinte  gravitatem ,  prifci  mortt 

tbfervantia,  charitate  populi  Romani  prtedpue  con- 

fyicui :  qui  tres  in  eodem  MANUMISSIONES 

JRESCINDI  permittunt,  fi ter ab eodem deceptum 

dominum  cognofcunt. 

2).  Mgros  fomentis  proftqui]  JEltm  Spartia-  D 
ftus  de  Hadriano  Csefare  :  Mgros  bk  ac  ter  vifi- 
tavit,  folatijs  refovit,  confilijs  fublcvavit,  convivijs 
fuis  femper  adhibuit  •,  omnia  deni^adprivati  homi-* 
nis  modumfedt.  Etpaulopoft  :  Mgroi  milites  iu 
hojpitijsfuw vifit.  Idem Hadrianus & in concio- 
ne,  &  in  Senatu  faepe  dixef at :  Itafe  Rempublican* 
gcfturum,  vt  fciret  populi  rem  effe,  non  projriam  : 
quomodo  hic  de  Skioido  Saxo  loquitur. 

z6.  Pecuniam  ad  milites ,  gloriam  ad  ducem  re- 


Gens  laboribus  &  bellis  a(pera,vires  corpornm  im~> 
menftt,  nihil  parare  qmdamittere  timeant,  nihilvi- 
clores  prxter  gloriam  concupifcuut.  Galterus  Lib. 
II.  Alexandreidos,  deAIexandro  milites  pras 
lium  inituros  cohortantc_*: 

Meducefigna  duces  producite,  me  ducevaUum 
Sternite ,  confertos  incedite  coedeper  hoftes, 
Trttlia,  nonjpolium  nitcum  dividite,  cedant 
?rdia,prxdameis,  MIHl  GLORIA  5UF« 

FICIT  UNA 
KEM  VOBIS,  Mim  NOMEN  AMO  — — 
Hinc  apudPlutarchum  praeclariffimus  illemi- 
li  tiae  D  ux  Themiftocles,  quum  forte  apud  mare  : 
obambulans  confpiceret  ingentem  vim  varia- 
rum  praedarum,  torques,  armiilas,  littori  allidi, 


dundare  debere]  Singulare  prcrfus  &  egregium  E  COnvertebat  fcad  comitem  inquiens  y  toUe  tu 

Continentix  de  fe  nobis  exemplum  hic  reprx- 

fentatSkioldus :  cujusmodi  inRomanisDuci- 

bus  cVImperatoribus  multa  quoq;  agnofcit  Va- 

lerius  Maximus  Lib.  IV.  Cap.  II.  quae  refpexiife 

videtur Saxo.  Nam  inter alia,u bi  Valerius Pauli 

laudat  continentiam ,  qui  cum,  Perie  Rege  dc- 

viclo,  Macedonicis  opibus  veterem-  atq;  haerc- 

ditariam  Romae  paupertatcm  eo  usq;  iatiaifet, 

ut  illo  temporeprimumPop.Romanut  tributi 

praeftandi  onere  feliberaret,penatesfuos  nulla  F 

ex  parte  locupletiores  fecit  ;  haec  fubjungit : 

Prcedare  fecum  actum  exiftimabat,  quod  ex  iUavi- 

iioria  alij  pecuniam  ,  ipfe  gloriam  occupajfet.  i  Er 

moxde  Scipione  Jimiliano,  qui  feptem  fervis 

fequentibus  officiolegationis  fiincTrus  eft:  Puto, 

inquit,  Carthaginis  acNumantits  jpolijs  comparare 

fkrespoterat,nifi  operum fuorum  ad  fe  laudem,  ma- 

nubias ad  patriam redundare  maluijfet.  Tali  quoqj 

animo  divitiarum  contemptorc  prscditus  fwic 


ifta  :  denotans  militi  praedam  efle  relinquen- 
dam,  ducis  gloriam  effe  propriam_,. 

34.  Ut  invetuftiJfimisDanorumCarminibwip» 
fiui  vocabulo  Regia  nobiUtas  cenfeatur  ]  Habemus 
in  Edda  ,  ubi  de  Regum  agit  Synonimiis, 
trium  praeftantiffimorum  Poetarum  autorita-  \ 
tes,  in  quibus  pro  Rege  ponitur  Gram.  Primus  ! 
eft  Arnerus  Skald,  qui  de  Barone  Thorfin  haw 
cecinit  :  .  . 

Htmi      drot        hue     fia       fotti 

MTI IRM  *nf  hlA  \WLA\ 

Snarlindur  Kongur       jarU 

HWRMKfHR  raKFriJt  MRM 

Ei      draut        vid     egi 

HHUMhtfM 

Of       yagian        Gram       legU 

rlV  MFWR  FR4T  BiFM 


InLibrum  I.  Histori/e  Danic.-e  Saxonis  Grammaticl 


Ohfervet  cohors  qut  fpcilatum  vetiit 
generofum  regem  Baronum. 
Nen  defecijfe  ad  littut 
ncerrimo  Regi  refifiere. 

AltereftOttarusNiger,  ex  quo-ha.c  citantur: 
Godmennis  darf      eg  '  gunar 

rdmmh  MRF  iP  FftMA 

Gud  briotanda        /td     mota 

FnJ?  BKM4AIU  Ae  YA.U 

Har       er      alnemen      ini 

;MR  IR  Abimh  IM 

'  In       drot      med    Gram      fuinum. 

IK  fR44  fii  FR4Y  HMMlY 

Terito  opus  habeo  o  viri , 

lnterceffore. 

Milites  bellicofi  intus  funt 

Satellitesf,  apud  Regem  celebrem 

Tertius  eftHalfrodus,ajjushi  funtverfus: 
Grams  Runi        letur  glymia 

FR4YH  RriM  M4nR  FMlY M 

'  Gunrikur  hin    er       huot        Ukar 

FHKRIFflA  *IKiR*n«MM*>LL 

Hogni  hamri         slegnar 

*A¥U  *J.YRI  HMFMA 

Heipt  bradur        um     Jil^    vader. 

*1IB4  BR^tnR  hY  HiJT  MH& 

Regit  aulicos  excitat  firepitum, 

Gunericus  ubi  receptui  canitur, 

Hugonis  malleo  diverberatos 

IracUndus  invadit. 
In  Epinicio  quoqj  Egilli  Scallagrimi  duo  ha- 
bemus  exempla_»  :    quorum  piimum  eft  in_» 
Stropha  V. 

Var        at  viUuftadar 

JMR  AT  hmhhUM^ 

Vafur  Daradar 

hAVhtx  MR>IM1 

Of        Grams        gladar 

AW  YRAfh  PMMi, 

Geir         vangs        radar 

FHR  hAhYh  KAUik 

Dars .      i      blode 

ixm  ibmh 

l        brimla        mode 

I  BRIY  M  Y4H 

Ilauftur  of       drunde 

FMflHin*  AV  I>RnM>I 

Vad      um    glumde 

hA?  nT  FMlY H 

Tergebat  avij  loci  Ubi  in  cruore 

Tela  Daradi  In  rnari 

Ver  Regis  l&tA  Navis  perndvitdvit 

Cadaver*  Vulnus  circum  fonuit. 


8 


B 


A  AJterum  in  fecundaStrophaconclufionis 
Bar        eg        deingiis        lof 

BAK  |F  MIinbH  MF 

A       dagna  rof 

A  MFMA  R^F 

Kan      eg        mda        miot 

YAV  IF  Y/HM.YM4 

I      manna       fiot 

I  TAhhA  hldT 

Or        hlatra  ham 

4K  *MTR4  *4Y 

Hrodur  _  ber      eg    Gram__ 

*RH_J?nA.  BJR  IP  ^R/tT 

So       for        dat        fram 

h£  VAK  ?AT  VKAY 

Ad  fiefiur  opnam. 

A\  PMHinY  ^BMY 

q  Trotuli  Regis  Liudes  Ex  rifus  exfuvijs 

ln  filentij  rupturd.  Encomiaftuonfero  Regi. 

Novi  loqui  in  medio  ita  proceffit 

Ut  plurimi  exciperent.  ut  plurimi  exciperent. 

3<5.  A  gladiiitoribus  vitandi  infermdid  iclus 
confuetudinem  ]  Elegans  certe  gladiatoria.  artis 
7rtfyt>(&07c ,  quam  Saxoni  fuppeditavit  Vale- 
riusMaximus  Lib.II.  Cap.j.  Ex  ludo  C.  Aurelij 
Scauri  docloribus  gladiatorum  accerfiiu,  vitandiat£ 


D 


inferendi  ictus  fubtiliorem  rationem  legionibus  in- 
generavit. 

37.  Educdtoris  fui  Roarijfiliaml  Educatoris,  hoc 
eft,nufricij.  Obfervationemhicmeretur,quod 
cducandisHeroum  liberis  non  mulieres  folum- 
verum  etiam  viri  olim  adhibiti  fint  :  cujus- 
modi  Educat 0 rum  crebra  extatinSaxonenoftro 
mentio.  His  necGraeci  caruere,  necRomani. 
Apulejus  Lib.  z.  Metamorph.  p.  17.  Ego  fum 
Byrrhena  illa,  cujus  forte  fxpicule  nomen  inter  tuos 
frequentatum  eduutores  retines.  Idem  Lib.  10. 
E  Adquendam  compert&  gravitatis  educatorem  fenem 
protinus  refert.  JuftinianusLib.i.  Inftitut.Tit. 
6.  §.  V.  Aut  pxdagogum,  aut  nutricem ,  aut  educa- 
torem ,  aut  alumnum.  Quem  locum  ita  expreffit 
Theophilus  :  Ka)  iv  fig&y  cm  7nx.i6ccy.]<yic  u$ 
sdv.i  t)  rgotpeuc  ,  rj  d\iuv@«.  Alias  Nutricij 
di&iihnt  Educdtores.  Gloflariurrt-. :  Nutrnius, 
tqoOnvc.    Infcriptio  vetus : 

MEMMIA  TERTULLA 
F        NUTRICIO  SUO  ET  MATRJ 
BENE  MERENTI  POSTERISQ^ 
SUIS  ET  SIBI. 
Ibid^  Coxvam fibi  collactaneamfs]  Glofla.ve- 
teres  Latino  -  Gr.    Conlactaneus ,  Svv'Tpo<p@* 
cfjuoyd>\etu.r@-.      Et  Glofl.    Graeco  -  latina.  : 
%vvrgo<p0* ,  Conlaclaneus.   Hiitoria  S.  Savinas 
Virginis  ,  quse  extat  inter  Antiqliitates  Tri- 
caffinas ,  p.  59/.   Beata  vero  Savina  evigiUns  aic 
4d  Mitximinolam,  collaffmeam  fuam.    Collacleam 

dixif 


54        Stephani  JohannisStephanii  Not^  Vberiores 

dixitMartianus  Capclla  Lib.  i.  pag.  $..   Sed  quod  A  Pro  gladio  Lib.i. 


fororis  ejus  coUactea,  &indifreto  amica  fxderevi- 
deretur.  EtLib.  2.  pag.  27.  Pedijfeqna  ejus  Peri- 
ergia,  utrum  matre  virginis  mijft  anfua  ,  utpote 
tjus  coUactea,  trepidatione  follicita,  quid  agtret,  con- 
(picatur. 

42.  Qui  cumforte]  Beffus ,  aut  ipfe  Gram, 
rectius.  Ad  Gramurn  etenim  rcferenda  funt 
fcquentia  fcre  omnia_. 

44.  Htrcultx  virtutis  exemplo  monftrorum  ni- 


Jibus  obfiaturus  ]  Herculi  per  omnia  fimilem_,  BEtThebaidos  Lib.j. 


Sic  curizfubiere  ducem  ,ferrumne  capejfat 

I?nbelle,atifo  avi  fenitr  gefiamina  primi. 
Pro  monila  Lib.  VI, 

Acfua  virgo  Dece  geftamina  reidiu 
Pro  Conto,  fiipra  eodem  libro. 

Ante  aciem  celji  vehitur  gtfiamine  contL 
Pro  vefiibus  PapiniusLib.Silvarumz. 

Quum  tibi,  quas  veftes,  quce  nongeftamina  mitis 
Feftinabat  herus  ? 


Gramum  facere  conatur  Saxo ,  comparatione 
inter  utrumque  inftituta  non  adeo  abfurda. 


Sceptrum  fuper,  armafjpatrts 


Injicio,&  notas,  regttm  gefiamina,  veftes, 
Quemadmodum  etenim  Hercules  (quodvel      Idem  pro  Di/io,  Thebaidos  Lib.VIL 


illi  norunt,  qui  nondum  _re  lavantur)  8c  pel 
lem  leonis,  &  clavam  geftavit,  8c  prseter  alia 
monftra,  etiim  gigantes  domuit :  ita  ScGra- 
mumnonfolum  caprinistergoribus  amidf  um, 
fed  8c  horrifico  clavae  geftamine  armatum_,, 
adverfus  monftrofum  illum  gigantem  ,   cui 


Erigit  afuetum  dextrx  gefiamen 

Ammianus  Marcellinus  Lib.  XVI.  pro  pila  ar- 
gentea  pofuit ,  quam  manu  fenebat  Alexander 
Magnus,  Illenam^  cenea  concha  fuppofita,  brach'19 
extra  cubile  protento ,  pilamtenebat  argenteam,  ut 


..  ^cumnervorumrwrem  fopor  laxaffet  infufus,ve(ta- 

fiham  Sictrugi  Resns  deiponiatam  fume  aeger- G     •  •  #„.„,      ■       1  r  _      1  ■ 

.  -     -  '  —  mtnu  lapjitinmtiisabrumperet fomnum.  Apuiejus 

ftoflagro,  Lib. VIII.    Arrepto  deni^fiagro,  quoi 


rime  ferebat ,  ad  pugnam  proceffifle  comme 
morat. 

41?.  Variis  ferarum  pellibtis  circumaclus]  Cir- 
cumaclus  dvTt  t_  Circumamicius.  Odiofa  enim 
vuvTvhoyta,  haec  eflet :  capriritsttrgoribuiamiclus-, 
quod  mox  praeceffit :  ac  variis  ferarum  peUibus 
circumamiclus,  quod  fubfequitur.  Raro  quippe 
foletSaxo  idem  dicere  per  idem,  aut  verba  fe- 


femiviris  iilis  proprium  gefiamen  eft.  Sic  Lib.  XI. 
recenfet  geftamina  Lunce :  Jam  gefiamina  longe  di- 
verfa.  nam  dexttra  quidtm  ferebat  tereum  crepiu- 
culum  :  Ixva  vero  cymbium  dependebat  aureum. 
Sed  a.\ibi  geftamenhy\At)o  idem  eft  quod  Sarcina. 
(po^i/nct.  Ut  Lib.  j.  Sed  geftaminum  modus  nu- 
merum  gerulorum  excedit.  Et  Lib.  VII.   lUico  di- 


mel  pofita  ,  ftatim  eadem  notione  refumere.      /»„-/,„.,,"    /»,„ 

_      r       .  , '       . . ,  ■       r  1  t.  fiuroato  geltamtne  furem  tncurrtt. 

Dura  equidem  llia  vox  prima  rronte  videtur, u        rA    7_-i_  _j_iL__  r__i  i_»„ 


fedhabet  fuumau<ftorem.  Nam  ficMartianus 
Capella,  quemin  fuccum  &  fangvinem  conver- 
titSaxo,  loquitur  fub  initium  Libri  V.  qui  eft 
de  Rhetorica ,  pag.  137.  Ingens  iUufirium  viro- 
rum  fequebatur  agmen  ■,  Inter  quos  proximi  eidem 
duo  diverfo  habittt-,  natione^  prcenitcntes :  querum 
unut  eratpallio  circumaclus,  alter^  trabeatus.  Re- 
dtius  itaq,  infra  Libro  V.  Saxonis  noitri  de_» 
Frothpne  III.  fic  legitur  :  Rex  humido  nudatus 


J4-  Nam  tegmine  ftepe  ferino  Contigit  auda- 
ces  delituiffe  viros  ]  Locum  hunc  ita  illuftrat__ 
in  Conjectaneis  fuis  M.  Brynolfus  :  Antiqum 
Heroummos,  _  prifeis  aliarum  etihn  gentium  ma- 
gnatibus  frequentatus ,  integtndi  ftrinit  peUibus  cor- 
pcra,  hicinculcatur : ac  yiwm  7ra^iu,idotjg fubefl s 
qux,  qualis  fuerit,  confidenter  nondixerim.  Sujpicor 
tamen  hoc diverbium,aut  non  multo  diverfum,fui(fe : 

AVI  iR4  hAHYAK  *_K_aR  flr.- 


cultu,ficcacircuma£tusveftecontegitur.    EtLib.  E  HR   hARVH  BI^FII  :   DftVOVtfM 


VII.    Orbus  oculo  obvius  extitit ,  qui  hifpido  etiam 
dmiculo  circumactus. 

47.  Horrificumfo  dextra geftamen  comptexusl 
Geftamen  abfolute  pofitum  vel  pro  Clava,  cujus 
ftatim  fit  mentio,  vel  quocunq;  teli  genere_», 
quod  manu  geftatur.  Alioquinge/?/««7«„  vocem 
plerumq;  ufurpant  au_k>res,  pro  eo,  quod  ge- 
ritur,  quicquid  tandem  fit.  Virgilius  Lib.j. 
/Eneidos ,  pro  Ciipeo : 

jEre  cavo  clipeum,  magni  geftamen  Abantii, 
Poftibus  adverfts  figo 1,  — 

Pro/rtj>?j_,ValeriusFlaccus  Lib.$. 

Sceptra  manu  veterum  retinet  geftamen  avo- 
rum  : 

Idem  pro  Saxo ,  Lib.  VI. 

Saxumfo  prehenfum 

lUius  &  dextrx  geftamen ,  &iUiuscevi 
Cgihufia  molitnr  hnmo ■ — 


f)enbur  unbtt  25argg  btla,it :   Hoc  eft  ad  ver- 
bum  :  Sxpe  fortes  manusftrinis  exuviisfubfunt. 

Pag.7.  v.  10.  Quove  paratur  Prceftite  beUumJ 
Pneftes,  7rfos_7?ze,  ^f_a„^(^.  Sic  Saxo  Lib. 
VIII.  Plutonem  Orci  prxftitem  nominat ,  id  eft 
prsefidem.  Martianus  Capella  Lib.  2.  pag.  $8- 
Spectalis  Jingulitmortalibus  Geniusadmovetur,  quem 
etiampreftitem,  quod  prcefit  gerundis  omnibus,  voca- 
p  verunt.  Ita  Lares  pmcftites  dicti ,  quod  aedibus 
praeftarent,  id  eft  praeeffent. 

Ibid.  Agmtna  fratris  ]  Fratcr  ifte  Gro  vir- 
ginis,  quisnam  mortaliumfuerit,  juxta  icimus 
cumignariffimis,quodnullaomninoejusdem 
praeceflerit  mentio.  Forte  habuit  Gro  fratrem, 
cui  pater  Sigtrugus  exercitum  tanquam  Duci 
committere  folebat.  Nifi  fi  fratris  vocabulo 
inte-ligendus  Gigas  ille ,  cui  Gro  virgo  defpon- 
l_ta  fuit  j  quem  Johannes  Magnus ,  Hiftorije 

Gothic.. 


In  LlBRUM  I.  HlSTORl/E  DaNI^  SAXONIS  GRAMMATtCl. 


r> 


Gothicae  fcriptor,  lib.  i.  Cap.  j.  Sumbli  Finno-A  Explorabat  modeftius  percttnctando,  quamobrem  ita  • 


rum  Regis  fratrem  fuiflc  tradit.  Hunc  forfitan 
Gro  velut  amafium  Cuumfratris  nomine,  quod 
erat  blandiifimum,  appellabat.  Fratres  enim 
puellaeblandientes  vocabant  interdum  amato- 
res  fuos,&  eos,  quibuscum  confueverant  ;  ut 
contra  adolefcentuli  amicas  fuas,  easque,  qui- 


palirentur  varij,  limitesft  contra  interdicta  pulfa- 
rent s  Lib.  XVIII.  Ut  apud  Principis  attresnimium 
patulas  exifiimationem  virifortisinvidiagravi  pul~ 
ftrent.  Lib. XV.  Memor  enim  fomnvt,  qtio  Vetiius 
erat  per  quietem,  pulftre  qttemquam  infontem.  Ibi- 
dem  :  Hunc  fafcem  ad  arbitrium  figmenti  compc- 


buscum  caput  aliquando  collimarant,  Sorores     fuit ,vitam pulfaturus  infontis.  Ibidem :  gravimote 


blandc  appeliabant.  Docet  hoc  aperte  Martia- 

lis  ad  Ammianum  ,  quem  incefti  cum  matre 

arguit  : 

O  quam  blandus  es,Ammiane,  matril 
Quam  blanda  esl  tibi  mater,  Ammianel 
Fratrem  te  vocat,  &  foror  vbcatur. 
Cur  vos  nomina  ntquiora  tangunt  ? 
Lufum  creditis  hoc  jocumf^  l  non  esl 
Mater,  qttte  cupit  ejfe  fefororcm, 
Nec  matrem  juvat  ejfe  ,  nec  fororem. 

EtTibullus  Lib.  3. 

Hrc  tibi  vir  quondam,  nitnc  frater,  cafta  Netera 


criminis  puiftbat.  EtLib.XIV.  Fulfatte  majeftatis 
imperij  reus.  Julius  Firmicus  Lib.  1.  Cap.  1.  Im- 
B  peritia  tantum  illius ,temeritasf,,  nonMat  befis  ipfa 
pulfanda  esl.  Idem  Lib.  3.  Solent  gravi  infami& 
pulfare  dedecore.  Et mox : Ex inceftis  amoribusgrA- 
vi  pulfat  infamia.  EtLib.IV.  Otaob  resVenereas 
frcquentipuifenturinfamia.  Etmoxinfra:  Et  qt.i 
afftdtiis  ob  hoc  putfentur  infamijs.  EtLib.VI.  Aut 
enim  gravi  pulfantm  infamia.  Petrus  Chryfolo- 
gus  Scrm.XL  Diabolus femper  boniprimordiapui- 
fat.  EtSerm.XXXI.  Sic  Chriftum  perfeqnebantur 
infidtjs ,  tentabant  dolis ,  interrogatione  ptdfibant. 


Mittit,&  accipias  mttnera parva  rogat.      C  Huc  referenda  funt  ilia_, ,  quae  infra  notamuS 

Quos  verfus  a  multis fruftra  tentatos,de  „mato-  ad  illaLib.  XIV.  Perfidk  exprobrationepulfabat. 
riohoc  rituelegantcr&rectiiTimeexponitRex  21.    Namtfe  petenti  Ajpera  prhnum  ]    rWuij  . 

Criticorum  Juftus  Lipfius  Variar.  Lecl:.  Lib.  z.  7tu.^i}xu^nc  & htzc  esl,  qtta  dictum,  quopriusillam 

Cap.i.  cVAntiquar.Leclion.  Lib.3.  Fratris  igi-  Grod  compellarat,  Beffus  compenfarefttukt,  acpar 

tur  8c  Sororis  nomen  inter  lafciva  8c  s^oonKa  parireferre.   Defititmtanienmincjiformnlamfije- 

olim  fuit.  Huc  pertinet  locus  Quintiliani  in_  ftes  ,  credam ,  Conjicio  tale  quidfiujfe  :    B-l*lT 

Declamationc  &    Certe  quoties  blandiri  volu-  JR  BRh]>hK  Al>  FRtlTft  BIP_~R  , 
mushts,quteJfeamicividentur,nuuaadulatio  proce- 

dere  ultra  hoc  nomen  potesl ,  quam  ut  Fratres  voce-  IKK  MK  MR  M  l?A  N  2   Qfyff  V  Q5rut>UC 
mus.   Verum  quid  fi  Iegendum  ftatuamus  hoc  D  aj>  fyjfu  QJj&fr/en&tfnar  |?0an  :  Id  eft,  Princi- 

Xocopatris  \>rofratriss'  ut  Groloqui  videaturde  pioduraproco  Virgo,  non  raropofted  moitefcit.    M. 

copiis  Sigtrugi  patris  jamjam  adfuturis,  8c  no-  Brynolfus. 


vos  hofpites  ingrato  ofticio  excepturis.     Sed 
fuum  euicji  ftat  arbitrium  8c  fententia.-. 

19.  'Nec  ttia  bilis  Peftora  pulfet  ]  Bilem  pro 
ira.  fumi ,  notiilimum cft.  Biiis enim nihil  aliud 
eft,  nifi  fellis  humor,  qui  jecoriadhaeret,  quem 
cboleram  quoqs  dicunt,  ex  qua  ira  movetur.  Si- 
cut  in  Proverbio  notatur :  Fames  (fmora  bilem 


31.  A  Grip  miffns  enim  ]  Qui  vero  Grip  hic 
fuerit,  quem  fe  miiiffe  ad  Virginum  raptum_, 
Gramus  dicit,  necego,  necmei  alter  fimilisdi- 
cat.  Neq;  enim  verburri 'de  hac  miilidrie  prae- 
ceilit  j  im.0fpQntcfi.1a  inSveoniam  veniilepcr- 
hibctur.  Proinde  meam  conjecturam  ,  doncc 
alia  melior  incidat  aut  inculcetur,  fi  delectat 


in  nafum  conjidttnt.  Quod  de  ijsdicitur,  quifa-  P  audire,  hseceaeft  :  nempe  T^ooxoTtvTroiuv  heic 
mis  impatientes  8c  morae  faftidio  conciti,  iru.  Gramum,  &tede  fuum  ftudium  negotiumq; 
iram  effervefcunt.  Hinc  bilem  Horatius  diffici-  Virgini  fignificare,  quod  fit,raptum,  aut  ere-. 
lem  vocat ,  quia  reddit  homines  difficiles ,  id  ptum  venire  illam  e  prsefentaneo  periculo,  &  a 
eft  morofos  &  iracundos  :  Lib.  1.  Carmin.  Gripo,  ideft,  raptu,  qui  finis  fit  inftituti  itine- 
Oda  X 1 1 1.  ris ,  rniflurri ,  hoc  eft ,  inlligatum  adefle.  Juvat 

__^ _<e,  tneum  conjeduram,  quodfequitur  yx.v^)afj.at  quo, 

Fervens  dijficiie  bite  tumetjecur  Herorum  illis  temporibus  ufi tato  morc,  de  fuo 

Pulftre  autem  Sc  heic  &  alibi  Saxo  ufurpat  pro  robore  magifice  gloriatur,  dum  fe  nunquam_, 
vexare  ,'tnquietare ,  defatigare,  8c  fimili  fere  fi-  p  fruftrafuiffe,quotiesrapiendiftudiuiTiinceirit,. 

[quod  ego  a  Grip,  hoc  eft,  rapinae  deiiderio  mit- 
ti  intelligo]  deprsedicat.  Sed  alteri/elicius  Gri- 
pumhunc  explicanfiparebo.  M.  Brynolftts  Sve- 


onificatu,  ad  imitationem  fcriptorum  fequio 
ris  8c  medij  aevi.  Hericus  Monachus  Antiifio- 
dorenfis,  de Vita  S.  GermaniLib.VI. 

T«  Regem  precibus  pulfatusmemento  benignis. 

Idem  paulo  ante  pulfatum  verbere  febris  dixit: 

ls  tamen  immodicmpuifatusvcrbere  febrk 

Tabuit  infetix:  furit  ojfibtts  intima  peftis. 

Ammianus  Marcellinus ,  Lib.  X  X I.    Ouem  fu- 

fpiciones  contiguti  ■veritati  pulfabant.    Lib.  X I X. 


nonius  in  Conjectaneis. 

31.  Nunquam  nifi  compare  voto  ]  Ergo  non 
inferre  fe  vim  dicit  Gramus  ;  fed  facilem  po- 
tius  Grose  virginis  in  votafua  confenfum  ex- 
optare_j>. 

jz.  Fulcra puellaruml  Fulcra  pro  ledis ,  pro 

thala- 


36       Stephani  Joha-nnis  Sf  KPHAnii  Not/e  Vseriores 

thalamo  &  ipfo  conjugio  ufurpant  nonnun-A  Solenneautemvi&orumquontlamerat^eofurrs 


quam  autores ,  pratfertim  Poetae.    Sic  Pruden- 
tius  Hamartigenia : 

Extth,  dum  per  flipulas  agreftis  aburitur  tzftti, 
Fulcra  Booz  meruit^caflofjafcita  cubili. 
IpfcSaxoinfra  Lib.  V.   Corruptk  quoqj  matrona- 
rum  fulcrii ,  ne  thoris  quidem  virginalibus  abfline- 
bant. 

$6.  Qwe  conjux  fore  D&monum  j  Carmcn^ 
eft  tetraftrophon,  tetracolon  :  cujus  primus 
verfus  eft  Glyconicus ,  alterAfclepiadeus ;  ter- 
tius  Jambicus  dimeter  ;  quartus  Alcmanius, 
duobus  dadtylis  conftans  &totidem  trochseis. 
Ideoq;  fic  dirigendi  omnino  funt : 

QuiS  conjux  fore  Dtemonum 

Poffit  monftrigeni  confcia  feminis  ? 
Stium  gigtnti  qutefero 
Confociare  velit  cubile  ? 
Quit  fpina  digitosfovet? 

Quuftncera  luto  mifceat  ofcula? 
Quii  membra  jungat  hifpida 
L&vibus  imparitur  locatis? 
Cmn  natura  reclamitat, 

Haudplenum  Venerts  carpitur  othim: 
Hec  congruit  monflris  amor 
Foemineo  celebratus  ufu. 


B 


quos  deviccrant ,  colla  pedibus  conculcare_--. 
Id  allufit  CJaudianus  VI.  Conful.Honorij: 

CoUa  triumphati  proculcat  Honorius  iftri. 
Corippusdejuftinojuniore  Lib.2.  v.104.  - 
-  Crurvnfepuniceis  induxit  regiavinclis 
Parthica;Campano  dederant  qutevellerafucoi 
Qucit  folet  edomitos  viclor  calcare  tyrannos 
Romanus princeps,  &  barbara  coUa  domare. 
Tzetzes  Grammaticus  Ckiliad.  j. 

_■_■?  rov  Va)fjLa.iov  avaKTu  qrjqcrxaiv  01 7noaui 
Toaj/qAc?)  '•§  Tm.TqtTxaiv,  ata,  osoxAmoTtc.. 
Michael  Glycas  parte  IV.  Annal.  dc  Diogene» 
Sed  0  cafum  infehcem,  in  hoftium  denia,  poteflatem 
venit ,  <_r  vincttts  ad  Sultanum  ducitur-  llle  verb 
folio  fuo  defiliens  pro  more  calcata  Diogenis  cervice, 
mex  eum  de  terra  erigit  ,  &  amanter  compltxus^ 
Formidinit,  inquit,  expers efto , lmperator. "Eodcm 
ailudit  ultimo  asvo  Gerbertus  Epifto$  XVIII. 
Qui  regtdam  S.  Benedicti  profefft  eftu ,  <_r  pafturem 
deferendum  abjeciftii ,  coUa  tyranriu  fponte  fubdidi- 
ftu.  Et  Alanus  ablnfulis  dc  planctu  Naturae  ad 
Deum_>  : 

Calcare  fi  vis  coUafuperbite, 
Penfa  caduaz  pondus  origtm. 
PetrusChryfologusSermoneXVI.  NtsergoAM. 


Tertio,  inqitam,  verfu  legendum ,  fuum  giganti  vitiis  noflris  facimus,  ut  illi  mipiant  poteftatem  «?- 

qutsfero,  prb  fuuma] gigantifero.  cendi,  autvirtutibusfubjeclatiobis  Dtemonum  coila, 

43.  Ltevibusimpariter  locatit]  Similitudines  Chrtfto  triumphante,calcemus.  Sic  in Sacris Lite- 
illae  proculdubioProverbialesfuerunt_,.  Qua  ^  ris,  Libro  nempe  Jofvae  Cap.X.  v.24.  juiTuJof- 

folebant  ratione  Virgines ,  principes  inprimi»,  vae,Principes exercitus  impofueruntpedes  collis 

Juvenum  animos  tentare,  quo  procaci  &argu-  quinque^Regum,  videlicet  Jerufchalaimorum, 

ta  rotundaq;  dicacitate  acutiores  viderentur.  Chebronis,  Jarmuthi,  Lacifchi,  &Heglonis. 

Cujus  acuminis  indi&isdeganter&fcitedan-  Quod  autem  quis  per  aliurafacit ,  ipfe  fecifle 

dis  &  referendis  ,  perinde  atq;  ex  armis  viri ,  judicatur,  prafertim  fiauthoritatepraecipiend. 


laudem  captabant.  Impariter autem  locata  mem- 
bra  dicit ,  qux  iniqua  conditione  fociantur. 
M.  Brynolftts. 

49.  Regum  coUa  potentium  ]  Ita  &  hiverfus 
ordinandi. 

Regum  colla  potenthm 

Victrici  toties  perdomui  manu, 
Faflus  eorum  turgidos 
Exuperans  potiore  dextra. 
Hinc  aurum  rutilans  cape,. 

Quo  perpes  maneat  paclio  munert : 
Acfirma  confiflat fides 
Conjugys  adhibenda  noflris. 
Sed  pro  meoruni ,  manu  legendum  :  pro  reorum , 
eorum :  pro  exuperattt,  exuperans. 
omnino  exigit.  At  mtorum,  ^romanti,  nec mc- 
trumferat.  Horatius  Odc.  XII.  Lib.  2. 
duttatfeperviat 
Regum  coUa  minacium. 
./Elnothus  Monachus  Cantuarienfis  de  Vita_f 
S.  Canuti :  Hoflium  vires  virtute  divina  fubver- 
ttrt  ,  contumacium  coUa  potentix  pede  proterere. 
Caeterum  coUum  pro  faftu  Sc  fuperbia  ufiirpa- 
tum  frequenter  apudvarios  legere  eft  audores. 


pollcat.  Abhocmoredefluxit  ufusverbi^/wr*, 
pro  contemptui  prorflis  habere,  Sc  velut  pedi- 
bus  conterere.  Claudianus 

Eripe  calcatis  nonprofpera  cingulaMufis 
£       jo.  Victrici  toties  perdomui  manu  ]  Iolephu» 
DevoniusLib.V.  debelloTrojano,  p.III. 

QuinqueArabesfeptcmNabathetsgentisalumHos 

Cbnfumit  vicirice  manu  — — ■—    .    . 

Pag.  8.verf.3.  Amatoriisdonisprofequij  Mirum, 
profedlo  per  equidem  eft,quanti  ab  antiquis  illi» 
omnis  ?evi  Normannis  faclum  aurum  !  Cujus 
donatione  nihil  non  venale  creditum  eft.Caede» 
cnim  parentum,fratrum,cognatorum,non  ma-' 
xima  pecuniarum  erogatione  expiatas  pafllrrt 
Ita  fententiaT  legimus.  Cujus  penfionis  modos  varios  Vetu- 


ftior  Codex  Norvagianarum  Legum ,  Graagaat 
diclus,  praefcribit,  &  multu  fcitu  non  injucun- 
da  colliges  exNzU/a.  Ita  notes  licet  heic,  con- 
cubitum  auro  parario  inter  principes  conci- 
liari.    M.  Brynolftu. 

Pag.  8-  verf  12.  Qui  cum  ab  arttjpicibus  acce- 
pijfet,  nifi  auro  Sigtrttgum  fttperari  non  pj>jfe  ]  Hac 
de  re  fufius  agitjohahnes  Magnus  Hiftoriae  Go- 
thicse  Lib.  2.  c.  j.   Sigthunitts,  quem  alij Sigtrugum 

vocant3 


InLibrum  I.  Historle  Dai^ice  Saxonis  Grammatici. 


p. 


"joctnt,  GothtU  Regis  nepos,  ejus£  itt  regnoSvcti*  A  m  $\6l$i\tmtb ttt  @uR>()0Jfuct/  OC  ftogfjajijfctrt'' 
fuccejfor,  dum  a  Jufccpti  regni  principio  facrificia  &      t>tt  ntC&  t()icL 

libaminaDijsfuis  apudupfalam  metropolim  offerret,  17.  Grdm  fertts  cUvtzgcrultts  be.it &  ]  he.H am~ 

fuorumff  fatorum  feriem,~ac futuros  rerum  evcnttu      clavam  vocat,vcl  quafi  rjivicem  &loQupletern, 

folicite  inquireret,  accepto  per  Vtclimarios  re(j)onfo,      quia  auro  nexa  Sc  circumdata :  vcl  fclkem,  quia 


didicit,Jibi  ab  auri  metaUo  fupremamtycmiciem  & 
mortem  fatali  neccjfuate  imminere,  iHeofc  fummo- 
fere ab  e»  cavendum  ejfe  :  aferro,  aut  chalybe,  ae- 
teritque  metallu,  nttnquam  violari  vel  occidi  pojfe. 
Ouocirca  cum  fe  Deorum  immortalium  beneficio  in- 


vidtoriam  pcperit  Gramo  ,  uitcrfecto  ,  hu,jus 
clav«  beneiicio,h,oftcfuo  Sigtrugo  SvecixIJ.cge*1 
Gerulus^AutemcA  0  Qasa^w,  quialiquidgerit. 
Vetenbusetiamgfr.v/jdidti,  01  fiiS^arJ^e^pyTES-, 
qui  mercedis  gratia  vecturas  onerum  iuo  cor- 


ticlumpuhrecmagnoat^imperterritoanimomulta  B  p0refaCtitabant:  auosbajulos, &  getones  Cictvo 


bcUorum  difcrimina  aggreffm  esl.  Svaningius  no 
ftcr  ad  hunc  locum  :  Sigtrugus  promijfis  Vodani 
ldolifui  confifus ,  cujus  refponfo  infuperabilemfe,  aut 
ftunquam  ferro  pcriturum  acceperat  ,  plus  fpei  in 
idolo,  quamin  armiscoUocavit.  ClarilTimtfs  Vir, 
M.  Brynolftis  Svenonius ,  Epifcopus  Scalhol- 
teniis,  refert  ad  incantationes,quibus  olim  cor^ 
pora  advj^rfus  vuhiera  durabant :  Incantationi- 
but,  inquit,  &  pare ntum  Nutricumq,  devotionibus, 


8c  Apulejus  vocarunt.  ICti  gerulum  nuntiorttm 
appellant,  quinovi  al'quidnuntiat,quemAm- 
mianus  Marcellinus  rumigerulum  nuncupat,  A- 
tp\Acras'gerulum  verborum.  Infequiorefexugfra- 
Um  ufurpat  infraSaxo  >  fosmina  qmdam  cicuta- 
rum  gerula  :  quomodo  Tertuilianus'  adverfus 
Judxos .:  Necex equo ,  vel de  muro ;  fed  de  nutricif 
is'gcrul<e  futx  dorfj,Jive  collo  hoftem  dcfignaiurus: 
Et  Libro  de  Anima, ;  Non  eiihh  exmlc  &  nnttrem 


folebat  illatetas  novelli  parttts  corpota,  contra  omni-  C  ^hhu  fnhM  ^  &  m;r;a;i  sjiritti  examimt ,  & 
genas  plagas  &  iclus,folidare at%  indurare  s  maxi-     geruim  Spirjn( agnojlit. 


me contrafcrrum  & tgnes.  Multa  hujmfarhncin  ve- 
tcrum  monumentis  invcnies.  lta  3om£»tfin<$tr 
@ag<3  pugilcs  duos  ferroiuvicJos  defcribit,  Hagvar- 
dum  Hogvanda,  &  Aslacum  Holmfallum ;  &  horum 
dlternm  a  Jborlevo  Skima  Islando,  clava  lignea  1  om- 


.13.  Celebrabut  iclu Hnfis  .oltentum  j  Lccus 
plane  obfcurusidc  quo  quura  antc-paucos  aa- 
nos  confulerem  Clarifl.  Virum&Fhiielognm 
incomparabiiem,  Cafparum  Bartlaium-,  hoc  ab 
ipforefponfiretuli :  Secundo  verfu  v.on  celebm- 


minutum  natrat.    Sic  etenim  fere  d^dr^  iUos  hzt,fedtertbrctbatleghmujndidooptiniiiibri,qucm 

elavit ,  utpiftiUo,  conterere  necejfe fitit.    Memini  Uudavimus.     Dixit  autetn  terebrare.pro  ctodeie', 

apud  Virgilium  tale-quid  exftare  de  Bitia^  ,  comminuere,  pejfundare.    Ut  eorundem-tcmporum  [ 

^neid.  IX.  r-aiptor  Robettus  Monachus  Hiftoria  Fahjiina  lib.  , 


Tum  Eitiam  ardentem  oculis,  anhttu^  fremen- 

tem , 
Nonferro,  [neql  enim  ferro  vitam  iUe  dedijfet~\ 
Sed  magnum  ftridens  contorta phalaricavenit 
Itilminis  acla  modtt,quampcc dito tautea  tetga, 
¥lec  duplicifquamma  lorica  fidelis  &auro 
Suftinuit  ■  coUapft  ruunt  immania  membrdr  ^ 

SimiliterMciappusinduratus  contra  ferrum& 
ignesintroducitur  /Eneid.VII. 

14.  Lignem  clavn  nexilem  attrinodum  adjedt'] 
Varie  explicarit  hunc  locum  Intcrpretes .  Johan- 
nes  Magnus  Lib.  1.  Cap.  VI.  hrinc  in  modnm 
exponit" :  Clavam ,  quam  more  giganteo  geftabat, 
auro  infufo  ponderofiorem  effecit,  eaf,  imminenteiti 
tudaciui  capiti  fuo  sigthunium  non  folum  repreffit, 
■verum  etiam  mult'%  iclibus  contufum  occidit.  Sva- 
ningiusnofter  loco  jam  citato  :  Ouodcitm  Gra- 
ntus  cognovijfet,  clava ,  cuiglobum  atiteum  alligatat, 
armatus,  in  beUum  proficifcitur.   Prtclio  vero  com- 


VIII.  Cap.  XI.  homhiem  faxo  tempora  vtrforatum , 
qui  eo  dcjuitur  e  catapmta.-  Obtentus  ictu  enfis,_ 
quiiUiimminebateomodo.  Obv.ncvc£axoai esioc-- 
cuparc  alibi  Lib,  li_7 

Cumc^  boum  nmquam  veftigni  cert.i  patetent,    - 
Obtinuit  mecfms  fpntia  corda  p.ivor. 
Sed  vhinitatem  &  imminentiam  ev.fis  hic  dicii. 
quomodo  idem  Robertus  Monachus  Lib.  II.  Cap.  I. 

E  Cum  quo  Stephantis  Comes  •Cs.rnotenjis.  qui  bonis  - 
initijs  pravos  deinaps  exitus  obtinuit ;  id  efi ,  jun- 
jw'4  continuaviu  Sed  &  obtinere  fimpliciter  fie-. 
pe  vincere fov.at.  Guitielmus  Tyrius  Lib.  XXI.  Cap. 7. 
In  talibusexperientia  v.fu  comparataiongtcvo  &\on- 
thmo,Mlverfw  ir.doclas  vires  induftriafrpe folet eb- 
tinere  ■,  Quft.modo  obtentus  viclumnotat  etiam meli- 
ori  tevitati.  Viclor  p.nior  ,  felt  Vitlorimis  in  Salo'-^ 
mno  i  Noviffme  adverfus  Aureolum  profectits  esl. 
Ouem  cum  apud  pontem,  qui  ex  ejus  noniine  Aureolus 

p  a^pellatur,obtcHtumdetrufumq}MedhUni<m,obfedit. 


mijfo  Sigtrugum  aureo  globo  tam  diu  crebris  ittibus 
pttlfat,  donec  in  terram  proftratus  anhnam  effiatet. 
Cui  confentit  Cl.  Meuriius  inCompendioHi- 
ltor.  Danicae.  Verum  Gramus  rei  gnarus  ,  cUva 
fua  aureo  munita  globo  crejoris  iciibus  contufum fter- 
nit  tandem  &  occidit.  Sunt  qui  exiftimant  Gra- 
mum  clavam  iiiam  aurcalaminaundiquefecus 
obduxifle  ,  atq*  ita  Sigtrugum  ea  peremiflc-j. 
CUriff.  Vellejus  ita  exponit :  g)fl  loj)  l)mt>  §Wt 


HxcBarthius  in  literis  ad  iyieftns.  Exhisyero 
colligere  licet,hanc  efle  mentemBarthij,atq;  ita 
hsec  verba  capienda,quafi  dicat  Saxo:  Gram  idlu 
enfis  terebrabat  obtentum,  hoc  tft,devi<itum  Sig- 
trugu.  Id  quod  e  diametro  pugnare  videtur  cmn 
ipfisSaxonis  verbis,qu£e  prsecefierunt ;  quibus 
innuit  Gramum  omnis  ferri  nefcium,folo  cla- 
V£E  lclu  occidifle  Sigtrugum.  Nam  ot  icltt  refe- 
j:endumputo  nonadt»K/j,fedfubmtelligcrtdum 
P  clavis, 


38        Stephani  Johannis  Stephanii  Not^e  Vberiores. 

elavte ,  ut  fit  iclu  cldvx.     Itaq;  alium  laterc  fen-  A  tetia  Parifiorum ,  praefatiuncula  ad  Maginrurfl 
fumarbitror,  qui  refpondere  poterit  iequcnti-      fuum  Aimoinum_,: 


bus  :  Pepuliif^truncotelapotentis.  Ergo  lilocus 
conjecturaedetur,  italego  :  GramneiciuS  ferri 
temeiabat,  pro  celebrabat,  hoc  eft,  eludebat  iclu, 
fubintellige,  davae  beatae,  obtentum  enfis,  hoc 
eft,  objeclum  enfis ,  quem  obtendebat ,  five  in- 
tendebat  Sigtrugus  Gramo,  jamjam  eum  per- 
culfurus  :  vel  potius  :  Gram  cetebrabat  obten- 
tumenfis  ictu  clavx,  hoceft,  Gram  loco  gladij, 
quem  obtendere  five  objicere  capiti,  caeterisq;  B 
membris  in  certaminibus,vitandi  idhis  causa, 
folent,  defendebat  fe  ictu  clavae,  dum  imminen- 
tem  fibi  Sigtrugum ,  omnis  fcrri  expers,  clava 
aurea  contudit.  Nam  celebrare  obtentum  enfis 
formula  videtur  ex  re  gladiatoria  defumpta, 
&idemnotare,  quod  hodieq;  in  dictatis  dant 
Laniftae,  Sc  tyatttttl  dicunt.  Vox  eadem  occur- 
rit  infra  fub  finem  Lib.  III.  Necfolum  proprice 
falutis  obtentum  ab  afiutia  mutuatus. 


O  Pcedagoge  facer  meritit 

Aimoine  piit  radians 

Dignetfe  fydereo  decore : 

Verrogitat  mathites  liniens 

Ore  pedes ,  digitos^  tuos. 
Et  paulo  poft  : 

Agnita  cujus  ut  orbe  vago 

Sepiat  cethera  palma  volans 

Doxa^  regnet  ubia\  micans 

Ore  tuo  gradiente  fuper. 
Quos  verfus  de  induftriaexpreiTiiTevideturhic 
Saxo  nofter.  Idtm  Abbo  Lib.  i.  Ubi  de  Pari- 
fienfi  urbe  loquitur: 

Sum  polis  utReginamicansomnesfuperurbes. 
Sic  moxde  Carololmperatore : 

Urbs  mandata  fuit  Karolo  nobis  bafileo 
Imperio  cujas  regitur  totus  prope  Cofimss. 


rUt  innumera  alia  locaejusdem  fiientio  inprae- 
2/.  Namq,  pugnaces  meditatus  artes.  ]  Sic  <-fens  tranfmittam.  jam  Dudo  S.  QuintiniDe- 
cmendandum  duxi,  pro  eo  quod  antea  legeba-  canus  f  quem  ipfe  nofter  Saxo  non  diligenter 
tur  :  pugnacesarces.  Artes  namq;  pugnaces  vocat  fo]um  verfaviL,  fed  &in  multis  imitatus  eft, 
fcientiam  Sc  permam  rei  mihtans ;  quae  ars  paifim  etiam  Grxca  verfibus  fuis  admifcet.  Sic 
imperatona  Quinuliano  dicitnr  Lib.  z.  Cap.r/.      prxfatloneadPra;fulemRobertum_.: 

Sc  ars  armorum  eidem,  Lib.2.  Cap.7.  _    ,- ,  , 

r  '  Prtejul  amande, 

35.  Clarius,posl,hoc Agathon  manebit']  Ordo  Onomacujus 

cVfenfus  verborum  hic  eft  :  HocAgathon,  ideft  jioc  quoa,  metrum 

illuftre  hoc  nomen,  quod  jam  re  tampraeclare  $on  capit  usquam. 

adverfus  Sigtrugum  gefta  fibi  conciliavit  Gra-  j->  Item  paulo  poft: 

Atife  ftlubri 
Somatis  artus. 
SicHericus  Monachus  AltilTIodorenfis  deVit* 
S:  Germani  Lib.  VI.  pag.  6$.  pnivmata  vcnto- 
rum  dixit :~ 

Pnevmata  ventorum  tempefiatum^  tumorem. 
Pag.68-  ejusdemlibri,po/j/om«  munera: 
Hts  tufieliigero  difpenfans  omniafceptro 
Partiris  propriis  polyformia  munera  fervit. 


mus,  cui  fcilicet  Agatho,fuus  auclor,  hoc  eft  per- 
petuus  laudator ,  lemper  arrogat ,  pro  tribuit, 
addit,  affignat,  [quomodo  Horatius  2.  Epift. 
Arrogatpretium  rei.~]  laudem  decorisqt  culmen,  adeo 
ut  nunquam  non  in  majusaugeat,  tamilluftre 
facinus  ;  post,  id  eft,  pofthac,  poftea,  in  pofte- 
rum,  manebit  clarius ,  illuftrius ;  non  aliter  ac 
Ennius  deQ^FabioMaXimo: 

Ergoposlfe  magisa]  viri  nuncgloria  claret. 

meliore  fama  late  agnitum ,  Sc  qua  viget  virtutis  : 
honos ,  diditum.  Caeteriim  pro  Agathum  fcri- 
bendumpotius  Agathon.  Nam  clarim  Agathon  eft 
Aa^Trf cne^yv  dyctjvv ,  illuftrius  nomen.  He- 
fychius :  Aya%v ,  dvoqnov,  yevvouoy.  Alij  hic 
legendum  contendunt,<wrf«;«.  Nam  inquiunt, 
rarenter  in  florentiilimo  hoc  fcriptore  Grarca 

occurruntvocabula.  Sedquamprocliveefteos  tamen^,  quin  hic  etiam  fubjungam  NobiluT. 
refutare  !  Nonne  etenim  Graeca  funt,  licet  ad  Barthij  de  hoc  loco  fententiam,  expofitam  li- 
incudcm  Latinam  reformata_-.  1.  ii  Chaos.  F  terisadmefuis,  quarum  anteamentionem  in- 
2.  Schema.  3.  Dyas,  tetras,  ogdoas.  4.  Syngraphus.  jeci  :  Nihil  aliud  cape  quam quod Gmcamxfrnat 
Hypog£um  ,  Cauterium,  Sc  fere  fexcenta  talia  ?  ti  ciy,;%v.  Affettatio  enim  talium  in  hocgenere 
Et  quid  ufitatius  fuit illis fcriptoribus;  qui  fecu-  Toetarum  mirifica esl.  Scilicet  una  Gneca  voce  ad- 
lo  uno  aut  altero  aetatem  Saxonis  vel  prseceffe-  hibita,  opinio  eos  transmarinte  docirina  etiam  in rudi 
runt,  vel  fecuti  funt ,  quam  Grxcas  dictiones  barbarie  fequebatur,  quo  infiudio  nemo  tam  bonum 
five  nudas,  five  latina  civitate  donatas,  praeci-  carmen  media  <etate  fcripfit ,  quin  fe%  &  illud  tra- 
pue  verfa:  orationi  infercre,  quumtamenLa-  duceret.  SicAgalma,ornatusesl,honor,apudDudo- 
tina  vocabula  non  minus  i^cntKait^.  fup-  »«»  prxfatione  Hiftorite  Nemanic* : 
netcrent  ?  Abbo  de  obfefsa  a  NormannisLu-  Alloquio  (elcbris,virtutumagalmatepinguis. 

Et 


Pag.  69.  Cavma ,  pro  aeftu : 

Ouem  fua  collatis  celebrat  plasmatio  bembu 
Afira,  poli,  nubes,  &  macbina  cuncta  polorum, 
Solfofoi  or%,  nives,  lymph/e^  &  Spiritm  omnis, 
Cavma,gelu^,dies,&denfe  nubila  noclis. 
Et  quid  attfiiet  pluria  hoc  loco  exempla  nil  nifi 
tardiumLeifloriparituraaccumulare  ?  Nequeo 


In  Librum  I.  Histori^  Danle  Saxonis  Grammatici.  )f 

EtLib.ni.  A.  fugit  Lib.III.  de  Officijs,  ut  exNonioobfcrvat 

RcBigionecarcns,probiut&magalmatcfulgens.  Clariffimus  8c  maximus  ille  GerardusVoffius 

St  Amadfum  Lauftncnfem Homil.j. in B.  Virginem :  m edecumatisfuis  ad veter.Poet.FragmentaNo- 
libet  ipfum  dtvinum  agalma ,  ipfum  pretiofiffimum      tis.  Cui  hacparte  favent  omnes  libri  vetcres :  nc 

ras, in quo  Dei verbum  esl  conceptum, apoftropbando  quis  illos  moretiir ,  qui  Confociatio  in  Ciccrone 

interrogare.   Hujusgeneris  infinita  fttppeditantPoe-  ediderunt.  Quin&apud VeilejumPaterculurtt 

ntata  Valaftidi  Strabi,  Bedx,  Herici  Altijfiodorenfis,  fcmel  atcji  iterum  eandem  voccm  legere  eft :  ut 

Dudonu  rnodo  nominati,  Galteri,  Gultebni  Aremo-  Hift.  Lib._.  Tib.  NeroduobusConfulatibus,  toti- 

vki, Alani,  Altbelmi.  Fortunatttm  jam  ipftm, alios-  dem^triumphtsaclisMbunitkpoteftatis  confortione 

que  emitto ,  qui  nominibus ,  nedum  locis  afcribendis ,  tcquatus  Augufto.  Et  Paulo  poft :  Posl utrirn^  ado- 

paginam  compleverint.  B  lefcentium  vbitum  facereperfeveravit,  ut  &  tribuni- 

40.  Irnpari  dimicationis  gencre  ]   Si  ad  Gra-  c'nt  poteftatis  confortionem  Neroni  conftitueret.   Et 

jeium  ideritreferendum,indicatSaxo  nonuna  apudLivium  LibroXL.  Sociabilem  confortionem 

vice,fedpluribusinccrtamendeficendiflcipfum  inter  binos Lacedccmoniorum  Reges ,  falutarem  per 

eum  fratribus  Svarini  :  fin  vj_r~o  ad  ipfos  fratrcs,  multa  fecula  ipfis patritef,.  Ea  quoq;  voce  utitur 

vere  dici  poteft  impar  dimhattonk  genus  ,opo  fe-  Corneiius  Celfus,  Medicorum  Cicero ,  Lib.  VII. 

decim  unum  &  folu  m  aggfcHi  funt.  .  Cap.  27.  Non  ignoremus-  orto  cancro  frpe  affici  fto~ 

Ibid.  Traternx  necis  ultionem  petentes  ]  So-  machum,  cui  cumveftca  qutsdam  confortio  ett.  pro- 

lebantplurimifuorum  cujusque  intcrfecti  pre-  ut  in  optimo  codice  MS.  ex  quo  variantes  lc-. 

tiu»  abinterfectore  requirere,  &  farisfadtio-  dtiones  excerpfi ,  legituf.   Vulgata  exemplaria 

nemdepolcere.    Quodilli,  A  T  BlIWlT  ^  habent  quodd.im  confortium. 

hllYH  h4.TA>    2(ficiba(?  $&H$$$ilta  ;  Ibid-  Occidtuevittsftatu']  Occiduum,  idem 


Danice ,  Ht  frtffftK  %5f$btt  fcr  £0c.tnfcfk./  dixe- 
runt.  Quse  cxpenfije  pro  conditione  8c  digni- 
tateinterfedtiaudta-Vel  imminuta:  funt,  prout 
ctiam  fpes  aut  metus  erat  ab  amicitia  vel-  ini- 
micitiis  eorum  ,  qui  mortuum  generc  conti- 
gerunt.  Id  li  ab  occifore  ncgatum  eft,  confve- 
verunt  quavis  ratione,  infidiis  an  virtute  non 
referebat,  occiforem  trucidare:  nec  anriquius 


eft  quod  occafui  vicinum.  Ovidius  ,r/  Mcta- 
morph.  Seneciiz  ofcidua  iter  deciive  dixit.  He- 
ricus -Monachus  Altiiliodorenfis  LibTVI.  de 
Vita  S.Germani:     _.   - 

Sicpater  occidtus  fortisfuprema  canebat 
Caefarius  Hifterbachcenfis  Lib.  VI.  Cap.  r.  ia 
VitaEnflfidi  Decaniad  |.  Andream  Colonia: : 
Etiam  cum  ejfet  in  tstate  occidua,  ustf  ad  diem  mortu 


*}uicquamilliserat,quamvindidtammaturarc:  fme,  non  patiebatur  fe  aliquam  bebdimadam  divini 

nec  ii  fiegnefcerent ,  alia  res  turpioratq.  defpi-  fervitij  prtcterire.  Aliaso«....«».?proco,quodad 

catior.  Ifta  namq;  fecordia  dicam  anignavia,  occidentem  fpectat ,  ufurpari  folet.    Jolephus 

probriloco paffimobjedla eft,  8c vulgi ludibrio  Devonius de  belloTrojano :  Lib.  V. 


expofita,utnecefle  efietinultionemproperarc. 
Pauciffimiquidam,  ijq;  proetcr  leges,  pecunia- 
riam  fatisfadtionem  a  fe  fprevcrunt  ;  quam__. 
quidem  accipere  ,  AT  TAYl  WRAllM 
HlKl  MI4P,  2(tMcfcSaxnbaitni@wb/ 


■  Prejferat  occiduttm  Phcebm  jtibar  —■ 

HcricusMonachusdeVitaS.  Germani  Lib.VI. 

Pbcebits  ab  occiduis  remeans  illuftrior  undia. 
Ad  eundem  modum  Aquas  occfduas,  Solem  occi- 
dtittm,  apudQvidium  ;  8c  Orbetn  occiduum  apud 
hoc.eft  ,  In  cmmenam  cognatum  deponere  ,  pcr  E  Claudianuminvenies. 

eontemptum  dixerunt.  M.  Brynolphtts.  47.  Infirmam  utriusq.tstatem  caufatus']  /£ta- 

42.  Imperij  confortione  donavit]  Confirtionis  tis  opportunitateni  multos  rerum  novarum_, 
vox  pro  Confortio  Saxoni  familiaris  &  ufitata.  ftudio  &  Ipe  prardae  transverfos  egifle  ,  etiam 
Infra  Lib.  7.  ftib  finem :  Quem  famiiiaritatts  gra-  Rex  Numidarum  Micipfa  apud  Salluftium  ab- 
datn  edttcationis  &  crepundiorum  confortione  ad-  unde  teftatus  eft  :  qui  cum  Jugurtham  Ma- 
eptusfuerat.  EtLib.XI.  Decreti  circumfpettiorts  finifla:  fratris  filium  non  fe  luxui,  nequnertia. 
mduftru  Principum  eis  confortionem  indulfit.  Ha-  corrumpendum  dare  ,  fed.  virtutis  via  ad  glo- 
bet  hancvoccmSaxo,ut  plcraq;ex  fuo  Valerio  riam  graflari  animadverteret,  initiolxtus  fue- 
Maximo.  Sic  etenim  ille  Lib.  IV.  Cap.  6.  JSec  rat ,  exiftimans  virtutem  Jugurthas  regno  fuo 
dubito,quin, fi quis  modo extinciis  fenfusinesi,Platt-  F  gloriarfore:  tamenpofteaquamhorninemado- 
tius  &HorrftilLi,fati  confortione,  gefttentes  vulttts-     lcfcentenii  exacta  a-tate  fua ,  8c  parvis  liberis 


fcncbrn  intulerint.  Ejusdem  iibriCap.7.  Siqui- 
dem  illorum  amicitia  in  confortione  deliciarum  & 
tuxurix  contabuit.  Et  Cap.  eodcm  :  Lucim  quotf? 
Tetronius  hujufce  Uudis  confortionem  merito  vindi- 
(at.  Utitur  etiam  Livius  Andronicus  incerta 
Tragcedia  : 

Qtuenam  iftafocietas,  qutenam  confortio  esl  ? 
Imo  iaeg  Tullius  nofte.  veeabuii  raritatem  r«- 


magis  magisq;  crefcere  intclligebat,vehcmen- 
ter  eo  negotio  permotus,  mi  .1  ta  cum  animo  fuo 
volvcbat.  Terrebat  eum  natura  mortalhim  avidn 
imperij  &  prxceps  ad  explendam  animi  cupidinem  s 
prteterea  opportunitas  fux  liberorumf;  tetatk  ',  qute 
etiam  mediocres  virosjpeprtedie  transverfos  agit.Vet~ 
ba  Salluftij  funt  fub  initium  belli  Jugurthini. 
/o.  Nuliam  tetatis  partem  yirtuti  incongruam  j 
©  1  .  14 


40       Stephani  JohannisStephaniiNot._  VeerioreS 

Id  fuo  exemplo  multi  apud  Saxonem  compro-  A  rtirtar  didtas  ,  quarum  infra  extabit  mentio. 

1       .   __  <_"_   _  -_*___._ 1 __________   __._T-.1__      \7T  T— _»•••  m  •  _•       .iar-      ^i./-ii  i-_-i  *T_f)nA1  C     1t  !__-_*•  \_/T  _»<-_  1 /- 1  Clfl 


barunt.  Sic  Starchaterus  ille  Lib.  VI 

In  viro  forti  numerofa  neme 
Tempora  culpet. 
Albicet  quanquam  fenio  capiUus, 
Permanet  virtus  eadem  vetuftis 
Necfluens  tetas  potirit  virile 
Carpcre  peclus. 

SicHaldanum  fenecla  non  vetuit  Grimmonis 


Inprimis  vero  circumioraneis  hiiccMedicisin 
aulasRegum  fubinde  irrepere,  aut  in  pugilum 
conventicula,  quae  linc  caede  &  fangvine  faepe 
non  peragebantur,  fefe  ingerere,opemq;  luam 
ultro  ofFerre,  mos  erat.  Excmpla  in  Antiqui- 
tatibus  noftris  quamplurima  occurrunt_,.  Sic 
Lib.  III.  Saxonis  noftri  ipie  Magorum  Borea- 
lium  princeps  Othinus ,  Rindse  Ruthenorum 
Regis  filia.  medicam  praeftitit  operam  ,  quam 


immanitatemcompefcere,Lib.VII.  Etibidem  r  tamen  paulo  poft  ad  ftupri  licentiam  tranftu 
Haldanus  Borcari  ex  Drotta  filius,  adolefcens      \lt 


admodutn,  pugilem  ingenuse  famae  oppreffit 
Etrurfus  ibidem  Olo  Vegetui  duodecim  pugi- 
les  interimendo,  majus  adolefcentia  opus  per- 
petravit.  Ivarus ,  Regneri  Lodbrog  filius ,  fep- 
timum  agens  annum,  infigni  pugna  edit a,  pue- 
rili  corpore  grandarvum  robur  exercuit.  Saxo 
Lib.  IX.  Joiephus  Devonius  Lib.  i.  de  bcllo 
Trojano  : 


Tempora  certe 


Virtutem  non  prima  negant ,  nec  ultima 
donant. 

In  hanc  fententiam  aureaplane  verba  funt,ut 
omnia  tanti  viri,  Erycij  Puteani ,  Orationa  i. 
qua  Senatui  Mediolanenfi  pro  titulo  Profeflo- 
rio  gratias  agit :  lniqui  prorfus  & ignari  humamz 
(onditionu  fimus  ,fi  Annariarum  legum  tenaces,  in- 
dolem  virtutemifo  omnetn  temporis  limitibus  conclu- 


Ibid.  Adpoftremum~\  Formula  Juftino  ufi- 
tatiffima ,  unde  defumpfilTe  Saxonem  nulii  du- 
bitamus.  SicetehimilleLib.VI.  Cap.2.  prout 
vir  ClarifT  Berheggerus  inexquifitiffima  Sc  uti- 
liffima  Editione  fua  diftinxit__.  Ad  poftremum 
ipfe  dd  eum  pergit.  ItemLib.XIII.Cap.8.  Adpo- 
ftremum  tamen  Perdicca  occifo.  Iterum  Lib.  XIV. 
Cap.3.  Adpoftrenmm  cum  Antigonumvenhe  cum 
C  exercitu  nuntiaium.  Rurfus  Lib.  XVI.  Cap.  4. 
Ad  poftremum ddverfus  plehemtiimio  otio  lafcivien^ 
tem  auxilia  petivere.  Denuo  Lib.  XXIV.  Cap. 
3.  Ad  poftremum  tamen  petente  eo ,  inducitS  duo» 
rum  menfium  ddtm.  Et  tandem  Lib.  XLIV. 
Cap.  4.  Ad  poftremum  laqueo  captiis .  Regi  dont 
datus  es~l. 

$.  Solus  in  oclo  pariter  fticula  mortis  egi  ]  lu 
otte,  ideft,  Svarinum  &feptemejusfratres,  de 


elOte/n  VITiulcmiL,  uniiitiii  icin^viit  itiiiiiivm  iannin-        uviu,  __»---,  u  vo-_i--i---  -_-_ -.-.j.  _,_.__ -j.-.. --.— .  --- 

damus.  Ouemadmodum  fruticem  interdum  fructu  _,  quibusmododi&um.  VerfusautemfuntCho- 
Utum  ac  floridum ,  arborem  contra  proceram  vetu-  riambici  alcaici  tetrametri  acatalecli  ,  con- 
lamtf;  infelicem  :  fic  in  puero  virum  vidimui  ,  &  ftantes  ex  tribus  choriambis  8c  Bacchio  ,  five 
fueruminviro.  Erras,erras,  fi  Virtutis ,  quam  &ta-  Amphibrachio.  At  in  quarto  verfu  omnino 
tis,  curfum  tardisrem  exiftimas.     Veteres  iUi,  (ut     pro  conctliantis  reponendum.erat  concilitntem  , 


'•*  1  — j .  -  1 

Marcus  Tullius  ait)  Leges  Annalss  nan  habuerunt, 

quas  multis  posl  anm  attuiit ambitio,  utgradus  effent 

fetitionis  inter  squales.  Oua  refdclumfuit ,  ut  ma- 

gna  fzpe  indoles  virtutis,  primquam  Reipubiiice  pro- 

deffe  poffit,  extinfia  fuerit, 


fententia  fic  efflagitante__. 

10.  Giddii  corripui  reduclo  ]  Ad  eundem__. 
loquitur  modum  Saxo  infra  Lib.  VII.  Cu]m 
immorantem  iclui  dextram  Haidanus  nihil  hxfi- 
tans  obvia  ferri  celeritate  corripuit.     Fortean_, 


Pag.j».  verf  2.  PropiorVirgink,quam  militunt  £  ^  corripere  idem_-,  Saxoni  valet  ac  invadere  5 

•  .   .••'-!    tt_-   -n.      i._._  :_   .7: ;.-  :>  '.  .n-  -t-t-i-^-,_ 


(haritati  ]  Hoc  eft  ,  propenfior  in  Virginis 
quam  militum  amorem,  addiitus  magis  Vir- 
gini ,  quam  militibus.  Valeriana  locutio  eft. 
ExtatLib.i.  Cap.i.  pag.2/.  L.  Albinius plauftro  con- 
jugemacliberosvehenscumVeftalesaftexijfet,propior 
fublicte  reiigioni,  qukm  prtvattz  charitati  ,fuis,  ut 
flauftro  defcenderent ,  imperavit.  Eundem  iru. 
modum  Saxo  faepe  loquitur__-  :  ut  Lib.  III , 
&  XIV.  Propior  private  copulte,  quam  publicse 
vindiclte. 

j.  Mtdendi  folertiam  profitetur  ]  Intcr  alias 
artes,  quibus  fe  veteres  RHM  Rttni  fimplici 
vulgo  venditabant,  medendi  quoq;  folertiam  pro- 
fiteri  folebant.  Quae  far.e  ndn  tam  in  artis  Ma- 
chaoniie  exquifita  fcientia  ,  quam  Runica  illa 
&planemagica  vulnerum  morborumq;  cura- 
tione  confiftebat.  Ufurpabant  etenim  etiam_. 

hancad  remR.uaa«  fuas  JM  TR.f_-V4.I-j  Uttl* 
1 


quomodo  utiturjuftinus  Lifc.XV.  Cap.i.  Pra- 
mid  vittorits  corripuit  ;  aut  fimili  fignifica- 
tione_-. 

1/.  Timuify  nunquam  Ad  crepitm  enficuli  ]  I-- 
diotifmiformulavidetur,  timeread.  Natlarard 
apudalios  occurritautores. 

16.  Nunc  male  me  projiciens  ]  Projicere  hoc 
Ioco  eft  rejicere  ,  contemnere  ,  defpicere_.. 
F  Unde  projeclus  ,  pro  contempto  &  vili.  Sic 
Tacitus  1.  Annalium  :  Miiites  ne  appellem  ,  dtt 
cives  ?  quibus  tam  projecia  Senatus  autoritas  !  id 
eft,  vilis ,  abjedla-,.  Injufte  vero  conqueritur 
Gramus  de  fluxa  Signesfponf-efuaefide,  quum 
6c  ipfe  in  amore  inconftantilfimus  fuerit ,  ut- 
pote  qui  non  folum  priorem  conjugem  edu- 
catoris  fui  Roarij  filiam  repudiaverit ,  vcrum 
etiam  alterius ,  Grose  nempe  ,  repudium  pro- 
miferit,  utSigne  potimur.    Quare  rede  con- 

cludir 


In  LlBRUM  I.  HlSTORI^  DaNICJE  SaxONIS  GRAMMATICL  45 

eludit  his  verbis   vitam  Grami  Clariffimus  A  Sic  fiacralegathnk  idem  Lib.  r.  Annal.  Hofiium 
Meurfius   :    Tandem  Gramus  mox  a  Suibdagero      quo^jut,  &  facra  legationk,&fasgentiumrupifiu. 
cteditur.    Princeps ' magntts  &  in  quo  nibil  repre-     lu  &c  Sacra  regni  Annal.Lib.a.  PoHquam  dolum 
hendas  ,  quatn  amork  conjugalk  incenftantiam  &     inteUexerat,  facra  regni,  ejusdem  famititz  Deos,  & 
repudia,  etiam  regibus  indecora,  &  itticita,  nef^  a  Deo      hojpitaiesmenfas  obteftantem,  catenk  onerat.  Men- 
ut  autore  matrimonij,  ita  quofe  affertore,impunita,      fas  vero  olim  maxima  in  veneratione  habitas 
Httanquam  fiepeper  iibidinem  ufitata,     Svaningius      &  velut  facras  fuifie,  Synefms  docet  Epift :  LVII. 
^permiffa  oiim  Regibus  fuifle  repudia  comme-      r^rni(\a  f£b)  Uyv  ztfua,  fr  %  0  ^M^-  * 
morat  :  Fuit  autem  ,  inquit ,  m  Boreahbus  bifict     ^  0l%>g  ^  ^  p^    ^r     Mm  , 
regnts  m  gentihtate  ohm  polygamu  hbera  vugo,      rescH^erquamDeusbonoratur^fesamictm&^ 
fed  nequaqnam  Regibus  ,  qiubus  tamen  repudiare  B  hopt^  Pindarns  Nemeon.Od.XI. 
uxorespermijfum  fuijfe ,  multorum  Regum  exempla 


£ivi8  Ajoc  dbrsi&fa,  ^fitg  devvd.otg 

Hinc  Juvenaiis  Sat.  2. 

-—  Nullus  verbu  pudor,  mi reverentia  men~ 

f<e, 
16.  Igitur  nuptijs  in  exequias  verfis,}  Scneca 
Lib.  VI.  Declamat.  6.   Verfiz  fiunt  inexequiasnu- 
fttte ,  geniaikt^  leclus  mutatus  eH  infmiebrem.   Si- 
Clius  Italicus  Lib.  II. 

~^~ — — ? T&dtZtf^adfuneravtrfie. 

Hoc  eft,  nupsiales  faces  yeifein ufumfuneris. 

27."  Atienis '  athoribus  iHanus  injici  non  opor- 
tere  ]  Amor  etenim  juxta  Max.  T.yrium  Difier- 
tat.  X.  cft  ecvMvZtn:^  5jfo?  a$\?fA&'c,  -nuL- 
lamq;  admittitfccietatem.  S'ic  &  OvidiusLib» 
j.  Amor. 

Non  bene  cum  focijs  regna  Vetnisf,  manent, 
D  EtSeneca  Agamennone:  Nec  regna  fociftmferri, 
nec  tttdx  ficiunt. 

$6.  Ne  pitblicit  exiftimatiohi  coiitraria  ]  Ta-- 
mctfi  Saxo  niliil  mihus  quam  aniiibus  nugisr 
Lcdlori  fucum  facere  ,  aut  pro  vera  Hiftoria 
(pAva^iac  venditare  ccvnftituiflet  :  quum  'ta~ 
men  rrtulta  deinceps  ex  fabulosa  antiqiiitate^ 
deprompta  prodmiitufus  efiet ,  pra:faga  mcnfe 
tlivinans,  quid  fibi  objici  poterat  animisrigido, 
Cenfore  :  maluit  heic  denuo  7P?hs7n7rA^rjeiv , 
£  quam  iniquam  nafutuli  Momireprehenfionem 

ex(pe&aie_j. 
,  38.  Triplex  quondam  ILtibematicorum  gen'us~\ 

Mkthematici  hoe  loco  funt  Magi  8c  prxftigia- 
tores.  Mfi%ua-nzc)  proprie  dicebantur  ■>  qui 
altiores  iftas.  difciplinas  ,  quas  Grseci  .veteres 
fjut%fJLwra  appcllarunt,  edocli  crant.  Poftea 
vocabuto  tam  honefto  vulgus  abuti  ccepit ,  ac 
tantumdeMagis,hariolis,prKftigiatoribus,  8c  ■ 


tefiantur, 

19.  Tmminet  dat  levitatk  facimts  notandum  ] 
Sic  in  vetuftis  verfibus  qui  QjCiceroni  afcri- 
feuntur  : 

Crede  ratem  ventk,  animum  ne  crede  puel- 
Ik  : 
Namtff  eHfosminea,  tutior  undafide. 
PetroniusArbiter: 

Toemina  nulla  bona  eH  ,  fed  fi  bona  contigit 
uUa, 
Nefcio  quo  fato  res  malafacla  bottd  eH. 
Non  aliter  dePhyllideluaconqueriturLycidas 
apudCalphurniumEcloga  3. 

— ■  Lycidam  ingrata  reliquit 

ThyUk  amatque  novum  poH  tot  mea  munera 
Mopfum. 
Cui  refpondet  Jolas : 

Mobitior  ventk  utfo>mina,fictMPhj>ttk. 

It  paulo  poft  : 

Ui  tamen  ante  mala  ftgentur  itt  arbore  ver- 

fus: 
CREDERE  ,  PASTORES  ,  LEVIBUS  NOLI- 

TEPUELLIS. 
TbyUida  Mopfus  amat ,  Lycidas  habet  ultima 
.  .      rerum. 

Galterus  Lib.  V.  Alexandreidos,foI.  6f. 

Peciore  fcemineo ,  vernalk  certioraura, 

MoUior  eH  Adamas.  — . ■-   . 

24.  Et  cum  diclo  ]  Ssepenumero  oecurrit 
hic  loquendi  mddus  in  Martiano  ,  -ut  Lib. 
VIII.  Et  cum  diclo ,  refupina  pauhtlum  fe  permiftt 
amplexibus  voluptatk ,  &  alibi  ccnties,  imo  mil- 
•lies. 

Ibid.  Inter  facra  menfte  ]  Mcnsa  nihil  fa- 
eratius  apud  veteres.  Hinc  illa  fluxit  formula, 

inter  facra  nienfte.   'Valerius  Maximus  Lib.  2.  F  divinandi  fcientia  callentibus  ulurpare. ^TIuc 

Cap.  2.  Si  \ua  inter  necejfarios  querela  efiet  orta,  facit  AgelliuSi  Cap.IX.  Lib.  1.  ubi  de-Difcipulis 

apudfacra  menfie,  &  inter  biUritatem  animorum,  Pythagorae  loquitur  :   Hi  dueb.mturin  eo  tirti- 

fautoribus  concordits  adbibitk  toUeretur.     Quih-  .poref/.a%parj>io];abartibusfiilicet,quasjamrfi- 

:itilianus  Declamatione  C C CXXI.     Venenum  ftereatf?  meditari  incepfaverant:  quoniam  Geome- 

aliquk  inter  laresfuos,  inter  facra  menfie  ,  corona-  triam,  Gnomonicam  &Muficam  ,  ctderasque  item 

tk  pariter  ,  quoj.  celebratnus ,  Dtjjs  immortalibus ,  difciplinas  altiores  u,a%^cfnc  veteres  Grteci  ap- 

bilaris  biUri  dedit  i  Tacitus  Lib.  XV.     Sed  ab-  peUabant.   Vulgus  autem  ,  quos  Gentilitio  .vocabulo 

nuit  Pjfo,  ihvidiam  prxtendens,fi  facra  menjk,  Dyf,  Cbaidtzos>  dicere  oportet ,  Mathematicos  dicit.  Infi- , 

'  ipojfcitaks  c&de  qualiscun£  principu  cruentarentur.  gniseftlocusJoannisSarisberienf:s,Policratici 

D  i  Uh, 


4^        Stephani  Johannis  Stefhanii  Not.e  Vberiores 

Lib.  i.  Cap.  <?.  qui  huc  apprime  facit :  -Eos,  in-  A  confcenfo  vates  fubtimk ,  fingulis  fupra  lehetem  ele- 
quit, quinocentiorapreeftigtaartesf,magtcas,&va-  vatu  guttur incidebat.  E fangvine incrateramfu- 
rias  Jpecies  Mathematicce  reprobat^  excrcent ,  jam  fo  fuam  captabant  quandam  divinationem  :  reliquce 
pridem  SanttiPatresab aulaamoverijufferunt.  Ec-      cadavcraficcteforumfcindebantjntefiinu^jpeftatif 


ce  ,  Mathematiac  reprobatm  facit  mentionem_,  • 
unde  Mathematici  dicli  funt  ejusmodi  malefici. 
Videantur  etiam  tria  illa  vel  quamor  fequentia 
eapita  Sarisberienfis ,  quae  varia  de  Magis  &c  Ma- 
thematicis  tradunr_..  Auctor  Queroli,  Prarfi- 
tione  ad  RutiJium  :  Oblitus  doli  Parafitus  navem 


vicloriam  fuis  vaticinabantur.  Ejusmodi  quoq; 
fuiffe  fimile  vero  eft  Celtarum  Eubages. ,  quo- 
rum  meminit  Ammiahus  Marcellinus  Lib.  XV. 
Evbages  vero  fcrutantes  fumma  &  fublimia  nature, 
eapandere  vulgo  conabantur.  Strabo  Lib.  IV.  de 
Gallia  ':    EvSwysc  jj  ii^tcvio)  qgjj  (pvcnoKoyot. 


dfcendit,adQuerolumvenit,&rupitjidem,Magum  B  TalesetiamquondamCeltarumDm'^;  e  qui- 


Mathematicum  feftngens,  &  quicquid  mentirifur 
fotesl.  Etrurfus  :  Ego  magosMathematicos  novi, 
talem  prorfus  nefcio.  Et  pauloinferius  idcm  au- 
cl:or  Mathcfin  8c  Magicam  cowjungit,  quafi  ar- 
tes  fereeasdem  :  Properte,  inquit,  fecipmnia(dc 
thefauro  loquitur)  mathefin  & magicamfum  con- 
fecuttts,  ut  me  fepulti  faUerent  l  Eft  eriamin  Jure 
Civili,  libro  X.  nempc  Codicis,  Tit.XVITI.  de 
Malefids  8c  Mathematicis ,  ubi  inter  alia  haec 


bus  CiceroLib.  i.  Divinat.  Divitiacum„iduum 
f uiffe  ait,  qui  8c  naturae  rationem,quam  Phyfio- 
logiam  Graeci  vocant,  notam  fibi  elfe  profiteba- 
tur,  (Scpartim  augurijs,  partim  eonjedtura,qux 
effent  futura,  dicebat.  Phjficulatores  autem ,  vel 
utSaxo  loquitur,  phyficulandifolertiam  obtinentes, 
non  funt  alij,  quam  quos  Martianus  Capella, 
eadem  utens  voce,  rckn,phyficulatis  extorumpro- 
ficiis ,  vaticinia  fudijfe  obliquis  ambagibus.   Haec  ete- 


leguntur  :  ArtemGeometriiz  difcere  atq,  exercere ,  C  nim  funt yerba Martiani  Lib.  r_  pag  y    lpj-e  pedi_ 

publice  interesl  ■,  Ars  autem  Mathematica  damnabilis  \,us  tA\aria  neclit  aured>  fe  mnc  m  janis\  quiiKS  auP 

esl,  &interdicia  omnino.  Et  paulo  poft  :   Si  quis  vaticinia  obliquisfundebantur ambagibus,  aut  denun- 

Magus,vel magicis carminibus  affvctus, qui  maleficus  cia$ pecudum  ctede phyficulatis extorum  profictjs vi- 

■vulgi  confvetudine  nuncupatur  :  aut  arufpex ,  aut  fiera  loquebantur.  IdemLib.n.pag.38.   U&caru- 

nriolus ,  aut  certe  augur  ,  vel  mathematuus ,  aut  jpicio  exU  phyficuunt  admonentia  qutedam ,  voces^ 

enarrandis  fomniis  occultans  artem  aliquam  divi-  transmittunt,  auguratis^  loquuntur  omintbus.  Ad 

nandi ,  aut  certe  aliquid  horum  fimtle  exercens ,  in  priorem  Capelia:  locum  ita  Clariil  Vir ,  Hugo 

eomitatu  meo  vel  Cafaris  fuerit  deprebenfus  ,  prz-  Grotins  ex  Scaligero  v  Phyficulare  ^koA^Ss 

fidio  digmtatu  exutus ,  cructatm  &  tormenta  mn  ^  prop/;j^  Qvot^vw.  Gloff:  Ifidori :  Phy 

Jugia  •  ficulo,propitio divos.  Phyficulator,augurNATURAS 

4$.    Primam  phyficulandi  folertiam   cbti-  in  cxtis  animantium  qtwrens.    Apulejus  de  Deo 
nentes  ]    Phyficulandi  hoc  eft  ,    divinandi  fo 


lertianL.. ,  8c  pra?cipue  ex  animantium  extis. 
Tales  omnino  fuerunt  Cimbrorum  veterum__, 
fseminse  Vates ,  quae  ex  inteftinis  fpedtatis  vi- 
cloriam  fuis  vaticinabantur__>.  Eas  hunc  in 
modum  defcribit  Strabo  Lib.  VII.  pag.  zt?4. 


Socratis .  Per hos  eosdem ,  ut Plato in  Sympofio  autu- 
mat,  cuntta  denuntiata,  &  Magorum  varia  miracuU, 
omnesfy  prtefagiorttm fpccies  reguntur.  Eorumquip- 
pe  de  numero  prtediti  curant  finguli  eorum  provide, 
ut  eft  cuicf,  tributaprovincia :  vel  fomniis  confirman- 
dis,  vel  extis  phyficulandis ,.  velprizpetthus  guber- 
nandis,velofcinibus  erudiendis,  velnubibus  corufcan- 


vutc  yjvcufy  ctwmt  ov^fccjiv^outgiTra^zoAis-  E  dls<  c^eris^adeo,  perqtmfutura  dignofcimtts.  Ubt 
fcw  -tfopametc  U^cc,  ■mKtl^t-^c  AwkA-     Petrus  Colvius »  Mercerus ,  &  alij ,  legunt  extis 

J.      ■  '^  .~3'>       •      _  "  ftffuulandis ;  quos  ego  fuo  fenfu  abundarc  per- 

wo..j  ,    x.ag7t!zaiva$  etpaTTiioac.   £7in,7rt7x>e7rri-  JJJ.  •■ .    ,   &  .    r. 

1  y  -.  o~  ••    ,    .'■-. ,    ~  i/  -.-,'-.  mitto,  &ommno  cumSaxone  meo  antiquam 

^V^a-(uix^s%^ai^^ss..TOIS  rctincoleaionem    uaJemi  fcinMStisin;enit. 

«V  cuztAatoimc  %&  Ttfsfetiomoit  ooiywiJ     Namphyficuiandif0iertia  ea  eft,  quam  ^TOOT«o- 

l^HC.M^s^^iavmvgfiyovsm^  ,  ^  Graci,  Latini  £*«>«»4*  nominarunt : 

•^e^  Z<xA-*xv  oovv  ap<po%ea)V  hkooi.^  E.^ok-.j      dequanotatudignafuntverbaPi.trivereChry- 

civaSdQ^av  ,  ri*   dvaQaaa  .vm^TFenjg  itl  Ke-      fologi  Homil.  V.   Occidebaturpecus,ufquodvi- 

^t@->   sAaAfiOToftH   SKaqov    ^istsw^Srevia.      vumnilfcierat,  divinaret  ocgfum,  & bqueretur  ex. 

EV»  j  Til  TTioyjoiievs  laifiait0>  «c  iov  K^Ttj-  E \  ftbrismortuum,  quod  nunquam  fuerat  ore  prolocu- 

qa,  fAavreiav  ttva  sTivtStTo.  aXka}  jj  ota%iaa-      tum' 


traf ,  so-7rXayjsvov  ava<pfey<yofj,syaj.  vur/v  Tolq 
otjimtc.  Morem  huncfuijfe  Cimbris ufitatumferunt. 
Sequentibus  eos  in  bellutn  uxoribus ,  vates  qutedam 
(omitabantur  cante,  albo  vefiitu,  Carbafinis  fupparis 
defuper  fibulis  afftxis ,  cinctU  tereo  ,  pedibus  nudis. 
Etiper  caftracaptivis  occurrebant firiclii gladits,pro- 
Jiratos^  ad  Crateram  xneam  adducebant  amphoras 
tiriter  XX  capientem.  Super  eam  pnlpitum  erat,  qm 


44.  ArtempoJfederePythonicam']  Afflati  erant 
fpirituPythonito.  Pytho  n  etenim  lcu^ovtov  uav- 
tikov,  cujusaftlatu  futura  prcedicebant,  Talis 
fuit  puellailla  habens  Spiritum  Pythonicum  AcS. 
i(>.\,i6.  InGraecoeft  mvsvfxa  spj$wv(&)->,  Spiri- 
tum  Pyt honis,  id  eft,  Da.monij  fatidici.  HincPy- 
thonictts,  diviniloquus ,  Levit.  20,  v.  27.  Virfive  - 
mulier,  in  quibus  Pytbonicus,vel  divinationis  fuerit 

fyirittu. 


In  Librum  I.  HistoRi^e  Danic.e  Saxonis  Grammaticl 


4; 


\iritui.  ?/./..;;/*.....  dicebaturPythicusvates:,&:A  randura  uterentur.    Sed  ne  viicaf  h_ic  acftliiil 


iyya.gflfiavng.  Hefychius  :  7ru%)v  T  0  eyy*.- 
gftftcivng.  EyyusfifAvJvt  erant  genij  e  ventrc 
hariolantes ,  quod  fpiritus  immundus  ex  tur- 
gefcente  vatum  ventre  obfcure  tanquam__  ex 
utr-e  loquebatur,  &  oracula  dabat. 

48.  Perfummam  ludtficdndorHm  oculorumpt- 
ritiam  ]  Sic  Sigurdus  Fabnisbanus ,  Ragnari 
Lodbroci  focer ,  fruftratus,  BrynhilldamBud 


agere  velle,  &  quac  eximij  fcriptorcsTertuJlia- 
nus,  Arnobius ',  Lad.antius ,  Minutius  Felix,  &c 
alij  de  DiisEthnicisluculenter  &c  capioie  tra^ 
diderunt,  quafi  compilare  _  vcrbum  ridtt  am- 
plius  addam_.j 

14.  SeduLi  affirmatiene  certabat )  Pro  infta- 
bat,contendebat,perivaderc  conabatur  :  quo- 
modo  Virgilius  celtet  fuperaret  hoceft.  iludeat. 


conetur  >  Ecloea  V;  jtt  iToranus  ctrtart  amd- 
lomam,  cui  hdem  coniugalem  dederat,  Gun-  rt       .>'>',  .,       °   ,         ,,  '.  i'u 

„.  ■'  P     .  ,,  d  cunq-faatAirfcenaf, hoceiuczttjnaoconazuScr- 

Haro  Giucunffo,  uxons  tratn,  cupiens  illam__.  r  t      ~  ■_•,-.-.-        '       , 

...  D        ,.         .  .  r       r         .,.  .  mon.Lib.  2.  btat.  ?.   Nmforte_-.r.,.;>...en.,cer- 

eoncniarc  ,  cum  ahter  ad  lpLim  pervigiu  iene       .  ,  ,  ,    ,      ...     _,  .. 

tiorem  reddebat ,  vel utBarban  loquuntur  cer- 

tiorabit,  utfita._r.«..  Nam/./._t.„;r#.proince_- 

tum  redderePlautus  ufurpavitEpidico':  Lwz-d 


eircumdatam  irrumperc  nequiret  5  [  quem__> 
'rgnem  circum  aulamBrynhilda  aluerat,  voca- 


vero  pr_tter  Sigurdum  tam  animatus  eflet ,  ut 


30.   Dum  Venerem  coluijfe  piget ■'}  Nori  j.u- 


ignem  tranfire  auderet ,  aut  fi  auderct  Gunna-  tanaum  DurAm  mAm  mntm  [  fic  namq.  HarV 

ru.,cujusintcreratfponfaminclufamvidere,E-  ^d  ytCfpMadif  ]  tam  invenufte ,&  ruftice 

quum  tamen,  praeter  Sigurdi  illum  Grand,  qui  atq.  aperteadVenefeas  voiuptate.juvenem  ge- 

intrepideperrrumperet  dif_icultatem,confequi  q  neroiumprovocafle.  qmn  libidmifusfrqmem 

ttullum  potuit.    Atqui  is  omnis  alius  feflbris ,  pfXteXeret,  &  luteum  velamen,  virginum  more. 

quam  domim  impatiens,  Gunnarum  reppulit.  Sumut  vero  illud fUU[n  ^%^a  ex intjm£  hS. 
Quare  ut  equum  pariter  &c  fponfam  Sigurdus 
jfallercr_- ,  vultum  faciemquc  cum  Gunnaro 
comHUitafle  dicitur__.     Qupd  illi  t.£_t.-7*_-. 

AT  HFIBT^  M4OT,  3Ct  fttpta  «tum/ 

Celores  mutare ,  dixerunt.  Quin  imo,  non  hu- 
manos  modo  vultus  aflumere  6c  deponer e_> . 
fcd  beftiarum  8c  ferarum  formas  5  quas  vole 


minum  iliorum  religion  __>' ,  qaibus  Divarum. 
haud  poftrema  fuit  FREYA  $  Amatorum__ 
■srfj^svnnq  j  &c  illarum  voluptatum  proma- 
conda  :  quarn  violare  aut  contemnere,  Skapto 
velThorballusSidenfis  [nunc  enim  uter  eflet, 
non ex_dt.e  memini ]  parum  aberat,quin  capi- 
talidifcriminedidicit,  uteratpericulofum:  qui 
bant ,  induere  noverant_>  :    ufi  ad  hanc  rem  ^  adChriftianam  fidemconverfus,  parumhono*- 

rifice  deFreya,  in  cafmine  hoc  fuo,  fueratJcN 
cutus : 


incantationis  Sc  characfteris  genere__  ,  quod 
_*fI_v_lIF/l ,  §intnfa  nominarunt,quafi  Fin- 
norum  motum  dicas  :  credoj  quod  illud  artifi-*- 
cium  Finnis  frequentiffimum  fuerit__..  Sane 
Gunhilda,  Erici  Blodoxij  uxor^  ab  illiusmodi 
praeftigiis  male  audivit .  Fintandica  &  ipfa__  * 
Ozuri  Totonis  filia.     M.Brjnolfm 

;o.    lllicibui  formis  ]   lllices  oculos  Apulejus 


1  hib  iv  hY  f*  niu 

FRHI  UIYUR  YIIR  FRlIR 

Vil  eg  um  Godgeyd 
Grey  tbikier  mier  Trejx. 

Hoceft;  D.  div  Utraturus,  Frey/tm  "m$d.rcinicuU, 

dixit,  quorum  afpedu  ad  libidinem  incitamur;  _,  vel  vulpecult,judico.   Quae  rcs  cofttiniio  ut  in- 

Et  iUices  volupiatei  Ladtantius  Lib.  VII.  Cap.      crebuit,  _.7i.o_.aj«jj_c" faclus ,  in  Capitis  peri- 

tflt.  Omittend*  funthujus  prxfentisvittetllicesvo-     culum  inciderat  ^  nifi  divinitus  accidiflet ,  ut 

UtptittiS;  _         illo  ipfo  anno,  quO  in  cum  maximi  quique  Vif i 

Pag.io.  verf.2.  CumLAtinorumquof}pruden-      conjurarant ,  Chriftiana  fides  in  foro univer- 

tUni  peHtxtrit  ]  Ita  eft.   Nulla  fere  gens  tantse      falireceptafuiflet.Nialam  confule.Numinis  hu- 

fuperftitionis fuit,  acipfa Gentiumvic.rixRo-      jus  feuDivae  monumentum  adhucDanica lin- 

rfianai  qux  neutiquam  vernaculos  Deos  colu-     gua  confervat,  qua.  Veneris  diem,  §rs&i.g/  id 

iffe  contenta-.,  univerfa  etiam  aliarum  natio-      eft,  Freyg  dieth,  appellat  :  &c Dominas,Nobi- 

num  numina  fua  intra  moenia  recepir__,i  Jarri      liumq.  fseminas  griKr  /  ab  cadem  didas  eflej 

vero  totum  illud  Dcorum  Dearumque  agmen  p  nulli  dubitamus.  Quinetiam  grJ.D/  Voluptas, 

ex  magna  illa  matre^  hoc  eft .  terra  profatum  -.      8c  §r_t  /  Stmen ,  irididem  vcnerunt .  notatione 

&  illorum  in  numero  cenfendum  ,  qui  terrai      acaufis :  &nosmatremfamilias  f)i\^\ti\)\\vn\- 

munere  vefcuntui__.  ,  Antiquitafes  Romana.      go  nominamus.     M.  Brynolpbtts.      , 

abunde  teftantur.    Imo  facra  omnia  ,  omnis  32;   Advenidtpius  ille  calor  ]  Blandusille  Sc 

auguf alis  difciplirta,  ancilia,  Libri  Sibyllfni,  8c      caftus  amor.  Sic  Ovid.XI.  Mefamorph.  TrA- 

idgenusalia,  arcana  tantum  quaedamReipub-      berepariter  calorem  .  ideft,un_incipereamare. 

licxRomanse  fuere,  quibus  vel  populus  in  offi-  39.  Cujus  Naturte  contextum  ]  SicValerius 

cio  teneretur,  fi  quando  feditionem  moveret,      MaximusLib.IX.  Cap.  14.  Contextum f.tngvinis 

Vcl  ^mpcrat.ores  ad  ardorem  tuUiybus  ingene,-      di^it  :  De fimilitudine  autemoris&totitts  corporis 

D  4  _...en. 


44       STE?HAN_r  Johannis  Stephanii  NoT/i  Vberiores 

altiort docirinaprxditi  fubtHius  dijfutZht. :  mtimq.  A  Et  Lib.IV.  Fol.XL.  fac._. 


tlu  in  ea  funt  opinione  ,  ut  exifiiment  illam  origini 
&  contextui  fangvims  refpondere.  Alitcr  forte 
iifurpavit  Ammianus  Marceliinus  Lib.  XVI. 
Hxrebat  attonitiu,  per  giganteos  contexius  circum- 
ferens  mentem,  nec  relatuefabiies,  nec  rurfus  mor- 
talibus  appetendos. 

41.  Nune  affluentu  fubflantitt  ]  Ita  omnino 
icgendum  exiitimo  ,  ipfo  contextu  eo  me  du- 
cente,  qui  totus  mera  conftatverborum  av-n- 
§str&.  Sic  contratlior  opponitur  cdpaciori ;  exi-  B 
lis,  dfftuenti .  (  nam  exilu  8c  defluens  non  funt 
_jyj$s  i»  )  corrugatum ,  explicato.  Affluens  autcm 
dkcrefcens. 

43'.  Nunc  proceritate  calis  invehor]  Parilem 
planeinmodumPhilofbphiam,qua;inftar  foe- 
mina:  fibifupra  v.rticem  aftare  vifa  eft,defcri- 
bit  Boethius  Lib.  1.  de  Confol.  Philoloph.  Sta- 
tura  erat  difcretionis  ambigux.  Nam  nunc  quidem 
ad  communem  fefe  hominum  menfuram  cohibebct, 


Tumulumqj  inverticemontb 


Imperat  excidi ,  quem  firuclum,  fhemate 

miro 
Erexit  celeber  digitis  HebrteusApeUes. 
jo.    Nunc  fidera  cervix  AEqudt  ]    Virgilius 
-Eneid.  Lib.III.  deCyclope__: 

Ipfe  arduus  altaq]  pulfat 

Pag.  11.  verf.  4.  Converti  cerea  vultus  ]  Ho* 
rat.   Cereus  in  vitium  fiecti. 

/.     Qui  Protea  novit  ]  Horatius   Lib.  t» 
Epift.  r*  / 

Quo  teneam  vttltus  ntutanttm  Protea  nodo  t  . 
EtSermon.Lib,  i.Sat.$. 

Efugit  tamen  hczcfi  eleratus  vincula  Proteus, 

Fiet  aper,  modh  avis,  modb  faxum ,  &quum 
voiet,  arbor. 
Eum  ob  varias  mutationes  ambiouum  Ovidius 


eleganter  vocavit  Lib.  1 1.     Metamorph.  quas 
nuncverb  pulfart  ccelum  fummi  vertuis  cacumint  CetiamT,ecem£f,  iikVlII  Metarnorph. 
videbatur. 

Ibid.  Nunc  in  hominem,  dnguftioris  habitus  di- 
tione  ,  componor  ]  Ita  hunc  locum  diftinguen- 
dum  cenfui,  qui  alioquin  paulo  videbatur  ob- 
fcurior.  Nam  in  hominem  componor  ,  hoc  eft  , 
depoiita  monftruosa  iila&giganteamagnitu- 
dine,  inhumanam  ftaturam,  pro  ea,  qua  polleo 
poteftate ,  me  transformo.  Nimirum  monftrd 


Nammodb  tejuvenem,  modb  te  videre  Leonem: 
Nur.c  violentus  aper  ,  nunc  quem  tetigijfe  ti- 

merent , 
Anguis eras  ■,  modb tefaciebant  cornua tdurunu 
Sxpe  lapis  poteras,  arbor  quoq^  ftepe  videri. 
lnterdum  flaciem  liquidarum  imitatus  aqua- 

rum  ■■    ' 

Tlumen  eras ,  interclum  undis  contrarius  ignis. 


opponit  hominibus ,  quomodo  mox  infraloqui-      £t  ^y . 

Utfy  levis  Proteus  modb  fe  tenuabat  in  unddt 


tur 


Etfortes  complexa  duas,  mdjore  feroces 

Territo  concubitus ,  hominum  breviore  capejfo. 
Ditio  autcm  heic  denotare  poteft  divinitatis 
quaii  quoddam  arbitrium ,  nutum  &  potefta- 
tem.    iterumSaxoLib.il. 

Kes  petit  &  par  e$  ,  quminc^  per  otia  fum- 
.   ma 

Nactipace  famus ,  belli  ditionemererl 


NuncLeo  ,  nunc  arbor ,  nunc  erat  hirtm 
aper. 
Notumeftadagium  :  Proteo  mutabilior.  Enthea 
Venefica  apud  PetroniurrL, : 

Proteus  ejfe  folet ,  qiiicqujd  libet  -~ 

Scd  nos  cum  Johanne  Tzetze  recle  judicamus 
Protea  huncce  tantopere  veteribus  celebratum  , 
infignemMagum  Sc  veneficum,  fuiffe,  quiarte^ 


Idem  Lib.  VII.  Alterum  terris ,  alterum  dquu  re-  £  Diabolica&vi  magicain  tam  varias  feformas 


ygia  tfitione  prtteffe  voluit.     Dudo  S.  Quintini 
Decanus   Prafatione   in_r  Ada  Normanno- 

rum_. : 

"  Tidens  in  Domino  mundiim  ditione  regente, 
Ouicquid  vult fdaens ccelo,terraq^ ,  mdriq^. 
Cseterum  erat  cum  hoc  loco  olim  legerem  con- 
diiione.  Imo  ditionem ,  conditionem  defignare_j 
au_tor  eft  Polyhiftor  noftri  feculi  incompara- 
bilis  Cafpar  Bartluus  Lib.  XVIH-  Adverf.  Cap. 
X.  ad  Profperi  lllos  verfus : 

Perpulit  a  vetitispomum  decerpere  ramit    « 
Qtteis  inerat  recii  &  pravi  experientia  major 

Tunc  ditiont  hflmlnu.  — — > — 

SicPrudentiusTrccenfis  de  ChriftoDomino: 
Etkittens  animam  proprta  ditione  beatam. 
49.  Diverfo  fcbemate  formas  ]  -Galterus  Lib. 
*.  Alexandrcidos.  pag.iz.v.  4. 

pecioris  mmedj.o  bisfeni  fihemate  mirt 
ArdebaniLapid.es. : . — -— 


fubinde  mutaverit.  Id  quod  harc  yerba  Tzetzis 
Chiliad.  III.  teftantur. 

Of  jda^y.ctii  'ovvdfisaT,  (tSTs€afit\sv  «c 

Ttavim 
Ei;  7tv^y  vcSa>(>,  «<;  -'^ax.ojiiKj  livo^v,  wV 

tcacntv  (pvcnv 

14.  Virili  more  culta  ]  Imitatus  eft  Saxo  Va- 
lerium  Maximum  ,'qui  Lib.  IV.  Cap.  6.  perfi- 
F  nwile  Excmplum  commemOrat  de  Hipficratea 
ReginaMithridatis,"quasutinexiliummaritum 
fuum  fequeretur  ,  pmccipuum  floym&  futz  decorem 
inhabitum  virilem  convertere  voluptatis  loco  ha- 
buit.  Tonfis  enim  capiliis",equo&armisfeaJfvefetit, 
qttb  faiilius  &  laboribus  &  periculis  ejus  interefflet* 
•Expendat  hsec  verbabenevolusLeclor,  cVcum 
Saxonis  contextu conferat.  Ni_fallqr,Valerij 
hunc  locum  in  animo&oculis  habuifteSaxti'- 
jnem  noftrum  ultro  fatebitur.    Amoris  etiam- 

con- 


In  Librum  I.  Histori/e  Danic/e  Saxonis  GrammaTiCL  4) 

»**jugalis  noeabile  exemplum  de  Epponina  A  Runica  ExcellentifTimi  viri  j  D.  Olai  ^ofrrnj 


Julij  Sabini  conjuge  refertPetn  Viclorius  Lib» 
18.  Variar.  Lcdt.  Cap.  XV.  ex  Plutarthi  e^uftKcVj 
Sc  Cornelij  Taciti  Lib. XX.  Cui  convenit  illud 
S.  Afterii,  Amafeac  EpifcopU  Homilia,  An  liceat 
iimitterc  uxorem  :  iyvoov  sya  yvvouxa  ^  -nji/ 
XLVij,nv  aei^aav  ,  ^  dvotytv.nv  irs^i^iBpn* 
«ccKjtk  , '>$}  iuvttiv  av^mqv  ,'lvct  ttvajeys  <psv- 
y>vr^>  fivi  xw^jnStn-    tiovimus  ipfi  mulierem  , 


Cap.j.  PorroRunas  iftasMagicasGloflariuha 
vetcris  Islandicae  lingiiai  difpefcit  irt  aiiquO£ 
fpecics,utin  t-tlFRnMRj  ©tgniUer  /  id 
eft  ,  Runas  viclorialcs  ;    BRflKRflKiR, 

Q3runtmmet/ tunasfontanas:  Y^RftKlR 
CDcairuner  /  Logo  Runai  :  ^h^RhMrX  , 
2(ll(runer/  tunas  Ccrevifiarias:  BMRPRI> 


fcW^^vf**^™'^^?™  B  M&  ^m^wntt/RunasauxiHatricest  MY 

R^lfiR  iimuintt/Runaiarkoreai:  &  ^MF- 

RilKlR  ftugruiter/  Runas  Cordiaies.  Singu- 
larum  Runarum  ufum  ita  exprimir  i  i.  «Sto/ 
rurtut  ftailtu  f  ttima  /  ef  ti)ii  tnlif  ©notut  i»:ra : 
ti(!di)ta!fd)i<)rg7aWffrunHm/o^ai)alb!!)^nirn/ 
6$  ttcfna  ftftftar  ^nr.  Hoceft,  Mrt/fe  victoriaies 
caUere  debes ,  ji  fapiens,  dftutus,  atf^caUidmevadere 


mduit,  ut  ne  virum  Jugientm  latentem^  defercre 
togeretur. 

18.  Dirii  admodum  carminibus  Isgno  infculptu'] 
Hoc  loco  primum  occurrit  Runomagite ,  five  N«- 
momantiARuniae  cxemplum,  quodamplum no- 
bis  de  Runk  Veterum  Danorum,  &c  Magia  Runica 
«ilTerendi  fuprieditat  occafionem^.  Vox  itaq; 
RflMR  ,  SXltnar/  duo  fignificat  j  &  vete- 


cupias.  Incide  eas uvUlo,velrctinaculo  c>ijistui,iteni 
rem  Literaturam ,  quae  ettamnum  paffim  ex-  chirothech ,&  BtuobeUico ,&bunomcnT?ringemina. 
ftat ,  &  Magiam  Runis1  expeditant,.  Ruriica-  «-  ^  ^mnrunar  |?flfJtU  ajara/  ,f  d)U  t>U!t  (nugtt  ^ 


rum  etcnim  Literarum  duo  primaria  fuerunt 
genera.  Unum  eorum,  quibus  ad  animi  fenia 
exprimenda ,  res  geftas  confignandas,  Heroum 
fortia  facta  depraedicanda,  aliaq;  necelTaria_. 
indicanda,utebanturR«»<e,  atq;  inhoc  genere 
literati.     Ab  hilce  Runis  lingua  Danica  anti- 

«|uitus  RhM  Y44M  SCiina^aaitappel- 

lata  fuit.  Alterum  genus  quibusdam,  magicis 


fa  a  furit>«  feglrrtdatimt.tf  flafri  f!dB  ffjar rtfTu/ 03 
aSftorrtarbij&e.  fha  fomlt  t>ctH  af  faufe :  Rnnas 
fontaneas  aihibe,  fiqu.mdo  merces  tuas  fartas  teclas 
maritimiscf,periculu  exemptas  babere  ciiptas.  Eas 
fuppi  incidas,  &gubernacuto,  ktfc  ita  mcolumii  e  mari 
evadas.  $.  3R*[xu\UX  fiaii  ti)ll  fltnna/  ff  ti)U  at 
mrtse  fr)<r  t)cipfum  giatlba  (jartn  i  tf;ar  Um  »iiv 
\>\\xr  ti)ar  um  Mftir/ff)arUmfa:fur/aHarfameit 


incantationibus  cumprimis  dcditis^  familiareD  a  tfjUtftn^C  ermeitSfuifif  fuH<» £>ijma fara :  Lo- 
txtitit.  Hifcc  enim  Runis ,  pra-ftigiis  Diabo-  gofunas  ufufpato  in  penfandis  &  ulcifcendu  injurijs. 
licis  miferrime  inefcati,  in  aliorum  perniciem  Eas incidito  fxpimentu,  tentortjs  &  fedilikis  fori,  ubi 
plerumq;  abutebantur  Magi  &  incantamen-  judicia  peraguntur.  4.  2(ulrunat  ffaliftt  funtld 
tis  celebres.  Tantamrtamqiearum  vim&effi-  (f  tiwwilt  aO  flrtrtar£(£lu<n»«fe  ff)ig  (Cii/trt)^ 
eaciam  efle  fibi  perfvadebant  miferi,  ut  ijsho-  cf  tf>ufrtier:  a  f)orne  ftall  fl;ab  tsf?a  og  a  f)artbat 
ftes  necare_) ,  urfos  ac  fcras  ligare  j  verttos  ac  fcafa/  OC  mctfta  a  ttaajc  Slatt&  :  Runas  cerevifia- 
grandines  concitare  ,  imbres  ciere  ,  homines  riasadbibeto,ne  teaiienamulierdecipiat.  Eas  cornu 
dementare,  manes  eliccrc  ,  aliaq;  incredibilia  potatorio  infuipito ,  &  exteriori  parti  manus  tu&, 
perpetrare  valerenr^.  Hifcc  Othinus  ilieRin-  notata  fi,mu\inungueUtaa  K,  queNaud  dicitur. 
dam  puellam  mentis  ac  rationis  ufii  privavit.  E  £  ^p^s}^  ntmtftfrtMMoUUfaa 
Qopd  ita  perfequitur  Saxo  nofter  Lib.  3.  Qmm      og  j^  m  f„  j,^  &  ^  m  ^  ^  f  ^ 


gortice  carminibus  annotato  contingens  lympbanti 
fimilem  rcddidit ,  receptam  toties  injuriam  modefto 
ultionis  genere  infecutus.  Hifce  Guthruna ,  de_* 
<[ua  Idem  Lib.  VIII.  effecit ,  ut  regix  partis  pro- 
fugnatores  fubito  oculis  captiinfeipfosarnlaconver- 
terint.  Hifce  pollebat  ilia  augurq  perita  fxmina, 
itujtts  carminum  tanta  vis  erat ,  ut  rem  quantaii- 
hct  nodorum  confertione  perplexam,e  longinquo  fibi 


\\m  liba  fpenna  03  bttia  5)sfte  buqa.  Auxiiiatri- 
ces  Runai  addifcas ,  Jlfoemiium  onere  partus  facile 
levari  cupias.  lnfiuipito  eas  in  vela  mantts,  ijscy  ar- 
tuscjf  nlembra  cingito,  opemd^Parcarum,  qttaDyfs 
vocantur,  impiorato.  6.  itmrunat  fMftt  funna/ 
<f  tt)it  *>tllf  itffnet  f)dfa/  03  funna  faaraf  ftta.  a 
a  Mi  f?a(l  ffaucr  rifla  03  a  i»arc  ttioar  fbep  er  (ttfe 
aitdur  (tmer.  Runas  arboreas  nojfe  debes,fi  egregij 


foliconfpicuam,  ad  contaclum  evocare poffe  videre-  F  Medici  nmen  fuftjnerevel»,vulnera£ex  artecura 


tur.  Saxo  Lib.  VII.  Hifce  tandem  Hartgrepa , 
Hgno  incifis  &  lingux  demortui  hofpitis  fuppofitu 
tum  hquifecit,  diraf^  carmina  effari  -,  Cujus  rei 
Jioc  loco  mentiouemfacitSaxo.  Hoice  autem 
Charadteres  RyJTRriKfR  9Cammrwr/fcu 
Runas  amaras  8c  acerbas  vocarunt ,  eo  quod 


re.  Eas  incidito  cortici  &foltjs  arborum  ,  qu£  fe 
verfas  Auftrum  potiffimUm  fleclunt  &  inciinant. 
7.  f^witttt  ffalitu  ttema  /  ef  ff)u  »fUf  t)uorium 
t>era  ge^f)of!area.uma/tf)er  of  tab/tf^erofreiff/ 
tf)Ct  of  t)ltajbO.  Runas  cordiales  fcire  debes,fi  quoli- 
bet  virorum  animofior  ejfe  veiis.    Eas  deiineato  in 


moleftias ,  dolores ,  morbos,  aliaq;  pernitiofa  pudendtf  ,&pecloretuo.  Haec  plena  fuperftitio- 
hifce  infligere  inimicis  foliti  fint  Magi.  Haec  nisantiquae  documenta,  propterea  heic  in  mc- 
Tnaxiraam  partera  defumpfimws  ex  Literatura     diuraadduxi,  ut  Runarum  Magicarum  aliqua 

exfta- 


^6  StEPHANI  JOHANNIS  $TEPH,AN11  NoT^  VbERIORES 

exftaret  ad  locum  hunc  Saxonis  illuftrandum  Ktatis  luminibus  poteftas  tenebrantm,  nec  tamenfer- 

ret  rutlevulguifubtiliorem,quamprofuo  captu,uftu  ak 
abufu  diftinclionem,  &  accederet  Zelus  vcrbi  mini- 


notma  ,  non  ut  earum  deteftaridum  ufurrij 
quemquam  edocercm.  Caetcfum  Ruria  Necro- 
wantiae,  cjuibus  defundtorum  umbras  e  fepul- 
chris  cvocabantjdi&aefuntetiam  Hfl-^RT- 
RhMR  5  ©uarmimr/id  eft,furvaeRunae :  & 
baculus,fivelignum,«euiinfculpebantejusmo» 
diRunas,dicebatur^  RhMRFMfPM 
$j\unaxti<xflt.  Mathcmatici  voluntNecroman- 


ftrorum  Pontificiis  confvetus  ,  &  cupido  Romanam 
Ecdejiam  omnibtts  modis  propagandi:  literas  Roma- 
nas,  utfanltiores,  Normannicis,  tanquam  gentilt  fu- 
perftitione  pollutis ,  commutare  confultum  vifum  ejk 
l)e  quofacto  meum  judicium  non  requiri  ut  certofciot 
ita  Ubenter  contineo. 

19.  Linguce  defunfti  per  Hadingum  fuppofttis  J 


ttcos  in  horofcopo  habere'  $.  •  Julius  Firmicus  ETOperae  erk  pretium  feralem  illam  fcenam  rc 


Cap.  1.  Lib.  1.  lllum  quiefcentium  fecuras  animas, 
etiAmlethtei  fluminis  oblivionepurgatas ,  £  cogit  ne^ 
farijs  carminibus  excitare.  Nefarijs  carminibus , 
quomodo  Saxo  diris  carminibus.  Carterum  heic 
etiam  locum  mcretur  eruditiffima  Difiertatiun- 
Cula  Viri  Clariifimi ,  &  nunquam  fine  laude 


colere,  quae  apud  Apulejum  Lib.  II.  Mctha* 
morph.  exftat,  de  adolefcente  quodam  redivi» 
vo  ,  quem  cum  Zachlas  ^gyptius  £  Propheta 
primarius,  ex  inferis  reducerc  conaretur,  her- 
bulam  quatnpiam,  ter  ob  oscorporis-,  &  aliampeiiori 
ejus  imponit.  Videatur  omninototusiftelocus,, 


dicendi,  M.  Brynolfi  Svenonij ,  quae  noftra  Ob-  <jUi  daram  Saxoni  lucem  affundit 

fervata  non  parum  illuftrat :  Nullus  dubito, quin  zu  Inferisme  qui  retraxit,  exmandus oppcUt] 

Runas  Saxo  intelleclas  velit.    Quas  tnadere  lignts  Carmen  eft  tricolon ;  cujus  doo  priores  verfus 
pro  effettus  varietatt,varijs  &alijsgeneribusrerum,  Q  Trochaici  tetrametri  fevo&onarijCataledHei; 

folens  erat.  Documentum  dedit  non  nihilBrynhtlda  re]iqui  quindecim  Alcmanij  ,  qui  prima  parte 

Budlonik,SigurdoEabnesbano,utinRagnariHiftoria  habent  duos  pedes  Choriambrcos  (  hoc  cft 

obfervavi.    Lignum  porro  hoc  tcs-^ec^ay  fjSpcv ,  Spondaeu_mcumChoriambo)pofterioriautera 

breviculum  &  exiguum  fere  ,  2fom at f ff k  dicunt ,  Adonium.  Hinc  redit  ad Trochaicos  duos :  iilis 

quafi  davtculum  Runicum  dicas,  &  Ottff  «  Ofatier  /  fubjunguntur  Pentametri  decem ,  &  clauditur 

inadere  Runas,  proprie\vel  ut Saxojnfculpere ;  non  duobus  rurfusTrochaicis. 

fcribere,  aut  pingere,  dixeris.  Enimvero  pnusqudm  Ibid    jg^,  }m  qui  retuicit.  ]  Ita  &  profa, 

in  honorem  Romance  Ecdeftte,  cum  Religione,  hteras  tur  adolefcens'ifte  redivivus ,  loco  jam  dltio 

etidm  Sacerdotes  &  Principes  certatim  in  Septentrio-  Apuleji :  Ouid,  oro,?nepoftLeth<eapocula,jam  Stygijs 
nem  invexermt,  quibus  hodie^omnes  utimur:  &n-T>  ydudibus  innatantem,  ad  momentXria  vitet  reduci- 

tiquiores  iU  gentium  Normannuarum  proprm  cre-  tis  0$dA ,  Dej-m^  ac  ne  m  mm  quietm  pemitt^ 

diufuntomnes  [multiplices  nam^fuerunf]  d'vvct-  Ejusmodi  querelas  fundere  Manes  elicitos  te- 

utv  quandam  pofftdere  non  modo  avy->c>.\nticrtv  iw  ftatur  etiam  ScatiusPapiniiis  Lib.  III.  Thebai- 

QwYiS ,  ut  hquitur  Ariftoteles ;  verum  cns^yeictv  dos,  ubi  de  fceminaThcflalica loejuitur,C«i gen- 

ttiam   t^v  24&vohsfj9/iw  <3nifafn,ri%vmv  tivm-  »"&  nefashominemrevocareunendo: 

^Aeiruccmtjv.    ideo  fingulos  characleres  Jingulis  ■ —  Animarum  mtsfta  queruntur 

Deaftris,  aut  D<emoniis  adfcripferunt ,  velut  hv  fc  Conctiia ,  <y  nigri  pater  mdignatur  Averni: 

ey.ireiat  fJt-oi^ ;  acutquemcun^efeciumaquovis  .  Ubi  vetus  interpres  Pl.  Ladtandus :  Quemntur, 

Dttmoneprocuraricredideruntjtacertum  characle-  ideft,  dolentJibirequiemtoUi. 

rem  ceru  matermfuo  &  legitimo  modo,  loco,  tem-  Ibid.  Inferis  me  qtti  retraxit  ]  Odas  illas  fuas, 

porc ,  &  inftrumento,  additispropriis  carminibus,  non-  veteres,  quibtis  virtutem  Sc  valentiam  irifignio- 

Munquam&  facrificiis,  incidendum  judicarunt.  Qus  rem  inefie  voluerunt ,  cannine  intercalari  di- 

omnia  qualiafuerint,  vix  nmtcquuquam  mortalium,  ftinxerunt ,  fimul  ut Poema  ornarent  ac  digere- 

ac  ne  vix  qwdem ,  novit.  Ego  tamen ,  h&c  tantum,  xzrtz,  ne  conunua  uovgdoIo.  taedium  crearct ;  mav 

quiz  conjicio,  partim  ex  antiquitatis  monumentis,  ximeveroutvelutnovofpirituaft]ati,totamen« 

partim  ex  diligentiex  noftris  hominibusinquifitione  te  cSc  petftore  propofitum  urgentes  preces  inge* 

coUegi.     Quo  minusjam  miremur,  quemadmodum  minarent , ineffabili  fervore, &tantum nonfu- 

fieripotuerit,  ut  tantillo  annorum  fpatio,  quod  a  con-  rore  afti.    Sic  Bufla  faga  Bofam  alumnum  Sc 
verfione  Septentrionalium  excurrit ,  vixuRafuper-  p  Herrodumfilium  ecarcere,in  quem  compacfti 

fit  prifiorum  religionis^rituumt^,  acnedhtraclerum  fuo  quaedam  ob  facinora  fuerunt ,  fruftra  dia 

t]uidem,firmtor memorid.   VitUlicet maxime aChri-  liberare  conata,  Rcgem in cubili  quiefcentem 


ftiams  csl  laboratum,  ut  fcripta  &  monumenta  vetu- 
ftatts  gentilis  penitus  obruerentur,  tcterna  oblivionis 
huniofepulta.  Quia  videlicet  perfuafum  erat,  quam- 
din  vefiigntm  cultus  &  characterum  antiquiorum , 
hominum  animis  obverftret  ;  negotium  converfio- 
nis  non  fatis  procedere  ,  hominibtts  ad  prtftinas  prtz- 
ftigiaspronis  &facilibus.    Ideot^  rie  obftrutrttveri- 


improvifa  acccdit ,  &  continuo  diro  carmines 
quodQ3uj§lubitU  dicitur,execratur,  intercalari 
vcrfufubindcinfito,    MT>IR  T*h  B*C- 

HA  BWRPfR  flJITf R  ,   Wtmat  $ix 

Q5ofa  biarcitt:  veittt  ttc.  Nifi  Bofie  opem  feras. 
Videatur  Bofa  faga.   Scd  enim  Carminibus  in^ 


IN  LlBRLlM  I.  HlSTORI_£  DaNIC_E  SaXONIS  GRAMMATICL  4^ 

cileefficacem  virtutem,  vcl  folis  vcl  ciimiacri-  A        Pag.12.  verfi'20.  Ex  cttjus  tetsrrimts  vulneri- 

bus  plus  tabi,  quam  cruoris  manavit  ]  Tdbes  inter- 
duria  aliquid  cruentum  fignificat ,  quod  prc- 


ficiis,  ritibus,  Sc  charadterisrnis ,  pra.fertim_> 
civro%scSlotc ,  cum  animus  ab  affecfh.  recens  ca- 
let  .  praeter  Graecos  Sc  Latinos  ,  qui  iilud  fiepe 
fatentur  5  veteres  Normanni  ,  Sc  recentiores 
quidem,  conftantercredunt,  tanta  fiducia,ut 
evelli  delperem  ;  neq;  effedtu  femper  fibi  vi^ 
dentur  fruftrati.     M.  Brynolftts. 


prie  Tabum  nominant :  eftq;  fanies  &  fangvis 
corruptus :  qualemexDeorumvuIneribusma- 
nareolimPoeta-finxerunt, &c  ^x®& vocarunt. 
Clemens  Alexandrinus  Admonitione  adGen- 
tes  :  e<  orj  r^avuaru  _  x>  cufiara.  01  2_>  .;£<-.- 
f_c  oi  7roirjTMoi,  aosy^sfs^t  ii.  raiv  ciifjca,ruiV 


li.   Tartarofe  devocati  Jpiritus  ]  Devocare  eft 

defuncftorum  umbras  e  fepuicris  evocare  quod 

,.         ,.     ,  pr' ,  .         ',.  .        }     .    n  ori^ic  jQ  atuar(^~> ,  tycop  voetrcu.    Quod  1  lunt 

veteres  eltcere  dicebant :  Sc  hinc  Eliaa ,  carmi-  "    ,,  „    .      Y      •   „     •        ■    „     • 

.,  .  .....  ,     .        vuLnera,estetiamfanvvu.SaniesenimPoetica,quam 

na_>  ,  quibus  ammas  ahems  ehcerent  locis.      ,     /  'L  &.      r        _  .       J 

„    .,  ;;?  ,  r,     .  „      „  .  .,-       tyuocL  vocant,  est  mam  lan«vine  turpior.  Putre- 

Tertulhanus  de  anima  Cap.  28.     Sctmus  entm 


Magos  elicere  explorandis  occultu  per  catabolicos,  _r 
paredros  &  pythonicos  Jpiritus.  Hac  de  re  dignis- 
fima  lectu  eftDeclamatioX.  Quintiliani,  qua. 
Sepulcrum  Incantatu  infcribitur.  Inprimis  huc  fa- 
citlocus,quoMagumdefcribit,qui  _■<..•_'.-.•<.  car- 
mine  Sc  borrentibus  verbis  animas  Sc  evocare  Sc 
praecludere  (blebat :  SicMagum,cujus  borrido  mur 


faciio  enimfangvinis,fanies  vocatur. 

6.  Grattdcevus  forte  quidamalteroorbusoculoj 
Non  eft  mihi  dubium,  quin  tarri  luculent_e,  fi 
Dis  placet ,  formse  mentione  iniignem  illum 
praeftigiatorem  OTHINLIM,  heic  nobis  quafi 
digito  demonftret  Saxo.  Tali  namq;  fchema- 
te,nempeU.._.„..cujusdamPolyphemi,  &_capu- 


mureimperiofesfoverbis Dij Superi,Manes^torquen-  Claris  fenis,  plerumq;  apparuit,qubties  evanida 


tur,  advecat,nen  utexorati  manes  deducerentur,  nec 
ut  evocata  nocvmriis  ululatibus  umbraproperaret,  Sc 
quae  fequuntur.  Apulejus  Lib. II.  Metamorph. 
de  Zachla  _Egyptio  Propheta  :  Zachlas  adesl , 
jEgyptius  Propbeta  primarius ,  qui  mecumjam  du- 
ium  grandiprgmiopepigit  rtdttcere  ab  inferis  Spiri- 
tum,corpmf.iftudpoftliminio  mortis  animare.    ' 

Ibid.  Poenas  luat  ]  Raro  Necromanticis  fe- 
liciter  ceifit  Manium  cvocandoriim  curiofitas. 


imaginarij  hujus  Dei  majeftas  fe.lt  faicinato 
oftuciis  fiiis  vulgo  ipeclandam  exhibere  digna- 
ta  eft.  Nifi  fi  revera  tali  oris  deformitate  praedi- 
tusfuerit.  Sic  expreffa  magis  ejusdem  habitus 
indicina  exftat  Lib.II.pag.21. 

Et  nunc  ille  ubifit,  qui  vulgo  dicitur  O  THIN 
Armipotens,  uno  femper  contentus  ocello  l 

Et  Lib.  VII.  Cujus  eventum  Earaldo  oraculis  explo- 


Illuftre  inter  alia  exemplum  habemus  apud  D  ™re cupunti  fenex  przcipu *t nagnitudin k,fed  orbm 


Heliodorum  Lib.  6.  _Ethiopicorum,  ubi  ne- 
cromanticum  _Egyptiacx  anus  adtum  prolixe 
defcribit ;  cujus  iile  fuit  eventus,  ut  anusinter 
cadavera  difcurrens  extantis  haftae  fragmento 
per  ingven  trajeita  exanimis  corrueret.  Vide 
etiam  hac  dereLib.  2.  Barbaricse  Philoibphia. 
Otthonis  Heurnij,  Cap.  XXIX.  pag.  z6o. 

42.  At^  manus  vivos  verrerit  ungve  fero  ] 
Hoc  eft ,  cum  turba  iila  monftrorum  injeclis 
ungvibus  vel  fruftillatim  diicerpierit.  Sirsgu- 
larem  violentiamdenotat  Verrendi  vocabulum. 
Martiano  Capellse  proceUa  mare  verrere  dicitur 
Lib.  IX.  pag.  507. 

Et  licet  indomiti  dira  procella  Noti 
Spumea  Scylltei  verreret  ima  maris. 
Appofite  Ammianus  Marcellirius  Lib.  XIV. 
pag.  4.  Ouibus  mox  Cxftr  acrius  ejferatus ,  veiut 
contumacice  quoddam  vexillum  altius  erigens ,  fene 


oculo,obvius  extitit,qui  hijpide  etiam  amiculo  circum- 
acitts,  Othinum  fe  dict ,  beilorum^ufucallereteftatm. 
Verum  caufamhujus  iri Othino  fiovotpjaAulag 
cdocere  nos  videtur  Edda__.  Fingit  enim  Odi- 
num  veniffe  aliquando  ad  Mimcrum,  fontis  la- 
pientia:  pofleflorem,  atcj;  hauftum  expetifle_jj 
quem  cum  impetrare  haudpotuit,  oculum__ 
fuum  oppignoravit.  Coriceffa  facultate  ubi  bi-  . 
bit,  fi.pientia  Sc  intclledlu  eximio  ornatus  eff. ' 
E  Quum  igitur  uhum  oculum  oppignoraverat 
Othinus,  quemforte  nunquam  receperat,haud 
adco  mirandum  ,  quod  uno  deftitutus  oculo 
toties  apparuerit_..  In  eandem  fententiam  de 
hac  Odini  forma  commentatus  eft  in  Conje- 
ctaneis  fuisM.BrynolfusSvenonius :  Magorum 
emnium  unus  inftar  Odinus,  pofteris  fidem  fecerat, 
opem  laturum  fe  fttis,  cum  inpericulis  conftituti  auxi- 
lium  poftularent.  Cujus  rei  evenius,  post  illius  ex- 
ceffum  ,  non  raro  miferos  mortales  delufit.     Stepiut 


re(peciufalutisalientevelfine,adVEK'RENDASUP-r; 

Jt       '  .  „  .,.'...  ,.,.  .  f  emm  conlpeaus  est  varto  tndutu  :  itena  plerumque 

POSITA  injtar  raptclt  jtumtms  trrevocabtlt  impetu 

ferebatur- 

fi.    Compacco  ramalibus  tecle  ]  Ramale  ,  ra- 

mus  inutilisexarboredecifus.  Ovidius: 


Ramaliafe  arida  teclo. 


Perfius : 

Uf  ramale  vetus  vegrandi  fubere  coctum. 
Martianus  Capella  Lib.  III.  pag.  ;<,.  ne  denfis 
tbumbrata  ramalibus. 


talari,  nunc  verficolore ,  ut  Sigumundo  navigantii 
nunc  coerulea,  ut  cum  ad  nttptias  venit ,  aiife  enfem 
ligno  impegit,  ac  tacitus  difcefftt  ,quem  nemopoftea 
preeter  Volfungum  extrabere  potuit.  Ouiim  autem 
fiepius  appareret,  femper  ab  bac,quam  Saxo  narrat, 
forma  cognitus  esl ,  canitie  veneranda,  &  luminis  or- 
bitate,  quod  fcilicet  vendidijfe  dtcitur  faxicolte  cui- 
damfatalis  mulfi  potu ,  qui  inexhauftam  fapientiam 
attulit,  utEddam  volventibus  notum  est. 

VeftigtA 


4§       Stephani  JohaMNIS  Stephahii  Not^  Vberiores 

8.     Veftigia  fua  mutui  fangvinis  afperfionc  ]  A  quodfocderis  vinculum  illis fanctiffimum  habcbaturl 

Hancce  per  fangvinem  humanum  nxmandse  CarmaniinefulKpercuftafacieivena,proftuentem 

amicitiae  confvetudinem  ,  fcederisqi  feriendi  cruorem  vino  mifcebant,  ati\  invicem  propinabant , 

ritum  ,  apud  alias  etiam  nationes  viguifte  ,  ex  fummumlmamicitixfxdusejferati.  ldem&Scytbx 

yarijs  liquet  aucloribus.    De  Armenijs  habes  obfervabant,  mft  quod  codem  quofa  cruore ,  fagitta* 

apudTacitumLib.XII.  Ubimentiofitfcederis  &gladium  imbuebant. 

ijfti  inter  Mithradatem  Armeniorum  Regem,  10.   Lokero  Curttum  tjranno  >  Saxo  Curctcs 

&RhadamiftumPharafmanisHyberorum  Re-  paffim  indigitat  Livonix  accolas  ,  quos  nunc 

gis  filium  :  Mos  esl Regibuf,&it,  quoties  infocieta-  Curlandos  dicimus.   Alioquin  Curetcs Straboni 

tem  coeant ,  implicarc  dexteras ,  pollices^  int>r  fic  .Etolica  gcns,  quamfuseperfequiturLib.X. 
vincirc,nodo^prxftringere.  Mox  ubi  fangvw  fe  in  B        n.  Oa«6«j/«;fr<<rJf]Liferonempe&Hadin- 

arttts  extrcmos  efuderit ,  lcvi  iclu  cruorem  eliciunt,  do ,  quos  Lokerus  Curetum  tyrannus ,  temere 

4t£  invicem  Umbunt.     ld  fcedus  arcanum  babetur  fibibelluminferentes,devicit. 

quafi  mutuo  cruorc  facratum.   Cui  fubfcribu  Va-  ij.   Ferro  rimare  potenti  ]  Sic  potius  legcn- 

lermsMaximusLib.IX.  Cap.XI.pag.416-  Nam  dum  exiitimo ,  quam  patenti.  Potens  enim  feu 

tumSariafteradverfusPatremfuumTigranem,  rum  hic  erit  illud,  quod  vim  &  efficaciam  fur 

Armeniae  Regem ,  cum  amicis  confpiraret ,  ita  bito  perimendi  habeat. 

cum  iis  confenfit ,  ut  omnes  dextris  manibus  27.  Corpoream^  dapem  mordacibus  attcrema- 

fa no-vinem  mitterent,  atqi  eum  invicem  forbe-  lit  ]  Hoc  eft,  Comede  carnem  ejusdem  Leonis, 

rent.  Hoc  quoq;  apud  Scy th3s  ufitatum  fuiffe  cujus  modo  fangvinem  haufifti.  Autor-eft  Ph- 
apparet  ex  Luciano,  in  Dialogofuo,cu)usTi-  C  nius  Agriophagos  Leonum  carnibus  maxime 

tulus  eft  Toxaris,  fiveAmicitia,  ubi  corum  fce-  vivere,  Lib.  VI,  Cap.  30.  PerfvafiiTimum  vero 

dusac  jusjurandum,quod  masimum  appellat,  gentilibusj£ratLeonis,autVrfi,vek-obore  prae- 

recenfetur :  Fxenlm ,  inquit  Scy tha  illc  Luciani-  cellentis  animalis  cnjuscunq;  epotum  fangvi 


cus  ,  fwiulatfo  incifis  digitis.fangvinetn  in  calicem 
deftiUaverimus,fumm'is^intinclugladiis,ambopari- 
ter  admoventes  biberimm  ,non  eft  quicquam,  quod 
deinde  nos  queat  dirimere. ,  PIuc  quoq;  Solinns 
Polyhiftor  fpaftaffe  videtur,  ubi  deScythis  ita 
fcribit ,  Cap'  XX.    Hauftu  mutui  fangvinis  feedus 


nem,five  carnem  comeftam,  novumrnembris 
ingenerarevigorem :  excepto  cruoreTaurino, 
qui  vcneni  loco  habebatur. 

31.  Famulos^  fopore  Conficiam,  &lentk  fter- 
tentes  nocle  teneU  ]  Et  quae  praecedunt  dehauftu 
calidi  kngvinis  Leohini,  Sc  cordis  efu  Cycjo- 


fancitmt,  non  fuo  tantitm  more,  fed  Medorum  quo^  D  pico,adrobur&audaciam  conciliandam,alne 
ufurvatadifciplina.  SimilequiddamtribuitPofi-  exemplis  confirmata  funt :  flta  Sigurdus  Fab- 
donius  apud  Athenaeum  Carmanis :  Fejunt ,  in-  nesbanus  ferpentis  corde  comefto,  avicularum 
quit ,  hos  in  fympofiis  bemgne  complexos ,  venas  in  voces  intellexit ,  ]  &  quae  fequuntur ,  faepe  ab 
fro-atejtbfcindere,  &fangvinem  deftuentem  inpoctt-  hoc  impoftore,  atq;  hoc  gentis  aliis , tentata  Sc 
lo  mifcentes bibercfummum  amicitk  tcrminum  at-  effecfta  funt.  Idem  enim  Odinus  Brynhildam 
tiviffe  exiftimantes,  quitm  fangvhiem  victffim  inter  Budloniam ,  quoniam  Amazonum  more  con- 
fe  dequftarint.  De Scythis  quoq;  eundem  in mo-  tra  quempiam  fuorum  dimicaverat  oc  debella- 
dum  loquitur  Pompon.  Mela  Lib.  II.  Cap.  I.  verat,  profundiifimo  fomno  demulfit.  Hunc 
Ne  foedera  quidem  incruenta  funt^  fauciant  fe  qui  porro  incantandi  morem^ ,  -44  ^tHKF'! 
pa.dfcuntur,exemptumi\fangvinem,ubipermifcuc-  E  ^j^fpj^  T^^RK,  M ftinqa 6r»ejfn $0tl\/ 
re ,  deguftant.  id  putant  manfurzfidei  pignuscer-     ^  eft '  ^  ^  iiriinittere  foporiferum. 


tiffimum.  In  Palmaria  Infuk  ,  iicut  recenfent 
peregrinatores ,  quum  novos  hofpites  in  ami- 
citise  fcedus  fufcipiunt,  fibi  ipfis  novacuk,  vel 
okdio  kpideo,  kngvinem  cx  lingua,  manu  aut 
lacerto,  aliave  corporis  parte,"infpe6tante  ho- 
fpite,  ehciunt,non  veram  amicitiam  interprc- 
tantes,  quaepro  amicovitam  profundere  renuit 
Phil.  Camerarius  Horar.  Subcifivat-..  Cent.  1 


hoc  eft,  injicere  aut  immittere  foporiferum_, 
charadleremThorn,  vocitarunt  :  [  Virgilius 
^neid.  VII.  deUmbrone_> : 

.  Spargerequi  fomnos  cantufonanufc  folebat. 
Et  de  Mercurio  prius : 

Datfomnos  adimitfc,  &  luminamorte  rtfignat. 
Homcrumimitatus,  qui  de  eodem  fic :  Trjfrciv- 
^oov  oiXfjLOcm  9sAy«  tJc  ngj,  ejeherztc.]  aut 


Plul.  Camerarms  rlorar..uDcuivar^:  v.ent.  1.  a?iculum'[vox  fenim^omutrumqiie 

C^-6.  SrcapudSaJluftiumCatihnafocnscon-  F  denotatrfoponferocharaaereLnatum.  ^. 


iurationisinpatera  fangvinem  humanumpro- 
pinat.  Addcquae  deMsdis,Lydis,  Carmanis» 
Scythis ,  annotavitVirCkriffimus,  &  diftufa: 
Ledtionis  Philologus,  HermannusLignaridus, 
Obledlationum  Academicarum  Cap.  XXII. 
Ubi  eundem  etiam  in  modum  hos 


denotat  ]Toporifero  characiere  fignatum.  Da- 

ni  hodieq^dicunt,  2l(^(te6«sM:nc).n>i)npa»««n. 

M.  Brynolpbut. 

34.  Amiculi  ejus  rimas,fub  quo  trepidut  delite* 
bat  ]  Amiculum  hoc  ex  eo  genere  fuiffe  exifti- 
mo,  quodvcteresDani  Pfl^/iRFflF^  D«* 


populosfcederafuapercuffiffedemonftrat.  Me-  larkuft  appelkrunt :  cujusexemplum  nobis  ex- 
di  enim  &  tjdi  bracbia  circa  humeros  gladio  feric-  hibet  Grtf rtehoceft,HiftorkGretteriAsmun- 
bant,  &  per  vices  cruorem  ita  elicitum  lingebant :     dij  :  ©rWCr  UV  t  M^tufie/  fo  £<m  Uwbifi  <i : 

\  "~         Grctte- 


In  Librum  I.  H_stori._.  Danic/£  Saxonis  Grammaticl 


49 


Gretterm  induttts  erat  amiculum,fub  quo  delitefcere  A  dcm  cum Hcllefponti  quodam  Rege  <_{r6 !  HeX 


fotuit,  ne  a  quoquam  agnoferetur. 

$jr.  Animadvertit  eqvinis  freta  patere  vefli- 
giit  ]  Revera  Magorum  ifte  antcfignanus  Odi- 
ftus ,  virtutc  ac  potcitateDiabohca  fretus,  feu 
potius  ipfe  Diaboius ,  fub  ipecie  capularis  fe^ 
nis,  Odini  juiTu,  Hadingum  per  aera  vexit_.. 
Ilio  namquc  tempOre,  quia  dasrtioncs  totum_, 
fere  mundum  deceptum  habebant_-,  laxasq; 
poteftatis  habenas  eis  Deus  feliquerat ,  non 


mcenibus ,  quam  acie ,  tutius  dimhandum  exifiimanst 
Intcr  decem  Praetores ,  ab  Athenieniibus  olim 
in  magno  tumultu  creatos,  magna  fuit  conten- 
tio ,  Utrum  mccnibus  fefe  dcfendetent ,  an  obviam 
irent  hofiibm  ,  acief,  deurnerent  i  audTorc  Cor» 
nelio  Nepote  in  Miitiade,  Cap.  VI.  Et  hodie- 
que  Probiema  miiitare  eft,  muitis  impeditum 
cautelis.  Interdum  etenim  ratio  necellitatis 
fvadet,  ad  pugnam  rem  dcducere__.:  interdum 


fecus  atque  equi  alati ,  homines  ad  longilfi-  B  ¥rx'^1  exfpedare  hoftem  intra  urbem  &  ca 


rna  loca  per  aerem  portafle  Jeguntur__  5  ut  de 
Pa(et_j,  Exagono  Oblogenum  legato  ,  Cir- 
_e,  Medea,  Canidia,Tyridate,  Apufcoro, Ta-* 
fato  ,  Marmaridio,  Hippoco,  Arnuphi  _Egy- 
ptio,  &  innumcris  aliis,  fcriptum  invenimus, 
<Jui  veluti  volucres,da?monum  ope,  advolaflc 


ftra,  hisq;munimentis  eum  infringcre.  Neces- 
fitas,  inquam,  hiciegem  ponit.  Undec_  nafci- 
tur  generaiis  llla  confligendircgula;  Boni  du£ 
ces  publico  certamine  nunquam  nifi  ex  occa- 
fione,  aut  nimianecellitate  confligurtt.  Vege- 
tius  III.  z6.  Id  quod  L.  yEmilij  Pauii  dietum__ 


perhibcntu__.  Videatur  Leonardus  Vairus  de      erat '  vel  eK  Sempron.  AicJ.  Hiftor.  libr.  citat 

Fafcino  Lib.II.  baWwT.  Agellius  Lib.XIU.j.  ita_Eneas,cumabTurna 

rj-Jj      &        „  „  .       ■  „  ,    &  ,      Mczentioq;  belJopeteretur,  ILet  mtxniimbellum 

59.     Hand.tvanv.m  Relkfbonti  Rcrem  ]  Ad  _,  ,r     ^  ,*•      -r    .  -r  , 

k,,„t  i~„  m-     r-  T,  1  C  propuljare  poUet ,  in  aticm  tamen,  neceihtate  ad- 

hunc  locumitaCrantziuscommcntatur  :  Hel- 

lefpontum  quem  dicat  Saxo,  non  fatis  compeftum  ha- 


hemus.  Nam  in  trajeclum  ex  Evropa  in  Ajiam  navi- 
gando  pertingere  mnpotuit,  nifi  magna  mundi  parte 
circumita.  Et  erat  eanavigatio  nondum  Dam per- 
tentata,  qua  multwposl  feculu  Normanni  ex  mari 
ftritannito  in  mediterraneum  penetrantes  Conftan- 
tinopolim  mf,  devenere.  Sed  tanti  nobis  non  ent 
Crantzii  auctoritas,  utde  rei  geit_  veritate  de- 

rogare  vei  mmimum  debeat.  Nam  Helle fbontt- _,  j-c  ,  .       ,  '  .J  ...  ,;.    , .'  \     . 

i,  °  c        .  ,.    ,  t,,        .4        D  Othino  hocce,  ii.xta  ac  aiiisDanicae  vetultatiS 

MPfTfifT    npr    Sunprdnrhpn     nrn         hr-arnp    t hnnn  .         ' 


ductus, copiaseduxit.  Verba funt Livij Lib.  1. 2.s\ 
Vide  hs  Commentarium  liiculentiiTirtiumBal- 
thazaris  Ayai_,  de  Jure  &c  OificiisBeliicis,  &c 
diiciphna  militari,Lib.2.Cap.8-&pai_m. 

43.  Earum^  pennu  aaenfos  igat ■  fungos  ftiffi- 
gi  cnravit  ]  Eodem  Stratageniate  FridievusDa^ 
ni_  Rex  Duflinum  Hibcrnis  oppidum  occupat, 
infra  Lib.  iV- 

4/.  Ea  tempeftate  cum  Othinm  qitidam  ]  Dc 


fcegem  per  Synecdochen  pro  Thraciae  aliquo 
Rege  Saxonem  dixifle  ,  cohfirmant  verba  fe- 
quentia ,  de  multo  illo  Orientalium  robore_j, 
poil  hanc  victoriam  ab  Hadingo  debeiiato. 
Orientis  autem  nomine  totum  ilium  in  Evropa 
tradtumHclleiponto  flnitimum  complecti  io- 
Ient  Hiflorici  antiqui.  Quin  potcrat  OTHI- 
NUS  ille,  qui  exAfla  inEuropam  &c  regha  A- 
quilonaria  magnis  Cum  copiis  advenerat,  Ha=. 


numinibus,  proprius  erit,  oYdeftinatus  dicen- 
di locus  infra,  ad  illa  Lib.  VI.  vef  ba  :  Oltm  enim 
quidam  magicie  artts  imbuti,  Thor  Videticet&Oihi-> 
fius,  aiijcj,  lomplures.  Llbi dc  induitria  de DiisBo- 
realium  nationum  agitSaxo.  Nequaquain  taj 
men  committere  poflum  ,  quin  opinionem_. 
ClariiTimi  Viri,  M.  Brynolfi  Svenonij\  in  me- 
dium  hic  adieramj  qui  in  GonjecTaneis  fuisfta- 
tuit,duostresve  fuiileOdinos;  dequibushunc 


d^.  .         r     ,  >  .  ...  LU1L5UU_11I.JH.    JUHH.VUU1W3)     Ul.  WUIUU.I  llUill. 

ineumKegemaeiebenementLtnuexpeditum  j       jrr   •        .      ■     •  1       •;, 

°, ,        °.  ,.  '     r     r        F  in  modumdiiient  :  Atqtti  prius  unoculum  lUum 

__n__rirl  _m   itinpnc    _  nmnfnH  1 1 1  m         Xs   _-i .  1  _  ii    r_»_    J-J  ,  J        ^ 


^juoddani  itineris  compendium  ,  &  quafi  fe- 
giam  viamedocuifle,  quafacilimum  eflet  tam 
longinqua  terrarum  ipatia  aflcqui,  Sc  ipfum  in 
Orientem  penetrare.  Imo  fortafse  hunc  in_. 
finem  Hadingo  piratam  illum  Liferurrt ,  qui  va- 
tias  exterarum  regionum  oras  diufapinispera- 
graverat,  velut  ducemqucndam  hujus  itineris 
adjungere  voluit.  Qujd  quod  illa  tempeftate 
tritum  iter  a  principe  Thracise  urbe  Bizantio 
inDaniamfuerit,  quo  iciiicet,  a  majorumgen- 
tium  Dijs ,  qui  ibidem  loci  quafi  iummum__ 
quoddam  numinum  Collegium  inftituerant, 
ad  OTHINUM ,  Sc  f eliquos  per  totum  Septcn- 
trionem  difperfos  conientes ,  auvd^dvac,  Sc  Sy- 
rtedros  pra_ftigiatores  creberrimi  comrrteare_- 
rtuncij  iolcbanr__,, 

41.  Mautibusfo ,  non  acie ,  refiftentem  ]  Quis 
non  videt  legendum  ita  efle  pro  novatitz  i  quae 
To;&niMieft.  Sicinira.Lib.VIII.  ubi  de  bello  iti- 


Odtni  dejuncli fimiiem genium  ajferuimm.  Cujtts  nos 
equidem  fententix,  nondum  pocnitet :   qui  arbitra- 
mttr  ut  mtnimitm  duos  Odinos,  fi  non  ptures,  exti- 
lijfe.  Primttm  Aiianum,  Thoro  Afiuno  antiquiorem, 
qtii  Prifcus  diatitr,  a  Trojanis  hegibus ,  a  Satumo 
Cretenji  originem  traxijje  :  fii  fides  eil  Gencalogidt 
vetujice  membranu  infcriptte ,  quam •  inter  frivoU 
templi  Cathedraits  Sialholtini  fuperiore  anno  erui. 
Hunc  Europam  nunquam  vidJJfe  arbitror :  ideoc^  ilium 
p  £)otn  l)tn  «mmla  /  hoc  esl-pnfcum  ,  qui  difrimen 
perpenderunt,  nominant.  Alterum  Upii.Iinum  hunt 
credam,  ctijtts numen  in  Sveonta  &  Septtntrione  exi- 
mie  cuttum  esl.   Norvagiam  non  accenfeo ,  qu&  iicet 
Odinum  tolttit,  non  videtur  illi  tameri ,  fed  Thoro, 
tanquam  tutelte.prtscipuos  honores  detuiijfe.  Verum- 
enimvero  aucla  fuperftitione  miferorttm  hominum^ 
&  DcemonUm  aftutta  fuperbiam  ex  vanitate  agge- 
rante  ;  utrhticjue  numen  in  unum  tonfufum  puto, 
&  in  commune.,  quod  finguiis  ptim  erat  propriunii 
B,  f-_+« 


<o       Stephani^Johannis  Step-hanji  Not^-V-eeri:Ores 

colittum.  Ouinimo.tertiwnexhisSaxonisverbiseli-  A  prardiceret,  oracula  dcpromeret ,  fidemq;dii 
eere  videor:  Cuius  feccffu  Mithothin  quidam_,  vinitatis  fibi  apud  imperitum  vulgusaftruerct/ 
pr'a:fti<msceleber: ,&c.  dittits  afuis,  Odimts;  ve-  Ita  Snoro  Sturheibnius  Hiftoria:  Norvagica: 
rumquiainOdini  prioris  numen  cultumfjrrup erat,  Cap.  i.  teftatur  ,  eundem  Othinum  Mimeri 
Mid-Odinus,  idesl,  medius  Odinus, addifferentiam  Scy  thici  caput ,  ab  Afianis  fibi  transmiffurrL.,,' 
dictus,  cum  confufus  iUe  commiftttsfyut opinorj pri-  balfamo  condiviffe,  airteqi  Magica.  jta  prxpa- 
fco  Aftano,  & pofteriore  Afiano  quidem  etiam  i!h,fed  rafle,  ut  articulare  loqueretur,  &c  arcana-,  quse- 
profttvo  Evropteo,  &Upfalcnfe  faclo ,  ante  Mtd^Othi-  cumquefcire  difcupcret,  fibi  revelaret.  Hujus 
num  reUi"iose  cultusjit ,  &  poftea  -etiam  ab  exilio  modifiatuarumfrequensapudScriptoresmen- 
reweffus ,  omnes ,  qui  per  vim  aut  malam  framlem ,  tio.  Talis  erat  apud  iEgyptios  ftatua  Memmo- 
nomen  &numen  hoc  ufurarium  obtinuerunt,  veiut  g  nis  magice  confecrataj  de  qua  Juvenalis  Sat.XV. 
tenebras fuperveniente numinisfuifulgore difcujferit,  Ubi  vide Notas  Grang2ei.  De  ea Tacitus  Annal. 
ntSaxo  loquitur.  Atqui  cum  Mith-Othiniim  in  Feo-  Lib.  II.  Cteteriim  Germanicus  alijs  quofs  miraculis- 
niam,iam  nunc,  ut  puto,in  ordinem.redattum,  ut  intend.it  animum,  quorum  prctcipua  fuit  Memnonis. 
Uteret,  dicat  feceffijfe :  videant  Fioni,  an  fuam  Otho-  faxea  effigies,  ubi  radiis  folu  itta  esl ,  vocalem  fonum 
mam  abillo  praftigiatore  ,an  abillo  altero  archimago,  reddens.  Aureasjuxtaac  argenteas Chaldsd  fa- 
denominatam  malint.  ciebant  ,  de  quibus  Rabbi  Mofes  iEgyptius  iri 

Pas  n  verf.  J  Statuam  fiu  dignationu  indi-  More  Nebochim.  Lib.  III.  Cap.  36.  fic  fcribit : 
«,W]^L^^,idcft,cuitus&honoris,quem  m»^i^tji^mmin^M^ 
Othino  pr^ftabant.  Juftdnus  Lib.  XXVII.  de  &  dixerunt,  quod  ftlendor  potenttum  ftelUrum  dtf- 
Cleomene  ,  aui  cum  conjuge  &  liberis  in  JE-  C  funtkbatur  fttper  dlas  magmes ,  &  LOOUEBAN- 
~mamzd?to\omxn?n?w^us,abeobonori-      TUR  CUM  HOM1NIBUS&  annunuabant  ets  utt- 

Ita.  Hermes  Tnsmegilms  in  Aiclepio  itatua- 
rum  quoq;  meminit,  quae  futura  praedicerent. 
Gvil.  Malmesburienfis  de  geftisregum  Angliar 
Lib.2.Cap.X.  De  Gereberto  (qui  pofteaPonti- 
fex  Max.Sylvefter  II.  didtus  eft  )fiima  difperfit',: 
fudijfe  febi  ftatitituapat ,  certa  injpettione  Sjderuni; 
quod  non  nifi  interrogatum  bjqueretur ,  fled  verum, 
vel  affrmative,  vel  negative,  pronunciaret.  Verbi 


ftceffufceptws,  diu  infumma  dignatione  regis  vixtt. 
UtiturTacitus  paffim.  M.  Tullius  adAtticum 
Epift.io,Lib.X.  Curtius,Sehecaj&alij.  Higi- 
nus  Gromaticus  :  Si  latior  fuerit ,  proxima  qua- 
Aratur&fequensesl dignatio :  Ad  quem  locum ita 
Barthius ,  lumen  Saxoniae  fuserAdverf  Lib.  2. 
Cap.  XX.  Digutio  fignificat  sftimationem  ,  pre- 
tium,  opimonem,  dignitatem.    Gloffa  ;  Dignatio, 


is  Lib*XIV.  Cap.  7.  Gratia  ante  0-  D  gratiJ,  ciim  diceret  Gereberttts,  ero  Apoftolictts?  re- 

JniieHvino  Cldzomenio  1  ab  ti  dignatio esl Sicyo-  fponderetftatua,  Eiiam.  Mortar  anteqttam  cantem 

_  Mlwm  m  nteruUiem  1  $on.    Sed  reiponfo  dc 

mo ,  Cyprto ,  Tehnefio.  •»    .               >                   a    r-     •      ■ 

'   -'r  mOrtis  tempore  deccptus  eit.    Cogitavit  enim 

9.    Adfcitisjabris  aurum  ftatute  detrahendum  ^  urbemlerufalelil .  Qraculhm  autem  facras 

curavit  ]  Non  aliter  ac  de  Sacerdotibus  Idolo-  ^  fic  ^^  Rom^  vcMu   Mq  ^  po{tqu^m 

rum  loquitur  Jeremias  inEpiftola  ad  eos,  qm  Domiaic05CUi  titu{us,  statioad^erttfalem,Von. 

agendierant  inBabylomam  aRegeBabylomo-  ^  .Jle  ^^  mentem  non  affecutus  facra_, 

rum,  qux  extat Baruc.  Cap.  VI.  &  qmdem  veri.  celebraffctj  mifere  vitam  nnivit.  Huius  generis 

9.  &  w.  Comparant  coronas ,  tmponuntcj  capttibus  fu ,fe  im    ines  [n^flve TERAPHIM  Labanis, 

deorumfuorunt:  aliquando  vero  ettam  fubdmentes  E          ^^  eff  Rachel  .  Gen£S;  Cap_  xxx^ 

Sacerdotesa  dpfms  amum&argentum,tnufisfiios  Com^  iKm-liatzey]h  ideft,  Statua,  de  qua 

confumunt,  donantq,  ettam  ex  dumeremcibus,  quct  ^q^          ._  Com_  j£    Videfis  clariff  Vi, 

fub  tettb  ipflrumfunt.  Et  quac  fequuntur.  Videa-  fum  _  Iohan_  Seldenum  ,  de  Dfs  Syris  Syntag. 

tur  totum  caput,  quod  Idolorum  vanitatem,,  matis"LibiLCap.2.  Cui  equidem  multa  debe- 

luculenterexponit-j.  mus  acceptaeorum,  quseheicfignavimus.  Qui 

io.  Ouam  etiam  miraartis  induftria  adhuma-  ejusmodi  Imagines  auc  conficiunt,  aut  confu- 

nos  iactus  vocalem  effecit  ]  Nimirum  ,  ut  fi  quis  lunt ,  imaginarij  dicuntur  Johanni  Sarisberienfi 

wofthac  iteratis  aufibus  tam  divitem  ftatuam  Lib.  1.  de  Nugis  Curial.  Cap.  X-II.     imaginarij  ■ 

furto  violate  prafumeret  ,  voce  &  clamore  fi-  .  funt>  qUi  Jmagines  ,.quas  faciunt,  quafi  in  pofejfio- 

mulachri,  hf.  uvtvQo^  proderetur  :  vel ,  ut  F  nem  prafidentium  Spifituum  mittunt ,  11: 

ftatua,prDrtermorem,fubitovocernhumanam  rebus  dubiu  doceantur.  IdololatriK  fpe 
edens ,  fures  ac  lavernas  horrore  quodam  ac 
metu  ingcnti  perdellefe.t,  Sed  nec  alienum^ 
vero  vidcc.ti  ,Othinumhimccepr2ftigiatorem 
&Magum  illa  tempeftate  nulli  fecimdum,vel 
adcertcsoid:rr.m/-  ieciamperDcemo- 
num  ^FJ^YjM?,  qui*.Magis  invocati  fimu- 


ut  ab  ets  de 
ciem  ar- 
temhanc  appellatidem  auclor,Lib.  2.  ubi  de 
Imaginariis  iftis  itu  porro  agit :  Ad  taniam  qui- 
dam  pervencre  infaniam  ,  ut  ex  diverfis  fieliarUm 
pofitionibns  tlicant /tmaginem  ab  homine  poffe  for* 
marii  quxfiper  intervalla  temporum,  &  qudddm 
ratione  proportionum  in  conftellatione  fervata  for- 
lachra  in^edlebant ur ,  co  quoq;  fine  itatuam  metttr  ,  fteUavum  nutu  reaptet  flmtum  vittc ,  & 
fuam*  vocaicm  rcd  UdiiTe  5  nempe  ut  futura^     ■conftilentibiis  occulttC  ventam  manifeftabn  arcana. 

Quod 


■  Fn  Librum  L  Histori/e  Danic^  Saxonis  Grammatici.  ji 

t^up  d  vero  Diabolus  imagines  facere  loquen-  A  cuncj;  fe  exponere  periculis.    Fuftm  Wvti#  h[c 
tes  poifit,  &quod_pfiusar_eimagines  ohm  iri      erit,  tantum  non  fufuin',  fere  peremptum,J<Sc 
templis  locuta.  fint ,  teftatur  etiam  Rupertus      cuifixaftacanimoiententia.  fton'diu_iiis  nfura 
Tuitienfis  Lib.  VIII.  Commentar.  in  Apoca-      hujus  lucis  frui  poft  interfecf  umfiiium. 
lypfin  Johannis ,  &  inprimis  ad  illum  Cap.  i,\  Pag.  14.  verfi  3.  Tugaf^  fracttts  conquiefcat  i0 

verfum  :  Et  datum  esltlii,  tti  daret  jpiritum  ima-  '  ftm^  Hsec  «'^<P«W  cxiftimo;  quaifdicc^ 


gini  beftice,  &  ut  loquatur  Imago  bejlite  :  Si ,  inquit 
Imaginem  hicvttlgarifenfu  vclu  accipi,  qttalespoffunt 
tb  hominibtis  fieri  iii  iigno  &  Upide ,  five  quocunal 
teramento  \  muito  magis  miraculum  ifiud  diabolicts 


rct :  Necfugafrac~tusconquiefiatimpetns\  ut  fiei. 

fus  fit :  Non  committam,  ucgenerofus  ilic  & 

Martius  impetus,  quem  avido  mortis  ammo 

concepi,  turpi  fugz  fraclus  &  debiikatus,  con^ 


malitite  ufitatum  fuit  ,  ut  loqueretur  imago  hujus-  B  'qHjJfat )  &  tandem  in  nihiium  recidat )  vel  j'n 

modi.     Bujusmodi  namf?  imagines  loquebantur  in 

templis,  arte  Sptritus  maligni  c-avejnas  patentes  irre- 

fcntis,ttnte  exalutum  fignum  cructs  Cbrifti.    HuC 

addi  poterunt,  .qii-e  johannesTurpinus  de  fta- 

ma  Mahumet  commemorat  Cap.  IV.  Mytho- 

logiae  fiuae  potius ,  quam  Hiftoriae,  de  Vita  Caro- 

li  Magni  &  Rolandi  :  TradtintSanaceni  j  quod 

ldolum  iftud  Mthumet,  quemipftcvlunt,  dumadhttc 

viveret,  in  nomine  fuo  propriofabricavit,  &  Dtemo- 


f umum  ac  faviiias  abeat.  Apte  igitur  Impetum 
fugk  frangi  dicit  :  quomodo  Propertius  Eleg. 
20,  Lib.  3. 

" ■'—*; '  Non  turpi  fracltu  amore  .' 

EtPetronius  Arbiter  in  carmine  de  mutatiorie 
Reipubl.Romana.: 

Scorta  placent,  fraili^  enervi  corpore  greffus-. 
Sy  mmachus  Epift,  47.  Lib.  1.  Virtutem  puto  fre- 


niacam  legionem  quandamfua  arte  magica.in  eafi-  C  |#  dfi$&  QantilianusLib.  1.  Inftitut,  hlollk 

illa  educatio ,  quam  mdulgentiam  yocamus ,  nervos 
omnes  &  mentu  & corporisfrangii.  Svetonius  ]u? 
lio  Cap.  6%.  Nepattentia  &pertinacia  hofiis animi 
fuorumfrangerentur.  Ita  mox  infra  fugam  fclvere- 
ferocem  vim  dixit  :  Nam  cmn  ferocem  vimfuga 
felverit,  Et_prteliorum  pars  vaga  iabituy. 

6.  Vagnoftiis  partibm  ejus  profuynatmks  ad- . 
veintur  ]  Raro  fane  to  propxgnare  cumdandi' 
cafu  pofitum  invenies.    Utitur  tamen  Apul 


giUavit :  quce  eiikm  tanta  fertitUdine  illud  Idolum 
ebtinet,  quoda  nulio  unquam  frangi  poiuit.  "  C:m 
enim  aliquis  Chrifiiantcs  ad  iilud  apprepinquat ,  fia- 
tim  periclitatur  :  fed  cum  aliquis  Sarracenus  causa. 
tdorandi  vel  deprecandi  Mahumet  accedit,  ille  inco- 
lumis  recedit.  Si  forte  fuper  iiiud  avis  qutelibet  fe 
depofuerit,  illico  moritur.  Esl  igitur  in  maris  inar- 
gine  lapis  antiquus ,  opere  Sarracenica  optime  fud^ 
ptus,fupra  terram  deorfum  iatus  &t  qttadratus,  iie- 


furfumftritlus,  altiffimus  fcilictt ;  quantum  foletvo-  D  jns  &aiicubiHoratius.  IliiusLib.IX.  hakfunt 
lare  in  fublime  corvus  :  ftcper  quem  elevaturimago  verba  : '  Lepidum  trebris 'jactibuspropunndre  fratri, 
illa  de  auro  optimo,  in  effigie hominis  fufa,  fuper pe-  ^tf^  abigere  canes aggrediuntw .  AmmiariusMar- 
des  fuos  erefta ,  faciem  fuam  tenens  verfm  Meri-  cellinus  Lib.  XVIII.  pag.  140.  'Qmrtim  avaritiie, 
diem ,  &mantt  dextra  tenens  quandam  clavam  in-     ne  tua  quidem  excelfa  Ulafortuna ,  propugnans  ird- 


M 


s  mets 


potutt 


rgtn 


Cseteruin  hic  de- 


gentem :  qute  fcilicet  clava,  ut  ipfi  Sarraceni  ajunt, 

k  manu  ejus  cadet,  quando  Rex  futurus  inGaltiana^     plorare  potius  cfuam  derhirari  iicebit  immefi- 

ttttfuerit,  qui  tatam  terram  Hijpanicam  Chrifiianis     fam  gentiiium  ccecitatcm ,  qui  van.a  iila  numi-, 

legibui ,  in  noviffimis  temporibus ,  fubjugabit.  na  fua ,  five  da^moriia. ,  prcelijs  &  conliictibus 

jj.    Pofiltec  Othinus  conjugis  faio  ]  HoC  eft,      interefle,  Sc  opportuna  cultoribus  fuis  auxiiia 

Uxoris  morte  ,  feu  pofteaquarri  defun&a  effet  E .praeftafe  crediderunt. .  Hucrcfer  primummi^ 

Frigga  Othini  uxor.     Eatum  pro  morte  ipfa_,  c 

quomodoT?^  fiuct^fAsvnv  Plato&alijdixerei 

41.  Qut  fe  ccelistamnequiter  ingerebant]  Quf 
fibi  cceleftes  &  divinos  honores  tam  fraudu- 


leriter  arrogabantLi.  , 

47.  Cajfis.vacillanti  nitensj  Haec  de  fe  ipfo 
jam  vitac  pertxfus  Afmundus_  pronunciaLj. 
Confert  autem  fe  cum  re  aliqua  vaciliante,  hoc 


Saxo  infra  Lib.III.  de  Sylvertribus  comrnemc- 
f at-virginibus ,  qmfuis  ducriib'i}s&  auff-iciianaxi- 
me  beilorum  fortwUtm  guberthtri  tefiabaniur.  Skpe' 
enim  fe  nemini  confpicuas  praelik  interejfe  ,  cUnde- 
fiinis  fubfidijs  opiatos  nmicupmbcrefiiueffHs:  quip- 
pe  conciltare  profjera ,  adverfapro  itbito 


1/trere 


pojfe.  Unum  aut  akernr.i  exe'm'plum  Romana 
recenf;t  Hiftoria  de  malis  genijs,  qui  in  acie  vifi. 
funt  hoftiies  fudifie  copias. ,  VaieriusMa-ximus; 


ftnutante  &labante,  indicans  fe  lapfui  vici-  $  Lib. I. Cap.VIII.  CumamdiacumRevillumA.Potr- 


numeife,  &proprio  in  ruinam  pondere  dever- 
gere,ut  infra  loquitur  Ulvilda^.. 

48*  Lorica  jam  nec  commode  fufum  tegit  ] 
Ordo  eft:  Lerica  non  commode  tegitfufum,iAt% 
peremptum.  Nuilo  etenimindiget  munimen- 
to,  qui  jam  mortem  oppetiit.  Sedintelligenda 


humins  Diclator  ,  &  TufcutanoYum  Dtix  Maniiius 
Octavius ,  magms  viribus  inter  fe  concunerent ,  *; 
nevtra  acies  pedem  aliquamdiu  referret :  Cajhr  & 
'PoUuxRomanarumpartiumproHtgnatoresvifuhofti- 
les  copias  penitusfuderunt,  Sic  in  praeiio ,  qu.od 
cum  Brutijs  &Lucams,  rriurinae  urbis  defen- 


haecfimtdeeo}  o'g  fis^Kei  mvSvvivcreiv ,  n'  /mK-  denda.  ergo,Romanigcfferunt,  eognitum  pa- 
XrjObiv  71 7n».«.  ;  de  eo nempe,  qui  mortem  lse-  riteratq;creditumfft.MartemPatremtuncpo- 
to  anitso exlpeftans,  nihil penfihabet ,  quibus-     pulo  fuo  adfuifi-  ■>  tgfte  eodem  Valerio ,  loco 

F  ?  citato, 


o         Stephani  Johannis  Stephanii  NOT/S  Vberiotres. 

citato.  Ejusmodi  propugnatores ,  qui  in  diffi-  A         Infegttem  cuhiiis,  cernit  miferabile  vulgm 

ciii  &  ancipiti  anguilia  conftitutis  ,  &c  gravi 

aliquo  periculo  afflictis ,  praefto  erant,  &c  libe- 

raturifubveniebantjGraecis  dicebantur  9eo;  2<_-  , 

t^sc  i  dij  falvatores ,  five  Tnx.^id.Ta^ ,  opitulan- 

tes,  opem  ferentes.   ^Elianus  Lib.i.  Var.  Hiftor. 

Cap.  30.    SciviwooiiBgyv  bn^uQjim,?  otocrKa- 

£oi ,  toig,  feAflwo;?  y®.m&$fyz! puW&£  evfa,  Hg) 


In  pecudum  cecidijfe  cibos,& carpere  dumos, 
Et  morfujpoliare  nemus,lethum£  minantei 
Vellere  ab  ignoiu  dubias  udicibus  herbas : 
Flurima/fo  humanis  antehac  incognita  menfn 
Diripiens  miles,  faturum  tamen  obfidet  hoftem* 
Huc  facit  etiam  Livij  locus  de  Petellianis  Bru- 
tiis  ab  Himillone  Annibalis  praefeclo  oppugna- 
tis  agens  Lib.  XXIII.  &  tandem  per  fameiri  ex- 


(^^  '  T*ra  dn  "  WEW!  sm  pugnatis:  Neculla  magis  vis  obfeffos,  quamfames 
t^v  ^tm  rjs-mv.  Velocius  perfequentes  apparea-  g  expugnavit.  Abfumptis  enimfrugumalimentis,c*r- 
mus  miferis  qua.fi  Diofcuri  Salvatores ,  &  opijen  fa-  m^  mm  generu  quadrupedum  ,  futrinse poftremo 
hitem  ferentes ,  quod  camfhuni  Vroverbio  de  bu  dijs  coriu  -  },eryu£  jg.  raad\,m  cV  corticibus  teneru ,  ftri- 
vulgatum  esl.  Heliod.  /Ethiop.Lib.^.  %ot  cra-  ,  ftu^rubu  vixere  :  nec  antequam  vires  ad ftandum 
lyjpsc  dySbonmv,  dij Salvatores  exclamarunt.  Lu-     in  muris  ferenda<f3  arma  deerant,expugnati  funu 


z.  Commanducatis  equisl-Nemo  illudcxtre» 
mx  neceffitatis  argumentum  Saxoni  credat , 
fi  illud  fimpliciter  vult  referri,quinullum  fub 
Gentilismo  alimentum  famiiiarius  equina,ex 
omnifariaHiftoriadidicit;  cujus  invifceratio- 
C  ne  facrinciali  ufus  erat  non  modo  populi  no- 
bilis  perinde  ac  vulgi,  verurn  Regum  &PrincU 
pumetiam.  VideChronicaHaquiniAdelftens= 
foftri ;  quem  cogere  voluerunt ,  jam  prius  in_. 
Anglia  ad  Chriftianam  fidem  converfum ,  in 
Comitiis  equina.  vefci ,  ut  fecum  in  rclligione 
cbrilentirc  fateretur  :  ne  quid  de  aliis  dicam. 
Veriim  fic  &  Saxonis  fldcm ,  &  rei  veritatemu» 
conciliabo,ut  ftatuam,  illum  de  bellatoribus 
&clitellariis,atq;  iis  aliis,  quibus  finemaxima 


canus  auxilidre  numen  appellat,  Lib.  VI 

■___  Nec  cantu  fupplice  numen 

Auxiliarevocat — 

De  bonis  autem  Genijs,quospijs  fuisDeusillc 
Zebaoth  periclitantibut  auxilio  fubmiferit,lo- 
quuntur  paffim  Hiftoricorum  monumenta. 

22.  RaHa  trajicit  amentata  ]  Amentata,  hoc 
eft,loris  aftridta,  qualibus  telis  hodie  utuntur 
Gronlandi.  Utitur  Cicero  eadem  voce  Lib.  1. 
deOratore.  Lucanus  Lib.  VI. 

Cum  jaculum  parvk  Libys  amentavit  habena. 

27.  Spintum  fibi  ferro fmripuit  ]  Geminum 

amoris  conjugalis  exemplum  habemus  Libro 

fequenti,deSvanhvitaRegneri  conjuge.  Plura 

conceffit  Valerius  Maximus  Lib.  IV.  Cap.  6. 

Memorandum  eft  vetus  hac  de  re  monumen-  D  neceffitatecarere  non  poterantjloquutumeffe. 

tuminHypnerotomachia  Poliphili:  Nam  nec  tam  poftiim  effe  malignus,  utexifti- 

D.  M.  memeum  ad  fuam  aetatem ,  qua  equina  inter- 

PUBL.  CORNELIA.  ANNIA.  diclum  eft  Pontincum  decreto  non  uno,  iftps 

NE.IN.  DESOLATA.  ORBITATE.  SUPERVI-     mores  contra  fidem  Hiftorici,  8c  fuam  autori- 

tatem,  accomodaffe.  DeCanibus  vero  Sc  ho- 
minibus  alia  longcreseft,  necunquameorum 
ufum  fine  abominatione  feculi  memini  legiffe. 
M.  Btyuolfus. 

4.  Neifehumanis  artubusvefci]  Quintilianus 
£  locodiclro:  Confitendum  e%devoravhnus  homines, 
&quidem  avide,quia  diu  nibil  ederamus  :  ct  quje 
fequuntur,pertotamOratione  fparfade  infau- 
ftis  &infblitis  cibis,  quibus  famem  propulfare 
coacli  funt  rnileri mortales.  Sic  de  Numantinis 
horrendum  eft,  quod  traditValeriusMaximus 
Lib.VII,  Cap.5.  Numantini, inquitia  Scipionevalla 
&  ag,g,ere  circumdati,  cum  omnia  qute  famem  eorum 
trahere  poterant,  confumpfijfent, ad  ultimum  huma- 
norum  corporum  dapibus  ufifunt.  Quapropter  capta, 


VEREM.  MISERA.  VIVAM.  ME.  UL- 

TRO.  IN.  HANC.  ARCAM. 

CUM.  VIRO  DEFUNCTO. 

INCOMPARABILI.  AMORE.  DILACE- 

RATA.  DAMNATAM  DEDO 

CUM.  QUO.  VIXI.  ANNOS.  XX. 

SINE.  ULLA:  QUERELA. 

VALE.  VITA. 

48.   Uaud  parvum  vitanda  credulitatis  docu- 

mentum  reliquit  ]   Credulitas  etenim  vitium  eft 

perquam  affine  ftultitise,  non  confiderantis  ho- 

minumvariitatem,  &  fallendi  ftudiumu..  Pru- 

dentu  esl ,  inquit  Seneca ,  examinare  confilia ,  & 

mn  citofacili-credulitateadfalfaprolabi.  HincPe- 

tronius :  Nequaquam  recie  faciet,qui  citocredit. 

Pag.  k.  verf  1 .  Sylvtftribusfungisfamem  lenire  F  jam  urbe,complures  inventifunt  artus  &membra  tru* 
caperunt}  Quintilianus  Declamatione  XII :  Nos  cidatorum  corporumfinufuo  geftantes.  Horum  per- 
per  arentcs  ifuft  campos  morientium  herbarum  ra-  tinaciam  fupergreffacft  Calagurritanorumexe- 
dices  evellimus.  Amaros  fruticum  cortices,  &  ramo-  crabilis  impietas :  qui  quo  perfeverantius  obfi- 
rummalearentiumpAMdasfrondesdecerpimus.Mor-  dionem  Cn.Pompeji  fruftrarentur,  quia  nul- 
bida  quicquid  fames  coegit ,  corpus  admifit.  Ita  Sc  lum  jam  aliud  in  urbe  eorum  fupererat  animal, 
Lucanus  Lib.  VI.  elcgsnter  defcribit  famem_.,  Uxores  fuas,natos^adufum nefarm  Aapisverterunt, 
quam  pafli  funt  Pompej ..  milites :  ait  idem  Valerius  loco  jam  didlo.  Ita  &c  Sagim- 

Sed  patitur fxvamj vekttl circumdatks arclk         tini  oppreffi  ab  Hannibale  humanas  edere  car- 
Obfidione,famem :  nondum  ftrgentibui  altam     nes,  Livius  Lib.  24.  Petronius Arbker. 


'  In  Librum-I.  Histori/E  Danioe  Saxqnis  GrammAticl  ■  $ 

$.  Qm  cceca  flenflus~co'rripuit  fides^  Fides  pro  A"qu_fitos,  ut  dignis  muneribus  honoraret,  non. 
fiducia,  ieuconiidentia.  Nama  Fich,  quod  8c  invenit,  Caftorem  &  Pollucem  ratus.  Julius 
iignificatfidemadhibco,-cx:interdum  amplani      Obfiequehs  Cap.  X. 

foveo  fpem ,  (  cujus  contrarium  eit  diflfido ,  id  ji.    Seu  pede  rura  teras  ]  _Sque  diris  impre- 

eft,  deipero)  fit  FidesScFidentia,  hoceft,  auda-  cationibus  quendam  devovit  olim  Ovidms 
cia&  temeritas  :  item  F/rf««rf,!quodiimiliter_.  Exul,  qucm  proprio  nomine  fiupprcfib  _i»ap- 
fereaudaciamfigniricat  bonis  in  rcbus,quam-  peliat  in  Invectiva.  fat  acri  Sc  mordaci ,  quac 
vis  aliquando  mmalam  partem  accipiatu__. ,      etiamnum  extat_. : 

fed  perraro.    Virgilius  :  Terra>tibiflruges,anmestibidenegetundas;' 

Cerms  qu&  Rutilos  babeat  fiducia  rerumt  Deneget  aflfiatus  ventus  &  aura  fluos.     . 

ideft,temeritas.  ItcmaF«/0,ftj«/Wff,quodiigni-  B  Nec  tibiSol  darus.nec fit  tibtiuadaPboebe: 

ficat  Audeo.   Capiturq;  interdum  in  bonam_ 


partem,  ut  apud  Vigil. 

r?. • —  Et  aflflittismcliusccnfidere  rebus. 

Interduminmalam,  Cicero  :  Oui  forttsesl,idem 
fidens :  quoritam  confidens,maU  confuetudine  kquen- 
tium,invitioporittur.  Virgilius:  Nam  quts  teju- 
venurn  confideutijjimc  noftras  Juflftt  adire  domos  ?. 
Confidentiffime,  inquit,  hoc  eft  ,  impudentiifi- 
me,  Sc  maxime  temerarie.     Llh.de  Confidentia 


Deftituantacuios  Jidera  dara  tjuos. 
Nec  fle  Vulcanus,  nec  flt  tibi  prxbeat  aer 
Nectibkdet  telius,nec  tibipontusiter. 
Et  paulo  pofh 

Lapfluramf^  domum  flubeas 


pro  temeritate  ponitur.  Terentius;  ohigentem  G  tius  Lib.  Ill.vcrs. j 


Pag.i6.verf.^.; Diropecusoccidet aigu~\  Per  Pecm 
nonne  intelligendiiblt  _-/«;,  anvero  fimul  Oves, 
tow.cui- ._taq;  animalia  domeftica?  Algu,non  eft 
dubiumproalgoreievfrigbre  hicponi.  Lucre- 


cmfidentiam  ! 

17.  Marie  prioribtts  ]  Superionbus,  qui  vi- 
cloriam  obtiaent ,  qui  fuperiores  Sc  victorcs 
evadunt.  Dani  dicerent:  !t>«fombcl)OlD«9}ult> 
cfcn. 

20.  Cum  fors  rebellem  prezcipitem  flttgat  ]  Fa- 
tunt- univerfus  Septentrio,  &  Stoicam  denecef- 
fitateopinionem,  magno  arfirmavit  confenfu; 
contra  quam  nec  res,  nec  coniilium,  nec  hu 


Soii'uit<z  voittant  morbis,  alguifflame^. 
EtLib.V. 

Tandem  briitna  nivesafert,  pigrunuf^  rigorem 
Reddi^HycmsfequicuryCrepitans^identibKsalguSi 

Ad  priorem  verfum  fie  fatis  redle  comments= 
tus  eft  Dionyims  Lambinus :  Prifianus  Lib.  V. 
inquit,  aut  vetus  nefeio  quis  apud  eum  Grammati- 
cus;  docet  ufurpari  a  latinis  aigof,  is ,  in  tertiain- 
flexione ,  £r  algus  us ,  in  Quarta  ':  ut  miriime  d.ubi- 


mana virtusulla, quicquampoflet.  Hinc  adeo  D  timduwjit^uin  jtd  lsgemffmfit>  nonalgofr.Nam 


omnium  Heroum  in  extremis  vitse  periculis, 
unanimis  vox  erat ,  qua  pr_fentem  ftatum  fo- 
larentur:'  ,"..", 

H  Y4  FPJFhT  ¥4RI>A 

m  4PRif»nY  1  Mb  rmA 

_?  mz  fri^Hin  (orba 
~    01;e  Ofrigusn  i  5?d  tmct. 
Ideft  ;  Nec  qui  morti  deftinatiis  efl,  fugere  :  nes 
non  deftinatus,  morti  dditici  poteB.  Quam  ienten- 
tiam,fallar,  an  extYemi  verlus  hi  iapiunt.  M. 
Brynolfus. 

1$.  Owd  m;  ficV.fto  provocat  ]  Carmen  eft 
DicoIon,dntrophon.Trimusquisqueverfus.eit 
jambicus  Dimeter  :  fecundus  Dadtylicus  Ar- 
chilochiusDimeter  hypercataieclus  ,conftans 
duobusDadtylis Sc  iyilaba.  Igitur  hunc  in_ 
modum  legcndi : 

puid  me  fc  Uffo  provocat     \ 

Sediiione  qravi, 
Vxnat  datums  ultimas  i 
Confodietur  enim. 
+5.   Duo  fcnes  bumano  babitu  tetriores  ]  Ita 
cum  Aulus  Poftumius  Dictator ,  contra  Lati- 
nos, quiinPvomanos  conjuraverant,adLacurri 
Pvegillum  pugnaret,  &victcria  jam  nutaret_, 
duo]uvenescanciidisequis-,iniigni  virtute,ap- 
paruerunt,  proRomanorum  falute  fortiilime 


quamvis  fic  habeantLibri  manufcripti ,  nibiibocms 
movet,  am  fciarn  iibrarios  illosfepe  O  pro  U,  &U 
pro  O  f.ribere  foiitos  cjfe.  Adde  quodSo/ipaterCba- 
rifius  Lib.i.  notat  'algudictutn  ejfe  a  LAtinis,profert^ 
'  IqrifiH  cxPhmto  hi  Rudenic  :  Tu\velftida,velperi 
aigiii  idein  ijle  Grammaticus  apud  Prifianum  citat 
alium  locuni  Plautiin  Vidularia:  Inopiam,lui£tum 
m.xrorem,  paupertatem,algum,famem.  Obftat 
_  bis  Nonius,  qui hunc iocumproferens,  legit aigoq; fa- 
meq;  docetf^  algupro  algoreufurpatum  ejfeaveteri- 
bus.  Egohoctantumrefjonderepojfmn,  veiNomum 
ufum  effe  corruptis  libris ,  vel  ipfum  Noriium  ejfe 
menfiofum,  atf^  apud  eum  legendum  aigu  pro  aigore, 
&  iocosomnes,'qui  ab  eo  prsferentur,fic  ejfe  refti- 
tuendos.  Plautus  Moftellaria  Actus  I.  Scena.  j. 
verfi  3/. 

Dij  Dexf,  onines  me  pejjikis  exempiis  inter- 
ficiant , 
_.  Nifi  ego  illam  anum  interfecero  fiti,fame,  tttcfe 

algli. 
j*.   Ut  fcabies  fugiire  nocens  ]   Nocens  Scabies 
hic  eft,  quamHoratius  maiam  dixit,  in  Arte__ 
Poetica_>: 

Uttnaia  quamfcabies  &'  morbus  regias  urget: 

Ubi  maiam  Scabiem  interpretes  exponunt/trrf»?, 
quam  Graeci  if/aipjii'  d,y^/civ  vocant  ,  crede- 
banrque  veteres  Romani  contagione  ad  alios 


■ 


dimicames  :    quos  Di-tator  poft  vidoriam_      tranfire.   Itaq;  ut  Hebrau  vitiliginofos  averfa- 

Ej  banturj 


54        Stephani  JoHannis  Stephanh  NotJe  Veeriores 

bantur  =,  fic  &Romani  fcabiem,  quae  fummam  A  ut  ex  Hiftoria  Gifiai  Snrfoiiij  obfervavi  j  qua: 

cutem,  ut  vitiligo  &  lepra ,  laeclit  &  inficit,  abo-  narrat  Thorgilfum  Thorfteni  Thorskabiti  h- 

minatifunt.  AHoquin  in  eadem  Arte  Poetica  lium,Fro  dei  facerdotem»  groeptjjgooa/ideft,. 

illud  ex  luuo  puerorum  occurrit :  Occupet  ex-  flaminemFro  deioccifum,  cVadhuc  inultum, 

tremumfcabies ;  de  fe  non  minus  deteftanda_,  numinis  iram  hoc  ilgno  fubfequutam  effcquod 

Pag.itfj yerf.7.  Quippeunum  efuper'u\  Cuminter  tumulus  occifi ,  integra  hyeme  ,  utcunq;  nin- 

homines  dij  agerent,erediti  funt  corpus  demor-  geret ,  intactus  tamen  media  fiii  parte  femper 

tuicujusdamaffumm  inducre,procujusmodo  manferit.    _r)rbr;<}a,ta  confcratur_,.  Teftantur 

vires  exercere,  &  ad  illius  conditionemvulne-  nomina  Gcrmanica,  gro/  Mane  ;  8c  §xi<Xtl\/ 

rari pofle, obtinuit.  Violatoproindeconcepta-  Algere-,  undenoftrumetiamatS^lTf/&:Sro^: 

culo  &  affumptitio  hoc  numinis  domicilio,  B  quodinSeptentrionefrigorc,utvindicemanu,  • 

conjundtionem  deftrui  putarunt,  non  ipfam_.  &c  frigoris  comitibus  violentis  aliis  tempefta- 

numinisvitam,  ne  quisexiftimet  tam  immanes  tibus,  Deafter  ille  fit  ufus,  ex  illorum  quidem 

fuiffe  ,  ut  deos  mortales  colerent_..     M.  Brj-  hominum  opinione.  Proinde  convenienter  &: 

ffolfuj.  T^i-mvTn^ ,  cum  intemperiis  aeriis  Hadingus 

10.  Carceris  Molici  ]  iEolum  veluti  carcere  infeftaretur ,  ventorum  Regem,  tempeftatum- 

quodam  conclufos  habere  ventos ,  eisq;  laxas,  qUe  potentem ,  placandum  fibi  duxit.    M.  Bry- 

d  quando  voluerit,  dare  poffe  habenas ,  ut  cum  nolfut. 

Poeta  loquar  ,  finxit  vetuftas.    Virgilius  i.  M-  Ibid.  Rem  divinam  furvis  hofitjsfecif]  Furvis, 

neidos  :  id  eft,  nigris.  Feftus :  Furvum  bovem,  id  esl,  ni- 

, }jic  vafto  RexJEoltu  antro  Cgrttm,  quem  immolabant  Averm.  Bellons  rem_> 

Luctantes  ventos,  tempefiates^  fonorat  olim  facram  fiiryis  etiam  hoftijs  feciffe Britan- 

Imperio  premit ,  ac  vinclts  &  carcerefrenat.  nos,  auclor  eft  Spartianus  in  vka  Severi :  Et  in 

Et  paulo  poft  ibidem_,  f"  civitatem  veniens  (Eboracum  fcilicet)  cum  rem 

MafeJAftet  inMa  divinam  vellet  facere  ,  primum  ad  Beliome  tem- 

jEolus,  &  claufo  ventorum  carcere  regnet.  plum  duclm  esl  errore  arufpicu  rufiici,  deinde  hofttx 

ri.  -  Te  Zephjrtts  Boreatl  ruens  ]  Virgilius  furu*  funt  applicitx.    Nigris  quoqs  hoftijs  Pro- 

locodi&o-  ferpinaefacnficatum.  Sihusltalicus  Lib.i. 

'   Una  Eurtufc  Nottu%  ruunt,  creber%  proceUis  tum  nigra  triformi 

jlfricus -  Boftia  maclatur  divx — ■ 

n.  Et  conjuratos  certabunt  edereftatm  ]  Clau-  D  Hinc  quoq;  Tibullus  Eleg.  XI.  verf  64. 

dianus  de  Vidtoria  Theodofi j  i.  Concidit  ad  magicos,  hoftia  pulla ,  deos. 

O  wmiumdilefteDeo,  cui  fundit  ab  afiris  ValeriusMaximus  Lib.II.  Cap.  4-  Pdtrife  indi- 

JSolus  armatas  hiemes,  tibi  mditat  mher,  caverunt,  vidiffe  fe  in  fomniis  tjuos  nefcio  deorum 

Et  conjurati  veniunt  ad  daffica  venti.  Jpongia  corpora  fua  pertergere ,  &  prKcipere ,  ut  ad 

Sedulms Presby ter  Lib.  1.  Carminum  de  ftatio-  Djtu  patris  &  Proferpinic aram  furvcc  hofiix  immo- 

ne  Solis  fub  Jefu  filioNave_>:  \axentur.  Cenforinus  de  die  natali,  Cap.  17.  ex 

*. — j- donec  populantibus  armis  Varrone  de  fccnicis  Originibus  Lib.  1.    Cum- 

Fervidtts  ingeritem  gladtus  confumeret  hofiem,  multa  portenta  fierent,  &  murus  ac  turris ,  qutz  funt 

Conjurante  polo.  — -* mtra  portam  Coilinam  &  Efquilinam ,  de  coelo  effent 

Galterus  Libr.IV.  Alexandreidos,  Fol.  XXXIII.  E  tatta  ,  &  ideo  libros  SibyUinos  Xviri  adjiffent ,  re- 

Conjuratus  adesl  in  prdia  mundus.  nuntiarunt,  ut  Diti  Patri  &  Proferpints  ludt  Teren- 

16.  Proprio  turbidabat  adventu  ]   Turbidabat,  tini  in  campo  Martio  ficrent ,  &  hofiix  furvts  tm- 

ideft,turbidareddebar_..  Martiani  peculium  molarentm         -                                     > 

eft  rd  vocis.     Sic  namq>  ille  Lib.  r.  pag.  ig.  de  -  M bloth Sveonesvocant ^jSubintelhgehunc 

divaquadan^:  Hxc  commutationum  afftduarum  facnficandi  ntum    $xM*$  tantundem  valet, 

nubilocrebrius  turbidabatur.    Libro  item  z.  pag.  ^  ^  diceres  facrificium  ,  quod  in  honorem_ 

XL.  circaipfumverltermsiuulumaerexcahre  Frode,,  fangvine vel  lurmano,  vel  pecudum, 

fupero  ,  atfy  ex  halatu  madoref,  infero  turbidatus.  peragitur.  NamBMT*fN,Q3forfKn/Dano- 

Ita  alibi  Capella  Stupidare  dixit,  pro  ftupidum  p  rum  vctuftiiTimi  ,    praefertim  extra  civitatis 

reddere,nempeLib.VI.  pag.188.  divinae  pomoeria  conftituti ,  dixerunt  facrificia 

Qmd pavidum fiupidet fapiensfolertiavulgus.  Scoblationes,  B^4T^I  QMota  /  facrificare_=. 

EtLib.  VII.  pag.  233.  Hinc  ®ut>g  bletfi/  Deifacrificium_,.  Unde  O- 

SerU  marcentem  fiupidant  commenta  man-  thimisinAntiquitatibusNorvagicis  BMl*- 

„0.  Fro  Deo]  ReS'ianeFr6  deo  remdivi-  Y^Pflm  ©tofljmatat/  id  cft,  Sacrificulus , 

nam  fecit ,  ejusq;  numinis  iram  placandam_  augur  ,  feu  Pontifex,vocatur,  qma.Ue  pnmus 

cenfuit,cLiiu3oppreffusfuerat_.  EtenimFro  dicitur  ritus  facnficiorum  populos  Scpten- 

dcus  tempcftatum  &  aeris  potens  fingebatur  :  trionaks  edocuiilc.   Ita  qupq*  apud  Lannos 


IrLjbrum  I.  HiSTORiyE  Danic^  Saxonis  Grammatici.  55 

Seriptores  Sangvis  dicitur  facrificium^  ,  quod  A  Liventes  fpumas  Palico  lacui  tribuit  Julius  Fir- 
peragebatur_,.     Tertullia-      micusMatcrnus,  Praefatione  Lib.i.  adMavort. 

Qualisfit  lacus,  quiprope  alveum  Symeti  amnis  oftcn- 
ditur,  cuiPalicus  nomen  ctl  ,qui  femper  craffitudine 
lurida  fordidus  livcntibus  jpumit  obatrefcit  ,&  ftre- 
pente  conluvio  ftriduius  argutum  murmur  exibiUt. 
Nam  ita  Firmici  hunclocumanteacorruptum 
reftituere  placuit.  DePalicolacuvideaturMa- 
crobiusLib;V. 

48-  Diverftgeneris  teU  rapidovoluminedetor, 

,r  r  r  u  quentem  J    Haud  lecus  ac  Simois  apud  Maro- 

nem  i.  jEneidos  j 


humano  fangvine 
nns : 

■  lacerant  corpus^funduntcf^  cruorem 

Quale  ftcrum  esl  vero  qmd  fertur  nomine 
fangvis. 

41.  Refuga  fecum  fub  terxM  abduxit]  Poflcnt 
equidem  ex  hac  quocjj  narratione  vitilitigato- 
res  anfam  arripere  obftrigiflandi  Saxonis ,  qua- 


Verum  fi  micam  habeant  candoris,  fateri  co 
guntur,  Hadingi  huncce  ad  inferiora  terrae loca 
raptum,  nihil  aliud  fuifle,quam  merasSatanae 
praeftigias  Sc  lliufiones,  quibus  Hadingum  ad 
ca:des  8c  fangvinem  humanum  fundendum_* 
animare  voluerit ,  veluti  per  nebulan-Lj ,  aut 
phantafiam  ,  oftendendo  ,  in  campis  Elyfiis, 
poft  fuprema  fata,  locum  aliquem  aifignatum 
effe  viris  militaribus  8c  Marti  addictis :  quum 


Ubi  totSimois  correptA  fub  undis 


Scuta  virum  ,  galeascL\,  &  fortia  corpora  <uot- 

viti 

Pag.17.verf  f.  Celeri  navigatione  caJfavit]Hoc  eft, 

irritas  reddidit,  fruftratus  eil,  evafit.   Sic  infra 

Lib.XIV.  Profecbamf  acrapuia  indulgentiam  fola 


animadvcrfione  cajfavitc  Galterus  Lib.  z.  Alex- 
Hadingus  interim  haud  verius  ad  inferos  de-  q  andr.  fol.  ih 


fcenderit,  quam  Orpheus  aut  Hercules.  Hanc 
fententiam  mcam  valide  confirmant  erudi- 
tiflima  Conjeclanea  Reverendi  plurimum  8c 
Clariflimi  Viri,  Dni.  M.  Brynolfi  Svcnonij,  Epi- 
fcopi  Scalholtenfis,  quae  inter  alia  fic  habent : 
Scio  de  facii  hujus  veritate  difceptari  &  dubitari 
inter  ilios  folere ,  qui  omnia  ad  qualitates  tilas ,  Pbj- 
ficis  manifeftas  diclas  ,  &  alias  occultas  refcrunt, 
quod  corporum  penetratio  nequeat  evenire  :  contra 


verum  rations  potenttor  omnt 

Difcuffit  fortuna  precax ,  qucz  foU  tuetur 
Tuta,  gravata  levat,  cajfat  rata,ftxdefa  rum- 
pit.  \ 

Fulbertus  Carnoteniis  Epift.  LXI.  Etetl  perpen- 
dimus,  Pater,  quod  Paftoris  nomen  negligentia  non 
caffatu.  Et  Sermone  de  Nativitate  Beatiflima; 
Virginis  Mariae  :  Cui  pronum  esi  Sdnctos  Angelos 
in  minifterium  mittere  j  &  ad  beneplacitum  fuum 


quos  quiequam  difputare  nec  animm,  nec  otium  esl.  D  mfemWn  pacla  cafiare.    Matthseus  Paris  ki  HL 


llludfaltem  ad;animum  fumant  licet,  fieri  ne  poffit, 
utDgmohum  arte  terra  ,  &  terrena  corpora  didu- 
cantur,  &  diduclaprabeanttranfitum  corporietiam 
naturali  ?  Equidem  Saxonem  ab  antiqua  hominum 
Septentrionalium  opinione  nihil  klienum  referre  , 
tam  certo  fck,  quam  nuni ~  ferehaYe  :  qui  a  multis 
accepi,  pcrfvafum  fuijfe,ut  Jpecirum  confidenter  in- 
fecuto  ,faxa,  tumuli,  parietes,  pervia  pateant  -,  tan- 
tiim  caveat  modo ,  ni  rejftettet.    Sic  etemm  hctrere 


ftoria  Hehrici  II.  Angl.  Regis  :  Hanc  fenten- 
tiam  irritam  penitus  ejfe  cenfemus ,  &  eam  autori- 
tate  Apoftotica  -cajfamus.  Ivo  Carnotenfis  Epift. 
LIX.  Cujus  electio fi jufta  vobts  videbitnr,  petinim 
ut  nuilas  moras  inneciatis :  fiinjufta,  qua  tege  d.if- 
ferenda  fit ,  vel  caffanda  ,  me  &  fufraganeos  meos 
literis  veftcris  inftruatis.  Et  Epift.  LXXXVII.  Si 
enim  &  in  hoc  caffata  fuerit  expecldtio  noftra.  'Et 
XCV  :  Ut  o"]udicia  Synodatia  noh  nifi  fumma  ra- 


aquam ,  &  omnia  in  pnftinum  ftatum  reduci ,  ma-  E  time  cajfenm.   Et  CLV :    Virtutem  Sacramento- 

nente,  qui  infecutus  fuerat,  illic  loci,  ubi  rejpeciarat.  rum  upre  mn  ^.m  prAva  mcrtu  ufurpatorum. 

Fidespenes  auciores  efto.   Nobis  fatts  esl  Saxonis  fi^  Radulphus  ArdentiusHomiliaXV.PoftTrmit. 

dem  iiberajfe.  Heee  autem  gloria  inanis.five  vana  dicitur,  quia  a 

47.    Liventis  aqux,  ftuvium.  ] .  Martianum_/  gtoria  vera  aternte  retributionu  caffatur.  Adamus 

Capellam  hoc  loco,  ficut  &  millies  alibi,  imi-  Bremenfis  Lib.  I.  Cap.  XLL    Synodo  ante  Tri- 

tatus  eft  Saxo  nofter ;  cujus  hsec  exftat  amnium  burcam  caffata  funt  Apoftoliae  fedu  Privilegia., 
quorundamdefcriptioLib.i.pag.  6.   Verumeos-  14.  Centuriandi  exercitus  auclorem  habuif] 

dem  amnes  diverficotor  fiuentorum  difcrepantium  Centuriare  exercitum  ,  pro  in  Centurias  digerc-  ' 

unda  raptabat.   Oui/ppe  primus  diffufioris  acprolixi  re  dixit,  imitatus  Valerium  Maximum,  cujus 
ambitus  gurges  LI  VEN  TIS  A  OU  fi.   VOLU-  p  hsec  funt  verba ,  Lib.  III.  Cap.  z.    Reddendus  eft 

MINE    nebulofo  atqt  aigidts  admoditm  pigrisq^  nuncRomantejuventutidcbitusbonos,&gtoriceti- 

eurfibus  htsfitabat.  Alius  inftar  laciis  candidtccf  iucts  tulus,qux  equisdeUpfafeipfam  centuriavit,  atfho- 

viitisper  omniaquietotfmotu  undas  volvebat  argen-  ftium  exercitum  rupit.     Livius  Lib.  V.     Eamju- 

teas.    Tertius  vero  rubeo  ignt  rutilantes  feftinatacf^  ventutem  ex  induftria  centuriaverat,  &  armave- 

yapiditatt  prmpites  fragrofos^  curfus  auhela  fui-  rat  ad  tales cafus.  EodcmverboutiturinfraSaxo 

phureus  celeritate  TOROUEBAT.    Huc  etiam  Lib.  VII.    Utiliffimum  ci  centuriandi in acie exer- 

refer  aliamSaxonis  noftri  Kaia^a^riv ,  quam  titus  documentum  porrexit. 
legere  eft  Lib.  VI.  Cujus  aquce  Upfus  tam  tncito  ac  \6.  Ut  prima  per  Dyadem  phaUnx]  In  genui- 

prxcipki  volumim  defenur  :  6c  quse  fequuntur  i  no  horum  verborum  fenfu  enucleando,  petenti 

E4  mihi,-. 


^76       Stefhani  Iohannis  Stephanii  Hot^  VberioeE! 


mihi,  facilem  prxftitit  operam  ,  D.  Johannes  A 
Laurenbergius  -,  JMathematum  iirRegia  Aca- 
demia  Sorana  Profeflor  ,  &  Collega  fideliffi- 
ma  mihi  gratia  conjundtiffimus  ,  cujus  haec 
eft,  quae  (equitur,  commentatiuncula  :  Ad  ex- 
feditius  inteiiigendam  centuriandi  Exercitus  ratio- 
"nem,  Hadingo  monftratam  a  fene,  aftid  Sax.  Lib.  u 
Auclor  itt^)  Tdrhug  Tvakatac.  facem  prtelucebit , 
itainquiens  :  Ai%oTd[Aos  -Tnzc^-mfys  do-^iTa\ 
aim  Til  TsT,*ciyMis'  otz&v  ^drs^v  Tif .Tpripa-  g 

T&^flSTWVOV    7C%0SUr?\iTOJ{   %TS^H    Th>  fJ,STte- 
TTSt)   ,     UK&    TS-rf    TiTa^TYl^OPJOV     yiViJjOj     rj 

$'$xs.  Tm^y-Tuvsio^  ;j;  y$4$l  n  SixoTopict 
yAxej  'ifJLctvTtiSt.itr^rijtfnh  orukav  Itdtacnv. 
Bifeiia  acies  incipit  a  Ouadrato,  cum  alterutra  feg- 
menti  frons  apphcatur  alterius  fronti,  ita  ut  htscftat 
quadrans  lateru.  Continuatur  autem  htec  bifeclio 
w£'ad  corrigiam  adportarum  tranfimm.^  Idem  : 
7Kcy.wfc>  *l™  Ipdvnov,  $uolv  '^'wM^g  sqrr 
xotoiv.  '  Explicatio  hxc  esl ,  conformis  utritf,  Au-  C 
ctori.  Qtudrata  acies  apertum  &  patentem  <am- 
pum  poftulat ,  ut  quacunf,  ingnut  hoftilu  incurfus, 
levi ftexu  frontem  illifoffit  obtendere :  Agmen  verd 
frodnaumi  plerum^  mkojpov  esl^  feu  in  oblon- 
ciorem  formam  diduclum.  Quantb  autem  vie,  quas 
tranfire  opus  habet ,  angufttorcs  funt ,  tantb  magts 
frons  agminis  contrabitur.  lta^feclo  tn  xquasfar- 
tes  Otudrato,  aniica  pars  frsntu  pofticz  partt  alte- 
riusjrontu  adftituttur  accopulatur:  atq,  bacrattone 
latus  quadruplum  esl  frontk.  E.  gr.  Cohors  capt- 
tum  zj6  in  qmdratam  aciemftatuta,  tam  infron- 
te  quam  latere  numerat  capita  16  :  a,  b,  c,  d.  Ea- 
dem  per  c^i-/joT0tMav  diftincla  in  duas  turmas  a,  e, 
c,g-  &  ebgd;  &  pdrte  e  b  applicata  parti  cg 
oritur '  ■srkasoiov  a  ehf,  cttjtis  frons  fubdupU  cli 
frontis  acici-quadratx  ,  fubquadrupla  autem  proprij 
lateru  :  &  HRvprehendet  frons  S,  Idtus  aatem  j| 


f 


T 


m 


m 


T 


Hacratione  fer  djadem  frima  fhalanx , per  tetra- 
demfecunda,tertia  vero  ogdoadis  adjeclionefuccrefcit, 
fempera?  priorem  infequens  dttflicitatk  augmento 
tranfcend.it.  In  Hunnorum  clajfe  contra  Irothonem 


Torrb  feclo  rurftts  toto  ordipe^  aehf  bifanam  m  ^^  (saxolibro  X)  fingttteala  conftdbant  emi 

*-ghi,&gtifi  applicita^parte  g  e,parti  h  i,  m^  ^    m  ^  fcjfcfa  fuijfent  in  er(n„es  jam 

nafcttur  pkfeam  a  g  m  o  contrattmu  frontu ,  la-  mmomoi  f  trunjpgfltk  ex  ogdoiide  %  ^skciid 
terit  autem  prohxtoru  :   iUa  emm  \ubebit  4 ,  hoc  ^mxTDtc ,  fequentem  tenuiffent  fingule 

nrrW,A.  ■   eritt fprtons  fons  dupla  hujus  ulttma.  I""'1""  yi.%  _j> _    J  & 

vero  64  .    ema3  \>nv  <,  ,  r      j  tenorem ,  formata  M  duphatatu  augmentum 

Denifr  divifo  etiam  hoc  fl&jto ,  ftatutu^  fartibus  ™c  \J  ,  *  * 

utfupmm,formab'mrr^om^k^c\^Ayfq,  h.,'! 
quam  vocarunt  iftamov  ,  frofterea  qubdangu-  Frons.  Latus. 

fthre  fronte ,  latereverbin  longum  porreclo  ,  jpe-  Dyas        2.        128. 

■tiem  corriqi&  diit  lori  refr&featet  :    binos  enim  in  Tetras      4.        64. 


fronte  tantum  habst,  in  latere  vero  ug. 


Frons.  Latus. 

2.  IJO. 

4-  7S- 

6--    8.  37- 

Hecdecas  16.  19. 


Dyas 

Tetras 

Oedoas 


F  Ogdoas    8-         3*- 
Hecdecas  16.       \6. 

Ctsterum  qubd  in  Auclore  jam  adduclo  dicitur  , 
ifidvTiov  commode  adhweri  ad  iranfitum  Ttvkaiv : 
id  non  tam  de  fortis  urbium  intelligendumarbitror, 
l  cum  nulla  fcne  adeb  fit  angufta  ,  quin  quaternos 
aut  quinos  transmittat)  quam  de  fylu  feufaucibus 
montium  ,quales  funtTbermofyk  in  Oeta,quarum 
mguftias  tranfituri  Celtaab  Athenienfibus  easoccu- 

'      pantibtts 


InLibrum  I.  Historue  Dan.icje  Saxonis  Grammaticl      ' ,~'  57 

fdntiktu  probibiti  funt  j   aut  Tsk/jLu  om&iqv ,  pcr  A  tnentum  veheret.  Autor  ad  Herennium  .:  P<tffi*  , 


quod  Epbialtes  Trachinius  Perfas  traduxit  :  itidem 
pylgAmanx  &  Cajpiz  in  Tauro  monte.  Et  quotidie 
comperimus,  quodinter  crepidines  montium  &filva- 
tum  denfitatem ,  per  anguftijfima  viarum,  non  nifi 
binii,  interdum  vix  fingulis,permeabilium,  exercitus 
fit  ducendus. 

18-  Funditorum  a\as~]  In  omnibus  fere  vetc* 
rumpraelijs  funditores  militafie  nullus  ignorat 


cid&os lupino folliculo  obvolvebatur. 

22.  Denos  ncrvo  calamos  adaptavit  ]  Quod- 
ctiam  memini  in  julincnfium  Piratarum  pu-  - 
gna  legifle  5  evocatas  parricidiali  facrificib,ab 
Haquino  Norvegia:  Comite,  Striges  <Sc  Chimae- 
ras,  Thorgerdam ,  Holgabrudam,  Sc  fororeht 
Yrpam,  in  naves  Norvagianas ,  ad  numeru  digi- 
tor um  tela  in  hofles  intondifle,  iiia  certitudi  ne, 


Sic  autem  dicehantiir_>,  qui  in  pradijs  lapides  R  utfingulifingulisconfixioccumberent.Ibidem 
fundis inhoftem  jacicbant, tamrobuftc, ut fcu-  etiam  legas  procellam  ingentem a monftris  illis 
ta,  galeas  omneq;  armorum  genus  confringe-  contra  piratas  excitatam,  quod  poft  tyrpa  ^cl 
rcnt,  &  letalia  fimul  vulnera  infligerent.  Fun-  dicfum  eft  s  id  eft,  Trpana  proceUa.  Fkc  machi- 
darum  vero  ufum  primi  Balearium  Infularum  natione  nempe,  tenebrarum  reclor  uti,  &fuis 
habitatores  Sc  invenifTe ,  &  ita  perite  exercuifle  adefle  amavit.  Porro  Bjarmenfes  incantationi-  ' 
dicuntur,  ut  matres  filios  parvos  nullum  cibum      bus  nobiiiffimos,  &  Finnis  scpafti^ag ;  paffim. 

&  ubiq;  memoriarum  invenies  notatos  efle_>. 

M.  Brynolfus, 

24.  Carminibus  in  nimbos  folvere  cceltmi]  Ean- 
q  dcm  vim  ThefTalidum  carminibus  tribuit  Lu- 

eanus  Lib.  V I. 

Cejfavere  vices  rerum  :  dtlata^  longa 
Htefit  nocte  dks:  Legi  non  paruit  tstber. 
Torpuit  & prkceps  AUDITO  CARMINE 
mundus :     ■ 


contignere  finerent.nifi  quem  ex  funda  def  tina- 
to  Japide  percuffiflent :  tefte  Vegetio  Lib.  1.  Cap. 
iG.  Videantur  Notae  Steuvechij  ad  Vegetium, 
&Lipfius  Lib.  1.  Pohorcet.  Cap.  2,  Sc  $. 


'  l9-  Sagittarkrum  ordines~\  Quantum  ctiam 
titilitatis  boni  Sagittarij  olim  in  prselijs  habue- 
rint,  docetVegetiusLib.i.  Cap.  1/.  exemplum 
producens  Scipionis  Africani ,  qui  cum  adver^ 
fumNumantinos,  qui  exercitumPop.  Romani 
fiib  jugum  miferant,  eflet acie certaturus, aliter 
fe  fuperiorem  futurum  non  credidit ,  nifi  in_, 
omnibus  centurijs  lecTos  fagittarios  mifcuiflet. 
VideLipfiumLib.V.  Poliorcet.Dialog.tf.  Cer- 
te  in  omnibus  praeliis  fagittarios  adhibuerunt  D 
Romani  Imperatorcs  ,  Cadir  inprimis,  juxta 
ac  alij :  ut  ex  Livio,  caet6riscjj  Hiftorieis  Roma- 
nis  liquido  fatis  conftat. 

Ibid.  Digcftis  in  cttnemn  catervis  ]  Cuneum 
ita  defcribit  Vegetius Lib.  3.  Cap.  ip,  Cuneiu  dU 
citut  multitudo  peditum,  qu&  juuitd  acie  primd  an- 
guftior,  deinde  latior  procedit ,  &  advcrfariorum 
ordines  rwnpit.  Ifidorus  Lib.  IX.  Etymolcg. 
Cap.  j.     Cuneus  esl  coUeila  in  unum  militum.mid- 


Axibus  &  rapidis  impulfos  juppiter  urgens 
Miraturncnirepolos.  NUNC  OMNIA  COM- 

PLENT 
IMBRIBUS,  ET  CALIDO  PRODUCUNT 

NUBILA  PHOEBO, 
Et  tonat  ignaro  ccelum  Jove,  Vocibus  tfsdem 
Humentes  latenebulas,  NIMBOSQUE  folutie 
lixcufiere  comk.  —~ «... ^- 

2;.  Trifii  imbrium  ajpergine']  Sic  ajperginem 
nimborum  dixit Lucretius  Lib.  V.  verf  2/. 

Hinc  ubi  fol  radijs  tempeflatem  inter  opacam 
Adversafulfit  nimborum  djpa^he  canfra. 

41.  Cumife  fublito  jhn  teniulo  ]  Mmulus  Saxo- 
ni  pafllm  eft  inimicus,  adverfarius,  hoftis.  Sic 


wudo,  unde propterea  quod  in  mum  ceif,  &  ipfa  E  inff^  Lib_  XIV_   ^  Erhm  ob  nMm  fb  ^ 


coitto  tn  unum,  ctmeus  nominatus  esl,  quafi  couneus, 
eo  quod  in  unum  omnes  coguntur.  Cunetu  igitur 
eft,  cum  angufta  infronteacie*,  trigoni  forma, 
pauiatim  fe  retrorfum  pandit.  Unde"&  Trigo- 
m;n  vocarunt :  ln  Trigonum ,  quem  cuncum  vo- 
unt,  acies  mutanda  esl :  Vegetius.  Rcpraefentat 
autem  Literam  A.  Agathias Lib.  2.  Erat  eisfor- 
ma  aciei  velui  in  roftrum.  Literts  enim  A  affimiUba- 
tur.  Dixere 8c  Caput  porcinum,  quia  affimiiatur* 
Sc  quia  velut  fodit&  ruit  invadendo.  Lipfius 
Lib.  IV.  de  Militia  Romana ,  Dialogo  VII. 

ao.  Folliculo  ]  Follis  idem  quod  faccus  aut 
pefa  ;  GlolTariumVetus,  tt^,  mantka,FoUis. 
Juvenalis  5 

-*.._ — i.  ,m    ,  Et  tenfo  foUe  revertu 

Deeoqui  bene  numatus  rediret.  Uude  Follicu* 
b*.  Livius  Lib.  IX.  Eques  foUhulk  in  cdjlrafrn- 


amttlo  matrimcnium  fupplicem  recepit.     Et  paulo. 
poft  :  Quifi parcm anmivirtntcm anatura  traxis- 

fet,  nequaquam  fe  tntcr  amplexus  peUicis  amuto  ob- 
ruendum  dedijfet :  imo  alibi  fepiiis.  Utitur  in' 
eademfignihcationeSalvianusMaffilienfisLib. 
IV.  Contra  avaritiam.  pag.i(58.  Peneomnis  fer- 
mo  divinus  babet  temulos  fuos  :  quot  genera  pr&ce- 
ptorum  funt,  tot  adverfariorum.  Hinc  <zmulum  ei- 

.  dem  cftcontrarium,inimicum,  adverfum, re- 
pugnans.  Ut  Lib.  1.  contra  Avaritiam,  pag.  21. 
Quidenim  tamferum^  tam  inhumanum ,  ikm  legi 
temulum,  quam  fi  non  amandss  dicamusfihos ,  qui 
amandos  fatemur  inimkss  t 

4j.  Oitid  moror  ]  Hos  Rhychmos  ,  quos 
Saxo  7m£aQpc{,rM)c.  vertit_,,  Edda  Mytholo- 
gia  21 ,  vel  aliis  7.6  ,  tribuit  Niordo  cuidam_,, 
Sc  uxori  ejus  Skadc  ;  Nara  ita  orditur  Nior- 
dus: 

Leid 


B 


58       Stephani  JohAnnis  Stephanii  Not/s  Vberiores 

Leid        eru        fielt  varka  A  ita  ftatuo,utintelligatur  verbis  ijsHtdingus-Rexrn* 

dicare,injucundum  ejfejibi  otium,perfc  montiumjwa, 
&  nemorum  folitudines  inerrare,  fibi  prtzfertim  tru- 
ciora  ac  gloriojiora  tolerare  ac  patrare  fifo  aufo£„ 
Eum  enim  in  riiodum  accipio  Pectoribus  truciora 
fifis,  utfcilicet  fifis,  a  verbo  fido,  fifus  fum,  archai- 
cos  attfe  Elliptice  eo  paSto  ufurpatit.  Hoctfe  vetum 
videtifirmant ,  qutc  continue  fubjungit ,  ifta  nmi- 
tum : 

Officiunt  fcopuli  tigentes 
Difficilesd]  Jitus  locorum 
Mentibus  tsquot  amare  fvetis. 
Ham  quomodp  ante  dixerat  Pectoribus  truciora 
£Cis,ita  &  hic,Mcntibus  aequor  amare  fvetis.  Elli~ 
pticeautem,quod  dixi,prolatum,£fi$  truciora,pre 
fifis  tolerare,  aggredi,  af q;  exequi  truciora,  ma- 
joracj ; ;  rarum  quidem,  fi  receptum  Latine  loquendi 
ufum  Jpccles,atfecundum  morem  ac  confvetudinem 
antiqui  fermonis,  rarum  aut  novum  haudjit.  Nam 
illud  Tibulli : 
C      SedbeneMeiTalamfua  quisq;  ad  poculadicat, 
quis  recle  exponat  nifi  ad  illud  PlautiSticho: 

Bene  vos,  bene  nos,  bene  te,-bene  me. 
mentem  vertati  item^  ad  itludOvidij; 

Et  bene  te,bene  me,patris  pater  optimeCaefar. 
Subintelligi  enim  ,  Vivere  precor,  aut  Jimile  quid 
debet.  Sic  &  Salluftij  iftud  Catilina  :  Alia  omnia 
fibi  cum  Coliega  ratus ,  tcquis  dextre  etiam  expli- 


MIp  JRn  Vten  hAKYA 

Ek,      lengi     a.      naetr        aeinr      niu 

\Y  Hllfl  A  MfTR  AilhK  Uh 

Ulfa  thytr        mter       thotti 

t\b]?A  THTR  f  IfR  TP44I 

lllr       vera       hia      fongvi         fuana. 

IM41  hHU  HA  hYhlfhl  HhAhA 

Hoc  eft : 

Mihi  ingrata  funt  montana  ■, 

Longx  fuerunt  noiies  novem  j 

Ululatum  ego  Lupttum  cenfui 

Malum ,  pns  Cjgnorum  cantu. 
Refpondet  Skade_-> : 

Sofa         el^   m    matta         fianr 

hAWA  \Y  M  1AAAA  hlAlK 

Bedium        &       fugls       jarmi 

BiHnT  A  Whfbh  MRYI 

Fer      fa    mik^     vekr      en    af    vindi 

FIR  hA  IIY  hlYK  \%  AW  MKM 

Kemr         tnorgin  hervian       m&ir. 

FiYR  T4RFIK  fclRnMR  xMIR 

Nec  ego  -obdormire  quivi  in  ftratis    . 

Maru,  propter  avubalatttm  :• 

Somnumexcuffit,  a  falo, 

,.,J        '  ■  cet,mn  ubinteUi<rat.commimia;utlit,ahaomma. 

Mane  quohbet ,  merqus  veniens.  r..  JJ  „  .,    *  J  „ 

1  r  iibicumCoikgacommuniaratus?  Gtammaticus 

Ibid.     Quid  moror  m  Utebru  opacts  ]  Metrum  D         ngfie f  ^  ^ ^ g£  Gramm4tUH5;  m    tm 

cftDaclyhcum  Alcaicura  Cataledbcum  ,  ua  fe[u?erGrtimnutmm,e]mj?  regulas extulit.  Qm& 

lllud  Venufim  vatis :  tkm  dgmum ^  m  *^  ^.  ^  exuda  GrammA_, 

Flumtna  conftttertnt  acute.                          .  tjcos  Can0nes.   Notum  qutppe  Aufontj  Eptgramma, 

Ideoq5  ?crf  18.  legendum ,  JEquoreu  tnhtare  lu-  f€pvum  fane  iUud  . 


cris,  non  JEquoru, 

451.  Agminis  increpitans  lupini  Stridorl  Ejus- 
modi  vocibus  fcrarum  aviumq;  Lucanus  mur- 
mura  Mag^Tneflalicx  comparat,  Lib.  VI. 

Latratus  habet  illa  Unum,  GEMITUSQUE 

LUPORUM,  E 

Ouodtrepidus  bubo,  quodStrixnoclurnaQUE- 

RUNTUK, 
Quod STRIDENT,  Mulantfo  fertc ,  quodfi- 


Exprimit. 


bilat  anguis, 


j$.  Triftia  funtjuga  vaftitas^  Pecloribus  tru- 
ciorafifis  ]  Tuos  hic  compello  Manes,  6  beate_. 
caeli  incola  Pontane,  cujus 

Molliter  ojfa  cubent ,  cineres  quo^flore  tegan- 
turl 
Tibi,inquam,  mi  optime  amicorum,  dum  vi- 
veres,  Pontane,  lucem  debet  obfcurus  hic  Saxo- 
nis  locus,  queminliterisadme  tuis,  antequin- 
quennium ,  Sc  quod  excurrit,  hunc  in  modum 
exponere,  nones  dedignatus.  Ds  abtero  illo  ejus~ 
dem  apud  Saxonem  mftrum  Ltbri  1,  loco,  ubi  hcsc  le- 
guntur : 

Trtftia  funtjuga  ■uaftitastfe 
Pecioribm  tnuiora  fifis.  '• '  \ 


FelixGrammaticus  noneft,  fednecfuitun- 
quam_,, 
Nec  quisquam  eft  felix  nomine  Gram- 
maticus ; 
At  fi  quis  felixpraeter  fatum  extitit  unquam, 
Is  demum  excelTkGrammaticos  Canones. 
ji.  Mra  aliena  fequi  locelio  ]  Alienas  opes 
magna  folertia,  Sc  ailiduo  itudio  eum  in  finem 
qusrere  Sc  venari,  ut  mei  juris  facere  poffim» 
ut!  meaminpoteftatem  redigam,ut  meambul- 
gam  &  crumenam  ijs  implearn,  &  fic  per  alie- 
nam  jadluram  ditefcam.  LoceUus,  parvus  locu- 
lu^,  feu  crumenula  eft. 

j$.  Mquoreis  inhiare  litcris  ]  Lucra  tequorea 
funt  ,  qua:  quis  per  loginquas  navigationes  Sc 
F  maritimas  negotiationes  adipifcitur.  Nam  ut 
eleganter  Petrus  Chryfologus  Sermone  LXXI: 
Nauta  mare  non  intraret  incertum,fife  lucrisfequen- 
ttbits  compenfaturum  vtarum  difcrimina  tionjperA- 
tet. 

'  Pag.  18.  verfi  i.  Quantum  in  filveftrium  loco- 
tum  ufu  volupiatis  reponeret  ]  Maxima  vis  eft 
confvetudinis,  quae  etiam  nobis  tantumJoco- 
rum  ingenerat  ataorem  ,  ut  nullibi  nobis  me- 
lius  efie  exiftimemu*,quam  ubi  diutius  viximus. 

Apprime 


IN  LlBRUM  I.  HlSTORI/E  DaNIC/E  SaXQNIS^OraM^ATICL  5^ 

Apprimc  huc  facit  illuftris  ille  Tullij  iocusrin  A  Scnfus  eft :  LorigeTtiwj-us  duiciusq-,  ceriffo  fyl-- 

vis  fruhinquibus  major  ufus  quieris  dicacn'0- 


Larlio :  ln  ijs  etiam,  qu&  fluut  inanimata,  conflvetu- 
do  valet :  ciim  locis  etikm  ipfis  montofis  ddeciernur, 
&filvejlribus,in  quibus diutius  commorati  flumus. 

4.  ImmOrantem  littori]  In  locis  maritimis 
diuturnas  trahenf-erri  moras.  Prudentius  Fr^- 
fat.  Pfichomachix,  vcrfi  ij. 

Victum  feroces  floric  Reges  ceperant 
.  Lotb,  immorantem  crhninofis  urbibus 

Sodoms,  &  Gomorrbte. 
Ad  quemlocum  fic  habent  GloflalfonisMagi^ 
ftri :  lmmorantem  ]  babitantem, 

8.  Nec  finit  paufltre  nsctu  ]  Pauflareeft.  hoc 
locodormire,  rcquieicere,  qua  fignificationc_> 
ufiirpavit  Aldhclmus  de  Laudibus  virginitatis 
Cap.  XII.  Ubi  de  Ambroiio  loquitur :  lnfaptu- 
luscumincunis  flupinus  quiefceret,  ex  improviflo  ex- 
amen  apum  ora  labra£fiue  periculo  pauflantis  com- 
plevit.  Hinc  Chriftianis  auctoribus  pauflantes 
illi  dicuntur,  qui  pausa  vivendi  facla in  Domi- 
no  rcquiefcunt.  Johannes  Caffianus  Eremita, 
Collat.  II.  Cap. j.  VixaPapbnutio ,  inquit  ,potuit 
ebtinere,  ut  noninter  biothanaibs  reputam  etihn 
memoria  &  oblatione  paufantium  judicaretur  indi- 
gnus.  Inicriptio  vetus  inter  monumenta  Chri- 
ftiana  a  Grutero  relata  pag.ijjo  quae  extatMe- 
dioiani ,  ad  D.  Francifcun__- : 

AURELI/E.  PUM.  VrTALLE.  MATRI. 

PIISSIM-E. 

QILEV  VLXIT.  ANNIS.  XX.  JULIAN.E. 

CONIUGL 

SANCTISSIM.E.  QLLE.  VIXIT.  ANNIS.  XX. 

ET.  D01vfiN,E.  SORORI.  QU/S.  VIXIT. 

ANNlS.  H.  AURELIliS.  EUSEBIUS. 

•CONTRA.  VOIUM;  FIDEL.  - 

PAUSANT.  \ 

Id  cft,  Eidelibus  paufantibus:  aut  quomodo  Scali- 
gerinlndice  fuo,ad  opusiiludvaftiilimum-an- 


cle  conceditur,  quarn  in-mari. 
r_.  ■■■'  2.).  Tcrreftrfluegsiio]  Hcceft,  terreftri  prx- 
lio,  feu  pt;gna,  qtiam  terr.a  commifeivit_,.  Vix 
hanc  vocem  memini  nie  eai-gnifieationealibi 
legifle.  Arnobiusqu-kkmLib.  VI.  .Negotta  Tbe- 
(piaca  ,  pro  rebtis  Theipiacis  dixit  :  'Pbiyne  iiia 
Tbejpiaca ,  ficut  ilii  refennt ,  qui  negotia  Theflfiaca. 
flcriptitarunt  ,jum  in  diiunnie  cflfet  pdJnitudinis. 
Sedilia  notio  naturse  vccispropior  cfc:  hic  vi- 
detur  ahenior. 

27.  Pcrfofjis lateribu>~]  Navcs  eodemScfate- 
gemate'perforan;tur,Lib.2.Lib.j-.'6\:Lib.i|.- 

3  r.  Et  ftoiiorum  reliquiis  avidm  inaibantem  ] 
Id  cft,  dum Tofto  tcto  ammo  opimse  prsed*  in-  ' 
hiaret  & incumhercc  :  vei  dttm  Tofto  fpoiio- 
rum  a  fc  partofum  percinaces  excubias  as;erer, 
veritus  fdiicet-,  neHadirigo  iteruin  iaccnente, 
amifteret.  Inciibare  etenifn  fumitur  pro-pcrt-i- 
^  naciter  inhsefere,  incumbere._Fiorus  Lib.  2.  de 
Hiiiris  :  Nam  quum  Cmsi  Maplij'  cafir.i  cebijfent, 
opimtefj  przdtZ  incubarent.  Idem  Lic.  z.~  Sicfa- 
clum  esi,  ut  inbareniem  atc^incubhitanltdhe  exr' 
torquefet  Annibalem.  Et  Lib.  1.  de  Perfdna-j  : 
Ouamvis  occupato  Janiculo  ipfis  Urbis  faiuibiisincu- 
baret.  hicubare  divitifs  fuis ,  atq;  thefiuiis  di- 
curitur  avari,  qui  ftbi  foiieosfervant, cVnemi- 
ni  profunt ,  tancuam  eanis  /Ethiopicus  in  pr^- 
fepi,  quod  dieitur.  Virgilius  II.  Georgic. 
^  Condit  opes  alius,  dtfojfofe  incubat  auro. 

Salvianus  Mailnieiifis  Lib.i.  deAvaritia  !  Incii- 
bantdcfojfiskmetalentis.  Lib.z.  pag.82.  Argenti 
CS  auriponderibus incubarint.  Item Lib.  3.  pag.  114. 
Opibus  actalehtis  ejus germani  divites  incubam.  Lf- 
vius  Lib'.  VIIL  Incubantespublicisthefauris.  Sene- 
caLib.i.  delra.,  Cap,  ult.  Acervis auri  argenthf,  ■: 
incubat.  CyprianusdeElecmofyria:  Ov.i davitiis 
tuis  foius  inaibai.    EtB.  Hieronymus  delnftitut. 


notavit  :  Fidcliter  paufanfi.  Juiio  Firmico  Ma-  E  Mon.  adPauiinum  :  .Nos  fuffarcinati  auro  Chr, 


terno  mortui  dicuntur  quiefentes,  Lib.  1.  Ma- 
theieos  Cap.  1.  lilum  quiefentium  fecurasanimas, 
etiam  Letlui  flumhiis  oblivione  purgatas ,  hierai- 
rius  cogit  nefarijs  carminibus  exatare.  Paufire 
Plinio  Valeriano  eft  definere.  Ita  enim  ille__> 
Lib.  z.  Cap.  11.  EoiiaLauri  m.iflicet,  &fuccum  ejus 
glutiat,  ipfeq^folia  in  umbilicumponat,  &fiatimpau- 
fat.  Paufat,  hoc  eft,  definit.  Neq;  vox  adeo  bar- 
bara  eft  ,  ut  delicati  ilii  putant. ,  Plautus  Tri,« 
nummo :  Paufa ,  vicifli  caftigatorem  tuum.  Pau- 
fancc  aevo  barbaro  dicebantur  induciac,  ut.apud 
Luitprandum  in  Legat.  Conftant^,.  Paufa,  eft 
quies,  fivefinis.  Apulejus  Lib.  XI.  inOratione 
ad Lunam :  Tu  fl&vls  exantlatis  cafibus paufam  pa- 
cemq]  tribue.  Lib.VIII.  Sed  ubi  tandem  fatigati , 

vel  certefuo:  lanhttifoiati ,  paufam  carnifiUme  de-     gaudebatAxzmUh.  IV."  Ubi  'par  utrosf,  vuhms  im-^ 
dere.  Idem  Lib.IX. :  Concurfu  familiarium  cobi-     ^lU\t ;  Ibidernpaulopoft:  UbinibiUxejus  fteeie 
bita paufam  luciui  fecit.  tantovulneredctraciuiuvideretur.  Et alibi paffim f 

13.    Qjfis  major  quietis  ufus  ]   Legendum^  ;      SicTacitus  invitaAgricolse  :  Nififrequens  ubif, 
Quis  minor  quiew  ufw  ,  ut  conftet  iil?i  verfus.-     Agricola  validas  &  cxpeditas  cobortes  fylvas  pcrlu- 

■  _  :  ftr.rre 


ftum  pauperan  fequimur  >  &  fluh  prxtexticEleano- 
fyiite  priftim  opibus  incubantes.    Vide&  Savaro-' 
nem ,  dodt iftimurh  Cujacij  difcipulum,  ad  Si- 
don.Lib.2.  Epift.  XILT,  ibi :  Raptis  incubans  opi-   - 
bus.  irictibanies  plebi,  Coneilij  Carthaginenfis  3 . 
Cap.XLlII  :  qui  plebemVexant&exhauriunt,. 
Idcircojyrarini  incubatores  dicii.ServiusiEneid. 
VII.  Macrobius  Lib.  i~.in  Somn.  Scip.  Cap.  X. 
P  Sidonius  Epift.  VII.  Llb.  8.   Quifofic  vitijs ,  utdi- 
vitijs  incubantes.  Ubiplura^. 

37.  Nam  cum  ob  accepti  vulneris  magniiudi^ 
nentj  Ideft,  acceptse  cladis.  Qua  notatione_j 
vox  ha?c  Saxonf  perquam  ufitata.  Sic  Lib.  2. 
A  quibus  etiam  manu,quantam  per  eos  amiferai,do- 
nattts ,  deflorme  vuhms  fleaofo  bekeficio  penlatum 


uo       Stephani  Johannis  Stephanii  Not/E  Vberiores 

ftrare  juljijfet ,  accepmm  aliquodvulniu per  nimiam  A  Buonis  Craffi  fifio  decollando  docet ,  qui  ne 


f.duciam  foret.  Juftinus  Lib.  z.  ■Zer.xesduobusvul- 
neribns  terrcfiri  prtxiio  acceptis,  experiri  maru  fortu- 
namjlatkii.  Florus  Lib.  3.  Ad Orientemgrave vul- 
nus  kParthis  populus  Romamts  accepit. 

Pag.i<j.vcrL  1.  Cuidam  conjeclurarum  fagact]  Hoc 
cir.fomniorum  interpreti,cjui  inde  Conjector  di- 
cebatur.  GloffeVet.  Cyrilloohmadditae:  dra- 
pjaefiTqc  ,  Conjeclor ,  fomnij  folutor ,  fomniorum 
interprcs.  SvetoniusinCaefare,  Cap.7.  Conjeclo 


coma  fangvine  confpurcaretur,  fbllicitus  dun- 
taxat  apparuit.  Conjicio  ck  hinc,  quod  currt 
perfonac  in  Kiftoriis  defcribantur,  nunquam_. 
fere  comae,  ejusq;  ftrudhirae,  coloris,  <5c  cincin- 
norum  mentionemfatisanxiamdefideres.  Ve- 
rum  illud  ftudium  ,  praefertim  in  conviviis  & 
folennitatibus  viguit  :  alioqui  nonnihil  inter- 
mifit.  M.Brynolfus. 

}  4.  Crinali  fpico  ]  Per  Crinalem  fpicum  intcU 


res  aa l  ampiiffimam  fpem  incitaverunt.  Quintilia-  B  ligk  peclinem  :  quomodo  mox  feipfum  inter- 


nus  Lib.  3.  Cap.  VII.  Conjeclura  dicla  esl  a  Con 
ectti,  idesl,  ductione  (five  direitione)  quadam  ra- 
tionis  ad  veritatem  :  unde  etiam  fomniorum  atqt 
ominum  interprctes,  conjeclores  vocamus.  Fulgen- 
tius  Lib.  1.  Mythologicor.  Oneirocritem  foporis 
nug.is  ariolantem  vocat.  Sicitcriim  Saxo  fub  fi- 
nem  Hiftorias :  Que  eventuScUviciregni  interi- 
tumportendi  „  conjettararum  fagaabus  exifiimatum 
esl. 

y.  Cuidam  Gutbormo  denupti  ]  Vox  eft  A-  C 
pulejo  familiarifhma :  ut  Lib.  V.  pag.  m.  166. 
Ouod  fi  viri  fui  f/tciem  ignorat ,  Deo  profottb  de- 
nupfit.  Et  Lib.  IX.  Die  fequenti  filia  ejus  accurrit 
eproximo  cajlclio,  in  quo  pridem  denupferat.  Idem 
Apologia  :  At  tu  dum  e&m  putrn  ttiamnunc  Clar$ 
fratri  tuo  denupturam. 

10.  Cujusnohiiitatem  dijpar  copultc  nexus  ohte- 
itebrat  ]  Matrimonia  inter  inarquales  perfbnas 
contrahi  non  debent  :    raro  ctenim  felicia_. 


pretatur  Saxo.  Habet  vero  hanc  vocem  e  llio 
Martiano  depromptam_,  ,  cujus  hi  funt  verfus 
Lib.  IX. 

Crinalem  fpicum  pbaretris  deprome  Cupido, 
L¥oens  capiilum  flolvere' 
UbiDoctiffimus  illeGrotius  legendum  cenfet 
Crinale  fpiclum.  Spuum  antiquis  Spica.     Sic  Ci- 
cero  1  de  NaturaDeorum_,: 

Spicum  iliufire  tenens  fpiendenti  corpore  Vir- 
go. 
Quod  ctiamMafculino  gencre  ufurpatum  do- 
cet  FeftusPompejus  :  Spicum,  inquit,  mafculine 
antiqui  dicebant,  ut  huncfiirpem ,  &  hanc  amnem. 
Verfiis  eft  antiquus: 

Per  meffem  unusqm^  jpicum  colligit. 
Spicum  vero  per  tranllationem  a  fpicarum  acie 
didlumpfo  ferro  in  cufpidem  definentc,  quales 
funt  radij  five  dentes  pedtinis  alicujus.     Hinc 


'  _^  diminutivum_p/7tfl«;»,  miffilenempe  telum__, 
iinc  Calpurmus  Haccus  Declamat  :  XXVIII.  D  .    .      r  ,  %         -    . 

acutumhabensmucronem  :  quou <x  pro  lagit- 


Ducatdives  aliquam,fed xqualem ;  ducatvolentem. 
Velk  enim  nolisfufpecla  res  esl  amator  inimicus,fqual- 
lor  &  mceror,  gemitus  &  luttus  inimici.  Filia  talis 
adamatur  ?  pauper  &  dives  l  inimkum  eli  matri- 
monium.  NE  PECORA  QUIDEM  JU- 
GUM,  NISI  PARIA,  SUCCEDUNT. 
Monet  itaqi  OvidiusinEpift.DejaniraeadHer- 
cuIcitlj  : 

Si  qua  velis  apte  nubere,  nubepari. 


ta,  interdum  pro  ipfa  cuipide  iagittae  fumitur. 
Unde  verbum  quoq;  Spkare  originem  trahit, 
quod  eft  fpiculo  &  ferro  afperare.  Gratius  dc 
vcnatione_. : 

Qui.d  Maceclum  immenfos  iibeat  fi  dicere  con- 

tos ,  ' 

Ouam  longa  exigui  fpicant  bafiilia  dentes  ? 
Dejpicare  fores  nove  dixk  JohannesSarisberien- 


Nec  enim,  inquit  Saxo  dibi ,  Jiabilis  diffonosjun-  E  fis'  Policratici  Lib.II.  Cap.  V.  pag./o.  pro'lpi- 

culis  livc  contis  fores  efiringcre  :  Et  fiatim  ut 
claufts  cujuspiam  conjpexijfet  fores ,'  inditium  crede- 
batboc effe,quodintrinfecuspofiti  edtrent :  &repen- 
te  defpicatis  foribus  ,  pracipites  irruebant.  Belgae 
hodieq;  ufurpant<_;pijcf  er/iiveC^pif  fjr;pro  cla- 
vo in  modum  fpicae  vel  fpiculi  acuto.  Nos  ©pc* 
ger  eadem  fignificatione  dicimus,unde  ^ptg^f* 
boot/  pro  terebra  manuali. 

Ibid.  Difcreverit]  Hoc  eft,  fimplici  pecfiinis 


git  nexus;  tum  apud  excelfos  humiiium  femper  for- 
turiafordffiat,&  abttndantics  ac  egeflatis  dividuum 
fit  contubcrnium  ,  netfe  inter  fplendidas  opes,  obfcu- 
ramcJ,pauperiemfirmaflocietat'ujura confifiant.  Adi, 
fi  placet,  ObfervataPoliticaCl.  Viri.Jac.Zeue- 
coti)  ad  Svetonij  Cadarem_,. 

3  j.  Capitis  cuitui  intentas,fabulis  mentem,  bar- 
be  manum  intulerit']  Convenienter  omnino,  & 
ad  illius  feculimores !  quod  ubi  geniumcura- 


bat,  antiquorum  res  geftas,  qua  prorsa  ,  qua  F  officio  diferiminaverit,  capillos  turbatos  refti- 


vorsaoratione,  quamvis  hac  magis,  concinn.1- 
tas,  audirc  ftudiose  cupicbat.  Ifi  quam  finem 
Antiquarios ,  Sc  inpnmis  Poetas ,  comiter  be- 
nigne  aluerunt ;  qui  nec  unquamabHerpum 
iilorum  latere  difceflerunt :  quinetiamincon- 
filiis  adhibiti,  magna  .Tftimatione  vixerunt_.. 
ChronicaNorvagica  palfim.  Porfo  comee  ftu- 
dium,  &  barbae  cura,  non  mediocris  ejus  „ tatis 
hominibus  fuit  .  ut  ^tnfJWfmgfl  0(iga  de»,- 


tuerit,  compferit,  ornavcrit,  extricaverit.  Nam 
hic  verus  pectinis  ufus.  Varro  de  L.  L.  Lib.  4* 
Pecten,  qubd  per  eum  explicatur  capiilm.  Sic  Aptf* 
lcjus  Lib.  z.  Metamorph.  Capiiium  arguti  peclU 
nts  dente  tenui  difcriminatum  dixit.  Niii  11  hoe 
de  mulicbri  illo  capitis  cultu  forte  erit  intelli- 
gcndum,  qui  viris  eratvitUperationi."  Nam  cri- 
nes  longi  Sc  difcreti  proprie  mulierum.  Hinc 
DioChryfoftomusOrationede  pulchritudinc, 


In  Librum  I.  Histori/e  Danic/e  Saxonis  Glummatici.  6\ 

agensdeSporo  :   a'_?._.  enm@*>  <ye  >(g)  ra^  cv  A        31    Nullo  mcliusquamaffinitatunomineir.fidice 


■cn  Ki(pci/.?i  ifizc'-<  hsKSKP/iQ*  At  illeetiamca- 
pilios  difcretos  habuit,  nempe ,  ut  mulier.  Tertul- 
fianus  Cap.  XII.  de-  Virgin.  velandis.  Vertunt 
capillum ,  &  in  acu  lafciviore  comam  fibi  inferunt, 
crinibus  _  flonte  divifis,  apertam  profefflm  mulieri- 
tatem.  Quam  lcetionem  animose  defendin_. 
Theodorus  Marcilius  Jn  Odam  XV.  Horatij. 
Difcretioni  auterh  illi  crinium  utebantur  acu 
crinali  five  difcriminali,  quam_.„>#  omatoriam 


teguntur]  CiceroiVerrina:  Nullte funt occultio- 
res,  ne^  peflilentiorcs  infidiis,  quam  ex,quee  latent 
fubfimulatione  officij,  aut  aliquo  neceffitudinu  nomi- 
ne.  Eum  etenim,  qui  palam  esl  adverfirius ,  facile 
cavendo  vitare  poffis :  atbococcultum,  intefiinum, 
&  domeflicummalum  nonmodo  non  exflat,  verum 
etiam  opprimit ,  antequam  perfbicere  atf?  explorare 
pofjis.  Inhancfententiamelegantcr,  utomnia, 
Johannes  Sarisbericnfis,  Angiorumiuo  feculo 


Petroniusvocat;fivedifcerniculum.VarroLib.  B  Doitiifimus,Lib.III.  Policratic.  Cap.6\  Yene- 


IV.deling.lat.  Difcernicdum,  quo  difcernitur  ca- 
pillus.  Ab  hac  difcretionecrinesappeliatosvult 
Feftus  :  Crines  a  difcretione  dicii ,  quam  Gneci 
%o/,aw  appellant.     Nam  tdeo  eos  crines  vocant  : 

quomodo  hunc  locum  reftituit  magnus  illc > 

ScaligerinCafiigationibusfuis. 

20.  Aptius  honores meritum,  quam  natura  con- 
eiliatl  Principatus  enimnonfangvinidebetur, 
fed  meritis :  et  inutiliter  regnat,  qui  Rex  nafci- 


ria,  inquit,«.«  dantttr.nifimellecircwntita:  nulla- 
que  occultiores,  funt  injidfiz,  qtiam  bcc  quiz  latent  in 
fimuLtiione  officij  ,^aut  alj.quo  neceffitudinu  nomine; 
Nec,  utesl  infabulis,  fitnoSemelem  deaptam  inin- 
cendittm  impulijfet ,  ji  non  ejfet  nutrick  indtdtafa'- 
ciem  &  mentita  afecium.  Sic  &  Radulphus  Ar- 
dcntius,GuiliclmiIV.  Aquitania.  Ducis  Con- 
cionator,  quiinEvangeliaDomimcaliabrcves, 
pias ,  __  elegantes  fcripfit  Homilias,  floruitq. 


tur,  &  regnum  non  meretur.    Idcirco  Helius  C  circatemporaPhilippi  I    F_ancorumRegis,ab 

Anno  Chniti  M.  XL.  ad  M.  C  :   Homiiia  in_ 


Romae  ex  Senatore  Imperator  crcatus ,  obfe- 
cranteSenatu,ut  hlium  Ca_arem,  quem  habe- 
bat,  Auguftum  appeilaret;  fufficere,  inquit,  de- 
bet,  quod  egoipfe  invitus  regnaverim,  cum  non  me- 
rerer.  Joh.  Sarisberienfis  Policratici  Lib,  IV. 
Cap.  XI.  Sic  &  Philippus  Rex  Macedonum^, 
ubi  refcivit  Alexandrum  filium  qucri,  quod  pa- 
ter  ex  pluribus  fceminisgigneret  liberos,  itail- 
lum  hortatus  eft  :  Ergo  cum  plures  habeas'  regni 
competitores ,  da  operam,  ut  honeflus  acprobus  eva- 
das,  tttnonper  me,  fed  per  teipfum  regnum  obtinuijfe 
videaris.  Vir  prudentia  -vere  regia  praeditus . 
non  confolatus  eft  iilium_> ,  fed  metum  illius 
auxit ,  quo  magis  extimularet  ad  virtutem__  : 
indicans  illi  non  aliter  fperandum  paternum_. 
regnum  ,  nifi  fe  fucceffore  dignum  prseberct, 
nec  tam  magnumciTe  regnum  adipifci,  quam 
regnum  promeruiiTe___. 

25.  Lapfui  vicinum  esi  quicquid  fcnio  conflat  ] 
Huc  pertinet  ProverbiumveterumDanorufi___ 

WAbH  1R  MK  tf  Wdmh  TR». 

^(jfl^  CX  ttOil  (■!-•  fornt!  txit  :  Ligno  nutanti  cafus 
fperandus.  Cui  convenit  illud  Starchatheri , 
Lib. VIII.    Arbor  alendarecens,vetusexcidenda. 

28.  Prox/mumfibi  quemque  naturaconflituif] 
Notum  eft  illud  Terentij  ,  Andris  Act.  I  V. 
Sc.i.  Proximtu  fum  egomet  mihi.  Verum  quoq; 
eft  illud  Dionis  ad  Dionyfium  :  Nemo  nonfiun 


D 


Evangel.  Matth.  VII.  de  falfis  Prophetis ,  p.  <_j. 
Faciliusnos  ftipplantat,  qui  fub  (pecie  amicitia  &  ub- 
fequij  fraudem  ocadtat.  Proprium  enim  doli  esl,  fe 
dilfimulare.  Veneficus  flub  ■melle  tegit  venenum  ; 
proditor fub  obfiequio  ff-audern ;  Hypocritaftib  reiigio- 
ne  malitiani;  Hxreticus  fub  veritatefalfitatem.  Llt 
verba  fuccingan__: 

Tuta  frequensfj  via  esl  per  amici  faUere  no- 
men ; 
Tuta  firequens^  licet  fit  via,  crimen  habet, 

47.  Dotium  cereali  liquore  completum  ]  Vetu- 
ftiores  Danorumepulum  fcralcindefuncTiho- 
norem  inftitutum  appellarunt  /iR-PHI4I_v 
2(vfiKj)i.  Hinc  formula  (Xthtidi  evff>e/  quam 
inhac  ipfaHiftoriaadhibetChroniconRhyth- 
micum  vernacula  ncftra  multcties  cditum__. 
Gothi  Stravam  nominarunt  ;  quam  vocera 
E  nonnulli  dc  exuvijs-hoftium,  quibus  tumulos 
olimexornarunt,  perperam  exponunt;  quum 
potius  convivium&cQmeilationes  indefimcti 
honoreni  celcbratas  denotet ;  ita  redie  monen- 
teDociiifimo  Wormio  noitro,  inlibroMonu- 
mcntor.Danicor.  Cap.  6.  Jornahdes  de  funere 
Attila?:  Pofiquaiii,  inquit,  talibus  lamentu  eH  de- 
fletus  ,ftravam fuper  tumulttm  ejus,  quam  appellant 
ipfi,  ingenti  comejfatione  celebrant.  Ad  quem  lo- 
cum  porro  hxc  adducit  ibidem  Excellentifs. 


inrebus,quamatienisddigentiorett.  Videfisalium  p  Dns.Do-iorWormius :  Stravcs  affine  fuit  ilittd, 
Saxonis  locum  fub  finem Lib.  XIII.  qui apprime  qU0d  2lvf»«6i  olim  noftrates  vocabant.  Convivmni 
facit  ad  hujus  yva>M7i$  illuftrationem  de  mifc-  nempe  folemne,  quod  Reges  & Magnates  inparentis 
rando  fpediaculo  civium,  qui  a  navigiis  repelle-  defuncli  cciebrabant  honorem,  cttm  Regnum&beere- 
bantur:  Quoexperimentoquantumquuquefalutem  ditatem  capeflerent.  Tas  enim  nulli  fuit  ,'parenti 
fuam  alien£prceferret,fortuna  detexit.  Taceant  nu-  fttccedere,  nifi  tali  convivio  &fjlemnitatibus,magifa- 
gaces  adulantium  voces,  qutzfpiritum  amicorum  pro-  tes&amicos  exciperet ,  ubi  hocpotijfimum  obferva- 
pno  chanorem aftrucrcnon  erubefcunt.  Hucetiam  batur,quodin  defuncti  honorem  vafli  exhauriendi 
referripoteftfabula/EfopiPhrygis de ave Caffi-  ejfent  crateres ,  &  fe  voto  ,  ad  facinus  aliquod  exi- 
jide  apud  Gelliun__-,  miumperpetrandum,adflringeret.  Hujttsexeuipltim 

f  eximium 


61       Stephani  Johannis  Step 

exhnium  cernere  licet  in  geftis  HaquiniBdronis,  Hi-  A 
ftoria  Norvagica  vernacuto  fermonea  nobis  edittz , 
p. tfi.  UbiSveno  Tiuskeg,  alsas  Svenotto  dictus,ab- 
ebitu  parentu  Haraldi  regnum  occupaturus ,  non  fo- 
lum  regni  proceribus ,  fed  &  Juiinenfibus  pjratis  ad 
hoc  fuum  convivium  htvitatk  ,  prhtsquam  fedem 
patris  capeffit,  memoriam  patris  plenis  bauftibus  pro- 
pinando ,  votum  addit  ,fe  intra  triennium  Angliam 
occupaturum ,  &  Regem  Adelradum  aut  interfectu- 
rum ,  aut  regno  expulfurum.  Cujus  exemplo  Juli- 
nenfes  finguli,foHhduftumcratera,iiem  vovent  ea,  B 
quefinevittsdifcrimine  prteftare  demum  non  potue- 
tunt.  De  quibus  confule  Hiftoriam  ipfam.  2ftfttWtt/ 
Htzreditarid  cerevifia  •,  ut  f$tfltn8&&/  locationis  aut 
conduclionis  cerevifia,  latine  expromitur  j  quod  ut 
hic  Sponfa  a  Sponfo  conducitur  ,  mediante  tali  con- 
vivio  ;  ita  ibi  hxreditas  a  fiiio  capitur  folemniter 
eodem  modo. 


HANII  NOT/E  VBERIORES 

ji.  Deditque  pxnas  five  Orco  ]  Hunc  lo- 
cum  quis  e  Juftino  negabit  expreifurh_,  ? 
Eadem  namque  claufula  Librum  Hiftoriae 
XXXV  finit :  Deditq^  poenas  &  Demctrio,  quem 
occiderat ,  &  Antiocho ,  cujus  mentitus  originem 
fuerat. 

y4.  Sufpendiofe,  vulgo  infpectante,  confump- 
fil  ]  Ut  omnibus  compertiffimum  fieret,  ip- 
fumplus  promiflam  femel  fidem,  quam  cadu- 
camvitam,  8c  tandem  neceflario  perituram_,, 
exiftimafle.  Affirmat  Albertus  Crantziushancduo- 
rum  Regum  mortem  perquam  ridiculam  fuijfe  :  at 
ego  eam  parem  puto  prtecipute  virtuti  magnorum 
Grtecix  &  Latij  principum,  quivoluntariam  inmor- 
tem,  nefidem  promijfam  violarent.fe  tradiderunt. 
Johannes  Magnus  Hiftor.  Gothic.  Sveon.  Lib. 
z.Cap.XIV. 


N0T7E  VBERIORES  IN  LIBRUM  Hr 

HISTORI^  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 


ET  opimit  confcia  prtedte  ]  Elegantei'  C  vel  maxime  commorari ,  ubi  metaUum  aurifit, 
■tv  Confcium  ad  inanimata,  8c  prae. 


Pag.  20. 
verf  ii 

cipue  loca,  fignificanda,  transfer- 
re  fblent  Poet_.  Valerhis  Flaccus  Argonautic. 
LJb.i.v.zcj. 

i .  Veteris  ftat  confcia  luctus 

Silva  Padi. ■  ■■■■ — ■ 

EtLib.j. 


Pavet  omnis  confcia  latc 


Silva:  pavent  montes.  — — — 

EtLib.4.  ,  '. 

Antra^  deprenfc  tremuerunt  confcia  culpte. 

Sed  Confcia  fati  fidera  dixit  Manilius  fub  ini- 

tiumLib-i.  Aftronom_,. 

Carmine  divinas  artes,  &  confcia  fati 
Sidera,  diverfes  hominum  variantia  cafus: 

imitatusVirgiliumlV.  _3neid. 

Teftatur  morituraDeos,&  confcia  Fati 
Sidera.  — — — — ■  — 

11.  Hic  tenet  eximium  montis  poffejfor  acer- 
vum  Implicitus  gjris  ferpens  ]  Veterum  Genti- 
lium  fabulas  de  Draconibus  8c  Serpentibus 
auro  in  caver rris montium  incubantibus,inde 
primum  natas  verifimile  videtur,  quodut  plu- 
rimum  Serpentes,  dracones,  &id  genus  alia_, 
animalia  fubterranea  in/aurifodinis  reperian- 
tur.  Philippus  Presbyter,  auditor  B.  Hierony- 
mi  ( qui  moritur  Martiano  8c  Avito  regnanti- 
bus,AnnoChriftiCCCCXXX.(ccundumGen- 
nadium  :  fed  Adoni  Viennenh  mortuus  dici- 
tur  anno  circiter  CCCCLVII)  Lib.  5.  Commen- 
tarior.  in  Jobum_, ,  8c  quidem  illa  verba  Cap. 
XLI.  Sternet  fibi  aurum  quafi  lutum  ]  Dicuntur 
dracones  in  locis  fecretis  &  terrarum  abditis  finibm 


&Jiabulari  maximejuxta  aurifodinas. 

15.  Implicitus gjris ferpens~\  MartianusCapella 
fub  initium  Lib.IV.  In  Iteva  quippe  ferpens  gyr» 
immanibus  involutus.  Multa  etenim  Saxo  nofter 
huic  debet  .autori  >  &  pravcipue  ratiores  la- 
quendi  formulas,  8c  novatae  fignificationis  vo- 
cabula_. 

14.  Caudnc  finuofa  volumina  ducens  ]  Sinm 
proprie  ferpentum.  Virgil.  3.  Georgic.  de  an- 
V  gue,  qui  Calabros  faltus  colit : 

— ■ extrem<efe  agmina  cauda 

Solvuntur,  tdrdosfc  trahitfinus  ulthnus  orbes. 

19.  Sanies,  quod  confpuit,  urit  ]  Urit,  id  eft, 
laedit,  exitium  adfert.  Virgilius  Lib.  2.  Georg. 
ubi  caprarum  morfum  frugibus  &  frudtibus 
exitialem,  maleficum,&noxiumefle  docet; 

Sin  artnenta  magis  ftudium,vitulos^  tueri, 
Autfcetus  ovium,aut  urentes cultaCdpelias. 
E  Ad  Virgilij  verba  allufit  Symmachus  Lib.  r. 
Epift.  2j.  An  vereris  amuli  venena  Lecloris  ,  ne 
LibeUus  tuus  admorfu  duri  dentis  uratur.  Saniem 
vero,  ipfiim  virus,in  ferpentibus  quoq;  agne- 
fcit  Lucanus  Lib.IV.  v.725?. 

Ajpidas  ut  Phartas  cauda  folertior  hoftit 
Ludit,  c&iratas  incerta  provocat  umbra: 
Obliquansfe  caput  vanas  ferpentis  in  auras 
Efufte  tuto  comprendit  guttura  morfu 

Letiferam  citra  faniem  —       .,      ... 

F 

Et  SiliuS  Italicus  Lib.  12.  v.  10. 

Evolvit  ferpens  arcano  membra  cubili 
Etjplendente  die  novus  emicat,  atfe  corufcum 
Fert  caput ,  &  faniem  fublatis  faucibus  efflat. 

20.  Lingua  trifuUa  micans  patulo  licet  ore  rt- 


In  Librum  II.  HrsTORi^  Daniga  Saxonis  Grammaticl  6) 

tlltet]  Id  eft.licetlingvam  fubindemotitando  A  Sed  videtur  id  verbi  hoc  loco  vim  expkndi  ha- 

exertet.  Virgilius  de  eodem  Angve_> :  bere,  cViiiijgnitam  aUquam  copia-m  ieu  abun- 

■  «■  —  Linguis  miCitt  ore  trifttlcis.  dantiam figmricarc.  lg'tur Crttmenas ccre imlue,- 

_$.   Spinofi  dentis  acumen  ]  Martianus  Ca-  erit,  implee.tsthefiuro •  repertv  adfummum  usqr    , 
pella ,  loco  fiipra  didlo  :    Oui  tamen  mox  emer-  31.  Soiitarius  ininfziUm  trajidt  ]   Solitariiis , 

gens  jpinoforum  dentium  acuminc  venenato,  & a(fi-  id  eft  fulus,  nulli  comitatus.  Soiitarius  c tc-! im  cii , 

duk  hominem  morfibus  affligebat.  Ita  mox  infra :  qui  frequcntiam  vitat_,.     Glouari   Mojw^V 

Clypeo  Jpinofum  oris  acumen  impegit.  Solitarius. 

zj.    Tela  Ucet  temnat  vis  fquamea  ]   Id  eft ,  32.  Quam  Athlctas aggredimorh fueraf]  Ath- 


Conlertio  iquamarum,quibus  tergaferpentum 
funtobdudta.  Virgiliuslocojamdicto: 
Squamea  convolvens  fublatopectore  terga. 
2.9.  Perfojfos  fcrutare  cavos  ]  Recurrit  ea* 
dem  voxinfraLib.IV.  Extraclum  cavoaltdium 
plio  porrigit.  Et  Lib.  VII.  Puella  cum  repojitis  ini- 
bijpoliis  cavo  extrahitur.  Cavus  cft  locus  quili- 
bet  excavatus ,  velut  in  fpeluncam.  Horatius 
Lib._.  Scrmon.Sat.VI. 

Eufiicus  urbanum  murem  tnus  pdupere  fer- 
tur 
x<       Accepijfe  cavo,  veterem  vetus  hofpesamicus. 
Et  mox  eadem  Satyra : 

Esl  opus  hac,  ait,&valeas:  me  fytvacavustfo 
Tutus  ab  infidiis  tenui  folabitur  ervo. 
Ad  quemlocumficAcron.  Cavusfe]  Foramen, 
ubi  ante  babitabat.  Et  Jodocus  Bad.  Afcenfius  : 
Cavo,  idesl,  loco  cavato,fubterraneo  videlicet.  Et 
paulo  poft  :  Cavus  tutus,  idesl ,  uvemula,  in  qua 
vivo  tutusab  infidiis.  Phaedrus  Fab.  .4.  Lib. IV. 
Cum  viiti  mures  muftellarumcxercitu, 
Fugerent,  & arctos  circitm  trepidarent  cavos. 


letae  fcmperimguiari  certamine  congredifole- 
lebant,  &  interducllilcgcs  crat,ut.fingulicum 
fingulis  dimicarcnt.  Maxiraovcro  iceleri  afri-  ■ 
ne  habebatur  impari  dirnicationis  gcncre  pu- 
gnare,  cum  duo  unum  adorircmur.  Dehoc 
more  Sc  conivetudine  Saxo  Lib.  17.  hunc  inL. 
modum  loquitur ;  ubi  agit  dc  duobus  Frovvini 
filiis  Ketone  Sc  Wiggone  ,  qui  mortem  patris 
ulcifci  eupicntcs  ,  Arhiflum  Sveciae  Rcgem  ad 

,  certamen  provocant_.  :  Progredi  illum  ptlet 
[nempeKeto  Atluilum  ]  &  fi  quid  virium fit , 

**  folitario  fecum  experiri  congrejfu.  Nam  &fe ,  rcmo- 
to  fr.ttris  admimtulo,  propriis  aclurum  viribus ,  ne 
mantt  impari  pugna  conferi  videatur  infamis:  Duos 
fiquidem  cum  uno  decernere,  ut  iniquum,  ita  eti.tm 
probrofum  apud  veteres  credebatur.  Sed  hea,  victo- 
ria  hoc  pttgnce  genereparta  laud.ibilior  habita,  quod 
potius dedecori,quam gloritc  junttavideretur.  'Quip- 
pe  unum  a  duobus  opprimi ,  ut  nullitts  negotij  ,  jta 
maximirubortsloco  dutebatur.  QuarecumWigcro 
fratre  graviter  vulnerato ,  Athiilum  aggrefius 

'  interfeciflet ;  ee  faclo ,  inquit  porro  Saxo ,  plus 
opprobij  quamlaudis  contraxit,  quod  injuvandofra- 


Gloflarium  Graeco-barbarum  V.  C.  Johannis  tre  fimt&s  duelli  iegesfolvijfet,  eidem^  utilius  qium 

Meurfij  pag.  98-    r„£@",  Cavus,  Fojfa,  Scrobs.  honeftitis  opem  tuliffe  videretur.  Hinc,  in  Prover- 

CodinusinOrig.  Conftantinop.  E^/jyiJs  j  %$  bium  apud  exteros  duilum,  cuodprifcum  dimicandi 

y&Sisc  lyya^y^q  Z7i\  rmmiv  mv  ni\tv  >  j3«-  jtts  regius  Libefatt.iffet  interitus.   Imo&apudDa- 

^«C  iZ  v-Ih  ew  tw%  s^oAav.    Abftrufum  ca~  nos-  Nam  lic  habet  vetus  Rhythmus : 

2ttfiijTc5  QJiinc  brrt  gamlc  _v<tr-pn-.  »cnf. 
.   57.    Crebris  deinde  iinguam  micatibits  ducens  ] 
E  Martianus  Capella  iub  initium  Lib.IV.  Amuu 
ajfurgens  aUambcre  foeminam  crebris  iinguarum tni- 


-.'C    Tle) 

vum  elcsanter  dixit  Feitus  Avicnus  rn  ora  ma 
titima : 

Jngum  inderurfus  cS  facrum  infernxDea 
Divesql  fanumpenetrat  abftrttfi  cavi 

Aditumife  ccecum 

Cavum  pro  puteo  pofuit  elegantiilimus  &  in- 
culpatae  Latinitatis  Poeta,Tercntianus  Maurus, 
in  Pra?fation__ : 

Donec  lubrica  farcina 
Tantiper  fpatium  cavi 
In  lucem  fuperam  exeat. 
Ibid.    Mox  £re  trumenas  Imbue  ]  Locutio 
non  adeo  protrita.    Tacito  tamen  quibusdam  ^  Canuti  in  Procsmio  :  Jam  vero  Dacice  parttbus 
inlocis  nonnihil  frequentata  i  Sic  Lib.  1.  Annal.      quatuor  quinqttennits  demoratus 


catibtts  attentau 

40.  Curetum  partibus  ]  Frcqucns  Saxoni 
efl:  partes,  pro  ora,  piaga,  climate,  regione,  terra, 
provincia  ,  aut  fimili  notione  ufurpare  :  ut  hic 
Curetum.partibtts ,  id  eft,  regioni ,  tcrrx  ,  ditioni. 
Sic  Lib.  XI.  Apud  Suddathorp  Juticarum  partium 
oppithtm.  Idq;  occurrit  faepius  in  medij  Sc  fe- 
quiorisaevi  Scriptoribus.    iElnothus  de  vita  S. 


Imbutg  prceda  manus.  Et  Lib.  Hiftor.  j.  Ut  ci- 
vili  prsda.  miles imbueretur.  ItaHift.Lib.  4.  Im- 
buere  ames  fermonibus  honeftis.  Imbuere  ingenium 
tede,  Sc  id  genus  alia.  Annal.  15.  Imbuta  armis 
tivilibus  juventa.  Et  Valerius  Flaccus  Lib.  1. 
Argonaut. 

■    lgnaras  Cereru  qui  vomereterra* 
Imbuit.     ■'  1 '    ■*<  ■■      — » 


42.  Totius  fernic  occidentis  armis  opibttstf,  fuc- 
cincluml  JuftinusLib.XXXV.  Igititr  Alexander, 
admirabilirerum varietate,priftiititritm  fordium  ob- 
litus,  totmferme  orientis  viribus  fuccinctus ,  beilian 
Demetrio  infert. 

45.  Salutarem  pUgng,  cunctationem  ]  Fortc 
ad  illud  Ennij  dcFabio  reipicit .  Unus  homono- 
bis  cunclando  reftituit  rem. 

F  1  Ibid, 

.     '  ■         "  '   )  < 


64       Stephami  JohannisSteijhaniiNot/E  Vberiores 

Ibid.    Inedicz  viribus  obtinendtm  curemus  ]  A  pofitum_,  ,  abufu  Latinitatis  primum  incli- 


Saxo  infraLib.V. 

Qui  obtinere  gejiit ,  obniti  debet. 
Obtinere  idem  efle  acvincere,  in  poteftatemre- 
digcre  ;  eaci;  notione  apud  optimos  Latiniti- 
tis  IGtbs  ufurpari  contendit  Philologus  in- 
comparabilis,  Cafpar  Barthius  Lib.  XXX.  Ad- 
verfar.  Cap.  VIII.  Galterus  Lib.  III.  Alexan- 
dreidos.Fol.  XXXII. 

Deflitit  incccpto  Macedo ,  fed  prodigus  aurtZ 
'  Vitalis ,  flcindit  cuneos  ,  ipfum^  tyrannum 
Obtinet ,  .&  vtctis  urbem  tradentibus  m- 
trat. 

44.  Intemum  boc  malum  esl~]  Vegetius  Lib. 
III.  Fames,  uc  dicitur,  intrinfecws  pugnat,  &vincit 
flapius,  quam  ferrum. 

45-.  Melitu  adverflarium  efurie  ,  quam  armis 
tentabimus  ]  Fame  invicliffima  qu_que  expu- 
«mantur.  Sccpius  enim  penuria,  quampugna,  confu-  q  num.  3. 


natse ,  mox  collapfae,  redle  animadvertit  Bar- 
thius. 

14.     Ut  nibil ,  quod  a  fupervenientibus  occti- 

pari  pojfet ,  intaclum  relinqueret  ]  Tale  multo- 

rum  fuit  confilium.,  ubi  jam  imminerethoftis, 

Sc  plerumq;  falutare.     Ita  Arfanes  ,  qui  Cilicitf 

prtzerat,  reputans,  quodinitio  belli  Memnon  fluafis- 

fet ,  quondam  falubre  conftlium  flcro  exequi  ftatuit. 

t>  Igni  ferrotfc  Ciliciam  vaflat ,  ttt  bofti  folitudinem 

.flaciat :  quicquid  uflui  ejfepotesl ,  corrumpit  :  fte- 

rile  ac  nudum  folum  ,  quodtueri  nequibat,  relictu- 

rus.    Sic  t5c  Anno  Chrifti  clo  Io  XXX VI. 

Tecbmafes  uti  flacultatem  fui  perfequendi  Ofmanicit 

adimeretj  fuam  ipfemet  regionem  vaftavit ,  anno- 

nam  omnem  corrupit  &  exufftt,  flubditos  fuos  pafftm 

abe<iit.     Levenclavius   Annal.  Turc.     Vide__» 

Freinsheimij  Commentar_..  in  Lib.  III.    Q^ 

Curtij,  Cap.  IV.  num.  5.  EtLibr.  14.  Cap.14. 


mit  exercitum ,  &  ferro  fkvior  fames  eFt.  Vegc- 
tiusLib.JII.  Superatis  omnibus  bumar.is  malis , 
famem  unam  natura  vinci  non  finit.  Livius 
Lib.  V.  Eleganter  idem  Livius  Lib.  XXI.  fa- 
mem  appellat  ultimum  humanorum  fupplidum  : 
Licutt ,  inquit  Scipio  in  -Oratione  ad  muitcs , 
fi  voluijfemus ,  adErycen  clmflos,u\timo ftippMo  bu- 
manorum,  interficere. ' 

Pa».  21.  verf.  1.  Exflarigves  prceflare  j  Id  eft, 


19.  Quem  dolum  aebro  ceflpite  foffis  fluper- 
addito  occultandtim  curavit  ]  Ejusmodi  ftrata- 
gemate  qaamphirimos  feliciter  ufos  fuiffe__, 
varia  teftantur  Hiftoncorum  monumenta_.. 
Regino  Abbas  Prumienfis  Lib.  2.  de  Nord- 
mannis  urbem  Parifiorum-obfidentibus,  haec  . 
refert_,  :  Miferat  ad  flolvendam  obftdionem  lm~ 
perator  Carolus  exercitumfluum,  duce  Henricoquo- 
dam  ,   viro  riobili  &  ftrenuo.    Is  propius  flolebat 


interficere.    Infolens  formula  :  fed  cui  venu-  £>  yft!tim  caftra  flrequeniius  accedere,  ut  &  quidipft 

ftatem   conciliat   continuata  Paronomafia_,.  agerent ,  &  qua  ratione  in  ipflos  ageret ,  explora- 

Nam  ita  integre  &  eleganter  di_tum  :  Exflan-  reL     jj  ^uum  animadverterent  Nordmanni ,  flo- 

gves  absfl,  flangvinis  detrimento  pneftare  poteri-  vcai  floderunt  in  circuitu  caftrorum  ,  qute  latitudi- 

mus.  nis  erant  pedis  unitts  ,  proflunditatis  vero  trium. 

10.   Taliter  indemnes  aliis  damnorum  auclores  lUs ppUn  &  puivere.  cooperuertmt ,  ne  ab  hoftibus 

fore  poterimus  ]  In  prioribus  Editionibus  erat  :  0nj  deprehewli  poflfent.  Itafl,  cum  ex  more,Hen- 

Indemnes  aliis  Danorum-Juttorcs.    Quemlocurn  rjm>  Dux  cxerciiusGallici,  chcaNordmannorum 

Cl.  Vir,  &c egregie.de  re  literaria  meritus,  Cafp.  Cilfira  0heqmtaret  fpecuLibundus ,  obvios  habuit  co- 


Barthius,adClaudian.  inPvuf.  2. 110.  ita  emen-  mm.paucos  ,  qtti  dedita  opera  eum  ipflo  velita- 
davit  :  Indemncs).  telis Danorumvtitores  forepo-  -g  re  ccepenmt  ,  atq,  tantiflpereum  dubia  fluga  ludi- 
terimus.   Eam  leclionern  veriffimam  efle  putat     ftcarunt  ,   donec  colltpfo  in  floveam  ipfius  equo  , 

ipflum  pariter  lucJantem  atque  fltrgere  anniten- 
tem  obtinuerint.  Accidit  hoc  Anno  Chrifti 
DCCCLXXXVII.  Ita  quum  FJorentius,Hol- 
landiae  Princeps,  Anno  Chrifti  cfo"  LVIII.  bel- 
lum  cdni  variis  &  potentiffimis  hoftibus  ge- 
fturus,  convocatis  Dordrechtum  Senatoribus, 
quid  in  rem  maxime  videretur  ^  confulereL., 
Vir  quidam  provecta  aetate  ,  infignis  pruden- 


:  putat 

Doctiilimus  itidemVir,  &  ad  juvandas  literas 
natus ,  |oh.  Frelnsheimius  CommenL.  in  Q; 
Curtij  Lib.III.  Cap.4.  nuniu.3.  Verumfi  bona 
cumvenia  tantorum  virorum  liceat,  levi  mu- 
tatiorie ,  fic  Iego  :  Taliter  indemnes  alijs  damno- 
rum  auctores  flore  poterimus.  Nam  omnino  heic 
confiderare  oportet  perpetuam  illam  &  vix 
interruptarri  Paronomafiam ,  qua  totam  hanc 


orationem  Dornonis  exornat ,  Sc  unam  poft  ^  tia  &c  belli  artibhs,  fic  orfus  eft  :  Sedem  belli 
-alteram  periodurri  infurgere  facit  Saxonofter:      hancnos  urbem  delegimus ,  quo  haud  dubie  bofles 

quaiis  etiam  in  his  vocibus  reperitur  ;  Indem-      mox  venturi  flunt.    Itafl^  fluadeo  egeftis  late  cam- 

pis  flofftc •  ducantur ,  &  primiim  penicts ,  mox  ftra- 
mine  &  bumo  ita  m&quentur  ,  ut  cavata  a  flolidis 
diflcernere  boflis  ignariis  ,fimul  accurrerit ,  prteceps 
in  eas  ruat,  Nec  multo  pbft  ille  adfuit  urbi 
fenfim  propinquans.  Et  jam  fufTofla  .omnis 
multitudo  fupergradiebatur—.  ,  tolerantibus 
primum  tignis ,  dum  margine.eampi  fuftine- 

bantur_.. 


nes  damnorum  :  Eft  vero  fenfus  :  Si  hoftem_ 
fame  potius ,  quam  armis  debellare  tentaveri- 
mus,  facilior  nobis  ad  vidtoriam  aditus  pate- 
bit_.  :  &  nos  hoc  pacto  orrinis  periculi  im- 
munes,omnis  damni  cxpertes,  alijs  exitium 
adfenx-  ,  alios  damnis  ingehtibus  arficere_> 
poterimus.       To  flore  autem  pro  eflfe  vel  fieri 


In  LlBRUM  1 1.  HjSTORI/E  BaNIC^  SaXONIS  G  RAMMATICI.  '  6j 

_antur__.     Ut  lor.gius  provcdti  ,  oneratae  im-  A  via  ots(ffi!ga,v  .,    ytm  &d(pvtv  Trup  oAiyov  &>$?. 

nicnio  pondere  pertica:  cefserc,  fimuJ  prarcspi-  Lttpa  qu<e  catulos  recentes  alebat ,  ex  vicink  agris 

teslapfi  equi  viriq;  miferabili  fpccic  ,  cuncla  aliorum  de gregibus  fepepccudesraperefolebat,qttod 

clamoribus  &  confufo  ftrepitu  compiebant_>.  ahmento  copiofo  ad  enutriendos  catulos  optts  baberet. 

Atq;  ita  Quadraginta  rnillia  occidioni  data  ,  ConveniuntigiiurPagani,nocltt^fcrobeeffodiuntlati- 

exemtis  f ex  &c  viginti  millibus,  quos  foffse  hau-      ttidine  orgyiarum altitudine quatuor,  &  quidcm 

-ferun__  :  prouc  haec  bona  fide  commemorat  humtim  adgefiam  longe  lateq,portatam  plena  manu 

cgregius  Vir  ingenio,  bonisq;  omnibus  difci-  fpargunt ,  ligm.autem  aridu  oblongis  fiuper  voragi- 

plinis  ornatus,Mattha_usVolfius,  magni  illius  nem  extentis ,terra denifc  ea,qu%  fttpererat ,  folifa- 

Gcrardi  Voffij  haud  degener  filius,LibroI.  An-  ciem  conjpergunt,  ut  vel  lepusfi  ftipercurrere  tenta- 
iialium  Hollandiae ,  Zelandiaeq;  Pag.  44.  cV  4J.  B  ret ,  ifia  ligna  fiipults  ipfis  fiagiliora  confiingerct , 

Inter  alias  vero  infidias  ,  quas  Friderico  Impe-  tumq^  clarum  facerct ,  quod  ifiud  folum  non  effet, 

ratori  ftruere  parabant  Cremonenfes,  dolofas  fid  tantiim  folum  adfimilaret.     Ejusmodi  pluribus 

cjusmodi  foveas  recenfet  nobiliilimus  8c  exi-  foffisper  montes,  per  campos  cavatis,  lupam  tamen 

mius  Poeta  Guntherus  Lib.  X.  Ligurini  fui ,  haudquaquam  capere  potuerunt  ( fenfit  enim  ipfit 


v.  $06. 

Prteterea  denfis  firobibtts  tellure  cavata 
Prtecipites  fodere  doles ,  fojfatd,  latentes 
Injectu  texere  levi,  quas  incidat  hoflis 
Infcius,  &  fubito  pateat  difirmine  morti. 

Quin  &  eas  luculenter  defcribir"  Pruden- 
tius  in  Pfychomachia,  v.  2/7.  <S_  fequent.  pag. 
237. 

Sed  cadit  in  foveam  prmceps ,  quam  callida 

forte 
Iraus  intercifo  fiuffoderat  tequore  furtim  : 
Iraus  tnteflandis  vitiorum  epeflibus  una, 
Tallendi  verfuta  opifex,  quteprtefcia  belli 
Planiciem  fcrobibus  violaverat  infidiofis, 
Hofitli  departe  latens,  utfojfa  ruentes 
Exciperei  cuneos ,  atf,  agmina  merfit  vora~ 

ret. 
At  nefall.iccm  puteum  deprmdere  pojfet 
Cauta  acies,  virgis  adopertas  texerat  oras, 
JET  SUPERIMPOSITO    SIMULARAT   CE- 
SPITE  CAMPUM. 


Tandem  nobis  fcrobcm  graphice  depi_cani_» 
exhibet  fuaviifimus  fcriptor  Longus  Sophifta 

,  iroifj9vix,c2vLib..i.  fed  non  hominibus  capien-  E 
dis,  verum  Lupis  apteni_.    AuaoUva,  t^s<f)Hozt, 
oxvfjtvotg  vsotg  c/x.  iuv  nr.ArioTov  dy^oov  s^  „/_v_i/ 

■  irotf/jviuv  7tZ''Aa,jiig  ^ttw^s  ,  7io7fr.rjg?fo(prjg  s<r 
civaT^o(pr,'j  tir.-v  oxvuvw  OsoiHprt.    mvsA%vTsg 


quofe  terram  commentitiam)mu{tasverocaprasatq, 
oves  jttxta  perdiderunt ,  parumq,  abfuit ,  quin  0" 
Daphnin  cafu  bujusmodi. 

z6.  iudemf  carabum  onerat  ]    Eadem  vox 
infra  fe  offert  Lib.  VI. 

Percurrimus  undas 

'  Permenfore  maris  carabo 

Carabus,  lintcr,  navicula.  Ifidorus  Orig.Lib. 
XVIII.  c.  r.  Carabus  ,parva  ficapba  exvimine 
fiacla ,  qute  contcxta  crudo  corio ,  genus  navigij  pne- 
bet.  Papias  Vocabulifta_  :  Carabus,,  navicula 
difittrrens  in  Pado,  id  esl,  linter.  Esl  autem  ex  vi- 
mine  <_r  corio.  Gronlandi  hodieq;  eo  navigij 
.genere  utuntur_.  ;  quod  conftat  ex  ijs ,  quae 
v?  huc  allata  cum  incolis.  Talia  quoque  fuifle 
Oeftrumnidum  navigia  conjicio  ,  quae  elegan- 
ter  defcribit  peftus  Avienus  in  ora  marici- 
ma  ; 

_?o«  usq,  cjmbis  tiirbidum  iate  fretum 
Etbelluoji gttrgitem  Oceani fecant, 
.  Nou  bi  carinas  quippe  pinu  texere 
Tecere  morem,non abjete, uttffusesl, 
Curvant  fafelos :  fed  rei  admiraculum, 
Jxavigia  junctu  femper  aptant  peUibus, 
Coriodj  vafium  fiepe  percurrunt  falum. 

Gloflarium  Caniberonenfe  MS.  Carabtts ,  eH 
qutedam  navicula.  Joannis  Mofchi  pratum_ 
Spiritual  _, ,  Cap.  j6 .  Ecce  ego  afcendo  in  tara- 
bum.  Florentius  Vigornienfis  in  Anno  892- 
Otculte  de  Hybernia  fugerunt ,  carabumq^  qui,  tx 
duobus  tantum  corys  &  dimidio  faclus  erat ,  intra- 
verunt ,mirttmfein  modumfine velo & armamentis 
nosl  feptem  dies  in  Cornubia  applicuernnt.  Videa- 
turOnomafticon,qubdVitisPatrumfubjunxit 
Vir  pietatis  do<ftrin„q;  fama  illuftris ,  Heri- 
bertus  Rosvveidus.  Graecis  K„g^_@o  ,  fe_ 
K„£ai-<oy.  AucTor  Etymologici  :  Aaatog  to 


ouvoi  xoic;;tm  vux.txi) p  oiphdig 0 qv 'fjzs 01  tosu^g 

ipyrfujv to  [scdjog  'naougonv.  to  jjj/j  ari  yjd\^a 

ro  7ro\v  axret^goi,  y.v^<.oz»Tsg  /a,ax,^v.  ^vAcc  '^ 

%ri(>a  iia;i?Jj  T&tvavreg  vtts^  jd  y^d.cr^a.T^  j 

to  TFSf^iTJov  r^  ■^cDiJ.a.rog ,  ■,ictT?.7m,0Tiv  ttjg  7c%o- 

ispqv  yrtg  <xv~ovai  _f5  xav  Acvyoig  s.7no(>ct<a,r!  , 

na-TtXicha  ux  ^uAct  y.aetpiDV  dcrjSyi^^  oviu, 

Hgj)  totb  Tnzescg&i  fj,c.ac-iv  y  oti  yrj  dhc  Ixu,  a'Aa 

[JkSfAtciriTo  yr,v.-  ToiauTCi  TtoTkd  c^vy/uam,  v.dv      fitK^j/V  mAotdfy.ov :  7iu^>  io  ayoi,  sfc  _  10  6tto- 

ivig  o^sor,  niv  roig  mciioig  o^v^avtsg  ,ir\v  tjSlp      xofynxov  Andnov,  0  rivsg fjS/j  STrztKTffioa,  livsg 

Avzaivav  __  svjvyriouv  AaCeiv:  cdicBdvsictj,  ydg      jj  7To^pti0at  rtvsg  'j  x,a^,Sov  ovofX-a^iioT.    Svi- 

>c,  yrig  o-oDpic-fj.evrjg*  7sv7>\agy  cuyccg  k.  7ro'tfA-      das;E<pJA_(„,_„^i»&a^w^.Hebr9eis_4r/?w. 

_  j  Vide 


66       Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vber-iores 

Vide  Har moniam   Etymologicam   Stephani  A        6.   Transfugte  titulo\oppidumpetit~]  Svaningius 


Gvichardi  pag.  7/9. &:  j6y.  Fragmentum  Glofi 
&.fij  MS.  qiiod  penes  me  eft,  in  LiteraD.  Dro- 
mo,  longa  navis .  Mufculus,  parva  navis :  Barcba, 
iiavis  mercatoria.  Ec  paulo  Poft  :  Parvte  naves 
dtcuntur  cimba,  carabus,  caupulus,  iembus,  fcapha, 
linter.  Forte  illudeft,  quod  veteres  olimlsian- 

di  1M"RF£  dixerunt.     Gloflarium  Islandi- 

cum:    YAKWii    _%ax\t/,  Mafc.  Gen.  Genus 

navis. 


•o 

46.  Aqtite  molem  nova  vvorum  diverfitatepar- 
^titus~\  Ita  ScPerfarum  RexCyrus,cumBabylo- 
nem  oppugnaret,  Gynden  fluvium ,  ne  impe- 
■tum  ejus  fifieret,  conatumq;  impediret,  per  ma- 
gnas  concifum  deduclumtfefojfas  in  4-60  alveos  com- 
minuit  :  Ettphratem  etiam  longe  validtffimum  & 
mediam  Babyloniam  interfluentem  ,  derivavit.  Ac 
fic  meabilibus  vadis  ficcum,  etiam  patentibm  aivei 
partibus,  iter  fecit.  Verba  funt  Pauli  Orofij  Lib. 
2.  Cap.VI.pag.71?.  c 

'  48.  Dividuominoratusexcurfu]Hoccft,dimi- 
nutus.  Ita  loqui  amant  iftius  &fuperioris  aevi 
Scriptores.  Radulphus  Ardentius  Homilia  in 
Dominicam  Vtl  poft  Trinitatis :  Non  minora- 
bititr  defectibtts,fed  omniperfeclione  abundabit.  Joh. 
Sarisberienfis  Policratici  Lib.  VII.  Cap.13.  Qtfi 
cognatione  temporalium ,  quibus  quodammodo  ingi- 
nitus  es~i ,  pedem  fuifigit  ajfectus ,  fervit  &  minora- 
tur.  GviilermusArmoricusPhilippidosLib.I. 

Ut  meritum  Regismotu  quocttnf^  minoret. 
Petrus  Chryfologus  Serm.  LXXXV.  Quia  nec 
minoratur  Deus  in  homine  ■,  nec  virtus  attc-nuatttr^ 
infimbria  i  nec  cceleftis  natura  membrorum  varia- 
tur  offictjs.  Sermone  LXV.  Nemo  ergo  fic  filium 
minoret  precibm,  nepatrem  circa  falutem  hominnm 
fic  minoret.  EtSermoneLXVI.  Qui  divitiasfuas 
iion  miferando  pauperi  dedit,  fibi  mifericordiam  fic 
minorat.  Sermone  L-XXVI.  Cur\homo  aut  mi- 
noratumDeum  in  camejudicat,aut  in  paffioneexi- 
fiimat  ejus  defeciffe  virtutem  l 

fi.   Ad  urbem  Paltifcam  ]  Quae,  ni  fallor, 
Rutcnis  Polotzka,  nunc  Plefcovia  dicitur. 

53.  Exthicbumf^  fe  ,  quo  minus  hofti  terroris 
ajferret ,  vulgo  nunciart  prtecepit  ]  Eodcm  ufus  eft 
ftratagemate,  Haftingus  DuxNormannorum, 
cum  Lunam  urbem ,  quam  Romam  efie  puta- 
rat,  fraudulenter  occupare  tentaret :  cujusrei 
luculcnram  facit  mentionem  DudoVeroman- 


nofter  aliter  commemorat,  non  ipfiim  videli- 
cet  Frothohem  in  bppidum  transfugiflc_j,  fed 
militem  puellari  indutum  vefte,  qui,quo  in_. 
ftatu  eflent  omnia,  explorarcf—,,  in  oppiduma 
Frothone  fubmiflum,  tradit_,. 

12.  Urbs  fomno  fepulta  diripitur  ]  Elucet  hic 
imitatio  Virgiliana.  Maro  enim.Eneid.il. 

Invadunt  urbem  fomno  vinofz  fepultam. 
EtLib.  IX. 

Eutulifomno  vinocf,  fepulti 

Conticuire. > . 

13.  NihilinremilitariperniciofiusJ  Securitas 
nimium  quantum  nocet  militari  tortunae !  Te- 
ftis  eft  Vellejus  Paterculus  Lib.  z.  in  cladeVa- 
riana  :  Neminem  lelmiis  opprimi,  quam  quinihil 
timeret ,  &  frequentijjimum  imtium  ejfe  calamitatic 
fecuritatem.  Barthius  inN0tisadL1b.IV,  Glau- 
diani.p.131. 

3;.  Monftra  quidem  video  ]  Spedrra  no- 
(fturna  intelligit,  quae  iwreg/i/_t  tyoXxc,  Athe- 
nseus  Lib.  IV.  dixit.  Apulejus  vero  in  Apolo- 
gia  noclittm  occurfacula  eleganter  vocavit.  Eo- 
rum  pleraq;  nomina  talia  ibi  funt ,  qualia  hic 
receniet  Saxo.  At  tibi,  inquit,  /Emiliane ,  pro  ifto 
mendacio  duat  Deus  tfte  fuperum  _r  infeuim  com- 
meator ,  utrorunifc  Decrum  maiam  gratiam,  fem- 
pertfe  obvias  Jpecies  mortuorum  ,  qunquid  Umbra- 
rum  esl  usquam ,  quicquid  Lemurum ,  quicquid  Ma- 
_  nium,  quicquid Larvarum,  oculis tuis  oggerat /  omnia 
noilium  occurfaiula,  omnia  buftorurtt  jormidamina, 
omnia  fepuhbrorum  terriculamenta,  a  quibustamen 
tevo  &  merito  haud  longe  abes.  Ubi  limul  nota__ 
graviilimum  fatis  tx  dirum  itnprecandi  genus 
quondam  fuifie_>,cum  nocfturnis  illis  fpedtris 
&  monftris  caput  alicujus  devoverent.  Videa- 
tur  Lavateri  de  fpedtris  Libellus  eruditiiTimus, 
Cap.  z. 

47.  Accedun.t  Fauni  Satjrh  ]  Utinam  ipfum, 
£  Carmen,  quod  autor  tranftulit  acLatinum  fe- 
cit, fupef efiet,  videremus  quaevoces  hisLatinis 
relponderent ,  Sc  tum  forteah  tenebrofo  vete- 
rum  fermoni  de  variis  Alforum,  Thuflorun__, 
Dvergorum,  Draugorum,  Vanorum  generi- 
bus,  qux  nuncfolafiint  nomina,lucem  foene- 
raflemus.  Hoc  certum  efi  duntaxat,  diverfas 
iftas  fiveDaemonum,  fiveanimalium,five  quod 
inducorutcredam,  medij  interiftacujusdam, 
naturas  fuifie  habitas  ;  quo  veterum  Septen- 


denfis  de  moribus  &  adtis  NormannoruirL-.  j3  trionalium  Philofoplfiam  penitus  intelligere- 


Lib.i.  pag.  64.  &6j- 

Pag.  iz.  verf  8-  .Peritam  fe  pugnandi '  pueUam 
Jimulat  ]  Quaii  una  eflct  ex  Amazonibus  illis 
Danicis ,  quas  luculentcr  delcribit  Saxo  Lib. 
VII.  Fuere  quondam ,  inquit,  apud Danos  faminx, 
_  qtite  formamfuam  invirilcm  habitum  convertentes, 
omnia  pxne  temporum  momenta  ad  excolendam  mi- 
litiam  conferebant.  Ad  quem  locum  plura  an- 
notabimus  truv  %'fi. 


mus.  Sed  hoc  votumialtemeft.  M.Brynolfus. 

49.  Silvanis  coeunt  Aqutli,  ]  Monftra  quae- 
damfunt,  forteficdi_laab„lj„7/»,hoceft,nigro 
coloreJ..  Nam  ita  Glofi.  Aquilum,  ut\av,  cLq 
&xx.i~<hics.  Gloflar.  Iiidori :  Aquilttm ;  fuftum, 
nigrum.  Saxo  nofter  Lib.  8.  Quem  comitibus  fo- 
rts  prtcftolari  juffis,  ingnftus,duos  eximix grandita- 
tis  Aquilos  confpicatur.  Aquilos  inter  Hemitheos , 
qui  a  medictateaerisusq;  in  montium  tef raeq; 

confini? 


In •,'Librum  ILI-JisTORi/E  Danioe  Saxonis  Grammatici. 

confinia  verfantur,  recenfet  Martianus  Capella  AX)vidius  VIII.Mctamorph. 


6? 


Lib.  II.  p.  XL.  In  bis,  inquit ,  tocis  Sumanes,  ~eo- 
rumfe  prtefiites  Mana  atq,  Manuana  :  dij  etidm ,- 
quos  Aquilos  diuint.  Glpllarium  Papiae ;  Aquili, 
jpecies  dismonum  ,  qui  in  fimiiitudine  aquilarum 
apparent.  Catholicon  Fr.  Joannis  de  Janua  in_. 
vocc  Aquita:  AbaqUilaeslAquilus,  qui  nafum  habet 
curvum  infummitate,  ut  aqu/Le  rojirum. 

/2.  Qnas  Simis  Fantua  juncla  premit]  Fantute 
meminit  Capella  Lib.z.  pag.  XLI.    Ipfam  quoq) 


■  Quem  non,  ut  aetera  defint, 


Torma  movere  potefti  — 


Plato  III.  de-Legibus  :  ^  yj^i^v,  s^tr^id- 
taivv;  Maxime  pulchrum-,  maxime  amalite.  Di- 
cebat  Ariftoteles  j  to  u.a.^fg^  ttuvtoc  im<zn' 
k'as  ow&TiKdteyv  :  Puicbritudinem  plusqnam 
Epifiolas  omnes  valcre  ad  commendationemt  Plato 
etiam/w/JjnVarfrweOT  appellabat  mjgie%tjfiti  Cp-v- 
terram,  qucc  bominibus  invia  efi,  referciuut  longx-  B  otfoc.  ;  Privilegium  Naturki  Hinc  veteres  Phi- 
vorum  chori,  qui  habitantfilvas,  nemora,  lucos,  Luos,  lofophi  pulchritudinem  origine  divinam^  ; 
fontes  acfluvios.  Appellantur  Panes,  Fauni,  Fones,  nihilq;  pulchri  temere  & fortuko  nafci,  fedab 
Satyri, Silvaui, Nympbte, Fatui, Fatutecfv velFantiae,  arte  aliqua  effici,  putarunt.  Plutarchus  Lib.  1. 
vel  etiam  Fanje  ,  a  quibus  Fana  dicva  ,  quodfoleant  de  placitis  Phiioioph.  Cap.  6.  Pacatus  Drepa- 
divinare.  Cafp.  Barthius,corculumMuiarum,  nus  in  Panegyrico  :  Nou  fruftrd  plane  ■vpinione 
Lib.  XXIV.  Cap.  8.  Fantuam  Fatuam,gratid  Car-  fapiemium,  qui  hdturaiium  momenta  caufarum  fub- 
minis,  diclam  autumo.  Sed  & antiquiores  itd  dice-  tiiiusfufiitati,arcanis  cxieftibus  nobilescurdsintule- 
bant.  Glojfte  veteres :  Fatuus  quafi  fantuus,  a  fan-  rnut ,  augufttjfima  quxf3  Jpeues  piurimum  creditur 
do,  quiFaunis  oracula  edebat.  Simosvero  dfacie  trahere  coelo.  Sive  enim  iile  ammus  divihus,  ven- 
fimd  dixit  Satyros,quorum  talispicluraapud  veteres.  C  turusin  corpus,  dignum  prius  metatur  boJpitium,five 
Nonalidde  caufd  veteres  Delfinos  Simones  vocajfe  cum  venerit,  fiugit  habitautlum  pro,babitufuo,five 
ebfervamus.    ldemGhJfarium:  Simones^Delphi-     aliud  ex  altero  crefcit. 

nes.   Qujfiverba  apadPapiametiam  fuperftint.  37-    Sordido  cultu  robuftam  obtegi  manum"] 

Nares  fiimatas  cadaveri  ekganter  attribuit  Sul-  .Huic  affine  eft  Ccecilianum  illud  apudCicero'. 
picius  Lupercus  de  Cupiditate  j  Lib.  1..  Epigr.  nem.Lib.3.  Tufcul.  Q^ltion^.  Sxpe  esl  etiam 
Vet_..  fub  pattioto  fordido  fapientia.  Sed  nu.gis  conven.it 

■   Simamljacentpandofinuaminenares.  illad  ilutoris  no[tri'  "*^ib!  VI.  "ouemfaber, 

•  nonfatts  doctus,vtii  interc.um  amiutlo  v.nid.u  fib- 

Pag. ij.verf  14.  Vtrgzvutnuspcenale  verentes]      ^emam^]Urgatum&deo^x.ederejubet.  Cx~ 

Fcenale  dicitur ,  quodcunq;  poenae  loco  inffigi-  D  ^-  Ada  lum  eft  hodicq.  j^^  frequen. 

tur,yel  quo  po^na  infljgitur^.  Saepe  utroq;  ii-      £atum  .  q     £m  ^^  ^m  mom  Mh/ 


gnificatu  reperire  licet  apudAmmianum  Mar- 

cellinum_,.  Sic  Lib.  XXII.   Retracti  fub  vinculk 

morte  perierepcenaii.    Et  Lib.  XIX.    Ouorum  ati- 

quos  vinudorum  afflixeruut  nexus,  aiios  1  iaujira  poe- 

nalia  comfumpferuut.  Lib.XV,.  Juffi  funtretineri 

pcenalibus  dtuflris.  Lib.XIV.  Cum  abjeclo  confioy- 

te  psxnali  esl  morte  hiulciatus.    Et  paulo  fuperius 

eodem  Libro  :   Nonnullos  gladij  confumpfere  pce- 

nales.  Petrus  Chryfoloeus  pro  reo,  Sc  qiji  poe-  . 

rJ       c  vx7T    X  ■<        E  expiicat,ultro  citroq;pe 

nam  meretur,  uiurpatSermone  XVI.   Ottia  no-  ~  r  L  .  '.r 

iimas  quasdam  ommum  rormarum  exuvias. 


aut, i?oriia,rc/  ^nptt/  id  eil:,  Stepe  validiz  manus 
lacerd,  vel  viii,  autfordidd  togdteguntur. 

38.  Fortemf3  dextram  atrd,vefle  coucludi'] 
Difco  hinc  atrum  veitiriienti  coJorem,  fere  ut 
Romanis  ,  fordidum  habicum  &  ignobilem_. 
Alibinonmeminicbfervafie.  M.  Brynolfus. 

4+.  Momentaneum  corporif  habitum  ab  aerii 
teneritudiue  mutuari]  LucretiusLib.IV.  multis 
jerauras  volitaretenuil- 


bis&tibi  l  quodjudici&reo  :  quod  vindici  &pce- 
nali :  quod  Begi  &  defertort. 

24.  Forma  proftpiam  pandit  ]  Quafi  non- 
falleret  hoc  argumentum  de  vultu  conjectan- 
"  di,  fic  illo  veteres ,  loco  non  uno ,  confidenter 
invenio  ufos ;  &  pr^ter  lineamenta,  atq;  cuti- 
culae  tincturam,  aliudnefcio  quidfpirituale  in 
vultu  notafTe,  quod  nos  etiamnum  ■©»!}?/  Ge- 
nium,  vocitamus.    M.  Brynolfus. 

i6.  Certiffima  nobiiitatis  index  puichritudo 
commendat]  PubliusMimus :  Formofafacies  mu- 
ta  comfandatio  eft.  Certe  pulchritudo  formae 
nunquam  nonrgrata,  jucunda,  &  laude  digna. 
Maxim.ianus,CornelijGalli  nomine  editus,Ele- 
gial. 

Nec  minor  buic  aderaf  fubiimis  gratia  for* 
mte , 
Quf,  velfi  defint  ccetera  muitA,piAcet.- 


Multa  ac  varia  a  doclis  pariter  atq;  indoclis,  ' 
cumdealiis  rebus  difput.mtur,  tumde  fpectris, 
quae  noclai  &  interdiu  ,  terra  mariq;  inagris  & 
filvis,  item  in  domibus  confpiciuntur  atq;  au- 
diuntur,hpminesq.territant :  dequibusoper_ 
erit   uretium  confulere  elegantiflimum  libel- 
lum  Ludovici  Lavateri  ,.qui  hoc  argumentum 
folide&nervose  penrac~bt,oitendens  non  fo- 
F  lum  qaodSpectra  appareant,  fed&  quid  fint_. 
illa,  quae  videntur&audiuntut.    Cui  non  flne 
fruct-U  adjungi  poterit  Joh.Wieri  depraefligijs 
Daemonum  Tradtatqs,  item  Peucerus  deDivi- 
nationum  generibus,  Nicolai  Remigij  Daemo- 
nolatreia,  Ricardus  Argentinus  Anglus  de  In- 
cantationibus ,  Bodini Daemonomagia, Delrio 
Difquifitiones  Magicar,  Malleus  Maleflcarum , 
Sc  alii  autores.     Inprimis  le<£hi  dignifluna  eft 
EpiflolaC.Plinij  XXVII,  Lib.  VII.  quaquaerita 
F  4  Sura, 


bus  in  unum  acervum  aggregatur.  Ipfe  Camdenus 
cum  Cimero  8c  Reineccio ,  a  Scjthis  Scotos  deri- 
vat.  Quisnamvero  fuerit  hic  Scottus,  Saxone_* 
tacente,  prorfus  ignoramus.  Si  Danus,  fraudi 
non  erit  ScotieonominiDanorum  feprolem_* 


1't_phani-|ohannis'Step.haniiNot„iVberiores    - 

S  .:;_,,  an  verae  fint  apparitiahes  ,  quaeGrae.ce  A  to  concepti  :  quse'  etiam  non  injuria  explodi- 

fhaniafmha  dicuntur,  8c  exemplo, .Curtij  Rufi  itur.  Florilegus  e  SaxonicaLingua  Originatio- 

,ac  -Vchenodori  Philofophi,  poftrcmo  fuorum,  nem  petit,Scotos  nimirum  appeilari,  quod  ex 

coahfmat  efle  vera.    Imtium  taie  eft  :   Et  mihi  xonrusa  gentium  coliuvione  prognati  fuerint. 

difitndl  &  tibi  docendi  facultatem  otium  prtebpt.  Scot  enim,inquit,illud  dicitur,  quod  ex  diverjis  re- 
Igiftir  ferq%a'tri  velim  fcire,  ejfe  phantafmata  ,  & 

■  habere  prbpnam  figuram  ntmenq^  aliquod  putes : 
ara  ir.ania  &  vana  ex  metu  nofcro  imaginem  acci- 
pzre  ?  'Ne  vero  qnaeftionem  hanc  de  fpedtris  & 

-no-iurnis  apparitionibus  [quas  &phantafias,i 

'phantafmata ,  phafmata ,  idola ,  lemures,ma-  B  agnofcere,quiolimfeaGothis,qui  orjgineDa- 

nes,  umbrasappellant]  an  fintaliquid,anvero  ni,  genus  fuum  ducere  gloriati  lunt,  ipfo  Cam- 

inania  8c  vana  ex  metunoftroimaginemacci-  deno  tefte.  Certe  Imperator  CarolusQumtus 

'  piant,  plarf  e  intaclratn  relinquamus,  decidamus  e  Scandiae  8c  Gothiae  tradtibus ,  totius  Europas 

eamverbis  CiariifimiViri,  8c  longiore  vita  di-  nobilitatem  exortam  fuiffe  ferio  dictitarefo- 

gniifimi ,  Matthiae  Berneggeri ,  in  Diatribe  ad  lebat_. 

Svctonij  Auguitum, Cap.  VI.  Etfi,incniit,inre  4;.  Tori  varietatem  fupplicij  loco  reputans] 

tam  ambiguaSocraticos  et^ovtc^  imitariprteftat,  An  illudgenus  pcenae  fuo  primus  arbitratu,an. 

tutior/fc  esl  AcademitZ  aporia ,  qttam  reliquarum  fe-  alterius  exemplo  invitatus,  an  folito  more  gen- 

ctarum  juratiffima  dogmata  :  tot  tamen  exempU  ,  tiurri  ,  indixerit ,  diligentioribus  confideran- 

nonfoli  vu\go,qui  decipete & decipi poteii ,  fed  ma-  Q  duminmedio  relinquo.  M.  Brynoifus.  Ego  au- 

anis  etiamviris  obfervata,  literisf.  prodita,  de  veri-  tem  omnino  exiftimo  Frothonemfuo  primum 


t&te  qmrundam  fpecirorum ,  quibus  Deusfideles  ex~ 
ercei,  infideles  punit ,  vix  dubitare  finunt.  Interim 
iUudquoq,  Livtj  XXI V,  verum  credimus,  utplurimum 
oadornm  aurium£  ludibria  creditapro  veris :  dum 
aut  naturaliafortuitave,  ignoratione  caufte,  profpe- 
ciris  habemus  ,'quod  meticulofis  &  melancholicis  ut- 
plurimum  accidit:  aut  impoftorum  ftrophis  decepti, 
fucum  non  olfacimus.    In  talibus  fpernendu  dignam 


arbitratu  illud  genus  pcenae  Sorori  male  de  ie 
meritae  injunxifle.  Haudetenim  majori  pcena. 
eam  afficere  potuit_ ,  quam  curh  e  charilfimi 
mariti  amplexibus  invitam  violenter  abftra-C 
heret,  &cogcret  alteri  nubere,  quem  antea  nc 
de  facie  quidem  noviiTet_. 

/o.   Segniter  enim  defercre  folet  ]  Prover- 
bium  eft  Iilandis  notum  &  uiitatum  :  %l)db  (t 


homine  Philofopho conftantiam pneftitit Democritus,  D  ^umuttl  tiibt/  fimfyan  fCRinr  :  Vel  j  tycb  CC 
qni  ad-cotivincendam  fpectrorum  vanitatem  ,  fiepe  ^ucrium  fflttM/  fcrtl  |fltt  fttffar :  Id  eft  :  Expe- 
folitarius  v/xit,  atq\  etiam  fepulchra  incoluit,  utfcri-     ditii  quivis  id  exequitur,  cui  infvevit. 

p.  Fluidis  annis  ]  Fcrfluidos  h]c4»»ff*abq; 
dubio  intelligcnda  crit  Atas,  quam  lubrkam  alias 
,  dicimus.  Idquod  fequentia  innuere  videntur» 
cum  mox  tenerte  tetatu  mentionem  faclat.  P  uta- 
bam  aliquando  legendum  cdcfervidis  annis>  fi- 
cutfervidam  adolefceniiam  ScnecaOctav.  appel- 
lavit.  Sed  prima  ledtio  etiam  tolerabilis.  Re- 
fpexit  Saxo  Proverbiumiilud  Danicum :  f)uab 

mm  m$  ncmmcr  /  btt  man  gammcl  (cfc  for< 
glcmttter, 

ji.  Primtevam  quippe  men(em  ]  Aliud  Ada- 
gium  antiqiiae  notse :  «tamtir  Cr  ?3arn^  Mtt&C: 
Ideft,  Cui  apueris  adfueveris,  facile  adhterebis. 

Pag.z/.  verfz^.  Aurttm  quodab  eisgeftareiur, 
paffim  per  arva  disjiciendum  edixit.J  Confimile_. 
ufus  eft  ftratagemate  maximusRegumMithra- 


bit  in  ejusvitaLaertius :  cumq\  in  tenebris  perlafci- 
viam  quorundam  adolefientulorum,  e  fepulcris  noffu 
vcluti  larvk  infeftaretur,  impavidus,  &  femper  fui 
nmiiis,  illosftatim  admonuit,ut  ineptire  definerent. 
Onin  &  Horatius  Lib.  2.  Epift.  2.  umbrarum  con- 
Teniptum  inter  aetera  boni  fortisq^animi  argumen- 
ta  ceikcans, 

Miin  es  avarus  ?  inqui  t,  aU :  quid  aetera  ?  num 

fimul  ifto 
Cum  vitiofugere  i  caret  tibipecim  inani 
Ambiiione,  caret  niortis  formidine  &  ira? 
Somnia ,  terrores  magicos,  miracuU,fagas, 
Nociumos  lcmures,portentaq,  Thcjfala  rides? 

Pag.2.4.  verf.  44.  Qw,  &ipfeScottici  nominis 
conditijrfuit  ]  Gvilielmus  Cambden,  Vir  excel- 
lentis  ingenij,  &  graviifimus  Hiiloriae  Britan- 


dates,  Romanaeq;  avaritiae  pertiffimus,  cum_. 


nicreautcr,  deOrigineScotorum  varias  vario-  p  da 

rum  rccenfet  opmiones  atq ;  fententias ,  in  Bri-      ^  a  fugientftus  farc-irias  8c  pecumam  ju 


opmiones  atq 
tanriiseDei.criptionepag.87-  &:fe,qu.  wnnuili 
etenim  Scoiam  qiiand'am_  ,  Eharaonis  ^Egypti 
iiliam,  Scotics  nationis  conditricemiuifletra- 
.dunt  Qir^  opinio  e  fuperftitione  8c  imperitia 
rudis  autiquitatis  enata,  jure  rejicitiir_.  Alij 
forti.!Tima.-  huic  genti  nimis  injurij,  Scotici  no- 
minis  r.iv;:,cIiationcm  a  Grceco  fontedev['-'cLUi':  ? 
quod  Scod  dicatttur  quafi  z^noi,  id.eft,fuiv 


beret ,  qua  iequentcs  moraretur.  Florus  Lib. 
III.  Cap.  f.  Cicero  Orat.  pro  Lege  Manilia... 
Sic  de  Stilicone  Claudianus  Libro  _?  Bello 
Getico. 

Purpureos  cultus,ajfumptas  igne  valentes 
Exuvias,  miferisc^  graves  Craterus  ab  Argis 
Raptaq,  flagranti  fpirantia  figna  Corintho , 
CaUtdus  ante  pedes  venientibus  objicit  hoftis. 

Tale 


In  Librum  II.Histori/e  Danic.e  Saxonis  Grammaticj. 


><3 


TaleinLiteris  Sacris  Lib.  IV.  Reg.  Cap.  7.  de  A         17.  Qm  raptorern  captivan, ']  CaptiviHt{t% 


Aramaeis  fugientibus ,  qui  vafa  &  veftimenta 
tota  projecerant  via,  utficilicetlfraelit_  prsedce 
dediti,  eorum  vindic.am  uegligerent,  &c  tem- 
pus  aufugiendi  palantibus  darent.  Idem  Tri- 
phon  SyriaeRex  fecifle  vidctur ,  qui  viclus,  per 
totum  iter  fugiens  pecuniam  fparin ,  eaq;  in- 
feclanda  Antiochi  equites  moratus  e_rigi__. 
FrontinusLib.  2.  Cap.  XIII. 

30.  Capitegalea  nudato,  clypeo  innixus~\  Ka 


eapiunj,  captivumreddunt,  .ducunts  ti'_e_itq;ii 
Guiilermus  Armorieus  PhilippidosLibi  ffit 

— --\EtfortK  annati  fortior  apna 

Captivans ,victor  (poltjsafteriditiit altv.ra. 
Petnis  Chryfoiogus-Sermonc  XXIX  :  Aurt&ii 
Jurfaicura  populilm  fic  fuo  tdptivavit  afpedii ,  vicip 
ilkcebris;  jjiecie  dcccpit,  ut boc  ejfe  Deum  erederent,  ■ 
&Deum  verum,  Deum  tot  benefictjs  iognitu?n,-de- 
negarent.  Et  Sermone  VII.    tlfpocrlfis  rfum  ciipit 


bitum  militis  elcganter  defcribit,  detec.umq;  %'cAptivare  oculos,  oadis fi{  ipfta  captiva,     Dudo's. 


caput,quo  videretur  imperium  agnofcere  ;  in 
clypcum  vero  incumbere  folens  erat,  qui  Du- 
cibus  pro  tribunali  fuit  aut  pulpito*  quo  mili- 
tarem  alacritatem  Sc  fortitudinem  oftenderent. 
Confer  huncSeptentrionis  moremcumRorna- 
norum  fuggefto,  Sc  vide,  quaritum  interlu_... 
M.  Brynolfus. 

Pag.  z6.  vers.  1.    Mannos  quof,  varite  fuppei- 
leclilif  gerulos  ]  Manni  funt  equi  piifill; ,  intet__ 


QuiritiniDecanus  Lib.  Ii.  de  moribus  __  acftis 
Normanr_ofum_, :  uxorcs  &  feme/t  eorum  c.ipti- 
vabo,&  armentd  eonim  rf.evorabo;  Et  mox  ibi- 
dcm  :  Refpubiica  &  'cdp  'ivdtur,  &  occiditut. 

41.  Quando  pengrjria  prddabimur  _ ]  Qua(i 
regnum  c_  rapina  res  una  eilet.  Sic  homiiies 
ifti  latrociniis  &  deprxdatibnibus  induige- 
bant,  &  univerfam  _-tatenl_$  meiiorem  certe 
setatrs  partem.  infumebant.  Necullusverer.o- 


delitias  Magnatum  haberi  foiiti :  quos  vulgo  C  bili_  eft  habitas,  mfi  qulfub  hybefn_,  alrcuot 
fuofeculo  BKWO^appellatos-teftatur  Porphy-      navibus  pjaeda  chuftis  in.Tatibnem  revmeret. 

Vasd_lanr  conialas  'iuxra  iriiti_rr___.  Hoc  illi 
ftudium,  honeiTiilimum  fciiicet  ac  regiun__. 
flt.  l.ggiCff  j^iif^lj/vocarunt,   M.  Brynolfus. 

42.  S:  propria  refutamus  ]  Refutare ,  el\  re- 
jicere ,'  contemnere ,  recufare.  Ciccro  pro  Ra- 
birio  :  Noritnodo  nonafpernari  ac  refutare  ,  fed 
amplecci  etikm ,  &  av.gere  debetis.  Salluftius  in_> 
Fragmentis  :  SeRegibus  devovent,  &posl  eosvi- 
tam  refutaiit.  Salomo  Lexicographus ,  quem_. 
ad  teftimOriiiirn  citat  Docuilimus  Germano- 
runi,  M.  H.  Goldaftus  in'Notis  adiftum  Co- 
lumbarii  veriuni_  ! 

Spernii  avaritiam ,  vanos£  refutat  honores. 
Refuto,  recufo.  Ar.icenusEnchiridio: 

JEfimat  accipiens  viva ,  &  terrena  refutans. 
Auclcr  de  Gontemptu  mundi : 


no.     Horatius Lib.  III.  Carm.  Ode XXVII 

Rumpat  &  ferpens  iter  inftitutum, 

Si  per  obliquum,fimilis  fagitta, 

Terruit  mannos  — — * 

Martialis  Lib.  XII. 

Nusquam  eslmulio  .  mannuli  tacebunt. 
ManiliusLib./.  p.  124. 

-Aut  mulos  aget,  mtmannos,  miftos^jugabit  ^ 

Semine  quadrupedes.  — , 

Qupmodo  bona  fide  legendum  conteqdrc 
Scaliger.in  Caftigat.  Ovidius  in  Amoribusi 

— •  Rapieiitibus  ejfcrfa  marinii. 

Plinius  Secundus  Epiftola  II  j  Lib.  IV.  de  fiiio 
Reguli  defunc.o:  Habebat  puer  mannulos  vitdtos, 
&juncios&  foluios  :  habebatcanes  majores,  mino- 
resf,:  babebat pfiitacos,  luf/;iias,  merulas.  Giof- 
far.  Mannis,  ~Qispjt-/cic.  IlidorusLib.XII-.  -Man- 


Secl  noh  mea  dona  refutes. 

nus,  equus  brevior  ./?,  quem  vxulgo  brunitum  &bru-  E  Hieronymus  m  Agone  :  Pro  me  furfafti  fangvi- 
nitium  vocamus.  nem  pretiofu?H,non  nie tefutes.    Juiius  Capitoli- 

1/.  Latentis  bamifraude~\  EJegansMetapho^  ims  invita  AntoniniPij  :  Circenfes  natali  fuo di- 
ra  a  pifcatorum  harriis  defumpta :  qualis  in  iiio  catos  non rcfpuit,  alijs honoribus  refutatis.  Ammia- 
Platonis  apud  Ciceronem  Libro  de  Seneclute:  nusMafcellinus  Lib.XVlI.  p.104.  Non  refuta- 
Divine  Plato,  efcam  malortm,  Voluptatem  appellat,  ,  mtts  hanc,  tiec  repeUhmts.  Gloil.  Vet.  Refuto,  re- 
quorf  ea  videiicet  homines  capiantur,  ut  hamopifces.  pudio,r.ejpuo:  Egefippus  Lib.  II.  iV.  pro  fe  facri- 
EtPetroniji  Siceloquentite  magi\ter,nifitanquam  ftcarent,  qtli  facrfftcium  Ctcfaris  refutaviffent.  So- 
pifcator  eam  impofuerit  bathis  efcam  ,  quam  fcierit .  iinus  Cap.  ij.  Nundinas  ac  mimum  refutant.v 
appetituros  effe  pifciculos  ,  fine  fpeprtedte  moratur  Novcil.Thcodof  XXV.  Solidum  aurettm  integri 
in  fcopulo.  Ubi  eloquenti_-  magirtrum  compa-  F  ponderts  refutandum.  QuO  fignificiitu  in  Hift. 
rat  pifcatori^  qui  nifi  dixerit ,  quae  adulefcen-  Aug.  8c  Legibus  Longobardorum  aliquoties 
tuli  probent,  &  nifi  infidias  quasdam  auribus      ufurpatur.  Italiqi  in  fuo  Idiomate  retinen__, 


eorumfecerit  ,  folus  in  fchoiis  relinquetur_ 
De  pecunia  autem  vere  dici  poteft  ,  latere  fub 
fplendido  illo  luto  perniti,pfiilimum  hamum, 
quo  multi  mortalium  ita  capiuntur,  nt  fe  in_» 
pmnium  malorum  voraginem  ipfi  praecipi- 
tent.  Vidc  omnino  Petri  Chryfologi  Serm__ 
XXIX. ! 


Refiutare  lapace,  Refutarepacem-.  DocliiTimus 
Lindcnbrogius  Obfervation.  in  Am.Marcellini 
Lib.  XVII.  Andhelmus  de  Laudibu.  Virgini- 
tatis.  Cap.  IV.  Oui  contempta  mundi  blandimen- 
ta  velut  quisqudiarum  peripfemata  fpuens ,  &  car- 
nalis  luxtis  lenocinia  refuians,  in  fanctopropofito  fuc- 
cejfor  extiterat. 

Paterr 


Stephani  JohannisStephanii  Not/e  Vbrriores 

Muna        hodd       ofa 


45.  Paterna  avitafg  ptcunii  ]  Cum  pccu-  A 
nii?  omnia  facra  &  profana  vcnalia  prius  dixe- 
rim,  cujus  adquirendae  causa  quiduis  faccre  Sc 
patifacrofancTumvulgo  habebatur :  tum  vero 
inprimis  haereditarium  aurum  admodum  rc- 
ligioseprifcos  coluifTe  obfervo  ;  quodilli  (?rff> 
E>tf<jufl  dicunt :  fivcquod  parentum  fangvine__ 
ac  fudore  parta,  liberis  natura  quadam  com- 
mendata  credebantur  ;  five  ut  honefta  cau- 
sa  turpitudinem  avaritiae  palliarent—..  M.  Bry- 
mlfut.  B 

Pag.  27.  verfi /.  Silvam,  qux  Scotiam  Britan- 
niamfy  fecernit  ]  Hanc  reor  efTe  fil vam,  quam_, 
veteres  Caledoniam ,  &  Saltum  Caledonium  nomi- 
narunt-..  Ptolemaeo  eft  KosAjjo.wfS^  o^viaoc. 
Hujus  noftra  aetate  vix  reliquiae  fuperfunt,  olim 
vero  in  immenfum  fpatium  diftufa,  procerisq; 
arboribus  invia.  Ab  hac  filva,  quam  Bucha- 
nanus  Silvam  Corylorum  interpretatur,  Qaledonia 


YhU  *4pp  AWA 

llringbriotar  lofa 

*RIK_»BRKfMR  HWA 

Gladdift  flotna  fiol 

PMppIhf  PF*HM  Vm 

Vid       Froda        mioi 

Wp  WK4U  YUb 

Miol^     er       hilme      fol 

1UY  _R  *I^yj  F*fi> 

Haul^         ftrandar  mol. 

ut\Y  hTRmAh  mt 

Frangitjacula  Ltetatus  esl  nautarum  affet 

Prtecipiens  auri  Rex :        Ex  Regis  farre 
Meminerint  Regem         Valde  Regt  venalet 
AnnulifracloresLudare.  Manus  lapilii.  - 

Q3o<$Utfd]  propne  ei\,arcuspluvia:  tela  indicar, 


dlcTa  fuit  pars  infu!aeBorealis,quae  hodie  Scotta  _, 

\,         .   -,  -  \T.  «  A     ■     1     C  quae  conrcrtim  lnltar  nimbi  quandoq;  in  ho- 

Meminit  lacitus  m  VitaAsncolae.      J  .  .  ,    ,    J,  * 

ftes  jaculantur.  £iramtf)U!fd]  fjramitr / manus, 

ffiljjta  /  lapis.    Lapidem  regum,  aurum  vocat_, : 

reddendum  igitur  ,  auripotens  Rex  vel  Impera- 

tor.  Stttunrut/  ]  memini ,  bobb  /  aurum ,  offc  iftu- 

diofus.  Vult  indicareRegem  fuifle  auri  ftudio- 

fum.   £rtn<$6riofar/  3  fraclores  Clypeorum.    Sic 

Regis  militcs  praeftantiores  vocat,  feipfum  vero 

innuit,qui  in  ejuslaudeshiceftdifFufus.  ^tol/J 

ajfer proifiave.Lxtati  funt  nautae.  >  ^roba]  De 


vocatun_ 

Florus  autem  Lib.  j.  Cap.  X.  de  Caefare  in  Bri- 
tanniam  transfretante  :  Reverfus  igitur  in  Gal- 
liam,  clajfe  majore^auclis^  admodum  coptjs,  in  eun- 
dem  rurftts  Oceanum  ,  eosdema^  rurfut  Britannos , 
Caledonias fequutus in filvas.  Et  Lib.  I.  Cap.  XVII. 
Ciminius  interim  faltus  inmedio ,  anteinvius-plane 
quafi  Caledonius,  vel  Hercynius.  Plinius  Lib.  4. 
Cap.  XVI.  de  Britannia  &c  Hibcrnia  :  Triginta 


trope  tam  annts  nottttam  ettu  Rom.  armu  non  ultra  i  J'  rr„    . .         r 

r . r.  :  r,      _  ,   ,    -  .,       ,r.  ,      D  RegeFrothone  rerunt,quodtantaabundavent 

litctmtatem  ftivA  Caledomx propaganttbus.  Videa- 

tur  porro  hac  de  Silva  Cl.  vir  Cambdenus  in_. 


Scotiae  Dcfcriptione,  pag.744. 

17.  Celeberrimum  infulce  oppidum  Lundo- 
niatn  ]  Lundoniam  vocat  Saxo,  Britannici  Impe- 
rij  fedem,  quam  Londinum  hodie ;  Tacitiis,  Pto- 
lema;us,&Antoninus  Londinium  &cLongidinium; 
Ammianus  Lundinum  Sc  Attguftam  appellarunt : 
Incolis  eft  London.  Oppidum  hoc  ante  Con- 
ftantini  Max.  tempora  communitum  fuilTe__,  g 
dubitat  Camdenus :  eumq;  tradit,  rogatu  He- 
lenar  matris,  primiim  maenibus  e  lapide  ftru- 
cTili  Sc  latereBritannico  obfepfilTe_,.  At  Saxo 
nos  edocet,etiam  ante  natum  Salvatorem  gene- 
ris  humani ,  hac  civitatem  ,  tanquam  Metro- 
polim  totius  Britannise,  murorum  firmitate_» 
tantiim  non  fuifle  inexpugnabilem. 

16.  Contufis  commolitut^  auri  fragminibus  ] 
Inde  Veteres  Rhythmiftae  aurum  appellarunf 
FR^P^  T  WT  $t6bA  mtl  I  Frothonisfa- 
rinam.  Egillus  Scallagrimi ,  in  £_fut>laufl)ar 
QStfuv/  five  Cantilena,quacaput  redpmit ;  Stro- 
pha  z. 

Hrjtur  (Brytur)        bog       huita 

*RnTnm(BRMn  Y)  B4F  *nH^I 

Biodur  hram        thuita 

BHHlA  *R4f  pnHvf 


auri  copia,  ut  in  pulverem  illud  redegerit,  Sc  fa- 
rinae  mif "cuerit.  Hinc  per  grooattHiesl  /  Frothottu 
far,  aurumintelligit.  fyautfttanbMttlfiVl  ideft, 
aurum.5)c\i\t\xt~\falco,  accipiter.  ©trtfnb]  terra. 
Hic  notat  manum,  cui  falco  ut  terra:  infidet_, 
Manus  Lapilli ,  funt  aurum,  cui  lapilli  in  annu- 
lis  aureis  infunt.  Cujus  tamen  loci  alia  extat 
verfio  Biornonis,  Jonae  filij ,  de ©f ( rfrfdfl  : 

Projecla  esl  drtus  acies, 

O  lmperator  manus  lapidit. 
Animtts  ergo  ett  mihi  auri  largitorem 

Miltti  celebrare. 
Lmtata  esl  nautarum  multitudo 

Frodonis  farre. 
Admodum  esl  a  Rege  parabilit 

Falconisregionii  lapis. 

qui  8c  hanc  addidit  commentatiunculan__  i 

§ma  mwl]  grote  f;tet.ftongur/fafem$uflcb 
F  litt  mafa/03  fhut  l;ctfcr  ^tiUet  mi&lfyang.  Frodo 
Rex  erat,  quiaurum  molere  inftituit,  unde  auruflt 
dicitur  illiusfar.  Vide  Eddam__. 

Ibid.  Contufis  eommolitisf.  auri  fragminibut 
cibos  refpergere  folitum  ]  Auri  nobilc  metallum_, 
adverfus  quaevis  veriena  ,  &c  alios  quoscunque 
morbos  perniciofiffimos,qui  ipfavitaliamaxi- 
me  infeftare  folent,  efficaciffimum  efte  reme- 
dium,  pra; cipue  fi  in  pulverem  ( quem  Chy mici 
Akeol  vocant,  Lucretius  venuftc  micasauri  dixit) 

redi_a- 


InLibrum  II.Historle  Danic/eSaxonisGrammatici.  f\ 

redigat  ur ,  vel  ignc  candens  vino  demergatur,  A  Scfonte,  qui  admirandus  ifto  in  loco  cernitur* 


antiquiflimi  Medicorum  unanimi  confenfu 
paflim  atteftantur.  Nicander  Colophonius 
Libro  Alexipharmacon,  inter  alia  am  uleta,  quae 
aconito  fumpto  opitulantur,  auri  quoq;men- 
tionem  facit,  ubi  fic  loquitur : 

a"^.ote  A  %gvosio  vsov  @at>(<£h  cv  Trugt 

H.  ngjj  agyv^sov ,  %hs%u>  bvi  vnn^ccn 

pulflois. 
§mn  etiam  nrgentiju.it  utiltpondus  &auri, 
Ignibus  accenfum  ,  &  merfum  ftridentibus 
nndit. 
Diofcorides  Lib.V.  Cap.70.  Argentum  vivumpo- 
tum  vim  pernicialem  habet  J  fuo  enim  pondete  in- 
terna  exesl.    Auri  limata  fcobs,  id  eil ,  ramentum 
quam  tenuiffimum,  epotum,  mirabili  eft  auxilio.  Pli- 
nius  Lib.  XXXIII,  Cap.  4.  Circa  finem :  Aiifum 
jlurimis  modis  polletin  remedik.   Vatneratis  enim  & 


nuncupatum  elTe.  Danis  etenim fons,  $ilb(/  in- 
digitatur.  Hic  editiori  Ioco  ebulliens  percnnes 
undarum  fcatebras  declivi  lapfu  emittit :  qua- 
rumdecurfii,  leptem  molendinorum  rotx  iuf- 
ficicnter  in  gyrum  propclluntut_,.  Civitatis 
vero  celebritatem,magnificentiam  &  antiqui- 
tatcm  ,  multorum  Divum  delubra  diruta  ,  re- 
giarum  ,  monafteriorumq;  rudera  arguunt_« 
Inibi  etiam  HaraldiVI.impenfis  extruclumeft 
B  Sacrarium  magnihcentiifimum  ;  in  quo  mul- 
torum  potentiifimorum  RegumacPrincipuni 
bufta  claborata  confpiciuntur.  Pluribus  ejus 
defcriptionem  perfequitur  Jonas  Coldingcnfis  in 
Theatro  orbis  Anftoi,  partc  12.,  p.  108-  &  feq. 
Alij  originem  vocis  petunt  a  Rofa ,  quafi  Rofie 
fons,  nobis  £Kcf«  ^fttlOC/red tius diceretun  Quara 
opinioncm  nonhodieautheri  natam  animad- 
verto.  Nam  penes  me  eft  Codex  MS.  vetuftiifi- 
mus  membraneus ,  continens  Salutationem_, 


infantibus  applicatur,  utminus  noceant,fiqu<sinfe-  C  B.Virginis,per  quendam Schokrem  de  regno  Dacie, 


rantur,  veneficia.  Serapio  Arabs  deTempera- 
mentis  Simplicium  Cap.  41/.  de  Auro  :  Lima- 
tura  auri  confert  cordiaca  mekncholits  &  debilitati 
cordis.  Lib.  j.  ad  Manforem.  Cap.  LII.  Aurum 
tremori  cordis,  &  melancholice  adjutorium  prtsbet, 
Avicenna  Lib.  z.  Canonis  Tradtat.  z.  Cap.  78-  de 
Auro  :  Limatura  ejus  ingreditur  in  Medicinis  Me- 
lancholits,  confert  doloribus  cordis  &  tremori  ipfius, 
&  malitie  animts,  &  ei  quifolus  loquitur.  Mefve_j 


Lib.$.  deAntidotis  citatduoElecftuaria,  nenvD  quendamRegisDanorum 


ut  habet  infcriptio  5  in  quo  inter  alia  haec  le» 
guntu__>: 

Salve  vas  reliquiarum, 
Mons,  quo  furgit  fons  rofarum, 
Fons  aquarum,  fiumen  clarum, 

Regnum  Roe  reficiens. 

Ad  oram  Libri,  &has  voces  ,fons  rofarum,  no- 
tatum  exftat ,  Roskildis :  &c  advocem  Roe'2  Roe, 


pe  Eledtuarium  de  Gemmis,  &  Electuarium  ex 
granis  tlndtorij ,  quod  Confeclionem  Alchermes 
vocamus,  in  quibus  magna  fatis  copia  aurum 
ingreditur.  Ca-terum  frequentem  auri  incibo 
ufumPrincipibusolim  fuilTe,adeb  ut  in  luxu- 
riam  quoq;  verterit,  oftendit  Johannes  Hant- 
villenfis,  Architrenij  Lib.z.  Cap.VII.  Ubi  in- 
vehitur  contra  vefcentes  auro  ,  quomodo  infcri- 
ptio  habct : 

Ofuror,  inf;nefas  egreffalicentia  mcnfie, 
Prodigiumife  gutcc,  labor  eslin  prandia  quamvis 
Tlectere  naturam,  inoRisfit  ccenametallum, 
lngenitusq,  rigor  epuli  peregrinat  in  ufus , 
Principibusf%  cibum  mentiri  cogitur  aurum. 

Ibid.  Commolitisifc  auri  fragminibus']  Commo- 
lere  ,  cft,  ad  extremam  tenuitatem  redigere__>, 
propemodum  nihilo  mutare  ,  in  pulvercm  tc- 
nuare;  ut  antemeDodtilfimusBarthiusobfer- 


Pag.  »8-  verf.  1.  Maris  pojfeffionefn  fortitus  ] 
Huc  facit  elegans  ifta  hfyyr,cnc  ,  Cap.  XXIV.  1 
Lib.  z.  Adami  Bremenfis,  qua  rationem  reddit 
CL  Vir,  &c  de  Hiftoria  gentis  noftrse  optime 
meritus,M.AndreasVellejus,HiftoricusquOn- 
dam  Regius,  quare  Piraticam  ohm  tanto  ftu- 
dio  exercuerintNordrnanni :  Danispariter  atL 
Norvagis,  inquit ,  hoc  in  more  pofitum  antiquitus 
comperimus  ,quod frequentes  fufccperint ,  non  invi- 
E  cinas  tantiim,  fed  etiani  remotiffimas  tcrras,  expedi- 
tiones.  Quodinde (utalia  nunctaceam) faStum esl, 
quodfiepe  copiofam  poft.  fe  reliquerint  fobolem  Reges : 
ac  quum  fingulis  liberis  pro  dominandi  libidine  non 
fufficere  vifa  fit  patria  >  alij  eorum  domi  Regnum 
patrium  adminifirarunt ,  alij  claffe  at^  commeatu  in? 
ftrucli  [  exemplum  hic  habemus  ]  tnaris  impe- 
rium  exufu  & commodo  fuo  gubernandum fibivin- 
dicarunt.  Nef,  etiam  dubium  ,  ipfos  plagx  bujtts 
Septentrienalis  incolas ,  bellis  continuis  ajfuetos  & 


vavit  ad  Ulum  Efaiae  Prophetae  locum  Cap.  3.  p  qUafiinnutritos,quum  domipacemulto  maxime 


Quare  atteritis  populum  meum,  &faciem  pauperit 
commolitis,  dicit  Dominus  Deus  Exercituum.  Vi- 
deatur  Adverfar.  LiberXXII.  Cap.  zo. 

49.  Seneclute  vitam,non  ferrofinierit^  Nam 
juxta  Venufinum  Vatem_. : 

AdgenerumCereris,fine  aede  &fangvine,pa«ci 
Defcendunt  Reges,  &  ficca  morteTyratmi. 
jt.  A  Roe Roshilda~\  Confentaneum  eft  ur- 
hemRoesklldiam,  a.-KeeDaniae  quondam  R.ege, 


cre- 


fcerent,  nec  quo  Marte  cUrerent,baberent,  foris  glo- 
rix&  nominit  illuflrandi  materiam,  bello  attfe  armis 
qutefivijfe. 

iz.  Procurationemtf3Hefctg,EyrLerducibuscom- 
tnifit  ]  Legendum  forte  C_fte  Sc  drtyler  :  quo- 
rumalteri  Septentrionalis  j  alteri  vero  Auftra- 
lis  Jutia  ccliile  intelligatur. 

Pag.2p.  verf  z6.  Afectatts  libertatis  imagine 
colorabat  ]  Colorare  cft  velare ,  palliare ,  fub  prae= 

tcstui 


/i       Stephani  Johannis  Stephanii -Not/E  Vberiore.s 

textualiqiudcxcufare,aliqui_  praetendere.  Sic  A  nus  generofo ftiritu  aburtdantem  ■,  fed  itji fimilitu- 

dine  junctam,ut  cum  ea,velex  ea,  nata  viderip6s- 


aliquoties  loquitur  Saxo.  Johannes  Sarisbe 
rienlis,  Saxoni  fcre  coaevus,  Lib.  i.  Policratici, 
Cap.  4.  Opera  fmgulorum  ex  eventu  &  propofito 
colorantur  :  res  quippe  decora  esi ,  fi  honefta  caufa 
prxcejferit.  Laclantius  Libra  de  falsa  Religione 
pag.  68-  Eviderts,  ut  opinor,  inceftum ,  quod  nullo 
modo  poffit  colorari. 

38-    Fratri  foror  fuendi  obfequinm  neget]  Pro 
fi-atri  hactenus  in  excufis  Codicibus  corrupte  le- 


fit. 

48-  Qtu  cum  igni  applicaretur  ]  Eodem  ex~ 
perimenti  genere  patientiam  fuam  proharunt 
Scaevola ,  qui  injectam  foculo  dextram  exuri 
paflus  eft  :  Pompejus,  qui  ardenti  lucernae  ad- 
motum  digitumcremandumprabuitj  ScVutr 
Macedo,  in  cujus  brachiocarbo  ardens  cum_, 
delapfus  elTct,  dolorem  tamen  filentio  preffit, 


^rSL^U3^&^^l°  dlSnan^  B  &  brachium  immobile  tenmt,  etfi  ita  urerc 

tur ,  ut  adufti  corporis  odor  ad  circumftan- 
tium  nares  perveniret ,  ne  facrificium  Alexan- 
dri  aut  concuflb  thuribulo  impediret,  aut  edi- 
to  gemitu  rcgias  aures  afpergeret.  De  quibus- 
videatur  Valerius  Max.  loco  jam  dicto. 

Pag.30.  verf.  1.  8ci.  Egefta  dolio  ClepfedraJ 
Clepfedra,  five  potius  Clepfydra ,  a  h.AittIhv  vooo^ 
dicitur,  8c  horologium  olim  fignificabat ,  m 


ceniuimus  vocem.  Loquitur  vero  Saxo  ex  con 
fuetudine  Septentrionalium  populorun-L_/& 
praecipue  apud  Summates  ohm  vigente  ,  qua 
nimirum  Matres  filiis ,  Sorores  fratribus ,  ve- 
ftes  tam  linteas,  quam  laneas,  ipfarum  confe- 
(ftasmanibus,  fuppeditabant.  Sic.Lib.  V.  Con- 
tubernales  Frothonis  circa  indurnentorum_, 
ufumfceminea  admodum  ope  defedti ,  quum 
non  haberent  unde  nova  afluere,  aut  lacera  refi- 


eere  poflent,  Regem  celebrandi  coniugij  mo-  C  qu°aclua  Per  exile  foramen,  quod  in  fundo  e- 

rat,fenhm  &  quafi  furum  deftillabat.  AdClepfy- 
dram  magnae  olim  lites  cV  caufx  agitabantut. 
Heic  vero  Clejifydra  epiftomium  denotat.  Ca- 
tholicon  Johannis  dejanua  ,  in  voce  Clcpfe- 
dra:  k  Clepo,»,  dkiturhtScCkpfedra^drte^id  est 
ducillus,  qui  obditforamen  dolij ,  quodperiUumquif 
furatur  liquo  rem.  Et  videtur  ejfe  comp  ofitum  a  Cle- 
Tpo&uti&)e,quodesi,aqua,fiveliquor.  Undequidam 
dkuntCkpkdra^penultima  producta,&per  y,quafi 


nitis  adhortantur.  Ita  8c  Regnerus  laneum  a 
nutrice  fagulum,  infraLib.IX,petit.  Et  adhuc 
inlllandia  nullos  habentSartores,fed  fceminae 
tamlaneas,  quamlineas,  conficiuntveftes.  Idqs 
olim  8c  hic  in  ufu  fuifte,  valcle  probabile.  Si- 
quidem  Iflandi  ut  linguam  prifcam,itamores 
adhuc  retinent.  Solebant etiam nobiliores  Ma- 
cedonum  fceminas ,  imo  8c  Principum  filiae, 
aliquo  fibi  neccffitudinis  vinculoconjunxftis, 


veftimenta  proprijs  manibus  elaborata,  dono  D  depens-ydor.  Sedpotiusvidetur  ety.quam  compo- 
dare,  inprimis  fi  quando  extra  patriam  mili-  fltio-  Sedfivefit  ety.fivexompofitio,  dicendum  esJ 
tise  agerent_  :  id  quod  Perfarum  fcemina?  fibi  Clepfedra  penultima  correpta ,  &per  e ,  fecundum 
maximo  duxerunt  probro.  Teftis  eft  elegans  nugmem-  ItemCkipkdradkiturquoddaminftru- 
8c  nervofus  Scriptor  QXurtius,  cujus  haec funt  mentUm>  1ufd  hnmittiturin  dolium  ,perforimeufu- 
verbanotatudigniffima,Lib.V.  AcforteMdce-  Verius,causafurandivinum.  ltem  Clepfedra  dici- 
donicas  veftes ,  mait.imf,  purpuram  dono  ex  Mace-  m  iUud  ™ftrumentum ,  per  quod  horx  coUiguntur  s 
doniafibi  mijfam  cum  vjs ,  qui eam  confecerant,  tradi  mde  Clcpiedrari j,  dkuntur ilii,  qui  per  illudinftru- 
Sifigambijuffit ,  admonemf,,  utfi  cordi  quo^  veftis  me>mm  bom  coUigunt.  Clepfedrse  etiam  dkuntur 
ejfet ,  conficere  eam  neptes  fuas  ajfvefaceret  ,'do»o£  vaftperforata,  qiue  habebant  Philofiphi  ad  dimetien- 
docerct  dar-t.  Ad  hanc  vocem  htcrymcs  obortx  pro-  E  dum  W^atem.  Unde  Martianus  CapeUa  in  fu* 
didere  ammum  afpemantu  id  munus  :  quippe  non     tfr°Hul>  MonftratumeR  omniafignapariajpacia 


aliud  magis  in  contumeliam  Perfarum  fcemincs  acci 
piunt,  quam  admovere  iamz  manus.  Nunciant,qui 
dona  tulerant,  tnftem  ejfe  Stfigambem,  digna^  res 
exiufatione  &  confolatione  vifa.  Ipfe  ergo  pervenit 
ad  eam,  &  mater,  tnquit ,  hanc  veftem,  qua  indutus 
fum,  SOROEUM  NON  SOLUM  DONUM,  SED 
ETIAM  OPUS  VIDES  :  noftri  decepm  me  mores. 
Quid  de  Romanorum  matronis  dicairL^,  quae 


contincre,  multiplkiappofitione  clepfedrarum.  Ha- 
ctenus  Catholicon.  Eft  igitur  egefia  dolio  Clepfe- 
dra,  idemquod  educto,  exempto,  feu  pertufb 
epiftomio,  obturaculo,vel  vertibulo ,  quod  do- 
lio  infixum,admittebat,  vel  arcebat,  aquam_,  s 
prout  hoc  vel  illo  modo  veriabatur. 

24.  Affixis  humigenihus]  Antiquitatum  Iflan- 
dicarum  monumenta  rem  hanc  ita  commemo- 


laneas  veftes  maritisfuis&fratribusdomicon-  F  rant.    DifcedentesUpfalaDanosAtiflusftatim 


ficiebant,  cum  illi  in  expeditionibus  eflent  con- 
ftituti  ?  Exemplo  eft  Lucretia,  8c  a^lise;  de  qui- 
bus  vidcanturLivius,Halicarnafleus,  plures. 

4/.  Patientiam  nominavit  ]  Quam  ex  forti- 

tudine  natam  contendit  Valerius  Maximus  Lib. 

III. Cap. \-   Egregijs ,inc>uit,virorum pariter ac fee- 

minarum  operibus',  fortitudo  fe  oculis  hominum  fub- 

jecit,patieutiamif,  in  medium  procedere  hortataesl.. 


numerofilfimo  exercitu  infecutuseft  :  8c  afle- 
cutus  quidem  fuiflet,  ni  illi  Danus.pulchro  ftra- 
tagemate  iliufiflet,  quod  tale  erat.  Rolfo  enim, 
cum  Svecos  fibi  imminere  videret,  aureos  num- 
mos,quosafororeUrfa  acceperat,  in  via  difle- 
minabat_.  :  quibus  colligcndis  hoftis  magis 
quam  perfecutioni  intentus  fuit.  Demum  ea 
calliditate  animadverfa  ,  Atiflus  fiios  majmo- 


non  fiine  infirmionlm  radicibus  ftabilitam  ,  aut  mi-     pcre  fruftra  hortatus ,  ipfe  equum  proprium_. 

calca-ri- 


_N  LlBRUM  II.  HlSTORL_  DaNIC/E  SaXONIS  GRAMMATtCf., 

eak-iribusada<_umcogitreIiquumagmcnpr_-  Atcr  irati  &c  vindictae  cupidi  indicium. 


«urrcre.  Quod  ccrnens  Danus  Atiflum  num- 
mulis  aureis  non  ineieari,  promit  annulum_. 
ingcntis  pretij,quem  majores  ipfius  pr_d_  lo- 
oo  a  devidij  olimSveciatRcgibus  reportarant, 
ournq*  Atiflo  obviam  projecit.  Tum  Atiflus 
auro  inhians,  remtam  pretiofifllmamnonpu- 
tabat  contemncndam.  Converfo  igitur  equo 
ipfe  incurvatus,  poterat  annulum  hafta attol- 
!erc.  Nomen  annulo  fuit  _5  Ut)'flarii6.  id  eft,  Suc- 
«uU  Svecorum.  Atiflo  ad  annulum  tollendum  B 
incurvato,  Rolfo  acclaraans  ait  :  _lu  t)cf  t$ 
_>uin.C9«,f  f)fiit/fefn  rifaffut  r.armc5©r_tjcn: 
Hoceft:  Sfttt  I;affuer  jea,  l&btt  jjflttitcm&ucfe  ft(J 
fom  <«  €.  „iin/  t>tn  btt  »ar  mccl)tigft  i&lam  bt 
©.cBffr. 

4g.  1»  Jaltonem  qutndaffi  nodofapaffim  ojfa 
ttnfictrtnt  ]  Gigantum  hunc  morem  fuifte  &c 
immanium  hominum,  docuit  me  Hiftoria-. 

Bardi .Snaefclflafi,  qui  una  cum  filio  Gefto,  &      gis  Britannorum  nominatilfimi.  Hoveden  in 

Richardo  i.  Et  contra  Rex  Anrtix  Ricbardus  dedit 


n 

SolenC 
etenim  iraii  fevum  ridrrt,  ut  SiJius  l_qi_itu__ 
Lib.i.  Ejusmodi  eft  Ajacis  rifus  apud  Homc 
rum  Lib.IX.  Ita  Jovem  iratum  ridentem  facit 
Hcfiodus  Lib.  r.  k^y  ;  Plura  nobis  exempla__ 
fuppeditat  Gallorum  dodtiifimus  Bourdelo- 
tius  adPetronij  Satyriconpag.144, 

Pag.  31.  verf  /.  GUdio,  qutm  Lhi  vicabafj 
Ex  hoc  loco  SaxoniselucetufitatiiTimumfuifte 
veteribus  athletis  nomina  gladiis  trnponerc__, 
Sic  infra  Snyrtir  gladius ,  &c  .Hsthingtu.  Skref 
giadius  Vermundi.  Litifing  &c  Euiting  gladij, 
Locthi  gladius  Olonis  Vegeti.  Sic  Rolandus  Fi- 
lius  Berthae  Sororis  (ut  vulgo  cxiftimant)  Ca- 
roli  Magni,  gladium  habuit  Durendam  vel  Du- 
randulum,quo  plurimamfacicbat  hoftiurnftra- 
gem.  Videatur  Camcra___.  Horarum  Subcifi 
Cent.  1.  Cap.  76.  &  Cent.  2.  Cap.  19.  Ita  8c 
Caliburnt  didtuseftgladius  cclebris  Arthuri  Re- 


aliis  multis  gigantibus,adconviviumHit_,gi- 
gantei  generis  fjcminx,  in  antro  j^lltlfeahclkr 
didto,  vocatus  cV  invitatus  cft.  Ubi  poftquam 
ecenati  funtconvivse,  &ntilleait,  7j_c.@->  tyq 
konTv^  _£  e^sv  hot  ,  poft  epulas  eo  le  Iufus 
genereoblcc.arunta'cp_ovocafunt,utcarnibu- 
denudata  ofla ,  equina  crcdo  &c  bubula,  nodo- 
la,unus  in  alterum  jaceret  pro  viribus :  quod  ob- 
ledlamenti  genus  duorum  triumve  gigantum 
morte  conftitit.    Ofla  autemifta  nodofa  voca- 


Regi  Tancrtdo  gUdium  illitm  optimum,quem  BritO' 
nes  Calibume  vocant, 

20.  QmnamejfetifieKragel  ]  Nonnihil 
diverfam  Rolvoni  noftro  cognominis  impo- 
fiti  occafionem  commemorat  Edda  Mytho- 
logia  LXIII,  qure  fuit  ejusmodi  :    j^Ott^r  «il» 

t  .Ofinmorcf  cr  ntfttor  £)ref.r  J._<.fi  /  j)an  tt 
agietfarfr  forrt  itonga.  ^ijr^.afmtfbi  ogfr_fi> 


mus  %um,  quafi  Danicc  %£$*  Q5  ettt :  &c  D  l$  0C  «f *«•  4«  «  ««  ftlrf  um  fottta.  bfitt* 

ludumipfum  Jn«tuffi|!/ideft,  jadtumoffium     ffM  ^&MW  «  «>  »  '««! ■  6»«"^ 

faf«fr  cr  rtcf»  L^oggr  /  f;an  tm  t  hofl  ^rolft 

$m$$)  ffjfi  i>ar  jtohgr  cn  »ngr  ab  atlbvoa,  grfin* 

ftgr  a  »c>*t.  ^f)a  gcf  \->o%t  for  f;am  eg  ffi  jbjj  ct 

l)am.  fha  mcffc.ftoti(}r/lHtaf  »tlnim«fa  _j»ctn 

tt  fhttfcr  fu . p  fi  stitf.  t^oggr  f.  tbacr  cf  *&t  f>ti* 

ma  kczitba  ttfa$tatS)tofitS(on$tiS)kibtn  »ar 

mcftr  nta.r.ntorii.fdntum/cntui  }1cr  f)ant  §<* 

futi  Jvraf  t  «nim  fififl  og  f  a!Ia  t  (>cr  ff^an  5?ong  jttS 

^ba  f.  J?0uar :  ff)u  6»inf)cfr  gtftt  nitr  nufit  at 

cg  ;?alfjdfa  ^jropr iCrafi/  cn  ff;af  cr»ifmcf o$/ 

at  <\iof  jlai  fpiata  rtafri  fcffi.  SRti  fc  cf  tt}t'cf  CI13« 

«jtoffjaffi,  t'  at  gcfamir  at nafnfcfli.  ".bac^mit 

ft baa,ili4  iui  0  fa  gcfa  oro rum  cr t\tt fcfr/ «3^ 


J2 
Rodoforum.    M.  Brynulfus. 

49.  S/Wrfo  mmine  ]  Hic  eft  infignis  ille__ 
Athlcta,  Danorum  fortiffimus ,  qui  cidem  tu- 
mulo  cum  Rolvone  Krake  Regcillatuslegitur. 
Quem  longo  poft  temporc  [  credo  nongentis 
non  minus  annis  ]  Skeggo  Midviordenfis ,  vif 
fortiifimus ,  fubiens ,  invenit  utrumque  inte- 
grum,fcdentem,  gravi  armatura  indutum,  & 
infignem  ftupendacq;  fpeciei  gladium  tenen-  ^ 
tem ,  cujuscumcupiditateardcretSkeggo,for- 
te  fortuna  Bodvarum  Bjarconcm_  [  Bodvari 
cnim  nomine  diclus  erat  ,  Bjarco  cognomcn 
fuit]  principio  adortus,  manibus  illis  ,  antes 
quidem  robuftiffimis  ck  invidlis ,  nunc  autcm 
a  nongentis  annis,  mortuis  torpidisq; ,  ereptu- 
rus,  nullis  viribus  avellere  potuit.  Sed  a  Bjar- 
conis  gladio  repulfus,  RolvonisRegis,  Skofun- 
gum  dictum_  ,  maximo  cum  laborc  reporta- 
vit :  qui  gladius  omnium  praeftantiifimus,  a 
feculo  in  Islandiam  venifle  creditur.  M.  Bry- 
mlfut  ex  Skeggiafaga  ,  Thordi  husda;  faga_ , 
Laxd_la_. 

Pag.?i. verf2.  MoritnttmAgntrumfoluto  in  rifupt 
art  ]  Talem  ego  rifum  non  tam  fuifle  exiftimo 
doloris  diffimulationem,ut  Saxo  interprctatur, 


fltilbrtng  af  bcnbi  fcr  03  <jaf  f;anom.  _r)a  m„lrt 
25oi»ar.  ftcf  6u  afru  jtonga  bctlatr  eg  ff;c^  flrcn* 
oi  tt  f^ciffif  *cr6a.  bt$  mang  bfini  cr  ff;in  f>anf" 
socrbr.  ^{>a  maiti itortfjf/ oh f)lo  _f :  _tfltt vwt tit 
Q.o<53ttrfei  gtnn.  Idcft:  QuidamDanictB.tgum 
p  <•„_■_.  eil  Hrolfo  Krakt,  qui  antecejfores  fuos  omnts, 
liberalitate,  fortitudint  &  humanitate  anttctlltbaU 
Humanitatis  ejus  indicium  certum  boc  esl.  Eratju- 
■venis  quidam  paupernomine  Voggur,bic  aulam  Rol- 
fonii  intravit,  cumjunior  adhue  rex  ejfet,  &ftatur<& 
minoris,  cum^  accedcns  intente  invultum  cjuslumi* 
nafigeret :  id  animadvertens  Rtx,  quid  inquit,  vis 
Juvenis ,  cum  attenti  adeo  me  afpicias  s  Rejjiondit 


autcontcmptun»  mortis ;  quam  animi  furen-      Voggur :  Domicum  ejftm,  tmnts  Roljonem  BeguiH 

©  Septen 


74       Stephani  JohannisStephaniiNot/E  Vberiores 

Scptentrionalium  maximum  depmdicabant  :   fed  A  neum  ,  Sc  Thebarnm  etiam  muros  jam  adje- 

jam  infidie  Regisparvum.  video  Cornicem  (Krake)  &urus,videretur  :   Antiocheni  omnes  unavo- 

quem  Regem  vocant.     At  ille,  Tu  juvenis  cognomen  ce  exclamarunt,  ut  tranfcenderet ,  nihii  enim  fca- 

ntibi primus  dedtfti,  utvocerUToiioKvcLkt^moru  \\s  effe  opus  tam  magno.     Sane  belle  Sidonius 

vero  apud.nos  esl,  ut  u  cui  cognomen  datur,  a  dan-  ApoJlinaris  negat  inhomineproceritatem  efle 

te,  cum  nomine,  donum accipiat.  Quodvero  mibijam  veherrtenter  laudandam ,  qute  trabibus  congmen-z 

da  bis ,  fiquidem  videam  te  nulliim  munus  me  di-  tius,  inquit,  aptetur. 
gnum  adferre.   Mquum  igitur  effe  duco  ,  ut  det  qui 

habet :  mox  detrdtlum  a  digito  mmilum  ei  obtu-  \         &•  Confentamum  priori  munus  obtinuif] 

lit.     Gratids  babeto,  inquit  Voggur  ,  Rexfortuna-  Eadem  calliditate  ufus  eft  Refo  quidam  infra 

.  tiffime.     Votum  hoc  foiemne  viciffim  jam  voveo.  B  Lib-  miL  QB  a  Gotrico  Rege,  toirque  dona- 

Omcunque  vita  te  privaverit ,  mea  cadet  dextra.  tus'  confcftim  eum  brachio  applicans,  id  cun~ 

Cui  Rex  fubridens.  ittfa  tW&ttrSSogpr  fa&n,  clj>'  ^roprxditum  oftentabat,  reliquum  vero  per- 

id  cft.-Pdrvo  contentm  esl parvus  Voggur.  Vel  ut  tnde  At(k  omamentt  inops  occultius  bdbuit ,  eoqui 

alius  Eddse  interpres  vertir" :  Rexquidam  Ddnits  ^tmine  db  invtclx  munificentits  dextera  confen- 

Hroifus  Krake  dicius  esl,  Regum  prifcorum ,  propter  Uneum P'mi  mmm  *«¥<• 

liberalitdtem ,  forthudinem  ,  &  humiiitdtem  cele-  ?4.     Arft\ffim£  V0t\  mncUpdtione  pollicitus 

bcrrimm.   ln  ejtts  auiam  ddolefcens  pauperculus  ali-  fi?  -j   Quod  &  perfecit_, ,  nt  Saxo  teftatur  fub 

qu.mdo  venit,  nomine  Voggtts  (Voggur^)  regem  finem  hujus  jlbn  ;   dum  Wigg0  tfaditi  £bi 

fixis  intuens  ocuiis.    CuiRex  -,  quid,  tnquit,  adoie-  gladij  cufyulem  per-  Hiartvarum  egit  ■,    uitionit 

fcens  vis  effan,  quum  itame dccurdte  contempieris !  C  (omfOS  •    --  Roive.„\  m\n\fter\um  ^mtus  fui- 

Tum  iiie  :  Do?ni  mets  dudivi  Hrolfum ,  Regem  Hle-  att 
dr<z,maximum  ejfevirorum,  qtii  in  Aqutlonaribus 

confbiciuntnr  terris  :  fednunc  infoliohic fedet  exi-  37-      Alicujus  mdgnx  rei  voto  ]  EacturrL. 

gtms  pufio .(  9ht  flftir  fj}«  t  fyafxti  Stmh  HM.)  hoc  obfervavi  fcmper  fere  inter  decumana  po- 

[Krake,pufioeft,vcladolefcentulus)  Tu  adole-  cula,  idq;  majoruiri  more.     QuodHerpes  lllj 

fcens,  Rex  ait ,  cognomen  mihi  dedifti ,  ut  Hroifus  facluri,  poculum  corneum  manu  tencntes  in* 

Krahhts  dppeller.  Sed  morit  esl,  ut  cognomind  dono  gens,  de  fede  furgcntes ,  ad  lignum,  ante  men- 

diiquo  confirmentur.  Te  vero ,  quod  dones , nihii ha-  km  conftitutum^ ,  ad  modum  trabis  in  pa.yi-, 

bere  video.     Dabit  ergo  qui  habet ,  annuiuma^  du-  mento  transverfaria; ,  confiftebant,  ac  votum 

reum  digito  extrdilum  ipfi  conceffn.    Tum  Veggus :  D  hacfere  forma  nuncuparunL,  U  VfC$  JfroilgC 

Omniimhinquit^regumfeiiciffimiudederis^Votumq^  e$.\)<U:    Yef  >  <&tii$  ect,  a  &tSft  .:-■}  (?rctrt<je : 

■uoveo  ejusviri  interfector  ficri ,  qui  te  occiderit.  Id  cft  :   EJus  rei  voto  m  cbjhrngc  :  ,.Vcl ;  Acce-  > 

Rexatitemarridensaddebdt^iuUi^itbUt^o^iir:  do  dd  trabem  &  voveo/    Ejusmodi  rrtus  exem- 

fu#n  /  pwvo  Voggus  gaudet.  pla  fuppeditat  ^smfalftlfyci  &A$Q  i   id  eft  , 

!     •„  >-'■:■              '.     r  Hiftoria  Pyratarum  Tulinenfium_,. 

zr.  Faceto  cdviildtioms  genere  tnufitatum  pro-  _,    ' 

ceritatis  habitum  profcquutus  ]  Solent  plerumq;  4.6.     Letbram  pergitur  ]    Antiquiffima^. 

ingenti  corpore  homines  aliorum  falibus  exa-  Regum  Danis  ledes  &  arx  munitiflima  fuit 

gitari.    Ita  Vefpafianus  Imperator  procerum^  Lethra  ;  cujus,  juxtaacadjundti" o.ppidi,  con- 

hominem  irridens ,  eum  nominavit  3oAi%civ  E  ditorem  Saxo  Rolvonem  Regem  facit  :    Ouod 

tyyJS^  ■,  iongam  haftam  ,  adduclo  e  Poetarum  oppidum,  mquit,  a  Roivone  conftrutlum,  eximtjsfc 

Princioe Grseco  verficulo.  Svetonius  inVefpa-  regni  opibus.iiluftratum  ,  Cteterif  confinium  privin- 

fiano  Cap.  23.  Galli  hodieq;  prdcerx  ftaturae  ciarum  urbibus  regit ■  fundationis  &  fedis  auclorita- 

hominem  perticam  Sc  Longurium  indigitanL, ,  teprtzftabat.     Ab-hac  Letbra  Daniae  Reges  in_. 

tefte  eximio  Oratore  Lud.  Crefollio  ,  Vaca-  antiquiffimis  monumentis  femper  nominan- 

tion.  Autumn.  Lib.  2.  Secvt.  3.     Sic  Proculus  tur  Letbrarum  Reges  &  Domini ,  Jrvonjjur  aff  ii* 

propter  eximiam  Sc  Colofleam  corporis  gran-  bnt,  Sitavero  fiiit  urbshaec&arxfereinmedi- 

ditatem-.,  Colofferos  fuit  nominatus.     Et  Cor-  tullio  Selandiae,  non  longe ab oppido Rofchil- 

bulo  quondam  Cornelium  Fidum  civerct  Ro-  dia,  ubi  hodieq;  ab  incolis  monftrantur  ma- 

manum,  quod  longo  eflet  corpore  ,  fenui  Sc  p  nifeftiffirna  ejus  veftigia.     Ejiis  meminitSve- 

angufto  collo ,  Sc  notabili  crurum  graciiita-  no  Aggonis  in  Compendiofa  Regum  Daniae 

te,in  fenatu  per  contumeliam  appellavit  Stru-  Hiftoria  :   Huic  in  regno  fuaeffit  filius  RolfKrd- 

tbiocameium, autore  Svida. Pifandrum  ob  corpo-  &?,  patria  virtute  poilens,  occiftts  in  Lethra,  qute tunc 

ris  magnitudinem  Cnidium  Afinum  vulgo  nun-  famofiffmdRegu  extitit  Curia,  nuncautem,Rofchil- 

c  ipaverunt.    Cum  etiam  Mimus  quidam  An-  denfi  vicina  civitati,  inter  abjeltiffima  ferme  vix 

thiochenus,  qui  eximia  corporis  moieinfu-  coiitur  oppida.     Situm  loci  utcunq;  heic  rcprae- 

blimc  aflurgebaL.  -  in  theatr©  faltaret.Capa.-  fentandum  duxi. 

ANTI- 


In  LlBRUM  II.  HlSTORI/E  DaNIC/E  SaXONIS  GRAM.MATICL 

ANTIQUISSIM/E  IN  DANIA 
ARCIS  ET  OPPIDI 

LETHR£ 

TOPOGRAPHIA 


75 


wlmm 


A.  Sef>ulchrum  Haraldi  HyldetanV 

B.  SellaRegin3J,Srcnmna,|icncn  vulgo. 

C.  Locus,  ubi  Regia  ohm  eraL, 

D.  Q\)\b(i)6t)  I  forfan  ibi  homagia  Regibus 

pneftita_.. 

E.  Vallis  HerthseDeae,  vulgo  (?r«fcdfl» 

F.  Amnis  Lethtae,  ohm  fluvius  vaftus. 

G.  &ti(nfyn>\)/  collis  lapidibus  cinctus. 


H.  £)[i$fi?£s'»/  Regis  Oki  fepuicHrum.        , 

I.  .  ror.smajor,33?ai)k{>roe  vulgo. 

K.  Equileolirn  regium,  $)tfttbi(t'$: 

L.    Stabulum  pullis  dcputatum  olim,  ^oMjjESW.. 

M.  ^trcfe^^. 

M.  S'ti^t>. 

P.  Amnis  Kornerupio  dcflueirs,  j?oriKrirp2(<5e 
dichis 


Pap.  jji.  verf  \6.    Confertiffimis  fe  glokis  im-  A  Sotvofuif  ]  Recerifet  hic  Hialfo  varia  dona_,, 

mergh  ]  lmmtrgere  fe  in  confertiffimoshofles,  Ju-  quae  ex  veteri  more  militibus  &c  aulieis  fuis  li- 

ftinum  dixifle,  in  Indice  ad  hunc  autorem  a  beralitercontulitRolvoRexDaniae.    Solebant. 

Berneggero  accuratc  editum..-,  annotavit  Do-  ctenim  Rcges  Daniae  aulicos  fuos  ejusmodi 

cTiffimus  Johan.  Freinshemius  :  verum  in  con-  muneribus  beare  &  maclare,  ut  eos  in  ifide  re=s . 

textu  legitur  :  ubi  confertiffimos  hofles  acerrimi  tinerent,  &adquaevis  periciuapro  fcobeundas 

fugnare  confpcxifet ,  eo  fe  femper  ingerebi.it.    Lib.  redderent  alacriores.  Ex  his  donarijs  Rolvo  in 

XI.  Cap.  H-     Virgilius  fignificantius  injiccre  vetuftilTimisRhytmis,  quos  MFRM^rsK- 

dixit^neid.i.&io.  ;••     '•  p^    MHftR    eftoUbinma  QJifiit  itppella- 

if.  Noxq,  btsc  aut  fims  ertt,autvindiclamalo-  KiTisxr»    dhk  r  ™  -    '      *- 

rm)  GaltcrusAlexandrcido1Lib.vi.F0i.d7.    B  runt,nimR  BfNM,S3««r  ptha/  id  eft 

___ ,_; _,  Su4  ^extra  cuifr  donator  byffinarum  veflium,  &  %P<iIT?R 

Aut  mpdofinii  trit,aut  ultio  digna  malorum.       %t£\>PA  ,  ^rwer  \)0bt>a  /fpargens  aut  dlftri- 

Pag.  35.  verf  8-  Enfes  Teutonici,  galtce,  armil-      buens  aurum ,  dictus  eft  :  <Sc  ipfum  aurum,  ae 

te£  nitentts,  Loriuz  talt  immifft, qum  contulit  olim     numi,Poetico  voeabulo,  etiamnum  apud Iflan- 

<£  *  doj 


j6  STEPHANl  JoKANKIS  STEPHANII  "NoT.-R  VbER.JORES 

dos  FR>iK^H>!^P  j  Siiatafifa  I  hoc  eft ,  A  Haco 5  <£nbtfl/ finemvi~taeaccep.it  5  <gtafc/cha- 


lybe  vel  enfe.  QxtUttX  hoDDa/  fpargens  aut  di- 
ftribuens  aurum,  nempe  Rolvo  Rex  :  brenbtff 
baie  /  conflagravit,iive  exuftus  efl:  flamnuvel 
incendio. 

21.  Omnia  qux  poti  temulcnto  prompfimut 
ore~\  Nempc,ad  vota,  quae,  ut  ante  docuimus, 
inter  pocula  fundere  coniveverunt,  alludir": 
quoniam  per  S7rstyyrienv  fubnecHt:  &votafe- 
quamur  :  quia  femet  ipfos ,  Sc  fua  omnia  Prin- 
B  cipi,  cui  fe  probare  cupiebant,  devoverunt^, 
largiore  animo  ,  cura  incaluit  vino  circiim_» , 
praecordia  jecur— .. 

2$.  ProculbincprocuieftefugacesW  Imitatur 
Saxo  antiquam  lllam  &  lbknnem  formulam, 
qua  profanos  facris  arceri  moris  erat.  Virgi- 
lius  Lib.  VI.  jEneid.      "* 

Procul  0  procul  efte  profanL 

Ovidius  XVII.Metamorph. 

Hinc  procul  Mfonidem  ,  procul  hincjubet  ire 
-     mtniftros. 
Intcrpretatio.  «2aft/ideft,Hacb  antiquus,Rex      Silius  Italicus  Lib.  XVII. 

Et  procul  binc ,  moneo,  procul  binc ,  qutcunj, 
profana. 

Tit.  Calphurnius  Ecloga2. 

Ite  proad ,  facer  esl  locus,  ite  profani. 


Sementis  Kracx,  Rolvonis  nempe  nujus,  quam 
libsraliter  fpargere folebat,  dicitur : 

Haki        K™ki        hoddum         broddum 

*AYl  YRAYl  *mn-¥  BR^ppHT 

Serdi  ntrdi  feggi      leggi 

mjrh  mirm  hwn  nm 

Veiter  $*iter  vetta_       fella 

hHTiR  mitjr  nirM  mnA 

Bali        Stali  beittift  hetttift 

B4M  HT4M  BHTTIHT  «ITIkT 

Hic  prima  vox  cujusq;  lineae  cum  ukima  con- 
jun^endaeft,  &  feCanda  cum  tertia,  ut  fenfus 
obtmcatur,  licct  metrum  velRhythmus  exfpi- 
rct ,  hoc  modo  : 

S)at\  brobbttm  furM  It^i 

Sxah  bobbum  risrtii  f^gt 

&«titct  pella  balt  beimft 

fffcktt  vcUa  flalt  bettti|f. 


Damaei  <Scttt>i/  vulneravit,  fauciavit ,  it%ai/ 
tibias,  vel  quaevis  membra  hominum,  fcilicetin 
bello  :  >3n>Dbtim/  mucronibus,  (omifsa  Prs- 
pofitione93?Cb/inAblativoInftrumenti.]Jlra' 
t\l  nempe Rolf  Kraki,  Rex Daniae 5  WctxW  refe- 
cit;  (S£9a,t/viros;t)0bbum/numis.  2"eiterr>e"< 
J,i/  donator  byfllnarum  veflium  ,  id  eft,ipfe_, 


l6. 37.  Certamina  prima  Fronte  gerunt  AquiU  1 
AntiquiffimumhoceitProverbium,  quod pri- 

Rex^RolfKraki,  byflinas  veftes  donarefblitus ;  jy  fca  lingua  Danica  fic  effertur  :    /dKPfllR- 

^alVhCttttft/incendtotoftusvelexcakfactus      FjR     hHlMl    iRMR    YMAHTl 

eft ,  fcilicet,  bet  bartf  bl<f  brcnt  tnbe  af  frri  6uo»     2{nb»crbtr  (tulu  £rner  f  kaft :  id  eft,  Danica  ho- 

ger  p  ta  'JEbru  t  ^ctUmb.    Sftdtcr  ptlU  1  Rex     diema.  ^  imoomx^>  ffuiicgrncnc  rtffucfj.  Id 

Rolvo,  vel  potius  fruens  auro ;  btlttift/  faucia-      ipfum  ^0^  ioco  Qlao  CraiTo  ,  Norvegia; 

tusefti  6t<rtt/  Chalybe,  id  eft,  enfe,  quando      Rcgu  olim  repofuitErlingusSkjalgfonius,  Vir 

Iciiicet  ab  Hiartvaro  confoffus  occubuit.  &  corporis  &  animi  viribus  fortiflimus,  quum 

jldsi         Kraht        hamde,       framde  ab  ipfo  interrogarctur,  quare  tam  animose  ac 

1  *>JVl  YFUYl  *A'fM  PR^ITPJ    ,       fomtcrhoitibusfuisrefifteret?  Quumetenim 

^  A1  „  Oiaus  Rex  claik  iua  Erhngum  adoriretur ,  &c 

Geirum  Etrwn         G'j»*    i,?jAx  1  E  acerrima  coort^  pugna  ,    non  folum  Erlingi 

FiiRriY  HRJlY  F41M  FMlhA    clalT-an)  fortitcr  fc  dcfcndcrcnt ,  vcrum  ipf(J, 

Hreiter  neiter         hoddt        brodda  Eriingus  quacunque  tela,  lanceas,  iagittas,  in 

^RiMiRMWiR^PM  BR^PW      ipium  jacularetur  hoftis,gladijfuiobtentufru- 
Brendili  tndift        bale       ftale,  ftraretur  atq;eluderet :  Rexadmirabundusita 

BRiKHKT  iKPlHT  B4M  hTAH     E/lin|um  al^ul  ccepir-  r  pn^crbur  jjorffcc 

t\)u  of^  t  ta^  >£rliRiWr  i  id  eft,  Adverfus  tnttieru 
tu  nos  bodie,  Erlinge  :  ■  quafi  diceret  j  Adverib  tc 
pedtore  hodie  nobis  opponis,  Erlinge.  Cuire- 
fpondet  Erlingus  :  ^nbWbcr  frultl  (^rnct 
^  f  kaft ;  Id  cft  j  Adverfe  debent  Aquite  fe  ungui- 
bus  impetere.  Idem  Adagium  occurrit  infra 
Lib.  V  :  Extremiffe  aquilx  fcalpunt ;  anteriusali- 
tes  certant.  Caeteriim  ufurpatum  hoc  fuit  dc 
viro  magnanimo  &  imperterrito  ,  qui  cfler_. 

Hofti  non  tergo,  fedforti  peciore  notus. 

Pag.  54- "vcrf.2.  Extremam  jam  deguftavimut 
efcam  ]  Solennc  hoc  fummorum  Imperatorura 
fuit  incitamentum,  quo  militcs  tiios  ad  prxlia 

alacri 


Hic  iterum  voccs  altcrnatim  confpirant-,,  Sc 
ita  in  profam  quafi  redaclae,  fonant : 

fioiti  ftambe  gctrum  ©otna 
Rxati  frambc  ctatm  flotna 

tiicttcrbrobbacnbtftfTalc 
Quiux  hobba  brcubtfl  bale. 

Interpretatio  :  ^afl/HakoRexi  f;ambe/cocr- 
caitj  (Sotua/ viros:  ©Ctrum/Enfibus  vclarmis 
&xat\/  RolvoRex,cognomento  Kraki;  fratll' 
bt/  promovit  \  flotna/  viros  nautico  vitae  gcne- 
ri  addictos ;  ^rtrttm/  Auro  vel  opibus.  §~lt\ttX 
brooba/  utens  mucronibns,  id  eft,  bellator-j 


In  Librum  I.  Histori/E  DaniC/E  Saxonis  Grammaticl 


77 


alaeri  animo  capeflenda  olimexhortariconfve-  A  >u  tabe  Ucunas  ]   Tabes  hic  pro  txbo  dicitui_,. 


Pomponius  Mela  Lib.  III.  Cap.  <?.  Putifcen- 
tium  membrorum  tabe  concrefcens.  Statius  Lib. 
VjTI. 

Atfo  illum  efratti  perfufum  tabe  cerebri 

Afpicit,  &vivo  fcelerantem  fangvinefauces. 
21.  Scabris  limantur  arenis  ]  Limantur ,  hoc 
cft,  atteruntur,  Sc  veluti  lima  expoliuntur_. , 
dum  areriis  aliiduntur_».  Firmant  fequentia  : 
p  Splendefcunt  limo  aUifi.  Glofls  Vetcres :  Lima- 
tur,  Rimatur,  terit,  <$?&.  Ubi  8c  alia  fignifi- 
catio  -rJ  Limare  emergit ,  nempe  ut  tantundem 
valeat  ac  liimari,  frutari,  qiaerere, .Cujus  exem- 
plum  Phsedrus  nobis  cxhibet  Fab.  X  L  I  X. 
Lib.  3. 

—  Si  mcnddcium 

Subttlitcr  limajfet  a  radicibus. 
Et  Lucretius  Lib.  3. 

Floriferif  aut  apes  in  faltibm  omnialimant. 
Quomodo  ex  MS.  Codicibus  legitVir  excel- 
lenti  doclrima  Nicol.  Rigaltius.  Ideoque  in_, 
Gloffis  mendum  fubefle  reor  atcj;  ita  fcribcn- 
dum  :  Limat,  llimatur  [vel  iit  Gafpar  Schop- 
pius  antique  dichim  exiilimat,  Rimat ,  £>«<m7, 

24.    Stxgnxtq^  cruenta  Lxtitts  eluvies  1  Jo- 
fephus  Devonius  Lib.  V.  de  Bello  Trojano, 


verant.  SicLeouidas  illeSpartanus  apudTher 
mopylas  trccentos  civcs ,  quos  Xcrxi  totius  A- 
lixarmis  fuccinclo  objiccrc  non  cft  veritus, 
hunc  in  modum  allocutus  eft  :  Sic  prandete 
commilitoncs ,  tanqutm  apud  inferos  canaturi.  Va- 
lerius MaximusLib. III. Cap.  2.  HerodotusLib. 
VII.  Juftmus  Lib.  2. 

8.  Viivcum  capttt  exere  Ruta]  Ruta  haec  So- 
ror  eratRolvonis  nupta  Biarconi,  quipriorem 
ejus  maritum  Agncrum  duello  vicit  &  intcr- 
fecit_.. 

12.  Dirumpitur  hamttsntxilis']  Ideft, Lori- 
ca  hamis  nexilibus  compadta,  Erat  enimlori- 
ca  hamata.  Virgil.  Loricam  confertamhxmu  au- 
rofe  trilicem.  Vei  ctiambamus,  iingul.pro  hamis, 
«juibus  arma  conneclere  fibi  folcnt  milites. 
Undcmox,  nexilc  ferrum,armi  vocat,  &  hama- 
tum  mctallum.  -   . 

2j.  lgnc  urfosarcerc  licet  ]  Nihil  adeo  ter- 

ret  beftias ,  quaiii  ignis.  Sic  Livius  fcribu  Lib. 

XXVI.  Eicphantos  aPcenis  inRomanos  emis- 
,  fos,  igni  e  cxfiris  exattos. 

z6.  Pattper  erat  ]  Vere  etenim  avarus  Mx- 
gnas  intcr  o/>?.s/?.ops,utaitHoratiusLib.$.Carrn. 

Ode  16.  Et  Seneca,  Avaro  tamdeesl  quod  habei, 

quam  quodnon  babeh 

J3.  Pondera  fudit  opum  ]  Legcndum  omni- 

no  cumClariiT.  Bzrthio  fudit.  Senfuseft:  Qui 

priiis  detrectabat  minutos  vilesq; annulos  dare,  D  Hinccapitum  Urgus  fiagnxt  cruor ,  inde  relitti 

mox  coadtus  immeniam  opumvim  dcdit.  Sic 

paulo  poft : 


3£g.  izr> 


Cui  nil  tam  pulchrumfuit ,  ut  nonfunderet 
illud. 
lundere  autem  dictum  quafi  Efundcre,  hoc  eft, 
larga  &  liberali  manu  donare.  Quanquan-L. 
nonfim  ncfcius  iz>  Efunders  malam  inpartem 
iumi  pro  prodigcre  &  confiimere_>  --  ut  apud 
Tercntium  iu  Adelphis  :  Effundere  patrimo- 
mim.  Et  Ciceronem  Lib.  2.  OrTic.  Multipa- 
trimphia  efuderunt  inconfulte  iirgiendo.  Bcrn- 
hardus  Morlanenfis  Lib.  3.  de  contempm 
mundi  : 

D.u  mihi,  do  tibi,  quVtfc  cavct  fibi ,  nc  fuafun- 
dat.] 
Ubi  etiam  :  grandia  pondere  lucra ,  vocat,  quae 
Saxo  opum  ponderx.  Monachus  Florentinus , 
Epifcopus  Arconenfis,  Libro  de  rccuperataPto- 
lemaide_> : 

Multi  qui  divitias  fuas  aliqtundo 
Fuderant,  pxuperibus  eas  erogaudo, 
Nihil  fumunt,  exules  fatti  mendicando, 

CseteruiTL. ,  cjuomodo  hic  Saxo  fnndcrc  opitm 
fondera  dixit_  :  fic  Galterus  Lib  1.  Alexan- 
d.rcidos,  p.  4.  v. ,§.  pluere  donativa : 

Tbefauros  a-pcri ,  plue  donativa  maniplis. 
Pag.  jy.  verf.  1,0.    Ecce  per  infufas  humaru 


In  cumulumfurgunttrunciycurrusf.  retardant. 
30.  Frethonis  nepotem  ]   Rolvoncm  ;  quem 


Hel<ro  Frothonis  fiiius  ex  filia  fua  Urfa,  quam 
Thora  mater  ignoranti  patri  proftitucrat,  fu- 
fcepit;  de  quo  a-r.tea  diii-um_. 

31.  Qui  SirivaUinosMtro  confeverat  agros  ] 
Cuin  nempe  eSvetia  in  Daniam  una  cumfilia 
Uria  aufugiens ,  aurum  pcragros  fpargerer_,, 

p  quo  fiiga  ccleriuscarperetur:  cujusitidempau- 

'"'  lo  ante  merninitSaxo. 

$9.  Signlim  dubij  prtefiare  timoris  ]  Maxi- 
mum  dedccus  atq;  vitium  ab  amiquis  Heroi- 
bus  in  tirnorcpofitum  videbatur;  adeo  ut  qui 
thnidum  aiterum  appellaret_, ,  perindc  ac  fi 
maxima  contumelia  afreciflet,  fic  eum,  quem 
appellaverar" ,  acerbum  inimicum  habiturus 
cflet.  Nec  raro  quis  probrofam  hanc  appella- 
tionem  morte  fua  luit_,. 

p         41.   Gloria  dcfunttos  fequitur]  GalterusLib- 
VI.  Alexandreidos,pag.<5tj,c<(j7.     . 

!  Vivere  per  famam  dabitur  poilfata  fepultk, 

SoU  mori  nefcit  eclypfis  nejlia  virtus. 
EtLib.VII.  Alexandr.pag.78- 

miferu  mortalibus  inquit 

Hoc  fokmfolxmen  inesl, qttod gloria  mortettt 
Nefcit,  &  occafum  non  fentit  fama  fuperfits, 
Si  vitx  meritts  rejpondetgloria  famte, 
Xulla  tuos  atttti  poterit  delere  vetufias. 

Q  3         1  Pag. 


7%        Step hani  Johannis  Stephanii  Not/E  Vberiores 

Pag-  *£._*?•  Nemo  magis claufisrcfugit penetra-  A  29.  Multa  mcras afierre  folent.]  Provcrbiura 
Ubiu  uri]  Hoc  etiam  prifcis  Hejroibus  &  Martiis  Sc  hoc  videtur  egregij  Herois  forte  di-tum_ : 
viriscontumcliofum  abjcclumqjvifum  eft.  Id 
patctex  Skarphiedini,  Niali  filij,  diclo,  c_m_. 
paterclaudi  domum,  fiinimitinoftuaffbren., 
confultum  judicaret.  Skarphjedinus  contrafub 
dio  exfpe-tarcadventum  eorummalui:,addens 
indecorum  efTc ,  more  vulpecularum ,  intra- lu- 
ftrum  latebramcjj  comburi.  Niala  confulenda^ 
M.  Brynolfus. 


-ijtl.f?  til  f af dt :  id  eft :  lncidum  multa ,  qun  mo- 
rentur. 

38-   Un»  fcmpcr  contcntus  ocell*  ]  Juvenalis 
Sat.  VI. 


Ocjns  iUud 


Extorquebk,  ut  btsc  oculo  contentafituno. 

Joanncs  Hantvillenfis  Archithrenij  Libro  I.  - 

Esl  quoL  (yunocuk  vultu  contentus  -  ■'  ■ 
n.     __>»  humiie  obfturumve  rcnus  ]  Non_,  d  ...  .      •     c        .    r  ,  _,,..- 

■  <■  ■  »       v  Illaverorererendafunt,  ad  ea ,  quae  fupra  dixi- 

larco  nicit.  reninnrrs  <V  naiin.res  non  mori ;  ,         ,.    .  .  T  -  -. 

mus ,  de  Od:m  appantiontbus  :  quandoqui- 

dem  alterum  oculorum  Mimcro  vendidit ,  ut 


Bjarco  dicit,  tenuiorcs  _.  pauperes  non  mori 
verum ,  ut  opinor ,  nullam  eorum  apud  infe- 
rorum  Regem  Odinum,  atq*  ejus  contuberna- 
les  Heroas  alios,ra:ioncm  futuram.  M.Brynolfus. 

Pag.  37.  vcrf. 7.8-9-  Ut  imagine  coU.it  Editut 
e  truncu  excrefceret  artubut  agger  ,  Et  flpeciem  tu- 
,muli  congefla  cadavera  ferrent  ]  Tantamfeftra- 
gem  hoftium  edidiffc  Biarco  fignificat ,  ut_. 
corpora  csefbrum  unum  in  locum  congefta 
ingentesacervos,imt)colles&  tumulos,reprae-  C 


liccret  de  fapientiae  hauftu,  quantum  vellet 
perciperc.  EddaFab.XIV. 

41.  Adde  oculum  propius  ]  T.  Calphurnius 
Siculus  Luminapropiusferre  dixitBucol.  Eclog. 
I.  quaeDelos  inicribitur__: 

Ornite  fer  propius  tua  lumina  _•_ 

Ibid.  Et  nofiras projpice  Cbelat  ]  Diumehic 


fentare  pofTent_,.    Sic  eleganter  loquitur  Tul-  l°cus  p'an=  obfcurus  exercuit_.  Varie  quoq* 

lius  nofterOrat.  pro  P.Sextio  :  cttdemverotan-  eundcm  expofuerunt  exccllenti  dodrina  viri, 

tam,  tantbs  acervos  corporum  extrutlos  ,  quis  un-  %nos  m  Belgio,  &  alibi ,  de  ec  confulere  vifum 

quam  in  foro  vidit  !   Ita  Xenophon  Lib.  IV.  de  *uit-  Nobiliflimut  Vir,  Daniel  Heinfius ,  hunc 

rebusGr_canicis  Corinthiamclademdefcribit,  iu  modum  interpretaba.ur  :   £»jA_}  funt  Can- 

ovtuc  kv  oXlya)  7si'fkoi  smenv  ,  uqz  dji(7fj9jjov  cr»rumforcipcs,autforfices,acut&&dentibusarma- 

0$) oi  M^^roi  cmqeq  cirx,  £.  A_  ,  Xtfav,  tot'  **>  W*  mm  committuntur,  quicquii premunt.-coHi- 

ifrdmvTo  o_?_ s  »«j_».  Tam multipauco tempore  Auf  \ ^U  ".&  cmfulu>  «f«idic4 ,  obflcuri  re- 
ceciderunuut  bomincs  acervos  frumenti ,ligni,lapi-  n  "&ondtt  :   S!  BtArf°  ^*"»  M«*«».  boc csl, 

dumvidere  folitltum  tcervu cvnarum adLxJnt.  fe^rn,experm  vellet,ante  omnia  difcordixspatrw 


dum  videre  foliti,  tum  acervos  corporum  adfpexerint. 
CatullusdeNuptijsPelei  __Thetidos : 

Cujus  iter  ctefis  anguflans  corporum  acervit 
Alta  tepefaciet  permixtd  flumina  cetde. 
Lucanus  Lib.  VIII. 

.  _■     1 —  cernit  propulfa  criiore 

Tlumina,  &  excelfos  cumulu  xquantia  cslies 
Corpora,  fidentes  in  tabem  fleftat  acervos. 

JofephusDevonius  locomox  citato: 

— — — — ■ — -_.—  inde  reliEti 

In  cumulum  furgunt  trunei ,  currutq,  retar- 
dant. 

Sic&infraLib.  VIII-  magnitudo  ftragis  defcri- 
bitur  :  jacebant  circa  currum  Regit,  innumera  ex- 
tinclorum  corpora,  rotarum^fafligium  congeriesfu- 
nefta  vincebat.  Temonem  quo^  cadaverum  cumu- 
lus  extequaverat.  C_ teriim  aggerem  illum ,  five 


rejpiceret ,  hoc  viffrici  fegno  ociilos  imbueret  s  ita. 
futurum,  ut  tuto  lUriemexperiretur.  Alitervero 
Vir  fummus ,  Gerardus  Jo.  Voffius ,  verba  haec 
expjicavit:  Jubet,  inquit,  Ruta,  Rolvonit  foror ,ut 
Siaree  propius  accedat,  acfe  intueatur.  Bam  pro- 
fpice  noltras  chelas,  valet,  conjice  ocalos  tuos  in 
meos.  Chelse  proprie  in  paguris ,  aftacis,  cancris,  ac  • 
fimilibus  pifcibus  vocantur,  quec  Ovidio  IV.  Meta- 
morph.  &agellaappellaiuur ;  Plinio  etiam  dicuntur 
acetabula  &  brachia.  K_7K  MSTaCpoptpvjrans- 
fertur  ea  vox  ad  extimas  ciiiorum  oras,  id^propte- 
rea,quia  utacetabulain  cancr'u,ita  in nob'u,quani» 
dormimus,  ciliorum  crepidinesfecontingant,acquafi 
compleclantur.  Hoc  docere  nos  poteU  doiiiffimut 
Medicus,  Rufus  Ephefius  Lib.  1.  Cap.  4.  T „  Jj  ^d- 
vovia  atknhoav  Tiiocf.Ta  hi  t&J  xa$4vouv  ^ag, 
$s(pavai  qgj  ^fjAaf.  UbiJuliutCraJfusPatavinus, 
Chelse,  inquit,  hoc  esl ,  Ungulst.  Inepte  fane.  Quid 


ftruem  cadaverum  beilo  caeforum  Dani  olim  E 

k  JiYT/jm  t>    cia  enimfimileinterCilMumcreptdtnes acUngulasbel- 

vocarunt  hAMfLtHT,  %>Mt6ft.  varum!  SedinteracetabulaacdormientiumCiliafi- 

__     Primafibi  teftu  res  ctt  ]  Provcrbium_.  militudo  esl :  utijam  diclum.  Ha_lenus  Voffius 

Iflandicum  confonat__  :  9\3tm.t1  Cf  ObtJ^mtf. :  fneus.  Caeterummentemverfus  hujusitaintel- 

Experientiaveraxesl.     Item  :  Fama  oculo  cedit :  ligendam  cenfuit  eminentiffimus  Philologus 

©i5JUs:©-flUr»).ar«:  Pr&ftat  famxvifus.  Item:  Sc  Hiftoriographus  incomparabilis,  D.  D.Jo 


2ldt,i:  S.tpnnuma  ©ion  :  hoc  eft:  pmervi- 
fum  idoliflunt  reliqua. 

__.   Vifustfe  fidelior  aure  eli  ]  Pluris  cft  ocu- 
latus  tefcisunus,  quamauriti  decem_. 


annesIfaaciusPontanus  :  Saxonem  noftrum  loct 
ifto,  Etnoftras  profpiceChelas,  manifefto  imita- 
tumput»,aut  faltem  rcflcxiffe Lucanum  i  cujm  verba 
funt.  Lib.I.  v.-js>. 

iu 


,  c 


In  Librum  II.  Histori^  Danic/e  Saxonis  Grammatici.  -q 

Tu  quiflagranteminacem        Aves  aqua.  repleias  ,   in  quibm  arte  udfjfjcatifrLy' 

Otthimm  repne fe ntabat  Rttta ,  tSaxotiem  noftrum 
intelligere  arbitror.  Npn-fecus  ac  Varto  110t.1t pue- 
rumquendaminaqtta  ejjigiem  confpexijfc,  qukqitih-r 
quaginta  verfibus  omnem  Mithrtdatici  belii  even- 
tum  exprejferit.  Et  Appio»  Grammatutts  memoria, 
prodidit ,  fe  umbrmn  Homeri  evocajfe ,  ut  ab  eo-per- 
cunctaretur  cttjas  ejfet,  &  quibus  parentibus  editut. 
Saxo  ipfe  Lib.  VII,faminam  defribit,  cujtis  carmi- 
numtanta  vii  efat,  ut  reni  qtiantalibet nodorum  con- 


Scorpion  incendis  cattdd,  Chelasd^  perurit, 
Quid  tantum ,  Gradive,  paras  ?  nam  mitisin 

alto 
Juppiter  occafu  premitur ,  Veticruij  falubre 
Sidus  habet  ^motutfj  celer  CyUcniushisret, 
Et  cxlum  Mars  folus  habet 


Chelx  ita^Saxoni  fucrint pro  Scorpione  pofitts,quod 

Signum  apud  Aftrologos  esl  Martis.     Ata^  itafigno 

pr6  ipfo  Marte  acceptt  ,  invocandum  ante  omnia 

Mavortem  domefticum  Ruta  vult  adverfus  Hial-  B  fertionc  perplexam,  e  longinquo  fali fibi  conjbicuam, 

tonem  Svecum ,  cum  Othinum ,  Deum  peregrinum,      ad  contaclum  evocare  pojfe  vnlcretur.  Noftras ,  ait, 


fibi  auxiliarem  Biarco  requireret.  Oui  quidem  O- 
thinus,  licct  tota  Europd  titulo  divinitatis  cenfere- 
tur-,  apudllpfaUmtamen,  Sveci/s  Mctropolim,cre- 
hriorem,  ut  tnte  dixerat  idem  Saxt ,  diverfandi  u- 
fum  habebat.  Biarconem  idcirco  non  deos  exteros, 
fedfuos  &  patrios,  rejpicere  Ruu  monet,fi  exitum 
ccrtaminis  aujpicatum  experiri  velit.  Et  id  praci- 
fue  innui  bu  verbit  exiftimo  ■,  Et  noftras  profoice 


non  coeleftes ,  nec  alienas ,  fed  quas  manu  verfabat, 
projpice,  proctd  venerabundus  intuere,  fed  at  propitss 
aliquauto  accedens  diiigenter  attendas.  Alluditvero 
Autlsor  ad  prifcam  fupevftitionem  ,  qud  Magnates , 
qui  bello  occubuerunt,  ab  Otbino  fv.fipi,  aulsinfe- 
rorum  magnd  folemnitaie ■& "  potnpd  inferri ,  con- 
vtvmf,  magniftch  cxcipi,  crediderunt.'  Extat  in 
hujus  rei  teftimonium  iietus  cantilena ,  itt  mid  de- 


Chelas  \  tiim  &illu  ,  qus ab  ipfo  Btarctne  prolats  C  fcribitur ,  qWpompd  &  folemnitate  abOthinoapud 


fauld  antc: 

Et  nunc  ille  ubi  fit,vulgo  qui  dicitur  Othi  n, 
Armipotcns  unofemper  contentusocello? 
Dic  mihi,Ruta,  precor,usquam  fi  confpi- 

cis  illuiTLj. 
Quibus  continuo  rejpondens  Ruta  inquit : 

Adde  oculum  propius,&  noftras  prolpicc 

chelas. 


inferos  excepttts  fit  Ericits  Blodoxe ,  Norvegig  Rex, 
cumjdmfatu  concejjijfet.  Infaiptiobtzcesl:  $)ntv* 
fa_£)i)zn  fc^n&t  Sion^txtiiT  QMo&tfrar.  Biar- 
co  igitur  qu.imphtrimis  vulheribia  faucius  &  mor- 
ti  vicinm,  k  Rutaquisrit ,  an  videatOthinum.ad- 
venientem,  qui  ipfum  ad  inferorum  deferat  pprtas. 
CuiiUa  refpondet  i  profank  oculis  cerni  nonpojfe, 


fedfacris  rite  peratlis,  in  concha,  quam  tenebat,  ejusfe 

demonftraturam  idolum.  Et  quidni  addam  adhuc 

Qtufi^  dicertt:  non  esl  quod  Othmitm  requiras  in-  D  aliamloCihujus  interpretationeffl,quam  paulo 


voceftve  i  noftrum  potius  auxilium,  noftros^  acpro- 
prios  Deos  rejpice  j  Htec  indubie  vera  loci  menscsl. 
CafparBarthius,Polyhin-or  noftra  astate  nulh 
fecundus,  8c  vereCriticbrum  Gcrmanicorum 
Alpha,inLiteris  adme  fuisC/;c/,«  exponit  Bra- 
chia.     Crucu  imagine,  inquit ,  fe  fignabat  Ruta , 

aut  alio  fiqno,  hoc  dicens  :  itaa,  ebfervare  brachia 

r     ■  1  *%■  1  -j      r  r  Secrettpars  orbis  htii)ct,mundusi%  pmu7ti. 

fua jubet  Btarconem,  /enrdaturunt  idem  fignum ,  fi-  l_  _      «'/.y-"™ 

quidem  in  Doemonu  illius  confpccium.  venire  veliet.      Ea  vero  talis  eit  :'.  ter  Chelas  arbitror ftgniftcari 

Chelte,  braclna  ftmt,  vel  Vapia  interprete.  EteasLa-^  forcipes/m  aitaribus  frequentes,  ad  gubemandas  vi- 

tio  donavit  notiffimo  Georgicorum  Verfu  Virgilitts .      &imas  ab  uno  loco  in  alium,  &ab igne  in  alium ,  quo 


ante  obitum  luum  nobis  fuppeditavk  ClarifT. 
Vir,  M.  Johannes  Janus  Alanus,  Grsecze  Linguae 
in  Academia  Hafnienfi  Profeffor  ,  Prsceptor 
olim  meus,  Sc  Hofpes  indulgentilfimus, 

Quetn  nttnc  emeritd  permenftum  tempora 
vitm 


Subjungam  longe  diverfam  horum  verborum 
explicationem  a  Clariifimo  Viro,  &  magnia- 
pud  nosnominisMedico  &Philologo,D.Olao 
Wormio,  mecum  communicatam.  Quid  Che- 
l£,  quiditem  Chelys,vulgonotum.  %,?iAtji/,  Ungu- 
lam  bovis  vocat  Coelius  Rhodiginus  Lecl.  Antiq.  Lib. 
XIII.Cap.3cJ.  dePoljdamante ubiferme  :  Idemhic 
Leonis  domitor,  ait ,  boum  ingrejfus  armentum,  inibi 
taurum  magnitudtne  infignem  ac  prxcipue  ferum  p 
conjpicatus ,  txpofterioribus  alterum  arripuit  pedem, 
retinensfopertinacijfime  ferocientem,acimpetupnz- 
rabido  profilientem ,  non  dimifit  prius  ,  quam  indi- 
gnabundus  acfurens,  tandem  in  Polydamantis  tnatm 
X^hi  id  esl,  Ungulam  reliqutt.  Utrumd^  non  in- 
lommode  ad  vafa  cava  acctmmodatur.  Tam  enim 
Aftacorum,  Gammarorum ,  &  Scorpionum  Chelis, 
quam  teftudinum  Chelya,&  boum  Ungulte  concavie 


funt.  ftrchdasiu^vafac9ncava,C9nch4i,attt^eU     ret  : 


facilius  &  meltus  adolere  poffent.  Hic  omnibus 
tandem  accedet  hujus  loci  g|?^cnf ,  quam_, 
mecumperliteras  ante  aliquot  annos  comm-u- 
nicavit  Iilandiie  decus,  &  non  inficiandum  pa- 
triae  nomen,  Arngrimus  Jonas,  quae  ita  habet: 
Voctm  Chelas  quod  attinet,  de  Jiua  in  Saxone  am- 
bigitur,vix  occurrit,quod  fcribam.  lnterim  tamen 
btec  meatslconjeciuni,illum  perChdas,  non  ipfum 
Odinum  ,  ftd  Parcas  indigitare  Odinicas  ,  quafi 
ipfius  prtsfentits  pignora  -,  quarum  nomina  Jpeciatim 
recenfentur  in  Edda,  Apologo  XXXI.  Sedgenerali  no- 
mint  fl/Ir-FBRIriR  2}alf->;niir  /  apptllan- 
tur ,  id  tft  ',  morticanx.  Has  moribundis ,  vel  posl 
Sacrificiorum  fingulares  rittts,  veletiamjponte  oftcn- 
tajfe  SathandttL,  facile  credidcro  ,  qut  varie  cmn 
Gentilibus  iftii  coUuftt.  ldquod  ex  Rhytbmicq  Elo- 
gio  Haddjngi   cujusdam  militu  exjpirantis  appa- 


GA 


Sia 


So       Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

Sia      kgn     ek_       fogdfader  fiel-      A  eupiunt.     Etenim  in  terris  hifce  Bofeslibus  8c 

hlA  YAK  W  FrfFHMHR  PHN 


olim  fuifTe,  &  hodieq;  in  Iflandiareperiripcr- 
hibent  homincs  incredibili  vifus  acumine,  fu- 
pra  naturampollentes,  adeo  ut  non  folum  in~ 
terdiu,  fed  &noclu,haud  aliter,  ac  luceclar& 
contueantur  varia  phantafmata ,  variasq;  voli- 
tantiumperaurasfigurarumapparitiones,  quas 
nefas  eft  alioquin  ulli  homini  mortalibus  cer- 
nere  oculis.  Id  noftrates  dicunc  ,  2t  \>C(.Xt 
(Stlltlff.  Hi  creduntur  arte  quadam  in  alios 
B  fingularem  hancce  perfpiciendi  vim  ,  qua  ipfi 
praediti  funt,  transfundere  poffe,  ut&illi,pas- 
el       dreck*  iim  vagantes  formas  viderequeant.  Hosenim 

4Y  Y*P  HK*iRIH Y  _  _  IRIYYA.      lateri  finiftro,  interdum  utriq;  admotos ,  po- 

ne  tergum  confiftere ,  per^  Chelas,  hoc  eft,  bra- 


nts      mejar 

Klk  Y_MR 

Yder      befir        mer      edin      fendar 

lHR  *JFIR  Y_R  &lh  HiKMR 

VWat  gUdur        i        Vingtlf 

MMMT  FMMiR  I  filK^M^ 

fdlga 

VAWA 

Ok  med      Einheriura. 


Videre  poffum  mortis  prxfentid  amiituf,  Odini 


Virvines : 

© 

Vos  ad  me  Odinut  mifit : 

Volo  vos  biU.ru  in  locum  be/itorum  Odini  fe- 

qui 
Et  cum  Einberiis  cerevifiam  bihere. 

Item  ex  illo  Regneri  inEpicedio  : 
Heimbioda  mier        djfir 

*HYBMM  YIpR  PftHII 

Sem      fra  Herians  hollu 

hW  VKA  *_RMKH  *4r-Ml 

Hefur  Odinn       mier         fendur. 

MWtiK  4MKK  _  HR  WKWlR. 

Invttant  me  Dyfie,        [SicParcasvocat] 
Quas  ex  Othini  auli, 
Othinus  mibi  tnifit. 

Sed  Valkyrias  Saxonem  Chelas  vocaffe  in  fluxu 
Poetico  conjici»  vel  ob  cognationem  aliquam  foni , 
vel  etiam  fignificattonis  ■,  quta  ficut  hoc  Scorpio- 
num  geniis,  quod  Cbelas  vocant,  fuis  cancrinis  aits, 
quicquid  apprehendit,enecat  :  ita  harum  VValkj- 
riarum  apprebenfio  incxtricabilis.  Nec  in  prtefentta 
verifimiUorem  uihm  afferre  poffum  rationem,  quum 


chia  in  latus  rcflexa  prolpicere  tantifper  ju- 
bent,  dum  carmina  quaedam  demurmurenr__. . 
Id  quod  ubi  ter  aut  faepius  faditatum,  ftatim 
tam  Lyncei  evadunt,  ut  nulianonfpeclra,imo 
tenuiffimas  omnium  formarum  exuvias  ultro 

C  citroq;  in  aere  oberrantes,  tamnocluquarru, 
interdiu,  confpiciant_,.  Quum  igitur  Biarca 
Othini  videndi  cupiditatc  duceretur,  &exRu- 
ta  conjuge,  qua?  forte  tam  ftupenda  oculorum 
acie  pra>dita  fuit,  diligentcr  quaereret,fiufpian_ 
confpiceret  ilium  :  illa  exiltimans  maritum, 
auxilij  implorandi  causa,  de  Othino  percon- 
tari ,  refpondit :  Si  vis  prxfentem  tuto  cognofcere 
Martem  ,  hoc  eft,  Othinum  ,  prsefidem  bello- 
rum  :  (  Othinum  enim  pro.Marte  colebant__ 

D  Septentrionales  populi )  propim  adde  &  admo- 
ve  oculos ,  &  projjiice  ,  five  tranfpice ,  per  nofiras 
Chelas,  id  eft  brachia  mea  :  ut  antea  lumina  tua 
quafi  confecrare  poflis  confpe-tojfgw.  Viclria, 
hoc  eft,  Othino,  qui  viclorias  conferrefblet__., 
quiq;  profanis  oculisccrninonpotcft.  Atcon- 
traBiarco  ideo  Othinum  fibi  obvium  dari  cu- 
pit,  utcum  ipfbmanus  conferat^quem  noverat 
partesSvecorumprcpugnare;  utbelligeroDeo 
proltrato,  Svcciscji  fuperatisJ,Danivicforesfo- 


Rhjtbmo  defiituamur.     Sed  quid  mihi  in  tanto  E  ?ent.  JHaec  mea  conjeaura  eft,  quam  idcirc© 

dodtiflimorum  virorura  diflenfu  ftatuendum  ? 

Cogor  omnino  'i-ici%m  :  nili  ficum  Wormio 

meocapienda  fit  vox  hsecdevafisquidemcon- 

vavis ,  conchis  aut  pelvibus ,  fed  non  aqua  re- 

repletis,  verum  fangvine  potius,  ex  quoSacri- 

ficuli, &extiipiccsEthnicorum,  de  futuri  beili 

eventu  conjecturam  capcre  foleLint.  AtMar- 

bodaeus  Gallus  Caenomancnlis,  quide  Gemma- 

rum  Naturis  acviribus  fcripfit,  Chela  voceuti 


nulli  obtrudo  j  fed  unumquemque  fuo  fenfu 
abundarepcrmitto.  Cxteriim  pofteaquam  haec 
a  me  literis  proditaeflent,en  naclus  ium  Con- 
leclanea  Clarifflmi  &Do<5iiflimiViri,  M.  Bry- 
nolphiSvenonij,  Epifcopi  Scalholtenfis ,  mihi 
infcripta;  inquibusSaxonis  haecce  vcrba  hunc 
inmodu  exponit:  Hic  fcilicet, inquiv, esllocus ille, 
qui  doctiffimorum  virorum  ingenia  haclenus  torfit, 
&  quodpace  illortim  dixero ,  fefellit  ■,  a  tepritnum. 


tur,  nifi  fallor,  pro  brachio  ;  Cap.  XIX.  de_,  F  ^antumfcto,VtrClirtffime,recle&exautorumen- 


Chelidonio  : 

JLx  iinofaclo  decetbunc  involvere  panno, 
Etficfuo  Cbela,  claufum  portare/finifird  : 

Qucmadmodum  &  Barthius  Papiam  id  vocis 
exponerc,  paulo  ante  indiCavit.  Unde  addu- 
cor,  ut  exiilimem,  latere  in  hisverlibusvefti- 
gia  Magiciiftius  ritus,  quo  cos  folent  initiare, 
quos  mir.i  ocuiorum  perfpicacitate  imbuere^» 


te,  ut  opinor,  inteileitas  expofitmf^.  Enimverd  nibil 
esl  lertius,  quampetcre  Bjarconem  ab  uxore,ut  fper 
itrum  Odini  futs  oculis  permittat  ,jamdiu  rebushu- 
manis  adempti.  Qtwd  officitim  Ruta  marito  pnefii- 
tura,  quibus  opus  erat  factis  prxmonet ,  atfe  ut  hoc 
ffeilaculum  riti&impune  curiofojpeitatorifit,  dtt/t- 
rum  rerum  commonefacit.  Primd  ,  ut  fi  rite  Jpe~ 
itrum  Odini  conjpeiturus  fit ,  debeat  adfe,prim  ton 
fpiihntem  idem,  accedere,  his  verbis  :  Adde  oculam 

propius . 


In  LlBRllM  IS.  HlSTO/MT  DaNIC/E  SAXONi3<jRAMMAT!CI.  gj 

pripius,  atf}fub  alafua;  credojimfiu , cum  Jxmina  A  qttiuih  iu  Ragnari  Lpdbrm  Chronuu pencgi,uli hi- 
ejfet,  pofitum  vultum  ad  confpidendir.n  codocure  :  ter uliaRunarum  gentra,qu&  nominuut,memoraiur 
quem  locum,  brachium  intcr  V  Uttts,  Meiaphprice  iliud  etiam  genus,  qtiod  Sigrunas  appetUt^  Qmfi  a 
XnAriv  ,  &  numcro  inultitudi;iis,voce  Utina prius  nomine  Sigur,  quod  vichrium  notat,  not.uiunemfi- 
facla,  Chelas  appellat.  Porro  quod  hic  mos  &mo-  nalem  obtintterunt-,  ipfa  vel  votis  confiderata  inter- 
iut  eorum ,  qui  confpeclra  fpeitra  alits  ofiendere  vo-  pretutio ,  Sigrttnas ,  ,%d  verbum ,  victorits  dcfiinatos 
lucrunt ,  fuerit ,  non  modo  antiqui ,  vcritm  nofiri  '■■  characteras,  aut  ut  S.ixo  ioquitur,  vidlricla,  figna , 
etiam  adhuc  homines ,  quotidie  in  ore  habent ,  ne  reddcre-invitut,  cT  t.uitum  non  togit.  Promde  jam 
iicam  in  ufu  :  ut  vix  ulttts  inter  nos  inveniatur ,  proximus  f.tm ,  ut  tibi  lonfentiant  de  victriw  figno , 
quin  hunc  ofiendorum  ftcclrorum  morcm  inaudi-  Sigruna  aliqua  oculis  prxuotdnda,  prittsquam  inffe- 
verit :  id  quod  bona  fide  tefiuri  pojfum.  Quurevcl  B  clamlum  boc  Bjarco  defendut  ,  loutm  pnefeutem 
meo periculo,  Vir  optime,  contrii maximos  illos  viros,  aaeptttro.  Veruntameu,  itt  dixi,prisris  fententitz  ut 
qui  fecus  hunc  verfum  exponunt ,  in  fententia  per-  non  adniodiim  pigeat,  quiu  identidem  in  iiiam  men- 
manete.  Ego  nanuf,  nulius  dubito ,  quin,fipro  eo ,  tis  acicm  leflectam.  Tu,  Cl.iriffime  Vir,  videas quod 
qut  prtfiantijfimurum  lingvarum  &  fientiarum  probes:  tnihi  mdicujfe  fatiselt,  tibifjCj tui fimiiibus, 
notitiam  habent  j  Normuunicarum  itiam  memo-  boc  cst,  dociis,  amjcis ,cr candidh;  bsnivne  comitio- 
riarum  &  fepidturitm  untiquitutum  cognitionem      ncm  ilefcrre. 

exaaam  pojfiderent  pedibtis  in  nofiram  fcntentiam  ^    Ante  ryms  ^^  Q^  ;}-    -j 

effcntitun.  Q^ibusbocfattemexbonagrutia  conct-      mnx  f  hadcnus  illudeffecredidi,quod 

iantequumtsl  «  ut  Normumtnte  vetufiatts  cufio-   .  olim  cx  vilitimi  de  evc,ltu  bclll  c,Btab,ri-_. 
ics  Itcitnimum  negligcntcs,futeor,cufiodes  tamen  C  Ethmci  enim  Saccrdotcs  vei^ftilgvine  viclt 

marum ,  vcl  ex  mtefums  earuhdcm  infpecti^ . 
vidtorum  fuis  aut  ftragemvaticinabantur.;,Dc 
Cimbris  elcgans  eftlocus  &  riqtiitu  digniifirnus 
Lib.  VII,  Strabonis,  pag.  19 4..  Moremfuiffe  hunc 
Cimbris  fcrttnt  ufuutum  ,  fequentibus  eos  iii  beiiumy 
Uxoribm,vutes  qrnsdam  coniitubantuf  cunte(n.obi* 
RUN/E  dictse)  albo  vefiitu,  curbufinu  fuppurts  de- 
erfibtdis  ujfixis,  cinclu  £reo,  pcdibus  nudts. :  ets  per 


Umur. 

41.  Ante  facraturus  viclrici  lumina  figno  ] 
Deinde ,  pofiquum  rutienem  propofnit  Ruta,  quem- 
/tdmodum  rite  Martem  Bjarco  confpiteret  ■,  videliut, 
fi  inter  thoraculatus  &  brathium  ftumprofpectaret : 
nunc  deinde,  ut  Odinum  tuto  &  fecuye  videat,con- 
filium  reddit  tale ;  ut  priusquam  ad  profpiciendum 


pervacuum  axiU  locum  accedat ,  ocuios  figno  con-  D  c4r/  c*?tivUi  occurrebunt  ftricJu  gludtjs ,  profira,- 

fecret  muniatf,.  Ound  qualejii,  id  vcro  esl,  dequo  tosf,adcruteram<eneam  addmebant  amphoras  ciui- 

muximo  dubitamus  opere.  Memini  te ,  Vir  Clarijfi-  m  xx  c^ntcm  ■,  fuper  eam  pulpitum  erat,  quo  i  on- 

mt ,  cum  jucundiffime  domi  ttut  tecum  viverem  &  fce»f°< vatts  flMmu  <Jf?$ulK  f11?™  le)'etem  eleyatis, 

fabuUrer,  dehisrebus  :  vicirid  figno  oculos  con-  guttur imidebat :" coc^.tV  7r$t>KioiJfy.is  £tuccr&. 

fecrarei>elfacrarc,contra  periculum  vifioms  ex  tu-  «c  rov  v.paTt)?a  ,  ^avrcttxi/  Tii/a  S7rDt8VTX>  :     E 

riofitute  forfan  imminentis,  talem  babere fenfum  ju-  fingviuevero  in  cruteramfufofttum  captabantquan-- 

dhujfe ,  ut  victrix fignum ,con'firu'ciionts  convenien-  dam  divinulionem  :  a/Aa_  'j  2lgi^uc;crcy  f.scsr-' 

tiafficdictumafinefit:  quam locutionem  contrafu-  xdyyuvw  clvaO^^^fau,  vikw  rSi$oi>ic4cic; 

gillutores,  utLatinum,  ex  bonorum  autorum  ufu  ad-  aux  udavera  fic  c&forum  ftindebant ,  intefiinistf, 

firuclum  ivifii.    Memini  titm  meum  fententiam  ,  ^fiieMis  victorium  fm  vaticinabantur.    Et  cjuid 

huudiUam  Areqpagitkam  ,  fed  quulu  tum  incidit,  ^  talis  fucrit  Ruta  noftra  ?  Hac  notione  oth 


futis  uudacter,  ut amias  folco,ingeffiffe,hunc  ■>  utRu- 
tanrtaie  quid  pr&cepffe  crcderem,  priusquam  axii- 
Um  ad  coHtemplandiim  Bjurco  accederct ,  ocuios 
figno,  id est,  characlere,  debere  victrici ,  quo  nomine 
Hiidum ,  feu  BeUonam  putubam  notari ,  confecrare  : 
4fua  filicet  illos  contrk  injurias  defenfura  (i  ejfet , 
ufusforet.  ut  vidlrici,  indandi  cufu  adPartiupium 
facraturus  referrem.  nonad  iigni  vocem :  cum  cre- 


Hebrxis  flgnurrreii: ,  unde  coiligcbant  aiicrutd 
certo  eventurum  ,  Ut  Pfalm.  LXXIV.  v,  4. 
Poftterunt fignu fuuffigna  :  ubi  Francifcus Vata- 
bius ;  Repetifnpmenaa  certitudinsm  cyvurietutem 
rei.  Nam  figna  certu  babebant ,  qtttlus  fibiperfua- 
debant  fe  caoturos  templttm  fanctum.  Ezech.  XXI.  - 
v,  zi.  truditur,  qttomodo  confulueriut  extu,  cv.rk  in 
deftructionem  templiSuncti  yroficiferentur.    Quafi 


ierem  charalteres  in  honorem  deorum  ad ufus  Ma-  F  diccret,  eafigna,  quibtts  udchueb.mur ,  fe  cupturos 


gicos  cum  precibtts  &  fucrificiis  adhibitos  effe,fin<ru- 
lorum  fingulos.  Attfjic figntim ,  quo  Viclriti,  td  efl, 
Bellong  vel  HilcU,  oculos  fucruret,  lumina  illo  ks-vci- 
(i&yusvu  contra  omnes  injttrias  prttfiare.  Nunc 
deinde,  quanquam  iUus  fententice  non  admodum  mt 


templum,  credidtrunt  effe  veru.  Jul  ianus  Apofta- 
ta  ante  expcditionemllcrfcaiTivifcera  humana 
de  futuro  eventu  fcrutatus.cnVtefteHerodGto, 
Lib.  $.  Cap.  XXI.  Videatur  omnino  hac  de  rc 
Camerarius  Horar.  Subcifv.  Cent.  1.  Cap.  J9. 


pcenitet;  nefiio  tumen  ,  quomodo  prior  interpretutio  -  quod  totum  cll  de  nefandis  iacris  JulianiApo- 
de  vitlrici figno  magis  ac  magis  fe  mihi  probare  coc-      itatx.  Sunt  qui  vittrix  fignum  capiunt  de  iaiu-  . 
pit :  maxime  pofiquum  admirundum  illudde  Runis      tari  crucisDominicsfigno,  quodohmoptimo 
Brjnbildts  Budlonia  cum  Sigurdo  Yafmbang,  colh-     lmperatori  Coniiantinoinnubibus  apparuifle 

traaunt;- 


82       Stephani  Johannis  Stephanii  Not_£  Vberiores 

_£_. .         Svciiur 

AMb  HhilUK 


tradunt  Hiftorici,cum  hac  infcriptione  ;  IN  A 
HOC  SIGNO  VINCES  :  verum  illi ,  ni  fal- 
lor,  totoaberrant  ccelo:  quumRuta,qu„haec 
protulit  verba,  nondum  facris  Chriftianis  ini- 
tiata  e_Te___. 

47.  Alttun  flettat  equum  ]  Multipedem  il- 
Ium  &c  aeripcdem  Sleipntrum ,  quo  non  folum 
remotiifima  orbis  terrarum  loca  breviflimo 
fpatio  emetiri ,  vcrum  in  ccelos  etiam  ipfos 
vehi,  per  Iridera,  quse  regia  deorum  in  ccelum 
▼ia  creditur__ ,  &  .2.  tfrj.fl  dicitur,  a  Poetis  an-  B 
tiquis  Ifingitur ,  ftatuitur  ,  traditur__.  Edda 
confulatur. 

jo.  Studeamus  honefie  pojfc  mori  ]  Nam_, 
kvawgfv  axAsag  ts  xarfciiieiii  ,  inquit  Euripi- 
des  Orefte ,  A<£t.  2.  Hoc  eft ,  Invirile  esl  inglorie 
mori :  vel,  Turpu  mors  ingloria. 

Pag.  38-  verf  7.  DAnici cujusdam  cdrminis cem- 
fendio  ]  Ex  hocCarminepauci  adhuc  in  Anti- 
quitatibus  Islandicis  fuperfuatRhythmi ,  quos  _ 
veteres  vel  ab  uno  Collocutorum  Biarconc_», 
v  el  a  vetuftiifimo  Scaldro  _Si  a  rfd/  qui  hoc  ge- 
nus  carminis  excogitavit__ ,  BL-RKfY-.r4', 
S&mttmcA/  nccnonametriratione  MhF- 
1.  IKFjMP  iiyftm$lfo  I  quia  fic  Fauni  au. 
diti  funt  cantare,  appellarunt.  Eorum  autem 
primi  quatuor  a  Saxone  omittuntur__  ,  forte 
quodreferendi  erunt  ad  illamexhortationem, 
qua  fe  invicern  Sveci  ad  arma  capeffenda  exci- 


D 


Hdr      bin        hardgreipe 

iX%  .  IK  .  ^Rp FRflBi 

Hrolfur  Skiotande 

*R¥bPhR.  hYUTAhH 

Mttum         .  goder        rrienn 

AYTXhh  FdHR  YfKK 

Tbeir  ed   eke      flyia. 

hir  jp  m  fm\A. 

Vek^    eg      jdur      ad     vim 

n_r  \e  _._____;  a\  mki 

Ne  ad      Vifs         runum  -  -•' 

U  A\>  hlWH  RflKriY: 

Heldur         vel^    eg     jdur 

.  iM_U  h\Y  W  flPflR 

Ad      hordum  bildur        leikf- 

A\  *4RI»nY  *__>  MR  Miri. 

Intcrpretatio :  SSa.  .  X  04,  V>&t<x  ;  Evigilenf_,9 
ohe,evigilent;  3G.na.-cf.lD/  arnicorum capita, 
(Sic  Capitaneos  appellat ,  quibus  exercitus  fa~ 
vet  &amicuseft. )  &&tt  bUKrc.i>|.U/omnes  fu- 
premi !  3oil  65»itrjar/  Adilli  fei  vi  ;  JQar  {jarfc* 
grctpe/  TuHare,qui  duris  es  manibus  .  S)tS)U 
fur  ©fietan.c/  Sc  tu  Rolvo  jaculans  :  „fgOb.£ 
tttd./  bonifttemmatishomines:  ^it  egtjDcr/ 
excitovos.  ab »ir.s./non  advinum;  ttf  at>  SSlfl* 


Nara  hunc  in  modum  habcnt-. ;         *  runum/necadmulieremattingendam. .  JJdfcMC/ 

potius ;  x>i$  i%  Xjbm  Excitovos  ;  a_  ^ortum/ 
durum  .  f)!lii<tr  iuttl  belium.  Qups  ita  fupe- 
rius  vtrtit  Saxo : 


Dagur       tr        upkometi 

WFflrh  fR  nB_MYIK 

Djn'14       hana       fiddre 

WlKM  _i_M  FWpRf 

Mal      er        vilmogum 

Y^  f R  M_-Y4FnY 

„„       _/«Hi-  ft^-f 

-__  niKM  -RniM 


E 


Interpretatio  :  3Dfl8MC/Dies ;  <C  0}.  folttClt/  ex- 
orta  eft  ;  %<ma  fidbtt/  Galli  pcnaae ;  SDljnta/ 
ftrepitum  edunt;  t9?4l  «r/  Tempus  eft  }  SStf» 
mflguin/Vili  rilijs,  ideft,Svecis.  Unusautem 
filiorum  Odini  vBfl.  di(ilus,cuiinSveciam  co- 
lonias  potifTimum  ducendas  commiferat_, ; 
2it>  »uma  crftOC/  facere  ofticium ,  vel  laborem. 
Illosautcm,quifequuntur,exprefTitSaxometris 
Latinis,fed  more  fuo,  tanquam  Paraphraftes»  p 
quodex  collatione  liquido  patcbit ;  Nam  Da- 
nici  fic  fonanr": 

Vake      &     eg      y„% 

hAYi  Ai  4'f  hAYi 

Vina        hofud 

niM  *_Fhf? 

__/..r  /w?/.?'  tedftsi 

ArHR  _  IKfR  >ffPhtn 


Ofj«.  evigi1ent,qukqgif  fe  Regisamicum, 
Aut  meriiu  'pobat,aut  fola  pietatefatetur: 
Difutiant fomtmn  proceres  ,fiupor  improbut 

abfity 
lncakant  animi  vigiles  -______. —  __     .  . 

Et  mox: 

IV.»  _^_  Virgineos  jubeo  cognofcere  ludos , 
Nec  teneras  traclare  genas, aut dulcia  nuptis 
QfcuU  conferre,  (f  tenues  afiringere  mammats 
Hon  Uquidum  captare  merum,tenerumve fri- 

care 
Totmen,  &  in  niveos  oculum  failarelacertos: 
Evoco  vosad  amara  magis  certamina  Itiartu:    . 
BeSo  opus  esl ,  ncc  amore  levi ,  nihil  hic  quofe 

facti 
Moliities  enervk  babet,  res  prxliapofcit. 

14.  £.£  mortejungi  vita  jucundius  ducereturj 
Tacitus  de  eioribus  Germanorum  :  Jam  verit 
infamtin  omntm  vitam  acprobrofum,  fuperflitem 
Principifuo  exaciereceffijfe^  lllumdefenderctueri, 
fua  quoifjortiafattagloriiz  ejm  ajfignarc ,  prxcipuum 
facramentum  esl.  Principes  pro  oiaeria  pugnant . 
mmites  pro  Principe.  Tales  fuere  comites  &  a- 
SftieiChoi-odomarij  GermanorumRegis,  qu_ 


In  Librum  III.  Histori^  Danic^  Saxonis  Grammatici. 


pgitium  arbitrati  poU  Rsgem  vivere,  velproRege  A  quia  vixintegrum  diem  in  regiae  dignitatis  £*= 
Ammian.  Marcellirtus  Lib.  XVI.'     ftigio  tranfegit.     Talis  etenim  jocus  Votacilij 


non  mon. 

Curtius  Lib.  IV.  Curru  Darius ,  Alexander  equo 
vehebatur  :  utrumd\  Regem  delecli  tuebantur ,  fui 
immemores  :  quippe  amijfo  Rege  necvolebdnt  falvi 
ejfe,  necpoterant.  Servius  Grammaticiis  ad  il- 
los  Virgilij  verfus  Georgic.  IV.  qui  de  Apibus 
agunt__  : 

■'    ■"    " *-  Et  corpora  belio 

Objeclant ,  pukhramque  petunt  per  vulnera 
mortem  : 
Fulchram  mortem,  inquit,  Glorioftm:  quippe  qud 
pro  Rege  fufciphur.    Traxit  atitem  hocde  Celtibero- 
rum  more,  qui  ut  in  Salluftio  legimits ,  fe  Regibus  de^ 
vovent,  &posl  eos  vitam  refutant. 

ifi.  Eade?n  itdfe  dies  Hjartvari  regnum  fini- 
njit  acpeperit.  ]  Ita  Hjartvarus  jure  merito  dici 
potukREX  DIALIS,  hoc  eft  ,  uniusbiei; 


Pitholai  in  Caninium  Confuiem  ,  qui  pauck 
tantum  horis  eo:honore  fruebaturj  olim  exti- 
tit:  Ante  Flamines,nunc  Confules  Diales  fiuiit.  La- 
tet  enimacuieus  joci  invocc Di4is,  quse  &dici 
poteft  de  Flamine  Diali-,  id  eft,  a  Dio ,  five  Jove, 
diclo  ;  Sc  a  die ;  de  eo ,  qui  uno  tantum  die_j ' 
fuerit  in  magiftratu.  Huc  etiam  accomodare 
poflumus  jocum  Ciceronis  in  eundemConfu- 
lem  :  V/gilantem  habemus  Confulem  Caninmn, 
quiinConfulatufuofomnum  nonvidit.  ,Eit;  Confti- 
lem  habuinms  tamfeverum,  idmtfe  cenforium,  ut  in 
ejus  ConfuUtu  nemo  prahdcrit,  nemo  cceiiaverit, 
nemo  dormierit.  Ita  Hjartvarus  Rex  neq;  jpfe 
fomnum  breviffimo  illo  imperij  dialis  tem- 
pore  vidit,  rteq;  ipib regnante,  quisquam  au. 
pranfus.eft,  aut.  ccenavit,  aut  dormivitJ; ." 


NOTiE  VBERIORES  IN  LIBRUM  III. 

HIST.GM/E  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICL 


*% ^'  TTDmfe  Gevari  Regis  4umnus~\  Rex erat, C 
VCr  '  *'  I  N^^g^GevarusjCukis  iementio- 
nem  dicit  praemififle  Saxo  ,  Libro 
nempe  prascedenti,  ubi  ha?c  verba  habentur__.: 
Atislum  &  Rotherum  filios  procreavit.  Hudem  Ge- 
varum  quendam  ,  egregijs  fibi  meritis  devincium  „ 
feedagogum  adfcivit.       •  ■• 

7.    titriiisdj  regni  imperium  fumit  ]  Daniqi 
pariter  ac  Svetici  ;  idq;  legittimo  fucceffionis 

P1^-  -'■;    \  \  n 

14.  Quipjie  natationis,arcustc£fiuumq1peritia'i 

Varia  apud  diverfas  gentes  nationesq;  Exerci- 

tationum  genera  fuere ,  quibns  Juventus ,  qiise 

ad  militix  labores   muniaq;  obeunda  educa- 

batur,  a  teneris  aflueicereiblcbat—..  Inttr  haec 

jaagna, &  fere  incredibilis ,  apud  veteres  fuit 

femper  Natationis  exiflimatio  ;  tantumo;  per 

.  plura  fecula  illius  uilis  viguit ,  ut  non  minus 

pueri  natandi  artem,  quam  prima  literarum_, 

Elementa.edocerentur__.    Qup  tempore,  c.um 

aulla  majorignorantia;  nota  inuri  poflet,  quam 

dum  aliquis  uec  literas,  necnatare  fcire  dicebatur, 

factum fuit,  ut  polteriores  iliud  in Proverbium 

contra  bardosacprorfus  inertes  eontinuorece- 

perint ;  atq;  adhuc  eadem  loquendi  confvetudo 

permaneat,  quandojiatandi  peritia,  fi  noneos- 

«lein  honores  obtinet,  quibus  anteadHs  feculis 

afficiebatur,  faltemnec  penitus  negledta,  nec 

inutilis  jacet.  Ratio-autem,  qua  impulfi  ma- 

jbres  noitri,  natandi  fcientiam  tanti  fecerunt, 

ksec  una  exftitit,  qubd  primis  illistemporibus 

apudRefpub.  quafcunq;  virifortes  praecseteris, 

at  fcribit  Ariftoteles,  honorabantur ,  quafi  ab 


his  folis,  Sc  civitatwm  ialus ,  &c  Imperij  propa- 
gatio,  penderet:  &obidquisq;,  velfaltemma- 
jor  nobilium^  atq;  etiam  aliorumpars  compa- 
randae  fortitudini  ,  usq;  a  primis  incunabuHs 
incumbebat.  Quocirci  ut  iii  navalibus  quoq; 
ptignis  ,  qus  tun.c  frequentius  ccimmitteban- 
tuc_.,  in^trartf^undis  vadis  ac  fluminibus  ho- 
mines  nandiarticonfifi  pericula  magisevadere 
poflent ,  minufve  formidarent ,,  (quando  faepe- 
numero  milites  mare  ingr,edi  coabti  ob  nandi 
ignoratitiam  fuffocabantur ,  quema.dmodum 
exercitui  Cyri  evenifle  ,  metiiorise  prodidit_. 
Xenophon)  ficq;fortioresinter  aquarumperi- 
cula  fierent,  natationis  peritiam  extulerunL.^ 
CM£a  etiam,  ratione  Romani  veteres ,  ut  Vege- 
tius  fcribit,  quos  tot  bella  &c  continua  pericula 
militarem  difciplinam  docuerant,  campu  Mar- 
tiumTibcri  vicinu  delegeruntan  quorum  altero 
fudorem  pulveremq;diiuerent,ac  fimulnatare 
perdifcerent.  Ex  his  C.  julius  Caefar  natatoriae 
artis  tam  peritus  fuit,  ut  Alexandriae,  circa  op- 
pugnationem  pontis,  eruptione  hoftium  iubi- 
ta  cdmouliusinfcapham,  pluribus  eodemprae- 
cipitantibus,  cum  defilijifet  in  mare_j,  nando 
per  ducentos  patlus  evafit  ad  proximam  na- 
vem,  elata  lseva,  ne  libelli,  quos  tenebat,  ma- 
defierent,  paludamentum  mordicus  trahens  * 
ne  ipolio  potiretur  hoftis  :  referenteSvetonio 
in  Julio  Cap.  LXIV.  Ita  &  apud  veteres  Danos, 
vicinosq;  populos  ,  nandi  fcientialaudabili 
iemper  in  ufu  fuit.  Inprimis  ea  imbiiebantur 
Prinqipum  liberi.  Documento  eiTe  poteft  8c 
Hotherus  hicce  nofter  ,  &  Ericus  ille  cogno- 

1  inent<3 


84       Stephani  Johannis  Stephanii  Notje  Vberiore^ 

mento  difcrtus  ,  qui  Frothoncrn  Regem  inter  A  tnum,  quantumcun^  txiguum  ,  baculo  i  diftantia 
undas  periclitantem  nando  fervavir' :  de  quo  fuperpofitum,  primafpiculi  dirt&iontferiret.  Cu- 
SaxoLib.V.&SivardusilieNorvagicus,  qui  lin-  jus  mentio  cxtat  eodem  iibro.  Tertium  de- 
gulari  nandiperitiapraeditus  fuit,  cujus  memi-  mum  illud  in  gymnaftica  mflitari ",  apud  re~ 
nitSaxoLib.XIV.  Alterum  illud  militarium  teres  Danos  cxercitium  ,Jerat  certamen,  quod 
exercitationum  genus,  Sagittandi  ars fuit,  quam  Ctftibus  peragebatur_» ,  plane  firrule  pugilatui , 
dhns  hic  pe ritik  exprimit  Saxo.  ClemensAlex-  velpotius  ejus  quaedam  fpecies.  C*/fo_  autem 
andrinus  Lib.  I  Paedagog.  Cap.  VIII.  de  Per-  erant  lamina:  arreae  manibus  alligata:.  Qurbus 
farum  pueris.  AtiKct  id^svhv  /aovcv  it  Txrou^eg  autem  alligabantur_>,erant  lora  quaedampun- 
«o-raTc  pctvjuvxtn.  Eit  autem  ™£svm  ,  arcu  &**  interftinda  5  quae  manibus  circumdrcsu. 
fagittasmittcre,feu_«grfttr_  Quin  & Parthi  a  B  &  brachijs  all;gabantur ,  ut  non  modo  pon- 
prima  puentia,  nervo  fagittas  aptare,  arcuquc      dere  ahquo  &  craffitie,  veriim  etiamfoliditatc 


cmitterc  edoccbantur  ,  tefte  Dionyfio  in  Poe- 

■oate  de  fitu  Orbis.    Romani  etiam  Tyrones 

fuos  fagittis  diligentcr  euercendos  curabant ; 

autore Vegetio,  de  re  milit.  Lib.  1.  Cap. XV.  Cu- 

jus  liax  funt  verba :  Stdprope  tertia,  vel  quarta 

parsjuniorum,  qux  aptior  potueril  reperiri,  drcubus 

ligneisfdgittis^  exerctnda  tsl.  As  dottorts  ad  hanc 

rem  artifices  eligendi  :  &  major  adbibenda  folertia , 

ut  arcum  fcienttr  teneant,  ut  fortiter  impltant ,  ut  c 

finiftrafixafit;  &dexterACum  ratione  ducatur :  ut 

*d  iHudquod  fcriendum  tsl ,  oculut  pariter  animus^ 

tonfentiant ,  utfivein  tquo,fivein  tcrra  ,  reclum 

fagittare  edoceantur.    Sagittandi  peritiam  in_ 

Theodorico  Gothorum  Rege  laudat  Sidonius 

ApollinarisEpift.II.Lib.I.  his  verbis  :  Sivena- 

tiont  nuntiata  procedit,arcumlateriinnecl;ere ,  citra 

gravitatemregiam judicat :  qutm  tamen fi  cominut 

avem  ,  feramfo  aut  vtnanti  monftres  ,  aut  vianti, 

manuiposl  iergum  refiexa  puer  inferit,  nervoloro-  D  populumhujufcemodipugnsedeledtationeafE- 


ceftibus  certantes  feipfbs  ferirent.  Unde  patet 
hos  aliqua  ex  parte  diverfbs  fuifle  a  pugilibus 
proprie  vocatis,  nempe  qui  folis  manibus  Ln-» 
pugnos  conjuneftis  inter  fe  dimicabant.  Pro- 
pertius  Lib.  3.  inPalaeftrisSpartanornm  puellas 
etiam  cum  ceftibus  exerceri  confvevifle,  in  hunc 
naodutn  fcribit_: 

Nunc  ligat  ad  ceftum  gaudtntia  brachia  lork, 

In  hac  exercitationc  homines  nudi  pugnis  l*r 
mina  circumfeptis  fefe  invicem  percutiebantj 
modo  capat,mododorfum,  modo  brachiape» 
tentes,  neq;  unquam  fe  muruo  complicantes: 
in  qua  pugna  fuperabat,  qui  vel  adverfarium_> 
ceftuum  idtibus  in  terram  profternebar" ,  vcl 
gravius  &  damnofius  feriebat.  Hoc  certamt- 
nis  genere  athletas  veteres  non  parum  deledW 
tos  hinc  conjicercpoflumus,  tum  quiamaxime 


vefluitmtibut:  quem  ficut puerile  computat  geftare 
thecatum,  ita  muliebre  acciperejam  tenfum.  Igitur 
acceptum,  modo  infinuatu  i  regione  capitibus  inten- 
iit,  modo  ad  talum  pendulum,nodi parte  converfa, 
langventem  Chordx  laqutumvagantis  iigito  fuper- 
labante  profequitur  ;  &  mox  jphula  capit,  impUt, 
expellit :  quidve  cupias  percuti,prior  admonet.  Eli- 
gis  quidferiat  ;  quod  clegeris  ,ferit ;  &  fiab  alte- 
rutroerrandumesl,rarimfalliturfigenti(iclus,quam 
deftinantis  obtutus.  Occurrunt  etiam  in  Saxone  E 
noftro,  juxtaacaliis  AntiquitatumDanicarum 
monumentis,  praeter  Hothcri  hujus ,  quem_ 
tantopere  a  fagittandi  peritia  commendat  au- 
tor,quam  plurima  exempla  eorum,  qui  arcus 
fcite  tradtandi  fcientia  calluerint.  Talis  fuit 
Enarus,  Olai  Sagittarius ,  qui  dieo  certo  iclu  de- 
ftinata  feriebat ,  ut  quicquid  impetebat ,  ofenderet. 
Saxo  Lib.X.  Talis  itidem  fuit  Toko  TrjUe  ,  qui 
/4?»  copiofo  fe  fagittandi  afu  calltrejattdbtt,  utps^ 


ciebat,  tum  quia  gloriam  &  praemia  ex  ea  pu- 
puli  voluptate  in  amphkheatris  Sc  facrificijs 
.comparabant.  Ceftibus  enim  clarum  fui_c_> 
AmycumBebryciorumRegem,NeptunifiliuB» 
a  Polluce  occifum  fcripiit  Valerius  Haccus  4, 
Argon_. 

Sparta  terapncea  pugilem  cum  gimnade  pitt- 

guem 
Stratum  Bebrycijs  Amjcum  fuftexit  artnis. 

Similiter  Virgilius  Entellum  ac  Daretem_,  & 
Ovidius  Brotheam  ac  Amnonem  ceftibus  va- 
luifle  fcribunt_.  Pugilium  autem  qui  cefti- 
bus  certabant  ,  nec  non  ceftuum  ipfbrum_. 
rarias  picluras  hic  damus  ,  quas  nobii  vel  tx 
fepulcrorum  ,  vel  ex  gemmarum  antiquaru» 
fculpturis  dedit  Hieronymus  Mercurialis  dc_s 
arte  Gymnaftica  Lib.  II,  Cap.  IX.  Pag.  u& 
&  iequsnt_». 


CAESTUS 


1n  Librum  IH.-His.tori/e  Danic/e  SaxqnisGrammaticI* 


h 


H 


Castemm 


$6       Stephani  Johamnis  Stephanii  Not^  Vberiores 


Csterum  quod  attinet  agilitatem,  qua  polluilTe 
Hothcrum  commemorat  ulterius  Saxo  ,  eam 
referendam  exiftimo  adc*teraexercitationum 
genera,  quae  in  Curfu  6V  faltu  confiftebant ,  ad 
quae  magna  agilitateopusefle  nemo  ignorat-.. 
Utrumq;  velut  futuro  miiiti  utilem  commen- 
d  tVegetius  de  re  militari  Lib.I.  Cap.  IX.  Ad 
curfum  prxcipue  ajfvefaciendi  funt  j"uniores,ut  ma- 
jore  impetu  in  hoftem  precurrant,ut  loca  opportunx 
celeriter,  cum  ufusadvcnerit,  occupent  j  vel  adver- 
farijs  idem  facere  volentibus,  prxoccupent  :  ut  ad 
e-iplorandum  alacriter  pergant,alacrius  redeant:  ut 
fugientium  terga  facilius  comprehendant.  Adfal- 
tu  n  etiam,  quo  velfojfe  ttanfiliuntur,  vel  impediens 
aliqua  altitudo  fuperatur,  exercendus  esl  miles  :  ut 
cum  ejusmodi  dijficultates  evemrint ,  poffitfine  la- 
bure  tranfire.  Prxterea  in  ipfo  confliitu  ac  dimica- 
tione  telorum  betlator  cum  curfu  faltuL  veniens, 
aiuerfarij  perftrtngit  oculos  ,  mentem^  deterret , 
priusfj  plagam  infligit,  quam  ille  ad  cavendum  vel 
rejiftendum  certe  fe  prxparet.  De  exercitio  Cn. 
Pompeji  MagniSalluitius  memorat :  Cum  ala- 
cribm  faltu,  t,um  velodbus  curfu,  cum  validis  veilt 
certabat. 

17.  Nemo  illo  chelk ,  aut  lyrx  fiientior]  Hinc 
conftat  Muficae  expertes  non  fuifle  veteresDa- 
nos ;  ied  vel  in  aulas  principum  penetraflc_» 
fvdviiTimam  hanc  artem  ,  eaq;  imbutos  Prin- 
cipuux  ac  ilcguui  liueros.     fct  uon  injuria  s 


A  Nam  autore  Plutarcho,  Mujica  ad fortitudinem, 
4nd.hiam ,  mortisque  contemtum  animat ,  ac  recli 
educatos  implet  divino  quodam  tnftinciu  &  im* 
petu. 

Ibid.  Vrxterea  fiftro  acbarbito"]  SiftrumMu» 
ficum  erat  inftrumentum  oblongum ,  manubriatum, 
in  ima  fui  parte  cantellatum  trajeclisvirgulis,  &ut 
uno  verbo  dicam,  laminx,  &  prxterea  nihil.  Ver» 
ba  funtDodtifl.Viri,  ~d '  pcma&ts,  Lauren- 
tij  Pignorij,  in  aureo  illo  de  Servis  Commen- 

**  tario,  Pag.  87.  Siftrum  quofy  eleganter  defcribit 
Apulejus  Metamorph.  Lib.  XI.  nempe  auod 
fuerit  xreum  crepitaculum ,  cujus  per  anguftam  la~ 
minam ,  in  modum  balthei  recurvatam  ,  trajecltc 
mediee  paucx  virgulx ,  irijpante  brachio  tergeminos 
jattus ,  reddebant  argutum  fonorem.  De  fiftro  ita 
fcribit  Lupus  Abbas  Monafterij  Ferrarienfis  irt 
Gallia  ,  qui  Carolo  Calvo  Imperatore  vixit_>, 
Epift.  XX.  pag.  16.  Siftrum  Muficum  esl  Inftru- 
mentum,  quod  ifis  manu  geftare  fingebatur ,  accejfus 

C  &  reujfus  Nilifluminis  eojigntficans ;  Unde  Cleo- 
patram  Virgtlius,  ut  commentittam  ejus  potefiatem 
Jibi  arrogajfe  foltta  fubtilitate  aperiret  :  Patrio,  in- 
quit ,  vocat  agmina  fiftro.  Erat  igitur  Siftrum 
Muficum  Inftrumentum  ,  peculiare  jEgyptio» 
rum,  quo  utebantur  in  Ifidis  Sacris,  argutum 
&  fonorum  ,  dum  percuteretur.  Et  en  tibi 
figuram  Siftri  ex  Pritcxo  in  Apolugia  Apu- 
leji : 


Hinc 


LlBRUM  Iir.  HlSTORI/E  DANIC&SAXONIS  GRAMMATICL  %? 

A  18.  Omniifa  fidium  modulitione  caUebat']  Hic 
obfervandum,  quod  verbo  Calko  patfim  fextum 
,  atcribuac  cafum  Saxo  nofter.  Sic  Lib.  V.  ex- 
quifitis  dittorum  fententijs  caUere  cognofens.  Et 
Lib.  XIV.  Solerti  hifioriarum  narratione  caUebat. 
Non  aliter  ac  Sulpitia  in  Satyra  : 

Tufa  quibusprinceps&facundijfima  calles. 
ItaSepcimius  Serenus  inOpufculis  ruris : 
—  callet  fenium  arte  vivendi. 


Pecronius : 


B 


his  ego  callens 


Hinc  turpiter  errant ,  qui  tymparri  formam__ 
Siftre  tribuunt,  ut  Sc  iili,qui  corhu  recurvum 
interpretantur.  Nebriflenfis  quoq;  tubx  ge- 
nus  ;  inepte.  quod  etiam  indicant  Epitheta  a 


Artibus,  idtto  frutices  invertue  fiifiam. 
Martianus  Capella  Lib.  III.  pag.  /o.  Hanc  igitur 
fcemiHitm  multorum  curatione  callentem.  Ammia- 
nus  Marceliinus  Lib.  XVI.  pag.  §_.  Alios  item 
bellindi  ufu  diutino  c.illentes  aptius  ordinans  bk  ex- 
honatiottibus  adjuvabat.  Hericus  Monachus  Al- 
tifiiodorenfis  Lib.  i.  Vitae  S.  Germani,pag.n. 

Ufibus  innumeru  Romanus  caUuit  orbu. 
Ap  ulejus  Lib. 3.  Floridorum  :  Equidem  etfifidi- 
v  bus  apprime  callerem  ,  non  nifi  confertes  bomines 
cmfeclaret. 

Ibid.  Ad  quoscunf,  volebat  motus  ]  Longum 
hicforet,  nimisq;  rsediofum ,  omnia  coacerva^ 
re,  quae  in  laudem Mufica?  dici  pofienr.  Operx 
tamen  pretiumvidetur,luculenfum  ejusEnco- 
miumafcribere,quodapudCaffiodorum,Epi- 
ftola  XL.  Lib.  II.  hunc  in  modum  reperitur  : 
Quid  Mufua  prxftantimi  qutecxli  mxchinam  fono- 
ra  dulcedine  modulatur,  &Naturx  convenientiam 


Poctis  illi  dat*_ ,  tinnulum  Sc  crepiuns,  apud  D  ^  ^rfam,  virtutts  fu*  gratU  comprehendit 


Propertium  :  &  2«sf  ov  Plutarcho  dicicur_. 
„t*£#  to  a-eisS-otji}  hoceft,  quati,  Librodelfi- 
<ie  Sc  Ofiride.  Et  Apulejus  argutttm  fiftro  tin- 
»if«wadfcribit,Lib.XI.  Magnte  religionis  terrena 
fidera,  streis,  argenteis ,  imo  verd  aureis  etiam  fi- 
ftris  argutum  tinnitum  conftrepentes.  Ovidius. 

Jaclantem  Pharia  tiunula  Siftra  manu. 
An  taie  Inftrumenrum  fuerit_>,  cujus  ufu  cal- 


Quicquid  enim  in  conceptum  alicujus  modificationis 
exiflit,  ab  harmonite  continentia  non  recedit.  Per 
hanc  competenter  cogitamus,puhhre^  loquinmr,  con- 
venienter  movenmr  :  qufi  quoties  ad  aures  noftras 
difdpUnte  fitte  lege  pervcnerit,  imperat  cantum ,  mu- 
tat  animos ,  artifex  auditm  &  operofa  deleclatio. 
Hitc  cum  de  fecreto  Naturtz,  tanquam  fenfmim  Regi* 
na-,  tropis  fuis  ornata,  procejferit,  reUqute  cogitatio- 


luifle  Hotherum  Saxo  fcribit,  juxra  cumigna-  £  nes  exiliunt  :  omuiad,  facit  ejici,  ut  ipfam  folum 

riffimis  fcimus  :  auc  fi  fuic,  cerce  jamSepcen- 

trionali  populo  inufu  eflcdefijc.  Exiftimo  au- 

tem  Siftrum  heic  fumi  pro  Sambuca  ,  aut  alio 

«movis  Inftrumento,  quodfidibus  tendicur_>. 

Caeterum  Barbiton,  vel  Barbitos,  &  Barbitus,  Lyri- 

cum  eft  inftrumentum  pktftro  folitum  per- 

cuti.  Gr„e.  Baffiior,  nd.g&fto?  :   Polluci  Bes- 

pviimv-,  ob  graviores  fortafse  fidium  fonos : 

Cujus  inventi  gloriam  Terpandro  tribuit    Pin- 

darus,  utAnacreonti,  Neanthes  &  Antipater. 

Martianus  Capella multiformeBarbiton  dixit,  ob 

varietatem  fonorum.  Vellejus  reddit :.  £)«rpe 

_C  Otfcfcbret.    Et  recte  quidem.   M.  Henricus 

Faber  Malmogius  Siftrum  interpretatuc_.  cctl 

(Bfcrre/  hoc  eft,  Crepitaculum.   Alioquin  Si- 

ftrum  non  inepte  affimilatur  Inftrumento  in_ 

vulgus  notiffimo,  quod  cen  SDftmDfyarpe  dici- 


modo  deleclat  audiri.  Triftitiam  noxiam  Jucundati 
tumidos  furores  attenuat :  cruentam  fevitiam  effi- 
cit  blandam  :  exckat  ignaviam  ,  foporantemd^  lan- 
guorem:  vigilmtibusredd.it faluberrimam  quietem: 
vitiatam  turpi  amore  ad  honefium  fiudium  revocat 
cafiitatem  :  fanat  mentis  ttcdium,  bonis  cogitationi- 
busfemper  adverfttm  :  perniciofa  odid  convertit  ad 
auxiliatricem  gratiam  :  &  quod  beatum  genuscura- 
tionis  eft ,  per  dulcijfimas  voluptates  expellit  animi 
F  paffiones.  Incorpoream  animam  corporaUtcrmulcct, 
&  folo  auditu,  ad  qttod  vult,  deducit,  quam  tcnere 
non  prxvalet  verbo  ■,  tacita  manibus  clamat,  fine 
ore  loquitur,  &  per  infenfibilium  obfequiumprava- 
let  fenfuum  exercere  dominatum. 

24-  Alijs  decor  oris  ]  Eil  etemm  qineddm  fof- 
marum  voluptas,  ait  Calpurnius  Flaccus  Decla- 
mat.  i.   Legendum  hic  putavi  dccor  Oris.    Ork 


mus , nifi,  quod  inhoc  Ugula  nontransverfim     etenim  decor  pro  cgregia  forma  ,  five  pulchri- 
lidocata_„  twdine,  bonis  authoribus  in  ufu  eft.     Tacitus 

Hz  Lib,  2-, 


8§  STEPHANI  JOHANNIsSTEPHANIlNoTk  VbERIORES 

Lib.  t,  Hiftor.  Cap.  i.     Erat  Tito  decor  ork  cum  A         Pag.  40.  verf  ;.    ftbet  ita£  cervk  jugalibm 

currum  inftruat  ]  Cervijugales  hoc  loco  intelli- 


quadam majeflate. 

$6.  ULefuk  du$ibwdiifticik<ft  maxime  belloriim 
forturwn  gubernari  ]  Vir  plurimum  Reveren- 
dus,  M.  Brynolfus  Svenonius,EpifcopusScal- 
holteniis,  in  Conjedlaneis  ftiis ,  exiftimare  ie_> 
teftatur_, ,  virgines  illas  Hothero  confpeclas , 
longe  alias  fuiffe  ,  quam  Amazonas  illas  Da- 
nicas,  <S5fioli5ttKtjar  diclas,  quaebcllisateneris 
annis  affvetae  plurimum  praeftabant ,  ut  viros 


gendiveniunt,quilinguaNorvagica>X(Ctt£CiUt 
vocantur ,:  qiiibus  hodieqi  vice  jumentorum_, 
Lappi  utuntur.  Eomm  incredibilis  celeritas 
eft,  utpote  qui  uno  die  tantum  itineris  pera- 
gere  poffint,  quantumvalidus  Equus  vix  toto 
triduo  abfolvit.  Albei  tus  Magnus  Rangiferos 
appellat-,.  V-ide  Oiaum  Magnum  ,  &  Sigis- 
mundum  Baronem  ab  Herbenftein  Commen- 


non  raro  ipfos  exarmarent:  veriim  nefciocu-  B  tar. Rer. Mufcovit.  pag.  118.  SvaviffimusPocta- 


jus  commcntitij,medij  inter  hominesatq;fpi- 
ritus,  generis  5  quale  frequens  in  opinione  an- 
tiquorum  extitiffe  ,  poteft  liquido  evinci.  Et 
quia  fuis  duclibus  aufpiciisq;  bellorum  fortu- 
nam  gubcrnari  docent ,  fuerint  fane  de  illa_, 
divarum  mediaftinarumgente,  quas  riri^ilN 
FHRInRj  SBalfyrilMV  hoc  eft,  Parcas,  an- 
tiqui  dixerunt  :  quarum  poteftatis  erat  ftra- 
gem  bellicam,  in  quas  vcllent,  partes  converte- 
re,  &  viros  militares  pro  arbitrio  ad  csedem-, 
legere ;  unde  nomen  obtinuerunt_,.     QBdUlf 


tarumT.  Calphurnius  Siculus  Ecloga  VI.  quse 
Litigium  infcribitur,  de  cervo  jugali : 

— —— — —  en  ajpick  illum 

Candida  qui  medius  cubat  inter  liiia  cervum  : 
Scitfrenos,fcitferrejugum,fequiturifcVocantem. 

2/.  Quippe  divinandi  docliffimus  eraf]  Non  tan- 
tum  diis  fuis  facientes,&  eiangvine  confecra- 
ti  animantis,  conjecerunt  futuros  eventus  pri- 
ici :  fed  aliis  etiamartibus  j  quaenunc  omni- 
'  no,  quales  fuerfnt,  nefciuntur.  Sed  necilli,  qui 
magicis  artibus  male  audiveruntmodo,  divini 
namqi  caeforum  proelio  ftragem  fignificat ,  a  fuerunt :  verum  qusedam  etiam  familiae  velut 
verbo933dta/  quod  legere ,  eligere  eft  :  quia  eli-  fuum  8c  domefticum  hoc  habuerunt,  ut  prae- 
gebantur  a  Walkyriis  e  milirari  numero  viri  faga  mente  praeciperent  obventura.  Cujus  rei 
fortiflimi,quiad ValhallamAfarumamorte ad  quamplurima  excmplaex  Antiquitatibuslflan- 
epulasdeducantur&menfasSaliares:  Scffiytia/  dieis  recenfet  Vir  plurimum  Reverendus ,  M. 
a  verbo  jvtota  /  optione  poffidere ,  eligendo  obti-  Brynolfus  Svenonius ,  in  Conjedtaneis  ad  me 
iiere,  defccndit-  Undc  $i&t  etiam  conditio  ex-  fuis  :  quibus  inpraefentia  commemorandiss 
petenda  &c  optabilis  appellatur.  Harum  Parca-  n  brevitatis  caufa,  fuperfedeo.  An  vero  fuerir* 
rum  militarium  Hilda  fuit  una  ac  pn£cipua_..  illa  divinatiofinearte&techna,vix  aufimpro» 
Eo  fpectant,  qusfequuntur,quandofe virgines  nunciare.  Nifi  forte  fufpicio  eft,  pueros  ,  quo 
illae  nemini  confpicuas  praeliis  intereffe  glo-  divinationem  confequerentur  ,  a  parentibus 
riantur  ;  8c  temporaria  illa  fcena ,  quae  paulo  dcvotos  effe_>.  Hoc  certum  eft,  nunquam  ab 
poftea  cum  ipfis  virginibus  diiparuit_,.  hac  divinationt ,  ejus  peritos  male  audiviffe  : 

p.  Nam  niferro  quldem  facram  corpork  ejus     at  ab  incantatione  lemper  audiiffe ,  inEthnica 


firmitatem  ]  Non  ferro  tantiirru, ,  fed  ne  ullo 
quidem  telorum  genere  laedi  potuifle  facro- 
fandtum  Balderi  hujus  corpus  ,  teftis  eft  Edda 


etiamrnum  caecitate  verfatos.  Rurfus  hoc  cer- 
tum&rindubitatumcft,  quamvis  prudentes  ac 
fapientes  viros  divinis  illis  &  fatidicis  femper 


My  thologia  XLIII.  pt)%  wt  flMttagfl  til  ti)t$  £  f"iffe  Pou?ofuos-    Sed  enim  animum  ipfurn^, 

ab  tixa  ffj)lot  QMim  /  tfym)x>M  1  y\m/  03 
fl„j!onar93Mlmttr/@fcmar/  3otbin/?8ib<xmt/ 
©ot«rtiar/  ©tjrm/  fiuQlamtt/  <£««r/£)rmar* 
«er. '  <Smt  tt  tfytta  i>at  gtort  ca,  vitab/  tfya  Mt 
tfyab  .f&mam  ^aS&erp  03  Hfytmi  ab  fjann  fiyftbi 
fianba  vpp  a  tftingum  /  tnn  3far  fnmtt  ffyffei 
fliota  a  fjattn/  fumtt  ^o^a  ttl/  fumtt  bttia  grw* 
(t/cimf;uao  fom  ab»ar  a,iott/  f!abaMf)ann<cft 
o<5  ti)ottt  pHurn  tbttta  mitil  framt.  ctc.  Frygga 
jurejurando  adegit  omnia  ,  ut  Baldero  parcerent  ■,  F 
videlicet  ignem ,  aquam,  fenum,  ac  omne  metalii  ge- 
tius,  lapid.es,  terram ,ligna,niorbos ,animaili,volu- 
eres,venena,& ferpehtes.  Quodubifaclvmerat,  ex- 
perimentum  rei  Balderus&Afcfecerunt,utillequi- 
dem  velut fcopus  inforo  conjifteret,  alyvero  telisil- 
lum  peterent,  aly  gladijs  ferirent ,  al>j  lapidibits  tun- 
derent.  At  vero  quicquid  ingererent,  nihil  ipfi  no- 
cere  potuit.  Non  exiguiis  hic  cenfebatur  honos ,  fed 
rtl  valde  magnifica. 


homini  cuique  non  negligentiifimo  abjedtiffi- 
moqi  fatis  effe  divinitatis  argumentum  credi- 
derunt ;  ut  in  diverbium  etiam  abierit :  §Att 
tt  forfparra  mnfjuijurmn-:  hoceft,  Non  esl  res 
alia  temere  divinior  mente.  Et  illud  etiam  in_, 
Hiftoriis  quim  frequens  :  ©0  (mgcr  mt<r  fj«» 
gurtim.  Q^aeforfanHomcri  etiam  fententia  fuit 
O^.  %  Kccxov  otriu  %iy.ai)&cc.  Unde  tam  fre- 
qucns  fuum  illud  o'm  inculcat—.. 

2.8«  Roftratas  admoveat  falces  ]  In  navali 
praelio  magnus  olim  Falcium  uius  fuit.  Et  re- 
cenfet  eas  inter  arma  bello  navali  neceffaria_» 
Vegetius  Lib.V.  de  re  militari,  Cap.i/.  In  hu- 
jusmodi  certamine  tria  armorum  genera  folent  plu- 
rimnm  ad  vicioriam  prodejfe,  afferes,falces,  bipen-* 
nes.  Affer  dicitur,  cum  trabs  fubtilk  ac  longa ,  ad 
fimilitudinem  antenmz,pendet  inmalo,  utro£  capite 
ferrato.  Hunc  five  a  dextrafive  a  finifira  parte 
Adverfariornm  fejunxerint  naves ,  frt  vice  arietk 

ti 


In  LlBRUM  III.  HlSTORI.E  DaNIC/E  SaxONIS  GraMMATICI.  ;gd 

viimpeSunt;  quibettatorcshoftium,fivtnautas,fine  A  Lacedamfoniorum  claflcm,  pugnae  fignumFepe 
dubio  profternit  acperimit ,  ipftm^  navcm  fepius  datum  eft.  Lyfander  aereo  clypeo  enavi  elato-, 
ferforM.  Falx  autem  dicitur  acutiffimum  ferrum ,  irruptionis  fignum  dcdit.  In  cailrisHanniba- 
eurvatum  ad  fimiltudincm  falcis ,  quod  contis  longio-      lis,  iicut  &c  Romanis,veuem  purpurcam  ccrta- 


ribus  inditttm,  funes,  quibus  antcnnafufpenditur,  re- 
fente  pracidit ,  coliapfist^  velis  Liburnam  pigriorem 
&  inutiltm  reddit.  Bipennis  esl  fecuru  habens  ex 
utra^parte  Utiffimum  & acutiffimum  ferrum.  Per 
has  in  mtdio  ardore  pugndndi,  peritiffimi  nautx  vel 
milites  cum  minoribus  fcaphulu  fecrelo  incidunt 


ffiinis  Fiiifle  fignum  fcribitPiutarchus  inPom- 
pejo,&  Fabio  Maximo  ;  &c  praderum  taber- 
naculo  ducis  protcntam-  Illyrijs  quoq;  rubi- 
cunda  tunica  iarifla:  appolita  pugna?  certilli- 
mum  erat  indicium.  Videantur  Aiexander  ab 
Alexandro  Genial.  Dier.  Lib.  IV.  Cap.  i.  &cy. 


funes,quibusadverftriorum  UgiU  funt gubernacuU.  B  &c  fimui  Nota:  Tiraquclli 


Quo  fafto  ftatim  upitur  tanquam  tnermis&  debilit 
navit.  EtLib.II.  Cap.  ult.  earundem  mentio- 
nem  facit^  ,  enumcratq;  inter  ferramenta  &c 
«achinas  legionis  :  Habet  ferreos  harpagones , 
ques  Lupos  vocant ,  fy  falccs  ferreas  confixas  lon- 
giffimis  contit.  Caefar  quoq;  Lib.  III.  belli  Galli- 
ci  meminit :  Una  erat, inquit, magno  ufuiresprx- 
parata  a  noftris  ,  falces  prteacutte ,  inftrtte  affix&fo 
lengurijs, non abfimilisformJfyuuliumfakium.  Hit 
mmfunes,  qui  antennas  ad  malos  deftinabant,  com-  C 
frehenfi  adduftiq?  erant,  navigio  remis  incitatoprte- 


Pap.  41.  verC  6.  An  proco  aHubefceret ]  Infb- 
lens  hsec  &  rara  admodum  locurio  efiet ,  nifi 
fi  fuum  invenirer  autorem,  Martiano  etenim 
Capella;  haud  inirequem  eft.  Ita  fub  initium 
Lib.VII. 

Nec  vobis  abnegabo 
Furtis  modo  allubefcat ; 
Ut  clam  rofeta  parvce 
Lilidfc  det  papiM. 

2/.  Amica fiquidsm  in  advcrfis  coHocutio'}  Se- 
rumpebantur  ■,  quibus  abfaffu  antennne  necejfario  verusSanclus,fiveEndcleichusRhetordeMor- 
concidrbant.  tibusBoum*  ubi  i£gon  Bucuium  hortatur,  ut 

38-    Conferta  clypeorum  tefiudine  ]  Quid  fit      ipfedoloris  fui  caufas  aperiat : 
Teftudo,  docetlfidorus  Lib.  XVIII,  Cap.deFun-  Nm  ^  minus  farcina  fit  gravis, 

dis  :   Teftudo ,  fertes  armorum ,  umbombm  inter  fe  £,,         M  t    hur>  jfoito  incoquit; 

eomtxorum.  Idem Libro  eodem,  Capite  de  Cly-  Fndep p^  ^^«f. 

peis  :  Esl  &  ttftudo  fcutorum  connexio  curvata  in, 

teftudinu  morem.    Item  vetus  Onomafticon^:  V-    ^oro  imfitm  ckv&  libratti  cm^  #j 

Ttftudo,  conncxio  Scutorum.    Hujusmodi  teftu-  D  tmm  objntcuklacerabat]  Malleum  Iilandicai 
iinis  fatpius  a  militibus  fada>  excmpla  quam-      anttquitates  Thqrohi  tnbi.unt,  quo  nihilnon 


plurima  Romana  occurrunt  in  Hiftoria.  At 
.de  teftudine  in  navaiipraelio  compofita  lucu- 
lcntum  eft  teftimonium  apud  Ammianum_. 
Lib.z^.  Conjunftis,  inquit,  tribiis  navigijs,  tejlu- 
dinem  hac  Jpecie  ftiperftruxit  ■,  denfatis  ioh£rentes 
fuper  capita  fcutis ,  prhni  tranftris  inftabant  armati, 
altj  paft  hos  femet  currantes  bumilius  :  tertijs  gra- 
datim  inclinatis  fubmifte,ita  utnoviffimt  fufragini 


creditus  eft  minuere  poffc  ,  quant£eounque_> 
duritiei  foret  ;  atq;  nomen  ilii  inde  9J?jeIncC 
inditum  eft :  quandoquidem  SDfylia  /  terere  &' 
in  fruftilla  commimtere  iigniricat ,  &c  inde  33?i<5(» 
rkr/  commihutor-,  ut  fic  dicam,  dichis.  Edda_f 
Mythologia  XIX  :  j^ail  a  05  t\)XU  tc{t$xi)>i  1 
«irn  cf^asiarin  ^SHdntt/  tt  hxiim  ttyuflo.t  03 
Q3tt<$rifar  f temta/  «r  l)cnm  timnt  a  (epf.  Id  eft : 


ius  infidentes ,  formam  adificS  fornicati  monjira-  E  ^offidet  (Thoro)  infuper  clenodta  tria  3  MaUeum 
■'        .       ■'"  J    ' J  -.  .       J  -.:j.t2..*exias~iini&  J:fl.,...     «.,„,„  ^>„.;„*»^  J*  „: 


rcnt.  Quod  macbinx  gentts ,  contra  murales  pugnas 
ideo  figuratur  liac  fpccie,ut  miffiiium  ictus  atq^faxo- 
rum,  per  decurfus  cadentes,  labiles  inftar  imurium, 
evanefcant.  Figura  Teftudinis  videatur  in  Com- 
mentarijs  Stevechij  ;ad  Vegetij  Lib.  II.  cV  Jufti 
LipfijPoli.Lib.I.Dialog.V. 

42.  Mjili  'cacumen  puniceo  fcuto  complexus  ] 
Indicium  id  pacisolim  FuiiTedicitSaxo,  fi  quis 
in  mali  cacumine  puniceum  erigeret  fcutu.m  : 


videlicet  SJ^Biui:  diciitm  ,  quem  Cjclopes  &  gi~ 
gantes  vibratum  fentiunt.  VideaturetiamEdda 
Mythologia  LIX.    qux  eft  de  ludicro  Loki  : 

^mtnarcri  gaf  (jtmn^fjor/og  fnab  :  ct  munH 
Wntyt&labUspj  ca  cf  §&ht)X?i  fywumtil  tfal 
mnnH  (;an  albxi  mi|fa/  jxjalbrifiiuga  fo  Un$tr 
abti  munbi^an  fccfia  §0116  fstim/otitftfyabviU 
bi/  tt)a  Mt  t)an  fo  littil  &b  fjafa  mafti  i  @evcf  \uu 
Id  eft  :    Malleo  Tborum  donavit  (Lokus)  dicens  : 


uomodo  &  infra  Lib.  V.     Hithinum  tradit,  F  ™>"  ^  pulfandum  gigantes  valere ,  ncc  projecluitt 


ereclo  in  malum  fcuto  ,  fociorum  ,  non  ho- 
ftium  adventum  fignrficafte.  ApudMaifilien- 
fcs  juxta  ac  Caxthaginenfes  fignum  pacis  erat 
liavis  velata  infulis  &c  olivae  ramis.  Livius  De- 
cad.  3.  Lib.io.  Nonprocul  aberat,  cum  velata  in- 
fulis  ramiscfe  6iiv£  Carthaginenfium  occurrit  navis. 
Decem  Lcgati  erantPrincipes  civitatis ,  miffi  ad  pe- 
tendam  pacem.  At  contra  ,  apud  Athenienfes 
gmniceo  pajudgniento  e  navi  prxtoria  contra, 


in  iftu  deceptum  iri ,  reverfurumc^  celerius  in  ma- 
num  jacientis ,  etfi  iftar  catapultx  longiffime  avola- 
rit.  Etfi  quis  velit,  tam  parvum  futurum  ,  ut  in 
pcra  fervari  poffit. 

.  $8-  Clavam  prxcifo  manttbrio  inutilem  reddi- 
diffet']  ClariffimUsVir,  &  pra-clare  deHepubl. 
literaria  meritus,  Joannes  Meurfius ,  Collega 
olim  meus,  &c  amicus  nulli  iecundus,  Gloflarij 
Grseco  barbaripag.  318.  contendithancceThor 
H?  dei 


pO  STEPHANI  JoHANNIsStEPHANIiNoT^VbERIORES 

dei  clavatntelum  ejusmodifuifle,  quod  Mcty- A  procefius  deBrute  iftopoeticus  esl  potius  quam  bifte- 


icXdbtdv  Graeci ,  ilanicUvium  feu  mamtalem  cU- 
vam  Latinidicunt ;  Veteres  vero  Aclidem  ap- 
pellabant.  Servius  ^Eneid.  7.  Aclides  funt  teU 
quxdam  antiqua,  utnec  usquam  commemorentur in 
lello,  tegitur  tamen  quodfintclavte  cubito  &femis 
faffa,  eminentibus  hinc  inde  acuminibus,  qute  ita  in 
boftem  jaciuntur  religata  loro  &  lino,  utperaciis  vul- 
neribus  ad  dominos  peffint  redirt.  Tutantur  tamen 
tffe  teli  genus,quodper  fiageUum  immenfumjacipo- 


ricut ,  opinativusf;  magu  propter  caufas  varias,  quam 
realis.  Senfuseft:  Nos  hicOtthinum,  Thoro- 
nemq;Dcos  vocamus,  non  quod  natura&Efi- 
fentia  vere  efTe  deos,  quibus  divinus  cultus  de- 
beatur,  exiftimemus  :  fedmoregentiliumhic 
loquimur,  quae  falsa  quadamopinione,  &  va- 
na  crcdulitate  divinitatem  fictitijs  fuis  numi- 
nibus  tribuebant_>.  Scimus  tnim  ,  quia  nihil  eH 
Idolum  in  mundo,  &  quodnuUusfitDeus,  nifi  uuut. 


tesl.  Caeterum  clavis  pugnaremoseftantiquis-  B  Et  licet  fint,quidicanturDij,nobis  tamen  unusDcus, 
fimus :  imo  clavarn  primum  omnium  fuiffe_>  Pater,  ex  quo omnia,  &  nos  in  iUo ;  &  unusDomi- 
teli  genus ,  patet  «x  eo,  quodHerculi  bellato-  nus,JefusChriftus,perquem  omnia,  &  nos  ptripfum. 
rum  primo,  bellorumq;  deo,nihiIaliudarmo-  D.PauIus I.Corinth.Cap. VII. verf  4,5,6.  To- 
rum  tribuit  antiquitas.  Unde  Clavigerum  m-  ta  vero  Idololatria  Ethnicorum,  nihilaliud, 
»ttn  Herculem  vocat  Silius  Italicus Lib-  j.  quamopinio  crat  Sc  perfvafio.    Elegans  eft  lo- 

Exin  cUvigeri  venefatur  numinUiras.  cus  Radulphi  Ardentij  Hpmilia  IX  in  Cap.X. 

Ejusmodi  clavae  cxrobort potiffimum  conficie-  i.Epift.  Pauli  ad  Corinthios  :  Dute  funt  jpecies , 
bantur.  Undc  roi«r  pro  ipsa  clavaPoetis :  ut  inquit,  Idololatrarum :  AlijfuntldoloUtrteopinione, 
Silio  Lib.II.  de  clava  Theronis,  quam  Numa-  ut  iUi,qui  opinione  attribuuntSolivelLunce,vel ali- 
des  in  funcre  ejus  una  cum  exuvijs  hominisin  C  cui  Cratune,  divinitatem :  alij funt idoloUtarte  mo 


rogum  jaciebant 

Hinc  lethale  viri  robur,  tegmen^  trmsndum 
In  flammas  jaciunt.      .... 

EtLib.VIII. 


tibus ,  ut  iUi ,  qui  prtsponunt  creaturam  Crtatori : 
quod  emm  quistj,  plus  dtiigit,  hocfibi  Deum  conftituit. 
Apprirne  quoq;  hucfacitilludAngelomiLexo» 
vienfis  in  Lib.  t.  Regum,  p.  xz.  Etji  funt,  qui  di- 
cuntur  Dij  multi,  &Domini  multi,  nuUus  tamen  eo- 
rum  eH  naturalitcr  idquodDeus  eil.  Quid  esl  enim 
ttmbra  adcomparationem  corporis,  &fumus  adcom- 
parationem  ignis  l  EtvetuftiffimusauctorCom- 
_  pendij  Theologici ,  quod  penes  me  eft,  Cap.  2. 
Hoc  nomen  Deus ,  tripliciter  accipitur ;  fcilicet  na- 
turaliter,  adoptive,  nuncupative.  Primo  modofoli 
Deo  convenit  :  fecundo  modo  convenit  bonis  bomi- 


"■™  QuxBuxentia  pubes 

Aptahat  dextrit  irraftc  robera  clavte. 
Et  plcrumq;  ex  nodofo  robore :  undc  proprium 
hoc  Epitheton  eft  Clavje»  Idea  Poeta : 

■  —  ilteiff  refultant 

JEra  iUifa  cavo  nodopepondere  clavtt. 
Interdum  aere,  ferro,  aut  claviculis  ferreisob-» 

ducebantur.  StraboLib.XVL  o't  jj  fAtya&a-  nibus ,  qui  divinte  bonttatts  participes  funt  pcrgra- 
£pi  A$07n$  toiq  'poiruXoiq  vu  TuXxq  Tr^o^S^aci  tiam  providentitt,velperdocirinam,velper  pottfia- 
enfoepc-  Id  eft  :  jfitbiopes  Megabari  clavas  fer-  ^em  prdationit ,  vel  per  poteftatem  miraculorum. 
teis  nodis  armant.  De  Aflyrijs  Herodotus  tefta-  UndePfalm.  Ego  dixi ,  dij  eftis.  Tertio  modo  Dy 
tur  Lib.  VII.  inter  alia  arma  habuifle  &  ^oW  clicuntur,  idola ,  fedfolo  nomine,  quu  res  nominis, 
'  Kct  tfter  Tswtofflet  oityu  ,  id  eft,  davas  li-  fc,ltcet  di™'™«>  ™>  covtnitiUu. 
gneasferro  mtmitdt.  Idem  paulo  poft  de  iEthio»  E  Ibld-  Deos  potius  opinative,  quam  naturaltter 
pibus  :   i,Xor  j  «£  #xuK»  ■wXuni.    Id  eft  :     dicimis  3  Qilales Deos  non  mirum  ab  homini' 


Habebam  &  cUvas  prxferratas.  Talis  ctiam  fuit 
Haldani  clava  ,  cujus  mcntio  extat  Lib.  VII. 
Poslquam  pugilem  ejus  Haquinum  hebetandi  car- 
minibus  ferri  peritum  didieit,  eximite  magnitudinit 
cUvam  ferreis  confertam  nodis  ,tunftonis  ufibusada- 
ptavit,  perinde  ac  prteftigij  vires  ligneo  robore  de- 
beUdturus.  Sic  in  acerrimo  illopradiointerHa- 
raldum  Sc  Ringum  ferfatis  clavis  dimicatum 


bus  victos  effe_j. 

48-  Ac  rogo  navigijs  exftrufto  ]  Locus  hic 
poftulare  videtur,  utquaedevarijs  fepcliendi  ri- 
tibus,  apudnoftrates  olim  ufitatis,  in  Antiqui- 
tatibus  noftris  reperiantur,  breviter  exponam. 
Ab  antiquis  igitur  Epochae  quadama  fcpelien- 
di  ritibus,  apud  Septentrionales  introdudlae ; 
qui  cum  varij  fuerint  ,  &  illar,  eorum  habit- 


fuifle  idem  hic  nofter  tradit  Lib.  VII.     clavte  F  f ationc '  mutatae-    Tres  enim  numerari  fola- 


ctiam  Catejte  dicebantur,quasTeutonica:genti 
attribuit  Virgilius  ^Eneidos  VIL 

Et  quos  maliferts  dejpeclant  mtxnia  AbeUtC, 
Teutonico  ritu  foliti  torquere  catejas. 
41.  Deos  potius  opiuative,  quam  naturaliter 
iicimus  ]  Opinativus  opponitur  reali.  Vere  8c 
cleganter  Joannes  de  Weathamfted,  Abbas  S. 
Albani,qui  floruit  Anno  Chrifti  i440,deficti- 
tio  illo  Britannorum  conditore  Bruto  :    Totm 


bant  hominum  aetates,  quae  ab  inferiarum  mo- 
do  denominationem  acceperunt.  Prima_. 
RdIh^^,aotfc(&;  Secunda  XAhY&h 
J5mt3Clb;Tertia  F^RIHTJKMYHdM', 

€^rt(!tt'(temtfolb.  Primitus  namq;  defuniftis 
jufta  foluturi ,  in  campo  plano,  juxta  regiam 
aut  dcfuncli  praedium  fita  ,  circulum  mira 
magnitudinis  lapidibus  eftormabant ,  oblon- 
gum  tamen  ;  viginti  circiter  orgiarum  longi- 

tudine, 


In  Librum  III.  Histori__  Danic^  Saxonis  Grammatic/, 

tudine,  latitudine  trium.  In  hoc  defuncli  crc-  A 


91 


mabant  cadaver.  Cincres  colle_tos  urnis  in- 
includcbant,ac  in  circi  mcditullio  locatos  gran- 
dioribus  undiq;  ftipabantfaxis  ;  fuperinjeeto 
latiori,  quo  caeterategerent.  Hinc  totum  cir- 
cum  lapidibus,  arena,  glebaq;  terreftri  reple- 
bant,  ac  in  formam  monticuli  defuper  collem 
«xftruebant,  quemdemumcefpitibus  tegebant, 
•tviriditate  fua  oculos  praetercuntium  recrea- 
ret.  Haecfepulcra  Rj_If_iR,  £Rotf«/ut&: 
kunc  fepeliendi  ritum  AT  RsHHJ,  &tt6if(/ 
dixerunt.  Regibus  faltim  hunc  honorem  ha- 
bitumfuiftevblunt ;  minoritumulati  aliipom- 
pa.  Haec  tumulorum  ftruclura  cx  ruderibus 
adhue  colJigitur,  praefertim  circa  littora  maris, 
ubi  parfemterr_  manni  aeftusabfbrpfitviolen- 
tia,  partem  vero  intadtam  reliquit__.  In  locis 
faxoJis  &  maritimis  exlapidum  &c  arenae  con- 
f  eric  monticulos  ftf  uxerunt ,  in  pingvioribus 


Hinc  alij  fpolta  occifis  direpta  Latinu 
Conjiciunt  igni,  galeas  enfescu  dccuros, 
Frenaf^ferventes^  rotas:  pars  munera  nota 
\pforum  cljpeos,  &  nonfelicia  tela. 
Et  apud  Homerum  Elpenoris  umbra  Ulyflcni 
jrogar,  ut  fe  cum  armis  comburat,  OdyfL  a. 

A/&„  fMB  KUKliijaj  CbV  TSV%SGIV  j  OCTlJU,  USL 
SffV. 

Sed  me  comhure  cum  armu,  qugcun^  mibi  rt- 
B  ftant. 

Hcrcules  apud  Senecam  in  Herculc  Oetaros 
clavamfuam,  quatotmonftra  perdomuit_, 
una  fecum  in  rogum  ut  conjiciant  iic  decer- 
nir__: 

Hic  nodtts,  nulla  quant  capiet  manus,t 
Mecum  per  ignes  flagret :  hoc  telum  Herculem 
Tantttm  fequetur. ,     ,. 


Ornamenta  verb,  &c  varia  Kafj.qAta,,  tumulis 

Regum  una  cumjcadaveribusjillata  fuifle ,  tefta- 

cx  terra  fcrtili ,  rarioribus  additisfaxis,  baiin  cturHiftoriaOlaiTryggonisNorvagi_Regis,qui 


aut  coronam  cingcntibus.  Ex  ejusmodicolh 
bus  noftra  aetatefaepius  effbffae  fimturnae,  par- 
lim  cx  caerulea  argilla  confeclae,  partim  cylin- 
dricx  &  rubicundat,  cincribus  8c  oflium  com- 
buftorum  fragmentis  rcfertae.  Regios  vero  tu- 
_au!os,  ad  magnitudinem  8c  nguram  carinae 
maximae  navis,  cx  ijs  quas  poilidebant,  fabri- 
cato*  volunt-..  Sccunda  _ta«  ^pCIFj-M*  , 
S)lli$Clb  dicTa ,  ca  fuit ,  qua  cadavera  integra 


multa  anteceflbrum  f  uorum  demoliri  curavit 
buita  ac  tumulos,  ut  inclufos  theiauros  in  me- 
liores  converteret  ufus.  Ex  quibus  grandem_, 
ipfum  corrafifle  auri  argentiq;  fummam  ,  re- 
lidta  loquuntur  rnonumenta:  Et  ante  annos 
haud  lta  multos ,  in  tumulo  prope  Lcthram__ 
Selandiae  magna  denarioriim  argenteorum  co- 
pia.urnae  curn  aliis  pretioiis  inclufa ,  a  ruftico 
quodam  reperta  eft.    Ex  his  nonnulli  hanc  o- 


Sc non  crcmata,  cum  fiiis  ornamentis,  in  cir-  D  ftendunt  Itp^^v'.  CNUT  REX  ANGLOR. 


•ulo  ,  cx  grandioribus  confecto  faxis ,  loca- 
bant,  alijs  circumquaq;  tegebant ,  arenam  6_ 
glebam  terrae  cxaggerando  ,  usq;  dum  in  ju- 
ftam  monticuli  exfurgeret  altitudinem_, ,  qui 
cefpitibus  Sc  alijs  faxis,  demum  exterius  cxor- 
nabatur.  Et  quandoq;  in  fummitate,  ftructura 
ingentium  faxorum  receptaculum  mortuis  pr_- 
bebat.  Interdum  inmonticulifummitare  cri- 


Itcm  j  ETHELRED  REX  ANGL.  Caeterum 
quod  attinet  Ne>i(>axcivsiciv ,  quam  apud  nos 
quondam  viguifle  diximus,  ex  vetcri  quodant 
MS.  conftat ,  Ungvinum  primum  fuifle ,  qui 
ritum  cadavera  cremandi  introduxerit.  Sic 
cnim  ibi  habetur  :  Prima  ntas  vocabaturS&titt* 
. (  tik/  feu  j)\M\b  I  idesl,  combuftionisfeu  ignea  e- 
tas.  Tum  cadavera  cremabant ,  ac  cineres  faxu  mi- 


pta  confedta  erat,  30  pedes  longa ,  ij  lata  ,  ex  £  **  magnitudinis  cooperiebant,  donec  inacervumag- 


grandioribus  faxis ,  quorum  latera  interior 
polita  fatis  erant ,  exteriora  inaequalia  :  tam 
ar_te  verb  invicem  conjuncla ,  ut  ubi  inaequa- 
litas  rimas  quasdam  relinquebat ,  minoribus 
faxis  ftipata ,  ut  miiro  ex  c_mento  ad  libellam 
coagmentato  non  cederet  politura__.     Tertia 

&  ultima  stas  YXRlHtllMYHAN  \ 
€^ri(T<n&0tri-0lb/  ex  modo,quojamnosChri- 
ftiani  dcmortuos  fepejirc  folemus,  determina- 
tur.  De  quo  non  attinet  multa  dicere,  cum_>  p  V 
omnibus  fit  notiffimus.  Tumulis  verb  fuis 
non  folum  cadavera  aut  eineres  inferebant  ve- 
teresj  fed  arma,  liaftas,equos,aurum,  argen- 
tum ,  aliaq;  defundtis  chariilima  K«/*f?Ai„ : 
quod  &c  GermanisjnufufuifTe  indicatTacitus 
_e  moribus  Germanorum  :  Struem  rogi  nec  ve- 
jtibus,  nec  odoribus  cumulant ;  fua  cuitfe  arma ;  quo- 
rundam  igni  &  equusadjicitur.  Nec  planc  ablu- 
_it  ab  eo  funerandi  ritw,  quetndeicribiE  Virgi- 
Jiuth  II.  __neid. 


gefta  affurgerent.  Htec  tumulandi  ratio ,  cum  Frejer 
Ungvinis  filio,  exfequitc  pararentur,  UpfaiitRprimum 
incepk.  Sed  poslquam  magnanimtis  iUe  Danorunt 
RexDan,  fibi  coUemmagnitudinuconfpictneextrux- 
iffet,  cuiposl  obitum,  regio  diademate  exomatumh 
drmis  indutum ,  &  equo  omnibus  ornamentis  inftru- 
cto  impofitum  ,  infcrendum  ejfet  cadaver  ,  additk 
multis  auri  argentia^  talentis ,  abrorrari  ccepit  prior 
tumukndi  ratio,  &nova  hcec  introduila^  quam  ul- 
tro  ampiexi  funt  ejuspofteri  &  amici.  Tum  demum 
incepit  fecunda  htec  tstas,  dicla  ^_jclfcftD  /  feti  ttt- 
mulorum  atas.  Quamvu  in  Svecia  &  Norvegia 
prkr  illa  diutius  duraverit.  Verum  id  nequa- 
quam  cum  Saxonc  noftro  convenit,  quiLibro 
V.  Hiftoriae  Danicae ,  Frothonem  Magnum_  \ 
(qui  longe  anteUngvinum  vixit ,  utpote  tem- 
pore  nati  Chrifti)  de  hifce  cadavera  cremandi 
ritibus  leges  tulifle  memorat  inter  reliqua_ 
haec  proferens :  Trotbo,  convocatu,  quasvtcerat, 
genttbtts,lege cavit,  ut  quisquifpaterfamiliaseo  con- 
H  •&  cidtret 


$z       Stephani  JohannisStephanjiNota.  Veeriores 

cideret  bello,  cum  tquo  omnibtuq^  armaturx  fux  in-  A  omni  Antiquitate  hoc  obfervo,  nunquam  fere 


fignibus,  tumulo  mandaretur.  Quem  fi  quispiam  ve- 
ffillonum  fcelefiacupiditatc  tentajfet ,  paznas  non  fo- 
lum  fangvint,  fed  etiam  inhumato  cadaverc  daret: 
bufio  Atq,  inferijs  cartturus.  Siquidem  par  ejfc  credc- 
bat,  ut  alieni  corrttptor  cineris,  nullo  funcris  obfequio 
donarctur ,  fortemq^  proprio  referret  corpore ,  quam 
itt  alieno  perpctraffet.  Centurionit  vero  vel  Satra- 
fte  corpus,rogo  propria  nare confiructe,  funerandum 
confiituit.  Dena  atttem  gubernatorum  corpora  unius 


viros  honeftos  &  amicos  conveniffe,  ac  ne  ad 
convivia  quidem,  quin  magnificc  ac  CptAoCPfj- 
voc  cum  hoftimento  Xenioq;  liberali  fint  di- 
miffi. 

Pag.  41.  verf  g.  Sempittrno  firmata  vtcabu- 
lo  2  In  Selandia  noftra  prope  Rofchildiam  pa- 
gus  ci\<>Salbtr$bxr)nt)  diclus.quafiBalderifons 
aut  puteus  ;   fed  an  fontis  fuperfint  veftigia  , 


J  .  .  /•■••-,  ■        t,  non  adeo  iiquido  conftat 

puppu  igne  conjumt  prxttptt  :   Ducem  quemptam  ,  B  ,";'■* 


aut  Regem  interfectum  proprio  injecium  navigio 
concremari.  Tam  fcrupukfam  duccndit  interfedo- 
rum  funeribus  obfervationem  prxfiari  voluit ,  ne 
promifcuos  exequiarum  ritus  exiftere  patcretur.  Ex 
quibsfacilinegotio  quiscollegerit,  etiamhujus 
Regis  astatc  utrumq;  funerandi  modum  in  ufu 
fuifle,  fiquidem  Patresfamilias  cum  ornamen- 
tis,  non  crematos  ,  mraulis  inferri  decrevit_, ; 
centuriones  vero,  ducesacRegesrogoimponi. 


r/.  Fro  quoq^  dcorum  Satrapa  ]  Non  Satra- 
pa  tantiim,  fed  deus  etiam  creditns,  Svecise  tute- 
laris,  ventorum  tempeftatumq;  potens  Sc  aeris 
univcrfi  :  cui  etiam  pro  felicitatc  annona:  <$c 
proventus,  facTum  olirn  inlilandia. 

17.  Siquidtm  humani  generu  bofiias  macJartJ 
Qui  apud  Septentrionales  horrendum  hunccc 
cV  deteftandum  ritumhumanisvictimisnumi» 
na  placandi  primus  inftituit,  Othinus  fuiffc_» 


HiftoriaNorvagica,  mox  in  principio,  cadave-  C  videtur,Idololatriae  &Magiae  in  his  oris  magi- 
ra  cremandi  ritum  Othino  afcribit.  ReferL,  fter-  Is  enim  bellis  praeflecreditus,exiftima- 
namq;  Othinum  legem  condidifle  ,  ut  omnes  batur,  nullo  modo  melius  placaripofle,quam 
mortui  cnm  bonis  Sc  ornamentis  potioribus  langvine  hoftium,  eorumq^  quos  captivos  fc- 
igne  comburerentur,addens  fuperiseogratio-  curn  abduxerunt_.  Sic  enim  Olaus  Magnus 
res  futuros,  quoplura  lecum  in  flammas  traxis-  Lib.  III.  Cap.  III.  Othinum,  qui  beilis  prxfidebat , 
fent.  Si  quis  vero  accuratius  fcire  geftiat ,  qua  cruore  &  morte  captivorttm  placabant ,  opinantet 
pompa,  qHavefoiennitatcRegumftrui  folita_.  beUorum  prxfidem  aptius  humano  cruore  placari. 
Cnt  bufta,  totieslaudatumauthoremnoftrum  Hinc  bello  CEefbs  Othino  maclates  dicebant_s 
confulat  Lib.  VIII.  Ubi  eleganter  omnes  ritus  tefte  Arngrimo  Crymog.  Lib.  1.  Cap.  6.  Et  Saxo 
proponit,  quibus  Ringo  ,  occifi  a  fe  HaraldiD  nofter  Lib.  VIII.  Haraldum  mtroducit  pro 
corpus  rogo  imponi  curavit.  Sic  autem  ille  :      mittentem  fe  proftratorummanesmunefisio 


Toslhxc  Sveonibus  paffim  inter  fromtfcuas  cadave- 
rumfirues  Haraldi  corpus  exquiri  prxcepit ,  ne  re- 
giumfunus  debitis  fraudaretur  inferijs.  Igitur  re- 
volvendis  interfeclorum  cadaveribus ,  avida  plebs 
injicere  opexam  cxpit.  In  hanc  curam  dimidium 
diei  extractum  esl.     Tandem  cum  corpore  reperta 


co  dedicaturumOthi.no,  modo  vicToria  potia». 
tur  optata-  Pofteaqiurn  vero  Othinus  huic 
facror_mrituifatrapamfuum,Fro.dicT:um,pr_> 
feciflet  :  ei  a  noftratibus  abominandahaecruK 
mani  cruoris  libamenta  ,  tanquam  authori  s 
funt  adfcripta.    Adeo  vero  cruenta  haec  facri- 


clava,  Haraldi  manibus  parentandum  ratus  ,  equo,  ficia  invaluifle  accepimus,  ut  nec  proprijs  filijs 

qucm  infidebat,  regio  applicatum  currui ,  aureutf;  peperceriht  Reges  ipfi.  Haquinum  enimNor- 
fubfllijs  decenter  infiratum  ,  ejus  titulis  dedicavit.  E  vagiasRegem,  utdcHaraldovidloriamreporta- 

lnde  vota  nuncupat,  adjicitq^precem ,  ut  Haraidtu  ret,  proprios  filios  facrificio  dcftinafle  refcrr* 

eo  veclore  ufus  fait  confortes  ad  tartara  antecede-  SaxoLib.X.  Haquinum,  inquit,  perjpecTit  copifs, 

ret,  atf,  apud  frxfiitem  Orci  Plutoncm  focijs  kofii-  cum  intolerabile  rcbus  fuu  onus  imminere  cognofee- 

bustfaplacidas  expeteret  fcdcs.     Dcinde  rogum  ex-  ret,  excipiendt  ejus  matcrtanon  fuppetente,  tanquant 

firuit,  Danu  inxuratam  Regh  fui  puppim  in  flammx  humanx  opis  difftdentia  divinam  amplexus ,  fuperos 

fomcntum  conjicere  juffis.  Cumq.  fuperjeclum  ignis  inufitato  piaculo  propitiandos  curavit.   Duos  fiqui- 

cadaver  abfumeret,  mcerentes  chcuire  proceres,  im-  dem  prxfianttffimx  indoiis  filios  hofiiarum  more  arit 
penfiusfy  cunclos  hortari  capit,  uti  arma,  aurum,&    -  admotos  potiundx  viciorix  causa  ,  nefaria  Utatitne 

quodcuntfe  opimum  ejfet,  liberaliter  in  nutrimentum  tnaclavit ,  nec  fangvinu  fui  interitu  regnum  emer* 
rogi,  fub  tanti ,  taliterq,  apud  omnes  meriti  Regis  F  dubitavit ,  patruq^  nomine,  quampatrta  carertvo- 

veneralione  transmitterent.    Cineres  quoqt  perufli  luit.  Cscterum  apud  neftrates  olimfcedumhoe 


corpons  urnx  contraditos Letbram  perferri,  tbife  cum 
eqtto  & armis,  regio  more  funerari  prxcepit.  Haec 
omniaLib.  1.  Monument.  Danic.  Cap.  VII. 
fufius  pcrfequitur  Clariif.  Vir  D.  Olaus  Wor- 
mius ,  lecHone  multa  exercitus  :  cui  plcraque 
omnia  veterum  literarum  quaefita,  meditata_. 
fiunt,  cVevlgilaTa_,i 


facrificij  genus  viguifle_>,  teftatur  ctiam  Dith- 
marus,EpifcopusMersburgenfis  Lib.i.  Chrorv. 
Sedquia  ego,  inquit,  de  hofiijs  eorundem  [Dano- 
rum  ]  antiquis  mira  audivi ,  hxc  indifcuffa  prxttri- 
re  nolo.  Esi  unus  in  hitpartibus  locus ,  caput  ifiim 
regni,  Lederum  nomine  [  Lethram  intelligit_,, 
fedem  Regum  Danorum  antiquiffimam  ]  in 


/3.    rlenk  Uberalitatis  officits  profcquutus  ]  In     pago  qui  Sdoa  dicitur  [  ea  Selandia  eft,  Dania: 


regi& 


In  Librum  III.  Historl_  Danice  Saxonis  Grammatjc?. 


f  egio  fcrtiliffima  ]  ubiposl  novcm  annos ,  menfe  A  ratur  infra  Lib.  V.   Martianus  Capella  de  po^ 


janvmo ,  post  boc  tempus ,  quo  nos  Thecphaniam 
Domim  celebramus',  omnes  conveniunt,  &  ibi  dtjs 
fuis  XClXhomines,  totidem  Eques  cum  canibus,  & 
gallu,pro  accipitribus  obhtis,  immolant-,  pro  certo, 
«tpr&dixi,  putantcs,  hos  eitdem  placaturos.  Et_* 
DudodeS.Quintinoiubinitium  Lib.I.  Hifto- 
riae  Normannicae :  Cceterum  facrificabant  olim  ve- 
nerantes  THUR  Deum  fuum  :  cui  non  aliquidpe- 
cudum  at£  pecorum ,  fed  fangvinem  maftahant  ho- 


culo,  quod  Philologi„  mifccbat  Athanafia-»» 
Lib.  II.  pag.  j_ . 
.    Co.ntinui£  novo  folidantur  membra  vigore, 
Et  graciienta  perit  macics,visterrea  ccdit, 
Mternumfjvemt  fine  mortis iegibus  eevum. 
Epuluni  igitur  'folidativd  confeclionis  iiJud  erat_» 
quod  folido  vigorc  mcmbra  imbuerct,  quod  va* 
lidas  vircs  artubus  ingcneraret ,  feu  corporei  robo^- 
ris  incrementa  augeret ,  ut  mox  feipfum  exponif. 


minum,  boiocaufium  ontnium  putantes  pretiofijfi-  B  Saxo.     Confeclionem  Medicorum  fiiij  vocanr__ 


tnum 

21,  Ouodvixjpe  complecti  pojfet ,  cafufibi  coi- 
latum  dicebat]  Itaeft;  Ouodnonexfyec~tas,extrans- 
■verfofit,  inquit  Petronius.  Et,fcepeforteteme- 
veeveniunt,  qiu  non  audeasoptare.  Tcrent.Phorm. 
Adt.  V.  Sc.  I.  Sicpe  quod  qucerenti  non  comparuit, 
aiiud  agenti  prtefio  esl.  Seneca pater Prsefat.  Lib.i. 
Controvers.  Plautus  Moftell.  AcL  i.  Sc.3.  ln- 
fperata  magis  accidunt,  quhn  qute  Jperes. 

24.   Si  rite  majormn Jlemmata  revolvantur'  C 
Nam  avia  paterna  Hotheri  Svanvitha ,  foror_. 
erat  Frothonis,  Daniae  Regis  :  id  quod  ex  fe- 
quenti  Genealogia  clarius  innotefeit__: 

Hadingus,Rex  Daniae, 
cui  ex  Regniida  nati 

1.  Frotho  i.Vlvilda 


Hegnerw 
Rex  Svecitn 


'■ 

Svanhviw 


D 


Eorumfilius 

Hothbrodus, 

cuiduofiiij 


Atiilus,  Rex 
Norvagice. 


Hotherus 
Rcx  DanitZ. 


47.  Confveverat  autem  in  editi  montis  ver- 
tke  confuienti  populo  plebifita  depromere  ]  Ve- 
tus  equidem  prifcis  Normannorum  Heroi- 
bus  mos  erat_,,  in  editis  montium  colliumq;  ^ 
faftigiis  conciones  celebrare,  deq;  graviffimis 
Reipublica:  negotiis  deliberarionesinftituerc, 
auguria  captare,  populo  plebifcita  deprome- 
re,  &c  id  genus  peragere  alia :  five  idfaC-umex 
veteri  fuperftitione ,  quamontes,  haudfecus 
aclucos,  filvas,  fontes ,  religiose  colebanr' : 
five  augenda:  majcftatis ,  conciliandaeq;  fibi 
autoritatisgratia,ex  loci  eminentiorisfublirni 
culmine.  Sic  autor  eft  M.  Bryrtolfus  in  Con-  p 
jectaneis  fuis ,  in  monte  quodam  Iilandiae,  S)(U 
-  gaf.H/diclimorisveftigiaha-rere,  quemaccolae 
devoto  cultu  venerati  quondam  erant.  Hunc 
montem@nO-.0©obe/quoties  de  regraviore 
deliberaturus.  aut  confulturus  erat^,  confcen- 
diffelegitur,nonfiaemagnaautoritatisopinio- 
nc  apud  noveilos  etiam  Chriftianos. 

Pag.  45.  verf.  28.  Soiidativx  confeclionu  epu- 
lum  ]  Lpulum  iitwle  a  Craca  Venefiea  pr^pa- 


compofitionem  medicamcntorum,  quaeGrae- 
cis  (TKSvaaia.  dicitur_,.  llnde  Diofcorides  t 
(TXivacnaj  <pa.^dxQ)y}  confeciionej  medicamen*- 
torum.  Sumitur  etiam  pro  quavis  conditura_» 
&c  apparatu,  Plinio  Lib  XIII,  Cap .  11.  &c  Golu- 
mellae  Lib.IX.  Cap.  14.  Confectura  vocatur_.. 
Hinc  Confeclura  meliu,  confcclurapapyri,  &ejus- 
modi.  Valerianus  Cemelienfis  Homilia  V.  de 
oris  infolentia,  videatur_.. 

1  $j.  Caile,quovenerat,repedaret~\  Repedare, 
idemquod  rcdire,  reverti.  Vocabulum  mediae 
aetatis  fcriptoribus  ufitatiffimum.  Ammianus 
Marceliinus  Lib.  XVII.  pag.  6j.  Nibil  ampiius 
aufa  repedavit  adfuas.  Lib.  XXIV.  p.  I96.  Ad 
figna  ocyus  repedavit  miies.  Lib.  XXVI.  p.  340. 
Hu  cogmtis  Valentiniamts  repedare  ad  lliyricum  de- 
fiinabat.  Johan.Sarisberiens.  Lib.VII.pag.37r. 
Ut  [adpatriam  fuam  faltem  in  feneclute  Ulyjfes  re- 
pedaret.  VenantiusFortunatus  Lib.V.pag.  122. 
Tempore ,  quo  Cbrifii  repedavit  ad  aitapa* 
tefias. 
Ivo  CariiotenfisEpift.X.  Ut  ergo  vaieatu  de  exi- 
lio  adpatriam  repedare.  Flodoardus  Lib.  1.  pag. 
39.  Remos  atm  gaiidio  repedavit.  Adamus  Bre- 
meniis  Lib.  1.  Cap.  9.  Viiiebadus in  Galiiam  repe- 
davit.  Ordericus  Vitalis  Lib^  XIII.  pag.  gpr» 
Altjcfjiures adnatale folumrepedarunt.  DudoLib. 
2.pag.go.  Ctcde maximaperactarepedavit adfuos* 
Et  pag.  8i-  '  His  diclu  quifs  repedarunt  adfua.  Et 
pag.  92.  Propter  amorem  Regis  Alfieni  Angios  ite- 
rum  repedavimus.  Et  pag.  120.  Exterminati  Da- 
ciam  celeres  repedabuut.  Gvilielmus  Armor.  Lib. 
VIII.pag;32^ 

Ferfo  vadum  deforme  iuto  repedare  parabatit* 
^6.  Obvij  fibi  Balderi  latus  haufit  ]  Diifen- 
tire  a  fe  ipfo  videtur  Saxo  ,  quum  fuperius  ia- 
cram  corporisBalderirirmitatem  ne  ferroqui- 
dem  ceffifle  perhiberet  5  hoc  vero  ioeo  ab  Ho- 
thcro  eum  vulneratum ,  &c  quidam  Iethaliters 
afierat.  Sed  non  adeo  inviolabili  corporis  fir- 
mitate  prarditum  fuifte  Baldcrum,  quin  aliquo 
telo  laedi  potuerit,  &c  inprimis  fpina  33?t(?i(  fdtn 
dicta ,  docet  utraque  Edda  ,  &c  illa  genuina_ 
Rhytmica  Sasmundi  Sigfufonij,  vulgo  §ror>a/ 
vel  Polyhiftoris  didti,  quam  non  ita  diu  e  late- 
bris  eruiflc  praefefertM.  Brynolfus  Svenonius  5 
&vulgatior  Snorronis  Stnrlonij,  qui  Saemun- 
dinam  illam  prifcam  interpolavit ,  certoque 

coiifilie 


94       Stephani  JohannisStephaniiNot/eVberiores 

confilio  ad  Poefin  accomrnodavir.  Prior  itaq;  A  Balderum  boc  miffiii  trahsfodit.  qui  protinus  exani- 
fic  loquitur  carminc  33ottlfp<l  :  £<J  faS&albtt  mis  concidit.  Quo  fielere  nullum  inter  deos  &  bo- 
i&fo&gumi  fWOr/  £>i)tnp  born  tfr^gftffgto.  @Wt>«  ««»«*  <*#/»««* pcrpetratum  fuerat.  Haclenus  u- 
»'a«n  folitt  f;<Stre  mtjeSr  0«,  mt0g  faguvQ)?  t(ti(fetrtl/  traque  Edda.  Cceterum  ut  hoc  o-biter  addam, 
t)rtti3«af  theim/ metbe  ttmitt  fimbejt  r)armfiatig  fpinam  illam,  five  arbufculam,quamhicEdda 
hcttttii.  A?a«6urnam©fwta.  Q3albmf  Q3r0bet  Miftilteirn,  noftratium  vulgus  appellat  Vifcurn 
tJaroffbormnfncmaSanamObtnpfonemnoito  quercinum  ■,  quo  nihil  j&cratiUs  apud  veteres 
tUX^maAded :  EgovidiBalderoOdinifilio,Afie  cru-  Druidas  olim  fuit  teftePlinioLib.XVI.  alii  ti- 
ore  perfufo,fata  deftinata.  Stetit  enim  campo,  altum     lidm  interpretantur—.. 

aefcens,teneraacfpeciofafpinaMifti\teirn  :  quade  44-    Tacio  colle  condendum  curavit  ]  Sufpi^ 

fpina ,  Ui  mihi  quidem  vifum  esl,  evenerunt  (Bal-  B  cantur  nonnulli  hunc  eflecollem,quiinCher- 
derojplagte  deploranda.  Haudus  enimjaculari  aepit,     fonefiCimbrica:  pxovmci<LFlefibo>nbcrrit,&c  qui- 


Balderi  frater  ante  diem  natus  :  Ata\  ita  Odim  fi- 
lius  noitem  naclus,  ctedem  (Balderi)  commifit.  Paulo 
autem  prolixius  pofterior  illa  Edda  exitum^ 
Balderi  commemorat  My  thologia  XLIII.  Snn 

tx  t\)tm  fa  iofiiaufegarfon/  fha  (>;fabi  t>num 
iUa.  $ann  gtcf  fit  §n><t,gtar/o<3  bra  fler  i  f  onn  Itjf  t. 
$a  fw&m  4  f«  -^ena  *Wf  t>««f2£f«r  fxf- 
buft  ab  a  tf)inaum?  $un  fagbt/  ab  afler  ftotw  ab 
SSadbri  /  03  tf>«E>  t)ann  faf  abi  ecfi :  $t)a  m«(fi  c 
grtjggt/c^  munbu  »opnebur  i>iber4,ran&a$Sall' 
bti/tyba  fjefeegttfibaf  rfllum  theim.  S3ngt>ibi 
aejrftrir  9J$ftan  S3atu>tl/  er  faHaff  9)ci|ft(fenn>- 
fathotfemier  »ngur  ab  trcffa  eibftnfc.  ^t)utna:(l 
^uarfJxonan  bttrt.   §nn  iofi  ffeff  upp  SWitftfi 
teirn/o^iecf  til3f;ingf ;  e;w#ofeur  (tob  totar* 
ttaa  i  SJcannrhtnginum/  t{;if;ann  i>ar  bltnbur  / 
Zl)a  mctUi  hti ;  t)ui  ftomr  tf;u  ecfi  al>  Qpallbri  ? 
£ann  fuarar/  ff;ui  «3  ftc  «cfi  ijuar  fiann  cr/  03 
tf)a&  annab  «gervopnlaujj.  tt)a  malft  hti/qw  d 
i  4itftn<j  annara  manna  09  gi^r  Q5a(bri  fsmb/ 
e<j  mttnn  snjfa  thier  t)ua  ftanu  ftenbut  /  (!wt  ab 
j)omiinS5en&i  t^effiim.  ^obur  focf  uUt(!ilt<tw 
Bgjfattf  at>  95flHE>ri<tbtil»iffaniofa/f[au<}(!ofic> 
ifjtegnum  f;ann/  03'ftcl^albur  cattbar  ttl  3ar* 
bat/  eg  hefttr  tt)a&'  me(!  of;app  giort  wtb  /  meb 
gUbltm  0<J  msmmtm.     Id  eft  :  Hoc  cums  videret 
Lokw  Laufeyfonhis,  invidia  fufflatus,  [quod  nempe 
per  adjurationemFriggximmunis  ab  omni  vitae 
difcrimineeiletBalderus]  lenfalamiter  fufcepit,  E 
ubi  Trygga  degebat  ,  mulierhtfe  peregrins,  formam 
affumpfit.  Hanc  Frygga  interrogavit,  an  fciret,  quid 
in  foro  judiciario  potiffimum  Afie  agerent  l  Rejpon- 
dit  mulier,  omnes  in  Balderum  absf3  ulia  ejusUfiont 
&  periculo  jacula  mittere.    Baldero,  inquit  Frygga, 
necarma,  necullaligna damnum  inferent.  Juramen- 
ta  enim  ab  iftis  in  univerfum  accepi ,  pneter  arbu- 


dem  in  ParochiaGunderupenii,hodieqj  extat, 
impofitum  iibi  habcns  grande  faxum  literis 
Runieis  infcriptum  hunc  in  modum : 


Cujus  Infcriptionis  hiceft  fenfus :  Q5albur  rif' 

W  fttoi  bcnft  «ttfefer  enfour  ^inguber  fabtttr 
Jlunttg  ftn/  fciaan  juben/  au3  ^ufu  mttbur  ftrto. 
betr  (tga  Ubi  unt  bj^  fiauat.  Hoc  eft :  idderm 

fculam  ad  latus  occidentale  Valbadx  crefcentem,  qu<e      lapnem  huncpofuit  in  memoriam  boni  Ren  Snioo 

Miftilteirn  appeUatur.   Nam  hac  mht  perquamju-     nis  patris  fui ,  Viri  eximij,  &  Tufce  matru  L   Am- 

vemsvidebatur,  a  quajusjurandum  exigerem.     His  F  y0  jft  lm  tumdo  rectlhant     Q^nm  ylimr  hdc 

auditis  mulier  illa  difparuit.   At  Lokus  arbufculam     Balderi  nomen  expreflum  leaatur;  Ohini  filio 


Miftilteirn  eruens  ad  forum  properavit.  Hoderus 
autem  in  extremo  aftitit  circo  ,  quia  luminibus  ca- 
ptm  erat.  Hunc  adortus  Lokns ,  cur ,  inquit ,  in  Bal- 
derum  tela  non  dirigis  i  Quta ,  ait  alter,  ccecusfum, 
&  infuper  inermis.  Facito,  ait  Lokus,  ad  exemplum 
aliorum ,  exhibe  Baldero  honorem ,  &  banc  in  illum 
virgulamprojice  ;  ego  ubi  ftet,  te  docebo.  Hoderus 
itaifo  accepta  arbufcula,  Loko  manum  ejut  dnigente, 


Baldero,  quem  Hotherus  interfecit,  illuftre_« 
hocce  monumentumeredtumefle  arbitranrur. 
Sed  vchementer  failuntur.  Infcriptio  etenin* 
diferris  verbis  edicitBalderihujuspatremfuifle; 
Snionem,  Regem  nempe  Daniae,  Sivardi  filium» 
cujus  fiib  imperio  fame  compulfi  novas  qux 
fituri  fedes  c  Dania  migrarunt  illi ,  qui  exteris 
diiti  Cunt  Longobardi :  de  qua  migrationeSaxo 

Lib.  VIII 


In  Librum  III.  Histori^  Danic/e  Saxonis  G 


RAMMATICK 


91 

Lib.Vin.   Fuit&aliusquidamBalderus,abex- ASftputtbtl  buoria  9f0fr  /  fcrupti  rff  ficmtM  dtfa 


teris  magisquam  noftratibus  celebratus,quem 
^nnalesFrifiei  ob  probitatem,&  resdomi  fo- 
lisq;  prseclare  adminiftratas  Ethelbalderum  vo- 
cant.  Hunc  vero  Biornonis ,  Daniae  itidem_. 
Regis  ,  (jui  Omundo  fucceflit ,  filium  fuifie, 
Lytchander  contendit  in  Gcnealogia  Regum 
Danii,pag.i74.  Verifimilior  itacjjeorumvL 
detur  conjediura,  cjui  Balderum  Othini  filium, 
ab  Hothero  proftratum,in  eoconditum  collc 
exiftimant ,  qui  bifurcato  apice  ,  mcdio  inter 
Hafhiam  &Rofchildiam  itinere,  non  proeul  a 
pagO  S&aibettfbwnb  /  confpiciendum  fe  prae- 
bet_>. 

Pag.  4;.  verf.  47.  Danis  Balderifortunampublicd 
mxroreprofequentibus'}  Non folum  homines  fatu 
Balderi  deplorafie  i  fed  &  res  fere  omnes  alias 
etiamnum  lacrymiscordoliumteftari,cum  re- 
pente  ex  hyberno  frigore  in  vaporarium  illatae 
iudant,  Edda  docet  Mythologia  XLIII.  &  le 


hringar  bafngofgcr :  ^«frur^ullMivg  »ut  l«t&* 
cttr  a  balb  m«bi)omim.  ferift  S3alfcur>at  ful# 
Iin/  fptirfct  grt)gg  bttor  fa  t>«ra  mefc  2lfum/  cr  ci* 
gnaft  PiUfci  affer  bennar/  ogtnUbi  rrjfca  a  £elv>eg/ 
eg  fret)ffa  «f  bann  fctn^t  fiinfctD  Q?a!otir/  oc  bto» 
ta  #«lui  ntianfn  ;  «nti  fa  a  'Sftefncur  ftenn ofcue 
t)tnn  ^riattt  fon  0  otn<5  /  <r  rhtl  tbeirar  fcnbt* 
farar  parfc  /  tha  »ar  tefm  <£r(ct»n«r  /  focfitir  £) 
fctntf/  03  ffeig  jpermofcer  a  tbanh  /  0 1  McDpu  a 
burf/  6g  teifc  0?i)h  Steweir  bocfra  fcalt  tv,eiupa. 
<8uo  bannfaecfi  ftjrr  enn  bann  f  cm  ttl2hmtiat 
©taUar  /  og  re^D  a  (StaUar »  bruna.  £tmn  er 
tboff  lt)figuUi.  ©Jofcgtifcer  er  tufnb  inar  fti  et 
gtaftcr  brttarinnar/  bun  fpurfci  banti  aD  Cih.fni 
6g  cetf  /  og  fagfci :  J?tn  fti  ra  fcag  rifct)  rmm  brt-ina/ 
fttm  jtlft  fcattfcra  thanna.  £tit  rijtiit  tbtt  bicr  a 
£«lv>tg?  £annfuarbi/«g(«tniQ5a!fcuv6.  ftefur: 
tt)tt  nocfitDficbbanna  $c(iartt«igi'?  rr  tihiifagbt 
Q5alour  befct  tbae  tifctfc  v>mm  ©ialfarbru.  iiix 


quent.  cujus  narrationem,utpoteleclujucun-  CniPurC9^orourj,^j  £elV>egitr.   'Sbarcifc^eri 


dillimam  ,  heic  integram  adducere  [  rara  ete- 
inm  Libri  hujus  copia  eft  ]  operae  duxi  pre- 
tium_..  Sic  itaq;  Ldda  Snorronis  Sturlonij : 
(gnn  «rQMbur  warbaubiuvft  Uuf!aUum2lf«m 
£)rbtof  oc  btnbur  «,f  fafa  ttl  \)ax\$i  og  «t  matftt 
<l;«trh«fna/tbar»ar  fuomtfdgrtfcafiafcur.  ^ar 
4l)a  btnn  mefti  gratut  m«b  3(fum/  <£nn  Q  Dtn  bar 
«b«immun»efttbcnnanh  ftofca/  fem  bann  ^unnt 
tnefta  6frM/  t)uorfu  miftU  aftafa/  ogmtfja  2lfu 


mofcur  tbar  fiU  bann  f ont  afc  beUgtmfcum  /  ti;ct 
fteig  bann  af  beftinumgirfctbannfuft/  6tc»avpp 
og  Jtctroi  bann  ^)>orum/  enn  heftttrtt  n  fttoi  fu& 
bartt)fergttnfcina/afcban  fcn:{)itorgt  rnxi :  ^ba 
fa  banu  p.fta  Q^alfcur  brotur  ftnnionrt>«git  bol# 
(unne.  tbar  fcualfci  ipcrmofciir  t?mm  91of  titta  <  «b> 
morne  beifcfcift  b-jntt  af  ^cimafc  ^jfur  fftifci 
rijfca  betm  mcfc  b^ntim  /  oc  fagfct  btiorfu  trififf 
graTttr  t>ar  mcD2lfiim  :  <£n  ^cUfugti/  ao  tba& 


jtum mt  i  fra  faflt 33ulou«n.   2(ferner  tofu  (t)f  D  ^j^  fw  mm  j,uor  ^a[m  wn  fm  a^ 

©albttr^og  ftuttu  til6(afar.  J}ringl;ornt  l;t«t 

fftj>  QJalfcurs/  aUra  ftipa  mtftttr/  bann  vnlfcu  gtt» 

tin  framf«ttiaoggiora  tt;ar  abalfarQ^aifcunte/ 

Sn  flipib  gt«cf  ^uorgi  framm  :  3ha  »arfi.nbt  i 

3othuni;<ima  cpfer  ©igi  tbctre  <r  ^trrofnt  er 

nefnb :  «nn  «r  hunn  f om  oc  rctfc  »argt  oc  h^ffci 

foggorm  a  ft)aumi.  tba  fliop  btintt  af  hcfttntint/ 

<nn  £)  bin  faUafci  ttU-^«rf«rcft  fiora  ab  gtata 


fcm  fagf  er.  ©g  cf  aHcr  bditer  t  £eiminitm  f nt» 
Cfcregbatttxr  grata  \>awx\/  tha  ffa|  hannfaiattl 
2tfa  apturv  chn  balib^ftmcfc^cliu  efnocftirn^a:» 
ler  t)tD  /  <\la  m\  «t  grata.  ^ba  ffofc  JDei  motttr 
»pp/  «nn  Q5a(Hur  kicti  r)a\\W  fet  ur  bDiline/  0$ 
tof  bringeh  brupner  og  fcnfct  £)  fctn  tt!  menta  : 
<5n  ffiahila  fcnct  Srvggp^gmatiU/o^ffc^rigia» 
f<r;  ^h^rctfc^ormotur  Urjfc  fr;na  1  2lfgart  pg 


^cftftng/ogfeinguthciret^aUfctfc/remathetrfeU  E  fagti  cU  ttfctnfci  f«m  bannhafti  bo;rf  ogftcb. 


t>u  l)ann/  ^ba  gief  i?irroftn  a  framm  ftafnen/ 
ijghratframmnocf»anumi  ftjrfta  »tt  bragi/  fuo 
db  eflbur  tyant  ttr  blununum  /  «nfc  lettD  dU  ftuU 
f u.  ^t)a  »at  b  tyox  rer/fcttr/  og  grttp  ^amartntt/ 
cgrnunfci  tba brtofa hoftiuhennar/ afcttr  oflWu» 
j>in  babu  beitni frtbar.  %$a  vax  borifcutagfip 
l\)t  Q5alru^/<it5ftanha^tcf^  bot«r  fonat;an£f 


^btiincftfinfcu2£fenommallannf;cimertnfcrcfa/ 
afc  wifcia  Q^alfctir  wigrattnn  t>r£dtu  enn  aUer; 
giorfcit  fhab/  mcnherner  /  fuifmfcin/  ^rtth/ 
i^tfinaraer/  tre  cp  aUur  maln  ur/  ftto  fetri  fta  m<i 
thcffer  hltifter grafa  aUcr/fhat(;chfoma5?rfrofft 
ibtta/fl)a  er  fcnfctmcnn  fortt  h«im/og  t)offctt  t>«8 
rcf id  «rinfci  ft;n/  fjnha  tt)ar  t  fjeHi  nocf ntm  ()ttat 
epracf  af  barmi/ogtJarbttnborinabaltfc.  Sba    ©Mur  »ar/ fu  ittfnbift  «Jfe'tf :  their  biMa  l;gn«K 
fte&^boraoogr-igfci  balifcmcb93ciolrte/enfi)rer    graM  f^alour  Ur  £«ltu/btin  fuarafctfuo: 
fotum^nnm  van  Duergurnocfurer  itttur  hefm  f  ^  ^  ^.  • 

^bttrrum  t  arum 


bur.  Sh  ^t;or  fpirnbi  fceti  fi)num  a  bahn  /  ag 
|>raf t  bohum  i edfcirtn/  og brann  t>ann.  SStfc  t bef* 
fa  br«nnu  »at  0  fctn/  §rtjgg/  ogQJalftjriur/  6<| 
Ijrufnar X)ax\S.  $rct;r D«f i ^crrU 6g haffct fpcnfct 
f^m  goflt  trjahrt  cr  SttUinbitfte  tyiitt/  eba@li# 
ktugtanttc.  i?cimfcaUUrreifc  ^ifttthiuntriSttlio 
«oppur  x)t\ut/  ehit  $rei)a  fottum  ft)hUm.  ^bar 
fetmur  eg  mtftfc  fola©r|rrit|ttfd  og^ergttfa. 
£)  tin  lagfcia  baiifc^ttUhrtim  tbannerbrirpner 
|(it((  /  SMHiro  jttdbi  fpoan  fn'  natura  <so  fuia 


53a(fcut6  Q^alfarer 

^aUbti  tbar  fi;re  ^it 

^hui  «r  bcfur. 
^nn  tt)e^  gietfa  meuh  ab  ff;at  r)«ft  i)cttb  Jocfi 
iaufojrfoh  /  er  jftcff  t)cfttr  illt  giort  mefc  2tfum  i 
ibann  oUt  t  but  afc  Q5aUfcur  v»ar  »vtgin/  og  ftto  f  t)hi/ 
f  an  ttarfc  «i  icp(tUr  fra  £eltu  Id  eft :  Mortuo  Ball- 
dt9't  vetbu  &  viribut  deflituebantur Afig,nec  ob  re* 

vereifa 


'p6     :  Stephani  JohannisStephantiNot/eVeeriores 

verentiam  loci  necem  ejus  idciflci  poterant.    Erat^  A  diclum  fuerat.   Si  univerfiein  mundo  res  vivx  & 
tunc  temporu  inter  Aflas  luctus  acerbijfimtu ,  etfi  O- 


diiuis  cddem  ejus  tanto  gravius  ferret ,  quanto  acce- 
ptum  damnum  reliquu  melius  intelligeret.  Lidtu  au- 
tem  aliquid  defervente,  corpus  BaUdri  ad  mare  de- 
duxcrunt ,  ubi  navis  ejus  Hringbomc  omnium  na- 
vium  maxima  conftitit.  Hanc  Dij  ex  navali  pro- 
trabere  volentes,  ut  in  illa  Baldro  pyra  extrueretur, 
nusquam  dimovere  potuerunt.  Gygem  igitur  quan- 
dam  ex  jotunbeimis  accerfi  curarunt,  qute  Hirrokin 


znanimatee  Balldrum  lacrjmis  profequantur ,  adAflat 
revertetur.  Si  qux  vero  contradixerit  &flere  renue- 
rit,ipfum  Hela  retinsbit.  Surrexit  igitur  Hermo- 
Am,  quem  ex  axila  Balldrus  eduxit,  Odinofc  Drupne- 
rum  annulum  mnemofynon  remifit ,  fed  Nana  ejus 
uxor  Fryggie  monile  fuccineum  mittebat  (91amia 
fcilbt  $(t)M  Ovpptt  _)  FuUx,  aureum  digitale.  Fosl 
hxc  viam  fluam  remenflm  Hermodus  Asgardiam  vi- 
nit,  "vifafc  omnia  &  audita  fideliter  retulit.     Afle 


vocatur.  H&c  adveniens ,  feram  equitabai '(  rctt)  B  dcindeper  omnem  mundum  curfores  emiferunt,  qui 
fvargc )  &  pro  babenis  ferpentibus  ufa  eft.  Cumf,  peterent ,  ut  Balldrm  ab  Hela  generali  redimeretur 
ab  Equo  defiliret,  Odinus  quatuor  advocatis  /Ethio-     fletu  :  quod  libenter  flecerunt  non  folum  omnes  ho- 


pibus,  ut  Equum  cuftodirent ,  mandavit,  quodnifi 
illum  profternerent ,  prczftare  non  valerent.  Gyges 
vero  in  proram  incumbens,  unico  nifu  in  aquas  na- 
vem  compulit ,  ut  ex  flubjectorum  lignorum  lapfu  i- 
gnis  emicaret ,  omnes^terrx  tremerent.  Funusde- 
ittde  BaUdri  in  navim  portatum  pyrte  impoflurunt; 
Nanna  veroNevijfilia  luclu  extinctacommunem  cum 


marito  flortita  esl  rogum.    Tboms  aflfifiens  &ignem  C  talia  regeflfit  verba  ; 


mines,  fled  etiam  beftix,  terra,  Upides,  ligna,  &  qun- 
vis  metaUa,ficut omnes h<e  res lacrymantur ,  quando 
ex  gelu  in  calorem  veniunt.  Cum  autem  Legati  do? 
vium  revertcntes ,  negotium  bene  expedivijfle  vide- 
rentur,  in  antro  quodam  Gygem  fledentem  inveni- 
unt,  qute  fc  Thokk.  nominabat :  quam  etiam  petunt 
ut  BaUdrum  ab  Hela  ploratu  liberet.    Sed  bfic  illu 


MioUnere  conflecrans,  Nanum  quendam  qui  lif  tUV/id 
eft,  color,  appeUabatur,ante  pedesfluos  curfitantempe- 
dica  in  ftammam  deturbavit ,  qui  ibi  conflagravit. 
Stabant  adhunc  rogum  Dij  Deteq^  omnes ,  prtsterea 
ingens  numerus  Hrymtbuflflorum  &  Cyclopum.  Odi- 
,  nus  annulum  aureum ,  qui  Drupner  dicitur ,  rogo  im- 
pofluit,  cui  btsc  deinceps  adjecta  esl  natura,  ut  nona 


Tokk  ilccis  plorabkkerymis 
Rogum  Balldri ,  Hel,  quod  habet,  retineat. 
Hoc  auteni  pro  vero  lubetur,  Gygem  banc  Lokum 
fuiflfle  Laufleyflonium  ,  qui  plurima  inter  Aflas  mal* 
eflflecerat  ■,  ipfle  caufla  erat  quodBxUdrw  interflectm 
efflet,  quod  etimi  ab  Hela  redimi  non  poflflet. 

42.    Eidem  Proflerpina  per  quietem  aftare  a- 


qualibet  nocle,octo  ab  iUo  defttUarent  annuli  ,ipfi     Jpetta']  QuaniProferpinamhicdicitSaxo,adrf, 

pondere  pares.  EquusBaUdri  in  eadem.qua  ille,con-      Eddae  eft.     A  d  illam  enim  Balderus  divertiffe 

flumptus  eslflamma.    BaUdyo  e  vivu  flublato  inqui-  D  dicitur,  MortaeRomanorumfimilem^. 

rere  Frygga  ccepit ,  num  quis  eflflet ,  qui  omnes  fluos 

amores  demereri,  viam  Hecateam  ingredi,  Balldrum 

convenire  ,  &  pro  ipfo  Helte  Lytron  offerre  veUet  ! 

Sed  qui  ifiam  obire  voluit  Legationem  ,  Hermodus 

$)\U  W  id  z\\,acer,  vocatus esl,filius  Odini.  Adductm 

esl  ergoEquus  ipfius  Odini  Sleipner,quem  Legatus  con- 

flcendens,  novem  continuas  nocies  per  opacas  &pro- 

flundas  vaUes  curflu  concitato  iter  babuit  :  donec  ad 

amnem  GiaUam  (  alias.Stygen  )  perveniret ,  in  cu 


46.  Spe  reperiendx  pecunite  nocle  adorti] 
Erat  illud  etiam  prifcae  fuperftitionis  non  mi- 
nimum,exiftimare,mortuis  rei  pecuniariae  u- 
fum  fupcrefle  in  altera  vita.  Quare  novis  vefti- 
bus  cadavera  induerunt ,  ac  diligenter  calcea- 
tos  pecuniis  pro  conditione  inftruxerunt,  te- 
nuiores  aeneis,  aiios  argenteis ,  fummos  virot 
aureis  j  ne  forte  rerum  egentes.in  peregrina- 
tione  ad  Valhallam  neceflariis  deftituerentur» 


ftispontem  lucente  teclum  auro ,  equumfine  mora  E  donec  ad  locumpervenirent.  Illucnamcjjusqi 

adegit.    93?ofgu!xr  appeUatur  virgo ,  quxpontem 

cuftodit  ■,  b&cillum  de  mmine  &  genere  intcrroga- 

vit ;  pridie ,  inquit  ipfla  ,  tres  legiones  mortuorum 

per  hunc  equitabant  pontem  ;  qui  non  minmflub  te 

uno  ioncutitur&  tremit,nectu  deflunctorum  vultm 

geftas ,  &  cur  tu  hanc  viam  tentas  l  Bejpondet  lUe : 


curandum  erat  fuperftitibus  neceffariis,  ne  per 
fuam  tenackatem  &:  avaritiam  defundtus  meil- 
dicaret,  vel  fordide  colligeret.  Porro  thefau>- 
rum  pofteriore  feculo  ,  cum  fepeliri  integra_» 
corpora  coeperunt,  fub  humeris  praefertim  & 
genubus  deponere  potiifima  cura  fuit,  credo, 


BaUdrum  flratrem  meum  qu&ro ,  tunc  ipflum  in  hac  quo  tutior  effet  a  malis  Harpyjarum  manibus. 
via  vidifti  *  Vidi,  inquit  Virgo  ,  illum  per  pontem  Ac  omnesplerique  Heroum  tumuli  hoc  no- 
GiaUarum  equitantem  ,  fed  deorfum  &  in  Boream      mine  celcbrati  funt,  cjuod  divites  elTent_,  5  ac 

.    '  ..  '  —  1  '     n :..J_    ....II: r„ll:_:.-.:        nl      • C-.. 


via  Hecatis  extenditur.  Iterporro  Hermodus  wq\ 
ad  Averni  clatratam  januam  conflecit ,  ubi  Equum 
calcaribus  pungens  ,  canceUos  ut  nibil  attingeret , 
tranfilire  flecit ;  ibi^  BaUdrum  flratrem  dignijflimum 
in  aula  hiurn  occupare  conjpexit,  &inibt  pernocla- 
vit.  Proximo  matutino  maximis  ab  Hela  votis  con- 

.UmiityUt  domum  adAflas  Balldro  fleaim  remeare  li- 
ceret ,  &  quam  acerbe  mortem  ejus  deflcrent  figni- 

■ficavit.  Hela  ajebatfic  comprobatum  iri,  anBaUdrm 
tam  charus  &  aweptus  extiterit  onmbm,  utde  ipflo 


F  proinde  nulli  non  fbllicitati.  Plerique-  len- 
tiunt  incantationibus  tumulosantiquitus  mu- 
nitos  ac  velut  obfignatos  effe,  quo  facrofandti 
forent  eontra  omniuin  feculorumhabendicu- 
pidines.  Tale  aliquid,  miraculum,  quodinie- 
quitur,fubit_itorrentis,  prae  fe  fert_.. 

Ibid.  Diii  loa "  pnefidibm  ]  Daemonas  illos 
intelligit,  qui  in  tumulis  ac  fepulcris  mortuo- 
rum,  cVcircum,  habitarunt:  quos  prifcafuper- 
ftitio  nimiumquamftudioscGoluit,  ac  a  locis. 

inhabt- 


In  LlBRLlM  III.  HlSTORJ.E  DaNIC._i  SaXONIS  GRAMMAT ICL  Q 

inhabitatis>  %AhYBhAs  ^atig6lM  /  nomi-  A  Interdum  generalius  fumitur.     Lit  apud  Spar 
navit.     Illi  nonnunquam  tumulorum  fcruta 


toribus  terriculo  fuerunt ,  variisq;  pradtigiis 
illuferunt__. 

Pag.  44.  verf  27.  Tabriliunn^  rerum  officio 
gaUere~\  ClariiTirnusVir,  &fubadti  judicij  Criti- 
cus  ,  Cafpar  Barthius,  pro  officio,kgk,  opificio. 
Forte  erit  artificio :  quomodo  Saxoinfraeodem 
hoc  Libro  loquitur  :  Ctti  tani  exculto  manusar- 
tificio  calluijfet. 

47.  Verfili  vultu  varios  hxbitus  pm  fe  ferett' 
£i  ]  Veriffime  hoc  Saxo  de  veneficio  prifco- 
rum  anhotat,  poteftatem  eos  habuiffe  vultus 
lineamentorum,  cum  quolibet  mutandorum, 
ut  quem  vellent,  mentiri  poifent.  Nec  homi- 
nes  modo  pro  arbitratu  exprimebant ,  quod 
eolores  mutare  ,  dt  fftfffa  ftfttnt  /  dixerunt  ;  fed 
beftiarum  etiam  formas  affumferunt  .  quales 


tianum  in  Adriano,  Cap.  6.  Infulis  ormtus  Pan- 
nonia  ,  hoc  eft ,  tifulo  prrfedlurae  Pannonicx. 
Amrnianus  Marcellinus  Lib.  XV.  Die  auinto, 
antequam  infulis  fufiperet  principatm  Seneca_, 
Confolat.  ad  Helvum,  Cap.  1 3.  vir  conftans  ipfas 
miferias  infularum  loco  habet.  EtEpift.  14.  Literie 
etiam  apud  mediocriter  malos  infularum  Wco  funt : 
quomodo  hunc  locum  reftituit  Vir  confum- 

mat8_Eniditionis,Joh.Frefnsheimius,inNoti$ 
B  eruditiilimis  ad  Juftinum.  Ita  Vaierius  Maxi- 
mus,  Infults  mifericordixpermulcere  dixitLib.  IV. 
Cap.  7.  At  quo  feceffu  qttosdam  fugeris ,  aut  quibm 
infuhs  mifericordix  permulferis  ■,  non  cohibebis ,  ne 
alienis  malis ,  perinde  acbonis  fiiis  Letentur  acgifti- 
ant.  EtAlheimus  delaudibusVirginitatisCap. 
III,  Infuki  virtttttim ,  &  Cap.X,  Infulam  virgi- 
nalispudicuice. 
Pag.  46.  verf  20.  Noclurno  vivumimiincendcrat] 


artifkes,  S^m^krjpm/  id  eft ,  cute  vel  corpore  v  , 

'  i      _  r  1  -i  1  VameiLltruntolnn_\ormannion_neshuicr>er- 

excurrcntef,acveiutaeiuitoresquidam,appel-rfi  .•     j  j-  •    „r\r-a~-  ,         >,       V 

.    .  •_•-...•■•   1*     -  e        K-.p-aixa.eam,  uti_vmim,s  quandoquedccaufis, 

latierant.  SicOdmusinngnis  veterator,  &ar-  „ri.Vw.._'-..™_  ..^A,      ■         1  n-   ■ 

,  .     -       ,  'n.-  •  ■  Pr2itantesviiosnocuirnis.enibusoppreflcnnt,. 

chitec.us  harum  ommurn  praeftigiarum  exn-  cpvrpnt„  \irpf  -v  ■  ■•■:<■     •    °,  K{  ■ 

0    .,  sexcenta.iicet  ex  ant.quitauDus  noiinsexcm- 

tu,  quinunc  ut  acc.piter,  nunc  aquua,  nunc  „1.  „„,,£.,.,.,  „   •>      -V     •         ,.   ■  ,.    .. 

r  '  H  .       a  c*jj     r  ''*■?  plaprorerre,quibusindigmsmodisincendiarrr 

ferpens,apparuit, teiteiidda.  Ita  oc  Locas,anus,  >, _.  liwtT,*:      c   ,  ,  ■,■     .,       .         ..' 

r      \Yk     ....  ,         '      rf  iunt  graiiatt.     Sed  vcro  ncbihonbus  lnaeniis 

«qua,  efox,  &  mhil  aon,  quoties  placcret,  efle  hoc  ^  .felj  &  jjW ^      & 

potuit.eademtefte...  ■  ^  c^ 3So^ngre%  Jfaur  i"__ot_^' 

?ag.V.vetf.}uPr<ecipu.tAptidBjzantiu>tifedesba-  fuM  fcunc  Regem  i  Boo  ..pprcflum ,  funt  qui 
kkf«r]Noninjuri_ClariffimusVir,M.Brynoh  funerarum  vbiunt  ih  eieganti  ac  magno  tu- 
fus  Svenonius,iIluftreinha'c.8y<;„_^' vocemen^  ^ti}b  iJ[0  ,  qu{  jn  ccemiteriopagi  ttorhf,  pro- 
diimeffe,  juxta  mecum  fufpicatur,  ortumabD  pe  iVyg.geVeldiutn  Selandia? ,  confpicitur__,  , 

ifr,r.p^ifit    rpri,m    Mnrm.nnir.,nim     liKr  „r,','c  .  _         r. :"    :_ 1:.-1.  _•--/.  ..... 


imperitis  rertim  Normannicaium  librariis ,, 
«jui  infano  ftudio,  quicqutd  obfoletum  vide- 
runt  ac  defitum,  maluerunr  pervertere,  quam 
ignorantiam  fateri.  Nifi  forfan  affecftavit  Grae- 
ciam  Latiumq;  in  nomineSaxo  :  quodMona- 
chis  perqii-mfolens  erat.  Accedit,  quod  Odi- 
nus  collegio  Byzantiorum  deorum .  nunquam 
fuerat  afcitus :  quare  nec inde per  contumeiiam 
fubmoveri.  potuit.  In  Septentrione,  &  extre- 
mis  Scythiae  magnx  oris ,  divinitatis  opinio-  £ 
nem  habuit  :  Byzantij  ne  natum  quidem  no- 
verunt ;  tantum  abeft,  ut  primatum  illic  un- 
quam  exercuerit.  Proinde  aliud  loci  nomen 
quaeratur  neceffeeft.  QuidenimAfis  hoctem- 
pore  cumByzantio  rei  fuit_,? 

4j.  In  diviniutis  infulas fubrogavere  ]  tn- 
fulm  proprie  quidem  Sacerdotibus,  rebusque__ 
facris  tnbuuntur___  Juftinus  Lib.  24.  Cap. 
VIII.   ~ln  hoc  partim  certamine  repenteuniver- 


ffaxinis  undiq; cihcTtusj  quemetiam,lapidem 
tali  infcriptione  infignitum,  olim  e„ornaffe__ 
conjiciuritL-.: 

^tmt  l)ii  it  gfcr.  tt_tn  i.n:cJt/ 
i„.r  t  fjutlet  b.n  uc}e.$ii>iioj';i>tl)a0  htmt 
JDefirt. « ©t.«fi  cr  cfticr  hmi  f.f/ 
S3 tif.r  f>in.  _3r<tf  /  ^  .nn«m  .9  forget . 
3?a  &nf.«  notf  tr.ite  or  j.r.3/ 
93?ff  Q3o  &«t  2.f^ube?  @.n  Ott  ttt : 
3.3  bl.f  fTagcrt  oc  D.D.botf  / 
£)r  f;utit£?  (>«i- 1 3or.cn  forf. 

Hotherus,  Regum  decus,  hic  tumulatus,  aviti 
Promeruitfaxi  hocdecus,  &  monumcnta  decora-. 
Tanta  viri  virtus  nam  vinci  nefcia,  quamvk 
Impiger  Othini  Bo  diclusfilius,  altam 
Turbaret  regnipacem:  nuncvjfaquiefiiint 
Cejpite  fttb  viridi,  tellurLi  pendereprejfa. 

Pag.  48.  verf  10.  Necmora : circulatur  campv.s\ 


fortvn  templorum  antiftites  fimul  &  ipfi  vates  ,  F  Longe  red.ius  ita  legendum  exiftimo  ,  quam 

■  fyarfis  crimbus ,  cuminfigubus  atf,  infulis ,  pavidi      Circuatur.  Circulari  enimdicitur. „;;;<;„:>,  cum__, 

vecordes^,  in  primam  pagnantium  aciem  procur-      orbiculatumaliquod  terne  fpatium,  circuliin 

runt.  Alioquin  pro regiseuignitads  inGgnibus      modum,  defignatur,  vel  etiam  lapidibus  cir- 

ca  vox  acc.pi.u___..    Iterum  Juftinus  Lib.  XI.      cumdatur,  authomintim  aftanfmm  tarba,  five 

'  Cap.  io>    Tunc  in  Syriamproftcifcitur :  ubi  obvios      circulocircumfcribitur,in  quo,  athlctx  manus 

(um  infulis  multos  Orientis Rcges.babutt.     Trebel-      confcrunt.  Ejusmodi  fpatium  ita  circi  in  mo- 

lius  Pollio  in  Gallienis  Cap.  X.     OdenatusRex      dum  circumfcriptum,  noftratibus  hodieq;  di^ 

ebtinuit  totius  Orientis  imperium  ,  quod  fe  forttbm      citur  nn  JiY.ebf».     Unde  formula  de  Athlcris 

faittf ,  dignipn  Unt»  majejtatts  infults  declaravif.     ufirata,„tj7<un.$Wfc$,'AntiquahnguaDanica 

I  Spar- 


5>S       Stephani  Johannis  Stephanii  Not^e  Vberiores 

Spatium,  inquo  pugiles  dimicabant,  dicebatur  A  miffionem  fallere,autnegligere,  irifamiae  loco 


Molmur.  Gloffarium  Islandicum :  JMP/Y flR, 
.ftolmiir  /  jpatium,  in  quo  pugiles concurrunt.  Unde 
^oltnganga  /  finguUre  certamen  :  at  <jan<j«  a 
#0lm/  in  arenam  defcendere  :  £olmgctng<l  (04/ 
leges  dimicationif.  Caeterum  non  abs  re  erit,  quae 
in  Conjectaneis  fuis  adhunc  locum  M.  Brynol- 
fus  noiter commentatus  eft,  in  medium  produ- 
cere.  Palos ,  inquit,  ex arbore  certa,  folo  in  cir- 
cuitu  impegerunt ,  campum  hac  ratione  me- 


habitum  eft.  Svaningius  in  Prolegomenis  ad 
Hiftor.  Dan.  D.  Olaus  Wormius  Lib.  I.  Mo- 
num.  Danicor.  Cap.  VI. 

42.  Facejfat  poU  fatum  livor ,  fimultas^  fune- 
re  fopiatur ]  Quintilianus Declam.  IX ,  quae  Gla- 
diator  infcribitur  :  Decet fimultates ,  quas  maxi- 
me  omnium  mortales  ejfe  voluire  fapientes ,  in  his 
definere ,  in  quibus  nafcuntur.  Et  Dcclamatione 
CCLVII.  Non  oportet  immortales  ejfe  inimicitias : 


tantes :  quem  nemo,praeter  ipfos  gladiatores,      Et  ita  demum  tutum  perpetuum^  ejfit  humanum 

genus,fi  amor  ac  fides  nuUam  haberent  oblivionem: 
ea  rurfus,  qutealiquo  incommodo  commutantur,bre- 
vi  morte  deficiant-  Ovidius :  Pafcitur  in  vivis  li- 
vor ,  poslfata  quicfcit. 

Pag.  45? .  verf  3  r.  Stoliditatis  fimulatianem  am- 
flexus~\  Multis  demcntiae  fimulatio  feliciterces- 
fit,ejusqj  beneficio  varia  pericula,  imo  praefen- 
tiffimam  fiepe  mortem  evaierunt.  Junius  Bru- 
,  tus,  iile  LibertatisRomanae  auctor,  utTarqui- 
J  nij  avunculi  fui  tyrannidem  eluderet,  non  ali- 
ter  acAmlethushicnofter, obtufi  fe  cordis  ejfefi- 
mulavit,  eaf^  fallacia  maximas  virtutes  fuas  texit. 
Valerius  MaximusLib.7.  Cap.  3.  Regiusquoq; 
vatesDavidadAciichumRegemGadiadductus, 
amentiae  fimulatione  faevitiam  ej  us  evafit,quam 
Sacrae  nobis  literae  defcribunt  1.  Samuel.  XXI. 
v.  14.  &  leqv.  Quapropter  mutavitfibifpeciem  fuam 
in  oculis  eorttm ,  &  agebat  infanum  in  manu  eorum, 


impune  intraret, nec  ipfi,  qui  duello  decerne- 
bant,fine  perpetuainfamiaegrederentur.  Erat 
autem,  unde  palorum  conftitit  materia,  Cory- 
I«mbor.  Unde  hos  vallos  Jpefjiijj  ©rdngttt 
vocitarunt.  Et  ^efjltfjttofl/campum  dueiio  de- 
ftinatum  :  &  Qb  \)t§i<X  I  in  campum  gladiato- 
riumprovocare.  Hucusq;M.Brynolfus.Circu- 
lari  autemColumellse  Lib.  XII.  eft  circumdari: 
Is^  debebit  ante  circulari  foffula ,  qu<s  &  repleatur 
lapidibus  &  calce.  Eadem  notatione  vox  non 
ignota  Martiano  Capellae  Lib.  VIII.  Cap.  de_> 
Circulo  Antarctico  :  Quem  quidem  meantem , 
quibus  fideribus  circuletur,  ego  poteram  memorare. 
Porro  de  hac  voce  videatur  Petrus  Victorius 
Lib.VIII.  Var.  Lect.  Cap.  13.  Ubi  ejus  vimatq; 
ufum  explicat ,  ex  Evripide  in  Andromacha_. , 
Cicerone  in  Bruto,  «ScEpiftola  ad QTratrem. 

18.     Per  fummam  rerum  gloriam  piratictt  in- 


tubuerat  ]  Maxims  fibi  laudi,  nobiliffimi  for-0  &fignabat  valvas  portte,lemittebat^  falivamfuant 


tiifimiq;  Normannorum,  Piraticam  duxerunt, 
ut  olim  Athenienfes  &  Spartani.  Tacitus  de 
moribus  Germanorum  :  Nec  arare  terram ,  aut 
exfpeciare  annum,tam  facile perfvaferis,  quamvo- 
care  hofies,  &vulnera  mereri.  Pigrum  quinimo  & 
iners  videtur  fudore  acquirere  ,  quod  poffis  fangvine 
parare. 

5j.  Invicem  humanitati  deferendum  es~l~]  Sen- 
fus  eft ;  Habenda  eft  ratio  humanitatis ,  tribu- 
endum  aliquid  eft  humanitati ,  honor  haben-  g 


m  barbam  fuam.  De  Solone  etiam  tradit Juftinus 
Lib.  1.  quod  cum  non  auderet  legem,  de  vjn- 
dicanda  Salamina  infula,  ad  populum  Atheni- 
fem  ferre  ,  fubitam  dementiam  fimulaverit_.j 
cujus  venia  non  dicturus  modoprohibita,  fed 
Sc  facturus  erat.  Ita  Drufus  alienationem  men- 
tisfimulans,  quafi  per  dementiam,  funeftaTi- 
berio  imprecatur.  Tacitus  Annal.  6. 

3/.  Eidiculie  fioliditatis  dementiam flgurabant} 
Ideft,  indicabant,  exprimebant.  SicLib.XIV. 
Lteva  arcum,  reflexoin  latus  brachio,figurabat.  Ufus 


dus  &  refpectus  eft  aliquis  humanitati.  Deferre 

etenim  abfolute  pofitum,  hujus  aevi  fcriptori-  eft  etiam  hacvoce  puriffimae  Latinitatis  impu- 
bus  idemeft,quod/jo»cw#  deferre,  rationemali-  rus  autor,  Petronius  Arbiter,  pag.  47.  Unius^ 
cujusrei  habere,  magni  aliquid  teflimare.  Lamber-  hominis  vefligium  M  corporis  mei  menfuram  figu- 
tus  Schafnaburgenfis  :  Nec manibus  in  eos  furor  ravi.  Item  Q^Curtius  Lib.  VII.  Utinam  pruden- 
populi  temperajfet ,  nifi  paucerum  ftpientium  mo-  tiusfollicita  eJfetprofilio,&non  inanesquofejpecies 
deratio,  propter  jus  gentium,  quo  legatis  esl  deferen-     animo  figuraret.  Quintilianus  Declamatione  IX 

proFilio  :  Eslquidamfelicibusdijficilismiferiarum 

veraxflimatio  :flguraretamen  potefiis,  qui  tuncani* 

F  mus  mihi,  qux  cogitatio  fuerit.    Sed  apud  fequio- 

ris  aevi  fcriptores  nihil  invenitur  frequentius  > 


dum ,  intercefjijfet, 

40.  Ut  vicium  viclor  inferijs  prefequatur  ] 
Erat  apud  veteres  pugiles  atq*  gigantes  in  tan- 
to  pretio  fepul  tura,  ut  ne  inimicis  8c  apertis  fuis 
hoftibus  eam  denegarint ,  fed  pro  piaculo  apud 
ipfosfit  habiturn,hoftescaefos  proftratoSq;  in- 
fepultosrelinquere.  Acfiquando  accidit,  ut_. 
inter  adverfarios  res  ferroautducllo,  quod  ufi- 
tatiifimum  eo  feculo  crat,  dirimenda  effet ,  tum 
priusquam  certamen  inirent ,  inter  fe  pacifce- 
bantur  utrinq;  adverfarij  ,  quod  vic~tor  hone- 
ftam  fepulturam  viclo  procuraret:  quampro- 


&  praefertimOrdericumVitalem,  Monachum 
Uticenfem  ,  qui  Ecclefiafticam  fcripfit  hifto- 
,riam,  aliosq;  numero  innumeros. 

4(5.  Nec  credi  poterat  obtufi  cordis  ejfe  ]  Hoc 
eft ,  animi  diminuti.  Ita  &  infra  Lib.  XVI ,  & 
ultimo  loquitur  :  Haraldum  quendam  regij'  fan- 
gvinis ,  fed  obtufi  cordis,  e  Svetia  adfcifcunt.  Phra- 
fis  eft  Valeriana_.     Sic  etenim  Valer.  Max. 

Lib.VM. 


In  Librum  III.  Histori  _  Danic/b  Saxonis  Grammatici.  99 

'  Lib.  VII.  Gap.  $.  Ubi  de  Bruto  agit :  Obtufifc  cor-  A        17.   Faceto  imprecatioriu  genere  ]  Anilctiuis 

du  ejfe  fimulavit ,  ead^faUacia  maximas  virtutcs  enim  pcr  o^vpwpyv  Patruo  fiio  Fengoni ,  __■ 

fuas  texit.    Cor  vero  pro  animo  pofuerunt  vete-  terfeclori  parentis  fui ,  imprecatur  non  foium 

res,Metonymia  quadam.  Nam  m  cordeanimi  iuporum  gregem ,  aliaq;  noxia  animalia  ,  qua: 

fedem  quosdam  olimcollocaile,  diligentiflime  Sc  ipfum  ,  Sc  quicquid  poflideret  pecorum  ar- 

monuit  AthenKus  Lib.XIV.  atq;  ita  Homerus  mentorumq; ,  lamarent,  lancinarent ,  fundi- 

JiccgolfU/,  fcu  K^y2icu>,  ufurpat. y.^cf,lir\  j  ol  haav,  tusq;  devaftarent ;  ied  Sc  quodvis  exitium ,  imo 

vXcMtj.    Vid.  Obertus  Gifanius  in  Conletfa-  extremam  inopiamL. 

oeis  ad  Lucretium__.  Pag.  /1.  verf  r.    Arcanm  juvenilis  induftru 

„  r      T  _  _•_■'>      -j....  »...  feram  patefacere  ]  Tranflatio  Saxonis  dicTioni 

Pae.  ro.  verf.?.  Inter  quos  forte  quidam  Am-  >         f.   ■>        •     >     ,  , 

"  Col  convemens,  petita  a  rebus,  quasarcis  recondi- 


/«6»  coUacletis  erat~\  CoUacleus  idem  eft,qui 
Uttaneus,coieviis,  qui  ijsdem  mammis  eft  nutri- 
tus,  qui  eandem  nutricem  fimul  bibit,  Sc  ir_. 
nexu  germanitatis  fimul  coaluit  :  ut  loquitur 
Apulejus  Lib.i.  Metamorph.  Gloflarium  Vetus : 
c(io-ydAaxT@r',  CoUaclaneus.  Danis  antiquis 
§0(Irtbro6<C  dicebatur.  Solent  autem  plerum- 
ique  ejusmodi  ofjboyLXcMToi  ardentius  inter  ie 
amare,  quarn  ipfi  fratres  germani :  adeo  ut  a 


mus  &  feris  occludimus.  Nihil  etcnim  eft,  » 
quo  non  fimilitudo  ,  ac  proinde  Metaphora_, 
duci  poteft.  lnduftria  autem  poiitum  pro  pu- 
dentia. 

49  Pmteritosf,  ignes~\  Id  eft,  pr_teritum_. 
amorem,  nempc  conjugalem  illum  <3_caftum, 
quo  juucta  Horvendillo  marito  fuerat,  lgnii 
pro  amore  poeticum  eft.  Virgilius  4.  /_neid. 
Cxco  carpitur  igni.     Claudianus  de  nuptijs  Ho- 


tenerismoxungviculis,cumipfolaaenutricis,  c  non  ■ .  ln^m  -^  faj$_  ftrginfc 


jgniculos  quosdam  amoris  fuxifle  videantur, 
qut  dcinceps  cum  aetatis  incrementoindies  ma- 
gis  magisq;  glifcit  &  augetur.  Uluftre  hujus 
rei  fpecimen  de  le  juvenisillepraebuit,  qui  im- 
minerites  Amletho  infidiasquovis  modo  dete- 
gere  conatus  eft.  Confentanea  quoq;  fide  Sc 
amore  nutrices  Sc  colla-taneos  fuos  profequi 
Hibernorum  nationem.,  autor  eft  elegantifli- 
mus  Scriptor,Richardus  Stanishurftius  Lib  I.  de 


Pag.  j_.  verfi.  9.  Textilibtis  aulam  nodts  in- 
ftruat  ]  Jubet  Amlethus,  ut  totius  aufae  fu__  pa- 
rietes  aularis  fuipenfis,&nodisquibusdam  fibi 
invicem  conncxis  Sc  colligatis  ,  undicj;  fecus 
exornet&circumducat  ;  veteri  ex  more ,  quo 
magnatum  aulae,  imminenre  folennitate  aii- 
qua,  cuitius  inftrui  folebant.  Textiles  autem_. 
nodos  hic  ufurpat  forte  Saxo  pro  aulmu,  textiii : 
bus  figillorum  quafi  nodulis  elaboratis.    Sed 


rebusHibernicis :  Nutrices,  inquit, ad extremum  D  &  ali(iuanci0  icgcndum  putavi  :  textilibm  au- 

uitte  jpatium  in  loco  parentum  babent.    Eorum  na- 

tos.quosvocant  CoUac~taneos,magis  ex  animo,quam 

germanos  fratres  amant,  fingula  illis  credunt,in  _u- 

rum  fye  requiefcunt,  omritum  confiliorum funtmaxi- 

me  confcij.     Csllacianei  eiiam  eos  fidelijfime  &  a- 

mantiffime  obfervant.  NibilperfidiofuM  &infidio- 

fum.nibilfallaxin  illuinvenies  -,  quin  etiamparati 

{<into§'errecapitafua,pro  laiieomn  fratrum,  utap- 

feUant,  falute,  pcriculis  omnibus.  Cdcftibus  hominem 

tontundas ,  eculeo  excrucies,  ignitis  laminis  amburas, 

emniaexquifitafuppliciavehememferoxf;  tortor  in  E 

iUv.m  expromas :  txmen  nunquam  eum  de  infita  men* 

tis  fidelitdte  deduces ,  nunquam  ut  officium  prodat, 

induces. 

f.   Inter  deputatos  comites}  Deputare  inter* 

dum  notat  affignare.  Solinus :  Propter  dies  impa- 

res  dijs  faperis  Janvarius  dicatur ,  &  propter  pares 

Tebruarius,  quafi  abominofus  dijs  inferis  deputatur. 

Sulpitius  Lib.  1.  Turba  inutilis  fervitio  exercendis 

colendistfr  agris ,  ne  incultum  ejfetfolum,  deputata.    .  j, 
•  7.    SenfatianimiW  Senfatus,  eftfenfuvalens, 

intelligens,  prudens.  2.  Chronic.  II.  V.  12.  Tilium- 

fapientem,  &  emditum,&  fenfatum,  atq^prudentem. 

Robertus,  RexFranciac  XXXVI,  quiobijt  Anno 
-  Chrifti  elo  XXXI,  Princeps  pientiflimus ,  in_. 

Hymno  mellitiflimo ,  cV  vere  flammea  Oda , 

quam  inlaudemSpiritusSanc~ti  cecinit,  Com- 

mate  VI:  Amator  fancte  fenfatorum  femptr  cogiu- 

tuum. 


lceam  nodis  inftruat.  Nam  fic  irifra  :  Ankam  dor- 
mientibm  injici.  Et  Lib.  f.  Pesl  aukam  confiftere 
juffos.  Quin  Sc  ipfe  fe  explicat  Saxo  fiibnnem 
hujufcelibri  :  Tieinde sdem\ht quhproceyes paffim 
fufis  hmni  corporibhpermixtam  fomno crapuiamru\ 
Uabantur,  ingreffus,  compacfam  amatre,  iorthmm, 
quce  etiam  intemres  aukparietes  ojiduccbat,'  refcis- 
fis  tenaculis,  decidere  coegit.  Sic  Lib.  V.  kSdem  dt* 
intmpenfilibiisper  totum aulteis  obdufte  erant. 

11.  Nam  id  celebre  qiiondam  genus  chartarum 
erat  ]  Non  una  in  materia  fcribebant  veteres.  _ 
Namprimo  quidemin  arborumftirpiumqjfo- 
iijs  fcriptitatum  fuit.  Sic  de  palmarum,  vel  ut  aii) 
legendum  cenient,  malvarum  folijs,  ioquitur 
Plinius  Lib.  XI.  Ante  chartarum  ufutn  in  palma^ 
rum  folijs  primo  fcriptitatum.  Et  Virgilius  Lib.  $.. 
innuit,  itadeSibylla  canens : 

lnfanam  Yatem  afpicies,  qtue  rttpe  fub  im-Sts 
Fata  canitffolijsfo  notas,  &  carmina  mandat. 
Ouxcumfe  infoltjs  defcripfit  nomina  Virgd, 
Digerit  in  mtmerum ,  atd^  antro  feclufa  relin- 

quit : 
lttamanentimmotalocis,iiecfeabordine  iedtinC 

Juvenalis  Sat.  VIII. 

Credite  me  vehisfolium  recitareSibylk, 

IdemVirgilius  alibi: 

— • • —  folijs  ne  tantiim  carminam.mda 

Ne  turbata  volent  rapidis  ludibria  ventis. 

I  x  E. 


loo        Stephani  JohannisStephanii  Not.e  Vberiores 

Et  hunc  quidem  lcribendi  morem  ab  ipfis  A  tur,  quodpungendofcribercntur  ;  Sc  a  plana 

ctiamnum  Indis  fervari  affirmat  Hieronymus  forma , ubells ■,  &quiaexcodice  arborumcon- 

Oforius  Lib.  t.  de  rebus  Emanuelis  Lufitaniae  ftarent,  Codicilli  j  imo  &  Ce rx,  quia  cera  obdu- 

Re<>is  :  Infcribendo,  inquit,  nefy  cbartk  utuntur,  cerentur.  Plinius  Lib.i.  Epift.  Eratin  proximo 

nea  papyro  ,  fed  jiylo  infolijs  arborum  fjlvefirittm  non  venabulum,  aut  Uncea  ,fedftjlm  &  pugillares ': 

Uterat  exarant.    Et  penes me  eft  palmxfolium,  mcditabaraliqua,  enotabamque ,  utfi  manus.  vacuas, 

cui  ftylo  ferreo  literae  funt  impreflae,  ex  India  plenas  tamen  ceras  reportarem.    Plautus  Curcu- 

hucallatum:  quodmihidonodeditAmpliffi-  lione_>: 

mus  Vir,  Dn.  D.  Olaus  Wormius,  cujus  non  mm  >  ^,      ^.  fgm  mM  quatu0K 

poffum  non  ,  ob  fingularem  ejus  erga  me  hu-  . 

manitatem,  honorificamfemperinhifceCom-  B  Etfi  autem  tabub  five  pugillares  exvana  ligni 

mentarijsmentionemfacere.  Is  etiam  aliquan-  fiebant  materia,  buxeas  tamen  frequentifiimo 

d6,cumPinacothecamejus,varijs  Sc  vifudignis  in  ufu  fuifle  video.    Ut  taceam  quod  m  aere^, 

refertam  monumentis,perluftrarem,exemplum  plumbo,  lapidibus ,  inteftinis  animahum, ebo- 

literarum  amatoriarum  Runicis  Charaftefibus  re,  veteres  fcripfiffe  memoriaeproditum  fit.  De- 

ligncse  virgula:  incifis,  mihi  oftendere  dignatus  mum  Membrans  fcribendi  materiam vetenbus 

eft.  Deinde  fcribi  coeptum  in  tenuioribus  ar-  fuppeditabant.  At  ultimumChartx  feupapyn 

borcm  philyris  five  libris,  qui  pars  corticis  funt  genus  inventum  eft,  quae  ex  linteolis  concerptis 

lignoadhxrens  5  ut  Platani,  fraxini ,  aceris ,  po-  &aquamaceratis,  &poftea  inlanuginemcon- 

puli  albs  ,  item  fagi  Sc  ulmi.     Nonnunquam  tritis  conficitur  ;  qu*  hodicqvinufueft.  Atqj 

inipfo  cortice.   Hieronymus  Epiftola  1.  Lib.  1.  C  hsecbreviter hoclocodictafumciantdemateria 

Eudes  illiItalixhomines,quosCafcos  Ennius  appeUat,  fcripturae  concinnandae  apta  &  idonea.   Plura 

quifibi ,  ut  in  Rbetoricit  Cicero  ait,  rituferino  vi-  qui  defideret ,  adeat  Gvidonem  •Panarollum-- 

clum  quxrebant,  ante  Chartce  & membranarum  u-  Lib.?..deNovisreperris,Titulo XIII.de  Charta. 

fum,autindedolatueligno  codiciUis,  aut  in  corticibm  Guilandinum  de  Papyro  :  et  Alexandrum  ab 

trborum ,  mutua  Epifiolarum  alloquia  miffitabant.  Alex.  Lib.  2.  Genial.  dier.  Cap.  30.  Chnftoph. 

Unde&  portattres  earum  tabellarios,  &  fcriptores  a  quoq;  Brovverum  inNotis'adLib.7.  Venantij 

Ubru  arborum ,  librarios  vocavere.  Huc  pertinent  Fortunati.  p.  190.    Item  Hermannum  Hugo- 

illa  Venantij  Fortunati  Lib.  VI,  de  literis  in  fagi  hcm  Cap.  X.  dc  prima  fcribendi  Origine ,  St 

cortice  fcribendis  ,  Sc  fraxineis  tabulis :  ']  univerfa  rei  literariae  Antiquitate. 

Scribereq^pojfisjifcingatfafciafagum,       D        u.     Quibus  BritannorumRegi transmiffi fibi 

Cortice  dicia  legi ,  fitmihi  duce  tui.  juvcms  occifio  mandabatur.  ]  Tales  erant :  Liter*, 

Barbarafraxineisfculpatur  Runa  ubeUk,  quas  Proetus  ad  Jopaten  hofpitem  deferendas 

Quoli  papjiusagit,virgu\a  planavalet.  Bellerophonti  commifit_.  Unde  Proverbmm 

'■;      TT   ,.  .  „         .,-.:,,.,,  ortumcft  :    Bs?X^<poW  ™  ^u^tk  : 

Scite  vereq;  dixit  Venantius/r*»»»  tabellisfcul-  ,  £Xta£        d  Zenodotum  ,  &  ErafmuirL, 

pendas  effeRunas.  Etenim  antiqui  fuas  Runas,  ^hiliadis  II  Centur.  VI.     Ncq;  diifimilis  eft 

hoc eft,  literas,  tabellis  ligneis ,  quas  e?Mb  Sc  hiftoria       d  Hebraeos,  de  Vria. 

©p<(t»fep«  nominarunt ,  commiferunt ,  non 

atramento,  pigmento,  aut  colore  illitas,  verum  Pag.  /J.  verf  8-  Neminemfe  puter  re.gempaffanft 
cultellisincifas.   Atcj;  hanc  incifionem  abvita/  E  ProteftaturRegina  fe  cumalio  caputnon  colh- 

vel ,  ab  rifta  vocitaverunt,  quod  eft,leviter  in-  mafle ,  aut /concubuifle  ,  quam  Rege.    Pattdc 

cidere.    Atq;  ita  &  literaslignoinfculpebant.  rebus  Venereis  frequenter  adhiben  ,  notifli- 

TalcsfueruntSolonis  A>Sff,  hoceft,  Leges,  mum  eft.  OvidiusIII.  dearte:  Concubituspatu 

quas  ita  Athenienfes  appellarunt,  quodill^  in  QH?  *»»  fignificatione  ufurpare  videtur  Csiar 

ligneis  tabulis  effent infcripta  :  tefte  Svida  Sc  ^  Salluftium,  defcribens  belh  eftedus  •  In 

aliis.    Ej usmodi  fuit  etiam  Epiftola ,  cujus  hic  Wfc  inquit, videmus  rapt  vtrgtnes,  liberos  avedi  * 

Saxo  mentionem  facit.    Poftea  in  linteis  fcri-  ^entum  complextt,  maxresfamtim  pati,  que  vitto- 

bendi  modus  inventus :  dc  qujbus  Livius  difer-  '«  ™lunt.   Hinc  paffivi  amatores  Juho  Firrmco 

teDecad.primaLib.IV.    In  difcrepanti,  ait,edi-  $*•  VII.  Cap.  18.  &  Lib  VIII.  Cap.  ij.  Paffiv* 
tione&Tubero&MaceriLibros  linteos  authores  pro- 1  Mdinum  nundmatio.   Aldhelmo  quoq,  Cau.  rT 

fitentur.  Et  mox  :  Licinio  Libros  haud  dubie  fequi  deLaud.  Virginit.  P^Wd^citur  Impudicus, 

Unteos  placet.  Et  paulo  fiiperius  :  Nihil  enim  con-  inhoneita  patiens ,  qui  ahjs  autor.bus  paticrn, 

fiat ,  nifi  in  libros  Unteos  utroa]  anno  relatum  inter  five  patbictts  j  ut  fit  a  Groeco  jnafl©-.    Juvenahs 

prxfecios  mmen.   Vopifcus  in  Aureliano  :  Etfi  Sat.  II. 

bts  contentus  nonfueris,  leiiites  Grecos,  libros  etiam  lUg  um  jpecuium  p4tHii.  geftamen  Otho- 

Unteosrequira6,quosUlpiatibiBibliotbeca,  cumvo-  njs 

lueru,miniftrabit.  Hinc  tandemintabuliscera-  -                                                             . 

tis,  feu  cera  obduclis,  ftylo  ferreo  aut  offeo,  li-  Vetus  Vocabularium  :  Patbkns ,  SodomiU ,  im- 

teras  pingebant.   Hxtzbulx Pugillares  diceban-  pndicapatitm. 

Clam 


Sn  Librum  IV.  Histori^  Danic_:  Saxonis  Grammatjgl 


JOI 


16.    Ciam  cavatis  baculis  infundendum  cufa-  A  regijs  Delphos  euntibus,  ridiculigratia,  comesafitits, 


vit  ]  Sic  &  BrutusDelphos  profe&urus  cum_, 
Tarquinij  filijs,  quos  ad  Apollinem  Pythium 
muneribusfacrificijsq;honorandum  ille  mife- 
rat,  aurum  Deo  nomine  doni  (  verba  h_c  flint_. 
VaJerij  Maximi  Lib.  VII.  Cap.  j. )  clarn  cavato 
baculo  inclufum  tulit.  Eadem  deBruto  legere  eft 
apud  autorem  de  Viris  illuftribus :  Juvenibus 


baculo  fambuceo  aurum  iufufum  Dco  donum  tulit. 
Ita  &c  Annibal,  caliidiisimus  Impcratorum_ , 
ad  Prufiam  Regem  contcndens ,  aurum  fuum 
in  ftatuis ,  quasfecum  portabat,  infudit ;  nc 
confpec"t_  opes  vitce  nocerent  :  tcftc  Juitino, 
Lib.  XXXIII. 


NOT.E  VBERIORES  IN  LIBRUM  IV, 

HISTORI/E  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICL 


r^4'  /^*'"^^^"]  RdgisVd- 
Ven.42.  ■  Bcabulohic,  non  totiusDanke 
^%1  Regem  Roricum_,  5  fed  Jutias 
Pr-fectum  feu  Proregem  ,  feu  Vicarium  Re- 
gium ,  intelligendum  efle ,  manifeftum  erit  & 
planum  ei ,  qui  fuperiora  fimul  8c  lequentia 
attentius  confiderarit.  Nam  pra?ter  alia  &fu- 
pra,  Fengo  RorieiRegis  metu  acatdeAmlethi 
abftinuifle  dicitur  :  &c  infra ,  Rorico  defun^- 
_to ,  ei  fucceilifle  in  regno  Viglethus  expreffe 
narratur.  Et  fic  infra  quoq;  Lib.  V.  fub  Rege 
Frothone  Hcginus  Jutorum  Regulus  appella- 
batur.  Bex  itaqj  non  eft  BacnAsvg  hoc  loco  ; 
verun»  oaiafe.  _'c„£  autem  0  (p^y-n^g,  curatof 
6c  infpedtoi".  Avcix&ic  enim  eft  £ot,„£A_c,  di- 
ligenter,  &c  cum  cura  :  id  quod  ante  me  obfer- 
Vavit  Rex  ille  Criticorum  Daniel  Heinfius  in., 
Notis  ad  Oden  $6.Lib.  I.  Venufini  Vatis.  E- 
jusmodiProrcges  five  Vicarij  Regij  Danis  dice- 
bantur  antiquitus  QJnfcSV  Jton^cc  five  &Jttt 
M$n$tV  1  quales  habuit  muitos  olim  Norri- 
gia,  atteftante  pailim  Snorronc  Sturlefonio,in 
Chronico  Norvagico  leetu  digniflimo. 

Pag.  r/.  verfir..  Inciiieravi  cgo  aiios]  Incine- 
y&rt  hoclococft,  in  cineres  redigere.  Invcnio 
etiam  vocem  hanc  apud  Crdarium  Heiftcr- 
bachfenfem  ,  qui  Saxoni  noftro  'suyxfjv^ 
Fuit,  Lib.IV.  Hiftor.Memorab.  Cap.  pp.  Ubi  de 
Juvene  quodam  fermo  eft,  qt_  ab  adultera  mu- 
iiere,  quod  inillius  amorerti  confentire  nolue- 
rit,  ftupri  accufatus,  &c  ignis  fuppiicio  neca- 
tus  eft.  juvenem  hunc,  inquit ,  luxuria  per  fot- 
minam  pervafit,  corpus  ejusincineravit,fed  nonfu- 
peravit.  Et  Lib.  X.  Cap.  6j.  Vidit  bufonem 
extinclum  fua  fequi  veftigia  ,  quem  cum  denub 
transfodijfet,&  multoties  concremando  incineraffet , 
nontamen  profecit.  Llfus  hac  quoque  voce_» 
Gvillermus  Brito  Armoricus  Lib.  1.  PhiJippi- 
_os  : 


Captunifc  folo  proftravit ,  &irx 


UQtibtti  indulgens  uduitus  incineuvit. 


B  Etpag.141. 

Quotquot  apud  Brajam  Judsos  repperit  omneS 

Igni  fuppofito,  Domini  pugil  incineravit. 
EtLib.II.pag.  24/. 

Dttmpro  Ferrando,  fua  mocnia  verfa,  recepto, 

Turritascjs  domus  videnmt  incineratas. 
Etpag._4<5. 

Non  ceffat  popnlos  populari ,  ducere  prtedas,   . 

Incinerare  domes,in  vmcula  txudere captos. 
Et  Lib.  III.  pag.  260. 
C  Dum  per  circuitumfumos  videt  undifc  volvi, 

Rurafe  tot  fubiiu  fimul  ignibus  incincrari. 
Et  Lib.  IV: 

Ebrokas  primofic  incineravit  —  ■_««— — 

Et  alibi  pafsim.     Joannes  item  Hantvillenfi<» 
Architrenij,  Lib;  i$.  Gap,  3. 

Audit  &  incineratgeiidisfornacibitsigiies, 

Etfepelit  vivam  prius  Ankitrenm  iram. 
'    Atq;  ita  Pagninus  juxta  ac  Vatablus  verbuiTL.*  - 
flludHebrrrum  j£?.i!/2/).'.^interpreratifunt,quod_ 
D  extat  Pfalm.  XX.  v.  3.  Ei holocaufium tuum  iricine- 
ret.  Germani  hodie  dicunt  (£indfciKl*nk 

24.  Ab  amicis confputus  ]  Conjputus,procon-^ 
temptus.  Piautus :  Ab  ompibus  derifus  atfe  confiiu- 
tus. 

50*  Quem  non  paffionum  mearum  compaffio 
moiliat:  ]  Par  hic  occurrit  vocum  inventu  ra- 
rum,  8c  ufu  fere  incognitum_,.  Earum  tamen 
ultimamufurparenondubitaruntPetrusChry- 
fblogus  Sermone  XX.  de  fedata  a  Chrifto  ma- 
E  ris  tempeftate,  ad  haec  verba  :  Domine,  falva 
nos  perimus.  Nectamen,  inquit,  ulla  conmaffio> 
pietas  ulla,  ulluspavor,  quicunijfpudor  msvelcom- 
punctio  exfufatat  addolorem.  Et  mox  fequenti 
Homilia  XXI.  ad  h„c  verba  :  Et  erat  in  puppi 
dormiens  : ,  Ad  dormientem  confugiunt  vigilan- 
tes,  &  credunt  obfiftere  fievientibus  Elementis  enm , 
cui  fomnum  dominari  fua  compaffione  confpiciunt. 
IvoCarnoteniisEpift  :  XXXVI.  Hxc  ratio  mihi 
E  fervanda  vidctur,  ut  nihil  eis  detur,nifi  intuitu  & 
compaffione  humance  indigentice.  Hcricus  Mona- 
chus  Al  tifsiodorenfis  Vitae  S.  Germani  Lib,  IIL 


13 


Vcrum 


i©2       Stephani  JohannisStephaniiNot^e  Vberiores 

Verum  mta  bonisfeffi  compajfio  fratris  A  ufitata  eft  autoribus.     In  Godice  quidem  Le- 

gum  Scanicarum ,  quas  ante  4jo  annos  Lati- 


Cui  nonferre  manum  pars  eslindignarcatw. 
Compafjio  igitur  idemhic  erit,quod  tondolefcen- 
tiiti  quaeGermanisrittffetfcctt. 

44.  Patricio fufctpite fpiritu~\  Hoccft,for- 
tiac  praefenti  animo.  Sic  infra  Lib.  XV.  Ab- 
folon  Archiepilcopus  patricij  Jpiritus  Pontifex 
dicitur.  Imitatus  eft  Saxo  Valerium  fuum,  qui 
Lib.VI.  Cap.I.  ad  eundemlocutuseftmodum: 


nas  reddidit  Andreas  Sunonis,  Archiepifcopus 
Lundenfis,  Ht  mmtio  juratorite  cautionis ,quam 
Lingua  patria  ^rtjgeeb  appelf at.  Lib.  V.  Cap.  IV, 
/4.  Hojpitalitatis  facra  violare  nefas  credeba- 
tur  ]  Antiquiffimi  fuit  inftituti,  ut  hofpitij  ne~ 
ceffitudo  non  modo  inter  privatos,fed  etiam  in- 
ter  populos  contraheretur  :    neq,  id  quidera 


Virginius  plebeji  generis,fed  pMricij  virfpiritus.  Isa      modo ,  fed  etiam  inter  fingulos  privatbsq;  ho 
8c  Livius  Lib.  4.  Decad.  1.  Hortenfius  ad  Sempro-      mines  &  civitates  :  quod  genus  amicitiae  Graeci 


nium  converfus,Ubi  iJli  patricij  Jpiritus,ubi  fubnixus 
&jidens  innocentitz  animus  effet,  queerebat. 

Pag.  j<S.  verf  /.  Rex  alacri  cunclorum  dcclama- 
iione  cenfetur  ]  Rex,  id  eft,  JutorumPrsefedtus, 
nonDaniae  Rex :  cpuomodo  fupra  hanc  vocem 
cxpofuimus.  Roricus  etenim  tum  legitimus 
Daniae  Rex  erat  Sc  Monarcha,  cuidignitatumjura 
iandi  tollendifyjus  erat,  ut-  Saxo  mox  ioquitur. 


7sto^eviav ,  Lafini ,  hofpitium  publicum  nomina- 
runt_,.  Nam  quod  hofpitium  inter  privatos 
contrahebatur,Graece  ihio^evia,  Latine priva- 
ium  hojpitium  dicebatur  >  cujus  erat  nota  pi- 
gnusque  tejfera  hojpitalis.  Unde  &c  illud  apud 
Plautum  in  Pcenulo  :  Deum  hojpitalem  &  tejfe- 
ram  mecumfer».  Et  in  Cifteliaria  :  Abi  quterere, 
ubi  tuo  jurejurando  fatisfiet  fubfidij  ,  Hic  apud  nts 


9.  His  apud  Daniam  geftis  ]  In  Jutia  nempe,  ^jam  fidei  conjregijh  tejferam.    Lucianus  :   dW 

Ay.^yavTimv  '71^0 £ev@^  aiV  ,  #te  toto£ev@*> 
dvTtf  <§a\d(>/o(J5y>.  Demofthenes  in  nobili 
illa  Oratione  pro  Ctefiphonte,  objicit  ^Efchi- 
ni,  quod  Legatos  quosdam  Philippi  hofpitio  fu- 
fceperit,&  quod  hoipitij  jus  cum  eis  contraxerit; 
ngj  cra  7rfa^ei'-ig  dvrdv.  Livius  Lib.  V.  de  Ti- 
mafitheo  Liparenfi  loquens ,  qui  Legatos  Ro- 
manos  hofpitio  exceptos  reduxerat :  Hojpitium, 
inquit,  cum  eo,  exSenatus  confulto,factumesl,do- 


potiffima  Daniae  provincia  :  ut  cognofcerc  li- 
cet  exillis,quae  libro  praecedente  fuerunt,  ver- 
bis  :  Ut  Jutiam  attigit. 

ij.  Exquifitis  picturee  notis  adumbrandum  ] 
Solenne  fuit  &  ufitatiffimum  vetuftiffimis  He- 
roum,  res  geftas  fuas,  aliorumq;,  in  clypeis  fcu- 
tisq;  militaribus  depingi  jubere.  Sic  conditae 
Carthaginiscontexturri  habesinclypeo,  quem 
Calleci  dono  Annibali  miferant,  dequoSilius 


ItalicusLib.II.pag.3i,&82..  abilloverfu:  Con-  r>  .  3     \,-  ^  j  1     tj       rtimf  i"tiii    \t 
,,        .       -4/  « ■v:  ■   ;  .  .  D  naii, pubhce  data.   Idem  Lib.  VIII.  de  Bello  Ma 


debat  primte  Dido  Carthaginis  arces :  usq:  ad,  Px 
norum  populosRomana  in  bellavocabat.  Integrum 
enim  heic  locum  adfcribere,  brevitatis  Causa, 
fuperll-deo.  Quin  Sc  in  Grxcja  communiffi- 
mum  fuiffe  ftudium  fcuta  clypeosq;pingendi, 
claborandi,  &c  fortium  virorum  faclis  ornandi, 
teftiseftHomerusIliad.  2.  declypeo  Achillis : 
nsjw  ^  7C^oon'&'  rax@-  fjceytTE  ^Cu^vje 
Tidvroo-e  octtocc?Xceiv  — -— — — ■—— — 


cedonico :  PrincepsLegatioms,  expofitis  initijsami- 
citits  cum  Pop.  Rom.ino,  meritis^  kbodiorum .  Nihil, 
inquit,  nobis  iota  nojlra  aclione  ,  Patres  Confcripti» 
netfe d/Jfictliu},ne^molejhus  eft,  quamquodtumEv~ 
mene  nobis  dijleptatioesi,  cum  qtto  uno  maximeRe- 
gum ,  &  privatum  fingulis ,  &  quod  magis  nos  me- 
vetjpublicum  civitati  nofirtc  hojpitium  esl.  Cicero 
in  Verrem  acl.  Lllt.  de  Senatu  Syracuiano  ver,- 


ba  facicns  :  Decernunt Jiatim,ut  fratrimeohofpt- 
quod  late  modo  poftea  profequitur  ,  iit  cum  E  tlt{m  publhe  fieret.    Caefar  de  Hceduis  loquens : 


inquir_.  :  —  avmq  cm  aiml  ilolet  oafoaXa 
7W/i\d  'tfiijtjai  vctaTnoeacni.  Sic  8c  Virgilius 
VIII.  JEneid.  ^Eneam  admirari  fcribit  elegan- 
tiam  divini  operis  inarmis,  inprimisvero 

.11   ■  — —  Clypeinon  enarrabile  textum: 
lUic  res  ltalas,Romanorumt^  triumphos, 
Haudvatum  ignarus,  venturijj  infcius  tevi, 


Quibus  prttlijs  calamitatibus£fractos,qui&fuavir- 
tute ,  &  Populi  Romani  hojpitio  atq^  amicitia  pluri- 
mitm  ante  in  Galiia  potuijfent  ,  coaclos  effe  Sequa- 
his  obfides  dare.  Arctum  autem  neceffitudinis 
hujus  fuit  olim  vinculum  ,  atq.  etiam  divini 
numinis  reverentia  fandtum,  quod  juris  hujus 
difceptationi  praefecit  antiquitas  ,  "Jovem  hojpi- 
talem  appellans  &  invocans,  quafi  hofpitij  prae- 
fidem  &  Vindicem_> :  Graeci  ^evicv  8c  etpi&ov 


Fecerat  tgmpotens 
18.  jfthic  depingi  vidercsHorvendittijugulum']  *  dicunt,quafi  contubernalem  aut  Lararium... 


Hiulca  videtur  &;  deficiens  Oratio  j  riififi  voce 
aliqua  fuppleatur.  Itaq;  vel  fic  legendum  exi- 
ftimo  :  Horveuditti  jugulum  confojfum  ;  dut  ab- 
fciffumi  vcl,  Horvendilium  jugulatum,vel  taridem, 
Horvendilli jugulationem.  Ipfe expendas,  Ledtor. 
j-j.  Juratoriapreeponderavitfides]  Juratoria 
fides  procul  dubio  hic erit  fidesjurata ,  feu  padlio 
jurejurando  firmata  ,  cujus  paulo  ante  memi- 
air".  Quse  vox  paucis,  quod  cquidem  fgianj, 


Cicero  inVerrem  acLiOne  proxime  citata :  Pa- 
ter  aderat  Dexio  Tindaritanus ,  homo  nobiliffimus , 
hojpes  tum,  cujtu  tu  domi  fueras,  quem  hojpitem  ap- 
pettaveras.  Eum  qnum  ilia  authoritate  (j  miferu 
viderespreeditum,non  te  ejtis  lacrymte,non  feneclus, 
mn  bojpitij  jus  atfc  nomen,  a  fcelere  aliquam  adpar- 
tem  bumanitatu  revocare  potuit.  Sed  quid  ego  ho- 
Jpitij  jura  in  hac  tam  immani  beHua  commcmoro  , 
qui  Sthenium  abfentm  ,  &  hojpitem  fuum  in  reos 
■  ■  ietulerit. 


In  Lieriim  IV.  HisTORi/E  Danic,-  Saxonis  Grammatici.         icJ 

retulerit.    Idem  in  Verrem  III.  hofpitij  necefli-  A  durities  reppuliffet.    Papias  :  Subarmales  iunicK. 


tudincm  arttijfimam  appellat.  Et  nullam  vete- 
rcs  perfidiam  fceleratiorem  efle  merito  ccnfe- 
bant,qu_m  quaeinhofpitem  admittitur,abeo, 
qui  hofpitio  alicujus  crebrius  exceptus  fuir_,. 
Videatur  Guilielmus  Budxus  Annotation.  Po- 
fterior.  in  Pandedtas  ad  Legem  poftlim.  De_> 


dicuntur  fuccinftte,  id  eH  curtte.  Alath.  Martinius 
Etymolog.  Subarmalia,  quxfub  armis  induuntur. 

$6.  Adeo  honefiatem  in  cuncris  obfervandam 
putavif]  Recleobfervavit  inConlectaneis  fuisCL 
Vir,M.Brynolfus,EpifcopusScalholtenfis,/;o«e- 
fiatem,  quam  hic  Amletho  Saxo  adfcribit,  ad 


Captivis,  pag. i6f>  &166.  Inde  &  hoptes  olim  fortitU(Jinem  animi  transferendam_,  Nolu 
m  gradu  atq;  ordine  omciorum  temum  ob-  enimAmlethustimbrisautignaviaeopinibnern 
*mebantIocura :  qua  de  re  elegans  eftlocus  A.  facerc  Britaimiae  Regi)  collvraum  inildiose  pa- 
•Gelhj  Lib.  V.  NocL  Attic.  Cap.  XIII.  Confia-  *  ratum  detreclando  ,  quaf,  vita.  nimium  ^: 
A«Mnquit,  exmonbus  PopuhRomam,  pnmumjux-     ckus^  &falutiscautusfuiflct.  Nam  fifubterfu- 


taparentes  locum  tenere  pupillos  debere  ,fidei  tute- 
lcccfe  noftr£  creditos  :  fecundiim  eos ,  proximum  lo- 
cum  clientes  bahere,  quifefe  itidem  infidem  patro- 
tiniumt^  nofirum  dediderunt :  tunc  intertioloco  ejfe 
hojpites  i  pofiea  ejfe  cognatos  affnesfr  Itaq;  juftis- 
fima  illa  hofpitis  ingrati  pcena  fuit  ,  quam_> 
eommemorat  Seneca  Lib.  IV.  de  Beneficijs, 
Cap.  XXXVII.  Fbilippus  Macedonum  Rex  habebat 


giffet,  certus  erat,  forrhidinem  fibi  objecfara 
iri,vitium  illis  temporibus  plusquam  capitale. 
Etenim  faepe,  quo  rcpellcrent  hancmaculam, 
praefentaneo  mortis  difcriminifc  objeccrunt.A- 
deo  neccmcertiffimampati,  quamhocverbum 
timidi,  maluerunt_.  Quod  cum  hoftcs  probc 
noflent,  faepe  hac  techna^Heroas  numero  fiio- 
rum  oppreiferunt ,  objeclantes  timorem,  nifl 


mlitem  manufortem,  cujusin  mulfis  expcditionibus  C  conarederentur.    Cuius  didi  fere  femper  im- 

_-j*_7-~._    -_._.  _,_._,_:_  _._.__. /_./._ t  1 ....  ..  J  -     _/.' 1J  IIK  °  ;  _'  ,  *■         , 

patientes  vitam  amiicrunt ,  dum  fortcs  videri. 
volunt,  prudcntiam  deferentes. 

Pag.;<?.  verf.  8-  Fraudato  Lethrarum  Rege.  J 
QuiidemRexDaniaeeflet.  Namfic  xo.t'  cfcoztjr 
dicebantur  Daniae  Reges,  a  totius  Dania;  Metro- 
poli ,  &  regia.  arce  atque  fede  Lethra  i  de  qua 
abundc  fuperius  dietum  nobis. 

Jutite  regnum  occupajfe  conqueftus  ]  Di- 


utilem  expertus  operam,  fubindeex  prteda  aliquidilli 
virtutis  causa  donaverat,  &  hominem  vtznalis  ani- 
mtz  crebris  aucloramentis  accendebat.  Hicnaufiagus 
inpojfeffiones  cujusdam  Macedonis  expulfus  esl.  Quod 
ut  Macedoniilli  nunciatum  esl,  accucurrit ,  fpiritum 
ejus  recoUegit,in  vidam  iUumfuamtranfiulit,  leclu- 
lo  fut  cefjit,  ajfeclam  femianimem^  reaeavit,  die- 
hus  triginta  impensa  fua  curavit ,  refecit ,  viatico 
infiruxit  fubinde  dicentem  :  Graiiam  tibi  referam : 


videre  tantum  mihi  lmperatorem  meum  contingat. D  Hgenter  notandum  opinor ,  quod  heic  Saxo 
Karravit  Philtppo  naufragium  fuum ,  auxilium  ta-  fcnbit ,  tyrannidi  fidae  Vigletum,  qua  in  filij  ab- 
tuit,  Scprotinm  petijt,  utjibi  frtcdia cujusdam  doua-  fentia,matrem  Amlcth i  divexavit,  cro^oV  (pd^- 
ref  lllequidam  erat  boftpes  ejus,is  ipfe,a  quo  rece-  "juu&tv,  &  fapiens  commentum  invenifle,  quo 
ptus  erat,  a  quo  fanatus.  Philippus  illum  in  bona ,  fe  purgaret ,  ac  fi  opus  eflet ,  cxcufaret ;  videli- 
qus,  pet-ebat, inducijuffit.  Expulfus bonis  fuisille,  non,  cet,  fe  prius  ab  Amtctho  lsefum  jus  fuum  repete- 
ut  rufiicus,  injuriam  tacitiu  tulit,fedPhilippo  Epifio-  re.  Etenim  Daniam  primis  temporibus  rcgulos 
lamfiriciam  ac  liberam  fcripfit.  Qua  accepta,  ita  plures  habuifle,  adeo  ut  in  jutia  unus ,  in  Sae- 
exarfit ,  utfiatim  Paufania mandaret ,  bonapriori  landiaunus,  inScania,acFionia,itidcmunus 
domino  reftitueret.  Cxtenw^improbijfimo  militi,  p  fuerit,  cx^infjttttftinga  tS^gU/cx-alijs  mbriii- 
ingratiffimo  hofpiti ,  avidijfimo  naufrago ,  fiigmata      mentis ,  liquido  conftat :  qui  tameri omnes fub 


infcriberet ,  ingratum  bojpitem  tefiantia.  Dignus 
quidem  fuit,  cui  non  infcriberentur  ill£  litert£,fedin- 
fculperentur ,  qui  hofpitem  fuum ,  nudo  &  navfrago 
fcmilem,  in  td,  in  quojacuerat  ipfe,  littusexpulerat. 
Hactcns  Sencca.  Ergo  non  injuria  inter  vitia 
ferreae  artatis  id  quoq;  recenfet  Ovidius  Lib.  I. 
Metamorphos.  Fab.  I V. 

Vivitur  ex  rapto ,  non  boftes  ab  hofpite  tutus, 


univcrfali  Daniae  Monarcha  ,  Sc  potillirnur» 
LethrarumRege,  fua  imperia  adminiftrarunti 
atq;  cjus  bcneficio  rcgna  obtinuerunt.  Ideoqj 
e-os  populi  Reges,  ^ijlftpfOHga  /  vocarunt,  quod 
certo  populo  ,  non  univerfae  genti ,  imperita- 
runt ,  caeteros  autem,  Reges  gentium,  ^ofcron» 
gUttt.  Erant  itaq;  illiquidem  Regcs ,  fed  difpa- 
rati  a.  rcgibus  gentium.  Qupd  ubi  diligenter 
obfervamus  ,  duo  nobis,  fatis  alioquin  infefti 


tiecfocerageneroJratrumquotugratiararaest.  p         .  '  .    ,.  . . ..    ,  ,      ^. 

'         6         J  ..   .  ^     tolluntur  icrupuh:  unus, quod  Uania:Regum 


Tag.fj.verf.z+.Exaffixisnotulisargumentifumma 
elicuit}  Hoc  ait,  non  tam  ex  artificio  ipfo,'  quam 
lemmatis  afcriptis,  rem  aRegina  &c  quidem_, 
euriofius  contemplatam,  agnitam.  Ruditatis 
hocfcculi  indicium  erat,  ac  pictoriae  artis  in- 
fanti33,.quae  niil  notoriis  titulis  agnofci  non 
jpoteraC--. 

Pag.  ;8-  verf.  34.    Subarmalem  vefiem  indu- 
tits  1  Sic  paulo  poli  :  Niferrutn  fubarmalis  togte. 


nonnulii  in  Hiftoriis  nominantur  ,  quorum_. 
tamen  necj;Saxo,  neq;  alius,  qui  univerfalem 
Hiftoriam  fcripfit  ,  mcminerunt-..  Nimi- 
rum ,  hi  beneficio  regnum  ,  non  fucceilic- 
ne  aut  eletfrione  tenucrant  ,  atque  alicui  ma- 
jori  Regi,  inprimis  Lethrarum  principi,  quo- 
dam  modo  obnoxij  erant.  Alter,  quod  iliorum 
uofteritatis ,  quae  etiam  regnarit,  rara  fit  men- 
tio.  Indidem  hoc  fadlurn  opinor.  Quando- 
1 4  qui- 


k)4 


Stephant  JohannisStephantiNot._  Veeriores 

quidern  enim  penes  Lethranos  poteftas  erat_,  A  militaribus  artibus  &c  Reipublicae  fe  fubduxe- 

rit,  atq;  peregrinationem  longinquifIimam_. 
fufcepcrit.  Ex  quaquianunquamredierit,  ve- 


Tcgnitribuendiadimendiq;;  utpromotosvole- 
bant  illi  fuos,  vel  propinquos,  vel  amicos,  ita 
illis,  tanquam  praemia  virtutis ,  regna  ifta  mi- 
nora  afllgnarurit.  Saepius  vero  fine  aliis  regi- 
bus  partcs  illae  manebant ,  &  univerfalis  illius 
Lcthrani  duntaxatimperioparebant:  nempc, 
'fi  vel  non  erat ,  qui  fceptrisdignusputabatur, 
vel  ipfe  dominandi  eupidior,non  ferebat  alium, 
quamfeinpatriaregemfalutari.  Quam  obfer- 


ruminremotilsimis,ac  difsitifsimis  locis  diem 
fuum  obiverit,unde  certusnuneiusad  popula- 
res  Sc  gentiles  non  pervenerit  5  hominum  fa- 
miliaris  fuperftitio,  omnia  in  majus  fingens, 
Fjallerum  nonreverfum,inhocimmortalitatis 
agro  verfaricredidit,  ac  amicorum  defiderium 
confolata  eft. 


vationemdiligentertenereconvenit.  Nontam  B        ^.    Infignis  ejus  nomine  ac  fepultura campus 


caufatur  ergoVigletus,quodAmlethusRex  in 
Jutra  diclus  fuit ,  quam  quod  iniuflu  Lethra- 
rumRegis,regnum  injutia  occupaverat,cum 
ejus  autoritate  beneficioq;  ratum lllud regnum 
efie  confveviflet.  Proindemajeftatisimminutae 
caufam  tyrannidi  praetexit  Vigletus.  M.  Brj- 
nolfus. 

H-  A&  locum,  cuiUndenftkrenomen  es~l~  Vot- 
te  intelligit  Schy  tiam,  Civc  Tartariam,quae  Idio 


apud  jutiam  extat  ]  Qui  hodieq;  appellatur_» 
2ftttkt0  #Ct>C/  tefte  Cl.  Viro,  M.  Andrea  Vellejo, 
Saxonis  interprete  non  infelice.    -,- 

;  "45?.  Utlabiorum continentiam  jugi filentiopre- 
meret  ]  Simile  exemplum  refert  Cufpinianus 
deMaximilianoPrimo  Imperatore  :  cujus  co- 
ronationem  paterFridericus  III.  cum  lacrymis 
ipectafle  dicitur,  eo  quod  ab  ihfantia  paene  in 
nonum  aetatis  annum,quah  elinguis  fuiflet_-, 


,  mate  Norvagico  antiquitus  dicebantur  ©crcf*  Q  ut  plerisq;  mutus  judicaretur  ;  qui  tamen  in 


iatlD.  Nam  verifimile  eft  in  longinquas  terra- 
lum oras  conceffifle Fiallerum, demendae  igno- 
minix  causa,  ubi  nec  Pelopidarumfac~ta,nefj  nomen 
audiret.  ClariffimusVir,  M.BrynolfusSveno- 
nius ,  exiftimat-Saxonem  fcripffifie  Qj&aciljjai» 
tiVC :  quem  fibi  commenti  funt  antiqui  agrum 
folo  fertilifilmo,quembonos  3c  quietos  homi- 
nes  ab  hac  vita  excepturum  crediderunt  ,  ubi 
immortales  manerent  jufti  8c  pacifici  homines, 


perfecia  aetate,  facundia  fuit  admirabilis.  Nem- 
pe  quemadmodum  praecocia  ingenia  raro  fo- 
lent  ad  frugem  pervenire  :  ita  contra  quae  ini- 
tioplurima  habentvel  fenfuum  obftacula  ,  vel 
fentiunt  alia  incommoda  ,  poftmodum  tardi- 
tatem  alacritate  Sc  magnitudine  rerum  gefta- 
rum  compenfarevidemus.  Et  juxtaBaptiftain 
Mantuanum_  : 
Pag.6o.  verf  2.6.  TrovvinifiliosWermundusp4ter~ 


quiq;  ftrepitum  Valhallae  non  aiTecTarent,  ve-  D  m  dignitatis  honoribus  evehit'  Exhis verbiscolli- 


riiminvita  ad  praedara  pacis  ac  togataevirtutis 
merita  a  fago  tranfiiflent,ac  mortalibus  hac  ra- 
tione  pubiice  profuiflent,  ubi  in  alternis  deli- 
cijs  ac  voluptatibus  verfarentur  ,  fine  labore, 
metu ,  ac  moleftia,  ipfaq;  adeomorte.  Unde 
nomen  accepit  Q3  Daenf  iflf  UX/  id  eft,  Ager  immor- 
taliiw,  aut,  Vitalis  ager,  aut,  Ager  Superftitum. 
Ilie  vero  ager'  bonis  tantum,  ut  dixi,  viris,  &  qui 


gas,  Slesviceniem  PraefecTuramolimprecariam 
Sc  beneficiariam  a  Danorum  Regibus  extitifle. 

OmnequodexceUens  opus  &  fublime  futurum» 
Difficiles  ortus  habet  incrementa^  tarda. 

41.  Pelicem  recentis  vulneris  ultionem  }' 
Id  eft  ,  Cladis  acceptae  eaede  Frovvini.  Fre- 
qucntifsima  Saxoni  efthac  in  fignificatione_» 
vocis  hujiis  ufurpatio  ,  quomodo  femel  aut_. 


iuftrtia,aliisq;  magnis,praefertim  tosatis  virtu- 

.   n  .  r        ■     ^.  ■    «    p  lterum  monuille  me  memim.     Sciucet  Vale^ 

rium  Maximum  etiam  hac  formula  expreisit  > 

apud  quem  fimilis  plane  tj/  Vulneris  notatio- 

faepius  occurrit.  Libro  II.  Cap.8.    Piget  tgdetfe 

per  -vulnera  KeipubLicte  ulterius  procedere.  Et  Lib. 

VI ,  Cap.  1.   Obduiiajam  vietis  cicatricibus  bello- 

rum  civilium  vafiiffima  vulnera  revocare. 

Pag.  61.  verf  7.   Receptum  a  Rege  craierem  % 

Ita  legendum  duxi  pro  cruorem  ,  quod  in  antc 

excufis  erat.     Cfaterem ,  id  eft,  poculum  a  Rege 


tibus,  iliuftres  fuere,  patuit,  ut  fangvinanis  & 
cri]cntis  Vaikalia.  Nam@Jttib.il  in  ccelo,  deo- 
rum  irnmortalium  ,  ac  bonorum  Daemonum 
locus  crcdebatur  :  JjlKrgcmefl/  perditiffimo- 
rumacpefiimorum  :  ^clsrinbut/vulgiturbae- 
quemortaliumignobilis  :  ^al!;alla/  Regum, 
Hcroum,  Afarum,  Ducumq;  in  bellofortiter 
occumbentium  :  "SfcaenjjafUrV  optimorum_ 
virorum,  ac  virtutum  claritate  praeclare  de  gc- 
nerehumano  meritorum.  Jam  vero,  quamvis 


alicubi  terrarum  locum  hunc  exiftimabant_, ;  F  donatum 


ubi  tamcn  elTet  potillimum  ,  vulgo  nefcitum 
eft.  Antiquitates  Iflandicse innuunt opinionem 
fuiiTc,  ultra  Grandvicum,  Norvegiae  terminum, 
"ubi  jotumheimospotmnt,  efle  :  ac  potiiiimum 
©lapcrocll/  id  eft,fplendidos  campos.  Hinc 
erant,  qui  pertgrinationem  fponte  fulceperunt 
QJUftcnjjafitr^  inquirendi  caufa.  Ex  quorum 
numero  Fiailcrum  Saxonianum  extitific  opi- 


zr.  Hosfiquidem  ejfe  ]  In  prioribus  ita  lege- 
batur  editionibus :  Hos  fiquidem ,  quos  diuturn* 
armorum  experientia.  Sed  omninofupplenda_ 
oratio  erat  ttsJ  ejfe  ,  quae  alioquin  obfcuritatis 
nonnihil  contraxiflet. 

Pag.  6t.  verf  6.  Patriam^  cxdis  causa  liquiffg. 
teftantur  ]  Caedis ,  fcilicet  non  perpetratae,  kd 
wlcifcendae,.     Nam  in  paternae  caedis  ultionem 


nor, qui  poft  rem  non e fententia  bellogeftam,      eonjuraverant.  Et  fequitur:  QuodRex  eos,  non 

d& 


In  Librum  IV.  Histori^  Danic/e  Saxonis  Grammatici.         105 

de  patrandi  facinoris  voto ,  fed  de\patrati  noxa  a-  A         i9.  Ta»to£  tetatit  ftatio  ]  Nefhpe  ad  tncc- 

ftruxijfe  credebat.  fimum  artatis  liijeannum.  Sic  etenim  de  Urrb- 

8.  Arenam  prejjit  ]  Subftitit ,  pedem  eo  in  ne  Syeno  Aggaei,  Saxonis  miyx^jv^ ,  Cap.  1. 

loco,  ubi  Keto  &  Wigo  eum  occuparunt,  ex  Hillor.  Dan  :   Htijtts  filius  extitit  VVermimdus ; 

improvifo  fixit,  quod  imminehtes  vitare  defor-  qui  adeo  prudentid  pollebat  virtute ,  ut  indi  nomen 

me  exiftimaret-..    Locutio  eft  ab  Athletis  de-  confequeretur.  Unde  &  Prudensdictusett.  H'ufilium 

fumpta.   Sicgradum&veftigiapremerePoctxu-  genuitQffi  nomine,  qut mfadtricefimum  stytjs  fttti 

furparunt.  Valerius  Flaccus  II.  Argonaut.  Gra-  annumfandtpojfibiiitatemcohibuit. 
dum  prefere  attoniti.    Virgilius  VI.  iEneidos  :  z6.   Danis  opprobrio  extabat  ]  Kic  etiam_ 

Sic  efatus  vefiigia  prejfit.  Ita  6VLivius  Lib.VIII.  audis,  Slesvicenfium  delidum,  quo  contra  u. 

Pedempremere,  pro  figere  dixit.  Dani  dicercnt :  num  cVfolum  duo  dimicarunt,Dahic_gentis 

#<m£>  \)0lt  ft\m&.  convitioludibrioq;adfcribi.  Quare  Slesvicen- ■ 

4/-   Duosfiquidem  cum  uno  decernere  ut  ini-  les  D«mos  olUn  habitos  efle,  hincfirmitercol- 

quum  ]  Nam,  ut  inProverbio  cft  :  NeHercules  %as-    Q_°d  imnoto  contra  quorundam  opi- 

quidem  adverfm  duos.  Et  erat  h_c  apud  veteres  monem,  quiregniDanici  terminos,  citra quam 

pugiles  duelli  lex  ,  ne  duo  unum  aggrederen-  Par  eu">  migrarit ,  Holfatos  Germani_  adfcri- 

tur  j  verum  finguli  cum  fingulis  dimicarent.  bentes,  quos  jure  meritiilimo  prius  fibi  Dania 

Pag.  63.  verf  24.  In  proverbium  apud  exte-  vendicavit.    Nam  quorfum  alioqui  Slesvicen- 

ros  duttum  ]  Quod  &  apud  noftrates  inolevit,  fium  dedecus  homo  Danus  genti  fu„  ignomi- 
haneinfcntentiam_;    AtlHHH    Mhl  C  niofum  dixiflbc  ? 

BJUiP  VAYH  YmiRh-  hAM.  r  1$  \ pro%ldd  defoderat ) uRecepta  con- 

<i',.j-  ■'>';      ,      ..         .    „  A  ■■•■"'-*  fvctudinechanlTimasrerumuiibusmortaluim 

%tty$tt  folK  bWt>  gdtttk  fmW  Mne.  intcrverterunt.  Atqui  enfes  &  gladios,  fecun- 

jo.  Suhitodj  velut  ex  muto  vocalis evafitl  Sic  dumcorpus,  gens  illis  folis  tota  dedita,  dilige- 

apud  Gellium  Lib.  V.  Cap.  9.  legere  eft  de  fi-  bat  :  ac  proinde,velfecumfepeliveruntglori_ 

lio  Crcefl  Regis,  qui  diumutus&  elinguis  ha-  fu_acfortun_vindices,quodmult_nosHino- 

bitus  eft.  Cum  vero  in  patrem  ejus  bello  ma-  ftoriae  docent  ;  vel  quovis  modo  alio  abdide- 

gno  vicftum,  &  urbe,  in  qua  erat,  capta ,  hoftis  runt.  Erant  etiam ,  qui  famam  poft  fata  aucu- 

gladio  deducto  Regem  effe  ignorans  ,  invade-  pantes ,  vel  faxis  fubdiderunt  ingentibus,  vel  in 
ret :  diduxit  adolef  cens  os  clamare  nitens :  eo-  D  puteos  ac  profundas  voragines  demerferunt_, 

que  nifu  &  impetu  fpiritus  vitium  nodumq;  pofitis  prcemij  vice  depofitis  armis,  fiquis  po- 

lingu_  rupit  ;  planeq;  &  articulate  elocutus  ftea  tanta  virtute  exfurgeret,  qui  fuperatis  obi- 

cft,  clamans  in  hoftem,  ne  Rex  Croefus  occi-  cibus  acdifficultatibus,illafibiaffereret.  Simi- 

deretur.  Item  dc  Samioquodam  Athleta,  qui  liter  Wermundus  exfpes  futuri  fuccefloris  , 

cum  antea  non  loquens  fuiflet,  ob  fimilem  di-  Screp  gladium  ante  diem  abfconderat ,  melius 

citur  caufam  loqui  ccepifle_>.  illum  ficperire  arbitratus,  quam  fi  vel  promi- 

Pag.  64.  verf  7.  Nec  mora ,  condicitur  pu^nte  fcuo  vulS°  Pubhcaretur,  vel  in hoftium  manus, 

locus  ]  Hic  non  injuria  quaeritur ,  An  in  beilo ,  &  peffime  mentorum  hominum ,  traderetur, 

a  parte  utriusq;  exercitus ,  unus  aut  plures  eli-  ¥l  lUo  ad  vexandam  patnam  abuteretur.  Ula 
gi  pofliint,  a  quorum  fortitudine  univerfa  de-  E  (u[l  eJus  temPoris  ^oxuTiict. 
bet  ftare  vi<£toria_.  ?  Affirmativa  videtur  pro-  Pag.  65.  verf  37.   Nimietate  gaudij  vultum 

babilis.  I.  Exemplis  ubiq ;  obvi js,utDavidis  cum  fletu  folvit.  ]  Hoc  eft,  prce  gaudij  magnitudine, 

Goliatho,  1.  Reg.  17.  &  militum  Abneri  atque  abundantia,vehementia.    Apulejo,  Arnobio, 

Joabi,2.Reg.2.ItemRomanorum&Albanoru,  AmmianoMercellincMartianoCapelL-e^alijsr 

ut  legere  eft  apud  Livium;  Lib.  III.    Sic  Mono-  que  mcdij  -vi  fciptoribus ,  vox  non  inufitata. 

machias  fiepius  de  rerum  fumma  olim  a noftra-  Apulcjus  Lib.  II.  Oppido  formido,  ne nervus  rigork 

tibus  &vicinis  nationibus  inftitutas ,  non  fo-  nimietate  rumpatur.  EtLib.lII.  Hi gaudij  nimie- 

lum  praefens  hoc  Uffbnis ,  qui  cum  Saxoniae  tategratulari,illidoloremventrumanuum  compres- 

principe  deimperio,  duello  conflixit  ,  exem-  fionefedare.   EtLib.IX.  lnfigms  tutete  nimietate 
plum  ,  verum  etiam  aliorum  Hiftoricorum_,  *  inftinclus  ata\  inflammatus.    Arnobius  Lib.  IV.    . 

monumenta  teftantnr.  II.  Ratione,  quia  fine  p.m.78-  Qu£velcurfimperftrinximus,vslnimie- 

magna  clade&multofangvinefinisobtinetur,  tatisnonattigimustxdio.  EtL1b.VII.pag.137.  Se- 

nempe  vicloria.    Sed  hodie  hunc  morem  me-  quitur  ut  dc  thure  deq,  mero,  aliquidfine  ulla  nhnie- 

rito  deferendum  cfle  putamus.    Nam  I.  peri-  tate  dicamtts.  AmmianusMarcellinusLib.  XIX. 

culofum  eft  univerfae  gentis  imperium  unius  pag.  149.  Nimietatem  frigorts  aut  caloris,  vel  \m- 

virtuti&fortunae  committete.  II.  Hocnoftro  moris,  vel ficcitatis , peftilentias gignere ,  Philofopht 

feculo  magis  periculofum  eft,  quia  bombardae  &  illuftres  Medici  tradidenint.  Martianus  Capel- 

ufu,  minimo  negotio ,  vel  3  viliffimo  cacula  la  Lib.  VI.  pag.  196.  de  Zonis  loquens :  quarum 

interficitur  vir  fortiifimus.  tns  intemperies  multa  a  cQntrariorum  nimietdtc 

relega- 


io6       Stephani  Johannis  Stephanii  Not.£  Vberiores 

relegavit.  Johannes  Cafiianus  Collat.  z.  Cap.  16.  A  Et  s 
Omni  igitur conatu  debet difcretionis  bonumvirtnte 
bumilitatis  acquiri  ,  qux  nos  iUxfos  ab  utrac^  po- 
tesl  nimietate  fervare.  Vetus  namc^  fententia  esl , 
a-A^rn^  lovTtiTis,  id  esl,  nimietates  xqualitates 
funt.  Ad  unum  enimfinem  nimietas  jejunij  &  vo- 
racitas  pervenit.  Eugippius  in  Vita  S.  Severini, 
Cap.  IV.  pag.  6.  Adcujus  immanitatemjrigoris  com- 
probandam,  teftem  confiat  ejfe  Danubium ,  ita  fxpe 


Janify  meos  vulius ruga  fenilis  arat. 
Horatius : 

Cumfit  tibidens  alter,  &  rugis  vetut, 
Frontem  feneStus  exaret.  — r — __ - 


PlautusinBacchidibus :  rugx  confulcant  frontenu 
Apulejus  Apologetico  fuo  :  frontem  fulcis  ruga- 
rum  inaratam ,  jdixit.  Petrus  Chryfologus  Ser~ 
mone  CLIV.  deSara :  Si  vetula  conciperet  exa- 
ttiSS2££!Sr^  ettm^ufirUfilt'  B  ratajam  rugis.    Hieronymus  ad  Heliodorum  \ 

Forjitan  &  laxis  uberum  peUibus  mater,  arata  rugu 


dum  tranfitum  fubminiftret. 

-  42.  Jta  Saxonix  regnum  ad  Danos  translatum] 
Regnum  hic  diferte  Saxoniam  vocat,  Sc  veris- 
fime.  Nam  Odinus  filiorum  fuorum  Baldum 
illo  donavit,  tefteEdda.  Illudnotatu  dignum, 
quod  gentes  illae  omnes,  quibus  Odiniani  filij 
imperitahant ,  eandem  linguam  fervaverint , 
Sveones ,  puta,  Dani ,  Norvegi,  Saxones ,  etc. 
In  illis  etenim   omnibus  miram   deprehen 


fronte ,  antiquum  referens  mammx  UUare  conge- 
minet.  IttmEpiftola  II.  Nuncjam  cano  capite, 
&arata  rugis  fronte.  Et  ad  Furiam  :  Fronte  ru- 
gis  arata,  vicina  iesl  mors  inforibus.  Et  in  Efaiat 
Cap.  40.  Pulchra  multer  ,  qux  adulefcentulorum 
poslfe  trahebat  greges ,  arata  rugis  fronte  contrahi- 
tur,  &  qux  prius  ameri,  pofteafaftidio  eil.  Vidc 
eundem  in  Cap.  VII.  Zachariae :  &  Jof  ephum» 


dent  convenientiam,  qui  radices  ac  fontes  ve-     Devoniumde  BelloTrojano  Lib.IV:  pagaor, 
tuftatis  eruere  vehnt.  M.  Brjnolfus. 


/4.  Tetro  fuperbix  fqualore  fufcavit  ]  Unde 
8c  Superbi  cognomen  meruit.  Hunc  etenim_, 
effe  Danum  puto  ,  cujus  meminit  Snoro  Stur- 
lefonius  in  antiquilfimo  illo  Norvagiae  Chro- 
nico,  quod  egregio  publico  in  lucem  edidit  Stu- 
diofiflimus  Antiquitatum  Patriae  confervator 
D.  Olaus  Wormius,  pag.  XVIII.  %$bi  bijfe  for* 
famfntxilonaatf  tifc  ubi  23pfal/  »ar<  bfffc  ilon» 
g<r  i&anmarcf  i.$)an/ btn&tclutM&toujy  -™JUI1C 
jinb<o«/hant)  Wcf  faar<ganrat(l/  2,  £antf©<sn 

grot><  ijn  <S«rcf t.  L  Nam  ita  legendum  arbi- 
tror  pro  §ro&€  ftitt^rcbgobi/  ut  feries  Regum 
Sc  Genealogia  fibi  accurate  conveniat_.  ]  j. 

gtcDis  €>*mn<r  »at<  ^al&an  od)  fttibUf.    In 

Odini  quoqi  GenealogiaMS.  &)att  hicdicitur 

MKftR  YIVIMTf.     fOeamc  mmi 

Sequentem  vero  Danum  ,  qui  Saxoni  poft  Fro- 
thonem  Vegetum  regnaffe  traditur  ,  non  Da- 


24.  Binaquadratxformxfpatial  Apud ve- 
teres  Danos  duello  pugnaturi  areas  quadratas 
lapidibus  prius  defignare  folebant ,  extra  qua» 
fi  quis fuiftet robore adverfarijpulfus, pro viclo 
habebatur.  Videatur  ClariiTimus  Vir,  multafc 
tenens  vetufta  fepulta ,  ui  cum  Ennio  loquar_»» 
D.  D.  Olaus  \\/ ormius,  ProfefTor  inRegia  Aca- 
demia  Hafnienfi  ,  mihique  AfEnis  &  amicus 
conjundtifsimus,  Monument.  Danieorum  Lib» 


jp .  Perinde  ac  continuopontejuncia  puppium 
tabulata  prxftafent  ]  Navibus  pontes  fecerunr* 
antiqui  hoc  modo.  Naves  plures  parvo  inter- 
vallo  in  ordinem  collocarunt  reda  linea  :  de-> 
inde  tabulis  omnes  inter  fe  6c  cum  terra  con- 
jungentes,  tranfitum  liberumabuna  partead 
aiteram  praeftiterunt.  Quod  fuum  tempora- 
rium  opus,  curn  placebat,  fubito  difTolvere  po- 


tuyu''"  :*©■""        *"o     •"-  "~"  "  '  ""**  ""   p  terant,  reduclis  undique  tabulis,  Sc  in  nave« 
numScA  Haldanum,  dicendumelle,  omnino  exi-  E  fflnt:ii„ : 


ftimo,  antiqua  ifla  Genealogia  adduclus 

Pag.  66.  verf  6.  Homothum  &  Hogriniuml  Re- 
fcribe  Hogrimum :  aut  ex  noftro  Idiomate  Hamo- 
dum  ScHxgrimum-,  quibusfamiliareefttfdiph- 
thongum,utai  pronunciare,  ubi  Dani  $  profe- 
runt.     M.  Brjnolfut. 

22.  2j.  Fronsifo  nullis  armorum  veftigijs  exa- 
rata  ]  Hoc  eft ,  Frons  nulla  vulnerum_, ,  quae 
ab  armisinfligifolent,fignaoftendens;  frons 
nullis  cicatricibus  infignita.  Poetice  hoc  di-  F 
ctum,  quomodo  multa  inSaxone ;  duclaMe- 
taphora  a  fulcis ,  quos  aratrum  ducit.  Virgi- 
liusVII.  ^neid. 

Etfrontem  obfcxnamrugis  arat  — 1 

Ovidius  Lib.  III.  Metamorphos. 


■  pofuitfc  ad  tempora  canos, 


Sulcavit^  cutem  rugis 
Et  alibi : 

Jamvenient  rugx,quxtibi  corpusarent. 


tantillo  intervallo  difsitas  compofitis,  ut  nulli, 
nificumvellent,trajicere  licitum  eflet,  nec  ta- 
men  claflem  loco  moveri  necefle  effet-^.  M» 
Brynolfus, 

4}.  Hvirvvillus  HaUandix  princtps  ]  Ita  cum 
Svaningio ,  Meurfio,  Pontanoj  imo  Sc  Parento 
meobeatifsimae  fnemoriae,  M.  JohanneStepha- 
nio  [cujus  brevifsimis  ad  oram  Libri  fui,  quo 
ego  nunc  fruor,  afcriptis  Notis  &Emendatio- 
nibus,  noh  pariimmeadjutum  ingenue  profi- 
teor  ]  emendandum  duxi,  pro  eo,  quod  in  ante» 
hac  divulgatis  extabat  Codicibus,Ho//4»<//<e^m/- 
ceps.  Notatu  vero  dignaeft  hoc  de  loco  Obfer» 
vatioPontani,Hiftori*DanicaeLibi.  HvirvviU- 
lum,  inquit,  Hattandix  ,ut  fupra  indicatum,princi- 
pem,  perperam  HoUandix  principem,  Latini  Saxonfe 
Exemplaria  iypis  excufaprxferunt.  Et  perperam  fi- 
mliter,  qui  Saxonem  Danice  tranftulerunt,  aff  SpoU 
lanD/  item,  J*tolI<nb<r/  reddiderunt,  Teclamantibi» 
prxter  alia,  eam^  verfionem  arguentibw  fatis ,  ipjis 

itiit} 


In  Librum  V.  Histori__  Danic__  Saxonis  Grammatici. 


10/ 
illit,qi4<e pofitte  funt, Buggonis & Gunbotmi f  ctetere-  A  mitltos  olim principes  divifum fuifle, ex Chro- 

nico  Norvagico  anre  citato  liquido  conftat__. 
Adde  quod  nomina  illa  Broddonk ,  Bildi,  Bug- 
gonis,  Fanningi,  Gunholmi,  Finni,  idioma  potius 
Norva"gicum,  quamHcflandicum  refipiant. 

17.  Hoftile  ferrum  carminibus  obtundere  foll- 
tum~\  Modum  hunc  aciemferriobtundendi,ar 
btpfJFa  t($iat  I  nominarunt  antiqui ,  crebro  Jc- 
cluminprifcorumadtis.  Danihodieq;dicuntj 

<ut>*>fftK@wrt>, 


rumcf,  nomenclatienibus ,  Svetiam  HaUandiamc^  Da 
nite  NorvagitSfo  conterminas,non  HoUandiam,  tevo 
ddbuc  Saxonis  parum  notam  aut  nominatam ,  redo- 
lentibus.  Sed&ineafui  fententialegendumhic 
efle  HalogaUndite  princeps.  Eftautem  Halogatan- 
dia,  qu_  hodieq;  Incolis  QtUtlmb I  vel  S^t\{\,t* 
lailt»  dicitur,  Saxoni  alicubi  Halogia ,  Provincia 
quaedam  in  eaNorvagiaeplaga,  quar  Nordlandia 
appellatu[_,.    Norvagiae  vero  Imperium  inter 


NOT/E  vberiores  in  librum  V, 

HISTORI/E  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 


Pag.tf7. 
verf  44, 

"locuplctavi ,  qua  eam  pnores 
Editiones  fpoliavcran__.  Exftabat  enim  pro 
exciderent,  quod  ipfe  cOntextus  flagitat,  tc  exci- 
deret,  fenfu  genuino  prorfus  reclamante. 

Pag.  6%.  verf  7.  Fallaciarum  laqueis  ftrangu- 
labaf]  ImitatuseftMartianumCapellamfuum, 
qui  fere  eundem  in  modum  loquitur  fub  ini- 
tium  Lib.  IV.  Donec  nexilis  complexio  circumven- 
tes  ad  interrogantis  arbitmimftranguUret. 

iz.  Hosfimul  conceptos  idem  partus  abfolvit  ] 
Hic  quidem  locus  eflet  dicendi  de  numerosa 
prole  fimul  uno  partu  edita_.  ;  fed  ne  multis 
exemplis  benevolum  Ledorem  detineamus , 
fufneiat  in  prxlentia  meminifle  ,  quae  Gellius 
Lib.X.  Cap.  2.  ex  Ariftotele  de  numero  puer- 
perij  commemorat  :  Ariftoteles,  inquit,  Philo- 
fophus  memoritS  tradidit,  mulierem  insEgypto,  uno 
partu  quinque  enixampueros ;  eumc^  ejfefinem  dixit 


RErum  exuderent  fumma  ]  Ita  _=■  B  tem  Mathildis,  uxor  Comitis  Hennebergenfis ,  Her- 
nica  litcra  voccm  hanc  auxi  8c     mamil  -^  mater  illi  Mathildjs ,  filia  Ducis  Brabantics 
■  HcnricnfratcrGuUelmus,  HollandiceComes,qui  ad 

Imperi)  apicem  electus  esl  contra  Fridericum  II.  Se- 
pulta  eft  apudLosdunum  in  Monaftcrio  a  matrefun- 
dato.  Errant,  qui  cxm  Margaretam  Comitem  Hot- 
Undice  vocant ,  eumc^  partum  anno  1314  affcribunt. 
Dcpartu  hoc  prodigiofo  it;i  &  Junius Bataviae 
Cap.  X  X.  Losdunum  duobus  pajfuum  miilibus  ah 
Haga-Comitis  diffidet,  acollibus,  quos  inter  babita- 
C  tur,  nomen  adeptum :  Bernardi  inftitutum  fequitur, 
a  Mathilde  conftructum.  Ubi  oftenditur  inter  alia 
monumentum  Margarette  Principis  fcemime  ,  quts 
Florentij  IV.  Comitis  e  Mathilde,jam  dicla  uxore^ 
fiiia,ComitiHennebergenfinupta,unopauciores,quam 
annas  vertens  dies  habet ,liberos,partu  portentofo 
edtdiffe  memoratur  :  quce  res,  utcompendjo  abfol- 
vam,  ad  hunc  habet  modum.  PaupercuUm  gemellos 
enixam,  &pendentes  utrjntL  ab  uberibus  Uclantem, 
qucz  Comitis  uxori  fe  forte'  obtulerat  ,ftipem  flagi- 
multijucce  hominum  partionis ;  netjj  plures  unquam  D  tans,probro  incejfebat  ipfa  princeps,  & adulteriocon- 


fimul  genitos  compertum.  Hunc  autem  cjfe  nume 
rum  ait  rarijfimum.  Scd&divo  Augufto  imperan- 
te ,  qui  temporum  ejus  hiftoriam  fcripferunt,  amillam 
Cxftris  Augufti ,  in  agro  Laurente ,  pcperijfe  quinque 
pueros  dicunt ;  eestjj  pamulos  dies  vixijfe  ;  matrem 
quotfo  eorum,  non  multo  posi  quampeperit,  mortuam ; 
monumentumcf,  ei  factum,juJfuAugufti,  in  viaLau- 
rentinaantf^eo ejfe  fcriptumnumerum  puerperij  ejus, 
de  quo  diximus.    Unicum  faltem  addam  de  mi- 


cepiffe  inceftam  prolem  ajebat ;  fieri  enim  pojfe,  ut 
uno  ex  marito  binaftirps  nafceretur,pernegabat.  lll.t 
pudicitice  intemeratce  Deum  teftem  citans,  impreca- 
tur  ilti  fobolem  ,  quct  numerum  folidi  anni  dierum 
aquet ,  fi  pudicitice  fuce  conftaret  honos.  Precum  effi- 
caaam  comprobajfe  eventui  fides  ditjtur ,  partu  in- 
credibili ,  nifi  publici  monumenti  auctoritatem  con-- 
vellere ,  fidemtfe  tabulte,  ad  teftandam  fempiternam 
rei  memoriampofitce,  dijfolrere  nefas  putarem.  Epi- 


raculofo  ilio  puerperio  filiae  Florenti j ,  Comitis  E  grapben  non  abs  re  fuerit  hoc  loco  afcribere,  fervata. 


Hollandice,  quod  contigit  Anno  Chrifti  1278  , 
fecundimi  Mejerum,  ex  cujus  Annal.  Lib.  IX. 
fequentiaafcribendaduxi :  Anno  izjS  obtjt  Ma- 
tbildis,filiaFlorentij  Comitis  Hotlandice ,  ea  quce  uno 
partu  liberos  peperit  CCCLXV;  qui  omnes  ab  Otho- 
ne,  Epifiopo  Trajeclenfi,  facris  ablutifunt  fontibus,  in 
pelvifimuljacentes,  ac  deinde  obierunt.  Hoc  Ma- 
ihildi accidijfe putatur,ideo  quod paupercuhe  cuidam 


ejus  feculi  lexi ,  ut  Saliorum  &  Carmentx  obfoleU 
•verba  religiose  retinenda  duxit  antiquitas ,  &  cen- 
fervanda,  ne  fides  periclitetur.  IlluftrisDomimFlo- 
renty  Comitts  Hollandice  filia,  eujus  materfuit  Ma- 
thildis,filia  Henrici Ducis  Brabantice ,  fratrem  quocfe 
babuit  Guilielmum  Alemannix,  Ecgem.  Hcec  prcefa- 
taDomina  Margareta,  anno  filutis  1276,  cetatis  futs 
anno 42,ipfo die Parafceves. horalX.  ante  meridiem, 


mulieri  geminos  exprobrajfet,  perinde  ati\adu\tertt,  E  peperit  infantes  vivos,promifcui  fexus,  numero  tre- 
quce  confcia pudhitiie  fuce  :  Ord,  inquit,  Deum,  ut  centos  fexaginta  quatuor ;  qtti poftquam  per  Vene- 
m  farias  ipft ,  quot  dies  continet  annus.  -  Erat  au-     rabilem  Epifcopum,  Deminum  Gvidenem  Suffraga- 

neum 


loS  STEPHANl  jOHANNlsSTEPHANnNOT^  VeERIORES 

tieum ,  prxfentibus  nosinudis  proceribus  &  Magnati-  A  dasn  Trptbosjis  fratre genituspro tuenda  patria  gere- 

bus,  in  pelvi  quadam,  baptifmi  Sacramentum  perce-  bat  rei  nautictc  fummam. 

pijfent,  &  mafculis  joannes  ,fcestietiis  verb  nomcn  if:    Violensf,  amplexuum  ufus  extabaf]  Idefly 

Melifabethimpofitumfuijfet,ipforumomnium,fimul  Violentus,  &faptim  petitus,utmoxloquitur 

cum  matris,  animx  adDeum  tsternaliter  victurce  re-  Saxo. 

iierant ,  corpou  autesn  fub  boc  faxo  requiefcunt.  '  2.8-  Publicatd  esl  Venus]  Diffufuserat&pro- 

Confimilis  exesnpli  in  partu  numerofo  obfervati  fi-  mifcuus  libidinis  ufus,  nec  fe  Venus ,  five  concu- 

des,  (ve quidDet 'potentite  derogetur)  adnotdta  legi-  bitus,  intra  limites  conjugalis  amoris  contine- 

tur  ab  Annalium  Brunfuicenfium  fcriptore :  confen-  bat.     Hic  fatis  conftat  per  Venerem  fignificari 

tientibus  Alberto  Cranzio  in    Vdndaiicte  Hifiorite  ladcp^ltna,  five  ipfam  fli^iK,,  qiiani  csrpo» 
Cosnmentarijs,  &  Ernefio  Anhaltinorum  Principusn  B  rale  concilium  Arnobius  appelkt.    Idem  Arno» 

hifioriographo :  quorum  confenfus  tefiatur,tricefimo  bius  in  extremo  Libro  V.  In  ufufermsnh  vefiti 

feptisno  posl  prtedictum  prodigium  atmo  ,  Margare-  Mariem  pro  pugna  appelUtis,  pro  aquis  Neptunum, 

tam,  huic,  de  qua  kquimur ,  cognosninem,  Holfteinv}  Liberum  patrem  pro  vino ,  Cererem  pro  pane ,  Mi-  , 

Comitis  conjugem,  totidem  capitum  fobolem  maturo  nervampro  ftamine,pro obfccenis  libidinibus  Venerem. 

fartu  enixam  edidijfe,  in  quo  foetusomneshumanam  Notandum  etiam ,  quod  Veneris  vocabulo  uta= 

manifefte  fpedem  repr&fentantes ,  in  baptifterio  fa-  tur  Saxo  nofter,  tanquam  inter  illa  eflet,  qusc 

lutari  unda  abluti  fuerim.    Haec  virClarifs.  Ha-  ^J^  dicuntur  ,  feu  ancipitia_.  >■  hoc  eft  quae 

drianus  Junius  :  cui  concinit  Ludovicus  Gvic-  <  t^m  \n  bonam,  quam  in  malam  partem  inter^ 

ciardinus  in  Defcriptione  Galliae  Belgica?.  Ve-  prctari  poffunt ;  ut,  Valetudo,  gratid,  8c  fimilia. 
rum  hodie  Tabula  ilia  aliter  legitur,  ad  hune  C  Non  pofium,  quin  hoc  loco  adducam^verba^ 

videlicet  modum_, :  Qaintiliani  ex  Declamatione  XV ,  quibus  ele- 

En  tibi  mosijirofum  nimis  &.  memorabile  fa-  ganter  nobis  ob  oculos  ponit  difcrimen  hone- 

clum,  fti  8c  meretricij  amoris  :   Amoris,  inquit ,  (  Ji 

Quale  nec  a  mundi  conditione  datum.  ,  fdpentice  feqiiamur  auclorts  )  antiquiffimum  nu- 

Htec  lege ,  mox  animc  ftupefaclus  Lecior  abi-  men,  &  cui  fe  naturtn.  debet  teternitas.  Sed  ille  snitie. 

bis.  &ferius,  honejiis  tupidttatibus&  viribus  facrte  cha- 

Margareta,  Hermanni,  Comitis  Hennenbergiee,  Uxor,  ritatis  exuitans ,  ut  qui  cuncla  prifae  nottis  opert£> 

Tlorentij  quarti,Comitis  Hotiandite  &  Zeland'ne,filia,  caligine  diduxeritfrmium  ,  sieinde  mifcuerit.   Hie 

Gvilbelmi Regis  Pomanorutn,  acpofiea  Cafvris,feu  vero,quo perditis  vifceribus  adkteremus  inquieti,la- 
GubernatorisImperij,attfeAleitbei£,  ComitisHismo-  ^  fciyientis  adhuc  ktatis  injiinciu,  tusnultuofus  ac  pe- 

ijitz ,  foror ,  cujus  patruus  Epifcopus  Trajeclenjis ,  a-  tulans,  teHs  funereis  fadbusfe  arsnatus.  Prtefiatigi- 

vunLuli  autemfilius, Dux Brabantits,  &  Comes  Ihu-  tur  i'de  mortalibus  liberos  ha<.  ufitata  conjugij  pieta- 

ringtts.    Htec  autem  illufirijfima  Comicijfa  annos  te ;  hic  incmfia,  iibidines,adulteria,meretrices. 

quadragitita  duos  circiter  mt.t,  ipfo-  die  Parafceves,  zp.  In  caufa  otium  erat  ]  Unde  Ovidius. 

ttomm  circiter  horam ,  anns  tniUejimo  ducentefimo  Otiafi  tollas,periere  Cupidinis  arcus: 

Ceptuagefisno  fexto ,  trecentos fexdginta  quin^enixa  ,  Otium  certe  incentivum  eft  libidinis,  &vario- 

esl pueros ,  qui priiis  a  Gvidom ,  Sufr&ganeoJraje-  rum  fkgitiorum  radix,  fons,&origo.  Nara 

c~benfi,omnes induobusex ctre pelvibmhaptifatifunt,  ficut aquae, qua?  non  moventur,  putrefcunt  &£ 

quorum  snafcuii , quotquot  e?dnt,°joames,pueMm-  fcetorem  contrahur x ;  ita 8c animus  marceiht» 

tem  Elifabeihte  vocattt  funt  s  qui  fimui  omnes  cum  corpusq;  Iangveiat,quuniutrumq5agitatibnis' 

matre  uno  eodemd^  die  fatis concejferunt ,  atqlin  hoc  expers  eft.    Virtus  autem  cxercitio  perfeverau 

Lausdu/ienfitemplofepaltijacent.  Quod quidem ac-  Petrus  Chryfologus  Sermone  XXVIII.    Sic 

cidit  ob  paupercuiam  quandamfcesninasn,  qm ex uno  mox  infra auctor  :   Cujus  coptubernales  otio  pe- 

partu  gesnellos  in  ulnis geftabatpueros,  quatn  rem  ipfd  tuUntiam  nacii. 

Cosstitijfa  adsnirata,  dicebdt ,-  Idper  usmm  virum  51.  Errabundce  Veneiis  poYtnm  ]  Quaffl  Lu- 

fieri  non  poffe ,  ipfamq]  contumelhse  rejecit.   Unde  cfetius  Lib.  IV.  eleganter  Vulgivagam  Venerem 

hxc paupercula  anime  perturbata,ac perculfa,  mox  appeikvit,  hoc  eft,  mixtionem  ineretriciam,  8c 

tantum  prolium  numerum  ac  multitudiuem  ex  uno  cum  fcortis.   Saxo  ipfepaulopoft  Vagabundant 

partu  ipfi  imprecabatur  ,  quot  vel  totius  anni  dies  atq^  erroneam  Voluptatem-vocat  Valerius  Maxi- 

numerareniur  ;  qttod  quidem  prteter  nasurte curfum  *  mus  Lib.  II.  Cap.  1.  Venerem  inconcejfam  :  Proxi- 

obfiupenda  quadam  rathne  ttafadum  esl  ;  ficuti  mus  aLiberopaire  intesnperantise  gradus,  adincon- 

hicinperpetuamhujusreimesnoridtn,exvetuftis,tam  cejfam  Venerem  ejfe  confvevit.    Julius  Firmicus 

manufcriptis ,quam  typis  txcufis  Cbronicis,breviter  erraticos  asnores  ■,  Lib.VI.  Lunaft  in  Venemdoms 

pofitusn  &  enarratum  esl.    Deus  itie  ter  maximus,  fuerit  inventa  ,  faciet  infasnibus  femper  amoribm 

hac  de  refufpiciendus,  honorandus,  ac  Uudibus  extol-  issiplicatof,  isnpuros,  libidinofos,  &qui  erraticisfem™ 

lendus  in  fempiterna  fecula,  Amen.  per  dsnoribus  inbterefiant :  qui  &  paulo  ante,  fur->t 

ij.    Vroximo  neceffitudinis  ordine  contingebat^  tivam  Veneresn  agitare  dixeratJ. 

Quippe  qui  Frothonis  fratre  genitus  erat ,  ut  34.  lta  a  populari  prolesn  regiam  ]  Popularie 

moxfequitur  in  contextu  :  Eodesn  tempore  qui-  &  hoc  loco  ,  &c  alibi  paftim  apud  Saxonem_,, 

Beftrnmj 


IN  LlBRUM  V.  HlSTORI/E  DaNICE  SaXONIS  GRAMMATiCl. 


S§>$ 


«fftrum,  nequaquam  fignificat,-quem  cohter-  A  au.t  puellis,  veluti  per  aereiri  jaclatis.  Atqj  ict' 

r.ineum  vulgodicunt;  fed  hominemvulgarcm,  forfan  eft  ,  eujus  meminit  Avkennas  prirn__. 

cx  infima  plebis  forte,  8c  abjedbe  conditionis.  quarti  tracLII.  Cap.  XIII.    Ubiad  ccercendurri 

Sic  infra  :  lndignum  regiiz  fiirpis  puelUm  tboropo-  fudorem  laudat,  ut  aeger  ponatur  fuper  inrtru- 

palaris  aftringi.  mentum  ,  quo  pueri  vel  juvenes  folent  in  aerr 

j/.     Septum  vallo  concUve  pctivif]    Ejus-  concuti.  Sago  paritcr  confveviflc  jactare  alios- 

modi  conclavia ,  five  potius  carceres ,  in  quos  per  ludibrium  in  aera,  praeterMartialem  id boc 

feVirgines  ambitiosepulchrae,  partimfuo,par-  verfu  teltantem_i : 

tim  parentum  faftu ,  fe  ineluferunt,  ut  a  con-  u,is  &  exag0  miffm  m  aflra  fago : 

fpeclupromifcuaemultitudinistedtaeacfemotae      „<i  .,•_,  *_a:vu      :      •■_       '....'  _,..  v  -. ■; 
X        r  r.     '■„*.-    ■  _    r, cit  etiam  teitimonium  Svetom;  m  Othone_j; 

rorent,  veteres-Dam  (©fcmmuT  vocarunt ;  &Br,„  ,     _■„._£.,   ■  _s_  •  •-  L-i     .  ,■  '> 

_ap.  2.    Ferehitur  C  v.tg.in  nocttbm  fobtns ,  am 


cuftodes,  quae  virgines  plerumq;  cum  nutricula 
maximam  partem  promorefuerant,@.<mmu 
CDJ«»J(tC  dicebantu__,; 

Pag.  69 ,  verf.  24.  Lteva  tanquam  dextra  uten- 
tem3  Summa  haec  olim  apudnoftratesvirifor- 
tis  ac  robuftilaus  erat  &commendatio,  ambi- 
manum,  five  ■m&dsfyov  eenferi.  Etdetalifor- 
titudinis  nota  multosHeroascommendatSno- 
ro  Sturlefonius  in  Chronico  fuo  Norvagico,  ut 


invalidam  quemf?  obviorttm ,  vel  porulenttim  corrt- 
pere,  ac  diflento  fiigo  tmpofimm  in  fubbme  jaciare: 
Videatur  Hieron.  Mercurialis  de  arte  Gym.na- 
ftica,  Lib.III.  Cap.  VIII.  ubi  fimulaerum  pe- 
tauri,  five  Ofcellarum  egregie  reprajf  entat.    ' 

24.  Adeofub  rege  puero  ]  Hinc  noninjuria 
exclamat  Ecclefiaftes,  Cap.  X.  v.  16.  Vk  tibi  ter- 
ra,  cujus  rexpuer  esl ;  _r  cujus  optimatcs  mane  co- 
medimt,  ideft,diem  a  voluptadbus  Sc  luxu  in- 


Haraldum  Tryggonis ,  &  alios.  Quin  etiam  C  choant  Et  _:  r__  ¥dicem  m  « ^-  wm  Rex  ^ 
Ebttd ,  quein  populo  Ifiraelitico  falvatorem  fu- 
fcitavit  Dominus,  utrafc  manu prodexterauteba- 
iur.  Lib.JudicumCap.  3.  v.ir.  Sic&habitato- 
resGabaa,  Septingenti  erant  viri  fortiffimi  ,ita  fiv- 
niftra,  titdextrtt  pneliantes.  Judic.Cap.XX.  . 
45-  Adprx.cordi.ikm  puelite  fentehtiam  relega- 


filim  ingenuontm,  id  eft,  elaris  &c  generofis  ma- 
joribus  ortus  5  rjr  cujus  opttmates  fuo  tempore  co- 
medunt  ad  robur,  id  eft,  reficiendo  eorpori ,  & 
non  ad  compotationem,  )d  eft».,.  ad  luxum.  Quos 
yerfus  tali  paraphrafi  illuftravit  Theodorus 
Beza  ;  6  te  infeltccm  regionem,  cui  Rex  dominatur, 


ius  ]  Weftriiaro  injundlum;  ut  ipfe  irientem  Sc  jive  fMte  f  five  meme  j:enfm  ^.  ^  mujn  expertg 
interiorcmariimumpuellKexploraret.  Eoferi-  pker  ,  ^  mjm  VrilU^es  }  i<„\npmibus  diem  in- 
fu  voce  hac  fdlens  utiturSaxo  nofter.  Sic/>ne-  cjmmti  quem^  cm^s  Cclpkndis  aufmcari  oportmt. 
tordialem  amicum  Abfolonis  Archiepifcopi ,  iri-  D  A(  tu  contr^ ;  .qu^m  es  \eitU  £ft0 ;  -mi  Rex  contigh 
fra  Lib.  XV.  nbminat  Fridericum  Epifcopum  gmerofa  ftirpe  ac  indole  :  &  cujm.fobri[  primolti 
Slefvicenfem,  id  eft,  quem  ex  penitiffimis  cor-      0^onune  ctbum  caftunt,  non  ut  guhe  fatisfaciahti 


dis  receflibus  dilexit.  CsefariusHeifterbacenfis 
Lib.  VIII.  Cap.  15.  Servum  fuum  amplexattts  esl, 
&  tanquam  pnecordialem  fibi,  in  mutute  familiari- 
tatis  fignum  eum  ad  peclusfuum  attrabendoftrinxit. 
SicHenricus  IIAnglorumRexFridericum  Ca?- 
farem  in  Epiftola  quadairi  fua  pmcordialem  ami- 
cum  vocat,  notante  Joh.  Balxo  Cent.  3.  Scrip. 
Britan.  Hinc  Jvo  Carnoteniis  prtzcordialiter  di- 
ligere  dixit.  Epift.  CXXI,  8cprtscordialiter dolere : 
Epift.CXV. 

44.  Ita  verfilis  ejfe  propofiti  ]  Comicus 
Hecyra_.  : 

ItidemMulieres  funt  ferme  ut  ptieri  ,'levi 
(  fententia. 

Pag.  70.  vcrf.  10.  FenduLi  corporjim  impul- 
fionevexabanf]  Nonfecus  acolim, delecTabiiis 
exercitationis  gratia  ,  corpora  funibus  per  ae- 
rem  ja-tabantur  ;  quod  genus  ludi  fub  Ofcelii- 
rum  aut  petauri  appellatione  a  veteribus  iigni- 
ficatum  puto  :  de  quoJuvenalis.Sat.14. 

An  magis  obleclant  animumjaclata  petaiiro 
Corpora,  qui^  folent  reiium  defccnderefunem. 

Quanquam  credo  petauro  valde  fimilem  e(l__> 
jactationem  illam,quae  hodie  apud  multas  puel- 
l.as  &  pucros  efncitur,  affere  funibus  quatuor 
adlaquearia  fuipenfo3  &c  ibi  fedenubus  pueris, 


fed  ttt  corpusvaHdum,  &rebmgerendis  acmnmoda- 
tum,  reficiant.  Heroico  autem  c.armine  ita  red- 
didit  JacobusLeclius,IctusGenuenfis: 

O  terram  miferam,fi  cui puerimper.tt  infinii 

Et  cujusprimo  proceres  epulanutr  Eoo ! 

Felicem,ingenuo cui  rex  tffangv'tne,terram, 
£         Et  nullo  proceres  vini  tanguntur  amore, 

Sed  tempeftivo  curant  qui  corpore  viciu. 
Quantum  vefo  regnis  noceat_, ,  fi  regum  fi- 
lij  etiam  impuberes  ,  in  regno  fuceedanr_. , 
tutorum  arbitrio  fubjecti  ;  vel  Caroli  Gal- 
lorum  Regis  exemplum  oftendit ,  qui  cum_ 
folonoftiine  rex  eflet,  asmulationcfaclionym 
Gallia  inteftinis  bellis  mifere  agitata  :  Angii  a 
Burgundioneevocati,  regnum  occuparuftt ;  ~&c 
regi  in  fuam  poteftatem  redaclo  ,  qiias  volue- 
F  runt,  fcederis  conditioncs  fcripicrui!t_..  PauL 
jEmilius ,  Lib.  X.  Polydorus  Virgifius  Lib'. 
XXIII.  Sc  Frothonis  hujus  noitri ,'  iiib  quo 
RegeimpubereDania  rriiierrime  improborum 
pr„fidum  tyrannide  oppixiia  eft.  Scd  hic  ricri 
incommode  quaeri  poKft  5  Nurn  in  magiRra- 
tu  legendo  a:tatis ratio  habenda?  Juvenibusne 
ille  an  fenibus  committendus  ?  Rcip.  Etfi  ob 
multas  rationes,  quasadducicMelchior  Junius- 
partel.  Qusft.  Polit.  Quseft.  XIV.  Senibus 
K  magi- 


uo        Stephani  JohannisStephaniiNot/E  Vberiores 


fnagiftratus  gerendus  ,  resq;  capcffenda  pub-  A 
lica  ;  tamen  &  juvenes  ad  honorcs  &  magi- 
ftratus  admittendi.  Sunt  etenim  animofi  & 
fortes,  funt  laudis  &glori3e  cupidi,  inq;  rcbus 
agendis  honeftatem.  non  utilitatem,propofi- 
tarri  habent.  Ariftoteles  i  Rhetor.  Necanno- 
rum  fpatium.  fed  ingenium  ac  diligentia  in  cau- 
fa,  ut  alios  prudentia  fuperent-..  Ifocrates  in 
Afchidamo.  Et  juvenes  ad  imperia  &  magi- 
ftratus  fuerunt  evedi.    Sic  David,  fratrum  fuo- 


Non  ea  rem  clamore gerit ,  fed  MURMURE  VO- 

CIS 
Nefcio  quid  raucum  &  grave  cornicatur  inepta 
MILLE  TEAHIT  SECUM  RUMORES ,  MILLE 

SUSURROS, 
Mixtafc  cum  veris  pariter  quoq]  falfa  feruntur. 
Cumqz  novis  vacuas  implet  fermonibus  aures 
Succedunt  comites,  nonnunquam  gaudia  cajfa, 
Nunc  timor,  interdiim  rabies  invifa  furorw, 
Hactenus  Hericus ,  quiclaruit  circa  tempora 


■ ■—  -—  w       -j  ~,   m  *       ■*.  »  H  j     ■  B  ■   m,      ■_    .  t     ■■-  '.*.        -.-«-«ar'^'1' 

Caroli  CrafTi  Imperatoris,  Anno  D  CCCLXXX 


Cap.  XVI.  Salomon  duodecim  natus  annos, 
3.Regum,Cap.}.  AlexanderMagnus,  cum  res 
magnas  geififlet,tertio  ac  trigefimo  anno  mor- 
tem  obijt.  Romae  Corvinus ,  Marius  Junior , 
Scipio  Afficanus,  Pompejus,  Auguftus,  ante 
terapus,Confulatum,&  alios  honorcs  confecuti 
funt.  Alexander  Severus  puer  adhuc  a  Senatu 
Caefar  eftfadtus.  Lampridius.  Gordianusanno 
setatis  decimo  tertio,  vel  ut  alij,  decimo  fexto. 
"Juiius  Capitolinus.  Ottho  III.  annos  vix  unde-  C 
cim  natus ,  mirabilia  mundi  didtus ,  propter  fa- 
pientiamipfam  aetatemfuperantem.  Sigebertus 
Gemblacenfis.  Carolo  V  aetate  non  magna  prae- 
dito ,  diadema  impofitum  eft.  Sleidanus  Lib.  i. 
Carolus  VIII.  Francorum  Rex,anno  decifho  tcr- 
tio  regnum  inijt.  Ricius  Lib.%.  Trancix,  Regum  : 
RaimefusIII.  annum  Eetatisquintumagens  pa- 
tri  in  Hif pania  fucceffit.    Ricius  Lib.  z.  Hijp.  Reg, 


Caiparus  Barthius,  fidusliterati  orbis,  &  fugi- 

cntis  Antiquiratis  deftina,  in  Animadverfion. 

adClaudianiin  Rufin.  Lib.i.v.zo. 

Dijfenfu  alitur  rumor-~.~ — >- — 

Rumoris  vocabulum,  obfcurum  aliquem  &  in- 

certum  notare  ftrepitum  contendit;  itaAufo- 

niusMofella_.: 

Subterlabentu  tacito  rumore  Mofellte. 

46.  Ni  munera  detuiiffet~\  Quemadmodum 

qui  Reges  Perfarum  olim  adibant_..  Nam  ita 

apud  Perfas  moribus  comparatum  erat,utRe- 

gemabsqjmimereadiretnullus;  ac  veltenuio- 

rum  munufcula,  &quaecunq;  pro  viribusofte- 

rebahtuf,  aRege  fumma  facilitate  &  humani- 

tate  excipi  confveverant.    Barnabas  Briflonius 

Lib.  1.  de  Regno  Perfarum,  pag.  16.  Eumq;  mo- 

rem,  poftquam  Perfae  in  Parthorum  poteftatem 

„v""  <y\'°""  '"_' '"  ""tf! •"'5'      venerunt,retinuerunt. SenecaEpiftolaXVII.ita 
Henncum  proceres  Angha:  novennem  Reeem      r   .,  .  *.  ■■ 

creafunt_,.    Polydorus  Vhgtiius  Lib.  XVI.    Et  fa-  D  ?nblt :  Hts^fth^  "wpotesl  quuquam  falutarc 


fine  munere.  Nicolaus  Lyranus  in  Caput  II. 
Evangel.  Matth.  Dicitur,  inquit,  quodReges Per- 
farum  femper  cum  muneribus  folent  adorari.  Quo 
more  &  Magi  Cbrifium  adorantes  ei  munera  obtu- 
lerunt. 

jro.  lngruentem  calumniam  ]  Calumnia  me- 

dise  aetatis  Scriptoribus  eft  aomia.    Hinc  calu- 

niniam  facere,  fignificat  opprimere  vi ,  vel  frau- 

de,  damno  afficere.  Graeci  exponunt  aonieiy , 

~  QXtSm.  Luc.  5.  v.  14.     Neq}  calumniam  faciatis  i 


ne  fi  in  magiftratibus  a;tas  certa  obiervanda_, 
fit,  fit ,  ut  magna  Virtutis  indoles  prius  extin- 
guatur,  quamprodefleReipubl.  poifit.  Ciccro 
V.  Philipp.  cujus  Sc  notatu  digna  funt  verba  : 
Curfus  (Ctatis  non  eU  expettandus  in  fejlinationevir- 
tutir  Cui  confentit  Nazarius  Panegyrico  Con- 
ftant.  Iniquum  esi  eum  bonori  nondum  tempejli- 
vttm  videri,  quijam  virtuti  maturus  eft. 

fo.     Ut  cum  Regina  commercio  libidinis  babito  ] 
Elcganter  diiffum.    Quomodo&JuliusFirmi- 

cusLib.VLCap.XILloquitur:  QuificVenerem      id  quodBeza  exponit,  Ne  dolo  opprimite.    Inde 
babucriftt,  facinusfuum  latenter  exenent,  ut  projli-      cxiftimo Saxoni,alijsq;, ufurpatum vocabulum 


tuti pudoris  fcelerata  commercia,  abfconjis  libidinum 
impuritatibus ,  protegantur. 

$$.  Opinio  fcclens  primion  fufurfu  allta  esl,  de- 
hinc  excepta  rumoribus  ]  Apprime  huic  loco  il- 
luftrando  faciunt  verfusHerici ,  Monachi  Al- 
tiifiodorcnfis,  Lib.  I.  VitaeS.  Germani.  p.  m.  ij. 


hoc  pro  afflicliolie,  calamitate,  oppreifion__. 
Caetcroquin  ICtis  Calumnia  eft  vendicatio ,  fe« 
Juris  in  re  aliqua  poftulatio.  Formula  vett.  fe- 
cund.  L.  Rom.  Cap.  V.  Qmlibet  Perfona,  qute 
contra  banc  venditionem  aliquam  calumniam  vel 
repetitionem  generare  pnefumpferit ,  illud  quod  re- 


quibusFamamprohxe  defcfibit ;  indigni  cer-  .  petit,  nonvindicet.  Videatur  Archaeologus  No 


te,  qui  ibi  tantum  lcgantur  ; 
Tama  quid  in  ccelo  rerum  pelagoq]  geratur 
Et  teliure,  videt ,  totife  ett  confia  mundo : 
Quodusquam  esi,toto  quanquamfit ab  orbe  remo- 

tunt , 
Infpicit,  inifj  cavas  penetrat  male  fida  latebras. 
Gmnifi  cum  didhit,mox  omnibm  omnia  pandit. 
Et  quia  dicentem  fcquitur  nonnulla  venufias 
Verborttm,  crefcitj,  novis  facundta  caufis, 
Mult.ifides  illi  vulgo  prmbetur  ab  omni. 


F  bililT.  &-Do_tifl.  Viri ,  Henrici  Spelmanni  in 
voce  Calumnia.  Saxo  mox  infra  !  Si  infliclas  vo- 
bis  calumnias  muneratu. 

ji.  Dolor  boc  acrius ,  quo  occultius  lacerabat  J 
Idcm  Phocenfibns  olim  accidir",  quos  rupta 
fide ,  cakatoq;  facramento ,  Philippus  Macedo- 
humRex.  omni  injuriarumgenere  divexavit. 
Dc  his  etenim  egregius  &  infignis  Hiftoricus 
Paulus  Orofins  ita  loquitur  Lib.III,  Cap.  XII. 
pag.  iji.  Premebat  miferos  inter  injurkrumjlinm  - 

los 


fN  LlBRLlM  V.  HlSTORI  £  DaNIC._  $AXONIS  GraMMATICL  lU 

tosfiperfttfttspdvor,  ipsatfc  diffimul.itione  dolor  cre-  A  bellum  infcrrc  ftatuente_. ,  cleganter  Juftinus 
fceb.tr,  bocaltitts  demiffus  ,  quo  minus  profiteri  lice-  Lib.  XXXIX,  Cap.i.  Sed  dum  aliena  effeclat,  ut 
bat ,  timentibits,  ne  rffce  quoc^  lacrymx  pro  comuma-  affolet  fieri ,  propria ,  per  defectionem  Syrict,  amiftt, 
cia  acciperentur.  Qu_a?  ipfe  vcrba  a  Juftino  mu-  Ita  Tartarorum  Princcps,  victi  afe  &  occili  Mo- 
tuatus  eft,  miierandum  Graecise  ftatum  pariii      fchicalvaria?,  infcyphum  formata?,  infcribi  jus- 


modo  defcnbente.  Lib.  VIII.  p.  %6.  P.  Syrus : 
Heu  dolor  quam  mifer  eit,  quiintormento  vo 
cem  non  babet. 

Ovidius : 

Strangulat  inclufus  dolor,  &  cor  ctftuat  intus. 


fit :  Hicamifitpropria,dumappetitaliena.  Jacobus 
ZevecotiusObfcrvat.Polit.adSveton.  C.  45. 

4.  s$pe  amborum  captator ,  utriusqt  perditor 
fuit]  Juxta  Proverbium:  d  duo  •srraixa^  <5<_- 
x-oov,  xSsjspgv  Hcctt&Aa{A.gcc!m.    Ideft,  Otiiduos, 


chi  Rhetoris,  deMortibus  Boum  ;  quibus_i- 
gonBuculumhortatur,  ut  ipfitriftitia:  fuaecau- 
fas  adaperiat :  Nam  inquir_, : 

— —  divifa  minus  farcina  fit  gravis : 

Et  quicquid  tegitur ,  fevius  incoquit  i 
Prodesl  fermo  doloribus 


Huc  pertincnt  illa  Severi  Sandi,  five  Endelei-  B  tnfeilaturlepores,  neutrum  capn.     Erafmus  Chi- 

liad.  III.  Centur.  $.  Adagior.  Hujus,  inquit,  Pro- 
verbtj  fenfus  es~l  :  Oui  fimul  duplex  captat  commo- 
dum ,  utroq,  frufiratur.  Effertur  in  Graecorum_ 
Colledtaneis,  «Sccitra  figuram,  /wotvtm^v^n- 
crat ,  _<W^a  smxi?,  id  eft,  Ambo  concupifcens , 
neutrum  affecuttts  es 

8-  Crebro  corrixantesporcos  conciliavere  lupij 
Hinc  Axioma  Politicum :  Nec  femper  tutum  dis- 
fidentes  aggredi.  NamutLivius  Lib.2.  Decad.  1. 
C  de  plebeRomana,  Patribusq;  diilidentibus,fcri- 
bit  :  Externus  timor  ,  maximum  concordix  vincu- 
lunuquamvisfitfpettosinfcnfosfc  inter  fe  jungit  ani- 
mos.  Sic  Tacitus  Lib.  V.  Hiftoriar.  p.  6zz.  ele- 
ganter  de  Judaeorum  ducibus  Joanne,  Simone, 
cVEleazaro,  in  hanc  fententiamfcribit :  Erant, 
inquit,  inter  fe  difcordes,  donec  propinquantibtts  lio- 
manis,  bellum  externum  concordiamparcret.  Iri  ean- 
dem  fere  iententiam  Pauius  Oroiius  Lib.  2. 
Cap.i<5.  Otio  difcordice  nutriuntur   ai  ubi  neceffi- 


InquamSententiam  8c  Seneca  Agamemn. 

Lacrymas  lacrymis  mifcere  juvat  ; 

Magis  exurunt,quos  fecretct  lacerant  curct, 

Juvat  in  medium  deflere  fuos. 
Eft  autem  major  confblatio  in  querelarum  ufiir- 
patione  liberiore,&  in  accufationum & expo- 
ttulationum  libertate,  cum  fpeciem  quandam 
habeant  vindiclae.  Unde  Ovidius : 

Expletur  lacrymis ,  egeriturS^  dolor. 
Latinus  Pacatus  Drepanus  Panegyrico ,  quenl 
TheodofioSeniori  dixit  :  Esl  aliquod  calamita- 


tum  delinimentum  dediffe  lacrymas  malis ,  &  pcclus 

laxaffe  fujpirijs  :  &nnlta  major  esl pcena,  quameffe vy  tas  incttbuit ,  poRpofitis prhatis uufis  ata^  odijs ,in 
miferum ,  nec  videri.  commune  confulitur.  Unde  Tacitus  Annal.  Lit>.  1. 

Pag.71.  verf 3.  Sctpeinquiens,  alieni appetitores] 


Brevis  equidem ,  fed  elegans  eft  Oratio  hsscceE- 
rici ;  quaeimitando  cffingi atq;  exprimi poterit, 
quoties  Regi  alicui  fuadere  volumus ,  ne  alie- 
num'  inregnum  expeditionem  fufcipiat,teme- 
req;  bellum  moveat.  Conftat  vero  his  argu- 
mentis.  1,  Aliena  qui  appetunt,  fuafaepeamit- 
runt.  z,  Difcordes  ac  diflentientes  in  regno 
facile  hoftiumadventusconjungitacconciliat.  £  pmdentis']  Innuit  autoreum,qniprudentis  no 


Fas  eli  privata  odia pubhcis  utilitatibus  remittere. 

Ibid.  Patrium  quisque  ducem  extero  prcefertl 
Eodcm  ufi  funt  inter  alia  argumento  Scytha1, 
in  Oratione  aa  Alexandrum  Magnum  elegan- 
tiffima,  quae  extatLib.Vil.  Curtij :  Nantutma- 
jor  fortiorq}  fis ,  quam  quisquam,  tamen  alienigenam 
dominum  pati  nemo  vult. 

iz.    Pcenitentia  vacuum  debere  contuitum  effe 


3,  Prudenterhicagendum;  ne  qua,  fed  fera  ni- 
mis,  pcenitentia  fubfequatur.  4,  Ipfe  quiete_> 
fruatur,  belli  negotium  proceribus  demandet. 
Ad  conciliandum  valet,  &  eft  -i>iJix.ov :  cum  6c 
prudentiam  fuam  Ericus  oftendit,  &  teftatum 
ftudiumac  benevolentiam  facit :  pericula  fefe 
futura  prxvidere  indicat :  de  rege  regnoq;  efte 
folicitum  dccet.  Collocatio  &  tradtatio  dis- 
fvafionis  hujus  primiim  argumentis ,  deinde 
"Zu&TgoTrn  adhortatione,abfolv.itur;  utquiete  F 


men  cum  laude  cV  dignitate  fuftinere  cupiat $ 
ita  debere  confilia,  fua  &.  actiones  moderari, 
neqiudagat,  cujus  poft  ipfum  pudeat  aut  pce- 
niteati  Non  enim  Sapientis  eft  dicere,  Non  pu- 
taram.  Contuitum  etiam  ad  animum  tranftulit 
CieeroOrat.  proSeftio  :  Facil,]udices,veftcrifte 
in  me  animorum  oculorumq\  contuitus  ,  ut  cogitem 
remiffiore  utidicendigenere.  Contuitus  igituf  hic 
erit  acumen  ingcnij  &  animi  perjpicacia.  > 

13.  Per  alios gerendi  fane belli  factiltdtem]  Ap- 


8c  tranquillitate  fua  contentus  temere  bellum      primchucfacitQuaeftio  illa  diuinterPoliticos 


non  moveat.  Loci  obfervandi :  de  alienisnon 
appetendis  ;  de  fyncretifmo ,  reconciliatione, 
ac  concordia  acerrimorum  hoftium,  hofte,  aut 
malo  aliquocommuniimminente  :  defugien- 
do periculo,  a  quo  immunes  effepoilimus. 

Ibid.  Sczpe  alieni  appetitores  proprio  pri- 
vari  folere  meminimus  ]  In  eandem  fenten- 
tiam  de  Demetrio  ,  fratre  Antiochi ,  ^EgyptQ 


agitata,  An  ipfumprincipem  bellisintereffe  expediat  i 
Sunt  equidem  qui  ftatuant,  melius  fore,  fi  iepo- 
natur,  quam  fi  ipfe  pugna:  intecfit  Imperator: 
quia  princeps  nullo  modo  objici  periculo  de- 
bet ;  vetum  dubijs  prxliorum  exemptus,flim- 
mae  rerum  Sc  Imperij  refervari.  Nam  in  milite 
tantum  uniusfors  verfatur  :  at  veroinlmpera- 
tore  omnium  periculum  agitur.  Hinc  multi 
Js  z  Impera- 


112  STEPHANl  JOHANNIS  StEPHANII  NoT/E  VbERIORES 

Imperatoresper  Legatos  bella  fibi  gerenda  efle  A  brutorumfusedifleruit  peculiari  tractatu  Hie- 


exiftimarunt,  quia  dignitatemlmperij  fui  pro- 
ftituere  noluerunt.  Sic  Antoninus  Imperator 
inPalatio  urbis  refidens ,  bellorum  aufpicia_> 
Legatis  fuis  demandavit.  Eodem  modo  Jufti- 
nianus  Belifarij  &  Narfetis  opera  vicaria  ufus, 
Italia  Gothos ,  Africaq;  Vandalos  ejecit.  At 
contra  fatpe  numero  juxta  iftud  Plautinum : 

—  Ubifummus  Imperator  non  adeH  ad 

exercitum 


ronymusFabriciusabAquapendente.  DeApol- 
lonio  Thyanaeo  refert  Porphyrius,  quodBru- 
torum  fermones  intellexerit.  De  Solomone 
hoc  conftanter  affirmant  Dodtores  Hebroei. 
Porphyrius ,  fupra  nominatus ,  cenfuit ,  omnia 
bruta  inter  fe  fermocinari.  Canes  &  Equi  in- 
telligunt  humanasvoces,  fiftunt,  accedunt,va- 
dunt,  prout  jufleris.-  Cervus  educatus  a  Ptole- 
maeoPhiladeipholo,quentesGr_ceintelligebat. 


SACIllUtlll  ,  T)    ^*~>f*   1IUBUUJ>11UIU)>JUUIIUVJ111H.U1U.111JVU111. 

Citius  quod  nonfaclo  eH  ufits,fit,  quam  quod     HiftoriaNorvagicameminitRuftici  cornicum 


facto  eH  opus. 
Etlmperator  pr_fentia  fuamiliti  robur  addit» 
&  non  leviter  animum  firmat,  Llnde  Virgil.  IX. 
fineid. 

■  Urgetprctfentia  Turni. 


Verum  totam  hanc  controverfiam  prudentef 
decidit  Mutianus  apud  Tacitum  Hift.  Lib.  IV. 
Si  nimirum  Imperijftatus  aut  provincite  alicujus  fa- 
lus,  in  difcrimen  vocaretur,  debereprincipem  in  acie  ^  Aves,  inquit,  in  id  canere, tit  Dei  conditoris  fui  lau 


fermones  exponentis.  Sednonabsrefuerit,  in 
medium  adducere  eruditiffimam  diflertatiun- 
culam  Viri  Clarifs.  &  vere  feculi  noftri  Maro- 
nis,  Augufti  Buchneri,  de  avium  &  c_terarum 
animantium  vocibus,adiftum  HymniVenan- 
tiani  verfum_, : 

Hinc  tibi  nunc  avium  refonant  virgulta  fu- 
furro. 


des  perfonent ,  etiam  D.  Cyprianus  fenfit  Orat.  pro 
Martyribtts  \  Cui,  inquit,  (Deum  inteUigens)  omneS 
aves  cannnt laudes.  Huc pertinet  &  illud incer- 
ti  autoris  dePhilomela,  in  fine  : 


ftare.  Minoris vcro momenti  bella minoribus  delegan 

da.  Qmn  in  urbem  limitaneamfe  recipiat,  illincvim 

fortunamfy  principatus  e  propinquo  oftettfurus  :  nec 

pericults  parvis  mixtus ,  neq^  magnis  defuturus.  Et 

hocipfumAlexandrum,  temerepericulislequi- 

buscunq,  objedlantem  milites  monent  apud 

Curtium  Lib.  IX.    Obfcura  bella ,  &  ignobilcs  pu- 

gnas  nobis  depofcimus  :  temet  ipfum  ad  pericula  ea 

ferva,qucemaqnitudinemtuamcapiunt.  Cito  oloria 

',r,r-  ■  r  j-j-  i  a-i  ■  ■  j-    •    T\HKtionabfimritaexDavidicuPfalmis&aliis(acris 

obfolefctt  injordidts  hojttbus,  nec  qutcquam  inaignius  U  . .,  .     ,  /  .      ^        ,,  z 

eH,quam  confumi  eam.ubinonpojfit  oftendi.  Porro 


Sed  cunclas  Jpecies  animantum  nemo  notavit, 
Atfc  fonos  ideo  dicere  quis  poterit  l 

Atq,  fuo  domino  depromunt  munera  laudum, 
Seu  femper  fileant,  fivefonare  queant. 


de  hac  Quaeftione  confule  Melch.  JuniumParte 
z.  Quseft.  Polit.  Quaeft.  LXXII.  &  Joannem_, 
Meurfium  Quaeft.  Polit.  VIII. 

17.  Manus  cauterium  cavet  ]  Cauterium  hic 
pofitum  pro  aduftione,  a  Kaico ,  uro.  Quid  au- 
tem  alias  Cauterium  fit ,  probe  norunt  Medi- 
corum  filij.  Ita  Cauma,  pro  Calore,  uiurpavit 
HericusMonachus  fub  finem  Lib.  VI. 

Aftra,  poli,  nubes,  &  machinacunclapolorum, 
Soltfo,fQrortfe,nives,lymph£fc &Spiritus  omnis, 
Cauma^geluq,,  dtes,&  denfie  nubila  nottis. 
Pag.  72.  verf.  8-  Parvulum^  foramen  furtiva 


Libris  adduci  pojfent ,  fi  res  pofceret.  Qux  tamtn 
omnia  ea  de  causa  fcriptaexiftimanda  funt,  utinvir- 
tarentur  hominum  antmi  ad  laudes  divinas  perfol- 
vendas  promptius ,  quum  ipfa  etiam  bruta  in  eo  la*- 
borare  videripojfunt.  Minime  enim  omniumarbi- 
trandum  eH,  pios  &  fanclos  illos  Scriptores,  quumta- 
lia  mandarent  libris ,  credidijfe  ,  communi  quadam 
cum  hominibus  rationeanimantesejfeprteditas,  cujus 
duclu  Numen  cognofcant  &  celebrent ,  atq^  putaffe 
£  adeo,earum  voces  ttaejfe comparatas,uttumipfteeas 
interfe,tiim  homines  quo^  inteUigant,  hoceH,arti- 
culatas  atcfc  intelligibiles  ejfe ,  non  autem  confufas, 
quod  quosdamPhilofophorum  antiquitus,  Pythagoreot 
prxcipue ,  qui  hominum  animas  in  bruta  transmt- 


luminis  applicationetrajiciens  ]  Id  quod  Petf onius     grare  fcifcebant,  opinatos,  ex  ijs  qucz  Sextus  Empiri 


Arbiter  fic  extulit :  Quartillaper  rimamimprobe 
diduclam  applicuerat  oculum  curiofum,  lufum^  pue- 
rilem  libidinosa  fpecuiabatur  diligentia. 

35.  Ut  etiam  ferinarum  pecudaliumq^  vocum 
interpretationem  calleret  ]  Inveterata  fuit  genti- 
liumopinio,  inteffecolloqui  bruta,  &  eorum 
fermones  a  multis  intelligi.  Unde  ars  oicovtKq , 
vel  interpretandi  voces  animalium:  inqua  ex- 
celluifle  dicuntur  apud  Veteres  Melaffipus,Ti- 
refias,Thales  Milefius,  Apollonius  Thyanaeus. 
Democritusautor  quoq;eft,  quoddenturaveSj 
quarum  ex  confufo  fangvine  nafcatur  ferpens, 
quem  fi  quisederit,  aviumlinguas&colloquia 
interpretaturum,  teftePlinio  Lib.  X.  Cap.  49, 
8c  Lib.  XXIX,  Cap.  4.    Caeteriim  de  loquela 


cus  Lib.  1.  Pyrrhoniarum  Hypotyp.  Cap.  14.  Item 
Porphyrius  Lib.  3.  ~$  drfoj$c.  if^^v^cov  me- 
morix  prodidit,  eruditos  latere  non  poteH.  Quin  re- 
fertPorphyriuseo  loci  funum  at^  alterum,  quiintel- 
P  lexerint,  quid  inter  fe  garrirent  aves :  ac  eafcien- 
tia  &  Apollonium  Thyanteum  prteftitijfe  commemo* 
rat.  Sed  eum  ipfum  Apollonium  famofiffimum  ma- 
gumfui  temporis,  &  hominem  omnium  jaclantiffi- 
mum  vaniffimumfc  fuijfe  ,  iuculentiffimi  Scriptores 
fatis  fuperfc  docuerunt.  Quin  ipfttm  Pythagoram  tale 
quidpiam  defe  exiftimari  volutJfe,peUepida  iUa,  hifto- 
riane  an fabula,videtur arguere, quam Jamblichtis 
narrat  in  Sophi  iUius  vita  Cap.  ?j.  Tarenti  enim  in 
publicis  pafcuis  conjpicatus  bovem  ,  fabas  'attingen- 
terihbubtdam  monuit,ut pecori  idinterdiceret.  Ri- 
-    '  dentc 


In  LlBRUM  V.  HlSTORI/E  DaNIC  E  SaXONIS  GRAMMATICL 


Ilj 


&»?<?  effuse  bubulco  ,  &  diccnte ,  fe  quidem  0di<n,  A  -57.  Concham  transpojitam]  Concha  hcicpa 
ho\ir\c,nefchei  cteterum  ftipfe  quid  amplius  calie-  tcllam  denotat  ,;in  qua  appofitum  erat  magi- 
ret,fuapacelicere,moneretbovem,qutefactavcllet:  cum  illud  pulmentum.  Concha proprie  pifcis 
dcceffit,  in^auremnefcioquidarmentoinfufurravit:  cft  genus  tefta  contecTum  :  a  cujusfimilitudi- 
&ficefecit,  utbos  confefiim  fabas  relinqueret,  Osq      necjua2visvafaconcava,ckfuperiuspatuJ3,Ce»- 


in  perpetuum  abjiineret.  Piinius  Lib.  X.  Natur.  Hifi. 

c.  4p.  &  Lib.  XXXIX.  cap.  4.  auftor  esl,  tradidijfe 

Democritum ,  facultatem  inteliigendi  avium  voces , 

comparari  efu  certi  angvium  generu.   Philofiratus 

quofoLib.3.  de  Vita  Apollonij  Thyanei  fcribit ,  incolas 

Bacara,  lndorum  urbts,jaclare,eum  qui  cor&  epar  B 

Draconis  comedijfet ,  omnium  animalium  conceptm 

&vocesintellec~turum.  Quodipfum  de  Arabibusfcri- 

bit  Lib.  1.  ejusdem  operis.  Ericum  quendam  comefio 

epulo,  ex  ferpenhbus,a  Crackquadam  maga,  confeito, 

Jibifc  appofito,  omnium  fcientiarum  copiam  confequu- 

tum-,  ita  ut fcrinarum  pecudaliumdjvocum  inter- 

pretationem  caileret ,  Saxo  Grammaticut  Lib.  V.  Hi~ 

fior.  Danic.  narrat.    Sed  htsc  certe  nugamenta,  opi- 

mr,  funt,&  fabulx  mertt.  Et  perfiringit  hos  nuga- 

tores  mtrito ,  Georgius  Pifides,  prxclaro  illo  carmine  C  Veteres  quocjs  Commentarij,  quos  edidit  P.  Pi 


chts  dicuntur.  Cato  dereRufticaCap.XIII.  J» 
cellam  Oieariam  htec  opusfunt ;  dolia  olearia,  labr& 
olearia  XI V.  Cotuhte  majoresdux,  &minores  dux. 
Juvenalis  Sat.  VI. 

Quum  bibitur  concha,  quumjam  vertigine  te- 
itum 

Ambulat — - . 

Ubi  commentarius  antiquiflimus  :  Concha  , 
id  esl,  ex  amplo  vafe.  Erat  autem  vas  vinarium ,  in 
quodedoltjs  hauntur  vinum.  Conchte  etiam  funt 
vaia  ampia  baineatoria ,  quibus  olim  lavaban- 
tur.  JuvenalisS;uyra  eadem: 

— — —  Conchas&cafiramoveri 

Hoile  jtibet  — — 


dt  mundi  Opificio  v.gg+,&  feqq.  quos  Latinos,  uti 
Morellus  vertit,  quum  Gnscorum  copia  nuncnonfit, 
*on  pigrabor  adfcribere.  Sunt  autem  ifii : 

■ quuve  linguam  garrulis, 

Velut  organum ,  formavit  avibus  tinnuluml 
Ut  inde  rentur fabulatores  mvi, 
Ipfos  babere  cognitos  vocum  fonos. 

QuinimoSaxonem  ftoftrum  (quem  perperarn 


thceus,ad  verfumhunc  JuvenaIis,Satyra  III; 

Utfint  contcntte  patulas  defundcre  pelves, 
Pelves  interpretantur  Conchas,  in  quibuspedes  la- 
vant ,  utvafifiitilia,  ■mlovfji]^.   Quin  8c  alix 
quaedam  Glo  ffx  veteres  maru  exaratae  ad  ver- 
fum  illum  Juvenali?  Satyra  VL 

Tot pariter pt'.~es,tottintinnabulj  dicas 


Joannem  Grammaticum  nominat  )  vehementer  D  Pelves  didt  Conchas tereas.   Tanto ,inquh ,firepim 


fijggillat  8c  acerbe  infediatur  Joannes  Wierus 
Lib.  III.  de  praeftigijsDaemonum  Cap.XV,  quod 
virulento  epuli  guftu,  rationis  atq;  eloquentiae 
fummum  munus,  ac  manuum  feliciter  conie- 
rendarum  donum,confequi  aliquem  pofle,  non 
dubitavitaiTererepraeIentihachiik>riola,deEri- 
co  &Rollero,  abeo,ut  vera,  inter  res  vere  gc- 
ftas  defcripta  & intexta.  Nam  inquit,  quodnulla 
crtatura,  multo  minus  virulenta  angvium  tabes  ex- 


loquitur,  Ut  ille  qui  adelt,  tlicat  multavafa&rea,  & 
coiuhds inter  fe  collidi.  Hinc  nataertvoxBarbara 
Inconchare  ,  quod  cft,  abibrbere.  Chronic.  Ca- 
meracenfe  Lib.  III.  Cap.  XXII.  Ad  quandam  Ta- 
bernam  de  more  profectus,  cerevifiani  nimiam  in- 
conchavit.  Vide  fis  Archsologuni  Nobiiilfimi 
Viri,  Henrici  Spelmanni,  p.^74.  Ammianus 
Marcellinus  Lib.XVI.  p.68.  deAlexandroMa- 
gno  :    illc  nxmfs  cenea  concha  fuppofita  brachta 


tiUaticia,gignat  rationis  &  eloquentite  fummum  do-  E  extra  cubile  protcnto ,  pilam  tenebat  argenteam ,  ut 


mim,  aut  profperitatem  in  bellis  donet,fedpeculiaria 
i&a  Deicjfe  munera,  tamesl  manifedum,  utbonarum 
horarum  male  impenfarum  meritb  infimulari  de- 
heam  ,  fi  huic  convellendx  hifiorite  diutius  immo-- 
rer.  Verum  Tmvx^yiv  Ulum  Satanam,  permiiTu 
omnipotentis  Jehovae ,  multa  eflicef e  pofle,  ijs 
'fimilia, quae  muneris  loco,  hominibus  fibi dile- 
<£Hs,  numen  ccelefte  conferre  folet ,  extra  con- 


cum  nervorum  rigorem  fopor  iaxajfet  infufus,  gefia- 
mhiis  lapfi  tinnitus  abrumperet  fomnum. 

48-.  Ericus  fe  ad  aftandum  fratri  ]  Aftandum 
dixit,  pro,  affiftendum.  Aftare  advocatus  aliiut 
apud  Plaurum  eft  in  Cafina.  Et  vix  ea  figni*- 
ficatione  apud  bonos  &probatosaucT:Oresob= 
vlavoxeft.  InBernhardoMorlancnfi,  quicla^ 
ruit  Anno  Chrifti  MCXL.  cxtat  Lib.  1.  de  con=> 


troverfiamefts  &  infinita  fere  exempla  teftan^      temptuMundi,  pag.XLVII 

nir   nn^mnlnrimnt  cVfnrilnim    (  nnnQ  innrimi«  •? 


tur,  quamplurimos  gentilium  (  quos  inprimis 
internecinus  ille  generis  humani  hoftis  perfidiae 
fuae  laqueis  circumvenirc  ftudebat  )  rhagica 
quadam  arte  hoftes  fuos ,  alias  vinci  nefcios* 
fuperafle.  Ergo  &hoclocoftrigilemobtrecT:a- 
torum  fuorum  evadit  autor  >  quem  potius  ve- 
nerandae  antiquitatis  reipecTru  venerari  8c  ad- 
mirari  merito  deberent ,  quam  toties  calum- 
nijs  impetere,  vocantes  eum  Scriptorem  fabu- 
lofum,  ipernaologum,logodxdalum.  etc 


Genfor  adeU ,  labra  vendit,  amat  lucra,  cenfit 

imquum , 
Aftat  habentibm,  obftat  egentibus ,  osimni- 

cum. 

49.  Probrofum  referens  alitem ,  qui  propritm 
polluat  nidum']  Proverbiumeftantiquum,quod 
etiamnum  lflandis  in  ufu  :  ©a  «r  fllglena  w 
(tur  /  f«m  t  (ialffP  l«»f  i)^w  brtttur  /  fimili 
prorfus,  cum  Saxoiuan* ,  fententia. 


ii4       Stephani  johannis  StephAnii  Not^  Vberiores 

Pag.75.  verfin.  Ozteraquz  acceperant,inti-A ._* Quo  teniitisftnquit, 


mantes  ]  hitimare  eft  fignificata  denunciare_> , 
feu  occulte  ad  aliquem  deferre.    Livius  :  Inti- 
majfe  fertur filio ,  ut  milites  fcriberet.  Prudentius 
HymnoXiV.  Periftephan.  verfi  CXI.  ' 
Gefla  intimaffe  cuncla  fertur  Principi, 
Prxfeclus,  addetts  ordinem  voluminum. 
Hinc  Intimatio,  qua  voce  utiturFeftusAvienus 
in  Orse  mancimse  defcriptione: 
Ur  aperta  vero  tibimet  intimatio 
Sudoris  hujus  &  laborisfit  mei, 
Narrationem  opufculi  paulo  altius 
Exordiemur  — ■'«■•/•  , — 

Idem  fuperius  dixerat  : 


ejfetepraaeteris 


Memorem  intimati 


Eugippius  in  Vita  S.  Severini,  Cap.  IX.  p.  12.  Ad- 
•dens,  ut  quidquid  repertaeidiceretperfona,  reverfus 
fibi  maturius  intimaret.  Ufitatiffima  vero  vox 
ha?c  eftjulio  Firmico:  in  quo  centies ,  8c  plu- 
ries ,  occurrit.  Gloflarium  Vetus  :  Intimare , 
■  Tvcc^Jtcrcuj,  spiQctncrat ,  (bcVJ£oucrwr 

'2.1.  Receptum  immodice  fretum  urceis  egeri 
jubet  ]  Priusquam  tubo  receptum  eft  aqua  na- 
ves  exonerare  ,  confveverunt  priici  vafis ,  am- 
phoris,  urceisq;»,  magno  numcroviribusq;,fed 
immenfo  labore,  exhaurire.  Grettla  nos  iucu- 
lenter  docet,  8c  quemadmodu  ifto  labore  Fungi 
foliti  fint  ;  videlicet,nautis  juxta  navis  magnitu-  ^ 

dinem bipartito  vel  tripartito diftributis ; "quo- D  1uid  fit  difcriminis  inter  fapiehtem  &ftulturrt, 
rumordinesalijfuperftabant,acafubjedtis  por-     inter  mall!m  &  bon*  frugis  hominem. 


Quigemis:  undedomo!  pacem^hucfertis,an 
arma  > 
AlcimusAvitus  Lib.IV. 

Quigenusi  undepatres! 
EtGraeei:  <ti(  7n>^tv;  sic  dvfyav;  7ti^sioi  Tti- 
htq,  yh  ToxrieC. 

$6.  Optavi  fapere  tantum  ]  Hunc  quoq;  lo- 
cum,  ficut  &  alia  multa  Saxonis,  vitiola  corru- 
l  pit  interpunctio.    Sic  etenimin  prioribus.erat 
Editionibus  : 

Optavi  fapere  tantum  difcriminamomm, 
Luflravi  varium  per  loca  naclus  iter. 
Quis  jam  hic  tamOedipus  eft,qui  fanum  ali- 
quem  ex  his  verbis  fenfum  elicere  poterit  ?  nififl 
faculadiftinclipnis  adhibita,ita  mecumlegat: 
Optavi  fapere  tantum,  difcriminamorum 
Luftravi,  variumper  loca  naclut  iter. 
Hoc  vultdicereEricus  :  Ha?c  mihi  fummavo- 
<q  torum,  iumma  currarum  femper  fuit,ut  fupra 
vulgus  faperem,  8c  civilem  aliquam  mihi  pru- 
dentiamcompararem.  EamVerenonexiguam 
confecutus  videor ;  quippe  qui  varias  peragran- 
do  regiones,  multarum  gentium,  nationumq; 
mores  ac  ingenia  accurate  exploravi  atq;  exper- 
tus  fum :  non  fecus  ac  ille  apud  Horatium : 

Qut  mores  hominum  multorum  vidit&urbes, 
adeo  ut  non  fim  nefcius,  fed  probe  internofcere 
queam  8c  difcernere,  quid  diftent  ervalupinis, 


reclos  urceos  excipiebant,ac  fuperioribus  adhuc 
tradebant:  illi  vero,qui  omniii  fupremi  ftabant, 
in  mare  profundehtes ,  eodemmodoverfavice 
reddideruiitinferiuscdnftitutis,acfic  deinceps 
reciprocatis  atq;  alternantibus  elevandi  dete- 
rendiq;vicibus,fentinam  omnem  exantlarunt. 
Id  quandoq;  perquam  difKcile  &  laboriofum 
fuerat,  cum  aperta  8c  non  fororum  tabulis  un- 
diq;  contecta  navigia  decumanos  fludtus  pas- 
fim  exciperent ,  nec  firmis  veftigiis  nautae  in^ 
fluctuante  Sc  jadbata  nave  confiftere  poiTent. 
Hunc  antlandi  modum  Hiftoriae  Q3r)ffuau[fur 
vocitarunt.  Grettla  confulatur.  M.Brynolfus. 

Ibid.  Difcurrentes  per  littora  nautici,  pecus 
fternefe aggreffi  funt]  Diripientes  videlicet  mari- 
tima  loca  &littora,prxdam  abegeruht,  more 
piratis  confveto  :  quod  frequens&fblens  erat 


20.  Pemorum  duclusvelorum  vincitur  ufu  ] 
Forte  tale  aliquod  vulgo  jadtatum  fuit  olim_, 
Proverbium,  quale  extat  inAnonymiChroni- 
coNorvagico  :  quodutinam  diutius  noninvi- 
deret  nobis ,  Vir  ad  omnem  humanitatem  fa- 
6tus ,  8c  reconditx  eruditionis ,  Joh*  Kirch- 
manus,amicusmeus:    BIWKPflR    BIR 

WA  1R  SKAHR  ^AlUK^hK, 

Sdybcmhnt  ht)t  «<$a  crBraJxr  ^rtbawfcur :  Ex? 
peciantes  ventum  fecundum,feftinantius  properant, 
quam  remigantes :  b(  fommtt  fnarcrt  frtm  fom 
©d(cr/«nbD«b«riXo«r. 

25.  iftas  ore  premi  conflat,  at  illa  manu~\  Ob~ 
fcurior  nonnihil  hic  locus,  nifi  fi  quis  ad  genui- 
num  proverbial  is  hujus  locutionis  fenfum,  ani- 
mum  diligcntius  advertat.  Comparationem 
inftituit  nofter  inter  mettdacium  8ctempeflatem > 


in  hoftiumfolo.  Sic  vero  littora  depraedari,  af  p  edoccre  nos  cupiens,nonminoridamnomen. 
J)j()g<5Ua  ©fratlDf)fJ33/  id  cft,  aedere  littus,  nomi-     dacia  homines  afficere,  quam  miferos  nautas 


nabant_.. 

4j.  Inlapfufaufliunomtnaiuieventum']  Non 
aliter  ac  Divus  Julius  Cseiar,  qj.ii  prolapfus  etiam 
inegreflunavis,verfbadmeliusomine,  Teneotc, 
'  inquit,4fr/V<«.  SvetoniusinvitaCaefaris. 

•  Pag-74,verf.7.  Stulte  quis  es  ?  ]  Ita  ignotos 
compcllare  folebant  veteres.  Virgilius  ^Eneid. 
VIII.  verf  ii4-     - 


faevientcm  in  mari  tempeftatem.  Tempeftas  ete- 
nimpaucasquasdam  naves  disjicit,  funditusq; 
evertit ;  fed  mendacium  regnis,  urbibus,  totisq; 
nationibus  perniciem  adfert.  Porro  ficutfreta 
remigiis,qii3e  manibus  premuntur  8c  agitantur> 
urgente  tempeftate  pulfantur ;  ita  8c  terrce,  hoc 
eft,  variaegentes  8c  hationes  premuntur,  Scinter- 
dumopprimunturjor^ideft^mendacilinguajfeu 

menda- 


In  LlBRUM  V.  HlSTORLE  DaNIC/E  SaXONIS  GraMMATiCL  iK 

mendacio,  quod  ore  profertur.  Neq?  enim  ma-  A  Quanquam  rnos,  imo  honos  fuerit  alijs  genti*- 


nuumvi  duntaxat,fedlmgua,ceque  ac  acuto  gl.tdio,ju- 
gulariinimicos,rec\c  monuit  Emanuel  Comne- 
nus apud Nicet.  Chon.  Lib.  V.  Et  Demofthenes 
Oratione  de  falsa  legatione  :  Nulld  re  popultu 
UdigraviuspoteB,  qudm audiendis mendacijs.  Hinc 
vere  Petronius  in Trojae  halofi  vocat  Mendacium 
in  dantna  potens. 

x6.   Sorde gravis  putes  ]  Vanum  hominem, 
Sc  nullius  frugi,  fua  lingua,  veteres  Dani  pro- 


bus,  utCafipijs,lbcris>Barchceis,  Indis,  Perfis, 
Parthis,  inhumata  cadavera  abjicefei  Cl.  Vir 
Bcrneggerus  ad  Sveton.  Augufti  Cap.  XII L 
Apud  IbcrosVuItureserantpro  ficpukhro.  Un^ 
deSilius  inXVI.  Punic. 

Tellure,utperhibent,is  mos  antiquus,  iberd, 
Exanima  obftxnus  confumit  corporavultur. 
#i  Non  ego  reginam']  Suo  ipfius  indiciope- 
rijtSorex.  Ericus  nullam  plane  injecirReginas 


brose  appellabant  IKHYJj  SnbetTtC/.id  eft,  B  mentionemaGreppoftuprata^priusquam  ipfe 
Sterquilinium,  &c  A^KIH J,  £)(JKfe/  qu2e  vox  fe  Prodat-  Scilicet  hac  vis  Jttalz  eft  confcien 
proprie  ramenta  Sc  quisquilias  fignificat ,  item 
lutum,  fordes.  Hinc  per  contemptum  &  com- 
vicium  vilem  aliquem,  defpeetum,  <Sc  abjedtiifi- 
mum  mortalium_. ,  prarcipue  quando  aliquis 
ftulte  loqui  aufus  fuerat ,  ita  compellabanL,  -. 
^HR  iKHTJj  £e«r<£nbeme/ideft,audi 

ccenum.    $  ^arla  603U :  thafl  ^arl  faafit : 

%<t)t  gnbime/  id  eft,  audi  fterquilinium.  Q5fla  C  pofatamcum  ]  I  roverbmm  eft,' 

e^u :  €n  htf  f  £)&r<x|ib  er  t bar  jtta  a  ffolnum     ro  Gre"ero  ^f™un^°  rf™  r 

oafrhjberafaUmanna.   9J?en  bef  anbet  <Sfarn/ 

fom  ber  jtbber  paa  ©f  clen/  oc  ftjsrer  paa  golcf  ens 

tale.  Hodicq;  nobis  eadem  formula  in  ufu  in_. 
convicijseft,  quumhominem  nulliusfrugi  no- 
minamus  bet  ©farn/  bttfiRtfi ;  £)anb  er  eet 
ffarn/  eet  m^/  eef  broog/etc.  itidem  Romani 

olim  loquebantuf,  hominem  impurum,  flagi- 
tiolum  &fceleribus  coopertumappellantes  lu- 
tum,ctmum,tabem,fordes.  TulliusOratione  pro  D  cum-prctctpitatarapttnrcotfia^mmtegrumre- 


tiae, de qua vere Polybius in fragmentis ;  Ov$e)s 
«TWC  %tb  fA&oivq  S4iips^,E^yg,iS'TE  x«.TJ?jo'*@» 
o«fo?s  «c  >;'  inSfOi^i  tj  "Xaiv.iy.ijtm  SjasTc  'sx.aqwv 
i|/w^«7c  :  Nttttus  necfjefiistdm  fortnidabilis,ncqs 
'judex  tam  gravu ,  qu.mi  Confdentia,  qux,  mentibus 
cujusqtte  injidet  cs  tnhabitat. 

Pag  7/.  verf  6.   Dec':p:tur,fervutn  quisquis  fibl 

de  fortiifimovi-* 
negligentia  decc- 
pto,'  pfolatum  &c  uiurpatum  :  ^Uf  er  ab  etjoa 
throel  ftivcr  etnfa  5SBtn.  mconfultum  eft ,  «//  /crx/f 
ri«»i  in  fuiiima amiiitia  esl.  M.  Brymlfm. 

13.  Improvida pkrumfc  nocerecon/ilia]  Pra?- 
cociumconfiliorum  infciix  &  triftis  fblet  e(Te 
exitus.  Hinc  recle  Livius :  Conjilijs,  inquit, 
««fia  res  tam  inimica ,  quam  celeritas.  Celer  enim 
posnitentia ,  fed  eadem  fera  atque  inutilis  ,fequitur, 


P.SextiodeCalpurnio  Pifone  :  tiabeo,quem  op^ 
ponam  labi  illi  atq\  ctxno.  EtinL.Pifonem  :  OPe- 
fiis,  ofcelus,  olabes.  8c  eadem  Oratione  :  0  tene^ 
brx,6lutum,6 ' fordes]  cVmox:  CumfePbilofophttm 
ejfe  diceret,ifitttiimpuriffmm  atq?mtemperatiffimce 
pecudis  cceno  acfordibm  inquinavit.  Plautus  in_. 
Perfa,  Sc.  curate  '  - 

— " ■ —  Eho  lutum  lenonium 

*  Coinmixtum  ctxnq  fterquiliniiim  publicum , 

lmpure,  inhonefte,  injurie,  illex,  labespopuli. 
IterfL-j  i 

PoJJhn  tefacere,ut  drgentum  dccipias,htum? 

Catullus  Epift.  XXXIX. 

Non  ajftsfacis,  6  lutum,  6  lupanat, 
Autfi  perditius  pote  esl  quid  effc. 
4.4*  Efca  feris , avidx prxdafuturus  avil  Mi- 
hatur  GrepEricoipfius  fepulturam  in  Volucrum 
poteftatem  fore,craoAAugii{\us  olim  refpondifie 
dicitur  captivo  cuidam  fuppliciter  fepulturam  g 
precanti ;  innuens,aves  ficultatem  habituras 
cadaver  rehdtum  difcerpendi  &recondendi  in- 
tra  ventrem,  tanquam  fepulchrum.    Qualem 
fepulturam  Curioni  tribuit  Lucanus  Lib.  IV. 

Libycas  en  nobile  corpus 

Pafcit  aves,  nullo  antecius  Curio  bttfto. 
Et  Euryalo  Virgilius  iEneid.  IX. 

Reu,  terra  ignota,  canibus  data  prteda  Latinis, 
Alitibusfyjaces  •* ■  ■'- 


ftitui  pojfunt.  Quare  recte  praecipitur  ,  ut  an- 
tequam  res  magnae  i,  &  afdua  hegotia  fufcipi- 
antuf,  animus,  repudiatis  prsccocibus  acftioni- 
bus ,  confilio  maturo  &  prudenti  in  omhem 
eventum  diligenter  ht  muniendus.  Bene  ita- 
qi:eTacitus  monct  :  Omnes,  qui  magnarum  rej- 
rutn  conJ'uiafitfcipitmt,ctfiitihne  debcnt,  anquodin- 
choatur, Reipubi.  utile,  IPSIS gloriofum, aut prom- 
ptutn  effellu,  aut  certe  non  arduumfit. 

E  13.  ImmoLri  dijs  equi abfcijftim  captit conto  exci- 
piens  ]  HeicdenuoMagici  cujusdam  apparatus 
luculehtarh  fcenam  habcmusi  Modus  autem 
&c  forrnula  talis  maleficij  peragendi  haec  erat. 
Apud veteres  Danos,  juxta  ac Borcales fefe  gen- 
tes  omnes,  Ethnicifmi  fuperititionibus  adhuc 
imbutas  &  incantationibus  deditas,  qui  caput  1 
inimicis  devovefe,  vel  etiam  qui  hoftilem  im- 
petumafe&  fortunis  fuis  averfuhcafe,  cupie-  ; 
bat,  contum  quendam,  fiveoblongam  haftam 
excorylojvel  alia  quavis  arbofe,fibi  antea  fite 
conficiebat.  Hhjushaftaefummitati cranium^, 
equi,  quem  prius  dijs  ihferis  folenhi  facfificio 
immolaverat,cadaveri  abfciflum  ita  infigebat, 
ut  diftentis  faucibus,  hiahtiq,  ricfu,  ingentem 
terrorem  vifentibus  incuteret.  Hanc  deinde 
haftam Ra»ir,  id  eft,  magicis  charaderibus  in- 
fcriptam,incolle,  feu  alio  quocunq^  loco  cdi-- 
tiore  ;  interdum  etiam  in  promontorio  aut_. 
Ifthmo,  qui  e  diafnetro  oppofitus  erat  rcgioni 
K  4  Mi* 


\ 
l\6  StePHaNI  JOHANNlS  StEPHANII  NoT/E  Vbe  RlORES 

ifti,  fiveloco,  in  quohoftis  verfabatur,  vel  per  A pecatorum inops.PrudcnuusHamanig.verf.tf^* 


quem  eurn  irrupturum  putabat,  erigebat,  ad- 
hibitainfupercerta  dirae  imprccationis  formu- 
la.  Hunccontunominabant  RIIpHT^KF, 
Sfftibftong/  hoceft,  Haftam  imprecatoriam  ;  a 
MIP>  Cftitb/  quod  prifca  lingua  Danica  figni- 
ficat  diram  imprecationem_>,  &c  WT?JKP  » 
©fong/  id  eft,  contus,  hafta.  Inde  formula  lo- 
quendi,  %t  opf<tf«/cUer  Tttft/  Sfttibft" <?ng  ttlOb  «n , 


Mens  vulgi  rationis  inops.  Et  Pfychomach.  v.  12. 
Magnarum  virtutum  inopes.  Hilarius  Genefi  : 
Qui  natalis  inops.  Ubi  vide  elegantilTimae  erudi- 
tionis  Weitzium ,  pag.  16. 

2j.  Ardebat  intra  ccdem  ignis~\  Non  eft,quod  hoc 
tempeftatiSaxo  afcribat,  quod  inprifcismonu- 
mentis ,  fine  temporis  mentionc  paifim  occur- 
rit.  AmaruntantiquiHeroes  ad  focum  epulari* 
quem  in  medio  pavimento,  feeundum  aedis  lon- 


hoc  eft,  contum,  feu  haftam  imprecatoriam ,  g  gitudinem,aluerunt:  ipfi  cumfenatu,  optima- 


vel  mali  voti,  adverfus  aliquem  erigere.  Illuftre 
hujus  rei  exemplum  extat  in  Hiftoria  antiqua 
Egilli  Skallegrimi,  quae  EGLA  veteribus  ditta 
eft  ,  cujus  meminit  Gloflarium  prifcae  Linguae 
Danicae,  quod  penes  me  eft,  MS.  hunc  in  mo- 
durn^  :  Q^tll  <Sf aUasrimfon  rtjT<  niib  <£hr)ct< 
^'on«j<.  b<t  <r :  £gtU  ©faBegrimfrn  ttiftt  for* 
bunbclfe  mob  <?ricf  .Songc ;  n<mltg  fom.«jft<r> 
fpiyu  :  S)an  tof  i  t)onb  f«n  r)<fTefrong/  03  $itt 
from  a  Q3<rgnotf  <ina/t  t)a  <r  r>iift<  (il  lanb*  up/t  t)a  q 
tot  r)an  iprotfhofttb  /  03  vtitta  tt)ar  formala  /  03 
tn4fl«  ftto  >  #i<r  f<f  «3  «P  niibfTong/  03  fh»  <3 
<t)<ftu  nttt>  a  ftonb©r»cf<  Jlon3<03@unf)ilIb<: 
fnjj<3tf)<ffuniib  a  lanbt>a*t«r/tl)er<r  fh<ffa(anb 
hv%ia/fo  at>  aflar  far<  tr)<ra  »illa»<3a/ab<in3« 
fyttt  fttt  tnn</  fijr  «n  ft)<r  r<fa  ttr  lanb<<£irt)ct' 
^on3/o3®ttnPb<:  <5pterft)ab  j!aut  haft  ntt> 
b<r  (Tonsinemi  QSiar^rtfueina/  og  lct  fhar  ftan» 
fca :  t)anb  fu<r<  jproshofttb  lanb  up/enrijf?  tXutta 


tibus,  8c  legatis,  in  interiore  domus  parte,&  lo- 
co  fublimiore  confidentes,  inferius  utrinq,  adt 
focum  fatellites  &  miniftri.  Crebro  antiquita- 
tes  £ang-eUba  meminerunt,  hoc  ei\,longorum 
ignium  i  &  crebro,  clli?a  brentia  aSfttbum/  ict 
eft,  ignes  in  lignu  fylendide  arjijfe  narrant.  M.  Brj- 
nolfus. 

/2.  Ignis  vultui  temporis  baud  indebitus  3f 
KctTKX^rimc,  efthicnimisdura.  Itaduriusdici- 
tur  •ar ejGvmv  xp&vi  :  quomodo  Evangelift» 
Matthaeus  loquitur  Cap.  XVI.  Cui  iimile  eft  » 
quod  Ovidius  initioMctamorphos.Nrf?«neiJ#/- 
tum  dixit.  Item  Virgiliusnunc/mr  tribuit  vut- 
tum,  nuncmari. 

Pag.76.  verfii<j.  A  Rennefo  prodij~\  Interin- 
fulas,quae  magno  numero  f  retum  Q^UCt)<fiftorb/ 
quod  civitatem  Norvegiae  Stavangriam  alluit  > 
complent,  unam  hoc  nomine  S\«nn<f/5  animad- 
verti  exftarc  in  Tabula  Chorographica  Dice- 


dl ftonsimm/  03  fagbt thar  tt)cnn„ntl  f«ttli# UD  cefisStavangrienfis,ed.taanteannosXXVn.« 


Qtt  <r :  i?anb  tog  pgi  ^aant?  -r^cfpelf-ang/cc  gicf 
frcmforcn  35icrgnccp/  fomviipcopttl  ianbct/ba 
<03banb  ct  #erfc  J?offttcf  /  oc  giorbc  bcnnc  Sor* 
talt :  i^<r  opf<f«r3<3^iibf!ang/oct)<nb<r3<3 
bctttt  $?iib  i^ong  (Sricf  oct)  ®unt)ilb<  /  f  tl  f;aati' 
b<.  3e3  *<nb<r  b<f«  'Dliib  paa  iahu  1  oc  aCc  b< 
fom  bo<  i  b<t«  .anb/  &aa  at  b<  ffutb<  afle  far<  paa 
»illb<  tt)et)c  ecingcn  flulbefunbe  ftnb«ftnQ3oltg/ 
fattnb  bebrifftte  ilong<£ricf  oc©unt)tBbaff  iah* 
ttt.  €fft cr  bet  (liob  t)anb  ftangen  n<b<r  t  <n  iSicr»  e 
grcfftK/  oc  (obben  f!aa  b<r  :  6ib<n  »<n«  t)anb 
^iorf<^)offuebef  optilianbet/  oc  riif?<b<  Svttner 
yaa  ffanscn/  oc  fagbe  ber  benne  §ortal</  <f c.  £>c 
f!acfif  b<r  <ff«r  bieff  <£ricf  m<g<f  hab<li3  aff  aU</ 
«c  wmbf<affianb<t. 

27.  Obfcanitatis  apparatum  ]  Itaproprieex- 
prelfit  nofter  vocem  antiquam  MHKPH- 
F>iBriR,  $Ubina,ttayitt  /  quaeinfamiam& 


Viro  Clariflimo  ,  &  iniigni  Mathematico,  M. 
LaurentioScavenio  ;  quae  forfitan  illa  efie  po- 
terit,  e  qua  fe  prodijfie  h.c  commemorat  Ericus» 
Et  infra,  (Ktlincf. /difertim  infulam  fuifle  tradit. 
Etvero  totus  hic  iermo  Erici  plane  a:rtigmati- 
cus;  quotamennihiiatiudindigitareexiftimo» 
quam  iter  illud  maritimum  a  fe  in  Daniam  cum 
fratre  Rollero  lulceptum. 

Pag.  77.  verf.  8-  Nec  diu  manum  iclu  exhila- 
rarifolerel  Hodieq;  regium  hoc diclum Iflandis 
in  ore  eft  ,  quoties  fignificant ,  intempeftive 
qucmpiam  jus  fuum  manu  perfequi  :  ^fUff* 
©fttnb  »er.ur  fwib  t)ie>ggefetgcn :  hoc  ei\,Breve, 
■necdiu  eil,  cum  ob  iclum  iUatum  manus  exultat.  Jtf. 
Brynolfus. 

\6.  Laboranti  optima  es~l  mali  mora  ]  Ada- 
gium  itidem  eft,  quod  viget,  quoties  in  magnis 
&c  impendentibus  malis,  in  dilatione  &c  incerti- 


nefandum  fcelus  fignificat.  Exemplum  fugge-  p  tudine  eventus  requinmus  :  grcftltr  <r  a  ^M 
lit  Gloffarium  modo  laudatum   MpIKFH- 
1.  i  R  Y  |   tf? ibtns^ttxrf  /  deteftanda  fcelera_. , 
quorum  mentio  occurrit  etiamin  Codicibus  le- 


btftiir.  Vel,gr<f?<ra3Uub<f?.  M.Brynolfus. 
24.    Campum  gelati  maris  ]    Eleganter  S& 


gum  Danicarum-.. 

47.  Nudum  habere  tergum  ftaternitatis  in- 
npem  ]  Hoc  eft,  fubfidio  fraterno  deftitutum. 
StatiusIV.Thebaid.  Inops comitum.  TacitusVI. 
Annal.  Inops  fociorum.  Apulejus  de  Deo  So- 
«iratis :  Inops  veritatit.   Et  Apologia  :  Omnium 


Poctice  dictuiTLj.  Sic  non  abfimili  loquendt 
modo  Virgilius  liquentes  campos,  pro  mari  dixie 
VI.^Encid.  EtOvidiusLib.i.  Metamorph.  La- 
tum  aquarum  campum.  Iterum  Virgilius  V  L 
yEnid.    Latum  aeris  campunh 

jcV.  Necpcenaminjiigendum  ejfe]  Grsecismus 
eft  evidentiffimus  %  quo  ufos  video  antiquos 

faepe3 


lN  LlBRLlM  V.  HlSTORI/E  DaNIOE  SaXONIS  GraMMATICI.  117 

fxpe,  nonPoetasrnodo,fcdalios  etiamfcripto-  A  gnificatu  Ammianus  Marccllinus  Lib.  XIV. 

Acus  fubfternen-      pag.  f.    Ipfe  quofc  arrogantis  ingenij  incitationem 


tes.  Varro  Lib.  j.  de  re  Ruftica 
dum  gallinis  parturientibus.  Virgilius : 

11  '  —  pacem  Trojano  a  rege  petendum. 
Cicero  in  CatoneMajore:  Volumus ftne  nifi  mo- 
leftum ,  Cato ,  tanquam  longam  aliquam  viam  con- 
feceris,  quam  nobis  quo£  ingrCdiundum  fit.  Varro 
eodem libro  fere ita :  Eas  horas  fubfternendum  pa- 
lea.  SicLucretius  Lib.  r.  v.  23. 

JEtemas  quoniam  poznas  inmortetimendum. 
Etibidem  verf  18. 

Multa  novisverbis  prxfertim  cum  fit  agendum. 
Pag.ij. 

Autigitur  motuprivandum  es~l  corpora  qux<fr 
Id  quod  Graeci  dicerent :  Cpo_Woe  tc/j;  7nHvaci 
71?  cfrATZnv  TTv/ikci ,  Tzt  cmuciTix,  qsoptzov.    Plures 
ejusmodi  formulas  congeflit  Obertus  Gifanius 
in  conledtaneis  ad  Lucretium_. 

}z.  Epulaturi  in  convivio  militis  ]  Miles  hoc 
locoperSynecdochen  numeri,  Sc  quidem  Sin- 
gularis  pro  plurali,  pofitum  cft,  pro  Militibus: 
ut  mox  :  Affoletne  Gdtari  miles  !  Eundem  ad 
modum  loqui  amat  Florus  Lib.  1.  Adaclus  miles 
fua  jpontejurejurando,  nificaptaurbctemearet.  Et 
Lib.  II.  Sic  redaclo  in  difciplinam  milite  commijfa 
daes.  EtLib.IV.  devoce,  quaufusCaefar:  Miles, 
faciemferi.  Ita  Sc  Eques  pro  Equitibus  in  eodem 
ponitur ,  Lib.  2.  Quippe  nebula  lacus  ,  paluftribus 
•uirgultis  teftus  eques.    De  hujusmodi  fermone 


ejtts  ad  multorum  augeri  difcrimina,  non  maturitate 
vel  confilijS  mitigabat. 

1/.  Cruftatumglacie xquor~\  AmmianusMar- 
cellinus  Lib.  XIV.  pag.  /7.  Hyetne  vero  humus 
cruftatafrigoribus,&tanquamlevigata,  ideof^  labi- 
lis,  inceffum  prxcipitantem  impeUit. 

20.  Altercandi  coUibitum  fibi  fore  certamen  ] 

Id  Veteres  Dani  nominabant  ^RM^MB- 

h  BIKF  ,   £)rbal)niwtn<3.    GlofT.  Iiknd.  MS„ 

*_RM*MBBIKFflR,  £rDa&m>pingmv 

Verborum  pugnae  feu  contcntiones. 

24.  Ouando  tuam  limas  ]  Non  injuriafpur- 
cum  hoc,&  honeftis  indignum  auribus  carmen, 
prifcalinguaDanica  KIP,  £ftib/appellares,de 
quo  Gloflarium  IflandicumMS  :  Mp>  NID, 
Neutr.  Gen.  Spurca  Poefis,  qualis  apud  Latinos, 
Martiahs,Catulli,&confimilium.  Rhyt.  ijftmfl 
c  tx  frijD  fi  mo:roar  fmi  D/  margan  fib  aD  rvrfra  Sfttb. 
id eft,  Minime  eft  pulchra ifta Poefis,  multoties 
edere  obkcena  carmina_>.  Hinc  at>  'Sliiba  ttp* 
cfltm  :  ideft,  Obfccenisvcl  infamibus  cantile- 
nis  aliqucm  lsdere.  Grettla  :  SD?ontim  fOtfljt 
tUtierl;an?ftiDDe£)afTtDaQ3onba/  Deter:  £)effe 
t&dtiS&ltfilbt/atlyanbqmbfltmw^iiftYcm 
£afiiDe  Q3onDf.  Dicituretiam  MpHIMR, 
Cftioffar/ promptus  ad  tales  cantilenas,  Sc  aliam. 


ita  B.  Auguftinus  Lib.  2.  Locutionum  S.  Scri-  -^  infamem  Poefin.    Halfredur  Saga,:  Jpalfrebnt 


ptura?,  quideExodo  eft  :  Et  extendit  Aaron  ma- 
itumfuper  aquam  JEgypti,  &  eduxit  ranas,  &  educla 
esl  rana,  &  operuit  terram.  Repetitio  a  Plur  '"  ad 
fingularem  numerum  trajecla  esl.  Nam  utiq,  rana 
pro  multitudine  ranarum  pofitum  ett.  Nefcio ,  quo 
autem  modo ,  per  loquendi  confuetudinem  ,  imbutis 
fenfibus  hominibusfxpe  plusvidetur,  quod  Singulari- 
ter,  quattt  quod  Plurdliter  dtcitur.  Nam  plus  accipi- 
tur,  cum  dicitur ,  verbi  causa  :  Esl  illicmiics,  quam 


»ar  tSfalb  tljCfjar  a  »nga  albxt  1  03  a!  ntDfMr. 
ttttx :  ^alfreD  »ar  (?rajr  ©fafibr  fn  ftn  »nge  t>a« 
ge/  oc  meget  xttx  tilat  qwbt  fkmme  ^Sjtfer. 

19.  Remigijs  homines  ]  Cl.  Vir,  &:  PhiIolo=- 
gus  eminentiliimus,CafparBarthiuf,  in  literis 
ad  me  fuis  Anni  clo  Li  CXXXIII.  ex  MS  ex- 
emplariSaxonis  noftii,  itahuncVerfumemen- 
dat :  Videbantur,  inqtiit,  xvi  fui  pede  bene  hizc con- 
ciliata  ire.  At  in  opiimo  codice  erat.   Res  Veneris 


funt  illic milites  j  eslillic piftis,  quam  funt  illic pi- p.  homines.  Scribendumvides :  ReVeneris.  Etulti- 


fces, 

10.  Nemononnatum']  ItafciteexpreffitPro- 
verbia  illa  Danica  hodiecj;  in  vulgus  nota_,  : 
S)axt  er  rvf6b  Qtfiat  btnDeweD  jfrrjbbe.  Et,  £>nf 
-<r  at  baaft  fortvfub  gee.  Quorum  poftremum 
verfu  plane  barbaro,ut  omnia,  reddiditPetrus 
Laglandicus  (vulgo  Lolle)  Legifta,  Paraboia- 
tum  Fol.  ;8- 

Non  natx  pecudi  rudefit  boftaria  cudt. 


mts  vjerbis  :  Quid  ad  hoec  addere  mas  runit_.  i 
Omnino  fcribendum,  mas  renuit?  Peffime  quiedi- 
derunt  primum,  non  intelieclis  veteris  fcripturx  du- 
clibus. 

50.  Motus  quippe  fuos  nam  labor  omnis  habet  J 
Pleonafmus  eft,  quippe  Sc  nam :  quo  tamen  gau- 
dent  interdum  Scriptores.  Plautus  Mensechmis 
Adtus  V.  Sc.  IX.  Vixnibit  uxor  quoq^  etiam.  Sic 
Florus  Lib.  1.  rurfits redire,  Svetonius  in  Vita  Cae- 


Ubi  Bo/„j7^bovisftabula,interpretatur  Afcen-  F  kx.O^.t.rurfusrepetere.  ClaudianusinRumn. 

revocataif  fecula  rurfus. 

Juftinus ;  rurfum  recipere.  Livius;  Legdti deitide 
poftea  miffi.  Barthius  loco  jam  diclo  :  Quarto 
verfu  ex  ufu  feculh  10  c\u\v>pc  abundat,  nede  men- 
do  quis  argutetur.  Quo  paclo  pofitum  ittvenies  apud 
Auguftinum  pag.  29  ,  Libri  de  geftis  Pelagij.  Gui- 
lielmum  Armoricum  Lib.  IV.  Philippidos,  verf  4-j> 
HiftoricosNordmannix  a  Duchefnio  editos.pag.  106, 

m,  ifr  tc. 

Agpni- 


fius ,  in  Notis  ad  iftum  atithorem.  Senfum  au- 
tem  horum  adagiorum  forte  Mctahpyficum__ 
hoc  x\xioma revelabit :  Non entis nulladatur affe- 
clio,  Ci\c,  ttulla  funt  accidentia. 

Pag.78.verfii.  inaniapaclarevocare']  Con- 
fentit  7mkv8,-g vTKyitov  illud  :  In  male  promiffis 
haudturpe  estfidem  refcindere. 

Ibid.  Maturitati  potius  quam  inconftantix  ] 
Maturkas  hic  eftprudentia.  Ulus  eft  eodem  fi- 


llg  StEPHANI  JOHANNIS  St-EPHANII  NoTjE  VbERIORES 

Agonizam  Erictts  ]   Graecis  Ay}v ,  Cer-  Ahoc  Rhythmo  comprehendit  avus  maternuij 


t.tnicn.  Unde  ciy-o-tfypai,  certo,  ptigno.  Hinc 
media:  auatis  Scriptores  formarunt  Verb_um_. 
Latinum  Agonizo,  cadcm  fignificatione;  &  fe- 
curidum  Papiam,  Agonizor.  AdamusBremen- 
fisLib.I.  Cap.  VIII.  de  S.  Vinifrido ,  feu  Boni- 
facio  ,  primo  Germanorum  Apoftolo  :  Gefta 
ejiis,  a  Difcipulis  plenaria  manu  edita  fttnt;  quce  eum 
feruntagoniZ'tJfe,  cum  aitjs  quinquaginta,  &  amplius, 
commilitonibus  fuis. 


Pauius  Jonae  fiiius,  Vir  inillis  talibus  rari  exem- 
pli :  2$  ttlyanb  fm  aff  ei  ber/eff  >jfarat)ofTubeb 
f af?a  :  Turpe  manusjaitum  qus,  non  defenditab  ore, 
M.  Brynolfus. 

Pag.gi-verf  38.  Litharfulki  quo%  provinciani 
tradtf]  FTlMff,  %q\ttl  feujuxtaveterempro- 
nunciationem  Pflf-KIj  §u(fi/  prifcis  Danis 
in  ufu  f uit  pro  Normarchia ,  five  Provincia » 


47- 


Arduum  reorcontrafortemfune  conten-  B  SIuam  hodi^  *«n  nominamus,  fed  adeo  referta, 


dere  ]  Quid  fi  refcribamus  funem  contendere  l 
utpropiusad  certaminis  formam  refpiciamus. 
Sic  enim  fuadet  nobis  Proverbium  hoc  inte- 
grumadhuc&fuperftes :  ^Uf  er  WbSiammatt 
retp  ab  Craga.  M.  Brynolfm. 

Ibid.  Perquam  utile  referens  rebus  integris  in- 
columi  redire  curru  ]  Accedat  hoc  item  ad  pro- 
verbiorum  noftratiumcenfum  :  £)olIa|t  tt  %tu 
(umt*>agnef)eimabafa:  quod  inaliumfenfum 


locuplete,  &copiosa,  ut  juftus  inde  exercitus 
colligi  ac  confcribi  potuerit.  Singulis  ejusmodi 
provincijs  unus  fumma  cum  poteftate  prseerat 
Regulus.  Proprie  autem  at  fi)lcf  e/aciem  inftrue- 
re  fignificat;  &  gplcf ittg/  aciem  inftruc"tam_,, 
ficut$t)Icfingearm/  cornu  acieidextrum  velfi- 
niftrum.  Cseterum  tota  olim  Norvvegia  in_ 
XXIII.  g))lcf  a$/  five  provincias,  di  vifa  fuit,  quas 
hoc  ordine  recenfet  Chorogf aphica  Norvagiae 


verbis  tamen  ex  parte  retentis,Daniverterunt :  C  Dcfcnptio  ,  ante  decennium  hngua  vernacul 


3De  (;ajfue  got t/  fom  fiore  meb  t)eef«  Q3ogne.  m. 

Brynolfus. 

fi.  Pmagine  profiigatus]  Ni  fallor,  fenfus 
erit :  Confimili  mortis  genere,  quo  caeteri  pe- 
ricrunt,  peremptus.  Sic  infra  loquitur  :  Qujs 
bancprior  imaginem  prtebuit. 

$7:  Fruflra  volentem  perire  fervafiis  ]  Quafi 
dicere__.    Parvam  a  me  refertis  gratiam,  qui 


Hafniaeedita  :  i.(_lf»arf»)lcfc.  2.  SBingulmcrC? 

ftjlfe.  j.  Sfoumaricfs  ftjlfe.  4.  £>aii>ig  ftjlfe. 
f.#«Manb.  folfe.  6.  <2B«(rfelt>«  fylfe.  7.©rct> 
(an&.fjjlfe.  8. 2(uf?aregba.  fylfe.  9.  SBefferegba 
ft)(fe.  10.  £f\t)giaft)(fe.  11.  ©unb^jorba  fpffe. 
12.  iOarbengra  ft?  Ife.  ij.  SfteYb&aiirba  ft?(fe. 
14.  (gpgna  fplfe.  15.  giala  folfc.  i<5.  §irt>a  ftjiV 


fe.  17.  ©unbnt-ra  fylfc.  ig.  SRattmbola  ft)lfe„ 

1?.  .lorbiwra  fnlfe.  20.  '.ronfieim  fnlfe.  C  fub 
mon  cupientem  prohibctis.     Huc  fac.t  illud  D  fe  comprehend'e;ns  odo  Provi4ias.'    L  auna 

, \vfyvK.«™  :  Qm  fervat  invitum,idem  faat     ^  u  @par^ggjt1  ^(f<t  In.  ^ttMa  ftjlfe. 


occidenti.  Itim  :  2/ra/Vo  »o»  confertur  beneficium. 
AtcontraSeneca  Lib.  z.  deBeneficijs  :  Pulcher- 
rimum  opus  esl  etiam  invitos  nolentes^  fervare. 
Et  Caipurnius  Flaccus  Dcclamat.  XLI.  Miferi- 
cordix  maximum  munus  eslfervare  nolentem. 

Pag.8i.verf  y/.  Suam  necdum  cautibus  abfii- 
tiffe  fortunam  ]  Hoc  eft,  fortunam  adverfam_, 
fuam  nondum  plane  expiatam  ;  nondum  ad- 
versa  fortuna  fe  defundtum ;  adhuc  fe  in  cauti-  £ 
bus  verfari  ac  fcopulis.  Abfiftere  bello ,  abfiftert 
pwna,  anticjius  ufitamm  eit.  Vicina  huic  lo- 
cutio  eftLucretij  fub  finemLib.  II.  adfccpulum 
ire,  pro  ad  interitum : 

Nec  tenet  omnia  paulatim  tabefcere,  &  ire 
Adfcopultim  ,fpatio  tstatis  defejfavetufto. 

Metaphora  fcilicet  anavi  fumpta,  quse  infligi- 
tur  fcopulo  :  quomodo  recte  ad  illum  locum 
Dion.Lambinus,optime  deLucretio  meritus,  p 
commentatus  eft.  pag.  t%6. 

38.  Tafcem  labiltm  ejfe ,  qui  vinculo  nonfir- 
metur~]  Proverbium  antiquum  tale  fuit :  laiif 

er  banb(aup  Dagge.  m.  Bynolfus. 

44.  Manum  fiquidem  capitis  periculo  objici] 
Cum  praefenti  periculo  occurrenti,  velobvici- 
nitatem,  vel  debitumnatursc,  ignofcimus,  8c 
quodammodo  excufamus ,  hoc  proverbio  uti 

convenit:  ©fpllt  er^enbeaff|)of|befcera,  Quod 


iv.@faunafi)lfe.  v.etwrbal^fijlfe.  Vl.©trin- 
ta  \t)Ut.  VII.  ©aulooia  ftjlfe.  VIII.  £)rfb«s(a 
fplfe.  ]  21. 9?aumb0(a  ft;(fe.  22.  #aIogalan& 
fijlcfe.  23.  §tnbmarfen.  Has  inter  non  occur- 
ritnoftrum^iffjar  f))lfe ;  ideoq;legendumputo 
iiftat  fl)lfi/quxnuncdicituri!f?el«n. 

Pag.  84.  verf  9.  Sclavorum  mandatur irruptioj 
Mandatur  hic  pofitum  pro  nunciatur,  fignifica- 
tione  medij  sevi  Scriptoribus  ufitata.  Gallus 
Confeflor,Cap.XXII.  Serb  quofccumfattum  esl, 
ipsa  die  apparuit  Apofiolu  fuis ,  &  eit  gaudiapacis 
mandans,  infuffiavit.  Ad  quem  locum  ita  Clarifs. 
Vir,  CafparBarthius :  Gaudia  pacis  mandans , 
id  esl,  Spiritus  Santti  adventum  nuncians.  Pax  enim„ 
in  Evangelio  B.johannis,  Spiritum  Sanclum  notat. 
Mandare  autem  nunciare  esl  illi  feculo  Scriptorum. 
Sic  ufurpant  Sidonius,  Ennodius,  Fortunatus,  Fulgen- 
tius,  Marculfus  Monachus,  alij  innumeri.  Alioquin 
mandare  ejusdem  commatisScriptoribus  mitte- 
re ,  ablegare  fignificat.  Fulgentius  Fab.  XLV. 
Pofiquam  in  Thraciamredit,  Philomelam  mandatad 
Lynceum  Begem. 

41.  Regem  deinds  mamtm  fpargcre  hortatusj 
Manum  fpargere  ,  id  eft,  exercitum  dividere_j  i 
quomodo  bellum  fpargere  dixit  Silius  Italicus, 
Lib.  IX. 

Scindcnt  fe  turmx,  prxdicitjpargerebellum. 

Et 


IN  LlERUM  V.  HlSTORML  DanICE  SAXONIS  GRAMMATXf,  \\Q 

Et  agHtituJpargereLucanus  Lib.  VI.  A  obligat,  ficut  viderc  Jicct  inReccflii Chriftjaihi 

III.ArticuloIL§.z.  ZtZibtknftCilme^liaig/nt 


Ipfle  quoife  a  tuta  deduccns  agmina  petra 

Diverfisjfargit  tumulis,  ttt  Cteflaris  arttia 

laxeti&efufo  cliuAentem  milite  tendat. 

QjCurtius  fubinitiurn  Lib.  VIII.   Cum  propter 

iiAgum  boftem  JpargendtS  mantis  ejfent,  in  trespartei 

diviftt  exercitum. 

4<?.  Ut  compendij  gratia  complanajfe  montes  ] 
In  eandern  fententiam  deXerxe  loquiturjufti- 
i\usLib.\l,(\ui fiduciavirium,  veluti naturte ipfius 


dominus,&montesin  planum  deducebat,&  convexa  B  va  ttavivid. 


mt  j\ongcn  t)6ri^  oc  li;Mg/  ocfs'fncn;cfc£it|f  ec 
■$«rnt/tv  oc  <ifft>crtc  J\on<?cn#  oc  gfttVjeritf  ©faoe. 
16.  Dignitatis  catisi  cipPtvuni  concejjit  4d-> 
fum  ]  Aurum  captivttm ,  opes  ^jgnincat  ab  hofte 
captas :  quomodo  agros  captivos  oJim  dixitTa- 
citus  AnnaJ. Lib.  ii.  Captivam  veflem  Virgilius; 
Captiva  tbura  Ovidius  irt  Faftis :  CapUvum  ebur 
HoratiusEpiftol.i.  &noftermoxihfra:  Capti- 


vallium  tequabat,  &  quMam  maria  pontibus fterne- 
bat ,  quxdam  ad  navigationes  commodum  per  com- 
fendium  ducebat. 

/}.  Quisquis  primam  feliciter  militiamgejferit  ] 
In  primo  certamine  Sc  conflidtu  cum  hofte  par- 
ta  victoria,  vel  opinio  virtutis,  magnum  ad  ter- 
rendumhoftem,&:adtotum  reliquum  bellum 
conficiendum ,  iiliusq;  vicftoriam,  poftea  mo- 
mentum  habet  &  affert.  Bella  etiam  ut  pluri- 
mum famd  conftant :  &timeturillepotilTtmum,  C  X 
<jui  fibi  jam  opinionem  virtutis  acftrenuitatis 
comparavir_>.  Urtde  Janus  Gruterus  in  Com- 
mentar.  fuperahquotlocaTaciti :  Prdbelli  ini- 
tijs  Dux aut  titnetur aut  flpernitur.  Adeo  ab  initijs 
haud  temere  praefumitur  de  fine.  Et  per  initia 
faepedeeventudecernitur.  Hinc  etiamTacitus 
memorat  de  Caecina  Lib.  i .  Hiftor.  Confilia  cu- 
vascfo  in  oppugnationem  PLicentite  magno  terrore  ver- 
tit :  gnarus,  ut  initia  belli  proveniffent,  famam  in  cd- 


}S.SiqUisindcieprii:msfugamcapejferet]Digc{\oi: 
Lib.XLIX.Tit.XVI.  §.  VI.  Quiin dctepfioi ■fugant 
fecit  fpeclantibus  mtlitibus,  propter  excmplum  capite 
puniendus  eil.  Quam  Legem  mihi  fuppeditavit 
ExCellehtifTimus  Vir,  D.HcnricusErnftius,Col- 
lcgameusplurimumhonorandus.  At&egv  -ro 
Qsvynv :  Turpe ell pedibusvitam redimere.  Ariftid. 
Orat.  l.  ManuelComnenusapudNiccta.Lib.il. 
©«W(g)o  yd%  pgfyTTEtkii  fisya.  itAi^,  Cpv{a 
bvm@o  :  Fortitudo  enim  ingens  hominibiis  glt- 
ria,fedfuga  dedecus.  Cointus  Smyrnaeus  Lib.  VI, 
v.  4<5.  Cal vinus  Domitius,  primipili  Centurio- 
hem  nomineVibiJJium,ob  turpem  ex  aciefu- 
gam,  fufte  perculTit.  Veilejus  Paterculus  Lib.  i. 
Hiftoriar.  Craflus  quingentos  primos,  a  quibus 
initiumfugaeortum  fuerat,  decimavk,  PJutar- 
chus  in  Craffo.  Hihc  Polybius  Lib.  j.  Eft  hoc 
unum  ex  inftitntis  diflciplins,  militaris_  dpud  Roma- 


terafore.  EtinVka  Agricolsi  C^propeuni-  D  ^quoddHigentiJJimi  obflervant,  NON  FUGERE, 
versagente,non  ignatus,inftdndum  flamte i  acprout     He^  or"ines  defleren. 

40  Quamcuntfprimituscognovijfent']  Cogtio- 
flcere  Latinis  Scriptoribus  eft  de  nuptis  verbis» 
OvidiusEpift.Vl.  Heroid. 

turpiter  ilia  vtruin  ctigriovit  adulterd  virgo-. 
Lampridius  Alagabalo  :  Antonino  CaracdlU  ftu~- 


prtma  cejpjjent,  flore  univerflt 

Pag.  8 J.  verf  22.  Qmrum  prtsflens  quasdaM 
iitus  uflurpdt}  Paucas  admodum  ex  legibus  hifce 
Frothonianis  hodierna  apud  nos  confvetudo 
celebrat :  fed  maximam  partem  vel  funt  pror- 
fus  abolitae,  inq;  defuetudinem  venerunt ;  vel 


pro  cognha.   Eutropius  Lib.  VII.  de  CaJigula 


fcodiecj;  in  ufu  funt,  fed  quo  ad  fbrmairi,  fi  non  Stupra  Sororibtts  inttdit ,  ex  una  etiain  filiam  cogno-^ 
<qua  materiam,immutatae.  Sicilla  quae  ordine  vit.  Sed  etiam  Grscis  ;  Plutarchus  inEvmertC 
SeptimaLexeft  deFure  lmpune  noh  dimitten-  E  non  ]0nge  a  principio  :  Bu^aivriv  yd%  f,:v  Ap- 
do ,  extat  in  Volumirte  Legum  Cimbricarum  ^  TOg«Ta  tt?vt?iv  i  b>  Actici  ynyS  0'  AAs|«»^@- 
Cap.XCI.Lib.IL  fubhoctitulo :  ^OnbCtt  fficjc,  »£  fc  ^  * ■  >  ^  I„ Alexandro  !  6W 
t§  labC  M  Ifibt.    Ulam  vero,quaefequitur,de      ^.  ^  ^  ^  fy^^  £$  ^ 


fuga  nort  capefTenda,non  tam  exprefla  legis  fcri- 
pta  verba,  quam  ipfe  pudor  &  horteftas  confir- 
mat.  Janl  eas  quod  attinet  leges-,  quas  FrotlrO 
i„  Daniarrt  rediens  tulit,  eju? ,  qu3e  ordine  fecun- 
daeft,  defcemina  libera  amittertte  libertatem, 
fi  fervum  duxerit ,  exemplar  e^ftat  in  Recejfu 


yvveuy.a.  vrf  p  ya.fj.is  irArjv  ba^Ty/jq.  In  Porh- 
pejo.  Oercti  'A  rtmv  UiQg/octfij  Trti^aiitoSv 
etvq%J)tiGziv  xoefjLlav  syjco.  Imo  &Hebraei>  ad 
fignificandum  Viri  Cum  muliere  congrefliim  t 
hoc  verbo  ututitur,  u  c  mille  patet  Sacrorum  Bi- 


Chriftiani  III,  Regis  Danis,  Arfkulp  XXXVI.  f  blioruni  locis.    Videatur  Cafpar  Barthius  Ad- 
Om  frtj  fiuiitbe  u$tx  ttfnj  SKan^.    Tertia^     verf  Lib.  XXIII.  Cap.  9. 


item,  quae  mox  fubjungitur  ,  de  ea  ducenda, 
cuivitium  primus  attulit,  corifirmaturNovel- 
lisConftitutionibus  Fridericill.  Regis  Daniae, 
Tit.de Stuprat.Virg.neC  non  Legg.  Cimbric^r. 
Lib.i.  Cap.  XXXIII.  &Lib.  1.  Cap.  XVLXVIL 
XVIII.  Odtava  deniq;  de  eo,  qui  ad  exequen- 
dum  Regis  Imperium  ob  animi  cOnturfiaciarrl 
piger  extiteritj  Nobiles  hodieq;aliquaexparte 


Ibid.  Ducendi  legent  infiixit  j  Lex  diviria_. 
Deutetohom.  Cap.XXII.  v.i8.  Stinvenerit  vir 
puellarn  virginem,  qiite  non  habet  flpotifluni  & ,  dppre- 
hendens  concubuerit  cum  illa,&resddjudicium  ve- 
nerit.  v.  29.  Ddbit,quidormivitcumea,pdtripue'dte 
quinqttdgintd  fictos  drgenti,-&  hdbebit  edtn  uxoreiii, 
quidhumiliavitilldm,nonpoterit  dimittere  edM  cun~ 
hisdiehusvittefuix.  JusCanon. Cap.ji.de Adult. 

Sagitu 


S20  SjEPHANI  JOHANNtS  StEPHAInII  KiOT/E  VbeRIORES 

4y.     Sagitta  Ugnea  ferrcce  fyeciem  babens  ]  A  tio  legis  militaris,_quaServus  non  dcprehefifus 

Apnd  Veteres  lilandcs  conventus  habendi  fi-  '    infurto,  ied  acci/fatusjubebaturveldomini  ju- 

gnumerat  MR*1  $AYAR,tyotg$mav/  ramento,  veiigmti,ferrijudiciofepurgare.  Le- 

MaUiwitiortieapi.   Deindepoftannuma  nato  §es  Francicse  &  Longobardicae  jubebant  per__ 

Chrifto  m.llefimum,  quum  jam  in  fidem  Chri-  hovem  vomeres  ^05  i  homicidij  accufatuhi 

ftianam  juraffentjpro  ejus  temCoris  religiorie,  fe  purgare.  Sic  &  Sclavi  ad  veram  religionem 

Crnx  lignfd ,  quam  quilibet  Colonus  ad  fuurh-j  converfl  offerebant  cnminofos  Sacerdoti  ferro 

vicinum  perferret,  die,  loco,&  causa  conventus  vel  v°merib"s  examinandos,  ut  habet  Helmol- 

indidlis  }    cujus  figni  neglecli  aut  intermim  dus  Chronic.  Sclavor.  Lib.i.  Cap.84-  In  Flan- 

certapcena.  Pofteainufufuitadcogendospro-  dm  quocj>  hanc  lege™  Philippus  Comes  tuht 
vinciales  convcmus,formafecurK.Norvagic<e  li-  B  Anm  Chnff  n6^   St  1U!f™1™  t*  «»Be  acce- 

tmea  ,  eadem  ratione  circumlata  inter  provin-  ttttm  ^  **&**&"  \  fe™  «**?**  fS  excufakt. 

ciales  concives,  utde  cruceligneajam  didhim.  ^ejerus  inChron-  Flandriae.^  Noftrates  ©fflf 

Conventus  autem,  quemhaues  occifi  intra  tf  i-  ^etn  aPFllabant :  ™)™  etiam  Leges  Seanics 

duum  cogebat  ad  fepulcrum  cadaveris ,  index  annqmflims  fuse  meminerunt.    Exempla  hu- 

ilrit  telum  lirneum.  Arngrimus  Jonas  Iflandus,  j"s purgatioms  fiippednantnobispaflim  Hifto- 

Rerumlflandicarum Lib.  I.  Cap.  III.  rlcorum  monumenta.  _Caroii  IIL  Imperatoris 

uxor  Richarda  ruit  lniimulata  adulterij  ;    ied 

Pag.  %6.  verfi  6.  De  qualibet  vero  controverfia  candenti.  ferro  crimen  diluit ;  Aventinus  Lib» 

ferro  decerni  fanxit  ]  Senfus  eft,  FrothoRex,  in-  IV.  Sic  Cumgundam  Henrici  II.    uxorem  fe 
ter  aliasleges,  hanc  etiam  tulit,  qua  nimirum  C  purgafle  conftat,  Crantzius  Lib.  IV»    Saxon_,» 

fanxit,  ut  fubditifuiinpofterum  litesarmis  di-  Cap.  32.  Emmam  quoq;  Angliae.Reginam  nu- 

rimerent,  Sc  pleraq;  caufarum  judicia  duello,  dispedibusfuperignitosvomeres,adconteftan- 

five  fingulari  certamine,  decernerent__.  Quae  dam  pudicitiam,  ambulafle  fcribit  Polydorus 

confvetudo  prirnum  abrogata  legitur  a  Rege  VirgiliusHiftor.  Angl.  Lib.  8-  Inprimisfingu- 

Danorum  Svenone  cognomento  Tivveskeg;  in  lare  eft,  quod  refert  Saxo  nofterLib.  X.  dePop- 

ejus  locum  fubftituto  ferri  candentis  ufu  :  ut  pone;  &Lib.XIII,  de  Haraldo  Hibernico  ,  de 

tradit  Saxo  Lib.  X.  donec  eamfunditus  everte-  matrona  quadam  in  Rugia  per  injuriam  a  con- 

ret  Haraldus,  qui  non  armorum  ufu,  neq;  te-  juge  adulterij  infimulata.  Lib.  XIV.    Hunc 

ftium,  fed  fola  facramenti  fide&  jurejurando  moremHonorius  Papa,  ejusnominis.  III  recle 
defendendipoteftatefubnitivoluit:  proutver-D  abolevit.  Namiftomodopurgare,  nonleviseft 

baSaxonishabentLib.XI.  Talis  etiamL.xfuit  Dei  tentatio  :  quam  tamen  Deus  optimus  in 

Gundebadica,  a  Burgundiae  Principibus  lata_,  ;  multis  tulit^.   Qm  rogum,  fivepyram  ingrefll 

quam  ut  plane  impiam,  atq;  fceleftamabolen-  probandae  innocentiae  causa,  mulros  recenfent 

damefle,  Epiftola  vere  letftu  digniffima  fiuadet  Hiftonae.  Paulus/EmiliusHiftor.Francor.Lib. 

S.Agobardus,  Epifcopus  Lugdunenfis  fol.  103.  4.  dePetroMaffilienfiEpifcopovideatur.  Non 
Caeterum  hic  locuspoftulare  vidctur,  ut  de  va-  '    diflimile  fuit  judicium  per  p runas  ■,  quas  vel  in 

rijs probationtm  ,  five purgationum  modis,  non-  finum  conjiciebant,velmanu  ferebant^  vel eal- 

^nihil  inpraefens ,  quantum  fert  ratio  inftituti  cabant.  Leondus  invita  joannis  Eleemofyna^ 

noftri,  agamus.  Varia  igitur  olim  apudvarias  rij.  GregoriusTuronenfisHiftor.Lib.il.  Cap.L 
gcntes'  Probationum,  five  purgationum  genera  fue-  E  Fiebat  etiam  purgatio  per  aquam  vel  calidam  vel 

runt;  quibusveritasculpae,vel  innocentiae,de  frigidam.    De  Calida  vel  fervente  conftat  rece- 

cidendapenr.ittebatur.  Nullaverofrequentior  ptum  Legibus  Longobardorum,  Saxonum_,.j 

eratMonomaihia,quod duellwmvoca.L\tiSaxo Sin-  Rhenariorum,ocFrifiorum.  Hanc  aquam  ore 

gularem  congrefjionem  ■,  Kgobzr&ns Singulire  cer-  nonbibebant,  fed  inea  adexamen  innocentix 

tamen.  Cujus  inventionemquidamMantinaeis  brachium  nudum  immergebant.    Didhim  eft 

tribuunt ;  alij  volunt  antiquiorem  efle.     Sed  autem  judicium  ferventis  aquae  aenum,ieu  po- 

poftBarbaroruminltaliamirruptionem  trucu-  imsJEneum.  Htne mailari adizneum  inLegeSa- 

lentus  ille  mos  inolevit  apud  Longobardos,  Ger-  lica,  pro  citari  ad  judiciumferventisaquae.  Di- 

fiianos,  Francos,  Anglos,  Htjpanos,  Mofibos, &no-  clum  eftetiam Ordalium,  &cjudkiutn Dei:  quod 
ftrosquoq;D<«»w.  Etextendebaturtamadcau-  F  tamen  nomen  commune  fuitomnibusproba- 

fas  criminales ,  quam  civiles.    De  hujusmodi  tionum  modis.    Qui  plura  de  hoc  argumenti 

purgatione  illuftria  extant  exempIaapudLam-  genere  fcire  defiderat_. ,  adeat  Martinum  Del- 

Bertum Schafnaburgenfem, &aliosHiftoricos.  rium,  Difquifit_^.    Magicar,  Lib.  IV.  Cap.  6. 

Fuit&purgatio  vulgarisperlg».;»,  quaetriplex :  Quaeft.  VI.  Sect.  2.    Henricum  Spelmannum  , 

per  rogum ,  per  prunas ,  yzrferrum  ignitum ,  hoc  Equitem  Britannum ,  Gloflarij  Latino-barbari, 

eft,  vomeres,{\ve  laminas,  vel  chirothecas  canden-  pag.  118.    Johannem  Seldenum  Libr.  2.    Jani 

tes.  Ac  ferrum  ignitum,five  candens,  quodatti-  Angl. pag.nj.  NicolaumHemmingiumCom- 

net,  mcmincre  ejus  variae  leges  Septentriona-  mentar.  in  Pial.  ij.  p.  575.    Jvonem  Carnoten- 

lium.  ApudRadevicumLib.i.Cap.ztf.  fitmen-  femEpift,74.  6c  ad  eandem  Notas  Dociiflimi 

Jureti* 


Jn  Librum  V.  Histori^  Damic^:  Saxonis  Grammaticj.         (2! 

]ureti.  Cjeterumoperaeduxipretiumheicnon- A  Pag.87.verf  <.  Nechoftemiii,fdibusoPpcri'<;;y] 
nulla  afcriberedejudicio  Catidentis  ferri  ex  co-  Talequiddixerat:g<;rmor 'ft.npiifitl  fiabt  iV  ikft- 
diceLL.  Scanicarum,  Cap.XV.  Geftatttrusfer-  fce  ti  fittMnit  itman  $Mu~.  QupdiltdeRhyth- 
riim,lotamanu,nihildebetcontingere,priusquamfer-  mo.veteribusiffitato^iafcdicto.quartiiiiuncm- 
nimlevet,  mc  caput,  neccrines,  nec aliquod  vefti-  brum:  totumautemhocEricireiponfiirn,priu>. 
mentum  ,  ne  per  tactum  alicujus  fucci  vel  unguenti  virtute  continet.  S&ata  Vttbllt/  tttfgnrcf  e  <_MJft 
per  fraudem  potius ,  quam  per  innocentiam ,  ferri  i  ©lieffnc  fttjraf?  »arg„r/  ut  integrum  Erici  di- 
candentis  efugiat  kfionem.  Triplex  autem  ferri  Ju-  <ftum,  eodem  genere,  quo  csepit  ,;dellnat.  M. 
diciuni,quodufusrecipit,invenitur.  Unum,  quodin      Brynolfus. 

duodecim  ignitis  vomeribus  calcandis  confiftit.    Esl  _  4<   Nmo  ' ften'nAQ  viaoriam  ceph  j  ln  __ 

andem  prorfus  fententiam  Vaierianus  Ciljjc* 


item  aliud  ferri  judicium  illi  foli  conveniens ,  quipro  " 


furti  crimhw  convenitur,qttod  %ty$>  _»«W  in  lingua 
patria  nominatur,  ab  alveob,  quiper  duodecimpedum 
veftigia,  debet  £  baculis ,  quibus  ferrum  fuperponitur, 
etongari.  Quod  af.cenfum,  priiu  pnejtito  ab  adverfa- 
rio  juramento,quot'2la{UQt<n  &tb  appeUatur,fum- 
ptum  a  baculii,  in  ipfttm  alveolum  nudamanudebet 
immittere  reusipfs ,  & immijfum  ,fiforte  refilierit, 
vel  extra  cecidertt,  refumet  iterum,&  pronunciet, 


lienfis ,  qui  floruit  fub  An.  Chr.  CDL.  Libr„ 
de  Boho  difcipiinae,  pag.  XXIV.  Quts  unoium 
otiofus  trophxa  compofuit  l  aut  quis  cirittmftamibv.s 
undife  hojtium  legionibus,  ad  victortam  dormitando 
pervenit  f 

15.    Earumq.  qiiamiibet  quina  navium  millia 
compleitentem  ]    Vocato  ad  rationem  calculo ,  repe- 


.  r      ...        .     .  penuntur  inagmmeHunnorum  capita  0000000.  Ete- 

dmec  tpfum  tbt  contwertt  conttnert.    Estttemter-        ■„  r    ^i  tr    r      1  ■        „    * 

.  q  ntmJexClajJes.Jinguk  qtunquies  millenitmnavmm, 

omprehendttnt  naves 30000.  Atfehtffingnkjoo  ha- 


tertiumferri  Judictum,  illis  geftaturis  ferrum  atti 
ttens,  quibus  prcedicld  judicia  non  incumbunt,  quod 
ignitum  fumptum  a  baculis,  reusipfe,  donecprocejferie 
mvem veftigijs,  deferrc  tenetur ,  &  tuncprimb  a  fe 
jaiiare.  A quojacluipfum linguapatria  'StubS^tm 
appellat,  &  fidicatur  ab  adverfirio  tnfufficienter  vel 
minus  legitime  detulijfe ,  probet  duobus  teftimonijs 
fe  deferendi  modu.m  legttimum  obfervajfe.  Hoc  esl 
autem  circa  quodlibet  ferri  jtldicium  obfervandum 


buerttnt  remiges  :■  fuire  ergo  remigum  feu  militum 

0000000,  nongenttt  mjriades.   Totus  cxercitusinmil- 

lenarios  feti  chiiianhias  divifus,  (fic  ut  Chiltanhix 

contineat  duodecies  centena  capita  )  comprehendit 

Chiliarchias  ysoo  conftantes e  quaternis alis.  ProindJ 

numerabantur ak  30000,  totidew  fiilket  ,qubt  ftter? 

naves.  AtL  itk  aldmfuijfe  trecentorum  militum,rec7  e. 

enuntidtumc??.  Qitodautem Millenario •feuChi:::\li 
ut  nullum  eorumdebeat  tn  leptmana ,  qux  dtem  /--  n  ■„     r  ,  ,    7-  '■  ,     . ' ,  r 

"  ,  .        ,-'/    .,         !   ...,J.    O  nonmiile,jedduodectescentetiacapiiatnclufaacccii- 

flumhabeat,exerceri.Duobusquidemprimudiebtts,tn      'Ri    r    ,  /,      .,-■  '.■•v   •.  .,.*     .   ,.  / 

J'      ,     .'.        ,        .    -'.         K  ,-•■■-  fita  funt,tdnon  tantuminremilttanuntaium  fmt, 

fecunda,vtdelicet,&tertiaferia,reusinpanecydqua      rjJ^  ,    ■       r  •<  „         ■    ■ 

J        ";'        ....    •',.,.     r         -,;, .      Aed  ettam  tn  Annmenlona.    Nam  ■Centttrtoni  tzo 
&  vetttmentts  lanets  leiunabit ,  <S  tn  quarta  lubtbit     J   ...      r,        f„-  -•■    a      /•,. 

v  utyuf**,  j .,  ^       -1         j  mtlites  fuberant :  Centurtam  vero  caltrenfem  Mei.i- 

jttdtctum.   Hoccompletotncontinentt   velpedesfi     ^  ^  confiratufinicbant.Centuriaetiam 

vomem  calcatt  fuertnt ,  vel mantts ,  fi  ferrtnn ■gefta-      Urbam}na^mionU)USI20  iemprebendelmtjuger2 

tumfuerit,pannoaliqttotnvolventur,cutdiltoenter  _    .  ■?  i_         ,    -         r       J  ° , 

„   i      :'"„ """""i  />  Betinetur  ettamnum  cf  populariter  ufurpatur  \nu 

aftriclo,  fmllum  ettam  apt>onetur,ne  qutd  adventat  r  ,-      -  ■  ■'  '.  rJf... 

*J  '       '-'^  ,    ,     u  7   „.  ,  ftipputandtratto mmerctmontorum, e Norwma.vtci- 

fiattdttlenter,quodvelpoffit  exttnguere ufitonem,vel  >JL  venkntmm^mmerutkne_    Qent^u  cnbft 

auferre  faltem  apparenttam  ufttonu.   Hoc  velamen     ^      m  mim>  ^^  -  -  cUvmm 

inpedtbusvel  mantbus  usq,  ad  Sabbathum  permane-  v  /  °  .  e.  *  .        ,    ,- 

,.r       ,       ,  ar       ,  ,„/•.„•.„■'  Zj  r  1:      ferreorum ,  picitim  arefactorum,  ex conttnet  e-iy.a- 

btt ,  eodem  die  coram  aclore  adverjano  us,i  ad  jolts     J        -  '  £'(  •'<%■■, 

004  (ftUj|f)  chtlias  60  HKaacii,  hocesl,  tzoo.  In- 

gens  fnec  multitudo  non  usft  adeo  mirabilis  &  incre- 

dibilis  eft  gftimanda.  Namin  cxpeditioneXerxislon- 


defcenfum  posl  meridiem  expectando.  Etfi  nectunc 
advenerit,  coram  aftantibus  auferendum,  quiftatim 
ctim  nudam  manum,  velpedes,  conjpexerint,  vel  inno- 
sentem  reum,vel  culpabilem judicabunt. 

4/-  Qtticquid  contingit  primo ,  femel  accidit  ] 
Invoiutus  ell  fermo  ,  &  mentis  fubobicurae  ; 
quse  haec  tamen elTe videtur :  Nullam  fortunam 
ejus  conftantiae  efle,  ut  poffis  affirmare  ,  nihil 


ge  pltires  ftiijfe  homines  memorantut.  Stipendia 
enim  facienttum  numertts  fuit  S2S3120  :  onera  au- 
tem  geftantium  multitudinem  nemo  potuit  compre^ 
hendere  aut  numerare.  Tamberlani  qttofc  exenitut 
httnc  longe  ftiperavit.  Vir  Clarifs.  &mihiCoiIe- 


unquamfequiusobventurum5  quineamhujus  p  gaamiciffimus,  Joh.Laurenbergius. 


aaturam  efle,  qu3e  ludum  omnem  ludere  foleat, 
ut  nihilheic  inexfpeCLatum  efle  conveniat_., 
quicquid  unquam  evenire  poffit.  Noftrun__ 
Proverbium  eft  :  <£mu  (inne  tttbwt  allt  ft)l(l : 
id  eft,  Qtdcquid  evenit,  aliquando  accidit.  M.  Bry- 
nolfus. 

/j.  Ericus  fe  ubiq^  adventdntem ,  necusquam 
iompertum  vocitari  ]  Si  divinare  licet ,  forfitan 
Normannico  idiomate  dixit  :  QSufcfrtailiur/ 
*ft<nt>W.  M.Br]nolfus. 


is.  A  macro & teriui petcndits eR cibttsj  Q_o- 
ties  parva  cSc  exigua  contemnenda  noii  efledo- 
cemus,  ufus  erit  hujus  Proverbij  :  aff  'tOr^grU 
^all  mat  I)<lffa  :  ex  macro  etiam  convcnit  efa- 
riem  fatiare,  nec  femper  opima  &  pinguia,  fl_- 
gitante  potiffimiam  necefliiate ,  exfpeCtandiW» 
M.  Brynolftts. 

16.  Earo  pinguefcet,qui  cadit]  Ad_giu&Tarie 

utile&relegans  :   quo  fcilicet  denotarc  voluit» 

hos  Rutenos ,  licet  nunc  abjedi  contcmp-.iq» 

t  Vido- 


122       Stephani  Johannis  StephaniiNot.s  Veeriores 

videreritur,  nec  digni,  in  quibus  vircsregia  clas-  A  csl  bos  annicuim  XI I  menfium  vel  ovis  cum  agiio  : 
fis  experiretur  5  poffe  tamen  conjunclos  hofti-  altcrfolidus  tres  Semiffes,  id  esl,  bos  XVI  menfium. 
libus  copiisjion  foium  formidabiles,  verum_,  '  vel  oviscumagrio:  dlter  folidtts  tres  femijfes ,  td  e3, 
ctiam  exitiales  exiftere.  Proinde  occupandum  bos  XVlmenfium.  VVeslfaiajorum  &  Angrariormn 
effe, ne poftea  periculo  erepti  vires  fumerent_.  <_s  Goftfalajorum  folidm est,fecaiis fceffilaXXX,  hor- 
Quidvis  enim  de  fuperftite  &  vivo  fieri  &  ex-  dei  XL,  avence  LX.  ■  Cseterum  hic  omitti  non, 
fpedari  pofle  i  mortuos  hac  effe  conditione,  debent,  quae  hunc  ad  locum  in  Conjectaneis  * 
utindubitatum  fit,  nihil  pericula  ex  ijstimen-  iiiis  obfervauit  Cl.  Vir,  M.  Brynolfus  Sveno- 
dum  effe_>.  Proinde  fatius  effe  hos  mortuos,  nius.  Emptitiam,  inquit,  uxorem,  hocesl  iiberam 
quam  vivos  relinquere.  Nobis  hoc  fonat_  :  ac  ingenuam,  ne  promifcuis  connubiis  ndtiva  fobolis 
©idllDan  fitttiat  t)tnn  faUttt  M.  Brynolfm.  B  indolesfollueretur.  Sienimuxoria  dote  emi  diceren- 
27.  Ne% enim mordendi potens  esl, quem vaftus  tur,  iliis  certtz pecurim  fummadotis  caufa  affignaba- 
occupaverit  follis  ]  TertiumhocejusdemProver-  bur,atfj  expenfa  ferebatur  :  quod  nunquam  facium 
bium  eft  ,  quo  figniflcat  i£  hcvmx,  mortuos  erat,nifi  cum  iiberas  uxores  ducere  fepaiamfuntte- 
nulia  ratione  vivis  incommodare  ;  ut  prius  a  ftiftcati.  Hanc  rem  appeilarunt  ab  faivpt  KiUUbt : 
vivis  cujuscunque~conditionis  timendum  cfie  &uxoremhacrationeducl:am^jlunt>tUt)^tatouUI 
monuit.  Nobishocitafonat:  <2x.C  biitlXX  fa  3  hocesl,  dote empticiam , ac proinde liberam ac legiti- 
S5el3  liggiir.  Vel :  <gcfe  biittlt  tl)ab  i  &«(_  lig»  mam  uxorem,  non  concubinam  aut  ancillam.  Atti- 
gtlr  :  id  eft:  quodfacco  inclufum  contines,  id  git  de  moribusGermanorum  Tackmhocmodo :  Do- 
te  nonmordet    M.  Brjnoifus.  temnon  uxormarito,  fed  uxori  maritus  offert. 

Pag.  88-  verf,  4.  Ne  quis  uxorem ,  nifi  empti-  C  Et  poB  paulo  :  In  haec  munera  uxor  accipitur_,, 
ciam,  duceref]  Empticia  uxor,  eft,  quam  quis  fibi      atq;  invicem  ipfa  armorum  aliquid  virooffert. 
dacopretio,autficutRomariifolebant,/w„^_J'     Hoc  maximum  vinculum,  hsec  arcana  facra ,  ' 
librarii,  deiponfavit.    Matrimonij  emptio  non      hos  jugales  deosarbitrantur_». 
modoapudDanos,fed&Gothos,Francos,  Ro-  7-    Supplicia  abfciffis  corporis  partibus  lueret] 

manos ,  aliasq;  nationes ,  quoridam  fuit  ufita-      Nempe  vel  genitalibus,  vel  naribus,  vel  auribus ; 
tiilima.  Teftis  ipfe  Saxo  nqfter  Lib.  VIII.  jar-      quibus  ofim  multatos  fuifleadulteros,nonpau- 
mericus  exeogerinm,cumforo:ribmadmodumparvu-     caHiftoricorumnos  edocent  monumenta.  Et 
lis,prteda  hoftibm  fuit :  quanm  aiteraNorvagien-      quoniam  iuec  tam  commoda  emerfit  occafio, 
fibus ,  altera  Gerntanis ,  quod  venatia  quondam  fele-      operae  mihi  videtur  pretium  exempla  nonnulla 
hant  effe  connubia ,  pretio  vendita  es~l.    In  Codice  D  de  varijs  adulterorumpcenis,  exSacrisjuxta  ac 
Legurri  antiquarum,  quem  bono  fecuii  in  lu^      prophanis  monumentis  huc  inpraffens  conge- 
cemediditFridericusLindenbrogiusICtus,Lex      rere,  qu*  argumento  fint  nobis,  adulterij  cri- 
exftat  Wifigothorum  Tit  IV.    Si  intcr  Sponfum      mina  apud  omnes  iere  nationes  fevera  femper 
_r  Sponfe  parentes ,  aut  cum  ipfa  forfiran  muliere ,     animadverfione  coercita  Fuifle.  AntiquilTima 
qtm  infuo  confiftit  arbifrio ,  DATO  PRETIO ,  ficut     adulterij  poena  eft,  quam  ab  ipfo  Jehova  Opt. 
confvetudo  esl,  &ante  hofiesfafio  placito,  defuturo      Max.  promulgatam,  cceleftis  illeaulae  Cancella- 
conjugio  faciafuerit  definitio.     Lex  Salica  Tit_,.      riusMoiies  tradit  Deuteron.  Cap.  XXII.  v.  24. 
XLVI.de SponfalitijsViduarum  :  lUcquividuam      nimiriim,utisqui  Virgini  vitiumintuliflet,e„- 
accipere  vult ,  cum  tribus  tefiibm,  qui  adprobare  de-      tra  portam  civitatis  Upidibus  obrUeretur.     Apud  - 
bent,tres folidos  aque penfantes &  denarium  habereU  iEgyptios,  ei,  qui  mulierem  liberam  violafler, 
Aebet,&hoc  facloffi  eis  convenit,  viduam  accipiat.      virilia  exfecabantur  :  quoniam  uno  crimine_j 
Lex  Saxonum  Tit.  VII.  de  Hsredibus  &  Viduis :      tria  haud  parva  fcelera  complexus  effet ,  iniu- 
Om  Viduam  ducere  velit,  ojferat  tutori  prctium  em-     riam,  corruptelam,  &  liberorum  confufionem. 
ptionis ejm,confcntientibmadhoc propinquis  ejm.  Si     In  adulterio  fpontaneo  deprehenfus -virgis  cx- 
tutor  abnuerit,  convertat  fe  ad proximos  ejus,  &  eo-      debatur  ad  miile plagas ;  muiier  nafo  mutilaba- 
rum  confenfu  accipiat  eam  ,  paratam  habens  pecu-     tur.  Quo  dedecore  vultusmaculatuseamulta- 
riiam,  ut  tutori  ejm,fi  forte dicere aliquidvelit,  da-     retur  parte,  quamaxime  facies  exornatur.    Jo- 
repoffiti  hoc  ett,  foiid.CCC.   Et  alia  de  Conju-      annesBoemiusLib.  1.  demoribusGentiumpag. 
gioTitulo,XVII.  LitoRegis  liceat  uxorem  emere,      44.    Apud  Graecos \  primus  Hyettus  Argivus 
ubicunife  voiuerit,fed  nonliceat  ullamfceminamven-  F  MolurumArisbantisfiiium,inuxorisadulterio 
dere.   Eft  autem  XjYzaidem  qui  dediticius,  feu      deprehenfum,  interfecit.  Sedmulto  poftDra^ 
homo  Regis.     Colledtio  Chron.  ex  Thoro-     cori,  cum  Leges  Athenis  in  magiftratu  ferret,  - 
machoapudCanifiumTom.  2.  Aritiquar. Lec>.      deadulteris  quoq;  libere  capitis  pcenas  fumt 
pag,  681.  Eamfe  daturum  fpon/let  [fcilicet  inma-      pofle promuigavit.  Paufanias  Lib.IX.  Solonis 
trimonium  ]  iegato  oferens  folidum  &  denarium,      legedeprehenfummQechuminterimerelfcebat. 
ut  mos  er.at  Erancorum,  eam  partibus  Chlodovei  de-     Plutarchus  in  ejus  Vita.  Apud  Homerum  An- 
ftonfavi.  Soiidm  autem  quis  fuerit,  &cujus  va-      tinousIrointerminaturnarium,aurium,_<-cfe- 
ioris,explicatLexSaxonumTit. XVIII.  Sotidus,      nitalium  abfciihonem,  Odyfs.ig.  Sciz    Apud 
inquit ,  eil  dupUx  :  Unm  habet  dugs  tremijfcs,  qui  -  GrsecosquoqjDidymus  tibicen  tefticulis  fu- 

fpenfus 


In  Librum  V.  Histqrl^  Danica  Saxonis  Grammatkx     M  /  *2$ 

^>enfu$  ex  nominc  mulctam  tulit.  Laertius  in  A  u,    Variae  Hiiloria-.    Sed  Sc  apud  Rofnanosr 

Diogene.  InTenedolegeerat  iancitum,quam  adulterij  pcenam  ex  Catonis  Oratione  rcckat 

Tennes  quidamtulerat,  utadukerfccuripercu-  AulusGelliusLib.  X.  Nodl.  Att.  Cap.  zj,  quod 

teretur.    Hcraclides  in  Politijs.    Hippomenes  fuerit  \usmamo  uxoremin  adulterio  deprehcnfam 

Archon  Athenienfium  IV.  adulterum  cum  Li-  impune  necare.    Sempronius  Mufca  C.  Gallurr» 

«none  filiadepre'nenfum,eqiiisdifcerpfit:hanc  deprehenfum  in  adulterio  flagellis  cecidit.    C. 

vinclam  una  cum  cquo  carceri  inclufit,  neutri  Memmius  L.  Oclavium  fimiliter  deprehenfunu 

alimentii  praebens.  Undeequusadtusinrabiem  nervis  contudit.    Carbo  Accienus  a  Vibieno  , 

puellamvivamdevoravit.  Svidas  in  iVwiy.ug tec.  item  Pontius^a  P.  Ccrnio  deprchenfi  ,  caftrati 

Apud  Athenienfes  mcechi  inopes  deprehenfi ,  funt.  Valer.  MaximusLib.VI.Cap.I.  Dcgravi 

«uianonhabebantinaere,luebantinpelle;itaq;  hac  pcena  Horatius: 


«ublice  illis  cinere  calido  infpcrfo,  depilabant 
n^tes  cVpudenda :  atq;  id  fuppliciu  mz.pjt,rthyjg 
dicebatnr  :  meminitq;  AriftophanesPluto,  & 
ifeidcmScholiaftes.Impingebantetiamrhapha- 
nos  inanu!*n»  atq;  id  iaOanmcng  8c  A7ivpa- 
(pav&oocnc  dn*ebatur.  Meminit  idem  Arifto- 
•hanesin  Nubfbus  ■  ubi  etiam  Scholiaftes  &  au- 
(ftoresitcm  alij.  Dc  hacpcenaficSvidasinvoce 


— -— Quin  etiam  illud 

Acddit,  ut  cttidam  tefies ,  caudama]  falacem 
Demeteret  ferrnm  —■ — > — - — - — — 

Apud  R.omanosetiam,ficut&apudAthenien~ 
fes,  vetus  mcechorum  fupplicium  fuit  Mugile 
plecli.  Et  autem  Mugilis  pilcis  magno  capitej, 
caetera  gracilis,  qui  folebat  ipfis  adul  teris  per  po- 


s  '/%,  \  dicem  vel  anum  immitti.    Sed  id  privatim  fa- 

?a<W,?.    Va<pavtd a>%vcq ,  %.  re^a  Tth^vaf  ,  q  .  ^         "Ia 

w  dtum,  6c  nullalege,  ut  apparet  exCatnlh  car- 

njineadAurelium: 


irugf*  Ag/cv(pdv&t  ,  3ki  mJv  daihyov.  ovnn  ya% 
ryc  dhovTac  potxiic  J^oVto.  pa<pavi§ac  hafi- 
Qdvovreg,  Kajisaav  cVfi  Tiic  7rfa)y.Txg  Tyrov.  ^ 
mx.-ifnfh.ov  tec  duT8c,Js$fiqv  is<ppj,v  sfcTm^y, 
fiountvisg  Mavag  sgya^oftevoi.  Hoceft:  ?a<Pa- 
yiSoj(privaj ,  ideft,  /raphants  in  podicem  injeclk  pu-. 
%iri.  Et  Ts<P^cf,  Tfkj^vaj ,  eft  evulfis  pilis  podicis 
tincere  calido  afpergi.  De  impudicis  dicitur.  Sk 
enim  Mtxchos  in  aiulterio  deprehenfos  fcede  tracta-  „ 
hant.  RaphJnos  capiebant ,  quos  in  eorum  podices 
immittebant,  &  tos  piiis  tvulfis  nudabant,  &  cali- 
dos  cineres  ajpergebant,-  eos  abttndefic  excruciantes* 
Et  rurfus  Ariftophanes  i-n  Nubibus  pag.  108. 
&io<?.  Scholiaftes  Annotat.  1;.  &  pag.  105.  An- 
not.  r.  Zefeucus  adulteros  oculis  privabat^. 
Valerius  Maximus  Lib.  VI.  Cap.  V.  Apud 
Cumaeos  deprehenfam  in  adukerio  muliercrn 


Ah  tum  te  miferum,  maliifjati, 
Quem  itttractts  pedibm  ,patente  porta, 
Ptrcurrent  raphdni^  mngilesL. 

Etcui  ignota  eft  Lex  'jitftaj  rion  tameh  ajulio, 
ftdabAuguftolataj  quaepcena  capitis  omninrV 
adulteros  puniendos  edicif.  RecentiOrum  Im- 
peratorum  ConititutiOnibus  varieidinterpola- 
tum.  Si  quisenim  pervirri  pttellam  depudicas- 
fct,  jam  alijpadtam,utadu'ker  puniebatur,  qui 
facinus  perpctrarat  :  fi  yero  'afxv^i/Toi,  tum 
ducere  cam,  licct  pauperrim.im  ,  cogebatur_^.  ■ 
Qupdfiveronuptias  illaftupratoris  non  opta- 
ret,  naribusabfciiTis  triente  bonorum  reus  mul- 
tabatur.  At  vero  fi  folis  biandimentis  in  frau^ 
dem  pellecla  inVenerem  conicnfifTet,  aut  du^ 


m 

«onfpicWfiftebant,  deinde  afino  impofitam  baf.  imiecus,  verberatus&  tonfusrelegabatur. 

circa  urbem  circumducebant.    PoftearursumE  Zonaras  &  Baifamon  in  Canoru.  Apoft.  67. 

in  eodem  lapide  aftare  coadla ,  infamis  per  to-  Ecloga  BaaihtK.^   Lib.  LX.     Harmenopulus 

tam  habebatur-vitam  ,  &  vocabatur  ovoSdng.  Lib.  XI.  Tit.  5.  Non  abfimile  Graecorum.  fci- 

Lapidem  autem  obeamrem^utpollutumabo-  tum  :  h  ydtt&,n$avaT@*,  apudAphthon. 

rninabantur.  PlutarchusinQuarftion.  Graecis,  Sopatr.  &  Qujntilian.  in  Controverfijs.  Apud 

p.jzo.  Thurienfium  Legibus  redte  cautum_,  Arabes  aliasq;  nationes,  adukeris  fempercapi- 

erat,ne  uili  cives  in-Comccdijs  traducerentur,  tis  pcena  fuit.    StraboLib.XVI.  EufebiusPra?- 

pmerquamadukeri&curiofi.   Plutarchus  de  parat.Evang.Lib.VI.  Cap-8-  SaraceniieuTur- 

Curiofirate  p.m.144  Lepreatseadulteroscom-  caejuftitiae  exactores  ftrenuiilimi,  in  adulteria 

prehenfos  triduoperurbemvindos  circumdu-  deprehenfum  cum  adaltera  ,  absq;  mifericor-' 

cebant,&pertotamvita infam.es habebant.Mu-  F  dia,absqs  mora,  lapidatione  interficiunt.  Jo- 

lieremautemadukeramindutapcrlucidavefte  hannes  Boemus  de  moribus  gentium.  p.  124, 

fme  cingulo ,  in  foro  pcr  undecim  diesftatue-  Tartari  fimiliter,  licet  incontinentiiTrmi  om- 

bant,atq;itaignominia  notabant.  Heraclides  niumfinthominum,inadulteriotamendepre», 

inPolitijsp.i4.  GortynseincivitateCretaeadul-  henfos,tamVirum,quam  mulierem  occidunt. 

ter  deprehenfus,  inq;  judicium  adduclus,  cri-  Idcm  pag.  ip8-    Indi  virgines ,  quae  non  cafte 

minisq;  eonviclus  lana  coronabatur.  Haec vero  vixerint,  clavis  cruci  affigunt,  &  in  rluvium  de- 

eoronatio  fignificabat,eum  efle  hominem  mol-  jiciunt  Hydafpeh  :  ut  memorat  Plutarchus  Li^ 

iem 6c  effceminatum.  ^lianus  Lib. XII.  Cap.  bello  deFlumimbus.  De  Germanis  ita  Tacitus- 


L  1 


in 


124       Stephant  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

in  Lib.  de  moribus  German.   Pauriffima  in  tam  Aamittat&tefticulos,  qui  calorem  fttipri  induxerunt> 

«umerosa  gente  adulteria  ;  quommpeena  prxfens  &  Nimirum,  iBam  prsecipue  partem,  ait  Heraclides 

vtaritis  permiffa.    Accifts  crinibus  nudatam  coram  Ponticus  in  Allegbrijs  Homericis ,  Legisldtotet 

fropinquis  expellit  domo  maritus ,  ac  per  omnem  vi-  confueverunt  mutilare ,  qua  fcelus  commifit. 
tum  verbere  agit :  publicatx  enim  pudicitia  nulid  ve-  Et  pereant  partes,  qute  nocuire  — y  .■■,-.  - 

nia.    Friderieus  1 1.    Imperacor  villicum  jube-  eanit  aliquis.  Feftive  Martialis  Lib.  III.  Epigfc 

bat  mutilari  vafis  feminarijs,  qui  domini  lui  pe-  ^, 

diflequam  Sc  uxorem  violavcrat,  ac  corruperat»:  Quis  fibt  perfvafit  nares  abfcindere  macbo  t 

ut eJusdcerbg,fedJuftxvindi^terrore,ruftiri,qu\n  mnbacpeccatumeslparte,marite,tibi.  % 

ttiam  quilibetfamtliares  addifcerent  luxuritefutefw-  Olim,  ut  eft  apud  O  vid.  Metamorph.  Lib.  VIL 
ttam  imponere  :  &non  tdntum  in  uxoribus  domino-  B         a ttt  \ignum,  aut  oculos,  &  qux  tibi  membrd  p«- 
rum ,  fed  in  focarijs  etiam ,  citm  pudicitia  fidem ,  &  dorem 

cumfidi  pudicitiam  obfervare.    Petrus  de  Vineis  AbftuUfdnt,feytoiap\dm 

Lib.  V.  Epift.  Cap.  ?.  Luitbrandus  Lib.  VI.  Cap.  Et  j»iautus  in  Po.nulo  ■ 
ult.  Presbyterulus ,  qui  ad  dominx  djfedas  ddhinni-  5n  mh  qmd  manifefi  mttcU  haud  ferntf 

wit,  virilibus  amputdtis  dimittitur.  Nimirum  uti  felent. 

qua  parte  peccavit,  eadem  multetur.  Nieepho-  M  Qgd  id  e{U  STi  Refer9  vafa  faiva. 

Sfus  Hift.  II.   <V  m  y*.%  lii  afia^tdm ,  to,  au*  g^j  no$  fatjs  exfpatiati ,  ad  lineas  redeamus» 

toSv  jj  7miUvTaf.   In  LL.  Alfridi  Regis  Cap.  i/.  quod  dicitur,  Sc  in  gradum_,. 
Servusfi  anciUdm  ftitptdverit,  virgd  virilu  ei  prx-  Pag.  8s>>  verf.  24.   Sundmoriam  &  Nordmt- 

tiditur.    Adulterorum  pcenam  apud  Polonos  P  riam  ]  Hoc  nomine  duae  funt  hodieq;  in  Nor- 

hanc  fuifle  fcribit  Dithmarus  Epifcopus  Lib;  vagia  infignitae  provinciae ,  divites,  &  incolis 

VII.  Inpontem  mercati  duttus (adulter) per  foUem  rerertse,  multisq;  hinc  inde  Infulis  diftindtae, 

tefticuli  cldvo  djjigitur,  &novaculapropepofita,aut  [  (gnnbnwr/  od)  SftorbttliESr/  ]  in  Diceccfi  Ni- 

tnoriendi,  aut  fe  de  his  abfolvendi  dura  elettio  datur.  drofienfi  fitae.  Antiquitiis  hx  provinciae  Comi- 

Et  paulo  poft  de  Meretricibus ,  non  lcviora  ad-  tatum  complectebantur,  cui  fummo  cum  impe- 

dit,  quae  referre  pudor  vetat.   Qujn  ctiam  Jurc  tio  praeerat  Rolleri  pater  Rangvaldus ,  regnante 

Graeco-Rom.  01  htivo^cltclj  caults  abfeiffione  HaraldoPulchricomo^quipropterea^Ore^^ 

fledebantur.   Attaliat.  Synop.  Tit.  70.  pag.  6$.  diclus  eft.  Videatur  defcriptio  Chorographica 
Saxones  etiam  Ethniei,  fi  virgo  inpaternado-  n  Norvagiae  lingua  vernacula  Hafniae  edita,  An. 

4no,velmaritatafubconjuge,  fuifletadulterata  Cl3  Id  G  XXXII. 

tnanuproptiaftrangulatam  cremabant ;  6c  fu-  z6.  Jamtorum  at$  Helfingorum  Regem]  Pro 

era  foffamfepultaecorruptorem  fufpendebant;  "Jamitorum,  quodnobisprioresobtruferantEdi^ 

aut  cingulo  tenus  veftibus  abfciflis  flagella-  tiones,  omnino  heie,  ficut  &paulo  infrafcri- 

'  bant  cum  caftae  matronae  j  &  cultellis  punge-  bendum  duxi  Jamtorum.  Intelligit  enim  nofter 

bant ,  Sc  de  villa  in  villam  miflae  accurrebant  incolas  duarum  provinciarum^wft'<e&He(/;?/- 

tiovae  flagellatrices, donec  interimerertt.  Boni-  gix  [  %amt\Mb  I  Od)  ijdftngtlanb ]  quas  olinl 

faciusArchiepifeopus  inliterisadEthelbaldum  Regibus  Norvagiae  paruiffe,  rerumNorvagica^ 

Regem  Angliae ,  apud  Wilhelmum  Mamelsbur.  r um  Seriptores  teftantur.  In  utramq?  vero  pro- 

Lib.  1.  pag.iS-  Mavricius  Dux  Saxoniae  inter_,  vinciamprimi  Coloniam deduxerunr ,  pater& 
alias  falutares  Leges,quastulitAnnoi/48,  haec^  filius,exNorvagiaoriundi,Kifri//i«j4ffir<,&T&(i- 

etiam  fuit ,  qua  adulteros  gladio  feriri  jubet.  rttsHelfing  :  undeappellationem  iftae  provinciae 

Slcidanus  p.  428-  Lox  Canuti  Daniae  8c  Angliae  fortitae  funt.  Etenim regnante  inNorvagia Ha- 

Regis  extat  Cap. /o.   Uxorfi  vivo  marito  cum  raldo  Pukhricomo,  qui  nimis  impotenter  Sc 

alio  quoeunq;  corpus  niifcuerit,  infamis  omni  crudeliter  rem  adrhiniftravit  publicam ,  multi 

temporc  efto.  Maritusresejushabeto;  mulic-  Norvagiaeincolx^ipfiustyrannidemfugientes, 

ri  vero  tum nafus,  tum  auris  praeciduntor.  Lin-  novas  fedes  quaefituri  in  varias  terrarum  oras  , 

dcnbrogius  in  Gloflario  ad  Codicem  LegUHi_.  infulasq;  longe  diffitas,  habitandi  gratia,  con- 

Antiquarum,  p.  1349^    Apud  Anglos  quoque  ceflerunt  :  quae  res  etiam  Kietillo  huic  ex  pa- 
ttefte  Henrico  de  Bradlona ,  ahtiquiffimo  Juris  *  tria  fua  alio  migrandi  occafionem  dedit ;  quem 

Anglici  Scriptorc  ,  cujus  mentionem  facit  Jo-  tamen  ChronicaNorvagicaiQifteniSveciae  Re*. 

hannes Seldcnus,  patrix antiquitatis  eallentiffi-  gis ,  qui  Nidrofienfem  Dioecefin  oecupaverat  > 

naus,Lib.i.  JaniAnglorum,pag.4^-]corumli-  metu  Jamtiam  incolcre  ccepiffe  commemo- 

bidincm,  qui  intemeratae  pudicitis  vim  olim  8c  rant :  _fr«tf l  %mt I  tyit  ttiatir/  @0JH  2lntmbar 

vitium  inferebant  ^mantabatamijfiomembrorumt  ^ox\8  aff  (gpatd&O  ^rant^lmi.    S)anb  fit)bbt 

ntfit  membrum  pro  membro.  Quta  virgo  cum  cor-  ftri  £>i|?«in  ^WdbH  I  ©Uia  ivOItling/  <m(Tr  Ottl 

rumpimr,  membrum  amittit,  &  ideo corruptor pu-  <fci(,\;  fjattbnit>bimarf«/03&»)gbi  baVfomtyU 

niatur  in  eo,  in  quo  deliquit.  Oculos  igitur  amittat,  tVC  ^amtalanb.  teni,  <5on  _t«f tti$  f)tt  %f)CXit 

tropter  ajjletlm  dectris ,  qut  Vhginem  concupiv/t :  $clfin3iry<r Vi6  txtltW ^(Ijinaalanb tttiat» t>an& 


1n  LlBRUM  V.  HlSTbRL-E  DaNIC,£  SaXONIS  (jRAMMAf  lCt.  &f;- 

kWbi/bAMXabttfyMalbtfyatfciQtrnbbi  fttfilA  lucem,  tenebriscjjadebinfuefcore.utamamiflj-. 


dliti^/itC.  Hoceft:  Kietillus  ]amtefilius  Anun 
di  Comitu  de  Sparebo,provinci(e  Trontbeimenfis,fu- 
giens  fievitiam  Oijleni  llrade.SveciiZ  Regis  [quidi- 
ftriclumTrontheimenfum  per  vim  oecupave- 
rat  ]  verfus  orientalem  partem  montis ,  Kidl  dicvii 
conceffit ,filvasfo  exfcindens,primusregionem  illarn, 
qute  num <//«7«rJamteIandia  [feu]amtia~\incolere 
ceepit.  Ejusfilius  Thorus  Helling  erat ;  cujus  de 
nomine  Helfingia  diclaeft ;  quodprimus  ille,  Ha 


ma  haee  orbis  totius  domus,  qua-  cxteris  morta- 
libus  fuavis  atq;  jucunda  efie  foletj  mihi  uni&r 
folhgravis;mala,atqi  molefta  permaneat.  Ele- 
ganter  vaftam  hanc  mundi  machinam  cum  do- 
mo  pulcherrima  comparat,  ad  exemplum  mul- 
torum  meliorisnotaeautorum.  ItaMacrobius 
Lib.  I.  Cap.  ij.  mundum deorum  domum  vocat  ex 
PlatonisTimseo ■;  MsV«*j  s-rta  bv  fyfcypMwfxoyii'. 
Terra  fola  manet  immobilts  intrk  domum  deorum  \ 


raldo  Ptdchricomo  Eege,  totam  Norvagiam  fuam  tn  «  id  eft,  intra  mundum.  Pctrus  Chryiblogus  Ser- 


poteftatem  redigere  moliente,  hanc  provinciam  novis 
incolis  infiruere  ccepit. 

Pag.  90.  verf.  25.  Alrico  Sveonum  Begi  adver- 
fum  Geftiblindum~\  Geftiblindus,  five  pocius,@ie> 
]?urQ5linDe/linguaDanica  antiqua,  fignificat 
Hojpitem  cxcum.  Quo  nomine vetuftiffimi Iflan- 
dorum  Annales  Regem  celebrant,  cui  perpetuse 
_  cum  Sveonum  Rege  Heidrico  [qui  forfan  eft 
ipfeAlricus,  cujus  hic  rrierttionemfacit  Saxo] 


mone  CXLVIII.  Nonne  tota  ifta,  quam  vides,  tibi 
factaeUmundi  domus  >.  Minutius  Feiix  Qctavio r 
Nosgentesnationesife  diftinguimw:  Deo  uha  domtts 
eft  mttndus  hic  totus.  Lactantius  Lib.  IV.  Cap. 
XXIX.  HicmundusunaDei  domtvsesi.  Et  Senecse 
de  Benefici is Lib.  I V.  Cap.  XXIII.  Mundus huma- 
higeneris  domicilmm  dicitur.  Et  Varroni  Tellus 
tivitema  bominum  domus. 

Pag. 92. verf.  9.  Perfodi^ nocensftipitecorpus~\ 


interceflerunt  inimicitiae,  quae  tandeminaper-  Quotiesinfernalitenebrarumpoteftatefadtum 

turn  bellum  eruperunt.    Tradurit  infuper  mo-  eft,ut  mortuorum  homintim  corpora  fufcita- 

nuiiienta  Iflandica  fivocatum  aliquando  fuifle  ta>  mala  damna  darent ;  [quod  fcepius  in  Hifto- 

abHeidrico  Qeftiblindum ,  ut  Logogriphis  &c  riiscontigiflelegimus  ]  variismodisobviamire 

iEriigmatis  fccum  contenderet.     Quumverb  conatifunt,  quibusManes  illi  infefti  videban- 

huic  fe  certamini  longe  imparem  agnofceret_.  tur.  Vel  enim  corpus  univerfum,  receptum  hu- 

Geftiblindus,  Odino  lacrificat,  ipiumq;  in  fub-  mo,coneremarunt ;  vel  in  cineres  minutiilimos 

Ildiumadvocat.  QuifubperfonaGeftiblindi  iri  redegerunt,veleapiitabfc:.fli.im  partibiFobrcr- 

aulaHeidriciRegiseomparens,variapropofuit  nis  applicuerunt ,  8c  corpus  reliquum,  Itipltc 

iEnigmata-j  qua;  ordine  omnia  fbluicHerdri-  p.  palove,  humOaffixerunt,  qiiem  vi  quadarii  mi-- 

cus,pr3eterultimum,exquoipfumOdinumad-  manifercorpus  adegeruht.  M.  Brynolfus. 


efle  cognovit.  Sed  curii  evaginato  gladio  eum 
impeteret  ,"Odinus  m  forma  accipitris  avolavit. 
Undeinteraliafynonyma,  qusOdinoaffignat, 
etiam  iftud  PltoThR  BMM>{,  @l«(tuc 
JblJUbe  /  ipfi  contribuit.  Cxtcriim  ^Enigmata 
ifta,HeidricoabOdinopropol;ta,penesmeMS. 
aflervantur,quae  fortafle  olim  cumE)eo  &  die 
iucem  videbunt  publicarii. 


Pag.  92.  vcvf.  14,  Vhinm  U/piieih  acervum 
mijfo  ]  Ita&Gecrops,AthcnienlutmRcx,  pofl- 
quam  Atticam,  quam  defolatam  accepiflct,  fre- 
quentemhominibusanimadverteret ;  fcire  cu- 
picns  multitudinem  ineolarum,  cuni  aflatum 
fingulos  in  locum  unum  lapidem  juffiflct  ferre^ 
atq;  numerum  inijiiet ,  viginti  eos  millia  efie 
deprehendit.  ShoHaftesPiridariOrymp.Od.IX. 


Pag.91.  verfio.  Humante  fiqui&lm  cupiditatis  E  9lMp$?$'$.wj  *  ■M*^»»  &$MtfV»  fj» 


ittore,quo plurapoffederat plus, ajfeclans']  Totidem 
fere  verbis  Juftinus  Lib.  VII-  pag-  66.  Laceda- 
iftonij  more  ihgenij  bumani,  quoplurababent,eoam- 
pliora  cwpientes,  non  contenti  acceffione  Athenienfium 
spum  viresjibi  duplicatas,  totius  Afiis  imperium  af- 
feclare  ctxperunt. 

17.  Cuni  carte  &  equo  terreno  mandatur  antro.l 
Equum  veteres  Danorum  Heroes  ac  Proceres 


t&JV  A%vcuo)'s  dViy.ov,t(ct)  ti  ,z<rA/}»@^j  BmyDCti- 
vaf,  aeAsvcra.]  dutac  AiSas  ho-Qs^hv,  ^  $cc\~ 
Af-if  «c  to  i.iscmv,  f£  ci)  cJ^fayvcovai  mcrfiv^Jisg  diT- 
itsg  'ovrac  :  Pbilochorusverorefert,Cecropem'cu- 
pientem  fcire  Atbenienfem  populum, at£  ejusmulti- 
tudinem,jajfijfe ipfos  affcrre lapides,  &  in  mediuM 
projicere :  inde  autem  comperij[e,viginti  eos  milktjfe. 
Euftathius  ad  Iliad.  a.  Kf/tg^  7n>Avcu^oo7ra- 


tanquam  bellatoris  infigne,  canem ceu  venato-  p  auv  \c)cav  tyv  AtJik-^v  ,  o~vyKciAc~naj\  tm  h-^Kcv, 
ris,unafecumcondivolebant,  utquibusin  vita     ^  Tm^^ctmid^  tov  cip/Q^dv  Ai%lc,  lv.d^a 


rebus  ac  ftudiis  fe  oblectaflent,  iisdem  in  morte 
comitati  deporierentur,  autetiariiinalteravita 
ex  illis  ufum  exfpedlabant.  Viva  autem  haecce 
animaliafepulta  eflecredo.  M.Bryholfus. 

Mala  foli  gravis  uni  manet  omhis  domus  or- 
bis~\  Senfus  eft :  Quum  ego  in  horrendum  hunc 
fpecum  fponte  me  abdiderim,  ut  in  ea  cum  ami- 
eo  meg  Afuito  vivus  eontumularer,  oduTe  coepi    lore  profequituc. 


sva  p  rfyavT@^.  Cecrops,  ckm  videret  frequentem 
bominibus  Atticam  effe,  convocatmuititudinem :  &' 
unoquofc  lapidemunum  jaciente,  inde  numerum  ob- 
fervai.  Vide  fisaureumillumdeRegibusAthe- 
nienfium  Traclatum  Collcgse  &:  amici  noftn, 
heu  !  dfimeonjuncl:iffimi,D.JoannisMeurfij; 
cujusobitum  totusorbisliteratusimmenfodo- 


\tt 


jl6  STEPHANI  JOHANNIsStEPHANII  NoTT^  VBhiRIORES 

.].;.  Ut  maHtiam  bominisacerbitate  W/wy?«//?-A  ruroGothicarumLib.il.  87E  ;w  cse/.sw^j  ^- 


tudo  extsqmtei  pcenis  ]  Soienne  quo-ndam  fuit, 
fccleratos  tali  pcena  afficere,  quse  malitiam  & 
animi  pravitatemproxime  ailimilarct.  E-xem- 
pla  in  authoribus  fubirtde  occurrunt.  De  no- 
clurno  iiio  graflatore  Ballifta.  ,  qui  lapidibus 
obrutus  perijt,elegans  cft  locus  PhocaeGram- 
matici,  Lib.  2.  Epigrammat.  Veter.  pag.  47. 

BaUiftievitamrapuit  lapis:  ipfe  fepulcbrum 
Intuliti,  umbranocenspendulafaxa  tremit. 

Criminalatronis  dignifftmapcena  coercet, 
Duritiam  mentis  damnatubiq,  lapis. 

Sic  ipfe  Saxo  fuprt  Lib.  II.  Duos  ex  cubicularijspa- 


B 


ali\a  cuici^sq  aa  £t/c  tzuc  ywjcuQ  ir\v  ^Jppav 
fx-irAv  cJmp]dsvi;m.  Hoceft :  A7^  illi ,  [fubin- 
tcllige,  Finni  ]  terram  excolunt,  h'e'£  uxores  eorum 
quicquam  operantur-,  fedcum  ijsvhi  fempervenati- 
btts  ftudent,  De  Finnis  partim  Olaus  Magnus  in 
HiftoriaSeptentrionali.  NobiliflirnusVir,Ca- 
fparBarthius,  Libr.  Adverfar.  XXVIII.  Cap.ij. 
pro  Venationibus ,  legit  Venenationibus.  Sed  mihi 
placet  priorem  retinere  lectionem. 

8.  Pandis  trabibusvecli']  LoquiturhicSaxode 
Xylofuleis-Sive ligneis  foleis  oblongis,quas veteres  . 


laminfidiarum  conviclos,  ingentibus  faxts affixospe-  MKfiH,  ©ftjc!/  five  s{Ik]?RnR,  SmtVlK/ 

lago  obruit  ■,  ponderofum  animi  crimen  annexa  cor-  VOCarunt,  Sveci  6f Ib&ct/ Nor?agi  <&tiin.  His 

poribus  mole  muMando.  Ita  Lib.VIII.  de  Slavorum  popuii  Septentrionales  fere  omnes  in  transmit- 

optimatibus,  quorum  quadraginta  captos ,  ap-  tencjis  montium  jugis  nive  obfedis  olinvute- 

plicatis  totidem  lupis,  laqueo  adegit  Jarmericus  bantur .  fed  inprimis  pinni,  qui  &  hodieq;  affa- 

DaniaeRex  :  Quem  fupplicij  modum ,  inquit ,  olim  Dre  easconficere  norunt.  Eas  fic  defcribitMa- 

parricidis  debitum,  ob  boc  circa  boftes  peragere  voluit,  C  gnus  oiavi  Iflandus,  Eddse  interpres :  ©f r)h\five 

ut  quanta in  Danos rapacitatis  extiterint ,  ex ipsa  at-  Qnbxnx/  afferesfunt oblongi,  & antrorfumfublevati, 

trocium  belluarum  communione  vtdentibus  confpi-  quin^veUdfu?mnumfex ulnarum  longitudine,latl 

cuumforet.   Et  mox  eodcm  libro,  ubi  de  Sclavo-  dineyero  transverjam  plantam  non  excedentes.  His 

rum quoqi ducibus  captis  agit,  quos  uidem  Jar-  etimmm  pedibus  induclis  nofirates  per  fuperficiem 

mericus,trajeaisfune  tibijs,  eqms  mdiverfa  ra-  profundifftmarumnivium,  &infirmxglaciei,fi  alias 

ptantibus  pratbuit  lacerandos.    In  bunc  modum  corporu  humanipondus  nonfuftineant,  ingrediuntur. 

confumptiprincipes,  corporum  fuorum  diftractu  per-  uji  ett^mfmt  veteres  Norvagi  in  terraplana  &  nudi 

tinacisantmipxnas  dederunt.  ejusmodi  Xylofoleis,fubjettis  rotulis :  &  ficplus  itint- 

Pag.jJj.verf.iS,  Grandibtts  &  latis  ftgittis  dimi-  p  ris una die, quam abs^iUis,tribuHonficipotuit ;  habi- 

cant  ]  Finnos  ab  ufu  fagittarum ,  &  a  venationi-  itttfy  esl  hic  modtts  proficifcendi  inter  pucipuas  agili- 

buscommendatquoqjTacitusfubfinemLibri,  tatis  artes.  Aflervatur  inter  d^co^sam.  meapar 

de  morib.German.  Fennis  [qui  noftriFinni  funt]  ejusmodi  folearum ,  trium  duntaxat  ulnarum 

miraferitasifcedapaupertas,  non  arma,  non  equi,  non  longitudine,  ab  aversa  pate,  qua  folo  ad  curren- 

penates :  viclui  herba,  veftitui  pelles ,  cubile  bumtts,  dum  applicantur,  pellibus  vituli  marini  fubdu- 

Sola  in  fagittis  fbes,  quas  inopia  ferri  offtbus  afperant.  dtum.  In  medio  earum  pedes  vinculis  alligan- 

idemq,  venatus  virosparitcr  acfceminas  alit.  Vafftm  tur,  ut  flrmius  planta  infiftat,  nec  inter  curren- 

eni>ncomitantur,partemi^priediSpetunt.Venztibus  dumvacillet,quomodo  in  adjunctoSchemate 

incumbere  Finnos,  itidem  tradit  Pr ocopius  re-  videre  licet_, : 


SCHEMA    XILOSOLEARUM, 

eftidsPeterts  Dam  gmtitml  Norvegi  €5$33€*$ 


A  B  C  D.  longitudo  trium  ulnarum-?. 

E.  Veftigia  pedum_% 

F  F,  Vincula3quibuspedesalligantur. 


Pag. 


IN  LlBRUM  V.  HlSTORI/E  DaNICA  SaXONIS  GRAMMATfCI. 


127 


Pag.94.  verf.  32.  Adultas  oleo  lampades  ]  In  A 
eandem  mentem  Apulejus,  flammis  adultamfa- 
cem ,  dixit,  XI.  Metamorph.  At  manu  dextra  ge- 
rebam  flammis  adultamfacem,  &  caput  decor  Corotne 
cinxerat.  Adultum  incendium  Nazarius  Panegy- 
-rico  :  Maxima  benigniffimi  Imperatoris  fuit  cura, 
non  modo  ut  incendium  non  adultum  fenefceret,  fed 
•oppreffum  emoripoffet:  quemadmodumhunclo- 
cumreftituitPetrus  ColviusinNotis  ad  Apule- 
jum.  Alioquin  varie  hanc  vocem  inanimatis 
tribui,notiffimumeft&protritum:  quomodo  B 
dicimus,  adultampeflem,fedttionem,  noclem ,  civi- 
tatem ,  byemem ,  autboritatem ,  teflatem  :  adultum 
ver,  adultavitia,  &fexcentaidgenusalia. 

42.  Nec  bubalinorum  cornuum  ]  Nihil  in  le- 
etione  Hiftoricorum  occurrit  frequentius  , 
quam  variorum  animantium  cornua  poculo- 
rumufumvelvetuftiffimismortaliumpraebuis- 
ft',eaqiargento,velauro,  alabris,ornatus  gra- 
ti£i,circumclufa  fuifle.  Et  Bovinum  quidem  Cor- 
nu  pro  poculo  adhibuifleBacchum,  auclor  eft  q 
No.nnusDionys.  Lib.XII.  p.^5». 

— *-_■   tfCtf  OII/C%VT£j  AlOVtKTH 

AevKcl  %  ota/.vofjcevcitv  hevvcuvSTO  oatiTuKct 

Ka]  ^strcti  clyHvXoviH^s  (2oogtts^ag  ■ — — = 

> — - —  E t  vinum  fundentis  Baccbi 

.ilbi  madefaclarum  rubebmt  digiti  manuum, 

~£tpoculum  ctirvumbabuitbovis  cornu  _ 

Hinc  etiam  Bacchum  taurinis  cornibus  effin- 
gebaat  veteres,quiaijspoculorumviceuteban- 


tur.  Imo  Taurum  vocat  Bacchum  Lycophron 
Caflandra_. : 

Tcwgot)  ■A.£v(£>cuti4  %s^vt%ct4^idr&^sTcif: 
Tauro  abflrufa  liba  ofcrt.  id  eft,  Baccho. 
Adquem  locum  vide  fisNotasD.Meurfij,Viri 
fummi,  &  Collegse  olim  conjuntfHffimi.    Ni- 
candri  Scholiaftes  dAe^tpa^u.UKolc  ;    0;  ttu,- 

XcV,o\  KS^CKOtV  S^OOVIO  CM  Ttf  7TSO-4  CUm  TZtfl/  7T0- 

rtig/m ,  ofcvygj  to  •A.ct^o-aj  ei^Tctf;  rj  2^&ro 
Tavoorty.ov  rrfv  ttivovtmv  ,  txtsfi  tiiv  0.710  t^ 
otvx  1^>jV.  0  'j  Itovvaoc,  ffgj  TttVfyyJpajc,  Idem 
Nonnus  dcSatyrispaulo  poft : 

Kaj  ftoeotg  cipvoVTo  ns^acnv  avr)  tiviiiX- 
Xittv, 

Et  bubulis  bauriebani  cornibus  loco  poculorum. 
Quod  &  de  Satyris  tradit  Nemefianus  •,  Ecloga 
III,  quaeBacchusinicribitur: 

Tum  Satyri,  lafciva  cobors,ftbi  pocula  quisq, 
Obvia  corripiunt ;  quodfors  dedtt,  boc  capitufus. 
Cantbaron  bicretinet,  cornu  btbit  alter  adunco, 
Concavat  ille  manus,  palmas^  inpocula  vertit. 
Urorum  cornibus  Septeatrionales  pro  poculis 
utebantur.  PliniusLib.XI.  Cap.37.  Urorumcor- 
ttibus  barbari  Septentrionalespotant,  urnasf^  binas  ca- 
pitis  uniuscornua  implent.  CaefarLib.  VI.  de  Bello 
Gallico :  tcrtium eslgenus. eorum, quiXlri appellan- 
tttr.    Hi  funt  magnitudine  paulb  infra  Elepbantos, 
jpecie,&cobre,  &  figura  Tattri.  Magna  vis  esl  eo- 
rum,  &  tttagna  velocitas :  netfe  bomini,  ne^fera, 
quam  con(f>exerint,parcunt.  Hosfludiosefoveis  captos 
L  4  inter- 


h%       Stephani  Johannis  Stephanii  Not/l  VutRloMs    . 

intevfuiunt.  Hocfe  l.tbore  durant  adolefcentes ,  at£  A  Natura  Deor.  p.  m.  17.  ubi  Rofcium  lauck 


hoc  gcnerevenatioms  vxercent  :  et  qui  plurimos  ex 
his  interfuiunt,  rddtis  in  pttblicum  cornibus,  qufifint 
ttfiimomo,  magnam  ferunt  laudem.  Sed  ajfvefcere 
ad  hominesW  manfvefieri,  ne  parvuli  quidem  exce- 
pti, pojfunt.  Amplitudo  cornuum,&figura,&Jpecies, 
■ftmltum  a  noftrormnboumcornibusdiffert.  H&c  fiu- 
-  diose  conquifita,  a  labris  argento  circumdudunt ,  attfc 
in  ampliffimis  epulu  pro  poculis  utuntur.  Hadtenus 
Csfar.Ifidorus  Lib.XII.  Orig.  Cap.  1.  Uri  agre- 


Pacemihi  liceat,coclefies,dicere  veftra, 
Mortalis  vifus  pulchrior  ejfe  Deo. 
PetroniusArbiter:  Pace  vefiraliceatdixijfe.  Ar- 
nobius  Lib.  I.  pag.io.  Edit.  Antverp.  Cum  pace 
hoc  vefira,  &  cum  bona  venia  dixerim.  Marius  Vi- 
cTorPraefatione  in  Genefin : 

Porro  etiam  [  mihififas  esl  hoc  dicerejalva 
Pace  tua  genitor  ]  majus  fortaffis  apud  te  esl. 
InprimisSaxo  videtur  Ciceronem  expreffiflein 


fiesboves  funt  in  Germania,  habentes  cornuain  tan-  "  OrationeproMilonej  ubi  fubfinemita  loqui- 


tumprotenfa,ut  regijs  menfis,propter  infignem  eorum 
capacitatem  ',  ex  eu  pocula  fiant.  Bonafi  Cornua 
Anglis  in  ufu  fuifle,  teftis  eft  Johannes  Cajus 
Britannus  libello  de  rariorum  animalium  Hi- 
ftoria,  quem  Conrado  Gesnero  infcripfit ,  Pag. 
14.  Multa,  inquit,  hujus generis  animalia  oltmfu- 
iffein  nofira  Anghalfilvefiri  ottm  &  nemorosa  infu- 
la  ]  verifimile  eR  ,  quod  nobis  adhuc  pueris ,  multus 
erat  ufus  bujusmodi  animalium  coruuum,  in  mensa, 


tur:  Utinam  Dij  immortales  feciffent  [pacetua> 
patria,  dixerim  ;  metuo  enim  ne  fcelerate  dicamin 
-te]  utP.  Clodius  nonmodoviveret,fedetiamPr«,tor  t 
Conful,Diclator  ejfet.  ;      -       ;  ." 

Pag.  p  r.  verf  17-  Totum  occipitij  crinem  abra- 
dit  ]  Solennis  olim  fuit,  &  ufitata  miJitaribus 
viris ,  capillorum  abrafio,  imo  &  barbae.  Ita 
Abantes  natura  pugnaees,  &  cominuspugnan- 
pi  periti ,  anteriorem  capitis  partem  tonde- 


folcnnioribus  epulis,  loco  poculorum.  Sufiinebantur  v  bant,  ne  ullas  hoftibus  ad  accipiendum  anias 
pedibus  ex argentotribus,& ' ab  oris  item  argento  con-  darent.  Similitef  Curetas  8c  Jitolos  tradunt 
dutkbantnr.  Inprimis  vero  Bubalina  cornua  in_.  abrafifle  frontem,  &  ab  occipitecaefariem  nu- 
magnatum  menfis  poculorum  vices  fupple-  tnfle, neabhoftecrinibusraperentur.  Obean- 
bant,  quippe  quae  omnibus  alijs  infigni  venu-  demremfuisducibus^utbarbasraderent,impe- 
ftate  antecellerent.    Hinc  vel  caelaturae  artifi-      ravitAlexander,utfcribitPlutarchusinThefed. 


cio ,  vel  exquifito  gemmarum  fulgore,  opero- 
fius  culta  vifebantur.  Imo  inter  thefauros  re- 
ponebantur  :  quod  utcunq;colligi  pofle  vide- 
tur,  ex  ioco  Saxonis  Lib.  VIII.  Sic  inter  alia_. 
anathemata,  quae  Gulielmus  II  Angliae  Rex ,  fub  ^ 
Annum  Chrifti  MLXVIII.  Monafterijs  Nor- 
manniae  donoobtulit,fuerunt  etumvafaaurea 
vel  argenlea,  item  bubalina  cornua  fulvo  metallo  cir- 
ca  extremitates  utrasf;  decorata  :  tefte  Orderico 
Vitali  Hiftoriae  Ecclefiafticae  Lib.  IV.  pag.  /07. 
Notandus  vero  etiam  ille  eft  ritus ,  quo  antiqui- 
ruspraedia  &  alia  bona,  exhibitione  &  propi- 
natione  cornuum  abalienabantur.  Hujus  me- 
minitClarifs.  Vir,D.01ausWormius,  praecla- 


Certe  Ambrofius  Lib.  VI.  Hexamer.  dixit  co- 
mam  efle  terribilem  inbellatoribus,fedtamen 
barbam  rafifleeratmilirarevolentis ;  utilleait; 

Si  quem  recisaforte  barba  viderit 

Mibt  videtur  militare  velle. 
Alioquin,  ut  Doclioribus  notum  eft,cum  facHs 
inliteris,  tiimprofanis,  mos  tondendi  caput  Sc 
barbam  jam  mceroris  &  luctus  fuit,  jam  vero 
laetitiae  Sc  mclioris  fortunae.  Quin  &  in  Sacri- 
ficijs  ufiifpatur  capillorum  abralio  5  &  mori- 
turi  cornam  abfcindebant.  Qua  de  re  videantur 
aurei  Commentarij  johannisdePineda  injobi 
Cap.  1.  verfi  20.  num.  11.  &  PentecontarchusRa- 
mirezij,  pag.  20;.  Caeteriim  de  crinium  &  bar- 


c  de  me  ac  ftudijs  meis  meritus ,  Faftorum  Da-  E  bae  tonfura  apud  Cambrenfes  [  quae  gens  Hy-  - 


mcorumLib.  1.  pag.  44.  ex  vereri  MS.  Ulphus 
Tboraldifilius  Eboracum  divertit,  &  cornu,qus  btbere 
confvevit,  vino  replevit,  &  coram  altdrt,  Deo,  &  B. 
Petro  Apsfioiorum  primipi,  omnes  terras  &  reditus 
flexis  gembtti  propinavit.  Mamelsbirrienfis  Lib. 
II.  Cap.  1.  Pufca  [ihquit]  illiquidePufcinomina- 
ti,  adhuc  tenent,  per  cornu  majoribus  olim  a  Rege 
CanutoDanico  donatum.  DeCornuumufuplura 
qui  defiderat,  adeat  eruditiifimam  diflertatiun- 
culam  ejusdem  D.  Wormij,  de  aureoilloSere- 
niffimi  PrincipisEleciiCornu. 

48.  Quos  maxime  venatica  referferat  prteda] 
Sic  M.  Juntanus  Juftinus  Lib.  XXIII.  pag.  zz6. 
de  Lucanis :  Cibus  his  prada  venatica ,  potus  mel- 
lis,  &c. 

jri.  Ut  patrix,  pace  loquar  }  Honeftus  hic  eft 
reprehendendi  modus  ,  mukis  bonae  notae  aii- 
thoribus  ulitatiiTimus,  quo  veniam  prius  capta- 
re  lolent.    Catulus  apud  Cicerontm  Lib.  1.  dc 


berniacvicinaeft]  ufitata,  GiraldusCambren- 
fis,authdr  vetuftiifimus,  in  defcriptione  Cam- 
briae  Cap.  XI.  pag.  ijp.  Barbam  viri  prxter  ger» 
noboda/o/«?«  radere  folent.  Etbanc  non  de  novo, 
fed  ab  antiquo ,  hngisft  retro  feculis  confvetudintm 
tenent  ,ficut  ex  Ltbro  de  Gefiu  Julij  Cafaris  ab  ipfo 
confiripto,  perpendi  poteft ;  ubi  &  hcec  verba  repe- 
ries  :  Britanni  capillo  funt  promijfo ,  omnift  parte 
,  corporis  abrasa,prxter  caput  &  labrum  fuperitts.  Sv- 
lent  etiam,ut  agiliores  fierent,  &  comts  capita,  nuda- 
re,  cafum  Abfolonis ,  quoniam  fylvas &  nemora  fape 
percurrunt,  vttare  vokntes.  Unde  &  usfe  in  hedier- 
numgenshtccquofyprtegentibus  alijs,pilofitaitem  md* 
gis  abradit.  > 

20.  Posl  tergumlanceasjaculart]  Idquodalijs 
quocj;  hationibus  ufitatum,  varij  traduihr  auto- 
res.  Inprimis  Parthi ,  qui  iagittandi  artfe  ac  pe- 
ritiacaeterisicmpcrgentibus  praeftiterunt,  non 
tantum  irr  acicnl  adverfus  hoftes  confiftentes, 

verum 


InLibrumV.Histori^Danic^SakonisGrammatici.  tif 

•erum  etiam  tergavertcntes,  fugamq;  capien-  A  portts,  extirpatisbetlorum  tadicibnt,  OcthoFrifin- 

tes,  fagittas  adverfus  infcquentes  emittcre  no-  genfis  Lib.  III.  Cap.  7.  Ita^jmfedatk  omnium 

fant.   Plutarchusin  Craflb  ;  Fugientes Parthi ,  feditiomm  motibttspaceinaudkafecultireddita,]E< 

fagktasfimulemktebant,quodposlScytbas  nemo  $t  SUS  CHRISTUS  FilimDeinafckur.  Paxkaqsfuk 

melitts  novtt :  eil&  id  optimum  inventum,  quodfa-  ubiq; ,  in  Dania ,  Svecia ,  Scotia,  Brkannia.  In 
latem  defendentibtts  etiam  fuga  turpkudine  caret. 
UndeVirgiliusLib.III.  Georgic. 

Fidentem^  fttga  Partbttm,  verfisfc  fagittis. 
Ad  quem  locum  Servius :  Bene,  ait ,  fidentem ; 
tunc  enim  melitts  jacuUntur  fagittas.  Inde  &Ho- 
jat.  Ode  II.  Lib.  1.  Verfisanimofum  eqais  Parthum  B 
appelkt.  Ubilnteryres  Verfis ait,  ideft,  verfisin     erat,dequoPfalm.LXXII.  Orietttr  in  diebus  ejus 


ubiq; 

Svecia  quidem  fub  Erico  qui  XXXVIII.  annis 
regnavit  pacifice.  Johan.  Magnus  Lib.  IV,  Cap, 
31.  In  Scotia  fub  Metellano  Rege  Scotix  ;  He» 
dtor  Boctius  Lib.  III ,  pag.  3/.  InBritannia  fub 
Kymbalino.  Boetius  ibiden__. 

/3.  Divinoortuif,(inu!atamJ  Chiftus  ctenira 


fugant.  Sic, 

Et  mijfam  Parthi  pofcant  tn  terga  fagktam, 
Atq;  hinc  Ovidius  Partbos  fugaces  Lib.i.  dc  Rc- 
med.  Amor.  dixit.  Leo  Imperator  in  Taclico 
Cap.  XVIII.  num.  XXXVIII.  Qwdam  enim  ex 
kofiibus,  ut  Perfe,  cum  aciem  dijfolvere  nolinttfacile 
tergafua  objiciunt  iis,  qui  contraeos converfi  funt,  & 
qitafifugiendo  pugnant.  Id  etiam  Tutcis  ac  Tar- 
taris  in  morc  pofitumeft. 

38-  Magni  ponderis  atiream  armillam  trivijs 
djfigi  curavit}  Gonfentanca  de__lffedoAnglo- 
rum  Regc  tradit  Matthaeus  Weftmonafterien 


juftitia&  abtmdantia  pacis.  Ubi  Hieronymus 
Quod  in  diebtts  Augttfti  Cczfms  eil  impletum  ,  cuni 
Dominus  de  tbalamo  VirginaliproceJJit.  Nam  ita  hk 
diebtts  omnia  bella  quievemnt,ut  etiam  illudimple- 
rettlr,  quod  alitts  Propheta  cednit ,  dicens :  Conver*- 
tent  gladios  fuos  in  voineres,  &  Unceasfuat  in  falces* 
Pag.  q.  .  vcrf.  12.  Hujas  egeftis  vifceribus  fali- 
tum  corpus~]  Varias  apudVetercscadaverum  hu-<- 
q  manorum  conditurae  fuerunt.  PotifTimum__ 
adhibeban  t  Salcm,  Mel,  Ceram,  Myrrham,  Bal- 
famum,  Gypfum,Calcem.  De  Sale  Plinius  Lib» 
XXXI.  Cap.  <?.    Salis ,  inquit ,  natttra  esl  per  fc 


fis  ad  annum  gratixD  CCC  XC IL   Is  etenim  ktte*>  >&*'*  ^rodtns,  corpora  vero  aftringens, fic- 

falutaribus  quibusdam  legibus  latis  tantam  in-  cans>  all'gd,,s  •'  defuncla  etiam  a  putrefcendo  vindi- 

fudit  provincijs  fuis  pacem ,  ut  eas  [ verba  funt  CAns> ut  durent  ita  Per  fecula-    APud  .Egyprios  » 

Florilegi  ]  per publicos  aggeres ,  ubi  femita  findtin-  ut  putrefadio  caverctur ,  corpora  falc  condie* 

tur  in  quadrum,  amiliat  juberet  aureat  appendi,  ut  bantur  ;  quomodo  de  Amafi  Herodotus  fcri» 

Viantium aviditatem irritaret, cmn  non  ejfet,  quieas  bit-  Vide  "s  etiam  Diodorum  Siculum  Lib.  r> 
dcciperet.                                                          D  de  ritibus  fepulcralibus  _Egyptiorum>    Et  Eu- 

/0.  tunipm  terrxfopitis  bcUortm  incendvjsl  naPiuS  klkaMartyrum  eorporairride_.de  Vitis 


Philofophorum.  Plura  de  his  qui  defidcrat_. 0 
adeatClarifs.Virum,  ac  illuftre  patrias  decus  & 
ornamentum  Johannem  Kkchmannum  deFu- 
neribusRomanorum  Lib.  1.  Cap.VIII.  Petrura 
Bellonium  de  Sepulcris  Veteriim  ,  &  Laufen- 
tiumPignoriuminEpiftolis.  Nolo  etcnimhJG 
aclum  agcre_s. 

3i.  SecusVVeram Selandix  ponutnl  Locus 


Chrifturn  Dei  filium »  verae  pacis  au<5Vorem,  in 

tranquilliflimo  rerum  ftatu,  &  cum  inaudita 

pace,  mirabili  modo,  totus  orbis  frueretur,  na- 

tumfuiffe,  plurimi  teftantur  hiftorici.  Inpri- 

mis  notatu  digna  funt  verba  Pauli  Orofij  Lib. 

III,  Cap.  8-    Ubi  de  Jani  portis  elaufis  agit :  Li- 

tquidijfima  probatione  esl  manifeftum,  pacem  iftam 

iotius  mundi  &  tranquiiliffimam  ferenitatem  nen 

ntagnitudine  Cmfaris ,  fed  poteftate  Filij  Dei,  quiin  E  tumuli  adhuc  confpicuus,  &  paucis  in  Saelandia 

diebus  Cefaris  apparuit,  extkijfe  j  nec  unius  urbis     ignotus.     Qua  enim  Rofchildia  Slangendor- 

Jmperatori,fedCreatori Orbisuniverfi,orbem  ipfum     piura  itur  ,  mcdio  ferme  itineris  traclu,  pons 

generali  cognkioneparuijfe :  quificutSol  oriens  dient     nic  cxtat ,  per  quem  tranfeundum  eodem  ten- 

luce  perfundk,  itaadvenicns  mifericordker  extentd     dcntibus.    Nomcn  adhuc  obtinet  prifcum  _ 

■mundum  paceveftitrit.  Freculphus  Tom. II. Lib.     Saxone  notatum ,  vulgo  QBtte  ^_>ro«.    Prope 

IiCap.2.  deAnnoNativitatisChrifti:  Qufetiam     collis  oftenditur  ab  accofls,  quadam  fui  parte 

dnnus  quantis,  quam  novis ,  quam^  inufitatis  bonis     quafi  eollapfus ,  ubi  tumulatum  referunt  Fro- 

dbundaverit  j  fatu,  etiam  me  non  proferente,  com-     thonem,  $rot><  QtX)  didus,  de  quo  mira  ac  va= 

fertumhaberiarbkror.  Tototerrarum  orbeUnapax,     ria  vulgo  fabulantun  D.  OlausWormiusMt'» 

mnim  abelitions  bt&orum ,  (Uttfct  pni  Gtmini     nutnent.  Dani.or.Lib.  II.  Cap.i. 


NOTiE 


T$® 


Stephani  JohannisStei»haniiNot_£  Vbsriores 

NOTi£  VBERIORES  IN  LIBRUM  VI 

HISTORI/E  DANIC_£  SAXONIS 
GRAMMATICI. 


Pag.  fg. 

verf.  40. 


R 


Egnum  hteredis  inopia  clau&care]  A        f-   Autorem  Datti  diademate  munerati  funt  j 
Tralate  di<_him.  Ita  Cicero  fae-     Imitati  hac  irrparte  Athenienfes,qui  olim  Phry- 


'piffimelocutus.  Lucretius  Lib. 
III.  verf  r4. 

Claudicat  ingtnkm,  delirat  lingua^  mensf^. 

Elegans  eft  locus  inJufl_no,Lib.VI.  p.  6j.  qui 
vocis  hujus  ufum  Metaphoricum  confirmat-,. 
Gum  enim  mittendus  eflet  Imperator  idoncus 
contra  Conona  Athenienfinm  Ducem,poftidan- 


nichum,propter  unicum  Poema,belliDucer». 
crearunt.  P_ane.eftgeminum,  quod  de  tibicine 
quodam, quiitapopulum deleciarit,  utRexfie- 
ret ,  ex  Varrone  refert  Auguftinus  Libello  de 
Quantitate  animae. 

8,  Divusfiquidem  Julius  ]  Quis  hic  fuerit 
Scriptor  rerumgeftarumCaefaris,  quem  muni- 
cipio  donarit,  nulpiam  me  invenire  potuifle« 


tibmfocus  Aoefilaum  ducem,RegemtuncLaced<emo- n*  \a  ™-  „       \  c*    -    c  r  ■  r 

.     J    J     6J        „     .         &  ,.      ,,..,..      o  equidem  insenue  rateor.  Sulpicor  aevi  iequio 

mt.nvnit*  •     *\vnt\fov  vo fbnnlnn*  nvjrtllt  Ti*lt\hirt    rllll   T  „_  L  °     i  ~  *  * 


niorum :  propter  rejponfum  oraculi  Delphici,  diu  La- 
cedxmonij ,  an  eum  fumma  reipneponerent,  delihe- 
raverunt,quikusfutum  imperijfinif  denunciabatur, 
turn  regium  daudicajfet  imperium,  erat  enim  pede 
claudus.  Adpoftremum  ftatuerunt  meiius  ejfeincejfu 
Regem ,  qnam  imperio  regnum  claudicare. 

Ibiel.  in  regiagente]  In  regia  famiiia.  Sve- 
toniusAuguftiCap.i.  Gemem  Ocjaviam  Velitris 
prxcipuam  olimfuijfe multadeclarant.  Quamquam 


ris  auctorcm  hicfecutum  Saxonem j  cujus  ge~* 
neris  Chronica  tunc  plurima  extabant__. 

ii.  Sed  ne  Africanus  quidem  ]  P.ScipioAfri= 
canus  Poetam  Ennium,  a  quo  res  fuas  celebra- 
tas  videbat,  gaudebatq; ,  &  vivum  benevolentilt 
omni  complexus  eft,  8c  mortuumftare  ineffi- 
gie  juffit,  in  fuo  8c Corneliorum  nonumento. 
Opus  ipfi  infcripcum  dicebatur  S  C IP I  O  :  de 
quo  tide  Clarifs.  Virum,  Belgarumq;Do(_.iffi- 


gensaliquanto  latiuspatet,&familias,feuftir-  C  mum,GerardumVoffium,deHiftoricisLatinis 


pes,  feu  domos,  fub  fe  compleclitui".  Ita  Sveto- 
nius  in  Nerone  Cap.  r.  Ex  gente  Domitia  duxfa- 
milne  claruerunt,  Calvincrutn  &  JEnobarborum.  Et 
in  Caefare  Cap.  6.  A  Venere  julij,  cujusgentis  fami- 
lia  esl  noftra.  Videantur  CI.  Viri ,  Matthiae  Ber- 
fieggeri  adSvetonij  Octavium  Notae. 

44.  Speciofo  pofteris  tituio  commendaret]  Jam 
tum  fcilicet  exiftimantes ,  nihil  in  maufitleis  & 
marmoribus,nihilinfculpturis,autullo  metallo,perpe-  p. 
tuum  aut  duratarum  exiftere,  nifiidingeny  &  Mu- 
farum  tuba  commemiaretur.  Pontanus  Hifto___., 
Dan.Lib.2. 

4j.  Daniae admodumToefisperitus]  Hiarnus 
hic  Poetici fpiritus  -vir,  ejus  f  uit  fetix Sc  Ordi- 
nis,  qui  Celtis  olim  a  fono  &c  murmure ,  quod 
canendo  edebant ,  Bardi  dicti  ,  quosq;  Skal- 
iros  ob  eandem  caufam ,  Dani  Veteres  vocita- 
bant_>.    Hinc  noftratibus  dictus  eft  S)iame 


Lib.  I.  Pag.  XI.  Cicero  Oratione  pro  Archia  : 
Carusfuit  Africano  fuperiori  no/ier  Ennius  :  itu£, 
etiam  mfepulcro  Sdpionumputatur  u  ejfe  conjlitutMs.. 
e  marmere.  Livius  Lib.  XXXVIII.  Romcc  extrx 
portam  Capenamin Scipionum  monumento  tres  fta- 
tu&funt,  quarum  du£  L.&  P.  Scipionum  di.umur 
ejfe ,  tertia  Ppetx  Q^Ennij.  Ovidius  in  tertio  da 
Arte_>: 

Ennins  emernit  Calabris  in  montibus  trtta 
Contiguus  poni,  Scipio  magne,  tibi. 

Valerius  Maximus  Lib.  VIII,  Cap.  1/.  Superior 
Africanus  Ennij  Poetx  ejfgiem  in  monmnentts  Cor- 
neliie  coUocari  voiuit.  Caeterum&aliorurnPrin- 
cipumac  magnatu  in  doctos  viros ,  &  inprimis 
Poetas,  liberalitas  celebratur.  Pompejus  Ma- 
gnus  Scriptorem  rerum  fuarum  Theophanem 
Mitylensum  Graecum,  in  frequenti  concionc 
militum,  civitate  donavit.    Ausuftus  Caeiar_* 


<BMb/  inq;  vetuftiffimo  etalbatal/  hoc  eft,  E  quin(;;  fcutatorum  aureorum  millibus  Virg 


Poetarum  veterumnomenclatione,  principem 
obtinct  locum__. 

Pag.97.vcrf  1.  Longum  vivere]  Paucisver- 
bis  cxpreifit  immenfum  illud  defiderium  ,  &c 
flagrantia  votaDanorum,  quibus  Frothonem, 
priacipemlongiorivitadigniffimum,ufura  lu- 
cis  hujus  frui  exoptaffent.  Longum  advcrbiali- 
«erpofitum  :  quomodoapudVirgil.io.  .Eneid. 
TSJec  longum Utabere.  IdemEclogaj.  «ScClaudia- 
nus  Lib.  z.  de  Rapt.  Proferp.  Longum  vale. 

2.   Tulerediu']  Triennio  nempe.  Supra_.: 


lium  donavit,  propter  unum  Sc  viginti  carmina 
ab  eo  compofita,  atq,  in  iEneide  citata  :  in  qui-, 
bus  ipfe  Virgilius  mentionem  f  ecerat  de  Marcel~ 
li  morte  ,  ejusdem  Caefaris  ex  fbrore  nepotis, 
adoptiviqjfilij.  BudaeusdeAfleLib.III.  Vefpa- 
fianus  eximio  Poctae ,  Salejo  Baflb ,  una  dona- 
tione  HS.  quinquaginta  dedit,  hoc  eft,  juxta 
calcuIumJ.Lipfij,duodecimmilliaPhilippic6iis 
&quingentos.  Stupenda  quoq;  eft  ilia  Anto- 
"  nini  Caracalla.,quidelecl:atus  elegantiacarmi- 


num  Oppiani ,  quae  illi  infcripta  leguntur  ,  in 
jjujus  egeftis  vifceribus  falitum  corpus  triennio  pro-  fingulos  verfus  fingulos  aureos  juflit  rependi. 
teres  ajfervandnm  curabant.  Et  quid  dicam  de  Venetorum  munificentta ,  i 

quibus 


In  Librlim  VI.  Histori/e  Danic.e  Saxonis  Grammaticl  \        13! 

quibus  Actius  Sincerus  Sannazarius  Sexccntos  A  Deinde  prp  Gonjugao jlridulas,  mcliuc  puto  Coilu" 


aureos  coniecutus  eft  ob  fex  illos  verfus,  quos 
hic  fubjeci: 

Viderat  Adriacis  Venetam  Neptunus  in  undis 
Stare  Urbem,&toto  ponerejura  mari: 

Nunc  mibi  Tarpejas  quantumvis  Juppiter  arces 
Objice,  &  illa  tui  mcenia  Martis ,  ait. 

Sipeiago  Tibrim  pr<efers,urbem  ajpice  utramf,, 
lilam  bomines  dices,  banc,  pofuijfe  Deos. 
17.    NorvagitS  oriundorum~]  Infolens  locu- 


vio  vclConluvio.-  G!ofi_:  Co'dHbiu;;:,Zvyvvcn,g- 
CoUubiuin  cft  Coiltivium.  Dixit autern  CoUuviunv 
ficut  diinvium.- 

fo.  Inter  pafaiatuebatur  arme;;twtt~]  InNcr- 
vegia,  abomni  memoria,  incolaecanes  armen- 
torum  cuilodes  aluere,  qui  vim  Sc  rapacitatem 
urforum  ac  luporum  prppulfarent.  Nobis  di- 
cuntur  §o:;'5punfre/  a  tutando  pccorc.  Sed  Sc 
alibi  terrarum  idem  obtinuiffe  certum  eff.  De 


tio,  cV  qu„feculi  iftius  fordes  trahit.    Simili  B  /EgyptoficOppianusLib.i.  ffeVenatipne,  ubi 


Canes  pfascipue  infignes,  cVqui  maxirp-  a  ve-v 
natoribus  curantur,  recenfet_, : 

Ocraoi  7'  cuyvTtjaio  TttAutyup&faspiv,  fs"' 

BwioXim  ggsii  ~~ — '— / — ■ — — 

Et  quqtqnot  /Egypti  arenofos  adripas 
Armentorum  cnfiodes  funt. 
LongoetiamSophiPoe  'TswfieviiiSsv  Lib.  I.  com- 
C  memorantur  :    K<y:oi'khiisg:gi  t_^.  W^cStTZfii^v 
cJm(pv.KciKig,  ffa)  tsJV  suyav  s7rv/a,;voi.    Canes  0- 
vium  &  caprarum  cuftodes  Cbloen  fequuii  :  qui 
Dorconem  pclle  Lupina  circumamiclum  ,  & 
in.frutetis,Chloes  rapiend__causa,latitantem, 
morfibus  male  mulciarunt.   Apud  Romanos 
,  .ejusmodi  canes,  Fecuarij  &c  Pafioraies  dicti  funt , 
tefteColumella  Lib.VII.  de-reRuft :  Cap.XII. 
Juftiniarius  in,  LL.  Georgicis  Tit.  VI.  mentio-  . 


ufus  eft  Aurelius  Victor  libello  de  Caefaribus  : 
Statim  Aurelio  Alexandro,  SyriiS  orto,  potentia  dcla- 
ta.  Et  Lambertus  Schafnaburgeniis,  Chrono- 
graphus  docriffimus  &c  accuratiffimus,  ad  an- 
ftum  Chrifti  MLIX  :  Abbatiam  VVideradus  obti- 
nuit  ejusdem  coenobij  monachus,ejusdem  quof,fami- 
4iiC  oriundus.  IpfeSaxoLib.15.  Pereadem  tempora 
Haraldus Hybernicarumpartium  oriundus.  Et  Libro 
fequenti :  Fioniam  usi, ,  cujus  erat  oriundus ,  con- 
ceffit. 

z$.  Intrii  infuUmW  Quam  fummae  virEru- 
ditionis,  &Hiftoricusincomparabilis,Andreas 
Vellejus,  nefcio  quibusfretus  documentis  u$a{* 
M3.0o(ttl  indigitat  j  &  manifeftiffima  ejusdem 
munitionis  veftigia  hodieq;ineademinfulaex- 
tare  contendi__. 

16.  Continentem  petere  ]  Continens  ea  terrae 

parsdicitur,quaecunq;noneftinfula.  Terramfir-      „pm  c-t 

r  ,'t  T       .  .  J         nem  racit  -^  ■m>iriaAivi'7(g->>  nga  rr,c  Tsziavng 

w„»zvulgovocant.SvetornusOaavi|Cap.XVI.  n        <       r-i-.rT\-;  —  t  i-Js^k-^;;  ;.  ,  .. 

0  .  ).     r  JJ  H.vvog.    Gloilanum  Lindenbrogi!  lnter  varis 

Cumpartem  reliquam  copiarum  contmenti  repeteret  i 


nvvog.  (jiouarium  LinaenDrogi]  lnter  varia^, 
canum  genera  meminit  etiam  canis,  qui  cuftos 
esl  pecoris,  &c  ovile fequitur,  item,  qaijupum  mor- 
det,  &c  canis  Urfirii ij, 'c^xi  urlbsperffequitur.  Vi- 
deaturjoh.  Cajusinlibelloeruditiffimo  de  ca- 
nibus  Britannicis,  pag.  6. 

Pag.  <?8-  verf  5.  Pontem  fecum  trajicere  nori 
audebat  ]  Synechdochice,  pro  per  pontcm,ye\  cis 
aut  ultrapontem.  Sic  Livius  :  Tra}e,cit  copiaslbe- 
rum.  EtPlancusadCiceronemLib.2o.   Trajea- 


ubi  continentem,  fcil.  terram,  Italiam  vocat. 

27.  Funiculorum  regimine moderari]  Elegans 
certe  defcriptio  pontis  verfatilis  ,  cujus  ufum^ 
ignprafle  Veteres  Romanos  pariter  ac  Graecos, 
qubd  vix  unicumejusexempluminAntiquita- 
tibus  iftarum  gentium  reperire  mihi  licuerit, 
omnino  adducor,  ut  certo  mihi  perfvadeam_.. 
Affine  quidem  nonnihil  habet  Machina  illa 

cumponte/quam  repraefentat  Lipfius  exHero-  £  'mwexercitumlkbodanum. 
ne,  Poliorceticiin  Lib.  1.  p.  499.  veriim  in  ufu 
magnum  eft  difcrimen.  At  noftra  setate  nulla 
fere  civitas  eft,  nulla  arx  aut  propugnaculum , 
quodnon  ejusmodipontem,  &munimenti  lo- 
co,  &c  fimul  ingentis  commodi  ac  opportunita- 
tis,  habeac_,. 

3/.  Obftrepentem  indefejfus  vorticem  ]  Julius 
Firmicus  Prsefatione  ad  Mavortium  Lollianum, 
qualisfit  lacus,qui  prope  alveum  Sjmeti  amnisoften- 
ditur,  cui  Palicus  nomen-esl,quifemper  craffitudine  F  jeauramfacerein,quai'iFricHevusRex  iilic  vitii 


13.  Exuvias  mutuatus  ]  Sicut  IndnviiS  ,  ab  ' 
induendo  ,;  unde  Indumenta,  veftimenta  :  dta 
ExuviiZ,  ab  exuendo  dicta;,  iddem  veftimenta 
notant,  tjuat  exuuntur.  I~hc  fignificationeib-^ 
lens  hocvocabulum  ufurpatauthornoilei' ;  ut 
Lib.  XIV.  Exuvias  Abfolofiis  a  muribus  con  p- 
fas  tradit_,. 

14.  Periditationis regia fpecies d.aretur'] Utob- 
vii  ex  cruento  cadavere  undis  innatante  con- 


fordida  luridus,  liventibus  fipumis  obatrefcit ,  &ftre 
pente  ednluvio  ftridulus ,  argutum  murmur  exibilat. 
Nam  ita  hunc  locum-emendandum  cenfeo.  An- 
ipea  legebatur  :  ,cui  Palifus  nomen  esl.  De  Palico 
Macrobius  videatur  Saturn.  Lib.  V.  Cap.  i<?.  ad 
"  hos  Virgilij  verfus : 

— •*-  genitor  quem  miferat  Arcens 

Educlum  rnatris  luco  Symetia  circum 
Elumina,pingm  ubi&placabilis  au  Palicn 


periclitatus  efiet_,.  Sed  mirum  ,  cur  Saxo  hic 
Fridlevum  Regem  nominet ,  &c  regio  exornet  ti- 
tulo,  quum  nondumDani_Rcx  eifet  cbnftitu- 
tus ;  quamvis  ut  legitimus  reghi  haeres,  pauio 
poft  defunclo  parenti,  expulio  Hiarno  Poeta, 
fucceileriL^. 

17.    Eof,  fuperato  amne ,'deiapfus.  ]    V:.lirku 
MaximusLib.  3.Cap.2.  de  juventutis  Ilcir. 
fortitudine  :  Ne  acies  nofifajam  inclinata  propci- 
*  -  krci-ar, 


B2 


Stephani  Johannis  Stephanii  No*fyE  Veeriores 


leretur,  equis  delapft ,  fe  ipftm  centuriavit. .  Jtyao  A  _j«i  <?/««».  quxfoleficcata  nihilominus  mutaturin 


delabi,  eft  equo  defcendere,  &  fe  in  pedes  fiftere. 
JuftinusLib.  XXXIII.  ln ea  pugna  M.  Cato,  Cato- 
nit  Oratoris  ftlius ,  dum  inter  confertijfimos  bofles  in- 
figniter  dimicat,  equo  delapfus,  pedefire  pr&lium  ag- 
greditur. 

,  zo.  Levt '  fuffenfofe  vefligio  petit  ]  Apulejus 
Metamorphos.  Lib.  $.  Adilludfuperiitscubiculum 
fufpenfo&  infono  vefligio  meperducit.  Julius  Fir- 
micus  :  Molliter  ambulantes,vefligiafua,cum  de- 
licataquadam  moderatione,fujpendant.  Quintilia- 
nus,  five  quis  auiitor  alius,  Declamatione  i,  quae 
Paries  Palmatus  infcribitur :  Gradu  fufpenfo  ponere 
certa  vefligta,  &inomnem  timoris  fui  partem ,  foli~ 
citum  circumagere  vultum. 

39.  Mente  altius  repofitam  ]  Virgilium  imi- 
tatus  eft  Lib.  1.  JEneidos : 

Nec  dum  etiam  caufe  irarum,fsvifodolores, 

Exciderant  animo,  manet  alta  mente  repoflum 

'judicium  Paridis,  jpret<eq?  injuriaformte. 

41.  Intercutis  tantiim  cruoris  ]  Intercm  adje- 
Clive  fumitur  ,  &  inter  carnem  &  cutem  exi- 
ftens,  quicquid  fit,  fignificat.  Hinc  aqua  inter- 
ctu,  prohydrope:  cujusmcminitCicero^Offi- 
cior_,.  Si  quis  medkamentum  cuipiain  dederit  ad 
aqttam  intercutem.  Intercutia  vitia  Gellius  dixit 
Lib.XIII.  Cap.  8-  quae  non  foris  apparent ,  fed 
penitus  funt  imbibita  :  ficut  lntercutia  flupra 
nominat  Cato. 

j-i.  Pontcm  continenti  committcre.  ]  Nempe 


falem. 

47.  Totampontifaciem]  Facies  hoc  locp  vel 
pro  fuperficie ,  vel  habitu  &  forma  ponftur__ 
Appofite  Gellius  Lib.XIII.  Cap.  28.  Nonfolum 
in  hominumcorporibus,fedetiam  in  rerum  cujuscemo- 
di  aliarumfacies  dhitur.  Nam  montis,&  cceli,&  ma- 
rufacies  ,fi  tempeftive  dicatur,  prqbe  dicitur.  Sie 
Stagnifaciem,  Tacitus,Lib.2i.  Ccelifaciem,  Sido- 
nius,Lib.VIU.Ep.iz.  Exaftuantkflucrusminacem 

B  faciem,  Quintil.  Declamat.387,  dixere.  Ipfe  mox 
Saxo  :  Prodigialem  illam  marisfaciem. 

48.  Mox  puniceis  fluclibus  intumefcens  ]  Ge- 
minumgemellum  cft  illud  Ovidij  Lib.  IV.  dc 
Ponto,  Eleg.7. 

Non  negat  hoclfter :  cujtis  tuadexteraquondam 
Puniceam  Getico  ftngvine  fecit  aquam. 

Pag.  100.  verfi  12.  trium  olorum  fuperne  clan- 

gentium  ]  Recfte  dixit  olores  clangentes.    Clangor 

c  etenim  proprie  Olorum  Sc  anferum  eft.    Eie~ 

gantiffimus  eft  locus  Sidonij  Apollinaris  de  vo- 

cibus  avium  quarundam ,  Epiftola  1.  Lib.  z.  ubi 

praedium  fuumdefcribit :  Hicjam,inquh,quatit 

volupe  auribus  infonare  cicadas  meridie  concrepan- 

tes  ,  ranas  crepufculo  incumbente  bUclerantes,  Cy- 

gnos  at/fe  anferes  concubia  nocle  clangentes,  intem- 

pefta  gallos  galiinaceos  concinentes ,  ofcines  corvos» 

voce  triplicata,furgentis  aurorcefacem  confalutantes  s 

diluculo  autcm  Philomelam  inter  frutices fibilantenu 

"  r\  Prognem  inter  alferes  minurientem.    Clamor  ver- 
ulum  venatuerrL^,  cuius  antea  racta  mentio  j  L» ,         „,0.       >'r  r-     r     r  _  tt    t- 

bum  nctum  a  iono  vocis.  Car1fiusL1b.II.  Li-  - 


non  recens  afeextructum_ 

/4.  Collegam  adfcivit]  In  pugilum  feu  mi- 
litum  fuorum  collegium  acfocietatem, nonin 
confortium  jmperij,  aflumpfi  t_. 

'  Pag.  99.  yerfi8.  Adulterinuspojfejforl  Adul- 
terinus  eftfalfus,  alienus :  quofenfu  frequenter 
hanc  vocem  ufiirpat  Saxo.  SicTertullianus  de 
Pallio  :  Aufidius  Lurco  primus  fagina  corpora  vitia- 
vit,  &  codclis  alimentis,  in  adultcrinum  provexitfa- 
porem. 

24.  Vocabulum  ex  ejus  nuncupatione  fortita  ] 
Dicta  enim  inpofterum  eftj^jartl  Qt/  prope_> 
Hothersncfium  in  Cimbria_. 

19.  Decoquendi  falu  opiflceml  Frequentes  in 
Dania  tum temporis  Salinas fuifle,  haud  temere 
crediderim  ;  nifi  quis  forte  contendat  moris 
fuifle,  ut  ex  aqua  marina  falem  decoxerint,  &c 
ardorefoliscongelatum,in  ufus  fuos  adhibue- 
rint.  Ex  alga  marina  falem  coctum  viderunt, 
qui  Caefareos  milites  ante  decennium  in  Cim- 
briaconcives  habuerunt.  Salem  vero  ex  aqua 
marina  decoxifle  veteres ,  Vegetius  oftendiL. 
Lib.  IV,  Cap.  XI.  obfeflbs  edocens,  quid  illis 
faciendum,li  laldefuerit:  Si,  inqiut, tnaritima 
fit  civitas ,  &  fal  defuerit,  liquor  ex  mari  fumpttts, 
per  alveosattf,patulavafladiffund.iittr,quiacaiorefo- 
lis  duratur  in  flalem.  Qupdfi  hofits  ab  unda  prohi- 
beat,  \yiam  hocf&pe  accidit  ]  arenas,  quas  exagitatum 
ventis  mare  ejfuderat,  aliquando  colligunt,  &  dula 


vius  de  anferibus  Capitolinis  Lib.  V.  Namfo 
clangore  eorum ,  alarumi^flrepitu,excitus  M.Man- 
lius. 

14.  Dum  mareverrit  Hythin,  rabidosfe  inter- 
fecat  tsflus  ]  Verrere  mare,  mquora,  ufitata  maxi- 
mePoetisloquendi  forma.  Maro,  Poetarun_» 
princeps,  Lib.  III.  ^Eneid.  de  nautis  : 

Adnixi  torqtient  jpumas,  &ccerula  verrunt. 
E  Et  rurfus  eodem  Libro : 

Certatimfocij feriunt  mare,  &  ctquora  verrunti 
Quj  verfus  totidem  verbis  recurrit  Lib.  V.  ._> 
neidos.  Catullus  : 

Coerula  verrentes  abiegnis  xquora  palmis. 
Secare  quoqjfretum,  mare,  aequora,  ufurpantj 
Poet»  :  VirgiliusLib.  VIII. 

JSf  circum  argento  clari  deiphines  in  orbem 

JEquora  verrebant  caudts  ,ccflum^  fecahant. 
F  EtLib.  X.  deNymphis : 

Innabant  pariter  ,  flttclusife  fecabant* 

Lib.  V.  _ineid.  pro  navigare : 

Interea  medium  A^neas  jam  clajfetenebat 

Certus  iter,fluclus^  atros  Aqtiilone  fecabat* 
Lib.X._ineid. 

—  ■  ,■'  '  Media  JEneas  freta  noclefecabau 
Feftus  Avienus  in  orae  maritimae  def  criptiofte  S 

Non  usf  cymbis  turbidum  late  fretum 

Et  beliuofi  gurgitem  Oceani  fecant* 

1 K  _* 


In  Li6rum  VI.Historle  Danic^  Saxonis  Grammatici. 


19.  Xegu  Ihixlxmxrchitt filium]  Videturhic  AII.  VirgiliumLib.  VI.jEneid 
kgcndamfilim.  Nampaulopoft  dicjturFrid-              tiacvice  fermonum,rofcu  Aurora  quadrigis , 
levus  Hy thini  filiam,  quam  monftro  exemerat,             pm  medium  tetherio  lurfit  trxjecerataxem. 
Haldano  Regi  Svcciae  impetrafle  :  fed  confufis      Eundem  Lib.  VII.  iEneid. 
•ominibus  Regis  &  Gigantis.    Nam  hic  Gi-            Jamtfcrubcfcebatradtjsmxre,&t£thereabxlti 
gantem,  illic  Regem  Hythinum,  nomi.nat.  Ni-             Aurora  in  rofeis  fnlgebat lutea  bigis. 
fi  forte  alia  fit  hiftoria  puclli  liberati ,  quae  hic     Iterum  eundem  Lib.  XI.  ^neid. 
narratur ,  alia  vero  puclk  exemptae ,  ad  quam             Nt  rofeusfejfos  jam  gurgite  Phoebus  Ibert 
illic  refpicitur  nusquam  narratarru,.  Tingat  equos. 

z6.  Cygnico  fuijfet  carmine  laceffitus  ]  Ita  le-     m.  Valerium  Flaacum  Lib.II.  v.  ±6u 
gendum  pro  Cjnic 0.  Cygnicum  carmen,  fuit  trium.  B         Reg;>u  m  roj-cli  auroram  furgere  bigii 

elorum  fuperne  clagentium  carmen  ,  dequo  paulo  Vtdit. 

ante  Saxo  :  quod  cum  Athenaeo  Lib.  XIV. 
Kvkmqv  acrixet,  feu  (jJ\@*  dicere  liceat^. 

17.  Cum  fis  gigas  tricorpor  ]  Epitheton  hoc 
rcferendum  vidctur  ad  monftroiam,  Gigantei 
corporis  molem,  &immenfamftaturaelongi- 
tudinem ,  qua  anguftiorem  humanae  menfurai 
babitum  longe  excedebat  Hythin  Gigas  :  non 
autemitacapiendum,  quafi  trip|icifofporum 


5? 


IV.  Tibullum  Lib.i.  Eleg.III. 
Hoc  precor ,  hunc  iiiitm  nobis  xurorahitentem 

Luciferum  rofeis  candidx  portet  equis. 

V.  MartianumCapellamLib.IX. 
Aurora  exoriens  rofeisfpeclubit  ocellu 

Floris  refelli  prtemia. 

19.  Sequioris  ordinu  viro  ]  Sic  omniho  le- 
«ompagine  conftaret.  Si'c  de  Geryone Silius  Ita-  C  gendu m  hoc loco  arbitror,  pro  eo,  quod  pribres 
licus  Lib.  III.  repraefentarune editiones, \Sequeftris  ordinis  viro. 

Geryonu  petertt  cum  longa  tricorporu  arva.,   ,       Qujs  Cteni  m ,  quasfo  te,  vi  r  (cqueftru  eft  ordinis  i 

it.  Hxbitusi  corporxlis  inftar  negligis  ]  lnftar  Forte  ^as  cundem  efle  ac  (equcarem  8c  arbi- 
hicnonAdvcrbiahter,fedSubftantivepofitum,  trLtm-  Si  id  ftatuas,  toto  aberras  ccelo.  iNam 
pro  forma,feu  fpecic  :  quomodo  &  infra  Mfe  Bi6rnottequaquam  ietanquam  fequcftrum  aut 
VII.  Si  propinqute  mortisinftar  aticujmimagine.fbe-  *rbltrum  xnterpoiuit ,  m  Fndkvum  &  Avo- 
SacuU  pervidijfet.  Ubi  pluria  illuftrand*  voci  nem  *«|rMam  reduceret ,  vol  de  jurc  provo- 
.xemplavidenotata^.  cationis  cogno.cereO.    ^o^raliis  hek  pla- 

Pag.  tor.  verf  p   Raptu.  violavimm  aurum  j      f*  reponere,  equeftru  ordtnu  vtro.   Sed  &  ,! 
Violare ,  verbum  eft  ad  vim  facicndam  accom- 


modatum ;.  quod  alioquin  de  rerum  facrarum 
abufu,  cWiolento  contadtu,  ufurpari  folet.  Ju- 
venalis  de  aureo  feculo : 

JicJilis  &  nuUo  violatus  Juppiter  aura. 
Pedo  quidam  apud  Senecam  Rhetorem  Svalb- 
ria  prima_.: 

aliena  quid  ctquora  remis 

Et  facras  violamus  aquas,  divum^  quietat 

Turbamtts  fedes  ?  — ■ — — 

6.  Tonfis  everrimus  cequor  ]  Tonfis,  ideft,  re- 
snis.  LucretiusLib.il. 

Sed  quafi  naufragijs  magnis  multisfe  coortis, 

■Disjeclxre  folet  magnum  mxre,  trxnftra,gu- 
berna , 

Antennas,  proram,  mxlos,  tonfxsd\  natantcs. 
Lucanus  Lib.  III.  Pharfaliae: 

•— ».  Jmpulfxtonfis  tremuere  carince. 

Et  paulo  poft : 

Uttantum  medijfuerat  mxris^utra^claffis 

Quofemel  excufjis  pojfet  trxnfcurrtre  tonfis. 
Statius  Lib.  V.  Thebaidos : 

AH  ubiftijpenfis  filuerunt  tequorx  tonfis. 

i}.  Quam  rofeum  liquidu  Titxn  caput  exerat 
undis  ]  Varios  hic  imitatur  Saxo  Poctas.  Ut  I. 
LucrctiumLib.  V. 

Forfitan&rofeaSol  alta  Ixmpade  lucens.  . 
Et  in  eodcm  inferius : 

Dum  rofek  faceSol  inferret  lumina  mundt. 


luntur.Biorno  enim  non  fuit  vir  equeftris  di 
gnitatis,  cujusufum,nullatunctemporis,apu<i 
noftros,  confvetudinum  frequentabataudlori- 
tas :  verumpotiusFridlevi  aliccla  8c  Commili- 
to.  Mihi  vcro ,  vir  ordinis  fequioru ,  pro,  obfcu- 
rioreloconato,  &  vilioris  fortis  acconditionis 
homine,  reclius dici  vidttur.  Siquidem (e Bior- 
no  RegeFridlevolonge  inferiorem  agnofcit_», 
ideoqi  certamim  cum  Avone,  viro  ex  ultima 
faeceplebis,ineundoaptiorem;quumReginefas 

E  eflet  cumplebtjo  hominecongredi.  Etconve- 
nit  prorlus  hoc  Biornonis  monitum  cum  illo 
Starchateri,quod  mox  codem  hoc  libroaddu- 
cit  Saxo.  Qi^um  etcnim  Saxpnes,  duello  Fro- 
thonem  cpprimerc  tentantes,  mitterent ,  qui 
Regem  ex  provocatione  laceflcrent :  Starcba- 
teruspiraticaregreflus,exhocmaximeprovoca- 
tionis  habitum  reprehendit,  quod  dicerctKfg/- 
bnsnonnifeincompxres  arma  congruere ,  ea^  xdver- 
fttspopulxrescxpienianonejfe  :  per  fevero  tar.quxm 

E  obfcuriore  loco  natum  [hoceft,  fequioris  ordinis 
virum  ]  pugnam  reclius  adminiftrxndam  exiftere. 
IdemHunnorumRex  refponditWefthmaro  ic 
ad  pugnamprovocanti,  Lib.  V.  Non  decere  xm- 
plitudineni  regiam,  quem  honore  prxcelleret,  xquare 
confliclu,  nec  oportere  dignitate  impxres,pugnte  pxri- 
tate conferri.  Etejusmodi  omninoeft,quemin- 
fraLib.  VII.  Saxo  inferioris  orthuis  virum  aomi- 
nat.  Adhtsc  Guritha adducife nonpojf» retttlit,  ui  re- 
gitt  nsbilitatu  nliquias  injtriorts  ardiuis  viro  copn 
M.  Ure- 


'\ 


t}.|      .  Stepkani  Johannis 

Ure  fujlhte.it.  Sequior  autcm  Latinis  Scriofori-' 
bus  dcteriorem  lignificat.  Llnde  Apulejo  Lib. 
VII,  &X,  Sexus  fequior  cft  minus  prneftabilis, 
muliebris.  Et  elcganterAmmianoMarcellino 
Lib.  XVIII.  Sequior  fortuna,  proadverfa,dicitur 
Hinc  Advcrb.  Seqitiiiscft  dcterius.  Seneca  Lib. 
VI,  dc  Beneficijs  Cap.  42.  Vereor  ne  homines  de 
me  fequimloquantur.  Ibi  Lipfius :  Sequius,  detc- 
rius ,  finiftrius. 

31.  Chordxfummatransfixii]  Hoc  eft,fuprcmam 
nervi,  quo  arcus  tenditur,partem  transfixiL. 
Itacj;  pro  WCej-</»,qusevoxinprioremSaxonis 
editioncmmaleirrcpfit,omninolcgendumerit 
chordiX.Chorda  autem  idem  cft,quod  fides  feu  ner- 
vus:  quem  vssiggv  paffimappellat,  6Vexmulie- 
bf  ibus  crinibus  optime  confici  traditHero  Cte- 
fibius  in  Belopceecis.  Itactiam  vocat  Sidonius 
ApollinarisEpiftola  II.  Lib.i.  pag.  6.  ubi  fagit- 
tandi  peritiaminTheodorico  GothorumRege 
laudat :  Igitur,  inquit,  acceptum  arcum,  modoin- 
finuatis  e  regione  capitibm  intendit,  modo  adtalum 
pendulum  nodi  parte  conversa  Ungventem  cbordte 
Uqueum  vagantis,  digitofuperlabente,profiquitur,  & 
moxjpicuk  capit,  implet,  expellit.  Sic  ipfe  Saxo  in- 
fra  Lib.  VIII.  Emijfo  per  cbordamfpiculo-trajicit. 

Pag.  102.  vcrf  5.  Arbores  ftirpitm  evertebatl 
Ad  eundcm  modum  LiviusLib.XXI.  defcribit 
ferpentcm  miramagnitudine,quem  adEtovis- 
famurbemvidit  Annibal  cum  ingenti  arborumac 
virgultorumftrageferri. 

7.  Vecuniam  bjpogtso  erutamj  Hypogtcum,lo- 
cum  quemeunq;  fubterraneum ,  antrum  five 
fpeluncam  fignificat.  Grsecis  V7svyfJov  eft.  Hy- 
pogcea  olimdicebanturfubterranea  illasedificia, 
arcuato  opere  extructa,  pavimentis  ftrata  ,  ac 
parietibuscircumfepta,inquaetanquarn  incel- 
las  quasdam  mortuorum  cadavera  inferebantur 
tk  condebantur.  Petronius  Arbiter  de  matro-' 
naEphefina  :  Pofitumfyin  bjpogteo ,  grceco  more , 
corpus,cufiodire,ac  fiere  totit  noclibmdiebmtf,  cxpit. 
Tertullianus  de  Anima,  Cap.  VIII.  De  Sepul- 
chroPythagorae :  Rejpice  ad  hypogtsum,  &  fi  capit, 
crede.    Hefychius :  iTroyaldtov  3 wmy^ov  ivy.- 

fiov. 

17.  Deorum  tedes  precabundm  accedit  ]  Nequa- 
quam  verifimile  vidctur ,  fuiffe  ijs  tempbribus 
aedcmullam  vifendae  magnitudinis  extruclam, 
vel  opcrofioris  cultus  facellum.  Cave  putes.  Sed 
intclligit  hic  forte  Saxo  antrurn  quoddam  vcl 
ipeluncam,  qu?e  facrata  Nymphis  fedcs  eratJj. 
Porphyrius  de  Nympharum  antro  :  Sictit  Dijs 
qitidem  ccelicis  templa,  kdes  &  altaria  confiitueban- 
tur:  terrenis  autem  &  Heroibus  foci,  acinferisfovets, 
hjpogtsa  &  cryptts :  fic Njnipbis  'antra,Jlelunct€fe  de- 
diubaniut.  Imo  <!<  ci.teris  numinibus:  Por- 
phyrius'  ibidein  :  Speiuncas  &  ai-tra  antiquiffimi 
homines,  anttquam  iempVorAm  firulinra  inventa  es- 
fet,  numimbus  dedicafiaw.  ltaf}i',i  Creta  Curetes 
jpwffectSri  fairdriini.     \n  Arc.tdia  Lunss  &  Pani 


S TE£'H  A N 1 1  N O T /E  Vb  E ft'l  O  R  K S 


A  I.yctso  facrum  erat  antrum..  In  Naxo  lnfula,Disny- 
fio.  Mithrts  quo£  cultus,  ubicuntf  Deits  bic  notus  erat, 
infpcliincisfiebat.  Iti  6c  VetnftiiTimi  Danorum 
gentilium  in  antris  &lpecubus  Nymphas  habi- 
rare  crcdebant,  Sc  ex  ijs  oracula  confulentibus 
depromere.  Habebant  utiq;  Septentrionales  po- 
puli,  etiam  dumEthnicifmi  tenebrisaltum  im- 
merfi,Fana,Delubia  &LarariaIdolisfuis  dica- 
ta,  &  fumptuose  fatis  extructa  j  qualefuitUpfa- 
lienfe  illud,  totumauro  fulgens,  cujus  luculen- 

B  ta  exftat  defcriptio  apud  OlaumMagnum,  Lib. 
3.  Cap.  VI.  &  Albertum  Crantzium  in  Praera- 
tioneLibrii.Sueciae :  qualia  ctiam  fuerunt  de^ 
lubra  veterum  Iflandorum  :  quorum  duo  le- 
guntur  fuifle  CXX  pedum  longa  ,  unum  in.. 
praefedtura^Bfiftbal  IflandiseBorealis:  alterum 
in  RMMme  /  Meridionalis  Iflandiae ,  &  hoc 
quidempcdes  latum  LX,  tefte  Arngrimo  Jona 
Gryrriogaeae  Lib.  1.  Cap.  7.  Verum  haec  ipfa_* 
omnrar,antqubt'quotalibi  locorum,inArcT:oo 
hbc  orbe  reperiripotuerunttempla  feularariaj, 
vix  puto  ultimse  antiquitatis  f uifle,  fed  pofterio- 
ribus  condita  feculis ,  quum  jam  undiq-i  fecus 
invalcfceret  profanus  ille  numinum  cultus.  An- 
te  iiia  tempora  cryptas  quasdam  fubterraneas 
fa^rorumufibus  dcftinatas  fuifle,  in  quibusdara 
moirtUmentis  invenio.  Gujusmodi  nonnuilas 
etiamnumin  quibusdamNorvegiae  locis  con- 
fpici,  partim  duriliimis  petris  incifas,  partirn  in* 
gentium  faxorum  accumulatione  corigeftas  , 
teftatur  Excellentiffimus  Vir,  D:01aus  Wor- 
mius  Monumeutor.  Danicor.  Lib.  1.  Cap.  3.  E- 
jusgeneris  illae  funt,  quae  in  ditione  Afloerifi» 
juxta Parochiam Quitte adhuc  oftentantur.  Neo 
nonillse  in  Sodenes "parochia^/ftnfc/aliaeq;  alibi. 
Quin  Sc  antiquitus  Idola  fua  indc  ^tKIlR- 
PflPlRy  ©furgu&cr  dida  ,  mapalijs  &;  tu~; 
guriqlis  tegebant_,.  Quum  vera  facrificandi 
tempus  inftaret ,  in  lucos  8c  campos,  ubi  arae 

E  ipfis  inftru&K,  efFerebant.  Tandem  crefcentc 
luxu ,  magnifica  ipfis  sedificabant  Delubra,  La- 
raria,  <Sc  Fana.  Wormius  diclo  Ioco. 

18.  Ternas  fedes  totidem  Nymphis  eccupari  cq- 
gnofcit  ]  Quae  hoc  loco  Saxo  nofter  de  Parca- 
rumOraculiSj&Nympharumfedibusacrefpon- 
fis ,  in  medium  adfert,  omnia  ex  Mythologia-. 
veterum  Iflandorum ,  unde  tam  multa  alia  in 
Hiftoriam  fuam  retulit ,  deprompfuTe  manife- 
ftum  eft.  Sic  enim  nos  edocet  Edda ,  Fabula 
F  XV.  Multtefunt  in  ccelo  amcente  urbes,  &  onmes  ilia- 
rum  munitiones  divime.  Prima  esi  Regia  tximia 
pulcbritudinisfubfraxino,ex  qua  tresprodeunt  vir- 

gines ,  qute  fic  nominantur  flRFflR  ,   HJR* 

WKH,  Wti^P,  Stout  /  Stafcanfc/ 

©folb.  Has  K^RKJR,  $iwtm/ideil,Vali- 
dicas  vocamus,quts  hominum  cetates  dijbenfant.  Sunt 
plures  adbuc  tales  tftoyittf  /  adhominum  quemlibet 
imiundum  mtum  venientes,  urfatales  ilii  dies  deter- 

minent. 


In  Librum  VL  Histori^e  Danic^  Saxonis  Grammat tch         m 

Harum  qutedamfunt  divime,  qUtedam  ex  A  inOratiofte  in  laudes  Alexandri  Inftitut^apudl 


minent. 

Faunorum,  qutedam  ex  Nanorum  genere,  ficut  dici 
tur :  <Sunt>nr  borner  mf  o<?  fti$i  <g  at>  SJomer  ftc  t 
aip  tr)«  cti  <tt  famm/  fumtrc  ttHftmw,  fu> 
mar 2Ufffttngar s  fiimar  ©ualintf  bcstux.  Id ctfj 
Diverse  natas  dic»  Nympbas :  non  commune  capiunt 
genus.  "Sunt  Fraxineides,  Fatmeides,  &filueDualini. 
id  nomen  Na-ni  csl.  Nsr»<e  bontefelicem  tribuunt 
vitam :  fedfi  quis  finiftris  premitur  fatis ,  boe  malts 
tfficiwlt.  Hiu  dicimus  .  hflR.hA.hYttf$  , 
Sforndlfap  /  Patcarum  fata.  Unde  in  Epicedio 
Regneri  Lodbrog : 

Hitt         fiunifl         mier        ranvar 

*M4  hlhUM  YHR  MWim 

At         forlogum  fflgium 

4T  IMRMPnY  PiWinY 

Tar  geingur        utn       Skop 

MR  PilKFn^  nY  hYA% 

Norna.  C 

tehVA. 

Ideft: 
Koc  videtur  mibi  revera, 
Quodfata  fequimur ; 
Rarus  transgreditur  fata  Parcarum. 

xit.  Permixta  Uberalitati  parcitoi  tribueret 
etgmmentum  ]  Quod  etiam  cognomcn  poftea 
fortitus  eft, ut didtusfit  £>(aff fctn 91t&f?e.  $ttt>|l 
«nim  noftratibus  tantundem  eft  ac  deparcus.     D 

$$.  Utne  bumi  quidem  incedere  aut  confijlere 
toltratus]  Mollis  haec educatio fuit  5  quam  jure 
in  futs  Romanis  rcprehendit  Quiritilianus  In- 
ftitut.  Orat.  Lib.  1.  Cap.  z.  In  Leclicis  crefcunt : 
fi  terram  attigerint,e  manibus  utrin^fufiinentium 
pendent. 

42.  Opes  in  propatulo  habere  ]  Quintilia- 
nus  Declamat.  CCLX :  Opes  fuas  in  publicopofuit, 
quo  locuplete  nemopauper  esl,  nemo  eget. 

44.  Qttod  dijJtciUiitium  esl,  virtute  tnvidiam  E 
•y«j«refmen^<]PlaneafrineeftilludMicipfie 
rn  Oratione  ad  Jugurtham,  apud  Salluftiuin_» 
Belli  juguf  thini  Cap.  X.  Poftremo ,  quod  difficilli- 
mumintermortales  esl,gloria  invidiamvicifti.  Vere 
item  vetus  Panegyrifta  ,  quem  laudat  Clariis. 
Vir,  &  Bonis  literis  juvandis  natus ,  Johannes 
freinsheimius  in  Notis  ad  Curtij  Librum  VIII 


Curtium  Lib.VIII,  Cap. /.  commemorat :  K* 
Herculem  quidem  &  Patrem  Liberum  frius  dicatot 
deoS,  qUam  vicijfentfecum  vivenuum  invidiam, 

Pag'io$.verf.  9.  Inufitatimamtum  numerofitatt 
prodiderit  ]  Vulgare  eft  Poetarum  &  aliorum  My* 
thicorumcommcntu,  quomonftrofam  mcm- 
brorum  multitudinem  Gigantibus ,  fortitudi-. 
nis  fignificanda?  gratia,  affingcre  folent.  Unde 
non  eft  dubium,  quintabuloia  Danorum  de_» 
Starchatcfo  profluxeritopinip.  Hinc  Centima* 
nt  funt  dicTriTelluris  hi  filij ;  cujusmodi  fuifle 
Cottum,  Briareum,&  Gygcm ,  refertHefiodus 
in  TheOgonia_.. 

Afoot  $'  tw  Vtotis  ts  ^  dvfycvy  i^i^ivbtid 
T£«f  •sraihc  fj.syi\oi  t^  oS^/fx.01,  tiim  ovo* 

fAa&ii 
Y.0TJ0C  tt%  'Bfi/a^iaJgit,  royjc  &',  iiTretftyavA 

TtKVa^ 

1       Ttiv  sKairit  f^)  %&%$$  art  mfMav  aio-edni 
KifKa^tn,  KsCf>aAAJ  $'  sHccrm  Tnvr^Kovn» 
e|  Mfiaiv  S7iipvKov,  c&j  <n€a(yicn  /a.sAso-(nvt 

Alij  rurfuse"  tellure  &ca>lo  prognatifunt 
Tresfily  magni ,  &prxvalidi,  non  nominandi, 
Cottusfo  Briareusfy,  Gygesq,  ,fuperbaproles  ■, 
Quorum  centumquidem  manusabbuinerisimpe- 

ttlose  movebantur 
Inacceffte:  Capitjiverounkui^quinquaginta 
Exbumeris  prognata  erant,fuper  robuftosartns, 
DeBriarco  VirgiliusVIiEneidos  j  quiHorrierO 
dicituf  £Katoyx^'^@^' 

Et  centttm geminus  Briareus,  ac  beUua  lem<& 
De  GygeHoratius  Lib.  II,  Ode  17. 
Me  nec  Chimertejpiritus  ignes, 
Necfi  refurgat  centimanus  Gyges, 
DiveHes ttnquam  --^-'i--.  -■•t'.i-,  -iw 
EtLiblll,  Od.4; 

Teftis  mearum  centimanus  Gygii 

Sententiarum  notus.  *J~* — ; M. 

DeTyphaco  OvidiusLib.j.  MefamOrphds, 

Ntc  quo  Centimanuni  dejecerat  igne  Typbcza. 
Pindar us  eundem  Odc  IV.  Olymp.  EKatvy %i- 
<pa\a  voeat.  NoteturAdagijforma,  qua  ufus 
Nazianzenus  Orat.  XIX;     K^/d.^sa)  ^«^«c  l 
manus  Briarei  :  de  homine  avide  appetente  lu- 


erum  ,  &  veluti  centum  manibus  mhiante  ad 
Cap.  t.  DimciUimumcslwvtdiamvirtute  uperare;  „  .    ,   „  T 

. ; "    .       J     ■,      ,•  •fj  quaeftum.  SicdcGeryoneLucretius: 

Naminomnilaudisgenerci  ait  porro  lbidem       >■        ,    .  '   .       . 

r    .    ,    .    .         r.,,  ■•     \     1,  a       .'    j  K       AtcutrtpeiloratervemtnivtsGeryonat. 
Freinsheimius  ex  Polybii  1,  %6.  illuftres  atq,  ad-  r  ?     r  *•  J 

mrandxactionesgravesinvidias,&acresca\um^     EtemPoetaenon  cantatus  Geryon  ?     1   ;     • 

niai  conflarefolent.  EtipfaVirtusparitlnvidiam, 

fccundum  illudJuftiniLib. V.Cap.z.    VirtmAi- 

iibiadis  pltts  invidite ,  quam  gratite  contraxit.    Re- 

rumtamenamplitudinelnvidiamfuperariidem 

Juftinus  docet,  extollens  res  geftas  Semiramidis 

Lib.  1.  Cap.  i.  Magnasdeinde  resgeffit,  qttarum  am- 

plitudine,  ubi  invtdiam  fuperatam  putat,quis  fit,fa- 


licus  Libi  i; 

Tres  animas  nam^  id  monftrum,  tres  corpore 

dextras 
Armarat,  terna<ffcaput  cervice  gerebat. 
16.     Thorvidelicet  &  Othinns  ]    Heic  j?.m 
confentaneum  eftj  ut  memor  promtfli,  quo  fne 
inNotis  fuperioribus  Ledtori  obihinxi , fidera 


tetur.  Ideo  Cleo,  quamvis  Grxculus  adulator,     meam  utcunq;  liberem,  traditurus  in  praefenti. 


\)6  StEPHANI  J0HANNfsST£PHANIlN0T;EVBER[0RES 

quxcuncj;  femihidiligentcr  fatis  inquirenti,in  A  ejusfiliusBIAF,  quem  nos  vocamusBAUR,ejusfilitu 

JAT,  ejusfiltus  GUDOLF,  ejusfilitu  FIN,  ejusfilius 
FRIALAF,  quem  nos  vocamtts  Fridlevum.    Hicfi- 


Antiquitatibusnoftris,  alijsq;autoribus,deDa- 
riicx  vetuftatis  numinibus,  liactenus  obtule- 
runt.  Satius  vero  duxi ,  ipfa  monumentorum_, 
juxta  ac  autoium  vcrba  in  medium  adducere, 
quamjijs  immutatis,  novam  quafi  deorum  Se- 
ptcntrionalium  Hiftoriamcondcre;  quod  ho- 
mitils  videretur  nimiscuriofi  &otioabutentis. 
ItJtervetuftiffima  igitur  documenta,  illud  prae- 
cipuum  eft,  quod  deOthino  nobis  fuppeditat 


lium  habebat,  quemvocant  VODEN ,  quem  nos 
ODSN  feu.OTHIN  vocamus.  Is  erat  eloquentiffi- 
mus  &  inter  omnes  formoftffimus.  Uxor  ejus  erat 
TKIGIDA  ,  quam  nos  vocamus  FRIG.  OTHINUS 
vates  erat,ut  &  uxor  ejus,  Hinc  illufire  fibi  pepirit 
nomen ,  adeo  ut  in  plaga  Septentrionali  pofimodum 
omniumRegum  celeberrimus  fuerit.  Inceffit  igitur , 


Edda,  [LiberdeRePoeticavetuftiftimus,  cujus  B  ipficupidoprimiimTurciamrelinquendi,  undefecum 


nonnulli  autorem  faciunt  Snorroncm  Sturlae- 
fonium,  alij  Semundum  Frode ,  id  eft  Sapien- 
tem,]  Cap.VI.VII.VIII.&IX  :  ^tiortfjr  f)a!fo 
fKimfuttf  fan  #.6pafonu<ina/<r  6t&i(f;<f/<it 
vit  f  oflttm  6if.  £n<ji  t>ifft  at  fjar/  fonr  tfjcra  i)<f 
lcxmtyu  $an$  6utt  S5ingitf;or  /  f>an<?  6urt 
SBm<j<n\  5?.6.3Kas<:  £.6.6<ffcm<<j.  $. 
©.  Q3ifct>i<j.  £>.  6.2ffrav  <t  *>ir  fotlum  ZJnnan. 
5).  @.  ^frman.  £.  6.  £r<mob<r£.  e.  ©ffolt 


duxit  magnum  exercitum  juvenum,  virorum  &  mu- 
lierum,  cum  ingenti  thefauro.  Ouocunf  pervenit, 
multaprteclara  de  ipfo  relata  erant,  tttfimilior  videre- 
tur  Dtfs  quam  bominibus.  Nec  prius  fedem  fixit, 
quam  in  Saxoniam  perveniret.  Ibiper aliquod  tem- 
porisjpatium  commoratut  esl,  &  ejus  territorij  ma- 
gnampartem  in  fuam  redegit  potefiatem,  fibii\affe- 
rttit  &  vindicavit.  ibi  u  esfuos  filios  confiituit  Prx- 
fecios:  quorunt  untts  erai  VEGDERvei  VEGDREG, 


fcltn/  <r  »ir  f  otlutlt  ©fioOb.  £.  e.  Q3iaf  <r  iMr  C  qui  opulentifftmus  erat,  &  Orientalem  Saxoniot,  pla- 


fautlum Q5attr.  %.<&.%*l  &<5.®aMfr.  £. 
e.  gtnr.  £>.  e.  grialafr  /  <r  »ir  ftmflttm  grib» 
)[<tf.  &  e.  SSobbm/<r fcir  fau((tim£>ff;in.  f»£f;<fr 
£>tf;in  0.  nttf  in  6pabem/Jvona  f>ans  r)<f  gtigtv 
6a/  <r  s>ir  faullum  3ri<J.  S)an  fyflij  norf f;r  i  fjcitn 
ntif  mif «n  f;cr  o*j  6f ormfc  f<\  £><j  f)ur  f<m  ftjrft 
foru  ft)ofi  miftfs  »m  ff;a  vt  03  (ifr  <jotr)tmt  <n 
ntamtm.  ^fxr  fomut6ar(atib<o<j<igitabtr;D' 
tfcin  f  f;ar  fcif  f;a  lanbif.  £><$  f f;ar  ftti  f;an  til  Lanbtf 


gampofftdcbat.  F.jus  filius fuit  VITRGUT,  ejus  filitu 
erat  PITTA  pater  HEMGELSTS,  &  SIGAR  pater 
SVEBDEG ,  quem  nos  vocamtu  SVIPDAG.  Alter 
fihusOdinieratBELDEG,  qittm  nos  vecamus  BAL- 
DER.  Hic  poffideb.it  terr.im  dictam  Veflphaliam , 
ejusfilitts  erat  ERANDER,  ejusfilitts  FRIODIGAR, 
quem  nosvocamus  FRODA,  ejus filitu  FREAllN , 
ejusfilius TVIS,ejusfilitL' GENIS,  quem  nos  vocamne- 
G  A  VE.    Tertius  Odinifilius  dicltts  HENGIR ,  ejut 


3<5lO  it)  e^ni  (Itt.  Skgbrca,  r<fl;  |ir  atlftr  e«r»  Dfilius  HERIR ,  illorum  lUjores  unebant  terram  di- 


lan&i.  2mnar  fyn  f)«n$ f;<t  33<fb<g/  <r i>ir f oftum 
SSalfMv  f;an  ati  we^rfaf/  ff;<f  rif i  <r  fa  f;<itr.  ^ri» 
tlyi  fan  f;ang  f;<f  6i3i  /  #.  e.  Svcrir  fat f;r  S5of/ 
ftmg!?/<r2}olfuiigar  <ro  fra  fomr.  tf;a  mf;o  ftc 
grancfltutor.  fra  otlum  tfjcr  <ro  (lorar  «tirfom' 
nar.  ^f;aforOtf;iniiji<iff;gofa(anb oacignabie 
ti)iv/  os  fcfi  tfw  <Sun  (111  efioffb  fatf;r  gribfcifs/ 
<t  efiollbuitdr  cro  fro  fomnir.  Zfyat  f;<itr  nu 
3of!anb/<r  »ar  fau(!otf;u{K<tbf;gofafanb.  5f;a 


clam  FRANKELAND  ,  Inde  traducix  esl  famili* 
dicta  Volfunger,  ex  bismagnte  ort&funt  & prteclarte 
familits.  Tttnc  Odintts  iter  Septentrionem  verfus  di- 
rexit,  &  venitin  REIDGOTALAND  feu  Cira- 
briam ,  &fibi  totam  terram  pro  Ittbitu  fubjugavir. 
Htticpnefecitfilium  SRIOLD  dicium ;  Filiusejuserat 
FRWLEVUS;  Hincfmiiliaorta Skioldungorum, 
qui  funt  Regum  Dancrum,jam  vero  vocatur  Jtitlan- 
dhuquitoXimerat  REITGOTALAND.  HincSepteu- 


for  OtfjiH  1  ettitf;iob/ tfjar  i-W  fa ^Ottg  cr  @t)Ifi  E  trionem  verfus  migravit  in  SVlDIOSfettSveciam 

Ibi  erat  Rex  dicius  Gy\fr,ubipercepit  u  adventum 
Afianorum,  qui  vocabantur  sESAR,  eit  obviamfa- 
ttus,  obtulit  Odino,utRegnis fuis  prolnbituuteretur. 
Hocpactum  profpere  ddeo  fucceffit,  ut  quocun^  per^ 
venirent,  &  ubicmf,  commorarentur ,  fettiuttu  & 
pax abuudaret.  Hinc credebant omnesin eerumpote- 
ftate  h&c  ejfe  :  omnes  videbantur  fuperare  hominet 
fapientia  &puLhritudine.  Htec  regiovift  eR  Qdin» 
commodijftma.  Elegtt  igiturftbi  hiclocum  civitati  ex- 


^cf/o.-j  ctf/fcti  t  i(  2f|M  mannc  <r  2£ftr  twt  JvaRa 
tf)ir.  foVfan  i  Htoft  ff;cro3  bmtl)  f^criftt  Siifi. 
@n  fa  (imi  ft;l<$i  fttf)  f  l;cra  f;ttar  fcfit  ft)cr  Mtolfue  i 
ioubum/  fi)a  »ar  tf;ar  ar  og  fttf;r.  £)g  trof f)i  matt 
<tt  tf)er  mci  fffic  raff;anb<.  ff;ni  atxitisS  nt  fa  ff)a  oli^ 
ta  pcf?ttmm<innum  otf;rumat  fcgrSegWfi.  ^f;ar 
tf;oti  £>ff;in  fagr  ^Sctlir  03  lan$  ^oflir  <joft)<r  / 
ogfattft  |t  tf;ar  tnt<jar6faff;/  fcm  ntt  f;<itr6t'<j' 
tutt.  6fipaff;i  tf)ar^)attffonfjia  i  tf;aliftti<j  fcm 


Srojo  »ortt/  fcfir  36ij ' Qanftonajtax  at  bamta  1  truende  idoneum,pemvocabat  SIGTUM  defilij  fui 

nomine ,  fibia]Regis titulum  affumpfit,  &vocabatur 
NIORDUR.  Inannalibusnamfz  extat,  quodprtmus 
Rex  Svecorum  dictus fit  NIORDUR,  Succejforum 
omnium  maximus ,  &  Rempublicam  ibidem  cenftituit 
taleiu,  qualiseratin  TROJA,duodecimeligens  viros, 
quijudicum  officiafuftinerent,  &ficlegesomnes,  qute 
olim  erant  in  Troja,  rogavit,  &  quibus  uti  folebaut 
Ttirctz.  Et  haec  quidem  Edda.  Accedamus  jam 
ad  aliam  de  eodem  Othino  Narrationcm  ex 

Chrc- 


^atlbfiOfJ.  Hdceft:  InplagaSeptentrionalifcemi- 
na  quiuiim  erat  VatidicaffeuSibyUa,  quamnos  voca- 
mus  SIF,  ejus  nemo  progeniem  noverat.  Filius  ejtts 
trat  LORRITHI :  ejusfilius  cratHEMREDE  :  ejus 
-  VINGITHOR,  ejits  VINGENER,  ejtisfilius  MODA  ■, 
-ejusfiUus  MAGE,  ejtu-filius  SEPHSMEG ,  ejtisfilius 
BEDVlGii  ejusfilvM  ATRA,queiiinosvocamits  AN- 
1\AN.  EJusfiliusITRMAN,  ejusfilius  HERMODER, 
tjmfiftm  SKlALDUN,qtte;n  nos  yocamus  SKIOLD, 


In  LlBRLlM  VI.  HlSTORI/fc  DaNIC/E  SaXONIS  GraMMATICI. 


n 


V 


ChronicoNorvagico  itidem  antiquiffimo  de__.  A  tcmporecrebrisincurfianibus&ir.gennbusin- 

fumptam,  cujus  autor  putaturSnorro  Sturlae-  vicem  praedis  adtis,  mutua  fibi  damna  intulc- 

fonius  Iflandus,  quamnosutcunq;Latiodona-  runt  ;  quorum  tandem  pertaeii,  datis  utrinq; 

vimus,  infiflentes  veftigijs  Interpretis  rccentio-  obfidibus,  firmam  interfepacem  fc_dusc];pepi- 

ris,  Petri  Undallenfis.  Ea  pars  Afiae,  quac  Orien-  gerunt_,.    Scy  th_  Othino  ampliffimos  viros , 

tem  verfus  fluvioTanai  alluitur,  Metropolin_,  Niordnm  cognomento  divitem, una  cumipfius 

xpondamhabuitdiiftamASGARD.  Haicfum-  filioFra,  obfidisloco  tradiderunr.   SedAfian^ 

macumpoteftatepraefuitHerosquidam  nomi-  viciffimScythisfclccliffimumparvirorum,tara 

ne  OTHINLIS  :  quiSacrorumgentilium  inea-  eorporis  dignitate  &  forma  vere  Imperatoria, 

demcivitate,  fummuserat  Antiftes,cumcrebra  quam  virtutc,  fapientia,  alijsq;  animi  dotibus 

illieSacrificia  in  cultum  &  venerationemldo-  eminentiffimorum,  Hcinerum  videlicet,  quen 

lorum cclebrarentur.  Duodecimvero  cxSena-  fummilmpcratoris  muncre  recte  defungi  pos 


iu 


toribus  urbanis,  qui  cxteris  pietate  6c  fapientia 
pracftarent ,  non  folum  religioni  ceremonijsq; 
rite  curandis,  fed  &  litibus  dirimendis,  juriq; 
dicundo  praefccerat.  Hinominatifunt  Hv-R.» 
£>for/ideft,Dijfivedivini;  Sc  _>Rs_4MR, 
U)re(nar/ideft,Domini :  quibus  per  vices  fer- 


fe  afTerebant,  &  rnagiftratibus  gerendis  efleap- 
tiflimum__  :  Sc  alterum  Uimerum  ,  omniuni 
mortalium  fapientiffimum ,  transmifcrunt_,. 
Cui  officio  ut  paria  facerentScythse, infuper &c 
aliumHeroa,  cui  Otufir  nomen  erat,  qui  apu_ 
illos  caeteris  mortalibus  fapientior  habcbatur, 
ad  Afianos  ablegarunt.  Heinero  ftatim  in  Sfcy- 


vire,&adqu_vismunerapraeft6effe,totHStcne-  thas  imperium  obtigit ;  qui  fidem  &  pruden- 

baturpopulus.  Othinusmagnanimus&fortis  C  tem  nacftus  confiliarium  Mimerum,  nihil  fe- 

erat  bellator,  multasq;per  orbis  terrarum  oras  reipfogeffitinconfulto.  Varios  etenim  mores, 

&regiones  vidtricia  circumferens  arma,  innu-  ritus,leges,inftituta, quibus  in  judicijs  alijsqj 

meraregnaditionesq;  fuam  redegit  in  potefta-  negotijs  uteretur,ipfum  edocuit.  Sed  eo  defti- 

tem  :  utpote  Vic.tor  &  triumphator  feliciffi-  tutus,  cum  iri  eonventibus  graviores  contro- 

mus,femperq;  pugnafuperiorexcedens.    Qua-  Verfiae  pro  tribunali  fedenti  exhiberentur,.qui- 

re  in  omnibus  praelijs  victoriaro  ipfi  fingulari  bus  ilie  dirimendis  non  eflct ,  crebro  jadlabac 

«juadam  ccelitum  indulgentia  tribui  ,  vulgo  illud  :  Vos  jamipfi  inmedium  corifulite,  qui- 

erat  perfvafiffimum_,.    Quotiefcunq;  Ducibus  eunqyconiriiovaietis,  inmenulluiavobis  brsc. 

fuisbellagcrendo  committeret,vei  alia  munia  q  fidium.  Tum  Scytha.  cognito  fe  ab  Afianis  in 

alicujus  momcnti  obeunda  injungeret,manus  aequali  permutationc  obfiduin  deceptos  ,  Mi- 

verticieorumimponens,quafieosconfecrabat.  meri  abfciffum  caput  eismittendumcurarunt, 

Quod  illi  pro  faufto  omine  arripiebant,  nihil  Quod  Othinus   balfamo    conditum   macricis 

«redentes  libi  infortunij  exinde  eventurum_,.  carminibus  vocaiereddidit,adeoutqu_vis  ipfl 

QujnctiamOthininomenintcrquaecunq;  pe-  arcana&refumabditarevelaret.  DehincNior- 

ricula  nuncupantes,  promptum  neceffitatis  re-  dum  &  Froi  divinitatis  participes  faclos  in  Dco- 

mediumexpertifunt.  Unde&omneminillius  rum  Afiaticorum  numerum  afcripfit_.    Froi 

auxilio,  quocunq;  in  difcrirnineconflituti,fi-  quoq;  filia  Freja  in  Dearum  ccetum  &confor- 

duciam  collocabant__.     Othino  duo  fratres  tium  affumpta.  Quae  praeftigias ,  veneficia ,  & 
erant,  quorum  natu  major  M,  VE  ;  minor  E  incantamenta  ab  Afiaticis  edodta,Scythis  mi- 

ft-MR ,  VELIR,  fiveVuli,appellatusfuit.  Hi  rlfice  P!acul^  „Nlorduuutem  inter  Scythas 


peregre  abfente ,  vel  bellis  occupato  Othino,  vi- 
carium  gerebant  imperiu,  cunctaq;  regni  nego- 
tia  rnagna.  cnra  atq;  induftria  adminiftrabant. 
Ea  occafione  aliquando  contigit  eum  diutur- 
niorem  in  exteris  moram  trahere,  quam  illi  fpe- 
raverant.  Ideoq;  divifis  inter  fe  provincijs&re- 


vitam  degens ,  fororem  fuam  duxit  uxorem  . 
quod  ipforum  lege  permittebatur  ;  cum  apud 
Afiaticos  nefas  fit  eas  matrimonio  fibi  junge- 
re ,  quae  tam  arcfto  fangvinis  gradu  fe  contin- 
gant_,.  Caeterum  prxrupti  &  editi  montes  a 
SeptentrioneAuftrum  verfiis  iri  longitudinera 
proeurrentes,  majorem  Scythiam  a  vicinis  re- 


gionibus,quibusfratcrha-.enuspraeerat,regni      gionibus  velut  naturali  limite  feparant  :  qui- 
legitimoprincipedeftituti.jusclcpoffellionem  _bus  a  meridie  circumjecfta:  nationes  Othint 


pnnctpe 
fibi  vendicabant,  Othini  uxoris  Friggae  fimul 
fufcipientes  tutelam  Sc  patrccinium_,.  Mox  e 
loginqua.  peregrinatione  redux  Othinns ,  una 
cum  reftituta  fibi  afratribus  uxore,  expeditio- 
nem  fufcepit  adverfus  Scythas  Tanai  contiguos, 
VANER  diclos  :  qui  tamen  Othino  animose 
refiftentes,  patnamq;  fortiter  rutati,  vidtonae 


imperio  omnes  parebanr_,.  Sub  idem  tem^ 
pus  Romani  rerum  Domini  innumcris  gen- 
tibus  devidis ,  vicStricibus  armis  longe  lateqf 
graffantes ,  vaftiffima  regna  ,  fortiffimos  pO- 
pulos ,  florentiilimas  urbes ,  clariffimasqrlC_, 
civitates  fub  jugum  Imperij  Romani  le.digerc 
cceperun__.  Quare  multi  procefum  &  ma- 
palmamipfitaepe  numero  dubiam  fecerunt,  8c  gnatum,  patria  lponte  excedehtes ,  Romanis 
maturofibireduuconfulerecoegerum.  Exill^     fubditosfubs,deditionefacla,prodicierunt.  Ac 

M  i  Othinus, 


!$       StephaniJohannisStephaniiNot^Vberiores 

Othinus,Magusinfignis  ^&praEcipu^  divinan-  A  &u  trucidantes,ineederent,  ipfi  omnium  vui- 

nerum  &c  damnorum  expertes.    Unde  poftea 


di  folertia  prseditus ,  gnarus  fe ,  progenictrtque 
fuam,  adferos  usq^  nepotes,  inBoreali  mundi 
plagaimperitaturum,  fratribus.  fuis  VE&  VE- 
LIR  regimen  Afgardia.  demandavit  ;  ipfe  in_. 
Ruifiam  profedtus,  &  illinc  inSaxoniam  con- 
cedens,  eam  fibi  fere  fubjugavit ,  fubjugatamq; 
filijs  fuis  regendam  commifit_,.  Quos  inter 
Skioldum  Daniae  praefecit^j  qui  deinceps  Le- 
thram  imperij  fui  arcem  ,  fedemq;  regiam  ha- 


Berfcrkerorumincefliis  .  hoc  ferociae  genus^ap- 
pellatumfuit.  Adha.cOfchinustantaIudifican- 
dorum  oculorum  peritia  callebat,  utfaepenu- 
mero  corpus  fuum,  veluti  fupprelfo  lpiritu  _ 
humi  exanime  profterneret,  quod  interea  nunc 
in  pifcis  aut  volucris,  nunc  in  ierpehtis  formam 
mutatum  apparebat..  Evigilans  ie  longincjuas 
terrarumorasperagrafle,  &quid  ibi  rerum  ge- 


buit.     Cum  vero  Othinus  fando  compenlfet  **  reretur,exaae&accuratecomperiire.aflevera- 


Gothiam  Sveticam.cui  regia  cum  poteftate  prae- 
eratGylvo,  regionem  efle  fertilem,  copioiam, 
miiltisq;  incoiis  alendis  fufficientem,  ad  ipfum 
invifit.  idloq;  cum  eo  fcedere,  novas  fedes  &  do- 
micilia  iri  iftis  oris  quaerendi  facultatem  ve- 
niamq;  obtinuit.  Metus  enirh  Gylvoncm  in- 
ceflerat  potentia:  Afiaticavquippe  qui  vereba- 
tur.nefummocumpericulo  novos  advenas  la- 
cefleret ,  quibus  fe  viribus  &  fortitudine  long • 


bat.  Incendia  reftinguere,  tempeftates  fedare. 
inundationes  fiftere  ,  ventos  ad  arbitrium__ 
fuum  immittere,  unico  verbo  potuit.  Defun- 
dorum  manes  fubinde  eliciens  .  alio  tranfla- 
tos  collibus  &  mohticulis  inclufit  :   Unde_» 

pfUflF>{  tR*14ft,  Srousa-Droncn/ 
vel  MhYA.  pR?J-14l U  £01133  £>ro«.n/ 

hoc  eft ,  Lemurum  Dominus  dictus  eft.  Binos 


imparcs,  ag  iofceret.  Interea  Gylvo  &  Othinus  C  habuit  corvos  humani  eloquij  ufum  ab  ipfo&r 
praeitigiorum  8c  incantationum  quafi  certa- 
men  quoddam  inftituerunt  :  unde  Othinus 
cum  Afiaticis  fuis  femper  viclor  difceifit.  Hine 
Othinus  ad  fluvium  Loger  incolere  ccepit;  ubi 
civitatem  condidit  Sigtunenfem  [  quo  norninc 
oppiduminSvecia  majorum  aetate  fuit]  Bafili- 
camq;  extruxit  magnificenti-fimam,  Sacrificijs 
ibidemfecundum  ritus  &  ceremonias  Afiano- 
-  ruminftitutis.  Quin  8c  regione  ifta  undiq;  lecus 
occupata,ineamquaficoioniamquandamdea- 


dodfos ,  qui  diifita  loca  pcrvolantes ,  hero  fuo 
copiofam  rerum  novarum  feriem  renancia? 
bant.  Apertis  deniq;  vi  magica  montibus  au- 
rum  &  argentum  ex  abditis  terraevenis  pro  lu- 
bitu  deprompfit,  &abfconditosinfuperthefau- 
ros ,  nemine  monftrahte,  eruit.  Ad  fummam. 
Othinus  Runis  fuis  8c  Carminibus  ac  ineanta- 

tionibus[quae  P^fR-M-CBalbran/  Jillf, 
D  <5ciD/  M4p,  iicb/  FlAWhlYA,  gft&p? 


.  n  deduxit,  quibus  certas  fedes  &  delubra 
affignavit.  Ita  Niordo  Moatun ,  Frcjo  Vpfala, 
Thororii  Trudvanger  ,  Heinero  Hundbierg  , 
Balciero-Bredeblikceflerunt:  Tandem  Othinus 
Arc^QasSvecise  partes  cum  agmine  Idolorum 
fuorum  repetens ,  inauditi  generis  miracula  va- 
riisexercuitpraeftigijs,  &fimulveluti  publicum 
magifteriumMagizpercipiendz  inftnuit  f  cu-  ^roautnunquamab  eo  defavennt.  Qupevc- 
jusufusanteaplanenullusifthoclociextiterat.  nit,utSveci,ah,q5  PopuhBoreales,Othiho  pa- 
Quod  habitum  Othini&  formam attinet,  vul-  E  "teracduodecimipfius^comphcibus,  folenaia 
tufemperhilari,jucundo,c<adomneslepores,     ^cnficia  dependerent ,  &  cultum  vero  cceli  ter 


<$d  /  dicebantur  ]  incredibilia  patrando  ,  tara 
clarum  fibi  ubiq;  nomen  peperit,  utfama  fa- 
pientise  8c  potentiae  Othinianae,  juxtaacAfia- 
norumperomnesgentes  ck  nationes  brevi  lpa- 
tio  fit  didita.  Quare  hoftes  ita  conterruit,  ut 
nihil  adverlus  eum  moliri  aufi  fuerint.  Sed  c 
diverfo  focios  &  amicos  ita  in  fide  retinuit,  ut 


facetiasq;,  adjocum,  atqjlubentiamcompofi- 
to,  amicis  fe  confpicicndum  praebuit ;  hoftibus 
verotruculentumfeexhibuit;  quippein  varias 
formarumfpecies,  inftar  Prothei  cujusdam,  ie 
transmutare  noverat.  Tanta  etiam  Svada  8c 
eloquij  dulcedine  audientes  demulcere  poterat, 
ut  ipfius  didtis  nullam  non  fidem  adhiberent. 
Rhythmis  etiam  8c  carminibus  inter  loquen- 


raeqj  Domino  debitum  exhiberent.  Eorum_. 
quoq;  nomina  liberis  fuis  recens  natis  adapta- 
bant,  vocantes  Audun  8c  Ovden,  exOthinos 
Thord,  Thore,  &  Toraren,  Steintor,  8c  Haftor 
a  Torrone  5  quorum  adhuc  quaedam  apud  Nor- 
vagos  in  ufu  funt  nomina.  Varias  porro  Leges 
tulit  Othinus  ;  quas  inter  has  fuifle  praecipuas 
memoriae  pr oditum  eft.  Edixit  namq;  ut  mor- 


dum  crebro  prolatis  miram  fermohi  gratiam  F  tUOrrum'  vel  in  belf°  C*f°fT  «davera  ignc 
conciliabat.    Unde  8c  lpie  occomplices  lplius 


confumerent ,  una  cum  bonis  8c  ornamentis 


Schialdri  8c  Poeta.  didi.  Praeterea  folebat-" 
Othinus  vi  quadammagicaomnemlenfuurru, 
ufumhoftibuseriperc,  &immenfumillist'irro- 
rem  incutere  ;  imo  cum  hoftili  exercitu  ma- 
num  conferens,  ita  gladiorum  aciemcarmini- 
bus  retundebat_. ,  ut  fui  militcs  absque  fcuto 
8c  lorica ,  tanquam  efferi  cancs  8c  lupi,  adver- 
faxioslancinantes,vulnerantes,  &pecudumin- 


potioribus  :  cineres  vero  aut  defoderent  inter- 
ram,  aut  in  fluvios  fpargerent.  In  memoriam 
Procerum&magnatum,colleserigerent,  mo- 
numentis  impofitis ,  quae  defundr.orum  res  «e- 
ftas  celebrarent.  Ter  fingulis  annis  folennia  fa- 
crificiaperagerent;  Brumalitemporepro  anni 
felicitate  ;  media  hyeme  pro  ferdlitate ;  ciro 
fincmhycmisproVicloria.  Scythae  quotannk 

OtlliH* 


Iisi  Librum  VI.  Histori.e  Danic/e  Saxonis  Grammaticl        i^a 

Othino  denarium  tributi  loco folvebant,  in  fin-  A  Libro III.  Cap.  £  Irantapud  veteres  Gothos  pagtf* 

ftos ,  trcs  dij ,  prima veneratiune  obfcrvati :  qnoruift 


gula  capita  :  cujus  propterea  efietvici-Iimom- 
cium,  tuerieoscontri  adverfarios  achoftes,& 
eultum  Deorum  religionemque  propaga_e_-. 
Niord  uxoremduxitnomine(SfaD£/quacprio- 
re  reliclo  marito,  pauio  poft  Othino  nupiit  : 
ex  qua  plurimos  filies  fuftulit  :  quorum  uni 
nomen  erat  StOimilig.  Tunc  nova  Scythia, 
videlicetSvecia,  di&a  eft  9}2<.nf)dm/  &  magna 
Scy thia ©ub^dm.  DemumOthinusvitaefatur 


primus erat  potcntijfimus  5i)or  ;  quitnmedio  tridh 
nio,ftratopuivinari,  coiebatur:  cujtts  hhu  inde  iatera, 
duo  aiio  nttmina,  £>Cf)aV  videlicet  & 'fiihjqaetn- 
gebant.  ^ijor  /  inquiunt,  prxfiulet  in  aere.  tcnans-, 
&  fulgurans ,  ventos  &  nubes ,  ferenitatemf^  guber- 
nans  yfruges  adminiftram  citmfruclibus  ui:iverfiss 
peftesfy  toilens.  Alter  £>o()en/  hoc  est  fortm ,  beiiis 
preefidet,  hominibusin  hojies  auxilia  fubminiftrans:, 


inSveciafupremum  obijt  diem.  Jamfatovici-  hipfi  Thor  a  dextru  coilocattts :  tanto  opinioms  ftdgore 


nus  omnia  membra  &  artus  novem  cicatrici 
bus  infigniri  juflit ,  quas  FIIRk  41>H  . 
©<ir£  Obbt/  antiquitus  vocabant.  Irnperavir" 
etiam ,  ut  bello  proftratos  ilbi  madlarent.  Hoc 
etenim  fibi  gratiifimum  fore  placaminis  &  Sa- 
crificij  genus  praedicabant.  Poft  obitum  muitis 
apparuit,  praefertim  figravcaliquodpraeiium^. 
immineret.  Multis  vidtoriam  contulit  .  aiios 
,  in  93al()dlt><ll/  hoc  eft,  Palatium  Plutonis ,  inyi- 


ciartts ,  ut  ipfttm  non  fe:us ,  qtihn  datum  mundo  lu- 
tttcn  omnes gentes  ampiatetentur ,nec  uUuiorlis  lo- 
cus  extaret  [Saxone  tefte)  qui  numims  cjus  pctenti& 
ponpareret.  Tertius  $j,i|gJ  pacenti  volnptatem^ 
moderabatur :  cujus  etiam  fmuJkchrUttt  turpitudi- 
nemSexu-sprxfeferebatt  &  cb  idtantUm  apudGor 
thos ,  qudntum  Venus  dpud  Romanos  venerabatur.i 
Diemd;  Veneris  usf3  ddnoftra  tempotafiVi  rethtctcon- 
fecratum.    Pingebatur  giadip .,  &  arcu  aun  armis, 


tavit.    Cadaver  ipfius  folenniter  combuftum ,  c  1*** in  fUem  utera^fexusfemper  adatmaprom-x 


epulumq.  funebre&  facrificia  in  honoremde- 
funifli  inftituta.  Ha6.ei.usChroniconNor.va- 
gicum.  Aquocumdifceflerimus,  vix  fuperant 
antiquiora  monumenta ,  quae  nos  de  vetuftis- 
limis  Danorum  numinibus  aliquid  fcitu  di- 
gnum  edocere  poterunt__..  Ideirco  nunc  reli- 
quum  eft,  ut  adinferiorisaeviScriptoresdefcen- 
damus.  Hos  inter  familiam  ducit  Olaus  Ma- 
gnusSvecu$,cujus  haec  fiint  verbaHiftoriaefus 


ptijfimiis  effet.  %tyox  atttem  cum  Corona  &feptro 
AC  duodecim  Steliis  defignabatur  :  cujus  magnitu- 
dini  nihii  dignx  aquahtate  conferri  pojfe  exifti.ua- 
tum  esl.  bbtinttitife  diem  hebdomodatim  ,  hho  & 
menfem  primum  totiusanni,  quem  "Janvariumdki- 
tttus.  Odhen  vero  armatus  f  ulpitur ,  uti  Mars,  fimiil 
gentilium fuperftitione,  apud  Romanos,  diem^obti- 
nuitteterndmemoriafuo nomini confecratttm.,Lt  cri 
tibi  Imagines  Deorum  veterum__. 


M4  Dc" 


T_)3  S  i'£I>H:\K!  JOHANNIS  StEPHAN  il  No'i'/£  V-3E  LUORES 

DeijsdemVirCl.  JohannesSvaningius,  Hifto-  A  novem  c.tpita  diyerfi generis  animantium,oj}erenti^ 

bui.lmmoLitorum  autem  fangviriem.  anteDeorumfta- 


Ticusc]uondamReg:us;Lib.III.CommentJi"ior. 
priorum  de  Rebus  geilis  Danorum  ,  in  hunc 
modum  dilTerit :  Dani  antiquitusvitinarum gen- 
tium  exemplo ,  Deortim  numero  eosfolum  habuerunt, 
quos  &prtefentes  viderunt,  &  qttorum  auxilijs  aperte 
adjuti  ejfent.  In  quorum  omnium  numeroprimi  Magi 
erant,  dicli  etiam  gigantes,  quodcorpsrum  vaftiffimd 
mole  c&ttros  homines  longi  exceUerent.  Inter  quos 
Honnulli  mediteftaturte homints  quofc  erant,  magica- 


tittU  ejfiiderunt,  lad.weraverb  in  proximohuo ,qut 
iUis  facer  erat,  ile  arboribus,  hominum  ac  brutoruni 
animantium,mixt]mfimul,fufpendebatit.PorrbOthi-- 
niftatua  aurea  Bizantium  aSvecis  oli/n  transmijfaa 
omnibus  admirationi  fuit;  ubidiu  ofitntatioriugratiat 
inter  aeterorum  Deorum  imagines,qu«,  multtx&ai» 
mirandx  per  ea  tempora  Bizantij  erant,fervata  eft. 
Cujus  reigratia, eidem Othino, ex Grtecia,&ali}sna~ 


rumrerum  peritid,gigantes  multis modis fuperantes.  B  tionibus,votivain Sveciamnonrarbmijfafunt.  EranP 


Quadert  inttrduos  hos  prteftigiamum  ordines,per- 
petuum  de  dignitate  certamen  trat, donec  medu\  gi- 
gantibus  fuperatu  ,  divinitatis  opinionem  fibi  apud 
plebeculam  ufurparent.  Hiper  fitmmam  ludtficando- 
rumoculorumperitiam,propriosvultustransforman- 
tes  in  variasfiguras,fe  Deos  ejfe,jimplici  vulgo,  iUufit- 
nis  errore  decepto,  perfvafermt »  qualt  gtnus  homi- 
uum  hodiein  Turciaquofo  ejfe,  exiUorum  defcriptione 
tonfiat ,  qui  ejus  gentis  mores  &  religionem  literis 


&aUJ  dij,Mathethis  &  Vgarthilocus,  cteteris,  qussprx- 
fcripji,  longe  deformiores ,  quos  antiquitus  etiam  Dani 
coluerunt:  de  quibus  qui  plurafcire  volet,  SaxoneiK 
confulat.  Mihi  quidem  fidem  excedere  videntur  pk- 
raifo ,  qute  de  ys  fcripta  extant.  Tales  olim  gentiiibm 
fub  regibus  dij  cultifunt  in  Dania,tales  etiamfuerunc- 
religiones,  qtiibus  etiam  nationes  plerteq^  Septentrio-^ 
nalesfubjeclteerant,  qualesbreviter  funt  prtefcriptte* 
Ad  quosnon  moclb  iniblts,  fed  magni  Reges,  precesfuas 


mandarunt.  HisacceJferunt&Harioli,quineccorpo-  Cfuderunt,bosutin  perirulis  haberent  propitios,  com- 
rum  granditate ,  nec  artis  magicse  fcientid  prioribus  plura  placendi  genera  invenientes ,  quibus  non  foliim 
tequales :  quibus  tamen  opirito  divinitatis,  vel  ob  bene-  pecudes,  fed  &  homines  uti  diclum  isl ,  ijnmolarttnt. 
ficia,  quibusfe  vulgo  commendabant ,  vtl  ob  rerum  Turpes  fane  &  indigni  dij,quibus  humanarum  rerum 
futurarum  prtefcientiam,  tribuebatur.  Ab  his  ingen-     cura  demandaretur :  quosfi  cteterarum  gentium  lds~ 


tilitattapudDanosprimumiotiusrtligionisratitpen- 
debat.  Adhos,qui gravioribus  morbis correpti erant, 
&  in  periculis  verfabantur,  confugiebant.  Hisfacrifi- 
tabant,  ac  donaria  oftrebant ,interdumproviitimit 
homines  vivos  immolarunt,  aut  immolaturosfe  vove- 


lis  comparaveris,ejusdemgenerisomhes  omritumgen- 
tiumDeoseJfe,  cum ad juvandum  impotentes,tumad 
ferenda  opem  implorantibiis  dtjjiciles  fuiffe  inteUigas  ; 
poftqukm  mens  humanaa  Deo  deferu-fuoferatur  ar- 
bitrio,  &fibipro  rationis  captu  cultusfincverbo  infii- . 


runt.  Tandem,ut fieri  folet,  quod  homines  facile  ab  D  tuat.  Meruit parentum  primorum noftrorum  Iapfuu 


ma  idololatria  in  aliam  relabuntur,  hit  contemptit 
fuccejferunt  altj,  qui  dij  &  diiti  &  habiti  ab  incolis 
funt.  Quorum primus  diclus  esl  OTHINUS,  per 
omnem  Europam  prifcis  illis  temporibus  cum  primie 
celcbris.  Is  Vpfalix ,  quodSvecite  oppidum  esl ,  nunc 
fummi  Pontificis  ejus  rtgrit  metropolitana  fedes,tem- 


perquam gravis,  hanc  tantam  tamq]  horribikm  iccci- 
tatem ,  ut  a  vero  Deo  averfi,  cui  non  aufcultabant,  iUo- 
rum  pofteri  ad  Idola  converterentur ,  ac  fecundum 
iliufiones  mentisfute  Deosfibi  qutererent  alienos,  eostfc 
inter  fe  diffimiles,  alij  feles  acbruta  animantia,  alij 
arbores,truncos,iapides,  herbas,alij\fydera,alij  denife 


plum  habuit  nobile,  quodforis  catena aurea  maximi  prtefiigiatores ,  vcrinuminis loco,  aliaj^ monftra  ado- 
ponderis circumquaf^ornatum trat.  IntustriumDco-  rarent.  Qua  inremagnitudo  divisttc irce,qu<epecca- 
rumfiatuteauretefiabant,  Othini,  quem  alvj  Vodanum  tum  confecuta  ei~i ,  confpici  potesl.  liamfiprimorum 
appell&nt,  Tbork,  &  Trieonis,  ita  collocatte,  ut  Othinus  E  Parentum  inobcdientiam  tantd  ctecitatis  pecna  Deut 
fupremum  locum  obtineret.    Othinus  armatus  erat,     punire  voluit ,  ttt  hominem  ad  fimilitudinem  fuam- 


Marti  affimilatus ,  quodbeUo  eum  prteejfe  credebant. 
Thor  fceptrum  tembat,  Jovi  comparatus,  quodiUorum 
opinione,fulmina  &  tcmpefiates  regeret.  Frico  vero 
cttminatnti  pudendo  fculptusfiabat,quempacem  vo- 
luptatemcfe  hominibus  adferre  duxerunt.  Porrd  fm- 
guli  dij  fttos  habebant  Sacerdotes,  quos  more  CaUorum 
Druides  nominabant,quifacrifictjs  atfsimmolationi- 
busprteeraht.  Si  pefiis  autfames  immineret,  Thoro 
facrificabant ;  fi  beUum ,  Otbino  i  fi  nuptite  cele- 
brand& ,  Triconi  litabant.  Quin  etiam,  infummis  ne- 
cejfitatibtts,  hominesnonnunquamimmolabant ,  quod 
pro  falute hominif,  riijxvitahominis  redderetur,  non 
pojfe  Deorum  iram  placari  arbitrarentur ,  publicet^ 
ejusdem  generis  injlitutum  in  Svecia  habebant.  Vp- 
faliceSacrificium,adquod  nonoquoque  anno  regesA 


creatum,  in  tantam  ctecitatem  abjiceret,  profeitb  ai 
nofirapeccata,  in  quibusperduramusfecuri,  baudcon-* 
nivebit.  Esl  autem  res  commiferatione  inprimu  di- 
gna,  confiderare  diligenter  hanc  mertalium  calamita-* 
tem,  qubdoppreffi  cxcitate,  verdDei  cognitione  oline 
caruerint,  Deosq\,pro  errorejudicij  fui,  varios  atq, 
inutilesprorfus,  qwfierint  s  donecfummus  atfc  omni- 
potens  rerum  optfex  Deus,  nofiri  mifertus,  mijfo  de 
alo  fuo  verbo,  ab  errore  in  reclam  viamgenus  huma- 
num  revocavit.  HocmgensDei  beneficium,pluris  tfti- 
mare,  quam  totius  mundiopes,  pi]omnes  debebunt? 
maximeautemomnium,Reges,Principesac,Magiftra^ 
tus,  qui  regnis,  dmatibus,  ac  civitatibusprxfunt ,  qubd 
ijs  erroribus  attf,  idololatricis  cultibns  modo  liberati 
fint,  in  quibtts  olim  ihrum  prtedecejfores  exceecati  hte- 


quilonares,primatcs,acpopulus  conveuiebant,  aut  do-  ferunt,  id£  beneficio  verbi  divini,  quod Dominusfub 
naria  fua  transmittebant ,  novem  dies  commeffando  extrema  htec  mundi tempora,pro  inefabili  fua  boni- 
fairificahantjfingHlts  ttc  ditioribus,  qui  ebvtnejm,     tate  erga  humannm  genus  mundo  denub  patefecit^ 


IN  LlBRLlM  VI.  HlSTORL£  DaNICE  SaXONLS  GrAMMATICI.  U) 

Quid,qutep>,gentilibus  regibttsfceptra,quidftemmata,  A  Lararia,  Tanum,  in  SaceUi  morem,fibi  adjttn&m  !{d~ 

quidopes, quid  regnaprofuertmt  i  qui  nulla  veraim- 

buti  religione,  fine  certacognitione  Dei  hinc  emigra- 

verunt,pos~l  hanc  temporalem  vitam,ubt,aut  quoin 

ftdtu  effent  manfuri,  prorfus  incerti.  Quit  inceriiiu- 

iine  cum  jam  fmceradivinivcrbi  notitianosliberet, 


bebant.  Hic  locus  furatijjimus.  Hic  idola&dijma- 
nufacti,infuppedaneofeu  ara  quadam confijicbant 
quos  circum  pecudesijsdemmaclandtc  dijponebantur. 
Deorum  autem  princeps  &  medius  Juppiter  ,•  illis ' 
'Styor/  a  qtto  Septentrioiulia  bczcregna,  dicmfovis, 
^^or(50ag/  eti.imnum  indigetant.  Httic  reliquiDij 
coUdterdles  .  quorum  nec  numertim  certum  dccepi, 
nec  nomina.    In  veieri  tamcn  juumenti  formuld , 
tres,prceter  Thorum  nomine  notantur:  §rcj;i:/Dlti?r» 
deftrinafuagratifint,  eamfcfuis  tradifubditis,  at£ ad  B  fctir/  2(£>.  Quontm  tertium,  nempe  2(S/  exifihno  ejfe 
pofteritatem  puriffime  transferri,  fummo ftudio  cu-     Odinum  illtim ftmofum  ,  inter  Dives  Ethnkos  non 
rent.  Nefc  bonos  principes,dd  ftudium  propagandk     poftremum  .habhum  ,  dktum  7\S  /,  Synecdochicm  : 


certos^nosferiopoemtentiamagcntes,de  tetema  vita 
rettdatiprofecloftudiumprovehendiverbi,  tantcz  rei, 
tamd,  diu  mundo  abfconditce,inteftimabilis thefaurus, 
in  bonit  priniipibus  excitare  debebit,utDeo  propuya 


pietatit,parum  incendat  utriusf,  religionis  coUatio  >  fi 
cumveroDeicultu,  iftam  impurani  idolorum  cultu- 
ram  conferant,  quibusin  Boreali  hacplaga  omnesgen- 
tes fervierunt :  inquibusut  nihil  opisomninoextttit, 
ita  tanta  iUorum  erat  deformitas,  attfo  turpitudo,ut 
monftra  terrte  poiius,  quamDeosfuijfe,  verifimdius 
fit.  An  non  humanus  animtts  hoc  tempore  magis  aver- 


qupd  ts  Ajidtmum  huc  in  Septentrionem  migran- 
timn  princepsfuerit.  Singtilariter  &am£  2t£  /  at 
multitudinis  numero  yEfar ,  vclJEihr  dici  cetperunt. 
Hic  Odinus,  ob  infignem  Magvx  diabolka  perittam, 
quet  Divinitatem,  ut  Macbmmet  alter  ,  adfeclabdt  % 
posl  obitum,  in  Deorum  nnmerum  relittts  esl :  a  qtto 
bodie  ,  dtes  Mercurij  £>i>W$  Daijlir  /  Odini  dtes : 


fetur  Vgarthiiocum  ,iliud  immane  monftrum,  nt  a  C  undefortajfe ,  Odinum  Mercurium,  ut  Thonm  ]o- 


Saxone  dcpingitur,  quam  adoret  ?  aut.divinitatem 
ficfinculisirretitoacfqudloribusobfitOjtribudt  ?  quod 
quidem  in  Fabulis  Poetarum  Deorum  nemo  deformior 
repertatur.  Attamen  in  tanta  botninum  cmtate,  & 
in  tot  ludibrijs  Sathamz ,  quibus,  varijs  modis:  in  hac 
era  Eoreali,  in  gentilitate,  homines  esl  ludificatus. ,  p.ro 
Deofuis  temporibus  cultus  esl.  Equidem  monftrum 
tah  fub  ccelo  nunquam  fuijfe  exiftimo ,  fed  fi  fuit  ali- 


vtm,non  male  appellavero.  ~Odinum  tamen  Mdrtis 
loco  colebant  veteres :  &  belloaefos,  Odino  maftari 
dicebant.  Oclini  dutem  fotijfivefily  fuerunt,  §rC!)r/ 
&  $\i$vb\K :  ijsdem  drtibus ,  quibtts  pater  dutprin-t 
ceps  Odinus ,  Divinitatis  opinionem ddepti.  Idem  m 
Literis  ad  mc  fiiis,  Anno  Chrifti  1632.  Quod  du- 
tem  ulterius  exigis,  ut  Kuminum  Ethniconm ,  Orbis 
Arcioi,  Cdtalogutamefuppkri  poffit  ■,  id  fane  csi,in: 


qttando  quisquamfub  hocnomine habitus,  cultus^  pro     quo,  Viro  praftantifftmo ,  mibi%  fuo  merito  amuiffi- 
Deo,  ludibrio  Diaboli  id  accidiffe  verifimile  esl ,  quo  D  mo ,  minus  fathfacere  valeo :  ut  fcil.gr atiam  aut  ve- 


tnenteshominumiufafeinavit,ut  nibil  videntes,ta- 
menfafcinatis  oculis  ejusmodt  aliquodportentum,  cer- 
nerefe  multi  crediderint.  Qutd  enbti  in  tanta  ty- 
rAnnide,  inquatotum.  mundum captivum tenuit Sa- 
thanas,  non  potuitinSeptentrione,  nimirttm  ftib  ccelo 
craffiore  /  Cttjtts  portenta,  illufionesftjam  multas  & 
varias  apud  Orientales  gentcsfuijfe  legimus,  Solipro- 
piores,  &  propterea  fagaciores  ac  prudenttores.   Sed 

»_-__/_     _1'_   _.    _.---.-_-L-_-t-./.-r.-_  _4_.J_*_t      */.      il1*^<rt    r/)ltM.     T\/t1ft1,i>        /1/1 


nuftatem  aliquam  habeat  _  necfrne  aliter,  quam  in 
hacipft  cbarta  cernere  est.  Habetautem  Crymog&d, 
migrationem  quandam  populi  exAfiaJnpldgdmEtt- 
rop&dm  fdcidm,  cujits  Princeps  fuerit  Odinus  vel 
Othinus,  in  boc  Orbe  famofijfitnus,  &Magia  didbo- 
lica  celebratiffimus :  cujtis  Socij  ac  pofteri  ejusdemfa- 
rime.fi  non.  vivi,.ccrte  poSifata,  Numinis  cultum, 
in  his  ork,  a  ftultis  mortalibus  meruerint.    isomi- 


btecdedijsgentilibus,  quosab  initioRegniDank,ad     natim  iUictanguntur  ,  FREIfi  &  NIORDUR  ifti 
tempora  ttsq?  LudoviciPij  Ctsftris ,  Dani  coluerunt. ,  k  oiw.a  avvvfjvot  tc,  ofiofyo-xfii,  juxta  Odinum  , 


attigijfe  fujficiat.  >His  fub jungamus ,  quae  Arn 
grimus  Jonas  Iflandus ,  vir  prarclare  depatria 
meritus,  Crymog_e_efu_eLib.i.  Cap.  4-deOthi- 
nofuppeditat :  Anno  XXIVante  natum  Chriftum 
fdfta  e.U  prima  Afiaticarum  gentium  in  orbem  Ar- 
Soum  immigratio,  duce  &  antefignano  Otbino  _.  re- 
gnante  m.Svecia  Gylvo j  Romanis  exercitibus,aufpi- 
tijs  Pompeji  Magni  in  Afice  parte ,  Pbrygia  minore, 
graffantibtis.  Et  Cap.  VII.  ejusdem  Libri :  Porro 
in  fingulis  tertijs,  ut  &  Borealis  Ouarm  quar  tis,  quas 
tlim  (Jbyng,  bedieetiam  &t)flU/S2mat>)pr<efectu- 
ras  appeUabant .  trialocainfignioradefignabant,fo- 
n  facrata  &judkijs.  Pnzter  ea  etiam  facris  Ethnicis 
dtcataJUistyofi/  nobk Lararia,  &  delubra-,  Lard- 
rium  qttodlibet,  pro  ratione  bujus  terrts,  magnifice  ex  - 
tructum  trat.  Quprum  duo  leguntur  fuiffe  120.  pe- 
dum  longa .  ttnum  in  prtsfeclura  (2B<Jfj&a./  Islandite 
JSorealis :  alterum  in  &iatatn<8  meridiondlis  IsUn- 
dite :  &  boc  qtiidem  pedes  latum  60.  Singula ,  adhtsc, 


pari  cultu  adprationis  invocati&  pro  Dijs  babiti ;  ut 
exVeterijuumenti formula,  ibidem  annotaveram. 
Qupd  ipfum-j  fi  paulo  prolixius  commemorari  nonfit 
ingrdtttm ,  fic  babeds.   Migrationis  Ajiaticce  Princi-  1 
pes,  MSER,  Afidtici  dictifunt:  cujus  fingukre  ctl 
AS,velAAS:  ipfiodino  v.ar  }£fi%ny  attributum: 
cum  ddjeclo :  t>m2HttK3f?<2laf).  Hifuijfe  trddun- 
tur  vttmero  XV,  vel  eo  plures ,  quorum  etidm  no-  - 
r  mind,  hcec  extant.    I.  ODJNUS.  alio  nominc^cy 
gtir.  II.  tytillfive  THOR.  III.  <p.J«»C/  ve l  ^ng» 
»ar.  IV.  grcjjr.  V.^.&ar.  vi.Q3aEtwr."viI. 
4mu  VIII.  Sftif.rMir,  ix.SSraate.  X.£obbur. 
Xl.gorfac.  XlUofc;  XlH.93a(c.  XIV.SSfl«r._ 
XV.  ,£) tf ntr.  Quin  etiam  Etsmina  Afiaticx',  illa  im- 
mhrdtione  contentce,  6~2!fi)BUtr  dictte,  divinosbo- 
nores  fortitce  funt ,  &  quidem  ntimcro  plures  ;    I 
8^90,3/  Odtni  Conjunx.  grcjja/  altera.  III.  gnfla 

lV.@nQ(ra.  V.  ©crbur.  VLOcfunu  vn.@na 

-vni.^ffh 


142  STEPHANlJoHANNIsSTEPHANIlNoTyl  VBERtORKS 

VIII.  iojflt.    IX.  (SfdbC    X.  ^itb.  XI.  3&UI1.  Kpidi  fub  aquis  confbici  poffint.     Vide  Saxoniam  £> 

VTT      ^il.-u.,,.       VTTT    OikH       VT\f     «1J.... „1    Cy..  ^i.  .  .      .         __.   t.  __     .  .•  .;_    •         1.    ,     „•■     r/T- __  •    /■•'.. 


XII.  3(rmir.  XIII.  <_>i(.  XIV.  «niorun  vel  > 
riin.  XV.  JJfin.  XVI.JJnofj  (videquomodo  L& 
N,  vetcres  afpirkrunt )  XVII.  «ftanna.  XVIII. 
Sunbitr.  XlX.eiflfn.  (Monofjllabum)  XX.eol. 
XXieaga.  XXII.ej)gm/veieignt>.  XXIII. 
%$t.  Xxiv.  S3ar.  XXV.  Sfcrubur.  xxvi. 
<&an.  xxvii.  ^ittbur.  xxvili.  ©«mbufl. 
XXIX.  £focf .  XXX.  SWiflj/  vel  t)li^  XXXI. 
e^guH.  XXXII.  Jprmb/veltytmb.  XXXIII 


Chjtrtei.  Ex  hoc  oppido  incolte  beHicofijfimi  fepius 
excurrentes,  viciniam ,  &  fimui  Norvegiam  infefta- 
bant.  Quibus  ubi  Haquinus  itle  Baro ,  impar,  aliqtiot 
confiifttbus  navalibus,  effet  faftus,  ad  predicta  Thor- 
gtrdx  facra  confugium  habuit,  &  ope  diaboli  fuperior 
factiis  esl.  Horum  Piratarum  Hifioriam ,  in  Archrvit 
Dn.  Hvitfeldij ,  veteri  lingva  Norvegica,  in  mem- 
brana  perfcriptam  vidi :  quam  etiam,  ipfo  mandante, 
latine  vertebam  ;fed  non  eH  mihi  exemptar.  Necjant 


£)ri(t/  vel 9Ufl.  XXXIV. efuflb.  XXXV.Sftipf.  B  plura  occurrunt  hujus generu.ingratiamDn.Magi 

XXXVI.  £5itf  vei  £)ifa.    Harumfceminarum  ap-     ftri ,  fcribenda  :  nifi  aliquid  ejusmodi,  in  Crjmog&x, 

peUationes  five  nomina,  noftrum  quoq\  ttvum  ufur-     reperiatur,  hicfruftra  refetendum :  ut  dtOpplan 


pat;  qnaidam  mulieribus  proprias :  ut  ©erbtir:  item 
^f>orgerbur  (a  Toro  &  ©erbur/  compofit :  item 
3&un/  3foum/  eigmj  /  ^rubur/  JJidbur  etc. 
Quasdam  appellationes  :  ut  JJrunb  ;  Slatma  ; 
$ltpt  5  S)tjei:  Unde  etiam  %fyotbi)t/a  Thor  com- 
pos:  Jjerb#£f;  33tggebtj./i  Viggone,  hocesl,Odino, 
utfupr.  %$bi}$/  *b2$/  Odino.  "%.mb\\$labAquila. 


dorum  Suecorumldolt,  Freyero  :  &  ejusdcm  cultu, 
&c  Lib.  z.  Crjmog.  deAugmundo  quodam  Isiando. 
Cuiperomnia  conlentitExcellentiis.  Dns.Do- 
ctor  Olans  Wormius,  in  Annotatis  MS.  Stpten- 
trionales  hafce  gentes omnes  ab  Odino  defcendijfevo- 
lunt  lslandi.  Hicautem  Odinus,  tempore  Pompejiiia- 
gni,  tx  Afiapulfus ,  in  Europam  migravit,  ac  in  Saxo- 


©eir  bijtf/  -  gladio ,  5ret;bije7  ttC.    Odini  pmterea  C  nia  primo  fedemfixit.  Deinde  in  Cimbriam  fe  con- 


filij  (etiam  forte  in  his,  nepotes)  multirecenfentur  : 
1.  QSaflbur.  2.  S9?eile.  j.  SBtjbar.  4.  Srtefur.  j. 
SSale.  6. 2Ue.  7.  %$&  8.  Jpiflbulfur.  ?.  J?er» 
tttobur.  io.etgge.  n.efwlbur.n.2(fiibragur. 
1?.  £8bner.  14.  %mtm.  iy.  J^eimbafiur.  i^. 
eemingur  vel  J?emtngur.  17.  JJaitbbur.  js. 
35rage.  1?.  <£nni(angin.  20.  (Sinbreibe.  21. 
?Sif5rn.  22.  J?l*bibe.  2?.  S)axbmt.  24.  eoiv 
nungttr.  z(.  ^Singt^or.  z6.  JXpmur.  Miquo- 


tuht  OJtibgotalanb  diclam,  tui  filium  sAold prctft- 
cit,  unde  Reges  Scioldungi.  Mox  in  Sveciam  msgra- 
vit ,  ac  Ingonem  filium  Regem  conftituit.  Unde  Svt- 

ci  ^nglibar.  Hinc  in  Norvegiam  ivit ,  cui  H 

prxfecit.  Odinus  autem  hicprimus  nonfuit,quihas 
ttrras  occupavit,  fed  tx  Afia  fugient  ,ad  Septentrio* 
nalesdeveniens  populos,  leges  &  politiam  Afianorum 
docuit,  unde  tanto  inpretio  habitus.  Terniottus  tnim 
Rex  Tintandia  ante  tempora  Odini  celebratur,  No- 


tum  Principum  Afiaticorum  filies.nominatim  expres-  D  rus  item,  Rolfo  de  Rupe,  Sogne,  Gorus,  Sntero,  Gjivo. 


fos  non  inveni.  Horum  Trincipum  alij ,  alijs  rebus 
prteftabant ;  ntfcientia  velmagia  Odinus:  animo- 
fitate  Tjrus :  forma  Baldem,  e  cujus  nomine ,  herb* 
vulgaris,fed pulcherrimi  ajpeftas,  nobit  dicitur$$aU 
feenbraa.  idesl,  Supercilium  Ballderi.  Quomodt 
autem  ab  bit ,  dits  hebomadx  4- ,  nomen  acceperint, 
notum  eft :  ^rfjoagur/  £)benfbagur/  ^or^ba» 
gur/ ^rtabagttr.  Inttr fimulachra,  Thorifitmen- 
tiofuper&amcollocati :  $r)ar»ar  ^^or  a  ftatle  -- 


alijifj  de  quibus  in  Islandicis  fit  mentio.  Verum_. 
pleniuscVdiffufiushaec  eadem  pcrfequitur  Lib. 
I.  Monument.  Danicor.  Cap.  IV.  Deorum,  quibm 
vota  fua  nuncupare  confveverunt  majorts,  ut  iiunten 
frivolum,  ita  numerus  incertus  j  interiminmajorie 
&minor'u  prttij  diftinttos  fuijfc  clajfes,  biftorise  tt- 
ftantur.  Saxonem  noftrum  de  prcecipuis  audtamus 
dijferentem ,  ac  quibus  artibus  &  machmis  mortalet 
hi,  apudSeptentrionaies  divinitatu,gloriam  fint  ajfe- 


b<r»aar^r)0t  fttf  paaenefce(/ell«2(ter.   Vid.  £  cuti,difertu exponentem.  Olim,inquit,quidamagic& 


Crjmog.  Prteter  hos  autem  cceci  Ethnici  &  Diabolo 
mancipati,aliafibi  numina  fingebant :  dequibus  nou 
tta  conftat  :  ut  Haquinus ,  Baro  Norvegictu  ( lab< 
3erfl)  apoftata,  &  RegiDanorum  fcedtfragusacRe- 
gniNorveg.  invafor,ftmulacrumfoiminina  fyecie  & 
nominc  colebat,  Thorgerdam,  Jpdrga  Q3tttgur  / 
quia  in  t)tSX%aUnb/  Norvegia  quadam  PrxfeEtura, 
prcecipuam  adorationem  habcret :  tindc  Prxfectura 
mmen ,  ab  £wgi£/ idesl,ldolts,  accepit :  &  J>rg<t 


artirimbuti,  Tbor  videlicet&Otbinus^alij^  complu- 
res ,  miranda prteftigiorum  matbinatione  callcntes, 
ibttntu  fimplicium  animit,divinitatts  fibifafttgtum 
arrogare caperunt.  QuippeNorvegiam, Sveciam, ac 
Daniam,  vaniffime.  credulitatis  laqutis  circumventof, 
ad  cultus  fibi  pendendi  ftudium  concitantes ,  prsci- 
puo  ludificationis  fun  contagio  refperferunt.  Ade» 
namdjfallacite  eorum  ejfeftuspercrebuit,  ut  in  ipfis  cx- 
tcti  quandamnuminumpotentiamvenerantts,  eosa^ 


Q3rtiber  :  ldolorum  Sponfa.  Hanc,  inquam,  diftus  F  Deos ,velDtorum complices, autumantes ,vtneficio- 


Baro,  humi  profufus  &  projecius  colebat,  varijs  im- 
molationibus,etiam  humanis-,  itk  utaproprijsfilijs  non 
abftineret,  quin  eos  ThorgertLe,  ut  Molocho  alteri,  fa- 
crificaret;  ut  piratis  Jomsvvtcbfenfibus  pravakrct, 
Norvegiam  invadentibus.  Piratce  ifti  ,  oppidum 
^c-mgbttrg/  (quodjulinum,  chjtraus,  ut  credo,vo- 
cat)non  procul  Stralfundio ,  occupabant ,in  Sjrtibus 
Neptum  extruftum,  fedavorum  memoria,undisab- 
forptum ,  ita  tamtn ,  ut  tranquillis  nndis,  ruderatp- 


tum  auftoribus  folennia  vota  dependerent,  &  errori 
facrilego,  refpeftum  facris  debitum  exhiberent.  Qua 
tvenit,  utlegittima  feriarum  feries  apud  noseorun- 
dtm  nominibus  cenfeatur,  eum  ipfis  Latinorum  Vete- 
res,fivt  *  Dtorum  fuorum  vocabulis,  five  a  fepteno 
Planetarum  numero  ,  nuncupationem  fingiUattm 
adaptajfe  nofcantur.  Duobus  hifce  numen  tertium 
adaptarunt ,  quod  mafculini  aut  fceminei  num  exti- 
terit  fextts ,  incertum  :  licet  fcemmet  choro  plures 

iiiud 


IN  LfBRUM  VI.  HlSTORL-E  DaNIC/E  "SaXONZS  GraMX!ATIC: 
tUud  afcripferint.   Hoc  juxta  quosd.tm,Frizco,vel  Aillis  terris  ttterfjcxusfempefad.itmxprcr^tiijmtis 

ejfet.   Tbor  vero  cunt  Coroiu  & SJtptrc.iicJit^dccim, 


7    M 


frigo,juxtaMiosFrigga,  Frea,  -ne/Freya ,  vocatum 
tnvenio,  qui  Otthini  uxorcm  fcortationibus  &  fur- 
tis  cclebrcm  camfuijfe  volunt.  Ab  hac  dies  Veneris 
§riba$/vel,'$wt)ag/noftratib;:sindigetatur.H£ccc 
tria  primaria  &  majorum  gentium  fuijfe  numina 
pUri^arbitrdntur.  AcQthinus  quidem,  abalijsVo* 
danusjrft  alijsAsdiclusi  eb  quoiAfianorum  hucin 
fcptcntrioncm  migrantium  princeps  fuerit.  Singtt- 
laritcrnam^Ass  at multitudinis  numero fflar  vel 
JEfct  dici  cxperunt,  tefic  Arngrimo  Crjmog.  Lib.  t. 
Cap,  4.  Armatus  fculpi  folet ,  cum  enfe,  Marjis  in- 
flar.  Ijus  effigiem  Septentrionis  Reges  aureo  com- 
pUxi fimulacro ,  ftatuam  "futt  dignationis  indicem  , 
maxima  cum  reUgionisfimulatione,Byfantium  tuns- 
mifermt,  cujus  etiam  brachiorum  lineamenta,  con- 


(  alijfiptem}  fielis.  St.ttua  Thorronis,  qu.:ii:  cum  fo- 
cvjs  venerab.ttur  DalaGtdbrandus ,  locs  fcptri,m.d- 
leum  manibtti  tenebat,  docenteHifioria  Viti  Crafft , 
quem  interdivos  retitkrunt  Norvagi.'  Fcr  buncfo- 
tenniajuramenta  pncftitijfeveteres  comperh.  Unde 
etiamnum  multis  familiaris  lixcformttU :  §ht'Q!f$» 
Xt  gtlb/  exmalaconfvctttdineinuftimtracfa.  Ouan- 
vis  hi  tres  femper primarij  h.ibiti  fint Septcntrrcna- 
lium Dij ,  vetus  tamen  &foknnis jitrandi formula,. 
qute  extat  apud  Arngrivntm  Crymeg.  Lib.t.  Cap.'4. 
&  7.  quartum  ijs  annumerat  Oftor&ltr  namine,  qui 
primus  Notvegix  flatuitur  tnonartha ,  midtis  litfiru 
ante  Haraldum  Pukhricontum.  juramenti  formuU 
interreliqua  hmchabet :  £}t'afyt  «litx  fitO  grctjr/  Og 
fertiffimo  armiUarum  pondere  perfiringebant.  Saxo  Sfttor&UV/  og  f)fun  2l\V.c,c\)itt  2$.  Sednec  hocldo- 
lib.  1.  &paulb  pbsl.  ^  Ojhinus  fiatuam  in  crepidins  lorum  numcfo  contenta  fuit  Septentrionaiis  fuperfii- 
coUocdvit,  quam  ttiam  mira  artis  indufiriaad  hu-  tio  ,  veritm  more  aliarum  gentium  pluresadhuc , 
iHMtstdcTtusvocdkmreddidit.  Exquo.quandpoilu-  quamvis  minoris perttj ,  fibi  fekgit  Dcos  atq;  Deas. 
rit  artcpmftigiatrice,  liquidb  confiat.  Infiar  fcnis  c  mter  has&DiCavelThiGiloatm  invenit,Thorronis 
monoculi dlboclypco  teSti&equo  infidentis,quandof,  uxor,  qtttequodjufiicicC fingttUriter  faverc ■  credcba- 
fudm  implorantibui  opem  ,  fe  confpiciendum  pni-  tur,  nonminiis  locum  intcrDcas promertiijfevideba- 
buiffc,  non  uno  in  loco  docct  Saxo  nofier.  Iiinc  illud  tnr,  qttkm  Trigga  Ojhini  conjttnx.  Ab  hac  quitlam 
~&  h  volttnt  fecundum  Septimans,  diem  dictum  ^u^&dtj. 

Et  nunc  ille  ubi  fit,  qui  vulgo  dicitur  OTHIN  Ei  Vpfalix  magnk  pompk  &  folemnitate  annuatim 
Armipotens ,  uno  fempcr  contcntus  ocello  ?  facrafiebant,  lhf<;tin§  dicla.  Ouibus  cum  interfu- 
At£  huc  trahendum  quod  Lib.  1.  ait.  SpoUatum  nu-  iffet  Adels  Regtdus  Svecitz  XXII ,  ab  cquo  deUpfus ',  ad 
triccmdingum,  grandgvus  forte  quidam  altero  or-  lapidem  capnt  ita  confregit,  tttpaulbpoB  vitam  cum 
i(ueculo,folitariammiferatus,&c.  ItemLib.y.Cu-pmorte  commutarit ,  attefiante  Hifioria  Norvagica. 
jut  cventum Haraldo  ouculis  explorare  cupienti,  Se-     Ab  ea  quo^appeUationem  fumpfitPagus ^^t'fcSVC(&C 


ttex  pracipute  magnitudins  ,fed  srbus  oculo,  obvius 
«xtitit,  qui  hifpido  etiam  amiculo  circumaclus,  Othi- 
numfe  dici ,  bellorum  ttfti  callere  tefiatus.  Hiftoria 
Norvdgica  refertdbbocOdino  dd  regni  ddminiftra- 
tionem  adfcitos  duodecim  ex  prtecipttis  fuis  in  Mkgik 
timplicibus,  qui  pofimodum,  non  fecus  acipfe,  divinis 
honoribus  a  rudi  pkbe  cultifurt.  Thor  cum  Sceptro 
Regis  inftar  fingebatur ,  de  quo  pofieaplura.  Apud 
Vpfalenfes  in  Svecia  eorum  prtecipmts  vigebat  cul- 
ttts,  ubi  etiam  inauratum  t]s  dicatum  fanum ,  in  quo 


prope  Fridricsburgum ,  a  fcaturigine  &fonts  Thifts 
dicato  fic  dictus.  Fonti  verb  ipfi,  pontificia  religioni 
addicli,  nomen  miitarunt,  ac  D.  Heleme  facrantnt. 
Qub  etiamnum&bodiecor.fugiuntmuUi,  morborum 
variorum  curationes fibi  pollicentes.  Fuit  &  Tiis, 
Anglis  Teves ,  Latinis  Teutas ,  de  que  Lucanus  in 
hutic  modum : 

Et  quibus  iramitis  placatur  fangvinc  diro 
Teutades,  Scc.  — .— — — — . — -*- — 


ftatux  triim  horum fingulari  devotione  colebantur ;      Refert  namf,  LaclantiusLib.  VII.  GaSos  Kcfum  & 


quod  bis  docet  Albertus  Crantzm  in  pnefatione  Li- 
bri  primi  Svecite  :  In  hoc  templo  (quodtotumfulge- 
hat  ex  dttro  )  fiatuas  trium  venerabantur  Deorttm , 
ititequam  Chrifio  crederent.  Potentiffimus  Thor,  in 
msdio,  tridiitioftrato  pulvinari,  colebatur.  Hinc  indc 
lateraejus  cingant  VVodan  atf,Fricco.  Tbor ,  in- 
quiunt  yprtcfidet  in  dere ,  tonitrus  &fulgurd  ,  ven- 
tos  &  mbres,  ferenitatemf,  gubernans ,  fruges  ad-  p  turLib.  1.  Faft.  Dan.  Cap.  XV.  Goeam quoqt  Neri  fi~ 


Teutadem  humayio  fangvine  placajfe.  Hifce  affinis 
Tyr  fuit,  Odtnifilius,  audacia  &  manuum  prompti- 
tudine  divinitatis  bonoxes  adeptus ,  cuipro  vicloria, 
fivc  fingulari  certamine,  five  aliter  certandttm  effet, 
fuppUcationes  fiebant.  Ab  hoc  Islandi  diem  Latink 
Martis ,  nobis  \tnfj&<ig  diclum  volunt.  ^pif&dj 
enimftlegiffe  memorat  Arngrimus.  Dehifce  cortfula- 


mtnifirat ,  cum  fruclibus  univerfis.  Alter  VVo 
dan  (hoceHfortior)  beUis  pnefidet,hominibusf,fer- 
tur  in  bofies  viresfubminifirafis.  Tertius  Fricco  pa- 
tem  &  volttptatem  moderatur,  cujtts  etiam  firnula- 
chrum  turpitudhiempm fe fercbat.  VVodanem  fcul- 
pmtarmatum,  utalijMartem,  Thor  autem  cum  Sce- 
ptro  Jovem  videbatur  exprimere.  Htzc  tnaxima  ex 
parte  ex  Johanne  &  Olao  Magno  deprompta  video. 
Addit  verb  olaus  Lib.  3.  Cap.  3.  Friggam  depitlam 
etiam  fuiffe  cum  gladi»  &  arcu  ,'cum  armu ,  qubdin 


liam ,  a  Svecispro  Dea habitam,  eitj?  pro vicieriacon- 
fequenda,  annuaitm  in  Febrttario  facra  facla  ejfe , 
Arngrimus  nofier  in  fuppkmento  F,erum  Norvagico- 
rum  MSi  tefiatur.  Ab  ea  meitfis  anni  fecundus,  quem 
nos  Februaritm  vocarefolemus,  Goea  diclus.  I»  hunc 
cenfumreUtus  Fro  Debrum  Satrapa,qui  fedem  haud 
procul  Vpfala  cepit,ttbivetcrem  litationis  morem  tot 
gentibus  &feculis  ufurpatum,  trifii  infandoi^  piacul» 
mutavit  :  SaxoLibj.  Hujtts  etiam  claffis ,  Met- 
Gthin  Deorum  Pontifex,  Vagnofthus,  Hadingus , 

alia£ 


M4       Stephani  Johannis  Stephanii  Nom  Vbe riores 

alia^  ejusgeneris  monftra  bominum  quamplurima.  A  Comsriate  6.  Pinarium,  Equitem  Romanum ,  cum 
Qub  entmquit  eo  feculo  audacia  &  fceleribus  prom-  concionante  fe,  admifta  turba  paganorum,  apud  mili- 
ftior,  ebaddivinoshonores  viam  adeptum  effecom-  tes  fubfcribere  quxdam  animavertijfet ,  curiofum  ac 
fendiofiorem,  credebant  miferi.  Futffe  etiam  apud  fteculatoremratus,cor'amconfodiimperavit.  Sic  m 
noftrates  idolorum  ierreftrium  &  aqtutilium  quod  Galba  Cap.  XIX.  ibi  Equites,  quibus  mandata  fc. 
dam  difcrimen,  in  MStq  qmdam  inveni.  Nam  pro  cxdes  erat, cumperpublicum,dimotapaganommtur- 
annonx  fertilitate ,  &  frugum  copia ,  quandam  fol-  bl  equos  adtgijfent.  Ubi  Pagani,  non  funt ,  ut  Sa- 
licitabant ,  ut  Latini  Cererem ,  cujus  nomen  expres-  bellico  placet ,  agreftes  ruftici :  fed  quieunq; 
fum  non  inveni.  ln  mari  imperium  obtinere  Noc-  Romani  non  milites,  quomodo  non  folum in  Ju- 
cam  quendam  credebant ,  inftar  Neptuni  ;  unde  a-  ris  Civilis libris  Paganikpius militibus  opponun- 
qutsfuffocatosaNoccaabreptosjpargebant.  97ocf«1  Btur:  fed&apudJuvenalemSat.XVL 
fogi)antt<mborf/  <tt.    Tandem  ultimo  loco  a- 


fcribere  opcrae  pretium  duxi  Joannis  Vaftovij 
Gothi  de  Idolis  Boreahbus  Collectanea,  in  Prae- 
fatione  Operi  de  Vitis  Sandtorum  praefixa.  So- 
Um,  Lunam,fuos^  Reges,  quemadmodum Perfx  ac 
Chaldxi,  ut  numina  colebant :  animantes  etiam  quat- 
iam  cum  JEgjptijs :  Duces,  Heroas,  qui  cxterts  fapien- 
tia  prxftiterant,  cum  Grxcis:  cum  Romanit  omnium 
gentium  ferviebant  erroribus,  &  magnam  fibivide- 


— —  Citiusfalfum  producere  teftem 

Contra  Paganum  peffis,  quam  vew  loquentent 
Contrk  frrtunam  armati,  contra^pudorem. 

Et  Tacitum  Hift.  1 1.  Manente  legionum  auxilie- 
rum^  difcordia ,  ubi  adverfus  paganos  certandum 
foret,  confenfu.  Ita  cultu  pagano  homines  armatts 
opponit  PliniusLib.  VII.Epift.2r.  Sunt  enimut 
in  caftris ,fic  etiam  in  literis  ncftris,  plures  cultu  paga- 


bantur  affumpfiffe  religionem  ,  quia  nuUam  refpue-  C  no>  1U0S  cin£tos  &  ^matos,  &  HUidim  «rdentijfimo 

bant  falfitatem.    Soli  ac  Lunx  primos  hebdomadx  ingenio>  ddigentiusfcrutatus  invenies.  Cur  autero. 

dies dedkatos  babebant ,  Difx  tertium  ;  Othino  feu  **g*nU\ax*.w ,  qm  tamen  urbam  funt ,  inve- 

Odino  quartum  ;  Thoroni  quintum,  eidem^primum  ni«  in  ^ionys.  Hahcarn.  Lib.  IV.  i?.  Appiano 

anniMenfem;  FriggX fextum ;* Flamms  ultimum;  ^'Asw»<funt:Plutarcho&Herodianoi<^TOf. 

quorum  nominum,  omni  reliqua  fuperftitione fubla-  Atqs  hinc  in  Conftitutionibus^mpp.  Chriftia- 

ta,  etiamnum  ufus  eii.  Et  Thor  quidem,  Odinus ac  norum,  &Patribus,alieniafideChriftianaPa- 

Frigga,MajoresDi}dicebantitr,nonfeptentrionitan-  gani  quoq;  dicuntur_»,  quod  fcilicet  militiac 

tum,fedetiam  reliquofere  orbi  noti.  Minores  verb  Chrifti  nondum  nomen  dederint.   Sed  longc 

diclifuere:  Goea  Thoronis  filia  ,  cui  fecundus  anni  aliamvocishujusoriginationemadducit  uiti^ 
menfisnuucupattu :  Vagnoftus  &  Hadingus  prxfidia-  D  ooCpf^  Cafp.  Barthius  Ad verf  Lib.  XIII,  Cap.  4. 

rij  inbeUisDij  :  Rofttphus,exquifiti(prxftientixftu-  Blennum  Grcecum  Francicum  Villein  fecijfe  <re~ 

dijs  celebris :  Roftarus  ftupendx  immanitatu ;  Fro,  dat ,  qui  nefiit  in  emnibus  fere  linguis  riifticum-, 

feu  Froto,  Deorum  Satrapx :  Methotin  fummus  Deo-  craffi  cerebri ,  fegnem,  obtufum,  minusfy  civilem  fo- 

rumpontifex,  dignus&ipfe,quicoleretur,judicatus,  nare.  Ab  eo,quod  qui pagos  habitabant,  aertm  non 


qubdSamficiaCeremoniastfe,quibus  reliqui  dij  cole- 
rentur,  diftinxerit  &  ordinaverit :  Mara,  [nobis 
Wlaxt/  unde  SOZdKtt  xibtt  ham]  noclumum  ftpe- 
ftrum,&  dormientibusinfidiefum  :  Neccus  (qui  *3lu 
cfeneft)  nullam  beneficam  Divinitatit  opinionem 


mutabant  fere ,  fed  avitis  moribus  contumaciter  in- 
hxrentes,extra  converfationem  bumaniorcmeduca* 
bantur.  Unde  &opponitur  horrido  &ftuptdo  civilis. 
Nec  alia  ratio  videtur  Chriftianorum  apud  Latinos 
primerum  fuijfe,  cur  ldolorum  cultui  finerationis  & 


ddeptus,fed  certa  tantum  pcrnicie  metucndus,  quod  E  veritatu  rejpeclu  inbarentes,  Paganos  appeUarent. 
aquu  fuffocaret.  Et  ne  Gothico  Oceano  fuus  deejfet  Et  quidem  non  ferios  aut  curiofos,  qui  promptius  reli- 
Heptuniu,  ignoti  nominu  Virgini  de  BlakuUa ,  vento-  gioni  divinx  obfiftcbant ,  fed  pervicaces ,  velut  ruftice 
rum  acmarisimperium  conceffit  antiquitas.  Fatales    ftupore pugnantes.  Sane&yaganica.nummafunt* 


Sorores,  feu  Nymphx,  infjlvis,  montibus&  Jpduncit. 
fua  templanuUehumano  artificio,prxftigiofisquibus- 
dam  carminibus  extrutta  habebant.  Ab  hu  oracula 
&  confilia  dubijs  in  rebus  ,petebantur,  ek^  votafolen- 
ni  ritu  nuncupabantur.  Lares,  Lemures,  Fauni,  Sa- 
tyri.  inter  quos  Mimmingtts  qttidem  clartts ,  Larvx 


qux  comparata  cum  alijsIdoliscraJfiinteUeclus&ob- 
tuforum  fenfuum  dicipojfint.  Ut  Aufonius  Ethnictt 
pbrafeos  nimium  retinens,Faunos  Paganica  numina 
vocat,  ex  beftijs  &  hominibutmixtos. 

Pag.  104.  verf  27.  Ferrum  hocquatuor ftilisdi- 
Jpertitum  ]  Graphice  heic  delcribit  Saxo  Murices 


Stryges,Lamix,Manes  (Gaftxdicii)  &  fimiles  mon-  F  illosferreos,quiinquamcunq;partemincubue- 


ftrorum  greges,  Eluamm  cboreal&cebatur.  Qmddi- 
c/tm  deLucis,  arbor\bus  ac  fontibus,  quibusetiam  divi- 
nitatem  quandaminejfe  credtbant. 

.44.  Pagana  Superftitiont  ]  Quinam  ollm_, 
Tagani  diclifint,  &quarationeadgentilesnun- 
cupandos  id  vocis  tranflatum  fit ,  cgregie,  ut 
omnia,  exponit  Vtr  celeberrimus,&  fatiiniqui- 
tate  heui  nohis  &  bonis  literis  mature  nimis 
ereptus ,  Matthias  Bcrneggerus,  in  Notis  fuis 
srtfditiffimis  ad  Svetonij  Auguft.  Cap.  XXVII. 


rint,  unum,  aut  plures,  aculeos  infeftos  proten- 
dunt.  Eorum  ufus  eft  in  militia  ad  prohiben- 
das  hoftium  vel  incurfiones ,  vel  eruptioiies  » 
five  illi  pedites ,  feu  Equites  adventarint.  Ra- 
vius  Vegetius  Tribulos  appellat,  Lib.  III.  Cap.i4. 
ubi  de  quadrigis  feu  curribus  falcatis  &  Ele- 
phantis,  quaratione  ipfis  in  acie  obfifti  poflit. 
Maxime,  inquit ,  bac  Romanorum  arte  perierunt. 
(in  bello  rerlicet  adverfus  Antiochum  &  Mithri- 
datem  )  ubi  ad  pugnam  ventum  esl,  repente  tota 

campt 


!n  LlBRUM  VI.  HlSTORLE  £>ANIO_  SaXQNIS  GraMMAT tCh  ^ff 

smpo  Rtmani  tribults  abjecerunt,  iri  quos  currentes  A  procedit.     Unde  Firmicd  ,  Joculdtioties ,  Lib,-  V; 


quadrigte  cumincidiffent,  deltfttefunt.  Subjicic  de- 
inde  Inftrumenti  hujus  talem  defcriptionem  : 
Tribulus  autem  esl  quatuor  palis  confixumpropugnx- 
mlum,  quod  quoquomodo  abjeccris,tribm  radtjsftat, 
&  erecio  quarto  infeftumesl.  jEorum  quoq;  men- 
tionem  fecitHerodianusLib.IViubi  deMacri- 
noImpefatore^&belloParthicoadverfusArta- 
banum :  Romani  quoties  pedem  conferebant,facile 
ddverfarios  fuperabant.  Poftea  verb  quttm  ab  equi 


Cap.  r.  Ertmt  enim  tunc  teti,  alacres,jocundi,  fid 
joculatitnibusdcdhi.  Et  Cap.  VI.  Turicinjocefzscon- 
vivijs ,  tetistf  fodalitijs  vocabuntilr,  tUncjocul.iiiohci 
tantusf^exercebunt.  IterumLib.Vi.  Cap.  19.  Veniit 
&  Merctiriusft  in  ununi  pariterfuerint  coliocati,jock- 
lationem  ac  ludoriim  amorem  inducttnt.  Saxo  raox 
infra  :  Itajocularu miniftcrij  fordidceq^conditionii 
catervam  probrofo  animadverfionisgenefe  infecutus. 
Pag.  10'jff.  verf  z6.  Cum  ergb  Svertingi  facinus 


tatu  &  Camelorum  multitudme  premebantur ,  fuga  Btplane  ab  honefto  defivefit,  ne  utile  id  quitkm  exti- 
fimulata  tribulos ,  alia^  machinamenta  ferrea  acu-  tijfe  conftabit  ]  Refpexit  Saxo  ad  iJla  Valerij  fiii 
minata  projiciebant.  Qu$  fub  arenis  lattntia ,  nec  verbaLib.VI,  Cap.j.  Nihil  utile,quod  parum  bo- 
tuiquam  confpecla,perniciem  Equitibus  &Camelo-  neftum videri poffit ,  diuitnr.  CieeroquoqiLib.ji 
ruminfejforibttsaferebant.  QmppeiRis  calcatu,equi,  OJrficion  multis  argumentis  contendit,  nihiles- 
pttijjttHum  verb  Cameli  (quoniam  huic generimol-  ferever3utiIe,quodnonhoneftumidemfueru. 
iiffimte  funt  ungulte)  fuccidue  claudicabant ,  excuffts  28  •   Odiumcf,  in  propatulo  exercere]  Quod  c)  e- 

tergo  infefforibus.  Hos  etiam  Perfx  contra  equi-     ganter  Seneca  Controvers.  Lib.  IV.  Cap.  28.  pfg- 
tatum  Alexandri  Magni  fpargebant.    Qj_Cur-     feffos  inimicitias cum  aliquo gerere,  dixit. 
tiusLib.IV.  Nondumadtelijattum  pervenerant,  jo.  In  obfceeniffimasftxdatatuinvoraginesprcc- 

eumBionquidam  transfuga,quammaximocurfu  po-  C  cipitare  gaudebat  ]  AmmianusMarceiiinus  Lib„ 
tuerat,ad regem  pervenit,nunciaansmuricesferreos     XIV.  p.  14.  Menftrum  enim  voragines ,  &  var.ias 


in  terram  defodijfe  Darium,  qua  hoftem  equitesemis 
furum  ejfe  credebat  i  notatumcf  certo  figno  locam,ut 
fraus  evitari  a  fuis  poffet.  Sic  Valerius  Maximus 
Lib.  3.  ubi  deScipione_lmiliano  :  Svadentibus 
quibusdam,  ut  circa  mcenia  urbis,  quam  obfideret,fer- 
reos  murices  fpargeret,  nefubita  eruptione  hoftes  im- 
petunt  in  prxfidia  noftrafacers  poffent.  Plutarchus 
in  Apophtegmatis:  Kocm.Tr&^  rg&oAgg  wri- 
£%<;  oTizog  firj  O^aufyjovTec,  01  inKsynoi  Trfbo-ina- 
■^cnvraa  toi<;  -fccoftctcnvi  HoceiT:  Spargere  tribu- 
tosferreos ,  ne  hoftes  aggeribus  infiftentes  pugnam 
illinc  cierepoffent,  Salvianus  Maililienfis  Lib.  VI. 
deGubernationeDei:  Exerciius  pugnaturi  ea  lo- 
ca,  pev  qux  vetitUras.  hoftium  turmas  fdunt,  autftveis 
intercidere,aut fudibus  pnefigere,aut  tribulis  iafeftare 
dicuntur ;  fcilicet ut eti.imft non  iri  cninia ea  quijpiam 
incidat ,  nullus  tamen  penitus  evadat.    Noitrates 


voluptatum  illecebras,  ne longius pfogredrar,pncter- 
mitto. 

ji.  Eartores i  lixas ,  frixoria~\  Intef  fordidiffi- 
mos  luxuriofae  gula?  mininros,  Fartores,  etiarrt 
recenietComoediaeLatin^Scriptor  undecunq? 
elegantillimus,Terentius,  Eunucho.  Adus  IL 
5c.IL 

Coricurrunt  teti  nn  obviam  Cupsdinafij  omrics 
D  Cetaru,lanij,coqui,fartores,pifatores,  aucupes. 
Ubi  iElius  Donatus ,  inlignis  Grammaticus  :. 
Tartores,qui  infitia&faniminafadunt.  Atvetus 
ScholiaftesEugraphiusdeijsintelligit,  qui  aki- 
les  aves  alTidue  farciunt,  utcitiuspinguefcanr: 
quod  ipfum  inanfcribus,  eolumbis,  Gailinis 
Indicishodieq\fieri,tam  apud  nos,  quam  alibi 
gentium  obfervavimus.  Namfichabcnt  verba 
Eugraphij  ad  hunc  locum  :  Aucupesfurit  Cupc- 
dinarij  omnes.  Fartores  dicimus,quifarciunt,  ittiti 


j$tt>2in${\l  dicunt,  6Veirca  ambicushorcorum  _ 

requenter fpargere folent, ne fures nocturm  fe- b  ntelioremfagenam pingvefcant, puta aves.   Colu 


pes  inpune  traftfiliant,  &  pomaria ,  aliave  loca 
cuftodibus  deftituta  violent.  Tribulos  veroRo- 
bertus  Walturius  de  ie  militariLib.  X.  egregie 
deformatos  Leiftoris  oeulis  fubjicit. 

37.  RaconemDanitztfr.irinum~\  IntelligeDy- 
ftaftam,  autSatrapam,  aut  vir  um  armorum  lau- 
depraeftantem,  fub  imperio  Frothonis. 


mella  Lib.  VIII.  Cap.  7.  Pingvem  quoq;  facere. 
galtinam  quamvis  fartoris  ,  non  ruftici  ftt  officium , 
iamen  qiiia  nbh  tegrecontingit^prxcipiendumputavu 
Frixorium,  vafis  eftgenus,inquofrigitur:  Sar- 
tago  etiamfrcLilis,  inquararra  torrebanC.  He- 
fychio  eft  Cp^vyetoi/  vel  (p%vysTfg«.  Apicius 
CceliusLib.  VII.  quem  Politeles  inferipfit,  Carj. 
V.  p.m.28.  Fretale vocat:  Elixatur & infttndiiUt. 
49;  Circa  minios  ac  joculatoresW  Joculatores  infretaie  piper. 
funtfcenici illi arcifices,  St circumforanei  agyr-  F  Pag.  107.  verf  2.  ih}digcfta'm ventrkfiniemfx- 
tae,  qui  varijs  corporum  motibus,  &  ftupenda  tido  brts  anbelitu  ruciabatur]  Marcianui  Capella? 
ludificandorum  oculorum  peritia  leoftcntan-  Lib.lII.  pag.  43J.  Foetidos  rucius  vitiofioris  exha- 
tes,miferumqu3erunrqux'ftum.  JuIiusFirmicus  larit.  CyprianusEpift :  y.Mb,  i.deijs,quiEccle- 
Lib. II,  Cap.  12.  ubi  de  fig.no  Virginis  loquitur :  fiam  veram  deferuerunt,  &  Dominum  negave- 
Significat  viros  fapientes ,  induftrios,  &  joculatores.  runt  :  Ctxnis  at£epitlts  etiam  nunc  inbiant,  quamrit 
Johannes  Sarisberienfis,  Lib.  I.  Policracici,  Cap.  crapulam,  nuperfuperjiite  indies  cmditate,ruttabanh 
VIII.  Hirtc  mimi,falij  vel  faliares,  balatrones, ami-  Iiluftriffimus  fuper  hac  re  locus  eft  Senecse  Epi- 
liani , gladiatores , PakftrittE ,  gignadtj , pneftigiato-  ftolaXCV.  quem  totum  afcribere,qnumpro- 
tts  r  mdefici  quofe  multi ,  &  tou  mttbttorttm  fcena     iixior  fic,  fuperfedeo, 

N  1$ 


l-f6 


StEPHANI  JOHANNIsStEPHANIiNoT/EVeERIORES 

9.    Ex.qua  filies  fufceptos  ]   Corruptiffimus  A  eo  quod  vei  flatu  oris,  vel  folliculis  adhibitis» 


hic  in  prioribusSaxonisEditionibuslocusfuit. 
Vitiose  ctenim  in  omnibus~ita  legebatur  :  Ex 
qua  filios  fufceptos  Frothonettf,  Fridleviim,  Ingellum, 
atfe  OUvum,  quem  quidem  ipfius  forore  editum  ajfe- 
veranter  antiquitas  perhibet.  Nullo  plane  fenfu. 
Quare  hunc  in  modum  reftituendus  omnino 
erit,  fi  quidfani  inde  elicere  vclis :  Ex  quafilios 
fufceptosFrothonem,  Fridlevum,lngeUum ,  at^  Ola- 
vum  Iquem  quidamipftus  forore  edittim  ajfeverant] 


fopitos  cinere  ignes  excitent :  utluculentum  fui 
ipiius  interprctcm  mox  agit  Saxo.  Acron  ad  ih 
ludHoratij  Libi.  Sermon.  Sat.  z. 

Cufiodes,  [etlica,  cinifiones,parafitte. 
Ciniflones,  inquit,  &  Cinerarij  eadem  figniflcatiene 
apud  veteres  habebantur  ,  ab  officio  caUmifirorum , 
id  esl,  veruumin  cinere calefaciendorum,  quibusma- 
trome  capiUos  crijpabant.  Dicli  autem  Ciniflones  ab 
eo,  quodin  cinerem  flant,adcalefaciendum  ferrum. 


antiquitas  perhibet.  Firmant  hanc  Ie<itionem_, ,  B  Ciniflones  etiam  dici  merentur  focarij ,  qui  fo- 
quae  fequuntur  fub  initium  Lib.  VII.  de  eodem      cum  lignisextruunt,feu,utJuvenalis!oquitur, 


Olavo :  Ingello  quatuor  fliiosfuiffe,  ex  iisdemq^  tribus 
bello  confumptis ,  OUvumfolumposl  patrem  regna/fe, 
peritarerumprodit  antiquitas:  quem  qutdam  Ingelli 
forore  editum  incerto  opimonis  arbitrioperhibent. 

z$.  Exertoquofelumbari]  Lumbare  hic  fubli- 
gar,  five  fubligaculum  denotat,  vel  femoralia_>, 
quorum  mox  mentionem  facit  Saxo.  Gloflae 
Iiidori  :  Lumbare,  fubligar.     GlofT.  GrsecoLat. 


foculum  bttcca  excitant.  Joh.  Sarisberienfis  Lib. 
VII,Policratici.  p.  409.  Hifunt,  qui  magnarum 
domuum,  non  modo  officiales,  fed  ciniflones,  rogant, 
utcum  locum  viderint ,  meminerint  fui.  Noftra_/ 
vernacula  quam  proximeexprimit,dum  2tfcf€» 
ptjftere  eos  appellaL-. 

Pag.iog.verf/.  Aut  ubinuncuxoriusiHe  quie- 
fciti  ]  Uxorius,  ni  fallcr,  hocloco  eft  muliero- 


vn^utia,  Cinttum,  Lombare,  ventrale.   Ono-Cfus,  (piXoyjv^,  vel  ut  Homerus  Iliados  N- 

yjvauKQ^a^ric.  SicinfraLib. VIIL.Interproce- 
res,  qui  Ringoni  RegiSveciae  militarunt,  Rolf 
quidam  numeratur  ,  cui  cognomentum  uxorij 
incefferat.  Nam  aliae  vocis  hujus  notationes  vix 
huc  facere  videntur  :  qualis  illa  eft  apud  Virgi- 
lium_, : 

— puhhram  uxorirn  urbem 

Extruis ' -— • 


maft.  GrafcoLat.  Lumbare>  Trs^fi^ooacf..  Catho- 
liconjoannisdejanua:la;»^n',^«or/_f'ia»'^»' 
dnitur,  cingulum  circa  Utmbos,  quod  eo  lumbi  reli- 
gentur,  vel  quod  lumbis  inhtsreat.  Idem  dicitur  & 
coxale,  &  bracarium,  & renale.  Sed  de  tali  cingu- 
lo  hic  non  agitur_»  j  nifi  fi  interpremur  t£ef 
&Ht$bftinp  1  tltt  gorftebe  /  fom  ©tilbfiwbbe 
Jjaflfiter  for  jtg.  Jerem.  Cap.  13.  v.n.  Sicut  adhce- 
ret  lumbare  ad  lumbos  viri ,  fic  agglutinavi  mihi 
emnem  domum  ifrael. 

$5.  Libidinofe  contreclationis  petuUntiam  ] 
Convenientibus  hic  utitur  verbis  Saxo.  Nam 
contreclare ,  pertreclare,  attretlare,  in  rebus  Vene- 
rijs ,  faepe  occurrunt  apud  melioris  notae  Au- 
clores.  Videatur  Bourdelotius ,  Vir  Clarifs.  ad 
Petronij  illud  :  pertratlato  vafulo  tam  rudi.  Pe- 
tulantia  eft  juvenilis  in  Venerem  impetus.  Pe- 
tronius  Arbiter :  Obfiupui  ego,  &nec  Criton  ve- 


•p.  Ubi  quidem«x<m'i«eumdenotat,  qui  uxori  ni- 
mis  inlervit ,  ^woAKoy.P^.rtJfdp^-:  ficut  Sc 
alpud  Horatium  Od.  z.Lib.  1. 

Vagus&finiftra 

Labitur  ripa,  Jove  non  probante, 

Uxorius  amnis. 

Aut  quando  idfignificat,  quodaduxorem  pcr- 
tinet,  ut  apud  Ciceronem :  In  arbitrio  rei  uxorix, 
melius  esl. 

19.  Caftoreo  cui  tegmen  erat  chlamys obfitalim- 


recundifftmumptterumfufficerehuicpetuUntmaffir-  E  u  ^  signincantibus  equidem  verbis ,  vivisq;, 


mavi. 


/o.  Medias  cizfiis  nates  ]  Ejusmodi  vulnus , 
five  plaga  ,  antiquiifimis  Danorum  dicebatur 
KiMTMFF  ,  ^lam&o^.  Gloffarium_ 
Iflandicum  MS.  YMYMW  ,  &£» 
S)  Q  ®  _)  /  Fcem.  Gen.  Obfccenitatis  verber  ,  a 
Y\rA  Y,  _?(am/  id  eft,  foedus,  obfccenus  fermo ;  c^ 
^4FF  1  >Cog(}/  id  eft,  idius,  verber  ,  percuffw. 


quod  ajunt,  coloribus  ,into!erabilem  aurifabri 
hujus  luxumdepingithicSaxo  nofter,  dum  illi 
vcftimenta  attribuittamvilisatq;abjecffce  con- 
ditionis  homine  prorfus  indigna.  Itahocloco 
chlamydem  ipfi  aifignat,  quod  indumentum  erat 
Imperatorium,  idemq;  cumpaludamento  :  de 
quo  videatur  Lazarus  Bay fius  Libro  de  re  Veftia- 
ria,  pag.  103.  Hanc chUmydem dixit  obfitam f uifle 
Caftoreo  limbo,  hoceft,  limbum  in  circuitu  ha- 


Jtntf(inga6aga »  tym  fto  bam  _^(4ml)o'33  »tn  F  buifle  ad  oram  extremam  adfutum,vel  ex  piiis 


thto  f(;iter :  hoc  eft :  $)ant>  fTogt  pam  ©ftnbe» 
t)lt3  twer^  offlter  C^umpen.  Tali  etiam  plaga_ 
affeclrus  fuitHildigiflaeus  quidam,  de  quoSaxo 
infra  Lib.  VII.  Hildigiskus  ambas  nates  telo  tra- 
jectus,eUbitur:  Sc  Haraldus,  cltjus  dependentis  py- 
gam  fagitta  aliquis  £o«/mf,eodemhoclibro. 

/1.  Titrpiflfimi  cinifionis  exitio~\  Non  injuria 
id  genus  fabri,  qui  auro  ,  argento  ,  aeri,  ferro 
flando  feriimdo  operancur,  Ciniflones  dieuntur, 


Caftoris  animalis  contextum,  unde  hodieque 
confeclos  pileos  ,  magno  ubiq;  efle  in  predo 
conftat :  (Galli  vocant  un  caftor ,  nos  (EtnSStff» 
UCtftif  dicimus)  quemadmodum  ctiam  expiiis 
camelorum  conficiuntur  veftes  :  vel  ex  pelle 
Caftorea  in  fafcias  diflecla,  quam  olim  non  mi- 
nusfuiflepretiofamteftanturPlinius,Ifidorus, 
dVJohannes  de  Janua,  cujus  in  Catholico  ha:c 
funt  verba.:  Dentes  habet accutijftmos ,  pellem  pre- 

tiofam. 


In  Librum  VI.  Historle  DaNice  Saxonis  Grammatici.  M 

tioftm.  Eft  autem  Caftor ,  qui  Sc  Fibcr ,  Sc  Canis  A  etiam  ambuknt ,  fittis  esl.  Plura  de  hoc  ealcea- 
Ponticus  dicitur,  animal  ex  eorum  genere,  quae  mentorum  luxu  congeilit  Philippus  Rubenius 
Grseci  etftQl&a.  vocant ,  quod  tam  in  terra..,  inCaput  14.  Lib.II.  Electorum.Videaturquo- 
quamin  aquisvivant.  IfidorusLib.XII.  Cap.  z.  queBenedicfliBaldviniCalceusannqiius&my- 
Origin.  Caftores ,  a  caftrando  vult  dictos.  Nam  fticus.  Hic  itaq;  fuperbi  juxta  ac  effceminau 
tefticuli  eorum,  inquit ,  aptt  funt  medkamtnibus  ■,      hujus  ciniflonis  luxuria  atq;  mollities  Jiquido 


propter  quod,cumpr<efenferint  venatorem,  ipfi  fe  ca- 
ftrant,  &  morftbus  viresfuas  dmputant..  De  quibus 
Cicero  in  Scauriana  :  Redimunt  fe  d  parte  corporis, 
fropter  quod  maxtme  expetuntur.  Juvenalit: 

.Quife 


B 


apparet,  qui  non  tantumcrepidis,quodmulie- 
bre,  fed&densa  gemmarum  ferie  plane  inftra- 
tis,  hoc  eft,  tec"tis,ac  coopertis  uteretur,quod 
fupraforrunamejus  geftamen  erat. 

Ibid.   Toga  ctiltior  d$o\  Utpotequatveifilis 


EvHucbum  ipfe  facit,cupiensevaderedamnum  aureis  in  tela  contexta,  vel  iignis  &  clavis  au- 

Tefticuli reis  intexta  cV acupidtilis.  IUam  Grseci  ^  2^- 

Haclenuslfidorus ;  qui  haec  ad  verbum  exSer-  X?vmv>  hanc  ■^ovmntw^v ,  x$w<*  "«towk^tj» 

vio  deficripfit:  cujuseademfuntverbaadLib.i.  &  xiseiaswreedici  monetDocftiiTimus  Salma- 

Georg.  Virgilij.  A  Cafttre  eft  Caftoreum,  Sub-  fiusad^EliumLampridium,pag.zi4.  Ubiquo- 

ftantivum.  Crf/rorM.autorePlinio  Lib. XXXII.  que  ad  priorem  fignificationem  illud  Vjyrgilij 

Cap. }.  vocantur  teftes  Caftork  Unde  viroft cafto-  referendum  efle  ait :  Et  picluratas  auri  fubtemi- 

rea,  Virg.  i.Georg.  Grave  Caftoreum,  Lucretius  neveftes.  ad  pofterioremverohocejusdem. 

Lib.  6.  Eft  Sc  adjeaivum  Caftoreus  j  ut  Cafto-  C         paUmfigntt  auro^  rkentem 

reus  odor.  Plin.  Lib.  XII ,  Cap.  1$.  Limbus  vero  Lampridius  eleganter  pallium auro  fparfum  voca- 


fafciaeft,  qua  extremitates  veftium  ambiuntur 
§c  ornantur.  Graeci  kvkKov  vocant.  Hinc  ttv~ 
kXoi;  tunica,quaeLimbum  habet.GlolTar.L/wJw, 
m£a,  x.vx.\@*  ,  ^^WstW.  Dicitur  etiam_. 
Latinis  lnftita.  Virgilius : 

Sidoniam  pitto  cblamydem  cirumdata  limbo. 
Et  Ovidius : 

»- — — Qvam  limbut  obibat 

Aureut ,  ornabant  aurata  monilia  coUum. 
StatiusPapinius: 

At tibi  Maeon'10  fertur circumfiua limbo 

Pro  meritis , Admete  cblamijs ,repetita^mul(@ 

Murice  — — — ■■ 

10.  Inftratte  gemmis  crepida]  Mirus  olim  in 
calceamentis  lufus iuxusq ;  fuit.  Ut nihil  de cal- 
ceislunatis,lineis,albis,  coccineis  dicamus,in- 
primis  multo  auro  calceos,  crepidasq;  ornatas 
geftabant.  Juftinus  Lib.  XXXVIII.  de  exercitu 


vit,  hoc  eft,  auro  diftinctum,  veJ  iignisaureis 
acupidtutTL,. 

zi.  Splendida  nexuerant  tortum  redmikula  cri- 
nem  ]  Solebant  veteres  Germani ,  Galli,  Sc  no- 
ftriDani.crinesa  fronteadverticem ,  atq;inde 
ad  cervicem  retorquere,  vel  utTacitus  de  Sve- 
vorum  gente  rtkn,obliquart ■  crinem ,noda%  fub- 
ftringere.  Hinc  tortits  crinis  Poetis  dicitur in  po- 
jjfteriorcm  verticem  flexus  atq;  reductus,  cvin 
nodum  coachis.  Martialis  hbro  Spectacuio- 
rum,  Epigram :  $. 

Crinibus  in  nodum  tortis  venereSkambri. 
Qupd  autem  redimiculis  Sc  vitta  capillos  con- 
ftrinxerat  mollisille&  delicatus  Aunfaber,  id 
infolitum  eiFceminati  cultus  ornamentum  re- 
prxfentabat.  NammoxinfraStarehaterus:  vi- 
rilibutcomitmuliebreredimiculum  injici  non  oporte- 
fe,  ttt\h  monet_,. 

Syriae  Regis  Antiochi :  Atairiti  certe  auril  tan-  v   \      VJ'   minife  credere  c*P'*1  Forte  tantun- 
.  — -n .-• .,:-.. /L„_.n.  _".:i       dem  ent,  ac magm xftimare.    Nifi  dicamus la- 


tum,utetidm  gregarijauro  caiigas  (hoceft,  calcea 
menta  )  figerent ,  proculcarenta]  materiam  ,  cujus 
dmorepopuliferro dimicant.  Quod  intelligendum 
eftdeclavisaureis,  quoscircumcirca  foleisinfi- 
gerefolebanti  ut  patet  e  Clemente  Alexandri- 
no  Paedagog  Lib.  II.  Cap.  XI.  Non  autem  hic 
ftetit  luxus i  itum  eft  ulterius,  8c  gemmae  quoqs 
adhibitae ,  quas  vel  fuperiori  calceorum  parti , 
qua  pedes  veftiuntur  ,  hinc  inde  annectendas 


gendum  efle  magnis ,  fcilicet  parem,  fe  credere 
coepit^.. 

/4.  AtifepueiliZOra  premens  pngno]  Hujus 
caftigacionis  mentio  paiilo  ante  videturdeiide- 
rari.  Nam  fua  potius  pcena  j  quam  fabri ,  ad 
melioris  vitae  ftudium,  animum  intendifle  puel» 
la  videtur—,. 

Pag.  1051.  verf.  f.  Digna  mola  ]  Digna ,  qilaE 


curabant ,  vel  etiam  foleis  fuifigebant ,  ut  fic  F  |<?  $^™?.  detrudaris,  ut  ibi  molam  tfufati.- 


gemmae  quoq;  calcarenturr~CLirtius  de  Sophite 
Libr.  IX.  Veftit  erat  auro  purpuraq\  diftinUa ,  quie 
etiamcruravelabat:  aureis  foleis  inferuerat gemmas. 
Flavius  Vopilcus  de  Carino  :  Habuit  gemmas  in 
calceit.  Sed  non  magnum  hoc  in  Principibus : 
afiedtarunt  etiam  pauperes.  Plinius  Lib.  IX. 
Cap.  $/.  Quin  &  pedibus  gemmas,  nec  crepidarum 
tantumobftragults^edtotisfocculttaddunt.tieifoenim 
geftarejam  margaritas ,  nifi  calcent,  acper  unitnes 


lem  verlando  te  excrucies  :    quod  ancillamm 
olim  fuit.  Videatur  Plautus,  Sc  alij. 

9.  Mber  inops  laclit'}  Raroetenimvifguncu- 
lis  in  mammis  lac,  antequam  virum  paflae  fue- 
rint.  VarroAndabatis:  Candidumlattefyrolac) 
e  papilla  cum  fluit ,  fignum  putant  partuis  (pro  par- 
(us)  quod  bicfequatuf  mulieremd  partu  Ikptor. 

to.  Sed  noli  fufpiciom  Ferre  notas,  auttefdfis 
pefmittere  linguu  ]  Nam  magim  P'Mkicm  jructus 

n  *  -  ■■;■&, 


148       StephaniJohannisStephanhNot/eVberiores 

esl,pudicam  credi:  & adverfm  omnes  illecebras,  atf.  A  emandpdvitf3 :  ideft  :  fuurn  jam  fadtum  man 


omnia  delinimenta  muliebris  ingeny,  esl  velutifir 
mamentum,  in  nullam  incidijfe  fabulam ,  ait  Scne 
ca  Lib.  2.  Controverf  Cap.i/.  EleganterAufo- 
nius : 

: — — —  Parum  difiare  videtut 


Sujpeclus,  verefe  reus 


cipio  tradidf t illi.  Ad  quem  locum  ita Lacv. Tor- 
fentius :  Emancipare,  esl  quovis  modo  aiienare,  & 
in  dlienum  transferre  dominium  rei  alicujus.  Plau- 
tus :  Emancupo  metibi:  ideft,tuae  me  poteftati 
trado.  Emancipati,  inquit  Feftus,  duobus  modis  in~ 
teUigantur;  aut  ij  qui  ex  patrisjure  exierunt,autq, 


Confimile  eft  illud  Quintiliani  dignum  me-      qui  aliorum  fiunt  dominij. 


moratu :   Carendum  nonfolum  crimine  turpitudi- 

nit,  verum  etiam  fujpkione. 

40.  Subducunt  durea  maffis  ]  Mdjfd  dicituf 

adhuc  rude  metallum,  quod  nondum  formam 

recepit.    SicLucanusLib.VI. 

Primus  Thejfaliae  rettor  telluris  Itbonus 
lnformam  calidue  percuffit  pondera  maffiS; 
Tudit  &  argentum  fiammis ,  aurumfc  moneta 
Tregit ,  &  immenfis  coxit  fornacibus  terd. 

Juvenalis  Sat.  X. 

duem  pater  ardentis  majfx  fuliginelippus 
A  carbone,  &  forcipibus,gladios£  parante 
lncude,  &luteo  Vulcano  adBhetora  mifit. 

PerfiusSat.II. 

lUc  baccam  conchx  rafijfe,  fafiringerevenai 
Terventu  majfe  crudo  de  pulvere  jufftt. 

EtldemSat.V. 

Tu  nefe  anhelanti,  coquitur  dum  majfa  camino  > 
Tolle  premis  ventos 


23.  Qui  nimirum  qutefium  non  nojfent  ]  M« 
Cato  de  reRuftica:  Majores  noftri  virum  bonunt 

B  cumlaudabant,italaudabant :  BONUM  AGRICO- 
LAM,BONUMQUE  COLONUM:  ampliffime  lau~ 
dari  exifiimabatur ,  qui  ita  laudabatur.  Et  paulo 
poft  :  Ex  agricolis  & 'viri  fortiffmi,  & milites fire- 
nuiffimi gignuntur ,  maxime^  PIUS  QUJESTUS, 
ftabilifftmusfr  confequitur,minime^invidiofus.  Mi- 
nimefc  male  cogitantes  funt ,  qui  in  eoftudio  occu- 
patifunt.  Ariftoteles  in  Politicorum  libris  mul- 
totiesillud  iterat,  optimam  efle  rempublicam, 
cujus  civesex  re  ruftica  atq;  expaftionevivunt^ 

C  Cujus  rei  hanc  caufam  reddit :  ott  7tvknivov- 
toj  Kctm  MOfJLnc.  e%ijcn  ^S  i%ya{o/j$/j 01  <£]>'  a 
livanxa\  j  ^oAacfwv :  quia  exlege  fefo  resfcfuds 
regunt.  Habent  enim  ex  operefuo  quantum  fatis  ai 
vivendum  fit.  Et  tamen  eis  otiofis  ejfe  non  licet. 
Casteras  refpublicas.,  <mas  opiiicum  8c  mecha- 
nicorum  multitudo  tenet,  longe  deteriores  ju- 
dicat,  cum  ignava  eorum  defesq;  vita  llt,  neqj 
ullum  opus  eorum  cum  virtute  congruat.  Ita 


Ibid.  Subducunt  aurea  maffis  crufiuW]  Nota 
fraudem  Aurifabrorum  ;  qua  etiam  Chymici 
hodierni ,  vel  fi  forte  Alcumiftae  fint  dicendi  q  &  Flavius  JofephUs  ,  rerum  judaicarum  Icri- 


potius,  egregie  uti  norunt.  Hanc  luculenter 
defcribit  magnus  ille  Erafmus  Roterodamus 
colloquio,  quod  infcribitur,  ni  fallor ,  Convi- 
•viumfabulofum. 

Pag.  110.  verf  3/.  Diali  itinere  ]  Hoc  eft  , 
unius  diei  itinere  ,  quantum  viae  uno  die  con- 
fici  poteft.  Dialu  enim  a  die  eft  ;  quomodo 
olim  Otacilius  Pitholaus  Caninium  per  jocum 
Confulem  Dialem  nominavit,  quod  ultimo  anni 
die  conful  a  Caelare  fadtus  efiet_>. 

48.  Idem~\  Starchaterus  fcilicet ,  nonHeU 
go  ipfe ,  quomodo  perperam  exiftimant  inter- 
pretes. 

Pag.  nr.  veffi  30.  Pergenuans]  Ideftgenibus 
fepens.  Graeci  unico  vocabulo  elegantereffe- 
runt  yovvmTsa),  Matthad  Cap.  XVII,  verf.  14. 
Ti^QOTik^tv  av^on7tvc  ng  yovv7rsT^v  ojjttS. 

48-  Prxconis partibus  ]  Hoc  eft,  rabulae  foren- 

fis.  Noftratibus  «n  £>«kfo3«/«n'$mg|?ut>. 


ptor ,  maximam  genti  fuae  laudem  tribuifle  Ic 
putat  i  quod  eam  ab  agriculturse  ftudio  com- 
mendat.  %cj(>cf<v  dya%v  vif^o/jSpoi,  Tuwn\vix.- 
7tovxfjSlp  :  terram  fertilem  habitamus,  dt%  in  cul- 
turd  ejus  operdm  fumimus  :  quem  locum  debe- 
mus  Jurifconfultofum  eminentiffimo  ,  Petro 
Cunaeo,  Viro  profundae  eruditionis,  Scpropter 
puriflimae  didtionis  elegantiam  ac  venuftatem 
verc  feculi  noftri  Ciceroni ,  &  fi  quid  Cicerone 
P  eloquentius  efle  poterit-.. 

Pag.  113.  verf  8.  Hebetudinem  dd  dcuminis  hd- 
bitum  carbonibus  ]  Ineft  huicStarchaterirefpon- 
fo  tranflatio  defumpta  a  fabrorum  officinis , 
quiferrum  ignis  beneficio  ita  torrent  ac  reco- 
quunt,  flatiliq;  ardore  fic  procudunt,  ut  quae- 
vis  inde  tela  ,  qusevis  arma  3  aliq,  inftrumenta 
inde  conficef e  queant  j  imo  ad  eam  interdum 
redigunt  duritiem,utproxime  ad  chalybisna- 
turam  accedat :  quodDani<Jf^«C{)<.  Adeun- 


Pag.  112.  verf  3.  Emancipandte  cenjugis  gratia\  F  dem  modum  &  Starchatefus  fignificabat ,  fe 
Emancipare  hoc  locofumere  videtur  Saxoproe  eum  in  finem  in  Daniam  appulifle,  ut  crebris 
fervitute  vindicare.  Emancipari  dicebantur,  qui  exhortationibus  effoeminato  Ingelli  animo  fa- 
patris  poteftate  exibant  :  &  id  propfie  delibe-      ces  ad  virtutem  fubderet ,  eumq;  ad  uicifcen- 


ris,ut  manumittere  de  Servis:  etiamfi  hoc  di- 
fcrimen  non  usquequaq;  obfervetur.  Emdnci- 
pare  etiam  veteres  dicebant  proalienafe&ven- 
dere.  PliniusEpift.Lib.VII.  Agrumex  meislon- 
ge  pluris  aclori  publico  emancipavi.  Svetonius  in 
Othone  :  Adhibitm  arbiter  totum  agrum  redemit 


dumparentisrtecemirlflammaret.  Quodipflim 
feliciter  cohfeciffejteftantur  illa,quae  inferitis 
leguntur,  verba  :  Tantum  autem  monitusfui  inci- 
tamento  profecit,  Utabenervi&frigefcenti  dnimo, 
veluti  quadam  reprehenfionisfi\ice,fiagrantiff.mum 
fortitudinis  ignem  extunderet. 

"Rapi- 


In  LlBRLlM  VI.HlSTGRJ/E  DaNIC/E  SaxONIS  GraMMATICL 


j4o 


io.  Rapidum  ac  pr&ccpsiter  cxplicuit]  Plinius  A  eft,  os,  quod  inter  vefcenclum  carne  fpoliavc- 


junior  Lib.  VIII.  Epift.  I.  Itercommode  explicui  ■, 
exccpto,quodquidam  ex  meis,  advsrfam  valetudinem, 
fervefcentibus  tefittm,  contraxerunt, 

Pag.  114.  verf.  r.  Aliqtio  in  momento  ponendi 
htxuriam  nttnquam  vacavit]  Infolens  locutio, 
led  Valerianam  redolens  aav^Ao^av.  -  Sic 
cnim  totidem  fere  verbis  Valerius  Maximus 


rat,  inq;  frontem  gefticulantis  tibicinis  impe- 
gerat.  Eftitaq;  hicinvoce  tiStx  eJegans  mfeQi-. 
Qokta  Caeterum  tibiam,  inftrumencumMufi- 
cum,  atibijs  animaiium,undeprima  tibiarum 
materia,  fic  diclam  cfle,  olim  cumBonoDeo» 
inTractatu  mco  deTibijs,  quem  interfchedas 
etiamnum  certis  de  caufis  aflervo,  luculenter 
demonftrabo. 


Lib.IV.  Cap.  j.   Deiuceps  ex  ijs  vocemus,  quorum 
animus  aliquo  iumomento  ponendi  pecuniam  nun-  Pag.  116.  vcrf  1.  Albicet  quanquam  fenio  capil- 

quamvacavit.  ^lus]  Martianus  Capella  fub  initium  Lib.  1.  Re- 

14.   Pofiquam  fe  enim  Teuttnite  moribus  per-     fperfum  capillis  albicantibiu  verticem ,  incrementisfe 
mifit  ]  Thori  videiicet  fociam  afcifcendo  Sver-     lufiralibus  decuriatum,  nugutasineptas  aggarrirenon 


tingi ,  SaxOniae  Ducis ,  filiam  ,  cjusq;  filios  in 
intimam  familiaritatem  8c  convictum  admit- 
tendo.  Recle  monentPolitici,  tria  peregrino- 
rum  connubiorumincommodaexifterelblere. 
Primum,  quod  gens  propria*  fincera,fuiq;  fimi- 
lis,  aliarum  nationum  cOnnubiis  inficitur,  8c 
utfangvinis,  ita  morum  labem  trahit_..  Alte 


perferens. 

1.  Permanetvirtus  eadem  vetuflis]  Hoceft, 
fenio  confeclis :  quomodo  etiam  Latini  Scri- 
ptores  alij  ufurpant.    Claudianus  deEutropio : 

Vetuflum 


Mancipium,femperij  novum 


D  udo  de  S.  Quintino  Lib.  III.  Cap.  <ji. 
rum,  quod per  ea in  habitum  exoticum Refpub-  G  Cernuus  hicfenio  probitatis  prole gaudebat , 


lica  fcedari  folet.  Tertium ,  quod  concordia , 
praecipuum  conjugij  bonum,  vix  inter  eos,qui 
gente,  ac  proinde  genio,  ingenio,  moribusq; 
dilcrepant ,  locum  habere  poteft.  Hinc  de  Ger- 
manis  fcribit  Tacitus,  quod  nullis  aliarum  na- 
tionum  connubiis  infici  voiuerint,  utpropria, 
&fincera,  &  tantuntfuifimilugens  exifieret. 

jj.  Inextricabilibus  amicitiec hamu]  SicDudo 
S.  Quintini  Decanus  Lib.  3.  Inextricabile  amici- 
lice  vinculum  dixit :  Vdrtjs  donis  &mitneribus  vi- 
iiffim  ditati ,  inextricabili  amicitin  vinculo  connexi 
funt  &feederati. 

47.  Fortunte  magis ,  quam  charitati  cuitum  iri- 
huunt  ]  Huc  pertinet  infignis  ille  Taciti  locus 
Libr.  1. Hiftor.  Cap.  XV.  Ftdem,  libertatem,  ami- 
iitiam,prtecipua  humani  animi  bona,  tu  quidem  eti- 
Aem  confiantik  retinebis,  fed  alij  per  obfequium  im- 
minuent.   lrrumpet  adulatio  ,  blanditite ,  peffimum 


Etfoboles  luculenta  iztatis  patre  vetufim. 
Unde  Saxo  Vetufiatem  pro  Seneclute  dixit  Lib. 
VIII. 

Ipfe  ego  quam  noceat,  didici,  damnofa  vetufias. 
Ita  Laberius  Mimographus  in  Prologo ,  apud 
Macrobiufh  Lib.  II.  Saturnalium : 

Ut  hedera  ferpens  vires  arboreas  necat, 

Ita  me  vetufias  amplexu  anmrum  enetat. 
S.  Aldhclmus  ,  ^Enigmate  IV.  pag.  /9.  de  A- 
0  quila_. : 

Corpora  dumfenio  cortumpitfejfavetufias, 
Fontibutin  liquidis  mergentu membramadefcunt* 
Et  Aldhelmus  de  Laudibus  Virginitatis  Cap„ 
VIII.  Licet  moribundce  carnis  fejfafragilitds  fatifcat, 
&  propinquante  fati  termino  ,  ccrmu  curvaq^  ve~ 
tufiate  fenefcat.  Quin&  Veteres  pro  fenibus  po- 
fitum  in  Infcriptionibus ,  quas  Clarifs.  Vir_. , 
mihiq;  quondamCollegaamiciflimus,  D.Joh. 


reri  afeclus  venenum,  fua  cui£  utilitas.  Etiam  ego     Meurfius,  Exercitation.  Criticar.  Parte  I.  Cap.  j. 
M  tu  fimplkiffime  inter  nos  hodieq^  loquimur  •,  c<e-     exhibet. 
teri  libentiuscum  FORTUNA  NOSTRA,quamNO- 
BISCUM. 

$z.  Mufammfiituit']  Cantilenamexorfaeft, 
quaanimumStarchateri  deliniret,&ad  hilari- 
tatem  flecteret.  Poeticc  diclum.Virgil: 
Silvefirem  ttntu  Mufam  meditaris  avena. 

Pag.  nj.  verf  2.  Statuce  magis ,  quam  homini 
tdnere  pufaretur  ]  Statuae  hominem  frequenter 
comparant  authores ,  qui  omnis  veluti  fenfus  F  Plautus  FefttifwappeiiatEpidicoAclusII.  Sc.2. 


1.  ARCOBRICENSES.  JUVENES.  ET- 
VETERES.  STATUAM.  IN.  FORO. 

POSUERE. 

2.  ARUNCITANI.  VETERES.  ET.  JU^ 

VENES.  OPT.  CIVI. 

3.  TURIASON.   VETERES.   ET.  JUN 
STATUAM.  IN.  FORO.  MINERV.E. 

OPT.  ClVI.  P. 


expers,  nullarecommoveri  poteft.  Nota  eft  hi- 
ftoriaThaidis  meretricis,  cui  eum  juvenes  ex- 
probrarent ,  quod  Demofthenis  animum  fuis 
blanditijs  emollire  nequiverat,  fibi  rem  fuifle 
cum  homine  putafle,  non  cumftatua,  refpon- 
dit  apud  Agellium,  Valer.  Max.  &  alios.  Vide 
Adagium:  Statuataciturnisr. 

14.  Tibicinitibiam  erogavit]  Non tibiam, quam 
inflare  poterat,  fed  tibiam  came  nudatam ;  hoc 


Sed  eccum  ipfum  ante  tedes  confpitor  Apmiien 
Qualisvolo,  vetulosduos: — 

quemadmodum  &  Saxo  ipfe  hoc  in  carmine : 
Cedat  imbellis  vettilojuventus. 

EtLib.  VII.     Vetulum  dcrius  dimicantem  nen  me- 

mini. 

8.  Prxrogat  efck  ]  Ita  forte  reclius  legen- 
dum  pro  Prorogat :  Pnerogare  eft  pra-ferre.  Ex- 
pendat  cordatus  Ledton 

N  $  Stonu 


150       Stephani  Johannis  Stephanii  Not/e  Vberiores 

8.  Stomaihum  reclinas]  Innuic,ni  f allor ,  A  laceravitobfonium,utputaresDarium,hydraule  can- 


morem  prandcndi  vetcrum,  quo  reclines  men 
Ix  accumbebant__. 

18.  Cujm  erittar  vitium  ferire]  Ferire ,;l_tius 
hicfumitur,proreprehendere,quod  ipfe  autor 
faepius />«(/-)",  vocat,  amcaftigare. 

19.  ~Nc  cutis  curamfequar]  Refpexit  illud  Poe- 
tsc '.  In  cute  curanda  plm  juftooperatajuventus. 

47-  Dum  nates  verfans  volucris  rubdU  ]  Vo- 
lucris  rubellte  cft  ad  rubedinem  usq$  toftae.    Nos 

diceremus,  (£<n8u_lfom<rfmucfr](5bcQ5ruun  B 
ftegf.    Nam  dc  uxore  Ingelli  haec  minime  ca- 
pienda.  Id  quod  fequentia  firmant  in  eandem 
dicla  fententiam_> : 

Non  ego  magnum  memini  Frothonem 

Dexteramfibrisvolucrum  dedijft  t 

Yodicem  cottt  lacerajfe  galli 

Pollice  curto. 

Quis  prior  regum  potutt  gulofut 

Vifcerum  putres  agitare  fordest 

Aut  manu  carptim  fodtcare  fatdam 
Alitis  anum. 
A  rubro  cft  rubellus,  a,um:  8c  rubcMus,  a,  um. 
Perfius  Vcjentanum  vinum  rubellum  vocat_> , 
Sat.V: 

Vejentanumd^  rubeUum 

Exhalet  vapida  lefum  pice  feffilis  obba  t 


tante,pugnare.  Sic  ubi  Saxo  mox  carptimfodicare 
dixir' ,  itidem  Petronius  vocabulum  carpendi 
ufurpavit :  vtdes,  inquit,  illum ,  qui  obfmiumcar- 
pit. 

29.  Quam  vorax  lattis vacuare finum~\  Hoc 
eft,  vas  iactc  plenum  deplere ,  feu  exhaurirc_>. 
Sinum,vz\  finus ,  vafisgenuseft  ventris  tumidio- 
ris  &  rotundioris,  galeolae  cujusdam  formam 
habens.  Virgilius  Ecloga  VII. 

5/'»«»;  lattis,  &  hxc  te  liba,  Priape,  quotannis 

Exjpettarefatesl.        1 

llbi  Servius :  Sinus  genus  es~l  vafis ,  quod  cumfi- 
gnificamus ,  producitur  :  cum  vero  gremium  figrit- 
ficamus ,  corripimut.  VarroLib.IV.deLL.  Sinum 
afinu,  quodfinum  majorem  cavationm,  quamft- 
cula,  habeat. 

24.  Exhibens  fumptum  tenui  falino]  Hora- 
tiusLib.H.  Od.16. 

Vivitur  parvo  bene,  cui  patcrnum 

Splendet  in  menfa  tenui  falinum. 
EtLib.i.  Sermon.Sat.$. 

Sit  mihi  menfa  tripes,& 

Concha  falis  puri. — — 

Nempe  fie  optat,  qui  paucis  eft  contcntus."     • 

$3.  Nec  cibis  lancem  cumulavit  olim  ]  Senfiis 
cft  :  Nec  olim  in  frugali  illa  Frothonis  aula, 
comptus  agafo,  8c  minifter  altc  praecin  dtus,  pa- 
tinam  varijs  ciborum  generibus ,  tanquam  in 
,  D  cumulum  afiurgentibus  oneratam ,  mcnfis  in- 
tulit,  nec  ut  Plautus  loquitur,  firuices  concinn/t- 
vit  patinarias;  vel  ut  propius  ad  mentem  Saxo- 
nis,  Eubulus  Comicus  apud  Athenaeum,  ■joju- 
tuvIwv  awqivfjLaTZi  cxtruxit-,. 

$4.  Comptus  agafo  ]  Agafo  Graecum  eft , 
wy>> ,  dyaq® ,  ayi&yav  :  &  propric  fignificar" 
]7r7Tvx.of&oi>yfeu  cuftodem  equorum,equifbnem, 
vcl  mulionem.  VerumSaxolatius  vocabulum 


Martialis  : 

Et  Vtjenuni  bibitur  fex  crajfa  rubelli. 
SicMartianus  Capella  Lib.  VIII.  p.  m.  271.  rubel 
\um  calvitium  dixit :  Cupido  hilarus  accurrit,  atd\ 
ut  depile  rubeUumq^  calvilium  fenex  baculo  acclina- 
tus  afflixerat.  EtLib.V.  pag.187.  rubellulum  um- 
bilicum. 

Tandem  loquacis  terminata  paginte 

Ajferta  curfim,quxtamen  voluminis 

Vix  umbtlicum  multa  opertumfafcia 

Turgore  pinguis  tnfuit  rubellulum. 
Caetcriim  hae duse  partes  clunes  8c pettus,Cempcr 

in  avibus  expetitae  fuerunt_.   Sencca  Epiftola  F  ufurpat,&^»mponitinterfervosfortcIaiK 
vtvii     .1: -..r »___:_  _-_....._  i ^  tiores, 8c miniftros convivales,  ad imitationem 


XLVII :  Alius  pretiofu  avesfcindit,pettus  &  clunes, 
certis  duttibus  circumferens  eruditam  manum,  infru  - 
fia  excutit. 

Pag.  117.  verf.  24.  Ordinesfc  conchyliorum  ] 
Conchylia  olim  inter  menfae  luxuriofae  delitias^ 
ficut  Sc  oftrea.  Petronius  Satyrico : 

— ■— -i —  lnde  Lucrinis 

Eruta  littoribusvendunt conchylia  ccenat.  s 
NamRomani  ofirea&c  conchyliaLucrina  maximc 
amabant.  Martialis  Lib.III.Epigr._o. 

Ofirea  tu  fumis  ftagne  faturata  Lucrim. 
Seneca  Epift.  LXXXVIII.    O  infelicem  Xgrum  ! 
quare !  quia  non  oftrea  iliiLucrinain  ipfa  menfa  a- 
periuntur.   VideCl.Meurfij  deLuxuRomanor. 
TraCtatum.  Cap.  XIV. 

27.  Podicem  cotti  Ucerajfe  galli  ]  Lacerandi 
verbo  ufus  eft  confimili  in  re  Petronius  Arbi- 
ter,  ubi  de  convivioTrimalcionis  agit :  Proces- 


HoratijLib.2.  Sat.VIII. 

1  ■  •■■  Si  patinampedelapfusjrangat agafo. 
Ubi  rccte  Acron :  Agafo  proprie  diciturfervus ,  qui 
jumenta  curat.  Hicautemfatyrici  efcarum  miniftrum 
Agafonemappellavit,quem  vulgo  dicunt  Infertorem. 
Comptum  vero  agafonem  vocat  ornatum  convi- 
vali  habitu  &veftimcntisnitidioribus,imo  co- 
ma  ipfa  decorum,  non  aliter  ac  ibidem  Hora- 
,  tius: 

■  '     •  —  Utomnes 

Prtecintti  rette  pueri,  comptiq\miriifinnt. 

Pag.n8.verf2o.  DeJpuitUrfam']  Quidfile- 
gcndum  dejpicitl  utLucanus  Lib.i. 

— -— -  Certi  populi,quos  dejpicit  Arttos, 

Felices  errorefuo  ■■    ■  ■  ■ 


/.  Sorte  tum  barbam  quaties  finifira  ]  Inter 

moefti  animi  indiciafuitveteribus,comas!acc- 

fit  fiatim  fcijfor ,  &  ad  fymphoniam  ita  gefticulatus     rare,  barbam  vellere,  caput  foribus  allidere,  fe- 

mur 


In  Librum  VI.  Histori^  Danioe  Saxonis  Grammatici. 


Ifl 


mur  percuterc,  &idgenusalia.  Videancurpas-  A         P4rs(,forum  celebrant,parsimiteclatyranni, 
lim  apud  autores  exempla_j. 

5>.  Cum pavor mentem gelidus  repigret~]  Hoc 
eft ;  cum  cftasminata  illa  timiditas ,  quse  ani- 
mum  tuum  occupavit,  retardet,  inhibeat,  & 
prohibeat  te,nc  praedarumaliquodfacinusag- 
gredi  audeas,  nc  audeas  ulcifci  necem  parentis 
tui.  2te/>/£wmenim  hoc  loco  fignificat  remo- 
raminjiccre,  cohibere,  retardare,  &  id  genus 
alia.  Apulcjus  Lib.  i.  Metamorph.  Amatoru  fui 
uxorem,infarcinampragnationuobfeptoutero,&re- 
pigratofatu.perpetuaprtgnationc  damnavit.  EtLib. 
VIII.  Cum&  ipfo  lumine,  dirarum  beftiarum  repi- 
gratur  impetus.  Martianus  Capella  Lib.  i.  Sti- 
wulabat  paululum  Jtvem,  ne  CyUenius  uxoru  fotibus 
fepigratus,fom»olento  repente  marcore  torperet. 

Pag.119.verf /o.  Dkenfepeforo}  Sicomni- 
no  lego  pro  difcere ,  quod  in  prioribus  fuit  edi- 
tionibus.  Nam  dicert ,  hoc  loco,  cft  caufas  agere, 


Pars  aliquas  artes,  antiqua  imitamina  vitg, 
Exercent.  —       ■■    •  ■ -■ 

EtLib.VII. 

Inde  lacus  Uyrias  videt,  &  Cycneia  tempt 
Quxfubitus  celebravit  olor . 

EtLib.X. 

Isife  metu  vacuus ,  naturali^  pavore 

Depofito,  cclebrare  domos  —    ,       

BEtLib.XIV. 


Najades  gquorea,  fummisfo  inmontibusort* 

MoUefretum  celebrant.  — , 

Ladtantius de Opificio Dei, pag. joj.  Illud  quofe 
pr&ftatut  in  lavacru  celebrandu ,  quia  nares  calorem 
ferre  nonpojfunt,aer  fervens  ore  ducatur.  Vincen- 
tiusLirinenfisCommonitorio:  Antiquitatem  veri 
ita,fi  ab  ijsfenfibus  nuUatenus  recedamus,  quosfitnttos 
majorcs  ac  patres  noftros  celebrajfe  manifeftum  esl. 
Gariopontus,  Medicus  Vetuftilfimus  Lib.  III.  c. 


quodforcnfe & oratoriumeft  verbum.  Seneca  c  6u dcLithiafi :  Quandofupinijacuerintxgrotantes', 


de  morte  claudi 

Defiettvimm,  Quo  non  alitu 

Potuitcitius  Dicerecaufasi 

Unhantum  Parte  auditi, 

Sape  &  neutra. 

Hinc  Caufidki  dicti ,  &  Dicentarij :  Gloflx  Phi- 

loxcni:  Dktntarius ,  ^Karticog. 

ji.  Venali  celtbrans  ctmmiffa  negotiatingua] 
Occanus  eruditionis  Cafpar  Barthius  Adveri 


facilius  mittus  celebrant.  Sic  ejusdem  Libri  Cap. 
70.  In  ufu  etiam  Venereo,tn quo  difficiles  funt,p\u~ 
rimus  fudor  relaxatur ,  &  fcminu  jattum  non  facili 
telebrant.  Caeterum  eleganterSaxo  venalem  lin- 
guam  dixit  eorum_, ,  quibus  lingua  in  quaeftu 
eft,  ut  loquitur  Quintilianus.  Lucanus  Lib.  1. 
verf  i<58  :' 

tiosjam  mota  ducis,  viana^  fignapetentts 
Audax  venali  comitatur  Curiotingua. 


Lib.XXVI,  Cap.i<j.  ctltrans  legit.  Alioquin  ro  D  SenecademorteClaudij  Caufidicos  nonminore 


telebrart  paffimSaxoprofacere,  peragere,  cura 
rc ,  exerccrc,  praeftare,  perficcre,  aut  fimile  ferc 
notione,  ufurpat.  Lib.  1.  ■Xtfcius  ferri  celebra- 
bat  ittu  Enfis  obtentum.  Et pSRo  ante :  Islec  con- 
gruit  monftrisamor  Fcemineo  celebratusufu.  Lib.IV. 
Complura  rerum  novarum  officiafedulo  frequentatio- 
nis  ftudio  celebranda  curavit.  Lib.V.  Regem  cele- 
brandi  conjugij monitis adhortantur.  Et  paulo  poft : 
Futuri  quofofoceri  majeftatem  amptiffimu  honoribus  £ 
celebravit.  Etcodem  libro  :  celebrare  beUa,  pro 
bellis  incumberc.  Imo  hoc  ipfo  libro  t 

Dumgravem  gemmis  nitidam^  cultu 
Aureo  gaudes  celebrare  nuptam, 
Bos  dolor  probro  fociatus  urit. 

Et  alibi  centies.  Lexicon  Graeco-Lar.  Vetus. 
p.  47r.  37rm\u)  >  ctlebro,  perago  ,  perficio ,  agito. 
Celebrare  folutianem,  prodebitum  repraefentare, 
feu  folutionem  praeftare ,  dixit  aureus  fcriptor 


venuftatc  venalegenus  appellavit.  Apprime  vero 
huc  faciunt ,  quae  ex  alijs  autoribus  huic  loco 
illuftrando  colIegitNobililfimus  Barthius  :.ut 
illaManilijLib.HI. 

Judiciorum  opus  in  quarto  natura  locavit, 
Fortunam^fori :  vendentemverbapatronum 
Pendentemfc  reum  lingua  — - — — — 

Et  SenccaeHerculeFurente_>: 
Hic  clamcfi  rabiofa  fori, 
Jurgia  vendens,  improbus,  iras, 

Et  verba  locat  —       .  — .. 


Joh.  Sarisberienfis  Policrat.  Lib.  VII.  p.  413.  Et  *  rico : 


Item  Statij  Papinij  Lib.  IV.  Silvarum : 

Esl  &  frementivox  hilarisforo, 

Venale  fed  non  eloquium  tibi. 
Nec  minus  Martialis  Lib.  V.  Epigramm.  XVI. 

JsamfifaLiferi  defendere  templa  tonantis, 

Solii.ttis.jf  velim  venderc  verba  reis. 
In  eandem  SententiamPetronius  Arbiter  Saty- 


to  conftat  ejfe  inopem  debitorem,qui  folutionem  cele- 
brare  non  poteU ,  nifi  novi  gratia  creditoris.  Ovi- 
dio  alijsqiPoetis,  idemeft  <\uodfrequentareLib. 
IV.  Metamorp.  deThebanis  fororibus  in  vefper- 
tiliones  converfis, 

Tettafe,nonfilvascelebrant,  lucem^  peroftc 
Nottevolanttferofo  teventavejpere nomen. 

Et  paulo  poft  de  exanguibus  umbris  in  regiiu 
Ditis : 


Ipfi  qui  cynica  traducunttemporaccena 

Honnunquam  nummisvendere  verbafoltnt. 
Ergojudkium  nihiltsl,  nifipublka  merces, 
Accedat  hisvetusEpigrammatarius  in  detefta- 
tionem  Avaritijeitafcribens: 

tilnc  eii,  quodpepulus  aurum  quafi  numen  adorans, 

Audet  in  igmtum  Jponte  venire  nefas : 
Sptfyluiri  tutiens  exudere jus &  honeftum 
Suftinet.ut  gratis  nmcjuvtteffe  reum 


1^2  STEPHANI  JOHANNIS  StEPHANII  iNoT£  Vbe  RIO  RES 

Jus  ruit,  ordo  perit,fceleri placet  ora  manust^  A  rerent.  Et ;  Placuit tibi  (Deus)  in conffeclu tuo,  tiort 

Vendere,  quam^  inopem,  tam  pudet  ejfc  pro-     tumultuose  abripere,  fed  leniter  fubtrabere  minijle- 

bum.  rium  lingtiig  mexNundinislaquacitatis.  Et  itcrum 

Auctor  Queroli  de  togatis ,  hoc  eft,  Caufidicis :  Lib.  IV.  Confefs.  Cap.  2.  Docebam  in iUisannis ar- 

Vende  vocem,  vende  linguam ,  iras  at%  odium  loca.  t{w  Rhetoricam,  &  vicloriofam  loquacitattm,  viStut 

Fulgentius  Planciades  in  Continentia  Virgilia-  cupiditate,  vendebam. 

na  j  ubi  forenfem  Caufidicum  Cerbero ,  cum  Pag-  i*o.  verfi  4.   Tefiudine  nulia  ]  Auctoris 

Petronio,  comparat  :  Ergo  tuncjurgij  calumnia  nanc  effementemputo  :  Hunc  ego  mentis  pa- 

dicitur,  &  venalts  lingua  in  alicnu  exercetur  negotijs,  rum  compotem ,  &  cordis  plane  obtufi  homi- 

diim  ftudij  doclrina  profectrit  ■,  ficut  in  advocatis  nemdixerim,quiullis  latebris  aut  munimentis 

'itknc  usfc  confpicitur.  Ita  apud  Li vium  Lib.  XLV.  B  fatum  evitare  fe  poffe  confidit.   Quamvis  ete- 

C.  Decimius  Oratores,  qui  pro  Perfeo  Rege  ad-  nim  in  prof  undiffima  valle,  &  quidem  conferta 

verfusRomanosdixcrant, Concitatores vulgi,ve-  clypeorum  teftudine  tedtus,  recubet,  mortis 

nalem  linguam  babentes ,  rectc  appellavit.    Qui-  tamen  fpicula  minime  effugiet.    Firmant  fe~ 

bus  ego  adjungam, Epimetri  loco,  unicum  hoc  quentia_> : 

Bernhardi  Morlancnfis ,  defui  feculi  cenfori-  -—LatibraUtumdepeUerenontft. 

bus  &  Judicibus,  Lib.  2.  dc  Contemptu  Mundi.  Et  paulo  fuperius  dixir" : 

Pa§-  47-  Occidet  nequam  pavidum^  ptclus, 

Cenforadesl,labravendit,amatlucra,cenfttini~  Nec  fugaxfatifiimulumrefeliet, 

quum :  VaUe  condatwr  licet,  aut  opacis 

Aftathabentibus,obfiategentibus,osinimicum.  ^                                    Incubet  antm. 

Notatu  quoq;  dignumeft,  quod  Antiftitumille  Tefiudinem  facere ,  vocant  rci  militaris  Scripto- 

Antiftes,B.  Auguftinus,  qui  Mediolani  Rheto-  res,cummilitesconfertisfcutisfetegiint,adver- 

ricam  docuit,  fe  ipfum  venditorem  verborum  ap-  &s  impetum  lapidum ,  aliorumq;  telorum  dc- 

pellaverit  :  &  ipfam  Profeffionem  fuam,  fivc  %«  incidentium.   Ita  Livius  :  GaUi  teftttdine 

Eloquentiam, Nundinas loquacitatis.  Haec etenim  ffi*  confertiftabant.  Huc  vero  pertincre videtur 

verba  ipfius  funt  ex  Libro  IX.  Confeffionum  :  u  lud  Martialis  Lib.  IV.  Epigram.  47. 

Renunciavi,  peraclis  Vindemialibus ,  ut  Scholafticit  NttUo  fataloco poffisexcludexe,cummors 

fuis  Medielanenfes  vtnditorem  verborum  alium  qute-  Vtntrit,  in  medio  Tibure  Sardinia  efk. 

NOTiE  VBERIORES  IN  LIBRUM  VIL 

HISTORI/E  DANIC/£  SAJ|ONlS 
GRAMMATICI. 

Pag.  120.      *    Lterum  terris,  alterum  aquis  regia  D  titulo,  hoftes  faltem,  aut  alios  hac  artt  celebres ,  quify 

verl .  22.      r\  ditione  prxejfe  ]  Huc  facit  illud,  pyratica  magnam  opum  vim  corrajijfent,  debeUabant. 

quodfupranotavimusdePira-  Diclos Jic  volunt a  VIG,  quodDanismaris finumno- 

ticaveterumDanorum,  quod  cumReges  fiepe  tat.  In  ijsenim  delitefcebant  atempeftatum  injurijs 

copiofam  poft  fc  relinquerent  fobolem  ,  fin-  tuti,  ut  bofiibus  commodiusinfidiasfiruere  pojfent. 

gulisq;  liberis  pro  dominandi  libidine  non  fuf-  Eadem  hac  voce  etiam  homicidia  &  cxdes  olim  nota- 

ficerevidercturpatria;alij  eorumdomircgnum  runti  ac  ee  fenfupyrauhi  VJKINGER  recledicun- 

patrium  adminiftrarint ,  alij  claffe  atq;  com-  tur :  quos  enim  devicerunt,  vita  mulclabant.  Inter 

meatu  inftru£ti,maris  imperium,ex  ufu  &  com-  omnes  vero  Vikingos,  quos  Hiflorite  nofirte  celebrant, 

modo  fuogubernando,fibivindicarint.  Csete-  famofiffimi  erant  2fottl£»fftngtt  diclii  qui  juiini» 

rum  ut  hocetiam  aic-  ov  im$u>  adjungam_,,  E  oiim^om8buv$/fedemfixam,&Remfublicam  cer> 

illi ,  qui  olim  pyraticam  exercebant,  antiquis  tisacfirmklegibusconfiitutam,babebant.  Hiexregia. 

Danisdiaifunt  nlKlKFIR,  Sftfmger.  Dc  Danorumortiprofapid,omnibusftmptrtrantformi- 

-,r-   tj      rt      -n   ii-  •   s,'     »„  dabiles,  &  prteclaro  animi & corporis  enitebantrobo- 

quavoceVir  ExcelIentiDoclnna,oc  mcompa-  '     f      ..   .    .    .    .      *,.„    .              . 

,-t-\                        n.             „:►:&  n  r-»i  Wj  ut  fuse  varus  in  locts  aocet  Hiltoria  Norvaqtca. 

rabiliAntiquitatumnoftrarurnperma,D.01aus  '■>          /                    ..  J            .    »&"■'•' 

wr  j\t  t-  cv  j  „r   u  Cambdenus  refert ,  rerum  Angucarum  Latmu  Scri- 

Wormius,adMonumentumTirftadenfe,  hunc  .,     _      -',.'     ..*.„?   ■  " 

,  n    _      ■      ...  ptoribus  Danos  dictos  fuiJ}e\iccinsos,quodPyraf 

lnmodumcommentatuseft.  Pyrattca  ohm  bone-  '.  rv»     -  •        "    -  /.. 

ji      i-  -.  *"*       r      (.„^n»  „  -*r.  *..*..  ticam  txercuennt.   \ii\iC\mAX  enim  SaxontCa  Un- 

ftaachcitaerat,atfcineafecrebroRegesipfi,auteo-         A      „       . . ,  *      j  V" 

rum  liberi,  exercebant  i  afcitis  famojioribus  athletis,     *  , -'  V  '    ■'"'''•'  *'       lcc\^>°% 

,      i,-  .       '      n.    .-i        ^    a  1  .     autemvocat,quos nos-A5\\\natx.  HadtenusWor- 
corporis  robore  &  virtute  prtetantibus.     Conftabat  _     '.'         ,.,,.,.  D 

r     „      •    ,  ■  1  ■••!■'■   ■«     •„;  11        .V  mius.  Ex  eiusmodi  Vikingorum  numero  erat 

autemPyratuabxc  certu  legibus.  Non  imbeUes,  aut  r  I*     ..  /  .   .    ..6  "  „ 

/..,..- %,..'.;  -a.'  r  r  ■      Doahr ,  cuius  meminit  Monumentum  Tirfta- 

fimpluinavtgationeviclumqu£rentes,aggredil}ci-  _     '      J ..      ,  w         *■ 

tum  erat  \  fed.  ij,  qui  VIKINGORUM  [uperbitbant     denle' modo  laudacum : 

Sriff 


In  Librum  VIL  HistDRi^  Danica  Saxonis  Grammatici.      .  ijj 


$titi  ffoM  ©0fllir93ifia,<ir  bkutu  mtgS&tffur/  A 
<Sini<m  &anl>  x>atb  ^aubun  fun.  ©tma.n  fjan 
S>art>  Sofoing.  <£f«r  grooa  frowi  jttt  rdsou  (?«in 
fctnjt  £)frat>  aug  £)timr.  Hoc  eft ;  friki  Piratam 
Doalir  occidit  &  Vasfur.  Siniart  erat  Tauduni  filius. 
Sinian  Dofonis  erat  Servus.  Frotoni  cognato  fuo 
lapidem  hunc  pofuerunt  Ofradus  &  Hiltu/. 

2/.  Deformis  evafiti  Deformis  hoc  Joco,  ni 
fallor,  pro  cohtempto,  abje<fto,  vili,feu  infelici, 
infortunato  &  infami  pofitum  :  ut  mox  5  De-  i 
formem fefieri,  contemptum^fibiftruijtidicans.  Pro  " 
turpi  folens  utitur  Valer ius  Max.  Ut  Lib.  2 .  Cap.i. 
Hrff  r«rp»  dr  erubefcenda  fentina  vacuefaclas  nofier 
exercitus,  quipaulo  ante  ffietu  moriudeformifefoz- 
derisiclumaculaverat.  Etpaulopoft  ;  Quid  enim 
tam  difficile  facltt,  qnam  copulato  focietategeneru  & 
imaginum,  deformem  in  patriam  reditum  indicere  ? 
Et  Lib.  2.  Gap.  2.  Eorum  dignitatem  domi  collabi 
indignum ,  fibif,  deforme  effe  arbitrabantur.  Et  ali- 
bi  fiepius.  ^> 

Pag.121.  verfii.  Subtellibus  annecientes']  Hoc 
eft  ,  pedum  volis.  Subtel,  Tv\x.oikov  tif  kvfiog. 
•Papias:  Suhtel, imapars pedisjVelmedietas.  Pri- 
icianusLib.V.  in  EL  correpta  neutri  generis  funt  s 
iit  i  mel,fel,fubtel.  Perottus  :  SubteLuWSub- 
tal,  concavum  pedk"ficut  Vold,  quod  fcilicet  fub  tald 
Jit.  Saxomox  infra: 

Quid  miri  tenemm  nobk  durefcere  fubteU 
iu     latuntum  quofo  ijs  vocabula  indita  ]  La~ 


ifdntes  Subftantive  heie  Saxo  nofter  pofiut^  ; 
quomodo  etiam  loqui  amat  eJegans  Poeta_> 
Phaedriis,  Fabula  ultima  Lib.  V. 

>-'■•  ' -i-irw — .  Hictumvenator  dolens  ' 

Canem  objurgabat.  Cuifenex,  contra,  latrans. 
Senex latrans,  id  eft,  vetulus  cahis.  Sic apud  eun^- 
dem  Ldniger  pro  dgno,  Fab*  1.  Lib.  1.  Barbatus  pro 
Capro.  Fab.cjtf.Lib/4.  &idgchusaliapaffimoc- 
currunt.  jEmilius Macer Lib.  3!  Cap.  2.  de  Folijs 
Agrimoniae  t 

Morfus  ferpentis,pariter  rabidif2  latrdntu, 
Atfyvenenafugani.  — - — -*-* .^ -. 

'Svaviffimus  quoq;Poetarum  GuntherusLib.V. 
Ligurini : 

Portavitfcapulispajfusplus  ffiille  latrantem. 

Pindarus  de  Bello  Trojano  -,  mox  fub  initium 
Libri : 

irdmpandemihiPelidiZi  diva,  fuperbi, 
Triftia  qui miferis  injecit  funeraGrajii-, 
Atife  animasfortes  Fteroura  tradidit  Orco , 
Latrantumtfo  dedit  rofiris  volucrumq^  traheridos 
lllorum  exangues  inhumatis  offibus  arius. 
Ipfe  Saxo  infra :  Duffi  obnixos  latranti  vertices  in- 
clinaret.    Sic  morientes  pro  mortalibus  ufureavit 
Sulpitia  in  Satyra^ : 

Qtmfj  deditquondam,ffiorientibus  eripitartes? 
Et  Johan.  Sarisberienfis  carmine,  cjuod  Nugis 
Curialium  prsefixit,  penn.ua  pro  avibits : 

FetiA 


154       Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 


Retid  pennatu  neqaeunt  pnevifa  nocere. 
Hatantes  pro  pifcibus ,  Ammianus  Marcellinus 
fub  finem  Lib.  XXVI.  Mare  difpulfum  retroflucii- 
bus  evolutu  abfceffit,  ut  reteila  voragine  profundo- 
rum ,  fpecies  natantium  mnltifermes  limo  cerneren- 
turh&rentes.  Et  Lib.  XXVII :  Atfr  ut  natantium 
genus  elemento  fuo  expulfum  baud  ita  diu  fpirat  in 
terru. 

14.  Rem  quantalibet  nodorum  confertione  per- 
plexam]  Ideft,  Rem abftrufam, &  veluti  nodis 


A  $4.  Aciem  in  occiduo  confiitutam  opprefjit  ] 
Forte  hoc  fignificat ,  in  fiimmo  difcrimine  8c 
extremo  periculo  verfantem  ,  haerentem  quafi 
inter  fcopulos,  interfacrum&  faxum,  utvulgo 
dicitur,  quse  evadere  non  poterat ,  cui  nullum 
patebat  effugium.  Aut  in  tcciduo  confiituta  acies 
forfitam  ent,  in  inferiore  &  depreffiore  loco, 
nempe  in  convalle,  conftituta,  ideoq;  lapidum 
idtibus  undiq;  expofita_.. 

17.   Ex  montium  &  feritatis  nuncupatione  ] 


quibusdam  intricatam  &  abfconditam,  qualis  B  Nobis  enim  Mons,  Q3t(rg :  &  Ferus ,  ©r«ttt  :  ut 

intelligatur  hoc  cognomine,  qui  inmontibus  - 
feritatem  exerit,  ferociamq;  cxercet. 

4;.  Ita  dum  injuriam  inferre,  quam  repeUere 
maluit  ]  Varie  agitata  fuit  olim  haec  quaeftio  ;, 
An  praeftet  bcllum  domi  excipere ,  an  vero  in 
hoftiiemagruminferre  ?  CerteQ^FabiusMax. 
cumAfricam  provinciam  fibi  decerni  peteret, 
inter  alia  retulit,  fatius  cffe  ultro  metum  inferre 
hofti,  &  a  fe  remoto  periculo ,  alium  in  difcri- 


illenorf»«Gflrrf/Kjfuit,cujus  finemocexitum  ne 
mo  invenire  potuit,  ob  latentem  vinculorum 
cohaerentiam  ;  de  quo  videatur  omnino  Cur- 
tius.  Rem  igitur  fic  vocat  pcr  Metaphoram_,, 
haud  fecus  ac  vincula,  quae  adeo  in  nodum  arcte 
colligata  funt,  ut  difficulter,  fummoq;  non  fine 
labore  diffolvi  queant. 

ic;  Auri  incuffione  perfundunt  ]  Significan- 
tiffimo  ufus  eft  vocabulo  ,  ad  abundantiam_, 


quandam  auri  drnotandam  ,  qua  veneficam  S*  men  adducere  :  &  multum  interreffe,  alienos. 


placarunt,  ne  Haraldi  filios  proderet 

j/.  Ad  vigilias  evocare  ]  Pro  e  fomno  exci- 
tare,  &facere,  ut  evigilet.  Nova  loquendi  for- 
mula_>. 

42.  Ljmphantium  morefegerere  cceperunt  ]  Ita 
legendum  duxi ;  &  recT:ius,ut  opinor;  quam 
quomodo  priores  Editiones  repraffentabanr'5 
Ljmphantibus  morem  gerere  coeperunt.  Vel  fi  ma- 
vis  :  Lymphantium  in  morem  fe  gerere  cotperuut.  ^ 
Lymp hantes  autem,  ut  notiffimumeft,  dicuntur 
mente  capti.  Nam  Lympha  Latinis  aqua  eft, 
quaeGraecis  Sty/*$JJ  :  unic Lymphati(us,tuTio~ 
fus ,  infaniens ,  qui  vitium  mentis  ex  imagine 
Nymphae  in  aqua  confpedtae  contraxit,  autore 
Fefto.  Hinc  Ljmphari,  inlanire,  defipere. 

5-4.  Svetitemanuiinjecit]  Valeriana  locutto. 
Valerius  Max.  Lib.  2.  Cap.  IX.  Expugnmtur  urbes, 
corripiantur gentes,  regnts  injiciantur  manus.  Alio- 
quin  manus  injicere,  fignificat  inhibere ,  fiftere, 
revocare,  reprehendere :  utapudeundemVale- 
rium  Lib.  5.  Cap.  1.  Ad externajam  mihi  exempla 
tranfire  conanti ,  M.  Bibulus  vir  amplijfimtc  digni- 
tatu,  &fummis  honoribus  funclus,  manusinjicit. 

Pag.  122.  verf  $.  Cttteris  confpicm  virtutu  ha- 
bituprxmineret]  Cum  carteros  virtute antecelle- 
ret,  anteiret,  praecelleret,  fuperaret.  Vrxmine- 
ret,  ptopr&emineret ,  id  quod  eft,  fupra  alios  emi- 
neret__..  Solent  enim  Latini  interdum  vocales 
confundere_>. 

23.  ConfpettiorisingettfpTrgile']  Juftinumhic 
expreffit  Saxo  nofter,  quem  fblens  imitatur.  Sic 
etenim  ille  Lib.  XI,  Reges  fiipendiarios  conjpeclio- 
ris  ingenij  ad  commilitium  fecum  trahit :  fegnivres 
ad  tutelam  regni  relinquit.  Ubi  nota  Segniores  op- 
poniillis,  qui  confpettioru  effent  ingenij,  hoc  eft, 
in  quibusingenijvegetioris,  &adresmaximas 


populari  fines,  an  proprios  uri  excindiq;  videas. 
Plus  enim  animi  efie  inferenti  periculum,  quam 
propulfanti.  Adde  quod  melior  procul  a  domo 
futurus  fit  miles,  ubi  nullum  eft  refugium,6_ 
neceffitas  pugnandi  imminet.  Sed  &  tanto  au- 
dacius  fortiusq;pugnaturuseft  milesinhoftili 
agro,  quanto  major  fpes,  majorq;animus  infe- 
rentis  eft  bellum,  quam  arcentis.  Hitc  accedit, 
quod  hoftes  devidti  extra  fines  fuos ,  facile  re- 
ftaurare  bellum  poffint,  &  fines  fuos  tueri :  ubi 
fi  domi  fuae  hoftes  fuperaveris ,  nullo  fpatio  re- 
creandi  dato ,  facile  eos  opprimere  poffis ,  8c 
bcllo  finem  imponere.  Videatur  Balthazac_. 
Ayala  Lib.  2.  Cap.  VIII.  de  Jure  &  officiis  belli- 
cis.  Profuit  certe  Erico  Daniam  bello  laceffe- 
re;  ita  etenimHaldanumamittendi  regnime- 
tu,  relidtis  Sveonum  agris,  patriam  rcpetere_j 
coegit,  Svetiamq;armishoftilibus  liberavit. 
£  Pag.i2j.  verf  11.  Circumpofitit  imminere  pro- 
vincijs  ]  Sic  Svetonius  Caligula  Cap.  ip.  Immi- 
nere  Germanix  dixit.  Cicero  pro  L.Manil.  Im- 
minent  duo  Reges  toti  Afig.  Horatius  Lib.-_  Od. 
XII.  Parthos  Latio  imminentes.  Curtius  Lib.  III. 
Alexander  Dario  imminens.  Tacitus  Hiftor.  III. 
Imminere  excidio  urbit,  hoc  eft,  cupidc  inftaro. 
Cl.  Vir,  Matth.  Bernegger.  ad  illum  Svetonij  Lo- 
cum  Augufti  Cap.  24. 

28-  Tantam  Ulurabiem]  Ejusmodi  rabient 

F  Vetercs  Dani  ^MYRJ YYf ,  Qamttmm/ 

dixerunt  ,  &  tali  furore  percitos  ^lattttdttuir» 
Gloffarium  IflandicumMS :  ^rtlHMttttir/  id  efts 

SSt|ttrf!crcf  i  faasxtr  btn  talbtt/fmbltffbiifttt. 
Inde  nomen  jjattlKHlttK/  Neutr :  gen :  id  eft,ta- 
lis  furor. «  Unde  S^amap  Q3tjflrt  Wtb.  Voca- 
bant  etiam  Qkrfttftfgdrtgur.  'Idem  Gloffarium  ; 
Q5erfcrf0fl<trtgur  /  fic  vocabatur  Eerferkerorum 


gerendas  aptions,notaatq;indiciumfeexfere-     rabiofusfuror,quandodimicaturierant;  quafl 
ret_.  bacchantiunainceflus.    Quinamautemfuerint 

Ber- 


In  Librum  Vlf.  Historle  Dani'C/£  Sax.onis  Grammatici.  1)5 

Bcrfercheri ,  GlolTarium  modo  citariun  nos  A  cantes  cernuntur.  Gellius  Lib.  r.  Cap.  16.    Stoici 

CSerferfltrJ  Mafcul.      caufas  ejfe  videndi  dicunt,  radiorum  ex  octtlis  inea, 


huuc  in  modum  edocet 
Gen. $5«rferf£ in Genitivo.  Q^eiferferinPlural. 
fuerunt  olim  viri  famofi,  facihorofi,  robore_j 
plusquam  humano,  quafi  femigigantes.  Hifto- 
ria  Gretteri :  tytit  fforUDU  rt  Dtyfum  Q5«nbutn 
oggofgum  tilfiat  tbmtotnna  ftiftutyuow  ogyll» 
oerfobrum:  ffti-um  marger  af  theftt  ©man  fttt» 
mr/  Utftion  mtb  ollu  tf;cir  t  ofu  f  onttr/  manna/  03 
6<*fur/  03  htdoit  »ib  l;onb  jter»tftt«Mtrha(fan 


quievideriqueunt,emiJfionem,aeru^Jimulintentio- 
nem.  '•„_■'. 

11.  O»-»--  ..CK.ff.  cerebrofa  adeo  ] '  Nonius 
Marcellus  Cap.  t.  pag.  49 j.  Cerebrofi  dicuntur  ad 
infaniam  faciles ,  quibus  frequenter  cerebrummove- 
tur.  LuciliusSatyrarumXV: 

Te  primum  cum  iftis  infanum  homiuem  &.  cere- 
brofum. 


VClhmbl  Ort  ftjrbU  fyban  aftur  t\)tntt  attU  ti>tr  B  Glofiariumvetuspag.jff.  CerebrofusJpvypAoc. 


tantufoM  fcmtfjeir  fornebagiorbuabra  dfpeft/ 
.fc«.rg.iuauQ3erferc.£gang/ogeirbu  en^r-o  the» 
gar  tf;etr  »ortt  reiber.  Hoc  eft :  Illi  tncTrxerunt 
Monomachiam  viris  divitibus ,  &  magni  aefti- 
matis,hocfine,utillorum  bonis  unacumuxo- 
ribusfruerentur.  Uter  horum  qui  occubucrit, 
impune  alteri  ceciderit.  Rapuerunt  uxorcs  8c 
filias  hominum,  easq;  libi  ad  manus  rctinue- 
runt,perhebdomadam,  aut  mediummenfem : 


VQJ-Z» 


Martianus  Capella  Lib.  VIII.  ps  zj-,.  Qujdrapid» 
ferveb.is  cerebrofi  motu. 

Ibid.  Dementirecoepifti']  Ideft,Infanire,  aut 
furere,  LucretiusLib.  III.  —  clementit  emm,-de- 
lirdfefatur.  Apulejus  Apoiogia  :  Fatilius-fuit, 
JEmiliane ,  ac  multo  gravtus,tete  ut  ipfum  diceres  in- 
terfuijfe ,  &  ex  eo  ficro  cospijfe  dementne.  Tertul- 
lianus  adverfu.sgentes:  Ut aliter dementire videa- 
tur,  qui  ftcras  turres  pervolat,aliterqui  tecta  vici- 


deniq;  reftituerunt  fjs ,  qui  eas  poiTidebant_. ;  C  nice  tranfilit.  Idem  de  Anima  :  Nam&quum 


praedati  funt  quocunq;  irent ,  aut  aiias  turbas 
excitarunt.  Purebant,  8c  nemini  parcebant, 
quum  effentirati.  Talesfueruntfeptem  hi  filij 
Syvaldi  Svetici,cujus  hic  meminit  Saxo.  Harth- 
benumetiam,cujus  paulo  inferius  mentionem 
agitSaxo,  cScduodecim  athletasejus,  Bericrche- 
ris  annumerandos  cenleo. 

Pag.  124.  verf  12.    UUiovem  cubitis  procerita- 
tis  ejtts  dimenfio  tenderetttr  ]  Harthbenus  proce 


ritate  aequabat  Og,  Regem  Baian,  qui  folus  re-  D  ^^ }  v.aTwy,va>crY.u 


mentit  bomo,  dementit  anima  ,  non  peregrinantc, 
fed  compatiente  tunc  animo.  Martianus  Capella 
Lib.  VIII.  p.272.  Nts  tu,  ait,  infelix,  vel  Capella, vel 
quuquis  es,'non  miims  fenfus,  quam  nominis  pecudalis, 
hujus  incongrui  rifus  adjectione  dementire  cmpifti. 
Ubi  aiij  dementare  legunt ;  quod  tamen  etiam 
ufurpantLatini  Scriptores.  Apulejus  Apologia : 
Confejfa  es~t  fefemeaMagia  in amoreminduclam  de- 
mentare.   GloiTseVeteres :  Dementat,  ACjVjra» 


ftiterat  de  ftirpe  gigantum,  tefteSacraScriptu 
ra.  Ejusetenimlei-tusferreusinRabbath  mon- 
ftrabatur  novem  cubitos  habens  longitudinis, 
8c  quatuor  latitudinis,  ad  menfuram  cubiti  viri- 
Iis  manus.  Deuteron.Cap.5.  verf.XI. 

z j.  Quorum  fangvine  per  vim  potitus  fuerat  ] 
Sangvine  ,  id  eft  ,  progenie  ,  videiicet  filiabus, 
morePoetarum.  Solens  italoquiturSaxo.  Sic 
Libr.  V.  Tantum  fiquidem  ab  univerfis  Fridlevi 
memorite acnormnitributum,ut tamtenero  ejusfan-  E 


guini  regnum  daretur.  Et  alibi  pailim.  Ad  ani- 
malia  tranftulitPhaedrus  Lib.  I.Fab.27.  ubi  de 
Vulpe,  quaeinAquilaepulloscatulorumfuorum 
raptumulcifciconabatur  : 

Totanifeflammis  arborem  circumdedit, 
Hofti  dolorem  damno  mifcens  fangvinis. 

EtCalpurnius,EclogaVI,  quae  Litigium  inicri- 
bitur : 

k- —  Gentts  ell,  utfcitis,  equarum 

Nonjugale  mihi,  quarum  defangvineponam 
telocem  Petafon 


25.  Generofis  pullulajfe  ramalibus  ]  Hoc  eft,  a 
generofo  ftemmate  originem  duxifle.  Martia- 
nus  Capella  Lib.  VII.  pag.  257.  de  Arithmetica 
loquens :  Ouamvis  fingulos  vos ,  univerfdsf,  recen- 
feam  ex  meis  ramalibus  germiuari.  Ramale ,  feu- ra- 
mtts,  eft  familiae  foboles  ex  ftirpe  deducla;  vel 
fucceiforinredtalinea.  Unde  ramumiluccreVcx- 
iio,  Satyra  III. 

An  deceatpulmonem  rumpereventif 

Stemmate  quod  Tufco  ranutm  millefime  ducis  ? 


IdcmdeGraecis,  KA«<)@-.  GregoriusNyflenus 
-wB*  ^ottiT^  ^S,  tjgj  ttvsvp.a.Ttgr  ,  ioquens 
de  Ifaacoa  patrefacrificando  :  «t@->  tjJc  O^g.- 
^oz^li  0  x-hcLof^. 

4-6.    Rei  fumma  perhorruit~\  Adeo  tota  per- 

turbata  eflSuecorum  acies,  tantaq;  formidine 

repleta,  ut eifusa  (uga  fibi  confulendum  duxe- 

rinLj 

F         Pag.128.  verf  6.  Qucmfequens&taslljldeiand 

cognominavit]  Si  haec  verba  fixumheiclocum_. 

habcre  debeant ,  fibi  ipfe  non  confentit  Saxo. 

Pag.12/.  verf  18.  Cum fine  liberis  ejfet  ]  Jam      Nampaulo  inferius,hoc  eodem  libro,  exfertis 

tum  forte  defuncfo  Aimundo  filio  ,  quem  ex      verbis  pronunciat^ ,  Haraldum,  eognomento 

Thorildafufceperat:  dequopauloante.  Hyldetand,  exHaldano  8c  Guritha  prognatum 

Pag.  iz6.  verf.  10.    Torpidos  furfum  radios  re~     ^  ■  quomodo  ergo  Borcarum  8c  Gro,  Alvildx 

comitem,  parentes  habere  potuit  ?  Sed  omnino 
ftatuo  vel  (jtxr\fj,oviitov  a/za^Tfjr-a  Saxonis  hoc 
efie,  vel  tanquam  Gloflema,  mmia  librariorum 

curio- 


fiecle']  Intelligeradios  oculorum.  lW«#enim, 
pro  fulgore  oculorum,frequenti  in  ufu  eft  bonis 
autoribus.  Plinius,  Cujusexoculisradijnoitem^ 


1)6  $TEPHANlJ0HANNlsSTEPHANnN0T^VB£Ri0RE3 

cunofiitateintextumirrepfifTe.    Clarifs.  Vir,  &  A         Ibid.    Manusf,  quasintelas" aptare  dehuerMt\ 


depatrianoftraoptimemeritus,  Johannesjfaa 
cius  Pontanus,  ita  conciliare  bina  haec  loca  con- 
traria  nititur,  ut  dicat,  Haraldum  hunc  Borcari 
filium  Hyldetand,  diclum,  alterum  vero  Haldani 
&c  Gurithae  filium  Haldtand,  ab  hoc  longe  diver- 
fumefte.  SedfallituroptimusPontanus.  Nam 
unusidemq;  eft  Haraldus  HaldtandSc  Hjldetand-, 
quiaeademeft  cognominis  ratio,  ab  emincnti 
videlicet  dentium  ordine}  de  quovidemoxin- 
fra  eodem  hoc  libro 

p.  Fucre  quondamapudDanosfcemince']  Bel- 
latrices  olim  fceminas  non  Dania  fola  tulit,  ve- 
riim  aliseetiam  agnovere gentes.  UttaceamA- 
mazonas  multorum  fcriptis  decantatas,  illuftris 
eft  Pomponij  Melae  de  Sarmaticis  mulieribus 
locus  Lib.  5.  Cap.  4.  Gens  eli  habitu  armtsq^  Par- 
thicxproxima, bellatrix,  libera,  indomita,&  usfe  eo 
immanis  atq^  atrox,ut fxmince  etiam  cumvirifbelia 
ineant:  atf^  uthabilesfint,natisftatimdextraaduri- 


VirgiJius  Lib.  VII.  ^neid.  de  Camiila : 

Hosfuper  advenit  Volfcadegente  Camilld, 
Agmen  agens  equitum,  &florentes  iere  catervdi0 
Bellatrix,  non  illa  colo  calathifve  Mtnerve 
Fcemineas  ajfveta  manus,fed  prceliavirgo 
Durapati,  curfuq?pedum  preevertereventot. 

ItaSilius  Italicus  de  belligera  VirgineHasbita, 

Lib.  II.  pag.  61. 

Htec  ignara  viri,  vacuoq^  ajfveta  cubili, 
Venatu  &  Silvis  primos  ajfveverat  annos  i 
Non  calathis  mollita  manus,  operatavefufo, 
<       Diclynnam,  &  faltus,  &  anhelum  impeUerd 
planta. 
Cornipedem,  ac  ftravijfe  feras  immiiu  amabati 
3/.    Magndium  ejus  fpeclata  deflexit  opinioj 
Magnalia  propriefunt  ingentia  fada  &  admira- 
tione  digna.    Gr-  fieyaAeia..    Vox  eft  non  ad- 
modum  frequens  apud  profanos  autores ,  fed 


turmamma,  ut  inde  expeditain  ic~tu$manu,qu<e  ex-  C  veteri  Sacrae  Scriptura  verfioni,  &  Theologis 


eritur ,  virile  fiat  peitus :  ARCUS  TENDERE, 
EQUITARE,  VENARI,  PUELLARIA  PENSA 
SUNT.  Ferirehoftemadultarumftipendium eft,aded 
utnonpercujfijfe,proflagitio  habeatur,  fitq^  ekpxnce 
virginitas.  Apud  Jaxamathas,  tefte  eodemMe- 
la,  Lib.  1.  Cap.  11.  Easdem  artes  famince,  quas  viri 
exercent ,  adeo  ut  ne  militta  quidem  vacent.  Viri  pe- 
ditibus  inhcerent,  fagittisq^  depugnant ;  iUce  equefire 
prceliumineunt.  Necferro dimkant,fedquoslaqueis 


antiquis,  Patribusq^  ufitatiffima.  Exod.  XIV» 
v.  13.  Deut.  X.v.21.  &  Cap.  XI.  v.  2.  II.  SamueL 
VII.  v.  21, 23.  II.Reg.VIII.v.4.  i.Chronic.XVIL 
v.19.  Pial.CVI.v.21.  Auaor.II.  v.u.  Tertullia- 
nus  ad  uxorem  Lib.  2.  Cap.7.  Senfit  magnalia, 
vidit  experimenta.  Item  adverfusMarcioncm_» 
Lib.  i.  Cap.  2.  Cyprianus  Lib.  I.  Epift.  3.  Nec  prR- 
pofitum  fervum  deferi  a  quibwdam  miretur  aliquit* 
quando  ipfum  Dominum  magnalia  &  mirabilia  fum- 


intercepere,trahendoconficiunt.  Nifi  qui  hoftemin-  P  mafacientem  difcipuli  fui reliquerint.  IterumTra 

teremere,  virgines  manent.  Nobis  Viragines  iftae      ctatu  d?  Habitu  Virginum  :    Ouibus  multa  ma- 

(Sfrolbfriitfer  a  fcutis  geftatis  dicbe.   Autor  eft 

Strabo  Lib.VlI.  pag.  294.  mulieres  Cimbrorum 

veterum,una  cum  viris,  fortiter  ftrenueqjobi- 

iRcfera  munera  militiai,  ut  cum  Lucretio  loquar : 

E(l(jS^j  ei  nh  Ki(jt,€$ci)y  oitjySfTOj  TVigTovj  ort 

•XfUG  f/jvau^iV aur&v  ovz^Tzv&amc.&c.  Morem 

huncfuiffe  Cimhris  ufitatum  ferunt,  ut  muliercs  fuas 

in  commilitium  ajfnmerent. 

ij.  Corpusanimumfepatientia  aclabore  durare 
folebant  ]  M.  Junianus  Juftinus  Lib.  38-  de  Mi- 
thridate  :  Qmbus  rebus  &  infidias  vitavit,  &  cor- 
piisadomnem  virtutespatientiamduravit.  Etpau- 
lopoft:  Exercitum  quofcfuum  ad  parem  laborispa- 
tientiam  quotidiana  exercitatione  durabat.  Seneca 
Svafioria  II:  Qui  pueritiam  durat  ad futune  militix 
patientiam. 

17.  ld  vittZ  genmincedere ]  Incedere hic  ufirr- 


gnalia  cum  miraculofaceret.  Et  quid  attinet  omnia 
Theologorum  monumenta  excutere  :  Johan- 
ncs  Sarisberienfis  Prologo  in  Policraticum-, : 
Magnalia  Dei  apud  fe  quafi  quadam  tneditationis 
manu  pertraclet. 

44.  Infignes  procerum  titulos  conferentibus  I 
SolebantolimPrincipumfoeminarum,autalias 
ditiorum  matronarumpediflequaeeoramHera 
E  &  Dominaiua,  temporis  fallendi  causa,  com- 
parationeminftituerevirorumilluftrium,  divi- 
tum,  fortium,  formoforum,  6c  cauerorunxj : 
quod  frequens  etiam  viriseratinter  Compota-» 
tiones.  Illud  lingua  iftius  feculi  vocabant  TJA 
fara  i  9}?aft  ^dfntlD.  Gloflarium  Iflandicum 
MS.  in  voce  QXttKtt  ideft  :  Hilaritas  convivalis: 
%5axt>amanna  ©aga  :  SqM  ractlto  /  tfyab  $an 
mierfagt  ff;ter  ^efmib  tfyab  fym&ltiitt  ab  tfwt 
totub  t)biw  ^afnabat  m«n/  cg  tof)(Tu  mi<r  «8 
paffevideturautor  pro  mgredi,  hoc  eft,  aggredi  F  ^moat  ®lm$  fykx.  id  eft  :  (ggill  fa3b<;  Ut 


c<incipere,quodfrecraentiusreperirclicetapud 
bonos  autores :  quomodo  lngredi  viam  vivendi, 
Cicero in Officijs.  Tagredi  Coufulatum,  Quinti- 
lianus  Lib.  VI.  Cap.i.dixit. 

20.  Armerum  pothis  quam  amorum  ]  Saxoni 
frequens  eft  Paranomafiae  ufus',  qua  oratiOni 
decus  conciliare  nititur.  Heic  triplici  jam_, 
luxuriat ;  utpote in  vocibus armorum Sc amorumi 
telts,  tclorum ;  leclo,  letho. 


vaarmig  faa,t/atil)affb<  btttt  tHQlftitmipt/ at  i 
tecjtbtv iicjntlfi^Witnb/  [ideft  :  comparaftis vo- 
bifcum  viros  ]    OC  toqfl  bll  mta,  til  Mlt  %ctffm>' 

ma  nt>. 

4;.  Hcec  candore  beat  mentum  ]  Pro  mentefn, 
quod  in  prioribus  fuit  codicibus ,  omnino  le- 
gendum  arbitror  mentum  ;  ut  fenfus  fit :  HcSC 
xiddicctforma^fiveftfecies,  cujus  mentio  ftatim 
prseceffit ,  beat  mentum  candore,  faciern  tantum 

extejy 


In  Librum  VII.  Histori_e  Dahicm  Saxonis  Grammatici. 

externam  venuftate  quadam  &  decore  exor- A  Itidemq^Afinar.Acftus:;.  Sc.j. 


»57 


nat,  [Meritum  pro  facie,  five  tota  forma,  pars 
prototo:ficutpauloanteipfcautordixit:  men^ 
tifeejus  levitate  confpecla,animadvertit  bfculis,  non 
armis,  agendum  ejfe.  ]  Sed  morum  feverus  arbiter, 
qui  nempe  novit  omne  decoris  blandimentum  fo\X 
virtutis  tefiimatione  fordefcere,  ideoq;  fblivirtuti 
pretium  ponit,  _•&... ./.ra«,  hoceft  formaelucu- 
lentiam&  orisdecorem  illuftrat  mente,  ideft, 
virili&fortianimo.  Nam  fi  diceret,  Hxc  can- 


Da  meui  occllus,  mea  rofa,  mi  knime,  mea  vo- 

luptas , 
leonida,  argcntttm  mihi — ___ 


32.  MorbofeugLdio,gurgitevelfolo~\  Carmen 
eft  Dicolon  diftrophon  ,  cujus  primus  verfus 
Jambicus  Senarius,  fcu  rrirnetei__, ;  Sccundus 
quisq;  Choriambicus  Afclepiadeus  Tctrameter 
Acatalectus.  Hisautem  verbis  quatuor  poena- 
rum  genera  includuntur,  quarum  hic ordo eft :. 
dorebeatmentem,  contrariafibi  ipfidiceret  5  quia  B  Si ,  lnquit  Signe ,  te,  mi  fvaviffimc  Hagbarthc, 
mox  fubjungit :  Huic,  intellige  menti,  prctium     parens  meusRexSigarusvel.i.  perpetuocarccrj 


nonformafacit,fedfortioraufus  Armisf3  parta  clari 
tas.  ■ 

Pag.  ii<?.  verf  27.  Species  virtusf,  reguntur  ] 
Ita  &  hic  locus  concipiendus,  quum  antea  lege- 
retur*  Virtus  Jpeciesfc  reguntur.  Absq;  eo  fit_,, 
quam  male  fequentia  fibi  conftent,  quis  non 
videt,  qui  aliquid  videt  ?  Revcra  namq;  for- 
mae  gloria  fluxa  ae  fragilis,  virtus  conftans  & 
jeterna... 

44.  Etlongosbirto  crurem&nere pilos~  Mar- 
tianus  Capella  Lib.  VI.  pag.  227. 

Hanc  ego  crediderimfentisjpinefcere  membris- 
N<?£  birta  crura  vellere. 


mancipaverit,  ubi  longo  excruciatus  morbo,  & 
tandcm  fqualore  ac  macie  enechis,  fpiri  tum  dc- 
ponere  cogaris;  vel  ctiam.i.  gladio  caput  tibi  t  e- 
cidendumjubeat,capitisq;  pctnaafficiat  fcu.j. 
tccullco  infutum,aut  iapide  colla  revindtum, 
in  mare  profundum  abjiciat :  vel  4.  deniq;in- 
fclici  teftipitefuffigat,&  omniafrac.ummem- 
brarotis  imponat  corvis  efcam_,. 
C  34.  Et  me confimili  devoveoneci]  Nonfecus 
ac  apud  LongumSophiftam,  fub  fincm  Lib.  z. 
mt^mdii  :  XAo»?  AaQvioi  toc;  N u/jLCpac  a/td- 
ovj  ,  tov  du tdv  ff|«i/  %vaTov  t(ffj  j2'iov  :  Chloe 
Dapbnidi  per  Xjmphasjunvit,  eandcm  cum  illo  ba- 


Pag.  130.  verf  9.   Qtwfy  decurfa  toties  littora  bituram  fc mortem  &  vitam, 

fcabris  lapidum  fiagmentis  obtriverint  ]  Et  faepe  i9,    Qui  pfnna  nofiri  carpfit  eris  ofcula]  Ovi 

cruentaverint  ;    qualiter  illi  apud  Petronium  diusEpiftolaXI.deCanacc: 

Conqueruntur_> :  Cum  hora  pene  tota'per  omnes  jtjon  ftiper  incubui,  non  ofcula  fiigida  carpfi. 

fcrupos grumorumi]  eminentium  fiagmenta  traxijfe-     Corippus  Africanus,  de  Juftino  A  u^ufto  Lib.  z 

muscruentospedes.                                             D  Incubuitlacrymans,at^ofculafiigidacarpfit. 
zr.    DicergoVenus unica~\  Antonomafia eft, 


quum  Venus  pro  quavis  amica  ponitur.   Maro 
Bcloga ;. 

Partamex  Venerifuntmunera  -— — • — 
Sed  &  formula  haec  inter  di&iones  amatorias 
iocuminveniet,quibus  blandiebantur  fibi  ple- 
rumq; ,  qui  mutuo  fe  amore  profcquebantur. 
Sicetiam  his  blanditiarum  vocibusutebantur: 
Mea  vita,mea  lux,  meumfuavium,  aritme  mi,  mel 
meum,  ocelius  meus ,  vel  ocelle  mi.  Teftes  Tibullus 
Lib.  4.  OvidiusLib.j.  dearteamandi.  Proper- 
tius  Lib.  2.  Eleg.  2.  &  Eleg.  4, 8c  n,  1 1, 18, '9,  20. 
MartialisLiKi.  Epigr.  69.  TerentiusEvnucho 
Acl.i.  Scen.2.  8c  Adtusj.  Sc.  2.  CiceroLib.  15. 
Epift.  ad  Fam.  j.  Plautus  Moftellaria ,  Adtus  1. 
Sc.3,&4.  Trinummo  Adfus  2.  Sc.  1.  Pcenuh 
Acf.i.Sc.2.  Afinar.Adus^.Scj.  AgelliusLib. 
ij.Cap. 7.  exEpiftoIa  Augufti ad Cajum, nepo 
tem" 


40.  Et floris  teneri  primitiastulit]  Perflorem 
hlc  intellige  virginitatem.  Catullus  iri  Carmine 
Nuptiali:  ' 

Cum  cafitim  amifitpolluto  corporefiorem. 
Ubi  de  Virgine  loquitur,  quae  corrupta  cft.  Mar- 
tianus  Capella  Lib.  IX.  pag.  50/. 

Aurora  exoriens  rofeis  fiect-abitocellis 
Floris  refecli  prania. 
E  Primitias  floris  itidem  dixit  Venantius  Fortuna- 
tus  Lib.  VI.  deNuptijs  Sigeberti  Regis,  &Bru- 
nichildisReginse: 

Virginitas  infiore  tumens  complexa,  marito 
Primitijs  placitura  fuis 


CiceroPhilippica  ll.Florem  xtatis  appellavit,ficuc 
&multialij  tam  Graeci,  quam  Latini  autores. 
Philo  Judaeus  deProfugis :  Axo/\ct<r(&h  pS  ,  n 
(j,ct%/\as ,  ?i  tfioctitzc.  avSat,  |  ro  Tyjg  us^ar,  av- 
funm:  Ave  miCai,mem  ocellus jucundijfimm.  p  *&l^  l-mvodV-.C^m.    Impudica  vcl proftituta ,  vel 

r\       «-.  -t       **  ■  rt  r*  f.  k'.  I      1  '  *         *.  Al_l  «iij_j*  i-i  tli^    fuu„.i<i         __.  __*!      _^jl__lJ.     __7 _.__    __    _  1 '        ....}'..     _ 


Sed  &  Pcenul.  A<9:.  1.  Sc.  2.  Milphio  ita  Adel- 
phafio  meretrici  delicias  facit__: 

Mea  voluptas,  meg,  delitia,  mea  vita,  meaamot- 

niias; 
Meui  oceUm,meum  labellum,meafalus,  mcutti 
fvavium. 
VUiffimqj  ei  Adelphafium  fic  abblanditur : 

Unm  inel,  meum  cor,  mea  coluftra,  mw  msl- 
liMlHscafeus, 


tiivialis  foemina ,  vel  matis  florem  vilivcnditans» 
Sic  Achilles  Tatius  Lib.  1.  pfooe  ?oav(l&  7^0 
x.eu%5  tos  « $M -«ToAffOT/g- :  neqmflorem-tetatk  tu« 
ante  tempus  perditum  eas.  Ovidius  Metamor- 
phos. 

JEtatis  breve  Ver,  &primos  carpereflores. 
Lucretius  Lib.4. 

1  — ■ — — — florefruuntur 


Matif 
O 


Apulejus 


l)g  STEPHANlJOHANNlsSTEPHANIlNoT/fiVBERiOUES 

Apulcjus  Apologia  :   Venit  igitur  ad  etim  novaA         zr.  Axis  uterque]  Jofephus  Devonius  lica- 
vupta,  fecura  &  intrepida,  pudore  defpolidto  ,flore 


*xoleto,fiammeo  obfoleto.  Tibullus Lib.  i.  Eftg.  8 

Attu,dum  primifloret  tibi  temporis  gtas , 
Utere,  nontardo  labitur  iUapede. 
LiviusLib.VIII.  Tlorem  Htatis  ejusfriittum  adven- 
ticium  credidi  tatus,peUicete  ddolefcentem  fermone 
incefto  eU  conatus.  Plura  in  hanc  fententiam  fup- 
peditabitNicolaus  Abramus  Notis  fuis  docliffi- 
mis  ad  z  Ciceronis  Philippicam.   , 

Ibid.  It  flotis  teneri  ptimitias  tulit]  Ptimitite 
pro  primis  rei  alicujus  initijs.  Sic  Ovidio,  pri- 
mitite  operum  .'  Statio,  armorum  ptimitite  :  Am- 
mian.  Marcellino ,  adult£  xtatis  primitis,  dicun- 
tur_.. 


husLib.2.  deBelloTrojano: 

Amphitrioniaden,  axis  quem  laudat  uterque. 
16.  Prtedittte  reifides  prxfentibus  locorum  indi- 
ctfsexhibctur]  Prorfusigituifruftrancaeftopera 
JohannisMefTenijtduminlibclloquodamiuo, 
quem,  Sveopentdprotopolin,ku  Exegefin  de  quin- 
que  primarijs  ck  antiquiffimis  Svccorum  Go- 
thorumcjj  Emporijs,  Upfalia,  Sigtonia,  Scara, 
Birca,&Stochholmia,infcripfit,totusineoeft, 
B  ut  contraSaxonemnoftrum  (quem  immcrito 
crebro  vellicare  conatur)evincat,  nequaquara 
hoc  loci  &  circa  Sigerftadium»  fa  mofum  iliud 
&  admirabile  amoris  &  fidclitatis  fpecimcn  ab 
Hagbarto  &  Signe  editum :  fed  potius  in  Svecia> 


prope Sigtoniam.  Verbacjusarferam, ut quam 

44.  In  fua  digreffione]  Digreffio  pro  exccjfu,     frivolis Sc  ftramineis  pugnet  haftis, quivis cor- 

leu  morte.  Ita  totus  in  eo  autor  nofter  eft ,  ut      datus  videat.    Ita  autem  libri  citati  capite  XIl. 

cum  vulgo  non  loquatur,  fed  fupra  vulgum  &     philofophatur-»    Cum  planities  Haborina  admo- 

fepiat,  Sc  loquatut_«  dumfit  vicina  &  contermina  civitati  Sigtonienfi,  de 


Pag.131.verf  J2.  Sipropinquxmorti»  inftat  ali- 
eujusfpettaculi  imagine  pervidijfet  ]  Inftar ,  &  hoc 
inloco,&paulo  poft  fubfequenti,  ubi  diciL.j 
agger  elatiorveterisfundi  inftar,protuberantuhumi 
fpeciem  demonftrat,  Nomen  eft»  hon  Adverbium '-, 
Sc  fumitur  pro  fimilitudine  j  Jpecie,  imagine, 
&  quicquid  irem  aliquam  repraefentat  Ita  Ju- 
ftinus  ufurpavitLib.  XVIII,  Cap.  V.  Confluenti- 
bus  deinde  vicints  locorum,  quiflpe  lucrimultabop 


ipfa  hocloco  pertrattansmbe,  etiam  meiratus  ejfe  mu- 
neris,  de  planitie  memorata,  alias  famofiffima,qu&- 
dam  invefitgare,  &  rem  gefiam  veritati  corfirmare. 
Potiffimum  vero  cum  Saxo  iUe  Sielandus  in  fua  con- 
tendat  accidijfe  Dania,  hoc  admirabile  amoris  &fide- 
Htatis  ftiectmen ,  prteter  omnem  veritatis  fimilitudi- 
nemcircumftantijs&bcoipfo  redamantibus.  Enim- 
vero  prteterquam  quod  ipfa  de  Eaborh  &  Signes  vul~ 
gatijfimisamoribuiflurimisantefeculisrfoncinnata&^ 


tibus  venaliainferebant;  fedesq,  ibi ftatuentibus,  ex  ~  pnblicatacantioJpfumSaxonembiftoriam  contexen 

equentta  hominum  velut  tnftar  civttatu  effettum 
esl.  Undc  illa  loquendi  formula ;  adinftat,  hoc 
eft,  adiimiiitudinem,  ad  exemplum.  Idem  Ju- 
ftinus  Lib.  XXXVL  Cap.  3.  Efl  nam^  vaUu ,  qute 
continuis  montibus  velut  muroquodam,ad  inftarca- 
ftrorum  clauditur.  Sic  Inftar  equi  dixitSvetonius 
in  Caefare  Cap.  61.  Nec  patientem  fejforis  alterius, 
primtts  afcendit :  cujus  etidm  inftarpro  tzde  Veneris 
Genitricispofteadedicavh.  Ubi  magnusilleEras- 
musRotefodamus:  Inftat,  pto  Signo,  Subftintive.  £ 
EtBeroaldus:  lnftar,effigiem  confimilem.  Sabelh> 
cus:  Inftar  ,effigiem  ,  ad  iHius  xquationem.  Ita  8c 
iBjfor >mw/if  W/z ,  apud  Florumreperies  Lib.  III. 
Cap.  V.  pag.  228.  Centum  amplitu  navium  clajfem, 
appatdiumfc  belli  gravem ,  in  Pontico  mari  aggreffa 
iempeftas,tamfotdafttagelaceravit,ut  navalu  belli 
inftat  efficetit  \  hoceft,  fpeciem,  fimilitudinem» 
Apulejus  Lib,  de  tiiundo :  Ad  hoc  inftat  falutem 
mundi  tuetut  Deus.  Valerius  Maximus  Lib.  IV. 
Cap.  I.  Quid  quod  tedesfuas  diruit,  quia  excelfiote  p 
loco  pofitte,  infiat  atcis  habere  videbantun  Gloffae : 
lnftar,Similitudo,  oftdM^a,  ditiitovi&fJLsi. 

Pag;i3i.vcrf  17.  Subjettatenaculafauces"]  Per 
tenacula  hic  intelligit  funiculum  fcu  laqueum, 
quo  fufpenns  halitus  praefocari  folet.  Utitur-. 
TerentianusMaurus  inPrxfatione: 


Anguftof,  tenaculo 
Certat  vincere  ponderis, 
In  prteceps ,  faulem  fugam. 


tem  errorisarguatfiepiffime)  etiam  M.  LaurentiusNe- 
riciustUbfalenfis  Archtepifiopus,fideliJ]imus  antiquita- 
tisinveftigatot  Svecanx,certijfimis  petmvtusindicijs 
&  argumentis  fallaciam  in  fuo  Chtonico  detegitDa- 
nici  Scriptotis  hoc  modo  :  Htec  esl  Haboris  hifiorid 
fuccintte  comprehenfa,  quam  Saxo  multis  &  eleganti- 
bus  peffequitur  verbis  ;  vetum  apud  nos  in  Svecid 
alius  longe  fcrmo  de  ifio  vagatur  Habore,  velut  etiant 
ex  petvetufiis  hetoicis  &  etothis  Svetice  confctiptti 
cantilenis  Itquido  confiat.  Nempe,  Haborem  nonfuijfe 
Svecum  natione,fedNorvagum,&  Signem  RegisSve- 
citefiliam  ,  dt^  Haborem  Regis  Notvegitefilinm  ih 
Uplandia,  nonprocul  Sigtonia,  tnplanitie  quadam,  ho- 
die  etiam  de  itiius  nomine  appeUata ,  &  e  tegione  pa- 
gi  cujusddm,ttansflumen,  inparcecia  Hcetuna,  Forefig* 
tuna  ditti,  ubi  quondam  aula  floruit  regalts ,  collocatd, 
fuijfe  fufpenfum.  Quomodo  igitutvetitdti  confen- 
tdneum ,  Haborem  amotis  iUiciti  peenas  perfokvijfe  in 
Cimbricd  Chtrfonefo  f  Imo  mihi  nuper  afide  digniffi- 
mis  ndrrdtum  hominibg,in  ipfaplanitieHabtrinafecus 
decutfum  Melerijacente,paUcosantedHnos  quendam 
dccolarnm  ,  edudicem pdtibuli,  in  quoHabor  circitet 
dnnum  falutis  ducentefimum  vigefimum  fecundum 
laqUeofttdnguiatus,ex  terra  eruiffe,&  phrimis  homi- 
num  commonftrajfe.  Necmodicum  eiiamfldei  noftttC 
apponit  fententia,quod prorfus  e  diametro  ditttepla- 
nitiei,fueritregia  habitatio,  inqua  Habor  proditui, 
captus,  &mortiadjudicatus,transamnem  fujpendiH- 
dus.  Qua?  verba  cum  Vir  excellentiffimus  & in- 
fignis  Hiftoricus,  D.  Olaus  Worrnius>  Lib.  2. 

Momi" 


In  Lierum  VII.  HisxoR"t/£  Danic/e  Saxonts  Grammatici,        IJ9 

Monumcnt.  Danic.   Cap.  uk.  nervose  admo-  A  quomodo  SigneinSigerft.ulio  Danhe  vidiffit  Ha&i,,* 

dum  prope  SigtonUnun  fiaiis  Gemontjs;  &L  Mii  vi- 


dum  8c  folide  refutaverit,nolo  hic  actum  agere; 
verum  ipfius  rationes  &  argumenta,  qux  omni- 
n6dignafunt,neillic  lantumlegantur,  operae 
eftpretium,uthicquoq;  adducamus..  Itacpfic 
orditur  Wormius :  Vides ,  inquit,  candide  lcclon 
quibmarietibus  hic  bomo,  tantum  auterem,  de  veri- 


ciffim  in.Svecia  confiagranlem  rcgiam,'m  qtu  Signe 
dettnebatur,  uttmo  codemft  momentofimidperirent  ( 
Qms  thn  bardus,  qui.  bicc  non  animadvertat  i  Sit  nla- 
nities  in  Svecia  ab  eo  dicla ,  forfan  quod  ibidem  vel 
natus  vel  educatus,  vel  facinoribus  cUru;  extkerit  ■, 


tatis  &  exifitmationis  arce  deturbare  conetur  5  ftcul-  fed  ab  ejm  fufpeudio  dmominatam  ,  ftuiid  veritatts 

%eis  fcilicet  &  plane  inept'u,quosvix  examine dignos  fpecie  affirmare  potcst.    Suam  fubjungit  experien-» 

quivu  cordatus  exifiimaret.     Sed  cum  haud  pauca  tiam-,  accepiffcfein  ;pfaplanicieHaborma,pau-" 
etiamnum apud nos extent ,  qme  autoris  nofirifidem  B  cosanteannos,  queiidamaccoLirum,caudicera" 

jirment,  percurramus  fwgula  ejus  momenta.   Saxo,  patibuli ,  in  quo  Habor  circteer  annum  falutis" 

v,inquit,'m  fua  contendit  accidiffeDania hocad-  222.  laqueo  ftrangulatus,,  cx  terra  eruiiic.  ga»'« 

D,mirabile  amoris  Sc  hdclitatis  fpecimen,  praeter  tam  obttife  naris ,  qui  bttjv.s  figmenti  non  odorena 

,,omnemveritatisfimilitudinem,circumitantijs,  fundamentum  ?  Scribit  Saxo  nofier  quendarn  nar- 

3,  &locoipfo,  reclamantibus.  lnfigniter impuden-  raffe  Abfoloni,  trabem  fe  eo  loci  (prope  Sigerfiadium 

tem  hunc  bominem  ejfe  oportet,  qui  audacler  adeo  de  Sieianditc)  repertam  vidiffe ,  qnam  agrejiis  vomers 

leco  hoc,quem  nunquamvidit,& ajferere,& propalare  glebam  rimatus,  ofendit.  HincMeffemjrelatio.  Sit 

mdet,  cujus contrarium  ocularu  docettnfpeclio.  Lo-  ita-,  quidam  ibidem  loci ar.le annospattcosinvenerit 

cum a  Saxone  adducium,&  cinumfiantias  examinet,  Ugnumquoddam,  nondum  tamen  cakdicem  patibuli 
nifi  omnia  ad  amuffim  bifiori&  rejbondeant ,  causi  C  Haborini  fuiffe  ofienftmeH.  Mille  quadringentts  & 

ceciderim.  Accsde,  monfirabo  tibiadbuc Sigari urbem  uitra annts ,  lignum  fub  terra, pluvqs,putredini, ter- 

&  Regiam,  imo  tumulum ,-  monfirabo  auUm  Signes ;  rxf?  crojionifubjcclttm,  dttrare  poffeprius  dcmovjira- 

monfirabo  Hagbirti  monticulum,  ubifufpendiomui-  bit,  quam ipfi ftdem adbibeam.  D««'^rnultumfidei,> 

tatus,  omniafuis  nominibus  adhuc  cuivis  rufii.v  accolte  fuae  fcntcntise  apponere  exifiimat,qwcd  e  diame-  „ 

notiffima.  Quin  eodem  in loco  videbu  Sufam  amnem,  tro  planitiei  didtarfuerit Rcgia  habicatio,  in  qua  „ 

lucum,exquo  milites frondes decerpferunt,  Vaibrun-  Haborproditus,  captns,  &moni,adjudicatus.... 

nam,  Haconis  buftum,  aiiasi\  omnes  a  Saxone  noftro  Fuijfe  ibidem  Regiam  ipfi  credimus,fed  ibidem  pro- 

cemmemoratAS  circumfiantias.  Qugfiadeodarain  ditum,captum,&mortiadjudicatumnegamus.  Nec 

planitie  Sigtoniana  demonftraveru ,  te  rationes  pro-  ipfe  unquam  probabit ,  reclamantibm  omnibm  Hifio- 
baliles  hujus  ajfertionis  habere  credam.    Sed  miror  P  rite  circumfiantijs ,  ttt  fupra  docuimus.    Ego  potim 

Saxonem  noftrum  tam  fagaci  oculo  prtgvidijfe  futu-  hanc  regiam  favere  fentcntitz  Saxonis  arbitror,  qui 

vum,  qui  ipfi  litem,  hac  de  re  intentaret,  dum  in  htec  in  Svecia  natum  refert  Hagbartum,  &  forfan  in  'etf- 

„prorumpit:  Itnecuiquamantiquitatuveftigiapror-  dem  hacregia,undeabeophmitieinomen.  Sedhtea 

■,,fmexoleviffecredantur,prtediclte reifidcspr,(fentibus  incertifjima  relinquens,  uuictm  Monpojfum  non nio- 

irlocormn  indicijs  sxbibetur  ,  cum  &  Hagbartus  pago  nere,ex quo  totius Mejfeniani difcurftis  apparebitveri- 

tyvoiabulum  extinclus  intulerit,  nec  longe  a  Stgari op-  tas.   Concludit  'Nericijfui  verba  hoc  Epipbonematei: 

vpidolecm  pateat ,  ubi  plano  pauhdum  agger  elatior,  Quomodoigiturveritaticonfentaneum,Habo- 

„veteris  fundi  inftar,  protukrantis  humijpedem  de-  rem  amoris  Uliciti  pcenas  perfolviffe  in  Cim- 

~,rmmftrat.     Oux  omnia  mftro  etiamnum  feculo ,  ab  brica  Cherfonefo  ?  OuibtuautSaxoninoftroaffue- 

mcoIis  monftrari,  &  in  hodicrnum  iua\  diem,  degefiis  re  tentat,  eum  dixijfe  Haborem  in  Cimbrica  Cherfo- 

■eo~tnlocoteftari,mox  ofiendam.  VergitSaxonemer-  wefo  fufpenfum  ejfe ,  quod  ne  per  fomniuM  cogitavit, 

voris  convincere  ex  Cantiienis  ante  aiiquot  fecuU  imocujus  contrarium  tota  bijhria  ejus  (cxaMiJfime\ 

-concinnatis,  atj^  in  fubfidmm  vocat  M.  Laurentium  locum  in  medio  SeUnditn  depingens )  evincit  :  aut 

iNericium , qui idem affertt :  fcd  mtdtomodefiius ho-  adeo esl in Geographicis pucr  ac rudis, ut nefciat inter 

itorificaSaxonisnoflriinjectamentione.  Hifcecami-  vajlifjimas  viciniregni provincias  difiinguere,  qua- 

lenis  quid  tribuendum,docet  ipfe  Nericim,  dum  vaga-  rum  limites  vel  ex  vulgari  mappa  dtfcere  potuiffen 

bundos  fermones  pro  fundamento  eas  agnofcere  affe-  Quid  huic  Hiflorico  de  remotioribm  fcribenti  fiden* 

vit:  acfi  nii  ejfet  aliud , Sveticis  Cantiiem  Danicas  dum,  fi  tam  bardus\aut  ctecm  in ijs , qute prcc  foribus 

contrarias  opponimm,ej.usdem,finonmajuru,fideu  p  funt  -i  Sed  defino  tam  palbabiles  nanias  extutere, 

„Sed  ^M/yplanitiem  non  procul  Sigtonia,  ab  eo  cum quiois  velleviter Saxonem  nofirum  cum  novel- 
„ denominatam, una  cumaularegali,  ibidemfu-     lo  conferens  Scripterc,  abunde  vidcat,  quantum  di- 


3,  (penfum  eum  arguere.  At  imiverlk  Hifiorm  refra- 
gdturferies.  Sigarus  enim Danmfuit, ejm ftliaSigne 
Dana,  in  Danite  Sigcrfiadio  habitantes ;  Hagbartm 
•vera  Svecm  (vei  ut  tlle  vtdt,Norvagm)  quitnDa^ 
niam,  & quidem  Sigerftadjum,  ad Signem  venit,  ibi- 
demf,  ea,  qutea  Saxone  rcferu,itur,perpetravit,ubi 
etiamcaptus&capitkdamttanis.  Ouomodo  igiturin 
Sveciam  trmslmhfH  ibifujpmdiomuitaretur!  atft 


fient  terva  lupinis.  Hadtenus  Wormius.  Quin 
etiam  (ut  hoc  de  meo  addam)  ipfa  Chronologia 
Meflenium  erroris  arguit :  quippe  qui  conftan- 
ter  aflerat,  circiter  Annumfalutis  222,inSvetia 
Hagbarthum  laqueo  ftranguiatum  j  quun-L^, 
juxta  veriorem  noftratium  calculum,  Sigarus, 
quiiftofupplicio  filiae  fuae  ftupratorem  Hagbar- 
tum,  tefte  Saxone?  aifecit?  Anno  Chrifti  199,  in 
Q  Z  praelio» 


i<5o       Stephani  Johannis  Stephanii  Not;e  Vberiores 

araelio  prope  Kalundeburgum  caefus  occubue-  A  rlem,  quam  ante  annos  non  ita  multos,  quam 
jit.  Quomodocrgo  demum  poft  totosviginti  fieri  potuit  accuratiffime,  confignavit  Clarifs. 
tresannos,incrucemivitHagbarthus,Regede-  Vir,  &  infignis  Mathematicus,  D.  Johannes 
mortuo,qui  ipfum  patibuJo  fuffixit  ?  Ut  vero  Laurenbergius  s  Collega ,  &  Amicus  meuscon- 
illuftrius  totum  hoc  evadat  negotium,didi  tra-  junctiffimus. 
<£ius  topographicam  fubjungam   delineatio- 


29.  Abfaloni  ]  Archiepifcopo  nempe  Lun- 
denfi,  qui  diligens  ac  curiofus  antiquitatum  pa- 
triae  fuae  inveftigator  eratJ  :  quem  etiam  haec 
Saxoni  narrafle,  vero  proximum  eft. 

3/.  Alter  Jiquidemfamiliaritatis,  alter  originis] 
Nam  alter,  nempe  Starchaterus,  familiaritatis, 
quam  cum  Sigaro  Daniae  Rege  colebat ;  alter 
videlicet  Hako,  patriae  fuae,  unde  oriundus  erat, 
refpectumagebat^. 

4/.  Oppidum  ab  Hesberno  conftructum  ]  Ur- 
bem  Calundam  intelligit,  quam  una  cum  ad- 
jundti  arce  &  caftello  munitiffimo,Nobiliffi- 
musVir,&fagotogaq;  juxta  praeclarus,  Esber- 
nusSnare,  Abfalonis  Archiepifcopi  germanus, 
ad  portum  hunccondidit  Anno  Chrifti  M.  C. 
LXXI.  Ejus  meminit  Saxo  infra  Lib.XIV.  Ea 
tempeflate  Esbcrnus  urbem  Kalundam  molitus,  novi 
munimenti  prmfidio  portum  hoftili  piratica  liberum 
prteftitit. 

Pag.  154.  verf.  12".  Ut  enim  Gunnarus  devitl& 
gentisignaviam]  Variaefuerunt  antiquitusmili- 
tares  ignominiae,  quibus  ignavos  &  rem  male 
gerentes  milites  notabant  caftigabantq;.  Ro- 
manis  hx  fuerunt :  Hordeum  pro  tritico  datum  i 
xre  feu  ftipendioprivari;  extra  caftratendere ;  di- 
fcingi  -,  milittam  mutare  j  ftantes  cibum  potumtfe  ca- 
pere  :  quas  ordine  recenfet  &c  exponit  Lipfius 
Lib./.deMilit.Roman.DialogoVIIL  Fuithaec 
quoq;  militaris  anim&dvcrfio,  jubere,ignomini£ 
lausii  ,militi  venam  folvi,&  fangvincmdimitti :  ttt; 


B  Gellius  traditLib.X.  Cap.VIII.  ApudGraecos 

,  Charondas  lege  ftatui  t,  eos,  qui  in  bello  ordines  de- 
feruijfent,  in  foro,  per  tres  dies,federe  in  veftibus  mu- 
liebribus.  Diodorus  Siculus.  Spartani  eos  *  qui 
ignaviae  in  bellis  comperti  effent ,  varie  nota- 
bant.  Nonenimfolum  (ait  Plutarchus  in  Agefi- 
lao )  arcentur  omni  magiftratu  &  imperio  ,  fed  & 
dare  alicui  horum  uxorem,autabeoaccipere,infame 
esl.  Percutit  autem  &  cczdit  eos,fiquisvult  obvio- 
rum :  at  illiferunt,  fqualidi  &  humiles ,  pallia^  ge~ 

C  ftant  colore  aliquo  tintia  &  infcripta.  Partem  etiam 
barb&,qu«  eslad  labrum fuperius ,  five  muftaca,ra- 
dunt,  partem  vero  alunt.  Gravi  quoq;  ignomi- 
nia  fegnitiem  fuorum  ultuseftOrolesRexDa- 
corum,dequa  JuftinusLib.  XXXIII:  Daci  quo£ 
foboles  Getarum  funt :  qui  quum  Orole  Rege,  adver- 
fusBaftarnasmale pugnajfent ,  ad  ultionem  fegnitix, 
capturi  fomnum,  capitalocopedum  ponere,jujfu  Regis, 
cogebantur,  minifteria^  uxoribus,  qutsipfisanteafieri 
folebant  ,facere.  Ita  &  Cyrus  Perfarum  Rex  lydk 

D  iterhn  viclis,  in  tzternam  ignominU  notam,  ama  & 
equos ademitijuffitifo  cauponas,&  ludicras  artes,  & 
lenocinia  exercere.  Idem  Juftinus  Lib.  1. 

1$.  Recloris  loco  canem  eisprteponicuravit}  Sic 
&:£5iftenus  quidam,  Vplandiae  Regulus ,  fed  vc- 
ruis  tyrannus,  Trondhemenfibus  canem  reclo- 
rem  olim  praefecit,  tefte  Snorone  Sturlefonio  in 
Chronico  Norvagico  pag.  73.  Interfecto  etc- 
nim  a  Trondhemcnfibus ,  quos  varijs  cladium 
gcneribusvexaverat,filio^ifteni,isirac\:furor.e 

perei» 


In  Librum  VII.  Histori^  Danice  Saxonis  Gramv.a  na.         <■:- ■•■. 

percitus, cum maximis  copijs  8c  validiiilmo ex-  A  clior  loats  homhibasesi ,nej,gv.i;ior,  iu,f,  nu<vu  ;,y0... 
ercitu  in  tcrritorium  Trondorum  irrumpit-j;      prius  quisquaw  ft/.i  atifdomo. 

2.4.  Solnto  -JrginitdPh  cingitlo]  .!•  d\i:o  Fkih- 
cofurtenfis  fiubftituerat  vinclilo  ,  pi\gnt  culii 
injuria,  cripfiusSaxoniscx  l  k ;_;;..  :-,:-V-  i  i: i i  1 ; L 
tatis.  Qupd  cnim  hic  Saxo  cit.gt/iu,,: , .'.  <■.  ,%'Airi  ,7, 
id  conciiiiis  Zotum  folvere  ciixit  CtLiii^  Epj- 
gramm.  2.    QtwdZon.tmfirJ: Wxji&ttafrl 


omniaq;  pailim  loca  ferro  8c  igne  populatur. 
TandemdevictaeTrondorum  genti  hanc  detu- 
lit  conditionem,  ut  vel  iervum  nomine  Faxc, 
vcl  canem  fuum,  cui  Ster  nomen  erat,  in  Regcm 
fibi  eligerent.  Illi  ftatim  canem,  abjeciiilimae 
fortis  homini  praetulerunt :  exiftimantes,  ie  fub 
belluamajorilibertate  fruituros.  Ne  vero  Re- 
gem  haberent  omnis  plane  rationis  expcrtem, 


Pag. yy6.  verfi.  ir.   Utidcuw  >::;:hI  .-dv:!^ pro- 


incantationibus,&vimagicatantumSapientia:  Bfiernit]  Igitur  oclidui  fipatioi-i. :id..ni;s  v''.Yii 


ipfi  ingcnerarunt ,  quantum  tribus  fufhceref 
hominibus.  Duo verba  latrando  edebnt,  ied  ter- 
tium articulata  voce  proferebat.  Aurea  catena 
vinciebatur. :  fiquando  ccehimerat  pluvium-, 
aut  Iutofavia  incedendum  ,  humeris  eum  liais 
proceresgeftabant.  Palatium  habuitin  Vdreoi, 
in  colle ,  de  ipfius  nomine  ^aXvMi  /  appellato, 
fitum_,.  Tandem  a  lupis  fruftaum  eft  diicer- 
ptus. 

$7.  Mox£  ab  Alvero  tyrannide  donatus]  Hoc 
cft  Praefectura  aliqua  vel  Satrapia.  Sicut  enim 
l)r<*»»/vocabulumfrequenterufurpatSaxopro 
Rege,  vel  Dynafta,  aut  Satrapa :  ita  non  hoc  fo- 
luminloco,  £kd8ca\ibi])aiTim,tjrannidem, pro 
regta  poteftate ,  fieu  quovis  dominio,  ponere_» 
confuevit-,. 


pugiles  obtruncavit.   Quk  jflihgsaa  cx  nuirvcro 


pracedente,in  unum  colieclo,  emergit.  Adde 
illaqiiadequunturinfi'<L_ ; 

Uaum  qtt.mtlo  tiv.osiy 
Tres  ac  qtutuor ,  &  nibx 
Omnos ,  itmkd,  (inos, 
.  PoiifeptemfimulocTo, 
Undenos  quoft  folus 
Viclor  Martefubegi. 

28.  Sudo  prognati  fangvhe  fiatres  J  Diu  me 
hiclocus  exercuit,dubitantemcV  animo  111  \a- 
rias  fententias  huc  illuc  diftraclo  volventem, 
quid  per  fudum  fangvinem  intelligeret  autor_,  \ 
Tandemquumnlhiltemere  hic  mutareaufim, 
retinendam  hanc  duxi  voecm  ,  qus  per  Meta- 
phoram  hic  pofita  videtur,  pro  Splendido,  daro  & 
19-  Ammum  cum  loco  mutart  paffus  non  esl  ]     jiiufiri  Gmgvine,  hoc  eft,  generoib  8c  regio  <tenv 
Ergo  fuo  exemplo  verum  eile  comprobavit^      mate.  Papias  .    Sudum,fcrenum  posi  piuvhm , 
-KBAvfyvTkrnLv  iftud:  Ccelupi,  non  animum,mu-D  jplendtdum, purmn,  divum,lucidum.  Solet  etenlm 
tant,quitransmarecur,unt,  Saxo vocabulis  tranilatis  frequenteruti ,  unaq; 

Pag.  'tfc  verf  3.  Mvos  cmvatU  de  induftria  voce'  Pro  altcra  pofita  :  ut  antei, -^ei^  vha 
ramu  anneiieret]  Similis  omninc.  crudelitatis  &ems>  Pr?  mSredl -  Digreffionem  pro  exceffu  five 
fupplicium  fuit  1,  quo  in  milite  puniendo ,  qui      mortc  uiuipavit—.. 

adulterium  cum  hofpitis  uxore  commiferat_,>  $$•    Quem  jpecular vemansvarij  cdintinisor- 

ufus  eft  Divus  Aurelianus  Imperator,  feverita-  nat  ]  Heic  iterum  tranilata  fe  oftert  locuticn 
tisimmenfx difciplina fingularis.  Duarum ete-  Capiendum vero omne hoc exiftimo de Clypeo 
nimarborumcapita  inflcciens  ad  pedesmilitis  ad  tantam  laevitatem  expolito,  variisq;  fiouris 
deligavit,  eademq;  fubito  dimifit,  ut  fciffus  ille  ita  ad  vivum  depiclio ,  vel  ut  ipfe  mox  loquitur, 
utrinq; penderet.  Flavius  Vopifcusin  Vita  Au-  multicolore piilura  exornato,  ut  in  eo  tanquam 
*eliani ,  pag.  211.  m  nitidiilimo  ipeculo,  pafcere  oculos,  8c  varia 

•7.  lnproprioplmhreHanonemvalere]T)zmco      bella,variaq;facinoraHildigeri,non  finefum- 


Idiomatead  verbum  fic fonat :  $)an<  (t  S)kmnie 
SXitgtfl:  Hucfacitillud^roAt/^i(»v!i'Kii':  Gallus 


mavoluptate,  ipeculari  t\  contemplari  liceret. 
Speadar,  quod  txSpeculare ,  8c  Specularmn  dici-= 
turi  idem  cft quod  Speculum.  Specularia Seneca? 


'»»  fuo  (terquihnio  ptunmum potesl.    Quod  deium- 

cl      c-  r    j    j  .  ri     j-r--        bpiit.  87.  pro  reneltns  vitreatis  :  Quanm  rufh 

ptumeftexSenecsLudodemorteClaudi  Cae-  ,••„••       ^"v    '™ 


faris :  Ciaudius,  inquit,  ut  videtvirumvalentem-, 


citatu  damnant  nunc  altqm  Sciptonem ,  quodnon  m 
13lI1S:  iJiauaius,inqmz,m  viaetoirumvatcniemi       r  .,     .        ,     -      '     .    \,        ...    .r-  . 

...  .     ,,    ■         •        /•;•  „  luum  Caldarium  latu  fpecularibtis  diem  admifcnt, 

cbhtttsnwarum,tnteIlexitnemine>nltbiparemRomte     J      ,     .  ,.  ,  .-,   ^Tfr  "&"."* 

,  .rf.     .„?        ,   ,      v  •,  .-.    U  n      ■   r    v  EtMartialtsLib.VIil. 

futffe-,  lUtcnonbabere fe tdem grattx:  GaUuminfuo  F 

fterquilmioplurimum  pojfe.  SimiliproverbioGer-  Hybernii  objeclaNotis  fpeaikriapuros 

manivulgo  didtitant :  Canem  in  fuo  fterquilinio,  Admitiunt Soies,ty fine face diem. 

fiveinfuarum<ediumveftibulo,ferocioremejfe,  Sen-  spcuUria  etiam  e  fpeculari  lapide  ti'ani]uci- 

fus  eft :  In  alieno  timidiorcs  iumus  omnes ,  in  do  Q^  ^  f  qu£  VAf[lltn  urum  prseftafeanr^ 

fuoquisq;regno  ferocioreft&  ammofior,   Et  Eiegante,  Auguftinus  in  Sermone  quodum  : 

certe,Domus  fua  tutifumum  cuiq;  refiigium_,.  Mu  faj^  pmMt  jpecuUy  .    mc  <m  •- ^ 

Hinc  Xenophon  VII.  Paediae  Cyri^:    m  omu-  tWj  #&%,  nec  cum  egrcditur,  diffipat.    Qujre  & 

Te^jv  xu>(>)ov  cv  dvvqoomtc ,  «0  ndiov ,  xdk  oai-  m  ingrejfu  &  egrejfu  ejus ,  JjwtuLir  mtegrum  perfc- 

mi^v  3hv  x$h  oikn  \eiiii.   Hoe  eft  :  Ne qs  fan-  verxt.                    ,  ' 

o  3  ii 


162       Stephani  JohamnisStephaniiNot^  Vberiores 

54.  Ettniris  liqneatamodistabulata  coronanf]  A  malafiorteconqueritur,qua;  unicum  gaudium, 


AntiquilTimum  fcutorum  genus,ab  ipfa  quafi 
natura  fuppeditatum,  ex  crudis  arborum  corti- 
cibusfuit.  ValeriusFlaccusLib.  VI.  Argonau- 
tic.  de  Clypeis  Germanorum ,  Pontum  quon- 
dam  &  pftia  Iftfi  accolentium_, : 

Ouos  duce  Teutagono,crudi  mora  corticis  armat. 
Et  Statius  Thebaidos  VIII.  de  Graecis : 

Tela,  rudes  trunci  j  galea,  vacua  ora  leonum : 

Arborei  dant  fcutajinus  -> 

Ubi  Sinus  vocatComV«,qui  nonfueruntplani, 
fed  finuati,  ut  natura  arboribus  circumdederat. 
Deindeexvimineconficiebanturfcuta.:  quibus 
omnes  fereorbis  terrarum  gentesufas  reperio 
Sie  Salluftius  fcribit :  Lucrinos  vimine  fcuta  con 


B 


quodexnato  fibi  filio  perceperat,  fubito  inlu- 
ctum  converterit ,  &c  rifum  mcerore  mutaverit, 
amiflo  filio  unico,  ha:rede,&  matris  folaminc. 

40.  Unapaterni  curaanimi]  QualisAfca- 
niusjillc,  dequoMaro: 

Omnis  in  Afcanio  cariftat  cura  parentis. 

46.  Fatortimprcefciusordo]  Milesquidemex 
Cannenfis  cladis  reliquijs,  apud  LiviumLib.  z/, 
noxam ,  cujus  argueretur,  coram  Cos  :  Mar- 
cellopurgans :  Si  nonDeum  ira,  necfato,cujustege 
immobilis  rerum  humanarum  ordt  feritur,  fed  culpd 
perijmus  ad  Cannas ;  cujus  tandem  ea  culpafuit  l 


jo.  Ob  tamferamftaterm  vinculi  confeffionent] 
Quod  tamfero  confeflus  eflet  fe  fangvinis  pro- 
ficere,  &  corio  tegere  corpus  ■  quod  multis  alijs  populis  pinquitate  ipfi  conjunclum  efle.  Vinculum  fta- 
inttfu.  ipfi  yz'f>pa$  vocant.  TacitusAnnal.Lib.il.  temum  dixit,  pro  germanitatis  illo  nexu,  quo 
Non  loricam Germano ,  nongaleam  ;  nefcuta  qui-  eosinterfejunxeratftrrpisejusdemcommunio: 
demferro  nervove  firmata ,  fedviminum  textus, vel  quomodo  vinclajttgalia  &  connubialid ,  apud  Vir- 
tenues&fucatas  colore  tabulas.  Poftea  fcuta  cly-  gilium&StatiumLegimus.  Valerius  Maximus 
peiq;  ex  tabulis  fedtis ,  vel  fingulis ,  ljsqj  corio      Lib.  2.  Cap.  1.  Manifeftum  igitur  esl ,  tantum  reli 


obdudtis,  vel  pluribus  coagmentatis  &  conden- 
fatis,  ne  facile  tela  penctrarent.  Indicat  praeter 
Tacitum  locojamcitato,  Varro  deLinguaLat. 
Scuta  dicuntur  a  fecJura ,  quodfeclis  conficerentur 
tabulis.  Et  Plinius  Lib.  XVI.  Cap.  40.  FrigidiJJi- 
7«<*(inquit  de  arboribus)  qit£cun£  aquatica,  len- 
tiffima,  &  ideo  fcutis  faciendis  apttffima  :  quorum 
plaga  contrahit  fe  prottnus ,  eluditq,  fuum  vulnus,  & 


gionis  fangvini  &  affinitati,  quantum  ipfis  dijs  im- 
mortalibus  tributum :  quia  inter  ijla  tdm  faniia  viti- 
culanon  minmquamin  aliquo  facrato  loconudarefe* 
nefas  ejfe  credebatur.  Elegans  eft  locus  Eucherij , 
Epifcopi  Lugdunenfis ,  fiib  initium  Epiftolae 
Paraeneticae  adValerianum  cognatum,de  con- 
temptu  mundi:  Bene  alligantur  vinculo  fangvinis, 
qui  vinculo  confociantttr  amoris.  Sic  &  nobis  quof? 


ob  id  contunucius  transmittit  ferrum.     Talis  fu.it.  q  admoditm gloriari  pro  hoc  ipfo  Dei  munere  licet ,  quos 


clypeusHildigeri,  quiex  laqueatis  tabulatis,  hoc 
eft,ex  tabulis  fectis  condenfatis  compactus  erat. 
37.  Medioxima  ttati  ]  Ordo  verborum  hic 
efle  poteft :  Species  nati,  id  eft,  imago  five  figura 
filij  mei ,  confpicuo  ctdamine  illita,  id  eft,  vivis  co- 
loribus  depidta  &adumbrata  conftat,cxtat,com- 
fpicitur,  medioxima ,  media ,  vel  medio  fcutilo- 
co,  in  clypei  meditullio.  Medioximus ,  a ,  um, 
Plautoalijsq;ufitata  voxeft,ut  pturimum  me- 
dium  aliquid  denotans.  Sic  Ciftellaria,  Adtus  £ 
2.  Sc.3.  Medioximam  mulierem  vocat,quemme- 
dioloco  uxorem  duxir*: 

Medioxumam,quamduxituxorem,exea 

Nata  esl  htsc  virgo  Alcefimarcho  qute  datur. 
EidcmDij  medioximiSc.i.  Ciftell.  dicuntur: 
Attfe  itd  meDij  detef3fuperi,atfe  inferi  &  medioximi. 
Nonius:  Medioxumum ,  id  es~i,  medio  atlum  modo. 
Feftus:  Medioximum,  ideil,  mediocre.  Occurrit 

etiam  inpofterioris  aeviScriptoribus.  ItaSido-  hoc  ipfo  libro  :  Htec  ut  erat gravitate  atq^  indu- 
niusApollinarisLib.IX.Epift.  5.  Ibiteinterftpi-  f  ftria  ante  alias  pwftans ,  conditionem  proco  attulit, 
ritales  regulas ,  vel  forenfes ,  medioximum  quiddam      nonante  fe  ei  nupturam  pr&fata,  quam  Daniam  fub 


perinde  charitas  utpropjnquitas  necTit  tcoarclantqjn 
unum  affeiium  dttee  neceffitudines ,  quarum  dlteram 
a  parentibus  carnisnoftne accepimus,  alteram  a  hobis 
fumpfimus.  Geminum  hoc  vincttlum ,  quo  confade- 
rantibusnoshincgenere,  hinc  dilectione  conneclimurt 
htxc  me  paulo  latius  ad  te  exarare  compulit.  fincu- 
lum  congregale  dixitTerentianusMaurusdeSyl- 
labis  agens : 

— i ; ►- Syllabam  Grtzcivocant 

Ore  quodfimulprofeftce  copulant  ttnum  fonttm : 
Vinculum  namfignat  ifta  congregale  diffio. 
Pag.  137.  verf.  2.  Conditionem  proco  intulit  ] 
Sufpecla  mihi  primum  hasc  fuit  leclio ,  donec 
animadverterem  recurrere  eandem  formulam 
infraLib.IX,ubiSaxo  parili  modo  loquitur_.: 
At  Ludovicus  fummo  amplificandte  religionis  ardore 
co"nfertus,conditionembarbaro  intulit.  intulitergo 
pro  obtulit,  detulit,  pofitum.  Ita  Sc  paulo  poft 


ionuonantem  &c.     MarbodaeUs  Caenomanenfis 

Cap.  VII,  de  Gemmis : 

ChaUedon  l.tpis  eU  hebetipallore  refulgens 
Inter  hjacinthum  medioxtmusat^  Berillum. 
$9.  Cui  manus  hxc  curfam  metx,  vitalis  ademit] 


dotis  nomine  recepijfet.  Sic  Svetonius  Csefar :  Cap. 
XXVIL  Sororu  fute  neptem,  qute  C.MarceUo  nupta 
erat,  conditione  ei  detulit.  Ubi  conditionis  voca- 
bulo  (  ficut  &  Claud.  Cap.  XXVI.  &  Galbse, 
Cap.  V.)  pro  conjunclione,  vel  pactione  nu- 


Subobfcureindiearevidetur,fe  planeinvitu,  &  ptiarum  fponfaliorumve  ufus  eft,  ut&alijau- 
cafu  quodamprorfus  infclici , filuim  fuum  vita  tores,praecipUeJCti.  EquibusCajus,inrenun- 
fpoliafle  i    cujus  interirum  mox  deplorans ,  de      ciatione  nuptiarum  haec  verba  probata  efle  ait : 

Con~ 


IN  LiBRllM  VII.  HlSTORF.E  DaNIC^  SaXONIS  GrAMMATICI.  \6] 

Conditionetuanonutar.  Scd&Feftus:  Conventa  A  fuperioribus,  a  Caefariariis,  in  Daniarnirrum- 
conditio dicebatur,  cum primtu  fermo  de nupttjs,<j      pentibus,miferandum in  modum dcvaftatum.  ' 

csrum  conditione babebatur.  20.  Pendentebeko]  Sicut  jCtis :  Pendentehte. 

41.  Ceffim ebrietate  labantes]  Hoc  eft,  incer-  Barn.  Brifionius  in  Lexico  Juris :  Pendere  conditio, 

tis  Sc  titubantibus  veftigijsplus  retrocedentes,  diesve dicicur,cujm adhitc eventus  expeclatur.  Pendc- 

quarri  accedentes  pras  nimia  ebrietate,  qua  ob-  re  etiam,feu  inpendcnti  esl,  quicquidin  fufpenfo  esl. 

ruti  adeo  erant,  ut  neq;pes  neq;manus  fuum  23.    Tacita  foriuM  confacuti.i  frettu  ]  Quia 

faceret  offlcium.   Hoc  etenim  iignificat  ceffim  fciret  fe  fingulan  quadarn  induIgcntiaOthini, 

labare ,  Sicut  Juftinus  Lib.  2.  Cap.  12.  pag.  j8-  ferro  quailari  non  pciie,  omniaq;  tela  ad  ie  i:s- 

ce(fimire,pt:ocederedixh:  Autfi  hocparumtutum  denduminhabiiiaelle,  ut  paulo  ante  comme- 
extat,vos  commijfo  pr&lio  ite  ceffim,inbibete remos,  B  moravit_,.  Aiioquindoctus  eratHaraidus/w- 

& abello difcedite.  AdquemlocumDoctiinmus  ridum  mtlitem effe  de'oere,non  ccelitum auro  argen- 

Berneggerus,  &  dc  Juftino,  juxta  acalijs  autori-  toq,,fedfe>  ro  cir  animufcetum .  quippeiilapriedam  ve- 

bus  in  lucem  editis,  praeclare  meritus,  adducit  ri"us,quam arma effe,ni:entia,.im£re:v4efnwiair.u  r 

Varronis  Verfus  apudNoniun__, :  fmgvmem  &  vulnera.   Viy\u:emefe miiitis  decus;  ,v 

Vereorne  mequo^,cumdomumab\[io  omniaillavifioriam fequi ■,  & dkemb  femqu ,- ■■■■:■. s 

Ceffim  revertero,pmter  canem  cognofat  nemo.  p^iperis  victorispntmium  effe  ;  |t  legijnter  de  _£ 

EademrationePlautusCafina  Atlusi.  Sc8.  v.7.  paratuarmorumloqUinirliylus  Lib.IX. 

„     tr        ,         ,      ■  -    ..  44-  Univerfm  aciem~]  Locum  hunc  diffi- 

RecefJimcedamadpartetem,imnabornepam.         ......  ..        J  .       ...        ..,.,,      .   _,  . 

t-    ,       _■'         i  n      c  ciUimumlequenti  expiicauoneuluitravitGol- 

Et  Amphitru.  Adb/.  Sc.i.  n  ■  /,    l       '  ,  ,  ,    . 

+,r  cr         r  r  1        y    C  lega meus,    oh.  Laureribermus,  lyiathematum^ 

f?9  cunas  recelhm  rurfum  vorfum  trahere  &     n°c   r      ■!  ■  ••,•''/'.. 

Pror:  iimUlq;  totius  aciei  icheiiia  appoiitum, 

ex  mente  Saxonis ,  meam  in  gratiairi  aektieavit. 


dui 


ere. 


Martianus  Capella  Lib.  VIII. 
Ceffitrifo  foriF.id.mtes 
Abeum  pedes  tremore. 
Titubansq,  moltensiy 
Hacret,  redit,  recurrit: 


Tres,inquit,  aciei  turma-s  a  Saxone  defcriptse  in- 
teliiguntur  turmae  primipilares  ,  (eu  Anteil- 
gnanse,  ^uasreliqua  militum  manus  confequi- 
tur.  Duaeextremasviccnariarafioncdbnfantur. 
Habentenim  incorpore  quadratp  vicena  cani- 
Qui  vcrba  in  animo  & oculis habuiiTe  videtur  ta, inuniverfam finguiaj  400:  lvieaia  pecuSiaii- 
Saxo.  Gloilarium:  Ceffim,  graddtim.  Apulejus  terinConiieuPyroinidisacumendigefcaeft,& 
Lib.2.  Ivletamorphos :  Lagena  orificio  ceffimde-D  atiasutrimq;  difcretisad  formam  laterumam 
hifcente  patefens :  utredte  emendavit  Coivius, 


bagibus  obliquat.  Omnes  autem  frontem  poiii- 
denta daobus  inchoatam, &  incremento  uni- 
tatis  furgentem  :  extrem»,  usq;  dum  alas  exaf- 
quent,  ieuillis  in  linea  reclacon{tituantur,& 
uitimoordminumero  lateris  pares  fiant.  Haec 
frons  pyramidalis  capita  comprehendit  200 :  & 
univcrii  turma  609  :  Media  vero  viginti  viro- 
rumnumeroporrecaor  aut  major  eft  :  nanvi 
duobus  ordinatim  prcgrefsa  ferie  ad  3/,  totus 


Ceffim,  inquit,  id  esl, retro.  Alfenus  JCtus :  Inte- 
rim  fuperius  plojirum  ceffim  ire  ceepit. 

/4.  Dependentiipjgamfagictaconfixit']  Pyga, 
7niyri  Graecis,proprie  natesfiveclunes  denotat: 
interdum  etiamcaudam  ialace~rnT  QndePj^- 
tafit.ra,fah  Pj^ii^apudPetronium, pro  ob- 
fcaenoVenerisexercitio.   HoratiasLib.i.  Sat.2. 

Nenummi  pereani,  aut  pyga,  aut  deniq]fama. 
tle  pereatpyga,  ideQ:,  ne  natesvapuient.  Nam'b  illecuneus,feii  o-^^seii^cturma^conunetCa- 
de  ijs  loquitur  ,  qui  in  adulterio  deprehends-  pita  ^(j^quaevigintivirorumnumeroextremas 
bantur.  Intelligit  igitur  Saxo  non  veftisLci-  turmas  fuperat.  Cornua  ternadenisordinibus 
niam,  fed  potius  riates  five  clunes,  quibus  con-  formata,  hguram  obtinent  plifiam,  ut  deni  m 
fixis,  magnum  ruboremHaraldus  contraxerat.  finguiis  ftent  ordinibus.  Alae  funditorum ,  ad 
Hefychius  :  ivuyr\ ,  to  y.djicr lij,a.  latusutplurimum  locarifolitae,  cseteris  ordini- 

;r.  Huraldmplusruborisftbiquam  o/>/V]Defor-  bus  annecftuntur.  Id  t^oct^x^  appellant_. 
meetenimhocvulnuserat,nontamquodaver-  Tn.hct0xtvn  «Scinagmine  procindlo  ircquenter 
furn,quamquodillacorporisparteacceptu.  Ita  ufurpant:  nefcilicetfol._extracorpusexcrcitus 
SaxofupradeHildigifleoloquitar/^ui^K^n^-  p  protuberantes,  receftu  iuo  ampliora  requirant 
testelotrajeclusfuga.  fibi  confuluit ;  Quce  res,m-     viarum  fpatia  :  quod  gnaris  loccrum  iupputa- 

toribusapprimeconiiderandtlm  eft.  Ficliquum 
aciei  corpus,  definito  numero  aut  rneniura  non 
includitur.  Poftrema  acies,  primae  tum  figura, 
tum numero  aequalis,  tergo  totius  agminis  afti- 
tuitur,  fedadveriafrontc,  utfiufuspoftulct,aut 
hoftis  retro  ingruat,  facili  fingulorum  militum 
converfione  ,  totus  exercitus  in  priftinam  for- 
mam  integretuc-.. 

O4  SCHE- 


quit,  infeclandorum  rifu  Teutonum  occafio  extkit, 
quidopprcbriinota  plagccdeformitas  non  careret. 

Pag.ijS-verf/.  Cujusmemini']  Inpraelatione 
videlicer.  Verum  apudBle'^ngiam  apta  meantibus  ru- 
pes  mirandts  literarum  notumterfiinctaconfpicitnr., 

\6.  Perpes  oppidi  vocabulum  indicat  ]  Nempe 
£dtf;crfl>ft  quodoppidumhodieq;inJutiaAu- 
ftrali  extac ,  amehac  fatis  fplendidum,iedannis 


1^4  STEPHANI  JoHANNIS  STEPHANIl  NoT*  Vee  RlOREs 

SCHEMA  ACIEI  OTHINIAN,£ 
cx  Saxonis  GrammaticiLib.VII. 


10 


Qornw 


IO 


Qornn 


IO 


D 


Qortm 


2, 


cU 


2*> 


3,0 


aU 


Primm    x  Qohortcs. 


latorcs 


Grandavorti  cob 

Grandd- 

i)om  coh. 

Gr&nd&wru  coh. 

TwL 

<Ci. 

10- 

rum 

a~ 

[<£ 

a      militunt^ 


Poftrcm* 


Cobortcs 


In  Librlim  VII.  Histori^  Danice  Saxonis  Grammatsci.         165 

Pag.  ijp.  verf.  10.  Multivola  ratcs  bofikas  re-  A  rtum ,  fratremq; ejus  Lambertum ,  interemit_. 


flexione  arcumdaret  ]  Putabam  legcndum  effe, 
multivaga  reflexione  j  ficut  multivagum  Lums 
flexum,  Plinius  Lib.2.  Cap.io.  Mitltivagas  Scy- 
tbarum  domos ,  Seneca  Tragce_us  dixit.  Nam 
multivoli  mulier  Catullo  eft,  qu_  multa  vult  &c 
cupit.  Naves  quidsmvelivolas  eleganter  appel- 
lavit  Lucretius  Lib.  j.  v.  21. 

Tum  mare  velivolis  florebatnavibttsponti. 
ip.   Feeminea  admodiim  prtefumptione  permo 


Haxcaufa  fuit  expeditionis  Aquitanica:  abHa- 
raldo  fufceptx. 

Pag.  140.  verf  6.  Utquod  alijariras ,  tpfe  oculis 
inhofiemageret']  Solentquippetrucesiifi  actor- 
vioculorumcontuitus  non  minimum  teiroris 
hofti  incutere.  Piinius  in  divinoiiioPanegyri- 
co  de  optimo  Principum  Trajano :  2$ec  tibi  opi~ 
ma  defuerint,  fi  quu  Regum  venire  in  tnantts  aude- 
bit :  necmodo  telorum  tuorum,ftd  etiam  oadorum, 


tusl  Fufumo ,  eft  nimiurn  mihi  fumo ,  audax ,  B  ^"/rufflq, conjeftum , toto campo ,totoq, exenitu  op- 


impudens  fum.  Hinc  Prtefumptio  apud  mediae 
aetatis  Scriptores  pro  fuperbia,  cum  quis  ni- 
mium  fentit  dc  fuis  viribus ,  &c  audacia ,  con- 
fidentia.  Unde  Frefumptuofm ,  plenus  prsefum- 
ptionis,  audax ,  impudens.  Sidon.  Apoilinaris 
Lib.  1.  C.  Plinij  difciplinam  maturitatem^  vefiigijs 
frgfumptuofis  infequuturus. 

£4.  Subarmali  tan  tum  fubucuta  fretus  ]  Subar- 


pojito  perborrefcat.  Sed  &  de  fe  Julianus  apud 
Ammianum  Lib.  XXI.  Spondeo,fi  ventum  fuerit 
comimts,  ita  pavore  torpefccnt,  ut  nec  oculorum  ve- 
ftrorum  vibratie  litcis  ardorem  ,  nec  barritus  fonum 
perferant  primum.  Ita  Galii  de  Germanis  con- 
feiht  funt,  fcpe  numero  fefe  cum  his  congrejfos  ne 
vultum  quidem  atf?  aciem  oculorum  ferre  potuijfe  : 
G_f_r  Lib.i.  Bell.  G_U.  Vide  fis  piura  in  Horis 
Subfccivis  Camerarij ,  &c  in  varijs  Difcurfibus 


malk  eft  »Wt*>  cui  contraria  i**p)*   Mar-  c  j£.  Gmteri ad  a]i        inn     ioraJloca  Taciti. 
tianus  Capella Lib.  V.  pag.156.  Subarmahs autem 


veflisiUi,peploquodamcircahumeros  involuto, \atia- 
liter  tegebatur. 

3/.  Aquitaniam  armisperdoinuit]  Occafio- 
nem,quaHaraldus  nofter  expeditionem  hanc 
in  Aquitaniam  fufcepcrit,  cum  Sc  ipfe  Saxo,  &c 
qui  Saxonem  additamentis  fuis  illuftrare  hacie- 
nus  aggreffi  funt  ,  alto  filentio  transmittant, 
noseamexDudoneVeromandenfi  ftriclimre- 


,  7.  Vibrante  luminum  acrhate  terreret  ]  Re- 
veraOlonihuicoculi  fafcinantesfucre :  quales 
funt  illis,  qui  binas  pupillas  in  oculis  habent_,_ 
Strabones  quoq^  giaucos,  micantes,  &c  terribi- 
les  oculos  habentes ,  qusccunq;  fixis  &c  iratis 
oculisafpiciunt,  fafcinoinficiunt.  Etcgo  hifce 
oculis  Romae  quendamHifpanum  gencre  vidi, 
qucm  nominare  non  li cet ;  qui cum  truculentis 


oculis,  tetroatq;_atovultu,fervum,  ob  nefcio 
cenfendamduxirnus,quiLib.III.  deAdisNor-D  qmd,objurgaflet,adeofervus  Ule  timoreacter- 
mannorum,  late  eam  perfequitur.  Ludovicus     rorcperterrituS  fuit,ut  n0nmodo  fafcinoaffe-. 


Rex  Galli_,  Caroli  Simplicis  nlius ,  Vatiniano, 
adverfus  Normannos,  qui  Aquitaniam  incoie- 
bant,odio  exardefcens ,  totam  gentem  :llam_. 
funditus  delere,  omnemq;  Normanniam,fuam 
in  poteftatem  redigere  ,  apud  animum  fuum 
affidue  cogitabat__.  Inprimis  Pvichardo  Nor- 
mannorumDuci,  infidias  ftruere  nori  ceflavit, 
frigidam  fuffundentibus ,  &c  malam  Ludovici 


clus ,  fed  rationis  ufu  privatus  fuerit ,  &  melan- 
cholico  humorc  totum  ejus  corpusinvadente, 
ita  ad  infaniam  redaclus  fuit ,  ut  in  domo  fui 
heri,  propeEccleiiamDiviJacobi,  fibimortem 
confciverit,  &laqueo  vitam  finiverit.  Leonar* 
dusVairus,deFafcino,  Lib.  1.  pag.  ju 

Pag.141.  verf  51.  Quo  certius  fufieptomm  ffle- 
njgiu,  ""l""'"u""u     '  _   re  -  Qiunamihnthocmloco Sufccpti ,anSufce- 

mentem  funahbus  ftimulis  lubinde  concitan- E  ^*^,  .,,.-'  f  „ .  .     '■' 


tibus ,  Herivino  Comite,  alijsq;  Cortfiliarijs  &c 
aulicis,  qui  neq;Northmannic_  genti  optime 
favebant.  QuareNorthmannorumoptimatcs  mife- 
runt  adHauldum,  (quemDudo  Haigroldum  vo- 
cat )  Regem  Dacix  (  verba  jam  Dudonis  cito  ) 
mbiliorii  &  ditioris  potentig,  milites ,  ut  Richardo , 
VVilhelmi  Magni  Ducisfilio,  confanguineo  fuo  fuccur- 
rere  feftinaret ,  quia  Rex  Francifae  gentis ,  totius 
Northmannite  Monarcbiam  vendicabat  fibi,  auferens 


ptores  ?  Puto  autorem  intelligere  hofttitio  fufcc- 
ptos,ii  eft,  hoipites. 

56.  Spiritm^liberiusmeareceeperat']  Omnino 
Iegendum  erit  meare,  pro  in  ea  re.  Nam  &c  in^ 
compafabilis  Hiftoricus  QjCurtius,  querri  ift 
nonnullis  Saxo  nofterimitatuseft,  eadeirt  fere 
verba  habet  Lib.  5.  Cap-X  pag.  48,  Editionis 
Raderian_:  Inter  bac  liberius  mearefpiritus  cccpe- 
rat.  ItemLib.  VIII.  pag.  498.  Hic  calor  fiupenti* 


mnim  honorempueroRichardipropinquifui,Lega-  F  membracommovit,paulatnn^fpiritm,  qttem  conti* 
tos  Northmannorum  honorificefufcepit  j  confiru&K^     nueut  r'&or> mAre  lihere  caPil' 


navibm,  his^  cibarijs&  militibus  repletis,ad  littora 

Salime  Corbonis ,  qua  Diva  rapido  meatu  procellofo 

marifeinfundit,  cum  incredibili  tponum  multitudi- 

ne,  citiusquam  quivisvenit.  Quid  multis  ?  Pr_- 

lio  eum  copijs  Gallicis  comtrtiffo  ,  Francos 

afpeTrima  c_de  proftravit,  Regem  Ludovicurrt 

f_gavit  &c  cepit,  &c  in  ipfo  certamine  quate__      phanoProtomartyre  circumfertur: 

^uaternos  Comites,  &c  in  his  CgmitemHerlvi-  ibat  ovansanimk,&ft)efuadamnalevabat. 


ji.  Spe  metum  levante~\  Forte  Saxo  oculos 
animumque  intendit  ad  illud  Valerij  Maximi 
Lib.  z.  Cap.  4.  Eo  pnediclo  magnopere  confufus, 
quod&  longa  &  periculofa  navigatio  imperabatur'. 
jpe  tamen  dubia  pnefentem  metum  vincente,  pueros 
ad  ripaffl  Tiberisprotinus  dedulit :  vel  quod  dc  Ste» 


Pag. 


\66 


Stephani  JohannisStephanhNot^Veeriores 


Piig.i4i.vcrf  iS.  Leotarum  Motiflcr  cognomi-  A 
ne~]  Hqcanteacogrtomen  defidcrabatur,  quod 
ex Veteri  Codice ,  cujus  ad  or,nm  afcriptum  id 
fuit,  fupplendumduxi:  qucmpvopterea  omni- 
no  exiitimo  ad  MS  exemplar  emendatum  cffe. 

13.  Eerrum  cavatis  baculis  condendum  ]  Ejus- 
modi  virga:,  fuftes,  fiveconti,  in  quibus,  tan- 
quaminvagina,  ferrum  acuturn,  fivcpugiones 
latebant,  Dohnes  diccbantur.  Svetonius  Clau- 
dij  Cap.  XIII.  Reperti  &equeflris  ordinis  dtto,in 


Et  muris  flepfit,  cxtremas  defuper  oras,  ,  ' 
Cafligansf,Jugifcrupuiofacacumina,toUtm 
Compianat  medium. , 


41.  Ab  ipfoa^  maritima  prdatione  donatiss  ] 
Hoc  eft,  fumma  rei  nauticae  adminiftrationc. 
Ita  pafllm  loqui  amat  Saxo  cum  medij  &fequio- 
ris  aevi  Scriptoribus.  Ordericus  Vitalis  Eccle- 
fiafticae  Hiftoriae  Lib.  i.  pag.  $z/.  Legifer  etiam 
nofterfic  admonet  homines,  ne  audeant  in  infirma  <e- 
tate  pnedicarefleu  temereprdationes  appetere.  Guil- 
piblico,cumdoloneacvenatoriocultropr<eftoiantes.  B  lermus  Brito  Armoricus  Philippidos  Lib.  V, 


Servius  enarrans  ill  u  d  Virgili  j  VII.  Jineid 

Pila  manu,f<evosf3geriint  in  beiia  dolones : 
ait  Dolonem  flagellum  eile,  intra  cujus  virgam 
lateat  pugio  :  1)0/0»«  autcmadolo, fivefallen- 
do  dici,  quod  decipiant  fcrro,  cum  fpeciem  prae- 
ferantligni.  De  taliDoloneEpigramma  eft.  B. 
Ennoclij,  cui  ti tulus ,  De Spatha infufte : 
Utimur  iriclufo,  per  fraudes,  enfe  bacillo ; 

Mors  ligni  tunicts  quam  bene  tecJa  latet ! 
Subftdiumportas ,  quodcunciis  terror  haberts, 
Pactficum  nobis,  quodnegat,  obfequium  esl. 
16.  SeEgentiumRegemfuiJfe]  Nefcioanalijs 
nationibus  inufufittamauguftae[fi  displacet] 
majeftatis  dignitas.  Nobis  Egentittfn  Rex  dicitur 
<5fddt!$t.S\on<}e  /  quifere  omnibus  in  urbibus 
regnum  apud  nos  poflldct.   Is  homo  plerumqi 
efle  fblet  provedlae  ai tatis,  albicante  barba  &  ca- 
piilo,  qui  longum  lecum  ducens  mendicorum 


pag.237. 

Etfic  nattis  erat  regi  patruelis-,  dt  iUum 

Niijuvat  Ecclefixprdatio,  nilfacer  ordo. 
Idemprdaticam  fedem  dixit  pro  fedeEpifcopali, 
vel  alia  quavis  dignitateEcclefiaftica  j  Lib.  VIII. 
pag.324. 

Natfi  quotiens  ,paftore  carens  ,prdaticafedes 

Civili  leto,  naturalive  vacajfet. 
Hlnc  prtefsrre  eft  aiiqucm  dignitate  aliqua  or- 
nare,  five  alicui  muneri  prsericere_>.    Hericus 
Monachus  Altiffiodorenfis  Vitae  S.  Germani 
Lib.  1.  pag.  13, 

Cum  le  fitsnandis  Romana  induftria  terris 
Prxtuiit,  &patrt<e  patrem^  ducemc^tuendc 
Credidit  ejfe  virum.    1  ,  . 


Ubipnetulit,  eft,  praefecit.  Lupus ,  Abbas  Ferra-' 
rienfis,  Epiftola  XXVIII.  de  Aquitania:  tutela: 

_gmen',  ad  fores  divitum  excubat ,  tandemquc      Tertix  veroprdatm eB  Reindardus.Comes Engolifma 

opima  ciborum,  velinterdum  pecuniae ,  praeda  D  conjittutm. 

recepta ,  eam  inter  fubditos  ex  aequo  diftribuit.  Pag-  r4J.  verf.  2.  Civibusetum  onuftus  txifte^ 

Sceptri  loco  ingentem  baculum  five  contum_.      r<jCorculumMuferumBarthius,legendumfu- 


geftat ,  quo  murmur  tumultuantis  plebeculae 
compefcic_.. 

37.  Familiarius ,  quatn  utilitts ,  colebat]  Quia 
ab  eopoftmoduminterfedlus ;  ut  legere  cft  fe- 
quentimoxlibro. 

38.  Einitimorum  Regum  petulantiam  opinionis 
fu&magnitudine  caftigavit]  Caftigavit,  ideft,re- 


fpicatur  civtbus onusfuis.  Verum  onuftus  heic  idem 
Saxoni  eft,  qui  onerofuc.  Expreffit  enim ,  etiam. 
hocin  loco,  Valcrium  fuum  Maximum ,  cujust 
haecfunt  verbaLib.  IX.  Cap.II.  deOchoReger 
Crudeliorem  mortis  rationem  excogitavit ,qua  om- 
ftosfibi,  non  perrupto  vinculo  rcligionis,  toUeret ;  & c~ 
prout  in  MS.  Codicibus  legitur  ;  Sc  praecipue 


preffit,cohibuit;  iiluftri  nominisfama,  acre-  E  eo,quemSaxonrmnoftrumfemperadmanura 
r1^       '     _  „  ...  u„i.„;flr„  „„n„„  j,,l,,.„     J=C;„- Ak 


rum  a  fefortiter  geftarumcelebritatemetum_, 

terroremq;  illis  incuffit.  Varius  eft  verbi  hujus 

ufus.  Sic  Galterus ,  qui  claruit  circiter  annum 

M-C.  LX.  Libroi.  Alexandreidos: 

"Jam  rude  donatu$,fatisfe  prementibus  annos 
Curvus,  &  inpexos  caftigat  laurea  crines. 

Idem  Caftigarepontummuitoverbere  dixit  eodem 

libro,  fol.9. 

Baud  fegnes,  pertranfiraparantajfurgere  diclo 
Principw,  &  multe  caftigantverbere  pontum. 

Item  Caftigare  moras,  Lib.1V.  fol.  41?. 

Aurea  crure  tenus  ferpens  defcendit  ad  imos 
Squama  pedes,natum mordacis acumine  dentis, 
Caftigare  moras,  & pennas  addere plantis. 

GvillermusBritoAremoricus  Lib.  VII.  Philip- 

pidos,p.3o;. 

lnde  retundavii  rupem ,  qu£  celftor omni 
Planitie ,  fummum  fe  tollitin  aerafurfum, 


habuifle  nullus  dubito ,  defcriptum  manu  Ab- 
folonis ,  Archiepifcopi  quondam  Lundenfis* 
qui  hodieq;  in  Bibhotheca  Hafnienfi  aflervatur, 
mihiq;,inemendandoSaxone,maximoianeu- 
fui  fuit.  Quin  &  i.pie  Pighius ,  optime  de  Vale- 
rio  meritus,  in  Annotationibus  iuis,  pag.  ioi. 
non  diffitetur  in  Manu  exaratis  libris  reperifle  fe 
-ra  «itt^offcriptumj  quamvisille,  territus  fortc 
monftro  vocabuli ,  ea  fcilicet  notione  pofiti  y 
onerofos  legere  praeoptet.  Similis  vero  locutio 
occurrit  infraLib.XI,  in  Hiftoria  CanutiSan- 
cti  :  Qui  cum  fratrum  fuorum  turbam  juveniiitet 
intemperantem  patritz  onuftam.  Repetitur  eadem 
vox  multoties  Lib.  XIII.  &  XIV.  Hinc  onu- 
ftari, pro  o»ew/,dixitJunilius,Epifcopus  Afer> 
Comment.  in  Genefin:  bt  Vere  enimfoient  her- 
btevirentes  apparerein  mu,  &  lignapomis  onu^ 
ftari. 

NOT/E 


In  Librum  VIIL  Historle  Danjc^  Saxonb  Grammatici.       i6" 

NOTiE  VBERIORES  IN  LIBRUM  VllL 

HISTORI/E  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 

TCrf I45'  \    Xmorixma&>  laam literu  tu- A       28.  Kc£enimmibi muUitudinetH comptc&endi 

.   IVJ  ditam^  Italc"b«^um  duxi,  lu^0  iiue^t  ]    Evidentiffima  Valerij  Maxirm 

pro  fr*ffr*»,quodprioresE-  imitatio.Totidemenim  verbisilleinPrsfationc 

ditiones  conftartter  retinuerunt ;  tradium  nem-  fua  ad  Tiberium  :  Se%  mibi  cuncla  cottiplcclcndi 

pe  Hiftoriam.  Nifi  quis  (vadeat reponendum  tra-  cupido  imefjit. 
dito,  ut  refpondeat  toT  eloquio.  Seniiis  autem  hic 

erit ;  Hiftoriam  belli  Svetici ,  quam  Starchate-  &  Ixpuctbm  qui  admraldum  coieunt,  cU- 

rus,DanicxadmodumPoefeosperitus ,  verna-  rifiminojiuntur]  Magnain  nominibusDucum 

cula  confcripfit  iingua,  non  confignatam  ex-  cVmilitanum  virorum,qui  tam  fub  Haraldo, 

titifle  literarum  monumentis,  quum  Saxo  eam  <luinl  Ringone»  in  Svetico  hoc  bciio ,  ftipendia 
defcribendam  fufciperet:  verum  potius  in  re-  B  meruere,  obkuritas,magnaconrufio,  Sc  aov~ 

centiquafimemoriahominumhsfiflc,  atq,  ita  S»oi«-   Igituropera-pretiumduxinovamquan- 

fe eam  ex  aliorum  relatione  accepifle.  Liceret  damNomenclationemaccurata  feriedigeftam, 

ctiamhunclocumitaconcipere  :  Hiftoftam  beili  &  verfioneDanica  vetuftiilima  cx  CodiceMS. 

Svetici  Starchaterum  ,  qui  &  ejttsdem  prxlij prsct-  deprompta,  juxtaacVelleji  recentiore, illuftra- 

fuum  columen  efat.primum  Danico  digejjijfe  eloquio,  tam,  oculis  benevoli  Lecloris  fubjicere,  qux  fic 

memorix  magu,  quam  litetk  tradttum.  Sed  corda-  habet^. : 
tusLeclor  expendad. 

I.  RECENSUS  DUCUM  ET  FORTIUM  VIRO- 

RUM,  Q_U1  AD   HARALDUM   DANIj£ 

~  regem  coierant, 

Latine.  Danice. 

hSveru.  .  i.t  ©UCtt& 

2.  Sambat,,  2.  (gaittbar, 

2.  Ambar.  3.  2inlfrar. 

4.  Elli.  4.  » 

5.  Rati  Fionicus.  $r.  %QX§\  aff$0tt/  ( % i)ttbo) 

6.  Salgarthus.  d.  @aigact(K<£2algart()t) 

7.  Ko^qacmbarUproiixitascogno^    7.  f>\0  bftt  (^lfcggcfcc.  ( SRocButgo 

mentotnjignemeffetit*  D  jftfgj 

g.  ScalkScanicus.  .     8.  ^laicf  <£fOttUt<$. 

9.  Alf  Aggi  filius.  9. 2llff  Sl^efcrt.  ( ^ajffott.) 

10.  oivirLatus.  to.  Citftrf)tttt>rcoe.  (tycitbctbuh) 

11.  Gnepiavetulus.  11.  ©nsp(^ttcp)^mgatttlc. 

n.  Gardhftang  oppidi  cultof.         12.  (Borfcftona  (®  aaroftang  Sfofe 

t2.Blend,ulcim*Tylesincobu.        l2.^(cttDa^t)(t)0.(^(Cttba|fM0) 
i4.Brand,Mica?cognomenhaben$,  £44.  ^rartft^ljgCforce^Tlttcfc.) 

15.  Thorny.  i£  $f)Orttt). 

16.  Thorvingus.  td.  ^^ort)% 

tz.  Tacar.  17*  2at|)ar  C&ttar. ) 

18.  Hialco.  18.  -£>taltt. 

19.  Horcar.  19.  #ortar. 
lo.  Borrhy.  20.  feorrj»* 

2t.  Belgio 


21.  QM$. 

25.  ^art 

2;.  ^ogcn  mci>  (gframmw  paa 

Ktnfccit. 
B2d»^)f^a(^)^r.) 

27.  ^Btfna. 

28.  ^umtttc  @tj)rrmatt£>. 

29.  ^BtHorgr  (^Dc^Hor^.) 
^o.^o^ramf^n. 
3i.33ratjKQ3rat)3tti>f. 
j2.  OrmafT€ngc(ano.  (OrtnCtfc 

c    .     gdloi^ft.) 


16%       Stephani  Johaknis  Stephanji  Not^e  Vbe riores 
Latine.  a  Danice. 

21.  Belgi. 

22.  Begathus. 
25.  Bari. 

24.  Toli. 

25.  Haco  genam  (ciiTus. 

16.  Hetha_>. 

27.  Wifna_j. 

28.  Tummiveliiicator. 
20.  Webiorga_j. 

50.  BoBramifilius. 

51.  Brat  Jutus. 
32.  Orm  Anglicus. 

3?.  Vbbo  Freficus. 

34.  Ary,alterocalTusIuminc_;. 

35.  Alf. 

36.  Gother. 
27.  Dal  corpulentus. 
38.  Duc  Sclavicus. 

2,9.  Barri. 

40.  Gnizli. 

41.  Tolcar. 

42.  Ymi. 

43.Toki,Jumenfiprovinciaortus. 

44.  Otritusjuvenis. 

45.  Grimar. 

46.  Grenzli. 

47.  Ger. 

48.  Livicus. 

49.  Hama_j>. 

50.  Hunger. 
ji.  Humbli. 

52.  Bjari. 

53.  Homi. 

54.  Hofa_>. 

55.  Thulhijm. 

56.  Haftinus. 

57.  Hythingracilis. 

58.  DaharGrenski. 
50.  Haraldus  Olavi  filius. 


34.  Sf  9/  wti  btt  ccnc  ^r. 

^^(Ulgi) 

56.  @ot|cr. 

37.  ©ai  §m  fforc/(©a(&fo^0<fe.) 
28.  Qiift<#^tyAa^  (©ucf 

^Benof.) 
D39.Q3arrt(^orrO 
40.  @ntt>jle  (©ttt^ff ) 
4i.^otfar. 
42.  gme(J£tymO 

43-  3off  (20fl/aff3t>effl^ew&t 
44.  Otrtcf  $fo  twgc  ( Otrttc  fcfo 
tmgc.) 
E  47.  (Brtmar. 

46.  ®rmtfW(®rrwjK.) 

47.  £o^crf)tttfortc.  (@rr.) 

48.  £ttncf. 

49.  #am(£amc) 
^o.^ungcr(^nngcr.) 
fi.  -gmmftt. 
^  2.  feiart 

F^.^)0mi(^)ffott.) 

f4.^ff(-5ofc.) 

■#.$iil&foi($tiflr|f) 
^d.  ^aftin. 

57.  ^t^tn^fo^malc 

*8.  T)a()ar£5rcttt>fft.  (©renifc) 
#.£araipOwjfjW 

60.  Har, 


In  Librum  VIII.  Historle  Danioe  Saxonis  Grammatici.       160 


Latine. 

60.  Har. 

6\.  Herleuvar. 

61.  HothbroddusErTrenis. 

6].  Hummehy. 
64.  Haraldus. 
6<y.  Haki. 

66.  Sigmundus,Bemonis  filius. 

67.  Serker,Bemonisfilius. 

6%.  Gandal  fene  editi. 


A  Danice. 

60.  Qqi 

62.  &$$m  fyn®alm.  (Qcttfy 

64.  iparafo. 
B<^£aft(.£>acf.) 
<to@<$mmitK@foum&.) 
67.  @crfar  ( (gcrfcr)  %$m0i 

@0tt. 
d$.  ©attfratfcwcjamfcs^fffow. 


II.  EX  PARTE  RINGONIS 
COMPUTANTUR 

Latine.   . 


II  .-« 


c 


1.  Vlf. 

2.  Abgi. 

2.  Windar. 

4.  Eyil  lufcus.  1 

5.  Gothar. 

6.  Hildi. 

7.  GutiAlfpatregenitus. 

8.  Stur  robuftus. 

o.  Sten,"Wienic£paludisaccola. 

10.  Gerth  alacer. 

11.  GromerWermicus» 

12.  Saxi. 
J2.  Fletir. 

14.  Saligothus. 

15.  Thord  nutabundus* 

16.  Throndar  nafutus, 

17.  Grundi. 

18.  Othi» 

19.  Grinder. 

20.  Tovi. 

21.  ColL 
ii.  BiarkL 


Danice. 

) 


2.  2fb$$j 

3.  2Bmt>ar. 

4.  €t)H  j>to  ©ur&ltofcr.  ( €t)l  fcto 

@tar&ltot>c.) 
?.  ®0tf?ar.(@50tar.) 
Dd.#at>f.(£«W0 
7.  (Sa^Wfffl»  ( ©urtaifBhi) 
s.  <g>tttr  ^rt  ©tcrcf  c»  (@fttre  r)tti 

^tcrcfc. 

9.  <gtc».  «StccttaffScttcrfo.) 

10.  ©crt§^!tt©(at)c/(©rccf  p 

©ttarcj 

E «.  ©rcntmcraff^Dcrmcrattt)/(©roi 
mcr/2£crttitcf>) 
i2.@a^;c. 

13.  gfetm 

14.  @algj?t(@attgot^c.) 
*;.  ^ortxgttaffttcrc. 

?tf.  3§r0nfrruKfr$mffctt%xf< 
|         (£(wifrcrmcfc9?t?ft:tt) 
*7-@riwtw(@rwit»t.) 
»8.  Otftt. 
ip.  @3r(nt>ct 
20.  ^ot^f. 
zu  ^oll  (ff  oUc.) 
22.  33(arf(. 

P  23.  Hogni 


170       Stephani  JohannisStephaniiNot^e  Vberiores 


La 


TINE, 


A  Danice, 

2).  £opil)itt  jvfoo/. 

26. 2iutyl%>ufyU2iufy$M§i) 
27.  @$Mt>  Jvulic. 

28.*Xctf)ir  @porf)0&(^ct§tr£03.) 
B2p.^o{^tugjfftc.(^olfqumt>cftcr) 
30.  SXing2(t|i(f0u. 
jr.  #aralfeaff?ottcfy.(J5paratt>aff 
£()Otc«.) 

32.  $a(ftcn.(^a(ftcna|f33i3Ctt.) 

33.  2f>oru(ff  ^tn^cfc. 

34.  £cn$(i)tn^0iK.  (3$mgfl  f)iti 
£anax) 

3^#tmfclff($Uttf0(t>t.) 

3d.  $fwtl&to93fege.®fttrtl&53fo 

0cfin&.) 
37. 33ur$ar. 
38.  <gf  umbar. 
3p.  ^orlcpar^m^rctfomet^fw 

(tffuarfnngfrattmtf.) 
d  40.  ?orf i(t>  ^urfje  ( £orf  i(  ©ttfo 

lant$far.) 

4U  Gretir  iniquus,irruptionumq}     4«.  (Brcttr  |tttOttt)C/  fom  a(t<t> t>i(& 


22,.  Hogniingeniofus. 

24.  Rokarfuicus. 

25.  RanicuiHyldPatererat. 

26.  Lyutbguthi. 

27.  Sveno  luperne  tonius. 

28.  Rethyr  accipiter. 
20.  Rolf  uxorius. 

50.  Ring  Athylae  filius. 

2,1,  HaraldusThothni  editus  vico, 

22.  ValftenVicenfis. 
32.  Thorulf  fpiflus. 

34.  Thengil  procerus. 

35.  Hunfolvve_>. 

26.  Birvvil  pallidus. 

27.  Burgar. 
38.  Scumbar. 

2p.  Thorlevarpertinax. 

40.  Torkil  Guticus. 


avidus. 


42.  Haddirdurus. 

45.  Roldar  articulus. 

44.  Thronder. 

45.  Thronski. 

46.  Thoki  Moricus. 

47.  Rafn  candidus. 

48.  Hafvvar. 
45).  Biarni. 

50.  Blihar  Simus. 

51.  BiornevicoSoghni. 

32.  Findar  maritimo  genitus  finu. 


ftraxjlapaaftttcgictt^cr/^uaD 
^cKcr  DcfcaarcpaaSHarcfctt/ 
e((cri^t)cn.  (§3rct§irfctnOtt* 
t>e  oc*?afti$e) 
E42.  ^aloirfntt-^aaroe.  (#at>t>ic 
£>aart>efittt>.) 

43.  ^Kolocr  f)itt  @per(cmmet>e. 

44.  ^ronoer. 
4*.  ^brottjft. 

4*.  ^ofWorfft.  (tyctfiaff  W' 

rcn.) 
47.  ^afftt^in^uit)c.(^a(fn§uit)f. 
F  48.  £afj\>ar. 
49.  §armt.(33tartti.) 
p.  ^(if)arf?inj\trttttffet>e. 
ft.  ^iornaff  €>09tti.  (©wro  aff 

(goaw.) 
p.  $int>araff  @trattt>en.  ($ittt>ar 

aff^arftrant».) 

53.  Berfi 


In  Librum  VIII.  Histori^  Danice  Saxonis  G&ammaticl      m 


Latine. 

53.  BerfiapudFaluoppidumcrea- 

tus. 

54.  Sivardusverriscaput, 

55.  Ericus  fibulator. 
5<S.  Alften. 

57.  Harki. 

58.  Ruchar. 

59.  Ravvi, 

60.  Erlingar,  cui  Colubra  cogno- 

raentum  erat, 

61.  Od  Anglus. 
61.  Alf  multivagus. 

6%.  Enar  protuberans. 
64.  Ivarus  Truvvar. 
6y  MarRufFus. 

66.  Grombarannofus. 

67.  Gram  Brundelucus. 

6%.  Grim  ex  oppidoSkierum, 

6p.  Berghar  vates, 

70.  Brahi. 
7-1.  Ranchil. 

72.  Ar. 

73.  Backi. 

74.  Keklu. 
7$.  Karll. 

76.  Croc  agreflis. 

77.  Guthfaft. 

78.  GummieGiflamarchk» 

79.  Tngi. 

80.  Oly. 

81.  Alvver. 

82.  Folki  Elrico  patrenati. 


ITLj. 


A  Danice, 

sy  Srrjjt  affgafu.  ('35crft  aff  Salit 

flat>o 
54. gtoarfc  @$ne£o'ffitff< 
#.  €rtcf  35ra<&  (<£r!dr,£uiglcrc.) 

$1.  Qavfy. 
*ss.viut§av. 

#>.  ffcdtvi 

6o. 

6u  Oa,  f «ielff  e.  (0t>  €ngeffcttt>er.) 
<52.  ^ff^anocre/  fom  aftffc  t>f(oe 
f#rfct&  (2lljf  ^Biocfarcn.) 
c6}.€nax^iiMmq. 
64. ^wr^rucre. 
6$.  Wiax  £m  %^%^'m. 
66.  ®rom&ar  fyin  aamfe. 
61.  ©ram  ^rimfun&»  (@ram 

33run&olcf.) 
68.  ©rtm  ajf  <g>f  ccrum.  ( (Brfm  a|f 
D         ^ftcrttm  ^tao.) 
^p.  ^ctf^ar  ^paamano.  $3erg|ar 

^paamano.) 
70. 53raf)i. 

71.  ^KancM 

72.  ^lir.  (2tr.) 
73. 33acf  t. 
74.KcfUt.(^Kcfitt.) 

g7^toKi)\at) 
7<5.  $r.oef  |tn  ^onact^c.  ( j\rotf  g 
^onDc.) 

77.  @tttf)faff. 

78.  ©utitmt  aff  ©tpcmarcfcn. 

(@untmtaf^3t?lfcmarcf.) 

g  80.  Olt> 

81.  SUffUCT. 

82.  $olff€trffl$@0»mcr.  (Jefcfs 
€rtrfs^j0micr.) 

83,  ^fgnumo  ajf  Ciatfm0td&. 


g>.  Sigmundus  deSigtii 

84.  Frofti cognomento  Crucibulu\  84.  $rof?U1  Mxufj. 

85.  Alf  elatus.  8;.  2lfff  f)W  ftoUC 
gd.Hoki.  $6,$}$kl). 


Hen- 


172       Stephani  JohannisStephaniiNot^Vberiores 


Latine. 

87.  Hendil. 
88-  Holmar. 

89.  Lcvvy. 

90.  Hamij. 

91.  RegnaldusRuthenus. 

92.  Sivaldus. 

92,  Lefy,Pannoniorumvi&or, 

94.  Thirikaf. 

95.  Thrygir. 

96.  Thorvik 


A  D  a  n  1  c  e. 

87.  £mM. 
$8.  #o(mar. 
89.£cft>i. 

90.  #mwi 

91.  ^cgnolt  aff9tyi$(ani>.  Ofa 

gnolt^tyftcr) 

93-  £cft>ir  fom  t>ant  ^nacm.  ( 2(fy 

fomtt>att$9Bngcrn.) 

94-  ^&irif  ar. 
9i>  tyvt)#it. 
9^.^orm(. 


Ata; hxc  funt  nomina  illuftrium  pugilum,  & 
Martij  fpiritusHeroum,  quipartibus  utriusq; 
Regis  ftrenue  propugnarunt.  Reliquum  nunc 
eft,  uteadem  porro  cura  accuratiore  expenda- 
mus ,  fed  non  per  fingula  generum ,  verum  per 
genera  fingulorum_> ,  ut  cum  vulgo  Philofb- 
phantiumloquar.  Inprimis cognominum, un- 
de  maxima  ledionum  varietas  emerfit ,  ratio- 
nemreddendam  duximus. 

$;.  Blend ultimx  Tbyles  incola "}  Notiifimum 
cft  iiludPoetae: 


■__ — __»-—.: —  Yibi  ferviat  ultima  Tbttle. 

Thulen  quidera  Iflandiam ,  Sc  Thulenfes  Iflandos, 
Saxonem  opinione  magis,  quam  rei  veritate  du- 
ctum  appellafle,  fuperius  ad  Praefationem  nobis 
dictum.  Namlflandiamnonefleveterum  Thu- 
len,  firmiffimis  evincit  argumentis  Arngrimus 
Jonas  Iflandus  Lib.  1.  Rerum  Iflandkarum  pag. 
ir.  Neqj  hoc  loco  T7>«felflandia  dicipoterit—. : 
quodiftatempeftate  nondumlflandia  coli  aut 
habitari  ccepta.  Reclius  itaqj  Vellejus  nofter, 
juxta  ac  M.  ChriftiernusPetri,  primus  Saxonis 
interpres,  reddidere :  Q5(«llb  aff  "ktUt/vd  Q$(«lt> 
aff^plpOe.  Quaenam  vero  iftae  fint  infulae,  jux- 
ta  fcimus  cum  ignariffimis, 

36.  Brand  Micte  cognomen  Iwbens]  Non  exi- 
gua  hoc  in  cognomine  latet  obfcuritas.  Micte 
zmm,formictes  an  myricts  hic  legendum  fit,  plane 


C  incerti fumus,  Mica  nqhis  quidem  ©ttiulc  dici- 
tur:  quod  prorfus  alienum  eft  ab  illoSOfygvel 
932»?Cfc/  quod  Danica  verfio  repraefentat.  Facilc 
itaq;  adducor  ut  credam,  pugilem  hunc  cogno- 
minatum  fuifle  9)Jjjcf  five  93tljg/  quod  Saxo  Mi- 
cte  vocabulo  tantiim  exprimere  voluir".  Alio- 
quin  9)?)J3  vernacula  noftra  dicitur  Culex.  Sed 
ea  vocis  fignificatio  Saxoni  in  mentem  hic  non 
venit,quiaaliud  innuebat  cognomen  iftud  an- 
tiquum ,  quod  velut  ignotum  Sc  aarifiov  Latio 

t>  donari  non  potuit^. 

44.  Tummi  velificator  ]  Fortehic  ille  Tumi 
eft,  cujus  mentionem  facitMonumentum  Hu- 
neftadenfe,  quod  nobis  exhibet  Clarifs.  D.Wor- 
mius  Lib.  III.  Monurnentor.  Danicor.  &  hoc 
loco  inferendum  curavimus.  Saxi  primi  haec  eft 
infcriptio : 

£fbuni  aug  ^umi  £)dr  fnmt  ©(ain  txn  jt  «f(ic 
2Rui  tma,  liitfmb  funu<f  unu  fytnttv. 
E     ESBERNUS  ET  TUMI  LAPIDEM  HUNC 
POSUERUNT  RUI  ET  LEIGFRUD  NURUI 
SU£. 

In  fecundi  tamen  faxi  infcriptione»fcemina 
•quaedam  Tumae  nomine  infignitur_.  t 

2te&urnf«i6wn  tcnff  «ftir  3um<*  futt» 
tanu. 

ESBERNUS  LAPIDEM  HUNC  POSUIT 
NURUI  SVLM  TUM& 


Pag- 


In  Librum  VIII.  Histori  'H_Danic/E  Saxonis  Grammatici. 

T 


VI 


Pag.  144,  verf.  4..  Pofibos  Ger, Livicns.  ]  Ma-  A  ^rdgcr :  &c  meo  judicio  recliffime.    Vibul.i  ete- 
gna  hic  quocjj  nominurn  confufio.     Veilejus      nim  antiqua  lingua  Danica  @jn  SSjGft*  /  cpa 
.  voces,quaeper  errorem  librarij  perperam  coa-      nempe  antiquitus  veftintcnta  connectebanr—...  . 
luerant,  feparandas  exiftimans,  ita-legit  :  Posl      Unde  Fibuktor  ,  fibuiamm  conficiendarum  ar-    , 
hosGer, Livictt$,ilanu :  ideocj;fic-vertit :  ^jfter      tifex.    Sed  Vcilejus  legit  SibiLitor  :  unde  vcrtit 
bSrinmifoffl@er/£s»tcfr' .$#««:   Quamegoie-      (gritf ^itijkce.   Qa)an  rede,  ipfe  viderit_.v 
cVionem  adniifi.     Cxterum  pnmus  interpres  4;,  En.tr  promberans  ]  Cui  pinguis  aquali- 

ita  legiife  videtur :  Posl  Uosger  lividiu :  quae.fic      euius  propenfo  fefquipedeextabatJ. 
reddit:   JQofiu  f)tnig)Cute.  Ad  cram  tameiili-  Ibid.   ATyk]  Inteliigep.rovinciamaliqnanT 

bri  adfcriptum  extabat ':'  S)o(q(r  ujf  iiffMnb  i  Nqrvagise  e'o  nomine ,  aut  forte  infulas  iupra 
quafi Livicus ,  idem  ellet  ac  Livonicus,  ieuexl?-  B  memoratas,  Nam  lilandia  tunc  non  habita.ta. 
vonid  oriundus.  ^l^.ifegAlojC.HS  gii  inNorvegia,&J>il233i<}» 

'  28.   Gromer  VVtrmiah  ']  R.ecte  vetus  intef-     gen.  .  ;*  .       _ 

■prcsyertit:  (Stom«r,flff-~8ar»tf!ar,b.  Atdiftin-       ■»  Pag.14j.verf,1.   Frofti '■  cognomento  Crucibu-  ,- 
guit  Weilejus ,  &  ex  cognomine  nohieh  facit      lum]  Crudbulum  [ut  me  edocuit  Excellentifsv 
proprium;  ©romct/^evmicf.      ';  Vir,D.Olaus  Wormius,'cui  plurimum  debet  j 

33.  Sveno  fupernetonfus]  Hoceft,  tOtover-      Saxo  nofter  ]   Chymicis  Metallurgis  vox  eit  - 
tice,  &c  capitis  eminentiore  parte  attonfus,  &  .  tritiifima;  quavasdenotanttriquetrum,  exar- 
ftriQhmquidem,  tantumncn  inftar.Monacho-  -    gii[a  tenacilfima  compaclum,  in  quo  igne  ve- 
rum,quibusrafivertices.  Gcrmanis,'DJ?ifcirtCiB      hementi.  metaiia  fundere  folent.  IpfeSaxoLib». 
platU  :  nohis  j?ul!ei>.  '  C  VI.  Teftam  &  Condum  vocat.    Vulgo  Qm  ©t*  ■ 

$9  RoUUr  articuhU]  Utraq;verfio  habet^:  ge{.  Rulandus  in  LexicO  Alchimia:  :  Crucjbu- 
SvolOCC  \)\n  ©^crlcmmcW  Videntur  enim  in-u  lum  e!i  vas  fuforium ,  exterra  igni  coiitunucijjina 
■terpretes  talem  expnmefe  voiuifle  <,  qui  a£tus  faotum,  acutiere  bafi & tereti,in ampliorem capaci- 
«raci!estenerosq;haberet,tenuisq;textura3ho-  utem,forma.triangulari,velrotundadefinentetii,ad 
muncio  efiet,  uii  finguios  altus  ejus  numeraie  fundenda  &  eliquanda  mineralia  &metalla>form,i- 
Jiaud  dimciiceflet ;  velforte,'qui  totus  nil  nifi  tum.  .  Sic  Geber  Arabs  libro  de  inveftigatione 
ofiatxpelliseflct.  Se3.quidfi!egendum,^mVa-  magifterij , Paragrapho  de  praeparationeVene- 
lofusi  Litiit,'.;-.:  .Ii; .  ■  e  ibus •prsedirus,  vci  firmis  ris  :  Prxparatur  Venus optime pcr hv.nc modum.  Pa- 
.(Scibiiui'5aicicuiii;hoc>.ft,.r.obuito'corpore.  natur ■Veneris ftratumfuper ftratumde  fale  comntuni 

43.   F.r'um  fibtilator']  Heic iterum in ieclio- D  optimimundato,in  crucibulo.  Optimeitaqi  boni 
aevariantimcrpretes. '  VetuS  jlie  vertit ;  (gricf     interpretis  par.tes  fuftinuit  M.  ChriftiernusPe- 

P  j  -  traeus. 


174       Stephani  JohannisStep 

traeu^qui  vertit ;  §rof?t  ^nip.  Pocula  namq;  A 
exterraconfeCta,ut  m<«t«/^,etiamnum  hodie 
^tllfc  vocamus.  Jam  ad  loca  intermedia  ora- 
tionem  convertamus. 

Pag.  145.  verf.  /.  Prxlongis  enfibtts  ]  Cujus- 
modi  utebantar  olim  Dani ,  &  caeterae  verfus 
Boream  gentes.  Certe ,  Gallis ,  Cimbris ,  Ger- 
manis,  Celtis,  praelongos  enfes,  quas  Spathas  vo- 
carunt  j  attribuunt  Plutarchus,  Strabo,  Diodo- 
dorus,  Vegetius ,  alij.  Videatur  Cluverius  Ger- 
tnaniae  Antiquse ,  Lib.  1.  p.  j  48.  B 

/j.  Aerij  coloris  parmulis  ]  Praeter  variarum 
rerum  imagines,  quibus  fcuta  fua  adornarunt_. 
Danorum  anriquiflimi  ,  «a  etiam  lectiflimis 
tantum  coloribus  diftinxerunt,  ad  exemplum 
aliarumgentium.  DeGermanisTacitus :  Nul- 
la  cultusjaftatio :  fcuta  tantiim  leftijfimis  coloribus 
difiinguunt.  De  Cimbrorum ,  Germanicae  gen- 
tis,  equitibus,  ita  in  MarioPlutarchus :  @v$eolg 
^  AevKoig  &Agovng  :  id  eft  :  Scutis  fulgebant 
tandidis.  Sidonius  Apollinaris  Lib.  IV.  Epift:  C 
zo.  de  Gothorum  rotundis  fcutis  :  Qttprum  in 
erbibtts  nivea,  fulva  in  umbonibus.  Virgilius  IX. 
iEneid. 

Enfe  levis  nudo ,  parmad\  inglorius  alba. 

In  lectiflimis  igitur  cploribus  apparet  fuifle  can- 
didum  Sc  cceruleum ,  quem  Saxo  hic  aerium  colo- 
rem  indigetat ,  nempe  quo  cceli  templum  pi- 
flumeft. 

Pag.  144.  verf  23.  Ipftma^  fequefirx  pacii  di-  ^ 
ruptionem']  MaroLib.XI.  .Eneidos: 

Bis  fenos  pepigire  dies,  &pace  fequefird, 
Perfilvas  Teucri,  mifiifyimpune  Latim , 

Erravere  jugis  — 

Ad  quem  locum  ita  Servius  *.  Pace  fcqueftra , 
id  esl,  medid.  Nam  fequefier  esl  aut  medius  inter 
duos  altercantes,  aut  apud  quem  aliquid  ad  tempus  fe- 
ponitur.  Diftus  autem  dfequendo,quod  ejus  quiele- 
itusfit ,  utraife  pars  fidem  fequatur.  Pacem  ergo  fe- 
queftram,  inducias  dicit,  id  esl ,  pacem  temporalem  &  E 
mediam  inter  bellum  pneteritum  &  futurum.  Ha- 
ctenusServius.  Adeundem  modum  paulo  ali- 
terGermanusValens  Pimpontius  :  Sequeftrem 
vel  fequeftrum ,  Modeftin.  fub  Tit.  de  Verb.  Significat. 
tum  accepit,  apud  quem  plures  rem  aliquam,de  qud 
tontroverfia  esl,  depofuerunt:  itddiftum,  quodejus 
qui  eleftusfit,  utrai^  parsfidem  fequatur :  esl  enim 
mediusinter  duos  altercantes,  apudquem  aliqmdfe- 
ponitur.  Hacauftoritateinduftilnterpretes,facem 
fequeftram,  inducias  interpretantur ,  quod  medix  ? 
fint  inter  bellumprxteritum  &futurum.  Ego,  quan- 
quam mihinon omnino  htec fententia  difplicet,  quod 
paxpaucorum,  ut  duodecim  dierum,  &induciceined- 
dem  pene  causd ,  &  definitione  fint :  ftigidiusculum 
tamen  exifiimo  ,hic pacem  adfequefiri  tnfiar,  inter 
bellum  diverfi  tempqris,m'ediam  collocare:  nam  po- 
tius  inter  altercantes,  hoceft,  Teucros  &  Uutulos,  con- 
fiituendaforte  fuit.  Eo  exemplo  &  ratione  accipere 
pacem  fequefiram  fimpliciter  prcefliterit  inteme- 


HANII  NOT-E  VfiERIORES  ; 
dim,intercedentem,  tv^o^bv^gu.v  qg)  pbiaiyyjod- 
(jfyjnv ,  cujus  interventu  impune  adverfe  partes  & 
innocue  rebus  fuis  vacare  &  fupereffe  potuerint.  Et 
quae  fequuntur.  DudoVeromandenfis  de  mo- 
ribus  &  adtis  primorum  Normanniae  Ducum 
Lib.  1.  p.  <5j.  Petunt  fequefirdpaceportus,  causd mu- 
tuandi  raptum  foenus.  Jolephus  Devonius  Lib. 
IV.  deBelloTrojano: 

Deligitur,  qui  diftaferat,  quipace  fequeftrd 
Res  Dandum,Sparttejpolium,  raptamdj  repofcat, 

Pag.  14/.  verf  7.  Sivaldus  undecim  falttm  pa- 
ronibus  ]  Paro ,  navis  praedatoria.  Ifidorus  Lib. 
XIX:  Paro  ,navigiumpiratarum  apertum,&ex  ij$ 
itd  vocitatum.  Cicerot 

Tunc  fie  fiuftifero  tradit mandati\paroni. 
Et  alibi:  Parumulu  adlittusludit  celenbus.  Svidas 
habet  Ttra,p(idvaj\  ,-«<;?]  srAoictn- :  lege  7m.gb)vec. 

8.  BrafteatamauroUburnam]  Liburnamau- 
ro  incruftatam,  aaro  obdudtam,  inauratam,vel 
aureis  laminis  induclam.  Braftea  ,  tenuiffima 
quaevislamina,  cujuscunq;  metalli.  Hymnus 
Natalitius  Autoris  incerti : 

— — VeniuntEoi 

Principes,  dignum  celebrare  cultum, 
Myfticadona 

ThusDeo,MyrrhamTroglitinhumandirs 

Brafteas  Regi  Chryfeas  tulere. 

Ad  quem  locum  vide  Notas  eruditiflimas  Viri 
de  bonis  autoribus  praeclare  meriti ,  M.  Joannis 
Weitzij.  D  Paulinus  Carm.  14. 

Nam  niftfulva  leves  texiffet  brafteaplantas. 
Brafteatus ,  braclea  obdudtus.  Apud  Senecam 
Epift.  4T.  Leo  brafteatus  dicitur  ornatus  bra<ftea. 
Idem  eleganti  tralatione  brafteatam  felicitatem 
vocat,  hoceft,nonfolidam,  fed  tenuem&ad- 
umbratam,  utLipfius  exponit.  Haud  fecus  ac 
PliniusinPanegyr.  Mentis  auretediftum  braftea- 
fum  -,  Fulgentius,  Brafteatam  eloquentiam.  Am- 
mianus  Marcellinus  Lib.  XIV.  Statuas  auro  cu- 
rant  imbrafteari.  Et  Lib.  XVII.  Facis  imitamen- 
tum  infiguratereum,itidem  auro imbrafteatum,ve- 
lut  abundanti  fiamma  candentis.  Ita  Sidonius  Lib. 
2.  Ep.io.  Brafteatumlacunar.  EtLib.S-Epift.3. 
Gefiatorias  brafteatas.  Martianus  Capella  Lib.  r. 
Comat  brafteatas  dixiL. 

Ibid.  Linteo  excipitl  id  eft,  Velo  inftruit, 
adornat ,  navigationi  aptam  reddit.  Sic  mox : 
Intenta  antennis  lintea.  Lintea  enimprovelis,fre- 
quentiiis  ufurpata  Poetis. 

\6.  Profpeftumfy  pelagi  explicata  malis  carbafi 
praftruebant  ]  Sic  de  Argivis  navibus  Jofephus 
Devonius  Lib.  IV.  de  Bello  Trojano : 
Jam  Pandionios  collato  robore  portus 
Argivx  tenuererates,jpatiumd;  negabat 
Terra  viris,  velis  der,  &puppibus  £quor. 

$2.  Atper folidumproficifcentibus']  Hoceft, ter- 
reftri  itinere.  Solidum  enim  hic  abfolutepro  ter- 
ra  ponitur— >. 

CtOKt 


IN  LlBRUM  VIII.  HlSTORI/E.  DaUICM  SaXONIS  GrAMMATICI.  \/j 

4%.  Cuneo  fronttm  molitur']  Aciei  frontcm  A  Sic  grandinem  faxi  Jofephus  Devonius  de  bello 
in  cuneum  difponit.  Frons  enim  pars  anterior      Trojano  Libro  VI. 


aciei.  UndeTacitus  Lib.  3.  In  fiontem  fiatuerat 
ferratos.  Et  in  Vita  Agricolae  :  Pugnare  infion- 
tem. 

ji.  Qtdregnumfuo  munereadeptusfuerii]  Nam 
mortuo  Ingeldo  ,  Sveciae  Rege  ,  Ringonem_, , 
quemexHaraldiforore  fuftulerat,  puerumad- 
modum,  Haraldus,  paterno  regno,  datis  eitu- 
toribus,pra:fecit,utSaxo  libro  fuperiori  com- 


At  Phryges  inflantes  prohibent,  nunc  grandine 
faxi , 

Kuncferrinimbo,  nuncfiarfiz  fitlminemaffte. 
Ammianus  Marcellinus  Lib.  XIX.  pag.  14/.  Nu- 
merofas  gentes  ad  arma  clamoribtts  dijfonis  concita- 
runt :  quarum  coniurfu,  rittt  grandinu  hinc  indecon- 
volantibus  telts,  atrux  lommittitur  pugna.  Et  pag. 


147.  Nec  minores  in  dvitate  luctus  aut  mortes ,  fa- 
memorat  SedAnnales  Iflandici  contendunt,  B  hmum  mbmimi  mbe  mras  jpijsd  multitildwt 
Haraldi  Hildetandi  victorem  fuifle ,  non  Rin-     obumbr4nttt 


gonem ,  verum  Sigvardum  Ring ,  Regneri  Lod 
brogi  patrem_,. 

Pag.  145.  verf.  6.  Antiquum  redijjfe  chaos  ] 
LucanusLib.i. 

-  — —  Sic  cum  compage  foluta 

Secula  tot  mundi  fuprema  coegerit  hora, 
Antiquum  repetens  iterum  Chaos,  omnia  mifiit 

Sidera  ftderibus  concurrent. — 

EtLib.VI. 

Extimuit  Natura  chaos :  rupijfe  videntur 
Concordes  elementa  moras-,  rurfustfe  redire 

Nox  manesmijiuradeis — . 

Alcimus  Avitus  Lib.  IV. 

Interea  magna  pontusfe  mole  movendo , 
ln  Chaos  antiquum,  linquens  mundana,redibat. 
Hericus  "Monachus  Altiiliodoreniis  Lib.  III. 
VitaeS.  Germani,  fol.  33. 

Fulmina  mixta  volant,jam  confud/jfe  putantur 
Concbrdcs elementa  vices,mundife  ruind 

ln  prifcum  reditura  Chaos.  —— —» 

Galterus  Lib.  IV.  Alexandr.  fol.  48. 

Concurruntacies,ittantusad  tzthera  clamor, 
Et  vulgijlrepittts,  quantumfi  dijfoi.a  mundi 
I» chaos  antiquum  rediviva  luie  relabens, 
Machina  corrueret,rerum  compagefolutd, 
Horrifonumfe  darent  concujfa  elementafiagorem. 
9.10.  Dies  ejfufa  telorum  grandine  tegebatur  ] 
Ita  Lucanus  Lib.  III.  verfu  /4j. 

■    1  —  emiffaf^  tela 


Aera  texerunt 


Virgiiius  __neidos.Lib.XII. 

Ferrum  alij  torquent,  &  obumbrant cethera  telis. 
Carmen  incerti  in  Xerxem,  quod  extat  Lib.z. 
Epigramm.  Veter.  pag.  jo. 

Verfes  magnus  adcli ,  totus  comitatur  euntem 
Orbts:  quid  dubitas,  Gr£cia,ferrejugum  f 
Mundusjuffafai.it,  folem  texere  fagitix. 
Calcatur  Pontus,  fiuctuat  altusMhos. 
AriftidesSophifta  de  apparatu  Xerxis  ita  :  Telis 
obtegebatur ipfe fol ;  mare  navibus,ttrra  copiispede- 
firibus ,  aer  fagittts  yedundabat.    Grandinem  vero 
telorum  Saxo  tranflate  dixit,  ut  telorum  denfita- 
tem  innuerer__:  quomodo  pademMeraphora 
Virgilius  eodem  libro  tempejlatem  telorum  Sc 
ferreum  »»&ra»pofuir_>: 

Ittoto  turbida  cccb 

Jempejlas  ttkrum,  cuftrrtm  ingruit  imbtr* 


37.  Centum  quadrjginta  quatuor  figitttgpettut 
prteliantu  obfedtrant ]  Multis  igitut  fortitudinis 
parafangis  Vbbo  hic  noiler  Achillern  illum  Ro- 
manum,L.SiciniumDentatum,polHereiicjuit, 
qui  quinque  tantum  &c  quadragi  rita  vuinera  pe- 
_tore  exceperit,  ut  exVarrone  commcmorat_> 
ValcriusMaximus Lib.3.  Cap. z.  Honeitiiiima 
veroillafuntvulnera,  quaeadverfo  corpore  ex- 
cipiuntur  >  ut  averiaj-pudenda.  Videatur  Mat- 
thasusRaderusadLib.III.  Q_Curtij.  Hinc  non 
immerito,  quod  de  Achilie  dixit  Catullus,  dc 
Vbbone  diceretur : 

Hofiibus  haud  tergo,fedfortipettore  notus: 

44.  Ut  erat  falcato  curru  veclus  ]  Falcatorum 
curruum  crebra  apud  Curtium  mentio  extat.  Sic 
Libro  1 V.    Hos  quinquagintafaUati  currtts  feque- 
bantur-  Etmox  ibidern  :  Claudeba:ur  hoc  agmen 
Y)  altjsfakatu  currilus  quinquaginta.   Et  paulo  poit  i 
Hv  quofefalcatt  currus  eraw  quinquaginta.  Eodem 
libro  :  lngensf\ utcrediderat ,  hoftium  terror , du- 
centte  fahatx  quadrigt  ,  unuum  illarum  gentium 
auxihum,fecutsefunt.  Qj^s  ita  itaum  delcribit: 
Ex  fummo  temone  hafie  prxfixx  fcrro  eminebant : 
utrinfj  a  jugoternos direxerant gladios ;  &i'nterra- 
dios  rotarum  pturajpicula  emtnebant  in  adverfum: 
alix  deinde  faices  fummu  rotarum  orbibus  adhxre- 
bant  -,  &  alix  in  terram  dbrtiffx,  quicquid  obvium 
P  concitatuequisfuiffet,amputaturte.  Fere  eadem  eft 
Livij  defcriptio  :  Armatte  aute m  [  nempe  faicata: 
quadrigae]  inhuncmaximemodum  funt.  Cujpides 
circa  temonem abjugo  deiem  cubita  exfiantes ,  velut 
cornua  habebant ,  quibus  quiiquid  obvium  claretur, 
transfigerent. '  Et  in  extremis  jugis  bime  eminebant 
falces, alieraxquatajugo,  altera  inferior,  in  terram 
deyexa,  ita  ut  quuquida  latere  objicereturJUa  abfiin- 
deret,htecutprolapfos  fubeuntest^  contingeret.  liem 
ab  axibus  rotarum  utrint^  eodem  modo  divafte  deli- 
f  gebantur  falus.    VideantureruditiffimsexnCur- 
tium  Notae  Matthaei  Raderi.      Currus  falcatos 
cceloadumbravitSteucchiusinCommentar.  ad 
Vcgetiurn__. 

j-f.  Eidemfeproftratorum  manes  munerisloco  de- 
dicaturum]  Ochinus  etenim  beilis  praeefle  cre- 
ditus,  exiftimabatur  nullo  modo  melius  placari 
pofle,  quam  fangvine  proftratorum  hoilium, 
eorumq;  ,  quos  captivos  fecum  abduxerunt. 
Sicenim  OlausMagnus  Lib.  III,  Cap.  3.  othi- 
P  4.  mtm, 


r/6  .     Stephani|ohannvisStephaniiN6t._ Vberiores 


num,qui  beUis  prtzfidebat ,  cruore&morte  captivo-A 
rum  piacabant  j  opinantes  beliorum  prxfidem  apthu 
htmano  cruore  piacari.   Hinc  bello  caefos,  Odino 
ituHatos  dicebant__>.     Vide  quae  nipra  notavi- 


mus. 


Ipfa  quoifo  .fijlduo  labuntur  tempora  motu , 
Nonfecus  acflumen,  ne^  entm  confifiere  flmnett, 
___■  levts  borar  potett  :  fed  ut  unda  impeUitur 

unda, 
Vrgeturf,  priorzieniente,  urget^  priorem ; 
Tempora  ficfugiuntpariter,pariteri]fequuntur. 

17.  lUa  oculos  hominum  pariter  grejfusij  reli- 
dit]  Dellkdemalorum,  qu„  fecum  ferre  knc- 
ctus  folet ,  luculentiflimi  funt  verfus  Cprnelij 


Pag.  147.  verf  4.  "Jacebant  circa  currum  Regii 

inn:imera  extinttorum  corpora.  ]    Non  aliter  ac 

Curtius  Lib.  3.  loquitur,  de  ingenti  illa  caede, 

fa-ta circa  Darij  currum.  CircaDarij eurrum,in- 

QmuiacebantnobilifJimiducesanteoculosRevisegre-  , 

^,,J        irr,.JJ-  _..,-n        *.  -■*  _    n  Galli,velpotiiisMaximiani,quemBoethiitenv- 

sia  morte  defunctt.   Et  mox  :  Circa  tos  cumulata  r>  .£      ,        -,     .  T  n  . .         ,  .  ' 

...  porevixiilevolunt,  Elegial.  quun  multis  men- 

tem  Saxonis  noftri  tam  proxime  referunt,  ut  lac 

la_ti,  ovum  ovo  vox  dixeris  fimilius.  Nam  ubi 

Saxohabet__. 


erat  peditum  equitumq\  obfcurior  turba. 

23.  Uti arma,  aurum,  &  quodcumi\  opimum  es- 
fet,  liberaliter  in  nutrimentum  rogi  ]  Fortium  viro- 
rum  arma  cum  ipfis  funeribus ,  apud  vcteres 
confumebantur:  necfolumhaec.  fed  8c  csetera, 
qu_  habuiiTent  chariilima_..  Silius  Italicus  dc 
<rogo,quemAnnibalJ?cenorumDux,Rorhano 
Confuii  ad  Cannas  caefo  ftruxit ,  ita  Lib.  X.     j 
Sublimemeduxerep]ram,moUesfyvirenth 
Stramine  compofuere  tomfifuperaddita  dona       C 
Tunereum  decus  expertis ,  invifus  &  enfis , 
E  t  dypeus,  terrortfc  modo  at^  infigne  fuperbum, 
Tum  laterifafces ,  captte^  in  Martefecures. 
Plura  omnino  de  hoc  ritu  notat_digniiTim__ 
fuppeditat  nobis  Doctifs.  Vir,  Joh.  Kirchman- 
nus,Lib.  III.  de  Funerib.  Rom.  Cap.  j.  Videatur 
etiam  Philippus  Cluverus  Lib.  1.  Gcrmania.  An- 
tiqu_,pag.39J,&feq. 

Pa<*.  148.  verf  23.  Hxreditatis  nomine  tentatu- 
rus •]  Erat  enim  Omundus  Sivardi  Norvagia.  D 
Regisexfilio  Olonenepos. 

2.5».  oddo  quoa]  Omundo  manttmjunxerat'] 
Manum,  id  eft,  copiasfuas,  cum  exercitu  Omun- 
di  conjunxerat ,  ut  unitis  viribus  Ringonem_, 
adorirentut-.. 

31?.  Alterprorieprteejfejujftu']  Is  Plauto  Pron- 
ta  dicitur,  qui  in  prora  tutelae  navis  pr„fider__,. 
Rudent.  A_t.  IV. Sc.  3.  Si  tu  proreta  ifli  navi  es , 
egogubernatorero.  Graecis  7r?_.^'_«c  ___?_.£.._■. 
Videatur  Lazarus  Bayfius  de  re  navali ,  pag.  117. 

Pag.  149.  verf.  2.6.  Omundum  avide  petitum  ] 
Ita  haud  dubie  legendum.  Nam  ab  Omundo 
Rufla  interfecla-.  .  &  Ringo  jam  prius  occu- 
buerat_,. 

4;.  Ouam  ferum  naturte  jaculum  operire] 
Quam  expectare  mortem  illam  naturalem_,, 
quam  fenium  &  longaevitas  adfert.  jacula,  jpicu- 
la,  &aliatela,  mortiiblens  tribuitSaxo. 


lUa  oculos  hominum  paritergreffusi]  rtlidit , 

Iripit  os  animumifc  virts — — 

Occupat  occiduos  artus,fruftratur  anhela 
Vocis  opus,vegetamtf,premit  torpedine  mentem. 
Diimparitur  tuffis,dum  peUts  fcabidaprurit. 
Dens  ftupet exefus,ftomachmfdftidiagignit. 
Evacuatjuvenile  decus :  marcore  colorem 
Obtinit  &picea  crekras  ferit  in  cute  rugas. 
Jam^  minusvegetum  corpusfuiciminetutot 
Tlacciddfubjectis  innixus  membra  baciUis. 

Ad  eundem  plane  modum  v/svhTnypjuCp^* 
Gallus  de  Seneclutis  incommodis  conqueri- 
tu__,: 

Non  hdbitus ,  non  ipfecdor,  nongrejfus  euntis, 
Nonjpecieseadem,qu(efuitante,manet. 
"Jam  minor  auditas,guftus  minor,  ipfa  minora 

Lumtna,  vix  taclu  nofiere  certa  queo. 
Enlethxameamfnbeunt  oblivia  mentem, 

Necconfufifuijammeminijfe  potesl. 
Hincmiferumfabies,  hinctuffis  anhelafatigat : 

Continuosgemitus£grafeneclushabet. 
Qwe  modbprofuerat,contraria  reddttur  efca: 
Faftiditajacet,  qux  mododulcis  erat. 
'   Pro  niveo  rutiio^prius,  nunc  inficit  or/t 
PaUor,&  exanguis  funereustfc  color. 

Aretficca  cutis  — — — -_- 

Hinc  esl  qtiodbdcuio  incumbens  ruiturafeneclust 
„,        Ajfiduo  pigram  verbere  puifat  humum. 
— — trunco  titubdntesfuftinet  artus. 

n.  Dumpellis fcabida prurit]  Leges  Pedarias 

Iblens  migrat  Saxo.     Sic  prtmam  hujus  vocis 

produxit.  ___>*'<_«»  dixit  pro  Scabiofa,  quae  voic 

magis  ufitata.  Hieronymus  adverfus  Jovium  _ 

foyvc7Cv.'parricidijpmitentia  addu-  F  Utrum fcabidum pecus fit , &  morbidum  :  an  vege- 

\aedisregi_afeperpetrat_.  Recte      tum at^fubfultdns?  AccedirpfoximeadilludLa- 


clus  ]  Hoc  eft,  caedis  regiae  a  le  perpetratae, 
enim  Parricidij  nomine  venit  facinus  illud  fce- 
leftiilimum  ,  quum  Olonem  interficeret  Star- 
chaterus.  Nam  Frincipes  Sc  Reges  dicuntu__» 
Patres  patrite  :  quorum  interfedlio  propterea 
noninjuriap_mV/</i«»?vocatur,c-  inltar  parri- 
cidi)  punitur— .. 

13.  Utfine  regreffu  pronas  agit  aiveus  undds  ] 
Ovidius  in  candcm  fere  fententiam  Lib.  XV. 
Metarnorphos. 


tinum ,  noftrae  vernacul_di_.io<SrYi6&e&7  qua. 
fcabiofum  exprimimus. 

34.  Innixusmembra  baciUis]  Senes  enim  ba-T 
culis  greflus  adjuVant-,.    Ovidius  VIII.  Meta-v 

morph. 

Membra  levant  bdculis,  tardi^fenilibus  annit. 

Titus  Calpurnius  Ecloga  V. 

Adfpicis  utnobK,jam  dudum  miUe  querelas 
AdfeM)  &  baaiiumpwiutinclitMtdfene&tis. 


Senega 


In  Librlim  VIII.  Histori^  Danice  Saxonis  Grammatici.        \yy 

Se»ecaHerculeFurent_.  A  piofus,  ubcr,  amplus,  largus  opuni.    Cato  de 

Iners  feneHus  adjuvat  baculo  gradus. 


ColumbanusAbbasEpiftolaadSethum: 

Hatt  a  fenemfragilit  vexant  incommoda  carnis, 
Nam  macte  turpi  tabefcunt  langvida  membra. 
Tuttc  genuumjunc7urariget,venasfoper  omnes 
lUius  in  totofiigefcit  corpore  fangvis  : 
Sicbaculo  nitensartus  fufientat  inertes. 

Adde  Juvenalem  Satyra  X,  cujus  perfimiles  funt 

de  Seneclute  verfus : 

Sedquam  continuis,& quantitlongafeneclus 
Tlena  malis  ?  Deformem  &  tetrum  ante  omnia 

vultum, 
Diflimilemfo  fui ;  deformem  pro  cutepellem 
Fendentesq;  genas,  &  tales  ajpice  rugas, 
Quales  umbriferos  ubipandit  Tabracha  faltus , 
In  vetulafcalpitjam  materfimia  bucca. 
Unafenumfaciesi  cum  voce  trementia  metnbra, 
Etjam  Iteve  caput,  madidi^  infantia  nafi. 
Trangendm  mtfero  gingivapams  inermi. 
Nott  eadem  vini  att^  cibi,  torpentepalato , 

Gaudia.    — —  — — 

Prteterea  minimusgelidojam  corpore  fangvis 
Tebre  caletfola :  ctrcumfdit  agminefaclo 

Morborum  omne  genus iTi-"  ■ 

llle  humero,  hic  Ipmbu,  hic  coxa  debilis,  ambos 
Ferdidit  iile  oculos,  &  lufcis  invidet  •,  hujus 
faUida  labra  cibum  digitis  capiunt  alienis. 

■ — — — — Sedomni 

Membrorum  damno  major dementia,  quac  nec 
Nomimfervorum  nec  vultum  agnofcit  amici, 
Cumquopr<eteritacoauvitno£te,neciUos 
Quosgenuit,quos  eduxit.  ■*  .  .     .  ■ 

40.  Infratti  rebus  fuccurrat  amid.  ]  Infiacli, 
«eftfenio&adversa  fortuna  fra&i  ac  debilitati. 
lnfiaBiefortunte  bomines  vocat  Vakrius  Max.  Lib. 
IV.  Cap.7.  Accedit  huc  qubd  infracite  fortund  ho- 
mines  magis  amicorumfiudia  defiderant,  vel  prcefidij, 
velfolatij  causa. 


moribus  Lib.  1.  verf  ult. 

Dapfilis interdum  miis,  &  carus  amicis , 

Quumfucrisfelix,femper  tibip  roximus  efto . 
Galtherus  Alexandrcidos  Lib.  1. 

Non  opus  esl  vallo,  quem  dcxtera  dapfilis  ambit. 
Pag.  iji.  verf. 51.  Agitare pikni, moffa nuceve- 
fd  ]  Videturauctormentemintendereadludos 
iftospueriles,p/te,videlicet&4/fre,cujusfpecies 
nuces  etiam  f uere_-.  Alea  etenim  optim„  notse 
P  fcriptoribus  latiori  lignificatione  denotat_. 
omnem  ludum,  qui  in  fortunse  cbnfiitit  arbi- 
trio.  Qua  iignificationis  gcneralnate  etiami, 
Nuces-i continenfcur ;  unde 8c ipf_ dicuntur Alea. 
MartialisLib.XIV.  Epigramm.ig. 

Aleaparvanuces, &mn  damnofavidetur, 
Sepe  tamenptteris abfitdic  ilk  nates. 
Idem  Martialis  Lib.  IV.  Epigr.  66  v.  12. 

Suppofita  esl  blarido  nunqiiam  tibi  tejfera  talo , 
Alea  fed  parc&foLtfv.exe  nuces. 
*-•  O  vidius  in  Elegia  de  Nuce : 

Quatuorin  nucibusnon  amplhts  aleatotaesl. 
Eratautemifte  ludus  fWt_f|»arum  tantum,aut 
pueroriim;  non  vero  fenum,  quibus  ad  nuces 
iterum  redire  neutiquam  faserat.  LlndeHora- 
tius  Libr.  z.  patrem  quendam,  filium  fuum  a 
pueritiedefcribenteiri,  italoquentem  introdu- 
cit: 

1 —  pofiquam  te  talos,  Aule ,  nucesfe 

ry         Ferrefinu  laxo,  donare,  &  ludere  vidi. 
Et  iterum  Martialis  Lib.  V.  Epigr.  ult. 

jam  trifiis  nucibus  puer  reliltis 

Clamofo  revocatur  a  magiftro. 
Undeiftudtritum,  Nuces  relinquere,  quodPhi- 
lologisnihilaliudeft,  quam  pueriles  iftascupi- 
ditates  exuere.  Inde  Perfius  Sat.  r. 

. — —  Et  nudbiis  fadnim  qucecunqgreliciif , 

Cum  fapimus  yatruos 


48.  Dapfilitateftudet  multosfuperarepotentes'} 
Dapfilitas  eft  liberalitas.  Hericus  Monachus  Al- 
tiffiodorenfis ,  in  Praefatione  ad  Carolum  Im- 
peratorem:  Id  tibi  (ingulareftudium  e§ecifti,ut  fi~ 
cubi  terrarum  magiftri  florerent  artium  ,  quarum 
principalem  opcram  PhilofophiapoUicetar,  hos  adpub- 
licam  eruditionem  undecun^  tua  Celfitudo  conduce- 
ret, comitas attraheret,dapfilitas provocaret.  Daniae 
noftrae  a  dapfilitate  nomen  impofuifte  Juliuni_ 
C__rem,aucloreftEricusRexDani„,fubini-  p 
tiumChronici  fui :  Julius,  inquit,  Cxfarprimb 
eamfertur  Daciam  appeUajfe  ,propter  hofpitalitatem 
&  dapfditatem  hujusgentk.  Dapfilis ,  eft ,  liberalis, 
munificus,  largus ;  item  copiofus.  Columella  : 
Uva  mufto  dapfilis,  id  eft,  larga,  copiofa ,  cV  miifti 
ubertate  luxurians.  Grseca  hsec  didtio  eft  civi- 
tate  Latina  donata.  Graecis  enim  ^„i|iA_„  di- 
citurlargitas ,  liberalitas ,  opulentia ,  affluentia 
rerumi  6c  ^o8,u,.(A>jc,  benignus,abundans,co- 


Ubi  Ant.  Foquelinus  ait :  ludus  nucum,puertlis  cu  ■ 
E  piditatu  fpecies  eH.  Troverbium  autem  in  eos  olim 


ufurpabatttr,qtiiuxorem  ducebant,quoniam  ipfo  nu- 
ptiarum  die  nucesfpargebant.  Laurent.  Ramire- 
fius,  HifpanorumDodliiTimus,  adEpigramm. 
66:  Lib.  4. Martialis:  Nuces]incrak,reiinquere, 
esl  a  puerormn  moribtts  abfcedere,  cctate  jamfuadcn- 
te.  MichaelCafparusLundorpius  in  eruditiffi- 
mis fymbolis  ad  iftaPetronij  verba  :  Cujtts  anni 
adtefferamvenerunt :  Nampiieroritm,  inquit,  & 
adolefientium,  nuces :  virorum  autem  &fenum  tejfe- 
rte ,idesl,eorum,qui  (itijuriserant,  nucesf}  reliqite- 
rant.  Etenim,  Nuces  relinquere,  Proveruittm  :pud 
Perfium ,  de  ijs,  qui  virum  afeftant,  afpirant,^  ad  ma- 
iurte  vitte  libertatem.  Ut  autem  relinqttere  nuces, 
pueriles  nugas  abjicere  vocamus :  ita  eadem  lo- 
cutione  dicimus  ad  nuces  redire  ,  nuces  repetere, 
nucibusiterum  indulgere,  deijs,  qui  easdem  nugas, 
ocvitia  puerilia  reafTumunt,  &  iemper  puero- 
rum  moreagere  conlvefcunt.  Cseterum  de  nu- 
cibus  ludendi  variis  modis,  opcrae  pretium  eft 

adire 


1^8  StEPHANI  JOHANNlS  StEPHANH  NOT^  VBE  RIORES 

adire  Sc  confulere  eruditiiTimum  Sc aureolnm  A        Laudeftudens eatollere ,  mensmeaviclafdtifcit  s 


plane  libellumCIarifs.  Viri,AndreaeSenfdebij, 
cvusmNuces  Saturnalitias  infcripfit.  Quod  an- 
temSaxodixat  morsa  nuce  vefci,  intelligendum 
arbitror,  de  eo,  qui  inter  ludendum  nuces  lucra- 
tur,  quibus  poft  vidtoriam  fumma  cum  volu- 
ptate  vefcitur_.. 

42.  Quidprtzmia duclus]  Duftus pro duclami- 
ne,  fiveducendi  officio ;  quod  Sc  Ducatus  dici- 
tuc_>.  Petrus  Chryfologus  Homilia  deMagis: 
Gaudent  in  terrafe  ad  Deum,  ducatu  unici  fideris,  " 
ferveniffe.  Increpatautem  jure  meritoStarcha- 
terus  Hatherum,  quod  feni  Sc  caecutienti ,  non 
nifi  prsemio  adduttus ,  itineris  ducem  fe  prae- 
bere  voluerit. 

47.  Cuidebuerasultroduxeffevianti~]  Vio  eft 
iterfacio.  Onomaft.Vetus  :  Vio,  oSevoo.  Apu- 
lejus  Florid.  Ut  fere  religiofis  viantium  moris  esl. 
Et  Metamorph.  Lib.  X.   Vianti  maritus domus ex- 


O  bonagloria,  vincor ;  in  omnia  laus  tua  vicit ; 
QuintilianusDeclamat. VI.  Omnia licet hucre~ 
vocemus  prceterita,  &  ad  canendas  unius  laudes  uni- 
verforum  vatumfcriptorumt^oraconfentiant,  vincet 
tamen  res  ifta  mille  linguas,  ipfamfj,  fifit  diqua  cor» 
fore  uno  ,facundiam ,  materia  fuperabit. 

Pag.  1/5.  verf  10.  Hoc etiam  anticipare  licebit.J 
Gemina  gemelia  funt  ilia  Cornelij  Ga.lii,  jar* 
dictaElegia  : 

Sed  mibi  venturos  melius  prctvertere  cafui, 
Ata\  infelices  anticipare  dies. 

Peena  minor  cerfam  fubitoperferre  ruinartii 
Quod  timeas,  graviusfuftinuiffe  diu. 

15.  Mors  optima  tunc  esl  Ouum  petituf]  Illo£ 
rum  enim  obitus  felix  eft,  quorum  fola  mors  eft 
votum.  AliterPubl.Syrus : 

Dum  vitagrata  esl,  morfu  conditio  optima  esl. 
Sedidemalibi  : 


pugnationem  nunciaret.  Ammianus  Marcellinus  r        B°na  homfnl^rs  esl,  yitx  qm  extinguh  maUl 
Lib.  XV.  Cottiasextruxit  compendiarias ,  &vian-     Boi" 


tibusopportun&s.  SolinusCap.XL.  Exitiumvian 
tium.  Et  Cap.  XL^f^Acceffm  viantinm. 

Pag.1j2-.verf 2.  CruftidafpumanfupAtinczbul- 
liginetingis]  Rara  cquidem  Bulliginis  vox  eft,  & 
plane  barbara  :  fed  quae  nihil  aliud  fignificare 
videtur,  quarn  jusculi  adipati  pinguedinem  in 
bullasusq;  eftervefcentem.  Catholicon Johan- 
nis  dejanua  duo  nobis  ejusdem  fere  fignifica- 
tionisvocabulareprsefentar:  Buli/o,BuliionUi  &D 
Bullor,  bulloris  ■,  id  eft,  tumor  aquae  buiiientis. 

8.  Doclioraffvetamaneriprofterneve Gallam] 
Fortehiclegendum  pallam  :  ut  fit  fenfus  5  Ha- 
therum  paratiorem  eiTe  ad  fternendum  in  foco 
fallam,  id  eft,  pallium  fuum,  ut  ad  ignem  obdor- 
mixCat.  Non  ali ter  ac  veteres  Germani  quietem 
capturi,  Urforum,  Luporum  aut  Canum  pelles, 
adfocumhumicubantes ,  fibi  fubfternere  fole- 


eConfolat.Philos. 

Mors  hominumfelix,  qucefniec  dulcibus  annis 
Inferit,  &maftisfxpevocatavenit. 

ir.  Ne  miferos  cafu-s  incommodaproroget  etdt^ 
Quintilianus  Declamat.  IV,  Omors  laudandafor* 
tibus,  expetenda  miferis,  non  recufandafelicibus !  Bo_» 
thiuslocofupracitato:    \ 

Nuncquiafallacem  mutavit  nubila  vultum , 
Protrahit  ingratas  impia  vita  moras. 
Seneca  in  Thebaide.  v.  4f ,  &  fequent. 

Defertor  anime,  fertis  in  partem  tui, 

Otnitte  paenas  langvidas  longte  morce, 

Morteffltfe  totam  recipe,  quidfegnis  traho  ! 

16.  Terrce glebam  morfu  carpfijfe fertur]  Viri 
fortes  in  bello  morituri  folent  terram  mordi- 
cus  appetere.  Id  quod  fignum  eft  ingenitae  fero- 
citatis;  .utrecTe  fequentibus  verbis innuit Saxo r 
Terocitatem  animi  moribundi  oris  atrocitatc  decU- 
rans.    Ita  Rex  Agamemnon  inter  alias  minas 


bant.  Undeqmper  ignaviam,pigntiamq;,  Sc 

?•    r      b,<             r  °         ,.*         -PriamomtentatasapudHomerumliiad.IL 
lnertiam,  nriinam  pellemnunquam  reJinque- E r  ,lV. 

bant,  vocabantur  per  contumeliam  $5Mtnt)m 


Ux/  quafi  dicas,  urfinarumpeliium  incubitores.  Le- 
clionemnoftram  confirmare  videntur  fequen- 
tia_. : 

lnciormire  Lari,fomnos  celebrare  diurnos. 

CaeteroquinGrffl^eftinftrumentumcerdonum, 
quo  coria  purgantur  Sc  peralbantur.  GaUacdam 
dicitur  quaedam  herba  Sc  fruclus  quercuum  , 
unde  fit  pulvis  ad  aptanda  coria,  qui  fimiliter  „ 
Galla  vocatur.  GloiTar.  Galla,  K^>iic, 

3J.  Provirginechara]  Helga  nempe,lngelli 
forore,  cujus  in  gratiam,  cum  feptem,  vel  po- 
tiusnovem,  duelluminivit,  eosq;  omnes  ferro 
confumpfit :  de quo  Saxo  fupra  Lib.  VI. 

fi.  Vincit  optisfamam  ]  In  eandem  fere  fen- 
tentiam Bernhardus Morlanenfis Lib.  I  de  con- 
temptu  Mundi ,  caleftis  patriae  mentionem  fa- 
ciens ; 


verf  418. 

. _*.  iicAffc  ^  ctfj,<p'  dvwv  ercu^i , 

U^/\iiiq  cv  y.ovinenv  ooa^  Ka^pajLim  yeuavl 

• — Multi  &  circa  ipfum  focij 

Proni  in  pulveribus  mordicus  capientterrant. 

Euripides  alicubi : 

ytictv  ood^  lAoWc 


n<7r? 


xcn 


Virgilius  Lib.  XI.  ^Eneid.  de  Eumenio : 

Sangvinisillevomens  rivos  cadit,at^cruentant' 
Mandit  humum ,  moriensf,  fuo  fe  in  vulnere 
verfat. 
Virgilius  itidemLib.  XI.  deMezentio : 
Egregius  animi,  qui,  m quidtalevideret,, 
Procubuit  moriens ,  &  humumfemel  o-itennmw- 
-,  dit. 
Ad  quem  locum  frigida  plane  effe  exiftimo,qus: 
exLucanonotatServius,  dum  vulneratis  ait  irt 
rnore  fuifle  pofitvim,  ut  vel  terram,  velarma^ 

mor- 


In  Librum  VIII.  Histori^l  Danic^.  Saxonis  Grammatici. 

tnorclerent,  ne  dolorem  eorum  indicaretgemi- A  gerendum  efle  cenftbant,  cum  ipfe  mr.gis  exi- 


tus.  Verfus  Lucani  Lib.  VIII.  extant ,  de  Pom- 

uonio  jamjam  morituro ;  _'/ 

Continuit^  animum,  nequas  efunderevoces 
Pojfet,  &  xternamfletu  corrumperefamam. 

Servio  tamen  afientiri  videtur  Silius  Italicus  Lib. 

IX.  deScxvola.*: 

Volvitur  ille  ruens,  at^  arva  hoftilia  morfu 
Appetit,&  mortispremitin  tellure  dolores. 

Quintilianus  Deciamat.  XII.  Terram  morientes 


ftimaretboniducis  officiumeflc,  quoLconina 
pcllisnon-attingeret,eo  contendendum  afluta 
vulpina.  Quod  quidem  propemodum  indicat 
&Maro,  cum  ait_>: 

■  Dolusanvirtusquisin  hofte  requiratl 

Apud  Polyaenum  Stratagem_,.  Lib.  II.  Cap.  j\ 
Cleandridas  Thurijs  numero  paucioribus  mah- 
dans,ne  cum  hoftium  mulutudine  congrede- 

rentur,inquit :  Otth  fjcn  i^ct^K&t  n  Aiovm,  rors 
momoTderunt.  ClaudianusdeBelloGeticop.iij.  B  ^  ^  ^  dK(c)7n%~Q  W?^HV  \   Mi  non 

lile  tamen,  mandante  procul  Stilicone,  citatis  fujjicit  pellis  leonina,  ibi  vulpina  adfucnda  esl. 

Acceleravitequisjtalam^momorditarenam.  4.  Fifce!lamitatf,bibloacvimi>ietextam~l]im- 

hoc e&,occifusin  Italia  :  quomodohunclocum     cea  fifcetta  ,  vcl  vimine  texta  ,  cclebre  opus  eft 
exponitDoctiflimus  Barthius  inNotis  fuis  au-      paftorum ;  fedaliosinufus,  quamhocinloco. 
reolis  adeundemPoetam.  PindarusThebanus     Biblos,  juncumfignificat.  LucanusLib.  III. 
Iliados  Epitoma :  Nondum  flumineas  Memphis  contexere  biblos 

— — -  Iclus  in  ingvine  Leucon  Noverat. — 

Concidit  infe!ix,proflratusvulnereforti,  QuodSaxo  hic  Biblo  dixit,Nemefianus_/?zn«'rf/i  ~ 

Et  carpitvirides  moribundus  dentibushcrbas.      rjunco  expreflitEclogal. 
Plinius  Lib.  VIII,  Cap.  i_.  tradit  a  moriente  Leone  Dumfifella  tibifluviali,  Tityre,junco 

bumum  morderi:  quo  nullum  eft  inter  omnia  ani-  Texitur,  &raucu  refonant  tua  rura  ticadts. 

maliaferocius  aut  generofius.  Hinc  originem     VenantiusFortunatusLib.XI,Carm.u. 
fumpfifle  videtur  Germanis  hodieq;  ufitatifli-  ifiameii  manibusfifella  eii  vimine  texta, 

ma  de  ijs  loquendi  formula ,  qui  in  praeliis  oc-  Credite  mi  carx  mater&alma  foror. 

eumbunt :  @.<Jd(i<n  tn6@rafj  btifm  muj[<n.  F?/.W^/»veroterrendisavibuscontextamGr3.ci 
Huc  facit  illuftris  ille  iocus  ex  Commentarijs  Mu^oAux.iov  ,  Latini  Terricukmentum', Nos  ttn 
prorlus  divinis  Evthymij ,  Monachi  Zigaboni ,     £j\(tit  dicimus. 

ubi  iftum  Pfalmi  LXXI.   verfum  exponit  :  Et  Pag.i/7-  verf  ip.   Ejusdem^  illatus  accipiterl 

ihimici  ejus  terram  lingent  ]  Judtei,  inquit_o  D  Quo  nempe  in  venationibus  Sc  aucupijs  ufus 
Chrifiiocciforesjugulabuntur.  Solentenim,quivio-  fuerat.  Magnietenimabomni  memoriaidge- 
Unta  mortepereunttpng  gravi  doiore  terram  mordi-  nus  oblectamenti  fecere  Reges ,  Principes  atq? 
mapprehendere.  Magnates :  adeo  ut  legc  etiam  prohiberent ,  nc 

4_.  Trabem  enim  in  modum  prali  oblongam  ]  quis  ipatham ,  vel  accipitrem  iiium ,  in  ipfam_> 
Tale  etiam  machinamentum ,  necandae  matri  capitis  redemptionem  dare  cogeretur  :  fcilicec 
Agrippin„,excogitavitfceleftiflimuspoft  homi-  cumhicnon  minus  vitae  eflct  iblatium,  quam 
nes  natos  Imperator,  imo  monftrum  potius,  Hla  libertatis  vindex  atq;  praefidium.  Artem 
quamhomo,  NERO  Claudius :  Nam  cum  tam  hanccumaccipitre  autunandi  Acceptoricia?nvo- 
ter  veneno  tentajfet  -,  fentiretq^  antidotis  prxmuni-  Cat  Nobihifimus  Vir ,  &  Variarum  Antiquita- 
tam,  lacunaria ,  qutx,  noclu  fuper  dormientem,  iuxata  E  tum  peritiflimus,Henricus  Spelmannus,  Archa.- 
machina,deciderent,paravit.Vci:bn{untS\ietom),      ologifuipag.7.  videiicet  zb Acceptor-e  ,  quo  no- 

mine  antiquitus  dicebatur  Accipiter. '  Lucilius 
apud  Charifium  Lib.  10.  Exta  acceptoris  &  ung- 
vu.  DeeademarieLibriextantFridericill.  Im- 
peratoris,  Manfredi  Regis,  &  Alberti  Magni, 
qui  jundtimprodicere  omnesAuguftaeVinde- 
licorum,anteannos  quadraginta. 

27.  Rex  mcenibus, quam  acie,  tutiusdimicandam 

exiftimans"]   At  miferrimum  omnium  claudi 

F  obiidione.   Illuftris  eftlocusHegefppi  inPro- 


in  VitaNeronis,  Cap.XXXV. 

Pag.  1J4.  verf  jp.  Ad  regaiium  mancipiorum 
magifterium  transfertur  ]  Innuit  his  verbis  Saxo 
Ismafcum  Sclavorum  Regem,  aulicis  fuis ,  tan- 
quamEphorum  quendam,  prxfecifle  Jarmeri- 
cum,&veluti  perpetuam  morum  cenfuram  in 
regios  miniftros  ipfi  commifilfe.  Magifterium 
etenim  pro  flimma  poteftate ,  item  pro  difcipli- 
na  fumi,  fupra  nobis  abunde  di ctum  eft. 


Pag.  i/y.  verf.  j.  Quo  viribut pervenire  nequi-     logo  de  Judaeis :  ubi  inter  alia ,  quibus  oflcndit» 


hat,arte  ajfurgendumprocurat]  Cum etenim viri- 
busresobtineri  non  poteft,dolus  adhibendus, 
juxta  illud  Lyfandri  apophthegma  :  av  qhtov- 
lij  arj  i^MriTccj  Tyv  ciAa)7nx.riv  tt%oo~viA,jov  ,  Si 
leonina  peUis  nonfufficit ,  vulpina  addenda.  Nam  is, 
quemadmodum  in  ejus  vita  memorat  Plutar- 
chus,  irridere  folitus  eft,  qui  velut  abHerculc 


eos  fibi  propriae  cladis  audtores  fuiffe,  8c  hoc 
poftremo  addit :  quod  eis  Jpes  omnis  in  moenibtts, 
non  in  viribus  fuerit  5  cum  fit  maxime  omnium  mi- 
ferabile  claudi  obftdione :  qu<e  etihn,fi  bene  procedit, 
fepim  augere ,  quam  mtnuerepericuUfokt. 

'  $o-  Tulgentesaurocetr&~]  Cetra,cetree>ges\us 
fcuti  rotnndi.   Varro  _$  Qtkcvnzlou;  :   Qttis 


prognati,  bellum  apertis  viribus,citraq ;  dolum     votundam  facsre  cetram  nefciat  l  Servius  ad  illud 

Virgilij 


l8o       Stephani  JohannisSt£phaniiNot,eVeeriores 

Virgilij  Libr.  VII.  Laevas  cetra  tegit-- :  Cetra,  A  ncsritum,  utquoties  terranimiapopuiimulti- 
inquit, fcutum loreum,  quo  Afiia  & Hijpaniutuntur,      tudine  exuberaret ,  forte  eligerent ,  qui  patria 

excederent,alibi  locorum  fedes  quaefituri,  teftis 


utuntur  &  Galli,&  Perfte,  &  Britanni.  Unde  cetrati 
dicuntur  milites  cetris  muniti.  Latini  Peltas  Sc 
cetrxt,  pro  eodem  fere  genereclypei,  ufurpant. 
Livius:  Noc7ecetratos,quosFeltaftasvocant,  tnin- 
fidijs  abdicarant.  Fuit  autem  c  etra,d<r7t\q  Ajjs^jt^, 
fcutum  latromifn. 

44.  Trunco  inter  exanimes  corpore  rotabatur  ] 
~Rotabatur ,  hoc  eft ,  volvebatur  huc  illuc.  Luca- 
nus  Lib.  VI.  verf  220,  &  feq. 

Pannonishaudaliterposlictumfieviorurfa, 
Cum  jaculum  parvaLibys  amentavit  habena, 
Se rotat in vulnus ..  . .      .  .  ,  ,.       

Pag.  1/8.  verf  52.  Per  fummam  cotli  intempe- 
rantiam  ]  Nove  didtum ,  intemperantia  cceli,  pro 
intemperie.  Sunt  tamen  qui  contendunt,  in- 
temperiem  pro  intemperantia  vulgo  poni  ,  8c 
coeli  foliife  intemperantiam ,  potius  quam  intempe- 
riem  dicendam__,. 

IbicL  Vittualiumraritate  ]  Viclualia  pro  an- 
nona,reliquisq;ad  victum  neceffarijs.  Fulber- 
tus  Carnotenfis  Epift.  VII.  Domosejus,  &terras, 
&fiuges ,  &  omnia  viclualia  pervafit.  Ivo  Carno- 
tenlis  Epift.  IX.  Gratis  obUta  portione  vitfualium 
fuorum.  Csefarius  HeifterbaccenfisLib.  X.  Cap. 
4P.  ln  adventu  Domini ,  hteretict  Mediolanenfes , 
hteretic'u,qui  erant  in  Brixia ,  multaplauftra  cumvi- 


eftDudo  de  S.  Quintino  Lib.  1.  Hift.Normamu 
Hte  namife  gentes  petulanti  nimium  luxu  exardefcen- 
tes ,  fceminasfc  quamplurimas  fingulari  turpitudine 
commifcendo  Jtuprantts,  iUincfuboles  innumeras  ob- 
fcotna  iUiciti  connubij  commiftionepMrandogeneranr, 
Hiposlquam  adoleverint,pro  rerumpojfejfionibus  con- 
tra  patres,  avosfo  autftepiusinter  fe,ferociter  objur- 
B  gati,  cum  fuerint  exuberantes,  at%  terram,  quam  in-i, 
colunt,habitarenon  fttfficientes,  coUecla  forte  multi- 
tudinepubefientium,  veterrimo  ritu,in  externa  regna 
extruduntur  nationum,  ut  adquirant  fibi  praliandr 
regna,  quibus  viverepoffintpaceprepetua. 

jo.  Blekingiam  advecli  ]  Blekingiam  non  a~ 
gnofcit Warnefridus :  verum ejus loco  Scoringte 
cujusdam  meminit,  quaefortenoftra  erit  Scania^ 
Cap.  VII.  Lib.  1.  Igitur  egreffi  de Scandinavia  VVi- 
nili,  qui&Longobardi,  cum  lbor& Ajone  ducibus ,  m 
C  regionem quts appellatur Scoringa,venientes,  peran— 
nos  illic aliquot  confederunt.  Videatur  etiam  Caputt 
X.  ejusdem,  ubi  denuo  Scoringtz  meminit. 

Ibid.   Boringiam  prteternavigantes]  Omni- 
no  legcndum  arbitror  Boringiam ,  infulam  maris 
Balthiei ,  quatuor  circiter  milliaribus  a  Scania 
remotam,  quae  nobis  QSottn^Olttt  dicitur.  Ear 
etenim  in  Gutlandiam  navigantibus  e  Scania 
fiveBlekingia,primum  fe  offert  j  ut  ex  tabulic 
clualibus  transmiferunt.  Matthaeus  Paris  Hiftor.      Geographicis  liquet.  Paulus  Diaconus  MauriwZ 
Anglicaepag.30.    Ubireperientes  copiam  auri ,  ar-  £> g4m appellat.  Sic enim Cap. XI.  Dequa  (Scorin-L 
genti,jumentorum,  cumgregibus,  armtntis.&vi-     ga)  egredientes,  dum in Mauringam  tranfire  dijpo- 


clualibus  coUeclu,  & papilionibus  &  tentoriis,  in  ca- 
ftris  apropriis  funt  recepti. 

Pag.  1/9.  verf  31.  Aggone  atfo  Ebbene  auclori- 
bus~\  PauhisWarnefridusDiaconus,  vetuftiili- 
mus  rerum  Longobardicarum.  fcriptor ,  quem 
Saxoiplepaulopoft  ad  teftimoniumcitat,  pri- 
mos  hofce  LongobardorumDuces  perperam_. 
nominat  lbor&c  Ajonem  Lib.  1.  Cap.  3.  Igitur ,  in- 
quit,  eapars,  cui  fors  dederat genitale folum  excedere,  g 


txtera/fo  arva  fectari ,  ordinatis  fuper  fe  duobus  duci 
bus ,  ibor  fcilicet &  Ajone ,  qui  &  germani  erant,& 
juvenili  adhnc  tctate  floridt,  cteterh^  prsftantiores : 
&qu3efequuntur. 

3/.  Quorttm  materGambaruc  ]  Paulus  Dia- 
conus  Gambaram  appellat,locomoxdicT:o:  Ho- 
rumerat  ducum  mater  ,  nomine  Gambara,  mulier, 
quantum  inter  fuos,  &ingenio  acris,  &  confilijs  pro- 
vida :  de  cujits  in  rcbusprudentia  non  minimum  ctn- 
fidebant. 

40.  Sorte  deligerentur  ]  Idem  quoq;  War- 
nefridus  tradit ,  cujus  haec  funt  verba  ,  mox 
Cap.2.  Libr.i.  ubi  deScandinaviainfulaloqui- 
tur :  lntra  hancergo  conftitutipopuli ,  dutii  in  tantam 
mttltitudinem  pullttlajfent ,  utjamfimul  habitare  non 
sjalerent,intres,utfertur,  omnem  catervam partes 
dividentes,  quti  ex  tllis  pars  patriam  relinquere,  no- 
vascj,  fedes  exquirere  deberet,  forte  perquirit.   Ve 


nerent,  Ajfipitti  eorum  iter  impediunt,  denegantes  eie 
omnimodu  per  fuos  terminos  tranfitum.  Et  Cap.' 
XIII.  Igitur  Longobardi  tandtm  in  Mauringam  ptr- 
venientes. 

;i.  AdGutlandiamfe appulerunf]  PaulusDia- 
conus  Cap.  XIII.  ■  Egrejfi  itaat  Longobardi  de  Mau<* 
ringa ,  applicuerunt  in  Golanda  (  pro  Gutlandia  j> 
Ubialiquantotempore  commorati  dicuntur. 

Ibid.  Ubi  &  Pav.lo tefte~\  Paulo ,  nempe ,  Ditt~ 


cono,cu  j  us  verba  hac  de  re  extant  Lib.i.Cap.8-  Bf» 
fert  hocloco  antiquitat  ridiculamfabulam,  quod  acce- 
dentes  VVandaliad  VVodan,  viiloriam  de  VVmilispt^ 
ftulaverint  ■,  iUefc  rejponderit ,  fe  illis  vicloriam  datu- 
rum,quos  primo  orienteSole  conjpexijfet.  Tuncaccts- 
fijfe  Gambaram  ad  Fream  uxorem  VVodan,&VVinilis 
vittoriam  poftulajfe :  Freamcjj  confiXium  iediffe ,  ut 
VVinilorum  mulieres  folutos  crines,  ergafaciem,a£ 
barbctfimilitudtnem  componerent  ,mane^primo  cunt 
F  viris  adejfent ,  fefefo  a  VVodan  videndas  pariter  e  re-, 
gione,qua  iUeperfeneftram,Orientem  verfus,  eratfo* 
UtusaJpicere.coUocarent :  at^itafaclum  fuijfc.  Qua» 
cum  VVodan  conjpiceret  oriente  Sole ,  dixijfe  :  Qui 
funt  iftiLongobardis  TuncFreamfubjttnxtJfe,utqui- 
bus  nomen  tribuerat  ,  vicloriam  condonaret  ;  fitfa 
VVinilit  VVodan  viiioriam  conceffijfe.  Caeterum_- 
Wodan,  cuj us  hic  fit  mentio ,  ipfe  eft  Othinus ,  dc 
quo  Saxo  paffim  :  &  Fr^ejus  conjux,ipfaeft, 


uiftiiiimum  juitern,  fuiflc  apud.Borea.les.  natiw-     qu*&hic,c<Lib.i.Saxonifn^c<Fj7ffdicitur. 

LongQ^ 


In  Librum  VIII.  Historle  Danic/eSaxonis  Grammatici. 


18» 


/z.  Lottgobardorum  vocabulum  ]  PauJ  us  D  ia-  A  tino  eloquio  Rugorum  patria  dicitur ,  attf?  in  e^ ,  quu 


donusLib.i.  Cap.9.  Certumtamen  eflLongobar- 
dos  ab  intactx  ferro  barbx  longitudine,  ctimprimitus 
VVinuUdittifuerint,  itapoftmodttmappellatos.  Nain 
juxtaillorwn Linguam  Lan$/Longam;  VSdWBar- 
bam  fignificat.  Inde  etikm  Longobardos  dicftos  Ifi- 
dorus  tradit  Etymolog.  Lib.  IX.  Cap.  z.  Longo- 
bardos  vulgo  ferunt  nominatos  a  prohxa  barbd  & 
mnquam  tonsL  Guntherus  Lib.  _.  Ligurini , 
pag.jp.        ,  • 

DicituralongiseaLongobardia  barbit.  " 

Straboni  in  Afia  Lib.  XI.  referuntur  m  o.-a^-ttw- 
yqvie ,  haud  dubie  Sc  ipfi  a  longarum  barbarum 
augmento  lic  appellati.  In  noftris  autem  Lan- 
gobardis  occafionem  antiquiflimis  tempori- 
bus,  atq;  caufam  nominis  fuiffe  exiftimoean- 
dem,  quamTacitus,  in  libello  de  Germania, 
Chattis  maxime  fuo  arvo  adfcribit,  his  verbis: 
Et  aliu  Germanorum  populis  ufurpatum,  rara&pri- 


eratfolofertilis,  aliquantis  commorati  funt  annis.  Et 
mox  Cap.  zo.  EgreJfiquo^Longobardide Rugiland, 
habitaverunt  in  campis  patentibus  ,  qui  firmone 
Barbarico  Feldt  appellantur.  EgrclTum  vero  Lon- 
gobardorum  ex  patria,  Annales  noftri  referunt 
ad  Ann.  Chr.  GCCLXXXIII.  Exinde  piusquam 
feculum,  ad  annum  nimirum  CCCCLXXX IV, 
confedere  in  Infiila  Rugia.  Demum  circa  An- 
numChr.  D  XXVII.  traducfHinPannoniam. 

Pag.  160.  verfi  2.  Petitis  in  Itaiiafedibtts  ]  Lon- 
gobardj  in  Italiam  commigrarunt  Anno  Chri- 
fti  DLXVIII.evocanteeosexPannoniaNarietc 
Patricio  ,  quem  Juftini  Imperatoris  Conftan- 
tinopolitani,  conjuxSophia  Augufta  aculeato 
nimis  fcommate  offenderat.  Videatur  Paulus 
DiaconusLib.il.  Cap. /.  7.  Ottho  Ffifingenfis 
Lib.  V.  Cap.  j:  Caeterumapud  Gotlandiaeinco- 
las  cantitatum  ohm  fuit  vetuftiffimum  quod- 


vati  cujus^audentia,apudCattos  tnconfenfumver-  C  ^^P^^^^'f^  ^fr"1* 

tit;  ut  primum  adoieverint ,  crinem ,  barbamf;  fub- 

mittere,netnifi hofte  cxfo,exfuere  votivum  obliga- 

tumfovirtuti  oris  habitum.  iEthicus  equidem,  Sc 

alijejusdemaeviicriptorej  per  O  gentem  voca- 

runt  Ltngobardos.   At  recTius  magisq;  genuine 

Strabo  &Tacitus,  Ptoiomaeusq;  ac  Procopius 

per  A  vocabulum  eorum  protuleruntJ.   Unde 


carmen  ;  quo  fane  quod  ad  Longobardorum 
emigrationem,  muko  verius,multoq;  accura- 
tius,  quam  eft  aPaulo  praeftitum,  celebrantur 
omnia.  Hoc  etenim  Carmine  Vtnnulos ,  nobis 
SBcnbd&Ott/  fuiffe,  qui  etiamnunc  Cimbricae 
Cherfonefi  eft  popuius,  fatis  intelligitur  :  nec 
eosapudScoringiamautGotlandiamsinftincl:u 


ctiam  apud  Patcrculum,  qui  fubTiberij  dudu  1™*D™> «  habf  fabulose  Diaconus,  eumq; 
IXperannosinGermania,cumalibi,tumapud  [ccutuS  Saxo  nofter  ,  occafione  capillorum  & 
Albimmilitavlt,vitiatumefleputaverimgentis  D  r £f  ?^mmeatlot^^mi^osLongobardos, 


nomenLongobardi.  Quamquam  nefcius  non 
iim  in  poftremis  edkionibus  Pauli  Diaconi  ubi- 
que,  &  in  Procopij  exemplaribus,faepe  Longobar- 
dfo.ciTefcriptos.  Verumid  ng/a-ei  edentiumeft 
fadtum.  ManufcriptaDiaconi  exemplaria  me- 
liora  habent  Langobardos,  8c  apud  Prccopium, 
quamvis  varie  ,  modo  XoyytQdooaj,  modo 
hoyyoScLgoot ,  nonnunquam  v.  Aayyo^d^aj : 


fedillud  demum  vocabulum  adevidtaeagentc 
traxiile,  poftquam  eum  borealioris  Germani.e 
tradTum  armis  fuum  feciiTent.  Deinde  in  eo- 
dem  illo  Hiftoriali  Carmine ,  etiam  ducum  no- 
mina  Ago  &c  Ebbo ,  non  ut  effert  corrupte  Diaco- 
nus,  &c  ante eum  Proiper,  ibor  8c  Ajo,  nomsnan- 
tur.  Agelmundus  vero  Agonis  filius,  primus 
gentis  Rex ,  addita  afpiratione  Hagebnunder  di- 
citur_..  Ex  ultimo  deniq;  verfu  intelligi  datnr 


tamenfaepiiTime  AayyoQd^ 2ot >.leguntur.  Phi-  _  concinnatum  hoc  carmen  finita  jam  Imperij 
lip.  Quverus  Germaniae  Antiquae  Lib.  III.  Cap.  Longobardorum  periodo  ,  rerum  per  Germa- 
XX  VL  niam  Italiamq;  late  potiente  Caroio,  qui  ob 

/3.  Tandem  adRugiam  fe applicantes~\  Rurfus  res  praeclare  ampliterq;  geftas  Magnus  eft  ap- 
P.  Diaconus  Lib.i.  Cap.  19.  Tunc  Longobardi  de  peilatus.  Ipfum  vero  carmen  in  hunc  fe  mo- 
fitit  regianibmtgreffi  venermt  in  Rugiland,  qua  La-     d  um  habet_ : 

DE  EXiTU  LANGOBARDORUM 

RHYTHMI  ANTIQUI,LINGUA  GOTLANDICA, 

CUM  VERSIONE  LATINA  INGENtOSiSSIMI 

POET/E,VITI  BERINGII  VIBERGII. 


\<&ibtn  bt  for  ^ung<r  aff  © .  atmt  btn  t 
'  J)a  ftctbie  n«f!  »orum  a/au  @ut  latib/ 
SD?«  gamU  oc  vngt  haabt  ^utnbum  oc  SO?ant>» 
fDert^  ©n<cf  um  »arum  ^alff  furoum  (?t/ 
£)c  r}unbrum  3Wanbum  tnbm  bucrum  bt. 
S)e  ncffncbe  |ta,  ^inniltnbtt/  3<id)  ftga  fanb  / 
JpjfW  <%m/{m  tom  aff  gfenWt  9  imb ; 


EBbo  Aggof^  Duces,  quondam  cumfortepaterms 
Laffa  Ceresfiuftraret  agros,  inimicaqjvetas 
Flord  negaret  opes,  Scaiiis  definibus  ac%i 
Externas  alio  qu&rebant  fidere  fedes. 
Fiuttivagieplac  uire  acies,  &  cUJfibus  tequor 
Captum,jam  ftabant  naves,  centumf,  virorum 
Quxque  capax  radebat  aquas,  &  compede  vincltts 
Ingemuit  pontm;  decies  feptenapropinquas 

®fttbm 


/: 


i82       Stephani  JohannisStephaniiNot^Vberiores 


Witbtn  2(aa,<  vat  <nttm  ©abing  f<$n  i 

SDoo, b<  oaritm  6a<»b«m  einum  9J?ob<rg  ©*m<r, 

9£ir  t  oaum  f  il  t>  <rn  (taabttm  f?or<  ec  fmaa/ 

2(f  b<  f?tilb< <t)  v>orttm  ianbum  naa. 

&ebflD<o£aKumm<bautb<nbtimwft7 

#<&  roi  »ill<  f  ommc  b<nnum  fil  itoft, 

253i  f  ogttm  ti!  gffti  ^fftiiijmenbum  &aaoum/ 

2(f  b<  fful&um  icfe  for  m«cf<f  raabum. 

(5aabue(b<b<n«(?rtiJ/maan<bumfo/ 

S)e»artimb<r»<b<rfaam«fttrfro. 

9£tr  lobum  b<nn<mf<5(gttm  m<b  ©necfcr  f(ji/ 

£>cr)unbr<b<  93?anbum  inb<n  t)umtm  bi : 

^ti  Svpfanbum  Sobum  b<  flanbum  ba/ 

^ad}  f  anb  m<b  fanb<num  figum  fra/ 

&<rummacfftinouming«nftanbummo<b/ 

£)<  wm&em  t)d&  ianbttm  tm&er  bmtm  fo<b : 

£)c  anbrum  ianbttm  /  rjuilcfttm  btx  laa<mm 

neft/ 
gor  tycf  <n  v>ar  b<nn<m  alutm  f  ibum  &efT. 
S)er  £0ffui$manDemtm  swiim  ajf  ®0bum 

aualb/ 
©aff  b<  fig  icf<  ftl  («ngtttm  faa(. 
Wltbtn  fcal&ttm  fil  jtonuing  «inttm  fracfet: 

S)?an&/ 
j?a3<(munb<rf)anbf)«b/3ac^pg<fanb. 
©«flo^b^ongobar&erinbum  bmtm  ianb/ 
JD«r  bleff  tcf <  4<fftt«n&  «tnttm  <nif!<  $?an&  / 
&aa  (ob<b<  fig  4ongol>arb«r  falbum/ 
g>annoni«n  txftribum  b<oc  mebalumt. 
£)c  t  ogum  faa  mc  um  28aHan&um  &<rn«ft7 
<$«•  ttmeb^.b<nnumltjcf<n  aHttm  &  efl 
£aoerv>«lf?r«ffuif/f)4&em!fjnsvf/ 
$}Mt>  &«  f;affueftbmttmanbe!icr)uma,ior&. 
£)c  meft  ftoen  oe  in&ttm  33allan&um  f  om/ 
S?ab  «r  »<!  f  tmb  allum  SSer&um  om. 
gorbi  aff  o<nn<m  («0  rnana/n  9}?anb  tms&e/ 
^il(Sarl^<#t!unJtoraftcf  laa,&  &ennuro  *>&<. 


A  Neptimusftupuitferientia  clajfica  gentes. 
Vandalicusdictuspopulus:  nam  Vandaius  Ebbe 
Indiderat fociis  nomen  ■,  fedfiirpe  Godinga 
Aggoftetit:  quamvis  minor  ortusdiJpareterrA 
Rettulit  Ebbonem  maternofangvinejratrem. 
Ut  Gothicum  tetigerefoium-.primo  excitafede 
Gens  ruit,  &patriisjremuerunt  murmuraportti 
Defenfura  lares :  Sed  poftquam  Cimbrica  tranftrd, 
Et  mitesnovere  duces ,  non  borridus  ultra 
Itfervor,  condunt lituos ,  pugnx^  relangvet 

B  lmpetus,&rabidasclementiatemperatiras. 
Convenit  in  dextras,  &  binis  menfibus  aclis 
Concordemfociant  aiiem  ■,  coiere  Gotborum 
Mille  viri,  centum^  rates^ftruclce^pbaianges 
Vicinas  toto  populantur  littore  terras. 
Bellantipatet  omne  gregi :  fuperata^  prifcos 
Rugiadeclinatfafies :  v.igusincolamwdi  - 
Errat,  &  emiffis  extendit  fceptra  colonis. 
^am  tum  dcfunctis  ducibus ,  placuere  fecures 
Regis  Hagelmundi :  p.iret  fortunapotenti 

C  Eerro;  viclrices  anim<g  famuiantibus  aftrk 
oftendunt  late  dextras-,  nudantf*  feraces 
Longobardorum  pacatis  fedibus  oras, 
Etfibi  deviclx,  depromunt  nomina  gentk. 
Dic  Clades,  die  Drave  tuas,  qu&a,  alluit  ifter 
Tafiua,  Pannonixife  domus,  tuf,  alta  Vienna 
Ccefarij^  lares,etiam  vos  Danajuventus 
Stravit,&edomita  victrix  faltavtt  aren/t. 
Reftabat  Latium  totius  curia  mundi 
Htec  quofefuccubuitjam  lapftsviribus  xgr<t: 

D  Adriateftuerit,  Vefuluscum  cederetaxu, 
Ertdanusifo  fuas  ftupuit  pallefcere  ripas, 
Lausviget,&totovolitantprceconiaccelo} 
Famafedicetanus,  quot  claru  bella  triumpbu 
Gefferit  bic  populus,  donecposl  feclafequutam 
Carolus  afferretfuccisaftirpe  ruinam. 

Laudo  tamen  Cimbros,  qui  dumfibi  cxterafuh 

dunt, 
A  fummo  tantum  yoluerunt  Ctefare  vincu 


6.  Succrefcentsum  nemorum  ctenfitate  perhor- 
ruit]  Noa  abfimilis  Galliae  quondara  facies  erat, 
quum  eamDani;noftri,  Haftingo  duce,  deva- 
ftarent ,  tefte  Dudone  de  S.  Quintino,  Lib.  i. 
uuem  Saxo  nofter  hic  imitandum  fibi  propo- 
fuiffe  videtur  :  Graffante,  mc\u.k,malo,  defolatur 
Erancia  ,  penitus  evacuata.  Luget  Liberi  Cereritft 
inops,  quibusfuerat  olhn  locupletiffimd.  Maretfuk 
fe  tncolis  deftitui ,  agricotisiji  privari.  Ejulat  vomere 
non  exarata,  cultro/fcinculta.  Torpefcit  quiefcendo 
terra, labore  boum  non  exarata.  lgnorantur  pervia, 
veftigiis  hominum  non  attrita.  Silvarum,fruticum- 
que',dc  nemorum genere  denfaritut  campi ,volvente 
tempore. 

i^.  Islunc  gignendis  glmdibus  idoneo  ]  Ita  le- 
gendam  cenfco,  modo  fenfus  fibi  conftare  de- 
beat.  Ordonamq;hicerit:  Fncfensfeculivultm 
miutdr  fe  folutti  quond.im  arifttC  capax  permutaffe 


E  [fcilicetfolo]  nuncidoneogignenduglandibus.  E^ 
dem  etenim  eftcum  fequenti  conftruclio. 

z6.  Poil  ipfumHaraldus  rerum  affequitur  futth 
mdm~\  Hoc  locoNobiliffimusVir,  Sc  praeclarc 
deHiftoriis,&  Antiquitatibuspatriaefuaemeri- 
tus,  Arvidus  Hvitfeldius ,  in  Hiftoria  Haraldi 
IV.  pag.z7.  &  una  Vir  Clarifs.  M,  Claudius  Ly~ 
fchander,  Hiftoricus  quondam  Regius ,  aliiq» 
multijlacunamquandam  five  hiatum  atqj  de- 
P  fectum  ,  minimum  CCC  III  annorum  (non- 
nulli  CCCLXIX  annorum)  in  Hiftoria  Saxonis 
eflecontendunt.  NamitaHvitfeidius  locojatn 
diclo  :  Circa  h<zc  tempora  defiderantur  multorum 
Dania  Regum  nomina  &  res  geftce.  Id  quod  mani- 
feflius  es~t,  quam  ut  quis  quant  conlradicerepoffit.  ln- 
primis  fiexpendimus  exitum  Longobardentm  e  Sca- 
nia.  (Anno  dutem  Chrifli^z  longobardi  egreffifunt 
e  Dania  )  &  converjionem  Germamrum  ad  fidem 

chrtfth 


*  IN  LlBRUM  VIII.  H[STORI/E  DaNIOE  SaXONIS  GraMMATICI,          jg| 

®briftianam,qu£inciditinAn.Cbr.DCCXX.juxtk  A  ab  ijsdcm  interjicitur,  Ethelbalder,  ejwModi  feri 
fupputationem  Funccij;  atjuxtkaliorum  calculumin  Jint, qui ■ad Daniam baudjpecJent.  NamprimusRori- 
An.  Chr.DCCL.  Ab  exitu  autem  Longobardorum,      chus,k quo fequentes,ut kftirpe acprogenitore defcen- 

dd  Germanorum  converfionem,  elapfifunt  minimum  dunt,  Rex  Alemannorum,  non  Danigfuit.  Diferte 

dnni  CCC.  quibus  certum  eslplures,  qukm  tres,  in  Da-  enim  Gregorio  Turonenfi  Lib.  i.  Cap.  £  &^.  chro- 

xia  Reges  regnaffe.   lnter  Biornonem  &  Haraldum  cus  esl  Alemannorum  Rex ;  aliit  Chronologis  Erotm 

IV,  nulii  collocandifunt  Reges,fi  Gajfiro  credimus.  item  Cracus ,  necaliter  qukm  Alemannomm Rex  in- 

ltaunicui^eorumtribuendi <  funt anniregniCLXXX,  telligitur.  Adeb  ut  capite  &  arcbego,  qui  affumitur 

quot annosnemoiUis,fine aperta  haUucinatione,facile  hujusfabulx,  Eroco  everfo,  reliquiconddant  ttecejfum 

■dffignaverit.  Agnofcimus  ergb  btc  hiatum  in  Hiftorid  esl.  Nam  Gotelacum,  quiijsdem  ut  purpura  patuw 

voftra,  ac  defettum  hunc  merito  deploramus,  quem  B  intermifcetur,  certum  quidem  eUkprobatis  authori- 

fupplerenonpoffumus.  Eademdereejusmodifunt  bus,  &  eorum  antiquijfimo  Gregorio  Turonenfijam 

Vellejiverbapag.Verfionisfuae  CLXXXV.  Si-  memorato,Regem Danofum agnofci ,& ad teramcir- 

tuifola  nomina  Biornonis  &,  Haraldi  tantumfuper-  citer  Cbrifti  D  XVI  referri  ;  At  eum  ab  Eroco  aut 

funt,  rebut  eommgeftis  ab  Hiftoricis  omiffts :  ita  nul-  Chroco  Alemannorum  Rege  profapiam  trahere,  ejustL 

lum  es~l  dubium ,  quin  mukorum  Danitz  Regum  &  no-  ex  filio  nepotem  habendum,  qito  ijle  infititius  Regum 

mina  &prxclardfacinord  ab  Hiftoriographis  hoc  in-  Catalogm  abire  videtur,  ecquis  unquam  alicujus  no~ 

frimislocofintexcluft.  Quiaexquo  tempore Longo-  minis Chronologorumprodidit !  Sed  Crantzium  ob- 

hardi egrtffi funt  eDania,  regnante illic Snione, mtfe  jiciunt,  quiprimus  huic &r&  fcrupulum  injccit.   Ve- 

td  Gotricum  elapfi  funt  anni  CC  I.  ( error  hic  eft  rum  tdquidem.  At  Crantzhts,pofito  primum  de  Lon- 

admiffus  ;  legendumeft  CCCLXXXHI.)  Inte-  C  gobardorum  eScandia  egfejfipne  teftimonio  ac  calcu- 

jtdtempor'uverifimilceft,plures,qukmqudtuor,Reges  lo  Projperi,  quo  inter  Omnoioqps,  qui  ejus  emigra*- 

vixiffe  in  Dania ,  quorum IV folum  mentionem  facit  tionis  meminere,antiquior nonuccurrit ,cum  exinde 

Saxo.  Quatuor  illi  Reges  a  Saxone  nominati,  longam  ftbi fingat  eorundem  apudRugas  moramJe- 

funt  i. Snio.  z.  Biorno.  3. Haraldus  IV.  4.  Gor-  cutus  fortaffe Diaconum,  quemfaUi  acfalkre  fubinde 

mo  Senior.  Praeteriti  a  Saxone  eorum  judicio  hkfupra demonftratum,mirum  noneftinDaniaquo- 

funt ,  quos  Lyfchander  in  Genealogia  Rcgum  que  Regum  calculo,  qttennidiftttm  exigit,  haUudnaris. 

Daniae  reftituit,  ocloReges ;  r.  Rckicus  1 1.  z.  pmferttm  cum  tsque  incertafit  priorum  htc  Regum 

Sveno.  5.  Gotilacus.  4.  Haraldus.  /.  Efchillus.  Danim  tera,  utpote  a  vetentm  nullo  commcmorata* 

tf.Wermundus.  7.  Omundus.  8-  Balderus.  Sed  &  a  Saxone  quo^filentiq  prxterita.  Ut  itk  cisteri , 

hos  refellere  videtur  Vir  Clarifs.  vvv  0  ^ciku-  D  quiSaxonem  fecuti,ptr conjeclurashic agere,  nihil£ 

gjtVtS,  D.  JohannesIfaciusPontanus,Hiftor_..  demonftrare certi poffint  ■,  &  aliud  bic  Cranniusi 

Dan.  Lib.  1.  p.  37.  cujus  verba  in  medium  pro-  ^iiidGaJfarus^alij^aiiudadferant. 

fcrre  operae  duxi  pretium  ,  quse  fic  habenL. :  3-5-    Externa  atft  inufitata  vifendi  cupUus  ] 

Nobiliffimus  Hvitfeldius  Biornonem  ferrei  lateris,  Qinppe  infiium  mortabbus  fttidium  magna  (yinti- 

•vnlgo 2(«nitti«/ cognomento  afftcit,  authore ,  quo id  fitata  nofendi.^  Plinius  Secundus  Lib.  2.  Epiflv 

-kabeat,  non  addito.  Refertq\  aram  ejus,  ex  Gaffari  pag-  ^oi.  Et  Tuilius  Lib.  1.  Officior.  Cognitio- 

salculo,  ad  annum  Chrifti  D  XVIII.  Haraldum  vero  nem  rerum aut  ocatltarum,aut  admirabilitm,  adbenl 

flaruiffe ejusdem  Cbrifti  An.DCC  XI.  adeh  ut  coiii-  beatiiij  nvendum  neccffartam  ducimus. 

«enduminde  addat ,  Ji inter Biornonem  Haraldumq,  37-    ■A^"oremndm^terrarumOceanuni]  O- 

Regesintermedijnullifuerint,imperaJft:eorumquem-  E  ceanumundiq;  fet'us  terram,  veluti  iniuiam^, 

que annoscirciter centum  &  oftuaginta.   Quod  fane  ambire  palfim  tradunt  veteres,  Geographi  8c 

vix  effe  vcrofimile  cum  eodem  fatear.  AtipfeGaffa-  Mathematici.    Julius  Firmicus  Praefat.  Lib.  L 

tumftreciiiOCUlisinJpexi,referturBiornonu(eranon  Mathes.  Otuitenus  Oceanus terrx Jpatiuminmodum 

MDXVIlUfedadCbriftiAnnumDCLlV.  Haraldi  infuitn,  umiarum  fuarum  cinumfufione  condudat* 

<verb ad  D  CCXl.  Gormonis  quiHaraldumexciptt,  SenecaR.hetorSvaforiaL  quadeliberat  Alexan» 

Ad  D  CC  XLl.  dtifo  inde  Gotrici  ad  D  CC  LXXIV.  derarLOceanum  naviget :  Sacrum  quidem  terrk 

Ut  kk  bic  cdculus  habere  magnopere  alogi  nibil,  aut  tHtura  cncumfudit  Oceanum,    Hinc  ibidem  O- 

thfurdivideatur :  nifiinter  Snionem&Biomonem,  ceanum  totius  orbis  vinculum  eleganter  dixit_«, 

quaabeodemnotaturtemporist£ra,ut  Snio  nimirum  Dionyfius  Afer  mox  fub  initium  Cosmogra- 

imperare  caperit  anno  Chrifti  D  LXX  VII.   Biorno  F  phise  fuae: 


rverb,utindicatum,anno  DCLIV.  majorembiatum 
dtfc  intervallum  faciat.  Quod  tamen  haud  tantum 
fit,  ut  eoiiominefoilicitari  debeat,  qui  k  Saxone  ei~l 
pofitiu,  &ab  omnibus  buc  mfc  receptus,  Regum  cenftu 
acferies.  Et  maxim  e  cum  ij ,  qui  Snioni  ad  usq\  Bio  r^ 
nonem  numerofepym,  utfunt  Roricbm  ,Sveno,  Got~ 
Idcbus,  Haraldtts,  Efcbyidus,  Vermundus,  Omundus,fe- 
rie  continua  db  iilis,  qui  hoc  urgere  jdmnuper  coepe- 
%unt,fubjimntm  j  <*%  indequiBiorwm&Hduldo 


UPfiod^ic^  io'ii£civoia  Qa.Jvyoo2,  av  ydg 

SY.HVU 

dpavctitcLj. 
Memor  ero  Oceani  altiflui :  in  iUo  enim 
Tota  ierfa,  velut  infula  intermina,  cht^ia  esl. 

Hincetiam  Oceanus  Eddice  dicitur  Annulus,  vd 

Zona  regionum&infularum_. 

fij  Qcea* 


184       Stephani  Johannis  Stephanii Not^;  Vberiores 

38-  Oceamimnavigandum'  Quem  navigari  A  2g.  &VirCl.JohannesIfaciusPontanus,  inur- 

ttonpofle, multiveterum  exiftimabant.  Videa-  bis  AmftelodamenfisHiftoria_.. 

turSenecaeademSuaforia.  y.   offe  humeros  onerare~  OJfc,  ideft,  den- 

Ibid.   Solem  poftponendum  acfidera  ]  Pedo  te  ,  cujus  mox  mentio  facha.    Synecdoche  ge- 

apudeundemSenecam,loco  jamdict;o,denavi-  neris  profpecie.  Ita  &  eximius  fcriptor  Sulpi- 

gante  Germanico  :  tius  Severus  maxillam  ,  qua.  heros  ille  divinus 

Jam  pridem  ptt  terga  diem,  Solemft  relicium,  Samfon  Philifthaeos  proftravit,Oi  appellat  Llb.i. 

jam  pridem  noth  extorres  finibusorbh,  Sed  traditus,  rupthvincidh,arrepto  offe  afini,  quod 

Per  non  conceffas,  audaces,  ire  tenebras.  cafus  telum  dederat,  mille  ex  boftibmpoftravit. 

19-  Jugibusfetenebrh obnoxia'  IteriimPedo:  23.   Vberiorhthefauri fecretarium aperitur~\ Se- 

Oup  ferimur  '  ruit  ipfe  dies,  orbcm^  reliclum  B  cretarium  locus  eft-occultus,  ubi  fecreta,Ieu  arca- 

UltimaperpetuhclauditNaturatenebrh.  na  habentur.  ApulejusdeMundo:  lUiignes,qui 

Pag.161.  verf.s».    A  dijs  loci  prcefidibus  ]  Sin-  terrte  fecretarijscontinentur,prtetereuntes  aquasvo- 


gulis  iocis  antiquitas  Deos  praefecerat,ex  Py  tha- 
gorae  difciplina.  Unde  Genius  loci  didtus  eft  , 
quem  Silius  Italicus  Numen  leci  alicubivdcat_,. 
Atcjj  haec  caufa,  curterram,  montes,&  agros 
ofculariantiqui  8c  falutareidlebant :  non  qudd 
montibus  8c  agris  id  praeftarent,  fed  eorum  prae- 
ftitibus  dijs,  8c famulis  eorum.  QXurtius  Lib. 
III.  deAlexandro:  Ipfeinjuguin editimonth afcen-  C 
dit,  multhf?  coUucentibus  facibus,patrio  more  facrifi- 
cium  DIIS  PR.<£SIDIBUS  LOClfecit: 
Virgilius  Lib:VII.„ineidos : 

ihcertusgtnlum^  hci,famulumneparenth 

Ef: 

Sic  deinde  ejfatus,frondenti  tempora  ramo 
Implicat,  &  Geniumfe  loci,primam^  deorum 
Teilurem ,  Nymphas^ ,  &  adhucignotaprecatur  n 

Numina  — .— — -*. — — — - 

Ovidius : 

DijSfopetitorum ,  dixit,  falvete,  locorum, 

Tucf,  novos  ccslo  terra  datura  Dess. 
47.  Totidemfo  filiiz  prtzclui  formd  ]  Martia- 
lUis  Capelia  Lib.  1.  de Nupt.  Phil.  Cum  inter Dcos 
fierent  facra  conjugia  procreationh  undifc  mmero- 
fce,  liberify  prxclues,  ac  nepotum  dulcium  xtberea  mul- 
titudo. 

Pag.i6z.verf  24.  Cornu  abdomine  illitum  col-  £ 
lambendum  objiciens  ]  Haud  fequius  ac  Amphifia 
illa  vates ,  ut  ad  imas  Erebi  umbras  /Eneae  de- 
fcenfumftrueret,  ingenti  janitori,  8c  vrsvTt\Kov- 
Tax,s<pa.hci>  cani  Cerbero  : 

Melle  foporatam,  &  medicathfrugibut  ofam 

Objicit 1  11 

dequoPrincepsPoetarumMaroLib.VI.-Eneid. 
verf.  420. 


prant.  Locum  etiam  fignificat,  ubi  caufae  fecre- 
td  audiuntur,  8c  jus  redditur.  Lib.  3.  Cod.  Ubi  Se- 
nat.  vel  Clarifi.  16.  C.  deAccufat.  Sulpitius  Severus 
Dialog.II.  de  Virtut.B.Martini  :DeindefecretariTi 
ingreffus ,  cumfolus ,  ut  illi  erat  confuetudo ,  refideret  -, 
cum  quidem  in  alio  fecreiario  presbjteri  federent ,  vel 
falutationibus  vacantes,velaudiendu  tiegotijs  occupati. 
Pag.  164.  verf 2.1.  Ita  excogitath  in  alterum  ma- 
lh~  Ottho,  Poeta  medij  xvi,  cujus  fragrnenta  ex- 
tantLib.XXXI.  Adverf  Cafp.  Barthij  Cap.IX. 
Aucvorcmfuaftgpe  fuumfraus  fraudat,  &  infe 
t  Labe  fua  collifa  ruit,  cev  debita  merces. 
38.  Cacmnen  maii infixcegemmcefulgorefigna- 
vif]  Gernmamhanc  exijsfuifieunamexiftimo, 
quae  in  tenebris  iucent.  Quas  inter  eminentCry- 
ftalius,Carbunculus  8c  Carchedonius.  Carbun- 
culnsquidem,  qui  fupra  caeterasgemmas  excita- 
tiuslucet,  &nocte  rutilat,  Soli  dieatus  efle  cre- 
ditur,  quodadmaximifideris  imitatione  flam- 
mas  ejaculetur.  Caufinus  Polyhiftor.  pag.  J2/. 
De  Carchedonio  Petronius  :  Ouo  Carcbedonios 
optas,  ignes  lapideos,  nifiut fcintillent '  Sic  Perfarum 
RexDariiiSjCryftallogemmaintentorioerecSta, 
fignum  profedlionis  militibus  dabat,  atteftante 
Curtio  Lib.  III.  Cap.  3.  Super  tabernaculum ,  unde 
ab  omnibus  conjpici  poffet ,  imago  So/»(exauroaffa- 
bre  elaborata)  Crjftallo  inclufafulgebat.  Eft  8c  la- 
pis  SoIaris,qui  Soluoculus  appellatur,figuram  ha- 
bcnspupillae,ex  qua  lumen  emicat.  Lychnh  etiam 
ex genere  ardentium  eft lapillorum ,  fic appella- 
taa  lucernarum  flagrantia.  Iiidorus  Lib.  XVI. 
Origin.  Cap.13.  Lapilli  itidem  noctu  luccntis  in« 
ftarflammae,  queminHeracleidis  mulierisTa- 
rentinaefinumciconiadcjecerit,  beneficijmer- 
cedem,quod  crurefradlo  ex  lapfu,anno  fuperio- 
periore,ab  ea  curata  fuiflet,meminit  ^Elianus  de 


Pag.163.  verl.8-  Inufttatte  bettuct  dens]  Forte     \    .      .  T .,   -,TTT  ^  -.„  ,       -   „  T  j- 

....  °     '-.    .       ..J.  „         .      .      _  An1mal.L1b.VIH.Cap._1.  Eftdeniqjoclndicus 

veliilcdensElephantiruu,quemretroniusAr-  F  ,     ■    _    .    ,    rx,      r,         u-i-fi         1 

lapiSjP^^rMdidrus^admirabiliruigorelucens, 

de  quo  Philoftratus  Apollon.  Lib.  III.  Cap.  14* 

NuKTai?  fjcnv  TrjV  ri/j,s^cg,v  dvct(pa,\vsi  Ka^wnrs^  to 
%u%.  %<n  3  Tmqcni  tfc/j  ciy.nvulriq.  ei  j  fjLS&iripcs- 
iu^v  ogaiTO  ,  QdTkH  Txq  otpfaXfjLgc.  fia^a^v- 
yctis  pt-vg/asc:.  70  'A  ov  cwtij  0u>g  ■prvsvfj,'  c&» 
ciy^iis  \%v(^>.  Nociu  diem  velut  tgnh  oftendit, 
quoniam  igneus  esi  &  radiofus.  Si  vero  posl  dietu 
aftpuiatur,  innumerh  corufcationibus  eculos ferit.  lcL 

autem, 


.phanti  tuu ,  quem 
biter  inter  inftrumenta  luxuria;  Romans  rc- 
cenfet,  dum  inquit_, : 

Quteritur  infilvh  Maurifera,  &  ultimus  Ammon 
Afrorum  excutitur,  ne  defit  bettuadente 
Ad  mortes  preiiofa  fuas ;  — —  ■  — '• 
vel  etiam  Amphibij  illius  dens  fuit,  quod  Ros- 
w^rvulgodicunt.  Ejus  etenim  dentcsinmaxi- 
mo  fuifle  pretio,  apud  antiquos  Septentrionis 
incolas,  oilcndit  OlausMagnus  Lib.  XXI.  Cap. 


In  Librum  VIII.  Histori*  Danic/e  Saxonis  Grammatici.      <  $5 

Mtem.fuodin  ipfokmenfulgst.Jpirituscflpotentia:  A  longe  difTitam ,  fortc  Iflandiam  vel  Grdnlan- 


ddmirabitis.  Qoin  & lapidem ftupendo  fulgore, 
Regi  GaJliarum  aliquando  exhibitum  tradit_, 
Hiftoricus  incomparabilis,  Jacoous  Augultus 
Thuanus  Lib.  VI.  Dum  Rex, inquit,  Bononite effet, 
dUatus  esl  adeum  ex  India  Orientali,  db  homine  inco- 
gnito,fedut  apparebat,  moribus  barbaro,  lapis  Jlupendd 


diam,  ubi  talc  Vgarthiloci  Idolum  colebatur. 
Ahj  exftimant  latere  fub  hac  Mythologia.  ve- 
fam  Hiftoriam  religionis  primum  in  has  ter- 
rasperTorkillum  intrcdudtae  5  quippe  qui  per 
varias  regiones,Ethnicismi  tcnebns  densaque 
caiigine  adhuc  oppreflas,  longinqua  peregri- 


jpecie&natura,videlicetlumine&ftdgoremirabi-  natione  fiifcepta  ,  tandem  in  Germaniam_, 
Uter  csrufcantibus,  quif}  totus  veluti  ardeni  incredi-  Chriftianis  tunc  iacris  initiatam  ,  ut  ait  Saxo , 
bilijplendore  micabat ,  &  Jaclis  quoqub  verfus  radits,  appulit ,  &  apud  ej us  populum  divjni  cultus  ru- 
dmbientemaerem,lucenullisfereoculistolerabili,U-  3  dimenta  percepir-,  Quem  mox  domum  rever- 
tifftmecomplebat.  Erat&ineomirabtle,qubdterm      fus,inpatriapropagavit.     Caeterum  quod  ori- 


impatientiffimus ,  fi  cooperiretur ,  fua  jponte ,  &  vi 
faclo  impetu,  confeflim  evolabatin  fiiblime  ■>  contineri 
verb  inciudive  uilo  loco  angufio  itulla  hominum  arte 
poterat,  fedampla  liberaf,  loca  duntaxat  amare  vide- 
batur.  Sttmma in  eopuritas,  eximius  nitor, nulia  for- 


ginem  vocis  utgarthiloa  attinct  ,  fl  _fMR« 
PflR  ^tijjrciir/prifca  linguaDanica,/„_- 
urbium  notat.  ^AY  ,  SDjJof  /  autem  Dx- 
monem  fignificat.     Unde  Rex  Daniae  Regnerus 


de aut Ltbe coinquinatm.  Eigurz  fpeaes  nulia  ei  ier-      Lodbrog, inEpicedio, quodfibiipfe,j_mmorti 
U,fedinconfians&  momento  commutabitis  s  cumfc     vicimVs,  in  Angliacecinit  _:r--iJMR  4  MN 
efetaJpecJubnge^uUherrimm,contreclaritamenJe-     j^w      ^atn  UOlOUm  /  q.  d.   Dsmonur 
feimpune  non  patiebatur  ,&  diutius  contrkadniten-  C 


:TL_ 


tibut,  aut  obfiinatius  cum  eoagentibus,  incommodum 
djfereb.it  quo  imulti,multu  fpectantibus,  funt  experti. 
Si  quid  fortajjls  ex  eo  enixtus  conando  aetrahebatur, 
[namdurusadmodumntiierat]  nihilo  minor  fiebat. 
Ejusmodi  gemmam  ad  manum  habuiile  Tor- 
kiilum,veroproximum  videtur__. 

41.  Corncis  naribus  ]  Id  eft  valde  duris,  vel 
quae  cornu  fimilitudinem  referrent.  SicPerfms 
Satyra  1.  Corneam  fibram  dixit  cor  praedurum, 
quod  honeftarum  rerum  intelligentia  6V  amore 
caret_.  Catullus,  Corpora  ficciora  cornu.  Apud 
Dionem  Chryfoftomum  m^tb^iw  tu  (_As- 
(pctgy,,  cornea  reddere,  five  dura.  Sidonius  Apol- 
Iinaris  in  tertia  Epiltola,  Comea  crura,  corneafub- 
fiantia.  Idem  Libri  IV.  initio,  Gclonis  tribuit 
lorda  cprnea.  VideaturIfaacusCafaubonus,lux 
8c  decus  fuae  aetatis,  ad  iftum  Peifij  locum. 

4<j.  Extramundani  climatis  cognitionem']  Ex- 
tramundani  uno  verbo.    Utitur  Martianus  Ca- 


tentoria,  Scuta  vocat.  Hinc  UtgardaHlot\,  erit 
Daemon,  feu  Idolum,  quod  in  fuburbio,  vel  for- 
te  civime  aliuua  populosa,  fic  dicta,  coleba- 
tur  :  quemadmodum  &  Saxoni  noftro  mon~ 
ftrum  illud  nunc  Daemon,  nunc  Gigas,  nunc 
deusappellamr.  Urbium  autem  nomina  anti- 
qiiitusinterminationemG„n/,  quac  vox  civita- 
tem,  itemregionem,  denotat,  exire  folebant_.„ 
Sic  Mycblegard  dicebatur  mte^p  Conftan- 
p  tinopolis,quafi  myi.M  7ra'^K,magna  civitas. 
In  RufTia  funt  Chunigard,  Colmegard ;  quod  in 
Grod,  pofteiverterunt.  Et  ttfteHtlmoldo  fub 
initiumLib.i.  Hift.Sci-vor.RulliaDanisolira 
didla  Ofirogard,  quafi  regio  verfus  Orienterru, 
fita_- 

51?.  Univerfitatis  Detim]  Deum,qui  univer- 
fum  hoc  ,  ideft  f  csrlum  &.terram  condidit_.„ 
Pfalm.  CXXI.  'Sic  Cicero  Deum  vocat  Paren- 


tem  univerfitatis ,  Libr.' de  Univers.  Mq,  illuffl 
E  quidcm  quafi  parentan  hujiis  Uuiverfitatis  invenhe 
pella  Libr.  1.  png.  XIV.  Extramundanas  petere  la-  dl$c;k  fff<  ldetn  de  Natur.  Deor.  uiliverfitas  re- 
titudines  urgeatur.  Et  pag.  XLV.  Ouonum  extra-     fUm ;  qtu  mnja  cmtinmur. 

mundanas  beatitudines  eu>n  tranftendijfe  loqnove-  -       >.    ,"•/-         ,,     .-.'•'•■?  ■   -,  nI 

[   c-s- .,             ,          V  ■}        Vrrn  -Pag.i^.  veri.z<?.   \  eritatu [erto  ]  Eleganter 

rat.  Sic  8iutramund.inutn  dixit,  pag  XLIII:  r  ■          ■     ■            ■      ,  ,    ■    ■         .  ? 

r&  Jeriumveritatuopponitjdulationumendaiio.se- 

Ultramundanumfaseslcuicernerepatrem.  num  etenim  inlld  fignificat ,  quod  cum  veraci 

Pag.ifj/.  verfzi.  Vgarthilccus  manuspedesff]  aflertione  conjuntjium  eft,  &  fine  rifuac  joco. 
.Vgarthiloci  hujus  mentionem  quoq;  tacit  Ed-  Unde  recte  a  Syr.  Sar,  quodfiabilire^firmare,  certa 
da ,  quae  ck  omnia  fere  attribuit  cuidam  Achu-  ajferere nout,dcdncuur.lndt Sarid.firmus^veraXf 
thoro,  feu  Afathoro ,  quae Saxo  nofter  de  Torkillo  certus.  Sic  Hiipanis  ferio  eft  deveras ;  German. 
hic  commcmorat.  Suntautcm  nonnulli,  qui  F  ^i^^^heif/  tll  etnff.  Ita  Gallis,SmKj,  Grave 
narrationem  hanc  ,  fabulae  tantum  non  affi-      &  de  confietue. 


nem,  exponunt  de  i  tinere  a  Torkillo,  j  uiTu  Gor- 
monis  Regis ,  fufcepto  vel  in  extremam  Bjar- 
miam,cujusincolae  olim  non  Idololatraefoium 
.rant  pertinaciiTimi,  fed  8c  magi  ac  venefici  ma- 
iisartibus  adfafcinandoshomines  inftructilfi- 
mi ;  unde  etiam  ab  ijs  tot  praeftigiae,  quarum 
fneminit  Saxo  ,  Torkillo  focijsq;  obje.tae  fue- 
runt  :  vel  etiam  in  aliam  quandam  infulam-. 


49.  Cum^  Gotricus,  qui  &  Godefridus  eHappel- 
latus  ]  Ab  externis  nempe  Scriptoribus;  ut  Ai- 
moino  Lib.  IV.  Cap.90.  Eodem  tempore  Godcfitdui 
Rex  Danorum  venit  atm  itajfefua.  Et  Adamo  Bre- 
menli  Lib.  1.  Cap.  15.  Quorum  Rex  Godefridipfi  Ca- 
rolo  beilum  minatus  esl.  Eginharto  in  Vita  Caroli 
Magni :  Ouorii  Rex  Godefridus  adeo  vanajpe  infiatut 
erat,  uttottusfibi  Germmx  promitteret  petejtatem. 
Q^i  Alberto 


i8<5     v  Stephani  Johannis  StephaniiNotal  Veeriores 

AlbertoAbbatiStadenfi:  Gvdcfiid Rex Danorum  A  minatus  esl.  Eginhartus  in  vitaCaroliMdgm; 

Ultimum  qttod  cotitra  Nordmannss ,  qui  D.ini  vocan- 
tur,  primo  piraticam  exercentes ,  deindi  majori  clajfc 
JittoraGalliee  at^  Germannite  vaftantes;bellumfu- 
fceptum  esi.  Quorum  Rex  Godefiidus  adeo  vana.fpe 


venit in  confiuium  regni fui cf  Saxonite.  Nonnulh 
etiam  Sigfcidttm  appellant. "  Hos  inter,  familiam 
ducic  incertus  author,  fed  Hiftoricus  &  Poeta 
antiqiaiifimus,  qui  Annales  degeftis  CaroliMa- 
gni  Imperatoris  confcripfit,  primo  inlucem_J 
editus  a  Reinero  Reineccio  :  cujus  liifunt  ver- 
fus  ad  ann.  Ch.  jjj.  de  Witekindo  Lib.  i.  fol. 

Ouo  Carolus  veniens,  collectos  repperit  omnes 
Pene  duces,populum^fimul,  totum^  Senatttm 
Saxonum,  nifiquodquidam  VVidehindus  abindc 
Aufugit,  Regem  veritus :  nam  confciusidem 
Audacisfibimetfacli,  multid,  reaius, 

&t      Sigfiidumpetijt,  Danorumfceptra  regentem. 

Et  Lib.  II.  pag.  15?.  ad  Ann.  Chr.  D  CC  LXXXIL 
lllic  dijponens  complura  negoiia  regni, 
Danorum  RegisSigfiidi  nominemiJfas,&c, 

Libro  denique  III.  pag.  40.  ad  Ann.  Chr_,. 

DCCXCVHI.      - 

Cumf3  Godefihaicus,  Regis  Legatus ,  &  ipfc 
Ante  dies,  miftfus,paucos,  ad  regna  tenentem  • 
Danorum,  Sigfiidus  erat  cuinomen 1 — — 

Quin  Sc  Godefiidum  nominat  fub  finem  Lib.  V. 

IpfefjDartorum  contra  Regem  Godefiidum 

Ultima  difponens  bella  fenex  agere. 

Undefatisdemirarinequeq.amiciilimiPontani 

f&vy^ovuov  a/Act^niwa, ,  qui  alium  quendam_> 

Sigfiidum  ab  hoc  Go^efiido  diverfum  faciat ,  ejus 


infiatus  erat,  ut  totinsfibi  GermaniiZ  promitteret  po,- 
tefiatem.  Frifiam  quof,&  Saxontam  baud  aliter  atq\ 
fuas  provincias  lefiimabat.  Jant  Abotritos  vicinos 
fuos  in  fuam  ditionem-redegerat ;  jam  eosftbivecti- 
galesfecerat.  Jactabat  enim  fe  brevi  Aquasgrani,  ubi 
B  Regis  comitatus  erat,  cum  maximis  copiis  adventu- 
rum.  Nec  diclis  ejus ,  quamvis  vanifftmis ,  omnino 
ftdesabnuebatur,  quin  putaretur  tale  aliquid  inchoa- 
turus,  nifi  feftinata  fuijfet  m  orte  pr&ventus.  - 

Ibid.  A  Leone RoinanorumPontifice\  Leohic 
efttertiusejusnominisj  quemPaichalis  cujus- 
damprimicerij ,  &  Campyli  Presbyteri  fraudi- 
bus  circumventum,  &  in  vincula  conjectum, 
Carolus  Magnus  Romam  profeclus ,  expeditio- 
neDahica  filipPipino  demandata,  fedi(Ponti- 
C  ficali  reftituit ;  ipfe  viciffim  a  rion  ingrato  Pon- 
tifice,  inter  feftas  totius  Populi  Romani  accla- 
mationes ,  Imperatorio  diademate  infignitus, 
Idibus  Decemb.  Anno  Salutis  DCCC.  ut  ple- 
nius  tradit  Platina  in  VitaLeonis. 

22.  OlijfeFufiam  domat\  Frefise  ab  exercitu 
Frothonis  lubadtae  meminit  quoq;  Au6tor  im 
certus  Lib.  V.  pag.  715.   • 

EtquodNortmannisVafiantibus,  infula  qmdam 


quefratrem  fuifTe  aflcrat,  cum  unusidemq- fit  Parvula  Frefonum  damnatuUt  gravia. ! 

€•:.£.: j... &i  ^a^L:j.„  „.= \„„  — u-:  „1;. —  L>  Nifi  hoc  inteliigendum  fit  de  Frefia  minore_>. 


Sigfiidus&Godefiidus,  nec  annales  nofiri  alium 
agnofcantprseterhuncGodefridum,  quem  ex- 
teri  Sigfiiditm  vocant_,. 

Pag.  16 j.  verf  10.  Ad  priftinum  regni  fui  titu- 
lum  revocare  tentabat  ]  Hujus  expeditionis  in- 
centorem  habuifle  exiftimo  Widekindum  uxo- 
ris  fuae  fratrem;  qui  ad  Gotricum  confugerat, 
auxilijadverfujCarolum  petendi  gratia.  Nam 
ita  author  incertusLib.  II.  pag.  20. 

Intereapatritz  quondam  VVidehindusal  oris 
Qtufueratprofugus,  Normannorttmtfe  petivit 
Auxilium,  rediens  vana  fpe  foUtcttabat 
Saxones,  initum  cum  Francis  rumpere  foedus 
Ut  conarentur,  multosfi  vocavit  in  arma 
E  ppulo,fecitf3  novum  confurgere  bellum. 
ir.    Viclricia  trans  Rhenum  caftra  receperat  ] 
Anno  Chrifti,  ni  fallor,  DCCLXXXII.  Autor 
anonymus  Lib.  2.  pag.  15:. 

■  B-oftbiec  Rhenum  trajecerat  amnem, 

Gallicafe^  debinc  Rex  magnus  in  arva  recepit. 

13.  ObresGotriciconiprimendas~\  Memine- 
runtliujusexpeditionis&alij  fcriptores.  Ada- 
mus  Bremenfis  Lib.I.Cap.  1.).  Ftquoniam  mentio- 
nem Danorum femelfecimus,dignum  memoria  vide- 
tur,quod  victonoftlftmusImperatorCarolus,qui  omnia 
regnaEurop<efubjecerat,novijfimum  cumDanis  bel- 
lum  fufcepijfe  narratur.  Ouorum  Rex  Godafiid ,  jam 
antea  Frefis ,  itemf,Nordalbingis ,  Obotritts,&alijs 
■Sdavorum  populis  tributo  fubahis  ,ipfi  Carolo  bcllum 


Nortmanni  vero  funt  Dani, 

27.  AZdificij  ftruciura,  dijponitur  ]'  Situm  trir 
butarssehujus  aedis  ita  defcribit  magni  illiusE- 
rasmi  Praeceptor ,  Cornelius  Aurelius ,  Batavise 
Lib.II.  In  utraf3  Rheni  ripa,  inquit,  -ab  eoferme 
loco,  quoCdttos  R.benanos  deferens,  verfus  Subfola- 
num ,  in  prxfatum  us^  tendit  procurfum  ,  plurima 
vllm  vifebantur  caftella,  vilk ,  pagicft,  populoji,  domm 
voluptaris,quas  avolucrum  circumftrepentium  gar- 

E  ritu,avium  concentus  vocabant.  Hic  domus  iUafia- 
bat  tributaria ,  quam  Danorum  Rex,fubaclisfibi  Fri- 
fijs,  ibidemerexerat ,in  qua  regalis  Omftor  cenfum 
quotannis  adjactumarei  fcutiexigebat:  dequaSaxo 
Grammaticus  miran  daponit  in  Hifto  ria  fita,  quam  de 
geftis  Danorum  accuratifftme  firipfit.  De  eadem- 
domoliunc  inmodum  loquiturSibrandusSic- 
cama,  JCtus  eminentillimus,  inNotis,  ad  anti- 
quas  Frifise  leges  pag.  132.  Huictributo  exigendo 
domum  extruxerunt  ( Dani)  in  Frifta  Occidentali, 

F  propeKinfcm  fluvium,in  qua  Regius  Otaeftorprigfi^ 
debat,  cujttsformam  modumfc  exigendi  defcribit  Saxo 
GrammaticusHiftoriicDaniaeLib.  Vlll.infine:  eo^ 
nos  a  Carolo  Magno  Uberatos  teftatur  ibidcmSaxo: 
8c  Jus  Frificum  Keft.  VII.  &  XI.  ac  iv  %t\tyt\\* 
ningcney.£iuu£|Liga  mutatum,  quodCarolo  Ma- 
gno,  exjurcfcederisyfub  eadcmp-obationisforma,fol- 
vimus. 

251.  ln  hujus  fiuti  cavum  conjicere~\  Scutuml, 
hoc,an  potiustributum,  Clipfihild  appellatum 

eile 


In  Librum  IX.  Histori_i  Danic^  Saxonis  Grammatict. 


.0- 


.efle.tradit  idem  Sibrandus  Siccama  loco  jamjam  Ajici  inos  er.it,  exigebant,  ijaor/Ciipfch  ildap  pc'L:b.n.t. 
citato,  indeq;  ritumillum,ofla  ex^vulnere  ex-  43.  Propnj  fdtdlkis:infidijsimy.r,>¥auus~}%  Ea- 

euntia,  tinnitu  lcuti  aereiprobandi,  profluxifle  dem  de  infelici  Gotrici  nece  tradit  Eginhartus 
commemorat,  de  quo  ita  diflerentem  audiamus  in  Vita  Caroli  Magni  :  Nec  ciictis  ejus ,  qtunivts 
Doclifs.  illum  JCtum,  ad  Titul.2.2.  Leg.  Frific.  vaniffimis ,omnino  fides  abnuehatur-,  quin  putafetur 
de  DOLG  :  Tria  offa  e  cranio  vulnerato  exeuntia  talealiquid  imhoaturus ,  nifi  feftinata  fuijfet  morte 
componidebent.  Primioffis  exitusfunt  XXXII  groffi,  prteventus.  'Namdpropriofateliiteinterfccttts,&vi- 
fecundi  exitus  XVI  groffi,  tertij  exitus  Vlllgrojfi.  itefu(e,&beBafemhoatifinemaccelerayi.t.  Et.Al- 
Tuncjurabit unojuramento,  quod  infcuto  tinnirc  au-  bertus  Abba,s  Stadenfis  ad  Ann.  Chr  i.  DCCCX. 
diripotuit,  cumgenu  impofitum  infcutum  t&reum  fci-  Interea  diverfi  veniunt  nuncij,  Godejiidunt  a  fup  fa- 
licet  caderet,  alioquin  componere  non  tenemur.  Et  B  tellite ,  velaproprio  filio ,  cujus  matrcm ,  alia  duita, 
Addit  Sap.Tit.  5.  Siojfa devulnere exierint  tantx,      dimiferat,inmfecium.  Huncinteritum  Gotrici, 


tnagnitudinis,  ut  in  fcutum  jaclum,  duodecim  pedum 
Jpatio  diftante  hominepoffit  audiri,  &c.  Puto  barbaru 
illum  ritum  exDanica  tyrannide  reliquum  ejfe ,  quoru 
Tkegespoftquam  Franciam,  Frifiam,&  finitimas  regio- 
nesfubjugummififfent,perjudicestaletributum,quod 
exfono  nummi,  in  £neumfcuttijac~ti,  vel  recipi,  vel  re- 


MS.  Chronicon  Iilandicum,,  cjuod  penes  me  eft, 
itidem  refert  ad  Ann.  Chr.  DCCCX.  quLquin- 
tus  fxiit  ante  obitum  Caroii  Magni ,  his.  verbis : 
£)rap  JOKri^^rif^p^ftingkV  03  ©nfcfirit&ar 
^ota  $on$ :  ideft:  InteriuisRcnciFrifiorum  . 
Principis,  &  Gotofredj.  jutorumRegis. 


NOTiE  VBERfORES  IN  LIBRUM  IX. 

HISTORI/£  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI.    ■ 


Pag.168. 
verf  f. 


Lavus  Gotrhifilius  J  -Hunc  non-  C 
nulli  contendunt  fuifle  Olige-. 
rum  illum  Dantm,  cujus  res  ge-~ 
ftas  tantopere  celebrant  Annales  Francorum  , 
quemq;  Turpinus ,  Caroli  Magni  Cancellarius 
Sc  Archiepilcopus  Rhemenfis,  Cap.  VII.  Hifto- 
riae  luse  de  Vita  Caroli  &  Rolandi ,  Ogerium  Da- 
cum  nominat ;  8c  Cap.  XXIX.  apud  Belinum  fe- 
pultum  tradit^  :  Apud  Belinum ,  inquit ,  fepelitur 
Oliverius  &  Galdibodus  Rex  Frifice ,  &  Ogerius  Rex 
Danice  ,  &  Araftagnus  Rex  Brhanniee  ,  &  Garinus  D 
DuxLotharingix, &alij multi.  At Saxo nofter, di- 
iertis verbis,  Olavi  extin£ticorpus,collem  ejus 
titulo  celebrem,  prope  Lethram  congeftum,ex- 
cepifle  commemorar'.  Quare  vix  adduci  pos- 
fumut  credam,  hunc  Olavum  eundem  cum_. 
Ogerio  fuifle  5  fed  potius  Ogerium  hunc  ex 
nobiliquadam  apud  nos  profapia  ortum,  inq; 
exreras  regiones  militandi  gratia  prorecLum_., 
tandem  fub  Carolo  Magno  ftipendia  in  bello 
contraSarracenos  fecifle  :  quod  veritati  magis  E 
affinevidetur_.. 

Huic  fuccedit  Hemmingw.'  Hemrningum 


non  Olao,  fed  Gotrico  immediate  (ut  vulgo  lo- 
quuntur)  fucceilifle,  8c  AdamusBremenfis ,  & 
Albertus  Stadenfis ,  & Francorum  Chroriologi 
fere  omnes  tradunt.  Et  Adami  quidem  Lib.  1. » 
Cap.  15 ,  haec  funt  verba :  tandem  extinclo  coelitus 
Godefrido,Hemmingfucceffit,patrtielis  ejus.  Out 
mox  pacem  cum  Imperatore  faciens ,  Egdorum  ftu- 
viurn  atcepit  regni  terminum.  Quem  locum  de 
verbo  ad  verbum  exAdamoexfcripfitAlbertus, 
Stadenfis  ad  Ann.  Chr.  D  CCC  X.  Annales 
Francorum  incerti  aiuhoris,aPithceoediti,  ad 


ad  eundem  annum_,  :  Godofiido  Danjrum  Rege 
mortuo,  Hemmingus,filiusfiatrts  ejus,  iu  regnum  fuc-  . 
ceffit,  acpacem  cum  Imperaiore  fecit. 

10.  Pacem  cum  Ctefare  Ludovico  ]  Quam_, 
Saxo  nofter  adCaefaremLudovicumrefert  paT 
cem  &  paiftionem  ,  exteri  horum  temporum 
Scriptores  in  extrema  Caroli  tempora  rejiciunt. 
Et  forte  redlius.  Nam  Caroli  adhuc  Imperato- 
risflt  mentio  infra  ftatim  in  HiftoriaRegneri, 
ubi  ejus  exercitum  in  Saxonia  profligafle  dici- 
tur.  Pacis  autem  hujus  itameminitAimoinus 
Lib.IV.  Cap.  99.  Condicia  inter  Impcratorem  & 
Hemmingum Danorum  Fegem  pax,fropter  hyemis 
a\ferita,tem,  qttte  inter  partes  commeandi viam  clau- 
debat,  in  armts  tanttim  jurata  fervatur  ■,  donecrede-  -' 
unte  Veristemperie ,& apertis  viis,quce  immanitate 
fiigoris  claufiS  fuerunt ,  congredicntibus  ex  utraf^par- 
teutriusq]gentis,  Francorumfcilicet  &  Danorum,  de7 
cemprimoribus,  fuper  fluvium  Egidoram,  in  loco,  qui 
vocatur  Clatis,  viciffim  fecundum  ritnm  &  morem 
fuum ,  facramentis  juratis ,  pax  confirmatur  :.  Hoc 
eft,  quod  dicitSaxo  j  jurisjurandifirmitate  compo- 
fuit.  .Caeterumformuia  ipiiusfcederisapud  Ai- 
moinum,  8c  alios,  concepta  exhibetur  :  cujus 
conditiones  hoc  praecipue  contihebant ,  ut  vi- 
delicet,  in  futurum,  intcr  Francos  &  Danos , 
utriusque  regni  confmiaEidorarlumen  difter- 
minaret_»".  . 

15.  PoU  hosSivardus  cognomento  Ring']  Mor- 
tuoHemmingo  Rege,  quum  ad  lineam  Gode- 
fridirediret  iucceilio  ordinaria  :  orta  eft  inter 
duos  ipfos  nepotes  de  imperio  gravis  contentio. 
Sigvardus  enim  natus  ex  fflia  Gotrici  Sivardo 
Norvago  ,  a  Scanis  &  Selandenfibus  accitus, 
Qj.  regio 


188       StephaniJohannisStephanuNot;eVb'eriores 

regio  donatus  eft  diademate.    Ringo  autem  iti-  A  manus  de  BelloTrojano  Lib.  i.  Ulyjfesfimulatacx 


dem  Gotrici  ex  filio  nepos,  Jutorum  ope  &  fuf- 
fragio  eleclus  eft.  Is  eft ,  quem  fcriptores  Fran- 
cici ,  nec  non  Adamus  Bremenfis,  Albertus  Sta - 
denfis,  ckalij,  falfo  nuncupant  Amilonem,  quum 
haud  dubie  Anaulonem  Latine  dicere  voluerint 
veteres,ut  vocabulum  Danicum  9Un<}  exprime- 
rent,  quod  annulum  Danis  Germanisq;  fignifi- 
cat.  Hi  itaq;  ad  internecionem  pro  corona  di- 
micantes,  fucceflbres  reliqucrunt ,  hicHaral- 


pervicacia  Agamemnonis  iracundia,  ob  id  domuitio- 
nem  confirmans,  magnum  atc^  injpcrabile  cunftis  rc- 
medium  excogitavit.  EtLib.  i.  T&dione  anr&car- 
datione  fuorum  domuitionem  cupiebant.  PhiioAe- 
nus ;  Domuitionem  ,  sTmvo^ov.  . 

Pag.  i6y.  verf  z.  Confertapugna  Ringoncm  Sivar- 
dtis  aggreditur  ]  De  pugna  hac  ita  loquitur  Ai- 
moinus  Lib.  IV.  Cap.  ico.  Nec  muito  poH  Hem- 
mingus  Danorum  Rex  defunftus  nuntiatur.  Cui  cuftt 


dum  Klack,  ille  Reginfredum  feuRegnerum..  B  sigifridus,neposGodefridiRegis,&Amito,NeposHe. 

Lodbrog.  Inter  hos  fuere  certamina  continua 

&magna,fuperiore  tamen  exiftente  Regnero. 

Huic  rei  lucem  addet  Genealogia  ,  quam  heic 

adjecioius. 


Gormo 

__„/v_ 


N 

I 
Hemmin- 

gus. 


Gotricus,  fcu 
Godefridus. 


Olaus 

1 
Ringo,feu 

Annulo,ex 

quo 


Hujus  filia  nupta 
Sigvardo  Nor- 
vago. 


i.Haraldus.  z.  Ericus. 
Klag        j.Hemmin- 


1 

Guthorm 


gus. 


Sivardus,quicum 
Rin; 
flixi' 


Ringone  con- 


I 


rioldi  &  ipfias ,  fuccedere  voluiffent,  neci  inter  eos, 
uter  regnare  deberet,  convenire  potuijfet ,  comparatis 
copijs,  &  commijfo  prcelio,  ambo  moriuntur.  Pars  t<t~ 
tnen  Amilonis  adepta  viftoria,  fiatres  ejits,  Harioldum 
&Ragenfiidum,RegesfibiconJiituunt.  ^Ouam  neces- 
fario  pars  vifta  fecuta,  eosdem  fibi  regnare  non  ab- 
nuit.  In  eo  prxlio  10940  cecidijfe  narrantur.  Paulo 
aliterAdamus  Bremenfis,&  Albertus  Stadenfis ; 
ille  Lib.  1.  Cap.  XIV.  hic  ad  An.  Ch.  DCCCXVIL 
Peridem  tempits.HemmingoRegeDanoritm  mortuo, 
Sigafridus  &  Annulo ,  nepotes  Gotafridi ,  cum  inter  fe 
de  primatu  regni  convenire  non  pojfent,  prcelio  fce- 
ptrum  diviferunt.  In  qua  congreffione  XI  millibus 
hominum  interemptis,  Reges  ambo  ceciderunt.  Pars 
Annulonis  cruenta  viftoriapotiti,  Reginfiidum  &Ha  • 
raldum  in  regnumpofuerunt.  Moxfy  Reginfridus  ah 
Haraldo  pulfus.  clajfe  piraticam  exercuit,  Haraldus 
cum  Imperatorefosdus  injit. 

7.  Avitaultionisjtudio]  Erat  enimUxorSy- 


1.  Ivarus,  qui  Patri  in  Anglia 

fucceffit,  aliis  Ingvar. 

2.  Ericus,aliisHffwfe. 

3.  Regnoldus,  aliisiW#//i«. 

4.  Sigvardus,alijsSigafridus. 

__ n __, 

EricusPuer 


Regnerus  Lodbrog 

&  Reginfridus.  P  vardi  Regis  Norvagbe ,  Regneri  avia  ;  ficutcfc 
avus  ipfe  Sy  vardus. 

11.  -Muliebris  improperij  vindex  ]  Improperare 
mediaeartatisfcriptoribuseft,  tiim  probro  affi- 
cerealiquem,  tum  exprobrare,  feuobjicereali- 
cui  crimen.  Hinc  Improperium  frequens  eftpro 
probro  &  convicio..  Gloflar_..  Improperium, 
ovhooi;,  ovMOicrfAog,  ov&oioig.  Impropero,  ov&ioiyn. 
VetusDiclionar.  lmproperarc ,  conviciari,  deri- 
dere,  injuriari  ■.  Improperium,  dedecus ,  convi^ 


Hujus  filij  con- 
tinua  bellacum 
Haraldo  Klag 
geflerunt 


aliis 
Godafridus. 


11.  Domuitionis  ejus  occafione  ]  Ita  fcripfi , 
quum  in  vulgatis  eflet  dominationis  ejus.  Domuitio 
enim  heic  abfentiam,  five  peregrinationem,  de- 
eotare  poteft.  Et  vox  cftnonuni  ufurpata  au- 
cT:ori.  Pacuvius  Hermiona  :  Nam  folus  DanaU 
hic  domuitionem  dedit.     Cornificius  ad  Heren- 


nium  Lib.  5.  Jam  domuitionetn  Reges  Atridcepa- 
rant.  Apulejus  Lib.  1.  Metamorph.  Ei£  caufas 
&  peregrinationis  diuturnig ,  &  domuitionis  anxics, 
&  fpoliationk  diurnce  aperio.  Hinc  eidcm  domui- 
tionemcapejfere,porare,comparare.  SicLib.j.  Me- 
tamorph.  Jam  denify  nec  Larem  requiro ,  nec  do- 
tnuitionemparo.  EtLib.  IV.  Choragio  itaa^perfe- 
clo,  dejeftis  capitibus,  domuitionem  parant.  Et  Lib.X. 
Jantife  ex  arbitrio  difpofitis  coemptitfc  omnibus,domui 


/.  Biorno. 

6.  Agnerus. 

7-Vitfercus. 

8.  Vbbo. 

P.  Fridlevus,  E  cim}injur^  derifm 

36.  ThoramHerotbiregis  filiam"}  Communf- 
cavit  mecum,  non multis  ab  annis,Excellentis= 
fimus  Vir ,  &reconditae  eruditionis  Polyhiftor» 
D.  Olaus  Worm ,  Rhythmos  quosdam  cele- 
brium  Scaldrorum  ,  de  rebus  geftis  veterurru. 
principum  ac  Magnatum,  una  cum  adjundtis 
eorundemRhythmorumenarrationibus  &  ve- 
luti  Commentariis,  a  Magno  Olavo,ex  Anri- 
p  quitatibus  Iflandicis  conlignatis.     In  quibus 


multa  occurrunt,  qua?  cum  Saxonis  noftri  nar- 
rationeconveniunt,multa  etiam  qua:indiver- 
fum abeunt.  Principio Rhy thmi illi,  five potius 
s^yntng  eorum  ,  commemorat^  ,  Herothuttt 
hunc, quemSaxo  Regem Svecix  facit, Comitein 
duntaxat  fuifle,  non  in  Svecia ,  fed  in  Gothia. 
I^R^  j  3<lW/  tmmComitem  lingua  antiqua 
Danica  denotat.  Et  tMfHNIM^  (SawUmb/ 


tionem  parabat.  Etalibi  paflim.  SeptimiusRo-      Guthlandiam.   Ubi  tamen  exiftimo  per  hanc 
>■  G.tut- 


In  Librum  IX.  Histori^  Danic^  Saxonis  Grammaticl         189 

SautUndiamXrvt  Gutlandiam,  intelligendam  efle,  A  fumpferttut.  Hinc  Gallia  btaccata  dicebatur,  Pli- 
non  Gothlandiam  infulam ,  qite  inde  ab  anti-  nius  Lib.  3.  Cap.  IV.  Ndrbonenjis  provimia  pars 
quiifima  memoria  &  fuit,  &  hodieq; eft Dani-  GaUiarttm, qute  interm  mariablttitur,  Braccata  ante 
cseditionis,  verumpotiusGitfbMff^Sveciaepro-  ditva.  Sveci  hodieq;femoralia«tparQ3riUCt)eE 
vinciam,@i)llcmb;  utficconciliemus  utcunq;  dicunt.  NosQ^rogdicimus.  Unde  vocem  ha- 
Saxonis  8c  Commentatoris  difcrepantes  nar-  dtenuscorruptiifimam  inutraq;EditioneAda- 
rationes.  Deinde  fBf^j^S  non  duas  angves,  miBremenhsreftiuieremepoficcorindo.  Nam 
quomodoSaxotradit,fed  unicum  tantumfer-  Lib.i.  Cap.  XXXIII,  ubiantealcgebatur  :  Scrt- 
pentem  cubiculo  Thorae  virginis  appofitum  ,  ptumeH  inGeftis  Franairum,  crudeliffmks  cmnitim 
Sc  a  Regnero  interfe&um  commcmorat.  Ad  fuit^nqvar/  filius  Lodpr.uhi:  meopericulo  cor- 
ultimum  innuit,  Regnerum  cjuindecim  annos  B  rigcfilius  Lodbraccbi,hocd\, noitriRegneri, qui 


Batum,  fortiifimum  hoc  facinus  perpetrafle  : 
Tota  narratio  ita  habet :  Quum  in  Guthltndia, 
Regnerus  Lodbrog,  excujfum  mauu  telum  incejfentis fe 
ferpentis  corpori  ftrenue adegijfet,  &'jatH  illp  moricns 
korrendum  in  modumfe  extfnderet :  Tbora  Herutbi, 
Comitii Guthlanditefilia( cujus  cubiculum  angvis  illa 
in  gyros  fpiras^  fe  complicando  affidue  circumvalla- 
•verat)  extra  fores  proceffit ,  interrogans,  quisnam 
ejfet  /  Cui  Regnertts  hoc  carmine  rejpondebat : 

C 
Het      hefe     eJ^      leifdu         life 

*h  *m  iy  Hmn  uwi 

Litfogur  hona       miinum 

HWAYhK  Y41A  YIIMlY 

Vtt   el^    at        foldar  fiske 

hA  iY  AT  FAHAK  VlhYl 

Eimtan  gamel        vetra 

mUl  IMTO  hHKA 

Hafa         s\al        baul         nema      bite   D 

mWA  HYAt  BAhb  WiA  BiTi 

Bradrahin  mer      dauda 

BfUfciUYIK  YiR  UhM 

Heidaiiags  til        hiarta 

mUKtAFh  Tlr-  *MKU 

Hringleigin  vel      fmittgu. 

*RifvFMPIK  hib  hY ififh. 

Ardua  tentavi  difcrimina,  damnaif  multa,         E 
Viclus  amore  tui ,  virgo  decora ,  tuli. 

Vix  mea  quindenas  mejfes  confpexerat  tetas, 
Angvis  ubi  ajfuitum  fortiter  exciperem: 

Nuncjacet  borrenditmftridensj  &vulnere  vittut 
Lethifero,  virus  nec  metus  ullus  inesl. 

Pag.i7o.verfi$.  Incomptambraccharumfpe- 
«««]  Bracae  funt  femoralia ;  quomodo  paulo 
anteSaxo  appellavit.  Vocabulum  origine  Go- 
thicum.  Erat  autem  bracca,  five  braccha  (ita  enim 
promifcuefcribitur)  indumenti genus ,  quo  fri-  * 
gidioriscceligentesutebantur.  Sarmatis  tribuit 
Ovidius : 

Pelltbus  &  laxis  arcent  malafrigora  braccis, 
Orafc  funt  longisborrida  tecja  comis. 
-Vangionibus  Lucanus  Lib.  1, 

Et  qui  te  laxis  imitantur  Sarmata  braccis 
Reliquis  Gallis  Svetonius  in  C.  Caefaris  Vita  : 
In  curia  Galli  huccai  depofuemnt ,  Ltttmn  davum 


ab  hirfutis  braccis  dictus  eft  Ludbrog,  quali  ic* 
DMbrog.  Q3l'0genim  braccas,  fivefemoralia,no- 
ftravocedenotat,  &  ioDtti/  hnfutum. 

Ibid.  Lodbrogeum per ludibrium agnominavitj  } 
Ipfe  Rcgnerus  inEpiccdio  fuo,eandemadferif' 
cognominis  hujusratiohem,ubi  infit : 

Hiuggttm  vier      msd      '  hi&rve 

^inrFnT  hlfR  f  1$  *RRnf 

Hitt       var       xi       fyrer  longu  • 

*H4  n^R^IIFnRfR  MUyh 

Er     a        Gauilande  geingum 

JR  A  F^fHMisH  ifilKFfiY/ 

At       Graf         vitnis         morde 

AT  VRAIP  hlillh  T4RH 

Da     |  feingum  vier      Tbor,u 

va  HfiKPnf  niiR^Rn 

Thad    an      hietu      mig       firdar    , 

WMK*IHH  WFIKWR 

Lodbrog  ad    thui      vige. 

M^R^F/ippniniff. 

Eiijibus  innumeras  confvevimus  edereiugnas, 
Haud  multum  effluxit  temporis, 
Ex  quo,  in  Gotbia ,  inufitatte  magnitudinis 
Serpentemfmiter  aggreffi  fumus ,  necitfededj,-, 

mus. 
TuncTborammibiconjugem  impetravi.  , 
Ob  hanc  ctede/H ,  &  birtum  illum  at^  biftidum 

cultum, 
Virum  hirfutisbraccisme  exinds  agnomhwunt. 

vj.  Apud  Campum,  qui  Latialiter  laneus  dichur  ] 
InRegneriEpicedio  nM^R  4Kn.R9BHar 
aflir  dicitur,  locus  nempe  in  Svecia  ,  ubi  acre 
praeiiumcommiflum;  Stropha  VIII. 

Hht  greniudu  brottar 

*H4  PRfMM-h  *R44m 

Adur       a        ullar         al^re 

^PhR  A  hNMR  AYM 

Eifteinn  Kongur         fielle. 

HhTIIKKF^^FnRFiim, 

Altiim  mugierunt  enfes, 
Antequam  in  Laneo  campQ 
Mijienus  Rex  cecidft. 

Pag; 


lyo  StEPHAN!  JOHANMS  StEPHANII  NOT/E  VbE  RIORES 

Pag.i/i.verftf.  Sivardo  ferpentini  oculivul-A  Regisobfecundarenoluit.nifififidejurar&prs- 
gAtum  late  cognomen  ]  Nobis  enim  diclus  cft  mitterec ,  absquc  omni  dedecore  &  injuria  ad 
«Snc^Stye/quafi  dtpitoorfe:  quemficacircum-  fuosrcvcrfuram.AnnuitpetitisRegnerus.Ciim. 
fipedta  prudentia  didtum  interprctor.  Angues  vero  Rex  blanditiis  illam  palparc  ccepiflet ,  i* 
cnimacutevident.  Quodveteresquidam  fortc      haecverbaprorupir': 


non  animadvertentes,  aliam  cognominis  ratio 
nem  hnxerun t.  Arngrimus  Jonas  Rerurn  Iflan- 
dic.Lib.II.  Genealog.  IX. 

23.  Scotix  acPetix~\  Quam hic intelligat Pe- 
tiam  author,  haud  tam  in  proclivi  eftftatuere. 
Nomen  certe prorlus ignotum  Camdeno  cV Bu-  ** 
chanano ,  accuratiifimis  fuae  gcntis  fcriptori- 
-  bus.  Nih  fi  quis  caperc  velit  dc  feptentrionali 
illa  infula:  Britannicae  paf tc ,  quam  Pifti  olim 
incoluerunt :  ut  fit  Piciia,  proPrtw.  Auftralcs 
autem  infulas  forteindigetat  minorcsillas,hinc 
mde  inOceanoBiitannico  fparfas,  ut,  Hebri- 
das ,  Hebudas ,  Vecftam ,  Monam,  &  alias.  De 
Orcadibus  Camdenus  6c  Buchananus  Lib.  r. 
Hiftor.Scotkff. 

35.  infukrium  Danorum  cUjfe,']  Infulares  ap- 
pellat,qui  infulas  Selandiam,Fioniam,Lalan- 
diam,  Falftriam,  Monam,  Langclandiam ,  Fim- 
meriam,  &  alias  incolunt_.. 

44.  Carolumtuncfortc  illis  imperij  fuifinibut 
immorantem.  ]  Hic  ipfus  cft  Carolus,  cui  a  rc- 
bus  aclis  &  auclis  cognomentumMagni  inces- 
fit.  Is  ftathn  ab  infelici  hac  cumRegnero  &  Si- 
vardo  pugna,  dum  Aquisgrani  hyemaret,  fu- 
premum  obijt  diem,  Anno  Chrifti  DCCCXIV.  ~ 

4§.  SalutariRegem  prcediciione  monuif]  Ka- 
rolum  videlicet  Imperatorem,  nonRcgnerum 
Danix  Regem.  Saepius  cnim  Imperatores  Re- 
aum  nominc  veniunt  Hiftoricis  iftius  aevi  5  in- 
prirnis  Lamberto  Schafnaburgenfi  ,  8c  alijs. 
Nonnulli  hanc  addunt  obfervationem  ,  quod 
Reges  dicebanturusq;  ad  folennem  illam  inau- 
wurationem  per  Pontificem  Romanum  ,  facra 
undtione  &  diadematis  impofitione  ,  admini 


sDrumde  visl       ef     vere 

iKntK  hlht  W  WRf 

Vordur  ,    faurdur  jardat 

MRHlR  F^fiRpnR  WRMR 

Metur  hia        milldre  Snotu 

YMnR  *M  YttM>Ri  hlAAh 

A    mer       tak*       bondum 
Vdmloufa  skali        tu      vife 

hAlHhHA  hYAbb  ?n  hiwf 

Ef       vilm         gridum        thjrmt 

IV  h\>1h  FRIphY  i RRY4 

Heim         hofutn        hilme        fotun 

*HY  MVtrt  *Ir-YI  H4MAK- 

Hildan         mig      fara        bta. 

*IM  YiF  WARAbATA. 

Si  Pater  patritt  Regnerus 
Affideret  jpeciofe  foeminx , 
Vix  per  fomnium  eam  tangeret. 
O  inclyte  Rex  Regnere , 
Tuum  errt  me  absfe  omni  dedecore 
Hinc  dimittere  &  injuria, 
Modo  inducias  violarenoluerii. 
Hunc  veregloriari  potero  me 
Regis  hofpitio  exceptam  fuijfe. 

Ha?c  autem  Craca ,  non  erat  his  rufticanls  orta 
parentibus,  quomodo  vulgus  opinari  folebat» 
ied  Regis  Sigurdi  Fofnisbane  fllia  ,  nominc_» 
Aslauga.  Cujusiplafolaeratconfcia.  LicetvercV 
paupere  cultu  incederet ,  Rcgnerus  tamen,  ut 
peripicacisingenij  princeps,  facilc  animadvcrp 


ftra^^apettcT&I^r^^ 


modumvocati 

Pag.  172..  veri.  6,  Quos  ex  Svanloghaprogenue- 
rat~\  FortaiTehaeccrit  paululum  immutato  no- 
mine,  Aslauga,  iila  Regis  Sigurdi  F6fnisbane_> 
filia,  quam  mortua  priorc  conjugeThora  Hc- 
rothi  nlia-,  matrimonio  fibi  junxit  Regne- 
rus.  Occafionem  vero,  qua  haec,  fivc  Svanlauga, 
five  Aslauga,  Regncro  nupfit ,  operae  duxi  pre- 
num  heic  in  medium  adducere,  ex  antiquiftima 
HiftoriaRegneriLodbrog,quam  prifca  lingua  F 
DanicaconfcnptametiamnumIflandi,fugien- 
tis  antiquitatis  dcftinae  8c  vclutiStatoresJoves, 
cunoseaflervant.  Summa  narrationis  haec  eft. 
Defunclapriore  conjugefua  Thora  cognomen- 
to  Hiortin,  Rcgnerus  maritimo  itinerc  inNorve- 
giam  uiicepto,appulit  in  portum,  cui  vicina 
crat  villa  nomincSpangarheide,  ubi  confpeda 
iucuknt-x-  formse  virgine ,  Craca  vulgo  didta,  in. 
naviin  fuam  ad  fe  accerfi  juffir,    Illa  vero  vot» 


Quare.eam  fibi  conjugem  afcifcerc  exoptans» 
in  hos  Rhy  thmos  vocem  folvit : 

Vil       tu      thennun      thiggia 

jifr  tn  muh  imu 

Er     Thora,         Hiortur  atte 

}R  HKA  *HR4nR  AAAl 

Serh^        vid         filfur  ofmerk? 

hiKY  nip  ^I^FHR  ?CFTIRr- 

tan 

TAl 

Soma        al     vel    thier     klede 

■   htWAA^miUKYMli 

Thoru         heniur  huitar 

UKh  m\hK  *M1MR 

Hehnar      um      theffar  getfar 

mUKhYmhAKnKVAK 


In  Librum  IX.  Histori^e  Danic<e  Saxonis  Grammatici.        ipi 

Stt        var  Budlttnga  bragna        A  feditionis :  At  ubilvarus  tumultum  patri^  faclioft 

htl  tlAR.  BflfP/flKlM  BR>_I*K-'i     fuppiicio  difcujfum  comperit,Daniam  petiit.  Vetus 

Codex  in  magine  afcriptum  habebat :  Vix  uilis 


Brud         mier     thel^     til        dauda. 

BRrtf  YHR  HY  ?Jb  Ut\U. 

Visne  hancpallam  argento  intextam 
A  memuneri  capere,  quam  Thora, 
Hisrtin  dicla ,  antehac  pofftdebati 
Sane  non  dedecent  te  tampreciofa 
lndumenta,quxniveisThoramanibus 
Affabrefecit  &  elaboravit. 
lilaprofeiio  fcemina  mihi  rtgum  maximo 
Usfc  adextremum  haiitum  vehementer  placuit. 

Cui  Cracafequentes  repofuit  verfus :     " 

thore    ek.  ei  than    thiggid 

MRHFHMKHPFM 

Er     Thora        Hiortur         ■  atte 

JR  HKA  *MR4ftR  AAA\ 

Serl^        vid         fiifur  ofmerkc 

hlRY  tift  hlWtiR  ^FTIRF- 

\  tan 

?Ah 

Somi       ei    lig     mir      k\ede 

hWAimV  YIRFMpI 

fbui   em   ek,     Kraka  kauilud 

lhl¥Y\YYRAYA  YAhHhl 

1  kolfuortum  vodum 

I  r^HffclRThY  MthY 

JLt      ek,     hefe        gridt  ofgengit 

a?  w  *.p.  fript  dwmm 

Og    geitur        tned    fia        rehnar. 

£Y  Pf  HhR  YIp  hU  R.FK4R. 

N<?»  aufim  ego  dona  a  te  capere, 
Interulam  argenteo  limbo  circumtextam, 
Quam  olimpoffedit  cervi  cognomine  infignita 

Thora  : 
Haudquaqttam  mihi  talis  competit  ornatus. 
Troptereaenim Krakam  mevocant 
TuUis  amiclam  pannis , 
Qu^dperfcruposgrumorum^eminentiumfrag- 

menta 
lncedens,penes  littora  caprarum  agitavigreges. 


obicum  nodis  confiringi  potuit.  Sed  hxc  nimisau- 
dax  emendatio ;  licet  a  ment e  Saxonis  nihil  ab- 
fcedat.  Ego  locum  hunc  corruptiiTimum  haud 
temcre  emendandum  duxi ,  donec  meliora  cer- 
tioraq;  edoclus  efleiTL_.. 

zp.  VVitfercum  Svetix  principantem  ]  Trinci- 
parehoclococRimperare :  quomodoanteSaxo- 
B  nem  locutus  eft  Sidonius  Apollinaris  Carmi- 
nelX. 

Non  prolem  Garamantici  Tonantis* 
Regnis  Trincipibus^  principantem. 
Sic&CarxnineXXIIL 

QuidquodCxfarihmferax  creandk 

leiix  prole ,  virum  fimul  dedifii 

Natos  cum  genitore  principantes. 

Auguftinus  de  Givitate  Dei  Lib.  XIX.  Cap.  14. 

q  fub  finem  :  Ne£  enim  dominandi  cupiditate  impc- 

rant,fedofficioconfuiendi  ■,  nec principandi  fujierbia, 

fedprovidendi  mifericordia.   Matthaeus  Paris  in_» 

VitaHenricill  AnglorumRegis.pag.5j1.  Quem 

quia  principatur  regulis  Arraganum &  Galat'ne,im- 

peratorem  Hijpaniarum  appsllant.  iElnothusMo- 

nachusdeVka  S.Canuti  Cap.VIII.  Pag.2j.  ob 

quam  ejuspofieri,  bis  quinis  regni  partibus  ablatis,  vix 

duabm,irato Deo, principari  msrebantur.  Dudo  S. 

Quintini  Decanus,  &  rerum  Aquitanicarum_» 

P  fcriptor  Lib.  III.    Ne  exterx  gentes  fuper  nos  ir- 

ruentes,  hocque  negotio  hujus  traditionis  inmdito, 

prtncipari  fuper  nos  deiiberantes,  vendicent  fibiNort- 

mannicosfines.  Etpag.  138.  Super  Trancospnsfum- 

ptuosa  temeritate  elatus  principatur  ,contumax  prct 

omnibus. 

Pag.  17/.  verf  6.  ApudUtgarthiam  ]  Per  Utgar- 
thiam  nonnulli  hic  intelligunt  ipfam  Byzan- 
tium  ,five  Conftantinopolin ,  quae  8c  Mychlegar- 
thia  antiquitus  dicta.    Videtur  autem  Garthia 
£  five  Garth ,  quod  nunc  mollius  pronunciando 
©aarb  dicimus ,  eivitatem  olim  denotafTe  aut 
regionem.  UndeHelmoldusfubiniiiumLib.r. 
RufTiam  aDanisvocari  ofiregard  [QfttictadtbJ 
fcribit,  quodin  Orientepofita;  item  Chunigard, 
quod  ibi  fedes  Hunnorum  fuerit.    In  antiquis 
vero  cantilenis  multoties  Conflantinopolis  di- 
Pag.  174.  verf-  20.   Hofiilium  cadaverum  ex-     citur  iSl\)dk^atb/  Mychlegartbia,  quafi  f&eyctAt} 
crtmento~\  Fortelegendum  incremento.  Nameo     garthia-,  hoceft,magnacVregiacivitas. 
lignificatu  rara  admodum  in  fcriptoribus  ,  17.  Sedulo  muldare  fervitio  ]  iWa/o,  id  eft, 

ctiamdeperditaeLatinitatis,voxeft.  Confimi-  p  continuo,  ajfiduo ;  Quaevocisfignificatiotantum 
liseftloquendimodus,quimoxoccurrit:  Cujus  nonignotaeft  melioris  aevifcriptoribus.  Puto 
latrocinij  manum  tanta  Vitfercus  ftrage  perculit,  ut     Saxonem  eo  refpexifle  ,  ut  feduium  appellaret. 


hoftilium  corporum  cumulo  circumfufus  ,nifi  fcaiis  fu 
perne  admotis  comprehendi  nequiret. 

24.  Nullis  obitummodis  efugere  potuif]  Haec 
fane  verba  ipfi  Hiftoriae  nimium  refragantun 
Nam  Ubbo  nufpiam  a  patre  interfedtus ,  fed 
mox  patri  reconciliatus  dicitur.  Sequentia  ta- 
rnen  innuunt  pcenara  fubijfie  Vbbonemmotse 


quodfit  inftanter ,  Sc  fine  intermiffione. 

tp.  Svett/e  pr&fert  ]  Hoc  eft  Svetiae  prasficit, 
regimen  ei  Svetiae  committit  j  de  qua  vocis  fi- 
gnificatione  antea  nobis  diclum_.. 

;r.  Hcilam  quendamHamonisfiliumlHamohic? 
ni  fallor,  ipfus  Hamaeft,  quem  fupraHellse  pa- 
trem)<ScBritannia:E.egem  nominat. 

Gattt" 


43.  Rccidivos  patrix  tumultm  incutiens  ]  Re- 
cidivum  mediae  aetatis  fcriptoribus  id  dicitur, 
quod  redit  ac  rcvcrtitur.  Sic  annum  redeuntem 
readivum  appellat  Tertullianus :  Reciprocarum 
ftugum ,  &  vividorum  Elementorum  ,  &  recidivi 


\$l       Stephani  JohanmisStephaniiNot^Vberiores 

54.  GaUicana  virtute  fubnixuml  Id  eft,  Gal-  A  temporeHarioldus/mquiucumuxore&magnaDfa 

lorum  fubmiflis  auxiliis.     Virtus  cnim  robur ,      norum  multitudine  veniens  Magunciacum  ,  apnd  S. 

potentiam ,  auxilium ,  vires ,  interdum  fignifi-     Albanum,  cum  his  quos  fecum  adduxit,  baptizatus esl, 

cat.  Glofl.Phil.  Virtus-,  a^i-rri ,  tuifysiu,  ovva.-     multisfc  muneribus  ab  Imperatore  donatus ,  per  Fri- 

fiam,  qua  venerat  via,  reverfus  esl.  Veritus  autem 
pijffimus  Imperator,  ne  ob  talefaftum  negaretur  ei 
babitatio  foli  naturalis,  dedit  ei  quendam  Comitatum 
inFrifia,cujus  vocabulum  esl  Ruiftri,  quo  fe  fuosfo, 
fi  neceffitas  exigeret,  tuto  recipere  poffet.  Sigeber- 
tus  Gemblacenfisad  Ann.  Chr.  %ij.    Harioldm 

'annifidem  argumentantur.   Autor  Carminis  de  B  RexDanorum,  cumuxore&filiis,  &  magna  Dano 

Sodomaapud  Cyprianum : 

Sed  recidiva  hominumpariter cumgente  fecundd 
Impietas,  iterum^  malinova  pullulat  cetas. 

Corippus  Africanus  Lib.  i.  de  Laudibus  Juftini 

AuguftiMinoris : 

Retlorum  Latij  difcujfor  providus  orbis , 
'  Succejforfc  boni,  recidiva^ gloria ,Petri. 

Dudo  de  S.  Quintino,  Lib.  III.  Hiftori.  Nor- 

man.  Clerut totius regionis extrafuburbana Rotoma- 

genfis  urbis  exilijt,  cotlaudanstf,  Deum  ,pro  recidivtt 

tripudio  prolis,  deduxit  eum  ad  altart :  Ubi  recidi  • 

vce,  esl,  redeuntis. 

/$.  Haraldum  folemi  lavacro  ufum  ]  Haral- 

dum  facro  Baptifmate  luftravit  Otgarius  Ar- 

chiepifcopusMoguntinus,circa  Annum.  Chr. 

D  CCC  XXVI.   ut  habent  Annales  Pithaeani , 

quos  citat  Nicolaus  Serrarius  Lib.  IV.  rerum 

Moguntiacarum  pag.  6u.  Menfe  Majo,  apud  In- 

galenheim  habito  conventu,  diverfarum  gentium  le-  D 

gationes  auditas  abfolvit  [  Imperator  Ludovicus 

Pius  ]  Qup  tempore  Herialdus  [  Haraldus  ]  cum 

uxore,&  magna  Danorum  multitudine,apud  Mogun- 

tiam  baptizatus  esl.  Et  inipfiusLudoviciVita_.: 

Herialdus  ex  Nortmannite  partibus  cum  uxoreveni- 

ens,  Danorumf;  non  parvk  manu,Moguntiaci,  apud 

S.  Albani,  cumfukomnibus,facri  bapttfmatis  unda  esl 

perfufus,  plurimisfc  muneribm  ab  Imperatore  dona- 

tus.  Addit  Theganus  in  Libro  de  Ludovicige- 

ftis  ,  Haraldi  uxorem  a  pdithlmperatricedefonte  E 

ftcro  levatam.    Adamus  Bremenfis  ita  rem  gc- 

ftamcommemoratLib.i.  Cap.XV.  &  cxeoto- 

tidem  verbis  Albertus  Stadenfis ,  ad  Ann.  Chr. 

D  CCCXXVI.   Eodem  qiiofc  tempore  Rex  Dano- 

rum  Haraldus  a  filijs  Gotafridi  regno  jpoliatus,  ad  Lu- 

thevicum  fupplex  venit  lmperatorem.  Qui  &  mox 

chriftiante  fidei  Catechifmo  imbutus,  apudMogun- 

tiam  cum  uxore,  fratre,  &  magna  Danorum  multi- 

tudine  baptizatus  esl.  Hunclmperator  a  facro  fonte 

fufcipiens,cum  decreviffetinrcgnumfuumrefiituere,  " 

dedit  ei  trans  Albiam  beneficium.    Eratri  vero  ejut 

Erich,  ut  tum  Piratis  obfijleret  partem  Frifite  conces- 

fit.  Obfervandum  autem  hoc  loco ,  quod  fub 

filiorum  Godefridi  nomine  ,  ipfius  pofteri  8c 


rum  parte ,  Moguntite  baptizatur  &  ab  Imperatore 
muneribus,  &parte  Frifue  in  beneficium  fibt  data,  bo° 
noratur. 

Pag.  ij6.  verfi  18.  Omnem  operum  fuorum  cur- 
fum animosa  vocerecenfuit ]  Rex Daniae Regnerus 
Lodbrog,  jam  morti  vicinus ,  inter  viperarum 
morfuSjfibiipfeEpicedion  cecinit,  quo  reruns 
afegeftarum  magnitudinem ,  omniumq,  ope= 
rum  fuorum  curium ,  ut  Saxo  ait ,  complcxus 
eft.  ContinetautemStrophasXXIX:  quarum 
in  XXVI.  non  x«7w  priTov,  led  qua  fenfum_-  „ 
extatclaufulailla,  cujus  hicmeminitSaxo:  Hic 
vellent  nunc  omnesfilij  Aslaugte  gladijs  amarum  beU 
lum  excitare  ,  fi  exacle  fcirent  calamitates  nofiras, 
quamnonpauciangvesvenenatimedifcerpant. 


Hiuggum  vier     med       hiorve 

*intTOT'  hllR  t-Jp  *MRM 

Hier  villdur         nu       aUer 

*HR  Mr-M>riR  Ih  AtHR. 

Burir  Aslaugar  braun- 

BnRU  AhtAhYAR  BR>M. 

dum 

HlY 

Bitrum  hillde        vikfeia 

BlTRnY  *imf  hlYYlA 

Ef        vandliga  vife 

w  hAnnvA  hm 

Um         vidfarar  ojfar 

hY  hlWARAk  AhhAR 

Hue    o     faer        ormar 

*hl  A  VAIR  ARYAR 

Eitur  fullir         mig      sljta 

HtnR  Pn^MR  YIF  ^MIT^ 

Modernis  feJ^   eg     minum 

YdHRMhPfr^mnT' 

Maugum  fuo      ad        Hiortun 

YAhYhY  HM  A$  *HRtnK 

duga. 

IhFA. 


nepotesaccipiendi.  Niillaenim  ipfi  foboles  fu- 
pererat  hoc  cempore,  ut  redle  animadvertit_,  Integrum  vcro  Epiccdion  ,  velut  antiqu*  Poe- 
Ciarifs.  Vir  Andreas  Vellejus.  Eandem  hifto-  feos  illuftre  exemplum,  ad  calcem  Jibri  fui  de 
riam  ex  Autemaro  referens  Aimoinus  Lib.1V.      Literatura  Runica,ExcellentiilimusVir,D.O= 

Eodem     lausWormiuSjreprsefentat^. 

Pag. 


paulo  aliter  totum  negotium  ediflerit 


In  Libriim  IX.  Histqri/e  Danjge  Saxonis-6rammatici»         i^| 

Pag.177.verr?.  Corio  in  exiks  admodumcor-  A  ^4  MR  £A  M^KFilT.    Ormermeva- 


Ytgias fciffim  extracloj  Quis  hsec  ]egens,nqn  re 
vocatfibi  in  memoriam  perfimilem  Eliffse  five 
Didonis  aftum,  cum  juxta  fabulas  Graecorum, 
Syrfam,  vel  potius  Bydfram,  fuam  conderet  ?  Ejus 
meminit Juftinus Lib.  18.  Itafa Elijfadclatain 4- 
ficxfmum,  incolas  loci  ejus  adventu  peregrinorum , 
mutuarumfg  rerum  commercio  gaudentes  in  amici- 
tiam  folicitat :  deinde  empto  loco,  qui  corio  bovis  tegi 
foffet,  in  quofejfos  longa  navigatione  focios ,  quoad 


ginato  gladio  in  dorfo  Brufi  Aquilinam  inflixit  pla- 
gam ,  feparatu  a  dorfo  coftis ,  &  pidmontbus  exsm- 
ptis. 

(1.  Per  avitl  tiegotij  vefiigik  decurrit  \  Hoc 
eft,Ericusavifui  Regfieri  res  geftas  imitafi  cq- 
natus  eft,  ijsdem  virtutibus  ac  rebus  prsclare 
geftis  excellere  ftuduit,quibus  avus  Regnerus, 
immortalem  fibi  famam  pepererat,...     Ericus 


x ,  .r  r  ■       -  -rr  „  enimReffneriilimsiuperiorisneposextitit. 

troicifceretur ,  renceret  i  cortum  m  tenwljimai  par- B       .         ,    ,  .  rr         „r 

1  Ji.}   ...       J  ,  .  <       .    ,    ■„    ■  ffof»  vocabulum  vane  uuirpatSaxo  :  qua 

tes  fecariiubet,atcLitamatuslociwatium,quampe-     °..J.  .,  .,    , .  .,      r  ^1 

«-.     i- /  . :     Jr    >      7      J.        diximusnonmhiladLibr.i. 


Ne- 
de  re 


tierat,  occupat :  undepofteaei  locoBjrfis  nomenfuit : 
VirgiliusI.^Eneidos : 

Mercati£folum,fac~ii  de  nomine  Byrfam, 

Taurino  quantum  poffent  circumdare  tergo. 

Similis  per  omnia  extatHiftoria  apudSigeber- 

tum  Gemblacenfem,ad A.  C.  434.  deHengifto 

Saxonum  duce.    De nife  ,  inquit,  poftulavit  [  a 


Pag.  178-  verf  4.  Ad  fklutares  Ansgarijj  mo~ 
nitus~\  Hic  eft  iile  Ansgarius  ,  quem  Roma- 
norum  Imperator  Ludovkus  ,  Anno  Chrifti 
D  CCC  XXVI.  novse  a  fe  in  Saxonia  fundatae 
Corbejse  6c  paulo  poft  in  Daniarh  &  Sveciam 
religionis  Chriftianas  propagandae  gratia,  abie- 
gavit.  AdamusBremenfisLib.i.  Cap.ir.  Anno 


Rege  Britanni*  ]  tantum  tcrr*  ftattum  fibi  da-     fjfifi.  -^  -  ■■  •-  r  -  — 

..:       ......  ....  4    ,„„„..,. .  .,„/77*    A.mU.v,      tit  th,   «(•»_    V>  f 


W ,  quantum  una.  corrigia  poffit  ambiri,  ut  ibipro- 
montorium  adificdret:  Cui  cum  Rex  acquieviffet , 
Mcepto  ille  corio  tauri ,  incidit  illud  in  longijfimam 
mrigiam,  & Itco ,  quem  prtcviderat ,  circumducens, 
intrdambitum  iUitu  extruxit  cafteUum,appeUavitfs 
illudcaftellum  corrigix. 

\z.  Comprehenfi  ipfius  dorfum  plaga  aquilam 


Stixoniii  Corbejam.  exorfus,  religiofiffimos  FranciiS 
Moihuhos  ad  illud  congrcgavit  c«nobium  :  inter  quos 
pritiipuus  legitur  fauclijfimus  Patcr  ac  Philofophus 
Chrifti  Ansgarius ,  vitx  atfe  fcientix  merito  clarus,  & 
emnipopulo  Saxonum  acceptus.  Sc  mox  Cap.  XVL 
Cum  autem  nemo  Doctorumfacilepojfet  invenirijq.pt 
cum  illis  ad  Danos  vellet  pergere,  propter  crudeiitatem 


figurantel  Hunc  locum  quod  attinetdeAquila  ^,^^^^^^^  SanBils 
indorfo  Heftae,  Regis  Anghae,  ngurata,.esita  •  A  arm ydilJim ,  utcredimm,  fpiritu  acccnfm,& 
liabet- :  ApudAnglos,Danos,ahasq;  nauones  D  ■^^^^^^ef^'^Mt^n^ 
Boreales,  viclor  ignomima fumma  debellatum  ^  cumf0c-tofeultroneum obtulit  AUthcrio, nonflum 
adverfanum  affedlurus, gladium circa  icapulas  interBurhamjVerK:m  etiam  in  CAnerem&inmo.r- 
ad  fpinam dorfi  adigebat ,  coftasq;  amphllnno  fm  ■$$£•  }n  ptmm_  j-|  biemjm  hl re„m 
percorporislongitudinemfaaovulnere,utrin-      DJorHm  cmmra:i>nudtosex gentilibusconvene- 

runt  adfidem  Chriftiatiam.    Scripfit  ejus  infighia 
factaRembertusejusDifcipulus,acinfeclemEpi- 


fcopalcm  Succeffor.  Pluraetiamdceohabentur 


<jue  a  fpina  feparabat :  quae  ad  latera  dedudlae 

alas  reprasfentabant  Aquilinas.      Hoc  genus 

«aortis  vocabant  Aquilam  in  dorfo  alicujus  delinea- 

te  :lit  rliftc0.n  pM  ttWS  ^Sag.  Gloffarium^      -m<Jka  ejusc]emRcmberti,quam  habetSurius, 

Iflandicum  MS.  ejusmodi  vulnus  five  plagam      ad  diem4,  Fel3r.  tcm.  1.  ItemAlbertus  Cran- 

BHMRK,  «SlO^rn/fivc  BMHlFfi  EtziusinHiftor.;Ecclefiaft.Saxon.Lib.XX,  & 

^foM53lt/item  BMPRIF Ih  ?St0l»rtjt(/ di-     Saxonia?  Lib. z.  Cap.  zh  6<i9.  Tritheimius  de 


auteftatur.  In^farlafflgUtH  flW  IWAk 

A  KAYA*&lhl, YfpHK  MMl  0 

*^K  kA¥H  HhiRH  A  M^  Wp 
^HHFIriY  sIP^RflhT  RIFIK  4Y 

¥KA  KhfVllhY  d¥Al  A  Hh 


Viris  iliuftr.  Ordin.  Benedicl.  Lib.  4.  Cap.  84-v, 
Et  penes  me  eft  Vita  S.A.nfcharij  a  difcipulis 
ipfius  confcripta,  Sc  ex  Veteri,  MS.  Codice  tran- 
fcripta  ,  ubi  in:er  aliaErici  liujus  DaniseRegis 
fit  mentio^quamSaxo  ait  ad  faiutaresAnsgarij 
monitusfacrikgs:  mentis  errorem  depofiailc-;.. 
Verba  fic  Haberit.  Jamf^fufccpta  Bremenfi  Paro- 
chia,iterumc(xpit^!rittifervere!ntimo,fiquidpoffit 


VaI  AfW^iAK  ht  WlKPfl Y :  F  %  'fjjg*  Danoram  po  chrifii  khorm  Ho,f?inei 


Coi 


Unde  Jrequeiititts  folebat  kdire  lleruum ,  qtu  tuncjov 

Tunc  Comes  Binarus  in  dorfo  Halfdani  Aquilinam  eX-  lm  Mmarcbiam  regni  tenebat  D.tnomm  \  ut  cfficict 

dtavitplagam ,  itautgladiumdorfo  adigerct,omnes-  ^dkationisinregnoejivfruem!^  Altqueties quoQ 

que  coftas  a  Jpina  fepararet ,  usf,  ad  lumbos ,  inde^  f£^  iegatlone  ^  eum  mtteb,ttur.   ki  qwz  ad  f«- 

pulmones  extraxit.    In  DfWfvSgU  •    «[ixYfiR  dera  p.uis,&  tttnusqsregni  utilitatem  periinebant, 

BR4k<3M  AY  RIHH  BNtRIFl^  ftrenuiacfeUciter peiiagebat.   Ouadere cogniiafids 

v  n  xtr  ti  n  k.t.  1  iv  i.v  id  &bonitateSancliviri,p-ntchci!isPIenaisIiex!}jMU0 

'(WobrifHI)  A  B4F  BRJ1H4  AY  HYAK  eum p a€pit vencr,rit& l]henter eJKS iUf?juh 

&b  KWlb  WKA  *ROTiKflY  4¥  m ,  ac  famhiariljmmn  ihmnibus  h^bere,  ua  itt 

■\  R                                                    eiiaui 


Ip4         StEPHANI  ]oHANNIsStEPHANirNOT/E  VfiERIORES 

etidminter fecretafiu,  dum de negotijs  regm  fui  cum  Ateclione,  tutela,  cura,  adminifiratione.  Sic  Lib.  lfl« 

conjiliarijs  traclaret,  eum  interejfe  rogafet.  Hac  itaife  Hiftor.  Norrriann.  pag.  122.  Rejpondit  Rex ,  Tetlits 

familiaritate  potitus,  coepit  illi  etiam  perfyadere,ut  Normannite  non  nifi  unius  fenioru  unquam tuebituf 

fieret  Chrifiianus.  lUe  vero  omnia,qtt£  ei  ex  divina  advocatiohe.  Etpag.139.  SacrofanclaEcclefixNor- 

intimabat  fcriptura ,  benigne  audicbat,  &  bond  pror-  mannite ddvocatione dignm.  Et  pag.  142.  Populutii 

fus  acfalutaria  ejfe  laudabat;  fed^  bis plufimum  de-  futeadvocationufomentoprudentimnutriebai.  Un- 

leclari ,  dc  libenter  velle  Chrifii  gratiam  promereri  de  Advocatus  e-idem  pro  Protectore  .  defeflfore , 

dicebat.  Cui  posl  talia  votd  Santtiffimw  Pater  fug-  &  praefide  fnultoties  fumituf. 

gerere ccepit,ut Chrifio Domino h.tnc concederetbene-  30.  Ab  Agapito']  Videtuf  hic  ex  emenda> 

volentiam,  utinregnofuolccltfiamfieripermitteret>  tioneHiftofici  eminentiifimi ,  AndreseVelleji, 

ubi  Sacerdos  omni  tempore  ddejfet,  &  verbi  divim  B  legendum  Adriano  -,  ejus  fciiicet  nominis  Ter- 

femina ,  &  Baptifmi  gratiam ,  quifufcipere  veUent  *  tio,  qui  fedi Romanae  unius  duntaxat  anni  cur- 

traderet.  Qupd '  ille  benigniffimo  cmceffit ajfeclu,  &  riculo  praefuit.   Idcjuod  cumipsaChrohologia 

inportu  quodam  fui  regni  ad  hoc aptiffimo ,  &  huic  exactius convehit.  AdrianusenimPontifexRo- 

regioni  proximo,  Slesvvic  vocato,  ubi  ex  omni  par-  manus  univef  falem  Ecclefiae  Chriftianae  admi- 

te  cohventm  fiebatnegotiatorium,  Ecclefiamfabrica-  niftrationem  fufcepit  Anno  Chrifti  884,  tefte 

re  permifit ,  tribuens locum ,  in  quo  Presbytef  permd-  Baronio,  quo  adhuc  m  Dania  regnaffe  Frotho- 

veret ,  data  pariter  licentia,  ut  quicunque  vellet,  in  nem  aflerunt  Chroriologi  noftrates  -,  Lyfchan- 

regno  fuo ,  fieret  Chrifiianus.  Sed  huric  Hcricum  der,  Petraeus,  &  alij  :  fed  Agapitus  deirium  Eccle- 

fratrem  HaraldiKlag  fuifle,  rion  Regneri  nepo-  fiaepraeeffe  coepitArino^47.  qui  incidit  in  im- 

tem,  indicare  videuir  Clarifs.VirAndreasVel-  C  perium  Haraldi  Blaatand. 

lejus  in  Qbfervatione  fua  adjuncfta  Cap.XXV.  32.    RomaniS  legationis  prtecucurrit  adven-* 

Lib.  1.  AdamiBremeniis:  Sciendumesl,  incjuit,  tum  ]  Utitur  eodem  Verbi  Prseterito  PlautuS^ 


duos  Ericos  Regesin  Dania  rerunt  potitos,  tempore 
Ansgarij.  Primus  erat  frater  Haraldi  Klag--,  isfce- 
ptrum  Erico  filio  Sigvardi  delatum,  adfe  vi  rapuit. 
Sedut  funt  violentd  ininus  diuturnd  ,  bfevi  poU  H 
Guthormoj  nepotefuo  ex fiatre, ctefus,vita pdriter ac 
regno  (poliatm  esl.  Redijt  itatfe  imperij  dignitas  ail 
EricumfiliumSigvardi,  nepotem  Regheri.  lsfiliam 


Menaechm.  Adtus  V.  Scena  VIII. 

Prtecucurrifii  obviam ,  ut  qutefecifii,  inficias 
eas. 
SicadcucurritTachusl-liR.  :  Lib.j. iz.d.  &Apu- 
lejus  Metamorph.  i.  decucurrit  >  Caeiar  de  Bello 
Gall.  2.19.  &21.  EXcucurnJfet  Svetonius  Galbaj 
18, 6.  Pmucurrijfenc  Livius  2/,  11. 3.  8c  40,  30.  /* 


Guthormi  duxit,  (jr  erat  cttate  admodum  tenera  s  D  Caefar  de  Belio;  Civil.  3.  513.    Concumrrit  Florus 


quum  primiim  regni  fufciperet  adminifiratienem. 
Qua  etiam  de  caufa  cognominatus  eB  Puer.  Quod 
ideo  admonChdum  duxi,  ut  utrius^  Regktemporibus 
concimatum  ejfe  in  Dania  Ansgariumfciamus:  quum 
ttnius  faltem  tempore  ipfttm  hicdocuiJfeiiidicetSaxo. 
EtpriorisquidemEricioperaacfiudioTemplumSles- 
vicenfe  Anno  Domtni  S4-S ;  altcrius  vefoapaganifmo 
adfidem  converfi,  Zelo ,  Ripehfe  primiim  fundatum 
atqz  erecium,  An.  Domini  circiter  S60.    De  pofle- 


Lib.IV.Id  obfervante  inaccuratiffimoadhunc 
auclofem  Indice ,  Viro  Doctiflimo,  Joanne^? 
Freinshemio. 

3j:'  Hujusfilim  Gormo  ]  Hunc  Gormonem 
&  fequentem  Haraldum  quidam  omittunr', 
cxpuiigentes  •,  ut  per  errorem  bis  pofitos  :  Iq 
quod  etiam  Chronologiae  magis  convenit,  ut 
ajunt.  Sedquam  redie^ipfiViderintLj. 

37.  Apudlhfidam']  Angliam  intellige.  An- 


rioreveroEricoitaAdamusBremenfis  Cap;28.  E  gliaenimieuBritanniajper  exctllentiam  Infuld 


Lib.  r.  ifie  mox  ut  regnum  Ddnorum  fufcepit,  inge- 
nitofurorefuper  Chrifiicolas  eferdtus,  Sacefdotes  Dei 
expulit,&  Ecclefias  clauch pnecepit.  Ad  quem  San- 
clus  Dei  cenfeffor  Ansgarius  venire  hon  trepidans,  co- 
mitantegratiadivina,  crudelem  Tyranhum  ficplaca- 
tumreddidit,itt  Cnftianitatem  ipfe  fufciperet ,fuisa\ 
omnibus,utChrifiianifierent,per  edicluin  mandaret, 
&  infuper  in  alio  portu  regni,apudRipam,  exfiruxe- 
rit  Ecclefiam  in  Dania  fecundam.    Porro  de  Ans- 


dida.  PaulusTJiaconusLib.lv.  deGeftisLon- 
gobard.  Cap.  XXIII.  Britannica,  flos  qui  in  In- 
fula  nafitur  :  quomodo  hunc  locum  reftituitJ 
Cl.  Barthius.  Ad^mannus  Scotus  Lib.  1.  de  Vita 
Columbae :  Vakdicens  navigationcm  pr&parabat , 
&fine  uUa  morula  transnaviguns  Jovam  ,  devenit 
lnfulam ,  hoc  esl,  Britanniam. 

Ibid.  Regiam  arfeptmesl arcem  ]  Hoc  eft,  re-- 
rum  fumm?.m  obtinuit.  SicValeriusMaximus 


gario  videatur  Adarims  Bremerifis  a  Cap.  XV.  p  Lib.  VI.  Cap.2.  drcem  bccupare  djxit:  Ouointer- 


Lib.  1.  ad  ejusdcm  Cap.  32.  Et  Adolphus  Cy- 
praeusHiftoriaeEcdes.  Slesvic.  Cap.  1.  ocalij. 

Pag.  178-  verf  12.  Hujnfce  muncris  advocatio- 
tie;n  pr&fiare  ]  Imkatur  hic  more  folito  Vale- 
rium  Maximum  Sjxo  5  Cujus  haec  funtverba, 
Cap.  IX.  Lib.  IL  Accedit  his,quod  etiam  fortuna 
Vmgam  p  rcfiandi  buj&fce  mdneris  advocdtionem  efiis 
djfecuti.  Sed  c<  Advo$diiofteJtt  fxpiufcule  ufurpat 
I'LiJo  Si Qjj_iritini 'Dccaaus ,  pf6  defenfione, pre* 


feclo,  aliqu.-tntd  tetrior  arcem  occapavit.  Phsdrus 
Lib.  1.  Fabuiar. 

Hinc  conjpiratis.faclionum  partibus, 

Arcem  tyrannus  occupat  Pififiratus. 
EfPrudentius  ■ar^  &<pa.vw ,  Hymno  III.  de-S. 
Laurcmio, arcempojfidere,  pro  regnare  &impe- 
rare,  dixitf_. : 

Augufiusatcem  poffidens, 

Cui  nummm  omnis  fcribjtur. 

Adek 


Int  Librum  IX.  Histori^  Danic/E  Saxonis  Grammatici.       Ip5 


44.  Adeu  difficile prtegrandia  contincntur  im-  A 
peria~\  Ineandem  mentemlegatiDarijadAlex- 
andrum  Lib.  IV.  Curtij :  Periculofum  eiiprtcgrave 
imperium.  Difficile  esl  continere,  quod  capere  non 
poffis.  Videsne  ut  navigia,  qute  modum  excedunt, 
regi  nequeant  i  Pacilim  eil  qu&dam  vincere  >  quam 
tueri.  Quftm  hercule  expeditius  manus  nofirte  ra- 
piunt,  quam  continent.  Proverbium  etiam  Gal- 
lis  in  ufu  eft  :  Qui  trop  embraffe,  peu  ejireind. 

Pag.  17^.  veri' 1.  Sacrte  cella  firage  puniens  ] 
Otf<ehicnomineintelligendumvenitpty<OT"aw, 
(eutedicuia  facra,tempium,  delubrum  :  cujusmodi 
fere  funt,quasC*pe/tebarbarum  nuncupavicJ» 
feculum.  UfusefteofignificatuValeriusMaxi- 
mus  Lib.  I.  Cap.  I.  Pag.  1/.  Cum  Marcellus  V. 
Confuiatumgerens,tempium  llonori  &  Virtuti,nun- 
iupatuvoiit,  debitum  confecrare  veUet,  a  collegio  Pon- 
tificum  impedituseH,  negante  unam  ceiiam  duobus 


<?.  Quam  Daniam  fub  dotis  nomine  recepijfet  ] 
Procul  dnbio  legendum  hicerit^»^to;,pro  Da- 
niam.  Quippe  lllam  amiferat/Gormo  Angii- 
,cus,utpauloanteSaxoindicavitj  hahcvero  ut 
recuperaret,  quae  fuae  adhuc  erat  ditionis,  no» 
admodum  necefie  erat^. 

ili  Noilurmi  motibus  ]  Eleganter  noclurnos 
motus  dixit  pro  Veneris  exercitio  ,  &  libidinis 
nocfturna:  commercio,  feu  libidinosa  prurigi- 
ne,cujus  meminit  Juvenalis  Sat.  VI.  Tuncpru- 
1  rigomor&impatiens.  Moveriamem&motusmre- 
'busVenereis  faepenumero  occurrit  apudjuvc- 
nalem,  Petronium ,  cV  alios. 

24.  IncApitenuptiaruml  Op«r,pro  princi- 
pio,  frequens  eft  tam  infacris,  quam  in  profanis 
Literis.  ItaC^#fomedixeru'ntantiqui. 

34.  Propaffisalis]  Hoc  eft  didudis,  diften- 
tis,  atcjj  expanfis.  Sic  Apulejus  Lib.  VI.  Meta- 


dijsreeredicari.  Cellte  etiam  diclaehabitationes  morph.  NamfupremiJovuregalisavisilla,repente, 
Monachorum,qui  in  vafto  illo  iEgypti  eremo  propaffis  utrinqt  pinnis,afuit  rapax  aquila.  Appri- 
olim,  folitudinisfedtandaegratia,ftabulaban-  C  mehucfacitCap.XV.Lib.i/.  AuliGellij,quod, 


tur  :  qua  fignificatione  non  femel  haec  vox  in 
Joanne  Caifiano  occurrit :  ut  Collat :  z.  Cap„ 
V.  pag.  zoz.  de  Herone  Sene  :  Solitudinis  ceUxfy 
jugiterfecretafeclatus  esj.  Unde~<3c  locus  fuit  in 
/Egypti  eremo,  cui  nomenCellae,  a  cellis  Mo- 
nachorum,  quae  frequentes  in  eovifebantur_». 
Melchior  Goldaftus  inNotis  ad  Ratperti  Mona- 
chiCap.T.  &  quidem  illa  verba  :  Protinus  ibi 
(tllulas  conftruentes :   Cella ,  inquit ,  a  celando  , 


quia  non  adeo  prolixum  eft*  hocloco  integrum 
aicribere  placuit :,  Ab  eo  quod  efr  pando ,  paffum 
veteres  dixerunt,  non  panfum  &  cum  prapofitione, 
expaffum,  mn  expanfum.  Cteciiius  in  Sjnarifiofis : 
Heri  vero  profpexi  eumce  ex  tegulis: 
Haec  nuntiaffe  flammcum  expaffum  domi. 
CapiUo  quofecffe  mulierpaffo dicitur ,quafi  porreclo 
&  expanfo,  &  pailis  manibus,  &  velis  paifis  dicimus, 
quod fignificat  diduclu  at%  diftentu.  Itafe  PUutus  tn 


&  in  templu,  &  in  domibus,  appeUatur  pars  aliqua  re~  u  uiiite  Gloriofo ,  A  litera  in  E  mutata,  per  compofi- 


tnotior.  Undefaclum ,  ut  pauptrum  &  fervorum 
manfiunculte  ,  cellte  appellarentur  5  ut  docet  multis 
txemplis  Ltevinus  Torrentius  Commentar.  in  Sve- 
tonij  Tiberium  Cap.43.  &  Caligul.  Cap.  4'.  ln  tem- 
piispars  aliqua  facratior,  inquamvulgo  intrare  non 
Ucebat.  Cujusmodi  erat  in  Capitolio  Cella  Jovu ,  au- 
Soribus  Gellio  &  Livio.  lta  &  Monachi,  qui  paupe- 


ti  vocabuli  morcm,  diipellis ,  dtcit ,  pro  eo,  quod  esl 

diipaffis : 

Credo  ego  ifthocexemplo,  tibi  effeeundem 

aclutum  extra  portam, 
DifpeiTis  manibus,  patibulum  cum  habebis„ 
Pag.180.verf  1.  Prxterita filia]  Thyrafcili- 

cet :  &praeterito  item  filio  Adelfteno ,  ut  mox 


mfefe  acfervosfaciebant,  Celiasvocarunt  habitacula     jnfr^  . 

inrecejfu  ac  foiitudine  pofita,  &  a  frequentia  homi-  2-  AngUm  ^sdem  teftamento  legaret  ]  Ejus 

nnmremotajnquasvelutreiigtonugratiafeconfer- 

rent.  Germanis  hodie^  in  ufu  esl  (£«llcn/  pro  habita- 

sulis  Monachorum.  HacTenus  Goldaftus. 

6.  Hic  a majoribus}  Majoreshicimdligen- 
di  funt  proceres  rrgni,fenatores,  Megifthanes9 
quos  interdum^fliorwnominat  Saxo» 


modi  Teftamentum  inofficiofum  Jurilconfulti 
vocant  i  citm  fcilicet  parehtes,  fine  caufa,  libe- 
ros  fuos  exhaeredant, vel  omittunt :  de  quo  Iibe- 
rispermiffum  eftconqueri,  aut  inique  fe  exhae- 
redatos,  aut  inique  prsteritos.  Inftitut.  Lib.  II. 
Tit.i8- delnoffic.Teftamento 


ip6       StephaniJohannis  StephaniiNot^  Vberiores 

NOT/E  VBERIORES  IN  LIBRUM  X* 

HISTORI/£  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 

Pag.iSt.  "T  GhurK-otvagkRex]  Haraldus  nem- A  puerum interficerefimulabat.  AtrefpondhHaukerus 
1  pePulchricomus,quiexeoncubina 


veri.  y 

'quadamThbra  Haquinum  filium 
fufcepit,abeducatorefuo,Britanni£eRege,j4<fcZ- 
fieni  cognomentoinflgnem_.. 

ii.  FilioejusHaquino,admodum,tenero  educatio' 
nis  impenfam  poUichus  ]  Longe  aiiam  ab  Adel- 
fteno  Haquinianae  educationis  occaiionem_, 
commemorat  Chronicon  Norvagicum  anti- 
quiflimum,  cui  autor  Snorro  Sturlaefonius,  in 


Nunc  tibi  aiumnum  tuum  perme  liubit  obtruncarei 
cujas  tefinu  excepti  nutrhium  <& 'e-ducatorem  profi- 
teri  cxpifti.  N.e£ ji unum huftcce interemerts ,totam 
Haraldifoboleminternectonedeievifii.  Atf.hocdiclo 
Haukerus  regia  egreffus,  eadem,  qua  venerat,  via,  iter 
inpatriamremenfui,fecundovento  adfuos  reverfut 
esl.  Quos  redeuntes  Haraidus  gratanter  excipiens, 
ob  rem  bene geftam,  dtgna  remuneratione  profequutus 
esl.  -  Verum  Adelftenus  Haquinum  facrts  Chriftianis 


VitaHaraldiPulchricomi :  Sub  idem  tempm,re-  B  inhiatum,  honeftorum  morum  do.umentu,  freque- 

tum  in  Angliapotiebatur  Rex  Adelftenus,  cognomento 

Vicloriofus.  ls  adHaraldum  Pulchricomum,Norvagiie 

Kegem,  legatum  mifit,cuipr£termandata,demagni 

inomentinegotijs  illic expediundu,gUdium  aureoma- 

mibrio,  cr  vagina  gemmis  aureuo?vincuiis  condeco- 

tata  ,  infignem  ,  pretioji  muneris  inftar,  Regi  exhi- 

bendum lommifit.  Ricubiin Norvagiamapptdit, Ha- 

■raldi  autamrecla  petens ,  ejusfcadeundi poteftate  fa-. 

cta,  enfem  obtulit.  Rexapprehenfogladij  capulo,  itlum 


ftribus  exefchijsinformandum  curavit.  Unde&CO- 
gnomen  Haquini  Adelftenij  forthus  esl. 

31.  Pmceptorts occafus]  Id  eft,AdelfteniRe- 
gis ,  qui  Haquinum  compluribus  honeftatis 
praeceptis  imbueraf_,. 

37.  Haraldi  Gunnildxfilij  ]  Hsec  Gunnilda, 
Gormonis  DaniseRegis  filia  crat,  &c  fororHa- 
raldi  QMuaMUD  \  quam  pater  Erico  Q3locj?Xe/ 
Haraldi  Pulchricomi  filio,  Norvagia;  Regi,  in 


curiofius  contemplari  ceeph.     Qttod  antmadvertens  C  natrimbnium  dede"rat_>.  Ex  ea  tuluEricus  fe 

ptem  filibs,  G^malium,  Gutormum,  Haral- 
dum,  Reginfredum,  Erlingum,  Sigurdumco- 
gnomento  Sleffva,  &  Gudrodum  ;  8c  unicant 
hliamRagnildam.  HaquinusveroAdelftenius, 
audito  paternifati  nuntio,exAnglia  redux,fra- 
trem Ericum,  QMoC^e  dictum,qui  regiae  pote- 
ftatis  infignia  fibi  vindicabat ,  regno  expulit  ; 
ipfeviciflim  ab  omriium  provinciarum  incolis 
regio  tituloornatus.  Tandem  uniVefsaNorve- 


leg.it us ,nunc,  inquit ,  0  Rex . ex  voto,  Adetfieni, en- 
fem  comptexusrejus  te  ciienteU  tradidifti,  ipfia^  boma- 
gium  priiftitifti.  Olhn  namf%  fe  Regum  dientete  da- 
turi ,  ucio  gladij  apuio,  obfequium  polliceri  folebant. 
H.iraidus  fummo  fibi  opprobrio  ducens ,  aiieno  fubjhi 
imperio  ,  hxud  levem  animo  conupit  indignatio- 
ftcm.  Gnirus  tamen  ftmare  iram,  (qu<e  mora  inte- 
rire  foiet )  legatum  lautetraclatum,  bona  Cum  venia 
afe  dimifit.  Paulo  posl  cum  proceribus  inito  confilio, 


de  'Mominia  hac  &  injuria  opportunevindhanda  ,  D  gia  luaminpoteftatem  redacla,  inDaniam  cum 

inftruCtiflima  clafle  irruptionem  faciens,  Jut- 
landiam,  Srlandiam,  Scaniamq;  igni&  ferro 
late  dcpopulatus,  ingenti  praeda  parta,  patriam 
repetit.  Intcrea  Gunnilda,Haraldi  vidua,tyran- 
nidemHaquinimetuens,  inDanir.madfratrettt 
Haraldum  Regem  ,  cum  fllijs  aufugit,  quibus 
Rex  latifundia  praediaq;  nbnnulia,unde  vidtui 
neceftaria  fuppeterent,  poffidenda  Conceflit-.» 
Hi  faepe  pyraticam  circa  littora  Norvagiae  excr- 


■itnanimi  confenfu  decretum  esl ,  ut  Hdraldus  filium 
fuum  HaquinumAdeifieno  educandum  transmhteret. 
Etenim  abjecla  fortis  &  vilioris  condhionis  ille  habe- 
batur,  qui  alienu  liberts  ojjicium  educationisprceftabat. 
Xrattum  temporu  in  contubemio  Haratdi  Regis,  Hau- 
kerus  Habrokjnomine,  oir cxploratis  fidei, adij resar- 
duas  obeundas promptijfimus,  & ob partam knginquis 
feregrinationibitsvariarumferiimexperientiam,Regi 
gratiffimus.     Hujus  fidei  filtum  fuum  Haquinum  in 


Angiiam  deferendum  commifit.     Hauheriu  peracla  E  centes ,  ihprimis  provinciam  Vigceniem  infe 


fetniter  navigatione  ,  in  infulam  exfenfionem  fa 
ciens,  Adeiftenum  lummagnatibus  epulantem Londo- 
tine  ofendh.  Sedpriusquam  Regem  inviferet,  trigin- 
ta  mititibus,quoifibtcomhesadjunxerat,  feriojuffit, 
ut  ftitis  fuis  Capulos  giadiorum,  quos  diftriclos  fub 
longis  catabanttunicis,  contegerent  >  &  qui  ultimus 
<zdes  regias  tngrederetur,primus  omnium  exiret.  Mox 
Haukems  inpaiatium  intromijfus  ,falutato  R.ege,filio 


ftis  armis  adoririiolebant.  Quibus  tamenHa» 
quinus  ioftiterfe  opponens,  in  Daniameosnon 
finc  exigua  ja&ura ,  &  internecione  exercitus 
fui,retrocedere  coegit.  DemumHaraldusGunil- 
dx  filius,  cujushicmentionerrifaCitSaxo,fexa- 
ginta  navi.um  clafle  ab  avunculo  donatus,  He- 
vindo  Sc  Karlhoito  focijs  receptis ,  in  Norve- 
giam  navigationem  remenfus,  adverfus  hoftem 
navalis  pugnae  copia  noii  fuppetente,  terreftreni 


lum  Haraidigenibtis  ejus imponh.  Adeiftenuspuerum 

dUigmtiui  infuens,  Hunc,inquh ,minime  fervilibus  F  •exercuit, in qua  tamen  vi&or  extititHaquinus. 

oadueffv  vidco.  Etfimul  interrogat  Haulierum,  quid     Haec  totidem  verbis  ChroniconNorvagicum-» 

hiicpueri  tradhioportenderetl  Cui  Haukerus:  Rex,      SnorronisSturlefonij. 

ah ,  Haraldus  fpurium  hunc  fuum  a  te  educari  petit.  4'-  Hevindo  enim ,  ]  Hevindo  huic  Chroni- 

Atl  ilknrba  accenfns  iraAdelftenus,atrepto'gladio,     con Norvagicum  pag.  84-  cognomentum %<?- 


In  Librlim  X.  Historle  Danic^  Saxonis  Grammatici.        197 

]a  tribuit ,  &  pro  Karlhofto,  Alfi  cujusdam_/ A  nobile  VVandaiorum  emporium ,tanlis  opibtts  merca- 
Askmanni  meminit,  in  commilitium  ab  Haral-     torum  negotiisfreqtxens,utvix  aiiud  pariditwn  Euro- 

do,inexpeditionehacNorvagica,fufcepti.  pa  videret,  Conflatitinopoli  excepta ,  qu/e  tum  flore- 

46.  Clariiu  fui  indicium  exhibentem~\  Ha-  bat.  lbiRufJi,Dani,Sorabi,Saxones,&VVandatifuos 

quinus  etenimAdelfteinius,  RexNorvagiae,  in  vicos&piateas  incolebant.  Incolte ejtis, quuminfiorc 

hoc  praelio  ,  capite  geftabat  galeam  inauralam  ,  rjfent,  legelata  vetuerunt,  ne  advenanm  quisquam 

quae  Solis  radiis  illuftrata ,  eximio  hilgore  ho-  v.ovtz rehgionis  mentionem iittam  fxctret-,  quofaclum 

ftiumoculos  perftnngebat.  Gunnildse  filii  re-  esl,ut  omniutniiii  novifflmi  ad  Cbrifti  fidemperve- 

giumhocinfignerati,e6omnemimpetutn,to-  nirent.  A  Regibus  Danorum  elim  urbs.iftamuitum 

tamqj  vim  armorum  convertcre  cceperunt._..  paflaeB,potiffimi!m  autemRegiSvenoniadtetnpora 
QuocognitoHevindusFindfon,Hac|uiniexfc-  B  Ottonum  regnanti ,  ftepefte  oppofwt,  belio  fuftinens 

rorts  filia  pronepos ,  late  fplendentem  galeam  tothts  regni  molem  ,  ter  etiam  Regem  prceiio  tepit. 

pileo  obduxit.  Tunc  elata  voce  exclamans  He-  VValdemams  quctft  Rex  Danix,  crrca  Annum  Chrifti 

vindusSkreja  :  Qujd  ?  fubduxit  nefe  e  pnelio  ti/ccUJfeperZvenwnftuvium  ingrejfus  terram-.lu- 

-Norvagix  Rex  ?  an  vero  occubuir'  ?  Evanuit  ihitmioppidum,?ionfatisaprijlintscUdibwrefhirans, 

etenim,  necufpiamapparet  inauratagalea.  .Et  captum  direptumtf  incendit :  ex  quo  die  nimquatitf 

cum  dicto,Haquinum  Regem,  qui  inter  primos  redijtadpriftinumftorem,  quodjam  a  Saxonibus  novte 

praeliantium  globos  ftrenue  pugnabat ,  ignarus  civitaies  in  eo  littore  firmarentur ,  pneferthn  Lube- 
diftrictabipennipetiit.  Sedadaclum  Regi  fer-,     Ctim.  UrbsitaffiftaoihntatnprtecUra&potens.nunc 

rumThoralvus  objectu  clypei  fefellit,adeo  ut  ad  fatum  futtm  pervenit.   Et  esl  rerum  virijfltudo. 
Hevindus  nutabundus  mento  fere  terram  con-  C  Vocaturhodie  VVollinum.  Circaannnm  tlomini  usi. 

tingeret.  Hinc Rex tanta vi  in Hevindum  gladi j  Principes Pomeranitc  crexeruntibi Efifopattim :  fed 


fuiaciem  egit,  ut  ferrum  nonmodo  galeam& 
caput,fed&mediocorporiillapfum  omnes  ar- 
tu.s  diffinderet.  Mox  Thoralvus  Alf  Askmand 
Hevindifratrem,interfecit.  ChrcniconNorva- 
gicum  pag.  8/ •  &  feq. 
*.  Pag.iSi- verf  1.  lntereaThoralvw]  Hiceft. 


qui poftea,circa  anmtm  Chrift, uiShfltiittranUtusCa- 
minum.  Situshujusjutinenfisurbtffuithaudprocula 
UcumagnoPomeranie,-quemtresam?iesPXmis..Zvvi- 
nus,  & Divinovv,  collecliante exitum  in mare,  confi- 
ciunt,etiamfi  per  Divimvvputent  inteliigendum  exi- 
tum  Odene  ex  Ucu  ,ficui&  zvcnus  aiitts  eslexitus, 
Thoralvus  ille Skolmfon , cognomentoFortis,  per quem viapatgt  ad meatterraneaPomerani&loca. 
qui  tanquamfidusAchates,inhocconflictu,a  Quibus  fubjungere  placet  longe  accuratiprem 
latere  Haquini  vix  latum  unguem  difcedens ,  D  JuiinidefcriptionemexDavidtsChytraeiPrcce- 
Regisfatumclypeifuiobftaculorepulit.  mio  in.Metropolinfuam:  Cumautem]ulirti,ur~ 

10.  Jaculumnamf3vago'i  Dehocjaculopau-  blsvetuftte  ac  cekberrims,  in  qua  primam  Epifcopi 
16  aliter  Hiftoria  Norvagica  pag.  %6.  Poftea-  Pomeraniizfedemprincifespofnerunt,mentioanobis 
quamoccubuiffentHevindus  Skreja,&Alf Ask-  faclafit,non  ingratumftudiofisantiquitatum  patrix 
man ,  Haraldi  exercitus  effusa  fuga  fibi  confu-  futurtmi  arbitrabar,  fi ea,  qmz  fenex antiqua  virtute, 
luit.  Diim  veroHaquinus  hoftes  acrius  perfe-  &  fide  ac  doclrina  prnft.ms,  Joanties  Lubbeibius,  con- 
queretur,  ex  improviib  fpiculum  quoddam,  five  conful  Treptovij  ad  Regam,  tk  jtilirio ,  vetuftijflma  & 
fagitta,  quamF/««vocant,advolans,brachiore-  florentifflmaolim'Pomera?iiciiittcrisurbe,nuncever- 
gis  infra  fcapulas ,  grande  vulnus  inflixit.  Me-  sa  ac  excisa,fcifcitanti mihi  refpondit, cum illiscom- 
moria:proditumeft,  Gunnilda?  fervum  quen-  E  mtmicarem.  PridieNonOclobr.  VVOLLINUM, 
dam,  nomine  Kilpingurn,  in  mediam acieni_,  natale foium,picemcmorits,Docloris  JobannisBugen- 
proceffiffeatqjexclamaffe  ;  ceditelocumRegis  bagij Pomerani,avimculimei,perveni,&  apudforo- 
interfeclori, ac  derepente  jaculum  corpori Re-     remmeam,Confdisibidem quondam,JoaihimiCzim- 


gis  adegiffe_>. 

\6.  Gunmldamprocurato  malefidjsJjticuiojErst 
certe,tefteSnorroneSturlaefbnio,Gunnildahxc, 
venefica  nullifecunda,varias  praeftigias  &  male- 
ficiainFindmarchia,ubieducatafuerat,edodla. 


darflj,PatrisMagiftriPetriCzimdarfij,  Profejforis  in 
AcademiaGfiphsvvaldenfl,  utriusf^  pie  defuncli,vi- 
duam  diverti.  Et  qttia  compiurima  de  oppidi  iftius 
antiquiffima  celebritate ,  ac  emportj  ibidem  famofiffl- 
mi  ampiitudine  ,  fcriptis  &  diclis  memorise  tradita 


Quare  nullum  eft  dubium ,  quin  perniciofum  ejfe,  non  immemor  eram  :  ne  otio  defi.de  tempus  ibi 
hoc  jaculum  in  hoftilecaput  machinata  fit.      *  tererem,  &  rei  veritatem  exquifitius indagarem,po- 

17.  Haraidus  itaf31  lnteliige  Haraldum..,,  fteradie,NoniifiiicetOclobr.co?nitattisaliq!ictanti- 
poftea  Graafeld  diclum ,  qui  major  natu  inter  qttitatisftudioJis,Virisvenerabilibits,lociiftiusPaftori- 
Gunnildaefilioserat; quiq; caefoHaquino  Adel-  bus& Senatoribtts,  vetuftajtdini, anno Chriftii/70, 
fteinio,  regnumNorvagiae  occupavit-,.  aufpicijs  Danortm  Regis  VVaidemari,  duclu  Abfoionis 

14.  Julinum.  nobitiffimutn  iiiius  previncite  op-  Epifcopi  Rof  hiidenfis  excifi,reftantia  veftigia,  ocutari, 
pidum ]  Julinum  fic  delcribit  Sebaftianus Mun-  de  ioco adlocum,  conrmonjlratione  perittftravimus, & 
fterus  Cofmograph.  Lib.  5.  pag.  771.  Julinum  op-  quantwn  ida,mediocris quidm  Civitas-VVoliin,ab  an~ 
pidum  olim  huili  dariiflmararji  urbiwn  fecundum  ,  tiquaiilacekbratiffl?naurbe,& Caflro  magno,Juiino, 
tiudtasetiamprtidarifopihiscrjtriiccurisexfuperam,     mutatajit,  ex  rei  pr<zfc?ms  inftpnclwiti  depreben- 

"K 1  ditntu. 


V 


198       Stephani  JohannisStephaniiNot^Vberiores 

dimus.    Sita  eU&fttit,  mm  ut  tunc,  in  infuia  btm  A  Httjmfluenti,  beg  Q3nt<5<jen  <Sfrome£/  htc  esl  m- 

5Q3oUs'n!)cl)Cl1<>S{rf)er/5«<e  per  pontemprdongum,  tura  & reciproca  alteratio  ftporis  aqute. Quandb  M- 

ex  continenti  Ducattts  Vomeranits,fupcr  fluvium  Di-  ftrini  fpirant  venti ,  tunc  fluvius  Odera ,  qui  inflra 

venovv,  ibi  Hx  <StrCftt  appeUatum,  aditum  prxbet.  Stetinum,  duobtts  miUiaribtts,  influit  in  recentem  la- 

Iftfj  infula  in  longitudine  quatuor  miUiarium.   Ab  cum ,  ita  commifcetur  aqute  recentis  lacus ,  ut  recens 

trttt  Divenow ,  ab  occafu  Svveno  fluvijs ,  k  tneridie  fapida,  &  nihil  falfcdinis  concipiat  aqua  totius  fluen- 

lacu  reccnti,  bcm  ^rifct^^n  Qaft/ palude  novem  cir-  ti  t>eg  <Sf roms.  Si  vero  intenfiorespaululum  incum- 

titer  miUiarium,&adfeplentrionem,maris  Balthici,  bantflatus  Septentrionales,tunc  aquafalfaexvicin» 

lit £)(lf<\)t  /  Daniam  verfus  fpeHantis ,  ambitu  cir-  Baltbico  maripropeUitur in lacum  recentem.&hincin 

eumcincra.  lnfulafrugum  &pecorum  admodumfe-  FluentumMnrbiMncwSdtUQQttl&ttcm/tjusfc 

rax.  Terrafertilis,aqute&fiuvijpifcofivalde:adeb  8  omnem  aquam  inftar  marinte  falftm  efficit :  itk  ut 

ejubd  fiepe  vidimus ,  uno  trafiu  ,  projectisretibus,  ttunc  recens,  nunc  falfafit  aquafluenti,proutvtnti 

ducentorum  vei  trecentorum  florenorum  valore ,  pi-  fpirant,  &  marisfluxus  &  refluxus  ett  in  recentem  U- 

fces  varttgeneris  eomprehendi ,  capi ,  &  difirahi,  tem-  tum.  Htec  de  fitu  veteris  Julini ,  nunc  paucis  "addam 

porehjemali,glacie  iacu  recenti  conftriffo.  I»  hujus,  deftatu.  EmporiumfuittotiusEuropte,poilConftan- 

inquamfinfu\s,fiontifpicio,ex  antiqttis  adbucextanti-  tinopoiim,ut  ferunt ,ionge  celeberrimum,  tantte pt* 

bus  aliquomodo  ruinarum  monumentis  veterv  Julini,  tentite,  utpotentiffimum  Danorum  Regem  Svenonem 

dpparet ■& daturvidere  ,qubd  florensjulinumhabue-  primum,terleUofuperatum,captumfoexolutislytritt 

ritincircumferentiafuaultra  integrumtiuUiareGer-  nibilDanitepotentiam  extimefcens,  impavidedimi- 

manicum  commune.    Templum  etenim  S.  Michaelis,  fierit.   Fopulofitatem ,  vel  multitudinem  avitim  ac 

boctempore,  extra  oppidum  VVoUinJn editiore pau-  Cincolarum,viginti  duo  miUiacivium  capita,ibiab  Ot- 

Utm  coUe,  Eethavim  fepulchris  defuntlorum  cum  fuo  tone  Bambergenfe  Epifcopo,  Anno  1124.,  baptizata  de- 

txmiterio  deftinatum,  tuncin  medio urbisfuijfeperhi-  clarant.  Neque verb  Julinum  una  tantum  gens,fei 

betur  antiqui  Julini.  Quodetiam  itk  deprehenditur.  diverfarum  nationum  populi ,  difcrette  lingute,  reti* 

Tria  yamq,  cafieUa,  vel  Fortalicia,  ad  propugnandum  gionis  &fldei  homines,  inhabitaverunt,  &  mercatit- 

boftilesinfultus,  in  edttioribus  urbis  partibtts  difpofita,  ram  exercuerunt,  V.Vinithi,  VVinni ,  Heneti,  Sveno- 

diverfis  quafi  montibus  tribus  longiusculo  intervaUo,  ttes,  Slavi ,  Vandaii ,  Dani ,  Sveci,  Cambrivij ,  Ctrci- 

locatafuiJfe,excidij  lateres  adhuc ofiendunt, quorum  pani,  Judtei,  Gentiies,?agani,Rutheni,  Grecdfidett~ 

nomina  etiamnum  remanent.  Primus  Kakernel  j  Se-  tentes,  &fimiles  alitegentes  complures ,  promifcue  ibi 

lundusUodorovVi  Tertim  htt  ©Ctylofj beir<J  ;  Quar-  inveniebantur.   Quibus  omnibus  &  fingulis ,  ibidem 

ttis  verfus  Septentrionem,  ttt  <Stlkr&er<J  /  tnons  cx-  D  negociandi  tequa  erat  potefias,  &falvus  dabaturcon- 

teris  proeminentior.  I»  quoconftruttafuijfeperhibe-  ductus  :  folisChriftiamsffubinterdittopxmemortif, 

tur  Arx,velpropugnaculum,multarum  habitationum,  txclufis.  Et  fingulx  gentes  fuas  diftinftasplateas  in« 

ubi  fiepe  adhuc  inter  excifa  fundamentalia  faxa  &  habitaverunt,quibtts&nominaafe  indidere.   ScU- 

lateres ,  argentea  numifmata  repertuntur.    Item  vi,Vandali,VVinithi,Svenones,Rutheni,primartf 

prxgrandium  hominum ,  inftar  Gigantum ,  grandia  inter  easperbtbentur,pleri£  omnespoiigami  homines, 

ejfa&coftte  aiiquandb  confpiciuntur.  Fuit  etiam  ibi  alioqui  honeftu  moribus ,  fervientes  quisq^ldolis  fuis^ 

*lius,vel  quartus mons ,  adauftralem  urbispartem in-  Coluerunt tamen puUice exprofejo  Idolum ^rtgta jf/ 

clinans,  monsCalvarite,  ttl  @d<$eber<j  /  in  quofontes  Deum  Tricipitem  :  qubd  primo  capite  coelum,fetundo 

ultimo  fupplicio  affici  folebant ,  non  longius  ab  urbis  terram,  tertio  aquas  iftius  Dei  gubernaCulis  regi ,  de- 

diffitus  portis,  quam  quis  manualijaclu  pertingere  E  fendi,& confetvari dicerent.  Arbitror dutem tos ali- 

poffet.  Hodie  hic  iocus,  vel  tnons,  tam  longe  kportis  quid  expatriotis  fuis  Rugianis  &  Vandalis,  qui  in  Ita- 

h  ovt  VVoUin  difttt,  ut  aliquem  eb  exfpatiantem  btni  tia  &  Aftica  beUa  gefferant ,  de  Trinitate  &  veritati 

defatiget.  Etinradicibushujusmonttf,antiquituster-  veri Dei audivife ,  &  hinchunc  Triglajf  extruxijfe , 

tninabatur,inparte  Auftrali,  vettts  Julinum  florens.  cui  &  alios  congubernatores  Vicarios  adjunxeruni 

Si  itaa,  templum  Santti  Michaelis  in  medio  urbis  con-  Harvit  &  Barovit ,  prafides  mercaturte ,  quafi  Mar- 

ftittt,  & ad  quatuor mundi plagas,prtediclos  montes  tem&Mercurium.  Item Q3t'al&ugf &£ttnthu$tf 

&  Fortalicia,  capita  angularia,vel  terminos  habuit,  ut  album  &  nigrum  Deum.  Htec confufio  dtffoluta,  poft- 

tx  ruinis  liquet ,  fatis  conftat  magnitudinem  veterit  moditm  ex  Idololatria,  in  tetras  libidints,  &  multipli* 

luliniexceffijfe  fpatium  miUiaris Germanici  in ambi-  temtyrannidem  exorbitans, peperit extidium floren* 

tti  fuorum  murorum.    Kunc  temporis ,  multb  etiam  F  tiffimtt  tirbi  Julino ,  utprimbfulmine  coelefti,  aliqua- 

quam  trigefima  parte  esl  contradior  &  minor ,  non  ties  mifere  afflicla,  Ruthenos  commoverit  inde  inpa* 

afbernenda  tamen  civitas  VVoUinum.  Et  campus  esl,  triam  tmigrare,  &  cum  fuis  confortibus  alias  fedes  in 

ubi  Troja  fuit ;  ubi  olim  tedificia  magnifica  fteterunt ,  Ruffia  quterere,  ubi  &  Ditcatum  adhuc  hodie  VVeUi  * 

ibi  nunc  multa  agrorum  jugera  coiuntur  quotannts,  nenfem  fundavtrunt.  Confecutts funt alite  feditioiits 

tag^Sofltnfclje  (Sfdbf  felDf  omtwrber  ad  occa-  &negociatorumdiffipationes,  quoad  tandem  a  VVaU 

fum,  big  <m  bte  Cpiof?tnfcl)e<Sfe<?e.  Eb  us^vetus  demaroRegeDaniteexpugnata,&folotequata,adeas, 

fcrtcndebaturjulinum.  AdOrtttm  hodie  ttiam  pri-  quas  nunc  obttnet,  anguftias  efi  redatta,  impietatis, 

ftinum  terminum  obtinet  Fluentttm,  ben  ©frott».  t}rannidif,&luxus,juftoDeijiidi(h,poin4slHensme- 

Bracbiumfluvij  Divenovv  ponte,  ut  dixi,ftratum;  ritttf, 

Inter 


In  Lierum  X.  Histori/e  Danicte  Saxonis  Grammatio.        iy^ 

19.  Inttr  quts  fuere  Bo,  Vlf,  Karlshefni,  Sival-  A  runt.  Tandem  condttionibus  adpaccm  inclinatu ,  Ha- 
itu  1  Gencalqgiam  &  profapiam  pyratarum_,     raldus  Ottoni  fubjicitur,  regnum^  ab  eo  fufcipicns , 

Chriftianitatem  in  Dania  recipere  Jpopondit ,  fta- 


Julinenfium  rccenfet  huncinmodumChroni- 
con  Norvagicum  in  Vita  Haquini  Jarl  j  p.  u<?. 
talnatokus  patrem  habuit  Palnam  Tokefbn,  matrem 
lngeburgam,  Ottari  Gotlandice  Comitu filiam.  Is  * 
Burislavo  Sclaviteprincipe,  Satrapa  &  cuftos  limita- 
iKut  totius ■  VVandalice  conftitutus ,  tandem  Dux  & 
lmperator  Pyratis  Julinenfibus  fumma  cum  poteftate 
frteficitur.  Hic  in  uxorem  duxit  Olavam  Stephani 


timq]  ipfe  cuni  uxorefua  Gtinhild  &  filie  baptizatus 
esl ,  quemfilium  Rex  Otto  afiuro  fonte  fufccptum 
Svenotto  vocavit.  Videatur  Adamus  Brcmenfis 
Lib.z.  Cap.z.  unde  haecAlbertus  tranfcripfit, 
ficut  omnia  fua  foletu.. 

r /.  Tenacijftmi  operu  ttrrenum  molha  esl  mu- 
nimentmn]  Deprimohinusmunimenti  funda- 


Anglici filiam :  ex quaAgonemgenuit ,FionitzkPa-  B  tore,nonomnesconverurevideo.  PauIus^Emi- 
trepfteaprtfeftum.  Eodemtemporu  tracluScanice  lius,rerum  Gallicarum  fcriptor,  Gotcofrcdo 
p&fuit '  Strutharaldus  3  qui  ex  Toffvatonjugefilios  Danias  Regi ,  prima  hujus  valli  tribuit  funda- 
Hemmingum ,TorkiUumpocerum ;Sigvaldumdj  co-  menta,  fic  diflerens  :  Danorum  Eex Gothofredus 
gnomento  Jarl ,  fufcepit.  Borringiatn  quoq\  Inftdam  finibusfuu  non  contentus ,  dum  imperium  Gerfhdnia, 
fuo  regimine  tum  temporis  moderabatur  VViefettus.  beUis  Francorum  fefia  Jpefibi  deftinat ,  congrcdi  cum 
Cuifequentes  extittrmt filij  s  Bo  videlicet,  cogno-  Caroloaufus,terrav\cvm:  qubdpeninfulamincvlens, 
ftientoCraffus,quivafticorporuroborenon  foium  fto-  maripiusvalere  fe pttlaret,  quaFrancoruw  hello pa- 
lidefersx,fed&deformi&  diftorto  vultu  confpicuus  -tebat,foJfa  aggere^  acvaUo prtemunii ,una  ommnb 
erJttyintfe  matrimonio  habebatTojfvam Struiharaldi  -fortarelicta.  lntra^munitiones adOcearutmmfu- 
filiam:  &  SigurdKappa,  hoc  esl,  Pttgil,  cuifilia  erat  C  trinq]  promotas ,  retraxit  imperium  multarum  gcn- 
Torgunna,  qute  Agoni  Fionico  Strutharaldi  filio  nu       tium  cvnventtifiequcns.  Quod  cVAimoirius  Lib, 


ffit ,  mater  Vogni.-viriformx  venuftate  pariter  ac 
virtute  exceUentiJfimi.  Omneshi  Strutharaldtjuxta 
MVtefetti  filij ,una  cum  Vogno  Agonis  filio  ,Juiinum 
profctti  paulb  ante  obitum  Palnatokj,  legibus&fta- 
tutupyratarumjulinenfiumfefubjecerunt.  Mox  de- 
funSto  Palnatoko,  omnesPyratg,  Julinenfes  unanimi 
confenfu  Ducem  elegerunt  Sigvaldum  Jarl  Strutha- 
raldifilium.  Igitur jamconftat ,  cjuinamfuerint 


4.  deGeftis.  Francorum  notavit.  Idemafferu; 
ChrifHanus  Cilicius  belli  Dithmarfici  Lib.  L 
Vallum,  i  nqu  i  t,  iUud,  adhuc  noftro  tempore  miifis  & 
aggeftaterrdinftgne,  quod  a  noftris'£)<mtt>tXC$/boi: 
efi,  Danorum  vptts  appellatur,  &  propter  CaroiiMa- 
gni  exercitum  adventantema  Godofiedo  Dania  Rege 
Jiruclum,  perduclum^  esl  afinu  Ocemi  Britannici 
<8h)€  diclo  (haudprocul  Slcfvico&  Gothorpia)  iisL 


Bo  ifte  atq;  Sivaldus ,  cjuorum  adeo  crebra  iru  ^  adHoilingftadium,  quodEidora  amnis  in  Germani- 


Saxone  fit  mentio.  -Sed  pro  MMltytfni  legcn. 
dum  puto,  ^arl^ofllif/quale  occurrit  nomen 
i'n  Norvagico  Chronico  pag.  145?.  nbi  Erici 
^Slot^ffalD/filijnominanturSivaldus&^arl^ 
f)oft)if.  Cseteriim  Pyratae  ]uiinenfes ,  quorum_. 
«elebratiffimafama  cft,  olim  dicebantur  ^Oltl^ 
t»jfiri3«r.  Julinum  etenim  ^Ofrtstur^  diceba- 
tur,  &(33ifma/et7pyrat5?. 

3/.  Qute  a  Csfaro  Otthone gerebatur]  Dtho 


cum  mare  fe  exoneraturus  alluit.  Haec  Caroii  Ma- 
gni  cum Godofredo  (noftratibusGotrico)  fi- 
multas ,  vigehat  circa  ann.  Chrifti  DCCCVIIL . 
quotemporeextrucftumetiamfuiflehocvallum. 
veritati  confbnumeft.  Saxo  nofter  ut&  pleri- 
que  alij,  Thyrae,  cognomento  %)aY\tbot>/  Ethel- 
redi  Regis  Angliae  filiae  ,  Gormonis  conjugi, 
caput  M..jeftatis  Danicas  vulgo  appellatae,  hoc 
opus  tribuit.  Saxonem  fequiturGrantziusLib. 


Romanorum  Imperator,  Henrici  filius,  expe-  ^  4.  DaniaedeHaraldodiiTerensCap.zi.  inhunc 

modum  :  Cupiens  autem idcm  Rex Matri,pro  ftta 
virtute ,  perenne  monumentum  inftruere,  quodDa- 
niamvallo communijfei ,  ingens  faxum  in  littorere* 
pertum ,  maltarum  manuum  ope  vix  eruendum,  ag- 
grejfus  esl.  Item  Sveciae  Lib.  V.  Cap.  8-  Erat  is 
Haraldus ,  qui  adtempora  primi  Ottonu  pervenits 
tujus  materThyraAnglite  Regufilia,longiJJimum  iUum 
jecit  aggerem  ,  qui  hodie  quof,  cernitur  a  mari  ad 
mareporteclum.  Pudebat,  txdebatf^  optimam  fcemi- 
nam,  Saxones,quotiesvtUent,  injutiam  irrumpere, 
ideb  clauftris  voluit  cohibtre.  Ericus  Pomeranus 
Thyram,ligneamtantum  hanc  munitionern_. 
fecifTe  refert :  procul  dubio  aggeftam  molem 
adlatera  fudibus  &  palis  muniendo,  veletiam 
in  fummitate  coronando  ;  quo  inclinatHvit^ 
feldius  nofter.  Hiftoria  Julinenfis  refert,  ab  au- 
ftralivallilatere,foflam  hlifle  decem  orgiarum 
latam,totidemprofundam.  Supravero  ex  tra- 


ditionem  hanc,  cujus  hic  meminit Saxo,  i n  Da- 
niamfufcepit,Anno  Chrifti  DCCCGXLVIII. 
fecundumAlbertumStadenfem  j  cujushseceft 
narratio  a  SaXonis  aliquanto  diverfa,  ideoq;  du- 
biae  fidei  :  Otto  Rex,  poBquam  fere  omnia  regna, 
quxposl  mortem  Caroli  defecerant,  fuo  imperio  fub- 
jugarat,  in  Danos  arma  corripuit,  quos  anteapaier 
ejusbeUo comprejfit.  EnhnverbtumrebeUare  moliti, 
apud  Hedaby,  legatos  Othonis  cum  Marchione  trucida- 
runt,  omnem  Saxonum  cohntamfunditus  extinguen-  F 
tes.  Ad  quam  rem  ulcifcendam,  Rex  cum  exercitu 
ftatim  invafit Daniam ;  transgreftttsq^  terminosDa- 
norum,apudSliasvighottmpofitos,ferro  &  igne  va- 
ftavit  totam  regionem,  usq\  ad  mare  noviffunum,  quod 
Nordmannos  a  Danis  dirimit ,  &  usifo  ad  prtefentem 
diem,  avicloria  Regis,  Qttefund  dicitur.  Cuiegre- 
dienti  Haraldus  apud  Sliafvig  occunens,  beUumin- 
tulit.  In  quo,  utrisque  viriliter  decertantibus ,  Saxo- 


nesviilompotitifunt:  Dani  vitti  ad  naves  cejft-     bibus  &  lignis  prcpugnaculum  firmiffima-. 

■  1  ■  R  4  junclwr» 


iOO  ST.EPHANlJOHANNlsSTEPHANIlNo'm  VbeRIORES 

junfturaextruclura.ita,  ut'ineo,exeademma-  A  muri  au&uarium  addidiffe,  paulb  infra  refert 


_teria,turres  extiterint  centum  orgijs  a  fe  invicem 
diftantcs,ex  quibushoftes  armis  excipere,  feq; 
valide  defendere  potuerint.    Quod  procul  du- 
bio  opus  fuit  reginae  Thyrae ,  de  quo  Ericus  Po- 
meranus.    Undc  forfan  Laetus  nofter  colligir' 
Lib.IV.  rerumDanicarum,Haraldum,primum 
omnium  firmiorem ,  terra  conftantem  ,  hunc 
aggerern  reddidiffe,  dumitacanit: 
HiciUe  esl,folido ,  primus  qui  Cimbrica,  vallo 
Munijt  arva^foliife  ingens  e  corpore  dorfum 
Eruit,  immani  quodfe  curvamine,  longos 
lncit&tin  tratlus,  mediumq^perambulat  lslhmum, 
Etmarts  Eoi  ripas  cum  littorejungit 
Hefperio,actenutm  Slesvici refpicit  urbem 


autor  nofter.  Cujus  verba  ita  expreflit Laetus : 
Eicvallo  murum  impofuit,  qua  Cimbrica  mole 
Cherfonefus  ab  externofefe  hofiefolebat 
Tutari,  acfubitos  objectu  arcere  tumithus. 
Murus  ille,multis  in  locis,feptem  pedes  latus  ob- 
fervatur,&  oclodecim  altus,  quamvis  magna  ex 
parte,  jam  lateres  eruti,  &  ipfe  dirutus  fit ,  ita  ut 
rudera  faltim  fuperfint.  Lateres,  ex  quibus  com- 
pa&us,  in  pagis  Schubuja  8c  Hasbuja  coclos  fuificj, 
»  ex  fornacum  rcliquiis  colligunt  quidam  ;  cal- 
cem  vero  ex  Gotlandia  navibus  advectam  fta- 
tuunt.  Cyprseusfupra  citatus  afferit,  Reginam 
Daniae  Margaretam ,  quam  Nigram  vocant  fcri- 


ptores,  vallum  tertio  reficiendum  8c  inftauran» 
QuodconfirmatHiftoriaNorvagicaSnorronis  dum,  murisq;ac  foflis  pedum  viginti  munien- 
Sturlae,  quae  refert  Haraldum,  profligato  Ot-  dumcuraffe,idq;circiterannumanatoChrifto 
thone  Imperatore,  confilioHaquini  Comitis,  M.  C.  LXXXIII  Canuto  Woldemari  filio  re- 
munimentum  hoc  validius  ac  firmius  multo ,  gnante ,  hoc  eft  ,annis  CCCLXXX  poftquara 
aggeribus&fofIis,reddidiffe.  Cumveroaqui-  Thyra  R.egina  vallum  inftauraverat ,  tempori- 
busdamThyr3e,aquibusdamHaraldohocopus  C  bus  nimirum  Friderici  primi  Imperatoris  Ro- 
tribuatur;  credibile,  poft  obitum  Gormonis,      mani.     Sed  quaenam  fuent  Margarefa  Nigra,, 


ab  utrisq;  hoc  prs:ftitum,matre  fcilicet  &  filio : 
hoc  operas,  illa  confilia  fuppeditante.  Ita  nam- 
que  Johannes  Adolphus  Cypraeus  Annalium_, 
Eccles.  Lib.  i.  Cap.  10.  H»  rebus  adducti ,  &  auto- 
rttate  Regin£  permoti,  opusiUudadmirabile,  &  czter- 
namemoria dignum,aggredi conftituerunt.  Etut  in 
epere  tanti  niomenti,labork  cequalitas  fervaretur,  an- 


apud  noftros  non  invenio  Kilcoricos.  Frater 
hujus  Cypra:i,Phiiippus  rsomine,in  Genealogia 
RegumDaniae,  Anno  MDCXXII  Hafniae  edi- 
ta  ,  refert,  Woldemarum  I.  inftinctu  prioris 
conjugis  Margaretae  Nigrae,  valloDanico  mu- 
rum  cocli  lateris  fuperjeciffe.  Obijt  autem  hie 
Woldemarus  Anno  M.  C.  LXXXIV.  Qupmo- 


guftias  iUas  lUinniinter  fe partiti  funt ,'idfs  fortibus  do  igitur  Margareta  hsec  ,  anno  uno  ante  ejus 
opere  divifo.    Ouarum  unaparsScams,  aliaselan-  D  obitum,  quod  nunc  ab  ipfo  reparatum  erat— , 

dix, tertialionix  excitanda,atfc vaUanda,  forte  obti-  iterum  reftaurare  potuit  ?  Tertia  igitur  haec re- 

git.  ScaniceiUaparscecidit,qu<eaportaiUa,quiZvul-  paratio  ,  eadem  eft  cum  fecunda  Waldemari, 

goKalegatum  appeUatur,RoUingftatium  usq]proten-  quje  non  inftinclu  Margaretae  Reginae,  aut  ab 

ditur :  Sdandii  autem  &  Fionibus  portio  ilLi,  qus,  a  ea  facla  eft  ;  fed  docente  Hvitfeldio  noftro,  ro- 

portaverfus  Sliam  vergit,  obvenh.  Cujus  rei  adhuc  gatuEpifcopiAbfolonis,Anno  MCLXVIIIab- 

■veftigia evidentiffima  fuperfunt ,  & antiquitatis  ftu-  foluta  eft .  ut Saxones  Sc  Sclavos  regno  arcerentj 
■diofoadeculumdemonftrari  pojftmt.  Et  qtio  cibario- 
rum  copiafuppeteret ,  commeatum  ad  alendam  mui- 
titudtnemeorum,quifoderent  &  opus  facerent,  Juti 
&  Slefvuenfes  fublevarunt  &  comportarunt.  Val- 
lum  autem  etiam  fojfa  alta  circumdederunt  &  cinx  e- 
runt,  qucc  adhucubi^  confpicitur.  Hxc  fufius  ad- 
du6Va,  quod  modum  ac  media,quibus  hoc  opus 
extruclum,contineant ;  quae  apud  alios  non  in- 

veni.  Hifcelicetexprefseaflerant,ThyramRe-  locis  ejus  adhuc  confpiciantur  rudera ,  vehe- 

ginam  &Haraldum  hujus  valii  molem  ftruxis-  menter  dolendum.  Dum  enim  in  fuo  ftetit  vi- 

le, atq; opus ad umbilicum  perduxiffe,  ut Saxo-  gore,vix erat, quod robore cumeo certare pote- 

numcomprimerentpetulantiam,  inCimbriam  rat ,  adeo  ut  infuperabile  Cimbrise  propugna- 

crebras  irruptiones  molientium  :  nihil  tamen  culumfuoaevoabomnibushabitumfit.  Inejus 

impedit,quo  minus  ftatuamus,  aGotrico  pri-  F  prsefidio,  quandoq;  fcxaginta  millia  hominunt 

mam ejus  duclam  lineam ,  &  forfan  rude  opus  collocata  fuifle  legimus.  Cum  cnim  Henricus 


iuti 

Inchoata  vero  videturAnnoMCLXIII.  fi  fides 
habenda  Chronico  Erici  Regis,  quod  ad  annum 
dicftum  haecrecitat :  TuncRexmalitias  Teutonico- 
rtm  pneveuire  voiens,  munitionem  Banevirke  tnura 
circumcinxit :  ante  enim  lignis  tantum  munitus  erat 
locus  ille.  Tam  grande ,  immenfum,  &  admira- 
bile  humanae  induftriae  Sc  roboris  monumen- 
tum,jamadeoconcidiffe,ut  vix  quibusdam  in 


inchoatum ,  quod  poftca  Thyra  cum  filio  auxit, 
vel  collapfum  reftituit ;  alij  vero  ad  fummam 
perfeclionem  deduxerunt.  In  qua  fententia  vi- 
deoetiamefleceleberrimumnoftrumHiftorio- 
graphum  Joan.  Ifaac.  Pontanum  Hift.  Daru. 
Lib.  j.  in  Haraldo.  Waldemarum  namq;  pri- 
j-num  ,Daniae  Regem ,  cognomento  Magnum , 
etiam  fymbolam  fuam  huic  operi contulifle,  $c 


Leo,  circa  annum  M  C  LXX  VII,  irruptionem  ia 
Daniammoliretur,  id  diflrrafitBernhardusRa- 
zaburgenfis,quod  fciret  Daneviri^tcuftodiamDa- 
norum  fexagintamiUibusmandaram  ejfe ,  referente 
Pontano  Lib.  (J.Rer.  Danic.in  Hift.  Woidema- 
ri  I.  Hinc  Sveno ,  cum  fe  vi  illud  pcrrumperc 
haud  poflc  videret ,  dolo  &  largitionibus  fibi 
viani  ftruere  wonatus eft.  Qupdquibus  medijs 

perfege- 


\ 


In  Librum  X.  Histori^  DaniC^e  Saxonis  Grammatici.        201 

perfecerit,docetCrantziusDaniaeLib./.Cap.38.  A  dicas^ad/  fdjkcfy/  vn{>  tfjfcn.  Quin  addit,  ar» 
Quum^perventumejfet,  inq\iit,  ad grandevallum,  cemetiam&caftellumadhuchadiemonftrari,, 
quod Dailorum opus dixere,prxmifit,qui  clauftrorui/t '  ubiThyra domicilium  habucrit,  non  procuia 
tuftode  ingenti  pecunia  corrumperet,utreferatispor-     pago  SDcrmctvftche  /  quod  vailo  contiguuni_. 


tis,fine  oppugnatione  tranfitumpermitteret.  lllcpa 
c~tu$pecuniam,jufto  fe  regi  minijlerium  pr&buiffe  ra 
tus,  pecuniam  accepit.  Sedtum  Ponttfex  dignum  ejfe 
ait,  quod  cttm  ipfa  proditionis  mercede  ,  autor  uni 
exportit  laqtteo  fffigeretur.  Portis  igitur  &  repa- 


eft  Sc  colixret,  idq;  ea,  quae  fiiperfilnt  rudera» 
vallorum  veitigia,  &  foflas  oftendere.  Opcris 
haud  diilimilisfuiile  videtur  murus  iileceieber- 
rimus,Roman2provinci2eiimes,inBrittannia, 
quam  Valium  Barbariam ,  Smtentundm ,  &c  Clu-. 


gulisfirmiifimreobferatumolimfuiffe,  &hinc  ■  furam,  quidamantitjuorumvocarunt.  Antoni- 
liquet.  Erant ,  inquit  Pontanus  Rerum  Danic.  B  nus  Sc  Caifiodorus  Vdhtm,  Beda  Murum,  Brit- 


Lib.  V.  in  hoc  aggere  extrucls  turres,  vel  Jpectdte 
f>otiu(,per  intervalla  ita  difpofitie,  ut  ex  ijs  eminus  ad- 
ventantem  boftem  facile  effet  animadvertere ,  atq\ 
tditu  probibere.  Nihil  igitur  hic,  quod  ad  jufti 
munimenti  (juxta  ejusfaeculi  normam)  ftru- 
cturam  defiderare  quis  potuit,  abfuiffe  colligi- 
mus.  Deeb&haecadditJonasColdingeniis  in 


tanni  Gvalfever  8c  Murfcver ,  Scoci  Sotisvyaitb, 
Angii  Tbe  Piclsvvall ,  mnrumPidticum  ,  &c  Tbe 
heepevvaU,  cuftodiaemurum,Angiiam  a  Scotia 
dividentem.  -  In  eo  enim  pluresIaboramnt,in- 
ter  quos  primus  Jui.  Agricola  ftatukur  ,poft 
quem  Hadrianus  Imperator.  Hunc  enim  mu- 
rum  per  LXXX  mill.  paffuum  duxilie  refert_> 


fua Daniae  defcriptione :  Vifuhtur  etiamnum pro-  Spartianus, qui BarbarosRomanosq;  divideret. 
fe  Slefvicum , ubi  CimbrictZ  Cherfonefi iftbmus  cerni-  Poft  hunc,  fub  Antonino  Pio,  Lollius  Urbicus. 
tur,  fojfarum  &  aggerum  memorabilia veftigia  con-  C  At  longe firmius  Severus,  qui  tefte  Orbfio, 'Ma- 
cijfa ,  qtiiS  £)anctt>trcf  (boc  es~l  optie Danorum )  nun-  gnam  fojfam  ,firmijfiinum^  vallum , crebris  tunibas 
cuparunt.    Qui  agger  porfunditate ,  quxHolfatiam     communitum  ,per  CXXU  mill.   pajfuum  a  mari  ad. 


Jpeclat,  inadibilis,  fexagtnta  pedes  lattis,  totidemq^  al- 
tus,  boftibus  arcendis,  inftar  obicis  objetlus,Jpacio  Ger- 
'fftanid  milliaris  a  maris  Orientalis  littore,  ad  occi- 
.  dentalis  Oceani  ripas  exacie  perduEtus.  Ouem  bono 
lonfilio  majores  confecere,  eif^  Liminarcbam  cum  cu- 
fiodibus  limitaneis ,  e  perpetuis  regni  fumptibus,  pra,- 
fecere,  circa  dnnum  Chrtfti  D  CCCCXL,  ut  eo  vallo, 


mare  duxit.  Alij  deinde-operas  fuas  contuie- 
runt,donec  de  novofexta  exfurgeretproet.ntu» 
ra;  de  qua,  ut  &  tota  hac  re,  fuse  diilerentem 
lege  Camdenum  in  Angliae  defcnptione.  -Chi- 
nenfe  regnum  Septentrionem  verfus ,  monti- 
bus  &c  muro  longiiTimo  cindtum  ferunt  Cos- 
mographi,  ut  a  Tartarorum  irruptionibustu- 


tanquammunimento  folido  ,clanfi  ,ab  incurfionibus  D  tum  fit,  opus  ipfiim  extruente  rege  quodam_. 
4t£  latrocinijs  vicinorum  Saxonum  tutiores  ejfent.  Tzinzoo,literis  aclinguismultorum,adccelum 
Quae  omnia  curn  fuperioribus  exadle  conib-  usq;,hancobcaufam,fublato.  Quanto  arquius 
2rrant.  QuantaenimRomanilmperijcoadtavi,  noftros  aeftimamus  tantum  mummentum  ag- 
«juantisq;  machinamentis  ufus  fit  Ottho  II. Ro-  gredi  aufos,  quod  a  Brittanico  Oceano  in  mare 
manorum  Imperator,antequam  molem  hanc  Balthicum,  per  totam  Cimbriae  latitudinem,  le  ' 
perrumpere,  &  in  Cimbriam  penetrare  valeret,  extendebaf ,  tants:  molis  &  roboris,  ut  maximas 
abundedOcetDithmarus  MerfpurgenfisChro-  Imperatorum  aC  Regum  copias  exciudcre_> » 
tik.i.  Lib.  t,.  ubi  narrat  eum  coaCtum  fuifie  in  omniumq;  hoftium  viribus  refiftere  valeret_.„ 
fubfidium  alios  Germaniae  Principes  vocare_>!,  Sedcum-apud  exteros,,fuos  etiamhabeatebuc- 
ac  inter  eos  avum  ipfius  Dithmari.  Verba  ad-  E  cinarores  hoc  opusn  ne  adlum  agam,  hicrece- 
dam  >  ut  res  fiat  manifeftior.    D.raw^inquir*,      ptui  canam_-k 


fibi  rebelles  petens,  dd  Slesvigproperavit ,  ibi  etiam 
boftesfuos  foveam,  qux,  ad  defenfionem  patrict  pard- 
ta  esl,  &  portam,  qux,  VViglesdor  vocatur,  armispnz- 
vccupare  videns,  confiiijs  Bernbardi  ducis  cfavimei- 
Viet,  Eenrici Comitis,  oimies  hasmunitionesviriliter 


Pag.191.  verf  10.  Tilius  ejus  H.tquimts~\  Falli- 
tur  lucvehementerSaxo.  Nullum  etenim  hoc 
nomine  filium  Haraldus  Graafelder  habuit_r. 
SedHaquinus  hiccognorne;lto4jDcj(3rl/  filius 
erat  cujusdam  Sigurdi  Jarl,  magni  nominis  virij, 


exfuperat.  Claudebaturtumtempotis,ut  appa-  quemGunnildaefiiij,  domo, in  qua conviviunl 
ret ,  haec  moles,  porta  unica,  Dithmaro  VVigles-  celebrabat,  incensa,  trucidarunt.  Ifte  veroHa- 
dor  ( forfan  a  Wigleto)  quae  firmis  adeoTepagu-  quinus  poft  obitum  Haraldi ,  regni  Norvagici 
lis,  vigiIibusq;ftrenuisaiTidue  muniebatur,  ut  F  dominio  potiebatur,  fed  regij  nominis  expersi. 
ab  omni  exterorum  infultu,  totiusq;  Romani      VideChroniconNorvagicump.iz/.  &c  uS-  ubi 


Imperij  impctu,  ea  tuti  fibi  viderentur  Daniae 
incol».  Huc  fpedtat  &  illud,quod  fupra  d&Sve- 
none  exCrantzio  retulimus,quicumvi  nequU 
ret,  dolo  ufus  eft,  ejus  fepta  ut  penetraret.  Joan- 
nes  Adolphus  Cypraeus,portam  hanc  Kalegatum 
vocatam  fuifie  ait?  appellatione  inde  petita_, 
quodinloco  undiq;  patenti  &aperto,nullisq; 
arboribus  auc  fuvis  nnpedito  ,  fita  fit,  quaiij 


inter  alia  haec  leguntur  :  Haraldus  compertai 
Haquini  defeclione  ■■,  &c  quod  vera  religione_» 
prolcripta  adulterinam  priftino  loco  reftituis- 
iet,  ac  infuper  terris  luisacditionibusmuitailj- 
tuliiTetdamna,  numerofo  exercitu  colledto,  in 
Norvegiam  cum  mille  ducentarum  naviuiru, 
claftei  irrumpit.  Inprimis  provinciam  iftam» 
cui  iummo  cum  lmpeno  Haquinus  prxfuiP» 

ferr© 


202  STEPHANI  JoHANNISStEPHANIiNoT/E  VbERIORES 

ferro&ignedevaftavit,donec  ad  infulas  perve-  A  nu  obtrilncaturos  \  aut  una  cum  Erico  fifior 

regrio  fpoliaturos;  aliaq;,quae  fihe  vkx difcri- 


niret  Sollunder  dictas.  Haraldo  in  Daniam  re 
verib,Haquinusloca  inccndijs  deformata  pri- 
ftinonitorireftituereccepit  ;  verumad  tributa 
Danis  folvenda  riunquam  adduci  potuit,  quam- 
diurerurr.  fummaminNorvagiaobtineret. 

zc.  Jultnx piraticie  manul  Hujusexpeditie- 
nis  caufam  Chronicon  Norvagicum  affigriar' 
audacibus  Julinenfium  Pyratarum  votis ,  qui- 
bus  fe  111  epulo  ferali  a  Svenone  Tiuffveskeg,Re- 
geDanix,  inftituto  obligarunt.  Cum  etenim, 
ex  veteri  moieSvenoTiuflveskeg,aliasSvenot- 
to  didtus,  ab  obitu  parentis  Haraldi,  regnum 
occupaturus ,  in  ejusdem  defuncti  honorem 
convivium  celebraret ;  non  folum  regni  pro- 
ceribus  ,  fed  &  Julinenfibus  pyratis  ad  idem 
convivium  invitatis ,  priusquam  fedcm  patris 
capefleret,  memoriam  patris  plenis  hauftibus 
propinando,  votum  addit,  le  intra  triennium 


mine  praeftare  demum  non  poftierunt  :  de_> 
quibus  ipiam  Hiftoriam  confulere  operse  pre- 
rium  crit_.. 

24.  Duos fiquidem  prxftantiftftmA •indolis  filiosj 
Chron.Norvagicum  unius  tantum  filij  abHa- 
quino-  potiundae  victoriae  caufa  ,  nefaria  lita- " 
tione  maclati,  mentionem  facit ,  cui  nomen  ' 
fuiffe  tradit  Erlini,annos  nati  fepteiru,. 

fi.  Ut  erat  vinculatus ,  arripuit  ]  Vinculatus , 
eft  vinculis  conftficlus  &c  oneratus.  Petrus 
Chryiblogus  Serm.  CXIX.  Suos  jacere  ibide- 
monftrat  immobiiiter  vinculatos. 

Pag.  184.  verf  5 o.   ubi  nunc  quofe facrariunt  1 
perjpicere  esl  ]  Nempe  in  potiffima  Daniae  pro- 
vincia ,  quam  Cimbriam,  feu  Jutiam  dicimus, 
non  longe  ab  urbe  Vediia  ,  in-pago  Jellinga : . 


Angliamoccupaturum,  &IicgemiEdelradum,  undehodieq;  cippiiftifepuichralesnoftratibus 

aut  interfecturum  ,  aut  regno  expulfurum_.  <^tUitta,Z'-'Q'dt)t/  hoc  eft,  cippi  five  colliculijei- 

Cujusexemplo,Julineniesfinguli,porthauftum  lingenfes  nuncupantut_,.    Totiusvero  monu— 

cratera  vovebant,  fe  intra  exiguum  temporis,  menti  typum,  una  cum  Infcriptionibus ,  heic 

Haquinum  Jarl,  Regem  Norvegiae,  aut  fua  ma-  cunoii  LeCioris  oculis  fubjicereplacuit. 


A.  TempIum,feuSacrarium,duobusconiugum 

focialibus  buftis  interpofitum  ,  plumbo 
teclum. 

B.  Lapis  Sepulchralis,  qui  in  altitudine  habet 

ulnas  quinque  &  dimidiam  ,  in  circuitu 
novem.  In  uno  latere  formam  hominis 
exhibet,  in  altero  latere  literas  iri  tabula 
expreilas. 

C.  Mons  adfepterjtrionem,quihabetaltitiidi- 

dincrn  46.  ulnarum,  lacitudinem  $60,  uln. 


D 


D 


% 


amplitudinem  in  fuperiori  parte  112,  uln. 
.  Fons  funditus  ex  faxis  exftructus,  iri  quo  in- 
dies  aquahauritur  aeircumjaccntibuspo- 
pulis,in  circuitu  habet47  ulnas. 

Mons  ex  altera  parte,  verfus  Meridiem,  eft  s.h , 
tus  $7.  ulnas,incircumferentia43i.uln3'S> 
in  fupcrricie  eftampiius  1/7  uln. 

Litera  ubi  notata  eft,  infignismagnitu.dinis 
lapis,paulo  minor  quam  ille,qui  apis>  d  tem- 

plum 


In  Librum  X.  Historle  Danic^  Saxonis  GramMaticj.         2o| 

plum  inter  duos  montes  collocatus  eft.  A         tis  mcridjonf.lis,in  ipfoc?erriiteri&  fittml 


Duo  itaq;  circa  hoc  monumentum  coiifpi- 
ciuntur  infcriptionibus  decora  faxa.  Altc- 
fumgrandius,  coloris  grifei,  magnitudi- 
he  ea,  quam  fub  litera  B  expreffimus,  irt 
Obtummdefinensapicem,adradicesmon- 


Primum  ejus  iatUS,  intricatis  cjinbusdarri 
du&ibusinfumitateexarutur,  ad  bafin  ve^ 
ro,  quatu-or  chara<iterum  teiict  Ord.ines , 
in  extremitatibus  iliaqueatis  miafi ,  hoC 
paclo : 


Seeandumhujuslconis  oftentat  figuramexva-  B  onuftaoritur,hincindeadornnes  hujuslatens 
*ijs  incifurarum  ductibus  &  perplexitatibus ,  fe  diflundens  partes ,  tantum  rdinquens  ad  ba- 
miroartificio  conflatum ,  unico  literarum  or-  finfpatij,quantum  unico  ordini  literarum  ca- 
dineadbafininfignitum.  Tertium  viri  effigiem  piendo  fumcit,  ut  ex  hac  dciineatione  difpais* 
fexhibet*  ex  cujus  ventre  ,  vitis  floribus  quafi     kiL..: 


A 


<S^>  (^j 


interi- 


204       Stephani  JohannisStephaniiNoT/eVberiores 

Infcriptionis  vero  feries  talis  eft.   Primi  lateris  A        ET  THYR&  MATRIS  SV& 

HARALDUS  IMPERATOR  VICIT  DA- 

NIAM. 


h«c  funt_. ; 


FhMlPA:  B-tf 


Yhftb  :  Uhhl :  WT :  FilRY : 

F^KiR  HIK: 
AhY :  WT :  HnRftl :  YftpftR : 

HWAhAl 
*AKAVtK  :  YlhhAk :  ri^K  : 

-MKY^ftRF:    , 

S)cxatbt  j?ttmta,r  bab  gaurfca 
tubl  baufi  t\t  ©urm  fafcttr  £n  / 
augfff^fjiuriumufcitr  flnafa/ 
S)atalu  ifteffor  »ian  ^anmattrf. 

HARALDUS  REX  JUSSIT  EXTRUI 
HUNC  TUMULUM  IN  MEMORIAM 
GORMONIS  PATRIS  SVI 


In  Secundo  haec  extant : 

AbA:  Altf:  KftRftUP. 

Zta  attg  $ftttrs>iea,. 
TOTAM  ET  NORVEGIAM. 
InTertio : 

AhY:mi:WAbY:YRlhTM. 

2mg  tint  go(f  .ftrtffno. 
ET  EARUM  INCOLAS  AD  FIDEM 

CHRISTIANAM  CONVERTIT 
Alterum  etiam  Monumentum  eodem  in  loco 
vifitur,  quod  templi  valvis  jam  adjacet,  ita  ut 
feffis  feffum  ac  quietem  prsebere  valeat ,  &  fcam- 
ni  vkes  fuftineat  Priori  lapide  politus  magis 
hiceft,  fcd  minor  «Scfigurse  diverfae,  oblongus 
nempe,  &  ferme  quadratus.  Golore  eft  cceru- 
leo  trium  ulnarum  longitudine  ,  latitudine*,» 
uniuscumfemifle.  Iconem  cape»>: 


WMK 


\ p/ikii  n i)   i 


» 


FtiRYA:  rnwirA:  mrh:  fmb^ 

Ihhl ■  WT :  pnRHI  j  Yhlh:  hlU: 

TA11TARYA&:  BftT. 

©urmttr  :■$  uwugc  gttM  tubt  &u  jt  /  «ftSurut  eunu 
fina  'Sanmarfar  fcttf. 

GORMO  REX  POSUIT  TUMULUM 
HUNC  TYKM  UXORI  SU^  QILE  DA- 
NIAM  EXORNAVIT. 

Pag.  i84-  verf.  19.  Dulciffimtm  vitte  ejus  pi- 
gnusbaculi  loco  ftatuiimperans]  Confimilem  pcr 
omnia  Hiftoriam  de  Wilhelmo  quodam  Tellio 
tradit  Jos.  Simlerus  Lib.  1.  de  Republ.  Helvetio- 
rum  p.  14.  quam  integram ,  &  quidem  ipfius 
verbis ,  heic  aflcribere  operse  ddxi  pretium.,. 
Ita  vero  habet,  ut  fequitur  :  mterea  accidit  apud 
Urios,  Ht  VVUhelmusTeWms,  confxderatorum  unus, 
Aliqtioties  pileum  illum  ftipiti  impofitum  prxteriret, 
millo  uverintia&  honoris  fign»  exhibito.  Ob  hane 


C  caufam  a  Prtefetto  accufatus ,  fuam  nuftkitattm  ex* 
cufabat,qui  non  exiftimaffetnUim  hoc  momtnti  ejfe. 
SedVrtzfeclus,  qui  hominem  fujpeclum  haberet,e  li- 
heris  ejus  filiolum  unice  charum  patri  deligit,  &  iu 
vertice  hufits  pomum  fagitta  petere  illum  jubet » 
(erat  enim  TeUius  optimus  fagittarius)  ni  illud  deji- 
ciat,  capite  pcenas  daturum.  TeUius  vero  hanc  rtnt 
inauditi  exempU  dicere ,  fefc  potias  mori  paratumt, 
quam  ut  fagitta  forte  aberrante  chariffimum  filium 
feriat.   Cui  prafeclus,  nifeceris,  ttbi  una  aimfili* 

D  pereundum.  erit.  Quare  cum  nuilus  excufationi  aut 
precibus  ullis  loctts  daretur,  arcufumptc  Teliius,  De» 
baud  dubie  jacl-um  gubernante  ,  ponsum  e  verttce 
filij  dejicit.  Omiiibus  autem  felki  jaclui  gratulan- 
tibus  ,  unus  Fwfettas  fatiari  hacpmia  non  potuit. 
Veritm  cum  fagittam  aiteram  tboraci  TeUij  infer- 
tam  cerneret ,  qmrit  tn  quem  ufum  hanc  quof,  i 
pharetra  deprompfrit  ?  Cui  iile,  id  moris  effe,  in 
■confvittidins  ftgittamrum  pofitum  ,  ut  geminas 

-  fagittas 


In  Librum  X.  Histori^e  Danice Saxojsjis  Grammat  ici. 


20? 


fagittat  iepromant.   Sid  rtt  Prxfeclo  fufpecla  erat.  A  tem  fortunx procellam :  apud  Livium,  Equefirem 


Ita^hominemacrituurget.&tandcm  vitx  impuni- 
me  ilii  propofita,vtrum  eliat :  cum  fcilicct  hoc 
tonftlio  fumpfifft  akcram  f*gittam,ut  fipriorifilium 
ferijjfet ,  fecunda  PrafecJum  peteret.  Haclenus 
Simlcrus. '  Carterum  quod  de  pileo  ftipiti  im- 
pofitofupra  dixit,  ita  fe  res  habcr^ :  Griflerus 
quidam PrarfcausRegisHifpaniarnm ,  infignis 
tyrannus,  utHclvetiorum  confiiia  cx'ploraret, 
Altorffiinforo.quo  maxima  hominum  touus 


procellam.  apud  Silium  Italicum ,  Irarum  proceU 
Um ,  legere  eft.  Eadcm  metaphora  Ammianus 
Marcellinus ,  fub  initium  Lib.  XIV.  qui  jam  , 
caeteris  deperditis,  princeps  eft  ,  hunc  in  mo- 
dum  utitur  :  Fortunx  fievtentu  procetix  tempefia- 
tes  alias  rebus  infudere  communibus. 

II,  QuaFinninivales  faltus  pcragrant']  Intel- 
ligit  artem  illam,  quaFinni  lubricasplantis  ta- 
bulas  adaptando  ,  ut  ipfe  Saxo  loquitiir  ,  per 


regionisfrcquentiaconvenirefoIebat,pii.eum  Bmpesc\c  invios  faitus  celeri  rapiuntur  curfu, 

quod  vulgo  dicitur,  at  lobe paa  <gft?r.  Vide  quae 
fupra  de  (bleis  ligneis  Finnorum  &  Norrigio* 
runt>-  nobisaffatimdicla&notata_.. 

ij.  jiwi  Kollam  rupem  ]  Rupes  haec  irL* 
Scania  vifitui;-  &  noftratibus  jxiilbm  i  ©fiiarte 
appellatur;  navigantibus  a  promontorio  Sca- 
vehico  ad  £)refundan'J  confpicua.  Videantur 
Tabulae  ChorographicaeScaaia:. 

Pag.  i8<3T-  verf  19.   A  Tokpne ]  Haraldum_.' 


praelonga:  pcrticacimpofuit,  juffitq;omnes  nuv- 
dato  capite,  flexisq ;  genibus,  honorem  eum  pi- 
leo  cxhiberent,  quo  fe  prsefentem  afficere  con- 
fVeviflent.  Exiftimabat  autem  eos,  qui  prae  cae- 
teris  fibi  infenfi  eflent_, ,  nequaquam  adduci 
poffe,  ut  tantum  honorem  pileo  exhiberent ; 
hac  autem  occafione  pofle  fe  honefto  titulo , 
in  eos  animadvcrtere ,  &  tormentis  ad  explo- 
randa  confilia  aliquos  fubjicere  :  quemadmo- 
dum  prolixius  legere  cft  apud  eundem  Simle-  C 
jumLib.  I.  pag.  12.  Sic  etiam  infignis  cujusdam 
fagittarij,  qui  tamen  artem  fuam  a  Satana  ma- 
giftroedoctus  fuerat,nomincPankcr,  meminit 
libellus,  quem  Malieum  Maleficarum  dixerunr": 
liuic  quidam  de  Optimatibut ,  dum  artis  ipjiusexpt' 
rientiam  certam  caperc  voluijfent ,  proprium  filium 
parvulum  ad  metam  pofuit ,  & pro  figno,fuper  bjr- 
retum  pueri,denarium  :  tpfi^  mandavit,ut  dena- 


Daniae  Regem,  aPalnatokone  quodam  interfe- 
ct:um,  difertis  verbiscommemoratSnoro  Stur- 
laefonius  in  Chronico  Norvagico  p.  129.  Sve- 
no,  inquit,  Haraldi  filius,  poftea  Tiuffveskeg 
diclus,  Educatorem  habuit  Palna:okonem_j,- 
Fioniae  Dynaftam.  Is  cum  ad  adultam  pervenis- 
fet  aetatem ,  a  parente  Haraldo  petiit,  ut  facla. 
regni  Danici  divifione  ,  fibi  dimidia  pars  re- 
genda  committeretur.    Quod  cum  abnuerer' 


riumfine  bjrrcto  per  fagittam  amoveret.  C«m  au 

tem  maleficui  id  fe  faiturum ,  fed  cum  difficultate,  D  Pater.Sveno  expeditionem  adverfus  pyratas  fi- 

Ajfereret,  &  libemiusfe  abfiinerevelle,  ne  ptr  dia-     muIans '  lii&hV  cMe  Parata '  m  finum  1uen- 


}> oktm  induceretur  in  fui  tnteritum  :  verbis  tamen 
Trincipis  inducltts ,  fagittam  unam  collari  fuo  circa 
tollum  immifit,  &  alteram  balifix  ilnponens,  dena- 
tium  byrreto  pueri  finc  omni  nocumento  excuffit. 
Quo  vifo,dum  ille  maleficum  interrogaffet,cur  fagit- 
tam  collari  impofuijfet ,  rejpondtt  :  Si  deceptusper 
diabolum ,  pucrum  occidiffem,  cum  me  mori  necejfc 
fuiffet,  fubito  altera  tefagitta  transfixijfcm ,  ut  vel 


dam  Saclandise,  a  glacie  Ifefiordiam  dictam,  una 
cumEducatorefuoPalnatokone,appulit.  Mox 
certamen  navale  magnis  utrincj;  viribus  com- 
mittitun  in  quo  tamen,  fugato  Svenone,Ha- 
raldus  tam  lethalia  vulnera  a  Palnatokone  cx- 
cepifle  dicitur,  ut  pauio  poft  ex  eisdem  deces- 
fcrit-.. 

11.  Corpus  ejus  Hosl^ldiam  miffum  ]  EaderrLj 


fic  mortem  meam  vindicaffcm.  Nota  cft  Hiftoria  E  fere  de  exceflii  Haraidi,  &  fepultura;  loco,  tradit 


Alconis  Cretenfis ,  qui  fagittandi  peritia  cele- 
feris  ,  cum  Phalerum  filium  infantem  adhuc 
oraco  fpiris  implicaflet,jamjam  devorandurfl, 
ca  peritia  fagittam  intcndit,  utDraconem  qui- 
demfagitta  confixerit,  puer  vero  incolumis  fu- 
perfuerit.  VideaturManilius  Lib.V.  Sidonius 
Apollinaris ,  &  Clarifs.  Viri ,  Lamperti  Alardi 
NotaedoctilfimaeinLib.I.  Val.Flacci.pag.71. 
Pag.  18/.  verf  10.  Sed  ijs  necejfitatum.  pmellis 


AdamusBremenfisLib.2.  Cap.VM.  Noviffimis, 
inquit,  Archiepifcopi  [Adaldagi]  temporibus  res 
nofir»  inter  Barbarosfraclce.  Chrifltanitas  in  Dania 
turbata  eil,  pulcbris^  divinte  religionis  initijs  invi- 
dens  inimicus  homo  ,fuperfeminare  Zizania  conatus 
eft.  Nam  tuncSvenotto/filius  magm  Haraldi,  Regis 
Danorum,  multas  in  Patrem  molitus  ir\fidias ,  quo~ 
modo  eumjam  longevuni ,  &  minus  validum,rcgna 
privaret,  confilium  habuit  cttm  his,  quoS  pater  ejm 


trutum  ,  paulo  posl  par  mali  tempefiat  implicuit  ]  F  adchrifiianitatem  invitos  ceegit.  Subito  igiturfa- 

Frequentius  ProceUx  vocem,  ficut  Sc  tempefiatis,  cta  confpiratione,  Dar.i  Chrifiianitatem  abdicantes-, 

tranflate ufurpat  Saxo,  pro  valido  incurfantium  Sven  Regem  confiituunt,  &  Haraldo  belliim  imlicuht. 

malorum  impetu ,  aut  pro  eo ,  quod  tranquil-  Atille,  ab  innio  regnifui,  totamfpem  in  Deopofnerat; 

lum  rerum  noftrarum  ftatum  perturbat ,  aut  tum  vero&  maximeCbrifio  commend.in$  eventitnl 

funditus  evertit.   Ita  Libro  proximc  fequenti ,  rei,  cum  beUum  execraretur,armis  fe  iucri  decrevit, 

irifiem proceilam  aticui  infiigere ,  Scprocellam  fe-  Et  quafi  alter  David procedens  ad  bcll>0H,jiliuwlii- 

iitionu,  dixit  :   Et  Lib.  XIII.    Proccllam  patrix,  gebat  Abfolon  ,  magis  doiens  iltitis  fcelus ,  quam  fua 

turbinem 8ctempefiatcmpacis i  procellam  tcmporu;  pcricula.  In  quo  miferabili  & plusqum '  civili  bello, 

procelUm  invidiarum  ;  apud  Senecam  j  Impotcn.  vifta  eft  pars  Haraldi.    Ipfe  autem  vitlner.itits  ex 


ane 


*o6       Ste*ha'ki  Johannis  StephaniiNot,_Vberiores 

mie  fugiens ,  afcensa  navi  elapfm  esl  ad  civitatem  A  net,  variantibus  nonnihil  circumftantijs  eaa- 

Slavorum,  qu<e  Jumno  [  Julinum  intelJigit]  dhi-  dem  recenlet  Chronieon  Norvagicum  Snoro- 

tur,  a  quibat  contrajfem,  qtiia  Pagani  erant,  rece-  nis  Sturlatfonij  :   Sveno ,  inauit,  Haraldi  filius , 

ptus,  poH  dies  aliquot  exeodemvttlnere  deficiens,  in  quiim  patre  defunfto  ,  totius  regni  Danici  impt- 

confejfione  Cbrifii  migravit.  Corptts  ejusinpatriant  rium  obtinuifet  ,  omnes  provincias  fuae  ditio- 

reportatum  ab  exercku ,  aptid  Rofchild  civitatem  fe-  ni  fubjedtas ,  juris  dicundi  caufa ,  circumire_» 

tultum  esl,  in  Ecdefia ,  quam  ipfe  primus  conftruxit,  ccepit_.  Interea  Sivardus  Jarl ,  trium  naviura 

in  honorem  San&x,  Trinitatif.  Regnavit  autem  An-  claflc  Julino  fplvens,  [quaelibet  vero  navis  quin- 

nosL.Obitus  ejus  contigkin  fefiivitateomniumSan-  quaginta  milites  vehebat]  inDaniam  appulit, 

Sorum.  &  quidem  eum  in  locum,  ubi  Sveno  Iplendi- 
28«  Prsjpermfibi  in  divinafaviendi  occafio-  B  dumconvivium,cumfexcentis  viris  celebraret. 

$tem]  PlaneSveno  alterum  fe Julianum  prseiti-  Itaqj  rem  dolo  aggredi  conftituens,  navi,quae 

tit_. ,  quem  itidem  metu  repreflum  fimulate  or_proximaerat,pontem  adjunxitverfatilem, 

Chriftianumegifle,acpofteamortuoConftan-  caeteris  navibus  ad  anchoras  ftare  juffis.  Hinc 

tioImperatore,palamaverareligionedefcivifle,  aegritudinem  fimulans  Svcnoni  nunciat ,  etTe_» 

tradit  Ammianus  Lib.  ti.  Etquavquam  a  rudi-  nonnulla,  ad  ftatum  &  incolumitatem  tam  re- 

mentis  pueritite  primu  incltnatior  trat  ( Julianus)  gni,  quam  ipfius  Regis,  pertinentia, quae  eura 

eroa  numinum  cultum ,  pauUtimfy  adulefcens  defi-  nofle  admodumoporteret.   Sed  claftiarijs  fuis 

ierio  rei  flagrabat,  muitametuens,  tamen agitabat  antea  in  mandatis  dederat,  ut  pofteaquamRe- 

quxdam  ad  id pertinentia,quantum  fieri poterat  oc-  gem  cum  triginta  comitibus  advenientem,  in 
cultilfvme.  Ubi  vero  abolkis,  que,  verebatur  ,  adejfe  C  navim  recepiilent,  pontem  ad  fe  retraherent, 


iffm 
fibi  liberum  tempus  faciundi,qute  vellet,advertk,fui 
fefloris  patefeck  arcana:  &  planis abfolutis^  deire- 
tuaperiri  templa,  arisfa  hofiias  admoveri,&repara- 
n  deorum  ftatuit  cultum.  Nonne  haec  verba  in- 
genium  Svenonisquoqjnoftri  ad  vrvum  expri- 

munr'2 

rjL  Amariffimum  ejm  reprehenforem  occidijfe'] 
Ita  legendum  duxi,ut  de  obituHaraldiintelii- 
gatur,  qui  divinicultus  amantiftimus,  contra 
fuperftitionisreprehenforeratamarillimus. 


csetens  ex  regio  comitatu  exclufis.  Quo  fadto 
levatis  anchoris  Juhnum  Regem  captivum  ab- 
duxerunt.  HicSvenocum  BuriflavoSlavorura 
Rege  fcedus  Sc  amicitiam  inire,  atqs  infuper  fi- 
liam  ipfius  Gunhildam  in  uxorem  ducerecoa- 
ctus  elt.  Sororem  veroSvenonisThyram,Ha- 
faldi  filiam,vkifl.m  Buriflavus  matrimonio  fibji 
junxif.  Atq;  his  conditionibus  pax  inter  eos 
firmata.  His  perattis,Sveno  cum  nova  nupta 
DinDaniam  navigavit_. 
45.  Sed  iui  propria  damno  ]  Senfus  eft :  Sve-  30.    Tanta  ei  matronarum  humankas  afuit  J 

nofuofibijumento,quodajunt,malumfxpius  Sxpenumero  matronas  laboranti  lubvenifle_» 
arceiknsperfequidem  captus,pcrDanos  vero  Reipublic3e,literismemoriaecj;proditumeft.Sie 
liberatus  eft.  quum  ,  Vtjis  captis,  voviflent  Romani,  le  ex 

j4.  Quod  Julini  oppidi  piratx patrk  fiudijs  ]  praedadonummiirurosApolliniPythio,  6Vauri 
Sic  inveten  codice  emend^tum  repperi,quum  tantavisinaerario  non  fuppeteret,ondereligior 
antcahictocusplaneobfcuruseflet.  Enimvero  ne  fe  exfblverent ;  matronar  aurum  &  omnia 
h  vc  mens  Saxonis  :  Sclavos  antea  piraticae  tam  ornamenta  fua  in  afrarium  detulerunt.  Rem 
rudes ,  tandem  eam  a  Danis,  quos  Haraldus  fadam  in  hunc  modum  commemorat  autor 
olim  ap ud  Julinum  praefidij  caufa  collocaverat,  E  lacl:eo  eloquentis?  fonte  manans,Livius  Lib.  V. 
edoclos ,  artem  hanc  in  iplosDanos  refudifle,      Decad.  1.   Ita  in  xfiimationem  urbs  ager^  venit : 


cV  eo  maxime  Danis  nocuifle,  quod  ab  ipforum 
ingenijs  traxerant,  crudelitatem  nempe  inDa- 
nos  exexcendo,  cujus  exemplum  ipfisDani  re- 
liquerant-..     , 

Pi,g  187.  verf  10.  Notturnas  a  Danis  circumiri 
■vigilias  ]  Formula  militaris  eft  ctrcumire  vigi- 
Xias  :  quod  hodieq;  Germani  vocantlKlinte  «,(' 
hm,  Vcgetius  Lib.  3.  de  re  militari  Cap.  VIII. 


pecunia  <x  sd  coetmrent ,  ncgotium  datum.  Cujus 
quum  copia  hon  ejfet ,  matrontt  ccetibus  ad  eam  retn 
confultandam  h*btth ,  &  communi  decreto  poUicke 
tribunis  miliium,  auruni  &  omnia  ornamenta  fuA 
in  terarium  detuU-iunt.  Grata  ta  res,  ut  qu*  maxi  - 
me ',  fcnatui  unquafnfuk  :  honorem^  ob  eam  mu* 
nificentiam  ferunt  matrvnis  habitum ,  ut  pilento  ai 
facra  ludos^  ,  cafpentu  fefio  profeftoque  uterentur. 


ldoneos  tribuni  &  probatiffimos  eligunt,quivigilias  F  Confimile  exemplum  aliud,idemquoq;  nobis 


circumeant,  &  renumient ,  fi  qua  emerferit  culpa, 
quosCixcu\totesappeUabant.Nuncmi!itkfaclusefi 
rradm^cfdrchorcsvocantnr.  Tacitus  obirevigi- 
lias  dixit,  Lib.  II. Hiftoriarum :  Deflagrame  pau- 
latim  feditione,  addit  confitium,veiins  obire  vigitias 
centuriunibus,  omijfo  tubct  fono ,  quo  miles  ad  beUi 
muniA  cierur. 

15.   Qvod  fecreiius  eum  noffe  admodiim  oporte- 
ret  ]  Quod  tertiam  Svenonis  captiOnem  atti- 


fuppeditat  autor,  eodem  Hiftoriae  fua?  libro  jam 
memorato  ;  quod  ipiius  verbis  recitare  operae 
duxi  pretium :  Jam  ante  in  eo  religio  civkatis  ap- 
paruerat ,quod  in  publuo  dtjfet  aurum,  ex  quo  fum- 
mapailce  mercedis  GaUufieret,  a  matronis  coUatutn 
acccperant ,  utfacro  Mro  ubfiineretur.  Matronis 
gratiiZ  aclte,  honbs^  addkus,  ut  earum,ficut  viro- 
rufti;posl  mortem  folennu  Uudatio  effet. 

p.  Qu<e  quantum  ejuswporidetraxit]  Vids- 

tU£ 


In  Lilrum  X.  HisTORhk  Danic^  Saxonis  Grammatici.  ?U-, 

tur  hoc  dicere  Saxo  :  Interea  dum  a  Slavis  ca-  A         Pag.  i^  vcrf  f/.    Privatim  kda,  nmcres  a? 

ptus  marcore  corporis  afficeretur,  pecunia  pa-  grejfus']  Majores  heic  denuo  vocat  Saxo  procer 

triae  incolumis  fervata  eft,  tjua?  procjusiibera-  res  &Senatores  regni  :  uua  notionc  irecruens 

tione  poftea  diffipata^.  vocis  hujus  illi  eft  ufus  :    Gallis  Majores  dhmus 

Pag.188.  verf  17.  Latam  Sturbiornojdvcrfus  olimdicebantur_,.     - 

Svcones  opem  t  Cujus  feipaulo  fuperius  memi-  ,n    rLjl^     r     ■,     ■           ~ 

•  c       *..        ,  ■  '          ',     r     ,"■           ,  ■    -  1°-  Cm(lente>n  ferrt  lammam  1  De  Povwa 

mtSaxotjs  verbis:  InterhuSturbjormisMuoms  ,nis  hocce  miracul(/Adamus  fir^fis  L°b? 

aculeoUceffent^cceptam  tnjunam penfarecupuns,  Cap  i*  h*c  commemorar-.   Eria-s  'duJie^i 

Haraldo  m  opem  accito ,  memorem  Danorum  iram  obtinuit  n, »,„„',„<■            '  j  ■  ,-    "   m~.&na, 

j      r     ■     -r      r-  •  •   j     •      •           j-a  ■     ■  omm" Dmo*u>n^eorur,ifl.,&ipkpaear,MChri- 

adverfits  tnvtfam  Ertct  dominattoncm  dihmxtt.  a;anu  tialdr ;»;»,;  ,  >  »a      "/rry'm^m- 

*,  •       ■        ■  „      ,j„„     1-        r  r, J    ,  jtttn»  vaiae  inimnm.   Adeumfertnr  lecratixfniiT* 
CujusreigratiaHaraldusHatandraprofeclm.&c:    B  aefaru   ir  u,»,u„      r    ""/cr.?£-J$ 

.        .  a-           ,      •/■        ■  ■           -,   n     •  ™  '^ Rmbv-'ge'HtiEpikopr,qwdamPoPvo 

10.  Arcltorematcrntfiuiqvinunexu]  Gyn-1  virfanFr„c/vr,*;»„    ;L           /  '-'.'"  1VIP°> 

iif             ■         •■         a    n                ■    ,,      ■  ^"nj"imtatu,cum  Barbart  fuo  more  finium  at/.cre 

itffe,  memorue  prodrtum  esl.  Q/iorum  major  Haqut-  rent  „,1  mnv ,,„„,   a  ,■    J        iJJ=-,"  1.Kf 

j^     41             L-r-o           >"■'•  *nh"UJ»?Wartf,  jmmLfenumlifontum iraclaffe 

nus&c.  AkerverohicruitSveno.     .  manu  fr  iiur,,,»  .L       rr        ^'    "    ,         » 

r,          «     '     ■"    '■ '    y     •   •         -,  a  ma,iu,af  rittt  um  apparurjfe.  Sed  6V  a  ud  eodcm 

zf.  Qup  qua  matre  orta  fuerit  tcrnoro  ]  At_>  temoore  Pn,nnnl    jL-«r               .         ,    " 

/-u.     •        .,                       •*      „    5     .    ,.  roreioPponem  edidr  ie  miraculum  id"m 

ChroruconNorvagicump.  iji.  &i$<>.  mdicare  Adamm  afflrm^  ™„        r  i_-  T^¥   4,      , 

-j          l        c-rr^     ,-ri        n     ■  ^     ■  o  1  ulus  amrmat, mox  ea  iubiiinaens  •  n««r , 

videtur,  hanc  fuifle  Gunh.ldam,  Bu«Qav.  Scla-  lm  fadli  „           hm  JJ^  ?*f 

vorumPrinap.snhamquamducereS^^^ 

ac|us  eft    prmsquam  i.oeram  e  opnvitate  ma  do  Uliusgentupagamfmo,  aliud  dnitrr  Lidffvcl 

Juhnenfi d, miffionem i mpetrare potuef if .  magnum  miraculum:  tunicam LL  ddSerl 

3;.    Ouorum  Rex  Edvardus  ]  Adamus  Bre-  tam  alm  »*,*  ;»  L  a            •   •      • 

ms  7    ,  ^    n               ,,,    j              .  llXm^umiUfet^mediopopuUctrco,inno;vine-Do- 

menfisLrb...  Cap  .;.    Addredum  nominat^,  mmpr.cepi^incendL  Ipfevero  oadis&mavr- 

cui  faverevidetur^hronologia:  Pftvnubcttm  bus  in  cxium  tenfis,  trquenteifim  thn >  p,u    - 

iT£ofceUrummux,  au«  urEalefiuDet  & Chn ■  ter  fufiinuit,  ut  pr.rfu  ambufta  veftcini  fJL 

fiianos  .omnuferat  Sven  rex  vtctust  Vafuudefer-  redacta,  hilart  & jLndo  viltn  fLmtZ£Z 

tus,  quippe  quemDcus  deferurt,  errabundus,  &  rnops  fiatus  flt     Cujm    -^  ^^      —     ' '.  ■ 

mxtbj:  vemt  admrdmannouub,  tuncftlmH.no-  mHUacrcdideruntper  eum,&us£  hodie per  pop>M 
nu  Truccoregnavtt.  Is  quoniam^aganusjyaunuU  D  &Ecdefias  Damrtan  celebrcnomen  Poppolcifcr- 

lupraexulem  mtferuordia  mctusesi.  ItaiUernfekx,  tur-   H*-ii;«»/!,  ^,,/:,.           /      "    J1  . 

.£,,      1       ■  n     ■     .    v              c        ■    r  ttirqmgeJU  apitd  Rrpam  corftrm.int ,  aln 

Vtoto  o,bc  rejeclus  rn  Anglum  transfretavtt  ,fru-  aj)ud  Hedeby,  quz  slesvhh  dlrtur.    Tohannes  A^ 

fia  folatrum  quxrens ab  rmmrcu.  Qtto  temporcBri-  dolphus  Cyprsns  Hnlori* Ecdefiailics  Cao 

Umu  Adelrad,film  Edgms,  tmpcravrt.  Is  non  im-  I5.  fcribit  Popponem  ha:c  miracuia  Datrafle 

memor  mjunamm  ,  quas  Dam  ex  antiquo  Anglis  inComitijsViburgenfibus,  quoHarrldusRev 

tnfltxerm,  exulem  repulrt:  Quem  tandem  mifera-  pr0Ceres  &  tctius  reSni  Ordines  convoc^  -e 

m  infortunij,  RcxScotorum  benignc  fufcepK  Ibiq,  rat.  Porro  videantur  de  hifce  mifaiulis  Pod* 

Svcn  bufeptemannoscxulavrt  us%admortemErici.  ponis,  Sigebertus  Gembfacenfis  ad  Annun-L 

Diverfi  enim  h«  eft  Adami  narrauo  a  Saxo-  Chfiftt^.  Aibertus  Stadenfis  in  Chronico 
ne  noftro,  redte  fic  monente  Cl.  Viro  M.  An-  E  Matth^us  Wcftmonailerienfis  mFloriiea  H  1 

dreaVellejo.     Saxo  emm  exili,  tempus  pomt  ftor.  Anonymus  in  magnoChronicoBefcico 

annorum  tantum  feptem ,  &  ad  Regem  Nor-  Anonymusde  S.Meinvverco^lnothusin  vita 

vagiae  Olaum,  filmm  Truccoms  divertiffe  a.t,  s.Canuti,  Cap.i.  Albert. Crantz.  Dan.  L.b  \ 

nonad  Irucconemipium.  Nam  regiam  is  di- '  Cap.  14. 
gnitatem  nunquam  ufurpavif, ,    Hector  vero 

Boetius,  rerum  Scoticarum  Scriptor  Lib.  XI.  .  ,  ,4.z•   A  max'm  Pontifice  Bremenfi  Ad.aldagoJ 

adftipulatur  Saxoni ,  quem  etiam  hoc  in  loco  AaaJdagLls  Archiepiicopus  Bremenfis  defigna- 

iilum  &  legifte  &  fccutum  eiTe  apparet.   Atr^.  'US  A-C  ^6'  fedlt  annos  «■  ^V  annoChri- 

enim  crebris  detrimentorum  incurfibuslaces-  988,'  4'  CalM^-  E]"s  nt  mentio  a  Cap.  L 

fitum  Svenonem,  exulem  extorremq;  ab  Olao,  F  U  BremenJls 
Norvagiaercgimen  gerente,  ipretum,auxilium, 
<juod  fruftra  aDivoEdvardo  Anglo  petiverat, 
a  Scotis  ad  veram  pietatem  ,  facris  eorum  fa- 
cerdotum  monitis,  converfumimpetrafle,  eoq; 
fretuminregnum  feititutuni^. 

ji.  Lavacri  ufum  ]  Intelligit  facrum  illud 
lavacrunu, ,  quo  primigenia:  fcelerum  fordes 
eluuntur.  Tertullianusalicubi,/rfm/rfmr^«r- 
gitem  appella^ 


4j.  Honorem gcrendtPontifitij~\  Poutifuium 
proprie  facra  eft  illa  poteftas,  quam  Pcntificatnm 
alioquin  dicunt_>.  B.  Ennodius  Apologctico. 
Nutricem  pontificu'  Cathedram  quafi  ultimim  feitile 
defpeRum.  Joan.  Sarisberienfis  Policratici  Lib-.  1. 
Cap.  4.  Eonne  reputabu  indignum,  fi  ad  rcgnum, 
vel  Pontificium ,  venator  afprretl  Nvipertus ,  qui 
vitam  LeonisIX.  P.R.  duobus  libris  iuculen- 
ter  confcripfit,  Cap.  VI.  Pontificio  iemporalibus- 

■  S  z  copujs 


2og       Stephani  JohanmisStephaniiNot^Vberiores 

copijs  fupra  modum  locupleiato.  Deindeetiam,in  A  Rex  Norvagise  Olaus  Tryggonis  ambire  per  le- 

genere,  poteftatemcV  auctoritatem  fignificat.  gatos  ccepit.  Cui  quumpetitionemfuam  non 
GelliusLib.I.  Cap.XIII.  Re  femel  flatuta  delibe-      adco  difplicere  animadvertit ,  dono  mifit  in- 

ratatfi  ab  eo,  cujus  mgotium  id  pontificium/fe  ejfet.  gentem  aureum  annulum  ,  quem  antehac  de- 

SolinusCap.XVI.  Pohtificiummoxintrafinesfuos  lubria  fe  dirutivalvis,antepagmenti  loco,  prav 

receperttnt.   Petrus  Chryfologus  Serm.  f.  Duos  fixum,illincperartificesdemendum  curavcrat. 

filios  habuit,  conditoru pontificio,non  neceffitate  ge-  Syritha  annulumhunc,  ceu  pretiofum  munus 

nerans.     Vide  Jacobum  Gutherium  de  Veteri  excipiens,animo  laeto,inter  thefauros  fuos  afler- 

TurePontificioLib.I.  Cap.IV.  &Lexicon  Juri-  vari  juffit.   Paulo  poft  regium  hoc  donum  ab 

dicum  Johannis  Calvini  in  voce  Po«r7/2««>».  omnibns  maximopere  commendatum,  duo- 

48.   Norvagia  Bernardi  ex  Anglia  profecli]  **  bus  aurifabris  ,  qui  forte  ad  regiam  ejus  appu- 

Bernardi  hujus  non  meminitChroniconNor-  lerant,  oftendens,  mox  dolum  annulo  fubeffe 

vagicum  :    fed  a  Tangbrando  quodam  Chri-  comperit.  Nam  eo  diffradto  annulum  aereura 

ftiana  facra  Olaum  Tryggonis  edoclum  fuiffe  auri  laminc  incruftatum  perfenfit.    Quo  vifo, 

tradit,  pag.izj.  Sigurdi  quoq;  Epifcopi  bcne-  exclamavit :  Olaus  menon  hacfolum  vicede- 

ficio  multos  in  Norvegiaadfidem  Chriftianam  cipiet,  fi  modo  facultas  &  occafio  ipfi  dabitur. 

converfos  edocet  pag.  161.  Adamus  Bremenfis  Dehinc,  ut  convenerat,  ad  Kungellam  civita- 

Gotebaldum ,  quendam  ab  Anglia  venientem,  tem  Norvegiae  profecta ,  ibidem  paclis  nuptia- 

faepeetiam  inNorvagia,pariter  acSvecia,evan-  libus  cum  Olao  initis,  in  thorum  ipfius  con- 

eelizaffe  commemorat,  Lib.z.  Cap.  29.  Wer-  ceffit.  Verumamarito  fcepius  admonitadere- 

nerusRolevvinkinFaiciculo  temporum,  Nor-  C  ligione  Ethnica  deferenda,  refpondit,fe  nolle 

vasnam  primum  ad  fidem  Chriftianam  per  A-  unquam  ab  eo  numinum  cultu  defcifcere_>  > 

drianum  Legatum,&CardinalemAlbanenfem,  quem  majores  fiii  exercuerant_,.    Quapropter 

effeconverfam,  fubAn.Ch.11/4.  perperam  tra-  RexOlaus  animo  paulifper  commotus,  chiro- 

dir.  Verbaejushsecfunt:  Norvegia ,  qu£  es~l  in-  theca,quamforteinmanibustenuit,osfaciem- 

ferior  regio  Alamannia,  convertitur  adfidem .  Ubi  que  Syrithae  percuffit.  Hac  contumelia  irritata 

primum  pr&dicavit  Adrianus  legatus  &  Cardinalis  Regina ,  furgens ,  in  haec  vefba  prorupit:  Nun- 

Albanenfis,  &pofteaPapa.  quamidimpunetibierit ;  fedolimvitaeimpen- 

Pacisio.  verf.  8-  Unnonit  corpus  Birca  oppi-  diotibiconftabit.  Et  cumdi&oinSvetiam  di- 

dum]  DeUnnonehocArchiepifcopoBremenfi,  fceffi__.. 

quem  Unni  vocat,  fnulta  extant  apud  Adamum  D        Pag.191.  verfi  4.    1«  quo  Olai  fagittarius  Ena- 

Bremenfem,Lib.I  Cap.  47.  &fequentib.  Juxta  fus]  EnarohuiccognomentumfuitlVjTwitt^Vi- 

eundem  mortuus  ckfepukuseftBircse  inSvecia,  fuer.  Is  annos  tantum  natus  erat  oclodecim  » 

AnnoDominipjtf.  Verbaejusitahabent:  Per-  cum navale  hocce praelium committi ccepit , te- 

feito  autem  leoationis  fuie  minifterio  ,  cum  tandem  fte  Snorrone  Scurlaefonio,  a  quo  bellum  iftud 

rcdire  difbonerei  Evangelifta  Dei  Unni ,  apud Bircam  Norvagicum  copiose  defcriptum  eft. 

avritudme  correptu$,ibidem  feffi  corporis  tabernacu-  10.  Adeocerto  ictu  deftinata  feriebat]  Verba 

lum  depofuiL    Anima  uero ,  cum  mttlto  animarum  integraCurtijLib.7.  Catenes,  inquit ,  tam  certo 

iriumpho  ftipatd,  cceleftis  patrite  Capitolium  fcmper  iclu  deftinata  feriebat ,  utaves  quo%  exciperet.  In- 

Utatura  confcendit.     Tttnc  difciptdi  Pontificu,  exe-  dus  quoq;  per  annulum  fagittam  mitterc  po- 

quias  ejuscumfietuprocurantesytceteraquidemmcm-  E  tuit,  teftePlutarcho.  Mira  etiam  de  Domitia- 

brafepelieruntineodem  loco,veloppidoBirca,folum  no  Imperatore  Svetonius ;  de  Gratiano  Aufo- 

caput  reportantes  Bremam  :   quod  decenti  honore  nius ;  Olaus  Magnus  de  Tocchone  Gotho ;  Gui- 

condidcrunt  in  Ecclefia  S.  Petri,  coram  Altari.  Obijt  Helmo  Tellio  Stumpfius  ,   Avone  Norvego 

autem,  peracto  boni  certaminis  curfu,  in  Svecia,utfcri-  Saxo ,  Lib.  6. 

bitur,Anno Dominicx Incamationu DCCCCXXXVI.  24.  Pucipiti faltu profundum petijt']  Praeter 

lndittione  IX.  circa  medium  Sept.  Caeterum  Bir-  Chronicon  Norvag.  pag.  179.   Saxoni  confen- 

cam.Svetiaeoppidum,  primariam  regni  iftius  titAdamusBremenfisLib.II.Cap.i6.  Audiens, 

fuiffe  civitatem,  &  populofiifimam  atq;  nobi-  inquit,  Rex  Nordmannorum  Olaph,  filius  Tryggonu, 

lem  antiquis  feculis  extitiffe ,  non  eft  dubium.  de  conjunclione  Regum,  iratus  eslcontraSven.ratus 

Sita  autem  fuit  in  mcdia  Svecia  ,  ipfo  Adamo  F  eum  quafi  dereliclum  a  Deo ,  totiensq^  depulfum ,  a 

tefte ;  &  hodicq;  ejus  ruderum  praecelfas  mon-  fua  etiam  multitudine  facile  pefe  depelli.    Collecta 

ftrari  moles ,  teftatur  Joh.  Meffenius  p.  84-  fiiae  igitur  clajfe  innUmera,  bellum intulitRegi Danorum. 

Sveopentaprotopol.  Uocfattum  eH  inter  Scaniam  &  Seland,  ubifolent 

u.  Petitis Syritha  nuptijs']  ChroniconNor-  Eegcs  navali  bello  confligere.  EH  autem  brevis  tra- 

vagicum  Snorronis  Sturlaefonij  pag.  1/2.   Po-  jcctusBaltici  marisprope  Helfmgburgum,in  quo  loco 

ftcaquamSigrida[SaxoniSyritha]  RcginaSve-  Seland & Scania  videri poteH ,  familiare patibulum     _ 

cL-e,  cocnomento Storraade,  poft  obitum  mariti  piratis.  ibi  ergo  congrejji  Nordmahni  a  Danis  vicli 

Erici  Vidtoriofi  j.Svaeciae  Regis ,  plurimos  jam  &  fufi  funt.  Olaph  Rex, qui  forte  folus  remanfit,  in 

annos  in  viduitatc  traniegifler" ;  eam  tandem  .  mare  fe  prcecipttans,  dignum  yitxfinem invenit. 

•  Poppotii 


In  Librum  X.  Historle  DaNic/e  Saxonis  Grammaticj, 


2Q9 
ji,  TopponiRimbrandtts]  DeOrdinatione  &  A  esl,ibidem  mortepmventusoccubuit.  Adqucmlo- 

eum  ita  Clarifs.Vellejus  nofter :  BeUumAnglicum, 
quodgeftum  eH  a  Svenone  posl  reditum  in  reonum 
Danie,paucis  a  Saxone,  pluribtts  ab  Heclore  Eoetit 
Lib.XI.  HifiorixScotorum,defcriptum  eU.  Quodde 
obitu  bic  refertur  Svenonis,de  eo  altum  esl  m  Saxt-r 
ne  filentium.  Anglica  biftoria  duit  eum  mortuum 
in  Anglia  &  fepultum  Eboraci.  Alij  duunt  eum  in 
Anglia  quidem  mortuum  ,fed  ex  poftremo  ipfius  vo- 
to\  domum  reduitum  ejusfunut,  atqz  fepultum  Ro- 


SucceffioneEpifcoporurninDania,  pauloaliter 

AdamusBremeniIs,qui  tcmpora  maleconfun- 

_it.  NamficLib.2.  Cap.2.  Agapetus  Papa  Adal- 

dago,  Archiepifcopo  Bremenfi ,  fua  vice,  jtu  ordinandi 

Spifctpos,  tam  in  Daniam  ,  quam  in  Septentrionis 

ppuks,  ApofttUca  authoritate  conceffit.  Igitur  pri- 

mus  vrdinavit  in  Daniam,Haroldum  ad  Slesvvich, 

Zaafdagum  ad  Ripam,  FLeginbrandum  ad  Arbufiam. 

Et  Cap.  16.  Adaldagus  Arcbiepifcopus  ordinavit  in 

Daniam  plures  Epifcopos ,  quorum  nomina  quidem  B  fchildix. 

reperimut:  ut,Hortd,Liafdag,Ragimbrond:  &  posl 

eosHarig,  Stemlf,Folgbract,Adalbricht,  Merha,& 

*lij.  QucmhicAdamusvocatprimoJLtt-rfWa/», 

dcindc  Hored,  Henricut  eft :  quem  Reginbrundum 

&  Sjgimbrond,  Saxoni  eft  Rimbrandus,  qui  Pop- 

poni  :  quem  Folgbracl,  Fulbertus,  qui  Lcfdago 

_ucceflit_„, 

3$.  OtbittcarusAlbos]  T>was£uiScOthinc4ros, 
autoreft  Adamus  Bremenfis ,  feniorem  nempe 


Pag.  152.  verf  12.  Debilioribtts  regnis  ferrunt 
injicereftatuit  ]  Canutus  Alexandri  Magni  ar- 
tibus  infiftit,  aut  potius  Phiiippi,hoftes  debi- 
liores  aggrediendo. 

14-  Obftantereligionit  vinculo]  Per  Religionem- 
inteliigit  jusjurandum,  quo  feSclavis  obftrin- 
gere  coaclus  eft  Sveno  tum  captivus,  cujus 
mentionem  paulo  ante  fecit  Saxo  :  Cxteritm 
&  juniorem-,.  De  priore  agit  Lib.  2.  Cap.  16.  C  Barbari  nondum  rebus  eum  exuijfe  contenti,  trucu- 
Ottincarum  feniorem  ferunt  ah  Adaldago  in  Sveo-  lentius  ajfeftum ,  jurare  etiam ,  iram  remiffurum^ 
miam  ordinatttm  ftrenue  in  gtntibtts  legationemfuam     compeUunt. 

ferfeeijft.  Erat  tnim,ficut  nos famatetigit,vir fan-  \6.  Utin  hac paternigravaminisJUtmSch- 

ftijfimut,  &  doclut  in  bis ,  qux  adDcumfunt.  Prxte-  via,  paterni  carceris ,  quem  gravaminis  indigitat 
vea  qtiantum  adfeculum ,  nobilis,  &  origine  Danus. .  vocabulo ;  in  Sembia,  defectionis  noxam  pu- 
Unde  &  facile  quxUbet  potuit  de  noftra  Religione     niret__. 

jerfvadere.  Cxterum  Epifcoporum  vix  aliquem  fic  31.  Ramulum  hafta  fuftulit  ]  Ita  &  olim  Sext- 

darum  antiquitat  prodit ,  puter  Liafdagum  Ripen*  Tempanius ,  decurio  Equitum,  cum  res  Roma- 
fem,  quem  dicunt  miraculis  celebrem  transmarina  na  bello  Volfcorum ,  temeritate  Sempronij  iat- 
pxdicafft,boctsl,inSve<mia,velNorvegia.  Deeo-D  beretut_,,  gladium  fuum  pro  vexillo  erigens , 
*_em,  juxta  ac  altero juniore,  mox  infra  Cap.  z6.     aciem  inclinatam  reftituit,  infuper  hac  animo* 


feUruit  etiam  tunc  inDania  felicts  memorix  Odin- 
ybar  fenior,  de  quo  fupra  diximus ,  qui  in  Fionia,  Se- 
landia,  Scania ,  ac  in  Svedia  prxdkans ,  multos  ad 
<Chriftianitm  fidem  convertit.  Ejus  difcipulus  &  ne- 
fosfuit  alter  Odinkar  ]unior,  &  ipfe  Nobilis,  de  regio 
(emine  Danorum,  dives  agri ,  adeb  ut  ex  ejuspatrimo- 
nio  ttarrant  Epifcopatum  Ripenfemfundatum.  Quem 
iudum,  Bremx,  Sekolis  traditum,  Pontifex  Adaldagus  , 
fuisfertur  manibus  baptizaffe :  fuofe  nomine  Adal-  E 
dagus  vocatus  esl.  Is  veri  a  Libentio  Arcbiepifcopo , 
mncordinattts  in  gentes,apud  Ripamfedem  accepit. 
Xam  &  iUuftri  vitafancle  converfationis ,Dco  & 
bominibus  acceptm  erat,&  chriftianitatem  fortijfi- 
ne  inDania  defendit. 

$z.  ln  ipfo  pcrfeftijfimiS  vitxfulgore  deceffitl 


ChroniconNorvagicum  Svenonem,  in  Anglia, 

-xepent-ina  morte  defundlum  tradit,  fparfumq; 

in  vulgus  rumorem,  quod  a  Sandto  Edmundo  .  . . 

interfeaus  fit_,  Quod  &  confirmat  Adamus  F  tl^^&^^.  ^^ 

Bremenfis  Lib.  2.  Cap.  $6.    Sven  Sex  Danorum 


militum  voce  confirmans  ;  Nifi  hxc  armataco- 
hors  fiftat  impetum  hoftimn  ,  actum  deimperio  esl. 
Sequimini  pre  vexillo  cujpidem  meam.  &c.  Qtyim 
damere  comprobataadlmtatio  ejfet,vadit,altecuft>i~ 
demgerens,  inquit  Livius,  Lib;  IV.  _icCamiI- 
lus,  langvennbus  fuis,  ab  equo  defiiiens,fignum 
inhoftesinfert;  cujuspudore  milites  incende- 
rentur.  Livius  Lib.  6. 

%f.  Poftmodttm  cognmine  ufurpavit  ]  Nem- 
pe  ut  Tjmmo  Banner  poftea  diceretur_,.  Et 
hinc  origo  nobiiiifimas  apud  Danos  ftirpis. 
Bannerorum.  Vox  autem  Banner  ,  apud  no- 
ftrates,  ficut  Sc  Britannos,  vexillum  denotat  i 
quod  medij  aevi  fcriptorcs  Banneritim  appella» 
runt.  Autor  vitae  Lodov.  filij  Ludovici  Grofti  i 
lUa  diefaciebat  antegardam  Gauftidus  de  Rancone^. 
unus  de  nobilioribus  Baronibas  provincitt  PiStdvien^ 


ntfe  tlordmanmrum,  veteres  injurias  tam  occiftfa- 
tris,  quam  ftue  repulfionu  ulturus,  clajfe  magna  trans- 
fetavit  in  Angliam,  ducens  fecum  filium  Chnut,  & 
OlaphfiUum  Cracabeen,  dequoftipra  diclum  cH.  Ita- 
que  multo  tempore,  muUis  prxlijs  adverfus  Anglos 
sxaiiis,  Sven  veteranum  Regem  depulit  Edilradum, 


tinus  in  An.  15 4<;.  Carolus  Rex  hoc  auditv ,  ftatint 
bannerium  fmm ,  quod  dicitur  ©f tirtnfofjn  /  fuper 
turrim  Ecclefix  Spirenfis  conftituit.  Graeci  a  Ro  ma- 
nisdefumptavoce  Baxdov  dixere  :  Svidas  Bav* 
$ov)  xiw  ttaAytnv  01  VatfjLcuot  to  (pijtem  to  cv 
■mXiftu  :  Sc  Procopius  Vandal-  Lib.  2.  to  m>r 
uhov  ,  0  $rj  ftttvfiov  y.aXycn  l'a)ualoi.  Xideatur 


&  infulam  tenuit  infua  ditiont,  verum  brevi  tem-     eadem  de  voce  Joh.  Goropius  Becanus  Lib.  2» 
fore.  Nm  Urti9  menfe,  poftqum  fiilomm  dtptm     Gigantomachia* . 

S  3  Pe* 

i  3 


Jio       Stephani  JqhannisStephaniiNot^  Vberiores 

Pag.i<?$.verfr.  Per  invokcrum'}  QuafiperA        39.  Qmd non  excogitat  amor}  Ita legenduttt 

duxi  adduclus  loco  ifto  Valerij  Maximi  Lib.  5, 


aenigma  <Scobfcurumindicium.  CiceroadQv. 
Fratr.  Involucris  fimuUtiomm  tegi,  &c. 

8.  Deformi  vinditfiz  fpecie  ptmiens]  Caftu- 
tuseosj  qui  aemulum  occidcrant,  fufpendioca- 
itigans ,  verum  efTe  probavit  illud  Augufti  di- 
cluminRhymitaclemThracumRegem ,  quod 
ab  Antonio  ad  iilum  defeceraL.:  Proditionem 
amo ,  poditorem  cdia  habeo.  Imperator  Severus- 
proditorcs  prsemij  loco  occidit ,  quum  opera* 


Cap.4.  de  amore  mulieris  erga  matrem,  quarn 
in  carcere  proprijs  aluit  uberibus ,  quem  lo« 
cum  Saxo  exprimere  conatus  eff :  Quononper.e*. 
trat,aut  quid  non  excogitat pietas ,  qute  in  carcere. 
fervands,  genitrkis  novam  rationem  invenitl  Ubi 
alij  legunt,  exacuit ,  &  forte  recTius.  Nam  ia 
excavat  duriufculum  eft. 

48.  Nuptiarum  deformitatem)  Id eft , defoij- 


eorum  abufus  eflet_.  Certe  proditores  genus  B  m;3  urfi  cum  pueua  congieiTus.  Nam  hac  no- 


hominum  ccelo  Sc  terris  invifum,  gratumho 

ftib,us,  fed  nunquam  charum. 

1;.    Ntsrmaimi-ce  Pr&fecli  Roberti  filiam  lm- 

mam  j   In  eandem  fententiam  Adamus  Bre* 

menfis  Lib.  n,  Cap.  57.   Cbnut  Adelradi  regnum 

accepit,  uxorem^  ejus  Ymmam  nemine,  quiefuit  fo- 

rorComitis  Nordmannorum  Eikardi,  cuiEexDano- 

vum  fuam  dedit  germanam  Margaretam ,  pro  fcede- 

re.  Ouam  deinde  Chnut  repudiatam  a  Comite,  Ulff 

j    •"*-  ,-    j  j:      ■    '  „;a  r  1   \      ^Sic  yapov  deEquodixitOppianus 

dxciAnglue  dedit :  ejus£Ulff  iororem  copulavtt  al- L  „  ,  .,        c-  ~     ,   „.,.., 

teri  ditci  Gudvino,  caMe  ratrn  Angloiper  connubia 

Danis  fideliores.  Qute  res  eum  non  fefellit.   Et  Ei- 

"'chardits  quidem  Comes  declinans  iram  Knut^erofolj- 

tnam  profeclus,  ibidtm  obijt,  rslinquens  filium  in 

Nordmannia  Robertum ,  cujusfilius  esl  ifie  Wilbel- 

mus,  quem  Franti  Baflardum  vocant..  Vlfex  forore 

Kegis  Ganuti  fitsos  fufcepit  Biorn  Ducem,  &  Sven  Re- 

gem.  Gudvind  e  forore  UlfDucis,genuit  parricidas 

Sven,  Tofle,  &  Haraldum.  Videatur  etiam  Chro 


tionsNupiite  apud  benae  notx fcriptores 5  nem= 
pe  pro  omni  concubitu.  Petronius  Satyrico  : 
Plaudentibus  ergo  univerfis,  &poflulantibus,  nuptias 
fecermt.  Ubi  nuptias  facere  ,  eft  to  evvxGiafyiv. 
Ir.de  Fefto,  nupta  verba,  obfcccna.  Lipfius  An- 
tiqviLect.Lib.z.  Cap.p.  Barthius  CommenL. 
in  Mufaeum.  Joan.  Bourdelotius,  &  Erhardus  in 
Petr.  Arbitrum,  Taubmannus  in  Plauti  MoftelL. 

Lib.i.  tiuv-0. 
3.  5ic  yi,y.uv  dePilcibusdixit^lianus 
Cap.  14.  Lib.  1.  Cap.  ic.  Lib.  2.  Hiftor.  animal. 

Pag.  ij?4.  verf  10.  Virium  parte  deftmclum  \ 
Clarifs.  Vir,  joannesMeurfius,  0  fAazufyTqs  > 
Collega  olim  meus  conjundtifiimus,  hic  Jegen» 
dum  cenfuit  defeclum :  Sc  meo  judicio  reciiffi- 
me.  Solens  etenimhaeformuiautiturSaxo. 

14.  Vrimalerm']  Id  eft,Dominicadie.  Iti 
enim  Chriftiani  cujusque  ^eptimanac  dies  nu-» 


niconNorvagicumSnorronis  Sturlfffonij  pag.  D  rnerabant,  nomina  profana  deorum  gentilium, 
187,  &  feqq.  antea  diebus impofita,  dcteftantes; 

28.  Eximia granditatis  Urfusl  Dignaeftob-  «7-  Sparfas  repente  fcindttlas  legit  ]  Scindulx 

fervatu  fententiaCl. Viri,MartiniDeIrij,  quam  '^c  funt  minuta  ligni  frufta  abfcifla,aliasSt/;j« 
de hoc  Saxonis  loco profert,Difquifit.  Magicar.  dia ,  nobis  ©pafiSKt".  Vitruvio,  Vegetio,  Colu- 
Lib.  2.  Quaeft.  14.  Quoniam  certmfim ,  inquit_,,  mella?, Plinio,  Palladio,  Csefari ,  alijsq; ,  Scindfa  ■ 
ex  homine  &  fera  verum  hominem  nafci  non  pojfe,  te  funt  tabellas  vicem  tegularum  praeftantes,  fic 
quia  ferinum  femen  perfeclisnis  esl  expers ,  qus,  ad  dictse,  a  fcindendis  angulatim  arboribus.  Un» 
tam  Kbbilis  animte  domicilium  requirttur:  inilloex-  de  teclum  fcinduldre,  hoc  eft  ,  fcindulis  contc* 
emplo putarim  hocdicendum,quodD<gmonintaUum  ^lum.  Apulejus Likj.de Afino':  Famphile mea, 
ferarum  effigie  fxminas  comprefferit.  Nosverohic  E  j<tm  vscors  animi,teclum  fcindulareconfcendit.  Iti 
non  urfum,fed  urfi,  feuBiornonisnomine,infi-     enim  legendum  monet  Godefchalcus  5tevvc- 


diatorcm  &  raptorem,  originem  fabulae  dedifle 
ftatuimus.  Quod&ipfifatenturGenturiarum 
Magdeburgenfium  Scriptores,  quamvis  Saxo- 
nem  immerito,  tanquam  nugatorem,fugillent : 
Inter  Metamorphofes  Ovidij  referri  pojfet,  quodSaxe 
<  Grammatictts  de  urfo  nugatur :  qtiem  ait  in  agro  Sve- 
tico  virginem  quandam  rapuijfe ,  &  in  latebris  fuis 


chius  ad  hunc  locum,  pro  Scandulare.  Vitruvius 
Lib,  X.  Cap.  I.  JEdificia  conflituttntur  fcindulis  ro* 
buficis  aut  flramentis.  Vegetius  Lib.  2.  Cap.  2$. 
Tempore  hyemis  de  tegulis  vel  fcir.dulis ,  porticus  te- 
gerentur  adEquitts.  Caefar  Lib.  8-  Beili  Gallici  ? 
Cupas  fevo,pice,fiindulis  complent.  Ifidorus  Orig. 
Lib.  15/.  Cap.  19.   Afferes  ab  affe,  qttia  foli  ponun- 


■ejus  coitcubitu  ufum  ejfe :  txndcm  a  victnis  paflori-     tur ,  neif^  conjuniti.  Scindulte  ,  eo  quod  fcindantur e 
■bm,  quorum gregibm  moleflm  fuerat ,  captum&in-  f  idesl,  dividantur.  Ejusmodi  ftinduliscontcctaax 


teremptum  effe  :  virginem  vero ,  qux  ex  urfo  gra- 
vida  fuerat  facla,filium  enixam  effv,  cuiaparante 
tirfi  nomenfit  impofitum.  Qm  poflquam  adolevis- 
fa-.  agnitafux  propagims  veritate  ,  a  patris  inter- 
fetioribus  funsfU  egit  fupplicia.  Fttit  autem  hic  ur- 
( ,; ,  Iktro  aliquis  nobilis ,  qui  id  facimts  perpctravit i 
foflea  bocfcelusPoita  talimodofinxeritnt,  cttm  autc- 
?v-7.'  pnehtetk  apevte HonUceret  rtpr&Kndere.  Gjnt. 
Maaikb;  Gap'.*ri-.p;'%; 


fuifle  Romam  annis  470  teftis  Cornelius  Ne- 
pos  apud  Plinium  Lib.  XVI.  Cap.  10.  Hinc  qui 
Scandularij  dicuntur  in  1.  ult.  ff.  de  jure  immu- 
nitatis,  Scindularij  nuncupari  debent.  Vidcatur 
omnino  docliflimi  Stevvechij  Commentarius 
adVegetijLib.2.  Cap.23.  Aldhelmus  delaudi- 
bus Virginitatis, Cap.  14.  Pyram flipitum insdite 
confiruclam,&  flammantibm  fcindults  fuccenfatn. 
tS.   Sttbjettam  pabnam  cremaniam  pcebuit  ] 

Non 


IN  LlBRUM  X.  HtSTORLE  DaNICLE  SXxONlS  G SAKMATlCt..  Uj 

Noa  lifius  ac  Mutius  ille  Scaevola ,  qui  perofus  A  t/am appdlat ,  mtdsis,  at^  ctiam impudentijjhm  m-~ 
dextram  fuam,  quod  ejus  minifterio  m  crde Rer     que , maxtme  contingit. 
gisutinequiviflet,  inje&am  foculo  exuri  paflus 
eft.  ValcriusMaximus  Lib. j;  Cap.  5. 

15».  Scrupulofo  ctdtu  levia  quoa^  religionismo- 
menta  ]  Valerium  fuum  hcic  rurilis  exprefhV 
Saxo,  cujus  haee  funt  verba  Lib.i.  Cap.  1.  Ouod 
ttmflcrupubsa.  cttra  parvula  quo^  momenta  religio- 
nii  examimre  videntur. 

$0.    Cujusfa&i  circumfl>ettijfima  finttitate  ] 


Pag.  15; j\  verf.  17.  Senior  Regk  tdventum  ojie* 
riens~\  Seniorii  hoc loco vocabuium  eadem  forta 
notatione  Saxo  nofter  ufurpafie  videtur  ,  qnk 
Johannes  Biclarenfis ,  pofteaEpifcopus  Gerun* 
denfis ,  Chronici  f  ui  pag.  60.  Leortegtldm  R.e% 
Aregenfes  montes  ingreditur,  Affidium  loa  feniorcm, 
cum  uxcre  &fili$s  captivos  dncit.  Et  Syncdus  Ba^- 
varica  uibTaffiloneBavaris  Ducc,temporibus 


Latet  in.hoc  Bpitheto  aliquid  venerationis  &  B  CafoliMagnicelebrata,  pag.140.   Cum  faiijjl  r,v- 


auguftae  majeftatis.  Ammianus  Marceliinus 
Lib.  XIV.  Populi  Romani  nomen  drcumfpectum  & 
werendum.  Sed  Saxo  imitatus  eft  fuum  Valc- 
rium  Max.  Lib,  I.  Cap.  I.  Decreti^  circumfpettijfi- 
tnk fdnttione,impium  optis  cenflor'uretexuit\/ 

j2.  Detrimentorum  violentia  laceffitis  ]  Va- 
ferius  Maximus  Lib.  4.  Cap.8.de  Tellia  Agri- 
gentino  :  Demus  ejus  quafi  quxdam  muniflueutia 
<tfficina  credebatur.  lilincenimprivatim alimentain- 


flri  ad  placitum  noflrimvenerint,  bahemt  objhicii 
qutsfitum,  de  quo  pagofiat,  &  quijintflemores  eorunt. 
EtTabulae  Gauflini  Epiicopi  >  Pro  remcdioAnma 
Senioru  nofiri Otbonis.  Flodoardus Hiitor.  Eccicfi. 
Rom.  Lib.  I.  Accidit  autem,  ut  eadem  die,  Legatus 
Domini  Prteflulis  mftriHeriveri,  nomtne  Tberdoinm, 
ab  eodem  Seniore  flm ,  pro  rebus  ipfis  repetendis ,  ad 
regem  ciim  manerjbus deveniret.  Quibus  in  locis, 
ni  fallor,  Senior,  eft  dominus,  aut  Princeps,  vei 


spialdbordntibus,dotesvirginibuspaupertatepreffis,  c  qui  alioquin  fumma  cum  poteftate  praeeft  : 

detrimentorum  incurfluquajfatis  folatia  erogabantur.  quemadmodum  Hifpanis  in  ufti  eft  fuum  Sen- 

UtpauibpoftiQuidmultallsIonmortaletnaliquem,  «or, Italis  Signor,GaliisSirg.  Verum  haec  aequo 

fed propitis  fortume  benignum  diceres  ejfe  finum.  Lectori  dijudicanda  reiinquo. 

46.  Lingux  volubilitate  ]  Volubilitas  UngUte  Vag.x$>6.  verf.'8.  Apud  Afum  ]  Afum ,  quod 

proprie  fignificat  promptam  dicendi  facilita-  ClariflimusVeliejusnofter  perperam(quodpa- 

tem ,  quae  eorum  efle  folet ,  qui  multis  verbis ,  'ce  tanri  vifi  dixifle iiceat )  Abufutm  vertit,  in pro- 

pauciffimis  rebus  dicunt.  Plinius  Junior  Epift.  vincia  Scaniae  ©kr^ClttJsf  vulgo  difta ,  fitura 

XX.  Lib. ;.  Mos  esl  pleris^  Grtecorum ,  ut  iUisfit  eft  :  olimq^  oppidurn  fuit  prxclarum ,  multo- 

fto  copia  volubilitas :  tam  longas,  tamfc  rigidas  pe-  rum  infignium  &  fortiffimorum  militum  fe- 

riodos  uno  fiiritu ,  quafi  torrente,  contorquent  ■,  Ju-  0  pultura  nobilitatum  5  jam  vero  fatali  rerum  vi- 

liusCandidus/o^«e«rwwappeIlavit.  Pliniusibi-  ciffitudine  ad  pagi  mediocris  redadum  eftan- 

de»:  ltd%  Julitts  Candidus  non  invenufie  folet  di-  guftias.  In muro  ccemiterij  Afumenfishodieq; 

cere,aliud ejfeeloquentiam,aliud loquentiam.*  Nam  vifitur  elegans faxum  muro infizurn,&  portse 

doquentia  vix  UHi&  alteri,  imo  fi  M.Antonio  cre-  adplagam  feptentrionalern  adjundtu,  literisqf 

tfatut  t  nembti ;  hiec  vero ,  qttm  Candidus  loquen-  Runicis  inferiptum,  quarum  hie  eft  fenfus: 


FRFlf; 


in       StephaniJohannisStephaniiNot^Vberiores 

FRIHT  :  "iMRMf  :  Hhl.  ,•  ^R^BI:  A  bent-  :  ?(*»«/>«  Wimlorum  Gnens  &  Anatrtg 

HY*    IR  *    FIRFIfl  *  HM*  PflH*  "!$%*$***•  T"tiusUto,fiiiusMiftivti,maleChri- 

j  c  r  *  T  ^  J  t         JDVIMI  vn'd      jh'  ftianus.    Unde  etiam  pro  crudelitate  fua  k  quodant 

4bHlf4.K  :    4K.rlDiKrnB:   dV:  SaxonumtramfugaintcrfeclusfuitfiliumhabcnsGu- 

l^iBHRK  :   YhM:  thefcalcum,quiperidemtempus,apudLuniborg,Me- 

S&ftij&k  WimSZ  6933?  Wj  bMttt  »4"iumDucis,literalibuserudicbaturftitd^  Ve- 

jtttcfjil  btnt  guDt  /  2(6fflon  2rftWf?Up  Og  8?*  rftW  tf  «|»Pf  morteparentu,  ir£  &  furore  cm- 

fctorn  Stftult.  tnotus,rejeftifcumfideliterif,armacorripuit,amnefy 

Id  eft  :  CHRISTE  MARIiE  FILI  ADSIS  IIS,  "*»"»#>  W"W»  #«*/*  «»>»x«  KF»'»»/».  H«»c 

QUI  E  CC  L  E  S I  iE  TU.E  BENEFACIUNT,  Undm  >  1u*ft  Pri»»P^  Utronum ,  Bernardus  Duk 
ABSOLONI  ARCHIEPISCOPO  ET  E'S- B  gP'*Hr»^ 

BERNO  MULE.  Vide  Cl.  D.  Worraij  Monu-  fftmum,  jundo  fctum  fcedere dimifit  eum.  Qui  venit 

LJb  ,                               0  ddCnutP,egem,& cum\eoprofeitiu  inAngliam.per- 

_     -         «•       •        ■w-.'Ki  iJTrifi  nvanftt  ibi  multe  tempore. 

12.  Do»« percuaores  mvemt ]  Quod  Olaus  •*          •     .      //.,„.. 

Rex  Norvagiaf  non  infcio  Kanuto^eremptus  „       «7-  Gerbrando  fubfinuttur  Avaco', |  Adamus 

fit,afferitetiamAdamusBremenfisLib.2.c  4J-  ?emc°fis  Llb>*- ?P' 4*  ^«[Archiepi. 

Sdunt^.emJngratimCbnutKegi.UtenterH.  fcopusBremcnfis^  bonustnPr«pofiturA,multome- 

cifum,quod&verumeffe  nen  diffidimus,eo  quodre-  lmm  UthedIa>  ^nem  fuam  ad  gentes  ferventt 

Jnumejusinvafit.  SedChroniconNorvagicum  «^W^*  Etpnmo  ommumconcdtansfibt 

teftatur,  quod  orta Inter  Olaum  &Regni  pri-  Ch" *  W  D*f  8a,f  Grrir/flkfo  ^r<^*  » 
»ates,ob«deroquorandamPr^orunL,C^  M™» 

eontentioneprivata ,  eruperiteatandeminbcl-  :     PaS;f ?  ^1*5-  S-^M  »*/%*«  *^w»f, 

lum  apertum.    In  quo  ad  extremum  deletus  **?  «*f^  ^»^3  Vere  igiturPlinius  ia 

eftexercituSRegis,&ipfcOlaus,acceptisadu-  dmno  illo  Panegyrico  :  EnitmtaliquuinbeUo, 

eibus  belli,  aliquot  vulneribus,  exfpiravit  inlo-  lfd  9f}evit  m  fce :  dmm  t0Za>fed  nan  &  *m* 

eo  pugns,  prope  Stickleftadam,  Anno  Chrifti  ^M*  «««««to,  aiiusamorem 

M  XXVIII  4  Kal  Aus.  numanttate  captavit :  tlle  quxfitam  domi  gloriam  in 

,,     .                        ~-    ,  publico,hicinpubbcopartamdomiperdidit.  Poftrc* 

14.    S«  | mprf^  W*  Mfifr  ]  U  «0»  nmo  exftitit,  cujm  virtufes  nuHo  vim- 

NempeDaniiB,Svec«,Norvegiie,Angh*,_Scla.  Tum  (onfink  UdeJnntur.       . 

viae,Sembi3e:quodvixunquamaii  contigitRe-n       n„„  .„o  „«>,r  .      »j     r        a-       <>r, 

'  M  r    /u       t?t        u      Pag.198.veri.41.  AdverfumteftimonufulmenJ 

2umDanorum,pra:terquamFrothoniIII,  cu-  nn;™,,u»™»m;B      •       ■       •  j           -  1* 

*                      Lr         ^                .          '  Quicquidterroremincutit,quicquidcumviah* 

,us  regnumRuffiamab  ortu  compleclens   ad  ^  ^  im      u   conjundum,  tranflate/«/- 

occafumRhenofluminehmitatum  erat :  Saxo  men  fa^  ?ic  eleganter  Quintilianus ,  vel 

;         ,                  •  potius  Pofthumius  Junior,velM.  FIorus,aut 

16.    Ijus  prmcipi  Jienrko  filiam  Gunildam  3  fx  qUis  alius ,  Declamatione  quadam ,  fulmen 

Adamus  Bremenfis Lib.  2.  Cap.47.  Tempore  ill»  abdicationis ,  quo  feveri  patres  adverfus  liberos 

Conradus  Imperator filiam  Chnut  Regis  Henrico  filio  utuntuTi  dixit :  id  quod  repetit  Declamation* 

accepit  ik  matrimonium.    Exteri  Scriptores  fere  CCLIX  :  Fulmen  iftud  patrum  adverfus  ferociam 

omnes  Gunildamhanc,  Canuti  filiam  ,  Cbuni-  adolefcenti<edatumesl,&adverfusfilios,quipeccare 
gttitdam  apriellant.  Erat  forte  ipfi  appofito  co-  Eplmpojfunt.  Cn.  &  P.  Scipiones  fulmina  Imperi} 

gnomine  nomen  au(5tum,  ita  ut  Gunildam,  Chu-  Rman;  appcllavitCiceroproBalbo:  Etfulmint 

mgunildam ,  feu  Cbunigundam  (  jxfonnc/  ©f UtU  verborum  idem  ad  Papirium  Lib.  IX.  Eloquen- 

M  ©ttnntlti )  dixerint,  ob  formae  prxftantiam ,  tiam  Ciceronis  fulmina  vocavit  Columella  m 

qua  excellcbat  plurimum-,.  Praefat.  Lib.L  N«  Brutum  ,  aut  Calium,  ToHio- 

21.  Sibi  trium  imperium  ]  Sveciar, Sclavia: 8c  mmve,cum  Meffala  &  Catullo,  deterruere  fulmina 

Sembiae.  Adamus  Bremenfis  loco  jam  dido  :  illa  Ciceronis  ab  Eloquentia fttidio.   Undefulmin* 

Cum  quibus  ftatim,  regio  faftu,ltaliam  ingrejfuseft,  juculari  Eloquentia  dicitur  Martiano  Capellae 

(  Conradus )  adfaciendam  regno  juftitiam ,  comi-  Lib.  j.   Denifo  creditum  quod  inftar  ]ovis  eadem 

tem  habens  itineris  Chnut  Regem,  potentik  trium  fulmina  jaculari.  Et  Oratores  ipfi  fulminarc  fett 
regnorum ,  Barbaru  gentibus  valde  terribilem.  Ille  F  fulgurare.    M.  Tullius  de  Oratore  :  Nunquam , 

quidem.cumtresfilios  baberet  ,fengulos  fuper  fingu-  inquh,ab  Ariftophane  Poeta  fulgurare,  tonare,per- 

la  rigna  pofuit ,  ipfe  aliquando  vifitans  Danos,  aii-  mifcere  Gmciam  diclus  ejfet  Pericles,fi  tenui genere 

quando  vero  Hordmannos ,  fepijfime autem  fedit  in  ufusfuijfet.  Verba  Ariftophanis  fiim:  jjsya^ei/ 

Anglia.  sQfyvtzx, ,  tyvexvxa  ttff  kJka^a. ,  id  eft ,  fulgura- 

32.   Gutfcalcus  Sclavicus~i  Hujus  Guticalci  \tat,tmabat,convolvebatGr&ciam. 

plurimaflt  mentio  ab  Helmoldo  Cap.  ip.  Sc  43.    8i  fbonfione  provocatut  fuijfet  ]  sponfio 

Adamo  Bremenfi  Lib.  2.  Cap.  48.  qui  patrem  apud  antiquos  gcnus  erat  ftipulationis ,  qua 

ejus  appellant  Vdonem  five  Vtonem ,  quem  Saxo  plerumq;  uti  fblebant  poft  interdida,  cum  li- 

hic  Pribignevum  vocat.    Yerba  Adatni  iu  ha-  tis  quxdam  appcndicula  incidiflet,  autetiam  fi 

alio 


In  LlBRLlM  X.  HlSTORI/-  DaNIC/E  SaXONIS  GrAMMATICI.  25$ 

aliomodo  inter  cos  controvcrteretur.    Ficbat  A         Pag.2or.  verf.t6.  Aputl  Rothomaatm]  Wil- 

autem  Sponjio ,  interpofita  ftipulatione  certae  helmus  Malmesburicnfis  degeft.  Angl.  Lib.  2. 

pecuniae,  quam  is,qui  litem  intendcbat,  datu-  Cap.  XI.    Canutum  Sceptoniae  in  Ane-lica  de- 

rumfe,  nifi  veram  caufam  haberet,  promitte-  func~tum,&  Vintoniaefuneratummemorat:  At 

bat.  Actor  enim  primo  fpondebat ,  ideft,fponte  Cnuto,  inquit,  tranfiursdvitee  meta,  Sccptonite  dc- 

atq;  ultro  fponfionem  deferebat  adveriario  ,  funcltts,  &  VVintoniee  fepultm  ett. 

quem  ideo  fponflone  Uceffere  &  provocare  dice-  41.  Quam  maximam  femper  exhibner.it]  Pro- 

batur.  Ab  eo  namq;  poftea  fummam  eandem  penfiffimo  in  cukum  divinum  animo  ,  inq; 

ftipulabatur.  Hic  autem  aut  fateri  cogebatur,  aedes  &  perfonas  facras  mire  munificus  fuir_, 

aut  fi  inficiarctur ,  reftipulari.  Tum  aclor  ite-  Canutus  hic  noftcr  ,  re  &  nomine  Ma<mus. 

rum  ftipulanti  adverfario  fpondebat_.  B  Templa,  Ccenobia,  non  in  Daniafolum  &  An- 

44.  ReftipuUtione  uti  licuit  ]  Vetus  Codex,  glia,  fed  &  in  Gallia,  Sc  alibi  terrarum,partim 

«[uo  itt  nonnullis  fum  ufus,  ad  oram  afcriptum  ipfe  extruxit,partim  reparavitjpartimdenique 

habebat  refragatione.  Sed  longe  recTius  omnes  fumptibus  vereregijs  locupletavir.    Ita  ad  re- 

Editiones  legunt  reftipulatione :  quia  ac~tore__>  ftaurationem  tempii  Carnotenfis  in  Gallijs, 

fpondente,reoiicitumeratifi  inficiaretur,r^-  quod  miferabiii  incendio  conflagraverat ,  in- 

p«frf»,hoceft,abeo,cuiquidanteafeftipulanti  gentem  pecuniam  transmifi t ,  Anno  Chrifti 

promifitjviciffimaliquid  ftipulari.  Verum  hanc  1032.  Cujds  rei  teftis  eft  EpiftolaFuiberti,  Epi- 

Saxo  poteftatem  crimine  laefae  majeftatis  reis  fcopi  tumCarnotenfis,  quagratiasagitCanuto 

prorfus  interdic1:amfuiffeaflerit_,.  Regi.  Eaextat  interEpiftolasipfius,ordinep7, 

Pag.  199.  verf  7.   Dataf,  nave  ]  Fuit  hoc  C  fol.  92.   fcripta  ftilo  &  more  iftius  aevi,  quo 

ctiam  apud  veteres  inter  fupplicij  genera.    Sic  etiamdumviguitBarbaries.  Inferiptioeiusmo- 

Svetonius  Caefar.  Cap.  66.    Vetufti/Jimts  navi  im-  di  eft  :  Nobilifjimo  Rea  Danomarcbite  CNUTQNI, 

pofitos,  quocun£vento ,in  quascun^  terras ,  jubebo  Fulbertiis,Deig.irtid,CarnotenfiumEpifcoptis,cumfitis 

dvthi.   Ita  puniti  delatoresaTrajano.    Plinius  Clericis&Monacbis,Orationiffnfraaum.  S.OuaH- 

in  Panegyrico  :  Congeftifunt  in  navigia  raptim  do  muntis  tuum  riobis  oblatum  vidtmus ,  fagdcitaiim. 

conquifita,  ac  tempeftatibus  dediti,  abirent,fugerent-  tuam  ac  religionem  pariter  admirati  fwmus.   Saga- 

que  vaftatas  deUtionibus  terras :  acfi  quem  fiitctits  citatem  quidem ,  qubd  homo  noftns  lingp.ts  ignarus, 

dc  procettts  fcopulit  refervajfent,  hic  ntida  faxa  &  in-  longo^  a  nobis  tcrrte  maris^  intervaUo  divifus ;  non 

bojpitale  littus  incoleret :  ageret  duram  &  anxiam  foliim  ea,  qux,  circd  te  funt ,  ftremi  capeffas  i  fed 

vitam ,  relicla^  posl  tergum  totius  generis  humani  D  etiam  ea ,  quot  circa  nos ,  diligenter  inquiras.    Reli- 

fecmitate,  mtxreret.  Ita  8c  faevitum  olim  a  Tyran-  gionem  verb,  quum  te ,  quem  Paganorum  principeni 

nis  Chriftiani  nominis  oforibus ,  in  viros  fim-  audieramus ,  non  modb  Chriftiamtm  ,  verumetiam 

c"los.                                                    >  erga  Ecdefite  Dei  fervos  benignifjimum  largitorem 

Pag.  200.  verfi /.  I«&  unitts  omnes profcriptio-  agnofcimUs.    Unde  gratias  agcntes  Regi  Regum ,  ex 

itedamnari]  Felicitas  Reipublicae,  omniumq;  cujtts  dijpojitione  talia  defcendunt ,  rogamus ,  ut  ipfe 

civium  falus,  a.  Principis  pendet  falute  &  felici-  regnum  ftium  in  vobis  profterari  faciat,  &  animam 

tate.  Plinius  inPanegyrico :  m  in  unius  falutem  tuam  k  peccatis  abfolvat ,  per  tztemutti  &  confub- 

coUata  omnium  vota :  cum  fibi  fe,  ac  liberisfttis  iri-  ftxntialem  ftbi  unigenitum  Chriftum  Dominum  no- 

telligerent  precari,  qutS  pro  teprecarentur.  Et  pau-  ftrutn,  m  unitate  Spirittts  SanEtt,  Amen.t  Vale  memor 
16  poft  ibidem_.  :  Debemtts  obfecrare,  utomniaE  noftrl,  non  immcmor  tui.    Meminit  etiim  Gui- 

t]U<s facis ,qti&if,facias, profjiere  cedant  tibi ,Rcipub-  lielmus  Malmesburienfis  loco  fuperius  didto: 

lictg,  nobki  velfi  breviusfit  optandum ,  ut  uni  tibi,  Ejusdem,  inquit,  Archiprtefulis,& Helnothi  hortatu, 

in  quo  &  Refpublica  &  nos  funtwc  Cnuto  Rex  ad  transmarinas  Ecclefias  mifit  pecttnias, 

2i.  Ipfefibi  trecenta  acfexaginta  mulclte  no-  maxime  Camotttm,  ubi  tunc  florebat  FulbertusEpi- 

minel  Caveant  diligenter  Legis  latores,nefuis  fcopus  in  fanclitate  &  Philefophia  nominatiffimus. 

damnentur  legibus.  Quemadmodum  Zaleuci  Pag.  2oj.verf  t.  M.yorum  virtute  elaboratum 

filius  in  ipfarn  a  patre  latam  primus  deliquit :  finivit  imperium~]  Eundem  in  modum  loquitur 

utqi  fuus  conftaret  legi  vigoi',  oculum  filio  u-  Juftinus  Lib.  1.   Filius  ejus  Ninyas  contentus  el.tbo- 

num,  fibiqj  alterum  erui  curavit.  iElianus  Va-  rato  a  parentibus  imperio ,  belliftudia  dcpofuit. 

riar.  Hiftor.  Lib. XIII.     Charondas  Tyrius,  in  £         Pag.  204.  verf  1.  C&duntur  ftmditus  ScUvil- 

frequentem  Senatum,  gladium  inferrejprohi-  Sclavorum  XVmillia  caefa ,  memoriae  prodidit 

buerat  :  ipfe  vero  eandem  legem  violat ,  eoq;  Adamus  Bremenfis  Lib.  2.  Cap.  /9.  Magnus  au- 

gladio  fe  ipfum  transfigit.  In  hanc  claflem  re-  tem  Rex  projuftitia  &  fortitudine  carusfuitDanis, 

ferendi  Licinius  Stolo  apudPlutarchum  in  Ca-  verum  Sclavis  terribilis,  qui  posi  mortem  Chnut,  Da- 

millo  :   Tennes  apud  Heraclidem  de  Politiis :  niam  infeftabant.    Ratibor  Dux  Sclavorum  inter- 

Pcricles  8c  Clifthenes ,  duces  Attici  apud  iElia-  fectmesldDanis.  Ad  cujusmortemulcifcendamjam 

num  Lib.15.   Lycurgus  apud  eundem  :  &  So-  tunc  cum  toto  exercitu  Vinuli  venientes,  tuifc  adRi- 

lon  apud  Platon,  Eutropius  Eunuchus  apud  So-  pam  vaftando  progreffi  funt.   Etforte  Magnus,  Rex 

eratcm  Hiftor.  Ecclefiaft.  Lib.  VI.  Cap.  V.  tunca  Kordmannia  rediens,  Heidebyam  appulit.  Qui 


more 


I 


214       Stephani  Johannis  Stephanii Not^  Vberiores 

more  Danorum,copijs  undi^  coUeclis,  egredientes  e  A  Svenonis  matcr,  filia  erat  Svenonis  Tivgskcg, 
D.tnia  paganos,in  campeflribus  Heideby,  excepit.XV.  8c  Sirithae  Reginae  Svetiae,  quae  relidta  fuperftcs 
miUia  feruntur  ibi  occifa ,  &  facta  es~l  pax  &  lceti-  fuit  Regis  Erici.  Gcnealogiam  fubijciamus , 
tia  Chnflianis  omni  tempore  Magni.  quaelucem  addat  Hiftoriae  univerfaehujustem» 

20.  Nam  maternum  inde  gemu  traxeratl  Ita      poris : 
cenfui  lcgendum  propaternum.  Eftrita  etenim, 

Siritha  Regina  Svetiae,  relicta  fuperftes  Regis  Erici, 
fuftulit  ex 


Erico 

I 

01aum_» 

— — ._A____ 


Svenone  Tivgskeg 


Aftrita_> , 
nupta  D. 
Glao. 


2. 

Emund. 


i- 

Anund.  qui 
in  Baptifmo 
didtuseftja- 
cobus. 


4- 
Ingerta_» 
nupta  Ja- 
riflaoRu- 
teno. 


Eftritam  nuptam  CanutumMagnum, 

Vlfoni  cuigenuit 


SvenoEftritius   Imma 


Gunildam_.     Canutu 
nuptamHen-  coghd- 
rico,Impera-  mentb 
toriRomano   Durum 


Alvina 

"t 
i.Haraldum_» 

Regem  AngliaeJ 

2.  Svenonem_» 

RegemNorvegiae 


( 

Sed  &  paternum  genus  e  Svetia  traxerat  Sveno  j  B 
quum  Vlfonem,  quem  patrem  is  habuit,  e  Sve- 
tia  oriundum,paulo  fuperius  tradiderh  Saxo  : 
Cujus  munificentice  gratia  Vlfonem  quondam  eSve- 
tia  accerfitum.  &c.  , 

22.  Deturbato  per  occurfum  leporis  equo}  Le- 
pus  femper  inter  quadrupedes  infelicis  ominis 
habitus  eft  ;  &  antiquiifima  fuit  fuperftitio, 
finiftri  aliquid  evenire,  11  lepus  occurrat,  vel  fe- 
mit_m  tranfeat.  HincGraeca  illa  apudSvidam 
{cntentia_>  "•  ^)a>&tg  o  Ka^ag  ov^v^ag  wbjhC 
Tifsf-C,  Viftts  lepus  infortunatas  facit  vias.  Non- 
inficm,  inquii  Camerarius,  Horar.  Subcefivar. 
Part.  2.  Cap.  Ult.  leporum  incurftts  ficpe  ominofos 
&  fafales  fuiffe.  Memini  enim  me  ab  oculatis  & 
fide  dignis  teflibus  audire ,  aliquoties  in  obfidione 
Magdeburgenfi ,  leporum  magnam  copiam  intra  ca- 
flra  &  urbem  confpeUam  fuiffe,  &  qui  cos~inter  ve- 
litationes  injecuti fuerint,vel  captos,vel  male  mul- 
ttatos  a  prcefidiarijs  fuiffe.  Infelix  fane  fuit  con- 
(pectus  leporis,  de  quo  JacobusMejetus  fcribit  D 
Annal.  Flandr.  Lib.  XII.  Paulb  etenim  ante_» 
pr_lium  inter  Gandenfes  &  Brugenfes,hi  pro 
trifti  acceperunt  omine,qubd  leporem  ibi  for- 
te  per  medias  ftationes  fuas  tranfcurrentem_, 
cernerent.  ExpaUuit ,  inquit  Mejerus ,  Ratgerus 
DuxBrugenfum,  vultus^  nuUam  retinuit  conflan- 
tiam.  Paulo  posi  ita£  licet  numero  fuperiores  ma- 
gna  clade  a  Gandenfibus  vicii  funt.  Sigebertus 
Gemblaccenfis ,  ad  Ann.  Chrifti  M.  C.  XLIII. 
fcribitdeFulconeHierofolymorumRege,quod  E 
dum  venationi  infiftens ,  leporem  infequitur 
ex  improvifo  fibi  apparentem,  equus,cuiinfi- 
debat,  fe  fuper  eum  praecipitem  dcderit,  ipfum- 
quc  vua&regno  privaverit.  Lzyove  etiam  au- 
toreRomam  aliquando  captam,idcmSigeber- 
tusGemblacenfis  commemorat  adAn.Chrifti 


D  CCCC.  Arnulpho  enimRege,  qui  Berenga* 
rio  auxilium  tulerat,  Rorriam  oppugnante,  ex- 
citus  e  latebris  clamore  tumultuqj  militum_, 
Lepus  ,  urbem  verfiis  curfum  arripuit.  Hunc 
milites  toto  temere  agmine  concito  cum  coe- 
piffent  fequi,  curfuq;  Sc  clamoribus  acrius  de- 
terrerent,  Romani ,  qui  pro  propugnaculis  fta- 
bant,  urbem  eo  impetu  peti  veriti,  cui  felonge 
impares  propter  defendentium  inopiam  arbi- 
trabantur  ,  pari  confenfu,  defertis  mcenibus, 
ad  terramfe  fubmifere.  Barbari  occafione  fre- 
ti,  fellis  equorum  ad  mceniain  cumulum  agge- 
ftis,  per  eos  nullo  reludtante,  leoninam  urbem* 
niillo  negotio  ceperunr'.   Ita  &  Anno  a  nato 
Chrifto  fupra  millefimum  ducentefimo  octo- 
gefimo  nbho,  ComesHolfatiaeHenricus,  ejus- 
quefratcr  johannes,  cceptd  adverfus  Dithmar- 
fos  beilo,  infeliciter  pradiati  memorantur,  oc- 
cafioneleporis,quiexercitui  adpugnam  accin- 
clo  forte  tortuna  occurrens,praeliaturos  in  fu- 
gam  egit.  Quod  quomodo  acciderit,luculen- 
ta  narratione  exponit  Vir  longe  ClarifTimus, 
Philologus  &  Hiftoriographus  celeberrimus  , 
mihiq;  fideliiTima  gratia  conjundtiffimus  Ami- 
cus ,  D.  Johannes  Ifacius  Pontanus ,  Hiftoriae 
Danicae  Lib.  VII.  pag.  ij6.  Holfaticumftarent 
jam  magno  nobilitatis  fuae  ac  populi  numero, 
adpugnam  ac  jugum  Dithmarfis  inferendunt 
parati,  contigit  eorum  copias  de  fubito  ac  via 
transversa  leporem  prsetercurrere  ,  eaq;  occa- 
fione  militem  exclamare,  pretercurrere  leporem : 
idq;  exaudientes,  qui  pofteriores  erant,  clamo- 
remq;  ln  id  excitatum  putantes,  ut  fe  in  curfum 
ac  fugam  darent,  fugere  hoc  ipfo  cceperunt__.. 
Quos  deinde  intermedij  [  quod  exiftimarenr* ' 
aciem  fuorum  ab  hofte  perruptam]  continub 
fecuti,  cV-cos  viciffim  primi ,  cum  abiilfe  una 


cum 


In  Librum  X I.  Histori^  Danige  Saxonis  Grammatici.         215 

OJmpoftremis  viderent,nec  alia  fubfidia  habe-  A  tius  c  Graeco ,  quod  Svidas  citat,  expriraam_ : 

lnau(picatum  iter  obviusfacit  lepus. 
2$.    Trunco  adaclus  extingvitttr  ]  Diflentit_, 
nonnihii  a  Saxone  de  obituMagniRegis,  Sno- 


rent ,  fimiliter  fubfecuti.  Qui  evadere  fugien 
do  nequierunt,  aDithmarfis,  quibus  hoc  cafu 
alacritas  accrevit,  intcrfecti  funt.  Adeo  ut  lo- 
cum  hic  mcrito  habeat,  quod  vulgo  creditum, 
etiam  his  temporibus,  occurfum  leporis  omen 
efle  parumfelix,praefertim  iteringrclTis;  ideo- 
qne  &  proverbio  olim  di6tum  :  Lepus  apparens 
Infortunatum  facit  iter  :  vel  ut  fenario  hoc  po- 


ro  Sturlaefonius  Chronici  Norvagici  pag.  34.J , 
qui  Magnum  e  Nor  vegia  reducem,circa  autum- 
num,  in  Jutiae  quodam  pago  Sudcrtorp  diclo,  ili- 
premumobijflediem  conftanter  aflerit,  Anno 
Chrifti  M.  XLIV. 


NOT/E  VBERIORES  IN  LIBRUM  XI» 

HISTORI^  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 


Pag.2@4. 
verf.  }6. 


V: 


ArijS  rerum  cafibus  flucludtus  esl]  B  etiam ,  quod  peftifera  confvetudinedsleclatus  ine- 

briandi  ventru,  tandem  fujfocatus  crepuit.  Hoc  & 
de  Avacone  faclum  effe  comperimus  ,  fimiliter^  de 
alijs. 

11.  Mumani  calicis  cupido  bauftu  divini  ufum 
amittere  meruit\  Calicem  divinum  vocat,  quo  in 
Dominicae  ccenae  adminiftratione  utuntur_» 
Epifcopi  &  facerdotes :  nihilcj ;  aliud  intelligit» 
quam  abrogatum  fuifle  bibulo  illi  Heinrico, 
ob  immoderatum^  potionis  ufum,  jus  3c  pote- 


Valerius  Maximus  Lib.  1  X. 

Cap.  VIII  Itafe  exiguo  mtmcn- 
to  maximte  Reipublicx  cafus  flucluatus  esl  :  prout 
oranes  fere  MS  codices  legunt;  non,  ut  vulgo 
editur, fluftuavit.  Flucltutus  fchicet  paffive,  pro 
&£livo  fluttuavit :  quomodoidem  Valeriuspau- 
16  ante  Lib.  VIII.  Cap.  I.  Eadem  hcsfitatione  P. 
Dolabelk  animus  flucluatus  esl. 

$7.  Summam  fuccejfu  magit  quam  viribus  ca- 
tfit  ]  Summa  hic  abfolute  pofitum  pro  fumma  C  ftatem  facra  adminiftrandi 


rerum,pro  fummo  imperio,poteftate,  adeoq, 
ipfo  rcgno.  Petronius  Arbiter  fummam  ufurpat 
pro  perfectione  ,  confummatione,  8c  abfolu- 
tionc.  Turneb  :  Lib.  XIX.  Cap.  VI.  Idem  Pe- 
troniusalibi  :  Diu£  fumma  carmink  penes  Mop- 
fum  Thracem  memorata  esl.  Sic  ipfe  Saxo  pauio 
poft  loquitur_> :  Ac  veluti  in  unum  corpus  utraifc 
facerdolij  fumma  confluxit.  j 

Pag. ■ioj\  verf /.  Nam  alteri  Henricus,  Egi- 


31.  Fugam  Byzantio  credidit  ]  Adamus  Bre- 
menfis  Lib.III.  Cap,  XIII.  Haraldus  quidem  fra- 
ter  Olapb  Regis  &Martyrif,  vivente  adhuc  germa- 
no,patriam  egrejfus,Conftantinopolinexulabijt.  ubi 
miles  Imperatoris  faclus ,  multa  pr&lia  mari  contra 
Saracenos  &  Schytas  geffit ,  fortitudine  clarus ,  & 
divitijs  auclus  vehementer.  Ejusmeminitpraecc-  , 
denti  libro  Saxo  :  Cujitsftater  Haraldus  conftmi- 
lem  perftdiam  veritus,adito  Byzantio,  fujpeclam  pa- 


nusaiteri^  Alteri,nempeD;z/&)><e,Henricus;  Al-  D  tY-te  flfam  longinquo  dcdinavit  exilw.    Is  autem 


teri,  Lundite  videlicet,Eginus  praefectus  eft.  A- 
damus  Brernenfis "Hiftoxiae  Ecclefiafticae  Cap. 
vlj.  juxta  editionem  Lindenbrochij  5  Henri- 
eo  Lundenfem  ,  Egino  vero  Ddbyenfem  Epifcopa- 
tnm  trikdt..  Sed  perperam.  Verba  ejus  ita  ha- 
bent  :  ln  eadem  regione  SconitZ  nemo  adhuc  Epi- 
fcopus  fuit  incardinatus ,  nifi  quodab  ab  ijs  partibus 
quidam  venientes  interdum  illam  porcurabant  dia- 
(efim.    Deinde  Gerbrand  Selandejtfis  Epiftopus ,  & 


fuif  Haraldus  Sigurdi  filius  ,  cognomento 
Haardraade,  qui  Magno  Regi  Norvagiae  defun- 
<fto  fuccelfit_. 

Ibid.  A  Cujus  Rege  bomicidij  crimine  damnatus  ] 
Imperator  Orientis  tum  temporis  erat  Gon- 
ftantinus  cognomento  Monomachus,qui  Zoas 
Imperatrici  matnmonio  j  unclus,  imperij  juxta 
ac  thori  confors  fadus  eft,circa  A.  C.  cla  XLIII. 
Snoro  vero  Sturlaefonius  rem  paulo  aliter  com- 


pUeum  Avacbo ,  fimulutrawftgubernabdntEcde-  E  memorat,caufamq;Haraldi  incarceremconje 


$am.  Nuper  vero  mortuo  Ayacone  Rex  Svein  px- 
rochiam  Sconienfem  in  duos  Epifcopatus  fegregavit, 
Unum,idesl,  LundenfemHeinrico  tribuens,altertim, 
idesl,  Dalbyanfem  Eginoni.  Sed  omnino  hic  le- 
gendum,  Dalbyenfem  Heinrico  tribuens,  alterum, 
id  esl,  Lundenfem,  Eginoni. 

n.  Henrico  ob  imntoderatum  potionisufum  ab- 
fumpto  ]  Id  quoq;  teftatur  Adamus  Bremenfis 
loco  jam  diclo  :  Heinricus  autem  apud  Orcbadas 


c"ti  fuifle  cradit  petitam  aZoe  domum  redeun- 
di  veniam  &  officij  fui  abdicationem,  pag.  537. 
Chronici  Norvag.  Quum  etenim  Haraldus, 
quem  Zoe  Imperatrix,  ob  fingulatem  fortitudi- 
nem,  aiiasq;  virtutes  &c  prseclari  animi  dotes, 
toti  exercitui  fumma  cum  poteftate  paulo  an- 
tea  praefecerat_* ,  ab  itinere  Hierofolymitano 
Conftantinopolin  redux,  fando  comperiiTer', 
fratris  fui  filium  Magnum,  tam  Daniae,  quam 


fuit  ante  Epifcoptis ,  isfc  in  AnglU  Sacellanus  Regis  F  Norvegiae  imperio  potiri,  patriae  "rcvifundae  de- 
Knnt  fuijfe  narratur  ,  cujrn  thefauros  in  Daniam  fiderioadducius,veniamaZoedomumredeun 
perftrens  luxurtosi  yitam  exegit,   De  quo  narratur     <Ji ,  demandatoq;  officio  fefe  abdicandi ,  petijt 


Eo 


i\6       StephaniJohannisStephaniiNot^Veeriores 

Eo  intclleclo  Zoc  indignatione  acccnfa,  pccu-  A         Pag.  106.  verC  4.  Eay,  potitus,  arma in  Dx" 

latus  crimen  Haraldo  intentat ,  quafi  maxi-  niam  transfert  ]  Haraidus  ifte  Rcx  Norvagiae » 

mam  praedse  varijs  in  bellis  acquifitse  partcm  potitus  regno,  bencficio  Svenonis,malam  ipfi 

fibi  perfide  vcndicaflet.   Licet  alij  exiftimcnt ,  retulit  gratiam.  Nam  contractis  ftatim  copij* 

Zoen  Haraldi  amore  correptam_,,  ipfi  difces-  daflem  60  navium  adornavit,  atq;  mare  Baki- 

fum  paranti  graviter  fuccenfuifle  ,  ideoquc_»  cum  ingreflus,  civitates  maritimas  depopula- 

hoc  crimine  reum  egifle  ,  ne  veram  indigna-  tus  eft.    Maximas  clades  acceperunt  Arhufium 

tionis  caufam  vulgo  proderet-..    Mox  Haral-  &  Slesviga  ,  quomodo  &  commemorat  Ada» 

dus,  j  uflu  Zoes ,  &  mariti  Conftantini  Mono-  mus  Bremenfis  Lib.  III.  Cap.  XIII.  Sed  mox,  in- 

machi  Imperatoris,  in  vincula  conijcitur  cum  quit,  ut  adfuosvenit,  [nempcHaraldus]  & Nord- 
duobus  comitibus  Haldardo  Sc  Vlfone  Vfpagi  B  mannos  fibi  fideles  effe  perfenftt  ,facile  ad  rebellan- 

filijs.  Verum  prima  nodte,  auxilio  ditiftimae.  dum  perfvafus,  omniaDanorummaritimaferrova- 

cujusdam  matrona: ,  quae  Haraldum  flagran-  ftavit  (f  igne.  Et  tunc  Arhufix  Ecclefia  incenfa,  ac 

tiflrmo  amore  deperibat,  ecarcerc  liberati,pa-  Slesvig  depradataesl.  SvenRextergavertit.  Inter 

latiumlmperatorisarmatijadjunclisfibiVarin-  Haraldum  &  Svein  prtelium  fuit  omnibus  diebut 

gis ,  Normannicae  gentis  militibus,  adeunt_.,  vitte  eorum.  Creberrimasvero  ejusdemHaraldi 

eumqi  captum,  oculis  privant.  Haraldus  con-  in  Daniam  irruptiones  defcribitSnoro  Sturle- 

fcenfis  navibus ,  abdu&aq;  fecum  Maria  Zoes  fonius  Chronici  fiii  Norvagici  pag.  J4J.  &  de- 

ex  fratre  nepte,  quam  prius  fruftraambiverat,  inceps. 

Pontoq;  Evxino,  &  paludc  Mceotica  trajeclis,  21.  Raritati  confertione  ]  Hoc  eft,  conglo- 

in  Rufliarh  terreftri  itincre  tandem  pervenit.      C  batione,  qua  fe  quafi  in  unum  locum  pauci  illi 

24.  Exuit  nmam,utfocium  ageret^  Valierus  condensarant.   Sic  paulo  poft  loquitur  Saxo  : 

MaximusLib.V.Cap.VIII.    Exuit  patrem ,  ut  ptrrupt*  nexuum  confertion*. 

confulem ageret :  orbus^  vivere,quam publictc  vm-  ...   £t  c«»#»  \f  necejfitate  duratu  ]  Duratts» 

diL  dee/e  maluit.  ld  cft>  confirmatis,  erechs  ad  fpem  viftori». 

•"  Durare,  eft ,  ammum  obhrmare  ad  aliquid  pa- 

40.  Ipfo  fquamarum  mtore ]  Inter  res  ahas,  ^^  ferendum  ■  ut  f  ad  fuftinendos-  labores , 

quar  in  tenebris  luecnt,  pifcium  quoq;  iquam-  fld  m&h  toleranda.   ph_drus  Lib. ,.  Fab.  £fop. 

mas  efle  docet  Ariftoteles  Lib.  i.  de  amma  L.  7.  ^  fefefo^ . 

6v  ^avia  j  of?m  c*  CjW  dbv,  aXJtuvQ^  mde  -^  mdtdur*to  ferm* 

hxars  n  o,khov  yj&pt.  hia.fi  &'$>  ^D  Lucanus  Lib.V.verfi75j7. 

Qun  i%  Ipxy ,  c#  JJ  rf  trxdti  mut  tu&n-  , mm  meu  dmn^ 

mv.  hov  m  m^n  qxuvofJfyct  ^  KajvTnvra.  Durdtajammentimalis.firmtytulerunt. 

ttveim/t*  o'3b  touto  hv)  enfnmtiiS»  ^vmSt  Gloflx  veteres  :  Durat,  ku^u,  fjcaK^^i 

xityS,  ks<P*\o)  'isdow'i  m  &®?*S?*m  °9-  jiwo^a! 

fa\uol.  oi)k'  ySsvo?  og^TO/  Ti/mv  to  oumov  +fe  Hinc  Danicis  indeNorvagicis  eculislRut- 

yev&a.   Hoc  eft  ;  Hon  omnia  qute  videntur,  in  fus  hic  exprimit Valerium  fuum,qui  fimilipet 

luminevidentur,fed  unius  cujusfy  duntaxat  proprius  omnia  h<7w?^0^  Scsevam  Caefaris  militerru» 

color.  mnnuU  enirn  cum  in  luce  cerni  non  pojfint,  alioquiturLib.III.Cap.il.  ubi  inter  alia  hsec 
in  tenebru  poffunt ;  ut  qux  ignea  apparent&jpLen-  £  reperiuntur  verba:  Hinc  Romank,inde  Britanicfc. 

dent.    Ea  quidem  nomine  communi  carent ,  ut  funt  0lUij(t incredibili, nifi  cernereris,jpeclaculo  fuifii. 
fungus,  cornu,  pifcium  capita,  fquamms,  &  oculi.  Sed  48.  Abfolon  auclor]  Abfolon  nempe  Archic- 

nullius  eorum  proprius  color  videtur.  Caeterum  in  pifcopus  Lundenfis  ,  hujus  ipfius  Skialmonis 

tenebris  etiam  lucere  conftat  vermiculos  quos-  Candidi,  cujus  Aflacus  fortisfimus  ille  remex 

dam ,  gemmas,  ligna putrida,  herbas  lunarias :  erat,  ex  filio  Afcero  nepos,  Vir  fatis  bonae fidei, 

de  quibus  elegantiflimum  commcntariolum_.  &Saxoni  noftroHiftoriaefcribendae  autoh 
edidit  Conradus  Gesncrus ,  qui  prodijt  Tiguri  ,  pag.  207.  verf  ^  B^„/  <gmuiatione]  Angfc 

Anno  Chrifti  i/;j.  (tnl  videlicet.  Invidebant  enim  fratri  fuo  Ha- 

47.    Valdemarus  Rex  ]  Intelligit  autor  Val-  raldo  hanc  imperij  felicitatem_,. 
demarum  Danise  Regem  ,  ejus  nominis  Pri-  F  Ibid.  Maprem  perofi  ]  Haraldumnempe9 

mum  ,  S.Canuti  filium,qui  anno  circtter  if?r.  GodoviniComitisfilium,CanutiDuriRegisex 

poft  regnavit,fub  quo  &  vixit  ckfcripfitSaxo.  Sorore  nepotem_..  Is  etenim  una  nofte  ccefb 

Hunc  autcm  Valdemarum  curiofum  fuifle  An-  per  infidias  omni  praefidio  Danico ,  regnum_, 

tiquitatum  indagatorem ,  prceterquam  hoc  in  Angliae  invafit  &  occupavic_,.    Meminit  Saxo 

loco,  oftendi t  ctiam fuperius  in  Prafatione,  ubi  Lib.  X.  pr_cedenti :    Verum  ut  Magni  votis  Di- 

mififle  eum  ait,qui  rupem  iftam  apudBlekin-  nicafides  refpondit,  ita  Svenonis  credulitatem  An- 

giam  literis  Runicis  infcriptam  pcrluftrantes  gliaperfidiacircumventam  oppreffit.  Nam  poHejm 

characterum  fignificattoncm  curiofiori  inda-  ab  Anglia  profeclionem  Godovini filius  Harddus^e; 

satione  colligerent_.  improba  totitu  Angliaregnum complexuf,partkipatt> 

cum 


In  LlBRUM  XI.  HlSTORI^  DaNIOE  SAXONIS  GrAMMATICL  117 

mtn  incotis  confilio  ,  Ddnicum ,  ut  erdt  per  prttfidia  A  lit ,  in  quo  Angli  primum  vittores ,  deinde  vitti  a 
dijiributut,  exercitum,  compluribus  feparatimvicis, 
uni  todtm^  tempore,  magntfico  conviviorum  appa- 
ratu,  per  obfequij fimuUtionem  excipi  jujfit,  merofo 
4C  fomm  fopitum  ,  nottu  per  infidias  trucidandum 


iwtsvit.  Ed  nox  parvulo  temporis  momento  vetu- 
fiam  Danorum  dominationem ,  diutfo  majorum  vir- 
tutt  eldboratum  finivit  tmperium.  Caeterum  non 
-bsrefuturum  duxi,  fi  exhibercmhoc  loco  Ge- 
nealogiam  pofterorum  Regis  Canuti  in  An- 


Nordmannis,  ttsfo  adfmem  contriti  funt.  Harakus 
ibi  cecidit,  &  posl  eum  exAngliafert  centena  tnil- 
lia. 

40.  Paterni  eorum  meriti  oW»V«j]Paternam> 
que  eorumHaraldus,  Danicum  exercitum  in 
Anglia  per  praefidia  diftributum,  compluribus 
leparatim  vicis,  uno  eodemq*  temporc,magni- 
fico  conviviorum  apparatu,per  obfequij  fimu- 
lationcm  excipi  juflerat,  meroq;ac  fomno  fo- 


glia,  defcriptam  a  veteri  Scholiafte,  qui  inAda-  B  pitum  no_tu  per  infidias  trucidandum  cura 


mumBremenfem  commentatus  eft,cujus  hsec 
fiintverba  ad  Cap.  XIV.  Lib.  III.  ejusdenu. 
Adami :  Chnut  Rex  Danorum,  fororem  fuam,  qux 
*  Richardo  Comite  repudiata  esl,dedtt  Vlfducifuo. 
Ix  qua  natifunt  Bjorn  Dux,  &  Sven  Rex.  Vlf  Dux 
fororem  fuum  Godvino  Duci  Anglorum  copulavit,  ex 
qua  natifunt  Sven,  Tofte,  &Harald,  &  ifta  Gythe, 
quam  Rex  Eduardin  conjugem  habuit.  Deinde  Svcn 
filius  Godvvini  occidit  Bjorn  filium  avtmculi  fui. 


verat,  cujus  meminitSaxoLib.  praecedentiX. 

4}.  Noftri  temporis  dux]  Valdemarus  nem- 
pe.cjus  nominis  primus,quem  Canutus,cogno- 
mento  Sanctus,  Rcx  Vandalorum,  &  duxSles- 
vicenfis,  ex  Ingeburga  Valdcmarufive  Jariflai, 
(utroq;  enim  nomine  didhim  aitSaxo  ]  Rute- 
norum  Regis,  filia  progenuit-.. 

44.  Inde  Eous  fangvis  ]  Per  Eoum  fangvinem 
intelligit  Rutenitum.  RuiliaeremmfitufuoDa- 


Udraldus  autem  cum  effet  vir  fortiffimus ,  Griphum  C  niam  a  Sole  nafcente  refpicit.     Sangvinem  pro 


Hibernit,  Regem  decollavit,  Sven  Regem  Danorum 
db  Anglia  pepulit ,  ipfumq^  cognatum  &  dominum 
fuum  Iduardum  pro  nihilo  habuit.  Sequitur  vin- 
ditta  Dei,  &  plaga  Nordmannomm ,  &  excidtum 
Anglix. 

z6.  Haraldum  Norvagi*  Regem  ]  Haraldus 
RexNorvagiae,  cognomento  Haardraade,  acci- 
tus  ad  fbcietatem  belli  a  Toftone ,  contra  fra- 
trem  ejusHaraldum,fagittain  pe&ore  lethali- 


genere  fumi  apud  authores  frequens  eft.  Eous 
adjective  pro  Orientalis.  Ammiano  Marcellino, 
Prudcntio,  ixalijs,  Eoumjubet,  Eoumfidus,  Sol 
eft  oriens.  Seduliiis  Lib.  z.  vcrC  14.  Eoi  venere 
Magi.  Juvencus  Lib.  I.  vcrf  iz6. 

Gens  eii  Eoi  Pbocbo  orto  proxima  regni. 
Ibid.   ln  falutarem  principis  noftri  ortum  con- 
fluens]  ValeriusMaximus  Lib.II.  Cap.IX.  Qui- 
bus  viris,fi  quis  coeleftium,fignificajfetfuturum,  ut  eo- 


ter  vulneratus  eft.  Funusa  fi!ioOlao,qui  una  D  rum  fangvis  iliufirium  imaginum  fepie  deduttus,  in 
praelio  intererat ,  Nidrofiam  delatum  eft  Anno     ortum  falutaris  principis  noftri  confiuertt. 


1066.  Wellejus  in  Notis  ad  Adami  Bremenfis 
Cap.XIV.Libr.4. 

ip.  Norvagica  Claffis  ]  Treccntarum  na- 
Tium.  Habuit  enim  Haraldus  ifte  Rex  Nord- 
mannorum,  trecentas  navcs  magnas ,  quae  o- 
mnes  rn  Anglia  rcmanferunt-,.  Infuper  mafla 
auri,  quam  Haraldus  eGrxcia  adduxit,  adBa- 
ftardum  tali  fortuna  pervenit.    Erat  autcm_» 


/5.  Sola  libidtnis  intemperantia  maculabat  ] 
Id  confirmat  Adamus  Bremcnfis  Lib.  IV.  Cap. 
XVI.  lUo  tempore,  dariffimus  inter  Barbarosfuit 
Sven,Rex  Danorum.  Ab  tllo  Chriftianitas in  exte- 
ras  nationes  longt  lateq\  dijfufa  esl.  Et  cum  multis 
virtutibus  poUeret ,  fola  agrotavit  luxuria.  Idem 
hic  nofter  Sveno  Eftritius  magnam  tulit  lan- 
demPietatis  Sc  fapientiae :  utpote  qui  non  ipfe 


pondus  auri,  quod  vix  bifleni  juvenes  cervice  E  tantum  literarum  humaniorum  cognitionc_» 


ievarent  :  tefte  veteri  Scholiaftc  ad  Cap.  14. 
Lib.4-  Adami  Bremenfis. 

Ibid.  Normannorum  Dux  ]  Gvilelmus  co- 
gnomento  Baftardus,  fiveNothus,  cujus  me- 
minit  Adamus  Bremenfis  Lib.  IV.  Cap.  XIV. 
Eodem  quo£  tempore  clades  iUa  memorabilis  in  An- 
gUafatta  eU :  cujusmagnitudo,&  quodAngliaDa- 
nis  ex  dntiquo  fubjtcld  eU,fummam  nos  eventuum 
prxterire  nonfinit.    Posl  mortem  Santtiffimi  Regit 


excelleret,fed  &  convictu  quoq;  gauderet  ma- 
xime  ClericorunL, ,  &  hominum  antiquitatit 
atq;  Hiftoriarum  ftudioforum.  Ab  hoc  Rege 
fe  accepifle  fatetur  Adamus  Bremenfis ,  quic- 
quidrefertde  converfione  gentium  feptentrio- 
nalium,  locoantea  citato  :  Noviffimis  Archie- 
pifcopi  [Bremenfis,  Adalbcrti  ]  temporibus,  cum 
ego  Bremam  veni ,  audita  ejusdem  Regis  Sapientia, 
mox  ad  eum  venire  dijpofui,  a  quo  &  clementiffime 


Anglorum  Eduardi ,  contendentibus  pro  iUo  regno  F  fufceptus.ut  omnes :  magnam  hujuslibeUi  materiam 


Principibus ,  Heroldus  quidem  Anglorum  dux  ,  vir 
maleficus ,  fceptrum  invafit.  Quod  cum  fibifrater 
«)us,nomint  Toftt,  ereptum  dudiret,  Regem  Nord- 
mdnnorum  auxilio  ducit  Haraldum ,  Regemq\  Scoto- 
rum  i  &  occifus  efl  ipfe  Tofte,  Harald,  &Eex  Hiber- 
nix,  cum  toto  txercitu  a  Rege  Anglorum.  Vix,  ut 
ajunt ,  dies  otto  tranfierant ,  &  ecce  VVilhelmus ,  cui 
pro  obliquo  fangvine  cognomen  esl  Baftardus,  a  GaUix 
transfretans  in  Angliam ,  lapfa  vittori  bellum  intti- 


ex  ejus  ore  coUegi.  Erat  enim  fcientia  literarum  tru- 
ditust&liberaliffimus  in  extraneos  [Saxo;  liberali- 
tate  iUuftris  ]  &  ipfe  direxit  prcedicatores,  Clericos  in 
omnem  Svediam,  Nordmanniam,  &  in  infulas,  qute 
funt  in  iUis partibus.  Cujusveraci&dulcijfimanar- 
rationt  didicifuo  tempore,  multosex  barbaru  natio- 
nibus  ad  Chriftianam  fidem  converfos. 

Pag.  208.  verf  r.  Siritha  ,  qnx  poftmodum 
Guthskdlco  Sclavico  conjunx  Acceffit  ]  Haec  eft  illa 

T  Siritha 


21S       Stephani  JohannisStephaniiNot/E  Vberiores 

Sirhha,quam,maritoGodeskalco,Sclaviaeprin- A  chiepifcopus  ,  in  Theodofium  Princ:pem_, . 
cipe,Leontij  a  pagahis  c#l_,martyriumquoq;  quemobcaedem/ooohominumThcflalonicse 
fubijfle  tradit  Adamus  Bremenfis  Lib.IV.  Cap.  perpetratum,  a  facris  exclufit ,  Anno  Chrifti 
XII.  Filia  Regis  Danorum ,  apud  Michlenburg] civi-  CCCXCI :  de  cujus  pcenitentia  operse  pretium 
tatemObotrimuminventa,cummtilieribusnudadiu      eritconfulercHiftoricosEcclefiafticos. 


cxfa  esl.  Hanc  enim  habuit,  ut  pudiximus ,  Gode- 
fcbalcus  Princeps  vxonm  ,  a  qua  &filium  fufcepit 
Henricum. 

24.  A  quo  quum  Rtx]  Is  fuit  Adalbertus, 
Brcmenfium  Archiepifcopus,  ordine  XVI.  qui 


Pag.  210.  verf.  40.  Terjam^  fuppliciter  ofcula- 
tus~]  Luculentum  erat  olim  pcenitentiar,  humi- 
litatis,  &  pietatis  indicium  ,  ante  Bafilicae  in- 
greflum,  humi  fe  profternerc,&  velfacratem- 
plofum  liminapoftesq;,  vel  ipfam  almamma- 


comperto  flagitiofo  illo  Svcnonis  Regis  ince-  B  trem  exofculari.  Imprimis  id  folcnne  erat  Ro- 


ftu,fevere  cum  admonuit,ut  injufti  concubi 
tus  nexum  refcinderet  ;  quod  Sc  praeftitit_.. 
Rem  totam  Fufius  profequitur  Adamus  Bre- 
menfi  s  Lib.  III.  Cap.  XII.  Quum  Rexjuvenis  Svein 
tria ,  pro  libitu  fuo ,  regna  tenuerit,  mox  fuccedenti- 
bus  profperis ,  oblitm  esl  cotleftis  Regis,  &  confangui- 
neam  i  Svedia  duxit  uxortm.  Quod  domino  Archie- 
pfcopo  valdedifpUcuit,furentem^Regem,  mijfts  ad 
tum  Legatis ,  de  fcelere  terribiliter  increpavit.  Po- 


mipetis,  hoc  eft,  ijs,  quiRomam  ad  facras  Apo- 
ftolorum  aedes  vifendas  cxcurrere  folebanr__ 
Prudentius  in  Hymno  S.Laurentij. 

lpfa  &  ftnatus  lumina 

Quondam,  Luperci  aut  FUmines, 

Apofiolorum  &  Martyrum 

Exofculantur  Umina. 
Idcm  in  Hymno  S.Hyppolyti : 

Ofcula  perfpicuo  figunt  imprejfametallo. 


ftremo  nifi  refipuerit ,  excommunicationis  gladio  fe-  C  Venantius  Fortunatus  Lib.  IV.  de  vita  S.  Mar 
riendum  ejfe.  Tunc  ille  converftu  in  furorem,  mina-     tini . 


hatur  omnem  Paroclnam  Hamburgenfem  vaftare& 
txfcindere.  Ad  quas  minas  impertenitus  nofter  Ar- 
chiepifcopus,  arguens  &  obfecrans,  perftitit  immobi- 
lis  -,  donec  tandemfltxus  tyranmts  Danorum  per  li- 
ttras  PapX  ,  libtllum  repudij  dedit  confobrinx.  Nec 
tamen  Rex  Sactrdotum  admonitionibtts  aurtm  prx- 
huit.  Std  mox  ut  confobrinam  i  fe  dimifit ,  alias,  i- 
temq,  alias,  uxores  &  concubinas  ajfumpfit ,  &  fufci- 
tavit  ei  Dominus  inimicos  in  urcuitu  multos ,  ficut  D 
Salomoni  fecit  poprios  ftrvos. 

Pag.  209.  yerf.  p.  Ipfum  famuli  nomine  de- 
ftgnaturm)  Nemini  ignotum  efle  poterit,  in  fo- 
lennibus  precationibus  frequenter  olim  adhi- 
bitum  fuifle  nomen  famuli,  etiam  de  Regibus 
potentiflimis.  Dignum  enim  &  juftum  eft,ut 
humiles,  viles,&  abjectos  fe  reputent  in  con- 
fpeclu  Dei  Reges,per  quem  ipfi  regnant.  Pfal. 
II.  Et  nuncReges  inteUigite,  erudimini,  quijudica- 
tk  terram,  fervite  Domino  in  timore,  &  exultateH 
ticum  tremore.  Ofculamini  filium ,  ne  quando  ira- 
fcatur,  &pereatisjn  via.  Carterum  formulae  iftius 
innumera  nobis  exempla  Pontificale  Romanum 
exhibet,  liber  ob  varias  Antiquitates  leclu  di- 
gniflimus.  Sic  folio  /4-  de  coronationc  Ro- 
mani  Imperatoris :  Oremus  1  Detu ,  in  cujus  manu 
cordafunt  Rtgum  ,inclinaad  prtcts  humilitatis  no- 
flrx  aurts  miftricordie  tux,  &  huiefamulo  tuo  Re- 
gi ,  veram  appone  fapientiam ,  ut  haufiis  de  tuo  fon 


Rurfus  Apollinaris  pretiofi  limina  lambe 

Fuftis  humifupplex  -»~ — 

Quem  morem  paganos  etiam  obfervafle  tra- 
dit  Arnobius  Lib.  I.  Cum  per  omnia  fupplices 
irent  tempU,  cum  deorum  ante  oraprofirati,Umina 
ipfa  converrerent  ofculis.  Tibullus  : 

Non  egofimtrui,  dubitem  procumbere  templis, 
Et  dare  facratis  ofcula  liminibus. 
Porro  de  facris  hifce  ofculis  videantur  Chry- 
foftomus  Homilia  XXX  in  Epiftolam  2.  Pauli 
adCorinthios :  Sidonius  ApollinarisLib.I.  E- 
piftola  V;  &  ad  eumNotae  doftiflimi  Savaro- 
nis  :  Petrus  Venerabilis  Lib.  I.  de  Ecclefijs, 
contra  Petrum  de  Bruis :  Arator  Hift.  Apoft. 
Lib.  2.  Baronius  in  Notis  ad  Martyrologium_. 
pag.  487-  Caffiodorus  Hift.  Tripart  :  Lib.  9. 
Cap.  ij.  8c  alij. 

Pag.  211.  verf  1.  lnchoamento  pfallendi  fatlo  ] 
Hoc  eft,  initio  canendi  facto.  PfaUere  proprium 
erat  Clericorum.  Sidonius  Apollinaris  Epifto- 
laeVELLib.  I.  Ecenerantur  Clerici ,  Syri  pfaUunt. 
Ubi  faise  jocatur  Apollinaris  ;  cum  Clerico- 
rumeflet  pfallere,Syrorum,  qui  avariflimifunt 
mor  talium ,  fcenerari. 

j.  QuumGrxcaprecationi]  Nempe  Kvg/e 
iXlnonv,  Kyrietleifons  a  qua  precandi  formula 
pfallendi  femper  initium  facere  folita  fuit  Ec- 
tt  auxilijs,  &tibiplaceat,&fuperomniapraceUat.  V  clefia.  Cceterum,  ut  hoc  etiam  <ac  ev  m^a> 
PerChriftum  Dominum  noftrum,Amen.  Ef.  intcrferam, notatu dignum  eft, quodDodtiffi- 
paulopoftfol.;;.  Oremus.  Deus  omnipotens,  cu-  musVir,Celtiberisnontacendusgentibus,fiia'- 
jus  tsl  omnis  potejlas  &  dignitas,  te  fupplici  oratione,  que  laus  Hifpaniae ,  Don  Laurentius  Ramirez  de 
41%  humiUima  preie  depofcimus,  ut  huicfamuU  tuo     Prado,  Pentecontarchi  fui  Cap.  XLIX.  pag.  j;i 


N.  projperum  imperatorite  Majeftatis  concedas  ejf< 
ttum.&c. 

fi.  Bacttlo,  quo  utebatur,  exclufit  ]  Confen- 
tanea  feveritate,  fed  majoriin  crimine  ,  ufus 
eft  quondam  Ambrofius ,  Mediolanenfium  Ar- 


obfervavit,  manifefta  folehnis  hujus  precatio- 
nis  veftigia  in  veterum  quoqj  fcriptis  extare  > 
Sc  inveniri  apudVirgilium  Lib.  i2.^Eneidos :  — 
tiim  vero  amens  formidine  Turnus,  Faune ,  precor , 
miferere,  inquit  — — -  Sc  apudreccntiorem  au- 

ctorcm 


In  Librum  XI.  Historle  Danice  Saxonis  Grammatici.        ilp 

ttomm  Arrianum  in  Epicftetum  Lib.  2.  Cap.  7.  A  dem  fcdis  Pontifice ,  conftrucla ,  debitit  honorificantet 


vuv  jj  lfs/a,ovno~  to  o^vtjup/ov  npy,Ti/fyS/j  ,  >(& 
«rai>  3*°v  SmyiaK^iBpoi  deofiefyz  dwrd  ,  kJ- 
g/e  eAetjmv,  Hfhtnfe^iv  jjloi  e^eASw  :  id  eft. 
Nuncaufem  timentesaviculam  moramur,  &Deum 
invocantes,precamuripfumftipplices,Domimmiftrc- 
re,fac  mihi  exeundipoteftatem.  Quin&illudhic 
obfervationem  nonnullam  mereri  videtur_>, 
<jubdfanclifs.HipponenfiumAntiftcs,Augufti- 
nus,cofloquio  cum  Pafcentio  Arriano,  quod 


excquiis  recondunt.  AcTum  anno  in  cartiationis  Do~ 
minica  cD. LXXIV,  qui  erat  annus  regni  ejtis  vicefi- 
mus  octavus,  quarto  Kalendas  Maji,  regnantein  per- 
petuum  omnium  dominatorejefu  Chrifto.  Amen. 

f 5.  Amborum  corpora  conjuncJis  admodum  tw 
mulis  occludumur  ]  In  Ecclefia  Cathcdrali  Roe- 
fchildenfi  extat  Epitaphium  Epilcopi  hujus 
Wilhelmi  :  in  quo  non  tantum  caedis ,  qua 
fe  polluerat Sveno ,  Sc  expiationis ,  qua  idem  in 


cxtat  libro  epiftolarum  ,  Epift.  CLXX  VIII.  "  Ecclefiam  reccptuseft,  cujuspauloantememi 

commemoret,RomanosaGothisvic1:os,afIve-  nitSaxo,  fed&obitusatq;  funeris  mirabilis  ip- 

vifTe  in  Litanijs  fuis ,  Ioco  s Xen%v ,  ipforum..,  ^us  Epifcopi ,  dum  nimiriim  exequias  Regi  ex- 

Jingua  canere  gor&flVmcn  :  non  ut  pcrperam  tra  Rofchidiam  iturus  ipfemet  funerifunusac- 

legitur,  horaarmen.    Verba  Auguftini  ita  ha-  cedit'  mentio  injicitur.  Epiccdium  hoc,  mixtis 

bent :  Sicut enim Grxca  lingua,  quod esl homufion,  exjambis&  Choriambis,rudiMinerva,utrum 

una  dicitur  vel  creditur  afidelibus  Trinitatis  onmi-  crat  kculum, fyllabis  compofitum ,  tale  eft: 


m  fubftantia  :  ficuna  rogatwt  ,utmtfereatur,acun- 
t~lu  Latinis  &Barbaris ,  unitis  Dei  natura ;  ut  a  lau- 
dibus  Dei  unius,  nec  ipfa  lingua  Barbara  fit  ullatenus 
dliena.  Lathte  enim  dicitur ,  Domine  miferere  : 
Grtece  tkvpjs  iXsriow.  Sola  ergo  htcc  mifericor- 
diaab  ipfo  uno  Deo,  Patre,Filio,  &  Spiritu Sancto, 
Mngua  debet  Hebraa  vel  Grtsca. ,  &  ipsa  adpoftre- 
mum  peftulari  Latina ,  non  autem  &  Barbara  ?  Si 
tnim  licet  dicere  non  folum  Barbaris  lingua  fua  ,fed 
vtiamRomanis ,Sihoraarmen,  quod interpretatur, 
Domine  miferere :  cur  non  liceret  in  ConcilijsPa- 
trum ,  in  ipfa  terra  Grxcorum,  unde  ubid\  deftinata 
eslfides,  lingua  propria,  Homufion  confiteri,  quod  esl 
¥atris&Filij,&SpiritusSanttiuthifubftantia  t  Ubi 
pro  Sihoraarmen,  lcgendum  exiftimo,  ^fyfy  for» 
hoXVtMM addita  vocc  fyttW qua:  ab. imperito  li- 
brario  omifla  fuit :  ut  fic  plene  legatur  j  S)tt> 

«  ff;t<j  forfwme  1  pro ,  S)tm  forbarmc  \\%. 

Haec  etenim  lingua  Gothica  eft,  quam  Augu- 
ftinus  Barbaram  indigitat,  eumq;  capta  Roma 
didiciflc_>,ad  oram  libri  magnus  ille  Erasmus 
aferipfit_,. 

Ibid.  Solennem  rite  Gloriam]  Hoc  eft  An-  g 
gelicum  illum  Hymnum_  :  Gloria  in  excelfis 
Deo. 

Pag.  212.  verf.  if.  Apud  Suddatcrp  Juticaruni 
fartium  sppidum  ]  In  fata  conceflitSvenoEftri- 
thacfilius,ob  res  pra?clare  geftas  Magni  cogno- 
mentum  fortitus ,  Anno  Chrifti  clo.  LXXIV, 
IV.  Calend.  Maji.  pofteaquam  in  pago  quo- 
dam  Jutiaej  Suddatorp  dic\o,  leiita  febre  cor- 
reptus,  aliquandiu  decubuiflet.  Locum  hunc 
jElnothus,  inLibello  de Vita S.  Canuti, ita  quo-  p 
que  expreffit :  Ipfo  autem,  in  loco,  qui  Suddatorp, 
id  esl,  villa  ccenofa  dicitur,  vita  egrejfo  ,  prtefentes 
aulici ,  regij  corporis  glebam  regalibm  procuratttes 
txequiis,  ad  infulam  maritimam  ,  qua  ex  eo,  quod 
maxime  mari  circumcingitur,  lingua  Danica,  Seland 
nuncupatur,  ad  locum  prtecipuum ,  qui  Roskildis,  id 
isl,fons  Roe,  antiquitus  vocabatur,  deferunt :  ibifc 
in  EcdefiaSanclte  &  Individux  Trinitatis,  &S.  Lucij 


VVilhelmus  olim  Epifcopits  Rofchildmfis 
Prteftantibus  Dei  relucebat  donis, 
Pietate,  religione , percelebri  vita, 
Et  fancla,  &  omni  genere  vhtutum  ifhtflri '. 
Adeo  ut  incertum  crat,  une  off.c'10  tali 
Digniorerat,  anilloofjicium.  Tamjpettatum 
Epifcopatus  praftitit  ftti  exemplutn. 
Hicfretus  inmcentia^-at^  itemjufto 
Injufti  bomicidij  dolore  pcrmotm, 
Quod  a  Rcge  factum  erat ,  libidine  magit  quam 
Ratione,Regem  ipfum,quamvis  magnum,&tali 
Regno  potentem,  comitatud^  ftipatum 
Magno,  repulfum  baculo,prohibuittemplo: 
Rebusfy  facris,  donec  pcenkens  facii, 
Ingratiam  cum  Ecclefta  acDeo  offcnfo 
Redijfet.  Hisfaclis,  tempore  non  ita  multe 
Posl,  mortui  jam  Regis  fui  deferebatur 
Funus.  quod  ttt  refcivit  appropinquare 
Urbi,  duo  fepulchra  confici  Juffit. 
Duobus  etiam  feretris  adornatis,ibat, 
VVilhelmtts  obviam ,  poftquam  ad  funtis  ventum 

esl, 
Oratione  facta,  ut  tjli,  qucminterris 
Deo  patrijam  lucrifecerat,fanam 
Per  admonitionem,  commori  pojfet. 
Moxmembra  coliapftts,  animam  fanttamcctlo 
Reddidit.  Ac  inde  uterque  fuo  lecto  impoftus 
Hancfacram  adfedem  pariter  Imirabile  diclitl 
Magno  omnium  Jlupore  deportatifunt. 
VVilhelmo  honorifice  fepulto  ,  acde  niore 
Epifcopalibus  infignibiis  una  cum  illo 
terra  recondiiis,  novb  Deus ,  fumis, 
Miraculo,hominum  memoritz  confecravit. 
HacipJanamq,.ut  obruta  cumtilo  terrcc, 
Ultro  fepulchrum  reddidit,  iransUtiim  ergo 
Huc  funtis  esl,  ac  maona  cum  rehqione 
Hoc  in  luo  cominendatum  fepultnne. 

Pag.  213.  verf.  u,  Ignavum^ftbi  Regem  niA- 
luit  imperare,  quamforteni]  Saxo  p«ulo  iiiperius  • 
Cujus  fratrem  Haraldum ,  natn  majorem ,  obtujiad- 
modum  cordu  ,  inter  juventts  initia ,  perpetuus  in- 


MartjmwfigmlapideotahulatQjSvegWiWftfjW',     fttifi  fopor  opprejfwn  tenebat,  Qbbaneignaviam 

T*  '  Hara.1- 


220        Stephani  Jqhannis  StephaniiNot^:  Vberiores 

Haraldus  hic  vulgo  di&us  eft  Qatalb  i$dtt.  A  quiefcentibus  cteteris  ,  folitario  certamine  Idceffe 
Htr/sautem,  tpIIK,  veteri  linguaDanica  fignifi. 


ret. 


cat  Cotem  molkm  &  pldnam,  cujus  nullus  effe  po- 
feftadferrfi  acuendum  uiiis.  Glo-iariumlfiart- 
dkum  MS  :  M$k  >  £fin  ]  Ftxminini  generis , 
Qtinat  in  Genitivo,  Cos  mollis  &  plana.  Item  _$«' 

■ii<ir&nme  idcm  fignificat.  3  .Rn.t.u.3..  ©«3« : 
J)ara.btt  ©setai  SB'lffonarfun/  »ar'9K«&ur  firr. 


34.  Regnan&o  biennium  emenfus  defungitur_ 
.Elnothus  Haraldum  fexto  imperij  fui  anno 
defundtum ,  perperam  tradit  Cap.  IV.  de  Vita 
S.  Canuti  .  ubi  oc  locum  fepultura.  ejus  nos 
edocet :  Sed&ipfo,  inquit,  [nempe  Haraldo  ] 
regni  fuianno  fexto  ,'vitd  egrejfo,  locus  eum  cele- 
bris,  <j«jDalby ,  id  e#,Vallis  villa,  lingud  Danicd 


I4r  ur/falaf  ur/  oma.u<$ur/ .;  talaD«r «  SDgngum/  4icitur>fumx  nfumaimi  nfervandum  accepit,  & 
IXtbu  abtce  miO<?  ab  &afa.  funsil  for«  $ontim  ;  B  exceftm  tma  matri,relig,ofis  profequutum  exe- 
tyfidtfar  ftan  afqu«D<SSRa6ur/»mff>af  «r  t&urfa     qu£  cmmendaviL 


tf^tfe.  ^taau.r..  »ar  fcan  f)erma&ui7f)a.<uir  »16 
golcf :  f.oeb.r;.i.©.iorttaf&onum :  forn«r|uor 
f  fiuifram  er  wllb.  Uanbinu :  tt)ui  tollubu  £>a' 
n«f  J)onum  ^aralb  ^fitt.  Id  eft:  Haraldusfilius 
Svenonis  Vlfonis,  vir  erat  tacitumus,  fubtrifiis,  ver- 
Uritm  parcus,  omnifacundid  deftitutus ,  adeo  ut  in 
foro  publico  alijpro  ipfo  verba  fdcere  cogerentur.  Prx- 
terea  parum  infignis  erat,  &planead  res  mdgni^  mo- 


Pag.  21  j.  verf  26.  Sacrifi&  fomnum  capientil 
Sacrifta  eft  cuftos  facrarij.  Occurrit  harc  vox 
apud  C-efarium  Heifterbaccenfem  Lib.  I.  Cap. 
XXXV.  Cum  claufijfet  Oratorium  [  erat  enim  Sa-_ 
crifta  ]  apparuit  ei  Salvator.  Et  Libr.  VIII.  Cap. 
XIII.  Alio  etidm  tempore,  cum  Sacrifta  Mijfam  ce~ 
lebraturo  aftaret. 

Pag.216.  verf  1.  Afcerianx  fepulturs  gratidj 


mentigerendasinutilis:  adebutnullum,dutfereexi-  c  Afc£rus  Epifcopus  Rofchildenfis  XI,  obii 

'      .  /i.'../i.'iv.  ,._■  i--_  __.;,_!  _;.,.-„...-  /*fl n+      Tit  1    _       •*■  _y 


g8«j».  w  eo  fubfidium  regni  Danici  incolis  effet.  ln 
puniendis  quoj,  deliclis  remiffior.  Unde  quilibetpro 
fuo  arbitrio,  qilicquid  vellet,  agebat.  Proptered  Dani 
eum  nominabdntHaraldumHein,  id  eil,  cotem  mol- 
lem.  Confentit  Svcno  Aggonis ,  primus  Dani- 
ca.gentisHiftoricus,  inHiftoria  compendiofa 
Regum  Dani_e,  &  quidem  in  Vita  CanutiMa- 
gni :  Mortuo  itaf^  Svenone  Rege,filius  ejus  Haraldus, 
quem  ob  e§aminatidnimfmollitiem,Cotcmcogno- 
minabanufucceffit  in  regno. 

Pag.  214.verf.13.  Singularium  congreffionum 
ttfum  evertit_  Hoceft,duellorumufum  accon- 
fvetudinem  ,  quorum  experimento ,  pleraque 
caufarum  judicia  cbnftabant,penitus  abroga- 
vit.  Olim  etenim  iites  omnes ,  tam  apud  Da- 
nos,  quam  alias  nationes,  ferro  decernebantur. 
Stobseus  Serm.8.  ex  libro  Nicolai  de  moribus 
gentium.  Umbrici  cum  controverfias  inter  fe  ba- 
benti  pugnant  armaii,  ficut  in  bello:  &  qui  fuos  ad- 


Anno  Chrifti  cb.C.L.  vel  utalij,AnnoChri- 
fti  cIo.C.LVI.  Obitus  mentionem  facit  Saxo 
LibroXIV.Hiftor.Dan.  Per  eadem  tempora  Afce- 
ro  Rofhildenfium  Antiftite  decedente  ,fuper  fubro- 
«ando  Pontifiie,plebis  d  clero  fuffragia  diffidebant, 

13.  Sacrum  naribus  ignem  excepit_  Sacerignis, 
■vw^  ay.ty.oti  Hippocrati,  eftpropfie  exulcera- 
tum  eryfipelas :  cujus  duae  fpecies  funt .  una, 
qua  fumma  cntis  fine  altitudine  exulceratur, 
^  in  qua  &  cruftulae  inftar  furfuris  excitantur  : 
altera,  cujus  exulceratio  altius  in  eutempene- 
trat,  e  qua,  ruptis  puftulis,purulenta  fanies  exit. 
Ejusorigo  eftexfangvine,  cui  bilis  fupervacuae, 
ejusq;  incalefcentis ,  nonnihil  fit  admiftum_.. 
Fernelius  Lib.  VII.  de  externis  corporis  affedH- 
bus,  Cap.  IV.  Sacrum  vero  ignem  didlum  exi- 
ftimo,  quafi  magnam  inflammationem ,  quia 
facrum  antiqui  magnum  dixere.  Sic  facrum  os,fa- 
cram  fpinam  nominant  Medicorum  filij  ,&  Sa- 


-uerfarios  interemennt ,  ptftiorem  caujam  babutjfe  E  cmm  woriKW  .  quem  ali^s  Herculeimi  vocant__. 

yickmur.  SirigularidceftaMna Agbbarda^tiatn  Anatomici  etenim,  quod  magnum  eft, folen- 

dixit  :    Ouidjdm  de  illdfingularium  certaminum  ^,  appcllant^w>objc<aareligione    KaT' 

ambmitate  dicamus  ?   epiftola  nempe  leotu  di-  ,  >     -,-„  ,  .  '  r,       >    t.f. 

a/n.iuuuiL  uiL»mi»       ?  r  -  tvQwnruov.  Eademratione Gtxcitsea^  vocrxs 

ffniffima,qualuculenteroftendit,?/K^awz^,         r  r    '        -.,         ,       .  ,5  •- 

nonteftibus,autveracium  teftimomo ,  fed  ferro  &  vocant,  quae  Plutarcho  «^«^:  qoiqj 

ignelites  dirimcre .  compellatqi  benigniffimum  eodem  modo  dicunt  iS&v  »rw,  *&»  aytcv- 

Imperatorem,ut  eregnotam  fceleftam confve-  &r.    Eleganshacde  re  locus  eft  Coehj  Aureha- 

tudinem  abolendam  curet  :  fol.  videlicet  103.  ni,Lib.I.Tardar.Paffion.Cap.iy.  Epdepfiavo- 
Et  L.  An.  Florus  Lib.  I.  Cap.  XIII.  Semel  apud  cabulum  fumpfit\  quodfenfum  at^  mentem  partter 
Anienem  trucidati,  qumn fir.gulari  certamine  Man-  F  dpprehendat.  Appellatur etidm?uetiiis^lTio,fiqui- 

Im  aureum  torqiiem  Barbaro  inter  fpolia  detraxit.  dem  in  ipforum abundat xtatibus : &&aa,five  quod 


Hinc  siriguiariter  congredi ,  pro ,  duello  certare 
Aldhelmus  de  laudibus  virginitatis  c.  XXVIII 
Q^Septimius  Romanus,au6lor  bene  Latinus, 
Lib.  2.  de  bello  Trojano,  vocat  folitarium  certa- 
men :  tMHffusq,  eorum  regionem,  Teutbrantem,  do- 
mimtm  locotUm  ,foliurio  certamine  interficit.  Er" 
lot  poft  paginis  :  Ad poftremum  cogunt ,-ut 
prugreff-M  m  mediasacies,  eundem  Menelaum ,  con- 


divinitus  putatur  immitti  ,five  ,qubd  facram  conta- 
minet  animam,five  quodin  capitefit,  quodmulto- 
rum  Philofopborum  judicio,facrum  templumeU  par- 
tis  animm  in  corpore  dominantis :  five  ob  magnitu- 
dinem  pajfionis*  Majora  enim  vulgus  Gnan-vocarit. 
Inde  hcmm  dittum  mare,  & fiacra  domus :  velut 
Tragicus  P_r.vj,facram.  noc\em,hocesl,magnam,ap- 
peilavit.    Caeterum  Ignem  facrum  Germani  & 

Belga? 


IN  LtBRUM  XI.  HlSTOPJ^E  DaNIC/E  &ff$ONU GraMMAT?C4. 


Belga:  appellare  folent  to<m(t  2{nf0!1ifi  gajr  I 
NosDani,  &«»  Cttbe  3'^* 

58-  Cujus  excolendi gratia  coronam']  Ita  hiic 
legendum  videtur :  Cujtts  excclendi  graiia  Rexc.o- 
ronam.  Namfequitur:  exiftimaus  Regias  opes  pb- 
tius  ftcrorum  (plendori,  quam  hamante  avarititefer- 
■uirc  oportere  :  quod  de  Svenonis  Epifcopi  opi- 
bus  intelligi  nequir_.. 

Pag.  117.  verf  u.  A  paterni  avuncuh  tempo- 
ribus]  Per  patemum  avuncuittm  intelligit  Canu- 
tum  Magnum ,  Danise  8c  Angliae  Regem,  qui 
lex  praepotentium  regnorum  pofleflor  efieclus, 
clientelam  fuamfexmilhum numerUm explen- 
tem,  aeftate  pro  tuendo  imperio  excubantem, 
hyemecontuberniis  difcretam  alere  confvevit. 
Saxo  Lib.  X.  Adhdet  Saxoni  Sveno  Aggonis, 
in  Compendiofa  Regum  Dania:  Hiftoria  ,  ubi 
de  S.  Canuto  Othonienfi  agit :  Tempore,  quo  po- 
teftatis  plenitudine  floruit ,  patefni  fui  avuncuii  fe 
doluit  exluredatum  potentia.  Colleclo  it.af,  exer- 
citu,  clajfetfe  congregata ,  qua  Angiiam  expugnaturus 
mvaderet,  &c. 

14.  Angliam  infelicitate  amiffam]  Curri  nem- 
pe  Haraldos  Godovvini  filius,  una  nocle,uni- 
vcrfum Danicum prsefidiurrrper  infidias  truci- 
dandum  curaret :  cujus  rei  mentionemrfecir' 
Saxo  Libro  X.  Videatur  etiam  de  Canuti  in  An- 
gliam  expeditione  JElnothus  in  vitaS.  Canuti, 
Cap.XI.  &fequentibus. 


221 

hgtsfyater  germdkus,  baudfelix  cxeqmib?  efvhus 
Regem  cum  comitibus  adit ,  exercitus  niand.au  de- 
promit,  caufas  queftuum  facunde  perorans  oftcndit. 
Porrb  Rex  perfpicacis  indaftria ,  cuncla  dtutius  per- 
tracians,  Robsrto ,  occidentalium  nobiliffimo  Duci, 
fibi  fctlicet  per  filiam  Ethelam  propinquo  ,  fratrem 
fuum  eundem  refirvar.dum  in  Flandriam  trans- 
mittit,exercitiiiif,per  nuntios,  qutevohbat,  man- 
(Uvit.     s 

Pag.  iip.  vcrf  16.  Iniqua  plebemexaclionepul- 
fabant  ]  Omnem  conftcrnationis  ptiblvc*  cul- 
pam  in  quarftores  Regios ,  qui  mandatum  re- 
gium  immitius,  ac  juffi  fuerant,  exequebantur, 
conjicit  etiam  iEIncthus  Cap.  X  V I  Verunta- 
men  regalium  negbtiorum  exftquutores,  fiveexaclo- 
res,  plusjufto  in  caujh  exaggerandis  infiftere ,  ftate- 
;  rarum  pondera  adaugsrs ,  Veriim  quarumqne  pretia 
vili  pendere,  &  ut  vulgariter  edifferam,  unciarum 
vakntiam  vtx  folidi  pretio  admittere  ■,  judicia ,  ut 
tr.td:tnt,pervertere  ;  nobilesq?,  quemadmodiim  & 
ignobiles,  vi  &potentia  opprimere,  contendere.  Ouo- 
rum  infalentiam  quamptiirimi  nonferendo,exacer- 
bati  majbres  natuira  Jimul  &  invidia  accenfi,onmes 
in  rcgium  primipem confiiio  &  armis  hrumpere ,  & 
tam  inee,  qttam  &in  iltis  nutitijs ,  cinumqv.aqiit 
tansmiffis,publicas,  ut  arbitrabmtur,  ihjttrias  vin- 
dicare. 

.Pag.izo.verfp.  Reg.dis  mag-aificentla  convi- 
vio  excipit]  /Elnothus  Cap.  XXVI.  idem  de  Blac- 


it.  Parentemfo  perofui  ,  avuin  temulatusesi]  D  cone,  quem  ille  Piponem  vocat,  tr.adit :  Menfcs 


JVyenfewcumdicit,  intelligit  Svenonem  Eftri- 
thae  filium :  quum vero  avuitt,  SvenonemTiurr- 
veskeg,  quitamenproavus  ejuseit. 

Pag. u%.  verf.  13.  Jsavigio^in  Vlxndriamre- 
legatum  ]  Quid  caufe fuerit,  quod  Rex  Canutus ' 
Olavum  fratrem  fuum  catenis  coercitum  na- 
vigioqi  in  Fiandriam  rekgatum ,  carcerali  cu- 
ftodix  mandandum  curaveritJ  ,  praner  Saxo- 
ncm,  iElnothus  etiam  Cap.XIII,proIixe  com- 
memorat.  Clajfe  igitur  parata,  [quanempe  Ca-  E 


nutusRex  expeditionem  inAngliam  molieba- 
tur  ]  Danorum  exercitus  occidentalis  portus  littori- 
bus,  velis  finuatim  diftenfis  advehitur  :  ibif^  regite 
tlaffis  adventum  indies  prtcftolatur.    Kex  verb  in  lo- 
co  celeberrimo ,  qui  ab  ejasdem  loci  quondam  Domi^ 
tiaHetha,Hctbeby,nomen  accepit, .qttod  Danica  lin- 
gua  Campi-villa  dicitur,  cum  prudcntibus&  fapien- 
tibus  pertraffans,  qualiter  res  coepta,  Deo  auxiliante, 
*d  decentem  perveniret  profettum.  Sed  vulgus  im- 
patiensmorte  iittorete  detentionis,prteftolationes  do^ 
mefticis  inutiies  negoiiis  qiierebantur  i  &  aut  Ucen- 
tiam  ad  propria  remeandi,fiive,principem  eisalium 
txpeditionis,  Rege  alijs  intento ,  facuitatem  eiigendi, 
feu  regi  nuntios,  cumfua  quantocyus  clajfe  acceieran- 
4i ,  confiiio  crebrim  inito ,  transmitti  vociferaban- 
tur.   Ouorum  ftrepitu  ftequenti,  diuturnuq?  clamori- 
bus  moti  Principes,Regi  nuntios  transmittere,  que- 
reiasq,  parati  exercitus  regijs  tfecernunt  auribus  in- 
finuare.  Cujus  iegamnis  Olaus,  ejusdem  ghriofi  Re- 


igitur  regali ,  &  Regi  proximus  affidens ,  fecundum 
ilitid  Davidicum  :  Qui  edebat  panem  rneum_,, 
magnificavit  fuperme  fupplantationem :  regys 
tapdem  non  modb  dapibus  farcitus ,  &  poculo  ine- 
briatrn ,  fed  &  muneribus  honoratus  ,  veluti  Judas 
proditor,  hoftiiibns  catervis  oaurrit,  &  qux  a  Rege 
perceperant ,  non  pandcndo  fed  pervertenclo  ,  de~ 
nunciat ,  &  qua  cum  fraude  cinumveniant ,  pero- 
rat. 

40.  Blacco  in  ipfo  aditu,quem  inuperat,tru- 


cidatus  ]  De  Blacconis  interitu  horrendafunt,, 
qua=  ^lnothus  literis  memoriaeq;  prodiditCapt 
XXV  il.  Confpirante  tandem  legionis  muitiiudine, 
undiq,  aicurrente,  & Ecclefite parietibus  circumqua- 
que  infiftente ,  monftruofus  Pipo  deforis  pro  foribus- 
affiftit ,  reghirum  Gazartim  fi.deliffimum  haclenus 
proviforem  ,  veiuti  adfingulare  certamen  advocat,  - 
&  fi  quid  cordis,veivirium  adfit,ut  occurrat,inter- 
peiiat.   Ouo  haud  fegniusdeintm  occurrente,  durts  al-  - 
F  ternatim  tclibus  admiffis  fauciantun  ilio  d.einde  alo- 
riose  occumbentc  ,  ifto  ad  evidentioris  vltionis  in- 
dicium  ad  modicum  fupervivente.     JSam  donium 
dehinc  delatus,&  acerrimo  damone  invafus,  vicina, 
quteque  tam  manibus,  quhn  morfu  invadere,  diri- 
pere,  conterere  •,  ore  fpumas  ejicere ,  horribiliter  vo- 
ciferando  acclamare  i  vana  &  inaudita.  proferre , 
fcelus  ftauduientum  evidenter  ediccrc  ■,  ad  uitimum, 
iingua  mordicitus  abfcifia,  vita,  miferabili  terribili- 
ter  excedere* 

T  i     .  Accer- 


122        Stephani  JohannisStephanjiMot,eVeeriores 

ji.    Accerfito  Sacetdoti  fiactoriwi  arcana  con-  A  Nicolao,  a  Magno  patruele,  in  filva Haraidftedj 

fefftts']  Eandem  fandtitatis  laudem  Canuto  Re-  intcrfectus  occubuit  Die  VII.  Januarij ,  Anno 

oi,  jamjammonturo,jElnothus  afcribitCap.  1150.     Itaq;  re&ius  Molanus  in  Appendicc  ad 

XXVII.  Porro  vejpertinali  tempore  imminente,de-  Vfuardi  Martyrologium  ,  ad  d.  VII.  Januarij  t 

votus  Heros,  vejpertimlem  fjp'&%in  aitditurus ,  &  fe  ipfo  die ,  Sancli  Canuti ,  Dttcis  Danix  &  Martyris, 

Iuosa,  Domino,univerfomm  opifici,  commendatums,  filij  Erict  Regis ,  qui  pajftts  esl  Anno  Millefimo  cen- 

Bafilwm  pretiofi  M.irtyris  Albani,haud  iongefiitam,  tefimo  trigefimo.     Caeterum  operae  videtur  pre- 

aimparticipibus  tdm  certaminis,qiwn  &pr<emij,ut  tium  ca  etiam  in  medium  hic  adducere  ,  quae 

credi  fas  ek ,  expetit.  Et  paulo  poft :  Kex  intered  ./Elnothus  Cap.  XXIX.  de  Anno  &  die  paffionis 

devotijfimus  Regem  fempiternum  non  Herodiand  in-  S.  Canuti  tradit :  Anno  incarnationis  Domini, Mil- 
quiritfiailacia.fitl  Immiiitate  Davidica:  fe  crimini-  B  kfimo  Oclogefimo  fiexto,  in  civitate  Othenfia,glorie- 

bus  reitm ,  illum  verovere  confitendo  vemmDeum :  fmRex  &protomartyr  Danorum  Canutus,pro  Zeto 

& non  fiolhn  vens  coiifieffioni  infifiens ,  fed  &  vita-  chriftiang,  religionis,&juftitk  operibus,  ut  Chriftut 

lis  communionis  Sacramento  fe  muniens,  iam  aureis,  a  proprio  convivd  iraditus  ,  in  Bafilica  Sancli  Alba- 

qudm  argenteis  muneribus  ditat  aitaria.  ni  Mariyris,per  eum  paulo  ante de  Anglia  in  Daciatn 

Pag.  221.  yerf.  2.  lmmififce  per  fienefiram  lan-  tranfivecli ,  posl  communionem ,  &  confiefifionem  de~ 

ces,  mortifico  jaclu  confiojfus]  Itidem  iEinothus  :  liclomm,facramentomunitus\Dominicicorporis,ant& 

Interbxc ,cedefti  Jponfo  fecretorum  fuorum  jampro-  aram,  manibus  fiolo  tenus  expanfis,  latere  lanceatut, 

xime  confcium  fiuturum  ad  tsternum  advocante  cu-  fexto  Idus  Julij ,  &  fiextd  fierid ,  mortem  pro  Chrifto 

bicuium ,  Rege  infignijfiimo ,  ptctore  fiimtd  &  ore  ad  pajfus,  rcquievit  in  ipfio.  Clariffimus  Vir,  Johan- 
4ram  converfi,quidameximpiorum  catervd,lancedC  nes  Pontanus,  Hiftor.  Dan.  Lib.  V.  autor  eft> 

■per  feneftram  intromifid  latus  ejus  perfiorat,&  cedem  Otthonix,  cum  Anno  clo.  Io.  LXXXII,  dic_> 

facram  fiangvine  cruentat.   At  ipfe,  Chrifti,  etiam  XXII.Januarij,Chorus,utvocant,Ecclefi3eDi« 

posl  vulnus  exitiale,  non  immemor,  Benediclofratre,  vi  Canuti  infiauraretur  ,  repertam  fuiffe  tum- 

fuo  certaminum  coUegd ,  vulneribus  admodum  fiau-  bam  cupream,  aurd  obduCtam,  gemmisq,,  atq; 

do,  aljiftente ,  amplexato  &pacis  ofculo  dato  ,  bra-  aliis  ornamentis  pretiofis  affabre  elaboratam» 

thijs  in  crucis  modum  extenfis ,  membrisfi,  fiolo  ante  in  qua  reconditum  fuit  Canuti  Regis  ac  Mar- 

aram  facram  expofitis ,  fangvinis  undd  ex  lateris  vul-  tyris  fceleton ,  cum  cj  usmodi  Epitaphio,  quod 

ttere  emanante ,  voce  adhuc  fiuperftite ,  lefium  inter-  &  ^Elnothus  Cap.  XXXV.  recenfef : 
Tellat,acJi>iritum  creatori  commendans,pretiofi  gle-  - _      ^  ^j^  (m  RegeCmum) 

ham  cadavemfangvmeconfecratamrehqutt.         D         J  ^ ^    ^         ^ m4. 

■59.  Vanas  imbeallttatum  afjeatonesmnedio-  .      juaitkfaclk  03m  ini    } 

rumfalubritateprojequutaesll  ^lnothus  Cap.  mchriftum  vitdjtcmortefiateturinipfid: 

XXXII.  H*  ergo  temportbus,pactsfeamtatevelun  ^.^  lpropri9jmt  De,i  ipfe>  tnin\ftr0i 

opportunitate  concejfa  divma  ,ad  prettofi  Martjns  ^,  petenspotum,  telorum pertulit  iclum : 

pgnoracrebrefcuntmagnalta,&miltttsfiuprxcoma  unceanecni  latus,utChrifti,perfioratejus, 

fiuperni  Regts  tndtes  exaugetpotentta.    Cxas  namq,  Spiritibm£  fimii  moriens  fiodatur  in  aftris. 

vifius  redditur ,  manus  arefiatlis  rejtituuntur ,  debi-  .  , 

lium  grefftu  reparantur,  Lazarica  cutis  emundatur,  Quando  autem  corpus  S.  Canuti  in  arcula  ifti 

&  omnibus  opem  in  nomine  ■Jefiu  petentibus,  fianita-  aurata ,  cujus  Epitaphium  meminit,  repofitum 
tis  pariter  &  cceleftis  clementix  auxilia  conferun-  £  fit,  edocet  nos  ^Elnothus  Cap.  XXXV,  nempc 

tun  Anno  fexto  imperij  magnifici  RegisEriciBoni, 

Pag.222.  verf  4.  Splendidum  in  Faftis  locum  aPontifice"Humbaldo,XIII  Calendas  Maji.  qui 

obtinet ]  Videllcet  ad  VI.  Idus,  id  eft,  X.  diem^  Sc plura  de  eonfecratione  ejus  refert  c.  XXXIII. 

menfis  Julij  :  ad  quem  etiam  refert  S.  Canuti  &XXXIV.  Certe  fuaforero,  utquiHiftoriam 

paffionem  Molanus  in  Martyrologio  fuo ,  cu-  S.  Canuti  Regis  accuratius  noffe  velit,  adjungat 

j  us  haec  funt  verba :  In  civitate  Ottonienfi ,  Sancli  iElnothi ,  quem  faepius  ad  teftimonium  citavi- 

CanutiRtgis,  &  Protomartjris  Danorum,  qui  anno  mus,  de  vita  &  Maltyrio  ejusdem  Regis,Libel- 

cD.  LXXX  VI.  in  Bafilicd  Sancli  Albani  Martjris,  ma-  lum  leftu  digniffimum.    De  anno  vero  caedis 

nibus  in  modum  crucis  folo  ientts  expanfis  orans,  mor-  S.  Canuti  non  confentiunt  autores.  yElnothus 
tem  pro  Chrifto  pa\fus  esl  d  fuo  fiamiliari.  Paflifunt  F  tradit  Annum  Chrifti  fcb  LXXXVI.   Williel- 

eum  eo  Benediclus  fiater,  &  alij  fieptendecim.  Au-  mus  Mamelsburienfis  cb  LXXXVII.   Ecce  ti- 

clor  Martyrologij  Rorriani  perperam  refert_.  bi  verbaejusdcGeft.Reg.  Angl.Lib.III.D^^r 

paffioncm  ejus  ad  VII.  diem  Januarij ,  cum  ita  anno  Dominica  incarnationis  Mittefimo  oclogefimd 

icribat :  In  Dania Sancli  Kanuti Regis  &  Martjris :  fieptimo.  lUefiuit  annus ,  quo  Cnuto  Rex  Danomm^ 

confundensvidelicetSanclumCanutum,  Da-  interempfus tsl.   ChrohicohEriciPomeraniah- 

niaeR.egem,Svenoni5Eftrithij,  fiveMagni,  fi-  num  pohit  millefimum  odlogefimum  :  Anno 

lium,  OthoniaeMartyrio  coronatum,cum  San-  Domini  cl>  LXXXVUl.  martjrizaius  esl  S.  Canutus, 

ao  Canuto  Duce  &  Rege  Obotritorum,  filio  Rex  Danomm.  8c  Anonymus  ih  Hiftor.  Reg„ 

-Erici  Boni,  DaniseRegis,  qui  regnante  inDanio  Dan,  Perijt  S.  CaniUm  Anno  ffl  IXXXVUI.    Cl. 

Vir9 


IN  LlBRUM  XII.  HlSTORLE  DaN!C.e5aXONIS  GRAMMATfCI.'-         223 

Vir,  M.  Claudius  Lyfchander ,  <j  pa-Aa&ms  >  A  nologiaDanicaRcvercndus  plurimum  Vir,  Sc 
Hiftoricus  quondamRegius,  in  Oper(eGenea-  Chrbnologus  diligcntiilimus ,  M.  johannes 
logico  Regum  Daniae ,  extendit  ad  Annurr__  Svaningius,  mihi  vetcri  neceilitudine  &  Arfi- 
cbXC.  cujuscalculumfequiturinnovaChro-     nitate  longe  conjuncliffimus. 

'  NOT7E  VBERIORES  IN  LIBRUM  XIL    " 

HISTORI/£  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 

Pag.ti..  ■«-  'TErm  aftivifc  temporufervorefii-  B  pulusvirortimAidcns;  &Quintilianobeclarnar. 

Veri.40.      \i  tum  omne  coaruit  ]  Nimium_  V.  populus  carceris. 

*      illum  Solis  aeftum,  qui  fegetes  7.    Nobilibus  in  eundem  ufum  mtomuitatis 

_orr_mperefolet,eleganterdefcribit  Quintilia-  infignia  erogare  ]  Quam  vaiida  vis  fit  famis,  &t 

nus  Declamatione  XII :  Aut  aftricla  citra  cona-  quid  non  mortalia  cogat.pec.ora ,  elcgantibus 

tumfatafub  ipfistabuere  fulcis,  aut  levi  rore  vocata  esprimit  verbis  Quintilianus  Declarnationej 

radix  in  pulverem  incurrit ,  aut  peruftis  torrido  Sole  XII.  Felix  peftiientia,felixprdiormnftragcs,  deniK, 

herbis,  moribunda  feges  hnpailuit.  Nullus  imberfi-  omnis  morsfacilis :  f&mes  ajpera ,  vitalid  hautit , 

tientisfoli  pulverem  terfit,  nullafuper  arentes  cam-  pmcordia  carpit :  animi  tormentum,  corporis  tabes, 

ps  ftltem  umbra  nubium  pependit.  Calidi  Jpira-  magiftra  peccandi,  duriffima  neceffitatum,  deformis- 
vereventi,  maturitatem  prxcepit  sftus:  etiamficu-  Gfima  malorum.   Htcc  ad  bumile  opus  nobiles  manus 

bijejunte  berbtsfolum  vicerant,  vanis  tantum  ariftis  mittit,  htsc  alienis  pedibus  mendicantes  pofternit : 

Jpem  fefellerunt,  &  inmes  culmos  triftis  agricolaja-  htec  ftcpe  fociorum  fidem  fregit ,  hnec  venena  populis 

kavit  ventis  nibit  relicturis.   Levia  queror ;  prata  publice  dedit;  hcec  in  parricidium  pios  egit. 

exaruerunt ,  perierunt  ftondes ,  germina  non  exie-  Ibid.  lngenuitatis  infigma]  ValeriusMaximus 

runt  :  nuda  terra ,  &  rudes  glebts ,  &  aridi  fontes  Lib.  V.  Cap.  VI.  Pueri  infignia  ingenuitatis  ad  fu- 

trant.  Vide  fis  ibidem  plura_..  ftentandam  temporis  difficultatem  contulerunt.  Ju- 

yj.  Tanta  ciborum  penuria  incefjit]  Valerius  HusFirmicusMaternusLib.IILCap.IX.  Siverti 

MaximusLib.VII.  Cap.VI.  Tanta  in  Bojphorano  indecimo  loco  ab  Horofcopo  ftella  aliqua  fuerit  in- 

truclu  commeatus  penuria  incefftt  ,uti  a  militibus  venta,  divina  ingenuitatis  &  gloria  infignia  confe- 
fingulis  jolei  frumentique  modiis  totidem  mancipia  D  runtur.  Apprimehucfaciunt,  quaedevocehac 

permutarerttur.    Ammianus  Marcellinus  Libro  ingenuttatis  annotavit  Nobiliffimus  juxta  ac 

XXII.  Eo  anno  ,fidere  etiam  tum  inftante  brumali',  Dodtiffimus  Cafp.  Barthius  Lib.  XLVI.  Adver- 

aquorum  incefftt  inopia  metuenda.  far.  Cap.  XXIII,  ad  ifturn  locumEngolismenfis 

Pag.z13.verf  11.  Ea  res  hcupletes  inopid,paU-  in  VitaCaroli  Magni :  lbi£  multitudo  Saxonum 

peres  morte  mulclavit  ]  Eadem  prorfus  de  mife-  baptizdta  esl,  &  fecundum  morem  illorum ,  tmneln 

rando  hoc  Daniae  ftatu  commemorat  /Elno-  ingenuitatent  iUorum  &  alodcm  mancipio  gurpie- 

thusCap.  XXX.  Ex  quo  namf^  furoris  fui  rabiem  runt:  lngenuitas,mquit, &  Alode ,  jitramentafunt 

vefana  multitudo  in  principem  gloriofum  evomuit  t  e  Saxonica  lingua  detorta  in  Latinam  ,  quibus  fefe 

dgriftuc~tibiisfteriles,pratafierbisattenuantur;  filva  &fua  omnia  pignori  dabant  Carolo  Soxones,fefe  jp*. 
glandtbus  rara,  unda pifcibas  infoecttnda permanfit :  E  fius fidelhate  ftabiles  futuros.  Ingenuitatis  autem 

peftii  armenta  confumpfit  :  bomines  morbus  debili-  bonaea  notabant,quibusdominierant  fucceffione Sa- 

tat,  fames  aggravat  j  nobiles ,  _?  ignobiles,  ac  locu-  xones .  Alodes ,  quts  illis  aliunde  advenerant ,  attt 

pkus,  attenuans ;  imbecilles  exanimans  ,fecundum  erant  acquifitm.  Ex  lingua  igitur  Saxonicdapparet, 

illud  HieremitS  :  Defecerunt  in  fame,  in  capite  om-  Ingenuitatem  non  irtcommode  cm<$e&oni£  ©Oftr/ 

tiitlm  platearum.   Et  alibi:  Devaftata  funt  horrea,  hoc  esl,  adgnata  bonajn  quibus  fcilicet ,  vel  in  qux, 

_r  defecerunt  Apotbeca.    Singulare  autem  illud  quarumve  Jpem ,  ipfi  gcniti  fuerint ,  fignificare ,  ut 

eft,  &C  notatu  dignum,  quod  idem  autor  mox  quidem  barbaram  diflionem  Latine  potuerunt  ajfe- 

addit  dePanico  illo  terrore,  quitotamgentenl  quifute  linguts  interpretatione. 

Danicam  tum  temporis  invaferar' :   Regionem  18.  Arceminternoftros  autoritatis]  Arxttziv 
quofc  univerfam  hoftium  metu  occupante ,  fexus  u-  p  ilate  pro  eo,  quod  fummum  eft,  8c  eminet,  fre- 

ierque ,  veluti  jamjam  ingruentem  adverfariorum  quenter  fumitur.  Quintilianus  fub  finernLib, 

adventuni  indies  fujpicartdo,  trepida  titubat.  XII.  Inftit.  Orator.  Pollio  &  Mejfala,  quijam  Cice- 

z.  Nam  divitUm  populus  ]  Imitatus  eft  Saxo  rone  arcent  tenente  eloquentix,  ,  agere  cceperunt. 

Martianum -Capellam,  qui  Lib.  1.  populum  deo-  Dialogus  C.  Plinij  Caecilij  Secundi  (nifi  conj_- 

rum>8cpopulu}npoteftatum  .'  Lib.i.  populum  mi-  ctura  me  fallit)  de  caufis corruptae  eloqucntia1, 

ttiftrorum,8cpopulum  „»gW?Y«0zdixit;ckLib.VlI.  falso  hadtenus&Quintiliano&Tacito  adfcri- 

populum  afir<mm>  Ita & Floro  Lib. I.  Cap.  L  po*  ptus :  Tecum  mihi,  MAterne » res  esl,'quod  cttm  na- 

tuu 


224        Stephani  JohaWnis  .Jtephanii  Not/E  Vberiores 

tura  tiiA  in  ipfi&m  arcem  eloquewk '  ferat ,  .errarc  A  vertere  in  aliquem  ,  &c  paenas  ab  aliquo  depo» 

ma.vu,  &  fiimwa  adeptit^  hi  icvioribns  fubfifiis..  Si-  feer__. 

doniusApoliinarisLib.VIILEpiii:.  VLdeCCx-  %.    Boni  xognomen  acciperet  ]  Ita  &  Pho- 

iare  Dic.acore  :  Idem  fe  nunquam  fiatu  duxit  hi  cion  olim  ob  piacidos  mores  Bonus  appella- 

utriusquc  artu  arce  pofitum.   D.  Hieronymus  in  tus.  Vaierius  Maximus  Lib.  III.  Cap.  VIII.  Vla- 

Prologo  Gcnefeos  ;  Sed&  TltUius,  qui  in  arce  Ro-  cidi ,  &  mifiericordes ,  &  liberales  ,  omnifo  fvavi- 

maniK-  ekqtientis  fietit.   Idem  EpiiloiaXIII.  ad  tate  temperati  mores  Phocionis  ;  quos  optime  pro- 

Paulinum.  -  Huic  prudentite  &  eloquentwfi  acce-  fecto ,  confenfus  omnium ,  Bonitatis  cognomine  de- 

deret  vel  fiudium  ,  vel  intelligentia  Scripturarum ,  ■  corandos  cenfuit.    „_milius  Probus  in  vita  Pho- 

viderem  te  brevi  arcem  tenere  noftrarum.  Prifcia-  cionis  :    Pbocio  Athenienfis  etfi  fikpe  exercitibus 


i  magnafa 

fummitatem,&  quafi  arfem  quandam ,Nero  Ctefar  ma:  ex  quo  ccgnomine  Bonus  eslappellatus.  Gtx- 

primus  obtinuit.    Gvilielmus  Neobrigenfis  Lib.  cis  x^cpc  dictus.  Plutarchus  inVita,&  prin- 

z.Gap.6.  Pice  autem  memork  Ettgenius ,  qui  tunc  cipio  libellideMufic?..  Svidasin  <lW_!<. 

arcem  Pontificij  tenebat.  Hencus ,  Monachus  Ai-  ^;  Uf  uterorum  venues  humeris  fiuperaretj 

tiffiodorenfis  Lib.  I.  Vitae  S.  Germani :  ££  &  de  ftatura  Caroli  Magni  Helpericus  vers. 

Perfccji(s  feqttax  primam  tendebat  ad  artem.  CLXXII. 

Aldhelmus  de  laudibus  Virginitatislj  Cap.  VII.  Nobile  nam^  caput  pretiofo  ampleclitur  auro 

Nonnulliedito  virmnitatis  faftigio  fMhnati,  &pu-  Rex  Caroius,cunctos  humeris  fttpereminet  altis. 

dicis  converfiationu  arcibus  exaltati.  gic  & j^  [kerx  de  SauIe  Rege?  Samuei L  Cap> 

4/.  Ut  fi  quid  irte  adverfus  populum  conce-  JX_  verf  z.  Ao  humero,&  furfium,eminebat fuper 

piffet,  fiuo,  non  ejus  periculo  fiatiaret }  Videtur  Saxo  omnem  ppulum. 

nofter  oeuios  animumq;  intentos  habuiile  ad  ..^  Punemfj  dttcere  nequeuntes~\  Extitifle_» 

,  illum  Valerij  Maximi  locum  Lib.I.Memorabil.  0jim  apud  gentes Boream  lpeclantes ,  certamen 

Cap.V.deCamillo,qui  cVpan  pietate,quaRex  funjcul<irum.,  utSaxo  hic  vocat,  in  quo  veteres 

Oiavus,caput  fuum  propatria  dinsdevovit,  &  Athletae,  funem  dudiando,  vires  roburqjcor- 

pro  ejus  falute  occumbere  exoptavit_.  :  Hujus  ^oris  eXperiri  f0]itj  flnt  ;  clare  patet  cum  ex 

tampr&dari  operis  auctor  Camillus ,  cum  ejjet  pre-  _  nocjOCO)  tum  ex  illaluctae  ipecie,qu_Ericus 

catus,  utficui  deorum  iiimiafelicitas  Pop.  Ro>nam  Difercus  cumWeftmaro  decertavit,  cujus  eK- 

■videretur,  ejus  invidia  fuo  aiiqtw  incommodo  fatia-  tat  defcr jpti0  fUpra  Lib.  V.  Saxonis,  in Hifto- 

retur  ;  fubito  lapfu  deadit.  Merito  autem  deUude  riaFrothonis  III,  Regis :  Erat  autem  tale  certa- 

interfe,  viBoria,&piaprecatio  amphffimi  viricer-  ^^^inquitSaxo.  Circulus  vimine,velfu- 

taverunt.  JEque  enim  virtutis  esi  &  bona  patrix  ne  contcxtns ;  magno  pedum  manuum^  conatu  dt- 

auxijfe,  & malain  fe  transferri  voluiffe.  certaturu,  raptim  difirahendus  exhiberi  fiolebat,for- 

jo.  Celeremfati  viam  obtinuit  ]  Olai,  co-  t-m.-t  tribuenspalmam.   Qmm  colluciantiumfi  quit 

gnomento  Famelici,  Danorum  Regis  obitum  alterj  deeraxijfet,  vicloria  donabatur.  Inquemmo- 

ChroniconlftandicumMS.  quodpenes  me  eft,  ^um  agonizansEricus,  eorreptam  acrius  refiem  ma- 

refert  ad  Ann.  Chr.  M.  XCVP    !_<w&d  £>ttf£  E  n\om  concertantis  excufifit.  QuodFrothovidens,  Ar- 

SDiUtafo_A§  :  ■Mon  °l*i  Danorum  Regis.  quam-  duum,  inquit,  reor  contra  fortem  fune  contendere. 

vis  alij  ad  An.  Chrifti  M.  XCIX.  rejiciant.  Cuj  non  abfimile  fuifte  illud  conjicio ,  quod 

Pa».  zi4.  verf  6.  Segesife  tempefiiviimbris benefi-  noftrates  hodieq;  dicunt,  2(f  bragc Mattt (tf tl5» 

ciovifitatal  Nullusdubito,quinrefpexeritSaxo  Item  modum  illum  iudendi,  qui  nobis  nomi- 

adiftaVatisRegij,Davidis,verba,quibsDeiOpt.  natur,  2*f  t)anf^^-f>><ft«p/_Wf.(«^anbfl«^ 

Max.univerilhujusconditoris,  mifericordiam  jmdom  ftg  <tC,    Certe  apud  Romanos  fuitlu- 

&benignitateminterrafaecundandadepr_dicat  dus  puerorum,  qui  Sparteamreftimduclitantes 

Pfalmo  LXV.  Commate  X.   Vifitafii  terram,  &  tantifper  trahebant,diam,aut  rumperent,  aut 

inebriafci  eatm  multiplicafii  locupletare  eam:  fiulcos  alteruter  omifsa  funisprehenfioneinnatesea- 

ejus  imbriaf,  humectas  glebas  ejus :  imbribus  molli-  F  deret.    Unde  defumptum  illud  eft ,  quod  pro- 

ficas  eam  ■,  oermini  ejus  benedices.    Hebraeus  tex-  verbij  loco  dicitur,/«»ea»  cum  aliquo  ducere,  fiv^ 

tus  habet  °Pa!<adta  haarets ,  id  eft  ,  Vifitafti  ter-  funetn  contentionis  ducere,  <pro,  contenderc  cum. 

ram.  LXX.  Interpr.  eodem  modo  :  e'otcwe\|/&)  aliquo,  aut  altercari.    Elegans  hac  de  re  locu* 

tnv^/i'.   Verbum  Pachad,  quod  heic  in  ft-cun-  cft Tertulliani  Libro  dePudicitia,  Cap.II.    Sed 

d"aperfonaPrKteritiponitur,fignificatgenera-  nondecetultra,deautoritateScripturarum,ejiv,modi 

\iKv\ifitavit :  eilq;  vel  beneficij  &  gratiae,  ut  (  funem  contentiofium  alterno  ductu  in  dh-jerfa  di- 

hocloco,ubitcrradicitur  vifitari  aDeo^ideft,  '  ftendere.  Johannes Sarisbcrienfis  Lib.HI.  Cap. 

illius  bencflcentise  muneribus  fingulariter  cu-  VIII.  de  Nugis Curialium :  Autfi  no.men  Comae- 

xnuiari :  vej  ir_  Sc  p_n_,  ut  fignificet,  animad-  dig  gratiofius  esl,  non  duca  (ontevtionu  funem,  dum 

r/iM_ 


CONTUBERNALI  B.  M.  FECIT 
'      ET  SIBL 


IN  LlBRUM  XII.  HlSTORUE  DaNSC^  5AXONIS  GraMMATICI. 

(otiftet  inter  nos,  qttod  totusfere  ttiimdus,  juxtk  Pe-  A  DISPENSATOR. 

tronium,  exerceat  hiftrioniam. 

44.  Matefna  dileiiionis  officijs  profequcbatur} 
Magna  viseftrnuliebrisZelotypix,  quamfuro- 
ri  Leonino  recte  comparat  Ovidius  Lib.  2.  de 
Arte  amandi)Verf.j5j. 

Sed nef}  fulvtts  aper  media tam fievus  in  iraefl, 

Fulminea  rapidos  dum  rotat  ore  canes : 
Neclea,cum  catulie  laclentibus  uberaprxbet, 

Nec  brevis  ignaro  vipera  Itefa  pede : 
Tccmina  quam  focij  deprensa  peUtce  letli 

Ardet,  &  in  vultu  pignora  mentis  habet. 
In  ferrum  fiammaffc  ruit,  pofito^  decore 

Fertur,  utAonij  cornibus  icla  dei. 


ttj 


Pag.  22 r.  ver f.  3  4.  Sed  ejus  tifuin  facinoribtii 
demeriti  ]  Rariffimus  had  fignificatione  Verbi 
hujuseftufus  j  pro,  non  amplius,  five  maleme- 
riti.  Praepofitio  autem  de  ut  augendi&  inten- 
dendi,  ficetiam  minuendivimhabet;  quomo- 
do  in  verbis  dememinijfe ,  ilefveficre,  &idgenus 

B  ah> 

|4-  Hamburgenfis  Antiftcs]  Licmarus  vide- 
licet;  qui  obijtAnno  Chriffi  db.  C.  I.  Hujus 
tempore,  qui  antea  Hamburgenfes,  dcincepsfltt- 
menfes,  Archiepifcopi  denuo  nuncupari  cceoe- 
Unde  8c  faepenumero  a  faeminis  in  fubfeffores  iunt.  Cui  mutationi  occafionem  dedit  Ericta 
alieni  matrimonii,  percuflores  immiffi  ;  ficut  ™c  Bunits,  Rex  Daniae.  Nam  pertaefus  imperij 
JuftinusdeOiympiadetraditLib.IX.  Cap.VII.  Archiepifcopi  peregrini, proprium  accepit,cui 
Et  de  Beronice  Cap.  III.  Lib.  XXVI.  Itacjs  inftar  in  Ecclefia  Sc.miae Lundenfi,  ut  Saxo  refert»  fe- 
miraculi  funt  habenda,  quae  hoc  loco  Saxo  de  dem  attribuit.  Affirmabat  enim  quod  res  eft, 
Erici  Botilda  commemoraL.,  quod  puellas  a  ,-.  commodiasedoccripopuium  per  fuae  nationis 
marito  adamatas  maternae  diiedtionis  orhciis  homines,  qui  linguam,  mores,  &  ingenia  m 
profequuta  fit,easqj,quoadvixit,interpedifte-  quaque  gente.  norunt,  quam  per  aiicnigenas, 
quas  habuerit.  Simile  eft  iliud,  quod  de  Arri-  quibusad  dcclarandum  animi  fenfa,  aut  opus 
cani  prioris  uxore  y£milia,Valerius  Maximus  ht  interprete,  aut  lorfga  alioquin  verborum_» 
Lib.  VI.  Cap.  VII.  tradit,  quae  tantae  comitatis  circuitione_>.  Ci.~Ar.dr.  Veiiejus  in  Catalogo 
f uit  &  patientia?,  ut  cum  fciret  viro  fuo  anciiiu-  Archiepifcopor.  Bremenf  &  Hamb. 
lam  ex  iiiis  gratam  effc,  diifimuiaverit,  ne  do-   '  Pag.  116.  verC  58.  Regem cum  admiffis demen- 

mitorem  orbis  Scipionem  impudicitiae  reum_,     tire  cognofunt  ]  In  infinitum  fermo  excurreret,  ' 
argueret.  Tantaeetiam  facilkatisfuitLiviaAu.-      fi  vim  iiiam  ac  poteftatem  ,  quam  in  omnem 
gufti  conjux,  quae  marito  virgines,  ad  quasvi-  p  a.mmae  noftrae  habitum  Harmonicus  illecon- 
tiandaspromptiorerat,undiq;couquifivit,tefte      centus  exerceat ,  pluribus  exemplis  &  docu- 


Svetonio,Odtavij  Cap.LXXI,  Dignaquoqjme- 
moratu  funt,  quaePiutarchus  deStratonicaDe- 
jotari  uxore fcnbit, Libello  de  Virtut.  Muiier.  c. 
XLII.  Haec  cum  effet  fteriiis,  maritumq;  legi- 
tirhos  liberos,quos  haeredes  regni  reTiriqucret, 
defiderarefciret,  perfvafit  ei,ut  aliaexmjliere 
pfplem  fufciperet,  fibiq;  eam  fubdertt.  Dejo- 
taro  fententiam  admirante,  uxorisq;  arbitrio 


mentis  illuftrare  aggredefer.  Unicum  faitem 
adjiciam  huic  ipfi  Saxonis  narrationi  confen- 
taueum,  de  gentium  iilodomitoreAiexandro 
Magno,  qui  Antigenide  tibicine  modulante, 
usq;  adeo,veiut  lymphatico  impetu  incitatus, 
exari-.fle  dicitur ,  ut  concuflis  armis  fe  prori- 
piens  e  mediis  epulis ,  manus  in  aftantes ,  ibno 
nempe  beliico  iiiecftus,  intenderet.  Ncc  multo 
rem  totam  permitterite,  formofam  ea  ex  capti-  poft,  mitiore  ibno  tibiarum,  ab  armis  ad  epulas 
vis  virginem,  Eledram  nomine.j  adornavk,  Sc  ruit  revocatus.  Piutarchus  Lib.  2.  de  Fortuna 
Dejotaro copulavit,  natosq;  ex  ea  liberos,  tan-      Alexandri. 

quam  fuos ,  amantcr  ac  rnagnifice  educavit_,.  Pag.227.  veifi  i|.  Ita^feductosmajores']  Hoc eft, 

Plura ,  fi  cupias,  exempla  de  ejusmodi  fceminis  feoriim abdudos  5 quod  KctT  t&av  d-wAa.fJi.Qd- 
m-aritorum  extraneos  amorcs  juvantibus,  tan-  Vmv  Gtxcl  JiG'unt.  Valerius  Maximus  Lib.  V. 
mmabeftui  impedientibus,  vide  inNotis  do-  Cap.IX.  Seduclamtixoremfuppliciterrogavit.  No- 
ctvffimis  magni  iftius  Berneggeri  ,  heu  r.imis  ftrates  dicercnt  :  ^a^nr ■$  Oftmm  (U  CCH  ajf' 
imturo  nobis  fato  erepti !  ad  Juftini  Lib.  IX.  jj^  yjde  quae  notavi  ad  Lib.XV. 
Cap-ViI-  Pag.228-verf2.  lorumf3  cuftodu  Rex  falutem 

4cT.  Capkibm  earum  cultum  proprijs  manibus  f  fum  vaiiare  tonfveverat]  Idem  de  Danis  &  Anglis 
■xbibebaf]  Ornatricemfeiliis  praeftabat,  for-      teftaturegregius  fcri.ptor,  Paulus  Rhamnufius 


muia  antiquaRomana,  Ornatricesenim puellx 
erant,  quae  mulieribus  comas  exornabant ;  de 
dequibusVlpianus,.  SicOvidius:  Tutafitoma- 
trix.  Vetusinfcriptio: 

CINERIBUS. 

HAMILLE:  ALBIONLE.  QUINM. 

ORNATRICI. 

FESTUS.  M.  SfiPIiMlL  GALLI. 


Venetus,  de  belio  Conftantinopolitano  Lib.  II. 
pag.  87-  eos  nempe  3«*«/<r?_>^s  &  latellitesfuilTe 
Graecorumlmperatorum.  Legati,aditu  adlmpe^ 
ratorem  per  prxconem  petito ,  inter  Macheropboros 
Iquod  fatelluium ,  Grijfonum  vtilgo  Grxcis  nomina- 
tum,  ex  DANIS&  ANGLIS,  antiquo  Grxcorum  C<e- 
farum  more,  confriptum,  in  ftationibtts  erat]abur- 
bis  porta  pedibus,  ad  vicinum  Blachernium  FaUtium 

dedtt' 


u6       Stephani  JohannisStephaniiNot^Vberiores 

deducuntur.  EoscredoadhibitosfuifTeablmpe- A         jj.   Dexterd  manu  venerabilitcr  exceptumj 


ratoribus  ipiculatores  &  ftipatores  prae  ali js , 
causa  ndelitatis  :  qucmadmodum  hodieque_> 
HELVETII,  in  aula  Regis  Galliae  &  Pontincis 
Romani, principem  locum  inter  fatellitcs  ob- 
tinentjdutneorum  fidei  capitis  vitxq;  fuae  cu- 
ftodiam  committunt—-. 

Pag.227.verf  48.  Quemlmpcratorl  Is  fuit 

Alexius  Comnenus,  quiNicephoro  Botoniatae 

in  imperio  Byzantino  fuccedens ,  regnavit  An- 

nos  XXXVII,  8c  quod  excurrit.    Obijt  Anno 

Chrifti  clo.  C.  XVII.   Ejus  tempore  contigir' 

expeditio  Godefridi  Bulionaei  adverfus  Sarace- 

nos.  Videatur  Joh.  Zonaras  fub  finem  Anna- 

lium_,  ;  Nicetas  Choniates  in  Vita  Johannis 

Comneni. 

mnes  Drulo  rratn  exhibente_>  :  Prxcepit  etiam 

Pag.i28-verfi8.  Talso  Grxdfapientixprxroga-     dextrd  in  parte  Prxtorium  ei  ftatui,  &  Confutare  &K 

tivam  afcribi  inquif}  Graecia  fapientiae,  humani-     imperatorium  nomen  obtinere  voluit ,  eodemq^  tem~ 

tatis,doc"trinae,eloquentia;,omniumq;artium     pore  &fraternx  majeftati  ceffit,  &  vitd  excejfit.  Sal- 

atq;  virtutum  laudem  &  fibi  ipfa  fumfit ,  8c  C  luftius  in  Jugurthino  :  Sed  Eiempfal,  qui  mini- 

apud alias femper nationes meruit.  Indenamq;     musexiUkerat,ignobilitatemJugurthx,quia  mater- 


His  verbis  innuere  videtur  Saxo,  Alexium  Im«* 
peratorem  Erico Regi,  tanquam  peregrino j  ho- 
noris  causa  locum  dextrum ,  in  urbis  ingreflii 
conceffifle  ;  quem  plerisque  gentibus  honeftio- 
rem  femperhabitum,  etiamRomanis,  varifau- 
tores  teftantur_..  Svetonius  de  Nerone  :  TirU 
datem  Segem  perduclum  in  theatrum  ,  ac  rurfut 
fupplicantem ,  juxtd  fe  latere  dextro  coUocavit.  U 
dem  inTiberio  Cap.  VI.  Dehinc  pubefcens,  Aclia- 
B  co  triumpho,  currumAugufli  comitatus  esl,finifterio- 
re  equo ,  cum  MarceUus  Oclavix  filius  dexteriore  vc- 
heretur.  Nihil  certius  quam  praelatum  in  hac 
fefTioneMarcellum,qui  &aetate"fiberio  major» 
&  quiad  imperij  fpem  abavunculo  jamadmo- 
tus.  ValeriusMaximus  de  Tiberio  honores  o- 


Graecos  commendantRhodiorumlegati,hunc 
in  modum  Romanos  ,  qui  pro  Graecorum  li- 
bertate  pugnavcrant ,  compellantes ,  apud  Li- 
vium  Lib.  XXXVII :  Gentit  vstuftiffimx  nobiYtffi- 
niXft ,  velfamd  rerum  geftarum,  vel  omni  commen- 
datione  humanitatisdocirinarum^,  tuendam  ab  fer- 
vitio  regio  libertatem  fufcepiftis.  Inde  etiam  Ci- 
cero  varijs  in  iocis  eandem  gentem  commen 


no  genere  impar  erat,  defpiciens,  dextrd  Adherbalem 
ajfedit,  ut  medius  ex  tribus,  quod  &  apud  Numidat 
honori  ducitur,Jugurthaforet.  Dein  tamen,utxta~' 
ti  concederet ,  fatigatus  dfralre  vix  in  alterampar- 
tem  transduclus  esl.  InfblennihocRegum  con- 
feflu  res  ita  ex  more  conftituta ,  ut  dextra  AcU 
herbal  confideret,  medius  Jugurtha,  finifter-* 
Hiempfal.    Turbavit  per  ferociam  ifte,  &  fu- 


dat.  Sic  Lib.  III.  de  Oratore :  Nam  apudGrxcos,  D  pcrbetranfijt  addextram.  Primusigiturlocus, 


cuicuimodi  ejfent,  videbam  tamen  effe,  prxter  hanc 
cxercitationem  lingux,  doclrinam  aliquam  ,  &  hu- 
manitate  dignam  fcicntiam.  Pro  L.  Flacco,  Orat. 
24.  Veruntamen  hoc  dico  de  toto  genere  Grxcorum , 
tribuO  iUislitteras,do  multarum  artium  difciplinam, 
non  adimo  fermonis  leporem  ,  ingeniorum  acumen  , 
dicendi  copiam:  denifoetiam,fi  quafibi  aliafumunt, 
non  repugno.  Et  in  eadem  :  Adfunt  Athenienfes, 
unde  humanitas,  dottrina  ,religio ,  fruges,jura,  leges 


medius;  proximus,  dexter.    Quinoc  Ovidiu» 
Lib.  IV.  Metam.  de  Perico : 

Dis  tribus  iUefocos  totidem  de  cejpite  ponit , 
Lxvum  Mercurio,  dextrum  tibi,  beUica  Virgo ; 
Arajovis  media  esl,maftatur  vacca  Minervte, 
Alipedivitulus,  taurus  tibi,fumme  deorum. 
Minervam  enim  aperte  fupra  Mercurium  collo» 
cat,  id  q;  apertum  ex  ratione  viclimarum,  quara 
addit :  ficut&Hecaten,fiveDianam,  lupraju- 


ortx ,  atq]  in  omnes  terras  diftributx  putantur.   Et  E  ventam,  iftis  verfibus ,  Lib.  VII 


paulo  poft  :  Attfe  hxc  cuncla  Grxcia,  quxfamd, 
quxglorid,qux  dokrind,  qux  plurimu  artibus,  qua 
ctidm  imperio  &beUicd  laude  floruit,parvum  quen- 
dam  locum  ,  ut  fcitis ,  Evropx  tenuit.  Item  Epift. 
ad  Q^Jratrem  Lib.  1.  de  Gratcis  ita  loquitur_.. 
Cum  vero  ei  hominum  generi  prxfimus  ,  non  modo 
in  quo  ipfafit,  fed  etiam  d  quo  adalios  pervenijfe 
putetur  humanitas  :  certe  ijs  eam  potiffimum  tri- 
bribuere  debemus,  d  quibus  accepimus-  Plinius  Se- 
cundus  Epift.  Lib.  VIII.  Ep.  24.  ad  Maximum_. :  p 
Cogita  te  mijfum  inprevimiam  Achajam,  iUam  ve- 
ram  &  meram  Grxciam ,  in  qua  pnmum  humani- 
tas,  literx,  etidm  fruges  inventx  ejfe  creduntur.  Ne 
plura  bonorum  autorum  teftimonia  huic  rci 
firmaridae  accumulem_>.  At  hanc  Graecis  lau- 
dem  derogare  hic  videtur  Alexius  Imperator, 
quod  ducis  fidem  notaflent,  cujus  gentem  to- 
ties  alienam  pcrfidiat  cognovifTenr' ;  ut  Saxo 
ait_» 


•  Statuitfa  aras  e  ccfpitc  binat, 


Dexteriore  Hecates,at  Ixvd  parte  Juventx. 

Sic  Bethzabaea  Salomc  nem  nuper  rerum  Iiraeli- 
ticarumpotitum  accedens,  a  dextrisRegi  con- 
fidere  j  ufla  eft.  Veru  m  Turcae  honeftiorem  ho- 
dieq;  habent  locum  finiftrum_..  Caufam  illi 
dant,  quia  illam  partem  gladius  honeftet :  8c 
qui  ad  dextram,  obnoxium  eum  habeat,  8c  fub- 
jectum  altcrius  manei :  finifter  contra,  eum  ex- 
peditum.  At  pro  drxtro  loco  pugnat  Natuia 
ipfa.  Ea  etenim  meliora  omnia  &  fortiora  dex- 
trafecit:  cVPlinius  universe,  nec  vanefcripfit» 
vires  dextrd  parte  e/fe  majores.  Ariftotelcs  item 
bene  :  Atec  iz>  Ttjv  yavricnv  w»a\  c%  rrfv  OB^mv^ 
Hg)  i%vyii£&v  %L&  taVT  avaa  ttjv  Cpvmv  ttSv 
^i^Siv.  Et  res  vifusq;  approbat :  &  in  corporc 
humano  heparfplene  melius :  8c  e  renibus,  tefti- 
culis,mariibus,pedibus,  potiora  omr,ua  dextra. 

Caufa  » 


In  Librum  XIL  Histori^e  Danic&  Saxonis  Grammatici.       227 

Caufa,quia  calidiora.  Ariftoteles :  t&JV  y^uv  A  tem  Olivcti  intcrjecta  ,  totam  ab  Orientc  cin- 
fyfioTBgp  ta  &-£«*.    Sed  &movere&agere, 
dextrieft ;  moveri  &  pati,  finiftri  eft.  Videatur 


Juftus  Lipfius  Lib.  2.  Elcclor.  Cap.  2 

45?.  Divini  patibuli  particulam  ]  Particulam 
intelligit  divinaeCrucis,  quam  rerum  Chriftia- 
narum  fcriptores  Patibulum  nominare  iolent, 
quod  in  ea  Salvator  nofter  Iefus  Chriftus  pro 
mundi  totiuspeccatis  acerbiffimam  paflionem 
8c  mortem  fuftinuerit.  PrudentiusHymno  X. 
Periftephan&Ji',  verf.tf4i. 

Crux  illa  nofira  esl,  nospatibulum  afcendimus. 
Aldhelmus  de  Laudibus  Virginitatis  ;  Cap.  III. 

Cbriftut  pajfus  patibula, 

Attfa  lethi  latibula , 

Yirginem  virgo  virgini 
\     Commendabat  tutamini. 
Ubi  de  Chrifto  commendante  Johanni  matrem 
fuamloquitur.  EtCap.XIV.  Qui  cumternapa- 


gensurbcm,communctotiuscivitatis  ca-mite- 
rum  fuifte_j,  ubi  &  vulgus  &  Nobilcs  omhes 
fepcliebantur  ,  tellatur  Chriftianus  Adricho- 
mius  indcfcriptioncurbisHicroiolymae  p.pr. 

47.  Tanto  oneri  htimerosfubjicere  recufavii] 
ForttUbbo,prtfterirnbccillitatisconfci.enuam, 
quam  Saxo  caufam  rccufati  imperij  fuifie  mo- 
net,  ad  exemplum  Rcgis  iftius  refpexit ,  quem 
ferunt  traditum  iibi  diadema,  priiisquam  capi- 
"  ti  imponeret,  retentum  diu  confiderafie,  ac  dix- 
ifle_j  :  O  nobilem  magis ,  qtumfclicem  pannum  ! 
quem  ft  qttis  penittts  cognofedt ,  -qttkm  mtiltis  folhi- 
tudinibtts .periculis ,  &  mifcrijsfit  referttts ;  ne  hv,- 
mi  quidem  jaccntem  tollere  vellet.  ValcriusMaxi- 
musLib.VII.Cap.il. 

/2.  Eo  quidem  horwre  dignior]  Recle ,  vere, 
fcite,&  fecundum  omnium  Politicorum,  qui 
fupra  vulgus  fapiunt,  fententiam,hic  pronun- 


tibuli  fignacula  in  glarigeris  fablonum  litoribm  ful-     ciatSaxo,  Vbbonempropterea  digniorem  fuis- 

caret.  Sulpitius  Severus  Hiftor.  Sacr_,.  Lib.  1 1.      fe  honore&dignitateRegia,quod  eam  fponte 

dcinventioneCrucis :  Hicvero  major  dignofcen- 

dipatibuli,  in  quo  Dominus  pependerat ,  difficttltas 

omnium  animos mentesq,turbaverat,ne  erroremor- 

talium,forfitanpro  CruceDomini,  latronispatibulum 

confecrarent.    Paulinus  Nolanus  Epift.  XI.  ad 

hunc  ipfum  Severum  Sulpitium  :  Sed  cum  tres 

pariterCruces,  ut  quondam  fixte  Domtno  &  latroni- 

bus  (leterant,  reperttt  fuijfent ;  gratulatio  reperta 


„&...n.l^egia,q 
non  ambiret,  fcdmodefte  recufaret.  Suntete- 
nim,qui  delatos  fibi  honores  &  imperij  fafces 
obvijs  ulnis  amplectuntur,  &  Iaeta  menteeo 
convolant,  atq;eo  nomincfeliccs  fepraedicant. 
Qui  minime  probandi ,  &  ad  magiitratus  ge- 
rendos  vix  admit  tendi  videntur.Nam  vel  ex  levi- 
tate  quadam,  aut ex  inani  gloriae  cupiditate,  aut 
avaritia,  aut  contentionis  ftudio ,  aut  otio  mo- 


rum  capit  anxid  dubitatione  confundijufto  ptorum  ieft0,ali0rumcj;  negotiorum  penuria,  adRei- 

metu,  neforfitan  aut  pro  cruce  Domini  pattbulum  la-  puDiicx  negotia  capeuenda  afpirant,  qu«e  poftea 

tronis  eligerent, autfalutare lignum  prt  ftipite latro-  pcr  jocum  &  ludum  tr&&mt ,  fed  tandem  e0„ 

m  abjiciendo,  violarcnt.   Plautus  m  Milite  Glo-  rundcm  cum  doiore  at<j.  dedecorc  difficulta- 

riofo,  quomodo  allegat  Gellius  Lib.  XV.  Cap.  tem  eXperiuntur)  funtcj;  in  gubernatione  pror- 

XV.  Crucem  dixit  patibulum  :  fus  infelices-  Sunt  vero  rurfus alij,  qui  dubitan- 

Credo  ego  ifthoc  exemplo  tibiejfe eundttm aclu-  ter&  inviti  Magiftratum  adeunt :  atq;  hi  ple- 

tum  extra  portam,  rumquc  melius  eum  gerunt,  quam  qui  cupide 

Difpeffis  manibus,patibulttm  cum  habebis.  fefe  immifcent.  Quofinc,  nec  Galba  Imp.  de- 

Pag.  225? .  verf  6.  Tumulorum  impatiehsfuit]  dit  equeftria  &  Senatoria  officia  nifi  recufanti- 

De  admiranda  hac  Cypri  infulae  natura,  nulla  £  bus.  Sveton.  in  Galba.  Vidit  fapiens  illePrin- 

plane  apud  Hiftoricos  ullos,aut  Geographos,fit  ceps  igniculos  virtutum  in  hujusmodi  homini- 

mentio,  quodequidem  fciam.  Nec  tamen  ex-  bus  latitantes :  confideravitq;  haud  dubieEpa- 

traomnemfidem,locumifthictaleminventum  minondam,cuirccufanti  omnia  impcria  inge- 

fuifle  tunc  temporis.  fta  fimt,  quiq;  honores  ita  geffit,  ut  ornamen- 

12.    Conjugem  quoq^  ejus  idem  ptregrinatienk  tum  non  accipere,  fed  dare  ipfi  dignitati  videre- 

labor  finivit]  BotiIdamReginam,Ericipientiffi-  tur.   Juftinus  Lib.  VI.  Sic  T.  Quinclius  ruri , 

mam  conjugem  ,  &  facri  hujus  itineris  comi-  procul  ambitione  ac  foro,  vitam agens,  invitus 

tem,  Hierofolymis  fupremum  obiifle  diem ,  8c  coadusq;  dux  electus  eft,  bene  tamen  praefuic 

in  vallejofaphat  fepultam,  ClariflimusVir,M.  LiviusLib.  VII.  Dccad.i.  Helvius  Pertinax  Im- 

Andreas  Vellejus,  0  fiaxrt^V,  adoramfuae  Fper-coadus  imperavit,repugnansq;imperium 

verfionis  afcribendum  curavit ,  nefcio  quibus  fufcipiens,  tale  cognomentum  fortitus  eft.  Av- 


edoclus  documentis.  Alij  Chronicon  ,  quod 
EricoPomerano,velut  autori,  perperam  afcri- 
bitur,  fecuti,  Botildam,  una  cum  marito,in  Cy- 
pro  infula  8c  mortuam ,  8c  fepultam  conten- 
dunt.  VallemautemJofaphat,quae&Frftf»Ce- 
dron,8c  VaUis  montium  vocatur,  &  vallis  eft  lata 
atq;  profunda,  inter  Hierofolymam  &  mon- 


rel.  Vic"tor.  Hifce  exemplis  haud  dubie  motus 
Severus  invitos,nec  ambientes,dixit  in  Rem- 
publ.  efle  collocandos.  Lampr.  Et  Leoni  An- 
themioq;  Impp.  indignus  efle  videtur  facerdo- 
tio,nifi  fuerit  ordinatus  invitus  l.fi  quemquam. 
li.  in  fine  C.  de  Epifc.  &  Cler.  Vide  Schonbor- 
neri  Politic.  Lib.  II.  Cap.  VII- 

NOT/E 


228        Stephani  JohannisStephaniiNot^Vberiores 

NOT/E  VBERIORES  IN  LIBRUM  XIII. 

HISTORI/£  DANIC/£  SAXONIS 
GRAMMATICI. 


UT  nibil  ex  priftina  manfvetudine 


Pag.  ip. 

]  decerperet]  ^ilnothus,Mona- 
*chusCantuaricnfis,qui  libel- 
lum  fuumdeVita&Paflione  S.  CanutiMarty- 
ris,  huic  ipfi  Nicolao  Regi  infcripfit,  eandem 
manfvetudinislaudeminter  caeteras  ejus  virtu- 
tes  recenfet,in  Praefatione  Opufculi  fui :  CujUt 
veftra  excellentia  pietatis  modum,pro  modulo  mor- 
ulibut  concejfo,  exequens,  &juftitix  feveritati  man- 
fvetudinit  lenitatem  prxferens  -,  ejusobhoc,ipfo  opi- 
tulante,  glorix  compos  efficierk. 

18.  Cum  fortuna  animum  mutari  pajfus  non 
tsl  ]  Idquod  tamen  multis  ufuvenirefolet,qui 
fuo  exemplo  verum  effe  mhi^67krtpv  illud 
comprobant :  Honores  mutant  mores.  Eorum_. 
ingenia  graphice,vivisqj,  quod  ajunt,  colori- 
bus  depingit  difertiflimus  Romuli  nepotum_. 
Tullius  nofter,inaurcofuoDialogo  deAmici- 
tia,  quemCaeliuminfcripfit:  Nonfoliim  ipfafor- 
tuna  cotca  es~l,fed  eos  etiam  pleruma^  efficit  cxcos, 
quos  complexa  esl.  ltaq,  illi  efferuntur  faftidio  fere 
&contumacid.  N<?&  quicquam  infipiente  fortunato 
intolerabiltus  fieri  potesl.  At6a  hoc  quidem  videre  li- 
cet,  eos, qui antea  commodu fuerunt  moribus ,'mpe- 
rio,  poteftate ,pro$erit  rebus  immutari. 

i4.  Cujus  caftitatem  Rex  Norvagienfium  Ma- 
anrn  ]  Snoro  Sturlefonius,  autor  Chronici  Nor- 
vagici,  lingua  vernacula  ante  aliquot  annos  edi- 
ti,  tradit,  circa  Ann.  Chrifti  M.  C.  in  conventu 
triumRegumDaniae,  Norvegiae,  Sveciae ;  Ma- 
gno  Norvegiae  Regi  defponfatam  fuifle  hanc 
Margaretam,cum  ficloquitur  :  JEftate  proxime 
infequente,  mno  Chrifti  uot,  apud  civitatem  Kong- 
belle,  nonprocul  ab  Albi  prxterfiuente ,  folennu  Re- 
gum  conventus  inftitutus  esi :  ubi  convenerunt  Eri- 
cus  Svenonisfilius,  Danix-.  Magnus Norvvegix,  &  ln- 
go  Svecix  Rex.  Hi  paululum  extra  vallutn ,  feorfim 
d  militibus  fuis  tprogrejfi.invicemq,  c»Uoquuti,foedm 
&  amicitiam  inter  fe  inierunt :  &  in  pignus  dura- 
turxconcordix,Magnus  Norvegix  Rex  conjugiofibi 
topulavit  Margaretam.lngonisSvecix  Regufiliam, 
qux  propterea  dicla  es~l  gtt&fofik. 

28.  Fugxdeformitatem  etiam  cognomine  ufur- 
pavit  ]  Abhoe  etiam  cafu  Nudipedis  cognomen 
fortituseft,vulgoq;  didtus  MagnusS8atf&b.  Ve- 
rum  Snoro  Sturlaefonius  in  Vita  hujus  ipfius 
Magni,NorvegiaeRcgis,  aliam  prorfus  cogno- 
minis  hujus  adducit  originem  &  occafionem, 
diftumq  j  ex  co  Nudipedem  contcndit,  quod  ipfe, 
juxta  ae  omncs  miniftri  Aulici,  habitu  cultuqs 
Anglorum,Danorum,  aliorumq;  populorum 
occidentalium  uterentur ,  &  plerumqs  nudis 
incederen  t  pedibus,  veftimentisqs  ad  genua  tan- 
tum  dcmiflis. 


A  29.  Cujus  manum  Ingo  faluti  fux  perniciter 
imminentem  ]  Nemo  in  literis  hifce  interioribus 
adeo  hofpes  eft,  qui  ignoret ,  manum  quandoq* 
fumi  pro  exercitu  ,  copiisq;  hoftilibus.  Jufti- 
nus  Lib.II.Cap.XII.  MiferatXerxesquatuormil- 
lia  armatorum  Delphos,ad  templum  Apollinis  diri- 
piendum :  qux  manus  tota  imbribus  &  fulminibus 
deletaesl.  Eod.Libro,Cap.XlII.  SibiCCC.mil- 
liaarmatorumleclaexomnibuscopijs  relinquat  :qu» 
manu  cum  glorid  ejus  perdomiturum  fe  Grxciam. 

B  Lib.XII.  Cap.X.  lpfe  cum  leitijfima  manu  navi- 
bus  confcenfis ,  Occeni  littora  peragrat.  Lib.  XIIL 
Cap.  V.  Excurfurusfo  cum  validd  manufuerat  ad 
Atbenat  delendas.  Lib.XXVII.Cap.il.  Quams 
gentem  fe  aliquanto  majore  manu  Grxciam  ingres* 
fam.  Tacitus  Annal.  1 1.  Mijfa  extemplo  manus  „' 
qnx  hoftem  a  fronte  eliceret.  Et  Ibid.  Is  vaXidk 
manufines  Marcomannorum  ingreditur.  Et  Annal 
I V.  Mox  caftris  in  loco  communitis ,  validd  mants 
montem  occupat.  L.  An.  Florus  Lib.  I.  Cap.  XII. 

C  Ajfidui  vero  &  anniverfarij  hofies  ab  Etruria  Ve- 
jentes :  adeo  ut  extraordinariam  manum  adverfm 
eos  promiferit. 

$$.  Artuaiim  obtritus']  Gloflarium  Ifidons 
Artuatim,  membratim.  JuliusFirmicus  Lib.VII. 
Cap.  I.  Si  Luna  in  Horofcopo  fuerit  inventa ,  &t 
Mars  fit  in  duodecimo  ab  Horofcopo  loco,  Saturnm 
veroin anaphoraHorofcpi  pofitus  ,folquacunque r&> 
diatione  rejpiciat,  pecus  intra  vifcera  matris  armx- 
tim  concifum  a  Medicis  proferetur.  Pro  eoufuselk 

D  tsJ  membratim  Apulejus.  Ut  Libr.  VI.  Meta» 
morph.  Vides  ifias  rupinas  proximas,  &prxacutag 
in  his  prxminentes  filices,  qux  te  penetrantes,  qua* 
qua  decideris,  membratim  diffipabunt.  Item  LibJ 
VIII.  Corpus  ejus  membratim  laceratum  ,  multisfy 
dijperfum  locis  confpicitur.  EtLib.IX.  Necdubita 
me  lanceis  iUit&venabulis,  imovero  &  bipennibus,, 
qux  facile  famuh  fubminiftrabant,  membratim  com- 
pilajent.  Ejusmodi  Adverbia  multa  in  IM, col» 
legit  Vir  Clarifs.  Geverhartus  Elmenhorftius 

E  Indice  in  Apulejum.  Tale  eft  illud  Saxonis  no- 
ftri,  quod  fequitur,  viatim,  id  eft ,  per  totam 
viam_.. 

JS>.  Teterrimum  confangvinex  cxdis  piacu- 
lum  edidit  ]  Occifo  nempe  Canuto  Duce ,  pa« 
truele  fuo:  cujus  caedis  mcntioncm  mox  infri 
agit  Saxo. 

Pag.  2}i.  verf  j.  Limofam  objetti  lacunarie 
voraginem]  Lacunar,  pro,Lacuna,rara  admodiim 
voxeft,  <Sc  melioris  notae  autoribus  plane  inco- 
gnita.  Joannes  tamen  Januenfis  in  CatholicQ 
fuo :  Lacunar  idem  esl,  quod  lacuna. 

24.  Finibus  illis  provifore  vacuis  ]  Frovifor 
hicPraefeclum  fignificat,  five  Pratfidem,  Topar- 

cham, 


IN  LlBRUM  XIH.  HlSTQRL^E  DaNIC/E  SaXONIS  GrAMMATICI.  11$ 

£hamsautquicunque  fumma  cum  poteftateac  A  eft.    Albertus  Stadenfis,  ipfiurn.  Canutum  pro» 
imperio  provinciam  adminiftrar'.    /Elnothus      fectum  ad  Imperatorem  Lotharium,  oblatoqt 

immenfi)  pretio,  Vandalici  regis  nOmcii  acco«- 
fonam  impetraffe  (cribit,  adAnnumDomihi 
M.  C.  XXXIII. 


PraefationeadNicoIaumRegem :  Prhtcipum  dw 
ii  prtecipuo ,  Nobilium prhniccrio ,  pio,  invicto,ma- 
gnifico  ■,  Dacite  provifiri  ferenijjimo. 

31.  Nec mtnor  tsdituorum'  AEditui  hic  funt, 
vel  qui  asdes  iplasinhabitant,  vel  qui  aedes  tuen- 
tur  ,  quos  paulo  r>o(x,  isdium  excubitoresvoca.f. 
Digeftor.  Lib.XXVI.  deTutelis  :  Tutores  autem 
funt,  qui  eam  vim  ac  poteftatem  habent,  exd^  re  ipfa 


Pag.  23/.  verf  5. 


Ke  dtgenerati  patris  fulgorj 
Valde  rara  locutio.  Dcgcncratus  pater  eft,  a  quo 
degeneravit  filius.  Valerius  Maxiraus  Lib.  V» 
Cap.  VIII.  de  filio  M.  Scauri :  ltaiffi  quidmodi 
reliquum  in  pectore  verecundue  fitperejfet ,  conjpe- 


tiomen  ceperunt.  ItdfcappcllanturTutores  quafi  tui-  B  ftum  degcnerati  patrk  vitaret, 


tores  atf}  defenfores:  ficut  ceditm  dicuntur,quitedes 
tuentur.  Agellius  Lib.  XII.  Cap.  X.  omnino con- 
tendit pro  tedituo  reclius  ufurpandum  effe  csdi- 
tumuin,  utpote  verbumLatinum  &  vetus.  Sed 
ego  cum  illo  non  ducO  funem  contentionis. 
LucretiusLib.  VI.  tsdituos  appellat  tedituentes. 

41.  Nulii  facia  ejus  apcrta  criminatione  in- 
fequendi  ]  In  eandem  fententiam  verba  funt^ 
vere  aurea  Ammiani  Marcellini,  ex  occafione 
icelerum  Valentiniani :  Htec  &fimilia  altiorefa-  G 
ftu  Principes  quidam  agunt,  quod  amicis  emendandt 
fecus  cogitata  vel  gefta,  copiam  negant,  inlmicos  lo- 
qui  terrent  amplitudiae  poteftatis.  Atvero  lorige 
aliter  Julianuslmperator,  quiagnofcens  levitatem 
commotiorus  ingenij fui,prtsfec~li(proxhmsifefiiisper^  • 
mittebat,  utfidentcr  impetus  fuos  aliorfus  tendentes 
dtfo  decebat ,  monitu  opportuno  fr&narent  :  mon- 
ftrabattfe  fubinde,fe  dolere  deliciis,&  gaudere  corre^ 
clione  :  quomodo  verba  habent  ejusdem  Am- 


Pag.  zi, 6.  verf  7.  Cuptens  enim  antiquitas  to* 
nitruorum  caufas~\  Plura  ejusdem  inianiae  exem» 
pla  abunde  nobis  varia  Hiiloricorum  monu- 
menta  fuppeditant..  Sic  memoriae  proditum_, 
eft  ,  tonitrua  aiiuiiile  Saimoneum  quendarri» 
iEoli  filium,  de  quo  VirgiUus  iEncid.  VI,  verfi 

Vidi  &  cruclclcs  dantcm  Salmonea  ptsnas , 
Diimflammas  Jovis,  &fonitus  imkatur  Olym- 

pi, 
Qitatnor  hicinveclm  equis,  &  lampada  quajfans  > 
Per  Grajumpopulos,  tncditzcj^  pcr  Elidis  urbem, 
lbat  ovans,  divumf3  ftbipofcebat  honorem 
'  Demcns,  qui nimhos  &  non  imitabile  fulmeii 
Mre,  &  comipedum  curfufimularet  equotum. 
VbiServius :  Salmoneus  fabricato  ponte  tereo,fupcr 
eum  agitabat  obmunitos  tsreis  cantbis  currusadimi- 
tanda  tonttrm.  Alij  funt,  qui  tympanis  id  di- 


miani  MarcelIini,Hiftoriciluculentiffimi,Lib.  D  cant  fadum,quae  ex  licciscorijs  confuens  Sal 


XXII.  pag.  255?.  Nam  ed  demum  laus  grata  effc  po 
teftati  debet  excelfce,  quum  intirdum  &  vitupera- 
tioni  fecus  geftorutnpateat  locus.  Ejusd.  Lib.XV. 

44.  Quam  educator  ejus  ]  Videlicet  Skjal- 
imo  Candidus,  cui  eommiflam  fuifle  Canuti tii- 
telam  fuperiore  Libro  XII.  oftendk  Saxo. ;  Skjal- 
moni  vero  Candido  jplendidiffimts  atf,  hitegerrhine 
ttutoritatit  viro,  cui  noti  foliim  totius  Sialandite ,  fed 
etiam Rugite  vecligalis  afefacltS, pocurationem  de- 


moneu»,  fonos  quosdam  edebat,  tonitruis  fimi- 
les.  Ideo  Nazianzenus  Orat.  II.  adverfus  Julia- 
num:  Kccj  SaApwsvg  nc  f£  (sv^atjc  QfyvTlfvl 
Salmoneus  quifpiam e  corio  tonans.  VideHyginum 
Mythologici  Cap.  LXL  Apollodorum  in  L 
Germanum  Valentem  Gvellium  in  Commen- 
tar.  ad  VI.  iEneid.  Joann.  Ludov.  de  la  cerda, 
ibidem.  Salmoneoanneclipoterit  AremulusSil- 
vi;«,quitonanteccelomilitibusimperavit,  utte- 


tulerat,  peragendte  circa  Canutum  educationis  offi-E  lisclypcosquatercnt,clarioremfefonumfacere 


tium  mandat. 

Pag.  235.  verf  f.  Se pccun't£,fedeam Regi tm- 
perare  ]  Affine  eft  illud  Themiftoclis  refpon- 
fum,  quodextatapudValcr.Max.  Lib.VII.  Cap. 
II.  Nam  unicae  filice  pater  Themiftoclem  con- 
fulebat,  utrum  eam  pauperi,  fid  ornato  ;  an  lo- 
cupleti  parum  probato  collocaret  ?  cui  is ;  malo, 
inquit,  virum  pecunia,  quampecuniam  viro  in- 
digentem.  Quo  diclo  ftultum  monuit,  ut  ge- 
Sierum  potius,  quamdivitiasgenerilegeret. 

j^.  Sangvinis,  quo  illtim  proxime  contingebaf] 
Nam  materHenriciSiritha,  amita  fuitCanuti. 
Saxo  fupra  Lib. XI.  Sed &  filia  Siritha,  quteposl- 
snodiim  Gutfchalco  Selavico  conjux  acceffit ,  pellice 
pariter  orta  creditur. 

Pag.  234.  verf  20.  A  quo  etiam  Imperatoris 
gratia]  Is  fuitLotharius  Saxo  Imperator,  apud 
iquem,  inftante  Henrico,  &  diligentius  rem  a- 
gentc,  Canuius  QbosawmfoRfSdeclaratus 


exiftimans.  Anonymus  de  OriginegentisRoT 
manae ,  fi v.e is  S.  Aurelius  Victor  eft.  Apud Aga- 
thiamLib.  V.  Antbemius  fulgura  &  tonitrua_> 
effingebat ,  excogitatis  quibusdam  collifioni- 
bus  complofionibusqirerum,qii£  valde  effent 
fonora? ,  atq;  ita  immanes  quosdam  fragores 
edebat  percellendofenfuiaptiifimos.  ApudCe- 
drenum  Chofroes  mahinas  quasdamparaverats 
quse  guttas  demitterent  tanquam  pluviam,  & 
tonitrui  fonitus  refonarent  Siinillima  etiam 
Alladius  apud  Dionyfium  Lib.I.  Antiquit.  Quas 
fintyorro Claudianatoninua,'~c{\.ustradh.  Grae- 
ci  labrum  illud  seneum,in  quod  clavi  lapilliq^ 
conjecli  circumactiq;  tonitrua  imitabanturl. 
in  feena,  (2^tivTeiov  appellant :  nonnulli  iS^c- 
thov  loeumpoftfcenamcflemalunt,  inquoid 
fiat— .. 

10.  Tantte  fonoritdtis  vim  ]  Sonoritas  fonu§ 
eft  clarus  «5c  immanis.  Johannes  Sarisberienfis 

V  Lib.IL 


r>o       Stej?ha'ni  Johannis  Stephanii Not/e  Ve-erior.es 

Lib~  II.  Cap.  XVI.  Policratici  de  Secrate,  qui  ex  A  atq;  intentatum  capiti  fuo  difcrimenhocmodo 

ara  Veneris  viderat  fibi  offerri  cygnUm,  tantd  evafit.   Sed  fratet  HaquiniFalquardusnon  mi-. 

vociffonoritate  canentem,  ut  totummukeret  orbem.  nus  animose  dimicans,  tandem  ccefis  cunclis 

IviSomrum  tonitru  Claudianus  dixiti.Paneg.  6.  pugilibus,  qui  ad  fe  interimendum  venerant, 

Pa^.  237.  verf  ji.    Caufabundm  aggrederis  ]  ipfe  ipeciosa  morte  occubuit.  Quamvisvcteres 

Catifitndi  vox  propriain  foro&  judicio.  Medij  Hvenenfium  annales  Falquardum  ,  quum  fra- 

jevi  fcriptoribus  ufitata  pro  culpare ,  reprebende-  tremfuumHaquinumabathletisNordburgen- 

re.  ColumbanusAbbas  verfuio^.  fibus  peremptum  falso  comperiffet,  epoto  cor- 

CamL alium  caufes,propriamprior  infrice vitam.  nu,  interfedtorum  a  fe  pugilum  fangvine  reple- 

Papias :  Caufari,  caufas  agere  -,  vel  Reprebendere,  to,  voluntariam  fibi  necem  confciviffe  tradant. 

calumniari ,  culpare,  Videantur  Melch.  Goldafti  R  CjeterumGrimilda,intelledto,Haquinumomni 

Notas  in  Columbanum  pag.  12/.   Hinc  Caufa-  defundtum  periculo,  adhuc  fuperftitem  agere, 

bundus  eft  qui'acculat,crimenintcntat_..  furore  percita,  fed  vultu  laetitiam  prae  fe  ferens, 

Pag.259.verf  35.  Notiffimam  Grimildtz  erga  Nordburgum  contendit,  ibidemq;cum  fratre 

fratres  perfidiam~\  De  infignita  hacGrimildaein  Haquino  fcedus  &  amicitiam  contrahit ,  hac 

fratres  pcrfidia,  tres  hodieq;  exftant  vetuftiffi-  conditione  ;  ut  fi  qui  pugilum  fuorum  humi 

mse  Cantilense,  inter  caetera  antiqua  carmina,  cum  femel  profternerent,  nequaquam  in  pedes 

qus  de  prifcorum  Heroum  geftis ,  fummo  ftu-  fefe  erigendo  aflurgeret ,  verum  genibus  nixus 

dio  collegit,Vir  Clariffimus  &  Aritiquitatum  defenfionem  fuam  exequeretur.     Quo  padto 

Danicarum  inda*ator  diligentiffimus,  M.An-  inito,  callidiffima  fcemina,  in  ipfo  arcisaditu, 

dreas  Velleius,  Hiftoricus  quondamRegius  di-  C  bovinum  corium  probe  madefadlum,  pifis  in- 

oniffimus:  qui  Scipfe  inPnefatione,tribus  hi-  fterni  curavit ,  ut  lubrici  tergoris  offendiculo 

fcecantilenis  pr^fixa,totiusnegotij  fummam,  incautos  fratris  fubigeret  grcflus.     Mox  totis 

& rei seftae feriem, breviter hunc  inmodumex-  viribus  tres  fimul  athletaeHaquinum  adoriun- 

ponit.mmariBalthicofitaeftinfula.HmM,Sca-  tur ,  infirmoq;  greffu  vacillantem  facilime  ad  " 

niam  Selandiamq;  pari  propcmodum  fpatio  a  terram  aftligunt.  Qups  tamen  ille  omnes,  le- 

fe  utrimq;  remotamhabens,  rerumingentium  thali  prius  vulnere  faucius ,  fcrro  confumpfit. 

8c  fublimium  gloria  illuftris,  maximeq;nobi-  Idem  vero  Haquinus  paulo  antea  ,  Grimildae 

lis    Nomeft  vero  Sc  appellationem  fortita  eft  permiffu,  in  uxoremduxeratnobiliffimamvir- 

ha?c  infula,  a  Hvenilda  gigantifsa,  quae  eam  in-  ginem  Hvenildam  ;  ex  qaa  natus  eft  ipfi  filius 

habitaverao.    Olim  quatuof  arcibus  infignis  D  nomine  Rancko,  qui  patrispatruiq;ccedem  hoc 

fuit  •  quarumfundamentaadhucanirnadverte-  aftu  egregie  ultus  eft.    Etenim  Grimildae  per- 

re  eft,  fed  fudera  nulla  funt  refidua.  Nomina  fuafit,  in  colliculo  propearcemHammeraraj, 

veroearumadhucrecenfentur.quarumuna^»-  ingentis  pretij  thelaurum  reconditum  delite- 

derbur«um  dic"t.a,verfusmeridiemfita  erat;  eiq;  fcere,  cujus  cuftodiam  ,  una  cum  conditorij 

optofitaspartestenebatNorf/tergn»/;  ficutialia  clavibus,  patermoriens  fibi  demandaftet.   Ad 

orturri hyemaleiii> .©«rMoJhominata ; Hammera  eum  vifendum  amita  forte  deducta  ,  in  an- 

vero  jefti vum  refpiciebat.  Hanc  quoq;  infulam  trum  quidem  cum  ea  ingreditur ;  fed  mox  cur- 

memoriseproditu  eft  incoluiffe  quondamlllu-  fu  citato  extra  cavumfe  proripiens,  valvas  pes- 

ftrem  Heroa  Noglingum,  cognomento  Niding ;  fuloobditofirmiterocclufit.  Ubiillapaulopofl 

quifiliamexconjugeBotilda  tulerat  Grimildam,  E  famc  8c  fqualore  eneda  miferrime  perijt. 

virginem  ortu  nobiliffimam ,  fed  indole  peffi-  Pag.  240.  verf  43.   Petrus  matre  Botilda  na- 

ma  &animoadomnesdolos  fraudesq;  exerci-  tus\\  Quemadmodum  Rex  Danise  Sveno  ,  non 

tatiffirno.   Ea  primum  nupferat  Gcnerofo  Vi-  a  patre  Vlfone,  filium  Vlfonis;  fed  a  matre  E- 

ro  Domino  Sirfido  Horn,  cujus  apud  Germa-  fthrita,  Eflbritium  fe  nominari  voluit :  ita  hic 

nosinAthletarumHiftoriacelebriseftcommc-  Petrus  a  matre  Botilda,  vulgo  Botildm  filius,  ir» 

moratio.   Priore  marito  defuncfto  ,  Grimilda  omnibus  Annalibus  Danicis  appellatur,  fup- 

ad  fecundas  tranfiens  nuptias ,  fratres  fuos  Ha-  preffo  parentis  nomine  ,  quod  8c  ipfum  pro- 

quinum,  cui  a  rebus  fortiter  ac  praeclare  geftis,  ptereaplaneignoratur.  FuitautemPetrus,Epi- 

coenomentum  Heroif  inceffit ,  8c  Falquardum,  fcopusRofchildenfis,fecundumNobiliffimum 

ab  infi<mibus,  qua  Citharam  praeferebantjvul-l  Hvitfeldium ;  &inpraelioFotevicenfiunacum 

po  cMurxdum  didtum ,  in  infulam  ,  ad  folen-  quinque  Epifcopis  occubuiffe  dicitur  Anno 

nem  convivij  genialis  feftivitatem  invitaviL..  Chrifti  clo.  C.XXXV.  Hic  quoq;  eft  idem  ille 

Quo  quum  adveniffent,validiffimos  quosquc,  Petrus  Botildae  filius ,  qui  Monafterium  Beati 

exingenti  pugilum,quosalere  folebat ,  nume-  Petri,in  oppidoNeftvedenfi,ebonisfuis  haefe- 

ro  perfide  fubornat,  qui  utrumqueincautum,  ditarijs  fundavit :  quod  poftea  in  vicinam  fil- 

tx  nihildoli  fufpicantem,invadentesopprime-  vam  tranflatum  eft ,  &  tandem  Illuftri Scholae 

rent.  Verum  Haquinus  inviclo  animi  corpo-  dicatum  a  Nobiliffimo  Viro  Dn.  HERLUFO 

risq;  roDore  egregie  fe  defendens ,  immiffos  a  TROLLE  ,  ejusque  conjuge  Nobiliffima  Dn. 

fororepercufforesadunumomnesobtruncavit,  BIRGITTA  Gj^IE.  Idipfum  teftatur  vetus 

Mona» 


In  Libiuim  XIII.  Histori^e  Danic/e  Saxonis  Grammatici,       17} 

Monafterij  hujus  Calendariumaurcisliteris  in  A  curiam  fittim  ,  ttt  ipfefojfedcrat,  ciim  vijlni  faraiit.i 


membrana  nitide  defcriptum  ,  quod  mccurn 
ex  fingulari  gratia  &  favore  communicavit  II- 
iuftris  6c  Generofus  Heros,  Dns.  Chriftophorus 
Vlfeld  de  Svenftrop,  Ecjues  auratus,&  regni  Da- 
niae  Senator  ampliilimus:  cujus  fub  initium  hsec 
leguntur  verba...  Nominx  Nobilium  virorum  ac 
mulierum  &fundatorum  nobis  bonafua  largientium ; 
videlicet,  Dominus  Petrus  filius  Botildis  ,  fundator 
loci:  DominaBotildis mater ejtu :  DominaUmeuxor 


&  agris  ,pratis ,  &  Jilvis,  Manftm  imuni  &  dfmi- 
dium  &  qtudrantem  dedii,  &  fextam  partem  ftlvix, 
qux.  Foxingsvvorce  dicitur,  in  Mqn  in  villa  Kelby  quin- 
qtte  manfos  &  dimidium.  Hemmingus  in  vili.i  Aie- 
bech  dimidium  manfam,  &  in  Falfiria  in  G&tesby  & 
Skglby  &  VValnces  duos  manftts ,  eo  jure  pratorum 
ftlvarumfj,  ut  ipfe  habuerat.  Materverb  eorum  jn 
Nxftvveth  parva  medietatem  vilLe  &  jtlvte  ,  quiz 
Lathbyvvorte  nuncupatitr,&Tborpi  &inNeflvvtib 


ejtu:  Georgius  Comes  ■,  &  DominusHcmmingttsfra-  B  majori  manfum  unum,  &  quadrantem,&  molendi 

num  donavit.  Hxc  pro  remedio  anim.mtm  fuanm 
fttorumi\  pro  falute  videlicet  viventium ,  pro  rtfii- 
gerio  decedentium,prxfatx  Ecclefix  contulerunt,  & 
ut  nuUi  unquam  mortalium  quicquam  nec  fibi,  nec 
ftiis  bxredibtu,  faiva.  in  omnibus  Epifcopali  Reveren- 
tia ,  debeant ,  manu  noftra  roborari ,  bannoa,  noftro 
confirmari  petierunt.  Huic  eorum  pio  afefiui juftce- 
que  petitioni  libentcr  annuens  Ego  Eskillus  fervo- 
rum  Deifervus ,  fimtili^  cnm  ipfis  in  Refurreftionc 


ters  Domini  Petri :  Domina  Cecilia ,  uxor  Gtor- 
gij :  ToUiX,  uxor  Hemmingi  :  Dominus  Georgius, 
filius  Domini  Petri :  Domina  Margareta  uxor  ejus  : 
Dominus  Kanutus,filitts  Petri :  Domina  Cecilia,  uxor 
ejus  :  Dominus^ob,filitts  Petri :  Domina  Afa,  uxor 
ejus :  Dominus  Saxe  &  Kanutus,filij  Domini  Georgij : 
Domim  Chriftina  Soror  eerum  :  Dominus  Tbttco , 
filius  Kanuti  ■,  &  Kanutus  frater  ejtts  ■,  &  Domint 
Ctciliafororeorum:  Dominus  Agho  ,filius  Job:  Do- 


mintts  EskjUus,  Epifcoptts  Rofhildenfis ;  coadjutor  &  Q  parteni  beatam  habiturum  mecredens:  volui  in  Do- 


cooperator  in  fttndatione  Domini  Petn  :  Dominus 
Nicolaus,  Epifiopiu  Rofihildenfis ,  &Dominus  Tbtuo 
&  Dominus  Suno ,  fratres  fui  :  Domintts  lngvartts 
Epifcoptu  Rofihildenfts  &c.  Eadem  fere  nomina 
occurrunt  in  ipfis  Fundationis  literis,  cjuae  in 
Archivis  illuftris  Scholae  Herlovianae  hodiecj; 
aftervantur-..  Harum  ego  cxemplum  naclus 
cum  eflem,in  gratiam  eorum,cjuiAntiauitati- 
bus  noftris  pretium  aliquod  ponere  norunr", 


mtno  juvare  mantts  eorum  ;  Memento  ergo  mei 
Densin  bomim,  &  eandem  Ecclefi.im  in  Neftveth, 
&  eam  qux  eft  in  Chierby,  nec  non  &  eam,  qux  efi  m 
Haslevce ,  &  omnia  eis  attinentia,  Deo  Sanfto^  Pe- 
tro  in  eodem  loco,  ttna  cum  pradiftis  fratribus  ma- 
nttmift:  &ut  ferviDci  libera  hccc  quietepoffideant, 
omne  exhinc  Epifcopale  tribtitum ,  eis  qtiod  moris  efl 
Ecceftarum,  rcmifi  :  necdeiuceps  feculari  ctutEccle- 
fufihx  cuiquam  perfonx  in  aliquo  fnbjaceant,  prce- 


noc  loco  inferendum  duxi :  Univerfts  prtzfens  D  terquam  Epifcopo  ,  in  cujtu  funt  Dicecefi ,  dcbitam 


Scriptum  cernentibtts ,  Nicolaus  divina  miferatione 
Roskildenfis  Epifioptts,  Salutem  in  omnium  Salvato- 
ve  !  Notttm  facimiu  univerfitati  veftrte ,  quod  nos 
Frivilegia  fuper  dotutionepoffeffwum  infra  fcripta- 
rum,  a  Petro  Botildis filio,  &fratrumfuorum,  necnon 
&matris  eorundem ,  Monafterio ,  Beati  Petri ,  Nceft- 
vvethpia  liberaiitate  indultapro(peximus,&adpe- 
titionem  Domlni  Abbatis  Monafterij  memorati,  ver- 
bo  adverbum  tranfcrthi  fecimus  in  huncmodum:  In 


fubjeftionem,&quce  finflos  dcbet,  obedientiam  ex- 
hibeant.  Ipfe  verb  omni  Jollicitttdine  curam  eorum 
gerat ,  confoletur ,  fuftineat ,  fi  qttid  inter  eos ,  quod 
abfit ,  controverfite,  ortum  fuerit ,  ft  Prdattu  eorum 
nequiverit,  per  ipfum  emendari  &  corrigi  canonice 
debebit.  Quin  ergb,  aunucnte  Deo,  propter  fpem  re- 
tributioms  ceternte ,  ad  memoriale  perpeiuum  ,  um 
noftri,qttam  & fuaejforum  noftrorum ,volumus Ec~ 
clefum  hanc  in  bonts  omnibus  attgcre,  concedimm 


nomine Sanftx & Individm  Trinitatis ,Ego Eskidus,  £  eisdem  Fratribus  noftri  juris  Decimam  in  toto  qua- 
R.osk[ldenfis  Ecclefice,  Dei gratia,  Epifcopus,  notttm  drante  de  Thitttbabjergs  hxrith,  in  quo  confiftunt : 
gjfe  volo  omnibus  Catbolicte  Ecclefm  filijs,  tampra-  itema\  Deamas  fuarum  omnittm  in  mftro  Epifco- 
fentibtts ,  quam  &  futuris  in  pofterum ,  qualiter  Pe-  pio  pnJfefJionum,&  pnefentium,  &futurarum  inper- 
trus  Botildis  filitts,fr.itres  quo%  ejtu  Hcmmingus  ati\  petuum,  utfi  qtundo  pro  utiiitate  Ecclefiti,  intra  vel 
Georgius,una  cum  matrefua,  charitate  divina  fuc-  extra  provindam ,  adsjnodum  vel  ConMium  ev,n- 
cenfi,confolatorij  fpiritusrorepcrfufi,decorem  domtts  dumfuerit,  pro  ut  Epifopo  vifum  fuerit,  aut  cum 
Dei  ampliaverint ,  &  fundamento  ejus ,  qux  cedifi-  eo,aut  ejtu  vice,  Abbas  fua.  expcnsa  homftiori  va- 
(4tur  ut  civitas ,  cujtu  participatio  cjtu  in  idtpfum,  dat.  Hxc  ut  rata  &  inconcujfa  permaneant ,  prce- 
gemmas ,  laptdes polites  &pretiofos  fuperxdificave-  fentts  Prtviiegtj  fanciione  firmavimus,  &  figilli  no- 
rint.  Inhac ergb convalle lacrymarum  afcenfionesin  p  ftri  imprefftone  Jignavimm.  Si  verb  aliqua  Eaic- 
wde  fuo  difponentes ,  ut  recipiant  pro  parvis  ma-  fufticafeiulanfve  perfona  hctc  noftra  ftatuta  violarc 
gna,pro  terrenis  cceleftia,  coheredem  &  Dominum 
fecerunt,  &  Ecclefiam  in  Nxftvveth,  quxjuris  eorum 
videbatur,  noftra  conceffione,  cum  omnibus  fttis  Ap- 
fendicijs,  Deo  &  Sanfto,  Petro  ad  Monafticam  inibi 
inftituendam  vitam ,  fecundum  Beati  Benedifli  Re- 
gtdam,  per  manus  nofiras  delegaverunt.  Ad  ftipen- 
did  quofc  ibtdem  Deo  militantium  fuum  par.idpati 
funt  patrimonium ,  Petrus  in  Lathby  &  BukJ^forp 


tentaverit,  (S\ervos  Dei  hquietarc  temermo  mfu 
prccfttmferit,  fecundum  occafioncm  commonitaftnon 
refipuerit,  dtvincs  ultioni  fubjaceat,  cum  Dathan  & 
Abiron,quosterra  deglmivit,di(pere,t!\  ehiplhi  con- 
tritione  tonteratur,  de  iibro  viventtum  eradicemr, 
induatur  ficut  diploide,  confufionc  ftta ,  fttj,  Anathe- 
ma  Maranatba.  Fiat  fiat.  Amen.  Afla  funt  bsc 
Anno  Dominias  Incarnationis  M.  C.  XXXV.  Indt- 
V  i  fiione 


Itt  StEPHANI  J.OHANNISStEPHANIiNoTjE  VeERICRES 

clione  IV.  impcrance  Lothario,  Romapomn  Cixfure  A  currente  fibi  Danorum  pcpulo  confiituttu.   In  Ifora 

Augufio  :  annii  V.  Erici  Danorum  Regis ,  Epifopatiu  Poppo,EpifcopusArhufienfis,candentem  ferri 

atttgm  Eskilli,  Rofihiidenfis  Ecclefae  Venerabitis  Epi-  laminam,  chirotheca:  formam  habentem,  con- 

f.opi,  Anno  II.  in  villa  Nafivveth,  his  tefiibm :  Sa-  firmand_  religionis  ergo,  intrepide  geftavit-,. 

lomon  Pntpofitus ,  RiJiard  ejusdem  EccUfits  Prior,  Saxo  Lib.  X.  Hic  Danorttm  concione  publtce  apud 

Hermannus  Epifopi  Capetlanus,  Eiias,  Ericm,  ifaac,  portum,  cui  glacici  fiequeniia  agnomen  pcperit ,  ha- 

JSofo,  majoris  Ecclefits  Canonici :  Laici  quo^Karo-  bita,cum  eos,ne fana  excolere  vellent ,  fermone  fie- 

hu  Agonis filhu,  ThoifGodefcalkifilius,  &Hemmin-  itere  nequiret,evidentiindicio  certijfimum  ajfertio- 

gtu  filiut  ejtts ,  &  Ingulf  Vbbifilius,  Gundi  Hemmingi  ni  fute  argumentum  prtebuit ,  doctrintc%  fidem  con- 

filim,Lubbi  in  Stenchitfiorp ,  Bofiiitts  ejtu,  Sunni  de  fpicuo  fanclitatis  miractdo  probavit.  Apud Iforam 
Rivizbeck,  Eo  Afceri  filitis,  &  complttres  alij ,  $.  Ca-  B  Haraldus  VI ,  cognomento  Hein ,  Regium  dia- 

lendartim  Decembrium ,  Prtefidente  Catholicx  Eccle-  dema  adeptus  eft.  Saxo  Lib.  XI.  Igitur  Iforam, 

fitc  Univerfati,  Innoceniio  Papa  Secundo.  Quia  vero  habendi  deleclus  gratia,  conveniunt.  lbi  quidem  in- 

Originalia  Priviiegiorum  fine  pericuio  non  poffent  gens  Oceani  vafiitas  ofiijs  admoditm  angufiis  exci- 

aliquibus  exhiberi,  tefiimonium  fuperpr&miffis  ontni-  pitur,furens^  fretum,  coaclu  littorum,  in  arclas  fau- 

bus  dignum  duxtmus  perhibere,  &  prxfentem  pagi-  ces  terra  compellit.  Mediumfinus  arente  tenent  ob- 

nam  tranfcriptorum,  Sigilli  noftri  munimine  com-  fcura  nautarum  celantes  periada.  Nam  ut  abiens  ea 

munire.  Datum  Humbteorte,  X  VKaiend.  Jtdij,  Anno  cefius  aperit ,  ita  rediens  ciaudit. 

Domini  M.  CC.  XLV.  ^  j-^  _£  aj  Lot)urium  fiM\t-\  Literasfacere, 

46.  Tunicam  ejus  crebris  foramtnibus  abfum-  pro,  hteras  jarc>  ad  aliquemfcribere,  ufitata  iffii 
ptaml  Nihil  vehementius- mifericordiam  ac-  C  _.__  loqUendi  formula.  Lupus,  Abbas  Ferra- 

cendit,  quam figna illatat  injuris ;  ut  veftes  eo-  r\cnCls, Eoift.  VII.  Eeciatttem  literas ad Andoinum 

rum,  quimalafunt  paffi.  Eoconliho  Antomus,  ^  Ej,rmum  <{e  tua  reverfionc.  Quin&  Juftinum 

qui  poftea  triumvir  fuit ,  in  funere  Caji  Julij  fic  iocumm  invenio  Lib.  XXVII.  Cap.  II.  Inde 

Cxfaris,  concioni  veftem  oftendit  pugionibus  atMioMm  fratrem  literas  facit ,  quibtu  auxilium 

ac  gladiis perforatam :  eoqj  Bruti &  Calfij  cau-  ejm  \mpieutm 

famevertitapudplebemi  ut  qu_  hac  re  accen-  (   . 

*     1  ~    j«_  ,.„*.„.>_.£•  „„n«_e.n  4°-   Secus  tuttte  mcenta ]  Intelhgit  muni- 

faadconiuratorum_descucurrerit,quoeasin-  ~  J      ,  J  & 

1  a      111  .„„„ '.1,..,,,. -i-f;m;       mentum  lllud  lonse  celebratillimurn_, ,  quod 

cenderet.  A'pudMaronemquoq,naua  ablimi-  ,  &         ,  , .  '  1  . 

r     n  1         vr  .„  ~.^™.,;t  m^*c  ^,-r,^^      prope  Slcsvicum ,  contra  exterorum  lrruptio- 

leeftcxemplum.  Nam  quamvisAncas  amad      r"    V  „■„•      v     -        „  •■«     -ie     : 

...       £      -1-,  ,.„  „„^„..,„.   ^™.»  „;r„  n  nes,abIUulmilimaRegina,  ocDamca  Semira- 
m  fencordiam  lnclinare  cceperat,  tamen  vilo  D       '  &      ' 

Pallantis  baltheo ,  quem  Turnus  interemerat ,  ™de'  Thyra Danebod  exftrudum  erat,  vulgo 

ecruduitira.  Quijpeait,  _3neid.XIL  ©inflWrrf  d«aum.   Id  quod  fequenna  decla- 

^-1  rant  verba  :  At  Magnus  utrtusfa  hofits  adventum 

lUe  oculis  poftquam  fevi monumenta  ttoioris,  accurata  vaUi  munitione  pr&currens, validumportis 

Exuviasijhaufitjfurijsaccenfust&ira  prtefidium  applicuerat.  {lnterjeclis  diebus ,  Nicolaus 

Terribiiis:  tune  hincjpolijs  indute  meorum  citeriora  vaUi  immenfo  futorum  agmine  circumfu- 

Eripiare  tnihi  ?  dit. 

Etiam  Clotildis  Clodovad  filia ,  dure  faeviterq;  Pag.  245.  verf  £•  Nicolaus  occafivum  Dania 

habitaamaritoAlmarico,  VifigothorumRege,  miiitem  contrahebat]  Hoc  eft,NicolausRexco- 

cum  fudarium  fuo  imbutum  fangvine  mififlet  E  piasconfcribebatex  provinciisDaniacadSolem 

ad  fratrcs  fuos  Childebertum ,  Clotharium,  Sc  occafum  fitis,  ut  Jutia  Sc  Fionia  :  cum  contra 

Theodoricum ,  Francorum  Reges ,  immane  il-  Ericus  ex  Scania  &  Selandia,  quse  Orientem  fpe- 

lud  bellum  excitavit,  quo  res  Vifigothorum_,  dant,  auxilia  compararet. 

penitus  fuere  attritae  &  deleta :  5 ,  u« :  apud  Gre-  Pag.144.verf  ZI.  lormentorumartificiamu- 

gorium  Turonenfem  lcgitur  Lib.  111.  Oap.  X.  ^_  ?^  mmnU  hic  non  intciligenda  veni. 

&  inde  apud  P.  iEmyhum  Lib.  I.  m { ^^  fiv£  ferrea  m  .  quorum  hodie  ma_ 

Pag.  i+2.  verf.  ?4-  *&9  ^  Ifvm  «omine  g_ us  -  bdlo  ufus    Ea  etenim  multis  poft  an_ 

infigniri  ncqutret  ]  ifora  portus  eft  Sialandiae ,  n[s  iriv£nta.  &  qUldem  autore  humani  generis 

qurm  auguftiffimus  efficit  mans  finus  ad  ip-  hofteDiabolo.  Verum  catapulta,  ballift_,& 
fum  usq;  oppidum  Rofchildenle  procurrens.  F  idgenus  aliaemahin_,  quse  jaculandisfaxis  in- 

Noftratibus  vulgo  dicitur  3if<fiotl>/vel3p«K^  fervjebant  .  id  quod  ex  verbis  fequentibus  li- 

flMb.   Celebrathfimus  hic  in  Annahbus  no-  _uidopatet.  Tormentumenimgenerale  voca- 

ftris  locus  eft  ,  cum  ob  Regum  eledicnem  e  bulum  eft  omnium  machinarum  ,  faxa  _  tela, 

veteri  memoria  ibidem  pera-bm»  tum  propter  &  id  genus  varia  torqUcntium.  C_far  4.  beil. 

res  alias  infignes ,  qu_  fubtnde  m  eo  contige-  Ga]L    Af,  Me  fmdu  .  tomemii ;  ^mu  fc(^„ 

runt.  SicinlforaRexDanixHotheruseleCtus  prope[i;  Mfubmveri  ju(fit  CiceroadCatonem: 

eft&conftitutus.  Saxo  Lib.lII.  Inde  SialandiiS  m^   Aggere,v\neihtmr\bmoppugnayi,ufusLtor* 

portum  Iforam  ingenti  dafiis  numero  occupat ,  tm-  m^  m{[t;u 
minentis  Urtumz  bemfido  tifurus.    Ubi  Rex  ab  oc- 


InLiBRUmXIV.Histori/eDanic^SaxonisGrammaticl        255 

Pag.t4j.  verf /i.  Quo  occupatius,  boc  negli-  A  nitatc  fcclera  gaudent_>.    Inprimis  vcro  Deus 


«««'«*]  NonenimfimuTpoffumusfacere  mul 
ta,  eademq;  bene.  HincredeXenophon.  Lib. 
JII.  Inftitut.  Cyri.  AcSuvaiov  tov  •noTKa  ityya- 
pS/Jov  •mivm-nvizu&g  xa/\a>c.  Jmpojfibileesleum, 
qui  multis  operam  impendit,  omnia  rettefacere. 

Pag.  146.  verf  44.  PijJJimi  viri  interitum  ] 
Ncmpc  S. Canuti  Ducis,  quemMagnus ,  perju- 
rus  &perfidus  parricida,  tam  nefarie  trucida- 
vcrac. 

Pag.  ^47.  verf  12.  Ad  ultimum  &  regium  ab- 
fumpferunt  ]  Atq;  ita  8c  Magnus  &  Nicolaus, 
fangvine  fuo  profufo ,  juftas  meritasq;  occifb 
Canuto  dedere  paenas.  Adeo  rariflime  impu- 


Opt.Max.&juftus  Judex,  punire  folet  injuftas 
ccedcs  8c  homicidia.  Omnes  enim  homicidae 
injufti  rapiuntur  ad  paenas.  Et  licet  aliquam- 
diu  effugiant  manus  magiftratus  ;  tamen  eos 
Deus  mirabiliter  ad  poenam  retrahit.  Hoc  fit 
ita  uni  verfaliter :  Quigladium  acceperit,  [ fcilicet 
non  datum  a  legibus] gladio  peribit.  Sic  olim_-. 
percuflbrum  Caelaris  neq;  triennio  quisquam 
amplius  fupervixit,  neq;  fua  morte  defunctus 
B  cft.  Damnatiifunt  omnes ;  alius  alio  eafu  pe- 
rijt;  pars  naufragio,  parspraelio.  Nonnullife- 
meteodcm  pugione,  quo  Caefarem  violaverant, 
interfecerunt.  Svetonius  in  Vita  Caefaris. 


NOI7E  VBERIORES  IN  LIBRUM  XIV. 

HISTORI/£  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 


Pag-  *i?>  Tr%Erfidix  exprobratione  pulfabat  ]  C 
veri.  16.  l-^Hoc  eft,  pcrfidiae  lllis  crimen 
/*  obje<ftabat_, ,  perfidiae  eos  ae 
proditionis  accufabar".  Pulfare,  pro  accufare, 
objurgare,  affligerc,  vexare,  defatigare,  vel  con- 
fimili  fignificationc,  apud  alios  bonae  notae  au- 
tores  obvium  eft  ;  inprimis  vero  apud  aevi  po- 
fterioris  fcriptores.  Valerius  Maximus  Lib.  I. 
Cap.  VI.  M.  Crajfus  plurimic  &  evidentiffimis,  an- 
ti  tantam  ruinam,monftrorumpulfatusittibus.  Sic 
trimine  pulfari,  apud  Claudianum  Libro  de  bello  D 
Gildonico  :  Infamia  pulfari ,  apud  Firmicum, 
Mathefeos  Lib.  VIII.  Cap.  XIX.  Lite  pulfatus , 
apud  Symmachum  Lib.X.  Epift.  XLV.  Dolore 
fulfari,  Evgippius  in  Vita  Severini.  Cap.LXIV. 
Invidia  pulfari ,  Adrevaldus  in  Tranflat.  Bene- 
dicti  Cap.  VIII.  Hanc  vero  nos  fyllogen  debe- 
mus  eruditiflimo  C.  Barthio  in  Notis  ad  Phae- 
badium.  pag.  104.  Cui  nos  iequentia  addimus : 
Ammianus  Marcellinus  Lib.  XIV.  pag.18.  Eo- 
dem  tempore  Serenianus  pulfatx  majeftatu  imperij  E 
reus  a  Lege  poftulatus.  Et  Lib.  V  X.  Gravi  mole 
triminis pulfabatur.  Eodem  Libro,  pag.  4j.  Vi- 
tam  pulfaturus  infontis.  Et  rurius  ibidem  :  Pul- 
fare  infontem.  Hericus ,  Monachus  Altifliodo- 
renfis  Lib-  VI.  de  Vita  S.  Germani : 

— — -*. —  Immodicte  pulfatus  verbere  febm 

Philoxenus  Gloff.  Pulfat ,  amaraj ,  ai0«.  Ibi- 
dem:  Pulfati,xaTitxTidfjSlpoi,dmafaTSs.  Va- 
lerianus  Cimelcnfis ,  Sermone  de  Bono  difci-  p 
plinae:  Nenojlram  negligentiam  pulfet ,  ideft,ac- 
cufct.  ValeriusMaximusLib.VI.Cap.il.  Pul- 
fata  es~i  tunc  eximij  civit  potentia  ,  binc  invidiosii 
querela ,  binc  tamentatione  miferabiii.  Videantur 
quae  fupra  annotavimus  ad  haec  verba  Lib.  1.  Ne e 
tua  bilis  Pettora  pulfet. 

-Pag.  h?.  verf.  j.  Solenm  ritu.protui  juffi\ 


Hoceft,  Luftrici  lavacri  gurgite,&  falutariBa- 
ptismatis  fonte  ablui  &c  purgari. 

2j.  De  fceptrato  cucuUatus  evafit  ]  Magnus 
fceptro  &c  rcgno  privatus  cucullumMonacha- 
lem  induit,  8c  affumpto  habitu  rcligiofo,  in 
Mpnafterium  fe  abdidit.  Quis  vero  tam  obefae 
cft  naris,  qui  non  hic  ftatim  iftius  aevi  fordes 
olfaciat  ?  Monftra  vocabulorum ,  fceptratus,  cu- 
cuUatus  :  qu*  tamen,  &  id  genus  alia,  tenerius 
adamavit  iftius  feculi  barbaries ,  quam  fimia_« 
fuos  pullos.  JohannesHantvillenfisArchithre- 
nij  Lib.  III.  Cap.  XVII. 

Abfit  ut  h<£c  lateat  fceptratos  gloria ■ 

A  fceptro/rcp tratm,  ficut  a.cucu[[o,  cucuUatusm- 
fleclitur.  Senfus  omninb  eft:  Magnus  exRege 
Monachus  factus  eft. 

jj.  Tantu  laudibus  profequi  confveverat]  Hinc 
Emundi  cognomentum  fortitus  eft  5  quafi  di- 
cercs  Jattatorem ,  qui  inanes  flaret  glorias ,  qui 
fortius  dicere,  quam  facere  folebat,  cujusq;  vir- 
tus  in  lingua  unice  iita  erat :  vere  Mtles  glorio- 
fus  Plauti. 

46.  Petri  Botildte  filij  coUegium  nattus  ]  Id 
eft,Petrum  Botildae  filium,  conjurationis  ad- 
verfusEricumRegem,  focium,  confortem,  8c 
optynQov  nadtus.  Eo  namq;  fenfu  Coilegii'  vox 
ufurpatur  libro  praecedente:  QuifefuperiusHen- 
rico  fceleftiffimt  confilij coUegio  fociaverant.  Etpau- 
lo  poft  :  Protinus  collegio  fe  pefttferx  conjurationis 
abrupit.  Et  hocipfoLibro:  Saxonia  Satrapamin 
armorum  militi^  coUegium  foUiciut.  CoUegium 
etenim  proprie  focietatem  figniftcat  medij  aevi 
fcriptoribus.  Eleganter  fane  autor  Queroli : 
ln  amicitiam  &fidemftultum  ne  receperit.  Nam  in  - 
fipientum  attfe  improborum  facilius  ftiftinetur  odium, 
quam  coUegium.  Prudentius  Cathemer.  Hym- 
no  circa  Exequias : 

V  $  mm 


254       Stephani  Johannis  Stephanii  Not^  Vberiores 

Uain  quod  requiefccrc  corput  A  lula ;  &  nefcio  quae  non^.  Ita  Lincolnia  civi- 

Vacuumfinc  mente  videmus:  tas  fufpecta  qupndam  fuit  Anglii  Regibus. 

Spatium  breve  rcftat,  ut  alti  Gvilielmus  Neubrigenfis  Lib.  I.  Cap.  XVIII. 

Repetat  coUegia  fenfus.  Anno  regni  fui  duodecimo ,  cum  Rex  Stephanus  cx- 

Ad  quem  locum  ita  JEl  Anton.  Nebriflenfis  :  torta  dc  manibtfs  Comitu  Cejirenfis  civitate  Lincol- 

CoUegia  alti  fenfus ,  id  eft,  ibcietatem  animi ,  qui  nid  potiretur,  ibidem  tn  celcbritate  Natalit  Domini- 

altiim  fentit,  &  profunde  intelligit.  Sic  CoUe-  cifolenniter  voluit  coronari :  vetuftam  fuperftitio- 

gium  Fafttrum  ,  pro  Collegio  Confulum ,  quo-  nem,  qud  Reges  Anglorum  eandem  civitatcm  ingrcdi 

rum  nominaFaftisinfercbantur_,,  dixitAm  vetabantur ,  laudabiliter parvipendens.  DeniLin- 

mianus  Marcellinus  Lib.  XVI.  Et  Libro  XXIII.  cuniianter  ingrejfus  ,  nihil  fintftri  ominit ,  ficut  illa 

ln  coliegium  irabete  adfcifci.  EucheriusEpiftoIa_.  B  vanitat  comminabatur ,  expeuus  esl  >  fedregix  co- 

de  Comtemptu  Mundi ,  ubi  de  duabus  rebus  ronationit  folenntbut  adimpletit  ,  posl  diet  aliquot, 

agit,  quae  maximc  homines  in  negotijs  fcculi  cum  exultatione,  &  fuperftitiofx  vanitatit  derifio- 

vinctos  tencnt ,  Sc  eblanditis  lenfibus  captos  ne ,  egrejfus  esl. 

illecebrofo  amore  conftringunt,  videlicet ,  O-  Pag.  zji.  verf  J4.  Ne»  tam  pudicitid ,  quam 

pum  voluptatc  &  Honorum  dignitato :  Hxc  parenteld  conjpicuam  J  Parentela  famiiiam  ,  co- 

utraque,  inquit,  alternu  nodit  irretitit grejfum  im-  gnationem,  progeniem ,  profapiam ,  confan- 

pediunt,fallaxcomplexacollegium.  Ubi  pioirre-  guinitatem  figniticat  Jul.CapitolinusinGor- 

tttit ,  forte  irretitum  eft  legendum,  ut  ad  grejfum  diano :  Gordianus,  priusquam  ad  bellum  proficifce- 

referatur.  Aldhelmns  deLaudibus  Virginitatis  retur,duxit  uxorcmfiliam  Mifithci,  doclijfimi  viri, 
Cap.VII.  Infeparabilit  AngelicX  fodalitatu  coUegio  C  quem  causa  eloquentite  dignum  parenteld  fud  puta- 

ferfrui  mereatur.   Ita  Collegium  Epifcopale ,  apud  vit.  ValerianusCemelienfisHomiliai.dcBono 

Optatum  Afrum  Milevitanum_, ,  Lib.  i.  nihil  Difciplinae ,  pag.  i}£>.  Non  ita  Propheta  gradum 

aliud  quam  Epifcoporum  univerfum  ordinem  parentelx,  aut  neceffitudinem  confangvinitatit  ex- 

Sc  focietatem  fignificare ,  recte  obiervavit  Cl.  pofuit,  ut  exrraneos  a  gratid  ftaternx  dilettionii  cx- 

Vir,MericusCalaubonus,magniparentishaud  duderet.    Caefarius  Heifterbachcenfis  Libr.  I. 

degener  filius ,  in  eruditiflimis  fuis  ad  eundcm  Cap.  XXXVIII.  de  Abbate  Phiiippo  :  Hic  cum 

autorem  Notis.  tjfet  de  honefia  parenteld  natus.  Peirus  Chryfo- 

Pag.  ijo.  verf7.  Cui,  ex patientid ,  Agni  co-  logus Scrm. CXL.  UnapueUaficDeum  infuipt- 

gnomen  obvenit  ]  Non  fecus  ac  QJabius  Maxi-  ftorit  capit,  recipit,  obieclat  hojpitio,  ut  pacem  territ, 
mus  ex  morum  clementia  Ovicula  dictus.  Au-  D  coelit  gloriam,falutem  perdittt,  vitam  mortuit,tcr- 

tor  de  Virisllluftribus  urbis  Romar.  Noftrati-  renit  cum  caleftibut  parcntelam ,  ipfiusDei  cum  car- 

bus  dictus  eft  Ericb  L(\ttlb.  Helmoldus  vocaf  nc  commericum  ,  pro  ipfa  domus  exigat  penfiont. 

Ericum  ©pagt .  Ivo  Carnotenfi  Epift.  C X  X  X  Ordo  autcm  pa- 

Pag.zji.verfi.  Ne  fingularitcr inhoftcmpro-  rentelx fuprd fcriptus esl.  Dudo  S.  QuintiniDe- 

curreret  ]  Ne  folus  &  absq;  comitibus  in  hoitem  canus  Lib.  1 1.  dc  Moribus  &  Aclis  Normanno- 

impetum  faceret-..  rum  :  Parcntelam  diffufx  gencrofitaiu  ~vefiri  Se- 

ij.  Qua  reis  patrix  bonorum  pccna  ]  Reos  pa-  nioris ,  cafus£  &  labores  veftros ,  nobit  retulerunt 

trix,  fuo  more  8c  loquendi  modo,  eos  hic  appel-  plurimi.  Frequens  etiam  vox  eft  in  veter.  11.  Bur- 

lat  Saxo,  qui  hoftilia  adverfus  patriam  arma  ten-  gund.  Salic  Longobard. 

taflent ;  vel ,  ut  ipfius  verba  Lib.  V.  habent ,  qui  E  Pag.  z J4-  verf  28.  Per  eadem  tempora  Roma- 

inimicumcivibusfcutumattulijfent.  Noftratesdi-  nus Antiftes]  IsfuitEugeniusIIIj  aquoprimum 

cunt ,  £)<  fortl  fort  3ffuint)ftt0tti  imoD  UxiS  §«*  indicla  fuit  in Palaeftinam  expeditio,  circa  An- 

txriuldno.  Nam  de  his  ipfis  talem  quondam  num  Chnfti  clo.  C.  XLV.   Sed  mox  anno  ic- 

Legem  tulerat  Frotho  III,  Rex  Dania:,  ut  rerum  quenti  ck  altera  adverfus  Boreales  populos,  ad« 

ac  vttx  periculo poenat  luerent.   De  qua  vide  Lib.  huc  paganos,  ab  eodem  Pontifice  Evgenio  III. 

V.  Ad  eundem  vcro  modum  loquitur  nofter  indiita  fuit  expcditio,  cujus  hic  meminitSaxo 

infra  Lib.  XV.  Quorum  patrimonium  Waldema-  nofter.  Otto  Frifingenfis,  cVipie  unus  ex  cru- 

y«i  lege,qux  patrix  reos  omnibus  bonit  damnat,  ad-  ce  fignatis,ijs,qui  huic  expeditioni,  t*m  Ori- 

eptus.  entali,quam  Boreali,  nomina  dabant  (ua,  di- 

j8-  Eabulofx  cujusdam opinioni  crcdalus]  Ri-  F  verias  pro  teflera  militari  Sanctae  Crucis  ima- 

dicula  plane  fuperftitione  quaedam loca  olim,  gines  datas fuiflc.commemoratLib.I.Cap.XL. 

quaii  fatalia  ,  &  mali  ominis ,  vitabant  Reges  Saxones  vero ,  inquit ,  quia  quasdam  gentes ,  jpur- 

Daniae.   Talem  fuifle  Landoram ,  innuere  vide-  citijs  idolorumdeditas,vicinashabent,adOritntcnt 

tur  Saxo.  Sic&alia  quamplurima  in  auguftis-  proftcifci  abnuentes ,  cruces  itidem  ,  easdem  gentes 

fimo  hoc  Daniae  regno  loca  Regibus  fataliaj  beUoattentaturi ,  ajfumpferunt ,  a  noftrit  in  hoc  dv* 

efle,  &  non  fine  fummo  vitae  difcrimine  ab  ijs  ftantes,  quod  non  fimpluiter  veftibus  ajfutx  ejfent, 

adiri  pofle_>,  credulum  vulgus  hbdieq;  exifti-  fed  a  rotafubterpofitainaltum  protendebantur.  Vi- 

mat :  ut  funt ;  in  Selandia  ,  Heddinga  oppidu-  deatur  dodtiflimus  Purpuratorum  Patrum,  8c 

lum ,  Pons  Wera  ;  in  mari  Balthico,  Samus  in-  Chronographus  diligentilfimus ,  C*far  Baro- 

nius, 


In  Librum  XIV.  Histori^e  Danic^e  Saxonis  Grammatici.       225 

nius,  Annal.  Ecclefiaft.  Tom.  XII.  pag.  210.  ad  A  abjecta,  centum  viginti  milliaCrotoniatarum 


Annos  Chrifti  114^.  &  114.6.  Caeterum  longe 
antctemporahujusEvgenij,Vrbanus,Pontifex 
Romanus,  Anno  Domini  cfo  XCV,  Concilio 
generali  apud  Clarummontem  habito,expedi  • 
tionem  in  Terram  SancTam  primus  edixit_, 
moremq;  hunc  inftituit,  ut  qui  ad  Hierufoly- 
mam,  de  manu  acfcrvituteinfideliumliberan- 
dam,  profieifcerentur,  veftibus  fuis  in  fignum 
voti,  8c  futurx  percgrinationis ,  Crucis  notam 


in  fugam  conjecerunt.  Qua  dere  locus  eftjti- 
ftini  elegantillimusLib.  XX.Cap.  III.  Itaj.cum 
in  aciem  proceffijfent ,  (J  Crotonienfum  centum  vi- 
ginti  millia  amutorum  conftitijftnt ,  Locre.ifcs  p^u- 
ittatemfuam  circumfpicientes  [  n.im  foU  quindecim 
miilia  militum  habebant~\  omtfia  jpe  viclori&.in  dc- 
ftinatam  mortem  confpirant ;  tantusfs  ardor  ex  dc~ 
jperatione  fingulos  cepit,  ut  viclores  fe  putarent ,  fi 
non  inultt  morerentur.  Sed  dum  mori  honefte  qux- 


imprimcrent.  Sic  etenim  VVilhelmus  Tyrius,  B  runt,felicitervicerunt ;  necalia  caufa  victorizfiit, 
ArchiepifcopusMetropolitanus,quiHiftoriam     quamquod  defperaverunt.    Sic  &  olim  Theriii- 


Belli  Sacri  verilfimam  &  utiliffimam  confcri- 
pfit,  Lib.  I.  Cap.  XVI.  Cenvenerat  autem  apud 
omnes,  &  id  ipfum  de  mandato  Domini  Papx  injun- 
Uumfuerat,  ut  qmtquot  prxdiclx  vite  voto  fe  obli- 
garent,  vivificx  Crucis  falutare  fignum  veftibus  im- 
primerent,  &in  humeris,  illius  fibi  portarent  memo- 
rim,  cujus  paffionis  locum  vifitare  propofuerant  ■, 
illum  imitantes,  cui  ad  noftram  redemptionem  pro- 


ftocles,  timens,  neinterclufi  b>>ftes dcfpcrauonsm 
in  virtutem  verterent,  &iter,  quod  al.ter  non  pa- 
teret,  ferro  patefacerent ,  Xerxem  occupare  tran- 
fitum  maturata  fuga  jubet.  IdemJuftinusLib. 
II.  Cap.  III.  Ita  etiam  QJvletellus,  cum  in  ho- 
fttm  fuos  irepericulofolocojuberet,facientibusomni- 
bus  in  procinftu  teftamenta  ,  velut  ad  certam  mor- 
tem  eundemforet ,  non  deterritus  propofito,  quem 


ptranti,  faclus  eil  principatus  ejus  fuper  humerum  C  moriturum  miferat,  militem  viclorem  recepit.  Tan 

tum  ejfecit  miftus  timori  pudor ,  Jpes^  dejperatio- 
ne  quxfita.  VeJI.  Paterculus  2.  Hinc  Virgilius 
iEneid.  2. 

■  Unaftlus  viclis,  nullam  fperare  falutem. 
Ideorcfte  monetVegetiusderemilitariLib.III. 
Cap.  XXI.  non  iemper  hoftes  locorum  angu- 
ftijs,  aut  armatorum  mukitudine  circumdan- 
dos ,  quod  claufis  ex  dejperatione  crefcat  audacia,  & 
cum  jf«  nihil  esl.fumat  arma  formido.  Libenter 


tjtti. 

30.  Univerfos  Chriftianx  credulitatis  hoftes} 
Chriftians  religionis  cVfidei  hoftcs.  Credulitas 
«nim  hic  fidem  denoratJ  ;  ficut  etiam  infra  : 
Exemplumfo  ei  corrigendx  credulitatis  proponeret. 
Eadem  notatione  ufurpafte  hanc  vocem  repe- 
ries  Salvianum  Maffilienfem  Lib.  III.  contra 
Avaritiam,  pag.  116.  Licet  credulitatem  tuam  ver- 
bis  velis  ajfeverare,  non  credit.  Et  infra :  Non  qux 


ro,utmihicredulitatemtuamfuperioris  vitx  aclibus  D  tnim  (upit  commori ,  quifine  dubiofcit  fe  moritu- 


probes.  Etpag.ijtf.  Satit  te  firmum  exiftimas  cit- 
dulitatis  habere  fubfidium.  ItaetiamapudPetrum 
Chryfblogum,  Sermone  CLIX.  Sicut  iUi  Magi, 
qui  funtfdei  noftra  duces ,  credulitatisfo  Principes. 
Et  Sermonc  fequenti :  Qma  tunc  ex  Magorum  fide 
eH  Genttum  crtdulitas  dedicata ,  &  Judxorum  notata 
crudelitas.  Ufus  eft  eodem  vocabulo  Gregorius 
Turonenfis ,  de  Gloria  Confeflbrum_, ,  Cap. 
XXVII.  deMartialiEpifcopo:  Everfis^  fimula- 


rum.  Item  Lib.  IV.  Cap  XXV.  fvadet  civibus 
fugiendi  poteftatem  efle  concedendam.  Neces- 
fitatis  enim  quxdam  virtus  esl  dejperatio.  Vel  ut 
alij  legunt :  Necejfitas  quxdam  virtutis  esl  dejpe- 
ratio,  QXurtius  Lib.  V.  Ignaviam  quo^  neccffi- 
tas  acuit  t  &  fxpe  dejperatio  Jpei  caufa  esl.  Apud 
Tacitum,Hiftor.Lib.III.  Vitellio  quis  autor 
eft,  ut  dejperatione  faltem  in  audaciam  accingeretur. 
Quamobrem  cum  defperatis  pugnare  lumma: 


erorum ritibus,repleta  jam  credulitateDeiurbe,mi-  E  temeritatis  eft  &  periculi.     Qui  enim  mori 


gravit  a  feculo.  Valerianus  Cemelienfis  Epifto 
la  ad  Monachos  :  Ut  do&rinx  ordine  conftituto , 
(umRomanisprxdicaricredulitatemveftram  in  toto 
orbe  cupientes.  &c.  Alias  Credulitas  in  vitio  po- 
nitur :  ut  &  Credulus,  pro  eo,  qui  facile  &cito 
nimis  crcdit,  proindeq;,  ut  eft  apudPlautum, 
a<5lutum  fallitur_.. 

Pag.  2/tf.  verf  1.  Paterna  in  Canuto  merita  pe* 
rofus]  Quodfcilicet  Magnus  Canuti pater,  Wal 
demari  patrem  Canutum  interfecifle 
fupra  Lib.  XIII. 

21.  Et  falutis  difperatio  ]  Defperatio  faepe 
addit  animos.  Tacitus  Lib.  IV.  Annalium_. : 
His  pdrte  victorixjpes,  &  fi  cedant,infignitius  fta- 
gitium :  illis  extremajam  falus,  &  adfiftentes  ple- 
risque  matres  &  conjuges ,  earumd\  lamenta,  addunt 
animos.  Imo  f_pe  Defperatio  vicloriae  caufa_ 
fuit.  Exemplo  poffunt  efle  Locrenfes,  qui  nu- 
mero  quindccim  millia,  &vita:&  viclorise  fpe 


conftituunt ,  illi  mortem  fuam  ulcifcuntur  a- 
cerrime  ,  &  apud  inferos  ccenaturi,  plures  le- 
cum  umbras  adiftasPlutonisepulas  adducunt. 
Unde  recle  inquitBodinus  Lib.  III.  deRepubL 
Cap.VII.  Infeliciter  cum  defperatishominibusbel- 
lum  geritur,  quicum  nutlam,fi  vincantur,falutisaut 
prxfidijfpem  habent,  deftperationevittotiam  fxpiffi- 
me  adipifcuntur.  Et  Jofephus  de  bello  Judaico 
Lib.i. Cap.  14.  Hoftes  audaciores  facit  vikorix  de- 
Vidc  F  fperatio.  Ut  &  Jovius  Lib.  2.  Hiftoriar.  Ultima 
neceffitas  dejperatos  in  rabiem  vertit ;  &  plerumfa, 
qui  penitus  de  vita  defperant,  ex  timidis  longe  pu- 
gnaciffimosfacit.  Hinc  recteVefpafianusinqua- 
dam  pugna  cum  Judacis ,  militibus  fuis  impe- 
rat,  ne  cum  hoftibus  mortis  avidis  manum_. 
conlererent.   Nihil  enim  csl  impetuofius  dejpera- 
tis.  JofephusCap.j.  Quod  pr_ceptum  optime 
inter  alios  novit  Agefilaus  Lacedaemonius ,  qui 
cum  intellexiflet  in  acie,  hoftes  iocorum  condi- 
V  4  tione 


$6       StephaniJohannisStephaniiNot^eVeeriores 

tione  claufos  defperatione  acrius  dimicare,  fuo-  A  feburg,  cum  multa  Principum  frequenti*  habuit.  £» 

prxfati  Juvenes  venientes,  ejus  fe  mandato  humU 


rum  ordines  laxavit,  &  ad  evadendum  viam_. 
aperuit,  rurfusq;  in  abeuntes  contraxit  aciem, 
atq;  ita  fine  fuorum  fangvinchoftes  cecidit. 

Pag.  i.6o.  verf  yj.  Saltus  contulis  edunt]  Haec 
mcns  eft  autoris  :  Frifij  fcrobcs,  quibus  agros 
fuos  cingere  folent ,  ubi  ita  ufu  venit,  haftis  , 
longurijs,five  contis  tranfiliunt_,.  Saltus  edere 
fuo  morc  dixit  pro  tranfilire :  quemadmodum 
dartftltus  OvidiusLib.III.  Metamorphos. 

Do%  levesftltus,  udxa\  immittor  arenx. 
Et  paulo  infra : 

Undify  dant  filtus,multa<fo  ajpergine  rorant. 
Contulus  autem  diminutivum  a  TtJcontus.  Bcl- 
gac  Pols  -  flotl^vocant.   Hodieq;  funt  ejusmodi 


liter  fuppofueruht :  eorum^ad  ultimum  cauftjudi- 
ciofeu  confilio  primatum,fic  decifa  fuijfe  dicitur: 
ut  Guvoto  ,  relittis  fibi  quibusdam  provincijs ,  rt- 
gium  nomen  per  porrettum  gladium  abdicaret:  [tft 
enim  confvetudo  Curise,  ut  regna  pergladium ,  pro- 
vinciepcr  vexillum,aPrincipe  tradantur,  vel  reci- 
piantur]  Petrus  vero,actepto  ab  ipfius  manu  regno, 
fidelitate  &  hominio  ei  obligaretur.  lta  corona  re- 
Bgniper  manum  Principis  fibi  impofita,  in  die  fantt» 
Pentecojles,  ipfe  coronatus,gladium  Regis  fubcoron* 
incedentu  ipfe  portavit.  Cvaldemarus  etiam ,  qui 
ejusdem  ftngvinu  partiiepsfuit,  Dmatum  quendam 


Danix accepit.  AdeundemmodumGuntherus, 
conti  in  ufu  tam  Frifijs  quam  Hollandis ,  cae-  infignis  ifto  atvo  Poeta,  qui  vitam  &  res  geftas 
terisq; ,  cjui  loca  paluftria  incolunt.  Friderici  BarbarofTae ,  luculento  Poematio  de- 

Pag.i<5i.  verf./j.  Fridericum  Romano  rectn-     fcripfit,  Lib.I.  Ligurini  fui,  totum  hoc  nego- 
ter  imperio  funttum}  IntelligitFridericum,  ejus     tium  exponir_, : 
nommis  Primum  ,  cognomento  Mnobarbum ,        Pofte}  Saxmite  ftnes  ;}imjfM}  ad  iUm  % 
five  Barbaroffam,  antea  Svevorum  Ducem ,  qui  G      ^  ^j      lhn  V0M  imU  Temntu>  „, 
AnnoChrifticb.CLII.  ImperatorRomanus 


Aquisgrani  coronatur:  tefteOttoneFrifingen 
fe  Lib.  I.  Cap.  I.  de  geftis  ejusdem  Friderici. 

Pag.i<5z.verf  7.  Conradi  Cttfaris]  Ejusno- 
minis  III;  incujus  aulaSveno  hic  nofter,una 
cum  Friderico ,  poftea  Imperatore,  diu  educa- 
tus  fuerar\ 

ir.  Mersburgum  oppidum  Ttvtonica  nobiliu- 
tis  frequentii  repletum  ]  Illic  enim  tum  tempo- 
ris  Comitia  Imperij  magna  folennitate  pcrage-  D 
bantur.  Ad  quae  Fridericus  Imperator  etiarru. 
Svenonem  noftrum,  fub  fpecie  quidem  8c  prae- 
textuveteris  amicitiae  firmandae,fed  re  vera,ut 
vi  &  minis  adigerct  ipfum  ad  imperata  facien- 
da ,  [  quomodo  cventus  docuit  ]  evocaverat_. 
Attingit  Hiftoriamhanc  non  ipfefblumFride- 
ricus  Imperator  in  Epiftola  ad  patrfium  fuum 
Otthonem,  Epifcopu  Frifingenfem :  fed  8c  duo 
nobiliifimi  ejus  feculi  fcriptores,  Ottho  modo 
nominatus,  &  GuntherusPoeta  :  qui  tamen,  E 
quafi  de  compaclo,  eundem  errorem  omnes 
crrant,  Svenonem  perperam  appellantes  Pttrum  ; 
Canutum  vero  Gvidontm  ,  Guvotontm  ,  Gvirto- 
nem,  &  nefcio  quid  non  ;  quum  forte  Cnuto- 
nem,  more  iftius  feculi,  eum  vocare  in  animo 
habuerint.  VcrbaFriderici  itahabent:  Poslpri- 
mam  unttionem  Aquisgrani ,  &  acceptam  coronam 
Teutonici  regni, generalem Curiam ,  Merfeburgk^in 
Pentecofte,  celebravimus :  ubi  Rex  Danorum  Petrus 

[qui  nobis  Sveno  eft]  ad  Curiam  nofiram  voca-  F  "*»  &Korrigorum,  tum  pUnitudtne  poteftatis ,  di- 
tus  vcnit,  &  homagio  ac  fidelitate  nobis  fattk ,  coro-     textt  LegWi. 


bem, 
Concilium  Procerum,  toto  de  corpore  regni 
Convocat:  ut  digno  cekbretur Curia  cottu, 
Tempore  folenni,  quo  Spiritus  almusab  alto 
Cumfonitu  veniens  in  peciora  fantta  piorum 
lgnea  diftinttis  effudit  lumina  lingvis. 
Huc  tdam  gemitm ,  Petrumfimul  atfc  Gvido- 

nem, 
Danorum  proceres,  qttos  inter  fangvinejunttot 
Moverat  ejusdem  regni  dijfenfio  litem, 
Evocat.ac  tali  caufam  ratione  diremptam 
Terminat,  ut  quxdam  prcviniia  tota  Gvidoni 
Cederet,  at  regnum  cum  nomine  Petrus  haberet. 
Ergo  ubi  vexiilo  partem,  quam  diximus,  ilie, 
Hic  autemgladio  regnum  fufepit  abipfo. 
[  Hunc  ttenim  longe  \ervatum  tempore  morem 
Curia  noftra  tenet]  pofito  diademate  Petrut 
Regali  dextra  tulit  alti  Principts  enfem , 
Prteieffud]  facram  brevius  diadema  coronam. 

Pag.  i6$.  verf  4;.  Nicolatis  urbis  Romte  Car- 
dinalis]  DeNicolaohocccCardinale,quinatio- 
ne  Anglicus,  &  Albanenfis  Epiicopus  fuit,  ope- 
rae  pretium  eft  confulere  Gvilielmum  Nevbri- 
genfem,  Lib.  II.  Cap.  VI.  ubi  totam  ejus  a puero 
vitam  luculenter  defcribit,  &  inter  alia,  deLe- 
gatione  iftaDanica  pjriter  ac  Norvagica,  haec 
fubjungit  verba  :  Non  multo  posl,  fumptis  indti- 
firitx  ejus  experimentis,  ad gentes feroaffimas  Daco- 


nam  regni  de  manu  noftrd  accepit.  Ottho  Frifin- 
genfis  rem  ita  commemoratLib.il.  Cap.  V.  de 
gertis  Friderici :  Erat  illo  tempore  in  regno  Dano- 
rum,  inter  duos  confangvineos ,  Petrum  fcilhet ,  qui 
&■  Svevm,[Sveno,rtcVus']& Guvotonam  [Cnu- 
tonem  dicere  volebat  ]  de  regno  gravis  controver- 
fia'  Quos  Rex  ad  fe  venire  prxcipiens,Curiam  ma- 


47.  Maximi  Pontificatus  titulis  infignivit  J 
Snoro  Sturlaefonius  circa  Annum  Chrifti  cL>. 
C.  LIII.  Norvagiam  Archiepifcopum  accepifle 
tcftatur,  in  Hiltoria  trium  fratrum  fimul  im- 
perantium,  Sigurdi,  Ingonis,  <Sc  ©ifteni,his  ver- 
bis  :  Per  eadem  tempora,  dijfetifione  quadam  inter 
Reges  coorta,  in  Norvagiam  appulit  NicoUus,  Urbts 


gnam  in  civitate  Saxenix  M*rtinopoU ,  qua  &  Mcr-     K<w<«  Cardinalit ,  Legatus  ?entijicius>  quiprimum  in 

Norve- 


In  Librum  XIV.  Histor! ._  Danioe  Saxonis  Grammatici.       257 

NorveguArchipifcopatum  erexit,  Nidrofia  fede  Ar-  A  Libro  III.  Cap.  XXII.  Et  rurfus  poflfe  pnzcifis.tr- 

boribus  vias  clauduut,  qtus  conaxdesyocant.  Am- 
mianus  Marcellinuspag.no.  Celfarum  arborum 
obfiftente  conazde,  ire  prptinas  veubatrtr.  Et  Lib. 
XV.  Concade  arborum  dertia  undiqite  femitis  clati- 
fis.  Q_j  &c ibidem  talem  concxdem  paucis  cie- 
fcribit  :  Iisdem  diebm  ,  exercituum  adventu  per- 
territi Barbari, qui  dcmkiliafixere  cis  Ehei:um,var- 
tim  difficiles  vias  ,"&  fuapte  naturil  clivofas  &  ia- 
commeabilcs,  claafere  folerter,arboribvj  immenfiro- 


chiepifcopali ,  five  Metropolitand  ,  conftitwa.  Pri- 

mustfo  ab  ipfo  confecratm  eii  Archiepifcopus  jonas  Byr- 

geri  filius ,  mtea  Epifcopits  Stavangrienfis.   Memi- 

nit  etiam  hujus  legationisBaroniusad  Annum 

Chrifti  cId.  C.  LIV.  Procejfu  vero  modkitempo- 

rif,  Evgenius  Ul,Pontifex  Romanus,  cognita  ipfius 

boneftate,&prudentia,  delatere  fuo  eum  adpartes 

Norvegite  Legatum  Sedis  Apoftoliae  deftinavit,  qua- 

tenus  verbum  vitte  in  ipfa  provincia  pnedicaret ,  & 

adfaciendum  omnipotenti  Deo  animarum  lucrum  B  boris  ctefis.  EtLib.  XVII.  llkibus  huifis ,  &  fiaxi- 

ftuderet.  Ipfe  vero  tanquam  minifter  Chrifti ,  &      ms,  roboreftobjettomagno.femita-sinver.eretonftra- 

fidelis  acprudens  difpenfator  mjfteriorum  Dei,gen-     tas.    Pauius  Warnerridus  HiftOr.  Longobard. 

tem  illam  barbaram  ac  rudem,  in  kge  Chriftianadi- 

ligenter  inftruxit,  &  ecclefiaftkis  eruditionibm  in- 

formavit. 

Pag.  2.64.  verf.  4.  Svetki  Sacerdotij  infigne  ] 

Forte  Pallium  Epifcopale  ut  vocant,  intclligit_, , 

quo  inveftiri  folebant  tjirri  temporis  noviEpi- 

fcopi,fed  magnis  impenfis  redemptum 


Lib.  III.  Cap.IV.   Concifas  dixit :  Vackiseftamcon- 
cifis  per  devia  jilvaram.   Noftrates  Q^vauDcr  di- 

cunt:  dt  \)m$i  QSwabcr  vbi  SQupsti. 

Pag.  l6$.  verf  40.  Henrki  Ducis  ]  Hic  ilie 
eft  Henricus,Saxoni_Dux,cGgnomento  Leo ; 
qui  poftca  a  Friderico  I.  Imperatore  profcri- 
ptus,  Sc  in  exilium  pulfus.  Videatur  Llelmol- 

10.  DecedenteEv<tenioMaximusPontifcxfur-^d[iS'      , 

Adjocertlm  ]  Viaehcet  Gonradum_ 


rogatus  esl.  ]  Evgenio  III,  Pontihci  Romano , 
defuncto ,  proxime  fucceftit  Anaftalius  Ana- 
■ftafio,  quum  anni  unius  Pontifex  fuiflet,  fuc- 
ceffit  hic  Nicolaus ,  poitea  dictus  Adrianus. 
Gviiielmus  Neubrigenfis  loco  dicto  :  Evolutis 
dkbus  nonmultis,  Anaftafio,quiEvgemo  fuaejferat, 
decedente,  omniumin  eum  voiis  concttrrentibm, Ro- 
manx,  Urbis  Pontificatum  fufepit ,  faclus  ex  Nholao 
Adrianus.  Vidc3tur  etiam  Baronius  ad  Anro. 
Chrifticb.  C.  LIV.  &LV. 

17.  Militia  negotium  ingens ,  fruclus  exiguoS 
fore  ]  Idipfum  refponfi  loco  Legati  Vexoris  , 
Regis_igyptij,  quondamaScythis  retulerunt, 
ut  eft  apud  Juftinum  Lib.  II.  Cum  etenim  is 
bellum  adverius  Scythas  moliretur,  miflls  prius  , 
legatis ,  quihoftibus  parendi  legem  dicecent, 
Scythae  jam  antea  deadventu  Regis  a  rmitimis 
certiores  facli,  legatis  refpondenr" :  Mhamur 


cognomento  Pium,MarchionemMisni„,  cu- 
jus  riliam  Adclheidam  Sveno  duxerat  5  ficuti 
pauio  antea  tradidit  Saxo. 

Pag.170.verf.53.  Concubinarij fi!ij~].  Vilius  co- 
cubin.irias  is  forte  erit,  quem  ex  concubina  fuice- 
perat    Vox  adrnodum  raftiLi 

Pag.  vji.  verf  27.  Saxonum  Satrapx  Henrii  o~\ 
Meminit  quoq;  rei  geftae  Helmoldus ,  Chron. 
D  Sciavor.  cujus  verba  apponenda  putavi ,  quse 
ita  habent  :  Duiem  Henriaim  Leonem  Curia  re- 
deuntem  adterunt  frincipes  Saxonicc,  interpellantes, 
utfieret  Svein  auxilio,  &  rsduceret  eumin  regnum 
fuum.  Promtfitife  DuciSvein  pecuntam  immenfam. 
Coilecta  ergo  maxima  militU ,  Dux  nofter ,  hiemali 
tempore,  reduxit  Svein  in  Daniani,  crfiatim  aper- 
tx.  fiint  ei  civitates  Slesviib  &  Eipa.  Non  tamen 
ultra  projperari  poterant  tn  negotio. 

Pag.  171. verf  ir.  Hesbernm  foius~\  FuitHes- 


tm  opulem  popuh  ducem  ftoitde  adverfm  mopes  £  bcrnuslilc>Schjalmoni>CandidicxfiIio  Afcero 


occupaffe  belium,  quod  magis  domifUerit  iiii  ttmen- 
dunii  quodbelli  certamen  ameps,  pnemia  vidcorix, 
nulla ,  damna  manifefta  fint  Sic  Jofephus  Devo- 
nius  Lib.  VI.  de  bello  Trojano: 

Bellum  pendit,  quod  cauft  pudori, 

Congrejfus  damnis  ,  &  commoda  nulla  trium- 
phis. 

Huc  pertinet  quoq;  TmKv^v^Triv  illud  Au- 
gufti  Caefaris,  quo  minima  commoda  non  mi 


Rogh  nepos,  poft  didus  ©nurc/  ex  hujus  iti- 

nens  inopina  celeritate.    ©nar  etenim  Danis 

celerem  fignificat_,. 

Pag.  174.  verf  44.  Eingftadio  fufceptum  ex- 

pertm]  Antea  hic  legendum  patavi ,  fufeptum 
exfpatiatus ,  pf o,  ad  fufcipiendum.  Verum  tole- 
rari  poteft  priorlecT:io.  Etenimienfuseft:  Co- 
gnito  Svenonem  RingftadiumperveniiTe:  cum 
Canutus  fando  conperifletSvenonem  eLalan- 


nimo  fedlantes  difcrimine  firniles  ajebat  eiTe  p  dia  Ringftadium  appuli)le_,.  Sufapi  Ringjhdio ; 


aureo  hamo  pifcantibus ,  cujus  abrupti  dam- 
num  nulla  captura  penfare  poilet_. 

Pag.  1^;.  verf  7.  ckfis  nemoribm  ,jruncarum 
arborum  coagmentis]  Arboream  illam  ftruem_,, 
^qua  agreftes,hoftiumirruptionem  metuentes, 
faueium  anguftias  pra;cludere  fo!ent_. ,  Latini 
unico  vocabulo  Concxdem  appeliarunt.  Taci- 
'  tusI.Annal.  <2afirainlimitelocat \-  fiontem  acter- 
gum  vallo  i  l.ttera  conctedibus  munkus.    Vegetius 


quemadmodum  Actor.  III.  v.  n.  de  Chriito  di- 
cituii_j  Oportet  Chriftum  coelo  fufdpi ,  five  capi : 
crn  oh  a^cpvov  ^'s^acS^  :  fednon  tanquam  loco 
alicui  afflxum  :  quod  abiit  cogitarc  ,  nedum 
dicere.  Chriirus  emmDeus  &  homo  tam  fe- 
cundum  humanam,  quam  divinam  naturam, 
eft  ubiq;.   ■ 

Pag.  zjf.  verf  i|.  Infantilibm  blandtmentisjo- 
catum  ]  Juftmum  fuum,  ut  antea  fepius,  hoc 

loco 


238       Stephani  JohannisStephaniiNot^e  Vberiores 

loco  quoq;  expreflit  Saxo.  Sic  etenim  ille  Lib.  A  taverunt  cognatum  fuum  Svein, ut  exhibertni  ti  ho' 
XVII.  ibi  eunt ,  feu  mifcricordia  Jortung,  ejm ,  feu  norem,  &  rtcreationem,  &  confolarentur  ewn  fupet 
infantilibus  bUndimentis  inducim  Rex,  diu  protexit.  omnibus  malis,  qux  irrogaverunt  ei  in  die  hofiis  & 
18.  Minutiori bmpoculis]  In eandem  fereleri-  belli.  At  ille pro  ingenita  fibi  crudelitate  ,  ubi  con- 
tentiam  Macrobius  Lib.  _.   Saturnal.  Cap.  I.     ™vio  ajfedit ,  &  vidit  reges  convivas  impavidos, 


Bic  ubi  modeftm  edendi  modut  cejfare  fecit  cafii- 
ntoniam  ferculorum  ,  &  convivialis  Ixtitia  minu- 
fculis  poculit  oriebatur. 

22.  TabuUto  non  fuppttente]  Quum  ad  ma- 
num  non  effet  Abacus,  feu  Alveolus  luforius. 


&  omni  fufpicione  vacuos ,  ccepit  rimari  aptum  in- 
fidijs  locum.  Tertia  ergo  die  convivij ,  cumjamte- 
nebrx  noclis  adejfent ,  annuente  Svein  ,  aUatifunt 
gladij,&infilientes  regibm  incautis,  Canutum  repen- 
te  confodiunt.    At  ubi  percujfor  libravit  icium  in 


Id  enim  hoc  loco  fignificat  Tabulatum  :  quod  B  caputValdemari,ille  fortim  exiliens  lumen  excufflt, 

alijs  optimae  nots  fcriptoribus  Tabula  dicitur. 

Ilinc  labula  alearis  Tertulliano  de  CarneChri- 

fti :  Tabella alearis  Coelio  Anreliano  Lib.  II. Tard. 

Paflion.  Cap.  I.  Tabula  aleatoria  Fefto.  Tabulx  lu- 

fm  Ambrofio  Serrnone  XXXIII  &Profpero  de 

gloriaSanctorum.  Ad  tabuUmludere?.Diacono 

Lib.I.Cap.XX.  Videatur  SidoniusApollinaris 

Lib.  I.  Epirt.  II.    Ifidorus  Origin.  Libr.  XVIII. 

Cap.  LX,   Concilij  Elibertini  Canon.  LXXIX. 


&ftlvante  Deo,  in  tenebris  elapfus  esi,uno  tantum 
vulnere  ftucius. 

Pag.  277.  verfi  19.  lnternitentium fulminunt 
iclibus  micans  ]  Eucherius  Epiftola  de  laude  Ere- 
mi  :  Expavit  hine  micatttia  exprejfis  ignibus  ful- 
gura,  &  tonitrua  crebrisjiragoribus,  mixto  buaina* 
rum  clangore,  reboantia. 

Pag.  279.  verf  2$.  Ferrugineit fuccinfta  tutti- 
c'u~\  Per  ferrugineas  tunicas  hic  intelligitSaxovel 


LucanusinPanegyricoadPifonem.  Graecisea-  c  ferreas  loricas,  vel  etiam  tunicas  pullas ,  &  fer. 

demnotioneT«a«,  vel  utalij  legunt,  T*t)A„,  ""ugmei  coloris,  ut  &  horrorem  incuterent,& 

Tabula  eft,  in qua luditur  tefferis.  CoronaPre-  "™1  ferreas  loneas  mentirentu^.  Id  quod 

,v    l        ,r       _'.:.-      r.„,  t._,„i;.v  verba  mdicant  mox  iequentia :  Qttam  Svenonics 

fioia-  TavAn ,  iuvXiov.   FrttiUm.  Ital.  Tavolter.  .    .      r     ■  r    ■,■  \            ■   1    ■ 

u      .     ,,        '        1                        r,     :- ob  extmiamfem  [tmiutudinemvarto  lortcarumge- 

Gall  Tablier.  Quod  convenit  cumDanicono-  ,•'•'..              .                   .     %  • 

vjau. ,i*uusi    v^,                  ,11  £..-;-«,  nere  excultam  ratt,tn  eam  cohortem  exercttusfw 

ftro  ^awl/quod  etiam  pro  alveolo  luiono  lu-  .                                                   > 

uru  ^mivi/  -i                 r    .     .  -      ..     •  v  cumum  dtftrtnxerunt. 

mitur    Hinc  touensinantiquisCantilemsoc-  ■>                         .      .     ,     .  .    .       ,. 

mitur.   nw \.w >■ ,               Vc.j„(u»>,„(.  Pae. iSt.veri.z.  Sacrtficiadeindelegttimtsverbts 

currit-  J_an&  f  afi<  ^tfrnmg  i  foramKn  "Zamt  r  °.  ° > . '        J     ,.  .„■    *„■... 

curru .  j^uiiv  i«i»v             3    ,    p/             ,  confetialSacrdctaSxxonemdmiicproSacramen- 

pro  quo  hodie  »Kfpiltd,c.mus.    Ahoq^  J    ^      J                             P^              eft 
Tabulatum  pro  tabula  quacunque  ufurpavtt  Va-  p  ^. ^  .  I^  ^.  J  ^  ^^  ^ 

Corporis  &  Sangvinis  Chrifti  myfterium ,  Sa- 
crificium  pro  vivis  &  mortuis  fj/f,ftatuerunt_.. 

Pag.289.vcrf  11.  Scutapulfare  cotperunt]  Anti- 
quifllmushicmos  militaris,  quo  milites  adter- 


lerianusCemelienfis  Homilia  XX.  Requiramm 
cujmfit  vitium  ,  quod  tenui  tabulato  hominis  vita 
committitur,  &  dubijs  cafibm  incerta  tsntantur. 

27.  Posl  xrumnas  malorum  meminijfe~\  Cicc- 
ro  Epift.XII.  Lib.  V.  ad  Familiar.  Habetprtete- 
riti  doloris  fecurarecordatio  deleclationem.  Seneca 
Tragicus  Herculc  Furente_j. : 

Quodfuit  durum  pati, 

Meminijfe  dulce  tii. 


rorem  hoftibus  incutiendum,  clypeos  gladijs, 
vel  haftrs  percutiebant,  6c  armis  inter  lecolli- 
fis,  ingentem  excitabant  tumultum.  Tacitus 
Lib.  II.  Hiftoriar_..  lngerunt  defuper  Othoniahi 
pila ,  librato  magis  &  certo  iclu  ,  adverfm  temeri 


Afbera  perpejfu  fiunt  jucunda  relatu. 
Evripides :  Aft.'  $0  tvv  ow&vtu  fASfiinf^  ™- 


mv. 


Autor  incertus  deMoribus,Libro  I.  Epigram.  Efubeuntes  cohortesGermanorum,  cantu  truct,&mo- 
Veterum-. "-  re  fatrt0  m^  corporibus,  fuper  humeros  fcuta  qua- 

tientium.  Livius  Lib.  11.  de  Gallis :  Galli  occur- 
fant  in  ripam  cum  varijs  ululatibus ,  cantufe  morit 
fui,  tjuatientes  fcuta  fuper  capita,  vibrantesd\  dex- 
tris  tela.  Idem  Lib.  XXXVIII.  de  ijsdem  lo- 
quensGallis:  Procera  corpora,  promiffx  &  rutilata 
comx,  vajla  fcuta,prxlongi gladij ;  ad  hoccantusin- 
euntium  prxlium ,  &  ululatus,  &  tripudia ,  &  quati- 
entium  fcuta ,in patrium  quendam  morem,  horren- 
F  dus  armorum  crepitus,  omnia  de  induftria  compofiu 
adterrorem.  DiodorusSiculusLib.il.  Clypeos 


Svave  esl  e  periculis  liberato  malorum  memt- 
nijfe. 
Ita  Sc  ^neas  fuos  ad  patientiam  hortatur  Lib.  I. 
^neid. 

Forfati  &hxc  olimmeminijfe  juvabit. 

41.    A  fubornatis  ferrum  difiringitur  ]  Hel- 


moldus  tragicamhanc  fcenam,&  coenamvere      haftis  percutere  irae  fignum  fuiffe  ufurpatumu, 

Thyefteam,  [cuiquodammodo  comparari  po- 

terit  convivium  illud,  quod  olim  Abfalon  in_> 

fratris  fui  Amnonis  perniciem  inftruxit,  dc  quo 

legere  eft  Reg.  II.  Cap.  XIII.  v.  27, 28,  &  fcquent.] 

hunc  in  modum  exponit  :  VoU  hxc  Canutm  & 

Voldemarm  fecerunt  convivium  mtximum  in  Se- 


iEgyptijs  docer".  QjCurtius  Lib.  X.  Sequitur 
phalanx  haftis  clypeos  quatiens.  Ammianus  Mar- 
ceilinus  Lib.XlV.  Quibus  occurrerebene ptrtinax 
miles  explicatis  ordinibus  paransjiaftitfe  feriens  fcu- 
ta :  qui  habitus  iram  pugnantium  concitat,  &  pro- 
ximo  jam  geftu  terret.  Idem  Libro  XV.    Milita- 


Unde,  in  civitate  ,  qux  dhitur  Rofthilde,  &  invi-     res  omnes  horrendo  ftrepitn  ftuta  genibus  illidentes, 


In  Librum  XIV.  Historle  Danic_i  Saxonis  Grammatici. 


ll9 


mod  eH  projperitatis  plenum  indicium.   Nam  con-  A  Einhardum.    Qiiare  non  eft,  quod  tantopere 


ifa,  cttm  hajlu  clypei  feriuntur ,  ine  docnmentum  & 
terrorif.  LibroXVI.  Ardoremq3pugnandi,hdfiis 
illidendo  fcuta,  monfirantes.  Lib.XXI.  Unanimi 
confenfu,  voces  horrendas ,  immani  fcutorum  fiago- 
re,edentes.  Lib.  XXXI  Horrendo  fragore,fonan- 
iibus  armis ,  pulfitfe  minaci  fcutorum ,  territi  bar- 
bari. 

Pag.  190.  verf.  10.  Superati  fineprdio  barbari  ] 
Sarbaros  Saxo  hic  vocat  Sclavos,  fkut  &  ipfos 
Germanos,aIibipai_m:modofcilicetloquendi  BXXXIV.  Itane,  inquit,  Germani  fttnt  barbart l 


fugillet  Saxoncm  noftrum  Henncus  Meibo- 
mius,c_tcraVir  dcctus,quiApoiogi_  fiuat  pro 
OthonelV.  Impcratorc,  pag.io$.  plane  ipi__. 
nefcit,  quam  ihfiimiae  notam  tam  divino  !cri- 
ptori  noftro  inurat ,  quod  Gcrmanos  dicu._i 
Barbaros  vocaverit  i  cum  is  ufus  vocabulj  ___ic 
Saxonis  fuent .  ncc  defijnt  aiitoi  _s,  qiubus  t«: 
tatur.  Eandem  plane  litem  bonis  ficriptoiibiis 
intenderat  olimIrenicusLib.il.  ExegelebsCap 


fuo  feculo  tifitato,  non  contemptu.  Ita  Romani 
vocaruntomnesextra  limitcslmperij  fui,  Gvx- 
cis  exceptis :  aquibus  tamcn  ipfiviciftim  audi- 
erunt  Barbari.  Cato  apud  Plinium  Lib.  XXIX. 
Cap.l.  _.._  quoq\  [  puta  Romanos  ]  Gneci  Bar- 
baros  diiiitant.  Et  Pyrrhus  Romanam  confpi- 
catus  aciem  :  Ordo  hic,  iriquit,  Barbarorum,  non 
esl  barbarus.  Plutarchus  in  Pyrrho.  iEgyptios 
item  omnes ,  qui  alia ,  quam  ipfi,  lingua  utan- 


Sed  nervose  refpondetVir  fiubac.i  judicij,  Fri- 
dericus  Tilemannus,  Difcurfus  Philologici,p_g. 
2.J3.  quem  Hiftoriarum Studiofi noclurna  diur- 
naq;  manu  verfare  debcnt  :  Barbari  dicuntur  _ 
plurimis  Germani,  & aBonfinio  Decad.  IV.  Lib.  V. 
Ouod  lrenico  durum  videri  non  debet  .  cim  ceaui- 
vocumfitvocabulum,  &  femper  referendum  adAu- 
torem ,  cui  omnes  barbarifunt,  qui  non-eandem,  fed 
penitus  incognitam  autori  Dialectum  eloquuntur,te- 


tur,  appellare  Barbaros,  annotavit  Herodotus  C  fte  Apoftolo  in  I.  adCorinth.X!V<  Cap.  v.  XI.  Atf 


Lib.II.  Ita  D.Paulus  Apoftolus  ad  Corinth.  I. 
Cap.  XIV.  commate  XI.  Si  nefciero  virtutem  vo- 
cis,  ero  ei,  cui  loquor,barbarus;  &qui  loquitur,  mi- 
hi  barbarus.  joh.  Gvilielmus  Stukius  in  Peri- 
plum  maris  Erythraei  pap.  7.  Vox  Barbari,  in- 
quit,  &  generatim  ufurpatur,  &jpeciatim.-  Gene- 
ratim  enim  quemvis  rudem  &  imperitum  abfurdd 
&  inconditd  voce  'linguafe  utentem  ;  item  alie- 
num  &  extraneum  ;  deniq^  Gnecis  eum,  qui  non  ett 


illo  fenfu  Italia  Plauto  in  Prohgo  Tnnumi  vocatur 
Barbaria.  Et  Hebnei  JEgyptios,  gcntem  humaniffi- 
mam,finey  coutumelid  \_nec enim mores,fedlinguam 
attcndebant  ]  Barbaros  appellant  :  ut  in  principto 
Vfalmi  CXl  V.  Rabbi  DavidKimhi  annotavit:  velu- 
ti  &  Hebncos  a  Gnecis  fcriptoribus  bafbdros  diciim 
tiffimum  esl. 

Pag.2.91.  yerf  18.  Merfi  lapidis  exemphperituros} 
Haud  diffimili  ritu  Romani  olim  in  feriendis 


Gnscus .  Latinis  eum ,  qui  non  esl  latinus ,  fignifi-  D  fcederib9  uti  iblebant.Polybius  inccmmemora- 
cat.  Speciatim  idem  vocabulum  certis  quibusdampo-  tionefcederisinterCarthaginenfes&Romanos 
pulis,  locis ,  atfe  regionibus  applicatur.    Sic  autem      idi  fic  fcribit :  Bomanijovem  lapidem,  fecundum 


8c  alios  medi]  juxta  ac  pofterioris  aevi  fcripto 
res  locutoscomperimus.  Ecchehardusjunior, 
Monachus  S.  Galli ,  qui  extat  inter  rerum  Ala- 
mannicarum  fcriptores  Melchioris  Goldafti, 
Cap.IlI.  eo  utitur  fenfu :  Earbarice clamans,'m- 
quit,hoceft,  Alamannice:  quomodo  recteex- 
ponit  Optimus  Goldaftus  inNotis,  pag.  z%j. 


vetufiiffimum  ritum,  acper  Uartemjuranmt.  Ri- 
tus  vero  jurandi  per  Jovemiapidem,fuithujus- 
modi  :  Fecialis  fumpto  in  manibus  lapide_,, 
poftquam  de  federe  inter  patres  convenerat, 
h_c  verba  dixit  :  Si  recle,  acfine  dolo  malo  hoc 
fcedus ,  atfj  ho  c  jusjurandum  fado ,  dij  mihi  cuncla 
feliciaprafietit.    Sin  aliter  aut  ago ,  afit  cogito ,  c„-- 


Barbari  etenim  Alamanni,  five.Germani,  >._t'  E  teris  omnibia falvis ,in  proprijs  legibus,inpropr-ijsia 

tfyxW'  Walafridus  in  Vita  Galli.Prologo  Lib.I.  ribus,  mproprijs  templis,  in  propnjs  fepulcris,folus  e<ro 

Vriori  nomine  nos  appellant  circumfcriptm  gentes,  peream  ,  ut  hic  lapts  e  manibus  meis  decidet.   Nec 

qute  Latinum  habent  fermonem  :  fequenti  nos  ufits  plura  locutus ,  manu  lapidem  dejiciebat.    Sic 

nuncupat  Barbarorum.  Et  Cap.  VI.  de  B.  Gallo :  etiam  Feftus :  Lapidem  filicem  tenebant  jura- 

Non  folum  Latime  ,  fed  etiam  barbaricts  locutionis  turi  per  Jovem,  haec  verba  dicentes  :  Si  jciens 

cognitionem  non  parvam  haluit,  id  eft,  Alamannt-  fallo ,  tum  me  Diejpiter,  falvd  urbe  arcef^ ,  bonis  eji- 

caelinguae.  Et  Cap.  XXV.  Ad  utilitatem  barba-  ciat,ut  egohunclapidem. 

rorum  bene  prolata  interpretahdo  transfunderet,  2.6.    circa  tria  tempora  maxime  cogitatio* 

hoc  eft,  Alamannorum.  Paderbornenfis  Mo-  iiem  expendit  ~\  In  hanc  fententiam  Seneca  ali- 

nachusAnnalium  de  geftisCaroliMagniLib.I.  **  cubi  :  Si  prudens  esl  animus  tuus,  tribtts  temp 

___.__..^ —  quod  barbara  lingna 

Uominat  Eresburg. 

Et  eodemlibro: 

.NomenHeriftalli  dederat  cui  barbara  lingttd, . 

SidoniusApollinarisLib.lv.  Ep.XVI.  adArvo- 
gaftum :  Sic  Barbarorum  famiUans,  ut  tameu  ne* 
fcius  barbarismorum.  Videodus  doc_ii]imus  Sa- 
varo  in  Notis ,  8c  Commcntarius  Goidafti  ad 


ori" 


bus  dijpenfetur  :  pnefentia  ordma,futuraprovide, 
pneterita  recordare.  Nam  qui  nihii  de  pr&tento  co- 
gitat ,  perdet  vitam  .  qui  nihil  de  futuro  prxmeditd-  - 
tur,in  omnia  incautusincidit. 

Pag.  _(?2.  verf  3.  Saxotiia  Satrapam]  Henricum 
Leonem:  quem  Sveno  antea  ad  partcs  vocave- 
rat,deq.focietate  belli  gerendifollicitaverat. 

7.     Navigio  Draconem  fimulante  ]   Navi- 
gio,  quod  inftar  Draconis  tortuofas  habebar* 

proras . 


240       Stephani  Johannis  StephaniiNot^e  VberioReS 

proras ;  quomodo  Lib.  VIII.  loquitur  Saxo  de  A  poffet,  Paviam  venirent,eb  &  fcventurumefie,1 
navigio  Thririkari  cujusdam,  quiRingonis  ca-  Alexander  vero  venire  recufavit.  Quarelmpe- 
ftra  fequebatur:  vel  quod  infigncDraconisha-  ratorcommotus,  ConciliumPaviaeadTicinurra 
bebat,  &  utNonnus  alicubi  loquitur,  dvtiju-  indixit :  ad  quod  Odtavianus  venit,  &  Papa_» 
vnv  filfifjtia  A^Movreioio  ■nr^m-Tva.  Naves  Alexandro,ipfiuscompetitore,indignante,con- 
etenim  antiquitus  nomina  fortiri  folebant  vel  firmatus  eft.  Offenfusitaq;  Alexanderlll.  Im- 
&  forma,  vel  ab  infignibus :  quod  hodieq;  eft  peratoremFridericumBarbarcffam  excommu- 
ufitatiffimum  apudomnes  gentes  &  nationes.  nicat.  Imperator  vero  interea  patrimoniurn_, 
A  fbrrha  Priftu  dicla  navis  quaedam  fuit.  No-  S.  Petri  occupat.  Coactus  fic  fuit  AlexandeC 
nius  Marcellus  de  genere  navium  Cap.  XIII.  inGalliam  aufugere,  &auxiIiumRegis  implo- 
Triftis  navigij genns ,a  forma  Priftium  marinarum ,  B  rare.  FaftumhocefttemporePhilippiAugufti;, 
qux longi  corporis  funt,  fedangufti.  Infignia  fuere      fub  quo  celebravit  Conciliumlll.  Claromon- 


vel  imagines  deorum,  fub  quorum  effent  tute- 
la:  vel  animalium,  ut  centauri,  draconis,  chi- 
maerae,  tigridis,arietis,  tauri,leonis,  &caetero- 
rum.  Deorum  vero  nomina  vel  erant  infcri- 
pta  &picta  navibus,  vel  eorum  fimulachra  in 
puppepofita.  VirgiJ.Lib.V.&X.iEneidos.  Si- 
iius  Italicus  Lib.  IV.  &  XIV.  A&or.  Apoftol. 
Cap.  ult.  verf  XI.  Lazarus  Bayflus  de  re  navali 
pag.  40. 

Pag.  19/4.  vers.17.  Per  patrem  vos~\  Solennis  haec 
claufulaeft  Orationum,  quas  habuifie  ad  exerci- 
tumfuumlmperatoresacDuces  eonftat.  Sicin 
OrationeDarij,quaSamipasfuosadextremum 
prselium  adhortatur,apudCurtiumLib.  V.  Per 
ego  vos  decora  majorum ,  qui  totius  Orientis  regna 
memorabili  cum  laude  tenuerunt  :  per  iU.cs  viros , 
quibus  ftipendium  Macedonia  quondam  tulit  :  per 
tot  ndvium  claffes  in  Grteciam  miffas :  per  tot  Re 


tanum  in  Avernia_..  Quo  Concilio  Alexan- 
der  III.  Imperatorem  &  Antipapam  Ocla- 
vianum,  Victorem  appellatum,  excommunica- 
vit.  Interea  Imperator  occupat  Mediolanum 
&  Dertonam_, ;  nam  adverfus  ipfum  rebella- 
rant.  Poftea  legationemad  Regem  Philippum 
Auguftummittit,anSchisma  tolli  poffet.  Lo- 
cus  igitur  Concilij,ubiPrincipesconvenirede- 
C  berent,  nominaturDivio,  ad  finesBurgundiae. 
Nam  ImperatorFridericusBurgundiam  nomi- 
ne  dotis  tenebat. .  Venit  itaq;  comitatus  Rege 
Bohemiae  &  Scotiae,  adducens  Antipapam  Vi- 
cf orem,  &  milites  ftrenuos  multos.  Alexander 
autemlll.  locumfufpectumhabens, venire re- 
cufabat,  dicens,  quodliber  aditus  ei  non  pate- 
ret,&quodnon  effetlocus  Concilij,  qui  nort 
fua  autoritatealfignatuseffet.  Cogebatqjaliud 
Concilmm  apudTuronenfes.  Imperatorfupra 


gum  tropbiea  oro  &  obteftor ,  ut  nobilitaie  veftra  D  modum  commotus,  quod  etiam  minis  prola- 


gentis/f, dignos  fpiritus  caphitis.  Utitur  etiam  Dido 
apud  Virgilium  ^Eneidos  Lib.  4.  fed  orandi  tan- 
tiim  caufa : 

. Per  ego  has  lacrymas,  dextramq,  tuam  te, 

Ter  connubia  noftra,  per  incwptos  Hymemeos 


tis  non  dilfimulabat,  in  Germaniam  reverte- 
batur.  Et  mortuo  Antipapa  Vidtore  ,  creavir1 
tres  alios  Antipapas.  Alexandrumverbitapre- 
mebat,  ut  habitu  mutato  Venetias  profugerc 
coaclus  fuerit.  Tandem  reconciliationes  ad» 
mittebantur.  Et  quoniam  interea  Hierofoly- 
ma,  aTurcis  &  Sarracenis,  erepta  Chriftianis 
efietjmperator  inTurcas  bellumafperummo- 
vit,  omnibusq,  praeliis  vicftor  evafit ,  ad  mor- 


Plura  exempla  brevitatis  causa  recenfere  fuper 
fedeo. 

Pag.  297.  verf. iW.GaUia  Alexandro  obtentuifuit,  E  tem  usq,  fuam,  qua:fui.:indignatantoImpera 
Germania,autore  c<zfare,Octavianipartibus  obfecuta 
f/?]Hoc  XX.  Schisma  fuit,quod  ortum  eft  ob  in- 
veftituras:  &accidit  tempore  Imperatoris  Fri- 


derici  Barbaroffae,  &  duravit  annis  XVII.  Hi- 
ftoriam  vero  hujus  Schismatis  a  Johanne  Ma- 
jerio  Belga  olim  defcriptam,  hocloco,  ingra- 
tiam  curiofi  Lectoris ,  inferendam  duxi ;  quae 
fic  habet.  AnnoDomini  M.  C.LIX.  ortumeft 
Schismainter  Papam  Alexandrum  III.  Senen- 


tore.  Nam  cumfrigida  lavaret,  in  flumine_> 
quodam  fubmerfus  eft.  Exercitus  ejus  hoc  ca- 
fudelblatus  &diifipatusChriftianosinmagno 
difcrimine  reliquif.  Haclxnus  Majerius.  De 
eodem  Schismate  videatur  Illuftris  Cardinalis 
Baronius  ad  Annum  Chrifti  M.  C.LIX.  &feq. 
Item  dodtiffima  Epiftola  Arnulphi  Lexovienfis 
adEpilcopos  Angliae,  quaeextat  pag.28.  &  de- 
inceps  :  ficut  &  illa ,  quae  praecedit  ad  Arnul- 


fem,eledumfuffragijs  XXIII.  Cardinalium,&  F  phumipfum_, 

Oaaviaixum  Romanum,  quem  tres  tantum_  ^9%.vttC^tgts&ererumfummkceMntes\ 
Cardinales  crearant,  &Viaorem  appellarant.  Nem^Svenoncni,Canutum>-&Waldcmarum5 
Alexander  ita  eledtusinbona  exiftirnationc  ac  ^  dci         iointeftina  &civiliabdla 

opinionc  apud  omncs  fe  efic  ratus ,  Imperato-  rcrent,conjunc\isviribusvimhoftilemProPul- 
rem  Barbaroflam  ,  qui  tunc  Cremonam  m.     ^  anirnum  induxiQent  :\d^ 


tunc  Cremonam  in_. 
Lombardia  oppugnabat,nuntio  ad  iptummis- 
fo  orabat ,  ut  fchisma  hoc  tollere  vellet-'.  Im- 
perator  Fridericus  itaq;  juffit,  ut  ambo  Papx, 
«juo  melius  caufam  diflenfionis  cognofcefe_v 


eos  bello  laceflere  haud  difficile  fuiflet_,. 

Pag.  299  verf  x.  UrbeminfolidoLethriaepakdu^ 
Hanc  Sioburgnm  fuiffe  autumant  nonnulJi. 

ArttS" 


In  Librum  XIV.  Historl<e  Danioe  Saxonis  Grammatici.       241 

48.     Antequam  Maguntitf  Pontifex  creatus  A  Lovanij  aliquanto  poft  licentiam  in  Theolo- 

tlfet  ]  Chriftianus  ille  ,  cujus  hic  mentionem  giaconfecutus,quamvisccecus,Evangeliumta- 

facit  Saxo  ,  Friderici  Barbaroflae ,  Imperatoris  men  publicc  docuerit.  Quin  &  poft  hsc  gra- 

Romani,Cartcellariusfuit;aquoetiaminCon-  dum  Dodtotis  utriusque  Juns  in  Academia_, 

radi,ArchiepifcopiMoguntini,abrentis&deje-  Colonienfi  quum  accepiflet,  ingymnafiopub- 

fli,locumfuft~ectusAnnoChrifticto.  C.LXIV.  li:e  ibidem  Juracum  ftuporeomniumdocuit, 

LuculentumejusdemelogiumexLibroMS.de-  atq*  libros  utriusq;  Juris,quos  nunquam  vide- 

promit  Nicolaus  Serrarius  Lib.  V.  RerumMa-  rat&legcrat,  memoriterrecitavit,donecColo- 

guntinarum ,  pag.  82?.   Fuit  Chrifiianus  diverfis  niae  moreretur  Anno  Chrifti  cto.  CCCC.  XCI I. 

aatur*  dotibus  ad  miraculumusfyconjpicuus  i  facun-  40.  Pontificalts  ordinis  infigne']  Recte&vere 

dus,  illufirts,  largiu ,  magnanimus :  Latina ,  Grteca ,  B  Pontificafis  dignitatis  infigne  vocat  Annidum 

ltalica,Belgicalingua,ut  fua,  utebatur-,  divinarum  Saxo.  Pofteaquam  etenimAdrianus,Pontifcx 

fcripturarum  non  ignam.  Ufus  esl  ejus  operapluri-  Romanus,  CaroloMagnoinveftituramEpifco- 

mum Imperator  in  legationibus  obeundts,  in  bellis  ve-  porum  concefliflet ;  mos  ille  tenuit,  ut  Impera- 

ro  maxime.   Vide  ibidem  plura,quae  hic  recen-  tores  Romani,  praeter  alia  Inveftitura;  facerdo- 

fere  longum  nimis foret  &  Lcdtori  taediofum.  talis  folemnia ,  etiam  per  Annukm  &  Baiulum  „ 

jo.     Begis  conniventtam  affccutus  ]    Conni-  Epifcopatus,Abbatias ,  aliaq;  beneficia  Eccle- 

vtntia  hoc  loco  confenfum  fignificat  :  quomo-  fiaftica ,  conferrcnt.    Canon  IX.  Concicij  A- 

do  etiam  loquitur  Arnulphus  Lexovienfis  E-  quisgranenfis,Tomo  III.  Conciliorum.  Sacer- 

piftola  ad  Epifcopos  Angliae  :  Donec  ifie  nofier  doti,  dum  confecratur,  datur  Baculus,  ut  ejusjudtcia 
ecclefiam  regni  ftti  confuluijfe  pojfet ,  &  quod  mente  C  fubditam  plebem  vel  regat,  vel  corrigat,  vel  ii.firmt- 

ioncepit,  ajfenftts  vefiri  conniventia  confirmajfet.  tates  infirmorum  fufiineat.   Datur  &  annultts  pro- 


Pag.joc.  verf.  21.  Luminibus orbAtus,  fedingenij 
fagacitateperjpicuus ]  Non  poflum  mihi tempera- 
rcquin  hoc  loco  admirandam  Naturae  compen- 
fationcm  fummis  efteram  laudibus ;  quaevelut 
fidelis  mater  ,  quod  in  aliquibus  fcnfibus  adi- 
mit,in  alijs  reftituit.  Id  quodolim  accidit  Di- 
dymo  Alexandrino,  qui  quum  luminibus  or- 
batus  eflet,  unacum  pijs  precibus,indefeflum 
laborem ,  ac  juges  continuatasq;  vigilias ,  non  D  logi,  Johannis  Kirchmanni ,  Amici  mei  non  c 
ad  legendum ,  led  ad  audiendum  adhibuit ,  ut  multis,  de  Annulis,  Cap.  XX.  Sed  &  ille  mos 
quod  alrjs  vifus,  hoc  illi  conferret  auditus :  ea-  ritusqj  invaluit_ ,  [queni  Kirchmannus  meus 
que  diligentia,  docenteDeo,intantamdivina-  plane  praetermifit]  ut  mortuo  alicubi  Epifco- 
rum  humanarumq;  rerum  eruditionem  &  fci-  po,  aut  Abbate,  ejusdem  Collegij,  aut  civitatis, 
entiam  venit,ut  ScholaeEcclefiafticae  do<£to__, 
extiterit  :  de  quo  fcribit  Ruflinus  Hiftor.  Ec 


pter  fignum  Vontificalb  bonoris ,  vel  fignaculum  fe- 
cretorum.  Quare  etiam,  fi  quando  ufii  venicbat, 
ut  propterdclictum  aliquod  egradudejiceren- 
tur,tunc  Annulum  hunc,  quo  erant,  invcftiti, 
deponere  cogebantur.  Sed  fi  dejeclus  a  gradu 
innocens  rcperiebatur ,  eundem  annulum  ab 
Epifcopo  coram  altari  recipiebar\  Videatur 
eruditiflimus  Traclatus  cminentifllmi  Philo- 


clefiaft.  Lib.II.  Cap.  VII.  Huc  referri  poflunt 
duo  memorabilia  exempla,  quaePhilippus  Ca- 
jnerarius  ,  infignis  Hiftoricus ,  recenfet  Ccn- 


principes  acprimores,annulum  &virgam  pa- 
ftoralem  defuncti,  ad  aulam  Imperatoris  trans- 
mitterent,  qui  poftea  iacra  illa  infignia,  cuicun- 
quc  vellet,  conferret—..  Tangit  hunc  morem 
Andreas  Abbas ,  poftea  Bambergenfis  Epifco- 


«uria  prima  Operarum  Subcilivarurru, ,  Cap.  E  pus,  de  Vita  S.  Othonis  Lib.  2.  Cap.  V.  &  VI. 


XXXVII.  Notum  eft,  inquit,  fuiflc  majorum 
noftrorum  tempore  JoannemFerdinandum_>, 
satum  inFlandria,  patre  Hifpano ,  ccecum,& 
praeterea  inopem.  Quas  tamen  ambas  difficul- 
tates  admodum  contrarias  hominibus  doclis, 
ita  fuperavit,  ut  non  folum  Poeta  &  Philofo- 
phus  infignis  evaferit,  fed  &  tam  eximius  Mu- 
ficus,  ut  cum  maxima  audientium  delectatio- 
jie,  varia  generaMufica  tractaret,  atq;  infuper 


Nec  multo  posl  annulus  &  virga  paftoralis  Bremen- 
fis Epifcopi  ad  curtem  Regiamperlata  eft.  Hocfiqui- 
dem  tempore  Ecdefia  liberam  electionem  non  h.ibebat, 
ficutpofteafub  Henrico  V,mediante  pigmcmorix  Cal- 
lifto  Papa,  actum  efl :  fed  cum  quilibet  Antiftes  viam 
miverfs  carnis  ingrcjfusfuijfet,  mox  capitanei  civita- 
its  illius ,  annulum  &  virgam  paftoralem  adPalatium 
trammittebant  ■,  ficd\  regia  autoritas,  communicato 
cum  Aulicis  confilio,  orbatxplebi  tdoneum  conftituebat 


cantilenas  aliquot  vocumartificiofiflimas  me-  F  Prcefulcm.  ltafycum,utdiximus,virgaPaftoralis& 


moriter  componeret.  Hunc  tamen  longe  lii- 
peravit  Nicafius  de  Werba  Mechliniae  natus. 
Qui  lieet  ab  anno  tertio  aetatis  fuac  oculis  ca- 
ptus,  &  ob  id  etiam  elementorum  literarum_» 
penitus  ignarus  fuiGTet :  tamen  nihilominus  in 
omni  doctrina  divina  &  humana  adeo  profc- 
cit,  ut  admirationi  omnibuseflet,  &  cum  Lo- 
vanij  gradumMagifterij  accepiflet,Scholis  ali- 


annulus  Epifcopi  Bremenfis  Imperatori  oferretur 
mox  ille  accerfito  unice  dileitofibi  Otbone ,  munera 
bxc  ei  confervanda  tradidit.  Poslpatuos  vero  dies, 
rurfum  annulus  &  virgapaftoralts  Ruperti  Babebet- 
gtnfis  Epifcopi  Domino  lmperatori  transmijfa  esl. 

45.  Concilif  nomine  contraclos  fuijfe]  Con- 
cilium  hoc  Paviae  celebratum  eft.  Quum  ete- 
nim  Imperator  Fridericus  jufliflet ,  ut  ambo 


ipamdiu.  Mcchlinise  cum  laudc  prsefferS  &     pap*,  quo  melius  caufam  diffenfionis  cogno^ 

X  ,     icere 


242       Stephani  JohannisStephaniiNot_eVeeriores 

fcerepo(Iet,Paviam  venireist,  Alexander  vero  A  vatoris  M.  C.  LV.  cujus  meminit  Rogerus  de 

Hoveden  Annalium  partepofteriore,  inHifto- 
ria  Henrici  II.  Deincie,  ait,  transfretavit  inNor- 


venire  recufalfet :  Imperator  commotus,Con- 
ciliumPaviseadTicinumindixit^adquodOdta- 
vianusvenit,  cVPapa,  Alexandro  ipfius  compe- 
titore  indignante  ,  confirmatus  eft.  Johannes 
Majerius  Tradtatu  de  Schismatibus. 

48.  Rolandttm  vero  ]  Alexartder  Antipapa, 
alio  nomine  dicjbus  eft  etiamRolandus. 

Pag.  30^.  verf  40.  lngrejfosBremam,  civitatis 
Antiftes  ]  Hartvvicus  nempe,  qui  &  ipfecomi- 


manniam,  &  homagium  fecit  Ludovico  Regi  Franco- 
rum  de  Normannia  &  Aquitariia,  &  Andegavia,  & 
Cenomannia,  &  Turonica,  &  de  omnibus  earumper- 
tinentijs. 

Pag.  304.  verf.  33.  A  Maguntinis  proprn'  Ponti- 
ficiiiriterfecloribus']  Arnoldus,EpifcopusMogun- 
tinus  LXIX,Archiepifcopus  XXIX,  &  XIII.  E- 


tem  feRegi  Waldemaro  inGermanicohociti-  B  lector,  fecundurn  Serrarium ,  aMoguntinenfi- 

nereadjunxit:  ut  jamdicendumnobiserit.  bus,  orta  feditione  ,  occifus  eft  Anno  Chrifti 

44.   Complttresquoq^SaxonitzPrincipes^lnter  clo.  CLX.  Dodeehinus,quemadteftimonium 

quosprsecipuifuereAdolphusComesHoKatiae,  citat  Serrarius  Moguntiacarum  rerum  Lib.  V. 

Hartvvicus  Archiepifcopus  Bremenfis ,  &  Ge-  pag.  ;8zb  :  Eodem  anno  Arnoldus  PrtzfuT  Mogunti- 

roldusEpilcopusAldenburgenfis.  Deregiohoc  nus revertitttr,  & in Nativitate D.Johatinis Baptiftat 

comitatu   ita  loquitur   Helmoldus  Chronici  aMoguntinenfibm  occiditur  inMonafterio  S.Jacobi. 

SclavorumLib.  I.  Cap.XCI.  PrtetereamifttCxfar  Vberius  Brufchius  :  Anno  1160,  in  die  S.  Joannk 

nuncios  ad  regem  Danitz,  &  ad  regem  Ungariz,  &  ad  Baptifta,  ait,  mifere  a  fuis  Moguhtinis  civibus,  incom- 

regem  Bohemiz,utvenirent adconftitutum  diem.  In-  parabili  tjrannide,  [  ArnoldusEpifcopus  ]  truci- 

fuper  omnibus  Archiepifcopis,&  Epiftopis,  & fummis  C  datusin  ctznobio  S.Jacobi,  veftibus^  exutus ,  &  itt 

poreftatibus  regni  fui,&  religiofis  quibuscunque ,  fo-  fterquUitintpmcipitatmeft.Undekpauperibmquibus- 

lenniter  adeffe  mandjvit.  Grandts  ergo  erat  exfpe-  dam  iteriim  extraclm,  mortuus  etiamper  integrum 


ilatio  univerforum  ad  t).m  celebrem  Curiam  ,  quo 
uterque  Papa  &  ianti  terrarum  Reges  conventu- 
ri  ferebantur.  Tunc  abierunt  fimul  VValdemarus 
cum  Epifcopu  DanitZ  ,  Hartvvicm  Archiepifcopus , 
Geroldus  Epifcopus,  &  Comes  Adolphus,  cum  multis 
Saxonitz  nobilibus,  adprtzfixum  colloquij  locum.  Et 
Anony  mus  in  Hiftoria  Archiepifccporum  Bre- 


triduum  horribilibus  modistractatm.  Tandem  ver& 
k  Cartonicorum  Coliegio  clamqutefitus,inurbempor- 
tatus,  &cum  fummo  luctu  terrce  mandatm  esl  in  D. 
Virginis  collegiata  Ecclefta. 

$6.  Conjugis  futZ  patrimonium  ejfe']  Beatricis 
videlicet,Reinaldi  Allobrogum  Comitis  filiae, 
cui  pater  moriens  totamBurgundiam  teftamen- 


menfium,  quem  ex  Bibliotheca  Ranzoviana_.  D  to  reliquerat    Teftis  eft  Gunterus,  incompara- 

bilis  illa  aetate  Poeta,  Ligurini  fui  Lib.  V.  v.  ijj. 

Trincipis  in  thalamos  fuccejferat  illa  Beatrix, 
Principe  dignaviro,prolem  paritura  beatam. 
Quam  Comes  Allobrogum,  Regum  de  gente  ve- 

<         tufta 
Ortus,  &  ipfe  fuis  Reinaldm  clatior  attis, 
Progenuit,morienstfo  tuos,  Burgundia,fines 
Orbattz  in  ieneris&  pupillartbm  annis 
Et  validas  urbes ,  manita^  caftra  reliquit. 

jo.  Pontifex  vero  Alig«7m»«*]Hauddubic 
Conradusl.  qui  ftatim  poft  immanem  Arnol- 
di  csedem  eledtus  fuit_,  ,  &  eodem  hoc  anno 
efo".  C.  LXIII,  quo  WaldemarusRexDanixre- 
ditum  in  patriam  parabat ,  adhuc  Cathedram 
Epifcopalem  tenebat,  fed  paulo  poft  dejeclus. 
Cujus  in  locum,adhuc  viventis,fufFedtuseftab 
Imperatore  Chriftianus,  ejus  Cancellarius.  Vi- 
de  Serrarium  Lib.  V.  Moguntiacarum  rerum. 


edidit  Erpoldus  Lindenbruck  :  Anno  Domihl 
M.  C.  LXIII.  Imperator  tam  Rolandum,  quam  Octa- 
vianum  vocat  adjudicium ,  curiam  indicens  Bifun- 
ziie.  Venit  Imperator,  venit  Rex  Dacix  VValdema- 
rus  -,  in  cujus  comitatu  Dux  Dorius  erat ,  quem  ipfe 
poftea  fubmerfit,quia  regnum  affeclavit.  Ibi  VVal- 
demarus  duo  regn.i  DacitZ  &  SvecitZ  ab  Imperatore 
fufcepit.  Veriit  Hartvicm  Bremenfis  Archiepifcopm , 
conquerens  ibidem ,  quod  tria  regna  Dacitz ,  Svecits, 
Borvegitz  fe  de  fua  fede  abftraxerint  violenter,  cum  E 
jure  dcberent  fuain  Synodum  obferoare. 

;i.  Cum  ab  urbem  Methin  venijfet  ]  Variant 
fcriptores  de  loco  Comitiorum_>.  Saxo  nofter 
Metbin  ponit,  quse  irtGalliaBelgicaMedioma- 
tricum  urbs  eft  :  alijs  Diviodurum.  Helmol- 
dus  loco  jam  didto,  Laonam  :  Et  miftt,  inquit, 
ad  Regem  TrancizLudovicum,  ut  occurreret  fibi  ad 
colloquium  apud  Laonam,  qutz  eft  in  terra  Burgun- 
dionum,  juxta  Ararim  fluvium ,ad redintegrandam 


unitatem  Ecclefitz.   Autor  incertus  in  Hiftoria_.  p  pag.8". 

Archiepifcoporufn  Bremenfium  ,  cujus  modo  Pag-  ?of-  verfi  24.   Prxceps  undas  exfiluit\\ 

mentionem injeci,  Bifunz'tam,five  Vefontium ad-      ChroniconNorvagicumSnoronisSturlaefonij, 


ducif  Anno  Domini  M.  C.LXIII.  Imperator  tam 
Rolandum,  quam  Oclavianum  vocat  adjudicium,  cu- 
riam  indicensBifunzitZ. 

Pag.  303.  verf  43.  Britannitz  Regis  inclinata 
majeftaiW  Refpicit his verbis Saxo ad homagium 
illud ,  quod  Henricus  II ,  Angliae  Rex ,  praeftitit 
Ludovico  Francorum  Regi5  Anno  ChriftiSal- 


quod  lingua  vernacula  abeminentiflimoViro, 
D.  Olao  Wormio  editum,  ante  novennium  iii 
lucem  prodijt,  de  Sivardo  hoc  ,  alijsque  rebus 
Norvagicis,  quae  hoc loco  a  Saxone  commemo- 
rantur,  multa  habet ,  quae  ut  a  Saxone  haud 
plane  difientiunt ,  ita  nec  confentanea  pei_» 
omnia  referunc-.  Principio  illud  obfervatid- 

nem 


In  Librum  XIV.  Histori_?  Danio_  Saxonis  Grammatici.  243 

ticm  meretur,  quod  Sivardus  hic  Norvagis  di-  A  fet :  Prsefeclus  vehementer  iratus,Tellium,  in 

ctus  fit  ©tfUtrt»  /  cognomento  ©kmfcibtaCOU/  perpetuos  carceres  conjiciendum  ,  vinctum_, 

camobcaufam,  quodateneris  ungviculis,lite-  navi  imponijubet,  &c  aliquot  efua  familia  mi- 

jis  addifcendis  adhibitus ,  adhuc  plane  adole-  niftris,  qui  eum  ex  Vriorum  fegione  Cuffena- 

fccns ,  Diaconus  confecratu/s  fit  :-  ied  tandem  cumabducerent,  committit.  Jamq;  mediola- 
cumadvirilem  aetatemperveniffet,reliCtisitu-~    cu  navigabantjCumfubitogravistempeftasna^ 

dijs,  animumadbellicasartesadjunxerit,rixis-  vim  concutere, &  fluclibus  paene  obruere  coe- 

cuie  &c  diffidijs  excitandis  unice  deditus  fuerit.  pit.  Ibi  cum  in  fummo  vita:  difcrimine  omnes 

Deinde  quod  hancnarrationematttinetdefin*  verfarentur,  quidam  e  fervis  Grifleri  monet  do- 

gulari  Sivardi  aftutia,  qua  periculum  fibi  inten-  minum,  unicam  falutis  fpem  fupereffe ,  fi  vin- 

tatumevafit;  eamficproiequiturSturlefonius:  B  ctus  Telliusfiolvatur,  &c  gubernaculo  adhibea- 

CumRexNorvagiaeHaraldus  Gille  toto  iexen-  tur.  Hunc  enim  navigandi  peritiffimum  efle, 

nio  regnaflet,  Sivvardus  ex  itinere  Hieroioly-  &c  fimul  quoq;  robore  corporis  multum  pol- 

mitano  &c  longinqua  peregrinatione  redux  in  lere.  Neceffitate  urgente  omnes  id  confilium 

patriam ,  Regem  adijt,  feq;  ijsdem,  queis  ipfe,  probant,acTellium  folvunt.  Illeveroguberna- 

parentibus  orturn,  paternumq;  genusanteain  culofumpto,vixmultaviefluctibusnavem  eri- 

Dania,  per  ignitos  vomeres,fatiscomprobafle,  pit,&  eam  adverfus  Svitiorum .  terram  dirigit: 

profitetur.  Rex  nullo  eumreiponfo  dignatus,  quo  loco  non  maltum  a  littore  ingens  faxum 

rem  deliberatione  ulteriore  accuratius  expen-  fupra  undas  eminet ,  quod  Tellij  faxum  hodie 

dendam  ftatuit.  Idcirco  convocatis  regnipro-  nuncupant.  Huic  cum  appropinquaflct,arre- 

ceiibus,  maturanl  cum  iis  confultationem  in-  C  pto  arcu  fuo  [forte  pone  ipfum  in  puppi  jace- 

ftituit,  &c  qiiid  fibi  hoc  in  ncgotio  faciundum  bat]  in  faxumhocdefilit,  &c  fimul  quantoma- 

foret,  diligenter  inquifivit_..  Eo  tandemom-  ximopoteft  nifu, navim  pedibus  in  fludtus  re- 

nium  fententiae  propendebant ,  utRexSivar-  pellit,  atq;  inde  fe  fuga  in  proximos  montes 

dum,  ob  caedem  amici  fui,  Torkilli  Somerli-  proripit.  Navis  vero  diu  flucluans  tandem  _ 

dij,  in  Orcadibus  ab  ipfo  patratam,  in  jus  vo-  iervis  Prsefecfi  portui,  quemBrunnam  a  fonti- 

caret.    Mox  omnium  judicio  ,  tanquam  obje-  bus  nominant,  appellitur_>. 

c"li  criminis  reus ,  morti  adjudicatur_,.    Hinc  27.  In  amplexufellicis  per  infi&w  ihterferitj 

Regis  juffu  ,   Provinciarum  Prsefides  juvenes  Confentit  Chronicon  Norvagicum  Snofonis 

quosdam  viribus  &c  audacia  praeftantes  fubor-  Sturlaefonij,quod  factum  hoc  per  circumftan- 

nant,  quiSivardum  ex  hofpitiofuo  evocatum,  D  tias  paulo  clarius  exponit.  Sivardusjamdefun- 

interciperent ,  inque  alto  mergendum  ad  pro-  clus  pericuio,  quodHaraldusRex  ipfi  molitus 

montorinm  Nordnaes  transveherent.  Sivardus  fuerat ;  nonaudebat  tamen  in  confpeclum  Re- 

dolum  fubeffe perfentiens,  vincula,  quibus  ex-  gis  prodire,.auxiiiurrrve  ejus  implorarc. :  fed 

terior  tunica  aftricla  erat,  fenfim  diffolvit,  ut  tota  aeftare  cianculum  hinc  inde  oberrans,  dc 

eo  ad  natandum  expeditior  effet.     Cumq;  ad  R.ege  interficiendo  ,  non  folum  cum  amicis, 

promontorium  perveniffent ,  exurgens  Sivar-  fed&cumaulicisquibusdam,qminMagniRe- 

dus  ad  fbros  navis  fe  proripuit,  eo  confilio,  ut  gis  contubernio  &c  familia  vixerant ,  coniiliai 

in  undas  feabjieiens,  natatu  evaderet.  Veriim  captabat.   Hujus  propofiti  fui  exequendi  talis 

ubi  animadvertit  fpiculatores ,  quibus  fui  cu-  emerfit  occafio.  Fortecontigit,  ut  verfpera  D. 

ftodia  demandata  erat,  non  exteriorem  foliim  E  Luciae  facra,  duo  ex  miniftris  auiicis,  apud  men- 

vinculis  jam  folutam  ,  fed  &c  interiorem  tuni-  fam  Haraldi  Regis,  inter  fe  colloquerentur_. : 

cam,  caligasq; ,  cVcoetera  veftimenta,  retentan-  cumq;Rexinquireret,  qua  de  re  fermonem  in-\ 

di  gratia,  apprehendiffe  :  utrumque  fortiter_.  ftituiffent  ?  unus  eorum  affurgens  ita  refpon- 

arreptum  in  mare  prsecipitemegit,  &  ipfe  una  dit.  Altercatioquaedam,Rexpotentiffime,  in- 

ftatim  undas  infiluit,  priusque  fe  littori,quam  ter  me  &c  commilitonem  hunc  meum  exorta 

vehementiflimo  remigio  concitata  ratis  cur-  eft,cujus  decifionemtuo  arbitrio  committen- 

fum  fiftcre  poflet,  reftituit_..    Caeterum  plane  dam  duximus.    Ingenti  autem  vafe  mellis  ple- 

fimilis  eftHiftoriaWilhelmi  Tellij ,  quam  de-  no,tanquam  pignorc  depofito,  certamus  atq; 

lcribit  JofiasSimlerusLib.I.  deRepubl.Helve-  contendimusdeloco,  ubi  hanc  nodfem  tranfi- 

tior.  qui  eodem  acumine,  quo  Sivardus  ferva-  F  gere  conftituerit  Majeftas  tua.  Ego  te  in  am- 

tus,peiiculo,cuideftinabatur,  ereptuseft.  Cum  plexu  Reginae  tuse  &c  conjugis  Ingerise  perno- 

etenim  Griflerus  Hiipaniarum  regis  in  Helve-  dtaturum  edico  :  ille  contra  decreviffe  te  in 

tia  Praeieclus,  Altorffi  inforo,  pileum  praeion-  thoro  ToraeGuttormi  fiiiae  fommum  capere_» 

gx  perticae  impofuiffet ,  &c  publico  decreto  e-  affirmat.  Rex  ignarus  doli,qui  fub  involucro 
dixiflet,  ut  omnes  nudato  capite ,  flexisq;  ge-     hoc  quaeftionum  latebat ,  fubridens ,  incaute 

nibus  honorem  eum  pileo  exhiberent,  quo  fe  confiiium  fuum  prodidit,&  ad  percontantem 

praefentem  afficere  confveviffent :  Tellius  vero  aulicum  fe  convertens,  Tu,  inquit,  pignuspcr- 

pileum  illum  ftipiti  impofitum,  nulloreveren-  didifti.   Ex  quo  refponfo  facile  erat  colligere, 
tix  &c  honoris  figno  exh ibito, faspiusprsteriis-     ubinam  illa  nod^e  quiefcere  vellet.  Id  quod  illi 

\  ~    X"                                                 mox 


244       Stephani  JohankisStephaniiNot/e  Vberiores 

mox  Sivardo  indicantes  una  cum  ipfo,  aliisq;  A  evolvat,quod  vitam&illuftria  facta  tanti  Hc- 


fibi  viris  militaribus  adjuncT:is,adcubiculuTo- 
r_properant,foribusq^efrrac"tis,diftrictisgladiis 
ledtulum,inquoRexaIto  fomno  fopitus[quip- 
pebene  potus  cubitum  conceflerat]  jacebat, 
petunt,primum  idtum  incaputRegis  vibrante 
Ivaro  Kolbei  ni  filio.  Unde  ftatim  evigilans  Ha- 
raldus  exclamavit ;  Nunc,6Tora,inlblitum<Sc 
tnftem  ludum  mecum  incipis.  At  illa  lectulo 
cxfiliens;  Durius  te,  inquit,  tradtant,  inclyte 


rois  luculenter  confcripta  complectitu--. 

$4.  Arttam  materni  generis  propinquitatem 
habente  ]  Ingeburga  etenim  Waldemari  Regis 
mater,  & Malfrida  Magni  Norvagiae Regis  avia, 
forores  erant ,  Haraldi  filiae  de  Garderige ,  qui 
Waldemari  Jarefleifi  nepos  erat. 

Pag.  jir.  verC/o.  Divina  vulnera  meit  xqua- 
ta  ]  Blafphemiae  vicina  cft  haec  oratio  Saxonici 
Heros,  qui  pejus  tibi  cupiunt,  &  minore  te_»  B  equitis,quifua  vulnera  &  plagas  bello  acceptas, 
amore,  quam  ego,  profequuntur.  Et  cumdi-     facrofanclis  JESU  CHRISTl  vulneribus  ,  per 
cto  Haraldus  plurimis  vulneribus  confectus      quae  toti  mundo  falus  &  vita  aeterna  parta  eft, 


occubuit,Anno  Chrifticlo.C.  XXXVI 

Pag  jc<5.  verfjj.  Per  incuriam  nutricis  forti 
finu  Helapfus  ]  DiflTcntit  nonnihil  Chronicon-. 
Norvagicum.  Refert  etenim,  in  acerrimo  illo 
prselio,  quod  apud  anteriorem  Mungaerdam, 
inter  Duces  ac  proceres  Ingonis  &  Magnum_. 
NorvagiaeRegem,magnis  viribus  commiflum 
eftjTjoftolfum  quendam  Alafonium, fub  vcx- 
illo  Regio,  in  finu  fuo  geftafle  Ingonem,pue- 
rum  adhuc  bimulum:  cum  vero,hofte  fibiar- 


comparare  audeat—. 
c"tor_». 


Expendat  cordatus  Le- 


Pag.  318.  verf  4/.  Hujus  quondam  Ericut  ufk 
violentius  interclufo']  Tangit  hic Saxo hiftoriam 
expeditionis,  quam  Rex  Daniae  Ericus  III.  co- 
gnomento  Emund,  adverfus  Rugianos  fufcepit, 
a  le fub initium  praelentis  libri  XIV. abtinde  latij 
commemoratam_,.  Eadem  etenim  occafione 
Ericus  valida  obfidione  Archonenfes  cinxit,  & 
vallo  opacae  admodum  altitudinis,  tradtum,  qui 
dentius  imminente,  farpius  periclitaretur ,  nec  Archonenfium  fines  propcmodum  Rugia  ab- 
adco  exactam  6c  accuratam  curam  atq;  cufto-  fciflbs  cum  continenti  committit,omnem  illis 
diam  pueri  gerere  poflet  5  Ingonem  finu  ipfius  aditum  ad  contrahenda  auxilia  interclufit.  Quj» 
delapfum,atq;  ita  humo  inflidtumefle,utcon-  neceflitate  vicli,  Erico  fe  dediderunr".  Fontis 
fradto  dorfo  reliquum  vit-tempusgibboone-  autemhujus.quoSeptentrionaleurbislatusfca- 
ratus  exigeret,  &  uno  pede  claudicaret.  Hinc  tere  indicat  Saxo,  nulla  ibj  cxtat  mcntio.  Ve- 
agnominatuseft^roijbag,  riim  ftagni  cujusdam  meminit ,  quod  Archo- 

Pag.307.verf  18-  Gregorium  fumfnx poil  Re-  nenfes,obfidionefoluta,abEricoRege,folenni 
gem  dignitatis  ]  Hic  eft  ille  Gregorius£)agf*Jn/  ritu  prolui  jufli,  majore  pellcndae  fitis,  quarn_, 
[ Dagonis  filius  ]  Dux  militiaelngonis, genero-     initiandae  religionis  ardore  petebant. 


sa  ortus  profapia,  vir  prudens,ftrenuus,copiis 
opibusq;  florentiflimus  :  qui  quum  injuftam 
Haldori  Brynolfi  caedem  ab  Haquino  perpetra- 
tam  ulcifceretur ,  nodturno  praelio  inglacie_>, 
cujus  firmitatem  hoftes  clandeftinis  excifioni- 
bus  debilitaverant  ,  fortiter  dimicans ,  guttur 
fagitta  trajectus,  inundis  fubmerfus  perijtAn 
no  Chrifti  1161. 


49.  Exterior  sedis  ambitus  accurato  coelamine 
renidcbat~\  Andreas  quidam,  Abbas  Monafterij 
S.  Michaelis  prope  Bambergam,VitamS.  Otho- 
nis , Bambergenlis  Epifcopi,&  primiPomera- 
nicaegentisApoftoli,  circa  Annum  DomintSe 
Salvatoris  noftriM.  CD.  LXXXVII,  compofuit: 
E  in  qua  multa  extant  atqj  lcguntur  dc  fanis  Sc 
fimulacris  five  Idolis  ejusdem  gentis  ,  quae  o- 
35.  Erlingus  cumfiliofuo  Magno]  Erlingihu-  mnia  &  finguia  Otho  Epifcopus,  cum  ibidetn 
ius,  cognomento  (gfacfe/  ob  res  praeclare  ge-  populi  adfidemChriftianam  convertendi  gra- 
ftas  in  Annalibus  Norvagicis  nomen  cft  cele-  tiaverfaretur,pioZelodeftruxit.  Interaliano- 
bratiflimum.  Patremhabuit  GormonemKyr-  tatu  digna  funt,  quaeCap.  XXXI.  de  magnifi- 
pingium  [  Norvagis  £)rm  ^prptng  ]  matrem  centiflimo  quodam  in  Stetinenfi  civitate  tem- 
veroRagnhildamSvenchonis  filiam.  Cumpu-  plocommemoratAndreas,cujusexternum  or- 
bertatis  annos  excefliflet,  in  Pal_ftinam,aliasq;  natum  parili  modo,  quo  hic  Saxo,  dcfcribit_. 
ad  Orientem  fitas  regioncs  ,  peregrinationem  Verba  autoris  ita  habent_  :  Erant  in  civitate 
fufcepit.  Ex  qua  in  patriam  reverfus ,  uxorem  p  Stetinenfi  Contina  quatuor ;  [fic  appellabant  Po- 
duxit,  annitentc  Rege  Ingone  ,  filiam  Sivardi      merani  templa  Idolorum  fuorum  ]  fed  ttna  ex 


Regis  Chriftinam-,.  Ob  iapientiam,  eloquen- 
tiam,  fortitudinem  ,  cseterasq; ,  quibus  excel- 
luit,  virtutes,apud  Ingonemprimumamicitiae 
gradum  adeptus  erat.    Ingoni  certe  addidtifll- 


his ,  quse  principalis  erat ,  mirabiti  cultu  &  artificio 
confirucla  fuit  ,'interius  &  exterius  fculptura*  habens 
de  parietibus  prominentes,  imagines  hominum,  &  vo- 
lucrum,&  befiiarum  tam  propriefuis  habitudinibus 


mus  fuit,  multaq;  proipfms & patriaetotiusfa-  expreffas,ut$irarcputaresac  vivere.  Quod^  rarum 

lute  bellagefllt.  De  quo plura  nofle qui defide-  dtxerim,coloresimaginumextrinfccarum,nullatem- 

rat ,  Chronicon  iftud  Norvagicum  Snoronis  peftate  nivium,velimbrwn,fufcarivtldiluipotc- 

Sturlxlbnij  ,  toties  a  me  citacum,  diligente__  rant ,  id  agente  indufitia  pittemm, 


Pag„ 


InLibrumXIV.  HistorleDanic^SaxonisGrammatici.       215 

Pag.  320.  verfi  2.   Ofl.iteor  ^»irjfi«fj  totidcm^  A  ^W.    gnorfy?  ^J^  inofenfis  haftuf,  indifturba- 

tis ,  C(/«;«  tranfibat,  figmatt  babuere  projperitatis,  & 


lervicibus]  AndreasAbbas, quem  mcdolauda 
vi,inContina  illa,  five  fano  Stetinenfi  fuiiTe_> 
firibit  fimulacrum  triceps ,  quod  in  uno  corpo- 
re  tria  capita  habens,  TV/g/<*|f*vocabatur-.  quod 
S.  OthoEpifcopusdeftruens,ipfa  capitella  fibi 
coharrentia,  corpore  comminuto,  fccum  inde 
pro  trophaco  afportavit,  6V  poftea  Romam  pro 
argumento  converfionisPomeranorum  trans- 
miiit_>. 


fecuri  pergebant.  Caterum  ex  candidis,  vel  quo- 
modoSaxoloquitur,4/&  coloris  equis,  aufpicia 
quoqjfolcrniiacaperefolitivetuftiifimiGcrma- 
norum.  Autor  eft  Tacitus  Libro  de  moribus 
ejusgentis :  Proprium,  ir.c[uk,  geniu  equorum  quo- 
que  frxfagia  ac  moriiiifi  experiri.  Pubiue  aluntur 
ijsdem  nemoribusai  luiis,  cundidi,  &  nullo  opere  mor- 
tali  ctntacli  :  quos  preffos  facro  curru  Saceidos  ac 


Pag.  $21.  verf.  5.  Ex earum rerum  manabiis di-  B  Sex,  veiPrinceps  civitaiu  comitantur,  hinnitus^  ac 


iierfi  generu  infigma]  Nonalitcr  Andreas  Abbas 
in  Contina  fivc  delubro  Stetinenfi  omnem  prae- 
dam,  fpoliacj;  hoftium,  repofita  fui  fle  tradit  eo- 
dern  Cap.  XXXI.  In  banc  tedem,  ex  prifca  Patrum 
ionfvetudine,  captas  opes  &  anna  boftium ,  &  quic- 
quidexpr&da  navali,  vel  etiam  terreftri  pugna,  qua- 
fitum  erat,fub  lege  decimatioriu  congerebant.  Crate- 
res  etiam  aureos  vel  argenteos,  in  quibus  augurari, 
epulari,  &  potare  nobiies  folebant  acpotentes  in  die- 


fremittts  obfervant.  Nec  uili  aujptcio  majorftdes  non 
folum  apud  plebem,fcd  apttd  proceres  ,apudSaurdo- 
tes.  Se  enim  minjftros  deorum,iilos  confdosputant. 
DietmarusquocjjChroniciLib.  VI.  fuo  aevo  in 
Luiticiorum  natione  praefagium  equinum  no- 
tavit,  eodera  fereritu,  quo  Saxo  defcribit  :  E- 
quum , inquit ,  qui  maximusintcr  ahos  babetur, & 
utfacer  ab  bis  veneratur ,  fuper ftxas interramduo- 
rum  hafiilium  inter  fe.tr  ansmifforum  cu[pides,fup- 


hus  foiennitatum,qtufi  de  fanttuario  proferendos  ibi  C  plici  obfequio  ducunt,  &  prtzmiffts  forttkis,  quibus  id 

priusexploravere,per  bttncquafi divinunndenub au- 
gurantur.  Herodotus  Lib.  1.  teftiseft,  in  Cyri 
exercitu,  qnum  Sabyionem  ispeteret,  fuiffe_> 
tegyc  't7T7T8i  hsvKsq ,  ftcros  equos c-andidos. 

3/.  Nec  fortium  eis  ufus  ignotus  extitit  ]  De 
Germanis  quoque  diferte  teftatur  Tacitus  in 
didto  jamlibrodeGermania,<?ajp/V/^m/c)jfw£ 
ut  qttos  maximetbfervajfe.  Quale  autem  fortilc- 


coUocavtrant.  Cornua  etiam  grandia  taurorum  a- 
greftium  deaurata  &gemmis  intexta  potibtts  apta,  & 
cornua  cantibus  apta,  mucrones  &  cultros,  multam^ 
fupeilecliiem  pretiofam,  raram  vifu,  &  puichramfm 
arnatum  &  honorem  deorum  fuorum  ibi  conferva- 
hant. 

10.  Rex  Danorum  Sveno]  Haud  dubie  Sve- 
BO  ille  cognomento  Tiufveskeg ,  five  furcata 


barba :  quiiaepius  a vera  &  Chnftiana  reheione 

,T,  ,  «  j  c  •  u         i      crft     •    t^  81  genushient,fimuldefcnbit:  Somum confue 

adldolorum  cultum  dehciebat:  ut  exHiftonaD  :  /   /•   „,         rr-  r     -r         ,    .   ,    .r  ■>  . 


ipfiusliquet,quamfuse  Saxo  perfequitur  fupra 
Libro  X. 

12.  lnfelici  carcere  panas  perfolvit  ]  Sic  le- 
gendum  duxi ,  pro  nece.  Nam  bis  a  Sclavis  cap- 
tus,  Sc  tenebris  carceralibus  inclufus  fuit ,  ut 
Saxo  fuperius  loquitur.  Mortem  vero  ejus  8c 
vitse  fincm  non  adeo  infclicem  fuifte,Saxo  di- 
fertis  tradit  verbis  Libro  X.  CMerum  Sveno  fem- 
lisamm/e  laboribusfejfas,  divinis  rebtts  infatigabilem 


tudo  fimplex.  Virgam  ftugifem  arbori  decifam  in 
furculos  amputant ;  eosq?  notis  quibusdam  difcretos, 
fuper  candidam  veftem  temere  acfortuitb  (pargunt. 
Mox,fi  publice  confulatur,facerdoscivitatu ;  fi  priva- 
tim,  ipfe  pater  familics,  precatus  Deos,  coclum^  fujpi- 
ciens,  terfingulostollit :  fublatos  fecundumimprejfani 
antenotaminterpretatur.Hcrodotusetumlib.lV, 
Scythici  quoddam  fbrtilegij  genusrecenfet,ab 
illo  Germanorum  aliquanto  diverfum  :  Apud 


c  Siytbas  permulttfunt  dtvtnatores,qui  plunbtts  vtrais 
ttlttmitemporiscmamtrtbuit.  Nec  fptntu,quamre-  E  /     .    ,.   .      /  j         J      ,       ."*** 

,.  .       ..  r     .    ,.     „.    .,       JI  ..     '    a  falionu  dtvtnant,adhunc  modum  :  Grandes  vtrva- 

Uninvtm  /tttifi/vtttAr  tmt     Simuinpm  attoni  hum.m/t.  C(in~  r  n.  " 

rmt  fajces  pojtquam  attulertmt ,  bumi  pofitos  dijfol- 
vunt,  &feparatim  ponentes  earttm  fingulas,  vatici- 
nantur :  fimul^  dum  hxc  dicunt,  virgas  rurfum  con- 
volvunt,  & fingulatim  imtnum  componunt,atf,h<ec 
illis  tradita  a  majmbus  divinatio.  Enares  autem 
attfeAndrogyni  ajuntfibi  a  Veneretraditamdivinan- 
di  fcientiam ,  qui  tiliue  fronde  vaticinantur.  Tiliam 
ubi  quis  trifariam  fciderit,  digitis  eamimplicando,  ac 


ligione  diuturniorfuit.  Siquidem  oinni  bumana  con 
cuffione  vacuus  in  ipfo perfeciifftmizvit£ fuigore de- 
tejftt. 

22.  Aujpicia  quocfo  per  eundem  equum  bujus- 
modi  fumebantur  ]  Planc  confentanea  de  equo 
Stetinenfi,quem  tamen  non  albi,  fed  nigrico- 
lorisfuifTeindicat,AndreasAbbas  loco  jamdi- 
e"lo  commemorat.  Habebant  etiam  cabaUummi- 
rx  magnitudinis  &  pinguem  nigri  coleris  &  acrem 


vaide.  lftetotoamtovucabat,tant^fuitfanmta-.*re(°^  at*in  bunc  ritum  de  futum 

tu,ut  nuilum  dign.tretur  feffvrem  :  babuitfy  unum     tr' 


de  quatuor facerdotibus  tempiorum,  cuftodem  diiigen- 
tiffimum.  Ouando  ergb  itinere  terreftri  contra  bo- 
ftes,  aut  prxdatum  ire  cogitabant,  eventum  rei  boc 
modo  per  ittum  fsiebant  pntdiftere.  Haftte  novent 
difponebantur  bumi ,  fpatio  unius  cubiti  ab  invicem 
disjunclx.  Strato  ergb  caballo,  atq^  frtenato,facerdos, 
ad  quem  iliitts  pertinebat  cuftodia,  tentum  frxno  per 


29.  Tortuitas  in  cinere  lineas  defcribebant  1 
Hocdivinationisgenus  i*(p£a.[zxvt&a,  dicitur: 
quam  docfhffimus  Germanorum  Cafpar  Peu- 
cerus  in  eruditiifimo  Commentario  fiio  deva- 
rijs  divinationum  generibus,  paulo aliter  quam 
Saxo,  defcribit :  Ts(po^faa.VT(ia.  fit,  ait,  cum  ci- 
neri  dtgito  baciilove  res,  de  qua  divinandum  esl,ve- 


jacentes  haftas  in  transverfum dn.ebat  ter atforedfa     lutfulcu  ductu,  infcribitw,  isfafub  patulnw  cceium, 

X$  nulte 


;_;5       Stephani  JohannisStephaniiNot^Vberiores 

nullo  tattas  openulo,  exponitur.    Quie  enim  rema-  A  Deus  terrx  Rugianorum ,  inter  omnia  numinx  Sda- 

nent  fiterx  non  dijfipatx  ventis,  aut  obliteratte,  vel 

confufo  &  eppletx  agitaio  cinere  ;  eo  quo  fe  con- 

Ccquunttir  ordine ,  docere  de  re  quttfitd  exiftiman- 

tur. 

;i.  Sanclum^  Vitum  Corvegienfem  religiosi 
nece  infignem~\  Sanftus  Vitus  Martyr,  unacum 
Modeito  Sc  Crefcentia,  fublmperatoreDiocle- 


tiano,  martyrij  palmam  accepit.  Martyriolo- 
Romanum,  ad  diem  XVII  Kal.  Julij.:  ln 


vorum  primum  locum  obtinuerit,  clarut  m  vittorijs, 
tfficax  in  refponfis. , 

Pag. jii. verf.  10.  Inter  quaserat Stanitiama- 
gnitudine  accolore  infignis'  Ad  ofam  veteris  Co- 
dicis  appofitum  erat  Stuatira:  fed  neutrum  re- 
dte.  Forte  legcndum  erit :  Inter  quas  tratSvan* 
toviti  i  fubaudi  aquila  :  ita  obfervante  &:  mo- 
nenteExcellentiffimo  Viro,  &  riiultafum  Anti- 
quitatum  peritiflimo,  D.  Henrico  Ernftio,  Col- 


Luunia  apud  Silirum  fiumen  natalis  Santtorum  -lega&Amico  meo  conjundhifimo. 
Martnum  Viti ,  Modefii ,  atq]  Crefcentix ,  quifub  Ibid.   Cui  tantum  venerationu  a  populo  Ea- 

Dtodetiano  Impeutore  e  Shilia  illuc  delati,  ibidem  giano  tributum  eil~  Magnaquondamfuperftitio- 
tosl  oUam  ferventis  plumbi ,  poH  beftias  &  cntaftas  ne  apud  nationes  quasdam,etiam  pofteaquam 
dtvina  virtute  fuperatas,  curfum  gloriofi  certaminis  verae  religioni  nomina  dediflent ,  vexilla  &  Cu 
pereverunt.  Ejus  corpus  primum  tranflatum_.  gna  militaria  colebantur.  Talefuitolimapud 
eft  Roma  Parifios  Anno  Chrifti  DCCLV  :  in-  Gallos  vexillum  Flammula,Ci\c Flammaaurea di. 
de  veroin  Saxoniam  delatum  Anno  Chrifti  ~mm,  quod  ex  auro  &  purpura  erat,&intem- 
DCCCXXXVI ,  Ludovici  Imperatoris  Anno  plo  Divi  Dionyfij  alTervabatur ,  nec  indc  edu- 
XXIII.  Si»ebertus  Gemblacenfis  ad  Annos  jam  _  ci  folebar1,  nifi  pro  fummis  Rcgis  regniq;  ne- 
didos  :  Fulradus,  Abbas Santtt  Dionyfij  Panfienfis,     ceflitatibus  jj.e  quo  Armoricanus in  defcriprio- 


Corpus  Santti  Vtti  Martyris  Romd  Parifios  tranftulit. 
Et  paulo  infra:  Hoctempore  reliquix  Viti  Marty- 
rts  d  Panfin  ad  Corbejam  Saxonix  transferuntun 
Unde  ipft  Franci  tefiati  funt,  quod  ab  illo  tempors 
qloria  Francorum  ad  Saxoties  translata  fit.  Witi- 
chindus  Monachus  Geftorum  Saxonicorum_, 
Lib  I.  Poslmulta  tempora  Romam  veniens quidam 
luludus  nomine,  &  ibi  gefta  legens  pretiofi  martj- 
ris,  notavit  locum  fepuhbri :  veniensq]  levavit  re-  D 
liquias  facras,  coUocavit^  eas  in  pagoParifiaco.  In- 
de  rennante  Luthovico  Imperatore  translatx  funt  tn 
Saxoniam  &  ut  legatusCaroli  confejfus  esl ,  ex  hoc 
res  Francorum  cxperunt minui ,  Saxonum  verb  cre- 
fcere.  Inprimis  notatu  digna  funt,quar  deSan- 
<5to  Vito,  [  quem  Rugiani  in  Idolum  conver- 
tentes  Svantevith,  {iveSantevitb.nis  linguaap- 
pellarunt]  commemoratHelmoldus  Chronici 
Sclavorum  Lib.  I.  Cap.  VI.  Santtum ,  inquit ,  Vi- 


ne  Bovinenfis  pugnae  fic  loquitut-.  : 

At  Regifatu  esl  tenues  crijpart  per  aurat 
Vexillum  fimplex  cendato  fimplice  teclum, 
Splendoris  rubri,  quali,celebri  Litanid, 
Utitur  in  certis  Eccefia  fantta  diebus : 
Flamma  cui  cumfit  Francisvulgo,  zme^nomtn, 
Omnibus  in  bellis  habet  omnia  figna  prtcire. 
Quod  Pegi  prxfiare  folet Dionyficus  Abbas, 
In  bellum  fumptis  quoties  proficifcitur  armiti 
ldfygerit  tollens  equitum  prxfeclus  inaltum, 
Veclus  equo  cunttas  fvetus  pracedere  turmas. 

Tlammuk  autemhujusinbellisgerendae  jus  foli 
retroaclis  temporibus  babueruntComitcsVil- 
calfini.  Videatur  Sugerius  Abbas ,  alijqj  rc- 
rum  Francicarum  fcriptores.  Fortc  ejusmodi 
quoqi  vcxillum  fuit  Ottonis  Imperatoris,  cui 
Jngelo  nomenfuit,quo  vifomilites  cre£ti&ad 
pugnam  animati  funt  :  cujus  meminit  Witi- 


tum,  tjuem  nosmartyrem  ac  fervum  Cbrifii  confite-  E  T,T 

tum,  quem .«</         /         J  rrejtura mante-     chindusGeftor.SaxonicorumLtb.I.  Hts  tpnmu 

mur  Ruotam  pro  Deo  vcnerantur,creaiuramame-  r 

r.r  _r.  i....l„:„.  vtrbutrechmilites,Imperatorem%wprimu,medijs, 
&  ultimis  verfanttm  videntes,  coram^  eo  Angelum, 
Ihocenimvocdulotffigie^fignummaximumeratin- 
fignitum  ]  aaeperunt  fiduciam ,  magnama^  conftan- 
tiam.  Qujn  Sc  noftrates olimhabuerc fuum $10- 
srsisc/Vexillum  ncmpc  ©an<rbro<3<  ditftu,quod 
caelo  decidifle  dicitur,  quumWaldemarus  II. 
Rex  Daniae  advcrfus  Livonos ,  adhuc  gentilcs  , 


pnentes  creatori.  Non  eH  aliqua  fub  ccelo  barbartes, 

qute  Chrifticolas  acSacerdotes  magis  exhorreat.  Solo 

nomine  S.  Vitigloriantur  :  cui  etidm  templum  acfi- 

mulathrum  amplijfimo  cultu  dedicaverunt ,  eifeor- 

fim  divinitatem  tribuentes.  Et  Libro  1 1.  Cap.  XII. 

Tenuis  fama  commemorat,  Ludovicum  Caroli  filium, 

olim  terram  Rugianorum  obtulijfe  B.  Vito  in  Corbe- 

via  ,  eo  quod  tpfe  fundator  extiterit  ccenobij  iUius. 

lnde  enimprtedicatores  gentem  Rugianorumfive  Ra-  F  behum  gereret ,  quos  ad  hdem  Chnfhanam_, 

norum,  adfidem  convertiffe  feruntur ,  iUUfy  orato-     convertereomniftudioallaborabat.Tunctem- 

rium  funtbjfe  in  honorem  VithMartyris, cujtu  vene-     poris  etenim,exercitu  ipfius  in  cffufam  fugam 

ratione  provinda  infignita  etk  Poftmodiim  vero  ubi     conjedo ,  fignum  hoc  auguftiflimum;  coslitue 

Mviani,mutatis  rebus,  d  luce veritatis  aberurunt,fa-     delapfum  Annales  noftri  perhibent.   Videatur 

tluseft  error  pejor  priore.  Nam SANCIUM  VITUM,     Nobilis.  Hvitfeldius  in  I. partc  Continuationis 

quem  nos  fervum  Dei  confitemur,pro  Deo  colere  cct-     HiftoricatpbftSaxonem :  tScinHiftoria  Johan- 

lerunt,  fingentes  ei  fimulaihrum  maximum,  &  fer-     nis ,  Regis Danisc :  ubi  vexillum  hoc  in infelici 

-vierunt  creaturte  pottus  quam  creatori.   Atlebautem     illo  prxlio  cum  Dithmarfis  commiflb  ,  circi 

htec  [uperftitie  apud  eos  invaluit ,  ut  Zuantevitb     Annum  Chrifti  cto.  b.  periiflc  fcribit-,. 

Pag. 


In  Librum  XIV.  Histori^e  Danioe  Saxonis  Grammatici.       247 

Pag.  3  2/.  verfi  46.  Diemon  in  futvi  animalis  A  ^aiv  cwtzSv  t_V  dytKfiafxav  eitrm  w/jSfja  , 
figura  ]  Daemoncs  etiam  Mufcarum  figuris  ex     ^„  (p^vrimv 


delubris  Idolorum  Volgaftenfium  prorupiflc , 
Autor  eft  Andreas  Abbas,  quem  paulo  antea_. 
laudavi,  Lib.III.  Cap.X.  Sednonpr&tereundum 
widetur,quidmiracuYi  in  deftrutlione  fanorum  ipfo- 
xum  apparuerit.  Subito  enim  aftantepopulifrequen- 
tia,  infoliu  magnitudinis  mufcce,  qux  nunquam  in 
terra  iUa  vifefunt,  magno  impetu  ex  delubris  ido- 
lorum  froruperunt,  &  tanta  denfitate  omnem  civi- 

_         -  *  f    *  .       -. *       T    -.-_  J>—    i.'2ua     l,i,-/H»      //lOI      *  atv  st 


Hirundines  autem ,  &  mult/B 
avcs ,  ftepe  advolantes ,  inquinant  imagines,ratione 
nuUa  habita,  &c. 

jz.  Dei  quifibimet  opitulari  non  poffet  ]  La 
ctantius  loco  mox  citato  :  Qtm  vanitas  ab  his 
aliquafn  fyerare  tutelam  ,  qu&  ttmi  femet  ipfi  mtt 
pojfunt  f  Sapientiae  Salomonis  Cap.  XIII.  v.  14. 
&  1/.  de  Idolo  :  In  pariete  illud  collocavit ,  ferrofc 
firmavit ,  ac  ne  decideret ,  profbexh  ei :  fiens  iUud 


tatis  ambitum  operiebant,  ut  pxne  lucetn  diei  tetri  B  ^  ,  .,     qui(iemadjuvarepoffe,  quippeopisalienx 

taligine  obducere  viderentur  :  fed  &  oculos&labra 

iiniverforum  nimia  importunitate  vexantes ,  non 

farvum  borrorem  afpicientibm  ingerebant.  Sed  cum 

violentis  manuum  percujfionibus  abigerentur,  nibil- 

$mintu  tamendiutiusinfiftebant:  donecfidelibttslau- 

ies  Dei  concrepantibus ,  crucis^  vexiUum  circumfe- 

rentibus,  invtfum  monftrum  portis  apertis  evolans , 

terram  Barbarorum ,  qui  Rutbeni  dicuntur ,  ptrnici 

vekcitate  petijt. 

Nam  hirundines  ]  Rectc  V 


Pag.517.verf.  21. 
txclamatSaxo  nofter:  Dignum  numcn,  cujttseffi- 
viss  tam  deformiter a  volucribtts  foedaretur  !  Ita  8c 
jeremiasPropheta  in  Epiftola,quae  extat  Baru- 
chiCap.  VI.  Idolorum vanitatem  defcribit-,: 
Super  corpus  ipforum,  &  fuper  caput,  advolant  no- 
iiute,  hirundines,&  avhulx.  Sic  Laclantius  gen- 
tilium  infaniam  irridet,  quod  fimulachra  time- 
rent,  cum  aves  ipfs  fimulachris  fabrefaclis  infide- 


indigum.  Videatur  totum VI.  Caput  Baruci  Pro 
phetae,  quod  apprime  huc  facit ,  <Sc  idolorum 
vaniratem  luculenter  exponit_.. 

Pag.  331.  verf  34.  Parentem  altario  honora- 
tum  ]  Altarium  dixit  pro  altari  :  cui  fimilia  & 
alia  apud  alios,exNominativi  fortepluralisfi- 
militudine,  nata-  Martianus  Capella  Lib.  VIII. 
de  fignis  cceleftibus :  Invicem  oriuntur  cygnus& 
Aquila,  &  Saghta,&  Altarium.  SalvianusMaffi- 
lienfisdeGubernatione  Dei,Lib.VI.  Chriftttm 
in  altari»  dimittimus.  Ad  quem  locum  ita  Cla- 
rifs.  Rittershufius  :  Vetus  Gloffarium  indicat  for- 
mam  nominis  effe  diminutivam  :  Altare  ,  E7siQa>~ 
f«c>  &,  Altarium , 'BajfiHrxdg/ov.  Sedpromifui 
tamen  ufurpatum  reperio  altarium  pro  altari.  Pau- 
lus  Diaconus  Lib.  II.  Cap.  XIII.  In  qtu  etiam  al- 
tarium  in  honorem  Eeati  Martini  conftruclum.  An- 
gelomus  Stromat.  in  LibrosReg.  Ab altariofidei 


m,  nidificent ,  inquinent.  Lib.  II.  Divinar.  In-  D  expUifu    Hildebertus  Ccnomanenfis  Sermone 

ftitut.  Cap.IV.  MinutiusFelix  itidemin  Octa- 

vio  :  Quantoverius  de  dijs  veftris  ammali*  muta 

naturalher judicant ,  mures,birundines,milvi?  Non 

fentire  eosfciunt,  rodunt,  infultant,infident;  ac  nifi 

*bigatis,in  ipfo  dei  veftri  ore  nidificant.  Aranexve- 

rofaciem  ejus  intexunt,&  deipfo  capite  fila  fua  fu- 

fpendunt :  vos  tergitis,  mundatis,  eraditts,  &  iUos, 

quosfacitis ,  proteghis  &  timetis.   Infignis  quoq; 

locus  eft  ille  ArnobijLib.VI.  lta  nonvidetufub 


ifiorum  fimulacbrorum  cavis  fteWtones ,  forices  ,mu-  E  exonerare-j 


V.  Sedfortaffis  bic  dicitis :  Non  de  altario  vivant, 
qui  altario  deferviunt. 

Pag.  jjj.  verf ;.  Uniformem principijs ,  oftijt 
bipertitutn\  Indicat  Saxo,  fluvium  hunc,indea 
lacu,fivefonte,  undeprimum  emanat,  unico 
duntaxat  alveo  decurrere  ,  Sc  Julinum  Cami- 
numq;  praeterfluere_>  :  veriim  poftea  gemino 
diverticulo  in  ramos  fele&gemina  quafi  bra- 
chia  diffundere  ,  &  bipertito  exitu  in  mare  lc 


les,  blattas^  lucifugas  nidamentaponere  atq\  babi- 
tare  ?  fpurcittas  huc  emnes,at%alia  ufibus  accommo- 
data  conducere  ,  femirofi  durttias  panis ,  offainfiu- 
pam  tracla,pannos,  Unuginem,  cbartulas,  nidulorum 
in  moUitiem,  miferorum  fomenta  puUorum  ?  nonin 
trbe  aliquando  fimulachri  ab  araneis  ordiri  retia,*t- 
que  infidiofos  caffes,  qutbtts  volatus  inneclere  ftridu- 
larum  poffint  impudentium^  mufcarum  ?  Ne»  bi- 
rundines  den'%  intra  ipfos  tedium  circumvolantes 


Pag.  345.  verf  44.  Circipmtenfem ftatuit  at- 
tentareprovinciam']  Hanc  lectionem priori  pla- 
ne  vitiofae  fubjicere  vifum.  Per  Circipcenenfem 
provinciammtclligh,  quaecitraPcenumfluvium» 
quafi  Ciipcenenlem  >  vel  forte  ,  qux  circa  Pce- 
num  fluvium_. 

Pag.  346.  verf  46.  GaUix  ccenobium,  quod 
ClaravaUis  nuucupatur ,  petivit  ]  Incidit  h_c  E- 
skilli  Archiepifcopi  profedtio  in  Annum  Salu- 


tbolos  ,jacularier ftercorts plenas ,  & modo  numinum  p  tjs  cb.C.LXXVIII.  ClarevallenfisautemMo- 
tradep'wgere,barbam,oculos,nafos,alias<fcomnespar-  nachus  fieri  dignatus  eft  amore  potilfimum_, 
tes  in quascuntjjfe  detulerit deoneratiproluvies  podi-  Bernhardi,  Abbatis  olim  Claravallenfis ,  pieta- 
(is!  Erubefcite  ergovel  fero,atq^ab  animantibiusmu-  tis,virtutis,ac  eruditionis  nomine  per  id  tem- 
tis  vias  rationts  accipite :  doceanttfe  vos  eadem  nibil  «us  celeberrimi ,  cum  quo  etiam  prius  vixerat 
numinis  ineffe  fimulachris ,  in  qux  obfccena  dejicere  Eskillus,  contracta  cum  eodem  familiaritate 
tteff  vitanti,  legesfuas  fequentia ,  &  inftiniia  veri-  &  amicitia  fingulari.  Et  extatBernhardi  adE- 
tate  naturse.  Qup  facit  etiam  illud  Clementis  skillumEpiftola,  inter  epiftolas  ejusdem,  01  di- 
Alexandrini,Admonuione  ad  Gentes :  Aj  j  %e-  ne  CCC  XIV ,  teftis  fumm„  inter  hos  conjun- 
hiovsq,  W  'nl"  omm  m  _rA«?»  ,  k«te^«_-      clionis  cV  benevolenti*.    Honorificam  quoq; 

X4  Eskilli 


248       Stephani  JohannisStephanuNot^  Vberiores 

Eskilli  Archiepifcopi  mcntiohemfacitGaufri-  A  gio&eminentia,quaetibijure  juftiffimodebej 

tur.  Natus  etenim  &  ortus  es  parente ipfo  Nor- 


dus  Monachus  Claraevallenfis ,  B.  Bernardi  No- 
tarius,  invitaipfius,  Lib.  IV.  Cap.  IV.  quae  extat 
inlV  Tomo  deVitis  Sandtorum,  Laurentij  Su- 
rij  :  Vir  magnus&  magnifice  honorandus  Damrum 
Anbiepifcopus  EskUlus  patrem  fanclum  unico  vene- 
rebatur  ajfeclu ,  unica  devotione  colebat.  Nec  con- 
tentus  esl  in  filiis  eum  videre ,  cum  novum  cctnobium 
extruxijfet ,  &  impctrajfet  ab  eo  defideratum  facra 
congregationu  examen.  Pnevaluit  apud  eum  defide- 


vagiae  Rege  Sigurdo,  non  eo,  quem  tu  nunc  pa- 
trem  effe  tuum,  perperam  tibi  perfuades.  Id 
quodcertisdecaufiscelandum  duxi,  donec  ad 
virilempervenires  aetatem.  ObftupefcensSve- 
rus,  fi  mater ,  ait-,  didtis  tuis  fides  conftaretw, 
haud  equidem  ftola  facerdotali  jus  regniNor- 
vagici,'fceptrurnq»  regium  mutarem.  Atq;ex- 
indc  de  imperio  occupando  ferio  cogitare  cce- 


rium  vehemens,ut  bomo  tantm  AUtoritatis,&in  in-  B  pit.  HucusqjSnoronis  Hiftoria.  Sed  &  dignis 

fulu  ilhs  tam  ecclefiaftica  quam  feculari  autoritate      fima  lectu  funt,  quae  apud  GvilielmumNeubri- 

fingulariter  potens ,  expofitis  fuu  emnibtts,  etiam  fe- 

met  ipfum  periculis  multis  traderet  &  labori.    Nam 

deexpenfisdicerenon  eHmagnum:  quamvis  eundem 

mdicrhnus  proteftantem ,  quod  expenderit  in  itinere 

ipfo  argenti  marcas  amplius  quam  fexcentas.    Venit 


genfemLibroIII.Cap.VI.de  eodem  hocSvero 
extant  ;  ubi  inter  alia  titulus  figilli  ejus  talis 
fuiffe  dicitur_. : 

Sverus  Rex  Magnus,  ferus  ut  Leo,  mitis  ut  agnut. 
Pag.  548-  verfi  34.  Quo  tigres  occupandi  con- 


wturClaravaliem  per lona  lublimu:  quam  a  nmbui.     r       ,-,,,,  7       ■      ,,•  1 

6  ■  r  <•    j    r   ■     ■    r  1  £j  ■  r,        [vetuainem habebat,  Aprosintellige,aut  altenus 

terrxnon  cunofitas  audiendte  aptentite,  fed  ndei  Ze-     J         .   ,  V7      _!..        .       °. 

,-,./,       ■    ■      '     ■      .,,-  %        genens  reras.   Nam  rigresinDania  nunquam 

lus  &  plemtudo  devotioms  attraxit.     Ubi  quantum      °.r      .r..      ..    „ 
„        \        ,      rr  ,x       «  -j ■  ■■■<     ^  viiae,  niliauundeallat 

flevent,qu4em  jeje  non  modo  erga  eum,quem  tam  C  r 

unice  diligebat,fed  etiam  ergaminimos  quoslibetfra- 


trum  exhibuerit ,  non  eslfacile  diclu. 

Pag.  347.  verf  48.  Sverus  quidam  fabro  pa- 
tre  genitus  ]  Snoro  Sturlaefonius  inHiftoria  re- 
gumrerumq;Norvagicarum,  omnino  conten- 
dit  Sverum  hunc  non  fuifle  fabri  iftius,  Unas 
didti,filium,  fed  Sigurdi  Haraldfonij,  Norvagiae 
Regis,  8c  Gunhildae.  Originem  etenim  ejus  Sc 
educationemhuncinmodumdefcribit.  Sivar- 


Pag.  3  jo.  verf.  1/.  Qui  potis  fit  inftdias  ]  Votis 
fit  Saxo  more  antiquorum  &  Poetice  dixit,  pro 
poffit.  PlautusPersaAcT.i.  Sc.i. 

Facere  amicumtibi  mtpotis  es  fempiternunt. 
Catullus  ad  Ortall.  Epigr.  LX. 

Necpotis  es  dulces  Mufarum  expromere  fostttt. 
Ita  enim  Nominativo  hocpotis  autorcs  &  adtivc 
8c  paffive  utuntur.   Videantur  pluria  exempla 
in  Obfervationibus  Philologicis  ClarhT.  Viri> 


dus,  velSigurdus,  [©tjUirt)  namq;Norvegisdi-  D  M-  Thomae  Bangij,  Sandhe  Linguae  in  Regia.. 


ctus]  Haraldi  filius,RexNorvagiae,ex  fcemina 
quadam  nomine  Gunhilda  filium  gcnuit,  cui 
Sveri  nomen  impofuit  Idquodpauloantecae- 
dem  ipfius  contigit.  Ab  exceffu  Regis,  Gunhii- 
da  fabro  cuidam  nupfit,  cui  Unas  nomen  fuit, 
[Norvegis  %$M$  ©rttefr]  qui  fratrem  habuir" 
Epifcopum  Ferr6gienfem_,.  Sverus  autem  in 
Norvegia  educatus  ad  annum  usque  quintum 
xtatis,ignoransfealium  haberepatrem,  quim 


Hafnienfi  Academia  Profcfloris  eminentillimis 
AmicilongancceiTitudineconjuncliirimi. 

Pag.  1/2.  vcrf  14.  Venes  ferrum  purgationk 
morem  confiftere']  Candensfive  ignitum  hicfer- 
rum  intellige,  quod  purgandifecausarei  gefta- 
refo/ebant:  de  quo  jam  ante  fatis  fuperquedi- 
clum  nobis.  Vulgo  ©f<rp  %m\  appeilatum 
fuir_... 

28.  Patrite  legis inftitudo  dilabendi inducias  tri- 


Unamfabrum.Quumveroincrebuifietrumor,  E  £«*]  Exparteabrogataeft  haec  confvetudo.  Vi- 


Erlingum  Schackium  Magnumque  Morvagist 
Regem,deuniverfa  ftirperegia  perNorvagiam 
dclenda  confilia  agitare  :  Gunhilda  Sveri  ma- 
ter,unacummaritoUna,Ferogiam  ininfulam 
fe  contulit  ;  ubi  filium  fuum  Sverum  Roario, 
FerrogiaeEpifcopo,inbonis  literis  artiumq;  li- 
beralium  cognitione  inftituendum  erudien- 
dumq;  rradidit.  Quem  tandem  Epifcopus  in 
Sacerdotem  confecrare  voluit,  facro  huicmu- 


deLeges  Cimbricas,  Lib.  II.  Cap.  XXII.  &  ad  eas 
Commentarium  Dn.  Canuti ,  Epifcopi  Viber- 
genfis.  Leges  Setandicas  Lib.  II.  Cap.  XXII.  Sed 
legitime  conviclus  inducias  fugiendi  habeaLj. 
extra  regnum ,  intra  menlem  &  diem_j.  Vidc 
etiam  Lcges  fundamentales,  five  Jus  regni  ab 
Olavo  RegeDaniae  datum,  [vulgo  Qanbfcft* 
ning]ArticuloXIV. 

Pag.  3/8.  verf  16.  Calidum  laterculum  ciftuUi 


neri  &  aetate  &eruditione  prorfus  aptum  atq;  F  crebuforaminibmdiflincla]  Ejusmodiciftulaho- 
maturum.  Eo cognito, Gunhilda Sveri  mater,  dieq;  arcendi  frigoris  causa,fuppcdanei  vice, 
fe  nolente  id  fieri  lacrymis  largiter  effufis  re-      fceminae  Batavicae  utuntur,  vulgoq;  Stoefken  ap- 


ftataeft.  Quam  filiusSverus  compellans,quid 
caufae  effct ,  quod  adco  mater  lacrymis  &  la- 
mentationibus  indulgeret ,  fcifcitari  ccepiL. 
Auguftam  etcnim  hanc&r  facram  dignitatcm, 
potius  gaudij,  quam  doloris  caufam  matri  futu- 
ram  exiftimabat.  Ea  ftatim  refpondens,  ifte  ho- 
nor,  inquit,  longc  inferior  eft  &  vilior  illo  faftr- 


pellant^.  De  ea  extat  tale  Epigramma  Clariff". 
Viri,  mihiq;  dum  vixit ,  amicilfimi ,  nunc  r£ 
yca.y.afoj.rn  1 D.  Johannis  Ifacij  Pontani,  Lib.  VI, 
Poematum-. : 

Suppedaneum  5  vulgo  Stoefken-. 
JEthranion  nuribus  comes  adfum  fida  Batavis, 
Mtfrigus,  qmdfert  afliera  bruma,leyo. 

Apui 


In  Librum  XV.  Histori,e  Danic^e  Saxonis  Grammatici. 

42.   Apud  curiam  fautor  vigebat']  Curia  pro  A  elogium  Poliorcet.  Lib.  II.  Dialogo  IV. 


249 
Gun- 


aulaImperiali,velPapali,frequentiusufurpatur. 
InnumeranobisexemplafuppeditatGuntherus 
in  Ligurino  fuo,  eximlus  pro  ifta  aetatePoeta, 
quemconfulaslicet;  imo,ut  perlegas,hortor: 
<Je  quoadjungam  Jufti  Lipfij  breve,fed  verum 


tberus,  inquit,  Poeta  fpiritus  &  ingenij  baudjper- 
nendus,imo,  ut  illo  cevo,  admirandus.  Floruit  Im- 
peratore  Friderico  Barbarofla  ,  cujus  de  rebus 
geftis  libros  X.  confcripfit—. ,  Anno  Chrifti 
M.  C.  LXXXI.  , 


NOT_E  VBERIORES  IN  LIBRUM  XV. 

HISTORI/£  DANIC/E  SAXOMlS 
GRAMMATICI. 


'Nrcrumfuarumrapteres']  Slavosni-  B 


T 

I  mirum  j   quorum  piratae  Legatis 


Pag.j_i. 

verf.  $o, 

LWaldemari  fpoliatis,navigium  ei- 
dem  a  focero  transmiflis  onuftum  ceperant :  cu- 
jus  rei  fuperiore  libro  meminit  Saxo. 

Ibid.  Expeditione  Sdaviam  petere  ftatuit  ] 
Jtalegendum  duxi  pro  .-.»#,  ut  omnino  vox  es- 
fet,cui  fequens  Relativum  quam  refponderet_. 
Alioquin  locus  eft  plane  exulceratus. 

$4.  Slesvicenfium  Antifies  Fredericus  ]  Fri- 
dericum  hunc ,  qui  faclo  naufragio  ,  in  mari 
Baltico  perijt,  Sorae,  [ubi  harc  fcripfi]  fepultum, 
teftanturlnfigniaejus  in  templi  parieteBoreali 
depida,  cu  m  hac  infcriptione_> : 

FRIDERICUS.  EPISCOPUS.  SLES- 

VICENSIS. 
SEPULTUS.  IN.  MURO.  SANCTll- 
ARII. 
Et  fervatur  in  Sacrafio  templi  Sorenfis  Tabula 
«juaedam  lignea  fufpenfa,  in  qua  interalia  h_c 
fcripta  leguntur  :  Dominus  Fridericus ,  Epifcopus 
Slesvicenfis  ,in  mari  Baltico  fubmerfus ,  jacet  in  ea- 
dem  Capella.  Hujus  etiam  fatis  honorificam_ 
mentionem  facit  JohannesAdolphusCypraeus 
Hiftoriae  fuae  Ecclefiafticae  Cap.  XXVII.  Anno 
M.  C.  LXVll.  Occont  mortuo fucceffit  Friderictts,  Epi- 
ftopus  Slesvicenfis,  qui  &ab  Eskillo  Lundenfi  legiti- 
me  ordinatus  acconfecratusfuit.  Vir  eruditus,  magni 
dmmi &  conftlij,  rerum  gerendarum  peritiffimus,  ut 
quinontantumin  literts  verfttus,  fed  &in  re  mili- 
tari  bene  egregie^  exercitatus  ejfet. 

Ibid.  Perfecliffimum  bonefiatis  jpecimen  ] 
ValeriusMaximus  Lib.IV.  Cap.  III.  M.  autem 
Curius  cxacliffimanorma  Boman<eftugalitatis,idem- 
que  fortitudinis  perfecliffimum  fpecimen.  Sic  Ru- 
tilius  Numatianus  Gallus ,  Poeta  fuavis  ac  do- 
<fhis,  Protadium,  virtutis  jpecimen  appellat  Itine- 
rarij  fui  pag.  XXIV.  verf  /47.  Plura  in  hanc 
fententiam  vide  fisineruditiflimisadRutilium 
Animadverfionibus  Nobiliflimi  Viri  Cafparis 
Barthij,  cui plurimum  etiam nofter  Saxo  debet. 

49.  Prxcordialis  amici  ]  Prxcordialis  amicus 
iseft,quemexpenitiflimis  cordis  receflibusdi- 
ligimus.  Vox  in  fequioris  aevi  fcriptoribus  fae- 
pius  obvia.  Vide  quae  fupra notavimus ad  illum 
Saxonis  locum  Lib.  V.  VVeftmam  ad  prccordia- 
lem  puellte  fentcntiam  relegatus. 


Pag.  }02.  verf  40.  Seduttis  majoribus  ]  Sedu- 
tlis,  hoc  eft,  feorfim  abdudlis  &  ab  omnibus 
quafiarbitrisremotis.  Seducere  enim  hoc  loco 
idemeft,quod  Graecis  )&n>Aa.[*'£avMV  aar'  wiav 
Marci  VI.  verfi  XXXIII.  Glofla__.  Seducit, 
«c  ro  ytar  \oiav  'bvnxnra  ngjf  i%ay\.  Plautus 
Afinaria  Act.  2.  Sc.  2.  verf  <?/. 

Nam  me  hodie  fenex  feduxit  folumfeorfim  ab 
,  t  tedibus. 

_  Petronius  Arbiter  :  Afyltos  poslquam  depofitum 
ejfe  inviolatum  vidtt ,  feduxit  me  paululum  aturba. 
Perfius  Sat.  II. 

Qute  nifi  feduclis  nequcas  committere  divis. 
Et  Satyra  VI. 

— — —  At  tu  meus  hxres 

Quisquis  erit,paulum  a  turba  feduclior  audi. 
Autor  Queroli  :  Aggrcdiamur  bominem,  at^  i 
publico  feducamus,  ut  fecreto  dijferat.  Sic  Saxo  fu- 
pra  Lib.  VIII.  Torkjjltts  feduclit  fociis  bortari  ccepit. 
DEtLibroXII.  Ita^  feduclos  majores.  Majores  au- 
tem  hic  funt  praecipuae  dignitatis  viri,quos  in 
Sdavica  hac  expeditione  comites  fibi  ac  com- 
militones,  juflu  Valdcmari  Regis ,  afciverat_> 
Abfalon... 

Pag.  $_>  verf  28.  Pertranfito  pontc]  Pon- 
tem  innuit  inEidora  flumine  ftratum,  qui  in- 
ftar  limitis  cujusdam  erat  olim  inter  Daniam  & 
Saxoniam:  cujusdimidiumHenricus  Saxoniae 
Dux,  arrogantiflimus  mortalium  ,  fi  quando 
E  cum  WaldemaroRegecolloquium  inftituerct, 
prae  mera  fuperbia.vix  transgredi  confveverat  j 
verum  nunc  mutata  fortunae  alea,  totnm  exces- 
.  ferat.  DehacHenrici  infolentia  loquiturSaxo 
libro  praecedente  XIV:  Pofiera  xftate  Henricus 
Bavaria  reverfus,  apud  Eidoram  folenne  cum  Danis 
colloquium  babuit.  In  quo  ob  pro(peros  rerum  fucces- 
fosddeofe  infelenter  ac  tumide  cgit,utmediumpon- 
tis,ficut  ante  ctnfveverat,  vifendi  Regis  causa,  trans  • 
gredi  recufaret,  ne  fibi  dignitate  preftare,  quem  pete- 
F  ret ,  fateretur  :  immemor  prorfus  illum  paternum 
avitumfy  regimen  gerere,fibi  alieni  imperij prsefeftu- 
ram  cefijfe. 

Pag.  $  64.  verf  j .  Exuvite  a  foricibus  corrofe  ] 
Exuvix  hic  vcftes  funt„quas  exuerat  Abfalon.  Q^ 
Serenus  SammonieuS  Cap.  XXXI.  de  urina  fi- 
ftenda : 

Quon- 


2?o        Stephani  Johannis  StephaniiNot^  Vberiores 

Ouond.an  etiam  nimihnprscepsurinafiuendo    A  aut forma, attt opibus,aut  virtute  alendi  pecora  ,reU* 


Irrigat  exuvias,  obfcxnoq^  infit.it  imbri. 
CKterumTnter  prodigia  olim  reputabanr',  fi 
mures  res  infolitas  arroderent.  Sic  Capua?  mu- 
res,  ina:deJovis,aurum  roferunt,  &A.ntij,co- 
ronam  auream.  Julius  Obfequens  cap.  XXXIX 
&XL1V.  Sed  hoc  Ioco,  quod  forices  Abfalonis 
veitimentaarroferint.nontamprodigiumfuit, 
quam  omen,  quomodo  redte  Saxo  ipfe  inter- 
pretatiir-^ 


quis  antijiant.  SulpitiusSeverusLib.i.  SacrxHtftts- 
ritz  ait  de  Saulo  ~  Hic  ex  tribu  Benjamin ,  Cis  patre 
ortus,modejiusani)ni,forma  excellentierat;  utme~ 
ritodignitas  corporisdignitati  Regmconveniret,  Iti- 
defn  Etorus  de  Pfeudophiiippo :  Regiamformam  &  re- 
gium  nomen  animo  regioimplevit.  EtNeposin  lpbi- 
crate,  ac  Capitolinttsin  Pertinace,ftaturamproceram 
vocant  Imperatoriam.  Qui  loquendi  modus  a  vulgo  ■ 
originem  traxit :  utTatitusetiamindicat  Lib.i.  Hi- 


Pa<*.  }66.  verf.  37.  Explofo  Pontificis  minifte-  B  ftoriar.  Ipfa  letas  Galbts  &  irrifui  &  faftidio  erat 
rio~\  Hoc  eil, Epifcopi  Lundenfis,  non  Pontifi-  affuetis  juventse  Neronis ,  &  imperatores  forma  46 
cisRomani.  Senfus  etenim  eft,  furiofam  ple-  decore  coyporu  [utmoseftvulgi]  comparantibus.  ■ 
bem  Sacerdotum  duntaxat  in  facris  fachindis  /3.  lnquantoReguadventum  poneret]  Rara 

operacontentam,nonopushabereEpifcopiali-      loquendi  formula  ,  &  quae  Grarcismum  fapit. 
Cujus,autPontificis  minifterio.  Nam  apud  Dionem  &  /Elianum  legerc  cft, 

Pag.  368.  verf  55.  Mijfo  per  omnes  ftipite  ]  _►  fj.tya.Kb)  ti&eS^  :  c*  sAaQw  ztb/b^  J 
Anuquilfimus  hic  Septentrionalium  mos  fuit  aliaq;  apud  alios  autores.  Sed&Svetonius,I» 
figno  aliquo  conventum  indicere_>.  Sic  apud  magno  babere,  dixit  in  Caefare,  Cap.  XXIII.  Ad 
Iillandos,  adhuc  gentiles,  conventus  habendi  feiuritatem  ergo  pofteri  temporis ,  in  magnohabuit 
fignum  erat  ceftra  vel  maUeus  ]ovis,  %Af AR.  c  obtigare  femper  annuos  magiftratus  :  quomodo 
T*dKH  ,  j)amar^ftcr?:  verum,quum  janf     re^e^nret  legendum,fummusVir&Criticus 


infidemChriftianam  juraiTent,  pro  ejus  tem- 
porisreligione,  Cruxlignea:  quam  quilibetco- 
lonus  ad  fuurn  vicinum  perferret,  die,loco,& 
causaconventusindiclis:  cujusfigniintermiffi 
aut  neglecti ,  certa  pcena_..  Arngrimus  Jonas 
Lib.  1.  rerum  Illandicar.  Cap.  VII. 

Pag.  3C9  verf.  13.   Scanite  gyrv  pertranfito  ] 
GjTHjhicproambitu&circuitupofitum :  quafi 


felicilfimus ,  Ilaacus  Caiaubonus,  confcnticnti- 
bus  Codicibus  MS.  quamplurimis.  Tacitus 
etiam,  In  ievi habere,  ufurpavit :  Quocunf,  cafu  ac- 
ciderat,  dum  atrocia  metuebantur^tn  levi  habitum. 
Sed  fortaifis  in  hoc  dicendi  modo  Ellipfis  tJ 
pretij,  au t  negotij,  vel  fimilis  vocis,  erit  ftatuenda. 
Sic  iupra  Lib.  XIII.  Saxo,  ln&quoponere,  dixit. 
Pag.  371.  verf.  24.  Datis  folenniter  aquiHs]  Pcr 


'  \         ,    ,       „  '_  _,  •      •__, ■.„  n  <M,*w//wintelugere  convenitvexula, perquaeFev 

diceret ;  Int^rea  durr.  Rex  omnem  in  circuitu  D    '  .     &  _.       'r     i 


Scaniam  peragraret  5  vel,dum  totam,qua  pa- 
tct,  Scaniam  circiimiret.  Ita  Gjrare,  &  Regjrare, 
pro,iaepiuscircumire,ufurpatBcrnharduiMor- 
lancnlis  ,  ingeniofiiTimus  Dacl:ylkorum  ver- 
fuum  condkor,Lib.2. 

Inftitor ci7,fora gyrat  & <equora,propria  laudat; 

Spiratadxquora  nauta,pedesforaftepe  regyrat* 

Pag.  370.  verfi 43.   Exceilens  corporis  habitut 
•venerabikmfaciebai]  Incredibile  dictu  eft,  q  uan- 
tam  venerationem  &  autoritatcm  Principibus  E 
conciliet  eminens  illa  &grandis  ftatura.  Ejus 


dafolenniter  conferuntur.  Firmantiequentia: 
Qui  fi  f  ijfent,  quanto  oneri  fe  exigui  panni  receptio- 
ne  fubfternerent.  Solebant  enim  antiquitus  rc- 
gna  per  gladium,  provinciae  per  vexilla  conferri. 
OthoFrifingenfisLib.il.  Cap.  V.  Esl  enim  con- 
fuetudo  Cur't£,  ut  regna  per  gladium,  provincice  per 
vexiiium  aprincipe  tradantur,  vel  recipiantur.  Gun- 
therusLib.I.  Ligurini: 

Ergoubivexiilo  partem,  quam  diximus,ille, 
Hic  autem  gladio,  regnum  fufepit  abipfo  : 
Hunc  etentm  longo  fervatum  tempore  morem 
Curia  noftra  tenet.  ■ 


rei  exempla  luculentilfima  nobis  abunde  fup-  Adquem  locum  doctiftimus  Germanorum,  8c 

peditat  ieculi  nofiri  decus,  &J3ataviae  iumen,  de  multis  autoribus  praeclare  meritus ,  Cunra- 

Gerardus  Joannis  Voffius,  Amicus  meus  con-  dusRittershufius,itacommentatuseft:  lnatti- 

jundliifimus ,  in  aureo  Opere  Inftitution.    O-  lus  Ugitimts  ferme  omnibus Romani  notas  quasdam, 

ratoriar. Lib.  I.  Gap.  1 1 1.  Ariftoteles,  inquit,  Lib,  foiennestf,  ritus ,  &fytnbola  attfa  inftgnia  adhibebant. 

1 V.  Politicor.  Cap.  lll,  tradit ,  in  quadam  JEtbiopis,  Huncergo  morem  Eevdiftte  quoqs  in  Vaftllorum  crea- 

parte,  regna  deferri  ad  eos ,  qui  magnitudine  cateris  tione ,  quam  lnveftituram  vourunt,  imitari  volue- 

pneftant.  Aquo  more  non  abludit,  quod  Strabo  fri-  runt,  ut  gladio,  vexiUo,  corona ,  fceptro,  bacitlo ,  fett 

bit  in  Meroe  infula  Reges  deftgnari ,  qui  aut  robore,  fufte,  dignitates  contulerint. 

NOT/E  VBERIORES  IN  LIBRUM  XVL  ET 

ULTIMUM  HISTORI/E  DANIC/E  SAXONIS 
GRAMMATICI. 

Onentibus  arbitris~]Svadentibus  F  mis  confiliis  *  quafi  dicat, ex  decreto  Senatus 
regni  proceribus  acSenatori- 
bus,  qui  Canuto  e.antabijrti- 


Pag.373. 
verf.  40. 


[\/|  regni  proceribus  acSenatori-      Arbite r  vetufte  dicebatur  pro  tcfte.  Undeillud, 


Remotis  arbitrts,  pro  finc  tefte  ,&in  fblitudinc. 

Intcr- 


In  Lierlim  XVI.HisTORi^  Danic^e  Saxonis  Grammatici. 


251 


Interdum  pdicem  fignificat_,  5  quod  &  Feftus  A  tuum  effe  non  opinor,id  esl,  obtufis  quidem  fenfibm 
probatLib.  1.  his  verbis  :  Arbiter  dicitur  Jttdex,      non  umen  nullu. 


quod  totius  rei  habeat  arbitrium  ,  &  facultatem. 
Proprie  tamen  videtur  efle  Jpeculator ,  infpcclor, 
Jpeclator  :  ficut  apudHoratium  Lib.I.  Epift.II. 
Plautum  Aul  ular.  Acitus  I V.  Scl.  Milit.  Glorios. 
Aclus.  II.  Sc.II.  Apulcjum  Metamorph.  Lib.  I. 
Saxoni  vero  noftro  frequentiflime  Arbiter  figni- 
ficat  fecretorum  confiliorum  participem  8c 
Confiliarium.  Exempla  in  fuperioribus  libris 
Hm  obvia  funt_. 

45.  Quod  uncJionisfiue  tempore  ]  Per  unclio- 
nem  intelligit  au tor  folennem  Canuti  in  fucces- 
fionem  xegni  Coronationem  &  inauguratio- 
ncm,  qu~  vivo  etiamnum  patre  Waldemaro, 
pcracta  fuit  Ringftadij,circa  Solenne  Johannis, 
Anno  Chrifti  M.  C.LXXI.  vel  anno  fequcnte, 
ut  habet  Chronicon  meum  MS.  Rex  Canutus 
fsronatm eft in  Regem  Anno M.C.LXXII.  Ejusme- 
minit  Saxo  Lib.  XIV.     Rex  omni  Daniia  nobi- 


28-  Ad  novi  principis  opinionem  ]  Hic  vero 

cumEuripideexclamarelicebit:  Awov  01  itvh- 

Koi  Kaxxfyxs  oictv  s^«<n  m^^iac; '.  Formida- 

bile  quiddam  multitudo,  cam  nacla  eftprzfidcsmale- 

jkw.HucetiamfacercvideturlocusifteLivijlib. 

XXIV,  quovulgiingeniumeieganterexprimit : 

Htsc ,  inquit,  natura  multitudinis  esl,  aut  fervit  ku- 

militer,  aut  fuperbe  dominatur :  libertatem,  qim  me- 

B  diaesl.neejperneremodice,  necbabere  fciunt:  &non 

ferme  defunt  irarum  indulgentes  miniftri,  qui  avi- 

dosatfy  intcmperantes  plebejorum  animosadfangvi- 

nem  &  ccedesirritent.  Cui  plane  adfimilis  iile  eft, 

qui  Lib.  XXVIII.  occurrit,in  Oratione  Scipio- 

nis  ad  feditiofos  militcs  :  Multitudo  omnis , ficut 

natura  maris,per  fe  jmmobilis  es~l;ut  venti&aura 

cient,  aut  tranquilli,  aut proceliojt. 


41.    Dubietati  fubjecit  ]  Dubium  &  incer- 

tumreliquit.  Formaloquendi  ad  iftius  aevige- 

fitb  edttlo  Ringftadmmevocata ,  cina  folenne  C  nium_  mbiem .  AptpMa%  Lupus  Abh°s  :\ 

qui  Caralo  Calvo  vixit,  Epiftola  CXX.  p.III. 


Jobannis ,  quod  in  xftivo  folftitio  colitur,  &  parcnti 
cocleftes  honores,  &  filio  regios  celebrare  lonjiituit. 
Untlio  igitur  hic  pro  coronatione,  quod  fufce- 
pturi  fceptrumReges  facro  oleo  ungerentur_>: 
«jui  moshodieq;obtinet_. 

.4/.  Apud  VVrnenfem  ]  Ita  omnino  legen- 
dum,  pro  Vernenfem.  Celebre  enim  quondam 
fuit  inDucatu  Slesvicenfi  Dicafterium  liveFo- 
rumWrnenfe,  quod  nunc,  nifi  fallor,  efle  dc 


Cum loio  autem  dicm  menfis  exprimite,  ne  dubietate 
aliqua'  confundamur.  FuibertusEpifcopus  Carno- 
tenlis,  Ep.  I.p.  io.  Jamprocul removendm  esltetim 
lubrhx  fcrupulus  dubietatis. 

fy  Sufceptivuhieris  dolorem'  Vulnmpcrtran- 

flationem  fumi  pro  clade  8c  damno,  abunde  di- 

c~tumnobisadiftaverba,  quaeLib.i.Saxonisno- 

fiit.  Nobis  :5rn<ftn3/vel  3rml>f «a5  Imfr  D  ftrihabcnt"r:  CumobaccepttMneru  magnitudi- 


liJtg  dicebatur_.. 

49.  Cladu  apudDyfiam  pontem  peratlx.  ]  Lo- 
quiturdeconflicluDysvicenfi, cujus  libropro- 
Xime  prsecedente  luculentam  egit  rnemionem 
Saxo.  Isinciditin  Annum  ChriftiMillefimum 
Centeilmum  Octogefimum  primum  \  ut  non- 
nulli  Chronologi  calculum  ponunt.  Muiti  il- 
licc  plebe  Scanica  caeii  :  compluribus  amnis 
exitio  extitit.  Clariiiimus  Vir,  M.  Andreas  Vel- 


nemreparandarum  intrapatrikmvirium  non  habe- 
retcopiam.  Liviuslib.II.BeiliPunici:  Nonvulnm 
fupervulnm,[ed  multiplex  cladesnunaabatur. 

Pag.  ^7/.  verf  27.  Ouo  mediante  ]  Hoc  eft, 
intercedente,  fe  interponente.  Rara  vox  eft ,  Sc 
fere  incognita  melioris  notae  autoribus  •■>  in  aiiis 
ubivisobvia.  JoannesJanuenhsCatholico,  in 
roce  Medio :  A  Medius  diciturMedfo, as, are ;  idesl, 
in medio locare,velpermedium  dividere,  velmedie- 


kjus ,  in  fua  verfione  pontem  hunc  FaUhenbcr-  E  tMm a"fem>  velconjungere,  velpacificareinterali- 

quos.  UndeAff^wfervoxTheologis  perufirata, 
pro  inicrcejfore ,  fponfore.  Gr.  ^sffs-jj;?.  Idemjo- 
annes  Januenfis :  Mediatsr  eft,  qui  conjungir,  &  in- 
teraliquos  esl  medim,  ut  eos  conjungat  &  pacificet. 
Unde  Jefus  Chriftus  dicitur  Mediator  Dei  _r  homi- 
num ,  quod  inter  Deum  &  hominem  conftitutm  esl 
medim,  ut  homines  adDcumperduceret. 

l6.    Compluribus  enim  Ciefaris  Legationibm~\ 
Caefar  hic  fuit  Fridcricus,  cognomento  Barbarojfa, 


gtnfem  indigitat—.. 

Pag.  574.  verfi  ip.  Haraldum  quendam  regij 
fangvinu~\  Haraldushiccognomento Sltfeng di- 
<Stus  fuit.  Chronicon  MS.  Anno  Chrifti  M.  G 
LXXXIII.  Haraldus  S!^renck,a  Scanis  princeps  crea- 
lits.  Eurn  rcgio  fangvine  oriundumSaxodicit, 
quod  originem  duceret  e  profapia  Canuti  Rcgis 
Kofchildiaeinterfedti :  de  qua  caedeSaxo  fupra 
Lib.  XIV. 


SedobtuficordisW  Obtufi  cordis  eft  ftolidus,  F  qui  crebris  hifceLegatorum  mifficulationibus 
vecors,  hebes,bardus,  blennus,  bliteus.  Ita  lo-  nihil  aliud,  ut  redc  judicat  Saxo,  intendebar" 
quiturctiamSaxoLib.III. deAmletho:  'Neccre-     autmoliebatur, quam  utCanutifimplicitatem 


dipoteratobtuficorduejfe,quitam  excultomanus  ar- 
tificio  calluijfet.  Locutio  eft  Valeriana.  Sic  ete- 
nim  Valerius Maximus  Lib.  VII  Cap.  III.  ubi  dc 
Bruto  agit :  Obtufi  fe  cordu  ejfe  fimulavit,  eat^fal- 
lacia  maximas  fuas virtutes  texit.  Ifidorus  Lib.  X. 
ebtufosfenfm  dixit :  Stultm,  hebetior  corde.ficut  qui- 
AcmMf.Ega  me  ipfwn  ftultum  tttm  txiftimo,/^ 


ijsdem  perndiae  laqueis  circumveniret,  quibus 
olim  patrisValdemari  credulitatem  implicatam 
habuerat,hoc  eft,«r  Danite  regnum  femper  liber- 
Yimuni  ad  Imperij  fevdum  redigeret,  ut  loquitur 
autor  Compendiofae  Hiftoriae  Sereniflimorum 
Daniae  Regijm,qucm  cdiditErpoldus  Lindcn- 
bruc.h. 

Perfi- 


252  Steph. joh. Steph.Notte Vber.  In  Lib. XVI. Hist.  Dan. Sax.  Gr  am. 

40.  Perfidix  laqueif]  LaqucustTanttate  omnc  A  itahunclocumduximusreftituendum.fretiau- 

idfignihcat,  quo  homo  capi  cV  irretin  poteft.  toritate  ValerijMaximi,  quemutalibiiaepiusin. 

S\c  Uqueosjudiitj  Ciceto  pro  Milone  dixit  :  Atd^  Hiftoriahacfua,ita&  hicexprimerevoluitSaxo 

illam  belluamjudicij Uqueos  declinantem  jam  irreti-  nolter.  Verba  Valcrij  fic  habentLib,  VIII.  Cap.  I. 

tamteneret.  Pie  &  acure  Gvigo  Carthufianus in  Satif  jam  graves eum  pxnas  fociis  dedijfe  arbitrati 

Meditationibus:  Laqueoscomtdis,bibif,veJtu,dor-  funt,buc  deduclumneceffitatif,ut  abjnere  fetkm  fup- 

tnia  omnialaqucus.  pliciter,aut attollere tam  deformiter  cogeretur. 

47-  Sigfridum,  qui  fororem  ipfius]  Sigfridus  13.  Ingentinubiumvolumine coUifo]  Diligens 

hiceft  MarchioThuringiae,  qui  Waldemarifi-  laneledtorMartianiCapellaeSaxoruit,  adeout 

liam  Ingertham ,  Caefare  adftipulante,  fibi  de-  infuccum  &fangvinemtantum  non  converte- 
fponderat_-                                                         B  rit.   Ab  ipfo  haec  ccrte  mutuatus  cft,quae  toti- 

Pag.  y/6.  verf.  /4.  Militaris  roberu  nervosficut  dem  fere  verbis  extant  Lib.  V.  Cap.  I.  Rxc  cum 

«tiohebetari]  InterRegulasmilitareshancetiam  in progrejfu  arma  concujferat,  velut  fulgurex  nubk 

producit  Fl.  Vegetius  Lib.  III.  Cap.  XXVI.  Exer-  ftagore  cotiifo,fraita  diceres  crepitare  tonitrua. 

citusUboreproficit,otio confenefit.  2/.  Quo  eventu  Sclavici  regni  interitum per- 

Pag.  \77-  verf.  10.  Jaximan  cum  eisconfilUturi]  tendi  ]  Solent  intcrdum  regnorum  interitum_> 

Hoceft,Confulturi,  deliberaturi.  Confiliateeft.  oftenta  prsecedere,  cc  periturorum  fata  populo- 

eonfiliumdare,  vel  petere.  Horatius  Libr.  III.  rum  velSolisacLunaedefe&us,velinfolititerrae 

Carm.  Ode  III.     Gratum  eloqvuta  confilianttbus  motus,  vel  horrenda  tonitrua  fulminumq;  ja- 

lunonc  divis,  hoc  eft,confilium  habentibus  de  ctus,  autardentescaelofaces, ckcrinitafiderum 
Romuloindeorumnumerumrecipiendo.    Ad  C  flamma  praecurrere,  ut  eleganter  obfervavit_. 

eundem  locum  ita  Petrus  Gvaltherus  Chabo-  Quintilianus,  five  ut  alij  voiunt,  Pofthumius 

tius.vir  in  omni  literatura  pcrfeiftiflimus:  Gram-  Junior,Declamatione  IV.qua:  infcribiturALtf&e» 

matici  tradunt  buicverbo  vim  dandi  & capiendi  con-  maticus.  Ita  pridie quam  ultimum  illud  pravlium, 

filil,undeoritur:  bic esldeliberare & confultare.  Ci-  quodererum  fumma  decertatum  eft  interPer* 

cero  Epiftolar.  Lib.  XV.  Ep.  IX.  ad  Attic.  Ouid  feum  Macedonum  Regem  ,  &  ^milium  Pau- 

egeris  tuacum  trifti,tum  etiam  dijficiliadconfilian-  lum  ,  Romanorum  Confulem  -,  confereretur, 

dum  legatione  ,vebementer exjpeclo.  TacitusLib.  Luna aei~ec\t:  trifteidoftentumPerfeoomnibusfrx- 

II.  Hiftoriat-,.    Et  rediere  omnes  Bononiam  rur-  fdgientibus^finemq^Macedoniciregniportendivatici- 

fus  confiliaturi.    Eadem  notione  Confiliari  pofi-  nantibus;  tefte  JuftinoLibro  XXXIII.  Cap.I. 
tum.  Quintilianus Inftitut.  Orator.  1.  III.  c.  VIII.  D        lbid.   A  conjeclurarum  fagacibus  ]  Conjetturx 

Procemio  ,  quale  ell  in  Judicialibus,  non  ubia\  eget  -,  pro  divinatione  ut  plurimum  fumitur.  Appri- 

qiitk  confiliatus  es~t  ei  quitque,  quem  confulit.  me  huc  facit  locus  Quintiliani  Lib.  III.  Inftit. 

Pag.  ?8+-verf.  13.  Adpedes  Regisfuppliciterab-  Orator.  Gap.  VI.  Conjeclura  dicla  esl  a  conjetlu, 

kcif\  HomagiumCanutoRegiDaniae  praeftitit  id  esl ,  direclione  quadam  rationis  ad  veritatem  : 

Bueiflavus  Dux  Pomeraniae  ,   Anno  Chrifti  unde  etikm  fomniorum  atque  tmimm  tnterpretes , 

M.  C.  LXXXVI.  Innuit  id  Chronicon  meum  Conjedtorcs  vocantur. 

MS.  Anno  c U.  C.  LXXXVL  BugisUvus  fenex  ,faclus  z6.  BogisUvi  quotfe  animas  conftantix  fignori- 

esi  bomo  Regif  Canuti.  Ubi  bomo  pro  Vafallo ,  five  lus  refertm  ]  Luculentifllmum  heic  tandem  & 

C//'«tfeF?»<M*'fumitur:quofignificatufrequen-  ultimum  imitationis  Valeriana:  fpecimen  re- 
tius  occurrit  in  antiquis  monumentis.  Videa-  E  praefentat  Saxo.  Nam  quod  deMalanifs&Rege 

tur  Gloflarium  Viri  gencre,  literis,  ingenioq;  commemoratValeriusMaximusLib.V.Cap.II. 

iuxta  nobililfimi ,  Henrici  Spelmanni  Angli,  idomneadBogiflavumartificioscnoftertrans- 

pa„ .  ,yp.  in  voce  Homo.  fert.  Sic  etenim  ille :  Majfanijfe  Regis  peclus  grdti 

17.  PrincipisbucneceftitatudeduSi']  In  excu-  Animipignoribusrefertum,memoriamincljtimunerit 

(is  antea  Codicibus  nullo  plane  fenfu  legebatur:  adultimum  vitse  finem  conftantiffimafideperduxit: 

Trincipit  huc  n$ceffit*ti  mifsutione  permotus.  Nos  Sc  quse  plur*  ibidem  in  hanc  fentMitiam  cxftaat, 

F  I  N  I  S, 

SOLI   DEO   GLORIA. 


IHDEX 


(?) 


INDEX    ABSOLUTISSIMUS 

ciim  rcrum  memorabilium ,  tum  vocum  ac  locutionum  rariorum? 

qux  in  Notis  occurrunt. 


*0fl' 


B  Epiftolis,  interofKciadomus 

Auguftae  olim  fuit.  10.  e. 
Abfalon,  Archiepifcopus  Lun- 
denfis,  Saxoni  fcribendaeHi- 
ftoriae  autor  fuit.  i.  b.  3.  e. 
Abfalon  ex  illuftri  Candidorum  familia  ori- 
undiis.    3.  c.  d. 

in  locum  Eskilli  furrogatur.  3.  d. 
«juando  vixerit_..    3.  e. 
cjus  laudes.  3.  f. 
ejus  mors.   3.  f.  8.  c. 
Sorae  fepultus.    8-  e- 

amore  patriae  illuftrandae  flagravit.  3.  c.d. 
Hiftoriographos  in  monafterioSorano  in- 

ftituit-..  3.  d. 
Abfifterecautibus,  quid.  118.  c. 
Acceptoricia,  ars  cum  accipitre  aucupandi. 

179-  d- 
Acervi  cadaverum._.  78.  c.  d,  2. 
Acies  in  occiduo  conftituta_.  1/4.  a. 
Acus  ornatoria,diferniculum.  61.  a. 
Ad  focum  epulabantur  antiqui  Heroes.   116, 

a.  b. 
Ad  poftremum_>.  40.  b.  c. 
Adultae  oleo  lampades.  127.  a. 
Adulterinus  poffeftbr,  falfus.  131.  d. 
Ad  vigilias  evocare__  154.  c. 
Advocatio,  pro  defcnfione_j.  194.  f. 
Advocationem  muneris  prsftarc.  194-  f. 
Advocatus,  pro  defenfore_>.   194-  a. 
__des  tributaria  Godefridi  Regis  in  grifi__. 

186.  d. 
^Editui,  qui  aedes  tuentur.  229.  a. 
Aerij  coloris  parmulse.  174-  b. 
_imulus,  inimicus,adverfarius,hoftis.  /7.  e. 
.Eneum,  aenum,  ferventis  aquae  Judicium_,. 

120.  e. 
iEolicus  earce__.  J4-  b.  c. 
JEtatis  opportunitas  multos  Jpe  praedaetrans- 

verfos  egit__..   39.  e.  f. 
JEtatis  nulla  pars  virtuti  incongrua.  40.  *. 
Affluens  fubftantia,  crelcens.  44.  a.  b. 
Agafo,  equifo.   ijo.  d. 
Agathon,pro  illuftri  nomine.  38.  d.e. 
Agonizo, certo,pugno.  118.  a. 
Agricolarum  pius  quaeftus.  148.  b.  c. 
Albicames  capilli.  Hv-  b. 


Alcool  Chymicorum_.  70.  f. 

Alea,  pro  quovis  ludo.  177.  f. 

Alcxander  Magnus  a  tibicine  ad  furorem  in- 

citatus.   22/.  d. 
Algu,  pro  algore__.  jj.  b.  c. 
Aliena  Latinae  vocis.   6.  f. 
Alieni  appetitoresproprioprivarifolent.  m.f. 
Allubelcere  proco.  89-  b. 
Alociae  Infulae.    20.  f.  21.  a.  b.  c. 
Altarium,pro  altari.  247.  b. 
Ambimanunacenferi,laus  viri  fortis.109.  b.C 
Ambroiij  Archiepifcopi  inTheodolium  fc,ve- 

ritas.  218.  a. 
Amentata  hafta_.  j2.  c. 
Amica  collocutio  minuit  dolorem.  89.  c. 
Amoris  conjugalis  exempla.  44.  f.  4/.  a.  jz. 

c.  d. 
Andreas  Sunonis  Abfoloni  in  Archiepifco- 

patu  fucceflit.  1.  b.  8-  c.  d. 

ei  Saxo  Hiftoriam  fuam  infcribit.  1. 
.  vir  admodum  literatus.  8-  d. 

Theologiae  ac  Juris  Doclor.  8-  d. 

Canuto  Regi  a  fecretis  fuir.  8.  d.  10.  d. 

opum  contemptor__.  n.  b.  c. 

Hexaemeron  fcripfit.  11.  c.  d. 

Leges  Scaniae  in  linguam  Latinam  vertir". 

11.  a.  b. 

ejus  frugalitas  &  abftinentia.  n.  c.  _. 
2tab»«&ir  fftilu  «Srner  fleaff.  Proverb.  j6.  f. 
Anglia  Cimbrica ,  hodieq;  ^ngten.  28.  f. 
Anglia  Britannica  ab  Anglis  Cimbrkis,  non 

ab  Angulo,  dicta.  29.  a.  b.  c. 
Animus  Divinitatis  argumentum.  88.  c. 
Animum  cum  loco  mutare.   itfi.  c. 
Annibal  Alpibus  iter  fuum  infcripfit.  16.  b. 
Annulus  Pontifieij  infignc.  241.  b.c. 
Ansgarius  in  Daniam  a  Ludovico  Impcrato- 

te  mifius.  193.  b.  e. 
Aquili,monftra  nigra_.  66.  f. 
Aquilae  adverfie  fe  ungvibus  impetunt.  y6.  f. 
Aquilae  pro  vexilhs.  2/0.  e. 
Aquilam  in  dorfo  alicujus  delineare.   193.  d. 
Aquitaniam  perdomuit  Haraldus  Rex.  1  6 j.  c. 
Arbiter,  confiliorum  particeps.  2ji.  a. 
Arcem  obtinerc  ,  id  eft ,  rerum  fummam_.. 

194.  f.  223.  f. 
Arduumcontrafortcrnfunecontendere.n8.b. 
Y  Aienam 


IND 

Arenam  premere.  ioj.  a. 

2Uf»C-0l.  <?t.  d. 

Arma,  haftar,  equi,&ornamenta  tumulis  il- 

lata_>  91.  f.  176.  b.  c. 
Armilla  aurea  trivijs  affixa.  192.  c. 
Arte  licet,  quo  viribus  pervenire  non  liceL,. 

179.  f. 
Artes  pugnaces.  38-  c. 
Arx,  pro  eo,  quod  eminet,  &  fummum  eft. 

223.  f. 
2(famal/Afarumfermo.  ii,  b.i4.b.c. 
Afpergo  imbrium_,.  $j.  d. 
Aftare,  pro  alfiftere_,.  113.  c. 
Afum,  non  eft  Ahuiia_..  211.  c. 
Aflerta,  fubftantive.  17.  f. 
Ater  veftimenti  color ,  fordidus  &  ignobilis. 

76.  d. 
Athletae  fingulari  certamine  congredi  fole- 

bant__.  63.  b.  c. 
2lf  tage  §r«tba  ftn  i  ©irfb.  39.  d. 
%t  fftpta  £itum.  4?-  c. 
Avium  venter,pro  fepulchro.  11/.  f. 
Aulicorum  fors  dubia.  30.  b.  c.  d.  e. 
2.tt(rU!Kr/  Runae  cerevifiariae.  4;.  a. 
Aurei  nummi  in  via  fparfi.  72.  f. 
Auri  pulverc  cibos  refpergere.  70-f. 
Auri  mica..  70.  f. 
Aurum  inter  amatoria  dona.   $6.  f. 
Aurum  fparfum  per  arva.    68.  e. 
Aurum  Principibus  luxuriofis  olim  ia  cibo. 

71.  d.  e. 
Aurum  Iflandis  ^rafafaab.  76.  a. 
Aurum  cavato  baculo  includebat  Brutus. 

101.  a. 

BAlderi  corpus  ferro  inviolabile.  88-  d.c. 
Q3att»cr^brr)n&  pagus  in  Selandic.   52.  a. 
Balderi  pater  Snio.  94.  f. 
Balderi  tumulus  non  in  Jutia,  fed  Selandia_. 

94.  f. 
Balderum  Hotherus  interficit.  93.  e. 
Bannenum,vexiilum.  209.  e. 
Barbam  quatere,fignum  mceftitiae.  ijo.  f. 
Barbari,pro  Sclavis.  239.  a.  b. 
Barbitus,  inftrumentum  Lyricum.  87.  e. 
Bardi,Gallorumvates.  13.  f.  14.  a. 
Batzar,parvitas.  7.  d. 

Qjautcjtccnc/  Saxa  pro  trophaeis  erecfa.  ij.  c. 
Bella  fama  conftant.  119.  b. 
Bellatrices  foeminae  olim  in  Dania.  ij6.  b. 
Q5crfcrfcv/Q3crf«rfjJ3angur.  ij4-  f  i/;-  a. 
Bjarco  Sigas  cutn  Rolvone  fepultus.  73.  d.e. 
Q3iar.amal/ genus  carminis  antiqui.  12.  b. 
SSwrgruncr/  Runae  auxiliatrices.  4J-  b. 
Biblos,Juncus.  179.  b. 
Bilis  pro  ira_>.  3;.  d.  e. 
Birca,Sveci_  oppidum  vetuftiflimum.  208.  e. 
Blacconis  horrendus  interitus.  221.  f.  e. 
Blanditiarum  voces  variae.  1J7.  d. 


EX. 

QMobi.rn/Q3.obug(c/QMobrifu7  vulnus  aqui- 

lam  figurans.  193.  d.  e. 
S5lt3tf)«l/  Sacrificia  5  Q3Iora/  Sacrificare_.. 

J4.  e.  f. 
85lot(;mablir  Othinus  di&us,  id  eft  ,  facrifi- 

culus.  J4.  f 
Boi  tumulus  in  Selandia.  97.  d.  e. 
Boni  Duces  non  nifi  ex  occafione  confli- 

gunt.    49.  b. 
Boni  ob  placidosmores  quinamditfti.  224.8. 
Botilda  Regina  in  Cypro  obijt.  227.  e.f. 
Braccae ,  femoralia.   189.  e. 
Bra&eata  Liburna.  174.  b.  c. 
95ragarb0((/  genus  carminis  antiqui.  12.  b. 
Briareus,  Gyges,  Cottus,  centimani.  13J.  b. 
Q3runruncr/Run_fontan_.  4j.  a. 
Bruta  inter  fe  colloqvuntur.   112.  f.  a. 
Bulligo,  effervefcens  pingvedo.  178.  c. 
Q3ufj(ul>CCn/  Bufl_fag_e  carmen.  46.  f. 
Bydsra  Didonis.  193.  a. 
SSpttuatiftur.   114-  ?« 
By_antium  incognitum  Othino.  97.  d.  e. 

C_2Ecorurn  exempla,  qui  defeclurn  naturae 
ingenio  compenfarunt.  24L  d.  e: 
Calagurrkani  proprias  uxores  8c  liberos  co-  v 

mederunt-..  j2.  f. 
Calcare  pro  contemnere.    36.  d. 
Calleo,cum  iexto  cafu.  87.  a.  b. 
Calor  pius,  caftus  amor.  43,  f. 
Calumniam  facerc.    110.  d.e. 
Calundarn  arcem  condiditEsbernusSnare_>. 

160.  c. 
Campus  gelati  maris.  116.  f. 
Canes  pecuarij  8c  paftorales.  151.  a. 
Canis,  venatoris  infigne.  12 j.  f. 
CanisTrondhemcnfibus  praefeclus.  160.  d. 
Canutus  Rex  coronatus.  2ji.  b. 
Capillorum&  barbae  abrafio  virismilitaribus 

ufitata_.  iz8.  b.c. 
Captivarc,  pro,captivum  ducere.  69.  a. 
Captivum  aurum ,  captiva  veftis.  119.  a. 
Caput,  pro  principio.  19 j.  b. 
CarabiK,  parva  fcapha.  <5j.  c. 
Carere  oportet  8c  crimine  8c  fuipicione.  148.  a. 
Carminibus  magna  vis  Sc  efficaciaineft.  47.  a. 
Carminibus  innimbos  folvere  coelum.  ^j.  c. 
Carminibus  aciem  ferri  obtundere.  107.  a. 
Caroli  Magni  ftatura.    224.  b. 
Caflare,pro,fruftrari,irritum  reddcre.  jj.  b. 
Caftigare,pro,reprimere,cohibcre.  166.  d. 
Caftot  8ct  Pollux  pro  Romanis  dimicanta*. 

n-  *• 

Catcj_,clav„Gen_anorum.  90.fi 
Caufari,  reprchendere,  culparc.  230.  a. 
Cauterium  pro  aduftione.  112.  d. 
Cavus,  locus  excavatus.  63.  b. 
Celebrareobtentum  enfis  iclu  clav_.  37.  e.  fi 
38.  a.  b. 

Ccle- 


_')  IND 

Celebrarcpfo,  peragere,  perficere.  i/i.  d.e. 

Cella,  pro  Sacrario.    19/.  b. 

Centuriare  exercitum.    /r.  c,  f. 

Cerea  eonverti.    44.  b. 

Cereale  pocuIum,Cerealegramen.  16.  h 

Cerebrofus,  pro  infano.  i/r.  a. 

Certare ,  pro  affirmare ,  certiorem  reddero. 

45.  a. 
Cervi  Jugales.  88-  a. 
Cervix  fidera  squat,  pulfat.  44.  a. 
Cefhm  laborare.  163.  a.  b. 
Ceftuum  certamen,  84»  a.  b. 
Ceftuum  figurae.    8/- 
Cetra,  fcuti  rotundi  genus.  175?».  £. 
Chaos  antiquum  redijt.   17/.  b. 
Chara&eresfingulisDaemonijsafcripti.  46.  d,  - 
Gharacleres  antiqui,  quare  aboliti.  46.  f. 
Chartarum  varia  genera.  99.  f.  100.  a.  b.  c. 
Chelae ,  brachia.  78-  c.  d.  e. 
Chlamys  caftoreo  limbo  obfita.  14&  e. 
Chorda ,  pro  neryo  arcus.   134.  b. 

€&ri(!«neomef  olb.  po.  f.jji.e. 
Chriftianismi  primi  in  Daniam  introduclio» 

6.  d.  e.  -- 
Cibus  a  macro  pctendus.  iit.  £ 
Cimbrorum  fcemina;  vates.  42.  d,  e.£ 
Cingulum  virginitltis..  161.  a. 

o  o 

Ciniflones,  cinerarij.  i4<J.  a. 
Circulari,  quid  proprie.  98.  b.  c. 
Circulari  campus,diciturAthletis.  97.  f. 
Circumadrus ,  pro ,  circumamiclus.  34.  c,  d. 
Circumire  vigilias.  xo6.  e.  f. 
Ciitulafrigoris  arcendi  caufa  foramimbus  di* 

.  ftindta.  248.  f. 
Clangor  proprie  olorum  8c  anferum.  132,  b.  e, 
Ciava  beata  Grami  Regis.  37.  a.  b. 
Clavaemiiitaresexroborepotiffimum.  90.  b, 
Clavse  aere,  ferro,  claviculis  ferreis  obduccban-' 

tur_>.  90.  d. 
Claudicare,  tranilate  ditftum.  136.  a.  b. 
Clavigerum  numen,  Hercules.  90,  b. 
Clavis  pugnare,  mosantiquiffimus.  90.  b.  c. 
Clepiydraa  horologium,  epiftomium_,  72» 

b.  c.  d. 
€ltpfd)ilb/fcutum  tributarium,  186.  £  187.  a, 
Clunes&pectus  avium  in  delicijs.  1/0.  d. 
Cognitor  proJudice,velalienaecaufse  defenfb* 

re.  9,   c.  d.  \ 

Cognofcere,  de  nuptis  verbis.  119.  d. 
Colla  deviclorum  pedibus  calcare  folenncj 

olimfuit_>.  36.  a.b. 
Colladtanea,  colladfancus.  33.  f.  collacfea, 

35.  f.  34.  a.   99.  b.  - 
Collactei  ardentius  inter  fe  amare  folent.,, 

99-  b. 
Collegium ,  pro  focietate.   i33.fi 
Collum ,  pro  faftu.  36.  f. 
Colorare,velare,palliare.  71.  f.  jz.  au 
Columnsaureae  in  fanoJovisTriphylij.  i/,e, 


EX. 

Columnae  nep&tum  Sethi.  i/.  f. 
Comae  ftudium  antiquis.   60.  f. 
Comburi  intra  aedes,contumeliofum.  78.  a^ 
Comitisvox  multafignificat,  4.C,  d.e.  j.  a.b. 
Comites  8c  amici  Auguftorum.  4.  c. 
Commercium  libidinis  habere.  110.  e. 
Comsnolere,  ad  extrcmam  tenuitatem  redi» 

gere_-.  71.  e, 
Comparatio  inter  mendacium  &c  tempefta- 

tem__.  114.  f. 
Comparatio  illuftrium  virorum  inter  compo- 

tationes.  ij6.  d.  e. 
Coneaedes,  arborea  ftrues.  237.  f. 
Concha,patella,vas  concavum.  113.  a.b. 
Conchylia  in  maximis  delicijs.  1/0.  e.  f. 
Conclavibus  ie  incluferunt  virgines  pukhrae,, 

109..  a.  b, 
Conciones  in  editis  montium  fafligijs  cele* 

feratae.  93.  e.f. 
Concubinarius  filius.  237.  c, 
Conditio,  pro  padlionc  nuptiarum,  162.  f. 
Condylopucr  intercrnptus  abHercule.  if.e» 
Condylus,  quid.  2/.  b.  c. 
Confedtio,  cSc  Confeclura,  quid.  93.  b. 
Connubiorum  peregrinorum  incommoda_, 

149-  b. 
Conjurati  flatus,venti.  34-.  d. 
Conjedtor,  fomnicrum  interpres.  60.  a.  K 
Conjeclura,  pro  divinatione.  iji.  d. 
Conniventia,pro  confenfu.  244,6. 
Confcientia  formidabilis  Judex,  n/,  b, 
Conicientia:  malae  vis.  11/.  b. 
Confcius,  de  rebus  inanimatis.  6z.  c. 
Coniertio,proconglobatione.   216.  b.  €» 
Confilia  improvida  nocent.  nj,  c.  d. 
Confiliare,  pro  confultare.  2J2.  b. 
Conibrtio,proconfortium.  39.  e,  f. 
Gonfpedtiorisingenij  pugil,  1/4,  f. 
Confputus,  pro,  contemptus. 
Confternatio,  pro  tumiiltu,  feditione,  conjti" 

ratione.  30.  d.  e.  f. 
Confvetudo  locorum  amorem  ingenera^ 

;8-f.  /p.a. 
Contcxtus  natursr,  fangvinis,  43.  f. 
Continens  terra,  131.  c. 
Contrecftare,  de  rebus  Venereis,  14*,  d- 
Contuitus,  de  animo,  111.  e, 
Cor,  pro  animo.  99.  a. 
Corneaenares,cornea  fibra.  18;.  c. 
Corripere,pro  invadcre.  40,  d.  c. 
Credulitas,  pro  fide  &  religione.  "23/,  «. 
Crcdulitatisvitiimiftultitia?affine.  /2,  c, 
Crcefi  Regis  filius  diu  mutus.  ioj.  c.  d. 
Crucibulum,vas  triquetrumChymicis.  i7j.b.C 
Cruftatum  glacie  sequor,  117.  a, 
Cucullatus.  223.  c. 
Cuneus.    57.  d. 
Curetes,  pro  Curlandis.  48.  a. 
Curia,pro  aulalmperiali  vel  Papali.  «49-  *• 
Y  *  Curra 


IND 

Curru  incolumi  redirc  utile.  118.  b.  c. 
Currus  falcati.  17J.  c. 
Curfus  futuro  militi  necelTarius.  86.  a. 
Cygnicum  carmen.  153.  b. 
Cyprustumulorumimpatiens.    227.  e. 

k  Aci  non  funt  Dani.    27.  e.  f.  28.  a, 
_  rDaniaDahis  &Scythis.  28.  b. 

Dani  a  Danais.  M.  b. 

DanifatellitesGrxcotumlmperatorum.^2;.h 

Dania  ante  Danum  non  fuit  deferta.  27,  e.f,  • 

Dania  a  Dano  dicTa.  27.  e.  t. 

Dania  a  dando  didta.  28-  c. 

Daniae  miferaudus  ftatus.  223.  d. 

Danus,Rex  fuperbus*  ip&  c.  d. 

Dsmones  per  aeremhominesportant.  49.  b. 

Dcemones  mufcarum  figuris  avolantes.  247.8, 

DapfiHtas,  llberalitas.    177.  e. 

Decor  oris^,  pro  forma.  87-.  f- 

Deleclais  fcriptorum  DanicorurrUij  &  ejus 

caufa.   2.  b.  c.  I 

Deferre,pro,honoremdeferre.  58.  d.  c. 

Deformis,  pro  contempto.  i/j.  a.  b. 

Degeneratus  pater.  229.  a. 

Delabt  equo.    123.  a. 

Dementia:  fimulatio  multis  fcehciter  ceUit. 

98.  b.C.  ^ 

Demeritus,  pro  male  meritus.  22;.  a. 
Deni  calami  nervo  adaptati.    /7.  a. 
DentesRosmari  in  maximo  olim  pretio.  i84.f. 
Denupta&denubere.   60.  c 
Dei  opinative  diclu  90.  a.  b. 
DeorumcollegiumByzantij.  45?.  f. 
Deorum  feptentrionaliuni  hiftoria,  136.  137V 

138. 139.  &  deinceps. 
Deos  prauijs  intereffe  credebant  gentiles.   ji, 

d.  e. 
Deputarc,afiignare.  95>-e. 
Derivare  flumina  in  obfidionibus.  66.  b. 
Defperatio  fiepe  addit  animos.  23;.  f. 
Defpicare  fores,pro,fores  fpiculis  eftringere. 

60.  d. 
Detitulare.  3.  b. 

Devium  ingeniti  erroris.  31.  a.b. 
Devocare,  pro  evocare  defuncTorum  mancs, 

47.  a.  h, 
Deus  univerfitatis.  18/.  d. 
Dexter  locus  honeftior.  226.  a.  b.  c, 
Dialeiter,unius  diei.    148.  d. 
Dicere,  pro,  caufas  agere.  ijr.  b. 
Digriatio,cultus,  honor.  jo.  b. 
Dr<jreffio,proexcefiu,morte.  i;8-  b. 
Diflalvatores&opitulantes.  J2.  a.  b. 
Dij  fepulcrorum  prKfides.  96>  f» 
Dij  prsefides  locorum.  184.  b. 
Ditcernerc,  difcriminare  capillos.  60.  f. 
Diluvialis  inundationis  excurfus.    27,  c. 
Difparata,&Difparare.    21.  d.e. 
Dilpendium  lubricse  flexionis.  27.  b.  c. 


EX. 

Difiertatiuncula  dePoefi  antiqua  Danica,  12» 

&  13.  a.  b.c.d.  e.f. 
Ditio,  pro  poteftate.  44.  d. 
Documenta,  quae  Saxo  in  contexcnda  hifto- 

ria  fecutus  eft.  1.  c.  &  n.  e.  f. 
Divinationes  olim  certis  familijs  peculiarcs, 

88.  c. 
Dolor  hoc  acrius,quo  occultius  lacerat. uo, 

f.  iii.  a.  b. 
Ddlones,conticavati,in  quibus  latetferrum, 

166.  a.-b. 
Domus  eft  mundus,  12/.  a.  b. 
Domuitio,  pro  abfentia.  188.  c. 
Dracones  auro  incubantes,unde,  tfi,  c, 
S)rot/  quid  fignificat.  11.  £ 
S)roff<)Ucef/  genus  carminis  antiqui.  11,  f, 
DruidaeCeltarum.  42.  b. 
Duclus,  pro,  ductamine.  178.  a. 
Duelli  lex,  ne  duo  unum  aggrederentur.  ioj.b, 
SDtHarfufte/  amiculum.  48.  f. 
Dulce  poft  aerumnas  malorum  meminiffe_», 

238.  d. 
Durare  corpus  animumq*  patientia  &labo- 

re_j,  ij<5.  e. 

E!  Dda  Rhytmica  Satmundi  Sigfufonij. 
J     9h  f 
Eddae  defcriptio.  17.  c.d. 
Eddam  aliam  habuere  antiqui  IilandL  16.  <L 

e,  17.  a.  b. 
Educatores  oiim  apud  Graecos  ,  Romanos» 

Danos.   33.  d.e.f. 
EgentiumRex,©fad£>erfort<}e.  166.  c. 
'Eyyasf  irxv%h%^)  e  ventre  hariolantes,43,a. 
Eidorse  fluminis  fons,  18.  c. 
Sirer  (Surtfce/  antiquis  Scaldris ,  hodie  Qtt* 

funb/fretumDanicumdicTum.  21.  e.f. 
Electionis  Regix  apud  Danos  antiqvus  ritus, 

29.  f.  a. 
Elicia,carmirta.  47.  b. 
Emancipare  conjugcm,  e  fervitute  vindicare, 

148.  f 
Emptitiauxor,  quaenam.  122.  c.d.c. 

(£f1t>etne/fterqHilinium,conyicijformula.ij.b. 
Ennij  ftatua  in  fepulchro  Scipionis  Africani, 

130,  b. 
Enfes  &  gladios  defoderc  folebant  veteresDa- 

ni.   ioj,  c.  d. 
Eous  fangvis,  pro  Rutenico.  217.  c, 
Eous,  pro  Orientali.  217.  c. 
EpiccdionRegneriioabrog.  162.  b. 
Epiftolaris,  idem  quod  a  libellis  fecretis.  ior 

d.  e.  feu  fcriba  apud  Graecos.  ibidem.  a. 
Epitaphium  Wilhelmi  Epifcopi  Roichildcn- 

fis.  219.  a.  b. 
Epochae  leptentrionaliumaiepelicndi  ritibus. 

90.  e. 
Epulum  folidativaeconfecitionis.  93.  a,  b. 
Equi  candidi  aufpicijs  dcftinati.  24/,  a.b. 

Equi 


IND 

gqui  urg«nte  heeeflitate  cemmaftducsti,  j2, 

c.d. 
Equina  caro  familiare  alimentum  gentilibus 

Danis.   ;z.  b.c. 
Eqvus  bellatoris  infigne,  uj.  e.  f. 
(grjfba^uHb.   70.  a. 
Efchillus  Archiepifcopus  ad  CcenobiumCla- 

ravallenfe  proficifcitut.  247.  e.  f. 
Etctimdidto^formulaCapellseufitata.  41,  e. 
Ethelbaldcrus,  quis.   oj.  a. 
Excrcmentum,  pro  incremento.  ipi.  e. 
Executio.  11.  a.  pro  adminiftratione, 
Explicare  iter.  149.  a. 
Exfangves  praeftare,  pro,interficere.   ^4.  dj 
Extinc^um  fefimulare,ftratagema.  66.  e.    , 
ExtremusComitumAbfolonisSaxo.  (5.  d, 
Extramundanus,  uno  verbo.  18  J.  d.' 
Extremam  efcam  deguftare.  j6.  f, 
Exuviae,  pro  veftibus.  245?.  f. 
Exuviae,  pro  veftimentis.  13.  e. 
Evbages  Celtarurru*  42.  a, 

FAcies,prohabitu,forma,  132.  a. 
Falcium  ufus  in  prselijs.  f. 
Fameinvicliifimaquxqiexpugnantur.^.b.c, 
Fames  fxpius  vincit,  quamferrum.  64.  b, 
Fames  expugnat  obfellbs.  /2.  b. 
Famem  fungis,  frondibus,herbislenire.  j-i,  £ 
Famis  valida  vis,   223   b. 
FamulivoxfrequensinOrationibus.  218.  d.e. 
Fantua,  pro  fatua.  6j.  b,  c. 
Fartores,gulae  miniftri.  14J.  c.    . 
Fauni,Satyri.  66.  d.  e. 
Fafcis  vinculo  non  firmatus ,  labilis  eft.  Pro- 

verb.  118.  f. 
Fatum  pro  morte.  fi.  e. 
~  Eatum  latebris  evitare  non  licet.  1/2.  a-„  b. 
Fasorum  praefcius  ordo.  \6z.  a. 
Fatum  &  Sroicam  neceffiratem  probarant^ 

vetcres  Dani.  /3-.  c.  d.  e. 
Fcernine:e  levitatis  exempla.   41.  b.  c.  d» 
Feria  prima,proditDominica.  210.  0. 
Ferinis  peihbus  integebant  corpora  Heroes 

antiqui.    ^4.  d. 
Ferire,  pro  reprehendere.  ijo.  a. 
Ferrum  potens.  48.  b. 
Ferruginess  tunicae.  238-  b, 
$er(c'ctC  m)]<X.  ~}3-  b.  genus  carminis  antiqui. 
Fides,  pro  fiducia.   "I-  a- 
Fibulator,  artifex  fibularum  conficiendarum, 

Figurare,  indicarc,  exprimere.   98.  e. 
,  glia^fl/  pro  Comite,  honeftiflima  apud  vete- 

res  Danos  appellatio.  4.  d.  j.  a.  b,c. 
Finni,  optimi  fagittarij  Sc  venatores.  116.  d. 
ginvtffl.  4f  d. 
Fionia  unde  dicta   19.  a, 
Fifcella  biblo  texta.   179.  b. 
Ilos-,  pro  virginitatc.  \ff\  J- 


El, 

Fludtuatus  eft,  pfo  flu&uavit.   2rj.  b; 

Fluidi  anni^  69,.  d. 

Flammula,vexillum  apu3  Callos  Gicru.  246',.*?. 

Follis,folliculur,faccus,  aut  pera.  fj.  f 

Fon.s  fumigans  in  Iflandia    23.  c. 

Fons  res  impohcas  in  lapides  tran.smutans  in. 

Iflandia&Norvegia.   23.  d.e. 
Fons  peftilentis  undai  in  Iihndia  nul!tis.2<J.a.b. 
Fohs  cerevifiam  refetens.  16.  c.  d. 
Fontes  fubitoexundantes  Sc  refidentes  in  Is--' 

landia,&  alibi.  23.  b.  c.d, 
Fontes  fervidi  inlflandia.   ibidem    e   f. 
Fcederis  feriendi  ritus  pcr  fangvinem  huma- 

num.   48.  a.  b.  c,  d. 
Fore,  pro  eile,  vel  fieri.  £4.  £ 
Forrria  profapiam  pandit.  6j.  e„ 
Formarum  voluptas.  87-  £ 
Formula  poft  Digreffionem,  27.  d. 
Formula  profanos  arcendi.   j6.  b. 
Fortitudo  praecipua  apudDanps  antiqyosVir- 

tus.  28.  d.  e. 
Fortunse  magis,  quam  charitati  culturntri- 

buere.  149.  d. 
Folfis  cefpite  &  ftraffivinc  te&is  hoftem  deci- 

pere.    64.  c.  d. 
Frangere,  debilitare.  jr.  h.  c. 
Fratris  vocabulo  compeilabant  atxiatores  fuos  ' 

.puellae.  a.  b. 
^rebflg/Freyse  dies.  43.  e, 
Frefiae  minoris  deicriptio.  ig.  c.£ 
Freyam  verbo  laedere  non  licebat.  43.  e.  d. 
Freya,  amatorum  proma  conda.  ibidem. 
vFridericus  Csefar  Svcnoneiii  ad  comitia  evo- 

cat,  z~6.  c.  d. 
Fridericus  Epifcopus  Slesvicenfis  in  mariBal- 

thico  fubmerfus.   249.  c.  d. 
Fro  Deus  tempeftatum&aeris  potens.  J4,  £ 

&  a. 
Fro  Deorum  Satrapa.  92.  b. 
^reHoth  /  facrinciuro  in  honorem  Fro  Dei. 

/4-  e. 
Frons  exarata  armorum  veftigijs.  10^.  c„  £ 
Frons,  aciei  anterior  pars.  17J.  a. 
Frothonis  farina,3wDaS)?l]6W/id  eft,aurum.. 

70.  e.  f. 
Fugam  primum  in  acie  capeflfere  ,  infame  Sc 

capitale.  119.  b.  c. 
Fulcra,  pro  leclis,  8c  ipfo  thalamo.  jj.  £  $6.  a. 
Fundae  glacialis  urna.    2j.  d. 
Funditores,  qui  olim  in  praeli.js.  p.  a.  b„ 
Fundere,  pro  erTunderc.  jj.  c.  d. 
Funerandi  varij  modi.  91.  b.  c.  d.  92,  c.d. 
Funcm  ducere,  certaminisgenus.  224.  c.d. 
Furvae  hoftise,  quse  J4.  b.  c. 
Furvis  hoftijs  Bellonse  Sc  Proferpinse  fiicrifiea- 

uim.  J4.  c.d. 
Fufus,pro,tantum  nonfulo,  ji.  a. 
$X)IU  I  prorincia.  118.  -a.  b.     , 
§i;lfip  Jlongfl/  Reges  populi.  103,  c. 

Yj  ,     Gdla, 


IND 

'  Alla,  quid.  178.  e. 

_I  Gard,  urbem,  regiohem  de»otat.  18/.  c. 
(Semraa  malo  infixa  adfplendorem.    184-  c. 
'       Gemmae  in  caleeis  oiim.    147-  d.  e.  f. 

Genealogia  &  profapia  Julinenilum  pirata^- 
1       rum,  199-  a. 
Gens,  pro  familia.  130.  b. 
Geruli,  quinam  didti.  37.  b. 
Gerulus  huntiorum,verborum.  ijJo. 
Gerula  cicutarum  fcemina.  57.  b.  c. 
Geftamen,  prb  clava,  velpro  eo,  quod  geritur. 

34.  e.  f.  a.  b.  c. 
Geftiblindus, ©teffut  'btinbt.  12;.  b.c. 
Gigantes  olim  in  Dania.  1.  a.  27.  a.  d. 
Gigantum  oifa  in  Scotia  eruta.  27.  b.c. 
Gigantum  mos,  nodofa  ofla  in  fc  invicerrL. 

conjicere.  75.  b.  c. 
Gigantibus  monftrbfamembrorum rhultitu- 

do  afcripta.  13;.  b.  c. 
Gigas  tricorpor.  133.  b.  c. 
Glaciei  miraculum  fabulofurn.  2/.  a. 
Giadijs  nomina  imponebantveteresAthletx. 

73-  a-b. 
Gotricus,  etiam  Godefridus  di&us.  18/.  f.  &  ' 

Sigfridus.  i§6.  a.  _    .. 

Graeca  proLatinis  ufitata  medij  &  poftcrioris 

jevi  fcriptoribus.-38-  f. 
Graeci  ^Aa/c,  five  cippis  faxeis,variarumre- 

rurn  monumenta  incidi  olim  curarunt_.„ 

1/.  d.e. 
Graecia  fapientiae  laudem  fempcr  mcruit_,i 

zi6.  b.  c. 
Grarai  appeliatio,  pro  Regc,  i2.f.j3.a.b.e. 
Gramura  Regem  Herculi  corhparat  SaxOi 

34-  b. 
Grando  telorum.  17;.  d.  e. 
Gratulari,  pro  gaudere.  30.  a.  b. 
Gremij  vox  varia  fignificat.  18.  b.c.d. 
Grex,  pro  plebe.  10.  f. 
Grimildae  erga  fratrcs  perfidia.  230.  b.e.d. 
Grip,raptumfignificat.  3;.  d.e.f. 
Groniandia,  regio  ignoti  fitus.  z6.  a.b. 
Gundebadica  lex.    120.  d. 
Gunilda,Canuti  Regis  filia^  Chunigunda  di- 

c~ta.  212.  di 
Gyrus*  ambitus  ;  Gyrare,  circumire.  2/0.  d. 

HAdingum  Diabolus  per  aera  vexit_i 
49.  a. 
Hadingi  raptus  ad  inferos.    //.  a.  b. 
Haela,Proferpina,Morta.  96.  c. 
-       ^afafaasur/ genus  carminis  antiqui.  12.  b. 
Haldanus  XLVII  Athletas  odtidui  fpatio  pro- 

ftravit.  idi.  b. 
Hamusnexilis,prolorica  hamata.  jj.  b. 
Hami  latentis  fraus  ,  Metaphorica  locutio. 

69.  e. 
52att#C!)PUV/quinam.  9J-  b- 
Jpamvamuv/  furore  perciti.  1/4.  f 


EX. 

Haraldus  ab  O  tgario  Arehiep.  Moguntino  ba- 

ptizatus.   192.  c.  d. 
HaraldusaPalnatokoncinterfccftus.  20;.  c. 
Haraldus  Godvini  filius  Angliam  occupavit. 

z\6.  £ 
HaraldusRex  ob  ignaviam  Hein  dictus.  220. 

a.  b. 
Haraldina  apudBlekingiamrupes.  ir.  c.  21.  c^ 

d.e.  Runemo  d;  fta :   21.    Ejus  defcriptio. 

21.  e.  f.  delineatio.  22. 
Hartgrepa,dura  manus.    43.  b. 
Harthbcnus  novem  cubitos  longus.  i/j.  c.  d. 
S)<XU$UA/  Dsemones  fepulchra  inhabitantes. 

'97-  a- 
$)&U$U<iUtm/  j^tfoefc&nfff  /  infcriptiones 

faxorum  fepulchralium.  i/.  a. 
^angolb  /  fecunda  aetas  feptentrionaiiurn_i 

90.  f.  91.  c. 
$}t\ntut flfi/  jactus  offium  hbdoforum.  73.  d. 
Hecla  mons  in  Iflandia.  24.  b. 
Hecla  non  femperignem  eructat.  24.  d.  e. 
HellefpontiRex,proThraciaeRege.  451.  d. 
JpetnabarDrapa/genus  carminis  antiqui.  12.  b. 
3)epltfJ»oIJ/  campus  duello  deftinatus.  98.  b. 
Hiarthvarus,  Rcx  dialis.  83.  b. 
Hiarnus  Scalder.  130.  d. 
Hipfieratea  Mithridatcm  maritum  virilLmo- 

rc  culta  in  cxilium  fecuta  eft.  44.  f. 
Hirundines  idola  inquinant.  247.  c.d. 
^clmut/ctrculus  Athletarum.  s>8-  a. 
£)o(inaanga.   98-  a> 
Honeftas,  prO  fortitudine  animi.  ioj  a. 
Honores  mutant  mores.  228.  b. 
Hofpitalitatis  jura  violare  nefas.  102.  a.  b. 
Hofpitium  publicum,privatum.  102.  b.  c. 
Hbfpites  in  tertio  gradu  ofticiorum_.i    ioj. 

a.  b. 
Hofpitis  ingrati  poehai  103.  c.  d. 
Humana  carne  vefci,  horrendum.  /2.  e.  f. 
ipujtuner/Runaecordiales.  4/.  b. 
Humblus,  vel  Humelusj  Dani  tk  Anguli  pa- 

ter.  igi  c.di 
Humanse  victimae  maclatae.  92.  c.d.e. 
Hunnorum  ingens  cxercitus.  121.  b.c. 
Hypegaeum ,  locus  fubterraneus.   134.  4. 

IAcuium  naturs ,  pro  morte.  17&  e. 
Jaculum  vagum.    197.  d. 
Idolum  Mahumet.  fu  c.  d. 
Idololatria  Ethnicorum  hihil  aii-d  qusnt-. 

opihio.  90.  b. 
I^a-f ,  fangvisDeorumi  47.  a.b. 
Jcllingenfe  monumcnttim.  202.  b.  c.  20j.  b. 

204.  a.  b. 
Ignis  linum  non  confumens.  16.  c. 
Ignis  terret  beftias.  77.  b.  c. 
Ignis,  pro  amore,  Poeticum.  99.  b. 
Ignibus  noclurnis  aliqucr»  oppriracre,  indi- 
jjnum.  9j.  b.  c. 

Igno- 


IND 

Ignomini*  militarcs.  1S0.  b.  d. 

Illices  oculi,  illices  voluptates.  43.  d.  e. 

Imaginarij,qui  diiri.  /o.  c. 

Im.igines  olim  in  templis  locuta?.  /1.  a. 

Im  buere  crumenas  aere.  63.  f. 

Imminereprovincijs.  1/4.  c. 

Im.par  dimicationis  genus.  39.  b. 

Iiripetus  fuga  fradtus.  /1.  c  d. 

Impingere,  vim  quandam  denotat.  6.  a.  8c  f. 

Imprecationes  Ovidij  exulis  in  Ibin.  /3.  a.  b. 

Improperare,  improperium.  188-  d- 

Inaccefla  montium.  27.  b. 

Inania  pacta  revocare  licebit.  117.  f. 

Incantationlbus  olim  corpora  adverfus  vul- 

neFa  dufabant.  57.  c. 
Incendia  jEthnse.  24.  a.  b. 
Inccrtare,pro  incertum  reddere.  4$.  b. 
Incentivum_>.  24.  c   d. 
Incedere  vitse  genus.  1/6.  e.  £ 
Inceflit  pecunia.   223.  c.  d. 
Inchoamenta,  pro  initijs.  17.  f. 
Inconchare,  pro  abforbere.  115.  d. 
Incubare,  pro  pertinaciter  inhaerere,  incum- 

bere_j.   /9.  c.  d.   , 
Snduftria,  pro  prudentia.  99.  b. 
Inextricabiles  amicitisehami.  149.  c.  d. 
Infernus  Iflandicus  fabulofus.  24.  f.  2/.  a. 
Inferre,  pf  o  ofFerre.  i6i.  c. 
Infraclus,  pro  fraclus.  177.  d. 
Infulae,  facerdotum  8c  regum  infignia.  97.  e.  f. 
Ingenij  vox  ad  varia  transfertur.  24.  a,  b, 
Ingenuitas,  quid.  225.  d.  e. 

In  hominem  componi.   44.  c. 

Injicere  manus  regnis.  1/4.  d.e. 

Inops  fenfiis.    6,  a.  b. 

Inops  lingua_,.  6.  c. 

Inops  fraternitatis,  comitis,  fociorum.  116.  f. 

Infidix  peftilentiores,qusefubnomine  neces- 
fitudinis  latent.  6i.  a.  b. 

Infignia  ingenuitalis  erogare.   223.  c.d. 

Infperata magis accidunt, quamfperata.  93.  b, 

Infula,proAnglia.  194.  e. 

InfularesDani.  190. c. 

Inftar,  pro  forma,  imagine,  fpecie_>.  133.  c. 
1/8.  c.  d. 

Intemperantia,pro  intemperie  cceli.  180,  b. 

Interjeclus,  pro  interjecfione.  19.  b. 

Intercus,  adjective.  iji.  c. 

Intimatio.  114.  a. 

.lntimare,occultedeferre,nunciare.  114.  a. 

;tntorfit  negotium,  cum  emphafi  didtum,  8c 
quafi  per  violentiam.  6.  f. 

Itnvidiamaximeconfpicuisrebusinfultat.  8.  f. 

Joculatores,  agyrtse  circumforanei.  14;.  f. 

llflandi  optimihiftorici,  &  pertiffimi  antiqui- 
tatum  feptentrionalium.  \6.  e.  d. 

Iilahdia,glacialisinfulaSaxoni.  22.  b.  e. 

Iflandia  quando  incoli  ccepta.  23.  b. 

Iilandiae  varia  nomina.  22.  c,  2$.  a. 


EX. 

Iflandicorum  monumentorum,  qua?  hodieq; 

fuperfunt,  recenfus,  \6.  c.  d. 
Ifora  portus  Sefandix  celeberrimus.  232.  e.  f. 
Iter  Bizantio  inDaniam  olirn  tritum.  49,  e. 
Jtilius  Gaefar  natatorise  artis  peritus.  83.  d.  e. 
Julini  defcriptio.  19  4.  a.  b.  &  198.  a.  b. 
Julinenfes  piratae  dicfi  ^omtfiJtftnger.  199.  d. 
JurisEccleliaftici  patrocinium  plurimisPrin- 

cipum  fangvine  ftetit,  11,  c, 
Juratoria  fides.  102.  f. 
Jufare  per  Jovem  lapidem.  2J9.  d. 
JutiaDaniam  ingredientibns  primiim  obvia. 

18.  a. 
Jutia  in  Norici  freti  littus  excurrit,  18.  c. 

LAboranti  optima  eft  raali  mora.  \\6.  e. 
jLac  raro  virgunculis  in  mammis  ,  niil 
virum  pafTis.  147.  f. 
Lacerare  gallum_,.  1/0.  f. 
Lacuna  in  Saxone ,  &  defectus.  .182.  e, 
Lacunar,pro  lacuna.  228.  e. 
Latialis  facultas,  pro,  peritia  lingnse  Latinar. 

ij  f. 

tatialisjupiter.  df.  &7.a,Latiarius.  ibidcm. 
Latiaris.  7.  a.  6. 

Latialiterdiflertare,  pro,  Latine  loqui.  7.  c.  d. 
Lapidumacervis  explorare  copias.  12/.  d.  e.f. 
Lapfui  vicinum  eft,  quicquid  fenio  conftat_,. 

61.  e. 
Laqueus,  pro  omaibus,  q_is  homo  irretiri  po- 
teft.  2/2.  a.  ; , 

Latrans,  fubftantive,  pro  Cane,  1/3.8.  b. 
Latrocinia  olim  honefta.    69.  b.  c. 
Lavacrum,  pro  Baptismo.  207.  f. 
Leges  Frothonis  paucsehodiein  ufu.  119.  d,  e. 
Legiflatores  proprijs  damnanturlegibusaij.e. 
Leonis,  vel  Llrfi,  caro  cotnefta,  aut  epotus  fan- 

gvis,  robur  conciliat.  48.  c. 
Leonum  caraibus  vivunt  Agriophagi.  48.  c, 
Lepus  infelicis  ominis.  214.  b.  c.  d. 
Lethra  arx  vetuftitTima  Regum  Daniae,  74. 

d.  e. 
LethfarumReges,Dania;Reges.  103.  c. 
it&a/vitaGermanis  antiquis.  /.  a.  b. 
LiberalitatisPrincipum  ergaDocfos  virosex- 

empla.  130.  d.  e. 
itltUlcjg/genus  carminis  antiqui,  12.  b. 
Limari,  atteri.  jj.  a.  b. 
itmruwr/  Runae  arboreae.  4/.  b. 
Lintea,  pro  velis,  174.  e. 
Lingvis  micare,  ferpcntum,  6$.  a, 
Literae  antiquae  Danorum,  Runae  didtff.   14. 

d.  e. 
Literae  Belkrophontis.   100.  d, 
Literarum  luce  clarcfcunt  egregie  facla.  5.  f. 
Literarum  frudtus  rcs  fcitu  dignas  ad  pofte- 

ros  transmittere.  4.  a. 
Literatorumgratiampromeremitilecft.  4.b. 
Literas  facere.   232,  b. 

Y  4  Lites 


-X 


INDEX. 

Lites  armis  Sc  duello  dirimcrre ,  olim  in  ufu. 

120.  c.  d.  -~J.. 

iutflingplag/gefiuscarminis.inti^ui.  u.  b. 
Liventis  aquse  fluvius.  $j.  c.  f. 
Livor  poft  fatum  faceilat.  98.3. 
Loca  fufpecla  Daniae  Regibus  ,  ceu  fatalia-.. 

234-  f  -  _.     , 

Locellus,parvus  loculus.    jg.  e. 
Longum  vivere,  longum  valere.  130.  e. 
Longobardi  a  longis  barbis  dicti.  igi.  a. 
Longobardi  ,  quando  cx  patria  commigra- 


runt_».  181.  a. 
Longobardi  quando  in  Italiam.  igi.  b. 
Lucra  aequorea.   ;8-  e.  f 
Luculenda  fermonis,  pro  fplendore.  16.  d. 
Lumbare,  fubligar.  14.6. 
Lundonia,Angli3eMetropolis.  70.  d. 
Lutum,cosnum,  labes,  fordes,  convicij  for- 

mula.  n j.  c.  d. 
Lymicus  linus,  qui&fretumLymfiortinuHi. 

18.  d. 
LymphanteSf,  mente  capti.  1/4.  d. 


Maxitwus  Danorum  Pontifex,  pro  Archiepi- 

fcoLundcnfi    $.  c. 
Maxsmilianus  primus  Imperator  ad  annum 
'  setatis  nonum  plane  mutus.    104»  b.     ■ 
Medioximus,medius.    162..  d.      , 
CO?e&e[farfi!Ub/  auguftum  fretum,  quo  Jutia  a 

Fionia  feparata.  18.  £ 
Mediare,  prointercedere.  zji.  d. 
Mendacium  regnis  perniciem  adfert.  112.  F. 
Menfa  nibil  facratius  apud  veteres.  41.  f.a.fe, 
Miles  pro  militibus,  per  Synecdochen^.  117. 


AgiPerfsrum.  14.3. 
.Magi  humanos  vultus  ,  befHarunv-j; 

formas ,  aflumere  &  deponere  oiim  nove- 

rantJ,  43.  txcd. 
Magifterium  ,  pro  magiftratu.  9.  d.  c.  variae 

ejusdem  vocis   fignificationes.    9.    e.  f. 

10.  a.  b.  , 

Magiflratum  mclius  gerunt ,  qui  inviti  ade- 

unt.  227.  c.  d.  e. 
Magnalia,  ingentia  fadla.  1/6.  b. 
Magnus,Nudipes  didtus.  228.  e. 
Maguntini  proprium  Epifcopum  interfici- 

unt.  241.  a.b. 
Majoresprofenioribus.  19/.  e.  207.3»  249. d.     Mufica  elim  in  aulisPrincipum.  86.  e» 
S9?dJtMKt7Logqrunae.   4;.  a 


b.  c. 
Milites  Principi  poft  praelium  fupsreffe  olirat 

rubori  ducebant.   82.  f. 
Minorare,  pro  minuere.  66.  c.  d. 
SD?WllW/  malleus  Thoronis.  89.  <£ 
SftiffsltfJttt/  fpina  Baldero  lethahs.  93.  £ 
MithothiniMid-Odinus.  ">.  a,  b, 
MvriyMa  Gra?corum._2.  e. 
Mcenibus  fe  defendere,an  aciedecemereprse* 

ftet_>.    49.  a. 
MonumentaRomanorum,  2.  «. 
Monftra  opponuntur  hominibus.  44,  c.  d. 
Montes  complanare.  119.  a. 
Monomachia  litesdecernebantveteres.  120.C» 
Morafken,lapis  regiae  eleetioni  in  Svetia  de- 

dicatus.  29,  d.  e. 
Mors  optima,qvum  petitur,  178.  b.   » 
Morituri  morfu  terram  carpunt.  178.^.  e, 
Mos  figno  conventum  indicendi.  . 
Motus  noclurni,  pro  Veneris  exercitio.  19/.  b» 
Moveri,&  motus,  inrebusVenereis,  19/,  b» 
Mulieres  verfilis  propofiti.  109.  e. 
Mukivola  refiexio.  16 /.  a, 
Murices  ferrei.  144.fi 
Mufa,  pro  Cantilena.  149.  e. 


Manes  eliciti  querelas  fundunt.  4.6.  d. 
Mandari,pro,nunciari.  iig.  d.  e.  ; 
Manni,  equi  pufilli.  69.  b.  c    . 
Manus  non  diu  i&u  exhilaratur_. ,  porver- 

bium_.  u<5.  e, 
"Manus  pro  copijs.  176.  d.  22g.  a. 
Manum  capitis  periculo  objicere ,  Prover- 

biufn.  n8-  f- 
Manum  fpargere,  excrcitum  dividere.  1181  f. 
Marmora  Arundelliana.  \6.  a.b. 
Marte  priores,  id  eft,  fuperiores,  vicTores.  jj.  c. 
MaiTa,rudemetallum.  148.  b. 
Mathematici  pro  Magis  &c  Praeftigiatoribus. 

41.  e;  f. 
Matrimonia  inter  insquales  raro  fcelicia_. 

60.  c.d. 
Matronae  laborantiReipublkae  faepe  fubvene- 

runt_.  206.  d.  c.  *- 

Maturitas  ad  animum  transfertur,  &prudcn- 

tiam  interdum  fignificat.   ji.  d. 
Maturitas,pro  prudcntia.   u7.fi  cka.   '.* 


Muficse  encomium.  87.  d.  2ar.  d. 

p^    j  Atatio,  prsecipuum  Juyenum  exerct- 
X   >|      tium.  83.  d. 
Natantes,pro  pifcibus.  1/4.  a. 
Navis  velata  infulis  8c  olivae  ramis.  89.  £ 
Navivetuftae  imponcre,fupplicijgenus.  2ij.c. 
Naves  ab  infignibus  nornina  fortiebantuii_.J 

240.  a. 
NavigiumDraconem  fimulans.  2J9.  £ 
Necromantici  Mereurium  habent  in  horo- 

fcopo.    46.  b. 
Necromantici  raro  fceliciter  Manes  cvocaut*. 

47.  c-  d. 
Negotium  terreftrc,  pro,pr3elio  tcrreftri.  ^J 

a.  195.  a. 
fftij bff ong/  hafta  imprecatoria.  116.  a. 
^i&ingfjfapur/obfcaenitatisapparatus.iitf.Cif. 
Nihil  utiler  quod  pariun  honeftunu  14J,  b» 
Nimietas, pro  abundantia.  toj.  c.fi 
NobilitasEuropae  totius  e  Scandia  &  Goth«u 

*8.  b, 

Noro- 


IND 

Nodorum  confertione  res  perplcxa.  1/4.  a. 
S^orner/Parcx.  134.  £15;,  a. 
Norvagia  ad  fidem  Chriftianam  converfa_,, 
•  208.  b. 

Nucibus  ludere,aleaegenus.  177.  b.c. 
Nulla  gens  non  eft  laudis  avida.  1.  b.c. 
Nuptiae  in  exequias  verfae.  41.  \\,  c. 
Nuptiae,  pro,  omni  concubitu.  210,  b. 
Nuptias  facere.  210.  b.   -t       \ 
Nutricij  dicSti  Educatores.  33.  e.  f. 
Nympharum  antra.  134.  ,f.a. 

kBtentus  enfis,proobjectuenfis.  ^S.a.b, 
Obtinere,pro  Vincere.  64.  a, 
Obtufi  cordis  efle.  9S.  f.  2/1.  £ 
Oceanusorbis  vinculum.  183.  e.  4. 
Occiduum,  pro  eo,  quod  occafui  vicinum  eft, 

vel,quoda_occidentem  fpectat.  39.  c.  d. 
Oculi  torvi  terrorem  incutiunt  hofti.  i6f.  a. 
Oculi  fafcinantes.  i_y.  c. 
Occurfaculanodtium,fpecl:ranoc"turna.i?(j.c. 
Odas  fuas  veteres  carmine  intercalari  diftinxe- 

runt.  41$.  e. 
Odini  duo  tresve  fuerunt.    45?,  c, 
Odinus  Afianus,  five  prifcus, 
£>.in  \)in  gajnle.  49-  c,  f. 
Odinus  Upfalinus.  49.  f 
OdinusMimericaput  arteMagica  vocalered- 

didit.    jo.  a. 
Odinus  uno  contentus  ocello.  78-  c. 
^Odium  in  propatulo  exercere.  14  f.  b. 
Olavus  Gotrici  filius,  non  eft  idem  cum  Oge- 

rio  Turpini.  187-  c. 
OlausRexNorvegiae  propeStickleftadam  in- 

tferemptus.  212.  c. 
Olaus  Famelicus  devovit  fe  diris ,  pro  patria. 

2Z4.  c.  d. 
Omnes  nationes  ante  Saxonis  tempora  fuos 

habuere  Scriptores.   1.  c.  d. 
Onuftus,  pro  onerofo.  166.  d.e. 
Opes  in  propatulo  habere.  13/.  d. 
Opinativus  opponitur  reali.  90.  f. 
Opinio,profama&celcbritate.  8-  d.e.f. 
£)rba()ntpptng/verborum  contcntiones.  117  b. 
Oriens,  pro  toto  illo  in  Europa  tradtu,  qui 

Hellefponto  finitimus.   49.  d. 
OfiundusNorvagiae.  131.  a.b. 
Ornatrices  puellae.  22/.  f. 
Os,  pro  dente.  i84-  a- 
Ofcellae  &c  petauri.  109.  f.  a. 
Ofcula  prima  carpere.  1/7.  c. 
Oftenta  regnorum  interitum  praecedere  fo- 

lent_..    2j2.  b. 
Ofculari  facralimina,  humilitatisindicium. 

218.  a.  b. 
Oth,  Hebraeis  fignum.  8i- c. 
Othinusonoculus  femper  apparuit.  47.  b.c. 
Othinus  oculum  Mimero  oppignoravn.  47- 

e.f. 


EX. 

Othino  victimae  humana?  macfatae.  92.  b.  c, 

17/.  179.  a. 
Othincariduo.  209.  b  c. 
Ottho  Imperator  expeditionem  in  Daniam_. 

fufcepit.  199.  e.     - 
Otium  incentivum  libidinis.  108.  d. 

PAce  veftra  dicere  liceat.  128.  a. 
Pagani,  qui  dicTi.  144.  f. 
nat^5Z4T0M.     Ji.   a. 
Parca:  militares  88-  b.  c. 
Parcae,  &  earum  oracula.    134.  f.  13/.  a. 
Parentela,  familia,  cognatio,  profapia.  234.  b. 
Paro,navispra-datoria,  174.  b. 
Parricidium  ,  de  interfedt ione  Principum_,. 

176.  £ 
ParonomafiaSaxoni  frequens.  ij<_.  £ 
Partes,  pro  ora,plaga.  6$.  e. 
Parvitas,  pro  vihtate ,  feu  humilitate,  7.  d.  e.  i. 
Parvus,pauperemdenotat.  7.  a.  b, 
Paffio,  compaffio.   101.  e.  f. 
Paffivus,paflivi  amatores.  100.  e. 
Pati,  de  rebusVenereis.    100.  e. 
Patibulum,  pro  cruce.  22(5.  a.  b. 
Paticus,pathicus.  100.  f. 
Patientia  ex  fortitudine  nata.  72.  £ 
Patricius  fpiritus.   102.  a. 
Paufa,quies,finis.  J9.  £ 
Paufanae,  induciae.  f. /9. 
Paufantes,  pro  defunclis.  /9.  b. 
Paufare,  pro  quiefcere,  dormire.  /9.  b. 
Pax  univerlalis  fub  Nativitatcm  Chrifti.  129." 

a. 
Pecunia  ad  milites,  gloria  ad  Ducem  redun- 

dare  debet.    32.  e.  f.  a.  b. 
Pecunia  mortui  inftrucli  ad  Valhallam,  96. 

d.  e. 
Pecus,  pro  cuncftis  animalibus  domefticis. 

jj.  b. 
Pendente  bello.  163.  a. 
Penuriae  vocabulum  ad  res  varias  transfer- 

tur_,.  7.  d. 
Per  involucrum.  210,  a. 
Pergenuare,genibus  repere.  148.  e. 
Perlarum  Regrs  fine  muneribus  adire  nefas, 

110.  c. 
Petia,proPic"tia.  190.  b. 
PetrusBotildaefiliusMonafteriumNeftveden- 

fe  fundavit.  230.  f. 
Petulantia,  pro  Juvenili  impetu.  I46,  d. 
Phyficulandi  fcientia.   42.  d.  c. 
Phyficulare,  pro  Phyficare.  42,  c.d. 
Phyficulatores.    42.  b.  c, 
Pidfurae  ruditas.  103.  £ 
Piratica  maximae  olim  laudi.  98.  d, 
Pifces  manibus  capiuntur.    21.  b. 
Pifcium  in  fretoDanico  Sc  Conftantinopoli- 

tano  abundantia.  21.  b. 
Pcena  maliti_  fimilis.  116.  a:  b. 

Pcenale, 


IND 

Pcenak,  pro  pctna.  67.  c.  d. 

Pcenarum  quatuor  gcnera.  1/7.  a.  b. 

Poes  antiqua Danica  qualls  fuerit.  12.  13.  a.b. 

c.  d.  e.  f. 
Pontem  trajicere.  iji.  d. 
Pontificium,  pro  Pontiflcatu,  Sacerdotio. 

207.  f. 
Pontis  verfatilis  ufns  fereohmignotus.  131.  d. 
Popponis  miraculum  candentem  ferri  lami- 

nam  geftantis    207.  a.  b. 
Popularis,  homoabjedtae  conditionis.  rop.  a. 
Populusdivitum,populusDeorum,  223.  f. 
Porcos  rixantes  conciliant  lupi.  111.  b.  c. 
Potis  fit,propoffit.  148.  c. 
Pretium  interfecti  ab  interfectore  requirere, 

foknnequondamfuir_..    jp,  c.  d. 
Praecluis  forma.  i84-  d. 
Prsecordialis ,  pro  intimo.  109.  c.  d. 
Pr8ecurrit,adcurrit,decurrit&c.  1514.  c. 
Pnefatio  Saxonis  omnibus  numeris  abfoluta. 

1.  b. 

Incaqu^nampotiffimum  traclat.  ibidem. 

b.  c.  d. 

Praeferre,  pro  praefkere  alicui  muneri.  166.  c. 

191.  f. 
Prsefectura  Slefvicenfis  olim  beneficiaria-.. 

104.  d. 
Prsgrandia  imperia  difficile  continentut-*, 

19  j.  a. 
Pradatio  maritima.    166.  a. 
Prxminere,  pro  praeeminere.  1/4.  e. 
Prxftes  :  praeftites  Lares.  54.  e.  f. 
Prsefumo,  praefumptio,  proefumptuofus.K?;.  b. 
Primitiae,  pro  primis rei  alicujus  -initijs.  1/8. b, 
Primitias  rloris  teneri  auferre.  1/7.  d. 
Principatus  nonfangvini  debetur,  fedrneritis, 

61.  b.  c. 
Principare,  imperare.  191-  a. 
Probrofus  ales,qui  proprium  polluit  nidum. 

113.  f. 
Probatio  per  ignem,  per  aquarri  calidam',  vel 

frigidam.   110,  f. 
Probationum  ,feu,  purgationum  varij  modi. 


iio.  e.  f. 


Procella,pro  malorum  incurfantiumimpetu. 

20;.  f. 
Procerae  ftaturas  homines  foknt-exagitari. 

Projicere,procontemnere.    40.  e.  r. 
Prodigiofi  partus  exemplum  memorabile_j. 

107.  e.  b.'  c.  108-  a.  b.     . 
Propaflls  alis.   19/.  b. 
Propior  Virginis,  quam  militum  charitati,  lo- 

cutioValeriana.  40.  e. 
Propugnare,cumDativo,rarius.  /1.  d, 
Proreta,  qui  proraepraefidet.  jy6.  d. 
Protheo  mutabilior.    44.  d. 
Protheusambiguus.  44.  b. 
Protheus  magus  fuit  &  venefkus.   44.  i, «. 


EX. 

Proximum  fibi  quemq;  natara  conftituit_.. 

61.  e. 
Prudentia  peregrinando  comparata.   114.  c. 
Pialkre,propriumCkricorum.  218.  e, 
Pulchritudo  index  nobilitatis.  6j.  f. 
Pulfare,  proVexare.  5/.  f. 
Pulfare,  pro  accufare,  afHigere,  vexare,  225.  6. 
Punica  aqua.  132.  b. 
Puniceumfcutum,fignumpacis,  89.  e. 
Pyga,pro  natibus.   163.  c. 
Pythomantis.    43.  a. 
Pythonica  ars.  42.  f. 
Pythonicp,   Ibidem_,j 

Uaeftio  ;  An  pro  rerum  fumma  duello 
confligere  liceat  ?  10/.  e.  £ 
Quaeftio  ?  Num  in  Magiftratu  deligendo  aeta- 

tis  ratio  habenda?  109:^  110.  a  b. 
Quaeftioj  AnPrincipembellis  interefle  expe- 

diat?  iii.  £ 
Quaeftio  i  An  praeftet  bellum  domi  excipere, 

an  hofti  inferre  ?  1/4.  b. 
Quicquidevenit,aliquando  accidit.  Proverb. 

121.  e.  f. 
Quo  plura  poffidemus,  plus  afFeclamus.  12/.  c, 

Adius,profuIgoreoculorum.  ifj.  f. 
P^amak,  ramus  cx  arbore  decifus.  47,  £ 
Ramak,pro  ftemmate.  ijj.  d. 
Ps.amis  curvatis  annectere_>,  fupplicij  genur. 

161,  d. 
Ramum  ducere,originemducere.  ryj.  d. 
Raro  pingvefcet,  qui  cadit,  Proverb.  121.  £ 
Recidivum,quod  revertitur.  192,  a. 
Recordatio  majorum.  j.  c. 
Sxamruner/RunaeMagicae.  4;.  £ 
Refutare,  rejicere,  contemnere.  69.  e. 
Reges  Daniae  munera  donabant  aulicis, 

7J.   a.  b. 
Regna  Acjuilonaria  magnam  habent  fermo- 

niscommunioncm.  22.  b. 
Regncrus  ^oD&rog  vi&orias  fiias  faxis  incidi 

curavis.  jj.  c. 
Regnerus,unde!ot%Oj}di<ftus.  189,  b.  c, 
Reguli  plures  inDania.  103.^. 
Religio,  pro  jurejurando.  209.  b. 
Repedare,  pro,  redire,  reverti.  93.  c» 
Repigrare ,  pro ,  rctardare,  cohibere,  ifi,  a. 
Rei  patriae.    234.  d. 
ResDaniaegeftae,proDanorum.  6,  0. 
Res  Danicas  in  hiftoriam  eonferre.'  6.  e. 
Res  gcftas  in  fcutis  depingere ,  olim  foknnc. 

102.  c. 
Refcindere  manumiffioncs.  32.  a.  b.c. 
Reftipulari,viciffim  aliquid  ftipulari.  213.  b,. 
Rex,pro  Vicario  Regis.    101.  b.  102.  b. 
tKiftaOvUII^r/incidereRunas.  46.  c. 
Rifus  moricntis,  indiciumvindi&se,  J^.i.a, 
Roeskildia  a  Roe  Regc,  71,  £  a,  b, 

Roluo, 


IND 

Ro-iuo,  _nde  ditftus  Krake.  73.  c.  i. 

Rolvo  didtus  ZQtittt  ytUa.  7/.  b. 

DvoifoTD/  prima  aetas  feptefltrionalium.  90,  f. 

91.  a.  b. 
Romani  fuperftitiofi.    45.  e.  f. 
Rubellum  vinum.  ijo.  c. 
Rumor,  pro  obfcuro  ftrepitu.  110.  a. 
Rotari,  volvi  huc  illuc.    180.  a. 
9uincr/literaeantiqua:Danorum.  14.  e.  4J.b, 

c.  d, 
DttHlfl  tttaaw  lingua  Danica  a  Runis  dicta_,. 

4J-  c.  d. 
Runae,  veterum  DanorumPoetae.  12.  b. 
SUuiar  duo  fignificat,  &  veterum  literaturam, 

<5e  magiamRunis  expeditam.   4j.   b.  c. 
Runi  veteres.  medendi  folertia  fe  vulgo  ven- 

ditabant_,.  40.  f. 
Runarum  fchemata  varia.    14.  i/.-a.  b.  c.  d. 

c.  d. 
RunaruKi  magicarum  variae  fpecies.   4/.  a.  b. 

c.  d. 
Cftltnarftcfflc/  lignum,  cuiinfculpebantRunas 

46.  a.  c. 
Runas  tabellisligsaeis  fculpferunt.   100.  d. 
9uUl()CntMDrapa  /  genus  carminis  antiqui. 

12.   b. 
Runicarumliterarumduo  gencra.  4/.  c.  d. 
Runis  abutebantur  Magi  ad  incantamenta__. 

4/.  d.e. 
Runomagix,  fiveNVcromantiaeRunicaeexem.- 
plum.  4;.  b.  c.  d. 
Rupices  paginse.   i<5,  c. 

SAcco  inclufws  non  mordet.  12.2.  b.  Pro- 
verb. 
Sacer  ignis,  eryfipelas  exulceratum.  220.  c. 
Sacerdotes  Dijs  iuisaurusn  &  argentum  detra- 

hebant_..    jo.  d.  e.  . 
Sacra  menfae,legati©nis,regni.  41.  f.  a.  b. 
Sacrarium,  pro  aedicula  facra.  9.  c.  transfer- 

tur  etiam  adanimum.  ibideaa.  f. 
Sacrificia,  proSacramentts.  238.  d. 
Sacrifta,  cuftos  faerarij.    220.  b. 
Sacrum,promagno.  220.  d.  e. 
Sagitta  lignea  conventus  indidtus.    120.  a. 
Sagittandiars,pr3ecipuaJuvenumexerciutio. 

84-  a. 
Sagit|Brij  optimi,  qui  fuerint.  208.  d. 
Sagittariorum  ulus  in  praelijs.  /7.  c. 
Sago  jactare  in  aera.    105?.  a. 
Salem  exaquamarina  decoquere.  132.  e.  f. 
Salmoneus  tonitrua  aliudebat,  229.  b, 
Saltus  edere.    126.  a. 
Sangvis  Deorum,  qualis.  47.  a.  b. 
Sangvis ,  facrificium  humano  fangvinc  pera- 

ctum.  jj.  a. 
Sangvis,  pro  progenie.  ijj.  d.  c.  217,  c. 
SanctusVitusMartyr.  246.  a.  b. 
Satrapa,  Perfica  vox.  31,  f. 


E  X. 

Saxa  varijs  infcriptionibus  oruata.  ij.  a. 

Saxaprotrophaeis  ereifta.  ij.  b. 

Saxa  duodecim  electioniRegiaeolim  deftina- 

ta.  29.  f.  a.  b.  c. 
Saxeum  volumen.  16.  c. 
Saxum  volatile  nullum.  z6.  £  a, 
Saxo,  ClericusAbfolonis.   6.  d. 
Saxo  literatam  militiam  Valdemaro  oftert_.. 

17.  d. 
Saxo  Momi  reprehenfionem  praevertit-,.  41, 

d,  e. 
Saxo  multadebetMartianoCapellae.  6z.  c. 
Saxonis  obtrectatores  ne  hilum  proficiunt_,. 

16.  e.  f. 
Saxonis  fabulofa  unde  manarint,    17,  e.  f. 
Sa_onia,regnum.   106.  b. 
Scabida,  pro  fcabiofa.  \j6.  e. 
Scabies  nocens,  mala.  jj.  f. 
Scabiem  Romani  abominati  funt.  /4,  a. 
Scalda,  quid  fit.  17.  e.  fi 
Scaldri  ad  lyram  carmina  decantare  foliti.  13. e. 
Scelera  rariffime  impunitategaudcnt.  233,  a. 
Sceptratus.    233.  c. 
Scherna_..    44.  f  a. 
Schema  aciei  Othinian.x.  164. 
Schifma  inter  Alexandrum  &c  Oetavianu___ 

Papam.   240.  e.  f. 
Scindulas,  minuta  Jigni  frufta.  210.  d.  e. 
ScotiaScottoDano.  <?8.  e  fia. 
Scriofinni,  Scritofingi ,  Scritobini,  Scredevin- 

dones.  z6.  c.  d.e.f. 
Scriptitatumolim  inpalmarum  folijs,in  cor- 

tice,ligno.  99. 100.  a.  b.  c. 
Scuta  ex  eorticibus  arborum.  i6z.  a.  ex  tabu- 

lis  fectis.  \6z.  c.  d. 
Scutapulfarc,  mos  militaris.  238.  d. 
Secretariurn,locusoccultus.  1S4.  b. 
Selandia  antiquis  <S«IunbUr7  item  Sialandia 

dicta.  19.  d.e.f. 
Seelandia  potius  dicenda,  quamSa:dlandia_,. 

19.  c. 
Seelandiae  infulaeorigoexEdda.  19.3.  b.c.  d.e. 
Securftas  valde  nocet  militarifortuna;.  66.b. 
Seductus,feorfim  abdudtus.  22f.e.  249.  b. 
Sedulus, continuus,affiduus.  191.  e. 
Senes  baculis  greifus  adjuvant.  176.  f. 
Scnior,proDomino,Principe.  211.  a.  k 
Senfatus,  fenfu  valens.  c>^.  fi 
S«nfus,proanimo,fivemente.  6.  b. 
Sepultura  in  magiao  pretio  apud  Gigantes, 

98.  £ 
Sequeftra  pax.  174.  d. 
Sequior,  pro  deteriore.  134.  a. 
Sequioris  ordinis  vij,-  133,  c.  d. 
Seram  induftriae  patefacerc.  99.  a.  b. 
Serium  veritatis.   jgr.  e. 
Servum  habereamicum,  inconfukum  eft. 

iij.  c. 
Siderea  rupes,pro  alta.   24,0, 

Signa 


IND 

Sisna  illatae  injuriie  mifeiicordiam  accen- 

dunt.  232.  c.d. 
©igVHIKlVRunaevidtoriales.  4j.  a. 
SigtrugusRexnullo  alio  metaIlo,quamauro, 

fuperari  potuit.    36.  f.  $7.  a.  b.c. 
Sigtrugus  a  Gramo  clava  auro  nexa  interfe- 

Ctus.    37.  e.  f. 
Silva  Caledonia.  70.  b. 
Silvefter  II  Pontifex  deceptus  oraculo  ftatuar. 

jo.  c.  d  c 
Simi,Simones.  67.  b. 
Singulares  congreffiones  abolitae.  220,  d. 
Sinus  proprie  ferpentum.  61.  c.  d. 
Sinus,  genus  vafis.    1/0.  b. 
Siftri  figura.  87. 

Siftrum,  quale  inftrumentum.  $6.  a.  b.  c. 
©faU»tin<_,!/vertigoPoetica.  13.  b. 

<Sfemtmtr/©femmu9)?<t)ar/conclavia&cu- 

ftodes.  109.  a.  b. 
©faroetl/  oppidulum  in  extrema  Cimbria_,. 

18.  d. 
©ftbher/  ©frjbi/  2n&ttlcr/  folese  ligncseFin- 

norum.  27.  a. 
Skioldiegregia  indoles.  31.  d. 
Skioldi  Regis  hurnan-itas  &  eontinentia.  32. 

d.  e.  f. 
<Bftolbltl1<$a  SJtjfltr/  genus  carminis  antiqui. 

11.  f.  12.  a. 
SkioldungiaSkioldoOdinifilioditfti.  31.  c,f. 

item  a  clypeis.  ibidem. 
©ftolbltnattr  didi  Danise  Reges.  12.  a. 
®f OtbcUf/  gcnus  carminis  antiqui.  12.  b. 
©fybt  /  €>ftbf;cr  /  ©ftjer  I  Xylofoleae.  116, 

b.  c.  d. 
Sleipnerus,  Odini  eqVus;  82.  a. 
Slefvicenfes  &  Holfati,  Dani  potiiis  quani^. 

Germani.  10;.  b.  e. 
Solidum,pro  tcrra  firma.   1^7.  f. 
Solis  sftus  nimius  fegetes  corrumpit.  223.  b. 
Solis  lumen,  ne  noclu  quidem,  in  Norvegia, 

occulitur.  22.  b. 
Solitarius,  folus.  63.  a. 
Sonoritas,fonusclarus.  229.  f. 
Sopore  conficere  homines  Magi  folebano. 

48.  d.e. 
Sordido  cultu  robufta  faepe  obtegitur  manus. 

Sororcs  dicebantur  amatoribus  puelloe.    33. 

a.  b.  .  r  ■ 

Sorores  fratribus  veftes  olim  eonfkkbant-,» 

72.  b.  c. 
Sortium  ufus  apud  Germanos.  24;.  c.  d.e, 
Specimenhoneftatis,virtutis.  249.  e.fi. 
Spedtra,  quid  fint.  67.  e.^. 
Specular,  pro  fpeculo.  i<5i.  c. 
Specularia,pro  feneftris,  Senecze.  i8i,  e, 
Spes  metum  vincit.  I<S/.  f. 
Spicare,  fpiculo  afperarc."  60.  d. 
Spicum,profpica.^.  60.  b. 


EX. 

Spicus  crinalis,  pro  pecJtine.  6ot  a.  bl 
Spinofi  dentis  acumen.  63.  a. 
<5piofiD/@pelbfeffk/tabelIae  lignea?.  100.  d»1 
Sponfio,  ftipulationi»  geuus.  212,  f. 
Squamea  terga  ferpentum,    63.  a. 
Squammae  pifcium  inter  res  no<£tu  lucentcs»' 

zi6.  c.  d. 
StatuaMemnonis  magiceconiecrata.  jo.<a.b. 
Statuataciturnior.  .149.  f. 
Statuae  vocalcs.   ro.  e.  f. 
Statua:  futura  praedicebant.  /o.  c. 
Statura  procera  antoritatem  conciliat,  2/0  ev 
Ofinga  @tt>efnti)orn/claviculum  foporifero 

characlere  fignatum  injicere  alicui.  48.  e. 
Stipendij  vocabulum  varie  fumitur.  10.  f. 
Stipite  perfodebant  corpora  mortuorum_,v 

I2f.   C. 

Strava,  convivum  ferale.  6i._  f. 
Strangulare  laqucis  fallaciarum.  i07,_b, 
©tranbhsg.  114-  f, 
Stridor  ferarum.   /8-  c. 
Stupidare,  pro,ftupidum  reddere.  /4.  e. 
©tttffeola/  genus  carminis  antiqui.  12.  b. 
Sveno,alter  Julianus.  206.  b.c. 
Svenonis  Efthritij  laus.    217.  d.  c. 
SverusRexnonfuitfabrifilius.  248.  c.d 
<5vtp/  Genius.  67.  e. 
©liarfrttner/RunaeNecromantic*.  46,  a, 
Subarmalis  veftis.   103.  f.  16 /,  b. 
Subtel ,  vola  pedis.  1/3,  c. 
Succinclus  opibus.  63.  f. 
Sudus  fangvis,  pro  fplendido.  \6\.  c. 
Summa,  pro,  rerutn  fumma.  21/.  c. 
Sundmoria,  &  Nordmoria,  provinciar.  124.  c 

TAbes,  fanies  &  fangvis  corruptus,  47.  a. 
Tabes,  pro  tabo.  77.  a. 
Tabulatum,proalveolo  lufbrio.  238.  a.  b. 
Tela  poft  tcrgumjaculari,Parthorum.  125?.  a. 
Tenaculum,pro  rttinaculo.  i/8.  f. 
TttPfiapavTeia  ,  divinatio  cx  cinere.  24/.  f. 
Teraphim  Labanis.    ro.  d. 
Teftamentum  inoffieiofum.  ip/,  c.    - 
Teftudo  militaris.   89.  c.  d. 
Textiles  nodi,  pro  aulseis.  <?p.  e. 
Thule  unde  diclaGoropio.  \6.  a. 
Thule  noncftlflandia.   172.  d. 
Thylenfesminus  redtc  Iflandi  dieuntur.  16.  f. 
Thymmo  ramulum  pro  vexillo  crigir'.   209 

c.  d. 
ThymmOjBannerdictus,  205»,  c. 
ThyraReginavallumDanicumpriraaftruxit, 

200.  e.f. 
Tibiaatibijsanimaliumdicfa,  140.  a» 
Timere  ad ,  Idiotifmus.  40.  e. 
Timor,  maximum  olim  dedecus.  77.  c, 
Titularc-j.  3.  b. 

Tituli  vox,  quam  varia  fignificet.  2.  d.  e. f.  j.  a» 
^Oftla^/genuscarjninisantiqui.  12,  c, 

Tonfij 


IND 

Tonfi,  retni.   135.  e. 

Tori  varietas  iupplicij  loco.  68.  b.  fc, 

Tormenta  quae  omnis  generis  tela  torquent. 

232.  £ 
Torpere,incultumatq;  focordiam  denotat_» 

6.  f. 
Tortus  crinis,inRodumc6ac~his.  147.  d. 
*$OUbragtlrVgenus  carminis  antiqui.  12.  b, 
Traditio,  quid  fignificet.  8.  b.c 
Tumulus  cadaverum.  78.  b.  c. 
Turbidare,  pro  turbida  reddere.  /4.  e. 
Tyrannus,proRege.  161,  c. 
Tyrannis,proRegiapoteftate.  161.  c. 

VBbo  reeufat  imperium.  227.  a. 
Vse  terrae,  cujusRexpuereft,  105?,  b.c. 

QJafurlojo.  43-  b. 

Q5aifo(?/  ftrues  cadaverum,  78.  e. 
^atfrjrittr/Parcaemilitares,  88.  b. 
Vaili©«nW«rcf  primus  fundator,  quis  fuerit. 

199.  b.  c. 
Vallis  Jofaphat  defcriptio.  227.  f. 
VallumBarbaricum  inAnglia.  201.  a,b. 
5Qbam$<\tttX  I  Ager  immortalium_.  104.  c. 

d.  e. 
Vtnalis  lingua.   1/1» 
Venatica  praeda.  128.  f. 
Venerisvocabulum  inter  t_  uscnt.  108.  h^ 
Venus,pro  concubitu,  108.  b, 
Venus  crrabunda,  vulgivaga.  108.  d.e. 
Venus,  pro  quavis  amica.  157.  d. 
Verrcndi  vocabulum  fingularem  violentiam 

_otat_.    47.  e. 
Verrere  mare_>,  132.  d.  e. 
Verfilis,  vertilis.  2j.  b.  c. 
Verfus  Saxonis  debito  ordini  reftituti.  $6.  b» 

c.  d.  e. 
Veftigio  fufpenfo  ambulare.  132.  a. 
Vetuftas,  pro  fenectute.  149.  c.  d. 
Vetufti,  pro  fcnio  confectis.  149,  b. 
Vexilia  olim  facra.  246.  b.c. 
Viare,  pro ,  iter  facere.  178-  b. 
Vieinans.  %6  a. 

Vidroriam  ftertendo  nemo  cepir.  121.  b. 
Victrix  fignum,  quid  fit.  81.  b.  e. 
Victualia,  pro  annona.  180.  c. 
SBtjfa/carminaDonorumantiqua.  n.  f, 
^XtinyxtVnaxx,  1/2,  e.  d. 


EX. 

Vinculatus,vinculis  aftrichis.  202.  b. 
Vinculum  fraternum,  pro  fratcrnitate,  162.  b. 
Violare,  de  violento  contactu.  133.  d. 
Virginum  rnos  libidini  vslamcn  pr„te_ere__, 

Virtus,robur,auxilium.  192.  a. 

Virtute  invidiam  vincere  difficiic.  13.C  e.  f. 

Vifitare  terram,  pro  fcccundare.  224,  e. 

Vifus  fidelior  aure  eft.   78.  f. 

S_  ttefTef.  28.  a.  Vitarum  campus. 

Undtio,  pro  coronationc.  2ji.  b. 

Undiqueiesus,  utrinquefecus.  22.  a. 

Unno  Archiepifcopus  Birc„  in  Svecia  fepul- 

tus.  208.  d. 
Voces  animalium  callere  Sc  interpretari.  112, 

a.  b. 
^OgfNrin/anfradus.  18.  a. 
Volubilitaslingu„,pro  eloquentia.  2ir.  c, 
Volucris  rubella_.  iro.  a. 
Voto  ie  obftringebant  veteres  inter  pocuIa_>. 

74.  c.  d. 
Vox,  pro  lingua.  22.  b, 
Urceis  egerere  aquam  e  navibus.  114.  c.d. 
Urere,  pro  Isedere.  61.  d, 
Urnenfe  forum.   zji.  c. 
Urfi  nomine  infidiator  virginem  comprimk, 

2i6.  d.e. 
Utgarthia,  Conftantinopolis.  191.  d.    - 
Utgarthiloci  fabula,quid  fignifiGet.  18/.  a.  f. 
Utgarthiloci  etymologia.  i8r.  b.  c. 
Vulnus  pro  clade.  ytj.P  104.  d.e.  2/1.  c. 
Vultus,  totiusq;  corporis  mutatio  pr„ftigioia„ 

517.  b.  c, 
Vultus  temporis.  n<J.  b.  c. 
Uxorius,  mulierofus.  146.  b. 
Wera,  ponsSelandias.  129.  e. 
QBtjgjj  Q3ofa  I  quid.  39.  c. 
WilhelmusTellius,optimUs  iagittarius,  204." 

c.  d. 

XEnia  in  convivijs  antiquorum.  92.  a, 
Xylofoleae  feptentrionalium.  116 .  b. 

YRpana  procella_.  p.  a.  b. 
$W  3««.  T7*  h. 

yr"Eiotypi„  rauliebrismagna  vis.  115.  a.1 


1NDEX 


(0 


*K: 


C$3P$3$ 


"Z,  X  Zf  W1  ^-'  ^?  ^1  V  V1  V1  ^*  V1  ^  *P  U^  ^P  *JP.  <£?  V*  V*  V1  V  ^*  V  W>  M>  <^T'  (LTC  "5 


INDEX    AUTORUM, 

qui  in  fuperioribus  Notis  latxdantur  &.  illuftrantur. 


x 


BBo.   3g.fi 
Aibilles  Tatius.   ip.fi. 
Acron-  63.C.  146.4.  i^o.e. 
Acla  Apoftolorum.  42.  f. 
Adamannus  Scotus.  194.  e. 
Adamits  Bremenfis.  2.  a.  26.  c.  2$.  a.  tf.  e.  71.  &. 
93. d.  ug.a.  iitf.f.iS6.f.  i$.7.e.  tgg.a.b.  igg.  a. 

192.  e.  193- b.  194.  e.  199. a.  zoye,.f.  Z07.C.  208. 

h.f._w9-a.c.f  zio.b.  ziz.b.d.e,.  213. f.  21  j.  d.f 
216.  a.  217. b.d.  2tg.a.k 
Ado  Viennenfis.   i.  c. 

Adoiphus  Cyprtetu.  194. f.  200.  c.  207.  4.  249.  &. 
&lins  Donatiis.  145-  d. 
Miamts.  ',z.a.  123.  f.  iS4-c.  zto.c.  213.9. 
Mnothus.  z.  b.  g.f.  19.  d.  30,^36.^.  63. f.  1.91.  & 

207-  e.  219.  e.  zzo.  a.  22U  C  d.  e.  222.  a,  b,  £.. 
223.  d,  22$,  a.  229.  a. 
JEmilius  Macer.  153.  a. 
JEmilius  Probtts.  10.  b.  zz^-.a.. 
Agatlnas.  57,  e.  229.  e. 
Agobardus.  120.  d-  220.  e, 
Aimonius.  i^c.  z.a,  iSj-f.  i$7.  d.  iSg.a.b. 192.  '/. 

199.  c. 
AUnus  ab  Infulis.  36.  c.  39.  a. 
Albcrtns  Abbat  Stadenfis.  ig6.a,  ig7,a..e.  igg.a.b. 

192.  e.  199.  e.  207.  d.  229.  a. 
Albertus  Argentinus..  Z09.  f. 
AlbertusCrantzitts.  29,  d.  $o,a,  31..  b.c,  49, C  6z. 

b.  tzo,  c.  134.  b,  193.  d.  199.  e, 
AlVertus  Magntts.  \SS>  a. 
Albertus  Metenfts.   1,  i, 
Alexander  ab  Alexandro.  89. a,  100.  c, 
Alexander  Gvagnimts.  zy.  a, 
Alcimut  Avitus.    114.  a,  175.  c 
Aldbelmm.  8,f,  39.  a.  59- b.  69,  f.  97,  b.  100.fi 

149. c.d.  zio.f.  zzo.f-  zz4,b,  227. b.  234.  h. 
Alfenus  JCtus.   163.  d. 
Alfiictis.   1,  d. 
Attudaus  Laiifmenfis,  39,  a. 
Ambrofius,  iz$,  c. 
Amcenus.  69,  d. 
Ammanus  Marcellinus.    6.f.  9,a.e.  13,  f.  21,  d. 

z^.d.  31.  e.  34-  b,  }f.f.  37. b.  42, a,  44*.  *>  47- 

e.  p.d.  67,  d.  69. e.  70. d.  83- a.  87-b,d,  89. d. 

93.  c.  97.  a.  10 f.  e.f  113,  d,  117.  a,  134.  a.  14},  c 

154.4.  itf.b.i6j.b,  174.  d.  i7j,a,  17$, b.  zof.a, 

206.  b.  211.  b.  217.  c.  ZZ3,  d,  229.  b,  s.  233.  d. 

234.  a.  Z3j.  a.  23$.  f. 
Andreas  Abbat,  g,  fi  241,  d,  e,  244,  rf,  (.  24^  A. 

e,f.  247,  a. 


AndreasBurtzus,  z6,  e, 

Attdreas  Eenfllebius.  178.  a, 

AndreoiSttHonis.  tai.  a. 

Andreas  Vellejiu.  9,  c,  37.  f.  71, 4.  87- f,  104.  K 

131, c.  i^z.e,  173, a.  192.  f,  194,  c>  207. t„  20%.**, 

211.  c.  217,  d.  zzf.c.  zz7,e.  230,  b^zti,  4, 
Angelomus  Lexovietifis,  24.  e.  <?c  c, 
Anticjuitates  Tricaffing,,  33.  f. 
Antonimts.  70-.  d. 
Antonius  Toquelinus,  177.  d, 
Antonius  Nebriffenfis.  87,  c 
Apicius  Cettitts,  145.  e. 
Apulejus.  9.^.  10. a.  ig,c.  24,(1.  27 -b.  30. c.  33' <£, 

34,  c.  37,  b.  42.  d.  43.  d.  46.  k.  47.  c.  £<•  c.  i, 

60,  c.  60,  f,  66,  c,  86.  b.  87.  d,  99..  K  toj.  e.f. 

106.  a.  116.  f.  127.  a.  132.  a.  134-  a.  ip",  a,  j;j.  b, 

158,  a.e.  16$.  d.  17S,  b,  ig4,  b.  tSS-  f.  1,9,4.  f.  W- 

b,  210,  d.  22$.  d.  251,  a. 
Ariftides,  119.  b.  175.  f 
Ariftopbanes.  iz^.b.c.d.  b.c.i.ziz.f. 
Ariftoteles.  67.  a.  S3.fr  uo,a.  i4$-b.  226,  f. 
Arnerut Skald.  ^z.e, 
Aingrimus  Jonas  Islandus.  16.  a.  17.  e.  22.  c,  2%, 

h.e.  24.  d.  z$.a.  26.  s.  31.  d.a.  79,  e,  9t,e.. 

120.  b-  134.  b.  141,  c,   i/Z.  d,   190,  a.  250.  (. 

Arnobius,   g.  a.  16.  d,   43.  a.   57.  a,   10$.  e,  f. 

'  toS.  b.  izS-  a,  21S.  c,  247.  d. 
Arnoldus  Abbas  Lubecenfis.  '3.  f.  $.  d,  e.  1».  -<t. 

11.  c,  d. 
ArmldtisHuitfeldius.    n.f.b.  i$z.  e. 
Arnulphtfs  Lexovknfis.  z.  d.  f.  b.  24:.  L 
Arrianus.  219.  a, 
Arrianus  JCtus.  8.  d.  e, 
AfconiusVedianus.  9,  s. 
Ajlerius.  4j.  a. 
Atbenms.    14.  a*  48-  d.   66.  c.  *?.  a.   133,  6» 

i$o.  d. 
Auguftinus.   117,  d.  130,  a,  219.  a.  i?.  4.  ifaC* 

161.  f  191  b. 
Auguftus  Buchnerus.   112,  b, 
Avicenna.   71,  c.  109.  a. 
Aurelius  Viclor.    tgi,  b.  227.  f 
Autmarus.  1.  c, 

Aufonius.  $8.  d.  ug.  a.  zog.  e 
Autor  de  Viris  illuftribus.  101.  a. 
Autor  ad  Kerennium.   y/.  a. 
Autor  de  contemptu  mundi,  69.  d. 
Autor  incertus  de  geftu  Caroli  Magni,    igS,  & 
Autor  itjmologid.  6s.  f. 
AmrQ^roli.  tj2.a.  233.fi.  2*9-f 

-    Mtba*> 


IND 

|  Althazar  AyaU.  49.  c.  i)4.  d. 

'BaptiftaMantuanus.  104.  c. 
Bamabas  Brijfonitts.  uo.  c.  \63.a. 
Bartich  Vropbeta.  )o.  d.  e. 
Bcda  Venerabilis.  l.d.  29.  a.  39.  a. 
BenediclusBaldvimts.    147.  <*. 
Sernhardtu  Morlanenfis,  77.  e.  113.  e.  \)2,  h. 

17S.  f.  2)0.  d. 
JSoethius.  44-  b.  VS-  & 
Bruno.   2.  a. 
Srynolfus  Svenonius,  Epifcopus  Scalholtenfis.  16.  f. 

20.  e.   23.  c.  e.f.   24,  e.  26.  d.  23.  e.  31.  b. 

34.  d.  37.  b,  19.  e.  4J.  d.  f.  46.  b.  74-.  a.  e, 

4J-  /■  49.  d.  12  d.  sj.  c.  j-4.  b.  ff,  c.  j7-b. 

60.  a.  66.  f.  67-  e.  d.  6S.  c.  69.  b.  c.  70.  a. 

73.  i.  f.   78.  a.  b.  e.   88'.  a.  c.   93.  f  97.  c. 

gS-  a.    103.  a.   104.  b.  c.   106.  b.  e.    114.  e. 

ii)-.  c.   116,  b.  e.  f,   uS-  b.  f.  121.  f   \22,  a. 

lf.fi 

CJElim  Rhodiginus.  2).  d. 
Cxfar  Baronius.  234-  f 
Ctefariiu  Heifterbathcenfis.  39.  c.  »1.  d,  119.  d, 

l80,  C.  220.  b.   234.  c. 
CalphHrniusSiculus.  4.1.  c.  60.  d.  76.  c.  78-  K 

SS.  b.  i)).  e.  176.fi. 
CalpurniusFlaccm.  87- f  IlS-d. 
Carifius.  132.  d. 
Cafpar  Barthius.  u.b.  37.  c.  3S.e.  44,  e.  50.  t, 

64.  A.-d.  66.  b.   67.  b.  71.  e.   77.  c,   79.  d. 

97,  a.  110.  b.  117.  d.  nS-  e.   119.  f.   126.  *. 

144.  d.  i)i.  c.   166.  d.   179-  b.   194-  «.  uo. 

b.  223.  d.  233.  d.  249.  e.  f. 
Cajpar  Veucerus.    67.  f   245-  f 
dffiodorm.  S-  e.  87-  c.  21S.  d. 
Cato.  113.  a.  148-  a.  177.  *• 
Catullus.  4-  c.  78.  d'  u).  e.  123.  t.  132.  e.  i)7: 

d.  161.  a.  u).  c,  18).  d.  248-  c. 
Cedreiv.is.   229.  e. 

Cenforinus.  )4-  d. 

Chriftianm  Adrhhtmiut.  227-  a. 

Chriftophorv.s  Brovverus.  100.  c. 

Chriftophorm  Colerus.  7-  f 

Ghronicon  Anhiepificoporum  Lmdenfium.    MS. 

Chronicon  Cameracenfe.  113.  d. 

Cicero.  3.  e.  4.  b.  4.  a.  6.  c.  ibidem.  7.  *•  ?•  /• 

17.4.  19.  b.  31.  d.  37.  b.  39.  f.  42.  b.  )0.c. 

)z.  c.  yj.  b.  )p.  a.  61.  a.  67.  t.   68.  f    69. 

e.  c.  77.  e.  78.  c.  83-  a.  b.  98-  c.  102.  d.  f. 
110.  d.  111.  c.  u).  d.  117.  a.  12S.  f  130.  a.  c. 
131.  d.  132.  c.  14).  b.  146.  d.  1)4.  e.  1)6.  f. 
i)7.  e.  174.  b.  1S3.  d.  iS).  d.  210.  a.  212.  e.f. 

226.  C.  d.     2lS-  b.    232.  f    238-  d.    2)2.  A. 

Claiidianus.  36.  a.  d.    39.  e.    )4.  d.   68-  /•   99. 
b.    117.  f.   130.  f    149.  b.    179.  b.    230,  a. 

ClandimLyfibander.   9).  a.  1S2.  e.  223.  a. 


EX. 

Claudius  Salmafius.  4.  f.  147.  b. 

Clemens  Alexandrinus,    47.  a.   84-  4.   147.  t. 

247-  f 

Codinut.   63.  d. 

Ccelius  Aurelianns.  229.  e.   238.  b. 

Cointus  Smyrnocus,  119.  c 

Columbanus.  2.  c.  177.  a.  230,4. 

Columetta.  93,  b.  98.  b.  131,  c,  14).  e. 

Ctnradus  Gefnerus.  216.  e. 

Conradus  Ritttrshufius.  250.  e. 

Corippus  Africanus.  36.  a.    1)7.  c  192.  i. 

Cornelius  Aurelius.  '86.  d. 

Cornelius  Celfus.  39.  b. 

CorneliusGallus.  67.fi  176.  a.  178,  a. 

CorneliusNepos.  49.  a.  210.  f. 

Corona  pretiofa.   2)8-  c. 

Curtius.  14.  a.  30.  f  p.  c.  72.  d.  83-  a.  98.  e. 
111.  d.  112.  c.  119.  a,  13).  a.  14$.  b.  147.  f 
i)4-  e.  i6j.  e.  17).  c.  d.  176.  a.  184.  b.  d. 
19).  a.  208.  d.  236.  d.f  240.  c 

Cyprianus.  30.  e.  tf.  d.  14).  f  1)6.  t. 

DAnielHeinfius.  18-  d.  78.  t.  m.  t, 
David  Chytrttus.  197.  d. 
Demofthenes.  102.  c.  u).  s. 
DiodorusSiculus.  129.  c.  160.  b.  i3S.fi. 
Dio.  61.  e. 

Dio  Chryftftomus.  60.  f.  iS).  d. 
Diogenes  Laertius.  123.  a. 
Dionyfius  Afer.   22.  a.  2).  e.  1S3.fi. 
Dionyfius  Kalicarnajficm.  7.  b.  72.  f. 
Dionyfim  Lambinus.  #.  c.  118.  e. 
DionyfiusPeriegetes.  84-  b. 
Dioforides.  71.  b.  93.  b. 
Dithmarm.  92.  f.  124.  c.  201.  d.  24).  k 
Domitius  Brufonius.  23.  a. 
Domitius  Calderinus.  25.  c. 
Dudo  Neuftricus.   1.  d.  28.  b.  31.  4.  38.  c.  f.  39. 

a.   44.  e.    60.  f    69.  b.    93.  a.  d.  149.  c. 

16).  c.    174-  a.   1S0.  a.  182.  e.  191.  c.  192.  c. 

194.  a.   234.  d, 

ECchebardusjunior.  3.  a. 
Edda,  hlandorum  Mjtbologia.  r^.  h.  c.  16. 
d.e.  17.  c.d.e.  19.  d.  31.  e.  32.  e.  47.  d.  70.fi 
73.  c.  78.  b.  88-  d.  e.  89-  d.  e.  93.fi.  9}.  c.  96.  c. 
97.  c.  134-  f  136-  4.  b. 

Egefitppus.  69.  e.  179.  f. 

Egilli  Scallagrimi  Epinicion.  33.  d. 

EgillmScallagrimm.  70.fi. 

Eginbardtts.   1.  c.  iS).  f  186.  a.  187.  4. 

Egia,HiftoriaEgiiXiSkal\agrimt.   116.  b. 

Eligim.  7.  c. 

Endeleicbius  Rbetor.   89-  c.  tit.  b. 

Ennim.  38.  d.  63.fi. 

Ennodius.  7.  a.  9.  d.  30.  d.  166.  b.  207.  f. 

Epifcoptts  Arconenfis.  77.  e.fi. 

ErafmusLtctm.  zoo.  a. 

Erafmus Rtterodamits.  loe.d.  ui.b,  148. d.  ifS.b. 
Z  2  Erycius 


IND 


Erycius  Puteanw.  40.  c. 

Etkelverdus.   i.  d.  2$.  f. 

Eucberiw.  24.  h.  162.  c.  234.  h.  2$$.  a. 

Eugippius.  8-  b.  106.  a.  114,  b.  23$,  d. 

Eugrapbius.  i4f.  d,  e. 

Eubemerm  Siculm.  /;.  d,  e. 

Eunapius.  129.  <L 

Euripides.  82.  b.  98»  c.  178-  e.  23$,  e,  ifu 


^Efius.   54.  b.  60.  c   61.  b,  162.  e.  163.  a, 
210.  b,  229.  f. 
Eeftm  Avienus.   63.  d.  6f.  d.  114-  a,  132. ./. 
Flavmjofephw.  148.  d, 
Flavius  Veptfcus.  100.  f,  /47.  f.  161.  e. 
Flodeardus.  90.  b.  211.  b. 
Flerentius  Vigornienfis.  6$.  e. 
Florus.      27-  a.    19.  c.   60.  4.    6%,  f,    74.  t. 
117.  c.  e.    tfS-  e.   '94-  d-  220.  e,    223.  f. 

■22%.  b. 

Francifcus  Vatablw.  §t  e.  101.  c. 

Freculfm.  t-  (■  129.  f- 

Freigius.  7.  <*• 

FridericusLindenbregiuf.  26.  t,  69,  f.  122.  d. 

FridericusTilemannus.   239.  b. 

Frentimts.  69.  a. 

Fulbertw  Carnetenfis.  ;;.  c.  180.  c.  2/3.  b.  Zfi.  -c. 

Fulgentitu.  17.  a.  60.  b.  118.  f  ifz.  a.  174-  d. 

f^  Allus  Cenfiejfor.  itf.  e. 

^jGaiterus.   z.  b.  8-  a.  24.  e.  26.  b.  32.  a 

39.  a,  41,  -e.  44.  /.  )'4-  e.  )-;.  h.   64,  a.    ?$, 

b.    77-  f  t66-  e-   '75-  4;    l77-  *- 
Gariopontm.  30.  c.  /j/.  b. 
Gajpar  Schoppitu*  77-  c, 
Gaufiedm.    1.  d. 
Gaufiidw.  284-  a. 
Ganfiidm  Monemutenfis.  1.  d. 
Gekius.    8.  c.  41.  f-  49-  b.  61.fi  193.  h.  10).  ft 

107.  c.  123.  a.  132.  a.  c.  /,jj,  a.  if?.  f.  160.  b. 

jgj.  c.  208.  a.  229.  b. 
Geergius  Agrtcola.  23.fi. 
Georgim  BachanaHW.   70.  b.  190.  h.  / 

Georghis  Fabrifiw.  3.  b. 
.GerardmJohann.Vojfim-  2,  a.  zf.  c.  3$.  a.  130. 

?$.  d.  -2jO.  e. 
Gerbertus.  36.  h. 

Germantis  V.dens  fimpontius.  174-  e.   229,  d. 
Geverharim  Elmenhorftius.  228.  d. 
Gildas  Sapiens.    1.  d. 
Ciraldm  Cambrenfis.  128.  e. 
Glaber  Rodulphus.    1.  d. 
Glojfcelfidori,  9-  d.  42.  d.  66.fi.  146.  h 
Glojfelfonis  Magifiri.  $9.  h. 
Gio§ie  Pbiloxem.  151.  c.  192.  a. 
Glojfarij  MS.  fiagmentum.  66.  a. 
Glojkrmni.    6.  b.  33.fi  <;o.c,'p,fi  60.  a.  63. 

a.  66.  f.  69.  d.  69.  e.  77.  h.  99.  \  h.    114.  h. 

146.  b.  ttf,  c.   ij8.f.    163.  c     178-  f  18S.  d.. 

216.  d- 


EX. 

Glojfarium  Camheronenfe.  6$.  e, , 

Gloffarium  Islandicumi  66.  2.  9$.  4.  166.  h.  117, 

b.  146.  e.    154..  /  ifd,  /  f&p  d.  22o.  a. 
Godefihalctts Stevvechius.    57,  h.  89-  e.  210.  e. 
Grangttm.  0.  h. 
Gratius.  60.  d. 
Gregorim  Nyjfienm.   /jj.  e. 
Gregerius  Turonenfis.    1.  c.    iie.  d.   z%z.  4. 

23X.  d. 
Grettla.  4%.  f.  «4.  e.  27. 
GuntberwPoeta.  2.  a.  ibidem.  h.  17.  d.e. 

6f.  h.  '1)3.  b,  181.  a.  236.  h.  Z42.  4.  249.  4. 

■   2f6.    d. 

Gvido  Panciretus.  100.  c. 

Gvigo  Carthufiatm.  zf2.  a. 

Gvilandinus,  100.  c. 

GviMmus  Aremoricm.  39,  4.  66.  c,  69.  4,  ff. 

e.    wi.  e.   166.  h.  f. 
GvilielmusBudteus.  103.  a. 
Gvilielmus  Cambdenus.    29,  h.   68.  e.   70.  i, 

190.  k. 
Gvilielmus  Mamelsherienfis.   1.  d.  p.  c.  124..  &. 

izS.  e.  ZJ3.  a.  222.  f. 
Gviiielmm  Neohrigenfis.  224.^.234.4.  236.4* 

237.  c.  248.  h. 
GvilielmiisRhievallenfis.  1.  d. 
Gvilklmus  Tyrius.  27.  e.  23^,  K 

Adrianusjuniw.  107.  h. 
,'Halfiodus  Peeta.  33.  e. 
HettorBoetius.  zj.  a.  29.  e.  12$,  *.  itif,  t. 
Heliedorus.  47.  d.  sf.  h,- 
Helmoldus  Butzovienfis.  2.  h.    8.  f.  iz«.  a,  1$ 

d.  212.  f.  2^7.  c.d.  238.  f.  242.  h.  246,  *• 
Helpericus.  224.  b. 
Henricm  Ernfiim,  iif.  h.  246.  4. 
Henricus  Faber    87.  f 
Hmricmliuntingdonenfis.  1.  d. 
Henricm  Meihomius.  239.  a. 
Hemiius  Spelmannus.  ua.f.  113.  d.  120. f.  iff.d. 

2}2.  e. 
Hericus Monachut.   2,  a.  18.  e.   35.fi  38.4.  3f. 

a.  c.  d.   87.  b.   101.  /.   uo.  e.   uz.  d.   166,  c 

i7f.  c.  177.  e.  224.  b.  233.  e. 
Heriherttu  Rosvveidm.   6f.f. 
Hermannm  Contraclw.  2,  a, 
Hermannm  Huge.   109.  c. 
Hermannm  Lignaridw.  48.fi 
Hermes  Trismegiftm.  f».  e. 
Rero  Ctefibim.  134.  b. 
Herodianus.  /4.;.  a. 
Herodotm,  7j.  a.  tuf.  90.  d.  z^.  ft, 
Hefiedw.  73.  a. 
Hefychim,    zf.  d.  38,  e.    43.  a.   134.  t,   l4p  e. 

163.  e. 
llieronymw.  59.  d.  69,  e.  109.  c,  co6.  h.  izf.  h 

176.  c.  224.  a. 
HieronymmFahricmahAquapendente.  uz.  4. 
Rierenymtzs  Mermialit.  #4,  e.  109.  b. 

Hier»- 


I  N  D  E  X. 


Hieronymus  Ofirius.  100.  a. 

Higinus  Gromaticus.  p.  c. 

Hilarius,    116.  a. 

Hildebertus  Cenomanenfis.  247.  i, 

Hildefenfitt  loletanus;  1.  d. 

Homerus.  aS-  e.  7$,  *-  tt  e.  91.  d.  isz.  d.  122.  f. 

146.  c.  17$.  *• 
Horatius,  3.f  4.c. 7. *> p.fsj.  t,36.f.  3S- d-  4?.  *■ 

44..  b.  si.  d.  ff.f.  63.  b.  69.  c.  77.  t;io6.  a.  119.  a. 

iz3  b.  129.  a.  yj\  d.  146.  a,  /;p.  b,  JJ4-  t,  i63.  d. 

177.  c,  2p.  a.  ztz.  b.  , 

Hrofvita.   i.-d. 
Mugo  Grotius.  42.  c.  St.k 
Hyginus.  229.  d. 
HypnerototnacbiaPolipbili.  52.  d. 

IAcobus  Augitftut  Tbuanus.  iSs.  a. 
"Jacobus  Gutberius.  zos,  & 
Jacobus  Leilius,  109.  d. 
jacobus  Mejerus.  102.  e.  120.  b.  214.  d, 
jacobus  Zevecotius.  60.  e,  m.  a, 
JanusGruterus.   io.-e.  119.  c.  16$. c. 
Joannes  de  Jantia.  2$.  e.  67.  a.  72.C  i46.c,i?S.f, 

22S.f-a.s1.  d.e. 
joannes  de  VVeathamfted.   90.  f 
jeannes  Treinsbemius.  32.  a  64  e.  b.  75.  a.  97-  *•  ty- 

e.  194.  d. 
Joannes  Gerundenfis.  t.  d, 
joannes  Meurfius.  2S.e.3ts.f37-f  4'-*-  63-  d.  $9, 
f.w6.e.  112. d.  i2f.fi27,a.  i49.d,i<jo.f,2io.c. 
^oannes Mofhus.  65.4. 
"Jodocus  Badius.   63.  c. 
^ohanms  Aventinus.  120.  k 
JobannesBalxus.  '09.  d. 
JohannesBidarenfts .  211.  a. 
pbannesBodinus.  67. f.  23s.e. 
johdnnisBoimius.  122,  e.  tz3.f 
Johanues Boitrieloiius.  71.*.  146. d.  210.- i, 
johannis  Calvixi  Lexicon.  9.e.zoi,a. 
Johannes  Cajus.  12$. b.  \ji.d. 
•JobannssCaffi.inus.  59.  c.  i»6.a.  1-95.  c, 
JehatrnesGeropiusBecamtsri6.a.  2-S.it.aP9.  f 
JobannesG uiitelmus  Stukim.  239.  c. 
Jobannes Hamvtllenfts.  7i.d.  78-  a.  m. c.  z33. d. 
jehanuesjanus  Aitnus-  79-  d. 
j"ohannes  ifaaciusPsntanus.  w.d.  zS-f.  ;$■  e.f.  7S- 
f  106.  e.  i'p>.  d.  \<,6.a.'iS3.d,  iS4.a.  zoo.f.  214. 
*f.  iii.b.  e.  i4S-f 
Johannes  Kinbmanmis.  i<4-  d.  119.  d.  ijS.c.  141  ,d. 
^obannes Laurenbergius.  s6.a.  it\.e.\6o.a.\63.c. 
Jebannes  M.ignus  Svecus.   1%.  d.  19.  e.  54./ ■  %6.f. 

17. e.  6z.b.  119.  a. 
•johannesMcJfenius.  19. e.  ijS.a,  loS.f 
^ohannesPmtda.  \zS.  d. 

"Jobannes Sariiberienjis.  z. d.z.f. 4. b. 7. d.t. 9. e. 4.1. 
f  so.e.f.  6o.d.-e.  61.  c.  61.  a.66.  c.  71.  a.  93.  c.  lsf. 
.    f.\46.b.  lsi.f.  is3.f.  \s6.  d.  107.fi  114. b  f  119, f 
^obannes  SeLdeniis.  \6.  b.  so.  e.  110.  f,. 114.  f. 
"jehanncs  Sleidanus.  110.  c.  124,  e. 


Johanues  Stephanm.   xc6.  e. 

"Johannes  Svaningius.  iS-  b.  29.  e.  f  37.  b.  e.  41.  a, 

66.  a.  gS.a.  \06.e.  140.  a. 
JohannesSvaipngitisJunior.  ziz.  a. 
johannesTritheimius.   191.  e. 
Johannes  Turpinuf.  ji.  a.  1S7.  c. 
Johannes  Vaftovins.   144.  b. 
Johannes  VVeitzhts.  z.f.  \\6.a.t  174.1. 
JobannesVVierus.  6f.f  u3.d.  • 
JonasColdingenfts.  7\.  b. 
Jornandes.  s.  c.  26.  c.  d.  61.  e. 
fofepbns  Devenim  ifcahtts.  z.b.y.a.  36.  e.  jp.  d.  4». 
i-  77-  c  7S- 1.  \o6.  b.  fjS. a.  174.  a.  \yf.  a.  zp.  e\ 
JofephtisJtHteus.  /;.  f  2jr.  e.f. 
Jofepbttc  Scdiger.  6i.b.  69.  d. 
JoJias  Simlerus.  204.  f. 
Ifaacus  C.tfaubonus.  4.  tl  1^;.  d.  2jt.  c. 
lfiinbardits  Diacontis.  2.  c. 
Ifidorus  Gram.  y7-  d.  6j.e.  %.  d.  S9.  c.  izS.a.  ,47. 

A.  174.  b.  iSt.a.  i-SA-t.  zio.e.  zjt.f. 
Ifidortts  Rifpxlenfts.  1.  d, 
Ifocrates.  uo..  a. 
Ivo  Carnotenfis.  t.  d.  ;;.  d.  93.  d.  m.  e.  ,09.  e.izo.f 

1S0.  e.  z]4.d. 
Julius  Czfar,  16.  b.  27.  a.  S9.  b.  ioz.  e.  \z7.  c.  \6j.  b, 

194.  c.  zto.  e.  zjz.  f 
jtdituCcefarScaliger.  20.  d. 
JuliusCapitolimts.  69.  e.  no.c.  234.  h. 
Julius  Tirmlcm.  6.f. 7.  a.  s.  e.  10.  a.  z4. a,3i.  e.  46  b. 
tf. a.j9.xi. e.  100. e. wg.f  ,10. e.  ,14. b. yi, e. i$z, <t. 
US-f  \Si.e.zzj.c.  22S.c.2]3.d. 
■  juliusObfequens.  ^z.a.  250.0. 
julius  Pollux.  zf.  d.  S7-  e. 
Juftinianw,  g*.  e,  ipl  c, 

pftiiw.  6,  e.  9.  d.  12.  c.  40.  b,c.  e.  p. b.  60.  a.62.  a, 
43.f.  77-a.97  c.f,9S,d.ioi.a.m.d.u7.f  nfa. 
12;.  e.  \2S.f.  130. 4,  \32  4.  Xfr  f  ,47.  d.  iS4.J  ,s6.  e. 
ijS.  c  160.  c. d.  i63.  a.\7p3.  a.  zi3.  e.  22'f,  k.  227.  e. 
2zs.a.  ziz.  c.  239.a.b,z37.d.  23s.a.  z^z. 
Juvendts.  4-e.-4\.b.  fo.h.  f7.f  7S.a,99:i0o.fi\3. 

a.  b.  i33.d.  \44.b.  \4S.h.  i77.b.  195.V. 
J&vencus.   217.  c. 


LAberius  Mimograpbus.  149,  c, 
JLattantius.   lt.  t.  %f.  e.  72.  a.  izf.  I. 

247,  {.  . 
Ltevimts  Totrentius.    14S.  a.  " 
Lamberttts  Schafnaburgenfis.  2.  a.  ^S.e.uo 

b.  190.  d. 
Lmptrtus  Alardus.  zoj.  e. 
Lampridius,  110.  b.  119,  d. 
LaurentiusPignenus.  S6.d.i.  129. d. 
LaurentittsEamireziut.  iZS.d.  177. e.  z\f f. 
Laurentiw  Scaveniw.  tt6.  d. 
Laurentius  VaUa.  3o.  a. 
LazarusBayftus.  \46.  e.  17*.  e.  240.  b, 
Leolmperator-  129.  b. 
Leonardm  Vairus.  49,  b.  i6f,  d. 
Leentitts.  120.  d. 

2-1 


131.  b. 


Levi- 


IND 

Uvitiats.  42-/. 

Levenclavim.  64-  b. 

Lcxtcon  GrttcoUtinum  vetus.  2;.  /, 

Lipfiw.  7-fi  35-  t.  p\  b.c.d.e.f.  89.  e.  ip:*. 

160.  d.   210.  b. 
Livitts.  9.  a.  4-9-  <•  S*>  <*■/■  #•/•  57- f  W-i- 

64.  c.   72.  f.   77-  c.   89-  f   100.  e.   102.  b.  c. 

ief.  a.e.  m.  b.  c.  114.  a.  ";.  c.  i\7.f.  ifo.c. 

m  d.  132.  d.    ii4-  c.  ij2.  b.  c.  i;f.  a.  162.  a. 

163.  b.  17  f.  e.  1S0.  4.  2o$. 'a.  206.  e.  209.  d. 

22C.  c.  227-  e.  238-  e.  251.  a. 
Liviut  Andronicus.  39.  f. 
LongusSopbifta.  6$.  d.  e.  131.  b.  1*7-  (- 
Lttcanus.  2.  e.  7-  *■  «•  /•  3°'  d.  5Z-  k-  *■  f?4> 

$7.  c.  tf.  d.  62.  e.  78,  d.  n$.  /.  119.  a.  133. 

e.  14-S-  b.  150.  f.  rji.  c.  /7;.  b.  179-  a.  179.  b. 

180.  d,  189.  /.   216.  d. 
Ltuilim.  1;;.  A. 
Lucretiw.    4-  b.  6.  a.  i%.  b.  c.  27.  i.  ;$.  c.  p. 

d.  67.  d.  76,  /.  77.  h.  108.  e.  117.  a.  11$.  e. 

130.  a.  133.  e.f.  iy.fi.  147-  b,  ifj.  b,  if7.fi. 

16 f.  a.  229.  b. 
Ludoviius  Aurelianus.  4-  e.  20.  f. 
Ludovicus  CrefoUius.  74.  e. 
.Luduvicus  Gvicciardinm.  wg.  b. 
Ljtdovicus  Lavatents.   66.  d.  67.  e. 
Lucianm.   1.  a.  4-S.  c.  102.  c. 
Luitbrandm.  59.  f  124-  b. 
Lupus ,  Abbas  Ferrarienfis.  7-  e.  f.  3».  c.   86.  b. 

166.  C.    232.  C.    2fl.  c. 

Lupus  Servatus.  8-  A. 
Lycophron.  1.27.  a. 


12f.  A. 


~K    K  Acrobim.    16.  c.  d.  /;.  a.  fp.  e. 

,V1    >v>f  W '■  *■ 

ILumus  OUvius  ,  Paftor  LaufAfienfis  in  Islandia, 

jz..  f  16.  e.  19.  a.  < 

MkUeus  maleficartim.   67.  f.   zof.  e. 
Maniliui.  62.  d.  69.  c.  205.  e. 
Marboddiiis.    24.  f.  So.  e.  162.  f. 
Marcianus  Ufracleotes.  21.  a. 
Mariamts  Scotus.  2.  a. 
MAriuiVlttor.  128.  a. 
Maruanh  CapeUa.   7.  c.   to,  c.  d.   17.  f.    19.  b. 

2i,  i.    21.  a.   24-  b.   2f,   b.  a.   26.  a.  27.  c. 

$4.  a.  d.  e.  4/.  e.   4-Z-  b.c.  47.  e.f.  ;4-  e.  f. 

tf.  e.  f.  60.  b.  62.  C  63.  a.e.  67.  a.  87.  fb. 

89.  b.  93.  a.  9S.  c.  /0;.  /.  107-  b.  133.  b.  1+5. 

/  14^.  b.  ijo.c.d.  ift.  b.  iff.b.c.d.  \f7.c.d. 

163.  c.  i6f.  b.  174-  e.  ii'4-  d.  212.  e.  223.  f. 

■247.  b.  2f2.  a. 
Marti.di(.  24.  c.  31 .  a.  b.  69.  c.  124.  a,  14-7 -d, 

ifd,  c.e.  /57.  e.  152.  c,  157.  e.  161.  f.  177,  b. 
Marlirim  Delrius.  110.  f. 
hUrtimtsOpiltus  ;.  b, 
Mattfhius  Paris.  ;;.  d.   1S0.  c.  191.  c, 
Mattbxus  F.aderm.  32.  a.  17;-  c. 
MatibiSiK  Voffim.  6j.  a. 
Mattbms  VVeftwen.ifterienfis.  29.  b.  129.1,207. e, 


EX. 

Matthits  Berneggerus.  40.  b.  68.  b.  ttf,  a.  130.  c. 

144.  f.  \f4.  e.  163.  b.  22$.  e. 
Mattbias  Martinius.  6.  b. 
Maximianus.  '67.  f.  . 
Maximus  Ctefarauguftantts,  1,  d. 
Maximus  Tyrius,  41,  c. 
Meginftedus.    1.  d. 

Melcbior  Goldaftut.   2.  c.  69.  i.  19*..*. 
Melchior  Junius.  109.fi.  U2>  d. 
MericusCafaubonus.  234.  c. 
Mefve.   71.  t. 

Michael  Cajparus  Lundorpim.  177.  e. 
Michael  Glycas.  36.  b. 
Minutim  Felix.  43.  a.  izf.  b.  247.  d. 
Medoinm.  18.  e. 
MtnAchmFl«rentinm,EfifcafmArc0nenfis.  i£.  a\ 

NAzarm.  110.  d.  127.  A. 
Nazianzenui,  /#.  e,  229.  d. 
Nemefianus.   127.  b.  179.  b. 
Nennius.  «.  A. 
Nicander  C»lophonius.  71.  4. 
Nicepborus.  124,  b. 

Nicetas  Choniates.  ny.  a.  119.  b.  22$.  b, 
Nicolaus  Abramus.  tf8.  A. 
Nicolaus  Cauffinus.  i$4.-d. 
Nicolaus  Hemmingim.  120.  f. 
KicoUus  Lyranus.  110.  d 
NicolausRemigius.  67.fi 
Nicolaus  Rigaltius.  77.  c. 
Nicolaus  Seirarius.  241.  a.  ' 
liitbardus.  1.  c.  8-  a. 
Nonius  MarceUus.  i#.  a.  162.  e.  240.  a. 
Nonntis,  127.  c.  240.  a. 
NoveUie  Theodofij.  69.  e. 

C>t  Berttis  Gifanius.   99.  4.  iea.  e.  117.  b. 
OUus  Magnus.  29.  e.  88-  a.  92.  c,  126.  a. 
114.  b.  129.  c.  17;.  / 
Olaus  VVormius.  t.  b.  12.  d.  e.  14.  e,  /;.  b.  20. 
f.  2i.  d.  26.  f.  29.  d.  4/.  a.  61.  e.f.  79.  e. 
92.  f .  98.  a.  100.  a    106.  c.  tll.  4.   12S.  d.  e. 
.129,  e.  124-  d.  142.  b.d.  if2.  t.  ifS.f.  172.  et 
173.  b.  188.  e.  192.fi  212,  b.  236.  a,  242.fi 
Otftidus.  ;.  /. 
Oppianus.  131.  b.  210.  b.  c. 
Optatus  Afer  Milevitanus.    234,  $, 
Ordericus  Vitalk  93.  d.  98.  e.  128,  d,  166. 4. 
OttarusNiger,  33.  a. 
Otho  Frifingenfis.  2.  a.  129,  a.  if i;  b.  234,  e.  236. 

C.    2f0.  dm 

Ottho  Heurnius.  47.  d. 

Ottho  Poeta.  184.  c.  . 

Ovidim.    2.  d.   8-  fi   23.  fi  30,  b.  39.  c,  41.  c. 

43.  f.  44.  b.  c.   47.  f.  60.  d.  67.  a,   69.  d. 

76.  b.   84.  e.   98.  b,   103,  e,   106,  f.   ieg.  d. 

111.  a.  c.  116.  c.  119.  a.  d.  124.  4.  129.  b.  13». 

c   132.  b.   23<j.  e.   ip\  f.   iW,  e.  if8.  b.  176, 

f   177,  C.   184-  d.    1S9.  f.   22f.  4.   226.  d. 

Pac4tm 


I  N  D  E  X. 


PAcatus  Drepmus.    67,  &■  .«'•  f- 
Papias.  z.  d.  6j.  c.  67.  A.  1J3.  c.  Z30.  a. 
Paulinus  Nolanus.  zz7.  «'• 
Paulu!  Apoftolus.    go.  k 
fanegyticusConftantino  dittus,  Z4.  d. 
Taulus  Diaconus.  7.  c.  zz.  c.  z6.  b.  z8.  d,  i$e, 

d.  iii.  a.  h.  194.  «"  U7.  c. 
Taulus  ASmUius.  tog.  f.  izo.  d.  199.  b.  zzz.  e. 
Paulus  Joviuf.  16.  b. 
PaulusJCtus.  8.  d. 

PAulusOrofius.  8.  b.  66.b.  ua.fi.  ui.c.  izg.d.  zoi.c 
Paulus  Rhamnufius.  zz<j.f. 
Pauftnias.  izz.  f. 
Perfius.  4-  b.  47-  fi.  H8.  c  ty,  c.  ijj.  d.  177. 

d.  JSj-  c.   Z49.  c. 
Petromus  Arbiter.   41-  c.  44-  d.  ji.  b.  jz.  e.  f. 
61.  b.  69.  e.  87-  d.  ?.?•  b.  98-  e.  tiz.  e.  nj. 
d.  iz8.  a.  134.  d.  146.  d.  156,  e.  iji.fi.  ip.c 
184.  f.  zlo.  b.  ii}.  t.  Z49-  b. 
PetrusBelltnius.  1Z9.  d. 

Petrus  Cbryfohgus.   3.  a.   9.  d.  e.  30.  a.  $.  b. 
36.  c.   4Z.  e.   j$.  /.    66.  d.    67.  d.  69.  f.  a. 
101.  d.  106.  a.  10S.  e.   izj.  b.   178.  a.   zoz-.  b. 
,Z08.  A.    Z34.  f.   Ztf.  d. 
Petrus  Colvius.   42.  e.  1Z7.  d. 
PetrusCuneeus.  148.  d. 
Petrus  de  Vineis.  U4-  b. 
Petrus  Gyllius.   zi.  b. 
Petrus  Laglandicus.  117.  e.fi. 
Pctrus  Pitboeus.  113.  e. 
Petrus  Victoritts.   4J-  *•  9S.  *V 
PhiUrgyrus.   7-  a. 
Plnlippus  camerarius.  31.  i.   48.  e.  7}-  b.  gi.  f. 

i6j.  b.  z\4,-  c.  Z4i-  d. 
Ph-lippusCluverius.  174.  A.  176.  C.  iSt.  e. 
PbilippusPresbjter.  6z.  e. 
Pbibppus  Ruknius.  147-  <*• 
Pbilo  Judxus.   157-  e. 
P.hUaftratHS.  184.  f. 
Pbiioxentis.    iSS-  a. 
pbocas  Grammaticus.  n6.  a. 
Phcedrm.  63.  c  77.  b.  ijj.  a.  ijj.  e.  194.  zi6.  i. 
Pindarus.  1.  a.  4'-  b.  87-  e.   13J.  e. 
Pwdarus  Theb.inus.  ijz.  b.  179-  b. 
Platina.  186.  c 

Plaiidus  LacJantius,  Statij  interpres.  46.  d. 
pUto.  ji.  e.  67.  a. 

PUutus.  4  b.  9.f.  zi.e.  43. b.  jg.e.  91-  k  100.  d. 
101.  d.  ioz.  b.  106.  a.  113.  e.  uj.  //.'  117-  e.  1Z4.  b. 
14S.A.  149.fi  ijo.d.  itf.e.  \6z.e.  i6}.b.  194. c. 
Z17.  d.  Z4S.  c.  Z49.  b.  zji.  A. 
Plinius.  4-  d.  7.  b-  c.  d.  z3.fi z6.  b,  d.$z.  a.  48.  c.  jo. d. 
70.  c.  71.  b.  93.  b.  94.  a.  99.e.uz.f.  1Z7.C.  1Z9.C. 
144.  b.  147-  b.  ijj.fi  i6z.c.  i6j.a.  179.  c.  i$9.  A. 
Plinius^unior.  7.  a.  67.  f.  69.  d.  \oo.a.  148- f 
i49Aa.  \6<j.  a.  \74,  d.  \$}.  d.  zu.  e.  z\z.  c.  z\z. 
c.  d)  zzz.  f.  zz6.  e. 
Plinius  Valerianus,   59.  e. 
Plutarchus.  ij.  /.  3Z.  d.  45.  a.  67.  b.  87.  d.  89.  *■ 


119.  c.  d.  izz.f.  \Z3.  e.fi  \zS-  c.  <\zg  a.  14J.  c.  160 
c.  174. b.  179-fi  zz^.b.  zzj.d.  Z}g.b, 

folybius.   uj.  b.  \\g.  c. 

Poljdorus  Virgilius.  \09.f.  110.  d.  \zo.  c. 

Poiymnm.   \7g.  a. 

Pomponius  Mela.  48.  d.  77.  a.  ij6.  b.c. 

Porpbyrio.    6g.  e. 

Porphyrius.  ij.  /.  112.  a.  134.  f 

Procopius.  z6.  b.  \z6.  d.  i$\.  c.  zog.fi 

Propertius.   ji.  b.  84.  b,  87-  d.  157.  e. 

Prudentius.  z.e,  g.c.  \$.d.  36  a.  44.fi.  je/.a.  6j. 
c.  \\4.d.  u6.a.  \g4-f  z\7.c.z\$,b.zz7.a.  Z33  f 

ftolemxus.  zo.  e.f.  z\.  c.  70.  d. 

Publitu  yiimtts.   6j.  f.  m.  a.  17$.  b. 

Puteanus.    7.  i. 

Ueroli  anter.  4Z.  A. 

QuintUianus.  6.  c.  10.  b.  31.  d.  j;.  c.  zS-  c. 
4\.f.  47-  b.  ji.  c.  jz.  f  jz.  e.  60.  b.  98.  a.  b.  e. 
wS.  c  152.  b.  \3<;.  d.  \4$-  a.  i;i.  c.  1j6.fi  178.  a. 
\7g.a.  z\z.d.  zz^.b.  zjz  c.d. 
QmntmCicero.  41-  b. 

RAbbi  Mofis  A-gyptius.  jo.  b. 
Radevvicus.  z.  a.  \zo.fi. 
Badulpbus  Ardemius.  jj.  e.  61.  b.  66,  i.  90.  k 
Rhabanus  Maurus.    7.  b. 
Rhegino,  1.  c.  64.  c. 
RicardusArgentinus.   67.fi 
Ricardas  Stanuhtirftius.  99.  c. 
Robertus  Monacbus.  37.  d.  e. 
Robertus,  Rex  Prancice.  gg,  f. 
Robertus  VValttrius.  \4j.  e. 
Rogerus  de  Hovedtn.  Z4Z.  a. 
Rtiperttss  Tuitienfis.   S.  a.  j\.  a.  - 
RutiliusNttmatianus.  Z49.  e. 

SAhftins.  6.f.  16.  d.  Z4.A.  39.  e.fi.  48.fi.  86.  c. 
\zj  e.  \6z.b. 
Salomo  Lexicograpbus.  6g±  d. 
Sancles  Pagninus.  31. 
Savaro.  jg.  e. 
Salvi.mus  Majfilienfis.  \6.  c.  Z4.d.  J7.  e.fi,  jg.d. 

\4J.d.  Z3J.C.Z47.C. 

Samuel  Senlanus.   1.  d. 
Scalda,MetricaIslandorum.  17-  e. 
Se-baftianus  Munfterus.  igj.fi, 
Secundus.  1.  c. 

SeduliusPresbyter,  j4.d.  z\7.  c. 
Seneca.  g.  a.  z6.  d.  jo.  e.  jz.  77.  <.  97.  a,  ioz.  k 
i\o.  c.  \8\-d.  \zj.b.  I34.A.  14j.fi  \jo.  e.  1/1.  c.  \ji. 
d.  \6\.  e,  I74.  d.  zoj.  fi.  Z39,  e. 
Seneca  Rhetor.  $.  c.  41,  b.  g^.  b.  ijj.  d.  14J.  b,  14S.  a. 

ij6.  e.  \83.e,  \84.A. 
Seneca  Tfagicus.  30.  e.  41.  d.  68.  d.  g\.  b.  111.  i;i, 

d.  \6j.a.  177. a.  178- c.  zzS.d. 
Septimius  Romanus.  188.  a.  zzo.  /. 
Septimius  Serenus.  87.  a. 
Serapio.  71.  c, 
Serenus Sammonicus,  z49.fi. 

z  4  servius. 


I  N  D  E-X. 


StrviaS;  g. <t'tf- e.  83. *■  9S- *• l29- *•  'P-  b>  l66> *• 

1/4.  A,  i-s.f.i79>f> 
SevertisP/ttrurcba.  7-  d. 
SevemSancius._  89  c.  fli.  h, 
Sibundm Siccama.  i86,e.  1S7 :a. 
Sidenim  Apoliinaris.  8-  d.  9,  d.  24.  d.  zj.  c  ]$.f.  74. 

a.  84. c.ij*. *■  '3-f- K l6z- "•  l65- b-  '74. &• e-  l$S> d- 
igi.  b.  205.  e.  z\$.  d.  224-  a.  23$.  b.  239. f. 

SioebertusGembUcenfis.  2.a.  110.  c.  192.4.  193.  b, 
207.  d.  214-.  d.  246  h.  \ 

SigkmunditsBaro  ab  Herbenfiein.  JS.  b. 
Stlius  Wilicm.  18.  d.  32.  b.  41.  c.  f4-  c  62.  f.  73.  4.  76. 

c.  go.b.\e2.c.  i\<j.a.  nS-f  '33- c-  W-f.  156,4.167. 

b.  176.  a.  t$4-  h.  205.  a.  240.  b, 
silvcfterGiraldmCantbrenfis,  23.  d. 

J       simeonDunelmenfis.  1.  d. 

Snoro  Stttrkfonitts.  p.  a.  101.  d.  106.  c.  109,  b.  196.  a, 
Soltrms.  24.b.4S.c.6p.e.99.e.i7S.c.  208'. a. 
Spartianm.  4>  e.  32.  d.  ;+.  c.  $7.  *■ 
StatiusPapinius.  34.  <t.  46.  d.?7-*-  06.  f.  \33.fi  /;/. 

e.iyS. b.  \6z.a. 
Stepbamts  Gvichardus:  66.  a. 
StephanmVighius.  7-f  166.  e. 
Strabo.  14.  a.  42,d.a.  48- a.  $\-c  90.  d.  123.  e. 156.  d. 

181.  h. 
Sveno  Aggonis.  74- f  "»;■  *■  2Z0- e-  2Z>-  *• 
Svetonias.  4-  d-9.a.  b.  e.  30.  d:$\-  c.  60.  a. 74-  e.  83. 

e.  109. a. ti4>f  W& qo.b.  131. d.  148.fi.  154-  e. i'0: 

d.  t6z.f.  \66.a.i79-e.  189.  f  ^4- c  208, e.  213. c. 
22<j.L  226.  a.h.  227. e.  233.  a.  250.  h. 

Svidas.6j.f.  loo.e.  123.  a.  274A,  209.fi  214,  b.  224.  k 
'  ,   Sulcardus.  t.  d. 

SulpiciusLupercw.  67.  t. 

Sulpitia.  $7.*'  'Kc' 

Sulpitius Severus..  21. d.  g9.e.i$4-*-b.  227. c. 
Symnacbm.  g.f.p.b.  62. e,  Z33J, 
Symtjim.  41.  *• 

rT~1  Acittts.  ii. a.  19. c. 22. c  27.h. a. d. 30. e.  4e.f. 
~  JL       4i.f.4^t*>4$.*-P-cp-b.f9-f63-f>7°-d' 

77.  e.  $2.f.  87.fi  91- f  9l>  d-  "i-  c  d.  U2.  b.  11;.  d. 

n&.f.  119. c.  123. f  126. d.  132.  a.  \44-b.  146.  c.  d. 

15.4.  e.  162. d.  132. a. \44.h.  149-c. d.  ij4- e.\6z. b. 

,74.  b.  i7<j.  a.  \$i.  b.  \(j4-  c  zo6.f.  22$.  b.  23%.  c. 

237.  f  23$.  d.  2+;.  *■  250.  c.  252.  c. 
Tatianus.   7-  h. 

Terentianm  Mattrus.  63.  e.  ijfr.jF.  162.  d. 
Terentius.  31.  a.  53.  c,  6i.c.93-b.  \og.  e.  14J.  c.  \p.  K 
Tertuliianus.  ^.h. 24.4.37. b. 43.  A.47.h.^.A.6i.a. 

132.  d.  1 34- e.  \tf.  h.  156.  c.  \g2.  a.  224.  f  23$.  b,  , 
Teftamentum  Abfalonis  MS.  6,d, 


Theg.mus.  1.  c.   . 

TbeodorttsEeza.  109.  c, 

Tbetdorm  Marcilius.  61.  a. 

Tbeodofius  (jav^c,   7.  c.d. 

Tbeephiltts.  7.  b.  33.  e. 

Thomas  Bangius.  24$.  d. 

Thurgotm.  1.  d. 

TibuHus,  2f.b.3<-.b.;4.d.\33.b.i}7  e.ij$.a.2i%.c. 

Trebellitts  Poliio.  $7.  f. 

Tzetzes.  36.  4.  44.  d.  e. 

VAlerianm  Cemelienfis.  93.  b,  121.  a.  233.  e> 
234.  c.  23<-.e.  238.  c.d, 
Valerim Flaccm.  62. c.  63.fi.  s+.d.  10^.4.^33.4. 
Valerhts  Maximm.  2.  e.  4.  b.  7.  e  $.  h.  c.  9-fi  \o.  d.f. 
17. b.c.3o.b.c.32.c.e.33.{. 39. e. 40. e.4i.f.  43.  fi 
44-  e.f.  4$.  b.  j\.e.f.f2.  c.d.  j2.e.  54. d.  jy.  e.f. 
72.  f.  b.77.  a.  97.  h.  9$.  c.f.  99.  e.  \oi.  a.  \oz.  a.  b. 
T04.C108  f.  ^23 .  d.  \$o.  d.  /jLjf".  /4;.  c .  b.  ^49'.  a.  153. 
b.  i<j4.  d.  ijS.  e.  \62.  b.  c.  16j.fi  166.  d.  167.  a.  17 •;.  b* 
1177.  d.  194.  f-  195-  b.  2i\.  a.  b.  215.  b.  216.  d.  217.  c* 
2Z3.  c.  224.  c.  22f.  c,  226,  h.  227.  b,  229.  e.  233.  d~ 
241y.fl  2si.f.2j2.a.e. 
farro.  6@:f.  6\.b.  i^.a.  \2j.b.  147.fi  tj0\b.\6z.c.  179.fi- 
Vegetim.  49.  b.  77.  b.  c.  d.  64.  b.  c  $4-  b.  $6.  a.  S8.fi- 

132.  f.  144.fi.  2o5.e.  210. e.  23J.C.  z<j2.b. 
Vellejtu  P.iterculm.9.  k  39-  *•  66>  b-  il9  f.  i$i.c.  23;. c.  f 
Venmtm  FortunAtus.  6,  a,  \6.  d.  39.  a,  93.  i.  \oo,(, 

d.  \j7.  e.  \-p.  c.  z\$.  c. 
Vetm  VocabuUrium.  100,  f. 
Viclor  Gifelinus.  2.  f. 
Vituemhs  Lirinenfis.  ffi.  b. 

Virgilitts,  \$-  c  34,  e,  43-  a.  44.  A.  4$,  e.  53.  a.  b.  $41 
b.'i.^.b.jg.c.d.62.d:63.Ab.66.a.7j,a.66.b. 
77-  b.  84: 'e.  90.fi.  9\.f.  $g.  h.  \02.e.  tOf.A.  106.fi. 
/12.  b.  114.fi  uj.fi  \\6.  c.f.  117.  a.  np. a.  u$.  a.  ije» 

e.  t^z.b.d.  \33.a.  \3j.d.  \46.c.  ^97.  b.c.d.  17;.  e. 
\7$.  e.f.  \$q.  a.  \$4.  c.  \9§.  b.  229.  b.  222.  d.  235.  c- 
23$.  e.  240.  d. 

Vitruvim.  210.  e. 
VulfgtingmLazim.    2$.  d. 
VVaUfiidm.  3.  a.  39.6. 
Wernertts  Rolsvinck-  20$.  b. 
VVidubindtts.  1.  d.  246.  c. 
VVipertm.  207.fi 

\xnophon.  7$.c,  83.  d.  161.fi  233.*. 


AtUat&gspimProplneta.  46.  b.  47.  c. 
■Zeiiodotm.   \oo,  d. 


Zoitar.AS.  U3.  e-  226.  6, 


Meneta  Typographiat. 

Ag.4.  ProUgomsn.  Cap.2.pro,  unlloj/cge.ullb.      Pag.^.fi.pro,  pulfatus,  kge,  puliafe. 
Pag.  6.  Froleg,  Cap.  +.  pro,  iuaudiverant,  lege,      Pag.tf.  e.  z.pre,  HcrpEurn,  lege,  Hef  puitti 

Pro,  jnagifice,  lige,  maghifice. 


inaudiverant. 
Pag.  S-  Proleg.  pre,  CAP.  VIII.  lege,  CAP.  VII. 
Tro,  ftipenda, /«■£<;,  itipcndi». 
Pag.  9.  Proleg.  Cap. }.  prq  Quin,  Uge ,  Quin  &» 
Pag. w.  Proleg.  pro,  Osbium,  lege,  Osbjurn, 
Pro, quid,  Uge,ouoa. 

Tag.  u.  Cap.  9.  Proleg.  pro,  Navtre,  lege,  Navtae, 
Tag.  14,  Proleg.  Cap.  10.  pro,  Ibcis, lege,  locis. 
Pag.16.  Proleg.  Cap.u,  pre,Tri*katas,  kge,Tn- 

nitatis. 


Pag.iO.f.e.  pro  muku  Jege,  muita. 
Pag.4i.b.  i.pro, eriam,  lege,  etiam. 

pjg.+f.  d,.pro,¥lUtiYl  ,ugt,  WllhlYA. 

Pag.  4j.  d.  2.  pro,  canicula,  Uge ,  canicuia?. 
Pag.  4;.  b.i.  pr0,airiplani,lege,amplam, 
Pag.^6,f.e.pro,  •/l&fl>  lege>  th. 
Pag.4§.  b.2.  £>n>,Hadindo, /.*£?,  Hadin^o.. 
Pag.  4-S.e.pro,Ji%Al\'h,Uge,  MRh 


Pag.  ig.  Proleg.  Cap.  iz,pro,  contubernro,  lege,     Pag.jo.  a,  2.  pro, quscumque, /ege,  quaecunque. 


contubernio. 
Pag.  2$.  Proleg.  Cap.1S.pr0,  favorum ,  lege,  favo- 

rem  ;  £<r^rs,propenfam, /eg£,propehfum. . 
Tag.29,  Proleg.  pro.  repititur,  Uge,  repetitur. 
fag.34.  Proleg.  Cap.  zo,p-ro,  haad,  lege,  haud. 
iPag. tf. Proleg. Cap. 21. pro,no,  Uge,non. 
Fag.37.Prol.  pro,  proximum,/^e,prosimorum. 
Pag.tf.  Pro/. />r9,Ante€jukates,/f^,Anticjuitates. 
Pag.jS-  Prol.  cap.2j.prj>,\>Topno:a,  lege,  propiora. 
fag.  44,  Proleg.pro,  leclus,  lege,  fceJus, 


Pag.i.  Notar.  lit.  c.pro,  cniomm,  lege,  quorum ; 

&pro,  ultimnm,  lege,  ultimum. 
Tag.4.  pro,  momumenta,  lege,  monumenta. 
Pag.  7.  h.  pro,  Archipifcopum,,  lege,  Archiepi- 

fcopum. 
Tag.  ij.  b,  pro,  exhibebk,  lege,  exhibuit. 
Tag.V.c.pro,  MhTlHIMj  lege,  Mh» 

Tag.  16.  e.  pro,  ergegium,  lege,  egregiura. 


Pag.ft.  c.  i.pro,  ea,  Uge,  eo. 

Pag.  52.  e,  2.  pro,  Oratione,  Uge,  Orationem. 

Pag.  ;,\  a.  i.pro,  Rutilos,  Uge,  Rutulos. 

P.ig.  57. 1. 1.  pro,  contignerc,  Uge,  contingere. 

Pag.sS,a.,,fro,  7¥yHh  kge,  M^HL 
Pn,  ttFfcflM,  Uge,  ^kpm. 
hig.^pro,   hA¥A    legeMAWA. 
Pag  <j9-  a.  1.  pro,  fuut,  lege,  fuat. 
P.t?.  <-g.  c.  2.  pro,fc:fom\,  Uge,  Porfena. 
Pag.  61.  b.  2.  pro/indulta, Uge, induta. 
Pag.  62.  b. i  ,pro,  csiitimaile, Uge, adumaite, 
Pau.  6$.  d.z.  pro,  o.ppfebij,/e<Tf,opprobrij. 
Pag.  64.  a.  1.  pro,  Latinkkis,  Uge,  Latinkatis, 
Pag.  65.  e.  1.  pfo,  aptem,  lege ,  aptam. 
Pa<r-  67.  d.  i.pro,  afriixefuut,  Uge,  aftlixerunt. 
Pag.  67,  b.  2.  pro,  intulernut,  Uge,  intulerunt. 
Pag.  6S  f-  i.pro,  autiqukatis,  Uge,  antiquitatis. 
Tag.  6S-  f  2.  pro,  pertiflimus,  lege,  peritiilimus,, 
Pro,  fpargi,/^,fp3rgi. 
P4g.7o4.'.fro,  TI4T,  lege,  YRK 

Pro,  BRh4h%,Uge,hRMtlrl, 


Tro  lUaJi^Tjrs  Uge,  uaHafyva. 
Jyav.i§.c..pro,,h'lices,Uge,  filices. 

Pag.  i9.  a.pro,  TMt,  Uge,  Ht.  &ficin  Pag.7o.b.2.pro,  FF4TKI,/^,FMf  R 

^terkeademfagina  vmbtis ,in  quibw  4$t  Pro MKAliAKlege,  HylKAV\A&. 

perpiVam  ponitur  pro  K  .       .  P^.7/./.2./!roIcefiffe,/(?^)ceiiliTe. 

ftg-  m-c>  f70'  minosj/^jminof.  P^g-72.  a  1. pro, alicjiud, /^i?, aliquid. 

>?ag.  i9,  e.  pi  #M*R  ?  He>  * *H  JR„  ?»  74-  c  z.  pro,  Roiveni,  Uge,  Rolvoni. 


Pag.I9.fpro,U{FA$,  Uge,  MlWhK 
■P£g.  1*  b.  a:  pro,  (gsitiob  /  Uge,  ©WDJOE». 
Pr«,§ai-ant>  t/  Uge,[axanbi 
■f  ,c.  i9.  e.  1.  :pro,  quifcere,  Uge,  quiefcere. 
Pag.zo.b.i.aro,  4*nRpn,  lege,  PflRpri. 
Pag.  20.  d.  i.pro,  Genet-ivi,  /c£f,genkivi. 
fag.  z6.a.i.  pro,  Acconeniis,  Uge,  Arconenfis, 
Pro.hnnc, /<?£<?,  hunc. 
Pro,  Martianns,  Uge,  Martianus. 
Tag.  27.  c.  i.pro,  Graeciae, Uge,  Gr3Ecia. 
Pa-\.29.C.i.  pro,  qnendamj/^qucndaffi, 
Pag,  y,  e.  1.  pro,  originc,  Uge,  originem. 
Pav.^2.  a.  1.  pro,  Santtus,  Uge,  Sancles,   - 
Pag.  32%  2.  pro,  Italius,  Uge,  Itaiicus. 
Tag.tf.c.i.pro,  H*AR>lege,  HYAR. 
Vag.tf.a.z.pro,  dagna,  lege,  dagnar. 
Tag.34,  a.  1.  pro,pedifiegna,/^,  pedifiequa. 


p*g.76,a.i:pro,  niPFI,  %  ^ifFFL 

Pag.77.b.2.pro,zm,  Uge,  ut. 

Pag.  77.  e.  2.  prv,  dockrima, lege,  dodrina. 

Pag.So.b.i.pn,  Flv s  lege,  ^h 

Pag.fo.c.i.pro,  YIMl  j  Uge,  YI1R\ 

Pag.  S'.  d.  i.  pro,  babere,  lege,  habere, 

Pag.  Si.f  i.p  rff,illus,  Uge,  illius. 

Pag.  S2.  e,  i.pro,  f  rftoc/  Uge,  (tVibt. 

pag.sz  f  i.pro,  fj\m/  ^lf  iR  ;kge->  }l  h,  cmi. 

Pag.  S2-  c.  2.pro,  fttemmatis,  lege,  llemmatis. 
Pag.  S7-  e.  2.  pro,  bomines,  legc,  homines, 
Pag.  SS-d.  2.  pro,  etiammum,  lege,  etiamnum. 
Pag.9o,a.  2.pro,qux,Uge,([ui. 
Pag.9o. b. z.pro,  uuus, lege, unu% 
Pag.  9o.  c.  2.  pro,  Craturse,  Uge,  Creaturae. 
Pro,  Idololatarae,  lege,  Idololatrae. 
T*Z-9S< e- z-  Pro>  repedabuut» lege,  repcdabuaf. 

Vag.96, 


Tig.f)6.  b.  i.pro,Rin,lege,n'\C\. 
Fxg.  96.  e.  i.pro,  tunc,  lege,  tune. 
¥ag.  100.  d.  xipro,  ducc,  lege,  dulce. 
Fag.  100.  e.  z.pro,  Paifivae,  lege,  Paffiva. 
P4g.  toji  c.  1.  pro,  aff  ectarn,  lege,  afiecluRi, 
Fa<j. /04.  c.  z.  poH  illa  verba  : 

Et  juxta  Baptiftam  Mantuanum  : 

Jlathn  fubjungendi  funt  verfus: 

Omne  quod  excellens  &c. 
Pag.  ioi).  a<  1.  deleatur  fe. 
Pag.109.  e.z.  pro,  corpore,/<rg<?,corpora. 
Pa(T.  m.  2. 1.  pro,  nnlla,  lege,  nulla. 
Pag.  111.  a.2.pro,  effectat,  lege,  affedtat. 
Fag.  iit.  e.  2.  pro,  qni,  lege,  qui. 
Yag.112.  a.  2.  pro,  Philadelpholo,  lege,  Philadel- 

pho  loquentes; 
Yag.  //+.  b.  2.  pro,  currarum,  lege ,  curarum. 
Yag. //;.  b.i.pro, ihal ^axl/ lege, tyatt^axl. 
Yag.  ii).  b.  2.pro,  anicum,  lege,  amicum. 
Yag.  u?.  f.  t.  pro,  Metahyficum ,  lege,  Metaphy- 

iicum. 
Yag.  ttS-  a.  2./>r0,Normarchia,fc(T£,Nomarchia. 
?.!<?.  121.  b.  i.pro,  ter-  tertium,  lege,  tertium. 
P.fg./.z2.,z./.pro,occupandum,/fsre,occupandos. 
Yro,  pericula,  lege,  pcriculi. 
Yag.izz.  b.2.pro,  alTignababur,/^e,aiTignabatur. 
Yag.  12].  c.  i.pro,  cincere,  lege,  cinere. 
Yag.  125.  d.  1.  poB  illa  verba  :  qux  Odino  affi- 

gnat ,  adde  vocem  Edda ,  &  lege,  quse  Odino 

affignat  Edda. 
?ag.  t2f.  d.  e.  pro,  inijfiet,  lege,  iniiffet. 
Yag- 12$-  e.  i.pro,  Pufca,  lege,  Pufei :  &  pro,  Putci, 

lege,  Pufei. 
Yag.nS.  b.  2.pr0,pugnanpi,feg<?,pugnandt. 
Yag.  113.  b.  2.  pro,  nonumento,  lege,  monumento. 
Yag.  131.  d,  2.  pro,  Synechdochice,  lege,  Syneedo- 

chice. 
Yag.  ijy.  d.  b.  1.  pro,  Farr,  lege,  Faer. 
Yag. ytf.c.i.pro,  haiHhA^  lege,  Jv?3RK/I. 
Yro,  RAhhAAi,  Uge,  KAh^AK. 
Yag.  137.  d.  1.  pro,  gerendo,  lege,  gercnda. 
Ya<i.  ijS-  c.  1.  pro:  impares,  lege,  imparcm. 
Yag.  139.  b.  1.  pro,  praedicabant,  lege,  prasdicabat. 
Yag.  145.ci.pro,  nunciaans,/fg<?,nuncians. 
P^ff.i4(5.c.i.fro,interprcmur,/^cinterpretemur. 
Yag.  14J.  e.  z.pro, aliq; ,  lege,  aliacj;. 
Yag.  \)\.d.\.  pro,  fimile,7^,fimili. 
Yag.  ij2.  a.2.pro,  laquacitatis,  lege,  loquacitatis. 
Yag.  ij4.  a.  z.  pro ,  forfitam,  lege,  forfitan. 
Vag.\$6.f.T.prQ,YaranQmaf\x,  lege,  Paronomafias 


Yag.  156.  c.  2.  pr»,  Au&or,  lege,  A&or. 
Yag.  160.  d.  2.pro,  veruis,  lege,  verius. 
Ya<r.  \6$.  d.  e.pro,  aiias,  lege,  alas. 
Yag.  \6z.  e.  2.  pro,  Capita,  lege,  capita. 
,  Yag  163.  f.  2.  pre,  aftituitur,  lege,  adftituituf . 
Ya<r.  165.  b.z.pro,  confeffit,  lege,  confeffi. 
Yag.  165. f.  2.  pro,  dedulit, /fge,  detulit. 
Yag.  170.  e.  2.  pro,  ^Raffn/  lege,  £fvaffrt. 
Yag.  \76.b.2.pro,  vox ,  lege,  vix. 
Yac  \7?.  e-  i.pro,  pollicetar,/fge,  pollicetur. 
Yag.  \7$.  c.i.pro,\'\antmm,  lege,xiantium. 
Yag.  \Sj~  e.  pro,  fupcrio-  periore,  lege ,  fuperiorc. 
Yag.iS9-d.\.pra,  lAhpAJege,pAhPA. 
Yag.igo.b.z.pro,  *4UhY,Uge,  MK?hY. 
Yag.190.f2.pro,  *JKMR,  lege,  *}&MR. 
Yag. \93-  e.  t.  pro,  BMpRIFlh  Uge,  BM- 

pRIW. 
Yag.193.b-2.  poHillaverba:  novaeafeinSaxonia 

fundatae  Corbejae,  interfere  vocem,nixt~cc\U 

tjiits  smijfa  est. 
Yag.  194-  f.  2.pro,  oceapavit,  lege,  occupavit, 
Yag.  \9f.  d.  2.  prs,  eundem,  lege,  eundum. 
Yag.201.c1.  pro,  porfunditatc,  lege,  profunditate. 
Yag.  20S.  f.  1.  pro,  Svaeciae,  lege,  Svcciae. 
Yag.  2\2.  e.  2.pro,  juculari,  leg$,  jaculari. 
Yag.  2ij.  a.  2.  pro,  Anglica,  lege,  Anglia. 
Yag.2i<;.  d.i.  pro,  porcurabant,  lege,  procurabant. 
Yag.  217.  b.  1.  pro,  fuum,  lege,  fuam. 
Yag.  223.  c.  i.pro ,  truclu,  Uge,  tractu. 
Yro ,  aquorum,  Uge,  aquarum. 
Yag.  223.  d.  2  pro,  Soxoncs,  Uge,  Saxones. 
Yag.  226.  e.  i.pro,  tribribuere,  lege,  tribuere. 
Yag.  229.  e.  2.  pro,  mahinas,  Uge,  machinas. 
Yag.  231.  b.  i.pro,  fratres,  lege,  frater. 
Yag.  232.  a.  2.  pro,  glacici,  lege,  glaciei. 
Yag.  232.  f.  z.pro,  mahinx,  lege,  machinar. 
Yag.  233.  e.  1.  pro,  VX,  lege,  XV. 
Yag.  2jf./.i.pro,difperatio,/fjf,  defperati». 
Yag.237.  b.  2.  pro,  filvarara,  lege,  filvarum. 
Yag.  237.  e.  2.  pro,  patavi,  Uge,  putavi. 
Yro,  conperiffct,  lege,  compcriffct. 
Yag.  Z3S.  b.  2.  pro,  Anreliano,  /<rg*,Aure!iano. 
Yag.  241.  b.c.  pro,  Concicij,  lege,  Concilij. 
P^.242.  c.2.pro  rterquilium,/eg«,ilerquiliniutn.' 
Prf^.247.  e.i.pro,orbe,/e<re,orc. 
Yag.  Z4S-  d.  z.pro,  inftitudo,  Uge,  inftituto. 
fro,  crebis^/fjre,  crcbris. 
Yag.  249.Jt1.pr9,  precordialcm,  Uge,  prascordU- 

lem_,, 


{ 


• 


v: 


J  .  ■» 


> 


PUBLIC    LIBRARY 

OP  TH.E 

OITY     OF     BOSTON. 


ABBREVIATED  RECULATIONS. 

One  volume  can  be  taken  at  a  time  from  the 
Lower  Hall,  and  one  from  the  Upper  Hall. 

Books  can  be  kept  out  14  days. 

A  fine  of  3  cents  for  each  imperial  octavo,  or 
larger  volume,  and  2  cents  for  each  smaller 
volume,  will  be  incurred  for  each  day  a  book  is 
detained  more  than  14  days. 

Any  book  detained  more  than  a  week  beyond 
the  time  limited,  vcill  be  sent  for  at  the  expense 
of  the  delinquent. 

No  book  is  to  be  lent  out  of  the  household  of 
the  borrower. 

The  Library  hours  for  the  delivery  and  re- 
turn  of  books  are  from  10  o'clock,  A.  M.,  to  8 
o'clock,  P.  M.,  in  the  Lower  Hall;  and  from  10 
o'clock,  A.  M.,  until  one  half  hour  before  sun- 
set  in  the  Upper  Hall. 

Every  book  must,  under  penalty  of  one  dol- 
lar,  be  returned  to  the  Library  at  such  time  in 
October  as  shall  be  publicly  announced. 

No  book  belonging  to  the  Upper  Library,  can 
be  given  out  from  the  Lower  Hall,  nor  returned 
there ;  nor  can  any  book,  belongmg  to  the 
Lower  Library  be  delivered  from,  or  received 
in,  the  Upper  Hall.