Full text of "Institutiones iuris canonici : tum ecclesiastici tum pontificii ad methodum decretalium nex non ad fora catholicorum atque protestantium. Compositae adiecto duplici indice"

See other formats

This  is  a  digital  copy  of  a  book  that  was  preserved  for  generations  on  library  shelves  before  it  was  carefully  scanned  by  Google  as  part  of  a  project 
to  make  the  world's  books  discoverable  online. 

It  has  survived  long  enough  for  the  copyright  to  expire  and  the  book  to  enter  the  public  domain.  A  public  domain  book  is  one  that  was  never  subject 
to  copyright  or  whose  legal  copyright  term  has  expired.  Whether  a  book  is  in  the  public  domain  may  vary  country  to  country.  Public  domain  books 
are  our  gateways  to  the  past,  representing  a  wealth  of  history,  culture  and  knowledge  that's  often  difficult  to  discover. 

Marks,  notations  and  other  marginalia  present  in  the  original  volume  will  appear  in  this  file  -  a  reminder  of  this  book's  long  journey  from  the 
publisher  to  a  library  and  finally  to  you. 

Usage  guidelines 

Google  is  proud  to  partner  with  libraries  to  digitize  public  domain  materials  and  make  them  widely  accessible.  Public  domain  books  belong  to  the 
public  and  we  are  merely  their  custodians.  Nevertheless,  this  work  is  expensive,  so  in  order  to  keep  providing  this  resource,  we  have  taken  steps  to 
prevent  abuse  by  commercial  parties,  including  placing  technical  restrictions  on  automated  querying. 

We  also  ask  that  you: 

+  Make  non-commercial  use  ofthefiles  We  designed  Google  Book  Search  for  use  by  individuals,  and  we  request  that  you  use  these  files  for 
personal,  non-commercial  purposes. 

+  Refrainfrom  automated  querying  Do  not  send  automated  queries  of  any  sort  to  Google's  system:  If  you  are  conducting  research  on  machine 
translation,  optical  character  recognition  or  other  areas  where  access  to  a  large  amount  of  text  is  helpful,  please  contact  us.  We  encourage  the 
use  of  public  domain  materials  for  these  purposes  and  may  be  able  to  help. 

+  Maintain  attribution  The  Google  "watermark"  you  see  on  each  file  is  essential  for  informing  people  about  this  project  and  helping  them  find 
additional  materials  through  Google  Book  Search.  Please  do  not  remove  it. 

+  Keep  it  legal  Whatever  your  use,  remember  that  you  are  responsible  for  ensuring  that  what  you  are  doing  is  legal.  Do  not  assume  that  just 
because  we  believe  a  book  is  in  the  public  domain  for  users  in  the  United  States,  that  the  work  is  also  in  the  public  domain  for  users  in  other 
countries.  Whether  a  book  is  still  in  copyright  varies  from  country  to  country,  and  we  can't  offer  guidance  on  whether  any  specific  use  of 
any  specific  book  is  allowed.  Please  do  not  assume  that  a  book's  appearance  in  Google  Book  Search  means  it  can  be  used  in  any  manner 
anywhere  in  the  world.  Copyright  infringement  liability  can  be  quite  severe. 

About  Google  Book  Search 

Google's  mission  is  to  organize  the  world's  information  and  to  make  it  universally  accessible  and  useful.  Google  Book  Search  helps  readers 
discover  the  world's  books  while  helping  authors  and  publishers  reach  new  audiences.  You  can  search  through  the  full  text  of  this  book  on  the  web 


at|http  :  //books  .  qooqle  .  com/ 


NVPL  RUURCH  uenARIES 


3  3433 


v\  •■ 


"V 


iTSTI  HENNINGll  2DEHMERT.  iCTi 

OTENT.  REGl  BORVSS.  A  CONS.  INT.  REGIM.  DVCAT, 

»HAOOtaVAO,   CJINCBI.tAII.   DIUCTCtlllS   KEG,  FKlDKILlC. 
INSTITVTIONES         9 

VRIS   CANONICI    j 

^TFji  E(:CLESiASTlCt , 

D  METUOpVM  D^CRETALIVSl 

AD  FORA  CATHOUCORVM 
'ATQVE  PROTESTANTIVM 

COMPOSITAB 

ADIECTO    DVPLICI   INDICE. 

EDITIO  (^VARTA; 


HAtAB  MAGDMBVAiSICASi 
llf  £NStS  ORPHAKOTROPHFXMPCWC 


*  -   .     •         •  *  ■• 


VIRO 

ILLFSTRI  ATQTE  EKCEUENTISSIMO 

DN.    FRIDERICd 
DE  REICHENBACH 

POTENTISS.  REG.  BORVSS.  A  CONSiL  IN- 

TIM.    CONSISTORII    ET     OIRECTORII     RERVM 

fiCCLBSIAST.    PRAESIDI    SECVNOO    AT- 

QJE  KEGIAHVM   ACADEMIA- 

HVH  CVRATORl 


MAECENATI  COLENDISSIMO 


S.    f.    D. 


IVSTVS  HENNINGIVS  BOEHMER. 


aetijjima  ad- 
buc  recolome- 
moria  tempus 
iUud^  quoan- 
ginii  annos  ^  quodexcur' 
T$,F1R  ILLFS^RIS, 
ac  academia  praejentem 
m^  1VVM  in  Jludia 
Hora  ardoremprorjusjin- 
)( 2         gula- 


Kvv^ 


"'V 


pofrec.  HicvcobdnereturfcopuSjpofl: 
inorum  lapfum  nouziuris  pul//ict  papa- 
;nda  eranc  fundamenta:  commencum 
•gUdii  (ingvdorum  &nimis,  fimQrftitia» 
Itns  obduais,  infinuandum,  &  ita  t^ni 
is&exorbicans  poceftaseiabafredisac* 
idft  erat,  vc  in  ecckfiafticit  caijfit  didU 
sfitiseiosexftinguinon  poflec,fedqua- 
nque  catafarum  ciuilium  arbicriuni  fii- 
m  (ibiappropriare,  &  ip(arum  eciam  re< 
iblicarum  Ubercacem  (upprimere,  pe* 
fiio  earamimperantes  iubijcere  cona- 
Ecqoidem  adeo  res  ex  voco  ei  cefTit,  vt 
laibuscunque  caufis  prxfcripferic,  ni^ 
in  qihni  iurium  parte  intaaum  reli- 
fed  cauias  pariter />ir^//riirj  ncpriuafaSf 
's^eeelefiafticas  fiibfiiamcenfur^m  re- 
t^deniqocparafiti  curiseRoiiianaBhaQ^ 
srinc.  noc  nbuz  &  iiiufitficae  tibtefta* 


PRAEFATIO 

Hoc  dogmate  mfauftoinftruxennitqaornm* 
cunque  imperantium  fidem  credulam  ftibre- 
ligionis  inuolucro,  vt  perluafiflimum  habe- 
rent,  omnem  regiam  poteftatem  tedi  papali 
accepto  ferendam,  omnes  ac  finguios  impe- 
rantes  rationibus  ei  reddendis  obnoxios  elTe, 
ftclegesftias  normamftipremam  omnium  alia- 
rnm  legum  efle  debere.  inde  non  erraue- 
runt,qui  iuriscanoniciduas  fpecies  confticue- 
runt,  &illud  \viius  ecdefiafiicum ,  quod  prae- 
dpue  in  decreto  gratiani  continetur:  & 
iuspapale^  quod  per  decretales  vagatur,  diftin- 
xerunt,  in  qua  pofteriori  ipecie  noua  hsec 
&  incondita  iurisprudentia  occurrit. 

$.    IV. 

Qgamuis  vero  hocportentoftim  iuris  pn- 
blici  Komani  (yftema  per  reft)rmadonem  fe- 
culo  XVI  erumpentem  grauifiimam  acceperie  - 
dadem,  &  potentia  hacc  papalis  omnem  exce« 
dens  modum  admodum  infra^  fit;  eaeta- 
men  ftmt  curise  Romanse  artesclandeftinse,  vc 
tempori  inferuiendo  nuUam  occafionem  prx- 
termittat,  principia,  qux  per  compilatidnem 
iuris  canonid  felicibus,  vt  putat,  aufpiciis 
iparfit,  in  vftim  reuocandi ,  &  ficuti  v/,  cUnty 
\t\preeario  fedes  papalis  tandem  immenfte  il- 
lius  poteftatis  culmina  occupauit,  ita  iisdem 

ardbus 


crtibus  eadem  in  priftmura  reftituere  ftatum 
altaboret*  Neque  fpes  eam  fallere  pote((, 
quamdiu  ius  vtrumque  &  tcchfiaflicum  ctpd* 
pale^  h*  e*  integrum  lus  canonicum  om.niuni 
jnanibus  terituri  &  fub  fchemate  iuris  com- 
munis  \xi  Academiis  tam  caibQlicorwn  quam 
proteflantium^  diuerfis  licetftudiis,  traditun 
EtenJm  catholicis  in  hoc  iure  enucleando 
non  poteft  non  hic  fcopus  propofitus  efte,  vt 
vfum  eius  in  foris  fuis  oftendant,  &  ad  cau- 
fas  obuenienteSi  prout  rationes  rei  Germani-^ 

S5  caehocpermittunt,  applicent:  proteftantibus 
vero,  vt  rationes  huius  iuris  curatius  inqui- 
rani,  cum  ftatufuarum  ecclefiarumetrerum- 
publicarum  conferant,  &  omnem  pruden- 
ciam  in  earum  apphcatibne  adhibeanti  qux« 
queabhorrent  ab  eorumfyftemateecQbnafti- 
co  &  politico^  fedulo  euitent^  interim  camen 
ita  res  fuas  inftituant^  vt  huius  iaris  intimam 

j^  artem  penitus  eruant,  cogitantcs,  qiibtidiaiHi 
cum  catholicis  fibi  difcidia  fubcunda,  adcb. 
que  cum  iliis  ex  hac  iyhiz  decretalium  pnpa* 
lium  in  arenam  dcfcendendum  efle.  Tslji- 
dem  cum  infinita  inftituta  ex  iurccafloi^ 
in  ipfis  A.  C  territoriis  fuperfint,  quae  fecuil- 
dum///rm  Osnnhrugenfem  in  priftino  ftaturc- 
Hnquenda  funt,  catholicis  cc  protcftantibus 
f^peetiamcommunia,  hiclabor^  hoc  opus 


PRAEFAtlO 

eric,  vc  ex  propriis  fuis  principiis  lices  obor- 
ts  decidancar,  &  decemiinencar. 

§.    V. 

Hxcdjuerfa  ftudia  induxeninc  cnm  Ro« 
ihano^Cachdlicos,  cum  A.  C  addi6los,'vc 

*  iompendia  &  inftitutiones  ex  fylua  decreco> 
rum  &  decrecalium  componerenc,  &  prima 
huius  ftudii  fundamenca  mechodo  diuerfa 
traderenc.  Opcime  cognicum  habuerunc 
jncerpreces,  illos,  qui  in  hanc  defcenderunc 
flrenam,  eam  mechodum  in  hoc  ftudio  prx- 
ferredebere,  <^x&  fyftemati  eius  conformis 
eft,  acque  ica  reprsfencac  (ingulas  eius  par- 
tes,  exquibuseftcompoficum,  vc  reipubli- 

.  ca^  huius  vaftifiimx  raciones  &  connexiones 
ex  mence  eiusdem  reSe  cohaereanc.  Ac- 
temperandas  enim  leges  ef?e  ad  fyftema  cu. 
iuscunque  reipuhlica^  ceftadflimum  efl,  vc, 
eodemum  cognico,  legum  quoque  ienfus 
felicius  &  facflius  erui  queec,  acque  adeo 
ip(i  fyftemaci  reipublicae  principia,  aus  in 
efementis  cradenda  func,  conformanaa  (inc. 
JSIeque  eciam  in  iure  camnico  diuerfa  facies 
deprehendicur ,  .quod  plene  ;&  ex  incima 
fua  racione  inceliigi  «  cognofci  nequic, 
niii  ad  illud  iingularejQi^mtf  componacur, 
vnde  conflacum  eft.  Ecenim  non  cancum' 
iura  ecckftaftica ,   vc  ancea  monicum  eft, 

fed 


DE  RATIOKE  METHODI. 


s  obor- 


imRo- 
:os ,  vt  - 
ccreto- 

;  prima 
diuerfa . 
uerunc 
derunc 
io  prae-  , 
iformis 
us  pa.r*. 
eipubkli. 
sxiones 

'ema  c-wt. 
sft,  vc, 
;  ieniVu 
ae  adeo 

3uas  in 
a  (int. 
fa  facies 
:  intim« 
nequic, 
)onatu.r, 
i  tantnm 
um  eft, 
red 


fed  etiam  iura  mere  cidilia,  publica  seque  ac 

{iriuata,  qus-yS^tti/fTrMdicere  folent,  aflodia 
ia&  feudalia  ambitufuocompIeSitur,omni{ 
tamen  iAfyflema  reipubUcte  ecclepaftica  fub  ca- 
pite  fuo  lupremo  ita  refert,  vt  ab  hoc  princi 
pio  fundamentali  omnes  eius  partes  ^  ceu  ri 
vdi  quidam,  fluxerint. 

§.    VI. 

Equidem,  qui  iuri^  mere  ecclefiailici  A 
C.  addi^orum  comjpendium  concinnare  in 
tendit,  longe  diuerfa  methpdo  incedere,  & 
iuxta  ftatum  ecclefiarum,  prout  aqualia  coUe 
gia  conftituunt,  nexum  rerum  &  argumen 
torum  Hftere  atque  exhibere  debet,  <^uod  fa 
ciliima  &  expeditiftima  methodo  fieri  poteft 
Aft  qui  integrum  ius  canonieum  f  (^odi  papak 
{imui  continet,  in  compendium  coardiare 
&  artiHciofo  conne£tere  ordine  ftudet,  \'n 
alium  eligere  poteft,  quam  quem  ray 
MVNDvs  in  compilatione  decretalium  ob 
feruauit,  quemque  fequentes  compilatione! 
poftea  retinuerunt.  Hsc  enim  methodui 
eft  (ecundum  fyftema  papale  reipuhlica  eccle 
fiajiica  compofita,  &  eis  argumentis  inftru 
£ta,qu2  pontifex  ad  fuam  follicitudinem  tra 
xit,  ut  non  potuerim  non  in  his  inftitutioni 
bus  eandem  ample^i,  &  omnibus  aliis  ar 
bitrariis  prxferre. 

X  5  $.  Vil 


>R AEFATIO 

§.    VII. 

Etenim  (1)  qui  alkiri  viam  coimeQeii- 
di  hanc  do^lnnam  elegeranc,  deprehende- 
runc,  iJSCUndam /cbema  reipubUcae  eccUfiafti- 
eae  eam  ineundam  efle ,  adeoque  in  plerbque 
fubfticerunt  in  »r^/^o</o  Raymundiama  ^  fpecia* 
lesque  ciculos  duntaxat  addideraht,  qui  .ta- 
men  facili  opera  argumentis .  decretalium 
conuenienti  ordine  adiungi  poflTunc  (II) 
Quia  ius  canonicum  expHcandum  eft  iuxta 
fyfiema  decretalium,  tutiilS  in  nexu  dtuloruin , 
ft  RAYMVNDO  adomato  fubfiftunt,  vt  in 
euoluendis  decretalium  textibus  animi  di- 
icentium  reddantur  expeditiores,  quem  in 
itnem  etiam  a  ferie  tituloram  &  liDroruni 
Dieeftorum  haud  recedimus,  vtut  minusf 
consreat,  vt  illa  (ine  indicis  fubfidio  fe(e 
omnium  mcntibus  facilius  infinuet.  (IIO 
Inprimis  vero  ordo  decretalium  curix  Roma- 
nx  &  fcrlptoribus  catholicis  in  deliciis  fem* 
per  fuit,  tam  inngni  feruore  ec  fauoreiex- 
ceptus,  vc  dolerenc  inordinacam  &  male 
cohxrencem  molem  gratiani,  atque 
poft  toc  errores  emendatos  eam  etiani  in 
ordinem  meliorem,  fecundum  raymvndl 
inftitutum,  reftitui  feriis  exoptarenc  votis. 
Hisce  tandem  fatisfecit  ioannes  aTVR- 
recremata,  inter  pacres  purpuracos  ab. 
B  VGENi  0  iV  coopcacus,&  in  negociis  caufis- 

quQ 


DE  RATIONE    METHODK 

queccckfiae  peragendisfallertiffimus,  vtcon^ 
<M\SXX\bM$y  Confiatitienfi^  Bafilecnfi^  &  f7(^ 
reniin^  incerfuerit*  Studio  canontim  vero 
adeocaptus  fuit,  vt  non  tancum  commenta* 
rios  integros  in  decretum  g  R  a  t  i  a  n  i  fcripfe^ 
rit,  fed  totumeiusopus,  rurfiis  a  fe  refolu-  , 
tum  &  refciflum,  ad  formam  Scferiem  Ray- 
mundianamy  additis,  vbi  opus  fuit,  nouis  ru- 
bricis^  reftituerit.  Scripti  huius  exemplum^ 
chartaceumadhuca(reruatumfuttinj&/Mo/iy^< 
M  Barherina^  cuius  editio  tandem  ivsto 
FONTArciNo,  Archiepifcopo  Ancyra- 
no>  imunGa  eft,  quam  etiam  Romse  anno 
MDCCXXVli.  elegancibus  typis  perfecic,  & 
ad  felicem  deduxic  exitum,  H^c  noua  cora-i 
pilatio  ingens  adiumentum  mihi,  actulit,  in 
euoluendis  texcibus ,  &  iufto  ordine  ex  de^ 
cTfto  GRATiANi  in  his  inftitutjonibus  di«» 
gerendis,  quos,  ne  leQ:ioni  impedimen- 
tum  aUquod  ftruececur^  feorlim  in  notis 
iubiecL 

i.  vni. 

Sedj  quod  (^IV)  pr^cipuum  argunienti 
caput  eft,  methodum  Raymundianam  ad  fy^ 
fiema  Yeipuhlicd  eeckfiafiicm  adco  COmpo(itam 

ell!eanimaduerti,  vcfacili  opera  elementaiuri^ 
canonici  fecundum  eam  concinnari,  &quse 
ei  defuntj  aliunde  conuenienci  loco  fuppW 

potue- 


'    PRAEFATIO 

pbtuerint  Etenim  in  parte  generati  agitur 
oe  eeelefia^  ceu  repuhlica  ecclefiafiiea^  &  fide^ 
tanquan  eius  fundamento :  porro  de  legi- 
bus  canonicis  papalibusque ,  atque  earum 
hiftoria  variisque  fpeciebus.  Xxiparufpeeia- 
Ht  excuflb  iii  genere  ftatu  perfonarum>  iit 
hacrepublicaexiftentium,  imperantium  fa-^ 
crorum  creationem,quaiicates,variam  fubor« 
dinationem ,  iura  &  ofliciales  perfo^utatus  eft 
RAYMVNDVs,  quippe  qui  omne  pun6luin 
in  repuhlica  eccUfiafiiea  ferunt.  Ipfl  imperan» 
tes  funt  epifcopi ,  quibus  pontifex  quoque 
accenfendus,  epifcopatum  longe  eminen- 
tiorem  prs  omnibus  gerens,  ^uorum  iura 
&  funftiones  potlflimum  euolui  debent.  Et 
quia  horum  poceftas  in  duobus  potiflimum 
iefe  exferiC;  in  exercitio  {z^vxx.  pontificalium 
SLimperiifacriyVtp.iju  obferuaui,  hocve- 
ro  a^US  iurisdi&ionis  $C  iegis  dioecefana  com- 

Ele^titur ;  animaduerti ,  RAYMVNDVMad 
asc  capica  omnia  reduxifle,  vel  ad  mini- 
mumferiem  dtulorum  ad  ea  conunode  refer- 
ri  pofle. 

$.    IX. 

Etenim  de  iurisdiffionis  poteftate  firiSit 
accepta  lit,  XXXL  lihri  Z  agere  incipit,  &  ea 
occaflone,  quae  (inc  partes  iudicis  eccUfiafiid 
jnlicibus  per  iegitimumtraroitemdecidendis, 

monftrat. 


DE  RATIONE  METHODL 

^nilrat)  atque  per  Uhrum  IL  idem  argu- 
mtiLm  pertraftat.  Ad  iura  dmcefana  leu 
ri  impcYti  capita  priinaria  pergit  Ith.  IIl^ 
didindte  per  omnes  titulos  expolui,  ac*^ 
le  idem  argumentum  vsquc  ad  //a  XL^ 
ntinuat.  Abhocfunftionesprimanas  epi- 
Morum  inperagendisy^rm&/a;j///fr^//^tfr 
oluere,  &  per  iibrum  IK  producere  ftu- 
lit,  vtmirer,  ioannem  a  tvrrecre- 
*TA  hunc  turbafle  ordinem>  &,  quaead 
"Yamenta  cuhnmque  diuimim  fpeQant,  rctu- 
fe  ad  lilnrum  primum  contra  methodum  a 
^YMVNDO  eleftam*  Denique  quoniam 
xcipua  epifcoporum  cura  facra  in  conuer- 
ndis  crrantibus  &  ad  frugcm  per  poeniten- 
im  reducendis  ohm  fuit,  dc  crimimbus  lib. 
\  agendum  (ibi  efTc  cenfuic,  quamuis/ori 
mitentialis  facies  poftea  immutata,  &  in 
^m  criminale  verfa  fuerit.  Equidem  fft- 
m  V.  librorum  hoc  verficuio  deiign^re 
ent: 

IFDEX,  IFD ICIFMy  CL ERVS, 
SPONSALIA,  CRIMEN, 

d  nonplene  &  perfpicue  hic  verficulusex- 
uHc  mechodum  in  decrecalibus  feruatam,  yc 
lcLERi  appellacio  oftendic,quaargumen- 
tn  libri  III.  dengnacum  edr,  quodcamenpQ« 
IS  Atpoteftatt  &  infpt&ione  diotcejana  epifcff- 

•-     pi 


HHj 


PRAEFATIO 

pi  in  clerum  atqucde  ^\tvzit\o  pontificaliumSt 
facrcrum  agit.  Retinenda  tamen  (ingulorund 
libroram  nomina ,  icoiiibus  etiam  quibus*- 
damexprefTa,  atc^ue  ipii  frontifpicio  eorum 

Er^figendacenfui)  quo  illorum  captiii^  qux« 
ustalia  in  deliciis  funt,  me  accommodarem, 
&  nihii  omitterem^  quod  externam  libelli  h* 
ciem  omare  poflet^ 

§•    X. 

Nonnego  quidem^nonnunquama  r  a  V; 
MVNDO  methodum  eledfcam  turbatam  &  u?^^ 
^wK^irn^ov  commifTum  fuiffe;  huic  morbo  ta- 
men  facile  medicinam  adferri,  &  conmn- 
gendo  aliquot  titulos  efRci  polfe  cenfui,  vc 
ordo  paululum  turbatus  reftitueretur,  ceu 
p.  435.  &  inprimis/^.  453.  vbi  titulus  de/^^/ro- 
cbiis  neceflario  prxmitti  debuit  titulo  de  fe* 
fuhuriTy  fa^lum  eft:  quandoque  etiam  para- 
^raphos  plurium  titulorum,  quibus  vnum 
idemque  generale  argumentum  traditur,  vt 
a  p.  yi.  y^^feqq.  vsque  ad  p.  150. ,  &  a  />.  437. 
vsque  ad  p.  4^7.  coadunaui,  vt  qua^  inter 
fe  cohxrerent  ^  haud  fepararem ,  fed  debi- 
to  explicarem  ordine.  Denique  p.  523.  hia- 
tumquendam  deprehendi>  necef^rio  aliun- 
de  fupplendum,  quod  etiam  commodefie- 
ri  potuit.  Quia  enim  ra  ymvndvs  de 
diuinis  offciis^  ab  epifcopo  vel  peragendis 
yel  dirigendiSi  agere  incepity  necelTe  fuit,do- 

€trinam 


RATIONE  METHODL 

&rinara  de  dwwis  offcHs  &  facramentis  prae^ 
tnittercj  &,  qu^  ex  his  omifTa  erant^  lup- 

,  plere,  proutfaauin  6^^540.  vbi  rcliqua 
lacramenta  ex  mente  Ro^nanm  tcchf^  fubiecij 
atque  fundamenta  eorum  tradidi.     Hac  ad* 

^hibita  medicinaj  effeSSum  efle  arbftror,  vc 
iiihil  ele&x  &  adfumtse  mcthodo  Raymundia- 
vcs^  quam  alias  nonnunquam  in  iure  ecclefia* 
fiico proteflantium  atro  carbonc  notaui,  dees- 
iec  fed,quxui$  iufto  ordine  fecundumj5!/?m« 
££'r/^y«?i?07/3tf^r^  connefterent,  quod  in  expli- 

_  candis/«r/^tf/  papalibus  &  epifcopalibus  dclerc- 

^  re  non  licuit- 


yjter, 


Quia  vero  fyjiema  ecclefiarum  protefian-' 
tium  ab  illo  admodum  recedic ,  vcrnmque 
feparacim  cr&dendum ,  &  cuipsque  froprim 
principia  adferenda  fuerunC}  quo  CQnfpicu- 
um  redderecur,  in  quibus  caufis  luri  canO'' 
nico  A.  C.  addi^i  dicam  fcrlpferinC)  vel 
incauce  hucusque  obferuaco  emendacio  ne- 
ceifario  adferri  debueric  Neque  enim 
diflimulandum  eft,  ICcos  feculi  XVKi&' 
XVll.  in  foris  proceftancium  vcplurimum 
concluliones  iuris  canonicifine  exa^exami- 
ne  (ecucos,  &  ex  prziudicio  inueceraco,quod 
ius  canonicum  parem  cum  iure  Romano  au9o< 
ricacem  haberec,  &  cum  hoc  v^^o  ius  commu- 
ne  confticuerec,  infaufto  (idere  affumca  fuifle 
doginaca,  qux  principiis  eorum  repugnanc, 
\       ■  vt 


PRAEFATIO   DE  RATIPNE  METHODt 

vt  vel  exdoQrina  de  eccUpa  &  dedmis  liquet^j 
ne  de  aliis  nunc  dicam,  quae  hinc  inde  addi^; 
^afunc 

5.  m 

Denique,  quod  plurimi  perfuafiflimuni; 
habuerunc, non (impliciter in his,  quae^trm-l 
que  tamis  iuris  ecclejiajiiciprotefiantium  difmno-  - 
ri  opera  tradidi,  fubftiti»  necibidem  craditn  I 
duncaxac  in  compendium  coar&aui,  fed,  vt  ; 
ipfa  colladovcriusque  laboris  euinciceuiden- 
cer,  ipfos  pocius  cexcus  confului,  ec  ex  his  in- 
flitutiones  hafce  concinnaui,  adeo  vc  quando* 
que  quaedam  ibidemneglectafuppleuerim: 
quxdam  curis  pofterioribus  correxerim :  non  • 
nuUa  eciam  ex  tomis  pradiElis  illuftrauerim, 
quas  in  notis  fidelicer  adduxi,  vc  lumen  ex  ma«  - 
lori  opere  illis,  quae  in  compendio  di£taifunc, 
acciperenc.    Sicuti  vero  cuicunque  liberca- 
tem  relinquo,  diuerfam  &  concinniorem 
forfan  eligendi  mechodum  in  hoc  iure  enu- 
cleando,  ica  meo  iure  poftulo,  vc  mihi  quo- 
que,  ea  libercace  frui,  (inac,  qui  nihil  magis 
penii  habeo,  quam  re£tiora  fequi,  &  mo- 
defta  monica  in  pofterum  in  vfus  craducere, 
auc  ad  minimum  eadem  modeftia  oftendere, 
ob  quam  caufam  illa  fequenda  haud  fuerim 
arbicracus.  DabamHalacd.XXIV.April. 
MDCCXXXVUI. 

UBER 


11BR2L   DECRETAUFM 

TIT*    I* 

DE  SVMMA  TRINITATE 
ET  FIDE  CATHOLICA* 


^T^tUgunis  ChrtfiUn^  defi- 
^^  nitiff,  L     F4ci/e  predt^ 

'.  tit  ce^Hs  fXurh^s^    JL 

Jndc  eitkfi^  txttm^t,  UL  E^ 

•  Mrnndfm  drfiniti^.  IK  Simt 
giUfgijt  aquAtU.  V.  S$n  U- 
fncn  JnbfiftentiAm  4  frpuhlicd 
idbent.  VL  Ctnclu/^9ncs  cx 
h§c  cccicJUrumfiMn^VJt  St^ 
frincifc  Lofie  qn^t  intfrfi 

.  fddii  drtfrmin^nc.  Vlll  /X 
Sa^h  prindpc  cimdem  fidci 
fmnt  c4Ueff4  fuhiicA.X.  Qui 
in  fts  fxcTcct  iuriidictimtm 
tt  icgisidtm4mp9tcjl4tfmj  XL 

*I^terrnin4C  dictrindm  pHbii' 
XtL     hrc  impcrii,  ncn 

V 


f  1 1  s* 

4&P  tejpecii*.  WW-  Ah  »n 
fidtM  desciHeruftt  ctclefia  fecm 
U  ly  tn  reJpMicds  cenHtrJi, 
XIK.  Jnde  mu4  ecclejuc  dtfi* 
nitifft  XK  Dh»  imperdnta. 
XVL  C^ntemio  perpema  iH* 
tcr  imptrium  et  fdcerdetivHfK 
XVIL  RespuhIU4eCfleffr^^ 
udiuit.XVIIL  Regcntetfust 
fpifiopi.  XIX,  O$mprcpri0 
territerit.  XX.  Omncs  prf 
mnciic  talefidf^ica  vndmcs^ 
thoticdm  tcciejum  cmfiitHtmt^ 
XXL  Stih  rH9  cdpte,  XXII* 
}ff*im  p^tfjlds  Je  txtcnditjk' 
pertrhemvhiHfrfim  Chrijiid^ 
nstm.  XXXll,  Omfttefidtttt* 
/^  gisldtiri^ 


tlB&I.L     TlTVLVS.k 


giiUtmd  it  imiicidridf 
jCXIF.et  qmdeminJ^mJen- 
t€  tt  Hmitum  txpmt  XXV. 
Jnde  netu  ecelejue  edtbelicM 
iffiiitie.XXyL  Bmp^tefid- 
tifr$tefidMtium  regnd  et  p^ 
micid  ^dBd,  XXVII. 
Hjmnm  ecckfuc  fermdm  jv- 
fumpnbBtdrmm  ieppjkerm^i 
XXVIIL  fidbikta  fer  fdcet 
fiHgi^dS^  et  Atgnfl.  Cnnfefu 
enem.XXnL   EccleJSs  cdtbe^ 


Vcemm  et  A.C.  ddJiSemm 
fdxperpetud  et  stqndSs  trSm» 
td  XXX.  Ctmplenilfimd  ^fi- 
cnritdte^  XXXL  et  exclnfini 
iwtferii.MdHs  et  epi/cffdSs. 
XXXIL  Stdtm  dnmi  1624. 
pr§  mrmd  feffesjienis  et  exer* 
citii  religienis  dffumtm» 
XXXin:XXXlV  Cemmm^ 
ns  prwteSme  vtrdqne  estkfid 
frmtnr.XXXV. 


§.     I. 

OCTRINA  62  Jumma  trinitati 
et  fide  catbolica  pertinet  ad  rt- 
ligimem  cbriftianam.  Hxq  ve- 
ro  eft  moduT  Deum  colendi^  per 
fidem  in  Cbriftum^  totiur  mun^ 
dt  faluatwem^  falutis  cetcrnd 
ionfequenda  caufa. 

$.  IL 
HAHC  (i)  vniuerfaiis  eft,  omnibus  bomi< 
nibus  ex  eequo  propolita,  a)  adeoque  (2  J  omni* 
bus  rebuspublicis  etiam  conuenien^:  ctx)(^)  per 
fe  homines  in  Ccptus  et  corpora  extema  vbiquQ 
vnit,  vx,^\vivnafidesvL\xx^  coniun&im,  quae  re- 
ligicnis  (iinc ,  in  lingulis  locis  agant:  (4)  deni* 
que  lihzra  eft.  |3) 

$.111. 

mm)  r,  3;.  C.^.qn.%.liL 
C  Tbeed.  de  efijc.  et  cter 
BVDSV8  de  cenccrd.  retg» 
cbrift  ftdtmqne  ciniL        ' 


m)  tvsnniytindemsnftr. 
eujmg.  iih.  I.  c,  a.  apad  f  a  b  a  i- 
ci  V  M  ^  veritdt,  reHg.  CbfV 
. ftidnaf, 11,  et  p.  649.  idsm 
in  tr.  de  fdlnt.  ItHCiUdngel. 
r  1.  tt  3. 


.^)V.i.0.4y, 


DI  SVMMA  TWNITATE  ^T  flOfi   CATHOlICi.  4| 

HAEc  cQTpora  et  coliegra  exteme  vnira  di- 
uur  ccc/efiije  extern^^  in  oppoltrione  eorum» 
t  toto  corde  ChriHo  quidem  fldhaerenr,  externa 
htate  tamen  inter  fe  exacciiJente  careorj  qui 
UJimi  imifibileni  conftiruere  dicuntur.  33) 
bac  etiamab  externa  exclufi  viuere  poflunc,  v) 
f    IV, 

exTEKKA  ecclefia  praedpue  huhjs  loci  t% 
tn  de  eiu5  iirrr  agendum*  r)ft  yero  h^cfocii^ 
r  hominum ,  /ff^^r  y^  ;&^  eandtm  cofifej/ionem  fi' 
xvnttorum^  ad  rdigionis  cbriftian^  Jcopum  olh 
lendum,  Ex  diueriirare  locorum  ^Xwx^s parti* 
^ares  VizQiXiniXkv  ecciefiiB  ^  J)  vnde  etiam  deno* 
nantur-  Hae  omnes  in  complexu  fumrs^  ec 
a  iademque  confeffione  fidei  vnitas  |  ^dicuncuir 
ufidilium  vniuerfalis  ecclefia.  i) 

§.    V.  ^     .^ 

sicvTi  alia  r^i?^^//r  in  ciuitatibus  ;/Sr/rf^/ 
nales  fiint;  ita  etiam  ecclejice^  tum  ex  mentc 
uatoris  et  praxi  apojlotica:  ^)  tum  ex  natura 
Hgionis^  imperium  refpuentis:  tum  ex  rerum^ 
mcarum  /Wo/f,quas  non  admittic  ftatum  inftaf 
Ergo  nec  ecclefia  vniuerfalis^  ex  particula- 
)us  per  vnionem  fidei  compofita,  rempuhlicam 
^liam  fepararam  conftituit,  hoc  fenfu,  vtabea 
letdi  particutares  tantum  dependeant. 

^-  yj- 

1. 1 M.  L  tit.  XXXIII.  §.    Aa.  IX y  6. 

i)  e.  u  X.  b.  t.  verf.  vnd. 
y)  r.  «1. ^  x.^.ue.4%.  X.       <>.  A«c,  XXII, iy  ^tb. 
fmunt.  exemmm:  '  XX ,  2$.  fy.  Mirc.  X,  ^fy. 

t}%titr.V,9.Af^,l^.    iPrmKtj.(u-J}.j7*«) 


IN  eo  tamen  differunt  ^eetetu  pMegtif  ^ 
wlHuSy  quod  licec  inttfuh  repuUica  efle  qu«« 
•ent  ^  fiibfiftentiain  tanien  fiiam  non  vnice  a  refm' 
hlica  ciuili  eiusque  apfirobatiQHi  jMbcBni^  ly)  (ed  i 
finem  fiium  etiam  auequantur  fiib  eius  oppreffio-  \ 
ne  et  perlecution^  imo  etiam  extra  rempublicam. 
§.    VII. 

iNDB  verofequitur:  (i)  ecclefiam  quann  ^ 
ttmque  conftare  e)t  vniuerfo  cbriftiaHarum  cmtUp 
iion  afolo  clero:  (2)  prspofiros  atque  do&ores 
in  ea  quidem  neceuarios  efle,  led  hanc  prapofi- 
turam^  sque  vt  in  aliis  c6llegiis,  in  nuda  dhre* 
Qione  confifterC)  non  in  imperio:  (3^  ovdfnem  ia 
his  coecibns  neceflarium ,  qui  legum  ecclefiaftieai- 
fum  fbns  eft :  ^)  (4)  hunc  mutua  omnium  con- 
nentione  determinari  poflTe,  quam  veteres  dixere 
difcipltnam  ecclefiafticam :  1)  (5)  ad  fiii  fiibfi- 
fiendam  ecdefiam  non  neceflario  defiderare  in^ 
fiuxumj  et  approbationem  reipub/ica:  x)  (6)  mi- 
niftros  ecclefiae  ab  eaivocariet  dependere:  xx) 
(7)  eam  non  conftare  ex  triplici  ordine:  ma- 
giftratuum ,  fubdttorum ,  et  ctericorum :  A)  (  8  ) 
tormam  reipubiica  haud  prasdicandam  deeccie' 
fta.  fi). 

§.    VIII. 

oyiA  non  necefi^ario  fiibfiftentiam  fiuun  » 
repubiica  habet,  quamuis  in  et  /ub  ea  fit,  in- 
deeft>  quod  diuerfii  fit  eius  cpnditio  fiib  bofte 
frincipe,  ec  fiib  eo,  qui  eiusdem  confeffioms  idBty 

vel 

0  Hwt.  L  Jif.  fraUm.  {.  m)  Hi.  L  %,  «f . 

ft.^9.  %%)  /id.  e^ft.  Ctmeut;^ 

^)  €it.  Jif,  §.9.  .  .  X),tm.  L  cit.  L  %.  j5. 

0  t$m.  1. 1. 33.  §.  31  /•)  at.  L  J.  37. 


bS   SVMMA  -miNlTATE  TT  FlDE  CATHOUCi.      J ' 

eI  eam  ruetar    Priori  cafu  cojleghtm  tm^ispri* 

tum  eft,  folo  coeuntium  pafto  conftans,  fine 

re£libus  ciuibhufy  v)  quibus  per  fe  non  indi- 

omnia  detcrminflns  muma  conuendone^  vc 

primttiua  cccUfia.      Huias  praxis  tanrum  his 

:cJef]is  conuenir^  niii  paQii  pukiicii  maior)i<* 

ts  eis  indulta. 

f  IX. 
QVAE  in  bocftatu  fub  impetsnU  hnfte  circi 
miinem  ct  mgotiaecclefiaftica  decerminandarunr, 
vel  fingulasecclerjas  concernunt}  vel  omnes  ia 
communL  Illa  a  fingulis  ccdefiis  mutuo  pa8o 
determinflripoflunt:  hmz  vero,  veluti  quaccom' 
munem  doQrmam  et  fidem  concernunt,  per  fy- 
mdoi^  conftantesex  delegatis  nngulamm  eccle- 
jiarum  eiusdem  confefiioniSj  commodifiime  exr 
pediuntur.  $) 

§.    X. 
posTERtORi  cafiifijnt  coVcgin  ptihlica^  ha* 
hesuqut  ejffe^ui  auiJei  y  o)  acque  dirigu^cur  ^^ih^ 
Uicaet  ciuiit  ituit^itate  quoad  ea,  quae  iurisdi-' 
SUonem  tt  iigisiatariam  poteftatem  concernunt. 
Vrraque  poteftace  defticuuntur  coUegia^  qua  ta^' 
/itf ,  a  republica  approbata.  ir) 
i    XL 
POTEST  ergo  imperans  in  repuliica  fiic 
inre  commune  er  aquaie  omnibus  ecciefiis  ius 
pnefcribere ,  iuriidtQionem  in  earuni  caufis  ex^, 
crcere,  eii^Lmmedtate  per  iudicium  ecclefiafiicum^ 
ac  determinare,  quae,  in  cafii  admodum  contro- 
iierfoy  doftrina  pir^Ar^  in  ecciefiii^  hymniiiitm) 

fet 

f)  /Mn.  J.  /.  ^  $.  12.  ir)  /0I».  V.  inPrabf.%.1^^ 


6  MBM  I.'  TXTVIV*  1/. 

»fcMu^  fmUica  fuietif  cmifij  fit/tndencii.  f> 
Meriro  tainen  (•)  in  confilium  ante  vocanm 
theologi  pnidentes»  periti,  et  integrae  fiddd-): 
(b)  impmns  non  debet  efle  fiiciiis  in  determinan- 
d»  fidd  controuerfii8>  nifi  aliter  quies  pubtict 
rcduct  neoueat  t):  (c)iiec  necefle  eft/  vt  hae 
controueruae  in  fynodis  vniuerfatibus  vel  parti^. 
cuUnribus  v)  deddantur,  vnde  maiora  vt  pluri* 
nnifh  imtnkient  mala.  <ffi  (d )  Si  illae  necejfaria 
et  expedire  videntup,  -fiib  communi  imperantiunL' 
'iiKtJSmpm  et  approbatimc  peraffi  debent. 

§•  XIK 
.  BX  hac  decerininationei  auae  doArina  pu^ 
MArr  fittradenda)  nafcitur  quidem  nouz  farmuia 
fideiy  £eu  confeffio^  vt  tamen  (i)  lege  publica  piB" 
nali  fingalis  imperari  nequeatt  %)  fed  intelligi' 
Athtzu  falua  cofifcientia  libertate:  (2)  abstine^ 
atur  a  perfecutionibus  eorum,  aui  diflentiunt, 
vel  eam  ample Ai  nolunt ;  4")  modo  etiam  hi  abs- 
tineant  a  contentionibus  o))  et  doEbrina  contra-' 
ti^publica.  Tolerantia  enim  pmplex  diflfentien* 
tium  eft  iure  diuino  debita,  oko)  Umitibus  tamea 
cmxi^ow^^includenda.  (£)  . 

§.    XIII. 

8PECIATIM  hoc  ius  facrorum  exercent  fta- 

tus  A.  C  iure  imperii  ciuilis  aa)  ex  fiiprema 

infpeAione  in  negotia  eccl^fiaftica.      Non  er- 

go  (0  exiirr^  eptfcopali  autpapaU|3):  (2)noa 

quate- 

^)  /#».  V.  ihii.%.\i.  ^)  i^IIL  3. 42.  J.  40. 

r)  ihiJ.  f  35,  #r)  /,  4.  &  h.  t. 

▼)  ihid.  S. ^fqq.  ¥0*)  tom.  IV.  5,  7.  $.  \%i.fq.  ^ 

9)  ihid.^.  >9*  A}«  ^O  ^^^'  4'  ^^9* 

♦)  t$m.  IV,  5.  I,  9.  J^q.  ••)  per  4n.  XXVUI.  fnf. 
;k)  tcm.  tb.t.%.  ao.  fqi.    Ai*g. 

f  27.  fii.  /»)  Nm.lt.  ji.5.44-yff- 


OE   SVMMA  THINITiTE  FT  SlOt  CiTHOUCAi     jf 

jquarenus  fiint  ^nembra  primarux  tccUfi^  7):  (jjf 

[jKHi  ex  rranslarione  ittrium  coUegiaiium  ab  ecct^ 

;  in  principes-  5)     Ita  ramenhoc  exercere  de-* 

it,  \x  Jinir  verus  ecclefiarufn  obtinearur,  vnda* 

[wfcinir  cfichtm  prwcipum  circafacraj  $}  quo  iur  • 

rcafacra  timitatur. 

f    XIV. 
JK  hoc  ftaruetiam,.qu9tenus  ecclefia  fiint 
€f>Vt^l^ia  <equaiiay  fubflirerunt  primitiufe  ecclefiiC 
ixxbififukithus^    Paceraciuilein  vbina£la:^apnfti- 
110  ftatu  fenfim  degenerarunci  partlm  ex  eptfco' 
"f^QTum  pcftttficaii  poUftatc  affeBata :  ^)parrim  eX 
C^farum  tndulgentia  erga  eos,  atque  iDdultaqua- . 
dam  iurisdi^lionein  clericos:  partim  ex /orW/d 
\  imptrantium^  iura  fua  vel  negligentium  vel  di* 
L  mittere  coaftorum.     Inde  tandem  ecclefia  faciem 
I  reipublitdt  feparata  et  independentts  induic ,  iti  / 
quo  principio  totum  iut  camnicum  fundatum  eft» ' 
et  fic  ex  hoc  ftam  nouo  lura^  a  prioribus  plane    * 
aiienai  a/Tumer^  debuit. 

$.    XV.  ;-\^ 

iN  hoc  ftaru  ECCLESiiin  covceptu iurit  ca*^ 
mnici  ^^  fi^cietas  in^qualis  ex  ordine  imperanti'^ 
utn  ciericorutn  et  parentium  laicorum  confians ,  a   * 
rtbus  pubitcis  ciuilihus  prorfus  independens,     Im* 

iperium  independens  in  hac  ciuitate  magna  tri- 
\ssi\ixxT  facerdotio^  idque  opponkur  ^>/7/)^r/o  y?f«-^^ 
lari  feu  remo.  r)  *  ' 

\^  $■  XVL 

v)  /W.  §.  5^  iivs  ffi/!  1?.  4^  MdrcrfL  fi* 

I)  fm,  K*J»pr-*Z>^,  §,  iK        r#r.    chhysost,    m    ^tfmiA 
•)  /*«•,  Ar  \h  ^.st,  fyq,       Xy.  in  ffjji.  11  4d  dr,         \ 

Mpit.fiitS.4£ltnt.   AMBHO*  t 

A  4         *    --i  —  / 


ftlBftl  £    TtTVLVt  ii 


f.    XVL 

«OrociftCA  (i)  fi  respaUici  ficdhris  .td 
Chriftum  acccdiCi  itt  iungi  didcur  ecclefiafticK. 
reipubUcae,  vc  iam  ez  vcra^ue  vna  tiSfmUica 
ebrifii^w  componi  afleracur  ^  m  qua  duo  fiinc  im- 
perances ,  quorum  alcer  caufis  ecclcfiaflicii ,  alcet 
temporaiibua  prsfic.  d) 

§.  xvn. 

coNcoEDiA  (a)  vcriusque  reipublicse  in 
finibua,  vcrique  pr8e(cripciS|  collocacur;  0  cum 
verodehis  perpecu^  concencionea:  eciam  con- 
tenciones  per  omnia ieoda  incer  imperium  ec  /f- 
fiTihtimmhanmf  «)  emncque  in  pofterum. 
j.    XVIII. 

ETENiM  (3)  Imusinftacu  hoc  modo  eri* 
fiicur,  omnis  vero  pnrogamzprincipatui  eccle* 
fiafflico  cribuicur,  cum  fimimo  rerum  pubiicarum 
^crimenco.  X) 

§.    XIX. 

8ACERD0TIVM  iftud  r^^i«/»( 4)  in  gene* 
re  cribuitur  ^^{/?o^i/9  quorum  genibus  coIU  fiia 
&bmircere  debenc  reges  ec  principes  >  f^ )  vc  fulh 
iiti  ec  wes.  v) 

§.XX. 


^)  fbtii:dx  ma&ca  i§ 
'WHni^futrd.  tt  imp.  Hb.  IL 
r*  I.  $.  3.  In  £$n€iL  Peri/.Je 
Mn§  839.  dicitur:  prindpM' 
Hter  itdqm  Mimfdnci^e  Dei 
tttkfiit  frfrn  in  duds  eximi" 
4$  perfindSt  in  fitardetdlim 
Tidelicftt  et  regdkmyficut  d 
fdnais  fdtrihm  trdditt$m  dc* 
tefimus^  Hmfwm  e^e  mm^ 


i)  f.  6.  £>.  9^. 


k)  thomai.  inHfter.cin^ 
tent,  inter  imper.  etjdcerd. 

A)  CBILYSOST.  i&0m.I5.  f» 

epifi.  11.  dd  Or.  iucenret :  ift§ 
dntem  principdtus  cimli  tdn- 
te  melier  f/I,  qndnt^  terrdcit^ 
Inmy  ime  et  mnlt§  nugis,  Pa- 
riactiain  oxLAttvs  in  c.  1O4 
D.  96.  docet. 

/»).r.9.io«  inf.D.i6. 

0  c.L  inf.h  mijier.  H 
$htd. 


DE  SV>IMA  TRINITATE   CT  FIM  CiTUOLICA, 
§•     XX, 

QATAMvis  hi  (^)  varia  fuhordin^tione  imcp^ 
fefim  diftinfti,  ^)  finguli  rameo  proprio  f ^rr/Vo- 
|#vo  (*;ti  <//irr^?/f  gaudenr,  in  quo  imperium fatrum 
^xerLcnc,  vr,etiam /?roff/w/*e  HcUfiafiim  a:quc 
finr  ac  feculares,  e) 

k  $.  xxr 

"         OMNE9  hge  prouinci«(6)  tamen  ita  inrer 
fe  vnitac  credynrur,  vr  in  vnum  corpus  conflarae- 
vnam  tcclefiam  c^tboham  vniutrfaUm  feu  rem* 
ptjbiicam   vaftilfimam  conftiruere  dicannir  w)^ 
Xmimc^cnU^  quam  occidenU.  i^) 

5,  xxir 

F  svBOROiNATio  hsEC  (^^^WiffaTw dcfiderat 

epifcoi>um  £tvi  faccidotem  omnium fttprcmum ^  vni- 
uerfalem  ecclefiam  pro  ftio  territorio  habentem,'' 
ft  quo  omnesparcicularesepircoparus  feu/r^/A- 
ri*  eccUfiafiica  dependent  >  g)  quique  eft  ponti^ 
fex  maxtmuf  HQmamiSy  omnium  ecclefiaruna 
pardcuiarium^  in  diuerfis  coUe£tarum  locis,  fii**' 
premum  capuc.  '  ^ 

^'  §.    XXllL  .     ^'      "^/ 

H V I v $  imperium  racrum  (%)  tX  principiiji 

caiiae  Romanae  (e  difFundit  per  omnes  principa*' 

tus  et  regnag^):   imohic  longe  eminentiorem 

priacipacum  onitubus  regibus  et  imperantibus  fiis* 

tinerjt 


I)  /.  r.  X.  de  mdi$r.  ef$hed. 

f)  diutrfa  iimitibm  ioclu- 
fir,  nexGe$grdpbidfdcrd]i- 
quct,  delineata a  phiosrico 

trAHBBMXO  etCAHO^O    A 

a»  r  A  V  LO.      Vode  di^uatar 
prm^  if (/i^iiiiMVf^  in 


90)  c.  1.  X,  Lt, 

«■)lEO  ALLATIVSif^lN 

pff.  m/.  met^,  et  $ccid.  c$nm 

m: 

f)t, ).  txtr,ttmm.4nltS, 
Aj 


1 


tnM  I.     TlTVLVt  t 


dnet^  vt  omnia  regna  rtipublicae  ecdefiafticae 
^Q$Dtm  fuhrdiMta.  a) 

§.    XXIV. 

PARiTBR  (9)  orones *  iudicat«  et  vltimam 
cognitionem  habet;  ipfe  aut^n  a  nemine  iudica- 
ri  aicicur.  t)  Leges  condit  etiam  ik  fide^  rr) 
et  fic,  emergentibus  controuerfiis ,  ipfe  nouas 
iukijormulas  d^ermimtyvel  immediate^vel  aa- 
hibito  epifcoporum  confilio  in  amitiisfaeris. 
§.    XXV. 

D B K I Qv B  (10)  indepewlenter in bac repubUr 
cagubernat  omnia  rrr/f^^/Mprimarioi-tecua- 
dario  etiam  v)  publica^  ciuiUa  et  mere  forenfia^ 
ex  refpefiu  et  colore  peccati^  /p)  omnibus  limi« 
ribus  expers ,  x  )  q^ibus  maiorem  poteftatem  fii* 
cram  intuitu  epifcoporum  incluferunt  canones. 
§.    XXVI. 

INDE    ECCLBSIA     CATHOLICA    iu     fenfu 

iuris  canontci  eft  respuhlica  vniuerfalis  Jub  fupre* 
mo  capite  pontifice  Romano  ex  infinitis  prouinciis 
ecclefialiicis  ^  epifcopis  pralatisque  demandatisy  in 
vnum  corpus  conflata^  cum  fuprema  poteftate  in 
orbe  cbriftiano  omnia  gubemans^  vtetiam  imperan* 
tes  ei  coUa  fua  fubmifertnt. 

%.    XXVIL 

AD  tantum  faltigium  eue£la  facerdotuni  et 
inprimis  pontificis  poteftas,  fub  excremis  igno^ 

ranti<e 


c)  c.  6.  X  iiemai$r,etcbed. 
c,  1.  extrdu.  Umm.  eod.  c,  j. 
exfr.comm,  de  eleH. 

t)  r.i).  14  0.9.9. ).rETR. 
den  A  R  c  A  cii.ljib.  i.  c.  XL 

rr)  cy»  X,de  bdptism. 

9)  c.  32.  JC  de  elect.  clem. 


vn  de  iureiur.  c.  vn.  X.  dejkcr. 
vnci. 

^)  c.  n.  X.  de  iudic. 

x)  clem.  I.  inf.vtlit.fend. 
r.  4.  X. deconcejf, prseb.yw s 
V.inbMlla4pudLA%Kw,\Him 
bijter.  An^L  t§m.  lCp.  192« 


HZ  SVMMA  XaiNITATE  ET   flDE  C/TrHOZ.ICl,       Itf 

Mrrfwt  tenebris  promota»  taodem  circa  initiiim 
feculi  XVI,,  reftiruris   lirteris  optimis,  detiqui- 
ompafTa,  er  repurgatis  per  lvthervm  alios* 
que  facris  effecir,  vtquprdam  regna  er  prouinciae^ 
in  Germania  fe  illi  fubducerenr,  er  ecctefias  ah 
immani  hoc  iujro  Itberarent,  nouique  fyftvmatit- 
iccUfiaflici  fundamenta  iacerentj  id  quod  fa£tum* 
e(t  per  exhibiram  in  comitiis  imperii  Augufta* 
ois  anno  1J30.  confejfiuufm^  quae  eft  compenJitm 
ptibUae  doBnn^  prottftantiumy  feu  eovumfldcf 
Mtboiica, 

f  xxviir 

QViA  in  €rt.  XXyUL  eiuidcm  imperio  fa-^ 
cro  pohcificisetepifcoporumdidam  fcripferupt 
confeflbres»  (p)  {{^ins  ecclefiarum ^  huic  confes*^ 
fioniaddiclarumj  formam  rernmpttbticaruni  de-' 
pofuit,  er  coUegioruni  isquatium  naruram  rurfus* 
induit,  imperio  legitimo  imperaotii  vc  par  erat,* 
reJiilo- 

f.    XXIX.  ''^^ 

KON  fine  fnotibus  ciuilibu^  haec  mutatip  fa-' 
&Ay  tandem  fedatis  per  fan£liones  pragmarica^,' 
h.  e.  per  pacew  veligiofam  ec  tranfa&ionem  Osna* 
hrugenfem,  %)  quibus  infigriem  cladem  accepic 
nspublica  papalis  y  fed  proreftancium  fyftema  ec^ 
clefiafiicum  in  (eciirum  deduftuih  locum.  Vodei 
confejffh^  Auguftana  eatenus  vim  publicce  legis  ia 
imperio  recepir,  vt  inde  codftet,  quinam  eius 
«ommodis  ec  efFe£lis  ftui  poifint,  per  paces  relir 
giofas  ci  acquifitis.A^) 

J-XXX. 

^)  orat.   recal.  de  merif.        x)  differt.  iefmSnfr^gm^ 
Atiguft,  €0nf.   i%  rm  iurid^    indoie  e.IL  §.  t.fiq.  ■ . 
K  m.  ^)  di£  dt  btnef  iur.  At^ 


*i 


It  xntl  T.     TITVLVB  V 

§.    XXX. 

XST  erffO  CONFESSIO  AVGV8TANA  j£/if/' 

eatboitca  ecclefiarum^  ei  addiSarum.  His  eciaia 
refmnati  annumerati  func,  acque  bsc  fiies  cum 
fide  eatbolica  ecclefia  Rmiana  pacem  ec  acqualeni 
iecuri^cem  publicam  accepic  Vcrique  paxper- 
petua  daca»  »)  anceaneeaca»  aamexelufiane  aii- 
igrum  fej^rum  «):  quod  vni  iufhim>  alceri  quo« 
^ue  iuftum  efle  debec»  cum  mutua  ec  exaSa^ 
eeaualitate  iurium:  3^  neucri  noca  b^refeas  cum, 
cneftibus  inde  dependeacibus  obiicienda:  7)mu-' 
tacio  eius  libera  cuiuis  eft  incegra,  l)  faluo  ca« 
med  referuaco  ecclefiaftico :  e)  iura  publica  vtri- 
que  sequalicer  refticuca:  ^)  neucri  iniungendum, 
quod  his  confefEonibus  ec  confcientiae  repugnat: 
j|)  in  vcriusque  diflidiis  collendis  fola  amicahilis 
compojitioy  &)  non  pluralitas  votorum  «)  arten* 
denda:  in  aliis  litibus  incer  vrriusque  confortes, 
pares  numero  ex  vtraque  confeffione  ad  cognitio- 
nem  adhibendi;  x)  vcrique  denique  asquaUis  pro^ 
teUio  Cd^area  debica  eft.  K) 

§.    XXXL 

AD  pleniorem  vcriusque   confeflionis  fe- 
mmtatem  prmerea  caucum^  vc  violentia  omnis 

ec 


i 


[^.  ff^tff.  Dn.  B  s  T  o  R 19  Jf «  •)  ert.  V.  §,  i j, 

w,  ij#r.  fM.  eccief.  pr^teft.  i)  drt,  V,  §.  21.  ju 

txhib,  iwr.  et  henef.  A.C.  c.  n)  drt,  V  }.  4g« 

Vlt  fqq^  ^)   drt.  V.  §.  14.  25.  in  f 

0)  drr  y,  14.  jT.  52. 

.  m)  drt,  yiL  §.  1.  inf.  1)  ihid.  §.  52. 

/8)  drt.  V.  §.  i:  x)  ibfd\  53. 

y)  4r^  K  §.  3j.     ,  X)  ri^if.  CdreH  VI  art.i. 

1)  4r^  y.  §,  15.  1»/. 


OB  SVHUA  TR1N1TATE  FT    FIDC  CATHOLICA,     1] 

Ict  viafaBi^  fi)  cum  oppre(pone^  v)  et  turhatith 
^(Ttoni  addi£ti>  patienter  toierentur:  o)  nihil  do* 
cearur  aut  rcnbarur,  quod  pacem  Osnabrugeo* 
iem  impugnec:  ir)  non  attendanrur />ro/ftftf/;> 
r^es^  contradiSiones  ^  gj  et  qusECunque  exceptiO" 
i^MCJc  fT)  turi  canonico>  ciuili^  conciliorum  de* 
Ircreris^  ordinum  religiofbrum  regnlis  etexemti- 
Ofiibus  aliisque  derogetur :  t)  hsec  tranfaftio  va- 

tjere  debe^C,  vt  pin&to  impern  pr^gmoticn  v)y 
obUgans  iaicoT  et  ciericos  fub  pa-nnjra&^  pacit 
pubUcae,  ?^)  et  aflumtis  eriam  in  fubjtdium  ar^ 

i.    XXXtt 
^  qyoAO  hoperium  facrum  placuit,  vt  iura 

pnpalta  in  bonts  A.  C-  Aatuum  immediatis  ces- 
fent:  4>)  ius  dicecefanum  er  iuri$di£lio  ecclefia* 
ftica  magiftraEuum  catholicorum  cum  omnibus 
fuis  fpeciebus  contra  A.  C.  ftatus  eorumque 
fubdiros  fufpenfa  fit  vsque  ad  compofitionem 
diffidii  reiigioniS)  co)  vel  in  perpetuum,  fi 
haec  obtineri  nequit:  a)  fi  A.  C.  Itatus  prouin* 
dales  ec*  fubditi  anno  1:624.  catholicorum  iuris- 
diftionem  ecclefi|(licam  agoouerunc,  agnofcanc 
eandem  in  pofterum,  (i )  in  iis,  quae  Augujla'^ 
nam  ctmjeffionem  nullatenus  concernunt,  et 
(2)  nihil  occafione  procejflTus  /iis  iniungatur, 
AfC.  ec  confciendas  repugnans:    eodem  iure 

cea* 

i^)  Mrt.y.§.uinf  ^O  art.Xm. §,  j. 
f)  $.jj.  0  4rrXm§.2. 

I)  '*.  §  31.  C^4t.  ^)  4r/.  XVIl.  §,  4. 7. 

•)  art.  V.  $.34.  x)  §.  5«  <5.  iUd. 

'  m)m.V.%.%o.  ^)M.Vl\9. 

0^i.drt.V^  m)§.^^ibU. 


t4  ' " WB.  !•  TiT.  r.    OB  ^ifA  fRwrr.  &c. 

'cen(eantur  A.C.  magiftrannim  catholici  fubdiri: 
|3)  denique  Caefari  ius  primariarum  precum  tam 
in  bonis  immediaris,  quam  mediariS|  diuer(a  ta- 
'roen  rarione^  faluum  fir.  y) 

$.    XXXIII. 

BO^A  eccleJtafHca  ftacuum  immeJiata  V)  pi« 
riter,  ac  medtatn  ^)  iudicanda  ex  pofleifione 
tnni  1624.  d.  /.  Jan. 

§.    XXXIV. 

DENiQVE  exercitium  religimif  fiibdito- 
rum,  ftatibus  diuerfx  rdigionis  fiibieAorum, 
sftimandum  ex  olfjeruantia,  vju^  et  tojfeffitmef 
anni  1624.  quacunque  eius  parte,  publicum  vt\ 
friuatum,  tt  auatenus  illud  nabuerunt,  non  ob- 
ftanre  iure  rejormandi:  ^)  turbari  et  deftituci  re- 
ftituendi:  r\)  omni  exercitio  di£{:o  tempore  de- 
ftituti  priuats  deuocioni  et  inftiturioni  liberorum 
rclinquendi  d),  vt  tamen  velfponte  pofiint,  *) 
vel  iuffi  emigrare  debeanr.  x) 
§.    XXXV. 

HACC  Aint  hxT^fidei  catbolica  ecclefiarum 
ex  formula  pontificis  Komani  vel  proteftantium 
viuentium,  quslicet  ihplurimis  aifterat,  com* 
munia  ramen  iura  perfiaces  ffiigiofas2LCcepitj  vt 
'  a//tui/i  prote&ione  pubtica  tuta  fit.  Hac  quilibet 
in  imperio  fruirur,  qui  formulae  h\x\Msfidei  fiib- 
fcribit ,  licet  in  aliis  a  maiori  parte  cleri  difjfenri- 
at,  qux  in  formula  fidei  cathoUcce  non  funt  de- 
terminata.  h) 

TIT. 

/9)  f  48.14W.  0  4rt.  V.  §.  31. 

y)  art.  V.  {.  ig.  a5.  ^)  drt  V  §.  ^- 

I)  art,  V.  §.  1. 14.  1)  M.  F.  §.  ^6. 

•)  f  25.  ihid.  »)  5  ^7.  ihid. 

i)  ert.  V.  §.  3U  a)  #»m.  J.  b.  /.§.  A, 


r 


TIT.     IL 


CONSTITVTIONIBV& 


8  y  N  o  P  5  I  s. 


c^nfinfn  tittcrmin*' 
Ke^ultt  icrtis  tmlu* 

ttum  ptr  Jl^fjc^ot 
fmmunthui^  1  i^.  St 
f^ufitin  firipti$rafn 
^.  RtspuhiiC€  tnUfi' 
'tt4  tx  tpifi^pts  dtfi^ 
m  C47unes ,  ^mb^U 
\dt  tonjiitucnint  W, 
nrnifd.  VIl  Njtiv' 
\1L  Pnptiruialij  er 
[,  ittm  cmtuUrid 
i,  S^ScripiuTdttiAm 
lX  Et>ifld<£  penti- 
mrt  epnfiiaao.  XI 
trdt$rum  tcclefUjii' 
Tdndtm  ctgiutum 
mbmiurhim  cdno" 

quMTum  quad^m 
III  Inttr  gtnuinas 
fcum  ttntt  codcx  ca 
crfoccclcfix  XIV. 
ntn  ddlmc  codex  tx 
Nicanistr  Sdrdictn- 
Uns  vfum  bdbuit. 
r  tdndtm  Utinitdtt 
i  Itdiiafi^  Ltont  L 
^I.  Noud  vtrfio  Di' 
'gui.  XVll  Eius' 
endium  conciliorum 
4m.  XVUL  B$dtm 


ttiuport  ^liif  qmqut  Cotle^H' 
nti  fAcU  XJX.  SemU  SX 
fitctedirjpurid  cMcctto  I/itori 
MercMforit  epijhUrum  pMpa-^ 
Hum.  XX.  Sn  onentt  ecdem 
temffirr  (e/ebris  fuit  Fi^otii 
nomocdmn;  in  occidentt  nr^ 
aucim  codtx  Uionjfidnus* 
XX  r  Rt^inonis  fecuh  Xfd* 
cU  CompiUtio  et  fict*U  XI 
Bi*rcliurdi  SVo rmat itnfis. 
XXSL  TemporeGre-orii  VSI 
Anfilmus  ttianj  co&egit  cano~ 
nts  tc  circa  initiumXIlfecuii 
luo  Carnufen/is.  XXIIl  Ex 
bis  dtcrttum  fuum  compofuit 
Gratianus.  XXI V  C^piU' 
tionts  Dicrttalium  ontiqMjtf 
noua.  XXV.  Indtftrud^d, 
boditrni  iuris  canonicij  qutd 
vfum  in  Gtrmania  ^rtctpiiff 
rttinuit,  XXVI.  Variam  vtrt 
mutationtm  acctpit.  XXVIL 
Cauttla  circa  tiusvfitminfo» 
ris  prottftantium.  XXVIIL 
In  quibus  ttiam  principts  <r 
nobtlts  immtdiasi  ordinationes 
tccltfeafticai  cendttt^t;  XXIX. 
t^n  catbolici  ftasus  rtfpt3u 
proft^antium  fubdittrum. 
XXX. 


^L 


16  I^IB&I  h     TITVLVf  IL 

§.     L 

EccLESiA,  quia  ia  linguKs  locis  in  peculii* 
res  ccetus  abit,  ceno  orJiKe  dirigenila,  qwo 
omnifiordifieeideeefiterfccandum  eiusdeai 
finem  fiant*  fi)  Ovdoifeterminatiafieopushsbeti 
vel  exprejfa  vel  tacita^  quatenus  alibi  determini' 
ta  ipfo  vfu  aflumunrur. 

$•  II- 
QViA  primitiua  eccUfia  coli^a  priuatt  fiit 
hofte  principe  erant,  ordinem  vel  communi  con- 
fenfu  ieu  paao  determinabani  fingulis  in  coetibus 
fideles:  vel  commendamm  ab  .^^o/r/ aliisquc 
fidelibus  fponte  rufcipiebant  y):  vel  vfiramm  ic 
/yffagogiSj  vnde  maior  parsfidelium  exierat,  re 
cinebant :  | )  vel  ex  conwmni  neceffitate  orcum  na 
tumque  ampleftebantur.  Nataindefunt  turayrt 
communia  omnium  ecclefiarum^  vel  particularii^ 
fingulorum  coemum,  difiiplinam  confaderatan 
confticuentium.  o) 

$.  III- 
oVAF.  ad  meliorem  ordinem  e^bene  viueii 
dum  raciebant,  a  yiris  piis,  curam  ecclefiaruii 
habencibus,  pedetentim  certis  regulis  vel  monitL 
pate^nis  comprehenfii  et  commendara :  vel  qua 
iam  in  vfii  erant)  regulis  eiusmodi  a  priuatis  in 
clu(a  fiinr,  etcommuni  appellacione  cannumvt 
nerunc.  Hi  quamuis leges  proprie  difto!  non  eranc 
ins  camen  ecclefiarum  conftimebant,  ficuci  paSi 
ius  faciunc,  licet  leges  non  fint.  Sic  itaque  ivj 
cANONicvMeo  cempore  erat  norma, ex regu/i. 
tcclejiafticis  in  vfum  deduQis  compofita.         $.  IV 

^)    I  O.    Xiy^     3J.    40,  {)  CAMrBOIVS  VITllIM 

oodF.  r.  13.  D.  ti.  OA  if  SytMg  vrt 

9)  i  Tim.Ill^.  10.    ^,  i6tr  0}  vt  in  ieiuni§^  prfcbmi 

17.33.  Tit.h^*fi.A3.  Xiy^  aliisque»  tefte  bvsbbio  M 

ai,  iCtr.  X/, J4,  y.  €0f.  34. 


^^riA  nn^IaeecLleiia?  regulas  hASComnnt» 
Iplacito  determinarG  poietant,  in  orJine  ^pfo 
pe  difFerebant;  communione  fidei  camen.vni# 
^  ec  extfrm  regtmwe  conuenienres,  ^)  Nihi- 
minus  tBmen  fims  communh  pultulabat^  vt  quae- 
pi,  pro  necejffitate  et/afute  co/m//um  ^  coni^nr 
plurium  ecclefiaruni  dererminarcnrur  Cub/htu 
Hdeltum^  ad  yniooem  conreruandam.  td  veta 
1  per  iiterai  er  mintiott  ^)  vel  per  c^nuentui 
Tuinci^Ur^  ad  quos  ab  omnibus  ecclefiiseiu9^ 
ffi  prouinciae  depucati  niiifi,  fiebat,  Hi  coa- 
A  fua  aliis  celebrioribus  commuuicabam  ^)^ 
,  quac  in  rem  fuam  facerenr,  indedecerpera 
ifient,  non  ex  mcejffitatc  qu^i^n  mp^rti^  jr$jt 
(untaria  jubmjffione.  y    ^  M^  ....:> 

vENERATJO,  quam  ecclefiaf  gcrebant  er* 
epifcopos,  eis  maiorem  a-u&oritatem  peperit, 
iflm  feculo  IIL  plura  ad  ardinem  faciencia  de- 
tninarent,  iure  quafi  fuo.  i)  Sub  impefator^ 
T  fiikhbus  cmones  formalicer  auBoritate  pubiica 
fcripturam  redfl£li  in  fyaodis  funt,  vc,  liui;>u8 
difciplina  ecclefiaftica  ortis ,  ius  certum  et  conf* 
\ne  efl^t,  praefertim  cum  maior  (ynodorum  co- 
ndflrum  iam  elTet  iibertas  v)  More  antiquo 
^Smifynodi  prouinciales  zo2lQcs^^  idqiiej/fio  (eiir- 
idhuc  facere  cenfebant.   Fmuerfalia  comitta  (p) 

qui- 

r)  r.  5.D.9;.  ^^  EvfiBib  /rii.  V,  t.i^.e^ 

...  ^      baercfium. 

5)  vt  docent  hfer«  apofte.        ^^  cyprianys  ^//.  jj. 

Mfl,    CUIflNTIS»    lAE-      T MKT V LU   de  f$$didti€.U 

pi,  cyf&][AKi  etc.  v)r.i.Z>.  i5.> 

)  n  matut^fdftbJnstC'       f)  €.».9-  u. P- if 
BotkmJnflJuT.Can:)  B 


IS  If Bll  L     TITTI^VS  !£ 

auidem  conuocabant  imperttores,  nsmt  p 
debanti  eorum-ftaramconfirintnia;  faciilr 
tamea  cognofcendii  deddendiquc  ^Ucopi  i 
cdwnt.  x; 

§.    VI. 
nrESJu/aeerdatMhf  respuUic&^  bocn 
Ift  eodefiia  inuefta,  ez  eMcopis  eo  cempore< 

pofiltyXjO^^^^^^^^i^c^^^*  Suntenim< 
citiAHihilaliud,  qvmm  tmriiiM  eetle/Mici 
epifcofds  ffraiatisfye  eoMm^  Md  finmd^s  d 
kus ecclefiefiicis  cmstmes^  etiuiiciM  incmsfis 
gt  uUis  cmtnmcrfiis  circa  d^ciplisum  ecctej 
cam  exetcendu.  Et  ira  legislatorium  et  sm 
ficm  ezercuerunt  potefiatem.  Scacuta  eora 
concemebant  difciplinam^  camms:  fi  farmi 
fideiyfymbola:  ypi  fi  i«i/ifM  de  per(bnis  ecc 
fiici5)i^ritf»fMdicebamur»  a  quibus  appiel] 
ni  locua  ad  mioTtf  comitia.») 
§•    VII. 

8VPREIIA  eranc  oecvmenica,  h.  e 
mitia  coUeBa  ex  fanSis  patribus  ex  ornni  orbi 
rarum  Cbriftiano  «)  au3oritate  imperatorum 
tvaspontificisRomani.fi)  HorumvniuerfiUis 
cblieatio.  y) 

§.    VIII. 

AB  his  diffeTthsLntparticuIaria^  vr  (i) 
TiONALiA,  coiie&a  ez  epiTcopis  regni  ve 


x)  r.5.  C  n.  q.  I.  €,  ij.  ^)  r.i.D.15. 

Cn.  f.  I.    FBTH.  DBMA&-  «)  f.  9.  C.3«  j.6.r.  { 

CAdeCS  et  l  lib.  K  r.  3.  i(f  J. 

iUfm^hJem.  med  ULfqq.  »)  e.uD.is. 

'rABJLicivs  in  filHt.   hue  f)  e.iJqq.Dl  17. 

eudngeLe.iV  f'^7fiq.  r)  ^.  i.Jqq.  D.  17. 

xx)   Ind«    fuerdesium  131.  e.  u 
diAa. 


DE  COVSTITVf tOKIBVS*  ^ 

"kmr yVi  oXitn  ^frkans ^  poftea  OaUkana^  Hi^ 

f    IX- 

(a)  pROViNCiAtM  metropolirani  aufpi*^ 
ciiSf  conuocads  epifcopis  fuHraganets.  flltisque 
dericts  conHaca ,  olim  bts  in  anno  f )  celebranda 
(bb  pacna^ ;  afturia  paparum  randem  fupprtffa,  n) 
Denique  (3)  episcofalia  quilibec  epif^opus 
in  iu%  dLceceli  cogic  ex  omQi  clero  eiusdem  lin- 
gulisanois,  ^)  quorum  ftacuca  ftringunr  fubcH- 
10$  dicBcefeos.  0  Cum  his  quodammodo  conue- 
fliunc  (4)  cAPiTVLARiA  STATVTA,  sb  ept- 
fcopoet  capttulo  de  rebus  ad  fe  pertinemibus  con- 
dium);  fed  vc  plurimum  occukancur. 
§-    X. 

FRABTEa  r^ffo^vf/,  ab  omnibus  cuftodien- 
dos,  x'^)  legibuaecclefiafticis  accenfetur  *Srr/^f tf- 
ra  S.veteriiet  mutfaJeris^  A)  {edulo  t  facerdo- 
ti^i^/legenda,  {i)  non  alaicis>  absqueimperrata 
permitlione*  v)  Cauendum  tamen,(i)  nc r/iy/fi* 
€a  tnterpretattone  vereris  ceftamenti  inftituca  ad 
teges  crahainus  ^):  (2)  ne  regii Jacerdotii  iura  ad 

cle- 

^  I)  lAAaCAc/f.  tf.Uh.  VI.  u)e.S.Xb.t.c.$,X.Jebi$, 

liiu  R^Lde  Anne  i$4i.  $•  15.  qHsfiHntM  m4/.  pert. 

m^nu».  CodL  tm.  L b»  t.  •»)  r.  i.  X.b.t.  e. i.  D.  if^ 

Jm.  c.  5.  C.  25.  f .  I. 

fl  r.4.  D.ig.  A)  r.3.  D.15. 

"Q  ci.fqq.D.n.  t^)c.i.Dn. 

.»  #>  MAftCA  «r.  tr.  Bk.  Vt  0  ^»^-  ^r.  tit.  %  f.  tfy. 

'14. 15-  /«• 

'  #)  r.^i6. 17.  JD.it  I)  aaadonu  M.  w  r.i, 

1)  Ststtua  lurc  JjfMJdBd    D.49.  exciDplo. 

Ba 


ip  tmi  L  .  T,ITVLV8  lU     - 

deruin  nofbnim  appli(cenius :  (3)  ne  reKuJtf  i 
tfSQt  pietatis  in  l^es  cot^uas  et  nrnediM  cimi^ 
iia  transmutemus»  0)  in  quibus  peccat  ybiqaf  ^ 
ius  canonicum.  j 

f.  XI. 
MAGNAE  quoque  audoritatis  olimfiieniiil 
MfiSTOLAE  pantificum  Jtomanonimy  in  qwhiiii 
confulti  Je  iure  cmftituto  refpondenint «).  Poft 
oiille  annos  ex  wma  ecclifidt  dilcipUna  eonm  wi 
nouum  de  quibuscunque  caufis,  etiam  pv^licil 
tx,  priuatis^  condiderunti  vnde  ius  pmtificinm 
natumeiL 

$.  XII. 
moGAivKT  etiam  imperatores  legcs  de 
caufis  ecclefiafticis  ^  ^)  fed  non  absque  ponhficum 
inuidia.  Cenfuerunt  enim  ex  do^i  ina  1  s  1 D  o  a  1 
tmpoftorisi  (r)  eas  poftponendas  canonicis  regu- 
liscr):  (2)  per  eas  non  pofle  difiblui  autreftrin^ 
gi  iura  ecclefiaftica  t):  (3)  in  fauorabilibus  eai 
tantum  afiumendas  efle.  v) 

§.    xiir. 

POTissiMVM  ergo  ius  canonicum  fcriptmm 
natum  eft  ex  canonibus  patrum  m  conciliis  con- 
gregatorum  et  conftttutionibus  pontificum^  in  qui- 
busetiam  ScripruracS.  fentenciam  futs  accommo- 
darunt  principiis.  Crefcente  harum  legum  co> 
pia  de  coUeQionibus,  cogitari  ccepit,  quae  vel/^ 

•)  exemplo  innocsntii  bricxo  ttm.  XI.  HU*  grsc. 

ni.  in  c.  13.  X.  de  mdic.  p.  21.                                    ?^ 

«-)  c.  I.  fqq.  D.  19.  r.  u  0  FABRicivs  ii  fdaf. 

fqq-  D  10.    Variac  colle6lio.  luct  tudngiL  p.  291.  fqq. 

net  harnm  epiftolaram   tum  r)  r.  1.  D.  .10. 

in   tomis  conc>liorum  ,   tnm  rj  c.  i.fq^.  ibii. 

feorfim  editc^  reUtse  a  fa-  •)  c.  ^-Jqq-  D.  10. 


t 


fM  veTgtmiink  IHis  annurftero  titvrgtaf  tp6* 
ftoloTum  veieuangcliftariim,  ip)  Dionyfii  Areo* 
pagttQc  hierarchiam*  ^)  conftirutiones  apoftoli* 
cas>  ^A)  cftnones  apoftolicos  ^)  aliaqueapocry- 
phi.  «) 

$.  XIV, 
posT  conciJiom  Nicafnum  coUeSumfs' gt^ 
tw>!rtf demum  apparuerunL  ^)  Primamconftjtutt 
iodtx canonum .  inquo,  preemiilifi  Nicarnis,  rub- 
kftifuerunt  canoncs  Ancyrani,  Neo-Carfirierw 
fis»  Gangrcn(es  &  Laodiceni.  Anftus  poftea  ex 
Ononibus  ^ntiocbenit  ^  Con/Ianttnopoirtanif^ 
Epbc/ims  et  Cbaicedone^jfibus  fub  uu  CoJscis  canm 
mm  vmufrfie  cccUfice^  quem  ivsTmiAwvt 
CQu&rinauit.  7)  >.    <  j 

^ii  iN  occidenre  curia  Romdna  folis  canonihuf 
Nicams  vtcbatur  S)  Habito  concilio  S^itdiccnfip 


'  x)  Huftti   fit  mcmio   v4^. 

XVII,  ^4,    10,    DALLAtVvd^ 

firrff*  f>*^  y»^  n^m  Dufiyf, 
AtMfd^^  tt  t^ft4t.  drcumft^ 
rwtUmr^  Dvr ih  nf. /.^.54* 

^f*fi,    I>Vfll*   atJ,f,\\^   FA- 

«Kieivt/,  titAHKf.  i<^'fqq* 

•)  c  1  /).  15.  c.i.  D.  i5. 

iirciLeGivs   i>x  ffMM.  4^ 


lABvs  tit,  i  lib.  III. 

»)  Rchu  m  G,  ^.  D»  tf* 
Apccr^-pha  colkgit  ct  coq> 
iun^im  f tiidit  F  A  e  R I  c  I  vs^ 

jfl)    IVSTETLVS     Ct    VOEt* 

1 1  v  s  f«  ittf,  L  iur^  tdn.  antiq, 
p(jTif>f«  collfttioncs  fiftunt, 
Dc  fingulis  conf.  M  A  S  T  It  I  C  H  T 
inhifl^T  ifir^  t£cfcf  ^hic^ut  pfu- 
rcf^ qito? reccnrct  FABaiciiri 
v^L  XI.  bibLgrdta  p,  2  /g, 

7)  I»  Njcw.  i^r  c  I.  Aliaa 
collcflioncs  reccnfct  FAam^ 
c  1 V  s  cit.  /,  p,  26  /7^, 

£)  Tcflc  cpilxoU  fNi^o-* 
B  3  Cfi»- 


^ 


f$  tlBRII.     TITVLV8  It 

huius  canones  illis  tddebat.  f )     Inde  h&vm ,  i»t 
fub  appellfirtone  Nicanamm  Strdiceiiles  alkgid 
foerint  a  Zqfimo  t)  aliisque. 
f    XVL 

coDCZ  canonum  graecus  laiinitate  dooatat] 
perretrauit  etiam  in  Italiam,  quem  exhibent  iv« 
5TKLLVS  et  voELLivs  fub  uL  firi/cs  cmmum  . 
editio  lutina.  n)     Sed  leonis  1.  aafpiciis  de 
fiouo  in  latinum  (ermonem  trandatus  eft,  fubia^ 
&is  canonibus  SardicenGbus  ec  decraia  praefah' 
lum  Somaiiorum*  d) 

f.  xm 

H  A  c  noua  coUe  Aione  v&  eft  eccKfia  RoniiFi 
na  vsque  ad  tempora  ivstiniani,  quibv» 
DIOVTSIV8  exkpms  verfionem^  codici^  grMl 
concinniorem  compofiiit,  adieciitque  L  tammi 
afofifdicos^  fpurios  licet»  i)  et  AfricanoS)  denique 
icfre^a  prmulvm  Rom.  fiib  (eparato  dtulo.  %\ 

JXVUL 
•  ■'  \ 

JBSiiTixL  apudzosiM.  L%.    Chalcedonenlb  eaoonet. 


C.  a6.  coDr.  MAmcA  kh.  UL     .  ^)  ndt^cttprafsthi 

r  }«§•  1*  MHAWiCAd€pet€r.€0lUS.€amm 

Op.bbmahca  Jryfr.^/-  r.JI  $.  2.  qui  ctUm  doof  »- 

Irff.  €dm.  €.  I.  f  3.  dices  MSjCtoi  fiipercfle  teHiF 

O  Vt  docet  €€iex  €4n€m.  tnr,  obienumteBALvziodi;  T 

^Afrk.  €C€l.4b  initU  apud  iv-  /.conf.  rABnictvt  tmm.XL 

BTBLUCt  VOBLL.  imbsbi.iur.  hbl.  grac.  f.  59. 


€dm€m.  dmiif.    Sed  etiam  Ci-  1)  QLH>d  in  coclefit  1 

Jiiis  menidHs  etckfi^  cano-  na  iam  aaaoritBteni  aceepiM 

HCi  qoandoque  Nic^ni  diOit  fent,    vt   obferoat    rABEH 

qnod  primo  apparerent  loco,  civb  ihL  XI  UbLgrm€,f.  4« 

vt  apod  GBBGOBivM    Tu-  fqq. 

wonttiTtm lit.  IX.  f.33.  «)  p.db  mabca  ^dmim^ 

9)  Hanc  anteriorem  fuiffe  cam.  cMeS.  €.  ).  vbi  difen* 

concilio    Chalcedonenfi   ob-  ibina  huiut  a  priori  dooet;  In 

faniat  BALvzivs  im  m€i.  di  €.  i.  D.  19.  Vocatur  i€rpm€$» 

f.  DB  MABCA  &b.  IIL  €, ).  Jteis  €m$mmms  ceaf.  r.  u  X^ 

g.ikgDamniipoaeBci  addill  ^frab. 


bB  eeVf TltTTlAlflBVft 


t  ^         §.  xviii 

^  AVBi  ierism  ez  fuis  condliis  collefiianetii 
bneniDC  i&m  fiib  av&blioi  quam  lONiFi»* 
d  cransmiferuor^vnde  auftoritaceminbccideQ» 
Boocpic;  Ez  hac  compendinm  fecic  diont- 
rfy  cdacom  a  ivstcllocc  voBLiia^X) 
.  J.  XIX. 
TBntoBA  ivgTiNiAKi  in.ooUigendis  ia- 
tai ittcundifiima  foere.  Nam  eriam  fvlgen> 
FB  FBBBANDvs  heuktionem  CMomam  fi)  eC 
B.TINV8  Bracareniia  ioOeffmum  rMomaJr, 
a  vfitt  eiiam  gbatianvSi  v)  hoc  cempoce 
Bcinnflnmc.  Nouaadliaceodemcemporemo- 
pdo  vfns  lOANNEs  Scholafticu89  atque  legeB 
ottBiomm  Gum  canonibusjcont^  in  mmoc0^ 

§.    XSL 

nv  in  ocddente  praeualuic  diontsii  e&^ 
r  MMnoar,  promotore  inprimiacAKOLoM^ 
qnem  haobian  va  eum  transmiflt.'  Aft  cic^ 
Bwmm  TSa  noui  et  infoliri  iurix  eeclefiaftiei 
adamenca  in  oceiiente  iaAa  funt  per  fpurias  de^ 
itdoi  poncificttmi  qui  ante  sTfticLVJc;vize< 
DC,  quflB  (ub  nomine  isiooRi  mercatcris  ap- 
merunC}  nicolao  1.  acceptiflim8e.o) 

•  fXXL 


NJ  fa  yU.  k».  r«i.  enti(i. 
pf.  coat  MAf  CA  /2r  4»- 
. MMk  tMtS.  t.lVfyq. 

■)  apod    IfSTXLLVU   ct 

»)  apiid9otPBiir0Jii.I.i» 

t)  M^ATALIt  ALSXAH- 
lJ^Jfffi(ttL.4df€(.Ldif 


Lvi  inpraf,  dd  n$m$tdn. , 

•)  ILOMDILL.  I»  QvMbr 
L!U«rtf.  r.  ds  majic^a ^  C^. 
ctLiib.JIL  t.6.  5;i...Kx- 
coLAi  L  apologia  projbaa. 
idulterinis  merclbus  contra 
cpifcopos  Galte  relau  ell  ia 

»4    .      .....      ,., 


Jtnm»  du :  TiT  vi.irs  oti»t7 


fi  '^tiifUlrm  ^iSifinpIioa.  in.  oriente  vigmc»*.  pr#^ 
maca  «Ddcm  cepiporQ  per  ph  oti  MMomoeenoa^imi 
arvsTRLLO  ec  voiiuLioexhibiauik^)  lnor^ 
#»ib«rr.'etiaai,.non;obAamibus  isaoan  qni»4 
quilijA,  .odkttc  fvig^c  -mi^^  •i7i0ipf/&iMi^  .audut 
genuinis  poncificum.ilecreris,  qui  poft  anasta* 
msvMMipnim>  civGi  medinra  (eou&llL'  (): 

-/      :.i  /  i  .r.-     .  Tii^J  XXIL.  .-.    ri   ^■:     .    .       1 

r.  'AisN^o  90&  mnttii«.o  khbss  Pnunienfis  ut 
vfimi  Gtermsnifletidbsm  colledioriem  compofttit 
w  lir.  i/r  dijcfptina  eeciefiajflicaY ji}.  is.i-posi 
•dsra^iariis  epifiolis  v&s,  adiedt^  nonicerienren^ 
ois  paomm^  legtbus  codicis  Theodofiani,  &  capi« 
nilanbqsi  Huius  coli^Aione  pariter  vfus  (eculo 
XI.  BVRCHARDvs  Wormatienfis  epifQopus  ia 
jiouo  voUimine  canonum^  qubd  condnnauit  t) 

-       >  -  $•    XXill. 

,  MEiiORANDA  pr«erea  cmonum  coBeffia 
AKSELMi  epifcopi  Luccenfis,  qua  frequencec 
vfiis  eft  gratianvs.  v)  In  hac  csta&m  grb<» 
eoRii  ViL  contra  henricvm  IV::  egic  w) 
Penique  circ»  initium (eculi  XIL  i vo  Carnuten^ 

fis 


.  v)  iH  hibl.  i$tr.  edn^  Mniiq. 
hm.  II.  p  785. 

0  c  I.  Z>.  20.  Hanc  edidit 

yHANClSCVt        flTHOEVS 

liib  tit.  e^diiis  ennemm  yete- 
ris  eeeiffik  Remdna. 

r)  EaoiprimiiicdiditioA* 

CBXIIVf       SILDBBILANDVI 

fiib  titQlo:  Je  iyiipUnd  eeele^ 
fidfiied  vetemm  prafertim 
6ermdmmm  BM  dm.  Ac< 
caratiorcin   cditiofKin  pnbli- 

fTBIBA^fl     lAL?- 


zivi,  Tab  titalb  taroen  di« 
ucrTo. 

t)  mastili,cbt  in  bifier. 
iur.  eccL  n,i^o^jqq.  s  t  n  a  v  c  h. 
in  dmesnJHMdms^ecUg.  vf; 
c.  6«  FABRiCivs  t§m.  XI; 
lnbLgracaf.19.Jqq. 

v)  tene  AVOvsTiMO  in 
emenJdt.  Grdtldni  ct  r ab ei- 
cio  rfr.Af.g7. 

vv)   Vid.   TBSOMAOBLm 

mmnm.vHer.emeeidfibimkli* 
fr$  Greger.  VIL 


91    CONSTITVTiaNIBVS. 


eptlcopu?  (P)  Jecretum  compllauir,  adieftis  le? 
^s  exdigeHts,  codice>ernouellis^  Vrirum/^^% 
pM  vcl  Pamormia  ei  tnbuenda,  incermm-  x)  i 

^  Harum  colleftionum  auftoritatem  fere  ftw 
Ipflir  Jecretum  gkat[an:!  v^)  feu  coneorJiB 
fcordantium canonum  '^  ex  pr^laudatis  colleilio- 
bus  ferevnice>  non  ex  fomibusj  haufta,  In- 
Bds  licer  fcatear  erroribus  >  w)  in  quibus  tocri- 
idisoccupati  fuere  correfforeT  Romanii  a)  ki^ 
ritarem  tamen  ipfo  vfu  accepir,  per  poatificel 
^s  promotam.  J3) 
y  $.    XXV. 

His  colieftionibus  abfoluftur  ius  canomcum 
:i£le  ditlum,  S^quitur  foTjt/Jiuum^  ex  fglis 
mtificMm  decretalibus  compilaium,  Apparuflr 
inr  ante  cregorii  IX.  rempora^«/>7^i/f  coue^ 
miei  ^ecretalium  aiitiqudt^  7)  Ex  his  pontifux 
"^laudatus  per  raymvndvm  S)  nouamt/^rr^' 
/iwwcompilationem  publicauit:  bonifacivS 
11 L  alteram  fub  iwJibriVL  clewens  V.  ter^ 
tn  fub  tit,  LUmentinarum^  ioannisXXIL  au^ 
iciis:  hisdenique  fubie^lx  fum  extrauagantet 

han* 

cir.  tm^  H^p^n-^ .  /if.; .  7r| 

y8)  tcm.  7.  /»•  A  $•  ^9.fqq> 
v)  Priores   qDatnor  cAdil 
AV<3vjtirVivt:  tkmHn^Mm 
vero  feu  qiiintMn  cim9ll4# 
cum  conunentarJOi  .     .  :  \, 

$)    DE   PBKtAFORT^  W 

iip|^llatic/n6  vfus ih/]»Mil#if ift 


^  obiif  cniin  auaitts. 

k)  MAITILICHT  a^  /.  ;i. 

n  FM^tic  w.  /./).8i. 
4^)  STiLAVCH    in  amten. 
',  r40^  f^iog'  I'  e^  i*   anno 
L  tcmpore   EVGE^it   UL 
bTutum, 

»)    NATALlfi        ALEXA^f- 

m  dd/er,  l  dijf.  XXI.  in 

OAVoviTtNvsJii rmf^f-    pttnifmp^  it^mdtfitnt^u 

B  $ 


tlBlf  i.     TITITLVf  IJS' 


iaannit  XXII  et  emmunes^  vtut  printto  tiifu. 
hftitutiones  iuris  canomci  adhuc  defiderats,  • 
norinullJs  tandemconrcriprae,  inter  quas  priitiam 
locum  tulerunt  pa vli  lakcellotti,  a  ponti»^ 
fice  tamen  baud  confirmatSt  ficut  nec  hberfitti^ 
nms  decretalium^  corpori  iuris  canonici  fiilMeauik 

S.  XXVI. 

HAEC  eft  firu£hu:a  corparis  suris  emmmci^ 
cuius  primam  partem  decretnsn  ORATiANi»  al- 
teram  vero  decretales^  ^.praced.  relatae,  confti- 
hiunr.  Audoriracem  mox  in  Germania  obtinui^ 
et  iuris  Romani  vfiim  quoque  promouit,  huic  li- 
cet  femper  fiierit  praelatum.  n)  Imo  nequidem» 
lieformatione  fecuta,  in  foris  proteftantiumeradi* 
cari  potuit,  ex  lCtorum  et  Academiarum  prsdii^ 
dicio  et  auAoritate.  ^) 

§•  xxvir. 

iN  Germania  tamen  cladem  in  plurimis  ao? 
cepit  (i)  per  cmctsrdata  natkmis  Germanic^  inter 

VRIDERICVM  V.  et  NICOLAVM  V..    (t)   Poft 

T^iQSfmtiontmytvpacemreligiofam:  (3)pernh 
firumentum  pacis  Osnabn^enfisn):  (4)  per  iv- 
sfeJTus  ec  alias  leges  publicas  imperii:  imo  (f )  per 
ipliim  concilium  Tridentinum  in  fms  catbotico^ 
nm:  &)  denique  (6)  per  ftatuta  Jynodaisa  in 
praelatorum  dioecefibus. 

§.xxviir. 


'^    t)  Rafionei  addnSc  f§m. 

0  'Hd  §.  6o.reqf. 

«)  drt  XVIL  $.  \.  vbi  fyt. 
dadm  rennnciatum  dl  tHri 
€dmmc9  et  cmli. 

^)  Nam  in  feris  freteftdU' 


titm  illnd  phne  rdpnimnsi 
nec  contra  eos  a  Catholicit 
aliegari  poteft.  Scripu  con- 
tra  hoo  condlinm  coUegit 
FAiiLxcifs  tm.  Xf.  biUf 
graca  f.  Tit.fiqi. 


y 


Kf  XXVIft 
ivs  ctmmune  quidcm  vuI^to  ftudit ,  fed  vbi- 
•  vfum  hai^ti  fubfidiartum,  Caueant  ergo  pro- 
lantes,  t)  ne  rathnes  bterm-cbicas  ^  vnde  dc* 
iones  fiuxerunr,  fuis  spplicent  ecciefiis:  2)  vt 
Eionesdeadendi  iuris  canoniciexaoiinenr,  pon** 
raorcsj  vtrum  cumconfeffione  Auguftana  con- 
niant  nec  oe?3J  vtin  obreruantia  eiuSjquaeob- 
idttur,  attendan[f  vtrum  confianset  eiusiudi- 
Hty  in  quo  caufa  agitatur?  4J  denique  vt  m  fulh 
ium  tanrum  illud  admittant,  maxime  vero  in 
litutis  iiljs^  qu£  ex  iure  canonico  recenta 
it.  t) 

§.  XXIX. 
IN  cmtfir  ecclefiafticis  itaque  ante  omnia  re- 
itrendum  ad  cojjfittutiones  ecclefiafticai  cuius- 
mqueloci-  Condimtur  et  generatim  publicao' 
ru)  h^  a  ftaribus  imperii  AX.^non  iureepifco- 
'iiy  fed  territcfiah  facro^  %)  adeoque  fine  con* 
rfu  msfs:firorum  ecc/efi^e y  ^mi  fynodorwfL  Tali* 
mitia  (latuieccleliarum,  A.C>  addi^arum^non 
nueniunt.  Idem  ius  exercent  eriam  mbitesim^ 
rdiatiy  et  ciuitates  itnperii:  quandoque  ettam 
fdiata  ex  vfu  immemorialis  temporis ,  ^)  vc  et 
>mini  territorii  fubalterni.  ft)  JEcclefiae  tamen^ 
b  magiftratu  facris  earum  infenfo,  iure  coUegii 
£le  ^uoque  fibi  iura  ccndunt. 

^^  -  -    \      §.  XXX.   ^      '    \!'*v 

V  N  D  E  ( I )  catholici  principes  fubditis  diuer- 
ir^igionis  iaiiS)  quae  A.C  aut  liturgiam  cpA- 

cer- 

•)  timj.i,t^%.n%.  >)  tm.  L  *. /•  §.  87. 

uje.i.X.  depput,  A«)  Q^imi%% ii£Jlit 

nyt§m.th,t.(j^:!!^i.yi}ii%%%  ttrritQr.JUidlttnh^im^ 
fiferitr.  terrifir.fierd. 


iH  Z.IBK1 1.    TitvLVf  :inr 

cernunt,  nihil  murare  pofluntv):  (2)  necleges 
condere,  qus  direAam  aur  indiredim  atit  mora- 
lem  coa£Honem  mucandi  religionemcondnenr^ 
(3)  -\dhuc  tnrer  proreftanres,  quarenus  duaspar- 
res  faciunt)  idem  conftirurum.  0) 


TiT.  in. 

DE  RESCRIPTIS. 


8  Y  N  O  P  S  I  S. 


^jDEfiriptd  grdtU  rt  iujlu 

fi.  IL  Fiunt  dd  prcces  fra- 
teimtes,  III.  Fdf/tfMseMmm 
frihMdd^  ^d  eperdturj  yt 
mnvdltMmt.  ly.  Fdtfitdsrf^ 
fiftptorum  ex  fignis  ydriit 
frJtfimtitwr.  V,  Pritiilegidfer 


referiptd  eeneeismim.  VI. 
Differunt  d  iure  Jpeddli  et 
dijpenfititne.  VII.  Stricie'^ 
vt  exeeftf^  exfludndd.  Vlli.  , 
Vt  tdmen  effectu  nen  defUtii' 
dntur.  IX.  ExJHngusmm^ 
renmdtienet  nen  vjm,  et  dt^ 


f.    L 

DECRETALE9  tontificunt  quoad  mazimaoi 
parrem  confiixunr  in  refcriptis.  Hxc  (unt 
in  genere  pcnrificum  epiftoia^  ^uihuivel 
confiiietttibus  de  iure  refpondent^  vel  grattam  pre- 
cantibus  indulgenty  mandantque  inferioribus  ma* 

f'  iflratibuSj  vt  ficundum  eas  agant  vtroque  cafii^ 
unr  ergo  vel  grattay  quibus  graria  concediruti 

vel 


0  drt.  V.  §.  48. 

C)  t.  III.debdftifm.%.6. 
t$m.  L  P.  l  ctnfult.  et  decif. 
drg,i.i.i. 


•)  drt.  VTL  I.  P.  $.  1.  flii: 
^  iffif^fi^  leges  dut  eott'  ■ 
Jtitutienes  ecekfii^icds^  hdSe» 
ttusiUreceptds^immutdre. 


DE  ItESClIPTtSi 

vel  Tuffitia,  quibus  iui  duhium  deckratur,  vd 
iitrfus  iufiitia  promouccur. 

§•  a   ,  : 

!LLA  filoyer/ro.  h^zcannnhino  Romseli^n* 
tur.  it)  llla  ius  fi^nitiofum  pr^canti  Jndulgentj 
hac«f/^ttwn™wconftLruunr>qu8tenusauftori^ara 
pubtica  coiledtf»»  vel  ko^irime  promulaara  funr  q) 
iJlfi  a  rempore  ^atai:  hacc  a  rempore  infinMatmits 
■^isorem  habem;  (t)  nifi  /Zf/retiam  faQum  tudicit 
concernsnt,  quae  a  tempore  inlinuaiionis  effc* 
ftum  dcmum  forriuntur  t) 

jf  ^  $•    HL 

iLESCRiPTA  conceduntur  ad  prcecedentes 
preces.  Vnde  (0"S  femper  ineft  fr?W;>/(?:yf  ^r^l 
ces  refcripto  inJerenJ^  tt)  veritate  mtuntur  u); 
(2)  isj  fld  quemdiriguntur,  iispareredebet,  nili 
Veritas  precibus  defK  <py  (3J  Hoc  cotuingirtum 
pcT  fuheptionem  y  ii  faititas  in  circumftantiis,  ia 
quibus  refcribens  fe  fundauit,  commifTa:  j^)  tum 
mr  obrepttonem  ^  11  veritas  in  (ubftantialibus  clr* 
cumftantiis  celara  \p)*  (4)  ludex  in  ventatem 
precum  inquirere,  wj  in  dubio  vero  refcribeni* 
r  tem  confulere,  ec  interim  esecucionem  fulpende* 
re  tit)  debec* 

J.  IV. 

*)  f.  6,  X  i/*'  trim.fd^  v)  f.  3,  X,  4.  f. 

^  ,  iMGEL.  h,  t.  ».  17.  f)  f  5-X.  i,  r 

C       ^  /#«>.  /•  i.  t.  4.  M,  ;t)  *^-  6-  ^o  X  />.  f, 

t        ff)  r  7,  X  A  r  9.  14,  4,  t.  ^J/)  f»  4-X.  deaut  etqu^L 

}    m6.€.  59-  *ilr  ^;>pf//.  *rii>».  f,  ^.  K,  10,  X.  b^  /, 

t)  r  1«.  X-  /^.  /./.5*  C,  dif  •)  t.  yh.r6,  X.  defrab^ 

iimf.  in  tntegr.refltruT,  c.  2.  ^et^i:  erpatjtttiu  Mex* 

wt)  r-  j*  de  twbAit,  cUrie,  -)  r  v  X   h.  t.c.  udiof* 

1    0WM$itfr.  fiatfts.tHdic.deteg.          T 


JO  LIBRI  t.^    TITVLVS  m. 

$.  IV, 
pROBATiONB  Minen  (5)  exceprioTifl- « 
cheptumif  indiget^ab  atteggnte  perficienda  regm^ 
iariter,  {ecundum  naniram  exceptionum^  ec  quod 
pro  veritate  preeum  nailirec  prseitumrio  3)* 
i(6)  Prakatitme  taAa ,  mendax  precaror  carere  dt« 
bec  impecratia,  ec  re(cripcum  m  irricum  reno» 
tur,  i)  nMximey  fi  precacor  da/ofe  egeric:  fi  pcc 
iqmrantiam  ec  fimpUeitatem  fiib  -  vel  dbrepcio 
commi(&,  non  alicer,  quam  firtftribeniinetfe 
praecife  fimdauir.  ^ 

S.   V, 

A  FALSiTATE/rmaRr  diftinmenda /ir^jur 
ipfius  rejcriptiy  quae  praefiunicur  (i)  txflyto  in- 
ufitato  b):  (2)  ex  buUay  filo  ttcbarta  ^):  (3)  et 
virio  in  ipfa  conftru£):ione  commiflb,  ir)nifim  B* 
rera  quadam  (cripturae  virium  adfic3):  (4^  exr»-^ 
fura  in  loco  fiifpe^to  i):  (5)  ex  ipfi)  infoliromm 
tenore.  x)  Denique  refcriprum  legirime  impe» 
crarum  iujiitia  ex  accidence  carec  efFedu,  fi  im» 
perrans  per  annum  eo  vri  dolofeceflac,  ec  aduetr 
larius  concrarium  impecraueriL  A) 

$•    VL 

TAKDEM  per  refiripta  qratia  eriaoi priui^ 
legia  conceduntur ,  quae  ius  fingulare,  quod  a  iu* 
re  communi  abic,  cercae  perfima  vel  wdiniperfo- 

narum 

/8)  r.  II.  Je  ekS.  in  «•  c.f^       %)  e.  11.  *.  i. 
X.  de  prdfitme.  »)  c.  11.  X.iefid.  hAmm. 

y)  €.  16. 20.  ^i.  X  A.r.        »     «)  ^.35.  X.A.  f.  'j.X.dete^ 
1}  ff.  30.  X  i&.  f .  /Ij^.  i^.  r.  14.  de  frmU. 

.«)  r.  6.  X.  dt  mfm./dl/l.  »)  r.  10.  X.  i.  r.  r.  6«  Z  if 

i)€.dt.€,e.u.Xdefri-    ufeU.  m§n4cb. 


DE  RKSCRIPTI&t 


Wifum  fn^ul^r»  le^emqtie  vel  umpf^riffem^  fi  perw 
ibn^tta:  vei  perfrtuam^  li  renlia  funr,  xA^trdifti 

f    VIL 
TNOE  differuDC  CO  a  iurefpeti^H^  rebns  vcl 
ftufis^non  habitoperronarufn  rerpeitu,d«roA>): 
j)  a  difpefifiUiontbus  >  quae  relaxanc  oblfgationein 
is  in'  certo  fi^u  et  cafu.      Hndiem^  ramen  ab 
wttquis  fidmoduTD  difTerunr  ^^)     Haf  in  quibud- 
|dam  cauiis  facUius,  quam  Ulaconcedunrur.  v) 

f  VI IL 
QV I A  priuilegia  a  rtir^  ctmtmuni  deu'ant,  ( i ) 
^cxceprionem  a  regula  conftituunr  c):  f^)hftud 
funi amptianda, fed  ftri£te  capienda:;):  (^)i(aia» 
fe)ligendapotius,  ne  laedanciudmam  aiiorum,^^) 
occad  iniqua  trahancur  tt):  (4)  alioqujn  fub  er 
obrepririe  cenfentur  impeiraia^):  (j)  fi  noxii 
fieh  indpiuac^  effe^lum  amitcum.  <rj 

§.     IX. 
',«'Nt<iyE  tamen  caUida   intcrf^etatione  its 
encruandaj  vt  effe£tu  fuo  d^ftiruanturj  fed  urpie* 
mtm  efiedum  habeanCi  quemis^qui  priuilegium' 

con- 


1 


5A)  Ofif  in  imperio  pri* 
yiitgis  concrdit ,  non  vero  tai 
^aalc  drca  rrs  ciufai^uc, 
ijuod  ncf^otium  comHialc  cft« 
KOEN  riimr.  p>i^/,f, 65. $.10. 

^)  f  IV, '» iiijffrf.  fraltm, 

iit.de  c$nfang.  tt  ^Jin*%r  ^7. 
ynde  ctum  diffcrciuU  'i  f'* 
mtegt9  liqucc. 


t)  r;s.  4.C.  26«^  t.  ^ 

•)  r.7.19.  depiM     ^ 
••)  r.}.X  dedetim. 

»)  r,  10.  JefriMil.e.  %.Je 
Jent.  excemm* 

r)  r«  9.  X.  ir  ieeim^  e.  ^ 
%  de  imm.,ef€ltf.  ^  ^ 


H  Ln«i  I.   tif^vB  IV. 

CDncelfir,  ets  tribaere  voluic  w).  Proinde  (i)  fi» 
pbiftica  interpretario  exulgre  det^etr);  (2)  Mb 
per  indirefhim  impedienda.  v)   ' 

§.    X. 

qviA  heneficium  et  ius  fin^hn^e jmxSXegi^ 
kp  concedunt,  (a)  eis  renuntiari  poteft  verbis  ec 
fSiAis  9):  (b)  amitti  poflunt  per  non^tfimyJL 
tehorum  ecclefijs  concefb  70*ip)^  nk^nmdak 
jgrauem  exceflfam*  \/^) 

TIT.  IV.  ^ 

DE  CONSVETVDINE. 


Y  N  o  p  s  I  a. 


7"uf  n^n  Jcriptum  L  Prims 
fpecits  im  trdditumt  per 
irddtttonrm  dd  p$fteros  trdns» 
Idtnm.  11.  In  prtmitind  eccle- 
fid  vjitdtum.  in.  et  lite  defii» 
fer  $rtd  per  trdditi$nem  et 
hifiorids  demettjftrdtum,  IV. 
Aiterd  ffectes  efi  itu  cenfue- 


tndindriHm  en  merUm  iri» 
8t$m.  V.  Meresexpdriisbm» 
fti  tenttlms.  VI.  QudUfdim 
dHtmtm  c$tffitemdsndri§rjmh 
VIl.  Verfkttir  ce9tfi$etmd$ 
pracipue  ctrcd  medum  dgeis>- 
di,  VIII  I»ds$bi$$i^t^ 
bdndd.  IX. 


r:\ . 


§.    I. 


Practer  ius  fcriptum .  quod  per  fcripniram 
publicarum,  de  quo  in  prsecedenribus 
a Aum ,  darur  eriam  ius  non  -  feriptum^ 
quod  citra  fcripturam  inualuit,  per  traditumem 
vei  vfum  diuturnum  ^  ad  pofteros  transiatom  in 

eccle- 


rr)  r.  12.  X.  de  decim. 
t)  c,  32.  de  priuil. 
•)  c.  cit.2i.  €,  26.  X.  de 
friuii 

f)  c.  6,X.  depritiil.  c.f. 


X.  de  vit.  et  bentfi.  cleric.  €. 
72,  deprab. 

f)  r.25.  X,  depriuU. 

A^)  €.i.\.b.i. 


»B  eoiisxBTvnit^B, 


n 


codefiis,  ^/4)  tiqM  hac ttiiwprioribitt  ftenlif 
-Mnni.Qbdnui6.    '.:.;, ;.,.; . ., 

■fi  .  ■  »  ■"■.•'• 

r       is?DE  iu8  wn  fcriptufrr  6\}p\tx  olim  fait:  (r) 

pRADiTVMj   expreffo  paiio  in  ecclefiis  olioi^ 

conftirutum ,  in  ca/ioves  fcriptos  ramen  formati* 

Ur  non  redaitum,  fed  per  traditionem  pofteris 

communicatum.  ^    Huius  oltm  magna  erar  au- 

ijftortras^  «)  rum  per  obferuantiam  conflantcm  ec'  / 

hie/iafticdm QorxohoT^iz:  (i)  tum  c^iflimoniis  bi* 

iloncis,  aufpicia  referentibus ,  fubnixa,  7)  ec  ' 

fM^wjJtf/  annumerAta,  Sj ^ .^^,.  ^  .-^* 

j.  m.  "     ^ 

Eo  iure  per  tria  priora  feculavfae  Ifunt  ecde^ 
iia&,  quae  Itcetpalfim  conuentus  prouinciaiea,  ne- 
Ceffitate  exigenre,  inftituerintt  et  pet  confteJera* 
tumem  plurz  confHtuerint  expreflb  confenfii ,  in 
cmofies  fcriptpf  tamen  placira  haud  redegerunt^ 
fed  moxm  vfum  et  ohferuantiam  deduxerunt.  e) 

§.  IV. 


'i^^  €.  5«  D.  41.  oonr.  dis* 
lert.  de  $b/erudntid  eeclef.  tt 
0hfemst,  dd  PBT&r«  4e 
MAftCA  inpr$legom. 

$i)  C.  5.  D.  II. 

•)  t$m.  L  b.  l.  §.  l^.fqq. 

:    fy   KIE&OH.   ddH.Lmif. 

y)  Exempluin  habes  fm. 
tV.  tit.  dd  dfofi.  et  reiter. 
bdpt.  i.  9. 

I)  eetm.Lkt.^.t9. 

1)  AvovsTiH.  fi^.  IL  de 

{Beeim.Itfi.hr.Can.) 


Bdptim.  contra  StfiM^  e.  4« 
ibi :  nr  jMf  enim  $mnid ,  ^M 
iffa  tempore  inter  epijccpos  ge* 
fid/kntf  memoria  titerisque 
mdndari  p^tuernnt:  ct  c^  9. 
€onfi4en$dini$  robore  tencbdttor 
orbis  terrdmm.  Secalo  IV^ 
demam  fpecialius  qucois  de- 
tfrmioata  funt  fcriptis  cdne* 
nibtu,  qood  primum  Gidura 
t{{\n eoncilio EUberim ^  habi* 
t0  4mi.3O4,)v/)O5» 


34 


EIBRI  I.     TITVLVS  IVp 


§.  IV. 
LiTE  de  his  orai)  td  traditionet  mmofum 
vel  apoftolicas  prouocatum  tft,  quae  nil  nifi  rela- 
tionet  iiftorica  nonfcripta  funt,  ^)  )^fi»  A(/?o- 
rjr^  itxk  prafwntionem  antiqui  inftituti  facieii- 
ces;  fallere  tamen  et  in  abuftim  trahi  n)  poiTunr, 
cc  cra£le  funt»  ^)  adeoquead  criteria  ii/ioriea^ 
ezigeadae. 

f.  V. 
(2)  IV8  coKSVBTVDiNiiiLiVM,  quod  ex 
tacito  ccetus  ecclefiaftici  pafio  et  moribus  tra- 
ftum.  1)  MORES  funt  aAus  vniformiter  in  col* 
legio  quodam  g^fti>  et  conftante  vfii  communU. 
cer  approbaci,  vnde  ius  tanquam  ex  pa£h  tacito 
na(citur,  quo  fe  obligafl!e  creduncur  viuences  in 
locietate  quadam. 

§.  VI. 
N  A  T I  funt  mores  anciquirus ,  ( i )  ex  ritilmt 
Jynagogarum  iudaicis^  in  quibus  erant  educati  fi« 
aeles  exiudsis,  ecclefias  primiciuas  fundantes: 
(2)  tKftatu  ipCo  extraorJinario  y  in  quo  per  tria 
iecula  confticucse  fuerunt  omnes  ecclefiae,  com^ 
mu7ji  neceffitati  fubifeftae  %):  (3)  ex  auSoritate 
eorum^  qui  eccle/its  prcefuerunt^  quorum  mores 
ceceri  facile  fecucifunt:  (4)  ex  ipfa  ratione  fta^ 
tus  ciui/ssj  ex  qua  piura  in  reginune  ecclefiafUco 
aflumta.  A)  ' 

§.V1L 


{)  TSRTViL*  Je  emn. 
miL  c.  2.  et  \, 

%)  tcfn.Lb.t.  §.I8. 

d*)  Exemplum  eft  in  con- 
tentione  de  fe/lo  pafibatos  eC 
dc  ifiuniis  fldtis. 


%)  dijf,  iur,  eti/ej,  dntiqui 
XII.  diiPlin.  et  TerttM. 

X)  r.  6.  fncil.  Nicani.  Ea» 
emplum  eft  in  prouindis  ec- 
clefiafticiSy  ex  Hna  ciuili  eC 
diuifione  prouinciarum  doi) 
liuia  ortis^ 


/" 


Cl^^lKimirnM  dcifidefari'  «d  dtctdtidfitn  hidrcoii^' 
IkhSm  tocittf  «GBtuss  (a)  ia>iWi)bMMfc  hbrantf 
mRdiaai  iiiquitendain,  vr^^  aua  JmentionegefK^ 
inde^  ooinftert  (3)  confiiemmfies  fingiihrtifti  e»^ 
cMihim  efle  diuecfi»  f«)}  (4>>  il^^^  vim 

.mir ;ez  GOo(eiiiii  tadto^  y)  et  inihrMmiiMf 
lcniiiidttj  ^^  eciim  cootra  fie/  cammme  o)t  (5) 
^  m  Vio»  tttribuendein  jjriam  iU5,  qvm  pro 
r«  plnHbi»  habttmrjiile  oua  aualkatenofi 
limudo  cbnfbc.  nTu  pou^a  (peoamp  riei* 
iQt  (^  ftcnndum  coiiriiemdiaei  &^^ 
corutaiaginddm,  licet  alibi  iMtei  viua« 
tur,  fecufidum  illud!  fifuirit  Bomdt^  Romano  vU . 
wto  more  ^)^  (7)  eam  quoqUe  efle  opcimum  li* 
gum  fctiptaYum  interprecem. 

§.  VIII. 
vciSANfVlt  €on(ueoidinM  cifci  modam 
agtndi^  cum  in  fingulis  catibut^  tum  inruitu  ^i- 
i[>erfarum  tcclefiarum  inter  fe.  1  l  l  v  c  percinenc 
(a)  liturgica^  in  quibus  mulca  per  vfum  inrrodu« 
^a,  fub  feruili  onite  vrplurimum  t):  (b)  rituf  ' 
ciuilet  legitime  aiiquid  agendi  cum  ecclgfia,  cea 

docec 

li)  Um.  l  i.  t.  i  16.  f.  4i  inf,  i.  i.  Jf  d^  hU,  q/tktfinne 

D.  12.  4  mdi.  fdrt.  cdpit, 

f)  e.  6.  D.  11  *)  c.  H.  X.  b.  f.  c.  %iXde 

J)  iUi.  §.  29,  c.  7. 2).  ii.  A««».  f ,  5.  X.  de  io^  qut  iuxii 

•)  r.  ^.D.  4.  t9m.  l.  h.  t.  %.  in  mdttim. 

p:€.%.b.i.  mtkprorjus  probi'  ^)  c.  ii.  i>AU 

Utimnm  Qt,  et  contrariiun  al>  t)  i,  u.  D.  11« 
«fimi  iapiaL  ^.  ig, Xi^  ^ir^* 

Ca 


36      LIB.  l.  TIT.  IV.  M  CONSVETyDINE. 

6ocex  fcatsrtiov):  (c)  proedriM  in  proceflionibus 
ttfeflionibusreruandaip):  (d1  modus  procedendi 
in  iuliicUs  %):  (e)  in  comerendisecQpCandis  prae* 
bendis ,  %//)  ec  mfinita  aiia.  h  v  c  referri  pofliinc 
fybordinatumes  eccleRarum^  olim  ex  infiituris  ci- 
viiibus  ipfo  fa£lo  auumtae:  eieftiones  ex  gremio 
alterius  ecdefis  faciendae:  m)  iyxnJpolH^  et  iii- 
finita  alia. 

J.    IX. 

coNSVCTVDiNBS  in  dubium  vocatae,  quia"^ 
in  fAQo  confiftunt,  legitime^  probandse,  a)  ec 
ouidem  ab  eo,  qui  in  eis  fe  fiindaCi  et  non  fiif- 
ndat  allegatio  notorii.  3)  Probancur  aucem  per 
zQhsvniJormiter^  ecquidem  ex  otwioHe  nece(fi- 
tatis  geftos ,  ec  ica  fama  ec  traattioni  mulcum 
tribuendum.  7)  Probacae  ius  conftiruunc  atque 
normam  agendi,  adeoque  faculcacem  legicime 
agendi  pnbenc.  77) 


f)r.6.X.A.f. 
%)  C4  3.  b.  t.  in  6. 
.+)  c.^b.tan€. 
•)  r.  8.  b.  t. 
#)  t.  %.X.b.t. 


TIT. 

fi)  tom.  I.  b.  t.  §.  40« 

y)  €.  V\.  X.  dtpfb^ 

yy)  xque  vtprajcripmr  a 
qua  tamen  adhuc  diflFrrt  vid* 
difT.  de  prajcript.  contrd  LL* 
mMXsme  frebtbitiwu.  ^.XU 


I  r 


»IT.     V, 


TIT„ 


!>«  IBitjigief  iaNI5  ET  ELECTf 


C^^HI^v^^V  W^^P^^^w  JJ^^^^VWJ^Vp  Jv 

jhffw  ^imiffiti^mur  tkru$s 

et  Ui€§s  hH€  frim  fertinet 

lu:  II   Quinmts  clerici  f  qui 

UUiflll.  Vmstntirb^sdif" 

ftrenti4e.1V.  Ckricifiuntper 

JeftTtMenem  d  Uicis;  bac  re^ 

rt  fer  fnmtm  tenJurAm.  V. 

SingnUres   eius  froprictdtes. 

VLPrttt/Untts  alidjepsrdti- 

tntvtttmnr.  VIL  Sepdrdtidt 

iurt  cdnttsict  ntutHn  indmmt 

Jtdtmn  enmvariisiHriseffeBi'' 

bns.   VllL     Ime  etidm  inter 

fretefidntes  f  J?d  tbtecid  notd 

imperiiy  vndt  dtntrjk  ctncln' 

Jants  trdSa.  IX.     Cltrici  di- 

fiindnturddmnntrdjdcrd,  qna 

Jtunpiunt  ptrordimmcelUti" 

tntm.  (hMn  trdints  ?  quidjtm" 

pticid  ejl^id  f  X.     In  tccltjid 

dptfieltcd  erdnt  munerd  exttd- 

erdiftdrid  et  vrdinarid.     tLec 

in  fresbyterdtu  et  didcondtn 

eolUcdtd.  XI    Epifcopi  dpres- 

,  bfttrss  di/lin3i  deerdstt.  XIL 


Ad^itMinidfiUm^ 

ii^fijlhtittdgismlb»  XIH  'A* 
tmtttlidm  tret  trSfststtthim^ 
rdntttr^  quihus  pdtth  pofi  dt» 
cejfertmtfnbdidconi.  XIV.  In 
mditribuS  ecckJSs  qiuttttr  tr^ 
'  dints  mintrts  JictUt  III  rtct^ 
pti.  XV.  btdtordintsinditrfM 
tt  mintrts  ctm  vdriis  tffiSU 
bus  diftinaifunt,  XVI  In 
mdstribm  funt  velinfACtrde" 
tio  vtlminifttrio,  Sdctrdetium 
tH  fttdius  vetminus.  XVII  Epi- 
Jeopi  (unt  in  mtiori »  cnm  ft- 
te/idte  pontificidli  in  ditecefs^ 
bus.  XVIIL  Epijitpi  definitie. 
XIX.  In  vna  preuincit  ecctef. 
conftituti  dicuntur  compronin* 
cidtest  etfubfunt  metrepotitd* 
noJeuarcbiepi/ctfo.XX.  Quii 
drcbtepifcopus?  quid  primds 
inttrtUosf  XXI  Quidpatri- 
arcba  f  XXII.  Romanus  iti* 
ter  hosprimum  ohtinmt  tocum. 
XX  UL  AJfe^amt  impenum 
in  patriarchas  orie  ntates. 
XXIV  De  Aqwleienjt,  Indi* 
C  3  ^^^^ 


38     tlBRI  L     TITVLVS.  V.ETVl. 


#n#iff  tt  Ruffimm  fdtridnhis. 
XXK  FMtifiiu  mdximidefi' 
fUti^,  XXl^LEtusiiemimnifn^ 
JdpeteftdSMjfecUtM.  XXyil. 
t^i/€0pi  in  genere  fiunt  vel 
fer  eledienem,  vel  p^fiuldtiom 
pem^  vel  pentifitts  mmindtie* 
pem  XXyin.  Ekciie  ^uidf 
XX/X  i^litatet  eUgendi' 
Tum  etidmjeeundum  iura  Ger- 
mdnis  XXX.  lureantiquodd 
flerum  et  populum  eleciio  per- 
tinuit,  InGermanid  vero  les- 
jSr  tdndem  imperdtorihtts^ 
XXXI  CdpituU  deincepsfub' 
U^d  inu^Umrd  ptrdnntUum 
0t  bdeukm.  XXXIL  Poneifi- 
iemefiffsntcdrdindies.  DebQ" 
rumfi^^u^tjfinguUripr^eemi" 
pentidetiuribus.XXXlIL  Vf- 
fdndi  emnes  di  cdpttuU  in  elc" 


compromijpm.  XL.  1 
per  snfpirdtionem,XLL 
Sus  intd  menfem  conj^ 
et  intrd  trimeftre  confir 
nem  peteredebet.  XLU. 
periori,  b.  e.  d  pontifice: 
epijcopo^  eleciione  media 
ldtifdcld.XLIILFdrii 
mindti  d  regikus  confirn 
d  pontijue.  XLIV.  Mod 
eedendi  in  eonfimsdtione 
Cenfirmdndi  dnted  p9 
iurdmentumfiielitdtis. '. 
Effectus  confirmdtionis 
cidtim  quQdd  Germd 
XLVIL  Cdpituldtionei 
prafcribuntur.  XLVIl 
ftuUtioquidfXLIX.I 
tur^  qui  dejedu  cdnom 
Tdty  dijpef^iti  t4men. 
per  petitionem^  dd  poi 


SE  PbSTVLAT*  ET  ELECT.PRAECATORVM.  39 


$.    I. 

IV8  omne  ecclefiafticum  verfamr  vel  circa  ftih 
twn  perfonarum:  vel  circa  res  er  negatta  ec-» 
cleliaftica:  vel  circa  modum  pmcedendi  iudici' 
dm.  STATvs  PERSONARVM  iii  ecclcfia» 
qaacenus  retpublica  factem  geric,  variaC)  prouc 
homines  in  ea  varie  confiderancun    Sunc  enim 

(I)  homines  in  hac  republica  vel  liberi^  qua« 
Un  £unc  chriftiani  in  libertatem  vocati:  vel  j^" 
vi  ecclefiaftico  (enfii,  quales  fiinc  tnfideles^  ex« 
tragremium  ecclefiae  confticud^  J)  chriftianis 
fubiiciendi,  ec  ex  fi^la  humanicace  tolerandt.  f) 

(II)  Liberi  fiinc  vel  ciues  /egitimi  reipubiicae  ec« 
deuafticae,  quales  fiint  ortSodoxi  in  nde  formu« 
Urla  deminantis  ecclefia  Romanct  perfiftences:  ec 
peregrvJy  quales  fiinc  baretici  ec  Jcbismatici^ 
difi:edences  a  fide  dominantis  ecclefiae  vel  obfe- 
quio  capici  debico,  pro  mortuis  habendi,  vfii 
pipniumiurium  eccleliafticorum^  imo  ec  ciuilium 
f|riiuiri.  Q  (III)  Uenique  ctues  func  v^lfuiiu' 
ris^  qui  imperanc  in  ecclefiis»  vc  iunt  clerici; 
vel  atieniiuris,  vr  fiinc  iaiet,  clericorum  poce* 
fiad  prorfiis  fiibie Ai  ^  ri)  vc  oues.  9) 


•  \t)  r.  1).  X.  Ji^Mais  %  i  c- 
-#i?LLvt  deiure  perf^nMmm 
iXtra  grem.  eeckf,  e^^/ient. 

•)  €.  21  Jnf.  X.  de'tejlib.  r. 
I).  X.  if  iudic. 

0  vt  ad  tit.  debaret.  item 
difiiismdt.  t$m.  IV.  inon- 


u)  r.  6.  X.  i/r  mM§r.  et 

obeJ. 

b)  Hanc  diOinftioncm  tr«. 
didiin  nrtis  ad  flevrii  /«- 
fiit.  iur.  eccL  P  I  tit.'^  {.  2.  lit. 
e.  in  Mt.  vndc  cam  rcfviiit 
PERTscHivg  in  elew.  iur. 
can.  ///».  1.  tit.  6.  §.151.  «>'  Mt. 


C4 


40     LIBRI  It    tlTVLVS  V.  ET  Vt 

§.    IL 

DK  prirha  ttfecunda  diuifione  lib.  V.  vbi  de 
crmimbus  ag^tur,  agendi  locus  crit.  7^^^ 
principatum  in  iure  perfanarum  (^erir,  guia  iwlii 
ecclefiaflica  primario  propter  clericos  coullitutai 
quorum  Ai/ri  vtplurinium  incapaces  babeDtur. 

§.  III. 
qi.ERici  funt  cbriftiani «)  rHu  canoniofM  . 
populofeu  fubditis  in  eccle/us  itafeparati^  '^fi^ 
tum  ecclefiafticum  nouum  induant^  ^H^^  ^^  ^^ 
cia  facra  publica  atijue  regimen  ecclen^  defimen^ 
tur,  His  opponuntur  laici,  qui  font  cbrfftia^ 
ni^  in  refjublica  ecclefiaftica  fubdHorum  autJUio- 
rum  locum  tenentes^  ab  ojBHciis .  publicis  facris  et 
regimine  facro  proffusremoti. 

$'  '^•■"'' 

T  L  L  o  R  V  M  portio  DEFS  vocatur  ex  ipro  hq* 
mine,  x)  adeoque  niSii  curare  debent^  nifi  Deum; 
horum  vero  eft,  (ecularia  negotia  peragereethu- 
militer  clericis  obedire.  h)  Illiprsprunt  rebus  ec^ 
defiafticis:  hi  in  illis  filere,  et  fibi  atrendere  iii-^ 
bentur.  ft)  lUi  vocantur  fpirituales ;  hi  fecularet " 
et  carnales.  v)  Illi  patres,  hi  vero  filii  et  fubditi^ 
praefigurati  fiib  afina  Balaami.  |)  lUi  ecclefiapci: 
hi  non  ecclefiaftici.  o)  Illi  Sacerdoies  et  UUtete 
funt,  hi  populus^  vt  in  republica  IfiraeUtica.  tt') 

UU 

0  c.  7.  C.  12.  if.  I.  »)  t.  j.  lu  C.  6.  q.  I. 

«)   €,  6,  C.  12.  q.l.  %)   ORATXAHVS  ftfi  t.^l» 

X)  c,  10.  X  de  €<mft.  THo-     C.  j.  q.  7. 

M  A  8.  4i  L4»rf  fl.  /#m;  I  Ub.  L  •)    /.  P.  4Tt.  V.  f  IJ. 

esi,4.f.7^,  »)  f.5.7-C.».f.i. 


V 


BBFOSEmAT.  BT  EtECT..PRAELAT0ftVM.;4I 


\  -"^  'iqy  1 A  derici  ncn  nflfcuimir » (ed  )ff0>f ,  y^^- .  . 
rjiter  ft.rdiquo  popiiio  £fs^0iftis  inrepubL 
^fpfStBKJk  opus  fuity  maxinie  ybi  deria.  ingi^ 
jiil^,  "4}ne  orainibjus  ^  fieri  cceperunc  ^    Fis  h^ 
'^prhnamtMfwamy{kQyx\o  V.  aflumram  a  nion|^- 
ij^y^l^^  derfc^^  ex  monaileriis  craflkiSy  qui^ 
»|.ifib^UA  (OaTura  vficaca  fuic.  ^)   Anicfa?|per 
vsdBJMMwMr  dtnricQS  fiebac,  cui  poft  immeMat§ 
^ntinittktmrfiirMtio.    lVindemh8ec,impuberibus  ^ 
i9  ddflcaniA  adifiii&s,  fufficere  credics  fi^  ad  * 
r/rrfrtnxiin  gcnere  faciendum.  r)  Atque  fic  ton« 
JVRA  paiMA  efi  adus  Jacer^  quo  per  depofitio^ 
um  crinium  ah  epifcopo  facienaam  laicus  in  iw- 
fienim  clericonan  in  genere  recipitur^  et  ita  ft 
iatu  laicorumprtnfusfeparatur^ 

J.    VI. 

INDB  eil^  (i)  quod  &b  epifcopo  vel  praelato 
nicratofiac  v):  (2)  adhibicis  folenfnibfas  (p),:  (3) 
|uod  dicacui:  ianua  ad  quoscunque  ordines,  ec 
idicum  parec  ad  beneficia  eccleiiafiica  x)-  (4) 
luod  non  adeo  fingularem  habilitatem  deiiderer» 
rc  conferri  pollit  feptimum  annum  egreflis  v/^): 
5^  quod  interim  regia  dtgnitatis  indicium  efle 

de- 

0  Pontifie.  Rmdnum  tit,  .  v)  c,  1.  D.  69.  cit.  c.  n. 

\e  ckric^facundi^  (p)  fQmific.  Rom.  c  ^, 

or)  TUO^A%si^. ie difcipl.  x^  coficii,  Trid  pjf,  2j.  di 

ccL  P.  1.  Zri.i.  r,  Yl^fqq*  refrm»  c,  6, 

t)  f.  II,  4€  ^tm.  jimA  et  -4^)  cf.dctemp.nj,  in  6. 


rJ.pne/. 


Cs 


42        tlBRI  I.     TITVLVS  V.  ETVf: 

clebeac,  ad  quam  tonfiirari  deftinannir  b):  (6) 
quod  priuiUgium  canonis  eifarum  ecdefiaftieum 
tribuac  ti) 

«.  VII. 
HANC  fepararionem  repudianint  proteftan^ 
tes,  qui  ipfii  admotione  ad  officium  facrum  eam 
inducunc,  vel  m  capttulis  immatriculationej  ant 
Jolemni  reccptione  in  numerum  canonicorum  ^ 
ordinum  milirarjum  ftattim  ecclefiaflicum  confb- 
runt.  Soia  profeilio  fludii  cheoiogici  denami 
noQ  facit. 

§.    VIII. 
SEPAHATT  hoc  modo  a  g^ege  laicorom  de 
iure  canonico  nouum  phnQ  fiatum  induunt,  pro- 

8ter  quem  {2)  peculiare  genus  cbriftianarum  con- 
ituere  dicuntur  ^):  (b)  a  laicorum  conuerfii* 
tione  eorum  vitafeparata  efledebet^):  (c)ad  rc- 
gimen  ecclefia?  deftinantur,  tanquam  ^/ifr^*/  ec 
ma^iftriy  3)  quibus  audoritas  tmperanji^  ficuti 
laicis  neceffitas  obfequendi  relifta  eft  $) :  (d)  illis 
datum  eft  lura  fpirituaiia  traftare,  a  quibus  laici 
remouendi^):  (e)  in  ecclefia  choro  ieparan- 
tur  »i)a  reliqua  plebe,quae  nauim  occupat:  (f) 
denique  variis  iuribus  ec  priuiiegiis  a  laicis  difiin- 
guuntur.  ^) 

m)  c.f.  detemp.  orj,  in-j.        »)  ant.    matthabi    j» 
vid.  tamen  cenciL  Trid.c.L       mdfmJ.  dd  im    cdn.  lib.  1. 
fi)  f.7.C.ii.  y.i.  tit  7. 

7)  C^'C.2.q.6.  9^)CAR0L.    DB    GKASSXa 

*)  c.  u.  9.  D.  96,  Je  ejfian.  clerk. 

9)  c.i.^.D.^6. 


^  D  E  iure  proUfiiintium  icidem  fepaFflti  ft  Itii- 
cisy7/ifw;/i7;ottw/n  iiflumunt;  fedabie£taji»/)<rii.<t 
fuhieciioms  noca  chara^eriftica,  quod  ecclpfiaoi. 
vt  coUegium  ^qmk  concipiant,  Vnde  ( r)  differwh 
uam  inter  dericos  er  /i^/c^/  fecundum  concepCQOi 
V//rflflc?w/W  refpuunr:  (2J  forumtamen  M^p* 
are  cum  alii$  priuilegiis  et  reuerentiam  depitiiii 
js  tribuuut.  (3J  Hoc  denique  cum  claric|ft. 
toman^  eccleriac  commune  habcnt,  quQd  m 
ierraania  murantes  rcligioaem  rcjmiato  fft^^ 
hftiCQ  lin[  fubiefti-  *)  . 

— i    X* 

f.  ''  p^iiii^^.xifx^  (^  de* 

-  Iniitntur  ad  nmnnafacfa  tiregimeiz  ^  rciendum 
eft^  ea  per  coBatumem  ordinum  obtinerl  Sicu^ 
enim  apud  Romanos  ordines  dignitacum  feu  gra^ 
dus  varii  erant;  y)  itz jordiifes  funt  gradus  mune^ 
rum-^ecclefiafticofim  ^  ad  quae  per  ordinationem 
irur«  Quocirca  (i)  epifcopus  in  primoy  presby- 
wninfecundo^  diaconi in  tertio et  fubdiaconi  in 
fuartQ  ordine  dicebantur  conftituti  intuitu  fubor« 
dinacionisA):  (2)fimplicia  ofiicia,  cicra  ordin^* 
tionem  collata,  clericatum  liaud  operancur,  qua- 
]ia  olim  plurima  fuerunt,  etiam  iaicis  commiflaj 
vc  munus  defenfiDrum^  m)  aduocatorumi  nota« 
riorum  etc, 

5.  XI, 

• )  I,  P,  Att.  V.  5, 15,  /c)  C9ncil  Miku,  r.  id.  m  a- 

»)  /.  9.  et  5.  D.  de  decnt.  f,iN,  r/(r  SS.^rdin.  P.  II I.  tx^ 

Avrd.fdtX^.  C.dftpifi.dud.  erc  16.  }.  19,       Plura  alia  ia 

t^  6,  14.  37.  4^  47.  ^6.    C.  ,  ccclcGa     CoDftdniinopolitan« 

Theed.di detur.  L  3. g.  47. de  fucrc ,  tcRc  com^o  de  9p- 

0.  /./.  17.  *  r/>,  N./.  2j,  4i  WiJ  et  SciMus  curia  ct  rc* 

,     Wttmic.  il^  QQnp^^tinefd^ 

^)  c.  1.  Z).  j^        . 


44       tlBRI  I.    TITVtVS  V.  ETVt        ^ 

f     XI. 

iN  ecclefiis  8poftolicis  olitn  eranc'  nranen 
extracfrdmaria  ^  per  cbarismata  Spiritus  S.  fefb' 
exferentia,  adeoquehaud  perpetua:^)  velor^S^ 
)y/7r///,atque  hxc  \t\generalia  vt\  Jfyetialia.  II- 
luc  pertinebat  munus  doQarum  tam  late  pateni^ 
vt  cuicunque  docendi  facuicas  competeret ,  qdf 
hoc  dono  pollcrer.  o)  Heec  certit  ifubieAis  com* 
mifla  erant  ab  ecclefia,  atque  confiftcbanc  velin 
dtrigendo^  vel  in  miniftrando.  ts)  illuc  percib6- 
hmi  pershyteriyy  eriam  prapofiii  et  epifeopi  6x€d^ 
qui  generale  docendi  officium  exercere  qubqne 
poterant,  vt  tamen  hoc  illis  non  eflet  proprium^ 
nec  omnes  docerent:  ^)  huc  vero  diaconi^  qui 
iufla  presbyterorum  et  ecciefias  expediebant,  ct 
miniltrabant. 

^.    XIL 

ivDE  dno  tantum  ordincs  fpeciales  erantt 
per  mafjuum  wjprtfitionem  coiiatr ,  pretbyteroiruln 
ti  liiaconoruvi :  tr)  tertius  epifcoporum  fpeciaii- 
ter  fic  di£lorum  deerat,  cum  quilibet  presbytcr 
fimul  diceretur  epijcopus.  t) 

$.    Xllf. 

QviA  tamen  in  fingulis  coetibus  presbyteri 
feujeniores  coilcgium  conftituebant,  et  fecuh* 

dum 

0  I  Ccr.  XZ7.  :J5.  r)  c.  u.  D.  93.  c  y.  D.  95. 

»)  iCor  X/K,  31.  73.   Hi-  c.  ^.X,  keaui.  qu4l.a9rdin. 

L  A  K I V  s  />;  Comm.  dd  Epb,  ll\  fr^fidend. 

rcl.iis  .//^;  f^i/.  4/^  /7/;;.  f/  r)  /frf.  XX,  28-  Pbil.  I,  i. 

Trir.///.  §  30.  I  Tiw,  ///.  dd  Tif.  7,  j.  7. 

.«■J   r.  II.  D.  23.  iPffr.    f,  5.  7.   BLONDBLU 

0  I   T/>».  ^,    i7<    1  Cor,     de  efijc.  tt  fresfyt,  salmAs. 
X/J,  28.  deeptfc.etfrtilyt. 


'  M  POSTVLAT.  ET  ELECT  PRAEI-ATORVM,  45 


dum  mdinem  vecepthnis  fedeb^nr^  primus  in 
iOfift£u  pedcrenrim  inrer  collegas  auaorjt/ftem 
Biorem  flccepiCf  t;)  communi  eccleriarum  de^ 
cretoauitum,  zd  Jehismatn  roilenda  feu  interna 
itr//iiJta  imer  presbytcros  om>(p)  {peLmm  epi" 
/cQfM  di&iis.  Non  ranien  depofuir  primus  ap- 
pt:ilmoT^^mprej/fyteriy  x)  fcd  primus  inter pres^ 

tiyteros  didus ;  \p)  pedeteniim  tamen ,  magis  eoa* 
juetudiney  ifuam  dispenfatimis  dmnnte^  vertta^ 
U^m)  dpresbytcrisadmodumj  nouo  enam  mdtne^ 
diftin£ius,  portquam  v\oii  fucceJlio  kde/eiitopri* 
mafilm  m  confeflu  presbytt^rorLim  conferret,  ») 
et  de  nouo  ordinaierur  atque  peculiana  iura  ac* 
^perecewtj*  ^.    . 

§.    XIV.    ' 

iNDB  (ecnTo  JI  tres  ordines,  epifcopGrvm^ 
presbyterarum  et  iiaconorum  referui}cur ,  in  (in* 
I  giilis  ccetibus,  ram  \nvrbtbusy  quam^^r//,  in 
'  CfxAm^  cborepifcopi  noti,  |3)  vc  xxvWeL  ecciefia  pat' 
I  ticularis  epifajpo  poftea  c^TtVQt  ^  fub  quo  presby* 
!  frri  et  diaconi  erant.  Alii  ordines  ^noti.  (3(3) 
:  Subdiaconi  his  adiundi ,  fine  manuum  impofitio^ 
i  xrr  v^i^paulo  poil  tamen  inter  facros  ordines  re- 
\  latiO  i 


cum  lege  cont:nentifX. 


5  XV. 


•)  ]#i.i;^«  127,9.10» 
f;  r.5.  D.95* 

X)   SVtBB.    F|  14« 

4")  BiLAE.  in  1  7%fi,  JII 
f.)4.C3.  7.7- 
•)C5.D.95- 
•)  HiLAa.  Mi^l,/J»; 

M)r.a4«£^'»7* 


/B)  A;^  f .  4J  P/r».  n.  et 
TfnulL  , 

/3/8)  t.  4.D.  60.  r.  9.  X.  Je 
4tUt.  et  qudL  it  9rd.  fraf. 

y)  ci^.D.a). 

I)  €.  1.  ^  II.  Di  )2.  r.9.  n>. 
c.  16.  D.  50.  r.  9.  X  i/r  irr.  rf 
mM/.  et  ord.  frafit^  €.  }.  X.  ilt 


46        LIBRl  I.     TITVLV8  V.ET  VI. 

,         $.     XV. 

iN  ffiaioribus  «cclefiis,  vt  HomMHM^  (ectilo  - 
llf  alia  officia  ecclefiaftzca  bis  fuperaddita  (iinT^  vC 
ofiiariarumy  ieShrum^   exorciftarum^  et  acolu*  , 
thorum^i)  pQoi\itLnrita{kcro&ntma$niumi9ttfio^ 
fitione  conftituconiin  ab  epiTcopo»  ^)  qtai  cmiA 
minores  di£U. 

J»    XVL 

t N  D£  ordines  fuerunt  vel  maidres  (ea  fierL 
vel  miyMres  feu  nonfacri%  In  illis  conftituti  ad 
^lebrationem  mijfde  concurrunt,  mintftri  altftrif 
difti;  m)  non  sque  in  his  conftituti.  3)  IIll  ad 
epircopatum  prouehi  poteranti  non  aequehi.i) 
lUis  lex  calibatus  impofira;  non  eque  his.  %)  11"  ^ 
\\%cbara3€Y  indelebtlis  imprfmirur,  vt  ad  fecu- 
larem  ftatum  reueni  non  pofiint;  non  aeque 
his.  5cx) 

§.    XVII. 

iN  maioribus  orJinibus  funt  Vel  in  facefih^' 
tioy  facrficio  faciendo  prspofiri)  vt  epifcopi  eC 
presbyteri,  vcl  tantum  in  mimfterio^  vt  diatoni 
ct  fubr/iaconi  i  qui  miniffrant  facrificium  pera- 
genribus  inftar  Leuitarum.  K)  SacerJotium  t& 
Vel  maius^  quod  fuftirient  epifcopi:  /x)  vel  tM* 
UHS^  (\}xo^  presbytni  itwtiU 

§.xviin 

0  €Xt>.  2J.  Jl.  t.  1.  3.  J.  7.  lO.  D.  JT. 

^  f .  16.75^.  D.  ij.  «»)  Ocempla  vid-  t$m.  l  f. 

1»)  f.i6.D  50.  f.  4.  D.6i.  L  conf.  et  dtcif,  dtg.  XLIII 

!>)  e.   }•  12.  D.  32.   f4  )•  n.  14). 
D.  60.  A)  Mi.D.23.f»a}.D.9^ 

#^   f.4.D.66.f.9.Jr.  l/f  tf.  ^)    TERTVLL.    «/f  ^4pf.f. 

tdt  qu^i  et  erd.  praf.  17»  c  y  p  r  i  a  n.  epift.  3. 4. 59. 

«)  f .  I.  ?.  5-  X.de  clerit.  con*    conf.  DiJJ.  111.  ddPHn, it  Tff- 
it9g.  f .  3. 8.  D.  32.  f .  t./iss/;  D.    n#0.  $.  66. 


01  POSryLAT.  FTfiLBCT.  PRASLA!rOB,Vlf.  ^J^ 

■;      •  '»    .    • 

1l        .        ^  xvnL 

QVAUVTS  vero  dlim  epifcopJ  tantum  ef-  ,. 
fent  pritm  presbyterortmi  feu  prc^pofiti  atque  rw* 
fpeBorej^  qui  regebant  et  guhcrnahant  ecciefiam 
cum  CQnfiUo  preshyterorum^  atque  inter  iQpftrex 
eHlnr;  lecu)ollUameneoruni&u£loritasaij£laifK 
fiflvrto  ilhs  Jtimmo  facerdotio  ex  V-T.  ciii  Itfculis 
fequennbns  acctlFerunt ///^/or?/  dtnFceJes^  v)  xxtV" 
pcMtorum  pnuilegia,  veneratio,  laicoiumfup- 
ptclfio,  cerera:  vt  poreftas  cpifcopalis  in  tmpC' 
nutn^  eoruni  vero  dirtii£tus  jn  resptibiicas  eccit^ 
fiii^tcas  fubordinatas  et  prouincias  w)  degenera- 
verinr  P) 
«_  f    XIX. 

IN  hoc  fiatti  confideratus  episcofvs  efl 

fitmnms  facerJos  ^  qui  in  territorio  feu  diacefi  fibi 

aJfcripta  iiire  proprio  in  cierunt  ef  populutn  intpe^ 

rium  facrum^  cum  omnibus  eius  Jpeciebus  /ubordi» 

naic  exercit  et  ponttficalia  peragit. 

§.    XX, 

qyi  io  vna  eademque  prouincia  Romana  o) 
degebanc»  comprouinciales  didi,  fyilodosque 
agebanc ,  quas  vrplurimum  dirigebat  epifcopus 
metropoleds.  Ex  hac  confuetudine  metropoiitani 
audloritatem  in  roi97^ofr/mVi/?/'nadi  funt,  vc 
ele£(os  confirmarent,  tt)  aliaque  iura  prsecipua 
imperrarent.  Inde  in  conftantem  v(um  tranfiit^ 
vt  plures  epifcopatus  in  vnam  maiorem  prouin^- 
dam^ecclefiafitcam  coadunarentur  fxihmetropoitta- 

no 

0  r.).4i/>.f{o*  •)? ABRicivsr/>./.^.284. 

ff)  vt  vocantur  in  €.  i.  X.  hoc  ex  diuifione  antiqua  im* 

ie  imEi.  tt  vf.  palt.  perii  optioie  drmonllrat. 

I)   rABAicivs  mfiJsiS^       «)  ex  decrth  ($Hcilti  Ni; 

Ime  eu4ng.  f.  i^lJM^  catt.j.  4. 


48 


LIBRI  I.     TiT.  V.    ET  VI. 


no  feu  arcbiepifcopo:  ^)  vc  ia  occidente  eft  appel* 
lacus. 

§.    XXI. 

EST  ergo  ARCHIEPISCOPV8,  qvX  extTM 
diffcefin  pTopriam^  cuius  ejnfcopus  eft  ^  proumcim 
ecclefiaftica  maiori  praefty  cum  imperio^fiibfe  epifcth 
posfimpiices  babens.  lura  /my^fri/  eonim  prseci- 
pua,  (ingulis  locis  cradenda.  In  lingulis  regnis  oc* 
cidencis  vnus  ex  illis  candem  con/uetudtMe  ^)  adr 
primatum%dCpinu\ty  primas  diAns,imgqgemre- 
gnis  auftoricaii8,ecdireAor  conciiimrumnathmali' 
«nr ,  cui  ediam  fuo  modo  archiepifcopi  iiibfiinr.  • 
§.    XXII. 

iKTER  omnes  vero  epifcopos  ec  metropolu 
tanos  iam  (eculo  I V ,  ex  celebricace  locoram,  ec 
forma  regiminis  fecularis,  eminuerunc  epifcopi 
komanuSy  /Intiocbenus^  ttAlexandrianuSy  cui  bomh 
risgr/itia  adiunftus  eft  Hierojblymitanus.  tr)  ;Poft- 
ea  nis  quoque  acceflic  Conftantmopolitanus  ^  poft 
Romanum  epifcgpum  in  conciiiis  locum  cenens.r) 
Hi  PATRiARCHAE  di Ai ,  praecipua ecclefiarum 
orienralium  ec  occidencalium  capica,quibus  eciam 
tnetvnfiolitani  et  ^imates  CubQnntj  ab  imperaco- 
ribus  honore  pauii  imperialis  decoraci.  v) 
$.    XXII  i. 

QviA  ex  celebricate  loci  primum  incer  pa- 
rriarchas  /ocum  romaxvs  obcinuic,  nihil  noQ 

cen- 


0  vld.ziEGi.ER  Seepifc. 
lib/iy,c,vlt,  vhiringalaspro- 
vincias  fub  arch^cpifcopis  rc- 
ccnfct.  Plcniorcm  mdicem  Geo" 
grdpbicum  epifiopafuum  Uri^ 
fiidni  orbis  fiftit  fabricivs 
infdtit,  luee  ttungtd.  infine. 

%0  inde  contcntionef  de 
imefrimitHS.  c.f.X.  Jemaier. 


et  obed.  e.  4.X.  de  diUt.  m  a  n- 
CK  de  primdi.  Lugdunenfi. 

c)  c.  6.fr  7.  conciL  Nicani. 

r)  c.  }.  concil.  Cen/iMtin. 

v)  FABKicir.t infiimt.b^m 
ce  euAngelii  notitidmFdtritr» 
cbdtuum  c.  XIV.  p.  343.  fini^ 
Conf.  iafra  tit.de  vfupiJUim 


!  POSTVLAT,  ET  ELECT  PRAELATORVM.  49 


irauit,  vt  eriam  reliqiios  piEriarchas  fibi  fub» 
eret ,  e«  monutcbiam  vnmtYfalem  erigercf-  Er* 
im  anno  6j$.  BOMiPAcrvs  JJI  obtiDuir^  wt 
nmus  er  vmuftfitiis  ommum  tccUfiarufn  epifiO' 
f  dicerefur  :)  Intenm  licquidem  m  actidjn* 
ius  patrinHbicum  ^  quod  in  JyncdiS  cogcTiJiSf 
hnandts  ipifcopis^  er  iu^icto  Miaiovum  c^ufa* 
» app^ruit,  ip;}  per  hafc  rempor;!  plene  tXtfr^ 
ir>  fed  f«ncurrKin  maiorthus  cttufis  a^iqua  ip(i 
dortras  rributa.  ;^}  Mulro  minublibiimperiuoi 
patriinbits  orietjtit  afll^rere  poru  t»  quoti  ra* 
myfcbismate  kcuio^  et  nouis  GttEGoRii  V  IL 
ifidpLis  ptiblicaris,  ^)  audacms  liDi>£:d  fniltraf 
fui&x  vindtcauif, 

f    XXIV, 

iTA  etiam  ceniuir  in  pr^prid  eaufa  ikko* 
ENTivs  wconcii.  Lateran*  Jf^  c.  j.  v^i|)  prin- 
>dtumque  frbi  in  orientis  parriarchas  deb^ri  d&* 
cuir  volurrque,  vt  paUiiim  a  ie  reciperenct  el 
^amerttum  ahcJienttct  AQfidetitatis  fediKomanaft 
SEltarenr,  irrito  licer  conatu.  Vnde  tcansla- 
nesepircoporumau^lorirareiilorumfteripgiret 
ri  conitu  negauit-  m) 

$.    XXV. 

9VB  TREoooRico  AquUeienfiii  rituli^fil 
^arcbte  quoque  fufi&pit ,  ab  a  lex a  n  int  o  li 
ftea  confirmacum,  vt  poft  quinque  pacriarchas 
um  ia  conciliis  obtinerec.     Piaecerea  India^ 

.'  tmm 


fn.  f.  uv  idif.Stdmur. 
if)  memftntuaine^^txxxn' 

B0imk/ffft.Air.Gm^y 


4^)    V.  BAEDVIHVJI   /«Hy. 

^^)  r.  2v  X.  depriniL  ei 
exeejl  frimL  tumo  uif . 
m)  $.i.X.detrim»Ue.etifc. 


JO       LBBRI  I.     TITVLVS  V.  BT  VI. 


fum  patTunrcbM  in  Hispania  huic  acceffiCi  paritef. 
vt  in  Ruffii  patriarcha  nocus  eft|  in  oriendB  eo; 
deliae  communione  fubfiftens. 
,      §.    XXVL 

Hoc  modo  ez  mente  iuris  canonid  con*. 
TiFEX  aoiiANVs  cft  fupremut  in  rcpuUzca  ec' 
tUfiaftica  vaimrfaU  imperans^  aw)  cum  pat^ata 
iad^endiMte^  in  amnesecctefias  cbriftianas^  Ospia, 
fukseSta  fapremum  impenum  exercendi^  et  imiuir», 
fiarU  laaes  p^tfcrAeniu  «) 
%.    XXVIf. 

DieiTVE  enim  Vicarius  lefu  (^rifti:   0). 

Siod  ]p(e  facit,  DE VS  fecKTe  inteliigitur,  7)  quia 
EVS  in  terris.  2)  Didtur  rex  regum  et  domi^ 
m(/^(tm/xr^»/iim,  omnibusprsponendu8.f)  So- 
Ko  et  corana  tripUci  gaudet,  qus  regnum  munJi 
vocatur.  Hoc  vtitur  in  fignum  imperii:  mttra 
iu fimum pontificatus ^  ex  mente  innocbntii 
lii)  c)  cumetiam  in  omnia  regna  fibi  poceftarem 
attriouat.  ir)  Etenim  ex  mente  iuris  pontificH 
cmnes  imperantes  ei  capita  fua  fiibmittere  de- 
bent:  9i)  mobedientes  regnis  priuat,  et  regna 
cransfen:  1)  ius  examinanoi  perfonam  elefUmia 
r^em  et  promouendam  ad  imperium  fibi  vin- 
dicat:  «)  iuramentum  fideliracis  abea  exigit:  X) 
vacante  imperio  ad  fe  onmem  iurisdi^onem  ec 

regir 


m)  €,v\.X.difriuikg. 
A)  cuX  detremUt.epift. 
7)  i.^.detrMuUt.  epife, 
t)  t.f.  D.  96.  e.  vn.  X.  vt 
eultf.  benrf.fan  demnjcenfer. 

•)  ANTON.  MATTBABI  m 

minudua.  ddim  eemm.  Uh.  £ 


i)  ferm.Linfefi.  S.  Sjfbtes 
Jtri. 

n)  BBLLARIilHVI^fMl.ll 

ifer.  de  pentifke  Rem. 

^)  c.  I).  X.  lie  iudic. 

i)c.6.  X.  de  vt.  c.  2.  defenii 
ttrtiHd.inS. 


\S  e.  ^4.  aeeleS. 
i)  eiemdeiHreiurn 


*VLAT*ETjELECT.PRAELATORVM.  5I 

\  reuerti  credit:  fi)  vrrumque  gl«dium  ec 
em  et  remporalem  per  omnia  regna  fibi 
;  v)  regibus  in  regiminenegligcntibusco* 
fn  vel  vicarium  dat,  et  iweorum  negti- 
iin  remporalibusfupplet:  ^)  illegitimena- 
imatad  effeftum  fuccedendi  in  regna:  c) 
reges  deponit:  ^n)  iuB  nominandorumre- 
ivindicat,^alia  monflra,  vt  nonrangam^ 
Compendio  confiilit  porxmtoCum /y/iema 
Mici  curicB  Rmiantx ,  ^)  longe  diueriiim  a 
Js  principiis  iuris  publici  cuiuscunquc 
cae,  inprimis  Romano  -  Germ^icae  ec 

%.    XXVIIL 

C^vt  bi  omnes,  qui  regimini  ecdeHad^^ 
!unt,  dicuniur  Pnziati^  <^\m€atbedram 
untur  tum  viaor^/Wr^,  per  tkQionemf 
traQrdinatia  (i )  per  pofiutationemy^i  (2) 
f,  ipifcoporuiu  au  t  regum  nominatimtm,  t) 

f»    •  §-    XXIX-  -*# 

k  mrdinaria  perueniendi  td  epifcepatufll 
CTio,  qus  eft  /i^/#£fi  bMUs  pifvats^ 

maUh^ 


.extr4Uj9h,XXlt 

c. 

fxtrdu.  cimmun.  di 

fbed. 

ii  (uffL  nigtigent. 

6. 

X.qmfU.JmtUgit. 

C.  15.^.7. 

!>».  di   LtDEWlO 

frenm. 

--  ^      ab 


Bt(3iftld     tdlAtAtDO    te 

f igiiik*  jMefJUtii  JUmi.  ^/mA 
fUiijfeft; 

€€)  y\Aj  hijtiln  imif^ 
fuBlie  eecUJidfiiV^  Frdniris. 

t)  ExempU  vld«S.XXrZJi 
£;r.  iiem  W/.  ^I.  f-  t6.  23« 
Wf.  m   $.  6.  rif.  IX.  $.  6, 

r//.X.S.  ).  ClllLllT.   «•VFVt 

deregiddmt^, 
tK  /.  115. 

Da 


^ 


52       LlBRl  U    TITVLVS  V.  iBT  VL 

maiarM  ecmm^  fui  int  elhendi  bahent^  aipralm^ 
turam  cammiee  faBa  det^atio.  A  peftulatiQfm: 
in  eo  difFert,  quod  in  (ubieQum  vndique  idoneum 
dirigatur,  etUc eleAus  gratiofa nonindigeat  ad^ 
miffiene. 

$.    XXK. 

sic  itaque  (I)  per  eleOionetn  perfbiia  vndi^ 
que  iAmea  defi^iandt,  b.  e.  prcdira  non  tantuni 
qualitatibus  a  p  a  v  l  o  prae  rcriptis ,  u)  fed  epam  iu-i 
re  canonico  his  (uperaddids,  tit.XIV.  tradendis* 
Hae  (ioncerilunt  scacem,  natales,  clericaturai  mo<^ 
res,  religionem,  cetenu  In  Germania  refpid^ 
endum  praeterea /1)  ^dftatum  religionis  anni  de- 
cretorii  (p) :  (2)  aa  paQa^  quibus  certo  modo  re- 
ftringi  potefteleAio,  %)  modo.ius  heneditarium 
abfit  0):  (3)  %Adecus  natalium^  quod  epifcopi 

Erincipes  imperii  fialir.  Haec  racio  cefllat  in  prae- 
)Xxxnsmediatis ^  adeoque  etiam  obferuatio  addii- 
Qa.  Ad  pontificatum  vero  non  alius,  quam  car* 
dinalis  eligendus, «)  quod  ex  ptifca  diicipUna  re* 
tencum.  |3)  . 

5.    XXXI. 

FACIENDA  (II)  eleftio  ab  his,  ad  quos  ius^ 
eligendi  fpeftat.  Olimad  ip{am  w/^^»y,  cuiepi- 
fcopus  praeficiendus,  fpeAabac,  h.  e.  ad  clerum; 
plebemque  comprouincialibus  concurrentibus.  7) 

Nec 

f )  I  T/«.  77/.  Tiu  l  fi)  e.  16.  D.  6  €.  M.  D.  6f, 

f )  M,  V.  I  P.  $  ,5.  y)  c.  I,.  x6.  D.  61.  €.  2.  D* 

X)  drt.  XII.  L  P.  5.  6.  ■  62.  r.9. 11.13.D.  6J.  €.  4.D. 

•)^rr.KI.P.5.n  6i.€.i6.X.t.€. 


n 
I 


»B  POSTVLAT.  rr  ELECT.  Pr.AELATOR.  5^ 

Kec  regww  t^fenfuf  \n  occtdenft  excludebamr ,  J) 
«iam  in  eUitioae  pontificis,  t)  Denique  a  ca* 
KOLi  M*  cemporibasconftiturioepifcoporuni  re^ 
gibus  10  C?^^wi>/H>ce(fitiure  fim^ationif,  extorri 
HENHico  V\  apontifice,  et  libertare  antiqua  eli* 
gendi  reftituta.  Rurfus  ImQ  infrfl^a  a  pontificc; 
reftituta  fuo  modo  p^v  coficordata  oationis  Gcr- 
manior, 

$,  XXXIL 
IV  clero,  qui  eleftioni  intererar,  proeemin^ 
bant  ciipitula  cathedrdiis  ecckfiiZ^  caroli  ^L 
Seuo  iam  vbique  obuia,  His  priniariae  partes  iv^ 
clccHonc  obrigerifnt,  et  effecerunt,  vt  tandemre' 
liquQS  clerus  et  poputus  ab  ea  penirus  exclufi  et 
iam  FRiDERici  IL  asuo  illa  capituio  priuatiue 
edfcripta  fuerit^  ^)  quod  gcncrali  iure  tandem 
confirmatum  eft-  ij)  .  ^ 

$-   xxxin. 

iN  eiefiione  pomificis  cnrdimks  fiiffragit 
/erunt,  -&)  in  conclaui  claufi.  Htolim  conftirt^ 
cbant  clenjm  parochosque  ctuitatis  ipfius^  adet>- 
<}ue  (i)  fldhuc  hodie  iinguli  titulos  fiios  feu  tccle^ 
fins  pYopnus  habent,  vnde  denominanrur;  (2) 
funt  stXpresbytni  stXdiaconi^ «)  vnde  (3)  ab  an- 
wsp^i^femtm^aefclefiiiflic^^  etadqiiem 

(4)  ^^  VaMDfte  curt/Teginlinis  rediit.  ^ub  s^ti^ 

^        ,    ••;:•.       T^^^ 


\  »  t***  ■ 


*^tt 


^  T  K  l  D  fi  It  t  C  I   IT.    £ir//i 

l^  AArrr,  w/^/   vicf,   con- 


'*f 


f)^M4.  Ig.  9.  9$»^9<t'43^ 
Xb.t.  -   ^ 

Bullas  de  eledione  pofittfU^ 
^U%i(  j>|s.vs€«EH  ik  ^trC' 


54      ZilVM  L     TITVLVS  ▼•  IT  Vl^ 

rHANO  m.  t.  y6o.  (<)  fiptem  epifiopi  propkti  \ 
fuiatet  in  (enatufn  mm^ »)  t  qub  tempore.<r«ir 
wiims  wJmntiim  ^fmxt  noti.    Iplbnioi  emip, 
^  peQcia  iam  (eculo  IX.  admodnm  iucn»  et  praediF 
^  cttum  e0rd$mainim$t  qnod  olimicoamimie  ^/rrn  irw.. 
4inariQ  ieu  titnkto  niit  •  priuttiue  iUis  ceffit,  X) 
vt  hodie  cardiniU^hu  ut  eminenuffima  ecdefifle 
digoitas,  cum  regia  dignittte  squanda.  /t)Greati« 
oouorum  cardinalium  fit  a  ponufice  de  conieniii . 
inaioris  pvtis  cardinalium,  cuius  ritua  traditur  nt 
teremen.  Ramano^  v)  et  quamuis  in  homni  cctap 
ooae  nepeitismux  probibinis,  bulte  tamen  cootA 
]Pim  proditae  efiettu  carueruntr  ^) 

§•    XXXIV. 

(ni)  Conuocandi  omneafimt  de  capitulo  per 
ieemmm^  quieleSiom  intereffe  debent  et  volnnt^ 
gtpojjunt:  o) abfentea per literasy nifi inremotis 
aganc. «)  Inpoii/(^^tamen/ele£lione  conuocaf 
uo  d)(entium  celbc.  Nec  etiam  vocantur,  qui 
deAioni  intereflTe  nonpoffunt,  vc  fiifpenfi :  ^  ex- 
conmiunicatione  maiori  iigati:  ^)  vocemm  ct* 
pitulo  non  habentea,  quaiea  fimt,  (i)  qvd  fuUief^ 

conn^ 

»)  COBBLL.  iu mtiK io^  p«lh io  eoBdaiil  refertiir  Hii. 

iMm/.  r.  K.  f.7.  TBOMAf  lH.LfeS.j.2^et^.    Ritiuai»> 

tiM.dr>fr.ff  mud  eicL  ii^  tiqaui    vero  in  Uhf  diurm 

JHpl.  P.  I.  Hb.  %.  €.  115.  $.  lo,  fmr.  pmtifie.  e.  7.  ii$.  %:fqq. 

fi  116.  §.  3.  }•  ab  E#if»i  eii,  L  cdito.  ' 

X)  temJLdepneb.  Hdigft.        |)  vid.  atctoh  di  Ui 

}.  61.  petisme. 

/•)  iiABitL.  ^«Mi.  Ibmi^       0  e.^7,X.h.i.deekS. 
hdl.  p.  761.  i.  10.  flr)  e.  ig.  3S.  36.  rM(. 

f)  edito  a  D.  boffiiah*        e)  r.i6.  f»/*.  rai.  dti 

no  im.Il  ceUea.  U.Lfea.  tenfuei. 
hc.i.ff§.  RiciB dcdioaii ^       r)  e, 39. ir  rA& 


DEPOSTVtAT.BTELECT^PRAELATORVM.  55 

ifmatus  wrdine  hftud  firnt  decorati  t) :  ( a )  in  nia- 
mfterus/rnfr^/  taici  n):  (^j^fupernunierani  ct* 
jiOQici:  w)  (4)  dcteUu  Kcatis  fta:utariae  laboran- 
tcs  ^):  (5)  meri  laici.  y)  Denique  nec  cdguntur 
intercQc  eleciioni,  qmc  libera  eue  debe£|  ^)  qut 
fiolunc 

§.    XXXV. 
iHPVDfTt  vel  abfencea  procuratorem  con* 
(btucre  poflunc,  vnum  vel  plures,  vt  tamen(a) 
vous  eorum  cantum ruSragium  ferac  ^):  (b)  luic 
de  capiruio.  a) 

§.    XXXVL 


lUi  jmaifaMiArtm^  0o^Mfii  epifiopiitde- 
lonftut tttrieiiiandfitas. y)  £lap(b  termifio de- 
iraliiitnr  deftio  ad  (uperiorein,  a)  er  fic  in  iwr 
<^«fiorifaii,ad  epifcopum;  in  epifcoponim  vero^ 
od  pontifiGaAii  nifi  eleftores  ft  ruperiore  impe-. 
'diftntur.  e) 

•   §.  xxxvir. 

vcRAGCNDA  (V)  formM  pT^fcripta^  per 

ferfiithmmycmprtmiffu^  scrv- 

ftNivM  perficiturperMftfffir^TMnicapituli,  fecdn- 

*  dnm  formam  canonicam.^)  Anteomniapreenmf- 

titur  (i)  miffa  dc  Spiritu  SanSo:  ^{)  (2)  prade* 

•  lUfcratiQ 

'  t)  cfrMi.s«  ir^fitf.  ffM/,ff       •)  r.  42,  X  f#J. 

wd.  fraf.  fii)  €.  41.  X.  di  ekci. 

■    9)  f.p.Jfekci.im  &  y)  r. )6.  X.  eed. 

.    ¥v)  €.  f4.  X.  eei.  t)  e.  41.  X.  eed. 

p)  eit.  €.  12.  i)  c.f.  X.  eed.  ▼id.infra  tit. 

X)  €.  4).  56.  de  ekS.  defupplendd  negUg.praUt^ 
+)  r.  j.  »#i^  cetermn  in  C^        i)  in  e.  4^  eod.  jnr«fcriptam 

iiirf.  conf.  €.  ij.  Jf  f&ff .  in  j. 

D4 


56     LWRi  I.  TmrLVs  v*  bt.  Vt     - 

liberatio  de  capitulatimfey  f\^o  prKrcribendt' 
aliisque:  (3)  iirrtf/^rati^(^tfrio  tlinfsulis:  (4) 
dediQ  irium  Jcrutattman.  Horum  qflicium^ft, 
vr  vota  coiliganc  (^)fecrcte^  in  fcripcis  vtplur»* 
Dum)  vr  nequidem  (crutatoribus  innotercac.fiifr 
fr^gumfuguiojum:  {b^figtUaimt  nonaplurip- 
bus  coniiinclim:  (c)dri^^/a)7o^vti«ruracoresft 
femecmuicem  ance.cecerbs  vota  ezcipiaBt:  (d) 
ififigenter^  Vt  io  fcriptis  t^igant  voca  feu  proc<^ 
colioinferant,  eaque.(e)ffiarpuhiicenc»  vc  el»* 
^us  cenfeatur,  in  quem  maiorp0n  cafUMticomr 
ienfit  y  et  iic  in  vftim  cooferenda. 

f  XXXVIII., 
MAIOR  pars  eeftiinanda  racione  coBegu  ip« 
£us,  non  (impliciter  ex  numerQ  votorum.  in  Pr<K 
^de  (a)  fi  deeft  maior  pars  intuitu  capituU^  nihil 
ea  eledbone  aAum,  fcd  lequente  die  reiteraoda» 
fm)  et  tamdiu  repetenda,  donec  maiora  voca  quit 
ferat;  (b)  maior  pars  quoque  /fii?/or  efledeber,  ^) 
cuius  ratio  hodie  non  haberur ;  1)  nifi  (c)  in  pon- 
tifice,  qui  per  duas  r^i^i/ concl8uisde(ignaiidufl^ 
»)  qyxdi  faniorem  partem  abfglute  conflicuerc  cre-' 
dwntur.  a) 

J.    XXXIX, 

svPBK  eleAione  pera£la  et  publicara  (r)  de* 
eretum  eleciionis  conBciendum,  fubfcripcionibus 
eligentium  roborandum^jt^)  adhibitis  eriam  Noca^ 
riis^  onmia  legitime  annorantibusj  ec  torus  a^s 

fioien* 

•)  e.  48.  y.  ii  eleft,  reguL  r.  6. 
%n)  r  25.  X  b.  t.  n)  €.  6.  X  fd. 

f^)  f .  4).  et  55. 57.  X  eei^  X)  €.  9,  eed.  in  6. 

1)  c  iR ON.  4^  i».  f  p,  s),        /»)  r.  9.  C  s.  q.  r.  r.  !]•  C 

tm.  Jrident.  /eff.  XKF,  de  7.  f.  i.  (.  20.  X  eed. 


DE  re5TVLAT-  ET  ELECT.  PRAELATORVM.^' 

finiendus  hyinno  Ambrofiano.  (2)    Omnis  vari- 
«odi  potellas  elctlonbus  adcmu.  0 

§,    XU  ^» 

Ai-TEH  modus  eli^?ndi  efl^  pe;r  compro* 
WissvM,  quandoft  caprculOj  nemine  diflrrrien* 
re,  vni  vcl  plunbus,  eriam  exrra  grcmium  capitu- 
K  exiftcntibus  clericis,  t)  elcftto  commirrirur  c} 
Eleftus  a  compromifLiiis  recufari  nequir,  etiam- 
(ivnum  exfeelcgeruntjTij  modo(a)  forma  coni' 
promifTt  fcruata  ^) :  ;^b)  iHud*  re  integra,  haud  ro- 
vocacum  fueriL  <t) 

$-    XU 

^^^^xiQVE  etiam  rernus  modusper  iNsrr- 

TR?ONBM  flpprobatQS)  fi  oMnes  in  vnum  mdfc 

coiti&ncitint ,  uoe  virio  ec  prsecedenre  cra£hcu.  r) 

Sed  td  chfMrmpepuIi  fa£la ,  rcprobaca  eit  v) 

§/  XUI. 
BLECTio  faAa  ele^to  mox  praefencanda, 
'dosqoe  coniedfuspecendus^uv)  quem  inrra  men- 
fem  uib  pCEna  amiccendiiuris  edere,cp)  ec  pra^rer- 
"ia  inrra  trimeftre  confirmationem  petere  debec  a 
fiiperioriy  x)  quae  iainconcilio  Nicceno  ^p)  in- 
trodufta.  Ance  eam  habec  quidem  Jus  ex  ele* 
*&ione  quaefitQm»  %/a/^)  fed  vfu  tiexercitiotiMt 
deftituuur.  cu) 

0  €.  5|.  X  ii  eleS.  et  e.  ix.        v)  e.  a.  X.  fd.  c.  27.  D.  6j. 

,  Hd.  '    '    .  t9nt.I.b,t.,^A9.fqq.    .  • 

I)  r.  S-  3f.  «i.  «v)  oon  antca.  c.  4«,  X*^ 

•)  ^-  30. 31  X.  cm/.  ..    ♦)  f .  6.  /tf^,  m  6. 
»)  r.  fl.  X.c»<i.''  x)  f.6.r/>. 

i)  r.  3i.  X.^f  .'  aI^)  r.V  r#»f,  Niif, 

l)  r  jo.'X.  e<  ' '/  . '  44)  ^; «.  i^  «* 

4)  V.  4i.  X.iii    ;  •'  ;  •■;)  i.  9.  .17.  Xfi* 


$8      LIBRI  I,     TITVtVS  V.BT  Vi: 

§.    XLIIL 
.  coNFiKMATio  kleo  defidcTMiir,  vt 

mminerur^ror^j^  e/e3mtiietperfana$e/e3i.  ^ 
de  haec  ( i)  pecenda  a  fiiperiore  ab  ipfo  eieAi 
capLtulo»  cui  decrecuin  ele&ionis  transniiRi 
CUim  quidem  epitcopum  metropoiitamu.  con 
mabat,  a)  ec  pomifex  eos  duntaxac,  qm  imn» 
ate  eiu8  fedi  (ubiefti  eranc;  0)  epifcopua  v 
medintoi  pr^tlatos.  Aft  iure  pouo  epiteopor 
frotationem  £ui  iuris  efle^  cenfiiic  poncifiBX,  qi 
td  cmifas  maiores  percinerec» 

§.    XLIV. 

iN  quibns  regnis  (a)  nominatumes  r^gid 
locum  eleclionis  {iicceflerunc,  vc  in  Galliai  ( 
pania ,  ceceris  7),  probatorium  diploma  pecend 
a  poncifice  per  ipfiun  regem,  epilcopum  d 
gnancem* 

J.    XLV. 

BLECTi(3)  perfonaliter  Romae  compar 
iusfi  fimc,  vel  impediciprocuracoremdegicime 
ftru£lum  miccere»^)expenfisexr^^ifiikrpne/4 
ta  vacantis£o\vLQndAsM)  (4)  Paritereciamcap: 
lum,  ele£tione  in  concordia  fa£la»  duos  prcnn: 
tores:  fin  in  discwdia^  fingulae  parces  duos  c 
aQis  ec  monumentis  micrunc>  ec  candem  (5)  ex 
de  procejfu  ip{o  ec  perfona  eleSi  in  confifiorio 
paii  cognicio  infticuicur.  0 

^.XL 

«)  adhue  tempore  xhno-  riK. defierdpiUt. Ub.  I 

dsHTiiIIl.r.3i.f^44.  b.t,  a.  n.% 

/3)  r.  ^  X  de  C4uf4  pjfejf.       t)  r.  i«. b.t.  in6. 
tt  prep.  i.  44.  X.  b.  t.  tl)  e.  45.  X.  A.  /. 

7)  FLBTAITI    i;i/Ii^  for,  1)  BA&BOIA  Je  vusu. 

eeel.  P.'  I  r.  10.  f  ig.  fqq.    eeeL  lib.  L  e.9.  u.  io« , 


DE  rOSTVLAT-  ET  ELECT.  PRAEtATORVM.  59 

9.  XLVI. 
A  inecropoHrano  confirfnatus  olim  etdeoi 
pv^a^tl  iMramentum  jtJeiitatts y  pontiBci  vero 
non  alii^  quam  eidem  immedLate  rubie^U,^)  fecun- 
duin  formam  proercnpram-n)  lurenouo  perrofl- 
firm^tiomm  etiaoi  huius  iuramend  exaftioaeai 
£6i  ponufex  afleruiL 

r  5.    XLVIT, 

W       HAC  conHrmarione  vinculum  m^  feu  mnrl* 

nontum  incer  epifcopum  er  eccleliam,  ele£tiona 
L  initiatum,  ranim  fitSjj  vtea,  <\\\x htrisdi^wnif 
\  fiint,  pcragere  quear.  i)    Ptenius ius  ex  r/e^/CM 

nancifcunrur  epifcopi  exrra  Hmites  Jtalim^  qul 
^f^uzm  ante  coTjfirmationem  mox  imperii  facri  ct 

^tofiini  exercicium  confequuacur,  nifi  capicult- 

tioae  prohlbeaiitur.  u) 

/  :%  xLviii. 

vioELicsT  gnte  eiedionem  vd  pofiult- 
tionem  de^lores  leges  fauius  capiculacionii  de 
wtoda  regminis  concipiunt,  eleiSoque  offerunc,  vc 

[  cas  inramentoconfirmec,  quod  fiib  bac  condicio- 
ne  eieftus  fic  Danrnatse  vero  fiint  >  (  a  )  quae  df- 
trimentum  graue  Autixxm  epi(copalium ,  ec  (b) 

i    imdminium  caplculi  quoad  iura  cerricorialia  in-! 

:  docuac.  ») 

$.xmc 


I 


{)  c.  13«  X  ir   9mdi$r.  et 

n)  €.  4.  ir  inni, 

m)  Tt  vocatur  in  #.7.  X.  de 

.  ^€,4.X,ditr4Miskt.§fi/i. 

i)  r  17.  XM^tkB.  •■■^ 


«)  vij«decretain  lbopqii* 
pi  de  aono  169B.  ct  buUim 
iNNocENTii  XU.  df  snnB 

16^5.      Spud       sbNNBMAN- 

N  V  M  i»  defenJtQne  iurium  C4h 
finUi  Hcllf.  €$H4g.  S.Andri4^ 
Hildtf.p.  26.  it  i»  ngifir$ii0^^ 
4llig.  jp.  14« 


00     XIBRl.  !•     TITVIVS  V.  ST  VI.   ^^ 


§.    XLIX. 

SEc^viTVR  via  €xtraorifinaria  et  qnidetn  ' 
'  (I)  per  poffuiationem.    Foftu/are  idam  eft  ac  if-  > 
ftanter  petere^  ceu  olim  fiebat  anteconftinuionem^ ; 
praelatorum  a  popula  «x)    Sed  iure  deeretalmm.- 
pecuiiarem  fignificatum  accepit.    Videlicec  f^^f  \ 
STVLATio  elt  capituli  petitto  ad Juperimtem &  \ 
re^a^  vt  is  ^  aui  eleBtone  defignatuSy  aefeGhi  can9^ 
nicoy  difpeniahili  tamen  laboraty  per  viam4ifp€n^\ 
Jationis  ad  pralaturam  admittatut.    Duo  «tm'l 
hic  concurruQt:  (i)  prscedeosper  vota  ^xmfjj^, 
ja  defignacio  fubieAiy  laborahtis  defeAu  canbii|- 
co:  X)  (2)  rubfequens  petitio  pro  adnuifioQe  pq: 
viam  diipeoiationlst  y 

$.    L. 

pRAECEDiT  ergo  qualiscunque eleSio^  wt 
vota  maiora»  vt  de  voluntate  capituli  conftet» 
quamuis  forma  in  c.  ^2.  de  eleQ.  tradica  non  ez* 
ade  fit  (eruanda.  Ouandoque  duplo  maiora  de- 
'fiderantur,  vt  poftulaiilis  eligibitem  fiiperare  po^ 
fit.  fi)  Poftulahilis  vero  dicicur,  qui  defeftu  cf 
nonicoy  difpenfahilimtimy  laborat,  v)  veluriift 
aecare,  nacalibus,  vel  vinculo ,  quo  alteri  ecdefias 
«tdftriftus,  vei  fi  iaicus.  etc.  |) 
§.    LT. 

s V B s E Qv I  debet  petitio  ad  fuperiorem ,  qui 
fatione  eptfcoporum  eft  pontifex,  0)  racione  medim* 
torum  pra/atorum  QpifcopuSy  cuifiibfiint. 


«(x)  c.  16.  D.  61.  t,  I.  D.  6a. 
«.  16.  D.  6^. 

A)  modo  non  (it  indignut. 
s.  u 

fi)  c,  40. X.deilea.c.^,X. 
b.  f .  alio  jaio  prxualec  deSdo 


mimrispdrtis  c.  40,  X.  de  ek9. 
»)  cf.X.dep^ft. 

l)   C,fiX.Hd.C.%OttuX. 

deelecl.c.  i%,X.e$d. 
•),€.4.X.defeft. 


LMlJpSTVLAT.SXELECT*  PfiAELATWUKMi  fi^ 


§..Ul 


'ivr 


ntto  ideo  dirigimr  td  fiiperior^m,^  vf! 

Mritf  Jifpenfdtione  admutanir^  ff)    Quocjrca  (i) 

fuperiore  reiici  poreft*  quit  eft  mfgisjfrrff/^j. 

^uam  tufiitta:  ^(kvismimiffio  t);  (ij  defigflatus  nuln 

)um  ius  qusUrum  haber  ance  tidinillionem;  t»)  (j)« 

tdmuiifcationLm  in  fpiritualibus  vel  temporali^ 

T^n:e  eam  iiifcipere  nequir  ^);  (4)  re  integrat 
h.  c*  anEequflm  petitio  lupehori  praelenrata^capiip 
lulum  confilium  fuum  mutfire  poteft.  x)  Reieiltt 

oftuianoDe  fuperior  prglacupi  ^cGsoy* 'j^)  ^  --^ft- 

AB  hac  diffi^TtpoJfu/^ttioJwtp/expToconferjfk^ 
etn5impetrando,ab«^^quequodefi^natus  eligine^ 
quit>  vtut  aiias  habilis  fit.  Confenfus  taljs  varii? 
ex  cauft$  defidmtur,  vel  ob  ixisregium  ^/a//) ,  vel 
aduocati^  w),  vclob  votum  obedientiae,quoele- 
Stus  adftringirur^  velobatiudinterefle  fundatum, 
ec  ita  renen  confenfus  votum  negatiuum  conti« 
net,«)  cum  poceftare  exchfiuam  dandi. 

$,  UV. 
.  iH  pr«el^turis  et  baliuiis  ordinum  militt' 
r&tn  A*  C.  etiam  poftulatio  fecundum  quid  to* 
cum  habet^  fi  poflulabilis ^  cui  iuxta  ftatuta  ea- 
rum  defeftus  obftat>  cum  eiigtbiii  concurrit,  vc 
iUe  non  aliter,  quam  duabus  certiis,  bunc  fupe- 

raro 


r)  fi  dWcflo  elJgitor,  de- 
t)  */V  X.dep9jlHL 

jt)e.^X.iep^ 

md^  n4t*  Germ.    Hlc  pnmui 
.4fi4  cA  mmipdtum*  f^i^^ 


vd  ipifi^pslif;  olim  capitU' 
lam  alium  digcbar,  r.  i.  X<  df 

■^^^J^)  fecandani  praxin  uh 

m)  twm,  hb,  f,^,  ij. 
m)  t4m,  lll  tit,  4iiHnf0^ 
tr$n.%,iyfqi* 


62  tiB*  I.  irr.  v.ET  VI.  de  posrvt.  etc.' 

rare  poffit;  m)  nulla  ttmen  admifEone  defide^ 
lata.  0) 

§•    LV. 

-ABSOtvTE  et  nrat  ^Jmi^ne  ntcttEm^  eft  ' 

inpr^/tffvri/im^i^rti/cttiuKun  ^ 

genda  ad  dominuniterritorii,(ecunduniprindpta  .^ 

adduAa8eftimandaj3*)qu8eeftlocoro»)AiM^^   i 

§.    LVI.  >•, 

ciRCAlmmediatos  pmlatoa  A.  C  duo  vp^ 
onda,  (t)  quod  nulla  amfirnmtnm  indi^ean^i 
fluamuispro  infeudatione  vltra  tazae  ordmariaB; 
ttimmam  iofiiper  eiusdem  dimidiam  pendere  ^ 
beint,  ac  prseierea  ritulo  eleShttiim  velpq^u/^ 
fum  defignentur  03) :  (a)  quod  C0fitid€tpmet  i||»> 
praefcripcae  aduerfari  hand  debeant  conftitationi-  . 
bus  imperii,  paci  religio&  ac  Osnabrugenfi,  mul-' 
to  minus  A.  confi^oni,  aut  confcientiae  eo- 
rum.  7)    Mediari  denique  prfleiari*  cuiuscunque 
reli^onis  fiierint,  in  territoriis  proteftanriuma 
domino  territorii  candem  impetrant.  77) 

KEOATA  ctmprwmtidnt yel  admijitme^  ele^ 
ftto  caflacur,  et  ex  coneord.  natimisGermmi.\ioif^ 
rifex  epifcopum  naminMt.i)  Acque  inde  (II)  n»i' 
fcicur  alcera  via  extraardinMria  perueniendi  ad 
preelacuram  ex  nominatione  regum^  vel  pomificir 
refpeftu  epifcoporum :  ec  bfmmi^  incuitu  inferio* 
rum  praelacorum  in  cafu  addu£lo>  aut  hSta  refi« 
gnarione  >  vel  depofirione. 

TIT. 

««)  BBCMAH.    iH    hlfiiT.  y)  4r/.K/./*.f  1«. 

ffi.  hb.e.  V.^.  4.  iHf.  yy)  tm.  I.b.  t.  5. 77. 

,fi)  Mft.  V.  IP.  $.16. 21. 23.  I)  Adeft  hic  (ecnndas  cafua 

lOtm.Lb.i.^.\9.  mmimuiimiPefdttt. 
00)4rt.KlP.i.2Uii. 


W^m  <^>  ^ 

-1 

-TIT.  VIL 

TRANSLATIONE  EPI- 


L 


SCOPORVM. 


SYN0PSI5. 


pri  fiii  MdmdUftm 

It  Ex  tAUf4,  nt' 
tviifrutis  IIL  C*»' 
.irwfwrtmip^  Ex* 
p  inmtm  ttdnsferri 
\qu4nd§  in  p^thtm, 
^iusfit  ^nre  ttnjecrd- 
/,  Admijjd  trdmU- 
tiftx  txcrd  $riitnem 
fuc^fjf^rtm  tt  ttdnS' 


tdtus  lihiTdtHT  dprim  wk* 
fid,  VL  Mtn*rtt  ttrriti  du* 
citritdte  tptfccpif  vttijittrpr^ 
ttfidnta ,  tttnjijhrit  ^  itdnsjl> 
THncur.  ViJ  Tram/^dtip 
inuiu  qudnilo  ItfCum  hdt^tdtf 
VUL  Fdtrmi  ipnftnJUs  nm 
4tfidtrdtur  in  trdnthtdtitne^ 
ni/tftr  monHm  ptrmutdtipnit. 
fidt.  iX  TrdnsUtc  prv  rdt4^ 
temperis  frttctu^  btneficii  d^ 
mijfi  dthtntv^,  K* 


^^^^^^% 


& 


Dioiienturdenique  pveAti^yh&tL  fxfiulatia^ 
if,  ad  praelaturas  waiores  per  transla* 
r  I  o  N  E 11.  Eft  vero  nihil  aliud ,  quam  f//* 
A  pralati^  ab  ecclefia ,  cui  prafuit^  adalitm 
^  aJmjffionem  fuperioris  y  ex  can^a  necesi^ 
HlvtUitatis  fa&atranfitio. 

tANstATio  omms  facienda  (i)  poft 
lentem  ec  a  poncifice  admiflam  pcftulatio^ 
b)  quia  beneficio  curato  gaudens  diredo 
quic.  Vnde  1)  audoritas  papa^^ex  difpHih 
eiusdem^  pecenda  ^quod  vincultim  prius 

ibl- 

^.  X  ik eUS.  perj:  c.  6.  Xim^YUmiWt^ 
#.4#iUlrf4lMir.   tm.  .      ,i 


€4  LIBRI  I.     TITVLVl  VII. 

foluendum  fit;  0  licet  olim  ad  metropolirt 
et  fynodum  prouincialem  haec  caufii  fpti 
rir.  ee)  Absque  hac  difpenfntione  fiiAa  rrai 
nulla  eft,  fed  vtraque  carere  debet  pr^latus. 

$.111. 
FAciEKDA  II)  hxc  ex  caufa  mr^if] 
viiiitatis  communit^  vt  maiori  cum  fnidu  < 
fixnous  pra^efTe  queat.  i/\)  Regulariterenin 
hibita  eft,d)  quod  ex  ambicione  ec  lucrif 
fiepe  ruTctpiacur.  0 

§.  IV. 
oyiX  ftd  (^aecedentem  pt^uhtumem  i 
latio  nc,  lU)  coi^nfut  quoque  transfd^endic 
(arius  eft;  exrra  ordinem  ramen  inuirus  xtk\ 
tur,  fuadente  necetfitatt  et  vtilitate  x)  decre 
perioris,  vela  maiori  fedead  minorem  inpm 

?iuam  trantlocationem  dicunr,  qiiippe  qus  j 
us  infolita  eft.  A) 

$.    V. 
FACtLivs  permifta  hiir  translatio  epifcop 
Ai  et  confirmari  ante  confecrationem^  quade 
vinculum  cum  ecclefia  confummabarur.  jbt) 
ficilius  poft  eam,  vt  maiori  deliberatione  opu 

§.    VI. 

TRANSiTiONE  approbata ,  (a)  ponrifex  \ 
vt  in  cafu  poftuiationis  prouidet  fedi  vacan 

(b)i 

0  €.  4.  X.  *.  r.  «)  r  6.  X.  ieatit.  i 

•■)  r.  37.  C.  7.  y.  r.  f r  frj.  />rrf/. 

.  ;0  ^- «5i «*w. ^-  ?•  ^*. ^  A)  c,  I.  X.  A.  r. 

.  •)  «^.  f .  37.  f .  30.  i/f  f foS.  m  fi)  ri.D.  100.  r.  4. 

y.  e.  3.  X  A.  /.  t)  pcr  c$nc4rd,  rut.  G< 

^)  r.  23.  r^35.  C.  7.  q.u  Adeft  hic  tfrdui  caTas 

0  r#»r//.  &ri/.  r.  i.  C  i.i^  n4ti§ni$  foMlu^axtrm 

eJer,  nm  n/uL    .  ria. 


DE    TRANStATIONB    SPISCOPORVAL     {$$ 

\)  rraDslBrus  ]iberatur  a  vinculo,  quo  priori  iun^ 
os  fuitrCc)  palliumj  quogfludebaCj  traosnutdC 
MitiBci*  ^) 

i.  Vil- 
PARi  ratione  nec  presbyteri  au?  ilii  clerlci 
feriores  ecclefiam  fuam  deftrere,  ec  adaliant 
ansire  poflurlt,  fine  epijcopi  attSaritaUy  c)  er  tx 
ufa  iufta^  quod  pati  vinculo  cum  i\xt  ecclefil 
^entur-  Nec  diuetfa  proteftantium  rcntenriai 
lod  ordinatio  graue  inducat  vinculum  inter  mi* 
[trum  et  eccleli^m,  ad  quam  ordinatuseA^  Fal^ 
II  ^  qtri  credunt,  confiftorii  decreto  negarp^  fe 
!!cederepofl!*e,quodvocarionemnouam^/v;>tf^ 
bitrentur,  de  cuius  admUIione  vnic^  confifto' 
inii  non  ipfimet  iudicant.  Vnicum  excipiocd* 
m>  fi  in  liieris  vQcationis  ffilniftro  ecclella:  r«* 
piacio  libeta  referuata  fit*  is) 

$.   via 

TRANStoCATio  eciam  miniftri  ecctefi* 
lliti  fieri  poceft,  fi  ex  mutatione  loci  emendaiio 
orum  fp^randa,  ^)  vel  fcandali  caufa  remouend^ 
ulta  vr  plurimum  incommoda  habec ,  quiaia 
nam  fit^  vt  remorio  magis  fuadenda^  ad  mint- 
um  in  ea  decernenda  magna  opus  fit  circunp 
eaione-  <t)  ,     ,,,       ,       ,  ^^        ,; 

-  ■;■■■•■•'    ^^    .  •  .V.  ; 

$  o  L 1 V  s  cMfiPmi  auftoritas  ^  non  etiam  pa-^ 
mi  confenru^j^in  ea  decemenda*  defideracuri 

i)t.  24.  c.  7.  Q'  i.  0  ^»»».  J.  *•  ^  s««o.yiff • 

9)  $$m.  y.  th.Jefttn.  f  vle. 


66  LIBRI  L     TITVLVSVliL 

sifi  per  modum  permwtationis  fiicienda  fic,  quit 
tniitua  traq^cio  ddidtcstpriefentationem  vtriu»; 
que  ecclefis  patroni,  ad  quam  etiam^  iufta  ixu^, 
dentecau&9Cogipoteft.T)  ' 

c  B  T  E  R  V  M  translatus  non  reitituit  impeo- 
dia  in  eius  vocationem  ab  ecclefia^  quam  deierii^ 
fa£b,  et  pro  rata  temporis^  quo  deieruiit»  &lar 
rium  ei  romendunL  t;) 

HT.    VIII. 
DE  AVCTORITATE  ET  VSV 

PALLII. 

8TN0PSIS. 

Anhieplf€9ipi  etUm  pM§  Ji§pi  et  tpifie^  €99f/krMtitn§ 

•^  indigem,  J.     Qued§/im  indigene^  vf  pentificdSsperM» 

in/igne  imferidle  erdt ,  dh  im*  gere  peffinf.  Vll,    Olim  sthp» 

ferdterihus  pdtridrebis  trihu'  tpkeee  pUne  fm  ^pciefimgi 

tum.  TdHdempemifexfueiu^  mn  ptterdnt.  VllL  Petendd 

refihi  illud  dfferuit,  4  fuedr'  intrd  tres  menfes.  IX.  A  fui» 

tbiepifiepiidpeteredebent.  IL  husfdcienddf  iffifientesqm» 

FermdpdUiidntiqudetreeem.  ndmf  X.    Fit  ineeelefid  vi*  . 

Jlh  Petefids  eim.iy.  Ddtur  dt$dtd,died9mini€§XL  Olim 

fefi    iurdmentum  fidelitdtis  fild  mdnuum  impefitiene:  be^' 

frafiittmSf  grdui  Mre  filme.  die  etidm  per  vndienemetvd» 

Medm  trddendi.  V.       Vfus  n§s  ritm.  XII.     C$nfeerdts  4 

pdliii  perfendUs  et  refiridm  PdpdVHdnturfrdtres:  dntes 

efi.  VI    Pratered  drebiepi-  filii.XUL 

$.     I. 

VI  ad  archiepifcopalem  fedem  eleAus,  vel 
a  minori  ad  illam  translatus  efl^,  praeter 
confirmationem  etiam  pallium  a  pontifice 

petere 


Q 


t)  1. 17. X.  dt m. t^tm.        •;  $m. lb,f.^ »7,/Jfi 


E  AVCTORITATE  ET  VSV  PAtLlI.     6f 

s  debet  inrra  tres  menfes ,  (p)  quo  pUnituJo 
fis  pofitificalis  cttm  arcbiepifcopaUs  mminii 
^tionc  conferri  dicitur.  x) 

Miii  pallium  infigne  imperialit  Jitrnitirtii 
Jtdecusab  \m^tT^\ot\h\x%  patriarchis  con* 
I4  ^//)  Nec  ht  vfum  eius  absquc  confenJ4 
it^is  aliis  comtnunicare  poterantj  w)  ne 
Ti  pontifex  Romanus,  adhuc  aeuo  ivsrr* 
r.  Frafta  iraperatorum  potcftate  in  Ualia^ 
ex  Une  imperatorum  ^u^ovim^ pallium  ec 
,  et  aliiscommunicauic,  ab  initio  dumax^ 
uibus  vicaYiatum  in  iure  pattiafci>fiii  con* 
tt)  tandem  etiam  omnibus  archiepi(copid  ^ 
VllL  ope  boniFj^cii,  in  Galliam  ec  Ger* 
im  mifli,  quo  hi  prorfiis^  vt  pontificiswfii* 
officialeSyXnoffictbproprio  tiiuh\t&\  fuerunt 
etiampacriarchis  orientis  obcrudere  voluic 
cEivTivsIII,  cum poteftate,  vthi  poftM 
«hiepifcopis  id  conferre  pofftot^P) 

%    III.  ^      ■ 

>LiM  erat  indumentum  fotius  corpona^fid 
vsque  promiflum)  fplendidiffimum  atque 
>fum.7).  Hodie  PALLi VNt  cftr/rnr/KjyZw 
,  latitudine  trium  aut  quatuar  digitorum^ 
\dida  lana  Contexta^  quatuar  ctucibuf  intej^ 
tata^  et  folenniter  fuper  altari  Si  Petri  Con- 

fecrata^ 


..I.  fi.  106.  <.  4.  Jt  ^    kr.  Un.  ecUg.  tV.  t*  tf. 
I»)  im.  L  b*  /»  §.t. 

TA4fClL   L    «fiflf»,         V)  itKAtCB.0^1. 

E  a 


Cl- 


68 


LIBRl  I.      TITVLVS   VIII. 


ficrata^  vnde  de  corpcre  B.  Petri  fumtum  did- 
txxt.l) 

§.    IV. 

co  indigent  arcbiepifcopi  et  epifc^pi  exemti, 
•bsque  quo  nec  epifcopos  auc  ecclefias  confecni- 
re,  nec  dericos  ordinare,  nec  imperatpres  autror 
ges  coronare,  nec  chrisma  conficere,  nec  conci- 
iium  conuocare,  0  uno  nec  nomen  arcbiepifcppi 
vfiirpare^  pofliint,  vc  deterior  conditioiu  ar« 
chiepifcoporum,  quam  epifcoporum. 

«.    V. 

PALtivM  non  datur,  nifi  fortiter  polfa]ha<r 
tibus  poft  dacam  fidei  profeffionem  if),  vc  vnita^ 
temfiaei:  eciuramencum  fidelicatis  praefticum,  vc 
tbedientiam  ti  fubieSionem  oftendant.  d)  Oiim 
gratis  dabacur,  i)  (ed  hodie  graui  aere  redimen- 
dum.  Tradirur  vel  prcefenti^  vei  cradicip  eius 
commiccirur  vni  vel  duobus  epifcopis,  qui  poft 
mxiXx  celebracionem  genu  flexo  in  ecdefia  merro» 
policana  id  cradunt,  adhibiris  confiietis  formu» 
liS|  x)  et  fubiun£tis  liceris.  h) 

$.    VL 

PONTIFEX  eovcicur  liberettvbiquei  ceteP- 

ri  non  item,  fed  duncaxac  (0  inrra  quamlibec  fue 

ecclefiac  prouinciam^):  (2)  prseltcripris  quibus- 

dam  diebus,dum  miflarumiblemniacelebranc:  v) 

(3;al- 


t)  r.  4.  X.  if  elfa.  t$m.  Ib. 

tS^ 

•)  €.2%.inf.diiUS. 

Oc.i.X.h.t. 

n)  c.  I.  3.  D.  100. 

^)  c.  ^XJeelecl,  ciwionf. 
b.t.f,\i.  P§ntif.R»m,f.  iig. 

^  r.  3.  D.  100» 


«)  Ceremen.efifi.e.i^.Pen- 
iif.  lUm.  f.  X17. 

X)QA%vn%indi9tm.R$m. 
€.iy. 

/i)  €.  I.  X.h.€.4,$.eed. 

0  €^6.  X.i.Ciremen.efij€, 
cit.L 


L 


DE   AVCTORITATE  ET  VSV  PAtll.  69 


I 


(3)  alreri  commodari  nequif  ^:  (4)  cum  paHid 
-  iepeliunrur:  (j)  translari  ad  &Iiam  fedem  archi* 
Mpifcop&lem  nouo  iodig^ent  palljo  0):  (6)  duplid 
"palUo  indiger»  qui  duabus  fedibus  archicpifcopt* 

libus  prxeii. 

§.  VII. 
SED  nectradino  pallii  fufficir^nin  etiam  ae- 
ceflerit  ccnfecrathy  aeque  in  fimplicibus  epifcopis 
ncccfTaria,  quo(i)  vinculum  cum  ecclefia  con* 
fummatuf ,  m)}^ (2) po^tificalia  f{n&.^  difta  con- 
ferunrur,  K  e.  ius  ordinandi  ciericos,  confecran- 
di  ecclefias  et  altaria>chrisma  conficiendi,  ^)  con- 
firniandibaptizatos, cetera.  Abhisdi^erunraAus 
or^imifacerdotalify  0roplicibus  prcsbyieris  per 
^rdwmione?*!  concefii* 

$-    Vllf. 
SicVTi  prcsbyteri  potefiar  ab  cntiinatiom 
P^ependet  in  totum,  ita  epifcopi  olim  pofl:  ^owy^ 
€rationem  demum  rite  fuo  fung;ebantur  ofiicio, 
vt  ance  eam  ecclefia  adhuc  diceretur  vidnata^  <r) 
<5uod  vtriusque  reuera  vna  crdinatio  eflTet  et  di-  '  *  ' 

cererur  r)    C^o  circa  fecundum  tempus  ordina-  a 

^  tnnis  locum  habuic  inter  comprouinciales.  f)        "  >  ^ 

$•    IX. 

c  A  V  T  V  M  h\inc  in  finem ,  vt  confecratio  fie«* 
ret  incra  tresmenfes^  ^)  nifi  necefiicas  magna  hoc 

tem- 

I)  €,  i.b.t.  t)  c,  I,  €.  34.  2>.  93.  e.  f, 

•)  c,^.X.dep§fiuUt.fral.  D.V5. 
w)  c.^,X.detrAnslat.efif€»        v)  L^^.C.deepifc.dud.e.u 

0  €.  15.  de  ekfl,  et  eL  f-  D.  ig.  z  1  e  g  l.b  &  de  efifcl  iib. 

kfi.  II.  f.  9.  §.16. 

r)  €.  2.  D.  75.  €.  I,  D,  lOO.  ^)  €,  2.  D.  75.  €.  h  D.  IQQ« 

E  3 


70  tlBRXt     TITVtVSVin. 

tempns  procelari  vrgeat.  Hoc  hodie  remper  fin^ 
gicur,  vc  confecracio  ad  plures  annos,  ime  fope 
in  perpecuum  difFerri  queat,  praefercim  in  Ger-. 
inania,  in  qua  epUcopi  ftacim  poft  eie£tionem 
epifiropacus  fafces  arripiuACi  ac  pontificalia  .petf  ^ 
vicarium  peragunt* 

ARCHiEPiscopvs  confeqrstur  ab  omnn 
l>us  fuce  prouinciac  epifcopis:  x)  ^9^^^?^XX)  > « 
metropolitano  vel  cui  vices  fuas  commific,  con- ' 
vocacis  eiusdem  pr6uincj«e  fufFraganeis,4^)  ec  ad 
minimum  tribus  pr8efentibu8.ci»)  In  defe£racomi^ 

Srouin<|ialium  alii  ex  vicina  prouincia  euocan- 
i. «)    Cecerum  vnus  tantum  perag*.  primariun| 
conrecrandiofficium:  ceceri  ailiftunt. 

$.    XI. 

FACiENDA  confecracio  in  ecclefiu  vsean^ 
t^i  3)  quod  per  eam  ecclefiae  fiiac  alligetur,  adeo« 
que  idem  quoque  obferuandum  effei  inparocho* 
rum  ordinatione.  Peragenda  die  dominica^  7) 
in  folenmi  mifFa»  hoc  cum  difcrimine^  vt  ponti- 
fex  ance  bymnum  angelicumcon^i^cvtXKiT  ^tt  poftea 
confecracus  miflarum  folemnia  conficiatj  ceteri 
vero  inter  epifiolam  et  euangelium.  l) 

§,XIL 

X)  e.  i.D.  €6.  m)  e.  9.  D.  6j. 

xyii  vel  etiam  plurfs  rimnl        /9}  cqmil,  AureK  IK  ^.  $% 

§,  5.  X.  de^e^nfeer;  eecL  D.  51. 

4)  r,4.D.24.r.s.D  64.  y)  r.i.D.75.<.5-D.  51.* 

m)  e.pen,D.6^,€,2.D.M.       I)  e.  ag,  iu  f.  de  eleH.  e^ 

$.  4,  f w.  tiie.  tk&.  fet. 


»E  aVCTOMTATE  ET  tSV  TALtXU      Jt 

\  FER  plura  recula  fola  manuum  impofitione^ 
tore  apoftoUco,  perafta,  absque  vnBtone^  quac 
rius  innocuic ,  ex  iudaismo  dfrumra^  ^  in  ^^rfi- 
*  capitis.  <)  Adhibenrur  praerereainfinitirirujj 
reccs ,  imerrogationes  j  aliaque  exponttficaU  Rq- 
tfj9o  addircendaj  infra  cangenda.  r) 

1  $.    XIII. 

coKSECKATto  demum  plenum  ius  et 
iDfonium  fraternum  confecratis  confcrt,  vt 
ofthac  z^z^^fratres:  aniej?//Vvocentur,  cum 
neri  omnes  clericif  etiam  cardinaleSi  B)  ntulo 
tkrum  defignentur,  quod  in  confortium  epifco- 
forum  cum  papa  non  finE:  aiTumrif  0  ^^  confecra- 
,  demum  coepikopi  6ant*  x)  Denique  Hngulis 
nnis  rolemais  conrccrationis  memoria  celebrfr- 
ir.  h) 


« 

M 


HTt 

0  II  an  I H.  (U  SS.  0rdindf,  mi.  dek^.  r.  ?-  X  if  renmte: 

^IILex.  6.  c.2.\^.i./qq.  t)  c,  6.  X.  de  crhn,  fdlfi. 

0  c,uX.deS.  vnQ.  ci &  on,  tic.  de  elect. f .19. 

n)  fif.  XV,  defuTd  vncHi-  »)  c.i.  D.  84. 

r  f  46./eq.  X)  c. i6.de cenfecr. Z>.  i. 

^)c.^^.Xdeef.ett^t. 


E4 


fii  t0cium  tf  htiefitimm^fd- 
v§  cfericsli  p^tu.  /X      /fir , 
enim  depcm  neauit^  nffiHs* 
fenfinte  pontifiee^  ime  afieer* 
dete  erdinate  nnmqnm^  ^ 


TIT,   IX. 

DE    RENVNGIATIONE. 

jS  Y  N  O  P  S  I  S, 

TDmmeistiequidJ^  Fnch  ricesmedidtei.  VI  SpenitfiL 
/^  iius  rffici^ficre^  dtjfici-  nHqn^nde  etidm  eedcle.  Vlt 
fiusfidtM  ciericali  refigndtnr,  fnre^  mn  infdu$rem  tertii^ 
JI.  Elecii§nifd^atP^vec4'  ntfidpmtifice.  Debuiusre^ 
fioni lihere quisrenuncidfJH^  fiffutionis  tenditiondtM  ^effjtr 
l\^on  irem  effUio  idm  Jijcept»^  iiu,  VllL,  ^figf^^ 
IV.DefiJerdturinbjcrenun*  - 

fidtione  iuftd  Cdufi.  V  De- 
fretum  et  finitio  Jisperieris^ 
ft  b^dk  fmtififit^  qmM  epi- 
Jie^  dc  pr^eldtot  exemtes: 
pfifioponm^  pero^  quodd  tie- 

§.     I. 

Ivs  epifcoporvm  vel  aliorum  mnijirctum  ecch'^ 
yJi^  delinir  renvnciatione,  quse  eft  ^9- 
tanea  iuris  velofficii  ccclejiujfici  vcl  etiam  fta* 
tus  cUricaiis  ex  iujla  caufa  ct  decreto  fuperiofit 
fuscepta  abdicatio  fpontanea^  cjuac  eciam  reJignatiQ 
CtceJ^X?^)  vocarirole^ 

§.    II. 
FAClLivs   itt7'e  oblato:  difHcilius  ojficio  ec- 
fleJiafHca  fufcepto,  filuo  ftatu  clericali:  difficilli* 
me  ipfi  Jlatut  clericali  epifcopus  vel  alius  cleri^ 
(us  renuQciac  u) 

§,    III, 
^TEMM  (I)  eleftioni  vel  vocationi,  quae 
elefto  mox  ad  confenfum  inrerponendum  pne» 
fencanda ,  libere  ele^us  auc  vocatus  renunciac 

vei 


XA)  r  4^.  X.  de  elea. 
f*)  f .  lu  X.  ifr.  t.  ibt ;   loce 


fdntummodo  cejferity   et  non 
ordini  rei  etidm  dignitdti. 


*E   REXVNCXATIONE.  ^J 

1  exprejfe  vel  facite^  intra  raenfem  confenfum 
ud  dectarando*  jujn)  Hoc  faflo  eledlores  sd 
eleilionem  pergere  pofliinr,  renuncians  ve* 
erappeliationemeam  impedire  nequir.  ^»)  Iit 
s  enim  nemo  epiicopatum  vel  aliud  oj^WtfJW 
f/r/ iufdpere  reguUriter  cogitur,  ^) 

§.    IV, 

I  MVNtRis  epifcopalis,  vel  ecdefiaftici  in 
>ere,  iam  fufcepri,  impeditior  eft  renunciatio 
pVinculum^quoailigatureccknarfuae  epifcopus 
usue  clericus,  o)  imo  in  genere  ob  rptionem 
iblici  muneriSf  quodnemoarbitratu  fuo  afeab* 
Hre  poteil. 


$    V.  ^—^. 


TERMisSA  tamen  eft  (II)  ex  iuflaet  appn- 
ta  cauja.i;)  Wxxc  pertiuet:  (a)  confcientia  cri» 
inisocculri  vel  iniuftae  promotionis;  (b)  dcbi- 
as  corpoiiSj  vel  feneiSus,  tttJ  ob  quam  ofiicio 
ipiius  vacare  nequic :  (c)  defedlus  (cieiipae ,  vc 
gere  nefciac  ecclefiam;  (d}  malitia  plebis,  fi 
s^nac  nec  audiat  epifcopum :  (e^  irregularitas/ 
idequaque  cpntra^a:  (Qgraue  icandalumj  quo 
euicetur.  Non  fuliicic  allegatio  grauicatis  la- 
ris>  vel  voluncaris  diuina?  cognitae ;  tu  enim  qw 
>dofci$y  quodialisinfpiYatioJitCdtteftis;^  nec 
nique  periecucionis  imminencis,  auc  merae  vci^ 
acis  pnuacae ,  feu  commadicatis. 

§.  n 

fLf^  c.  6.  de  eleci.  in  6»  •)  r.  4.  X.  de  tr^mldt.c.u. 

fye.i6.X.Jeelecl.  'l)%\o.X,b.  t. 

0  /.  ji.  C.  de  epifi.  et  clen  ^ir)  c.i.  X.  b,  t. 

BGLEK    de  clerice  reni*  f)  vt  ait  Pontifex  rif.  f .  i#» 

te.  Tir/l  vetHmJtprofter. 

E  5 


74  LIBRI  1.     TITVtVS  iJt 

§.    VI. 

ACCEDBRB  debet  (lll) cm^a  cognitio  et  dt^ 
tretum  fuperiorify  qui  iuri/diffionem  ecelefiMfii*\ 
cam  habec,  excepco  poncifice,  qui  libere  lenun- 
ciat  e)  Olim  renunciatio  epifcbpi  ad  iuJicium 
metropolitani  pertinebac;  r)  iure  vero  mmpapee^  ^ 
qui  eath  admitcere  vel  recufiire  poteft.  v)  Priori 
cafu  ad  eum  pertinec  prouifio  in  Germania  ez 
eoffcordatis:  (P)  pofteriori  ca(u  cogipoceft  renun-  . 
dans,  ad  officium  fuum  concinuandum.  x)  I^ri« 
cer  praelati  exemti  cum  confenfu  pontifidsrenun- 
dare  debent.  y\/)  Alii  clerici  minores  ex  deore- 
co  epifcopi,  «)  qui  iut  inftituendi  habet;  vc  ia 
coUatorif  laici  manus  fa£la  non  fufHciat,  a)  quia 
a^ut  iurisdiSfionif  eft.  In  menfibuf  papalibuf^ 
in  quibus  confert  Psipzbeneficia  mediata  per  Ger- 
maniam>  facienda  in  manus  pontificif  iuxca  con^ 
cordata. 

$.    VII. 

FAciENDAeft  (IV)  renunciatiofponte:  coa- 
Aa  non  valet,  3)  nifi  (i)  remotionem  menieric 
renuncians  7):  (2)  fctiisma  vniuerfale  alicer  coUt 
non  pofiic;  quo  ca£u  eciam  pontifex  cogi  poceft 
ad  cedendum  a  concilio  vniuerfali,ex  J^^rr^o  tm- 
cilii  Confiantienfis:  (3)  nifi  cum  inftancia  veniam 
cedendi  poftulaueric,  eamque  impecraueric,  quo 
cafu  conuUum  mucare  nequit.  77) 

§.VUl 

0  c.  I.  b.  u  in  6.  ^)  c.  15.  b.  t. 

•r)  C.  3.  C.  6.  q.  3.  tt)  C,  4.  X.b.t. 

v)  c, 4. X. dt tninsUt. epifc.        •)  c.%.\,  b,  t. 

^)  htc  addt  qujrtus  cafut         /8)  c.  5.  X.b.t,c.  3.4.  Z  di    ' 

ntminAtionis  papaliSf  cuiacce*  bis,  qndc  vi  mtt.  cdufd. 
<1U  quiaius  in  dif^Jiti^ne,  y)  c.  10.  inf.deexcef.ffd^ 

X)  c.  4.  X.  b.r.  c^  19.  C.  7.  Acr.  f .  e.et^.  decencejf.fntb. 


DE  RENVNCIATIONE,  yj 

*        '  V     VIIL 

FACiEKDA  (V)  pure^  QntpaSo^  adiefla 
conJitioue^  vel  modo^  2}  adeoque  wxjauorem  ict^ 
tii  (acJa  nonvalet,  nec  poteft  admitti  ab  epifcopo^ 
Extra  ordinem  admitticur  (a)  ^pomifice^  refi^na* 
tione  in  cius  menfibus  faftai  (b)  inter  proteiUn* 
tcszprincipe:  (c)  peymutationis  caufa  etiam  ab 
eptfcopo.  f)  Operacur  ratis  refi^ario,  \t  non  aliij 
quam  tertioy  in  cuius  iauorem  fa£la  erat^  beneH» 
cium  vacans  confc^rri  quear^  modo  relignansad- 
huc  per  XX  dies  vixerit.^)  Hoc  fa£lo,  refigna-  *^ 
tftrius  fuccedit  fuo  modo  tn  ius  reiignantis:  non 
femper  xntacum^  quiarefignationefemper  vltir 
mus  int€r  a^ua/ci  in  coilegio  locus  vacat.  n ) 

;§^  IX. 

FACTA  reounciatione ,  etiam  per  procura*     * 
torem,  fpeciali  mandaro  inflru^^um,  B)  beneficium 
vacat,  0  "^^  ^^  *""*i  *-**  patet  regreflbs,  x)  nift 
noud,  c/cffjone  ^mcohatione,  A)      Statum  tamea 
ctericalemadhucretinet^manetque  fubforo  ec«         « 
cleliaftica  *.     »,  -^ 

-  :-  •  §•    X. 

voN  acrque  factle  enim  admittinir  reouiip 
ciatio7?i7/ii/  c/erxcff/iSy  vt  TUvCusftatum  laicalem 
adfumere  j  vxorem  ducere,  ec  in  feuda  fecularia 
iuccedere  poflit;  nifi  difpeniantepomifice,  cufQ 
euam  pontifcx  hoc  efiedu  foluere  pollit  vota 

I)  r  4,  8'  itpsit,  i.  34.  X  ^)  chm.y».  h.  9. 

ie  Shrttn,  1)  c.6,derefcript.in6.^ 

«)  r/rwi.  rm  A  wr  pfrtH,  n)  €. }.  6.  X.  b.  !• 

^)  /tf w.  J,  h,  t,  §,  17*  ^}  C.  y  ?l.  4.  #. 


*f 


j6  tlBRl  I.    TITVLVS  «• 

monai^ca.  fi)     Saterdor  crdinatuf  tamen  nan* 
.quam  ad  (ecularem  ftanim  ob  cbaraQerem  indele* 
bilewy  quem  deponere  nequit,  v)  reuerti,  nec  pa- 
pa  di4>enfare  poceft>  vt  rurfiis  laicus  fiat.  ^) 

TIT.     X. 

DE  SVPPLENDA  NEGLIGEN- 

TIA  PRAELATORVM. 


S  Y  N  O 

J^tUm  fiferitr  fitpflet  ne* 
J-^  gli^entUmpraUtofum.  L 
In  conferendis  infto  .tempore 
benefiais  commij/am,  et  ele- 
8ione  poft  tres  menfes  diUtd. 

II.  Deuobiitur  boc  Cdfti  colU- 
tio  et  eleclio  dd  Juperiorem^ 
etixm  in  foris  prouftantium. 

III,  Imo  dd  ordindrium  coU 


P  S  I  S. 

Utorem  in  Germdmdffifdpd- 
lis  prouifio  intrd  tres  menfes 
baud  prafentdtd.  IV.  Nf- 
gligentidm  etidm  in  ddmini' 
flrdndd  iuftitidjuppknt  iudi- 
ces  ecclefidflici.  V.  In  ^Jjiei^ 
commijjd  pieciendd  per  depe* 
fitionem.  VL 


§.     I. 

CVm  his,  qui  renunciant,  quodammodocon- 
veniunty  pralati  negligentes^  qui  officio 
fuo  defunr,  feu  inutiles  liint.  o)  Priorienim 
cafu  vacanti  ecclefix  profpicic,  ec  pofteriori  fqp- 
piec  negligenciamyw/?^?7t>r. 

$.    11. 


/«*)  tom.  I  P.  I.  conf  etdc" 
nfdr[f.4^.n.\^^.f^ij. 

v)  concii.  Tri.ient.fef.  VIL 
e.^.ttjejf.i^  dereform.c^. 

j)  tom.  L  P.  L  confil.  cit. 
l.  n.  155,  fifij,  Vtrum  fub- 
diaconm  ct  diaconus  ?   baud 


decirum  efl  in  concilio  Tri* 
dentino,  quod  refignationis 
fubdiaconorum  exempla  • 
pontifice  admida  non  defi- 
ciant,  cit.  l.  adlata. 

0)  r.  2.  X.  de  trdnsUt.  epijc. 
pcrf./ed  nequet. 


[£  SVPPLENDA  NEGLIGENTIA  PRAELAT-  77 

t  5.     II. 

I  coMMJTTVNT  autem  prselflti  negligcn- 
m,  (I)  in  non  conferendis  beneficiis  intra 
|,  tt)  et  (II)  capitula  in  non  eligendoinrra  tres 
fcnfes;  ^)  modo  (a)  vacanciara  fciuerinr  <r): 
n  omne  iuftumimpedimentum  cefler.  t)  /;;/. 
mm^ntum  enim  iuftum  et  ignoranUa  ex^ijudunc 
fiiigemi^  pcenam. 

l  DivoLviTVRhoc  cafu  lus  confereodi  olini 
hdatim  ab  epifcopo  ad  archiepircopum:  ab 
emris  ad  ponnficem:tyJ  a  patronis  ad  epifco- 
Im^  5l  capimlum  negligens  ^{{ineltgendo^  ho* 
B  ad  pontiiicem  -  <P)  i\  in  conferendo^  ad  epifiro- 
\m  collado  deuoluitur,  p^)  modo  accedar  fen- 
ntia  in  cafu  dubio,  4)  Arque  hacc  deuolutio 
lam  in  foris  proteftanrium  obrinet,  ratione/)^- 
onm^umj  pmlatorum  msdtatcrum ^  er  capituh^ 
m  neglig^entium:  difficihus  in  capirulis  imme^ 
uis  A,  C  negligenria  in  digendo  admiiTa.  u) 

/-        $.    IV.  •' 

IN  Germania  etiam  deuoluirur  ius  confe^ 
ndi  ad  ordtnarium  coUatorem\  fi  inrra  rres  menr 
\  a  die  notae  vacarionis  prouifio  papalis  non  |u- 
Lt  iniinuara, »)  quod  tamen  ad  capirula  ec  bona 

fta- 


r)  f.  j^4k  €M€ejf.frah,  e,  fumin4tUni$  pdpalis  extr4$r^ 

€0i.  din4nie,€,  17.  X.Jecinc.prab. 
0  €.  4U  ^  ie  ^cL  x)  <-  «5-  *•  decQnceff.  prah 

)  €.  j.  b.  r.  nj^)  r#iff  I A.  r.  $.  6. 

r)  c.  41.  X.  A.  r.  r.  5.  X.  4/r         •»)  fi^w .  I A.  r;  §.  lO.fqq. 
cejf.prab.  n)  cencerd.  n4t,  Germ.  verf 

0  ^»  |.  X.  A.  /.  ^fMfiri  yer§^  /,  ^,  4ri;  ^i 

P)  ^fft  hiG  fextw  cafQft  §.  iot 


r 


r^    * 


78   LIB.  I.  TIT.  X.  DE  SV»t.NKGtlG-  ETC* 

ftatuum  A.  C  ccclefiaftica  inunediata  non  pcr« 
tinec.0) 

i.    V. 
svpfLCT  etiam  (III)  defefium  inadmini« 
ftranda  iuftiria  commiflum  {iiperior»  fi  ad  eufQ 
recurrinir  vel  permodum  qnereU  ob  denegatam 
iuftitiam :   vel  appeUationis , .  de  quibus  fuo  loccv'' 
Quid  quod  etiam  iudef  ecclefiafticus  negligep- . 
tiam  iudicis  fecuiaris  fiipplere  poifit*  7)    Quc^ 
tamen  Galli .  Hispani  et  Germani  haud  adodc* 
tunt  hodie,  d)licet  olim  hoc  fiib  prsetextu  admpi» 
dum  turbata  fuerit  iuftidae  adminiftratio.  e) 

§•  VI. 
SE  o  poti(fimum  negligentia  presbyterorum 
in  officio  ple^lenda»  et  quidem  olim  depofitiont^Q 
quod  mulco  magis  in  pralatU  obdnere  debibat, 
vtpote  quorum  follidtudo  fiiper  omnes  ecclefiaf 
mulro  grauior  eft,  quamuis  hi  hodie  negligea» 
tiam  fuam  fuppleant  per  vicarios  vc  plurimum* 


1 


r)  €.  II.  X^dtjpr,  CQtHpef, 
inf. 

t)  E  s  p  E  N.  P.  IIL  iur.  eccl. 
tit. }.  r.).  §.  22' fq»  conf.  tem. 
l  b.  r.  $.  16» 

1)  Vid.centHm  grMUdm.  in 
e^mitiu  Niribcrg.  fn^t^i 


^Atefi  ebldtd  $.  to^J^p  Et-i 
enim  implorarune  qniais  w 
dortg  ^itm  iudirit  ecttefia^ 
fticSf  vel  quod  jn  fbio  fecaUH 
ri  deficeret  auxilium:  vel  ad« 
miniflratio  iuQitia  inip«di> 
rior  eflet. 


m  4)f^>  m^ 


TlT.     3ff. 

DE  TEMPORIBVS  ORDINAN- 

tDORVM  ET  QVALITATE  OR- 
DINANDORVM. 


'J' 


S  Y 
'ntf    ^rAmsthnem 


N  O 

ikrifi  t>4UfiJungeb4ntur 
^  Bpfffvpi  $4min  m 

OrrmdnU  tUcif  fi4tm  mpt* 
rii  dllui  txmtnt.  h  Ordi* 
*n4XU  anfi^uXt  4b  vrdtnt  quu 
Hillfr4t,  tl  Ordifttktic* 
ffinttfQ,  Intt  iifdMctd 
fyiifiamd.  UI  PMtftdn' 
iitm  dimrfd  fmmid.  IV. 
-gpifitfmm  •fimik  intrd 
$tnn9Htffhf€rdg/md$.y.  Die 


P  S  T  ?. 

d^minicQ:  dli$7UfH  fkriieftm 
ttmfoTc  itimti*  Vl  Grddd* 
titn  ^fdints  c^nffTtndi^  fuv§ 
tfmp^rumittTerjtifiis.  yJtAd 
arUm  titulum.  VUh  //«- 
ditpntttruh  /n/f^W473f/\;«#, 
dii^  tituli  /i^fiiftM^tt  4j/umt^, 
IX.  Ortiin4fi9  ttim/dcia  in 
ictlifidVdCdnte.  X,  Grdtis^ 
bptmdriis  anjietis  txceftism 
XI  Atmdts  itfde  in  atrid 
Rm.intr9duad.XIL  . 


Prslati  aliiqtie  clerici,  licet  legttinie  vocati  et 
confirmati,  officio  tamen  proprio  ab  anti« 
qtio  iiingi  ha^d  potuerunt  ante  ordiftatio^ 
nmt  led  ecclefia  adhuc  dx&zviduatay  n)  quod 
imatrimonium  rpiritualenntet*  ecciefiam  etprflelit- 
tam  vel  presbytenim  per  ordinationem  demum 
£0t$fiu9matipm  cenferetur.  9)  Epifcopi  tamen  aii» 
tt  eam,  imo  in  Grermania  ante  confirtnatiotiem  i) 
•Sus  imperii  in  &cria  et  profanis  exercere  poa- 
iiiot,  ceno  indido,  hoc  munus  mzgys  alimum^ 
WfamfTopriiimyA  ad  m\mtn\xtnfecumatium  epi« 
ttoporumolimhabitimifiaiire.'  Hocvniceolim 


m 


«)  i.2.X.ietrdtuldt. 
5)  ^4«  X^f$di  ^ 


«)  t.n.X.iiele&* 


gO  LmRl;:.  ,TITVLV§.  XI. 

in  pontificali  farroru^  adminiftratione  90Qfifte« 

bat»  quam  hodie  aliis  committere  fol^nt,  cohceo^ 

.  ti  imperio  ecclefiaflico  et  feculari^  per  eliSknem 

coUato. 

f    IL 

ORDiKATio  a  manuum' impopttonfi  aptfio^ 
lica^  quae  genyxsbenediSionismiracuhfafaxux) 
ortum  traxit,  vnde  etiam  munus  benediQionts  vo« 
catur,  K)  precibus  et  ieiunio  olim  p.era^,f£)«c 
ia  initiandis  presby teris  iudaicis  iam  in  veteri  . 
foedere  vfitata.  v)    Imo  ia  hac  ip(a  adleQio  in  mh^ 
iistem  eofiUfiafti^um^  vt  TfiRtVLLiANvs  ai^^  A 
vnice  qusfita  fuit»  ignota  prima  tonfiira,  Dott 
aliqua  (ecula  fiibftituta.  6)    Ordo  autem  eeelenafti- 
cus  efiofficium  ecc/efiafticumj  diuerfo  jg^radu  diftta- 
&umj  per  ordinationem  in  cerca  ecclefia  colla- 
tum.  tt)    Qui  in  eo  erant,  dicebantur  in  con/effir 
ordinis  ecc/ejuf/iici  effe,  g)  quod  nunquam  Gneee^ 
c/efia  certa  eflcnt.    De  ordinum  diuerfis  gradibus 
iiipra  aftum.  a) 

i  III.  ^ 

o  R  D I  >J  A  T I  o  itaque  eft  perfona  ad  certton 
officium  ecc/efiafticum  /eSla  fo/emnis  henediBio^ 
qua  mediante  poteftas  iUtus  obeundi  cum  efficacim 
et  gratia  fpiritua/i  confertur.  Etenim  (i)  effica; 
ciam  fpirittialem  feu  Spiritus  S.  per  manuum  ing* 

po/kio* 

«)  A.l.  Vlllj  17.  I  Tim.  et  TertuU.  {.  45. , 

IF,  14.  3  T/w.  1,  6.  {)  de  idoMdtr.  t.  7. 

X)  r.  A^inf.  cit.  •)  fapra  ///.  V,  §.  5. 

/^»)  i4c7.  W,  6.  Xlir,  3.  »)  f.  6.  X.  i/#  cirp.9itsei. 

Xiy^  23.  r.  2,  X,  i/f  digdm^  non  ordin. 

0  Nwner.    XI ,    i^.    17,  ^)  tbrtvll.  deexbortei^ 

XXm,i%.Dmter.XXXir,  cdftit.c.j. 

9.  coaf.  i/;^/.  f^IL  4d  P/in.  w)  tit  y.  J,  10.  fqf.    . 


D£  TEMPORIBVS  ORDINAND»  ETC.   gl 

^fitiontm  ordinflto  infundi  docent,  t)  vndo 
iTchoUfticorum  cbaraSer  indeUhilis  ortus  cum 
Idoitrina  de  Sumnia:  {z)  tot  iunr  ordmattonej  in- 
l|roduciaE:t  quoc  funr  ordines  feu  gradus  ecckfift» 
Iftici:  (3)  iuriT  diuini  efle  cenfecur  v)  et  Sacra- 
nentum^  ex  inftifuro  apo^olico  defcendens  ?))t 
(4)  poteftas  obeundi  certi  ofHcii  facri  quidem  pef 
am  confertutj  fed  in  gtnere^  fine  determina- 
ione  cerrae  ecclefiSE;  vnde  et  Cj)  reireratipntin 
^rohibent*  Olim  per  iliam  ^vcm^  certdt  eccUjl^ 
Jr^ficiebnrur  ordinarus,  ct  ita  reftius  cum  ilia 
larrimorfium  contraxiffe  dicebatur,  ob  vincu- 
lom^  <juod  hoc  ipfo  inter  eccleliam  et  pra^latuni 
contra^m« 

$-    IV. 
PROTBSTANTEs  a  tribus  prioribus  con-*  * 
^dufionibus  dinentiunt :  x)  ^^  ^uarta  et  quintk  \ 
quidemfubfiftunt,  vr  tamen  nemincm  ordinent, 
nifi  certiX  ecciefi<£  fidmouendum»  nec  reiteratio^ 
nem  nd  facrilegiurn  reticianti  fcd  eam  minusne^  • 
ceflariam  credanc.  -^) 

I-  ^*  <  1* 

OLiM  mox  poft  eleSionem  feu  vocatimem 
cd  munus  facrum  peragebatur,  w)  quo  lure  et- 
iam  proteftantes  vtuntur  reiliffime.  Epifcopo- 
rum  confecratio  feu  ordinatio  pedetentim  dilat^ 
ob  negligentiam  wetropohtanorum  vel  proprtam 

epi- 

»)  €.  9.  C.  I.  q.  j.  Cmil.       x)  tm.  l  h,  t.  §.  10.  fqq. 

'Brii.felf.tvi.^.  '^7-^*;, 

-4^)  torUn  cx  natnra  iiaif- 
•)  ^*^  Ci  '•  f  •  7«  mn  ugitimerum    vt  in(ra  t^^ 

f)  imuU.  TridAfeff  s).  ir    X)^.  f  52«  oaenfom. 

{fiabm.lnft.t».CM\  F 


82  LIBRI  h   TITVLVS  XL 

epiTcoporuin:  denique  ob  ingentem  tppantnmj 
fumtum,  aliasque  cau&s  policicas. «)  inde  ca»^ 
tum ,  vc  a  cempore  confirmationis  ad  minimuni 
mtra  tres  menjes  fieret,  3)  fiib  iaAura  epifcopft*' 
tus,  fi  poftea  intra  alios  tres  menfes  eam  pecece 
Begligerec.  Sed  hodie  indulta papaHa  7)  adpln^ 
res  annos  eam  fiepe  fiifpendunc. 

§.    VL 
coNSECRATio  epilcoponim  fiidenda^d) 
iie  dminica  bcta  tertiay  %%)  quod  exdofinoft 
epoftoUca  crahunc  00)    Ordinatioaliorumdto  \ 
corum  >  ec  quidem  ad  minores  promouendonoi^  1 
cciam  diebus  fiBriacis  vel  aliis:  yy)  9id  mahrejf  bi^  ] 
facros  incra  ieiunia  quatwr  temjmum  auc  /«M» 
tbofanQo^  denique  jabbatbo  ante  dominicam  pas* 
fionis.l)    Epifcppusextrahaeccemporaordinans 
cumeo^quirecipit  ordineSjfufpenduur.a)  Eciam 
in  ecclefiis  proteftancium  quandoque  ad  cercum 
tempus  veluti  diem  dominicumrettri^ta;  in  ple-. 
risque  tamen  hbera  eft.  {) 

§.  VII. 
coNFERENDi  (il)  ovdin^ gradatim^  omb*  . 
(b  raltu,adeoquequaLuor  minores  ^td^miwxx^^^) 
quod  cum  bodie  tantum  dtcts  grutia  fiat»  line 
vlio  vlU,  facue  dilpenfatur  cum  ordinandis.  ^) 
Praeterea  olim  {Ui),tntefftitia  temporum'  in  iiii* 
gulis  ordinibus  obleruanda.    Plurcs  eodem  dte 

Gon: 


•)  V.  tit.  IX.  J.  10.  i)  c.  3.  X.  h.  t. 

fi)  c.  2.  D.  75.  c.  1.  D.  100.  •)  c.  g.  X.  b. u 

v)  Concil.  IriLfiJf.  Vll.  dt  i)  tom.  I  b.  t.  §,  ai. 

ref$rm.  f.  9.  .  »)  c,  i.fqq.D.$9.  c.  vn.  Jk 

nt)  c.  X.  D.  75.  r.  3.  X  b^ t^  cltr,  perjklr.  prom$e. 

fi^)  c.  5.  D  75.  ^)  <9neiL  Trid.fef.  33.  ia 

77)  C 1. 3*  X^  b.  t.  reform.  c.  14.  inf. 


m 


JDE  TEMPORIBVS  ORDINANDORVM  ETC.   $2 


nferri  nequeunt,  *)  (juod  olim  quidem  ali< 
pi^mj  hgjie  ULillu.n  viinn  habct,  quia  nemo 
implms  m  h*s  ordimbus  mimftrac,  fed  fundtio* 

reorum  aluit  ccntfrunt. 
$.  VIIL 
flV)  PACTENDA  ordinatio  ad  certum  titu- 
Wnr,  vnde  dtfnominantijr^<-^/(?/i>,  «)  Huic  oiioi 
>pponebatur  ordmano  uhJQlute  i^dlii,haud  dire- 
3a  adoHiaumiticemecJefiaperagendum.  Hsec 
ittlU  crar,  A)  quia  ixixAm  ercfefutm  certam  dsrfi* 
taamc,  ft)  ftue  piantatam,  fiue  pUntdn^nm.  Vn* 
lcticulum  enim  hdbent  (a)  mtffifmarii  ad  eccle* 
Sam  mrer  infideles  coi!igcndftni  mifii:  (bjquiee: 
Hehx  cdftrenfij  nauticeeque  praefunt 

MVLftTVDO  &m6iendum  cleric&tum,  et 
BOfiachoram  efFecir,  vt  tandem  ordinaciones  ^^- 
S/trt^inualuerinc,  mir/i^cre  appellatio^  mediai 
donee  ie  fuftentandi ,  translata  fuerit.  v)  Vnde 
lodie  ordinanmr  ahfdute  clerici  (i^  ad  timlum 
\mificii^  quod  in  coUegiata  vel  ScatoedraU  eccler 
k  jpoilident :  (2)  ptoprit  patrimoniiy  vnde  fe  alere 
;K>ttttnc:  (3)paupertatis^  quem  titulum  monachi 
n  monafteriis  praefe  ferunf,cum  fuipraeiati  con* 
eniii  ordinandi:  ^)  (4)  penjionis.  0) 

§  X 

0  ^^3.1$.  X  *.  eiftOtt*     cfldp^ii^.  it JdCTA  p^tit,  lih. 
Mh.  t.  I.  r/f.  3.  ».  II.  thomas^sin; 

»)  c.  20.  D.  7P.  P.  I.  &*^.  2.'f  21.  §   II.. 

X)  €.  t.  2.  D.  to.  c.  16.  di        0  f.4.  ^  deptab.e.  \%.  X; 
im*.  ^  ie  ai.  et  qudl,  et  erd.  fraf. 

^)mAUM AOt tem.  n.i9h>        i)c.$.X.ff.t. 
%Aee€kaiamh  ui.^i.fi^    '  «)  cemil.  Tridfeff,%i.t.u 

F  fl 


84  LIBRI  !•      TITVLVS  XI. 

l 

$.    X. 

'  6Liif  quoque  (V)  orSmi^ihecclefilsffli 
VMcmte^  cai  dmcus  praeficiendut  erac,  fiemt, 
quod  per  eam  iili  a^glutinarecur ,  «)  et  cffich  vm^ 
coffti  praeponeretur  j  arque  ica  aJverum  fituhm 
fieret..O  Pofterius  vbi  neglefhun ,  ipfa  fbnnida 
quoaue  ad  ordinationemy  ab(blute  et  ingenere  &« 
ciendam,  attemperata,  etextravacoTitemeccleJSa^ 
fieri  cctpau  Hoc  iure  etiam  proteftantea  vtn^» 
cur,  c)  quamuis  neminem  ordinent  fine  f«(^^ 
ied  tantum  certo  offido  ecdefiafiico  prsefiaeo-. 
duin.  Alibi  etiaA  erdinatio  abfolyta  recepia:  >]f- 
quid?  quod  quidam  eam  commendent,  vt  ttff^ 
lemy  v)  ouod  admitto ,  fi ,  ad  certum  reflringimr 
ordinanaorum  numerum. 

§.    XL 

(VI)  GEATi;  quoque  i&cienda,  neSimonift 
committatur,  quam  in  hoc  cafii  prsedpue  quae- 
runt.  <p)  MercenariamordinacionemreprolMnc 
etiam  proteftantesy  (ed  ex  alio  fundamento,  imo 

TitQ^hio\viiQbonoraTiacmfuetadi^mnzni.x)  Haec 
iam  olim  vficaca,  %//)  ec  officiaiibus  epifcopi  debi- 
ta»  «)  modo  non  excederenc  vnius  anni  reditw^ 
qui  olim  exigui  eranc.  a) 

$.  XII. 

quimnis  in  ip(a  diflreitatione 
magis  vtilitdtem  probccqoani 
lictntidm. 

f)  ^.3  7. 8-n.  C.i.  q.u 

X)  tom.  I.  b.  t.  §.  2%.fyq. 

A^)  Nou.  $6.  c.  f. 

^)  Nqu.  w).  c,  5. 

•)  Nm  123.  c.  16. 


«•)  CTtfKiAUvuepift.eji 

0  Sicari  olim  miUces  cer- 
Cam  titulum  habebant.  mi- 
»iLL.  iit.  TIL  $b/.  c.  2. 

r)  tom.  l  b.  t.  §.  i^./q. 

t)i  t$m.  l  b.  t.  §.  16. 

y)   C,  W.  LOBSCHBKVS  di 

•rdinAt.Jme  titulo  cUrico  fre^ 
ttftdnt.  colUtd  licitd  et  ptiO, 


y 


DE  TEMPORIBVS  ORWNANDORVM, 


IKDE  natales  Mtratarum  peitndifColwiniz* 

i  olim  ab  iis,  qui  ^pontifice  imniediatepro- 

lebannir,    Pedetentim  hic  a  temporibus  h  o^ 

fcii  111  primarias  collatiohes  vndequaque  ad 

fBKity  et  fic  nnnatas  auxit  ^  h.  e<  /ri/^Ji  anni  re^ . 

j  eius  heneficii^  qucd  conferebat.  (3)    Refer-  ^ 

ftt  fibi  easdem  ^e  ecclifiir  c/rtbedralihuf  et  mo* 

ieriis  virorum  in  concordat.  nat,  Germ.  vtut 

9ionem  eis  reftituerit  liheram,    De  rf  tmj  ^^- 

Bfit/  mediatis  fecutarihus  et  reguiarihus  non 

;er  eideben[ur,  quam  (a}quatenusredisRoma* 

fiiuftoritate  conferuntur:  (b)  valorem  24.  flo-* 
orumauri  decamera  excedunt:  (c)  iuxta  ta« 
n  antiquam  camerae  apoftolicae  petuntur,  non  ^ 

eeodam,  auftis  licet  reditibus-    In  terris  pro-  •'-  /^^'  <'jv 
Fantiumj fublato  iure pontificis^foluuntur  prifi'  '/.  ' 

^,  qui  in  ius  Tupremum  facrum  fuccdTit»  7)  ^    , 

od  oUm  exercuit  pontifex. 


^* 


^^  TIT, 


t)  HAYHAtDvt  4i  om,  dtff.  IX.  oi  fetHL  Xn  €t 

tsit'.  devet.  et  Mud  ee-        v)  Tm.  I.  £.f.g.9»iir.  co»C 

:i^4rfp/.  P.IIL  lik  2.  r.5S.  iH.  de  lvdewio  ^ifir.  j«» 

HATAUALSSAHDEAi»  tkU.  Cdf.  plt. 


.        '        f 

F3 


g6  LlBRt  I.      TITVLVS  xn; 

TiT.      XIL  . 

^^  DE  StRVTINIO  IN  ORDI- 

*-   •     NATIONE   FACIENDO, 


I 

S   Y  N   O 

OfMndth  fdiitnds  pr^ttit 
exAmiTie  QrdtnAndi.  XIII, 
^fid  tpifccpr  Arthiaidtmii 
€mmifett*nr.  XIV*  Ep^fiffp$' 
rum  fX^men  fit  m  unjirm^ 
tiont.XI^*  MMdus  rx4mifi4t?* 
di  prefl^tmi  et  diACon^rm 


F   S  I   S* 

cdndiddUi  iuxtd  nn^ilittm 
Jrtdentintm,  XVJ,  timit^ 
tUfih  prQfefidntfum,  XVIt^ 
Homdgii  prajldtia  examsni, 
dcteffir  eum .  iursmtns^  reS^ 


$.  xin. 

^acienda  fVII)  ordinatio»  praeuio  legztimo  ex* 

amrjefeufcrutiuio-^quod  cumpLx^ricvt  x%l  t5 

|3a*  am^iy  vocarunt  Gracci,  l)  arque  in  do* 


teSatVTrinOIN^^ORDlMAT/FAClENDO.  $7 

§.    XV. 

iNTBRRo^GATio  hxc  fit  tantum  in  pref' 

hterorum  ex  iffacomrtpa  ordinmonc:  noninro;/- 

fenatione  epifcnpmrum. »)    Ad  quem  enim  perti- 

nec  eottfirmatip /dle  diiigenter,  etiam  exqfficioyx) 

enminare  debet  et  e/eSltonif  proceffum  et  perfih 

mam  tteOi^  X)  h.  e.  hodie  *curia  Komana.      Ad 

lnnc  cnim  mitcere  tenecur  ele£lus  perfonas  ido- 

laeM,  ex  quibus  inqutfitio  hsechaberi  queat.fi) 

fe&  grauitas  officiiquaiitates  inepifcopo  talesder 

fident)  0  9^  arduum  defiderant  (crutinium* 

§.    XVI. 

lyxTA  concilium  Tridentinum  |)  ad  diaeo- 

'  watum  vel  presbyteratum  ordinandi  (a)  propo- 

nendi  Cunt  a  paro.  ho  ^  cui  id  commiflum ,  in  ec- 

defiaidf»/)eJ!c07raftf  orrf//^tfdetegenda:  (b)hu- 

•  JHS  fimul  paoes  fiint ,  vt  inquirat  in  moref^  ata^ 

.   tem^  cererBj  rektione  epifcopo  fine  mora  trans- 

jbboSmi  (c) paulo ante  ordinarionem  euocantur  ad 

fcrutiniumrigortfum^^Ah\\ms  peritioribus>  qui 

ia  doBrmamjfidem^genufy  atatem  diligenter  in- 

I  qnjxanL 

«.    XVIL 

PARiTERc)  ad  ecclefias  parochiales  prote- 

!    flnidam  promouendi  (i)  prxfente  infpedore  per 

:    concionem  ^7ufi%^wfiv  probandi :  (2)  relatione  ad 

;   coofiftorium  fafUyafirefroribus  quibusdam  examen 

com- 
I 

•)  €.  M.  X.  b.  f .  in  f.  fO  ^i^  ^.  44» 

s)  i.  19.  X.  dt tUa,  0  €. 2.  D.  13.  1  Tm  III. 

\     I  A)  ^.  44.  X  ^  rWt.  c.  34.        O/^/a^  ^^  refprm.  r  5. 


$6        tiBRX  i.^  TiTvtvs  xn: 

tIt.    XII.  - 

DE  SCRVTINIO  IN  ORDI* 

NATIONE  FACIENDO. 

8YNOPSI8* 

a'Jindti$  fdtienJd  frkm§  cdndiddia  inxtd    tuitUmm' 

exdmittf  $rdtndnai.  Xlll,  tridintinnm,  XVI.  etimet* 

^•d  epifitpi    Arcbididcenis  ikfiis    fretefidntium.  XVH^ 

etimmijerimt.  XIV.  Efifiof-  HemMii  frajtdtie     — -s-J 

rum  eXMmen  fit  tn  eenfirmd  dcceffit  cwmji 

tiene.XV.  Ahdus  exdmindnm  gieniu  XVIII, 
di  frcffgterii  tt  /Hdcendtm 

§.    XIIL 

Edenda  fVII)  ordinatiO)  praeuio  legrthtto  ex^ 
ammefeufcrutifjio  yquod  d(axifi%<r(civ  x«i  tS 
iJ/8  ai'^?(riv  vocarunt  -Grdeci,  l)  atque  in  ckh 
€hrin(B  et  vita  puricris  perfcrutatione  conflftics 
hacomi(ra,^rf/W  ordinati  dicebantur,  a  cleto 
abiiciendi.  t) 

$.  XIV. 
EXAMEN  hoc  ab  epifcopis,  alienis  negotiis 
intentis,i?rri6/V/Wro///>deleoracumeft.^)  Hi  pr»- 
femant  ordinandosepifcopo,  ordinesconferretn* 
tendenti,  n)  adhibita  confuera  formula:  pofiulttt 
fanSa  mater  ecclefia  etc.  ^)  Praefentarione  fafbi) 
interrogancur :  vtrum  dignos  eos  cognofcant?  quo 
fafto  refpondent :  in  quantum  fragihtas  bumanm 
mjfefinit. 

§.XV. 

I)  obfenunte    cironio        0  ^•7'9*  ^*  ^ ^ffi^*  arcbif 
dd  b.  f»  didc. 

•)  f.  4.A81.  n)  cg.cit. 

^)  c.  vn.  X.  b.  t. 


DESCRVTTNrOIN^ORDmAT.FAClESrDO.  ffj- 

§,  XV. 
iNTERRoGATio  bsec  fir  tzamm  in  prtJ^ 
hyterornm  et  cliaeDmrtan  ordmadone :  non  in  €M^ 
(tcrattone  epifcopcrum.  t )  Ad  quem  eniai  pcrd- 
ner  cmfirmatio^  Hle  diligenrer,  etiam  exiffflcio^i^ 
cxaminare  debet  er  ele&jofjis  procejfum  etpeifi^ 
nnm  cieQiy  X)  h*  e.  hodieVuria  Komaria.  ,Ad 
haac  emm  mittere  tenenir  ele£liis  perfonas  idp- 
leas,  ex  quibus  inquifirio  hsec  habert  qQe8r.fi) 
'  >ra  grauifas  offi^iiqualitates  inepifcopOCaletde* 
Idec&t^  n)  qux  arduum  deliderant  rcrunttinau 

§.     XVI.  •  ' 

tVXTA  covcihurn  Tridentinum  |)  ad  i&€9> 

tm  vel  presbytcratum  ordinandi  ( a )  propo-» 

nendi  funt  a  paro;  ho  ^  cui  id  commifliim ,  in  ec- 
defia  ad  impedimenta  orr2//fi7  detegenda:  (b)  hu- 
sus  fimul  panes  funr,  vt  inquirac  in  mor^s^  ata^ 
tem^  cerenij  rektione  epircopo  fine  mora  trans- 
^miib:  (c)  paulo  ante  ordinarionem  euocantur  ad 
yb^//mW/vri^or<V^,adhibitis  peritioribus>  qui 
io  doBrinam^fidem^genus^  atatem  diligenter  in- 
quirani:. 

.     .      «.    XVIL^ 
PARiTER  o)  ad  eccleiias  parochiales  prote- 
flantium  promouendi  (i)  prsfente  infpedoreper  , 
concionem  hoxifjLoi^^xnv  probandi :  (2)  relatione  ad 
confiftoriumfa^,a(feiroribus  quibusdamexamen 

com-  • 

0  €.pn.X.i. t. in  f.  ^)  iit  c. 44. 

«)  €.  19.  X.  de  elea,  0  c. 2.  D.  23.  1  Tim.  IIL 

I  A)  ^.  44«  X  ^  r/fff.  c.  J4,  i)felP^V  dt  ref^rm.  c,  5. 

e$i.  •)t9m.Lb.t.^.'^.f^i. 

F.'4 


gg         LlBRl  L    TXTVLVS  saL 

committitur  de  do^nai  erudidone,  et  inprifliif 
de  HS)  quae  ad  officium  paftorate  fpeAant:  (3)  ce- 
ftitnonia  vicae  ance  a£l«,  et  inprioiis  AcadefniGsr» 
edere:  (4)probitcidenique/»bt/y](Jsiii^Q/mretar- 
ainatianibus  ecciefiaihds  fubfcribere»  acque  nh 
Tamentum  rfiigionifj  et,in  quibusdam  locis,  eCr 
iam  Simonia  cum  bomagio  prsAure  tenduur.  - 

5.    XVIU. 

Hoc  bomagium  eoam  epi(copi  et  archiej^ 
icopi,  atque  bi  ouidem  in  receptione  pallii  prsB- 
ftant  poncitici  tt)  Uit  veroin  coniecrationey  vt 
cius  onulfio  admodum  infoiita  dicenda.  ^) 

TiT.  xin. 

DE   ORDINATIS  AB  EPISCO- 

PO,  QVI   RENVNCIAVJT 
EPISCOPATVI. 


STNOPSIS. 


Ordindi  tsntum  tpiji^ffus 
confiirdius,  etimn  iep$* 
faoojfUio.XlX.  Qmdignitdti 
renMncidmtt  minoreSf  nenmd^ 
kres  cpnfert.  XX.  Epijce* 
fus  dehet  ejfe  cempetem  rdtie^ 
ue  ordindnd^rum.  XXI,  Ex 
dcciiiente  etidm  dlienst  diece^ 
feos  epifcepus.  XXII.    Oeri. 


cusgrMcm  erdtnatur  4  grde^ 
epijc$pe.  XXIIL  Pr^teftdu^ 
tes  tn  erdindnte  qudUtdtem 
epifctpdltm  n$n  dejiderdns; 
deptfitts  tdmen  drceni^  nec 
tdkm  c§mpetentidmj  qudlem 
im  cdmnicum^  ttqmrfmi. 
XXIV. 

$.  XIX. 


v)  r.  4«  X  ir  eUa»  li  XI.  pffofeflrut  efl  apud  l^» 

<)  qaod  oTTo  Bambera.    wio.   tem.  IL  fpiiH  eecle/1 
cpifopus  circa  inichim  ftoi-    f.  sc. 


DE  ORD^K.  AB  EPISC0P0,<^1  RENVNC.EPISC.8? 

§.     XIX- 

Peragenda  (VIH)  ordintrio  ^h^ifcopOi  o-)  ct 
quidem  (i)  a  confecfato^  qui  in  locum  apo- 
ftolonim  ruccdfifle  dicitur^   quibus  hanc 
rparram  vindicanr.  <t^)      Nondum  confecratus 
alii  epifcopo  vel  vicino  vel  fuffruganeo  vices  (iiat 
dem:)ndare potelt,  imo  etiam  epifcopoj  quir^ 
pupciauit  tantum  loco^  non  ctiam  digmtatu  t) 
%.     XX. 
^         vTRic^vE  renunci&ns  minores  adhuc  valt* 
Kde  conferre  poteft,  qui  etiam  a  non-eptfcopo  quan-' 
Hdoque  conferuntur:  oon  item  maiftres^  vc  tamen 
Bordinati  chara£ieren$  recipiant,    fine  executiont 
Pofficii,  nilt  dtsptnfatum  cum  iis  fuerit>  v)    Idem 

quoque  afferendum  de  epifcopo  depofiro  vel  ^  , 

iufpenro,  quia  adhuc  x^im^vcharatlerem  indtU'     ^        <   " 
hiUm.  <f)  T 

$.    XXL 
\  S£D  prarterea  (2)  epifcopus  debei  efle  «^w*  , 

^  petcfis  ratione  iurisdi&innis ,    vt  alienae  dicece^  ^ 

feos  hominem  non  ordinet  ^  nec  tonrurerj^wf  //-  > 
ccntia  fui  epifcopi.  %)  Ergo  regularirer  eos  tan- 
tum,  i)  qui  vel  origine,  vel  3)  quoad  domiciliumy 
vel  3)  ratione  beneficiiy  quod  poifident,  dioece- 
lani  Itint.  v^)  Annumerauit  his  eciam  conciltum  •*-  * 
Trideutimm  w)  ^O  familiares ^  qui  per  triennium 
-    ■  con* 

r)  r  14.  D.  9^.  ibi:    2**^^  trinit,  vnf  "Pn^, 
fMit^tx(fptA4Tdin4ti«m^ffi-        r)  c.  t.  X.  h^  t^  '    ,  * 

fitfmt  quid  frahyttr  mnfd-         v)  c.  i.  nV. 
^  9)  ci^X.h.t.  .  *    „ 

r^)  Fundjmentuin  quzri*         %)  t.-^^tt  ^.dt  tem^tTt9r^ 


[ 


m  in  inrttUuium^  aportoli»     «/i».  /»  6. 

«tfonn  fncctfroribus  a  Chri-  4^)  t.^eit. 

Qo  cttmmiflb.  f « i,  X.  dtjumm.        ^)  7?^  i}«  ^<  r{^,  r,  %        I 


90  tlBRI  t     TITVlrVS  Xlli. 

continuum  in  epi(copi  conui£hi  0^9)  fiierunt.:  qaod 
CBcnen  efifcopo  titutari  haud  eft  conceflimu  •) 

§.    XXIF.   •  -    - 

A  L I E  N  A  E  dioecefeos  (ubditos  ordinar  epi(GO«'  ' 
pu9  quiiibot.  fi  literis  dimijfariit  inifaruAi  (unt  • 
tproprio  epifcopo^  quibus  cau(a,  quare  eos  mfiiC  . 
vci  nonpofftt  ordinare,  inferta  eft. /3)     AbfodOB.. 
epiicopo,  vicariusgeneraliS)  vel,  fede  vacancQ^ «,, 
eas  capitulum  dare  poteft.7)   Denique  ruTpen^b 
proprio  epi(copo,  vc  de  eo  publice  confteCiedtm 
«bsque  his  dioecefani  a  vicinis  aliis  epilcopis  Qtt 
dinari  queunt.  l)  1 

§.  XXIII. 
TOLERATVR  etiam  mos,  vc  dertcns  Ormm 
euty  Latino  epifcopo  fubieflus,  cum  huius  licen- 
tia  a  Graco  pontifice  fecundum  morem  gracarum 
ordinari  poflit;  e)[  cum  nec  Grseci  a  I^tinis,nec  . 
hi  ab  illis  ob  rituum  diuerfitatem  ordinarique* 
ant.  0 

§.  XXIV, 
PROTESTANTES  iure  diuino  epi(copi8  or* 
dinandi  ius  datum  eflTe  neganr,  qui  nequidemboc 
iure  conftituti.  »?)  Hanc  poteftatem  vniceexer^ 
cuerunt  propter^r/>/i/7ff/^i7|  concurrentibus  pres- 
byteris,  ^)  adeoque  hanc  fparcam  vel/enioriytl 
fuperifaenaentibui  rede  commi(erunt,  qui  ecipfi 

ordir 

$ni)  qui  AxQa   Tant  cleriei  l)  €.1.  inf.de  tmf.trHm^ 

commenjfales.c^.  X.  vtlitenon  in  6. 

tontefl.  1)  r.  11.  X.  ii  imf.  urdi» 

•)  concil,  Tridjijf.  XIF.  ndt.. 

de  reform.  c.  2.  ^)  c.  9.  X.  eod. 

/i)  c.i.  detempor.  ordin.  in  ,)  vid.  fupr^  tit,  V.  {.  n; 

^.  conc.  Trid.  Jejf.  23.  de  re-  fqq. 

firm.  c.  V  »)  tom.  l  b.  t.%.  yfq. 

r)  c.^.  detemfer.  erd.in6* 


li 


DE  ORDIN*  AB  EPISC-  qyi  MNVNC.  EPISC     ^J 

ordtnari  funt,  id  quod  conuenientius  eft.i)  De* 
pofitis  tnfpeiioribus y  vel  qui  reniinciarunr  ofEciOi 
nuUa  amplius  poteftas  compcnr.  JJenique  nec 
€Wipetenttfim  inaiiru  cr^innndQvum  d<?fideranr, 
quod  line  tituto  vero  neminem  more  carholico- 
rumordmenc;  (ed  tanrum  refpeilu  ccckfi^^  cui 
ordmandusprseficienduSy  vciUa  ordinatori  fub- 
ie^  fic. 


I 


TIT,      XIV- 

E  AETATE  ETQVALITATE 

ET   ORDINE   PRAEFICIEN- 

DORVM. 
cvMTiT,XVIlXVlILXiX.XX.XXI-XXIL 


8YN0PSIS* 


JfffpUirtt  dh  ^fiindti^mbm 
ATcrntuT,  Vndcdiai^XXK 
Fiuns  txttrna  ^Udiitatts  d 
iure  c^n$nuc  in  ardin^ndis  dt- 
JtdfrdJitur^  XXVl^  lujld  4ttM 
KXFll  Prritsd  XXyUL 
Ordc  tt  intfrjtitid  ttmpmim. 
XXIX.  Lfgitimi  ndtdltt. 
XXX  Succfjji»  hmdttdrid  in 
ktntficiis  prjcCMucndd,  XXXL 
•\   J^iff^iihcrtdS.XXXlLExclu- 


Jts  ftidm  lihmii,  XXXIIf, 
Inte^ritss  ftdtus  fctifjUJiicu, 
X^LXIV.  MdnuSAb  rjfujinni 
fin^uinn  pt*rd.  XXXF.  Im* 
mHWtds  db  Mi^atimc  rfd^ 
dfnddrum  r^rionam,  XXXVJ* 
Inte^ritAs  dntmi  et  carpcrh^ 
XXXyiL  AhnoiAmid 
XXXyili,  InctUtHs  rMi^nt 
diQt£fff4S.  XXXIX 


§.    XXV.  "   . 

Ia  ordihandts  (IX)  debitae  qualitates^  in  rt^ 
gulif  ecciefiafticis  defidetzix^  adeire  debent: 
P         ms  4efiitati,  a  regula  alieni  dicebantur,  x) 

L  .   ^  .  ■  .    poftet 


i)i^.liHi.ii4i^ 


mygmiLKie.cn. 


^     / 


92    LiBRi  1.  TTTVtvs  XIV.  xv/sqj:^ 

poftea  diOi  inegidgris^  fi  inbekiliUte  perpehu 
Lborabant. 

J.    XXVI. 

(^vALiTATES   intevnas  tantatn  defidem 
icripturafacra;  h)  quibus  canones  ^xrmMr  plu- 
res  addiderunt,  quales  funt  fequentes. 
§.    XXVII. 

(i)  ivsTA  AETAS.  In  leBcfibus  n^tm 
hanc  olim  XVIII  annus  conftituebat;  /a)  ytmm 
vero  etiam  in  ceteris  minoribus  ordinibus  neceC^ 
firius  fuerit)  dubium  eft»  hA  fubdiaeonetnm 
XX,  v)  ad  diaconatumXXV,  ad  presbyteratum 
et  epiCcopatum  XXXannus  pr8e(criptusfujt$.|) 
faluatamen  difpen&rione.  ^!^)  lure  nouo  infan^ 
tiam  egreflus,  minores  ordines  c)  fufcipere  pot- 
eft:  Gc)  Concilium  Tridentinum  ^r)  in  fiibdiaco- 
nis  tantum  XXII,  in  diaconis  XXUI,  in  presbyte- 
ris  vero  XXV  annum  inceptum  defiderat.  Ante 
legitimam  setatem  ordinatus ,  fine  difpen(atione, 
tamdiu  ab  executione  fuipenfus  eft  >  donec  legiti*  ' 
mam  impetrauerit.  icn)  Hoc  foilicitum  lumo- 
rumdifcrimen  non  agnofcunt  proteftantes,  ftd 
ad  mores  ttperitiam  refpiciunt. 

§.    XXVIII. 
(2)  PERiTiA.     Aetas  praecipue  defideratt* 
fuir,  vt  interim  fcientiam  literarum  facraruin  ac- 

qui- 

A)  I  Tim.  III.  IF,  7.  conf.        I?)  c  vn.  b.  t.  in  6. 
^'  1-  ^  49.  0  c.  2.  ^X.  de  £t4t.  %t  qtkU. 

m)  Not*.  n^.  c.  i^  c.  i.  D.  et  ord.praf. 
78.  A  LL AT I  vs  </f  atdt.etin»        ••)  c.  4.  de  temper.  erdin. 

terftit.  in  colUt.  erd.  p.  ^./qq.  in  6. 

f )  f .  4.  D.  TJ'  w)  fejf,  23,  de  refvrm.  e.  1  j. 

{)  c.  iD.'n,c.i.D.T%.ci.        wn)  c.  i^.  X.  d€  tmfer.  #r. 

X.deekci.ALLAT.cit,Lp.6i.  din. 


IHiAaT.ETtJS^AUETORDIKEPMEF-STG.  pjf 

"^h*ait  ordinrfhdf.  Rudes  etlgtiBri  ^regimifm 
antmmitm  inptimis  dfcendij  g)  et  iam  promocl 
remouendi.  ^)  Necrudes.m  (ecularibus  Uteris 
«ffc  debenr,  quce  muJtum  ad  \uit\X\^tn^2iS  facmr^ 
litetai  iaciunt,  t)  qtmum  periua  inilruibLS  eii^ 
deb«t  v)  /  : 

Igt  per  intetftitia  temporum  ad,  &rdineT  afcenden^, 
4nm.  (p)  Nec  enim  ad  presbyteratum  ddfbm) 
queunr,  nifi  ad  m\vSm\xm  fubdiatmti  fuerint:  yi^ 
qui  eiiamad  epifcopatum  iure  ncuo  cligi  poffum^  • 
i//)  vtTamen,antequam  confecrentur,  prestbytera* 
tus  ordinem  afTuniant,  inuerro  plane  ordine-  Co^ 
gi  etiahi  quis  poteft  ad  ordines  maiores  fiircipien- 
doS)  (i)  ob  heneficium^  quod  ordinem  certnm  de- 
fidenc»):  (2)  fuadente  vtiiitate  et  necejffsiate  ec« 
de^  ii  ad  maiores  idonei  fuilt.  «) 

%.    XXX. 

(4)   LEGITIMI    NATALES,        Ekclufi    funC 

^gitimi^  ab  initio  quideni  clericorum  liberiy  ex 
coQcubiois  nati :  3)  ieculo  X  etiam  A7/ronfio,qu8ef 
ezdufio  generalis  illis  maculam  peperit.  Ad- 
mittuntur  tamen  (a)  legitimati  auaoritate  eccle- 
fiaffica:  (b)  praeuia  difpenfatione  papali  ad  di-. 
goitaceS)  perfi)natus  et  beneficia  curata,  7)  ec 

in 

r)  €.vb.  XA.  /.  t.t.et%.        4^)  t.%  X.  b.  t. 
2X^  -^)  Co^'  Tridem.filPi^: 

t)  €.  14.  D.  37.  de  refmn,  r.  la,  c.  1.  X  b.  t. 
•)  r.  9.  D.  )8.  •)  ^-  ^X.b.t.   , 

.♦)  GEXOOIL.  M.  /».  IV.  fi)  €.  I  1.  H.fqq.  X.  it  fik 

^.  sj,  ALLATivi  at,  tr.    frtdyt.erd,  velmm. 


;   ^ 


94     LlBltl  I.  TITVLVS  XlV.^V.Sqg. 

in  genere  ad  mmwes  wdines.    Ad  minores  fii£iv 
ficic  epijcdfalis  difpenfatio.  il) 

§.  XXXL 
CAVENDVM  tamen,  ne  filios  hoc  moda 
patri  in  beneficio  (uccedac,  i)  vc  refignatio  pacriff 
infauoremfiiii  non  valeac:  ^)  incenienience  me- 
dia  perfona  ad  beneficium,  quod  pacer  olim  m- 
nuic»  filius  admitcicur.  »i)  Verum  hanc  cautelam 
proceftances  refpu^nci  ipurios  caaMaobmmii/ia 
ctiam  excludunc. 

$.    XXXII. 

({)  LiBERTAS.  Nam  (i)  ferui  etpmpHi 
bomines  arcentur ,  aeque  vc  olim  a  milida,  ^yni^ 
fi  (a)  manumiffi  fuerint  i) :  (b)  domini  confenfiis 
accedac  x)  YLo  ignorante  ordinatus  deponicur^ 
€C  domino  reftituitur,  K  )  excepco  ad  presbytera* 
tum  promoto,  vc  camen  domino  o^^^x/^iriftM/r/ 
praeltec.  fi) 

§.    XXXIII. 
PARi  ratione  (2)  /tl/erti  fine  pacrofiorum 
confenfu  ordinari  nequeunt:  v)  nec  curiae  autcui- 
libec  conditioni  obnoxius.  ^) 

§.     XXXIV. 

(6)    INTEGRITAS      STATVS     ECCLESIA*'^ 

8TI  c  I.    In  pauitentia  puhlica  conftituci  otdinari 

ne- 

Or.f.wi.i»«.  «)  f.  a.  X.  9%i.  N.  laj, 

()%YVLURt§m.l43.Afh  a)  €.  9.  eno.  D.  54.  r.t. 

gfe.p.9*  cir  tit. 

n)  c.  7.  r»  II.  X  epd.  cit.  tiS.  /»)  c,  10.  D.  54. 

^)  f .  I.  4,  g.  ie  feru.  nm  0  c.  vlt,  D.  ^4. 

r^-  0^.io.D.34*^'5^I»-S^ 


^ 


DE AfiTAT.ET  i^AL.ET  ORD.  PRAEr*ETC*  95 
oequeunt,  quia  pro  eie£^is  adhuc  babiti;  0)  imo 

§.    XXXV, 

(7)  MAKV5   AB  EFFVSIONE    SANGVINIS 

pviAB,  Haec  euim  inprimts  trreguia^ttutem^ 
cfidm  in  iam  promoris  c<?)  operarur  >  ii  vel  maxi- 
in€  in  mUitiay  is)  aut  medi^nrey^«^^7/r/d  iudtciidi^ 
qudm  tuitiunr«  ^  pcrBi.tdt  lure7;c^c£orHmennoa 
prohibcnfur  prs^jaii  iuyisdiclimem  triminalem^ 
cicra  noram  irregularitatt^,  aliis  committeie^  cr) 
nec  nocet  ordinationi  homicidium  cafuale,  t) 
^u&  huec  a  proteftantibus  repudiaca* 
J,    XXXV  h 

•  (8)  IMMVNITAS  A  VINCVLO  RATIO* 
KVM  lEDDENDARVM  EX  ADMINISTRATIO^ 
KB  TAM    PVBLICA^   QVAM    PRIVATA.        HuiC 

obnoxii  in  fraudein  eorum ,  qulbus  rationes  red- 
dendae,  ordinea  ambire  folebanr^  vnde  eccleiia  in« 
fiunabamr.  t;) 

§.    XXXVIL 

(9)  INTEGRITAS  ANIMI  ET    CORPORIS. 

Prpmbencnr  enim  (i)  qui  fiirore  aut  a  J])armo« 
neagitati  fuerunt  (p):  (2)  monoculi  %):  (q)  ma* 
nn  aur  pollice  mutilati,  xiCi  vt  frangere  /acram 

eucha* 


i 


0  C  55-  5S.  D-  50.  r.  59. 

m)  €.f.X,ii  timptr.  •rdin, 
w)  r.  36.  D.$o^c»  14.  £  i/r 

()  r.  )o.  C  2).  f.  g.r.  4« X 
iir^$r.  ^ 

^)  c.f.  nt  tler.pti  m§H4- 


t)  f.  :j.  X.deb§mici(L  e.  17. 
/jT.D.jo. 

»)  r.  I.  X  ieMig.  sd  rntie^ 

€in.€yD%9^ 

^;  c,2.  D.  ^u 

x)c.vU.D.^^. 

XX)  iDpnmis  li^^rfe}  r.  }• 
D.  5$.  qnoi  mmrces  olhn^ap- 
peUabarTt,oM*eruante  iiiit"A« 
aio  40iiirj9i>.  ifir.  r.|. 


96  tlB.  I.  TIT.  XIV.  XV.  SC^DE  API^ATk  VPCl 

eachariftiam  nequeanc  ^):  (4)  claudi,  vt  fine  btp 
culo  vel  pede  ligneo  incedere  nequeant  «}:  (f ) 

Sropria  voluntate  eunuchi^fa^,  »)  nifiez  con- 
lio  inedicL  (3)  ( 

$.  XXXVIU. 
(10)  MONOGAMiA.  |3|3)  Digamus, qui  ftii 
cund^  gnte  contraxit  nu(>tias,  7)  vel  viduam  wttt 
repudtatam  in  matrimonio  habuit,  i)  vel  eriaiil 
ftupracam,  «)  repdlitur.  Qui  alii  defponfittani 
duxit  y  Q  aut  plures  habuit  concubina»,  if)  noil 
cenietur  bigamus.  Denique  admittuntdtiani  disL 
penjitianem  ptmtificiSj  admodum  tamen  difitcul- 
cer;  &)  proteftantes  vero  hoc  impedimennioi 
prorfus  repudiant. 

$.    XXXIX. 

(u)  iNcoLATvs  ratione  diacefeas.  Pere» 
grinos  hne  literis  dimijforiis  ordinari  non  pofiTe, 
iupra  iam  di^lum.  0  Hanc  qualitatem  rurfiis 
proceftances  repudianr,  quia  fanamdo(irinam,vi- 
tamque  integram  et  puram  magis,  quamhas/mif» 
ptilofas  obfemationes  poftulant;  fi  exceperis  camh 
nicos^  quorum  in  ttacutis  hae  vt  plurimum  repeti» 
tae  vel  retentae  funt,  falua  tamen  principis  diipen» 
iatione. 

TIT* 

^)  €.  6,  etj.de  c$rp.  vitidt.        t)  c.  i.  cit.  tit.  r,  g.  D.  50. 
mn  ordin.  1)  c.  2.  D.  \%. 

m)  FA8SER1M.  de  eleS.  r.        0  ^-  5.  X  ^^>-  tit.  AcoiTi 

«5.  n.  327.7??-  dd  tir.  cit  p.  122. 

»)  c.  3.  4.  X  cit.  tit.  fi)  f .  vlt.  cit.  tit. 

fi)  c.  4. 5.  X  cit.  tit.  ^)  c.  3.  4.  X.  de  digam.  mm 

fifi)  c.7.X.de  cleric.  centHg^  §rd. 

y)  c.  i.2.X,de  dig^m.  mm        0  tit.  XIII  §.  ti^fy.  000^ 

erd.  €.  Th.  ted.  in  6.  tit.  de  ckr.  {cre^r. 

\ 


SACRA   VNCTIONE. 


S  Y  M  0 

TjUtt  Se  ed  ^hftrudtunts»  XL. 

dtndntmr  ftnt  mdrtut  impnfi^ 

Sunr.  XLL  Dtdtmts  mAnm 

imptnitur  d  fih  tpijfopa^  in 

f«#  mdteridfdirawcmt  qu^* 

_  fwr,  XLJi   Presfytfrit  rr- 

^rw  4^  ffffitp»  et  pra/fntifiUS 

pfAytiriiy  4df*iHtd  vttEtii* 

iv,    dUumte  Vdriis  J^boUs. 

JULJIL  VtsStio  bM€  fro  merd 

filiimttiedte  bdhetur    XLIK 

ChdTddm   frr^terdU  -  ftr 

eirtUttdiimem  ffifiefdlem  dU* 

fttii MHtlm  dkmrr.    XLK 


P  S  1  S. 


Htec  Uf)^e  Jilfmnhr  fft  prtf^ 
hjfttrdlt  C'  riimAtf  rtf^uuf 
cdpHt  ium  Amhdbm  m^mtfm^ 
Ncud  ^mtffid  ddiithtmur» 
XLVU  fiac  vncii^  dntitfut^P 
€Jh  vnttUTtf  p*fsjrmrumk 
D^Jfert  dh  rmttone  rrgnm^ 
XLyil  Cran  e4  n  n  rrun- 
titr^  ftide  t^tU^ifur  ^  fjm  dd 
Juf^JtMntidth  tTitt/^^r/cntt  ntn 
fertitsere.  XLVUL  PMifi» 
tdUd  ertidmitstd.  CurpcntU 
fex  bdCfde  tsen  vtdtur.  XLIXr 
Vhltie  rfyumeitdrdSeremneti 
dicitur  imprmiere  f  tu€  ifiri* 
tt$dtem  petejtdtem^  L. 


i 


§.    XL. 

IA  priinis  vcro  (XSforftia  afdinatioms  folemnif 
iedulo  obferuanda,  quac  pro  dtuerfitate  ordi^ 
nttm  variat.  %)  Hic  primario  de  ordimbusnta* 
harHus  %%)  tantucn  agendum;  tiuibus  induendi 
( i )  admonentur  anje  omnia,  vc  cogitent,  fe 
Ci^itatem  obferuate^  atque  in  ecclefta  fntnifterio 
femper  mmcipatas  effedebere:  (2)fyntbt>/isqmbus^ 
4am  iacenicmencibus  ofEcium  iacrum  accipiunt« 

:     >  xu 

li)  ftctiadaiii]M»fig|fir.lliM.        «x)  de  miinnm  trdhim 
Hg,  19.  31.  34.  T)i  )!•  40.    eenatioDeagitnrinr.  i6*y§;« 
'fcTf.    .  "  .      P'»}- 


9S  LlBRl  I.     TITVLVS  XV. 

$.  m 

fVBDiAcoNis  ab  epi(copo  calix  vaema 
ixMpatemivaeuMfiiperpo/ita;  ab  archidiacono  ve* 
ro  wc^  cum  vino  et  afua  acque  mantiie  cradun- 
tur.  Poftea  amifhim  iis  induic  epifcopus^  ec 
Uhum  epifiatanim  cradit  S^d  manuum  impofi- 
tionem  nonacdpiunCy  X)  cjuia  ferius,  proceden- 
ce  cemporci  eoclefia  eosmfticuic:  fi)  vnde  nec 
eiaraBerem  imprimere  dicicur,  v)  adeo,  vc  fub- 
diaconi)  dispenfacione  ponnfidsi  ad  fiacum,  lai^ 
corum  olim  redierint  mr) 

,  $•  XLIL 
DTACOKXS  verO)  quia  ab  apoftolis  infticn^ 
d,manus  imponicur,  (ed  a  folo  eptjcopo^  iinepref^ 
tyterorum  concurfu;  auia  non  ad  facerdotium^ 
JeJ  ad  minifierium  conjecrantur.  o)  Atque  in 
hac  manuum  impofitione  confticuicur  materia  liu« 
ius  facramenci;  fbrma  vero  in  verbis:  accipe 
Spiritum  S.  ad  rohar^  et  ad  refiftendum  diaMo 
et  tentationUms  eius^  in  nomine  Domini.  oo)  Vn^ 
de  materia  ttfirma  difFerc  ab  initiatione  fiibdia- 
coni  y  qufle  ob  defeAum  manus  impofitionis  pro 
ordinatione  vix  liabenda. 

§.    XLin. 

MAiOREM  apparacum  deGdevzt  prejtytero' 

rum  ordinatioy  quamuis  olim  (bla  manuum  impo^ 

fitione  ttprecibus  abfoiuta  fuerit.      Videlicet  ( i ) 

epifcopus  vcramque  nuuium  capiti  ordinandi  im- 

poni^ 

X)r.i5.D.2^  cif.  4rg.  43.  n.  149- fii*  ^ 

/4)  G  R  ATI AH  Vf  dd  D.  21,      1^2,  fq. 

0  MOR iN  V s  ad  SS.  ecckf        •)  c.  ii,  D.  t^. 
•Tdin.ex.  XLc.  i.$.2.  m)  Poniific.  Rom.p.^^.mQ^ 

fO  t0m.lP.L€4nf.ctd€^    9^iKy$cif.i.cxcnJX.c.%.ii. 


DESACRA   VNCTIONfi. 

pQnit>  (Ine  vUa  verborutn  redrfitione*  Idem(i) 
SiaunE  pofteum  oinms  facitdmes  praefeofcs,  in 
quo  hdec  ordinatio  diitert  a  diaconnrnm  mina* 
none^^:  (>)  iraponir  ei  oranum  iiu^Jio/am:  poft 

(4)  taluiam^  quae  vefth Jacerdotatis  eft.    Tandem 

(5)  ©/<fO  catecbumenoYum  cojifecrato  ^tt)  inungjt 
ordinandt  ambas  manus,  Jimul  iundas,  adhtbiLa 
fbrmjia  praeicripra.  g)  Poft(6)  rradi-  ei  e^tticem 
cum  vmo  et  aqua,  et  pat.ntm  ruperpo(itam  cun} 
IioftiA*     Poft  aliquor  prt^ces  (7 ^  profej^onem Jidei  ^ 

Jboiordinanit,  et  hw  fiifiBt^  cfamno  janl^  niar 
ain  fbper  ca|Mit  eiufeititpdnir,  h|ic  adhtbioi  for« 

ti*^  tttinitmlner  eis^  et  fuanim  fettnuifif^  rr* 
tentM  funt  Denique  (  8  )  initianis  prommit  epir 
icopo  ec  poDtifici  obedientiam. 

§.  XLIV. 
8ERIVS  ordinacioni  presbyteronim  addite 
tmSh.  ^)  Vnde  in  ea  materiam  fuhftantialem 
non  coniiituunt ,  fed  in  manuum  impofitione^^  n. 
ieta.  Jf.  pirace//. ..  cradita.  r)  Qux  aurem  verbt 
firmMmj  mediante  qua  ebaratier  imprimicur, 
conftituanc,  incercum  eft;  neque  enim  eam  in- 
efle  verbis:  accipe  Spiritum  51  etc.  plenius  do« 
cet  M  o R 1 N  V  s.  v)  Ideo  aui  em  de  materia  et  for* 
mn  ifollicici  funt»  quiaordmatioyarr^ex^fiiio  iliis» 

non 

ir)  r.S.  fi.  n.  ♦)  Oncil.  Trii.felf.  XJK. 

ww)c,'^.X.dii$nfctt.tcelf.  r.4.  MORinvsrr.  ett.P  UU 

f}  i»  pntif  R»m  p.  €6.  et  exere.  7.  ^  2  §.  6.Jjq. 

€.vm.X.b.t.  0  cit.tr.  c,  y.  vbiS.  i.ad 

r)  Tt  Dcquidetn  miColai  obicaioncni  ex  e$ncil.  Trid. 

I  tenifXKe  Rom^  in  vfafue-  JiJf^^V  C4a>  4.  ^dcfcmtaBH  r^ 

dibVtli9>Mcaciiiiif^39,  ^i^i». 

G  a 


lOO 


.XBM  1.    TlTVLVS  XV, 


nonfleqne  protefiintibasi  eft,  quod  nuUriM  etr 
/vmMconfnu;  .<P)  i 

J.    XLV. 

QVAMVis  wdinHkK  preityteraU  iam  rAtf- 
rtff^  inJelebilit^  qui  impeait  iteracionein  ordi- 
nationis,  imprelTus  ftierit;  nibilominus  camea- 

Jiresbyter ,  ao  epifciipatum  promotus,  denup  coa*^' 
ecrandus^  qua  noua  ordinacione  epi&opali/ri^ 
fkiexaugefi^isa^xiebmrMQer.  x) 

«.    XLVI.  ^ 

-       .-i 

coNSficnATio  ^^y2%»ptf//r  adbuc mnko  A^ 
lemnior  ^^presiyterMli.  v^)  («)  Praecer  copftjcra* 
corem  iuo  afffientes  adfumunrur,  ex  quibus  (e« 
nlor  prxfencat  confecrandum:  (2)  hic  genufie-. 
xus  coram  confecracore  iuramenrum  praeftac  co): 
(3)  fequicur  examen  <x):  (4)  mifla:  (5)  con(ecra- 
cor,  adiuuantibus  a(fiftenribus>  imponic  fuper 
ceruicem  ec  fcapulas  eledi  librum  euangelio- 
rum]3):  (6)  idem  ec  affiftentes  ambabus  mani« 
bus  capuc  cangunc  dicenres:  accipe  SpiritvmS. 
addica  benediuionis  formula.  7)  (7)  PoUice* 
dexcro  capuc  ele^  ri6ri/;7/i7/^  inungir,  ambasque 
manus  aadicis  confueris  formulis:  (8)  cradit 
ei  baculum  paftoralem,  annulum,  librumeuan* 
geliidaufum^  eique  cum  alfiftencibus  dac  oscu« 

lum: 


f)Idefndt«tr.P.  lILexm. 
I.  r.  V 

x)  IDE  M  €it.  i  ixerc. ).  r. 
I.  §.  10. 

4^)  tx^&t^in ppntifie^Rm. 
P»75>Aq»con^,Jupr4nt.  VllL 

%^9'fqq- 

0)  rcGundum  ronnoUin  10 


feHtif.R.p.79*  . 

«)  (ccandum  interregdtii^ 
nes  in  penvf.  R,  p,  82  rclat^it. 

S)  lc€un<)um  c.  4.  Ci^nciL 
Cdrtb,  IV,  rclati  lo  f.7.  D.2% 

y)  fccundum  ir/r.  r.  7.  conf^ 
poniif.  H.  />  Kv.y^.  r;  X.  A.  r, 
vci£  mdnm  epijc9pi. 


f  mmAmm^   (10)  PofticfJHdiiDpQtatt  mtmi^ 
i'  irtihmrhfriiqtHvy^io  ffdMijfipUbopileiii  oodofeir. 


^*    XLVIL 

D«PvrT  olim  vii£tio  epi/coporum,  S3> 
qtiaiBuis />r^j^jtf^^/^  anriquiorfir,  fjexfcedere 
antiquo  tandem  aflbmta,  <)  vt  wS^/o  extericr 
ijfet  fignum  interioris  vn&imis-  vi)  Caput  vero 
jnmigitur  epifcopi  propter  aufforitatem  et  dignita^ 
tem^  et  manus  propter  officium  et  minifteriumy  vt 
cenfet  innocentivs  111,  &)  Simul  vero  in-' 
nuitj  in  hoc  differre  epifcoporum  a  regum  vn^ 
ffhnihuSy  quorum  brachia  rantnm  o/f()  deliniun- 
taVjVt^endattar^  quantajit  differentia  inter  au^ 
'Ooritatemfmtificis  et  printipis  poteftatem.  Haec 
vero  differentia  tantum  reftringenda  tdvnffiontf 
papates:  iii  vnSbionibus  regum^  quas  aprimad* 
bus  fiunr^  ndn  attenditur,  /) 
§•    XLVIIL 

GRAECi  vn&ione  materiali  in  ordinationi* 
hoB  presbyterorum  tiepifipporum  haud  funt  vfi.  %) 
Vndc  ftquitur^  (i)  vt  iu Juifiantiam  orJinatig- 
nis  non  jpertineat,  fed  tantum  ad  accidentid^ 
quod  latini  ordinatibnes  grsecorum  toleraueritit 
X):  (2)  vt^in  fola  manuum  impofitme  haec  qua^- 

ren^ 

V)  fmtif.  R.p.  icj*  ^)  in  cit.  c.  vn. 

U)  tpm.  Ib  $.^  %.  0  tom.  l  h.  t.  §.  7ifq. 

§)  uo%if(V%  diSS.irdi'  %)  i.im.X.b.t.Mbinif.-MO' 

»dt.  P.  lU.  ix.  6.c.t.  Ri  N  V  8  eit.  l.  ex,  6.  c.  1.  a c o- 

0  Exid,    XXX f  2i.  fqq.  %rA  b.t^dbinit. 

XXIX.  7.  c.  vn.  X.  by$.  •  A)  ^-  "•  ^*  ^  tinrfir.  ir^ 

.    n)  t;vn.X4J^.t.  'iin. 


renda  fir,  qm  eciam  dantaxat  vtiimiir  proteftaril  , 
tes:  (3)vt  verbaivsTiKUNi,  aid  patriarchaqi 
Conftflncinopolitamim  direfta,  /i)  non  de  vnQiS»  , 
ne .  (ed  de  euan^etii  et  mmus  impofitione  atfm  t^ 
nediSfione  accipi  debeant.   Haec  eran  t  s  a  n  c  Ti  a^ 
SIMA  MYSTBRioRvii   GrocarMm^  ^ma  epifeom 
porum   CAPLTi  aut    Uk^iBVS   imponebMntur. , 
Opinio  aucem  de  facrmnnto  ez  hia  vecUs  refte  • 
coliigitur. 

§.  XLIX. 
RECENSENTVR  prsterea  b.  1 0  pMtifita^ 
liaomamenta^  (eduio  ezplicata  ab  andrea  libl 
8A vssAY,  ^)  inter  quc  etiam  baculus  paftoraUf 
l>er  iStumbfiab/deprehenditttr^quo  olim  etiam  vliiii 
eft  pontifex  R.  o)  Pofteaeundem  abiecit,  vt  indt 
catiNNocENTivs  lll>v)  dupiici  addita  rationCi 
quarum  altera  hifloricawtXfahulofa^  altera  myfti^ 
€a.  Vera  forfan  quaerenda  in  odio  erga  inue* 
ftituram  per  annulum  et  baculum:  vd  vtoftendat 
pontifex,  (e  aliis  tradere  quidem  batulum^  noa 
•cdpere  ab  aliia. 

§.  L. 
C0N8ECRANTVR  etiam  imperatores  re^ 
gesque  per  vnSfionemy  e)  in  qua  taroennecySrmr- 
fnentumy  nec  poteftatem  fpiritualem  thbui  vn£lo 
cenfent:  nec  cbaraSerem  admittunt,  ne  pote- 
ftatem,  deponendi  imperatores  regesque,  pon- 
tifici  adimant.  a)  Sed  pariter  nec  ius  conftituendi 

re^ 

fi)  ia  /.}4,f  3.C  ieepffe.  w)  meit.e.pm.  inf.  ibiquc 

audient,  gohzal.».^!, 

»)  in  c  vn.  in  f.  rir.  ^  cef.  iit. vn. b.t.  e.  34, X 

{)  in  f4n0p/id  fetenhtdli.  ii  eUa. 

•)  A  cosTA  in  emment.  r)  oomsai.bx  ai  e.ytt^ 

idb.tjnf  eis.n.^io. 


jiJB  S4:esVL"nrertoir&'        ip| 


jHlgtiltdn  ihiiiwiMlwi*  qnod,]ponriftxJnMrf.<E»? 
;  fcipi  iiiilii  fiblttMwt;T>;netiii»a^^ 
ttii^*9vi  pQoiificm  coranic  mt  iMMn  4Mn4^' 
't>iPpH*tfiM8ndi  iMwirificiMn  fri^^         - 

^^^^^    ^■^■^^^^"^^'^"^^^"^^"  ^^^^^^W^w^^W^W"»    OTV^WHM^V^WW 
\     -■  ■      *- 

[    ,.:■■•    ,     :•    '    TiT.    XVI,  .  \ 

k  <)W;ilB  ^ACRAMENTIS  NON   ? 
■  h^.-Cr.      .jl,TE|lANDrS;  /  ' :  ■ 


.LL  Uerioiuiftdi^qmi  4Smti$4dhiben4d^  fiieedim», 

/It  iStm  kgitmm  et  iUniai'  UtdtHr^  Hll    THbmt  f$ti* 

rm  imfmmt  hUeUbilm.  fiMm  JfiritmJm.  UFi 
lU.   »imiimirdin4tim 

§.    LL 

EjTFECTVS  prtmus  ordinationis  eft,  quod 
vinculum  imer  eccUfiam  et  ordinatum  ar^ 
fikisiimum  contrahac,  quod  matrimoHium 
jMrituMU  dixerunt.  v)  Hoc  ex  vfii  antiquo  tra- 
&amiquonemo^)ve  tituiq  ordinatus  eu.  Hu« 
ius  confequens  erat,  vt  ecdefiam  priuato  aufii 
nenio  deierere  pofiet,  quod  fiipra,eui£lum,  et 
non  cantumde  epifi:opo>  fed  etiam  de  quolibec 

cle-. 

t)  p$i  th.t.^.v\.Jqq.  ii  iM  tccl^y  deqnaziso- 

v)  €.  2. et  4.  X,  d^  trdnsUt     lek  v s  pecuiiari  egit  opnrcu- 

tfijt.      £x  hac  do^lrina»  de    lo.    Dicitur  eihm  vincutum^ 

wmtrim§ni§  cum  ecclefia  con-    qm  ecclf/iajua  UgdtHvefifc^- 

mfto,   wlQa  dt  ooadiiGo    fmt.-^.X.devit^. 

G  4 


»4 


J,iBTtl  l.-'TTTVLVS  XVt 


derlco  ad  certum  tituhim  ordihtto  tccifiitiH 
flum,  cp)  vr  nequidem  epifcopitkuUres  excqpci 
£nr,  qui  ^queliiac  ecclefi^  copnlad  in  ptnibut 
infideliumfingunmrt  x) 

f    LIL 

ALTER  eft  9  quod  femel  raorum  fiar,  nec  ite- 
rarv  quear  exemplp  ^£^Km  legitimefntm*  ^)  ^4» 
durit  quoad  /^rro/  ordines  pjyfticam  riOsMem^ 
quod  cbara&erem  indeiebikm-^  inimae  ordinad 
jmprimar,  reirerationem  omnem  impedientem» 
Hacc  rario  a  mtiitia  ab  av.g  vstino  rra£hi,  «^ 
obfcura  ramen  eft,  vr  diftin£le  concijpi  nequeatflU 
Tra£|a^quoque  hoecdo^rin^adi^tfi^mm  uew^ 
firmatmem^^) 

f    LIII. 

si  in  ordinatione  per  incuriamaIit]uidomis» 
fum ,  veluri  vnQio  in  epifcoporum ,  7)  et  ma^ 
puum  impofiiio  in  diaconorum  aur  presbyrero- 
rum,  l)  non  irerarur  ordin&rio,  led  id,  qnod 
«miCrumy  cavte  iupplendum.    Diuerfiim  dicen- 

dunit 


^)  Sicnti  mUeS|  qui  etiam 
titubm  haberc  dicitur,  abs- 
que  mifpme  ftationein  fuani 
fea  cohorfcni  rellnqucrc  ne- 

X)  Lny^%v.infitr,bfnef, 
P.  Ji,  ji#.  sai-  n.  3.  m/. 

'^)  /-  So-  {.  V  dedcquir,  vel 
•mitt.  beretL  Si  enim  r/ec^/i 
efifceperwn  inter  aflus  ]egiti« 
mos  rerertur  fc cundum  c,  3«  i/r 
eUB.  in  6.  iiinflo  rM^nr  em» 
dliilMgdunenfisI.  apud  har<> 
»?iNVM  t$m.  VII.  €$neil,f. 


402.  quem  compilator  tran* 
caoit;  multo  magis  erdindiU 
lis  accenfenda. 

•)  C.  97.  C.  T.  f.  I.  MSILILt. 

Uh.  IIl  ebjeru.  r.  3.  lAcas 
t  Y  Di  V  s  in^nt.furede  remi» 
bt.  lib.  1«  r.  6*  vnde  etiam  titm» 
/wiordinatis  clericistribuitur. 

•)  tom.  I.  b.  t.  $.  IKfqq. 

fi)  concrl.  Trid.fejf  7.  di 
f4crdm,  c.  9. 

7)  r.  3»»,  X  difurd  vnHm 
db  init. 

0  ^*  I*  ef  )•  X.  i«  r. 


SACRAMENTR  NON  ITERAKDI^ 


4luin>    fi  quf5  ordinarus  a  non  epffiopo^  vc!  dt 
quo  dubicarur»  an  epifcopus  fuerir;  t)  quo  cafu 
ffQrJinatio  fir,  tum  ^mJreiter/trr  oporte^t y  quod 
^  mateadum:  ^)  rum  ^uod  reiteratum  mn  cenfeO' 
iur^  quod  an  coUatum  fit ,  ignoratur.  y\) 
$.     LIV, 
TKKTiys  effetius  eft,  quod  tribuar  poteftth  ^' 
tem  mdiniT  ^ifacra  odminifiiafidi^  maxitne  quoad 
presbyteros  er  epifcopoSiquam  etiam  retinetdo* 

•  pofitus  et  refignans.  u?t)  Quarrus  denique  eft, 
quod  poft  eam  confecrari  fratres  a  pontifice  vo- 
ceDnir,  5)    Primum  effe£lum  admitrunt  prore- 

fcitantes :  charaHerem  vero  refpuunt,  vrurar^r* 
e3tnat£on€  alieni  finr ,  er  tertium  quoque  iuQ  mo- 
do  approbant  efiedlum.  '   ^ 

TIT.     XXIII. 

DE    OFFICIO    ARCHI- 
DIACONI, 


s  y  N  o 

J^  frtis  iiTicdriis.  Mim- 
rum  irdinum  nutU  b$dieJUnt. 
J.  DiiUtni  miniftri  fuerunt 
e^ttft  et  taUfia.  Prt  Leui» 
iii  tdnaem  bahitL  It.  Sub^ 
4iij:i$m  iUerum  rurfm  mini» 
ftrL  Uh  Hirum  eficid,  rd^ 
rierem  v/um  bdbentid.  IV» 
Didi^netum  dusiqud  i^dridt 

*    0  t.^.DM*  r.ss.  C.I.  j.x. 
u)  C4i6.di€m^.DX 


f  S  l  S.    . 

idntum  in  miJfkJHemm  bidk 
quenddm  vfum  bdbentid,  V. 
Qlim  curdm  dnimerum  exer* 
cebdnt  in  fdrccbsis^  dccentes 
et  bdftiAdntes.  VI.  Subdid^ 
e$ni  H  didcmi  frotejtdntium 
Jkir^menid  d^miniftrsnt  cum 
curd  dnimdrumjfuberditsdiif» 
ne  diftinSi  dfrimdri^fdftcre. 
Vlh  Primui  inier  didccna 
drebi^ 

nn)  tem.  I  b,  t,  §.  lo.fqq. 
^)  ^tujftuii.VIIlini 


G5 


to6 


tiBRi  i:   TiTvtvs  xxnt; 


mlUisetnm  MBm*  Bm 
mumm  fnfrimm.  VBl,  f%- 
€4rium^  qmi  epifiifi  fer  it* 
hm  fbmmm  exfettirem^  dd 
epifiefdem  cwr^m  feriimei^ 
tid.  Inde  digmtsiem  efl  M- 
Sm.  IXetviednmmnmii- 
8m.  Definitievicdrii  iMriLX. 
fedetemim  pluret  srebidime» 
mi  in  dieteefibm  Urieribm  in^ 
trednSi^  etfinffiBt  diftriam 
d^gnmi.  3UL    Viuaritm  ^* 


ficimttinimjiptfirdi.  Bm 
frimi^eeeUfiet  mfim^  etmtf 
ritdiSimem  exereet  mfrim^ 
i9ifiMtid.XIL  Ptmmimne^ 
rdtd^  fns  mdieris  «Mimll 
W.  Nenetfeemmtmiednt.DV 
inre  fttndtfeennimm  exmm» 
di.  XUL  Fdfim  dnUaidU^ 
tmmmeffieit^  ptinphtrimit 
dietcefibm  fitffrejptfit 
petefim^  retfntefih  j 
XIV. 


5 


f.        I. 

Sc(^viTVR>  vtdtpateftMteetqSkiiffrtdgM 
rum  ceterorumque  ciericorum  agamus,  vel 
propriis  vel  vicariis.  Ec  quidem  de  offidis 
clericorum  ardinum  minormtt  propriis  nihil  acti« 
necdicere,  ausbodie  dicisgratia  cancum  con- 
feruncur;  ipla  aucem  eorum  minifteria  vel  t  wm 
initiatis  peraguncur^  vc  acolytborunt  et  qfiiario^ 
rutn:  vel  ab  aliis  occupaca  lunc,  vc  ieSartpn  a 
fiibdiaconis^  exofciftarum  a  preshyteris.  d&)  Vi* 
liora  minifteria  in  ecdefiis  proceftancium  etiam 
a  cuftodibus^  q/hariisy  aiiisaue  absque  ordintf 
cione  peraguncur,  fbro  eccleiiaftico  camenfiib^ 
ieftis. 

.     f    II. 

svBDiAcoNORVM  et  Diaconorum  diu€r&' 
func  ofiicia,  diuerfa  eciam  ordinacio.    Diaconi  in 
ecc/efia  apiftoltca  fuerunc,  i)  epijcoporum  et  ec- 
ciefia  miniftriy  x)  per  quos  qusuis  iufTa  expe- 

diebant) 


^y)  MOAiHVf  de  SS.er^ 
iin.€.  IIL  ex.  i^  e.  vn.  (•  io« 


toE  OFPicio  arjchidtacoki.    107 

diebant  Pederenrim  ftd  mmftnium  S.  ccenis  ct 
ftlia  ofTicifl  fBcra  tra^^i  funr  >  ad  wftar  Liuitarum 
V.T.  J\)  aliis  ad  viliora  minifteria  vocaiis* 

§,  llh 
ii^  tcclefiis  maiorifms  his  fuffeAi  fiint  Suh^ 
diaamiy  DiacQmrum  qudfi  mmifttty  quorum 
cfficia  vnice  elucent  in  mfffisjuUmnibus,  In  mi- 
nortkur  ecctefiis  ei  mifTis  non-foltimnibus  fubdia*^ 
€OBi  €t  quatuoY  or/iimm  minorum  nififia  impicnt 
laici^  vtl  Jupplent  presbyUri  cum  fanificant  ^  fi 
qmd  cfi^  qundncfas fit  taicos  faccrc y  vt  vafa  tafh 
gtrt  et  fiquid  atsud*  ^i) 

1 K  compendio  officia  eorum  hoc  modo  d©» 
termimt  pontrficate  Homafmm.  v)  Subdxacmum 
€partet  aquam  ad  minifterium  attaris  praparsh 
rty  Diaamo  miniftrare;  paUas  altaris  et  eorpch 
taliM  akfokere;  eaiicem  et  patenam  in  vfum  fo- 
artfieu  eidm  offerre;  de  mationilnu,  ipfis  tath 
tum  in  altare  ponere  ^  quantum  populo  poffitfaf^ 
ficere^  ne  aliauid  putrtdum  in  facrario  pernuh 
mat.  lp(a  naec  c^ciorum  determinatio  rario* 
xsm  eorum  vfiun  docer,  fi  folemQes  mii&s  in  eo- 
ddOarum  et  epifcoporum  confecrationes  regum 
coronatione^  aliisque  occafionibus  peragendas 
ezceperis,  £t  tamen  fubdiaconatus  ordo  hau4 
negbgi  poteft,  ad  minimum  in  iis  neceflarius^ 
cnii  ad  epifcopamm  adfpirare,  et  vocem  in  ele- 
dione  habere  volunt,  ^)  vt.  vfus  eius  primario 
ia  capitulis  et  coliegiis  canonicorum  occurrat. 

§•  V%j 
*  »  • 

.'    a)  TBOMAtiiif.  T.hlih.    n-  e.  v  $.  i. 
n  €.  30.  $.  5.  0  Mcef.  iifubiiMm^f^^ 

'  /c)  «onba   finit    iio&iwt    Hn^f.tj. 
4t  SS.  eriin.  F.  JIJL  exfn^       1)  t.fopra  lu.  Vl%*  <* 


^iicovVitvM  q^dmn  pfmtfficale 

^^  c^  deierfninat:  o)    Diacmum  fxpmrtet  jkinS- 

jk,^  Mi^^re^  haptiz$re  ^et  pr^tiicate^  ezemplo 

^uirrii  qoem  diacoQum  fuifle  Geninc.  «)- 

(MMiidiipeDfiibaDC  ptnem  ec  vmum  praeftoobia^ 

«tid  ahtences  deferebanc.  g)    Dimiccebtnc  CRO* 

clwmrooSf  energumenos  ec  pGmicenctti  vb|| 

Mifia  fidetinm  peraeenda.  0*)    Eus^getnm  kB^ 

^QC  in  miua:  r)  amftebant  epifcopo  ec  AcerMn' 

-ficrificanci:  v)  oblaciones  interebanc  ec  cUQpoo^ 

banc  in  altari:  denique  offictnm  precum  «creo- 

cacionem  noroinum  peraffebanc.  ^)    Sed  haecoN 

Jfioia  faodie  non  nifi  in  fokmni  mi£a  vfiim  habeni^ 

^m  in  mij^  communibus  officiA  diaconorum  u^- 

.pleant  ipfi  presbyteri :  imo  candem  in  capituljs 

et  collegiis  canonicorum  eo  deuencum,  vt  orcU- 

.nacio  diacoDorum  magis  in  huqc  fieri  fi)leat  £• 

nem,  vt  ptr  diaconatumy  tanquam  g[nuAitiar,  ad 

^r^//3^/^47f «10  adfi^endacur.  x) 

§'    VL 

'  ANTiQvi  diaconi  etiam  ab  bodiemis  ineb 
difibrunt)  quod  oY\m^v2^texe9LCuramanimarum 
in  jparochiis  habuerint,  ea  de  caufa  di£ti  ocuU 
epijcoporum^  onmia  feduio  perfi:rutantes>  ectd 

'    0  ia  €df.  it  irdindt.  dU-  henrf.  tuUf,  Bb.  H  iii.  4. 

€$mp.42.  n.  4. 

^    »)  Aci.  VIII^  ^^'/19'  v)  c.  I.  D.  15.  e.j^  die§9h 

c)  ivsTiN.  Msrtjfr.  AfH.  feer.  D.  i. 
II*  p)  e.  X.  D.  35.  Z116LIR' 

r)  ziBOLBR.  ifi^^.C.  eit.Le.%.^.%S.fqq. 

0  coaviK.  i^/fy/Sii.  r^    tit.i.e.i,%.u.  a 


DE  OFFICrO  ARCHTDIACONI.     lO^f 

Ifcopum  referenres^  w)  inioetiam  docuerint»etf 
ptizauertnr.  Idem  sdhuc  docenc  timli  cardt^^ 
tium  ^iacQUorum  hodiQmiy  qui  olim  parochiac 


i 


§.  vn. 


CTUM  in  quibusdam  ecclefiis  proreftao-» 
Lin  -(uperfunt  diacom  er  fubdwconiy  vt  aliqua 
\crdintitio  inter  miniftros  eccltliae  feruarerur* 
L  prcximiusad  antiquos dioconoTZQC^^\xnXy<\\xod 
Titm  animanm  in  parochiis  habeant,  prafteret 
ro  facramentum  euchariftisc  quoque  admini** 
eni.  In  boc  enim  nullum  agnofcunt  T^rr/j^ 
*iw»  ergo  nec  difFerenriam  \z\x^x  Jacerdotes  vel 
\tttas  admittere  po/runt,  a)  Katio  ramen  Jub* 
din^ionis  facir,  vc  paftori  primario  ohjeruan* 
im  debeanCt  j2)  eiusque  adtutores  fmc,  dillri* 
ids  incer  hos  et  illum  laboribus.  7)  vf 
- it         -^*-ji 

$.  vni. 

PLVRES  olim  in  Jingulis  ecclepis  diaconi 
emm:  pofteafere  vniceinr<ifA^^rtf//^tt/.  Pri«» 
niinter  eosdiftus  eft  arcqidiaconvS)  cxk^ 
s  munus/TO/^/friKifuic,  praeefTe  diaconis,  fub- 
aconis  ec  dericis  ordiqum  minorum,  atque 
inimofiicia,  quis  epiftoiam  et  euangejium  le- 
ic,  preces  dicac  et  refponforia  etc.  dirigere,  S) 
»nim  mores  intueri,  cuftodire  vafa  &cra  ?) 
ique»  eciam  quac  iiinpliGibus  diaconis.incum<% 

bun^ 

•)  e.6,D.n.  .  y)  iM.%.nM.       - 

0)  fm.  I  b.  t.  f.  ig.  t)  r.  I.  />.  35.  r.  I.  X  ^.  f; 


UO         LIBkl  L     TITVLVS.  XXIIL 

bant,  pengere.    Pedecentimciinea  phinexhit 
ffimcetw  wignflta.  0       - 

f.    JX.  :    i 

QjiTiA  ditcooi  in  genere  miniftnibinc  ept . 
(bopiSt  pociffimum  hi  arebidiaetmi  mmfterh 
vcebancur,  in  negotiis  adofficium  epiTc^ie  pro- 
prie  peccinemibus.  Hinc,  vc  miniftri  tva^  w> 
ceperunc  qfficium  vicariumy  ionffo  vfii  tiimea 
tdeo  firmaium,  vc  fucceflbres  fibi lioc  ipfiim,  vt^ 
fnprium  ec  ordimarium^  iure  hereditariOy  vio» 
dicftuerinc,  wcarHnati  difti,  ctncae  poceftaci^^ 
vc  fnraiatarum  numero  adfcripci,  ec  feeuo^  epii 
fiopi  fa£ti  fuerinn  ^^  Hoc  incuim  archidiacooft- 
cus  dignitaf  faAus,  eriam  presbyreris  collacus^ 
seque.  vt  epifcopi  cardina/es  diaconi  Koms  fien' 
ambiunt ,  ac  denique  annum  aetaris  XXV  defide* 
rauir.  n)  Ira  confiderari  ARCHiDiACONiyinrt 
vicarii  nati  epifcoporum^  imo  fecundi  epifcopi\  iui^ 
risdiQionem  tn  bannofibi  dicato  exercentesin  caw^ 
fis  ieuiarilms^  cum  altts  iurttus  epifcopaUbus. 

§•  X. 
viCAiiivs  NATvs  vero  dicirur»  qui  m^ 
cariatum  alicuius  prMati  non  ex  mandato  Jpecia* 
Uyfedex  lege  vel  priuilegio  gerit^  vt  officio  pro* 
prio  cobcereat ,  adeoque  reuocari  a  prtnctpali  4tut 
reftringt  nequeat. 

§.    XI. 
PER  plura  fecula  haec  vicaria  poreRas  per 
vnum  explicata,   quia  vnus  tantum  archidiaco- 

nus 


% 


vM.  tit.  XXV.  infrd.        pum  dicantur.  t.7.  X,  i. 
i)  ct  mMitres  fofi  efifia.       •)  t.  7.  X,  tk  tkH, 


DBJpFnCIQ  A](Lt:H|Di*C01l|b     lEl. 


rpas^ncnpituh  dwcefeos  fuit.  5)  Hapc  pedetea* 
tim  lariores  flmbitus  accepit,  atque  monalteriiSj 
ccdefiis>  er  bonis  ecclefiafticis,  adeoque  etiam 
clericis,  fldeo  abundare  coepit,  vt  in  plures  ^sr- 
tbidi^CQytatus  feculo  Xll  diuifa,  quae  kamia  urcbi* 
Jiiic<m^ha  vocata  >  iingulisque  proprius  archidift< 
conus  praepolitus.  i) 


I 


^.    Xlt 


viCARiA  horum  poteOas  huc  redit,  quod 
0)  examinenr  ordinandos,  eosquefiftant  epiko* 
po  x):  (2)  omnem  curam  cleri  rubie<£^i  in  paro-  \ 
chiisgeranc  ^):  (^)  reperanoni  ecckfiarum  ici- 
vigileni^):  (4)  acolurhos  ordinent  v):  (5)  eccle- 
fias  Tui  banm  vifitent  femel  in  anno,  ^)  cumcon- 
ibnfii  epifcopi,  cui  poftea  perafbc  vifitarionis 
rationes  reddere  debento):  (6)  abbaces  et  abba« 
nflas  vr  er  parochos  in  fede  ponant, feu  corpora^ 
kter  inPituantz  ir)  iurgia  finguloram,etiam  con- 
tra  arctiipresbyrenim  mota,  audiant  g)i  etvafi 
risdi^tionem  exerceanr;  vnde  tandem/or»XKi  ^r- 
thidiactmate  orrum,  quod  in  prima  inftantia  ai) 
exercentin  caufisleuioribus>  maioribus  epifco- 
poreferuacis,  t)  prouc  confuetudine  decermina* 

.  cae 

2i)  r.7.  ILJerefiript.  f)  r.  a.  X.  b.  t. 

f )  c.  6.  X.  b.  t.  c.  54.  ir  '    I)  r.  I.  rr  ^.  X.  b.  t. 

Mt.  Do.K  Esf  f  if  ircbiJia^  •)  unciL  Trid.fif  XXIX. 

L  c.  Ul.  $.4.              '  '  di  refnrm.  c.  \. 

s)  r.7.X  b.  t.  w)c.n^.b.t.  c.^.e$i.c»6» 

a)  r.  I.  X  b.  t.  c.  i.  D.  %$.  X.  Je  infiit. 

un  cmA  Mtma.  c.  54.  X  ir  «  0  c.  7.  X.  b.  t. 

ile&.fxcufiedid eccUfidrnmyi^  '   r)  ^« ).  «^  gffcll.  inC.C. i^ 

'uniimt.  c.  6.  X.  deinfiie.  X.  b. 

f)  c.l.  D.2J»  r)  c.  7.  X. b.  $. 


lli   LIB.  I.  TIT.  XXIIL  DE  OFnCIO  ARCHID» 

Ntae  fiint)  fub  cnius  prsrextu  potelbtem  (uam  •d'^ 
modum  excenderunt.  u) 

§.    XIII.  - 

cETBRVM  nonpofllint  jcommittere  £ea  ^ 
re  cnnim  antmarum)  quod  inftitutionem  miSMt^^ 
zaHiem  vocanr  <p):  mulco  minus  etcomnaaniG^- 
re,  x)  ^i^  d^  confiiecudine.  4^)  Denique  iis  iii- 
terdiOum ,  ne  ptenam  pecuniariam  pro  puniencfit 
dericorum  ec  iaicorum  exceffibus  loco  p&muih 
iia  eziganti  «)  (ed  cauram,'Vt  ad  miiiimum^ 
vfiis  piosconuertant  a)  Poftquam  eniiti  poadf' 
tenriae  antiquae  in  pcfnas  pecuniarias  hodie  QMB^ 
mucacae  func,  exaftio  earum  archidiaconis  inter* 
dici  amplius  non  poruir.  LxAtquaftut  atcbidith 
conaiis  ec  falius  eorum  infignis  nacus. 

§.    XIV. 

»10  vero  abufus  efFecir,  vt  in  plerisqnt 
dio^fibus  arcbidtactmorum  infra^bi  poceftas  fic; 
ec,  iicec  arcbidiaconi  fuperfinr,  bonwem  camea 
dunraxar  in  capirulo  geranr  fine  adminiftrationa 
reali^  quod  perfonatum  vocanr ,  vr  ad  minimuro 
rudera  anriquorum  ojQiciorum  fi  nonrr,  tan^ea 
9oiv/;srf  fiipereiTenr.  |3) 


iitur.  iccL  P.  I.  Isb.  u.  c.  t. 

p)  €.  4.  X.  b.  t. 
X)  C.  %.  X.  b.  t. 

^)  €.^.X.defilut.e.uX. 
Jit9,jHi/krS.9rdJit/€,  scha* 


TIT. 

TS.H  ingnndl.  PdJerbtrmst 
dnn.  n6j,  .    ' 

*)  e.  ^.  X.  dt  p$tn. 

«)  Oncil.  Tnd.Jef.XXK 
de  rtf§rm.  c.  3. 

J0)  KRSSS.  cit.  Lf.2uJ^ 


39(  <*f>  5ef  I 

TiT.  xxrv. 

OFFICIO    ARCHIPRES- 

B  y  T  E  R  L 


t  Y  N   O 

rri  ntm  tpiJUp^  rc-^ 
tttiiefi^m  Tiimtmi-^ 
Ettirjiis  min^ribui 
'fiirJtcuU  lyprxfB- 
fMdntm^um^jih  epi* 

m  unft^tt  in  mij/d 
dutnd^  r  fdiXAmtn' 
i/ir4n^i§  tt  vifiundo 
llh     Ab  hts  dtjje 
ikyuri^    fine  titHU 
tn  ftnju  dntiqi^n 
m  mitffiu  Ufi^unt ,  et 
if.   tmfej^itnes    au 
K    DefaUti»  preshy- 
i  fdhi,  tt  qud  pdre- 
trtsbyttrti  pdrnLes 
idtent  prttejidntts  f 
pdfidrts  frimdrii ,  tt 
ciUjt4t,     Jndt  mini* 
^  IngMbmddmtC' 


P  S  I  s. 

(Ujiis  fi^nt  minifiri  tttUfisi 
iimfurd  pfr^guntt  et  pnAiy^^ 
teri  ^  qiU  tdm  rr^Hnt.  yih 
lUis  dthetm  reuertnttd  tt  /*- 
m^  IIX  Oiittt  Jen^rt$m  fc- 
tUfUjitcmn  tum  epije^pe  t*H* 
fittuerunt.  trtmm  inter  ett 
(iiciui  dulfipresojtrr  H:44tt$ 
mutms  vitdTiufn  et  dtfinttit^ 
Snl^rlt  ttrcbi^iManv  ^  Vt  tptjtt^ 
pi  Tttdrto  IX.  A/tu^  prbd* 
nm:  dlius  fur^lis.  cltri  rt^ 
rdiis  curdm  bdbeni.  X,  h^ 
fpectores  pretelidntimn  cun^ 
rurMus  cenferuntur,  Pr#« 
frid  btrum  ^fficid.  Xt  An* 
tiqui  cbertpijitpim  Obm  rtrl 
tpifcopt  in  dgris  erdnt.  TiMM 
dtm  db  tpifitpisjupfr^^  tf* 
fcio  tervm  tn  rurdles  dtcdtm 
trdmUtt.  Xn. 

§.  I. 

s  B YT  E  R I  vel  fenioreT  olim  cum  epi(co« 
J>  in  fingulis  ecclefiis  coniticuti  erant  per 
ia  priora  (eculai  7)  curam  animBrum 
I  peragenteS)  non  tamen/w  au&oritate^ 
.  0)     Hic  frimus  presbyter  erat;  e)  illi 

autem 

mT  V  L  f..  dtUptismt.    44. 


^.Infi.Iw.Citn.) 


H 


114  LIBKI  I.     TITVLVS  XXIV.- 

•nteai  dia  tmmin^,  /auhim  eeelefiafiUvm 
cum  eo  oooiBtttentes,  et.  iilo  monttOs  commii»  \ 
.  nioonfilio  cegenies  cqclefiam.  i)      ■  ■  '  ■  ■  '   4 

§.    IL     •■    ;        ,-..v^ 

ciO|ir)  ec  (muiIo  poft>  dioeoefibns  epifeopontfi^  i 
amplitiis,  in  aliis  lods  ete/eJSa  mimfm  eieAi|  ^ 

d)  id  ficn  ex  pntjetifto  epifeopi  ftcienda»  ec . 
cnnni  aniinanmi  ezpUcandani ,  paroeii  diffi.  ^}  :■ 
Fer  diquoc  fecula  camen  epiTcoponim  ditpofiiio». 
ni  rdioum ,  quacenus  Acra  peragere  pocueriii^t 
quocnm  au£briiace  dependaunt  0  v 

5.  la 

11 1  s  8  A  ad  facrificium  rehta ,  epifeopis  fkm* 
vmnty  presbyteris  vero  fimplex  facerdotiumx)  a& 
fi^atum,  et  horum  potefbs  prsecipue  ec  (t)  in 
genere  'mfacrificio  peragen^io  K)  qufffica.  Quan* 
doque  (2)  iis  etiam  cura  anim^  competiC|  quse 
ide  exlerit  in  doctndo^  benedicendo^  vifitando  i^ 
firmofy  fi)  ec  facramenta  admimftrando ,  quate- 
nus  ilia  presbyteris  reii£b|  vc  lunc  baptismus^^') 
facra  can^  panttenti^que  &dminiftratio>  ^)  ejr« 
tremavnSio^  0)  et  U^o^oy(*  in  macrtmoniis  con« 
trahendiS)  quae  quilibet  presbyter  duntaxatinfiw 
parodiia  peragit.  tt) 

^^  ^vivuAn.baref.42.  A)r.i.  ver/lvnd  X^defi 

* «}  s  p  I  r  H.  baref  69  ».  i.  md  mmt. 

9")  TH0MAS8.   deyet.et  /*)^.  6.D.95.r.  i.  D.af. 

mud  etcL  diJiipL  P.  I.  Ub.  2.  e.  0  c.  ly.  ^r  r^n/^  D.  4. 

i)  iDSM  r/V.Zr.a)«  0)  c.vn,de  S.vnB. 

k)  r.  4.  D.  6g«  <r)  c.2.X,aefdr$cb. 


rS  OFFICIO  ARCHlPRE$fiYT*£Rr  tt$ 

iAft  his  diftin^endi  presbytiYi^  in  ^eneti 
lltulum  hneficii  in  cnpitulu  vel  cnUe^iu  dmo^ 
irww**  v«l  patrimmii^  paupertatisque  ordU 
tt^quibus  nuila  cura  avifjtarum yfcd  rantum  /tf/ 
f^cndi facrtficium  miffe,  et,  quandoque,  e3t 
fmifgiOj  ius  au^iendi  confesfimes  competit-^  ^ 

I  ^.    V- 

^ti^ttfi  pnESBVtER,  ^udtalisy  tdtjaccrJof 
^tim*  ordiHatus  ad  facrificium  mifik  pcragen* 
iw*    preSbvter  parochvs  vero  tii  facer- 
'» tO  ^*''  "^  diftri&ufibi  comniij/h^  et  ccclefi^ 
rocbiah   facrificium  iniffa  peragit^  curamque 
ima  cunt  admimftrattone  cittr^Yum  facfamen^ 
rum ,  cxcipta  ordmatione  et  confirmatiojie^  cxer* . 
f,  \n6jt^im^curatus  ti pUhanus  didus.       Da 
,c  qualitace,  iofra  agendi  locus  erit,  <rj  quippd  ^ 
liE  abefle  poceft  iurerecentiori:  non  itemitirt^ 
rtiquo^  cuius  faciesy^fi^tf^tfv/ fff/^adhuc  appa- 
t  in  cardinaiihus  presbyterir ,  propriis  gaudeo* 
imtituJis^  ceu  antiquis  parochiis,  ^I 

f  VL 
rtoTfiSTANTfis  in'S.  c(SnS  coft^crAt(o« 
^fmUuin  affnofcum  facrificiumt  necfine  tkuio 
kc  €vit4r  eeclefia  ordim^nt  presbyteros.  VtruAi- 
le  vfiii  primitiux  ecclefiae  congrait,  efficitqtiei 
:/acirditium  ilUs  denegemus^rj  Qia  de  re  (a) 

tnmiJM 

f)  «  trAtMH6  Je  S$.  it  efl  frafic, 
i.mmifter.M.1.  c.  i6.  diai        O  ^.  '^^'^^«  ^9^ 
wfiemle$frt$byteH:  t)  tm.  L  b.  r.§.  4, 

iQe.i.X^dem4t.etiudi 

Ha 


I 


U6         LIBRI  I.     TITVLYS  XS;iV. 

miniftri  eccieJSa  vel  veHn  Jnmi^  %cpaftaretpri^ 
m^ii  dicanturt  t.Diacoois  £dio  gradn  reafit^ 
flfi^MlMM  dif&iifii,  vbi  hi  fiiperranct  (b)  m^^ 
quamdirtftiiimarumcireiit,  yt  ftm^petBntfif^ 
tochi  vel  eorum  sdiMtoreT:  (c^  vbiane  in  fiiis  ai^. 
defiit  docent^  ec  in commam  yd  ugilittini  vei^ 
^o  ptfcnnc  oues  ttque  fiicrtfflentt  iSmimftrtM^'^ 
Atque  in  hoc  conmlit  eorum  wrin^erhim^  im- 
perio  omni  defiitutum)  quod  prsedicttum  ^  dt 
ctufi^  tribuitur  coDepo  peghmmy  fi  plnres  pt^h 
res  vel  ecdefiae  in  quodtm  loco  fimL  . 

f.    VIL 

qyiA  olim  presbyteri,  qut  ttles,  t  do^O' 
rihus  differebant,  u)  vt  illi  praeeflenr  ecdefiis,  ec 
omnia  in  coecu  fidelium  dirifferenc ,  hi  vero  ver* 
bum  diuinum  docerenc;  inde,  refbrmatione  (e« 
cuta ,  in  quibusdam  eccIefiiSi  maxime  reformaUs^  . 
redu£la  eft  difFerencia  incer  mimfterium  et  pres^ 
byterium;  vt  /i?u^  officium  docendi,  (acramen* 
ta  adminiftrandi,  ec  curam  animae  exercendi :  ^bot 
vero ,  cui  eciam  incerfunc  miniftri  ecclefiae ,  offir 
cium  dire^orium  gerac;  defignet  paftores:  pro 
eorum  fiiftentacione  fbllicicum  fic:  curam  paupe*' 
rum  habeac;  mores  finguiorum  obferuer  et  (uo 
roodo  quandam  difciplinam  exerceat,  iudidarit' 
pojceftace  confiftoriis  reiida.  cp)  Haec  presbyte^ 
ria  ecclefiaftica  ab  ecclefiis,  quas  reprflercnctnt, 
dependenc,  non  irem  iudicia  ecctefiuftica^  quae 
pars  regiminis  ciuilis  fimc. 

§.  VIII- 

•)  i  Tim.  V,  17.  v54  fth      9)  tm.  l  S^  f.  §.  M.y?f  • 


^ix  OfTttib  AltCTIlPkiSilYTERL 
tvs  csnonicuni  fanffit^^  iaimiix&^ 
ricis  attribuir  quibuscunque^.edfwi^prioiat^ 
ra  rantLim  feparans  a  plebe,  m  iageiierei  er^  ^ 
natn^  ex  ratione  reipublic^  efciefiefii»  |^b- 
pria. ;()  Presby teris  parochis  Vd  cohfeffibnianjl 
prenerea  aflignat  imperium  to  confcienriMt^  ife) 
ieu  )Xi  foro pamtentiali y  vt  loqiiQntoi  cmtkjffh 
uQione  plchu-      Ab  hoc  liiiperii  cooc^pta  6ini 

Iatieni  profeftanres,  docent<^aej  minift»    "^' 
fiae  deberi  boTiorem  et  reuerefj^tufn  m)  '^""^ 
§ram  anime,  et  hoc  imu icu /flf^iMi  eonUBpef- 
fonam  efre,  cuius  eSe^his  fttk  pnedpweiaMr 
in  iuribus  reuerentialibus.  «^  •  ., 

f    DC 

OLiM  in  fiogulis  ecc\t6is;fecuh  ff^ et  Jef^. 
vero  primario  in  ecclefiis  catbedralihus  plures 
Inemnt  presbyteri,'fenatum  ecclefiafticum,  a^- 
fcitis  etiam  parochis  ciuitatis,  vna  cum  epifcopo 
confiituentes  Primus  inter  eos,  (quia  ordo 
iocer  presbyteros  in  cmfejfu  adefle  debuit,)  ar- 
CB1PRB8BTTER  diihis»  vulgo  €ri^rte|ier/  vel 
frimus  fresbyter^  P)  qui  praeter  ojficium  proprium 
pedetentim  etiam  vicarium  accepit,  vt  prima* 
ciaa  wmiijler  epifcopi  et  adiutoir^  7  J  infigni  ao- 

aorl- 


40  €.  u.  13.  X.  defetnit. 

m)  I  Tim.  V,  17. 1  Thiffil. 
V^  12. 1).  /Trfo-.  XH/,  17. 

«)  f .  I2, 15.  C.  2.  f f#.  7.  r.  8' 
D.  96.  r.  9.  ife  rrnfm.  /.  4.  C.  dt 
mmr.  CooS.  tm.  l  b.  t.  5. 41. 
iff*  «B.  BTR  YK.ir  f^rfl^.ivr» 


reuerent.  b.  tbom ais.  ife^' 
fic.princ.iudngel.  circd  ittgen^ 
ddfiUrid  it  himns  mini/kir^ 
icclifia. 

fi)  N(M».  12^.  c.  3.  /»/. 

y3  pn>nt  in  conciliiB  olim  ap« 
peUjius,  tefteMORiHO  diS^. 
irdindt.  P.  r  rx  i6.  r.  1.  ^  g. 


U0       Lwai  I.  •riTvtvs  nnv;  I 

ilorttate  olim  praedinif •  Fuit  enim  ab  aotiqiitf. 
picarius  ordinarw  feu  UMtus  epifcoti^  cmmn  H 
infp^Qionem  in  presbyterat  reftime  faermrum  «nr- 
eens^  et  loco  ejifcopi  in  ectlefia  cistbedrM  et  iUUi 
snrcbrpreflfyteratikusfacra  peragens.  h  Olim  ab 
fircbidjacom  cum  elero  et  popuw  eligdbatur  :e)  iure 
pouo  ab  eotfcopo  et  arcbiJiacmOy  ^)  oim  edant 
Imic  r«be({e(,  vc  vieario  epifcofi.  ^) 

§.    X- 

PLVRES  ab  antiquo  (iiere  in  dieecefibQt: 
•Itus  quidem  in  vrbe  catbedralis  eeclefi^^  digid- 
tatem  in  eapitulo  gerens,  qui  vrbanus:  aHi  nui 
xmk%xm/decanirurales^\hXyd)  qui  per  pmfHr 
tbiasruraUs^  fibi  fubieAas,  presbyterorum  cn- 
ram  in  facris  peragendis  ^^")  habent, »)  fine  i»- 
fisdi&ione  tamen,  atcbidiacono  delegata.  Bre- 
viter :  fiint  infpe&ores  paftorum  fibi  fubieSo^ 
rum^  %)    adeoqqe  ecclefias  fibi  fiibieoas  vifip 

mu  h) 

$.      XI; 

p  A  R  T  T  E  R  proteftantes  parochils  pluribui^ 
in  cenos  diftri£his  diuifis,  prasficiunt  infpeSares 
v^\  fuperintendentes  y  quos  alibi  decanos  dicunn 
His  datum  eft  ius  ordinandi  fibi  fiibieAos  paro* 
chos,  atqueinftituendi:  in  patronorum  praefen* 
tatione  exercent  vatum  negatiuusn:  vifitant  ec« 
defiasi  fibi  fubieAas;  curam  rerum  ecdefiaftiah 

rum 

•)r,«o.0.6j.  0  c.f.X.h.t. 

O  c.  7.  w/.  defffc.  arcbi*       %)  sf  fen  P.  I.  kir.  hA 

fidc.  ti$.  6.  €.  3. 
n)c.i.D.is.€.i^  Xb.f.  A)  I9saft  ar.^^}-$.lf 

i)c.i,infietffic^bUiM. 


> 


DE  OPPrcIO  ARCHIPRESBYTERI,  II9 

rum  greninr  et  rarionibus  reddendis  interfunt: 
monuo  paftore  fiJtiCiaruim  curam  interim  vici-, 
Do  demandaat:  iurgifl  inter  clencos^libi  fubtc- 
ftos,  componunr,  Ced Cme iurir^fiffiofje :  iurafuo* 
rum  paftorum  defendunr  et  fedulam  infpe£lioneni 
if)  eos  exercentj  vc  ilnguli  rcAe  fuo  iungamnr 
olficio*  fl) 


§.  m 

iN  cgthedralibus  ecclefiis  etiam  fuperfunt 
Ot  ffiuo  ftntiquo  cborepifcopi ^  fed  line  munere, 
perfm^um  gerenres  duntaxar,  etiam  epifcoporum 
olim  vicarii,  Thbus  fecutis  priortbus  fuerunt 
veri  epifcopi  rurales.  v)  Seculo  IV  vero  prohi- 
bitum»  in  vUiuIis  ettf^ri/conftiruere  epifcopos,^ 
cr  qui  iam  erant  conftituci,  epifcopis  ciuitatum 
fubieili  funt,  0)  vt  eorum  vicariiy  quorum  mini* 
ilerio  vrebantur  paflim.  7)  Tandem  eorum  of> 
ficiumfuppreftum,^)  timruraUs decanQSiT^m\^' 
mxm^  retento  folonomine>  quod  eLiamusoiiia 
pres^teri  ruraiej  fubiefti  effent,  7) 

xrr-. 

^)  rmguli  CApTta  npllriiit  th 0  m  ai s  1 H.  P.  1<  Sh*  1» r» 

1 1  r  o  L 1 R  dtfHfthntfndenrc,  i.  §«  9,  €t  n. 

0  dijf.  yjur.ffdef.dntiq.  0  c^^D^6$.  C^pitni.  ca- 

gd  Piin*  et  TtrPuUt  k&li  m.   tir  6,  £.  iio^  3^4« 

i^cendl.Ldoiiitm,  f.57.  eonf.  cit.  dijf.  K  4d  FHn.  <t 

»)  C0n<ii.  AnrucL c,  10*  Tcrfi*//.4-5./?7- 

w)  €*    ij,    Cfndt,  AnQT,  ^)  cit*  dijf  j/,  ^.  %^ 


H4 


I 


I20         WBM  !•     TlTVtVS  IXV. 
TIT.     XXV. 

*  DE  OFFICIO    PRIMICER] 

8TNO?8IS. 


rkdtim  tpifi§fi  etidm  eft 
frimscerius.  Qmdingt^ 
mere  efj^eeurim  in  imeeccle* 
finfliceieneUumtf  L  Dig^* 
MemtrferjkkUmnj^erii^iur 


chididten^  ismiuJUieBtt 
nii  illi  derici  mStiera, 
Pracenier  iiSm^  dim 
berds  cdnenicss,  IIL  1 
inemsnemidignsiMiefm 


Moltipitqatp  €lero,.  et  vtrits  scceffim 
anm>  cultu  diuino  in  ecclejlis  catHtA 
'  bus^  noui  cfficiales  confHturi,  epifcopc 
maxinie  Romani^  vicarii.  His  etiam  adiui 
PRiMicERivs,  quem  in  genere  dicunt,  f 
dignitate  quedam  plurihus  communi  eminet^ 
mumfue  tocum  tenet.  r)  In  iure  ecdefiaftic 
vicarius^  a  fw  cierus  inferior  regitur,  v)  fi 
totua  pedetentim  arcbiJiacono ,  poftquam  li 
maiorem  c/erum  poteftatem  fiiam  exercen 
grauioribus  occupationibus  diftringi  coepit. 

§.    II. 

INDE  (i)  primicersatus  ob  vicarium  ep 
pimunus  dignitas  eft,  x)  vel  ad  minimum; 
vatus  \l^)  in  ecciefiis  catliedralibus:   (2)  i 


▼)  ■KI8S0N.  deverh.Ji'  rBouAts.LciidnJ.^. 

gnif.  PHC  primicerius.  y^)  c.  g.  X.  derejirif 

0  C.  I.  D.  «5.  X.  de  anfnet. 

p)  AcotTA  4d  b.  i.  eb  4.)  c.%.  X,iecenfiii 
inicio.  conT.  /•  J.  4  /.  $•  i. 


SE  OFFICIO  PRIMICERII,  121 

fo  capimJari  ramen  porefV  rolli ,  quod  iure  nouo 
:anta  eius  non  in  necefliias  w):  (;J  archidiacono 
^quc  vt  trchipresbyter  luhcii  «):  (4J  fubfunteU 
dem  clerici  minorum  ordinum,  (i) 

§.    IIL 

DiitccTTONfiM  habet  praeterea  in  diuino 
officio  Teu  boris  c&nomcis  ^  vt  ordiner,  quts  clert* 
corum  le^ftioneSjbenedlftionej,  p(almum,laude5| 
offertorium^  &  rerpori(bria  dicere  debeat.  Or- 
dinem  et  modum  pfallendi  in  choro  dirigit,  v) 
vnde  pr^tcentor  diilus,  3j  Cqu  primtceuus  jcifol^ 
iantorum. 

XOMA  olim  AtchiiitfimnuT ^  arcbipreshytep 
et^/JOT/rma/ruprema  culminaerant>  quae,  ab^ 
rence^pontiiiDei^ubeinacuIa  ecclen^  Roman^^e* 
rebanr,  f)  cum  Romae  e:x\^m primtcerius  praecuet 
^aconts^  eoru.Tiquele^^iones  aliaqueofiiciadi(po> 
neret,  ^)  PnsjeBura  hacc  dignttatem  ram  emi- 
nentem  iis  pepe^it^  vr  etiam  adiun^hjm  fenwdi^ 
eerium  habueriti  r)  qui  in  abrentia  iilius  vices 
oius  gerebat* 


/, 


- 

"1 

•)  di.C$.dfOf^it. 

e§mmfnt,  h.  f. 

m)  t,  uX.Lt. 

<3  T110MA&9  iN.  F,  JJihk 

0)  r  n  D.  M. 

a.  ^r  difiifi  euL  t*  toj,  $•  j* 

v)  r,  1*  D.  3j, 

0  ri*».  X,/'.r 

I)  r,  n.  y,  rf^  refcripr. 

*. 

«)  Huiu£fttm«m]oiik^'»f^ 

I<  ^4f  unJuit.iA  c  0  S  T  A 

m 

n#  Ktfm.  ii/«  XI 

i 


Hs 


122  LIB.I.  TIT.ZXyi.  »E  OFnc.  SACRISTAE» 
TIT.    XXVL 

DE  OFFICIO  SACRISTAEt 

STNOFSIf. 

f)ffiai  hdus  rdH§  •Umjm'    tm.  I.      Smifiit  sffiOiii^, 
^^fkx  er4$t  jfi  tbtfMuri    itutrfrsUtn  rtUiii.  IL 
ipfia  digniM  H  ddJiJii  d§^ 

§.     I. 

Cuiloditt  (acronun  vafbniffli  veffifnentonim 
ecclefiafticonun)  veltodus  thefiuri  ecde^ 
liaftici  y  nec  non  eorum ,  qua?  ad  Itumnarui 
pertinent,  9)  officium  qxxvSLtmfimplex  olim  erac; 
led  tbifauri  ipfius  et  apparatus  Jacri  dignitas» 
prsftantiaet  abundantia  in  ecclefiis  cathedralibus 
ei  addidit  infignem  bonorem^  vt  decus  fingulare 
ei,  qui  ofiicio  iiuic  praeerat,  tribuereL 

§.  II. 
coNSERVATVR  hic  thefawtuf  mfacrario^ 
guod  yvlgo  facrifiiam  vocant;  vndtjacrifia  di* 
^us,  qui  ei  praeerati  inter  officiaies  praecipuos 
epifcopi  relatus,  vt  Romae/^r^/tffti/duntaxathuic 
muneri  praefeAus  fuerit.  i) 

Tttm 

»)  r.  w.  X.  *.  t.  nifea.  1.  €.  1%.  edituf  a  B, 

0  V.   AVOVSTlNf  S      PA-      BOFFMANNO    ^l».     IL  tti* 
THICIVS     PIC0L0MINBV8      lccit. 

in  Ubr§  fdcrdr.  €erem§n.  iib. 


/ 


r 


«».  h   TIT*  XXVTI^  DE  OFFIC.  CVSTODIS-  IJJ 
I  TIT.    XXVIL 

DE  OFFICIO  CVSTODIS, 

Ctjloi  inter  ttU   tuimnd    0£iaum  mfi^dis  tt  di^crtt^ 
teclt/t^  rtUtui^  tx  di^ni'    tid  hmm  d  Jicrifi^  ^jicti* 
^Mf  iaicji4f    tdibtdrdiit^  L     X/. 

1  §■    !■ 

■  ^icuri  alibl  primicerius  x)  m  in  ftliis  etcfejUs 
^^  catbtdvaUbus  inter  rria  culniin&  ecclefiae  re* 
^  Uros  eft  cvsTos^  quae  rum  archrdtacomti^ 

r  firtbipresbyter  ^  cufioi,  Vnde  huic  officio  prae- 
ftannoreset  ranftiores  tantumproeponebantur-A) 
IpGus  ccclefi^  catbedralis  dignicas  pt^lacuram 
Isuic  landem  peperir.  .,  .^  v 

t  A   .    nt. 

CVSTODIA  Ipfius  ecclej^  eatheSraHt^  eft- 
rumquei  quaeillicompecunt*  cuftodicommiflae^ 
^)  ficuti  facrifit£  pars  eccisfiiSi  kxxfacrariutn  duor 
raxaL  In  horis  canonlcis  campanae  ab  eo,  ia» 
bente  arcbidiacono ,  pulfanEur:  omnia  vtenfifil 
ecctenaecuftoditindefinenter:  lampades  acceiidil| 
et  exflin^uit:  v)  panem  et  vinum  praeparatumao 
miiTam  femper  habere  debet;  |)abiente  epiTcopo 
oblaciones  etiam^elaemofynas,  et decimas ititet 
dericos  diuirit  olim ,  o)  vbi  diuiiioin  ^uatWOTpaif^ 
tes  adbuc  iocum  habuit. 


1 


J24        IIBRI  I.    TITVLVS  XX VIII. 

TiT.  xxvm. 

DE  OFFICIO  VICARII. 


'  jtUmm  vu^i§rtm /pedis 
i^*  vtl  ex  iegiy  velcMpitU' 
krum  ele^iene^vel deerete  epi- 
fivferum  deperkienta*  L  Qua 
iUu/hrdntHr.  II  Prima/pe^ 
cies  vicdria  petefims  efi  penes 
upitubm^JedevMifnt,e.  IIL 
jUterd  efi  in  tdju  infirmi  vel 
finis  praUtiy  bitud  dbiicien- 
Ji.Jed  ceddiutere  inftruendi. 

IV.  Qm  preepifcepm  et  vicd- 
rius  eius  efi^  n$n  coepife§pus, 

V.  Cenflituitur  cum  du&§» 
ritdte  pentificis  et  confenfu 
eMpituli.  Vh  Non  fimplici- 
ter  cum  fpe  fuccedendi^  mfi 
extrd  erMnem;  im§  hediefe- 
re  repddriter  cum  bdc  fpe. 

yiL  Sin^uldris  rdtio  herum 
€94diut§rum  cum  Jpefucceden- 
di.  VIL  Tertid  fpecies  efi 
Viidriorum^  dh  epi/copis  djfunt' 
terum.  PentificMlid  enim  per- 
dgunt  per  epifcepes  confecrd^ 
tos  tituidres.  IX,  Hidpon^ 
tifice  conftitHuntur  dd  fedes 
dmiJfdSf  etd  hdrbdris  occupd- 
tds^feu  infdrtibui  infidelium, 
X/  Qutdjint  epifcopi  tituld' 
res  ?  Eorum  fpecialis  rdtio, 
XL  lurisdiclionem  ecclejidfii" 
€dm  perdgunt  epifcopi  per  offi^ 
eidlesjeu  vicdrios  generdles  in 
fpiritudUhus.  Horum  erigo 
pofi  decur/umjeeutt  XILfua- 


rendd^  duSere  H-Jud/ire  Inm»» 
eentie  III^  XIL  Herum  nm- 
ior  necfditds  in  Germdui^^ 
XIIL  Hodie  ddutur  vicdrif 
generdlespdpdles^  cdrdkuUium^ 
le^dtorum ,  epiftepmm » dbkh 
tum  et  drcbidideenerum.'  ^. 
XI y.  ViedrSepyupdbsfn^'^ 
Junt  vel  iudiciis  JeeuUribmh 
vel  ecclefiMfiicis ,  dauibmsdfm 
pelldturdddrcbifpijcepum;  A 
tUis  vere  ddfupremd  tribund' 
ttd  imperii  XV.  lurisdiSh 
borum  iudicierumefi  erdins- 
ridy  fed  dependens  dbdrbitrid 
epifcepiy  qui  limites  bis  prs- 
/crihit.  Generdliter  quid  cenm 
ceJ/umcenfedtur?XVL  Pne^ 
ter  iurisdiHionem  fletrd  ex 
Jpecidli  coneefiieneiu  vicdrium 
generdlem  trmeunty  nee  dbs^  • 
que  ed  illi  competunt.  XVIL 
^adam  pUne  ei  cencedi  m» 
queunt.  XVIIL  A  generdU 
vicdrio  dijfert  ferdnem  feu 
pdrticuldris.  XIX.  lu^erris 
protefkdntium  iurisdi^ie  epi^ 
Jcoporum  et  pdpdlis  cejfdt^  dde§* 
que  dominm  territerii  fuhdi» 
tis  cdthoUcis  prmfietre  peteft 
cdtboUcum  vicdrium  generd' 
lemy  qucdd  inftitutd  illispre^ 
prid.  XX,  Difiinguunt  et* 
idm  trihundlid  ecctefidfiied  et 
fecularid;fed  ex  dsueffded»h 
fi 


DE   OFFICIO   VICaRII. 


125 


f4  etAmnfiunfilh^X\L  lu* 

i§min4  tfrrmrii:  dAntur  et- 
iM  mftrt^rd^  mttHdth  com- 
fttfnru^  4  ^Hibf*$  dPpelUtur 
sd  f^ftri^rd.  KtlujuA  iurd 
fuTd     extrd     iurndt^itmtm 


prinreps  imfnedidtt  rxtretf^ 
XXII,  Ddntwr  erUm  $ttdi* 
da  talt/idfiudt^Jitiiiitu  A,  C^ 
in  terrii  tdithiht^rwm  tx  tt" 
ps^  nvnprrnttpfs,  twtjiene 
cmptttTitu,  XXIIL 


§.  I. 

Epifcoporum  officta  et  diiFCt/er  quotidic  U- 
tiores  ambitus  acceperunt,  vc,  praeter  rela* 
tos  fjlfiria/es^  alios  vicarios  clericos  confK* 
mere  necellum  bdbuerint.quibus  vices  fuas  com- 
mitterent.  Atque  hi  omnes  eccUfits  catbedratp* 
hus  infigne  decus  attulerunt,  pro-pontificum  mu- 
RU8  vel  (i)  ex  leg^is  pracfcripto,  vei  (II)  ex  capi- 
tuli  eleftione,  vel  (lU)  ex  decreco  epifcoporunr 
peragentes. 

$.    IT.  * 

PR IM  VM  contingit  in  fedis  vacantis  vel  im* 
pedita  ca{u,  capiculo  vicariam  poteUatemepirco* 
pi  exercenre.  Altenim  in  cafu  debilitati  epiko- 
pi^  veWenioconfefti,  cui  coadiutor  ab  antiquo  * 
daius  e(L  UUimum  in  aflumtione  epifcopi  titu* 
lariSj  vel  vicarit  generaiis, 

$  HI, 
pRtMA  fpecies  vicariae  poteftatis  eft  penes 
CJpituIum^  quae  fede  vacanre  velimpedita  exerce^ 
*  tur,  pertinetque  ad  iura  capituiorum^  difpoHtione 
legum  ecclefiafticarum  iis  concefla,  quam  pro/?rra 
fure  exercent.  Non  alitcr  vero  intelligi  poteft, 
<juam  cognito  capziutorumftatu^  infra  ti)  demuni  • 
liio  loco  explicando. 


*;  tit.U^liitjX. 


135     LiBRt  t.    TirvLvs  xxvnn 

f    IV. 
ALTBtA  rpedes  in  cafii  renio  vd  moito 
toftfe^  epifGopi  deprehendicur,  Aue»nor&| 
fieoi  quandoque  olim  fro  -  epifct^^  qnem  r^mlm  ;*  ■ 
t9itm  nominant ,  danis  eft.  ^    Hoc  mceffitM  ad^ " 
mifit,  eztria  quam  ^Ator  epifciipat  in  vna  ^emqw 
dicfeoefi  rario  reipublicaeecclefiafticaehaud  folan» 
vi^  0*)    Neque  enim  CO  ^  infirmiitatem  corpo"' 
riB  vei  &nium|epi(copi  abiidendi^  et  alii  ia  efH> 
nim  locum  funt  fiibftituendi:  r)  |^  (ponte  vafi»^ 
gnent,  v)  vd  (candaii  vitandi  can»rmiotio  M» 
ceflaria  ut  9\     (9)  Viueori  ei^jir^o.ec  adhnc- 
firmo  aliua  (nccedere  non  debet;i^. "  (3)  HlqpAv.. 
mus  eft  epifcopus,  qui  inlocum  viuencis  irrcpfii^ 
exquQ  mtnizto  fcbismata  nata  funt,  V/)  praeci- 
pue  fi  antipap^  difcidium  vniuerfale  m  ccdefis 
ef{ecerunr.  gu)    Denique  (4)  etiam  infirmi  et  cafii 
fortuico  inhabiles  fadi  fru^us  beneficii  fiiiadhuo 
percipiunt.  a) 

§.    V. 

OBLIGATVR    tamen,    Vt    COADlVtOAKlS 

•dmitcac,  qualis  eft,  ^ui  morbo  velfenio  emft^ 
vel  alias  debili  pr^lato^  in  aJiutorium  ad  regem 
iam  ecciefiam  dauYk  Adeoque  pro^  epifcopus  eC 
naffis  eius  vicarius^  ^uam  verus  cotptfcopus  eftf 
cefiance  enim  impedimento  et  infirmitate)  ad« 

tnini* 

0  ^ ii» t).  14.  It.  i|.C.f.        ^)^4.Xilrr&m4  4gti#« 

f.i»  pel  debil. 

r)c.4i.C7.f.i.r.S.  r#».        x)^.5-C.7.  f  .*• 
eU.  NieMBi.  i.  9x0nc.L4ter.iy.        4)  c.  6.  t$d. 
s.  in$.  r.  14«  JC  ifc^.  fW.        «^;  qnod  fata  C$i$/ldtitle9l/Si 

^mm.  e9nciUi  docenr, 

r)  r.  t.1.4.  C.7.f  .1.  •)  r.  1.4.  X,  ifc  ekr,  MeL 

^)bfutit.lX.i.K  l^eldekU 


diflratio  eius  definiT.3)  Diuerfa  e(l  ratio  coi* 
opif  qui  JiJnuJtaneum  reginieH  in  rolidum  cuni 
(^opo  princtpaU,etiQm  incoiumi,  excrcet^^) 
px  iuns  raaonem. 

§.    VI. 
OLiM  auftoritate  metropoUtmi  coaMutnff 
|>edtco  dabactir:  ^)  aliqudndo  etiam  ihuito^  vel 
[lcmpus  vel  in  perpetuum.  ^)    lurenouo  noa 
fcr,  quam  ex  decreto  pontificisy  quod  caulisma*' , 
ibus  eius  conlhtutio  annumererur*  ^)      Hoc 
pecraro,  ipie  epifcopus  iibi  afiumere  poteftro- 
mtoremy  vnum  vtiplures^  cum  ajfenfu  cjipttu^ 
rvei  fi  non  poflit,  torftn  quod  demens  fir,  ca- 
'vXixm  w^i  ^iu^e  erus  partes  eum  conftituunt.    Si 
admtorem  habere  nolit,  relatioa  capituload 
fnnticem  (adenda,  vr,  quid  faciendum  fit,  de-  ' 
rnar.    Oentque  conftituto  modici  fumtus  ex  ^^ 
ditibus  epifcopalibus  fuppeditandi. »?)  , ' 

§.  VIL 
iKD£  vero  liquet,  coadiutorem  pritnario 
J^>em  fuceedendi  non  conftitui,  quod  vnum  vd 
iTiS  fibi  epifcopus  cum  capituli  conrenfti  ad« 
kere  queat.  &)  Diuerfa  ratio  fuit  cogpifcopih 
Df  ^  a)  qui  infolidum  regioiini  ecddiae  pra^fii* 

erunt^ 

l)r.  ^7.  X.  Jk  •jpc,  et  f$f.       0  r.^7.  X  Je  ^ffii.  tt  fH* 

l  delig.  iud.  deleg. 

f)  exemplo  ATorfTiMt,        ^)  e.i.deeleru$ dgn^.pil 

LBBio    inoolucni  coepi-  debil.  in6. 

pi   daci.  ¥id.    e.  u.Q.  7.        «)  vt  pleniaB  inr.  i.deiUrl 

I.  dgnf.  in  6.  traditar. 

I|,  0.  S.  X  di  €kr.  dgfret^       tt)  eit.  e.i. 

i)tQZ0U9lH.ILe.w^ 


i3g      LiBRi  I.    TiTVLvs  xxym. 

1 

erunt,  quod  quandoque  ex»rawdinm%)  hBtmt'  .; 
eftt  \>rofuct€ffhne  finnanda.  Oenique»  vrgeimi  \ 
fificeffitate  et  vtiiitate  ecclefiscadiedralis  vAm^  \ 
nafterii,  etiam  coadiucor  camfptJueaienHcoB^^ : 
fticuitur,  caufa  diliffenter  tLpontifice  cogmiii'^)  j 
In  hunc  finem  hodie  fere  vnice  vcriusqne  relK ' 
gionis  capituln  coadiucores  eliguac^  cum  vt^fiw»  ' 
ceflbr  fit  certusi:  tum  vc  incommoda  ftdis  vtcni  ' 
tis  euitencur.  A.  C.  addi^ti  camen  fiiperioris  Ml^  ^ 
£bricace  non  indtgenc. 

f  vin. 

TAiis  vero  (i)  coadiutorcumj^/itfra^S»] 
Ji  datur  etiam  illi ,  qui  co  non  indig^,  epifcopit 
cot  officialibus  inftru£lis,  vt  etiam  infintti  iliis 
non  indigeant:  (2)  capituli  ^/^<^io»^  defignacur^ 
capitulatione  adftringitur,  et  a  pontifice  confirma- 
tur:  (3)  etiam  inuito  epifcopo  eligitur^  quo  viuen-  : 
ce  non  vdtur  pontificalibus ,  ied  tantum  w/  ad 
rem  non  ius  in  re  habere  dicitur :  \jl)  (4)  morrao 
praelato  ipfo  iure  ftatim  fiiccedit:  v)  (5J  nop  cene* 
cur  rnterim  ad  refidentiam:  (6)  eo  mortuo  aace 
epircopum^  efFe£tu  caret. 

§.  IX. 
TERTiA  vicariorum  fpecies  eft  illoram^ 
quos  epifcopi  fibi  afTumunt.  Exercenc  vero  hi  . 
(i)  pmtificahai  (II)  impevium  JacYum.  Ad  illa 
alium,  quam  conjecnttum  epifcopum^  adhibera 
son  pofTunc;  qua  de  czu(^ efjt/copumtituiarem&a 
kipartilfus  infidehum  fibi  adiciicunC|  quemvut 

go 

*)  '•  3«4.  y-  C.  8.  q.  I.  Trid.  cit.  l.  n.  6. 
X)  c$ncil.  Trident,  fejf.  25.        »)  tem.  IL  i»  ekr. 

ii  rtfrrm,  c,  7.  {,  23, 
fi)  BAKMOt^  dd  c$nciL 


D^  OFFICIO    VICARII. 


129 


fo  tX>ei^2)ifcNr<Kcaiit,  per  quem  pm^ficiUiM 
pengiinc. 

coNSTiTvvKTvK  calcs  ab  e^cepB  €^ 
dem,  fld  pmtifiailui  iure  vicerio  exercendt;  ti 
fmtifiteyen  fiA  iecjes  amiilas,  &per  mfiddeaoe* 
GapiiB8)  quo  more  vfi  iam  {uot  imperataret  Gn^ 
ti^  qnoad  .<edes  a  barbaris  occupataSt  p  Eodeoi 
edtm  vfiis  efiponciieX)  poft  mfeliciter.fiiutaiii 
espedidonem  facram » epiubpis  ibidem  confiiii»t 
ds  fedes  fiias  relinquere  coaAiSy  quo8  ollm  v# 
tmtes  dixere,  interimr^f^/xxi/)9i  alterius  ecclefie 
«tftfiw  praefiBQos.  o)  Swulo  XIV  iam.  plures  ia 
Germania  memorantur  epifcopi  titularet^  ^) 
quos  tatnen ctBMEKsV.  aiiter  admittere  noluiri 

2uain  accedente  au3oritete  fpeciali  fedis  apo^o^ 
ca.  0  Ab  hoc  tempore  vnice  a  Papa  conftitu* 
ti  funt,  nec  defierunt  dari,  licec  eorum  conftitu* 
tio  a  plurimis  in  concilio  Tridentino  0-)  impro- 
bata  nierir. 

$.    XI. 

svNT  ergo  Episcopi  TiTVLAaES,  epi^ 

fcepi  confecrati  fine  reali  dictcefi^  afedibus  deper^ 

ditis  folo  tantum  titulo  defignati^  nefpes  earundent 

recuperandarum  deponatur.  r)    Quooirca^  quia 

di* 


t)   THOMASSIM. /.riY4»i0 

'   •)  r  41.  C.  7.  f.  1.^.5.0.91. 

«•)  THOMASS1NV8  P.  I. 
tt.i.f.r7.§.  4.y^. 

0  clem,  5.  de  eleS. 

r)    FAVLVS     SARPIVf  /» 

A^#r.  cenc.  TrU.  p,  n\].  fq. 
De   tpijiwpe  .tituUri   fcripGc 

(JBffbmllnft.Jur.Can.) 


fllSROKYMVf  WISLMITSJ 

Nooiter  vero  Roinx  aiuio 
17^3,  de  epifcopo  tituUri  fen 
in  pdrtibus  inJiAeUwn  tra£U- 
tum    canonicum  edidit    aM- 

DRSAS   RIERONYMVS    AM- 

DSEvcci  e  Ibc.  Jcfu. 

t)    TH0MAS8IM.  dt,  l.  T 


I^O        LIBRIL     TITVLVS  XXVIIf. 

dicecefi  MfOi  ourent,  (r)  aauf  pmtifiaJef  nolfr 
bi  etercere  poflunc,  absque^na^'  pralaH  pei^ ' 
milfionev):  (2)  veri  dicuonir  epifcopi  ez  cojss/S<» 
rrtftiiMify  erica  in  /Q«fi)Ertf/Kfo/'aliioriim  cpi(cop . 
poruffl  vlces  (upplere  poflunt :  (3)  noo  efigucmir  \ 
t  ctpimlo,  qnod  deeft,  (ed  inmi^^lnrtr  &  ponrific^vj 
conmtunmnr:  (4)  pontifez  etiam  hos  nnrMr^^ 
nittere  (Uet,  vt  ipifcopali  digniulte  eorafimra- 
0)  ^S^^i  iis  edam,  vt  «j^nmr,  perGamr; 
flAam  proaincias9abA.CccNarortibuspolleflai^ 
miUnisadhuccatholicihabicanc.^)  .        r    .  :.- 
^  §.    XU. 

ao  imperimn  fncrum  (eu  iurisdiQimum^ta^ 
crcendam  in  dioeceubos  aflumuncur  ab  jepifcopit  ' 
viCARix  ««T  f^^fiv  iic  difti,  vel  eciam  o»i« 
CIALES,  x)  fcf^'  vicct  cpifcppi  in  jhtritueUbus ^  kk 
e.  in  iuriiaiaionc  et  eliis  iuribus  jacrh  fpeciatim 
eonccffis  ct  cidcm  rcfcruatis  fupplcnt.  lam  olim 
ieculo  VI  poncifex,  vc  ius  patriarcbicum  per  oc« 
ddencem  nrmarec,quibusdam  mecropoUcaniscum 
pattio  conculic  vicariatumy  vc  j4rc/atcnfi\fy)  aliis* 
que,  «tf)  vc  ea,  quae  canonibus  (faicuca,  vei  a  poiH 
dfice  mandata ,  (eruarencur.  a)  £pifix)pos  quo» 
Que  vices  fuas  archidiaconis,  archipresbyterJs 
iuiisqueconculifle,fupndiAumefl.P)  SeQprlBr 

,terea 

v)  tMcil  immi.fef.Xiy.       x)  f'  !•  <•).  h,t.in6. 
ii  rrf0rm.  r.  o.  qaamait  ni-        ^)t.\.  €.«5.9.8. 
hilominus   ccdeGc   bm  fin-        m)    vid.    tbfirm.  ei  tm^ 

gantur  oopulad^  vt  fupra  th,  tilvia  di  mahca   de  MKW 

16.  $.  51.  f.  X04.  diaum »  ad«  futrd.  e$  imp.  M.  5.  r*  6.  al^ 

coqae  absqae  pejtuUtiene  ad  yrm.  3. 
oliam    ecdefiam    pffomouert        •)  e.  6.  C.  25.  f .  a» 
ncqaeanc.  fi)  e.j.  X.  de  ^.'arO^ 

f)  Talifl  citularii  epifcopw  dt^uem. 
HAonoacni  vcTidM»  ^ 


..]!«'.  OFKIGIO  ▼!€  AAIfc;'         Ql 

IDftdeciiriiimfeciiKXir-^  ^tg^BO^wm 
ndrMles  mthtrfriof^  &u  tb  eorute  eiMtrM 
icoceti  €Onftitueruni ,  tum  quod  epircopi, 
le  cnice  fignacii  fxpe  ftbeflent,  ec  mukipli^ 
q^ttemiiirlonere  diflringeremur:  i)  tum 
Ijl^od  trdlidiaconi  ilU$  graues,  et  v&ltinimi 
eoejlafticee efTeot.  Jpfe  etiam  innoc£n<* 
llt  W*  JcttKilio  LateranenG  iis  auQor  ftilri 
Irmrtidiet  fibi  conllicuerem,^)  qui  fecal<^ 
ittt^qvebualuerunt  l) 

ie']ni^[ae  jde  caufis  pvishti  qualesctmqu^ 
byUKTMi jf '  'kccUfiaflicc^  exercitium  vicarioi 
fiW  fite*fcdllimferunt  j  eo  magis  in  Germa-» 
cefliriosi  quod  epifcopi  fope  pltirtl!iU9  ptit^ 
kMefibiis*  et  prsterea  tdtfitmaficutofU 
etnc  oamfuferioritate  terrttariail^  qaflerttt* 
ftuioribiis  illos  implicac  occupadombut.    - 

§.  XIV. 
iiNC  dftntar  (i)  vicarii generatet  papateti 
1  vrbe»  cuius  poteftas  extra  illam  (e  nott 
lit:  fi)  ixxm 'mpatrimmio^em^  quod  {>er 
os  regitur»  d^  inter  quos  eminet  Anenuh 
Dancur  (2)  cardwaliunij  legatmtumi 
wrum^  abbatum^  imo  etiam  arct^idiaah 
\  vicariit  qui  vices  prselacorum  in  fpiri^ 

tuali 

Mmt  de  hif  tMc  k  ^^  t(A  vnlci  dc  his  •fficidlAuf 

rsfidnit  nec  in  l>»c  ti^  a^it. 

aliquid  occarric.  4)  ^.  f.  X.  i).  f« 

.  15.  X.  if  ffficiHdic.  »)  8B110ZIV8  i2f  r#,^pMf# 
benef.   lib.   I  qu.  ^   »•  *9« 

15,  #fr;  CAaMOii.   ilr   incmfdtibilm 

Koficoditdrik  #»tt6.  benrfiF.hC^iyn^it 

1  a 


m         I.IBEI  jU^    TITVLVrXSWnL 

ifuli  tat^aU  iea  iurisdifliiode'  ezetctoe  dt 
fuiiaBr. 

'     '■'-    ^    ■        $.   XV.  "■/■'^   '    •'/'x^i 
ViCAkii;jqp|/hsM  geoera]«i/.l^  ^fftu^ug^ 

fik. '  jii  pnerunt  friBmaUkusfeaUmhs  m  G$^  ; 
^-nmaymqiiaei»^  ] 

fcf^ix  CE  p^twipu  JeeulariSi  adeoque  OQpuf^  "j 
ms  dS,  vc  diiieria  quoque  enjypm^.c^  \ 

.  llli  vero  sudiciis  "Hciejiafiicii  praSuiicV  m«^  »  ^ 
"  ^o  XII  ezcultis  per  recei^^nepi„{ir9c$il^  m- 
'  fin  Rpmani ,  vc  etunn  htirio  idiomate  in  hia  QSfiPU^ 
i|[ijrQponantur.  Atque  hi  rpe.ciatira  dicuntor  M^  > 
cmrii  ge^erales  ifi  fpiritualwus » i)  inter  firaUM 
iiiAU^  et  idem  auaitorium  cum  ^tf^j^  haben- 
tea.  x)  Abhisappellacuradarchiepircopumyd 
pontificem,  non  aa  ipfum  epifcopum:  X^  ^  ^ 
vero  ad  fuprema  tribunalia  imperii.  Hoc  etiain 
locum  habeti  li  sque  temparalituS'  ecJ^miuaUr 
|«x  prsefunt  ^) 

5.    XVL 

p  o  s  T  cty  A  M  hflec  tribunalia ,  qucp  pfficiaU^ 
tus  diotfitur,  ea  l^e  erefta,  vt  ordinatie  et  m 
j^artter  caufe  ecc^fiaftic»  huc  deferannir,  ofr 
dales,  qui  his  prsfiim,  orJinariam  dicunfor  ht 
risA&ionem  exercere,  v)  quod  haec  iurisdt&io  k- 
ge  perpetua  conftituta  ut.  Eft  tamen  nihilomi- 
nus  depeniens  ab  epifcopi  arbicrio,  cui  rarionibus 
reddendis  obnoxii  funt  officiales  i^  vicarii,  quia 

intra 

.     1)  €.^ikeemp.  t/ri.m€.  ^)  X.  I  ie  ^um^  rfs4.  f. 

n)  c^  de  cMftitiMd.  in  6.    164.  uifkuL  CanH  YL  «rT. 
€.^.de4fpeU4i.m^.  ,4. 


..     *B   OFFICtO  VXCARII.  I^ 

iDCn  limices,  abepUcdpopiwfcriptos^fe  contin<^ 
re  debeiiL  '-  C^odrca  ffenenlis  xmmigh  ^ffift 
cau&nun  cogninonem  dunraxac  continer,  (eu  iu- 
^risdi£Hbnem  conrenriofam,  ^)  cui  eriam  jfiibfunt 
archidiaconi,  a  quibus  ad  vicarios  generales  apr 
pellacur.  0) 

$•   XVII. 

/  CETEKA  iura  facra,  qusr  prflrrer  iwis^Siot 
Ikm  epifcopo  comperunc,  4><^ciali  conceffioneii)^ 
digenc,  nec  Gihgenevali  commijpone  veniunr  :"(i) 
vccollarionesbraeficiorum  tt):  (2)  poreftasin* 
quirendi)  corrigendi,  aur  puniendi  quorundam 
exceflus,  (eu  a  (uis  beneficiis^,  officiis  vel  admi- 
niftrationibus  amouendi  ^) :  (3)  difpenfandi:  (4) 
admirrendirefignarionesbenenciorum:  (j)  auAo» 
ricarem  inrerponendi  in  alienarionibus  bonorum 
ecclefiaiticorum :  (6)  dandi  licenriam  epifcopis 
vicinis  ordinandi  clericos  dicece(anos,  epi(copo 
in  remoris  agente  o-):  (7)  a  cafibus,  epi(copo 
referuaris,  abfoluendi  t):  (g)  vniendibeneficiat 
(9)  vniones  refcindendi:  (io)au£torirarem  in*' 
terponendi  in  exftruftione  monaftcriorum  er  ec- 
cleuarum:  (11)  ius  aggrariandi  in  pocnis:  (12))  de 
crimine  hacrefeos  cognofcendi:  (13)  conceden- 
di  indulgentias  erc.  tt)      Haec  et  alia  eminen* 

riora 

{)  €.  1.  A.  t,  in  6.  r.  3.  it  6.    lxvrenivs    dt  W4r. 

gfpelldt.  in  6.  efifi.  qn,  466. 

0  t.  3.  cit.  pr.  r)  c.  2.  de  fanit.  tt  ftmijf. 

»)  c.f.  h.  t.  in  6.  in  6. 

<)  r.  1. b  t.  in 6.  concil.  Tri*  tt)  LEvnENivii/^  ric4r. 

deni.ftJjAy  dt  reform.  c.  4.  ififc.  qu.  i)j. 


#)  €.  3.  dMtimfr.  trdin.in 


13 


134    tiB»i  i.  -  * I Vvi/vs  xzy  11 1: 

tion  iura  v)  refenittA  fiiu  epUMpilb»  qufleedaai. 
decerauoah  ibieiic  fiaoins  fyndda^^ 

§.  xviii. '    ^  • 

.  .  SVNT  mmkaraepifeopaliay  qweiis  {ilttt 
cbncedi  nequeuac,  velquod  ex  eonfeeratmM^qpH^ 
mcarius  gener^lis  deftituitur,  dependeanc»  vcprair 
tificalia:  vel  quod  epiCcopo » -vc  ftdis  aptfiatiHi 
itlegato^  competanc  in  loca  exemct:  x)  vel  qubd 
fteaatim  trafentiam  eMfi^  defidereot|  VK  iBf 
C^tidandi  dericos.  ^}         '  "/^" 

AB  his  generalibus  vicariis  diftingumtur 
partiadares  y  vulgo  A\&\  pranei^  qui  in  aliqua 
dicecefeos  parte  iurisdi£lionem  facram  exerceat» 
fydifubijfrdinate  et  in  prima  infiantia^  faluo  recur- 
iii  ad  fiipremum  tribunal  ecclefiafHcum,  cui  pr» 
eft  vicarius  generalis.  Videncur  hi  in  locum  aih 
abidiaconarumj  in  certis  bannis  archidiacon^ul 
olim  ius  dicentium,introduAi,  quos  opdmo  coA- 
filio  cum  prindpalibus  archidiaconis  in  pluriniis 
dioecefibus  exefTe  voluerunL 

§.    X5C 

_     iN  protefttodum  prouinciis  quiefcere  ius* 
JS  eft  iurisdiSio  epifcoporuni  ec  pontificisj  «)  vt 

ne- 

<  v)  de  quibot  prolface  agit        %)  i-BTaxNiYS  if  w^r. 

rSTKVf   LEVREHIVS  ifyf-      efiJC,  qu.   111. 

fMT,  efift.  .      "J^) «««'-  T!rii.fijf.  u.  ie 

w/j/r  p.  269.  m)  vtfbr.  f ir.  drt.  V.  $.  4!. 


tii  OFFTCIO  yiCARlT*     -■      1^5 

aeqntdefB  ad  monafteria  ec  ecdefiascatholico-^ 
rum  &  amplius  enendac,  aeque  cum  aUiaeccldfiii^ 
A.Cadditlis,  (uperioriiati  territoriali  fubid9a. 
Cum  vero  propria  fiicra  habeant  atque  inftitutay 
quae  ab  alio,  quam  pralato  catboUco^  vegL  noa 
poflunc»  qihi)  impedit9quo.minusdominu8terrK 
tmigewraUm  vtcarium infpmtualibus fubditiSt 
ficcit  Ronw^  ecdefias  addiAiS)  praefidat,  ad  et 
periifimum  iura  exercenda,  quaeilii  propria  fimt; 
ibius  in(pe£fcioni  et  r^mini  edam  reoe  fiibti» 
dumur  miincs  cxcmti^  oiim  immediate  pontifid 
fubie^t  cuius  poteftate  gaudec  dominus  cerri* 
coru.  #) 

§.    XXL 

PRiETEREA  ficuti  in  di<scefibus  iudicia  cc^ 
clcjiaftica  etfecularia  diftinguuntur)  ira  in  terris 
proteftantium  plerisque,  optimo  confilio  ha?c  duo 
tribunalia  diftin£la  fiint ,  non  quidem  ex  nccejftta- 
tCy  vt  CiiRPZovivs3)cenfuit,  nec  quod  prin- 
ceps  duplicem  repraefencet  pcrfmam ,  fed  quod  rei 
euangelicae  haec  leparatio  magis  expedire  vifafii* 
erir,  et  fiiperioriras  facra  ftaiuum  A.C  indepen^ 
dens  fit. 

§.    XXII. 
I V D I ci A  hxc ecclefiaftica , seque ac (ecula* 
ria)  adomino  terricorii,  qua  tali^  dependent,^) 

non 

'    «)  iara>  qnae  tali  pralato        /8)  m  iwriipr.  confiL  tfi. 
coBBfnini  pofTunc,  vt  vicMri§    i.  def.  ii.  coaf.  tom.  i.  b,  r. 
{rnfrj/rienumerataetilluflra*     §.  i%  fjq» 
ti  rant  t§m.  I  P.  i.  cenfule.  tt        7)  fm.  L  b.  t.  §.  26. 
dtqf.drgim.  XV.  m.  lo^Jjrt* 

I4 


I|6  tiB.  i:  irr;  xxvtn.  oe  ovtKio  vtejM 

aon  ab  ecclelnis  (bntqne  vel  fiiperwra  vel  mfe* 
tkfnt.  Hoec  quandoqne  ciuinitibns  et  nobilibui  . 
medifltis  competunt,  cum  nihil  impediar,  quoi^- 
mis  iurisdiSionis  ecdefiafticae  capaces  eue  poa^ 
^miiiprimaihfimtuii  S)  ouod  multo  nu^de 
territoriitfukaltemis  dicendum  eft^maiori  auAo- 
jicate  in  fscris  pollentibus.  «)  Piaeficit  hinc  trif 
bunaii  laicoa  et  dericos,  p  t  quibus  appellatqrad 
maiora  territorii  tribunalia,  non  asqnc  ad  imperH 
dicafteria.  tr)  Ipfe  princdps  huic  non  iiibiicinr 
in  caufis  matrimonialibus  aUi^e,  quas  ipfe  r|- 
tione/ir^^forvm libere  determinat.  ff)  Reliqna 
iura  (acnii  buic  non  data,  immediate  princeps  tt^ 
«cct.  0 

f    XXIIl. 

AB  his  confiftoriis  ordinariis  difterunt  iuJi^ 
tia  ecctefiafiica^  qu(e  Landfafiji  et  rubditi  ftatuum 
catholicorum  anno  1624.  in  caufis  ecclefiafticis 
exercuerunc,  x)  a  legis  publicx  difpoficione,  non 
t  domini  territorii  catboUc^  reiigioni  addi^i  ar« 
bitno,  dependencia.  Vnde  ab  his  ad  iJlum  recur- 
ius  non  dacur,  nec  ei  incegrumeft^  cau&shuc 
pertinences  auocare.  h) 

,      TIT, 

t)  tm.  l  *.  f.  5.!  %7.f9l.  0  '^w-  '.  ff.t  §.  }o.yff. 

towoKWT  de  iurisdiii.  ec^  «  ....  ^ 

ekf.  qudtenus  mdgiftrdtmnm*  *J         *'  ^*'  /^* 

«Ifjfp.  et  in  fpeeie  HexMpeHes-  ^)  ilii.  $.  47.  fqq. 

.)  vM.  ttm.  l  P.  j.  rw^.        »)  ^.  y- 1 P'  $•  p. 


^  TIT*      XXIX 

FFICIO   ET   POTESTA* 

i  IVDICIS   DELEGATI. 


S   Y   N   O   ?  S  I 


^n^rii  vkmi  /Unt 

^4ili>tm  ft  laditr* 
Quid  iudites  dt* 
f  Qmnum  dtk* 
ir^dtt  rcgHUnur 
^n  p&Jft^nCt  nijt 
tdcite  Uf  anea- 
Otit%dtio  fit  m^tu 
dd  injl^ntiam  /f- 
Ur  Quinam  dt- 
it^lK  Dtligdn- 
ylnrn  dcfinite  rtl 
DtcUuft^:    Si 


n^n  mnet^  tf  dberd:  vt  Tnu^ 
AUt  dmh%  prtcfddnr^  F,  De* 
tey^dmr  rei  tftd  Cdufd  ,  i^tl 
p4rs,  prtncfpium^  mediumifi* 
nh,  SftuU  itmites  tammis* 
Jifniifhjtfuandi,  VL  HvneS 
et  pttfjijs  deUgdt^rum.  Sunt 
injldt  iudicum  ^rdiMtorum^ 
Tt  db  iis  dpftlUri  pfijjit  dd  df' 
itganttm^et  qudndtqueddfith^ 
deit^dntim.  yiL  i^pmadd 
exfptrtt  dtiegdfnum  ^jfieiumw 
Flll 


§.     I. 

•  ordinarsos  vicarios,  h.^rniagiftratUS 
^fiaflicos  fuperiores ,  dantur  etiam  ixtra^ 
narti^  vices  praelari  gerentes  in  fptciati 
^tv  delegntam  iurisatBionem  ^  feu  com^ 
,  y)  qui  delegati  Vocantur.  Caufa  de- 
Ktra  ordinem  iudices  ad  certam  caufam 
a  iurisdiAione,  quaerenda  in  curia  Ro- 
iflquam  enim  frequemiifimus  adeamre- 

'  curfus 

X  h.  U  6.  7-  ^»  ^  '9  <•  ^*  ;•  X  ieti^ 

msxa  ia  <.  14.  it    fcfift. 


lt:L 


138         tlBiT  1.     TITVtVS  XXIX. 

curfiis  vel  per  appeUatianem  vd  per  viam  fimpli* 
eis  quereU  iu  prima  inftanttM  eile  coepit,  atqae 
hanc  praxin  is i  d o r  i  caUe&io  promouir,  noilo^ 
ilance  iudicum  ordinariorum  contradiAione,  {) 
tuocatumet  fubditorum  seg^e  ferentinm»  0)  pru- 
dente  confilio  eleda  eft  via  delegandi  iuaices  im 
partihufy  vt  loquuntur,  ne  extra  prouindam  vel 
dioecefin  caufa  trafta  viderepur.  or)  Ihde  vnice 
de  delegationibus  papalibut  h.  t.  agitur,  quamnis 
ad  quascunque  curias  pedetentim  hamm  prasis 
perueneriL  Eo  rarius  tamen  illorum  vfiis  con- 
cedendusy  quod  in  curiis  prindpnm  neceffiias 
earum  reffulariter  deficiat»  tribunalibus  ordina« 
riis  non  deficientibus.  g)  Admittuntur  tamen, 
fi  qualicas  caufarum  vel  perjonarum  commis- 
fiones  defiderac,  e^)  quarum  ratio  tamen  mi« 
nime  seftimanda  ek  iudicum  pedaneorum  pote» 
ftate.  cr) 

§.    II. 

svKT  ergo  iVDicEs  DELEGATi  pcrfon^ 
iionediy  quihus  imperans  velfuperior  vicesfuas  ia 
cogmtione  vei  compojttione  certa  caufa  controuer- 
/i  extra  orJinem  a-a)  committit.  Uelegant  ergo» 
(i)  a  quibus  iurisdi&io  principaliter  dependet^  h.c. 

pon« 


Dr.i.X  h.u 

w)  f .  18  A'.  Ae  Ttfirift,  vbi 
cdHiutfi,  ne  quis  extrd  diecefin 
ritrd  duas  diatds  trdhdtur. 

^)  vid.  •rdin,  pr$c.  Saxm. 
tmeTjd.  r.  I.  §.  9. 

^O  Hqc  referrt  poflfunt  de- 
fiderau  €§mmiJJi§n€S  l$cdlc$y 


ad  caafiis  grauamiaum  feligi- 
onis  cruendas. 

v)  Ant  ez  intrrpivtnm  fla« 
Auationibut  ad  dutb,  dd  hac 
C.  de  iudic,  ad  qoas  refpexit 
pontifex  in  r,  27.  X.  b,t. 

o^r)  Inde  vocantur  iuHca 
extrd§rdindris  ia  ^.  5,  X  ik 
trdnsdS. 


MSoml^Xy^)  pnelatiri^)  pnncipesqiieitaldiBett 
^^)  non  ir^m  horum  iudices  or^twifHy  qucrtti 
indultriH  lin^lariE^r  ele^a;  nin  fi)  id.ttAiMl 
liiosdam  parricuUres,  qui  m  ordmaffM  BiiiieMm 
>mmode  expediri  nequeunr,  ve)  (?)  fiJlMpoi» 
eftftte  rpeciatim  praediti  fuerinr,  vr  rij^MlMrlB 

lelegare  polTunr,  x)  "ifi  ve!  expr^Ji  vfitsekg 

hac  poreftas  iis  conceflk-     Pofteriue  failum  cen- 

iefur  Vtfl  ob  dignitatcm  ^clegatorur^  y  qua  coru* 

^jfcant  p^pa/es  ^  ponnBce  non  alios/quam  in  ^z- 

Bfejyrf^ff  eccUJiaftica  conftirutos  deleganLc;  ^)  vel 

Ipbiingularem  eorum  Itatum.  u) 

"^    $.  iii:  . 

-  DciiGATiONEs  fiunt  (II)  vcl  mtstu pTth 
ffioy  ex  quriitare  caufse  aut  fuadenre  vtilitate  rd* 
publicae,  veloti  fi  caufa  grauis  et  ardua  fit:  a)  vel 
ad  iftftantiem  litigantium.  3)  IUsc  communibus» 
bae  perentium  fimitibus  expediuntur:  bae  facilius 
idecJinari  poflunt  ab  aduerfario,  non  item  illae^ 
Papslesdeclinariin  genere  non  poITunt^necattiae 
extn  prouiodam  trah&ntur. 

§.    IV. 
DELCGANTVi  (III)  idonea  perftma  tum 
ndODcatatii:  '^)  tum  ratione  dignitatis^  qusein 

papa- 

w)€.%.Xb.t,^.bJ,in  6.  lcSa.  /.  43.    X.  r.  la.  *.  /. 

^)  €.^.iiipffic,trdin,in6,  in  6. 

9)KS'  C.d€iudi€.  ibi:  nifi  0)  Sl  Cflpttulam  vel  aHud 

'  4pimif9  iud€X  dMtUsJit.  corpui  illunre  ddegataiD,  vel 

^t$m.Lb.t.l.is.  etiam  abbatifTa. 

*  4)  €.  II.  ir  r^Mft.in  6.  •)  r. j.  X  A.#. 

.  '   ii&  fbrfan   Ui^iiflria  rmgDU-  /8)  €.  4).  Xfr.n 

ib  ddeg^ttoroaa  pi^aliiun  f*  ^)  ^41.  Xib*^ 

L  -  •  '    '  '      ' 

l 


t4D    '  tiBnY  I.   TiTVLvs  xm. 

papalibos  defidencur :  tum  ndone  fUfkisiit 
CMpM^  auod  ad  caufiis  ecdefiafiicas  derid  dele* 
gandi:  d)  tuin  ndone  nmrum^  MfuJpeSiGnt^ 
qui  recu&ri  poflunt  i )  De  eaufa  /ufpickmi 
cognofcunc  vel  ipfi  concommiflarii  dad  cnm 
daufula:  fi  mom  mmia:  ^)  vd  mkitn  ad  hofi 
deftl  91) 

DELBOANTyR  (IV)  vmu  vAplmcf^  tt9>» 
hi  vel  indefifiitCyqiio  cafu  alcer  absauealceronro» 
cedere  nequic,  9)  nifi  impedicuf  nacipocefiace 
praeditus  alceri  vices  fiias  ddegaueric:  i)  vd  defi 
mte  cum  claufulaconditionali:  finon  omnesi  vd 
disiundiua :  vt  vnus  aut  duo  ant  omnes  procc' 
dant.  x)  Priori  cafu,  vno  impedico,  quod  vel  non 
^o^f,  velm/i^  commiffioniincerefTe,  A)  reliqui 
cancumyi^o /«rf  KK)  procedere  poflunc,  de  quo 
ante  oinnia  ex  aQis  conftare  debec.  (i)  Pofterio* 
ri  cafu  etiam  vnus  prseueniens  alios  exdudere 
pote^l, v)  vc  tamen,  hoc  impedico,  reliqui  caufam 
concinuare  queant.  |) 

§.    Vf. 

DELEGATVR  (V)  vel  tota  caufa y  quod  a 
pontifice  fierifolet,  etiam  cum  poteftateexeguendi^ 
o)  quod  iurisdi£iione  plena  deleg4tus  fruatur:  v) 

vel 

%)  c.  II.  Je  refiript.  in  6.  a)  r.  ij.  X.  de  refiript. 

i)  C.  17,  X.  b.  t.               '  XA)  f.  H-  ^-  b.  t. 

^)  f.  4.  /'.  r.  in  6.  c.  22,  X  /*)  '-  ai-  X.  b.  t. 

h.  t.  c.i].  X  de  refiript.  »;  f.6.  deprecur.  inS^ 

i>)  r.  ^9.  X.  f.  4.  b.  t.  in  6.  {)  c.  8.  /^.  r.  1»  6. 

S-)  f .  16.  21.  42.  X.  A.  /,  •)  c.  7.  26. 2g.  pri/  qiiid  w* 

0f.6.X.A.f.  r*X.A.r. 

»)  c.  K.  A.  r.  i»  6.  r.  II.  <fc  »)  r.  5. 27. 28.  X*.  /. 
harit.  in  6. 


SE  OFFICIp  ET  POTBSTATE  IVDIC.DELEG.^I 

Vd  pmrs  tannun  cau&i  veluri  exeaai^  Vodft 
diflTert  delegatus  cognitumit  et  exicutiamsr  0 
omui  €ogmti(me  deftitutus.  (^  Pariter  poc^.  de« 
\i^Tif^tncipiiun^mediumttfinis€0u^  V(y 
pluriiDuin  hodie  in  curiisprincipuni/y?r/  taoiBim 
€mfiie  vel  aOus  quidam  partietUwes  del^Qtnry 
irebiti  amicabilis  compofitio,examentefiittflE||Ce» 
(era»  qui  ftride  emmijfarii^  eognitmes^  vel  miiir 
tmjS  vooancur.  «-a)  Stri Ae  itaque  limites.  j^ras 
icnpciobferuandi,  '^)yt  tamen  etiampoQi^^ 
cenmuitur  eccejforia^  u)  et  line  quibus  delegado 
cnadirinequit.  <p) 
*^  $.    VII. 

DVLB0ATI8  papalibus  ex  qualitate;  dde-» 
gantis  (ingularis  honos  debetur;  x)  habentenim 
poteftatem  iu  omnes ,  aui  illorum  iurisdi£lionem 
impediunt ,  \^)  et  ad  inftar  iudicum  inferiorum  or- 
^narioTum  habentur.  Vnde  ab  illis  appellatur 
ad  delegantem.  co)  A  fubdelegatis  appeliatur  ad 
principalem  delegantem,  fi  rotam  caufam  fubde- 
kgauerinc;  «)  Rpartem  duntaxat  quandam,  vc 
quid  fibi  referuauerint,««)  zdfuiJe/egantem.  fi) 
$.    VIII. 

cxspiRAT  officium  delegatorum  (I)  morte 
delegantis^  readbuc  integra:  litis  pendentia  con« 

fti* 

f)  e.  7%,  verf.  qmk  X.  b.  t.  p)  e.  y.  ii.  i^.  X.  b,  r. 

{()  c.  27.  X.  b.  e.  24.  X.  de  x)  ^*  "•  X.#r  e.  i.  *./• 

fffcnpt.  in  6. 

r)  r.  27.  X.  b.  t.  AcosTA  ^)  c.  I.  II.  X.  A.  t. 

b.  t.  p.  141.  •»)  ^.  ".  b.  t.  in  6. 

rw)  c.  27.  verfu  ferre  X.  m)  c.^.b.t.in6. 

b.  t.  -•)  t'  38.  X.  b.  t. 

r)  e.  4. «.  1«.  X.  A.  r.r.  24.  /i)  r.  ig.  26.  §.  ffm  *.  t.  c. 

X  </r  rf/fri?f .  7.  lo.  14.  b.  r.  in  6. 

p)  e.  }•  et  21.  X.  A.  /. 


l43      .    LIBRll.     TITVLVS  XXX. 

fiicati,  non  ex(pirtt:  «y)  (U)  marte  delegMs 
tnmf  nifi  forfan  officso  delegatio  fadtt;  i)  vA 
daufiiUtadieftaiyffrOT^ffr/.*  i)  {Ul)Jtemcati^ 
me  Q  etiim  fiibdel^nrium ,  fi  potellas  Feiiocaii* 
di  referaaca.ir)  (IV)  Ftnito  negotn^  veluti  fadg 
execudone.  <&)  ( V )  Seeujatiime  vel  pnmoctti^ 
me  ni  oirJinafiMm^  quce  hodie  penniir«.  (Vi%' 
TempefH  la^^  quo  delegacio  incli)&  fiiity  mift 
de  Gommuni  pardum  comenfii  iiind  proR^^^ 
liim  ftierit^  0  ^a 


TIT-     XXX. 

Dfi  OFFICIO  LEGATL 


SYKOPSIS. 


T  igerispntifici  mhtnntwr 
^  tH  emm  iwrisdi&ime,  vel 
pr$  nud§  negti^exfediemd».  L 
Dtfinitie  legdUrum.  Tresee 
fumfpHits,  II. '  Lifrdti  ndti 
fninem  ?  de  legdtinne  regi  Si- 
eiUs  dem4nd4it4,  IIL  Eerum 
fetefidSf  fed  bedie  ddmeiium 
imminmd^  exetptd  kgdtiene 
Stuld.  /K  Mijjijunt  vel  ex 
erdine  tdrdintlinm ,  qui  d  U* 
tere  dicuntur^  vel  fimplites 
uunciiex  dHe  ordine,Mi.  y. 
Legdtwrum  d  Utere  eximis  di^ 


r)  r.i9«»o.X^6.  7'Lt. 
fii6.  Ci  executie  grdtis  cani- 

i)  r«  41.  }Li*i. 


gnitds  et  p§teftds  in  henefieUL 
con:erenuii  eSiurisdicti$msee* 
clefidjlica  exercnie,  bsfiite 
§rdindri§rumy  imo  precenfism 
lum  dntiqu§rum  bdbentur,  FL 
Abnor  nunciorum  dij^tsitds^ee 
psteftdSy  licet  itidem  vt  iutiim 
ceseriinerii  in  prefuncid  JM 
decretd  hdhedntur.  VIl,  lure 
b§Merne  tea^dterum  peteftdt 
Vdide  imnMutd ,  vt  erditsdriem 
rum  turtsui&ionem  twrbdre 
tsmvdledut.  VllL   - 


$.1 


i)  c.6.Lt.in6. 
«)  r.  7.  b  t.  in  5. 
^)  e.  9. 16.  X.  b.  t. 
i)€.^X.b.t^ 


«-     t      _ 

'fCATdvH  pontificis  munus  ctitm  gerufli 
legaiiy  quibus  in  certis  prouinciis  ab  anri- 
quo  commiflTum  fuit  tfgationis  nfficium  ad 
Jnftar  wti^rxim protoyjfutunt  cererorumque  praffi- 
iJum,  quibus  ccrtaeeranr  decrerae  prouinciae  mo- 
Ideraiirix*  Etenim  prouinciarum  iibi  comm^Ha* 
jrnm  Qfdtnarii  habentur»  *)  quod  ipfe  papa  rtfff* 
^fvtnttm  iurisdiBionem  cum  quouis  ordinaria 
libi  afTcran  l^rdeeerea  licuti  inte  Romano  noii 
%rant  kgati  fimptiees^  et  cum  iurisdiBicne  miffi^  X) 
lira  pcntifex  legatos  mittit  vel  cum  \t\/ine  tuvis^ 
yutioni*  llli  mitruntur  in  certam  prouinciam^ 
'"tHquattdo  plureS)  ^)  in  quibus  vices  pontificis 
gerunt^  er  impenum  facrum  exercent:v)  hi,mo^ 
re  gentium  >  ad  certum  mininetium  estpedienduai 
iblegaimir.  0  ^^ 

§.   n.  I 

8VNT  vero  LEGATi  mhtiftri  ponttfitis 
misfi^vel  ad  n^tfum  cum  rebuspubl.  cbriflianiM 
expedienJnmmoregentium;  vei  ad  iurisdiOionem 
pontificii  ad  i^ftar  magiftratuum  explicandam  im 
prmunciis  fibi  demanaatis.    Horum  cria  genert 

receii* 


A)  $.t.D.  de  iffi^.  fr$t.  et 
legati. 

it)t.4.'j.X.b.t. 

0  e-i.X.b.t. 

i)  Vt  oUm  Apttrifidriiy 
fiunmi  pootiftcit  refponfa  feu 
maodau  ia  aola  CoofiaDtino* 
polilana  CBcqucotef»  Neu.  6. 
r,a.  m^  N.  n).  t.  ^  cav* 
yBUinbiptr.tmtrtjfi  9rh.F. 


l.iif.IV.t.%.  ImQiaittTjk 
dtHturtifi  receptuittefe^  idem 
tit.  L  t.  4.  n.  11.  teftjitor,  v$ 
ne  mittdntur  legm^  nififM 
inter  Cbrijiidnes  principetjit 
ctncilidnddi  nifi  bellum  infem 
rendum  Tmcii^  mfifttbertd 
fitinter  Obr^idmt  prindpee 
yel  interfe  vel  cttm  pent^e 
dijfenfa.  conf.  fder»  cerettHnt 
lib.ifeSt.i.t^%. 


144  IiIBRIL    TITVLVSXXX. 

recen(enmr;  nam  alii  dicuntur  nati,  alii  de  iate^ 
UiKVixmisfi.  o) 

§.  IIL 
LEGATi  NATi  funt,  gut  l^ationif  pcntifi^ 
ciafpertamy  muneri  ^cSiepifcopaii  vei  loeo  pefpf 
tuo  priuilegio  annexamygerunt.  or)  ^  Hanc  legacio- 
neni  obcinuerunc  primaces  in  regnia,  %)  ti  iiirft 
iingulari  exercec  if^x  Sicilia  per  cocnm  regnun^ 
quod  vRBANi  II  priuilegioy  rooeilio  ec  eiut 
(iicceflbribus  daco,  vulgo  accribuunc.  Huius  caii& 
(inedubio  idde  pecenda,  quod  ficuci  epifcopi,ft 
patriarchaConftancinopoIicanooUm  dependerinc» 
|ca  graeci  imperacores  iusfacrarum^  iure  anciquo, 
inSicilia  exercuerinr,  in  cuius  iura  fucceflic  ro- 
o  E  R  i  V  5 ,  expulfis  Saracenis.  Cum  vero  fedi  pa- 
paj.i  hic  fubiicerec  Siciliam^  tranfigendum  cum  ea 
fuir,  vr  rogerivs  iura  facrorum  fiib  ciculo  /e- 
gati  apoftolici rtlintrQt.  c)  Virrute  huius  legatio* 
nis  Rex  omnem  iurisdi&ionem  ecclefiafticam  ex« 
ercec  in  fiipremo  cribunali,  quod  inappeUabtie  eft, 
ec  monarcbiam  Sici/ia  wonm:  epifi:opos  ec  archi- 
epifcopos  conftiruir:  legaros  a  larere  non  reci« 
pir,  nifi  ex  beneplaciro  er  fine  offenfa  port;ftaris 
iuae  fiipremx,  er.  vr  paucis  dicam^  rex  etpapa  ia 
regno  eft.  Incolerabilis  haec  legario  vila  fuit 
cLEMENfTi  Xi,  vr  eam  flnno  17/4.  abolere  ceii« 
taueric^  quamuis  fine  effedu.  t) 

§.1V. 

•)  r.  T.  b,  t.  in  5.  txxxtoim  VUl.  buUer  megui 

n)  €.  6,  X.  defrafumt^  f,  i^jj,    Dcfcnfioncm  monar- 

f)  r,  I.  X.  b.  r.  f.  ij.  X.  qui  chir?  Sicilix  cnntr  c^m  rii(ce« 

fLJunt  tegit.  pit  anno  1716  DVFiNVtrMM 

0-)  vid.  ill.  Dn.  de  LVDB-  U  defenfe  ie  laMcndnbie  de 

wiG.  in  JlngHUr.  iur^  publ.  Sinle  ecntre  les  entrefr^s  A 

t.  IV.  p.  45^.f]q.  U  C0Hr  de  Reme. 

r)  BulU  iboiitioois  ffefcr* 


tE   OFFICIO   LEOATS  J^5 

5.    IV. 

MRiTER  ceteri  leg^ti  nati  de  qiiibiuciiii« 
qae  caufis»  eriam  in  prima  infianriaf  ezemplo 
pontificis,  cognofcunt,  et  concurrentem  cum 
ordinariis  exercent  poteftatem.  u)  Sed  plerum- 
que  hodie  eam  impraiunt  legati  msfi^  quarenus 
cwp  iurisdiQvme  in  eam  prouinciam  mittuntuTy 
quod  rantum  in  horum  defe£hi  legationem  (uam 
^xpediant;  quam  rationem  tamen  non  admittit 
cez  Siciliaei  nec  olim  admi(erunc  legati  ceteri 
natL  (p)  Denique  horum  auftoriias  pedecentim 
•dmoaum  imminuta.  x) 

§.    V. 

Missi  funt:,  qui  pro  arhitrio  potttijkit  mit^ 
tuntur  in  prouinciasy  et  quidem  vel  ex  ordine 
cardinalium^  qui  dicuntur  a  latere^  \//)  vel  col^ 
lateraleSyfA)  fi  dignitas  et  grauitas  caufae  eam 
legationem  poftulauerit:  vel  ex  alio  ordine  eccle^ 
fiafiicoy  qui  nuncii  vocantur,  atque  vel  ad  tem^ 
,pus  vel  inperpetuum  mittuntur.  Vtroque  cafit 
non  hco^  (ed  perfona  legatio  tribuitur. ») 
§.    Vf. 

LEOATi  alatere  maius  omnibus  poft  Rih 
manum  pontificem  in  prouincia,  fibi  decreta)  im« 
perium  habent.  3)  Egrefli  vrbem,  legationis  ac- 
cipiunt  infignia  ad  inltar  proconfulum:  7)  ex« 

commU'» 

»)  r.  1.  X  *.  f .  f,  257  nou,  eMt. 

p)c.%.  X.  A.  r.  «)  €.  6.  X  (leprdfUmi. 

x)  vid.    PARiD.   GKASSi  /8)  c.%6.  dc elc^t.  tn6. 

iidrif$mR§m.cur.4d4n.  15I8.  v)  /.  8.  D,  de  •ffic,  fNC. 

m.  7,  c.  2.  b.  t.  in  6.  c.  23.  X  dt 

A^)  c.  8*  9.  X.  A.  f .  priuii  conf.  ficr.  ceremen»  lib^ 

•)m  dipiomate  apnd  vo-  ufecf.%^  c.i%. 
■iLL^in  Ifd/.fdcrd  tom.  L 

(B(elm.lnft.lur.Can)  K 


146         UBRIl^     TITVLV9  XXX.' 

coiniiiiuucacos  vbuiue  pro  inaniis'  inieJHone  ia  J 
deiioDii  ibfoltiimc:  3)  cum  anoKbe^  ordinario  * 
exemplo  papee  concarrunc  (Ijin  kenefciu  conjr- 
tiuJu:  f)  io  Gerinania  catnen  (1)  llne  offen^ 
itmicmtiaUmmi^  qus  eciam  poncincem  iiringuaiP 

.  ec  de  iure  communi  (3)  (aluis  refenatis  papa^' 
fo/f  Q  ^^  (3)  ^^  ^^  patnmetus  laicalt ,  cut 

.  praeiudicare  nequeunL  ir)  Paricer  f  11 )  concufw 
lunc  in  imrisdiSiMis  exercitio  in  prouincia  fibi 

^dBceeu  cum  ordinariis»  quia  eciam  pra  orJi/nt- 

.ms  ad  inflar'  proconiulum  repucantnr,  vt  ih- 
efem  euettMt^^  disfipem^  ^ipeaet  atque  phn* 
tewt.  S)    Vnde  eoniA  omduai  per mor tem  pon- 

-  tificia.iion  defini^  (111)  Imo  prsnienire  pofTuQC 
ordinarinm  in  beneficiia  conferendts  per  rr/(rih>^ 


r,  1)  modo  (a)yacenc  ance  kgation^ 
finitam:  (b)  pendente  prima  in  aliqua  ecclelia 
qicbedraii  vei  coUegiata  non  iacianc  aiiain.  x) 

§.    VII. 

MiNOi  eft  poceftas  nuncicntm^  cum  iurifl- 
di^onemiflbrum>quamuis  itidem  de  caufis,  per 
appellatiooem  aut  fimplicem  querelam  adeosde* 
latis,  yi  iudices  ordtnarti ,  cognofcanr^  X)  et  fic 
proprium  tribunal,  quod  vocant  bit  Nunciatur^ 
faabeanc,  atque  etiam  ftatuta  condanr./i)  Noa 
tamen  poflunt  beneficia  conferre^  niii  ex  ^ecia- 

I)  r.30.  X.  defentinS.  ttf-       »)  t.  %  b.t  w tf. 

i)€.'ii.deprai.tm6.  \         l      -    ^ 

<)  rcUtis  M  e.  j.  4.  h.t.et  *)  ^-  3^ *•  '-'^  ^' 

elm.  2.  de  frab.  a)  e,  i.  X  A.  t^ 

,) r.  2«.  X.  di  iur.  fitren.  ^j  t.9.X.U. 


I 


*'*B   6PPICI0  tEGATL 


147 


■ItDdultutv)  nec  flbfoluunr  excommunicdtos  ob 
r  jtM:i\ium  iniQ^kiomm  extra  prouif7ctdm ,  vel  ex^ 
I  traffeoSy  huc  vetitentes;  imo  mti  eos  abfojuertt 
|i  pJane  nequeuac.  ^)    Denique  nec  pari  honore 

cum  !egatisa//7f^f ,  qui  cbafaQ^rem  habenc  ri^ 

pr^entataium  ^  excipiuntur. 

i  vnt 

OLIM  legfttij  debebantur  pYoeuratknts  a 

prouincia)  ad  quam  mifli  erant,  ma^na  cum  r4* 

pacitat^  exerciree.  (?)     Hic  abufus  eflecic,  (i)  vt 

^>lane  hoclie  iis  non  amplius  debeanrur:   {2)  vt 

Bhon  line  confenfu  prindpum  ec  conditionibud 

'pr^fcripris  excipiantur  ir)  (3J  Vt  nequidem  hodic 

epifcoporumiurisdi^onem  praeripere  aut  turbat 

rc  poffinc.  5) 


0  tA,ktM6. 

#)     PBTRVl     DE    UAKCA 


0  tmciL  Trtlfif  24,  i# 
rtftrm.  f •  ao. 


■f 


Xa 


I4S        LIBEI  t.     TITVLVS  XZn. 
Tit.    XXXL    . 

DE   OFFICiOIVDICIS  ORDIy 

NARIL 


\? 


S  T  N  O 

h€B$  Mmctfin  H  imfertmmfd^ 
€nm.  L  QmHifyfRtdim* 
ufa  ittrt  Mtiqm  et  htikft'^ 
9§f  Ih  UGentuaUdiftfc§- 
fi  bsbeitt  dKpttx  territerkmh 
Jkaim^eiretnUre.laL  Diet' 
e^  efifupertm  Jknle  IV 
eets  su3§rit4Ue  eentiHi  fro^ 
pifkidlis.  Aettdere  etim»  de^ 
huit  €§nlhnfus  imperMterum 
et  regum;  vnde  in$$eftitnrd 
fer  dmuUnm  et  bdcutum.  IV. 
A  ficnte  IX  c§nftit9$ti§  efi* 
Jc§fdtnnm  dfentifice  friudti» 
Te  defendit.  V.  Inbndtet'^ 
eepkm  ef\fc§fi  exercent  inm 


F  S  I  S.  /S 

fent^kdHd^ietritMaieetbyi 
gis  dietc^dtsMf  etftnfm.,^ 
Birisdiaienis  ftriae  ' 
cdfltd:  VIL  Legis4 
nMfritmK(id€dfitd'.  VUL 
rd  ftdtm  Ht  pmtdm  m 
ftdntfUL  Peteftdtenmb^r 
/iefemm  Hmhdt^  eftp  fimfe 
iwtibm  fdfdlibm.  X  Qnie^ 
Jcit  im  efijcefdk  et  fdfdk  te, 
territsriis  frsteftdntitm,  X£. 
Ifjtfrincifes  A  C  imfittm^ 
mm  exercent  sn(refrsf€te%  stese 
cenmmnkdt§,\IL  SedA  Cm 
fnclMti  dufUcem  ddbsK  ferfi^  * 
tsdm  gerunt  et  dnfHti  m§ 
eesffentur.  XllL 


De  vicarw  Hire  epifccpmtm  pr^bmttmtm 
aAum:  nunc  deor^i^tfr/oeorum  nnri  >fl[eii* 
dum^  vnde  dicuntur  iudices  (eu  magittrflp 
Eus  ordtnarii^  Uxiprineipmles  ^  quod  imperium  A- 
crum  exercetnc  in  fnm  dietcefi  (eu  territario^pr^ 
frio  iure  o-);  vicarii  vero  exercitium  mliettdt  iuris^ 
di&iottis  habeant.  ccr)   Naca  inde  func  iva a  ?▲• 

FALIA 

0  vnde  dicdntur  fentificet    demini  territerH  appellaiiiar. ' 
distcefdHi,  r  6.  X.  deftdtn  me-        we)  tem.  L  b.  t.  %.  u 
ndcb.  ricuci  ficuUrei  praocipti 


DB  OFPtCtO  JVStCIS  ORDINARIL  I49 

tALiA  ttque  EPiscoFALrA,  quae  etiain  iurM 
wdinariatus  did  folent^  ^^e  nuigtfttatus  eccUfia^ 
fiidjkfremi  injka  dimcefi  proprio  iure,  non  ex 
MiieBo  teneficio^  exercent.  Duo  ergo  hic  confi« 
denndt :  (I)  i/iefcefes^  in  quibus  hcec  exercentor  s 
(U)  ip(a  imperii  facri  iura.  Singrnli  epiftopi 
Vnun  tantum  dioecefin  habent,  et  in  fingulia  ter- 
ricoriis  ecdefiaftids  vnus  tantum  epifcopua;  r) 
poncifex  verovel^inrf/arAirm  inltaliaf  vel  vm» 
vnfiUemj  qnam  orbis  chrifHani  limitibus  inclu- 
chinCy  haber;  concurrit  enim  cum  quolibet  prsela* 
CD9  yidnocapita  in  vna  diacefiOm. 

§.    II. 

.DiOECESis  olim  traSus  muharum  prmtht* 
aiarum^  in  vnum  coaSlarum^  fub  regimine  et  ad* 
minifhatume  Frafe^i  pratorio^  vel  eius  vicarU 
in  ciuiiHmSy  rr)  aut  exarcbi  in  ecclefiafticis  u)  di- 
cebatur.  Quodrca  ius  eccleiialticum  plures  pro* 
vincias',  ad  vnum  patriarcham  pertinentes  huc 
refert:praeterea  vero  prouincias  metropolicano- 
rumi  fiib  quibus  fiint  epifcopi  plures,  diacefes  ius 
ecclefiafticum  appellat.  <P)  Tandem  etiam  terri- 
toria  fingulorum  etifcoporum  hoc  nomine  vene^* 
runti  x)  ^  fignincatus  hodie  frequentior  e(t 

$.  IIL 

t)  r.  14.  X  h.  t.  fq.  c.  2.  CMcil.  Ctnftdntifup^. 

rr)  lACOBvs  o6D07iil»  r.  de  marca  dec^nc.fdcerd. 

^^%in  t§f9grdfb.  Od.  TAf#-  rf  imp  lib.  Vll.  c.  5.  ^.  i.Jhq. 
dif  srAHBBiAiTt  in  Gtp^        f)  CANTELivs  in  bift§r. 

irefb.  furd  et  ecckj.  ttm.  L  metr§p,  vrb,  p.  ^ 
p.7i./qi»  X)  Otncil.Trid.feJf.Xiy. 

v)  CAftOLvt  a  u  rAVLO  de  rtf.  c.  2.  fcJJ\  VI,  de  re» 

Hetjpdfb.  furd  fretem.  p.  5.  ftrm.  c.  5. 

K3 


150        tlBEI  t     TITVLVS  3CXX1* 

5.    IIL  ;    ' 

HABBNT  antem  qpifoopiinGenninit  dn«  ^ 
pieKterritanum^ eecUJS^cumy^iuvisAi^onfan  l 
corum  ecclefiaiticam  pertinens ,  quod  etiaitf  per 
Scgtuum  reculaiium  terricoria  (e  extendit:  vei^ 
euiare^  cui  prseft  fimul,  vt  ptineep  mpemexoBk 
fupenwitatis  territariatis  exercitlo.  Vtrumqnt 
^iuerfos  limiies  habec  diuerfiunque  cetrfm^lhL 
tiivtfm.  ^) 

■  ■'■■>* 

.  f-  'IV.  ■ 
PKiMiTivAE  ecdefiae  fingulae  epifiopo# 
habuere»  vt  piantatio  ecciefiarum,  olim  liberan. 
in  (e  contineret  plantationem  fedium  epifpppA- 
hum.  Seculo  IV  demum  epifcopi,  in  eeiekrmii 
hu  collocati  ciuitatibus^  o))  territorium  Ceaparo^, 
ebiam  acceperunti  auftoritate  it^ori/i/ ^romirw- 
A/)fiib  metropolitani  dire£lione.  a)  Metropoi 
litanorum  fedes  dignirati  vrbisattribuendae;  noa 
tamen  poftea ,  diuiusaliter  a  principe  prouinciii, 
paffi  funt  patres»  duscefes  etiam  ecclefiafiieas  ^ 
vidi ,  ne  quidem  ex  principis  re(cripto,  3)  Sed 
pedetentim  Imperatoris  in  oriente  accefficdifpo- 
fitio  vel  confenfiisj  7)  nec  in  occidente  crefii 
noui  ejpifcopatus  fine  regum  auSoritate^i)  Pa« 
riter  m  Germania  per  bonifacivm  plurea 
creiti  epifcopatus  cum  confenfu  pontificis  et  te^ 

^)ert.V.lP.^^%.  roam  ivtTiKzAKvs  ia  n^ 

m)  condl.  SdrJu,  c.  tf  •  chiepilcopatum  eitxitj  coiH 

n)  r.  6.  cit.     .  fcofvi  tamen  VigiUi. 

fi)9.dtuA%CAdec§ncer^.  I)  cointxvs   im  enuett 

fdiird.  et  imp.  AKi.  r.  8.  etfl.  Freuc.  4d  4.541«  9. 71»  ' 
r)  N.  i)U^.}»  vbi  pauiam 


D£  OFFICIO  IVDICJS  0KD1NA&II.  I5I 

nr,  0  vnde  natales  imtefiiwra  per  anmUum  et 
Meuium  repecendl  Q 

f  V. 
SBCVLO  XI  inftitudo  JMunrmti  epifcopM^ 
ty  pomifici£nipliciter  adlcripta,  n)  quo  iure 
foBbnpriuMtHie  vfus,  &)  ezclufis  /egatix  0  Iste- 
mi)  Sic  loannes  XXI}  dimcefin  Tboicfanam 
diinfit  in  quinquediofccelesepi&opalesj  ecdefiam- 
^ue  Tholo(aiuim  in  arcbiepijcopalem  erezit,  at> 
^ue  a  inrisdidione  Narbonnenus  ecclefis  peni* 
tos  exemiL  »)  ^ 

$•  VL 
iN  his  diefcefibus&XL  terntariis  ecclefiaftieif 
eteroenc  epifcopi  {\)pontificalia^  quorfum  per> 
tinent  a£his  ordinis  epifcopalis:  7^)  et  quxad  cul* 
nim  diuinum  peragendum  fpe^lant.  \i)  (i\)  Ipfum 
imperiim  facrum  feu  regimeny  quod  praecipua 
funftio  epifcopi  iure  nouo  efle  creditur.  v)  Hoc  in . 
tres  difpefeunt  partes, quarum  primaaaus  f«m- 
diSionis:  altera  legis  diacefands{\xv2L\  ^)  tertia  »• 
rafiatus  feu  dignitatis  ecclefiafticae  0)  compler 
Aitur. 

$.VIL 

t)  ceo    docet    eepimtdn        9t)€.^,ixtrMu.e$mmun.de 
KAEI.0MAHM1  ile  Mn,  743.    frabend.ft difftiu 
r«  1.  apud  BALVz.  t§m.  I  r4-        a)  y/ii.  yb/rr^  iit.  6.  $.  19. 

fiiuLf»  145»  f^^i* 

0  coNRiMO  ili  €§nlHiut.        /ft)  r.  14. X.iEr.f. 
ififief.  Germdn^  »)  vid.  ls  maistrs  ile 

«)  €.uX.nefideve€.  tho-  inftnurdt.  dntiq.  efifc.  frinci* 

MAtf  iH.  i/r  eceLdtfcifL  P.L  fat.hb.  Jl  r.  9. 
».  1  ^.  57-  5-  8.  t)  r.  I.  C.  10.  q.  i.  r.  16.  X. 

^)  r.  8.  X.  de  exeef.  fraUt.  b.  t.  2.  F.  ^rf .  K.  §.  48. 
f.'  I.  X.  ^  tTdmldt.  efifi.  tUm.        •)  e.  9.  X.  deprghdt.  ?bi  &#• 

Lmf.Vititi  fend,  ner  4  iimsdiciione  dilUDgui* 

#)  r.  4.X  4r  Ax4r.  ,  tur.  r.  16.  X.  i^, ^ 


I 


K4 


r 


i$%     ■■  xiBki  I.  TiTVLvs  xau 

$.    YU. 

• 

iD  harifdiSionemfttn&e  accepttm  pertinec 
qiufaniin  Qinniun(»  ad  forum  eGcieiiafticum  de 
iure  {oe&Animmy  tcgnitio  et  decifio  cum  emen- 
dis.  ^r;  lUide  dicitur  epifcopus  nukxardinmut 
iqviua  dioecefi^  atque  per  trihmaiia  eccUfiaftitay 
qwojficia/atus  dicuntur,  hanc  exercet  poiefift- 
tem.  ^  Archiepircopi  et  primates  in  iuffragii- 
sieorun)  fiionun  lubditos  non  aliier  exercent  lu* 
nsdiftionem ,  quam  caufi  per  appcUationem  fimi«* 
lemue  recurfum  ad  eos  deuoluta,  aut  {peciali  conp 
ceffione  papali.  0-)  Vnde  (i)  caufiim  appellatio- 
nis  quidem  delegare  poflunt  fiifFraganei  fiibdito^. 
ad  fiisdpiendam  delegationem  autem  eum  com- 
peilere  nequeunt:  t)  (2)  non  pofluncin  fiifFraga- 
neorum  dioecefi  conltiruere  officiaies,  auteamin- 
grtdi^  vt  in  ea  propria  auAoricate  iudicent,  auc 
aliud  quid  difjponanc  v):  (3)  cauias  per  viam  ap- 
pellationis  ad  (e  deuolucas,  non  pofTunt  alibi»  quam 
in  fiia  propria  ciuitate  vel  dioscefi  audire.  ^) 

$.    VIII. 

£6x:  DiOECESiiNA  fiimitur  vt\  generaliter 
^ro  omni  poteftate  territoriaiifacraj  eticaifim- 
ai^ionem  ^LiquQpontificaiia  quoque  compleAitur  % 
x)  ytXfpeciatiter  in  oppoficione  iurudiSionis  et 
aSuum  pontificatium  y  cum  quandoque  monafter 
ria  fint  extmtfifccundum  fuid,  h.  e«  tantum  a  1««' 

risr. 

flr)  r.  16.  it  ig.  X b,  t.  »)  f.  j.  b.  t.m6. 

C)  ^*  15-  X.  k.  t.  €.  7,  b.  t        ^)  i.  5.  b.  t.  m  6. 
**  ^*  xS  c.  3.  X  *  rt^i^*  m  mm^ 

r)  c.  9.  X  *.  t.  tegr.  (.  lyX  Jefr^ifirift. 
r)  f,  u.X.b.t. 


rifJiffione  epifcopij  non  fl  /r^  /fiffc^fanat  4j) 
Huc  perrinetw)  (i)canonicft  obedienria  acfubie- 
£liO)  prseftanda  velin  fcripns  vel  homagio  acle- 

\  licis,  quipromouenrurj  «)  nec  ab  obe^ientia  ec-^ 

'  c/ffiaflica  exQipmnmt  laici  0):  (2)  ius  inftituen- 
di  et  dcftituendi:  (3)  ius  corngendi^  reformandi, 
trque  cenfuras  eccIeGailicas  infiigendi,  veluti  pef  - 
inrerdiftum  aut  excommunicarionem  7):  (4)  iut 
^bfoitiendi  a  cenfuris  S) :  (5)  beneficia  conferen*' 
di:  (6)  vi£tandif):  (7)  conuocandi  fynodos,  er 
ftatura  fynodalia  condendi  ^):  (8J  difpenftndi 
limitaio  [amen  modo  1  (9)  indulgentias  conce- 

■jdendi  ad  XL  dies  v)i  (lo)  inrpe^lio  in  bona  ec- 
defiaftica  er  religiofas  domus  ^):  (u)  exaftio' 
procuracionum ,  cenfuum^  carhedrarici,  er  cha- 

"  ricaciai  fobfidii :  ( 12) .  icRK  au^oritatem  impertien- 
di  in  exftrufUone  ecclefianim  et  monafieriorum:* 

'  (13)  {cholas  pbblicas  erigepdi:  (ia)  ius  confir* 
tamoAj  ec  pimulacionem  adouccmai  praelacprum 
ilwdiatoniid»  1)  .   ^ 

f    IX. 

%!!  i..IV&A     8TATVS     £eU     PHABEM.INENTIAB 

fingubris  voce  rMenntia  exprimuncur.  % )    Q^ 

hanc 

i^.WUU.  €.  15.  X  dt  ixttff.    tt  remif.in  6. 
\       0)  r.  tf.  if  mmtfUi  tUr. 

t     h^^X^t.M.-.  $.11* 


I 


156         LIBRI  h     TITVLVS   XXZIL 
TIT.    XXXIL 

DE  OFFICIO  IVDICIS., 


S  T  N  O  F  S  I  8. 


/u  ipi/i0pdk  ei  tffitmm  efi- 
Ji0fi  Jiffenmr^  Piuriur 
inffinnpt  A.  C.  d  itirefiir§m 
nm  •Jitinm  eim  eind  illim 
exercinum  differt.  h  Offi* 
eimm  Praidtorum  dd  im.  di" 
rigitm^  twnddpiidndtmeSf 
fiut  frthihitd  fimt  ^  ttm  dd 
t^endumy  qus  eis  iniumitd. 
QuMdm  generdiim  ddptfte* 


rierem  eldffemfieaenif  IL 
Offiehm  eerum^  vi  indifnim 
erdindriemm.  OHm  dtfkm 
pr§  rdtitne  dbmfi  frerrlm, 
IIL  Ojfieimn^mdndepie  pen 
dShne  preptni  diekwt^  emm 
Utis  temefidiiene^  extepiitfrmm 
pdrdteriit.iy.  D^dnSteinm 
ter  §ffitinm  neUle  ei  mereen^ 
fium  htdie  indhis  eft.  V. 


§.     I. 

Aliud  eft  iuT  epifeopale^  quod  in  facahMte 
morali  confiftit,  de  quo  tit.  antecei.  aAum : 
ec  aliud  officium  eplfcoporum^  (eu  quid  ft- 
cere  debeant,  de  quo  b,t.  yp)  Pariter  intuim 
principum  A.  C.  a  iure  facrorum  ^  quod  vi  fiimnii 
tmperii  exercent ,  diftinguendum  eft  eotum  offi^ 
cium^  quod  limitat  et  modificat  illorum  exerci* 
tium,  &))  vt  fecundum  naturam  reU^ionis^  eius- 

3ue  finem  et  praefcriptum  verbi  diumi,  fine  fiu- 
io  dominationis,  aut  imperio  in  confciencias; 
denique  fecundum  leges  puhlicas  imperii^  a)  ec 
paSiay  cum  ftatibus  prouincialibus  iaicai  iUud  ex« 
erceatur. 

§.  n. 


4^)  Dao  hzc  capita  redulo 
diftinguic  et  explicat  r  avlvs 
s<iyiLAMTB  de  tbtigdt,  ei 
prmileg.  epifc$p. 


m)tm.tiii.\i.%^%.fqq. 

«)  drt.V.LP.%.\i.etdrt. 
VlL^i. 


DE   OFFICIO    IVDICIS»   ^  I57 

§.     IL 

OFFiciVM  prsclatonim  duabus  cUnibusiih 
dudt  poceft,  (J)  vt,  quc?  prohibiraetvecitajOmic- 
tant:  (3j  vt,  (H)  qua  illisin  Tacris  et  iure  eccle* 
^flfticoiniun^la  iiiat,  fedulo  pera^nL  Huc  per- 
rinet  prsECipue  curaammarum^  yiverh  ^iexem' 
plo  ardificent  fibi  fubieftos:  7)  fedulo  ecclefias 
Tubiedas  vifitent:  falutaria  inducant:  vitam  irre- 
prehenfibilem  agant :  3)  vtcogitent*  mn  c^t6e' 
dram  faccve  Jacerdotem  y  fed  jacer^otem  catbc 
4/ram:  nm  locum  fanBificare  bominem ^  fed bomt* 
nemhcum:  i)  vtcuram  pauperum  inprimisha- 
beant,  ^)et  hofpitaies  finr;  tr)  verbo  diuino  in- 
centi^  quo  fubditos  pafcere  debent  ecc 

§.    III. 

ATqvB  hafc  quidem  ^A  facerdGtale  officium 
fpeQaori  iiQg^Iis  locis  illufiranda.  Officium  eo*. 
Tvm^  quacenus  iudices  (eu  magiftratus  ecciefia^ 
fiiH  fiior,  multiplex  iiidem  eft^  et  commune 
ram  iudici  ardinario^  quam  delegato.  &)  Hoc 
praecipue  ver(atur.circa  lites  obmotas,  vt  citius 
finiancury  1)  ^i  ^ium  cuique  trlbuatur.  Olini 
officium  magiftratus  aliter  fefe  habebac  in  pro- 
-  cefiii  crdinario ,  in  quo  iudex .  pedaneus  ex 
fbrmula  i^udicabat:  aliter  in  cognitione  extra* 
winmuty  in  qua  magiftratus  ipfe  fumma-^ 
tim   ec  l^irius   cognofcebat^    quales    caufae 

ad 

0)  qnc  f^viLLAMTtri^        0  lavnoivs  tm.  ILP. 
tr.  uotum  ncenln.  9.  de  curd  eaief.pr§  mfer.  et 

y)  e.  15.  X  de  •ffie.  ind.  #r-  fdufer. 

ibhe.it^  D.40.  n)  e.i.  ffl.J>.^. 

1)  c.  6.D^.c.6.y.  D.40.  fk)  AcotTA  dhime.adb.t^ 
1)  e.  txD. «o.  0  L  ii.fr. D.deimdie^  . 


1518        LIBRl  U     TITVtVS  XXXIL 

td  officium  pratcris  mt*  i^ox^f  perdnere  dictr 
batun «)  .  ^ 

§.    IV- 

Hvc  quoque  percinebat  fefUMib  mimnm^ 
quae  extrmrdinaria  tegnitiMis  fub  mera  prdtm 
fit  .officio  eraL     Hoc  CtnSx  dicitur  q0cmm  «> . 
Jicify  quod  in  his  caufis  imbkramhm  ttui^  i^ 

Sro  tfff/oM  propoiii ,  /x)  quoa  oVaaGJlemiuiaSm 
eficeret,  ac  (bluin  auxilium  mngiflratwf  impb* 
ratum;  atque  hinc  implarath  qffcH  iiidkis  dn 
Oum.  Porro  lasDe  iudez  implorandus  pro  a& 
mentis  decernenais,  et  pro  aGis  fimilibns  cw- 
fis  extraarJinaria  cognitionis^  in  quibus  aduaJa» 
rius  tamen  audiendus,  et  fic  litis  conteftatione 
opus  eft.  v)  Secus  eft ,  fi  imploranir  de  iis,  quse 
aa  praparatoria  iudicii  et  vnius  partis  iura  ^e- 
^nt,  veluti  pro  dando  aduocatum,  quem  rena 
habere  non  poterat,  ^)  quodi  non  audito  aduer* 
£ari0|  facere  poteft  iude3t« 

f    V. 

iKDfi  iure  canonico  eft  de^umta  diftinffio 
inletofficium  iudicis  nobitcy  quod  vd  mora  pro* 
prio  vei  ad  meram  implorationem^  deficientey^* 
/if;97/r/i7^/o>9^/exercerur,vtin  perfecutionibusex*  v 
traordinariis:  et  mercenarium  ^  quod  circa  aAio* 
nem  foilemniter  motam  verfatur,  et  oUm,  iumct 
pedaneo  dato,  expediebatur.  o)    Modo  hoc  di* 

verib 

%)  i  u  §.  14.  ie  exifdiird.  /<)  in  c.±.yC.Lt. 

fgnit.  0  r.  1.  X.b.t. 

a)  /.x./.4^.  Jimimr.  L  51.  |)  cA.X,b,  t. 

%.  1.  dcfidetnjl  /.  a.  J.  I.  vt  in  9)  tm.  L  b.  /•  j« ;« 

fijfijf.  Ieg4t. 


.9  7  rMi*  o«i»ie|o  ivDMnfc. 


*W9 


verfo  fublacoj  iimpicitear  aflettndiiffl  oflkiaai 
tiudids  ad  regulas  pcocdlfiMl  0001:  inra  ^» 
cum,  aique  implontionem -  MMi^ 
procefTu  ordinario  ifiiiiem  00)^  in  proceflh.ve* 
ro  fummario  ruperflnaini  ei  £m:  mUttiu  vfi»:  es» 
fc.  ir}  Ceterum  ipfimriudids  offidum  in.fi» 
^1;5  cftpitibus  proGeifiis  cuiugGiiaqiio  oflipndi 
poteric.  ^J  '  -       '      ' 


Tlt. 


:    V^^      ■     r=    -:     '  ' 


..1 
X 


DE  MAIORiTAtE  ETO^M^ 

•DIENTIA. 


S  Y  N  O  P  S  I  9. 


/^Sirki  di  n^mm  vhmH 
v^  inmji  ^rJbum  iifide- 
rsf§i,L.  Mimnssqmdfitf 
dttfkx  ifii  mm  ilerk§rumin' 
iirftf  imm  rmttm  UU§rum, 
IL  '  Primmm  funiMmenium 
mditmdiis  ^  iecm  imftrii^ 
«rfM  msgfiriKtm  ecclifiifii* 
S^Bndmm.  IIL  Tdle  ei- 
imm  ^  in  Henritidmendfti^ 
M IK  Ex  idi  rdtiom  dr- 
MMdamn  dnbipresbyter§ 
fr^tfknm^  V.  Aberumfun* 
igtmmstmefifiheriindiii  §/" 
JUimms  mlifidfiicmm.  VL 


•^  qnod  agiutam  in  R.L 
iid.9$$u^tu  . 

w)timXi.t.^*6,fiqf. 


Tertimm  efi  froeiridfiinpkM^ 
exvdriis  idt^  depromtd.Vlh 
Inferitres  qmiddmfinn  rdiip^ 
mfiiHi8i§niSt  qtUidm  rmk^ 
m  fiberdindtitmSf  et  pree» 
dria.  FIIL  Ldicermm  fiS* 
ieSi$  reffeau  fratdterum  e^ 
ddbm  mdi§r  iuxtd  imsidmni* 
ium.  Delegdti§ne  ebediemis 
et  prafidntid  imperii  ficri. 
IX  Remiffi§r  b§iie  bnc  ebe* 
iientid  eft  in  Germdnid  a 
GdUid.X,  Pracedentididmin 
et  remeremid^ftdtui  eccUfidfti» 
i§  dibitdtfiUud.  XL       I 

ii 

()  Vtmdposi  capit9  in  vtro« 
qiie  pfooefla  explicaci  raot 
tem.  I.b.$.  %,  fn. 


l60       LIITRI   I.     TITVLVS   XZXlif. 

§.    l. 

QviA.plures  (hnt  ma^ftratiis  eodefi«flidp 
imoomnes  clericiih  genere'ad  regimen 
ecdefiae  deftinatiy  t)  Jukon/inatw  imer 
eos  conftimta  eft,  quam  maioritatem  el  okedimf^ 
tiam  dicum.  Ulius  prsdpue  racio  habemr  in  fir^ 
€e(ponibus ,  pvHico  regimine  et  comitiisfacrifk 

f.    II. 

EST    ergO     MAIORITAS    BCCLBSIASTICA 

nihil  aliud ,  quam  ordo  imferii  facri  legitimus^  fi^ 
'  cundum  quem  alter  aftert  tn  ctericatu;  ingemra 
vero  clerici  laicis  praferri  debent.  v)  &enim 
maioritas  baec  duplex  eft,  tum  ratione  clericorum 
interfe:  tum  rarione  ciericorum  intuim  iaicorum^ 
quos  loco  praecellunc.  (p)  Prior  defignat  ordinem 
legftimumclericoruntinterfe^  fecundum  quem  al- 
ter  alteri  praeferendus ,  T I)  ob  maius  imperii  de* 
cus:  vel  (ll)  ob  fubordinationem  ordinum  eccle* 
Jhifticoruvi:  vel(lil)  oh  proedriam  fimplicem  ^iir 
lidde  competentem. 

§.  III. 
MAivs  iMPERii  DEcvs  iu  magiftratibus 
ecclefiafiicis  confpicuum  eft,  in  quibus  fequens 
ordo  fedendi  in  conciliis  et  in  bierarcbia  ipfa  ob- 
feruandus.  x)  Horumcaput  ''i)eft  pontifex:  fe* 
quuntur  (2)  cardinales^  a  latere  pontificis  exiften- 
tes,  etfenatum  cum  eo  conftituentes:  (3)  legad 
eius:  f4)patriarchae  ^//):  (5)primate8:  (6)  ar- 

chir 

r)  vid.  tit.  y.  §.  3.  et  4.        ^)  c.vlt.  D.  4. 
p.  )9*  x)f<^cundufiiffrrjii#i».ll#«fc 

»)     Indc    olim    Mdi^res  HK  i.Jeci.  14,. c^, 
gj^eper,  in  genere  diai   fant        ^)  ?id.  Cerem§n.  lUm.  Sk 

prafcai  et  propoGri.    cam-  LfeS,i.txfect.i^.€.s. 
mivBingUffkr.yecemMier. 


DE   MAIORITATE  ET   OBEDIENTIA*       iSl 


iepitcopi:  (7)  epifcopi  exemti:  (g^epifcopl 
Itaganei:  (9)  abbates  micrati  (t>)i  (to)  pro- 
nocftrii  ftpoltolici:  (11)  vicarii  generales  epi-' 
)porum :  ( n  )  flrchidi&conus  «0 :  ( f^  )  capi* 
lum  eccletiarum  cathedralium :  (14)  vicarii  ca- 
niiftres  lede  vacance  j3) :  (15)  abbata  nmplices. 

!f  §■     IV. 

i  SED  etifim  decuT  impetii  fefe  e^ferif  in  fi^. 
iica  monaftica;  7)  ringulorum  ordinum  enirci 
^ui  zii  Qcneraiis  ^  vel  vzcarius  generaiit^  ilio 
Dituo:  k<\XLXiXiT\n  pYocuratores  generaiei :  poft 
Tuinciales^  et  a  c^pirulis  prouincialibus  deli* 
lari  vifitatt^es  yiznAzm  abbates  locaies. 
$.    V. 
H  AEC  rfitio  quoque  effici^  vt  archidiaconuf^ 
lod  vices  epifcopi  in  iurisdiSione  gerat,  archi- 
esbytero  prsepDnatur,  et  hic  ilii  lubiedius  fir» 
licet  ille  tanrum  dtaconusy  hic  vero  presbyter 
.    Parirer  cardinalis  diaconus  pnEferrur  omnl** 
S  epifcopis,  quod  a  iatere  ponti&cis  fit. 

$.    VL 

svBOitDiNATto    in  iplis  ordinibtts  bunc 
oduxit  ordinem^  vt  primus  iit  epifcopus:  fe- 

quflQ- 


¥)  WlCtT  Ht&    K  f'  n.  31. 

b)  Hqoc  ponponi  vicario 
la^ali^  docct  f.  LcvJtK- 
VI  dtvicjT.  epijc,  fi#.  60. 
fnfi  conractudjne  aliad  m- 

* 

f)  l$k,  Ul  tit,  15,  delme^ 
1j.   VArMm  huius  rci^tibli* 

Bff&m*  Jnji.  lur.  Can.) 


CK  ficim  per  diufrroi  magU 
flratu»  in  connpcndllo  rcftrt 
C^OKOIVS  KIVIVS  (^erO 
nOltlinC    LAVTtRBACBlVS^ 

rerum  ftuclal:«m  Sfcrctart 
Guclpherbyt)  in  mfinjtft,  hi* 
fi^r,  mUtnt^  €.  169.  f.  4;tf. 

t)  *.i.  dt  i0£.  srchU.  vid 

/w;^j*  m.  xxni  8-  a 


1 


l62        LIBRl  I.     TITVLVS  XXXI<L 

quftnmr  freshyteri:  deinde  diacmiy  t)  fuhdiae^ 
ni  ec  crdtnes  minorei.  ^)  Acque  hic  ordo  ioter 
ipfos  cardinales  epiicopos,  presbyceros  er  diaco- 
pos  quoque  feruacur. 


§.  vn. 

rROCDRiA  siMPLEX  ex  vsriis sliis  (bnri^ 
bus  eruicur :  (i)  txperfonatu  feu  ianere  /impUei 
(ihe  iurisdiSionej  quo  incer  canonicos  fcbolafti^ 
€uSj  tbefaurariuSj  facrifta  ttcuftos  inftar  profah 
torum  corru(canc.  n)  (2)  Ejc  qualitate  canmueih 
iiy  qux  praeferenciam  conciliauit  dero  cachedn^ 
lium  ec  collegiatarum  ecclefiarum  prs  aliis  cleii- 
cis.  (3)  Ex  qualitate  loci,  quae  clero  ciuitatenfi 
praeferentiam  tribuit  prae  clero  rufticano.  C4^Ex 
confuetudine  ^  ex  qua  praepofiti  et  decani  in  p)u- 
rimis  locis  abbatibus  praeferuntur.  d)  (; )  Ejc 
tempore^  vt  qui  eiusdem  ordinis,  prseferancur  (b* 
cundum  cempus  ordinationis,  i)  quod  inter  epi« 
fcoposquoqueobferuatur;  x)  imo  etiam  inter 
plura  monafteria  eiusdem  religionis  in  eodem 
repertaloco,  quia  prius  fundatum  prsfercur.A) 
Inter  canonicos  prior  receptus  aliis  paricer  prae* 
fercur,  (6)  Exfin^ulari  priuilegioy  quod  praeceii-* 
dunc  fracres  orainis  pradicatorum^  ft)   aliique^ 

qui 

fl)  r.15.  D.  93:  ^*  30.  toi.        %)  Tid.  Mr.   VUL  f  1; 
r.l4.  X  b,  t.  f.  69. 

^)   Vid.  /l#^4 /l>.  K  §.  14.  A)      PBLLItARlTt      iMi; 

15.  p.  44*^.  •  II  mdnudl.  regul.  tr.  VIIL 

n)  vid.  JUprd  tit.  2$.fqq.  c.  6.fca.^Jprif.2.  n.U2.fqq. 

p.  120.  conf.  th.  V.  {.  25. 

&)/#w.I.i&.f.S.43.  ^)  rSLLVKAaiTf  Wf«,^ 

i)c.fD.lJ.€.l.X.6.t,  ».  20i. 


X)E  MAIORITATE  ET  0BEDISNTlA.l6^ 

qui  td  docendum  {iioc  confiitiiri.  v)  Denique  (7) 
naualitate  emsnentiori  orJinatori/^  vf) 
$•  VIIL 
M  A I  o  in  I B  V  s  opponuntur  inferioref^  qui 
tales  £unt  (I)  nnon^  fuHeQiomsj  iurisdiaioni 
nuunftracus  ecclefiaftici  fubieAi^  ad  obedientiam 
^ltri^,  ^)  refpeftu  cuius  btmiagium  prs>ftant: 
e)  ei^o  exemti  praelatl  ad  illam  haud  obltriAiepi- 
icopo.  «)  £  concrario  inobediences  ad  obedien^ 
cenfiira  ecclefiaftica  compelluntur»  ^)  vel 

ifa 


%  pradaco,  vel  mediatey  fi  abbaciflise  ea. 
deDegatur,qusexcommunicarpnequic.  (11)  Sunc 
quoque  inferiores  quidam  ratione  nudae  jubordi^ 
iUKtiomt  in  effficiis  facris  in  ecclefia  peragendisj 
vel  011)  proedriay  quorum  iUi  ad  reuerentiamf 
bi  aa  cedendum  obligantur. 
§.  IX. 
.  PLVS  ponderis  habet  maioritas  praelatofum 
refpeflu  laicorum,  etiam  rummorum  imperan* 
rium,  cx  mente  iuris  canonici.  ^^  Erenim  (a)  noil 
cil  differemia  inter  oues^  fed  pari  fubieftione  te- 
nencuro'):  (b)regalispocefias  longeminoreiTedi* 

cituf 

t)  ttoe    ti   fuhdamdhtdi  «-)  t.^.^.Lt. 

qul  ex  Soc.  Jefu  funt ,  priefe-  e)  ^.  i^.  X,  b,  t.     Ipfa  bulti 

tentiam  fibi  airerere  poflent»  bohorii  III.   in  cit.  c.  23« 

qoia  fXd$cend§  in  (cholis,  et  reUta     integre     exhibetnr  m 

ptrbum  DEI  pnhWcc  iri  ec-  KETtHERO  inahti^,  ^d* 

defia  tTMdendo  inferuiunt  ec-  tinburg.  p.  330.  vnde  liquet.de 

defiae,  qoamuis  ratione  fun'  dbbAttJfA  Quedlinburg.   hunc 

ddtienis  fere  ioco  ftare  dtbt^  textum   cOrroptum  accipien« 

ant  vlUroo.  dum  eflc. 

»»;  r.7.  X.  4.  r.  cO  f'4.x.  b.t. 

#)  Vid.  tit.tracii.\,h  '  4-  X.  A.  ^ 

L  % 


I64       LIBRI  1.   TITVLVS  xxxiir. 

ticur  pondficaU^ftu&orinte  t):  (c)  pontifisx  pi» 
dpue  imperftfortss  ec  ceges  fibi  fubie£los  efk  cdH 
IbttciimmigiilftrieffieftGia.  v)  (d)  Hunc  infioem 
A  im(kerftCore  etrqpbus  rollemnes  iegathnes  ob€* 
dkntia^  vt  vocftnmr;  <p}  ab  anuquo  mifTa!  runt. 
(e)  Inde  dftofiilft  confbeta:  virtute  ohdientM^ 
mumjMtri  eSHifiM  dekesy  bGftanmr  atque  mm* 

.  AST  tftlem  iiibteAionem  et  obedientianti 
ftmftmmrrMOMcmve^  ferc  pr^fens^as. 

£C  enlmi^<(i<lmtex  ohmentia,  qu^Romfini  mft> 
tmint,  mftgnft  hodieiub  praecautione  Runr,  ne 
mfticftftft  fiiprentt  inde  derriuienrum  capiar.  x) 
FlTidftd  ec  epiiflopi  mediati  Lflndfadiarun]  {ubire 
tenentnri  intuim  bonorom  domino  terrirorii  fub- 
lO^XX;)  ^  u^^  ilfttuisvi^ouinciales  relati  Ple- 
suttSftdbaciiibieftiiimc  domino  cerritorii  prore- 
flftncL  .Nec  Gftllift  tftm  enormia  curis  Romanse 
prindpiftftdmifit,  ied  reprobauit.  4^) 
§.  XL 
iNTKfttM  prsecedeotift  et  reuer^iidft  deio 
debitft  efEedt,  vtftatut  ecclefbfticus  vbique  prmp 
feratur.  In  Gftllia  primum^lpcum  tenecfittUfiecN 
deiiftfticus^  iecundum  nobileSi  tertiumplebqL  «1} 

^)  e.6.  Xh.t.e.i.  etctrMB.  %)  eranplo  ^gMionbfib 

MMi.  1. 1.  oonf.  fnpni  tU.  i,  kmob  impeniorit.  inniAlC' 

(99.4.9.  OnoU  VL  qam  irfnt  n^ 

•)  rnpnfff.  KS* 37.^49.  oufi  «.45.41. 

y^.  rdau.  xx)  BERTif  iif/iMN. 

f )  de  qaibnt  eglt  CHRiiT.  fi/bnf  rerr/r/  $. ^. 

OOTTLXSB  BrDBKTi  in  U-  ^)  f^.  V.  Ht.  iefifttmt. 

bro  fihgaljiri  de  legdtitnibm  extmm.  $.  iS-Jff* 

§b€dieniia  Emum  miffis.  «»)  a cobt a  4i<  i.r.  fM9, 

ff)  t.  9.  X.  denkbret.  nttjf. 


DB  BCAIORITATB  ET  OBBDIENTIa:     l6f 

Ptriterin  comidis  nofiris  flatiis  ecdefiafiici  pe- 

^  cnliarifauiinQt  crqmdem  tlateredenro,  gaa- 

^  deni^  in  diaerisprouindalibus  pranrogariuam  pr» 

comitibus  ecnobilibus  habenc,  ec  in  drculis  con- 

direAoriumvnu8exepircopisgeric,alUvccaceam. 

TIT.  XXXIV. 

DE  TREVGA    ET    PACE. 


8  T  N  O 

^ Mieisimnm^ 

wnJUs  Stitm.  L    nue 

CjueteMMfXxtagtLlL  Bd* 
frim4tum  geniilmsjipifh 
triendlibus  fdmiiidre.  Hu 
fecundum  qmdfeddrejiudm' 
tnntefifcefi.lll.  Indetreu^ 


P  S  I  S. 

gd  TeleetMiSOakfe^  DEIb 

yet  oonuendonalis  fUb  penut 

Temp^re  tetti  friudti  quihu^ 
ddm  perfinis  et  rebusfdx  dd» 
td.  IV. 


OFFiciVM  iudicis,  tam  ordtnarti  quam  de^ 
legatiy  tit.  XXXIL  generaliter  illuftratum 
e&  Sequitur,  vcoftendamus,  quaefintpar- 
tes  mdidsfpeciaiiter  in  litibus  componendis,  vel 
deddendis,id  quod  vel  anricabili  compofitiont^  vel 
ob(eruaris  legitimi  procelTus  requifitis,  expedicur, 
de  quibus  in/^^^.  titulis  ec  per  cotum  Imumfe^ 
rimnmagendum. 

§.  11. 
OBiECTVM  huius  ojjicii  epifcopalis  funt  li* 
tes  et  dilfidia  cam  extraiudicialia  ;  quam  iudicia- 
lia^  ad  qus  deponenda  praelaci  inimicos  quouis 
modo  crahere  cenencur,  alias  excommunicandos. 
«)  Huc  oiim  eciam  finis  txevgaSi  3)  s  prae- 

la- 


•)  r,«.7.9-D.  ^. 


f)  De  detioitione   haiot 
L  3  vodf 


l66       tiBRi  c    •Tif  vtvs  wnv; 

ktis  conftitutae,  tenddMt,  quehihil  aliud  en^ 
quain  ceffitto  pugM  et  Mmvm  frnutwum^ 
tmpus* 

§.  ni. 

I vs  beUi priuati  Gallis,  Germanis,  Lon|po|i 
bardis  aliisque  populis  reptentrionalibus  ie^ti-  ' 
mum  fuifl*e,  nonim  eft ,  7)  vt  etiam,iite  uidicialir 
ter  mota,  ad  arroa  prouocarent,  etduello  lites  fini- 
rent.  Hoc  cacoSthes  cum  direffo  epifcopi  en- 
.dicare  non  poflenr,  ad  iaduciaff  ne  quotidianaB 
eirent  pugne,  diifidentes  inducebaitt,  vd/a^ 
yel /r^^  «r«-/^^/«a  conftitutas.  S) 

§.    IV. 

VND E  treuga  eft  vel  ecclefiaftiea  vel  etmuen* 
tionalis.  IUa  legibus  facraris  ab  epifcopis  con« 
Hiiura,  in  fingulis  hebdomadibus  per  quatuor 
diesy  siferta  quintay  fexta^  feptima  ^  die  filit 
cuftodienda.  i)  His  addirum  erat  rempus  pceiUr 
tenrix  follemniSi  ^haduentudamini  vsqueaa  ofifJ^- 
%)as  epipbania^  er  a  feptuagefima  vsque  ad  oSauat 
fafcba.  Haec  treuga  DEI^  vt  vocabatur,  in  rwsr- 
ttlio  Lateranenfi  contra  diffidationes  confinnata,' 
fub  pcena  excommunicationis  feruand&^)  Om^ 
'  ventionalis  per  pa£lum ,  auxilio  iudicum  et  nia« 
xime  epifcoporumy  conftituebatur>  (anAiiSme 

fer- 

VOcUvid.  ill.  Dn.  de  lvdx-  tiqtia  duillmm  licentiar  de 

VI G  t9m.  yil  reliq.  in  no$.  qua  tm,  V.  ti$.  XIK  p-  S9« 
4d    LL.   Normdn,    p.   285.        ()  cirom.  et  acosta^^ 

WACBTBiL  in,gUfper.  Gtr-  b.  t. 
mdn.  b.  V0ce.  1)  i  v  o  epijl.  27.  edit.  Pdri/l 

y)  DjfiddtiottiS  vocanint.  did»  i\%i*ffiCHL  Smt^  €.4. 


DE   TREVGA   ET  PaCE**^'      I67 

ieruanda,  dlioquin  de  freuga  fraSa  zd^o  erat.  r) 
Denique  lege  ecclefiaftica  perfonae  quxdam  et 
les  ab  omni  hoftilirace,  etiam  tempore  beUipri*' 
vati ,  exemcae  fuerunt*  b) 
\ 

TIT.    XXXV. 

DE      PACTIS; 

S  Y  N  0  P  S  I  S» 

TDdd^  ft  pr$mjf4  JimpUci*  JL   St^peri^re^  infrmi^i  ne^ 

J^   ttr  TdUnt  de  i^n  unr-  quit^Jieimmrin^ndcr§g£nt^ 

rjwf#,    Mas  dntiqum  {ymh^Us  F^d  puhliu  de  t^i^Mntisn* 

firmdre  fd^d,  t     Ktquifird^  liffpjmm.  IIL 
ptpd^s  mUfidfiicd  VdUdnt. 

SoUdiuslites  fedabantur/>jff//  remijfoTiii^  vd 
avmabili  compojitiorjey  quibus  in  perpetu- 
um  hoftilirates  deponebantur,  vel  lites  ob^ 
ortae  rcmittebantur  atque  hoc  modo  pax  fiebat. 
i)  Atque  vt  haec  feruarerirur ,  curare  debebanc 
epifcopi  vel  ex  nfficio^  vel  quod  eorum  excommu* 
ni^ationi  fefe  fubmiferint  pacifcenfes;  «)  non  ob- 
feruata  diftin£lione,  vtrum  eflentnuda^annoa- 
nuda^ quam  ignorat  ius  camnicum^K)  et  Germa* 
nuum^  ftipulationibus  nunquam  receptis.  Mcris 
praccerea  fuit  ab  amiquo,  promiflis  aliis^  quibus 

rea* 

9)  vii,  LL.  Nfrmdn.  lib.        *)  c  lu  X,  dt  K  S. 
via  at,  l  A)  r.  6tf.  C,  i^  q*  i.  €*iU 

L4 


I 


res  dand«i  tddere  fymhla ,  et  inuiftitwM  foUem» 
oia  obferuare;  il)  vndc  baec  paftt  tf€ditwiut 
quoquediflta«  v) 

§.    11- 

PRAEciFVE  ciifliodienda^tf^ii  eceleJMicM^ 
quibua  corroborandis  raspeiiiperiohsapprobariQ 
ad  ^^^f  ejfe  accedic ;  |)  modo  ( i )  legikus  ecelefi4^ 
fiieii  publicis  feu  ftatui  ecclefiaftico  noo  repu» 
gnenc  o);  (a)  in  decrinienrum  aoimae  nofi  ^hx^ 
gvu  ir) ;  (3)  ius  terdi  non  lae^anc.  g) 

$.  ni 

QvociKCA  peAa  non  vdent  in  prariudi- 
cium  ruperioris,  per  quod  eiusiuri  qusfico  dero« 
gacur ;  a)  fi  huic  nullum  ius  qucefirum ,  valenc,  vc 
nec  vinculum  obligacionis  ex  quacunque/Zfii^ififr 
dine  laxare  pofiic,  quae  canca  non  eft ,  uc  ius  nacu- 
t^  foluere  queac«  Valenc  quoque  paQa  puUicM 
in  Germania ,  qus  tolerantiam  religionum  con« 
cernunc,  ^v\h\x^  pax  publica  redu£ba  eft,  non  ob- 
flante  proceftacione  poncificis,  t) 


^)  $$m.  n.  Bb.  j.  t.  7.  §. », 

0  «id.  trgdiiiones  Fulden* 
fis  a  scBANNATTo  edicae. 
{)  c.  a.  X.  h.  t. 


TIT. 

w)  €.f.  X.  A.  f. 

C)  r.  7.  X.  *.  t. 

r)  r.  IV.  X.  JU  iurei.  n  lU 
quet  ex  feudii  ligiii. 

r)  4rr.  K^.i.art.XyiL 
!.?.§.  ^,  conf.  r#iff.  y.  tit.  Jk 


p 


)fl(  <«  )flC 

I         TiT.  XXXVL 
TRANSACTIONIBVS* 


8  Y  M  O 

^irtnti4  inttr  jr^nsd* 
Utpfum  tt  4mt€dhi!tm 
\ti$n€m.  h  Dt  re  tC' 
fraUti  trdnstbunt  cum 
%  cdpituh.  fl.  N»/> 
mnr  frdmdBit  dihtm* 


P  S  I  5< 

fiti§  ftttf/idfik»  4ut  itdrfparrs^ 
n^tus.  Uh  Nrc  tif  dsjjvluen^ 
d^  mdtrimw9  MUt  denmii,  1 K 
Trdntdciio  Jknctt  feru^mdd^ 
tt  fitb  mtlU  fratixtu  rt/itm- 
dindM.  K 


\       $1. 

secauentur  et  tolluntur  etidm  lites  tranfa^ 
Qione  >  ad  quam  iudices  ex  officio  iitiganies 
omnibus  modis  inducere  debent*  v)  Con- 
aurem  transactio  in  conuenta  deci/ion* 
ouerfia  dato  aliqm  velremijfo  vei  retento.  <p) 
\c  difFeri  ab  amicabiii  CQmpofitione^  quae  gra- 
imrj  faciliusque,  quam  transaSio,  recipi- 
k)  De  retigionis  disfidiis  non  transaSh 
rie  difla,  ied  amicabiiis  cQmpoJitio  Jocunt 
;  ^P)  de  publico  religionis  exercitio  ctiam 
i^o.  to) 

§.    tt 

DB  iun  fccleja  tr^Qfigunt  quideiB  pradttii 
lon  aliter  quam  cum  decreto  vel  ratihabi- 
capituli^  quatalis:  ct)  praelati  mediati  non 

aliter) 

i.f.JLh.i.unyt.r.'^    §«35«4t*50* 
r.7.X.i.f.  $•}?• 

at$.y.lF.i.M.mf, 


^ 


4 


17©         l»RI  !•  TITVtVS  XZZVI. 

.  tliter ,  qaam  cuin  confenfu  ep^copi^,  vd  pondfi- 
asj  fi  exemd  fiint;  0)  alioquin  vilet  tanmm 
cransaftio  ad  vitam  transigentis^  nec  fiicceflofi 
nocec.  7) 

(.   IIL 

?AaiTEJt  nec  transa£Uoni  locnm  danc  do; 

yen^ficio  ecclefiaftuo^  i)  nec  de  lite  (uper  ecde- 

fiu  vei  capeliis » f )  imo  nequidem  de  mrepmfim 

Utionis;  Q  quamuisalias  honoraria  pro  refonap- 

done  in  tauorem  tenii  non  refpuantur.    C^o^ 

circa  cenfus,  fi  mediante  transaOione  ecddhe 

imponitur,  et  ica  a  lite  recedicur,  reprobaturifVyc 

limoniacus;  licet  fi  gratis  vAfponte  cenfiis  6nb- 

tamr  pro  conceflione  alicuius  priuilegii  vd  iuris 

iingularis,  vei  ex  officio  aiudice  aingnetur,9}if) 

faoc  poncifex  non  reprobet.  Si)    Hoc  inuolucro 

ybique  fimonia,  fi  qux  adeft,  tegicur. 

§.    IV. 

SPONSALIA  de  fucuro  transaAionem non 

refpuunc,  eciam  ad  effe£lum  diflbluuonis;  1)  (ed 

iad  diflbluendum  macrimonium  nulla  transa£tio 

licica  efi;  x)    modo  de  contrafto  matrimonio 

conftec;  alioquin  rede  cranfigicur.  X)     Denique 

fiiper  decimis  inter  ecclefiafticas  perfi)nas  com- 

poticionem  admiccunc  cum  confenfu  epifcopi,  ft) 

pon  vero  transaQionem^  mulco  minus  cum  lai* 

co, 

fi)  £.  8.  X.  b.  f .  m)  e.  6.  JL  de  nUg.  immkA 

y)  r/Y.f.8. ibi :  ne pdcidm-  e.  6.  X.  b.  t. 

ter  nlhs  dcid  dHis  §l;ejefdtid*  ^)  r.  6.  X.de rtHg.  im. 

mur.  e,  5.  X.  h.  t.  »)  c.  2.  X.  defftiydl.    . 

Z^c.i.X.b.t.  *)  e.f.Xb.t. 

i)    r.4.  Xi&.f,  X)    HElOlVtiKI^.Xi;]"*!^ 

^f.9.  X.A.  f,    .  n.uffq. 

t)  r.io.X.  b.  t.  /•)  c.2.X.b.t. 


»B  TRAN»  ACTI^NflVS.  ij^ 


Vtiirc  dediml  retineat-     Sbi  triem  

ioiimi-iQbn  reprotrant  procdbfirt9,ciiin  qnB^ 
ifal  ^iricuaram  iniis  nulhun^  agnoibmL       ''  ^ 
'   ^    V.  ? 

TRAN9ACTIO  rite  inita  inniolabUiedlr  firi 
idi,  qna  omnea  tecejpdonea»  antein  fit^'at> 
f^cxftind»  et  fublatK  fune.  y)^  Vnde  (f>liiMt 
mtKleni  pmextu  nouomin'  inftrumcntbniii 
imrtnfiaAnan  Qi  (2)  non  atMiidendiim  m^ 
^m,  quqd»  celata  transaftiome,  fbit  imp«ir|^ 
y  a)  m transaftio fua  Httun  «ft  wmst^frii 


'.-> 


TiT.  xxxvn. 

DE   POSTVLANDO. 


S  Y  N  O 

HMiMi  mfikumt  iudex^ 
iS^etremi  exdteidentc 
mintentenientet.  Aeeejfh- 
ftrfifke  Jkni^  dduecdtij 
Mr4t$ra,j5rndici  J  P#- 
OY  diamtur  dcier  et  reus. 
m  es^a  in  nennHllit  fd- 


P  S  I  9. 

vrdbiRer  efi.  II  feftufdnt 
etidm  dittecdti.  Quindm  bi 
diednHtrfeerumifiecefJiedsJIh 
Clerici  pre  dliis  uen  ddmi$^ 
tendit  necbaretici  dut  exeem: 
municdti.  IV.  De  vfu  pett; 
Jldmium.  Y. 


§,  1. 

L  MiCABiLT  compofitione  vel  transa£Kone 
i  firuftra  adhibita,  officio  iudicis  incumbic, 
^  vt  iuftitiam  adminiftret  ac  feruato  iuris 
ine  litem  dirimat;  ^r)  alio^uin  nihil  agit.  /«- 


\e.i.Xi.t 

I  r.  ao.  X  Jefint.  it  r» 

f. 


^y  t.i.  x.h.t. 
wyi^Cdtfiatfi»piftrl^ 


172         LIBRI  L    TITVLVS  XStVtU 

UgiT  autem  tmnpUxus  mmum  hirium  ^aSuMmi 
sn  dirimendis  et  discutieniis  caufisfecusidum  wd&^ 
nem  prafcriptum  obferuandorum ^  didcur  ivDif- 
<ivM,  %)  in'  quo  tutn  perfonarum  xmawdimis 
fim  forma  rario  babenda.  Perfonae  fiinc  vd  /rf /• 
gantes  principales  ec  minus  prindpales:  vel  iudi^ 
fantes.  lUi  (unt  aOor  ec  reus^  c)  yel,  qui  eia 
optm  feruntyaduocatuSyprocurataryJ^ndicus.  R»- 
cione  vcriusque  quandoque  interuenit  terciuti  vd 
frincipaiiteryvelaccej/orie. 
§•    11« 

LITIGANTBS  dicuntur  POSTVLARE,   E  & 

defiderium  fuum  vel  amid  coram  iudice  propo» 
nere,  vd  eidem  contradicere.  Vnde  poimmnt 
tum  aStor  ttreuSj  tum  eorum  aduocati.  jmroitL 
eft|  qui  ius  fuum  perfequitur  in  iudicio  aduerfiis 
concradi£lorem ,  vel  ab  eo  aliquid  praetencUM  qui 
vero  ei  contradidt,  et  fe  comra  illius  preten* 
iionem  defendit,  r  e  v  s  dicitur.  Reguiariter  ei^p 
(0  diuerfa  fubie^la  funt,  exceptis  iudiciis  duptici^ 
ius,  in  quibus  vterque  diuerfo  refpe£(u  in  eodem 
iudicio  elt  afior  et  reus,  et  (ic  vterque  probat  r). 

(2)  Regulariter  vno  eodemque  iure  cenfentur :  v) 

(3)  in  quibusdam  tamen  rei  fauorabiliores  (iinr, 
quam  aAores  ex  ratione  defenfionis  <p),  (a)  quod 

aSfori^  non  reoj  onus  probandi  incumbat  x):  (b) 
cum  partium  iura  obfcura  funt,  reo  £auendum 
magis  quam  aftori  -4^) :  (c)  a£lore  non  probantei 
reus  abfoluendus  iii  w):  (d)  a£lor  reo  edere  de* 

beat 

,  0  ^-  to.  X.  de  F,  S.  x)  c.  1. 2.  C  6.  q.  5. 

r)  e.  2.  C.  4.  q.  2.  e.  10,  eit.         'i^)  r.  11.  de  R.  I.  im  6.  e.  6. 

r)  e.  3.  X.  de  ffbdt.  inf.  X.  defid.  inftrm* 
9)  e.  2.  X.  dem$u.feiit.  e.  32.        ^)  e. ).  X.  de  f 4ij/!  p^ffl  et 

4eR.Lin6.  propriet.  e.  ^.  X.  de  inrH.  c 

f)  e/yX.de  exeepi.  lyimf.detriniU 


A^ 


DE  POSTVLANDO, 


Jocumenta,  non  vice  verfa  a)y  (e)  aflor  fo- 
rei  fequarur^):  (f)  denique  excommunica- 
iendere  fe  non  prohibeantur,7)  figere  ftu* 
lequeanr.  i) 

losTVLARE  primario  eriam  dicuntur  ax> 
|5ri,  ^/  legibus  probati  tura  pmttibufprm- 
vf  5  w/  produQa  fubfcrtbentibuT ,  juggerunt^ 
Dque  quflfi  duces  in  itinere ,  in  proceflu  fer- 
l^,  funr.  Quia  cnim  proceHiis  regulis  «rtiSi 
flte  obferuandis,  inclufus  eft^  his  ducibus  li- 
tes  plerique  carere  non  porTun^  Vnde  (i) 
\€X  ofGcio  illis  aduocatum ,  II)  quem  habe- 
n  poflunt»  dat.  e)  (2)  Imperitis  litigantibus 
git,  vt  aduocato  inftrufti  compareant,  ec 
lunc  caufam  proponant.  ^)  (3)  Si  aduocarus 
^o  errauitf  cliens  illum  crrorem  eadem  die« 
10  de  iure  ciuili  intra  triduum  reuocare  pot- 
^)  qwo  non  fafto,  ettor  nocei  clienri.  1) 

$■  IV. 
:etervm  non  alios  iudex  aduocatos, 
i  Ugibuf  probatos y  admittet;  non  vero  (a) 
os  contra  eccleHam,  a  qua  beneBcium  obtt* 
quos  demumadmitrir  pro  ecclefm  fua,  veJ, 
Rtate  vrgente,  pro  perfonis  coniunftiSj  vet 
abilibus,  %)   Mulco  magis  (b)  fecularis  iudex 

ia 

i 

r.  1.  X  if  fii.  inftrum.  tit  iMMociNTivt  III.    la 

•  %.  X«  defir.  cmfet.  €,  14.  X  dt  iudit.  n  camea 

•  5.  X,  di  except.  diens  fit^nm  proponat ,  quod 
.%.defent,exc9mm.in  fori  noftri  ratioDct  noa  ad* 
X.deiudic.  mittant. 

ctiaai  demeftiatm  (.  1«  «)  c.  6uX.de  dppettdt. . 

fk.  iml.  ^)  1. 1.  Cdeefrer. ddmea. 

i.X.de  tffic.  ind^  i)  c.  ao.  X.  decenft^^ 

uod  fiio  niodo  admk*  n)  c.  1.  €•/•  iHf.  X  it  h\ 


174     i^iBiii  I..  TiTVLvs  xnvim . 

ia  caufis  recularib,u$  a  foro  arcebic  nioaachog 
guc  canonicos  regultfres.  k)  Nec  ^olerahic  (c^ 
aduocacps  iareticot^  iis  fiiuences  i  it)  auc  alicet  «Hj^ 
€mmMicat$s.  v)         ^ 

iN  fbris  proceftancium  paricer  eccl^knm  * 
wnmftri  auc  ni/?iii/rx  ad  poftulandum  pro  diit  ; 
non  admiccuncur,  cum  quod  arce  hac  fbroofi  wiuik .  ^ 
inftrufti:  tum  quod  eocum  officio  noaGpitf.l 
gruac.  ^)  Sed  inhabilicacem  cx.bmficxcj^mfi  ' 
wmmcatitme  refpuunCi  nifi  forian  inr  j^  i«ra%  . 
fiaftico.  Vcplurimum  4mtea  proketi^  ec  aou  ild^  t 
admiccuncur. 


TiT.    XXXVIIL 
DE  PROCVRATORIBVS* 

S  V  M  O  F  S  I  S* 

Pymrdt9f    qub  dudmrf  ^dcU.  II t      Pntuta^m 

ntmo  ferfinMlittt  €§mpM  Je  ir^itimdnt  mdnddN^   ^ffff* 

ftre  rejfuUriter  ttj^iturj  net  i^^inmHiterdgttutAV.hL»' 

ttidm  pr0cmdt$rem  conjlitue'  ddtim  debet  effefyffitiem^  dd 

te.  I,    Ineodefifierdtuf  Jdfi'  tdfus ,  fietiAle  mdnddtmm  di^ 

MtdSj  dlioqmn  objidt  exceptio  fiderdntes^  dtrecium.  V.     BT 

inhdhilitdtis.  IL    Plurescon  dominus  litis^  ftd  n§n  Mit. 

fiituuntur  vtl  fimfliciter  vtl  VL  Reu§tdti§  timdem.  VIL 
inf$Udum.    CUtt/iola  tuius 

X)  c.  f.  tUC.  b.  i.  ()  CK^tu  ta.  t.  imri^i 

ft)  e.  xu  X  de  baret.  €§70.  dnf.  «y» 

v)  u  1« 4eftment.exe.  inS^ 


>E  PROCVRATOKIBVS* 


I7S 


i  imereflTe  oon  poflunt  auc  volunr,  vi- 
la  pRocvRAToRVM  ope  viumur>0 
Jes  fijntj  ^i  a  hgikuf  probatiakfentium  \ 

^icioTufcipiuvt  in  nQibut^  qui  mn  defi*  ^^^'^ 
fonarumpY^fentiam.  Re^lariter  ergo 
:re  non  poteft,  vt  partes  perfQnaiitet 
Qt;  tt)  njfi  (a)  in  eauja  cviminali  ^^^x^ 
(b)  pro  verirate  fadidicenda^):  (c) 
ento  piSEftando;  (d}fi  aJias  iuris  oeccs- 
mnamperronanim  poftulauerit  <r)  Vn- 
proteftances  in  cauft  matrimontalibus 
n  coniugum  aut  defpon/atorum  inpri^ 
0  defiderant}  quod  etiam  fuadet  inno*  ,         ^ 
111,  t)  licet  non  abrolute  procurator 
iti  i^)    Denique  in  quibus  iudiciis  cita-        ^ 
iHs  ad  toram  litem  obrinec,  neccflkrib 
)r  conftituendus*  ^) 

§•    II. 

nni  procuratore  defideratur  (I )  bMli* 
fegitmatio.  Ratione  habilicatis  o1>(er« 
regulariter^  qui  non  probibetnr  exprejfi^ 

ad 


\tk  Gillia  id  non 
impetrata  yenia  a 
et  AcosTA  dd  b. 
nde    ezplicandum 

fiudic.in6, 
adam  i^t,  n.  C  C. 
indara  imcdn^ni' 
ec  procDratorem  a 
r#r/>  admittit.^.  5« 

rolojtinMociM* 


Tivfllll.  in  r*  14.  dt  imdie. 
prout  fit  in  rerponfione  a^ 
pofitiones.  Sed  hodie  nec  in  hoo 
cafu  ferfindiis  comparStio  ne* 
cefTaria.  r.2. deanfeffl  in 6. 

r)  Sid    concordiam    inter 
coniugcsredQcendam,  cyX^b, 

t)  in  r.  5,  infX.b,t. 

9)  c.  10.  X.  b.  t.  cit.c.ye.  14. 
X  de  refiitut.JfeL 

f)  quamuis   alias  ad  ho^* 
nemo  cdgi  ^tteat  r, i.Xkb^f^  ^ 


qkS    '  umt.  v^TjLy*  ioaanL 


si  fxerccndum  oj^cium  procuratorh  idoneum  r** 
plttmri,  x)    Prohtbencur.autem  exprefTe  (f^  mi'* 
torts  ^Y  (z)  infames  &>}:  (3)  clerici  \n  cauhs  fe< 
«ttkribusm):  (4)  miUtes:  ($)mulieres:  (6)  cx*^ 
*  cotavnunicatL  f3) 

$.    IIL 

CONSTITVITVR  IJfftf/  V^XpiuTfS.     NeutCT 

et  his  ante  L.  C  fubftituere  potcft ,  nilt  h&oc  po- 
t^ffiitem  acceperic.  ^)    Plures  confhruuntur  vcl  \ 
iU^mte^  quo  fa^o,  alter  absque  alrero  proce* 

^  drirenequit:  vel  definite,  cum  claurula:  tnjb^ 
dmB^  quofa^o,  alrer  absque  altero  proce(^rei 

..iftto^er  litis  conteftationem  alcerum  penitus  tx* 
chidere  poteA ,  nifi  contrarium  in  mandato  er* 

Creflum.  l)  In  caufis.ttmen  eleffionum»  pQftu* 
cionum»  prouifionum  auc  aliorum  ecdefiaiUco^ 
tnm  negotiorum  vnus  ex  pluribus  tancufn  ado^ 
ticur.  0' 

§.    IV. 

LEGiTiMATio  defiderat,  vt  mmidttf^  ieg§* 
UtirfaBo  inftru £ti  fint  procwMUjfret.  ^  )  Ecenntl 
(1)  procuratoris  falfi  aut  reuocati  ^{)  Mtam  nM 

Eraeiudicat  dominon):  (2)  pr6bara  excepdone 
aC)  ^tum  iudicium  eft  nuUum  9):  (3)  pro* 
/cwator  in  mandatum  confentire  debeCt  quod* 

edttH 

%i  e.ht.t.m6.€.i^X.L  y)  t.ut.t.iiS.^ 

+)  ^-  5- w/.  *•  ^  W6. vid.  t)  €.  6.  b.  t.  in6. 

Dn.  o&vtBa  dijf.  de.prnt^  «)  €it.€.6.9erjk/jme. 

Tdt.  minmn.  i)  r.  i.  X.  h.  t. 

0)  €.U2.  C.3.  f.7.  iO  f.  ^\.X.der^farifi.$^ 

m)  €.  %.  4.  me  elerlei  pel  ^.g.  13.  X.kt.  ^             ^ 

mem.  •)  r.?.XA./. 

p)e.j.X.defnb4t.e.f.  St)  g.  4.  X.  i.  e.  imf.    ; 


} 


.  m  PROdVttATOR^BVSd  xyf 

Atti  cenfeTur  faftuni^  fcicnrer  et  fine  jJrotefta^ 
»ne  ioltramenlo  m&^ddtt  tecepto.  0 

LEGALtTEit  ftiandatum  faflum  inteJIigi< 
r,  Cijupdenx  efti  nec  enim  fufficir  generaJfi 
indatuin  ad  negotifl,  tl)  vel  ad  sgendiim  xx) 
defendendum ;  h)  cum  ill^  facere  nequeac 
locuratoi',  qu£erpecia)emandatumdenderant./u.y 
:  nec  tranfiEferet  nec  iurarticntum  deferre,  v) 
t  iuramenmmin  aketius  animam  pta^nare  pot** 
;  ^)  ni(i  fub  claufula  tioj^  {ibera  iir  conftitu*  2 

i^  aut  quidam  eiusmodi  a£lus  exprc^ni,  adie^  .^H 

L  claufula  generalii  cum  fimiiibut^  (unc  eninl  ^^ 

non  expreflj  etiam  boc  htre  admitntur^i  c)  dif^ 
ilius  vfu  fod^  fecundum  quem  omnt^s  a^tus  ex^ 
imendL  * 

pRoCvitAtoii  Ifigirim^  (^onrtitutu^  de  iii-' 
tum  Romano^  rum  cunmico^  lite  conteftara ,  ^(7* 
nui iitis  efteclus  crcditui:'.  n)  hlwus  ^ominii 
is  plures  funt  efFu*Aus  ^  ^ )  quos  tamen  in  ior0 
ud  agnofcimus^  cum  hodie  procuraEor  fit 
igis  admjmftrator  htis  altencs  qu&m  dominuSt 
Dc  finguli  effeftus  oftendunr,  (t)  vt  nequi-' 
■I  £(M  ipcdiaU  9iftodato  pQft  LrO  fubfhtuei^ 


■^ 


i  ^i^ 


»)  r,  5.  fr,  r, /1»  rf,       ^M  #)  i.  4. -A.  r, /»  6;       ^ 

I»)  r.  n.  X.  i&  /.  ir/  c.  1.  6.  ^  t.  in  6. 

0  ^*  4-  b^  ttin^,  0  relati  et  cj^amioati  /#«V 

0  f-  I^  A.  fi»  6.      '  ^  1  b.  t.  §.f6.^f  l 

r)  f.  4,  A.  f .  is  6.  f»/'.  r)  f#iyi/i.  ^./.f.  44« 

;)  €.  vis.  de  frtr,  i4L  m  6*  »    . 

BtrbmJnfiJur.Can.)  '       M 


178        LIBRI  f.     TITVtVS  XXXOL 

§.  m    ^ 

oyociitcA  hodie  fkdfius  fetioeiri  porefl 
procnntor)  nqn  seque  rubftiniciis  a  proomco- 
re,  nifi  {peciadin  hanc  poteftatem  acceperit.  t} 
Reuocario  aucem  fic  vel  ^xpreffe^  vel  tmte,  Hoc 
|a£him  intelliffitur  (a)  per  conftttutionem  noni 
procuratoris  tp :  (b)  u  ipfe  dominus  pofUa^  canp 
um  princtpalicer,  ec  fine  proteftacioncy  agect 
sncepit0)  Hsec  camen  prflefiimpo  admodmp 
jnfirQiaelti  vcprsefiarec>  I^epiiblica  dina&aa 
conftituere.  x)  /  '> 


TIT.    XXXIX- 
DE     SYNDICO. 

SYNOPSIS. 

'  CfndUmquU?  Si$b  nomU  menfuptrfimt  JifferiniLfhf^ 
*J  ne  frecmrdteris  de  ime  u-  terfyndicum  etfrecmsfenm* 
nenicevemt.l.  Qiuedam  /4-    IL 

§•     I. 

Singuli  cogi  non  pofTunc  regulariter  ad  confK< 
tuendum  procuratorem;  -^)  vniuerfitaiea  ut 
menec  coUegianon  aliter,  ouam  per  stN* 
DicvM  admittumurj^^N^^  k\\x\  m. procuraUiT  iur 
dicialit  vniuerjitatum.    Nec  ius  canonicnm  F)^ 

«)r.  V  h.  t.  m  6.  Jq.  B.  thom ai.  ietath^  rei 

9)  €,  fen  X  b.  t.  Pocat.  frocurdt.  ' 
f )  r.  X.  k  t.  m  6,  ^)  c.  a.  X.  ie  p^eewritm 

x)  cont  tm.  L  b.  t.  §.  58.        4^)  t.  ?•  X  i.  t. 


I>£  SYKDtCO*  1^9 

\  f^ncuratoribus  tommunihus  ctirtin^ir,  (») 
5  admutar,  fi  vel  maxime  fbb  nomme/)ro^ 
tum  dari  fiot.  «)  Vnde  quoque»  quod  dd 
jrum>  etiam  fyndiciFapplicandum,p)  nifi 
iiutrptatii  emd&ns  dari  qu^at^ 


I 


f    It 


>|FtfeitV*Jt  emni  irinotlntilils;  (i)  qiiftd 
:us  iuramenrum  calumnide  pra^fi^  in  ani* 
propriam ;  7)  procurator  vero  in  animartt 
palis:  (2)quca  eius  conftitutio  neceffitnfis 

procuraroris  {ihertatisi  CO  iDe^ tntdian-» 
^tone^  per  fuffragia  maioris  partis>  dtrfiifne* 
)  hic  Ibla  nominationej  accedente  euis  cori- 
I  ^)  (4)  iUe  vt  pluritnum  a  cnUe^irs  vrdfftaj 

quascunqile  taufas  deiur,  et  officium  fuhli^ 
loc  modo  furtineat ,  ^O  non  ircm  firocura^ 
\\xi  m^tepriuatumfificiumfrttiii  (f)  vtef-' 
uidem  mandaro  iitflrui  debear,  fed  fyndica^ 
lon  indigeat  claufijla  w  beredes  direCTa,  qu# 
in  procuratohbus  dfmdttfacur^  if)^  ^ 

.f.it:*  fitkf^ii.  t.  i.       i)  r. «.  kk '-'    ^  1 
.i  ftit.  .... 

mair.  Ki  4.         ^)  it  i  dimi-iii^ 

.^Xdimrm4€ei.        f  99« 


M4 


I30  LIBEI  L.  TITVLTS  XL* 

TIT.    XL.  ^  V    ^4 

DE  HIS,    qyAE    VI   METVSN|^ 

qVE  CAVSA  FiVNT. 


r:ji< 


8  Y  N  O  P  S  I  8. 


O  tegrmm  sikmi  4d  dgem^    ^pite  mmiitais  mt 


JkmmdpenemJmi.    Qmedjire»  '  mls^Mtmr.in.  PJIif«|iv«w 
JHtmtief  L    Prittm  re/Utm^    tmextert4.^imre\mi%iii^^ 


tiemsti4mf4efimirimmm^'rdl^.    Emt^^Uft^tHlt^ 
mem  bdtitd  dtimreesmemiiem»-    te  imrmitemte.  IK     . 
g^iermm^imaieme.JL  P^ 

QviBvs  ftriAo  iure  adinis  praeclafiis  td 
agendum  vel  ius  fuum  per(equendum,  iisi 
aequitare  fuadente,  ex  iufta  cauAi  iUe  tpe* 
riendus  eft  per  rbstixvtionem  .in  intb; 
GS.VM,  i)  fua  eft caufie  amijfa  ex  iufta cm/s nfd^ 
itttegratio.  Ita  vero  ad  officium  iudicis  perdM^ 
fuccurrere  laefis,  nec  eos  fub  colore  aoyw  iuris  ft 
limine  iudicii  facile  repellere. 

$.  IL 
pRiMAM  reftitutionis  caufiuii  quaefiueriiiir 
prsetores  in  n^otiis  vintetuque^  vd  conftanran 
hominem  cadentei  x)  initis,  quee  ftridi  iuiis 
crant:  j^onae  fidei  conrraftus  ex  hoc  vitio  bull^ 
tate  laboiabant^  x)  quamuis  etiam  auxiliam  p«« 

toris 

*)  e.%  de  reJUt.  in  imegr,  acosta  et  cmoif.  4d  h.t. 

in6.  4tque  moodt    de  fenmmis 

»)  r.  6.  X.  b.  t.  d§l  mdU  emtnd.  €.  Tk.  ' 
A)    fc    itde    oenfiieront 


»B  iift/^(XK«iHBiwsq:rCumi«VNT.  iSi 
fii.  ji)  '  Vndeetiaqi  poncific^Mw  habikitii^o» 


Mgiueriiic  Q       .;:  .fc.':.,-uj  .:•  i    •..•,.'..,  •» 

>    .  $.10. 

;<  f'    i^Miwpt  parnnl^odfiliienbtnir  aAor,  fr 
^  iwiftreieweialr  perieriti  fiae  in  nnlUnite  le, nm- 

j.    IV.  r 

ciiyociirCA  (i)  qa^  inetQ  mortis  monafte^ 
riun  incnnif  et  profefliohem  fecic,  libemtem 
ezeuiidi  non  amittit,  nifi  poftea  fafium  ramm 
babait*  o)  (2)  Nec  rponfalia  coaAa  fubfifhint,  (ed 
sbem  eomperto^  puella  fequeftrari  potefL  tf)  (3) 
Abloiutto )  vt  maiori  extorta ,  omni  caret  rpbo^ 
^O^  (4)  Refijg^atio  beneficii  vel  eijuratio  ec- 
clefix  coafia  irrica  eft.  0-)  (5}  Confeflio  flageUis 
ezcorta  non  praeiudicat  confitentL  t)    (6)  Idem 

quor 


i 


'  9)  t. t.6jnf.  X.  A.r. quod  ;r)  e.  14.  X. defy$nfi 

Ct  ratio  '^Rtsnonis    titnlo-  %)  c.  vn.  b.  t.  in  6. 

mn  iodiGit »  cc  inteotio  pon-  r)  r.  2.  X.  b.  1. 1*  4.  i^d.  ime 

tijinm,   princtpiis  gloflato-  Jp9iiumbfii.e.^.X.direJUt. 

nun  inhsrentium.  Jf^Udt, 

I)  C4.  X  ef  r.  w.  A.  t.  in  6.  t)  r- 1«.  X  de  cffic,  et  fct. 

M^  X.JeJfettfi^  indic.deleg. 

•     '     ,  M  3     *     '    '■ 


m 


LIBKI  If    TITVLVS  XLT» 


quoqua  de  iuram^ntQ  ccaffo  dicen&am  eflet,  cntH 
eadem  rapQ  ^Ik^v^  Sed  ius  canonicutn  id  [cr< 
iretn^tn  ^rtottfliwiti  ^fi  iftlua  ialute  Gererna  (etv 
jfjafi  qu^jat,  uv)  ntfi  ahfilutiomf  hnepcium  a  vin* 


v>v. 


.;  ;,  ^rr 


^     ^.    .     >«,.     .  r^ 


gTf  W5  ^*   l  tr 


P^Jf  f /^'  '»  C4Uj4fdH$r4- 

^  U.  i  T<titi^r  prinOfdUtn 
H  ipdJWrr.  Kdrto  diutrjt- 
fmu*  Xf.    Refiitt§$$n:i*t  €tUm 


frdgrjtd  ftntn^rji^  Jy,  ii»* 
frd^^M^tcnniitm  ^  ttmf0r€  - 

tdfHin  m  rtJUtuti&m  JtrtUfi* 


5.      I. 


^j 


Fraererea  eciflm  ^  ^liis  iufiii  c£tufi$  fsfiloreii^ 
nis  r^CtinairuFj  quo  bene|iciQ  vtplurimuni 
indigenc  l^Q  contra  Upfudi  ftttaliumy  vet 
termim  peremtorii^  fi  (a)  non  fua  negligentiti 
ihdftiS/o  tertii  impediti  fuerint,  quo  minus  ta 


\ 


f)  €.\Tiitm^ 


DE  IN  IN1E<J!IVM  RE5T1TVTI0KE,      18^ 

terea,  proqua  sfiirur^  fauortbUis  nc,  vrpote  fi 
^pro  matrwiomo  vx»r  poUulat,  t^ux  merito  tfrf 
[gudi^iftmm  relhiP^tda.  ;()      Atque  hoc  modo 

flditus>  anre  prscluiis^  ftdagcndum  iuri\x9  ft^o- 

ri  aper icur* 


PETiTViL  reiitutio  veJ  prindpaUter  fepa* 
nto  proceffuj  >/^)  inrra  ^uadrienmum  moto:  w) 
vel  tmidcnteTy  vpore  fi  quis  in  proceflu  lapfus 
lit^  omiHk  forlfar  probatione*  ct)  Ratio  diffe- 
^entia?  in  eo  coorUitf  quod  {>o0erjori  cafu  etiani 
arbitri  txdelegatty  ab  ordinariis  tribunahbus  dati, 
de  reQituuone  ccgnofcere  queant^  non  priort.3) 
QMifii  eivwTreiacutioms/  principakttf  mota^ 
Cumim  oljmi  lad  niagiftratiis  maiores  pertinuit^ 
7^  qiiod  ins  ottbnicum  rep^ksi)  quamuis ho: 

$.    111, 

iNP&iM  18  Tero  hoc  benefido  gaudent  mir 
mtts^  iivcomraftibus)  vel  omittendo»  e)etfic 
«tigin  pe^  Gulpfm,  Isd^i  petita  intra  quadrien-, 
ainm  poft  aiijpetntani  maiorennitacem  reflitu- 

tione». 

x)r.4.Xi.  /.  y)  /^/C.  vUetdfHdiUfm 

^)€.9.X.i.t.  nfiit. 

0it.t/f  h^tM*.  0  ^- ^*  9* 

#)^.  ^ X, h.t.  0  C  8« X  bJ^ 


0)€.i.X.b.V 


M4 


1^4     i^i^Rf  h  r}r^^'Wi 

^Otae,'    lure  minorum  etiafn  i^cclefiit  ftt^^ 
«  cflufa  eiiflin  re(iiiHU|ittti:,  O  cum  JNN^mttMPt ' 


.'iilJi 


r  'i  

>iESTlTvy*fv^VH  contn  quaruis  gefta  yd 
nbo  geftaj  quibus  t^fap,  veluii  {%)  conrra  omis- 
^fn  probanonem  ^):  (b)  coiira  omifTam  pr<H 
(iuftionern  dqcumemoruni  in  udicio  i)i  (c)  cot^ 
tra  confenioneni  iudiciakm  noKiam  ?i):  (d)  con* 
m  (enTennani,  eti^  fummi  pantifids  etresiii^ 
dicaras  A):  (e)  coptra  pmiflfim^pellationem  fctf 
lapfum  fttalium  t^:(f)  conna  lapfum  termi- 
puni  peremtorium  y);  fg)  contra  conrraflusi 
fransailionem  ^i-fXfi)  contra  laprtim  qualem^ 
cunqtie  temporis?tf(i|fontra  nejligenriam  pr^* 
fliratoris,  90)  "  -^  ■  ^    - 


ItpsTiTVTip  harc  peten^a  tntnf  fntiri^ 
fnnhm  ^  t^mpor?  Iflpfionis;  ^S  pon  eppm  imrf 
illud  finienda)  Vtiurpciuill  p  Conrra  A?i;^M 
fUfdriennii  mt^iQ  Qpn  reftityifiir  ^cl^fia,  quo4 

aliof 


0  f.  1.  2.  X.  «.  /. 

^)  f  3.  X.  A.  f. 

f)  r.  14.  X.  difriuikg. 

%)  €.  a,  *.  r.  in  tf. 

A)  f.  5.  X.  c.  I.  A.  1. 1>  <f, 

^)f./;x.*./, 


i)c.rX.b.f, 

{)  r  T.X.frf.ub.t.mS^ . 

••)  r.  f .  X.  *.  r. 

«■)  f .  I.  A,  f.  fn  ^. 

f)  r  5.  X.A.r.iL<.#l/,C| 


PE  IK  IXTEORVM  RESTITVTIONE,  igj 

tlroquinhoc  farale  omni  careret  effefluj  <r)  nifi 
dolo  flduerfarii  abxrtr ,  vel  alia  rarionabiiis  caufa 
iiibijr,  vtpote  fi  Ixflonem  ignoraueric  t)     -    '^ 


$-    VL 


RESTiTVTio  facienda^  (t)  vt  aduerfarlus 

'(eruerur  indemnis  v):  (2)  refliturisab  imploran- 

I  te  cxpenfis  Um  ?);  (i)  petita  contra  fentenriam 

j,  habet  quidem  effeftum  fgfpenfiuum,  faluo  rameti 

^arbirno  iudicis,  vb  (ub  eauthne  quandoque  ex- 

ccurio  (ieri  queat  x^*     C4)  Semt?!  denegara,  de- 

nuo  peri  nequit  ^  lufi  (a)  contra  omi(ram  appellt^ 

'  tionem :  (b)  ex  nouis  defenfionibus.  ^p)  :^ 

*•  t  ■■.--»       ..■,.,« 


4 


'fi! 


M  $ 


I86  tlB.MTr.XLII.  DEAUENAT.IVD»VrCi 
TiT.    XLIL 

PE  ALIENATIOlilE  IVDICIJ 

MVTANDI  CAVSA  FACTA. 

9TNOPSI8. 

T^4id  •tm  fiiit  rMiimi§in  itinSd  i^tufi^  pmiifi^  I{ 
S^  tafu  f4Ss  imtuaitmii  PnUbitdetiMmiftdSetuiiiiW 
Miciimut4nd$€Mif4.    Ud^   f4nc4S0risimtkritm09lJL' 

§.    I.  ^ 

Olifn  etiatn  in  cftfii  alienarioniSi  mntmtdi  tnH^ 
di  caufii  faOae,  reftinirionem  obrinoHle, 
refte  obferuant  inrerpreres,  »)  quamuis 
etiam  praeror  dederit  aQionem  in  fadum^  de  qut 
tamen  nullum  in  b.  t.  veftigium.  Ex  rarione  fa- 
men  ediAi  practoris  collegit  pontifex,  ex  refcri* 
pto  contra  primum  poirefTorem  imperrato  deie- 
garum  iudicem  procedere  poflecontraiecundumi 
in  quepi  ad  eluqeQdum  illud  a  primointerimres' 
cranslaraeft.  tt) 

$,    II. 

NON  tanrum  vero  reo  prohibita  eft  aliena- 
cio  murandi  iudicii  caufa,  fed  edam  a£lori,  ne 
aftiones  fuas  cedat  potentioribus  ftib  iaBur^' 
a^onts.  Horum  numcro  etiam  cenfentur  cle* 
rici,  3)  praerexru  defidix  iudicis  fecularis  crahen* 
ces  reos  ad  forum  ecclefiafticum.  7) 

TIT. 

•)  KOODT  4d  D.  b.  t.  dh  init.        fi)  c.  1.  X.  *.  t. 
•)  f.  1.  X  b.  t.  c.  II, X.  de        y)  AcosTA  ad  b. /.  inf. 
indU*  f.  264. 


•  T  K  O  P  8  r  St 


^rk 


itft  €0un4^ 

mrpfmM  p9ttft 

m  it  ^kricum  in 
^4i  denique 
n4gi/trdttm.    K 

'^'etkminph' 
mereffi  ttgnititr 
teeeri  pTHtdunt. 
H  emprtmiffitm^ 

)m$nm  in  tdpt 


^ipnjus  djfumcre^  TtfMtum 
^ffU men tium  c^gi  de^fjtt .  /  7 f» 
,  Dt  m  4  trifH^nt  p  ,  cnmtn  «//« 
hus^  tt  imt  Uiirjis  pui^lite 
mn  e^mpf  6mif ttrur^  fid  « 4ff « 
fum  dt  lun  pTiu^r*  Jin^md^ 

rum  VlsfAfXfrrJfAftcnvxtfTht 
dituT^  nifi  £x  rx}  rtffuftuAnt. 
IX  hi  iududttd^  m4i0r4  ^r#l 
vdjent;  in  i.ijfittfittirtdfikm^ 
titstem  mingri  ^idndttm.  X. 
Senteneid  tdtd  kvktfiie  pubH^ 
tdmid.  XI  fnhStd/ifiittflk 
citer  Pdtee,  mifi  vithtm^imj^ 
ttmtintdt^  XIU  Peni§tfe  fth 
fpirdnt  cmprpniffd  mtrf^ 
ttmtrmitremtinm^  fi' trltiz 
trtrm^  Xm 


lE  in  licem  dedu£la?  decidunmr  vel 

naria  via,  in  iudiciis  et  foris  itmpetenr 

r;  vel  exrraordinaria  per  AHBiritbSj^ij;^^ 

iudices  lirigantium ,  pr^cedence  cofii*^ti^^^^!!£^ 

elefti  atcjue  defignw,  vc  fentencia  fi»^^^^ 

uaqc,  3)  ^ 


%%.ft.i. 


§.  II.  , 

ATQVE  hi  fimt  vel  neceffkrii  vel  voluntih 
viL    lllt  ex  pre(cripto  legum  ad  cenam  cauiam 
,  4^^  elif^endi ,  veluti  ad  caufam  fufpicibnis,  iudici  ob*  1 
Vy^ieSx,  probandam  intra  competentem  terminum.  *  j 
^C^c)  Sed  iureciuiiif  rdcu(ato  iudice^  hi  de  caufi  ; 
^i^*^P&  principali  cognofcebant.  Q    HuQ/mma^  ^ 
pertinebant  epifcopi,  ad  lites  dirimendtfi  tx  niOp 
xe  cbriftianorum  prifco»i)  afliimtt,  quippe  qwp  . 
bu  audientia  quaedam  relida  eraL  &)    Parkerft 
contenditur  de  reuocatibne  litteramm  papdittm}  ' 
filiquahdoadarbitroseundum.  i)    Hiverbfiui^ 
qui  Ubera  voluntate  citra  iuris  oecei&tat6oai  act  li: 
tem  praeuia  cognitione  decidendam  afliimtifiiBb 

$.    IIl 

Hoc  duplici  peragitur  conuentione:  (I)  com- 
prwmffby  quo  litigantes  inter  fe  conueniunr>  de 
lite  hac  via  extraordinaria  finienda:  (II)  recepto^ 
quod  eft  conuentio  inter  litigantes  et  eleftumi 
quo  mediante  hic  arbitrium  in  fe  recipit.  x)  llli 
accedit  quandoque  (a)  pcenaconuentionaliSy  qvam 
exigere  licet,  (icompromifroaiter  nonfteterit^): 
(b)  iuYamentum »  ^C)  quod  ius  ciuile  non  tolera* 
bat:  v)  (c)  obfidum  datio^  vv) 
§.     IV, 

coMPROMiTTVNT  hi  tantum^  qui  de  is- 
re  fuo  pro  lubitu  difponerei  et  illud  periculo  fii* 


*..-'5 


\^.«'*.  ,«    V  turse 


f  • 


**  ^    ••                 0  C.41.  X  de  dppiU.  €.  ^9.  0  c.  14.  X.  *  refiript. 

X.  de  &ffic.  et  pot,  iudic,  deleg,  «)  1. 1.  D.  de  recept.  drUtr» 

O  /.  16' et  18.  C.  dei.i.tic.  x)  c  9. 12.  X.  h.  t.  c.  14.  X 

u)  dc  qJo  vid.  basnage  de prafHtHt, 

dijfert.de  ectlef.tribundl.fdcrisj  ^)  c.  9.  X.  h.  t. 

gu«  tom.  11.  dnndl.  infcrta.  »)  Km.  %\.  c,  n. 

^)  /.  7.  C.  deepifc.  dudient.  f»)  r.  n,  X,  A.  f. 


D£    ARBITRaS»  |^ 

lara  dedfionis  exponere  poffunr.  Quocirca  (i) 
ffocuratorei  ab^que  rpeciBli  naandr^to  compro* 
imurcre  nequeunr,  quia  res  periculi  plenaelt;  fm 
iecerinT^  DOn  praeiudicanr  quidem  principatjbus 
&i5^ip{imerautemL'enencur  ad  pcenam  appoiiram 
|velad  inrerefTe-  ^)  (2)  Aibirri  aliosfubftiruera 
pon  pofTunt,  nifi  hac  conceiTa  facuirare  r).  (^)  '' 
IPr^tari  dereecclenaz  absque  conreufucapiruliTr) 
n  compromiuunr* 

§.  V. 
coMPROMTTTi  poreft  in  omnes,  ^ui  iudi* 
tanM  perzua  et  facuitate polient.  £rgo  etiam  (a) 
!in  tiiuftrem  feminam  ^  ordlnaria  iurisdiflione  in* 
firn^tam,  ^)  quem  caliim  ius  ciuile  ignorauit.  t) 
(b)  Jn  laicum  et  clericum  fimul^  fi  caufa  ecclefia- 
ihca  rn  liteeft^  epifcopali  auitoriraie  tamen  ac- 
cedlsnte*  1)  Inter  proreftanres  etiam  in  folos  lai^ 
0089. fii  cadf  eccleiiaftica  eft  priuoti arhtrii.  (c). 
In  magiftratum  orJinaritmf  qutiTtiuis  eo  cafu  (b- 
k  miiimenon  iurisdi&tone  ordinaria  procedat.  i/) 
Poteft  etkm  (d)  in  iudicem  delegatumi  ad  cau- 
^jun  A  poniifice  datum ,  compromitti^  ^) 

$.  VL 
coMPftOMitTiTVR  ui  vnum,  vel  duo8« 
X)  vd  plures ,  et  quidem  in  hos  vei  indefinite  vel 
definHe^  (ub  claufula:  infolidum.  lllo  cafu  de  /ir- 
t4^  ciuili  omnes  coniun^lim  cop^nofcere  debe« 
hdnr;  (ed  iure  canonicoy  quo  hodie  vtimur,  vnius 
t^feniia  malitiofa  non  impedit^  quo  minus  reli- 

qui 

X)  r.  9.  X.  h,r.  r)  //.  C.  de  reeept.  arbiir. 

/iy€.^.Kht.'  .      t)  f.  V,  fe/.  X  A.  f . 

«)  €.  u  X.ileUst  auafimtf      ■  »)  e.  5-  '^  X  *.  f, 
€idf^.fi»e  eemf.  €4f§$ul.  f )  r.  7.  X  ^.  r.- 

C)r.4,X4'*  X^  c.u.X*b.t. 


ipo        LlBRi  T*     TJtVtVS  XLltl. 

qui  procederepoflint,  quod  tftmea  fld  ittdicea 
legatos  nod  trahenduin.  i^) 

§•    VIL 
st  induos  cotnptomxKvi^xk^iitineaJkdij^ 
Jks  tertium  tliganti  refert»  vtrum  tertius  ino 

{^romiflb  nominatusfuerit^necnex^yi^  Priorii 
ententia  nominati  litem  definit ,  fi  altenitri  ai 
dit.  Pofteriori  cafu  compromiflum  haudvai 
dicitur^ »)  fi  vel  maxime  arbitri  in  tertium  c 
^nferint.  £t  tamen  fi  de  terrio  tligendo  ii 
«dditum  fiierit,  cogi  pofiunt  duo  arDitriafi: 
tiori,  vt  tertium  eligant;  «)  multo  magis  e 
valebit  compromiflumgeiierale  deierti§eti^ei 
quia  duntaxat  hoc  cam  exprimitur,  quoa  ii 
ratio  in  cafu  diflenfus  confticuit»  Quocirct 
cifio  prior  in  praxi  merito  exploditur,  0)  Cui 
quidemtario  iuris  ciuiJi3,ad  qaampoQtiieXJ 


D£     ARSlT&l 


91 


i)  Non  valet  comptomiflbm  de  ftatu  ecclejt^ 
\fiiCo^  veluTi  clc  exemcione^  quia  Iiic  agitur  de 
irxiudicio  pomificis  >j)*  (  j)  Oe  iure  ecclejia  non 
ler  compromiflum  recipitur,  quam  confenfii 
)rani,  qui  de  illo  ditponere  poflunL  ^)    Ce« 
im  de  iure fingulorum  priuato  compromirre» 
iicer>  adeoque  eleftores  vnanimirer  tonfenti- 
poflunt,  vt  eleilio  per  comprominum  fiat,  t) 
^ocirca  ^ciam  compromillum  vftlet  de  iure  pa* 
onatui^ 

f    IX. 
ARBiTat  ele£li  titem  dinmuntordineioris 
Jerutto.    Quocirca  (i)  etiam  de  rettiruuone  in 
fltttegrum  inctdenter  mox^  cognofcunt «):  (i)  de 
piiiftionibuspriieiudictahbuSy  fine  quibus  ad  deci» 
(fionem  caufe  principalis  non  poterat  deuenirlA) 
lCeteroquin  compromiffuroT^r/if//  luris  eft,  nec 
Yltra  exprefli  extenditur ,  vt  ne  quidem  Aiper  re» 
wnuentioniy  in  compromifTo  non  memortta^  co« 
«olcere  liceat.  u) 
.       '  J.    X. 

•  tM  ittdicando  maiora  praetialent.  v)  Si  illi 
baberi  nequeunt,  quod  in  pares  numerb  arbi- 
Iros  fit  compromiflum,neunra  fentenria  valet;  |) 
aifi  (i)  cerrius  eleftus  fuerit  fecundiim  §.  Vlf.  (2) 
iancuin  difienfus  fiierit  in.quanritate,  vt  in  con* 
deoinatione  omnes  conuenianc,  ^uo  cafii  minor 
pranutec  0) 


<)  €,  ip.  X.b.  /«  Oaof.Jffr4 
Ht.  6.i.  11,  M^. 
9)€.y. li.de  inintfgjr.rtfiii. 
k)€.\m,Xb.t. 


^)t.6.1C»b.t. 
9)€,i.X.b.t. 

i)€.f.inf.}L.ief€9a.ft 
rtimik. 
€)€.!.  b.t.inf* 


.      19^'        LIBRI  Y.     TITVLVS  XLIIi; 

§.  XL  •  .  y 

8BNTBNTIA  lan  pardbus  legidme  jj^ahfl^ 
.  candft,fufficitquefid>  vnoexpluribu8re€»cni^ 
modo  omnium  wMine  concepta .fneFic,  quiB  QHlft 
babecur^  ac  fi  ab  onimbna  reotata  filifllet.  «)    - 

5-    XII.  \ 

Zi-J^  Jil  BPFECTV8  compromifiS  eft,  vt  fentemiii. 
'^^^^,  y^^  fimpliciter  ftandum  fit,et  condemnatnsa^ 
^  'indice  cogi  poffit  adiiliiacisfkciendum;  p)  nod 
obftante  ems  contradiOionef  inrra  deceniwm  io^ 
terpoiita,  quae  ob  efficaciam  comprpmiffi  hodier- 
tnm  inefficajt  eft :  modo  (a)  non  fuerit  lata  con* 
tra  rem  iudicatam«  quse  nuUa  eft:  ^)  (b)  fimo- 
niam  vel  peccatum  non  contineat  t):  (c)  citra 
praeiudicium  cercii  iata:  v)  ec  (d)  fecundum  for- 
mam  ec  cenorem  prxfcriprum.  (p) 

§.  XI!L 
EXSPiRAT  compromiflum  (r)mortecom- 
promiccencium,  nifi  heredum  fa£la  mencione  x)  • 
(2)  vno  alceroue  ex  arbiiris  morcuo ;  v//)  vc  ca- 
men  aAa  coram  arbicris  vim  fuam  habeanc  ec  fi« 
dem  facianc »  caufa  poftmodum  ad  iudicem  ordi- 
narium  cra Aa.  u  )  Denique  fi  compromiffo  ex- 
preflum ,  vc  reliqui  vno  morcuo  procedere  vale- 
anc,  aiiud  dicendum  wi\    (3)  Sencencia  laca. 

LIBRI 

»)  r.  4.  iefentent.  tt  n  i$h  orfirm.  vtilL 
iic.  in  6.  x)  ^- 10  ^'  ^*«  X  b.  t. 

0  €,2.^X.b.t.  -^^)  €.  ^o.X.detefiib. 

r)  c.  II.  X.  A.  t.  •')  c.  5c.  ctt.  i  pen,  mf.  C.  b. 

t)  e.  2.  X.  b,  t,  1. 1.  20.  C.  de  teftihHS. 
0  '•3-  tt  5.  X.  *,  t.  ••»)  c.  42,  X.  deoffic.  ttfot. 

f )  €.  6.  X.  b.  t.  c.  7.  X.  ie  iud.  deieg. 

FINIS  LIBRI  L  DECRETAUVM. 


r 


—        UBRI IL    DSCHETALiyM 

TIT.      L' 

DE  IVDICIIS.  ' 


SYN0P81S. 


ImMeitm  pM  n  qiide  eim 
^  fmtif  h  Qmiffciffm? 
€M  m^Ji9$e  iuikidrie.firudnde 
irsSii  cemeb^mes,  11.  Pre* 
tejfiee  ^  vel  turis  eemmufds 
yelfmiemUris.  nt  Velsrdi- 
tknss  yei  Jmmmrius.  IV, 
CtMfisfnmmdris  qmadiomfer 


fe  tdles  fiskt:  V.  Maidm 
ftr  decidem  fiw^,  VI.  If- 
dicium  erimrndle  vel  ciuil(m 
VIL  .  Ecclefikftictmtve/feets* 
Idre.  PIIL  .  Qmi  infiMntid 
iudiciif  bacnon  ferit  triei^ 
ni:  IX.  Inftdnttd  efi  pelf^ 
mdvelfecimdd.  X  > 


ACTBNVS  de  prieparatoriis  et  de  vla 
ixtraordinaria  ;  nunc  de  via  ordinaria 
per  iiutifitm  ordinatittfn'  et  iudicem 
competentens  lites  finiendi  agendum 
cft.    Diftumeftfupra,  «)  iVDicivM 

defigna- 
my^.XX3L%,i.f.v^i.inf^  ' 
(Bepbmlnft.Iigr.Can.)  N 


H 


194  tlBRI  IX     TITVLVS  ti 

defigntre  iompUjnimetfifiem  mmmm  aSuum  d 
iurium^  emim  iudice.  mPmrtHmi  litigMtikus  fe^ 
tundmm  mdimm  ffrdtfctiptmm  okfirumdormiL 
Quatttor  igitur  parnbus  ibfoluinir  iudiduin :  (0 
iudice:  (3)  lidgaiitibns:  (3)  ordine  praeiiaripco: 

(4)  fine  uldoio,  \l  t.  executioab 

$.  IF. 
o&oo  ivDiciAtivs  fin  IV1I8  3)  clicf- 
taxptocejpu^  vel  edam  iudicium^  tAqw  nihil^ 
tliud  quam  dijpofitio  idouea  affuum  iudiciulium^ 
fimet  imdcem  prafiri^o  modo  fiAfe^entium^  vt 
in  titCy  coram  iudict  motu^  onmis  confupo  euite» 
^  tur^  veritux  enuttur^  et  fuum  cuique  tribuatuTm 
Finis  eius  eft  >  veritatem  nfti  eruere ,  et  iuftitiam 
«dminiftrare.  Vnde  fluit,  ( i )  peruertentes  iuris 
ordinem^  et  v^tqcf  t^^otb^  committentes  nihil 
agere^  7)  ^  omniain  irritum  reuocanda  £):  (2) 
iudicis  eue,  ordinem  procedendi  dirigere  per  in- 
terlocuciones,  ne  partes  a  tramite  prsefcripto  de- 
vientO-  (3)  cnm  non  fuofenfuy  led  auQoritate 
legumti  canonum  duci  debere^):  (4)  fine  ac- 
ceptione  perfbnarum  iudicia  eOe  peragenda  1?): 

(5)  ptr  iuaidum  aditum  iniuriis  haud  patere  de- 
bere  dy.  (6)  claudicare  iudicium,  (1  in  alter- 
tttram  partem  iudex  fuo  fauore  inclinat  i)\  (7) 
omnia  iudiciorum  a^  fideliter  fcriptis  confignan- 
da  eflTe,  vtfidem  in  omni  iudido  facere  queant^^c) 
omni  contuiione  (epolita. 

il)  vt  dicitor  w  e,  19.  X  •>  c.  19.  eit. 

b.  t.  €.  I.  X.  vt  litt  n$n  c$nte*  {)  c.  u  X  de  Ciu/Ht^ 

fidtd.  c.  93.  X.  de dccmfc,6.X.  «)  r.  13.  X.b,t. 

de  dd§  et  centnmdc.  ^)  c.  i%.  X.  de  refcrtpe. 

y)  c.  33.  X.  de  dcc^p  *)  c.$.X.de  except. 

Z)  c.  i9.X.h. e.c, 7.  C.  2.  q.  M)  cplt. X.defrek.c.^.  X 

I. c.fen.  Xdefurg.  Cdnen.  de  refiiuJfeL 


i 


faocfissvs  eft  vel  itfrix  commufiif^  vel 
__  ticuhrii,  lUt  eft^  quem  ex  iuris  Rornani  vej 
"gloflftcorucn  do^trinis  tradit  ius  canonicum.  AJ 
Hit  vero,  qui  ex  iure  pdrriculari  fingularuin  pro-* 
uinciarum  vel  regQorum  depender,  erin  qu;bu$» 
dam  ab  iUo  deuisL  Interim  ille  hutus  fuoda*; 
menram  eft  ^  v[  hic  fine  illo  incelligi  nequeAt.       ; 

FROC£$svs  vrerqueeft  velcrJifiariufyV^ 
fnmmatius,  llle  ordinem  generaliter  omnibus 
caufista^nin  iubftanriaiibus>  quam  follemnibui 

frscrcriprum  feruat^  ec  fic  regulam   conftiruiu 
lic,  oinillisroliemnibusj  et  quEeexiure  pofitiuo 
rupperaddira  funt  ordini  naturali,  fubuanrialift 
dunraxat  obferuat,  iine  quibug  veruas  eruine^ 
juit  p) 

i.  v; 

tk^tkt  qtiftdam  fmiimifise  futtt  per  fij 
qtuedim  per  acddens  tales  fiunt.  lUai*  deterftii^ 
mat  {ttnt  vd  in  iure  {\)ciuiU^  quorfum  perd^ 
seat  ctufie  moram  non  ferentes^  publics,  (acre,  v) 
•fimcfitantmi  honorarionun^  oificiomni  ptibli* 

.  comnt 


\)  Itecladd  eoim  fecolo 
901  Hire  Romaiio^  et  ludicitfl 
ccdduOioit  ordioaitii^  infioi* 
tm  Hca  6tfr$cfgm  oitc^de 
^oibdi  rcdadontt  ad  cariam 
KoaMium  fiiAc  oceiafiotiem 
Qeucruilc^  ifC  infiiiicc  deore* 
ialef  ,de  hlf  ederentur,  et  edi- 
avpiOMOolUgcreiiciir*    Hat 


forum  aoideredeplc,  atoriboi 
gloilatomm  licet  refeitai. 

nenfic  tdmen  mdex  Ittim  Mb* 
bre^ttf  qmnfrcidtioHes  ne^ 
ceffkriM  et  defenfieUs  lepti^ 
mm  ddmittentMr. 
0  rtttlimerdiadiMem; 


ig6       iiBRi-n;  i*rT  vAvs  t 

corum^  reftituriqnuiitfninoniin,  ^)  cflurionufn, 
ecqucadpm^annchini  iudiciiiiH  rpe^ricl  (llS 
vd  m  mre  cammico^  vt  fimt  ecdefiaUictt,  uiatcp» 
faionmled,  vfiirarum  o):  III)  vel  iurc  io^ento'^ 
vt  (bnt  execuriusy  cambiales,  mercaturam  etrbli 
muricam,  metallica»  rem  agrariam  eraggemnA 
cbnccrnentes)  concurfiis  crraitoram^etc.         ^f 

§.    VI 

.  ^  PER  tfrriJ!fffr  fiunt  iiimmaric  cau&  (i)  ex 
^(Mn^(MV/|^parriuin«  quod  iudex '^omninb '£equi 
debet  «\  (2)  Ex  refcripio primipis^  fi  delegario 
faOa  fiib  claufiila:  vt  de  pdim  et  fimpHciter  pro- 
cedatur ,  ^  ) .  vel:  fineftrepitu  iudicii  et  figura ,  cr  ) 
vel:  fola  veritatefaiti  infpe&a.  (3)  Multo  ma- 
gis  ergo,  fi  per  auocattonem  cau(a  ad  fanftius 
confiltorium  principis  delata.  r) 

§.    VIL 

PORRO  cum  procefiTus  criminalit  a  ciuUi 
diflTerac,  iudicium  duplex  eft,  vel  criminale^  in 
quo  per  viam  accufationis ,  vel  inquifitionis  de 
crimine  ad  pcenam  criminalem  agitur:  vel  ciui- 
tcy  in  quo  de  negotiis  et  rebus  ixxm  publicisy  tuih 
priuatis  j  fecularibus  et  ecclefiafticis  v)  per  viam 
aSHonis  vel  tmpkrationis  A)ntenditur. 

%.  VIIL 

{)  /.  t.ii  txtrMri.€9gfAt,        t)  fkanzx.  Uh,  %.  ref.  u 
•)  cUm.  2.  /&.  r.  »•  294* 

>/i  f .  I. »  18.  *"'  ^'  ^^  ^'^-  oppopitur 

t€clefidfflM  itkiich;  fcd  tuno 

f )  f .  IV  X.  ^.  r.  r.  25.  if  ^-  /eetUdre  indigltatur.  Procef- 
ctij.  clemjafe  2.  de  V.  S.  f^,  autem  rMis  arque  i'n  cau- 

0  dem.i.b.t.c.^yd^eleS,  Ci$  ficuUribus  ac  ecclefta/tscis 
in  6.  locum  habct. 


]>£  IVDtCUf. 


«9i 


.    . .  S-    v'"- 

crviLE  ipdidum,  in  quo  ptocejfus  ciuilif 
inet,  eft  rarione  ohuQi  vel  eccUfiaftic^m  y  in 
ao  de  cmifis  et  r^^tf/  ecciefiafiuis  conrendi<; 
^)  eifecuiarej  tn  quo  de  rebus  mere  fecuia^ 
[ribus  agitur-  x)  Vnde  in  foro  ecclefiaftico  iudi. 
kium  efVz  poied  fecuiare  ^  quarenus  contra  cleri*' 
I  tum  ex  comrailu  vel  de  negotio  feculari  agitur._ 
[Jn  hocde  bonis  externis  tantumlitigatur;  in  illa 
criam  decernirur  dt  peccato  iuxta  fententiam  in* 
^KOCENXn  llf,  p) 

$,    IX, 

PROCESSVS  etiam  inftantia iuificri certi t)) 
^dicitur,  adeoque  qtji  ab  inftnntia  abfoluirur,  tan- 

a  praefente  iudicio  feu  procejfu^  non^  t&tM 
imfa  amblainir,  vtpote  fi  imionem  ifuptm»  mb^ 
relnt.  m)  Neque  tamen  in(bmift  per  deatrftM 
triinnu  faoc  inre  perit,  3)  Vti  de  iure  ciuill       ' 

'  •  '  f.    X..      .  •    '  '/ 

i      D  BKi  qy  E  iudtcmm  eft  vtXprima  vel  feeim^^ 
$f  u0ftntia.    lllud  coram  iudice  inferidte  pd^ 

agicini 


x)^«  >?•  et  2)^  X.  b.  i. 
Origo  hnlcif  fori  inde  trafia» 
qnod  Chriftiafii  fub  incaoa* 
bulii  rdinonis  coram  iii/Ur- 
B  imUceud^m  focmldaFeDt». 
ci  ad  cpiibopM  podot  caalair 
foac  dcferrenty  quod  (bb  /sm  -. 
permmlm.  fideUnu  qooad 
dcficoi  fimplicitcr  in  ncpcffip 
catcoi  cniAaiii'  vidMor  a  pa- 
iliSaiL  Vid.  r.i).  C  n.^.  l 
ibi    ffO  ciiiifaii  fcgciidain 


fJH^IlMII.  Vid^ACOfTA  Mithk 

4e  f$r.  €mp€t.  tjnp^ 

praetcxtn  ad  tribnnal  pontifi- 
ds  controucrfis  gcntiom  in*  i 
tcrle  traftaefunt*. 

$i)  e.  20,  X  b.  r.  r.  14«  X 
di  $ffic.  et  p$t»  il$i.\  4rsfcf . 
quod  riwMi  infiemisj^  /efiiUcm 

Jhwn» 

m)  €.  15.  X  i.  ^^       . 
if)  r,2o.2Ciit.r. 

»3  :^:t 


198 


tlBStlt     TlTVtV$  li: 


Aginir)  vel  etiam  cMiiti  pfmHfke^  qtii  in  offliila 
Ims  infiantiis  Tudez  GOihpeccikis  w.  Hoct  fii-: 
periori  ttekliame  ejpiJeninoDe  ex8ihcemr.7)*Eo^ 
€xm  iudice  nittieattV  imwpoCto  Ucec  fmpdifr' 
«o  itaxbdSii^^ti^  mlkmHM^  ftd  etden 

rttwffft  ' ' 

TIT.   IL'    .'.■:. 

DE  FORO  CbMPETENTE; 


STNorsi*. 


JjvllMi  €9Wlf€t9H$  ^pudf  yt 

^  pil  ecAfidftioimvelfiem' 
Idre.  L  BckjSaftice  fMici- 
Wtur  cdttfie  ecileJtsfiicMt  qua 
referunimr.II.  SecuUrescm- 
fM  ex  dccidenie  p^Jfuni  fieri 
tcckfii^ica^  et  dd  b$cf§mm 
teferri.  IIL  Clerici  ^Mque 
huc  fere  fuhikiHntwry  ^d 
^vel  cpmmune  veipr§prtum, 
IV.  Omnes  ckrici  in  becfere 
tenueninntur  ^  etidm  ceningd' 
tij  et  tdntumt^nfisrdtiyqued 
ftjled  Ummmm.  V.  Nec 
Mc  fere  ^^mrici  renumidre 


dut  iltud  freregdre  pjfimf^ 
kcetfini  depefitL  VI.  Idem 
in  terris  preteftdntium  ebti* 
uetj  exclufi  fdmuUti:  De^ 
tdks  rufiieifepe  ctrdm  pdro^ 
cbe  ftrum  firtiuntm.  De 
pr$rogdiiene.  VII.  ExtrA 
erdinem  etidm  ckrifi  ftrum 
feculdre  fertiuntur  in  quibue^ 
ddm  Huilibm  cdtsfisy  VIII.  et 
crimindlibm,  IX,  ludex  pra^, 
tered  cdrere  debet  Ju/pici§ne^ 
Medus  prHedeudi  in  cdufdfm 
Jpkienis.  X 


MovETVR  procefTus    in  foro  competeTrte^ 
quod  ex  qualicace  reorum^  vei  caufarum 
aecifioni  licis  incentacae  a  legibus  deftina- 
tum  e(L    Has  enim  vel  cercis  eaufis  ec  rebus  pe- 

cu- 


r)  r.  %.  di  4^sfeU.Mi  €^ 


bE  FORO  COMPETENTS*  I99 

jHare  forum  dedenmt,  vel,  eo  non  Afto»  fo- 
ro»  cui  mu*  fubeft}  quod  ^&ov  fequi  debet^  J) 

lecifionem  tribuQnt.  Forum  competeDS  e(t.vel 
'  tcelefi/idicumy  \^\  fecuiare.  In  UIo  iurisdiQio 
icckfiajlicay  xum  m  ciericos  ^  iximmcaufis  ecclc* 
fiafticis  etiam  contra  hiicQs:  in  hoc  turisdiSio 
tcmporalis  *)  contra  laicos  in  caufis  fecutaribus 
excrcerur.  Diuerfiras  haec  vrriusque  fori  corro' 
hoTZXz  efl  exduplicirepublica  diueriki  in  iure 
canonico  afrunua* 


^  .  gQEp  ccyiaiiifico  iwwicnywBr  tMn  iMy^ 

defiafHcae  fimc  wAperfe  tales,  vdoiaccidente 
taks  fieci  dicuntur  abimue  JpiritiuUeSy  fi)  quas 
coacemuu  coltum  diuinum,  oificia  ecdefiafii* 
cEt  ec  patrimonium  eMlefiae,  vei  denique  refpe- 
Aumquendam  fpiritualem  haberecredunmr.  Vih  ^ 
,de  etiam  huc  perdnent  (i)  cau&  iuris  patrcmh 
tMs:  9)  (2)  QKcSkfponfaUwn  et  matrimtmiales^  i) 
ob  (acramenti  re(pe£bm:  (3)  res  ecciefiafticae  ec 
piarumcattfiunim,  de  quarum  qualitate  conftat:  fi 
vcjSm^e/ poffidentur,  et  ab  ecclefia  vindican* 
tttTt  aftor  (equitur  forum  rei^  nifi  confuetudine 
flliud  obtineat:  ^e)  (4)  caufae  fepulturarum  et  coe^ 

me- 

I)  e.^.X.bJ.  0  t.  %.  X.  ii  erUtr.  i.  u 

f)  Yti  vocanir in r.  16.  X..ki.  X.  dt  pdU. 

Q  i.t.X.  Jt  iuJk.Doaimr.  d-)  r.  3.  X  i2f  iudii. 

StAm^ttddmHffitim^rt  n-  «)  r.  ).  X  dt  ifi.iigms. 

ffia  fata  hoiiis  feri  doceDt»  re*  i.  7.  X  p^fL  fiu  li^. i.IU 

ku  ab ACOf TA 19  imm,  sd  X  ir tXitff.fraUt. 


N4 


ftOO  tlBRl  It     TITVL VS^  n* 

meterioram :  (5)  caufae  decifnanim  i  nifi  mere  (e« 
culares  fnnt:  (6)  deli£taecdefiaftica.  X)  Atquebas 
caufas  etiam  proteftances  ad  fora  ecdefiattica  tra« 
xerant.  /u)  Denique  (7)  caofit  priuiiegii  a  papa  cpn* 
ce(fi  p^aiiue  ad  iudioimi  pontifieis  fpefbir.  fijx) 

5.  in: 

PER  accidens  (eculares  fiunc  icclefiaflfca  (e- 
cuftdum  ius  canonicum:  (a>  obi  rerpe£h]m/rrr«o 
ti  concurFientem,  de  quo  iiidex  ecc^afticus  de* 
cernere  dicitur,  v)  fir^a  Jemincidtime  euangetu 
ca  w):  (b)  ob  defeQum  iudicis  Jecularis  in  admi- 
niftranda  iuftitia»  quemftipplec  iudex  ecclefiafti* 
cus  ^):  (c)  ob  /tfTimrjyffriif ,  cuicuhque  caufs  ad^* 
ie£lumo):  (d)ob'concurrentem  re(pe£him  w/- 
Jerabilium  ferfonanim^  w)  quod  tamen  non  ab- 
folute  admitrit  pontifex.  5)  Sed  hi  preerextus  in- 
ter  proteftahtes  repudiantur,  qui  etiam  mixtas 
cauias  non  agnofcunt,  quales  ius  canonicum  in 
vfuris  et  quibusdam  deliAis  conftituit.  c) 

$•     IV. 
PARiTER    foro   ecclefiaftico    fubiiciunrur 
clerici  in  perfonalibus  et  deli£lis,  t)  quod  duplex 
,  efi,  vel  commune^  v^proprium.  lUud  eft  Romana 

feu 

a)  lih.  V.  hifra  ezplicanda,  €A.  X.  de  alien.  iudic.  wmt. 

ft)   MARTiKvs    scHKA«  €iiuf.  c.  5,  >.  deiudtc.inf. 
V^K  de  C4ufisfori  ecclef  •)  r. 3. b.  t.  in  6.  r. i).  X.  de 

f^ft)  c.  12.  X.  de  iudie.  iudic» 

»)  c.  13.  X  de  iudic.  w)  f .  a^.  X,  de  V.  S.  inf.  c. 

vf)  cuit.8  fundamenta  tra«  15.  X.b.t. 
duntu^in  cit.  c.  i^.  examina«        {)  in  c.  n.X.  b.t. 
ta  a  B.  TBOMASio   de  vjn        r)  tem.h  b.  t.  ^•34./i'^^. 

pr4cl.  denunc.  euanget.  conf.  vtmcrimincJdcrilegii^c.^.X^ 

Um.  I  b.t  ^.  j.faa.  b.  t.  etc. 

l)  C.  6.et.  10.  X.  b.  t.  vid.         t)  c.  9.  c.  i^  r.  14,  X.  i.  t. 

Tupra  tit.  X.  §.  5.  f.  78.  conf.  r,  4.  g.  X,  ir  i>#^. 


1P  0  lE  (f^^^M  n  TSRTfe. 


90t 


feu  apoftolica  CeAm^A^  AkkWTMMi^^ 
rum  fnatcrfeu  m^^ffirm^  fi  «laSdtolU  f 
luent,  fiifi  ius  re^MkK  JiHmmfm  fet 
polTir.  t^)  I  ta  olirik  Vtriiiti  'pttficd  A^JiSri 
pio>  quodpapa  obnciirrMtMrhAbetciiic^^ 
oneui  cum  omni  iodic^^acdefiifticOi  p«ra«[-iQl^ 
rerem,  vcrum  preeiens  an  ableiis^liWnt.  9U>^ 
t*RrvM  forurn  efl,  amJ  Mit  chrieus  ratkgM 
iiiicefeosjn  qua  ejl  OiiMfams^  fv/  rMtume  domici' 
iii,  vcibeneficii,  ^rc/UktiimifM^       £]> 

tgo  (n)  qui  plura  btoiefidi  iilife  ii( dbteifit  ditto» 
fibus  haber,  in  i1ntE<ilitfptttfr*c6»ittiri;  ^>^ 
Si  beneBcium  relideiiliitt  liott  MfttOttvlBbi  d^ 
Inicilium  habensj  M  ilon  potdd  eonueniri,  nifi 
iDCuini'hiiiiis.A#0^/jf  I  x)  ^^^^  nfidentia  detnQm 
^  i&miri/nm  CbnitituiL  (c)  C^ia  eei&opusbener 
ficium  (uum  habet  in  prwincia  Wcniepiicopi,  co« 
ram  hoc  forum  competens  habet.  >\!) 

%.    V. 
6A VDENT  hoc  foro  ecclefiaftico  mnes  cle- 
ticif  «)  etiam  tonfiirati  tantum,  «)  Vetrmrir^ 
fif )  0}  veftea^dbriddes  deferei^tes.    Abufiii  taiK^ 
dem  modum  impofiiit  concUium  'Tridentinum\ 
fy)  vt  tonfiinin,  et  i&  minoribus  ordinibus  con« 

ftimtf. 


»)  e:/.  J.  h.  t  «qae  rt  otim 
OM.  cofhdoiine  dofnicilium 
mBniQm  dutum  Roiniiiorom 
mM,  qaateniii  ibidem  (>r2ren« 
,  ccsenmt./.  3).  D.4iiiii#Mrip« 
f  )  r.  3.  de  tcmf§r,  erdin,  in 
t.€*1.4^4ffi€.9rdin4r.  in  6. 
^)  r.  39.  X.  de  refiripi. 
X)  WISITNBK  4ib.i.€. 


4")  r.  it.  X.  de  ^.  ini. 
•€rdin. 

«^)  r.a.  X.ifr.  r. 

«)  p^niif.  Rmdn,  iii»  de 
ileric.fdciend. 

fi)  €.  vn.  de  eler.  eeniug. 
in  6. 

y^fefXXm.dereferm. 
€.  6. 

N,  > 


fiitiid»  fefi  priiiOqrip  Qon  gaudetne»  nili  (i)  be^ 
gicficiiim  ecdefiaftiGum  haMaot:  (a)  auc  m  de* 
noali  hal^  alicoi  ecdelw  ex  mandaco  epi{bopi 
inleruiant:  (3)  vel  in^leminario  dericoromauc 
in  aliqua  fcbo^  vd  vniuerfitace  de  liceotia  epi-^ 
licopit  quafi  in  via  a4  muores  ocdines  fufeipieiip 
dM^  veneotnr. 

>  VI 
rono  huic  (e  fubducere  non  poflimt  deci- 
d  per  Tiihmci^tmem^  nequidem  imt&tmm^  3)  vel 
fmwKtmem  vatwttmrum  in  cai&duili,  nifi  (a^ 
m  iuSoem  ecdefiafticum nonfimm :  (b)  cum epi« 
fcopi  dicecefimi  voluntate.  •)  Neque  amittitur 
hoc  fbrum  per  depf^ionem  cleriei^  (ed  tantunii 
per  degradationem.  ^ 

§.  VII. 
ETiAM  apud  proteftantes  derid,  et  qui  in« 
ieruiunt  eccleuis,  vt  aedicui,  ludimoderatores» 
organid)  et  (cholarum  publicarum  praeceprorea 
foroecdefiaftico  gaudent^fr)  honimque  vxores 
et  liheri.  An  etiam  famuii?  Equidem  in  di- 
plomateiNNOCENTiilV  d)  hoc  excenfumad 
epifcopwum  feruientes  et  familiares;  fed  hoc  ad 
nmulicium  aliorum  clericorum  extendi  nequit, 
i)  et  fic  nec  inrer  proreftances  regularicer,  nift 
ordinacione  prouinciali  diuerfum  placuic.  Ser* 
mrumfkvi  r^picorum  dotalium  diuerfii  eft  racio, 

in 

0  c.  »•  X.b.U  tt  h.  i.  S.  46. 
f }  c.  1%.  X  Lt.  d^)  voHELL.  m  Itdl.fitr4 

^  €.  to.  X  ir  imdit.  t.  2,  t9m.  I.  f,  V4.  V^.  m».  edit. 

Jg  f99.  in  6.  conf.  €.  i),  X  b,  t. 
0  ttnhI.lib.Ltit.t7,^.i.        *)ftdoantm.I.b.t.i.4i. 


ili^  qiH»  ediiii  ^irar^*  ki  iinldi  lods  in j^hhpt 
igy/i>  ihrifidiaii^      enKn&  »>    f  nurur 
;<,tt^  ^ftpBd  ^ndt  fVMHK*iiiv{iii  fociun  fon  •  inilB  i 
jjjtoflbor  derid;  ftdfini  tiiwai  inrM^  emUijiiw^ 
«yAiv;  A)  d^ofid  ftntem  foro  ftcnltti  iiifaibr 


^  §.  vnL 

,  clvanOoqj/b  tai^eiiTderid  edtm  finfe* 
\  tiimt  ded&>ni  (b  fiibniitiere  lenentor:  (i)  fi 
[  lelMKi^viisMger^ 

[  jklite^fci  ieqni  teneatnr,  edeo,  vt  olim  edifll 
ilm  ftbire.CQtt^  in  hocindido  vfinn: 
i4*(»>fi  vt  rd  bico  in  liteiam  pendente  iiicco» 
^^<  \y*  (3)^  aftionibos  reaUbus  fbrcm  rd 
fite  (equuntur  0):  (4)  in  caufis  feudalibtts  in  ci»- 
lit  feudali  terminandis  ^)^  (5)  fi  ^d  agendum 
prouocannir:  (6)  in  denundatione  litis  ad  affi- 
ftenditm^  ^uae  coram  iudice  laico  pendA:  (y^in 
jrecoiiuentione,  qfm  prart^ationem  neceflanam 
Gbnrineti  ^  et  (8)in  ca{u  praeftinae  cautipnis  ob' 
ezpenfis»  m  quas  dericus  aflpr  condenmatus« 

§.    IX. 

PARiTER  in  deliQis  quandoque  derid^ 
fumJecuUne  et  criminale  fomuntur :  (i])fi  crimen 
firaBa  pacis  pubiiea  immedian  praelad  commi^- 
ieronti  coram  imperatore  vd  camera  conueni- 

ed^ 

•)  fma.  lh.t.^.  45.  •)  c.f.  X.  b.  t.  r.  uJepiniL 

51)  n  oAcDcU  tm.  h  b.  r«  ine.e.  ^.TLqmfUfintlegjtt. 

!•  41«  .  •-)  r.6.Xi6.^.r.f •#/!].£ 

/•)  r,  16.  C  n.  q.  i.  i$  $$$Jic. 

f)  tem.  K  tit.  XtV.  $.4«  (^ttm.lb. t,  $•$?* 
1}  ri«.Iii,r.$.s& 


204  US«  tL  TIT.  n.  SE  FORO  COMPETENTE» 


cndi  a):  (2)  per  aflaffinos  caedes  commicttmtes 
t).:  (3)  filin  hsotra  laicii  ordine  dericali  reli£fcos 
inuenddeliquerincv):  (4)  derici  di^ou  delin* 
quencea  (p):  (5)  degradacy  x)  In  proceftantium 
terris  de  criminilms  grMtorihu  clericorum  noii 
cognofininc  confiftoria,  (ed  inquificio  a  prindpc 
vtplurimum  delegads  conunitcicur.  xx) 

§.    X. 

'pRABTER  compecentiam  verb  ectam  iBifi- 
dice  defideratur ,  vt  amnifiifineime  cmati  aiib- 
quin  infte  recuftri  poceft,  4^)  cam  MegMtuT^ 
quam  wdinarius^  «;  probaca  iufta  recufidonis 
cau(a.  De  hac  cognofcunc  vel  arbicri  rpeciatim 
eligendi:  a)  veiconcommiflarii^  delegacione  fa- 
£la  fiib  claufiila:  fi  non  omnes:  3)  vefres  com- 
mictitur  iuramento  perbarrefcentia:  ^  coram  iudice 
recufato  praeftando,  7)  vt  tamen  ex  conftitu- 
doneLEONis  X  l)  pv2Rced2itfemip/enaprohatiOy 
quam  nondefiderant  fora  proteftandum.  t) 


r)  OAiL.  Hb.  1.  ie  pde. 
pM,  lib.  I.  €.  I.  ».  ii'fq.  Me- 
diati  clenci  corani  iudicc  ee- 
€kfidftic9  conueniendi.  K,  I. 
de  dHM  154H.  von  iUttOfrie*' 
jftett.  r/r.  22. 

t)  c.  I.  i/e  bemicid.  in  6. 

v)  c.  I.  X.  de  dpofidt, 
«    ^)  c.  I.  ^e  Jig^iffi.  in  6. 

;i^X )  qaamais  proceflTum 
inquifitimistkixtittittzitAx  ia- 
tione  iallraere  non  prohibe* 
antBr. 


TIT. 
i}/)  f.4i.X.  Jf  4p;>f/.  c.y 

«f)  e.  10.  X.  A.  /.  c.\  n.  X. 

^f  iWiV.  r.  5.  n>. 

«)  r.  10.  X.  Lt.e.T^di^ 
peU,  in  6. 

/8)  vid.  fupra  f/>,  29,  Hb.  r. 
§.  4.  inf.  p.  140. 

y)  c.  II.  verf  cum  vere^.  de 
refcript,  in  6. 

t)  relati  et  notis  illuftrati  ab 
ERASMo  a  cHOCKiERitfW.  11,  de 
imisd.-erdindr.  in  exemtes. 

i)  ft  docni  tem.  L  b.  t,  ^.  78« 


F 


r^tdfU  mithm  e/i  Muii^ 

^  m  9mni  prffrrffu  nectjjk- 

rid  U  Eji  Tfl  gentr^Ls  4d  U- 

tim  €4Hfimy  Pr//ffciMiut  II, 

ftipntitAtd  vtlfuhiica,     Dt^ 

niqiH  vtt  immfdidtd  vtt  mrdi* 

dU  Ul     Cdufd  titamniin' 

^trmd4,  JK    F4cicrtd4  4  i*#* 

d^cr  c9mpfffnte^Auicci4  termi* 

m  et  tsct  tutff.    Dcnique  te* 

ptimeiwfimsikld.  V.     Effe^ 

Sm  ciiMMs.  VL    Citdtie 


OBtATIOXB^' 


hpikP  4diunae  HheUe,  4Ib| 
dcfiniti^  trdditur,  VII,  Q^ 
cipundm  in Jiriptii ; ^eSm 4r* 
ticuHf  eth^/MQmmituimd^ 
b4tur,  VUl,  FuB^dmrmHUf* 
dgtndi^  ttm  tMmen  4cHt>ms  eXf 
primendum,  JX,  Ccnucniem 
feiitum,  Inrptx  fetitit  ^pe* 
r4tur  ^hfiiuri&nem  4h  infiat^ 
ti4,  X  Differenti4  tnter  jt^ 
t4ti§nem  et  ett$etkbiUi§nem  Ot 
hetti.  XI. 


«•  '• 

IVDiciVM  inirium  capic  hodie  h&z  cttatione 
et  libelli  oblaticney  ^caifuppiicatio  pro,  decev 
nenia  dtatione  vel  inferitnr»  vel  fborfini 
cam  iibello  exhibetur.  citatio  </?  aQus  iu- 
dieialiSy  ijuo  ad  itjftantiam  aQorts  a  iudice  conf- 
petente  ex  caufa  adie&a  reus  ad  certutn  diem  lir 
tis  peragend^  caufa  in  iudicium  vocatur.  Haec 
m  omni  procefTu  eft  necefTaria,  Q  vt  contra  non 
citatum  prpcedi  nequeat^iy)  nequidem  mmfo* 
ria^  quod   vrplurimum  per  almfum  tale  dicif 


n^ 


O  tbm.  j.  JeF.S.  >)  r,  14.  J. 

«)  t,i.  X,4t  mmr,  tt  thd. 


^K06         LISRI  IL  '  •riTVLVS  Illf 


f.    IL 

citATio  eft  vdgeneralif^  quae  fit  femel 
td  tocam  caufiimi  ob  Idcorum  dillantiamy  pro 
paNendife  (iimribus  in  (upremis  tribunaiibuft  vfi* 
tata:  0 vel  fpecUiis^  faOa  ad  fiaguiaf  iuiiiciia3mf, 
qui  litiffantittmprflpfendaiii  defiderant,  quse  ordi* 
naria  w.  Ub  (emper  peumtarim  eft>  %)  suOk' 
aeque  hacc 

$•    III.        . 

AicU  porro  e^priuata^  quae  priuatim  infi*' 
Buamr  reo>  vel  infctiptis  in  ordinariO)  vel  etiam 
viua  voce  fit  in  fipamario  proeeffn:  diizjmUica, 
qufle  fit  per  ediSa^  X)  vel  et  cathedra  (acra  ia 
ecclefia>  li)  quando  infinuatio  perfonaliter  ve^ 
ad  domum  fieri  nequic.  v)  Denique  alia  eft  im- 
mediattiy  quae  fic  a  iudice  fine  requificione  alte* 
rius  iudicis^  et  fic  etiam  a  confiftorio ,  fi  cicandua 
in  terricorio  deglc:  vel  mediatay  quee  ad  requi- 
ficionem  iudicis  excranei  fit*  Quocirca  fi  cleri* 
ciforo  (eculari  (iibefi^e  coguncur^immediate  cita* 
ri  pofiunc*  |) 

f  IV. 
ciTATio  (I)  ica  facienda  eft,  vt  perillam 
reus  plene  poflicinftrui  de  caufis,  fuper  quibua 
in  iudicioconuenicuri  d)  quo  praeparacus  com« 
pareat, «)  id  quod  Iiodie  peragicur  percommu^ 
nicadonem  iibelli» 


tmiumdc.  €.  f»  m/.  X,  de  rt' 
fiit.  in  mtegr. 

h)  eit,  c.  6*  et  lo. 

a)  €,  II.  X*  de  cler.  nm  r^- 
fii.  &di£h  affiguntar  apod 
cccIerMm  I  cui  citandui  prctlli 
€.f.  XdeJel.et  eemmh^ 


fO  titm.  M.  in  f.  de  fef^ 
eempet. 
f )  t.f.  X.  de  doh  ettentum, 
l)  tom.  I.  b.  t.  §.  lu 
f)  ciem.2.vtlittfend.axni 
OOmpetente  termino.  c.  lu  X« 
Je  pr$cur.  c.  2.  de  diUt. 
^)  ^.kC.j.  ji#.a. 


f    V. 

P&AETEiiA  (II)  fkciendft  a  iudicfunM^ 
iente^  A  quem  io  finem  iudex  delegarui  Irerart» 
ptum  delegatioois  ei  inferere  debec  ^).   (111}  Ctt»  .>  , 
tiis  in  ea  Terminus  compareod:  expriflie 
connderaca  locorum  diflanctat  r)  vciuptt^ 
dcliberare  vaieac  v}*    (iV)  Ad  tocum  tMtmm} 
Giandus;  alioquin  non  comparens  in  ^    '^ 
itttle  exoifatur.  tp)     Denique  (V)  reo 
bus,  quorum  inrereft}  (p(p)  legicime  in( 
[   vel  infaciem^  fi  pracfens  eft  reus:    fm 
^^d iiMmm  x)  ^t  quidem  per  pubiicam  pe 
mmi  fic^es  habenda.     Si  per  reum  fa£lum^  qiibl 
pius  fieret  infinuatioj  pro  fk£la  accipicur^) 

§.    VI. 
ciTATio  operatur  (I)  neee^atem 
tendi  in  terminoi  nifi  mere  monitwia  fuerit. 
contrt  hbc  forum  priuilegio  vel  alio  iure 
iU5,  comparete  et  illud  proponere  debeta^):  (U) 
Utisptndentimn  «)  et  (lil)  fnrieuentimem  3):  (IV) 
409Uuma€iam^  fi  vel  generaliter  ad  totamcaii&ni 

dta* 


f)  €.  S9.  X  ii  •§€•  et  f$t. 
Mit.  ieUg. 

r)  c.2.X.Jedildt. 

w)  tim.  1.  if  imdie. 

9)€.hetf.X.iie  dildt. 

f)  e.  4.  X.  vtliie  nm  een- 
U^.  ekm,  a.  defeni.  et  re  iuMe. 
fcrfiii  efteigiiur. 

ff>r./*X  deiiklie. 

^)  €lan.vn.def$r.eempet. 
t^  4.X.de  ee,  pHwtin.in  peffl 

4)  ekm.  2.vtliiefendmnk 


«»)  e^i.TLdeeffeU. 

m)  €.  K>. X.  de  effie.^et  fei. 
iudie.  deleg.  vtut  ltcivs  III 
lo  €.  19.  X,  eed.  hunceffeftiim 
iecnnduni  im  etmik  6m  eenr 
teftdtieni  adhoc  adfcripftrir, 
qaod  taodcm  ad  im.  €ert$m 
reuocatum  in  elem.  %.  yt  kte 
fend. 

S)  €,  fen.  X  difir.  eem^ 
Ht. 


jog         LTBHI  ir.     TlTVLVrill. 

dtattis,  vel  poft  trinani'paiucularein  fe  non  ftite^ 
mGifttus,7) 

$.    VIL        _  ' 

ciTATib  decemitur  ad  f^Ucatknem 
•AoriSi  vel  libeUi  oiiatidnemy  in  quo  citario  (iniQl 
jp^rita,  ec  hic  iuxta /.  IF.  hodieiinnul  Qpinsinitti^ 
tur.  tiBBLLvs  mptfiulatioaQmsy  InquafS^ 
Uiferies^  jundamentum  egen^y  et  petitio  a^io^^ 
iii  etmuemens  exprimkur.  .  Eftque  duplex,  vd 
eonuentionalify  de  qua  ^.  f.  vel  teeanuentionalisl 
de  qba  tit.  fy. 

$.    Vllf. 

iN  libello  defideratur  (i)  fcriptura  S)  ex* 
cepto  rummario  proceflu,  in  auo  caufa  orete- 
nus  proponi  poteft.  f)  (2)  Fachim  olim  in  eo 
proponendum  per  articuloSy  adie£la  claufula: 
jaluo  iure  addendi  et  deminuendi^  ^)  excepra  cau- 
fa  fummaria.  Cum  vero  hi  fomes  infinitarum 
litium  eflTent:  >i)  generalirer  hic  modus  fubla- 
tus,  •&)  cautumque,  vt  faftum  neruofe^  clare^  et 
^^tt/f^rproponatur^  etres,  quae  peticur^  fpecifice 
defignecur.  0 

$.    1>C 

(3)  FVKDAMENTVM  agefidi  exprimendum ,  et 
quidem  in  z&xotiQ  perfonali  caufa  debendi;  x)  in 

reali 

y)  e.  n.  X,  de  cler.  mn  re*        «)  eit.  r,  6. 
Jd.  €.  15.  X.  de  Mccuf  ^)  in  R.  L  de  enn$  1^54. 

t)e.i.X.b:t.  '  $.  f4-^^^5* 

0  clim.fiefe  i^deV.S.  *)  c.  2.  X.  b.  t. 

0  e*  6.  X.  dejH  inftnim^       m)  r.^.^X.  b.  /. 


[ffati  tlla  iuris  io  ffi  (p^ies^,  Vn^e  ^f^ttui^^  <}utf 
r  hums  s&ioni^caujffrtt  proxzmam  confht^iti  Pos* 
[iunt  etiam  hoc  iur^  plure$  ad^ionef  citniLt|U|i| 
[quArenus  funr  conip&tibile&  /J     NoHtek  ^utem 

it&ionis  vr  exprim^rur^  t^^a^aeceflej  tnodd 

A^  fundumentQ  ^<^niiu* 


f.  X' 


pftitum  aducienduni,  InepVTiti  rertt^per  rej 
_  vindicarionem  petir  reftitui  aftor,  quam  poflld^itj 
l[quo  fa£to  reus  aMdluttursb  inftanria,  vt  raniea 
^jftwiio^egrum  fit»  cmgfMntem  et  4fptam  wxtth 


*•  **■ 

qyociiLC A  i»ftf^0 poft  L  C libeDoiti an* 
Slk  pecencU,  reut  ab  inltamia ,  refiifis  expenfis,  ab- 
iillucndiis;  non ,  fi  tantum  declaratur  vel  emen* 
^dMtr  in  drcamftantiis  adiedis ,  v)  qqod  fempef 
inceg^m  eft ,  vt  nequidem  nouse  induds  ad  df- 
ilibcnuidiun  concedends«  {) 


A)  e.%.X.JkiepiU.mmeit^ 
friu. 


tit. 


^)  r.  i;.  X.  iiiuMe. 
»)  i.^.X.diaUa. 
Ij  iii.i.i- 


(JBef6m.hfi.Jiifr.0m.) 


6 


3ia       i.iB»tii.^  TiTytrs  IV, 


TIT.  .IV. 

DE  MVTVISPETITIONIBySL 

STKOPSIS.  '] 

nimis  fetMmm  mudm  fimmhi 

J^  gemms  sfmd  nmifm  im»  ria  €l 

SemtmmnuUe:  Jkindifih  B0fmfi4 

mtnm  ^trtmmjmmf^  firikUkU.  Ilt 
miiiimtL  x     Rtim 
fmmf  mfm  ^ffmmm 


^  i 


StQviT  vft  liieBuf  TMnuentmnMlit^  in  wtuhiU 
fetitionibus ,  feu  a£lionibus  coram,  eodem 
ludice  locum  habens.  o)  Differunr  vero  mth 
tuapetitianes^  cjuae  vtrinque  competunt,  iLpiuri* 
bus  aSiansbus  eiusdem  generis  ab  eodem  a£lore 
contra  eundem  mouendis,  veluti  ex  debitOt 
Etiam  hs  ad  eosdem,  non  diuerfos  iudices^ 
forfan  delegatos,  trahendar.  ^r)  Pariter  fi  nnh 
tua  (unt  petitioneSf  moca  conuentione,  inte- 
grum  eft  reo,  in  eodem  iudicio,  etiam  in  ea 
cau(a  incompetente  ^  reconuentionem  ,  comai 
sftorem  infhtuere.  ^ 


•)    Coiai     fmKhineBtom 
Cnditar  in  /.  14.  C.  defemcnt. ' 
€t  interl€.\.C.^.q.%.     j 

ir)  /.  II.  fr.  de  iurisd.  c.  3. 
dc  rcfirift.  in  6. 

()  Hoc  iuri  veteri  haad 
COQgruere,  (ed  demam  cx 
ZENONis  connitutione  in  /. 
fcn.  C.  de  friiSikm  et  litmm 


exfenfis  latrodufhim,  et  ad 
hanc  a  iTSTiNiAMofeiiteii*. 
tiam  PAPiNiANi  inAi4.C. 
de  Jcntcnt.  aecommodatam, 
erudite  et  prolixe  ob(eraat 
A  c  o  s  T  A  m  commcnt.  dd  b.  /, . 
f.  381.  fli'  Atque  hspc  re« 
ceotior  iuris  do6lrina  in  iure 
caooQico  ^uo^ue  repctita« 


'*      DE   MYTVIS  PETITtONIBVS*      211 

$.     II 

RECOT^VEMTIO  Ctffp   eft  tfiKtf^  fUa  d  tf^ 

fonuefito  mnnetuY  principaltter  contra  aSforcm  tJi 

godcm  iuiifch  >  liCtt  refpeclu  buius  incompetente^ 
Wmt  fiintiUaneo  proceffn  vtritque  ctnfa  pera^utur, 
■Q^ua  icaque  vtraqut:  a£tiu  apud  eundem  iudicem 
Hlimutcatieo  pronciULi  agiiur.  iequicur,  {i)  vr  eEtfttn 
r  tpod  delegatumy  ad  milandani  (blius  a^^risds^ 
I  tum,  recurmencio  moueri  queac»  ^)  non  icem  co- 
[  r^marbiiris  t):  (2)  vr  etiam  iacaufa  ecdeftailH 
I    ct  locum  habeac  j}:   (3)  vrciencus,  in /oro  y^^ 

civytfr/ 4gens>ibid^m  de  caufa  perionali  recohue* 
Lfuriqueac;^)  (4)  vc  tamen  lantum  in  caujis  H* 
V'kf//^^/muruisadmicn  quear:  in  pari  vei  oimori 
.    criiniae  licencia  recriminandi  accufaris  ademca 

eft",  priosquam  fe  crimine,  quo  premuntitry  exii* 

«   crinf  x):  ({)  vc  appellarione  remoca  in  conueif- 

.  iioae,  cen&aciu:  eciam  remoca  in  reconuentiO) 

f    III 

ftcqyiaiTvR  aurem,  (I)  vt  mr  /eu  antt 

JLC.reconnentioproponatur;  nimiscarde  propo» 

fica  teferuarur  poft  deciiionem  conuenri6nis,#x- 

tiufo  iimutraneo  proceflu.    (II)  f^t  adtmc  in  pn- 

,    m  infkantiii  inftirufltcur,  hon  fecunda  appetla- 

!    donia»  excepca  appeUutione  extraiudiaali  »)|  quae 

i  '  eft 


r)r.  I.  X  A  f.r,3.Xrf*. 
Jbript.  in  6. 
s)  e.  6.  X.  Je drlitr. 
9)  ^.  11«   X.    «#  fidi  in* 


p)t. fupra  tit.  3. imm  Bt 
tri§^.f  2o^ 

v)  c.r  X.  b  t. 
m)(.udt€lia.in6. 

Oa   . 


^  LiB.  XL  vTiTii.i9E^  b?  uyrvjs  FsnrxoN. 

dl  ma^^rMMMtw  W  e^am  in  prima  inftia- 
tia  •).  (111)  /^<  JMrtiMr  petitkmesji  mfi  emtin^ 
}pmt:  fi  wwMnlf»  depmdec  ex  decifiQne  mH. 
Miif»Mr£r,  Inecpriiisfinienda.  (tV)  Ftreuie^ 
Um  wJ  i^gwiAo»  ctfMxfit:  ezcommanicacus  coo: 
Tentoa  recQnnenire  neoiiit;  fi)  nec  de  (bbUef 
igens  Rootmettbi  potmi  red,^  quia  tammu  t 
tettdb  j^d^Mlliav.  dohec2^UmhrdlhntfiC)< 
mfittidsbideAonoafltoremree&iQAiat»  quc^ 
lierfimtlttiri  1}^  **^  ^  hnlicium  deddatf^f 
«idffimqae  tcaelatflei  fimul  'eadbm  fiiQtenda  tec^ 
minemar.  f) 

§.   IV. 

CB$SAt  itaque  fimultaneus  procejfus  in  de- 
le&u  requifiti  primy  tertiique^  cautione  tamea 
pro  reconuentione  ab  adore  preeflita.  In  cafibus 
v^srOy  quos  requificum^rw7^»«!i  et  quartum  nOf 
cac>  prorfiis  exulat. 


TIT. 


«)  ^.  f. X ir sippiU.  I)  inat.c.f. 

fO  r.  5-  X.  ir  f jf«^.  f )  r.  2.  a>.  i?<>y;  (njw  dHtm 

y)  e.2,€^.X.Je9rd.c0gnit.    td.c.i.X.b. 


^DE  LITIS  CONTESTATIONR 

S  V  N  0  P  S  I  S* 

T  itis  cmUfidtia  eji  vfifmrd  Qu^ddm  exceptUmi  prwjhi 
^^  vci  fMrntH^iiSf  •pp^Jith  ifttscprtteftdtitxi^m  tmpcdtstnl, 
%^T€d  txccptimlrus^  L  UiU-^  jy.LinstmfrJiathqmj}  K 
"wfiW  m  prm^  tirmin§  frp-  EdnwnftffrexccVtimnf^* 
fmfndtt,  MP  p*/*  L  C.,ni/£  t^ttrim,  MUt  pBfiiivnes.  Vh 
tn  ^mfmi^Mm  cdfihut,  IL  Pffitimum  pJm,  yiL  h^ 
J^^ml^^ue  jnciL.  C^pifcm^     rdmtnf^  p$Jtt;cnft  tt  rtfptf^ 

»$0fi^  itstt  fimta  «ppmi  quc-    Jttna  ccnjirmdndd^  riU    Of 
^t,  Jtjnnt  UimdM^j^  ^^J^dfirn^pJ^fmnmAX. 

§.    J? 

CiTitvs-m  vsmmo  Ytl  ^nitua/iler  vd 
^triTlireihcohteihritenetiir.  0    'Primlk 
per  pranpiflas  crcEtTiONBs^  qnse^fe 
.  defoff/mtefretiruifiy  quibus  iittntio  aSohs  t^V 
^HwrvelJuf^  Sicuti  iitttem  hae  vel  2H^ 

teH^t  iRmt,  k^^^  tantmn  reas'  ludidum  dijfi&i:i& 
intendit:  vel  p^ttMctix »  ^ibiks  inttncitnUml 
,  lAoris  deftruere  atqueiperimere  fatagic;  ita  vtra- 
que  (pecies  fuo  modo  "prannitci  poteft  iitis  con* 
DfefttOCAliH;.  '  •  '  i\^K 

ET  quidem  (I)  dilatorice  ante  L.  C.  in  primQ 
fer»9ii[ro propQnendae,;/)  coniunftim,  liib  p9na  ' 
padufi.  3}    Ofim  fi  i>iures  reus  habebit;  Jp^* 

....-.■-  :.-*  .^.  .■■/•■' . 

i)  id  aaim^  m^lfi^d,    inJu.  r.  ^.  X.  de  dpptU.,:  A .Vk 


9f4  L»SI^2  .  T^ITTLTS  ▼• 

figerc  poccrat  iiidex  nMpuiQtii^   iotfi'  QMfrit 
oinnet  pwponerennir;  i)  id  quod  hodie  hindi' 

IfeAim  ddmitd  nbn  ^potfunc»  nifi  ^§Smmt4Ktim 
fmtffiu  indttciiic ,  vt  defidentiSimtodid  ,%>  aL< 
communinrionii  tntiori^:  X)  etc  (b)  fi  poft; 
dcmumoriimiiif)^jri|  ^^dlSn^^ 
pcinienermr,  -  qtfcMr  {iMQie^rii  ^iflerendum;.  v) 
Co)  fi  finiul  mmuit^^^  (li)  fi  perd»^ 

ViAi.grittimen. cmiieqtr  v» meimm: tuH^^y 
fimmmriih.cmjft^  tilei^  egccpdiWM% 
i » ec  ipiM  prooeffiisbfditt^ 


s^^m^oX 


QV 1 N D o QV E  eriim  (11)  in  pnmo  termino 
ferempftue  opponi  queuoCy  et  litis  ingrelTum  im« 
pedire^ir)  8tque/if//)foi/^  ipeciatim  dicumui^, 
p^ytreinidicdta^transaSfaj  vel^icer  liris  ism 
wblitsc.  Non  iliter  tamen  ex  menteiuris  ciuilis 
Ipcnm  liabentf  qutm  fi  Uquidae^  et  in  conrinenti 
pcpbiri  poflunt}  quo  iure  vtimur.  o*) 

S    IV. 

piABTEiEA  etiam jqusdam  ^jrr^/ov^r J^ 
kitmim  impediun^  etiam  euencualiter)  liris  contew 

fiatior 

•)  r.4.X  deffHm*  deiifpeU. 

X)  €.i.de€X€fft.m  6.  •)€km.%ileV.  51 

^)  r.  9f •  X.  di  effie.  mi.     '  w)€.%.b.t.m6. 

O^  4*Xir  ixeeft.  r)  t§m.  L  0it.  Je  ixtifii 

f^ikm.  2.  ii  fmt.  et  n    |iii.u. 


Dl  tlTIS  CONTESTATIONS.     Slf 


9  vt  (tt)  fpdii^  t)  .quateiiiis  inmi  XV 

{mbtri  poceft  t^):  (b)  fari  deeliMtmm  /r- 

\  <p)    $i  dubiae,  euentualuer  iitis  eontifia' 

$1«  aeque  vt  in  ceteris  dilatoriisy  mox  ta  primo 

•Bnnino  fiibiicienda,  x)  quamuis hoc dtn  pnB: 

indidnm  rei  fiaCi 

f.  V.. 
tiTis  conteftatio  fleri  didtur  per  petitith 
wm  OT  hare  prop^am^  quae  in  libdlo  contittemr» 
mw^^mfi^kem^  zmmo  contndtceodi  et  litem 
nMlfftindi,/!iigigiwr.  yp)  Suffidebat  autem  de  in- 
Itcaaonico  generalis  amtredi3k{  «i)  hodie  Uh 
mtajpecieiis  ad  fingula  capitt  Ubdli  re^ee^  do> 
fidentur.  •)  Atque  beec  diciturwrir.  Dttur  et- 
[  vaxij^a^  que  in  contumadam  oro  negatiue  /f* 
Sa  acdpitur  9  vt  a£lor  probare  aebeat.  P) 

§•    VL 

iNDE  fluit,  (0  per  folam  exceptionem  per^ 
gmteriem  propofitam  non  induci  litis  contefta- 
donem  y):  (2)  multo  minus  per  po/itioves  et  ad 
tMi^hGt^SYefponftones^  l)  quae  demum  poft  litis 
oonteftacionem  fadam  fequuntur,  eamque  decla- 
nnt,  atque  fic  ///  plentfftme  eonteftata  didtur.  e) 
§.    VII. 

qviA  eniro  litis  conteftatio  ^^»^^/if ^r  fie- 
bat|  ^^r/tfT^/o»^  opuserat,  quem  in  firiem /^o/?* 

tio7ieSy 

r)€.%.X.ie$rd.€9pfif,  m)  c.6. H.deiuram.c^L 

»)  e.uderefiitjfilin. 6.  •) R.  IJed.i6^.  S. ^y. 

9)KLdes.  1654. $.  4O4.  ifi J  f .  H.  X. de  teflib. 

x)  €i$. R.  I.  $. 40.  7)  c.  2. b.  t.in  6. 

^)  €.  54.  X  deeleS.c.  rn.  l)  c.  54  de  elect. 

X^h.i.  0  c.  6.  dt  twr4m.  cal^ 

04 


timerj  pH  libello  formfttftSi  «ftor  ofFerebst^  qw«i 
veraf  efle  (ub  o^Mtrnnr  Uirttmentt  tfkrchtt :  his 
reiis  in  ftnptis  rciponrft^rt?  *.of;ebarar  icidem  liib 
turfmento ,  quo  vi»  cwidcwior  Itd  prcbandurtt 

V?HV|^<lv«  mramenEijm,  quod  {iandorvm 
'  0t  r^fi^opdendcrujn  ^ppellant,  efl  mifiiti^  adeoque 
ptr  irvcurHtQrem  prijeltari  pOf<;lt  n)  ^^  reus  po- 
iitiontbii^  r^jlpoodere  nolu ,  pro  cmft^o  bftbemjr» 
i&)  e(  qui^  9d  fa^itiort^m  luium  expeduionem  f^ 
aum ,  iocum  etiam  I>abcnr  in  caufij  jumm^trm  ^!^ 


f  IX. 

guam,  eriam  mdkflfiim,  v^txiavtmmwi&artl^^- 
iiderqri,  quocj  pafsttmes  iQ  bip  noo  e^citodaK^ 
tur^);  (b)  nec  hodie  vrufrt^pofttfoAuin  penittil 
ceflare,  ^usmuis  generalis  Sctf  CObtefhtto  fiibHii 
ta  fir,  quia  proficit  ad  temeranaJii  r^ointin  xie^ 
poaein  cogrcepdafniiiii)  lictc  w  $^*0n  St^cfiith 

TIT;, 

«)  r. ),  lAr  wr*».  riilMlii,    ft  dl  1»  «iNb. «.  *  p:  & 


|,-4M<^1-     ■.♦■.■■■•■     *^-        ■     ■      ■       '      v,  »!*•>»-  ■/     ft-^^-^-gk 

'«^^^lfHONEhf  VEL  AD  SENtEKTIAk  ^^ 


•     4» 


jj*.   ...         pEEtNltlVAM. 

,„  ...■■-.■      ■  f  T  N  o  r  »,1  fc  ••■■  •'  - "  '"^^ 

■'mtmifit.  U,'  VHfiferWth '  Im  fxnmtn  mbmttittir/lK: 

^  '  $.     I.'  ... 

X%ER  litif  cwteftatitMm  Hium  cantrot3crfifl| 

V^  rite  forfnaturi  vt  inde,  quid  prohandQmfi^ 

j^     et  quis  probare  debeat»  conliet;  cuii^  cpiir 

iequens  eft,  (a)  vt,  ea  non  ft$»j  ad  pirobadoneflp 

procedi  nequeati  v)  pifi  in  contumaciaoi  |)  pto 

fiiSa  accipianjp  p):  (b)  multo  minus  ad  diflmt^ 

vmn^ qdit ipft rwptiQt^ftimvx&A eft.  «) 

'  %    !'•  ^     -  • 

ifr  EX  accidente  tamen  receprio  teittum  ante 
-.'C'  fieri  poteft;  (j)  in  punQo  incidente  probao- 
do,  v.x:.  legicimatione  ad  caufam,  petita  relaxa- 
tione  iuramenti  id  ef{e£him  agendi  %)\  (2)  ez 

'»)  f.  I.  8.  X  i.  /! '  contdlbta.  c.  4.  X  i&./« 

{)  qaatnais  etiam  hkc  aK-        •)  t.  94.  X.  i/#  fr/li^.  ^«^  X 

ler  pledi  poflit  pro  re  nata.  it  d$l$  tt  cmium. 

i.jA^  X  b.i,     Teftes  abiqae        n)  e.  4,  X^.  /. 

^194  C0nni0feU  rdeepd  nul-        Q  e.  20.  X.  iieiufei*  e.  ^X 

Jka  rccrpd  draint,  Htehon  diprHur. 


226  tlB,  n.   TIT,  m   SEIVllAM.  CALVIMW:^ 

dfllto  inftruftum ,  ti)  fub  pcena ,  vt  aftor  ab  inffl 
cuta  a£lione  cadat,  reus  viero  habeatur  pro  coii 
feffo.  -a) 

§.    II. 

OLiM  clerici  non  iurabant.  i)  Poftea  tama 
eidem  neceificad  fubiecti  funt.  x)  lurantetian 
aduocati  tc  procurutorei ,  vt  calumnia  ab  ioiis  vi 
tecuFjA)  tam  in^/W,  qu2im  fecunda  infiantia 
/i)  qifod  communicer  adappeliancemreftringunt 
camin caujis ecclefiafticis ^  v)  quam fecularibus. 

'  KON  tamen  hoc  iuramentum  efi  defuhftan 
tia  ordims  tudiciariij  adeoque  eo  omiffo  nec  ei 
a£lo,  proceffus  fubfiftit.  ^)    Quia  tamen  legai 

el\i  (h)  iudex  illud  eriam  eit  officiod^ferre^C^ 


UB.Ik  ^nr.^VIlI.    DE  DOiATIONIBVS.   S2| 

>      DE    DILATIONIBYS. 

5  T  N  O  F  9  I  S.  ' 

•i.    •  ■        . 

J\V4iunitpdifimf  ($m^  mis  hrtues  tffe  Jibentf  imf 

f^  frehenduni  vel  eertmm  fr^regm  his  fjfttnt^  et  i» 

1«  vettngenerejfi^  tertia  dMxxont^  jMemnitsie 

semfifis.  L    tbn  ni^  iegdli  efm  sft.  U. 


p 


LVRA  in  litibus  emergunt  accidentia  tti$h 
cidenttay  qnibas  proceHus  recardatur,  tam 
\xk  exeraio  litis  quani  in  progrejfu.  Huc 
pcrcinent  (i)  dii.ationbs>  quae  {unt  inJuria  o*) 
^ad  certum  aSnm  in  iudicio  peragcndum  litigantir 
hms-frdifef^fki  et  data^  fiue  fimul  certum  diein 
fut  termsmm  defignent ,  t)  fi  vtrique  comparen- 
duiD?  fiuein  genere  fpatium  quoddam  temporis^ 
fi0e4€fignatione  certi  termini,  in  fe  contineant^ 
fialcesmri  qnid  tgendum  incumbit  tt) 

$.    II. 

FiNis  earum  eft^  vt  litigantes  praparati 
«eoedant  Vhde  (a)  deliberatoria  y  olim  vfitataej 
ceflSuit)  fi  citationi  libellus  fiatim  adie£lus,  ex 
^io  reus  inftrui  poteft  v).  (b)  De  iure  canoni- 
co  arUtraria  fimt  dilationes,  vt  tamen,  fi  nimis 
kmtes^  cauiaardua  concurrente,  appellari  etiam 
poffit  9)*    (^)  ^  tufla  caufa  enam  ad  inftan- 

tiapi 


'  9r)€.6^X.diJitiHe9nSnm. 


y)  e.  2.  X.  *•  r. 
f)  ^•i«^/4*X/(.f. 


idgtxf  iHftniauin,  n)  iiib  poein ,  Vt  «dor  «b  ioifll' 
cun  «Qione  cm,  cWf  vtrd  Inbctciir  bro  oa» 
leflb.'»)  _      -..;,;        '.•;•■.■      '     '  *. 

OL 1 11  derici  non  iurabtijt.  i)* •  Poftea  iwiMh  : 
i^em  necefficad  iubietti  fiinc.  «)  luraQceciain  ^ 
fdm^iti  ec  proMrat6rei ,  vc  cahuiiAiii  db  tbfif  *  yi* 

i^  quod  commoniier  adappellancemreffa^ 
\un[incmifif  eJFckj^fikis^ »)  quam  fecularibu, ! 

"kon  tanien  hoc  iuramentiun  efi  defuhftan^ 
tia  ordims  tudiciariiy  adeoque  eo  omiflb  nec  qx« 
a£lo,  procefTus  fubfiftit.  ^)  Quia  tamen  legale 
eltfj  (t^) .  iudex  illnd  etiam  ex  officio  deferre:  (b) 
ex  iufta  caufa  expreiTe  remittere  vaiet.  6) 

J-    IV. 

AB  hoc  differt  iuramentum  malitia  fpeciak 
ad  certum  aAum,  in  quo  Jufpich  maiitia  adeft^ 
i-jbftriftum,  quod  tOties  iudex  a  partibus  exigere 
pdteft,  quoties  expedire  videriti  oo)  etiamfi  gene- 
rale  de  calumnia  iam  praBllitum  fuerit,  if)  quod 
intentioni  i v s ti n i a n i  aduerfari  videtur.  ^) 

TIT* 

«)  €.f.b.uiH6.  fuod  tamen  correzit  bohi* 

^)  ih.  r.7.  inf.  facius  Vin  me.%  imf,  ic 

»)  r.  5.  6. 7«  X.  b.  i*  {)  ^- 1«  i^.  ^  i»  6. 

^»)  r. }.  b.  /.  fii  6.  •)  t§m.  I.  ift.  r.$.  |. 

/•)  at.e.uimfr.  ••)c.^'X.Jifideiufir. 

0  Equidgm  hs  orim  me-  ir)  c.  ou  m  /1  A«  /« ^»  6^ 

ptx  fiiefunc  pcr  r,  3.  X  ^t.  ^-  0  '^*  '*  ^-  ^  §•  ^* 


ftk  hfuei  tjfe  Mff^;^  ^ 
frmgdri  iu  ptffum,  «rjuf 

^^I^LViiA  in  liribus  eroergunt  accidmtia  etin^ 
'  w^  cidentU^  quibos  proceffusrttardatur,  lam 

-  in  extndio  iitis  quam  in  progrejju.     Huc 
perrinenr  (i)  di(.ationbS)  qus  funt  inducia  &) 

.^certum  aShm  in  iudicio  peragendum  litiganti' 
kits^defcTipta  et  data^  fiue  fimul  certum  diem 
tuc  terminum  defignenr ,  t)  fi  vtrique  comparen- 
dum-  fiuein  genere  fpatium  quoddam  temporis^ 
iiUie  4^gnarione  ceru  rermini,  in  fe  contineant, 
fi  aherutri  quid  agendum  incumbit  tt) 

$.    II. 

FiNis  earum  eft^  vt  lirigantes  praparati 
accedant  Vhde  (a)  deiiberatoria  y  olim  vfiraiae) 
ceflanr,  $  citarioni  libellus  ftarim  adie£lus,  ez 
quo  reus  inftrui  poceft  v).  (b)  De  iure  canoni- 
co  ariitraria  funt  dilationes,  vt  tamen,  (i  nimif 
hnMcSy  cauiaardua  concurrente,  appellari  eriam 
P<(>^  ^)*    (c)  ^  inft^  c^nf^  msim  ad  inftan- 

riam 

■'  r)  r.  9.  X  bj.  •»)  r.  2.  X.  b.  t.  ^ 

-  't)  r.  1.  X  b.  t.  f)  M«  tf/4«  X  t.t. 
rr)€.^JLdeiekeiimtmm. 


334     ^IB*  I'*  '^''^*  ^^-  ^^  FERIIS. 


pccajlow  pfweffiti  iniungere  poteft  litig^nribi»; 
vt  in  fraudeni  fuarum  feriarumquid  aganrji^)  (ed 
iudex  in  cognofcendo  vcriusque  lidgamis  feri&t 
ob&ruare  debeu 

m 

§.    IV. 


CTENfM  diebus  domrnicis  et  dliis  reriis 
vinis  (i)  ab  omni  opere  iiJidtc^  (eu  eo  die  prohi- 
biro,  etfirutti  abftinendum,  j)  vt  t&ntum  caij& 
fietatis  et  mctffitutis  excepta  fit  %\  {2)  NqlU- 
lcriniudicio  hi6di^.bus  agitur,  vt  fementift  in 
iispromulgata  non  valear,  nifi  ntctjfitas  vrgear, 
et  pittas  fuadeat  A).     (^)  Cirarus  ad  certum  diem, 

2111  in  eas  incidifi  eo  die  comparere  baud  renetui^ 
id  fequenre  demuoi  iuridtco;  |ti)  iMo  fi  dire6h> 
in  diem  feihim  cicatio  ftfta,  illa  eft  prorfus  ipfb 
iure  nuUa  v).  (4)  Nequidem  his  feriis  reQuncia* 
ri  poteft;  beae  camea  huouuiis  |). 


f)  r;  I.  rf  )•  X.  &  t. 
>)  c.f.lLh.t.mf. 


TIT. 


f)  B.tTaYK.  mKM4i 
i)  €.f.X.h.t.inf.    . 


i^dRDlNE  GaGKITIONVBi 

-.  ^- 

»  Y  K  O  f  tfi  * 

\j4k$tr*ttgnkrti»U.l.  nM4li trMfeirM'.  z£  Xll 
vfiimdtmmndtiuMtitt,  h^  IJltffM^'Mv  Ifial 
n,  «M  r<tfi«w  fnf^d    hHkxtig/i^tqk/Jtumtf' 

p#r.  tt  sitinUittttrt.  jf4$i^mpiti^i,4,m 

R^  Mwni  fMK-,WnMM%   .^  t;»  .,^y>  ici •:,!•.)!' "^ifjj»,'»  ",  :»■•'' 

I)T'N  quseftionibus  incide»HU!r;.&p€i^iSi 
I  controuerna  de  ordirii  c6gtHti6nilm^titk^ 
git,  vt  confufio  inter  varias  quKftidnesl 
lite  (uDortas,  euitetur » d^  qtio  fequehtel  fegti- 
obreruanda^:  (i)  Si  (ju^ifl^' pfaiuditialts  Hl 
ifa  ciuiti  emetgit^  a  cuiux  decifione  fequentet 
>endent,  iUa  praco^nt^cendai,  o)  5ic  dppofita 
:eptio  excommunicationis  vrit6  eauf»  princt* 
is  definitionem  terminanda..  tt)  Parit€ir^inj^ 
>  natalium,  incaufam  princibaletli  incidenry 
us  finienda,  ^)  vt  ptd^iudicimf.  Imo  fi  pct 
Klum  recmuentionif  propofita,  conuentionifl 
\fk  tamdiu  fitfpenditur,  donec  illa  decifa,  et  vi- 
verfa. 

§.    11. 
(2)  Si  auafliones  ciuiles  afemet  inuicem  non 
lendenty  Jed  diuerja  (unt^fefe  non  Contingentes^ 
fendum^  quotriodo  propofitalint.    Si  per  modum 

"  aBioiiis^ 

)e.hX.b.t.  f)  €.  V  X  b.t. 

r)  €.  19.  X  i/r  Mk.  r)  $m.  L  b.  t.  $•  t* 

3mbmJnfi.iur.€M.y  P   ' 


926  tlB.&.«TF»X  DSOKSDl^C^ 

gSifmiSyCepmao  proceffii:  vtnque  aflio  in  pro* 
piio  foro  peni^;itiir«  S\  per  moduin  namuniMttf 
fli  eodem  foro :  vitiffior  cnaanidfle,  atqne  eaduk 
fentenria  terminandfle.  t)      Si  per  modum  exce^ 
ftimis  peremtarM  :  ad  reprobacionem  regukriter 
reiicienda,cuius  probatio  poft  probationem  per» 
aidam  fufdpienqa,  vc  inmi  v)  ekplicandum^  nS 
praiudicudis  filt ,  qualis  e^  eiiam  Ao/iV.  O) 
$.    IIL 
{3)  5^*  ekdlesit  itimisuJes  etmeumint^  di* 
JHttpiendum^i^inmsltera  frdiydkiatisJSt.  amfe^ 
mtfHicmnmtemttitigmitl  PnwAaJh  prtn»^ 
'didalia  luue  deqdend^  adeovt  xwi/Stf  ^ 
mictendafit^fiindequaeftio  criminisdependeat.;^) 
Similiter  fi  quseftio  praeiudicialis  criminalis  in 
caufom  duilem  inddit,  etiam  illaante  terminan- 
da.  yl/)    Pofteriori  cafu  criminaiis>  yt  maiar,  an* 
te  cittiiem  deddenda. «) 

§•  IV. 
ET  quidetn  de  quaftione  incidente  idem  ia« 
dex  cognofcit,  ad  quem  caufo  principalis  decifio 
fpe^t^licet  in  ea  incompetens  foret>  fi  princi* 
paliter  mota  fuiflet; «)  niu  caufa  ciuilis  incidens 
fit  eeclefiafticUy  de  qua  iudex  feoularis  nequidem 
inddenter  cognofcere  poteft;  3)  licet  vice  verfa 
incenum  fic  etdefiaftico  iudici,  de  caufa  ciuili, 
incidenter  moca,  cognolcere.  7) 

TIT.  ' 

t)  c.  j.  X  J.  f .  •)  /.  X.  C  </e  9ri.  iudie.  l.  y; 

•)  Tit.  XXK  detxeept.  C.  de  iHaic. 

^)  C.2  X.bj.  fi)  c.  3.  X  b.t.  c.  7.  X.  iOl 

X)  l'  V  C. de  ord.  iudic.  filii  /im  ieghtmi. 

^^)/.  14.  C.  de  teftihus^  y)  r. ).  X.  de  dettdt.  inter, 

m)  l.f.  C.  de  erd.  ctgnit.  w.  et  'pxer. 


\ 


i>  r 


ltitiji.9RT.-xi.tnBK.vs  nriTioNnrvs.  297 

« 

;    Tii'.  'XI    ,-. 
;?^E  PtVS  PETiTf  ONliV&l 

f  T  NO  f  $19. 

iw  jMfli  M  tt$  «MM  w$$^   imr  m§d$Nm,  fntfMi  |te 

■ .  f.  1.; .  ■ .  -.  ^^"^"'■■.^ 

D  cMfkf  iMiJfmei,  qcufe  Iteett'  Mi^ 

'a«t;  fi  tabr  koAmtt  tfuhfwtim  m  . 
peiendo  excedit.  Ec  qiiidefnt>lim  maffnun^  io  ^ 
abns  momentam,  vf  cavfa  prdnudictuTtSy  habebat» 
quia  plus  petens  cau(a  cadebat,  nec  facUe  refti« 
tudnatur  ib  integrum.  l)  Quid  quodetiam  hodit 
ikpcinftantiam  mox  finiat)  vtex  /«/^ff.patebit; 

ivRE  ffotfion  r/fii/ir  autem  et  Canonico  m* 
.  portunitas  plus  petentium  aliter  punirur.  £te* 
Aim  (s)  fi  caura  plus  peritur)  reus  ab  inftantia 
tbToluinir,  refiifis  ei  expenfis:  (b)  fi  /oro,  inter-* 
cfle  reo  prseftandumi  quod  vtilitas  loci  ei  adem- 
Ca:  (c)  fi  tempare^  induciae  duplicandat.  $)  Sed 
bodie  refufis  expepfis  ^  infiantia  reus  abfolui- 
tur.  (d)  Si  denique  re  pius  petitur,  h.  e.  iaquan« 
titate,  condemnanir  in  expenfasador,  modo  reus 
veram  ^ntitatem  foluere  pararus  fuit;  com* 
peniatur  autem^  fi  totum  debicum  negauit. 

TIT* 

P  J 


228  LIBRI  IL  '  TlTVtrS  m  "         : 

TIT.   Xlt 

D£  CAVSA  POSSESSIONIS 

'  ET  PROPRIEIATIS. 


8  Y  KT  O  P  S  I  S. 

fi  MdJifi^prHrfm  €^  iiumfummlMMrftjfftfiHtm 

idm  ftnim^  $tmMkti§  H  feiktnim^  fUiewm  um 

nmeikmm    tamfimm   in  fntihHUfiM.  tlL    Bffietm 

t§iim  fr§eeffkt  mUienm  4i  ^ktflexbmmemmmUtiemisiy^ 

4imetfdt§§$fmi.i  hmeetimm  SffletjO^  dSmm  im  f§l^/iri^ 

dbeidkmimef  fi  di  emulem  fi^  eersm  eeiemMkiief  im,  feiiiim 

meim  temimt.  IL    l^mtide  riedgemim.  V.J 

§•1. 
(V)  A  cciDiT  quoque  litibus  cumulatio  re^ 
r\    mediorum  plurium  in  eodem  procefTu, 
^  ^  iure  canonico  agnira,  ^)  concra  iuris 
Romani  dQftrinam.  n)    Inde  (i)  permittitur  plu- 
rium  remediorum  cumulacio  in  eodem  libelloy 
que  ad  diuer&  tendunt^quatenus  vno  eodemque 
procefTu  peragenda)  et  ita  piurium  perfonaiiuoi 
aAionum  permifla  cumuiatio.  &) 
§.    II. 
siMiLiTBR  (II)  a£liones  diuerfae,  ad  eun-^ 
dem  finem  tendQntts  primariumj  cumulantur  al* 
ternatiue  yel  JutfiJiarte  y  vt  alterutra  confequa- 
mur,  quod  intendimus.  Ex  hociuris  canonici  prin- 
cipio  fbrum  recepit  cumulationem  rei  vinJica" 
Honis  et  Futiicianay  bypotbecaria  et  perjonaiis  ex 
debito^  quatenus  contradebitorem  agicur.  '3'^)  etc» 
$     IIL 
DENiQVE  exeodem  prindpio,  erroneo  li« 
cet,  0  pontifex  pojfejforii  et  petttorii  cumulati- 

onem 

i)  in  r.  5.  X.h,t.  S-)  r.  9.  ie  refcript,  infi. 

n)  vt  cuiaom  tom.  h  *.  r.         ^^)  e.  {{.  X.  ie  reftit.  in  in» 

$.  ).y^.  et  ab  omoibus  dubiis  trgr. 
libcratum.  #)  vt  docct  Li^Cie R.  F. 


onem  admifitj  quatenus  (a)  ^xint  compatihiiia^  vt 
*iunt  iidtpifcendce  ti  recupeYand^  remedia  cum  pe* 
lirorio^  ( b)  &nteqiiani  conclufum  in  iudicio  pr€)^ 
prieratis.  x)  Hoc  fa£to^  pQfTeflbrio  non  amplius 
vtendum.  Imo  fc)  eriam  remedium  retincnda 
cxxm  petitorio  cumulatur,  fi  ^e  reruicutibus  agitur» 
quoQ  confe(roriadetur  etiam  poffidenti,  modo(d) 
de  vtroque  idem  iudex  decernere  quear-  ^)  Deni*- 
que  (e)  vtraque  agens  ante  conclufionem  poteft 
rufpendere  pedtoriumy  et  de  folo  pofleubrio' 
«^ere.  ft)      . 

.  f  IV. 
:  ft$F^ctVs  huius  cumularionis  eft,  (i)  vt 
de  fllt&ratro  iudex  poiGt  pronunciare,  fi  forfait 
poJfe£brium  liquidum  ti  petitoriufn  illiquidum: 
(2)  li  de  vtroque  liquet ,  in  viroquis  pronuiicia* 
nir|  yj  er  ita  fl£lor  potefi  obcinere  xnpoffeffmo^ 
et  (uccumbere  in  petitorio.  ^)  Hoc  fado  in  pro- 
nuncifltione  pbfleflio  praemittitur ,  qufltenus  efle- 
dui  iuris  inde  dependet,  licet  in  executione  prae« 
r  vflleflt  proprietfls,  quae  illflm  flbforbet.  0) 

§:  V. 

81  (eorfim  de  poffefforio  fl£him,  corflm  eo- 
dem  iudice  poftefl  de  petitorio  flgendum,  «tt)  ob 
connexitatem  caufarum;  nifii  in  hdc  prorfiis  infafl- 
bilis  fit.  Etenim  in  iilo  fuccumbenti  referufltur 
adhttc  poteftas  in  hoc  flgendi.  ^) 


TIT. 


»)  Hoc  errofiee  haufit  pofi-  a)  t9m.  1.  b,  t.  $.  6. 

tifiex  in  c.  5.  X.  b.  r.  ex  /,  1%.  m)  ^^^-  ^»*  b^  K 

im  f,  di  Pt  ft  vi  drm»f  ad  v)  €,LX»b.  t* 

gnam  prbuocar,  qu«  tantum  {)  r.^.  X.jp«f. 

adinitrit,   vt,    rufpeDCo  peti-  •)  €.6,X*b.t. 

tono  ^  ftorGm  ixteiMari  poflk  ir)  €.  i.  X i./. 

pofllefloriiifii.  c)  ^*7*  ^>"^^«  ^* 

t^3 


JJO  tlBRl  IT.  rtTVtVS  XIH. 

TIT.     XHL  ' 

DE  RESTITVTIONE  SPOLIA- 

TORVM. 


5  T  N  O 
^p^tii  twtptus  Uif  fxtm* 
*J  y*w  iurt  idn^nuc.  I  Ccm 
mndtur  rridiH  in  m^bdihui^ 
ti  h.f.i  4df9  vt  fif  tt  tt^rrd 
itlttm^  cui  rtjttrcntid  tithctur^ 
S^i  ifUtJt^  tm»  eridm  tonfr4 


f  S  t  9. 

A*i  rtftitum  pttndtid  inftn* 
ditnr.  IIL  Extepttt /p«iti 
ttidm  tmtnnaut  aBi^n:  t^pp^ni 
ptftfi  r  vt  Jp^ihdW  sntt  rtfii' 
mtimrm  nen  auAi^tur,  ly. 
QHdnd^f/ut  rtfiiiuttcfp^Hi  (M 


QviA  cumulatio,  de  qua  tit.  Mtee.  a£hini| 
pcimarip  fefe  exferit  in  remedio  recupe'' 
rani^  pojj^nis^  eius  peculiaris  indoles, 
quamius  canonicum  nouicerei  dedic,  eruenda» 
vt  inde  conftet»  vtrum  confiiltius  fit>  illud72wy£ni 
peragere,  an  cam  petitt^io  cumulare.  Singula« 
ria  ilTa  tra£la  funt  ex  glolTatorum  commentis  ad 
e,  redintegranda  ^  7)  a  poncificibus  in  decretali^ 
^xaflumtis,  licet  ipfe  canon  exisiDORi  quis« 
quiliis  defiuitus  fit. 

f  n. 

SPOLIVM  t^iniquapriuatiop^esjtonifvel 
fuafi,  0-0-)  aumoiocunque  fa9a.  Etenim  hoc 
lure  (i)  fumcic  qualiscunque  pofleffio  velquafi, 
ctiam  eoniugii^  t)  fUiationis  tt)  vel  beneficii^  cui 
coafte  renundamm  u).  (2),Sufficit  fualiscunfua 
friuatio  pojfesfionisi  vduti  per  denegationem 

pcnT 


rtf^  aact 


v)  r.8.xa  tt\%.X.  h.t. 
irr)  e.io.Xdefr^k 


i 


Dfr  XESTITVTlOKBSMLrATOKVM:     ^ 

penfioDiifD,  in  qainimpoileffioneiAorfitiir:  0) 
pcracdufioneni  ab  de&onlbiis^  %)    (9)  ^^^ 
cbr  edampoffeffio  ec  ^Kilinm  id  wnmUlmf  dM 
tqm^X    U^Necprfleciiei/aAtfxinfi^ 
fidenmr,  ^edamMm)Sifl&comniitdpoce^  vek. 
«d  a  iudice  praqpoftere  ezecudonem  fitdence. »)' 
^xarca  (s)de^/^atk  agenB^nfm  amplius  etprc- 
•ie  in  0trocit0te  fMimrir  fimdac»  adeoqoe 
1  concra  eum,  cui  reuerenda  debetuTt  rc^ 
ninir  verbia  in  fii Aum  temperacia.  •)   De^ 
r^  901^(6)  Jifpolio  cenetur  eriam,  qui  fpolium  man^\ 
y  tfauit  vd  racum  babuit:  0)  imo  ampUuSi  qul 
lcieniier  rem  fpoliatam  a^ioliatore  acoepit;  iji 
aon  vero  cerdtts  b.  £  pofleflbr* 

$.    III. 

DE  (polio  vel  agitur  vel  exeipitw.  J)  Qrf 
ugit^  refticunonem  plenariam  cum  omni  cau& 
iBcendit^reieda  omai  excepdonei  f)  edam  cri-' 
•minia.  D  Summarie  enim  proceditur ,  vt  ne- 
quidem  lisc  aftio  per  reconuentionem  retardari 
queat.  f\)  Interiqi  probandum  eft  fpolium  per 
ceftes  vel  alio  modo:  quo  fa£lo  >  de  rebus  amis- 
iis  earumque  aeftimatione)  falua  moderariotae  iu- 
dicis^  adoris  iuramento  ftandum.  •&)    Denique 

f)r.9.y.A.f.  fi)e.i$.\,b.t. 

%)  e.^.  X.  diidaj.  pcf.  it  y)€.i$.X.b.i. 

fnfr.  l)c.i.Xdi9ri.e9gnii. 

^)  €. 2.b.t.  in 6.  r.  6. de  t) r. i.€.^.yX.b.t. 

Jtfmk.  i)c.6.X.b.t. 

m)€.7.X.b.t.€.  22.TL  di  0  €.f.7Lik0rd.€9gnit. 

iffic.  itfit. iud.  dilig.  ^)€.f:X.dibis,pidT$mit. 

•)/«w.I.*.^8.3.  Jb$m. 

P4 


••^jMGJipic^dt  cwQ.«iMii4MiiiMi  dmuio  rrihmw 

•    '  9l3§l.4e 4«M*cmpiit  iM&rii  ioMKlBk 
<m,r;e|Kl^im«Qdi(.  0   £iMin  (•)  excepi» 

Mic^9g«m^^)ul)e^^i^^  exciper». 

fiK»^iiib(hipQt><l  iiiiuofidWfin«*per  V». 
)|tficia«i  4eftini^         (b^UlainfeyeroipoliiiAi: 

(wpore ,  quo  obbfhiin  eft;  computtodos.  v}  fc) 

Ad  tiuQC  effcAum  autem  Opponitur,  vt  aftor 
prius  noQ  audiatur,  quam  reftituto  ad  obulum 
ipolia  »y>  Qjiocirca  (d)  fi  h6c  reus  obtinuit,  re- 
Qitutiionem  per  executionem  vrgere  nequic  {) 
Q^ia  vero  (e)  hoc  modo  lites  mote  retardantur» 
fnagQopere  o)  eicpedireti  vt  exceptio  hsec  lege  pu* 
hUca  eiiininaretur^  aOion^  fpoln  tamum  r^ier^ 
vwat  «) 

$.    V, 
6 V A N D o qv B  -etiam  agenti  de  (polio  refti- 
tntio  denegacur  ob  caufam  confcientia,  0  vel  pe- 
noxAi  diminr  irrefarahilis^  ex  reiftitutione  immi* 
fiehciSi  ^)  vei  ob  alias  vrgentes  caufas.  t) 

TIT. 

f)  CST.  X.  Ji  SfP^B^^^  r,  •)  quodnondiffitetarpoti- 

II.  X»i.t.  tjfex  in  €.  i.  X.  b.  t.  in6.  / 

n)  €.  1..X  4r  •ri.  €9gnit^  m)  quod  fao  modo  USkom 

A)  €.  I.  b.  t.  in  6«     .  in  •rdin.  Sdxm.  €kS.  €meni. 

fO  €ii.  €.  I,  b.  u  in  6m  tit.  ii.  $.  ^. 

.  0  ^*  <\>* ^•f.M» 6.  0  r,  1)«  X.i6.  t. 

9f)  oiG   fpoliator  iodigcnt  c)  €.  g,  J|P  i6.  /•  c  i).  i»/. 

t)  <•  ^  ^/•/'^  ^''A  ^W^*       O  ^<as  /#m  I,£.  t.  $> 


I 


m 


bfi  DOLo  ET  contvmacia; 

*  '    '■  *■  .    J 

l  '  _  .       ■. 

«  Y  K  O  »  8  l^ 

\^mml§C9mmuiamitVe-  Phm  r^  imitmuuis  mU§'i^ 

tMntrMikmiaiifferviiid.lL  iem  e^ni^Mim».  IV.    hmii 

f^mBede  4&erit  fttimmmis  f^  iBsm.  V. 

".^.  '■•■■.■..  ••     .        '  ^  ■•  - 

?'.■ ;.  •    ■       s^  ^    ;   •  ■    ,  V 

.(Vl)  ITntbk  lithim  acci^iMHs  firmMfw  tt^: 
"  I  rar  %riam.coKTVMACiA,  quaeeft  ^ 
*•  y«/  iudicis  vet  legum  contcmtus  in  proff 
tutumlitis.v)  CommmituF.enim  duobusmb* 
dts:  (a)  peruertendo  aut  non  obferuandoleges  in 
procejfu.cp)  id  quod  expenfarum  refufionem  ec 
praeclufionem  operarur:  (b")  praeceptum  iudicis 
contemnendo>  y^  vt  fiiquis  fegitime  ciratus  non 
comparuit:  ^)  vel  poft  citationem  difcelfit:  m) 
vel  refpondere  recu(auir. «)  vel  impedit,  ne  pos- 
fit  ad  eum  citatio  peruenire.  (3) 


v)  €,  T.  in  f*  de  dppelUi.  in 
6.  hhhfiduiemjippiUatm  ctn- 
itmferit  b§c  ftdiutum, 

#)  cit,  c.i,  verf.  quodjt  dp- 
feUdtir,  c.  5»  X.  b.  t.  ibi :  quid 
frequenter  dd  impediendum 
Vel  dijferendum  trHeJJum  ex- 
cepiienes  buimmedi  (peremto- 
txx)  per  excegitdtdm  mdlitidm 
eppemmtur^  dd  filuendds  dHc' 
fi  pdrii  mederdids  expenfds^ 
ex  nme  in  itidicii  fdaettdds, . 


cum  dccepiis  induciis^fiferjl^ 
idn  in  pr$bdti$nc  defecerit,  c$n^ 
demnetur.  Etfifiluende  rsm 
fuerit^  dlidsfecundum  drbitri' 
um  discreti  iudicis  punidiur. 

x)  C.^.X.b.t.  ibi:  veliudi^' 
cio  ecclefid  pdrere  contemfcriU 

A^)   €.2,X.b.i. 
st)   €.  J.  X.  A.  i. 

«)  r.  4«  X  b.  i.  €.  3.  ieeen» 
fejf.in6. 

f)  c.  y  verf.  ferre  X  vt 
P  5  *» 


f|4        LI|IKti^r4^lt^JbLV«-ZlY; 


coNTVMAciA  cft  vel  vern  vel  pYafumtA 


Illa  dicicur^  Rdoiustt  malitia  inobedienris  mani- 
fefta  eft,  et  exaftis  liquet:  7)haec  vero,  fi  negli* 
gitur  iuffus  iudicis,  de  dolo  autem  euidenrer  non 
conftat ,  2)  atque  haec  poteft  adhuc  purgari  per 
probarionem  legitimorum  impedimentorum^f} 
%Am\xmt\\xtadp€liati(mem:  ^)  nonilla* 

ACTOEi  fiin  primo  termino  non  comp4» 
rmt,  ad  quem  reum  citari  fecerat,  n)  condemne- 
tur  in  expezffaf]  zii  cirationem  aliam  minime  ad- 
mittendus^nifi  pr^^ixz  cautioffe ^  quoA  in  pofte* 
rum  fidehter  comparere  velit*  Duranre  con- 
tumacia,  reus  litem  contefiari,  ttfponte  proha« 
cionemj^^^tffnf^etiam^fufcipere»  vel»  quod  con« 
lidtius  eft>  petere  poteft,  vt  a£iori  terminus  ad 
probandom  peremtarius  praefigatur.  Hoc  lapfo» 
vel  a  reo  probattone  fponte  wfcepta,  definiSduA 
foturfeateima.'^) 


Utemn€9nt^4U\}A\  fitm^ 
twmdx  dpfsrueritiSf  inqmm 
4Bi9  dirigeHddifiu  fmd  per- 
tmterid  €itdti§m  receptd  ve» 
mreffitemnitifeu  quidmdtt* 
Mfefe  ipjum  Hcultdi:  feu 
qmd  impedit,  ne  pijjh  dd  enm 
€itdii$'  fermnire. 
'  '^)  €.'';.  perfp§rr§  defint. 
exc§mmmi€.  in  6.  ibi:  quU 
f§rte  pridixerdt  in  iudici^^ 
qmd  minime  €§mpdreret; 
tunc  enim  fu$4  mdnifeftd/H 
eentumdcid  ete. 


0  rif.  r.7Jbl:  p§  prs^ 
fiumd  eentumdcid^  ridelicet 
quid  dtdtus  prafix§  fihi  ter* 
mimnen  cempdfuii. 

0  c.  5.  X.  de  pr§curdt.  ibi: 
infirmitdte  defenfm ,  cum  nm 
p§fftt  qms  c§gi,  nifi  velitt  im 
grduibus  CdJifis  fr§€md€§rem 
mittere. 

0  elem.  rn.  b.  t. 

9)  €.i.b.t.  in  6.  Ergo  re« 
vera  reos  aUblucodiui  dh  in» 
fidntid.  "   ' 


. DB  DOLO;^B*r  CONTVIf AiCfJk        ^ 

f '  IV.  ... 

,  ^  iBvt  ooonmMXi  qut  non  vcsoit  wA  iqdidqM 
ni  terauiib  priaio, in  eKpenfiis  condeiniiatiir»  I/ 
vel)  cre(bence  GOQtomicia,,  eiconiiiynnicatprt 
cdaifD  propta  cmtumMiampmiiriftorii^  ^Jcuns 
aon  pnrg^uit  eandem;  »)  a  qua  non  abiofuicnrt 
'  aiiii  expen(arum  iatiafaftione  et  caiitione  de  iud^*^ 
do  fifti  praefliti.  ^ti)  Oenique  contra  eum,  qaC 
generaliter  vna  ciutmujwmtmswAtpi^ 
fim  dtatua  eft,  ftacim  in  canfii  ^teft  prbce^,  v^' 
Irlrgente  aftore^  lis  pro  negatiue  conteifatta  liai- 
tCTttur»  aftorque  a<5  probai>Qum>dmitraniRy)  [. 

LiT£  conteftata)  defioitiua,  reo  per  contih' 
maciam  abfente,  ferri  poteft  fententia>  fi  decaufii 
liquet:  vel  fi  non  fatis  de  maricis  cau&  conftai^ 
aAori  adiudicatur  pofifeifio,  comumaci  feruac« 
quaeftione  proprietatis.  v) 


TIT/ 


•}  e.  u.  ir  proeuf*  gxemmtm.  in  6. 
»)  e.  I.  mf.X^Pt  Ibe  n$n       t^)  e.  34.  X.  ie  tifiih, 
€enieftdtd.  9)  C*  4«  ^  ^*  '• 

A)  e.i.verf.  fem  4t  feni. 


PE  EO,  <jyi  >IIttiTVR  I» 
POS8ESSIONEM  CAV^A  R^l 
/  SERVAND^E. 


pid  cmi/k' iiitMMli.  t     Ib 

WMm^fitmnjp$it^fmiipit^0iB% 

€$nlH$mtwrfJfeJf§ri  imfofi 


.S  T  N  O  F.»IJi 

JLajh0im.tl  ikptifi^ 
wMtm^  dtUrifiti^kMmlfm 
Jbm  mmimiMiti.^  2{t; 
i^JF  4«mMwiiMrimfsiiit«! 

^^dMum/4U'  tkifftt 
ktikmtfMat.  IV. 


COKTRA  contumaces,  ^xxi  fraudationis  eau* 
fa  latitant,  vcl  poft  citationem  w)  infinua- 
tam  ad  remota  loca  fetransferunt,  £)  fi  de* 
nunciatione  domi  fa£b,  non  apparet ,  qui  eos  de- 
fendaf,  decefnitur  miilio  inbona  caufacuftodia.  6) 
Modo  talis  cauTa  fit^  vt  a&or  in  pecitam  rerum 
pofTelfionem  induci  queat.  tt  )  In  caufa  henefi' 
ciali  prorfus  cefTaty  etreceptis  probationibus^  de« 
finitiue  lis  finitun  %) 

$•    IL     ' 
IN  reali  aftione  mittitur  aftor  poft  trinam 
ab(entis  citationem  in  rei  petitae  poflefiionem, 

vt 


vf)  Aliad /tdntecitdtiinem: 
€.  lo.  X.  de  offic.  etpet,  iitd.  de- 
leg. 

i)c.f.x.b.t. 

•)  lure  ciaiU  tamen  di(Qri« 
mea  fiiiile  imer  tbfentem  ec 


deUfe  UtitAntem^  obreraaai 
fm.  L  b.  t.  §.  i.ySy  ,  quod 
iure  canonico  proruu  negle- 
Qum. 

w)  €.  3.  X  vtlitenen  centefl. 

0  c^  pn.  b.  t.  in  C. . 


y 


I>EEO,<^MITTIT^IN^P0SSESSlOK.ETC.^^ 

vt  tadh  affeSuT  fem  Deniat  TefponfuruT^  a)  atque 
hoc  cafu  reus  non  expdlUur  pcjffeflione,  Inrra 
annum  veniens  conmmax^  caucione  ^t2tQ\i^  ^ 
refu{isexpenris,p(?^^OAfm^///47r;tf7ff  recuperttTi 
Hoc  neglefto,  pott  annum  aftor  ex  nouo  decrt' 
tQ  yerus  conftimitur  poffeflbr»  tto  prj)prietatit 
(juaeftione  feruatfl/ t)  Pofi  licem  comelbtamt  ^ 
conrumaXj  rribus  ediftis  vocarus,  mox  poflelfioj  * 
.^janimiUit»  ^mproprietat$s(^\xd^ihi^ae.  ^)'  \^' 

*tN  perfonali  a£lione  a£lor  ex  rm)^  dehiti^  fi 
boc  medium  elegerit,poft  rrinamcitario^emdiit) 
titur  in  mobilium,  ^61^  his  deficicnribus>  inin>* 
mobilium  pofleffionem  prQ  modo  dtbiti  declara^ 
ti^  inflar  fequeftris*  Sed  rucfus  intra  annum  % 
reo  prseftica  cautione  ec  refufisexpenfis,  a£lor 
disc^ere  iubecur*  ^) 

f  IV. 
FOST  annumi  duranre  contumflcit,  rMt 
/rovoff/^  habetur  in  effi:£lui  qnift  bonadiftra- 
bumur)  ec  creditoribus  miflis  indeiacisfit.  £r« 
go  nouo  etiam  decreto  opus  eft.  ;c)  Sed  hic 
modus  coSrcendi  concumaciam  rei  fublatus  eft  ^ 
iore  Germanico.  >//) 

r)  r.  5«  Mi/r  m  ^cfiif  £  vt  ferudtd  dwttdxsa  fudftime'   - 

kti  mn  e^ntift.  frofrietdtis  dhjenti. . 

r)  cit.  e,  yperf  qnifive'        p)  e.  cit.  5.  in  f  Uon.  53. 
»fw>*  *  t.  4.  §.  I. 

•)  Ht.e.%.  mTa:  qneififr^       %)  L  7.$.  i.  jw^.  fjrri»/! 

terrehm  r.4.X  i»/.  i/#i^iSr  inpejfejj.  edt. 
eteintnmde.  ibi:  velfritfenti        ^  fer  R.  L  iidn9ix6%^. 

filtim  ddiniieetitpej/effienem,  $.36« 


B38  '     Lr»tLVtb:'Tve3^w9tiapni     -r- 

.  -.i  ritt.lD/U-'..         ■■  •'■.->.■ 
yT  LITE  ?ENDBMrtEKlHi£  . 

*-'•»•/•    .•  .:  r-.'-.^  cT-;  ■i'^x.f/:i  ^V,.    _    .  -/.14 

«rX  «ir  Hik  ftmdmiid^^mi    dd  iitm  ddmitii  f«lJU 
iMki.L^Mtmlim  inn^MiAih 

t^  y|  «TBWT^Toftvic-  «tH&  «iam  ipja.^v* 
-'  ' /^-m^fffflRtf  litium  fpfttacv  quae  nihll 
^  •^aliud  fum,  quain^i9f«m  iudicts  vel 
Utigantium  iniqunm^  quoftatus  Utis  veirei^  in  lu. 
um  iedu&^^  immutatur.  Tale  quid  /itis  pen^^ 
dentia^  quae  iure  nouo  ex  citatime  rite  infinuatm 
nafcicur ,  non  adnnictitjrcum  lice  pendente  nihilfie 
innouandum)  0»)  quin  potius  id^  quod  attentacur 
yd  innouacur ,  nullum  (k. «) 

f.  ir. 

VNDfi  (a)  rei  Ucigiorae  alienatio  a  reo  fiidt 
nullaeft3):  (b)eledio  lite  pendence  fada  irri-> 
ta  eft  7):  (c)  ceflio  beneficiorum  in  litem  dedu« 
Aorum  nonfubfiftit  l)x  (d)  lite  pendente  pofTea-' 
iione  nemo  priuandus^):  (  e)  mutato  a  reo  forO) 
lia  in  eo,  in  quo  pendet  iudicio,  continuanda*  ^) 
(f>  Piuorcii  vel  nuUicacis  quaeftione  mota ,  vxor^ 

liC9 

m) tlem.  1.  ^4/.  I) t. 9.  Lt.  in S, 

*•)  <r^f4  X.h.t.  •) r»  1. 1  X.b.  r. 

fi)  €. ).  X.  b.t.  {)  vid.  fupra  rl/»  It  hmm 

1l)€.u h.$.  i^S.  Kkri S«^ao}.«  ' 


lite  pen^ente»  difnin^  ii)  «el  inte  ooniiigii  prini> 
^nequit;^)  / 

NiHiL  tamen  bnoiiaiw  b  litei  fi  ad  4efeii« 
*  jBonem  ipfios  litts  bi,  qtioramintercsfi^  acctdanr^  • 
ittM/^endo  (e  admitri  pe^uinc;  modpfitem  inco 
^  llKntiii  quo  eam  innenerint^  fifliiniifeiinfc  i) 

r"  •  '        .-  ■ .  .^^,»^.    *- ^.  ^.  ■'.•  **'.   .■••■V- 

jSioNW  6T  iRvcrvyii^ 

S  Y  N  O  jP  8  Z  S. 

iiriu^innotkLti$titeptn-    amtmmdcidm.  11.      Fdritn^ 
^dtntefd^d  perfequeftrd'    permiffd  eft  eh  periaUnm  ^d^ 


«7 


% 


neceffkridmit  med» ex  hmi  irrepdrdbilis^  et  tentrs 

tsmfd  neeejfkridfidt^  pihuiib  pefefferem  n$n  trienmdltm  ^ 

ftriemUm  drmerum,  diffipd-  nificU^fifen$inHdcemfd$mm 

$idmsqn€:qndndeqHeetidm§b  ldtd.IU. 

§.     I- 

RBG vLAMi  ^e  nibil  iite  pendenfe  inmeumdo^ 
perluftraui,  quae  hanc  tamen  admittit  ex« 
ceptionem,  fi  neceffitas  aliaue  iufia  canfo 
vrgent  innouatiopem  per  s  6  qv  E  s  T  R  A  T I  o  N  E  M 
necejfariam^  qus  nihil  aliud  eft»  quam  rei  iiti^ 
giofieex  ivfta  caufa  apudtertium  a  iudice  decre* 
tnm  depQptum.  x) 

§.11. 

^)  c,  3.  X  de  dinort.  terttfTe»  Interaetiione. 

5)r.  1.  X.b,  t.  »)  Ad  hanc  tR.  CofnmeQ- 

<)  c.  2  inf  b.  t.  in  6,    lA  tarium  conferipflt  i o.  o Oft  0« 

hoc   difrcfonc  ^b   hli,    ^ui  9tyr%  defiqueftrdi.  pejjejfei 

jprintipdbter^  Qh&faiXdXxkmifi*  finSmmt.x 


iMK>  <0< 


SBqsrflftMt.tfar 


PiT  er^o  fequeftratio  (a) praeuU  CBufae  co* 

gnitione,  prob^raque  iufta  caufa:  (b)  per  decrc*  \ 

tum  iudicis,     Ad  iuflam  caufam  refertur  (i)pf*  \ 

rkuhtm  armorum  imrrrinens ,  ob  quod  fequeftrari  1 

poreft  Htighfa  pojfef^o  K) :  (2)  contumacia  tci  ex^  \ 

trema^  fi  Tniffio  in  poffelfionem  comrnode  decer*  j 

ni  nequit  ft):  (J)  periculum  dijjipationis y  quae  in  ' 

fru&ibus  lire  pendente  facile  conringere  poreft,  I 

i  modo(a)  a<ftor  pro  fefententiam  habeatv):  (b)  1 

1  sppeilationem  quidem  reus  inrerpofuerit»  fed  fa- 

^  fpicione  laboretj  qnod  illa  fruUrarereftitutLonein  | 

ptAETBRBA  (4)  huc  pcitinet  ^fimir/Mi 
jkmni  nrepaTabilis^  ad  quod  auerrenduni  etian 
^ttr^Hes^  0)  et  vxores  fequeftrantur.  tt)  Oenique 
(;)  ohqualitatem  rei  finzutarem  de  qua  litigatiir» 
fequeftratio  fir,  vrpotefi  de  beneficio  ecclefiaHiio 
cpntra  pofrefibrem  n^ntriennaiem  agitur,  isque 
in  pofleirorio  vel  petirorio  (ententiam  contra  ^fe  ^ 
nilent.  q)  Ceflftc  ediai  fequeftfratio  in  pofjejisrt . 
friennii. 


xy  eriin,  CMm.  P.  i.^f.ii. 

^)' '  r.  2.  X .  ^f  doi^ee  fnium. 
e.%,  X.dereftit,Jpol. 

9)  (.2.  XJf.  t,  eit.  €A.  et.%^ 
€.  25.  X  de  rejeript.  e.  9.  C  j.  q^ 
9.  e.t4^X.  aefrat» 

()  C  j6.  C  i.  q.  6.€.y3L 


TIXi 

b.  t.  L-n.inf.  ie  dfpeU. 

•)  c.  2.  4.  (iejpenf.dmrtm 

c.  14.  X  de/fcn/iti, 

ir)  r.  14.  X.  deteftibnsc.li, 
X.  de  reftit.  fpeltdt. 
C  ciem.  vn.  b,t. 


i 


txt!xviu.^  > 

*    •     pE   CONFESSIS.  '. 

s  r  N  oip  1 1 1. 

^g^fipmt  dibitrftrii  /4-  faB»piifri$.m.    PtmlH 

[•^■80  fr^4tk  mlU  m.  htf*  «t  finfk».      QgiiM 

fKm  iilUtrstm-.^l     QhU  Mdifut*  ttnfMmmf  m 

mtmtifauiati  fat*i^  ht  ^mM^  Jm  tm  €ik'. 

^■^   :    '  $•    i  '       -,:■'  .-.r  . 

TTAcTtwv  de  atdJ^iiliht  ptocrilRAi 
T1  Pergendum  in  eius  fubftantialibus  ^  et  qui« 
^  dem  hte  conteftata  2lA  probatiovem  r)  eo* 
rom,  quee  reus  neg^auit.  QuGt  in  litis  contefta» 
tbne  vel  in  re(ponnone  ad  pofitiones  confeflfut 
eft  reus,  viere  vel  fi^e^  t)  non  indigent  proba* 
tione  a^rii,  fed  omnem  probationem  fuperant; 

§•  M. 
C8T  autem  ivdicialis  conI^sssiq  /^ 
fjtimM  coram  iudice  competinte  de  eo^  ^uod  ak 
a^e  intendituTy  ab  adueffariofaQa  ajfeuetatio. 
Dd>et  ergo  illa  fieri  (i)  coram  iudice  competen* 
U:  v)  coram  incompetente  fada  ad  minimumi  VC 
I  iXtraiudicfaiis^  vaiere  debet.  vp) 

f     III. 
'p&AfiTEftCA  (h)ex  certa fcientia  fieride-^ 
bct.    Errore  (adta,  probato  errore^  reuocatur,  %) 

r)  /.  /.  X.  Vt  iiU  H0H  €th^  0  ^4.  X  *  '«'''^* 

As|l4r4  Ml  prHtidi  di  tetepu        *)  ^*»  Lb.t,%.6% 

r)i.  3.  bJ.mS.  t.Vl.iiivm,* 

{jSabm.lni.Iw.Can.)  Q. 


343   nK  llt^tl^ntlt.     W.<K>I>FBS9PS. 

cc  quidem  fM»i4BWfWA^^    per  vhm  reftiiM 
<iMir,  ecdraaiiitn  qutdnenaiufn  ilfaiin  reuoa 
tt  clcbe^  «d    (UO  Di/Si0i^N)pf^iJ|Brda^ 
gnuac  ctmfifi»  mmimSf  lufi  iliaDde  fuTpefli^ 

VLTERTvs  (IV)  confeflio  debet  efle^fl 
pUx;  fine  adtc&a  fuaiitate^  Qualificata  propfir 
te  acceprari,  et  pro  parterefpuiadhunceffe^un 
nequit»  vt  reus  qualitatem  aaie£bm  piobare  de 
beat»  fed  fl£tori  adhuc  probario  fua?  inrenriooi 
'.  incumbir;  nifi  contra  quaiitarem  adiechnn  pta 
jumtio  iuris  militet,  quo  cafu  eius  probario  re( 
incumbiti  aftoris  inrentto  autem  excojjfe^m 
rei  fundara  eft.  Pj  Denique  (VJ  confellio  ii 
libera  necefle  eftj  oon  minis  auc  metu  iOtcito  ex 
tona.  7)  * 

FRABivDicAT  confesfio  confiteori,  o)  ec 
iamfi  a  procuracore  vel  fyndico  hGt^  s)  ec  ip 
confiteni  reus  ex  ea  condemqandus  efh^  Ec 
enim  iure  canonico  Cempec  fententia  defideracur 
licec  alias  confelfi  pro  iudicatis  iure  Aomano  n] 
habeancur. 


Tlt 

^)e.  3.  de  reftit.  in  mti*       i)  i^  ^X. b.  t.  r.  3l  JT  ^ 
ffum  in  6.  Jint,  et  re  iud,.  e.  lu  X,  iL 

0)  cit.  e.  3.  4&  imt.  friml.  e.  %  X.  de  edpell,  m 
«)  c.  I.  X.  b.  t.  ndcb.  c.  20.  de  cenf.  c.  62.  X 
fi}tem.Ib.r^,2.^           .de  dfpell. 

,.y)r.  16.  X.di  effie.  indii.  ^) c.6.X derenmie. e.^i 

ieteg-  c.  I.  C  15.  f  6.  b.  t.  f.  10.  X.  de  transdS.  f^6 

1)  r.54.  X-  deekS.  e.i.X.  x  deexcef. praUt. 
de,fctn:oQaittdv^c.i^Xb.t.  n)Ui.D>  decenfejfl  * 


DE    PROBATIONIBVS. 


Fit  pr^batti  per  ^r^nt/i^atA 
%tl^rnficUlu  pcl  i7tar:if;cU-* 
hd.  ^tL  Si  fui^i  iii  dt€^^ 
ii^dmtntupt  xtHtdct  dtftrtur, 
Vllh  Dt  trrv;im^  psqutad 
ejttffH  pt$h4th  ftri  qtUAt^  IX. 
SirttrijUf  prffl^itianrm  fHjct* 
pji^  ^ti&mtiic  iHiitx  rirti  ptri* 
Ui^ut  ^jttnure  tt  f4ndtr4r4 


UfitiHiitci^  ijuitdm  di^ 
tt  jtjhmdt.  11  Fr9- 
m/ACtum  uuhiumf  nari 
r*  turtt.  Ul  Pn^hAn- 
d^  qutdpr^yAtum  dtti* 
W^fdi.njtrmtjy  Qntt* 

^  f'*cli  duhii  aUti^diiti 
m  intumtftt^  nvn  rtt^nt^ 

rtu  pr.ftf/aio  ttum  ^h 

ntt  prtbdnJd  f  titjt  pra-  ~ 

EVS  id  litis  (Jdnteftariort^  vel  dire^e,  Vel 
indirefteiOppnfita  eXceprione  peremroriai 
'  contradicir  Tncentioni  atiori^.  ideo  pRo- 
rONE  opus  eflj  quap  eft  a0uf  tudictalis^  qu^ 
i  de  Ja^o  dubto  y  quod  controue^-titur  ^  per  ar^ 
mta  fufficientia  legittnia  fit  fideSi   ^      ' 

QVIA  probitio  in  hund  (itiem  ffldedddi  yt 
a£to  dubio  et  controuerfo  iudex  per  kxh 
am  decernere  poffit ,  fequitur i  {})vt  iudicif 
^am  diriqete.  Quocirca  eius  eft ,  (a)  eani 
is  promouere,  quam  ardare>  d)  et  (b)  eog 
cere,    qui  eam  fubtrahere  aduexiario  pei' 

frau? 


t.f.fr,X.  vtStentntiH-    it  frpidiienitms  eefldjcofihti 
ii  M  perittu  Hfultetnrf  fmmis  ftAtrdbatwr. 


i 

I 


244  tlBltl  n.    TITVLVS  XIX- 

£rfludem  nimnnir.  1)  Pariter  (c)  eiuseft,  ante 
probacionem  neminecn  damnare^x)  qiiin  pocius, 
(d)  aftore  nihil  probante,  reum  ablbliiere.  /) 
Denique  (e)  eius  eft|  quis  probare  debeai?  fj^ 
^^  quid  probandumllt?  etanprobatum  fit?  decer-J 

'    nere,  v) 

5.    IIL 

/•.  HX  finefequitur,  (I!)  vt  probnn^um  fit  fit- 

Gumdubiu??!^  h.  e.  cui  ab  aduerrario  contradici* 

*^^^fti  tur,  quodque /^r.t^^;//W^  iuris  haud  munituns 

/    ^B  efb    Etenim  (t)  Mn  €(fc  prQhanda  noturiii  cc  fn4^ 

'■y-  ^f  ffifffta^  vulgo  tradieur  ^)    Sed  in  hypothefi,  4i» 

faSum  fit  notorium?   dubium  vtplurimum  eft, 

quia  j^leramque  notorium  negatur,  ec  ita^AMt 

ipfim  adhuc  probacione  indiget.    Praeterea  hot 

auidem  pbteft  Hefle  indubium)  vt  tamen  drcum-^ 

ir:'Am^rHiu0 .  fintM  eius  irihuG  lateant:  (2)  quafttones  nrrfC^ 

f^  2**5^P?^'*  indigent  probacione  0)1  {^  praefumtio  iurll» 

^//^^O^^^^fi^i  ^if^iowmilitans,  dcuoluit  onus  prcf- 

^/XiWi"  P^^^  tducriariuin.  w)  . 

^^"""^  flV- 

0  €.  45.  X  ii  tffiib.  thi:        f^^c^^.XJepHteJf^hinieffi. 

Wmfiemdtm  kgitimds  fdth        t)  c,  )6.  in  f,  de  ejfic  et  fe^ 

Qienet    iniqudm  e/lekddt  fe  tefijui  deleg. 

iMtfamfmere,  etexperiri  'de*        {)  c.  %.  X.  de  c§lmh.  cleHe. 

heif  iuMcit  mSeritdtem  ebt-  c.  ^.   JC  de  tefiih.  ceg,  Hn: 

pm^  qm  defenfienit  cefidm  qued  f!  fdHum  efi  mt^riwtt^ 

fubtrdhit  ddMerfttrie.  /.  pen.  C.  im»  e^et  teftium  aepefiti^ni.  m 

JiptfiuL  c.  4.  X  ie  tefiib.  ceg.  decUrjri.  c.  10,  X  defiL  freth. 

»)  c.  10.  C.  io.  q.  5.  mn  erdin, 

a)  c.  3.  X.  de  Cdut,  pefef        •    c.  44.  X  de  dppeU.  ibi: 

etfrepriet.  ibi:    dclere  tton  frequenter  iuris  quaftie  »>#- 

frehdnie^  qui  cenuenitur,  etfi  vetur^  cuius  dpud  ms  probd^ 

nihil  frdfiiterit,    §heineHt,  tienet  neceffkria  wn  exrfiktit. 

cmf.  c.  vn.  db  init.  yt  uciff.        »)  c  vn.  X.  vt  eccl.  benefic. 

benef.  fihiiUmin.  fine  diminut. 


r&OSATlONlBV& 


$,  IV. 
'  t^ouito  inde  requinir^  (111)  vttunc  demqtii  r 
qnaei^io  tadti  probanda ,  fi  pr^ata  mmentum  de^ 
afiom  udje\re  pQteft,  Quae  nihU  conferunt  ad' 
decUioht:^  cauik»  fruftra  ad  probationem  rra^ 
bunrur^  cum ,  fiue  vera  fiue  &Ue  Hni»  deofionem 
laon  mutenc,  0  '  ,  * 


w 


f    V. 


c;^  riKi9  praediftus  quoque  (IV)  efficir,  vtaU^ 
^mti  fU4i/i/onem  dubiMm  JaBi  iudex  proba^ 
ii&nem  imungete  debeat^  nim  quia  in  ea&inii- 
dat,  fundamentum  auEem  affertionif  a  quolibet 
aflerence  probandum:  tum  etiam,  quia  iudex  ei 
absque  probatione  Bdemhaberenondebei:*  Pro^ 
inde  ^a)  regulariier  aSifQri  iniungenda  probatio» 
licec  £e  omni  probatione  deftimi  ajQrerac  ^).  (b) 
Reo  negaoti  nulla  incumbit  probatio,  t)  Ucet,  fi 
vtXxijfponte  reprobationem,  qpa  dire£lo  concri* 
rium  probare  paratus  eil^  iurdpere  queat.  v) 


0  r.  %6.  i»f,  iffjit.  etp§t. 
md.  deleg.  c.  g  X.  de  except, 
Ibi:  repUcdtk  vere  Jape  dh 
Sum  S,  nequd^udm  repeUeret^ 
JietUm  pretaretur. 

r)  c.  I.  2.  C.  6.  qu,  $.  /.  23. 
Qdeprih. 

wj  iu  infelligenda  renten- 
tia  iurii  ciuilis ,  ^ued  neganth 
fer  ferum  ndturam  non  fit 
frebdth  fecunduni  /•  2).  C  de 
frafr.  ad  sutfH  g^(£m  ponufi- 


cet  prouocant,  Tt  in  r.  n«  n* 
X.b.t.c.2i.  X.deelea.  f.j. 
inf.  X.  de  renunc.  fed  eaabn« 
tuntur.  Qnis  enim.ne^aue* 
rit ,  direHe  probari  poflc  oe« 
gati«jam?  quod  tamcn  ponti* 
icz  nrgat  in  cit,  c.  2t. 

»)  f.  36.  X.deeffie  etpef. 
iud.  deleg  ibi:  Jemper  vtrius^ 
que  pdrtisprobdtionesjimt  dd* 
mittenda.  conC  c  26.  X  di 
tepb. 

0.3 


.7 


I 


54^         X-IBRI  IT.     TITVI-VS  XIX, 

§.    VK 

TKDi  qooqiie  (c)  eft,  quod  aftori,  in  neg^ 
fiua  pf^fft tof7€  i^t  i\}T\^wi^  ^  ingumbat  probario>^) 
pifipr£e(umno  pro  negtrtiua  niilJtet,x)  vel  harc 
jmicfimta  fuerit,  i.  e-  non  circumftripfa  hco  er 
tcmpore  \p)  Denique  (d)  in  iudiciis  ^upimimf 
Vtriqq^  prob^tip  r^^^  iniungitur,  ^) 
§,     Vli. 

yoRRO  quift  iudifi  facienda  y?^^?/,  necefle 
pft,  (V)  vt  hn^c  eidem  condli^rur  per  ^rgumetjt^ 
i4on€iiy  quae  veritatem  f^^i  euincant,  quae  funi 
wl  itrttficiaha^  ex  circumflannis  caufa?  dt:(umr8f 
guib^s  animus  ^d  credendum  induci  poteftt  pree* 
cipve  fl  plura  coniun£lim  fumunrur,  quamuis 
(igiltfltjm  non  prob<^nt:  «)  vcl  iftnrtifirM/ra  ^  per 
i^(^?/i  dacumentdy  coitfe^nm^  inJpeQionem  octh, 
linrem  3)  etc,  Fro  qualitate  verp  caufic  nuoe 
grauior^  trgumenta  defiderantur,  luce  meridigi}|| 
^«riora:  nunc  |«uion  iii^iciUQti  vt  m  «fftiput 

«( wfnftk.  i) 

yfm. 


f  )  Vepotc  fi  negnt  ^ntat 
l^etni  rf  nuncia|ionem :  f.  5« 
ifff.dfrentmc  fi  allegat,  de- 
fqnftum,  ^m  difpoqeret,  noq 
fai(r?  faiQsr  fn^titi  r,3.  ^.  ^ 
/mtefflilfinf.  Q  allcgit.  per-: 

Ibiuim  npn  fuifle  ic|qqfafT|:  f. 
flX,ie  fr^^/um.M  '•  fw»  ^i^ 
m^fscie  fr^funuiur  idtnfm^ 
fufi  dlmdin  Offttr^rium  eften-f 
^tm^  I^em  dicendum  de  ex« 
$tpt\oocfd9ineg4tiHf,f.f  X. 
4epr4i/inm.  e  5.  X.  i^  remme. 
p)l25.infM*b.(.€^i^X^ 


\ 


4/)  Veloti  fi  guis  jifiera}^ 
nd  (t  citatjonem  non  peme^ 
niflc,  c.  ^\.  y  de  eleS.  qo* 
negaiioa  tameq  tnnc  probarl 
pQtcfi ,  fi  (ocHs  et  ($mpm  infi<t 
puatiopifiin  adiiexpreflaront, 
cuius  ^ptrarium  tamen  pro« 
iHJiri  poteft.  c.  ^s,  de  te/Hb, 

#)  c,  3.  >{.  /j.  f . 

ii)f.  27.  X.  d^telHb.c.vOf 
Tih. 

iereftif.fieL 


f.    VML 

Vv  tijirginneiirishiMem 
|j^fpMkt|Mio  didtur ^mvi^  fi  «i  «iiquid  decft/ffri^. 
W^.pi^Ul  qas  lerMrivMKtec  k)qwi|  vel  probi^* 
JMm,impooendQ9  fiy^i|ii^iAm.vel//^proDi^^ 
iri  pvttm  deelTe  prol>atioiii  videatiM:;  t)  veliv%» 
ii  lemor  iuipicio  eum  grauaL 
«  IX. 
. .  AROvifENTA  oaec.  adjferendt  fiint  mhrm 
$mmmm  prokMturmm^  queifl  |udex  decermintt 
fmlitiae^  cmfa  et  kanrum  difiMtm.  Eo 
^yfaQiltas  probendi  amifla  eft,  qi]ia.hic  &ai» 
ra/^mus  e(t  Si  nullns  pracfcripcua  i  pro* 
poKfias  vsque  ad  amcAf/bmmm  em/s  in- 
^griett.^) 

$.    X. 

.  y  I  &  E  $  argumemorum  iudex  aeftimat,  ti)  ad^ 

CQque  fi  vterque  probauit,  a£lore  qufdem  /mh 

t^tmem^  reo  vero   reprobationem  (iiicipienti* 

bus,  (i)  ad  qualitatem  teftium  et  eorum  depo^ 

jfka  re4>iciendum  <&):  (z)  ad  quatitatem  argu^ 

mento* 


f)  Q^tenus  in  foro  daiU 
Uxri  poccft:  mathcmatica 
noD  defidcraturi  cunn  ctUiD 
ionnmienca  et  teftei  fa)!ere 
poffiat,  imo  etiam  infpedh 
umUrisferit$mmn  t.  I4.X.^.  r« 

i)  C.2.XA»/.  ibi:  tym  dt* 
nmm  dd  b^cfmffrdgium  ricur' 
remimmt  cum  dUa  iegitimat 
feo  pleoe  conuincentes ,  fr$' 
kdiicmei  deejfe  nffiuntur.  De 
aSore,  probatione^/rii4defti- 
tocOf  lo^cur  ponlitejitGoof. 


r./  X  deimrei.  Tbi  fermo  eft  de 
imrdmientCj  d  imdice  deldief 
quod  referri  nequit. 

0  c,  15.  e$  36.  X  de  tefii'^ 
bms. 

«)r.4.  X»b.i.c.6.Xm  Je  re^' 
nmnc, 

B^  c.  9.  X.  b.  t.  ibi :  fmiet^ 
idm  dptierd  negotie  et  ver§ 
prcximterd  injuis  tejiimcniii 
exfrej/ermnt.  conf.  e.  )2.  X,de 
tefttb» 

0.4; 


tnentorum  inter  fe  coUidenrium ,  vt  nonnunquam 
ptQ  re  nata  documenta  plus  probent,  quam  te- 
tesO  (3)  Si  titqualis  virmque/>rt>/^^/vd,  xomra 
eum  pronunciandum,  qui  probare  debuir,  x)  ntii 
fauorabiiis  caufa  coQcurrat,  pcoqua  in  dubi^  pro> 
«uaciandum*  A}  *' 


TIT.    XX. 


DE  TESTIBVS  ET  ATTES- 

TATIONIBVS. 


S  T  N  O  P  S  I  9. 


%FiphiiiM  iifiiitti,  Ifihnti 
^  iffkfibiigm.l  drm- 
fUt  it  ffihm  frimin  ihUth 
iMf»  ripStumHt.  IL  Qjfim' 
ffii  ripr$hdfii  iifiinm  fir* 
mifdftlL  MMla  cinfa^ 
$ur  bsretici^  ixcimmuniaui 
it  infiddis.  IV,  Crm  nffi^ 
Hn  i$  ficundmn  quid  quidmn 
nfnUmur.  V.  Dui  fn- 
tdnif  mn  pnm  nguUritir, 
VL  AniiuU  ixbAiudiffufir 
futhm  tiftis^  itimn  qudtidvi' 
m  fndu&it  iXdmkkari  pa» 
Mt.  VIL  h$dix  tifiis  H  dd' 
99rfmnm  citdi  dd  armm 
tirmimmtj  pii  dki  ixmnm 


1)  vtprobalattMi 


iunmtttft  %  fi  tntit  tn  nmati 
dgum.  VUh  Intirminifiltin 
fnduam  pncfimis^  itfiumh 
ycn  dfSim  citdri  fetiti.  JX* 
Admrfdrii  frafintid  ix  M» 
riis  Cdufis  niCiJpmd.'X.  PrW 
du3i  iurdmintt  ctnftringuu^ 
tm,  it  tdndem  diligimir  ii 
kgdHtir  ixdmindmur.  IL 
Fit  fuhHcdtii  demcips  dififS^ 
tiiuumj  qi$d  fdSd'yltiri$r 
pnduSi94  tmirdicU.  XI L 
Tdttiiim  fiquitur  difputdiin 
itfimintidiudicis.  Officium 
indicis  in  ixdmihdudss  diSis 
tiftium.  XUL 


tmLt 


ni  i.\.X.h.i. 

A)  c.ri$.i,i»fin.  X  difiUi^ 


SB  TISTlBVS;irF  ATTBSTATIONIBVS»  S49 

;^   ■    :.-         '      |.X  . 

IWAKTiFfciALis  pTobacid  TBSTiBys  pefrt 
igitur,  mx^GaM^perfmia  jUediff^ 
mimproauSa^  tt  hatMmentci  o^riBa  ^vtdee&^ 
fmiffWMJym^yfidemhciMt.  Ergo  non  aliii 
credinir  tefiibite»  q\kzm$de  dtqmr^  M;qui  verit»*. 
ttm  dicere^^^/Sotf  ^  et  praefiimtionan  prQ  ie  hi* 
liiaiCj  quoa  veritatem  dicere  iv/nnr. 

^  <^voci  ECA  nr/  cammieum  merito  ab(blnte 
itpeUit  a  teftimonioi  Mmifide  deftitutos;  vr  Itiuit 
futib  emid9i3i:\f)  emntiSi de peritirio^^  |)  niii  itt 
aii&  banrefeo»,  ob  fimarem  fidei^,  0)  vel  potiua 
^iftrefificina:  porro  infames  etnataHIeSy  po)  iea 
criminepublicomaculatos,  fiue  iam  condemna- 
ti  fiierints  quod  ius  ciuile  defiderabat,  tt)  fiue 
tantum  accuiati,  g)  fiue  deniqiie  de  crimine  con- 
vinci  poffint,  o)  vel  illud  confefii  fimt.  0*0*)  Vnde 
wre  camnico  permififum  eft,  teftibus  opponere 
exceftimem  criminis^  t)  ante  publicacionem  ro* 
tuli,  v)  qua  probara,  teftes  repdUuntur  a  teiti* 
monio,  non  ple£hintur.  9)    De  crimine  tamen 

emen* 

A»)  Cx.  Xl  A.  t, ibi:  id9nei  c)  ^*/  ^» *•  *• 

etfidilis,  c,  7.  r.  23.  X.  h.  t.  ibi :  r)  c,  54.  X,  A.  r. 

qmi  /untprabata  vita  etfidi-  rr)  c.  10.  X  i&. 

&  ewriMerfiti^nis.  c.  lo.  ^r  K  r)  c.  i.  X.  ^#  cxcipt.  ibt: 

£  Um:  >f  innccins  ct  intcgtr  ceftes  absque  vUd  infsmid  pei 

aSu.  c.i.X.Je  except*  fujfichnevel  mdmfefta  macs^ 

f)  e.  2.  C.  4.  f tf.  3.  «f  3«  c.  I.  /i  inferendc  teftisneni^  repn* 

X.  A.  f .  r.  9.  X.  i&.  t.  runtser. 

I)  c,7.\,b.t.  v^c.^hX.b.t. 

•)  C  8-  4ebaret.  in  6.  verf.  p)  cit.  c.  1.  in  f,  ob  rado- 

Mcet.  oem)  qmd  dcciffdtie  in  ifJSi 

U)  c.7.X.b.t.e.%C^.q.f.  fecundum  istris  ^rdimmnm 

w)  L 'hC.de fnbliHdic.  precejlini. 


m 


binri  tf.   TfTtcTtijDL 


cmendatds»  mUtwMO^us  conoirrenre  in^mii,' 

"'■  -kBPUOBARE  ergo  liier  teftes  prodiiftosi 
tocraUosiefles;  tmo  eriam  hos  pdniurc  aducr- 
ariM  rcprobuTQ  poceft;  vltra  quam  reprobano- 
nem  tamen  reftes  mud«dmiRendi«  4^)    £n  latum 

;  f    IV, 

^'  IN  eofidem  oeniiim  ins  cdnonicum  etiam 
toilocat  taretmf  tefieii  »)  excomrmmcatoT ,  d) 
;erafidechriftianaalieno8y  vt/W^or^  n^)  quam- 
vis  chriftianos  aduerfiisiuddcos  teftes  admittat.7} 
D^que  etiam  focios  criminis.  ^) 

§.  V. 
SBCVNDVM  quid  et  certo  refpeflu  repro* 
bantur  (i)  inimict  i):  (2J  amici,  (^)  m  quibuB 
ratio  gradut  amicitiae  et  inimiciuae  fa<ibenda. 
Hac  ratione  (3)  repeilunt  laicos  contra  clericos 
in  cau(a  crimmaii,  »7)  quod  mtefti  iis  credanrur. 
i^)    (4)  Teftes de hmiiia)  1)  niii  in  caufa  iiome- . 


•4.)r.4y  X/b.t. 
m)€A.X»  debaret. 

•j  c.  ^.  €t  %,  de  fefU,  €X. 

/S)  €.  25.  C,  2.  q.  7.  qoatc- 
HQt  fr$  iudMO  €$ntrd  cbriftid» 
num  deponunt» . 

y)  €.ti.X»b't- 
9)€.io,etto,X^Lt. 


f)r.  32.  X.  defimen.  e.  a.  4, 
C.  ^  qu.  5. 

Ot.yX.kt. 

n)€.l4.€.^yX.b.t. 

9-}C5.C  2.^.7. 

i)c.i2.C.  5.  j.  s.r.i.  0.4. 
q.  t.  c.  24,  X.  b.  t.  ibi :  nifi 
pr$b4ta  effent  vita  et  $fimi^ 
niSt  de  qmbns  ver$fimilen$n 
ejjet^  qued  deberent  fredliqm 
merere. 


p^trn)     (Oloi^^  qiu>qt]e tfiint^coAfto 
['•i^>ehid  iMter  pFO  filia:  i^)  faifi  agaimr  de  pvoi^ 
liti^tim/af^tUmtiite^  fi)  v^fiiiatibnf^  aur  i^\ 
iMs^nataUhui  0  auc  atate^  aiic  fpmfaHtms.  fy 
■(S)  Ifi  fecQfida  mttaacia  non  recipiuntur,  q^i  fys 
.oninc  procuratores  et  aduocaci  in  prima  in(^« 
jAl'>0)  v^  aliaa  negociorum  concilijicords,.  auc 
miDf  qui  hJicff  fiierunc  ancea .  ir)     (7)  Nemo 
fkijtio  eft  hat^ilis  teftia  in  prcpria  canfa,  feu  vndtf 
0af0/kme9ttum  fperac;.  qupcirca  clerici  in  caoft 
Inclefiias  non  attcer  admic^nnttir»  qiiam  fi  eamnott 
^idiraiity  aut  ci  praefiinr*  0    Imo  fii&dc^fi 
inUeiQ  cmfiim  babeaot  ccfte&  a) 

§.    VI, 

FiDEM  faciunt  plenam  ad  minimum  du§' 
feftes  hAbili:s,  r)      Plures  admicruntur,  modo 
XL  numerum  non  excedanr.  v)    Vnus  vero/^/e- 
^  oun  probat,  (p)  quania^cunque  fuerit  audoi^. 

ritacis. 


fi)  Sicoti  canonici  in  iii^ 
qax  agantar  in  capitulo ,  ad- 
jnfttantur,  qua  n$n  Jdcik 
p§lfunt^  qium  fer  cdMnicos 
fr§kiri.  €.  g8«  inf.  X»  b.  t, 

x)€  ti.X.b.t. 

^)c.sX.b.t.c,y  y.  fui 
wutrim.  dccuf. 

9)  c.  10.  X.  defroh. 

l)  l.)6.D,diprpb. 
,  9)c^f.  b.t.in6, 
,  9)c  i.b.tjn6,(,6.  Xb. 
S.€.^%.C,%,q,6. 

i)  €.  6k  n.  b^  t.  ibi :  mji 
Mis  rstiinshilis  timf^  impf" 
di4t^€mk.€.^  X.b.t^ 


r)  c.  20.  X  b.  t.  ibi :  nelu» 
fnuii  vt  dliqui  cphfmili  m§r^ 
b9  labtrantes  in  teflim^nimm 
4dmittantur. 

t)  c.  5. 13.  X,  b.  t.  c.  II.  de 

txcejf  praldt. 

v)  t.  57.  X.  b.  t.  ibi:  vkn' 
fes  effrenatdm  mukitudinem 
teftium  refrenari. 

f)  c.2y  X.^.r.  ibi:  nuUi 
tft  caujk^  qu£  rnius  teftitm^ 
nie ,  quamuis  legitime^  termi^ 
netur.  conf.  GRATiA^iTt 
poft^u.C.35.^.6. 


90 


UBRI  tU.   TITyXVA  KX; 


rilltis^;^)  niii  (a)  ^cz^(^^t\i  iuramentum  a^priik 
fi^ietwum4^):  (b)  ^uatitas  caufa^wtlperfim^f 
jfmguhris  plenam  huic   teftintionio  &t[ribuat|.  ftf 
.  4em  iic» ) :  ( c)  conjmntt^  eiusque  ficuritatis  tt^ 
So  concurrac.  a)  y^ ' 

.  \:  VT  ceflet vero  idiuahiciut^  le^itime  pro- 
diicendiyexaiivaandi.ec  diAa  eoram  in  publica 

.  moQiiineilta  redtgeiiaa.  0)    Hoiig  in  Anem  (I )   . 

^  krtkuU  i)  inira  tenniniiin  orobMwiura ,  vel ,  eo 

'  Qon  ^^ia£tx^HWt^  cau(a,  ofte* 

reodi  indici^  adieOia  ceftiiunm«rMito/>  h)  adeo- 
que  hoc  t;/ifca0o  cmJu  trina  vice  noQos  reltes  no-* 
minare  et  producere  licet,  imo  etiam  quarta  vi* 


2tp 
x/ol 


ce^  Q\xm  JoUemnitate  Ugali.  e) 

$.    VIII. 
IVDEX  rogatus  (II)  praefigft  termmmfn^ 
du&ionis^  citatque  tum  teuesi  tum  aduerftnnni, 


x)  e.  4.  er  47.  X  b.  tjdlm 
tamen  f»  ^mnibm  fedis  4^0« 
^&if  Muctcritdte,  n  aic  pon- 
tifexinc.aS.X.^.^ 

4^)  *•?.  XdifrKwr. 

m)  c.  6.  X  de  renune.e.  7. 
dr  pr#i4f .  N.  117.  ^.  II. 

«)  c.  32.  X.  i^.  ^  e,  12.  X. 
i/e  Jf^nfd,  fi  agitnr  de  CMrr- 
AMiif  vHrum  e.  4,  X.  A. 

/3)  r.4i.43.50.X.  ift.Mbi: 
fr  4fif »  emnibm  retUiUs  imjcri* 

pu. 

y)  r.  43.  X.  t.e.e.2.b.t. 
in  6. 
'  O  r.  3.  i(.  ^.  m  6.  aocpu 


caafj  him(eos,  in  qaa  nmi* 
nd  tefitum  ioqaifito  oon  raiit 
indicanda.  c.  pb.  de  baret.  m 
6.  verf  cejpeme, 

0  Kffo.c.j^4mkfmfi- 
mel  C  de  frcb.  c.  15.  ij.  19. 
36.  46.  55.  X.  Z».  r.  ibi:  niji 
prdjiite  4b  ep^  quibecpcftm- 
Idt,  inrdmenioy  qmd  mque 
perje  neqne  dlium  teftificdtd 
fubtrdxeritt  vel fmrit  percen» 
tdtmf  nec  per  delum  dut  drtem 
dliqudm  audrtdm  pr^iuSie^ 
ttem  exptfcdtf  Jed  quid^  qum 
dejidergt  de  mm  prcdmen^ 
frim  bdberenejmmt.  ^ 


VE  TE$TIBVS  ET  ATlt^ATtOmBVS.  >3<t 

'^  cm  eriam  titlcalosaMhfiMiiiicat,^ 
«t  iQcerrogatoriiS)  if)  JRimribiis  illis  a  prodiicdi^ 
;ilr ftpped^ris.  S)  Si  tefles  remotis  in lodft^dei- 
|imt»  requirendiis,  trtnsiliii&farricdlis,  ebr£itAi 
'  ndez,  vc  eos  Vjce  imlicis  redpist^  difigehtefeH^ 
*«ninet  et  depofiriones  trshsmittat.  i)  Demqu^ 
"^^^  a  indioe  fiio  ecdefiaftico  eiaminandL 


iN  termino  (IIl)  la,  cni  probatlo  htqgaij 
'ttRafirafifntefitfhidieh^  ezoepris  gegrotift)^' 
.^■jnsyvei  paupertatedeprefliSydomiexamihaii;- 
:  j^l «)  ei^fentium  vero  acco&t  concumaciam ,  pe- 
litque,  vt  arShuf  dtentur.  Pariter  aduer(anus 
cicatus  fe  (iftit ,  quo  prafente  producuntur;  nifi 
percontumadamabfit.  A) 

^.  X. 
coMPARiTio  aduerfarii  defideratur ,  (i)  vt 
^deat  tefies  iuramento  obftringi  fi):  (2)  vt  ex* 
liibeat,  fi  velit,  interrogatoriav):  (3)  vcabfolu- 
te  inhabiles  repellere,  vel  (4)  exceptiones  dubias 
ct  illiquidas  contra  eorum  perfbn»s  ingenere  re- 
ibniare  poffic.  ^)    Alioquinfiabfoluteineorum 

pro^ 

©  c.i.  X  *.x.r.3.  X  Jefi^  Vdkrf^  t4nqHdmfin$n exvM 

diiuffl  p^rte  cmjifterent,  fed  en^m 

n)  i.  2.  i.  t  in  6.  iffi  frajente fdcid  fmjfenf^ 
^)  €.  II.  in  f  de  refcrift.        /*)  c.  a.  X.b.  t. 
p^6.  0  t.i.  b.t.in6. 

0  €. }.  X  defidei.  i)  €.  31.  inf  X.  *.  /.  Ibf : 

«)  r.  8.  X  b.  t.  ibi:  4i$t  eum    qms    perfinds  tefliMm 

fmfpertdte  deprejpt  itd  qmd  fe  veUe  p$Ji  publicdmnem  if 

mdnfeffintddTefirdmprafen'  ffitienwm  refeUercy    fmerit 

iiSmddduci.  pr§teftdtus,  fi  quid  pr$  ipfi 

A)  r.  2.  X  *.  t.  ibi :  finei'  dixerint,  difdcili  mn  cred4* 

ftMm^iuiumedftiftimemditd  int. 


SJ^  LIBRI  n.      TITVLVS  XX*         -  1 

produ£lionem  confentit^  publicatis  depoficioni- 
DU5,  Tef^Lbus  nullam  exceptionem  obiicere  pot^^fl, 
oiti  (a)  pr^ftito  iuramento  roalitiac:  (bj  oltende' 
rir^  libi  poft  publicarionem  dffe^lus  in  leftibus 
demum  innotuifrc.  o) 

§-    XI*  «  I 

PROOVCTI  (IV)  iuramento  in  tcrmino 
conftringendi;  ^r)  nifi  aduerfarius  illud  remHeric 
in  Q^Kx(^ fniuati pr^iudmu ^)  Poft,  (V)  remo- 
,  115  parribos,  teftes  examinandi  {^)JtqtBarim  <r): 
L(b)  tum  ad  articuioi^  tum  ad  exhibita  interro^a- 
toria  generatia  et  fpednlia.  7]  Haec  (c)  ad  jm* 
gulas  circunirtantias  dirigenda  de  caujts y  perfcnir^ 
docot  tcmporey  vifu^  auditu^  fctentia^  crcduUta- 
te^fama  et  certitudifle  v).  (d)  NuUis  exhibb 
tis  interro^aforjis,  ludex  nihilominus  in  circum^ 
itantiasnecefliirias  inquirere  deber.^)  Denique 
(e)  conftringendi  funt  teftes,  vt  W^r^  veritatem 
dicanc;  alioquin  examen  repetendum;  ;;c)  quo4 
ctiam  faciendum,  fi  non  legaltter  examinati  et 
prudenter.  ^)  Kxamine  peraflo,  cuntia  ordinc 
jn  monumenra  publica  redigenda^  w)  et  quidetit 
hodie  in  rQtulum^ 

*)  f,  ji.  ILh.t^  r.  47<  X,  h.  /, 

if)f<  51^X6.  /.  ibi:  nuU        Or.ji.X,*.^ 
hm  tefiimtnifi ,  guAnmnuun*        r)  c,j.h,t.in6* 
^U€  rfii^iifus  cxijldt  ^  nifi  iu*        ^^^-yt*  ^^^h.t. 
r^Hi  dfpif/Hfnrj  in  dluriui        9)cit.i^yt.X.h,e^ 
pTsiudiciHm  dtkct  credi.c. 20*        ^^)c.^.X.h.t, 

{)  f.  51?,  X  h.t.     FormuU         •jf*4i,tf.4j,r,jo*X*i,r»* 
iQtuncQti  traditur  ia  f*  5,  ct 


DE  T&STIBVS  £T  A*nTSTA£mpVS»  Q^ 

TAKD6M  (VJX  depofiiionec  in  tennino 

^  rxfixo  publtcand^, «)  quo  4ifto.C|efles  n«|l^fii* 

p^r  miJem  arttculis^  vel  direSQ^tSwtwmiJm} 

[Mbus  reprohtiomm  pengere  adtier&riusinfeii* 

it,  amplius  admictunnir.  ^  nequidenoi  in  (eqin< 


I     . 

da  inltanria.  7;    Super  nottis  artici^JMt  Iftfnea  Uh 
iks  produd  poiTunti  J)  -*-  ''"^}'  -■■      '  \    ^ 

i^HfTfeGRvn  poftea  (Vn)partibq9  eft^fih 
|i^  «dcpuliuonibus  difpnrare,  t)  Hoc  eaifin 
'|»era^Of  iudex  tsndem  examinat  di^  teftiiiiD^ 
refpilitque  (a)  nor.  tam  ad  multitudmem^  quam 
td  qunhtatem  et  d^pofka  teftium:  ^)  (b)  quan* 
cum  fieri  potcft,  btfnigne  illorum  dida  imer- 
pretatur,  ne  fibi  ccntradicant  t\)  (c)  AliquandD 
etiam  de  auditu  alieno  deponentibus  fidem  ha* 
bet)dj  velcx  qualitate  caufa?)  0  vel  aliis  admini- 
culif  concurrci  tibus.  x)  (d)  yatinntei  vero  et 
vactUmtet  meriro  reiicit;  >)  non  eos,  qui  in  con^ 
tmemij  non  ex  tntervaUo^  fefe  correxerint|,/x)^ 
quod  ledulo  protocollo  annotandum« 


/  ti 


«)ad  iAflantiam   j^rtiQiiti 
r.)O.X.£  f.  non  tertii. 

««)  r.  6.  X  dt  probdt.  e,  26* 

^8^^.17.19.25.46.  Xb  r. 
y)  f .  17.  X.  b.  t  ciem,  2  A.  f. 
l)r.V.  <.25.X.  A./.r.  j5. 

0)  r.35.r«5o.JCi(.#. 
^r«p.Xj(,A 


Tlt. 

n)€.\i.Xb,t. 

b)c.ri.X.b.t. 

1)  Vc1ntiinrfm;»m/«Hii^ 
9Utri4jls  ^robando,  /.  sK.  D. 
defrcb.  ^tXconfingmnitdte.c. 
^l.X.b.t. 

»)  c.  27.  X.  b.  t. 

Atr  3  Xde  cdufd  pef.if, 
frepriet. 

ft)  €.i.X.JUte[tib.€%. 


DE  TESTIBVS    COGENDIS. 


^€Tffift  c*^i  ptjfunt  dd  ftrbh 

mbftMntf  mrdmrnt9  ttTUrdrt». 
\2*    BuHitnii  €Tidmt  qmiii^ 


S  T  N  O  7  S   I  S»  '    1| 

impfjimfntd  ppnuut      VMfti  ' 

iHpdi  Cfigrndi^   Jl      Quiddm  \ 
Umin  C9gi  nf^Humt.  UL 


TESTES  ad  ferendum  teftimonium  legirime 
ciundos  effe»  di^Sum  eft,  qai,  fi  venire  ct 
:,  teftimonmm  perhibere  recufant,  arftius 
citari  et  cogi  Je  r^c  iuris  v)  poflunt»  td  cefti« 
snonium  ferendum,  etiamfi  iurauerint|  fc  in  ea 
cau(a  ceftimonium  noa  di£hu:os.  ^) 

Qv o c I a c A  (i)  plefiendi eritm  fimt ^ e^  Oitf 
impediunt  quouis  modo ,  ne  teftes  poflinc  tem<' 
monium  dicere  og)i  (2)  clerict  cogunrur  (ufpen" 
lione  ab  officio  et  beneficio »  et  fi  ne  fic  quidefll 
venerint,  excommunicatione  et  depofitione.  ^) 
Laici  tefi:es  iifhriQime  ecclefialiica  feu  excommu* 
nitatsone  in  iudiciis  ecclefiafticis;  ^)  infecukri^ 
kus  vero  carcere  vei  pcena  pecuniaria ,  aliqainp 
do  etiam  tartura  in  cauiis  grauioribus  crinunaU^ 
bus  cogunnir.  0*) 


i 


0  c.u%.X.h.i. 
1}  c.it.iUff/Ulf.€.4.ti.X. 
h.t. 

•)  ptie^fMmifmfUcdfimem. 


N)  t.^.e.4i.  TLiiieltHm 
w)  (.2.X.b.i. 
()  r.  I.  r.$.  9»i9.  Xi^.l* 
r)  TiNZBL  de  iertardiei 


J)B   TESTIBVS  COOENDIs;  ^yf 

§.     III. 

Cogi  tamea  ad  teftimoniufn  ferendum  nef 
%vk  (0  confelfionarius  r)  raridne  eorum^  quao 
vsA^  figiUo  confefftonis  ipfi  reuelata,  quae  non  vc 
index,  fed  vt  Deus  fcire  dicitur  t/).  (,2)  Aduo< 
ctti  ratione  eorum,  quse  eis  a  cliente  fecreto  re^ 
velata  funt  ^).  (3)  Confanguinei,  y)  niii/rf; 
j^veritas  aliter  haberi  non  polEt. 


TIT.  XXII. 

m  HDE  INSTRVMENTORVM. 

I 
STNOPSIS. 


4  piMicHm  vel  friuMtnm.  L 
Sfecies  fHUkemm  deamen^ 
Urmm.  11.  Pbne  frebdni  Mt" 
theffriee,  mnexemfU.  111. 
hmU4  fndienm  ffbentf 


IV.  Prednei  fpjjimi  Ttptg 
dd  cembt/tenem  in  cd^M.  V^ 
Acler  etidm  HIm  eait  reo » ftem 
vice  vcrfd  VI.  Exceptienei 
ccHtrd  injlrnmentd  fMics^ 
VU. 


FiT  etiam  probatio  ptr  tejiintonia  fcripta  &vk 
^INSTRVMENTA,  quoFum  appellanorte  la- 
I       te  etiam  tejies  veniunt;  \//)  m'i£le  veroab 
jii  diftinguuntur.    Hoc  fenfu  delignant  fcfiftu^ 
Md  ^em  faciendam  idoneas^  quia  aequalem 

cum 


♦)  e.t2.X.depmnit. 
•)  e.  2.   X.  de  •ffic.  indi 
mL  coQf.  tem.  L  t.  t.  $.  8. 


(Batbm.Inft.Iur.Can.) 


^)  flVBSR  Mdtit.detefiib. 

y^)  l.  4.  et  5.  D.  de  teftihm. 
^f)i.4.X,deieft.cog. 

R 


Sj9  X*UB1  II.  T1TVLV5  JOaV  y 

cum  teftibus  fidem  h^tre  debeDt.  m)  .Suntgiw 

^raLtftf  9  qu8B  ilk  careot  auaoritat^  .    ^ 

$.    IL 

pvBLicA  IuDt|(i)  quae  tmmAGmtiJ^gitu 
€spituti  vel  iHofmUico  aut6efaicOfm)ye\  peraw^' 
aum  publicam  confefbt  0);  (2)  aSa  iudiaaMoi 
EuQorirate  iudicis  per  a£hiarium  conTcripca:  7} 
(3)  teftium  fiibfcriptione  munira;  modo.  adhiic. 
viuant,  vt  manumfiiam  recognofcere  valeantS): 
f4)notariorunH>rthodokoruminftrumenta:  mm 
iareticarum ,  e)  quod  ad  tres  religiones  in  impe- 
rio-approbatas  eztendi  nequit.  Si  notarius  p^ 
tocollo  confedo  decefTeric^  iudex  ordinariu^  ex 
eo  inftrumentum  conficere  poteft,  quia  caufaoh 
gnitionem  defiderar.  ^)  (5)  Scriprura  ex  arcbi* 
w  defumta,  et  a  publica  perfona  cdh(cripra.  9) 
Denique  (6)  libri  parocbiales  pro  fide  a£hium 
parochialium  conlcripri.  &) 
§.    111. 

pvBLic A  plene  probant,  et  quidem  autben* 
tica.  i)     Exemplo  non  creditur,  x)  nifi  fa^m 

fiie- 


m)  C.  10.  X.  b.  t. 

•)  e.  2.  de  •fic.  iud,  erJin,  in 
'C.ibi:  in  snftmment^  pMic$ 
yel  fdtentibus  Htteris  figiU$' 
rttmjiiorum  vel  dlterius  dth 
thentici  munimine  roberdtis. 
Non  ddulterine  et  furtiuo: 
€.  5«  X.  dt  pr$b4t.  noQ  cer- 
rupte  c.  6.  X.  h.  t. 

fi)  C.7.  X.  If.  t. 

y)  c.  n.  X.  deprdfdt.  a  iu- 
dice  ll*gitime  requireQdj.  c.f. 
X.  de  prebdt. 


i\  c.  2.  X.  l.t. 

%)  c.  13.  X.  de  baret. 

O^t^*  X.  b.t.  ibi:  4i 
petiti$nem  eerum,  dd  ^tmfer* 
tinent. 

n)  c.  13.  de  frafcript. 

S^)  ConciL  Trident.  Seff. 
XKIF.  de  referm.  mdtrim. 
r.  I. 

i)c.2.X.i6.^ 

%)c.i.\.b.t. 


TIDB  mSVaiYMSVfTOlLVM.    ^ 

idpritare  indidtf » jpneuit  di^  integritare 
icorum  cognmofie»  dnnis  etfftn  ilS|  qgo* 
:ereft>  eraccedeflireiiiftacaofi^  td>qiaiiflt 
iifh  fii£h]in..A)  £x  hac^innraaiipiie  ihh 
I  non  naicicur ,  (ed  aMtiqmuA^  fi  qaed  fato-' 
plicansi  conleruatiir;  fi)  -  i 

^    IV.  V    •; 

L1VATI9  ferifftwit  et  MHmMpmHmt^  iaA 
i,  y)«quali8  fidesJiaud  tribileifdai;  %r  fi6 
rAf  cinjualibus  ecclefianam  «it.ftKNhifttH 
;  nifi  (a)  a  publica  et  iurata  peribna  c6fl« 
I) :  (b)  antiqukate  temporir  robbratis  0) : 
I  ab  aduerfario  fubfcriptis  &  recognitia; 
£lo  contra  fcribentem  probant,  ficau&n» 
li  adieftam  habent.  tt)  Deniaue  (d)  pro* 
iam^  fi  fides  publica  iis  tiLConjuetudine  vel, 
iptag)  iributa.gg) 


KXb.t.  \h\:fiin. 
4  pTffpitr  vttujigtem 
er  alum  iujldm  cdH- 
npldri  petantuu 
V.  X.  de  confirm,  vtili 
l  ibi:  cum  non  fue^ 
>er^dmiMy  fed  pdpy- 
iptd,  qudfi  idm  nimid 
r  conjumtd.  Coof.  tom. 
6. 

X'deprob. 
1].  X.  de  prafcript» 
'derdntes  etiim  Ubrum 
nyquem  non/tifl»ecium 
u,  Ucet  non  in  nojlrd^ 
erdindlif  S,  Hdiiridni 
i't  inuentus,  quieum, 
cdmerdrius  fUerdiyde 


cdmerd  b.  Petri  Jkscepit  ^  nee 
credentesy  ipfum  Jirindrium 
(cumiurdtusjft,  ^iumjmtm^ 
fiaeliter  exequi, )  dUudfcrip» 
ftffk^  quMs  d  teftibus  diceremr^ 
•)  c.  13.  X.  de  prohdt.  Hm 
au6h>ritas  operatur^  vc  iura« 
mento  fuppletorio  Oorrobo*' 
rari  qucat.  Conf.  tom,  I.  b,  u 

§•3- 

«r)  r.  14.  X.  b.  t.  ibi ;   conm 

,  fejfioni  tuajidtur^nifiprobd* 

veriSf  te  indebite  fromifijje. 

f)  c,  9.  X.  b.  t. 

^()  huc  rcrtincnt  ^mtsotd* 
tiones  priudta  parcntam  da 
natiokate  libcroriun. 


•      t     I 


9dO    .' ;  XllSI  n.  TlTVCt r  nitL" 


iif  tT  fi  V  M  B  N  T  A  >  fi  in  pronim  funt^  legi  tima 
ida  et  adnerfario  communieanda,  quoad 
CQnccrnentcm;  (j)  H  iion,  iditio  eoruui 
la.  Produ£lio  fieri  poteft  etiam  poft  po- 
lem  atteftationum,  vsque  ad  eonchijionem 
iff  mid,  t)  nili  terminus  probacorius  pra^rcriptu^. 
Poft  Mir/i0o/7f m  nouiter  repertaadmittunrur,  li 
ilirtlDeiltofirmauerirproducen&,  fe  eanouirerre? 
pJBlfle:  v)  non  item  poft  rcm  iudicataaL  ^) 


tDiTio  docafnemormn  ped  potefJE  vd  ife 
Urtio^  aAione  deedendo^  auc  hodie  per  mandata 
&'C  vel  ab  adwnfario.  AAor  re^ariter  reo 
•d  fai  defenfionem  edere  Athei  inftrimenta  prth 
pria^  non  reus  adori  ad  intentionem  fiiam  pro» 
bandam)  %)  nifi  fint  communia)  %//)  vel  ab  eo 
fiibtra^)  »)  vel  alias  aAoris  propria  finL  £r* 
r/f^/  etiam  idem  priuileKium  tribaunt^  quod 
ffco  concefiTum»  de  quo  oubito.  m) 

§.  vn. 

FiDBS  fam^  infirumentis  etiam  puUidfl  * 
fiibtrahi  poteft  (i>exceptione^^^,  teftibns 
pluribus  euidenter  probata;  P)  hac  probata,  et* 

iami 

« r)  r.  5.  X.  h.  L  npuirmHinllrmnent&rtml^i^ 

t)  €,  9.  X.  L  t.  n§n  Jebednt  inftdnr^ai. 

v)  r.4.  X  di  except.  Ibi:  xi  ^.i.  X^iep^Mt. 

fiiemfdciei  iurdmentejefefim  ^)  r.  u.  X.  i.  t. 

mdmn  dd  iUim  netmdm  fer»  m)  e.  4.'X  ie  teftih.  eeg^ 

yenijfe.  e.^deelea.  in6.  m)  tem.  L  b.  t.  ^  14« 

^)  c.  10.  X.  de  fent.  etre  .    0)  c.  4. 10.  X.  b.  t. 

iudic,  ibi;  cmn  fub  fratextu 


BE  PIDE  INSTRVMENTORVM.     26I 

km  (ententia,  vsqae  adXX  annos  retraftari  pot< 
cft.  7)  laantiquis  argiunenta^probabiliat  qufls 
diplomatis  fidetn  fiirpe£tam  fadunt»  2)  fiifficiant; 
(2)  Contrarietatis ^  fi  quis  contrarias  inter  (e 
icripturas  produxerit:  0(3)  ^^Jitra  in  loco  (iia- 
pe£to:  0  (4)  ieOionis  ita  impeditae^  vt  l^  et.iii- 
celltgi  nequeant.  if) 


TIT.    XXIIL 

DE  PRAESVMTIONIBVS* 


8  Y  K  O  P  S  I  8. 


PrdJSmtii  quidf  I.  iuris 
et  bominis,  IL  Fundd» 
mentd  pr^efkmtsmis  iuris.  IIL 
dt  effeclu  pra/imtionis  bo' 
§mnis.     Pr£/umtio  iuris  et 


Je  iure  n$n  eft  frajkmtie^ 
IV,  In  Cdufis  erimindlibui 
neme  ex  prajumeienibus  con^ 
demndnJuSf  exceftd  cdufd  ha* 
rejees.  V* 


%.     I. 

PR  o  B  A  T I  o  artijicialis  fupereft ,  quae  trahituc 
ex  caufae  ipfius  circumftantiis  antecedenti- 
bus,  concomitantibus,  et  confequentibus, 
quse  inter  fe  connexae,  probabilitatem  quandam 
operanror,  quam  praesvmtionem  leges  ap- 

pel- 


y)  /.  12.  C.  dd  L.  Cornel  de 
fdif,c.6.  X.ie  exteft. 

I)  c,  6.  X.  b.  t. 

•)  c,  q,  X.  b,  t.  ibi :  im* 
fuidri  ei  fotejlt  qui  contrd- 
rids  inter  fe  Jcrifturds  in  iu- 
ikio  frotuHt ,  fidcm  JsH  inui^ 


cem  deroganteSf  cum  in  ifjmt 
fuerit  potejidtct  qudm  volue* 
rdty  nonpfoferre. 

t)  c.  3.  X.  k  r.  c.  7.  X.  de 
relig.  domib.  c.  14.  X  do  pri^ 
yil. 

«)  r.  6.  X.  b.t% 

^3 


sfo 


LU&I  II.'    TITVLVS  XXII U 


pelUnt.  Hac  enim  nihil  aliiid  cft,  quam  leghimd 
(onieBura  ex  circumfiatttiif  ^  optme  tnter  fe  cea" 
nt&€ntihtUjdedu8m, 

f  ir. 

HiiEC  fi  le^um  munimine  vBllataeit,  ruru 
dicirur,  er  vhn  earenus  prob^niii  habet>  vt  ooufl 
concrarium  probandi  deuoluar  in  aduerrariuro  5^) 
Tali  au^lorirare  deltkura,  boimms  dicitur,  quod 
iuJici  fidem  qiiidem  fAciar  aliquam,  non  rameo  in 
co  gradu^  vt  ei  fimpficiter  &cquxercere  quear. 

$.  IIL 
«Vl^gACdyutro  *«f//  nafcirur  (I)  ex  ^m/i- 
tate  natuntli^  quscirtefTe  praefumitur:  i)(JI)ex 
fiHu  rei  crditJariOy  q«iietregularifer  adefle  foler, 
x^  et  (ic  p(sedium  pracfumuur  liberum,  jec  6ii|ldi)8 
iitodialis;  (lll;  «X  cmtinuitione  tidutAtiehi/^vtz 
{lini  ftatus  X) :  ( 1 V  )  ^x  fenigna  intefpretatwni 
e^Ufj  inJubio  facienela.  Viwe  pro  qutriibet  iii* 
aice  in  dubio  capieada-pMefumrio^^quoA  offidll 
iiio  bene  fundus  fuerit,  fi)  et  quilibec  prasfiiinir 
turbonua,  -^     : 

f    -$•    *V.  ,    --- 

PRAESvuTiONES  bnminif  Ckjgytum  afSf* 

fncDta  leuiora  (iint.quar  probantem^i/imifisrf ,  fi^ 

^rohationem  nqn^rficiunt^  imo  cootraria  pirobft^ 

tione  eli^i  queuot.    Facivtvetian/ir/^/y^ 

pur- 


0  ^.  2.  i6,  X  b.  t,.€.i% 
X  i.  r.  r.  vn.  X.  dtfimfin.  in 
erdin  fge^ 

.  nyL}4.C.dfJir^jl^6.d$ 
hisl  qui  fiA  •Ptl  4t.  iur.  r ).  Jft 
inf.  d0  prt^i.  $M  hefuj^ 

€nlM.X.Iht*  .    ;- 


K. I m6.  (. ).  X.  iii  /1 4f  i4«, 
yr/j»».  f .  47,  di  K.  li»  6^ 

/1»)  €.  6.  X.  ir  hr»aHir«  €.»i6: 
XJtfenf.it  inMifUi.  c  i).  M^ 
difrafir^t.  (Ujm  piohickm 
Iq  contrariam  c.Ayinfi]^ 
de  tifiU.J^iL 


HE  PRAESVMTIONIBVa 


^a 


\  qua;  conirftriam  probationem  non  admittirj  non 
I  {jMi  pr^fumtio  ^  quam  difpofitin  legis  d^trminata 
\  efi,  ctii  abfoluteflandum.  Taliseft,  qua;  ex  tt 
tudicata  nafcimrj  ^)  vel  cx  immamrinU  temporCf 
^  vel  ex  fa£to  voluntaci  declaratee  conrraria  0 

§.  V, 
FLvs  praefknt  preefumtiones  in  cauArum 
ciaiiium  probacione^  ^)  quam  criminalium^  cuti| 
nemo  ex  folis  coniefturis,  etiam  vehemeittibuff 
coQdemnandus  Hiy^)  excepto  crimwe  bisrefcosi 
in  Quo  etiam  d^uV«T«  admifla*  ?) 


71X.   XXIV. 


PE  ivreivrAndo. 


m 


S  Y  N  O 

^  €hifiim$  pel  inuHdtU  in 
$Am  tBmi  n§n  c$nJHtmt. 
rhm  enuinet  y§tum.  IL 
NmfmUe  iurmdum^  Jei  im 
Pifk  meeefRtmii^  Tres  eim 
efimieu  IVL  De  f$rm$dd  /m- 
rmmek  IK  Frmtijfmnm 
m  sfirUrbmu      Vtmmque 


P  8  I  S. 

ex.mre  edmniee  dfiimm^ 
imn.  V.  Premijferim  iek^ 
et  viedrere^  nee  ie  illieitii 
frdjlm'  iebet.  Cmtinet  td^ 
eite  emiitienesj  qua  ipjt  fr^. 
miffiem  tnjunt.  Vltrd  iB* 
eentiememnen  exteniitmr.VL^ 
Alids  ferudnium,  etidmfi  d^ 
Sus  Jit  inudliius,  em  diiiT 
Sum. 


fS  e.  lCepnmdtrim.decufl 
Igfflbic  eum  rdtimdbiliter 
fr^tfmmuur^  qu$i  ienuneid- 
eimempMicefdSdm  iiem  ex^ 
^emt  tm  ipfd  iietcej!  minime 
tffserdueTttm 
..(^t.iyfi.  X  ir  femt. et 


•)  e.  6.  X.  ie  emiit.  ^' 

w)  c.  12.  X.  h.  f. 

()  r.,14.  X.  b.  t. 

tf)  e.i^.  X.ie  lutfet:e,.;j. 
%.  eei.  im  6,  e.  14.  'r/* 
eit/  ..  /  _    . 

R4 


964 


tXBilff.  TlTVtVS  rixtv. 


eum.  yjl  Ah  €9  dhfihtis^ 
prm  Jtbi  vxndiiAt  pntiftx, 
QudXinm  ffijUfi}  VIIL  Im^ 
TAmtntum  sfffrfmum  btn  dt- 
tifinum  efi  rri  TplunUrjum » 

Ttl  nttfjfitrium   IX.      Ktf/w* 

fmnm  ati  dtffrdinrf    X, 


I 


^s  dfftrdtf  xr  2?* 

ftrrf  XIJ*  incdufd  iimhpri* 
Tdti  Arbiirii.  XUl  Fr^fim 
ium  4»t  Ttftftndum ;  ditdi 
Ttc\^fdns  prc  {onffJI&  hdhttnr* 
XJK  iicctjfmi  tmffttiiu 
XK 


SAEPE  ctiam  prpbfltio  iuramento  fit»  vel  pcr- 
ficirurj  vei  conieftura  ad  probandum  aadi^ 
ftadiluitur  fit  per  delamm  aparteparti 
iuramentum  in  iudicio:  t)  perfkitvr^  per  iura* 
mentum  fuppletorium  i  tmieQma  diluitur  per 
pargratorium.  t;)  Eft  vcro  ivfcAMENTVM  affe* 
veratio  firia  et  rcligtofa^  in  cuius  confirmatuh 
^cm  DEVS  vocatur  in  tificm  ctvindiccm. 

J.    IL     . 

;  VNDS  (i)  duo  conftituam  iurafnenffltii^ 
tum  affeueratio  grauiffima :  tum  adiunfia  i«w- 
tHtioDEIm  tejlcm  et  vindiccm:  (2)  fbla  obtc* 
ftatio  noQ  facic  iuramentuni;  ^)  alioquio  Chri* 
ihis  fflppius  iurafrec  contra  propriam  aodrinamp 
(3)  Idem  dicendum  de  fola  inuocatimc  in  teftcm^ 
4uo4  alioquin  pavlvs  in  literis  fuia  faepiusia- 
nffet  cohtra  do&inam  christi.  x)  (4)  Pro- 
prie  in  iuramento  DEO  non  fir  votum  nec  ei  ali-; 
quid  promittitur.  ^) 


▼)  c  a.  X  if  frchcf. 

•)  e.f.Xt.r. 

f)  VremnceGairiiit  at« 

aa.f.2. 


%)  t§m.  I.  k  t.  5.  7. 

4")  Qsi?^  ttmen  alezak* 
OSH.m.  ifl  €.  6.  X  b.  t.  iQ 
mtnte  habniire  tpidetnri  deatt 
fide  pjkrdrumfihmtke  tttrs^^ 


-Jl^."   DliHlSieTVlt A N D 0. 


§>  m. 


265 


POitiLO  (5)  fbphiftica  et  callida  verborum 
concepdo  aut  incerpretario  cum  aJfeuetMtion^ 
feria^  in  iuramento  neceflaria ,  w)  aur  (  6)  hdiW* 
tas  iurandl  cum  prouocgtione  vindiBa  diiuna 
fubfiftere  nequit,  fed  regu/ariter  abftinenduta 
f  iureiurando,  nec  illud  appetendum;  %)  fol^. 
r^^jfizrtf  iurantem  excufante*  3)  Vlterius  (y) 
itas  ^  et  iudicium  in  iurante  defideratur,  ^vt 
em,  de  qua,iiirac>  ec  vim  iuramcnti  cognitam 
liabear.  7>  «^w™.—  - 

f    IV. 

;  DBKiovE  (8)  talls  quoque  formula  in  von 
|!amenci8  aflumenda,  quae  indicat,  Deum  imiocar 
fi  in  teftem  ec  vindicem.  Id  (a)  docem  foDem* 
nia  iuramentorum  varia  apud  omnes  gemef  9 
quae  fenfiim  Numinis  cuiusdam  habuerunt,  vfi» 
ttta;  t)  hodie  vero  illa^  quae  apud  iudaeoa  mar 
gna  cnm  praecautione  adlubentur.  $)   (b)  Qius» 

VIB 


yirim  Jehitcresj  eegenJiJUni 
bOMINO  REDDERE 
IFRAMENTFM.  Inde 
Skmt  Dccdlitas  relaxandi  ia« 
Kimentnmi  vicario  Dei  lore. 

•)  r.  9.  C  25.  f  I».  5.  An 
poodfez  hoc  monitam  ob- 
ftmaoericinr.  tf.A^/iF.f.^  da« 
Mto. 

•)  r.  a.  5.  C.  M.  j.  y. 

iO  ^.  ^tf-  X:  ifr.  r.  ibi:  di 

jWriMMIVllMfl  Mll  miPet  fUeH» 


iueere^  Jei  necefpiMs  tretere 
impetHefd.  conC  r«  4.  X  iit 
f/eff. 

y)  Dicantor  vulgo  treice^ 
rmtes  iHrdmemerumf  relati  ir 
propheta  ibrsmzaIVi  3.10 
r.a(5.X.  A.r 

l).DequibasagitB.  ltdo* 
V  X  ci  iefiUemmbAmememer. 

f)  Nooam  fbrmam  inra* 
mencornmy  qoam  in  nanun 
ioramencif  anno  1717.  necct? 
fiiriam  aedidic  potendff.  Ret 


^      tiviii^Miyrrm^mm^ 


vis  iuramenra  ad  rcHgibhent/cuTTarans  aSdi^s^" 
attemperanda;  quamuts  ea  fQrmula  ts,  qui  iu- 
Hmentum  exigit,  retigionem  faliam  non  ftppro* 
^  bet-  (c)  Inde  ab  antiquo  receptum>  vt  iciunuf 
iuraret-^)  (dj  Hoc  intuiru  in  iure  canonico 
ad  Ycltquiar  fan&orum  <;*)  formula  direfta,  *t)  vel 
ad  auatuorcuangeliit,  S)  (e)  Proprer  proteftan-» 
tes  legibus  imperii  fllia  formula  praffcripminnei 
go[iis^  quae  inter  catholicos  ec  proteHantcs  ge* 
runtur-  *) 

^  §.     V. 

W  iVRAMENTVM  eft  vcl  pfomijp^rium^  qu(y 
vel  aliquid  promitu[nr,x)  velj  quod  debetur,cofl- 
firmatur:  \q{ /fjfertarjiuf^j  ^  ^uo  veritas  fafti  »d- 
ftruitur.,  Vcramque  fpeciem  non  ex  iurischd' 
Hfy  Ted  canamci  principiis  seftimandam  efle'cea^<. 
fkk  fkmtifiex ,  h)  qus  etiam  prorefhntes  recepe^ 
runr,  'vel  retinuerunri  ea  du6li  opinione»  quod 
cdnfibiehciae  magis  confulerenr. 

§.    VI. 
"   ^  QViA  in  ptomtfforio  femper  %deft  promis-; 
ii6'V6l  paQum  iuramenro  vallatunt,  inde  (i^ 
jbramencum  cale  nec  vi  nec  dolo  extorcumeftede- 
bec;  /x)  quamuis  nihilQminus  ius  canooicum  r^« 


fiiagps  Brkaooix  et  EleAor 
Haiuioaeianus,  retoU  in  ^. 
|mi.  ivifi.  I  iur,  eccltf.  quam 
alia  iudicia  etiam  recepe- 
ir^jot.  . 

0  <•  i^«  C.  32.  f.  5«  ibi: 
^ncftnm  eitMm  videtur^  vtt 
aui  iu  JdnSis  dttdet  imnare^ 
Jt^  igiuMiu,  fkeidi  cmm  ^—ti 
iemeftdie  ei  immreDei. 


n)  (ecoodQm  e.  9«^C  tf^ 
j,  6.r,i2.  Ca2.^.i. 
9-)  €.  9.  C,  1.  q,  7.  4  A 

r.a.  $.3. 

«;  Ezemplum  in  ribii.  MU 
A)iar.2.i&.M»6. 
met.jfmt.  e.  ^  A^l.  i»  6.  ^.  iIk 


IM  TTABTTlt  Alf  DQb 


m 


Umm  iuramnti^hoc  tefif  necef&riim  cre* 
r^  qnod  itts  Dm  ex  ittd  qorfimm  fic,  vel 
•^  qiiod  iudex  deceroere  debeer*  swaxa  Ahi 
imimficoUigttorumrneeiie?!)  (a)Noa 
fimt  iQmnenca,  quae  mprmmiicum\Aiitii 
idmr ,  o) .  «deoqoe  Jemper  ib  eb  esqiHcnll 
knr^  fi  in:eiiieprflekdickimr:yiKgit./i^^ 
icnm  ooneni  faonot  morf^  ec  kp».almlut» 
ittinas  ncm  eft;obligacofiitnr|i^  cnm  jaM ' 
ic  efle  vimndum  inifuitstiti  ^)  (4)  $ioMil 
siio  sb  ep ,  cui  ptomtfiio  hSbki  remiaijpQSk 
cs  ec  iursmentunL  t)  fisriccr  ^(5 )  ndc&iiii 
acnm  in  (e  continec  taeite  omnes  condicio- 
quasipra  promiffio,  v)  mulro  magis  ergo 
[tas  conditiones  exprefle  adi^£)^s,  nifi  re« 
\  ftierinc.  (p)  ( 6  )  Non  extenditur  Vlcrf  IP' 
I  fiiflaepromiflioniS)  %)  nec  ad  cafuin  iitbjpi^ 
n>  ^)  vei  non  cogitatum»  eu)  vel  deniqu^ 
idtum  fa£lum.  0() 


.2.M5.  X.A.f. 
[Qde  trafta  obferuantia 
apdi  fr^  nUxando  its* 
t§  ddiffictHm  dgendi. 
:.  aS.  X.  A.  r.  c.  ^.  X. 

£,  19.  X.  b.  t.  etin  iure 
ranttqufor  dominus. 
:.i%.  de  R.  1.  in  6  €.12. 
^wr.  c§mfet,  c.  8.  C.  22. 
bi  -eiemplam  de  H^ro- 
iutt.eoti.(,i.b,tJ»  6. 

'.ig.  X.£.f.r«i.  i/f  r^»- 
»^.r.22.C.  in.  f.  4.  ibi: 
enfmnmnibbHieftiSih 


§.Vih 

/mn  inuinitur^  vt  effet  vinciH 
htm  iniquitdtis  vel  cmmcun* 
f^e  crimims.      .  -     ^    . 
r)c.i.X,deff§nfiil.      .^   % 

v)(.25.  X.  i&^  f.  r.  3. 3^*,f'f^ 

ibi:  iurdmentum  emn'yi§nU* 
gdtyqHipraJHtitf  dnm  Ae^cA 
frnftitum  fueritj  fimdri  s^ 
gligitf  quod  fromifit. 

f )  c.  fen.  X.  ^  (#J»ifi>.  gf^ 

x)c.fen.  X.bJ^  . 

^^c.vluXdeeccLdiif. 

«)  r.  80.  X^  i.  ^' f.  !•  X  ^ 

rfOfMr.  <•  ; 


jl68  tlBRl  II.  TITVLVS  XXTV, 

§•  VIL 
DE  cetero  (7)  omne  iuramentum  feruandum 
eft,  quod fernatmn  non  vergit  tri  dtfpendium  faiu* 
tit  atern:Sy*  3)  Ucet  a£lus,  cui  ftdie^um,  alias  in- 
validusfirj  vttamen,  parribus  volenribus,  fubfi- 
fterequeat,  Hoc  iure  itaque  iuramentucri  nth 
tmm  vinculum  addit  4£hii  nuUi  contra  ius  doilet 
'y^ad  effb£tum  inde  valicietf^^;7(//et^xr/^/^ffA-  t) 
Hoc  ipfb  tamen  vfus  iuramcntorum  in  immen* 
fum  au^lus  in  caufii  extraiudiciaiibut  ^  conm 
mentem  et  monirum  nollri  raluaroris,  atque  hxt 
pr^terea  ad  fora  eccleiiafUca  uracla?*  ^) 

$.  vin. 

DEMiqvE  vlnculum  hocamittit  deiureca* 
pt^^per  ^folutionem  ab  illoi  ex  io^  caii&)  .0 
5^^iam  fubditbs  et  vafidloS)  depofitis  regibnfl 
<  yd  unperantil>us  «ut  excommunicatis,  ab  eo  It^ 
Berer  pontifex)  tquod  Galli  haud  admitcoqCt  lo^ 
nec  hodie  Germaniinimia  pontificispoteftateaa- 
inbdatn  frada.  Epifcopi  etiam  iilad  relaxaoc^  fi 
de  eius  validitaie  qubitatur.  ^^ 

•  5.    IX. 

IVUAMBNTVM  ajfertortum  in  iudidis  plw* 
fiatur  vel  a  liti^antihus  ^  vei  a  tejiibus.  Oe  hoe 
fupra  aAutfi ;  illud  yero  litis  deciforium  tu^^j 
quod  vei  pars  parti  defert,  vei  iudex.  IHoa 
voluntarium^  hoc  neceffarium  vel  legali  didtor. 

iUud 

/8)  €.  a8.  X  et€.  a.  i.  tJn6.  X.  de$(tn.  e.f.  X  &  laret^ 
e.  t.difd(t.  in6.  '  i^  €.  24.  X,  ieeka.  «tf. 

-  i^  A  r*  C.  if  tfL.  qaaiklo  edam  priofitui,   ed 

^  I)  nm:  1:6.  t.%.^t.fq.  prarftitoiii.  e.  13.  %  4e  eeiA^  ^ 

$)  €.f.def9r.€mfetM6.  t^tuXih^  *  ^^  ^ 


niud  fuo^  modo  secdiri  pottfta  nbn  aeqat 

hoc  n)      -     ^  ^—     •'     .'  •■'•♦  "-•■  '•  '  'r^^   . 

_  voL^TARivx  pv*  Duti  ddeff  fiipetf 
eojquod  probflndumertt^indiceipprobimr.^^ 
>Qui  plene  probaui^,  iunre  iHiDliu npn  cogknri 
iiulla'  confuetudine  obflSuite.  *i)  Deiertiir  cpl* 
cunque  ftduerrario,  etiim  derico»  ec  QOnicliii,  if) 
puberibus :  ^)  non  (icile  illiii^ui  de  periurio^ jfii^; 
:'|pe^t  funt»  fideoquei  probitomMeMwifyidetar 
^periurit,  delamm  ctiim  |K>fliiC6eptiiiooem  iuftC 
rcuocarur.  u)  '  .^     ■-" 

§.  3a 

DE^BitT  iuramentum  in  defe£hi  probatio-^ 
iiis  is^  cuihsfcincumbityv)  licet  nitiil  probauo* 
rit.  {)  Procuracor  aon  aliter>  quam  (peciali  man* 
dzx^  inftru^uSj  vel  cui  libera  bonorum  vel  caufie 
fldfniniftrado  commifTa.  6) 

§.    XIL 

DEFfiRT VR  tam  ante  quam  poft  litem  con^ 
teflatam,  licetin/)ro^iif/ox?^a£lor  defecit)  modo 
b£c  adhucintegrafic:  if)  tam  in  prima,  quam 
iecundfi  inflantia.  ^)  In  Saxonift  tanmm  integre 
eft  detatio  a£^ori  ante  litis  canteftationempuram; 
reo  vero  etiam  poft  eam  fuper  exceptionibus 
peremcoriis. 

J.  Xllt' 

# 

»)  f,/.  X.i. r.  »)  e. «.  X.Jepr$b4t. 

*)  e.t,  X.  Je  fr^hdt;  Q  l.^s.fr.  D.b.t.ii2.C 

«)  cir.  r*  3*  Jr  rri.  rrri. 

k)  €.  76.  X  h^  T,  %)  c»  4.  Je  fr§€m.  in  $• 

X)  t^  14.  tt  15,  C.  tt,  f.  5.        ir)  /L  I4.S.}«C. ^rM»MMi. 
Lg,  X  defr^h.  feiHn.dif  de  fr$b.  fcr  deUs^ 

§t)    €*  5«  tf.   C  U.  f.  5.  HI-      IMTM.  $.20. 

itHvt  ddfT0t*SiX9n^ tit.  tt.       c)  /.  4.  C ir  /l»^.  4!^tf« 
17. 


i 


D^EFERTVE  in  qmciinque  canfe  r/cffff  pri<^ ' 
V9ri  arbirrii,  de  qua  transailio  permifla  eft,  vt  ia 
Caufisy^pjsr/tf/iwffirj  ctiampr/rcrtfOT, ff^crfi  de  ma- 
tnmonU)  conrrB^o  non  conlUt  j  cum  de  hac  cau^ 
fa  tranfiori  queat-T)  Tl^oxxy^toad matrimoniumj 
de  quo  conftar  |  ^tffhiuendum  t  v)  yei  ia  caulU  b§* 
iteficialihus^  fp)  aut  criminatzbusry^  ^  i^lS' 
-  -   $.    XIV,  *« 

1  DStATVii  iQramenmm,  ethidicisyrfl/^f/tf 
M^rfoctttoriM  approbarum ,  aut  pra^ftandum ,  auc 
referendum»  \f)  In  praxi  etiam  integrum  eft  ei, 
cui  delarum,  confcienham  per  probationem  de« 
ftndere,  quod  etiam  turecanomco  non  nifinece^ 
fitate  vrgente  iurandum  fit.  ai)  lurare  recufant 
pro  contefTo  conui£toque  habetur. «) 
§.    XV. 

ivRAMENTVM  neceffartum  vel  legide  a  ia^ 
dice  deferrur  ex  iufta  cau(a,  (i)ad damnumdola* 
vel  cutpa  lata  datum  reiarciendum,  quod  in  ii^ 
tem  vocatur.  3)  (2)  Ad  quantitatem  detenni^ 
nandami  fi  in  genere  de^debito  conftat.  |33)  fj) 
Adfuppiendam  probationem  femiplenam,  7) 

maxiase 


r)r.  a.  X.  diJfoHjiU,  t§m.  L 

r)mioi7$lib.  ILq.i6» 
v)  €.  7.  X,  difent.  ttrejih 

*  ^)  €.  10.  X.  de  trdnsMB. 

X)€.f.  X^.r.ibi:  fiecB^ 
cedt  eenuente  aSune  fM^ 
fd  reftrre  (  vel  deferre  )  i^MiW- 

m$di  imtiunmdim^  qaodde 
crimiiiaUta^  flMa  acdpieA- 
dluii4- 


^)c.fX.b.t. 

^)c.26.X.b.t.  ' 

«)  /•  38.  ^.  f'  t.f.  de  €§i^eff: 
in6. 

fi)  c.  7.  X.  de  biSf  qm£  9i 
met.fiftnf.c.  7.  X.de  iniur.  ei. 
ddmn,  ddt$. 

fifi)c.yi.Xb. 

y)c.f.X.b.t.\hUnifiiu^ 
dex^  injpeciis  ferfenifim  i$^ 
cdufk  drcumfidmiisjUtsdaSim 
ti  yidedt  de/erendum. 


,XIB.  ir.TIT.  XXV.  DE  EXCEPTIONIBVS.  V/l 

naxime  fi  reo  purgatorium  tuto  deferri  nequit. 
'4)  Ad  purgationem  faciendam  a  grauato  Xufpi- 
:ionibus,  f)  eciam  in  cauia  criminisi  i)  et  ma«\ 
ximoniall  Q 

TIT.    XXV. 

DE  EXCEPTIONIBVS. 


SYNOPStS. 


TDefntdm  iupUx^  vel  c$n* 
»^  tfsriwm  vel  exceftUnes 
feremt&rids  pr§bdnd§.  I.  Ha 
Memum  pr^bdniUy  fi  db  dclo^ 
re  fr^bdtic  fdctd  et  defuper 
fr§numidtum,  lure  Saxon. 
indi{iin£le  dnte  publicdtionem 
dttejldterum.  11.     Probdtio^ 


ne  exceptionis  perdSd  replicdC 
reprobdtio  dctori  concedenddp 
non  vero  bodie .  vbique,  IIL 
Nifireus  exeeptiones,  poft  L. 
C.  demum  ortaSj  in  reprobd'» 
tionem  deduxerit,  contrd  qudt 
dclori  noud  reprobdtio  per» 
mittcndd,  IV. 


§.  I. 

PROBATiONEab  adore  perafta,  reointegra 
eft  repYobatiOy  quae  fit  (i)  probando  dire&o 
contrarium^  de  quo  fupra>y);  (2)  vel  per 
exceptiones  peremtorias  ^  litis  conteftationi  hodie 
fub  pcena  pracluji  anneftendas ,  5)  fed ,  proba- 
lione  ab  aftore  perafta,  demum  probandas.  Ne- 
que  enim  his  exceptionibus  reus  fatetur  inten- 
rionem  a£loris,  0  nequidem  per  indire£lum,  fed 
hic  nihilominus  illam,  quatenus  negata  eft,  antea 
probare  debet. 

$«  ir. 

%)c.f.  cit.c.f.\.quimd-        n)  tit.   de    teftib.   §.    20. 

mm.dccu/.  pojfunt.  p.  !54. 

t)t.  t,X.depurgdt.cdnon.  ^)  R.   L  de   dnno  1654. 

^c  10.  X.dede/ponf.impffb.  §.  37. 
c. 7.  X.  defrigid.  et  mdtef.    '  »)  C.6.X.  b.  /, 


J.  ir      

II AK  uprohittionis  fpecics  in  eo  differunti 
^od  prlor,   pobiicatis  feftiuni  depofirionibus, 
pcr  aiios  teftes  ex^^luta  fu;   «)  non  poftenor> 
quamreus  adhuc  fufcipit,  fi  a£ior  inrenrionem 
fuam  probauit,  et  fententia  defuper  hta  fir,  >*} 
Verum  haec  difTerentia  de  iure  Sdxonico  et  alio-  i 
rum  locorum  non  acrenditur,  fed  indiftin^e  re*  j 
.probario  fufcipienda  aiire  publicationem  auefia^  ! 
tionum.  fc)  ; 

$     III.  I 

pAHiTEit  a  reo  probara  exceptiove^  aftorl 
imegrum  eft»  eam  elidere  per  reprobationem  rt* 
plicte.  v)  Huic  vero  protraftioni  litium  fiic* 
airfum  eft  per  conftihiciones  prouinciales  vtrid* 
rum  locorum,  quibus  cautum,  vc  reprobatio  caia 
probatione  rM/fi9(SV;9i  peragatur.  Huncinfinent 
quoQueftatimlitis  conteftationi  anne£lendae  faar^ 
vc  ador,  ftiscepta  probatione^  eas  fimul  ftidm  #^ 
dere  queac. 

$.    IV. 

DBNK^vB  que  poft  L.  C  demum  nafcoa- 
tur,  aucin  rei  notitiam  veniunt,  in  reprobatioiie 
•dhuc  admittujiitur ,  licet  litis  conteftationi  haud 
tonexae;  ^)  quamuis  eo  cafu  noua  reprobada 
a&ori  concn  eas  non  deneganda. 

ft)  c.  il  Z.  iktefiA.  Je  •rdin.  e^Hii.  ibl:  nmj^ 

X)  /•  8*9.  C.  b.t.  liAtm  fpoliatus  dme  refiku^ 

^    f&)  tem,  L  eie.  de  tefiih.  ti^nem  ncn  (•gdt^r  vUdtenm, 

|.  41.  /  ,  tefvniere.  ' 

v)  coaviHVt  inimr.ed'        {)  ORiiBHffa.  in  primc: , 

n$n.  If.  t.  $.  40.  et  42.  exccpu  prn.  ciml.  Ui.  l.  c.  ^iJiO.S» 

cxceptiooe    exeommmucdti^^  ^%. 

mstC.^X.khf(tJf9lii.c.'t.X»      ,  , 


TXT.    XXVL 


«» 


PRAESC  illPTlONIBys.' 


•  Y  tt  0  F  8  r  li 


Pii  4ipdfitii$dVil  9X' 

IL     uU  frnfwf^^ 

iluUbdbiBMem.  J^ 

weftiiff  mc  pr^firi' 

Tiumm  frifift' 

ft  in  f^^te  fer  t$* 
fUs  nHtffdrU  y.  lu' 
ttu^  dliquanJi  etUm 
imi  tmfmt  frafiri- 
Vh     Sifiitmr  cur/M 


9im  mf  inriii  mfiiktmdn 
riL  Fiiitttmrmfiimrj^ 
iHrdlitira  iimliiit.  .  ITffi 
.  Timfm  m^iHttwm»  JZ  JEtt» 
JU$iaimd  itifiid  MbA^ 
pilmm*^  tnjiitm.  X  Mm 
ilr  tt^it*iHmimigligmium 
ibHiiriliiidi.  XL  Eximflg 
Luims  frxfiriftiinii.  XIL 
TimfHs  immiwnridk  ditittH» 
tur^  pU  tmlU  fTitfiriftii  bi 
imttbdk^.  XIU. 


;ft  pereAtbrias  infigne  IttofflefltQfii  Ii^^^«,«a»^ 
prafcriptioniJ^exceptip^TLh  allegame  legi-^'-«P'^  *^ 
t  probailda,  e)  veh  facultat*  probandtt^^^/^!^ 
Ta,  pettoda  reftitutidm  integrattt  ab  «ccle*/^v^^^*^^^ 
adhuc  opponi  queat.  tt)  Eft  vtro  ^^k^/fy'^  ^'l^ 
r  I  o  ♦  exceptio  ahori  oppofita ,  dua'  e^  qud^^^  t^.^^ 
fojfeffime  dominium  vel  fimiie  ius  in  ri ' 
ibi  acquifitum  y  vel  ex  folo  lapfu  tempotit  ^ 
^itm  prafiniti  y  aSioris  ius  amijfum  ajferit 
lus  canonicum  enim  prafcriptionem  hic 
rat,  pi^out  a  ivstiKiANo  cium  vfue&^ 

pionS 


n^^ 


^Tf* 


Xtdifrtliit. 

Utf/lJur.CaM.) 


-^l 


^4       i.iBftiii.  ^TiTVt^Tf  xin. 

fime  eft  coofiift/Vper  OMdna  txe^tiatif 
fiocipofiiik'  '"    . 


r^- 


•        -    .  f  n. 

IST  inuiiiiepiafcripriodnplex:  veliiM 
«NM,  qat  dominiiini  vel  fimile  lus  ez  futl^ 

f&akut,  qut  ius  igendi  ez  lapfii  temporis  { 
finin  amitdniri  ooncnirence  nnlla  t^effim 


f;  •«!.■■ 

ACQVisiTiVA  nafcinir  ex  ijualificatM  \ 
fiffione  rei  vel  iuris  atieni.  ^)  Qualitas  poi 
^onis  defiderac  in  pofleflbre  (I)  bahilitatfm 
ptffidenii.  Etenim  (a)  laici  cum  decimas  eccli 
^^/Vtf/ySt^i^poffidere  nequeant  hoc  iure,  eas  q 
que  nulla  racione  praefcribere  valent.  o*)  E  c 
trario  ecdefia  vel  monafterium  in  aliena  pac 
cia  eas  XL  annis  acquirere  poteft,  t),  quia  p 
feflionis  decimarum  capax  eft.  Pari  ratione 
HsdiEiimis  ecciefiafticce  mcapaces  cenfenrur  Is 
ergo  etiam  prae^ripcionis.  In  vtroqpe  c 
abeunc  proteftances  a  cathoKcis,  et  laicos  i 
decimas,  quam  iurisdi£lionem  ecclefiafticani  {: 
fidere  pofle  cenfent^  hoc  effe£lu,  vt  illas  c 
.tra  ecclefiam  prsefcriptione  XLannorum;  h 
vero ,  cum  ad  regalia  prmdpis  pertineanc^f^JK 
ris  immemorialis  praefidio  cueri  queanc. 


§' 


C)  e.  ^  de  R.  I.in  6.  t)  r.  fc  X.i.  t. 


^^»rf  PRAESCiltPl^ tONIBTI*        HSfff 

VLTBRIV8  (b)  qui  fiH  noir Miffi^cr^  6d 
ffiirrDoinine,  nanquafn  praefcribtt;  t/)  et  de^ 
|ue  (c)  tantum  prsicriptnm,  quantum  poflb* 
iL<py 

^  f.  V.       ;-  ■ .'  ^ 

iNPntMxs  vero  in  pofTeffore  i^ctqpiidf 
l)  tmgfiJet^  vt  fiU  ftm  Mlienam  fi^mlS^% 
miBa  temMris  parte  rei  bebeat  tfmjnentum 
mtt.  x)  Hoc  iure  itaque  jSf^rriMrf^  mgtk 
f/  omnem  impedit  praefcnpribnemf  etliuai/MN 
^itempdrif^  contra  iuris  ciuitis  pnndpiai  >//) 
od  vlii  totius  Germaniae  reruatur» 

$.    VI. 

PHAETHREA  vcro  (III)  iuftum  titufum  de- 

arantleges  in  Jofjgi  temparis  prsefcriptione;ai) 

lo  ptobaco ,  nihil  impedit,  quo  minut  rem  pri« 

ti  ecclefia  hac  praefcripcione  acquirere  quear« 

In  hngiffimi  temporis  praefcripcione  titulut 

noa 


»)  r.  17.  X.  h.  U  ibi :  fn^iiS^ 
Ufitm  K.femper  in  qudfi 
Tefwne  fmjft ,  eum  fro  ei, 
mfttTie  tm  et  dnteceffttum 
mmeXAciwmfuerit  etpra^ 
mm  iurdmentum ,  et  pcjji" 
ft  is  dicdtur^  cuius  nomsne 
fdetur. 

f)e.^%.X.b.t.  inf.e.  29. 
di  deeim, 
X)e.vlt.X.b.t. 
4c)  €.$.X.b.t.in  qno  tex« 
j^bejmi    UgisUtms   fit 


mentioi  qao4  fine  dabto 
corraptum,  et  loco  eintt 
Tbeodofius  legisUtor,  rubftl- 
tuendum,  vt  pontifcx  4dLu 
C.  Theod.  dekBson,  eerfo  temp. 
fin.  rerpexifTe  vidfatur,  cea 
rede  roonet  acqsta  hi 
eomm.  ddb.t.  p,  4^0. 

«»)  c.  4-  X.  de  emt,  vend. 

a)  Nam  c.  3.  X.  h.  t.  de  re 
priudtorum,  accedente  ittfto 
titalo,  accipi  neqiiit. 


S  a 


276       tiBRi  n.    TiTVtvs  xxvr- 

non  dcfider«nir,  nifi  cmmvne  m  vel  prafumtU 
conura  polTeflbrem  miUtat  (3)  _ 

§.    VII.  ^ 

ipSA  poMo  porro  debet effe  (IV)rt>wfi* 
»Wtf  et  ^uifta.  Continua  quidem ,  vt  curfus  eius 
fine  inrermiffione  continuetur.  Siftirur  enim  ob 
iuftum  impedimentumyi)  vi  beUi  et  hoftilttaris,  y 
V^Xfcbismatis,  quod  fepe  adflixit  ecctefiim  Ro- 
tnanam;  demque  oh fidem  v.^cantcm  vel  rnpedi-' 
tam^t)  quod, qui agere  debuit,  haud  adfuerii- ff) 
Hoc  itaque  tempus  durantis  iufti  impcdimcnti 
fubduceudum*  i) 

f  vni. 

QViETA  poffeflio  tolliturffff^rn^^ww,  vef 
naturali  per  amiffionem  poffcffionis:  vel  ciuifi 
per  litemmot&m.  Jure  cBnonico  vel  foifl  eita* 
tioy  iegirime  infinuata,  fufficit,  quae  criam  lith 
pendentiam  parit.  ir)  Cum  vero  iure  ciuili  ttth 
eontejiatio  eamdemum  producebat,  haecquoque 
tantuminrerrumpebatvfucapionem^3)anrequatn 
eam  ivstinianvs  cumpr^efcriptionemifcuit. 


-    .1* 


FRAECIPVS  vero  (V)  ten^wris  prafititi 
ntio  habenda.    Contra  ecciefiam  et  pia  corfiorM  ' 
^lim  tfmntaj  0  iure  recentiori/  dudfai  iuris  ci* 


fy  c.ui>f.in(S. 
•)  €.  14.  X.  b.  t.    ' 

w)  €^^.€€1$.  X.i.t.        . 

i)  €.is.X.A.tM:  Ttm 


Jmbiua9  nenfi  qtUiiNigimm 
ridimplefs trajirifiii.  . 
f)  €tem.  2..Pt  lif€  ?f «t  A 
^)i.  it.de  R.Kl2.Mf 

fro  iflMT.  f 


Dfi  VRASSCRirf  lONIBVIi 


Vi1i$,  ^^Mgiias  inaomm  lapCus  Deceflariui 
cftf  x)  excepta  ecclena  Romanft)  qufc  ex  priuile* 
gio  ivsTiNMNt  ^)  centenariii  (i)  pr^fcriptio- 
ne  gsudet.  Keliqua  cemporum  Jpana  ex  iure  d-' 
"''  pecenda,  .     .    ' 

ATqvE  titc  prarcnptionedofninlumvdfr 
Viile  ius  v)  acquiruur.    ExfiinQiua  nafcitur  ex 

»10^^  mgHgentia  non  t^entis^  vbi  non  ponidecur 
tes  vel  lus  alienumf  fea  iu9f  quod  quis  habet ,  nc- 
gligicur  pernon  vfum,  ecficnegligens^jrr^/tz^ 

L^e  hac  repellitur*  In  hanc  vero  conceptus  bonm' 
\^\maUJidei  noncadit>  quae  vnice  qualicas  tH 
*  Miienm  pojfejfie  eft,  vt  ipfiim  ius  canonicum  {)^ 
fainuit;  ergo  eius  difpoutio  ad  baac  fpeciem  cra* 
fci  nequiL 

5.  Xt      ' 

KBGLIGHNTIA  camen  flllegari  neqiiitcon* 
trt  a&as  tmperiifacri  a  fubditis,  ec  ita  contra 
%bediintiam  et  reuerentiamy  c)  vijttaiionem ^  et 
txaSionem  procuratiomSy  w)  prgefcriprio  haec 
loGUcn  ocm  habec»  Fadlius  concra  fuartam  da- 
timetfum  et  cUationumy  ^)  imo  concra  vfum  de^ 
dmaram»  per  XL  annos  ab  ecclefia  n^le^- 
nim.  r), 

t^i.  t  9^X.i.%  t.  i.  I)  r.5.r./.Xi./.r.a.if 

Imt»  R.Lin6. 

X)  io  K  i]i.  Ci  <•  •)  e.ii.X.  b.  t. 

I    ^)  i.  1%.  14. 17.  X  r.  9.  il.  f.  ir)  r.  II.  et  16.  X.  il.f. 

m^  <)r.4.X/».f. 

0  r,.  df  X  if  r.  t.  ift.  /•  r)  f^iip.  ZJU.  iit^dedi$im. 


A 


S3 


578         LIBRI  II.     TITVLVS  XXVt 

§.     XIL 

sicvTi  iraque  in  hac  fpecie  folus  mn-vjuf 
per  tempus  conffitutum  denderamr,  itaecclefia 
per  XL  annos  ius  priuilegio  qugeficum  amitrit>  r) 
et  epi£copus  vel  Komanus  pontifex  ius  afrerendi 
£bi  bona  heretici  (qui,  dum  viueret,  catboUcus 
reputabarur)  a  filiis  caiholicis  poft  itlem  teni- 
pus.  u)  Parufr  nihil  obftar»  quo  minus  Mnui 
rcMtuT  ecckjuifticifeu  perpetui  per  negligentiam 
XL  annoruni  amitti  queant.  <P)  Sicuc  a£liones 
per(onaie5  pro  debitis  pecuniariis  competenres, 
trigirtta  annorum  fpatio  exftinguuntur;  quadra- 
giniavero,  quae  ecclefiis  compeFunt>  inquibus 
vnice  negligentia  in  non  agendo  vel  exigendo 
attenditur.  Qni  interpellauit  debitorem,  de  ex- 
^^io/7^rotlicitusfuit}  Aec  negljgens  abfolme  di-^ 
cendus. 

•■      ■  ^  r         ^  .  *     *  ^"  •"■  '  '' 

§.  xra.  sst 

CETSRVM.quibus  in  daufis  omnis exnl «& 
prflercripciO)  inmemortaUt  tempwis  (ea  vetifim^ 
tis  auihritas  x)  efFefium  habet  fuuna,  quae  noflp 
tam  prasfcriptionis  fpeciem,  quam  prafumtio-^^ 
nem  iuris  et  de  iure  conftituit|  olim  ipfto  er^ 
cptimo  titulo  illud  ius>  quod  nullam  admitd^ 
praefGripciQnemy  efle  acquifitum»  licer  ob.f«i|A? 
poris  canitiem  ille  demonftrari  nequeat.  Hoer 
tenfu  tempus  iUndt  cuius  initii  non  exftat  me- 

moib^ 

^)eAyXiet^uiL  Ki  ^  vocatarjn  1/%^ 

9)€.%.lf.t,iu6.^  4i.  et ^.  fbm.  m.'        "'* 

f)9m.Lkt.ii4.fff^ 


DE  7K jLisqR|PTio?f iB.yi;      ^t^ 


ria,  kico  «i^  eiTe  oenftniri  ^)  «r  i^ 

in  l)abec  in  defendeftdis  regalibutt  m)  ttia  iar' 

scmcra  Iqges  prdhibititta  ic^iifiio;  m} 


TiT.    XXVJL       . 

Ce  sententia  et  ke 

IVDICAt  A^ 


S  T  K  OP  »i% 


iHfrlHUiwUefl.lh*  Ab 
hffertfimflex  interUcu* 
pkt  db  ecdem  remedri 
{.  IJ£  Definitiudmfert 
vfmpetens.  Quidfiflu- 
inikidieeSf  et  in  pdrikm 
r  nen  €$nfentidnt  f  IV. 
hm  et  dBis  eonfermis  fen* 
U  effe  dehei.  V.  Ratie^ 
fdm  meeffdrie  ilti  inferen^ 


)  e.uKiJn  6.  ibi:  nij! 
tiemperis  dUegetur  p  r  a  b- 
iPTio»  emm  ecntrarii 
'4rid  nen  exiftdt,  Vfu 
ari  loqaftar  pondfcx; 
iri  aatem  expreirtone  vti« 
d  r.  26.  de  V.S*  vbi  cqaa- 
ibore  conQare  dicontur, 
regom  et  ponti6cum  /jr. 
^e  concefTa,  vel  exdnii» 
eettfitetudine  d  Hmfere, 


idun.     FkMhmriffd. 
mmdmmmi$.Fll  Fitietm-, 

ideffeiaei.  VtiL  Cem^im* 
dd  in  fcrifiii  ei  pdriibmleifi 
iimefnbliedndd.  IX.  PuUieM^. 
td  in  rem  iuditdidm  irdnfiitei 
irreueedUlis  eft^  exeeftis  fui* 
bmddmedfilms.X.  Qtmddst^ 
in  rem  is^diedidm  mn  trdm" 
enm.  An  in  edstfis  mdtrime^ 
nidhbm  IdiMf  XI  Hulber 
fdriier  emni  effeSp  cdremm 
XIL    Tdndemexemiiemrei. 

emm  mn  exftdi  memerid^  if^ 

iredu£td. 

ti)  eit.e.  36.  vbi  priuilep$ 
squiparatur,  adeoque  iecun- 
dum  ias  canonicum  ad  il« 
lam  pro  immunitate  a  decU 
misaflerenda  etiam  proaoca- 
ri  poteft, 

^«»)WB&HBER  P.IV.ebf 
V.n.^i.  vid.diff. depraferiPi» 
eentrd  leges  mdxime  prebibii* 

$4      . 


I 


I 


4^0 


UBRI  11.    TITVtVS  XXVH. 


iududfd  ddntid  yei  immtiuU 
peimfdfM  XIII,     Qmum' 


QuAvtA^que  inmcdi$  hrdiUi 
fiiiUdri^  XK 


i 


5.     t 

Ioio  fufcipittir  probatio  et  rfprchtiOf^  vt  iil*' 
dex^  ea  pera£bf  pro  itttpitio  nfltutti  vtrom 
reiiJ  eondemnimdus  ^  an  ahfoiuendui  fit*  Ad 
fententiam  enim  noo  properardufn,  «)  nifi  caU' 
ik  fnjficienter  infiruBa ^  3)  etfafta  emdufioney  7) 
vel  in  cauGi  pnncipali  vel  ijjaJe^ey  qux  non- 
Dunqtiam  anc^  iUann  indiget  decilione.  Genera* 
]ius  itaque  sententia  dicitur  deelaratio  iudi- 
€is  y  qua  pro  impevio  ^  prauio  examine  iegitimo  ^  t) 
de  caufa  controuerja^  fiue  princtpalix  fiue  insiden^ 
ftffiMuif. 

VKDS  eft  vel  defimtiua^  vc^  in^loemlpi' 
9kL  4)  IBa  {NTO  imperio  ftaniit  de  cau(a  pkJQcl- 
mli,  ^'oiii^av^^MiA  vel  ak/oiuendo  reumi  haecrvero 
CVMznxpun&umineidentem  pro  imperio  deieiy 
ininar*  Vrraque  cranfit  in  rem  ittdicatam»  imUa 
•ppeUationeiaterpoiUa.  Q 


m)  H  )Ob  C  n.  f  .  ].  f  .  II. 

r)  tlemfdfede  K  & 
t)  #. ).  i(.  /^  im  6.  ^nMf.fi^ 
fitm  ibi :  emuibm  ft  alus, 
fumUm  wJeymnmi  pr§f§^ 
fiU{  iikgemer  dmdiiisj  df 
pfrimfuef^ii  umiiii^ffuif 


imJHti^  Idme  Hieugih 

i)  i.^.  X  t.  e.im  €.i.fii§ 
dfptUJm6. 

0  i.  33.  imf.  de  eleli.  fliit 
id  imtiftnmmd  ie«:   ^<«^ 
fimemiis  im  f\ 
itoMii  ium  imrd 
um  mm  fmrii  , 

lititimdfiiM^ 


»  IBMTBNTIA  BT  BB  IVBieATA*'    Jfll 


ii  inUrheimU  feMt^rittiHSm  fittplar 
vel  immHnth  ividiciir,  n) '  Qtli  lil 
^roiutiaihiititoiftv  m/«ri0' quid  flatuirv^do- 
«eaiit  pro  dirigtDdo  pniceflu.  Ijbc  «^  Mdbgi 
nuomnlpmeft:  3>iHmitoiiilli.  0    ^ 

'-'■-'  ■■.,'■ 

f    lY.  . 

^ti  in  dffimtiua  tliqiiid  ^  Aii^mb  flftp 
eft  de  cau(a  principali ,  etm  fbxe  ne^ 
Sb^sA&iiiJejFamprteitfj  %)  qui  iurisdittiopeiil 
fii  reuitt  vei.  crdinariam  vel  delegatam  habeL 
Ifec  fi  iam  exfpirauit,  omni  caret  effefhi,  quic- 
quid  pofteaflBtuit.  X)  Plures  fi  funt  iudice^)  in 
id^  quod  ftatuendum  eft/iro  imperioy  per  mme/ra 
confentire  debent,  peritorum  confilio  quandoque 
requtfito.  ^i)  Si  paria  fiint  vota  tudieum  fnfii^ 
tunionmj  reus  ab(oluenduS)  nifi  fauor  eavfa 
dinieriiim  fuadeat:  fi  deiegatorum,  vtraque  fen^ 
tencia  petidet  ex  arbitrio  delegantis:  fi  denique 
enrHtrorum^  neutra  habet  vigorem.  y) 


'  n)  e.t^XiidfpeU. 

%)  e.f.iedfpiU.ine. 
s)  em  4.  X.  dtmdie.  e,  4«  X. 
4e  f€nit.  e.  3.  X.  de  e$nf$tet 
f)r;.39.«/40.  X  ie 


H  pet.Mie.de/eg.' 

^)  qood  iD  caurit  todefia* 
fticis  Jeeundum  quid  \mfto»» 
bat  pootifex  in  r.  }»  £  4f 

0  ej.X.b.t. 


S| 


9STY];Vt'4BBiqm 


I  '  ■  1 . 

cvu  fiatuite  nihU  aliud  ilCf  qutm  de  caii* 
ffl  controuerfa  yirwWk/;j  /if^f^/  iudkare^  ideo 
fenteocia  ics^ibus  er  ^yfft;  conformis  efle  debeci 
Si  illis  cxprcffis  veri/is  in  rationibus  adduftis 
contradictC)  ntilia  elt.^)  Si  ii^?iJ  et  ^^/^o  ^riH 
^/7fo  non  conformis  eft,  emendario  eius  per  re^ 
media  furpenliua  quairenda.  Hoc  non  fafto, 
'Drdine  tamen  iuris  feruaio,  q)  fententia  in  rem 
IndiGacam  cniiiii.  9)  ,  ;  .  - 

§.    VI 

oyAMvis  vero  ivdicari  de  cauft  coo* 
crouerla  alicer  nequear,  quam  per  rationes^  iii- 
dicem  ad  Ua  decidendum  mouenceS)  hae  camea 
hon  neceirario  fencenciae  inferendae,  quamuis  fie* 
pe  conducac;  ^)  intertm  femper  pro  (encencia  iu* 
dicia,  quod  fic  iegitima,  praefumicur.  c)  Si 
feorfim  eduncur  rationes  decidendi,  phrcibuai 
communicands^  t)  quamuis  ia  rem  iudicacam 
non  cranfeaQC. 


0  e,  ^  X.  ie  em$.  vend. 
i,  1. 8«  ih^  b'  '•!(>> :  eumc^n- 
trd  im  confiiiuei§His  b  x  p  &  e  s* 
SE  ktAmnfmfit. 

•)r.  32.  X.ibdccnfl 

w)c.\^.inf.X.  t.  t.  ibi: 
f§fiqt$4m  in  rem  trdnfit  iudi' 
estdm,  etidmji  contrd  im  Uti» 
gdteris  Idtd  fmerit. 

^  c.  16.  X.  h.  t.  ihi:  cm^ 
in  flerisjne  Uds^  in  (Mttftf 


J.  VIL 

copid  prudentum  bdbetur^  ii 
fmris  exifidt^  qmd  emnid, 
qmt  is^dicem  movbnt^  tsm 
exprimdntnr  in  fententiisfre» 
ferendis. 

r)  f.  dt.  16.  inf.  ibi:  frp- 
fter  duHeritdtem  iudtcidridsit 
prf/umi  deieti  emuidlegitium  ^ 
preceffife. 

t)  pctR.J.dd  dum  lif^ 
i.6u 


\: 


■-'    ■f..-yiL  ■  . 

•TATVBKV  ii|tem  iudex  pro  11111$^^ 
iiequkv  qu8in>ri^Mni0b  veW 
i'v)  qinri  afior  pofieriQs;    prius  vwi^ 
peut.    Perinde  auteiii  eft ,  fiuie  his ,  <p)  fi^i|, 
^oipbllendbus  vocur  verbis:  fiue  in^pciot^Mir, 

"'-:ur.i)  :.; 


|.    VlIL 


.iS 


81  condemnjic  vel  abfoluit  iudex  reum^* 
entum  determinare  debet,  in  quod  condem* 
nanduS)   'vel  a  quo  abfoluendus,    maxime  fi. 

5>Iura  capita  litis  fimt;  \^)  fiue  verbis  expreffit^, 
ine  reiatittis.     Incerta  (ententia^  qua^  nihil  de^ 
terminar,  nulla  eft* 


§.    IX. 

QV;iA  iudex  pro  imperio  et  auBoritate  iuM* 
daria^  a»)  inter  litigantes  id  ftatuit,  quod  vim' 

iuris 


•)  f.).  X.  di4eeuf.l^.C. 

f )  Tt  in  r.  2.  X.di  eafM. 
tmndeb. 

X)  Saltimbodie,  quia  pro- 
coraiorei  noA  font  domini  li« 
tb  aippliof ;  quamafi  de  iuri 
iimU  cc  edmnie^in  hos  Gt  fe- 
icnda  1,1.  Cde  ftni^  e.  2.X. 


de  e^ell.  mefkub.  ibi :  4&  Jii* 
fetitiene  (yndiei  vefiri  frerfiti 
dhfolmmns. 

•4^)  e.  18.  5f.  de  fr^trift. 
ibi  ''^fnper  idm  diciis  srtitHlii^ 
ab(>atem  duximus  sbJUuen»^ 
dumtjitferdtiis  $mnihus  een^ 
demmmeL 

0)e.i6.inf,b.t0 


iuris  obtinerc  debeat>  necefle  eft,  vt  in  fcri-^ 

ptif  concipiarur»  «)  et  partibus  «d  infttr  /fgir 

legitime  publicctur.  QuocircB  ( i)  termiouspu- 
'    blicationi  praefi^endus,  et  ad  eum  panes  dtan- 

dae^)-  (^)  ab  ipfo /i^^/ry,  non  alio»  rfcitMeh^ 
'  exceptis  eptlcopis  et  alits  iudicibus  iitudvibus;  7) 

etquidcmt3)  ?k  fedcme^  x\ot\ fiantc ^  f4)exip(b 

'JcrtptQ.     Quae  fcripra  lifigantibus  infinuatur,  nec, 

.    iLlis  praefeniibus,  recitacur;  vim  nullam  babet  00 

defe^um  publicacionis  kgitim^,  e&ceptis  cauljs 

rummariis.  l) 


A    1    m   T  j 


§^  X..  ' :  ■■'. 

.  vvBLicATioNis  hic  efFe^s  eft>  vt,  fi 

•ppellatione  fimiliue  ri^medio  nonfiierit  fiifpen& 

intra  X  dies,  ip  rem  iudicatam»  eciam  in  caufif 

ttncficialibufy  f)  tranf^t,  h.  e.  aetemam  audo* 

xritaceminter  iitigantes,  inftar /^^//,  accipiat,^ 

nec  reuocari  queat;  nifi  (a)  petica  et  obtentt  re- 

fiitutione  in  integrum  ^) :  (  b )  denunciatione  eumh 

»gelica  coram  iudice  ecciefiaftico  contra  iudica* 

tum  fori  fecularis  inftituta,  d)  adeo,  vt  pontifi» 

iimile  ius  in  feittentias  imperatorum  fibi  cemere ' 

olim  arrogaueric.  0 

j.  xr. 


m)e.f.b.t.in6.\\AidlUs 
tiH  nomenjimtntut  mere^tm 
idlftre. 

0)  clem.  fgpi  7.  in  f.  de 
V.S. 

y)  ^*/*  ^.  qaamuit  bodie 
eoiiiiniintter  a  ftcrftariit  le* 
dterur. 

0  eUm.  eit.fef€. 

9)e.^i,inf.Xi€elta. 


0  e.  n.  15.  X  *.  /.  ihi: 
ewn  fer  bce  videdtnr  fer  in* 
terfretdtionem  iwrit  Idtitjhh 
temiitfdrmfe. 

n)  c.  6.  X.  de  refiit.  im 
int. 

b)  e.  t\.  X.  ie  ituUe.  B. 
STKYK.  Jeremed.eentrdrmm 
indU.  c.  IV. 

i)dem.uiftf.  k.t.  OAi 


i       stf^sKNTijtnnA  vt  ttM  vnstck^tA»  '9^, 


>•  xr. 


■>. 


AB  bac  au^oritdte  tafnenf  ezdpienjc  fiinf 
ills  renrenriee,  quse  ob  pncgoanten^caufiifn  tj^ 
quaoi  vim  rei  iudicRuc  accipiuoL  Huc  re(f|n{BC ' 
( i)  fcmencias  in  caufis  matrmHmia/ihis  lanM^'^ 
ii  jnatrtmonium  reuera  comrffhim.  Oe^  vero 
nteriro  dubicarur,  K)  quodatioqpin  talis  (enttti- 
tia  nunquam  executioni  darijpouet.::  ]n  textibnf 
entm,  a  difTentienribus  adduci  (btitis,  p|«fiq^ 
poniiurfementia,  defethi  nuUitatii  laborans.  fi) 
Vnicum  excipio  carum^.fi  fi»iteqtia  pro  matrfr>v 
momo  lacftt  cui  ramea  incelhim  iure  diuino 
ineH^e  probari  poteR.  v)  Pariter  (2)  femratidb 
CDTjdsmfiatori^  criminales  hac  aii£loritate  c^* 
twi*  ^)  (j)  Sententis  ex  falfa  caufa  et  biMjk 
Inftnunentis  latae  itidem  retra^i  queunt.  0) 

§•    XII. 

BiKiQ^vc  in  rem  iudicatam  non  tranfic 
fintentia  nuUaj  b.  e.  (i)  qus  ordine  iuris  noA 
&ruato  lata^  veluti  lite  non  conteftata  «):  (2) 
non  legitime  publicata  ^): .  (3)  a  iudice  incom- 
pecente  lata  a-):  (  4)  ex  teftunonio  tefiium  cor* 

^       rup-: 


M  pMmJinepiteJUthf  qmm 
Chr^m  rex  regum  et  demi- 
MM  dmindntium  mbis  licet 
htmirltis  in  perfend  B.  Petri 
$em§lfi$.  etc. 

»)  €•  7. 10.  X  h.  t.e.yet 
6.'yL/h/rigid.  ee  mdlef. 

-k)  db  c.  4!  X  de  reftit. 
im  kaigr.i.  C  X  di  prci. 
i.4IXde  ti/Ut.  i.9.X.ikte^ 


ft)  ft  declaraoi  tem»  I  b^ 

f)  tem.  L  b.  t,  (.  5t. 

i)  t.  6.  t>.  de  MppeU. 

•)  7.  )3.  de  re  iudie.  e.  i.  X, 
ie  exctft.  €.  rS.  X.  de  ejpc.  9$ 
peteft.  hid.  deleg. 

sr)  €.  \.X.yt  &$enm€99^. 
twft. 

i)  t.f.b.t.i^S. 

0  ^id.i.ir.innet.lit.ni 


/nptonmi  vel  conQrfHMlriiidi  latt  r);  ( y)  id 
cnkim  coofpirtrioiieni  Jiri^rii)fn  in'^Q£i  iWK 
|(i)iiddifdil»dhi«'}:  {tj  opiatai  jkw  coiitniB^ 
^cdn',  red  iiiffe  tiAi»ddicu 
«k  immfelto  erwf9«  90  vet(f^ 
ytaalditoprolati.Sj^>ore.'  •    r*v 

f    XIIL  /  ;     ^ 

.  EEi  indicttae  'fiiiis  eft/vt  per  execurionem 
ln  efltefihmi  dedaQitur)  cobcra  quam  nulla  admic- 
titur  tppellttio,  oifi  in  modo  excedatur.  co)  Hanc 
ladexmixtolinperiopraediius  vel  imme<iiate  vel 
,  mediate  ftcit  per  execuroreiii  datum,  vel  requi* 
fitionemiadicis  ordinarii,  fub  quo  bona  forfan 
funt  fita.  Ille  werus  dicitur,  qui  de  exceptiom^ 
bus  ob  defe&um  iurisdi3ionis  non  cognofciri  f©i 
td  delegantem  refert;  «)  tiic  vero  mixtus  appet 
Ittur ,  quia  iurisdi&ione  gaudet,  qui  quidem  noo 
de  iujiitia  fentenriae ,  13)  bene  tamen  de  tliis  ez« 
ceptionibus,  quae  executioni  opponi  queunt,  co* 
gnofcere  poteft. 

§.    XIV. 

BXBcvTio  in  eaufis  debitorum  pecuniari^ 
Tum  fit  poft  quadrimeftre  fpatium^  fifi)  quod 

iu- 


t)  €.  n.  X.  b.  t.  r.  9.  X 

4fr  teftib. 

tf)  r.  7.  X.  b,  t.  c.  II.  €§d.  r.  4. 
iefrigid,  et  m^Uf. 
.  0)c.io.eti%.X.b.t. 

x)  ^.  6-  ^^/"i,  €t  mekf. 
e.i%.X.b.i. 


•4^)  r.  24.  X.  *./.>.  ij.  X 
ifc  baret. 

^)c.i^.  X.bJ. 

m)C.^.X.b.t. 

fi)c,2%.X.d€§ffic.etfit. 
iud.  deleg.ver/lquia  V€r4. 

fifi)  c.  26.  X  d€§ffic.  €tf$t^ 
iud.  dcleg. 


.:jMFSRmNTIABTRBffI>IQATA«    ^ 

infta  de  ctufi  n&m  (ioteft  7)  et  quidein  per  im- 
.  spisConein  in  bohavordineprefcripto  reruaco«J) 
Jb  fcalibus  I  vel  quando  cerra  rea  per  lemeniiam 
ciiilbi  eft,  in  ipfam  rem  fine  dilaiione;  9)  nifi 
cerciiis  inrerueneht,  monftrare  paracus^  executio- 
oe  fibi  prseiudidum  infierrik.quo  cafii  executio 
jaifferenda.0 


§•   XV. 


i-^ 


DVvriqvB  mfex  eecleJU^eui  nonnunquam 
iiMekumfeculare  in  (ubfidium  vocat|  tl^  vt  iRri9- 
mr  militari^  qua  iudicia  ecclefiaftica  oeftituun- 
tur,  praefto  fit.  Enim  vero  buic  fimplex  paren- 
cli  gloria  incumbit,  nulla  cognitio^  quam  defe- 
fius  iurisdiAionis  ecclefiafticae  excludit. 


<y)  /.3.  dift  iudic.  c.  if. 
ILh.t. 

I)  /.  1  j.  it  re  iudic. 

t)  c.y  XJfJ.  c.  6.  XMfigmr. 


Tlt» 

^c.n.TLh,t. 
«)  c.  10.  X.  4e  iudic.  c.hde 
fffic.  iud.  erdin. 


288    I-IB.  n.  TITVLVS  XXVIII.    et  XXIX# 
TIT.     XXViU. 

DE  APPELLATIONIBVS,  RE- 

CVSATIONIBVS   ET   RELA- 
TIONIBVS. 

TIT.  XXIX. 

DE  CLERICIS   PEREGRI- 

NANTIBVS. 

•  YKOFStS.  W 


MUisMfr^Ht^  ^  iffet- 
b$h  ^fid  quereld  et  freuHd* 
ipiddtMHfim,  IL  BxempU 
rimdem.  Qmaddm  gbiffelEh 
wiene  Mffumif.  IlL  AfpeUd- 
mr  dd  JkperUrem  imwUMd' 
liMN»  4m  in  ed  cdufd  imdtx 
e^e  petejl.  It^.  Funddmen»^ 
nm  dppelldtienh  efi  gtdud' 
men^  qrn  eejfinte  tefdt.  K 
Vtl  dnee  Pel  pefi  iefinitiudm 
iUud  infeHmr.  VL  Antt  it- 
idmfingnldridbdhet.  Cdutm 
fitimdtx,  ne  fdtile  eidefetikt. 
ytl  Cdufd  eim  pTihatdj 
fitperitr  tentinudt  ptHtffum^ 
mt  tdtifdm  rttnittit.]  yill. 
liMm  Ht  pdpd  proftditt 
fmddd  dtid  indieid  dppeUdtie- 
mtm  trdbi  ntquit^  IX. :  It^i- 
fkdxik  k4tt  dfptUdiid  tte  dSii 
trkfUm^  Z     A  definitiud 


q[UiHde  dentgetmrfltt.  ik, 
anu  bdbtt  tn  quibmtnUfiMt 
tdufit.  XIL  Qumttdt  im^- 
pmdturfXIIl  IntrdXHtU 
XI F.  Ptttndi  tftfieU  btm 
XXX  ditt,     ejft^     ' 


XK    hrtnfdclltidudijkff  ? 
plUetdimiJferidiH.Xyi.    JW» 
tredtttettdd  intrn  termiuumlk 
iudice    inferieri    pr^^ixumt' 
XVlL    Mtdus  Intrt&ttitik 
XVHt    HdhHtffiUum^ 
ptnfiuum^  qui  cejfdt ^  fi tddt» 
tuiienem  fenttntik  Jkenm  /M* 
bitj   dut  cdufA  mirdm  tuHd 
ftrt.  XIX.    AtttHt^tum  umm 
per    tkdnddtd  finit   dtmfi^ 
r$M9Cdttdum.   XX,.  Iitfi^s» 
ti§  intrd  dttnum^  qttdudeqem 
bietmium,fdciendd  qtteddfi^ 
mdUd  tt  mdtefidid.     XXfy 
Ttndem  fintentfs-  ftftnik: . 
XXIL  PdremtffreOimeMdt^ 
tectfitit  et  retdtit^ 


$.    t 

Rtt  ludicite  attftorita^  fUrpendltitf  peif^^ 
pitSatkmm^  vnice  fere  inre  cahbnico  co^ 
gni^      mtnimB  wJin^tiones  taconmt 
^fintinmc  rmem  addiderinr»-    ar* 

^  tattATio  .iucem  eft  Je^itimM  a  iudidi  inferit^ 
lit  fententi4  vel  etiam  tntexloeutiane  ad^fupetia^ 
pmnkgrauamin  iliatum  faffa  prauocatioi  ^Jkm 
•ktfintentiaiJ^  quod  inifUifaSum^eemgatwrt^ 


f 


f    tt 


<iy  1 A  Appellatio  fit  per  pmbtitHMem  a 
kMce  injerim  ad  fuperiorenii  palam  eft^  ap* 
^  peliarionem  a  grauamine  a  parte  illato  vel  inre« 
rendo  i)  extra  iudicium^  magis  prouocationent 
ad  eaidam  ejfe.x)  Inde  (a)  hacc  appellatio  di<« 
tigcnda  ad  iudicem  ordinarium  graUatitis  iti  pri<* 
Ikftinfiantia)  X)  adeOque  fi  (b)  tnagiftratus,  vt 
garff  extra  iudicium  grauare  intendit,  ad  eiud 
mdicem,  cui  fubefti  appellatur.  /^)  Imo  (c) 
nconuentioni  <iuoque  in  hac  imaginaria  appeW 
hdooe  locus  eit 

ai  oifrimtnimk  Cuiusque  m-        a)  c:  lu  b.  t,  in  6i 

f.Jid  dd  tifmuendim        ^)  cit.  c.  \u  €onf.  tm.  li 


(S0i».Jnft.  Tur.  Can.) 


.  videlicbtIioc.  ture  fib  omm  prafiudiciG^ ' 
qaod  infcxtur  vel  liniiuAec  extra  iudicium^  a[^  I 
peilare  licec:   velud  «b  eledione,  poRulanone, 
prouifione,  ooUatione  bene&ii,  v)  a  moledii^ 
vttriisi  ^)  confirmtdoner  «^)  inueilitura  eccle* 
fiafttetiir)  fimilibusque.      C[uia  tamen  querda 
)n  fifrma 4ippeU0tkMU  propoiucur,  imerponen-*  . 
4a.(i),inttaXdie8.a.reniport  fciemiae:  ^)  (i)  \ 
intra  annum  a  die  interpofitionis  Bnienda:  <r)  < 
(3)  habet  effeOmn  fulpenfiiium,  ne    aau^,  ex  I 

2U0  appellanti  praeiuclipium  immtner  ^  Heri  pos^ 
t;  afioquin  attentatum  commimtur^  per  re* 
vocationem  emeadaadum.  t) 


§.    IV. 

IN  vera  itaque  appellatione  eft  recurfiisab. 
wferiori  iudicey  qua  lali,  ad  fuperiorem  ^  ct. 
quidem  {^i)  iinmediatuiiu  Gradattm  enim  ftd? 
enda,  v)  alioqum  caufa  remittenda  ad  intetme^ 
dium^  excepta  appellarione  ad  papam  interpo& 
ta,  quod  concurrentem  habef^e  dicamr  iurisiR^ 
Bionem  cum  omni  iudice  ordinario,  ita  vt  prac- 
feratur  iudici  interxnedio,  (p)  caufa  per'delega- 

tos 


f)  r.  19.  X,  r.  I.  de  eleci. 
in  6.  r.  g.  b.  t,  in  6.  €.  ^u  X 

()r.ii.  h.t.in  i. 
•)r.  34. 51.  X.  b.  t.  r.  57. 
X,  b.  t, 
w)  c.  46.  X.  b,t. 
Oc,%,b,t.in€. 


r)  clem.  3.  *.  /. 

t)^.  51.  X.  b.t» 

y)c.f(^.X.b.t. 

^)  Si  for(an  alter  ad  pa« 
pam,  altcr  ad  incermodiiutt 
adpcllaucrit,  V.  'j.Xib.  t^C^U 
b.  t.  in  6. 


(os  in  loco,  in  quo  partes  degunt;,  fimenda,  ^} 
^Sic  ab  archidiacono  et  inferioribus  praeia^ii  ap« 
^ilacur  ad  epifcopumveleiusoHicialeni;  abhotf 
vero  non  ad  epircopuny(cum  idem  tribunal  cum 
^eo  habeac),  fedad  archiepifcopum:  \//)  a  dele- 
fgfttis  ftd  delegantem.  oo)  eic.  (bj  Ad  (ijperforem 
;illufn  appeUatur ,  qui  ea  in  tauft  ruperior  tft,  ec 
[  Sk  ab  epiicopo ,  qua  [ecuimri  iuJiciy  ad  fujJre* 
ma  imperii  mbunalia}  «)  fion  ftd  ptpKtoi  P)  ptO^ 
VQcatur.  ;'*  '  ■ 


i  VQcati 


NOK  aliter  vero  hic  recurfus  litiganti  pa* 

iet,  quam  o^  grauamen  (eu  pvmudicium^  b  iudl» 

«inferiori  illatum,  qaoA  jMndamevtum  appeUa* 

tknis  7)  conftimit ,  iquia  eius  emendatio  poftula- 

'  W.      Qpocirca  (a)  friuola  eft. appeUatio  juper 

mni  caiuja  generalis^  l)  nifi  in  certa  cauja  ab 

oami  fiituro  grauamine,  probabiliter  imminen- 

tc,  ^t.  0      Ceffante  ( b)  ex  poftfa£lo  grauami- 

iftyceffiit  etiam  prouocatio/^)     Prouocationi 

(c)  oon  eft  deferendum,  (i  grauamen  palaffl 

fimdamento  deftituitur.  )i)      Denique  (d)  mali- 

tiofe 

3B)^.n-  ii  refcript.in  6.  0  ^  i8-  X  b.  t. 

-^y.ybf.in^.  O  ^-  60.  X.  b.  t.  r  19.  X 

•  •)  r.  27.1»  /.  X.  Je  •ffic.  /i#-    iJf  r/f». 

4fir«ii^i^.  ^)€.$,b,t.in(^.€,6i.X.b. 

.  «)Jl.I.Ai<»»#i654.  8*i^5*  '•  ^bi:  cum  ^fpelldtionh  re- 

/•)  r.  7*  m  /.  i&.  r.  medium  n»n  Jtt  dd  defenfie^ 

y)  €.%%.  X. i&.r.  »«» intquitjuisf  fed  4d  prafi» 

9)€,2.1Lb.t.€.ii.e$i.  ditm  inn$€enti4  inllitutmh 

•  Ta 


tiofe^appeniiw,  t  Ibperiori  kkdk»  iii  cipaiAf. 
condealnicttr*  9)  .        -^ 

f.    VL--  ■     •j-jvvL 

,  ^.  OEAvmBW  •.niibii  &  iudice  inferri  poteS 
vel  Mf^  ^  pofijnitjlmikfm  Jffimtiwnm^  vd  M 
prtdMtkmi  hwoft^ifl^m^  in  quo  inSftmBe  ca- 
niKieBi  ndone  A^iit  cvrue  Roman^  id  (uadeii' 
cei  «ppellirioAein  tdnucnmr:  0  noo  ifem  ius 
Roniiniim,  qnod  mU  definniuam  \\htn  re* 
^nit;  «)  Ance  fentencnni  infcriur  grauamen 
<rd  pa  fimptiam  mtnihtittiontm:  X)  vel  per 
fententiam  interlocutinimn  m  pun3o  incidente 
ktank.  jEt) 

§.    VIL 

MVLTVM  tamen  refert,  vtfam  antedefiti^ 
tiuam^  an  vero  ab  hac  appelletur.      Si  ante  dt- 

fini» 


^)  e.  26.  X,  b.  t,  e.  44,  r. 
59.  X.  b  t,  '\h\i  fi  minus eum 
TdthndMiter  ddpeD^ffe  confli^ 
tertty  illum  ddinferiorem  re» 
mietdty  Cr  in  expenfiu  dlteri 
fdrti  conuemnet. 

0  f'5  Cr  n.  X.  b,  t, 

«)  c.  12.  X.  />.  t  ibi :  ficu^ 
Idres  le^es  dppelljtionem  dnte 
Jententidm  non  dimittunt.  L 
fen.  C.  qmr.  dfpell.  non  recip» 
L  2.  C.  de  epijc.  dudient.  L  i(S« 
de  iutiic.  L  ^6.  C.  ne  dppelL 
conf  tom.  I.  tit.  defintent. 
C^  re  iudic,  $.  ^  fijq, 

a)  r.  60.  X.  b.  t.  c.  i^  X. 
dediidt,  ibi:  eo  quod  dd  fri» 


mdm  citdtionemterminamja 
nimis  breuem  et  peremtmum 

ftdtuerunt^ 

pt)  c.  \2,inf.  deelecl.qiaod' 
cum  iiire  ciuili  quodammod^ 
conucnit ,  /  39.  Z>.  de  mtnen 
ade  que  vim  definitiua  Imh» 
bere  dicitur,  vt  in  plcrffqoe 
aprd^atio  ab  illa  cum  MfpeU 
Utione  M  definittud  convctiitti^ 
et  ccnri/.  Tri.ent  fej/  XXIV. 
de  reform,  r«  20.  ih  hic  tan* 
tiim  et  illo  grauamine  eaai 
ad  m  irrat ,  quod  per  dppeUdii§m 
nem  d  definitiud  repdrdri  mi^ 
quit. 


tflfjomojLAT.  sT  CZSUD&  nxEBBis:  s^ 


prdupcatur,  «  quocunque  griuafniney 
[mtu  fommalem  fententiem  ilhro ,  ( I )  ej^pirat  ap* 
feUacio,  fi  iudex  Uiferior  grauamen,  p^r  mter^ 
mutkmnnjlmpticem  illacum,  corrigir :  v)  (11)  rt* 
j|h  tppellario  .ordinarie  m  /cr^if  £icienaa,  jejtr 
JMBffl  appeUarionis  cau(a:  ^)  non  «nw  tior^;  nir 
ftinittkMCUtork.vi^  definicius  habear,  qvippt 
i  indev  inferior  reuocare  nequir.  ( ill)  Sibi 
opere  praciudicu  inferior,  fi  huiuampdi  i^ 
iraibns/iNr^/ttT^^er  faciieAtfent^  quae  vt 
iflmim  mao\Bt  funr ,  et  caufii  a  fuperiori  mox 
itri  folet  ad  inferioreok.  quod  non  eft  ne»' 
i«fiers/ifx^/irtf^detulerit.  o)  E^enim 
^^  )  fiiperior  nequidem  ftatim,  appeflatioine  is- 
trodum,  inbtbitionem  decerniti  if)  fed  tunc  de- 
pnim,  fi  caufam  appellarionis  veram  efiTe  confti* 
«erit»  nec  antea  innouationem  reuocati  quam  faAa 
inhibitione.  g)  ludex  inferior  ergo,  (V)  non 
obiianre  "appellatione,  zd  vlterma  procedere 
potdfti  donec  ihbibitio  decreta*  ^) 

i.  VIIL 

f)  r.  60.  X.  b.  e.  nus  iufle^  t§tmscaufle  iecifam 

i)  €,  u  b.  r.  in  6.  e.  59.  X.  fuferi§m  efi  pHeftdtem  ^ram* 

S.  i.  ibi :  eerdm  eedem  iudice  fiifdf  nee  efi  iUi  CAufd  JeuteeS" 

€duf(is  freidbtli  dppelUti$nis  Jitdte  vlterim  remittenid.   . 

feitfadt  tdiividelicet,  qmCf        tr)  c.  3«  verf  quedfi.  b.  t. 

Jtfnetpr^bdtd,  diberet  legi-  in  6. 

eimd  reputdri.  0  c.  7.  b.  r.  in6.R.L  it 

•)  c.  5.  b.  t.  in  6.  ibi:  fuid  dnne  1654«  §.  91« 

itkkx.  qudntum  infefuit^  d       r)  c.  2.  de  d§h  et  centum. 

Je  ituisdicHenem  dbaicduit  edih  in  6,  c.  io«  X.  b.t. 

dkutB  dfpMdtieni  deferem  mi* 


T3 


*•'  vaL 

-  '  qyonti  (VJ)  4udeY  ruperior,  inbihitim^ 
ftfta,  «ppellarionem  receperit,  illius  iudicio 
ilandum  \\\  hoc  arnculo,  a  quo  flppellacuni.  t) 
Quoctrcafi  flppeUafis  ir^.prbbatione  caufo  deft- 
dr»  adeum,  aquo  mftliciore  sppellarum,  caufa 
temiairur;  ^acoramfiiperiori  probata,  ^iwter* 
iocuthfte  refgtmatay  hlc  iUam  non  remictit»  fed 
td  defiaitionfn  p^otedic*  v) 


i 


V'  t- 


$.   IX* 


PONTTPEX  tamcn,  (VII)  fi  ad  illum  Sme 
JhnUntiam  definitiuam  appeilatiim,plusporefiads 
liaciti  refibiadreruit,  nuUis  legum  vinculis  ad« 
ilriftus,  <p)  Nam  ;  finito  appeOationis  articulL 
wldcpavtium  conjenfu  omijfoy  procedere  pocea 
in  neffotio  principali ,  quantum  de  iure  potera 
tt  debebiti  x)  quod  ad  alia  iudicia  fuperiora^ad' 
quK  appellaturi  aondebetnecpoteftextendi*^^) 


r)e.S.inf,X.bJ. 

v)  r«  6u  in  f,  b,  t.  qtiMn« 
vif  iemnkfit  Aimodum  rath^ 
fmd  iudeXf  fimel  grduanf^ 
frafimMtur  eti^m  In  fefte^ 
nm  gnfudre  velte.  QMh, 
h  #*A  131.*».  2. 

f)  Etenim  (1)  coRcnrren* 
fem  in  prima  inftsintia  fibi 
attribuic  iuri$di6lionein,  et  ita 
rctinendo  cauGimi  in  prima 
iaftamia  cam  cootinuit^  (9) 


Pro  lubitu  cauraf  ad  (e  re- 
vocarepotcft;  c.  56,  X  *.  f, 
non  obflantc  litis  pendeiitia, 
Ergo  etiam  terminare  ktnA 
ad  fe  dboolutas.  e.  ^R.Xfcfc" 
Quis  vero  hsc  i^ismrm  di 
mdicuGermAnU.d  quibusdd 
cmeram  appeUdtt$rj  dpfUes^ 
Veritf 

x)M.Xb.t.  in6.Mifi 
nebis  expedire  vifum  fkit. 

4^)  Hoc  Ijpcciale  in  papa 


\M3mXAT.  BT  CI^I&nQUiOKIK.  .995 

,^  DBNrqvB  (Vlfl)  in  hac  tppeUidofie  ooil 
^tfifis  caufiv  profequi,  quam  in  ftppelltdo^ 
'  nomipacim  expreflas;  nec  proceffus  pritdl 
lidtek  nouistuc  de  nouo  probandis  iuflifiMii 
beft  >  (ed  duQttzac  ex  a^  prioribus.  m)  , 

ki  ■  '        '  '  " 

.:'     .  '  §.    XI 

'^^     iiBEBioiEM  indolem  habet  ^s^XM  M 
ilfiriiiiui^  quae  t  quolibet  grtutco»  ecuun  tntioi 


ittimiSf  vel  de  partiam  con* 
Apfii  fieiniflro,  ponfit  in  caafa 
yrincipali  procedere,  faten- 
tar iottrpretes.  barbosa  ad 

tlf.r.I.  ««4«  FRANCVI  dd 
Or.r.I.  ».  10.  COVARRVV. 
fMff.f».C.9,/|,6.0RATIAH« 

d^eft.f$f.  e.  6.  ».  12.  ibiqae 

CASOLVi  AHTOH.  dc  LVCA 

dddt^ln.4.  Nam  neqaidem 
arditepifcopus ,  appellationis 
«fticQlo  prattermifTo,  de  caaGi 
priodpili  co|Qofceipe  poteft 
«biqiuc  dioeceunoram  fuoram 
vohuitate.  e.  i.  defir.  com- 
M^.m6.  Plas  adhuc  pote- 
||Kif  habent  ftatus  imperii» 
vt  oe  quidem  volentibus  par« 
•dbos  caufiim  priQcipalem, 
moilR  ^rticulo,  «  qoo  appel- 
lateoi»'  decldere  poflint  fa- 
tribunalia  aibsque  iilo- 
I  cooiieofiii  ^nimwif  con* 


trarlom  defcodatojiAivsvt 
dd  GM.  Ub.  u  fencL  i )  6,  €m^ 
Jld.  u  n.  I.  Papa? ,  iUimitdtd 
et  mere  drbitrdrid  pitefids  a^ 
eseinplum  trahi^et  pro  regn^ 
Id  affiimi  neqnit,  quod  ipfe 
fatetor  in  e.  i.  b,  t.  in  6.  lo 
verbis:  fi  mbis  expedire  n* 
JnmfMerit,  Quocirca»  le* 
miffo  de  partium  contenfii 
articulo,  a  quo  appeUatum^s 
Camera  cau(a  remittenda  ad 
iudicia  Statuam  imperiiy  se* 
que  ac  io  cafu,  G  caQfii  ap« 
pellationis  non  probata,  c.  59. 
inf  X.  fj,  u  quia  hoc  iudici<- 
um  drbritrdria  Pete/ldte  non 
gaudet,  qam  ftdtmim  fnfe» 
ricritds  admittere  nequit.  '  , 
4t)  clem.  5.  b.  t.  vbi  contra- 
rium  de  dppeIUti§ne  db  inter» 
UcHterid  unquam  exeeftie  4' 
reguU  adftroitur. 


T4 


qut  illa  per  indire£lum  laeditur,  ioterpom  pot^ 
cft.  Imo  fufficit  vnius  ex  pluhbus  litis  cpnfor- 
[■  fibu5  appellj^no,  (juius  viiStona  ceteris  prodell, 
candem  dcfenrionis  caufam  hiibemibus.  a)  Re- 
jicirur  tamen  appeDario,  (i)  fi  caufa  delegt- 
ta  fub  claufula;  rc^tjota  appeUatiomy  3)  ^i^ 
manifcfta  ^xi  grauaminis  iniquitas  7).  (i)  Si 
fndignus  appellarione  eft.  S)  (3)  Si  appeU 
jario  luramenro  eius  praeftito  derogat-  f)  (4) 
^\  in  eadein  caufa  Urtta  appeUatio  interpooi^ 


\ 


%    XIL 

EXiSTENTE  gTfluamine  appcllari  poreft  in 
quauis  caufa,  r)  etiam  crtminnti^  qraui  paricer 
tcleuiy  quod  hodi^  tamen  pafTim  emendatumi 
fummis  appeUabitibus  decerminatis.  & )  Imo 
de  iure  canonico  etiam  admittitur  in  caufis  wo- 
ram  mn  fiventihus  ad  effeSvm  deuolutiuvm^  ex* 
dufp  fufj^enfiuo,  yc  poflefToriis,  0  caipbialibui^ 
i)  et?.  Merito  tamen  appellacioQi  Iqcus  eft  dch 
pegraros  (1)*  ab  executioney  quae  ex  neceffitaUt^ 
mU  lacieQda^  niii  moduf  ia  exequeado  «xcedtf 

tur 


•)  K 1.  Cfimm  ex  ph$p. 
f.  73.  )(.  b.  $.  ibi:  vnAfinttn- 
$iAph$fihm  €9ndemn4ktis, 

/0)  vtulLb,  i.e.hderff' 
^ift. 

•  r)  ^.51*  *•  *•  i'  No^nc 
lertio  appclbmti  hac  clauruU 
pmiadiMt.  e.  15,  X  de  ^ffc. 
§$p$t.ii$du.  d/tUg^ 


f )  r.  si.  X.  A.  #•  ^ 

0  ^*  65.  X  b.$.ekm.\M 
remdic.  • 
Or.  ii.XA.t.   *         ^ 
^)  a:  L  de  4»M  lin;^ 

!• "». 

0  y\d.MJf.deexecue:fe»im^ 
49peU.fMknd.c.2.        ^    ' 
»)  K*  i<    ^  4Wiil    li|4«? 


0*  (i)  tb  ele^lionis  coo&rmaiionerA^ 
.  ;iwiUaimnMS  incegrum  &  contradiaor^ 
,  per  modum  accu/ationis  vel  JemMciatUh 
«Cproponerei  quac  confirmato  obiic^eis* 


iModbinr» 

$.    XIIL 


i  ><» 


..  tjjTDBXi  a  quo  recurJTus  ^A /bperianm  St^ 
^fUtib  omnit  appellatipnem  cognitam  habere  de- 
ftt i  quod  dns  iurisdi Aio  iiifpendanir,  i)  Quoh- 
^dmcoram  eoincerponenda  vrrfoveiy^^fo,  w) 
'per  icer  ad  fedem  Romanam  fufcepcum,  |)  fiar 
tim>  publicata  fententia,  viua  voce^  o)  vel  ex  pol^ 
pt  Jcriptis^  exhibita  iudici  m^txion  fcbedula  ap^ 
feOationi/.  Poteft  eciam  coram  Notario  interpq* 
ni,  vt  camen  mature  iudici  inferiori  appellatio 
niuQanr,  tt) 


INTERPONENDA  ifttra  X  (ficf  tL  tHtlpoH 
fiutenti^  putlicata;  elicinsLndo fciefitia^  g)  quod 

cur- 

^    m)  #.  4).  X«  i&;  r.  /4 A^  pr^mcdre  qusm  verhK 

a)  r,  3.  $t  26.  X  /^«f.  0  €.  rn.  X.  ^  ^irr.  fm^ 

^)  r.  46.  X.  b.  r.  frin. 

i)  r.  55.  X.  A.  r.  ibi:  per  •)  /.  14«  C  Je  nfpeB. 

SppelUthneminterp^fitdmeim  ^     w)  Ordin.  CUm.  P.  IL  tUi 

mrisdiitiivideeHr  dermitdfe.  139.  $«  5.  eic.  difT.  de  exectm^ 

m)  c.  8.  «•  X.  h.  t.  ibi;  pitnd,  dfpeU.fdt.  c.  1.  §.ia^ 

pmtflmji$4dfidit»^fi.      e)  ^•T*!^^*^!»^ 

T, 


t§5   '  MB.  lU     TIT-  XXVIIf.  ETXXnr,     ^ 

currir  de  momento  in  momennim;  alioquin  fe» 
tefiria  tranlir  in  rem  ludicarnm.  <r)  Si  «ppell^ 
tioaem  iulto  m^tu  dercrnms  interponere  nequit 
grauatus,  mrra  hoc  tempus  in  praelentia  bun<^ 
runn  virorum  p^t^eft^tioncm  inrerponit  inipedi- 
tuS|  caufis  appt^UacLoms  declaratiSi  qua  f&caliA 
Coaleruaniur.  t) 


$.     XV. 

posT  appcllationem   interpofitam  /itfrtt 
MmiJfuriaUs  feu  apoftoii  ab  eo,    a  quo  appeU 
latum  eft,    peti    debent  ad  eum,    qui  de  a|H 
peltatione    cognitui  us     eft ,   v)    intra    XXX 
dies^  ^)  vei  quod  hodie  fieri  folet,   ftatim  in 
fchedula  appelladonis  interpofitaf.    Peti  debent 
inftanter  tiftspius:  x)  ^^^^  nouo  etiam  fifnul^ 
vnocontextu.  4^)    Atias  pr^fumitur  fua?  appella* 
tioni  renunciafTe^  w)     Judex  debitomodoet  tem- 
pore  requifi[us  apoftolos  appetlanti  denegare 
nequitj «)  fed   certum  tevminum  ad  eos   reci* 
piendos   appellanti  aflignare  debet,  in  quo  li 
ille^on  compareaE)    appellarioni  fuac  renunci^ 
afle  cenfetun  3)      Si  iudex  perenti  in  termino 
noti  dederir»  nihilominus  appellaiis  appellatio- 

"^  nem 

r)  (.  15,  X.  dr  fint.  C^  rt  ii)c, n-  tlt  q. 6^ 

iW.  ibi;    pajl  decem  dicrum  ^)c,6,b,t.in6^ 

JpAtmm  fin  ten  tu  m  4ucl  tfri-  %)c.6.  b.  /•  in  6, 

tdtm   rei    trAnfit   iudn^t^y  •i/)cUm^^.bj. 

q^u^qm  4^  pr^t^cdmnis  fub*  ^)  c.  6.  b.  t,  in  6t  ckm^  3, 

fidiHtn  intrd  id  temporis  n^n  b»t,  . 

reiurrit ,  sppeUdndi  /ibi  ddi'  #)  C.  h 6.  b^t»  in  i, 

tum  dtnnduir,  #)  chmi. tXt^ 

t)  c.f.X.ku 


fi&xt  fuam  introducere  poreft^  sc  fi^xprefle  fni^ 
Xenc  eidem  apoftoli  denegari.  7)  Denlque  vin^ 
\ue  cafu,  fi  eos  exprefle  denegat,  vel  in  termi- 
jDo  noa  tradity  fed  pocius  in  caufa  procedit)  iib 
-Ttltdus  proceffus  eft  3) 


^ .   ■   '         &  XVI. ; .        ..^  -.- 

M^tpitatorht  porius,  ^}X2m  ^imiJforiaUs  fine  d^ 
f^fu/t^/ttf  appellanti  dare,  0  auc  eosdem  prorlus 
denegare* 


«.  xvir. 

XNTCRPOSvissE  noD  fiifficit  appelletio- 
9^,  nifi  etiam  legitime  introd^catur  apud  (iipo- 
xiorem ,  vr  caufa  ibidem  exitum  accipiat.  ^  Ter^ 
aiinum  praefigit  iudex  inferior,  vi)  er  quidem 
congruum,  §)  fecundum  locorum  diftantiam  et 
temporis  qualiiotem^  ac  naturam  negotii  mode* 
fandum.  1)  Hodie  hunc  terminum  iudex  ia 
apoflolis  appelianti  aflignati  hifi  lege  prouin- 
<iftU  vel  generali  x)  praefinitus  fir.  Hunc  fi 
non  obferuauir  appellans,  deferra  efl  appella- 
liOi  A)   et  fententia  in  rem  iudicatam  trans- 

its 


y)rit.clem.2.inf, 

9)c.6.b.in6. 

•)c.t.b.t.in6. 

()  ob  pl-siudiciuin,  qnod 
traditur  in  c.  5,  b.  t.  in  6«  et 
fiifM  $.  HI  adduaonu 


y)e.w.X.h.t. 
•)c.6uX.etc.i.b.t.int* 
k)  R.Lde  4.16^4.  ^.6^. 
xyctem.  6»  bj% . 


gOO        LIB*    f[.   TIT-  XXVnr*    ET   XXTX. 

iti  ft)  ni(i  cau(a  marrimonialis^  et  poft  rurfuS' 
«ppeUacum  fueric.  v)  |, 


§.    XVIII. 

iNTRODVCTio  ^)  fit  mediante  HhiSo  ap^ 
piUatioms  ^  in  quo  grauamina  proponunrur,  ac 
non  tanrum  refbrmano  fenrentiae,  fed  eridm  citt- 
fio  aduerArii  vt  et  eompulforiaici  arque  inbikito^ 
fiaies  ad  iudicem  inferiorQm  petuncur. 


5.    XIX. 

IPSA  tamen  apptUatio  a  definitiuM  per  ft 
Jtm  habet  effe&um  fufpeufiuum^  vt  iudici  ligec 
manus,  ne  ad  executionem  procedere  qucat,  c^^ 
]n  aliis  autem  caufis  a  iurisdiUione  cius  ^  a  quo 
appellatum,  appellanres  fe  taralirer  eximercne- 
queunt,  ^n)  nifi  eum,  vifiifpeBumy  ex  cauftflp- 
pellationis,  recufare  queanr,  §J  Deficit  autem 
effeftus  fufpenfiuus,  (i)  fi  executionem  fecum 
trahit  ipfa  fenrentia^  vt  interdifti  a)  er  excom- 
munLcationis  t);  (2)  fi  caula  ipfa  moram  nuUam 

ftd- 

^)  €,  4.  a5.  2g.  53,  y.  A,  f,  ff ,  ^Sfignei, 

r  44*  6t.  fji.  t)  f,  ^y,  X.  ^.  u  ibi:  fwrf 

0  f.  ^9.  in  f  X-  i.  /.  ibi;  iurum  4fftlUmt  ^  ft  «  wrti- 

p^fertim  €um  Im  AdfipATA-  M^iem  tM  fiat  fxmt4m^  U 

iicnem  mgtrim^mi^  qmd  rft  jj.  X.  rtrf. 

Tfi  fduordhiUst  intfnti^  viri  »)  ^,  |,  w^  ium  tm,  b* 

fracffdic,  f,  in  6, 

Q  r,  4,  X.  i&r  f ,  Ibi :  tu  ei  {)  r  6.  r  34.  X.  €«J. 

^ftfWj  intrA  qutm  dpQfi^licdm  r)  r.  ^j.  X  i6.  f - 

yr^fli  f ffii>«;»/f »rf r  j)ff^j;  Adi*  s)  f .  40.  «f  53,  X  *.  /<, 


*  VB  *JBE!nLCAT«r.ZT  CUBSIC*  PEKBGUKb  ^CJi 

tdminit  v  ) .  (  3  )  fi  in  ci^bu»  •  iure  prcditbiris  tp4 
^^|»Uituiii ,  nifi  Cvpmos  inhibiierif.  (p) 


.fc' 


5.    XX. 


r 

^  ,^  ^  8 1  non  bbftftnre  appeBatione  vel  mlnhitkm 
^.  Jj^ibininus  iudex  inferior  procedic,  attenMnm 
^Smmimi^  a  fupdriori  cojhrigenduni,  x)  pec. 
;'^adata  S  C  h.  e.  tuai  quae  interpolliti  appd^ 
t^iriiMie^innbiian  tum  ieciafD,  qnsie  pdft  fenteflh 
^^pini  ahte  appeihtioDem^  amSro  timpon  ftAk 


J.    XXL 

uficcpTA  appellstione et dtatione appelli^ 
li.iftfbi,  iuftificBnda  e(l  illa  tam  ratione  forpta^ 
tam  quam  materialium^  vt  hsec  etiam  nouam 
probationem  admirrant.  co)  Spatium  i^^m/^ 
vtroque  iure  iuftificarioni  praB(cripcumi  quando« 
qpe  ,eic  iufia  caufa  biennaU,  m) 


0  Tid.  fapra  §.  XII 

f)  r.  3.  i»ej[/r>  4«rf«i  f. . 

feiumeius^  qui  d^  dppelldti^' 
ne  eegniturus  eft.fertinet,  pru- 
denter  €$rrigere^  qua  contrd 
iffum  inuenerit  dttentdtd, 
€.  55.  X.  b.  t,R.ld€  4. 1654, 


$.  XXIL 

4)  ^  7*  £•  t  in  6.  CAitrc. 
m  pw.  rir.  XWI/.  4r/.  6. 
n.  12.  Jljq. 

m)  clem.  5.  b.  t.  l.  4.  Q  di 
temp.  dppeU. 

«)  r  5.8.f.  45.  X/».  r.  ibi: 
n^f  rr^r,  />r«t>rfr  qt^^d  eis  ejfet 
biennium  tndulgendum.  coof. 
r.57,  X*.^ 


)02  LiB.  n.  TIT.  XXVIII.  ET  3tXlX.  DE  lO^PEU 

$.     XXII. 

TANDEM  fimta  iuftificarione  femenriaiv 
fert  fuperior  iudex,  vei  confirmando  priorem; 
quo  fa£to  cau(am  remitritad  inferioremiudiceiHi 
qui  illam  exequitur:  vel  reformandoy  qub  afir 
eamexequitur.P) 


$.    XXIIL 

PARBM  cum  appellarione  eflFeAam  habetf^j 
recufatio  iudicis  fufpeGli^   quod  iQrisdi^onea*> 
eius  fufpendat ,  7)  et  caufam  ad  fiiperiorem^dw  \ 
voluat^  de  qua  fupra  l)  iam  a£lum.    Sed  eriaa 
relatio  ad  fuperiorem  de  iure  dubio  idem  praefta^ 
iure  canonico  redu^ta,  i)  cuius  exemplum  pard". 
bus  edendum.  Q  


.;m  .  .-tlT.  ...XXX.:  _  •-     ..)i.^if: 

C ONFIR M  A T  lO NE  VXICT 


VEL  INyi/ILI. 


.  S  Y  tJ  O  R  8  l  «;-■ 
rmaUnis iifimti:  E(t  ilUJt  Imie efi vtlvtiilfv^ 
tmhaUMrid  vel  mifj/d'  irmtilU,  q$^  f4m,effifSft.in^ 
^iUe  9fplMrimHm€um  Prmikffirkm  eenfrmjMHen 
wpianieftiwimfiielV.  i.   -  ^an 

^'<:-  .  -•-:  .»■*  d   i/" y^'-'  '      ■'■^'.^•»1 

[VTr  confinnatoriae  (mtradae  miffjfn^ 
ior  dft,  i)  ica  in  aliis  quoque  affinsextrm»^ 
iiSnaiiimt  fblec  a  fuperiori  peti^t  impetra- 
NFiRMATio,  quae  eft  affus  vet  negatii  ge^ 
Shritate  iudiciali  fn£ia  approbntio.  ^  Eftque 
luntaria^  quae  vciliratis  tantuin  caufa  fit|  vc 
[ine  illa  fubfiftat :  -&)  vel  »^r^^w,  ex  le- 
/el  canonum  prac^fcripto  facienda,  fine  qut 
non  fubfiftit,  aut  obligat.  Haccnouymiuaf 
l»s  valeat,  tribuit;  non  item.illa,  quae  ius» 
antea  adfuit,  ratificat,  non  nouum  concedit, 
antea defuit ,  i)  quod  magis  per  fub* et  ob^' 
mem  confirmatio  impetrata  credatur.  x) 

$.    IL 
hfecefiiaria  Bt  vel  cum  catifie  cognitione  ^  quae 
rimum  defideratur^  v«  c  in  confirmatione 

ele- 


^.X.iefentent.  Cr  re 
)i :  f  4,  qvuffecundum  f f- 
tum  m$rem,  ittfte  O*  rd» 
Uter  fnerint  uefinitd^ 
jmque  fententid  robt' 

.  g.  X.  b.  t.  atque  hsec 

id  eommuni  ficri  dicitar. 

Je  eemejf.  frabenddr. 


t)e.4.X.kt^ 

fc)  e.  5.  6.  X.  "*•  f.  r.7.  eei» 
nifi  aliud  (uadeant  verba  con- 
iirnrianonis.  c,  i.X.  detransdS. 
ibi:  cui  fi  quid  forte  incurid 
velimperiria  minus  firmitdtii 
infertum  eftyvires  fleniffimis 
netionis  ex  bdc  neftrd  duSe^ 
ritdtefujdfidt^    . 


eleftorumj  paflonim,  tutorutn  etc,  et  fic  b 
percnretn  iiidtcem  defiderat:  ve\Jfni  ca^  mfl 
que  eft  aftus  voiunttni^  iurisdi^i.onis^  atqui 
formacommuni  /)  fieridiciiur^  qualis  olimj 
rutoriS|iniperfe£te  a  parre  in  teUamemo  d&tij 

5:    '"•  I 

iNDG  conBrmario  e(l  t;/////,  qux  d< 
thodo  ec  feruata  vcritate :  imttiu  vero  y  qoa 
fupprefla  vi^rLrare,  vcl  citra  formam  praefcrtj 
fadhj  atque  inualida  eft*  v)  < 

$     IV.  " 

VTiLts  inpnmis  et  maxime  cotifutta 
priuiiegiorum  coTjfirmatrOy  tunc  inprimis  nect 
yia,  quando  nouus  praelarus  in  regimine  fucce 
quippe  qui  tituium  fingutarem  nouumque  hal 
Yt  ex  fado  antecefToris  fui  (lri£lo  iure  non 
ftringatur,  nifi,  prout  hodie  moris  efle  folet| 
pitulatione  g^eneralirer  omniaet  fingulapriuih 
confirmauerit.  Hxc  confirmatio  ramen  pr 
conceifioni  nihii  noui  iurisaddit>  |).fed  op 
tfir  tantum,  vt  per  fuccefiforem  reuocari  nequ 

m 


a)  t  i.  X.  Je  eifUiffiprah^ 
ff)  Lu  $•  1*  de  con^rm^  tut, 

{)  r.  ij.  X.  de  priuil,  ibi: 
itAtdmen^  vtferinfMidtieuetn 
if/m  eUem  tcckfise  n^nplus 
itnns  dccrejcdt^  qudmperpri- 
pilqiid  pr^iieeejftrum  lufir^»' 
rttm  ebtinmt.  ^mttt  \n 
€.  19.  Jt  eed.  dicitur:  cumih* 
mmUi§  tiH  tHs  ttenum  cenfe- 
ru%  nee  etism  teUdt  vetHt\  tc 


in  eo  fidtt4  ej/e  volitmmi 
qm  tempcre  impetrdtM  i 
vatioms  dignofccrts  exti 
Inde  nata  cQ  immpnfa  iU 
plomatum  copia)  pcr  01 
fecula  obuia,  quz  confi 
tiones  antiquorum  priuih 
rum  continent)  ideo  qcc 
rias,  qUod  tum  Ccefarcs  ct 
tifices,  tamceteri  prxlatt 
lo  fingulari  ruocederent» 

X>£CR£TdUFiA 


LIBRI  IIL    DECRMTALIVM. 

TIT.      I. 

E  VITA  ET  HONESTATE 

CLERICORVM. 


S  Y  K  O  P  S  I  S. 


Uwcefini  Jummd  diuu 
\  .  hfpecti»  in  ckrice» 
^es  Vdfidt  ff  diHerfd 
!ff,  clerieatui  fuperMd'» 
Snnt  enim  clerici  Cdne* 
\mt  reguUra  et  mend» 
mtjlmplices  etdenique 
Inde  nexus  tetim 
rtii  eftenditm'.  U.  Cd^ 
eecb/ue  cntbedrdUs  y- 
MH  epifieipe  cerpus  con» 
tf  et  dd  exercitium  0$- 
ilietcejdnerum  cencur^ 
[II  Cdmnicerum  #r. 
nminis    tdtie^   IV. 

bm.Jiifi.Iur.Cm. 


Augmentd  bmm  mui  infiitth 
tif  dd  dUds  eccleJidstrdBif  q^ 
coUegidtdg  dicuntuTy  imetdme 
dd  memfierid.  V.  OrStui 
recipere  tenentur  ednmd. 
Definitie  eerum  iuxtdfidimm 
dntiquum.  VI.  Omnestem' 
munemvitdm  dgebdnt,  vtme^ 
ndcbi.  Hdne  tdndem  pheret 
dbiecerum,  vnde  erti  cdmni- 
cifecuUres  etreguUrei.  VII. 
CoUegium  cenftituunty  etidm 
fepdrdtum  in  eccleJHs  Cdtbe^ 
drdIibmetdliis.Vm^  Prs- 
pifitif^  epi/lepmt»  bisieUe» 
V  1* 


LIBK2 


giis  fr^Junt^  *!m  €um  dm- 

.    JfHnc  dttdm,  ^tti  b^dit  fert 

.  priHJtiHt  €*piru!c  pr^Jtitnt, 

i  X     Sunt  etS4m  dlu  di^nitA* 

in  in  t4pitulh  takjurum  u 

^trtium  n^n  aUt  AdmittuntHT^ 

HUM  frafidic    ticcirinarum 

Wii^ru^i,     Vndt  ntm  tmdn^ 

tipdtipnit^  ft  trirnnium  dts- 

dtmimm^  XIL    Attss  idm- 

nitprum  Ir^itim^*  Xtlt   Std- 

'    tm  mbiiiTAm  ^uit^,  tt  indi^ 

,    gtnAtm.  Xiy.     InCtrmdni4 

rtHgimis  qmtfue  rdtit  bdbtfh 

id.  XV.    QudlitMttSf  fua  in 

€krki$i  ttum  in  bis  itfiderdH' 

$mr.  XVt    Officid  frtfrid  tx 

§rMni  fmciftt    dtptndtnt, 

Cmmttmk  amj^unt  in  •ffi- 

ti§  prtetms  0*'btrdrum  tdnt^ 

mtdrmtt.  XVIL     Htrdrum 

tdutniidrum  trtm  tt  rdtit. 


Xyill  Vitd  b^mflMi 
mctrMm  in  vtftitu,  Xl^ 
ttmd  tt  bdrbM,  XX,  i 
mis  t  rrdpuld ,  /udts ,  iu 
qut  diitni  XXI  T4 
lisdtts  nm  ftricft  dtfi 
tur  in  cdn&niris  h^nQtis 
Ftiam    imptrdt&r  cdfk 

XXII.  Ordintsjdcri  mi 
rtguUriiiui  CAn^nscit  di 
tit  cum  qudddm  dijfri 

XXIII.  Ordtnum  dtt 
tA  tt  dimtim  mdximt 
PjtUflindm,  THiit  t: 
XXI K  Snnt  txrmtid 
dicfi$rtt  tpijcoptntm. 
trts  funt  vtl  militdrts  ) 
rUdks.  XXV  Ordi 
hdnnis  ptculidrts  rd 
XXVI  Ttuttnici  g^ti 
ctnttmpUtit.  Rtmtjjl 
dliis  trdinibus  miUtd 
XXVIl 


$.    I. 

PRAHLATORVM,  qui  regtmini  eccleju 
praefiiQC)  impeYtum  facium ^  quatenui 
exercitium  iurisdiEHonis  fefe  exferit, 
.  luftraui.  Pergendum  ad  iura  diaa 
firiQediSa^  ft)  quae  reliquas  regiminis  facri 
tes^  quacenus  per  diacefin  totam  exercentui 
concernunt.     Generatim  has  fefe  exlerunt 


«)  DiiIiD£la  a  lege  iuris^ 


Jiffiomis  in  r.  28 
/W.  trd^ 


/0  rtd.  Ub.  l  tit.  31. 
f.  ijj. 


infpeQione  in  clericorum  vitam ,  ftaram »  iuini 
«ftiones,8tqueofficia:  (a)  in  direftjonefuprema  * 
hKOTum  tccIefiajlicQrum^  cu/tui  diuini  ac  cura  ec-^ 
cUItarum  alionimque  piotiimiocoriiiib  r\ 

Vi1  Git  ih  hftc  ifr/pe^hne  vitani  et  niof^ 
ttericorum  7)iuxca  varium  viuendi  vfum,  queni 
caialia  qualirace,  r/mr^^ftt/ibperaddira^  (tccipl- 
mr.  Sunt  enim  clerici  vel  canonici»^  vel  paro^  . 
fAij  vel  vtonacbi  et  regxdares^  vel  denique  ^w///*, 
rrf^r  f  j/f/,  fine  tinilo  reali  ordinad  aut  tantum 
ton(urari,  quorum  diuer(aluntofficia,mores,re* 
-  gulae-  CiinonicQrian  (tatus  et  iura  varia  per  plu* 
1  res  titulos  rpar&  funt ;  parocborum  inftituta  excu* 
r  tiuntur  in /:>t  ^X//X*y^^*  Deoique  retigiofo* 
[  wum  fingularis  viuendi  ratio  in  tit.  XXXi.  fq^^ 
\  'npouitur;  ceterorumvero  clericorum  modua  vi- 
uendi  geoerdlis  tradicun  His  excufliS)  ius  epi- 
lcoporum  vifitanditi  varia  commoda  exigendi  a 
l^  ciericiafiibie^lis,  ^i^XXX/X  enucleatur,  eiquo 
tit^  XLi.  fubiungitur  ius  epifcopale,  per  dioece(es 
amfecrandi  ecclefias  easque  exftruendi  atque  rt* . 
^M^fiTuaaufloritate,  in  quibus  diuina  ofjkk^ 
pcffcramenta  a  clericis  fecundum  diuerfum  eo« 
rom  ftttum  exef  centur  fub  epif^opali  diredion^, 
4e  qnlbps  tit.  ^LLfqq.  agitur.  Tandem  tituh 
9lHmo  viuendi  modus  clerioorum  b  laicorum  td« 
iiiiq;inir,  vt  fiitguii  Gxh  in(pe£tione  epi£copali 
^       teneant  moduoL 


i 


). .  y)  iAt?^  tm.  t  €4fh^  ififitffu  mum  rega  vitm^ 
^fgaitgrMk  f •  3)8«  ihis    et   fkttt  Mamfnfehmm. 


3c8 


LIBRI  IIL^  TlTyj(.V>  t. 


;  .  IN  ip(b  cnEcitio  /^^j/  ^litfcefans  prafdpu- 
vm  ftmiuu 'momeBrum  cANoNtci  ecdefijs  ea- 
tiedraUs^tmnmmak  epUcopo  ccrpuf  conftiruen- 
tes ,  quonim  epilcopus  caput ,  ipli  vero  membrs 
efledicuntur.  t)  Fuerunt  enim  canonici  ab  «n- 
|iqttO  fir€ikj^Hfi§^.4ificom  er  fuhdioconi  ecclefia* 
fmf,  tatl^mUmiii  curam  animarum  gerenteSf 
quMlttSiimidUmfH^d^  epifcopi,  ibique  ci* 

tbedrttii  (iitm  hweb8nt,  vulgo  t)ct  D^  fl  (iomi* 
mnp^  qood  mt^Umt  templumque  dengnar.  i) 

BiC  MhiirMs  ecttefide  cterur  nouum  indu- 
ir  viiiendi  Vimli  cz  vtta  canonicatt  clericatut  fa* 
pertddira.  avOVStinvs,  mon^liica  vitce  ad* 
di£lus,  fundamenta  eius  quidem  iecit  in  Africat 
non  diu  tamen  fubfi(tentia.  {)  Denuo  eam  re- 
duxit  fiib  piPiNo  CHRODOGAKGVS,  Meteo- 
fium  epifcopus,  r)  qui,  vt  cleri  fui  catbedr^iit 
icclefia  mores  emendaret,  nihil  conducibiliut 
efle  crediditi  quam  vitam  communem  ex  mona(& 
cis  inftitutid^in  clerofuo  introducere,  vt  commn^  . 
m  menfa^  vna  cum  communi  dormitcrioy  vteren*. 

taT) 


I)  c.  ^X.  ii  Ui,  qtuifium 
d-  fraUt$  fine  c^njinfl  capn. 
Tnde  condudit  pontifex  iu^: 
ynde  mn  decet  te^mtffismim» 
bris  dlurum  eonfilie  IN  fiC- 
CLES1AE  TyA\E  NE^ 
G O  TIIS  vti.  Hircvcroad 
kgem  dtettefiindm  pertiiient. 

l)    ANTON.     MATTHAKI 

infunddt.  et  fdtis  Ecclef.  VU 
tr4ieci.  lib,  Lfund.  i.  fl  t.  ' 


^  THOMASSINI  P.Ldt 

iijcipL  eeciefUb.m  e.  ^Af- 

OABHIBL  .PBNNOTTVt    01 

generdU  tetim  fUri  ~#riWr 
clerifrnm  cdmnicer.  itfieHs 
lib.  L  c.  i.y^^. 

«)    FAVLVS     DIACONTt 

de  tpifiep.  Mttenf.Hcief^foA 

ANDHBAM    DV    CBBSNB.Iil 

fcript.  bifier.  Frdm.  tm$.  t. 
f.ioi. 


.»E  VITX  ET  HtJSESTAT*  CLEMCftRVM-  ^&^' 

\  5)  fecundum  canones^  ipfe  ex  patrum  do- 
flrina  pracfcriptos,  viuerem,  nullis  ramen  votis 
jldftridi,  0  et  iicuti  monachi  fecundum  regulatn 
iiKEDlcTir  ica  derus  cathedrali& ccclefia&  fe* 
cuodum  ixos  citnones  vitam  fuam  componerer. 
Vnde  hi  derici  difti  canoniciy  a non^canomciTdU 
fiindi^  qui  adhuc  extra  vitam  cmmmem  m  aliis 
mltjiis  minoribus  viuebant.      '  » 


1^5 


5-  V, 


KovvM  hoc  iDftttutum  ft  pluribus  epifcc^ 
pis  auide  anumtum,  ad  clericorum  mores  deper* 
ditos  emendandos;  imo  publicam  meruitappro* 
't^ttonemt  promotorecAitOLo  M. «)  Applauftis 
liic  extrfl  cathedrates  eccleHas  fadlevitam  cano* 
nicam  traduxit  ad  alias  ecclefias^  etiam  quasdam 
farocbiaks -,  in  quibus  coUegia  canonicorum  ere* 
dt»  iQUflE;  inde  di^  ecclefia  coUegtata.  Virgi- 
l^wn  ibdalitia  hequidem  ab  hoc  nouo  infiituto 
^Sjcbifi,  X)  vtut  cleticis  proprium  videretun  Li- 
Deraeeratit  avotiSi  quibus  obftringebantur  mo- 
tuales.    In  Concilio  /iquisgran.  4e  a.  8i6«'  fiib  l  v- 

DOVI- 


I  ^emidnt  in  innmune. 
.  •)  Begulas   has  a  chho- 
poOAHOO    traditai   caro- 

,  V.,VS  601HT1VS  t§m.  V.  40- 

mmLFritni.dddnn.y^f.p.^l^. 
A|tf«o^  ACBBRi  fnj^icil.  ec* 
dtfttm.Ldddnn.  750.  p.  565. 
MK^jT*  f^>.  aliiquefinuDt. 

a)  Cdfit.  A^msgrdn.  dedth 
l^  ^i  r«  71.  afmd  baltz. 

mn  #v^-  fv^st-  >'^'- 


Simiiiter  qm  dd  clericdtmm 
dccedunt ,  ^  Mi  HM  nemind- 
mus  cdnenicdm  yitdm^  yh^ 
mns  9  vt  illi  Cdnenidficundmtt 
fudm  regnldm  emniims  medu 
viudnt  •  etepifcepus  eerum  rt- 
gdtvitdmifitutdbbd  iuendclt0' 


X)  CemiLVem.dednn.^ss. 

r.  II.    apU^HAlLBVIN.  tpum 

ni  cenciL  f^ifyj^ 


V3 


DOVtco  pio  noua  reguU  communis  ^)  pto  c^ 
momcrf  condira  eft>  au£lorirate  publica  roborft- 
ttt  v)  Tub  qua  vita  cammva  fldmodum  in  clera 
inropagata  efl,  vc  eti&m)  expulfis  munachts,  hiac 
inde  inmonafteriis  continu8r€turrub  prapo/ito, 
§.  VL 
"'■  iNDC  canonici  vbique  in  eccleriis  catbeJrM' 
UkiU:  coiiegiatir:  imo  in  ipfis  monafleriu,  A 
ceteris  clericis  non  ordtnibus  ,  fed  nouo  viuendi 
fnore,  ad  mtmafljcum  inclinante,  diflin£ti:  ceta* 
TOXSi  et  ipfi  epifcopi ^preshyteri ^  diacom  ^  fubdtacO' 
m:  ^)  in  fuis  ordinibus  miniftrances,  et  inecclc- 
fiis  carhedralibus  et  parochialibus  curam  ^nima* 
nm  peragentes.  Foerum  ergo  c a  \' o n ic  i  cU^ 
'  fiei  iuxta  rcgulas  canonicat  ctmjnmiem  vitam 
0gentes^  ftaUum  in  cboro  et  voccm  in  capituh  ba* 
tentes. 

§.  Vtt 
ATQVB  haAenus  vna  eademque  ratio  ctno- 
nicorum  vsque  ^Afeculum  XI.  fuit.  M en&  com- 
munis  olim  epifcopo  cum  eanonicis  eadem.  E^ 
rediribus  ecclefiae  communibus  omnes  alebantun 
Beneficia  prorfusincognita,  aeque  vt  monachis. 
(^sedam  tamen  feparatio  pedetentim  hQz^  vc 
alia  eflfet  menfa  epifcopi^  propriis  reditibus  inftni- 
^a:  alia  item  canonicorum^  leparato  patrimonio» 
licet  adhuc  in  cmwiuniy  gaudentium.  Acceffic 
affluentia  bonorum.,  qus  animos  inflat^  er  anfiim 
dedity  vt  in  ecclefiis  catbedralibus  et  coBe^iatii 
pleriqpe,  nJbiQ&zvita  conmuni^  bonisque  diuifls, 

ieor- 

f()  Relata  ab  b^vhdyiko  Lcdpiml.  f.  564. 

f$m.iy.€0nciLp.io6o.fiqq.  i)  ant.  mattbaii    im 

0  CApitHl.Aqmgr.  de  4n.  m4nud.ddiu$ c4n$n.Ub. LtiU 

»16.  C.  ].  apnd  BALvz.  tm.  ig.  sb  inii. 


^  VTTA  £T  HONES^ATS  CLERIC9&VM;  ^ 

feornm  habirflreot  Hanc  licentiam,  vbigue, 
perrumpentem  >  vt  rellringerent  quidam  epifco», 
pi,  voto paupertatis  conftringendos  effe  credid©- 
runt,  adhuc  in  communi  vira,  preedfiue  in  mo» 
nafteriis,  viuences.  Inde  duplex  canonicmm 
ndo  indu^la  eft:  Jiculartum^  qui  abie^  vitfl 
communi  fme  vods  vUis  canonicum  viuendi 
V&m  focundum  quidm  boris  canonicis  pfaUaidif  ^ 
iiiij^ue  o)  continuarunt :  ec  reguiarium^  qui  fub. 
pr<t:po/itQ /ito  vitam  communemt  vot&  pauperts^j^ 
tij  adftri^i,  recinuerunt,  llbique  nomen  AuguJH* 
Jttanorum  peculiare  induerunt.  ^^)  Atque  hi  pro- 
piu$  ad  monacimum  fiatum  pedetencim  efionnaci 

"^  VTRisqvE  quidem  reguta^  ied  fecularilius 
laxhr^  regularibus  vero  arSior  praefcripta.  ir) 
Eouun  ccBegii  ratio  inter  vtrosque  recentai  quod 
eapikJum  vocant,  ()  proprio  inflru£him  figillo» 
«)  ebqnepublico  er  autbenDco^T)  acquefyncfi.* 
tOm  v)  Conflicuunc  vero  canonici  catbearaUt 
vd  fmm  ct^pus  cum  epifcopo»  capice  fuo,  <p) 

coiiis 


.•)  ^,9.  X,Jepr£b. 
••)  t$m.  11.  b  f.  §.  2f.  /qq. 
^AvatRTi  MiKAZi  •rig. 
aepwfreffl  eemn,  ngut.  ^rd. 
S.  A^ufiini. 

•  w)  t.  5.  X  deftdi.  mensub. 

MITOM.  MATTBAII    tit.  L 

f)  Ritio  denominarionif 
dtramta  ex  inflitutit  monafU- 
db  Miii.  Ih  nt.  nefid.  vu,  $.6. 
\tnyyLil^trMtU(St. 


er)  r.48.  Xiri^fpfff.r.i4. 
Xieextejf.fraldt.  ibi:  Mi» ; 
i^nfiteuertut  frefrium  beheire 
figillnm^  tteejmt  vnumeer-' 
pUy  itd  qmdcMfitt$lnm  effel- 
ittur. 

r)  r.  1.  X.  defiJefnftrmn^ 

9)  viJ.  fupra  lib.  L  tit.  de 
Sfni.  p.in. 

^)  c. ^X.debis^  qnafum 
d  fraldteftne  cettfl 

V4 


312  tlBRl  III.     TITVLVS  I. 

cc&mfimiuu  eeekfitfiieii  fimt:  vd  feparshim., 
torpfft  x)  poflqaaoi  vinm  conninineiii  «bii^ 
'Mninr«  '"'".,■' 

:  f  nc 

.*;    YTi  ^ero  moiuifterii  BenediQinorum  oHnt 

A^shA^enmt  firafH^&ofy  qui  proximam  poft 

jMdta  exercdbant  poteftitem;  ita  in  ecclefiis 

^Ctfrhedralibus  proxii&anl  pofi  eptfcopum^  in  coBe' 

S'  it^  yeao  «  mtm^ftmis  phmam  habuit  pore* 
tta^frapofihtSi  r^nem  etiam  reguhres  reriott- 
«nint  AnpUffinimi  geffic  magiuratum  >  ^)  et 
prBelituram  iUaftrem.  Bona  omnia  capimli  fide- 
jlter  et  (bUicite  idjnEiiniftriliat  iuramenco  adfiri; 
Aus,  itque  iuri  et  priililegifl  capimli  defende- 
bit.^^' V![ftiniti6i[i^i^ni&remur,  et  oflicium 
diuinum  rite  fieret  a  Cinonicis,  curabat,  alio- 
quin  inrerdicebat,  rufpendebat,  excommunici- 
bat  canonicos » exceflusque  leues  corrigebat.  Jhi 
choro,  capitulo  er  proceflionibus  primumtene- 
bat  locum.  Diftrtbutiones  qwtidianas  aliasque 
obuentiones  libere  inter  canonicos  diuidebat.  ») 
Penes  capiculum  eius  ele£lio  erat,  nec  aiius, 
v^zmprtshyter^  «)  et  qui  prudentia  et  merito 
vita  clarejcebat^  (3)  eligendus.  Verum  hodie» 
mutato  capimlorum  ftam,  in  catbedralihus  ec- 
defiis  et  caBegiatis  merum  eft  beneficium  et  di* 

gni. 

X)  '•  •.  X.  rff  ekr.  n$k  rtfii^  Um,  I.  />.  317.  fq. 

e  .'ip.\,  it  nftrtfU  m)  Ira  depinxit  sonifa- 

^)  m  iifhmdie  bonifa*  civs  VIII.  9ffi€ium  frapffiti 

€11  VIII.  ie  dnM  1301«  To-  inAndgnina  eeckfiddi.t^ 

catur  Jfeeidlis  iux  et  dwri^  m)  c.  3.  D.  60. 

gd  pracifum  cdpit$^,  apud  /»)  r.  4.  D.  60, 
TOBiLLivM  in  ItdUdfderd 


i,'oflScium  vero.prUhun  fere  ezaruic,  7)  re* 


«eoniai  antum  in  mmafteriki 

■  ■„«•  'x.;  ..;:.;•  .  ;.■"-;■• 

DBdANOs  pmerea  moremonafticoj^)  «d 
oUm  compofici'  candoiciv  acceperunc,  uh 
\impemtiarem  exercence»  incanonicorum 
ec  vicam  foik  firapo/bwn:  f^^praelerdm 
,  luc  Aepe  ob  curam  pacrimonii  .capicularis 
ijbefle  cc^ererur,  t^)  nec  eidem  vacare  pbflec^' 
-  Jii# faaec  curaintimior  midempriuatiue  m  eos 
iCi  I  ^  praepolins  admlniltracioni  eRcerhse 
i,]MniDcencis.  Vnde  hodie  deainuM  Jpeda/e  ca- 
fmiapituti  eft,  iliud  congVegac,  cum  eo  delibet 
^,necpr8epofituS;  nilivocatus,  etintereftami 
Jdius*  r)  Seueram  olim  in  canonicos  difcipli-r 
naaif  d)  et  iurisdiAionem  aliquam  exercuit,  vc 
cciam  fefeepifcopisopponerer,  1)  poteftatemeiusi 
torbantibus.  Eligirur  a  capitulo » %)  ab  epifcopo 
confi^^tur,  et  rollemni  more  confirmatus  mue^ 
fiirar.  A) 

.     §.  XI. 

y)  xtFEM  P.  J.  iur.  etiL  0  Qpa  de  cauGi  curd  dnim 

iit^  II.  €.  1.  $•  3.  ma  tribuitur  Decanis  io  r.  7^ 

S)  Olim  di£li  pMm  mofui^  X.  de  eleS,  et  ad  refidentimm 

gi$nm9  pro^dbbMtes.  vid.  ma-  obIigan(ur  r.  g.  de  eler.  mu 

a iLto H.  in  vet.  nndLp.  4)0,  *  refid^ 

wmuffledit.  «)  vid.  bomifacu  VUL 

•)  Alibi  pratpofiti  Dccaoo  dipiomi  cit.  L 

cqiie  vt  canonici  ad  obcdicn-  ^^  ^^^    y  ^^^       g  ,. 

tiafD  adftringantur,    vt  caQ-  '              a^  mJ.M 

tam  io  Stimis  c4pituU  Ein.  0  c  55-  X.  de  ifpeU. 

inunfis  apod;  ill.  de  lvde-  O  c.  g.  X.    de  eler.  mu 

.    w  10  tm.lLreliq.^.Uf^  ^ffi^*                                  < 

m)  €.  !}•  X.  de  clerie.  nen  .  X)  tm.  JLtU.  f^ $.69.70. 


f|^ 


v$ 


TJLAnnWL  pr^po/itoi  et  dechmt\  ftam  /r^- 
lifenmrniidcntes^  adbuc  atii  pr£Elan  in  dtgmtnu 
conftinici  io  €(Aegns  canonicorum  catbtdYaltbut 
dcipreheodiiiM^  ex  more  anciquo,  vt  archidiaah 
Hii  ^cb^ustjteri  y  primiceru  feu  pracentares^ 
lt,)/inripa^  nfiodes  v)  fcbolafttci.l)  Cantori 
cori  iwiViiMp  '^anmicorum  incumbebat^  vt  iaJ 
tmOu infinitiMiltur  ^  quod  officiis  diuinis  roUeomf*  ^ 
-bns  iiifeniirc& 


§•  xir. 

iCLK^btVM  canonicorum  conforttunt 
non  quoscunque,  (ed  eos  demumadmittityqiii 
tum  dodritiis  animum  excoluerunt,  tum  yitara 
puriorem  boneftatemque  morum  fequuntur.o) 
Olim  iuniores  canonid  infcbolis  Capttutoirum^ 
qus  adhuc  hodie  fuperfunt,  inftituebantur,  ex 
praecepto  cwcilit  ^qutsgranenfis  oo)  ficuti  mo- 

nafiot 


1 


^)  De  hit  rapra  adain  tit. 
S5./i^.i$«3.  Di£ll  etlam  funt 
mMgihri  fib^ta  Cdntorum. 
ScbM  idem  quod  colUgium^ 
ftti  Ggnificattis  etiam  ia  codice 
oceurrit.  Rom«  hM  fchola 
vfttaU  fuit,  vnde  canendimo- 
dos  in  aliat  ecclcfias  transla- 
eus;  tempore  caholi  M. 
ctiam  in  Germaniam  et  GaU 
liam,  vid.  tom.  IL  b.  t.  g.  9g. 
ct  fic  facile  ad  collegia  cano- 
fdcorum  esctenfus.  STaAVCB. 
sn  ametmt.  iur,  tccL  g.  r.  7. 

f)  De  quibos  fupra  Ub.  L 
n^.n^Ctfyi. 


D  Inliterisfimddi.ieait. 
1388.  apud  Dn.  de  lvdb* 
wio  tcm.  y,  Tcliq.p.  416.  fit 
quinque  pn^laturarum  mentio 
his  verbii:  ftdtmimmemm  tm 
eddem  ecclefu  qmnquefraia^ 
tmrgs.frapcfituram  pnam^  ae 
diCdUdtHm^fcboUftriam^  eaih 
toridm^  cuftoiiidm. 

0  ctii.X  defrabmi. 

-)  de  aiNM   8i6.    e.  i^ 

oonf.  10.  LAVNoivs  dejibem 

lit  celehrier,  fm  d  CareU  ihC 

feu  poft  eundem  Cdrolma  fer 

cccidentem  inftattrdtis. 


DE  VITA  ET  H09Jfin[*ATB  C|W  ^f 

nafteria  quoque  fcbolts  pabliois  hibaenint.  ir) 

His  praeerat  ma^ifiir  fibU^nm^yd  fcbol^icus^ 

quod  oHicium  denuo  redQdenduiii  uinifn<»penf 

curauerunc  pontifices.  ^     Ablbfaito  iludiortafo 

curfu ,  iunior  cfinonicus  t  fiMn^ii^  ezflniiotn- 

dus,  et  cum  tefiitnimio  hMniittitit  pne(entflndus 

erat  d^cano  et  capitMh^  vt  fffkmc^mttmri  O^^ 

mimctpattone  ramen  non  iodimbflnC  mflflOtH 

baccahurei    et  licendfld  t)   .   no^e/fufficen 

fr/rxf/;;;  aciidemictteftimmium^  ec^  eo  ezhibit6« 

mancipation.s  doaanmtwm  a  decflno  tndit  no« 

tiinmum  efl,  adeo  vt,  eo  omiflb)  fld  pofleffiohrai 

pr^bendee  et  capituti  iun  peruenu^e  neaueflt. 

Haec  quoque  rario  fadt,  vt  grfldibus  flc&demt- 

„jgi  inngniti  e3£cludi  non  debeant  ab  hoc  con- 

iMtio.  v) 

§.  XIIL 
PRAETERC4  txftatutis  capttulorum  certa 
gttm  in  recipiendis  defideratur ,  w)  annus  vigeji- 
mus  vel  vigeftmus  primus  completus^  quem  itatu* 
u  determinant.  (p)  Aetatis  tamen  ratio  non  hfl« 
becnr  in  gradibus  academicis  infignitis*  x) 

§.xiV. 

Cardinalis  kgati  mahtint 
V.  per  Allenianniafh  apod  ill, 
de  LVDBWlG  tm.JCLreliq, 

p.  398. 

v)  Qopd  etiam  in  faceOi^ 
ndtrug,  drt,  y.  §.  17,  proai- 
fum,  niG  (latuta  refiO;int, 

w)  C)5.  X.  defrahend. 

^)  vid.LVKio  rir.I. 

x)  €x  ffifiitHi.    C^fvffiv; 

9RAMnAB  /ir.  J.p.  400, 


«r)  MABiLLeN  ies  etudes 
mmuiftiques. 

f)  €.i.e^4.demdgtflr,y\i. 
$9m.JF.tie.V.i.4'f.lo^. 

'O   Qnem    morem    paflim 

flatata  capitulorara  determi- 

aaDC.  Vid.LV|iio  ant  IIL 

fikO.  eeelef.  f.  961.  ww .  II  b. 

/•4.81-  AHTOll.  MATTBABI 

Hm.  II  mul.  vet.  atU  f.  309. 
Jfj[.  edit.  ttmiff. 

v)  EX   COnftiC.  BRANDAX 


Si5.      tiBtlih.  TPitVLVii; 


x-T 


5.    XIV. 

QV  o  A  D  fiatum  ftacuca  capirulotum  in  eccle- 
fiU  cathedralibus  defiderantnonnumquam  nohiii^ 
*  iitim^  et  quidem  autiam^  vel  quoad  omnes,  vel 
qiifcrd  certum  numerum,  quod  non  abfolutc  re* 
torpbat  pontifex,  ^//)  In  Germania  hoc  inftiru- 
niiDi  vel  hanc  rationem  habet  1  quod  ex  gremio 
^bitulieligendtepifcopt  er  archtepi(copij  princt* 
{ktt  eteleflores  imperit^  in  quibusdecusnaralium  - 
fiierito  primum  occupat  locum.  Atque  hirc  no* 
bUltas  auira  per  'gentalogtas^  iuramento  confir* 
nuindas,  probanaa.  fu)  Prerterea  in  Germania 
(jfaUtaque  tantum  indigenee  admittendi,  non  ex- 
tranei,  'O  quod  etiam  rationibus  iuris  buiuscon; 
forme  elt  P) 

f    XV. 

RELiGioNis  133)  quoque  ratio  babenda 
in  Germania  fecundum  terminum  anni  dtcreto- 
riiy  proteftantibu3  aeque  cum  catholicis  admis- 
lis.  7)  Qua  de  caufa  (1)  ad  numerum  illum  capi- 
cularium  et  canonicorum  refpiciendum ,  qui  fuit 
anno  decretorio ,  l)  exceptis  praebendis  (uppri- 
In^dis:  b)  (2)  mutatio  religionis  poft  fetnhit 
amiifionem  iuris,  canonico  qudeiiti.  ^) 

5.  XVI- 

i»^)  €.  7.  X.  de  refiripi. 
y)  drt.  V.  l  P.  $.  20. 2J. 

f)  recundufn  4rr»  X  <•  4. 
drt.  XJ.  f  I. 

0  ob  rejermmm  eetl^fi^ 
fiicum  in  drt.  K  L  P.  5.  ij^ 

foiUUtQIIL 


+)  i^  ^-  V*  X  Je  prah. 
4»)  t$m.  IL  defrab.  %,  gp. 

«)  c.  5.  X.  ie  inftit.  111.  de 
I,  V  D  B  wj  o  deperegrinit,  et  dl- 
bindg.t.  17.  S-  4.  coof.  t$m.  U. 
iefr£b.$.^o.fy. 

/»)  C.14.  X.  ie  $J!c.  itkl. 
enrd.  c.  i).  D.  61. 


DB  VTTA  ET^  HONESTATE  CLERICORVM.  J17 


^  QVOAO  vitam  et  boneftatem  plura  tnculcat 

r/f  tttulus:  ij)  plura  ipfa  qualitQS  clericalis^  qua 

Omnescanonici  prsedirirunr^poduIaL    Hucper* 

linenr,  quae  fupra  in  tyrdinayjdis  generatim  obi 

ieruarafunt,  -^)  cum  canoniciWmrinbt,  zAtfi^ 

dines  fufL-ipiendos  obligari,  adebvr  in  capitulb 

«ocem  non  habeant,  qui  ne  quitlem  ordinemyw^- 

^;/7fo;;tffw/fufceperunt.  f)^Prfiereraa  linguli^pner 

bendis  or^or^r/tfiadfcriptus,  quem  eis  gauaferi-i 

teslufcipere  renentur,  cum  finc  preshyteriy  di^ 

coni ,  fubdiaconi.  x  )    Ab  faoc  nexu  hberatt'  filii 

^mponici  proreft^ntes,  cerram  pecuniiie  quantita^ 

tem  pro  wdinibus  redimendis  foluentes. 

§.    XVIL 

'  BAKc  ob  rem  canonicis  incumbuiit  bflicis 
'itddcBlia  propria  tt  communia.  lUa  fere  Vriictf 
iniKr^fefeexferunt,  ^xxcxi^utfoUemni^  inqat 
dtseonorum  et  fubdiaconorum  officia  quoque  oc« 
CttrranL  Proinde  canonici  presbyteri  miuae  offi- 
ciuiD,  mAm priuatum y  peragunt.  Hac ytxow^ 
ojfidoprecum  et  borarum  canonicarum  cohfiftunr. 
X)  illud  qusritur  in  recitatione  breuiariiy  iisin- 
Gumbttite,  qui  boris  canontcis  intereffe  impe- 
•    \  dium 

«)  Qgem  enidite   illaflrat  infimddt.  et  fdtis  etthf,  VU 

WAnoTtr$iievitdeti$ni^  tn^.f.ji^ 

l^ate  ilerk.  ?)  ivo   CAaMvr.    eMf 

tt)  Hb.  L  tit.  14.  f.  91. /qq.  aig.  dd  l^  infiitutd  efi  eit- 

^^   i)fkm.t.dtittdt.fHdlet  ritdSs*miUtidf  vt  ffUmedis 

^ mri.fr£pti€nL  _.  it    iiymnMi    qmtidikmM 

'  m)  Afkroti.  'MAi^VABX  DEOifftrdtfdcrifitiwtt.  ^'1 


5!8       t'tBRi  m.   TirvLvs  i. 

diunnir.  fj.)    Hx  vero  m  caniu  quocidiano  horis 
prafcripris-  ftjLt) 

§.  XVIIL 
TTA8VERVKT  etiflm  iudsci  /lataf  precuffl 
AoM/.  v)  Has  retinuerunt  chriftianij  ex  more 
apoftolorum,  vt  c/ericis  et  /^ias  ex  fequo  hoc 
officium  incuiBberer^  prgeclpue  vero  ilHs*^)  HI 
ftdftriftLus  ad  illud  obligabaniurifl) /^/W/  remifr 
fiorcs  pedetentim  fadis,  exceptis  mojidcbis^  qui» 
licet  laici^  hoc  officium  adhuc  ad  duaf  noffurjjaT 
exrenderunt,  tt)  Cantandum  vero  DEO,  noti 
v&iCy  fed  confe;  ^)  quamuis  cum  hodie  iatino 
idiomate  hoc  canendi  ofHcium  peragaturj  mflgis 
cPuT  operntum  fit,  praefertim  intuitu  momaiium^ 
Officium  hoc  ipfiim  peragitur  in  cboro^  qui  eteri^ 
eif  tancum  patet»  non  /aicif^  nifi  communicaiH 
tibus»  ^)  Atque  in  hoc  confiftit  curfuf  canom* 
cufy  vti  vocatur ,  t)  eanonicif  aeque  vt  monaebif^ 
incumbensex  inftituto  chrodogaNgI)  quem 
etiam  proteftantes  retinuere»  ex  caufis  admodDin 
pra^gnantibus. 

§.    XIX. 

v  I T  A  E  boneftatem  et  deconm  elerieale  prae^ 
terea  merito  debent  obferuare  canonid>  rr^Jeem^ 

Uru 

P^)  Tid.  Anottymi  r#»/5/.  t)  c,^.Ji[.  t>.it.i.Xf./^ 

Mi§  de  refnwMndis  h$ri$  <4-  de  c§nfecr4U.  D.  5.  r.  54.  ie 

mn.  r.  3.  e^ftf:  D.  i. 

f^ri  €.^.X.defer.ci%oin.  w)  ma&txnits  <fe  Mfif. 

ad  tit.  defimmd  irinit.  mens^ber^  rit.  e.  u  X.b.  t^ 

0  D4n.lV9io.  AS.m  u  c)  ^-  ^-  D  92. 

X9.  r)r.i.XA.f, 

1)^4«.  J.10.C  A^*  *)  tim.lLb^t.f.n.i.i; 

^ ikr.  €.9.K  di  ffic  arebi'  iit.                            .   ^ 


rtTA  Vt  H6l4taSTAA  ClLBItfcORVM.  fi§ 


iaref  eriam ,  licet  ob  laxiarem  vitam  et  ahundan^  ^- 
tiam  bvmrum  admodum  a  primaeua  bttmilitatd 
de(cruerint,  et  capitulares  ecclerix  cachedrali^  . 
iDom:j4^r«n/ dicti  fiierint,    Etenim(i)inr^*' 
tinnprimtsexcedere  folebant^  ad  Jaicorum  mo*^' 
res  declinanres,  *)       Hinc  claufa  iubentur  v)  Je%' 
ferre  veftimenta^  nimia  hreuitate  vet  hngitudinw 
mn  notmda.    Pannts  rubriset  viridibus  vii  pro^ 
bibentur,    nec    non   cappis  manieiitis  ^   frenia^; 
feUis,   pe^ora1ibus>   calcaribus  deauratis,    autj 
etiam  fuperfluicatem  habentibus.     Niger  coloi 
iamdudum  clericis  proprius>  exmonacvorum  Be^ 
nedttii^crum  moribus  traftus.  <p)      Prxrerea  %^  , 
^  iibulis  et  corrigii5>  aurietargenti  oraanim  fai« 
^entibus^  imo  er  annulis  abftinere  iulH^  nifi  qui^  > 
\ax%€x  officto  dignitatis  annutos  gerere  datuiajt 
Ab  his  vero  moribus  hodie  de(ciuerunt  canonici, 
proteftantes  praecipue,  nimium  laxaca  refidendi 
|L6cefficace.  ... 


aoNESTA9  quoque  queciita  in  roffiiif  et  JtfT^ 
#tf.  Comam  nutrire  aut  relaxare,  %)  iliis  veri* 
nun  y  quod  etiam  pvima  tonfura  non  permitcit» 
Crioibus  fiippolirKus  camen  non  abftinent^  cuiii 
etiam  hoc  more  reliqui  clerici  vtantun  ^//)  Pari- 
tcr  barbae  promifliD  alim  placuit,  vt  eam  radd' 
re  aon  licuerit^  u)  quo  more  iridem  noa  aoipU- 

us 


l     *)  AllTON.    MATTBABI 

demMlit.a.lL€^9'tr'^&S. 
.-,  »)  r*i).  X.  4-A 
(   f)  GiiiOH,  in 
4U  t.f. 


^)tmM.t.t.§.6o; 
«)  €.s,ef7.X.b.f.  Tcttoo 
odnropd  rant,  onUb  voce; 


LIBRI  III.      TIT.  I. 


us  vtantur  clerici  quakscaoque ,  excepris  (brfaa 
monachis. 


i     XXi 

ATtMA  porrare  quoque  prohibentur,  «) 
nec  gladio  fefc  cinj^ere  debeanc ,  a  quo  more  t% 
rra  eccleliam  canonici  rurfbs  dudum  defauerunr. 
lorerifn  mtlniam  fequi  eriam  iis  generfltimt  Vt 
clericiSj  ««)  prohibitum,  quod  irreguUritareni 
inducic,  3)  non  irem  canonicts  prorcflantibus» 
Forro  refie  vitare  lubeurur  ebnetatem  ct^^\i\Bm^ 
que,  03)  ec  tabernas/7)  Ad  aleas  aut  taxillo^ 
hiifere  autludis  hisce  interefTe,  vitae  clericaUiti* 
dem  repiignat-  i)  Cauere  denique  debenr,  ne 
mimisiocuJatoribus  er  hiftrionibusintendant>  e^ 
ied  vitam  clericis  dignam  viuanc» 


*i  §.  xxir- 

AB  hisce  officiis  er  qualiratibus  exceptifiint 
canonici  bonoris  cnufa  afTumti.  Caefares  olim 
quoque  in  quibusdam  ecclefus  cathedralibus  in* 
ler  canonicos  bomris  caufa  recepti,  ^)  maxirae 
Aquisgranenfes.  Inrer  hos  poft  coronationem, 
iuramento  prardico,  adhuc  hodie  recipiuntur^ 
vicariis  confticutis,  qui  imperiali  pns^benda  ^m^ 
denL »?)  Cumhisiwortfr//j'ramennoncomparaa- 
di  canonici  proteAautes^  ftiitu  eccleUalUco  gau- 
i(t  ort    ..  .  demes 


.ori  ^** 


-ki 


«)  r  3. 7C  4  t. 

cmciMa.  c.  9.  X.  it  vor 

fi)  fuprA  /1*.  J,  f/f.  X/f^, 
f  15-^  95- 

y)  f*  ij,  X.  i,  f. 


0  f.t5.X,i.^ 

^)  Vt  fxm^plis  jUaQfatuia 


VI1;a  fiT  HONSSTATi'  CtlMGOBm  ^ 
m  et  prloilegii»,  t6reJiJmium  qiiomfi  obi 

f  xxiiL   '  \  '  '':;'^ 

eAitt^mcts  reguimribut  AfSinifari  gllliiiilff 
Emt  facri  militareff  ad  tftoport  ecde^iBcA 
tl,  ^)  et  a  pontificibQS  codfiniMciii  Tral 
briores  primi  fuerunr:  tb^aUHnonm  fbA 
htMmff  tempiarkrtmm,  ec  levtenieMf^  f)inip« 
fxpeditiMiims  fatris  ord»  vociMue  tribot  te^ 

iMiinri^  /^^^rie  adflriQi  conote  mQdeleti  td 
pttgatndtmecdefianLit)  Atquiinh^t^fiiK 


I  Svhgii^dli  ttfyetUli 
uigjfiru.  Tir«i6.  X«  deiH' 

Vndtf  dlclifitui'  /fiT/ffi 
ff  et  b^fpiulis ,  reltgiofi^ 
i^  in  r.  II.  2C.  X.  ii 
kgk  Item  ttmpUrii  et  i>#- 
W/  in  ^  t  X.  e0d.  c.  \b. 
dttm.  inc.i6.A,deiH' 
6ccOhric  h^  infcrtpfio^ 
|8r#  et  flrdttibus  fhilitia 
li  in  Itdlid  conftituiis. 
mieus  ex  pr^dif^it  duo- 
omporitut  eft:  pro/effie' 
nim  eiiregUldm  et  ihftttu- 
\ffdthm  militia  tempU 
»  belle  qudm  pdce  pror- 
fnUdnt ;  iHfirmes ,  peri- 
r  it  dlies  nibiUmim^s  ific- 
ditet  HofpitdHs  S.  UaA- 
\  be/pitdlifui ,  qfHd  dici 
\  Aierid  Teut$nic§rum 
trmfdUm  reeipiknt  •  -  fU 
i  ^udfi  d  medici^  et  ti» 

fStmhi/l.IuriCam) 


Hiii  finti  ^ineipimk  IdtiUM 
tes  inmdgmmfiumnmexere* 
yerunt/st  jut  iacoivs  ii|ll 
Vit&iAGO  its  biftit.  lehji^ 
tjftnit.  e.  66.  dd  dhh,  iiigf 
Trium  ordibiim  licc  commtt^ 
ois  fuit  cora,  vt  ih  be/pitdii* 
bus  cufam  itifirmbhim  age< 
fenC,  ^aafrttiis  timpUrUruM 
primariUm  ofKciam,  fereg^i^ 
nafttes  religionis  caufi  armii 
contra  prardones  toeri ;  voda 
ftAOx  mtlitia  fdcra  propofitani 
fiatumi  ceteris  duobus  ordl* 
hibud  etiam  oomhianf^atuaitf 

Vi  RAYMVNDys  DTBLLllri 

in  bifter.  $rd.  equit.  TeUten. 
P.  I./efif.  i.MATtHAit  Pd- 
fif.  biftit.  mdi.  dd  dn.  11194 
iblqo^  Id  ttduetjkr.  fubieb. 
in  fin 

x)  Eti^m  Cotitra  hsnreticos^ 

at(|tie  ideo  t^mplarii  dicebau- 

tur  iSk  itputdsi  ebfequie  lejSi 

X  GbrHU 


^     -^xiBitiiift  T^mrKVft  b 


nec  oriiMr  .cap^pitne:  t  MiiM6tf  yero^ 
immmmem  viUm  OQn  agtnCi  fifd  magis  vtcii»;' 
«fdieciilarci  viiiai^ 

■;:.'■;  \.-'''':..-ixwv:'"-  ■;'■'.    V,  ,^^ 

ttireirtl  prdines^sinrm/f  .fiibfaeniiie>«p|[ '; 
jpillr«,  virii9|Nriittlq|ur  papaUbut  ecrq^b»  <i^ 
'  conri,  aiqve  bonis  tmpiiffiiiiis  ditarij  qa#0 
honun  cwn.  fttjiieilda  iofinitos  nobUes,  'mtt 
iierunbNk)     Vtmin  in  Pslaefiine  fiibiemot  ii^  \ 
tnnam*  tandaiiqae  «  SMscenis,  cKpiUfi jirrliiy» 
tbpam  (^  difRjdemnt,  Teutonicis  PrumaiD  oe» 
cupanribus,Teniplariis  vero  ferali  decrero  cle* 
MENTis  V.  in  concilio  Vieonenfi  prorfus  de- 
leus.  ft) 

§.    XXV. 

^  IPS1  ordines  ifnmediate  fubfunt  pontificiji. 
iurisdiAione  epifcoporum  prorfu^  exemti.  v)  ^ 
Vti  canonici  propriis  templis  gaudenr,  in  quibmr 
officium  diuinum  peragunt.  Fratres  ipfi  ordi^ 
num  funt  vel  mititares^  vel  cUriti  proprie  di£H| 
h.  e.  facerdotes^  dtaconi,  fubdiaconi^  regulam  9. 
A  V  G  V  s  T I N I  profirentes  ^)  vel  fe\  irentes.  Cle- 
rici  asque  vt  canonici  ad  horas  canmicus  adflriiKr^ 

V^  \ 

Cbrifli  in  r.  i5.  X  ie  iudic.  ctpitibns  accnf>fioni8    proB- 

rxprindpio.qnodcauia  rbri-  xiui    c narr  t   trithbmivS 

fU  armis  eOct  propaganda  et  i$m.  IL   dnndl    Hirfdug.  di 

defendenda  in  fefHbtiia  hcU'  Mnn.  1307.  f  »07. 

/MpiCd.  ^)   ANT.      MATtBAXI    4f 

>)  VW.  »vtLLivs  cit.L    n^til.  Itb.iy.c  1^:^999. 
fiS.IL  I)  vid.    Di.lonata  ^«pa^* 

/1)  Fatalem  iattricom  ouB    UATTUA%icttJ.c.i^f;.9n, 


©E  VTTA  BTHOKfiSTATECLERlCORVM- 

tgunmr;  non  ipfi  fhiiit0f\  loco  illanim  fld  certaip 
precesquotidie  ex  heuiario  fundendas  obfth^lL  *\ 

;  ■.      .  §.  XXVI.  ■ ' .  ;■ .  y^ 

AMrussiMAbpna  et  latirunam  acqujiiae^^ 
.  nint,  in  prikjeduras  y  ieu  prmincias  et  comwen* 
'  daturas^  qux  inftar  prarbenddrum  funt,  diui(a 
^  C^^j  5*.  loannis  per  vniueriam  Europam  fere 
'  ^  diffudir,  in  o£lo  natitnes  feu  tinguas  ab  and*  < 
quQ  dmifus«  o)    in/in^ulis  linguis  funr  priora^ 
tufj  ^iiFcefes  (cu  baituia.      Ulis  ptxti\  fuprewuf 
miingua  ffiagidery  yt  in  /i^tgua  Germanica  ^  bcr 
R^killcr  OJici(kr  in  iDcutfcIjtaniJ/.princeps  impetii 
'^ibclTOalhcus,  fub  quo  vari«  BaHui^  inftir  ^p^ 
;   feopatuum.      Inter  has  eminer  Brandenburgica^ 
\    »if^ij/?miiOT^(>w/OTdi<fta,  ba^  J^ 
l^   quse  inlignes  ro;77i;7^/7^i7/ continec.  7r)     Commen* 
\    aat^res  aeque,  vt  canonici,  in  c^pitula  coeunt» 
i    ec  priorem  vel  baliuium  eligunt,  \fupremo  ha^ 
^^^perGermaniam  confirmandum.    Oenique 
omneslinguae  dependent  a  fuo  capite,  fuprenm 
tMims  cfdinis  magiftro^   fedem  fuam  in  infuia 
Mialta  fixam  habente.  ^ 

§.  XXVIT. 
ORDO  Teutonicus  tantum  admittit  Germa- 
rM^y  et  in  varias  pr<efeQuras  (eu  Baiiuias  diui- 
fiis.  £)  Singulis  praeeft  commendator  prouincia^ 
lii^  Ber  £anl)5€omt9Ur,  fub  quibus  fimptices  com^ 
mendistoresy  capitulum    Baliuiae    conftituentes.-^ 

•  Onmes 


•  )     BXCMAKMVS      I^OIfl 

Afcrt  Ifo^iimtertfjDroeti 


^)  Singulai  menGsc  d  v  b  l*^ 
L I V  a  iitj.  Fp  I.€.  6.f,i!fJii9 


ttBRtin*  TtTVLVS  tt- 


Omnes  denique  dependenc  ^fupremoordinif  m^ 
giftroj  qui  caput  et  papa  cotius  ordinis,  et  pri», 
ceps  ecclefialticus  imperii.  Ad  horum  imngU 
nem  denique  plures  ordines  alii  in  HLfpama  et 
Portu^llia  conditi  TuBt^  uibui  votiseuamfuo 
tnodo  rubiefti*  <r) 


TIT*  Ut 

DE   COHABITATIONE    CLERI- 

CORVM   ET  MVLIERVM. 


s  T  N  0  r  s  I  ff . 


^  tiimi  €t*m  Mg4ptm  intn* 
tiiifnm.  L  C^  cmrus  c^nufrfA' 
m  ft4/p€cl4  cum  ftmtnii  tx- 
trd  d$mt$m.  II,  Coftcuhiru^ 
iut  §lim  Uicis  pcrmijft^i.  Eiut 
Tdti^  iure  mt*9,  IIL  CUri* 
€is  ib  lcgem  cfzhbAtfi  fr^rfu$ 


interdi^mftth  fitnsjufpinflim 
nisC^  rrmvnfimi,  IV.  Hdt 
tsmen  in  ^Jitm  dtdnci  n^n  f§^ 
tustt  ^utd  mditr  {Itrtcarum 

fars  iidf  idbe  t^tt  infrdd^  Dt 
fr^ttjiAntmm  cltrmttm  te* 
($mintnsid,  K 


CAMONici,  ficuti  aliiclerici)  ftidKime  orA* 
nibus  £acris  decorati,  t)  ie((i  cipJitatus  fdb« 
iedti  fiint,  vtut  voro  caftitatis  peculM^ 
haud  ligentur.  Quocirca  ( I }  conlortium  ags^ 
petarum  clericis  interdidurh ,  u )  qua  confuetu^ 
ne  iam  olim  infe^li  erant»  etiam  antequam  cqb* 

libatm. 


MSHDO  dttrdtnibHt  msStMT. 


9)t.6.X.b.e. 

i)  t.l.X.b.i. 


;  yl^ifit  iogo  foM€WPCpr>  (fh)  qnnciiiBkgai^ 

r:...  v/  -^  ■  ■        '     ■  f   .H-  ■    ■-•'    ■■■.;' 
rf      9i.AVTSKfA(II>tbiy9mddimirf|0Mt 
'|Bf|>e£fai  qooqcrfttKWB  €xtpit.'4km9im  cm  AM> 
Tfiis  libiditiofit.  ^>    AUoquki  pofl:  crim««dino- 
«idikKitai  abepiiGbopo^ezbote^  iii 

'4iiovigor«j$<dSm^  ^ 

f:  i&'   '■         •"  •■  '  • 

DBNi<;^B  (ni)  Gom  fege  MMdMf  ifierib . 
AMiMifMC  €M€MkmMfuff  MoB  ol&n  ift  repwiliai 

s&  ppkm,  m)  per  lbokbm  Impette  Uft* 
clem  fiiblvus,  0)  e(  legibus  imperii  quoqiie  ct- 
*  Ibgttut.  7)  lure  Bouo  icaque  concvbina- 
TVt  eft  cofi/uetudo  cimfimina pAttavilims  rat* 
^RtiMifj  citra  copidam  facermtalem  emtraSa^ 
cicrt  quam  nuUum  coniugium  lejptimum.  Htc 
•ocedeocet  r^f b)»  erat  iure  canomco  coniugium 
incer  eoa,  qui  vxores  ducere  poceracic:  non  uem 
iegitimum^  quod  effe^us  ciuilibitt  eflec  defii- 
nmim.'3) 


LVf. 
c 


VBBVM  etiam  toc  macrimonii  fpecies  iit 
veciCBy  quoa  lex  cwlibatus  ftringit^  vt  innt  ordi- 

ni- 


x)  ^  19.  C.  deefifi,  etcln. 
MMk6.  €.  6.  et  N.  1234  r.  39. 
BmIo  huitii  ooorortii  expoliu 
Mo.  17.  ti  f .  {•  t.fqj. 
.  4)  btio  dcgauit  ia  i.iu 
J>.|l» 


•)  /.  5.  C.  dd  SCt.  OrfUt. 
it)  NiH.  Lei^  ^i. 

v)  H.  £  ir  49IM  1548. 

t)  Vnde  orta  foDt  nMfyi* 
fmnU  tmrgdndficd^^t^pilbm 
m.  IV.  agendoiD» 

X3 


M^.xra:itr.Trp.ii,i)«coHABTr.cLEiticoC  '•> 

nlbus  fflcri^decoratt.  t)  '   Vnde  ver^  roncuhhi^ 
fuDt^  quaf  cufti  clmdscohabuant,  quec  qutdem 
ob  merum  penurit  non  ftbiurands,  cleLici  ram^n 
pcr  fnjfienfioiiem  adigendi  ^  vt  eas  a  fe  remoucanr, 
cc  landeni  cootufnaces  remouendi  ^)     Interim  ^ 
tftles  clerici,  de  coucuhinatu  fufpe^ti»  non  funt  VH^^ 
^{andi>^gi|i»:quamui$  quoud  fe  tpfos  i\\(^tx\(\  (m^^\ 
Don  jafpco  quoad  ftlios  cales  runr,  r)  adeoque 
quam  diu  rolerantur,  /ir//ff  facranieiita  ecdefii  "^ 
Gaabiispercipiuotur»'^}-,  -    -.  * 


'^ViSt^Viito  omnium  (eculofum  faca 
iicnt,  poft  grauitEma  cum  concubinariis  clericis 
certamina  luem  hanc  eradicari  non  poruifTe,  quod 
inprimis  canooici  ea  infeAx  fuerinty  quorum}ve- 
fhgia  legerunc  ceceri.  i )  Nec  hodie  eliminari  pot- 
eft,  quamdiu  dura  \e%cfftibatus  clericis  impofici 
viget.  CefTac  haec  incer  proteftantes ,  adeoqne 
illi  merico  remouendi,  i\\i\wt\  concubinam  ewt 
coniugiumj  vei  in  coniugio  peliices  alunL 

T!T.      IIL 

DE  CLERICIS  CONIVGATI& 


SYNOPSIS. 


Cimd  ipifcip^nm  cired  c$fh 
iitgid  cUric^rmn.    Hac  in 
frimitimd  fcckfid  clericis  fer- 


()c.\.et4.6.X.i.f. 


miffi.I.  SerisHd  pmei/ieHui 
Rimdnis  clericic  dhfiiweniid 
imf^fitd.  II.      OrienidUkm 

^)e.7.Zb.t. 
i)  FfUfauiot  maltproUsiiit 
tMf&exdtim.Hlf.t.i.nfH' 


nu  TlT^UL  Dft afRICCpNSYGAT 


friftind  HbtrtMtt  sdhuc  MU 
gdudcntthHi.  IIL  Cfo/iituti 
in  mifMrihm  ^rdinihm  itidtm 
nuptiAS  Vdli^ie  cpnfrdhfmfydi' 
mtjfi  hinffim^  non  reliqui  cic^ 
'^ictj€4n0nici^  ngnU^ra^  IK 

RASLATORVM   CUri 


Pr$tefidnus  UhitfMtem  pri^ 
ndm  nfiituerunt  cUricii^  df 
tanenicu/  Abhdti^k  tamfm 
ef  conuciitHdUt  rcfi^nsre  vu 
plarimnm  rtncniur.^jmdqud^ 
d^que^dttUd  txig*m<.  K   -  - 

L 

bac  qooqtie  dire^ 


eft|  ne  clertci  in  ordinibus  facris  con{hnid 

tnarrimomdm  ineant^  ec  ne  in  minoribus  or» 

Jintbus  exiftente$i;jra}'^f  benefida  rerineant.  Et» 

Kenim   ambLtioGus    ahftinendi  (hidium    taTfdem 

etiam  legrtimorum  coniuHorum  iur  in  occidente 

clericis  ademir.     Sub  ipus  Chriflianismt  narali- 

r^s  eam  legemdefiiine.nemo  fanus  dubicar.  No* 

^  W  antiquitas  i^/fo/^o/o/  vxcratos:  %)  nouir  ettani 

r  ^ifcopos  et  dericos  cereros  coniugio  copula- 

-tos:  nullibi  haec  abftinentia  lege  vUi  impetata^ 

.ficer  laudata:  A)  id  tantum  egit  apoftolus,  vt  mo- 

mgamuj  eflet  epifcopus.  ft)    Adbuc  in  ipfo  em* 

€im  Mr^^x^o  pro^iibertate  coniugii  acriter  pugna* 

tnm»  atque  ungulorum  arbitrio  reli^him,  vt  at 

t^xefum  confuetudine  abftinerent^  fivellent:  v)  imo 

ainathema  iis  di£lum » |)  qui  (e  fepardbant  tpret* 

kytero  vxorato ,  putantes,  eum  facra  peragere  am- 

plius  non  pofle. 

iNTERifif  tamen  abftinentium  (ingularis 
fimor,  horumque  vita  inprimis  clericis  commen- 
dtiaifiibtitulo  conuerfionis^  o)  clericis  necefldriae. 

Qiw 

•)  •omiD.  dt  dpejl.  vx^rdi.    etcl.  c,  %  conf.  e.  la.  D.  31. 
a)  1  Ctr.  Vll^  ^5.  {;  10  cMiU,  Gdngrenfi  le* 

^)  1  Ttm.  Ui^  a.  bco  in  c.  15.  D.  3t. 

f)  «oc AATBi  Sh.  L  Uft.       •)  c.  i,  €i  %D.  ag. 

X4 


r 


^  ,. 


p%  UBRI  IIT,      TITVLVS  IIL 

Quae  res  effecir,  vr,  flntequflm  hgi  gener^U  c»- 
libarus  clericis  efTer  inipo(irus,nonnunquamcpi* 
fcopi  »b  ordinsndjs  exigerenr  propo/ttum  eontu 
^entta;  -)  id  quod  vbi  refpuerenr ,  vxorcs  ducc^ 
i:e  porcranr*  g)  sikecivs  papa />r/JZ7tfxv  nuptiis 
clericorumgeneradm  dicam  fcripfir,  quod  qM<fti^ 
^mna  Qhiattoms  cum  vfu  coniugii  conliHere  noa 
potrentt  ^)  Hunc  reliqui  fecuti  ec  lut  au£lcrica- 
re  iegem  ^/y^/i^Mrf^  generatiip  impoiucnint  de- 

rici^  in  (^ccid^ntc, 

§.    \\l 

WLi:o  ramen  ecnetlio  geverali  vrusconin- 
ffii  clericis  ademrus;  vnde  f^ftum,  vtorient^Ui 
in  libertate  coniugia  comrahendi  fubftirerint. 
Jpfe  STEPHANvs  diuerlum  hunc  morem  referti 
t)  aneren$3  crientitiium  cccleiiarum  iacerdoce$, 
di&conos  arque  fMbdiaconos  marrimonio  copnU*^ 
jiy  oceidentalium  veronullum  facerdorem  afubdi* 
(^cono  vsque  ad  epifcopumiice^usnQ  Wbcre  coft" 
iugiam  fortiendit  v) 

$,    IV, 

AtxqA^ao  tamen  adhuc  retentum  eft  difai-* 
meo  inter  ql«rico8  mworum  «t  maiorvm  C^fi^ 


'  r)  <il.  #.  <.  r#  7, 

0  <  1  ^^  4t  D,  8a.  ?W  if- 
Ipopdil  ad  ot>ie£tioncini  ^»«4 
hreteri  ttfidmenti  fdierditf- 
htt  geuerdndi  fdcuHds  legd- 
$mr  dttribuiA. 

'  t)  c.  14.  D.  )i.  vbi  adKno- 
diMM  DOCante»  feli  trdditimi 
meleJi^fmmdixmfvm  no- 
fm  ci^liiiir,  ct  dSm^  9»%tfi 
$tiiwt0liem  ir^tlitii  hdket  «r- 

fl^/Smtm:  (Ukpt  Mmfmi^i 


]^emdnd  §eelefi4>  Huint  ai^ 
Aoriratey  qoam  occideonlci 
vencrabantur,  geneFarira  itam 
dl  iQ  dur^m  ^lfiiuentid  It- 
gem. 

u)  Conferoatos  ctiam  ^ 
¥^01  coniugii  epije$fh  gradt^ 
inter  /if/>MX  verfiintibas,  iQ 
e.  6.  X.  h.  ^.  idco«  f  W  mtiitetdm 
tis  fcelefid  p$tm  itptinetni^ 
p$n  ddmipt.  Ratio  prMkiH 
eepnmM  iotcr  oocidenta  n» 


CONIVGATIS. 


ffonmoT^inum:  illi  quiiJetn  valide^nupdfts  inira 
queunt,  fed  eiurato  beneficiOj  fi  quod  habenr.  ^p) 
Praeterea  nequidem  tonJvraWy  x)  *ut  habttum 
tiericaiem^  4^)  ftmplius  deferre  cogunmr^  oec 
ft  fceulartbus  feYiiiuis  exculantur  w)  Hi  vcro 
vti^f^^r  vxotes  ducunt,  «ij  vt  eas  dimittere  co- 
gancur^  ^ipfmiUntia  fubdantur  per  eKcomiDQni* 
cationem,j3)  falua  fpe  refl^itutionis  pof^  fotrgam 
pcenitemiam.  7)  Multo  magis  itaque  eanonicis 
continenti^  pro|>o(itumj  arque  vimonachis^  in« 
cumbitf  quamuis  feculares  nullo  caftitatis  vot^ 
^genmr^  cum  fufiiciat,  quod  sd  eorum  imagtnem 
cmgiati  fuermc.  Adeo  autem  cuftodia  caftitatit 
fcguiae  annexa  trionachali,  vt  contra  eam  nec 
iummus  pontifex  poflic  ttcentiam  indulgere,  d) 
nec  pennucere>  \iJaIuoftatu  monachus  vxorem 
dttcac.  Si  vxor  neceflario  ducenda,  foluendut 
efi  prius  a  ponrifice  nexus  mooacbalis^  \t\quali- 
tas  ciericaiis  eius  audoricate  deferenda:  boc  fa« 
&o,  laicorum  ftafm  recuperanc  dericij  abiedo 
€t<ricalh 


f  )  e.  1. 1.  \.  %.  X.  b.  t.  OL 
«atioiiey  quod  rerum  eccl^d- 
JHcmrMm  fuhfidnti^  per  tslet 
Jkke$  Jeferirr  c,  5.  X.  b.  t. 

x)  €.  7.  X.  b.  t. 

4^)  >,  9.  X.  b.  t,  f,  la  r#rf. 

m)  i.  7.  X.  b.  t.  tnf.  ibi  \  quid 

ftm  0p§rtedt  JecuUribm  ne^ 

fttiis  immifceri^tonfuTdifftus 

ji^Jarid  exercentis  videretur 

fn^eQtt  iu  mwifiera  tttfiri 


Tituperiumredunddn.  Vndt 
e$niugMtm  etericus  a  militia 
Don  erat  immttnii.  e.  )•  X.  b^' 
t.  €.  tp.  eed. 

«)  Qued  mn  nuptia,  Jei 
eentubernidfint  petim  nmtett^ 
fdndd,  €.  4.  X,  b.  $: 

/8)  €.  I.  X.  b.  t. 

^)  e.  4.  X.  b.  t. 

0  €,6.  X  defidt.  menaeK 


Xj 


I 


330  UB.UI*TmiV.DECLER.N0N1lESn>EWT. 

QVAE  Gum  ira  fmt*  proteftanres  non  fine 
grauUIlni  caulA  ibcmceTn  comugia  contrahen- 
di  nuniftns  eccleii;^  rcltiiuerunr  >  vr  nec  epifco- 
pi  ex.eprj  finr.  y^l^htiffU  tamen,  ^a  ta/ri^  et 
virgine*  conuentmies  aut  uupnis  abOinere  aur  r^ 
fignai'c  dcbenr.  quo  ipfo  lans  libcrtari  nubendi 
proiiifum*  Quamuis  enim  vn:o  cajUtatis  non  li- 
gcntur»  (tatLtm  camen  abfimtuttum  eo  ipfb  alTu- 
inutu  ex  primaeua  tnfti[Unone,  quo  fodalitiohuic 
Aggregantur ,  qu£  Jcx  viplurimum  ei  adhuc  data 
cl^*^)  imo  in  capituhs  camuicQTum  pr^ben* 
das  quasdamhaclegeengf,  er  au^toricate  (upe- 
rioris  Uaiurum  confirmari  pofft;  ^:rederem>  vr  eae 
taltbi  tancum  conferri  deberenCi  falua  camen  re- 
fignandi  fiaculcate  (^)  Tali  iege  ceffante,  cano- 
nici  protedantes  hbere  macrimonia  ineunc^  ec  vi* 
duae  acque  liberi  eorum  ad  annum  gratim  admi^ 
cuncur. 

TIT.     IV. 

DE  CLERICIS  NON  RESIDEN- 

TIBVS  IN  ECCLESIA  VEL 
PRAEBENDA. 


SYNOPSIS. 

Ckfid  O*  infrimis  €4n9ni*  dnno  cUujlrdUy  tegitim 

ci  temntur  ddrefi.ientimH  timdnd^^  Cr  debttp 

fub  potnd  friHdtimis  beneficii.  incbtsni^ » prdfiitis  frdjtd 

L  Cdnenici  edm  dt$^icdnt9$rdb  dis,  iJ.    In  bac  refidemU  dB^ 


0  ▼.  Ord.  Fel^.  Mdgdt^ 
hHrg.e.VI%,n. 


0  t$m.lLh.e.%.xi. 


JBOCXBSIA  VEL  PRA£B£NBA. 


ith/mt4ntidm* 
Qitid  b§dic  cdmnicm?  IIL 
t^cfpit  dilinht^tioncs  qmd' 
dtdndi.  ffdrurtt  rdm,  TdH 
tnm  Mtniur  pr/rfintihm  in 
tbff^.  IK  Frjrjcmt^  ^- 
fscr  tlhs  dfhcntar,  Qnid  fir^  f 
K  ydrin  mo/lii  rtmktUttr 
€mm  chufirdlis,  Vt  Etdb- 
fihitP fi^i^itur  ^dindndrcfi^ 
JfHiid  ^  dJm*tii4m  IdTdrd  t  ef 
frdfinptt  dnni  lemvm  in- 
iiwdndd  yiU    R^fiAmid  efi, 


Tct  TCTd  rctfi^d^  Hfii  gd^ 
d€m  cx  isnfid  tdufd  dhfirsttM^ 
^tUMfr^cfimihms  hdhtnitsr* 
yiU,  Di/crimtn  rffi^ntim 
ftMdlM<r$mprahrn^,ee^is* 
trihmti$num  ^uoctdiiindrumt. 
IX.  iMXdtd  rtfitientid  §pm 
fttit  perpftuh  Picdfiss,  picdHs 
crrtd  j(dHi:entsbms.  X.  ffi 
cmfinue  refidert  dthtnt^  pitd 
dbfintium  Cdmrsicerum  vicn 
Juppifdnt^  dJeo^ur  p/urti  y4* 
CdridS  tttintre  mn  pi^m^ 
XI  Dfffercntid  vicdntst^' 
ddimtBft  fdntnia,  3UL        ? . 


-  §.  I. 

Qv  T  A  lene^eium  clericis  dfltur  propter  oj^ 
ciumyfj)  ad  epircoponim  fbllicitudinem. 
rpedat ,  eos  compellere  ad  re/u/entiam^in 
^jiram  ecclefia  vel  ofhcium  quodurs  ecclefia(H- 
.  cum  per  fe  valeant  exercere ,  ^)  fub  pcena  priut* 
donis  dignitatis  et  beneficii  ecclefiafiici;  i)  mo- 
^o  tbfentes  leg^time  citati  intra  tempus  prefticn- 
^Eum  baud  comparuerint.'x)  Idem  etiam  de  cm^ 
mtmicis  dicendum>  qui  Cad^  refiJentia  aequeacalii 
-derici  fiicisfacere  debent.  A) 


I.* 


«)  e./Tte  rtfiripi.  in  6. 
V)€.^.ttJ^.Xb.t. 
*)Cf%.^.io^vi*X.b.t. 
»)tf.8.io.n.A.A.r. 
X)tf.».  X.  b.  t.  Sndifeciffc 
aoiciD/efidenticiicitiiri  iiri 


n&nfihm  in  bt$  Jki  emmA' 
tdtmvtl  htntfieii  rtfidtt^fii 
ttidm  td  tmnld  p^dj^dt^  q9$st 
iUd  txigunt  btntficid^  prtpttr 
qu^  iifis  Ufstddietdmtttntt* 
bmtmd,  n  didtiir  in  eenfti^ 
ttU. 


I 

I 


^ 


332  LIB.  m.  TIT.  IV.  DE  CLER-  NON  RESIDENT» 

$     IL 

qy  A  de  caufa  bi  (bllemnitcr  ct more  pracfcri* 
pto  re/it/entiitm  ^nip\<:^n  debent.     Sunt  canoni- 
ci  ad  imagmem  monachorum  compolin,  adeo* 
que  aeque  acmonachi  anre  omait  annnm prcho' 
tioms  aWbluere  debcnr^  qui  vocacur  ennus  dtfcu 
pttna  vel  davftraiis*  /i)    Srato  dic  v)  tDtimanda   | 
eft  prima  refiJtntia  ciauftralis  decanOt   qui  ia  ' 
proximo  capuulo  dertderium  neo-canonici  pro*   < 
ponirt  et  cum  capiruto  deliberat.vtrum  admitceii-   « 
ous  fit,     £cenim  non  admittitur,  nifi  U^ima   \ 
atatjs  fueriti  et  triLnniumactfJcmicum  &b(otueru,   ^ 
tiCctdxiniQ  quoqne  entarjcipationc^  |)    AdmifTuni  « 
decanus  nomine  capiruti  admonet  rationeo^i 
tiftatus  ccctefiaftici  aflumti;  hic  vero  daca  dex- 
tra  fe  legibus  oHtcii  fui  obremperacurum  promit- 
tit     Ance  &dmiilionem  quoque  prctta  ftatuto*  ^ 
rum^  Dk  Stacuttn  @c(t)et;  in  itacutis  determinata> 
vet  bonoraria^  0)  cum  vino  admiffioms  perfoluete 
debet^  eciam  Casfar  incer  caoomcos  aflumcuS)  %) 
iuramenco  praelHto. 

f    IIL 

ovRANTE  vita  communi  cUuftro  ar£lo  10« 
duli  experimentum  viti:^  comntunu  facere  debue- 

ruat» 

tHrtt^fcrer^Silishtrg.dedn,         £)  Stdt.  Brmin/l  mJ.(^\m 

tj6j;-  (*nftit.  24«  c.  ^i.  aptid  Sut,  », 
L  V  M 1 G  in  antin,  IIL  fiuiL        ^)  ritrmeyeh  in  bift$r, 

CicUJ^  p.  817.  eciltf.  Brttnjuic.  P,  t  in^^fm 

/*)  vid,  Sutut,  tccL  Brt-  ptnd.ftj, 
mtn/l  di  4n.  i6r7,  r ,  j.  St4t.  7.        »)  r*«,  /i.  h,  t.  J.  ^,  Etiini 

^tc*  4.  Sr^.  4.  VltraieCti    Cvfar    tsmnicm^ 

?)  Stdtutp  Brtmtnftit.U  ibique    babait    prahtnd^ri^s 

f,  ^,  dif^a  <n  Ti^ihd  JdtM*  imperii^  Vid,  AMTCbT,  mat- 

Inecclcfia  collejr^i^ta  Ma^cfcb.  tuahi  dt  fdtis  tr  funddf.  tc^ 

S,  &cbaaiaol  eit  dic»  Mch-  rib/:  fVfriCf»  Hb,  l  /^d.  %, 

ritii.  ,  t.i% 


U* 


V. 


CCtESlA  VEt  PRAEBEKDJI**^     3®' 

nmt,  in  dormitorio  cuin  cereris  csnonicts  per^ 
lK>^anfes.      Vira  hac  communi  rolun,  rudera^ "" 
qti^dam  ex  antiquo  more  rerenta^  vt  in  anno  di* 
fdp/hix  pter  certos  dics  intra  vetusciauftrum  petH   ' 
no^re  cogantur  nto-Canonici.   ^)      Ipia  reli*  * 
dendi  ratio  dererminata  eft  paffim  m  flaturis,  fi^ 
w^i%jk^  i  e.  (tri^leetW^j^^iMobferuanda;  aIU>x^ ' 
quin  nihil  a^um,  et  de  nouo  ^bnus  dircipline^' 
prafcripto  die  aurpicandus.  o-)     Omnis  laboi^ 
primano  in^^boris  canonicis  determinato  mor# 
pfatlendis  confiftit,  quem  in  finetn  ftaUum  wt*' 
chora  t)  iuxta  ordinem  reccptionis  babet.  vy 
Vnde  canoniftanim  definitio  recentior  ortB^quox  > 
CAtcoNicvs  Ct  c/ericuxj  ^i  baht  ftaUum  ii$ 
ihofo  et  vocem  in  capitulo^  <p)  cum  participattone 
diainorum:  $$)  illud  quidem  propcei  ofiiciufii    - 

prc 


w)  IfkSt^r.  \l  mfcf  eotieg^ 
M^Mt4fg^  S  Sthdjtunth^t 
fcfidemic    frimx   ratio   prie* 

0Ue^udm  fiu  f4TtUefi  reM* 
imttm » fruduumf  et  tefituU- 
tnm  emdumtnttfum  ^  ftidm 
T^etaimt  in  difirictuet  iu- 
riukSiene  ekrif  et  mm  feri 
f»  umierem  fdrtem  wtm  m^ 
Wifiiliu9  per  27.  beiukmdidt 
4mtuim  u  d  Jie  intimdid  refi- 
imeeim^  ixtrd  mnres  eiuit4ti$ 
ni  iottrd  difiriBnm  eleri  nen 
fgmnSdmle,  et  fer  frimds 
^nnfmrfefHmnndi  emnes  ib#* 
rnt  utnenkds  eenfnetds  ftngu» 
^0tttttit^P€reterre- 


Squum  tmputf  qufflihtt  Mefi* 
mtt^  JM  mstminit  dut  Ttjper^ 
tinis  fttcibns  ptfitdndtjfdttm 
ttnenrur, 

f)  Std&ut  ideni  quod  fid' 
titf  etijicn  Unli,  propols  \  t.  69* 
X.  de  dpfell.  Hic  vero  fpe* 
datlm  ftdttus  eXifedis  intbereg' 
et  Gc  infidUdri  dicitor»  qoi  in 
^poirrflionem  mittitur.  e.  43« 
X.  Jeftmeu. 

«)  Vetos  (lattitiun  addadt. 
At9toN.  UATruAuiinfien* 
ddi.etfdt.  eetkf  Visrdi.  U^ 
Lfund  1.  w/. 

f)  ri9.  7i,inf  r  25.  X 
de  fr£b,  e  7.  X.  de  remme.  e. 
^JLdieka, 

ff )  ^.  y.  €,  1».  X.defrsh 
kiud. 


^4  LiB^iii<'<rriv<Vv^)MB  'ttm;i.'m»ju0i>. 

precum  et  horartini  canonicaruni ;  hoc  vero  pro- 
pcer  tuj  ct^egiiy  in  quod  coopratus  eft.  i 

f  IV.'  ■       ! 

ANTB  finitum  arwum  ifJ/cip/waj   non  fit^ 
j^^irticeps  emolumentorum  cdpi[ularium,  x)  ^^ 
^iqtticifprahen^atU  ^^bitorum.     Fanicipartamea 
im^i^ributiontbus  qu^tidimis  er  pr^fefjtits.    Iltae  j 
diclEQtur  dtumutn  fltpeudiHtn  y  quoJ  vere  refidenti-  ; 
hu  canonicis  diflrthuitut  quotidic.  ^p)      yerc  re^  . 
fiiire  dicuntur,  qui  non  tanrum  in  loco  beae6-  , 
^di  prsefentes  funr^  fed  etiam  officiis  diuinis  in 
fAw^  interfuerunt.  u>)      In  horum  gratiam  he  . 
fymtuliz^  viQualiay  txmavualiay  vt  vocantur,  *) 
introdu(38e  fiint,  ax)  vt  dtuitius  cultus  a  canoni' 
€is  magts  frequentetur  atque  diiigentius  pwa^eh 
twr.  3)    Nihilominus  tamen  etiam  illis  quando- 
que  debentur ,  qui  necejfario  abfunt,  fed  turis  fi^ 
Bione  pro  prafentibus  babentur.  7)     Abfentiuiii 
portiones  accrefcunt  ceteris.      Confiftunt  in  vif 
riis  rebus,  panibus ,  denariis,  ceteris-     Ab  tnrt-' 
quo  a  celiario  prapojiti  diftributio  fa£la,  vnde  ad« 
huc  hodie  in  plurimis  locis  ex  prapofitura  deb«« 
tur.    Vcriitatem  harum  fpormlarum  agnouit  conp 
cilium  Tridentinum,  i)  ftatuendo^  vt^  vbi  tales 

non. 


X)  fectindum  addu^la  verba 
fradi^i  ftatmti  m  n$t  cit. 

4^)  MOKSTA  de  dilUUmi, 
fmtid.  P.  L  q,  6. ».  10. 

«)  €.  vn.  b,  t.  in  6,c.^7.  X 
Je  prab.  cUm.  2.  de  aidt.et 
ftuU.  et  §rd.  frdf. 

tf )  (ecandum  c.vn.  b.t.m6» 

Mm)  Qif^tdtnum  refidin- 
tHtH  i»  eciUfis  et  bis,  qtd. 


interjim  h§ris  cdMnkis^  ex» 
bibentur^  vt  dicitur  10  e.  p. 
X.  deprab. 

fi)  vt  dicitur  in  cetffiit*  &t^ 
fisburg.  de  d.  1568.  e$nftit;,%^ 
€.  14.  apud  LVNio  in  ffictk 
ecckf  c§min.  UI.f.fat. 

7}  cic.c.vn.hAKMOgji  J§ 
CMn§nicis  c.  21. ».  «•  • 

^)Seff:u.d€refirmu^^  ,\ 


f 

pMriRint,  terdt  obaemiOiittfn  er  canonicatuum 
» illts  conuerd  debeac  Citm  itaque  vere  reJS^ 
mkiht  debeantur y  atqunni  quoque  ef|,  ytpfi* 
Jipv  reJSdentiamhcienits  nb  bis  non  exeludtn-i 
k^»  pnidertim  cum  etkm /t^ermtmerara  an 
*tet  tat  vkra  litimerfim  coofiietum  recep^iij* 
(difiriburtope<  adtnittantur ,  {)  nifi  «M^itiif 
r vei  j2ii<itfi|  aiiud  inirodD£wn.'ir)  '  >  .     -- 


>AAif«BiN[TiiiE  (peciatifn dfcuntur 
.ih^^use  diftribuunnir  tahtum  i^rifentiku^yjct 
;4w  interfiint  certis  ficris  et  piis  a^lionibus»; 
^  liia  fiuit anniuerfaria defiinBorum^  martuaria^^ 
^  alia  fimilia,  d)  vulgo  Ptajentietu(Bt\btt.  Et- 
ti^»  praebendis  licet  fingulis  aflignatis>  einoIa« 
menta  tamen  quaedam  ^x  fundacionibus  et  legads. 
maiorum  ad  certum  diem  funt  praeftanda.  er  diui^ 
dendainter  eos^  qui  officio  prsrcriptoiiiterruan 
Debentnr  vtplurimum  txprapo/ttnra^  cui  ab  aif- 
dquo  cura  patrimonii  facri  incubuit  i)  NuUus 
fere  dies»  &n£lis  di£lus ,  in  calendario  deprehen!- 
ditur»  quin  adferat  canonicis  gaudium»^) 


•)  StatnU  Bremenria  rit.  L 
€.  IK  Sidi.  4.  ^  96^  apud 
»H1G1Y.M  oertas  praeftaiio- 
Met  et  cfnolamenu  iUii  afli- 
gnant. 

^ €.  i^.Xdeprabend.i.l. 
ikiencejf.prab.m6. 

m)  MOMiTA  de  qmtid.dit* 
mb.F.ltqu.i.  n.su 
.  ,d)i.pm.deiler.mmrefid.m 
t.mf.€.iu\ieieUfr4$.miffT 


I )  fld.fiprd  tit  huiHt  Uhri 

»)  Amplifltmnm  catalo- 
gnm  horum  lucmrom,  in  H\ 
il^  S.Mdrtim  Trairacnft 
canonicis  prsfentibos  debi* 
torum,  fiflit  amtom.  mat* 
^  THAii  de/dt.  ef  funddt.  ei» 
ekf.  Vbraiea.  Uk.  lJuad.A 


m 


f  . 


3  J6  LIB,  III.  TIT.  IV-  DE  CtEH/KOK  RESII 


iotfit  timen  nonnunquam  neceflira 
rundi  annumdtfciptin^  remitCL  (i)  per  viai 
tmtionh  %  otpirulo ,  fi  (hruca  hoc  ius  ei 
«nt:  (2)  ^tv  vinm  difpinfatiQnis  y  quamfii 
EfOpapa,  imo  eciam  epitbopus  impertiri  ] 
Cur  itaque  hoc  denegandum  efier  principi 
ritortis  proreftaniium?  hic  ^qualem  cum  \ 
ftce  habec  pocellatem »  et  ius  etiam  Ihcuta  t 
dandi.  K)  Neque  enim  hac  difpenfatione 
cur  turibus  capituli,  cui  nutlum  adfcrtur 
mentum  ex  otiofa  et  vmbratjli  obferuanri 
Jifciplwa  remifTai  fed  duncaxat  preecaueru 
m  vexam  inanem  incidac  neocanonicus. 
Remittitur  etiam  per  priuile^ium  iis  indi 
qui  Hint  a  lacere  vei  in  minilUrio  epifcoj 
principis.  fi) 

^  §.   Vlf.  "•^' 

Ai^KO  hoc  clauftrali  abroturO)  fequit 
Hiiaria^fefidentia^  odlnibuj  canonicis  incuit 
Hacc  verO)  defefca  vita  cDmmuni,  adm 
laxata  eft,  conftirutia  prscipud  ^idafiit^  1 
abfentium  fupplentibuv.  Qiid  quod  refi( 
pedetentim  redriogi  coeperk  ^d  cerrum 
^atium  per  ftatuta  capituiorum»  v)    Ipfui 


X)  Qs^  tllitsata  tOni^ire 
debet  (kcaiiduin  drt.  V.  L  P. 
{.  16.  (alua  tamtti  fdpreaui  itt- 
i^tone  et  difptnOiiione. 

lamii  etiam  ad  ffimt  dmU 

eUmi^  €mtfeg0ik   CerdifkU. 


6htertXku{t9m.ltt.t 
»)  Imo  etiam  pet 
Tridtne.  fif.  Fl  de  t 
1. 1.  vbi  bautoih»  ne  vl 
mcnfcs  cOntibaos  a  fais 
fili  abfiot  cleri6i.  Sp< 
Jef  24.  *  refirm.  1 1: 
oicis    iQiun6tam«    tie 


W  ECCLKSIA   VEt  WtAESEfJDAr    ^j^ 

ntcapitularis  inithim  fiif^ttitts  capituloratn  pi^t 
ri^er  dererminftrufti.eft»  iecundtim  quefir  etitdt 

commoda   prarbenda  ^xo  defirikitif  h^^t^. 
Alibi  vigiiia  lacobi :  ^)  alibi  vigi/ia'  Mauritiif 
«fibi  tliud  anni  capitutarix  inirium  eft  ^  <(\}b  fi#  * 
gutis&nnis  intim^nda  et  inchoQnda  Feiid4iHiii^^3IS    ' 

«Iteius  finetnfini^nda*  o)  ^  ^    :i;.'r^^l^ 

^    SED  etiam  tefidentia  duplex  eft,  vet  i^eiVrfi?^ 
jSflftf,    llla  defiderat  non  iminm  prafaitiam  ttnr* 
pwrakm  in  ioco^  (ed  i«alem.^et  aftualem  inipJE^  - 
Jhcro  in  ccdefiis  peragendoi  tt)    /^>^  eft^  quaa 
inttrpretatione  turis  pro  pr^/entia  ti  refidtntiitL^  * 

^l^betur,  v^)  abreniibus  et  non  refidentibus  eiir 
iuftis  cflufis  proficua,  Hac  ftuunrur,  (1)  qul  fiint 
uireruitio  epifcopi}  vel  principis^  (^  imo  etiant 
puH^s^  mxs  fnmiliares  eziftentes.  o-)    Viiig(y 

'  t^iufiaum  a  latere  horam  inmiuniutem  vocaotj^ 
q^u^d  tamen  merito  haud  aliis  concedenduinf 
6ntiii  cxiftentibus  in  teaii  principis  vel  epifcopi 
^rnida  t)  (II)  Smdiorum  gratia  ab(entes,  mo» 
dolifmciacultatem  a  capitulo  impetraueriht^nea 
fecerint.  v)    (III)  Qul  in  negotHs  ecetefid  \ 

tf^$ma/esppiXLhA9Mo^^    ahfentetiiHmnielfeint^fiA 
abtfl«nt      Snflidt    fraphteSi  qki  Ueum  pr$  m$ 
et  ipfins  etdtfia  firuiti»  com^ 
nHrdnt$§f.  vLOUztA  dedit^ 
tribi  qMid.  Pi  i.  f$t. 

0  r.i4«X.  IfJ.  •    • 

V)  drg.e.i7.X.b.ii 
v)  tit.  eAi.'Mi  qu^ftu^ 
iitrmn  gtdtid  ejt  indmUmti 
l^t  tn  dbjhntid  fruaui  perei^ 
fhtht  frdbendMnm  /kinme» 
aiaiiaTAjf.  !•« 


0f!bmnemmenfimnMtnti9i 
po^  fiogdoi  aD00f«  ]^  A  R  B  o  t  A 

i$ednenitiit.26i  ^ 
*  9  Vt  in  Stdi.  6remeHf.de 
m.^ti.  e.III.Jldt.j.etee" 
U^  Md&e^rfldd. 

^  Aeem.llb.i.^i494 
^'  ene.t9i.bit.in64 

'^  Ae.fi.ti.Xb.tMi  enm 
iBetbmdftfi.lwr.Cast.) 


i    V 


ebfunt,  vel  ab  ecclefla  aur  epifcopo  ad  harc  tic» 
goiia  expedienda  aliquo  miifi  funr,  (p)  (iV) 
Qui  peregrinationes  religiofas  fufcipiunr,  vintan- 
tes  inprimis  limina  Pecri  aut  repulchrutn  Chrj* 
(ii.  (V)  Euocatiad  concilia,  lynodos^  di^rtas 
prouinciales,  ceteri.  (Vl)  Qtiiob  morbum  vel 
valetudinem  beneficio  adefle  nequeunt.  ;;)  De* 
nique  (VU)  qui  alia  iu(U  de  caufa  abeiTe  cogun- 
wr.  ^) 

i  ^'    '^ 

vnOR  liquet  j  ad  efFeftum  lucrandi  frv&ut 

pf^htnd^  fufficere  rtfidtnfiam  ftatuto  defidera* 

tam,  et  certo  tempore  circumfcriptam;  aft  ad 

diftrilnaiones' fuUidianas  et  pr^fentiarum  /ucn 

quoque  percipienda  continuam  defiderari  refijem^ 

tiam  et  pr^fentiam  in  choro  et  officio,  quippa 

^satuifenti^HsficundumfiAF.^^iit^^^ 

$.    X 

L  A X  AT A  hoc  modo  reiidentia y  ope  vicark^ 
rum  indiguerunt  canonicii^o))  qui  abtentium  v^ 
ceminchoro  fupplenc,  et  rem  diuinam  norniniA 
eorum  expediunt.  ooo))  Ataue  hi  pedetentim  ia 
canonicorum  collegiis  iqtroQudi  iunt^  et  quidem 

ferpe^ 


p)  Stdtut.  Sfmi.  C$bn. 
de  dn.  1663.  €.  y.  §.  2.  apud 
LVHiQiyu  eMtn.  lll.  ffu 
ciL  ecd.  p.  6n, 
.  x)  ^*  *•  ^-  ^t  clerie§  agr^t. 
uot^MT  AdeJifiribt^t.qmtiiL 


m)  probata  io  e.  f.  X^  i§ 

V0t9. 

tft»)  Qncx!  non  {atUiariec^ 
drfijiliico  conuenit,  t^les  .de»^ 
fideranti,  qui  per  je  ia\uT^9^ 
riam    /acrjiro    perafrcfe  )yM» 
vxxt.c.i*et ^.  7Lk.$.  ^ 


•M  ECCLESIA  VEL  PRAEBEKDA* 


339 


ferp^tuiy  quibur  rituto  vkaria  afli^Bri  func 
HDerci  redirusi  innar  hcrseficiom^n  cenfendij  a) 
tdeo>  vt  non  poUim  pro  lubitu  reuocari  auc  re^ 
tnoueri  g) 

^■■inft  5.  xt 

9|^EnfirfiMti  7/ et  itA'\i2/  tveno^oMeiPfliniil {liii» 
tw  lnb«re  vidirttttXtt»  iaptib^  perfimt  ds^ 
loniire  t«neafitiir«  3)  AUdi  (a)  vero  fnbilimere 
.  sion  polTunc.  f)  /  («1  OliNiHpBata 
flienciir^  .qnem  ipfimi  befieficimn  defiderab  l') 
^■RPnprcGipMia  vpninnr  vnfonQnum  perBBeL 

purii  perpecui  tunc  demum  eftiimi  poiTunt^  fiereti 
iSa  f\xiifric0ria  ad  infUr  bini^i  iuAorinue  epi- 
lcopln) 

A  wr^  difFerc  coadiutcf  eMMtci^  qui  da* 
tor  cum  fpe  pfccedendi  canonico  adhuc  viueoh 
tiy  ita  vt,  hoc  mortuo,  verus  Canonicus  euft- 
Qac  d)  Reuera  talis  coadiutoria  efi  exfpeSaip' 
vd  in  certum  beneficiumi  qvMa  tantom  jftja^ 
CMcedere  potefl;  >  noa  tamen  fimpiiciter  in  Crer^ 
imnia  ob  concordata^  Talis  coadiutor  non  te- 
•  ftetur  ad  refidentiam,  auc  horas  canonicas  reci« 
ttQdas>  fed  ipfe  canonicus  adhuc  viuens  hoc  6i* 

ficio 


.  »)  €.  27.  X  ii  nJMpf^ 

X  »)€•%' X.devU4r. 
^Y^t.i.etC.devkar. 
V)e.2.Tie$4^ 


•)r.4.XMi. 
i)€.f.X.e.d. 
«)lbviixm,  cit.l  q.tts* 

S-)     •ARBOIA    if 

Ya 


530  LIB. III, TIT. iV*  DE CLER* NONIUESIDENT* 

ciyAE  cum  itft  finr,  proreftames  non  fine 
gratiilli  Hi  caufd  ibertarem  coniugia  conirahen* 
di  rTunittns  cfccleli^  reltituerum^  vc  nec  epilco- 
pi  est^epri  dui,  ^bbtittjfs  tamen,  ^uatales^  ec 
virg£fia  comientuaies  aut  uuptiis  sbf^inere  aut  re- 
ftgLiaie  d^bent ,  quo  ipfo  lan$  libenati  nubendt 
prouifum,  Qu^muis  eoim  voro  caftitatis  nociU-' 
geoLur,  itatiim  tomen  abftinentium  eo  ipfo  afTu* 
inuntex  primaeua  uiftiLUuunefquo  fodaliciohuic 
flggregancur,  quse  lex  vtplunmum  ei  adhucdaca 
cft.  f)  imo  in  capituhs  canofiicorum  praeben» 
das  quasdamhacleLreengi,  ee  audontace  fupe* 
rioris  llaiurum  confirman  pofTecrederem,  vt  eae 
^iBltbi  tantum  conferri  deberenti  falua  tamen  re- 
fignandi  fticultate  ^)  Tali  lege  ceflante,  cano» 
nici  proteftantes  libere  matrimonia  ineunt^  ec  vi* 
duee  atque  liberi  eorum  ad  stnttum  gratM  admifr 
iuntun  * 


TIT.     IV. 

DE  CLERICIS  NON  RESIDEN- 

TIBVS  IN  ECCLESIA  VEL 
PRAEBENDA. 


S  Y  N  O  P  S  I  S. 

Clirici  tr  infrimtt  cdncni'  dntto  cUufirdUj  legfiim  bim, 

ci  tenentur  ddrtfidentimH  timdndo^  Cr  debu§  temf^rt 

fub  pctnd  friudtimis  heneficii.  incbodnio ,  praflitis  prafim^ 

L  Cdnoniciedm duJficdmtNrdb  tlis.  II.    In  bac  rtfidemiddUh 


•)  V.  Ori.  Fo^.  Mdgde^ 
bitrg.€.VL^.  12. 


0  tm.U.b.t.i.rt* 


m    ECCLESIA   VSL 


r  pr^hdttpnis  cmtinttHr  (Iri' 

it  fhfffudndHi^  ftr  Urdrum 

fdmnu4rum      ob/erudfirUm, 

}ui4  hcdic  tdmnicm  ?   IIL 

?tr€tpit  titflrihuti^nes  qu&ti^ 

Sdnds.     Hdrum  rdti*,    T^tn 

um  dtbtntur  prajinsibm  tn 

ly.      Fr^jcnna  ^0- 

^tiUts  dthtntur.   Quid  fim  f 

Vsrtis  motiit  rttnittttur 

'dnnus  cUuJirdlii^  VL     BtJib- 

fifutt  fiquitur  onHturid  rtfi- 

dtntid  ^  ddm^dum  Urdtd^  tt 

prajcriptt  dnni  Tfmport   tn* 

^dd  yiL    Rtfidtmid  tjt 


THMMJUSUU  .  .«j^ 


ie9t  i»  bt^d.^ttffk  dhfimn^ 
.  r±Mfrttfe$uam  A^tfMSMf» 
yni  Di/fnmem  fe/U$Mlk 
^mikUtmmfrmbeBiM^Hj^ 
iriktikmm  imiiisikamm. 
JX/  hi»md  r^fiigmUeptn 
fuit  ptrpttuis  Vicdriitf  vi{soi/i 
crrtd  j^dUutntibMS.  X.  iB 
tsntins4t  rtfidcre  dtbcnt^  pied 
dbfintium  tdn^nic^rum  'pdee 
Jupp/canCf  dJcc^ut  piurHii* 

idrids  ^iyMr  ^»^  jyJliii, 
Jl  DiffiretuUiriemiUei. 
dJkUmejMtM.  jni 


Qv  I A  hnefichm  dericis  datnr  propter  tffi- 
cfum^v)  ad  epircoponim  rollicitudinem. 
fpedat ,  eos  compellere  ad  refi/entiamyVt 
€ftram  ecclefia  vel  ofhcium  quodurs  ecclefiafii- 
cam  perfe  valeant  exercere,  ^)  fub pGena  priut* 
cionis  dignitatis  et  beneficii  ecclefiafiici»  i)  mo- 
do  tbfenres  legitime  citati  intra  tempus  prefticn- 
tum  baud  comparuerint.'x)  Idem  etiam  de  ca» 
nmicis  dicendum>  qui  £\X2^  refidentM  aequeacalii 
.(Lerici  fiitisfacere  debent.  X) 


«)  e.fTk  refcript.  in  6. 
V)€.^.et4.XXt. 

s)f.8>io.iuX.A.r« 
7.}e.i2.X.b.t.  Satiifeciffc 
^refidenticdicitiiri  im 


nenfibm  in  bteJU  eenefA» 
tdtmvel  benefcH  refiiet^fei 
etidm  ed  tmnld  prtifidt^  qme 
ilU  exigunt  beneficiStprepter 
qme  itfi$  Untddteedtmteme* 
mmemd,  n  didtiirui  anjli^ 
tnt. 


332  LIB.  m.  TTT,  IV*  T)E  CLEIL  NONRESIDEKT» 


$     IL 

Qv A  de  caufabi  Ibllcmniterecmortprarfcri* 
pto  tejidenthm  ^vAi^xQ^Ti  debenL  Sunt  cajioni' 
ct  ad  imagtnem  monichorum  compolitif  sdeo* 
que  arque  acmonachi  ante  omnia  annumproba* 
tionu  abfbluere  deb^nF,  qui  vocarur  /r;7;a«^/  dtfci^ 
phna  vel  dauftnttu.  ^)  ^tftto  die  t)  tQnmandt 
cft  prima  refidentta  ciauftraiis  decano»  qui  in 
proximo  capuulo  de&derium  neo-canonici  pro- 
ponLF,  et  cum  capitulo  deliberat,  vtrum  admitteOr 
dus  lit,  Ecenim  non  admittTtur,  nifi  Ugitttn^ 
tetatis  fuerit,  et  triennium acaJcmtcunt  abibluerit, 
accedente  quoquQ  entancipatioite.  f)  AdmilTum 
decanus  nomine  capituii  admonet  rmon^  officti 
tiftatut  ecciefi/iflici  a/Tumri;  hic  vero  data  dex- 
tra  fe  iegibus  oifficii  fui  obtemperarurum  promit* 
tit  Ame  admiflionem  quoque  pretta  ftatuto^ 
rum^  bt<  Staturen :  ©ctbet/  in  ftacutis  determinata^ 
vel  boftotaria,  o)  cum  vino  admiffiofiis  ottkAwf^ 
debec^  etiam  Cae(ar  incer  canonicos  auumcus^  v) 
iuramenco  praeftico. 

§.    III. 

DVRANTB  vica  communi  clauftro  ar£lo  io^ 
dttfi  experimeocum  vita  comtthmts  facere  debue- 

ruii^ 


tm.  etiecrtt.  SdHslmrg.  ii^st. 
1568.  €9nflit.  34«  e.  ^i.  apad 
1.VNIG  inetntin.  llLjficiL 
icele/.  p.  827. 

f^)  vid.  Slr^fi^.  eeeL  Bre- 
metif.  ie  dn.  1617.  e. ).  St4t.  7. 
etc.^.Stat.  4. 

f)  Se4ant9  Bremettfeit.L 
e.  3.  dl£U  c(l  pigjUid  UeeU. 
|n  ecdefia  coUegbu  Abgdcb. 
S.  Set)a(U«il  eft  diet  ACiii- 
rW/. 


{)  Stdt.  Bremetffeie.le.%^ 
Stdt.  7. 

d)   HITHMEYBK  tn  Ufittr. 

eecUf.  Brunfmc.  P.  Lit^of^ 
feni,p.7. 

w)  t$m.  II  B.t.$.6.  EU« 
VltrateAi  CKfar  tdnmiem^ 
ibiqoe  haboit  frabettdsekt 
itt^erii.  WA.  amtom.  mat* 
THAEi  ie  fatis  et fundat.  eS» 
ekf.  yttrdi.  Ub.  LfkmL\ 


vmtj  m  dormicorio  cum  ceteris  canonicis  per^ 
noiHnres.      Vira  hac  communi  foluta',  maer^  ' 
quaedam  tx  antiquo  more  retenta,  vt  in  afino  Ji* 
fcipihia.  f(er  ceitos  die»  intra  vetwctauftrum  pep* 
noAure  coganrur  neo-canonici*   ^)      Ipfa  refl- 
dendi  ratio  determinata  tW  padim  in  ftatuiis,  ^o? 
w^tfK^k^  i  e.  Uriffle ^iadpunSum obferuanda ;  aliof^  * 
quin  nihil  a^uni,  et  de  nouo  annus  difctplinse^* 
prsffcripto  die  aufpicandus*  c)     Omnis  Jaboif 
primario  tn'horis  cahonicis  determinaro  mor4^ 
pfaltendis  conlifhc,  quem  in  frnem  ftaBum  itk^ 
chora  ^)  iuxta  ordinem  reccptionis   habet.  y>  ' 
^Vndecanoniftarum  definitio  recenriororta,quo* 
CAKOHicvs  Cc  c/ericusy  ^i  babet  ftaUum  ik' 
choro  et  vocem  in  vapituto,  <p)  cum  participflrione 
diuiaorum:  ^<P)  iilud  quidem  propter  oiHciutn 

prc 


'  ()  tcaATiK  in  innML 

ta^delmfg,  S  Seb4fii4nih9t 
weSitmSim  r'>>^*  ^^^^^  P'^ 
ftripu:  QmiHbte  C4mnku$^  • 
SMiep$4m  fiu  p4reiceps  redi- 
fwfM » /rttBnumf  et  ispituU' 
rium  emdumtnterum  ^  ftum 
T^enti^m  in  difiriauee  iu- 
rlidtaiene  ekti,  et  n$m  fert 
fer  umierem  pMrtem  pnimdtt* 
mi^Hpfrrj.  hebdmdddi 
gmiit^um  d  Jie  tntimdtd  rtft^ 
iettdm%  exttd  mttMt  eiuittttit 
ee  eaterd  d^iBum  eleri  nen 
/trmeSdmld,  et  per  primdt 
pdtuerftpeimdndt  emnet  be^ 
rm  idtttnkdt  eenfuetdt  fingu» 
0$  0tktet  piUd  pere  fer  fir- 


Hquumtimpm^  qu&Hhftiiefi* 
mety  jut  mjt^rinii  dttt  Ttjptr* 
tinif  pMfifHS  ptfitdttdtffdter^ 
tenentur. 

f)  StdBut  idem  qaod  ftm» 
/jiiCtiaaiUniiy  propolar;  r.  ^9« 
X  de  dppell,  Hic  vero  (pe* 
datlm  ftdUut  eXifedet  iHcbtre$ 
et  Gc  inJtaUdri  dicitor»  qm  in 
.poflWfionem  roittittir.  e.  43« 
X.  defimed. 

v)  VetDs  fiatatmn  aMaciC. 

At9TON.  MATTHASlto/il9« 

ddi.etfdt.  eeckf  ykrdi.  tib^' 
Lfund  1.  inf* 

f)  ri9.  vi,inf  e  «5.  X 
de  prab.  e  7,  X.  de  remtne.  e. 
^.Xdeeiea, 

ff )  ^.  y.  €*  «>•  ^detrth 


344  HBRl   III*    TITVLVS  V.  ^ 

etittn  fiicus  excogiucus,  his  &ditum  ad  beneficit  Mb 
pcr  iiidireSum  parandi^  ne  pontificibus  deelTet  |ii 
occafio,  his  ex  therauro  ecclenaftico  benefacieii*  ji^ 
*dij  tum  per  commendas ,  tum  per  penfioncs.  Sunt  W 
cnira  beneficia  vel  tiiuiata  vd  commendata*  l]Ia  \j 
prouilis  cleticis  in  tituium  pro  tn^dinario  faiarh  ^ 
dflta  dicunturj  quod  y\  o;^cti  facri  ^  quo  iure  or» 
dinario  gaudcnt  j  ea  poindeant»  et  ecclerise,  qui* 
bus  vi  afficii  inferuiunt}  titufi  vocata:  fint.  x) 
Tandeni  etiam  ipfa  beneficia  titulata  dlfta  funti 
quac  cicrici  vtofficii  ec  iic  iurefuoy  non  atienoj 
pollidenr*  His  opponuntur  commtndata y  qo^e 
jure  admtniflrittionis ^  cufiodi^  yx)  ^i  fiductaria 
quispollidet  ad  rempuSj  quamdiu  vacanu  Ne 
enim  vacans  ofHcium  quiefceret,  prouifionaiiter 
interim  clericis  commendari  eius  cura  Uebuit»^^) 
licct  vel  maxime  tituiato  i^encficio  iam  proui5st 
quia  haec  prouiijo  tantum  oUm  ad  tempus  h&^^ 
nec  cx  eo  mulriplicatio  benfficiorum  indu£la* 

"■   ^  VERVM  quod  rationem  habuit  in  prouifio*  — ^ 

m  tempornli    ratione   henefici&rum  vacantium^    -^ 

j*    *  pedetenrim  in  abufum  tra<3um,  atque  in  morem  -^ 

ibiit>  ex  paparum  indulgentia»  beneficio  pro*- — 

prio  prouifo,  plura  beneficia  in  perperuum  com^^ 

mendandiy  vt  vnum  uxt^  propriQ  feu  tituit:  tz* 

liqua    iure    commendationis    vel   adminiftratio^ 

nis  detineret,  eisque  fruereiur.  m)    Hunc  abu^- 

_,  (um  ec  commiflc  et  iimul  poftea  abolere  ftu^ 

"  daiC 

%)  tcm.    /T,    b.  r  §•  ip.         4^)  qwi  olim  rfj&^ftfW  di*^ 

Conf.  f  y;  2).  70.  fli,  vjcami  cpifcopaTui  jotc- 

*  XX)  '  /  X  df  inflit^  f ,  2*  iim  proQldcntt».  f*  16. 0»  6u^ 

X  df  at4f.  tt  ^Hdi,  tf  §r4.        0)  c^  54.  df  iUS^ 


lAEBfiyDIS  ET  PIGNITATIBVS.     345 


MENS  V;  a)  fed  fruftra,  vt  nequidem 
^  Tridentino  ^)  emendari  pomerir  Epi* 
dem  wliv^fexmenfes^  h.  e-  quamdiu  va^ 
^ficia,  commendare  ea  nequeunt:  7)  aft 
etiam  in  perpetuum^  qui  hanc  potefta* 
adimi  haud  paQus  eft.  Denique  con^ 
dc  eciam  monaftem  et  phomrus  in  Gal- 
a  inhabilibus,  et  iaicis^  quod  ea  dican- 
lere  iwe  adminiftratoriQ  feu  alienoy  non 
;  Atque  hoc  modo  hici  beneficiorum 
ieri  pofTuntj  3)  vicarium  conftituentes^ 
ium  iacrum  peragati    vel  monafteriis 

) 

§.     VI. 
IM  ob  rem  beneftcia  in  perpecuum  iu^ 
"ndatioms  clericis  aflignara  parum  a  //• 
fferunt,  quod  cQmmenaatarius  idem  fere 

iuS| 

3.  extrm.  eomm.  bai ,  vt  ilerkis /iet4Mi^mi 
i$b  €9mmenda  vel  idrdirtalibus ,  ct  Uim  illufiri* 
^turavelgHdrdia^  bus  comtDend^m.  LivnBti* 
in/*r,  hemf^  tmw  IL  ^m,  »7, 
n.  I,  in  /1 

•)  Hia  pr^cfl,  Ttcdripiure^ 
friet  cUttfirdlis  in  Gallia  ^  ool 
Ynice  cura  difclplinx  jncuoi* 
bit,  non  conoarrente  pom* 
ment^at^rio,  fi  (drdindUi  c§m* 
mendjtdrtps  txcepcri^f  obrcr> 
vante  £«t^Nio/\  uiur.eecL 
iit.  ^i.  €,  7.  $.  45.  fiCemo 
etiam  ftcuUret  eitrici  titoJo 
iommend^  inonafteria  et  prio* 
ratus  ponTfdentj  maxiiDC  fjr- 
dinAttt^  aliiqoe  clerrd  lo  di> 
gnitatfi  uimia  conftitiati. 


flrdtitnis  titule. 
\Xy.deriguic.ii. 
^ilem  eemptrum 

de  elelf.  in  6« 
etiam  Qmile  qufd 
reges  Francoram, 
et  altaria  laicSs  mi- 
chcndanilo ,  de  qiio 
riLSSACVS  defi' 
r#.  Hic  tnof  iu 
tcmperatus  cft,  vt 
^om  denominaret 
ian2 ,  papa  vero 
y    ctw  iiihabilii» 


MBR1  Tfr*     TITVLVS 

iuSj quod^iWjfjv/fhabeat,^)  nifi  quod  commcQf 
Hatarms/^tfr  ahu/fi  officmoi  commendarurn  ex- 
plear,  ipie  autem  redUus  poriores  peropiac*  U* 
luftrior  adhuc  coauenienEia  apparet  in  ^ammen^ 
Jnturis^  qu£  ordinum  milirarium  fodalibus  loq- 
feruntur  ab  eorum  capinbus.  Sunt  bscc  ad  bertC' 
ficia  ecchfiafizca  relara;  quia  vero  pofTeirores 
earumjquibus  conferunrur,  ynilttiam  profirentur, 
ec  ita  (ecundum  quid/i^/W  zitnbabiits  videb&nmr^ 
quibus  hneficia  talia  confen  i  pofTent,  malueruoc 
lecundum  morem  illius  a£Ui>  quo  naca  funti  ei 
ini!uibusr()wwW^?rtf  quam  conjerre^  vnde  cim* 
mcndatur^  vel  commeiJm,  difta.  DjfFemnc  vero 
fi  commendis papattbus yn)  quae  difpenfatiue  inha- 
bilibus  conferuntur  ^  quod(a)  haec  /iir^  ordinario 
conferancur  a  capitibus  ordmum  milirarium,  h*e. 
fl  baliuiiSj  prioribuSj  feu  commendatariis  prouin- 
ciatibus :  (b)  quod  non  aliis ,  quam  equitibus  ho- 
rum  ordinum  conferancur^  et  magis  titulnta  be- 
ntficia  lint,  quam  commendata:  (c)  quod  re- 
cepti  in  numerum  horum  equitum,  data  occafio* 
ne,  horum  beneficiorum  participesfiant^  interim 
vero  jn  h^rbis  et  exfpeifiuarii  efTedicantur,  fc* 
cundum  fenium  in  commendatura  promifTj  fuc* 
cedentes.  Luter^  ipfasexfpe^auuse/^WiXMr/iAni 
yocare  iblenr. 

:,;:   ■  '•  '  '$.  vil,.  ..  ^  „  _;  ■- 

qyiA  Ti^^ir/ qtioque  cterieilxxnty  1ii9lqi}# 
||ue*  fiipen()ia  ecdenaflica  debentur.  Oliixf  idt 
fmmunibus  ^Xth^fOXiX  hnis  ^  vi^um  ec  vel^ituic^ 

J:.  -^ » .  •.  ^  :'. ..  ■    a^ 

IM^*.  f r  Cfmmend.  Cf^f^nfi'        n)  tm.  IL  b.  t.  $.  150. 


,  SKnillBBEIIllTf  vr  IWNHrMflByS»  •  ff]c 

toc  illis  accipiente9,  tirulo  pr<&bend^  $),  cum 
Igrifi^rf  idem  fit  ac  praftare^  exbilfere,  i )  Hoc 
fenfu  iraque  hueficranon  erant prabenJ^ ^  aeque 
^  canoimorum  regularium  fnonachorum  viftug 
tt  flmi<£lus.  %)  Erenim  bona  ecclefiarum  cathe- 
iliralium  vel  menf<z  cpifcopi  vel  capituii  erant  as* 
fignata*  K)  Haec  in  communi  poffidebantur» 
Imde  fingulis  canonicis  prabehntur  necefiaria 
Htac-  XA)  Abie^ta  vita  communiaj  menfa  capi- 
mii  dicata,  diuifa  funt  inter  canonicos*  finguUs* 
iue  cerri  reditus  iuYcperpetuo  aflignati,  et  ficve- 
Fa  beneftcia  introriucta,  retenta  etiam  antiqua  pra^ 
tndmnm  appellatione.  ^)  \ 

POHRO  (II)  hoc  iu8  dericis  feenUnrilms  dt* 
ipm  confiftit  in  perceptione  plenaria  eertarum  re^ 
Htmim  ecclefuffticorum^  quos  fuos  faciunt:  iuro 
i^penJii  vAfalarih  Beneficiis  nondum  inaror 
dufittf  finguli  ex  communibus  bonis  plus  lucn^ 
d^iion  poterant,  ci^^m^^^vit^eneceffitatem  defr 
dfnbatur,  adeoque  quae  poft  mortem  iuper- 
ennc,  ad  ecclefiam  reuercebantui*.  v)  Aft,  ^f- 
rufitiis  imrodu£lis>  plus  iuris  in  reduibus  bjnio- 

ficiatit 


der, 

'  X)  r.  g.  ii  10.  X  de  nb.  ee- 

dffl  M§n  dUen. 

Ax)  inde    canoDicl    dice* 
bnCQr  frakeudmi  m  e.  f. 

D.  70. 

^'ie:t.li.h.t.c.9.e$lUx 


mnefl  eengtmm^yffrahetf» 
id  cercif,  qui  in  emenietm 
nefiitur  reeefemi  h.cLTt  benCf 
fido  careat»  Hioc  dicitiic 
frnbenidle  benefieinm.  e.  jo» 
X.  de  referifi.    : 

v)  Hocadhac  coUiiieaC  dfK 
flifio  pootificii  in  ^.  t,  et  U^ 
X  de  t^4 


348 


LIBRl   tin    TITVLVS  V. 


ficiatis  concedi  debuit,  vr  veri  domini  eoruai 
optimo  iure  cenferi  debeant^  ^)  quod  titului 
Jaiwii  vel  beneficti  certi  fit  titulus  ^ominii  a^ 
fuifiiiuus^  inipe^  etiam  ratione  naturaii  et 
reudali. 

qATA  de  caufa  (a)  heveficia  tt  prdthftdte  di* 
^'ifionem  amfeffionem  haud  patiuntur,  o)  nec  mi* 
TioratioTjemndmhtmti  it)  Jure  enim  per/^etuo hi 
reditus  ofHcio  facro   nuBoritate  epifcopaii  func 
deftlnati,  adeoque  scquum,  vc  quilibet  prouifus 
integros  fruBus  percipiat,  quos  plenque  vnice 
captant*  %)      SeUio  tamen  talis  vel  diuifio  per- 
mifla  eft  (i)  auftorimeepifcopali,  et  C^)  iuftacau- 
ia  accedente,ff)  cum  hoc  modo  nouum  bene- — ■ 
ficiumerigatur,  vel  numerus  praebendarum  au— - 
geatur.  t)     Huc  perrinet,  fi  olim  vnira  rurfua 
diffoluunturj  quodduobiis  fufficiant:  v)  fi  paro' — ^ 
cfaia  iniignirer  aufta,  vt  omnes  parochianos  ferre^s 
nequeat:  <P)  fi  diftantia  loci  nimia,  vbi  fitia  :;;;i— — 


()  ctsOLaa  ie  Jaie  it- 

€kf€.\L^:pJfqq. 

»)  c.  s.  sa.  lu  15.  16.  36. 

tr)  i,  10.  C,  76.  X.  b.  ^ 
l)  Propter  hos  emm  pCkh 
lunt,  cf  rcm  diuinam  fjcjLmC, 
ImQ  i^lurimoruTic^flonicoi^ljm 
DEVS  cft  prjtbenJ4f  vt  m 
jfrf^mcnt^  MENANoiti  3 
C^tRico  cdins  p.  f.  qmd 
mim  ffff  d(/i>j  hu  iudico  fjjf 
» t}fHm,  Pahter  t£1i6ntivs 
iB  Pbirmun.  4ci.  IL  fc.  t. 


T^io.ileftf:  E4quir%\^* 
B  £  T ,  nm  tH  bunc  h^bcdi  fr^^ 
ftntcm  pUncDEyM? 

r)  c,  10.  X  h.t,  ibi:  /j 
itnfinfi^   drclicpifitpi  vcfirt 
(,  16.  X.  h.  t*  ibt:  mfirdtif 
ndhili  cMufit, 

t)  f,  15,  JT.  ^  f,  ibJ:  fi/0^^ 
^dm  ms  /pirittult  dt  nou^ 
CTfdndp^ 

v)  N  t  c  0 1 A  i  in  Tt/iL 
fitum  tlubi^r^  JL  ».  10, 

f)  f .  jj.  C,  j6.  j#  I, 


DE  PRAEBENDIS  ET  DIGNITATIBVS.     349 

U  eft»  hoc  {uadear,  x)  ecclefia  matre  bonis  abu» 
dance.  Audiendi  quoque  fiinr,  (3)  quorum  in- 
tereft,  quales  in  parochia  diuidenda  (unr  paro^ 
^  cbiam:  in  praebenda  capitulari,  cqpitulum;  in  eo- 
defia  parronara,  patronus.  -^p)  Tandem  (4)  ca- 
vendum,  ne  conrra  /egem  publicam  impeni^  quaa 
nonounquam  numerum  praebendarum  augerive- 
m, «)  nar.  In  territoriis  proreftanrium  ralis  di- 
?ifio,  quatenus  per  leges  permifla,  fir  auAorira^ 
fe  principis,  vel  fenatus  fupremi  ecclefiaftici^ 
oon  icem  confiftoriorum.  m») 

5.    X. 

EX  eodem  principio  (b)  praererea  fluit,  ha^ 

^edibus  defunfti  canonici  vel  alirer  prouifi  cede- 

^e  ftu&us  vltimi  anni,   quarenus  iure  perfe&o 

^efunfto   debiti   fuerunr,    qui   deferuiti  vulgo 

X^ocanrur.  «)    Nam  inrer  proreftanres  hi  indu- 

^ie  cedunt   heredibus;   inter    catholicos   vero 

^tmfuetudo  vel  ftatutum  plerorumque  capitulo- 

^m  clericis  eosdem  prorfijs  appropriauir,  quod, 

^eneficiif   conftitutiSj   rationem  fundaram  har 

l)cc.  <i) 

§.  xr. 


X)  e.  ?.  X  de  ecelef  adif 
Pet  rep4r,  sbi :  tinoU  rilU  Un» 
tnm  probihetur  ab  e^cie/U  di- 
JlMre ,  vt  tempore  bjentAli,  cum 
fluvia  inundanti  Uonpojpnt 
pMrnbidni/tne  mdgna  atffuul' 
tdteedm  d.lire, 

^)  NicoLAi  cie  i  n.  ^7. 

•)  vcluti  in  capjtulis  mix- 
ts  religioois  per  drt^  V.  pd€. 
0/kdh:^.2Q»  et  2}. 


0/0)   HlCOLAir/f. /.  XI.  9U 

«)  quod  defun6lus    eccle* 

Cix  defiruierity  feu  ofHcio  iani 

funf^tis,  cuius  fru^las  hi  re« 

ditus  funt  r.  5.  et  35.  X.  b.  t. 

fi)  Facit  huius  conjuetudi* 
nis  mentionem  bdnnes  XXlL 
in  c.  2.  extrdu.  de  ele&.  cam- 
que  haud  jmprobat,  quamnit 
pugnar»  videatDr  cum  ir.  8.  2^, 
di  tefidm. 


I50  LIBRI  III.     TITVLVS  V^ 

^  §.     XL  '         - 

DEBENTVit  videlicet  beneficia  pro  o^Uh 
prafiitOytz  fic  oi  cmijam^  adeoque  fruftuscorua- 
deni,  infpe^larflnonenaruraH,  tn  tanrum  debecb* 
rur  eius  heredibus,  in  quanrum  officio  per  viti^ 
mum  annum  tunituseft.  7)  Pnmario  ad  inittum 
j7;?r?f  refpiciendum  efl,et  ex  eo  iudicandum^  an 
ec  quacenus  fni£lus  illius  anni  fiios  fecerit  defijo* 
^us.  In  capitu/is hunc  in  finemj  prout  fupradi- 
^mi  S)anni  inUiaiquibuscanonici  refidenuam 
intimare  et  oflScium  inchoare  debentj  funt  detcr- 
minata,  quo  enam  reuoluto  anno  Yefidcfittam 
finiunt,  ec  ita  fru^us  prsfcedentts  anni  fuos  fece* 
runt,  vt  in  heredes  rransmitrere  po0inr.  {)  An* 
m  hi  oipituiares  anni  admodum  variantj  ex  ftt* 
tutis  capiiularibus  addilcendi.  {) 


I 


X*  '^jTtffgffyag  ^y»^    $*  xiri 


*  y)  Argamento  cludo  a  dote 
marita  A%u  rccundum  L  j*D* 
fiif^m  mdtrim»n,  conf.  Jpfc* 

l)ut,pr£ctd.^.Vll 

j  »  tM.  ih  h,  t*  %  257.  ct 

i)  Vijf  fupra  tir.  pr^ced^ 
k.  7.  In  tcclefjb  Halbcrn^d. 
pt  HildcfienCibus  tcrfninLs  or- 
^inarius  cil  TtgUid  S.  Uc^hi, 
Ssrpc  adeo  rcdirus  varunt,  vt 
his  pccuU«ret  itxmm^  qui- 
bus  dici  eorum  ccditj  iiot 
conQittati^  vc  tn  Jidt^  dntiq^ 
HMittrflad.  de  anno  ijio« 
iifudLVHio.JP.  ILj^iLti-' 


fjy:  in  spptnd,  n.  6^.  f.  54, 
In  flatuti^  BrcmcuT  Jf  jiii. 
]6i7.  ciy.fldt,^,  apud  Li^- 
NiGivM  (cntin,  21L  Jpifit^ 
MLp.  9^1^,  diN  Petri  44  €4^ 
tbidrdm  confliturus  cfT,  vrqui 
hunc  fnperuixerpt  dd  p^ffttm 
frifndrittm  vclhtrdM  mndm 
dnttmtriHidnxm ,  illi  ced^nt 
frufliis  inlcgri  illitl£  anuj>  vcl 
cius  hcrcdibu£,  In  HatuC 
C^miD,  dc  4nm  157V  ^-  ^* 
(^  XIIL  apud  s  V  N  D  £  M  rrV. 
ijndppin/i.  ^,  ^^laxior  «m- 
birus  eA  connitotiiE:  Si ptjt 
frflhrn  BMpffJijt  dUquis  Cdm^ 
mwiw  dcccjfirit^  nimirufm 


___:'  A  J?^  •. ._-.'• 

ijyoD  fi  intra  hunc  annum  decefTeric  vel 
latieritf  JUruiis  deBcienribus,  pro  rata  eius 
it  fru£lus  beredibus  vel  relignanti^  quippe 
FuAibus  dt^feruids  renuncifi0e  haud  cenfe- 
fPanier  etiam  in  ecclefiix  parocbialibus  quao* 
^  anni  inirium  dererminatum  efl,  velmi^** 
"ytibaehs  in  ecclefiis  Saxonicisn)  et  Mag^ 
*gtci$;  ^)  quo  prxfixot  non  ad  ccmpus/^^r* 
niSy  vt  in  vfufruftu  >  fed  ad  bunc  termimm 
ticndum,  VE  redims  pro  deferuitis  habean* 
Ifcec  poft  ilhim  demum  illorum  dies  cedat: 
|u  hoc  dt^Rcienre,  anni  wititm  naturaliter 
ntandum  a  tempore  futcepti  muoerK  ftctit' 
fnro  rata  temporis,  quo  vlrimo  anno  vizit^ 
is  iftiusanni  pro  rata  heredibuSi  vt  difeitm^ 
sdniUii)  exduGs  iucrix /tcciifentalibtis ^  pro 
ib  certo  debitis ,  quas  in  dinifionem  annida* 
ihaud  veniunt.  "^: 


m  iNmnis  Bdptifia  y$* 
\  Cdkndds  U»i*jrneX' 

imfHtdmU^  bintiUe 
m  qu$  diem  ^bierir^  dici' 
Ug§  deferuitm;  rum  ee 
ueMtum  imnpr^nentus 
emsi  p^emeruijje  eenfe' 
t§que  beredes  iftum  4»- 
raeituum  idbent^tdn^ 
deJenUtum.  Si  aucem 
ndn  laniurii  vsque  td 

Bapciflae  tnciufiue  de- 
; ,  inoc  hef  cdcs  dcfan* 
lonid  annum  gratts  per* 
t>de  qno  inrra.  StdSuU 
teetffid  e.  35,  apud  UL 


Dn«  He  LTDBirio  tmnsXi 
reliq.  MSCt.  p.^  115.  fim  te 
terioino  conacniQot,  icd-in 
aliii  dircrcpaDt,  accciratiuf'uk 
mcn  detcrminant,  qbatcniii 
pro  rata  hot  vel  illot  Kditda 
ad  heredcs  traoimittanc  ciM^ 
nici  defttnAi. 

«)  cAftf  z.  >  in  iurisprui. 
eenfift,  lih.  hdef,  173. 

^  erdin.  eccl.  Mdgdeh.  r« 
XX  §•  n-fqq.  cont*.  tem.  IL 
h.  t.  $.  Stf3. 

1)  De  ipfii  diftribntiQiiv  dk 
iA$9ttt.lLh.t.^rit.      • 


333  LIBRI   III.     TITVLVS  V. 

f     XIIl  -     1 

vtTERivs  td  fiaturam  hrsejiciorum  (UI)  i 
pertinet  k)  Vt  iitre  perpetuo  ct  mQoritatf  fitcra 
teditus  eerti  officiofficrnaddiififuerint.  Primurn 
crgo  eft,  vt  reditus  ccrtorum  i^omrum  iure  per^ 
petuo  officio  facro  depurentur,  quod  ip(um  offi- 
cium  facruni  pcrpetuum  fit,  nec  aJ  tempus  alicui 
detur,  (td  iurc  perpetuo  ^  quaradm  viuir,  ei  afii* 
gnetur. 

IN  hoc  difFerunt  beneficit  «  pcks^ioki' 
BVS,quae  fuot  deltbationes  bemfictonrum^  ^nn^ 
€X  €0^  ^uod  vniuerfum  beneficiarii  foret ,  ^)  /w* 
tio  quitdam  ex  grattn  fupcrioris  ttUcuiy  fimpiictter 
ttiam  et  fine  caufa ,  extra  tsrdinem  ad  vitam  ct^n^ 
fertur.  Sunt  ergo  qua?dam  beneficiorum  ferut* 
tuteSi  quee  f^pe  adeo  pinguia  funti  vr  dEmLnucio- 
nem  padanmrt  ec  certa  quantitas,  vni  alreriue  ex 
gratia  fuperioris  inde  prscftanda  ad  virse  tempua 
aflignari  quear  Proinde  monz  beneficiarit  noa 
cxtinguirur,  fed  cum  beneficio  in  fuccefTorem 
tranfit  hoc  onus.  Extinguirur  ramen  morte  vel 
fmntanearcmiffione  penlionariij  quo  fafto^  benc: 
Dcium  hoconere  liberarur*  \k) 

%'    XV. 
coNCEDVNTVR,  etiam  fine  vllo  minifierio  cc» 
dcfiaftico  pracftando,  vel  fj)  ^nfoiagratia  pontii 

iicis 

tt)  fecQtKlarti  Jcf^nStSacierti    ctami  tmititionem  d  v  a  &  t* 
|.  Jrj^trjidium,     Viidcbene-     wvs  tih,  VL  drmnifit.atitf 


icta  mdnuAtid  huc  non  fpe*    /et$  hTtef*  c.  j^^  penfi$nu^m  dc* 
€Lki\t^  LO.TTsa  df  re  bencf»    finicioDem, fcd  minui  cotDplCk 


f.  Oh,  h^,  %%,  reprobata  in  r.  t,     te  formati 

* J  ^  X  de  ntgtig.  pratdt,  ^)  Vid»  t  o  k  o  ¥  T.  4/r  ftth^ 


fids  ftut  ftlterius  tnti^Hris  ad  virse  {uftentanoneiDy 
ciiius  grauae^etiain  laicipaupens  y)  Cipaces  fijiit^ 
militesque,  ^quatenus  per  /r^£;/  id  iiceti  ih  qud;^ 
tum  fraudem  id  fiehnequir*  P]  Atque  itfl  poof 
rifex  contra  concordatd  benencils  in  Oermi^ifl 
hoc  onus  imponere  nequir,  Vel(ll)  etiirti  coh* 
ceduntur  ob  caujam  pracedenteffi ,  pro  bom  pacii 
itvtiiitatity  6)  inter  duos  de  beoefici^  litigaA* 
tts:  aut(llI)ob  vaietudinem  feniutnque  ^iM^y  quj 
lenunciat  beneBcio  in  fauorem  tertii  rubftitptif 
l  Kferuata  fibi  penfione:  aut  (IV)  deniqae  ob^rt* 
^  pjutationcfn  heneficiQrum^  quorum  alteruitt  lotigd 
Dinguius  eft  alterot  quo  cafu  cum  confenfu  pon-» 
ptificts  tyi  pinguiori  fxiiti  alteri  referuart  penfio.^} 
Hse  pofterloris  generis  penfiones  folis  clericit 
'  debenrur;morteramenpenfionarii  exfpirantinetf 
F  ^neficii  nomine  comprehenduntur.  ^) 

f .    XVI* 

DBWiQVE  (V)  ^^nmptnjkmefi  qtmtpeirpi» 

.  Ittlf  t^^^i/  ex  parochiiid  c^ticeduntur  ob  mo- 

SOB  iacruni,  ibidem  prsftandum^  quaepro^miug' 

Ikd  hinejicia  accedunt;  <r)  non  tamen  iis  annume^ 

raitur»  ne  vnius  beneficii  duo  incitulan  iflent.  t) 

J.XVIL 


#yiiild  (ecdnduni  diicipii* 
tm  ahtiquam  fxpe  magis  ca- 
taoei  qaam  cleriHi  qoia  raoe 
mafdi^um. 

f)e,io.mf.X.b.i. 

#)  vt  dicitur  in  r.  l.  X.  £f.  f . 
Mm  qpidem  ex  fActe  pdttmm, 
Jidiit  it^peni^  iuHemdeUgd' 
twhuk.  cbrif.  ti  ii.  dttefcrift. 

#)  Vid.  DvAftttMvf  eit. 

'fBaim.InJiJur.Can.) 


tr.  tih.  6.  e.  4. 

{)  r.  4.  b.  t.  ih  6. 

r)  r.  12.  30. 3I.  X.  b.  i.  f.  <i 
dtcdpell.tHendeb.  to6.r.)?.X 
derefcript4 

t)  r  ij.  X  i.  r.  cdftVH 
VYtdeperfin.  ee betiif. eeekjl 
lib.  IV.  tit.  II.  n.  6.  Bfcul* 
ter  nomen  benefieii  tantdiri  % 
Md  negatiur»  rei  if &  aiMtt«    • 

t 


354  tlBRl   nu      TITVLVS  V* 

§•    XVIL 

ALTEivM  eft,  vt  duBGfitate  facra  vel 
p^ntificis  vel  tpifcopi  ha?c  beneficia  erigtnrur. 
Debenrur  haec  oh  cfficium  pubticum  facrvm^  cu* 
jus  'ere<^io  publica  auSoritate  ecclefinftica  fieri 
debet,  et  Hc  quoque  dcrerminatio  Itipendii  eccle* 
fialticu  Singulis  quidem  inregruni  eft>  tcftamea* 
to  vel  alia  obUtione  bona  ad  nouutn  ofHcmm 
fundandum  depurare;  vt  tamen  rationem  bcm* 
ficii  ecc/cfi/ffijci  Accipi^nt^  au^toricate  Tacra  per* 
^aeodum.  tr) 


f  xvin. 

iLltvs  aufforitas  facra  deridcT^iuT  ^  cui 
bcneficta  fundandafubfunr.  Epijcoporum  quidem 
fufHcic  in  ereQione  beneficiorum  fux  dicecefeos» 
t)  vel  etiam  iransmutatione ;  c^yxzTC\\i\%  fiiie  pvQ- 
habiH  caufa  haec  in  dererius  ^eri  nequeat.  (p) 
Pontificts  flutem  au£toriras  iure  nouo  defidera* 
nir  in  epifcopatuSj  patriarcharus,  archiepifcopa- 
tusque  ere£iione,  vt  nec  legati  a  latere  aufloritas 
fufficiaL  x)  Olim  quidem  imperatorum  regum- 
queaufloriras  in  fundandis  epifcoparibus  et  ar- 
chiepifcopatibus  plurimum  prseftabat^  4")  ceu 

"  exem- 


Tr)c.^^deunficr.t>i, 

»)rR,  XMtfxafflpraUt^ 

ibi :  fidjft  rfi^t$UrtT  dffutrmt^ 
fr^fter  eerum  dtftclum  in  eU 
JecHUtii  iUriu  p9un*nt  «r- 
Jin^ri, 


X  dt  txcfjf.  pr^Ut,  Ercm' 
j>lum  reccnnrTitiium  cfl  iti 
ercflJone  archiefiJhpdtHS  Fi" 
enntnfii, 

^)     M,    A,   de      DOMINIi 

de  TtpHbL  tcilcf  lik  yi  t-  j. 


)fi'*llAEBEHl)lS  ET  DIGmTATim     JJJ 

fppla  docent}  vt  plQrimum  izmea  fynodi pro* 
:inlis.w^\  curia  Roman^  au&oritas  acceifit»  VK 
us  robutf  acciperet.  co) 

(^vtA  (IV)  beneficium  e(t:  flipendkm  ettli^ 
Hcum^  qxkod  ot  caufam  dBtut^  necefle  e^ivt 
feratur  clerico  propter  ojficiumfacrum^  cuiufl 
«ndium  eft.  «)  £t  quia  propter  hoc  minU 
na  &cra  plerique  ambiunt»  vui  irdceptum  eft^ 
voce  beneficii  vel  prabenda  (imul  ip(um  offi* 
m  facrum  defignetur^.quia  correlata  fimt,  vC 
rulariter  alterum  absque  altero  efle  non  debe« 
p)  Inde(i)  non  cenfebatur  olim  cotigruuni^ 
careret  prxbenda,  qui  in  numerum  canoni* 
nm  erat  receptus,  7)  adeoque  in  conciiio  La* 
'anenfiyCub  aiex a^ dHo  lll.  anno  a^f.  cele* 
ato,  prohibitum,  ne  ecclefiaftica  minifteria  vel 
ineficia  aiicui  promitterentur,  antequam  vaca- 
tit,  l)  h.  e*  ne  officiifacri  quis  particeps  fierer, 
(equam  ftipendium  facrum  ei  aflignari  pofifet* 
ihilominus  tamen  pruritus  ambiendi  beneficia 
'ecit,  vt  in  capitulis,  vbi  certus  numerus  cano- 
:orum  eft,  II)  fupernumerarii  recepti  fue* 
it^  fub  fpe  accipiends  praebendsi  vbi  vacaue^ 

ritic 

m)  et  ita  magh  ex  reguliJ  fi)  €.9,X.b.  t. 

xjentix  et  confilii.     Conf.  y)cif.e.9.b.t. 

TRVf  de  marCa  ife  cpn-  ^)  c.  7*  dc  ceHceJf  frab, et 

d.fdceri.  et  imper.  lik  II  eeclef.  mn  V4C. 

9.  it)c.  2$.  X.b,t4 

m)c.f.derefcTift.in.6^ 

Za 


356  tlBRl  in.     TITVLVS  V. 


1 


rint-  Inde  dfinmr  c^mmci  fine  pracbenda  pr^ 
iente,  danrur  cum  praebenda,  Hi  dkunsur  ca* 
nonici  m  fioribus  et  maioret ,  quod  pUne  par* 
tiapanter  et  intramimcrum  fint,  curiasque  pos- 
fideant  et  optenr,  ad  capuula  admirtendi.  Illi 
dicuntur  minores^  in  berbisy  atque  in  f^  cerfM 
et  radicata  e)  accipiendi  pra:bendam  conOimti» 
minmtores  quosdam  redirus  vt  plurimum  perci* 
pientes»  quos  mi^jcres  praibendas  voq^tm  ^  fecua* 
dum  fenium  ad  maiores  praebendas>  vbi  va* 
cant,  promouendl  Ab  hisadhuc  differunt^/f5/, 
ieu  defignati  a  capitulo  in  fururos  canonicos» 
fed  in  horum  numerum  haud  recepri,  et)  M*>- 
res  et  ftatuta  capitulorum  liic  admodiim  vari- 
flnt^  nec  cum  iure  CMoriico  ici  onHiibuS  con* 
Ipirant.  ^)  i 


rrrfT "~      $■     -^^^ 


.ji 


rRABTEREA  (2)  prout  oficia  fncra  vari^S 
diuiduntur,  ita  quoque  beneficia.  Hsc  enim^ 
iuot  vel  maicfa  vel  minora.  lUa  digniratem  ;>»— — 
pertofnero  munitam  adiunftam  habent^  arqueor'-^ 
dinarie  eleBiua  fiinr,  vr  pontificatus ,  cardinalt — ' 
ioSy  parriarchatus ,  primatus,  archiepircoparus^^ 
;cpi(copatus,  praelaturae,  praepofiturae,  decanatus^^ 
|tf chidiaconatus,  archipresbyterams,  cetera,  Afi*— - 
nora^  CO  9"^  ^*^  dignitate  impenofacro  muni-— 
ta  carenr^  Ucet  iimplicem  habeant  pr^eminen^ 

tiam^ 

0  r.  19.  JT.  h.  t.  ieffduditur.    Hoc  fameah»* 

•f)  $9m.  IL  b.  ^$.79*  (iie  don  videtur  iodigdum. 
^)  c.  19.  X.  k  r.  ibi:  vide-         ^^)  Horum  fit   meittio  i» 

turindijimim,  rt  recepfus  in  r.  %,  X.  dt  ref$rift. 

edncwum  prabenda  htneficie^ 


DE  PRAEJJENDIS  ET  DIGNirATlBVS-     357 

tiim^  quorium  capituhmum  beneficia  perri- 
ent  u)  ec  quse  perfondtum  annexum  habenr* 
!*orro  beneficia  funt  vel  curatay  quae  curam  mp^ 
^arum^)  vel  rwMw  tantiim  m  c/erumt)  anne- 
Eam  habent:  vel  non-curataC^xxfimpHcia^  quae 
officium  precum  ^  ec  horarum  canonicaruin, 
Muntax3t>  vel  miflae  annexum  habenr,  x)  qua- 
'lia  hodie  fiint  vt  plurimum  canonicorum  et  al* 
i4%iftarum  beneficia.  Praeterea  beneficia  Tunt 
Vcl  regularia  vel  fccularia*  Jlla  debemur  per* 
fonis  regulam  profelfis,  ik  canonicis  regulari- 
bus,  et  fecularibus  regulariter  conferri  noa 
pofltntj  nifipomificisdecreto  difpenjatiue  cora- 
Bpiendennir*  A)  Secutaria  dicuntur,  quae  ex  fiia^ 
HSatione  et  prima  inlticutione  recularibus  cierids 
"  Gjrafierenda.  >() 

$.    XXL 

PKAETEREA  a  modo  ad  illa  pemenletidi 
:f]]iit  vel  eie6liua,  vel  coUatiua.  I1&  per  viam 
</r£f^///2^i»»//inele£lum,rranreunt,  vt  mauh 
wai.  hsc  vero  per  fimplicem  Jationem^  donatith 
Uem^  y)  vel  proiaifionem^  vtplurimum  et^ixoor- 
^aliter  ab  vno  (a£tam)  vel  etiam  a  collegio^  noh 
funen  ibllemni  forroa  elettionis  reruata>  tr&hs- 

fertta^^ 

,   t)  r.  12.  ii  refiripJ.  in  6.  k)  i.f.  X  *.  i.    Dkantur 

^)  elm.  2.  ii  fepUf.  verf.  ftcerdttdtet  prabenda.  e.  ii. 

9inm.  X  ii  fncejfprah. 

•)  e.  I.  X.  ie  ^ffie.  drcbid.  a)  c.  5.  b.  t.  in  6. 

r.  I;  ie  $ffie.  drcbtfresb.  e.  6.  ^    fi)  ctem.  !•  iefifpkiti.  «r- 

ht.i»6inmin^eSi^ineli»  gBg^froL 

Z  j 


358  tlBRI  111.     TITVtVS  V, 

fferunrur  Vnde  htneficU  coSatiua  etiftm  capltii- 
lum  vel  folqm  vel  cum  epifcopo  confert.  Qf^ 
CoUatiua  porro  funr  veW/i^rtf,  nuIHus  praefenn* 
tioni  fubieda;  \t\  patronatay  prarfencanoni  pa* 
troni  obnoxia.  SinguUbeneBciapeculierem  in* 
dolem  et  iura  babent,  Denif|ue  beneficia  fuoc 
vel  mcdiatay  vel  immtdiata^  et  quidera  vel  inraU 
tu  bierarcbi<$^  vel  impfrii  mftri,  Priori  refpedil 
fnfdiata^KMUKMT^  quae  cpifcopis  fiibfunt;  imme* 
Mata^  quae  imniediate  curii£  Roman^  parent ,  vt 
funt  CKemra  beneficia-  Pofteriori  refpeftuo) 
immediata  dicuntur,  quce  immediace  poffefTorem 
Caefari  et  imperio  fubiiciunt:  mcdiata  vero,  quae 
in  ftatuum  tcrritoriiS)  tx^c^^fectmdum  quid  fub- 
funt.  Illa  gaudent  fuberioritate  territoriaii  re- 
guUriter;  non  seque  naec>  quamuis  ftatus  pro^ 
vinciates  efle  queanr^  quales  funrpra^Iati  mediati 
et  ecclefiae  collegiarae.  Alia  difFcrentiaoccurrit, 
Guotid  ius  primariarum  prccum^  tt)  et  ius  circa 
facra  g)  etc, 

'5.  xxa    /  , 

DBNrqvE  (3)  quia  offlcia  facra  realera 
perfonarum  prEefemiam  et  fun£tionem  defide- 
rant,  ff)  muititudo  officiorumfacrorum  et  beneficio* 
rum  in  vno  eodemque  fubiefto  canonibus  inimi' 
ca  dicitur  t  )    Vnde  (  a  )  fi  de  beneficio  iam  pro- 

vifus, 
^         • 
I)  r.  %.nifide  vm^  in  i.       w)LP.4rt.  ^.§18. 4t.    ^ 

•)  ^i^lpotiflGmwi  occnr/it  r)f.  n.X*.  f. 

In  lP.4rt.V;  iH-fyf^  15.  T^c.s.Xt.t.  Ibi:  ^iHk 

6oar,rmU»A.A^i3|.  filH$i9ni$  wmtrim  €t  tmigii^ 

-  $km$ 


E  FRABBBNX>I8  BT  DIONiTAltBVS.    '^. 

r^  miiidatafii  de  prcHiidendo  t  pondficejio» 
r^  in  Quo  benefidi  iaiD  pofleffi  mehcio  haod 
>  maadanim  tale  baiid  ezeqnanduai.  v)  (b) 
ipcando  nouum  beneficium,  maxime  emnH 
»  prius  vacatyj^  iirr^,etalceri^tdB:  oon- 
i  ^)  nifi  fqmn  beneficii  nouiteir  colbti  Gnr 
s'  ad  aliquot  annos  carere  debeat.  x)  (c) 
uh  officia  finguiis  pa^nis  (unt  committeiK. 
c  vna  ecclefia  debet  efle  vniia  i|cerdbti8.^if/) 

§.  XXIDL 
•BD  non  defiint  vix^  eludendi  banc  cano» 
(an^nem..  Etenim  plura  beneficia  lici^ 
yiiruntur  (i)  per  viam  dtlpenfatUmis  p^^pMs^ 
D  impetrans  nullum,  nequidem  modicura 
Gcium  rubcicuic  in  precibus.  o»)  Acque  hoc 
D  bodie  plures  epifcopacus  poffidentur  ab 
ratione  ftacus  ecclefiaftici  id  exigente.  (2)  - 
iam  comTnendationis^qxxo^  commendatadun- 
ixxitadminiftrationis  concefla  fingantur^  de 
Eiico  fiipra  cC\  aSum. 

$.  XXIV. 


f^uUofficiM  in  icclefiis 
tdtem  exigdnt  ferfiTU» 
.  28.  X.  b.  t.  Additar 
|.  X.  eod,  confuefudi- 
sohtrjriam  in  ecclenis 
nii  irrepriflTe,  eamqae 
laltitadine  deftoqiien- 
on  poraifle  emendari. 
6.Xb.t. 

:.  ag.  X  b.  t.  c.  4.  extr4i$. 
b.t.c.p.b.tJn6. 
tM.b.i.in  6. 


4")  €.  15.  X.  b.  t.  €.  js.iK.I', 

in  6. 

•)  c.  26,  u.  2g.  b.  t.  in  & 
r.  g.  X.  de  rejirift. 

#)C0nr.  DVARBl9VSif5£ 

minift.  Ub.  V.  c.  7.  /^fqaeiU 
profpicit  pontifei  cardinili- 
bos»  asfignando  penfionei^ 
commendando  prioratoSf  dis* 
penrando,  c.  1%.  b  imo  in  eo» 
ram  {aoorcm  TokDdo  beois 
fidi. 

Z4 


jfiO  tlBRl  IIT-    TITVLVS  V* 

f    XXIV. 

DENioyE  (3)  per  viam  vnianh  et  intcrpth 
f^ioms^  fi  ex  pluribus  vfjum  hencftcintn  con- 
ilruitur»  mulntudo  bendidorum  cailide  nplu- 
rimum  tegimr.  (J)  Abufiun  7)  vnionis  hic  tftn^ 
fum  noto:  legitimumvftirononiniprobo.  Vide- 
licet  VNio  BiSNEncioRVM  //?  duorum  ptu' 
riumue  l^eueficiorum  vel  ecclc/larum  ex  iujia  caih 
fa  au3oritatc  facra  fa&a  coadunatiQy  vt^  quA 
antea  diuerfii  erant^  tn  poftcrum  pjo  vnohwean* 
tur^  et  vni  conferri  poffint^  Ante  omnia  requiri- 
lur  (i^  aultoritas  facra  y  fiue  pontificis>  fiue  ept- 
fcoporum,  intuitu  quorum  aftus  legis  diacefan^ 
eft»  Pontifex  quidem  matora  haieficia^  vt  epi- 
fcoparuSy  vnicconfiiio  c&rdinaliumadhibiio;  3) 
ron  camen  olim  nec  hodie  fine  confenfii  re* 
gum*  0  Epifcopi  pariter  fija  auiloritate  eccle" 
fias  fij3E'dicecefeos  vnire  queunr,  ^)  cum  con^ 
fenfu  capituU:  >])  non  folum  c&pitu!um  fede  va- 
CWtei  mfi  ea  tdntum  Uneiicia^  qua^  ad  illius 

y)  Abafam  ingenue  apcrit  I.  luL  fura  f.  iio.    n^tdff^ 

fAVLVs  SAnrivs  in  bifttr.  edit.tht:  juibsfs fiprd  dtSu^ 

iencU.  Tridcht.  lib.  IL  r.gg*  MnreceffirrdtiinibHsinttitdim^ 

ibique    ?btrvs    franciS'  Je  commum  frdtrum Jm 


<;v9CQviiAYE&ivsm  net^    fwfilie^ pramtdtds  vniuit  «f-^ 
n.  97*  vbi  radones  adducit»  ob     clejtds ,  et  db  vm  ex  tunc  i 


qoas  ille  eliihinari  Iiaudpo-  tijlite  conftituit  guberndndds. 

tuent.  ^onf.  c,i)X.neJid,Pdc.  •)  p.  de  marca  Sb^  If^ 

r.  9.  de  bis  I  qua  fiunt  d  praL  de  conc.  S.  et  imp.  c.  i^ 

*)  Bxeihplum  occurrit   ia  Q  c,%.  X.  de  exceffik.  fr^^ 

tnlone   epircopatuum  PortP'  Idt, 

enfis  ot  S.  Rufina^  cuins  ra-  «)  ckm.  a,  de  reb,  eccl.  ne^ 

tiones    et    hiftoriam   enarrat  dlien. 
•RBGORivi  IX.  in  bttUa  de 


DE  PRAEBEKTDIS  7BT  DIGNITATIBVS^ 


wdinariam  coUatitmem  fpeAann  d)  Huic  con- 
iequens  elK  vc  fi  vnienda  beneficia  in  diuerfis 
dicecefibusunt^  confenfiis  vcriusque  defideretur. 
Quiefiuc  hstc  epLfcopalis  iurisdi£2io  in  proceflan* 
tium  cerris  y  in  quorum  vnionibus  principes  au* 
ftoricacem  immediace,  exclufi)  eciam  confifto- 
'io,    incerponunc,    cum  nec  vicariur  genera* 


f 


fine  fpeciali  delegatione  vniones  peragere 
.qucat.  i) 

$.    XXV. 

CONSENSVS  quoque  (a)  eorum,  quorum 
Incereft,  requirendus,  vt  patronoruvj^  quorum 
iuri  per  vnionem  officitur:  x)  icem  parocbiano- 
Tum  in  ecclefiis  parocbialibus  vniendis.  Non 
aliter  vero,  quam  (3)  fiiadente  iufia  caufa  fiisci- 
piehda,  A)  h,  e.  ob  vt^litatem  et  necefjitatem  ee* 
^lefia^  [jl)  non  ob  folam  commodiorem  cleri  pa- 
Huram,  ob  quaminfiniti  abufus,  pro  pallianda 
beneficiorum  pluralitate,  nihilominus  irrepie- 
runc,  et  ef{ecerunc>  vc  reditus  potiores  ecclefia- 
rum  aliis  beneficiis  iunAarum  his  cederent,  qui 

illis 


5)  €.  a,  X  ne  fide  Tdc.  dUq. 
inneu. 

1)  h^y%nu.devicdr.epifi. 

»)  tem.  II,  b.  i,  §.  200. 

aS  €./.  D.  70.  Talis  iufla 
cauU  addu6!a  in  diplomate 
o&BG ORiiIX.r;>.apud  vo- 
«ELU  eif.L 


s  V I D  E  N  s  neccffitds  vei  vtih^ 
tds  exigdtyfrabendds  ecclefia 
tuit  poteris  de  cdpellis  in  fer» 
fetuHtn  dnnectendis  eisdem 
dHgmentdre^  refirHdtdc$ngrud 
Cdpelldrtim  preshyteris  fertie» 
ne.  conf.  r.  4.  X.  de  atdt»  m 
qudl.  et  crd,  frafic* 


Z5 


TITVLVS  V, 


illis  pafcuncur,  cura  aurem  ioeptis  ec  fameltcis 
relinqueretun  v)  Denique  (4)  accedere  debet 
follemne  decretum^  quo  in  himrunn  er  doceri  ec 
legitimari  poflir  vnio.  Quae  enim  fub  -  et  obrt^ 
ptitie  impecracs  j  meruo  ex  poft£iAo  reTciadea' 
dar.  i) 

%    XXVI. 

iNTEtt  pgDteftantes  datar  etiam  vniopaBi* 
ti&y  fine  au^loritare  fuperioris  Tufcepra  ob  cala- 
mitatem  pubUcam»  fi  quaedam  ecclefia/>ro  tem- 
por^inidonea  fit  ad  fuftentandum  parochum,  0) 
HoG  cafu  quandoque  ecclefiae  depauperarac/w 
paQum  fefe  iunxsruni:  olim  alreri  ecclefiae  vicinae 
ad  vicam  ilHus  parochi ,  vt  hoc  defun£lo  vel  ad 
priorem  fliitum  iibertatis  reuerti,  vel  alterieccle* 
fiae  (e  iungere  pofl!ent.  tt)  Arque  eam  ob  rem 
principalis  ecclefia  dicitur  mater  vagansy  atque 
vnio  ipfa  eft  magis  atbitraria  ad  vitam  folius  pa* 
rochi  fa£la,  in  quem  iunfta  ecclefia  confenfit»  vt 
eo  viuente  hanc  iun£lionem  mutare  nequeat.  Eo 
mortuo  libera  fit  ecclefia  vnita ,  vt  a  matre  va- 
gante  recederei  haec  vero  eanidiaiitterequeat^^ 
nulla  praefcriptioixe  obftante. 


$.xxva 

f)  r.  )©•  X  h.  t.  emendatio        0)  Vid.  r#»/i/f.  et  iee^ 

flaxdain  fada  in  c§nc.  Trid,  t$m.  1.  P.I  strg.  VJt  n.  60. 

f€fXXIV.diref$rm,i\.  fqq. 

()  exemplum  refcrfls  voio-        w)  oonf.  fnfuh.  et  dei^ ' 

lih  adduauin  cft  tm.  IL  b.  i.  eit.  L  ar^.  93. 


SB  PRAEB£NDIS  ET  SI6KJTATIBVS.     36^ 

§.    XXVII. 

VKio  ip(a  tripliciter  fir.    (I)  Per  svbib- 

CTtONEii^  quandoduo  beneficiaicaiunguntur^vt 

diftinfla  maneant  in  fe>  fed  vni  fubiiciantur  re^ 

fiori ,  et  quidem  vnitum  acceffairte;  vnde  jilia  te^ 

'  d!^  vocari  folet,  principalis  ecdefia  vero  ma- 

-  ter  vel  mntrix  g^.    Cura  vtriusque  beneficii  in- 

cnmbit  vni  eidemque,  quamvel  exercet  imme* 

s  Jiatey  quod  ratio  fiiadet:  vel  mediate  per  viea^ 

ju  tium  perpetuum^   quod  concingiti  fi  poflreflTor 

pirincipaiis  beneficii  illud  per  fe  regere  nequeat, 

.   veltttt  fi  monafteriis,  praelacuris  vel  canonicati- 

bus  hofpicalibusque  parochiae  iun£lae  fuerint.  ^) 

Taiis  vnio  merito  odiofa  et  improba  eft,  quia 

'   vnice  ob  quaeftum  alterius  clerici  fit,  cui  potio- 

res  redicus  obueniunt,  vnitae  autem  ecclefiae  a 

mercenario  et  qualicunque  vicario,  paucis  con- 

tento,  t)  curentur,      Hoc  cafii  tamen  ad  ofii- 

cium  epifcopi  pertinet,  vt  nuUum  vicarium^^^ 

Jentatumxtzx^m^  nifi  congrua  portione  v)  vi^ 

cario  perpetuo  alfignaca.  (p) 


^  r.  n.  X.  de  rejcrift. 
r)r.i2.  X.A.f. 

t)  r.  ^o.  X  b,  f .  prxcipne 
mifuub^.  c.  2.  X.  defupfL  ne- 
gSg.  fral. 

»)r.  3}.m/.  X.i.r. 

.  f)  €.  13,  X.b.  t.  ibi:  nul- 
lum  reeipidSf  niJtUntumesde 
f^euentibm  ecelefid  eerdm  te 
fuerit  dJjigndiHm^  vndeiura 


§.  XXVIII. 

epi/copdlid  poj^t  perfoluert 
et  congrudm  fuftentdtionem 
bdbere.  Si  prrrfcntantes  hoc 
ne^lexerint,  dicecefanai  ex 
officio  congraam  determiiuc* 
e/em.  i.  de  iurepatron,  Cete- 
rum  monafteriis,  quibus  ym» 
ix  funt  parochise,  onera  in« 
combunt,  velutl  circa  refi^ 
Sienem  aliaque  fa(km.i*€ie4 
conf.  €.  2.  €it. 


tiit  hanc  vnionem  (s)  non  confijnditur  lo- 
rbdi^o  bene6ciorum  m  diucrfis  diacefibus 
vel  territoriis  fitorutn,  %)  vnde  variae  condufi* 
onesfluuDt,  J/)  Neque  (b)  ius  patronatus  ra* 
tione  filise  ecclefiac  amittitur ,  fed  io  poflerum 
potius  coniunQimy  iuxta  modum  conueotumi 
exercerur.  w)  Denique  (c)  virumque  benefi» 
cium  reparatum  quidem  manet,  vt  tamen  vni' 
tum  naturam  fiim  feu  hnfficn  acaprii  induat, 
ct  hoc  intuiru  matrcm  feu  prmcip^U  bentficium 
fequi  dicarur  fiit^i  ia  eis ,  quae  reparatim  rednere 
nequit.  »)  ,1  J^ 


§.    XXIX. 

piTeriam(II)  ^tTfuppreffhnemvmp^  fi(t) 
Vnicum  prorfiis  ratione  facrorum  ita  exllingin!* 
tur,  vt  ex  duobus  vnum  tancum  euadat,  et  ita>* 
fi  duae  parochias  coadunantur,  ea,  qus  alteri* 
iungitur ,  in  vnum  coetum  cum  altera  coale- 
fi:at,  propriaque  facra  ac  ius  ccetus  proprii  a- 
mittat.  Si  (b)  officio  priflino  in  totum  exftindo, 
bona  aiteri  iunguntur.  (3)      Hoc  cafii  itaque 

ius 


x)  r.  2.  X.  ie  relig.  demib^ 
4^)  reUOB  Um.  IL  L  t. 
$•186. 
m)  n  cui£him  r/V.  /.  $.  igJ^; 
«)  HBRTivt  de  eulef  fi* 

*»*•$•  9. /W. 

tf)  edam  Acddemiitt  qcue 
|ira  aoGeoIeocur  caafiti  f uod 


ezemplo  illaflri  micoxai 
V.  conilat,  qai  academia^  TiOf 
virenfi  plura  bcneficia  per  fi« 
am  vnionis  afTignauit,  fefte 
BROvwERo  m  iCiiif^/i  XVir- 
Pir.  ddd.  1454  t$m.  ILfm  ^ 
ft.  92«  In  terris  proceflwi^ 
cium  plora  barom  Toioaoaa 


81  fRAEAENfilS  BT  pilSWVjilfttBn»    '^Sjf. 

''la»  pMrotiflnis,  olim  inben^fido  vnito  obrineni^' 
perit,  qubd  exfiinAo  bene^cib  &}uum  d&  09* 
gmc,  ietvniti  (Dte  m^fmtUn }  in  cai^  p0nl>- 
ISktiibut  fequi  tenso^  iunjsdiStikmem  bendfid 
jcindptlis.  7) 


■K:  ■'■  .^'  §,     XXX.    ' 

'  *  biKiQvs  (1H)  dtmr vnioiperiefVtfibKr  Mi^ 
"^^iiMtf^i^  vt'  neucniin  benendum  ab  «Iteny 
.^nlEpendett)  ftd  fepantas  fiits  ntionei  xetineati 
vtnnnqiie  ttinen  (equaliter  vni  fubfit'^  ttque  htie 
pro  rata  temporis  in  vtrcque  re^dere  debeat  belr 
0eficio.  Hicmodusvero  vniendiplurabenefidt 
vnice  etcogiratus  ad  pluralitatem  benefidorufn 
paUiandam.  l) 


5.    XXXI. 

VTPLVRiMvM  vniones  hae  fiunt  in  perpe^ 
team.  Poflunt  etiam  ad  tempuffien^  ad  vitam 
keneficiatiy  fi  plus  perfons^  quam  ecclefis  vo« 
hnt Jauere  fuperior.  e)  Hsec  autem  diflbluitur 
ruf(u8  ipfo  iure^  morte  prouifi,  cuius  intuira 
vnice  fa£la  eft.  Huc  etiam  pertinec  vnio  ad 
heneplacitum  concedentis  faftai  quse  huius  mor- 

te 

tienipLi  fnperTantj  booii  in6-  I)  tm.  17.  h.  t,%,  194.  Ex* 

nifleriorani  exttindomm aqi-  eroplum occurrit io t.i.X^m 

dmiisiDnftis.  fidiVM. 

y)  quodillaftr«iiffltft/«ii».  •)  rt  didtttr  ia  c.uinfi 

Ui.f^i.  i9^J'i1*  mjtde  pdc.  dtif. 


LIBRI  Tir. 


te  exfpirat,  ^J    Sed  rarius  hoc  modo  vnionesa 
fuperiore  fiunc,  adeoque  in  dubio  cenCemur  /^r* 

$.  xxxm 

DENKy/Eexdefinirione  beveficn(y)  fivXt^ 
prouifum  eo  gaudere  advitam^  leu  ifuamMu  of- 
pcio  jacro  fungttur  ^  cuius  ftipendium  eft.  Nnm 
eriam  ex  acctdent^^  viuente  adhuc  proutfo,  bd- 
neficium  vacare  pottft  comra  inrentionem  col- 
laioris,  veluri  {z)  refignatione  -?):  (b)  depofi- 
uone  i):  (c)  marrimonio  contra£lo  ab  tis,  qui 
rantum  in  minoribu5  ordinibu$  funtx):  (d)  re- 
ieruatp  ecclefiaftico  ^}:  (?)  translatione  ^);  (f) 
flcceptione  alterius  beneficiiv):  (g)  dentque  u 
ad  eccleftam  parcccialem  adrrotus  inrra  annum 
ordinem  facerdocalem  non  afTumferit.  £)     Re- 

gularicer  tamen  ad  vitam  durat ,  et  morte  prauifi 
emum  exfpirac,  vc  praecer  frudus  anni  deftfiaU 
nihil  hcredibus  cedac« 


^)  ex  nataraprer4rf/,qaod 
Innuit  pooiirez  in  r^.  dtre^ 
fiript.  in  6. 

n)  vt  re£lecoRviNVt  de 
ferf.tt  bencf.  tceL  lib.  V.  tit. 
10*  n.  9«  cen(et. 

d-)  de  qua  fapra  lib.  I.  tit. 

«)  r.  i$.X,dttxctJf.fraUe. 

€.  10.  MdL 

»)  r,  1«  3.  ]•  X  Jr^  tUrie* 


^.XXXttL 

A)  ^fr  J.^P.  art.  V.  $.  tf. 
ibi:  txciddnt  ftdtim  illii$a^ 

>^  •   . ; 

^)  de  qiia  tSam  /r(.  Liii. 
7./>.63. 

0  r.  9.  X.  <fc  r#iirf)^  ^r^fc 
.ibi:  ilU  prarbenda   liett  n$n 
dtfdci^t  dt  iurttdmtnP4Uri' 
mjcdtur  r.7.  X.b.t. 

l)  €.  14.  di  eUS.inS. 


injPRAEIIENDISETDlQiaTATim     ^ 

i  xxiaiL 

BZTKA  ORDiNEif  cameii  flatnds  GBpiiki* 
fornm  beredibus  debencur  ami gratia^  pouanh 
joam  jiefetuttum^  qui  operanrur  jrjnro/  carentiee  ia 
fiouiter  prouifis.  o)  Vnde  hi  (a)  ad  dimitten»' 
.^mpriusbenefidumjion  tenentur,  durannbut 
^^18  earenti^e  noui  beneficii  collati;  ^)  praetei^ 
JM  (b)  certo  modo  baec  ftatura  rclfarifia\  ne  oo- 
ivftpr  prouifiis  penirus  cartre  redicibus  debeac  ;) 
AOim^gr/itia  debecur  heredibus  defundi,tuni 
.lAa^cm  tumvcex 

'  dMP^ndiiibus  aes  alienuifi  defiin&i  folui  ^neat,  ^) 
Mtei^ue  tfd  cafiim  refignationis  extendineqttitiT} 
Quandoque  ex  ftacuco  v)  plures  heredibus  de- 
bencur  anni  gratiae,  vulgo  6te  ^^ad^ja^re/  et  qui« 

*  dera 


•)  Fit  huiiif  iuris  mentio 
ln  €.  1.  €Xtr4u$.  Jb.  XXIL  de 
r4r^.  vbi  Tcfcrtur ,  io  nonnul- 
Us  ecc^fiu  ruifTe  tiaflcnus  ob- 
/ernatam,  ^d  ftuclusprimi 
9tif€€Hndi  dui  siUerius  cuitM^ 
itmfM€  fequentis  Mnni  btnefi* 
€itrum  vdedntium  in  eisdem 
dgfmnS$9ttfdbrica  dutttcU» 
fii  V€lf€rfinis  bdbentibus  dfh 
UdHdt  de  ttn/iesudine ,  friui' 
ligit  T€lfidtHS$  dffUctrstur  in 
ttiwm. 

m)  €.76.  b.t.inS. 

0  in  eit.  c.  3.  c^utum »  rt 
niiiil  heredef  vltrdfummdmt 
pr9  qud  vnumqu€dque  benefi- 
ekrUm  ipjtrum  ctnfittuit  in 
Jtlmidfst  dnima  tdxdri^  ex^ 
md»  tercifidM.    8e4  in  Ger. 


mania  maior  eft  anAoritas  (b* 
tatunim  capitularium* 

r)vid  PdtutdCdpit.Cdmin» 
de  d.  1578.  P»  y*  €.  I).  apod 
LVMioivM  ccnt.  ULindfp^ 
p.  ^^  vbi  vecatur  4nivif/  i6erf* 
dum^  inter  qms  vidua  pifsdii^» 
ttUiguntur  eo  flatuto. 

t)  cum  vinentii  non  fioC 
herejdes.  confl  tTnyx.  dedU» 
ts€  grdtia. 

'  v)  velnti  Brettsrtifi  de  dntse 
1617.  c.  IK  Jidt.  6.  apud  l  v  n  i- 
oiVM  ctt.  l  p.  96).  quo  liere- 
dibnt  tres  dutsi  grdtia,  pr«- 
terito  «000  deTcruito,  iodoltt 


368  "B-  ^*  '^^*  V.  DE  PRAEBEtro.  ET  DlGNIT. 


dcm  vel  omnibuS,  vel  tnnrum  quibusdam,  0) 
quse  omnia  ex  lla:utoruni  dercrminntione  de- 
pendenr,  Ex  his  quoque  iUud  dependeij 
vtrum  heredibus,  ^ua  ta/tlfuj^  an  veio  ran- 
tum  IHr^ris  et  viJua  debeantur  iure  /inguta* 
ri\x)  vtjlicer  non  Cnt  defunUi  heredcs,  ramen 
eo  fruantur,  exclu(is  tameii  Iberis  feparatis  ct 
tlociitis  >  ^/>)  nifi  aliudyyjftt^/i"  vel  o^/eruantia  iit. 
trodu£lum,  oj) 


r^ 


*  f)  qiule  exempluRi  idja* 
xi  t9m*  IL  b^  t,  5,  i87.  vbi 
diferte  cxclufi  fant  CplUti- 
rdliS.\ 

x)  qaalis  annas  gratis  in 
tirris  pr9teftdntium  Cxpt  in 
ccckfiis  obtinct»  dc  9QO  <&• 


TIT. 


flum  tifH,  Ih  i,  t  p.  ijy. 

^)  vt  in  crdin.  Mdgd.  ectL 
e.  20.  §.  20.  quoad  ccdcfiaa 
parochialcs. 

«)    CARF2.   fii.IlMni^ 

€0n/ifi.  def.  III. 


^tT,-  ;•  »m.-yL.  ■>■  ■'-■.    ■  ■  ■  \ 

^        VEL   DEBILITATO. 
"  s  r  N  o  >«  I  & 

^^  hi$  cleriemm  ^cgj^m^ '  mi  nt^^  ryHrmi^  eiii^ 
gium,JMiemfea§rtmHJt^   fetl/Sm.  il 
kiBidierm^t    Eisddie^ 

\\'     •  -  §.    t  '       \    -,- 

AD  ^ji^fhm  epifiopsle  ^MiR/Sof^ 
rpeoar,  agrotantium  a  delilitatinmi^  yel  ^ 
fenio  conjeSorufn  cleiicOrum  per  diacefin 
cnram  habere ,  fi  forfan  vel  in  totum  vel  in  tan* 
trnn  officiofui^gi  nequeunn  .  Illtic  peninenc  grt-  , 
>iier  ssgrocanres  er  (enes  decrepiri:  htic  vero 
*immlari)  qui  licer)  ob  fuperuenientem  iefeSum, 
la manUj miflam  celebrare  nequeanr,  cereris  rt* 
tnen  of£[j:iis  facerdoralibus  fuogi  non  prohi* 
benrur.  «) 

f.    tt 
n  t  vero,  qui  ob  morbum  vel  fene$utem  111« 
habilea  faAi  funri  (a)  coadiutores  vel  iubftiruros 
tccipiunrP):  (b)  nuilo  modo  fruAibus  benefi*  \ 
ciorum  fuorum  priuandi^  ^)  aur  abiiciendi  7V  )t 
(c)  refignario  ex  hac  cauTa  iis  concedenda  l)\ 

(d)eti8tll 

#)  1. 1.  H.  L  ti  yy)  t.  i. 3.  C.  i.q.  I.  t.j^Md. 

#)  e.  ^-Jiq.  b.  /.  it  qiiibaf  I)  modo  t^lis  fit  mfirmitaf» 
liipra  U.  I.  tit.  28.  g.  4.  fyq.  cC  reneaii$,/rf^«4^i«ip«/«iif 
f^  lii.  egii  riiditttr  ad  txtqutndmm  tffi^ 

y)  r.  I.  X«  A.  /•  oooC  /f/.  3S«  ,  liiMi  pdfitrdlt,  vt  dicitur  ki  - 
dlr.  §.  41  '  tt  16.  JC  ^  remmdei. 

lBefbm.Inft.Iw.Ca».y  As 


^O.   LIBRI  nU  TITVLVS  V1LETVIIL 

jfd)  etiam  re(eniata  penfione,  t)  auaoritace  epi> 
tcopi  vel  «iu8  vicavii^  et  in  protcftanrinm  ftnn^ 
nnfylmi  ^)  confiinienda* 


TiT.  m 

DE  INSTITVTIONIBVS. 

TiT.    VHL 

DE  CONCESSIONE  PRAEBEN- 

DAE  £T  ECCLE-SIAE  NON 

VACANTIS. 


SYNOPSXS. 


Jnjiituiu  qmif  eft  vel  rrr- 

*  bdlis  relredlis.  I.     Verbd- 

UsfeHcoUArio  eftvel  ordirurid^ 

yel  extraoraindria.  II.     Qr' 

iindridm  fdcit  efifiopm  rel 

libere  vel  di  prsjinfdtionem, 

llh     Frabendds  confert  vel 

tptfcopHS  vel  cjtpitulum^  vel 

Vtriusquefdclt*m  defiderdtur. 

IV.     Qnid  ft  pnudtiue  CMpi" 

fuhom  confertf  quid  Jt  epim 

JccpHs  f     quii  Jt  epiihfus  ei 

cdmvdum  comunciim?      K, 

FdcienJd   coUdtio    intrd  fex 

menfes  fub    ptrnd  detioiutio- 

nis.  yi.     Conjerenda  grdtis 

frahenda  VdCdnres;  non  vd» 

edtura,    A.imijfa  tdmenfunt 

%)  vid.  %  15.   th.  fraced. 

h  m- 


tdcita    ixfpecidihat.     VIL 

ybi  vdCdt  prabenddfjemori 

mterfHpernumerdrios  ed  eom* 

ferendd^  Jt  vtfiluut,    l^lll 

Qffi.iji  is,  qui  Jetutom  bdt-re^ 

Jit  diuerfa  reh^ionisf   idtbe^ 

licus  cdtbolicof  et  eudngelieus 

eudnielico  Jucce.it,  IX.     Pof 

coUdttonem  verbdlemfequitm 

redlis  per  JymbeU    et  ritus. 

X.     Aucloritdte  CdpttuU  vel 

epiftopi.     Hu  in  inftitutimi 

reob  Mrcbiiidconi   msfufterie 

Vtttur,  proteftdntes  minifte* 

rio  in/leciorum.  XI.     Extrdf 

ordindridfit  d  fdpd  fermiu» 

ddtd  Ae  proutfienjo  ftrtcle  dC» 

ciptendd.  XII.     Per  dtreddS 

ceU 

^)cARPt.  itb.  u  iuruft. 
cet^l  dc/.isi. 


•i». 


firmiJt  t^ripm  ph  pi9^ 
mhtt  Idm  tmfmmihy  pE» 
9H4miirfim$  -  0fjc||t.  XHC 
Bxifpn  mf9lr4i§r  hkimjh* 
fmil^  iiim  il^duihfirAngih^ 
fidm^  k  vumu.  i^iirjii.  XX^ 
^Affirimb  hu  im  iimfirdim  iit 
fiii  Osmikrmgififi  Umtiii 
mub.  XXL  DiiffiStmlummh 


»1^  H  ihfirm^ihmd. 
^Mfme  fir  ixffiSm^ 
ttdbiJXIV.     Hmd 

rimndri  fijffmmi,  vt 
frmfirdtmr  frim. 
imdimt  fir  iimarddii 
Gmmdnicd  fitifUi 
tr^iaa.  Hirmmfi* 
Ht4.XVI/ Sammdmmi 
mipnfirmmi  frimifis 
fiiis  tirritPriis,  XVlL 
^Mmim  pufui  cimfiH 
Ir  Hr  primdrids  fti^ 
ijbifXVUL  Dif 


XXn.  ^BtUmfrH^ 
iifis  imsfirU  i»  mmipm  «f* 
firmdmiid  Imi  imrw  gdm^emi. 
AiiJi  ilftihm0i§mmi  dummi^A 

xxm. 


§.  i. 

prahendis  et  heneficm  giheratim  t^mi 
videndum  nunc  vlcerius,  qua  rtcione  legi^ 
dme  conferarrtur,  jquod  rurfiis  ad  legem 
porum  dicecefanam  (pe£kat  Regula  eoim 
ft:  beneficium  ecclefiaftiCum  non  poteft  tici^ 
inftitiittone  canonica  obtineri.  n)  Eft  ve* 
STiTVTio  nihilaliud,  quam canonica con^ 
ft  mffignatio  officii  facri  cum  annexo  ben§^ 
Eftque  vel  verbalis  vei  realfs:  illa  vep- 
cplurimum/2*r//^f//,  declaracur,  quaiir/iiir 
ium  prorfus  confequi  dicicur^,  vocaturque 
coUatio.  d)  Realis  vero  eft  tEhiSypejr 
mbaliter  inftitutus  in  pojfeffionem  beneficii 

vel 


X.  ii  K.  1.  in  6.  h:  e. 

^niid  cptldtioney  <)U2 
ione  inftitniionis  ve- 
t€te  obferuat  c  i  A  o  H. 
ieinftit.dbimt. 
Adimdtiiimi.fb.t. 


vel  PHdii^  i.  15«  If.  di  cemfib. 
vel  fronifi:  r.  6-  X.  di  frmh. 
Vnde  mdnddtd  di  fr$mi0imdi 
nihilalind  fanti  qiuini  myim* 
ddtd  di  fmfirpUi  bmfiiii 
itrt$jmbiedi.  * 

Aa  z 


tlBW  «L   TITVLVS  VIL 


9el  x^fficit  facri  cmfiituitur:  i)  vndc  et  corp^s^ 
lis  vDcamr  %}    Itlft  ordinane  abepifcopo  imme- 
diate  fit:  'K)  hatc  ab  eius  arcbiJiacom  nomini 
eius  vicario  iure ,  ft)  vel  <]uo&d  bcmficia  canoni*  ^ 
wum^  a  Dcc&no  capituti  peraginin 

§.  II. 

coLLATto  feu  inliitutio  verhahf  eft  vel  oH 
dinarifij  qus  fecundum  annqui  iuris  regulama 
dicscefano  vel  eEiam  a  capirulo  fimiliue  pnrtaco 
fi^)!peragirar:  vel  cxtvaordinaria,  qusc  ex  t  ecen- 
tioria  iuris  principiis  exercetur  zpap^  in  quibu»* 
cunque  diceceflbus  i  vet  cerro  modo  a  Cafarc  ftttc 
principiifus  impcrii  in  Germania, 
^  $.    \\l  ^'^ 

oitDTNARiAM  ex  icgc  dt<BCtfann  peragit 
«pifcopus,  fuse  diacefeos  princeps,  er  fic  oj^cio* 
rum  facrorumarbiter,  qui  propcerea  ordinanus 
iemefiaorum  coUator  dicirur-  v)  Arque  h«c  rur- 
ius  efl  vei  iiberay  in  qua  libere  defignat  veleli* 
gitfubie£lumj  cui  beneficiura  confcrat:  velM* 
liberay  in  qua  alius,  veluti  papa  vel  Csefar  vel/^tf- 
trcmis,  fubie^um  defignar^  cui  bencficium  confe* 
rat,  de  quainfra.  ^) 
^  $.    IV. 

IN  prd^hendis  csmnicorum  quaedam  muratio 
ia£ta|  et  confuctudmt  o)  iqborara.    Fuodacur  hcec 


0  c  6.  X  A.  f, 

^)  f ,  4.  df  ^fin,  Arclfid* 
/c)  c^.ct^.  X.e9d, 
ftft)  cium  nifdidli.  c,  lu 
X-  dt  cpncfjf.  prxh. 
t)   Ipf^  appdljcio  CffUdii^* 


par- 

catur    in   itire    canonico    de 
fing^Ati  ferftnd^  quif  conce- 

conf^c  f.X.i},t,c.f.Jc/t«ppL. 
nrgL  fraUf.  in  6^c.  10»  C  i^ 

{)  fif,  i/^  iHTip^mn^ 

§)  f.  jl,  iA/;  4m  titcl.  J&Jr 


ftE  INStTT.  ET  CONCESS-  tRAEBENpAE.  373 

panim  in  fundaiionihuT^  partim  in  Jiuerfitateafh 

thjua  bonoYumy  menfiE  eptfcopati  et  capituiari  ad- 

ircriptorum.    Abte^fi  enim  vita  commurli»  pra&- 

pofitisvcro  bona  capituli  dilapidantibus^  eaca^ 

nonici  inter  fe  diUnbuerunr^  adeoque  ponhac, 

[foaniuemibus  epifcopis»  collationemharum  pri&r 

bendarum  in  quibusdam  capiiulif  fui  arbitrii  eflc 

crediderunr,  ve!  //;  totum  \^\fecuTjJum  ^pitd,  Vn- 

^4p  bas  quandoqueconfertpriuatiuerj7^/^tt/f/xiti:'ff)^ 

quandoque  epijcopus  priuatiue:  quandoque  epH 

fcopus  qua  tatis  nii)  et  capituJum  coniundim,  g) 

prout  flaruu  et  fundaiiones  determinanc* 

§     V. 

si  ptiuatiue  capitulo  debetur  coUatio>  de* 
Jignatio  fubieiti  vel  per  turnum  vei  eleBionem 
prascedentem ,  qus  tamen  ad  formam  confue- 
tam  <r)  haud  adftrifta^  peragirur^quales  defignati 
eie£li  dicuntur*  Ipfa  autem  collatio  feu  prouijio  a 
€0ipihdif^  vt  \tizperfona  marali^  fir,  t)  iiltniySjr 
meufes^  alioquin  ea  ad  epUbopum  deuoluicur.  vV 
&i  adlbliim  epilcopum  praebendarum  fpe£lat  cot 
kdo^licec cum eonfiUo ve^affenfuftd  capttuU^ vnf^ 
ipftmec  tamea  literas  prouifionis  expedit^  nec» 

der 


j 

■ 


fmi  in  ThffUdgittirMlis  rti»* 
JknrniBfimknTy  vt  im  eabi- 
dramm  ticl^  fUum  csfitu^ 
km^  vmqmfiti  epifctpp,  rtf- 
pmdi  eammeH  bdbgdf  jfMcnlr 
USem. 

w)  €.  )i.  cit. 

mw)  Doa  qxu  CMmnicui. 
U  if»  Z.  b.t., 

^  €•  t.  ij.  }Lb.  i.  c.  iLie 


sfpiU.  in6. 

r)  10  r.  4^  X/iiiliS»  tni 
ditam. 

t)  ForiDiiliin  coHationii  iii. 
ii  frdb.  $•  7S.  addnxi. 

v)  c,  2.  X.  di  cme.  frab.' 

pv)  Vt  in  preUftornm  cC 
abbatKTamm  infUtotioniboi 
regulariter  defideratur.  c.  £. 
XiibiSf  iuiifinn  d  frdUs. 

Ati3 


I 


p^     tlBM  nf,'%TfVtVSVli;  ET  ntu 

^efufiOp  dut  fufpenfb  illo,  capitplum  CtCe  tnrrc^ 
fnittere  poreft**?)  Quocjfi  Cflsconferre  ^iftule* 
rir ,  ad  c/ipftu/tfm  deuoluirur  collflno,  x)  l^enb 
qut  fi  conhmSzm  epifcopus  et  capitulum  confert| 
Vtriusque  confenlu  defi^napdum  fubie£lum,  et 
pftri  auftorirare  expedienda  colhiio,  vttamen, 
iUo  n^orruo  vel  fufpenfof  foli  capirulo;  hoc  vcro 
fuipenfo  vel  excommunicato,  foti  epifcopo  es 
^ebeatar;  ^^)  in  cafti  ne^ligentiee  auteoi  M  iT* 
cjMepifcopum  ^euolutio  fiat,  ^) 

JPSA  collatio  facienda  (Oifl^rtfyj^Jrw/ffyf^ 
fub  pcena,  yt  diflum  ^  ^euQtutiQnis,  «)  Quia  eft 
^<:cn^vegiigenti^yM)  eaceffac  (j)  in  cafu  i^fii 
tmpedimentf  0^):  (?)  cqrrit  hoc  tempus  non  « 
temporeutfr//r/om4-,  ftd  Hflf^/w^);  (3)  non  ha- 
l>ct  focum  in  illis  capiruliSi  vbi  non  funt  diftin^ 
^ae  prarbendx,  nec  cerius  ^deft  ^umerus  cano* 
flitorum,  l) 

>  §-  vn. 

(11)  G R  j^ Ti s  quoque  et  Mgnis  IV)  confercfi- 
^2C^rale/2iJje:  non  pro  ^or^nc>,fub  quofimo" 


-1 


f)  f .  »•  if«  y?^f  ?^*  4^1. 

«)  f.>.  X^  *W(f  fr*f*, 

m) c, 5  }Ldefytfl.nejitfr4^ 
fif,  vid  /;^.  1.  f/r.  |o.  §.  v  f  77- 

#)  ficQndom  <&nciUum  Ld- 
iergBfnJflnf.t.  X.  df  imejp 
frah. 

««)f.S.  Z*yiwAlwxA 


^)  1,  t^  teirporc  rufpcnHo- 

y)  rtAf*s.m/ibi;  yliM* 

f9Ye  VJtdtifnh  prahmddrum^ 
Jfed  nmrU  if/tns  f^tius  T$tm- 

J)  r,  10.  X  fii  C^fUfff.  fr^b. 

W)Dehi$xi>.*^4f*.&b| 
jpG  neiDQ  cpnterte  poteftbf^ 
|M:ficiiim«f./4f  l»^« 


JlliiRgi  fbkt,     (m)  'Bt  ^indeaii.  iua  vafataetf 

oneproiiQiKtvideaiOr,  fi  vlm  mnmenm 
>,pwe^cngft  pomdenriiiim^qpidtm: 
fflif^lfiUf  ledpwKur  in  cuiomcoe,  qaod  «oto- 
,mfmm  i  ttfrmie^fi0  aaa  Mltate  reprob«> 
Ijlm  nec  poft  coacUiiuil-,  niQdo  •bftinuene  fer* 
liiks  aw  vMmeriti  ir)  pnekuns,  v£w  reftipt 
■Wk'^ petnerim,  V^mm inne diflinAioaeni 
Mte.repBobinit  'Movtw4e*viVlili&ytS&m. 
aon  pbinic,  vi  imUf4X^eihthui  tA^ 
Tt  qiio4  plenqne  ctpiinlK  iteoi^ietmli^ 
fluHfiifim ,  cni  iue  can^nicnBgi  •nfiuD  dcdi% 
Iwinliii  crederent; 

§.  VHI. 
^  qvociKCA  fupernumer^rn  eavomci  veri 
ftni  canonici,  licet  quoad  praheHJam  ius  a4  rem 
tuilimi  liabere  ditantur.  i)  Oblintur  enim  of>. 
ikamns  collator  ex  legeeeekfiaftita*)yVM!tai'' 
teaipatheadam,fioccajlhexfiitit,  conferre)  ec- 
aoi^m  (a)  ei,  qut  inter  plures  fiipernninerarios 
fenkm  habet  X)  et  (b)  fe  XDXxtLfiatvtum  fempus  fi) 
t0kn.  Vocatur  hoc  tempns  vigiiatttia^  quia,BO 
neffleAo,  fequens  admittitur. 

f    IX. 

•)  QiunI    prohibitoai  ia        •)€,%,  Ji€0ie.t^dh.ii^t. 
$tmdL  Ltffff j».  relato  in  t.  2.        •)  c.  9.  n  c.  19.  X.  Jefrat. 
X  de  emcejf.  frsb.  ad  quod        X)  e$m.  IL  tH.  ie  eemef. 

yontificci  paflim  prouocanl.  fr^i.  %.2U 

{)icciuidum  e.  9.  X.  Jk       j^*)  Qpod  eft  10  iitrimeL 

fneko  tcmpore  Yaeatioois.  e.  fj  i^ 

n)e»i9*defr£b.e.t.eee*hi.  eenfuet.in^.  Alihiieciindnfii 

Xieeene.frsk.  flatou  capimkMrom   dX  J^, 

V)kki.2.i§i.iftf.  iiim  n.  iiermih 

Aa4 


376    UBRi  m.  riTVLvs  va  et  vmi;    r  t  ^- 
i   IX, 

TN  capituiis  mixtis  tamen  alius  in  prarben» 
dftm  vacfltKem  fucccdere  nequU ,  quam  qui  imer 
fuperaumerarios  feu  minores  ilii  reUgtoni  add^ 
ilus^  cui  defun£lus  fuir.  Etenim  catholico  de- 
fun£io,  [«tntum  cacbolicus:  er  A.  C*  addi^o  mor* 
tuo,^  ranmm  huic  confeiHoni  addii^us  iiiccedir. 
Pruinde ,  illo  defunftoj  is  fuccedit,  qui  fenium  in 
bac  relfgipne  habet  4  vrut  alii  diuerfGe  reltgionis 
cum  pr£ecedanr>  Aequum  lamen  e{t>  vt,  quia 
per  ftt/tum  hic  ^i  py^tcniiam  admitticur,  poftea, 
defunito  canonico  A<  C)  is,  qui  inter  eiusdem 
religionis  cgnoincos /emum  ancca  IiabuiCj  iJU  tur« 
fus  praeferatun  v)  * '         - 

is,  cul  collario  benei^cii  vel  praebendae ft^ 
£la,  fcaHter  quoque  inpiiuendus  y  feuin  pOjQTef^ 
iionemoffiLii  et  beneficii  collocandus.  w)  Peif 
fymbota  varia  ^)  hoc  ab  antiqup  fa^lpm,  vnil^ 
inuefiituram  hunc  a£lum  dixere,  o)  veluci/dfg 
4nnulum:  m)  ^tx  impofitionem  liretti:0  petl^ 
tr^mtipnnem:  o-)  per  deduQionemmcbarum^ 
paUurn  t),  cecera. 


v)  <3iaod  in  Halberfladleiiri 
'ccdcfia  fatif  prudcnter  cau* 
Vim,  vid.  ^tfw.  U,  $it.  it  C0VC. 
frab.  §.  23. 

r  «»),  r.  10.  X.  dectncifflprab. 
ftiaiD  pcr  procurdtircm,  c.  24. 
X.  //*  fn^^eh. 
()  relau  mi .  I^  4e  ifjftif^ 

•)  vid. vQBnhJn bdljle» 
€r4(0m.lpa6j. 


ir)  r.  4.  X.  Jecincefflpnct. 
ibi :  ^Mm  ^  f/r/i  prxbeoda  pem 
4nnu/um  inuefiitit.  Conf»  v9« 
HSLL.  cit.Lp.  134^  ^ 

0  ^•«».  I/.  W.  i/c  infiit,  5. 7, 

r)  Quod  fdnes  olim  diflri^  / 
boti  inter  carionicos.  an  to n« 
MATTRAEi  inwdnud.  ^dim 
esnon.  Itb.  Ji  f j^  11.  f.  103,  .    * 

t)  c.  w.  c^  2j,  X.  de  frm^ 
iend. 


m 


7   ;^»Eft  Dectmim  luec  timmkrndit io  .ci|fc' 
t«B»peragilbler»  mtxiae  fi  adiia»  ^pe^ 
do  I  'praeffico  •  nouo  ctnoiiipo  immn^;  -ntm 
ptmtto 09ifu  pofleifio  occufinidi. v^ «^ '..  Gecef^ 
mB  ,beoefidonun  pdleffio  ieiiAomtteig^^i^^  . 
^kjA^MtbidiHmo^yt  vieniQfpifcofi  xji!^  «to 
«WBdej^  qmdcB,  quod  atOKil»  eft^  eace  ofi^ 
eiBai  imccpcum^ .  In  ecdefiii  tywtefiimium  mi^ 
fptMtms  etjMfmatndiifiihif^hkQ^k^  . 

«fumiticur^  pr^^  qtakd^ 

Jb^m  ecdeiiamcis  pafiocee  iimeftit  \t/)  ^Ha|i 
liuiicaomicci|Kiflec,  &ipGLardimi^  mtcdt^ 
igmbuepracficiendi}  fieret  m)  ^  ^.    T^i  ' 

§.  XIL 
tERGO  ad  extratnrJinariam  ecBatiMiffii 
mmiter  ^pontifice  feculo  XII  fiifceptam  in  omnir 
bus  ecdeuis,  quod  concurrencem  poceftaceiii 
cuin  quouis  coUatore  habere  crederetur.  Alt 
iiiitio^^aiff/  egicponti&x,  commendando  fiib* 
iedumj  ^cui  benendum  conferendumi  ec  qui- 
detfi/mel  cantum  in  fingulis  ecdefiis.  «)    Sed 

frecei 


•)  tem^  71.  tit  ir  infiif. 

-    ;k)  t.  6.  fiii 

4)  '«iii.  U.  Je  infiii.  $.  37. 

m)  Qpia  ipCi  9riin4$i§  olim 
dericof  agglatiDauic  cccleflz 
coiyift  in  r r^/r  tffieiim  dedo- 


•)  Qpod  adhac  000  ho* 
Momi  UL  mom  fuir.  r.  )1U 
39«    X.  di  rifcrift.      Apad 

MAHTSHIVIii     Cr     DTAAI9- 

py  M  m  rAf/T  Mucdit.  tm.  L ' 
f.  939,  occorrooc  ciofdem 
pootificii  litcne  ad  cpUcopoo 
Gallizy  qQibus  pattt  ab  Ua 
)>»4i9»  frabcndMm  in  JmgnUi 
mUfiit  tdtbedrdUbm  tt  cJU^. 
gidtu. 

Aai 


/ 


J78    i-iBRT  tn.  TiTVLvs  vilet  viit, 

frecet  poftea  in  mnndsta  de  prouidendt^  degencri- 
runr>  faepius  in  e«dftm  ecclefia  reitcrfltsr.    Suot 

CrgO    h^C    MANDATA    l/^    FROVIDENOO    TiXhA 

tliud,  quam  refcripta  papaUa  ad  ordmarmm  coJ* 
iatorem  direQa^  quUfui  ei  pracfpit^  vt  prtmum 
v^cans  bencficium  defignato  fnticQQ  conferat ,  exe* 
€uttmc  huius  refcrtfjtt  attts  demandata.  3)  Or- 
dinflrius  ergo  adhuc  confert,  non  libere  Cflmen, 
fed  ei ,  quem  ^^p^prxfentat^  feu  defignat,  modo 
babilis  fuerit.  33)  Hutc  camen  £?que  Ux  vigi^ 
iantia  impofita :  fi  inirfl  menfem  beneficium  pe* 
Kpre  negiigit,  gratia  ei  data  prorfus  exfpirar.  7) 
Quia  vero  heec  mandara  trregu/ana ^idQQ  odioii 
funtj  ftrifte  accipienda,  S) 

i;     XIII. 

NOK  hic  fubfticit  pontifeXj  fed  etiam  bene- 
ficia  direSIo  conrulit^  vel  vacaturas  referuauit. 
Qnia  enim  poncifexin  remotis  agebai,  vt  facile 
tb  ordi?jario  coUatore  praeueniri  poffet,  priuari- 
ve  iibivherius  plura  beneBcia  huUis  genej-aitbut 
f)re(eruaui[>et  ab  eorum  collatione  prorfus  cx* 
clufu  ordinarios  collafores.  Vocanrur  hsec  be- 
fibficia  apud  curiam  Romanam  vacantia^^)  mo* 
do  intramenfem  ab  eax;onferanrur:n)  eopraereri-» 
I0>  ordinanu&cooferc.  nn^    Eodem  iure  vfi  £unt 


li)c.Y!.Jireftript. 
/ifi)c.i'j.X:dereJcript. 
'    y)c.\c.\y.depabJn6.     ' 

in  c»i6.  defrah.in  6.  et  mul- 
ffiTaliis  texttbus, 

$}c,  I.  txtrdu.  J#.  XXIL  Je 
frab.etc,  n.  extrnH  cemm. 
nd.  ^w  dttc  cootticutioacf 


Tub  ^xvXodecretdlimH^  exeerom 
hilis^  et  dd  regimen^  a  verbit 
inirialibui  derignatarani »  in 
concorddtis  n4ti§n.  Gerttuut^^ 
•pprobatx  funt. 
0  Cm2.de  prseiJnC^  -i 
n^C].  defrah.inC. 


iknmrfinmKm^ 


*i-0  ieiinififnmit^  f^  dacrtrit^a)  e» 
Rttmien  ^wnefidit,  •  quorum  ^§ticH 
^^foriMtiMrfpecittm  » 

.Ap^Hvc  maion  tufiis  pnefiil  Roimmit,  et 

Mfefle  iptemet  cenfiiir:»)  ouodgetienKG^ 
r^detiiqiie  -  probibiii(^  m  uaUcec  im  ecetefik 

/  i|p£Q  in  vfiim  fireqilenmnnram  deduxit.  Xl 
Mm  (ppplicamibns  de^t  in  certis  etiam  m^ 
^tri/keiujhiff  vt  ordintrinm  collitorem  vUr 
!  piranienirec,  idque  ftcandnm  p/emtuifined 
paiis.  (i) 

BXSMCTATiVAM  fpccialem  et  expreffkm 
c  conceflionem  vocant,  ans  ius  pexfeShm 
dem  refpedu  coUatoris  orainarii  confeit  ex- 
Siuario  in  beneficium  defignatum;  fed  non 
litu  pantipcis^  oui  refiriptis  gratia  ijg^ri  no- 
.  Vode  inter  plures,  quibus  exfpeoatiua  in 
n  benefidym  conceifi^  is  praeferendus,  quem 
f/!rr^»i/ffi»  efTe  voluic  pontifex;  y)  alioquin 
nus  prcefertur ,  fi  de  cmtraria  voluntate  non- 
iftat,  {)    Generali  gratiae  indiftinAe  prsefer- 

tur 

)  t.  6.  X  ii  ^.  leg^  (.  u  dd  R$mdmm  ftntifieem  fir* 

4m  ^»  tinere  ^tftamr.  €.  2.  ie  fr^ei^ 

I  Qas  rcferuotar  in  e,  )•  in6. 
.  Je  ffie.  Ug4t.  in  6.  ^)  r.  4.  X.  ie  eepetjf.  frah. 

) \xk t. 2.  X.  dt ctnetJf.Prab.        ? )  e, ?•  itt§ne.  frab. in 6, 
)  Qfiod  fbndrid  dijftjitit        {  )  ^,15.  defrdb.  «1  6.  <<  ifi 

ffaitrM»   ticltfitfiUerm  ie  nsferift.  im  6. 


380  LIBRt  ni.    TITVLVS  VII.    BT  VHi; 

pxrfpfdalis.  c)  Eodem  hire  vnmrur  principej 
proteflanres  j  quat^ous  promfio  dc  beoeficiis  ei9^ 
dem  competiCt 


i.    XVL 


^  TANDBM  vcro  hatc  Ginnem  excedens  mo-' 
6am  poteftas  curiae  Romanae  reftrifta  eft  per  con* 
cordata  riattoms  Gerinamca  flnno  1448*  inter  n(- 
COLAVM  V  et  FRiDERjcvM  V  initft.  ^  Etenim 
(l)  ekifiua  bemficia  priftinae  Ubertati  refticuta 
fiint,  vc  per  viam  eieBtonts^  more  pnfco,  con-* 
ferancur,  (11}  Referuata  tamen  e/eStuaCtdi  pon< 
lificiae  funt,  fi  vacant  per  transbtioneru^  ^n)  refi' 
gTifitiojiem  j  vcl  depofitionem :  fi  ekflto  in  discor-* 
dia  fa£ta,  a  pontifice  rercifiTa:  fi  pojlulatio  haud 
AdminTa  eft.  Ab  antiquo  in  his  cafibus  iure  pns^ 
ventio72is  vti  potuit  pontifex.  (HU  Si  aliter 
apud  curiam  Romanam  vacare  contingat  quodui$ 
beneficium  ^).  (IV)  Si  officiales  fedis  Roma' 
nae,  in  concordatis  defignati,  decefferint  vbi- 
cunquCj  ancequam  ^d  fede?tj  Jiom/mam  KditvinT^ 
(V)  Beneficia  quseuis,  quae,  ob  promotionem 
fapalem  ad  maius  decus  ecclefiafticum,  lam  va- 
canr.  d)  (VI)  Si  eleftiones  apud  curiam  Rom. 
legitimo  tempore  non  fuerint  praefentatae.  (VII) 
iPraeterea  Cetera  omiiia  beneficia^  de  quibus  iure 

ordi- 


0  c.%difrdb.in6.e.^. 
Ji  R.  I.  m  i. 

«*)  Olim  Um^fi  hbc  cafa 
Boua  eIe£Uo  permiflra ,  vt  do- 
cet  diphma  de  m.  1235.  dpnd 
VOHELU  inbdL  fscrd  tm* 

0  QSPd  expotutur  io^.  j^. 


X.  de  prab.  in  6.  IpedaU  ia 
fenfu, 

c)  Repetita  h«c  fant  lojf 
ancord.  ez  c.  txecrdhiHs.  ^n. 
extr.  h.  XXII.  depTdct,  ct  fc 
dd  regimen.  ij.  extrdu.i 
fd. 


^  ^^kr^Qiuinb  pronideEor  p«r  iiileribresi  II  t.  feMi 
*  '^  i'ia&tenus  vattiit  b  mai£U>ns/M«llRft^ 
[,.fMii*ni,  MMrtii,   Mni,  hUr^  Seftmkr*^ 
'  'Woi^kri* ,  et  inm  trer  mnfix  •  feoe  pi| 
'huMigte  9«r)  proiidfiQ  fa^;  t)  pepte^re 
ininfiiht.    $i  In  rdiqra  vtcant,  ad V^Kmiwnm 
JMtiHlinet  collkiia    Tethpusvcrobiqueaniuislireit 
. .  '^^ipin^  woQe  id  medimt  mSem  cbmpwiinr.^ ' 

t:^  ■"'  f  xvn."   '-•'■;  ^-  ■     ■••' 

^^^.f  V90X«M,t  bsec  braefidt  edam  iwJ^m^Hif 
)nfi^  ec  qnii  pontifex  «x.lure  fiipreoio  &<»  ^ 
Bhi  hoc  ius  tfleruic»  ctai  tamen  derpgarain''  ut ' 
terris  proteftantiuiri;  v)  quid  prohibet,  quo  mt« 
nusipfi  principes  haec  iura facra,  per  concordt* 
ta  imperpetuum  determinata,  fibiaflerant,  cum 
imperium7^rr»io  antiquo  pofleflbri  tantum  ere^ 
ptuin,  non  vero  in  £e  cum  determinatis  iuribus 
uiblatum,  fed  imperanti  legitimo  reflitutum.^ 
Vnde  palam  eft,  eorum,  qui  inter  minores  ct-  . 

'  oonicos  {eniumhabent)  fiicceffionem  hodie  &• 
piflime  impediri  per  prouifiones  papales  ^  quiblig 
filocus  relinquendus,  merito  praerogatiua  danr 
dt.    Idem  quoque  de  principum  proteftancittm 

'  prouifionibus  dicendum. 

§.    XVIII. 

MOREM  curiac  Romanx,  duodeeimo  feeuh 
vfitatum,  imperat&res  fiiciie  in  imicationem  ;rt- 
xere,  imo  iam  anret  quandoque  commendatio^ 
nibus  vfi  fimt.    Itidem  preeibus  egerunt  ab  inicio, 

ttque 

99)  an.  V.lK%.%o.     .    In  1  P. artjV. ^.20. 
c)  Qgod  ctiam  itpccicaa        v)  2.  F.  an.  Kf  19. 


082  LlBRl  in.  TITVLVS  VtT.  ET  VIIL 

atqtte  coitiTnendarum  clerlcum»  ad  prsebendam 
prtmunfi  vacancem.  Er  qtiideai  femil  [amum,  in 
iQtroicu  regimiQis,ad  fingulas  eccleHa?,  cachedrft* 
les  potitnmLjnfi  ec  collegiacas,  has  preces  dire* 
Xeruat,  more  pontificum>  in  quo  etiam  fubfH* 
terunt*  ^P)  Vnde  di£l<E  fuerunr  prmt  ptmarui 
feu  prwim^  eaeque  vmc^y  in  pofterum  non  reice* 
rand».  Sunc  itaquc  preces  pnfMARCAE  r^ 
fcTzptn  impenttQris  ad  cccUfiui  in  Germania  dirf^ 
Sa  Je  prouidendo  y  femet  t^ntum  offerenda,  Vel: 
iuf  imper/ttorii  frnBfentandi  clericum  ad  benrfi* 
cium  primum  vacans  in  tcciefiu  Gtrmmi^  yjemik 
tamum  exercendum^  ^) 

§.     XIX- 

*  QviA  ad  beneficium  primum  vacans  prae* 
fifkaiio  eiuSjCui  preces  concefldc,  tendit,  npn 
aliuSj  quam  ciericus  ^  qui  in  numerum  r^i?^mro- 
Tum  aflumi  pofHC}  pra^renrandus  eft  capiculis^ 
quique  priaererea  eas  quatitates  habeat,  quas  iura 
imperii  pub)ica,  canonica,  et  fyoodalia  defide- 
ranc^  Ind^;  differunt  (I)  ab  anttquis  mandatif 
C^farum  et  regum  aJ  pr^iatos  et  monafteria  di* 
Te3tSy  pTo  penfiofiii^us  laicis  et  militibus  emeri- 
ds  ex  benenciis  et  bonis  eccteliafhcis  ruiuendis* 
Vulgo  PANiS  SSDt^SSe  ^) 


#)  tm.  11.  tit.  Ji  ffrah. 

|.  lOI. 

SQ  iu  ▼ocitnr  ioif.  B.  f4f. 

•  ij^)  Tiki  fenfiinMTMf  Gal- 
U§il4t§s  regf§tf  roeant,  qui« 
fm  alittcnu  ab'  «cck(U  ii 


$.    XX. 

inonafteriis  prxflanda  funr,  vt 
doceat  A  L  r  £  s  F  K  K  A  //£  //. 
de  dudh.  t.  il  tt  cHopri* 
wTs  Ub.IllfAcr/c  ffcirr,  €,  a. 
n  12.  f,  417./^;*  Poflcriot  cj* 
men  in  mdr^iTte  no' Jt ,  heni' 
foidCMrdid  aoapoLrc^rdUJirl 
-      ^         vila 


PJi  IMSTIT.  £T  CONCBSS.  PRASBBNDiUB.  jg) 

PARVM  quoque  (U)  refert|  vtrum  C^ftr  « 
immdiatt  illud  ius  exerceati  ^n  mdiat e^conc^ 
dendo  aliisw)  hanc  faculcacem  in  certis  capitulia; 
j£rffo  etiam  in  capituiis  fexus  feminini  hanc  po;>  - 
tefracem  Augufta  tribuere  pocelL  o)  C^od  & 
imperacbrmacura  morce  prxreptusillud  inomni- 
hus  capiculis  haud  exercuic,  vicatiis  imperii  il- 
Ittd  concefliim  videcur  cancum  in  iUis  capiculis, 
ad  quae  imperacor  has  preces  riondum  dedic.  j3) 
Compecic  ei  hsc  poceftas  (III)  iureproprio^  non 
ez  induho  papali  ^  quamuis  quidam  per  infidiat 
cunse  Rom.  id  impecrauerint.  7) 


ttU  fenfUm  dlhmntmdi  ex 
qua   iu8    reAoris    minuatur. 
Talia  rcfcripu  pro  penfitni* 
hm  \»o%  ruluendis  (  vnde  ct 
Capcni^frilnbe  diaar)  ctiam 
CcCifet  non/efnel^  kd/apius 
ad  monafleria  direxerunt,  ft 
male  confundamur  cum  pre" 
€ib»s primsriis  a  wshnero 
Jkf.frd^,  Voc  Pdnis-Zvi^c. 
Exemplum  huiasmodi   rcfcri- 
pci  ittt  Yt^tUi^ixiilbtin  jttlf 
<^nunDJtclIercx  ^rchi..occe- 
Dobii  iUHi  Mieideiis,  quod  Ln- 
Beborgien,  adfcrt  rFsrriN- 
9  Bii  iii  Vitridr,  ili.  tom.  IIL 
p,%6*      Inde  pof^ea  pontifi- 
ces  vfnm  ptnftonMm,  quat  ipfi 
benetidit  imponunt,  deriuafle 
iridentur,  cum  intcrim  Carfk- 
Ri  iuf  raum  nc|^escriiit. 


•»)  t$m.  It.  tit.  ii  pfdb. 
§.  102. 

«)  WENCKB&  in  itUtS. 
drchiH.  p.  127. 

/8)  Vti  accipi  commodB 
pofTiint  verba  A.  B.  c.  K  S>  *>• 
ceu  monflraui  am.  IL  in 
prab.  J.  107. 

v)  tom.  II.  tit.  ie  prak 
{.  112.  Formvla  precumprim 
maridmm  nvDOLrBi  Habs« 
burgici  de  dnno  127^  apud 
ooLDASTVM  tom,  IIL  con* 
ftit.  imp.  p.  406.  hxc  efl :  cum 
ex  antiqud  et  upprobdtd  dc  4 
diuis  imperdtorilms  et  re^ibm 
incfyta  recorudtionis  t  nojlrii 
dntecejforibm  y   vsque  dd  nei 

iroducld  confuetudine  qudti* 
et  ectltjid^  tn  noftro  imperie 
Remdne  cenftimi^  (^dd  qudni 


384    WBRlXn-   TITVtVS"vn*£T  VIIT. 

$.    XXL  t 

PACE  Osnabnigenfi  hoc  ius  Cdrfari  quoqQt 
tfiertum ,  ti  quidlem  in  imtiHiiiatii  mixiir\^\  A^  j 
C.adJiciis  bontSt  prout  anrea  id  ex^^rcuit:  3)  jn  I 
bonis  m^diatis  vcro^  quatenus  diex  l&n.  1624.  ia  ! 
huius  iuris  ponclllonc  ^uit.  0  ' 

j.    XXIL 

trrEcTVM  tum  demum  babent  preces,  fi 
rffffrJ  mtnftm  a  die  ffo/if  vacattmis  prxlenrarae 
iuerint,  acque  vt  iuris  cft  in  fmndatii  papahbut 
de  prouidendo.  ^)  Excludunr  vero  hoc  modo 
canonicos  minoreSj  qui  fenium  habentt  vrrum 
vero  etiam  pirouifos  papaies  in  beneficiis  refertia^ 
tisi  vel  indedubium  eft,  quad  ponEiHci  ex  pa- 
Ao  imparii  publico  hxc  prouilio  debeatur,  fine 
Vlla  limitatione,  quoe  raribne  precum  primaruH 
fum  in  concordatis  noti  deprehenditur*  i})'  Sed 
>cogitandum  eft,  concordata  haec  fuifle  fiida  iiH 
tuittf  capituloYum ,  quorum  iuri  pontifex  admoT 
dum  offecerat ,  nec  de  iuribus  Caefareis  rellriii* 
geQdis  aAum  aur  cogitatum  fuifle.^'&) 

§.    XXIIL 
UM  olim  etiam  principes  imperit  hoc  iat 
fn  ecclefiis.  coUegiatis  et  monafteriis  fibi  fiibiedff 

paffim 

henifeUru^m    ecclefid/licdtm  ()  tx  iatk  canonicl  priii*- 

fartinet  C9llati§)  fuper  vnim  cipiis  in  r.  |.  defrab.  $n6.  rt« 

seUatieHe  beneficii  precmm  ne*  iaris. 

firMTum  frimariMS  (h.  e.  pre-,  ,  «)  /#M«   Ih  tit.  di  frah^ 

icum  Qoftraram  priroicuu}  dd^  $.  113. 

pnittereteneMsur.    1  ^)  mbybk.  ie  frecib.  /Hb 

.   1)  I.F.4it.  K  $.i|.  tnar.^.^yfy. 
•)  ZA4rA  f^.f  16. 


DEmSTlT.  ErrCONStlT.  PRAEBENDAE/^g^ 

l^aflim  exercuifTe,  alibi  i)  docti,  ficuti  eodem 
eriaitt  adhuc  hodie  maiori  iure  gaudet  potentilIi«f 
tnus  Rex  BorufliaS  et^  eiusdefti  aufioricate>  Au-' 
gufta  iil  capiruiis  femininis.  x)  Eodem  iurc  etiam 
parirer  vcunrur  elcdlores  Biunfuicenfes  ec6liiy  vc 
paflim  exempla  docent,  cum  itre  omtiia  ex  anti* 
quo  vfu  er  obferuantta  dependoant,  iecutidunt 
quem^  etiam  imperator  hoc  ius  exercen  Vndtf 
inferot  etiam  principes  imperii  illud  tantumelt 
mju  vetufio  exercere  pofTe,  quo  deficientei  funda*. 
nieacum  exercendi  illud  ceffa^  ^ 

Tlt.     IX» 

KE    SEDE    VACANTE  ALlQyiD 

INNOVETVR* 


&  V  N   O   ^   S    I  S» 


C^dnonici  in  eoUegio  eonfi 
derati  fecuiiArid  inru  /;4- 
bent  rejpeciu  regirhinis  fxtri^ 
I.  Cjpituli  cdfbe.lrulis  ec* 
tkfia  ftdtus  efh  dlius  feJe  rd- 
€4nee:  diius  fede  plend.  Ouo^ 
m§d9  fe/ies  Vdcet  fecundnm 
qmif  11  FdCAnte  fede  ex' 
fttet  re^imen  in  ecciefi.tfticis 
ft  fceuidribus  propvio  lure. 
Fi$  immedidttim.    Hdbet  iH- 


Td  duflrigdiruffi  et  fUperi§rU 
tJtem  terntuTtaiem  cum  vt$ 
ft  ffjjione  in  cefuitiis.  Ilh 
Niijil  tjmcn  iuionjre  net  im 
Jldtu  iiitpcepos  quid  mutdri 
poteft.  IV,  Non  confert  Ar-» 
neficid  ecclejidjiicd  dutfeudd 
dpertd.  K  ^ec  fu?icilo'-et* 
perjondles  eiifcopdlt  dgnitdti 
co  •  arentes  excer cct,  Ergo  ned 
iurd  drcbieuncelldridtus,  VL 
Sedes 


•)  tom.  Ih  ie  pirab.  §.  104.    tum  c.  i  §.  165.     Alia  addit 
lo^.inf  PFEFFFINGER  inFttridfm 

«)   Vii  cxeroplis    illuftra-     iUujir.  tom.  nit'91'fl' 


(Bahm.InJi.Iur.Can.} 


Bb 


r 


LIBJII  lll.     TITVLVS  IX, 


V 


Se^les  Tdcdt  Tiloidmmo  ttm- 
fvrt^  Ptl  ottra  ordinctn  ^d 
finres  dnn^i^  qm  iMJH  ffm  p9- 
if/lafh  idpituU  inMtum, 
yiL    In  mdutu  fraUiuris 


itidim  fidti  Tdcdi  pr^Ut^^ 
m^rtuf,  Inde  in  rfsimtn  in- 
trritmjHiiftitt  tMptuhtm^  ntm 
fpi/i^^Ut.  yUL 


§.     I. 


D 


^ —   E* 


E  Jhitu  canonkorum  et  officio  epifcopafi  cif^ 
ca  illos  adum  in  prafccdentibus.  A^ef>> 
dum  nunc  dt  illis,  prour  eoUtgium  confti* 
cuunt  (ub  decttno^  de  cuius  origine  Lupra  fl<Aon:|^ 
X)  di£luTnque>  quod  vnum  corpustum  epUco- 
o:  quandoqueeriam  feparatum  line  illo  inTerfe 
ciant*  Olim  vniuerfum  cleYum  ctuitattnfem 
cpifcopus  in  confiJium  voceuir:  ^J  ar^ius  cum 
cammcis  catbedyalis  evciefiiZ  coniundus  pedetetx* 
tim  potiora  cum  his  priuatiue  peregit  negoiia^vt 
feculo  Xlll  taniijm  7^/;i?/i/w  ecctejiufticuvi  confti- 
tuerint.  Hoc  modo  hacc  coJJc^ia^  quic  capituia 
vocantur  v)  euefta  funt  ad  quoddam  coimpeYtum 
Jacrum^  ad  quod,  abie^a  vita  communi  ec  prae- 
bendis  diuifis,  facilius  adlpirare  potuerunt.  w) 
Pari  regiminis  forma  gubernant  abbutes^  cum 
capitulo  fuo  feu  conuentuaiibus  porjora  expedi* 
entes,  j?)  et  commenJatores  prouinctaies  capirulis 
propriisexcommendacoribus  coiledis  in^lru^i. 


A)  UK  Uh  tit,  h  S-  S.  ftig^ 

^)  CotufiiQQituti  fiCJesdn^ 
tlquA^dhuc  fiipercll  \ncMrdi- 
ndiium  c$Utgi9.     Coiif.  f,  6» 

»J  Ex  utioni  tLpra/i^*  Uh 


tit,  T.  f  %.  p.  ^ii.  a(!du£l«.  ^ 

t*)anton,  }a  at  t  iA^  tcm* 
I.  dnndi^  Vft.  4tui  f^  440.  fq^ 
mt^  2*  npuijf.  fditk 

l)c,6-X,deiit,^Uiffiati 

4  frsi^tt^ 


^-  ^  .' -^  .•  i.'n.  -■■  r  ■  t 

dk^  vaeantey  aiius  /!^i/f  ^/^m  (eu  mn  t^mtanti.  Va- ; 
Cit  fixles  vel  ahfoluU^  o)  vtXfieunJum  quidi  Pq^'* 
Oeriiis  cbDcingif  ( i )  epifcopo  iii  capttoitareiii  d^  ^ 
dttAD^y:  (2;  eo  abfemei  er  fluHo  conffituto  «^  * 
generati:  {f)  illo  furpebfo:  g)  X4)  in  tonif^ 
imperit  ccnie£la  "'  In  vtraqiie  tsurtfirt^R^ 
>  reffimen  inreritt  redit  ad  capitttldiill:|  d\  * 
eMcopui  ancea  ciim  #iicr  jMJbivfy^ 
flipk  >Teiiecur  camen  iriira  oasrdieSi^cariiim 
«ttAinieRy  qui  iunsJi&hmm  mmm^vi^^ 


B^NC  adminiftrationem  regiminjs  in  eccU*  . 
^icis  ei  fecularibus  exercec  (1)  capirulum  pro^ 
peio  iure,  ex  /ege^  t)  non  aljeno  nominei  v) 
afque  vt  vicarii  imperii.  ( •!)  Capiruluhn  fic  im^ 
meJiatumy  flatus  imperiii  ec  ad  vniuerfaieS|  ec 
particulares  imperii  conuentus  vocatur,  iii|e  ex 
catbolicis,  fiue  ex  A.  C  addiflis  vel  mixtim  com**; 
pofitum  fiierit*  (p)  (li  1)  Gaudet  faro  ^ufirega^ 
Tum^  n  corpus  immediatum  j^    (iV)  SupericK 

•)  De  iDbdify  qaibui  abfo-    ie  fef§rm,  e.  \6. 
hite  redei  vacet .  diaum  eft         r)  r«  ii.   X.  ^  Mif/^.  9$ 

w)  €.  /3.  di  fuppt   neglig.  v)  I.P.  drt.  K^.  17.  ibi: 

fral,m  6.  qwiui"fedevdeAniid4mni» 

j^  r.  vn.  b.  t,  in  6.  ftrdri§  et  turium  efnfrefdlium 

r)e^im.demdier.etebei.in  exereitium  eompetit. 

€.€.9.)Lde  hMret.  f.14.  X,de  P)  l  P.drt.  K.  %.2U 

r.  etefed.             *  >s)  B.  a  gocgixs  de  Mi 


tr)  emeiL  Tid.  fef.  24*  "(^^i*  i!^ 4« 

Bb  a 


tlBRl  Tll-   TITVLVS  tX*. 


rirfltem  terrirorialcm  interim  exercet,  cura  C«) 
adminifirattonem  et  ^xercitmm  iurium  eptfiopa* 
iiuw  habtiat;  hoc  V;.'ro  tum  cccfefi/jfiica ,  rutn 
temf^oralia  territorio  cobiSrentia  lub  Te  contincat* 
Efl  praccerea(b)7?//^tt////;/>irr//,  leguimu'-  fuptrto- 
witatu  terntorra/iipoffdtor.  t)enique  (v)  jpfurn 
tcrritorium  cum  refyalibus  maf^ts  tcdfjia  .eu/)io- 
tif/ciie  ccciefiqfticit  j  6cm  ©tifftc  /  cur  prarfuit  epp^ 
fcopui^  quam  huic  concelfum,  adco  vr  per  hur 
ius  bannum  imperit  illa  regal^bus  et  bonis  impe* 
rii)  quibus  epircopus  inueflitus  fuit,  priuari  non 
poflir.  lam  vero  capitulum  ipfam  prauinciamec* 
€tejiafticam  interim  adminiftrat;  4^)  ergo  ea  quo^ 
que,  quffi  illi  innexa  et  incorporata  funt  fub  qua- 
iitare  fecialari.  Denique  iicet  (d)  fede  non  va- 
cante  coCxercitium  fuperioritatis  temtorratis 
decrera  imperii  capirulo  denefjenr ,  a>)  alm  ramen 
efl  rario  Jedii  vacantis^  qua:  nouum  ftatum  ei 
tribuic. 

.  E  8  T  tamen  capituli  regimen  in  ecclefiafii^^ ; 
ettemporalibus  duntaxat  vicartum^^dfioqQe^^ 
mitatumy  vt  (i)  niliil  innouare,  nec  ftaturo  dice-^ 
cefeos  mutare  queat.  Quocirca  quae  per  vnio^ 
nem  ei  innexa  in  priftinam  libertatem  reftihie- 
re:  «)  aut  de  libertatibus  vel  iuribus  dioBcefeos 
quid  ftatuere  vel  diiponere:  ^)  auc.bona  ecde-' 

fiafti» 


4)  Conf.  um.  II  b.  t.  $,  v. 
vbi  iddcm  oon^a  hbk.tj  vm 
hpc  fmiaom. 

•J  Vt  fopra  Uh.  l^u  81, 
§.30.  p^  6i.  di^um,  muttifm« 
gue  improbari^capitQlatioQls» 


qu2  Iioc  inducere  conantor. 

•)  t.  I.  X  b,  r.  ibi:  wm 
mnjity  qui  epijcipate  fusm$f 
4tm.  (>* 

fi)c.fXb.t. 


^  {lafHca  aliensreV  vel  vviionefri  beQefidcmin  fiuie- 
re  nequit^  nili  ad  GaAaDoiiem  oipinili^de^ 

KHQviDtM  (a)  apitdaiti  fangttur .vke 

■  fcopo  priuatme  compederonc.  7)  Ditt^boc^ 
Phs  admiuunc,  et  viuce  %  grMtim  efffippak  dtF 
pendent  Vnde  nec  iu^  JemdKtkmfy  qutebJM 
epifcopo  deberur,  exercet,  qnod  rofof lOffMr  yfel 
in(ittutw?j€7)i  contin^t  ^)  Parirttione' V4rinp^ 
tiafsuda^  collacioni  epifcopali  referuatt  9  confienil 

treqxur,  eriamfi  fint  infeudaA  folits,  quarumrer 
infc^udaiio  adhuc  magisdifierripotei^  quampra^ 
bendarum  colJatlo.  IS) 


DENiQvc  (3^  in  capitulum  non  tranfeunt 
funQhnes  perfonaleSj  ad  digniratem  fingularem 
epiHropi  reftri£lae.  Nequeenim  (a)  delegatio- 
nes  pzp^les fpeciaier^  epiftopo  fub  nomine  qfficii 
fuAae,  qux  morte  non  exfpirant,  continuari  pos- 
fiint  a  capitulo.  Nec  (b)  quae  epifcopo,  mfeJts 
spqfioiicaMegatogeneraUj^^pro^ntLGmt,  e)  fibi 

viu*^ 

i)  e.  i.  X.  h.  f.  r.  ub.t.  .  rnm  vM.  nnciL  TrUem.feffi 


k^6. 

ty,t§m.  U.  tit.  de  feuiis 

W)   BA&BOSA  de  iimen. 
'4;43.i».  110. 

«)  Velad  ndooc  cxemto? 


yi.  de  reffrm.  r,  3.  ibi :  tM» 
qudm  fedis  dpoftc/ica  delegd' 
t§.  ittmfeJJ,  Vll,  derefcrm. 
c.  14.  conf.  €.  9.  X.  de  haret. 
jbi :  tdnqudm  .4  fedis  dfofieH* 
ca  dekguis. 

Bb3 


,      590  Ll^Rl   in*     TITVLVS  IX, 

vindicare  pOTeft  catpirulum,    Ergo  nec  (c)  ad  itt* 

M  nrchi  c^nall^irhHus ^  Mogvmmo  Archicpitco* 

po  propria»  manus  (uas  porrijrere  poieft,vruc 

pontiunquam  hoc  capiculum  Moo^unTinum  arreiv 

tauerit.  <^)     E(l  videiicer  Archiepifcopus,^*»  f^»- 

/i/ ,  ^rcbtcanccUtinus  tmpcrii ,  er  iid  eum ,  ^urpro 

tcmpors  fuit y  >t)    funftiones   ctrcbicanctUafiatuf 

fpetlant,  quae  arcbiepifcapali  dii^ijit/itt  coharrenc, 

"Vnde  nec  capkulum  titulum  Arcita/ficel/arti  fibi 

Brrogare>  nec  ele£tores  ad  fiftum  tleilioniscon- 

,    ;  Vocare,  nec  direftorium  in  comiriis  fibi  aflere- 

re  poteft^    Quid  ?  quod  nequidem  votum  in  ele- 

ftione  Caerans  edere  aut  d^Soraha  iura  m  comi- 

tiis  excrcere  poftir,  cum  capitulum  drgnitatem 

fte&orahm  Jion  confequacur,       Denlque  (4)  la* 

^**  \    ^         craexipforegimine  prouenientiareferuandiifuc- 
^    "  ceirori*  5)    Sed  capiculationibus  pierumque  haec 

V,    ^     .       prouifio  impQdicur, 


f    VII.         - 

BST  vero  ffdis  vacatio  vel  otdinatia^  qaae  * 
vltra  fr^/  ww^/  non  adeo  extenditur:  vel  ex» 
traordinaria  y  quae  ^x  accidente  ob  impedimen- 
ta  publica  ad  diucurnius  tempus  et  plures  ahnos 
iaepedurat,  quam  ob  rem  ^^fedmimpeditam\xi* 
ducere  dicuntun  Haec  capitulo  ex  necejfitatevr^ 
^^fff^eaindulget,  quae  diutius  difTerri  non  pos- 
Tunt,  licet  alias  capitulo  denegata  fuerint.      Be- 

ne- 

0  Aaa   pnb1ic«    exhibet  xdim  t^m,  IF.p.^sJ.  fiqq^ 

fntfmo.  dd  VitrUr,  ill.tm,  «)  Vt  A.  B.  tit,  i.  %.\%.  di» 

Ji/.^.  700  y^^.  Rationcs  vero  (cftis  verbii  defignat, 

(dttbitaDdr  et  dccidcodi  adfcrt  ^)  clem.  7.  de  ekS. 


^\ 


KB  SE85  VAtAHTB,  AUqVID  lKlfaV£TVR.39{ 

cia  ergo.  qoae  tamdiii  vftcare  nequeunr,  con- 
iktce yi)  imo  ct,.vrgfate  sece^atff  timfxgag. 
joceft.  kJ      '.-  '  • 


.  .    f.  vm,  ^ 

IW  me^iatif  pr^aturif  €i  eccUfiif  coB^giS' 

tisfccundum/iuidy  mortuocfiptre,  h.e.decanovel% 

prdeUro,  fe^Jes  vacat.     Harum  capitula  ftarunt 

luum  non  murant,    fed  mediata  m^nent»  niii 

c^oA^  fedc  vacante  ^  ngimen  fuka/ternumy  quod 

«ntea  cum  decano  ver  abbate  coniunftim,  vd 

-.ibli  prselaci    exercuerunt,  filitaric  geranr.  X) 

r.Qui  prsefeduram,  quam  decani  vel  abbates  vt^- 

JLventesfi^eflerunt,  '^d  epifcofntm  redtre  o^untt 

'   nullo  idoneo  nituntur  arjg^umehto ,  ia)  cum  idera 

viDculttin  haec  capitula  inter  et  praelatos  adfit, 

duod  coadunamt  epi(c6pum  cum  capimlo  cathe« 

oralisecclefiae,  vnde  transiatio  regiminis  prtnth^ 

fkmalis  dependet. 


j)  €.  1.  h.  t.in  6.  Tir/,  (tim 


»)lMKi.I7. /'.  r.f.  ))• 
X)  dem.  7.  de  tleS. 


TIT. 

/ft)  Vt  euid  tn».  11.  h.  A 
$.40.  et  ratiooet  dillciMiCB- 
tiam  rcfuuiii. 


Bb4 


393  tlBRI   UI.    TITVtVS  X» 

TIT.     X, 

PE  HIS,  QVAE   FIVNT  A  PRAE- 

LATO   SINE   CONSENSV. 

CAPITVLI. 


I 


SYKQP$\$< 


tf  (i)  JfpAr4fum  arfut 

£t?tftitt*it  dl?iqt*p  fpijope^  t  iux 
^uf  mrii^tci  uni  fuhtuitu  r,  r i- 
J^i^mr^ihut  eius  ohmxiHm.  i, 
fuisr  tdtnfn  (OpituU  quadAm 
exfnjtu  cum  in/tj^ni  fptjtcpa 
tum  prdiudifi^  C&mtlium 
Trt/ifnrinum  IthfrtAUm  « 
tHm  tfon  fufiuHty  fed  qudn^ 
4iim  Untump^ffidteminiUd 
ipifcpis  reftituit,  il     Onfti- 

tmt  mm  (^  ymm  (^rfm 


ft4m  fpi/r0p9y  ef  iu  rtpr^/i 
tdt  fifUjidm,  4IU  MuiuufH 
dh  rpijfcjff  et  tjpftuM  ttnfrM* 
{tum  fimphtitfr  §ih^dr  y  n^n 
prci^gtdpfrjnne^  1  f^.  In  fMH* 
Jis  drduii  (tnjtltum  ret  c^n* 
Jtnus  fapniflt  i^fJidfVAtur^  K, 
^atido  ttnfrnfui  vfl  fentfhum 
rftmifdfur  ^  Vi  Inrr^imi- 
nis  fecutdris  cdufis  ji  intfm, 
mittere  r^qmit  tdpitHtnmynnk 
ehftdntilfm    f4titut4fiwikm. 


DivERSvs  eft  ftatus  capituK  cathedralii  fe^ 
de  non  •  vacante ,  quod ,  prout  fupra  v )  di« 
^ufn,  (I)  feparatufn  corpus  fine  eptfcopo^ 
^atalij  o)  fubdecano  conftituit,  feparatimque 
conuentus  agit.  la  hac  confideratione  (i)  eft: 
covipus  mediatum  ^  ftib  iurisdi^ione  epifcopi.  tt) 
Hiac  (2)  a  fa^o  capituii  grauante  appellatur  ad 

ipfum 


0  Jfit  IIL  Pit.  I.  §.  8,  f, 

t)  r.i5.X.  ieevnceff.prah. 
0  eccl.  nenpdc.  vnde  liquct, 


cumy  meipbrum  ea()itu]t  efl«, 
Conf.  c.  II.  de  dppell.  in  6. 

»)  f .  ij*  ie  •pSr.  Mie.  itvj 
iitK 


ipfiifn-epiieopuiD  ,11  vel  ihaxime  hic  er*»  vc ' 
rMM/rfM'^  kuerfum^  ^)    (})  Ad  concilirpr» 
.;!fimcialia^  «qne  vt'Wi//4f/^^9vfA9/i,' vocando 
u  quibua  per  nnncios  feu  deputacos  compaf^ 
^nc  f)t  {^^^ftatibus  prouincialHus  refpe^hi  tefW 
fitorii  fecularis  annunieracur  r)':  (5)  prfiecedeo» 
j!iam<iacorpoi^  habet  prae  Veliqute  praelatis  me- 
.^titv):  /6)  epi(copi  viiftatiofii  tubiacet,  ex- 
^ijj^lo    reliquprum   collegioruih ,  eccleiiaftico*  -? 
/^):  (7)  conuentus  Ajgptfuo  ,iuY€^  dtiafla  ; 
i;if^/^  epiicopif  ,quo  cauf  a  d€€am,  coa*  ^ 


<^/  •■■■..■.•  ' 

--;-     ■     .      5.   II.  • 

dantVr  tamen  capitula  tam  cathedralium 

3uam  collegiatarum  eccleliarum  txemta^  imme- 
iate  fedi  pi^pali  fubieAa,  exemplo  ordinum  ilio* 
nafticorum ,  tali  iibertate  gaudentium.  Haec  ex^ 
#Mr^/o,qua  epifcoporum  poteftas  fra£la,  pontifi*- 
€um  vero  au£ld ,  non  potuit  non  infinita  in  re- 
gimine  ecclefiaftico  producere  mala,  pro  quibus 
emendandis  a^um  in  eoncilio  Tridentiae  ad  in- 
fiantiam  praefertim  epifcoporum  Hifpaniae.  %) 
Verum  curise  Romanae  interfuit»  ne  emendatio 
ipergta  fequeretur,  quse  iecreitis  confiliis  apav- 

tibua 

0  ^  n.  de  sppeU,  in  6.  f )  fmil.  Tridenf.feJT.  1% 

r)  €.  f.  Xn  L  f.  Je  refcrm.  €.  4, 

r)  BER;rivs    de  conffset.  ^)  Vid.SARPii  A»/ltr.r#i|» 

J, t .  ^t  iudic.  fpetidl.  rerunh  til,  Trident.  ex  edit.  et  verfieme 

fuhl.%.^.  covRAYsikii    tm.  TX.  |> 

»)  Yld,  fupu  lib.  J,  tiL  3j,  7^0.^- 


ft3./-<^« 


Bbf 


LIBILl   III. 

tibus  cdpirulorum  ftent,  >j^)  effedrquei  vt  parum 
intra^lafiienr  c»pituiorum  Jib^^rras*  Ecenim(t) 
,hac  (aiua^  eptfcopis  tanrum  concenbm  e(l,  capt- 
tuh|  ^nuiiis  oh^mtihui  exemtvmibus  ^  vificare, 
Cdr:  igerc  er  em<;ndare  w) :  (2)  exrra  vifit^ttonem 
contra  alTquem  ex  exemtis  capitulis  vei  ex  officto 
•Vel  ad  tfjjhwttam  procedere,  fedconcurrentibus 
duobjs  deputatis  a  c^pitulo  inirio  cuiusUbet  anni 
eligendis 'ij:  (3)  capirulis  iniunftum,  vt  epi* 
icopis  eum  honorem  tribuanr,  qui  eorum  digai^ 
lan  pnr  eft,  eisque  in  clmro  et  m  capitulo^  ta 
proceinon)bus  et  alils  a£t<bus  publicis  primam 
ied<;m  et  locum,  quem  ipn  ele^erint,  et  praecir 
pucim  omnium  rerum  agendarum  au£loritatetn 
concedam.  13) 


5.    III. 

PRAETCREA  (II)  in  con(brtium  camepi* 
fcopo  coadunarumcapitulum  eft,  et  iizvnumcpt^ 
pus  cunt  eo  conftituit.  Suntenim  capitulares  x^sr^iRh 
bra  et  fratres  epifcopi;^  7)  ex  quibus  fenatus  ec- 
tlefiafticus  compOnijmr,  l)  (ubftitums  in  locum 
antirjui  presbyterii.  Vnde  dimidia  pai^  capituii 
tx  presbyteris  y  altera  dimidia  ex  diaconis  et  fiilh 

diacimit 


>)^)  Vid.  BTNDEM  tit,  /.  $)  Capitula  enim  cqiulefii 

/#fi>.  J.  f.  412.     ibique  cov-  digniutemafiedabaat  czGia- 

jn    YPRivMmiwf.  29.  fa  exemtionis. 

i,)fe^.  VL  ii  ftfwm.  €.  4.  .  v)  c.  4.  X.  *.  f . 

ttncTfii.  t)fef.7lXIKt0nciLTri4^ 

•)  fijfi  XXV.  de  reftfttt.  c.  12.  itt  f,  ibi :  vt  merif 

e.6.€$nciL  Trid.  ftafetuumdici  ffftt.  ^ 


1 


V 


*.^r 


r  ■'  \       *  -  • 

'  .ditumir  cooftare  debe^  9)  'Hac  fvh  vnione  epi* 
;^GrfiMK£  et  €Mpituhao€C€tefi0my  feutdtamJiffceftk^ 
.^^j^Mjque  deramreprfleienfare  dtcnmiiry.  vr,  qiin> 
^  ;^^  ^ifcopus  ciim  captmlo  ftcit,  ecd^  ip(e^ 
^jqiitceQus.vc  partieularif  refpubliea  condpinuv 
'^       ^  ^  ■fecifle,intdligttur.  \ 


in^i :  VKi»  confidtur»  vt  in/nitfw,ab'>9pi(copo. 

;^«t^Ciprculo  contraAo,  haiid  fit  probanda  verjkf, 

^^  Mtftm  fimplidcer  ciuitar  ex  miituo  obligacur ,  fi 

^M^     dues,  vel  qui  ciuicatem'  repra^rencanrt 

«^fbillQe  iiiierinc  contra£lum.  i)     Ferfio  cmic  de- 

ynumprobanda*,  fi  ceconomua  vel adminiftracor, 

vel  folus  epifcopus.m^v/V?^  ecctefice  vel  ciuitatis 

'  tnncuam  pecuniam  acceperunt.  r\)     Nemo  enim 

alium  ex  fuo  concraQu  obligare  poteft ;  nifi  acce- 

.  denteeius  confenfu  vel  probaca  verfione)  vnde 

confenfur  prafumfur  elicicur.  &)      Exfuo  contra- 

Su  qmlilyitfiwp/iciter  citra  verfionis  probationem 

obligacur,  ec  iic  eciam  corpora  ec  vniuerptates  ^  fi 

immediate  con.traxerunc,  fimplicicer  ex  propriif 

contraQibur  obltringi  debent. 

.        §.'  V.     . 

PARITER  inde  conficitur,  vc  in  cau/ir  ar* 
dids  ec  magni  momenci)  quae  ftatum  dioecefeoe 

publi- 

%)  cit.   c.  n.  anciL  Tri-  i)  Conf.  t&iktacin^;^ 

dint.  lib.  Itde  adi^n.  ref.i.  n.\,i$ 

^  KiCHtzn  detif.ii,  6.  Cardin.    db  lvca     tem. 

«)  /.  2:.  D    de   reb.  ered.  XIII.  tbedtr.  verit;  et  tuftit. 

^attti  bec  ius  p$rrectum  C.  de  difc  %i.  de  tred.  et  debit.  n.  3« 

'SS.MtrfJnf.c.j^.X.defidc-  iiBmLtN.  deeif  217.  »•  251» 

titffl  HVii. P.i.  dec.i6fL 


I' 


^96  LIBWlfV^  t^ITVLVS  X» 

publicQtn  vel  feluteni  communem  ecclefiaecon^ 
ccrminr,  cnvfiitum  vel  cmftt^um  capituli  «dhibe- 
redebear  epitcopus.  Iltud  quidern  non  necelR- 
wc>5^)  btine  ramen  hic.  Quocirca  anreomnia 
refpiciendum  ad  confuetudinem ^  quae  determinat» 

?u3ndo  cmfilium  capituU  requirendum  fir.  i^ 
Juando  aurem  confenfus  capituU  neceflarius  Ct , 
dependet  ex  dererminarione  vel  iurts  communir ^ 
vel  ciipituhittonum  ^  qua;  hunc  m  finem  praecjpue 
cletto  prsefcribuntur. 


§•  vr. 


D  E  iure  cotnmuni  cmfenfus  eapituli  defi- 
deratur  (i)  in  collationibus  beneficiorum,  quae 
coniun&im  abepifcopo  et  capitulo  fieridebentx)t 
(-:)  in  a/ienationihuf  rerum  ecclefiafticarum^): 
(3)  in  vniendis  beneficiis  et  ecdefiis  fi)i  (4)  in 
contra£libus,  nomine  ecclefice  ineundis,  vt  ecclefia 
fimpliciter  inde  obligetur  v):  (5)  in  intcrdifio  ec» 
defiarum  decernendo.  |)  Confilium  vero  dun- 
taxat  defideratur  in  inftituendis  et  deftituendis 
dericisy  0)  nifi  confiietudine  aliud  introdu* 
Aum.  'x)    Denique  in  ftatutis  condendis*  am^ 

filium 

^^)  c.  7.  X.  dt  drhitr.  it  reb.  etd.  t%9n  dlittt» 

•)  r.  3,  dt  confiitt.  in  6.  f,  »)  Vid.  §.  3.  b.  r.  qaod  iiU 

vn  nt  fid.Vdc.  in  S.  fra    per  Gngulot    contra&i» 

^    «)  r.  1.  ntftdt  vdc.  in  6,  nionnrandum. 

a)  c.  52.  C;  u.  q.  1.  c.  1.  2.  D  c.  a.  X.  tit.Jq. 

5.  7. 8. 9'  ^-  A.  t.  €.  I.  X,  dt  rtb.  •)  c.  4.  X  A.  r.  r.  d.  X  4t 

eccltf.dlien,  vtltftn.            \  bittqudfiunt  dpraL 

/*)  ^*  t*  9«  X-  ^«.^  ^^V*  >•  ^)  €.  )•  ifc  ctfffutt*  in  (•  ' 


SEHiy/qyABxnnnNTAPRAELATo  etc^397 

finm  ehis  haud  negligendum,  ^)  vt  etiflm  io 
iliis,  qus  maqin  momenti  funt>  u  capiculation^ 
lajiu  determinatis.  i( 

;  5.  m  , 

PEABFicivKTvit  auteffl  ii!  Germflfiii^ 
epiicopi  yel  re^imim  ecclefiafiico  ^  et  quidem  qud 
tMtes:  vfAfeculari^  qua  domini  territorH  vigore' 
foperiorkatis  territorialis ^  qua  gaudent.    PrioH 
cafii  merito  capituli  \ifenatus  ecclefiaftid  cofi*' 
lenfiis  vei  confilium  defiderarur  in  cafibus  addvh"^ 
Baa.    Potteriori  vero  tion  item:  quamuis  enittf* 
*  per  capitulationes  quoque  ad  hoc  adftnngi  (b- ' 
leanc  epifcopi;  <r)  fupra  ramen  di£lum,  7)  capitu- 
lationes  hoc  iu  argumento  ^o^/ui^iexcedere,  et 
capitulationes  eo  refpe£hi  irricas  declaratas  efle» 

TIT.   XI. 

DE  HIS,  QVAE  FIVNT  A  MA- 
lORI  PARTE  CAPITVLL 


«.X 


S  T  K   O  P  8  I  S. 

T/bi  i$nfen/us  cdpitutt  ne-  IL    De  negoth  capituUriter 

l^  cejfdrim  efl,  cenuecdndnm  deliherdndum.  IIL  Sententia 

efl  <dpitnlum  db  eftfcepc^  L  Fe-  plurimotum  exquirendd  1  qus 

idniicmnes^  quivHemincd'  CQnlenfum  Cdfituli  cenfittuit^ 

fituU,  qudcdnentci,  Ubent.  IV.                   * 

5.  L 

1)  f.$.X*.f.  t)  Uh.  l  iii.  6.  S-  aoj 

>)  Vc  oftenTuin  i$m.  It    f.  61« 


1 


398        tiBai  ni.   TiTVLvs  su 

QviA  di£^um  eft,  confenfum  aitituli  in  pli> 
rimis  caufis  denderari,  videnaum  nunc  vt 
lerius^  quomodo  f^ff^^/tt/  inrerpooi  de- 
beaL  Videlicet  capitulum  eft  pftfmit  vjornlisy  ct 
lic  de  eius  confinfu  alicer  conftare  ncquit»  quam 
fi  le^^icime  conuocatuni  fUt  et  waiarfx/rf  piaeuia 
dehbcrarione  confcnnirir.  In  omni  enim  colle- " 
gio  confififus  maiorii  psrtis  habetur  pro  cotifeo-  ' 
iii  omfiium.  Requintur  ergo  ( I )  leguima  c^pi' 
tuii  coTiiiocatw,  qutr  hoc  caiu  fit  ab  epifcopoy  qui 
deliberanda  proponit^vota  exquirit^et  recundum 
caconcludir-  v) 


CII)  yocandi  omves^  ijuivocem  in  tapttuh 
bahere  pojfunt  y  <p)  quales  iunt  canonid,  qui  intra 
n.umerum  lunt,  er  eo  reipeilu  capitutares  vocan- 
tun  PrBEpofirus  regutariter  non  vocarur,  nifi 
prdthendit  canonicah  gaudear,  qua  eriam  gaudere 
poreil  ip{e  epidopus,  et  hoc  refpe^u  ecutn  vo» 
tum  mter  capituiares  habet.  yj) 


f.  iir. 

^  (III)  NEGOTivM  ad  deliberandum  ah  epi^ 
Jctspo  propofttum  capttuiariter  excutiendum^  ec-  Hc^ 

deU- 

0  C»ruil     Trideni.  fe£  f.  56,  declaratum. 
XXV.  di  rifirm.<.  6.      .  " 

•    "^  x)  e'^%    de  fiueff  frA^ 

f)  Qspd  iS^.  /.  tit.6.i6.  c.  iiJeafjfeU.  in  6. 


duiQ  in  ipip^llegio:  ^)  non  dccra  il* 
exquirenda^  vc  ne  quideoi  conienfiiA^ 
>trci8  rufficmt,  fi  extrk  cafiiiMum  a  iti^' 
itt$)  quia  deliberatio  prgqwJBn^  in  i^ 
infiitueadaj  defidi;      ^ 

,.§.'.  IV.     ;. 

)  Vcta  fin^crum  ah  epifcopoin  eoBi 
/t)  et  ex  maioribus  vtnis  condufio  j^i 
»)  quae  etmfenfum  capituli  confiitnitypiiEC 
ri^  cangat.  flM»)  Ceteriim  fi  Qego^ma^ 
Sirm  et  eafiiiuium^  quateAuaM-^  /M^x 
derantur,  pertinet,  vduti  coIlMfo  prae- 
X  fundationis  yel  ftatuti  determinatione, 
9  feparatim  vorum  edit,  et  capituium  Jtiv 
lus  fuffiragium  ex  fententia  fi/urimm^j 
\  Denique  fi  in  negotiis  prQpriis  caph^ 
lecabo  conuocatur,  aecanus  direAoriuiiiT 
otaque  finguiorum  exquirit^  atque  inde : 
I  formac. 

Tir,. 

X  i*  t.  ibl :  tfd^  fmrtt  e$nfiitutim*  c.  4,  X.  b^r 

muniter  Idlfuifiis.  t.  iSi :  •btinedt  fenttntid  fb$* 
rimrum»  '  * 

X.  b.  t,  ibi :  prs» 

per  et  Juum  eenfe-        «»«»)  Quilii    cft  rebgienU 

&um,  queddmdie-  mutdtie   fes  ars.  V.  J.  F^ 

m  fdrte  idpiiuli  $•  i|«  '^ 


•  i 


400  LIBRt  IIL  TITVLVS  XII, 

TiT.  XIL 

VT    ECCLESIASTJCA    BENEFICIA 

SINE    DIMINVTIONE  CON* 

FERANTVR. 


S  T  N  0  P  S  I  Si 


ir\rffijniif/#  vft  mincr4ti§ 
S^  hriitfifisrum  cHmtcnftf^ 
Jk  fitfUnh  tt  tx  ft*p4  uufJL 


lijUi  tdmm  ex  iurt  t4tn*Hh$ 
snfr\^rMm  tudmjine  r^ii/i  it* 
fsefitu  ijttami  ^f^tMf/.  Hi^ 
i!i£  cmmHnet  Ufiym^^  JU* 


§.  I. 

Qva£  gen&ratim  de  confenfu  t/tpituH  difta 
funt>  fpeciatim  dpplicandt  ad  primarias 
cfiufnSj  m-i^His  eccenfcndas»  Huc  (1)  ^- 
fHifiutTO  bfnefiiiot^m  fpeftar,  quae  vtriis  tnodis 
iieri  poteft ,  eriam  p^Tfuppr^i/ioner/ty  feSwnem  feu 
iiinifimem,  ve!  aiii^rn  minoratmiem ,  a)  quee  ^x  iff» 
_/?ij  f/^ftf/';/  cum  coijfenfu  c/rpttu/i  ficri  poreft.  3) 
Jlla  dt^ficitrnte  eft  prohibira  omnis  diminutto  hi* 
neficti^  y)  vrpore  fi  collator  fruftus  bencficii  pro 
parte  iibi  rcnnuerit,  qwtydfummavi  i^^^\i\l)  vel 
U  patronus  cum  preefentato  tale  pa^lum  meac*  II) 

$•    IL 

.     /D  iufiam  et  probabilem  taufam  p&t^t^tt^  fi 
tnte  collationem   rerineantui:    prouentusr  pffle*^ 
bendarum  ex  caufa  grauis  arisfoluendi^  de  quo. 


frab. 

fi)  Vid.  fttpra  ri/.  ir  ^^». 


dcfdS. 


VT  ECCIJBS.BENEF.SI1^.DIMIKVT«  COlfPi^Ot 

fbruendufn  cum  cmfenfu  tapHuH^  i)  vel  pontU 
ficis  2M&ot\t2Xti  Q  fi  penfio  referuatur  flpgrotan* 
li  derico,  qui  ex  caufii  infirmitaris  refigniBuir: «) 
(i  ob  annos  gratia  heredibus  indulros  fuccefl^or 
ad  aliquot  annos  carere  debet  rediribus,quod  fta* 
tutis,  cum  confenfu  capiculi  condendis«  caueri 
folet.  ») 


i 


$.  m. 

SBD  quod  epifcopis  profaronim  et  prohifai* 
tQm»  hoc  pontifici  iuftum  eft,  ceu  fupra  i)  de 
ahufupenfionvmy  quibus  admodum  grauanrar  be» 
nencia,  ttinnatis^  pontifici  intuitu  collationis 
ibluendis,  oftennim.  x)  Olim  etiam  pro  augen^ 
dofifco  papdt  fibi  referuarunt  reditus  benencio« 
rum  vacantium  ad  aliquot  annos  ex  omnibus  re* 
gnis,  A)  gemente  licet  ad  hanc  iniuriam  orbe 
chriftiano,  prxcipue  Germania,  quam  magis  de» 

flubere  quam  tondere  vifiis  fuitpaftorRomanus* 
ed  his  malis  finem  dedit  DEVS  per  concordata^ 
eirefoYmationem j  quae  catholicis  quoque  profuitf 
cum  etiam  inuitis  beneficium  detur* 


TIT. 

i;  e.  im.  inf.  X,  h.  t.  Cy  tif.  ie  prah,  §.  15.  fid. 

O  c.  \i.  X  de  V.  S.  €.  30.  inf.  X.  de  prab^ 

«)  Vid.  /;>.  de  prab.  §.  ij,  «)  vid.  fapra  Itb.  L  tit  XL 

M5J-  §.  n./?.?-84./?-                , 

^)  Vfd.  tit.  deprabeni.  §.  a)  c.  lu  extrnm.  cemm.  de 

pb.p.%^%,  frabend. 


(JB(gbm.lnft.  lur.  Can.) 


Cc 


:402  LWRI  la,  TITVLVS  XUL 

TIT,     XIIL    ' 

DE  REBVS  ECCLESIAE  ALIENAN- 

DIS  VEL  NON, 

S  T  K  0  P  S  I  S« 


JD  irum  mUfidliJurtm  4!ic* 
*V,  futh  f7phil*itM.  tfty  pri 
ntHm  /r^rai*iit  ex  r^mnii^m 
tiurlihHS^  ptfltd  aidm  ccckffd^ 
fiiC4.  L  Ptrtinfr  hdc  pr$hs- 
^ifit  dd  aitdmM  dliendtJ^mi 
Jftafm  y  IL  *t  dd  ^Muis  b§nd 
taUfidJiiid  j  tdm  com  m  un  id 
ip^im  m  henfficium  ddtM^ytrd- 
f  Mf  tdm^n  ddhthitis  confuttis 
filUmnihHS  diimdri  ptffunt. 
IIL  Httc  pminetid^d  rtili' 
tdtist  putdiii  €t  majfitdtist 
^HdmHisfdcra  difficititis  diie- 
ntmHr.iy.  Ind€  pr^tH^llum 


JUper  tdufi£  t9j(nitiane  ctnfiei* 
endtm.  y.  Aicedtntc  tpifc9fi 
MUHifritdtt  tt  tdfituidti  ctn* 
finjity  eti^m  qutdd  mtdidtt' 
rum  dUendtiihtm.  yi  De- 
trttum  dtjkptr  etnficiendumt 
Vlh  ytrumfuhidfidti»  m* 
ceffdridjit?  diendti$  n^Uiier 
fdcid  cum  frdctibut  rtuccari 
pi>teJt.yitL  ydUdefditdoft* 
rdtur^  Ttres  diiendtd  in  fecu* 
IdTii  rtnerrdtur  vjnu  Stttt* 
Jdrijiti*  inmitmtdrid  dn  cr 
qudttnus  ptrmifdi  VU 


^  \ 


\ 


PRTMARio  (II)  cof/fenjuf  capftufi  necenarius 
eft  in  rebus  eccleiiBE  atienandis,  prouc  fupra 
diftum.  fi)  Erenim  rerum  ecclefitiJHcarum 
alienatio,  praecipue  immobihum^  ppor(iis  prohi- 
bira  eft,  v)  fub  (oTmidine  Jacri/cgii;  ^)  quod 
ad  iu9  DEl  pertineanc,  o)  eique  confecratBr, 
^ifutjiantia  «)  cgerttium  finr,  it)  vt  absque  gra- 

viffi- 


t  ^. .  -^ 


0  f-  V  C,  Ti,  q,  t, 

«)m,  X.h,f^ 

«r;  t,  j,  X  di  rtrtm  fer^ 


ItMIIUBQSB^^  ^ 


ti  e)  qnoa  ifiqoo  modo  9KeMit.^M4ax4« 
^•}  ftd  gtaenuher  demtnn  ad  otcidmtu  et 

rntts  eccTefias  porrexit  ivstinianvs.  cr) 
lo  VI  SYMMACHVs  papfl,  quafi  fij6  iurei 
lege  imperaroris  j  <\yxom  patrimonium  eccle* 
tomams^  idem  confiituit^  r)  ne  legem  fibi  S 
riNiAMO  datam  agnofcerer,  Ira  vero  eX 
^  mere  poUticis  et  ffcofiamicis  y  non  ex  i^i 
^y^Ttf  inbahilitate  homrU7nhOT\xm\  ceu  quU 
n  poftea  docuerunt  j  ^)  elienandi  facultas  epi* 
pis  ademra.  Hsec  ipfa  prohibicio  eo  ftn^ior 
Idiri  /  qiiod  pleraque  hMikpetpHwk  hfkficHti 
%  certo  o£Kcio  facro  debkisv  ittribuafiMriari 
t^HienfacUrieorumAicatk^^ 

$.    IK 

I^BiiTiNBT  haec  prohibitioad  quanifs  pi< 

lalidi,  etiam  mmafletmum^  bofpitatittm^  ec 

'uMn  miUtarium.    AHemtinit  vero  a^pella-^ 

le  continour  omnis  amditia^  qua  detenor  fii^ 

fim- 

)li^C.it5S.€e€lif.  f)  Via.  mt.  Ht.  4  ee  0. 

)  Km.  y.  fffpctiu  in  €.  $»  Qfkl  quod  «d  e$nfiienthnm 

,e.  Le99undmemqut  p<enaf  'ad^ 

)  r.  10.  C.  n,  f  .1,    Ver*  hoc  proQocet ur  lo  c.  5.  X  A./. 

iniin  finalla  proniis  d^ra-  et  fic  agnotcatar ,  prohibhio« 

ct  ipiirit  elle  docui :  t$m.  nem  hanc  radicalicer  cs  kgi 

r.  e.  S.  14.   Repetiic  umea  inere  feftbki  ciuUi  c(&. 
iMACBYf  l^em   I.BO-        %)€•%,  et  v^  X.i.t^ 
imi.6.X.ke. 

Cca 


404         LfBRIHI.    TITVLVS    xm-       ^ 

fiindus  ecclefiBfticus,  4^)  inprimis  vero,  vendU 
fio^  donano>  permuratiOi  empbymifi^,  m)  pigno^ 
ris  confticutio,  at)  in  feudum  concellio»  3)  alii- 
que  ccntraSfnSi  quibiis  praejudiciwm  graue  cccle- 
fu5  infertur,  de  qmbqs  ticulis  agendum  in  {e* 
quencibus. 

(  '$.   in. 

SVKT  vero  Ifona  eccU/t^flica  vel  CMjmftniai 
ad  comtnunem  ru(lenranonem  ciericorum  vtl 
cnera  ibdalitii  pii  fercnda  ddtin^ta^  vtmortnfic* 
Tjorum  bofpitaliumque :  vel  fiarttcuitma  y  benc- 
fidis  vel  precbendis  certis  atcnbuca,  quse  vocan- 
tur  dotaiia  et  de  ^nenfa  capituli  vel  epifcopi,  7) 
Horum  prohibitam  alienationemT?*;^/'*^''^^  elTe 
cxittimant,  vt  nequidemadhibuis  ruUemnicacibu^ 
confuetis  alienan  queanc  ^  ne  beneficia  diminutio* 
ncm  patiantur,  nifi  praeierea  acceflerit  tonfenjfyf 
Papcs  et  tmpcratoris*  l)  Verum^quia  Ut.praccd* 
didtum^  eciam  beneBcia,  ex  iufta  cjiufa y  eptfcopi 
ac  r^/)7>tf/i  accedence  au^oritate,  diminui  pofle^ 
nihil  obflat)  quo  minus  eciam  haeceodemmo- 
do,  quo  hna  communia^  accedentibus  debicfs  re- 
quiltns,  vatide  alienari  queant.  Alioquin  haec 
tantum  vCum  profberent  m  alienationibus  bono- 
rum  montiftitoYum  et  bofpitaUum^  quae  ramen  ge- 
neraiim  praefcripta  in  quorumcunque ,  etiam  dV-* 
smarum^  alieoacionei  %)  quae  beneiiciis  inrunr. 
'♦f  ^  ,  -Ueni- 

4^)  pront  h*nc  voccm,  qoa  t,  7,  X  jS*  f. 
in  c.  5,  X*  h.t.  occurntt  ci*        •)  Lf.C.dfreb.giicn.  ntn 

w^ostr$  ^d  h.  r,  f.  aoi,  «•  tf/r>».  rif.  r  5. 
pli«T,  /3)  c.f,Jlf,Fjn6, 

ttirit ,  AY^biUs  fjftis ,  quET  (iib         *J  f*w.  J/.  ^.  t.  ^,  ir, 
annuo  ccniii  poITunE  conccdi         i)  ^,  n  b^  t.  in  tf» 


fihniqiiepontificis  lke9tiM)^^M4is  pjNStjer  ia 
tfieiuuipne  quaruincttiiqiie « xefxun .  eccleficfiiciiH 
ittfn,  opn  pnecUe  dotaliumy  defidencnr ,  Q  quam 
faifttnnem  umen  nunquam  recepic  Gefmanit, 
ttftilMis  incerpredbus:  n)  ,nec  Cbtvris  confenfom 
«mplius  pofiulir^  fabkai  imufiitura  fmanmhm 

€i$§euhm* 

*        ■  '  -      . 

$.    IV. 

VAtiDs  ei^  filienantur  hmt  iecUJu^lkm 
(i)  ez  iiK/?tf  Mi^,  h.  e.  ez  necegState^  pietgie  ec 
vtilitete  asfHttianda.  Neeejffitas  tipietas  tamea 
IKimmi  legitiQiant  rerum  lacranm  auenatipoem; 
^)  vtilitas  vero  eriam  aliarum  rerum  alienatio- 
nem,  tmximejuperfiuarumtt  inutilium.  i)  Dc 
]Uiccau&  (2)  capitularis  deliberatio  inmtuen* 
da;  %)  etquidetn  diligens^  fi  res  immobilis,  fi 
inn  de  vna  ecclefia  in  aliam  transferenda,  maxi- 
me  in  eadem  dioecefi  xxj:  diligentiar^  fi  adyS^ 
M^fr^T^WfM»  reducendai  ^)  t^o^  fecular^or' 

tiOf 


«)  addQAis  tm,  11.  b.  t. 
%.  26.  Honim  con(enfus  qao- 
9oe  infigne  adroinicnluin  ac- 
eifk  es  diplomate  ihmocbn- 
Txi  VI,  apnd  Dn.de  lvob- 
wko  t$m.  VI  ftliq.  MSCt. 
f.  i6.  et  alio  eiusdem-teno- 
ris,  t§m,  V.  p,  ^i%Jq.  vnde  li- 
qoec,  €$n/enfi»i  ppntifUii  nol« 
bm  oUm  foifle  habitam  ni- 
liooem. 

^)  c.i\.C,iuq.  1./.  11«  Q 
tkefiji.ittler. 


0  ^- $«•/?.  Ci2.fa.r-7, 

s)  r.  u  &•  /.  m  6.  ibl :  quia 
etiam  trdSdtusJeUemnis  iih* 
gens »  qm  ^  tdlibus  cencejjie^ 
nibus  perpetuis  et  dUendHe* 
nibus  rerum  ectUfiefiitdrum 
e^igitur,  nenjuit  bdbitm  in 
eddem. 

K«)  EMGBL  de  friuU^  et 
iurib.  mendft.  priu.  )i.  n.  16. 

A)  vnde  dicnntur  ad  MMr 
minMimci  venifle. 

Cc3 


V 
'^') 


406         ttBRl  Tlt     TlTVtVSXllV 

fic^  quannim  6cri  poffit,  praecauenda:  ^)  diHgeni^ 
tiffima.  in  alienanda  rffocra,  v) 

§'   v/ 

VT  eTgo^^iaJIa  alien«tionis  eatifa  conQtt 
pecede  eftj  vr  prortKollum  Rtpctcaujce  cognttio- 
nc  rice  formcturjl)  cuius  copia  emiori  daodai 
vel  ad  minimuro  ciraimfttmtimtter  in  decreto  fur 
per  alienauone  eius  cat^a  referenda.  Inrerim 
nomine  ^f r/r/f^  agenti  et  alteganti  defeSlum  anh 
jfiincumbit  probfttio,  qui  tmxnpr^fcriptwne  XL 
fimwrum  repelii  poteft,^)  modo  ^ua^ri^tmum^ 
fcftiruiioni  prafBxumj  fimul  abient 
§.    VI. 

ACCEDE11£(3)  debet  auSaritat  pralatitt 
rnpituii  (onf^nfus.  ^)  RatibabitiQ  capituti  ^  alie- 
jiationisa  folo  praelato  fa£tBe,capltuIariterfuper* 
veniensidem  pcEeftat;  §)  qua  deficienre  alienario 
jnualida  eft  <?■)  In  medtatis  coUegiif  et  prahtu* 
fU  non  fufticic  confenfus  abbatis  et  cpnuentisi  19 
ftlienacioiiem)  fed  pt^^xpvQz,  auSt^as  ejp§^^ 
mQ^Sbsiii  Cttius  inf^&miet  hgi  (ii(PCfJafuehat^^ 

bont 


fO  Q^dn]  ergo  etiam  re«^ 
Oe  probibereiat  ioiperiiites, 
m  booa  immobilji  ad  P4tr$- 
fmamm  fccl^   iraosireDt^ 

T.      FETl^Vf      ?ECX|VS   djB 

emrfi^.  hoirHm.     Qa^ 
ci^iin  quoaif  roodo  impedianti 
lie  Tnqoam  bona  ecerefiafiica 
ad  icculare  ppmxDcrdum  re* ' 
Tertantur.  reAe  etiam  impc'; 
fantff  prir<$iiiept«  ne  immo« 
bilia  ecdeGi»  acquireri;  qu^. 
aoty  Goe.eorum  rpcciali  pe^' 
misrionef  quod  im  dm§ri$z4^ 

tim  fooni^TbiulisIdlfior' 


hil^itioaadeft,  Ttio  t«mi  j^ 
trimoqialibuf  iinperatorb. 

{)   }.yfei(;.EXA    f^.  A 

».  W 
#)  r,  iU  9*  X  et  (.  S,  A.  /« 

14  6. 

«•)  Qlim  totiuf  ^lert  conleii* . 
ros.r.  52.  Cu-^.s. 

4  }r€Ut9jtwi  €$nf€4fit.    ,    ^ 

(tijia^^idn^m  j^fplmfj^i^ 
mn  tdmqudm  pr§^rti  pjfiM* 


m  REBVS  ECCLES.  ALIJBNANP.  VZL  MQN.  4Q7 

bona  fiibfimt;  r)  nifi  finrfitf  de  vno  taonafi;erio 
in  aliud  eiusdem  diGcceftos '  tlienatio  fiierit  fii* 
&M.  v)  Parirer  in  pr6tti(li)ntiiim  rerris  fine  an- 
Aoriiate.^^mi  tfrritmia.  monafieriis  qniboa- 
Oinque,  etiam  exemtis^  nulla  alieoatio  fieri  pot« 
eft ,  quia  exemtio  papaliis  ea  non  Uberat  ab  infpe* 
£tibne  territorialL  ^)  Exemtorum  praUtorum 
vmmimtmrum  inter  catholicos  diueru  eft  iratiOi 
iiire  fere  epiicopali  fruaitium  in  fiia  dioecefi,  yc 
€Mpit9ii  confenfut  et  miScritax  iDanm  idem  ope- 
recnr,  quod  efnJcdpaMi  cum  capituli'  boftfema* 
Etiam  ordihum  miiitmum  fiia  ffant  capitula^quo- 
rnm;  cum  corifenfii  a  commendatore  frt^iinciafi 
vel  an/inif  magijho  fiifcipienda  alienatio^  prOut 
ab  lioc  vel  illo  ad  illam  deueniendum. 


§•    VII. 
(4) 


MAEc  omnia  (4)  decreto  foUemni  corrobo- 
xtnda;  quo  iii^  fide  geftorum  conftet.  HocySfsr- 
gniarum  fubfcriptione  firmandum,  %)  vt  quoque 
amtfenfus  communis  cercus  fit;  quamuis  hodie^ 
pro  mott^fubfcriptio  coDeSma  cum  adpoficione 
ugiiii  capitularis  intuitu  capituli  fi^fficere  videa- 
tur.  Oenique  cum  hoc  tantum  zdifidem  geftorum ' 
pertineat,  illud  nequidem  necefTarium  eft>  fi  ali- 
vndeeuidens  tttyin  alienauone  nihil  peccatum 
fiiifle-^//) 

§.  VIIL 

t)  tkm.  2.  de  reb.  retig.        dUporitio  ia  t.  n.  X.  h.  f.» 
y)  c.  2.  X.  b.  fm,  IL  b.  t.    cui  derogaCum   ia  rit.  ert. 

f4«.  XmS.7. 

f)  J.  P.  drt.  XFIl  $.  ?•        z)  c,  i.  2,  ^.  ei  g.  XJebis^ 

'ibi:  mdla  wrdinum  religieje'  quafnm  d  fral.  e.  52.  C  la, 

rum  regula  mt  exemtienes.  f «  2.      . 
Xe<pe  actendeoda  contraria        ^^)um.ILhJ.^.^ 

Cc4 


408  LlBHl  m*   TtTVLVS  XIII- 

§  vm. 

TAKDEM  in  veoditionis  cafu  (f)  defidera* 
tur  fubbafiutio^  de  iuie  ciuiiij  <^)  non  icem  de  lo* 
t€  canmico^  quod  hic  pritnario  attendeciduro. 
H^ec  fiUemnia  aut  obleruflta  iunr  aut  non«  Pd- 
{lenon  cafu  flUenatio  eft  irnta ,  reuocationi  cum 
fru£^Lbus  a  quolibet  po^flbre  obnoxia^  per  s£lio' 
nem  populaiem.  a)  i?riori  calu  fubliftit,  nifi 
probata  tuerit  /rf/fo,  quo  fafio,  reftituitur  in  in- 
legrum,  (3)  Vix  ergo  quisquam  (ecurus  eft,  qui 
rem  ecclefiafticam  acquiritab  eccleiiaf  vt  abeius* 
modi  contra£libus  tanquam  a  re  peftifera  cauen- 
dum  tS^^  moneant  interpretts. 


5.    IX. 

Hoe  modo  bona  valide  alicnata  vel  pri£& 
iitm  recinenc  qualitatem)  fi  in  aliam  ecclefiam  fa*^. 
&  alienatio:  vel  in  commercium  (eculare  traoa* 
€unt,  quo  (a^o  oneribtia  confiietis  fiibiiduntury 
et  immunitatem  priftinam  amittunt    Vocant  ta- 
lem  mmationem  bonorum  fecuiarifatimem  vo- 
hfitafiani.    Huic  opponitur  inuoluntaria  ^  qutt 
fitnegle£lo  cleri  confenfii,  auAoritate  reiptd>fi* 
ca?,  in  bonis,  vfibus,  poftea  reprobatis^  delanadSy^ 
ad  vfiis  aque  pios  7)  vel  publicosy  fuadenre  vtili* 
tate  vel  necejffkate  communi.  c)    Hanc  prote-^ 
fiantes  defendunt  >  pofiquam ,  ficris  in  ofielii» 
"  re^ 

0}  duib.  bte  im  femSim  cx  ntioQe  /.  16«  ie  vfi^  e^ 

C.  de  SS.eecUf.  pfufr.  et  reJJeg. 
m)  €.6.X.b.e^  i)  vid.MATaiTiftdc/^ 

/i)c.n.\,b.t.  nUarifti. 
y)  qnoi  nprto  fuadcnjnm 


si 


SE  RBBVSBCCLES.  ASIENAND.  VEL  KON.  ^O^ 

reftituris,  appaniiti  bona  plmimu  vfihs  fiipif^ 
fiitiofifj  ftcris  fuis  aduer&nribus,  efle  applicacai 
,  meliores  in  vfus  conuertenda,  ^quorum  fla« 
tuf  hodie  ex  anno  Jecretario^ftimmr.  Atque 
ita  hflcc  immutatio  in  pofterum  pemtus  ptofcnf 
pa  eft»  pacis  caula. 


TIT-     XIV. 

DE    PRECARIIS. 

8  T  N  O  P  8  1  8. 

Pncdfiif  quidf  earum  iU'  neeeffkm  ienfenfum  'eepihUi 

firimen  d  precdrie  fimpli'  dejiderdnf.  111.    DdU  dd  /»- 

ci.  I    Ontinentneyotiume$n-  ftar  eleem[yna  indigeniihut 

Xtnfudle  et  cum  confenfu  cMpi-  conceffa,  IV.    Ohldta  fdUi" 

9uU  ionceduntur.  11.      Sunt  rdhiliores  ^  ef  freqmntioris^ 

^lddiavelibUta.    Hanon  Hdrum  iXimpU.  y. 

§.     I. 

D£  aUenationibus  quae  di^  funt^  fpeciatim 
\n  fei/uentibus  titulif  (iil)  applicantur  ad 
quoslibet  contraclus  pralatorum  j  qui  no- 
mine  ecc/efia  ineuntur ,  vt  lecundum  illa  de  vali- 
ditate  eorum  atque  vi  obligandi  iudicium  inter* 
poni  debeat.  Huc  pertinet  concfssio  prb* 
CARiARVM,  quae  erat  contraSluSy  ^uo  redituf 
honorum  certorum  ecclefiafticorum  a  praiato  cum 
confevfu  capituli  cuidam  ad  preces  ex  caufa  pro^ 
habili  ad  vitam  praftantur.  Quocirca  pro  vo- 
luntate  concedentium  non  reuocatur,  fed  tan* 
tum  eorum  morte^  quibus  prseftantur  redi- 

Cc  5  cus. 


TITVLVf  XIV. 


*  tus;  0      Id  hoc  difftn  ft  prtcario  cnfmmmiy  quo 

VKoaum  quid  alicui  indefinite  et  ad  hencpUcitim 
concedirurj  quamdiu  patitur^qui  conceliir  SoU  j 
vtrur  euAm  obiiu  eius,  cuicoacellum»  vel  eliaffl  < 
€QUCcd^ntis.l)  I 

C0NCES510  hcec  conft&t  ronfen/u  mutuo^   , 
et  concedentis  *  et  eius » cui  conceditur,  adeoque   I 
'  confenfuale  negotium  eft,  quod  varia  prieter^are-,  \ 
cipir  paiia,  v.c.  praertanonemcenfus:  vtdequin- 
quen^io  inquinquenniumrenouetur:  if)  vt  poft 
niortem  res  precariarum  titulo  conceffa  reuerra* 
nic  ad  ecclefiam  cum  altero  tanto.d^    Sederitm 
in  his  capituH  confenfus  neceflarius  niit,  oi>  pras» 
judicium  ecclefi^ ,  quod  concurrere  pocenu^i ) 

§•    IIL 

ERANT  autem  precarice  vAdat^  vel  Mih 
ta.  ^  Illae  ex  patrimonio  ecciefiae  praftaka^itur^ 
pecenti  ad  vitac  curriculum ,  cum  capituii  rra- 
Jenfu:  hae  in  bonis  propriis  immobiiibuSj  eccle-. 
4s  vei  monafteriis  oblatis  vei  donatis^  referuft* 

baatur» 


%)€.f.X.b.t. 

{)  Q^ia  morte  Vilnmdi 
€imetieniU  definit,  Inde  p»- 
Um  eft  in  c.  f.  X  b.  i.  verfaa 
hcc:  n$n  etUm  comedentis 
deprauau  et  erroil;:a  eflTey  ne- 
ciefljirio  atiirm^ciue  legeoda 
hoo  modo:  fed  etUm  c$me* 
demi»  vel  iu:  nn 
eemeJemu. 

O  <•  1.  X.  b.  t. 


^)t.i4i5*CJeSS:eir 
elef 
i)  Vid.  diploma  de  anoo 

862.    apud.    AVB.   MtKAXVM 

t$m.  l  in  mtit,  eccL  Belg.  c.  1%. 
p.  645.  nouif.  edit.  ibl:  ben^* 
rsbiiis  tud  petiti»  etfrmntm 
mftrerum  decremt  benemkm^ 
tU-^et  bmufraftdridm  m* 
biscenfcribi  iujfimm.  ^'Ddtm 
frajlarid.  etc. 


v 


SB  PltECAAIIS^ 


41^ 


bHitttri  h.  e.  qnae  hac  condidone  edclefiisdoni^ 
baQnir  vei  tradebancur,  vi  ea  iure  precariaruin 
donacori  rurfus  per  traJitimum  treuis  .mamir 
conferrencur  ab  ecdefia  ad  vitae  cempus,  x)  quae 
capituli  confenrum  non  necefifario  defiderabanc^ 
quod  in  ecdefiae  commodum  vergerenL 

§.    IV. 

.  Di^f^^^riiriie  concedebantur,vcpIurimum 
laicis  inJijgentibus  ^  ec  fic  iure  eleemofyna yquod 
bona  ecclefiaftica  eflfenc  patrimonium  pauperum^ 
vnde  indigentibus  fiiccurrendum  efiec.  Ira  eun*. 
dem,  qfxem  penjiones^  laicisex  his  bonis  aflignacae 
•  td  inftanciam  principum,  finem  habebanr.  Sikie 
probabiii  caufa  QonQ^ffx  jxtitx  eranc,  ec  reuoca- 
ri  poceranc.  K) 

1    V. 

Otlata  maiorem  fauorem  habuerunc,  ac^ 
tentioribus  etiam)  haud  indigencibus,  concedi 
pocuerunc^  nec  eleemofynam  confticuerunc,  ied 
nagis  beneficium  ecclejice  datum.  fi)      A  parce 

con- 


s)  vid.  diplomji  apud  mi« 
ILABVM  cit.  L  SiciiticDiin  m 
ftnUwm  ccclefiis  ofierebantor, 
ita  ctiaiD  hac  conditionc,  vt 
iutt  frturUnm  ad  vit^tcm- 
pos  retinercntur,  offerri  pot- 
crant.  Qnandoque  monafle- 
ria  quxdam  bonapropria  ad- 
iongebant:  v.  di^-loma  apud 
ilL  Dn.  de  lvdewiq  tm. 
VI  rciiii,AtSa.f.6v^. 


^)£xcmp]aiD  bnini  gene* 
ris  frecaridrHm  infigne  habet 
FuoDOAEDvs  Itb.  IL  hift§r^ 
Rem.  c.  I.  inqoiens:  Hmu$ 
temporibHS  SfMuegettaregsns 
Remenfi  eccie/ia  terttM  par" 
tem  VillM  Virifidti  ftrtefta- 
menti  fdginsm  deltgdjfe  refe^ 
ritur^  qudm  fortemviUa  iffi 
qmque  frajkl  TheuiecbiUi 
frafdta  regina  fiUa  yjkfrt^ 
Sudrie,  riA  tABCAftiAM, 


412 


tlBRIlh.  TITVLVS  XV, 


conccdentis  pt^ftaridt  di&e;  v)  a  parte  perenrij 
\ero  yprecariay  ^)  ec  fic  dupUci  formula  epUloUc 
optis  nJit,  tltera^  qut  peutum :  alcera^  qua  pr^lti^ 
lum  peteah  bcncBdmn. 


TIT*  XV. 

DE    COMMODATO* 


fTKOPStS; 


^ 


£ccli/U  f^tfjlj  rr  fcrfind. 
fnctdlu,  unttdherct  et  tx 
fm  corttrdcii*  Mc^uircrc  et  *4- 
Jii^Ari,  1.  l^Qmcn  ex  mutu$ 
^H4»^«  eccie/ujitcum  duen* 
immf  IL  N^ngmdethyf^ 
ihecd  tdchd  dHt  dlid  prar^gd^ 
tiud  de  iure  cpmmuni.  Itl. 
Dep/mris  ex  nmimbuseali* 
jm  iMiis.  IV.    Qud  rdiiene 


fdfue  enkjut  turit  ceneeffii,  itd 
JuntdXdit  vtpeiji  eius  •bttum^ 
ubsqtsi  vUi  prdiudicie^  fiiui 
dh  id  we(firMtd/iUffett  dd  di- 
tiitsem  Remenfis  nundretur 
tcilifi^.  Alia  notabilif  (peciei 
efi  in  diplomate  de  an.  1035. 

afmd      MBICBBLBSCKIVM    tim. 

litiftir.  Frifmg.  ddcit^  dn.  p. 
ai9/ybi  dv  m  e  a  d  i  L  Impe- 
ritoris  vxor  epKbopo  Frirm- 
g^  bona  qo2daintradidit,re- 
fenuita  Gbi  vdifffa^hi  ad  vitam» 
hac  lege,  vt  poft  deceflura  (a* 
om  lege  frecdrid  ad  ecdefiaa 
teiblgioBua  feoerteretur» 


as  iiienum  tx  mutui  antrd* 
Bum  tbHj^et  tciUfidm  f  quid 
/«  mcdiais  mm?   V,      fVrw 

^tf,  qud  rdn«ne  d  crtditm  pre* 
hdntidi*  yi,     SkccHrrituf  fiis 

fiddlitJis »  ^re  dliem  depdnpe^ 
rdtis i  Vdrin  modit,  t^lj,  Ob* 

ferttdtienes  qudddm  de  am* 
meddii  aekjidftiie.  VUL 

f)  Haios   (brmnlam  habet 

MABCVLFdVf    liL   U.    C,   5. 

repetitam  a  cointio  tettSm 
II  dnndl.  Frducer.  dd  dta^ 
564.11.43. 

t)  Huius  formnlam  pari- 
terdftit  M  ABCVLrHvtiJ.  IL 
c.  40.  itidem  a  cointio  ik.  * 
/Ireguftatam,  Vtraque  fomm*  - 
la  fncdridT  ehldtds  ooocemit^ ' 
olim  firequcntiores «  ecclefiii' 
maxime  proficuas*  NihilON 
nHnuf  tamen  etiam  in  pbfte^' 
rioriadeAdaQrola:  ium  Mk*. 
fen/ufirdtrum  neftnrum^^ad 
fecnritatcmu 


]>£    COMMQ0ATO.  4I| 

•  .  §•    L 

Sicuci  in  alienatimihus  reram  .ecclefiafiiGarntn 
Ad^Aexzvxx  conjenfus  capituiiy  vc  iDtuit^  tc* 
clefia  rubfifiant;  ica  quoties  excontra^  epi- 
fcopi  aliusue  c\^x\Q\obltganda  eft  eccleiia)  id  ali« 
cer  fieri  nequit,  quam  confenriente  capitulo ,  ex^ 
prejfe  vei  prajumtiucy  quod  cum  epifcopo  reprse* 
fentat  ecclefiam.  o)  Harc  enim  cum  vniuerfita* 
/em  conftituaty  ienperfimam  moraiem,  conmhe^ 
re  quoque,  et  ex  fiio  contra  Au  fimpliciter  obliga- 
ri  arque  acquirere  poteft.  Non  omne  fa£him  c/r- 
ricefum  tamen  cenfetur  fa£lum  ecclefiay  titcat 
siieisum  ciericorum  eft  debitum  ecclefia^  qusfis^ 
dulo  diftinguenda^  et  praecipue  in  mutuo  ecclefia^^ 
fiico  attendenda. 

$.    II. 

viDELicKT  circa  nomina  ecclejiaftica ^  cx 
mutuo  a£liue  et  pafliue  contra£laf  ratio  contra* 
hentium  habenda.  Nomen  ecclefie  affiuum  illud 
dicendum,  quodab  illiS)  qui  eam  reprsefentant^ 
eft  contraQum ,  veluti  ab  abbace  et  conuenru : 
ab  epifcopo  et  capiculo,  vel  in  minoribus  et  pa^ 
rochiaiHms  ecQkiiis^hnSy  qui  earum  patrimonii 
curam  habent,  accedence  confenfu  eorum,  qui 
eas  reprsefentant.  Hi  vel  coliegium  ex  ip(b  cce* 
tu  quandoque  conftituunt,  vt  apud  proceftantes: 
vei  ex  patronoy  clericis  it)  et  fupertorcy  iis  pnc- 
pofitOi  conftant  pro  diuerfis  fingularum  ecclefia* 

rum 

o)  fiipra  lih.  Ilt  tiu  to.    ttilefid  de  iure  canonico  con* 
{•  6.  p,  ^v6.  fiftere  dicitufy  vt  horam  tm^ 

w)  in  Qoibus  potifluQam  fffifus  lemper  iieceflaritti  lit. 


/ 


I 


^  rum  formulh  feu  inftituth,     S\  folus  adminifhr^i  j 
tor  pecuniam  eccidiaftictim  elocar,  \A  fuo  pertc^*  , 
h  facir ,  quamuis  imerim  €tcUfim  acquirat  obliga- 
ttonem » inimm  eius  coatraitani  ^  li  eaxu  agaoice^  i 
tc  velit.  r^B 

j.  ni  I 

His  nominthus  ecchfwfticis^  quod  mitm-^  ] 
ura^  nulla  tributa  eft  bypotbcca  tacita  aut  pric^ 
ritas:  nam  argumentum,  quod  ^priuttegio  ftfci 
trahitur,  g)  minime  ftringit-  ^)  Palfim  tamea 
jlla  praerogariuam  in  concurfu  creditorum  acce- 
perunrper  oriiinationes  prouinciaUs^r)  quod  ta- 
men  merito  de  nominibus  abecclefia  ipfa  conrra- 
€ds  accipiendum ,  non  de  his,  quae  per  cejgknm 
tliunde  acquifiuic.  t;) 

§.    IV. 

EQViDiM  ius  canonicum  reprobauit  vfih 
taSi  vt  eas  ecclefia  petere  nequeat  hociure>be» 
9e  tamen  ex  hgibus  imperii^  quibus  vtuntur 
ecclefiae  proteftwces  fine  vlla  formidine.  His 
debentur  vfiirae  etiam  ex  mara^  que  fine  ia« 
terpellationei  ipfo  iure^  contrahitur,  (p)  noit 

vcro 


».'25. 

r)  obTeroante  xlockio 
fm.  IL  cmf.  40.  ».  116.  fq. 
ooof.  t9m.  lLti$.  di  dip0fit§ 

r)  In  e§nfiimt.  Ppmtrdn. 
Jiisnmii^^.von  &tr4)etM 
64)ulOen  prxfeitiir  coclefia 
dodbui  cc  hjrpochedi  omni- 


bof.  AUomm  looonmi  qMN 
ret  retoli  cit.l.  {.34. 

v)  Hsc  dedjritio  dUerte 
additur  in  iit.  PpmnrM.  tm^ 
/litui.f  cuius  ratio  eft,  9001I 
non  pluf  transfertur  in  ceN 
fionariumi  qoam  cedeos  ha« 
bait. 

f) /.46.1.4.  Circp^ 
rr  ilir. 


r  BB  COMMOPATO.  ^ 

0  vjitra  aherum  tantum.  x)  Vnde  liquet,  ob 
lileffia,  illis  indulca,  in  quibusdam  locis  mul«' 
i  rererre,  vrrum  nomen  ecclefiafiicimi  w  de^ 
vel  47i^xr^atorirpriuacum  dlcendunu 

^  FERGO  ad  ^/  aliemtm  ecclefiarum,  quod 
alicer  obligac  ecclefiam,  quam  fi  vel  ro0« 
%s  eius  expreflfus  vel  verfio  doeeatuTy  ^)  vn« 
wajumtus  cmfenfiis  elicicur.  Solius  epiicopi 
adminiftlaroris  aes  alienum  non  eft  oes  alie* 
lecdefiae,  licet  nomine  ecclefia  cohcra£hwi: 
ergo  a  fiicceflbre  in  oflicio  non  foluenduihi 
probata  fiiit  verfio ,  quo  cafii  demum  fiicces« 
ad  iliud  foluendum  obftringicur»  «)  nomi* 
cclefia.  In  collegiis  mediatis  praelati  ec  con* 
tus  conienfiis  non  fiiflicit  ad  obligandum  mo* 
erium,  nifi  diacefani^  vel  domini  territorii 
oris  proteftantium  auftoritas  quoque  adbibi« 
aeque  vc  in  alienatione  iuris  eft,  nifi  rurfiis 
%o  probata  fuerit.  Denique  in  plerisque  ec- 
lis  prot/eftantiumad  ohligandam  ecclefiam  con* 
iis  confiftorii  vel  magiftratus  loci  prsterea 
tulatuir ,  0)  quod  tamen,  verfioneprt^atay  fii- 
lacuum  eft. 


$.VI. 

•  vt  docQi  t9m.  II.  tit.  di  A)  Vtroinque  tam  quoad 

!f.  39-.  m^ndfleridi  tufn  quoadm/f- 

yt  Tupra  b.  Uhr.  $it,  X.  fids  pdrHbidUs  ratis  prouide 

>.  ^95.  iam  dixi.  prouiram  in  9rdin.  ALigd,  f§» 

Npm  i20.r.6.  $•].  /rr.r.49.{.a3. 
c.i.X.def9b$t. 


XIBRttTf,   TtTVLVS  XV, 

$•  VI. 
VEBSioNis  probatio  fufdpienda  t  0re^ 
re^  er  ad  duo  porrigendft :  ^i)  pecuniam  num^ 
ratam  ^ff;^  immm  monafieru  vcl  tceUfif^s:  (2)111 
cam  rem  a  collegio  verfam  fuiflj,  cuiusrei  grftris 
muauim  «cceprum,  Inde  vero  fitj  vt  crcdirori 
peY  indir€Buin^x^\>^\\o  numerationis  nmtfnGrum 
incumb&c,  quia  dbsque  ea  non  poceft  verfionem 
docere,  7}  Superhac  vero  iuramentum  deferri 
pofle  pio  fodalirio^  non  dubitatur,  quippe  quod 
CX  antiquif  ratiombuTti  rcgiftrir  fuis,  in  quam 
rem  otim  pecunia  mutuo  accepca,  ootum  htbere 
poteft 


§.  VIL 
p  11  s  fodalitiis ,  aere  alieno  oppreflis ,  (ucciirj 
timr  (a)  remiffhnt  v/uraruwy  vel  in  totum  vd 
pro  parte ,  ne  in  futurum  currant  h)  t  (b)  Jatfm* 
tnjolutum^  f)  quod  beneficium  aliis  debicoribai 
Auoque  non  denegandum .  ^)  vt  tamen  credirori 
eleAio  in  debito  ecciefiaftico  non  tribuatur^  ia 
qoo  ab  aliis  debitohbus  dittat  v\).  (c)  Omnibus 
bonis  fpoliari  nequeunt,quodalioquininterireiit| 
^us  potius  conferuanda» 

$.  viir. 

PERGO  ad  commoJatum^  quod  locute  ooii 

habet 

• 

v)  Vfxt&t  cenret  xmobl        t)  dutb.  hn  im  p$lrrtSm 

if  priml.  monffl.  priu,  44«  in  C.  de  S$.  eccleft 
f.tt  njnvunfEUASii.lib*!!,        %)percit.4mb.    ,^ 
imr.  ecclef.  e.  15.  5.  rj.  atqne        <)  Nm. 4.  e.  j. R.l.dtdum^ 

hbc  modo  iotelligenda »  quae  1654.  $.172. 
dl«i  t0m.  II.  4d  tttjq.  f  45.       ,)  lenk  120.  r,  6.  $.  t^imf^ 
inf.     '             ■ 


OB     GOMMODATO.  417 

hftbet  (i)  in  pallio  &).  ( 2)  In  aliis  rebus  (acrifl 
locum  yiueiuc  >  modo  fiac  au£loricace  dioecerani, 
vei  in  ecclefiis  prorcftancium  conliHorii.  ( ^) 
Dari  eciam  commodatum  perfonarum  incuicu  ope* 
rarum  (uarum,  nocum.  h)  C^i4ni  erf^o  eriam 
epUcopu/^i  alius  (upefior  cleiicum  alii  ecclA;liae 
adcernftfttempuscommodarepofTec?»)  quico^  ^ 
vocari  nequic>  niii  poft  viiim  explecuo).  a) 


tit.  XVL 
DE      DEPOSITO* 


8  Y  K  0  P  S   t  8« 

Tr\ep^J^um  dpu/i  miniftrum  timlms  tmtdiis  tmpttHtut 
•*-^  €€ciijia  nonjlrinutt  eale»  ddid  redilemium  t  De  oM 
JUm^ftdiUum  tAntumi  qHitiH'    fide  tn  def^%$§ grdjldniid,  IL 

E<  adduAis  fundamenris  Hqtiec*  ex  ^epo/tta 
petufiia^  minittro  eccleda  vel  alii  prapfaco 
daca,  non  obliaari  ecclefiam  vel  monnlte- 
rium,  in  cuius  vcilitarem  haud  verfa  eft^  fed 
fedUringendum   depolicakrium   ad  eam  reddcn* 

dam. 

i)  c. 2w  X.  de  v/U  et  ducl^r.  ibHA  ad.^iui  tom   K  Uh.  V. 

fdU.  tit,  3  .  S  vit, 

*)  MvLLKiL  ad  S:ruu.  lf,t,         A    c.rnjnf,  b.t  \*^\  :cum 

6.  4.  /ri  /8)  non  aeciii  nus  heneficie  •f^f'^ 

%)   Exemplain  de  ivsto  tedt  y  Jcd  datnudri. 


(Babm.InJi.IuT.Can.) 


Dd 


418  LIBRI  m.  TITVLVS  X\^.  DE  DEPOSITOJ 

dBm.  fi)  Qtfodii  clericus  depofitarius  rem  de^ 
pofitam  flnimo  auferendi  occiilrauir,  ebaliunde 
arportauit ,  furtum  commtttit ,  adeoque  etiam  per 
duriores  carceres  et  vincula  a  iudice  fuo  con* 
ftnngl  poceft  ad  depoOtum  reddendum.  v)  Kec 
dubium,  quin  WBmtortura  fubiici  qpeat  pro  in- 
dicando  loco^  quo  depofitum  abfcondj^r.  ^) 

$.    II.  ..      . 

ccTSR  A,  quoe  h.t.o)  traduntur^  iiins  com- 
immis  funt,  hic  atieim,  velud  fuoJ  bona  fiJ^s 
dlfejfe  pf^fumatuT^  fi  depojitarius ^  rebus  fuii  fat- 
vis  exiftentibus  ^  depojitas  amiferit ;  necentm  fal- 
va  fide  minorem  is,  quam  fuis  rebus  dili^entiara 
prae{tabir,  '^r)  modo  depoUcas  cum  propriis  ferua- 
rc  potuifleu  ^^ 


xrr* 


5)  Eqiiidem  cx  dt^  t^  T, 
hoc  coUigi  non  pofTc  certtam 
cO,  cum  vcrbi :  vt  iUnm  ini* 
quum  fnb  qua^ftitnihm  &d  r4- 
hfiTutn  fcnjmtf  dunuxat  dc- 
fjgncat    rigorofuia    cxarnen 


cum  furc  inflitiiefidDin^  n 
docui  nm,  K  tit,  dt  pcm, 
g.  ic5.  lnt|rLm  jiliuncfe  ap- 
plicationcm  tortur£  <]uoaJ 
clericos  alTcri  poflc^  cit*L 
dixi. 


A    ir 


A^  <m  ^ 


49 


TIT.     XVIL 


EMTIONE  ET  VENDITIONE. 


SYNOPSIt. 


dkerndtiue  firtMnJmf  tL 
A  ^eredtutd  exrlufi  eieriri  e$ 
mtndcf^i»  Ojidu^  ^pifi^pi* 
n$m  cired  ne^§ruti§nis  mer» 
CJtt^rum,  et  fufpeadS  vendU 
tienet  ae  vfunurid  frduitdte^ 


Mifer  dh  eeclefid  ven- 
'^  repeti.fpj/unt^  ne 
reddttf^  pretio,  nifi 
robetur.  I.  Eccfefid 
\ff§  quddriennioy  U- 
pltrd  dimidium  pre'4^ 
•    AnfrMje  libellus 

§  I. 

RSVS,  quod  de  alienandis  fehus  ecelefidt 
diduin,  praecipue  retl*rendum  ad  venditi(h 
nem  barum  revum  -n^n)  Hoc  nef(ledtO| 
ransfertur  dominium  in  emrorem ,  fed  res 
lari  porefta  quouis  pofleflbre,  ne  quid-m 
o  pretio,  nifi  verfio  pretii  iti  rem  ecdelide 
anafterii  probaca  iit.  ^) 
§.  II. 
M  valide  venditio  fafta, fed  ecdefia  in  pre- 
fa,  non  te^ierur  allegare  laefionem  vlcra  di- 
m ,  (ed  Yeftttuttonem  in  integYum  ex  iafioue 
i  petere  poteft  inrra  quadrienn<um.  Hoc 
)iit,  lafionem  vltra  dmvdium  o- )  proba- 
bei,  aeque  vt  alii  vendirores  vel  emtores 
Non  camen  pr^cife  aiternatiue  hoc  cafa 


C.2.  8.  X  deeleci,  e,  i. 
i/i,  quafiunr  a  prai. 
3nf.  /.io.  /.14.  /•i6,  C. 


de  frad,  et  dliis  reh.  winer» 
r )  /.  2.  C.  iie  refcmd^  vendit* 
r.3.  et  6.  X.it,t. 


Dd  2 


420  tlB.  in.  TiT*  xvn*  DE  EMTIONE  ET  VEN».  j 

ftgit,  ffo')  cum  njhijlpo  vtndithnis  tantum  in  «^ 

iigattone  fit,  cx  qua  agitur ;  ia/mix  autem  rati» 

^  tAfacultatem  er  beneficium  rci  pertincat,  t)  qtio 

ipfe^  Hveliti  vtipotelt 

EST  autem  venditio  duplex:  ttconomiar  fi 
Wgotiatoria.  llla  ecclefus  et  clcricis  permifli; 
Don  aeque  haec  v)  Olim  tantum  id  negotii  el>i* 
fcQpis  datum,  vt  curarent,  ne  mercatorcs  mo- 
dummercandi  sxcederent,  $)  id  quod  exdelc» 
gata  poteftate  imperatorum  exercuerunL  Sed 
ctiam  poftea  iurixaiSttonem  fuam  extenderunt  ad 
vendiriones  laicorum  fub  pafto  de  retrouenden- 
dOj  fi  fub  illis  vfuraria  prauitas  occukata  eft> 
quod  inde  cognofcitur,  fi  Ca)  mutuum  a  vendico* 
re  abinitio  defideratum:  (b)  fi  i$  vix  diniidiuai 
iufti  pretii  accepit,  x) 


^9)  mo  fenfentia  prscife 
altcrnatme  fcrcncb ,  ccu  ccD'- 
fiijt  pontifcx  in  i.  rt.  X,  h»  r 

t)  Id  noD  obrertiauit  pOD-* 
tiFci  in  r«  3,  X.  b.  t.  vtr«men- 
tiam»  in  ^M^  AhtmAtifta  omis^ 
£1,  luri  contr4riani  credidcnt 
rt  in  f,  6.  X^  b,  tt  rdem  rcpc- 
tlcrir.  5cd  contrarium  caici 
um.ILkt.  l^-^.fqq^ 

i^)  f-  6,  A\  nedmct  vflm§n^ 
Jiculdr*  fteg9t*Jt  immifi* 


fl>)  A  !,  C.  (J^  fp//f ,  ^wt  *J 
quod  9U01JUC  rcrpicit  f*  i>  A^  j 
/.  r,  vbi  pcr  pt%hyter^i  it»'  , 
tclli^cndi  rpijl^pi^  ^ut  oljtn 
ctiam  hac  gaudcbatit  ^ppell^ 
tione ,  vt  fe£tc  c  i  n  0  t^  i  v  5  W 
^^  f .  obfeniat. 

;c)  C.  S^  ^.  i.  '.  d«  cuius  fi»- 
bria  jpplicationc  *d  Gcrma** 
nii  fora,  in  quibut  vfurz  to-^ 
Jcrantur,  dtxi  t^m*  K  tSt^i^ 


-  e 


r 


,   TiT.  xvni»  '^ 

SXX)CATO  ET  CONbVCTO; 

8  TN  6  P,8  I  S. 

i$  frsiknm  eceiiJSfi-^  ms  eedf/lkmm  Aem  vHl^ 

itnm  ferpetm  >el  dd  eesfikujkhmmmenf/h^  WL 

ttwtpm  freUHiM.    L  Cemdmere  qmqMefnMemm 

H  im  fffiM  eniJUm  ebriei,§mkemmeti4dU$frS' 

ViemiemSfWyidimtt»  dUJkMMdt  miskemieet' 

vimfi6t4.  Ili  •  Fre-  mm.  IK  ..  Otfirmamet  ii 

^ff^^»  9hmtie*  ^mffyteiffi  eteiefiefiieih  K  '\ 

§.    1. 

voly  deprohibita  ttlienatione^rerum  eitle- 
figfticarum  dx&xm^  pertinet  fiio  modo  et- 
iam  ad  locationem  et  empbjteufin.  Prohi* 
r  enim  clerici  in  perpetuum  locare  gcedia 
iaflica,  iibi  in  beneficium  data»  \//)  Idem 
lum  de  locauone  ad  iongiuf  tempus^  veluti 
triennium:  o))  in  terris  proteftantium  ple- 
\  vitra  fexennium  vel  nouennium.  Quid? 
fuccelTor  in  officio  ecclefiaftico  ex  locatio- 
tdunrum  dotalium  et  decimarum  anteceflbris 
ligetur,  quippe  qui  in  obiigationem  deftln- 
iid  fuccedit;  nifi  fiib  nomine  ecelefia  ab  hiSi 
ain  reprasientant,  locatio  fa^  ») 

$.    II 

EaxiNET  vero  hoc  ad  fimplicem  rerum 
iafticarum  lccationem.     JDantur  pra^terea 

iure 

•  9«  X.  ie,  reh.  ecdtf^        «)  Ergo  nec  pneppGtas  ex 
tlneH.  locatione  fni  anccccilbrif  ob* 

pn^extrm.  tmm.  tsi.    lieatar. 

Dd3 


4M        LIBRI   ITL  TITVLVS  XVIIL 

iure  Gtrmanico  Gngu^&res  locationum  fpecieSy 
prcM)rtis  luts  iunbar^  conHanres,  qu&lis  etiam  eft 
^wvtiths  V  iifr/tttonix  ^  \u  qna  (ub  cerio  cenfo 
villicarionis  bona  ;>;rf(f^;;;f(f  elocanrur»  nec  Ule^ 
r  fi  <;erris  cAli0u&,  reJii^nuthfjem^^Xcxfmf/ionem 
ViUict  aOm  TMt  3)  bnimuero  hic  contractus» 
in  rebus  ccdipx  vel  mmtificriorum  ^  vix  alkcf 
Jocum  muenu ,  qtum  fi  res  ab  annquo  iuYc  vil* 
iiCiittmiT  concedi  loUife,  7)  vel  cunEraclus  ff*» 
flr/fftf  ^cci^fi^^  udh;buis  requtfiris  (upra  relflfis, 
inicus  fueru^  quia  ^d  pcrpetvam  iocafi^^uem  ver- 
gu.  Huc  fuo  morto  peninuifle  vidcrur  duttQ  ^i 
prmam^  qua?  pallini  in  iure  canomco  meuu^ 
rarur.  f)  :    .  ^*^  -;  ' 

PRACTEREA  flUud  quoque  z^  locart  pr^ 

^  iin  evcicfitiflica :  et  aliud  iocare  eccUfias.     Poftfr 

rius  interdiftum ,  id  quod  de  nbucntimtbus  tcde*  I 

V  Hufiicif  mielligendum,  ^)  veluti  ex  obiattwibus  \ 

alus* 

Ijt*  ffnert  frt  hdc  rtl  iUafir- 
fHJL:  pfo  fdJfm  firmd  tenfte^ 
per  i}u4m  tfrrds  prtus  ttnert 
4''nfs*tHerf*nt ^  <)uce  addu^ar^ 
FSNWETTO  in  tf^  An^dc** 
tio^  cuj  tttu^uc:  Tdr§thUtdJ^ 
fiifuitttSj  ibiquc  in  fubtfdo 
^tolftr ^vooc'.  4d Jtrmdm  iisrt, 
^i^t  umcn  fimpticitrrqudm* 
yrh  IncattmieTTi  hac  fornittU 
il^fignarii  ronltat  fx  c^  6^  £ 
lie  r/f r.  vei  monfcb* 

{)€6.ttf  (ler,  vti  tmm^fi^ 
cul,  neg^t,  vndc  lN|act«  m#4^f^ 
r  A«i  hat  oUiii  ab*  ccckGif  < 


^)  (!e  qti  i^ti*  a^it  n  <  t  t  v^- 
TI  dt iur.vtliu^r  c  yiil. 

y)  c.  rn.  fxtrgu,  cmm  dt 
ftb  tctlff.  dtitn. 

*)  c  3,  X-  ^,  '  t  7-  Wf  wrr 
fdtr^n.  c,  34.  ^^  ^rW^  cont 
$ttn  ILh,  /,  f,  4.  firmdm 
cntm  antrijnicus  dixcrruat 
Tiritum  vcl  pr^jldti^ntm  dtt^ 
jvtfrf'»  aul4>i;7#n^n'4i«t  in  cto- 
cjndi»  pra:diis  domino  rLo< 
canti  rcfcruaiam^^  sque  vt  iq 
§§ntr4^H  viUicdtienit  reTcr- 
vantur  jenfitnes,  bit  ^i^tti 
3inf<|in/riiiifrifr«pr2ll  ri  fo- 
Uuu    Vode  aDCijus  fiMrmii*    diuidis. 


DEXOCATO  ST  qONBYC^^O.      ^S% 


le  km^Muf,  miniena  eoclefifle  pneOifi  fin 
:  Hoi;  incuitu  quoque  inter^iAnin  pr8Bfapii% 
finy  vel  in  ikrisdi&imt  eeckJU^u  msh 
5  fnmnmo  cenfu  docare^  n)  qnimnit  yvo» 
\hk  t£Runere  oon  prohibeantnri  ^'i<Hbih 
1:  pen£ipBe.  congnifu.d) 

§•  rv. 

aiiicis  quoque  interdiflun  ^  hona fis 
i^conducere  tam  iure  ciuili^  i)  quam  ^«m- 
O  Enim  vero  ( i)  dedmas^  a  monafteciis 
us,  parochiales  presbyreri  K)  conducere 
rohioentur,  quod  or^rioetenua  deridi  a^ 
e:  ^a)  nec  monachis  imerdifhim  eft,  pre* 
ftica  conducere.  fi)  Denique  (3)  dericus 
lens  parri  conduAori  in  conduftione  non 
te  repellendus,  fed  obligaturad  condu£Uo- 
ontinuandam,  nifi  au^loritate  epifcopali  ah 
retur.  v) 

5.   V. 

lARi  quoque  bona  ecclejGaftica  in  empby* 
nequeunr,  ^)  nifi  ab  antiquo  in  emphy teu* 

iia 

.Xnefral.  vimfim  tosbRendita  oonsalizio 

»rr»/.  relatus, 
e  qixa  (upra  b.  libr^        /»)  c.%.  X.  Je  dedms ,  ft 

i6«p«)53«  ^^^UD^  tjinenj  qaatenus  €$ndu&$rei 

•tt  f»)  ^  A  ^unt,  nalla   immanitate    re- 

fpeau  deffWitnMi  gaudeaht. 
1«.  D.  80.  c.  1.  X.  nt        ,)  qnaflBui*  hoc  cafu  loc«« 

tl  m$H.fecHU  atg»t.  »„5  ^^  \atenSt  teneator. 
le  quibttf  Tiiioe  agitur        ()  c.  \,  X.  ii  rtb,  itcl.  ^lieth 

Lb.t.  niategetttX'  *el  nta, 

Dd4 


% 


424  LIBKI  lil.   TITVI-VS  TCTjt, 

{in  dtri  fo^ua  fuerint ,  quoe  fld  ecclertftm  reuer& 
flhift  a  prarl:  lo  qitoliber  rurfus  fub  t-adem  quBlira-^  < 
le  dtirj  m  eunr.  .)  Coflanre  emphyteur*  pfrh*  i 
tnmum  in  k^U^cndo  Lfinone,  priuari  ea  poceft)  er*  1 
VknSt  \H  u^rt^rpelUrus  non  fuerit;  'ir)  nifi  tfUti 
JtitiiJaffiOfie  pt  Itmodum  fibi  confulere  lluduis-  ] 
lic;  i;J  ne^ue  enim  ipfoiure  sminirur  emph)r- | 
teuUs,  ied  a^chratwne  (fofmm  opus  eft^  Dwnr— ; 
quc  in  e^cleliaitica  emphyieuil  indrumentumde^ij 
fidemur^  oe  m^moria  eius  percat.  ^) 

TIT.  XIX,  1 

DE    RERVM    PERMVTATIONE. 


S  Y  N  O  P  S  I  $• 

^  ckfis^itit  tum  ficuUfi  rum  permuMienes  fufteftd. 
fermmMtie :  n$9t  item  rerum  II,  De  fermutdtieue  bemfi' 
§tibfi4ffH(4mm  imtr  fi.    L    tierm».  UL 

$.  I. 

SVB  alienarione  prohibira  rerum  ecclenafHca- 
rum  etiam  continetur  ^y/wirf//fio  cum  re/^ 
culari^t)  vtincoofuite  et  nullirer  f^^ftare- 
vocari  a  fiicceflbre  queat.  v)  Permifla  ramen 
eft^  li  tesfecularisy  quam  accipit  ecclefia j  maioc 

eft 

•)chextr4H.e$mmtm.e$J.  r)  N.  7.  fr^  fJtu.  ito^ 

ir)  #./.  X  K  t.  ibi :  cum  in  e.  y 

in  cdfk  diesftdtutd  pr§  demi"  t)  e.  5.  X.  Je  reh.  eeeL  dbiu^ 

tteinterpellet.  v)  r.  2,  X.  Le^ 

C  eit.e,f.X^b.e.Ut/. 


DK  MR^VM  rSRMTTATrbirE.     ^ 

vfH  sqiudis,  iuda  taiifi,id  iiktdentef  fldbibi^ 
qae.debicis  reqiiiiiris.  (pS  '  t^lAt  tMfai0kS 
$!)itndiplofnaribusdepfrebeodiuiMir.  ihidjilfie^ 
me^pimim  eccfefiafluorm  p^nnifra  eft  ptrnMi^ 
k»  cuni  (ecuhri  mancipioy  ;t)  n:ii  cx  tikettn^ 
aft.  %^y  Benique  res  ece/eJfa/ficiBintiefikpet^ 
ttaripoflQnt)  cum  non  amituuu  qualiucempiiii 


f    11 

ADM issA  etiam  eft  permutario  rerum  eo- 
diiEihcarum  cum  ieculari  per  modum  firecatia* 
m  m/  tempus  vita  permiitancis  et  filiorum.  a) 
sj:  cautela  tamen  fub  lege  precariarum  'magis 
jenta  eft  in  fraudem  legis,  vt  eo  minus  in  du- 
um  vocari  poiTet  permutatio  rei  ecclifiafiic^ 
mficidari. 

§.    IIL 

COMMVTATIONES  denique  prahendarum 
lA  nequenntjP)  maxime  priuata  auOontate.f 

alioquinr 


je)  i^4.  X.b.t.  ibi:  /ifi  A- 
dHm,  v$  4b  ecclefidfiicd  di* 
iUte  difcedens  Jirms  bu- 
ma  ehnexim  fit  Jertdtmi. 
ilgatum  eft  :  uutcr  bettt 
iimiiab  tfi  got  wo^nen. 

^)  €.  3,  X.  h.  t.  Caula  pro- 
;iijr  permotationis  ponitur 
vulgato  illo:  qu$d  femel 
EO  cenfecrsntm  efi,  dd  bt^ 


mdues  v/hs  trdmferri  non  de* 
cet,  £r)];o  ferui  eccleriadid 
quoque  Deo  confecrdti  dicun- 
tur,  qucd  lint  io  roancipio 
dericcrum. 

i>)  c.  6.  X.  b.  t. 

•)  Exempinm  occnrrkapud 

M1EICHELBECKIVM     tm,  J« 

hifior.  Fri/ing,  in  ccdice  fr^ 
bdt.Jib  nwm.  noo.  j>-  50}. 
^)  f*  5-  7-  8.  X  *•  U 

Ddi 


42$ 


LIBRI  I».  TITVLVS  XX. 


ttlioquin  vrerquebeneficio  priuatur^)  Per  mo 
dum  mutui£  refignationu  tamea  tn  jauorem  /tlte^ 
tiusy  vel  mutu^  translattonis  de[vno  loco  ad  all 
uin,  ex  iufta  caufa  ab  epifcQpo  fieri  poteft  permu^ 
tatio;  ^)  quamuis  alias  epifcopi  non  poflint  red' 
pere  reiignduonem  in  fauorem  terciL  §) 


TIT,     XX. 

DE      FEVDIS. 


SYNOPSI5. 


TJxTrt  m  ftuMm  clmds 
J^  probibit4.  Taniirrfi  r/- 
umfibivdfS^sdcqmfiuetHnt. 
X"  Fey^dA  tuUjUJiiCii  J^nt 
rtl  ddtd  velobldtd.  Illd  con- 
fuetis  fiUemnihus  fonjlituun» 
tur.  In  feudum  ddrifotttd 
et  reuerfd  dd  ecclefidm  tibere 
fojfunt  infeudum  dlteri  con- 
ferri.  11.  De  exfpecidtiua 
feuddli,  III  Pierdquefunt 
obldtd  et  itd  in  dubio  frafu- 
muntUTy  atque  irreguUrid 
funt.  IV.  Praldti  de  terri» 
toriis  feculdribus  ddnt  fub^ 
feuddfeculdrid.  V,  Prald" 
tus  vt  fro '  deminus  de  bis  in* 
Tejlit  feudis  y  non  Cdpitulum 
fedevdCdnte.  VI,  C/ericimn 
foffunt  ejfe  milites}  erg§  nec 


y)  Cj.yih.t. 

l)r,5.  X.h.i.e.  pn.b.t. 


in  ffudis  fftuUrihus  futtti^ 
re^  nifi dd  ftcuUrtm  fidtum 
Ttdierim,  Vlh  PraUfit  td^ 
mtn  tdm  immtdidtis  qudm  m#* 
didtisftudd  concejfd' fiqmai 
^etdtCf  qui  injidr  froudfiMo* 
rumfunt.  AfubieBo  dictm- 
tur  ecclefidjiicd,  licet  ohieBiue 
ftcuUrid  fint.  VIIL  ImuH' 
didtd  dituntur  feudd  (ceptrli 
bodit  tdmtn  tedem  modo^  ^ 
ftculdrts^  inueftiunturfr^Uiif 
frajiito  iurdmtntOy  ^t  eonfue* 
tis  Uudtmiis^fro  infetotU^o^ 
ne.  IX,  Ttnentmr  ddfirui^ 
tidftuddlid^  et  in  cdufu  feu^ 
ddiibus  cordmdeminefeudif^ 
rum  competens  hdhent.  De 
ftudis  Ldndjdffidcis  ecclejfidfiu 
cis  idem dicendMm.X. 

Ovid.ruprai^.Inr.m 


VE  ^Bvnis. 


ciATiM  quoque  fiib' profaibtra  tlienatioiae 
>ntinetur  aaiio  in  fmdumy  vrpo^e  quk.flJieii 
iftb  ^qindiim  eft.  ()  Prseterea  finui '  oUni 
K,  qubd  ecclefise  et  aliapiafodalittinphiii!- 
fH  (eruitiis  militaribus.  O' im  quidem  rb^ 
rancorum  Yr^/^/  et  moMjieria  in  feudum 
ribus  dpderunt  pro  {eruiri\$  .militaribqs  fibi 
india,  conquerenribus  griEiu|ter  licet  epifco* 
S4I  hatc  fetdoL.^W Miernis  ecehfia^icii 
4>aiit.  Hsec  enim  tandema  /Kr^i^/raf//  teitt» 
t  et  diffid^iimihus  ortOm  traxertmt,  epi- 
ique  atque  alios  praelarosiDduzerunt,  vc 
'09/r  CMjk  vafdllos  fibi  acquirerent,  quoi 
>u$  ecclefiafticis,  inprimis  vero  denmrs^  in^ 
unt,  d)  quamuis  haruih  alienauo  itri^tius 
MtafiiericO 

f    It 

VNT  vero  feuda  ecdefiaftica  vel  data  vd 

llla  ex  pacrimonio   ecclefiaftico  aliis 

luntur,  non  aliter  ramen,  quam  adhibitis 

;(is  requifitis.  u)    Htiec  tamen  remifiiia  funr, 

(i)fi 


I.  extrdu.  e$mm.  de 
f  19^»  dtien.  ibi :  nec 
euddti^nem,       £a  de 

iuramento,  quodepi- 
rrccrandi  iuxta  ponti^ 
'W.r-8i  prstnant,  hsc 
lu^ula  adiefla :  nec  de 
fruJdhe. 

iiius  moric  fna  refert 
:cvs  dejAcrileg.Uico. 
t^ibus   inpriuii»  iahi« 


arnnt  nobilefl,  vt  docet  Dn« 
K  R  E  s  s  i  V  s  inproUg,  ad  thvm« 
MERMVTH  tra6l.  Slrumtlab 
fd.UulTt  nieinanD  aua.S.34. 

f^q.    Conf.    AUTBSEEEA    iC 

ori'^-  feudor.  C.  V. 

«)  c.  15.  r.  17.  X,  de  de^ 
cim, 

fi)  Salda  reflitotione  in  \n» 
tf grnm.  e.  11.  X,  de  rek^  if-j 
clef.  nen  dben. 


X)  c.  8,  X.  de  reb,  ectL  dlien, 
c.a.  X.b.i.2,f.^^Jnf. 

^)  Quod  ex  bonis  nobili- 
um  ttfidtmm  pr^mncidUum 
orta  unt,  quoram  Duneriis 
faaud  ainuendug. 


tltiRl   Ifi;     TITVtVS  XX. 


(i)  fi  tanrum  agirut  de  feudo  a  praelaro  redintfr 
m-ando,  de  quo  ab  aoriquo  vatallus  inuenitus 
fiiit  %)i  (2)  fi  res.ab  anriquo  iti  feudum  dari  fi> 
lita  ad  ecclefiam  reuerfa^  \)  h,  e.  G  fub  quatit^ 
te  feudali  primordialirer  ab   ecclefia  acquifita 
quoad  dominium  dire^Sum*      Vtplurimum  ift 
Gemiania  de  nouo  vacantia  rurfiis  in  feudum 
flUis  danda,  vr  nequidem  prajUtus  ea  menfttfitx 
incorporare  queat.  yi)     CnpituU  confenfus  n* 
itien  defiderarur  poft  ineorporatioH^m  iam  fih  , 
flflm>quatenusprcelaro  haec  inregrafuit:  v)  vd  1 
^iflatutQ  aur  capitulatione  ad  hoc  obligarur;  vd   * 
inuclUrura  ab  epifcQpo  cr  capitu/o  fimuf  depen-  1 
der.  ^)    * 

$.    III. 

.  si  vacantia  potefl:  vel  debet  de  nouo  in  fen^ 
dum  dare ,  etiam  exfpe&atiuam  dare  non  prohi* 
betur;  0)  quamuis  hacc  fuccefrorem  in  offido 
non  liget,  fi  tunc  demum  feudum  vacans  fiat;  v) 
nifi  cum  confenfu  capituli  hacc  concefiii.  Acce- 
dence  fola  abu/iua  inueftituva  itidem  obffain^ 
fuccejforem  volunr;  quod  vel  inde  dubium,  quui 
fuccefrdr,  fi  f  eudum  tempore  fuccefjionis  nondum 
vacat,  non  tenetur  ad  renouationem  abufiwe  vel 
euentualis  inueftitura^  absque  qua  ipfemec  obU- 
gari  nequit. 

5.  IV. 

0  r.  8-  X.  de  reh.  iccl^ 
alsen.  velmn^ 

•)  2.f.  26.  {.  meribm. 

w)  I.  /.  3*  a.  /,  26.  $•  2»  % 


SB  FBVDIS.  4|a 

■•  .^'  ""  \  i^  W.  ../■  ■•..,:::.:.,,, 
OBLATA  didinnir^jfiBnodiaiiitliki^i^^ 
isvel  momStmiBhem 
lofcmir,  id  quod  olim  freqQepdfline  cx  ciiK 
Rtfj^vdf»(^fa£faiineft>  vc  indejDlQnqiiff 
§  iMie/iafticii  repecere  licetrl  ^).*  Qabciin 
'fi^a  feuda  in.  dubio  pranununtnriijl^iEfl^l^ 
mx  fi  exceperis,  qoaremis  «b  epifbDpis  i^ 
nm  dahrur ,  quae  porius  ^patrimanio  wsfySif^ 
omim  rraxerunn  Er  quia  oblara  feuda  i^ 
riiinr,  inde  smpropria  et  JhimiM  iiLdxMo 
Smynnrur^O  nec  oby(f/(»7i4jRi  prluarioni  j^ 
~*'~  in  iis  locus  conoedendasi  :  ' 


f  V. 
CBTBavM  illa  demum  ecclefiaftica  dicendaj 
de  rebus  ecctefice  in  feudum  .dara,  Vei  eccie^ 
%a  tati  oblara«  Poflidenr  eriam  hodie  prae« 
in  Germania  ducatus^  principatus^  comita* 
/el  alia  territoria^  ab  imperacore  in  feudum 
regalibus  dara,  eaque  poffidenr  ytprimi» 
xmpeTii  fecularesy  adeoque  quicquid  ex  bo* 
errirorii  vt  tates  mfuffeudum  danr,  mwgm 
um  feculare  eft>  r)  cum  rerrirorium  cum 

va- 


Docet  id  iprum  ilenfluf 
irum  tam  primi  ordi« 
iacnmi  principam,  co« 
i:  qaam  (ecundi  ordi« 
n§biUum  fcilicctj  turia 
lis  FnUdenfii  quemex* 
•  CHANKAT  10  tr.  de 
fU  Ftiide^/tsbine/k,  Ha- 
Archiepiicopi  ec  epi(co« 
nBaois  ampUfnmat  ct. 


iRfinitts  vdfkUis  il^Ofif  cd- 
rias  feudales;  quis  vero  ae* 
derct,  horom  feuda  ex  patrl- 
monio    ecdefis    ortum   ua- 

r)   VC    TBTIIIIXRIIVTH* 

(it,  tr.  docujt.  Conf«  t9tu.  IL 
t)   VcQt  gencrali  nomiipa 

»fr  JMii(if<N  <<»S  ^ 
aiif 


4^0 


LlBRI  IIU    TITVLVS  XX. 


varallisolim  lis  vel  obueneritt  vel  allodia  illisvt 
principflftuficularikuj  oblara  ftierint. 
f  VI. 
EccLEsrASTtcoRVM  fcudorum  iDQefH- 
tur«  perenda  a  prceliio,  ctxxpro^donnm:  nontcft* 
biTulo,  fede  vacanre .  v)  ec  \u  annur  vafatlis  cur* 
rere  in^ipit  a  die  eic&iomx  veLWw/^  poftulatiih 
niSy  q<iia  rum  demum  dommus  feudt  adeire  inci* 
pir;  ^)  nifi  forfanyJ'^*'/  zmpedtta  ad  plures  an* 
tioS  exifteret,  quo  cafu  pius  poteftatis  capiruiis 
tribucndura  efte  fupra  dixi;^).  Habent^ettani 
praclati  fuas  curias  feudaies  ^  in  quibus  folicom- 
petentes  funr  iudices,  i^)  non  capitulum  fede  vst^ 
cante,  quod  in  pvo-dQminmm  praiati  haud  fucce* 
dic ;  ab  his  vero  re£le  appellatur  ad  fuprema  tribu- 
nalia  imperii.  w)  Oenique  vafallis  interdi<9um 
eftjdiw)  vendere  feuda  eLclefiaftica  fine  domiui 
confenfut «)  vel  etiam  in  docemdare,  0)  auc  op- 
pignorare.  ^^i) 

^^  UACTENVsde  praelaris ,  vzfeudorum  domi^ 
»//.  NuncdeiUis,  qua  w///////agrendum.  Equi- 
dem  c/ericos  miiiUs  olim  prifga  ccclelia  horruic  7) 
'-  '  -  '*     atque 


qae  coria  fcuddli  cum  m/r- 
(UJticii  feudis  expcdiantur. 
€.6.X.def»r,€ompet, 

9)  \t  euici  tom.  II.  h.  t. 
$•  54'  y^-  contra  carpzo- 
rivMetsTiivvivM. 

4>)LF.4rf.V.iiu 

%)  Vid.  tit,  ne  fedt  Vdc^ 
sHf.  i9m$H.  ^.7. 

y)^  7»  is^X*def$r.t$$ffet. 


•)  Vt  docui  /Mff.U.  b.t. 

A^iv)  non  valente  ftatuto  ia 
oontrarium.  c.  7,  X  dec§n/Ut. 

a)  f.7.  X.  de  C0nfiit._  ^ 

fi)  c,  6.  X.  de  d$ndt.^  intee 
vir.  et  vxpr,     ~ 

fi^)c.i.X.  b.t. 

V)  Qpod   ZIBGLBEVt   itt 

trafi.  de  milite  clerice  prpS* 

xiuf  expofuit.    Hao  de  caaift 

'  graocj 


-  DB  FSVDIS.       >'/.        Jlfft 

me  inde  effeSnin,  vt  a  fuccellione  feudortiniy 
tfMfar  duntaxar  conceflbrum ,  exctufi  fuerint, 
ftt^hnri  Lmgobari^ico^  5)  quam  Germanico^  f) 

rraec^onem  in  tcrritoria  fecuhria  aliter  ad- 
WtuSoXT^  qvitmR^dfecuiaremflatum  redierintii 
Hlifi^Bitione  ez  pontificis  aulioritace  fadta.    ^ 


\  .\ 


i^^lLEBGViARE  erffo  adfnodnm  eft,  moA 
Ipy  iniperMoram  indnlgencia  praelaos  Madil 
Mm>siam'Gonnileric,  «Jvnde  vafifSi  imfimi 
ra^raerinc ,  ec  elypeo  milaari  inferri.  m  )  hvopit^ 
sec  feuda  data  ecclefia  vel  monafterio  dicuntur, 
t  pmiacus  pro  -  vi;/^^/  vicem  rultineac*  Vnde  a 
g|&9b  dicuncur  ecclefiaftica  feuda  regalia,  liGeC 
VakieSoKwLtfecularia;  inueftiuhcur  enim  pras- 
i£x  t  Car&re  mtt  ber  tpeltlt^tett,  vc  princi^s 
liij^mi,  atque  a  territoriorum  qualicace^^«/o>/^ 
«Air^/quoque  gerunc.  MediatipralatipvdtttrelL 
eoda  Landfaffiaca  vel  ali^  acquifiuerunc^  ac^iie 
rafiJfi  fecuiarium  dominorum  fafti* 


rftoes  qomtat  contra  ^^^ 
Hs  miStes  oiouit  fvlbie- 
rTt  Caroutenrit  apnd  ma&- 

rBNlYM      Ct      DVEANDVM 

kfmt  h  thef,  4neci$t.  p.  ijo. 

9\2.f.2uet^o, 

i)ImAiem.fnkL  r.i.  4-  4* 
t.i.i^u  iusSdx.feud.4rt,2, 

%)  svaosRMBitTBa  m 


§.  IX 

]p.646.  ivHio  m  teff.  hirm 
feud.  tem.  ll.pi  439.  vbi  csb^ 
&OLI  VI.  imperatorit  coa&^ 
tutio  ratiooc  Ganoniooffinii  oo>  ^ 
currit« 

^)  Prolixios  hoc  demon» 
firaui  tem.  L  P.  L  ttnfult.  Mtf» 
ftt  deeif  atptm»  43« 

i)  (^  ittoOraai  Hm».  % 
A^^ioprifliitS.8). 

u^im  Akm^ftni^t^ 


432     LIBRI  m.  TITVLVS  XX*    DE  FEVDU; 

$,     IX. 

D1CVNTVR  baec  praelatorum  immeMati 
ieiiid^Jcefytri^  ficuri  principum  et  ftamum  fecuU* 
rium,  Vfxrlii  feuifa ^  >)  quamuishodieeodemn- 
tu  tijfcutarts  cr  ecc/ejiafliei  principes  inueftian* 
tur»  Ceienim  rcmmfnmjem  peiere  debent  pra* 
lari/fffM/i??;;ttW,exquoeleftivelpoftularifuere,/i) 
De  quo  Bdem  facere,  er  ira  fe  ad  accipiendam  in* 
vefliruram  le^iiimare  dtbcnr*  PrxiUnt  eriam  ft* 
tUfiftj^ci  pYinapes  iuramii^nmm  feudifi  regalibul 
conriiecum « v)  quod  ec  turi camfiico  congrtiic,  ^ 
argue  prxTerea  cGnfueta  honorariat  pro  mfeude* 
tione,  A.  C  addidli  vero  vlrra  raxa?  ordinatis 
fummamadhuc  dimidmmc)  Toluere  debent* 

^r  OBLiGANTvn  criam  immediari  ecclefiafii* 
y  vafalh  2id  feruitui  feudiiiia ,  Caetari  er  imperio 
prselbnda ,  -n)  aiqut!  »i  caufis  feudalibuS  Caelarem 
ludicem  habenr;  mediati  ecclefiaftici  vaftlh  vero 
dominum  fuum  tmmedmtum^  e)  ^  quo  feuitt 
LandfiJliaca  polfiJenti  cui  hacdecauta  bomagi' 
um,  cum  iuramerjto  Jideiitatispr^R^ni^  r)  alial 
feuda  pec  ie  non  muoiuuDC  fubiedionem.  v) 

^■.  TIT/ 

} 

A)DecDiusc!iuerntat)sr»tto-  JtMt.  rrgut.  in  5.  f.  jo*  X  A 

lie  plcnius  cdifTcrunt  l^vnd-  iurei. 

LiNoi  vs  defet^dii  vexiUi  ti  •)  Stfcatidum  /*  P*  M,  V* 

■  fTDBiavs  dtfrumfifptrL  §,31* 

/*)  /,  f .  j<rr,  K  §.  lU  '   »)  Sl  modo  fruabs  ffudl 

*   *)  l.P,£.t^  pcrcip«rc  qtir^nL  f   i.Xh.t^ 

.    ^    Vt   ncc  ^bbatiiT*  vd  ^)  r  ij   X  dt  fv'  f*mfeh 

prbrjfTse   ab   eo    exculeniur,  t)  t.vn,  m.dt  fittrtffiln 

icd  hoc  c^rj  de  monal^tno  cc-  fn  <S. 

»m  hitiiis  luramcnti  caufa  w-  v)  tkm.  ^.  rtrf  dtniaue  di 

wt  qaeaot,  r ,  pn,  vtrf  ptrHm  dt  fint.  tt  n  i^^                    t 


B.  itt^  n^VLVs  XXI.  nt^nbifDit^ft  41} 
DE    PIQNORiBVS. 


i    »«..«. 


:.  ■  ft  if-N'o  p  a'i'«^*-      ;■■'■' 

>  dtfi^ed,  nijtex  eati/i  tdmeH  deeiiku  n  kmrpiij^ 
ffmrU  e§HfiihUmm.  l  C/r *  fii  figmri  dceifenp^imt.  tt 
\JhtBm  hinefi€iifm  iffy        .   ^ 

"^  VM  etkm  pignus  ec  iyfwtheta  inWe^^irtia^ 
num  cenfum  veniat^  jpalam  efh  res  ecck^ 
^  fiafticas  etiam  illi  fubiici  qrfn  pofle  c^ )  a  fo- 
praelato  vel  ^lio  redore  ecclefiae ,  excepca  c;r» 
ntiffima  neceffitate.  x)  Hac  pr obara)  o ppigno* 
[ip  rubfi(lir>  ordinariis  requifiris  eriam  defivietl* 
lus.  Si  pro  necefllrate  (ua  prselarus  illud  pU 
lori  dedit)  ipfemer,  non  eccklia,  illud  rduere 
^tun  '4^)  Denique  pignus  ex  iege  eriam  affi- 
:  hna  ecclefice  ob  debita  rei  ipfi  inhsereiitia^ 
iluti  tributa^ 

f    11. 
CfifEftvM  ficuti  tnfrudibus  beneficiofum 
S  aUenum  clericorum  folui  poteft ,  ira  eriam  hi 
^flTunc  bypotbeca  fiibiici,  v>)  vt  credirores  in  hos 


^)  c.  5.  ^.  de  reb.  eecl.  dlien. 

Inen. 

^)  e,  I.  X.  b,  t.  ibi:  in  vd* 

nm  ddre ,  rt  pignos  prcfpott' 

vfity  quodelegaatiepigram- 

ice    MAHtiALlS    iHoftrit 

lAltANABVt /nin/r^i/.  !»• 

\Babm.lf^Jur.Caa.) 


tispr.  cdneH.  etpentif.  k  t* 

Vj  c.  ;  X  /'.  r 

ffque  vt  fruEtm  feudi  hypo- 
thecar  Uihric!  qucuiu ,  iicet 
feuaUm  non  zque  abt^ue  ci4« 
mini  conrctifu. 

Ee 


"k^* 


immitrif  vel  fequefter  illorum  coUigendoruin 
graria  conftitui  qucar.  Nec  interdiftum  eft  clc- 
ricis,  pignus  a  hids  fecurit^tii  anifa  acciperei 
exccpris  a^r/f/i//,  ad  alias  ecdefias  pertinentibus, 
m)  ne  fcienter  rtmuHenam  pignoricapiant.  Qus 
pr^terea  k  t.  tradumur,  infra  commodius  expo> 
iicnda  funt,  3) 


TIT.       XXIL 

DE    FIDEIVSSIONIBVS. 


r  V  N  O  P  3  f  ft, 


diiUr^  ^nam  ex  4/nscon- 


ntnmT  ^  mfiruirf  tJmmtSh 
rnm  fideinjjtiniims  'peUntftT* 


:  ^-  ^ 

QvoD  de  aliis  contra£tibus  clcricorum  di* 
£lum,  eriam  A^  fidctu^ionihus  intelligeo' 
dum.  Aliud  enim  efti  vtnim  nomzne  ee^ 
cUfice  inrercedanr  pro  alieno^debiro^  et  aimd» 
vtrum  nomtne  proprio,  Priori  cafii  ex  fidemffio- 
ne  pr^lati  non  obltgatur  ecclefia  7)  iibsque  nifr 
ioris  partis  capjruli  confenfu ;  nifi  in  vtiUtatem 
tcctefiiB  vel  mQnufieru  incer^dliu  redund^ife  pro* 
batum  fit.  l) 


^M. 


pertinft   Ux  e$mmiffirid%  i*» 
prot^td  if)  r  7  X  ij.  t, 
y)c.i.X.(iefJut, 


AB  frlDEIVSSlONlBYt. 


^435 


$.  n. 

p  PastB^ioai  cafii  clericus  ex  (iig  fideiat» 
ipne  pcoprip  nomine  renerur ,  ec  ad  (oluenduf% 
ifiMm  pn  immi^imfm  in  reJitus  ipfius  benefi» 
ji  ^  cooipellitur ,  t)  faUio'  contra  debicorem  ra» 
If^pffii:,  quem  eiiam)  fi  diu  ftecic  in  neku^  coin» 
ijellere  poteli,  vc  eum  ab  illo  ab(biu8C,^  jprout 
Ora  ]g^eratiiii  de  fideiuffionibus  difponunt.  No- 
|ae  enim  indiftinGbs  clerici  fideiubere  prohiben* 
3ir»  ied  duntaxac  pro  certiswifis<  n)  veramur 
^mfideiulfionibuaaliorum  infer^iirei  leu  pro- 
|sneais  agerei  d)  in  coaciliaadis  aLorum  fidc» 
iBffiooibus. 

TIT.      XXIII. 

DE  SOLVTiONIBVS. 


^  •* 


TIT.      XXIV. 

DE  DONATIONIBVS. 

S  Y  N  O  P  S.  I  S. 

gnjfm  fii  dd  iterianm  Ml^ 


^__  J  €fi  imdre  rem  eccle- 
'fidftudm:  dliud  dondre 
mlijum:  et  dliud  dorj^re  ius 
fdirendtus  ecclefue.  L  Fun* 
okre  menafterium  velecclefidm 
iX  berUs  menfdhhos  certo  mo» 
ie  fermifitm  epifiopis.  11. 
Ldiii  ver^  libere  eccUfiis  dV- 
UMi^  qtumms  nen  aque  iure 
Germdmeo,  De  interfretd- 
ii§me  dendtienum.  IIL    Pro- 


$)i.2,iti.X*i.i. 
{ji.yi$€.4.X.b.i. 


traciuSi  qm  ex  fioo  e^ntrddm 
non  fojjunt  obligdre  ecclejtdm.  ^ 
IV.  Ex  qmttis  eontrdctu  bi 
ohligdmur^  etidm  Cdmbidiiei 
obftd^idli.  y.  Non  gdu  eni 
benefato  competenri^ ,  ni/ietO' 
rdm  dnimdrum  hdbente>.  VL  , 
Executio  pro  eorum  (^ehiritjii* 
ri  potefi  in  nditus  befsefieii^ 
rum.  VIL 

f  L 

^)i.i.X.i.i. 

Eea 


436   UBRi  in.  TiTVLvs  XXI  n.  et  xxiv; 


E 


[TiAM  in  donatrone  rerum  eccleGanicanifll 
flb  epifcopo  vcl  praelatofulcepra^  confenftS 
eaphuli  defiderarur;  «)  &lioqtiin  tain  t  lai- 
cis ,  quam  a  clericis  reuocari  poted.  k)    Ahod 

yii  tameneft,  donare  eccie fiij/ :*fihud  dmare  rei  et^ 
eUJuifticas:  aliud  denique  donare  ecclefiae  rusp0- 
trmatus,  Hoc  patrono  licet  fineepircopi  con- 
jenfu:  K)  iltud  prohibttum,  quia alienanonem fa- 
pit;  i{hjd  permifTum,  quatenus  coUatianem  hene* 
jSriidelignar,  ft)  modo  etiam  vacet;  flliasdona* 
vo  rali»  nulla  eu»  v)  nifi  per  modum  vmtmss  >  fiae 
—.V  praeiudicio  poiTeiToris,  ecclefia  loco  reKgiofo 
conferatur>  vi)  obreruatis  rolkmnibus>  (juae  in  ea 

defideranrur.  P)  . 

'  II 

*  ^ »  ^  *    t— '  * 

pERMissvM  quoque  epifcopoerat,  de  bd- 
nlsecclefiae  fuaefundare  monaftenum  infuadice- 
cefi*  modo  vltra  qui^^quagejhwm  redituum  ei 
non  impenderet,  vltra  cajtefimam  vero  pro  ea 
ecclefia  au^endj,  in  qua  lepuiturmn  fibi  elegk,  tf) 
in  fua  dicecefi-  xwKigraue  detnmentum  raU  fun* 
datione  ecclt:lia^  iUacum  probarecur.  tt)  Vnde 
—  -   *  hscc 


b)  r.i.  X.^.f  ibi:  cMmepi^ 
Ji^pHS  et  quitihtT  pr^hrHs  ec- 
eitJiMfiicArMm  rrrnm  Jtt  pr^ct*- 
Tdror  er  non  dommui ,  c^n^i- 
tUnem  fCfU/iit  mttvriitf  pcr^ 
ejl,  /dcrrf  verfi  Mtriorcm 
mn  debif, 

fdtrvn  in  6. 

^)  f ,  7,  X,  de  infiir. 


i)  r.  4.  X.  ^e  i>n£t. 

»>)  TaJis  don^tio  fgtpc  ki 
n^onaflfriis  hehjif  j  vt  (cclrTiaf 
donjif»,  t^nifuamyifjl  poAi- 
dfrcrit,  r-^&qirc  pcr  nKHi^ 
chum  rc^crcnTi  f,  17,  X,  if 
j^r.  pdtTQn.  quod  tifncn  fci^ 
hibirum. 

t)  at,  e.  4.  dcdenMf^ 

.)  f.  74-  C  *a  ^,1» 

r)  f«  j^.  X«  ^r  /^JV4/» 


**^ 


SOLVnONIBVS  ETOONATIONIBVS.  437 

lifpofitio  duntastt  td  eas  peitinet  ecclefias» 
mpKffimis  rediribus  Bbundant»  vc  tale  detrif: 
im  £icile.deuorare  queanc 

f  IIL 
coBtrario»  quod  eecUfiit^  quod  pntliiHt 
lAum,  laicis  magnopere  commendatumy 
re^mtione mtmm  fua^  vel imtieemqfynMi^ 
(ecularia  pii»  caufis  donarent.  De  iuro 
anico  talis  donatio  ( i)  facienda  erat  ab  eo^ 
loo  corpore  erat^):  (2)  de  bonisnouiter 
icis:  de^^4Af^i//^onaliter|  quam  cum 
m  cmfenfu  a-):  denique  (3)  in  dubiis  do- 
lum  formulis  regulaeinterpretandi  commu* 
hibendae.  t) 

§.TV. 


F.S.lib.i.drt.$i.  lo- 
luJi»  in  inflrumcnto 
tiis  apud  Dn.  de  Lf« 
im.  IL  reliq.  MSC 
Hitnsire  €y  eqvUUft. 
m.  Vh  reliq.  f.  452, 
hend  mentis  CrcBrpe^ 
udine.  Rudera  cgrc- 
is  iurii  ru^^rfunc  ad- 
Jie  apud  Lu(atos  m 
WJttCf  qucm  ritum 
rt  ii  trdnsmutdt. 
\  dlled.  ^.  35.  retulit 
I. 

ide  Tulgat»  forniuU 
matibnt:  emn  €§nfen* 
um  berednm  meerum. 
I,  de  LfDiwio  t$m. 
f.tiu  Hociurisprin' 
Ytpou  codcfiit  iioxi* 


imi|  damnanit  oiiBOoiiiTt 
XL  fid  iine  effedn,  vt  docnl 
liffi,  y.  rit.  17.  %  i^u 

t)  Qqc  foluncatero  prs- 
fnmtiuaiii.  donatoric  decto* 
rant.  Equidem  pontiGez  io 
€.  6«  X.  b.  t.  regulam  hanc 
conditait:  ineentrdSibm  pie^ 
ndi  in  teftdtttentis  plenicr:  in 
beneficiis  queque  plenijjimd  e/h 
interpretdiio  ddbibendd.  Sed 
merut  ]o(ns  cft  in  tcrminici 
pieney  pleniusjplenijjime,  qui 
in  materia  interpretdti&nis  fy« 
nonyma  funt,  indicantque, 
cum  plene  eJfeBu  voluntatem 
contrahcntium,  tcf^itornm»  ct 
libcralitatcm  excrccntium  ^fli 
accipicndam ,  ne  dilpo&tioiil* 
anis  reddatur. 

Ee  3 


^*^' 


4^g  LIBRIltl.  TITVXV^SXiatLSTl^rr. 


$.    IV.  ? 

ACTVM  eft  hdftenus  de  difpfifttwve  iircM 
hona  ecdcfififiica ,  et  obiigatiime  icciefia  ex  co» 
cra£lu  praeUri  aliusue  clerici  iniia.  Agcndum 
imodo  de  obiigattove  pr^iati  aliusue  clerici  ex 
fuo  conrriddu  er  dLrpofitione  circa  ^na^  quac 
proprh^  «wj/«^  poflSder,  v)  Pri\is  quod  attineri 
nuflus  ckritus  oblifjare  poteft  ecclefiam  ex  fuo 
concraftu,  (j  vcl  niax»me  eam  in  inftrumenco  nfr 
yui  tijpporuir,  fub  pofna  rurpenftoai&^^^mrid^ 
bira  pro  tjfr^^tare  ecciefi^  contra^a»  feu  probi- 
n  vti&o^x)  v^  aiiquoties  di^lum. 

§.    V. 

£X  proprio  contraAu  quilibetoblijfaturcle* 
ticus,  lege  non  prohibiro;  ergo  etiam  (a)  ex 
tontTQ&u  c^mbinli,  nifi  (iib  poena  hic  clericis  legc 
prmwciaii  inrerdiftuSj  quo  cafiii  fatua  poenaj 
carobium  tamen  vim  chirogr/rpl^i  haber*  xXj  ^^" 
jno  (b)  etiam  obitgatm  obftagtnlis  4^)  cadii  ic 
praslatos  et  clericos ;  e^)  licet  e  re  eccleuarum  fU) 
vt  hoc  negotium  in  iis  locis ,  m  quibus  adhuc 
vigetf  clericis  curam  iTJ:r>/7;^  habentibus  prorfus 
interdicatur  fub  pceaa  nuUicatis.    Mulco  magis 

ergo 


v)  De  illj  tii.  iwfiha.  po- 
tifliinuin  igitdr^  fcu  dc  dti 
4iifn$  iltfi^nTum :  6t  h>c  vc- 
fO  ttt.  fqq,  viq^t  4d  tit. 
HXVUL  «cluriiic. 

X)€A.Xdtf^tut.  vbi  pon- 
iHcjc  argumentum  famit  4  p^- 
tvCt  qut  dcbita  filll  to  rem 
ipfius  contrafli  foluerc  cogt* 


xx)  vid.  Prfng.  tieuwo 
beff  ^Dec^jfVU  Ke4?t,  irf. 

4^)  cDttii  rortnulam  habftit 

MAHTEN  tVjft  DV1ANDV9 

in  thff.  antidtf^  p,  u  f.  9T^ 

tf)  ceu  emdcfiter  Uquct  «i 
«,  tt.  X,  di  drhitr^  tt  e,  9.  t* 

t 


\i 


9IE  tmTmsamrriMuimnmnn,qi0 

|i|Uii  tafknis  qujdem  gaiident;  ftd  MiigMn 
ilimtnnntiir.  Id  tvinim  iis  indnkmn,  tmy.y% 
fl)  [Hro^ter  inopiam  ibluere  noa  valentcflex* 
|||iliinunicari  i!«qiMinK0)r(«f  i(a)  tamenpraAenc 
piifianni  ftfawMwr,  fe;  vbi  ad  j^nginorem  fov> 
jgM^MMoinf,  iblpty^,tqnamgijMntgy 

||!ifnnmr.  7)  Qui  pracem  (3)  Am;/fim  €0^^ 
OTCMeos  Gonrrt  creditora  omniiinty  illi  pnui* 
}xm  mUtitus  datum  concra  radonem  inris  ad 
trannnri  Licet  non  negem»  e  re  eocI(e% 
hi,  qui  curam  animarum  Yy)^»^^^  ^99 
0  /eg€  puUica  fruantur^  oe  ob  ipopiain 
luo  deefle  cogannity  quam  ob  rem  vt^^ 
i  oonfiftoria  proteAmdum  hoc  iliis  indnl^ 
{leKnlrati 

§.  VII. 
coNDEMN  AT  o  derico  ad  (bluendum  t  exe- 
ntio  a  iudice,  aliis  bdnis  deficientibua,  fieri  ^«f^ 
tEt  ta  reditus  ipfius  beneficii  ^  quo  gaudet.  Hidc 
xi^ffl  afitffnari  pofliinc  creditori,  vt  eos  tamdrn 
iae  inoleSia  detineat,  donec  debita/i«f  dimimi* 

tiomi 
'-    ■  ■■  *  ■     '     .  ''f' 

«}<.)•  X  Jijit9$i.  cari  poten.  i.  5.  X.  if  vfir. 
md)  inc.  ^X.ri/.  y)  L  4.  C  Je  pnc.  imper^ 

/1)  naqoc  eoim  wibm  de-  ifftr.  ^, 

itatiu  tuUmuux  did  poc-  .  ^y)  Er^  4d  iiinmicffjim^ 


|i^  fpi  dimaai  cifomnMinW   Jl^S^  id  •pplcni  ocsutft 


440  LIBRI  ni.  TITVLVS  X3tV.      T-t 

fmrrfolUVi,  S).  D^tiique  exftatutit  capituforum 
St)  yjMkui  altc  uimit:  anDtim  r^reruari  ho?  redirus 
hcrcdthuS)  ad  a^s  atienum  Ibluendum  defuQ£h>  I 
iupra  dL^um,  0  ceno  indicio^  ia  eos  eicecu* 
tioncm   cudm  poft  moram  innucu  heredum 


! 


I 


V  T!T.     XXV, 

PE.  PECy;<lO  CLERICORVJt 


-*-                            S  Y  N  O  ?  S  T  s. 
! 

JuTf  f/w/i  //rr^fii  ik  b«nis  intrtdHiiis  dntiq^^  tliuifi$  i* 

*  quihuimnqut  fiifpcn^re  H*  p!mnmitrigniidfjut.ll.     Ex 

M\   ix^tl'tis  ffififpit,     luTf  jigtum cdfntutvrHmidiliuftn- 

tet  'efiMftin  dtlhnBk  /j J*  in  tut.    Sfolti  ^oUecli* ,  fMfd  ff 

$tr  hcM  fx  rediwt^  f^tUfis  firudfi^  in  CfrmmM  trfftti 

9f{  inruiru  Ww  ^cquiiiU  tt  neCfpii^pi^siUfrqHdmtxfon' 

fstrjm^niMlid^  h     Bfnefiiiis  fuetndtnf  dfbftwr^  IIL      j 

PERCEKDVM  fld  difpofirionem  clericoruffl  ^ 
de  htjii  fuis  et  aa^uaftu  clericali,  Secundum 
ius  ciuiie  libere  de  his  difponebam  iure  ple* 
nae  proprietaris>excepco  epifcopOi  clericiedam  filii 
iamiitas ,  quod  iure  quafi  cafirenfium  gauderenr, 
quas  acquiiiueianr,  ^)    lure  ctciefiaftico  aniiqmy 

MII€* 

I)  u  %.  X.  iifiiiuff:    SI        f)  $it.  de  prsi.  ).  ]|.  |, 
^Qfittediminmii§tti(QkitndaL    167.  "* 

debiti ;  btnMumeiit^ti^        O  ^* 94- C. ir  ijpjf?. «T l*f 


.       DS  PECVLIO  CLERICORVM:      44I 

beneficiis  nondum  introdu£lis,  ex  communibus 
Bcdefiac  reditibus,  inter  eosdiuidendis,  ajeban- 
tnr,  vc  ramen  plus  ex  iilis  percipere  non  poflent^ 

3asm  ad  vitce  neceffitatcm.  Vnde  collegerunt» 
iericos  tempore  ordinarionis  nihil  habences,  et 
(iinen  poft  mortem  bona  relinquentes,  vltra  de- 
hitum  ex  reditibus  ecclefiae  lucratos  prapfumit 
ideoque  ea  illi  reftituenda  eflfe.  n)  Idem  quoque 
I V  s  T I NM  A  N  V  s  duntaxat  intuiru  epifcoporum 
6Iim  conliiruerat,  •&)  qupd  hi  patrimonii  ecclefid' 
^tki  eflent  -adminiftratores»  adeoque  facilius  plus 
Inflo  fibrtribuerepoflefit.  Vnde  oiim  diftin£lio 
orra  inter  hona  patrimonialia^  aliunde  quam  ex 
reditihus  ecclefii^  vei  intuitu  eius  acquifita:  ec 
aequc^fium  eccte/iafticum  ,  qui  peculium  profeQi* 
tium  dici  poteft ,  quod  ex  reditihus  ecclefi^  pro- 
fe£lus  j  vel  intuitu  ecclefic^  acquifitus  fit. 

f    11. 

BENEFiciis  imroduftiSi  praebendigque  in« 
ter  canonicos  diuifis,  iuris  prifci  rario  defiir» 
cumi  quod  titulo  heneficii  £t\xfalarii  percipitur, 
pleno  acquiratur  iure.  Haec  rario  eftecit,  vt  in* 
luitu  canonicorum  aliorumque  clericofum  ius  an« 
tiquum  vbique  fere  in  Germania  fublarum  fit,  1) 
per  defuetudinemi  ceu  interpretes  teftantur.  %) 

§.  III. 

ocniALiiCAMDB»!!!.  inr.2, 
X.  ii  teflMm.  certo  modo. 
s)  Addoai  tm.  IL  b.  u 

§.   11.    &»/.    AHTOM.  IIAT» 

THASi  io  manud.  dd  ius  com 


n)  €.  I.  C.  n.  q.  v  €,  ^.  ^k 
i.  i.  vbi  adfrrtur  locui  ex  rf  i- 
ft§U  Pii,  q^em  Uimcn  pfeu- 
dopfui  ignorat. 

»)  /.  42.  S- 1.  C  *  epifc.  it 
tkr. 

4)  Piobit  hanc  coofuetndi- 


£es 


^^^lUV.nt  TIT.XXV*  DE  PECVUO  CLERIC. 

f   ni.  ' 

_  iDEM  docentfitftuta  capitulorumy  fecundum 
Xmtt  (a)  derernriinatum^pro  qua  parrefruftuspro 
acfcruitit  habeantur,  quod  ^i  btredum  inruim: 
(b)  anni  grati<s  heredibus  induki,  Haec  duo  ar* 
guun{,  difterenriam  bonorum  anriquam  in  hi$ 
tapitulis  vlum  nullum  habere*  l>enique(c)pri- 
marium  fundamenmm,  quo  heredibus  iure  nouo 
deneo;arur  fuccelfio  in  acqu^fiu  fccfefitiftico  er  bo* 
pis  intuitu  ecclefiiZ  acquin.  is  *  ceffar  in  Germania. 
Eren^m  pontifex  fibi  hoc  lucrum  iare fpoiii^h)  de 
quo  tit.  AXf^If,  JT.  2.fyf.  dicendi  locus  erit  >  refe^ 
vare  generaliter  voluir;  fed  fart^itur  interpreteSt 
in  tora  Germania^  GaUia  et  Luptania  nulla  be- 
neficiariorum,eriamcpifcoporum  bona,ranquam 
fpQlia^d  cameram  apoflolicam  percinere.  \n  re* 
gno  CitftitiiS  fola  epifcoporum  (polia,  non  item 
flliorum  clericorum  fqlui;  in  Jtatia  vero  quo- 
rumuts  clericorum  fpolia  camerx  apoftolicae  de* 
beri*  M))  PTariter  (d)  ipfis  epifcopis  g^neir^li  lege 
inrerdiftum,  ne^o/itf  clericorum  Cbi  vindicare 
Queanr,  /x)  vndefa£tum>  vrheredibus  bonade- 
funiioirum  clericorum  indiftinfte  cefi^erinr;  nifi^ 
confuerudo  legitime  praefcripra  has  exuuias  ad<^ 
huc  hodie  epifcopis  auignauerit,  quae  anre  omiiiiv^ 
legirime  docenda.  v) 


.    X)  dc  qpo    tit.    XXFIL 

.v  AX)  10«  AZORivs  defp^ 
Miieleri€.c.iy.n,i.  navah* 
m\%4€  fp^L  ilerie.  %.  XIF. 

n.  4.  X1HCSNT«  FILLVCl  Vt 

de fp9Uii  eterie.  e.i.n,^. 


/»)   c.  9i   de  ^.  erdin,^ 
in  6. 

.  »)  dt,  ^9.  ibi ;  nifi  dejpe^^ 
iidli  priuiUgi4  ycl  ftnjmtudf  — ' 
ne  igm  prdfiripu  iegitiniefip^ 
dSd  ^dujk  rdli$ndhili  h$c  fitf^ 

i  empfTerc  dign^edtm^ 


i 


•^  A  ■• 


tlT^   XXVI 


1 


TE W AMBNTIS    ET   VIp 

Tlrirs     VOLVNTA.       ; /^ 
•    TIBVS.  ^ 


t  Y  k  o  »  1 1  t. 


intfi  dtjpmtn  p^ffunt. 
jm^OHt  tr  UJt^fittm  f 
f.nGerm^nu  fttdm/ie 

^*s     Qg$d4h0pifi9' 

.^  ,N#iMrii  r4S0  €§th 
imiuimm,  H§n  vtum 
iriifr^fijjl.  ilL  M$' 
Idm/li  muum  im$enit 
}fiei$tm ,  mn  tdmen  m 
mneeifmm.iy.   T#- 


mm  fi  fkt€mifi$i1m: 


tmtlUi  pfiffilfpMmm^^i^^  ^ 

imn/eimmlMt^tienHiSip 
fm$.'yL    ftff^pmitiiaA 

«Pipw  999^ww^immwvw'  tewmwtm 
fii  Mliim^t  yiL  Jjtiri/Ua^ 
iimtmtifigrmmtif  kgitimtd  dl^ 
trsad^  4dlme  TntiBtmtiimt^ 
detrdbiTi  quemm.  Jiinak 
in  dmhU  MiUiffimr  Otbiiiii' 
iii.Vm. 


f     L 

rj  prmnifiis,  facile  liquer,  tii  et  qnileiite 
derici  et  epifcopi  debonitlmt  vmmt  vb- 
lamsce  diiponere  qneani;  Videicec  itn* 
fe  imtu  pittrimnialibusi  Q  qntUa  idicilliinirf 
uccejjione^  auc  artificio^  auc  ex  tihrafittitt 
n  acquiiiuerunc  cicra  xefpe^m  ad  eccle* 
non  'xxtmAtacguaftuecclefiaftico^  ef)ecqu8e 
u  ecctep^  iis  obuenerunc«  ,fiue  mohlia^ 
nmoMkt  fiierinc^  %)  qtm  fd  icclefiam  de- 
'    '  voV 


.uX*^^                    ^mmmtiUua  mt  tmfttafim mm» 

/                        * 

• 

tlBRXrnr*  TITVIVS 


voluuntur  Hoc^  oonrine  aurem  non  tpifcopus 
deHgnatur^  fcd  vt;l  c^Uegium^  li  defunttus  ex 
eo  fuit:  vei  fuccciTar»  fi  Viius  tantum  ecclefi* 
pra:fe£iu5  fuic>  qui  ea^  vc  ilia  ecd^lix  bonai  di« 

i    IL 

VEitVM,  proiu  titulo  f^aced.  di£hrro,  in 
Gcrmama  cfinonicis  reliquisqiie  clericis  ius  te- 
ftandi  optimo  iure  vindicatur^  tumquod  porti* 
lex  ius  fpoiii^  vi  cuius  in  ac^uafiuM  eccUfi^fih 
cum  in  Itaiia  fuccedtt,  excrcere  nequeat;  itini 
Guod  id  eptfcopis  ndemtum;  ^)  tum  quod  her^ 
dibus  \x^\uT\m}JiV[i  ^tt  fiatuta  capituhrum  fimul 
profpeftum-  In  quibusautem  dicEceiibusro;j/«f* 
tudine  0-)  ius  fpolii  epifcopis  dc^becur ,  ibi  fine 
eorum  induitu  fiacultas  teflandi  clericis  non  com- 
petir.  Denique  epifcopi  ia  Germaota  ex  regmlii 
€onfilii  folent  a  curia  Romana  pro  liberrareteftan-^ 
di  indulta  papalia  t)' impetrare,  ne.a  coUtQm^ 
hta  J^pojiorum  aliisque  eorum  heredea  concr0utf- 
fiantrpatiantur^  De  cJericorum  protcftanti^ifrw 
fiaaiencjis  ni^il  attinec  dicere,  quod  omnesfe» 
tus  plQoo  iure  fuos  facianc,  iine  vUiusxoiitradi^ 
^one«^ 


^.^  wir)  r  is.  X,  i*  #.  Sed  hoe 
nbn  obft^ntc  efifififi  appclU- 
xiont  ccc/ffi^  dt(i^n»r'i  volue- 
runt ,  ct  iure  /pein  Gbl  harc 
lacra  jpproprurunt ,  vt  dO" 
crttf,  y.  d^  »ffi£^  ^rdin.  in  6. 
0  r  ^,ar  ^*  $rdtin6t 


r)  qoc  approbala  in  a;  f« 

t)  ST R  Y  K  ^  Mftf,  ttflMM^ 

in  dffend*  n.  X*  ?otmu\m 
honim  indultorum  r>bbbec 
&IDOAHVS    itj^i^mttf^ 


9  ordiniun  militarium .  ec  Matcnmim^ 
eft  rario,  qui  ob  yatxxmtaupertaiis  prp- 
s  deftituumur j  -cui^s  em  &xxs  praecipuut 
Itas  reftaodl  v)  Nbuitifis  tftsieQ  mnjtepn^ 
m  libere  adhuc  dilponU;  cuiua.ceibfOfN# 
mum^  mortem  efte4uni.babet,,jooa4;i(^ 
K  profeJHmfmy  quap  talem  oioff em^io^in^ 
[uam  te^aoienrdrum  enc:)fti)SideQdenUif) 
eroproreUaQtes  ^wHs  p^n^>eftatit\mxn$ik 
rkrum^  tiwie.  efmtum  Mims  lomtniti^ 
fioEU  iint ,  9n!s£his  quoque  inter,  eos  96f&h 
mde  ^ftatuta  nonnunquam  teiiah  ii»r 
cur.  x) 

5.  IV.    ,    : 

^iMVKRo  non  rantum  ius  canonicum 
linauir  perfonas,  liberrace  teftandi  gauden- 
iaque  iura  cammuniay  xx)  ^^  ^^^^  eciam 
\tra  et  modum  reft^lmefhtorum  nouirer  c6n« 
Etenim  ( i )  modum  teftandi  ciuilem  abro* 
rh  cenftitr,  ec  reftamenrum  coram  parocho 
\us  vel  tribus^eftibus  condirum  valere  ius- 
Sed  in  Ger  mania  per  eonftitutionem  m  a  x  1« 

MIUANI 

.  t«  X  iifmcijf.  A       %)  tm.  II iipeml.  cleric. 
^.  33.    Talu  ftacuta  itpluri- 
I.  X  h.  r.  mtim  in  puchitr^pbiis  al^a^ 

intelUgi  poteft  c  I4«    If/pitdlilms  adibnt. 

deoque  poft  pro  emo* 

imtQiaia aOQdaraai*       i^)  c.  10. X ''•^t 


^. 


viLiANi  1  modus  t«mum  ciuilis  flpprobfitQfi 
non  vero  canomcuf  receprus,  nifi  quocl  in  Sa- 
xonhe  pagis  tdlam^nta  rultica  hoc  modo  coa« 
dantur. 

TESTAMEKTA  ttutcm  &d  piar  tmfas  (2) 
plus  fauoris  habent,  qualia  dicunrur,  in  quibus 
piM  caiifa  K^)  inftituta  heres,  qusc  valem  nullis 
adhibtris  teftibus^  «)  fola  probara  vokntate.  0) 
Proindc  enam  legata  pia  debentur*  ex  terta* 
mento,  cui  turis(olIemnita$  deeft;  quae  nec  de- 
tra£Ii%ni  Falcidia£\AMCtzix^'^)  Ted  tftm  promte 
praeftanda ,  vt  in  caufa  mordS  iuiicinHi  duptum  de- 
beatur  l)  Executores  horum  legatorum  legi- 
timi  funt  tpifcopi  ^)  er  apud  proteftantes  confi- 
floria  ^  quae  cx  officto  pro  conferuatione  eorum 
vigilare  tenentur, 

i,    VT. 

LEGATts  piis  (^)  praecipueacceorerur^ra 
4fjv/^7/^  legatum/ quod  in  tantum  priuilegiaiumi 
vt  eius  determinatio  in  arl^itrium  ttrtii  commic* 
U  poiSr,  ^) 

§•  VIL 


«)  Qus  pro  u\\  habenda, 
t3L  iuris  €4ncmci  determiiu- 
tipivs  peti  folct. . 

•)f.ii  Xb  t. 

fl)  c  4.  X.  /'.  t.  CoDf.  tm. 
n.b.t.%.l9.fqq. 

y)  N.  131.V.  12. 

%)^\^*Ld€4M$n. 

t)l.i%.Li^6.€t  L  49.C.  #/r, 
epifc.  et  cUr.  Ntn.  131.  c.ii. 
^•3«  17.  X.A./. 


Z)  De  hoc  folo  caru  a^ 
In  c.  1),  X.  b.  t.  obferoaai, 
t0m^II.  b.  t.  ^•-50.  adeoqiM 
erroneum  efl^  geoeratiat  ^te 
iure  canonicQ  in  drbitrium . 
terfii  vltimam  voliiijtjteai 
donferri  poflfe.  Cetenuno^ 
Itm  non  infrcquens  fuj|t|  p^ 
If  m  dirppQtlonem  pro  anttQi^ 
ognferre  in  arhitix^)B|  uydj^ 


B£  TESTAMEXIT.  ETi  VI/PIMIS  V0I.VKT. 

5     -VIL  v:    1 
iiiPROBAyiT  pr8eiefM{4>  pontifeKtp //•s-r 

ini0um.    Id  veio  duntaxaryrgeC/iie  1  gaiarius 

i^tdivixxxx  legati  b)  inuitq  domiqorem  legarand 

alienafn  decineret ,  fed  domino.  reftituer.er ;.  erg^  ,, 

tbiuliue  legatum  rei  aliem  haud  improbauir » .v|. 

niequidem  inruitu  ^^i^^^j  valerer,  quo.  vul  ren^i 

;  _  wl  eius  asftiinatioaem,  ii  venalu  eflet,  praeftai«b   • 

§.  yni. 

I  qyoAD  fideicommiffa  (j)  liberis  graiiarig 
ft:  iSi;gftiiniiJ99  et  TreheUianicam  alEgnandam  eflc*  ' 
ceniuit;  i)  quamuis  ius  ciuile  Ugitimam  liberis 
iute  bereattaYto  rribuari  et  ea,  quae  iure  hoc 
pe«^cip>unrur,  Falcidia!  er  Trcbellianicae  iiripu. 
tanda  cenfear.  %)  Eifi  vero  de  jidetcommfffit^ 
iatraQum  temporis  dilaris,  lcquarur  poniifex» 
(vtpote  quae  vt  plurimum  condi  (blent)  nonaa- 
men  pura  excludere  voluifle  viderur,  id  quod  ra^ 
tio  addu^  indicat,  et  inenrem  eius  dcclarar* 
Ceterum  (i  fubft.rurio  in  reftamenro  ad  direQam 
ti  fidiicommijfariam  rratii  poteft>  illa  potius  in 
dubio  intelligenda.  K) 

TIT. 

e§nfiffnurii   inprimis,    qui  bat,  nec  connitujt,  vt  inuico 

«flintare  dcbcbat ,     quanturo  domino  rei  aliena  a  legatariQ 

fro  Mnimd  f>r4:(tandum  efTet.  dctineri  q>  eat. 

Conf.  HYMFR  tm.  V.  dS.  Oin  r  i6.«ig.X.  A.f. 

Jlngtk.  f.  591.  *)  ^  ^f^-  ^  ^  SC.  Tr#. 

n)€.S'X.b.t.  hell. 

9)  Qjiod  ncg  ms  cimk  pfO«  ^)  c.  i.  b.  t.in  €. 


448       tnjitinr*  Tifvivsxxvrr* 


r> 


i  n 


t      ^ 


TiT.  XXVIL 

t»E  SVCCESSIONE  AB   IN- 

TESTATO. 

"^  tVNOPSIS. 

iimnt  prwfin^ui  in  pdtri'  f«<tf  ini  J}^Ui  tdnlnmm^hli^ 

miniAhhm,  in  dtquKJiw  t(tk  Cfmprtbindit.  K     M»<itJlfAS» 

JS^fttc»  mie/tM^  L      Epifitpi  tiindijhnSif  ttttith  pttptm^ 

$4mtn  hit  im  fucctdtnuifihi  Jnccfduntj  rtl  in  h^rmn  df* 

dfferuertt  ct  c%iiem  iure  Cc/i-  ft^H  ecdrfiM,  yV     deriti  it^ 


rts  etm,  U,  InJe  mtum  iui 
fpUu  QuiJfit?  IIL  H^dit 
hH  fihi  4j/crit  pAHtifeic  j  Jid 
nuUt  imequ44ii  GtrmdnUm, 


idm  prfipin^uixjiuce4imn ,  Je4 
n<n  m  txpe^iitoriis.  Cdpiuni 
P$tiutgerdiidm^  Qnid  dtmt^ 
ndcbii  Jicendnmf  yiL 


SECVNDVM  ea,  quBeadduftfl  fuittj  fi)  clerictf 
m  patrtmomalthuT  (uccedunr  propinqui;  in 
acqucsjlu  ecchfififltco  vero  ecclefia,  Olim 
ixA^fX^  fepaTiitiQ  bomrunj  inllituenda^  quae  vbi 
commode  fi^ri  non  porerar^  in  quatuor  partes 
lierediras  defun£ti  diftrtbuenda,  er  ^uarta  illis 
sfli^nanda,  y)  cetera  vero  penes /rr/fyfii^m  rema- 
nere  iuffa  funt.  £) 

5  -11. 

SED  quod  tcclefiiMy  hoc  inprtftiis  epifc^po^ 
Htm  credirum  fuir^  qui  conferebanr  beneficiaj 
ct  vaca7Jtiutn  redttut  inrerim  iurt  cujiodits  per* 
cipiebanc,  qutbus  eriam  annume^abantur  defun* 
^torum  clericorum  reli£ta  ex  acquisjiu  ecclejiajii^, 
co,  c)  Jnde  (I)  a  clencts  wfeyioni/us  cficeceji* 
^/reii^i  m^x\^Q  moi/i/ia y  tt)  occupare  et  ad 

fd 


p)  tit.  pattd.  \.i^ 
f)  c*  ^  X  A,  t.  \ 
1)  i.  7,  X  dc  tefidm. 


i)  c.  13.  X,  de  tefigm, 
4r)  Quod  ex  rcditiints  etcih 
Jik  lapCfcQc  crtdcrcatur. 


DB  SVCCESSIONB  AB  tNTESTATOi       44'^ 

fuum  lucrum  rapere  fkmerunt  epifcopi»  nouo 
fucetffionis  iure»  quod  ius  fpoliiy  ex  epifcopo- 
rum  rapacitate  et  4r^f//i/ ,  appeiiacum.  Huic  prin« 
cipio  infidentes  (11)  Cacfares,  inuefiituram  per 
gnnutum  etbaculum^  h.  e.  ius  conferendiextrcen- 
tes,  etiam  iusjpolii  in  epifcoporum  et  prelato^ 
rum  immediatorum  bonis  feu  acguaflu  eccUfia^i^ 
co  exercuerunt.  Etenim  ex  inueflitura^  vacan« 
tisecclefiae  reditus»  morefeudorusn  antiquo^  (ibi 
rribuebant,  titulo  rehiliaYum  et  cuflodia^  e)  quod 
feudum  vacans,  nondum  exfifiente  fucceflbre  vei 
inhabili  exfiftente,  interim  rediret  ad  dominum^ 
abeo  cuftodiendum,  tr)  cum  plena  perceptione 
redituum.  Eodem  iure  (lil)  vfi  funt  duces:  (IV) 
eomites:  t)  (V)  alii  prdclati  ratione  beneficio- 
rum,  ad  fiiam  collationem  pertinentium ;  v)  (VI) 
patroni  et  aduocati.  (?)  (^ia  \tto  epifcoporum 
Bona ,  quse  ex  acquafiu  ecclejiaflico  (iipererant ,  ad 
tcclejiam  reuertebantur,  ex  principiis  iuris  cano- 
jfiici  harc  iucra  quoque  rcditibus  vacantis  ecclejine 
Bccedere,  interpretatione  ifua/i  ^  quam  epifcopi 
in  cicro  fuo  iine  dubio  infiituerant,  creditumfuiti 
fitque  inde  quoque  Ca:fares  ius  fuccedendi  in  illa 
cxercuerunt.  %)    Verum  fubiata  inuefiitura  per 


^)  lus  cuftodia  olim  con- 
lun^luni  rr.it  cuin  iore  confi' 
reniii,  vt  docet  c,  9.  de  offic, 
^rdin,  in  C. 
.    r)    Quod  illuQrat    nata- 

I.IS    AI.  EXAKDER    tom.  (^IL 

dif  tccUf.  yitl  adffc.  XIIL 
art.  i.fq. 

r)  hi.i^i^%KKde  ducih. 
V.  VUL 

{BabmJnfl.Iur.Can.) 


v)  c.  9.  cit.  cUm.  vn.  de  /*• 
ceffl  praUt. 

(p)  c.  11.  X.  defcen,  diJe 
eiect.  tn  6. 

x)  Ipfe  pontifex  in  e.  y.  de 
oJJU.ordin,  in  ^.  h.rc  duo  iu- 
r^  coniun:>it,  docet^ue,  epi- 
fcopos  dcccdentiuin  clerico- 
rom  hond  inuentd ,  vel  vjcd- 
tionis  tempore  obHenientid  (h* 
Ff  e.re- 


LIBRI  IIL      TITVLVS  XXViU 


cnnulum  er  haculumt  tutn  itu  regaliarvm^  runl 
fp^ii  perierunt}  imo  cisdem  renunciare  Cxiartt 
coa^ai  Tunr-  ^^) 

$.  III. 
}  HODiB,  quscenus  extra  Germaniam  pontt- 
fici  debetur,  ivs'spoli!  oihi)  aliudeft,  quam;«/ 
JuwdenJi  finguiare  titnlo  ecclcfi^e  in  ^cauajium 
tcclejiaflicum  ct  hna  qu^uh  intuitu  eccfejii£  ac^ 
^uifita  Jpcciali  confucfudine  waiorikus  ^uitusdm 
pnelatis  Jcbitum*  Quod  enim  epifcopif  vel  cte* 
ficis  intuiru  tccltfi^  vcl  tn^cii  eccltjiafttci  refti- 
mento  rcli£him>  ecdefiee  vacantis  rediribus  po/t 
mortem  clerici  annumeraturi  et  ita  ad  rui  jpolii 
pertinetiquod  ei  relinquitur  rntuiru/^y&^^tf /^4;^, 
veluti  apropinquo^  heredibus  ab  iDceihto  defim- 
&x  clerici  defertur.  u) 

§-  IV. 
DHBETVR  hoc  ius  pradtris  maioribus  ho- 
die  ex  confuetudine  inueterata  j  quse  ramen  origi* 
nem  traxit  ex  iure  confertndi  beneficia  ^  et  inde 
olim  dependente  iure  percipiendi  fru<Aus  vacan- 
tis  ecclefia.  Etiam  ex  hoc  principio  ius  fpotii  in 
praelatorum  et  quorumuisctericorum  bonis,  qua- 
lenus  ecctetia  debentur^  fibi  aflerit  hodie  ponrh 
fex,  «)  quo^d  Jtaliam  indubie:  extra  Italiam  ve- 

ro 


t,  r«dJtas  bcncfidj  racanrfs) 
occupalTi:,  ^ic  in  fuos  vAis 
conucrtifTf.  Fjrittr  hscc  d\xo 
iara  connc^it  dipioma  ^kl^ 
D^Rici  II*  dc  anno  ii(6« 
apud  T0LMBH.VM  in  hiJt^K 
FgUr,  ib)(]iie  fubicdo  f#J.  fii* 
fUntdt  p.  66. 
^)  Wd^uuiBQU,  dtitfre 
.4 


sntiq.ft  ^tiqudt.CdJir.Gfr* 
msn.in  dtccdtnr,  mdipr^frd* 
Ut.  reiict.  pcfj/: 
•f)  r  i>   X^dfttfidm^ 
m)  In  jpfis  buiis  «I  rAVi.a 

DOAl^O  dc  //>tf/,  fctUf  poft 
fM)!.  Xyit  fHjiis,  fl4  ii»- 
ytifrdtum   rjitm   prouocant 


De  SVCCESSICNfi  AB  IKTBSTATO.     45I 

N>  parciast  3)  imo  qaotdGemaniam  plMeiiMni 
conatu.  Neqne  enim  (a)  vacantium  eecUfiatim 
reditus^  quibus  hdtc  fpo/ia  annumerata^  (ibi  re(eis 
vtuit  in  concGrdatis^  7)  nec  (b)  iuris  fpoiii  vfiim 
iahisribi  afleruit)  autaflferere  potuit^  cumhoc 
i  priori  dependeat.  Oenique  (c)  tx  concwdat^ 
fum  prsercripto  vnice  dependet|  quae  cributa  vel 
lacn  hodie  ex  ecclefiir  maioribuf  (eu  tfdtlahitnt 
exiffere  podit  pontifex.  Pariter  epiteopi  noQ* 
nuiUadhuc^jri^or^^{/^o,  in  quibusdam  dicece* 
fibus  Germaniae  eodem  gaudent,  t\  vel  ex  ptiui^ 
l^ia^  vel  cx  inueterata  confuetuJine.  i)  Qio* 
orca  (allunrar ,  |)  qui  ideo  pontifid  iusfpolii  aa* 
fignant,  quod  ut  omnium  beneficiorum  dominuf^ 
a  dijpenfator  arbitrarius^  adeoque  quseuis  com« 
moda  fibi  referuare  quear.  Hsec  oM^iLra  borrec 
Germania,  et  ridet  Galiia^  Italia  vero  (bla  hii 
prindpiis  pafcitun 

f    V^ 

Pertinet  ius  fpoiii  dunraxat  ad  acfuaflum 

eeclepafticum.     Hic  tam  mobilia^  quam  immoU^ 

Ua  compleAirar;»f)  nihilominus  tamen  vfii  ia« 

valuic  in  nonnuUis  locis^  vt  fola  mobiiia  iure  /pa^ 

pontificet,    qoem  extendere  fpeAintf  vtex  ipfii  i/i^r/f* 

voluere  ad   omnei  ecclerias,  nibm  diuerjh  liqaet. 
fcd  fruftraneo  coaatQ.  t)  yt    in  diceceC    Leodi* 

/s)  vt  di£bm  tit.  fracei.  cenfti  cea  dixi  t$m.  II.  b.  t. 

{•  3,     Oe  hoc  iure  commen-  §,  lO. 
uti  funt   RESoAMvs^    NA«        *)c.^>de •ffic.^rdbt.im^. 

VARRVS,  AZOmVS,    FILlV-  Q  Vt  AlDOAMVt  if  j^ 

civtjCt  MAiNALiAinvnam    etelef  qu,  u 
CoUeQj  et  Rom«  a.  1650.  editi.        n)€.  13«  X* di  te/idm^ 
yj  nc^ac  cnim  dnndta  hac 

Ffa 


452UB.  m.TlT.XXVIl.   ©E  SVCCESS.  AB  INT- 


lii  vindicentur}  qQod  bec  potininimn  w  tedith 
tus  icdefi^  fuperdTe  credantur.  ^) 

f    VI, 

ivsi^  fpoHi  ccflinte,  derico  defun£io  (uo 
cedunt  propinqui:  his  prorfus  dcfidenribus^  ec* 
thfia-,  cui  deferuiit:  0  non  spifcopus^  qui  nomine 
i^clcfia  hoc  caTu  non  venit.  %) 

§.    \lh 

.VI CE  verfi  etiam  clerici  propinquis  fitcce* 

dunt,  vr  nec  monachi  excludantur,  sut  moniaksi 
quorum  nomine  fuccedir  monafterium,  h)  qua- 
tenus  ex  inftituto  ordinis  acquifitionis  capgx  e(t; 
nifi  omni  fuccellioni  ante  ingrefTum  debito  modQ 
tenunciaoerit-     lure  Germanico  tamen  clerici, 
qui  ordina  acceperunc,  excluduntur  a  rebus  ex' 
peditoriisy  geradamque  cumfororibus  capiunt,/^) 
imo  etiam  cum  cognatis,  quo  iure  adhnc  prore- 
Ihntes  quoque  vtuntur.    Denique  inter  hos  ma- 
gfis  fuccedunr  iur^  prouincinii,   quo  regunrur, 
quzm  fiatutario  ]oc\ /peciali  ^  quo  foli  oppidani 
illius  loci   gaudent.    iicet    clerici  ibi  eccleiii! 
prsfint.,        ,  .,  -.  ..       - 


•^m 


&)  Qad  more  oQm  et£am 
Caftm  rfi  fLint,  f.  s,  X.  dt 
tijism. 

*)  /,  ao.  C.  ^f  fP^,  #J  firr, 
f,  7.  C.  11.  7,  j- 

»)  r,  n.  X.dtfffi^m* 

Aj  /.  10*  C.  rff  f^//?,  «r  f/rr'. 
etiam  in  cafuj  ii  nionuljfc  fic 


inRittifa  Tob  cond;fioDc ;  fi 
fine  hhfris,  /,  5^.  },  i,  C  Je 

dutL  nt/irfigdti  C.  adSC,  Tff* 

fi)  Jui  pnu,  Smx.  Ub^  L 
4rt,  r. 


XC<^>X  ^         459 

TIT.      XXIIX.  ' 

DE     SEPVtTVRIS, 
TIT.    XXIX.  . 

PAROCHIIS  ET  ALIENIS 

PAROCHIANI& 


S  Y  N  Q 

im  ififiipi  iirtd  pd' 
*h$$i»%9nm.h  Pd' 
Uif  mgo  idrum.  IL 
certum  populum,  re^ 
€um  regimine  et  curd 
m  et  iure  bdnndrie 
\di  et  pr$bibendit  IIL 
$  pdntcise,  Pdtfcpcif 
drcecidnerum,  Jdks 
icUie  et  bdhitdticne 
tur.  V,  Obligdtio  bo- 
(dcrdmentd  in  ecclefid 
H  percipiendd.  VL 
\$  Vdriif  fubieciifunt. 
Pdrcecus  dirigit  iitur» 
r  fic  etidm  JepultU' 
Zuitibetfefeliendus  in 


P  8*  I  S. 

dccmeieriet  fKsi  duamtdU 
tpifiicfdlierigitmr:  VUL  ,  S^ 
puUurdfddenddiu  eem^irid 
pdTOscidli.  IX.  Noninecclefid 
ipfd.  Mdiorum  fepukbrd  td^ 
men  pntferuntur^  imo  feput' 
turd  eligi  poteft  im  mom^e" 
riis,  X.  Fdciendd  edecctefid" 
fiice^  iiturgid  ddbibitd.  De 
reguldi  quibus  viuis  mn  com- 
municdmuSi  iis  nec  mortuU 
eommunicdndum.  ZI.  Hefe' 
runtur  bi,  quibus  denegdtmr 
pofi  mortem  communie.  Xlf. 
Denique  ffrdiisfepodcbrd 
cedendd.  XIII 


§.    I. 

:  T  V  M  eft  de  iure  epifcoporum  diefcejina 
circa  clericos  y  quaceaus  canoiiici  func. 
Nunc  de  officio  epifcopali  circa  Ulos,  qui 
iis  prsfunt,  agendum^  quod  grauiorem 
lo  curam  defiderati  quit  hi  beneficia  CU" 
ofiidentj  et  hac  de  cau£i  wdine  facerdotati 
Ff  3  detotati 


454  LIBIJIUI.  TITVXVSXXVtlK  ET  XXIX, 

decorari  cfle  (iebenr,  v)  Quocirca  iniunctum 
cpifcopiSf  vc  (I)nutluni  admicrBnr  adregimenec* 
tUJia  poYi^iaHsy  nili  AA/^.  annum  ftttigcrit,  ec 
fcieniia  acwiori^«/commendandusexfifta£;dein* 
de  ( il )  a  regiminis  huius  ofiicio  amoueant ,  qui 
intra  annum  in  presbyterum  baud  fuerit  ordloa- 
tus,  a^^ ptrfonaUta  w)  rcfidcar*  |) 

nu^mxfApftiYiumdomorumvicimamd^rign^^ ' 
#)  qux  eti^mparochia  dicitury  adeoque  hoc  loco 
vwniam  facram  ^  feu  in  vna  Joeittate  ecclejiaftica 
vnitam  denoiar.  Ec  quia  dimcefes  epifcoporum  «• 
iam  ex  certo  difiriffu  vicinarum  ecdefiarum  com* 
pofita:funt,oliinetiamPAROECME  di<ftae.7r)  Prima* 
f  io  tamen  hac  voce  veniunt  dijhi^us  ptebis  mi^ 
n(nres  in  dicsceji  epifcQpcntumy  ^uihus  cum  anima- 
rum  cura  pr^cfi  facerdos  prn^cuj.  In  tribus 
prioribus  {eculis  hee  defuerunc.  Singulis  eccle- 
iiis  ^T^ttzz  eptfcopus  cum  clero  fuo.  Seculo  IV, 
tufto  chriftianorum  numeroj  diuifio  quaedam  hr 
fta,  coptusque  minores  in  oppidis  maioribus  et 
tgris  conftiturij  ad  inftar  cohniarum^  q|uibus  ab 
epifcopis  prscpofiri  pr</^j^^f r/  \t\diacmi  cumrw* 
ftf  animarum^  fub  au&ontatc  tamen  et  dtre&ione 
epiicopall 


j^-^»r 


tfle  fresfiyterHm  ingtmre^  ct 
iUud  freibjterHm  pMf^chum^ 

ir)  Don  per  vitMriHm  re* 
gulartttf ;  Jid  mimmum  per* 
p«tuut    coalUcucndm^  f,  \^\ 


:l  -    .^' 


Ibl  1  vt  grt^ii  fihi  iffditi  iiii* 
^entif^  cuTAm  gfTcrt  ppfjit  tn 
par<ra4/i^i£ch/sA  t  cmmn&^r 
fx/lint, 

*)  /. a]9,§, !,/>.*/*  f^iHO- 
n  A  T.  iib.  h  SAtyr.  $.  vm^^^ 

w)  c.  $.  X4  4t  d^rut*  c.  ^  1«, 
C.  9,  q^  z,  c.  10.  X  dt  dHtm^ . 


rOB  SEPVLTVRIS  £T  PAROCHnS  CtC.     ^55 


J.     III. 

coMP&BRBNDiT  hodie  ^itaque  par&ctM 
(1)  certum  poputum  vel  ffftum  chrutitmoruin  m 
cerco  ioco  coniunAim,  vel  vidno  viuentem: 
(p^eccUfiamj  cui  agglurinatuseft:  {^)re3arem^ 
qni  illi  foius  cum  regimine^hrdinato  pneeft » f ) 
ec  (4)  curam  animarum  exercet)  aeque  vt  epi&o- 
pus,  licet  in  minore  gradu.  Hacde  cauA  (5) 
pafacus  aeque  i\xs  bannarium  cogendi  et  probiben^ 
a  exercet  intra  (uam  paroeciam^  vt  epifcopus 
intra  (uam  dicecefin.  tr)  Denique  (6)  ficuti 
dicecefes,  ita  ^mmparwciit  determinatos  limites 
habent  t) 

%.    IV. 

BST  ergo  PAROBciA  vniuerfitat  ecclefia^ 
ftica  minory  fed  inaqualis  ^  fub  regimine  facro  et 
acra  proprii  facerdotis  y  v)  tamquam  capitis  mu 
noris  confiituta^  in  qua  obligantur  fingula  ehu 
membra  nd  facra  a  proprio  facerdote  percipicn^ 
da^  ei  honorem  et  obfequium  praftandum^  atqui 
mera  parocbialia  ferenda.  pa&ochvs  vero 
vel  PAROEcvs  e&facerdoSy  qui  vt  dominus  <p) 
regit  cum  eura  animarum  ecc/efiam  minorem  ex 

parm^ 

(^  aqae  fdtttcui  (blot  r^it 
ccdeflam ,  tt  regimen  ezercet, 
ae  quidem  epilcopiis»  r,  14. 
iie  eleci,  in  ^.  r«  5.  X.  dedtdS. 
€t  qudl.  ei  $rd.  praf.  CMvaftA* 
dltenu  et  iimitdid  peieftdte. 
Solui  enim  pneeft  fdrticia  vt 
recl»r  JUminm^  prout  vocator» 
ficut  efifeopm  folus  fuae  dioe- 
cefi  prxeft,  c.  4.  C.  21.  qt$,  1. 
lioet  cum  conrenfu  epileopi 
adiocorcm  libi  tflumtrc  ^ue- 


ut  dCra  pntiodidiiai  psMB^ 
€.  30.  4e  iwre  pderem. 

r)  €.  3,  er  3.  X  k  t.  €.  is» 
X^depicn^ei  rrjnu 

t)  f •  4.  X  ik  f. 

y)  ita  tocauir  parochiii  li^ 
€.i2.X.depenm.eiremUl 

f )  nkk  didtar  reSer  ^'^ 
minMi.eleu^.%  iefipeili.e.iy 
X.de€efifih.€,%.depit4eikea^ 
ekrii. 

Pf4 


456  LtBM  III  -  TrrvLvs  xxvtil  vr  xm* 

partrcimis  co7npo/itamy  cum  iurh  ^xcluSendi  alt^ 
vox  et  cogcndi  profirios  fuhditoT  a^  facra  thipcra* 
genday  x)  ct  lura  par^aaha  pr^andu.  £ft 
cnini  pariBCMJ  dunraxar  compttent  y  vt  tudex  qai* 
dam>  ad  ii^afiJum  et  foiuenJum  In  fuft  parctcid; 
^P)  et  ei  ^^  iurt'  cantum  competit  proponerc  ver- 
bum  DEI>  er  confefliones  audire  rubditorum,b)) 
in  quo  rpedarim  eius  magnopere  imerefl*  a) 

f    V. 

*         DHNK^VE    PAROECIANVS   cft   JithifitUtf 

qui  ex  ratione  bahitationis  regimim  rf  curtJC  am* 
marum  proprii  fui  facerdotis  ccu  re^oris  dofnini 
fubeft^  et  ah  eojacramenta  ncceffario  accipit.    Re- 
gulariter  par(rciams  conlUrmmr  ex  racione  (a) 
domicilii^  vr  duplid  preeditus,  m  vtraque  paroe- 
danus  fiat^  (3)    Qui  ad  tempus  breue  tantum  ali« 
ctibi  habitac)  animo  non  deretinquendi  domid- 
lium,  ibi  non  fic  paroedanus.  7)     (b)  Prxreret 
itsdem  facris^  in  parcecia  receptis,efre  deber  ad- 
di£ltis*    DiuerHs  facris  addi^usexcaufai&^^/f^- 
tionis  vel  domicilii  non  fit  parcccianus,  nifi  quoad 
oherirealialy  i)  vel  ea  facra  pcrcipienda,  qpae 
Vtnqjue.religiom  commuaia  funt,  quacenus  pr<h 


%)  Ncqnc  cnlm  fne  iiten* 
tUfircUii  frtih^tfri  pdracU- 
tlt  allcnuf  aflum  qtjendam 
paroecialem^ibidem  perjgcrc 
potfft  fub  pceifl  exccmmiim- 
'citiotiis.TArfff.  i,  de  frimttg^ 

4^)  f;  4,  X.  df  f^nit.  et  rf- 
ntijf,  ibt;  tum  4  nok  ivq 
ivDicB  Mgm  nhUm  v^4$ 
Pfl4bfilm.  ^ 


•i)  tlem. 2.  defepultnr.yaCi 
rerum, 

«)  ne  Wdti  dcbitisftnt- 
ceffkriis^  defrdXidcntur  btncfi^ 
eiisyclem.dt.  2. 

fi)  C.7.  dejipult.  in  6,€,%.K 

y)  f.  ^.  dcfifuitn  in  6.  c.f^ 
X,  i/f  fdruh^ 

l)  vid,  it9fp4re(i.fi5*  lU. 


DS  SEPVLTVRIS  ET  PAROCHnS  CCC     ^ 


Wii  parcfcia  deftituitur.  0  Vnde  (c)  vxoT  eititf: 
iem  cum  marito  religipnis  ibi  fit  parGeciana^  vbt 
nar itus  domicilium  conftituin  ^ }  Denique  (  d  ) 
domicilia  quicaret,  nuUibi  eft  patceoianus,  niii 
irbi  de  prsienti  reperttts  (uerit. 

§.    VL  ' 

TENENTVR  vcro  faetis  Jua  parffcia  inter- 
eflTeparcBciani,  9i)  parceci  veroaiienum  pecusa 
praetepibus  fuis  arctoe>  •&)  etiam  adhibitis  reme- 
Oiis.coa^uis.  0  Quocirca  in  eccUfia  paracia^ 
U  £ibditi  paroeciani  (acramenta  percipere» .»)  ep 
iniis>  auae  zdliturgiain  fpe£2ant,  fe  regimini,pa- 
rccci  fubmitcere  coguntur.  Vnde  notacbaraSte^ 
riftica  parcsciani  non  in  eo  quaerenda,  quod  quig 
[acramenta  in  aliquaecclefia  perceperit^  fed  quo4 
ibi  de  neceffitate  illa  perceperit.  .  .  ,  • 

§.  VII.  ; 

ONERA  pararcialia  quoque  parceciani  kjy 
re,  et  confueta  honoraria  foluere  paropco  de- 
bent.  Huc  pertinent  (I)  iuraflo/a,  feu  bonorari$ 
pro  cer co  officio  facro  praeftanda.    Haec  prohibec 

iuB 


t)  H»c  obferuatio  Inter  ca- 
iholicos  et  proteflantes  vfu.-n 
habety  inter  quos  omnia  orfti- 
iDanda  ex  anno  dccretorio  per 
i  P.  drt.  r.  5.  31.  adeoquc 
catholici,  f  ropria  parochia  dc- 
flitutl^  inter  proteflantes  habi- 
tanccSy  quoad  h^ptimum^  r^ 
fttUm  ficerdaUlim  etprocU^ 
mdthnem  parochiani  ibidcm 
cco&atur,  vid.  $om,  lU.  tit. 


a7§.  77-  ittom.  IV.  lib.  V.tit. 
^ii.$.  205. 

i)€.rX.dcfepHl:. 

%)  conciLTrid.feJf.XXIV. 
de  referm.  c.  4. 

^)  c,2.depdr§ck 

*)  C  aedimus  CARPza^ 
V I  o  papizanti  lib,  II.  iuriifr. 
confift.  def  255.  n,  -^.feijq.     . 

») j.  12.  X  d€  fanii.  «# 
^remijf. 

Ffs 


458  LlBWlll*  TtTVLVS  XXVIIT.  ET  XXHL 


iu$  CAnonlcum » \)  dicis  ciufa ;  ftmul  enim  et 
probat  fx  iaud^bili  ^onfuftuJwe.  Quaadoque 
cnam  per  ieger  ffcU/iaftifa/  determinantur»  quac 
iureperfeQo  debeman  (i)  (H)  Coilanones ;>ti? 
rata  faLiendx  ad  reparand&s  ecclefiast  ecardespa* 
roeci  ac  cu{lodis>  quod  cnus  parcecianos»  qtia  ti- 
les,  ftringit.  v)  (III)  ?T2^i!tmoii^  dmmurum  €i 
nmjmarum  mtjfaltum^]^) 

%    VIII» 

sicvT!  vero  parffcus  dirigit  ca,  quat  id 
tuhum  fticrum  eiiiturgtam  fpe^tant,  Jtadiredto 
Juneris  foUemnis  quoque  ab  eo  dependet»  vt  rite 
€t  confuetis  fiat  iiturgiis;  quorefpeftu  fepuhu- 
ra  quoque  ad  iura  pavsciaiia  fpedUt.  si)  £te* 
nim  quilibet  (epeliendus  (I)  in  camcterio^h.  &  in 
loco  publico  et  benedi&io?te  epifcopali  ad  fepul- 
turam  deftinato,  quo  ipfo  fit  rehgiofus*  tt)  Vn* 
de  fluit,  (aj  ereftionem  coemeterii  efTe  iurii  epi^ 
fcopalts^  et  per  bcmdiQiQnem  qualiratem  facram 
accipere:  (b)  ccsmeteria  ficut  ecclelias  pollui 
poffe,  vf  woffrf/w/iofftf  indigeancg);  (c)  nemi- 
ni  imegrum  cffe,  in  iocofuo  et  mete  profam^- 
bi  repuTcuram  eligere.    Primum  proteflanres  re- 

ipuunti 

a)  In  r.  41,  X  ^f  JHnm, 
pU  iifUftune  faelmm  fTurt* 
dncidm  cmfkitudir^m  prob^ 
ponrifex,  ^dx  in  co  £onDftitt 
qnod  qaid^m  cx  libtralitatc 
ca  foi^icnntt  alii  fecuti  hot 
fncrinr,  Ynde  mox  pirisci 
£$/if4frHdinrm  ^ fHciant. 
•^  f^yt,tmti4rHh.fi&.  yil 


f)  conH  im  fSTHh^  JtH^ 
VIL  c.  Y  ConC  iofra  fir. 
XLrli/.  bmmlihrl 

{)  de  qDlbui  4i/  tit.  fq.  di  ' 
dtdmiu 

•)  clfm.  %^deffpn!t. 

w)  cc  fic  mundsnis  vJSfUX 
dcputari  non  debct.  f .  4,  X 
it  rtlig.  dMmihut. 

{)(.  7.  X  ifr  etfsftcrsT^  tttl 


BiSEPVLTVRIS  ET  PAItOCHll$  etCr    459 


quibus  ccemecerii  in  fnp^  iurii  cammici 
on  fiint  reiigiqfa ,  (ed  res  vmiurJStatij:^  vc  ab  hac 
oua  erigi  et  antiquaaccef&one  au^i  noh  pvo^ 
ibeantur.  c)  Alterum  pariter  reiidunt » ceflan- 
t  fuaUtate  re/igiofaj  et  opinione  de  pcOutiane 
Bpudiata,  qus  ftperftitionem,  non  veranii  ratio- 
emhabe^  Intertiacondufione&bfiftunt^quod 
tiatti  fepulturam  ad  iura  parmeialia  retulerinff 
Bitia  confequens  eft  fepulntfi  in  emoHteri^ 
mfciaU.  t) 


■■■'  SBf  EL1  a K  D V 8  vero  (II)  quilibet chrifiianiui 
f  emneterio  paracialiy  fiue  contiguum  fit  et- 
teJSa  parocbiali^  fiue  ab  ea  fepararum,  modo  adl 
am  paroedam  pertineat.  Eft  enim  hoc  ince 
spultura  aOus  paracialis^  vt  alieoum'  paroe^ 
lanum  nemo  in  fiium  ccemeterium  redpere 
loffit,  fed  corpus  proprio  parcoco, a£lione)^ 
V  inftituta,  tt)  reitituere  compellatur,  v)  i^i^ 
eregrinans  in  eo  loco  decefierit^  vt  commode 
d  propriam  parceciam  deferri  non  pofiit.  In 
km  (ffix  in  defe^lu  eerta  parocbia  illa  parcecia 

prse* 


r)?toonfracAiirzo?iTM 

^)  lare  Rom«  quoad  locum 
ffmUwrd  libera  erat«  Qniii- 
wC  repalchram  in  fffrU 
und$  excra  vrbem  fibi  facere 
locerjifyqao  ipTo  loous  reUgh- 
Mr  «cddebatur,  Idem  vfus 
iib  chriftianit  continaatus  cll 
cr  plora  fecala.  Sed  fuper- 
tkto  pkrosquo    transuetfuin 


egit,  ?t  in  ecdefib  Ambifcot 
(epQltoram  ?el  ad  nunimum 
in  4tri§  mbfis.  t.  15.  i6.  CL 
i^  f  •  1.  Vnde  uodcm  Atria 
mUfiArum  perpetuo  vfa  A- 
paltarii  dcfliMta  fiim,  ?t  in 
compcndio  monftraui  in  tr. 
i§  0rfg.pr£€ifH4r»  mdier^iurm 
actejli,  XXIL 

rT)e,6,  X*h,in 

p)€.yXdef€p^. 


466  iJgRf  ni^^^^LVs  xxvm.  et' 


pr«ferendfl|  ia  qua  defun£tus  raa^tmeniA  j 
pere  con£ueuic  <p)  ^ 

QV A  M  ob  rem  (i)  in  ipfa  eccU/ia regul 
nemo  fepeliendus^  iicec  ibt  repuUuram  elq 
p()  niii  clerici  honorariores,  et  laici  fidele 
inprimts  vero  panonus.  <i>)  (2)  Quibus  t 
/cpukH^  majortm  Imi^  h.  e.  bfridttaria  \ 
miiutria^  lila  merito  prxfGTtnd^  fcpu/cbris 
.  €ianiSy  in  fubiidium  duntaxac  ret;eptis.  *) 
Denique  falua  adhuc  reli£ta  libercas  cuicta 
ax)  cligendi  fily  extra  parajciam  fepulmran 
4am*  Hi  .hfo  minus  r^UgwJOy  3)  ia  porricu  n 
fterii  fcihcet,  qood  et  cccUfu^  parwciali  pn 
kt  iw»Vtf/7/Wfx  tn|7ences  peperic  diuittas*  £t 
~  eKtra  ptracUm  eligunt  iep^iimram  ^071 
10  9  pP)  id  aUtet  ficere  aequeunt)  i 


*  -  -  - 

^   f)  r,  t.X, («l.ibi:  inqM 
wUfii  fdbul^  Ttfici  t^nJutmK 
r.  4.  X.  5.  t.  ibi :  ^  qttibmrM' 
fcrunt  Jslutis  f^hnU^ 
k)  t*tsA^  e.  i^,f,i, 

*t)   fRASC.   n£    ROY£    J# 

iwrt  pdtr$n.  lih.Jh  €.yf,^o. 
«)  Hxc  libcru»  4dhuc  ad 
Tudcra  dntiqtti  iuru  rcfcrcn- 
da  I  ^UD  cuiiiber  pcrmilTiini 
(ah,  ribi  hcrcdib(U<)uc  fms 
vcl  geoti  &£  Apulcbra  es« 
rrurrc.  Chriflianl  uti»  in 
Mrw  vcl  m  p$rtim  aai  exe- 
Aris  fttltftay  qnam  pne  cete- 
1)1  colebant^  crigebantt  €•  15. 
C.  n-  ^**'  **  '^  /'  ^"!«  prrpc- 
mo  cuoferutu  iUst  bcicdibus 


et  genti,  vtot  ieSm 

iopmeterium  psrwcidlf, 

da  facrit  (iepultara.  (»  }! 

Jept^t. 

'     dm)  etiam  vxori.Y.  ^ 

fepult. 

fi)  vt  dicitur  in  Y«  2 
|{#  jeppUt^An  6.  quod 
gendum  compi&dtim 
non  ita  rcligiofuc  Ct|  vi 
Qx  coqtiguum  ccemcti 
l^eneJf£tiene  epifcepdU' 
tomi  Ita  Tcro  BOMiFi 
Vill.  coQtradizit  iN|f< 
Tio  III.  iar.^,  X  (k^ 
cuius  ientcntiain  iadab 
rigere  vei  abolcre  ioteoc 

fifi)    mm  JSmhm 
refertuc  m€.%,X.  dej^ 


tttvuamoi  ■  irrvaiicMii'^  igjt 


,  7^  inodo  dtfyaSa^  amoiuicbis  nfaiidi" 
l  •tiis^piJW  (CooeuffioQi^us  xt)  '^  *kSioHem 

I  qiiQrfim  &eGiAciin  '' 
«b:.;  Sk^upot  (i;)i;qm 
Bcmn  penineCy  neutiquam  tfoUemmiimfi 
idndendum:  Yb)  litnrm  haec  wrispuUh 
knr,  qnttn  priuad^. ;£ne pia$uk>»  tepik 
eqnennr,  ied  eam  demuwi  dilfi^fiitm^ 
d  tmmmi  apud  proceftamea-  remiciti» 
^i  (c)  in p(tnan$pLmm  iis  deiDi^anir« 
VLcommunionem  eccUfiafticam  dece&ralit» 
iiata  .anclqua  iuris  ec49fiafir4\^xf^u^ 
vtmy/  non  commumcamus.^  ^mc  mortim 
ticmrc  debemuf.  i\)  £ft  vero  hmQpcmm 
■    •    •    .  ■  nrt 


.X.Jefipi$b.ciem.t. 
^X.  e§d.  ihi.:  tum  pd* 
ulefis^  ^eebidihnh 
's  (vd  pQtiuaiJegatis) 
qaa  defmclHS  pre 
M  in  vbimd  dijp^fi 
im^  redpidtpmem 

\  qaibus  vitf«  r.  2.  X 

depdB. 

>.  X  r.  I.  defefuk.  in 
ifoUicitdtimes  iuHe^ 

cc  ioncHgiQnes  trix 
defidunr,    n  6li- 


vciriCf  /vt  harc  raperni^i^,^^.!!^' 
pttlniram  habefadi  2fi'ifk6fui(te^ 
Hif  ^  oianire  reprcfla  .fbiffieC.' 

Sciipfic  Aiim  dQCjidte?r'f1nf« 
jMHi  fmnqudm  >$b$dyijifir 
idddHefd  eeftfedipni^  cAtit  r« 
u.X.^tf7!;^M/r.  siAiLTtHiTi 
rww.  II  dneedet.  p^  ^97. 

•)  cbnF/sRASMVl  ^  nA 
Aijf .  i^  titubn  t  fnnms. 

{j\nd.KrnOHAt.deimi 
p3ndp^eirfdJiUemn.fif0ltmr. 
^4}  e.  I.  C.  34*  j[.  3«  r  )..^nL 


i|{!i  tatf  «Mi^tiMft 


4Wiri<lj)B#«,  «deoque  de  ea  iudicia  cccU/ig^u 

§.  XK, 
'  ;  syNT  vero  a  amimmme  ecchfiafika  ftlicni 
loflddiiei:  hsererici:  &)  excommuntcati ,  i)  er  noo 
ibCohiti:  >c}  in  tarneamcntis  er  (futUii  pereun^ 
IH*  X}  tnanus  violentas  Gbi  tnferenre;?,  ia)  noa 
^raro  oifu  am  culpa  pereuntes:  v)  tefnpore  prae* 
jia^pcplkon  recipientes  S.  euchaririiflm  nec  wz^ 
iemMldki  facientes:  ^)  vfurfirii  msniftrfii :  o)  h\t^ 
MMBif  pccnitennam  iniuo^latn  recxiiAnEe&  w) 


ic  n.  1»  /.  r.  tt.  X  iififiUi. 
CmmnnHtnm  difm8i$  iodi- 
oMr»  tuai  €MU€0nligi$fit  io 
^oem  redpitarcadaoer:  tum 
afrtdbm  ec  fbLui$9ukm  fr$ 


hdnet.  imo  in  GermaiiLi  kh 
toitu  criom  itiigkHBum  pro* 
iMtarom  abrogatum  cft  ioi 
caoonicom  in  L  P.  mt.  V. 
$.)5.ibi:  nmb§  minm  pM» 


smmd :  tom  ex rtdt4$i9mn§-    tis  tmmtteriis  btmrrme  fimd^ 
minit  dc^SA  pabKce  in  ec«    tmrsimtmtmr. 


ckfiit:  tom  ex  mtmtris  cr/r- 
irntimt.  Q^bos  hco  dene- 
gjMitur,  pro  tXfmmHtutdtii 
yel  a  €tmmmi$nt  tcelefiMftitM 
«lienii  htbentur,  ecclcTuiUca 
ftpoitora  indignii,  et  dfimmd^ 
vt  lo^ountor  zelotc,  afficien* 
dif«      Ait  pontifex  in  r.  ii« 


i)€.^.TL  dtfriitiL  9Aton 
in  ccmeterio  ecclcriaflk»  fe« 
pulti  exhumari,  et  pfocfil 
ab  coclerialUca  fepoltiira  ia- 
dari  debeant  r.  n.  X.defit- 
futt. 

m)  abfbrmit  nm  Mmi  ttt^ 
mtttritm  tt  dHd  tttkfii/Hm 


X.tieJtfHlt.JdtriseJltdmni'  Jnffrdgid  denegdri^n^kknt 
lmii9^itmtmmtVt,quilms  nm    in  1. 1].  X.  Jtjepult. 


emttmtmttdmmm  vtuu^  mn 
etmmnnittmm  dtfnnSis}  tt 
pt  tdretnt  eteltjidjiitd  fiful* 
tmd^  fnifrim  trdnt  t»  vni- 
tdteeecteJldJHtdfratt/hSsttin 
dnicnle  tntrsit  rttmcUidti 
fntrtmt. 

^)  Olim  hit  noD  dene#ata 
legidmalcpoltani,  L  p.  C^de 


A)  ^A,tm.y.  tii.Jktet^ 
mm^  item  tit,  de  dnM. 

i^)c.ii.C.t\qn,^. 

Oc.ii.Hdtfefnk. 

i)c.i%.Xdi  ftenit.  et  tm 
mijf. 

•)t.%.X.  di  iffm. 

w)t.2.Xdemdlidm. 


DE  SEPVLTVRIS  BT  PAROCHIIS   etC.  463 

,  Et  in  genere^  quos  derns  (iit  coinnitinione  in^- 
aignos  decernic^  etiam  ob  proprium  conuno* 
dum.  %) 

§.  XIIL 
D E N I QV E (I V)  fepulchra  gratif  conceden* 
dt»  non  precium  pro  ioco  exigendum »  0-)  quod 
tftlis  redemtio  Gmoniam  (apere  videatnr.  Hanc 
Mtionem  refpuunt  proteftantes,  quibus  coemete- 
ria  non  iiint  religiofa,  nec  fepulctira  hereditarki 
eztracommercium.  t) 

TIT.     XXX 

DE  DECIMIS5  PRIMITIIS  ET 

OBLATIONIBVS. 


SYNOPSIS. 


JdUaiuJ^  epifapdlis  circd 
dteimds  in  tribm  conftitit. 
Z  Ha  imis  diuini  etffiriiH- 
dks  Cdn$nijiis  dicuntnr^  Tbe§' 
*hgis  dijfentientibus.  IL  Per^ 
findies  etidm  excogitdtse  j  fed 
J[neeffeau.llL  Hediefnnt 
ptl  ficuUres  vel  ecclefidJHcM. 
IV.  Ecclefidftica  fdrecbis  ds- 
figndta:  fecuUres  illi  deben- 
fnr,  qui  eds  legitime  dcquifi- 


0  Tt  decifnaram  ecckru" 
nicaram  decentores,  r.  19.  X. 
dedecim.  Quid  crgo  Q  de- 
tencores  pdtrimeniifdufenem 
ruDt?  His  non  denegatur  (e- 
pufcur^    cceJeGafticai    quod 


vit.  V.  Prsfcriftiene  fuequi 
recie  dcquimntnr  vt  ceterd 
bend  eccUfidfticd.  VL  Inde* 
cimds  fecuUres  eccUfis  fdrttm 
cidUhus  nuUum  iusfuferefti 
mutte  minns  ddregdUdprim 
cipum  trdhi  fejjunt.  VH 
Redles  d  poffej/iribus  qmbm^ 
cunque  etidm  ckricis  praftdn^ 
ds,  Exceptienes  quaddmnetd^ 
ta.  VIIl  Nen  dedmats  ex* 
fetsfu 

ipre  dems  hoc  in  reato  Cc^ 
qui  qudrtdm  fdufernm  fiiit 
applicauit  vflbus. 

r)c.^.X.defepnk. 

t)  Tid.  im  pdTHk.  infuf^ 
tlem.p.f2^ 


4(54 


LIBRI  IIL  TITVLVS  XXX. 


pkfd  yel  f€cuni4.  IX,  De 
mnibm  fru^ibui  pr^ft^niU  ^ 
fiifi  immuniUs  dt  «j  ibmddm 
^Mfits.  X.  PrmitU  itum 
^ccUjiis  p^trtrdMthm  4j[trt£. 
XL     ObUti^im  AutiqHit  iH 


ftUjti^ncrfrum*  Et*cb^ifip 
c^  q^^id^Xll  ftirntn: Tchi* 
bintJtrijc  Tfh;c{^^r:gt,  £»*- 
cb4tifiica  Hccejjdyit  fuKfitnf^ 
vnie  ndtum  iit6rtttmn»tM*imt* 
rum  miffdimv*^  Q^id^jfrri^ 
rittm  ?  cjjcrtntmm  n^mifU  n* 
cit4td.    XIIL 


t    i 


^0Hnt 


^      l 


ReJittit  parechhs  y  parcecis  prdsfhncSi  n  pa* 
rcecianis,  varii  func.  Primuminrer  hos 
locuin  tenent  dectmtB^  tt)  follicirudini  fp> 
fcopOYurn  fubieftiE,  qui  tum  fub  vmtulo  excotth 
itiufjicatiottis  conftringere  debent  pv^rcccianos  ad 
eas  parojco  Ibluendas:  v)  cum  curarej  vti  iaici 
decimas  ecclefiae  paroeciali  reddanc  fub  denega* 
tione  fepulturse  ecclefiafticae :  ^)  lum  compefcere 
inonatteria  ^  Je  mtmu  iaicati  fine  CQ^Jcn[u  epsfcopi 
«as  acdpientia.  x) 


^\ 


FVNOAMENTvM  huius  €0cii tpifcopaUi 
Collocarur  in  principio^  quod  decimBe  nob  ab  ho* 
minibus^  fed  ab  ipfo  domtno  lint  inflitutoe;  ^) 

dicun- 


♦0  Otlm  3pD(J  gcr^tcfi  «- 
iim  cimia  ct  cribt^tdriit  dcci- 
)miC  obtinucre  ,  de  quiljQs 
KTSTivs  m  dlHetdnis  p. '\i'\. 
trESCEK  de  LL,  Hcbt.  ri- 
tudL  //^*  llh  f-  lo.  qux  regi- 
but  foluebantur^  S«d  taleft 
non  funt  dtcim^ic^  qu^s  df^ 
fiu  y^r  jct  fdccrdcti*  cicbcfi 


0  r.5-tf*  14,  Jf*  Lt.e^si* 
C.  i5.  ^,  t, 

^)  f,  19.  ;5.  X.  h^  f, 

;t;).f.  31.  A.  it,  t.  ibi:  rffffi 
daT^tom  pr£tfffii  ttnf^rri 
mn  ppmrri?u  dliti ,  ^us  if^ 
dc  ititf  jiffn  pourdnt  pfiffi^tff^ 
Conf  c  7.  X.dchis,  qMfunt 
d  ftdL 
^)c.i^.X.b.t.cM,XM* 


DE  DBCtMtS^PmMltiETOBtATtONIfiVS.  4^5 

.dicuimir  enim  certa  quota  fruQmm  et  wedit^um 
DEO  '^4)  deHtaj  et  ab  hoefacerdotibuset  Leuu 
tis  cejfa.  Quod  enim  in  repubtka  ludaica  facer- 
idocibus  et  Leuitis  ailignatum}  hoc  ad  ius  elefi 
mui  fffderis  quoque  pertinere  cenfent  canonift». 
Hoc  ex  principio  decims  vbique,  adhibitOj^A?^. 
fprrituaii  et  bracbio  feculari^  in  v(um  reuocatae^ 
jiubliceque  inculcatum,  dtcimas  iure.diuino  «o* 
.defiis  praeftandas*  «) 

t  A  T I V  s  prsterea  ft  pontiiicibus  fiint  ettetk^ 
/Qe.deqmas  tontra  DEi  incentionem.  Suntenim 
VeL  reaiesj  vel  perfonales^  lllae  ex  praediis  debea^ 
fXiXt  hflr ex negotiatione, artificio,  aliisque  com* 
inbdis  ciuUibus« «)  Illae  debenrar  ecclefis»  inti:! 
culus  limites  praedia  fita;  haeilli;  in  quafacra- 
pnenta  quis  percipere  tenetun  P)  Illae  non  dedu^ 
jftis;  hae  deau£lis  expenfis  foluuntun  7)  Verum 
emnium  confellione  perfojiales  in  (jfermaiiia  in« 
cognitae  funt,  conatu  inani  a  clero  olim  exadae* 
§     IV. 

lioDiE  fimt  ve\  feculares ^  vel  ecctejtafticdtf 
Hlae  ortum  traxerunt  ex  praeiatoriim  hberdiori 

difpo- 


•»)  r.  i.fqq.  4-5.  ^.  C.  t& 
-f  .  7.  c.  45. 47*  ^5-  C.  1(5.  ^.  I. 
e»  56.  C.  i£.  ^.  1.  Canonite 
tiatiiram  dmtnaxiim  ffitituM 
4nH  inepte  «(ftrunt  ^  obferuan- 

tt   CAROLO   MOLINAEO   di 

ni^fuet.  Pdttf.  tit.  l  des  Fiefs 
.%.  6S4  n,  21.  Ab  his  diffea- 
Jianc  Tbeologl  Catholkit  de- 
dmas  iure  mere  eicle/tdfiiee 

(fi^limJitftJuriCan.) 


dericis  d^itas  adferenteSj  vt 
obferaaiii  tom.  I.  P.  I.  cenjkli. 
e$  deeif  drgum.  IV.  n.  27. 
conf.  ACO8TA  yel  potius  p« 
SiMOH  i>i  bifler.  redii.  eccle/4 
GtUice  confcripta^.  5. 

«)  «t  ip(a  etiam  militis, 
t.  22.  X.  i&.  t.  c.  28.  X.  f #i«  c.  66. 
C  16.^.1. 

/8)  r.  20*  X.  bi  t. 

y)  Ci  i%s  X.  A.  f . 


i66        LlBRt   m.     TITVLVS 

dirpofirione  circa  res  ecclefiae,  qmm 
a  quo  rempore  pafTim  eriam  in  feudui 
Differuarinrer  fe^  vr  \>om  ficulnria  atia^ 
cUfuiftica;  quamquam  Ulse  perperuis  prsdaD 
Jinbus  obaoxiee  fuerint  h)  ^ 


^    V. 


4 


CCCLES1A5TICAE  flb  antlquo  sd  ifU 
feopate  relariE.  0  Menla  epifcopali  aliunde 
ciencer  inftru£ta ,  puracis  iure  ilccretaUum 
ierunt>||)  quibus  eriam  debentur  ncuales, 
nifi  vmuerfum  sus  decimandi  ab  allena  paj 
prafcriptum  fit  ij )  E  conrr8rioyJfi//tfrf/,  i 
pris  ncualibuSy  f\ri)  debenrur  dominOy  cul  legi 
jnodoncquifitee.  Legitime  autem  a  laicis  a 
fitx  ceiUentur,  (r)  quis  ante  concilium  La 
nenfi  iimo  1179.  habitum  iam  pofieflk,  Sf)  \ 
iti  deamis  antiquis  et  immemoriali  temporc 
iefiSs  prafumunt:  (2)  quae  proteftanribus  di 
mr  e  Cathoiicorum  proninciis,  quatena 
no  1624.  die  I  lon.  poUeflTae  fuerunt:  i)  (3) 
adhi^us  requifitis  canonicis  alienatae,  quc 


•)  nide  adhac  iwrit  ififi^ 
fglis  int.^i.  K.b.  /.dicuntory 
imo  pontifex  in  tranMftione 
cum  Hf  HRico  V.  cenfui^ 
cpifeopot  deiimis  ec  ^bUti$ni' 
bus  fbljf  viuere  debere.  Olim 
cnim  diftribotio  camm  illi 
competebat.  e.  56.  C.  x6.  q.  i. 

^c.2^.^o,X.b.K€.  %.  X. 
Je  trdmdB.' 

n)  tit.  €.2$.  X^ii^  ibi :  niji 


A  bist  fiu  dlidts  pert 
deeimds,    rationdbHis 
oftettditur  Su;.  veluti  v 
tiuet    vulgatuiti  illad: 
Se^tiDe  foIgetdetttPfi 

tn)€.2$.X.b.tJnf. 

S^)  (.19.X  b.e.Hm 
fnterpretationem  xnnc 
Tii  III.  inr.7.  Jt  skU 
fiunt  4  frdldt.  r.  sf .  JK 
et  AtaXAH^fti  W^  i 
b.t.$n6. 

0  lA^iiLjgli,^ 


m  DECIMIS9  PRIMITIIS  ET  OBLATION.  4^7 

riori  lementia ,  etiamTheologonini  cathotico- 
11 ,  a  cereris  bonis  ecdefiafticis  haud  (bparan« 
I  finr.  Imo  etiam  (4)  legirime  pradlcriptse  a  lai» 
9  h.  e.  intra  XL  annos. 

i.  VL 
A^T  poftremum  negar  ius  canonicumt  n) 
gant  etiam  illi,  qui  anfjua  inprsfcriptibilia 
ifent.  Sed  pofterius  fimpliciter  recipi  noA 
•fle,  docent  annuiS  feruitutes  ^  quse  asque  vt 
^^y  cerro  anni  rfempore  ranrum  vfum  prse- 
nr,  velqti  rempore  melfis,  K)  erramen  prflefcri* 
ntur,  imo  duplicato  rempore  pereunt.  fi) 
ioa  vero  in  principio,  quod  decimse  finr  iuirit 
nni^  ti  res  fpirituales  y  a  laicorum  pofieflione 
orfus  exemtae,  fundamentum  habet,  quod  re- 
iiunt  proteftantes ,  imo.  etiam  inter  catholicos 
ieaiogiy  vt  ficprcefcriptionem  admitteretenean* 
:,  tum  contra  ecclefiam:  tum  contra  vihdican« 
n  laicum. 

$.  VII. 
VNDE  concludo,  (a)  in  Jecimas  fecularef 
iUum,  ius  fiiperefle  ecc/efia  parcecialiy  ne  qui* 
m  quoad  refe6iionem:  v)  (b)  ablurdum  eflTei 
enatis  legiiime  decimis,  tommoda  earum  tan- 
m  in  laicos,  fed  cum  onere ,  iis  ab  antiquo  in> 
^fito  et  cohaerente,  tranfire,  ius  ipfum  fpiru 

tuale 

0  ^  7.  in  f.  IL  Jk  fra-  fi)  L^.D.femit.quemddm. 

ift.  dmitt. 

K)  Etiam    frafiripmmm  »)  vt  eoici  t$m.  I.  P,  Lcm* 

,  dfmerum  admittit  ponti-  fiUt.  et  decif.  argum.  IV.  con- 

cam  titaloy  fi  vna  ecclcfia  tra  parochos    catholicos,  qui 

itra  aliaro  prxfcribit.  c.  I.  reculares  decimas  oneri  refe- 

^4tf€rip.  in  6.  dionls  fubieQas  cenfent. 

Gga 


^: 


tlBRI  in.   TITVLVS  XXK, 


tuaU  penes  ecclefiara  indecimasreintncrei  (c) 
multoniinus  decimas  a  kicis  ponenfftS  fld  tegMlk 
principum  trahi  pofiej  fub  praetextu,  quod  UiH* 
ti  (pecieslint:  ^)alioquin  eodem  modoctiam  sb 
ecclctiis  pofTenar  ad  fifcum  arabi  polTenEj  0  ad* 
cequ&ta  haec  ratio  cHet.  ^) 

$.    VIII. 

HEALES,  due  fetu/ares^  fiuc  ecclefiaftie^^ 
praeftandae  a  pofrelToribus^r^^wrtf//?  rvftkorumy 
enam  conduaoribus,^)  hdelibufi  ct  inBdelibuSi 
c)  imo  ha^  etiam  a  clericis  ec  monachis  ^g)  pos* 
lefibribus,  cum  clericusetiamclericum  decimet 
Excipiuntur  (i)  quidam  ordinei  priuiieqiati :  ^) 
(2)  cierici  in  genere  quoad  mnaiia^  quac  pro* 
priis  manibus  colunt,  et  nurrimenta  animalium} 
atque  hortos:  (3)  qui  immunitatem  a  decimis 
ibluendis  a  pomiHcei  non  aprincipe,  0-0-)  iiD- 
petrarunt.  t)  Qiiod  ad  feculares  crahi  neqnir- 
(4)  Denique  non  vfu^  per  duphcarum  tempus,0 
etiam  amitti  queunt  (p) 

§.    IX- 

^  DEB  ENTVR  decimae  reaies,  nullis  fiibtrflfli* 
expenfis,  x)  «iam  ante  tributorum  et  merc^ 

dti 


0  De   fure  c^nonico  hoc 

tum  in  drcimaSi 

«)  Dc  hoc  ar^umcnfo  p\c* 
nioi  cgi  /*tw,  i/1,  j&.  f ,  §,  j^, 

»)  f,  8.  X  i6,  f. 


r)  trt  ^lim  OfifrcifT^ti  tt»*  - 

rr)  f,  jy,  rf  r  |i.X  4*^ 
t)  Ikidwm*  » 

»)  4rgL^.Djiruit.fi&lh 
4t}m.  dmittt, 

^)    drgamcntum    fioc    rc- 


tECmiSi  V&lKIIT.^Kr  (>B£ATlOinBV&  4^ 

^)  iblQdonemiacQncurfii,  >//)  ac  quidem 
ifimSUk^  eoDe^is^  fed  w  hotrei  nofidiini 
ticAifi  y  $Jj  quatenns  ip^  nmmftUif  pamuaxa^ 
0  (i)  enrt  oFdinem  quandoqoet  ^^mii^ 
mtOj  in  nienfiini  certa  d^encur; «)  (2)  non*. 
luara  in  aJUmtumi^  qne  vodaimir  wr  iSi^ 
Hi  quod  alirer  coocipi  nequic,«qQam  iQoa* 
ec  condu^one  interuenieacey  vc  reflgna* 
mper  incegra  fic  0)        '     . 

DBBEKTVR  decims  do  mmMuiJimSi^ 
|B)  in  egro  decimali  nacis,  7)  mncaco  B- 
yV)  nifi  quoad  cena  fruduum  genera  inoh 
tas.pi!Dbata  fuerit,  vel  legitima  praefcriptitf- 
i{>earata.  Etenim  non  vbi(]ue  vfiis  dedmK- 
dem:  alibi,  vt  in  Thuringia,  nunquam,  ne- 
im  extremis  adhibitis,  receptae  umt:  alibi 
hem  quid^  quoad  certos  yrir^tf/  intrbduAae: 
risque  iocis  pecorum  dedme,  t)er  S5futsel)Cfi)i 
|>rorfiis  negle£l8e«  Quia  enim  imdtis  et  re- 
ttibus  imperats ,  et  ter  vimi)  exa£te  fue- 
non  mirandum^  dedmarum  praxin  pet 
is  fecula  variaiTe. 

$.  XI. 


r.  7* /(•  r.  vnde  liqaet, 
w$ni€9  mercedcs  famu- 
prioiie^iatas  ceo(eri« 
p,  33.  X.  A,  t. 
;  7.  X.  b.  t. 

AKfz»  lib.l  imisfrui. 
def.  irj. 
lEV. P»a-  ii€.^^. 


y)  €.  21.  X.  b.  #.r.)o.  fJU 
yy)  €s^.  €.  11,  X.b,t. 
$)  Eftaro  adhuc  hodie  epl« 
lcopi  gbdiO  fpirituali  vtun- 
tur.  InJ.P.4r^F.  S.38«ta« 
mtn  caatum  eft,  ne  fr§i€d4' 
twr  dd  €X€9mmunic4ii»nem^ 
nififtfi  tertim  demnmdinmh 
i$4tienem. 

Gg  3 


LIBRi 


TITVLVS 


§•  XL 
EX  eodem  praeiudicio,  quo  decimas  laicis 
impjrarunt  epifcopi  j  mzmpnnntias  exegerunr, 
h*  e*  primas  fruduum  et  pecorum  Qhuentiojjfs^ 
quas  e[iam  in  veteri  fedete  DEVS  fij>j  referua' 
verac.  e)  H^rum  deierminfttio  ftngulorum  arbi* 
(rio  reli^a;  ^)  imo  tmperfe&um  tnegis^  qoaia 
perfi&um  debitum  fiinr-  ^ 

§.  xir 

DSNiQVF  (acrificiis  primano  tnreruiebant 
ehhtiones^  de  quibus  ex  DEl  ceflione  olim  pin- 
gues  habebanr  reditus  j^cerdotes  et  Leuitm.  In 
ecclefiis  chnftianorumi  in  qtubus  calie  facri6cia 
detuerunr^  ab  anriquo  ha^c  appellario  tra£la  eft(a) 
ad  eajqua'/>//i//?('rttW^r-(a^/rtconferun[ur,  er  mox 
intet  eos  diftribuuntur:  (h)  quse  ecclefiis  in  pet* 
petuos  vfus  donantur  ^  vulgo  pro  reJcmtsQne  mP' 
ntie^  et  ad  earum  pairimonium  conltans  referun" 
tut-  Taies  donariones  funt  liberac,  nec  iure  ci' 
mnico  infinuationemdefiderflnr,  licet  vel  msxi- 
m^  ^uiugcfitos  exccdanr/u//^(£?/,  in  quo  a  iureci' 
vili  difcrepatjw)  vt  infinita  diplomata  loquun- 
tur,  Denique  (c)  fuerunr  etiam  olim  vfitatae  eh* 
lationes  eucbarifiic^^  a  foiis  communicantibttS 
fieri  foUtae, 


,1 


k. 


*  f}  Conf.  fPSNcsR  i/fLL. 
iUhr.  rinkJ.  libdK  c*  lo.  cc 

i)c.uXb.r. 


n)i.J9.aiieSS.Hiief.StA 
In  rfbofl  ad  ecclcriam  peiti* 
Dcntibus  im  duik  tt^aSs^i  & 
r4»il»/^iMl  d  rccbnult.: 


P£  I>JBCW>  PRIMITriS  ET  OBLATIONIB.  47I 

§.    XIIL 

"  VNDi  obUriones  func  vel  votimtarh^  vel 
ni£effaria.  '  Hlsc  ex  liberalitate  ec  inera  pietate 
pneftantur»  vt  in  duabus  prioribiis  fpeciibus: ' 
nae  vero  ex  pracepto  ecdefiaftico  debentur.  Ec- 
enim  oiim  communicantes  ofFerebant,  vt  qui 
non  communicaret)  non  offerrec.  St)  Offere- 
hmt^anemtivinumy  vel  poftea  locoeius  num* 
mot.  Hi  foli  tandem^  oblatis  formatis  introdu- 
dis, remanferunt,  vt  populus,  qui  mtjpa^  diebus 
feftis  maxime>  interefti  nummos  mi£ales  alcarir 
imponeret.  Etenim,  miffa  fidelhtm  inchoati» 
.  anriphonam>  qux  offertorium  nuncupatur|Cho« 
ms  canit,  quod  populus  more  anriquo  obculerit 
panemet  vinum^  i)  vel  etiam  aliud  donum  loco 
IMinis  et  vini.  Offerenrium  nomina  publice  re- 
dcata,  et  DEO  commendaca  per  coniuetam  for- 
Inulam:  memento  Domine.  Qui  enim  offert^ 
(eu  qualescunque  oblafiones  facic,  vt  in  verert 
foedere,  credic  perruafumque  habet,  pro  fe  fuis- 
K^e  fiicrificium  fieri^  quod  nomen  eius  fpeciatim 
recicetur. 

TIT* 

S)  €.  69.  ie  anf.  D.u  <)  b  0  n  a  lib,  II,  rtr.  liturg. 

€.  8.  $.3. 


Gg4 


TIT.     XXXL 

tpE     REGVLARIBVS     ET 

TRANSEVNTIBVS   AD   RE^ 
LIGIONEM, 

TIT,    XXXIl 

DE  CONVERSIONE   CON- 

IVGATORVM, 

TiT.  XXXIIK 

DE   CONVERSIONE   INFI- 

,.  DELIVM. 


N>  I         s  y  K  o 

.  Ai  kgem  ditccffMndm  y»^ 
i^^  que  pertJnct  fiUicitui^ 
fircd  fH^nacLes  iurisdi^iam 
ffiftcp^li  Juhifct^i.  h  Olim 
mo7^aci>i  Uici  erdnt  ^ftd  vatHs 
rK  c^y^pi  ckricorum  nttjnere 
diijcripti.  11,  De  Qriginem^- 
ndcherumet  ca^nohiurttm.  IIL 
Suh  regiilisviHunt.  ^idmo- 
IMihus,  ly,  hhmdo  m^rtnus 
wt  £^fmetfus  didus,  Qomtrfi^ 
i^uttuplexi*  V.  Exrtgulisde' 
nomtndntur  Bcnfdictini,  Ai^* 
jiujiini4ni  i  Franciftdnij  D&* 
tninicani  etc.  Re/^rmdtitf  #r- 
dinum  infinitds  fdmilidi  fre* 
4uxiT^  Sfiua  riligiones  ficri 
fr^NHta.  VL  In  (onufrten- 
dh  requirituriufld  at^s,  VU, 
$int  mdtTim$nii  cxf^rtes^  Su^ 


r  s  I  s. 

modo  tdmen  ceniu^es  ^0 
ingredi  monaJitriHm  ptjfuittw 
Vllh  Co/iuertendi  fiiimUeX' 
fUtdndi  it  inter  nm*icift  JU' 
temniter  recipiendi.  IX,  Ni- 
vitii  femper  recedere  ptj/untt 
nuUd  ohligdtionf  duc  difp^ji' 
tione  ie  b^nis  chfidnte.  Uht 
re  de  homs  fun  ddhuc  difi*' 
nunt^  X,  Sfontdne4V§lunti^ 
in  recipitndis  ntftffdrid,  Jjt* 
vitustdmen  in  pcrndnt  t^ndtri 
foteji,  XI.  Kec  pueiU  imi* 
ta  veUndje.^  qu^d /t^f  anxtlit' 
mAtt  prohtbirum.  X//,  H^ 
etidm  dnnutn  frohdtionisjuih 
ire  dthtnt,  XIII,  Nem*  rt* 
cipiendus  in  mondj^trium  i% 
frdudtm  Ugum  et  fuhliesjd* 
iutts  detrimenttm,  XIK 


_  i 


X,  CONVEBS.  CONIVG/ET  INFID.47^ 

§.    I. 

QVE  (ubiefti  eciam  func  hfjpediwi epi^ 
f>ali  ec  legi  dicpcefana  monachi  tt  cano* 
i  resplares,  illis  clero  eciam  candem  ad- 
pro^icere  enim  debent  epifcopi,  qiKf 
fecundum  formdm  ordinis  fenienc,  et 
vita  conueniencer  viuanc.  x)  Deni-; 
e  epifcopis  ficuti  ceteri  clerici  fubiedi 

J-    II. 

M  A  quidem  vttae  monafHcce  infliciita  8 
aliena^  jLt)ecmonachi,  qua  tales^  iaici 
^uriori  ec  fan£liori  vicae  operam  dances» 
ore  ceterorum  laicorum  ofFerebanc  in 
v^  legibus  eorum  viuences ,  ^)  vcolim 
)ft  ofli/irium  collocarecur,  vc  laicus  cle- 
iponicur.  0)  In  conciiio  Cbaicedonenfi 
monafteria  cum  monachis  infpe^iont 
irum,  aeque  vtf/mV/,  fubiefla  fuerunCTt) 
lum ,  vt  propius  ad  clerum  accederentj 

clericalia  tttt)  ordinibus  acceptis,  am- 
cui  aufui  tamen  in  conciliis  contradi- 
I  Sanftioris  virae  opinio  candem  effecic> 
iis  paffim  praeficerentur,  ec  vita  clerica- 
nonaftica  coniungeretur ,  <r)  praefercim 

iNO  clerum  fuum  ad  monafticum  vicae 

infti- 

X.  de  reguUr.  c.  g.  |)  /.  51.  de  epife.  et  clcr. 

,  domib.  «)  c,  5.  D.  s?^. 

C.  16.  q,  I.  sr)  C.  12,  C.  16.  J.  l. 

ncquidcm    vtraquc  *r;r)  ctiam  abbaciflae  Ciflcr^ 

ngi    pofTc  CTcdcrc-  cicnfcs,  quod  uctcn  prohibi- 

.  16.  p$.  I.  Scd  vid.  tum,  c.  io«  X.  defctnit. 

/s  de/anciitdtefid'  <)  c  %.fqQ.  c.  19*  C 16.  f.  S* 

ici.  r)  c.  njq^.  c,  a6,  «rf. 

Q.i6.q.u  Og  5 


474 


LIB*  m.  TIT«XXXI.XXX11.  xxxiir* 


inftitutum  effigianre,  quem  fub  pipiko  chro- 
DOGANGV5}  MetenfiumepiTcopus,  fecutusefl» 
$,    la 

OAiGrMEM  monacbatus  trftxtc  a  vita  quo* 
rundam  chriftianorum  ajcitica^  criam  iudaeis  ei 
gennlibus  cognitajT)  \XiA^  ^i  phihfopbica  difta. 
Summa  ab^imntia^  itiunia^  ti  fuga  nuptiaman 
h^nc  vitam  commendab^nc,  a  confbrrio  tamen 
hominuminter  chnftianos  primitKios  haud  alie* 
nam-  Vira  folitaria  in  fiiuis  horridis  fecuto  1V# 
demum  ei  accellic ,  vnde  mmiHbi  et  fohtarii  difti, 
in  (blitudine  fparfim  viuenres.  Hos  in  filuis  ^r^ 
rante^  primus  cotiegic  pachomlvs,  et  (ub  i^| 
guli$  certis  ad  vitam  communem  co^gir  ^  coniuo- 
^im  xnvna  domo^  mfolititdine  exftruita,  viuea» 
tes,  ex  quo  canobitcs  di£ti  funt.  Hxc  vita,  or* 
dinatior  plerisque  vift,  admodum  propagara  efi| 
exftru^is  in  defertis  Tnonafteriis ,  hisque  taiidem 
^iam  ad  fuburbta  et  ipfas  vrbes  per  moluiUu 
pranslatis.  v) 

§.    IV. 

wikfolitaria  hoc  modo  a  plerisque  dere* 
]i£la)  Qomen  commune  monacborum  tamen  re- 
centumi  quod  a  confortio  hominum  alieni  fbli- 
tariamvitam  in  clauftro  agere  deberent/^)  Re- 
gulse,  quibus  viuebant,  ab  initio  arbitrariae  erant| 
abbatis  arbitrio  reliftae.  %)  Tandem  S.  Bene- 
DicTi  nouae  regulae  yp)  in  occidente  coaueniea- 

tis- 


▼)  vid.  B.  BVDDEVs  de 
t^wM,ir%t  phiUJofbiCA, 

v)  tom.  III.  b,  t.  §.  ao.yf  ^. 

p)c.  8.  C  16.  q.  I.  ibi:/lr 
eU$tfir$  Jm  iontentm^  qmd 
Jkmt  (4JcisJitt€  dqus  uret  vitd^ 
iid  /tnemondftntp  mondcbm. 


x)  Has     rcgolas    oollegit 

LVCAS  HOLSTENIVS   in  r#- 

dite  reguUrmn  Rom«  «uio 
1661.  edito. 

^)  Has  cntmenidrU  bt» 
Jidrico  illuQrauit  m  a  &  t  a« 
Nivs. 


EGV|>  G0NyERS.C0NlV6.  ETINFtQ.  475 


lae  vifk,  quibus  omDes  monachi  fubderenhir 
utis^  iam  ance  benedictvm  recepcis,  vc 
lac  communis  patet  monacbwnm  audiretur.  ca) 
loc  infticuco  m^nach  vs  trztCiriftianus^a) 
dfim  regulas  S.  BenediBi^  vrtis  nuncupatiSi 
mafterio  degens^  etfub  obedientia  abbatis  vi- 
tfceticam  agens. 

§.  v/ 

viTA  baec  afcetica  in  perfeSHffmo  gradu  ad 
;inem  christi  compofica  credica  fuiC)  vc 
hmortuij  ec  feculum  derelifuijji  y^)imo 
frfty)  dicerencur.  £ft  enim  conuexfio  du-^ 
j  vel  infideliumy  qui,  reli&o  iudaismo  vel 
ilium  cultu,  fidem  catholicam  per  baptis- 
1  fiifcipiunt,  l)  et  nouum  plzne fiatum,  a  prio* 
»nge  diuerfiim,  etiam  in  republica,  fjifi:i* 
t:  e)  velfide/iumj  qui,  relifto  mundo,  vicam 
afticam ampleftuntur ,  ec  religionemt)  prae 
ris  colere'  cenfentur,  vt  religio/i%xr  f^oxnv 
ifiierint^  regu/a  vero  monaftica  nomine  re- 
nis  venerint. 

§.  VI. 

ndchdtm  peculiaris  quaedam 
cbrijlunorum  fpecies,  qui 
prx  ccteris  vitam  ad  Chridi 
imaoincm  eflfigiatam  viuere 
creduntar. 

/6)  c,\^.  X.dereguUr. 

y)  c.  20.  X. eod.t.  t,  decen* 
verf.  corUug, 

J)  c.  2,  X  de  cenuerf.  infi^ 
diL 

f)  de hac  commodior  a^^endi 
loCQS  erit  infra  tit.  XLII^ 

0  t.f  X.  de  reUg.dmik. 


Paulo  pod  initium  (e- 

Vf,      hoC     BENBDICTI 

itum  indaruit,  et  ex 
fama  vbique  applaufum 
it. 

Hoc  genus  magis  pla- 
licet  enim  clero  tandem 
ipti  fuerint,  qua  talei 
1  adhuc  ab  eo  dinm- 
tur,   et   difcrimen  inter 

dericQt  et  veros  mona^ 
adhuc  incDlcatiXr  in  c.  3« 

reguUr.    Eft  ergo  w#- 


476  UB>  iit  TiTVLVs  XXXI.  xxm  xxxxifi 


I 


f 


5-   VI 

REGVLAE  BENED1CTI,  VarilS  CX  Caufis,  ^ 

tandem  negleftae  a  pluribus  reformat^  Aint,  vt 
fub  his  Teformzxovihns  Senciii&mi  in  plures  abie- 
rint  fepaYiitas  jnmiiias.    Seculo  XL  canonicorum 
regularium  ordo,  airumiis  nouiter  tiof//,  acceHit, 
quodefertio  vitac  communisinter  ho^cMnoniM 
euirareturi  B)  qui  veril^mtn  cterici  funr,  etab 
AVGVSTiNi    inlHtuto  fe  nominari  effecerunt| 
licet  communem  cum  omnibus  caoonicis  origh 
nem  habeant,  i)     Pcft  feculi  XIU-  jnitia  frah^ 
cisci  et  D  o  Mi  N  i  c  i  n<ni£  et  prorfus  irjfoHtn 
reiigionef  apparuerunt,  illis  mtnduantium ^  his 
pnedicatorum  tirulo  gaudentibus.    Etiam  in  bil 
noui  retormaiores,  perfeitioni  crdinis  vltramo* 
dum  ftudentes,  app^ruerunt ,  et  plurcs  pecuiiartt 
famiiias    per    rejhrm/ttioncs  ordinum  produxe* 
runr     His  tandem  flcceflerunt  Jefiuta,  Canhu* 
fianiy  aliique  ordines,  peculiaribus  luisinftiiuds 
quidem  viuenres,  communi  tamen  nominer//^ 
gioforum    vel  monacbarum  venientes»    quamuis 
y^/r^  nihil  minus,  quam  mo7Jjr/?/ fmt.  v)     Ni* 
mia  ha:c  re/igwnum  abundanria^  h)  vel  diuerfitiS 
ingeotem  confunonem^  inuidiam  et  fimulcaies  m* 

tUBS 

t)  inter  qu3^  prjmatom  tt* 
PH  dhmifdnFU  btnnwn^  tt 
yJcm    moJuin    cxcrcrccns   fff- 

^)  (Je  quibui  iam  djftum 
Uh.  llltit,  hl.ijq, 

«}  His  cFijm  adiutigcndi 
^tiUnei  miilurfs,  qui  ad  lio- 
rum  iiiflltuta  fLio  moJo  rcftr 
CDLitorm^ruQt ,  prsfertim  qui 
iotcr  co£  in  clcri^^jtu  Tunt. 

it)  Flurcf  horum  orditiuin 


hidoriam  ct  djuerritjitcm  COQ' 

tCXUCtunrf    Vt  H^V  LtOTTVl| 
BONaMNVS,  SCUOENBECKj 

KHRMANNvs  6tc,     NouJtcr 
m  coinpcndlio  (mgutQruin  id* 

ftitutj   ruccmflc   rcculit  Dik 

LAVTERPACH    fub  tit,   <?K|* 

Gojtn  v,i\ II Puritdniiifm§^ 

njtfiicd  hifioris  ^iddtntiu 

A)    4   BONANNO    rcfcrUHF 

tur  crclinc£  mondchorHtn  CX^ 
m^nidiiftm  vcre  CVlll, 


bE  RS6VL.  CONVERS.  CONIVG.  ET  INFTDi  47Jr 

tuas  peperic,  vnde  cautum,  ne  guit  deyCetero  mh 
vam  reUgionem  inueniret^  fed  quicunque  ad  eam 
€anuert$  votuerity   vnam  de  approbatis  affum^, 

%.    VIL 

VTVT  vero  hae  ordinum  congregationef 
difFerant  in  plurimis,  vt  peculiaria  fingulorum 
*  iaftituta  et  regulas  referre  infinitum  foreti  ia 
tommunibus  tamen  vtplurimum  conuenium,  hic 
tantum  tradendis.  In  conuertehdis  itaque  defi* 
deratur  (I)  iuftaatasi  v)  olim  plena  pubertas  Q 
qecfine  rarione:  nimius  pruritus  in  hanc  vitam 
tc  indi(creta  parentum  ambitio  effecerunt,  vt 
poft  XIV  annum  confummatum  etiam  admiffi.  o) 
^andem  in  concilio  Tridentino  is)  XVI  annus 
completus  in  monachis  defideratus  eft,  vt  ante 
eum  fa£la  profeflio  nullius  momenti  ik. 
$.    VIIF. 

(II)  Ccplibatus  neceflarius  eft;  ad  minimum 
vt  deprdsfenti  conuertendus  fit  coniugii  expers» 
Vnde  vidui  et  vidua  admittuntur:  ^)  non  in  con- 
iugio  dcgentes;  nifi  vterque  ad  religionem  trans* 
ierit.  c)  Si  alteruter  religionis  haoitum  aflTuni» 
fit,  ignorante  altero  coniugum,  ad  cohabitatio- 

nem 


^)  €.f.  X.  ietelig,  domih. 

r)  dnnos  di/cretioTUS  dcfidc- 
rant.  c.  la.  ee  14.  X.  de  regu- 
IgT.  Aft  viffle  huius  aufleri- 
tas  longe  maturius  iudicium 
foftulat.  Conf.  carol.  mo- 
.  jbiNABTS  in  imn§t,  dd  ius 
fMtif.  dd  c,  12.  X.  de  reguldr. 
f.  210. 

{)  r.  6.  X.  *  reguUr. 

•)  i.%.€^i^.dtriguL 


w)feJJ.  XX^.  de  reguUr. 

r.  15*  In  quibusdam  tamcn  or« 

dlnibus  annus  XVIII.   exigi- 

tur. PBLLizzAR,  inmdnmL 

jegul  tr,  III.  c,  I. ».  ^7. 

0  c.  4.  X.  de  regul. 

r)  #,  1. 4. 15.  X.  decenuerfl 
ceniug,  Ergo  follemni  inflrti- 
mento  vterque  fuo  iori  re« 
nnnciat.  c:  15,  c,  ao.  X.  di  cenu* 
cenipg. 


478  LiB.  nr*  titvl*  xxxi,  xxxu.  xxxm; 


?  * 


nem  reuerti  cogirur :  t)  fi  vxorc  fcieDte  ct  iihfm 
wnfcntient€y  tt)  profefTionem  facere  intendcric 
tnannis,  non  quidem  recipiendus^vxore  in  fecu* 
lo  manentejv)  dc  fai^^  tam^n  receptus,  vxorc 
Tnortufl,  ftd  feculum  reuerti  nequir.  <p)  Delpoth 
fiiw,  eriflm  per  verba  ^eprjefenti^  inuiro  fponfOj 
fld  profeffionem  at3mittmip> ;;)  quod  hoec,  ceu  per- 
fe^ius  propofimmj  prxferendft  propofito  imper- 
feftiori.  Ita  vero  fiib  fpede  (ucatUE:  pieratis  ittt' 
pune  fidem  datani  falkre  licet. 
^.  IX, 
(111)  Prsemittenda  ffduh  exploratio  admit- 
tendonim  4^)  ad  nouittatum ,  de  eorum  parenii- 
bus^patriaj^tffu,  vitaanreatla,  propofuo,  c«- 
Jibam&c,  Nutlo  impedimenro  adparente^  inter 
WQu$tios(iV)  fojlemnicer  recipiunrurfub  difciplina 
et  inftitutione  magifiri  jiouitiarum^  m)  fub  quft 
"p^v  i^tegrum  amum  zd  minimum  probandi^dt)  vt 
nouitiuJf  afperitates  vira?  huius  ^  m&nafierium  vero 
mores  Ulius  valeat  experiri.^J  Receptus  ante 
amium  probatorium  finimm  inter  profeflbs  olini 
repedere  non  poterat,  7)  quod  tamen  corre^uiii 
mamcilio  Tridentino.  l) 


"  >)  C.  12.  X.  wcf.vt  ncc  mor- 
tuavxore»  qu£  inaritQm  re- 
l^cift,  ad  monallerium  reuer- 
ti  cogatur ,  c,  3.  c.  n.  Xcod. 
ab  vlccrioribot  nupciis  tamen 
jibiHoere  debeat.m.  c.  3. 

▼t)  c,  15,  it  16.  X.  ie  c§»u. 
c$niug* 

v)  c.  13.  X.  ieccnHtrf,  ccn* 
itig:t.i%ecd. 
' ^)  c.io.X.ef4. 

iO  ^  li  et  14.  X  W.  lioet 
profelGo  talif  In  frdttdigm  le^ 


gis  6at,  contra  ddtdmfiJem, 
in  fummamy^#n/i  inturiam. 

il^^de  quacopio(e  agitPftL- 

Lize  A  R I V  s  /n  mdnmdl.  regm* 

tdr.tr.lLc,  3.  vbi  aixri  V. 

conditutionem  explicat^  qcuK 

de  hac  expUrdthne  agit. 

4t)  ?ELLi'iZAK, cit.tc.ii 

«)r.  g.  9-  16.  20,2i.  1).  X 

JeregUldr. 

fi)c.i6.Xe$d.  i 

y)ck.c,  16.  ;    ' 

^)fef.XXK4lerepddr.i.ui 


CGVL.  C0NVER5.C0NIV&  ET INFTD.  479 


^oviTit  (edulo  inihniendi  ec  edncandi  ki 
uf  monafticisy  ec  exercendi  f)  in  ieiuirii% 
s,  difciplinis,  aliisque  eius  generis  aSitw 
mtiariis.  ^)  Breuicer:  id  agere  debet  «n^ 
mmitiorum ,  vc  ex  formula  fua  viuere  ^ 
difeipuli.  Quamdiu  probanturi  non  lin» 
lis  vocis,  fed  libere  a  prapafita  ii)  receoere^ 
feculum  reueni  queunr.  >7iif  Atqne  Vr  hac 
as  femper  falua  ec  iHibaca  retineatnr»  oan^ 
d)  vt  nulla  obiigacio,  renunciatio  vel  di(po« 
le  bonis  irreuocabiliter  fa£la|  etiam  cum  iu^ 
tfo,  valeat,  nifi  intra  duosmoDfes  proximos 
profeffionem,  et  quidem  cum  licentia  epik 
fa£lafuerit;  imo  nec  antea  fortiatureneh 
quam  profeflione  fecuta.  Ecenim  ance  pro- 
lem  adhuc  etiam  ceftamenci  faQionem  ha^ 
nouitii»  nec  de  bonis  fuis  pro  lubicu  difpo^ 
)rohibencur,denique  eciam  fibi  adbuc  ac^ 
nci) 

§.    XI 
lAEc  vero  recepcio  incer  nouicios  alicer 
lequic,  (V)  quam  fpontaHea  voluTstate.  %) 
va  quidem  deuotio  leu  Matio  monachum 

fiicere 

neritate  earom  meritHm  qu2« 
rercnt,  vid.  t$m*  V.  tit.  de  fte- 
nitent. 

n)  cni  olim  magnam  vlm 
ttibuerunc  pootificet.  €.  loL 
e.  35.  X.  b,  t. 

m)  c.  ^0.21.  X  r.  n.  de.re^ 
guldr.  in  6*r.  9.  X.b,  t. 

^)  in  tomil.  Trident.liff. 
XXy.  d<  reguidr.  €.  16. 

ty€.t^.tnf.X.derepil4r^ 

%)€.ii.ii^Xderegnlar.    ' 


iam  vexationibus  anti- 
vt  experimentum />4- 
facerent. 

lLLlZtAK.€ft.tr.€.y. 

nonachus  enim  pidn' 
fieium  h«bere  dicitur 
•  C.  i6.  ^.  1.  vt  mona- 
fit  qnafi  perpetud  pitni- 
€.  II.  X.  de  renune. 
ifiniti  abufus  in  yeeni- 
ex  monaftcriis  propaU 
\p  quod  moiMchi  «a« 


^      480  LrB,ni.  TrrvLvs  xxxt.  xxxn.  xxiciK 

Lfaccre  dicitur,  A)  rittifoUemni  olim  fa^f,  (i)  hsc 
tamen  non  alirer  cfteftum  habuit»  quam  f\f<ft 
Ugititmun  ^taUm  proporitum  parentum  ratuin 
iiibuiiret  fihus.  fif^  Jnuitus  nemo  EondenduSt 
nj(i  in  pccnam>  quam  ftibeunt  vel  clerici  obcri- 
tnen  depoiin:  v)  vel  aduUer^e  deadulrerio  con- 
viftar.  I)  1n  hoc  ramin  a  ceteris  monachis  di£- 
ierunt,  quod  profej^onem  et  vota  nou  emiuanr, 
ied  monaAerium  iilis  loco  carctrij  pcrpetui  ic 
pctpecuse  p^snicentiae  fit«  0) 
^  §■    XIL 

m  KEGVLAftiTER  CFgo  oec  puellac,  necflQM 
ieminae  inuir«  velanmr.  00)  ]n  illis  defideratur, 
-(a)  vt  maiores  duodecim  annisfmt:  (b)  vt  ante 
profeffionem  feduio  exploret  epifcopus  vel  eius 
vicarius,  vtrum  coaftae  an  feduitse  fuerint?  w) 
finathemati  fubiefti  laici  &  clencJ^  qui  viduam, 
virgftnemj  vel  quamcunque  aliam  mulierem  mui* 
tam  ad  ingrediendum  monafterium  coSgerint,  vcl 
auxiliumjconfilium^autfauorem  ad  fufi.ipiendum 
habitumcuiuscunque  religionis  dedt^rint^quique 
fcientes,  eam  non  fponte  ingredi  monafteriunii 
flufloritarem  interpofuerint^.  t)  Quae  per  vim  er 
metum  fe  religionem  Iiifcepi/re  conqueritur»  ^?) 
■*  intra 


A)  f,  ti.  X2,  X.  de  regui^. 
g^  /•)   quem   rcfert    mahts^ 
}^IM %  de  Antiqi  fttondcb'  rittb, 

6b.y.c.y,i.s.p,^o4.fqi. 

--  ^f*)  <•  n«  u.  14.  X.  bj. 

f)  r  it»  X.  de  renmi^  c.  6^ 
1Ldtf$efKC.%ieoi.in6'  ' 
"  ()  r.  19.  X*de€enufrfic$umg. 


^)  c^ncil  TrilfifXXV. 
de  reguidrm^  r  •  17. 

0  ctnciL  J>ideHi.  cit.  i  c^tii 
(]£  prscautioties  neCcirarUi 
fuerunt  ob  abufus'»  ^i  ci^ 
puclUs  comfnittuotur.  ,  ^.  ^ 
'<e)  vt  10  exemplo  ^«  X^Ji 
bisi  ^ud^mei.cdiffifimf^,^ 
k^9^  ,;<    ,"j.^ii/<t^^ 


f 


DE  REGVL.  CONVERS.  CONIVG.  ET  INFID.  48I 

Sntra  (juinquennium  ft  die  profeffionis  hoc  facerC)' 
ec  caulfis  corain  ordinario  legidme  deducere 
debet  cr) 

§.  xiii:- 

PA&iTBR  etiam  ptiellx  capitu/afiter  et  (bt 
lemniter,  gratis  tameni  ao-)  funt  redpiends  in* 
ler  nouitias  liib  maglftra  nouitiarum.  Veftiium 
€C  viAum  accipiuntaparentibusaut-propiftquisT) 
per  annum  probationis  :  poft  alnatur  fumtibus 
[  monafterii,  etita  non  plures  recipicnds ,  quam 
f  <)uibus  alendis  illud  fufficit,  v)  ti\f\  fvffirientem 
^m  (ecum  ferat.  (^)  \^{t  annus  protatf*rius  dk 
Hhtinuus^  et  de  momento  in  momentum  com- 
pntandus.  %) 
:  $•    XIV^ 

ABQVVM  quoque  eft,  |VI)  vt  nemo  red»  • 
piatur  inter  nouitios  in  fraudem  tegis^  aut  xnde* 
trimentum  reipublica.  Hac  de  ^ufa  (1)  six* 
Tvs  V.  edixit,  ne  reciperenrur  aere  aiieno  graua* 
ti>  aut  rationibus  reddendis  obnoxii.  v//)  (2) 
iiAVRiTivs  imperator  prohibuU,  ne  in  manu 
Jignati^  h.  e.  militantes  aflu,  ante  dimillionem  re- 
ciperencun  ui)  (3)  Multo  minus  recipiendi  ^ro- 
prii  bomines^  inuicis  dominis,  fuga  agricuttur^ 
monafterium  incrantes.  a)  (4)yal£ns  impo- 

racof 

>)  concil.  Trid.  cit.  L  c.  19.  r.  II  ftS.  I.  n.  11.  quod  an« 

9ff)  c.2,X.  fiejiat.mon.  tea   prohibiiit  qaoque  mav« 

t)  concil.  Trid.  at.Lc.i6.  ritivs  impcrator  ,    i'-  pro- 

•)  c.  vn,  $  /anc.  deftatu  re-  bantc  o  &  e  g  0  &  i  o  m.  fi^.  I£ 

gut.  in  6.  efift  Oi 

^)  fZLLizzAK.demQnid'  «^)grbgokiv8  Vi.lib.Ih 

tUf.  c.  IL/eci.  I.  n.  7.  ep.  62.  quod  contra  mglitcs  de» 

x)  I  o  E  M  cit.iject.  2. ».  47.  /erteres  r cdc  coniiitutum. 

^J/^PELLizzAR.^/rm^n/Vgil  m)  N#i«.  123. r«  35. 

(Babm.In/iJur.Can.)    •  Hh 


tmRiin*  TiTvLvs  xxxiv* 


ntor  nmUtter  cetifuit,  tnonachismo  non  po(Ie 
euitari  conditionem  atriaicm^  quod  eEiam  tr&hei> 
dum  ad  w//iWtfOT>  inqua  adhuc  maior  vti/rtath 
Pulf/ica  rariOf  quam  in  oneribus  curiarum  iiib* 
eundis  deprehenditur.  0)  . 

TIT.     XXXIV. 

DE  VOTO  ET  VOTI  REDEM* 

TIONE, 


^  .  S  V  N  O 

-*  V0tumqut4f  XV.  Qui' 
tum  V9uednr  tt  ^uem  mfimm^ 
.  XVI.  ObltgdtU  vours^m  efi 
ftrftcUfuh  difiricliQne  cr  ft* 
ttfiMtf  fpifiopdiij  ^HinqHC  t4' 
mtn  4d  fapAlisriffn44Ufpe* 
iUnt,  XVll  y^Fd  rcligjcfd 
fMndm  tt  qmtf  cmmuntd 


P  8  I  S,  -       ' 

etp^culUtid  fXFJU.    Vm^ 

tupdntHrinprfffffun^  fitlewh 
ni  et  txprrft,  Antddtd  detuji 
X/X,  Vtrii^mei  snn*  XX^ 
dcdpiunt  jh  tptfi^p»  veUmtn 
ttnffcrstionis ,  tjmti  ^tjftrt  d 
peU  pr&bdtionii.  XX,  Pr^ 
fcjfimu  rmtejjectm.  XXI. 


§.    XV.  . 

AN^No  pYohatiovis  6nirOj  et  nouitio  in  pro- 
pofito,  religionis  habimm  fu£apiendi,ma- 
nente,  (Vll)  facienda  eft  profefflo  foUenmi' 
ter^  nuncupatis  votis  receptts,  Ki\  aiit^^m  vo^ 
TVM  dc/i/^erata  promifpo  DEOy  7)  vel  wtuttu 
Dfi^ccclefiiiBy  ve/piofoda/itiQfa&a^  de  pio  opere 


*^  i 


C,  Tlftff/i.  dt  dccnr,  Lau  eW 
b^c  coallitiitio  prouida  con- 
UA  cov>  fjui  rubterfa^i^Mid^ 
milina  vcl  mnntrum  pHbiic^^ 
rwm  €311^3}  et  ficiLi/rjw.Jm 
{egis,  conrra  ralutcm  publicam, 
111  monaneria  tucbant»  ttiitt 
fnerdix  cdufa^  rt  dicitur  ia 


{.  n.  C,  Thftd,  df  Ttttrdn^ 
Ottram  qux  rjtaedif^r  mav* 
Rifii  fub  n  u//  1.  dllfgati 
fticnnr,  optijnc  er  cum  JiidH 
cio  dccUrat  maimqvrc  m 
vitd  a  R  £  0  D  A 1 1  M.  GaIIiqc 
fcripta  tih.  ILp,  tS^-fqq^ 


DE  VOTO  ET  VOTI    REDEMTIONEi    ^g^  ^ 

ffiB^anSo^.  qaod  abfolute  antea  ,non  ^Hgahat 
wuentem,  Ab  antiquo  vota,  etiam  apud  gentes 
jdoloiatricas,  S)  vt  pars  reiigionis^  vel  cultus  di^ 
vtni  arhitYarii  fpecieS)  habica  fuerunr.  Dantur 
enim  deuotiomsi)  genera,  quae  abfoluteneminens 
^obliganr,  fed  vt  res  confilii  commendantut  dunta* 
atar;  poft  votum  autem  vim  obligandi  meriro« 
riam  capiunr. 

§.  XVI. 
iLLi  demum  vouere  pofTunr,  qut  polleac 
iudicio  difcretiuo^l)  et  vires  fuas  fufScienter  pro* , 
bare  poffunt,  accedente  ticenna  eorum,  quorum 
intereft.  ^)  Fit  votum  per  feriam^  aQualem  ec 
deiiberatomDto  prnmiffionem^  vt  £o\\xm  propofi- 
tum  in  animo  non  fufficiac.  d)  Er  quia  vorumy 
eyituris  fi7wo«/Wprincipiis,  fix  ad  cultum  Deo  ex^ 
htbendum^  illa  vnice  vouenda ,  ^\x^  grata  Deo 
fbre  libi  imaginancur  homineSi  i)  non  turpia,  il« 
licita|X)ftuica.  A) 

§.XVIL 

t)  de  votis  Orjtcorum  ct 
Somanoruin  vid.  f a b r i ci VM 
in  bibHigrdpb.   Antiquar.    c. 

XII   ^.   »2.  p.  4.;^.RVT0ERS. 

tib.  y.vdr,ieci.c.$, 

•)  veiyeravclima^inaria, 
Huc  pleraque  nb  hominibns 
iouenta  nooa  deuotionis  csfi' 
td  ipedant. 

^f.i.C^o.  ^.1. 

T7.q.2.c.2.  C  20.  -7.  4.  c,  9,  X. 
b.  t,    Exccptio  olim  fuit  in  V0 
t§  vltrdmMrim,  c,  y.  X  b  t. 
^)c.^.X.b,t.C.\,Q2.q.lT 

tile  eoiin  etiam  muitii  ha* 


bent.  Prop§JttHm  fciliceC 
praBcedit:  dnnus  pr$b4toriut 
fequitur,  et  tandcm  votum 
nu:icupatar.  c.  16.  X.  de  cmn^ 
coniug. 

i)c.iX  b.t. 

x)c.y  C.22.J.4. 

X^  c.  1*  C  7i.  q  4«  Quam* 
vit^qnx  ineptd  diccnda,  ob 
fuperiUtionem  ingrtuclceQ* 
tcm  non  lcmper  intelligant 
homines,  Nihil  inrptjus  fuit 
o.im  voto  crucidtorum  vitrd» 
mitrinoy  cnm  pralcntinTima 
llrage  populorum  coDiunt^Oj 
quod   tamen  ferc  principale 


Hha 


•biia- 


404        tlBRt  III.    TITVLVS  XXXlVi 


^"  XVII. 
OBLIOANT  vota ,  criam  £xteme  lioc  iare,  fi} 
iub  pfrna  excommunicatiofiis  y  fmerea/ia^  t)  Ctio 
ptrJQnaUa  fuerint:   e)cecutione  eorurn  commiOt 
epifeopis^  vt  pmttfirikujj  ct  vitarns  DcL      Hiiij 
eriam  hoc  iure  &rbitrium  drcfl  vora  datum  eftj  vt, 
vicarioDeiiurc,  poflint  ex  iufta  caufa  dilationem 
coQcedere:  ea  relaxare:  mutare:  w)  eorum  denr» 
QUC  redcfnrionem  pro  eleemofyna  iQdulgere.  f) 
Excipimmir  quinque  yoiz^pontificis  srbitrio  pri- 
vftiiuereteruani,  vt  vltramarinum  r  d)  religiora 
tpprobatae :  it)  caftitatis  perperuae :  percgrinaiio* 
itis  ad  limina  Petri  i  et  ad  S,  lacobum  CompD- 
fiellam.  %) 

$.  xvni 


**  1.  5-  6-  7.  g,  p-  iL  X,  h,  f ,  (b- 
lioi  pontJ6d£  difpoGtioai  rc- 

poeniu  et  rtmijf,  iBpdmii 
Tero  rittQin  upiant  tx  tpi* 
nivneafrris  mtritmif  ^qji  ta- 
mra  pJeraque  votj  infc^ 
(itDt ,  idco  A  protcflantibii£  r^* 
|fudiatj.  Sed  imcrfuir  rei 
Mlejtdftjtaet  mtnMfliciCt  voti 
reUgioncm  imaginariam  am- 
pUarfj  atguf  l«t»fIjmLjm  skm* 
bitum  ei  pr^fcriberc* 

p)f.  6.XA.fJbi:  Ucefvni- 
vnfii  lihtrwn  fit  AtlitYium  in 
T9Htnd9f  Tsquesdf»  t^menfi- 
tuti9  weceJfarU  efl  pafi  v^tum^ 
Ttfine  prsprifi  ftitHit  dispendi^ 
4li£t*i  n&n  lice^t  refilire^ 

v)  hxc  cti^m,  qnU  CdHjdm 
^JtvrRM  htibebant,    dc.aiue 


Clnilioblfgabantefficacitcr. /^f( 
fr,  def^lUdt.  c.  \%  deccnf, 

»y)  mijt^tioim  fund^itiieati 
traduntur  in  c.  7,  X*  £,  t, 

ff)  f.  9.  X.  j&,  f-  ScuTOtoa 
feregrtnsti&njs  Hierefifytfiitd' 
n^  \t\  dd  iniiifindum  fff^ 
ebrt^m  ft1»iCoris:  vcl  exprH' 
tiffnis  bfUic^  cd<ita* 

fr)  dbdicarit  prgprietdtn  it 
cufii^did^^rafirtaris  dde»  efidJh 
nexd  re*^uiit  mtndchdti^  vrrtth 
trd  tjm  neefiimmur  pennftx 
f^jfit  lictnridm  induigtrt^  rt 
dicitur  in  r.  6*  in  f,  dt  fi^i^ 
m^ndct},  Potefl  aurcmJ^juvv 
votunn,  vl  ad  rccnlum  rcoer^ 
t^rur  monachufi,  ct  vxorcn» 
d  ucat,  Ttd .  tom^  /.  P.  I  unjulf^ 
it  decif  ar^.  4^.  n^  i}9fif1 
^)  r.  j*  extfdH.  ctmm.  d$ 


§.  xvnL 

jNTBt  VQit  tiaita^ffhgiiifim^  qnod  Stf^ ' 
mms  -Mpff^ftt^  j^^  triM  cipitif 

tfiMiiskm  fiatu9  pnooiraci  in  geoimiimr  Mbi^ 
rA^9  ee)  caftitatir  tt^oMiMt.    Vltri  luet 
lidam  ordioespeculiflu  Vote  yimc«»i|itti;  nnii 
iok^  poU^oeotiir  (pediUfem  ob^^ 
i^drct  «10$^ 

innifliiros  peupertidt  rekundotoeikit  nec  eai' 
coros  digpimcesldtrt  reJ^onem 
eoe  dimiittem  exinlbciecttemiiUida^ 
IMtii^iemes  erc  t)  FrtcrestBceiv^r/fiiedih 
■whedifniitm ergt ptptm^  v)frMtnt^ Mm- 
it  ii  hkneii  redemtionem  c^onMtei:^^  tilt 
t  voutnt;  x) 

f   XIX.* 

HABC  vott  nuncuptntur  in  rBOPBBSiONB 
ttlGiosA^  ^CX^^uaeeft  tnt^telS^MtimmB^ 
^fiMernnisprwniJJh^quMfmwtn 
t  a^tringit  adregula  ttrtm  mmMkdlt  itppiro- 


n.  etrmiffl  qus  veta  etitm 
ipiantcur  io  W^  Uxf, «ge- 
adjifiouf  indulgcntiM  per 
sdficcm  ditis ,  Difi  /pecinUs 
wid  illif  adieQa.  coof.  ^.  4« 
/i!f  cenfecr.  eccL 
k)  irid^  ^.  }•  X«  deJldiH  m- 

r)rS  LLTZZ  A  R.  riiif»4mMA 
uLtr.IV^€.%.feS.i.Juhf.  i. 

r)  rxLLizZ4t.^^/.^' 


•)f  tLMZSAt.  Cfr.  /.>Bff^~ 

f)  iDBM<<r.  li>MF.a« 
;c)  HocftUm  ptrtitiff  Bwef 
dtaioteaA  fomB  prQ^Swrniai^ 
tis  teemAm  Ibfmhincoii- 
fuetMii:  e^fteter  N.fnmlt* 
tefidHttStm  mdm  rtemmr^^ 
fiinm  tMnnpictc.  vid.  mar* 
TBHi?t  ie etUiq.ecd^^rihb^ 


kat^  ohferuationem^  pratato  prcmiffum  nomitti 
pfOth*flerrmC€€fit(mW,  Sp\\^mt\\s p^omiffi }  expres* 
fa^udccl^jrariofitm,  et  vana  follemnia  defioeriiit 
Olim  etmm  tacita  profefpo  tutfiaebar,  jpfo  de* 
clarar»  uct:j ;  4^)  non  ifcm  {^^wwA^m  concihum 
Tfidcnimum;  uj)  nifi  dnno  nouuiatus  ec  leutis 
XVi  htu(0>  noui[iu5  indwfir  babitum  projejforum^ 
«b  habicu  muitiorum  didindiuni.  ^ 


spECiAtiM  nV^/J7f/(non  vidnat)  accipiunt 
vehim  confecrattonis  «)  poft  completum  XXV 
annumj  iUto  rcmpoie  3)  ab  epifc^pOj  y)  ad  prs- 
i^nrationem  archipresbytcri ,  adhibita  formulfl 
foilemni.^i)  Epirvopusftataspraemimrpreces,eL 
benediEiione  foliemm  veftes ,  annulos,.ac  vela  con- 
(ecrat.  Pgftea  veftibusbcnedi£lis  induunturvir* 
gines>  ettandem,  poft  hymnos  follemnes  acd* 
piunr  veiumzb  epifcopo  verbisfoliemnil)us,f^et 
tQromf^  virgiuaUm.  Q 

*  fXXL 

n>.  lib,  U,  c,  6,  5,  tf,  p,  III, 
t)  hutut  tt^noris :  rtuftift^ 

^iffimt  pAttr  i  pcJhtUt  S^  w4- 
ffr  eiflfjt4  CdTbciicd,  rt  his 
fr/cfintfS  rir^inn  digntmiiU 
tfentdicere  et  c^nftcrsre  ,^c  d^' 
mtt^  n$Hr*lEfU  Ciirfft^jfimh 
mi  Deifiliat  dcffQTifkre. 
f)  rtlatis  in  fonttf.  Rm, 

^)  \ctb\s  foUmnihMSy  ihid* 
p,  71^,  Tclati».  Sed  nmv  hn* 
m  pompe  hodie  flog  e(t. 


*)  Jff,  XXr,  4€  rc^tfUr, 

*i)f,9.  C  10.  ^.  T,  fb  hoc 
dtfTcrt  rp/tt»i  pTQjffJlsnis  ni- 
fTkmt  q\iO(lin  ipfa  prorcfno' 
tECt  crurn  Wi^Mff  jitdpiun^ 
f  k  4.  X.  dc  regHltr.  vnde  vrii^m 
^idmwis  vocotur  in  f<  ^*  X, 
Je  vani*  fidf/ium, 

fS)  pcmific.  R«m.  p,x%6. 

y^UQHfTfsfrytfro  f,|.  Cl^. 


DB  VOTO  ST  VOTI  REQEMTIONI^     ^g^f 

f     XXI. 

FROFESsio  h&SL  operaturi  (i)  vt  moAt- 
clericorum  numero  adrcribancur^  et  fub  foro 
efiafiico  finc:  (2)  gaudeant  ^uHegio  canfh 
:fi)  (3)  proprietate  omni  pnuentur  et  tefta-» 
iti  fadione:  &)  (4)  quicquid  acquinint,  ac^ 
ant  monafterio:  &&)  (5)  monafterium  defe* 
)  nequeanr,  a  hutu  fuperiorum  dependentes,  0 
3que  (6)  fi  aufugerint  rsquirenat,  reducenm 
loenitenriisfiibdendifint:  %)  (7)  fecularibua 
ptiis  abftinere  debeant.  c.  f.€tj.X.M  clcr. 
mn.fecul. 

TIT.       XXXV. 

;    STATV     MONACHORVM 

ET  REGVLARIVM. 


S  Y  N  O 
'mdchi  in  corpore  confi' 

derdfi  conftitHHnt  con» 
ftiones  pdrticuUres  et  ge- 
es.  L  PdrticuUribus 
^  dhhds  vtl  dlius/Uferior 
Priere,  IL  Officium  prsC" 
dtione  JinguUrHtn  et  tO' 
■ongregdtionis,  IIL  Sede 
ntt  conuentus  dirigit  ne- 

mondfterii  exclt^s  frd- 

Imo  ea  iam  gaudet  noui« 
fed  non  tn  ferpetuumt 
'A&aL  profelTione^  r.  21.  de 
nt.  excomm. 

I  excommantcationem  in- 
Atei,  ^ui  pcculiam  dam 


P  S  I  S. 

trihut  Uicis  et  chUtis.  IV,  Ah* 
bdtesfint  velmedidti  velim- 
medidti  tum  rdtione  bierdr". 
cbia,  tum  rdtione  imperii.  F. 
Congregdtioni  totius  ordinis 
prdtjl  generdliSf  fingulis  pr§* 
vinciis  vtro  prouincidlis.  In* 
de  capituld  vel  gentrdlid  vel 
prouincidlid.  VI. 

habaerint  f.^.  X.  ie  regnUr, 
C.2*  X,deftdt.  mondch. 
^^)  c,  14,  X.  de  reguUr.  inf, 
0  c.  5.    X.Je  regul.c.^. 
C.  i6.  f .  I. 
%)c.f.X.iereguL 

iih4 


LI6R!  IIL 

HACTEKVs  de fwoffrfri/V figilUrim :  niincdc 
coTigYf^dtionthus  monafiicis  earumque7?^?fit 
fiicencium.  Hae  func  vel  particularfs  fta 
iocaleSy  rronachos  in  vno  eodemque  monalterio 
vnienfcs:  \i\ generaUs ^  ordmum  rmgulorum  fy- 
Oeir.aia  modosque  regiminis  m  gtnere  concer- 
nentest  a) 

f    IL 

FAUTicvLARiBv»  fingulorum  monafl^ 
riorum  congregdnonibus  prareft  vel  ^bkas^  vei 
M&us/ufcriorj  (quem  ordinum  infhnjra  deitgnanCi) 
legitime  a  capi(uIo  hX)  eligendus>ft)  iuxcafo^ 
mam  fupra  expofitam^  et  confitman<Ius  vel  abf/i- 
fcopQ  aut  ifominoterrttorii  incerris  proteftanriuni: 
vei  a  pontifiiey  tui  immediate  fiibeft.  v)  Polt  ab- 
barem  /*K:orpritfe£turam  geritj  ^)  cum  praepofh 
tis  decanisque ,  cohorcibus  ixngulis ,  in  quas  mo- 
nachidiftriburi,  praepofitis^  ^isque  officialibuS) 
^^  qui  iecundum  ordinum  Aatuta  variant* 

§.  III- 
CRTiciv u  fuperioris  Cvxprflati  eft,  vigi^ 
lem  curam  et  dihgentem  foUicitudinem  definguiis 
gererey  o)  vt  fecundum  reguias  finguli  in  refe- 
Borio^  dormitorio  oo)  et  ftl£i  agant:  horis  ftatis 
choro  interfint:  abfiibeanc  a  peculio:  nemo  ex 

mona- 

a)  IiDj^li  ordinet  ft|Nlra«  r«  17,  c.  49.  X  de  eleS. 

Um  rempuhlicMm  conilituont  »)  rir.  r.  g.  /1»/. 

fab  proprio  magiftrata.  )  €.6.  X.  i&.  f . 

Ax)  c.  1.  X.  A.  r.  U)  r.  22.  X.  Jf  re/cHft.    \ 

/i)  r  t.'X..  de  C0nfiit.  mo-  •)  r.  6.  X.  ifr.  r.  m/I 

do  eleaof  frefegmem  fecc-  #•)  ^.6.J[.Li. 

ffiti  alio^ain  deftio  nnllaclt 


DS  STATV  MONACHORVM  JBT  REOVLAR.  ^g^ 

tnonachis  praeficiatur  paroecialibus  ecclefiis,  gr) 
nec  finguli  inter  jeculares.  bomines  verfentur  (b- 
lir  tttt)  quamo  frequentius  poreric,  cum  fratri« 
bus  abbas  fit  in  conuevtu:  e)  huius  confenfii  vel 
confilio  vtatur  in  rcbus  arduis  et  maioris  momeu^ 
tiy  prouc  fupra  de  epifcopo  diAum.  Denique  cti* 
ram  obedientiarum  habeac,  quibus  Priores  pra6« 
ficiCj  ^)  vnde  etprioratus  dicuntur.  0-0-) 


f    IV. 

s  E  D  B  vacante  adminiftratio  in  temporali* 
bns  €C  fpiritualibus  interim  redit  ad  conuentwm. 
Hic  tamen  nouos  monachos  creare  nequic,  nifi 
eorum  creatio  fimul  ad  fuperiorem  ec  conuentum 
coniunSfim  fpeftec.  t)  interfiinc  vero  conuen- 
cui  cancum  fvatres  clertcty  feu  chorifta  vel  ad 
cborum  profeffi:  tionfratres  laici^  ad  opera  ma^ 
nualia  peragenda,  inrermonachos  recepti^achor 
ro  et  capitulo  exclufi;  multo  minus  oblati  vel 
donati^  qui  fe  ec  fua  omnia  monafterio  obtule- 
runt.  v) 

$.  V. 


«■)  canonicorum  regularium 
diucr(a  e(l  ratio,  qui  regulsin- 
ieruiunc  laxiori.  r.  5.  X  h.  t. 

«■ar)  €,  2,  X.  b,  t,  nequidcm 
in  §bedientus  aot  prioraiibus, 
t.yet  4.  X.  de  dppell  ntonacb. 

<)  c,  6.  X  h.  $,  In  capitu* 
lam  enim  quotidie  conueni- 
nnt  monachi,  de  cuius  fine 
agit  MARTENivs  de  dntiq. 
mendcb,  ritib.  L I.  c,  5. 

r)  de  his  diflum  t^m^  IIL 


rr)  r.  3.  et  4«  X.  ae  cdpeU. 
mendcL  e.x  dejidtu  mendcb. 

r)  c,f.  de  reguUr,  in  6.  sqae 
Yt  capitulnm,  (ede  vacante» 
conferre  nequit  beneficia»  ad 
coUationem  epifcopi  rpedan- 
tia. 

v)  c,  %.  de  frph.  c.  10.  inf.X, 
de  fepuh.  c.  9.  de  priuiL  in  6. . 
ncque  enim  votum  pdMpert^ 
tiiaiutcdfiitdtis  nuncopanw 

Hh5 


u 


•f  ,- 


490        tlBRI  ftl.   TITVLVS    XXXV. 


SVBSVNT  monafterta  cum  abbatibus  ^^ 
ttfamy  nili  probenrur  cxcmta.  Vnde  abbai^i 
fimilesqoe  fuperiores  funt  aur  mcJiati  auc  immc- 
diati^  \j^\  tmoiit  fpccidHs  priuilcgti^^  vel  raiioo^ 
pa  ortfinis^  generarim  exemtL  (pj  llliregutari- 
iQi pecutiarcm  diorccftn  hzhznij  x)  non  aeque  h^ 
fed  in  £it(Fcc/i  cpifcopi  degunj,  eiujque  infpe^io^ 
ni  fccundum  guid  rurfus  fubditi  funt,  pcrpctndt 
de/cg^tioTjis  papa/is  iure.  4^)  Pariter  etiamrfr  ^ 
fpcitu  imperii  quidam  funt  immcMati^  quia&ni 
fncdiati.  j iii  fiatus  impchi  Cunii  inter  quol 
quidam  principfti  di^nitate  cum  terrjtario  tf) 
gaudenr;  quidzmfmpliccspra/ati  funt,  w*j)  hi 
vero  hf^ia  mediata  in  imperio  poffidenc,  refpeflu 
quorum  funt  landfaffii  ^iftatus  prminciaicsy  li; 
^cet  intuitu  bierarcbia  cxcmtiy  feu  immedntti 
^Aierim.  a)     ■ 


flf 


f. 


ii 


\\ 


•   -  i 


5.    VI. 


*V  ..5ED  praererea  fin^uli  ordinesf^^j  quod* 
Jam  vJiiuerfatc  (eu  lempul^icam ^  ex  parriculflri- 
bus  congregarionibus  compoliiam,  conftltuunc 
proprio  regimine  conUantem,  Etenim  fyftfr 
|nati  ordinis  cuiuscunque  prdz^^ordinis  caput^ 

fctt 


:  $)  De  hU  yid«   tambv- 
» I N.  if  mrf  4^^.  ^Mi».  i.  diff. 

.%)    funtque  yt  plurimum 
mifrMti.c.S.  deprml.  $n  6. 

PJII.m.iuc.6.     , 


•)  PATLLlNlif  4iAiiaf« 
m9Mfter, 

•tii)  Horum  di(crimei|  ad« 
duaam  tomJIlh.  t.^.^o.fqi 
in  comiiiis  Jmperii  iDprimit 
obrenumdum, 

0)tm.IItb.t.l,^, 


eneralif  Mas'4  ipd  vel  monarebke^  0)  vel 
iift  fvfmni^  pjrdiiiefD  .gubenvii;  7)  ;  Ordieet 
ru»  prouLincias  j3i|fH:  diuiff/  fingaiiiqqe'  full 
rWff  prae£dtiir]^MiiM^  fiis  prbuin* 

'iput  jpeciale  tilu    Proainciales  conftiniUnc 

ulum  generMe^  i:^o^coTi\xocxkX.Generaltt^f^ 
10  motviOi  vicfmus  g^eralis^  in  qup  de 
irtodos^drdinit  agirur  >^  j)  ,non  diter,  qliaoi 
ij^a  ex  caufa  comgregandQ,  0  Pr^iniiar 
bnuocat  capituhtm  fmnn$^cialtesx  al^itribus 
ibus  prouiaci»  foae  coa^ftidD,  tenfpore  in 
rit  oirdinis  preefcripto.  '  Vtplurimum  de 
liio  in  triennhim.  ly  In  hoc  etiatn  eligiiqi^ 
ifitatmre},  qui,  capitulo  finitOj  localiA  tnoN 
ria  vificant  et  reformant»  tt)  Vtrumque  ca^ 
um  etiam  in  ipfum  praefidem  aliosque  officit* 
m  adiunSos,  poteilatem  exercec. 


Hcc  fonna  pr^rertor 
Ltzz AR I  o  in  mdnudli 
T.tr,VIILc.i  11.4. 
Varia  enirtr  fub  fonna 
spublicas  monaOicas  ga- 
:U  4o<^C  I  n  E  M  €if.  l.  n.  %. 
)Vi<L  c  ^4.  X.  de  Jedm, 
r.  T.%.X,b.  t.  PBLLiz- 
HtA.e.%.fea.2.n.^i.fqq. 
Ob  impenGis  magnaSy 
(uibiis  generalia  capicida 


celebrari  neqneunti  qnas  U^ 
men  in  commane  ferre  ne« 
cefle  habent,  r.  7,  X.  b.  t*  f e- 
fuitarum  cefituhm  gtnerde 
fingulis  nouennift  tantom  oe« 
lebratur  ex  epnfiitHtyitmQ» 

CBI9T.    X  telaU  a  f  BLL1Z« 

ZARio  cit^.l,c.%.fi8.2.n.yi. 

•  ^)r.7.X.A,r.rELLizzAa» 
iit.  l.  n.  94. 


DOMIBVS. 


yt  EPISCOPO    SINT  SVB- 
lECTAE, 

TiT,  xxxva 

DE     CAPELHS     MONACHO- 

RVM   ET   ALIORVM   RELI- 
GIOSORVM* 

S  Y  N  O  f  S  I  S. 


^emhmittx  ^iud  rebgiej^fn  qH*- 
ihdUm  MCtipir,  IL  Afietrid 
pTiu4tMtxJirH€rt  hdudtlipr*' 
hihitum.  UpifcQporum  tdmtn 
f^teltdi  txfiTHfndi  nviid  mm4' 
fierid^  4M/  Vitnk  mutdndi  in 
fdce  0i?S4brugcn/t  rtjiri^d, 
Jn  terris  prctfjlAntium  tmm 
ttrritoridii  iuri  fHbfunt  m^ 
ndfifrid,  III,  Cdpttlamfnd- 
ehrnm  fdcris  priudtis  inftr» 
Tiunt*  IVn  DicuntHT  b§die 
tccleJta\€onHentHdUs^  db  dSi' 
hus  pdrHbidtibm  dliina.  Mh' 


ndfitTtHmpdr^chi^  hdmdfiiit' 
citim^  y.  C^p^U^tpottmi^r»^ 
fac^e  ft  pprtdtiits.  yh  Qui' 
ndm  bis  gdndtdnty  et  in  qutin 
vfum  ?  Vlh  Dmunm  dhi- 
rwn  rfligioJdTum  ffu  b^fpiti' 
Jium  rdti9,  Exfinmntur  rti 
duiUritdtf  fpifi^pi  vtt  mdgi* 
firdtusjtculdtii^  yjIL  Qnti 
in  pdCt  OJhdbrugfnfi  circd  tss 
c^nfiitHtHmf  IX,  Jnfpicieni^ 
ffdnlt^  Ttfinis^  in  qHimcx* 
firuHd^  ibtit^dtsir,  tt  hn^ 
/Ueliter  ddminifirentur,  /A- 
JpitdliHm  9rdinmm$mOidrii0 
JfecidUsTdiie.  X. 


§.1.  ,         , 

MoNACHos  vitam  cofnnranem  agere  14 
monaJieriiSy  et  claujlris  fuis  conceocos 
efle  debere,  d)  diaum  e(L    £ft  autem 

MONA* 


^)  t.  %.  C  T^.  q.  I.  lade 
incbfircVretbffidied.  DiC 
&iliorlongee(l  adltus  «d,i 


natteriom  pad^uvm.  C»  tt  ^ 
pif.efien.4lir.   . 


•  HB  REUG.  OOMIB.  ET  CAPELI^  lfOK«   49^ 

MOKASTERiVM  nihU  aliud,  ^am ccmfnune m^ 
lueifanm  diuerforiumy  MQwitate  eptjcopi  exftrw 
Hnmi  vt  in  eo  inclufi  fecundum'regulas  prafcrp^, 
ptas  viuant  in  vita  eommanifut  votis. 

§.    II. 

MONASTERivM  eri^nduffl  aufforrtate 
^tpifcopi^  0  qua  etiam  locus  cefignatur.  %)  Vn- 
de  (a)  quoduis  monafterium*in  dioecefifitum, 
fiib  iurisiiiQione  et  tege  diacefana  epifcopi  efi:^ 
Difi  probecur  exemtio  vel  totalis^  vel  particuld^ 
ris^K)  tmm  prafcriptione  imDetrata:  ft)  (b)  ex 
hac  auQoritate  epifcopali  fit  aomus  religiofa^  y) 
mundanis  vfibus  haud  deputanda  amplius:  Tc) 
iuribus  ecclefiarum  fruitur :  |)  (d)  etiam  fepultu^ 
ris  jnferuit:  0)  {t)  facilius  decimas  pollidere, 

2uamlaicus,  easque  contra  parochialem  eccle- 
am  praefcribere  valet :  tt)  ( t )  rerum  ecclefiafti- 
carum  alienatio  facilius  in  monafterium^  quam 
/ffir»j»permitntur:  (g)  teftamentumin  eiusfaT 
vorem  valet  fimpliciter. 


$.    IIL 

MONASTERiA  ergo,  (\)  Q^^xxXxTi ^  priuoto 
uufti  erigi  nequeunt;  licet  non  interdi£him  fit, 

in 


n)  c.  4.  X.  iie  relig,  domib. 

X)  ^.6.7.8.  derelig.  domih. 
t^articularis  cantnm  tibert^tem 
in  ordinAtionibus  clericorum 
tt  dltariHm  confecrmionibut 
refpicere  potcft.  coaf.  c.  2.  X 
4t  cdfiU.  moMcb. 


pi)  c.  g.  X.  iereUg.  dom.  ibi : 
fivobit  confiiferit  de  exemtiem 
ne  vellegitima  fncfcriptione. 
0  c.  4.  c^f.  X.  de  reiig.  dem 
i)L2].CdeSS.eccL 
f)  vid,ri>.  defepubur.  $.  lo» 
f46o. 

«•)  c.  I.  defrdftrift.  ittS^ 


rr 


494  LTBRIIIT,   TITVLVS  XXXVI^ETXXXVil, 


in  priuata  fbdalitia  er  fraternittces  dew^ionuy  vel 
wnmm^Cimfa  in  domo  pnuaracoire^  qu^i:  ^fcf 
tria  pYimta  dtxeris,  quamuis  iunbut  tccUfi^ifli^ 
ds  non  fruantur    Sed  (H)  nec  caiholicU  hodie 
inregrum  eft,  in  locjs,  in  quibus  vel  vtraque  vel 
proreftanaum  tanrum  religio  viget,    duminus  ; 
terrirorii  auremracris  ecclefife  Romano*cathoti*  | 
C8C  addi£lus  eft,  noua  exftruere  monafleria,  g)  \ 
auc  (lU)  in  antiquis  immtfieriis  nouos  ord:oe«^i   | 
eie£lo  antiquOi  qui  anno  [634.  ibi  viguit)  intro* 
ducere  ^  ff)  quia  nuifus  ftatus  &nni  decretarn  in   ! 
bis  caufis  ob(eruandus  cft.     Denique  (IV^  mo* 
narteria  catholicorum  in  terrirortis  proreftaorium   ^ 
non  obftante  vota  obedienti^  fubfunt  fuperionta* 
ti  terntoyiah  fticr^it  y  fufpenfa  iurisdtdione  wd- 
giftratuum  catboiicorum  et  fic  etiam  prouincia* 
iiumy  t)  faluo  tamen  eodem  monaftcriorum  ft^ 
KU|  9  qui  anno  1624«  obcinuic 

§.    IV. 

QviA  monachisincumbit,  laudibuset  ort* 
tionibus  diurnts  et  itoSlurnis  ftatis  horis  quoci* 
die  vacare  in  communi,  i^)  oratoria  propria  et 
tapeUas  acceperunr,  (p)  pedetentim  in  ai^plidi- 

mas 


0  4rt  V.  §.  2>.  §.  ji.  p4c: 
Osnabrug. 

r)drt.  K  JP.§.26. 

t)  drt,  y.  I.  P  §.  4H.  fion 
M!bnteyot$  oh^fsentta,  ceu 
plenius  monftraui  m  conJUit. 
tfileeif.t9m..lP.L  drg.  XF. 
initfpend.p.ii%. 

v)maiitbhivs  de  Mtiq,m§* 
micb.  ristb^kb.  L  c*  2. 3.  a*  10. 


f )  cdpella  dicebantur  1 
ditorid,  in  quibas  arTenui- 
bantur  reliquis  (an6loruni. 
Horum  c^uia  a  potentionbtii 
r^rpe  ordtorid  exnruebantor 
priuata,  quibus  hsc  condito- 
ria  includerentur,  quc  nb- 
men  cdpelUrum  accepemnC^ 
vt  plenhis  explicnr  t§m.  IIL 
tit.  de  Cdfell.  mondcim  $.  a.y|^ 


DE  REL16.  D0MIB«ET  CAPELIi.  MON.  ^^ 

Oias  murata  ecclefjas.     In  hisfiropriafgfraeXf.^ 
ercent  monachi  et  moniales,  proprus  etiami% 
flfu^i  lacerdotilms  et  confejjionariis. 

.§.    V.  .   ,^ 

D I  c  V  N  T  V  R  hae  ecclefis  rom Atffiif /f / ,  qodt 
(i)  certopopulo  carent,  nifi  circa  ecclefiam  par^ 
cbialem  monafterium  fuerit  conditum ,  quo  cafii 
populus  per  monachos  haud  regendus,  fed  a^ 
peUanuSy  adhibito  monachorum  confiUo,  ab  epi- 
icopo,  ad  eum  regendum  conftituendus.  j^  Lx- 
tra  ounc  cafum  (2)  a£lus  parochiaies  in  his  eccle* 
$18  nequeunt  exercere  monachi,  %//)  nec  retra- 
here  laicos  ab  ecclefiarum  fuarum  frequentia,  aut 
teftatores  alegatis  ecclefiis  matria^us(2ickndis.(a) 
Confelfiones  tamcn  (3)  quorumcunque  ex  priui' 
/egiO  ordims  quidam^  praeuia  fpeciali  epifcopali 
concefiione,  audire  non  prohibentur.  ,  indequo^ 
que  (4)  monafterium  nullum  titu/oy  h.  e.  eccle/ia. 
parocbiali  eft  fubie^lum ,  cl)  licet  intra  limites  pa^ 
roecix  aticuius  fitum  fuerit,  vt  parochus  a^us 
parochiales  nullos  in  illud  exercere  valeat. 

§.    VI. 

PRAETER  capeUas  monafteriorum  etiam  po- 
centiores  capellas,  auEtoritate  epifcopi^  in  vfus  do^ 
tnefticos  ti  facra  priuata  exftruxerunt,  easque  al- 
taribus  inftruxerunr,  quibus  reliquiae  SS.auide 
fib  illis  olim  quarfitae »  et  in  itineribus  atque  ex- 

pedi- 

x)  €.  I.  X  di  cdpell.  m$n.  fuiflTc,  docrt  cit.  clem .  i.  Vid. 

■4^) clem.  1.  de primL  zkksui  cpUej.  fiUf mbr. fw* 

m)  Tales    abufus  freqnen-  nm* 

tiustemporcci.SMiMTis  V.  •  ti)c.2.X.d€  CMfeU.mensck 


peditionibusrecum  du£he,  includt  ponfent,  vbi 
fcdQcet  («£ti  fuiflent.  Idde  frequentan  cctpit 
mosfixas  exftrufKdi  capellas^  quae  nihilflUud 
fiinr,  quam  ^efhcatds  facr^y  auilorttntc  cffifcopi 
fundata  ac  ndbibitit  feliquiis  conficr^ta  ^auihtr 
proprtus  facerdos ,  capeUanus  iitQus ,  miffx  cfU' 
%r£nd^  facrmumquc  Jomcfticcrum  ct  pnuatorum 
€aufa  praficitur.  Qufltenus  vero  cc  ^itortum 
teli^fuiarum  hoc  oomute  venit,  capeUa  ciiwi 
fcrtattics  dzmur. 

$-  VIL 
fiXa$  cipelias  potenriores  tn  Tuis  prsedtis 
habuerunt  facrorum  extraordin/srtorum  cmtfa^ 
inprimis  reges  et  principes  in  auiis  iuis*  3)  Sed 
etiam  in  itineribus  er  expediriombus  portattiit 
tapelias  leu  conditoria  reii^uiarum  SS,  fecum  du- 
xerunt,  vt  vbique  rem  dminam  facere  pbfTeaT. 
Idem  criam  iegatts  principum  in  more  porinim 
eft,  propriis  ^capehants  inftruftis  j  priuatorum  fa* 
crorum  cauffl,  qud?  turegentium  in  a^dtbus  fuil 
exercere  poffunt.  7) 

5.   vm. 

MOKASTERUS  proxime  accedunt  aliae  A- 
tmtsreiigif]f<ey  pierariscaufn  t?x(lruit£e  m  vfus/JffK- 
perum^  infirmorum^  orpbantirum y  atiarumque  w/* 
Jcrabiitum  perfinarum,  ac  fjen^Tarim  bojpttaitt 
dicuncur-  Condunrur  vel  au&oritate  eptfcopaii^ 
quo  cafuprimario  religinfde  dicunrur,  ei  priuile* 
giis  bonorum  ecciefiajitcorum  gaudenc,  i)  arque 

epi. 

yS)  vndc  Mulutfum  temfh-  Ul  tit,  it  {d^ll,  mon^tb,  j- 

rum  origo  pcdftemiui   iacrif  ^6.jq*j^ 

publict«  aputorum*  i)  £^^,X,di  rttig.  d§m. 

7)  Tt  plcntus  cuiOuni  t9m^  ,;           ^^  j- 


VE  VELlO.  SOMIB.  ET  CAVEtX«  MM.  497 

Cpi(copali  infpedioni  fubie&et:  p)  vel  auSwit^m 
tifeculati  magtflratus^  cuius  direftioni  er  infpo» 
fiioni  rubfunt ,  p  a  fine  tameni  quj  ptust&^  g^f 
nerali  (enfu  reiigioja  dici  poflunt ,  if)  bqnisqujB 
eccleiiafticis  generatim  iti  pace  OsnabrugeiDfiraa- 
&umerat8e  iiint.  &)  \ 

f    IX. 

qyA  de  cau(a  ( 1 )  (iue  catholici,  (lue  A.  CSt 
tddi£li  fuerinf)  pari  pietare  cenfendi,  nec  ab  ho« 
Ipirtlibus ,  leprofori-sque  arcendi^  1)  (2)  In  qui* 
faascunque  hofpiralibus  mediatis  carholici  et  A. 
d^ddidipromiTcuevixerunr^eriam  pofthacpro- 
ini(cue  vtuere  debenr,  numero  prorfus  eodeniy 
qui  die  1  lan.  1624.  ibidem  rc^perrus  fuerir.  x)  (3) 
oi  A.  C.  addid!  in  has ,  a  carholicis  di Ao  anno 
po^Tefliis,  {\xv2Lprafentandi,  vifittmdi^  infpe£tionis  ^ 
tmfirmandi^  comgendi^  protedionis  cum  limili* 
bus  exercuerunr ,  eadem  quoque  in  pofterum  es> 
ercere  debenr.  K) 

\    X. 

iwsP^cTto,  vifitatio  ist  cirreSfio^  qusia 
paci  Osnabrug.  memorara  eft,  in  eo  coniiftir^  (a) 

YS 

•)  /,46  5.  V  C.^iepifc  it  ^)  4ft.    V.  ^  ^.  iU:  ^ 

elir,  bahbosa   /.  citMnd.  JpitMiid dHdtH bottt  ectlefidftt- 

Jl.  14.  Cd  medidid.  ranf  BAaB0.sA 

\)  BHvHfKiA.  lih.  t  iui^  Hh   11.  ne  iure  HcteJ,  t.  XL 

ael.  r.  6.  ifi.  12.  $   tv.  conf.  tt.  I4. 16. 

ikm.  1.  de  reli^.  Som.  •)  I  P.  dtt.  V  ^.  15. 

•)   vt  coici  tom    I.  f.  l  n)  l  F.  drt.  V.  %  16. 

imftOt.etueei/,  dfg,  XXXK*  ^)  r/r  ^rr.  KJ,  U.perf. 

IP.4C. /^j.  ^Jiqmque. 

{Biebm.hft.Iw.Can.)  Xx 


I  ^/ 


ttBRl   m,      TITVLVS  XXXVTIL 


vt  hofpLtales  domas  ad  tasdem  vtiiiutes^  ^uilmi 
emflstuta  funty  irrdinentur  fi)  fublatis  fibufibas, 
qui  Hni,  in  quem  fiindac3e  funt  ^  repugnanc.  (b) 
Vt  viris  prouidis  idoneisque  gubernatio  earum 
commrttAnir,  qui  iofiar  mtorum  er  curfitorumiu* 
rtmentum  prsefteni ,  de  locorum  bonis  inueniaria 
confician^  ct,  quibus  rubfunt,  quotannis  rationej 
rcddanLv)  Cetcrum  bofpitatia  crMnum  milita- 
rium  fubfunr  ordims  officialibus,  quibus  pr^fe* 
&US  cH  bofpitalarius  mngnus  t>cr  ©rc^g^  ^pitloT/ 
id  agere  obftri^Vus,  vt  fecundumfuorum  ordinom 
iililituta  et  antiquas  obferuanrias  horpitalLtatem 
cxerceant  offlciales,  ^)  (ubfuprema  ordinisxi^, 
jiftri  inf  peftione. 


TIT.    XXX  VIII. 


DE    IVRE   PATRONATVS, 


STKOPSIS. 


■  jtI  wrp  .  ^V 

TJ^X  €SpeUdTum  tt  m$Hdftt' 
^-^  rmum  ex/intciionc  nd- 
smi  iHifdmnMtus.  L  Quid 
Jhf  Dm  dtfidersntur;  itBd- 
ti^  pdtr^niet  dtUi^riidSfPif*- 
fiAt  EJi  Tti  ffmtdrtveUuU- 
JtMfiicum  SIL  Fdtrtnns  dt* 
JigndS  Jubit^Hm  pr^/tntdfh 

T/t^  ^t  ^ctrur  in  r  ^,  X  di 
rttfg.  dem. 

f »)  chm,  1*  dt  dm*  Ttli^. 
h,e.  vcJ  tpi/t0f§  vct  mdgifir^^ 


dum^  dUqMndt  intrruenim^ 
te  eUSlfnt,  ly.  Dcfi^^ndtui 
praftnt4ndus  fptfispo,  Q^^ 
dtqut  unfinfus  ttrtii  c^ntur* 
rit ,  «^  TitHtti  nt^Mtiuum.  K 
Qui  tAmtn  ius  prafentsn& 
tt  perum  tut  fftrpriMtHs  n9B 
hdbet,  yi,    Fr^Jfni4tUni  in' 

mi/ftu/Mru    Ordm  poWt.  di 
4.  r548   tit.  von  pupiUtfrt, 
itcm  df  d.  1577,/«.  ^i. 
i)iit.tltmt2Jnf^ 


DE  IVRE  PATRONATVS. 


499 


#9  qu$4d  pMtf§mm 
um  indubte:  m» 
tdpdironum  Uieum^ 
i  vdHdre  p0teft.  Vll. 
men  ettMm  huic  ius 
meedeniium  ptr  iniw» 
mtmm^  et  epifeepe 
yilL '  FdciendM 
i§  intrd  Ugitimt»m 
X    Fit  in  buncfi" 


nem^  vt  pr^tfemdtm  dhepijie» 
peprobemr  ef  erutnetur.  £ 
Trsnfit  ttis  pdtrendtus  in  bt^ 
reies\  et  qtutenus  reuie  eft,  it$ 
ernnes  feudi  pofeffires.  Xt 
Cstrd  benentm  et  -fwu  repei* 
endi  pMtrene  inemmUt.  XII, 
Debentttr  ei  Vdrid  it$rd  L$nt» 
rificd.XIIl  DemHlisMitm 
tendi.Xiy. 


Tapellarum  priuatorumque  aratcriarum  tt« 
ue  monafteriorum  exftrudione,  de  qua 
raecedtntibus  adum  cicuHs,  nouum  iuSg 
"^atronatus  di£lum,  nacales  duxir,  quod, 
mafteria  fundarec ,  ius  quoddam  in  eUQi-^ 
^tis  aliaque  iura  praccipua  fibi  acquirerec^ 
liplomaca  loquuncur ,  et  capeiljt  acquet)rif« 
riuata  ipfi  patrimonio  domini^  qui  ea  ia 
c  familiae  fuae  vfum  exftiuxerat,  per  plu- 
ila  adfcripca  fuerinc  tt)  Qui  ecclefias 
r  feu  ad  vfux  communei  fundabanc,  ae- 
idem  ius^  quod  pacronisinduicum,  ad« 

roidia 


..  C,i8.fi#.  1.  vh\pd- 
>catur  poffejpsnis  lio' 
uod  domimumqMod- 
ctum  fiuidatori  mo- 
o  conipeteret.    Jdem 

tronus  olim  idem, 
finuSf  cea  docuirom. 
.  fq.  h  t.  quod  in- 
im  de  iarc  proprie* 
lod  cxercobat  pairo- 


nus  in  Cdpellds  et  erdterid  pri* 
Vdts^  quar  ea  de  caufa  dice« 
b^TiXMT  ecclejta  Uitorum:  de- 
rici  vero,  quat  illis  pr^fiLie* 
bantur,  idiiomm  cleriii^  ft 
cit.  i.  ^.  3^  odendi ,  quod  «U 
fcnt  dcmeliici  clerici,  ct  de 
menfd  ipfius  donnni.  Vnde 
o!im  etiam  in  diuifioDeni  bo;- 
norum  fimul  vcntrant,  €*u%. 
\.b.t. 

lU 


$O0       LIBRIIII.   TITVLVS  XXKvm 

mini,  0  nifi  quod  ab  iniperatoribus  regibuEque^ 
quibus  non  ceque  refiftcre  poterant  epiicopi  >  fi- 
milc  ius  per  invefltturain  exerdtum.  Equidem 
pederentim  oraroria»  in  agris  nobilium  exltru* 
£h,  in  c^ciefiasparocbMlis  fnutata^  et  fic  ed  fm^ 
hlicos  vfuf  flpplicata  (iint;  ius  priftinum  rameUt 
quod  patroTiis  compctiit  *  iis  haud  inreruerliimi 
licec  variis  modis  iinininutum  faerit.  <r)  ^ 


EST    VCTO    IVS    PATKONMTVS    ffcr)  JaOtl 

tas  moratiSy  vi  cuius  patrvnus  Jtu  domsnus  ic' 
(ignat  prcshytsYum ,  eumque  ad  examtn  et  ordina' 
tionem  prajentat  epifcopo,  et  approbatum  atque 
iyrdinatum  eccUfia  fua  iure  perpetuo  prajicitj  nc 
de  dote  inuejitt,  Duo  ergo  in  ture  patronatur 
occurrunt:  (i)  eoUatio  eccTeJia,  quam  ab  antiquo 
exercuir  patronus:  t)  (2)  jtt^^ori/ii/ accedent 


f)  r«  !•  6.  C  10.  q.  i.  r.  16. 
C 10.  f.  7. 

r)  Has  codeGas  aeqae  ac 
allai  ad  beneficid  proprie  difia 
referpnc »  Ted  ea  n^B  Ulferd  di- 
cant ,  quod  epifbopui  qoidein 
ia  his  etiam  fUMionem  fa- 
cere  debeat,  (ed  non  libere» 
venim  ad  pra/entdti$nem  pd* 
tr$ni^  Nihil  enim  dare  pa- 
tronnm  cohdituunt  canoni- 
flx»  ex  iuria  nouioris  prin- 
tfipiis,  (ed  epifcopum  bene- 
ficta  hxo  cbnferre;  patrono 
aDttm  raDtum  dcGgnationem 
Cabic&i  referoatamy  cui  epi- 


fcopnsdonetbeneficiam.  Hod. 
modo  iare  recentiori  eneriUN 
runt  ias  patronatus  ponti6« 
ces>  quod  potius  cx  antiquis 
et  verioribus  principiis  ipfiim 
€$U4tionem  quoque  continef. 
H2C  mutatio  induct  ccppits 
poflquaro  or^toria  nobiliuui 
quAlitdtem  pdrocbidlem'  acce-, 
perucit,  et  verd  beneficik  TslQm 
funt. 

rr)  quod  etiau)  UiuUs  re* 
cegnitie  vocatur  in  r.  ai.  X^ 
b.t.  .  , 

t)   Vtnimqoe    cenciUmf 

Rim.  dt  4.  $26«  I  qaod  adfer- 

tor 


DB  IVHE   PATRONATVS# 


501 


"opi^  qu«  in  approbatitme  et  ordinMtiane  (iib- 
prafentati  confiftir.  v)       -   ' 

§.  m. 

IV s patrwatus  dupltx  tO^f  vtXfeculare^  vel 
fiajiicum.  lllud  fecularibus  in  ecdefiis  a  fk 
tis^  vel  nouiter  in  proprus  fiindis  canftru£fif^ 
)lim  defertis,  fed  iam  redtdificetit  (p)  corope- 
hoc  clericia  ratiane  ieneficii^  quo  gaodenti 
pecit,  atque  potUfimum  ez  vnumilms  parth 
rum,  aiiis  beneficiis  vel  moinafteriiv  innAa- 

ruiii, 


I  €.  )V  C.  i6.  q*  7.  COB- 
c:  umndjierium  vel  9r4- 
m  tAH^nice  (cum  confen- 
lifcopij  confiruBum^  d 
11«  10  confiructms^  e$ 
r,  IM9  duferMtur,  (en  no- 
>ioprjetatis)  lUedtqueiUi 
fSerOf  iui  vtiuern,  prc 
efficie   iUius  diarcejts  ^ 

COHSENSV  EPISCOPI9 

i/fii  exifldty  (fed  ab  eo 
iti^  fit )  commenddre, 
venddreeo  tempore  idcm 
c  inueflire,  concedere, 

Antequdm  frafentdtie 
nfcopum  dpprohetury  rd- 
non  eftt  quod  d  patrono 
r  incbodtum^  vt  dicitur 
j.  X.  b.  t.  Nimirum  id 
uendumerat,  (a)  neie- 
facerdotes  ecclefiis  prs- 
ntur  apatronis:  (b)  ne 
infpeciioni  epifcoporum 
icerent,   qiiod  nonnulli 

patroni  tentabant.  c.  4. 
,  b.  t.  Yid.  r.  1%.  ionciL 


THcinenf.  ie  d.  (50.  Adboa 
CAROLvslV.  hic  fr4ffintd* 
tionis  formola,  quam  recitit 

Dn.    10.  WILHELM.    BOFF- 

M  A  M  H,  in  coUeil.  Docum.  in^ 
editor.  tem,  IL  n,  8.  p,  7. 
vfusiKAROLVs  "Ventrabi» 
li  ipifcopo  ->  -  grdtidm.  Ai 
prapofiturdm  eccUJU  N.  in  N. 

COLLATIONIS      NOSTR^X 

per  mortem  olim  VdCdntem  il- 
tuftrem  et  bonordhilem  tdlem 
ducem  •  •  cui  edndem  prdpofi" 
turdm  cum  omnihus.Juis  pev' 
tinentiis  cohtvlimvs,  tus 
deuotioni  in  DElnomine  pra^» 
Jentsmus  etc. 

^)  Oeiertas  ecclefias  vel 
deftruflas ,  qgi  com  confenfii 
epifcopi  resdificat ,  seque  ins 
patronatus  acqairit,  ac  qui  no- 
vitereas  exQroit,  prioraurem 
illud  amittit.  fihckelth. 
de  iur.  pdtron,  c.  IV.  n,  79, 
fqq.ctc,  VU.n.u 

liS 


502       UBRini*  TITVLVS  XXXTOX, 

rum ,  vet  ex  ammen^ii  perf^ftuis ,  vel  inde  origip 
nem  trahic>  qurjU  ex  rcUiiibus  niaioris  ecclens 
mmor  exfttuih,  ;<p)  Oenique  d/ecuUre  ius  pa* 
tronatus  in  fnonLftenum  cransfeaur^x)i^  poft^ 
nim  eft  ecci^fiujiteum  cenfendum.  Oifcnmina 
iDter  vuuraque  miigniaj  led  penculoia  f unE.  ^) 

§•     IV, 

BX  definirione  §,  11,  6^x^  fluit,  (i)  (ubie> 
ftum,  ecclefiie  vacana  praeficicndum,  4^)  ^ 
Jigntvidum^x  n*fmiwmdum  efle  t  parrono,  fi  vd 
maxime  diuerix  religionis  fuerir,  nifiex^tf^ 
»)  vel  confuetu<itne  ius  nominandi  aliquot  perfcH 
nas  iwcetui  ipfi  competac,  Dengnario  perioDfle,  fi  ' 
ius  parronarus  ojUeghwtX  eccLfu:  tuw)  compem, 
fit  per  tieQvmem  maioris  p/inis ,  refpc£tu  coUegii 
habico:  fi  pluxyhus  \t  fingu/ts^ ^mp/ictter ptr  w^- 
iora,  «)  vt  tamen,  qui  inftirpes  fuccedunt,  vel 
vnius  compatroniheredes  funt)  votum  vnumcQ- 
riatum  exerceant.  ^) 

f    V. 

4LTBRA  conclufio  ^^^defignotum  a  potffh 

m  pr^fentandum  ejfe  epifcopo  ad  examen  et  or- 

dinationem,  in  quo  effentiam  iuris  patronatut 

fonftituunt.      Frcefentare  eft,  prafentem  fifiere 


f  ^)  r.  \  X»  /fc  ettkf.  aiif. 

x)  qood  etiam  inconfulto 
epifcopo  ficri  poteft »  c.  g.  X. 
b*  t,c,  vn,  b.  t.  in  6.  qaia  cauia 
cius  redditnr  nielior, 

^)  vid.  in/rd  §.  yil.  IX. 
XI. 

4'4')  r.  )o«  X.  b,  /•  r.  3g« 


if)  etiam  ^/rV# ,  cuiut  ex*  • 
emplom  cft  in  4rr.  WI.  LP, 
$•   I. 

0if)  c,  24.  X,deelea. 

«)f.  3.X.  A.f.ibi:  fmma* 
i$rihus  iuu4tur  mcritis  et  ftm* 
rim$rum  eiigitstr  et  ^ffrehih 
tm  ddfenfu. 

It)  t/em.  2.  bj. 


©E   IVRE  PATRONATVS.  503 

fer  literaf  aut  per  fe  ^  y)  quod  patrono  (blicarie 
competit,  licec  quandoque  ajiorum  eo^enfib  l) 
concurrere  debear.  Hic  deflderatur  ( i )  iapre^ 
fmtaticne^  ab  abbate  ftEicienda,  quae  con£enfiim 
maioris  partis  emuentus  defiderat:  0  (^)  inprae- 
'  (entatione  ctiflodts  vel  diaconi^  in  qua  paftorispri« 
marii  eonfenfus  adefle  debet;  (3)  in  prafentatione 
parocbiy  a  qua  non  exdudendus  con(enius  fliper* 
intendentis  et  parochianordiii.  Hunc  in  finem 
^  ab  iUo  his  fiftitur  defignatus  a  patrono  candida- 
tu9|  ad  coiQcionem  SoM/Mrixiry,  ervoluntaseorum 
«quiritur.  Operatur  concurrens  confenfiiSfVC 
patronus  indicare  debeat  defi^atum  ei,  cuiuf 
aonfenfus  defideratur,  vt  pomt  rationes,  quare 
non  admittendus  fit  candidatu8>  ad  epifctjpum  vd 
aanj^orium  referre. 

§.    VI. 

qyiA  pnefentatio  eflSmtiam  iuris  patttma* 
cus  conftituit:  fequitur,  vt,  eaceflante,  verum 
tx  folidum  ius  patronatuf  defit^  licet  fundator 
ius  confentiendi  habeat,  quod  illud  haud  confti- 
tuit.  Qui  ecclefiam  parocbialem  fieri  patitur  ro/- 
legiatamy  in  qua  prselatus  ^/f^/ox;^  defignandus, 
verum  ius  pacronatus  amittir,  et  tantum  ius  ^/f- 
ff ioni  iam  faffa  conjentiendi  KnnttyQ  nifi  patro- 
nus  cum  confenfii  epifcopi  plus  fibi  referuauerit. 
'  Inmonafteriisidemobcinec,  in  quibus  prslacus 

defi- 

y)  r.  6.  X.  debis^quafiunt    tiuum  derignat, 
4  pral.  non  aatem  femet  ipfum         f)  cit.  r.  6.  nifi  ix  dntiqua 
prafeRUre  poteft.  c.  6. 36.  X.    et  MpprobMtd  confuetudint  com 
bi  t.  fenfus  n$n  fit  neceffdrim. 

t)  qui  v$tum  tantam  negd'        ^)  r.  35.  X^b.t. 

Ii4 


504    tiBiii  i!L  TiTVLvs  ^xxvm* 

dertfi^flrur  eledione  conuenros*  amfenfit  ftindft^ 
toris  fldh  bKo;  r)  vnit  wjerrfn  tmpropno  hoc  ius 
conlcnutndi  w\x\go  txv^m  pattonatui  $us  voceiur* 

§.    VIL 

TEitTEA  conclufio  ed , pnefffrtatiom Jiiiii- 
Bi  ^fji^mtt  tncffe  coUationem  bauftcU  ecdcjiafii^ 
^i  quia  enim  illud  fontulit  defi(;i>acO)  ideo  pa* 
rronus  iubieilum  prafcnt^tt  t:pikopo  ad  exameo, 
confirmationcin  Jf.  B,  ttt.y.  er  ordinarionem.  Ai- 
que  hoc  de  praefenrari^  ne  patront  ttclffiafiui 
cerrum  eil^  ^)  adeoque  poft  pracr^niarionem  w- 
fiatf  nequiti  quod  (jra^kntaio  lam  ius  ^xeoS^ 
ttonc  quarfuum  lit,  *)  Uiuerfum  conftituerunt 
in  piitrono  hico  iure  recenriori  ponrifices»  quod 
hic,  VI  laicus,  confertf  bencficium  neqiieat,  *) 
fed  tanrum  prsefenrer  perfonam»  axi^oiiapprohM* 
tiomm  epiftopus  conferac  beneficium.  Vnde 
collegerunt ,  (a)  per  pyalcntationem  parroni  Uid 
nullum  ius  in  beneficium  rnbui  praefentaro,  X) 
fed  (b)  parrono  ins  variandi  compecere;  hoc  au- 
temfaUo  (c)  epifcopo  integrum  eflei  cui  bene- 

ficium 


a)  r,  4.  C  18  f.  >• 

^)  per  r.  6.  X.  dt  bii^  qtut 
fiunt  4  fral.  vbi«  agitar  de 
mre  frafintdmli  ab  abbace 
fiicicnclo  cum  conrenfa  cod« 
ventus,  addiu  hac  limitatio- 
Be:  nijft  ex  dntiquA  et  dppr$» 
kdtd  ttnfHttudine  vel  ctncejfd 
libertdte  frtbdutrit  ^  ctmmijp 
Jihi  ttUtgii  itt  ecdefidruttt  Jeu 
kmejlcitrmm  cqi.lationi- 
uyfntn  iebere  reqmri  ccn^ 
tfifum      Uii  Vifbli  apcrlt 


deTignatQri  prsfentationi  hh 
effe  coUdti$nem.  Idenn  coo^ 
firmat  c.  6.  X,deoffic.iegdt. 

0  e.u*  X  b.t.inf. 

s)  ynde  formalara  prv* 
(entationis  refpaant:  etnteffi 
Teldedi  eccleftdm^  etfrafenti 
cbdrtdfirmdui^  quxi  frt  ddtie 
ntn  bdbetury  qutddbiUe  dd* 
tur^  qui  ntn  ptteft  de  imre  Jdr 
ttdre^  vt  dicittir  in  c.  5.  i»fi 
X.b.t. 

A)  r.  29.  X,b.i. 


DB  IVRE  PATROVATVS.  505 

I  conferre  mfllic.  /x)  Verum  hoc  ius  va^ 
i   in  prsefennifimum   decrimentum  laicis 

f  VIII. 
loc  poficO)  ius  amferendi  feu  literas  vocm^ 
danai  per  iniuriam  denegacum  efi  pacronis 
^  v)  ec  aifcrimen  inter  pra/extationem  ec  ro^ 
em  in  fraudem  laicorum  inuencum  eft,  adeo- 
n  dubio  hanc  illi  edhuc  ex  anciqua  praxi  co« 
re  dicendum,  quae  in  cerris  procefiancium 
tio  non  deneganda,  nifi  vocatiotXn  ex  con« 
dine  qusefica  fueric  ^)  Vbi  ergo  vocandi 
acrono  incegrum  eft,  ibiquoque)  vocationa 
variare  nequir,  quod  precerea  absqu^  iuris 
raui  praeiudicio  exercere  non  poceft.  0 

§.    IX. 

pRAESENTATio  facicnda  eft  mxtzfex men* 
patrono  ecclejiudicoy  fub  poena  iuris  deuolu« 
>:  06)  a  pacrono  laico  intra  quatuor  li)  a  die 
tiae,  Alibi  fimplicicer  femelire  fpatium  re- 
im  eft.  Lice  fuper  babititate prafentati  pen- 
jcempus,  quod  pacrono  fiipereft,non  cur- 
acrono  laico^  cui  ius  t^^/m»^/  induKerunc: 
item  ecclejiaftico  ^  cuius  reie£lam  prae(enca- 
m  fupplet  epifcopus  ex  iure  deuoiutionis ^ 
[  generaiiter  merito  recipiendum  efiec.  g) 


c.  24.  X,  h.  t,  fentdto  fxhibentur,  c.  4,X  di 

»cr  errerem  mMnifeftnm  fiffic.  iud.  9fd. 
clcpcis  in  c  V'  X.  b,  t.  .,)  ^,  „^  X.  k  t. 

vid.  tom,  UI.  L  t,  §.  103.  .  ^       #  ^  *   ^ 

if,  dcmum  vocationis  li^  ^'/«/^M  «^/%  P'^'*'- 
•o(l  confirmati^ntm  prx-        c)  quod  ctiam  oUid  gene* 
li  f  raUttc 


506     LIBRI  m.     TITVLVS  XXXVtll. 

pftABSiNTATto  fit  epifcopo  in  huoc  fi^ 
ncm,(i)  vr^an  prBefenranis  dignus  fit,  inquirt- 
tur:  (2)  praerenradocoiifirmerQrei(j)approb&nii 
ordinetur  Vnde  pr^dnmvisUgiomt  exumiriifn- 
dus  fecundummodum  pra?rcnptum^7)etidoneci9 
reperrus  cqnfirmandus ,  quem  absque  iniuriAre* 
petiere  nequic  epifcopus;  alioquin  reieftus  non 
rantum  appellare,  fed  vrgere  poteft,  vt>  fi  interitn 
vacansecclefia  alteri  lamconcefTa,  epifcopos  fiU 
dc  aiio  beneficio  prouideat.  tJ  Approbatus  ho* 
magium  pracfiatt  et  praeterea  vtplurimum  iurt* 
menrum  Yeligiomi  et  fimonia.  Oenique  ordint* 
cus  randem  r^^//^^  inliituitur  auAoritate  epifco* 
pi  \))  per  arcbidiaconum  vel  infpeiioran  in  eccle* 
llis  proreftantium,  pacrono  praefente,  ec  4e  boois 
eccleiiafticis  ordinacum  inueftiente. 


§.  XI. 
QVARTA  conclufio  tft,  iuspotronatus  effe 
fua  natura  perpetuumy  in  fucceflores  rranfienSi 
vel  ratione  officii ,  vel  bonorum.  Eft  enim  ,ius  pa- 
tronatus  fecuiare  y  vel  perfonale^  vel  reale.  Ilr 
lud  citra  bonorum  refpe£lum  patrono  ec  beredi' 
bus  eius  auibuscunque  competitt  <P)  (ecundum 
ordinem  luccedendu  x)  Atque  hoc  etiam  aliena* 
ri  poteft,  modo  non  fiat  pretio  interuenienre, 
th  vanum  fimoniae  mecum.  \//)     Reale  pradsfs 

cohae^ 

jraliter  obtinuit  per  N.   123.    tit.  ie  inftit,  cont  t9m.  HL 

€.  18.  b.  t.  §.  iii. 

r)lib.ltiru.  ^)r,  1,2.3.  X,b.t. 

t)  €.  19.  X.b,t.  x) clnn.1.  h.t, 

y)  r.4.  X  h.t  vid.  rapra        4^)  t,  16.  X.  k.  t.  qaod^ 

riiuik' 


BE  IVRB   PATRONATV& 


507 


et,  et  cum  iis  ad  quosuis  traniit  «orutn  pcf» 
8,  yp^fy)  veluti  emtorem  praedii,creditorem 
reticum,  cd)  etiam  quandoque  conduftot 
0  pofrefTorem  dotalitii ,  marirum  refpeAu 
l6calis>  fideicomm^flarium^  et  fequefirenu 

§.    XIL 

yit^TA  coiKlufio  eft,  patrmo  onuf  refiei* 
cc/efiam  Jiiam  incumbere\  et  curam  bowh 
^clefii^icorum  ^  id  quod  txwLX^propriita^ 
it..  Si  ecclefiae  parocbialet  funt)  aequunt 
c  onus  reficiendi  inter  eum  et  parochianos 
tur,  3)  quod  reje&io  quoque  in  rem  ho- 
edat.  Intered  quoque  eius,  vt  dos  inregra 
amaneat)  adeoque(a)iniqu,e  amifla  vin« 
fuo  iure:  (b)  rationibus  reddendis  inrereft: 
leeiusconfenrunulia  alienatio  fieri  poteft. 

§.    XIIL 

lEXTA  conclufio  eft,  patrono^  vt  coUatori 
}  honorem  deberi  a  clerico  prafentatOy  ob 
le  benefi^ium)  a  patrono  accepcum.  Huc 
let  ( f )  honor  procejfionis  7  ) ;  (2  )  precum 
arumy    vt   nomen  eius    in  mifla  recite* 

tur 


dnnexum  fit,  quamri- 

reiiciunt  proteflantes, 

venditionem  relpnant. 

ANTOH.     MATTHABI 

Hii.  ddius  canon.  lib,  II, 

p  21:. 

I  etiam  feucidles.  c,  13. 

liQ   debitor   illud  fibi 


referuauerir.  c.  1%.  de  fent,  et 
re  iud, 

«)  c,  7.  X.  b.  t,  quamaisia 
UcAticne  temporali  ordinarie 
excipiatur  a  locatore  ius  pa* 
tronatus. 

/3)  vt  infra  m.  48.  dcdar«!* 
bitur. 

y)  C.  35.  X.  b*  t. 


XIBTtl 


TITVXVS  XXXVllt 


turS):  {"^"^  iuBui eceiefiaftui:  (4)/eJff  in  cho- 
ro:  {$)  ffpultunet  v[  in  eccleCa  ipfaeam  eligere 
valeat:  (t)  denique  inops  ab  ecclefui  alendus*  0 
£  conrrano  iurisdi£lione  defticums  eft  if) 

PERIT  ius  parronatus  (0  renmtiatimt  ^  {) 
quft  camen,  li  Ulud  cum  bonis  in  feudum  datuni 
cft,  fierl  oequit  absque  domini  et  agnatorutn 
confenfu.  (2)  Prdefcnptione  *?),  fiabsq^ie  pnc- 
iemarione  paflus  fuit  confern  ecclefiam  ab  orJI^ 
nario  coUatore;  modo  taiis  colldcio  fa£la  fuerJt} 
non  ex  iure  deuolutioftis  ^  fed  intra  lempora  Jegi- 
tima,  ec  poft  iltam  XL  aqni  abierinr;  aDcequtm 
enim  vacat  efcclefia,  ius  praefcntandi  exerceri,  ct 
praefcriptio  inchoari  nequir,  (3)  ^hfu  ob  fhm* 
nidm  commifTam»  r.yi)  (4)  H^refi  ^)  et  excommU' 
mcaiione  patroni^  quod  ramenadrf^/f  auradtres 
reJigiones  in  imperio  receptas  extendi  nequit. 
({)  Mutatione  ecclefisc  parochialis  in  coUegia- 
lam,  0  \^vnio7iefuppn^na. 


j  0  t.  2j.  inf.  X,b.K 
»i)r  4-3J*  ^,h.  f, 

0  '■  '4.  ^'  i'  ^*  f-  ^*  ^^f 

dc  rennnc. 

n)  <.  11.  X.  h.  A  r.  15.  de    ftt^ 
€kcl^%n6,inf^  *)  i.t%  Xh.t, 


nv)  c.  h  X  ne  fraUt,  pitit 
fuMs, 

&)  hjcretjci  boaa  conRfcaH- 
tur^  etgo  reale  cqxq  boais  ia 
fifciiin  trjmfK,  c.  10»  X  4^  ^#* 


TIT.    XXXIX. 


.1  f 


m 


CENSIBVS,  EXAiCtlpNJ!? 
BVS  ET  PROCVRATIO--   '    > 
.     NIBVS.  ^ 

8  T  K  O  P  S  I  iii    . 

..,  •  '  .■    -    i  ■ 

m^jfdfM»finim..a, 
MMr   mj/ltf  eakfib 

^fcpH  imkk^  mmer  ni»-^ 
wtwm^ddebiimr.  IV, 
^,e$mm  ififafi  Jym^ 
m  fiu  csiMrdticim : 
ef^nem  cheritatiuum 
V.  Deni^Mipr§» 
,  exipi ,  fi  vifitdiiC' 
Qmd  fit  vijitdtio  f 
Bxercitur  vel  oh  inAe* 
cfficinm  (imflex  fine 
ie^Vilinretmperii.  yil. 
tcenti$ri  tpijcopi  ilUm 
ni  Tirtnte  iurisai3ionis 


e^kfi4tim;VnL  btletnh 
iiftx,  kg^^mUMitH^efl^ 
fiepiei  idfimktimiimeMe^ 
eeni,  IX  ee  fntiemim  et^ 
fim  e$  iimufierUfiUfitkMU: 
X  '  Interrii  fninfimikmi 
JkferimittUemiiifine  tmpirk^ 
fritUifet  Ven  ittn  imfirii  fa^ 
ammifiirim  vjfit^fni:  nenfs^ 
treni  mc  mdgtfir^tm  mntatif 
fdlis,  XI,  Officium  vifitdte» 
mm  generdle  et  fpnidle.  Xlt 
Vifitetorihut  deher^inr  frocm» 
rdtienesiureJniieHimis,  XIIL 
Medm  in  btsjermdmdm.  Dim 
verfd  freiureiienum  rdtfe 
dfmd  fretefidmes.  XIK 


$.1. 

K  htre  Jiifcefano  epifcopus  varia  comtnodt 
percipit,  quae  x^xmm^i^wmfiibieQitmit^ 
nim  aliam  ob  caufam  ei  debentur.  Huc 
uenc  (I)  ccKsva»  qvMxLtit  annua pr^atttti, 
lium  cmiusdam  turis  ctmpetentis^  vel  atteri 
atia  indulti  referuata  ex  btmis  itcUfiafiitk% 
:mdiomemtgrUieius€tnififmtmr. 

•  ■  '  $.' W 


I.IBR1    III.     TITVLVS  XXXIX. 
$.      II. 

NOM  enim  in  eundem,  fed  v&rium  fiQetn 
Ibluuntur  cenfus.  x)  Etenim  (a)  qnandoquein 
fignum  proteBtonis fingutaris  promiiriEdebentur» 
quam  monafteria  a  fede  papali  ribt  acquifiuerunt: 
X)  quandoque  (b)  in  fignum  exemtioms  ti  Hbtf- 
tatis  fji)  etiam  ab  epifcopis  conceflae  v):  (c)  non» 
nunquamin  fijjnum /wi/>ff/off/>,  quem  infinem 
regna  fibi  cenfualia  efficere  ftuduit  pontifex  {)l 
(d)  Rucfus  referuati  funt  cenfus  ob  6i£iam  trxrfo- 
nem:  o)  ecclcfiarum  cQnfecrationem^  ^r)  vd  atiftm 
quamcunque  gratiofam  concetnonem^  «ir)  vt 
precariarum  aut  iuris  alicuius  quacfiti  recnifito* 
Dem.  g)  Ob  funJationem  quoque  (e)  patroni 
fibi  ex  bonis  dacaiibus  cenfum  moderarum  refei* 
varunr,  cum  confenfu  et  auBontate  epifcopL  c) 


M. 


l    III. 


CEMSVM  nemo  ecclefiis  imponere  potcft  ' 
fine  confen/u  pontificis  vei  epifc^pi.      Quocirca  ' 
(i)  qui  cenfum  exigit ,  eius  caufam  finemque  zz 
ttmpus  foluendt  probare  debet.  t)     (2)  Noui  ' 

cen* 


x)  r.  %,  X,  de  friuH.  e.  ip. 
t9d.  in  6.  Vode  ez  (blutiooe 
ctnYos  nullam  folidufn  aigu- 
mentuin  trahi  poteft. 

X)€.%.X.depriuil 

ft)  c.  10.  depriuil.  in6,  e. 
6.X.derelig,d$m. 

f)c.6.  cit. 
;  I)  n%  pleoiiii  relatam  $em. 
JII.  h.t.  §.  ii8.>^.    Gonf. 

AHtOH,   MAHCELLVI  dcith 

reJicnUri  fentif.  Rm. 


•)  c.f%.  XdereUg.^emib. 

«)  ^.30,  CjS.^,1. 

^)  non  vero  ob  e»Udti§* 
nem  c  i^.  X.kt, 

^)  Tale*  cenrus  fibj  f«pe 
rderuarunr  adQocac),  iuj  ^td* 
VocAtia  reminentes,  vel  tx- 
ercentet.  c.  2y  X.  de  iure  pd' 
tren. 

r)  cit.  c.  2].  f.  ig*  dtfitti, 
it  re  iud,  . 

ryc.y\,b.tn  i\ 


DECENSIBVS^EXACTIONIB.  ET  PROCVRAT.  5II 

cehfus  ecdefiis  ab  epifeopo  foloimponi  nequeunr» 
Dec  yereres  augeii,  fine  magna  eayfa:  v)  multo* 
ininu9  (3)  fimplices  facerdoces  vel  monachi  ec- 
delias  iibi  facere  pofllinc  cenfuales  fine  auQorita^ 
te  ep^eopi^  (f>)  ne  quidem  accedeote  iuramento.x) 

f.    IV. 

^'  ipsi  cenfiis  vel  in  9aoneta  ^ebentur,  quo 
Cifii  in  ea  hmtate  folwndij  qus  tempore  impo« 
fidbnis  hiit,  4")  aut  fi  valor  dubius  eft,  id  quod 
iQinus  efty  deberur: «)  vel  in  JtumentOj  quo  caftt 
ftirfiis  in  ea  menfura,  quae  tempore  impofidonit 
fbity  pneftandi :  vbi  vero  menfura  regionisvaria^ 
ec  nntiqua  incognira  eft,  rurfus  minor  menfurm 
prseftanda. «) 

$.    V. 

EPiscopi  ex  eadem  lege  di^cefana  et  in 
RgnumfuhieSfiofjts  ««)  (11)  exigunc  a  monafte- 
riis  et  ecLltfiis  tribura,  tum  ordinaria^  tum  extra- 
wdinaria.  iila  ab  annquo  infynodiTy  bis  in  fin- 
gulis  annis  habiris,  /3)  fblura^  fynodatica  er  m- 
tiedraticay)  diila,  in  duobus  Jolidis  confiften- 
da  l)  regularirer.  t)     Hsc  extra  otdinem  exi- 

gun- 

v)  r.  7.  X.  b,  f.  r.  15.  X.  fi)  vt  \nfep$  ndSimtdtis  ct 

tfd  rejkrre&i^nu ,  ccQ  coliigi  poU 

^)  €.  8.  X.k,  r.  qui  ncqui-  .  «ft  cx  f.  20.  X.  b  t.  e.f.  X.  dt 

dem  citra  graiicm  caufamcam  tdujd  pcff.  et  frgpr. 

intcrponcrc  potcft.  conf.  c.  lu  y)  quod  in  fignum  Jubiim 

C  1).  X.  eed.  8i9nis  ct   bonorem  cntbedr^ 

X,)  c.  15. X. b,  t.  pr^ftita.  c.  7.  X. de  dcnst,  c^. 

•4')r.ao.a6.X.A.r.  X.  b.  t. 

^)  A  V-  ff  ?4.  ^-  ^'  ^'  ^*  ^)  ^-  '•  C  10.  f .  3.  r.  16.  X 

m)  c.  18.  X.  b.  t.  de  ejfic  iudic.  erdin. 

m)  c.f.X.diCdHf.pJf  iS  •)  variafTc  hanc  pr«ftatJO. 

nrefriit^  Mfflj  Uqaet  cx  c.  20.  X  A.  I,    ' 


1? 


512 


LIBRIIIU    TITVtVS  XUm. 


gunturt  CO  ^  mnmfefla  et  rntimabih  caufa: 
(z)  cum  charitiitemoier^nd^i  ^)  Qumconffnfu 
capttitti  ab  epircopo  inditla.  f\)  Archidiaconii 
ules  ex&Aiones  tkccre  haud  conceirum.  3) 

f     VI. 

DEKiqvB  n  ^uGl /uhc/!i0m/  (III)  cum 
frocttratioms  dcbentur  epjfcopo,  ecclefifls,  vd 
montileria  vi/itantL  Officiuni  vtfitands  ab  ao* 
tiquo  epifcopis  incubuit  ex  caufa  infpeSttmiT^ 
quamexcrcent  tn  ecclefus  fibi  (libieihs,  wxpri* 
mtirii  pa/lorcs ,  quae  tamen  pcdetentim  in  impe- 
rium  verfa,  Eft  vjdelicec  visjtatio  eccl&' 
stAST[CA  t\foUrs  inquifitif^  in  morcs  vitam^uc 
citricorum  et  taicmunt  atfuc  res  eccUfiaftiaiS 
tum  officio  fimplicis  infpeSionis^  tum  imperiofa^ 
fro  €obm'€HS  ^  faiutis  ecciefiajltca  caufa, 

§.  Vlf. 
KECBssARiA  luftratio  eft  iq  oinni  ficutS' 
ie  et  multo  magis  eccleftaftica  ^  vt  fedulo  bbferae^^ 
tur,  quo  finis  reiigionis  culrusque  chriftiani  Obtt^ 
dcarur,  abufusque  in  herba  fupprimantur.  Ht 
vero  vei  fittjplex^  quae  exercetur  ex  fimptici  /«• 
fpeSione  fuprema  ^  fine  imperio,  ob  officium  paft^ 
talemaiusx  \is\  ^ualificata  ^  qua?  ex  ture  impefH^ 
in  quauis  republica  fluir,  vt  imperantes  opertm 
dent^  ne  quid  detrimenti  illacapiac  ex  cistibici 
eccleiiafticis, 

§.  IDC 

i)  Vndc  dicuntar  ebdritM»        &)  dt  f.  6,  iH  f 
tfmmjuhjiditm.  c.  i6.  X.  de        %)  Nam  <3attir  etiam  tiuh 

ef^.  iud^,0rdin.  *  &,  iute  jmpeni   in  Cdu/is  H* 

n)  €.  6»  X.  1. 1.  verffr^bi^  yilibm  cxcr^ada. 


SIBi  iBSAGTimiB»  ET  MdCVftAT.  fj^ 

ifltx  olim  exerdct  fuir  \tiiecMm»p9i 
>  apoftolis»  eohiitique  adiutoribus;  <) 

ofimi  ceflance»  Ilaiioribus  dkecefibut 
V  fbnttaris,  et.pedetentim  in  formaffl 
»niedis»iusvi(itandi  epifcopale  liRpfr/a 
rcrijptumi  fub  regibusFranconiih  qiudefii 
rejupnmo  regio:  K)  iure  recentiori /r^ 
fi)  Inde  itaque  regula  ezftrufifaii^fni^ 
/r^/  et  pralatut  vtrtute-  iutruiiBimit , 
U4t  fiM  fubieaw  vi/t0t  m)  fiit/t  t& 
Q  /  A'- .  ^' 

•  f   IX.  -^  -    • 

ociaCA  (i)  pontifici  tributum  h»  vifi^ 
ituerfum  orbem  chriftianum,.etiaQi  me» 
tr  legatoT.  o)  Pari  iufe  cardinales  pto* 
tuiof  (uoss  TT^)  ftrchiepifcopi  fiiam  prCh 

ac  eius  fuffraganeos  eorumque  fub^^ 
anr,  modo(a)  prius  propriamidiefccefiit 
rint  O^  (^)  ttufacogqiica  ecinconcilio 

";    pro- 


\%  capitularibai  t§m. 

i.7i.Xb.tA\Atepi' 
i$ni  xriicorAfll 
cXioU\%%iU4mb4' 
\  (cccleTia)  Umtmir 
eShnU  eifkjidm  vh 

,b.t.iMe.mf. 

S.X.di0jfic.iuJi€. 

foLTrUjefflXXIf^. 

Utfi.Iur.CM.) 


1)  ^id  OtiiM  hOc  Ab  fvipk 
textu  procniirioiict  Ipgioict 
pff  cxtremam  auarttiafA  ab 
ccclcriiiy  ad  qtiai  iikifli»  cxe« 
|criiiic,Tid«  L.  i.  Ht.  4i  kfM. 
In  8.  f'  147-  ridc  It»  adlioa 
vindidt,  Ifcgatti  ))ootlttx  i«. 
e.  1%  eft\. £ k t.t^u. X  M 
ft^ript. 

w)  e.  ii.  7L  4Jr  msiir.  n 
ibid.  e.  %.  3U  di  elerie.  mn 
f^ 

^  ftCondtim  rormim  pm^ 
lcrtpcam  in  r.  I.  A  #•  te  (• 

Kk 


LIBRim.    TITVLVS  XXXIX. 


prouinci&li  approbara  fuerir*  ^)  Prtaiftrio  vero 
annua  vifitatio  iniuD£lae(l  epifcopis,  t)  vd  im^ 
^HiiiaU  vel  mediate  per  genetatem  vicarium  fii- 
cienda:  nec  ab  hocofficio  excludi  pofiimt  capi- 
tuta ,  Tede  ad longum  rempus  impeditt.  v)  Idein 
il\xo(\\i^'\nsarcbtdtacom^yt  vicariinari,  limiraco 
modo,  (^)  et  capttula  prouincialia  per  mi0os  vi' 
fitatores  exercent,  %} 

A  EX  eodem  principio  fluir,  rantum  vintandas 
elTe  ecclefias  fubieSas^  ^J)  eriam  capeUai  er  wtf* 
iorw  priuata^  ^)  vt  et  fnonaficria :  non  vero  (t) 
ccclefias  extra  dioecefin  firas,  licet  matri  ecclefiaf^ 
quae  in  dicecefi  vifiramiseft,  vnitas:  (2)mulia 
roinus  exemtas^  quas  tamen  hodie  «)  epifcopi, 
\tffJis  Romrnis  ddegati^  finfjulis  annis  vtfitare 
tcnenrur.  Enimuero  arcbidiaconis  et  capitulo 
Cede  vac^nte  noa  idem  conceflum* 

iN  terris  proteftantium  vifitationes  /unt  vel 
mdinati^^  \t\  extraQrdmaria.  lUae  quotanuts 
inftiiuuntur  ^fiiperintendentibus  feu  inJpeQwikut 

iure 

r)  fecnndum  fniiL  Trid.  p)  cum  iurisiicihnt  ecek' 

fijf  XXIF.  de   rej9rm.  c.  3.  fidjiicd  pollranr, 

Sed  h2c  limitatio  fere  in  to-  ^)  quem  rupra  ^^«  X  fH, 

tam  impcdit  vifitafioDes  me-  3). $.i3«f,tiL  trjdidi. 

^opolitanoram ,    tum    quod  ;t)  «^  id.  Jii^Ta  X;>.  j^ ,  i.  Uir. 

hzz  GOnctlia    ^ttt   deficiant:  %.6.inf\p,A^i. 

tam  quod  fiifFraganei  ftmpcr  -^^c.uinf^b.t.inS. 

proni  fint  ad  hits  vifitattonei  #)  line  exadione  procon* 

declinandas.    ^  tionam  1./.  X.  b.t. 

r)  f.  16.  X.  ie  tffic.  •riin.  «)  fccundurri  r^nrilt  iHt 

iW.  r#»^//.  IVW./.  i.  fef  yil  de  re/irm.  r.g. 


^fk^aKaUs  a§cH  mmms  Asijut  vUa^  ^sS- 
me.fi)  z^wqwnpniudicis^feJmotiiit^ 
io.xujigunturt  et  ecneiidinfes,  auas  fine  fpren^ 
(Irepicu  corrig^  poilbntY)  Hae  inftitaiinnir 
e  imperii^  prinape  territoni  ^vdelegatflstfi- 
itares^  quorum  poteftas  niaior  vtplurifpiifiieft, 
jUteris  d^egationia  aeftimanda.  Atqufe  U 
im  viGt^nt  mtmafteria  catApHcarmm  ffee,.4tk- 
idiir  catboUcoSy  vel  vicarium  geaera/em  cmS^  , 
nm.  i)  In  alieno  territorio  eo  iure  nofli  {[§£ ' 
HU  iie;quidem  qttoad^rr/^/)£^  «^«xjM(- 
'^/  ^  firafcriptione  immemoriaiif  ^)  quint* 
t-hoc  (emper  intelligatur,  filuo  iure  domini 
ritorii,  quod  ius  vifitandi  nullotemporislapfii 
litti  quear.  t\)  Patroni  denique,  qua  taleSj  hoc 
«  non  gaudent»im)  quamuis  vt  incerunt  vifi- 
ionibus, prohiberi nequeant:  multo mibusi^ 
i.exercent  magi/iratus  municipaies  aut  landfas^ 
»  nifi  beneficio  anni  decretorii  fiib  pri&cipe  di« 
rfie  rdigionis.  S) 

§•     XIL 

oFFicivM  vifitatorum  eft  gener^tim,  etf 

n  auarant ,  qua  fuafunt ,  feJ  qua  lefu  Cbrifii} 

taicationiy  cohortationi  ^  correffioni  et  refor* 

aioni  vacando^  vt  firuQum  ^referant ^  fui  non 

pe¥it. 

8)  riinile  qtud  trAditnr  in        iXLP.an.  K$^. 
5.  X.  de  Micu/.  i)  tM.  IIL  b.  t,  $.  te. 

y)  Don  ergo  eorum  decre«        %)  <»i6.  X.  afprMjMfi.   . 
vim   rei  iodicjtc  babeot»        vi)  exceptit  n^bilibm  ioh 

i  V.  P.  6.  dte.  389.  mtdimii^  iarc  lacromm  gaa» 

I)  vid.  Ub.  L  tii'  28.  %  20.  dentibos. 
i)f.  et/r».2II/ir.}6.f  )•       ^)en.  y.lt.%9» 


/•/•4»4* 


Kk 


y' 


516      tiBRi  ni.  TiTVLvs  xxync 


n 


perit  i )     Speciftrim  procedere  iubenmr  Tecuih^ 
dum  irrticulosvijitationumyy)  inqctireildo  in  of* 
ficium  viramque  parochorum »  mores  pnrochi' 
enorumj  ftatum  bonorum,  iurium  eccleftaftico- 
rum»  et  fimilia.    Vifitatores  cQcholici  praererea 
cenfuras  exercenr,  oticm  mQrhidnm  fiiciefrtei  ah 
miiiy  h)  corrigentes  et  reformantes^  qu^  cor- 
re£lioms  et  reformationi$  ofHcJo  videntur  indi- 
gere.  ^)    Infpcflores  vero  euangelici  ea^  qtm 
tenfuris  indigent,  et  iurisdiQmii  fum ,  ad  con- 
fiftorium  reteruntj  adeoque  Cufpendere  neqw 
vnL  v) 

*'     '  f    XIIT. 

APCiyvM  vero  eft,  vt  vifitariones  fiant 
fumtibus  eorum,  qui  vifitantun  |)  Ob  ope- 
ram  enimvifirationis  debentur  vifuatori  procv- 
RATiONES,  de  iure  canonico  vero  etiam  iMU 
fiibie&ionis^  c)  adeoque  fum  pnefiaticnes  vr/ita^ 
torij  dum  vtfitat  ecclefias^in  fignum  jubicQionit 
debitce,  Omnia  enim  in  ecclefia  Romana  com- 
pofita  funt  ad  formam  imperii  ciuiiis^  tt)  et  vl- 

tn 


•)  vt  dicitar  in  '€.  2).  inf. 
X.  b.  t. 

»)  legibas  eccleGafticii  in 
fingolis  prouinciii  et  dicece- 
fibui  determinatos ,  de  qoibQi 
asitniiTiCHivs  d9Vifit,eC' 
tJefi  conf.  €•  7.  X.  deftatHfn$- 
nscb.  ibi :  fecundHmfirmam 
fibiprafixdm. 

X)  c.  g.  X.  deftdtHmindcb. 

/i)  f.  7.  X.e0d 

»)  de  fermd  vifitdtienufn 
in  ducdtH  MdgdebHTg.  vid* 


inftruSH$nem  de  dnn§  r7t$. 
incontin.c$rp.  ccnftit.  Mdgd. 
n.  71. 

{)  r.  45.  C.  II-  f .  j. 
.  •)  r.  17.  19.  X.  ^.  /•  iodt 
nulli    prsfcriptioni    obiKttis 
funt.  f .  17.  et  24.  X.  b.  t.  e.  lU 
X.  de  prafcript. 

9r)  ez  qub  debentur  ^  pio- 
curationes  prindpibns  eorQiiit 
qoe  oificialibos.  r.  17«.  al»  if 
23.  X,  b.  r. 


7^ 


I>BCafiHIIB.BULCnO2nB.ETnt0G?^      5^' 
VB  nodam  {mKuratUmef  ob.i&^«(im  a^Syi# 

f.    XfV. 

P^  bEBBKTviL  prdcii|rati6oet  epim  innt  /!► 
mit^ucU/Urnm^v)  in  vidiiilibiisy  r)  vcn-^ 
Ibea  ft  voientikut  cena  pecunifle.  qatndcice  tt) 
jfittdimi  queanc,  v)  eleAione  hii,  qui  vificaotur^  re- 
il^,  mtlincne  vi&nalia  praefbre,  an  nnmmis  et 
iinere.  (p)  ProtelUntetf  caloB  cribocariat  exa* 
iaaa* dainnanr»  non  iure  fittieBmmf^iiAa 
^lflllfinifiitmem  lahnm  procuradonea  accq(»ittbK 

S»  floodico  contenti,  quo  nnllagranatur  ecdfi- 
^  Vode  etiam/r^i/bv/^yow 

TIT.     XL. 

DE  CONSEqRATIONE  ECCLB- 

SIAE  VEL    ALTARI& 

'aTNo^ais. 

er4  Jktr$nim    primdrid  JdrumquidflL    Deiketk 

e/l  ff i/iip^rtm  funcii:  fimpkx  dhU4ijfert^^t^ 

Haeperdgendd  in  ecclefiiscon-  tejldntes  vt$mt$tr.  III.    Ctiv-' 

lkrsais.1.    Cen/ecrdsie  eeek-  feerdtienem  tmemm  Y^^ 


0  tt  Ifiterdnni  ecclefidfiicd 
^fmmsentd  fnbditi  fxpmere 
mmpn^fnerintt  etUngitem^ 
feris  vi8um  breuis  herd  eon- 
fk^ferit^  vt  dicitur  in  e.  6.  X* 
k.  i.  e.  7.  C.  lo.  q.  3.  Elcnini 
Mbieptlcopi  cum  canibnsve* 
ncoriis  et  aoibus  proGcifce- 
Iteatnr,  cc  rnmtnoCas  epulas 
tfhcrebant :  eit.  e.  6.  legati  fo^ 
ID  Sfctil  ttsiporii  ij^ado  iii* 


tegra  regna  Tua  lapadtate  A< 
(brbebant.  ^ 

r)  r.  25.  X  *>.  inflar  til. 
bnti.r.  !<•  X,  Ji  ^.iui.§r^ 
din, 

9)  e,uet7.h,t.in'6. 

rr)  pro  more  ficinise»  r.  »• 
Xb.t. 

•)  e.  1.  e§d» 

f^.eemil.Wlfeffl^Xir. 


"iy 


»J 


ffifc^pm.  JK    Ritm  dmpSffi- 

reiiqmt  SS.  V  Qumis  dit 
fers^i  pfitflty  tuius  tnemmd 
^mtMfsnis  r<utmiU.  yLC^n- 

UhiUm  er  liimndm  vmutem 
fcbm  tmftCfMii  cum    fUttd 


immmit4ft  et /dn^iuti  iih 
tfrnd  ctnctlidt.  DfdudtH 
JimpUx  trrtrndmtdntum/4n* 
ctifdtem  tprrdtnr,  VIU  Bti- 
Im  ptttjt /dncttTds  inttmd  vj- 
rhi  mttiis^  vt  cxpmrgdtiw 
^prnjit,  yiiL 


PRAEciPVA  muneris  tpifcopalu  ftinflio  ia 
€iira  fitcrorum  confiftir,  vr  res  diaint 
omnisque  /ttttrgia  per  torBnti  dicecelin  rire 
cc  debito  modo  £ar.  In  hunc  finem  iu$  canoni- 
cum  anre  omnia  defiderar  ecc/e/ias  confecratks 
cum  altavibus  ec  i^idunientis  benedi^lis,  cpvp)  abs* 
que  quibus  necmiflae.celebrarix)  regularir^r,^) 
nec  facratnkiita  admihiftrari/nec  in  genere  facra 
peragi  queunt.  ^) 

§.    11. 
Hp c  iure  ergo  femper  bafUicarum  a)  confe* 

crati^ 


ff)  c,  2.  X  de  fdcrdm.  n$tt 
iter. 

x)  c.  I.  9.  12.  14.  15.  de 
conf  D.  I. 

^J^;  c.  ^oJbiJ» 

«)  vniufrfus  cahos  (acer, 
proot  pcr  ftatas  prcccs  ct  cc- 
ffcmonias  facras  in  libris  litHr' 
gicis  dctcrminatDs  cft,  voca- 
f ur  liturgid ,  de  coius  ratione 
fpcciatim  a£!um  dijf.  pralim. 
4d  tcm.  Hl  iur.  ecclef 

m)  Haramfaflim  fit  men* 
fio,  vtin  c.  dc  corsfecr.  D.  i. 
r  I.  X  dc  rclig.  domitt^  Oliai 


hac  appcllatlone  vencniiit  40«, 
despublica^  ad  iudicia  et  iic« 
gotiationcs  pcragendas»  quas 
intcr  magni^ca  vrbis  ^o^jptz 
opera     retulerunt »     exemplo 

Bdfilica  U  AEMILII    PAVLl 

cumpbfygiis  cobtmnis^  qoam. 
mcmorat  tlinivs  sscvm« 
pvs  Uk-  XXXn.  c.  15.  tx 
cdit.  BARDviHi  tom.  IL 
p.  742«  £t  quia  ecclefix  maiO" 
rcs  ades  pnkblica  crant,  vram« 
que  publicum  habebaot,  eas-* 
dern  bdfilicds:  miaores  ven) 
v^plorimum  titsilos  dixcrc; 


DB  CONS£CRAT.  ECCLBSIAE  VEL  ALTARI&  519 

aratiodeHdenmry  d)  nec  ta&difyipUx  dedicM^ 
tio^  vik  fenfu  fpeciali  rumca.  i)  Eft  enim  con- 
8ECRAT10  ex  menre  iuris  canonici  aQusfaeir 
pmtifiealisy  ^uo  epifeopus^  interuementihui  «»- 
Bimikus  alit^que  factis  fymbaiis  et  ritihus  deter- 
MrinatiSj  rem  profanam  ai  vfu  ptmnfcuo  profano  ^ 
.  eximit^  iuris  aiuini  effieit,  eique  elfaraSferem  di^ 
vinum  indeleHlem^  diuinavirtutepr^ditum^  inh 
primit^  vt  ad  eultum  facrvin^  inprimis  mijfati^ 
cum^  adbikeri  fueat. 

f  ra. 

DEDicATio,  in  (enfii  rpeciali  fiimta»  vero 
eft  affus  foOemmfj  quo  rei  ad  vfum  facrum  vel 
alium  puhlicum  deftinatioy  foSemnitate  arbitraria 
et  interueniente  auSforitate  pubiica  y  in  aSfum  de* 
ducrtur.  Hxc  nullum  cbafaQerem  indelebHem 
imprimit  rei  dedicacse,  (ed  au&oritacepublicade- 
fignat,  hanc  in  pofterum  vfibus  tantumy2rm/vel 
publiciSy  quibus  deftinata  fuit  ab  initio,  efle  ap- 
plicandam  y  qui  hunc  in  finem  foUemnitate  qua- 
daih  in  aAum  deducuncur.  Hac  cantum  prote- 
fiances  vtuncur  in  ecclefiis  nouicer  aedincacis, 
non  item  in  vafis^  ad  fiicrum  culcum  adhibendis. 


/1)  per  r. ).  ie  C0nf.  D.  i. 
Imo  confecraCKOQem  iuris  du 
pini  eCre»  anoo  1735.  euinoe- 
rc  conatQS  eft  epifcoput  Klu- 

flQlU    rHANClSCVS   DB     VI* 

€0  M  ir.  di  n%wAticU(ia  L4» 
ieram^ft  i^ftftcrst.  QoQten- 


§.IV. 

tionet  fiiper  hoc  trafiata  oits 
receiirentur  in  mm»  liiirar, 
4</4».  172«.  t^W^fl' 

y)  faEpe    ctiam   promifi»^ 
fumunturi  vt  In  c.  16.  ifr  C0n/l 


Kfc4 


jao 


LIBRI  HL    TITVLVS  XL. 


5  jv; 

CBTEKVM  ex  conc£ptu  c^fecrationif  in- 
trodudtse  fluir,  (ij  cam  tatitum  pcragi po^t  ab  tpi- 
fcopo  tvre  pcntificai^ ,  3)  vel  immeatatt ,  vel  7ne* 
diatty  pt:r  alium  iofjfecratum  epifcapum :  oon 
presbyterum  fimplicem,  f)  Dioecefanus  autem 
duntaxat  comperers  eft,  <)  Eadtw  positt/icatis 
potcftaj  rribuca  eft  quibusdam  abbatibus  mttratu^ 
vtvafafacra,  aUaria,  ti  tQch^izs (ui ordims  zon^ 
fecrare  queanr,  n)  Dtdicationis  rirus  peculit- 
rem  qualuatem  in  miniflranre  non  defiderat ,  fed 
18  cenferur  habilis,  cui  hoc  miniftetium  pubUca 
auilontate  deiegatum* 

§.    V. 

ALTEftvM  eft,  peragendam  conftcratienem 
efferitu  amphffimo^  ^)  quo  virtus  dtuina  rebus 
imprimarur.  Huc  facere  creduntur  btntdiBio» 
nes^  inunQiones^  i)  ec  rtliquict  SS.  %)  NuUa 
enim  ecclefia  finealtaribus,  et  nullumaltarefine 
Ythquiis  SS.  h)     Altaria  peculiari  proprioque 

ri- 


i)  feiiminiftiricpQnnficdli. 
r.  j.  X,  i).  t. 

i)  c.  9*  X.  b.  t,  ibi :  quid 
licet  tptfc0pHS  CQmminerc  pd- 
b$itj  qua  iurisdidionis  cxh' 
fiunt;  quaerdinis  umcntpi' 
fc$p4lis  fimt^  non  poteft  inft» 
riiris  gr^dm  c/ericis  dtwtdu- 
dsrt. 

{)  c.  I.  X.  dt  relig.  demib. 
f«  %o.  X.  b.  t. 

n)nd.tem.IILtit.XXXy. 
dtftatumendcb.  §.46.. 

d-)  pecoliariter  tradito  in 
feutificMli  Rtm.  f.  4^7^  d  ia 


eompendio  relato  /«nf.  IIL  h. 

4)  cx  iuddisme  tracrs,  qnj* 
bus  fan^litas  fingularis  rebns 
imprimebator.  c.  z^  31«  dt  c$nf. 
D.  I.  r.  V  X.  h,  t. 

x)  His  potifTimum  tenft' 
CTdtie  olim  pcrada»  etiani 
ipfius  p0rt£^  vt  docet  cdfitul. 
XIll.iib.IF.  Ibltjtittdtrit 
ecclefiiti  cuius  pertd  rebqmis 
Jdn&erum  conJecTdtd  eft  ett. 

A)  r.-26,  tt  c^.  «9.  dtttttf.- 
D.  I.  ibi :  in  bdfilicdi  vbimdr^ 
tyrum  rtlifuia  dtpofitd. 


DE  COMSECRAT.ECCLESIAfi  VBL  ALTARIS.  531 


ritu  fi)  et  cbrifmatis  vnQione  conrecnnda^y)  iir 
quibus  reiiquis  SS.  condendae.  Lapis  altare  re> 
gic^  in  quo ffnefietla^  ad  recipiendas  SS.  reliquiaa. 
gperinir,  ttfigiUo  dauditur.  ^)  Lapide  vel  (igil* 
lofra£lo  aut  grauicer  deminuto,  noua  coniecfa- 
Done  altaris  opus.eft.  o) 

§.    VI. 

80LLEMKIA  conrecrationum  qdouis  pera- 
gipoflTuntdie,  tt)  cuius  memoria  fingulis  annir 
recolenda.  %)  Inde  feftum  anniuerfarium  enca^ 
numm  ortum  traxit,  in  fineulis  ecclefiis.cele» 
brandum,  ^)  quod  in  baecoanalia  veifum  eft, 
maxime  in  pagiSt  in  quibus  eius  vfus  retentus. 
In  multis  tamen  prouinciis  hoc  fefium  in  fingu- 
lis  pagis.vno  eodemque  die  celebratur^  quodad* 
modum  confultum  eft 

$.    VIL 

coNSECEATio  bsc  rcbus  confecratis  (i) 
iingularem  cbaraQerem  diuinim  imprimit,  ob 
quem  reiterationem  omnem  refpuit.  t)  Si  de 
ea  dubitatur,  in  dubio  fieri  poteft*  v)    (2)  Exi- 

mic 


/k)  in  pintif.  K»m.  tndlto 
9)  r.^i.y^.  Je  confD.h 

t)  €.l.X.h.t. 

•)  €.  1.  e.  6.  X.  b.  t. 

w)  c.  2.  X.  h.  t. 

()  c.  16.  de  ienf.  D,  u 

r)  In  r.  17.  de  ccnf.  D.  i. 
prqi  ocatur  ad  exemplain 
Cbrifli>  ad  reftum  dedisatio- 


nb  ffinpn  mientbj  et  boc 
ipf^  fbnnam  omnibot  dantit 
idrm  faciencfi,  Cenfeturern 
uris  dimni.  ^ 

t)  c.  3.  X>.  68.  c.  20.  de  cenf. 
D.\.c.u\.b.  t. 

w)  c.  a6.  di  cenf  D.  1.  tx 
hac  ratione:  quenidm  nm 
menfirdtur  effe  reitergtwm^ 
qued  nefcituf  fMctum. 

Kks 


l 


5W  tlB.  UU  TIT.  XL.  DE  CONSECR.  ECCL.  CtC; 

mUres  confecratfls  commercio  horamum,  qti« 
fiunt  iurtf  dfumiy  imperio  liumano  ec  feculari 
cxemtae.  <p)  Inde  immumtas  eccUfiarum  et  rc- 
rum  eciilefiafticarum  >  qu«  iurts  diuini  cenfe* 
t^^*'  X)  C3)  Sanilttatem  fingularem,  etiam  m- 
Umam^  \p)  rebus  confecratis  imprimit,  quam 
non  opcr^xurfimp/ex  dedtcatio^externamimium 
fanciitatemy  qus  in  immunitate  ab  omnt  vtotattO' 
ne  coniiftir,  produceos.  Inde  facra  vafa  non  ab 
iiUis«  quam  a  iacratis;  funt  tangenda.fit») 

§.    VIll 

PoLLViTVR  et  profanatur  haec  fanffitas 
(l)perfepu!turam  excommunicati  in  lococonfc- 
cratoa):  (2)per  efFufionem  7rw/w/x  \^\favgui* 
nis:^^  {jjpQtfluprumyel  adulterium  CQmmv&^ 
fum.  7)  ExpuYgatione  his  cafibus  (eu  reeoneu 
liatione  opus  eft,  quae  fitSj  ab  epifcopo  2^)  afper* 
fione  aqute  benedi&aj  ciim  inno  et  cinefe;.  «)  In^ 
ferim  vero  interftitium  facrorum  inducit.  Q 

xrr. 

p)  vid.  diDT.  ie  p^teft.  duh  y)  e.  19.  de  t$nf  D.  i.  r.  5. 

B  in  tempU.  X.  de  adult. 

x)  c,  4.  de  cenfib,  in  i,  de  l)  r«  9.  X.  b.  l. 

q^ua  infra  tit.  %o,  agendan/  $$)  noQ  a  presbytero.  r,9. 

^)/)  Inde   dicitdr  c^nfecta*  X.,  A.  ^ 

tienis/Mndificati»  in  c.  34,  ^  f )  r.  4.  ef  7.  X.  b.  t,  ooxS. 

€$nf.  D  I.  pontif  Rm.  p.  474, 

•»)  r.  41.  ie  C9nf.p. i.  Q  f.  r».  ir.  t,  in  6.  r.iS. if 

»)  f.  7.  X.  A.  t.  fent.  excmm.  in  6, 

fi)  c,  4.  f^  10.  X.  bJ. 


TiT.    XLL        , 

ELEBRATIONE  MISSAE* 

ACRAMENTO  EVCHARIS-    ' 
lAE  ET  DIVINIS  OFFI- .^ 
CIIS. 


S  Y  N  O 

I  ^id  qmdf  Ld' 
'fdiet  dppelldti$  ctU- 
i  Ind^fxftruitureX' 
^eli^ienis  publkum  et 
,  d  iemtiene  deme- 
tguendum,  IL  Qui- 
ienis  dHus  priudtim 
v  in  publsco  etidm 
\ti$,  III,  Perdguntur 
^id  fecundum  fne» 
medum  in  lingua  Id- 
verndculd  apudpro' 
IV.  Et  quidem  de» 
turbis.  V.  Diefi' 
'sreceptis.  VL  Di- 
idjunt  velcommu' 
^us ,  vel  pdrticu/dridf 
tione  furdmentorum 
id^  VII.  Sdcramen- 
et  quot?  Legitimi 
niftri^  et  de  eorum  in- 
VIIL  Proteftdntes 
m  dgnofiunt  fdcrd- 

§. 

riNA     OFFICIA< 


P   S  I  S.  / 

mentd^neiimemieneminmi' 
rnftrdnte  necefdridm  credunt, 
IJL  Euibdrifti^fiurdmef^ 
tum  infiltemni  mijk  eenfich'. 
imry  qua  fivrifaium  pr^itidi-; 
iorium  effe  dicitur.  X.  Ind§ 
etidm  non  communicdhtihuset 
dbfintibus  prodeft.  Sdcerdos 
tdntum  illdm  perdgit  indltdri 
et  veftibus  fuerdetdHbni,  XL 
Mijfd  eft  vel  edtecbumenorum 
vei  fideliumt  d  qud  olim  illi 
dbigebdntuTt  ei  incemmunione 
et  conficrdtione  confiftit.  "XIL 
Conficrdtie  per  verbd  confi^ 
crdtorid  in  cdmne  mijjfa  per^ 
dgitury  vnde  ndtd  eft  decirind 
detrdnsjubftdntiatione  etDei- 
ficAtione.  XIIL  Proteftdntium 
difirepdns  fintentid  cUftincle 
refertur.  XIV,  Effecius  com- 
munionis  eucbdrijltea.  XV. 

L 


facYotis  locis  regula* 
iter  r\)  peragenda,  primariam  epifco- 
lorum  fun^lionem  efle,  dixi.    Sunc  au« 


tem 


lepca  vQQione  externa* 


I 


L 


514         tlBRim-  TITVtVSXLl- 

remnihll  aliud»  quam  mimficrium^  9)  ^cd fa- 
ardotesvel  miniftri  cccUfi^  in  cultu  facro  et  in- 
primis  in  facramentorum  exbibttionc  pr;efiant 
cbrifiinnis  in  ecclefia.  Ita  vero  prsedicantur  de 
lolis  ciencisy  qui  Uptimi  mimftri  facranrum  offi- 
tiorum  dicuntur-  Larius  patet  appellatio  cvl* 
X  V  s  s  A  c  R 1 ,  qui  eft  mcdium  cbr/ftiMo  more  w- 
nerationem  et  deHotionem  crga  DEFM  in  eccie* 
fia  cxhibeTjJiy  et  diuini  nunnnis  ^atiam  pcr  fa- 
cramenta  ac^uirendi :  atque  ua  prafdicatur  d« 
^uihuscunque  cbriftianis.  De  vtroque  argumen* 
10  hic  agifur,  quamuis  primario  miniftcrium^ 
quod  pcragunt  mimftri  ecdefiae»  hic  conlideretur* 

$.    II. 

si  vcrumque  conceptumconiungimtis,  di- 
dtur  exercitium  teligionisy  quod  cft  vel  publi* 
cum  vel  priuatum  i).  lllud  publice  in  ecdefiis 
pet  miniftros  ecclefiae,  imo  etiam  extra  eam^ 
procesfionesy  campanarum  pulfii  adbibito:  hoc  ve- 
ro  in  oratoriif  vel  priuatis  adibus  exercetur  per 
iacerdotes  fine  campanarum  pulfii,  nec  extra  eas 
fefe  exferit.  Inter  cacholicos  et  proteftantes  hoc 
cafii  refpiciendum  ad  annum  decretorium^  e|us- 
que  d.  I.  j^an.  Qui  eo  tempore  nuUum  religio* 
nis  exercitium  habuerunt  y  illi  domi  deuotioni  fiue 
priuatim  vacare  prohiberi  nequeunt  absque  in* 
teruentu  facerdotis.  %)  Extra  has  tres  religio* 
nes  exercitium  religionis  nullum  aliud  redpien- 
dum  vel  toierandum.  A) 

§.  UL 

ft)  Indc  RtUfgi4  ctiam  ^i.        «)  4r/.  V.  L  F»  S- 14»    " 
citur.  X)  Jiffir.  art.  Vlt  imf^ 

0  Infir,  P.drt.  Kj.  jCjiq. 


VE  CXLEBR.MISSAEETSACRAM.EVCH.etC. 525 


f.     III. 

CETCRVM  quidam  religionis  aAus  prhnh 
tim  exercentur,  vc  tamen  publicum  religipnisez- 
c^irium  integrum  fir^  idque  (a)^r /f ,  et  ex  ifs^ 
tura  reij  vt  in  extrema  vnQimis  adminiftratio* 
ne :  (^peraccidens^  quaqdo  praraia  di!t>en(ationei 
domi  UqpKor^fidL  vel  baprifinus  vel  euchariftiae  ad* 
miniftratio  peragitur,  qui  afitustamen^/ir^ia 
ecdefia  fieri  potuifient. 


fi.    IV. 

diuh 


PCRAGENDA  dtmna  officia  rite  XX)  tufl| 
iecundum  determinarionem  in  libris  titurgicis 
faAam,  11)  tum  (ecundum  obferuantiam  fpecia* 
lem  ecclefiarum.  y)  Vniformuatem  defiderarunt 
Tridentini ,  atque  hoc  negotium  pontifici  dede- 
XMui^vi  libros  liturgicos  emendaret,  quod  euam 
poft  hoc  concilium  fa£lum.  ^)  Ungua  tatina 
in  his  retenta ,  a  proteftantibus  vero  vernacuta 
loco  eius  non  immerito  elefta.  c) 
§  V, 
PERAQENDA  funt  vlterius  dcuote  00)  et 
fuietCy  fine  turbis.    Qui  turbant  fiicra^  ctimea 

fa^ 


XX)  Seruato  tamen  modo, 
^emadfDodum  coromendauit 
AVGV8TINVS  inc.u,D.n. 

^)  qui  et  «r//i»rj  dicum Qr> 
quos  ex  antiquitatibus  eruit 
cxhibuitqne  martenivs^/^ 
snsiq.  eecl.  ritib.  De  aliis  col- 
leaoribus  dixi  t$m,  III.  dijf, 
fr^lim.  g.  ^i.erf  ^9.  DcGr^f. 
€imm  tibris  eeclefi^icis  coo«> 
fulendus  lboallativs* 
'  f)  Hcc  olim  OBne  talit 
inindum  in  celebratione  &• 
aonuDi  «deogoc  noo  mifan« 


dnm  eftj  plura  adhnc  bodie  in« 
de  dependere,  ccu  in  iijfcit. 
fralim.  §.  48. /^^-  dixi. 

0  vt  docenr  mijjfale  R$md* 
numy  fentificdle  R$manum,ce» 
remonidie  epifceperumf  eCBrt^ 
Tidrium  Rfimdnnm. 

d)  Hjinc  etiam  praroptarunl 
FLBVRivs  tem.  XIII  Infi. 
eccL  in  difc.  frslim.  ^.  ^.  in 
/.  tt  vvfinivi in bm.tcclf/l 
t0m.XIX.p.\i%. 

••)  €.9.X.h.t.yiide€h^. 
r$filenti$^ 


526  LIBRI  IIU      TITVLVS  XLl. 

fncYiU^ii  comfnittunr>  capitali  fuppHcio  atiquan*^ 
^o  BfHciendum,  (t  quis  (i)  minifrro  ecdeHoe,  ec 
^uidem  C2)in  ip&ecclefia,  (3)eo  tempore,quo 
jtern  dluinam  facit*  inprimis  vero,  quo  mcramen- 
Xt  adminiftrar,  (4)  vim  infert  et  facra  hoc  niodo 
turba^  ^w)  Dimtio  exigir »  (  a  )  vt  JqH  DEO  pa- 
t€/tt pcffuf  i  ^d  quam  fdcerdos  patat  frarrum  meo- 
t€S  dic^ndo:  furfum  corda  ^  refpondenre,  plebe: 
b^ibemus  ad  dominum ^):  (b)  \i  ftantes  die  do^ 
minica  audianr  recitationem  euangelioruni  <t}: 
(c)  vt  in  venerarionem  facrameotorum  sladtum 
deponant,  quod  vfus  etiam  in  protettantium 
ecclefiis  plerumque  (eruat  t):  (d  )  vt  nemo  dis- 
cedat  ante  benedi£lionem  ec  finitum  officiutn 
miflaticum.  v) 

f.    VI. 

DENic^E  peragendum  diuinum  officim^ 
inprimis^/>yo///,(p)cui  omnes  fideles  interelfe 
debent  ex  pracepto  ecclefia  ^  et  quidem  in  pro- 
pria  parochia.  %)  Idem  quoque  dicendum  de 
Feftis  diebus,  ab  ecclefiaconftitutis,  quorum  ce> 
lebraiio  laicis  publice  indicanda,  vt  fciant  tem^ 
pora  feriandi.  -^)     Habent  etiam  fingulae  pro- 

vincis 

^   ir)  Ntfff.  12].  c.  31.  ef  4ii/i&.  D  I.      Olim  etiam  excom« 

fid  Mm  iure  C  de  epiji^  tt  muntcabatur,     qui  facerdots 

eler.  verbum    in   ecderia   facieDtfy 

(i  c.  70.  de  cpnjecr.  D.  i.  difcedcbat.  c.  6^  ihid, 

r) :,  6$.  ibitL  ^)  de  origine  cnlto^  hiHOfl 

t)  ▼.  CHRisT.  TOi.  wi-  diei  dixi  ^ijf  L  diPSn.fi^ 

x^BBfao  de  gUdi^  in  Jkcr4»  cund.  et  TertiJl. 

menttnm  nuerentidm  def^»  ^)  c.i.  X,  de  pdncb.    - 

nendK  4o  c.hdeanfD.i. 

»)  c.  61.  64,  yfjf .  de  C9nf  ^ 


DB   CELEBR.M1SS«ETSACRAM.BVCHAR.  $VJ 


vipci»  quaedam  annifurfaria  faera  peculiaria, 
atiis  eccleliis  haud  communia. ») 
§.  VII. 
DiviNA  offida  Cint  vel  commuma  vel  fin^ 
gularia.  llla  communi  chriftianorum  deuocio- 
ne  ec  cultu  peraguntur ,  vc  quae  diebus  iblis  ec  fe- 
ftis  celebrantur  prscipue  per  miflam  fbUemnem. 
Haec  facramentorunf  exbibitionem  concernunr, 
a)  qxxdicertis  duntaxar  perfonis^  ea  defideranti- 
bus  ec  ad  id  aptis,  miniftranda,  veiincertisincum* 
btmcperfonis. 

§.  vm. 

•.^  fAcnAMEKTA  commuuiter  dicuntur  jgTij- 
tia  inuifibilis  figna  vipbilia:  feu  efficacia  figna 
gratia  diuinain  verboDEl  inftituta.  j3)  Circa  ea 
generatim  obferuandum)  (i^feptemynec^/f^r/r^ 
nec  pauciora,  7)  conftitui  facramenta:  baptis* 
mumy  confirmationem  j  eucbarifliamypffnitefstiam^ 
extremam  vnGionem  y  ordinem^  et  matrimonium. 
(2)  in  cribus,  baptismo^  confirmati^ne  et  orJine 
imprimi  cbaraSferemy  kxxfignum  quoddam  fpiru 
tuale  et  i7idelebiley  et  inde  ea  iterari  non  poffe; 
cetera  non  icem,  et  ita  reiterari  poffe.  ^)  Pree* 
cerea  (3)  in  miniftriSi  dum  ea  conficiunty  et  con- 
ferunt,  praecife  requiri  intentionem  II)  id  facien- 


j»)FLEVRivi  ininflitjur. 
mlef.P.Ilci.^^. 

«)  Singula  enim  propriam 
habent  liturgidm^  in  ordioi* 
bus  (acrii  pratfcnptam. 

/8)  De  v;)rio  hnius  vociifi« 
nificatuet  pecoliari  etiamagit 
CHEMNiTivs  inexdm.€$mil. 
Trid,P.ILl$c.i.fia.i. 


y)  ex  mente  c^ncil,  Trii. 
feJJ.VlLcnn.i. 

t^cn.ifeJJ.VILc.^. 

It^  non  pr^cife  m^res  ad 
jmagiaem  cbristi  compo* 
fitos.  c.  av  fqq.  de  confecr» 
D.  4.  €.  7«  X  de  ceb^b.  cUr,  et 
mut. 


528 


ttBRI  ni.    TITVLVS  XLl. 


di*  quod  fecit  ecclefh  e)z  (4)  receptos  et  appro- 
b«TOS  carholics  ecclefiae  rirus  in  (ollecnni  iacrft- 
mentorum  adTniniftrarione  adhiberi  confueros, 
fine  peccaro  a  miniflris  omitti,  aur  in  nouos  attos 
per  quemcunque  ecclensd  paftorem  mmari  noa 
pofle^):  Cs)  legitimos  facramenrorum  minifiroj 
elTe  in  ordine  et  confirmatime  tpifcopum  diacej^ 
num  duntaicac;  in  ceteris  etiam  presb}tero$  p4h 
Yocbos  regulariter»  x\yxQ^  lncYamentQnsm  ezhibmo 
dd  iura  parocbialia  relata.  r) 

%  comrario  proteftantes  duntaxat  admittunt 
duo  facramenta,  bapti[mum  et  S.  €<rnam^  nec  cbu* 
taSerii  impreffimtm  agnofcunt;  muitominus  ia 
miiiiftris  defiderant  intenticnem^  fi  modo  reci-. 
pieas  defiderauerit,  fibi  ea  miniftrari^  d) 

i.    X. 

PRiMVM  facramentum)  quod^.  t.  tradimr^ 
eft  euchariftia^  feu  £  ctsna^  quod  conficicur  ia 
mijfa^  mediante  qua  confecratio  et  transjubftM^ 
tiatto  efiici  ecDEO  exhiberi /jrr;)?r/f^m  credi- 

turi 


•)  ex  mcntfc  c^ncil.  Trid. 
iit.  i  c.  II. 

^)  concti  Trid.  cit.  U  c.  i^ 
«)  vid.  fopra  LUbr.tit,2^, 

S.  ^-  P'  457. 

3-)  Contra  reliqua  facra- 
itienta  copiofius  ditputat  an- 
ton.  uATrtiAv.t mwMnuML 
dd  im  cdn^n.  lib,  II.  tit.  2. 
f,  124.  fq.  dbferuatque  ini- 
qxkt  exclufos  s^.mdtrimdnit 
flericosy  li  cQ /dcramenfHm  i 


nec  pfeces  ad  D£am  a  claflb 
racramentorum  excludcndaf 
elTe,  fi  p(tnitenti4  CmmcO' 
tam.  Addo ,  mirandum  eOcfl 
confecrationem  altariooi  et 
ecclefrarum  ad  facramenu 
nOn  erfe  reUtam,  quam  ta* 
mcn  tHris  tiimni  cffe,  et  Im^ 
primcre  tbdrdclfrem  indeie* 
biiem  ^  ftngijlaren^que  gra* 
tiam  dminm  opcrtfi  ^  conflH 

tUQDt.  '-    "     ^    ' 


DE  CE&.  MIS6AB  ET  SACRAALEVCHAlt  CtC.  $ig 

CUn  i)  Eft  erffo  missa  exmrate  canct/ii  fri^ 
Jentini^  facrificium  diuinum^  in  ifuo  idem  iU§ 
Cbriftus  continetwri  etihcruente  immolatur^  qui 
in  ara  crucis  femeLfeiplum  cruente  obtuht.  %) 
Arque  hoc  propitiatortum  effe  /  nec  (oii  pro^es- 
fe  uimenci,  fed  pro  vtuis  er  defunkts^  h)  pro 
peccatisi  jpceniS)  fatisfadionibus^  ei^Hiisnece^ 
tatilms  ofihsrri  debere  cen(ec.  /t) 

^.    XI.  N 

tNDE  vero  coliigunc,  (i)  facrificiucn  ho6 
ad  cpmmunia  ec  praecipua  ojficia  diuina  px^aineret 
iiecDeceflreefle)  vc,  qui  miflk  iniufunc,  lacra« 
menralicer  euchariftiae  perceprione  eomn-unif 
cenc:  v)  (2)  miflam  vel  publicam^  vel  pnuutnm 
efle,  iilis  ifi^ficuam,  cum  qut  ad  corpus  chri- 
8TI  percinenc,  cum  praecipue  iis.  ptoquthus  ea 
celebracurt  w)  (3)  cancum  faceraotes  hoc  facri* 
ficium  peragere  pofle,  non  diacoms^  ^)  er  qui* 
Atmfemel  ranrum  in  vna  die;  c)  ekcepto  die  f^a^ 
tiuitatis  dominicce :  i^)  (4)  ceiebrandum  iilud  eflb 
\n  facro  altari  j  eriam  viatico^  cuius  vfum  prae- 
cipue  habenc  epikopi^^)  aiiique^  qui  non  iempet 

p09« 

1)  «jc  tatrttt  TrUtnf.  eitt^ 
eiLfeJfWll  edp.  i.eee^n.  1. 

n)  Recitatii  vcrba  eofieiiii 
Tridentini  eit.  1. 1. 1. 

X)  e.  7.  X,  b.  t. 

/»)  eene.  Trid.  eir»  i  ean.  \. 

i)  e^nt.  Trid.  eit.  l.  cdp.  6. 

w)  e,  7.  X.  h,  t. 

t)  €.  a.  X  decler,  ncncrdin. 

fUiniJlr.  4.  t.  verf.  vnd  X.  di 

fimm.  trinit.  ibi:  et  hce  fd- 

iTdWUHtum  nerHo  poteft  eonfi^ 

cert  ntfi  fdcerdos^  qui  ritefue* 

(BabmJnft.Iuf.Can.) 


tit  ordlndtuti  6h  Htiotirm^ 
quae  tradhur  in  e.  15«  X.  ue  fl» 
prtihyt.  non  oruin.  intrniii 
fine  iuffr<igi6  miniOri  €fl«- 
brate  lacerdos  nequir  r.  ^  X 
in  f.  defil.  presbyt  non  orilin. 

0  r^i"  e.  53.  de  eonf  D  t« 
guid  Chtipus  femel  pdfus  eft 
et  totum  munuum  redemit. 

ir)  e.  y  X.  b.t.  e.  ^tdeeonf 
D.i. 

0  e.f.deftiieiljni. 

Ll 


pofTunt  ftd  eccleiiss  accedere  pro  mint  aud 
vel  celcbranda;  j)crquidem  invfftshujit 
tiiiihts^  adhibitisque  ceremontis/ benedU 
bus,  luminibus  ctc*  ^)  Uenique  6)  ai 
cclebrandum.  <j^) 

§.    XII. 

M1S5AE  parres  ab  anriquo  omnino  fv 
duac:  %\i^T^  catecbumitjorum ^  cuietiamini 
poierant  catecbumeni  et  pcenitentts^  quaequ 
rione  clftudebatur^  quae  oUm  pars  miflae  er 
alrera  fideUum^  cui  tantum  intererant  fUe 
finntcs  ^  cicftis  a^wacatccbumenis  tipa^mtei 
ct  claufis  ianuis,  i;)  Eius  inirium  tr^t  Jymbt 
citatio^  quam  fequebatur  oblatio  panis  e( 
ofterenrium  nominibus  recitaris^arque  Dec 
mendatis.  Tandem  confecrationis  fymbo 
eucbarifiicoYum  aAus  et  conimunio  ofFerei 
prscipuumlg7overaL  (P) 

§.    XII T. 

coNSCCRATio  fit  pcr  recitationdm 

ms  mijpe^  (pcp)  cums confecratoria  verbay  x] 

feerete^  4^)  difiinQe^  et  attente  facerdos  pi 


9)  RatioD^m  hanc  addit 
etmii  Trid.  cit.fijf.  XXIL  de 
fdcrif.  mijf,  c.  5.  qm  et  mdie- 
fids  tMntiJicrificii  c^mmendd- 
retur^  et  tnentes  fideliHm  per 
hsc  vifihilid  reli^icnis  et  pie- 
idSis^fignd  dd  rerum  dltijfi^ 
mdrum,  qua  in  bec  fdcrificio 
Idtent^  centempldsienem  exci- 
tdrentur, 

rr)r.2«  X.b.  t. 

T>  %o\nhUy. JU. rer.  liturg. 

v)  I91M  ci$,  L  g.  u      £x 


difiipUnd  drcdni  h\t  n 
ginem  traxit. 

^)  Qiiod  omnes» 
fenenty  commanicarei 
eoqoe  nulia  mida  Gne  < 
niene  6delium  eflct. 

^^)  De  his  vid.  c. 
b.  t. 

x)  quam  ezponit  ii 
de  conj,  D  2.  ambr 
Hodierna  formula  p 
eft»  allata    in    mijfdl 

^)  contra  Noso.  i] 


jm  CBLEBRAT.  MISSS  BT  SACRAM.EVCH*  ^I 


hec  (unc :  6oc  eft  enim  eorpus  meum.  Ec  in  con* 
iecracione  vini :  bic  efl  enifA  calix  fmguinis  mei^ 
Jioui  et  <etetni  teftamenti,  myfteriumfiJei^  quipru 
wbis  et  pro  multis  effundeturin  remijponemfieccar 
torum.  Hisce  verbis  canca  vis  cribuicur»  vc  trans^ 
Jiitftilntiationem panis  et  vini ^  aq<)a  mifcefhdi,  a>) 
«ducac,  «)  ec  deificatio  racerdocibus  adfcribar 
car.  0)  Hisce  fubiunguncur  preces,  beQediAio* 
«lesquecuiTi  fra&ioneDofti<e^  7)  ec  tandeni  comr. 
munio  fidelium  y  li  qui  adfunc;  alioquin /o/tf/ySi- 
^erdos  (ibi  communicac,  ec  quidem  fub  vcraque» 
-Uaici  fi  communicanc,  duncaxac  fiib  vna  commii- 
!iiicant,3)  ec  quidem  ter  in  anno;  0  preedpue 
vero  fub  poena  excommunicacionis  ex  pracepto 
ecdcfix  tempore  pafciHitos  ^  ^)  praeuia  confelfione 
peccacorum  17)  in  propria  parochia«  &) 

§.  XIV, 

Sacerdos,  ait  b  o  s  a  cit.  /.  c.  XI. 
J.  I.  qudfi  injireJ/HS  in  finiid 
/kn30rwnfecret0  cum  DSO 
Uquitur^  vt  rei  diuina  bge 
fikntii  grauitate  mdier  reue- 
remid  cmciitetur. 

m)  vt  etiam  aqua  cam  ▼!- 
no  ID  fanguinem  mutetur; 
e.^/PerJ.  quafiuifti  X.  b.t,  plos 
tamen  de  vino  quam  de  aqua 
(amendum  fit.  r.  i^  X.  b*  t. 

u)  e.  I.  X.  dejumm.  trin. 
€.6.dbinit.X.b.t. 

/B)  quod  illuOratum  eft 
tem,  IIL  b.  t.  5.  J^./qq.  Inde 
•  mdiellds  et  ducioritds  fdcer" 
dotdlis  petenda:  inde  quoquc 
efly  qund  ddordtienis  a^ns 
flatim  fubiun^atur:  eochari- 
flia  conteo^ata  dderdtienis  caa- 
ta  cuflodiatac  ct   cxponacar 


fecundum  eone.  Trident.  feffl 
XUI.  de  reftrm.  c.  5. 

y)  in  mijfdi  Rcm.  r/r.  /. 
^  '\l'fil1'  traditje.      * 

t)  Ante  reculum  XII  com* 
munio  fub  vtraque  adhuc  ob« 
tinult.  c.  u,  de  tonf  D.  9  Sed 
hoc  leculo  caJix  Utr\%  fabrra- 
Btus  ex  v^rlit  ratir^nibus  adla- 
tii  tom.  111.  b.  r.  §  24.fqq. 
conf  MABiLLuH  in  ^mufl 
ItdL  tom.  II  cemmentdr.  tn 
§rd.  Rem,  f.  (Si. 

t)  c.  16.  et  e.  19.  de  cenfl 

D.2. 

i)  C.12.X,  de  pitnit.etre^ 
mif. 

9)  cit.  e.  12,  de  fanit. 

^)  ilem.  1.  di  friuiL  df. 

€.  II. 

Ll  a 


riBRiin, 

J.    XIV 

iN  hoc  (flcrameoto  S.  ccpna?  lon^  dtfcre* 
pam  proceftaDces  a  do^rina  ha^enus  expoGta. 
Etenim  (j)  nullum  facrificium  in  fnifla  confti* 
tuunt^  Hcet  maiores  noitri  preces  et  oratioDC9 
vera  chriftianorum  facrificia  dixerint.  (2)  Con- 
€kont%  morc  antiquo  mifla^feu  lirurgise  fiixadiuo- 
gunt-  (3)  Sine  communione  fideiium  non  conci» 
piunt  facramentum  euchariftiae,  (4)  NuUam  tram' 
Jubftantiationem  aut  daficatiancm  aut  veram  con* 
fccrattoncm^txxtcii^rioiitm  verborum  inftitutio- 
nis  huius  facramenti  fieri  credunr.  ( j)  Laicis  c«* 
]icem  fubtra£lum  rellituerunt.  (6)  Nunquam  i&k 
folicommunicat  minifter  ecdjfia?,  imo(75  hoc 
minifterium  etiam  peragunt^/jfow/j  nec  facenhtif 
minifterium  prfecife  defideram.  0  Vnde  (8) 
etiam  ab  omni  adorationc^  u)  confeinoni  fuae  re- 
pugnanti ,  abftinent.  »)  Nec  denique  (9)  confe- 
crant  hoftias  in  futuros  vfus,  aut  eos  dfl^eruanc 
in  hierotheca.  (10)  Nemo  cogitur  ad  vfum  S. 
coense,  fed  tontum  fedula  adhortarione  adducitur 
fl  miniftris  ecclefiBe.  Interim  etiam  apud  illos  eft 
aftusparochJalis^  ct  confejpo  pcccatorum  generii' 
iis  prsemittitur* 


».  i 


$.XV. 

IFPBCTVS  euchariftiae  eflr  rw/iwimro,  (a) 
ec  fic  nemo,  qui  adhuc  membrum  ecclefiae  inte- 
grum  eft)  exciudi  a  facra  coena  poteft^  ied  de- 

mum 


0  Ao  fcro  laici  in  defeftu 
paftoris  S.  ccenam  niininrare 
poffiQt  ?  probleina  eXk^  excns- 
'(\xmtom.lttba.^.yj.fq^, 

<0  laicis  iaiuQ6U  lufkfkh 


titnf  fiilutdris  beflia.  c.  10.  X. 
b.t. 

»)  vt  faluo  inflrumento  pa« 
Cis  adxam  co^  ne^ueant  ia 
trdnsp^rtdtim  TcmrdbiUi  ad 
sgrouates. 


D£  CEtEBR.MISSAEET5ACILEVCIUlLet&53} 

mum  excommunicanis:  X)  (b)  quo^  merito  hflec 
ip(a  publice  in  ecclefia  feu  eatu  fidelhm  fieri,  et 
nemo  (efeparare  debeat,  excepcis  segrocan^ug 
ttdebiliiatis,  nimioque  fcibio  confe^ 


TiT.    XLIL 


DE  BAPTISMO   ET   EIVS 

EFFECTV/ 

TiT.  XLIIL        ^ 


DE    PRESBYTERO   NON 
BAPTIZATO. 


S  Y  K  O  ?  S  I  S* 


£dprimm  qmi?  quid  ejl 
initidtUnisfdcrdmentumy 
reiterdri  nen  debet.  L  Ncn 
bAptiKdtm  erdines  reeipere 
nequit,  Pdruuli  etiam  ini- 
eidndijunt ,  vt  tamen  pdren- 
tes  infideles  eogi  nequeant  ad 
Ubercsbaftismocjjerendcs.  11, 
Adulti  volcntes  et  /ktis  pra» 
fardtibaptiz.andi.IlL  Pera" 
gendd  bdc  initiatio  in  ecclefU 
fdrHbidlii  non  domi  aut  in  eC" 


eUJU  conuenti$dtt.  7K  OHsk 
framittebatur  abrenumidei» 
in  caetu  fidelium^  et  quiddm 
ex  illo  ducebant  eatecbumt- 
num  dd  loaom » vbi'dqud  erdtl 
qui  reprajentabant  eum.  Fl 
Indepatriniinualuerunty  que- 
rumqualitatestradunfur.  FT. 
Im  dandi  baptismum  hdbet 
far^cbus  refieElu  patris;  ifi 
caju  necejjitatis  quilibet.  VIL 
Fit  per  trinam  immerfionem 
vei 


a)  e.  15,  di  confi  D.  2,  Gmf.  tom.  III  b.  t.  $•  ^6.fqi. 

LI3 


I 
I 


5Jt  lIBRIIIlp.TlTVLVS  XLlI-ETXLltTi 

fi^u  tmocdtant   vrinttdttL  tsnttimi  mtditiud  urp$Tu  n 

yilf,  Ejfedt4i  fHS  tcclt/idfii-  snims  ^ppli€4tur.  XIL  ^^w 

rr  it  fiutUi  IX.    /^ufui  jp-  pft  (di*/km  rttim^  fHpfhtuAd' 

ftnax  ^Um  ft-jr  c^nfirfftAiip  fictfn  fimn inungjtntw ^  C*»* 

ffrm4nt*iTmptJitifnf7rtfp:fc^*  jtcih  ^Ut  fit  ah  fpifitfp^  dp* 

fi,fed  hdtf  per  tmmd^^ntm  p/tcaii^   dUtem    4    frfihjten 

tChimdtf  fd^tam.  X,     i^tf-  pdr^i^,  XJll-     Df  fdtrdmoh 

fidnttum  JrnrerHid  rt   mt^tut  ta  mjtrimttnit  ft  fttnitentis 

e^nfirmdnni^  XI      Q^Artt^m  remtJJiiH*  XIK  * 
ffi  erdituiH^    qtHntmn  vere 

f ,    L 

SEQViTVit  BAPTIS.MVS,  quoA  ^{\ /acr/rm(Jt- 
tum  wititittoms  %  tfuo  fjiQij  per  parocbum  ah' 
luttione  adbihiiis^ue  verbis  ex  facris  petitis^ 
ftiis  tn  fmius  diuinum^  et  fimul  in  foctetatem  tc- 
cicfti^fircam  atque  c^bYtfiiamsmum  rccipttur.  Qoia 
initiationis  facramettthm  et  fimul  nBum  parochta' 
lem  confticuit,  con(equens  eft,  et  quidem  prioris 
{\)vt  reiterari non  debeat ,  jia)  modo (a)  in 5*.  Tri^ 
nitatis  inuocatione  baptlsmus  pNera^us:  v)  (b) 
condet  certo ,  quod  quis  baptizatus  fit;  indubio 
er^o  baptismus  conferendus,  |)  ejt  Ido^hina  tftf 
men  iuris  canonici  hon  aliter,  qMzmconditiona' 
tei  o)  qua  tamen  fubtiii  cautela  aoil  vtuntor 
proceilantes. 


ft)  vid.  tit.  X.  it  Mpeft.  et 
teiter.  bdpt.  ct/.  r.  C.  nefdnct. 
bdptiim,  iter,  lus  canonicam 
fupponit  per  baptismum  im- 
fximiebdrditerem  indekbilem. 
i.^.X.b.t. 

»)  f.  28.  f'  32  4?;  yj^-  * 
conf  D.  4.  £.  Ariaborum  et 
Sociaianoram  baptismos  ia- 


ralidut  efl.  r«  g^,  e.  1099  ir 
tenfecr,  D.  4. 

{)  c.  110.  de  confeer.  D.4 
modo  iufta  dubitandi    caufil 
adfit.  €.  y  inf.  depresbyt.nm 
bdptiK. 

•)  ^•2.X»&,/«  qood  inten- 
tionem  10  tMpiizante  dcfide-^ 
rcnt. 


DE  BAPTiSMO  ET  PRESBYT.  NON  BAPTJLZ.  535 
§.11. 

ALTBRVM  confequens  eft,  vtnw^hih 
pthatus  wdinari  tuqueat ,  ec  de  fa£lo  ordinatus 
non  recipiac  charaaerem.  ^)  Tertium  eft,  vt 
etiamparyuU  baptizari  poffint  etdebeant^%)  quip- 
pe  qui  in  foedus  ecciefiallicum  et  diuinum  hoc 
modorecipi  poflunt,  st  parentes  cbriftianiy  ca- 
ihblicae  ec  A.  C.  addi£ti,  adigi  queant  ad  iiberos 
lauacro  huic  ofierendos;  o)  non  iicmparintes 
infideUs.  r) 

§.    IIL 

qyAKTWu  eft,  vt  adultut  mn  nifi  Uberm 
voluntate  boc  facramento  iMitiari^  ec  in  fcsdai| 
diuinum  et  ecclefiafticuiQT.recipi  debeat.  Hi 
eoim  ante  omnia  conuerfione  et  inftru&ione  fe- 
dula  praeparandi  funt,  v)  quacnon  caduntinmj' 
ientes.  Vnde  iudxi  poenitentia  et  abftinentia 
XL  dierum  ad  baptismum  olim  prsparati,  (p) 
eatecbumeni  difti,  in  audientesticompetejjtesdi^ 
ftin^i)  X)  variisque  ritibus,  diuerfo  tempore 

prae- 

ir)  r.  I.  X.  dt  presb,  n§n  bd'  rum  liberoi  oontra  parcnmin 

ffis:,.  r.5.f0^.ibi:  CHmbMptis*  voluntatcm  ad  bdptismam  ra« 

mmJUfHnddmenium§mmum  pi  non  pofTc.     Idem  q  ioque 

fdcrdmtnt^rum.  de  Andhdptiftis  t§Urdtis  aHe* 

0  ^.^.  Kdebdpt  ^.7  8.74.  rendum  reor. 

76.  139.  i)o.  i]%.  di  €§nf.  D.  v)  e.  54.  de  c§nf.D.^.€.  96. 

4*  e$d,  e.  3.  X  h  :. 

r)  R.ldid.  isay.  §.  6.  ^)  c  9H.  iH  cenf.  D.  4. 

t)  vt  euici  co^tra  zasivm  ;t)  Diicnmfn  boc  explica- 

t§m  III.  tit  de  c§nHerf  infid.  'tum  eli  t§m.  IIL  b.  t.  §•  u, 

S*  ^^•Jii*  olUndi^ucyiudxo*  fqq, 

Ll  4 


536     L^RI  11!-    TITVLVS  XLII.  Vt  Xtllt 


fir^micrendis,  tandem  ad  baptismum  fldmiilL  \p) 
n  nonnullis  praeicrea  prouinciis  anre  bsptisrnum 
iud.iorijm  cunjiilorii  decretum  defiderarur ;  w) 
quamuis  do  iure  CkiQoniGO  fymyitx sQus parocbia* 
tifi  non  lufisJiSimii  cpifcopalis  fit*  «) 

5.    IV. 

r 

*       qv  1 N T V M  eft ,  u^  b^  initiatio  fieri debent 

in  ectiffiii  jcu  asUt  ftdelium^  in  qucm  baptizan* 

dus  recipicndus/|3)et  ira  meriro  adro/Y/i^;fc/chri* 

itianorum  foUemnes  diBerendus  etTet  baptifrmuSi 

quod  hae  propne,  non  iocus^  conlbtuam  tcde' 

fiiim.     Q\\m  in  baptismalibus  tantum  eccleliis: 

fed  iure  nouo  m  p^irricbiahbus  fieri  debet,  quia 

eft  aEhis  prarteree  pnfthchialis^  y)  vt  4/pmi  absquo 

Jifpenfaiione y  extra  'ctfum  neceJptatis^'in(ztMi 

haud  mif ienrur,    Vnde  nec  in  eccteJUs  conuentua* 

/r^icr  baptismus  confertur.  l) 

J.    V. 

HVNc  in  finem  (i)  primitus  in  ccrtufidt* 
Ihm  ante  baptismuo) ,  in  flumine  peragi  fblitunii 
9)  fiebat  ioUemnis  abrenunciatio^  Q  qua  mediante 

ia 


-^)  Saccinae  de  his  ritibiii 
cgi  Hm.  lll  b.  f,  §.  i6.  vnde 
ctiam  liturgia  in  infamain  ba- 
ptnmo  ctnnpofTra  eO, 

if)  crd.i(cl.Mdgdeb,c,III. 

S.35. 

••}  Yt  rerponfo  iUuflraui  in 
Mfpi»J.  nm.  Ul  f.  IH5  /??• 
fi)e,4i,de€onf:D.4' 
^)  Haidt  bodie  magisr^* 
io  hat^nuT)  ^uamiUiaii  jobd 


}fi  ca  ccelefia  qnti  tMipiizao* 
dus,  coi  pcr  baptitmam  ioiH 
gendai ,  vt  fupra  fft.  de  fd» 
rocL  p.  4^6.  iiK  ••  i»  aetiso^ 
fcruaui* 

l)  c.  7.  C.  ig.  f .  2.  ckm^  3« 
de  pfiuiL 

OivsTiK.  Martjrr.  JHi^ 

^)  TM%rYLudiC9nM,e.Ti, 


nSMO  ETPRfiSBYTER.  KON  VA^HZ»  $2Ff 

uf  tcclefi^  recipiebatur  catechuinenu» 
nus  impofitume  anriftuiSi  ir)  quse  abrt^, 
io  ad  hodierna  vsque  tecnpcra  conferuata 

(2)  A  quibusdam  ex  fratribus  ad  locuna, 
a  erat»  ducebatur,  in  quorum  praeTentta 
l^ebatur)  i)  qui  repraefentabant  ecclefianiy 

auQoritate  et  decveto  eum  ofFerebant, 
li  baptismi  collati  teftes^ti  baptizatorum 
tess^\fp6fjfQres.%) 

f.    VL 

DE  patrinorum  petendaorigo,  in  inftn^ 
ptismo,  imo  et  tunc  inprimis  neceflario- 
bi  extra  coptum  fidetium  haec  initiatio  fa« 
uod  ad  minimum  hi  iilum  reprcefentare 
nt,  cui  baprizatus  aflbciandus.  Vnde(a) 
um  munere  catechumeni,  excommnnica- 
nitenres,  et  non  confirmati  exclufi.  A) 
retici,  vtpote  ab  ecclefia  aiieni,  haud  ad- 
et  fic  merito  diuerfse  religionis  conibrjtes 
mdL  jLt)  (c)  Munus  patrini  eft  merum 
p  humaniratis,  ad  quca  nemo  inuitus  c6* 
ft.    (d)  Numerus  pitrinorum  infe  qui- 

dem 


rvtL.  cit.  l  ibi:  fuh 
marju  contejUmurM 
iis  6t  mcntio  in  r«  95. 
D.4. 

iTiN.  cit.  L  ibi:  J^ 
intur  A  nohis ,  vbi  fi 
ui  eos,  Ei)DEM  te(e, 
nt  ad  fratres,  vbi 
itl  crant,  poftb^tif* 


mum ,  eamque  ad  S.  ccenain 
admittebant,  vt  initiatus  C9n^ 
munionis  tccUfU^ica  plcne 
particeps  fieret. 

%)  vid.  'VEViTVhL.debdffm 
c.  18.  conf.  r.105.  decpnf.D,  4» 

X)  r.  102.  de  conf.D,  4. 

^)  de  praxi  dixi  tim^  IJL 


4 


I 


538^'BRnn*  TITVLVSXLH.ETXHn» 

dem  flrburtrius  eft^  reflrt£hi$  r«men  mm  ioreca- 
DODico»  y)  cum  patfim  kgibus  prouinciaUbuSH 


d 


*  Q^V!  A  verO|  VI  §.  I*  dixi»  ad  ^rffv/  fimul  ^ 
tocbiaUs,  rePertur,  inde  ell,  quod  regul«nfcf 
iusdandi  baptismum  parpc&if^  ex  pedbna  ^ 
trii  primario  aeftimandJs,  (fi  parentes  diuer- 
{k.  rehgioais  func)  competflt-  Vbi  in  momcft 
pericutum,  quilibet  laicus,  eciam  obftecrix,  boc 
offi^:io  fungitur,  f )  parocbo  poftea  ritus  confue- 
tos  omiflbs  m  catholicorum  ecdefiis  fuppienre* 
Nemo  tamen  fems^t  iptum  bapu^are  potejft^  nc- 
quidem  in  cafu  necelfiraris.  o)  ^    ~    ^ 

§.  VIII. 
HAEc  inkiatio  oiim  fa£la  trina  immerfione^ 
ieculo.  XUadhuc  in  c^r/;/(f/;f^;  ^n)  in  oriente  ec- 
lam  hodie  vfitata)  adhibicis  verbis  condieris; 
fgo  te  baptizo  in  nomine  patris^filii  et  SpirifusS* 
Aft  loco  immetfionis  in  occidente  trina  ajperfinh 
ne  vttmur,  'm^)  ct  quldem  aqua  naturali.  Non 
crgo  (i)  fufficit  alitis  liquor  vel  faliua:  g)  (2)  nec 
omittenda  verba:  e^o  te  bapiizo^  fs)  quam  fbr* 
mulam  tamen  nullib.  facra  fcriptura  praefcribit^ 
vt  vel  trinitatis  inuocatio  fufficiat,  qua  omiflai 

baptia* 


i)  vt  duo  diuerfi  (ezus  tan* 
tum  admittendi.  €./,  dt  €9- 
ptMt  fpirit,  in  6. 

4)  €.2h%6.de€0nf.D.4. 

•)r'.  4.  X.^.r. 

«)  CANISIVSfM».  I/LM. 
dntiq.  Ft  2.  f.6o.  edit,  noniffl 
9n)  oon  mtmdiSj   adco 


yt  ofcidemtdks  djperfis  qaaa* 
doque  rebaptizauerint.  r. /« 
X.  b.  t. 

f)€.S.X.b.t. 

r)  €.  t.  X.  b.  t.  vtpoteqai 
eaprimitur  inteniie  bsiftiz^ 
tis^  qnaro  ius  canonictim  ptir 
maiio  defiderat. 


ISMO£TPRESBYT^NONBAPTIZ.  539 


s  irritus  eft.  r)    Sollemnia  (iinr  trbi^ 
iantquei  vc  bapcismo  nihil  addanc  vel 

t.v) 

§     IX. 

ECTVs  haptimi  eft,  (i)  quod  baptisa^ 
briliianuT  vv)  ti  mtmhv\xm  illius  eccle- 
s  confejffionem  ance  bapcismum  fecit^  ec 
tdulci  immedtati:  (p)  paruuli ,  ec.qui  alias. 
fpondere  ndn  pofTunc,  meJiate^erp^ 
)  De  iure  canonico  fiunc  fubdtti  reipu^ 
e/iaftic^y  beneficiorum  ecclefiafticorum 
s»  fi  in  clerum  admifli.  \^}  (2)ln6de- 
izaci  macula,  qua  laborabanc,  liberan- 
tqut  bonefti^  vc  ad  honores,  ciuium  iu- 
Uegiaopificum  admitci  queanc.    (3)  Li« 

a  cenfu  tolerantiae^  quem  ante  bapcis». 
xftabanc,  ec  omni  nota  feruicucis.  m) 
cipia  infidelium  olim  mox  fiebanc  iibe* 
c>luto  tameix  dominis  precio,  3)  ec  fic 
itres  infideles  cogi  poflunc,  ad  liberos 
fiia  poreftate  dimittendos,  (aluo  horum 
edendi :  neque  enim  fiacim  a  viuentibus 
us  legitimam  petere  pofliinc.    (5)  Quia 

canonico  fubditi   ecclefiac  vniuerfatit 

fiuiic. 


o^  deconflD.4, 
iuris  mere  pofitiui 
piidem  exorcismis 
qui  infantum  ba- 
apte  adhibentuf) 
miuerfalis  ccclefu- 
lantium  dici  pos- 
om.  JIL  b,  t.  §.  27. 

X.  b.  t. 


^)c.77.  de  conf.D.d^* 

X)c.  74.-7$.  ibid. 

^^c.-.X.derefiript. 

«*)  qua  tadxi  fecDndain 
quid  laborare  dicuntur.  c.  q*. 
X,  de  iudais.  e.2J.  inf.  de  rr- 
Jtih. 

u)  l.^e.^.^.Cdeepift.p 
ekric. 

fi)(.^9*  X.deiHddit. 


540  HBRIlir  TlTVLVSXUt    ET  XLIH. 

fiunt,  cogi  pofljntad  fidem  chriftianam  retioen* 
dam>  7)  ti  ad  priores  errores  reuertentes^  vr 
apoftatae,  pxiniuntur.  Denique  (6)  indiicit  c^ 
gnatiomm  JpnttuaUm  c\jm  bapti^aate  et  pft* 
trinis.  V) 

$.    X. 

BAPTTZATvs  oUm  mo%  f)  mmmmimp^ 

Jittoncm  et  vnSHonem  accipiebat  ab  epifcopo^  tn 

argnmentum  confirmatioms  infide^  ad  exemplum 

apoftolorum,  i)  vt  fic  accejorium  et  appenMx 

baptismi  confirmattQ  eflet*      In  occidente  hanc 

qualiiatem  depotuit,  poftquam  a  paruulorum  ba* 

ptismoreparata»  etdilacaad  tempus,  quo  infan* 

tiam  egrefli,     imoin  ecclefia  Romana  confir* 

MATio  eft  iQriium  facramentum<^  ^^)  quo  epi» 

Jcopus  infantiam  egreffbs  chrifmate  vngit^  vt  ba^ 

ptizati  per  Spiritum  S.  roborentur,  r)    Ritibui 

praefcriptis  ftatisque  peragitur^  «^)  adhibitisetiam 

nouis  patrinis,  et  facultare,  nomea  fuum  mii- 

tandi,  impetrata. 

§.    XI 

MONENT  vero  proteftantes,  hodie  confir- 
mationem  per  vnftionem  cum  cbrifmate^  ad- 
hibita  formula  follemni,  0  fi^ti^  cumumennec 

haec, 

y)  e.  94.  di  €9nf,  D.^.r.j.  ^O  ^-  V  iee^nfD.^. 

X.  h.  t.  u)  c.  5.  de  unftcr.  p.  5. 

J)  dc  qua  /1*.  IF.  tit.  XI,  9^)traditis  in  p$mtific.  Rom^ 

fpeciatim  agendain.  P.  I,p,  i. 

i)tefte  TBRT^LLiAHO  Jr  1)  qu2  hxc  eft  :   Signh  tt 

bdpiifm.  r.7.  f/g.  Jtgno  crucis^  et  anfirmo  f^ 

^)  Acf.    yiUy   15.  feqq.  cbrifindti  filutis  ^  in  nmint 

XIX,  6.  quorQm  fucceflbics  pdtrii  et  filii  et  /piritmjh^ 

dicuncur  epircopL  cti.  Amen.      Scd  «nciquitoi 

fiiblfr 


SE  B  APnSMO  ET  PRESBYTER.NON  BAPnz.^41 

hsc,  nec  jUa  in  (acris  praefcripra,  etconfimm- 
rio  apoftolica,  per  manuum  mpojhionem  miror 
culofam^  adhibicis  precibus,  vnice  fada  fuerit. 
'  Kecinenc  ramen  nonnuUae  ecclefiae  vciiicer  hunc 
ritum  in  adulnori  aecate  iam  confticucis,  hoc  mo« 
do>  (i)  vc  confirmandi  fcederis  bapcismalis  ferio 
admoneancur :  (i)  profelfionem  per  pacrinos  olim 
fkaamipfimecrepecanc:  (3)  profeflionem  publi* 
cefideiedanc:  (4)  precesluperconfirmandisiuii-. 
damv):^  adhibica  manuum  impoficione.  %) 

§.    XIL 

'  Q^v  A  R  T  v  M  (acramenrum  in  wdinationt 
quaeritur ,  quae  icidem  vn&ione  vcplurimiim  pera« 
gicur,  de  qua  iam  alibi  A)  a£lum«  Succedar  ergo 
quinruii;  vnSionis  facramentum^  quod  per  vn^ 
Bionem  extremam  m  aegrotanribus  peragirur,  vt 
cis  fic  medicina  ccrporis  et  avimce^  ceu  confeQiQ 
nlei  infirmorum  fi)  defignac.  Fundamenrum  eius 
exfacris  v)perirur,  ranrae  virruris,  vc  operecur 
gratiam  ec  remiffionem  peccatorum^  ^)  ec  camen 
negacur  vlrimo  iupplicio  afiiciendis,  qui  eadem 
gratia  ec  remifilone  peccacorum  indigenc. 


fubftiterant  in  minm  imf^fp' 
thne  f  pifcopi ,  e,  i.  d^  ecnjfi» 
CTdt.  D.  5.  vt  in  €,  4  ibid.  di- 
catur  ettam  mMnusimppftthnit 
JacrMmentum^  et  quia  acces« 
Ibrium  (acramenti  initiationis 
fuitj  iterari  non  debiilt.  ^  g. 
/q*  ibid. 

%)  Modum  conuenieotera 


$.  xnr. 

hunc  €on/irmdtf§nis  ritiim  pera- 
gendi,  tradidi  tom.  Ilhindiffl 
pralim  p.  8^ 

X)  lib.  htit.is.p.^i. 

fi)  tradita  inpontip€,  Rm, 

f)  inprimii  IdC.  Vyi^ 
l)€omiL  TridintfefXlK 


542    LIB.UL    TlT*XUKETXLiri.  DEBAPT. 

f  XtU. 
viOEttcET  a  tnore  iudaforam,  cui  addi* 
aiJTimi  fueruntprimi  fideles,  hunc  morem  traxit 
jAcoBvs,  qui  in  vnclione,  adhibitis  incama* 
mentis^  folebanr  fanare  aegrotanres,  quem  mo* 
ftm  per  indlre£tum  damnat  apodolus,  fuadetque, 
vt  adiiocentur  potius  feniores,  qui  inungerent 
infirmos,  adhibtris  piis  precibus.  c)  Non  alii 
crgp  inungendi,  quam  ecgroianteSj  qui  demum 
{anandi,  non  vlrimo  fupplicio  afficiendi,  Irera^ 
Xi  ergo  poieft,  quod  pericuium  mortis  fapiusin- 
ftare  queat. '3r)  Denique  inunitio  fit  per  prfs* 
^jfffoxparochos,  e)  ficuti  olim  per  fenioresec* 
clen^*  ipfa  autem  rof?/^(?7//)  huius  oUi  hifivmorum 
in  cornaOomni,  ritufoihmni,  ir)  ab  epifcopo 
peragitur,  et  finguiis  parochis  ica  confe&Qin 
quocannis  traditur. 

§.  XIV, 
svPERSVNT  adhuc  duo  (acramenra  ex 
mente  iuris  canonici,  matrimonium  ti  pcpnitentia. 
Sed  quia  illius  do£lrina  eft  amplUfima,  integro 
libro  IK  referuata;  huius  vero  caufa,  cum  ia 
pamam  ecclefiaflicam  degenerauir,  ad  cenfuras  ec* 
clefiaflicas  eft  reiedla,  t)  quod  fere  hic  refpe- 
£his  in^ea  praeuaieat ,  lib.  F.  de  hac  agendi  iociis 
crit. 


TIT. 

f)  fid.ffw.  V.  tit.\%,%.  ^8.     Tridmt.  c.  L 

fr)  icncii.  Tfid.JiJJ,  XI V.         <r)  tradiro  rn  f^ntif.  R§Mk 

<)  (,  14,  X  di  V.  S.  cm.        r)  bb.  V.  tit.  ^g. 


)•( 


541 


TIT,     XUV. 

DE  CVSXODIA  EVCHARI- 

STIAE,    CHRISMATIS    ET 

ALIORVM    SACRA- 

MENTORVM. 

TIT.     XLV. 

DE  RELiqyiiS  ET  VENERA- 

TIONE  S.ANCTORVM. 


S  Y  N  O 
Tnfinduni  etiim  eec/efia  cqt^- 
^fHTMiM  cu/lcdiie  eHcbdrijita 
e$  SS,reiiqwdri4m.  Jnquem 
finem  illd  €Hft9tiidiurf  Alia 
res  ffifdna  non  fimt  tuftd- 
dienda  in  eeckfiu.  I.  Mtffa 
wiidm  im  ilUs  ceiebrdntur  in 
benerem  ei  mewiridmfdncti" 
rum.lL  SdnSltquindmdicdn-  * 
tur  infinjuiuris  cdmnicif 


p  s  r  s. 

llh  AuSmtds  et  Jecretmm 
pintjficis  cumfoUemnicdmnu 
fdtiinis  dctu  defidcrdtur^  yf 
qutsprifdnilibdbedtur.  Bed* 
trficdtio  cltm  dh  epifccpis  fieri 
fiterdt.  ly.  Miracuid  ex^ 
pojtunt  in  fdnHis  ^  debite  m§- 
do  qudltficdsd.  V.  Effeaus 
canoni/dtionis.  Proteftdnttum 
diforsfententid.  VI. 


ECCLESIA9  confeeratas  infeniire culrui  facro 
et  (acramentorum  exhibitioni  di£lum  eft. 
Praeterea  vero  adhuc  duplicem  vfiim  prac- 
ftant:  (i)  quod  in  ea  cuftodienda  fimeuciariftia^ 
chrisma,  oleum  infirmorum,  et  catechumeno- 
rum^  reliquise  SS.  et  va(a  facra  cum  linteis.  Quia 
per  confecrationem  euchariftiae  traftsfulf/iafttia" 
tio  fieri  creditur,  boflia.,  ante  vfum,  confecran- 
dac  ^ifideli  cuflodia  conferuandSe^  v)  quo  (a)  feoi- 

P« 

'    0  ^.  1«  X  ir  euftoi.  emhar^ 


544  T^IB^I"^-   TITVLVS  XlTV^ETXtV. 

per  in  promm  fint,  et  ad  aegrotames  deferrique* 
tm:  fb)  In  cultu  publico  vel  procefnonjbus  0) 
exponi  ad  Bdoranaum  pollinr*  Ipfius  cujiodi^ 
locus  eft  cihrium  vel  tabernaculum^  quod  eft 
pars  flUaris,  vbi  reponitur  pyxrs^  inquaaiTerua- 
tur  hoftiaconfecrara,  y)  vt  adeoque  \^h  hiero- 
ihecafeu  pyxisa  tabernaculo  diilinguidebear  ^l^) 
Cuftodiae  reliqmarum  locus  eft  in  ipfa  airaris  fe- 
neftelia,y?^/fi<>  chufr  w)  Aliis  fupclle^ilibus 
propriisaur  alienis  clerict  exponere  non  debenr 
eccleiias,  niG  ob  repentina  incendia^  incuriuslio- 
fliJes^  vei  atias  oeceflitates.  «) 

^-r      ^        $,  a  '^ 

AtTcn  vftiseft,  quod  in  ils  veneratio  (kn* 
dis  exhibeatur,  in  quprum  honorem  etiammiflfle 
celebrantur.  3)  -^/•r  eorum  patrocinia  implo* 
rat  ecc/e/ta  RomanoCatboiica^  vt  jipfi  pto  rM^ii 
intercedere  digneutur ,  quorum  memoriam  faci^ 
mus  in  terrif^  vt  aiunr  patres  Tridenttni.  7) 
Hafc  memoria  Sanftorum  in  terris  et  impiora* 
tio  parrocinii  eorum  nouufii  cultum  peperit,  vr  ^ 
San^orum  caufa  ecdefiae  ec  monafteria  in  co'- 


^)  maxtm6  in  fifl^  t^rp^* 
fis  Cbrtfii.  y.  C9nc.  'Did.fif. 
Xtll.  de  rtform.  e,  y. 

x)  Dv  fKKtsE  ingUffAr. 
p0ce  UberndCHlum. 

+)  In  pcntificaii  Rom.  ta- 
ittcn  p,  511.  ipfa  pyxis  voca 
tor  tdberndcuium,  ceu  docet 
ticalai:  de  benediciipne  taber» 
MdcuU  fine  Vdfiuli  pro  /dcre- 
fdn&d  euchdriftid  confiruan* 
ddt    Cautiua  logoitur  cencil* 


trident.fiffimi  ie  ref$t 
(  6  et  locum  cMdo&im  fdcrd» 
rium  vooat»  iri  altari  maioif 
pofitum^  et  b^ne  dtafiim. 
Conf«  BARBOSA  dd  cenciL 
Trid.  cit.  L 

«r)  vt  diflum  tit.  iCL  buitu 
tihr  §.  ♦./).  52t. 

*)  r.  1  X.  drcufted^eutbar» 

fi)  ancii  Trid.  jejf,  XXII. 
r.3. 

>/)  dt.fiJf.XXlI.e.1. 


DE  pVSTOD.  EVCMAtU  £T  OS  ftEU(^.  545 

pia  imtnenfa  exftruAa  fberinr^  imo  nulla  ecclefifli 
nulla  altaria  efle  queanc^  quae  ian^tis  eorumqutf 
rdiiquiis  careanb 

5.    IIL 

S  A  *J  c  1 1  gineYotim  iri  facris  VOcftfituf  fidd-^ 
leS|  fide  in  Chriftum  fingulariter  confpicui.  J) 
Speciatim  vefo  Oiim  mattyret^  ?)  quorum  mef 
moriam,  vc  cecerosomnesad  eorum  imitAtionenl 
crahereot ,  quocannis  celebrabanr.  ^)  Kunc  ve« 
to%%T  t^ox^v  dlcuntur^  qui  ob  l^ita  iritegrita^ 
tem  puriorem  ef  miraculorum  ptaftaritiam  au» 
Qcritate  pontificis  R.  fanQorum  in  cenfum  riUt*^ 
ti  funt* 

$.  IV. 
Vt  quis  prb  /anao  habendus  (it  et  colefl^ 
dus^ante  omnia  defideratur  auSforitar  ponttfici^  ^ 
Jlomariiy  v)  prxuia  grauiflima  et  (edula  inqui- 
firione,  tum  in  vitamt  tum  in  fidem  miraculv 
Tum^  iis adrcriptorum  in  vitd  et  poft  niorteih,  ^) 
accedente  decreto  pontificis  R.  i)  ec  foliemni  ca<» 

ncH 


i)  ii^m.  ty  7.  i^  qnahi  pn^ 
ri  et  mundi  fadli  eranc,  amun- 
cto  (eparati. 

f)EV8EB.  lilf.  IV.ci^, 
^)  Inde  horUm  fhenpU^id 
Colleda  func  ram  In  inenuH 
quam  cccidentdliecclcCis.  Me- 
mlogium  gracorumy  iufTj  ba« 
SiLii  imperaroris  olim  colle* 
6lam,  nupcr  Integriim  editum 
ctl  Vrhim  i^rj. 


i)  e.i.X.Jl^^tnerjMnli. 

9-)  Hoc  illuftrant  Actd  €M* 
fhntl^dtionis fdnciornm  riiVi 
pont.  m4X,  Andrea  AntUinif 
Felicisd  Cdntdiicioet  Qdtbd^ 
rina  dtBononid  bdlnta  i  c  l  ■• 

MENTE  Xi,    COllfitj    .  er   1  fta 
StlNIAfrvii       CBIAPPONIf 

et  Rom2annoi73o.  ei'ita 

I ;  Vid.  btblt$tb.  Angli  tm^ 
X.  P.  l  p.  lo). 


(JBctbm.  Inft.  lur.  Can.)  M  m 


546    LIBRI  ni.     •t^rrVLVS  XLIV.  ET  XLV. 

nonifationis  aftu*  SoU  epifcopcrtm  auftoritas 
non  fufficit ,  nifi  vt  quis  pro  btJito  in  illa  dioecefi 
habeatur^  qyx^mz&xmbeatijicstiomm \ocmx.%) 

>  V. 
iN  caufe  cognitiohempeniriorefn  venir  non 
Cantum  viti£  canaidad  puritas^  fecundum  formu- 
lamRoman3eeccleliaecomponta,&dprsetere8ffirr' 
racula^vt  operariones  ediderit  reuer^ /iipermtU' 
ta/es^  Hunc  in  finem  etiam  medici^  philofophi| 
€C  alii  profeflbresa  congregatime  extraorJiHaria 
in  confilium  fimul  vocantur-  His  enim  potifG- 
mum  animum  iirmaricofiftituuDt,  vt  religionis 
chriftians  per  ea  agnofcat  veritatem.  >.)  Eo 
maiori  autem  oput  efle  iollertia,  vt  veraafallia 
et  diaboiicis^  imo  fi^  AA)  difceniantur  mira- 
culis*  fi). 

§.  VI. 


»)  Coptofe  dc  boc  aiga- 
Bcnto  rcripGt  cardiiiaUi  ra  o- 

tVSIt  deLAMBBRTIMItafl* 

oo  MDCCXL.  fub  nomine 
9SHB9ICTI  XIV.  adcathe» 
draoi  Petri  eaeaas^  Jr  firm^ 
twm  Dei  bidiificdt.  et  bisie^ 
rtm  cdmmfdt.  Ybi  lih.  I  c.  lo. 
monfbatyoUmgaidein  imheS' 
t^gndi  epifcopit  compedif- 
ft;  fed  pedetentim  etiam  hoc 
fait  priaadae  ad  fedem  Ro- 
nanam  tradum » maxime  ▼  n- 
BAHi  ViU.  baUa,  foloi  illof 
kidtes  ezcipientis,  qoi  ante 
eius  decrctum  de  a.  1634.  in 
pofTeirione  vel  quafi  huius  ho- 
Roris  fuerunt ,  vt  pro  bedtis  in 
certd  froHincid  culd  fuerint« 


Ipla  balla  vbbani  VIIL  ie 
4.  1634.  d,  5.  IW.  relau  ctt 
tm.  IV.  ifHlUr.  mdgnif.  196. 

X)  Cdrdin.  <fc  lvca  tem. 
VlLin  reUt.  cur.  for.  difc.  ig. 
n.\^.fqq. 

XX)  c. uX.  de  reliq.  et  ve- 
ner.SS. 

^)  De  netis^  vnde  ca  di- 
ftingui  qaeanty  egit  anno 
MDCCXXXVII  auaor  ano- 
nymns  fub  dt.  trdite  degmd* 
tique  fur  les  fdux  mirdcUs  du 
tems  en  reponji  dux  differens 
ecrits  fdits  en  ieurfdveur.  vid. 
Memoires  des  Trevosix  de  dn» 
no  1737.  menf  Un.  drt.6^. 


DB  CVSTOP.  SVCHAIUBT  DB  RBUqvns.  547 

$.     VI. 

BFFicTVS  cMnMtf^timii  cft,  vr  fneinori» 
ct  veneratimi  f^i)  vmuerfaii  etus  dies  c%rm  t) 
affignecur,  atoue  celebrerur:  iuramentafupereius 
reliquiis  pteftentur,  et  bae  confecrarioni  reni« 

Slorum  inieruianc.  Talem  vero  vfum  prote* 
antes  non  agnofcunti  in  fola  incerceffione  Sat 
vatoris,  inter  DEVM  et  homines  mediaioris^  aor 
quielcentes. 

TiT,    XLVL 

i)E    OBSERVATIONE  lEIV- 

NIORVM. 

S  Y  N  O  P^  S  I  S. 

I 

jyferentid  inter  ititmhm  $bHgdnt,  fdp  reUxentur.  IF. 

J^  et  abftinemidm.  J.     Je-  Etidm  tn  fctmm  degtnerdtd^ 

i$mid  fimt  vel  libtrd  vel  ne^  qned  potnitentid  ftteqm  fetme 

eejptrid  btc  iure.  II     Itiuni  fptties  fddd    K      fetnittt^ 

s  itiundntibm  dijftrunt.  Qui-  tidtium  dierttm  effe&m  e$  rd^ 

ndm  dHm  d  ieiunis  fufcipitm^  iie.  VL 
di  i  III.     Neteffdrid  pracife 

§.     I. 

IEivNioRVM  religio  cultui  facro  quoque  de- 
ftinata  eft,  tum  in  vigiliis  feftorum  praecipuo- 
rum:  0)  tum  aliis  diebus  ftacis>  tum  demque 

ptmi^ 

fAf^e,6.X.dtctkbr,miff'.  dam  knttn  dicrom  et  men« 

f )  Mtrtis    videlicec,     qni  Qam  hodie  conftgQari  folcot; 

in  balla  canonizationis  defw  •)  r.i.a.  X.i.f. 

goatun  Vode4S4  S&  iecon- 

Mm  a 


548         tlBBt   m-      TITVLVS  XLVT* 

pctmtentia  catifa,  vel  ob  v<ftum  obferuanda*  Dif> 
lert  vero  ieivnivm  ab  AistiNKNTiAf  quod 
illud  tctaUm  alffiinenttam  u  abit  vsque  ad  vefp^ 
ram:  h^c  vero  tannitn  a  carmhuSy  et  parpmo^ 
niam  in  ipfis  cibis  inducat,  tt)  Pleraque  leiuaia 
io  hacj  non  vero  in  t(4ati  ahftinentut  confiltunr» 
velud  (exci  er  repcimi  diei,  quadragelimale>  vigi« 
Uarum  etc 


^,  ^^ 


f  n. 

lEWKiA  in  fe  libera  funri  et  primis  chri^ 
Itianisnii  natftlibas  libera  luerunL  ^)  HcceJ/aria 
fiunt  tum  ex  w/(^,  proprio  motu  lurcepto :  rum 
t%  prafcripto  Ugis  €ccl€jii2ftici£ :  rumex  praccepro 
magirtratus  vel  confelfionarii:  u)  tum  ex  otjer" 
vantia  ecctefi^e  particulari^  t)  et  regutari.  tt} 
Semper  tamen  (a)  a  ieiunio  et  abmnentia  ex- 
cepms  efl  dies  dcminicusj  quo  ieiunare  nefas:  u) 
VC  fi  vigiiia  in  hunc  incidant  diem^  die  fabbathi 
prsecedentis  ieiunetiu:.  cp)  Praeterea  ( b )  iemnia 
ita  (eruanda,  ne  in  opus  operatum  degcnerent^ 
fed  mens  potius  ab  iniquitatibus  vacet.  x) 


«■)  qui  4  tdfni  abjlinety  ne- 
gudquam  Jumtuifiord  mari^ 
ndrum  belluafum  emuiuia 
praparet,  vt  dicitur  ia  c,  6. 

()TKKrrhudeieiuniee.2, 
«-)  n  in  poenitentiam  in- 
didum. 

t)  C.  II.D.I2. 

rr)c.f.X,b.t. 

v)  e.  7.  17.  D.  jo.  e.  14,  de 


§.  Ui 

e§nfD.  3.  r.  g.  D.  76. 

^)  c.  I.  et  2.  X.  b.  t,  Qokl 
fi  natiQitatis  fedum  in  feriaui 
(extam  incidat?  ^ .3.  X.  b.  r. 

x)  c,  2?.  Jf  conjecr.  D.  j. 
ibi :  nibilfro/iejl  bomini  ieiu* 
narcy  nifimensdb  iniquitdte 
cobibedtur,  conf.  c.  12.  D.  %6. 
e.  19.  (.  24«  de  confD.  5.  Sed 
hoc  prsecaceri  neqoit^  nifi  ie- 
iunia  fint  libera» 


DB  OBSEKVATIOVfE  mtVNlORVM.     549 

f    HL 

A  ieiummHhuf  praterea  ec  Mlfiinefailmf  dir 
Ifinguendi  uiuni^  qui  cantum  prandium  vd  cibo- 
rum  rumcionem  in  tempus  breue  difierunt ,  ec 
quidem  dun  vel  ad  ftatam  horam ,  qualis  erat  wh 
ng,  quod  offidum  iieifmorum  vocal>ant  /Ztf^io- 
wii4^)  vnde  nata  abftinentia/^4rf<e  ei  feptinue 
feria:  vd  vsque  ad  certunf  ammi  iacrunv  fini* 
tum.  Nam  (i)  celebratio  miilae  zieiuno  iQicerdo* 
ce  peragenda  ta);  (2)  pariter  communio  laico- 
rum  a):  (3)  ordinationes  0):  (4)  cohfirmatio 
ouoque  ieiunis  impertienda^  et  a  ieiunis  micyh 
fitanda:  7)  (5)  inramenta» 

^    IV. 

'  KCCESSARiA  iciunia  ex  pracepto  legif  ec- 
€lefiiiftiece  fimpliciter  obligant,  vt  antepalchale» 
.quadracefimale,  quatuor  temporum^S)  rogatio- 
num,  aduentus ,  et  vrgitiarunL  Horum  viol^ores 
poenitentias  fubire  debent)  nifi  remifla  fiieritobli* 
gatio»  vtintuitu  segrotantium,  et  infirmorum,at- 
que  fpeciali  ab  epucopo  impetrata  difpenfiitione. 

§.     V- 

QViA  ieiunimm  primarius  fcopns  fuit  tcf- 
wtentia  ab  anciquo ,  vt  eo  magts  hoc  ofEdo  hu* 
milis  animi  deuocio  excicarecur,  fpurium  hunc 

pro- 

i^) ' TBHT VL t«  ie  itiun.  fi)  c.  i.  et  4.  D.  7^. 

r.  2.  y)  c.  7.di  tinf.D.i, 

•»)  f.  16.  C.  7-  ?•  I.  0  f.  6. 7.  D.  76. 
0)c.^^.i€C9nf.D.7. 

Mm  3 


550  UB.  llUTtT.  XLVI.  DE  OBSBRV. lEIVNIOR* 

produxit  efTeflurn ,  vt  edam  in  p&mnn  degenera* 
vent  quseJftm  ieiunionim  fpe^^ies.  PedeEentirn 
enim  pmuuntta  txttrmt  la  p^mm  eccfefiaftHom 
transmurara  eft;  non  ergo  mirandum,etiam  ie^ 
iunia  poenirennbus  per  modura  pattiS  impofita 
futffe.  0  Carenofn  hanc  pcenam  vocant,  ^)  a 
quitdvagefima  pcr  corruptionem  deduftam,  qua 
eppelianone  quBcuis  leiunia  venerunt*  Vnde  or* 
tum  traxic  pccna  carccris  cum  et  Jme  carena^  ct- 
iam  in  foro  feculari. 

§.    VL 

ALTi  efFe£his  quoque  txhoc  pffnitentium 
tyfficin  nati,  magis  tamen  probandi,  veluri,  qudd 
ab  omni  hilariiateabfUn^ndum,  vtpote  anuptLis; 
r)  quod  diebus  pcpnitcntiaiiims  comeflationes 
prohibitae:  v{us  muficae  inflrumeQtalis  etiam  it\ 
iacris  interdidus:  commercia  vetita,  quae  exter^ 
na  impedimenta  per  leges  remoueri  magis  pofTunt^ 
quam  ipft  ieiunia  imperari,  qnae  nifi  lihera  fint, 
omaem  amittunt  virtutem^ficut  ip(a  po^entia* 


i)€.7,  ]L  de  Jf^nf.  dmr.       n)  s.  4*  ^.  defer. 


TIT. 


OE   l^VRIFIC ATIQNE VPOST 
PAIITVM. 

•  T  N  Oi^  8  X  II 

^  wmJlmmitJiHs  imm-  pkmfmJkUt^a,  fiU  gniri^ 
P9fifJkn.  h$f4pt^mm  rtma$fmefermi9^ffmmjir 
miifmrMUpkSbmidmmeli^ 

SACtis  nemini  •dicn  dmdendiif»  vt  ner 
qaidem  pnerpeFee  in  nono  foedere  piiri^ 
carione  opus  nabeant,  &)  lege  mouica  il« 
lis  praefcripnu  Qusfdam  nmta  purificatimis 
Im^^Q  femanfit  in  plerisquepagorumecdefiis>vt 
pnerperae»  emenfo  temporis  fpvio»  ad  ecclefiam 
proGedant,  bemdiOimim  ibidem  accepturae  cum^ 
Innuite,  exceptis  ftuprads. 

§.   n- 

Dizi,  in  pa^  adhuc  quandam  purifica- 
ripnis  vmbram  obcinere,  quod  ruftici  admodum 
teqadter  ritibus  anriquis  inbaereant,  vt  etiam  le« 
gibus  ecclefiafiicis  opus  fuerit»  ad  modum  hiiic  - 
rei  ponendum.  In  duitatibus  politioribus  mos 
ainriquus  exaruit:  nifi  quod  puerperae,  ecdefiam 
accedentes,  predbus  publicis  a  miniflro  eccle* 
fiac  foleant  DEO  cum  griftiarum  a3ime  com« 
niendarL 

TIT. 

ft)  €.w.X.Lt. 

Mm  4 


f^         tlBRtUT*    TITVLVS  XtVIU. 

TiT.    XLVIIL 

PE    ECCLESIIS  AEDIFICAN' 

PIS  VPL  REPARANDIS, 


S  Y   N  O 

]^^ui^  itileft^  vri  temftU? 
A^  ^^  ttrnm  ^ii^rrtntU  4 
iaptUn  tf  f*r4t9mu  L  *  £x- 
P'ticih  eulfjufum  dti exeui' 
fmm  reti^i^nis  puUicum  fft- 
fijt.  et  fic  tn  Qerm*nid  dd 
fiatum  dnni  derttQrii  rrfpia- 
0nJ»m,  II,  S^iopttnr  fucie* 
ritAte  tpiffspi  Vfl  /itmmt  rer- 
fiterri  4df!J'tTjt  idujk  c&'^ntti9' 
pe  et  bfne^iclion^  loci^  lll  Rf» 


F  S  I  S. 

pArAmnhmrd  itlftm  tpj/cfi' 
pa  imumi4ty  per  drehiaidcw^ 
n»  e^mexrrcenti,  IF,  QUm 
tx  rtditibuiecchfidfii:i$  ^m^t* 
tA  huic  ^ntfi  dhigndtd:  psft^ 
t4  ilii$d  pdrHbts  impafitum^ 
V.  In  h^rum  defeciH  patrp^ 
njs  et  pdffitbtanij  incumitif^ 
yj.  Difirib^tio  ^mmtdp  fS' 
(ien^Mf  yih 


\ 


$;      I. 

DENiQ^VE  ad  jpeciem  cultus  dmniy  licet  per 
errorem,0  relata  eriam  i\M  eeclefiarum 
exftruSHo.  Sunc  enim  £cc|.esi^e  adh' 
ficia  cultus  diuitti  perat^endi  caufa  ^  publica  auSith 
ritate  exftruSa  et  confecrata^  vel  fifapliciter  de^ 
dicata.  Differunt  ab  oratoriis  et  capeliis,^  quod 
hx  non  publico  <:ultui »  fed  priuatts  facris  tan« 
tum  inferuiant,  x)  nec  femper  olim  confecrata 
ftierinf,  nifi  aitaribus  inftrufta,  et  SS,  reiiqiiiis^ 
QUQ  cafu  confecrationem  accipiunt. 

§•    11. 
QViA  ecclefiae  cuitus  pubiiciperagenJi  cau- 
Jh  exfiruuntur;  cpnfequens  elt,  vt  ad  exercitium 

re^ 

0  Vid.  tm.  IIL  tit.  40*    ciptUa  m§ndchorum  v./uipr^ 
I*  8.  tit.  37. 5-  4.  P.  494.  «t  aliarum, 

«)  Hac    p}ia9  p«tiaehmt    \%  ibid.  $.  6.Jq.  ^&m^ 


DE  ECCtES.AEDIFICAND.VEL  REPARAND.  553 

religioKis  puhlicum  fpe Aeht.  Quatenus  ergo  hoe 
prohibitum  vel  periniirufn,  eatenus  ecclefiarum 
exftruQio  reftrifta  eft,  atc^ue  ita  CQntrajhitum  ath 
ti  dicretorii  in  Gennania  ^  nec'  a  principe  di- 
verfae  religionis,  nec  ^fubditis  fiifcipi  poteft,  X) 
quod  objeruantia  dx&x  anni  inftar  regul^  obtine- 
ri  debeat.  ft)  Et  cum  etiani  exercitium  religionif 
priuatum  ^&xm^tiAvLva  fitfecundum  flatum  anni 
decretoni:  fequitur,  vt  mcoratoria priuata  cmh 
fecrata  fubditis  diuerjk  reiigionis,  qui  anno  1624. 
«  priuatum  •  religionis  exercitium  non  babuerun^ 
contra  hunc  ftatum  exftrui  queant.  v) 
.  $.    111. 

PEAETERBA  quia  ouEloritate  publica  ex« 
Ifaruenda  eft  ecclefia,  fciendum  eft,  (i)  epifcopi:,\VL 
cuiusi/ra^r^exftruitur,  conrenfum  denderari;^) 
in  proteftantium  vero  territoriis  audoritatem 
4omini  territorii.  (2)  Caufce  cognitionem  no* 
ieeflariam  efle,  vt  (a)  inquirat  epiicopus  in  coH* 
fam  exftruGfionis  y  qualis  eft  incrementum  popu- 
li)  et  inb^bitatorum  nimia  diftantia  ab  eccleua  pa« 
rochialio)^:  (b)audiateos,quorum  intereft)  ne 
)n  horum"^  qui  ius  contradicendi  vel  prohiben- 
di  babent,  praeiudicium  cedat  it)  Facilius  aita^ 
riaycapelia^  ciecciefta  coUegiata  exftrui  poftun^ 
in  territoriis^in  quibus  tantum  religio  catholica 
viget:  (c)vt  attendat,  an  dos  fufficiens  ecclefiae 
alfignata  fit,  vnde  onera  ferre  queat,  g)  fine  qua 

ne 

X)  Inftr.T.art  K  §.31./?.  0  c^.X.deeetl.  aiif.  %9n* 

/*)  ihid.  drt,  V.  §.  33,  fid.  ri/.  Trid.feff.7U  dere/.c.^. 

tm.  l  A.r,§.i8.  sr)  VI  cx  §.  praced.  iHullra- 

y)  cif,  art.'  V.  §.  31,  ri  potdl.  item  cx  f. «.  X.  b.  u 

{)  c.  44.  C.  16.  q.  I.  c.  19.  V  €.  26.  C.  16.  q.  7.  ^.  J.  * 

G.  w.  ^.  2.  Na'».  67.  c#ii^  J).  I.  Nn».  67^  ^*  *2, 

Mm  ] 


LIBHinu  TITVLVS  XLVIIl. 


fie  quidem  exftru£Ho  permirtenda*  {^)Decre' 
tum  tandem  luper  iure  scdificflndi  interponeD' 
dum,  quo  fa£lolocus  benedicUone  eptfcopftli  lu- 
ilrandusefti?)  et  cnix  ibidem  figendacum  im' 
pofitionc  primaru  lapidiSy  adhibitisque  conluecis 
ruibus.  r) 

f ,  IV. 
WAioR  n*ceflitfls  eft  ecclefiarum  reparart- 
darumy  quam  nouicer  exftruendarum*  Semel 
entm  exftruftae  neceilario  reficiendae,  vjvcruinae 
earum  illorum  periculo  cedant,  quibus  earum  cu- 
ra  incubuiL  Haec  quidem  primario  epi/^apo.-  (p) 
fecundario  vero  patronis  vel  curatoritus  fingula* 
rum  eccleftarum  incumbit,  vt  in  reparatione  in- 
^jf?;/ auftoritate  illius  vel  iudicii  ecclefialUci,  %) 
atque  cauik  cognicione  ^p)  opus  fit. 

$•    V. 

<y  L I M ,  diuifione  redituum  adhuc  in  quatuor 
partes  fafta,  quarta  fabricae  feu  refe^oni  eccle* 
fiae  deftinata  erat.  o))  Sed  haec  diuifio  dudtim  de« 
fiit  >  atque  o^nes  reditus,  et  fic  etiam  huiusquar- 
tae,  beneficiis  ip(brum  dericorum  aflignati  fimt 
vtplurimum,  niu  quod  in  ecdefiis  cathedralibus 
adhuc  fupereflfe  foieant  reditus  fabrica  deftina- 

ti* 


w^c.^.dec9nfecr.D.\. 

t)  plenifnint  tnditit  in 
fmtif.  Rnn.  P.IILp.t^i.  cu- 
ius  robrica:  4le  henediSiine 
et  impefitiine  frinurii  Upi' 
dis  fr§  eccbjld  MdificdnJd, 

ff)  L  14.  a  de  SS.  ecclcf. 
1. 10.  C.  de  haret. 

f)  c.  \.  C  10.  q.  ;.  c$nc. 
1rid.fejf.  2\.  de  rif9rm.c.^. 


Hanc  hodie  exercent  per  «r« 
chidiaconos.  c.  7«  X.  de  ^. 
arcbididc. 

X)  S9m.  III  de  ecclef  adif. 

^)  Cum  quandoque  refe* 
dio  omitti  debeat  ob  iiiopiam 
parochianorum » qvm  vnienem 
podns  Tuadet. 


DE  ECCLES.  AEDinCAND.  VEL  REPARAND.  55$ 

tl  ft)  ,Vnde  fa£lum,  vt  ipfis  parochis  obligario 
impofita  iit^  reparandi  ecdefias  ex  redicibus,  quos 
heneficH  iure  percipiunt^yf  eufuperfinty  0)  et  fic 
edam  monafteria^  quibus  ecciefiae  parochiales 
vnitae ,  ad  hoc  onus  teneantur,  QxmfiruSlus  eccU^ 
fiafticosy  ^ua  tales.  quorum  onus  refe£lioeft,  per- 
cipiant/y)  Dico  notanter:  fff^ /i^/f/.  Etenim 
refeftio  b8r<;noQ  amplius  onus  redituum  velde- 
dmarum  eft,  fi  bmg  et  decima  in  fecularem  fta- 
tumi^eduAa,  et  rediras  noa  amplius  fuaiitatem 
eccJefiafticam  hdbtnt.  i) 

§.    VI. 

A  T  Qv B  hinc  etlam  in  pMttmatis  ecclefiis ex 
reditibus  ecclefiafticis  referao  facienda»  falua'rra- 
grua  ptnrtione  parocho  debita.  0  Haec  vtpluri- 
tnum  omnes  abrorbet  reditus,  vt  hodie  rarius 
(nifi  forfan  in  ecclefiis,  monafleriis  iun£lis)  refe- 
^io  ex  his  reditibus  peti  queat.  Tunc  ergo  pa* 
troni  ad  refedionem  tenentur,  oHm  qmiemfo- 
htarie:  hodie  fimul  parocbiani  pro  rata,  quod 
hae  ecclefiae  hodie  qualitatem  parocbialem  aflum- 
ferint  et  commodo  parochianorum  quoque  refe- 
^o  cedat.  ^)     In  ecctefiis  non-patronatis  vtplu- 

ri- 


m)  Quibns  prsficitur  pr§- 
euTdttr  fahma^  cuihzccura 
kicambit. 

/8)<.4.  X.deeccl  adif.  quod 
^udrtdm  fdbrica  Citnul  hade- 
nns  percei*erint. 

y)  clem.  i.  de  iure  pdtnn. 

I)  Qnamuis  choppinvs 
iib,  111.  de  folit.  eccL  tit.  4. 
n.  10.  in  contrariam  iuerit 
leatentiam.  Sed  contrariom 
coici  tm.  L  P.  L  nnJiUt.  et 


decif.drg,  IV,  In  nonnnllii 
locis  tamen  hoc  onai  adhnc 
decimis  in  feodum  datis,  vel 
in  manu  fecularium  exinen- 
tibus  inhsret;  obreroante 
ESPENio  P.  ILiur.  eccLtit. 
16.  c.  5.  §.  IV 

0  cmiL  Trid.fejf,  ai.  di 
ref  r.  7.  f.  4.  X.  Jt  eccLadtf» 
ihi ".  fieii  Jnferfint. 

^  tm.llLcit.L  S.7J. 


555         LIBRITin  T*lTVtVS  xtix* 

rimaiTit  defidente  xrario  ecclefiafticOf  vntuer*^ 
fum  onus  incumbit  parochianis,  excepris  fiiUU- 
Jltfy  propriotemplo  inltruAis;  oiij  foxikn  aJttm 
parocbiaiimf  reparatio  facienda, 

§.  vn. 

coNTHiBVVNT  vero  parochitnt  fecun- 
dum  decretum  confiftorii^xo  virihus patrimcniiyri) 
nec  excipienda  funt  prxdia  nobitium ,  cum  hi  vt 
parocbimi  in  ea  cau(a  conliderentiit,  3)  In  iht* 
ris  catholicorum  diftributio  pro  viribus patrztnth 
pii  furcipi  vix  poteft  absque  indulru  et  concurfu 
domini  terricorii,  Tub  quo  bona  iunc  fira* 

.      I  TiT,    XLIX.  .-^aF 

DE  IMMVNITATE  ECCLESIARVM, 

COEMETERII  ET  RERVM  AD 
EAS    PERTINENTIVM. 


p  s  I  s. 

tuijiciddri^  nifi  tdUHHtetHk^ 

tra  pccndm  ftnguinis  pr^^d, 

exceptis  quiimsddm.  IV.    Ah 

$neribuspubiicisimmunisfitut. 

K     Ad  vfus  ptsblices  frefd^ 

nesnen  ^dlabenda.  Vh 


S  Y  N  O 

Tpundsmentum  immunitdtis 
J^  ecctefidftica.  l  SdnSitds 
tcclefidrum  externd  etintemd. 
JI.  Jnde  Jluxit  ius  dfyli  ex^ 
tenfum  etidm  dd  dehfe  delin* 
quentes,  IIL  Delinquentes 
non  dliter  trddendi  mdgijird- 

§•     I- 
ccLESiA  exftruSfa  et confecrata ^) ^ngvUMd 
gaudec  immunitatey   tum  ab.omni  vioia* 
tione:  tum  a  iure  et  commercio  bumanb: 

tum 

n)  rBTR.  rECKirs  ie  re*  cratay  dumroodo  dioina  ibi« 

fdT.  ecclef  c.  lo.  dem     celebrentar     mj^tnd. 

^)  vid  iusfdTHb./ed.  Vlt.  Quidenimdiuinisebfiqulisdf^ 

€.  3«  diCdtd^ulUusefttemerdriisMUi 

0  imo  licct  non  fitconre-  ftbusprefdndndd.e*9>.X.b,h 


E 


DE  TMMVNIT/eCCLESIAIL  COEMET.BTC.  $^ 

tQm  deniqiie  ab  onerihuf  cwilihis.  Fundameh« 
tum  eias  qusrendum  eft  in  pmQitate  ecclefia^ 
rum^  quae  eis  conciUatur^  ez  confecrationey  vel 
ex  ipfo  adtudiuinayqvaandivL  ibidem  peragitur.ii> 
IMsLperpetuam:  hiQtempcralemlQQo  parit  fanOti^ 
mem. 

§.    IL 

IST    ergO     SANCTITAS     ECCtfiS^AHVII 

priuiUeium  eeclefiis^  adcultum  diuinumapplicatit 
et  anyecratis  induhum^  vi  cuius  cum  plena  fecu^ 
ritate  contra  vimet  iniuriam:  tum  interna  qua^ 
litate  facra  et  diuina  gaudent^  iurisque  mere  di^ 
vimi  cenfentur.  Prior  qualitas  didcur  externa  et 
nuiiis;  pofterior  intemam  operacur. .  Illam  can« 
tum  proceftantesagnofcunc;  hanc  eriam  fimul  ec« 
clefiis  iU8  canonicum  aflignac,  ec  DEI  fingularem 
prafentiamoMmdiuino  dominio  loco  cribuic«  A) 
$.  III. 
r  sVTHAqvE  peperic  ecclefiis  (I)  ivs  asy- 
Li,  quod  tViJecuritas  confugientibus  ad  ecclefiat 
cinHmafteria  conceffa^  ne  violetiter  tnde  extrahiet 
ad  panam  fanguims  rapi^queant.  Olim  legibus 
ciuilibus  contra  abufiis  admodum  reflriAum 
ftiic,  fi)  ntfacinoYofis  ec  nocentibus  cribuerec  re* 
fugium.  v)  Aft  eciam  his  fub  i  n  n  o  c  e  n  x  i  o  ItL 
profpeAum)  ec  ius  afyli  plus  iiffto  ad  ilios  ex« 
ten(iim,|)  quod  abamiquo  ecQlefiahornieric  7^»* 
gutnem:  epifcoporum  vero  eftec,  iudiciis  fangui- 
nis  obicem  ponere.  Denique  poceftas  ciuilis  in 
templa  exclufa  fiierit. 

§.  IV. 

•i)r.9.  X.A-^  A*)  ^*^  C.  dfhis,  quidd 

X)  TC    ex    definitionc  et  eccbfcsnfUg. 

concepta    c$nf€crdti$nis    S^  0  Mi».i7.  r.  7, 

quet.  i)c.6.X^lf.t. 


558  LIBRI   IIT-      TtTVLVS  XLIX* 

§.     IV, 

NON  ftUter  ergo  rradendt  funt  delinquentes 
dicreto  epifcopi  brachio  feculari,  quam  caurionc 

Jjraftira  Qonxxz  ^^zmmomntmfiugumis^o}  Vio^ 
antes  hftnc  immumtatecn  ipfo  iure  excommuni* 
cati  funr,  Hac  immunitate  tamen  non  fjaudenr, 
(t)  qui  in  ipfis  eccienis  et  C(]emetenis  fpe  impu- 
nitads  delinquunc  tt):  (2)  Utrones  publtci,  aflas- 
fini,  hisque  fimiles  3  atque  Itefie  maieftansrei  §): 
(3}  hGeretici.  Sed  hanc  ecclefiis  non  [ribuunt  prc^ 
idXmxtSy  p^fflatem  ciuiUm  io  easagnofcentes. 
l  V. 
FRAETEEfiA  (II)  immunirtte  ^udrat^ 
cum  rebus  ad  illas  pertmenribus,3bomnibu$  one- 
TilmspuUicis^  excepta  caufa  neceffiratis  commu- 
nis ,  vbi  iaicorum  facultates  non  fuppetunt ,  o- )  de 
qut  epifiropus  cum  capirulo  fuo  cognofcir.  r) 
Haec  vero  immuniras  exrendi  non  deber  (a)aa 
onera,  bonis  tertipore  acquifitionis  inhaeirenna; 
(b)  nec  in  fraudem  iuris  amortizandi  rendere, 
quo  iege  publica  prohiberur,  ne  immobiliaec* 
cleliac   absque    piiblica  conceffione  acquirant; 

3uid  quod  (t)  quiefcere  debear  ex  ponrificis  in* 
ulru. 

§.    VL 
DENiQVE  (III)  ecclefiae  non  adhibendae  ad 
vfus  profanos  vei  ad  placiia,  tt)  iudicia  crimina- 

lia 


•)  €.  6.  X.  b.  f.  \h\ :  recl9' 
res  eccUfidrum  fibi  /ebent  ob- 
tinerememhra  et  vitam,  Conf. 

r,  9.0.17.^.4. 
w)(.f.X.b.t. 

e)      eX    GRBOORII    XIV. 

huUa,  1591.  publicaca. 


r)  c,  7.  X.  b.  t.  quod  ecckfia 
et  res  ad  eas  perfinentes  nm 
Jo(i4m  itire  bumano ,  Je^  et  di* 
vmo  a  feiularium  perfonarum 
exactimtbus  immunes  fint^  vC 
dicitur  in  r.  4*  decenfibm  in6. 

rr)  C.l.X.b.$9 


DE  TMMVNFT.ECCLESIAR.  COEMET.ETC.  559 

lia  exercenda ,  v)  ad  [negotiariones ,  inbofpita^o- 
nem,  aliosque  pubtieof  0)  aut  iudteros  (p(p)  vifiiS| 
tut  quarumcunque  Ibcietatum  concilia* 

TIT.     I- 

NE  CLERICI  VEL  MONACHI 

SECVLARIBVS  NEGOTIIS 
SE  IMMISCEANT. 

9  T  K  O  P  S  I  8. 

CMdrid  nwtid  mierdias  ti§,iumMi$^  miHtid,  M 

aJ  ekrkiSinifitdnspmmmi'  fintiurdrtdUd^  item  drs  fi^ 

neribm  erMmbut  eenftitutiet  nsndi  et  legmm  eimUmn  fittm 

yx&Nuifimt.  L    Vt  negetid-  dimth  IL 

9.     l 

PosTREMVM  officium  dpi(copi  efl,  operaili 
dare,  ve  cleriei  feeularibus  negotiatimikuf 
fe immifceant.  Sunt  negotia  secvla- 
RiA  quoduis  vita  genus  ciuile  ad^l^ne  beateaue 
externe  viuendum  introduBurj  ^  fiue  in  agris,  uue 
in  vrbe,  qualis  eft  vita  milicaris,  agreftis,  nego-» 
datoria,  arrificio>  fludiis  fecularibus,  et  admini- 
ffarationireipubl.  inferuiens.  Interdifta  bsec  fiinc 
clericis  in  ordinibus  facris  conftitutis:  x)  in  ^* 
noribus^  ordinibus  conftituti>  vei  tanfurati  tan- 

quam 

v)  e.  5.  X«  b.  t  V.  dSd  erudm  %)  apud  iudMt  ardficia  et 

fnfplem.  t$m.  VIII.  fe&.  8*  negotiado  («oerdodbQS  baud 

f.  318.  imerdida,    fed   apeftit  un- 

^)  c,  7. 5«  b.t.  in  6.  tum,  quod  pacCem  terne  fBm 

PP)  e.vuX^de vitdet  i#-  aoceperidc. 
tiefi.  eler. 


560  LllI.ni*Trr.L,NECLEMCIVELMOK.CfCi 

quftm  vxorcs  ducetites  fecularibus  negotiis  (e  ini^ 
mifcere  polTum,  ^)  Imo  oe  quidem  a  militia  e&- 
cufaQmr* 


« 


SPECTATfM  us  inrerdl^a  (i)  negotioth^ 
quam  nc  qoidetn  per  inilicores  exi^rcere  poflvinr^ 
excepn  reali^  quac  pratdiis  ponellis  inhorrer.  (2) 
Jurihfiflioms  exnritium  atque  mapflratus  fecu* 
tarisofficium^  nifi  rurfus  fiuie^t^  quals  ert  tanri^ 
tcriahs  pottftaSy  ac  iurisdiSio  patrimonialis  ^  vt 
etiam  iudieia  fatigiums  finc  nota  trreguUritatis 
turenouoa)aUis  committere:3)  non  vero  tpli* 
mec  exercere  queantv),  (^)  MiiiUn^  nifi  quam 
ratio  bonorum,  quod  feuJa/ia  fint,  expoilular, 
vt  eiiam  praLiti  vafalii  in  imperio  adfinr,  (4} 
Studium  legum  ciutltum  Qiars  fanandi^  i)  finc 
fpeciali  difpenfatione  pontificis,  t)  vel  priuile- 
gio,  quo  quidam  ordines  gaudent.  Q  Alia  alib| 
tradita,  ti) 


'4')  r.  7.  9. 16.  )t.  i&f  eUr. 

ttntug.  vid.  fupra  bMb.p.  ^29. 

-»>f.6.  X.A.r.  r  16.  X  de 
O^itd  et  b$n.  cieric,  ciem.  1 .  eed. 

m)  iure  antiquone  quidem 
aliis  committerepoterant,  fecl 
Kx  committebat, 

fi)c.f.b.t.in6. 

7)  c.  5.  9.  -^»   ^-  ^  '.  4» 


1)    RYMER   tm..tltiSi 

AngUc,  p  K70. 

{;)  vt  Ufuitarom  ^  cen  6ll* 
(eruat  MEMDO  de  iur.  4c4J^ 
lib.  ILq.^o.  ».367. 

u)  //A.  1.  r/>,  de  fr$cur4tm 
irem  de  poflui. 


FimS  UB.  IIL  DECRETALtm. 


■s 


LJBRIIV.    MCKETAUlfM    ' 


TIT.     I, 

DE  SPONSALIBVS  ET  MA- 
TRIMONIIS. 

TIT.     IL 

DE  DESPONSATIONE  IM- 

PVBERVM. 


S  Y  N  O  P  S  t  S. 


• '^  mentis  dceenfettfr  et  boc 
intmtu  deeo  boc  libroa^itur,L 
Sponfdlid  qmdfftotiortim  re* 
fpiciuntmdtrimonium.IL  lus 
€drMtc$m  irreguUrem  fie» 
iiem  deprafinttjuperdddtdit, 
III,  HMfponfalid  mdtrimo" 
ni$m  ejffe  finguntur  etvincti'* 
htm  iniiJfolfUfile  inJucunf.  tV. 
trotejldntes    b^c    ignordnt^ 

(JSotbmJnftJur.Can.) 


itno  in  foris  cdtboHcorum  ex^ 
effeiujfd.  V.  Mutuusconfen^ 
pos  Jignis  dilutidis  decUrdn^ 
dusy  immedidte  velmedidteper 
frocurdtorem.  Vh  TeRes  non 
dejiderdntur  y  niji  ex  lege  pro* 
virtcidliy  ^uorumjn  defe^u  ius 
dgendi  ncn  operdntur  fponfd* 
lid.  VII.  Confenfus  cdrere 
debet  dob ,  errore ,  et  metufet» 
ittsdtd  iunaione.  VIIL  Le* 
N  n  V^i- 


UBRI  Vr*     TiTVLVS   I.  ET  Ilr 


\ 


JUimd  f  ii«f  flf  ^fdt  ditjfi  df- 
et  t  IX.  €t  CQnfinjHt  ^en- 

qntdrm^  fid  nm  mAtrimt* 
nit^m  dt  iuTtirnuf,  X  Di* 
Terfum  ccnfliruunt  tCti  fr^* 
tifidntiiffnt^est  ^t  '^t 
f€c  ff^n/MrUd  iUmif^ind  fcr 


t^nciAitnm  i^mdhidntuf^ 
Xil  Ohhgdntjp^fdhdptfft^ 
iitf  vt  rt/rj^jtrrui  ct^t  frfHn» 
dtimqwdpeJ^t.XllI  N//;/^ii- 
Lfdt  lufi^m  rcpfidti  <4>t/km^ 
Xty.  OptfMnrur  tttdmfi^n* 
fdbd  purd  imptdimtntum  h^ 
ntfimt  pt^lit€.  XV. 


SACRAMENTVM  matriruoniiy  quod  vocaor» 
prioribus  iam  eKplicaii&  vc.addatur^  neceife 
"eft,  tam  late  pateas,  vt  inregrum  iibrtim 
ly.  occupetp  Sub  Tznovitfacramenti  enim  iUud 
hic  explicanir,  a)  etad  cognitionem  fori  eceie* 
fiaflici  traftumeft>  primario  ^x  priticipiis  eccU' 
fiufitcis  3)  explicandum*  Ipfius  facramenti  perfc' 
£lio  quceritur  in  commixtiont  corporum^  nec  (blus 
confenfiis  contugaiis  fuiHcir.  7)  Hoc  ticer  ne- 
genc  proitii2iniQS  j  /pirituaJem  tamen  qualitaiem 
iridem  matrimonio  aflignani;,  ob  quammatrimo-. 
ni^lia  caufis  ecclejiaflicts  accenienc  j) 

MATRIMONIVM  prgPCCduntOsPONSA tlA; 

Qljx^iyxxiimutua  futuYarumnupttarum  prmif^^^  Q 

Cum 


«)  Eft  enim  inter  articoloi 
fidei »  matriraonram  t^t  fd- 
trdmentumf  vt^^uihoc  ticgat, 
fasereticus  fic.  c,  9.  X.  de  haret, 

fi)  Duo  in  matrimonio  con- 
fideranda  efTe  ainnt:  (i)  ne- 
gotium  citiile:  (2)  fpiritiule 
ob  refpedum  facramenti  coa- 
currentem,  cui  omnem  prs- 
rogatioam  tribuunt. 

y)  r.i6.  i7.C.a7.^.a.r.y, 


X.  ie  iigdm.  n$n  ariin.  ?d^0 
vocator  Wc  Sbcfc^laattllg  iKt 

a)ecfe. 

I)  vt  in  iifert.  froBm. 
STKYxii  tradatoi  ie  rtUq. 
fdcrdm.  in  tndtritmn.  pmuffii 
oftendi, 

I )  ob  rationem  ia  r.  59.  C 
37.  q.  3.  tradium.  cgof.  1. 14« 
X.  ae  rtftit.JpaL 


DE  SPONSALIB.  ET  DBSPOIMAT.  DIPVBBft.  5^3 

Cuin  ergo  fiawum  matrimonium  pro  obiefto  ha* 
beant :  leqainir,  vt  (i)  ionge  difierahc  ab  ipfo  map 
trimonio^  quod  contrahitur  cm^enfu  cfmiugali 
feu  in  prafens  cmiugium  legitime  declaratiot 

(2)  vt  talia  fponfalia,  cui  hsc  definitio  compe- 
tit,  &ni  proprie  diQa  et  verafpmfalia^  qvOt  hane 
ob  caufam  defuturo^  97)  l  e.  ctmnubio  dicuntur: 

(3)  vt  facramentum  hoc  iure  in  iponralibus  de^ 
fit.d) 


SVPCftADOiDiT  (ponCilibuS  defututo  Itff 
canonicum  i)  nouam  fpeciem  irreffularemiquani 
D£  PRAESfiMTi  %)  vocant,  quse  mnt  mutuus  im 
prafenr  coniugium  confenfut  priuatus  ^  cum  intett^ 
tione  cobahitationem  et  copulam  facerdotalem  vel 
iifferendi  vel  fine  ea  matrimonium  clandefiinum 
veljurtiuum  ineundi.  %%)      Taiia  fpon&lia  qui- 

deni 


A.  f.ibi:  ^ai  Jie  metrimm^ 
ntUrdbend9  fidem  dederunt. 

«)  quod  verba  infntHrum 
ceniugium  dirigantur.  c.yi.et 
)2.  X.b^  t. 

9-)  i.  5.  )r.  de  digim.  mn 
erdin. 

i)  vt  patrnm  quorandaai 
qul  fpODfaUbus  vim  mntrimo* 
nii  inelTe  credebant,  fenten- 
fiai  £Uuarent«  r.  6.  t*9.ii«  C. 
^7.  q.2. 

n)  Dicunttir  adhncyp#9i/4- 
Udt  ^Qod  de(ii  Tcra  imcntio 


ritn  eeetefiifiice  edendi  een» 
fehfkm  emugtUmy  (ed  hio 
cancam  ^/«Kriifiedatari  vd« 
uti  G  (ponfut  dixerit:  qmi 
mutietem  db  eo  temp$re  pre, 
e^niuge  tenere  et  eifautvx^» 
ri  Jh^  fidem  Jiruare  i^ellet. 
r.  9.  X.  b.  t.  e.  V*  et  ^i.  X.  b.  /« 
e.  14.  de  eonuerf  coHiug.  ^.  3.  X 
de  J^$nfdi,  du9f. 

9to)  r«i.^X«  de  mdtrim$n. 
e$ntr.  c$ntr4  interd.  eBcbff. 
t.tde  cUnd.  diffgePff 


Kna 


riti 


564     tlBRI  IV.     TITVLVS  t     ETIt 

dem  matrimnium  inducere  dicumur  X)  quoad 
inSiffoluhilitattm ,  XA)  re^e  ramea  manrtmoni* 
um  lu)  non  condituuoCi  fed  adhuc  difFolui  pos- 
lunr  per  ingrenum  in  religiooemt  v)  qui  nalt 
matrimmium^  riru  ecclenauico  ec  copula  caroaU 
conrummanim  1  non  ibluiL  |) 

1NDE  eft,  (1)  quod  delacum  iuramenruni 
fluidem  pro  hls,  fed  non  contra  ea  admirranr:  ^)' 
(2)  transaftionem  ad  eadiflbluenda  non  permir- 
tanr:  tt)  (3)  quod  mucuo  diflenfu  difloiui  ne* 
queanrt  ^)  ied  prscife  obligenr :  (4)  quod  noa 
admirtanr  reftirurionem  in  inrej^rum  ex  capire 
aerans:  <t)  (j)  quod  fponfaiia  de  futuro  per 
concubirum  rranseanc  in  jpoafalia  de  praefen* 

ci: 

X)  €,  14.  X  de  €9nHerf.€9fh  la :  €M  plffum  eoneedimm  fe^ 
i$$g.  €,  33.  et  31.  X  b.  ^  vt  de-  ufidtem  et  fpecidle  m4md4» 
daratio  frmdU  et  mimufiU  tmH^  vt  confen/km  dsmina 
Umnis  fufSciit  ad  vinculum  fnpradicia  in  ms per  perbd  de 
coniugii  iadifTolubiie  induccQ-  prafenti  recifiat^  et  qmd  in 
dnin.  edm  nomine  npftro  per  verbd 

XA)  €.  7.  et  13.  X  de  €$nu.    de  frafinti  confentidt. 
€$TUUg4t.  €.  20.  eod.  0  r.  7.  ^^14.  X  decenuerr. 

/»)  Hanc    cautelam    com«     ceniug.    Dicontur  vero  cUuu 

defiinum  matrimoPUMm,  quod 
rdtum  et  verum  ell  fecundum 
conciL  Trid.fef.  XXIK  dt 
reform.  c.  i. 
{)  c.  12.  X  eod. 
•)  €.  34.  X  de  iurei. 
w)  €.  f.  X.  detrdmdS. 
e)  r.31  X.  b.t.Ci.X.  it 


oiendarunt  ^  ad  fpoDfalium 
diflrolationem  irapediendam , 
oaaxime  inter  potentiores. 
Ada  derponfationif  inter 
faiDERicvM  IIU  et  regit 
alfhonsi  (brorem  id  decU* 
rant»  relata  ab  HitROKYMO 
fBzior0m,IJ.n.47.  FKiDB- 

Eicvs  II    imperator  Ifabel*   fponf  duor. 
m   du^mi    PBTHVM   db        t)  \id.  dijf  di  refiit.  init^ 
viNEis    procuratorem    tefle     tegr.contrd/poftfdHdfmrdi 
KYMEBO  tom.  I.  d6t.  Angl.    norum. 
f.  )47.  dediti  hacfub  formtt* 


SE  SPOKSALtB.  ET  DEJSPONSAT.  IMPVBER.  5^ 

ti:  t)  (6)  quod  pofteriora  de  praefenti  praeferan* 
tur  prioribus  de  futuro*  v)  Haec  et  mnilia  alia 
liiiiverafponfaiia  feu  defuturo  applicarinequeunr^ 
fed  vix  amplius  vfiim  etiam  inter  cathoUcos  ha- 
bitura  (lint,  ppftquam  fecundum  cfmeilium  Tri' 
dentinmn  (p)  icritum  eft  matrimonium^  quod  non 
praefente  parocho  poft  tria  banna  contcahitun 

tn>  nec  into:  proteftantes  vfum  habebunt; 
quibus  ignorantur^o;^/jfi?  deprafenti  ex  men« 
te^iuris  canonici,  fi  excipias  cafum,  fi  validm 
nncuHtu  firmata  fiint.  Quaeuis  fponfalia  fimt 
defuturo^  fiue  pure  finejidf  conditione  inita,  re- 
pudiato  communi  errore»  quo  illa  de  prafenti^ 
naec  defuturo^  infiilfa  metamorphofi,  dicunt.  %) 
Hoc  enim  pofito ,  fponfalia  de  prafenti  eflent 
fponfalia  quceuis  proprie  diBa^  quod  negat  ius 
canonicum.  Vnde  quoque  infiilfiim  eft,  iura^ 
A)onfiiUbus  de  prafenti  in  iure  canonico  data» 
fponfalibus  puris  appUcare,  quae  tamen  admit- 
tuntde  iure  canonico  diflblutionem)  quia  aeque 
iiinc^r^i^^oacconditionata.  %^) 


t)  c.  y>'  ^-  A-  ^  ^./.  K 
y)  r.  3.  X.  defponfdmr.  c. 
31.  X.  b.  t. 

p)  fejf,  XXIV.  de  reform. 
€.  I.  Cldndeftind  hzc  mjtrio 
fnooia  vocat  frakc.  flo- 
KENS  tom.  11.  ofer.  iurid, 
p.  115.  quae  nec  iure  dntiqiU 
'Cdn§nic$  valueniiit,  quod  re- 


$.  Vf. 

iuxjtxmiL  Trident. 

x)  Propudioram  forct,  ad* 
huc  {equi  in  proteftantium  fo« 
ris  antiqui  iuris  canonici  com« 
menta,  quz  iam  reliquerunt 
patresTridentini,  re£horibiis 
prihcipib  du6li. 

^)c.%.X.b.t. 

Nnj 


b 


565   tiBRi  iv;   TirvLvs  1.  ETic 

§.  VL 
Q^vtA  fponAlia  vtterius  pttttua  pmi^one^ 
fcu  fide  vrrinque  dara  conftant:  necefle  eU>  vt 
mutuus  confinfus^  pratuia  iemdeliberatione,  u) 
diluctdis fignis  declaretur.  Hinc  (a)  oJmuU  Jatio 
non  (ufHcit}  niti  aliunde  de  aoimo  contrahendi 
ijponfalia  confiet.  «)  (b)  Nec  vifbn  amiigu^ 
fufficiunt,in  fenfu  communi  accipienda;  $)  (c^ 
iurdi  et  mutt  eriam  re£te  fponfalia  ineunt,  fignis 
mentem  declarantes:  7)(d)  declarari  poteftcon- 
fenfus  tum  immediate  riim  imdiate  per  procuratth 
tem^  fpectali  mandato inltru£l:um,  necantefpoQ* 
ialia  contra£la  reuocatum:  3)(e)refies  ad  validi- 
tarem  fponfalium  noi>  defiderantur  >  fi  ex  confes- 
HonQ  vel  Utteris  de  fponfalibus  conlbr. 


iN  multis  proteflantium  prouinciis  ramen 
tSifponfalia  valide  ineunda  teftes  duo  defideran- 
tur:  i)  his  deficiencibus,  fponfalia  ivxii  nuia^ 
vim  agendi  non  producentia.  Hacc  ramen  prae- 
cedunt ,  imo  conftare  debet  de  intentione  defpoth 
fandorum,  quod  fpon(alia  inire  velint,  antequam 
conditiones  futuri  matrimonii  determinantur, 
quibus  determinaris ,  aftus  demum  ad  perfe£tuh 
nem  deducitur,  fi  confenfus,  in  pr^fentia  duo- 
rum  ceftium  poftea  editur.    Quocirca  (a)  iicec 

gene- 


•i)  quia  negotium  arduQm 
tti  c.  f,  Je  prtrurJn  6, 
a)  t0m.  ///.i6./.§.ioa. 
fi)  ci.X.h.t. 

i)  €.f^d€fr9mr.in6. 


i)  ad  omnem  prn?cipitaQ« 
tiam  prscauendam ,  et  vt  coa« 
(let ,  ncgotium  fponialiani 
efTe  abfolDtum,  et  QihU  ad 
agcDdum  fDpcreflre» 


generalHer  confenfiim  uxfpottraUa  ediderint,  ma- 
gis  tameaadhuc,  conditionibusfumritnanrimo- 
nii  nondum  determinatis,  nudi  traOatus  fimc; 
[^b)  Vbi  lege  prouinciali  tefies*non  requimntur^ 
'  1,  his  conditionibus  determinatiSj  valent. 


§i  vin. 

Sbd  etitm  hoq  quoque  neceflarium  eft/^t^ 
confenfus/for^^y  Mere et  ez  eertafcientia  eda- 
tur»  quoQ  alioquin  mutua  promimo  vitio(a  fib 
Vitiatur  enim  i)  dolo  reTpeOu  deceptt^  non  deci' 
pientis:  ^)  2)  errare  circa^ea  commifTo,  quae  in 
hoc  negotio  tacite  fiibintelliguntur,  qualia  fimt 
habilitas  ad  cohabitationem:  incegritas  ftacus:  9f) 
virginicas  illibaca  in  ea,  quae  fe  pro  virgine  ge- 
ric:  d)  3)  vi  iniufta  metuque  ^  qui  in  conftantem 
hominem  cadic,  0  eciamfi  a  cercio  illacus  fue- 
rit,  x)  ec  iuramentum  accefTeric.  h)  Vndene- 
quidem  filiae  boc  iure  a  parentibus  cogi  pofTunt 
ad  fponfalia  cum  eo,  quem  refpuunti  ineunda,  (4) 
fed  pro  mecu  et  vi  iliicica  auercenda  fequeflracio 
earum  potius  decernicur.  v)  Nec  conualidan- 
tur  per  benedidionem  facerdotaiem,  fi  mem 

0  vt  fi  deceptus  agat ,  de-  b.  t.  r.2.  X,  deeot  qw  duxit  in 

cipiens  exccptioncm  d$li  op-  mdtr, 

fK>nere  non  pofTit,    ^uodta*  »)  r.  11.  X.  delpenf.impuh, 

men    per    incuriam  cenfuit  Xj  r.  2.  X.de  ee^  qui  diixit 

pontifex  in  r.  36.  X  b.  t.  in  matr. 

*j)  f.-4,  e,  29.  q,  2.  /»)  e,  6, 13. 14.  21.  X.  b.  f. 

y)  c.  2.  C.  32.  q.  6.  r.7.  inf.defponflimfub. 

4)  r.6«  13. 14. 15,  2i.2}{.  X.  p)  r.  i4.X.i&»/« 

Nn  4 


i 


I 


I  r 

568         riBItMV,     *riT,  f.   ET  It 

graui  detcrrita  reclflmare  rutonon  pomit*  f)  Si 
poruit,  vel  alirer  pcitea  fponfalianidhabuU)  vi* 
tmm  praecedens  purgatuin  eit  0 

§-    IX. 

OENMQVE  zd  fponfalia  etiam  defidcmnir 
iJone^  atffSy  tipatentum  confenfus.  Infantia  ma- 
lorej  demum  illa  contrahunt»  et  fic  adhuc  impu- 
beres,  -n)  modo  in  eodem  confenfu  perftiterint* 
Etenim  adepta  pubertace  ab  ilUs  impune  refilirc 
pofrutit^  e)  vt  ne  quidem  hffcfacultas  pttpcrnam 
€onuentionalcm  adimi  queat.  c)  In  puberum  fpon* 
falibus  ha^c  minime  reprobahda  hodie»  licet  ius 
ciuile,  cb  r^/^w^/ori/Tw libertatem,  hodie  tamen  re- 
pudiatam»  banc  prorfus  refpuerit.  tJ 

.    $.    X. 

QVAMVis  vero  praeterea  conjenfus  paren- 
tum  non  negligendus ,  ipfi  tamen  parentes  pro 
liiiis  puberibus  vel  impuberibus  fponfaiia  inire 
non  pofTunt,  nili  hi  exprefre  aut  tacite  confenfe- 
jrint.  v^  E  contrario  nec  hi  fponfalia  valide 
contrahere  queunt  fine  parentum  confenfu ,  (p) 
quamuis  contra^um  de  faSo  matrimonium  ius 

decYc- 


#)  cit.  (.  1%  €,  3.  X  <^r«,  qui 
di^it  in  m4fr,  c.  21.  X,b.  t, 

w)  c.  4. 5.  X  c,  I.  defpQnP 
imp.  in  6.  qui  tamen  marri*' 
moniqm  non  contrahom,  niG 
pro  bono  pacit.  c,  2.  X.  tod^ , 

0  e.  7. 8-  X  fod.  nifi  com- 
mixdo  corporum  iam  fecuu* 
f^%,it  10.  X.€od. 


r)  €.  J9.  X  difpHif 

r)  1,1^4.  inf.de  y.O.L-ru 
§.  i.de  condif.  etdcmenpr.  L  1, 
C»  if  prQb.ftipul. 

v)  c,  h  inf  defpenf.  im- 
pub.in  6.  repudiata  didinfHo* 
ne  inter  filiiim  adultum  tt 
non  adultum ,  qoa  oliui  y^xm 
pontifcx  in  c.  i.  X.  eed. 

*)  r.  1.4.  C,30.  J.5. 


DB  SPOKSAtlB.ET  DESPONSAt.  IMPVMgR.  5^ 

decretaiium  non  urritet,  x)  ^^  6bfkqfMntnjdt^ 
tionem  feruandam  cen(ear.  yp)  Hoc  etiaifi-Tfl^ 
dentini  agnouerunt;ft))^addentes  tamen,  talia  ma^ 
trimonia  clandeftina  femper  deteftatam  fuifle  ec> 
clefiam,  adeoque  ea  in  pofterum  per  indireAudii  #> 
irrita  efte  cenftiit. 


/ 


XT. 


8ED  merito  proteftantes  non  mimmjptmph 
lia^  fed  etiam^pfumi^i^f r/;77o»ii^^^  de  fafto  a  libe- 
riSs.infcitsparentibus,  contraftum^  re£Uus  irri- 
cum  decernunt,  qua«i  fententiam  etiam  leges 
prouinciales  paftim  probant;  13)  cum  etiam  extra 
parenres  quando*que  aliorum  confenfiis  fub  lege 
ntiUitatis  defideretur.  7)  Nec  tantum  patris,  fed 
etiam  matris^  eo  mortuo,  iure  Germanico  2) 
necefTarius  efl;  nifi  liberi  iam  fui  iuris  h(Xi  con- 
nubium  vel  fponfalia  inierint.  0 

$.    XII. 
Hoc  pofito  nec  fponfalia  fioe  parentum 
confenfii  contraAa^  conualidantur  per  concubi- 

tum. 


x)  e.  6.  X  de  rdptcr. 

4^)  c.  IV  X.  de/ponfal.  c.  6. 
X.  dejpcn/i  appof  oonf,  ca- 
KOLVS  CALA  in  exam,  dtn 
lior,  de  fiiiis  matrimoniHm 
€Mtrabentibm  aksque  paren» 
tum  confenfu, 

i^)fefXXiy,  de  reform.  e.i. 

m)  connituendo»  vt  aliter 
non  vafeant  connubia,  quam 
prxfente  parocho  et  tribus 
fN^miiTlf  denuadationibQl 
cootraaa,  vt  parcmef  CMUa- 


dicendi,  re  adhuc  iategra,  ha- 
beant  fiicaltatcm. 
fi)  tom.  III.  de dejponf.im» 

puh.  §.  xr. 

y)  vc  probatum  dedit  111« 
de  hv DEY/ 10  de confenf  cot^ 
nub.  extra  patrem. 

l)  Hociurematrietiaipim* 
perium  in  Isberof  competit^ 
quod  cfFe3us  defignant. 

f)  Hoc  ^fa  magis  bonejtih 
tis  caafii  coafenfus  exigi  By 
let|  quc  Don  neccHiut, 

Nns 


57o    iiflRi  IV,    Tirvtvsttrtl^ 


tumv  <lQaC}  cum  nulta  flnc,  in  matrimonium  hi>c 

^modo  cransire  non  pofrunr.    Quid?  quod  nequi- 
dem  marrimonium  clandeHine  contrattum  lub- 
itduy  nifi  forfan  ex  pucatiuo  ^tfacramento  prin- 
cipianoAra  connubia  a^mare  vdimus. 
bv 


§.  xm. 


KA5CiTVit(T)  ex  fponfilibu»  valide  initif 
^ligatio  eJficaXn  ee  fic  atceri  ius  perjeQum  cri* 
buir  hoc  iurey  ^)  vr  diifenciemem  alcer  adtgere 
poflit,  ad  matrimonium  ineundum.  ir)  Haec 
obligatio  tamen ,  eciamfi  iurata  er  fine  omni  cod* 
ditione  coutra£la  fit,  vtrinque  remitti  porefl, 
difiblutis  mutuo  conrenfu  fpon{alibus,  fi  induci 
nequeunt  ad  Bdem  datam  feruandam,  id  quod 
iudex  ecclefiafticus  ante  omnia  tentare  debet.  5) 
Si  non  remiffa  eft,refra£lanuscandemnaripoTeft 
a  iudicio  ecclefiaftico  ad  matrimonium  ineun- 
dum*  i)  Condemnatus  etiam  cogi  poteil  firi- 
fto  iure  per  excommunicationem  ^  y,)  quam  ta- 
men  difiuadet  l  v  c  i  v  s  111 ,  ^  )  ne  videacur  ahjo' 

lutc 


^)  lure  citiili  repudioram 
libcrt^s  irnpcdiebat  oh]i{;4tio- 
ncm,  /.  i.  C.  iUJfonf.  qu^  ne 
quidem  rpeclali  nipulatione 
impediri  potiiicl 

«)-  f .  I.  X.  de  condit.  dppof, 
r.io.  17.  22.  X. /6./. 

^)  c.2.X.lf.t.  Qui  diflcn- 
tiunt  inter  proteOantes^  in- 
epte  fponralia  fura  vim  fpon^ 
fdlium    de  pr^nri    habere 


cenrent,  quae  tamen  in  «li- 
liurn  iam  a£la  in  foru  citho* 
licorijm,  ^ 

«)  c.n.  X.kt.  ibi:  iwi* 
nuntum  primum  ficut  licite 
faclum,  ipfum  firudre  c$nh 
telias. 

ic)  c.  10.  X.  b.  t.  qoam  ale* 
XAKDER  III.  admiGt. 

X)  inc.  1'j.X.h.t. 


BB  SPONSaUB.  ET  DfiSPONSAT.  IM(P¥BEIt:  ^JS 

liOe  conipuUus.  Muko  minus  inuihis  obroito 
collo  ad  copulam  &cerdotalem  rapiendus»  ii)  (ed 
louldee  et  carceres  ad  frangendam  contumaciam 
idhiberi  pofTunr.  Hisce  n^ftra  tematis  >  tandea 
concumax  dimirrendus,  praeftira  iudici  ptfna,  et 
fitisfa^lione  parti  innocenri)  iMrbirrio  iudicis  do^ 
Ycrminanda. 


$.    XIV. 

AVDIENDVS  tamenreuS)  fi  iuftam  r^^K^itf 
cauihnii  probare  poreft,  vrpore  quae  ad  escceptid^ 
nes  eius  pertiner.  Videlicer  conrrahunrur  eriam 
Iponfalia,  vr  alia  promifra,  fub  condirione:  r^ 
iusfic  ftantibus y  v)  er  fic,  notahili  mutationehxa^ 
praeui(a  fiiperuenienre,  refcindunrur.  Huc  per- 
finer,  i)  fi  alteruter  in  fidem  daram  peccauir  per 
ftuprum  vel  fponfalia  cum  alia  inira ,  vel  raprum^ 
'ia  quem  rapra  confentit.  ^)  2)  Si  cafuatis  nm-' 
tatio  fuperuenerir  per  fiuprum  violenmm)  per 
alrerurrius  morbum  contagiofiim,  0)  fiirorem, 
virium  corporis  graue,  quod  inhabili^rem  ad 
rem  familiarem  curandam  inducir,  or)  denique 
etiam  per  ia£luram  bonorum  infignem.  3)81 
crimen  graue  er*infamans  commifilim.  4)81 
mutatio  religionis  luperuenerir,  quee  alienario* 
nem  toralem  mentis  in  altero  operatur.  5^  Si 
fponfusper  triennium  absque  confenfufponueec 
iufta  caufa  abfens  fuir.  ^)  Oenique  6)  ob  inimi- 
ciriam  capitalem,  alterius  iniuria  caufatam. 

§-XV. 
»)  c.  25.  X.  sie  iurtinr.  jr)  €.  15.  it  iwrtiur. 


574     '  llBRt  tV.     TITVtVS.  f  it 

§>    XV. 

OPERAKTVR  praeterea  (11) )^o^/itf  ttiMi 
de  futuro  impedtmentum  boneftatis  publicts  ^  qut' 
tenus/?i/i^tf  funt,  <r)  vt  tamen  illud  primum  ^ri- 
dumnonexcedat.  t)  Ius  ciuUe  tantum  hoc  re- 
ftringiE  ad  primum  lim^  reSia  ^duni,  v)  u 
quo  etiam  protefUntes  re£te  fubliltuQt*^  ^ 


TIT.    VH. 

DE  CLANDESTINA  DESPON- 

SATIONE. 


DE  CLANDESTINA  DESPONSAHONB. 


57» 


SpoNsAirA  MATRiMONii  cEufa  ipeuntur^ 
quod  eft  le^itime  inter  defponfatas.declara» 
tus  conjenfus  in  prafintem  cobabitationem  ^ 
fobolu  procrefinda  caufa  Jufceptam.  Cum  ei^a 
conienms  /fg^/f m^  declarari  debeat:  necefleel^ 
vc  ruin  ex  iuris  ecclejiaftici  j  vt  fit  ratum:  tum 
txiuris  fecutaris  principiishoc  sefliinem^s,  vc 
iit  legitimum.  (p) 

§.    IL 

jLATVM  eft,  quod  inter  Jideles  amtraOum^ 
etoh  facramentum  coniugH  indiffoluhle  eft^  licec/ 
duili  defeShi  ^  a  iure  canonico  non  abfolute  agni* 
to,  jaboret.  x)  Legitimum  eft,  quod  fingulo- 
rum  populorum  infticutis  conuenienter  contrahi* 
tur,  vtut  ei  defit  (acramenti  rario.  n/^)  Ratum 
denique  et  legitinnim  eft,  quod  inter  fideles  fe- 
cundum  leges  ecclefiafticas  pariter  ac  ciuiles  con* 
tra£lum  eft. 

$.    III. 

A D  ratum  et nonlegitimum pertinuit ab aif- 
Itiquo  disparagium^  bie  9!)ii§l)eurat$  /  atque  ex  hac 
diftin£lione  orium  traxit.  Tale  olim  erat  (0  cum. 
peregrina^  fiddi  tameniinitum,  a»)  efFe£libus  ci* 

uilibus 


^)  GHATiAKVS  hac  di- 
ftin^lione  vtitur  in  fine  €duf 
3g.  q>  1«  ad  quarn  etiam  pro- 
nocat  INNOCENTIVS  Ill.m 
C.7.  X,de  diuort. 

x)  r.7.  X.dediH$rt. 

4)  qoalc  cft;   quod  inCkr 


infidelei  contrahittir,  qaod 
n^n^rdtum  dicitur  in  nV.  c,  7. 
qaod  facilios  dfflblui  queat. 

•")  TeQii  cft  c»  39.  r^nr//. . 
TrAur.  a.  395.  habiti,  vndc^ 
fed    admodom    conrapte   ct- 
«ootoitci  defimitaiD  cft  e.  t/ 


^4  LIBRI  IV.     TtTVLVS  III* 

vnibusdeftitutuin>  Iket  difTolui  non  poffet,  (i) 
MHnmonmtn  mor^anaticum  ^  quod  non  fccun* 
dum  le^em  Salicam  Francorum  er  Germanorum 
concra^um  eft,  ied  inter  in^quaUs^  «)  copula 
iacerdocali  tamen  accedenre,  qu9e  lex  connu* 
bii  adhuc  hodie  in  co^inubiis  iUuftrtum  ferua* 
cur.  j3}    Hac  copula  non  accedence ,  nequideai 

iem* 


X  dt  /p$nfdt.  ceo    o{tendi 

J.  IK,  fpccialins  vcro  ilL  Dn. 
dc  LVDBwio  dij[.  ilt  ptre- 

tf.  ylU~  Di^rolur  non  potrrat 
t^leconiugiufn  ^  licct  non  cffct 
IcgitimufTij  r^cflibns  ciaJli- 
ftus  dcflitumm^ 


ittgm  fr^yri^  firtit  tmmmi 
trans/jrrdtf  fed  n^bi/ii  B^k* 
ttm  dm^t  Txprem^  et  lihifH^ 
tterdm^  tlhatm  ^^niungdtm 
lihrr^f  etjerutii  dtuitJ^,  H 
p£rt^Mtsp!4m  i^^rumjihinm 
(on^rMrrttfmy  tt  ^efterr  frs^ 
jUnmrem  duxeris  Pxtrem^ 
tnm  vit^  /u^  Hdmne  €*mp9* 
ndt. 


DB  CtANDESTINA  DESPONSATIOMfi.     fj^ 

(cinper  eft  ratum^  (ed  magis  cmcuHnatuSj  fifiy 
hbneftiori  appeAatione  matrimmu  ,conJc$enti^, 
rum  infignitus.  y)  (3)  Quod  fine  conrenfii 
eoruni)  quifub  nuUitatc  confentire  debuerunr^ 
Gontraihiin  eft* 

§.    IV. 

MATRiMOKivM  iegttimum  et  ndif-ratum 
inter  infidelescontrahitur,  quod  fi^cilius  difTolui 
queac,  et  merum  negotium  ciuile  fit,  foris  fi^ 
euiarikis  fubie&um^  Gauder  ergo  hoc  coniu* 
Kium  omnibus  eMAibus  ciuilibus,  i)  exceptis 
JSiis,  qui  fpeciatim  ei  denegati  fiint.  Denique.^ 
legitimum ct  ratum  effe£tus  ccciefialiicQS  et  ciui^* 
ici  habet. 

§.    V. 

LEGiTiMfi  autem  declaratur  vtroque  inre 
€onfenfus  comugalis^  fi  putiice  in  ecclefia  matri« 
moniumper  tria  banna  ecclefiafiicas)  iproponitae^ 
accedente  benediSlione  facerdctali.  Occulte  con- 
traAae  nuptix  olim  ab  ecciefia  receptae  et  appro« 
batae,  ^}abiNNOcENTio  \\\.  quidem  prohibi* 

1«. 


fifi^)  c.  12.  X.  qui  fiL  fint 
kgit. 

y)  £x  fcbolafliooram  ieiu- 
^o  dogmate,  qmd  confenfug 
fdcUt  mdtrimonium,  Oftam 
IraxiCi  quod  furtiua  et  clan« 
dedina  mathmonia  propu* 
gnauir,  obferuanceFLOHsN- 
TB  f$m.  IL  •per.  iurid,  dd 
C  XXX.  ^.5.^.130.  vodeet- 
ian  doadna  d9jfttif4iiims  da 


frdfenii  deriuanda.  Hodie 
verum  concutifutm»  huic 
confuetudini  adefleicaicirm. 
IUb.$ls6fqq. 

t)  Vnde  quoqne  Txor  io« 
dmai  giudci  friuilegie  d$iis  ia 
coocorfu  creditoram. 

f )  ita  vocantor  trinc  pro* 
damationes  .in   c^  tj%  X.  dc 


576 


LIBRI  IT.     TITVLVS  IIL 


^ 


tee,  non  tamen  irritee  decUracae.  ir)  Demumrc^*:! 
cihum  TriJentimm  5)*  eas  irriras  et  ouiias  mdt-: 
ctuit,  quod  ratioDem  habet.  i) 

i    VL 

cvM  crgo  publice  in  ecclefia  proponen^ 
fintconnubia  per  ^xo^xxos  parocboj  ^  x)  necefP: 
eft»  vr  trina  vice  hxc  propofino  reireret  ur^  ad  in- 
ftar  tdiQaiis  citatmnis^  comperenti  termino  prsc* 
finiro>  vt  inrra  Lllum,  qui  voiuerit  et  vaiuerir, 
Jcgirimum  impedimenrum  opponan  Praercre* 
facienda  \n  diehus  Jomimcis  ^  oongreg^ro  vniner- 
Jo  populO)  et  quidem  in  vrriusque  parochia,  oiJi 
ex  iufta  caufa  per  difpenfationem  rrina  hccc  pro- 
pofirio  remifla  fin  ^)  Si  prorfus  a  parocho  ne* 
^efta ,  furtiuum  eft  connubium ,  ec  ex  concilio 
Tridentino  irrirum ,  fed  in  foris  proreftantium 
duntaxat  pccnae  fubie£lum.  /z)  Effeftus  eius  eft^ 
vt  quilibet  contradiElar  et  fic  quoque  parentes 
prouocentur  hoc  modo  ad  agendum^  fi  fua  inter< 
efte  putauerint. 

%.    VIL 

PRAEMissis  tribus  banniS) nulloque  obie^o 
^bftaculo,  accedere  debet  benedictio  sacerdota- 

LI% 


n)  e.^^.inf.X.h.t, 
^     ^)  Jcjf.  XXIV.  de  refmH. 

€.1. 

«)  Non  omnis  con(enritt 
niatrimonfalis  facit  roatrimo- 
iTiom,  fed  fMic$  et  p^fm- 
/%•  il$9d$  dedaratus,  vt  iliad 
a  vago  concubjta  diflingDi 
SQea^i  nihii^Tie  in  fraudfiin 


legam  fiat)  quod  omnlam  gen* 
tiam  roores  probant 

x)   €,'^.X.b.t. 

X)  quod  etiam  e^nciHum 
Tridentimm  admittit, 

f$)  quod  adhac  ex  c.  3.  X 
b.  f .  in  f.  traaoro.  Sed  ipn> 
flaret,  vt  hscconnabiafnftiiifl 
ffOffros  diinintfamtf;       ^*  ' 


]>S  CLANDJ^INA   DES1H)NSATI0NS.     577 

tis»  quflc  eft  decMatto  cmiugalif  ConfenfuT  co^ 
tam  parocbo  publice  inecclefia  velin  pr^Jent'a  te^ 
Jiium  ja&a^  fecundum  liturgtain  prafcfiptam. 
Haec  diftinguit  matriinonsum  a  concubwatu^  ec 
8?que  in  Germania  a  proreftantibus,  cuiuscunque 
fortis,  feruatur,  licet  in  Belgio  declafatio  pubtiat  < 
coram  magiftratu  fubftituta  iit.  Inde  (1)  liberi 
ex  rponia  naci,  defun£lo  ante  cppulam  facirdota'' 
iem  fponfoy  non  (unt  legitimi.  (2)  Nihil  prodefti 
fi  vel  fcienter  vel  igno^anter  hoc  modo  nliam 
duciti  viuente  vxore  priori.  v)  In\6  nec  (3)prod* 
dfedeberet^  ficlampriorifponfa)  cui  ius  quae- 
fijtumt  furtiuas  nuptias  ^  negleflis  cribus  baniuSf 
cum  alia  contraxit.  ^) 

§.    VIIl 

1  p  s  A  benedidio  fit  a  parocho  refpeAu  {poft* 
:fe,  veleius  permiflTu,  etiamabalio,  0)  vt  prae* 
caueantur  fraudes  et  furtiuae  nuptise.  A  pres- 
bytero  depofito,  vel  fine  titulo  promoto,  vel 
alias  incompetente  co)  fafta  benedidtio  caiet  efFe* 
£libus  (ecundum  concitium  Tridentinum  ^  quod 
merito  etiam  inter  pfoteftaiues  eflet  obferuan* 
dum.  ni)        . 


I)  tom.  lll  b.  r.  §.  25. 

•)  quod  re6le  (laiQit  conciL 
Trident.iitJ,  Imo  etiam  in 
^.).  X.  h.  t,  pdMbidlis/deer/ios 
requiricur,  Ijcet  non  fub  pct- 
Oa  nullitatis. 

••)   Qgpd    fidem    Qullam 

(Bcebm.Inft.Iur.Can;) 


tiT. 

tnftreattir  fjfiiiih  ab  eo,  qdt 
incomfetem  eQ, 

sr)  Hi  vt  plurimum  pro- 
vocant  ad  r.  3.  X.  A.  t.  in  quo 
quidem  pdretbidlis  idcerdos 
reqniritur,  fed  nofl  iub  pceiia 
irriti. 


r 


578       LIBRllV.    TITVLVS  IV- ETV. 
TIT.     IV. 

DE   SPONSA    DVORVM, 

TIT.     V.  I 

DE    CONDITIONIBVS    APPOSITIS  ^ 

IN  DESPONSATIONE  VEL  IN  ALIIS       ^ 
CONTRACTIflVS,. 


*x 


S  T  K  O  P  S  !  5- 


pi  t^nmrfu  Jpanfiimm  di* 
i  ter  $ntirttinirefitttt,fi4gi* 
tm  dd  i^n/Ummdn^is  ms,  L 
Frieru  di  futHro  pojtcfioTibus 
prttfiruntuT^  licet  dd  h^c  c»n^ 
ct*i>itus  dut  cUndefiind  hrne* 
diciid  dccejjit,  IL  In  c^ncur 
Ju  furorum  et  anditiendii- 
rtm  itidem  priord  frdferun- 
twt.  III.  De  prdfenti  indi- 
fiinSefraferuntnriUis  de/u* 


tur9,  TK  ^dfipri^rdfim 
CitiditiQndtd ,  tt\  p»flrrt§rihwi 
purii  €4ntrddfSy    demum  dd 

priord  dccejffrit  cancuhitus  f 
K  C§nditi9nis  in  fperj/AliifUt 
fffecius^  yi  Turpii  c&naitii 
vitidt  jpenfdlid.  Mdtrimi^ 
tU9  nulld  anditiiddiitipite^ 
bene  tdmen  modus^  qm  tm 
•hligdt^Jiturpis,yiL 


AD  zcdAtmsL  fponfalium  et  mtrimtmii  tmti 
concurfus  fponfalium^  tum  condittcmes  ec 
modi  pertinenc.  Vbi  plura  fponfalia  coi^ 
currunc,  alcero  ad  fponfalia  confummanda  agea* 
te,  inceruenire  debec  is,  qut  ius  pocius  incuica 
eorum  fibi  afferic,  quo  ipfo  fic,  vt  fuper^r/orAtf- 
te  fencencia  ferenda  fit^  in  qua  fequenies  ieruan- 
dx  regulae. 

§•  n- 

Concurrencibus  proprie  diAis  fponlalibu^ 
l  e.  defuturo^  priora  praeferendaj  g):quod  tamea 

lin^ 

0  ^«^-  inf*X.defpn0. 


pE  SPONSAt.  PVOR.  ST  BE  CONDir.  APK)S.  ^9 

limitdbti  nifi  ad  pofteriora  accefTerir  concubi« 
tus^  qui  matrimonium  inducit;  0-)  quod  ta«^ 
men  ex  iure  canonico  liquidb  probari  nequit» 
Quodfi  ^o{itx\ot2L  benedtSiofie  facerdotali  firma- 
ta,  illa  praeferenda  cenruicius  canonicum:  i^non 
e^qyxe  concilium  Tridentinum^  fi  fitrtiua  nuptiae 
contraftae,  quae  pro  matrimonio  non  habentur, 
quod  mjerito  etiam  a  proteftancibns  recipiendum.  . 

§    UL  i 

Concurrentibus  fponfalibus  jptfri/ ec  coffm 
ditumatix^  indiftinAe  priora,  praeterenday  quia 
ikUum  eft^iquo^d  pura  ^vadepr^efenti;  qiiiti^H)^. 
dnseuemus  conditionis  in  priaribus  exip^dlan« 
dus,  fi  ea  conditionata  funt^  nifi  ad  prinra  acces- 
ierit  concubitus-.v)  non  aeque,  fi  ad  pofterioraf 
quorum  validiras  dependec  itb  euencu  conduio* 
-1118  priorum  {Q.fponfalium. 

^-  IV, 
Concurrentibus  fponfalibus  prioribus  defum 
turo  cum  pofterioribus  de  prafenti  in  fenfu  /»« 
ris  canoniciy  haec  praeferenda,  quod  matrimo^ 
mium  olim  induxerint:  (p)  non  aeque  hodie^ 
quia  conci/ium  Tridentinum  non  aliter  matrimo* 
nium  admittit,  quam  fi,  trina  praeuia  proclama* 
tionei  coram  parocho  contradum  fuerit*  De- 
ficit  vero  hic  cafus  inter  proteftances^  quibus  de 

pra^ 

r)  e.  ^o.  X.  deffinfaL  qul        t)  c.  %t.  X.  dejpcnf4/.c.  j.rr 
fcxtof  tamf n  loquirur  de  pri'    fin.  X.  defponf,  duor, 
mtfienfilihut  validis,  quibus        »)  c.  ^.  15.  X  dejpon/dl. 
acccflic  concubituft,  quod  ad         9)f.^i*inf4ejf$nji^k 
Aauda  inu^didd  trahinequic.  . 

Oo  a 


m 

580       LIBftirr  TITVLVS  IV.  ET  V*        T   1 

/^rrf/Jff/i  igtiorantur.  S\  aflumis  pofteriorfl  cotf- 
cukitu  firman,  ncc  hacc  ife  wafenti  funr,  quia 
nuUiter  conrrafla  per  concubitum  non  poflunt 
in  matrimonium  [ransire. 

f    V. 

Si  priora  £mi  conSition^ta^  et,  pofteriorH 
bus  ^ttW/conrrailis,  prionbus  ficcefHr  concubi- 
tu$,  indiftin^e  priora  Tunc  praeferenda,  qui«  tura 
priora  valida  funr,  uim  per  concubitum  conditio 
remifla.  Qui  dilTenciunt,  erronee  fupponuntj 
pura  elTe  dcprajenti^  et  lic  prsferenda. 

§.    VI. 

Videlicet  cotiditio^  promiflis  et  fbonfalibus 
8die£la,  non  immutat  naturam  rei,  led.  ad  ac* 
cidentia  refertur,  adeoque  fpon&lia  ^XM^puYa  fiue 
conditionata  fint,  vera  (unt  Jponfalia  de  futuro 
matrimonio  contrabendo  inita ,  et  nunquam  ma- 
trimonium.  %)  Id  tamen  operatur  conditio  ex- 
trinlecus  adiem ,  (i)  vt  is ,  qui  eam  adiecit  in  fui 
fiauorem^  inuito  alcero  eam  remitrere  valeat:  ^) 
(a)  remiflio  etiam  tacite  et  ipfofaSo  fieri  queat: 
ft))  (3)  remiflione  nulla  fafta,  obliget  ad  exfpe- 
Aandum  euentum  conditionis,  a)  in  cuius  prse- 
iudicium  nihil  alter  audere  poteft :  C4)  vt  habea* 
tur  pro  impleta,  fi  per  alterum,  qui  eam  adiecit, 
ftetit,  quo  minus  impleretur  3)-'  (s)  vt  deficien- 
te  conditione,  fponfalia  efFe£lu  deftituantur,  et 

nc- 

x)   qwod   ctiam    agnofcit  «)  f .  6.  X.  ^J. 

ius  canonicam  in  r.   X  de  «)  r.  3.  5.  6.  tcd. 

ffonPiL  ^)  /.  161.  di  R.  II.  85.  $.> 

^)  c.  I.  X.  dc  ccndit.  apppj.  dc  V.  ObL 


DE'  SPPNS.'DV0R.  ET  DE  CONDIT.  APPO&  58l 

nequidem  indu<;ant  impddimentum  fiituris  nu« 
ptiis,  cum  «onfanguinea  prioris  (ponte  contn^ 
hfcndis.  7)  ' 

§.  vn- 

,  ConAmonesturpefetiMpo^ilefquodcon^ 
cernit,  difiioguendum  inter  fponfaUa  et  matri- 
woniuM.  lllae  aeque  vt  alii  contra£his,  i)  per 
^usmodi  condfitiones  vitiantur;  ad  matrimhnium 
autem  referri  nequeunt,  quia  huic  nulia  conditio 
adiici  poteft,  qua^  fufpendat  matrimonium^  id 
quod  contradi£lionem  inuoiuit.  Qui  iUud  con- 
-trahit,  illius  confummationem  nunquam  fufpen- 
dit)  alioquin  non  contrabit.  Pitonditione  ta« 
men  diitingui  debet  modus^  qui,  contra£to  matri- 
monio,  demum  impiendus,  atque  cum  eo  fubfi- 
ilere  poreft,  vt  impleri  debeat,  nifi  turpis  vel 
iropoflibilisfit,  e)  quinon  obiigat,  faluotamen 
macrimonio.  tt)  Excipit  tamen  fubtili  ratione 
iuscanonicum  cafum,  fi  modus  iurpis  ip(am  toI« 
lat  et  CuflundtLtfubJiantiam  coniugii,  qua  fublata, 
aAus  efi  nulius.  Enimuero  cum  etiam  hic  mo- 
•  dus  curpis  et  non  obiigatorius  fit»  carere  potius 
incer  proteftantes  debet  effe^u^  ialuo  matrimo- 
nio  c6ntra£lo, 

TIT. 


y)  c,  1.  del^mfdL  in  6, 
t)  ceu  rubrica  indicat  /.  )i« 

ie  0blig.  et  alien* 

f)  qui  pro  non  adie £lo  ha- 

betur,  in  c.f  X.  de  (ondit.  df' 


pcf,  et  iinproprie  vocatur  m;- 
ditie. 

tf)  rt  condidione  cau(ii 
data,  caufa  non  fccuta  matri. 
moniuui  diflblui  nc(|tteit. 

Oo  3 


fil  LIB.  IV,  Ttr,  VI,  QVl  CLER.VEL  VOV,  CIC, 
TIT.     VI, 

Q\M  CLEKICI  VEL  VOVEN. 

TES   MATRtMONlVM    CONTRA- 

HEKE  POSSVNT. 

S  Y   N   O   P  S   I    S. 

/^ltriti  triintm  mutrum    tnn/erttnt :  tun  ittm  fw jfi*. 
^   nMittrmarri/nanmm  tn      y&jf.  /L 
ttntff,  ft  qiu  vttttmjtUtmnt 

PERGEKDVM  Dunc ad  contfwia ,  qu^  ixiitri' 
monmnfi  rum  impediunr,  njmirritanr-  Equh 
dem  ^uicunqu^  mn  probtl/^tury  per  conft^ 
^entiam  admittitur.  ^  )  Inter  eos  tamen ,  qui 
prohibenrur  coniugium  contrahere,  funt  f  1)  cle^ 
fici  maiorum  ordinum{  minorum  ordinum  qui 
funt,  admittuntur,  vt  fupra^)  iam  euiftuoi.  Inio 
etiani  ilU  per  difpvtfationem  pomificis  ek  gratiis* 
iima  cau&  admirtuncur,  quam  tamen  aegerrime 
curia  Romaoa  ijidulget.  -^) 

§.  n. 

(H)  Qvi  votum  fpllemne  per  profejjionem 
vitc^  monajiiC(^  i)  vel  r^ligionis  babitumy  voto 
caftitatis  in  manibus  quorund^m  religiofbrum 
emiflb,  aflumferunt.  %)  Voti  iimplicis  de  non 
pubendo  iin^  tali  profeiG^ne  noa  eadem  viseft» 

quod 

0  H«c(«nrcnrta  gcneralis  ^)  ?0Hcii  iefdCTMm-wuh 

efl  tdi^i  pr$bibitprih  ad  quo4  trim.  lib.  7,  c.  tu  S*  7*  *  A^« 

prouocatur  in  e.  3).  X,  dt  cubz  df  facrdm.mAtrim.  lib^ 

Jp^nfdf.  yilL  difi.  8.  n,  n. 

O  Hh,  llLrit.  },$.4.  Om.X.*./. 


ZilB.IV«  lVVn.pB.EO^QyiDVXITINMAT|^  ^ 

quod  quidem  re  integra  iitnpe|iit  matrimonitiiii 
codtnhendttm,  non  tamen  dirimit  iam  contnh 
aum.  X)  " 

TiT.  vn. 

DE  EO,  QVI  DVXIT  IN  MATRIMO- 

NIVM^QVAM  POLLVIT  PER 
ADVLTERIVM. 


8  Y  N  O 

^ykmi$  fnmlntmjit  irri> 
0^  tmmctmedjqiumdiut' 
$m$  fMuitf  L  B9n4  fide 
€$9tr4Bum  mdtrimomumjnb- 
fg^itfjivxn  conJiticnemmd^ 


P  S  I  8. 

ritt  igmrdnit,  pri$ri  iUim 
vxere  mertnd,  De  Ugdmid» 
II.  Likeri  ex  ddmlserine  eem^ 
ingie  ndtijunt  illegitimi^fdt». 
pis  dlimentis.  IIL 


§.     I. 

ADVLTCR  quoque  (III)  matrimonium  cum 
illa  inire  nequit,  quami  viuente  maritO| 
aduiterio  poUuit»  iure  ciuiii  quidem  fc)  ec 
Mitiquo  eccleftaftico  v)  fimpliciter;  fed  recentiori 
/ecundum  fui^y  fi  (fi)  adultera  vits  mariti  inno- 
centis  iniiaias  ftruKit,  matrimonii  cum  adultero 
ineundi  caufa:  |)  vel  (b)  adulterio  promiffionem 
fitturi  matrimoniiiunxit.  o)      Hos  duos  cafui 

etiam 


A)c.6.X.&./.  Dininaio- 
Hein  hano  cxcogitaront  fch)* 
laAid,  poft  feculum  XII.  vt 
oSferuaai  fm.IIL  b.t.  §.  i. 
renera  enim  genuino  deftitai- 
tur  fundamento, 

i^)l.rjX.ddL.lHl.didi' 


Ult.  NpU.  134,  C.  13. 

0  c.  I.  et  3.  C.  ^i.  q.  I. 

{)  c.  1.  X  de  conu€rJ7  injid. 
c.  ^.X,b.t.c.6.X.eod. 

0)  c.  4.  C,  ji.  j.  I.  c.  I.  f. 
X.b.t. 

O04 


5S4L*IV-T.Vn.DEEOjQyiDVXmKMATE.etC. 

criam  proteftames  in  fora  fu*  recepenint ,  vt  in 
ill  s  contrdtium  connubium  fit  imtum,  nUi  ^i/* 

$  it 

DESiDESATVE  tamen  ^  vt  alrer  fiherios 
CCndiiiQnis  confcius  (^uerit.  Etenim  maritus  ab 
vxore,  qu£  iilum  ^Amiin  ignor§inUr  ^  eique  nu* 
plir,  lilius  vxore  prima  mortua^  fub  prBECextu  wmA 
tttittis  recedere  nequir.  ^)  Sota  detponfatiocUn'- 
(uium^  viuente  marito  vel  vxore  f&^ta,  nonac^ 
cedente  adulterio,  irrira  quidem  eft,  fed  matrim(h  ^ 
njum  puftea  conrrfiftum  non  facit  irritura.  ^IF^ 
Aiiud  eft  dicendum  de  bigamia  contra^a,  quae 
ne  quidem,  mortua  prima  vxore,  connubium 
iubfiftere  facit,  (i  velmaxime  a  pri;^i7  quoad  tho« 
rum  «  roenfem  feparatus  awea  fuit.  o-) 

J.    III. 

iiBERi  ex  tali  connuhio  aduherino  feitntet 
tontrado  nati  funt  iliegitimi^  licet  diu  in  eo  con* 
iuges  perdurauerint,  t)  vt  tamen  vtertjue  liberis 
fuis^fecundum  quod  eis  fuppetunt  facultates ,  ne" 
ceftaria  fubminiftrer.  v) 

TIT, 

ir)  r.  I,  X.  b.  #.  X  h.  f ,  qucd  pngnat  cum  (cq* 

A  cfih.  X.  b.  t.  tentia  iuris  ciuilis  io  N.  SSl« 

r;  r.  5.  -^*  /^.  ^*  €m  15.  quaro  etiam  refert  iH« 

r)  quod  diuturniids  tim*  MocENTits  III.  in  c.  i).  1» 

pcrispetC4tumMntfiinH4fJed  f,  X.  qui  flii  fim  kgit.  fed 

^f4^.  c.  5.  in/.  X.  A,  ^.  fine  «pprobatiQnc, 
y)  ?t  dicituc  io  c.  5. 10/. 


I..^IV.T.VIILIX.XJ}E  COKI.LEPR;Fr  SERV.  ^58$ 
TIT.  Vllf. 

» 

DE   CONIVGIO   LEPROSORVM. 

TIT.     IX, 

DE  CONIVGIO  SERVORVM. 

TIT.     X. 

DE  NATIS  EX  LIBERO  VENTRE. 


8  Y  N  O  P  S  I  S* 

JUfothut  eonUgiofus  dntecc'-  ritus  qudtenusohfitconnnliisf 

jy^  iiens  matrimonium  vi*  IL  hJati  ex  liberdmAtre fiunt 

gidt^  non  fuhfequens,     Idem  liheriy  quatenus  mater  hbetd 

^itfurore  iuauium.  J.    Ser^  manfit.  III. 

§.     I. 

MoRBvs  (IV)  contagiofuSy  antecedem  ct 
occultatusy  vtconiux  eifecure  cohabitare 
nequeat,  irritat  etiam  matrimoniuin ,  non 
fuperuemem^  (p)  qui  tanrum  fponftlia  diflbluir.  %) 
Imo  prarflarer,  nequidem  leprofis  volenribus  tale 
coniugium  permitrere/  \p)  Furorts  fuperue- 
nientis  eft  eadem  ratio»  qua:  imium  fponfa/ia  y^ 

non 


^)  Olim  ipfi  ponrifices  hic 
in  diuerfa  abierunt.  c,  i8.  35. 
26.  C.  ^.  j.  7. 

x)  c.  25  X.  de  iurei,  c,  i. 
fq.  y.deconi,  leprdf 

■J/)  ob  periculuni  infeBiO' 
nis  9  9U2  hoc  modo  propaga* 


tar.  Nihiloininus  in  r.  3.  X« 
de  coniug.  leprof  dicitur)  le» 
profi  dutemyfi  continero  no^ 
iunty  et  aiiqudm,  qustfihi  nu* 
bereveiity  inuenerinu  iiberum 
efi  eis^  ad  matrimonium  cot^ 
voldre, 

O05 


586  L.  IV.T.  Vm,  IX*  X,  DE  CONL  LEPR.  ET  SERV. 

txon  matrimoTWim  &nm\t^ia)  ecit&non  fadr  lo- 
cum  propne  diilo  diuortio;  (aluo^urnen  io  fo- 
ris  proteLUnQum  principis  irbUriOj  iuna  caufk 
fubnixo. 

§.  IL 
(V)sEiviTvs  quidem  matrimonio  non 
obeft  >  vt  inier  fideles  fit  ratum^ «)  modo  conftn* 
Ju  jQminorum  ferui  contrahant  connubium.  Alias 
nuUiter  contrahunt,  ex  quorundam  locorum  iu* 
ribus*  3)  Quodfi  ignoranter  Hber  ancillam  du- 
xerit,  vel  haec  iUi  nupferit,  feparitur  marriino* 
aium  ad  ipftantiam  liberi  ob  iufium  erroren^.^yVj 

§•  III.        ' 

LiBERi  ex  tali  matrimonio  tntt  liparatiih 
nem  nati  vel  fufcepti  fequuntur  merito  ven- 
trero.  S)  Aft  fi  liberay^/>/jf^  feruo  nupfit,  in- 
diftm£le  liberi  fiunt  (erui,  cum  ip(a  quoqw 
vxor  in  conditionem  Jeruilem  hoc  coniugio  oe- 
ducatur,  nec  aliter  cum  marito  pnjedium  ferui- 
iis  conditionis  inhabitare  pofiit,  quam  libertate 
dimifla. 

TIT. 

•»)^.»5*/^-C.37'f.7«  y)  e.  1.  et  ^.  X.  i€  wiL 

m)  e.i.  X,deeoniferu.  \hi:  /eruer, 

juqueferHus  eft  dfncrdmentU  l)  e.  vn.  X.  de H4t.€X  Uk^ 

§eekfi£  remcuendus.  Pentre. 

i)tom.IKl>'t.i  6.9.10. 


Tir-    XI. 
)GNATIONE  SPIRIT VALL 

TIT.    XII. 
COGNATIONE  LEGALI. 


S  Y  N  O 
fjfiritudlu  exquin- 

du/isdeduad.lNi'' 
tinfd^  qu^ferJuS' 
pdtrincrum  ex  hd» 
ibdy  perc^ncil.  Tr- 
emreJlriiidJL  Idtm 


P  S  1  S.  X 

dicendum  de  fdirims  in  €dte* 
chismc  etfnfrwMune  ddbibim 
tis.  DenexuintefbdftfJi;^ 
tem  et  bdptiKdtum^  item,e:f 
confejjhne  durim/dri.  UI.  De 
io^ndtiem  iegdH.  IV.   ^ 


§.     I. 

AM  (VI)  cognatio  fpiYttualis  inter  cau* 
s  dirinjerjtes  nuptias  relata  eft,  0  Con- 
ahitur  ha^c  ex  mente  iuris  canonici  I) 
-^eptionem  patrinorum  ex  baptisnm:  \\) 
ionem  baptismi;  III)  per  catecbismunif 
iterueniencibus  patrinis  pera£lum:  IV) 
^firmationem:  V)  denique  per  confeffith^ 
ricularem. 


c  ab  initio  nuptiis 
it.  lure  Ccdicis  tan- 
tum,  ne  quis  eam, 
facro  leuauit  fonte, 
/.  «6.  C.  de  nupt. 
m£  eomm  DEO  es- 
Idtd,  Sedpotiusta- 
bia  edent  fuadenda, 
ic  potifTimum  patri- 
n  aoimaB  eiuS|  jaam 


§.  n. 

cx  laaacro  fascepiti  habere 
queat ,  fi  in  matrimonium  ip(i 
data  eft.  Ratioadduda  omni* 
bus  fidelibos  communis  eft, 
necdringit;  imo  necefl^  efl, 
vt  cmiugum  dnima  DEOfint 
ccpuldta^  fi  fubfuoconiugio 
^adumbrare  volant  vnienit 
Cbrifii  cum  etclefid  ttyfieri-^ 


588     tlBRllV.  TITVLVS  XI.   ET  XIT, 


svscEPTio  ex  haptismo  tt^atimem  hw^ 
introduxit  non  tantum  Incer  pacriaum  et  infan* 
tem,  quem  ex  fonte  (iiscepit,  fed  etiam  compater* 
nitatem  cum  huius  parentibus,  ^)  nec  non  inter 
eorum  liberos,  qui  hoc  modo  compatres  et  com* 
macres  i^ailiM)  cum  luscepto  vel  fuscepta*  &)   Sed 
per  concilium  Iridetitimnn  i)  reftrifta  bacc  prohi- 
birio,  vttantum  obfit  miptiis  inter  patritjum  et 
laptizatum^  et  huius  panntis.    Inter  proteitafl- 
f  es  ptane  repudiata  eft. 


:  5,  nn 

Ipfe  quoque  baptizajis^  fi  fidelis  'efly  %) 
cum  baptizato  et  huius  parentibus^  imo  bapti^ 
2arus  cum  hberis  baptizantis  cognationem  fpi- 
ritualem  contrahit.  X)  Jied  concilio  Tridentino 
inter  itberos  prohibiEio  fublara  eft,  De  confir- 
mtf//off^  vtrumque  ius  quoquepariterinteliigen- 
dum ,  quod  noui  panini  tcnere  covfirmandos  ai 


*  ^)  Vttde  ( i)  vir  noh  poc- 
tVL  proprium  jnfjntcm  r^  ba* 
pthmo  ru(c[pere,  quad  fi  fc* 
ccrtt,  jnducfndi  funt  coniu- 
gC5  ad  contincntiam,  Q  fio'! 
potcfl :  €,  j,  X.  i.  t.  (a)  TxoT 
Jkfifpfons  non  potett  morruo 
njAnio  nubrrc   patn  fu(CCj:lt« 

n)  Inter  Jihcros  vcrOj  pcr 
quos  ad  compatcrnitaicin  non 
dcucnt(^m  t%€«njuetud9  diw^e' 
fm  aucadcndai-.  ^^X^Lt. 


con- 

S')  ct  Cc  cxtcnfa  protiibi' 

rCflc  AL£JtANDER  CUASSA'- 

N  A  E  V  •  iff  intr^d.  dd  fmritfr. 
€4ttm.  ffu  pcnrif(idm  sd  h*  ^ 
iudicar. 

i)fifXXlK  Je  rtfirm. 
mdtrimt  c.  "i* 

il)  nam  m  caru  ncccnjt«H$ 
ctiam  infidrks  baptiziTc  pofTc 
ccnfent,  €*  33,  dt  CBnJicrdt* 


DB  COGNAT«  SPIRIT.   ET  L£6ACL     ^g^ 

Hrmationem  dicantur.  /ct)  Catecbismus  olim 
iiftebar  in  fcrutiniis  publicis  eampetentium^  v) 
ijuein  a£lum  zpatrinis  aliis,  quam  in  ibaptis? 
adhibendiis,  deducebantur.  Hic  itidemro- 
tionem  inducit,  quse  tamen  contra£him  matri- 
nium  non  dirimit.  ^)  Denique  confejpo  au- 
Uaris  eatenus  cognatioriem  fpiritualem  inter 
ifefiionarium  et  confiteniem  mulierem  e)  ope^ 
UTi  yifineincefiu  eam  cognofcere  iiequeat.'^) 
uleant  vero  hsec  pia  figmenta  protefiahtes. 


$.    IV. 

MAioREM  (VII)  rationem  prohibendi  nu- 
is  iam  olim  deprehenderunt  Romani  in  ro- 
tione  legali  per  adoptionem  contra£la,  qua 
miitas  et  filiatio  etiam  quoad  effe&us  ciui^ 
l)  contrahitur,  vt  nuptiae  etiamcum,illapro* 

hi« 


)  C.  1.  4.  6,  7.  C.  ^o.  q.  1. 
I  ex  doArina  rcbolaflica- 

hzc  cognatio  fine  contd- 
ndturali  non  perficiatur. 
)b(cruationem  plus  quam 
-nitioram! 

Pertinent  ha:c  fcmtintd 
laltos  fdu  catechumenos , 
primum  fdcrdtifdlis  pd- 
n  vocantur  in  e,  i.  C  30. 
^^  c.  s.  X,  </^  ^^^»4f .  ^i' 
uodin  h\s  fdcrdtoffltf  in 
ifufbj  pafcerentur  compe- 
s. 
Hanc  difFeremiam  in« 
CLEMENS  lU.  in  r.  5« 

/.  atgue  ipfemct  dubiu- 


vit,  vtruro  contrahendo  etiaia 
matrimonio  impedimentani 
adferret  per  verba  :  qna  rct 
l?ix  c$ntrdhendo  mdttimeni^ 
impedimentumddferret.  Se4 
B9HIFAC1VS  VIU.  hscTcr«< 
ba  in  eum  fenfum  traxit,  vt 
impediatur  fnatrimonium  con« 
trahi  in  r.  2.  b,  t.  in  6. 

0)  c.  8.  C.  30.  q.  I. 

^)  r.  9.  C.  30.  ^.  I.  vbi  hflpic 
fornicatio  adulterium  grdUi 
vocatur. 

0  qui  dcfunt  cegndtioniffi" 
ritudli^  nifi  quzdam  in  illa  dd* 
•^r/tf  fa£^a  fuiffet,  MERii,LVi 
/r^.  ill$ifJirH,c,iO.  . 


590  LIBRl  IV.  TITVLVS  XHKETXIV.      j 

hibira  fmt,  qtue  mitu  foror  efle  ccEptt ,  duram«4j 
tdQptione;^-)  imoeuam  hic  refpt&.us psr^ntei' 
obferu€tur.  t) 


TiT.    xm. 


] 


DE  EO,  QVI  COGNOVrr  CONSAN- 

GVINEAM  VXORIS  SVAE  VEL 
S  P  O  N  S  A  E. 


TIT.     XIV. 

DE  CONSANGVINITATE  ET 
AFFINITATE. 


I 


S  Y   N  O 

C$nfdfM$init4t  ndtmdlis 
qmdfl.  NoHaccmputdn- 
di  ratio  in  lineacolUterdti  /m- 
re  canonico  inuentd\  et  rece- 
pta.  11,  Prohibitto  primitus 
exten/dddjeprtmtim,  tdndem 
dd  qudrtum  reftricld  grddnm. 
Quidinter  proteftdntesf  III. 
AJfinitds  qioid,  et  inter  qtoos 
tontrdbdturf  IV,  Antece- 
aens  mdtrim$nio  obeft^  et  legi 
timd  et  illegitimd,  (jiootiique  in 
€onfdngtoinitdte  eiJem  obeft. 
V.  DejecHndo  djfinitdtis  ge- 


,     O  €.  vn.  X.  de  cogn.  kg. 

v)  vt  fpedalirer  illudraui 
9m.  ly.  b,t.  f  i.yj,  veliftt 
yKxl  aoD  liciiC  ducore  ami- 


P  S  I  S. 

mre.  VL    Snpertteniemfitii* 

fdlid  dirimit.  VIL  Imo  etUm 
mdtrimoniiom f  Jtpduk.sme 
matrimonium  initum  contrO' 
^d;  niji  dijpenfdtio  obtineri 
qioedt  VIU.  Sedfoftnuh 
trimonium  ftiperueniens  iUui 
non  tolLity  innocente  adube* 
rium  remittente.  IX,  Dtfpen^ 
fdttonem  tdmen  ba  probibitio^ 
nes  ddmittunt^  liberiorem  iih 
repapdli.  X.  ReftriBimm 
iure  eudngelicorum  ectleju^i^ 
co.  XL 

$:l 

tam :  facilius  nutereerim, 
quia  cufo  matre  viocQloai 
noQ  cootrahitur. 


0,  qyi  G0OK0v.etc.  it.  de  cons.  et  af.  59^ 

PRiMis  vero  (VIII)  c&nfanguimtatif  etaffi^ 
titatts  naturatis  vinculam ,  plus  iufto,  ex  pt«^ 
rumimprudentezelO)V)  excenfum,  nuptii^t 
it.  coNSANGviNiTAS  t^ pToximitas  tntet 
qui  per  generationem  ab  vno  ftipite  communi 
nimis  remoto  defcendunt.  Genei^a^o  coniti«i 
gradusdiuerfos,  quosnumerat  ius  ciuiletxi 
utatione,  imo  etiam  olim  numerauit  eccle^l 
quam  computandi  rado  variis  erroribus  <p) 
iretun 


f    II. 

NOVA  computandi  racio,  qua  quidamiam 
ivfi>  ftrenue  a  petro  damiano  fec.  XI. 
ra  lCtos  Floreminos  afTumtaet  propugnata^ 
patrono  eiusdem  alexandro  II.  in  conci- 
.  1065.  approbara  %)  in  materiis  macrimonia- 
,  aliisque  inde  dependemibus  caufis,  -4^)  vfii 
a  incer  Euangelicos  VQitnxz^  nonquidem  inli^» 
:eda,  fed  coUaterali  innouacionem  inducens. 

^    Pria. 


Addidit  avgvstiKvs 
I.  C.  ^5.  q,  1.  raiioncs 
'4  bominum  ficiali^  vt  bo- 
,  (juibm  tfftt  vtibs  dtque 
ijJimdconcordtA^  diuer' 
I  necfj^iudinumvinculis 
entur,  EttamcDDEVS 
et  in  populo  fuo  inagis 
lit  noptias  tx  vna  gente 
ibu. 

Occafiones  crrorum  fra- 
$m,  IF.  tit.  de  c^nf.  et 
%IV.feqq*  oOcodiqat 


caufaifi  primam  erroris  iiule 
dedacendam,  quod  non  fd» 
rent  pro  cmmuni  ftipite  in 
copulatione  aflumtus,  fed 
trtmcus  feu  frincipiumin  frd-^ 
tribus  qa«ritus  fuerit,  quod 
ipfe  indicat  ALEZANDfiR  IL 
in  r.  2.  C.35.^M.  5. 

X)  in  c.  2.  C.  ^.  q.  5. 

4^)  naro  ciuilem  poniifex 
reflriajuc  id  Jmceffienit  OMti- 
riain. 


592  LIBRI  IV.  TITVLVS  XIIT.  ET  XIV- 

Principium  cft :  quous^e  vter/fue  in  linea  Cfit/atC' 
fsii ,  a  commwst  fti/nU  feu  parerite  Jifiat  ^  eQgra^ 
Ju  interfe  conjiWguinei  cenjendi^  vd  tfitcrjcdi* 
fiant.    In  linea  ^qu^ih  res  laluaeft:  in  ttiaquati^ 
vero  compucacionem  a  rcmotiori  defignandjimi 
credidic  GREGORrvslX.  w)      Scd  perkibfurdc! 
dei^^^^^^^  enim^  non  A^altcrutra^  (^unusque  a 
communi  ftipice  dtftet,  quaericur,  ^^f(^  quoqueab 
vcroquefacienda  denomiaatioi  quod  hodieob' 
feruac  curia  Romana*  a) 

svBSTiTEKVMT  patres  flb  iniHo  in  pro- 
hibitione  iuris  ciuilis.  Produxerunt  vero  latiuj 
poft  ivsTiNiAKi  tempora  eandem,  omnemque 
coufsivguinitatem  fub  prohibirione  concineri^  0) 
eam  tamen  feptimo  gradu  finiri  cenfueruot.  7) 
Sed  poft  AtEXAKDRt  Jl-  conftitunonemT!'/'/^ 
ifium  gradum  fecundum  computarionem  nouam 
inftituerunt,  id  quod  cum  abfurdirate  haud  care- 
ret»  ixKocENTivs  111,  prohibirionem  ^Aipt^* 
tuni  gradnm  inclufiue  retraxit.  S)  Proteftantes 
vr  phjrimum  in  tertio  &r'  fccundo  ^adu  linex  m- 
acqualis  fubliftunc,  permittences  nupttas  ingradu 
tertio  lincji^  a^uaiis^ 

$     IV. 
ALTERA  propinquiraris  fpecies  eft  AFFiNiTAS, 
^UiB  eft  proximitas  ex  copuia  carnaii  cum  vxms 

•»)  inc.f.  X.  decont^etdfin.  ni  flipite  diflart. 

•)  vt  cuici  tom  IK  tit.  de  fi)  f.  6,  G.  35.  q,  f. 

fnf.etdffin.^.i^.inf.     Ncc  y)  vid.  ivl.  PAVLTSfi^* 

vlla  donfufiometucnda  ,  G  di-  IV.fent.  tit.  11.  §,  %, 

xcrim,  confanguineos  in  quAf-  %)  t.  8.  X.  deconfet^,  r.> 

/#  ct  qmnto  gradu  a  commu-  de  cUndefi.  dejp^nf.      - 


DB  EO,  QVI C06N0V.  CtC.  IT.  DE  CdNS.  ET  AFt^^} 

vel  mariti confanguineis  natA.  Copulacarnalis 
eft  vel  legitima  in  coniQgio:  vel  iUegitima  t%- 
•tra  illud,  qu»  tamen  itidem  afiinicatem  cum  ifai- 
pratse,  et  huius  cum  illius  confanguineis^  atque 
impedimentum  matrimonit  ioducit.  s)  Naici-  ^ 
tvfr  videlicet  affinitas  duntaxat  inter  maritum  ec 
yxoris  atque  imer  banc  et  illius  confanguineos; 
non  vero  vtriusque  coniugis  cognati  inter  (e 
eam  ineunt.  ^)  Vnde  nouerca  foror  et  jnatfr 
mea  sffinis  non  ell:,  nec  compriui^ni  inter  fei  auc 
coniugum  (broi^es  acfratres  affimtateiim£li  (uQt. 

§.    V. 

AFFiNiTAS  duplex  eftvel  antecedem^  vel^ 
Jiihfequens.  lila  anteceint  connubium  ineun- 
dum:  hsc  illud  fequitur ,  atque  femper  iUegitima 
eft,  llla,  fi  de  probibitione  matrimonii  agitur, 
vnice  in  qu8e(lione  eft,  atque  difquiritur:  quate- 
nusmaritus,  defunSia  vxore  y  ex  eius  conrangui^ 
neis  aliquam  ducere  queat?  et  vice  verfa:  quate* 
nns  vxor,  mariti  poft  obitum>  ex  eius  confangui- 
lieis.nubere  alicui  queat?  £t  quidem  eadem  pro- 
hibitio  in  affinitate^  quae  in  con/anguinitate.qnod 
coniuges  vna  caro  fint,  deprehenditur.  Quoad 
iUegitimam  affinitatem  prohibitio  intra  primum 
et  fecimdum  gradum  tatuum  (ubfiftit  (ecundum 
concilium  Tridentinum^  »?)  Sied  m  foris  prote- 
fiantium  in  linea  coUaterali  iUegitima*  affinitatif 
eademeftratio,  qua:  in legitifm mtn^iixxt.  &) 

§.  VI. 

0  i, '«.  et  10.  X.  ii  eny  qUt        n)  /efft  XXIKdefif.mdir. 
i^n.  i.  4. 

O  i.^.XJecenfetaffin.  V)  cailp«.  Ub.  2.  itirisp. 

{B(ebm.Inft.Iur.Can.)  Pp  ^^^ 


594   i-iBB-t  IV.  TiTVLVs_  xiiLFrxiy. 


ide 


jf  VI. 
ATQVE  faafC  quidefn  in  fiNm  nfffinitatis  ge^ 
nire  locum  habent.  Secundum  adfiniutis  genus 
contrabitur  a  marito  cum  vxtnris  affinikusi  et  im 
vxoris  fratris  vxor  eft  mihijecundogenere  affini* 
tatis  iun£ba,  atque  olim  etiam  tum  iure  ciuili;  ^) 
tum  ecclefiaftico  x)  eius  ratio  in  matrimonio  in« 
eundo  habita  fuit:  non  item  iure  recenciori.  A) 
Sed  reftius  euangelici  nuptias  in  hoc  gcnere  ad 
minimum  prohibent  in  linea  reQa  ^  veluti  ne  ma* 
ritus  poffit  vzoris  nouercam  ducere  etc.  fi) 

,...$•  vn.  •        ^.»1 

SVPERVENtENS  affinitat  eft,  qiwe  proli 
cox\tT2iii2i  fponpiiia  vel  r/Jatrwjomum  fuperuenir* 
vtpote  fi  fpunfus  vel  marirus  concumbit  cuni 
fponfee  vel  vxoris  adhuc  viuenris  confangui 


»EEO,qyicoGN-etc  it.decoms.etaf.  595 

nalicer  cognouit,  deinde  eius  matrefn9.ad  illius 
inftantian)  fponfalia  confiiniiiianda^  ^ 

§.  VIII. 
MATRIM6N10  iam contra&o  diftinguitur: 
aut  quis  paulo  ante  eius  confummationem  affi* 
nitatem  illegirimamiveluti  cum  rpon&  fbrore 
concumbendOi  contraxit,  aut  poft  connubium 
iam  contraSum.  lilo  cafu  matrimonium  etiaffl 
inter  noientes  dirimitur^  a)  quod  hic  affinitM 
antecedens  adfit.  Idem  quoque  dicendum  inter 
euangelicos,  quatenus  difpenfationi  locus  non 
eft,vtpoce  fi  quis  |pte  matrimoqiumconcubui^ 
cum  fponfac  matre;  r)  modo  concuhitus  iUicitus 
publicus.  et  notorius  Aierit  vei  idoneis  teftibus 
probatus.  v\ 

5.  IX. 
posTERioRi  cafu,  vbi  demum  contraAo 
connubio  fuperuenit  affinitas,  cenfueruntpontifi- 
ces,  (a)  inducendos  efle  coniuges  ad  perpecuam 
f  continentiam  vouendam  (p):  (b)  fi  innocens  in* 
duci  ad  abftinentiam  nequit,  connubium  noa 
diJOToluendum ,  vt  t^men  c/audicans  fiat,  b.  e.  no- 
cens  ab  innocente  non  pofiit  petere  debitum  coq* 
iugale»  vel  eo  nomine  agere.  x  )  Merito  tamen 
proteftantes  vtramque  duram  legem  refpuunf^ 

cum 


0  e.f.  X.  deeof  ^m  eogmu. 
r)  r.  7.  et  9,  A.  de  ee^  qui 
cegn, 

r)  tem.  IVJeeonfetdff. 

f  40. 

v)  Ergo  non  fufficit  matris 
irzoris  coafeflio»  Te  ante  con< 


nubiam  cum  eias  marito  coo- 
cubuifTe.  e.  ^.  X.  de  r p,  qm  eogn, 

^)e.6. 9.  et  10.  X  eod.  Er- 
go  reuera  feparandi  func  in 
perpetuum  ^uoad  thorum  ct 
menfam. 

x)  €.^.et  U.X.  eod. 


Pr3 


59^it-IV;T.Xm.  ETXtV.DBCQ)  qvicoGN 

cum  ppft  remifluni  adulterium  fflacrimonii: 
vtraque  parce  fuam  efficadan)  retineat; 

§.    X. 

SED  hae  prohibitiones  quandoquei^/ 
tionem  admittunt,  et  quidom  papalem  in  qu< 
que  gradu  linese  coUateralis;  epifcopalem  ve 
gradibus  remotioribus.  De  hi&o  contra 
priusrefcindendum;  fed^  difpenfatione  obi 
et  perafta  pcenitentia,  de  nouo  foUemniter 
tranendum.  \}if)  Hoc  circuicu  proiixo  non 
rar  euang^elici ,  fed  difpenfatione  obcenta  m; 
in  connubio>  per  difpenfationem  iam  o 
Udato. 

§.    XI 

pRAETERCA  iu  foris  proteftautium  i 
tatem  difpen&ndi  reftringunt  merito  ad  lii 


TIT.    XV. 


J97 


DE  FRIGIDIS  ET  MALEFICIATIS 

ET  IMPOTENTIA  COEVNDI. 


S  T  N  O  P  S  1^8. 

A  fttdtrittttnittm^  ignsnmter  imtneiiitAUitttferfetttB.1V. 

htitttm.  1.    Legitime  prtbatt-  Smi  fi  itxer  ftfi  feptartOi^^ 

JU.  Ih    Mqunnde  Mtedenie  ttem  idtned  dffdredif  f^« 
snrdmente^  ftft  triennii  etbd- 

PERGo  (IX)  ad  vitium  impcitentia  eoetimKf^ 
quod  nuUitatem  inducit,  \\  aker  ex  hoc  de- 
fe£lu  matrimoniuin  impugnat.  Sifponte 
inhabilem  vxorem  retineat^quod  facerepoteft^  l) 
fubfiftit  matrimonium  cum  omnibiis  iuris  effe^- 
bus.  f)  Requiruntur  tamen  in  hoc  arguQiento 
iequentia :  (l)  iufta  tgttorantia.  Quae  (cienter  in* 
habili  nupfit,  ad  nullitatem  coniugii  prouocare 
ne()uit:  Q  quse  tantum  reJpeStiua^  nonabfolota 
eft.  Prohibita  tantum  funt  eunucborum  connu- 
bia,  tum  iureciuiliy  f\)  ixxm  papati  per  ctmftitutio* 
neni  sixxi  V.,  •&)  fecundum  quam  talia  matri- ' 
monia  refcindenda  fiuit,  id  quod  rationem  ht- 

bet^ 


0<.5.  Xft./.ibi:  qnedfi 
dmhe  etnfentidntyfinul  ejpti 
pir  edm  etfi  ntn  vt  vxerem^ 
fdkim  bnbedt  vtfir^rem. 

•)  cnm  nec  ^num  conna« 
WtL  eflTedUbuf  ciuilibai  defU* 
tWLtakX.LriX,dent^f. 


^e,,^.X,b.t.    . 

n)  i.  )9.  de  rit.  nttft  vt  U« 
oien  matrimoQiom  tantumei*. 
ietxUegltimami  non  refcindeo* 
dum,  conf.  nen.Leett.  98* 

V\  de  anno  1587.  vid.  /«« 
U.  btiBdr.mdgn.f.itj^ 

Pp3 


598         IIBRIIV.     TITVLVS  XV. 

bec,  vt  merito  a  proteftantibas  quoque  obferuafl ' 
debeat.  i) 

^.11.  I 

'(II)  Imptftentia  coeundu  Sola  fterilitas  vxth  I 
n/nonfufl[icicx)etiainmterproteftantes,  quod  ; 
abfoluta  fterilitas  vix  probari  quean  AJft  pro- 
bata  impotentia  coeunai  y  dilTolutio  coniugiicon» 
ceditur.  X)  tpfaprobationon  perficitur  ex  (bla 
tonfejpone  coniugum,  ft)  fed  ex  inf^Siione  ocu* 
lariy  neceffario  adhibenda.  y)  ln(pe£tio  muli- 
eris  per obftetrices  bona opinionis et  fide  dignas^Q 
marifi  vero  per  iv^^/m  fufcipienda)  0)  et  exiuida 
cauia  etiam  repetenda.  ^) 


■RI6ID.ETMA£EF.2TIMP0T.C0EVND.  599 

Aa,^)  a  tempore  contraOi  matriinonii  com- 
nda.*r)  .  £c  quidem,  confeffione  vtriusque 
ugis  accedente,  vtriusque  iurameptum,  quo 
{\s  eoUufio  praecaueamr,  necef&rium:  v)' fi 

contradicit^atqueimpotendam  negat,  tan- 
a^or  iurat,  quo  ipfo  iuramentuni  degenerat 
ippUtarium.  0) 

§.    IV. 

(III)  iMPOTENTiA  perjbetua  et  immeiiea» 
.  x)    Sufficit  autem  taus  oefe^s,'  qui  aliter 

nequit,  quam  ciim  vitse  periculo,  quodfi 
re  vxor  recu(at,  ad  id  cogi  non  poteft.^/^) 
ntum  inhabilis  refpeftu  praefentismariti,  alii 
n  forfan  fuerit  aptiori  non  <)uidem  eft  abfo^* 
ad  congrefTum  inepca>  fiiffieit  tamen  quod  re- 
tiue  inhabilitas  perpetua  fit,  adeoque  refte 
imonium  difToluitur. 
i.    V. 

viDELicET  fi  po^  feparatianem  idonea 
r  apparet,  redintegrandum  eftmatrimoniumi 
per  errorem  diremtum^  0)  fiue  vxor  fanatft 

fueritj 


Olim  iure  ciuili  hien^ 
C0bdbitdth  fnffi^ebat 
ilj./.io.  CderefHi.N. 

€,^.X.b.t. 

\  f.  X.  b.  t.  ibi :  tpjts  cum 
14  mdnu  frcfpinqmrum 
"itihus  iuramenie.  For* 
n  vtriusque  iuramenti 
i   tem.  IV.  b.  t.  g.  95. 

e.  3.  C.  3).  q.  I.  ibi; 
le  eerum. 

quod  agnofcit  pontifex 

f.  X«i6.  r.  «tque:>?Mii* 


1/rer  per  iufime^iudieitm  depi* 
r§  frebare  fetuerit^  qu$d  eum 
ed  ceire  mn  fejjit;  per  iuftum 
iudicium  aotem  frebdnidem 
efiy  ac  iurdref  qnod  DEVS 
hoc  iadido  adfiitarcii  ec  indi* 
caturos  crederetur,  b,  iuraoi 
rdens  rereliiflet. 

x)  c^%.  TLb.t.  ibi:  necefe 
medicerumpeterit  ddiuudri. 

A^)€.6.X.inf.b.t. 

«»)  €.  6.  X  b.  t.  qaod  talig 
lententia  ounquam  io  reoi 
iodicitam  crai&at, 

Pp4 


600  LIB*  IV*  TIT,  XVLDE  MATRIM.  CONTR.  Ctc: 

fuerit,  quod  impedimentum  non  fiierit  perpecQ- 
um ,  a)  quod ,  re  non  ampltus  integrM^  apud  pco^ 
teftances  haud  atcendendum.  P) 

TIT.   XVI. 

DE    MATRIMONIO   CONTRA- 

CTO   CONTRA   INTERDI- 

CTVM  ECCLESIAE. 


S  Y  N  O  P  S  I  S. 


JUIdtrinuniumimpeditttfh    Effeclms  initrJiSi.    Qmif 
<»  ^^  tempus  cUuJum,  vel  ob    rem  abfilHtm  vel 
imfedimentHm  ebicHm.    L    tmf  IL 


jJvr:rTT.xvn.  qyi  fiui  sint  tEGrriMi.  6oi 


jDiutn  fubfiftit  faliia  poena,  non  ohftmtepitM  nuU 
litatir,imerd\Eto  adiefla.  ^  ImDedimentopro- 
bato^  Ulud  annuilatur»  quatenus  ulud  dirimit  ma* 
trimonium.  v) 

TiT.    XVIL      -• 
Oyi  FILII  SINT  LEGITIML 


S  T  N  O 

£x  iufii  mdtrimoni§  nd* 
fimuur  Hberi  legitimi,  b* 
ie$  iUud/putdtiuum^  fublke 
idmen eentrdRum fit.L   Le» 


P  S  X  s. 

gitinutur  etidm  iBegitimen4i 
ti  ex  dsmndto  eoitu.  De  U» 
gitimdtienc  ger  rffiriptum. 


MATRiMONii  tegitimi  efFefllis  eft,  (1)«*' 
liberi  nafcantur  le^timi^  d)  fi  vel  maxi- 
me  nuUiterybonafide  &&)  tamen  et  publi* 
r^initum  0  erroreetiam  iuris  interueniente.  x) 
Siin  facie  ecclefiae  non  fuitinitum,  fedclaride' 
ftine,  prxfiimtio  b.  £  cefTat,  et,  probato  impedi- 
ineQto,  liberi  fimt  illegitimi.  A)  Si  publice  ini'' 
'  tdm,  liberi,  ante  fententiam  dinmentem  natiyti, 
amcepti,  fiint  legitimi.'  /x) 

i    II. 
(II)  VT  liberi  iUegitime  nati  legitimenturi 
etitmfi  exftuproy  v)  vel  alio  damnato  coitu  ^  et« 


i)  tom.  IK  h.  t.  §.  6. 
«)  quod  ex  caufa  impedi- 
inenti  sddimandum. 

Sd-)  etiam  vnius.e.  \j^Ti.h4* 
i^r.i. 41. .14.  X.b.t. 


rit.rmft. 

A)  r.3.  X.JeeUnJ.df/peiifi 
yr.fi  quiu 

f*)  €.2.  TLb.f. 

9)€.U%.b.t. 


602         LIBRIIV.    TITVLV?  XVlIi; 

iamAdulterino,*!)  fuscepti  fiieriot-  SuiHcic  ve^ 
ro  hodie  If^e^c^/xj  absque  dotnlihus  injlrumtfh 
tis^  o)  et  confenfu  liberorunij  vtpore  quibus  ho- 
dte,non  xque  olim,  beneficium  dahir*  Liberior 
quoque  efl:  Je^iimandi  poteftas  per  refcriptum 
papaU  v^Xprincipis  y  tf)  vr  qualescunque  iUegiti* 
mi  hoc  modo  legitimentur* 


^      :  TiT,    XVIIL 

QVI    MATRIMONIVM    ACCVSARE 

POSSVNT  VEL   CONTRA  ILLVD 

TESTARI, 

S  Y  N  O  P  S  I  S. 

^imptiimentumptiudtum    tjue.  I.     P»flerim  ttf» 


<2yi  MATRIMONIVM  ACCVSARE  Pd5$VNT«  ^^ 

vel  doceat)  denunciationeinin  eius  noritiam  noa 
Venifle.  • 

§.   n- 

PO8TERI0RI  ca(ii  proceditur  fummarie^ 
siec  ttc\&tordo  iudtciarius  feruatur,  v)  cum  iu< 
dex  ecciefiafticus  etiam  ex  officio,  £he  accu&to« 
re,  procedere  queat.  Nec  adeofatalia  obferuan* 
da  I  et  publicatis  depofitionibus  teftes  adhuc  rtci- 
pi  poflunt,  cp)  confanguinei  etiam.  x) 

TIT.    XIX. 

DE  DIVORTIIS. 


S  Y  N   O 

**^  txntwnimcMmnifumin 
pm  ddmittit  cdjk.  J.  Fun-' 
ddmentum  bmus  d^^rina.  IL 
Ob  dduk&ium  €9needit  fefH' 
t4ti$nem  quedd  tb$rum  ef 
menfm  cum  friu4tione  dotis. 


P  S  I  S. 

JIL  Frcteftdntes  etidm  te^ 
tdk  concedunt^  ex  fbmbus 
edufisj  IV,  qudndoquejefdrd' 
iienem  dd  temfus.  De  vtro'^ 
que  iudex  ecclefidjlieus  et  in* 
eidenter  etism  de  dlimemis  et 
friudtione  dotis  decemit.  V^. 


§1. 

POTR^T  etiam  matnmonium  impugnari  eit 
cau(a  DivoRTii,  quod  eft  watrimonii  le- 
pitimeet  valide  initi  ex  cauja  fuperueniinte 
per  ^ntentiam  iudicis  lecclefiaflici  fa&a  dijjblutio^ 
et  quidem  velquoad  vinculum^  veltantum  quoad 
tboYum  et  menfam.  Prius  sgre  ius  canonicum 
admictit^  obfacramenti  caufam,  v/^)  ne  quidem 

ia 


v)  c*  I.  X.  vt  lit.  non  cont.    rem  nodtbm  de  his  impedi- 
glem.2.  deiudic,  ^  mentit  babere  poflunt.  ^    ^ 

^)  c.  26.  X.  de tejlib.  ^)e,  vn. de  voto in  6. cj,  X. 

x)  f*  )•  X.  b.  t.  qui  melio-    hj.  Si  eefuUesfrndU  conrom» 

maC0flii^ 


604  tlBRI  IV.    TITVLVS  XDt- 

sn  cafu  aduiterii^  t^»)  fed  caDtum  in  cdH],  fi  conlux 
infidelisfidekmdeleraL  «)  Hoc  iure  hodie  viuq* 
tur  in  iovis  ecclefklUcis  catholici>  poftquam  cau^ 
ik  mathmomales  ad  h^c  iudicia  priuatiue  crada. 
Olim  etiam  imperatores  caufas  diuortiorum  de* 
termiaarunc,  et  ex  iftis  cotalem  dLiTolutionem  ad- 
miferunt,3)  nec  vllo  concilio  acumenico  hoc 
improbarunt  parreSjauthanc  poreftatem  impera* 
tonbus  in  dubium  vocarunt.  7) 

§.  n. 

AVCVSTiNvs  tamen^  diftinflione  vfua  iD- 
wciuscsii  etfarijii)  docuit  ac  grauiter  iocul- 
cauit,  fecundum  iHud  vKorem  a  marito  diuerien- 
tem  ex  caufa  adulrerii  eo  viuente>  non  pofle  alii 
nubere,  idque  auftoritate  pavli  apoftoli  e)  fir- 
mauit-  ^)  DiscefTum  ergo  a  marito  adultero  vcl 
maritiab  vxore  adulterahaudimprobauit^fedDO* 
vas  nuptias,  altero  viuente^  improbauit  avgv^ 
STiNVS.  Inde  ortum  pedetentim  iviforo  ecci€* 
fiafiiCQ  traxit  feparatio  ^uoad  thorum  et  menfam 
pcrpetua  in  caufa  aduiterti^  arque  in  dogma  ec* 
cleii^  vniuerfale  pedetentim  tranfiir,  quod  reTpe- 
HufacramcTjti  magis  magisque  iirmatum. 

,   §'    lU- 

qvoctRCA  iure  canonico  ex  caufi  adulterii, 

ecisnt 


matmnf,  7.13«  X  de  tmuerf 
infidet, 

•)  c.  g,  X  h*  t.  €$rtc.  Trid. 

m)  c.%et%.  X.Kt. 
jfl)  «t  twm.  IK  §.  4,  fiqq, 
fnonflraui. 


ctmd,  edit.  P^^iff,  150?*  ^^*^ 

1)  1  0>r.  yjl,  lo.fi^. 

ult^c^niHg,  T^yLVU  vcro  de 
ddulterit  locatum  fuiflTc,  itx- 
im  iioa  docet,  imo  coatn* 
nom  cQincit  in  verbti;4itf^ 
r$jH§  recmi^tm^ 


DE    DIV0RTII5« 


60% 


emm  prajumtiy  fj)  quateous  praefumdo  violentm 
eft)  vel  ex  infidiis  vicae  flruAis  fimtiibusque  caib- 
tum  diuortium  decernicur,  quoad  tboriua  et  me»' 

Jamy  faluo  matrimonio»  In  caufa  adulterii  haec 
Ctpzmio  ferpetua  eft»  ac  adulcera  amitcit  dotem 
etdotalitmm:  &)  vel  vbi  communio  bbnorum 
vigeti  parcem  ex  fiatuco  vel  confiiecudine  debir 
tam,  I.)  Denique  quia  ipfiim  aduHerium  caufam 
priuacionis  conflicuic,  defun£lo  eo  ance  fencea- 
tiam  diuorcii ,  ec  nulla  inceruenience  reconcilia? 
tione,  (entencia  priuacionis  adhuc  ferri,  imo  poft 
inorcem  adulcerae  haecexcepcio  heredibusadulce- 
rae  opponi  poceft.  %) 

§.    IV. 
PROTESTANTES   hic  abeunt  a  fentencia 
luris  canonici)  A)  dbdrina  faluatoris  innixi,  qui 

^Atverodiuortio^At  quo  quaeficus  erac,  decifionem 
formauit,  illudque  concedic  ex  fornicatione  et 
quod  eius  rationem  habec.  /x)  Rationem  aucem 
fornicatimis  habec  omnis  curpitudo ,  qua  frangi- 
tur  jides  coniugalis^  ec  iic  diuorcio  locum  facir. 
Huc  percinec  adulterium  tum  verum,  cum  in  vio- 
ientaprafumtione  fundacum,  v)  maliciofa  defertio, 
infidiae  vitae  ftruAa?,  praefra3a  debiti  coniugalis 
denegatio,  dolofe  procurat)^  fteriliras,  ac  crimeqi 
ab  vxore  commiftum,  ob  quod  carceribus  perpe- 
tuis  vel  ergaftulo  mancipatur,  quo  per  indireSium 
le  inhabiiem  dolofe  reddic,  ad  fidem  coniugalem 
feruandam.  .  $•  V, 

n)  €.  12.  X.  de  pr^/umt.  genere  loquitur  ? a  v  l  v s  i  Or. 

^J  c.^.X.de tknAt.int.vir.     Vll,  10.  fqq. 
€t  vxor.  fi)  Mdttk  Vt  32.  conf.  tm. 


0  f.  10.  X.  de  cenfuet^ 

«)  c,  4.  cit. 

X)  ex  aiiriqu!racibusedo6l)^ 
tXim  diuortia  ruifre  perihifla 
cx  caufa  diffxdiorum^  dc  qno 


n\bt.%.n.fqq. 
^  »)  Probacis  a^ibus  Imme- 
diatis  9  qui  adalterium  pr^ce-* 
dunt,   quibns  itidem  violacuc 
fidci  coniugii. 


t 


606  LlBRl  IV.     TTTVLVS  XX* 

AOMiTTVNT  etiam  euangelid  feparario- 
nem  quoad tborum  ct  menfam  adtcmpuSy  ob  diffi^ 
dium  ftniraorumjfeuitiam  maricalem,  pelfimos- 
que  vxoris  mores.  ^  J  Vtroque  cAfu  d^ccrnirur 
diuonium  2l  iudicc  cccUjiajiico  ^  pra^uia  caufaeco- 
gnirione,  ec  lara  fententia.  0)  Porttnori  ctfu 
inatrtmonlum  adhuc  durat,  adeoque  (i^pargrtt 
marito  alenda,  qui  eriam  doteni  reriner,T;)  Priori 
cafu  innocenti  nouae  concedunnjr  nuptke,  o&- 
centi  interdicuntur,  priuatione^i?^/Vaccedente,  ^, 
de  qua  incidenteY  etiam  de:ernit  ludexeccleliaftt- 
cus>  vel  ad  cauikm  diuortri  delegatus.  «r) 
T  I  T.     XX. 

DEDONATIONIBVS  INTER 
VIRVM  ET  VXOREM  ET  DE  DOTE 
POST  DIVORTIVM    RESTI- 
TVENDA.        - 

S  Y  N  O.  P  S  I  S. 

'jOffeHMdimrtiivelfenten.    etutitnem  prafidre,  pelHlM 
J-^  tiantdlitdtis.ioydttis    nftituere  dtbet.  IL 
4imitttndafericiU»m  mdritus 

§.  l 

DivoRTii  totalifj  vel  perpetuzy  licet  quoad 
thorum  et  menfam,  effeftus  eft  tum  reuo- 
catio  donationis,  quae  non  valet  inter  con- 
iuges,  t)  et  fic  ea  occafione  rejuocari  folet:  tum 

pri- 

?)  conf.  tom.  ly.  b.  t.  §.  42.         g)  pront  §  11  diaum. 
k/f  ?•  cr)  r .  3.  X.  d€  dofhit.  int.  vir. 

•)  e.%.X,b.t.  etvxor. 

«•)  eiqne  mcrito  faccedit,         t)  c.%.X.b  t.  in  qnopoati- 

«um  ex  lUtutOj  tom  cx  iurc  fexcompendiiim  huiusdoaii* 

prstorie,  0«  cx  iurc  ciuili  tradit. 


iNATIOlilB.  INTER  VlR.  £T  viU}R.  eC&(S0^ 

;io  lucrorum  dotaliuin.  v)    Si  ex  cauft  mtf- 
r  diflbluicur  connubium,  dos  reftirui  debec 

$.    11. 

Sf  conftante  matrimonio  pericuhim  datif 
^ttda  imminet,  viro  ad  ihopiam  vergente, 
ncunque  cautionem  prseftare  vd  reftimere 
1  debet  marituS)  faluis  dods  firu^bus.  x) 
>  matrimonio ,  iridem  dotem  repetit^  atque 
ia  qxxoqvitviduarum  dotem  protegit^  qua^ 
(alua  iuftitia  fieri  poteft.  %p) 
TIT.     XXl. 

E  SECVNDIS   NVPTIIS^ 

P   S   I  8. 

diEiicne  ficmimwn  nupti^*  . 
rumdfquednmlitdHS.IL  Hc* 
die  Vdletcondiiie  :JiddJecundd 
vetd  ncn  trdnfierit,  IIL 
l. 

[MAE  non  tantum,  fed  eiizm  fecuncfa  hoc 
jre  permifTae  funt  nupriae, «)  licet  iure  an- 
iquo  ecclefiaftico  non  aeque  probarae^  (ed 
a  magis ,  a)  vt  fecundo  nubenribus  haud 
anda  efler  communio ,  3)  licet  &piusnU* 
us  pcenirentia  indifta.  7)  Prohibirum 
*ea,  (a)  ne  conuiuio  fecundarum  nupria« 
irereflenr  presbyreri  S):  (b)  nec  iis  bene- 

dice- 

n  ezplicatam  tit.  fne*  tifex  ia  e,  11.  X,  defor,  compet, 
tuncdemumadmittit,  fi  iudex 
fecularis  iuftitiam  dencgat. 

m)  c.  9. 10.  C.  51  q.  I. 

fi)  concil.  Kic.  e.  i. 

y)r  8.C.3i.f  I. 

l)  cit  c.  8.  ne  propter  eon^ 
viuium  ficundis  nuptiis  con^^ 
ftntire  yidedtur. 


S  Y  N  o 

tda  nuptia  hodie  per- 
fk:  olim  mdgistolerd' 
vnitentiisfubiecta^  dt- 
codiofa.  L    Debene- 

§. 


t.  X./&.f:nametramiQ 
onico  hsec  dilTolutio 
dimrtium. 
rXh.t. 

)  X  If  t.  Snbhocpne- 
m  fspe  cau(at  vidud» 
le  reuocabant  iudicta 
ica«  9U01I  tameopoa- 


608  UO*  IV.  TIT,  XXI.DESECVKD-  KVTTIIS. 

dicerent:  t)z  (c)  nec  digamos  ad  clerum  admi^ 
tcrent-  O 

f    11 

SED  haec  Ceuericas  iure  recentiori  mirigati, 
Tizc  omnis  heneiiUHo  U^^ndo  nubenribus  denegt* 
ta»  r)  adeo  vr  nequidem  ufmusluQiti^  quemiuf 
Romanum  in  vidua  defiderabar»  feruandus  fiC|  ^) 
quo  iure  eff^ilum  eft»  vt  pceox  nubentibus  inrri 
ftnnum  lu^us  impofito^  recipi  in  foro  haud  po- 
luerint,  nequidem  inrer  Euaagelicos.  i) 

oDtA  hsec,  quse  ius  eccledafKcum  contrtfh 
tundas  concepit  nuptiaSy  etiam  ad  leges  Cxfarum 
chriftianorum  translara  funr,  inquibusTamenpro* 
bara  efi:  condirio:  fi  a  fecun^h}  v-^tis  nbflwuerit^ 
Vtpote  principiis  iuris  huiusmaxime  connenienSi 
ie)  licer  olim  iure  Romano  imprcbata  fuerit,  legi 
Papise  et  Poppccae  conrrana.  Hariter  Jotahtia  vi- 
duarum  admirtunr  hanc  condinonem:  fijuferuh 
xeritet  in  vtduitjte perfmiiferit.  *)  Sunr  praercr- , 
ea  queedam  mjduorein  iiberovum  primi  ibori  m* 
iroduita,  ji)  quae  hic  non  lango,  cum  e\jecundis 
mtptiis  qua  lalibus  non  fluanrj  nec  applican  queflnt, 
hberis  primi  thorinoa  exifteniibus*  U* 


m)  tm,  IK  If  t  5.14» 
&)  f*  4,  et  5,  X.  /\  f. 

let  non  cx  iurc  iwli^  fcd  tx 
^An^nic^  dccirknda?,  Ergo  ho- 
dit  vidu3  ordinario  iureruccc' 
dit  contr^  4  U  C  ^f  ficund* 
mtpr*  noc  amitHt^  qu«  a  pri- 
Ofi  marira  fcliffa  lunt  contra 


tm  reli3i4m  C  iiemdiB.^i^^ 
a)  vid.  Diplomat^  hskiv 
ci  L  dt  d.  9^9   apud  Lt.  rk> 

hb*  U  p'  i^  ibi:  »  ;a»/j«  rf  f4 
TMt^onft  (i  JiQhii  j*Apir(its  txtU 
ttrit,  a  in  fdn^ia  PtduitsSii 
fudicitid  pcrmAnJirit. 

fi)  L  j-  4t  6,  C,  de  /cmndm 
nupr,  N,  j:,  c   .j 


f;;^i^  LI£.  liT,  DECMTAUVM. 


[IBRI  K     DECRETALIVM 


TIT.     I. 

CCVSATIONIBVS,   INQVrSI- 

)NIBVS  ET  DENVNCIA- 
TIONIBVS. 

TIT.     II. 

CALVMNIATORIBVS. 


S  T  N  O  P  8  I  S. 


V  epifi9p0rum  cir- 
pidnddferpcrniten' 
ind,  L  Prgfrids 
tpwfids  respubi.eC' 
^lmqudm  crimins^ 
Qudtuer  medi  pre^ 
eriminibus,  Quid 
tlL  HdhiHeds  dc- 
ly.  Infcribere 
rimen,  V.  Accu/d* 
Tjfejubie&us  iudUi 
.  VL    freemMeie 

lnft.Iur.Can.) 


bdud  ddsnifus.  VII  Meiui 
prccedends  et  prebdndi  crimi^ 
nd.  VllL  DenuncidSiidnti* 
qud  qmd?  IX.  Tertius  me* 
dm  ejt  inquifitiif  cuius  qudB' 
tdtes  ddferuntur.  X.  Orde 
precedendi.  XI  Ldtimdila* 
tdtd  et  dd  Hcultd  crimind  e* 
ruendd  ddbibitd^  U  mdgisfn» 
queneier  fit  ipfd  dctujstiene. 
XIL  Brsemitteudd  tdmeuium 
psifitiegeMtrdlit.  XIIL 
Clq  §.1 


r\ 


6lO       LIBRI  V.     TITVLVS   I.ETII. 

'      §.     I.  1 

DENiqvK    fupcrcft  factamcntum   p^nittn< 
tia.    Qiietnadmodum  vcro  primana  epi-  i 
fcoporum  cura  in   fideUum  jii/ute  i^eterna 
promouenda  poiua  fuii;  ita,  rcc^tfpro  dogmate,  ! 
quod  deiiftis^)  nifi  exterfre  pcFmtentia  ^  le^itimo 
tempore  peraila,    venit  dari  non  pofTu^    o* 
mnes  in  hocab  anriquo  fuerunt,  vt^  vel  decri*  i 
teine  conui£tis  vel  {ponce  confitennbus »  posni- 
tentifls  ad  expianda  ea  imponerent:  vel  caifurat 
tcekfiafiu^s  «)  in  mahcwam  arumce^  vr  loquun- 
tur^  infligerenc  laicis ,  p<nntentias  fubrerftjg-ienri- 
bus:  vei  iis  clericos  deuiantes  in  officto  rerine-  ^ 
renr,    Acque  hinc  A^  crwiwibus  er  de  modis  in 
il]isprocedendi,quoad  hos  etieftus^  in  iurc  ca* 
Donico  agiiur.  *^™ 

§.    IL 

iN  iovis  fecularibus  primario  decriminihf 
et  deliQis  agitur,  bonipublici  cauTa,  ec  (ic  ad  p€> 
nam  vel  ciuilem  vel  criminalem.  Sed  fora  eccle- 
fiaftica  abhorrere  dicuntur  a  /?aw>  criminalibus^ 
maxime  (anguineis,  vtut  veras  panas^  fuo  ftatui 
conuenientiores,  pedetentim  repererinCj  quibus 
nec  respubltca  eccleftaftica  carere  potuit,  quae  rc- 
vera  (aepe  pius  quam  criminnles  funt.  Quid? 
quodplura  crimina,  (3)  cau(am  rdigtonis  coA* 
cernentia>  fpeciatim  ecclefiaftica  di<^a^  priuatitte 

iibt 

•  )  r.  13.  X,dt  iudic.  ibi:  icrtipere  quemlibet   (briJH^ 

decemere  de  peccato,  icuius  dd  num,              .    .                    . 

ms  pertinet  Jtne  dtibitdtione  .    fi)  Ha?c  facile  ex  catalogfl^ 

een/Ura.     £c  paulo  poH :  ad  queoi  t§m.  IV.  b,t,  §.  66.  dcif 

cfficinm  neftrum  fpecidC »  </f  div  erai  poflaiK.             .      % 

qmmnqHe    mortdli    peccate  k       .        .  :     . 


DE  ACCVSAf  •iMQyiS.toEMVWC.tT  CAtVM.  ^ 

fibi  vindicauerinc>  de  quibus  iudex  fecultris  d«* 
cernere  nequic. 

i.  nt 

HaC  de  caufa  de  modit procedenJixti  caufif 
triminum  primo  loco  agendum:  dom  At  crimi'^ 
vibus  iplis,  ec  randem  ae  v^tm  pttnaYumecelefim^ 
fticarum  generibus.  Modi  procedcndi  fiinc  ie^ 
quences :  ( i )  per  accufatimem:  (2)  denunciatiom 
mm:  (3)  ifiqutfitwnemy  7)  ec  denique  (4)  per  ext^ 
teptionem,  l)  Accufatwius  proceflus  cum  fini^ 
pUci  denunciatione  olim  cantum  in  v£ii  fuic  in  ec* 
defiis,  decegendorum  cnminum  caufa,  vc  mali« 
'bommibus  vel  purgarenc  ecclefias^  vel  eos  ad 
pamtentias  adducerenn  Huc  cura  omnis  epi- 
fcoporum  dire£la,  ec  hunc  in  finem  e  foro  ciuilti 
ec  cx  eius  principiis  accufationes  ailoprauerunr,  ' 
quia  neminem  eiicere  aut  pcmitentiis  fubiicere 
poceranc,  nifi  auc  confefftim  auc  conui&um.  #) 
Erac  ergo  hoc  fenfu  accvsatio  delt&i  apud 
iudicem  ecclepnfticum  publica  delatio  et  pefjecu^ 
tioj  vt  improbi  ab  ecclefia  velin  totum  vel  tn  tan^^ 
tum  pelierentur ;  in  tocum  quidem  per  excommu'^ 
nicationcm:  in  tantum  vero  per  impofitam//a>m« 
Untiam  vei  depofitionem  ciericorum.  {) 


y)  t.  li.  14.  X  A.  t,  c,  31. 1t. 
ifjimon. 

I)  Hoc  ca^u  m.igi8  ciuilittr 
de  criinine  procedicur ,  vt  fu- 
pra  lib.  11  tit,  20.  g.  2.  p.  249« 
•bieruaui.  Proinde  luceme* 
dduiu   cUfior^  prebatio  faic 


floh  ciefidei^atur,    n    reoerji 
hnc  non  pcrtineatk 
I )  f .  I.  C.  a.  q.  I.  f«  18.  CL 

{)  qnibui  olim  icmmumi$ 
eccUJidfticd  (ecuQduin  ^uid 
amiuebatur* 


riBRl  V.    TITVLVS  I,   ET  II. 

§.    IV. 

Delatio  defiderabat  accufatorem^    fine  quo 
nemo  condetnnm ,  nec  idem  iudex  et  accvfatcer 
efTeporerdC  n)     Nec  quiUber  recipiebatur»  niO 
vndequaque  idoneus,  -&)   et  qui  iegibus  fecu* 
UrJbus  non  eHet  prohtbitns.  <)    ^Speciattm  hoc 
iure  prohibentur  (i)  i^ici  clericos  accufare.K) 
quoT^uoi  viliflima  conditio  rarione  borum  cea* 
jebatur    (3)  l^icos  non  ponbnt  accufare  de* 
hci    ad    vindi£lam   (anguinis  exercendam,   kl 
quod  duntaxat  ad  fonira  featiarey  non  rrrfr  . 
fiitfticum  fpeftat  A).     (3)  Crimmofi^fi)  h,  e,  dc 
crimine  condemnati,   vel  in  accufatione  con-.l 
Aituti;    iili  enim   infiame9   erant :   v)    hi    vero 
nondum  fe  purgauerant  ^).    (4)  Inimici  quo- 
que  repeUendi  lunto)*    (5)  Denique  haerendt 


;*  q.  %  C.  IR,  C.  2.  q,  I, 

0  f.  J,  7   Cl    ?-5- 

«)  c^ufqq.C.  a,^,  7,  Hoc 

Kl    hauflam,    CtabALEXAN- 

DRo  III,  in  <,  14.  X.  </^  f//^i^. 
{^\y  furcrnm  cd7i*nttJn  inu^' 
IfiCrt  afliimtum, 

a)  f  -  6,  C.  5.  f .  7t  f  H  2.  rff 
hmuc,  tn  6. 

/t)  f.  11.  C  3,  j.  7. 

^)C,hfi}i},  C3--?,  4, 

£)  quud  Jcgca  citiiUs  clcfi- 
dcr*bani.  A  J9.  O^  Aij,  ^wi  dr- 
c^fmnp§ffi  Rciflc  ivo  Car* 
nutcnfii  epjfcopu^  tp.  ^%  Nif- 
£4^//4  fji  dciHfimtitm  liccn* 


fM  crmindndf^  priusiftumji 
crimmct  ^**tf  prfmuntur^  c^U" 
merint,  Conf,  r,  i.  C>  ^^  f .  ii^ 
Dc  maioti  criminc  umcn  «c* 
cu(andT  potdbs  erat  A  i.  C* 
^/^jV^  qui  dtcti^f  mnfojfc.^. 

Cl.^,IL 

•)  f.  14,  X  A.  r  Hoc  pn- 
tc;ctu  Uici  ^  ckricormn  ft  io* 
primij  cpircoporum  dCCQi»* 
tiontbns  r^pclluntor,  qupdif* 
pidp  eti  inftfii  exiftdnt^  v(  di- 
cJtuT  in  c.  5,  C  j.  5.  7.     EX' 

prfHlU^    BONlFACtVt    VIII4 

in  r,  3.  de  immun,  eccL  in  j* 
clericis  Idfc^s  inftjUs  4ppt4% 
trdtUt  dntiquitdtt  tt  fr^Jen' 
tium  txperifUfntd  remppnm 
mdmfefic  dciUrdnt^ 


BVSAT.fKQyiS.  DENVNC  ET  CAtVM.<Ji(f 

,  iudan,  aut  annheinfltizati.»  quod  inJSnniae 
u  adiperiL  if) . 

>N  aliter  autem  olim  accQfitor  KceptuS| 
rikerei  in  crimen ,  ^)  qud  (e  obligabat  ad 
\  taiiMis.  &)  In  hoc  difFerebat  tfimflici 
*4itwni  in  criminibus  occultis,  quae  iiullani 
ibat  i«/2ri^imm,  ficutietiam'ab  exceptnh 
Dinis  aliena  erar.  r)  Neutri  tamen  ca» 
impunita,  (ed  a£tioni  iniurianim  v)  vel 
dinaris  poenae  locus  reliftua  (p)  HfiechQj- 
ovofeculari  taQtum,  non  taiionis  obtinety 
nfcriptio  in  crimen  non  receptai  (ed  loco 
utio  ex  fanciione  Caro/ina  x)  praeftanda 
I  expenfis  et  iniuria. 

$.  vr. 

lA  accu(ator  defert  crimen  iudici  eccle- 
,  vtin  illud  animaduertat:  fequitur,  vt 
js  illi  fiibie£his  efle  debeati  qui  de  cri- 
ognofcit.     £t  fic  epKcopus  de  d]cece&- 

norum 


i.fiq.  C  J.  1.4'€. 

1.  C.  2).  e$  2$,   C  2. 

4.C.2.  9.8.r.6.Lf» 

.  C.  4.  q.  4.  ibi:  vt 
^dlumnidUr  ncifUi, 
q,  6.  ibi :  iuxtd  Cd^ 
ttrumfententids^  qui 
n  slldtdm  tion  fribdt^ 
btt  incumre ,  qudm 
f ,  rem  vtique  fufti^ 
irgo  defickns  in  pro- 


batione  crimiob  contra  lai- 
cum,  ciiciendus  crat»  qnia»  eo 
probato,  accufatoi  exooiDma» 
Dicatut  foiflTet,    . 

r)  r.]6.X.  b,t9 

v)  L  X.  §.  4.  D.  de  iniur. 

f )  c.  16.  X.  A.  /. 

x)  drt.  XII.  vbi  per  calu* 
mniam  accuiato  ele£Uo  da- 
tur,  vtrnm  coram  eodem^  aa 
coram  proprio  magiftracu  ca- 
lumnise  nomine  cooDenifc 
malit  accufatorem. 

Q93 


I 


fiorum  criminibi]3  cognofcit,  Pontifex  etiaul 
In  imperatorem  re^esque  hoc  lus  fibi  alTeritj  4^) 
quod  generdtim  c^nfuram  peccatarum  habeat,  u) 
^ftpam  qtioque  erwm  in  condliis  vniuerfntibui 
flpcu(ari  poli^,  ^xperieatia  docet»  quod  iile  htiic 
JTubiedus  lit,  cum  e^  mence /vr// rtfWffjW  tocAin 
ccclefiBm  repraefentet,  Accu(antur  c/erici  et/tfr- 
O  in  hoc  foro;r  illi  quidem  cantum  coram  iudice 
ecclcfialtico  I  x)  excepcis  quibusdam  cafibus ;  3) 
h\  verp  in  crinninibus  cfiUJi^fticsSy  et  nnxfis 
9d  vtrunrque  forum  port  feculum  XII  7)  reli- 
[is:  in  mtx^  fccuUvibw  vero  coram  magiftratu 
fccuUrit  ^  I 


l  D,i 


,x\^-- 


§,    VTL 

jNDu  quoque  conclufio  orta >  tccufarionem 
non  admittere  pvocur^torcm  ^  non  a  parte  acoh 

fatoriSy 


C')  i^  i^  X.  rff  ittJic. 

0)  crfLC<)uoqLiciti5  ejccom- 
municindi  rc^ts  ct  principc*, 
qaod  cum  omne^  admirt.int, 
pontifictfm  iodiccm  quoquc 
Admittfre  Hcbcnt, 
~  #)  Oiim  etijm  de  Cfiml- 
Hibus  ckricorum  cognorce* 
bat  indix  ftiuUris ,  vt  ele6!io 
cflfet  penes  accufatorem:  v- 
Crum  coram  hooj  an  epi(copo 
crimen  deferre  mallet,  ez 
conditutione  ivstiniani 
in  ttou.u}.  r.2i.§.i. 

fi)  relatis  fupra  lib.  JL  tit. 
t.  §.  9  f-  «oj. 

9<)  Ante  hfltc  tempora  qox« 
^t  crimina  foro  ecdefiaftico 
fnbiedai    foliui  fCcnitcntiK 


rubeundx  ciufa»  Sed  pod' 
<^uam  ccnfur2  fCcleGjftjCiTto 
P<Tn4s  pfoprie  did^s  de^^cnfr- 
ranm,  ctf^rutH  p^niumiMt 
in  forum  crimindU^  qnodfJf- 
ffrflMw  vocant,  crimniarani, 
€.  lA.  X.  h.  i.  in  /,  fora  *eca* 
laria  onntcin  amififTent  oo* 
gnitionem  in  criminibuSf  nifl 
diuifio  fada  fajflTet,  9cdfKis« 
dam  dcMis  foro  feculari  pri« 
vatine  relidit ,  qos  mere  fi* 
iuldrid  vocantur.  conf.  mo* 
KiHvs  de  ddminiftr,  f^mt. 
hb.  l  c.  10. 

t)   AMTON.      MATTBAII 

de  srimith  in  Pr^leg.  €%  IK* 


DE  ACCVSAT.mQyiS.MKVNaETCJULVM.  6t$ 

fatarisj  quia  infcribebat  in  crinien:  «)  nec  w 
pitrte  accufati^  quod  per  iids  conceftacionem 
Tiominus  iitis  fierer  procuracori  quod  in  crimina- 
.  ii  cau(a  fieri  non  pocerac.  ^)  Admiccicur  camea 
procuracor  >  -(a)  fi  ciuiliter  de  crimine  agicurtr): 
fb)  fi  per  modum  excepttonis  crimen  obiicicor.dj 
Cum  vero  hodie  accuiacor  npn  infcribac  in  cri- 
men,  eciam  per  procuratorem  accufare»  aegre  ve« 
ro  per  eum  reus  comparere  pocefti  qnod  prafen' 
^M  eius  ex  cauiis  praegnanribus  defiderecur^ 

§.    Vllt 

CETERVM  in  hoc  procefTu  eciam  &rJ6  iu- 
fis  defideracur,  vcin  ciuilicaufa.  Exhibendus 
enifm  libeUus^  a  reo  vero  lis  conceftanda:  0  reo 
crimen  negance,  accu(acor  probacionem  fiifcipe- 
re  debec  vei  per  teHes  idmeos^  %)  ad  minimum 
duosvel  cres:  A)  vel  per  tabutas^  potiilimum 
fi  in  iis  crimen  commiftiim:  ii)  vel  etiam  per 
inMitata  iudicia^   qus  olim  fuffidebanc,  v) 

noft 


•)  r.i6.  X.  bj. 
()  VDde  pntfens  reos  efle 
debelMC.  r.  4,  11.  ii.  13.  3i.  C. 

n)  c.  5.  X.  di  pruur. 

3-)  f .  i6.  inf,  k  t.  ibi :  llcet 
agMtitr  de  crimine ,  non  ejl  u- 
mten  bmusmodi  quafiio  crimi" 
nd/is:  vnde  per  procurdtorem 
rite  potefi  trdctari, 

i }  c.  pen.  X.  depurgdt.  cd- 
mn. 
•  k)  €.1%.  C.  r  q.\. 

X)  CCdr.  C.-irr.  67.  Qsji 


nuignam  nnmerain  teftium 
in  cendemnatioQe  dericorum 
requirunt,  decipiuntur  praoo 
inteile6lu  c.  2.  3.  C  3.  q.  4. 
cuius  vcrum  TenTum  dedi 
tom.  IV.  b.  t.  §  75. 

^)  c.  f.  de  iurei.  in  6.  c.  f  • 
X.  de  crim.fdlf.  cUm.  vn.  de 
vjur. 

-.  0  i  f.C,  de probdt.  Incri- 
mine  hsrefeos  etiain  talem 
probationem  admittij  inBra 
eoincam. 

<i9  4 


F 


XIBItl  y/  TITVIVS  I.   ET*  ItT 


non  fieque  hodie,  Excipiunr  crimina  mftnifeSa; 
er  adeo  notoYia^  vt  ntiHus  inficiarioni  locus  efle 
posrUiet  fic  probHiionemnon  defiderent,  ^)  Scd 
ca)e  fwtortum^  quod  omnem  exdudat  probado* 
nenii  non  facile  datur,  prseferrim  cum  reus  etitm 
^ef^nftone  fua  audiendus  fitj  antequam  condemDQ' 
tyr^  qua  admiHa,  demum  lententia  fercuj* 

f    IX 

p  R  A  E  T  E R  acoijhtioncm  olim  vfitata  erat  Di- 
NVNCUTio»  qu@e  erac  JimpUx  et  fecreta  vtt 
pntoita  reueiattQ  crtminis  occuHi  commiffi^  ^pifi^^ 
po  bunc  in  finem  ftrffa^  vt  perferins  ndboTtatk^ 
ms  criminojum  ai  confiten^um  induceret^  et^  am* 
feffione  faSia^pmUentiiCfubttceret,  o')  Hsec  6fr 
bzi  in  fecreto  i  accu(atio/>ttMV^>atque  obftringe* 
bac  accufatorem,vr  crimen  delatumprobaret^qua 
probatione  denuncians  haud  defungebatur,  et  (ic 
pon  infcribebat  in  crimen^  'n)  Id  vnice  agebac 
^pifcopus,  vt  fraterne  corriperet  et  ad  confiren* 
dum  induceret  deiinquentem^  qui  fi  in  negando 
fubfifteretj  dimitrendus  'tttt)  fine  vUa  cenfura  ec- 
defiafiica,  Eam  praecedere  debebat  cbar^atiuM 
-monitio^)  in  fecreto,  qua  a  peccatore  negledai 
prodi  poterac  delinquens  epifcopo,  <r)  non  vt  W^^ 
ex  officio  in  crimen  inquireret,  fed  ad  poenicw* 
tiam  induceret  incuJpatunt  t) 

§.  lU 

I)  r.  15.  X.  de  pur^dt.  C4*  pablice  f^SMm 
n%n.  f)  c.  34.  h^f.  X*  ii.  r*  r.  )|. 

•)  sqae  vt  hodie  (ispc  con*  X  defimin^ 
fcfTionariis  produotur  crimina         r)  id  qaod  traxeraiit  c^ 

occului.  f .  9.  C.  3.  ^,  1«  doacina    cBi^^fri .  Mmb^ 

w)  €.  16.  X.^.  t.  XyUl  ihi;  dieeccbM     . 

jrir)  Sine    ylla  prodiUoDe        r)  rnde  oonflamcr  difim* 

guit 


CCVSAT/mQyi$.'DENVNClETCAtVM.i5lj^ 

§.    X. 

TERTivs  tnodus  procedendi  in  crimini* 
eft  iNQVisiTio,  aua  iuJex  eccUfiafticus 
vUo  accufatore  ex  officio  inquirit  in  verita^ 
<Timinis  commijp^  cuius  iguis  per  clanmem 
icum  infemulatus  eft.  v)  Procemis  hic  (i)  re^ 
roreft^ab  innocentu)  111.  demum  inrro^ 
;uS|  olim  incogninls,  nili  quod  in  manifeftis 
)toriis  omnem  fepbnerenc  proceflimL  (p)  /r- 
taris  (2)  praeterea  erat,  quod  fine  accufatore 
0|  more  antiquo  forenfi,  in  ecciefia  ante 
rempora  condemnari  pocerar,  %)  qui  tamen 
deerar,  et  iudex  eius  vicem  more  plane  in« 
10  fiiftinebat,  quam  ob  cau(am  in  concilio 
rali  confirmari  debuit.  \^)  Denique  (3^ 
diarius  erat,  tunc  demum  adhibendus,  u 
(ator  deerflt , .  et  tamen  clamore  publico  quis 
\  infamatus,  vt  diutius  finefcandalo  diffmu- 
nonpqffety  nec  fene  tericulo  tolerari.  In 
vnico  cafii  ab  initio  permifih  inquiptio^  ec 

fic 


[HNOCBMTIVS  III.  dt* 

dttonem  ab  inquifitUne 
.  €.  24.  et  31. »  vt  hodi* 
praxis  ab  antiqua  omhi- 
liAingui  debcat.  Dan- 
>r2rerea  aliae  denoncia- 
in  fpecies ,  quae  huc  non 
int,  relatz  tom.  IV.  b.  t, 

Tradidt  deiinitionem 
bus  huius  proccflus : 
robieqQenti,  admodum 
t«,    praxi    conaeiiiea- 


f )  r.  15/  C.  9.  q.  I.  vtpolt 
fi  quiB  publice  io  fccnaro  qox* 
llas  cau(a  prodierat. 

x)  €.  ig.  Ca.  q.  I.  qaod 
ratio  iaris  Don  permitteret» 
vt  idem  M€Cufdtor  et  i$odeM 
eSety  et  nemo  fme  illo  con* 
demnari  pofTct ,  ad  quod  priot 
crpium  adhuc  prouocatur  ia 
€,  vn,  X»  vtjme  dimin.  henef. 
eonfer. 

^t^)  r.  J4-X.A.  r.fbivarii» 
coloribQs^  nouus  et  inufitaiai 
hic  modui  incraOatus. 


6i8   iiBfti  V.   Tirvtvs  i.ET  ii; 

fic(4)  extracrdinarius  erat,  vt  nec  poense  or 
nariae  locus  efTeCi  fed  excra  ordinem  pledend 
deiinquens.  a^) 

f    XL 

o RD  o  procedendi  per  viam  infui/itionis  1 
eft  prafcripcus  «):  (i)  vc  praefens  fic,  coni 
quem  inquiiicio  facienda:  per  contumaciam  i 
fens  tamen  condemnari  poceft,  quod  extracti 
naria  cahcum  ple£latur  pcena:  (2)  exponenda 
capicula,  de  quibus  inquilicio  fufcepca,  ec  fic  t 
ceflario  ad  iiia  examinandus  eft,  hic  vero.refpo 
dere  cenecur  3):  (3)recipiendiceftes:  (4)  di^ 
ec  nomina  ceftium  ei  publicanda,  vc  concra  eae 
cipere  posfit:  denique(5)  defenfio  eius  adm 
tenda.  7) 


>E'A(XVUT.mQyiS*  1>ENVNC.  ETCALVM.  6l9 

f.    XIL 

SED  praeter  intenrionem  contigit,  vt  hio 
nodus  poftea  admodum  dilatacus,  et  adeo  in 
rfum  forenfem  deduftus  fit,  vt  etiam  ad  fara 
fcuiaria  transierit,  ip(a  accufatione  longe  vfita- 
ior  et  frequentior.  Etenim  non  tantum  in  cnCvt 
SKtraordinario^^M?  ^lclafmrispubliei^ikA  etfafn 
id  deHQa  occulta  eruenda ,  quae  per  d e n  v n ci A« 
riONEM  siMPLTCEM  olim  ad  iudicem  delata 
iint,  hodie  adhibetur  Hsc  hodie  eft  fimplex 
nanifeliatio  occuiti  crimims  iuJici  fecuiari  faQa^ 
n  bunc  fiuem ,  vt  ipfemet  ex  officio  inquirat.  Er- 
{b  non  nouus  hodfie  modus  procedendi  eft,  fed 
niTgis  proxima  ad  inquirendum  via ,  vt  a  Jcnun^ 
iationc 2LT[i\(\\x2L\n fecreto  fafta  nullum  argumen- 
;um  duci  queat,  fed  denunciansreo,  fuae  defen* 
ionis  caufa^  indicandus  fir.  J)  Praetereain/^^/ztf 
lodie  non  eft  difcrimen,  fed  eadem  di£latur,  fiue 
'}tv  accufationem  y  fiue  inquifitionem  procedatur^ 
[)eniqueUcet,  in  comparatione  illius,  hic  funh 
narius  vocecur,  hodie  tamen  magis  inftru^us  ec 
^rdinatus  eft,  vt  olim. 

$.  xin. 

ANTEQVAM  euim  ^difpeciaiem  contra  remn 
^rocedatur  inquifitionem,  (a)  conflare  ex  aAis 
debet  de  legirimo  eius  fundamqnto:  (b)  prae- 
mlttenda  generaiis  inauifitio:  vtrum  crimen 
^ommiiTum  fit?  et  fi  ae  eo  conftat,  quis  illud 
commiferic?  ac  fub  quibus  circumftanciis  com- 
tniflum?    Aique  hunc  in  finem  tefles  fummarie 

reci^ 

I)  argumentU  plury)iil  hoc  coid  /«p,  IV. b.  t.  %$^fy%. 


^20 


tlBRI  V.     TITVtVS  IIL 


\ 


♦.  ^ 


recipiu:itur  p)  adinftruendarn  fpecialem  inquifr 
tionem,  pro  qu«  ramen  declinanda,  reus  nterito 
audiendus>  defenfione  pro  auertenaa  inquifitwm 
obiara,  quippe  qua?  hodiemagni  praeiudicii  eft 
Denique  vbi  ad  fpeaaUm  in^uifitionem  indidt 
fufficeie  videnrur,  haec  fecundum  modurn,  w 
/.^V/.  in  compendioaUatum^  peragenda* 


TiT.  m. 


«» 


DE  SIMONIA  ET  NE  ALIQVID 

PRO    SPIRITVALIBVS     PROMIT- 
'j  TATVR  VEL  EXIGATVR. 


Dfi  SIMOKIA  ET  NE  AUqviD  PRO  SPIR.  etCjSZI 

,  fiici  eft.  97)  Quia  autem  officiumfacrum  con? 
fideraripoteft  vefwg^roCT^^,  quarenus  mcquireih 
'(inm  eft:  vel  in  fpecie^  quatenus  \n  particuiari 
faju  praeftandum  eft  atque  exhibendum  defide- 

'  raiHi,  fdendum  eft,  duplici  modo  pofTe  com« 
fnittifimoniam:  (i)  principaliter  in  aequifitiona 

'  officii  facri  pro  pveiio  y  quae  axm  manuum  imp(h 
fitione  pera^fur ,  vendi  gratia  DEI  dicitur ,  Biy 
id  qood.cum  Simonis  impio  attentato  i)  confer* 
tur:  (:i)fecundario^  fi  aliquid  exigitur  velpro- 
mittitur  pro  particutari  officio  vel  a£iu  (acro^ 
yeluci'pro  adminiftratifme  facramentorum  y  ^} 
snulto  magis  ergo  pro  miffh  legenda.  Denique 
(3)  improbata  etiam  datiopretii  pro  iure,  quod 
quidem  non  eft  fpirituale,  ei  tamen  cohaerere  di« 
citur ,  vr  ius  patronatusi  h)  fed  haec  fpecies  ma- 
gis  quafi  fimonia  {enimpropria  eft,  quorfum  et- 
lam  merito  refero,  fi  pretium  daturpro  exercitio 
imrium  ecclefiafttcorum  ^  c^d^fpiritualia  per  abu«. 
iiun  vocancur,  (i) 

§.    IL 

IN  prima  (pecie  principaliter  committituf 
crimen  ambitus^tvvotite  quidem  cum  faflo  Si- 
inonis  comparatum ,  graue  tamen  flagitium  me- 
xico   dicendum.      Defideratur   tamen  conuen* 

tiQ 

n)  L 31.  C.  di epifi,  et  cler.  c.  5.  X.de  rer.  pemmi. 

^y  inr.i.C.i.j.  3.^7.  8.".        m)  ^t  tit.  dmkus  fequenti" 

C^l.q.i.  ^Mf  diceodam.  oonf.  r.  9   X. 

1)  Aa.  VIU,  i%.fqq.  b.  t.  r,  24.  X  b.  t.  fcluti  pro 

«)  i.  10. 99.  C.  I.  q.  1.  r.3«  C  abfolucicne   A   ezcommuni- 

I*  ^  3.  r.  g.  X.  b.  t.  €.  36.  h.  t.  cadone ,  Tel  pro  tecepdone  ta 

A)  €.  i<,  a;  4»  iwr$  fSren.  inDiMfkriBai  $•  40»  X*b,t^ 


LIBtt!  V.     riTVLVS  m. 


th  fifJi)  de  pretii  dfltione  pro  (uffragio  v )  vel  fo/-^ 
htionc  officii  fecri,  g)  vel  flftibus  fpiritualibrtt» 
aut  his  annexis.  o)  Ceflante/^^fl^o,  vbi  menre 
fola  committicur,  dsns  quidcm  peccat»  fed  poent 
ceffar  ^)  Pariter  ifjnoranter  fimoniace  ordint- 
ti  «b  hoc  crimine  immtmes  fiinr.  ^)  Ceterum 
eppellatione /?rtf//V  quodiibetcoOTraWwwo')  intel- 
ligLtur. 

§.  Tin 

coMMiTTVKT  hoc  crimen  ^j/rf^/  et  tff* 
tipicjitcT^  t)  tamimmediatef  quam  mediate,  v) 
cuiuscunque  conditionis  fueriot>  etficetiampon* 
tifex  Rom.  Ineptias  produnr,  qui  hunc  ab  faoc 
crimme  purg^nr,  quod  dominus  omnium  bene- 
ficJorum  (ir,  et  lic  fuo  iure  vendar.  <p)  Vnde 
etiam  ob  fimoniae  crimen  in  concilio  Conftao^ 
tienfi  papee  depofiti  funt. 

§•    IV. 

CRIMEN  hoc  publicum  eft  ad  inftaf  Aj^ « 
maiejlatis^  x)  teftesque  qualescunque  admitriti 
illis  folis  exciufis,  qui  per  malitiam  et  animo  b<h 

fiili 


fi^)  Hae  ce(Tante  dcficit 
Gmonia  r.  2i.  \.de  pritb^ 

J^)  €A'^.dtCtHftJf. 

l)e.\2.X.ba. 

e)  r.  5.  X.  de  rtrum  perm, 
ibit  cnm  pdcihne  pramijja^ 
qua  circdfpintua/id  4Ht  con 
nexdJptritHalilms  Ubemfem- 
fer  coHtinetfimonia,  f.  ^4.  X 
k%  /.  ibi :  cum  csnditione  vel 
fdchy  et  paulo  poft :  cum  iH 
$dUbus  $mnis  pdctio  dut  c$n» 
Tentif  cejfdre  debedu 

n)  r.  )4.  X  b.t,  ibi:  quid 
mbis  Jdtitm  eji^  dimdniji^ 


Jlii  tuntummdo  iudicdre. 
.    {)  e.  22.  X.b.t. 

«■)  vt  [i  clc£lori  pro  CuSr^ 
f}opriordtu$  promiffus.  Ml*' 
X.  b.  t,  Si  pro  offido  in  cn» 
ria  papali  pr^rnito»  ccdcfia 
promittitur.  c.  \uK.i,  t, 

r)  c.  38.  X.  b.  t. 

ti)  c.  2^  3v  X.  b.  r. 

(p)  Hoc  do^ma  cx  merlto 
cxaj^itant  l a V  n  o  i  vs  devene^ 
rand.  eccleftrdditMrcdJimen^ 
lAEGEKvsdefimn.ctiriaRm 

x)  /.  }i.  e.  dc  efifi^  €$  ikr^ 
e.%i,X^b.$. 


DE  SIMONIA  £T  Nfi  ALiq;  PRO  StJRlT.etC^fy^ 

^fli  ed  depofitiones  accedunt.  -4^)  Accufatorea 
t>ra^terea  qttalescynque  recipiuntur,  etiam  crinuk 
tiofi,  ai)  ec  monachi,  abbatem  fiium  accufare  vo^ 
fifentes»  ol)  De  ea  conui£H,  vel  in  purgationd 
ib  hoc"  crimine  deficientes,  |3)  deponuntur;  7)f 
Interim  vero,  doneccau(apera£h,  fufjpendendi.^ 
Dtmt\\xt  patravi ,  vendentes  officia  facra  meritb 
hire  fiio  pnuantur  1 1)  qua  pcena  etiam  proteftan* 
tes  vtuntun  ' 

£HiMVfi&o  quot  fiibterfugia  fimt  inuent^ 
•d  paliiandam  hanclabem !  Nomtna  mutant»  elu« 
tlere  crimen  bonefto  nowine  boncrarii  cupientes) 
^)  (ticum  intentionis  innocemis  fiibomant,  fi  ali« 
quid  darur  non  \z  fretium  j  {\id  vt  motiuunty  quo 
ele^lor  inducatur,  ad  votum  fiium  danti  potius 
quam  alii  dandum,  et  quae  fiint  alia  huiusfurfii- 
ria  inuolucra  pefiima. 

§.  vr. 

ALTERA  fpecies  putatiude  Jisnonia  (euerd^ 
quidem  etiam prohibita, fed  fimui  etiam  permifia 
et  probata  fub  laudahilis  confuetudinis  nomi- 
De.  I?)    Atque  hoc  modo  excufantur  iura  ftoU 

tlbth 

ij^)  r.  31.  X.  b.  t.  inf.  fraUu  vicesftus.  cta 
0)  f.7.  X.  b,  t.  4)  c.  36,  X.  b.  t.    Tcxttun 

m)c.  iuX.de dccufdt.  integrum    ex  innoc£Ntii 

>8)r.  13.  X.Zr.r  llI«epi(toli8  rtriiii  tom.iy.k. 

y)  c.  1.  6.  11. 13.  X,A,  t.  r,  /.^.  26.  vnde  hodic  rtfi^nAti$* 

fen.  X.  diconftjf,  num  bomrdrid  nota  funtj  iai« 

0  ^«  5*  X  b.  t.  punc  tolcratii. 
0  y^Ji^rd  lib.  3.  tit.  38.  5.        f)  c.  4».  X  A.  A 

14.  f.  508«  conf.  r.  I»  ,X.  ^ 


$24     I-IBRI  V.      TITVLVS  IV.  ET  V. 

etbonoraria  confueta^  quae  "pto  adminiflraiiom 
cfficii  peculiaris  facri  danrur.  Nec,  infpedt 
rei  veritflce  y  vicio  laboranc,  quod  atioqum 
beneficia  collata,  pro  officio  facro  ia  gen^jrs 
prffiftando  *  icem  anniuerfaria  ec  mortuaria^ 
qu3c  tantum  pri^fenubus  in  choro  debencur,  ^) 
hac  labe  efHinr  infefta;  praefercim  cum  nec  cu- 
ria  Romana  fporculas  et  honoraria  coafuea 
borreac* 


TIT-      IV- 

NE  PRAELATI  VICES   SVAS 

-VEL  ECCLESIAS  SVB   ANNVO 
:  CENSV  CONCEDANT, 


KB  PRAEt  ATt  VtCBS  «tC  tr/OS  MAGtSTSOS^  62$ 

$.    l 

Dv  A  B  adhuc  Cpecies  fimtmi*  peeuliariter  nOf 
tantur,  quarum  prinia  eft»  fi  quis  vices  (iiat 
pro  ii^fftfi?  pefifione  veiuti  in  ekercenda  iu« 
'  tisdi£feione,  0  vel  eccleiias  parocliiaies  vicariiS|«c) 
vel  hcta  f  eu  iuta  ftotdt  elocan  Id  tantum  pcr- 
mifliim,  vt  vicariis  conflitutis  annuapenfio  firi« 
vatur,  X)  et  quidem  coHgrua^  etiim  cz  omdo  l^ 
epifcopo  alCgnanda.  jx) 

^.  n- 

AttERA  rpecles  eft)  pto  licdatia  pubfiM 

fdocendi  pretium  vel  cenftim  exigefe}  v)  quiil 

.  prouocandi  potius  funt  docentes  praemiis  Denefi* 

ciisque  ad  docetldum»  quafA  in  conditionem 

;  condu£lorum    coniiciendi.      Cautum    proinde 

.  eft,  vt  in  fingulis  ecclefiis  catb^dtalibus  et  ro/- 

legiatis   conftituendus   fit   magiftit  Vei  fcbola' 

fticuSy  qui  dericos  et  fcbolares  gratis  doceat^ 

'  eique   de  competente  heneficio  prouideatun  ^ ) 

Nec  tamen  necefle  eft»  vt  propterea  fiat  cano^ 

fjicusy  fed  tamdiu  reditus  praebendae  percipiCt 

fuamdiu  petflitit  in  docindo.  o)      Huic  adiun« 

gendus  etiam  tbeologus^  'xr)  id  quod  variis  in 

conciliis,  et  tandem  Ttideiitino  etiam)  repeti* 

cum.  g)     Hi  vero,   vt  quidam  atbitrati  uiht» 

non  hudi  infpe^ores  icholarum  minorum  fu« 

erttnr> 

<)  (.  1. 3.  X  neftaUt.yUii.  0  ^-  <•  3.  %.  t.  ii  magifirU. 

%)  r  9.  X.  €od.  ()  c.  u  X.  ie  mig^. 

X)  r.  15.  X.  de  ofiU.  iud.  #r-  •)  c.  4.  X.  eoJ, 

din»  fir)  i.  4«  et  5.  Xr«'« 

/•)  r/r9»i,  vn,  de  iurefdtrm.  |)  /fjC  K  de  refim.  f%  U 

(JBabmJni.  lur.  Can.)  R  t 


626  LIBRl  y.     TITVtYS  Vf^ 

eriint>  fed  ipfimet  (fraeterea  qnoque  do 

•  buerunt.  a)         •    , 

§.  III. 
VNDE  duocolligo:  (i){cholafticos 
lefy  non  efle  canonicos»  t)  nec  preebendi 
Ufiieo  vnice  debitam»  canonico,qui  noi 
aiGgnari  pofle)  fed,  vbi  de  faAo  id  raftui 
^JSne  cmtfa  reditus  percipere:  (2)  translatc 
re  docendi  ad  Academias^  in  quibus  etiar 
nici  per  triennium  et  vltra  ftudiis  open 
debent^hanc  praebendam,  fcholaftico  v( 

•  logoalGgnatam,  reAe  profefToribus  th( 
^  et  pbiJbiophiae  afEgnari ,  vtpote  qui  vic 
\  la^ici  et  tbeologi  hodie  fupplent  et  eori] 

Ajionem  peragunt.      Cui  minimerepugi 

.  Osnabrugenfis ^  cum  humerus  canonicon 

augeatur  nec  minuarur,  nec  haec  praebenc 


USkne  KcUfidfliu,  II.  Ms^  busJdm  b^Amt^im  Jinir/km^ 

fuU  UbirdfU^  non  tdmniftr'  IV.  mdximt  iis,  qus  rtUkU*  ' 

rifwit.    QuatenHS  iure  cem-  uis  cmsfmu  cemermmi.  K 
mMnivtdmurilJJ.    Inqui» 

§.     I. 

OLTM  fub  itnperatoribus  infiddibaSi  cM^ 
ftianum  effe^  criinea  excraordinatium 
erat;  v)  fed  non  arque  (iib  impemtoribus 
fiddibuscrimeneft,  effe  iytfidelem^  &  exceperit 
Hiipaniam  et  PortugaUiam,  ex  qmbus  n^iseii^ 
Vd  prorfus  funt  iud8ei,<p)  vt  occulte  iuaaizantef 
rbgo  deftinaci  fuerint  ex  crudelitate  genti  pro**. 
pria.  Nep  excuftncur^  qui  tiaec  r^ha  excefleh 
hint,  alibii  vbi  iudxi  tolerantur,  iam  habitantes^ 
guod  in  his  regnis  nati  et  educati  teneancur 
ifle  chriftiani»  Hcet  ibidem  nunquam  baptizati 
fiierinc.  x) 

§.    II. 
A  L I B I  tamen,  \//)  extra  reatum  criminis ,  de- 
{unt/W(^i  ^ijaraceni^  etrede  tolerantur  inter 
chriftianos,  quamuis,  ex  mence  iuris  canonici, 

Eer  mtT2Sti ^ratiam^  et  mediante  difpenfattone.t^ 
lac  de  cauu  (i)  hodie  in  Germania  adhuc  etiiioi 
inter  proteftances  ius  recipiendi  iudsos  regalthut 
annumeracumeft,  «)  vc  magiftratus  rubakernus 
ffceptis  Academiis  a«)  illud  iibi  ajflerere  ne« 

queac. 

«)  vid.  dijf.  VI.  iurif  ec»  '4')RonMi  etianii  et  inipa 

r^  antiq.  ad  Ptin.  et  Trr*  Pctri  patrimonio. 

tuU.$.  IX.  0)c.  21.  Xdeteflib. 

^)  tom.  IV.  b.  t.  §.  73.  fq.  m)  A  B.  tit.  9. }.  i. 

x)vt  ex  bulla  FAVLilVt  ««)  Studiorum  oanGi  in* 

WBmtem.  IV.  b.  t,  $.74.  dcos  redpieniibiii. 

Rra 


638 


tlAHtV.   TlTVtVS  Vi; 


queat  (i)  Non  fiinc  fub  refnAlica  eeckjuiji 
nec  eias  iurisdi^one,  nifi'^  indireQum^  0) 
cepto  poncifice ,  cai  onines  infidQlesy^rrii/i 
fiibieAi  efle  dicunnir.  In  terris;  proteftani 
etiam  principes  tx  iure  fitpremo  infpe^onen 
bent  in  (kcra  iudsranun,  pnecauences ,  ne»  i 
fione  eorum,  quid  in  iaAuram  reipublicae  i 
mittatur,  quod  fiicile  fieri  potefi  ex  principii 
vis  huic  feAae  propriis.  7)  (3)  Variae  pra 
dones  adhibendse  m  eorum  tolerantia>  inter 
praedpuum  eft,  vt  adigantur  ad  honeftum 
ficium  ezercendum,  proprio  quodam  intei 
confiituto  coilegio.  i)  Qus  praecautiom 
inramentisabiis.praeftandisadhibendae  fintj 
bif)  diftum. 


|>£  IVDjda^SARACEmSETfiOEVMIBRm^ 

fttotur  libtri,  i)  tales  tafnea  fiuit  ttfptBxt  ngir 

mimsciMiu^  vfu  iurii  ammnmii  ba^  deftiGatL' 

Quatenus  ergo  hic  ez  iurf  cmMttn  in  qoibiis- 

;  dam  caufis  fecularibus  emeiidatas ,  et  pro  tegidd 

\  generali  aflumtus,  iudfleos  quoque  eatenus  con^ 

,  €eroif.«)    Multum  tamenreferre  videtttr|Vtrum 

:  inteffiy  an  ewn  cbriftiams  agam?  Hoc  cafii  el- 

I  dem  iuri  communi  \t\  prmSnciaU  fobiefti:  illo 

l^  verofecundumfuaslq^quuidbncftrifteinter 

>  &  obferuarunt  9  merito|iKUcaDdi  i  ^)  modo  vetM 

umimncmmummMdiunJ&nfdooeAqvmK.^^ 

$.    IV.  ^ 

iN  nonnullis  tamen  iure  diuerfo  vtuotut 
kituituj£(/(f/hri9.  Etenim  (i)matrimoniumcum 
his  non  contraliunt  v):  (a)  nutrices  chriftiaiias 
aut  famulos  fiimulasque  nabere  prohibentur;  Q 
quse  prohibitio  tamen  a  praxi  proreftantium  alie- 
na  eft:  (3)  ab  iis  medicinam  acdpere  vetitum,  0) 
quod  odio  iudaeis  impucato  actribuendum,  qua 
in  fentencia  hodie  longe  indulgentiores  fumus: 
(4)  ceffio  nominum  a  iudaeis  in  chriftianos  fadt 
eft  nulla  9):  (5)  iudxi  funt  inhabiles  teftes  pro 

iu- 

0  ?id.  Bh.  I  tit.  s.  $.  i.        /»)  HaerubdHlinaimie  ao- 

p.  IS.  cipieDda,(]u«tradidir#Mi.If^« 

s)  Erenim  neo  pncrcriptio  b.  t.  f  tojq, 
prodeft  iudjeii  ob  malam  fi-        n)  /.  6.  C.  £«  t. 
dem  roperaenientem.  {)  r,  13.  X  i.  f.        . 

A)  r,  9.  X  b.  t  ibi:  4Ht  •)  r.  i^  C.  7%.qAi 

h^ndi^  qmds  bdcienut  hdhuerint         ir)  R.  l.   di  d,  1577.   tit. 

e^HfuetHdinet ,  immutdrenuU  20.$  20.  ?id«  tamcn  ^#«1«  iK« 

lua  pr«rainau  coof.  /.  lo,  tt  is.  £«  /•  $«  68« 


Cifr./. 


?lr  a 


(5p         tlBlltV.     TITVLVS  Vlt. 

iudaeocontra  chriftianutn^):  (6)  ob  maculam 
excludiinmr  a  iure  duic&tiSf  honoribusi  ec  coU«- 
giis  opificum,  <rj 

:  ^  ^- 

DENity^i  leges,  quae  religiomm  vel  ciiS 
principia^  aur  eultum  eorum  pruprium  rangunii 
usrehiiQuendae,adeovcleges  in  iuramends^ 
iis  praenandjs,  propria  eoruni  principia  meriro 
iequantur.  tJ  Ipfum  religionis  exercitium  pu* 
biicufti  cum  eTcftruSione  fynagogarum  vnice 
ex  imperantium  indultu  jdependet,  nec  ius  ca* 
Eonicum,  v)  aut  iuris  ciuilis  placira   iis  legem 

Sr^fcribunt.     Indcvero  liquet,  quanta  iuriutnet 
atus  ciuihs  mucauo  inducacur  per  cwuer^nm 
infiddium.  <^) 


OB  HAE&BTICIS* 


6^h 


e  t^fix  rtffUds  f ojp/fr^. 
y.  Rimedid  dd  barefit 
fpdndds  vdrid»  vtprebi" 
U8i§  /criftura  fdcra^  et 
im  fmpeciorHmt  fine 
rdfublud  nm  aiende' 
Vt  Singuli  Jennncid^ 
entnrfujpeciesde  barefi^ 
m  exempld  ddfemntur. 

Epijhpi  et  extrdndi^ 

fnqmfiteires  cenquirere 

t  isreticHdimfimeteen» 

te,  brdcbimnfeculdre  ve- 

Oijlere.  VIIL     Irre^ 


pddrid  in  pree^u  eemrd  ha^ 
reticeu  IX  Cmdemn^ri  reg$ 
dddicuntuTj  pubHcdtis  eertum 
bonisy  et  denegdtd  fepulimn 
eeelefid^iu.  X  Prete^dnti^ 
um  cenceftus  de  iarefitdmim 
Jenfu  tbkUffce  qudm  iuridi» 
C9  qrndd  ituperimn  Rnudne^ 
Gemdnicum»  XI  Crimem 
puHicum,  feu  cerpus  deSBi 
deeft  in  iarefi;  pude  dinerjs 
pldne  ndjctmiuir  cendstjienes^ 
d  mris  Cdneuici  Jenteniid  dk* 
berremeu  Deh£retijficie.XIi, 


*ovvM  erimen  ecekfiafticum^  quod  omnm 
fuperare  creditur,  eft  HAERESis>qu8ein 
fenfii  iuris  canonici  accepta  e&pertinax  et 
ms  dijfenfus  cbriftiani  fiibditi  a  fide  formur 
I  reipublica  ecclefiaftica  R^mdnce.  Haec  ec^ 
vniuerfalis  %)  dicimr)  ec  quia  dominatunt 
m  geric,  crimen  publicum  et  ^rocillimuin 
mmittit,  qui  eius  articulos  fidei  impugnar^ 
liam  ipfi  reipubl.  ecclefiaftica^  vt  hoftis^  bel- 
indicere  dicitur,  qui  eius  auSforitatem  faDi 
m  per  impugnarionem  articu/orum  fidei 
ubium  vocat.  Errare  in  fide  cbriftiana^ 
i  peccatum  in  DEVM  elTey  certum  eft; 
t  eciam  idem  error  atrociifimum  et  publi- 
crimen  conftiraat,  absque  coqceptu  reipu-^ 
ecclefiaftica  et  opinionis  faUi  nefcia^  quem 

ius 


r«  1«  X,  ddfumm.  trinii* 


Rff4 


6}9 


LiB&lV.  TITVLVS  VH* 


jus  cAnontcQm  vbique  fundunenri  loco  rubftaf^ 

nic^  dianequit. 

§.  II, 
FLViT  tx  hic  definirionc,  (t)  in  hserefi  hoc 
raodo  confiderata  «dcffe  mrcrem  in  inuUe&u^ 
qui  per  ^ijfenfum  a  vericaic  fidci  publice  appro- 
baca  cditur  >  et  fic  fola  cvgitatiotte  committi  pot- 
«t  ^):  (3)  votuntattm  perunfam  w)  trrori  ad^ 
iungefiJam  cffe;  quod  absque  voiuvt^e  crimCQ 
concipi  nequeai,  adeoque  error  voiuntariux  eflb 
dcbcar.  Nemo  quidem  n\mfcienter  errar;  fed 
duerfum  canoniftac  in  fiJe  formuiaria  et  ftmd 
per  ecciefiam  determinaca  conltituuntj  cmncr-^ 
f ana  fciat  vel  fcire  debebar^  oC)  ecclefiam,  h. e.  poa- 
tificem ,  vel  cpifcopos  in  vnum  colleftos  errare 
non  poffe.  3) 

PiAETERBA  (3)  inde  fluit;  irrorem pu^na^ 
re  dihcre  cum  srticulo  quodam  fidei^  lege  publica 
determinato,  et  praefcripto.  Hoc  cnim  fieri  poffe 
Ct  debere  in  repubitca  ccclefiaftica  ^  ex  naturs  im" 
peritfacri  colligitur ,  03)  quod  ipfo  h&o  impu- 
gnai,  qui  ariiculnm  fidei  determinatum  inipu- 
gnac,  Quiin  ^}id^&AQii\h\xs  proi^iemattcuy  h.c.  noa 

derer- 


^)  oiin  in  cenrum  hxrcH' 
COrum  t\\m  fiU  fuffithne 
mtdhiki  Kfcrunrur.  f.  i>  X. 
k*  tTirffiMtm, 

m)  fimflitiurfm  et  r^nf- 
TSntidm  errjntinm  rxcat^rc 
cenfMr,  vcloti  D  quod  erro- 
vec  crtdunt,  putanc  crcdcic 
ccctcrum* 

^)  Qgi  hociiDfU^ajUi  fri* 


vnariDm  huSnf  reipiibHcae  ^- 
fuuhtm  fidfi  impu^Qit,  et 
quidcm  fiifnttr^  vt  aiuatf 
Qura  rcriptuia  dcfinit,  tttk' 
Ji4m  trr^Te  mm  foffe*  Vtlte 
it^quc  dincntirc  ^b  ecckGj, 
dcls*m  T0^tdriHm  eAc  ctn- 
fcm, 

fiA)  vid,  fupn  /ji.  J,  lir.  I 


> 


SB  KABKBTICI&  63I 

ideteniiioatit»  «b  tlUs  diflbiiir,  poa  tftbaereef- 
cut  dicendiui,  U)  Htme  diffinfiim  omftMtem  et 
pertinacem  effeaetfn.  7)  Feftamem  dicunr,  qui 
adtnonirus  a  myftisi  quibus  iine  icrupulo  cre- 
dendum  eft,  corrigi  recufin  Denique  (/)  #r- 
rantem  per  baptisnmm  in  repubtiea  ecclefiafticm 
reeeptum  effe;  per  iUum  enim  fir  fubdirus,  er  fic 
denegando  obedienriam  in  credenJe  er  impa*^ 
gnando  arriculum  fidei  reheJUs  fijN  vr  in  eum,  vc 
hoftem,  iudicium  ezercere  poffir  respnblica  ee^ 
clefiaftica.  l)  Arque  in  hoc  ab  isefideli  diitin^ 
guirur,  qui  non  mfubditHS  ecdc&ei  nec  hoo 
anodo  delinquit» 

§.    IV. 

Hasrefi  opponitur  fides  ortrodoia 
ieu  dominantis  eccle/taftica  reipnUieee  determina^ 
ta  fententia  decreaendis  in  reHgieine  Rmano^esh 
tbolica  fub  pffna  anatbematit.  Ex  hucfcfrmuta 
fiddy  conciliis  ortbedoxis  approbara,  f )  naTdrur, 
er  ideo  anatbemate  aliisque  pcenis  munirur,  vc 
hoc  rerrore  perculfiis  <p:Stibet  fimplieiter  credari 
quod  credir  ecclefia^  n.  e.  ponrifex  Romanus 
cum  epiTcopis  in  eius  communione  exiftentibu9| 
^  qui  catboUcam  ieu  vniuerfaUm  eceUJiam^  ad 
minimum  reprafentatiue^  conftiruunr  ez  huiut 
iuris  mence.  Arque  hec  fides  ortbodoxa  eft  fim- 
danientum  reipublica  ecclefiaftica^  vr  illius  im« 
pugnacio  fit  huius  deftruiliO)  imo  ipfius  reli^ 

gionis 

y)  €.  19.  C.  24.  q.  %.  0  '•  ^-  rr* 

>)  c$?i€iL  Trid,  ftjf.  XIV.        0  hicu.  loj.  inpfaf.  e.  t, 
iifdcrdm.  puntt.  €.  2.  D.  20.  /«1.  C.di  SS.  trmit. 

Rr  5 


634        i-i^iii  V.    TiTvtvf  vii. 

gwHif  Rmana*  catMica ,  cuins  primtriimi  cfpK 
eft:  ecclefiam  effe  rempuhlicam  fiih  mpermMmf 
pr^^(tf i^,  tr)  grauiffima  iaaim.  / 

f    V. 

QviA  autem  fkXviMtcelefia^  \u  e.rciMMkM 
ecclefiaftic^y  fuprema  lex  eft,  omnium  legum» 
qualescunque  merint,  re^na:  confequens  efl^ 
omne  efle  iuftum ,  pium,  arque  fiilutare>  quicquid 
pro  conreruanda  nac  crtbodoxa  fide  fit ,  (iiscipi- 
nir ,  et  agitur ,  licet  contra  Uges  diuinas  alias  eflfa 
videatur ,  quia  conferuatio  fHei  ortbodoxa  iiipre* 
ma  lex  eft,  m)  quae  eft  ipfius  ecclefiaftic^  reipM 
conferuatio.  Hinc  (i;  quae  alias  iure  diuino 
prohibita  fimty  in  fiiuorem  fidei  wtbodoxce  dmm* 
»ii)!?/i/permifli<&):  (2)  quae  voluntaria  alias  fuot 
^  libera,  in  caufe  fidei  neceflaria  fimt,  fi  ecclefis 
expediat  0=  (3)  quae  praecepta  legibus  diuinis  et^ 


DE  HAERETICIS.  '^  *  63^ 

pertniflfa,  indulra  ^etconceflfi^  prohibim  (um  hae« 
reticis,  ad  conferuandatn  fidei  Jorffmlari^  mw 
gritatem,  A)  quam  qui  noii ample£luntur  abfolw 
tM  obidientia^  extorres  iudicandi:  0)qu8eiure* 
diuino  ttMepta  (unt|  in  fauorem  fiaei  prohibiti^' 
cenfenaa/^):  (6)  quae  alias  valida,  in  (auorem 
fideifunt  nulla,  y)  et  qusb  nulla,  vaiida  haben* 
da,  ^)  et  in  genere>  quiduis  piom,  iuftum,  er  le^ 
gidlnnim  cenfetur,  quod  in  fauorem  or/Wor^ 
religimiSy  prout  a  Romano  pontificeet  epirco^ 
pis  ei  vnitis  formata  eft,  et  oaium  haereticorum 
fic  ac  fuTcipicur,  0) 

fVI. 

H  v  i  c  con(equens  quoque  eft,  vt  (7)  quceuis 
remedia,  ad  prsecauendas  et  exftirpandas  haere-^ 
fes,  etfidem  onhodoxam  in  republica  ecclefia» 
llica  conleruandam .  adhibenda  fint.    Hac  de  cau« 


fMlkrerbis:  Cum  Auremfin^ 
Siifmus  dominm  nofterpspd 
^mnesetfingulds  pr^mijjicnes 
ttiuTdmentd  quacunque^  qud^ 
iunque  occafitne  illi  haehi** 
Tico  ptdftitas  et  fafiaSy  dc 
pr^ftita  ac  facla  perjpecialem 
buUdm  Jua  fanEtitatis  nnllas 
tt  inuabdas  declarauit^  nobiS' 
qui  etiam  illas  et  illa  in  futu- 
fum  forfanfienda  nuUa  et  ir» 
rfta  aeclarandi  concejjitfaeul' 
tdtem^  et  vtique  indignumfh 
ret,  et  ivre  proribitvm 
r4ri^4f,  B  AB  R  B T I  c  I  f»  i^4Jrf- 
meque  iUi  dammato  hab- 
mBTfCo,  qui  nec  Df*,  s$e€ 
fdnSsiedidfoftolHa^  mqui 


dUis  fidem  /eruduit  dutfiruiff 
dliqudm  obligdtionemy  promii^ 
Jbnewh  dutfidemtetsere  ete, 

X)  €.  9.  X  b.  t.€.  ig.  b.t.  in  €^ 

ft)  vt  tolerantid  inutiui  ct 
ledio  fcripturc  S«  coof.  €,  !;• 
rerf€reientesX.b.t. 

0  €.  13.  verf  credentes  XL 
b.  t. 

()  €.6.b.t.iut.€.i.e$d$ 
verf  licet. 

•)  9ood  ipfiAitii  condafio* 
nibuf  cxoriut  lo.  a  noYAf 
de  fauore  fidei.  conf.  €.  5.  b.tm 
in  6.  ibi :  in  famrem  fidei,  Iq 
dubio  cnim  fempcr  infam^ 
jremfidei  rerpoodeodua,^«f. 
X.ditenft*infidel^ 


6l6  IIBRI V.  TITVLVS  Vlt 

fk  laicis  prohibitum  eft,.(0  de  fide  dfif^mire  «)t 
(II)  legere  rcripcuram  (tcnun  ():  (lU)  fikm 
euoluere  haeredcQrum»  r)  pociiit  (upprimea* 
dos,  caftrandos  ec  exurendos.  Vc  vero  ooQfli- 
ret,  quinam  libri  cane  peius  et  angue  eflenc  vi- 
tandi,  inJices  iilnrorum  pTobiUtmrum  t  curia  lU^ 
mana  confeAi  funt.  t)  Pariter  (IV)  imerdi- 
€tvm  fine  cenfura  puhltea  aliquid  prelo  commi^ 
tere»  non  nifi  monachis  aut  cuidam  ez  dera 
coomiittenda. 

§.  vn. 

OBSTK.IK6VNTVR  quoque  (V)  fingnfi 
fub  pGena  excommunicationis  ad  reuelandos  cc 
denunciandoa  tum  Aareticof^  v)  tum  eos^  qni  de 
Aarefi  vehementer  /u/peSi  fimc»  ec  ceftimoniam 
contra  eos  ferendnm,  non  obflante  confingnim- 
tfltis  viacula  <p)    Nam  etiam  JufpeQus  de  h^ 


BB  HABRETICIS.  637 

reiids  (fiuec,  eos  redpic>  7)  ad  bonores  promo* 
vec,  ec  notorios  harreticos  defendit:  h)  denigiia 
fi  libros  bflereticorum  legit.  Huiusmodi  fufpe* 
Bx  de  bsrefi ,  nifi  (uam  innocentiam  congruapun' 
gMtitme  oftenderint,  velut  baretki  condemnaa- 
tur,  0  non  itmeatmM  wdinaria.  ^)  Imo  ec- 
iamfi  (e  ab  omnt  fufpicione  purgauehnt,  adhtic 
tamen  ple&endi  iimt^  quod  non  careant  culpa.  tQ 

$.  vin. 

iNPliMis  vero  (VI)  epKcopis  inueftinri 
Imreticos  et  in  eos  inqutrere,  *&)  fiib  grauifinMi 
poens  imperatum  eft.  His  adiungendi  a  pontifi- 
ce  extraordinarii  inquifitores  in  quauis  prouin* 
cia^  a  fede  papali  delegandi,  1)  qui  coniunBim  ec 
Jiuifim  cum  epifcopis  concra  haeredcos  proce« 
dant.  %)  Denique(VlI)  omnes  imperantes  arma- 
ta  manu  haereticos  periequi  X)  et  eradicare  ce- 
nentur  formidine  incurrendae  excommunicatio- 
nis,  afliimto  etiam  crueit  figno,  ad  expeditionem 
itcram  contra  eos,  ft)  nulio  ftatuto  in  contrarium 
obftante;  v)  Non  tamen  de  hoc  crimine  ipfimec 
cognofcere  pofiunt,  fed  requifiti  ab  inquifitori- 
buset  eptfcopis^Mtfr  eos  caperci  cuftodireec 

fen- 


v)  €.  I}.  ytrf.  mitutts  X 

i.t. 

I)  MUb.  credenies  C.  i.  t. 
1)  e.  I).  X  b^  t, 
Oe.i^X.depr4ej: 
«)  e.  10.  XMfurgds.eMem. 
^)  r»  1).  'Mrf,  Admimm  X. 

b.t. 

1)  FaiDiRtct  IL-idfiig- 

SeSioiim  aute  Ronaoie  au^ 


fioritat 6  confimati  %  ^od  uh 
flimtumlaadac  BONiFAcxfa 
VUI.  me.t^b.t.m  6. 

«)  e.rj.b.t.  i»*. 

A)  e.^.et  1).  verf.  m$nems^^ 

tUT^ 

^)  e.  I].  perf.  tiUieSei  X 
kt. 
9)  €.t-i.t*iu6. 


*► 


638  tlBRl  V,     TITVLVS  VTT, 

ieatenttas  latas  exequi  iufli  ruat  in  fidti  augmn^ 

FAC!T  quoque  CVUI)  ad  ftciliorem  inquifi* 
cionis  exitumj  in  ipfo  procefTu  a  regula  recede* 
re ,  0)  ec  omnem  deponere  humanitacem.  Nftm 
in  fauorem  fideii^^ts^  eriam  focii  criminis,  ido* 
nei  fiintiTT)  horum  nomina  nequidem  publican- 
da,  nec  accufarores  manifeftandi:.in  genere  A 
fimplici  et planoy  etiaip  rurbulenrer,  procedipor- 
cft-  %)  Denique  relapfi^  h*  e.  in  abiuratam  ha- 
refin  recidentes »  fine  omni  audientia  mox  iudid 
iecularitradendip^r) 

-a  $*     ^' 

TANOtM  (IX)  condemnati  a  iudiceecdfr 
fiaftico  haeretici  tradendi  brachiofeculari,  etqui- 


DE  HAE&ETICIS,  639 

profitentor,  fed  magis  in  fenfu  tbeologico  quam 

iuridico.      Ouoad  bunc  efl  diffenfus  a  religione 

publice  appmiata  in  imperio  noftroy  quo  cawolici 

•  ec  euangelici ,  etiam  quacenus  hi  duas  adbuc  par« 

res  conibtuunt,  w)  kquali  tuftitia  et  proteaio- 

.se  tuti  e^e  debent,  vt  qui  ab  his  confesfioni- 

-bus  recedunc,  deroum  in  ciuili  fenfu^  et  quoad 

effeQus  ciuiles  fint  bareticis  annumerandi».  non 

KolerandL  a) 

§.  XIL 
Crimen  tamen  ^licum  in  haerefi ,  qua  ialij 
non  conftituunt,  quod  error  in  fide  graue  qui« 
dem  in  DEum  inuoluat  peccatum,  CMcorfius  de-^ 
^li8i  ciuilis  in  errore  intelleSlus  collocari  ne- 
queat;  quae  verohic  alia  adfinguntur  corpora  de^ 
iiafiy  fundamento  careant.  3)  Vnde  iupplicia 
criminalia  merito  danmanc  contra  carpzo- 
vivm:  7)  abftinent  a  confifcatione  bonorum: 
toUrantiam^  religioni  et  Chrifti  exemplo  con« 
formem ,  l)  commendant:  p)  priuilegium  toleran* 
tue  religiofa  facilius  concedunt;  quam  principes 
catholici,  cui  hic  ef(e£lus  tribuitur^  vt  commu- 
Dium  vfu  iurium  fruatur  priuilegiatus:  ^)  inte- 
grum  eft  ei,  negata  tolerantia^  diflentientibus 

emp» 


/8)  quod  euici  t^m.  IV,  b.t, 
J.  \6^,fqq.  conf.  limborch 
in  tbeol.  CMft,  lik  Vll.  c.  10. 
{.  10.  Iqq.  vbi  optime  pugnat 
contra  fccnds  bareticfrum, 

y)  inpr.  crimin.  F.  h  q.  44* 
ad  publica  crimina  hxrerm 
referentem,  cuius  (ententiaiii 
awuBiiumi  cit.  l.  $.  i6}« 


t)  argumenta  fuppeditaui 
cit.  /.  ^.  \%^.fqq.  Hanc  etiam 
prooinciam  egit  l  i  k  b  o  ji  c  ■• 
cit.  Lcii.fqq. 

f )  quatenos  Gilaa  fece  p9$* 
Uic4^pd8isqMi  pmbScis  locun 
habere  poteft,  quse  &pe  con* 
flringunt  priocipem  A.  C.f 
?t  tolerantiam  denegare  de« 
beat^ 

()tm.IF.i.t.im. 


640  LIBRIV-  TITVLVS    VIII. 

emigrstionm  icnperare,  cum  proprie  difla  pceni 
noa  fit*  OccuUis  tamen  haereticis  etiam  dene- 
gant  proteftantes  vlum  iuris  priuati,  fi  rales  hac- 
tenus  publice  haud  tolerati  funt,  er  non  aliter 
quam  ex  fpedali  priuilegio  tolerantia  r^Iigiofe 
recepti.  Denique  qui  f%ype9oj  ie  bdtrefi  alios  ft- 
cere  ftudent,  in  crimen  calumniatorum  vocantj  ec 
fic  cfimen  bisretifim  abominantur,  ir)  ec  pu- 
niunL  ^)  Et  tamen  negari  nequit,  nihil  hoccri- 
tnine  inter  ipfos  proteftantes  olim  communiuSi 
nihilque  praeftantius  creditum  fuifle^  quod  pa* 
tres  (an^ores  in  eandem  malorum  fenrinam,  b^ 
prxtextu  tuendae  cat^^  DEIy  incideruit.  i) 

\s  TIT-    VIII. 

*.  ■ 

DE  SCHISMATICIS  ET   ORDI- 


HISMAtlCIS  BT  ORDINATIS  AB  B15.  64I 

3 1  s  M  A  proxime  ad  batefin  accedit » quippe 
[uod  difftdhm  intemum  vel  feparationent 
pifcoporum  inter  fe  indudt,  fiilua  vnitate 

Sicuti  enim  bM^efis  itiXtgcitdA  fidei  J6r* 
ia^  ii2Lp^bisma  iategritati  vnionix  etclefia^ 
iponitur.  Variis  ex  caufis  olim  nonnum- 
tiec  rupta  ftiit  inter  eos,  qui  eiusdem  con» 
iis,ettempore  cypriani  %\  adhncffqua- 
snt,  vnde  omnis  inter  diffidemes  rawim- 

diiToluebacur.  jtt) 

cHisif  A  olim  duplex  erati  vel  hnmm 
terkum.  lilud  dimdium  in  Vm  particulari 
§:  hoc  vero  inter  plures  eccleuas  inter  le 
I  diflblutionem  communionis  inducebat 
lofiquam  vnionis  primarium  fundaiAentum 
nmunione  cum  pfmtifite  Romand  et  flibie* 
\  fedis  papalis  quoefita  fiiit,  fchisma  duplex 
xpit,  vel  vniuerfale  vel  particu/art.  Hoc 
quosdam  epifcopos  beilum  intefHnum  effc 
ionis  disruptio,  falua  vnione  cum  (ede  pa- 
iUud  vero  denegationem  fiibiedionis  ec 
entise,  antea  in  pontifice  agnitaei  arguit,  ec 
loque  vinculum  ecclefiafticum  cum  epifco- 
adhaerentibus  foluit»  ac^  quia  bi  cum  fiio 

ca- 


i.  I  tvi  0.  tnJitni§Hi. 

D  qnibas  fc  hmc  cz(c« 

dixi  /#M.  IK  L  t. 

\\t  ATOTItlMTl  lib. 

\m.hfiJw^Qm.) 


W.  qu.  km  iH  Mdtth  qm 
XI  g.  2,  tm.  IJI.  P.  rp.  279. 
filit.  PaHf.  fcbitmdticos  n^n 
fidet  Jiutrjfk  fkcit^  fid  cmmth 
nienis  disfuftd  ficiet^s. 

Ss 


Jf  > 


642  tiB,V.T.VU!*DESCHISM-ETORD.^ASEIS. 

Cftpice  vmuerfalem  dicuncur  ecclelidm  conftime- 
re,  fchisma  tale  dicinir  difcejfus  ab  vniuerfa^ 
evclefia,  Tale  vero  cx  mente  iuris  canonicioon 
poteft  h^srefi  carere,  ^m)  quia,  papam  fupremutn 
caput  efle  ecciefiae ,  arciculus  fidei  eft>  <\xi^mfchi$: 
matici  tales  negant*  Nonergo  miranduni,7fAi;' 
maticQS  eisdem  poenis  et  perlecuiionibus,  quibus 
Saretici^  obnoxios  effe,  v)  et  omni  vfu  poteftatis 
facr^  pr^uatos,  quod  extra  ecclefiam  rmt*  ^) 

%  iir. 

iLLi  erffo  in  fenfu  iuris  canooici  raDtum 
hodie  funt  Jcbismatici^  qui  ab  eccle/ia  Romau 
defclueruntf  quippe  quae  rempublicam  illamfj»- 
manem  fub  vno  capitc  fabricauit ^  a  qua  qui  rec^ 
dum,  rebelles  xnfenfu  ciut/i  cenfentur,  iilis  6r 
vitatibus  aequiparandi,  quae  a  republica  magnad^ 
ficiunr,    Ita  conftituunt  ecclefiae  huius  fbdales  ex 


.TIT.     IX. 

^POSTATIS    ET   REIt£- 

RANTIBVS   BAPTISMA. 


S  Y  N  O 

'^drum  fibismd  et 
X^.  l.  Hfdiem^ 
AdpiftdrHm  d$gmd 
X    A^ftdfid  fdidf 


P  S  I  S, 

Ttl  tBdSd  pdJpnUdmM.  IXt 
Nmd  htumfddnqri$  eMttnfif 
dd  defirtons  §tedUntu$^  $rdi- 
msuerkdUs^  etm$ndftia:JK 


R  haeretices  fchistnarfcosque  fpeciatim  ^ 
iporibus  leculi  IV.  oocabiles  fuerunt  Dor 
tfta^  prse  ceteris  perfecutionibus  etodio 
oxorum obnoxii,  quodredeunres ab tiae- 
Daptizarent.  V^tushoc dogma Afrorum 
b  AGRIPPINO  epifcopoin  concilio  Car- 
^fi  approbatomi  v)  et  firentte  a  cy.?ri  a« 
-en(um ,  haAenns  tamen ,  &iua  pace  ecd9» 
,  toleratum.  Incendium  autem  hoc  potig- 
exarfit)  poftquam  Afrorum  epilcopi  a  ca^ 
t,  cAEciLiANi  caufam  propugnamibus^ 
IV.  fchisma  fecerant,  a  catholicis  eciaQ  ad 
untesdenuo  immergentes,  ^)  quod  his 
abile  vifum.  Docebant  enim,  eollatum 
na  etiam  ab  liaereticis  non  ciTe  iteranduia  o-) 

Ab 


le  cYrEiAMO  epift. 

Brem. 

odin  Ceverdmeccle» 

intazat    agnofccrept, 

ero  alienos  ab  ea  cre- 


derenti  qaomm  tNiptiiina  oul- 
lam.  Simile  qnid  vid.  in  e» 
f,  X.  de  bdptisme. 

r)  f»  4c.  46.  de  ter^ecr. 


Ss  9 


644        LiBRi  r.tiTrhvs  nc.  - 

Ab  hoc  cempore  iixer  crhmna  nligimu  d 
hUca  dogma  conaariuin  relanm  t) 

$.  tt 

F ARi  errore  imbuti  (unthodiemi  AmA 
*  Jf^y  feculo  XVL  exorti,  pedobapdsmuih  dan 
cefy  adeoquein  in£uiria  bapdzaros,  et  ad£ 
nientesi  rmaptizantes,  cmodf  prior  bapdsrous 
liter  coUarus  dicatur.  Primi  eorum  m  Cera 
ingentes  excitarunt  motua  feditionesque  »  vli 
iupplicio  dicari  et  affefti.  i;)  Seditio  hmc  ii 
magis.y;r  Mccidente  acceffit,  nec  eidem  prc 
cAi  cen  eorum  confeffio  publica  docer,  (p)  vr 
na  in  receffibus  unperii  anabaptiftis  diOitt 
diemif  applicari  nequeat; 


VEJMSTXra  BTtelCRANT.BAPnSMA.  645 

nnt.  4^)    lure  ctiiQoioQ  dsdem,  qoibiis  iienH^^ 
Wj  liibiiciontur  maJlis.  «) 

§.    IV. 

jiPOSTisiA  in  fenfii  ladori  etiatn  extenfii 

ad  eos,  qui  Xt^^jcaLobedientia^  iiijperioribus  debi- 

tse,  defemnt,  welcrdiniffacrideienoves  fiunt, «} 

<]uamuii  fecundum  quid  pofierius,  difpen&nte 

Sontifice ,  fieri  licite  queat.  3)  Hia  addi  pofiiinc 
eftnores  religionif  nmafiica  Doft  prcfejg^nent^ 
^ni  prorfiis  irreguiarei  fiunt,  7)  graui  pceniten- 
ttte  nibiidendL  4) 

TIT.     X. 

DE  HIS5  qyi  FILIOS  OCODERVNT^ 

TIT,     XL 

DE  INFANTIBVS  ET  lANGVI- 
DIS  EXPOSITIS* 

8  Y  N  O  P  S  I  8. 

Jk  ebeBkni  pertm  Jifii^SU  Utm  nefs  hifeniii  Htiiif^ 

^  fir  emnm  rHt^d  iniir  Hum.   IL      Di  iMiBiim 

§4nmm  enimemm  ii  ineni-  exp^fitimm  a  amm  fiein^ 

mmium.  L     De  f^ninniis  UU 

s-t 

4f)  il  X.  C  h.f.  0)  vt  diaoin  fiipra  M.  ^ 

«)  qaia  itiilem  reeedniit  •  fii.  9.  S*  i^  ^  75- 

wefMiiM  Hibfieflicd^   coios  ^)  i.  ^-  X  h.  i. 

fibdiU  pcr  btpcismnin  faOi.  I)  dt  hit  «aoni  (upn  ^ 

•)l!ia.C3.f.4.¥id.  tBO^  iJI  lir.  94.  {•  ^^- ^  487« 

jiAt.  dt  dffiri.  iriin.  skrii^ 

lSt9 


'« 


w 
w 


^46       tlBRrV*     TTTTCVSIL-ETXT* 

— -  -    §.  i 

AD  cfimina  featlaria  fit  progrcflUs,  qaate* 
nus  vel  pcEnicemiis  expianda:  veJ  a  r/rri- 
■  «X  commifla  punienda  funt  a  iudice  eccle- 
fiaftico.  Prirao  loco  referunrur  crmnna  fanqiii* 
^iSy  quae  in  plures  fpecies  abeuot-  Nam(i)  cri- 
men  hoc  commitrunt  ahigentet  p^um ^  *)  maxi* 
mtizmformatum  ^i  animatumy  qui  demum  v^ 
rum  homicidium  ex  erronea  interpretatione  le* 

§is  Mofaicae  ^)  committere  creduntur  B),  Vih 
eiNNocENTivs  IIK  hanc  diftinilionem ,  V» 
trum  partus  viuificstus  fuerit,  nec  nc  ?  in  qufefiio* 
ne  6e  irregu/aritate  approbauit,  vt  illo  denuira 
cafu  hacc  contraherecur.  *)  Eodem  errore  <Ja* 
£tuS|  vel  iuris  canooici  do^lriBa  {edufhis  CAtO' 
lv$  V,  diftinxit  inrer  partum  auimatum  et  iTia» 
matum^vixWo  demum  cafu  fupplicinmcapinsdfc 


l   S£HIS^^Ftt.0CCtlT.DBINF.ETUlN6.tf4Jf) 

inorte  non  vbique  puidnia;  X)  iure  ecclefiaftico 
^  mucem  macer  infanticida  omnibus  modis  indud», 
!  VC^^^fi^/m^M^iie  c^auTa  monafteritiln  inirt^ 
i  reC)  albfolute  aucem  coa.Qa  haud  favL[i)  Per 
'.  culpam  parencum  fuftocaco  infantei  crium  anno- 

rum  poenicencia  locum  habuic  y) 

^  $.    ML 

Expofkio  infantum  quoque  (III)  (acile  oc^ 

cafionem  infanticidH  praebere  poteft.      Viui  ab 

aiiquo  colleAi  olim  vc  plurimum  inftar  ferwrum 

-  Ibducati ,  vt  tamen  a  patribus  intra  terminum,  pii» 

^sbliceacolleAoreprsfcriptum,  w)  repetivelia 

'  libertatem  vindicari  pofTenc,  |)  quod  iuspoftea 

'  parentibus  ademtum.  c)       Rurfus  tamen  idem 

corre£lum,  caucumque^  vc  infimces  colle£ki  ma* 

"  sierent  liberi  et  foluti  a  patria  poceftace ,  li)  quod 

eciam  iure  canonico  repecicum.  g)      Morcni  re- 

perci  parentes  reos  faciunt  in&riticidii  vel  dolofi 

vel  culpofi^  pro  ratione  circumftantiarum.  ^) 

Txr. 


a)  Id  docet  integer  tcxtdt 
io  c,  I.  s.  X.  de  bis^  qui  fiL 

ft)  t.cii,  i,  vtne  quidem  tO* 
fki  a  marito  feparari  ^ueat. 
*     p)  c.  3.  X  eod. 

i)c.i6.C.demift^ 


•)  L\.C.ThHd^  txfji 

9f)  L  3.  ec.  4.  C.  di  inf.  ex* 
f$f.  Niu.  153. 

()  c.  vn.X.de  infdni.  ef 
Ungmd^ 

c)  C.  crim.  Car.  drt.  131. 


Ss  4 


»-. 


64S    •       MBM.  V.    TtTVlVsr«*. 
^.^iU^WU.      TIT.     XIL 

DE    HOMICIDIO    VOLVNTA- 

V^^^  RIO   ET    CASVALI.     , 

S  T  N  O 

T^M  t^it  irreguUrci  fiuni 
J^  dersd^  nififuffrifntcrjfd' 
fid  Tfl  tdfuAtii.  h  CMip»f4 
^nrxatfdt.  Fndt  iudicftur  f 
IL  DtflinciiP  inUr  vulntrd 
hthdtia  ct  mn  irthalidt  item 
tntfT  infirHmmts  icthifird  tt 

VJ      '  ■     *       ' 


F  5  1  9. 

»#»  Itthiftrd  tx  iutt  r4s«M' 
€9  tn  f^rt  crimindh  rtirpti* 
111,  F^nAfHfinguimirtiim 
if^rrueruni  pMtm  tncatifyMt 
ffnum  fmnguims  indiffeafh 
bitim  tft^  vnqu4m  miik^ 


l 


DB  n<nacn>io  volvntario  etcasvaul  649 

tempore  verito:  vel  denique  negleAa  in  moda 
diligenca.  %//)  Si  tfacndote  et  aiiis  diuerib  tem« 
pore  quis  percuflus,  nec  difcerni  queat ,  ex  cuiot 
vulnere  perierit,  ille  abftinere  in  dubio  dd>et  % 
ficerdotali  offido.  ») 

§.   IIL 

q^v  o  A  D  panitentim  faomicidis  infligen* 
dam,  iecreto  for&n  facinus  manifeftamibus,  vel 
vldmo  flipplicio  non  aflfe^^  attendends  func 
circumftantis,  ex  quibus  fadnus  vel  augetur  vd 
.  minuimr,  praefertim  fi  quis  per  confpirationem 
multorum  vd  in  concurlu  hominum  ocdfus  fii* 
erit.  tf)  Inprimis  infpidenda  f^itas  vylneris^ 
vtrum  letbale  fuerit,  nec  ne?  adnibito  peritorum 
medicorum  iudido,  quse  obferuatio  prsedpue  ad 
efFe^m  irregularitatis  pertinet.  |3)  Sed  ean- 
dem  receperunt  d^ttmd^onemfwacriminalia^  vt 
ardinaria  pance  demum  in  priori)  non  poflenort 
iocus  eflet,  7)  ceno  indido ,  dofbinas  iuris  cano* 
nici  vbique  prsuaiuifTe.  Praeterea  ratio  habendi 
generis  armorum^  ita  vt  qui  letbiferis  inftrumen' 
f/xaliquem  inuadit,  l)  vel  percutere  mandauit» 
dolo  non  careat  y  licte  mandatarius  fines  mandati 
excefTerit:  ?)  fi  alio  inftrumento,  quohomb  re* 
^ariter  occidi  non  folet,  magisriajpq/iMKi  cenfe- 
ri  debeat,  Q  qua  di^^ne  rurius  iura  crimi-! 
mlia  vtuntur. 

$.IV; 

^)i.7.i.f.I.b.t.  t)r.i8.X*./. 

m)  i.  u.  X. b.  t.  •)  i.f.k.t.m6 


0)  i. 6.X  b.t.  0  vttamcn  Dibikimhifiila 

#)  i.  1%.  X.  b.  f^  wmdaMUimgttUritdtimoftit 

r)  iM!/l«iymGir«4rf.i4f.    fctur.  #.  eii.f.b.$.m6. 

S15 


TIT.     XIII. 

pE  TORNEAMENTIS. 

TIT.      XIV. 

DE   CLERICIS   PVGNANTI. 
BVS    IN  DVELLO. 

TIT.     XV. 

i  DE  SAGITTARIIS. 

8  T  N  O  P  S  I  $• 

Zudcrtm  equeftriHm  snth  nmbiikricique  4k  his  immu* 

qu4  fTequentia^  pmnis  et*  nes  ejfeui.  11.  Bellis  iuiergmf 

ekfidfiicis/ubie^erum.t  P^*  tes  quequepdri^ffges  ecclefid^ 

riter  duelUrum  vfusfrequens^  fikd  diia^  fei  irrite  cendw. 

«ri4«  in  iudiciisy  vt  nee  fw««  UI. 

i.  i 

{V)Tr  udi  efntfhref^  qaos  iorneamentet'  di« 
I  j  xerunt,  fope  ccdibus  anram  pmba* 
"^"^^  erunt,  interimolim  publica  auAoritatd 
inunid)et/flgfi^/irfjcooftante8.4^)  SecuIoXIF. 
dicam  his  fcripflt  innocbntvsIL  cum  alb- 
^ANDRo  111..  vt,  qui in  his  fpeftaculis  perirent| 
eccleliaftica  (epultura  priuarentur.  {)  Excom* 
municationi  deinceps  fubiefii  certantes  et  locus 
horum  ludorum  interdifto  fuppofitus.  o) 

r)  vt    plenius    illuftraait  detemem.quoigenerdlisejt- 

MCU7^AfLry ideludisequefir.  teditie in  terrm  fdnSm  bii 

r.  a.y^f.  haftiliidlis'    impedita     futrlr» 

()  c.i.X.deter7se4m.  cuiut  promotio  pontifici  ca« 

0  ty  vn.extTdm,  hb,  XXU.  n  oordiqac  fiui. 


652  r^v*T*»n-xv.nEToRK.rr.DEDVEt-ET  sao* 

(VI)  DueBa  piriter  hoc  iureimprobatarimtj 
quibus  caedes  vt  plurimum  perpetratur,  Olim 
tameii  a  plerisque  oopulis  hsc  priuatg  beBa  adeo 
flpprobat&,  et  ex  iwertatis  vith  recepca  fuere,  vt 
VEi  iu^icium  vuljjo  in  hoc  cerfamine  qxicpre* 
rent,  tt)  et  diuitmnj  iudiawn  ventJtfs  ex  viiio» 
ila  fuTnerent^iudiciisquepaffimdecertBreat.  Nec 
derici  in  foro  feculari  liri^anEes  a  efuel/ico  iudicin 
immunes,  %)  nec  monafteria  exemta,  quoruni 
caufam  campiones  {ufcipiebant  vel  pugUes^quod 
iure  canonico  prohibicum  elt  ^) 

^         *    ^'  %.  m.         "^ "^ 

DiNiqvK  (VII)  quia  ^^fij  intergentes  c«- 
des  potiHimum  fpirant ,  eadem  vahis  modis,  k^i 
fruAraneo  conatu>  reftringere  conati  funt  ponti- 
fices,  ct)  treugam  beiligerantibus  indicendo:  t) 
ipfa  armorum  genera  determinando,  v)  vt  et  fice- 
dera  cum  fiJei  boftihis  prohibendo.  Scd  hi  co- 
nacushodie  anilibus  annumerantur  fabulisi  do* 
cent  tamen,  pontitices  etiam  controuerliis  et  iuri 
gentium  ieges  praefcribere  olim  voluifle. 


ir)  vid.  infra  Ht.  XyHV. 
ie  furgdt.  vu^m. 

f )  ?M.  tvm.  V.  tit.  ii  ekri' 
fis  pMgndnt.  ^4.6. 

r)  €.  1.  3.  X.  e9iL 

•v)  fundamentiim  hmat  Cii* 
ttodc  tnKfitar  ia  c.  6«  X  dr 


TIT. 

mM$r.  et  Aei.  qa^fiper  gmm 
tetetemmsreffkkeQn/mom 
Ctpoadfiex. 

t)  de  qoa  Topra  Hbn  £td; 
I4.p.i65.yf. 

9)  e.vn.X.defiffti. 


TIT.     XVI^ 

;  ADVLTERIIS  ET  STVPRO/ 


s  y  N  o 

^d  e$  dJmlierid  inter 
wund  mixtd  ddvtrmm 
mm  fminentid  relsts^ 
fir*  inre  ddttlterinm  ik 
f  €9wm,e  temmittitur. 
^efnitentid  perfetnd  ei 
4|  emn  imfefaiene  eef" 
.    De  frdxi  erimindU 


P  •  I  9» 

inie  trdSd.  Itl.  Sttfrdterli 
feend  ex  interfreidtiene  ^md* 
U.  IK  SdtisfdaiifiiaM^ 
.  Ptrdfrdfidtieeimi  ftedimer^ 
«S.  Vnde  pdria  eenelnfiena 
Jlmms.  Etidm  pdrtm  djlm 
grdiere  dlettdm.  V^ 


^    i 

dukeria  et  ftupra  etiam  poft  dbifioneni 
criminum  inter  tnixta  renilerunr  (p)  ca« 
*  noniftse  ^  vt  tum  in  foro  ecclefutftico^ 
mfeculari  coCrceantur)  hoc  ^uidem  pems 
iftali;  iUo  vero  pcenitentia  ccckfiaftica^  %) 
lulAam  mutata  hodie  in  ipfia  foria  catho- 
um.  Etiam  in  terris  protefiantittm  hu« 
^raxeos  vfus  remanfic,  VC|  pofthuius  cri< 
s  co£rcitionem  in  foro  fecularii  vocari 
mt  boc  (celere  maculati  ad  peettitctetiam  ecr 

clejuifti*. 


Qaspriroario  archidia- 
adhoc  hodie  etiim  Ciis 
is  vindicant,  loeo  pceni- 
rum  pcenas  pecuniariaa 
ntct.  Neque  harc  pra* 
leri  aut    nudios  tertius 

fed  iam  feculo  XI.  oo* 
efte  rxTEO  DAMrAMO 
K  ef^.  %.  Idkiifermiett- 


tm  feeedi^/nddeem^S^^^ 
MMrr»  et  ee  meie  nmltermm 
dnnemm  panitemidt  eemfk^ 
re.  Indc  fortao  eft,  epoA 
ctiam  fiMra  crfaninalia  Supr« 
MSrceam  famii  parMH&frm.  • 

x)  qood  podfljmnm  tepk 
dimlteridttftnprdtevaieAWMm 
iBfignom  csaciaariot. 


I 


^54  tfBUOIfe^TITVLVS  xvr, 

tUfi^ic^m^  vel  porius  quod  loco  eiu$  fubn^ 
cucum.  V^) 

'  f    IL 

cRiMtMVM  rirrffj/ plures  (aat  rpecies.  Pti» 
m^rta  eft  advlterivm,  quod  hoc  iure  «)  eft* 
vioiatio  fidti  comugaiix  dolt^a  per  CQncnbitum  am 
extranca  pcrfona.  a)  Non  wmum  ergo  ab  vx^ 
re  committitur,  fed  etiflm  a  marifo  cnm  foiuta 
concumbenie>  in  quo  cooceptu  rubfliterunc  etiui 
fifra  criminaiia.  0) 

5-    IIL 

KvtLA  grauior  indjg;natio  in  primitiuaH» 
tlejia^  quam  contra  crimme  hoc  macularos  ct 
fbrnicatores.  Omnis  communio  his  denega- 
ta:  7)  difficilior  eorum  receprio,  quod  perroi 
tum  vittE  lempus  pocnirenritc  fubiefli  eflfent-^) 
Hac  de  caufa  adulreram  ivsTfNrANvs,  r)  5 
eam  maritus  rectpere  nollet,  monafterio  ad  pet' 
petuam  pfmitentiam  agendam  includendam  eflc 
conftiruit,  etpontifex  repetiit  ^J,  denique  ipft 


4^)  M«  hoc  itiiqanm  cfTe 
iudkac  CARFXov,  m  ittrhpr. 
£$nflih.  Ill^  def,  94.  quainuU 
hoc  modo  duplici  afficiatur 
JHena. 

if)  iure  Mofdicp  ^  Rom4m 
Untum  cum  aliena  vxore 
committitur.  ^  L^m.  XX',  io. 
Deut.XXII,22.l.  6,  §.  I.  4i 
L.Mdedduit. 

«}  ex  dofh-ina  patram« 
tid.  r.  4.  C. j2.  j.  4.  (f.  /.  C.  32. 
f.  y.  r.  ttf.   C.  j2.  f .  6.  ^  7. 


QAr 

j*)^^'^  110. /J.  ««yl,  erim 
C4r. 

7)  tefteTBETVLL.  ir^ 
dsc.  c.  29. 

0  f.  22.25.  C.  32,  J.7.  £s 
hac  pc^nitcntia  perpecua.fe» 
quebatur  eoetihdtus  poeoa  19 
adulterai  vt  dicitar  in  cit.  tt^ 
(ine  ffe  ceniugii^  qaod  pceQV* 
tentes  Duptias  inire  aon  poir 
fent. 

0  ^- 1 J4.  €.  lo* 

i^    V 


OB  ADVLTE&llS  ET  STVPRO.    ,65; 

CA&OLVS  V.  ad  108  GKfireiuii  in  poena  di^nd» 
quoqae  prouocaair.  if )  lus  Romanum  quideqi 
eciam  vindidam  prhiatam  admiferat,  fediua  ctt 
nonicum  eam  prorfus  improbauiL  &) 

§.    IV. 

stMFLEX  8TVPRVM  pariter  poenitentias 
(ubie^um,  auod  eft  iBicitus  cmcuhitut  foluticum 
fblutay  bBfiefte  tamen  viuente.  (^amuis  vero 
iiis  c^oTiiQMmft^rum  et  farnicatianem^'  quae  in 
feminam  corpore  quarftum  facieHttoi  committi^ 
VUt  in  aliis  non  diftinguat;  in  eo  tamen  difcri- 
inen  ex  iure  diuino  1)  retinuit,  vtftuprator  IHh 

Eratam  ducere ,  aut  poft  caftigationem  corpora* 
;m  monafterio  in  perpetuum  detrqdi  debear,  lE) 
fi  eam  contumax  ducere  renuit;  K)  vnde  per  in^ 
terpretationem  vfua/em  dtdu&um  eft,  vitiatorem 
alternatiue  obIigari,aut  addiicendam  ftupratam» 
aut  ad  pcenam,  et  cum  haec  fequioribus  feculis 
lakota  admodum  Gt,  fubfticnra  ei  eftleuior  posni-  - 
tencia  cum  obligadone  ad  fatisfilcieBdnm  pueila: 
fiupratae.  /i) 

%    V. 

HAKC  f^cisfaitionem  vulgo  dotem  vocanr; 
quaemagis  camen  prsflacio  eiu8,  quod  intereft^ 

dicen-' 


n)  in  cii.  drt.  nou 

•S^)  €.  8.  C.  5?.  j.  2.  e.  j.  X. 
de  fent.  ex€§mm.  vnde  nrc 
hodie  fe04  ixtrdprdinnrid 
nret, 

I )  repetito  in  €.  L  X*  b,  f • 

%)€.  2.  X.A.r. 

X)  Ergo  liacc  pcena  cantnm 
fUl/uudrtd  erat:  priocipafiur 


fluprator  adigebamr  ad 
ducendam. 

/*)  vt  obreroaQi  tm,  V.  b.t. 
§.6.  W^txmtxivfudiis inter- 
freUtip  hoc  potiflimum  erro- 
re  premitur,  quod  pbligdtip* 
npmfub/tdidridm  io  dlterndti^ 
Vdm  inacauerit,  vtnuB  poei* 
lam  vitiatam  ducerCt  ad  looi 
ciui  ei  iatiifime  nalit. 


LIBRtV.     TITVLVSXVItp 


dLcenda,  quod  dlfScilior  per  ftuprum  eias  condi 
tio  nvibendi  fafta-    Vnde  i)  cam  petere  ucqiiif^ 
qux  ab  alto  du^  eft,  nili,  lite  iam  cum  fluprato* 
re  oonreftarai  aliummaritum  iouenerit:  aj  lib^ 
ratur,  fi  ftuprataeius  connubium  refpuir:  3)  fr 
€undo  vel  vueriori  ftupro  inft^ila  denuo  eampe- 
terenequir:  4)  in  determinanda  hac  TacisraftitH 
iie  non  refpiciendum  ad  eam  d<)tem,  quam  parer 
ci  dare  poterat ,  cum  etiam  inops  dotanda  fit:  j) 
«d  dotandum  inhabilis  precciTe  eam  ducere  d^ 
bet.  v)    Quod  (i  er^o  puella  ad  ducenJum  aut  in 
fubfidium  ad.  dotandum  agit,  coram  foro  eccU- 
ju^ica  agere  cenetur,     Denique  panui  quoqut 
Jioc  iure  de  alimentis  a  ftupratore  prouidendunip 
quoeriamflduiteriniliben^Lmt  aleadi.  ^) 


\' 


Tir  XVIL 


DE  RAPTORIBVS5  INCENDI- 

ARIIS,   ET  VIOLATORIBVS   , 
ECCLESIARVM. 


S  T  N  0  P  S  I  S* 


^dcrihin  cmceptus  iurt  cd" 

Jktf  ^u^d  dpeltjuio  f^ri  U* 
tifjtmtm  hAbcAt  dmhimm^  7, 
Mtre  tcdcfidfiicHm  dliu^t 
d&ud    Jmut   ficuldrt    cri' 


1}  Fbres  alus  coffdu{jO' 
A»  congefli  nm.  y.Lt^§,io^ 


mcn.  Bui  ffectts  fummd^ 
timrtffruntur,  IL  Hiccn* 
ra  tft  Tft  in  fttrt9  rcrum  fi* 
trdtum  ex  tcmp/is,  UL  veleM 
iscis  pr^fdniSy  rei  rerumprtfM 
ndfum  ix  temptiu    DifftrH^ 

t\et\cn$t  fatiGraccrc  el  tamcti 
tcncatuf» 

0  c.sJnfXtJee9j£[md^^ 
xit  in  mdtrim* 


1 


lW«R;»rCENl).CT  vioiATrEcdc.*  1$ff 


rr  kMsJpmesrdtiinepttm 
niy,  ObligdnturmhdCt 
tii$  criminibus  j  beredes 
inufk  refarciendum  fe- 
»  vires  beredit4tis.  V. 


Decrimine  rdfim.  Aneemt 
mktdfitrinjpmfkm  ffni^ples^ 
tem  f  dn  fwnd  mitigetm^rd>» 
ftd  im^fti^cmTentidtf  f% 
Defctndecclefidpicd.  VTL 


:  R I L  E  G 1 1  cognitio  quoque  io  (^otiori  ^es 
ie  ad  vtrumque  forum  relata  e(l;  ipfiim  cri« 
len  alias  tam  late  extenrum  hoc  iure,  vr  ia 
ecclefiaflico  quamcunque  violatumem  facro^ 
ieiignet,  et  uc  {imul  ad  religionem  ec  teges 
afttcas^  qux /acra  funt,  o)  refpefhimha* 
Omne  enim  facrum  eifpirituale  eft,  quod 
orum  iuri  etpoteftati,  quae  immenfa,  fiibie- 
y  cuius  violatio  eft  crimen  in  ipfumDeura 
lifTum.  tt) 

$•    II. 

:x  hoc  latiflimo  ambitu  liquet,  (acrilegium 
nere  committi  per  violationem /^rrri^nrvf 
\\t\ perfonarum ^  ^)  eftque  yel  mere  eccie^ 
um^  vei  tmmfeculare.  c)  Uluc  pertinec 
ioiplius  religionis  Romano-catholicse:  t) 

lacra-; 


aarum  violatio  Jdcri* 
inuoluit,  vtpote  fi  quis 
committit  officid  pu* 
quod  fub  czcoromuni- 
i  vetitum  in  c»  fi.  C« 
4,  Quis  vnquam  in 
ufa  quflefiuittct  Jacri/c' 
niQ  audax  patrum  in 
18  prorumpens  teme« 
eges  praefcribendi  im- 
bus>  id  fuafilTet. 

hm.Inft.Iur.Can.) 


«■)  c.  n.  C.  17.  q.  4. 

O  nam  et  ckrici  facrati 
funt»  vt  iUis  manum  iniici- 
ens  Gicrilegium  graue  coiii« 
mittat.  c.  29.  C.  17.  q.  4. 

ff)  vel  alitcr  fumito^  ici 
fenfu  ecctefidfiice:  alitcr  in 
ciuili. 

t)  jpcr  hjferefin,  apoftafiam, 
l  ^.dde  dpejl.  fchisirijTcli. 
giooii  ceformationem  c^c« 

Tc 


65S 


filBllf  V.     TITVLVS  XVTT. 


iicraracntorum :  v)  culms  diuini:  <p^  reliquii 
Tum:  x)  officii  facri:  ^)  votorum;  w)  immuni 
mis  ecclefiafticac:  «)  fanttiraris  ecclefiaram,  ^3 
et  akarium:  d^nique  ipforum  clericorum  7)  c 
monachorum,  J)  per  iniurias  reales  laefonini 
Pofterior  fpecies  fubiacet  excomnnunicarion^ 
tpfo  iure  iUacafj  quam  folus  poaufex  foiueii 
poieft  f)  ^ 

f    ITT. 

riTMAftu  fpecies,  eriam  mWW/^f// ftfr 
igfta  pffTiis^  i)  tefe  exferic  in  dcpra^datio^e  n 


•)  t.  la,  <^  «»/  D,  3.  vti 

JiQifjo  fymbolorum  eocfuri* 
Oicori^m  gr^ndc  ficriUgtum 
vDcatLir.  Inprimis  huc  pfr- 
tinet  vioUtio  Tenfrdhilist  cu- 
ius  ft*rtufn  cu^ni  in  crmfH 
fecuUre  incfdit.  C.  C.  C,  Mrt, 

ip)  i,  10.  C  dtepifi,  etclfft 
H^c  rp^cics  pfrturhdti0ncm 
ficTQrum  opcrjttur^  de^ua  rti- 
pra  jclum  iib.  IIL  tit.  41. 
§.  5-  h  52^' 

x)r^^n  y.ht,^.yu 

^)  illiid  accipicndo  a  m«- 
tiibus  Uicii  c.  31.  X.  rff  i*- 
nm  pro  prrtio  comparando: 
abuCcndo  cxcommunicatiocc 
ctc. 

tf)c.2.  X.dejldt.mndcb. 

0)  ab  on<rribu(  publicis 
ct  potcnatc  ifcuhrj,  ijuam 
pr^tcndunt  pontificcs.  c*^^df 
ic^fn  in  6,  f.  )«  f^  7»  dt  im* 


mun.  eccfffquod  cnmcn  aDi» 
tlkcmate  punitur, 

^)  pcr  pMHtipntm  e,  41, 
de  c&nf  D,  u  c,  5,  X  ^*  4JW, 
ct  vtotcmam  inajinoncin, 

y)ctum  m  minoribos  ordt* 
nibus  conflitutorum,  c^rn.k 
clcr,  coniug, in  6.  fi  vt\  maj^ima 
ab  ipfis  clcricJi  Tiolatioiut} 
c^io,et^4.  X.dejentmt.ft' 
cemm,  nifj  ioculatoriam  «- 
tem  cxtrcuciini,  c^vn^deTiTt 
tt  hcnefl,  cltric,  in  6, 

S)  <guod  ctiamji<J  nemtin 
extenriim*  f,  ji,  dejent.  ex* 
cmm.  in  6. 

t)c,  39.  C.  17.^.  4,  Vn<fe 
priuilegiHfn  cdnanis  vocanu^i 
cuius  orif^tnem  et  ratlDncm 
tradidi  tem-  K  de  fanit.ti 
remiff  {.  54. 

0  m^  171,  ^.  f#;|^,  aiM. 


nm  facrarum  vel  Jurto  in  ecckfih  cmnmiffk^ 
Commictitur  enimtribus  modis:  (a^  auferendo 
fiicrum  de  (acro :  (b)  non  facrum  de  fifcro :  ( c) 
Gicrum  de  non  facro»  n)  Prima  ergofpedes  cbn- 
fijftit  in  depradatione  rerum  facratum  ex  ecctefiir^ 
iuferendo  hierothecam  cum  yenerabili,  ^)  vtel 
mlias  res  cultui  (acro  deftinatas,  i)  inprimis  maith 
tis  pretii^  quod  &crilegium  capitali  fiipplicio' 
iubie^luiti ,  accedente  vltima  drcumflani&i  vei  fi 
grauis  ef&a£tio  acceflerit. 

§.  IV. 
ALTERA  fpecies  committitur  ptc  fitrtuni 
reifacra  ex  toco  profano  feu  extra  ecclefiam,  ex 
aedibus  forfan  seditui,  modo  fur  qualitatem  rei 
facYce  fciuerit,  %)  quod  crimen  etiam  capitali 
iiipplicio  fubie£tum  fub  circumftantiis  addu^lis.* 
Denique  vltima  fpecies  eft  furtum  rei  profanae 
ex  ecclefiiSyX)  eomaius,  quod  violetury^(?/^/7j* 
gcclefiarum^  vrpote  ii  pecuniae  in  eleemofynam 
pauperum  cpUeAae  et  afleruatae  diripiantur^jitj 
cuius  facinoris  fiipplicium  etiam  ad  mortem  ex- 
tendipoteft,v)  grauibus  circumftantiis  concur« 
rentibus.  Parum  ab  hoc  reatu  abfimt,  qui  frau- 
dem  faciunt  circa  facuitates  ecdefiafticas.  ^) 

§V. 

%)€.  iT.  C.  17.  qu,  4.  qoat  im  ciuile^  ct  fimptici  furU 

Ijpecies  repctit  carolvs  V«  eam  adfcribit  in /. 5.  m. 

£it.  drC,  171.  /*)  4rc.  17;.  cenft.  Cdr, 

d-)  pcenz  ignis  rubicAuin  »)  Si  furtum  ia  ccterit  re« 

jrr.  172.  C.  C.C.  bus  profanis,  quarum  cufto- 

<)  drt,  172.  cic.  diam  habet  coclefiay  commit« 

»)  /.  5.  £).  ddL.  lul.pecul.  titnr,  magis  iurc  cpmmunitm 

art.  172.  cic.  furUrwn  seftiroatur. 

X)  haoc    ^dem  iguorat  Qc.fc9.X,dcfi€uLcter^ 

Tta 


660  LIBRI  V.   TITVLVS  XVIt; 

f    V. 

TiLAETfiR  poenas  ^ccleji^^flkas  et  fictUara 
r&crilegi  non  lanrum  ad  damnum  refarcienduni 
obliganijir^  <>)  fed  euam  heredes,  -r)  quarenua 
kona  hereJitaria  fufficiunr,  quod  peccanim  noa 
remJttacur,  nifi  reltituacur  ablaEum*  ,^)  Idem  td 
quoeuisalia  crimina,  quibus  patrimonium  alrenus 
Iffifum  eft,  extenfum,  vt  generalitisr  ha^c  ffbhgath 
ex  quouis  crimine  ita  quali6caio  ad  heredes  per* 
tineat*  <r)  Pugnat  haec  difpofuio  cum  iure  cimli^ 
fed  in  fauorem  defun^i  introdu£ta  fecunduia 
principia  iuris  canonici,  vt  fit  a  pcccaiQ  vaJeat 
^heraru  t)  Quia  vero  prxterea  tn  ^quitate  na* 
tura/i  aliunde  fundata,  inda  eft»  quod  in  vfum  fo* 
renkmfuericintroduda,  v) 


§•    VI- 


SACitTLEGTo  proximum  efl  crimen  lA» 
PTVS,  quod  ^HabJuSio  dQhfa  femiTj^  extrarjdt 
honeJiLC  iibidims  gratia,  Vnde  coUigo :  (i)  pro* 
prie  hon  commirti  raprum  in  propriamypo/r/iwj 
ntciure ciuili y  tpj  neciuFCcanGnico,%)  neciu* 
reCarolino'^):  {2J  raptumetiam  committiinti^ 

lentm 


•)  f,  a,^.  5.  X.itnt» 

K  1.  in  6. 

tf-)  c,t^,X  iiefirji.excamm. 
inf*  c.  %*  X  titptgn.  €.  ^,  X^de 
yjur.  c  f\  X  ttf  ftpuU. 

*-)  VI  dJcirur  in  c.  f  X,  b.  t. 

v)  vt  cuici  t»m.  K  *.  /- 


<P)  Ai.C.  TbJeTs^t.yiri. 
Dc  dubia  Jeflionc/  rn^  C^ 
TAjtt.  Ttrg.  diii  tom,  K  b.t* 

X)  c.  49,  C  57.  ^.  a*f.5i 
C  0.  ^,:.  r  6,  X.h  /- 

non  facit  inenhadtffn  in  JifJ- 
nfl.i  ct  lcdlio  iuris  cclaffl 
dubia. 


f>BItAFTOIUINCEMI>.CrviOLAT.SCCL.  66iy 

hfitem  et  etmfentientem  jCam  n^c  taiis  abdudia. 
ehlo  careat.  w)  Sed  hanc  conclufionefn  reipuit 
fineratione  ius  ^uionicum,  a)  cum  puellaalie? 
siae  cuftodiac  fubieAa  confentire  non  potueriL 
^)  inde  colligit  ius  canonicum,  abftergi  vitium 
raptus,  fi  puella  rapta  in  libenatem  relhtuM 
confentiat  in  matrimoniufn^  quod  tiinc  tiH* 
dinis  vittum  hQnefto  matrimonio  abfiergatun 
(3)  Sed  iuri  Carolino^  quod  fimpiiciter  ad  iuf 
i^tfinreum  prouocat,  7^  liaec  fententia  non  con* 
gruit,  vt  praeftet, ifirr/ ciuili  infiftere  quoad  pce- 
nam,  o)  nec  putaciuo  matrimonii  honoh  nimium 
iadulgere.  ^ 


§.    VVLi 

p  o  i  N  A  ecclefiaftica  i)  exercetur  tum  im 
laicos  per  excommunicacionem:  tum  in  ciericos 
per  depofitionem.  v\)  Crefcere  merito  debec  poena, 
u  rapitur  pueila  DEO  facrata ,  vt  etiam  attenta- 
tum  capitale  fit»'^)  iure  canonico  vero  prscerea 


•)  /,  vn.  C.  ie  rdpu  virg: 
ri>«  drt.  iig. 

«)  in  c.  6.  X.  b.  t,  ibi :  ifte 
r£pt0r  dici  mn  p^tefi  y  quibd' 
buii  mulieris  eonfenfum. 

fi)  c.f.  X.  b.t,c0nc.  Trident. 
fiff.XXlKc.i. 

y)  in  c  iig.  «^ 

l)  ynd.i$m.  y.b.L^.i^o. 

0  9^^?  9^  ^^  omnit 


rpet  mttrimonii  raptori  aik 
cmtd.  r.  4«  10  11.  u.  )6.  q*  3. 

^)  Seeularis  e(t  vlttmam 
fuppliciam  ;  L  vn.  C*  Jirsptm 
virg.  vnde  ec^clefianica  tuoc 
potifTimum  effcAum  habet^  fi 
(>er  rugam  (ecolafcm  firiii^ri- 
TCrit* 

n)  C.i.C.4.fqq.C.^6.q.l^ 
€.  4.  X.  de  furg.  cdnon. 

^)  Lyc.deefyc.escler^ 


662       tiBRiv.    TiTVLvs  xnii. 

grande  factihghim ^\)  praerertim  fi  etiam  moni* 
alis  contra  votum  in  raptuni  confenferitj  pt^rpc- 
tua:  linedubio  ec  gtauiiruna;  pccmieaofie  £ubud« 


TiT,  xvm, 

D  E      F  V  R  T  I  S* 

S  T  K  0  ?  S  I  ». 


Tm  tdmnicwn  imur  furhM 

in  vdrm  vfut  difimguit,  J, 
fi^iius  truendi  furta  accuhd 
ftr  mmir$rUfCc!f/tMftiu,qup^ 
^d  ffff^us  cimlct^  it  tarn4 
mi^^^ic4  fnvrtm  tt  rsft^ 


CAvent  fipptirura^  Q^f/wrt 
fpi/c<ipsrum  prp  furibHs  fm- 
pmdendis.  Dc  f**rc  ucHli* 
Adfacros  ^rdintt  pr^mnuniit* 

nu 


§.     I. 

ASACRiLEGTo  FVRTVM  fimplex  diftingulj 
diftum  eft,  quod  eft  contre&atio  m^^ 
rei  mobilis  aliefiay  X)  inuito  domim  f^ 
iia  animo  lucrandi.  Rurfus  hoc  crimen  in  feofil 
€Cc{efiaftico  ladus  extenfo  \l)  abic  a  concepru  ia 
fcnfu  iuridico  fumtOj  qui  proprius  eft.      Funa 

auceni 


il)  Ignorccndum  forfan  pu* 
€l]£  ex  rtftionbufr  princjpiis, 
^ux  fc  hoc  mado  cx  cafcctc 
fwrptruo  m  libertatem  vindi' 
«ire  voluit  Scd  hanc  fcn- 
tiatiaiD  rJdcDi  CAaoniils. 


a)  etiam  mjmmff.  c.fC 
14-  ^.  6, 

IUcgirir^ai  via£  acquircndi  O^ 
&cii  Uaa  huc  ictcrii. 


«utem  fiint  vel  manifefla  et  probata^  vel  occuka^ 
^uaodo  de  auAore  pkae  nonconfht,  vt  onmi 
l|dhibita  cura  ex  indiciis  erui  noo  poifir.  y) 

§.    11. 

Hoc  ca(U|  fi  (iinum  magni  mmenti  eft,  ^)' 
implorandum  auxiliiim  epifcopi,  vt  extra  orai» 
nem  remediis  fpiritualibus  confcientias  eorunt 
conftringat  ad  reuelandum^  qui  aliquam  huius 
ficinoris  notitiam  habent.  Etenim  (i)  monitth 
Hapublica  e  cathedra  facra  recitantur  in  paro^ 
chiis,  stfxxhpana  excommunicationis  rem  fturd- 
/yam  poilidentes  intra  certuni  tempus  facerdoti 
^kro  eam  reftiniant,  vel  au£lorem  nirti  indicent» 
qui  qualempunqueeiusfcientiam  habent:  (2)poft: 
ferminum  praefinitum,  fi  nemo  comparuerit,  fol- 
lemnis  fequitur  excomrhunicatio.  0  Eadem  md- 
thodus  vuim  praeftat  inaliis  cafibus,  pro  deperdi^ 
tis  etfubtra6fis  rebus  recuperandis  veiindicanr 
dis.  or)  Ad  criminalia  autem,  qua  talia^  eam 
trahendam  efle  negant,  ne  iudex  ecclefiafticus  ad 
fudicia  capitalia  exercenda  manum  (uppeditet. 
Quocirca  tantum  decemuntur  ad  inftanpam  eo- 
rum ,  quorum  ciuiliter  interefti  res  occuliatas  vel 
ii^a^as  recuperari.  ^) 

ji.  IIL 

»)  vfam  vide  lo  €.  f.  X.  b.  t.  w)  vt  decernit  fpncil.  TriJU 

( )  vc  interric   inagnopere  tit.  /. 

lcG,  au6loreni  criminis  dete-  ()  ex  bulla  PiiV,   relata' 

gere»  vel  rem  fubrra^jm  re-  fm.  IL  buUiir.  mdgnip.  )5g. 

caperare.  vid.  eonciL  Trfdent.  Sed  latlor  eiui  vms  efl  ia 

(eff.XaV.deref^rm.c^.  Gallia  ad  caulas  erimi?Mm, 

ei)€.yn.€Xtr4H.emm.b.t^  otta  taliumi  dctcecadasi  et 

^Tt4  ^  ia^, 


LlBRtV*  TITVLVS 

5-  ni. 

VIDEL1CET  ecclefia^contra  fures  mw: 
nh  non  conftringitur  legibus:  glaJium  non  hahet^ 
nifi fpirituaiem^  a-)  quo  duntaxar  vfimr,  vt  eos 
fid  pc^ntcenLiam  conuringai ,  ec  ad  teftituendunii 
quod  ablatum  eft,  Qjianiobrem  (i)pro  furibus 
in  furando  occifis  haud  eft  orandum,  nec  iis 
honefta  fepultura  indulgenda:  fi  rantum  vutoe* 
rad  et  ante  mortem  confefti  fiierint,  eis-cooh 
muhio  non  deneganda  t),  (2)  Mitiori  pcenittlh 
tice  fubduniur  ob  neceftitatem  famis  furanres>  v) 
diftinguendi  ab  bis  ^  qui  habenrcs  fubHdia  liir- 
rum  perpetranr.  (p)  (3J  Grauiorem  etiam  ceih 
iuram  merentur  raptores,  qui  palam  quid  per 
Vim  eripiunr,  quam  fureSj  >:)  inprimis  vero 
ecclefiarum  raptoreSy  et  omnes  ei  confentien- 
tes,  qui  a  limine  matris  ecclefi^  anarhematizaa- 
tur  '4^).  (4)  Eriam  epifcopi  pro  furibus  intc^ 
cedunt,  ne  vltimo  ple£lanrur  fupplicio  w).  (j) 
Denique  in  hoc  quoque  differt  fur  mamfejiujtt 
cccu/tus,  quod  hic  poft  fpontaneam  confellio- 
nem  *)  ec  fatisfaitioncm  atque  pera£lara  pceni- 

tca- 


jDftruendai  adhibrri  folimt, 
n  f  uici  (cm.  y.k  t.  g.  17.  PIu- 
ttt  tamcn  ab  ebiig^nmt  Ttue- 
Idndi  abfolLinnt^  quos  rfcen- 
(bi  Cit.  A  §■  18^  "  in  dubiis  ca- 
Cbas  ruadent,  vt  confcLnoiia- 
riQi  Cnhjt^iltt  cmfe^Anis  Itac 
dc  re  srntc  reudattcncm  con- 
foJaiBr. 

r)  vt  dictCur  in  c,  i.  C.  )^. 
g,  t.  ct  addirur:  f$m  ^ctidit^ 
fid  vimfiiAt-  Scd  iorerccen* 
tiori  vtrQmquc  gladlnsi  hand 
fel^itj  lamin  ftr  iitdirfcimm. 


t)  f,  a.  X.  h,  t, 

k)  c.i&^  dc  tcnp D»s%t*\i 
X  L  /. 

?)  c,  iL  C,  la.  ^,  j,  Sccao- 
dum  hunc  tcjttum  ycfhmiv^ 
cuam  corri^i  ponhnt* 

x)  r.  13.  C  14-  5-  S' 

^)  C  5<  C.  17.  q-  4' 

*f)  C,  1,  C,  14,  q.  ^*  H 
yhtfird  ham4  in  hmincmjk* 
vidc. 

m)  durioiUrcm  forlaa  mU 
mmc  propUndami 


DI  VVtLTlt. 


w» 


tentiam  ad  (acros  ordines  promoueri  queat:|3) 
oonautem  manifeftus^  perpetua  adiperius  in^ 
fiunia.   . 

TIT.  XIX 

DE      VSVRIS. 


S  T  N  O  P  S  I  S. 


eneeptiu  rfurdmm  trre^ 
ntus  de  ime  edmnif.  L 
FttnJdmenta     probibitarum 
pfarMrum.   IL      Omne  bh 
$rmmf  qudkcunque  fit,  ex  mu- 
tue  vel  Jtmili  eontrdciu  dd- 
mnsnt.  IH.     Intereffe  tdmen 
■ ,  trebdne  et  dnnms  reditusred- 
^  fa.  ly.     C^nditiones  berum 
'  ttdituum.     Binis  inharent^ 
tt  cum  his  intereunt,     Sors 
dkh   emtere  nunqudm   repeti 
fetefi.  F.    ^Montes  fietdtis 
p$$que  probdnt  pontifices^  vt 
di  jnutDam  mericoriuai  dUi- 


eidnt  diuites0  VI.  Jfura 
fimfliciter  funt  d  creiitore  et 
eius  beredibus  reddenda^  di 
inftdrffoUiy  nuUo  obftdnteftd' 
tutoj  veiiurdmentOf  Veldf» 
peUdtione  interfofitd.  VlL 
Peend  ecctefidfticd  vjurds  dcci" 
pientium.  VIIL  luftitis 
vfuTdrum  exremotionefundd^ 
mentorum  contrdriorum  euish 
citur.  IX.  Ih  Germdnid 
proinde  vfura  legibus  fuhlim 
cis  etidm  in  mutuo  dffrobd^ 
ta^  extejfu  duntdXdt  imfre» 
bdto.  X. 


c 


§.  I. 

uiMEN  vfurarum  etiam  fiirto  accedit,  'v) 
quod  negare,  nefaset  b^eticumh^txxv.  l) 
£t  tamen  nequidem  canoniftae  verum  vfi^ 

ra- 


/S)  r.  /1  X.  £•  f .  dammodo 
ilias  idoneus  fic. 

v)  fwnerdtores  quidem  Ro- 
Ittsnos  quddrufH  condemiuig- 
1e  auQor  eft  vIahao  i$  re 


ruftie,  dh  inii.  led  non  omnif^ 
qui  accipiebat  vroraij  f(encra« 
tor  erac. 
i)etem.vu.inf.  dehdrfi; 

Tt  5 


666  LIBRI  V.     TITVLVS  XIX. 


tarum  conceptum  fiftunt,  (ed  ets  itm  defi 
vt  vCuras  veras  fefnper  tegere,  ec  toc  Qu^ 
patrum  et  papales  (acili  opera  dudere  q 
Aiunt,  vfuram  efle  lucrum  fuprafortem  m 
vnice  propter  officium^  in  dato  mutm  .pre^ 
Duo  ergo  fupponiint:  (a)  vt  id,  quod  fo 
merum  Tucrum  e)  fit,  et  inde  ditejcere  in 
creditor  ^) :  (b)  vt  vnice  id  pra^ftetur  ob  o 
in  dando  mutuo  prasftiium,  vel  quod  ei  fin 
r)  quod,  quia  humanitatis  ^  gratuitum  q 
efle  debeat. 

i  11. 

DAMNARVKT  autem  patTcs  qualesc 
vfiurasrubpoena^^<Sf/ox?//,  ^)  inprimis  in 
^i^  0)  (^)  quod  fcriptura  veteris  teftamei 
reclamet:  x)  (b)  auodChriftus  eas  dam 
verbis:    Tmtuum  dgte^  nibtl  inde  fperam 


DB     VSVRIS.  667 

§.    HL 

^*  MERVM  autem  iucrum  conftimunt  in  mu^ 
tuo^  fi  ab  eo,  cai  mutua  pecunia  data,  plusquani 
dedit,  accipit  creditor»  fiue  in  pecunia  (iueinalia 
re  confiftat.  |)  Nec  in  mutuo  tantum ,  fed  etiam 
in  aliis  negotiationibus  lucrum  damnant.o)  Quo- 
circa.(i)  fru^hispignoriscreditor  fiios  (acere  ne-' 
igmt ,  quod  vfuram  (aperet.  v)  (2^  N  ec  foenus 
nauticum  ob  fiisceptionem  pericuh  toleratur.^ 
(3)^Nec  inmiunis  eft  ab  vfiira,  qui  mutuum  rea* 
pore  cog^tans  fiib  pignore,  rem  vendit  fiib  pa£l6 
Oe  retrouendendo,  <r)  (4)  vel  fi  mercator  longt 
biaioris  merces  vendit  ob  fidem  habitara  aa 
pretio.  t) 

.  ^    IV.     - 

c  contrario  qui  plus  accipit,  quam  (bluir,^ ' 
non  vt  werum  lucrum^  vel  ob  cfficium  muttA 
idatij  fed  ob  id,  ^uod  interefty  h.  e.  ob  lucrum 
cefiTanset  damnum  emergens,  eum  ab  hoc  cri« 
mine  abfi^luunt,  vtpote  quod  iura  canonicapro- 
bant.  v)  Hoc  fiib  titulo  ij?fas  vfuras  tegun^ 
quod  (emper  creditor  vrgere  poifit,  £e  ob  mu- 
tuum  datum  lucrocaruifle,  aut  detrimentum  tiO' 
cepifle.  <P)  Pariter  a  cenfu  vfiirarum  eximunt, 
qui  annuos  reditus  reales  emunt^  quo  negotiatio* ' 

.         nii 

()  t\\.  3. ).  4.  C.  14.  q. ),  t)  r .  6.  it  \o%  X.  h.  t. 

•)  veloti  in  ^mtione  rerum,         v)  r.  $>.  X.  di  4rhitr.  t.  )^ 

fciaruni  pretium  poHea  cre*  X  deplus  petit,  t.  48.  X.4l 

feic.  r.9.C.i4.  J.4.  ftnt,  extmm. 

w)t.i.2.%.x.i.i.  ^)  CA&9Z./1K2.  iuri^^ 

.  0  t.f.  X.b.t.  at^.  iif,  jiy,  «.  xj, 

9)t.s.X9(l€imt.Vi»it 


I 


668 


L1BRIV.    TITVtVS  XIX, 


nis  genere  inprimis  ab  antiquo  vfi  funt  deri* 
ci>  x)  q^od  vendttio  nuUibi  interdifla  fit,  Ucet 
^b  hacipecie  verac  vrura:  cegamur. 


-       NECESSE  tamen  eft,  (I)  vt  fiiper  reimmy 
piU  conftituantur.  ^)     PerfonaUs^  quod  propius 
vfuris  accedant,  prorfus  vetitec>  {ed  in  imperio 
noftro  iamolim  permiflae.  oj)    Fraeterea  ((f)  res 
immobiiis  defideratur  ,    quse  fufficientes  fntBstX 
fert*    (lU)  Prerium  ia  pecunia  numerata  coafif 
ftens  foluendum  >  et  quidem7?tf?'OT,  ne  annui  re* 
ditus  percipiantur  ante  eam  folutam,  quod  vfu* 
ram  faperet.    (IV)  Pretium  debet  efle  iuftum.M) 
Cenfus  hic  ad  inftar  feruitutis  pracdiis  inhao^e^ 
et  cum  re  vel  in  totum  vel  in  tantum  exfpirat, 
vt  nequidem  valeat  conuentio  in  contrarium.  0) 
Tranfit  quoque  adomnem  pofleflbrem,  necprff^ 
dii  cen(ualis  alienatio  pa£lo  prohiberi  autremrinf 
gi  poteft,  modo  emtori  cenfus  mature  dwuih 
cietur  alienatio,  ob  ius  protimifeos^  quod  emtoii 
in  buUa  pii  V.  indulrum,    Denique  venditor^ 
iio  de  retrouendendo  fibi  profpicere  fi)let,  fcd 

emtor 


^  c^  1. 2.  txtrdu.  eomm,  de 
tmt,  vend. 

4')  cx  bulla  pii  V.  de  dn» 
no  1569.  et  1570,  vnde  plcra- 
qae  traxi  tem.  V.  b.  t.  $.  52, 

0)  R.Lde4.i$4.%.quodA 
atttiqQO  edam  vfurs^  doq  ob- 
ilante  iure  canOoicOj  toloratse 
cc  approbatie* 


«)  lurjs  canonico  haod  d»- 
termmatum,  (cddemamlegH 
bus  Germanicis,  ad  normaffl 
vfurarum  conflicutnm. 

fi)  exbulUpii  V.  Vakt 
tamen  hsc  connentio  in  Gtf* 
mania,  in  qoa  pjune  probao^ 
vt  venditor  nihilomiirai  an* 
nuos  reditus ,  re  eayinaai  me* 
ftct 


i 


DE  VSVRIS. 


669 


«oitor  pretium  repetere  nequit^  7)  nifi  in  cafi) 


§.   -VI. 

D  ENioyE  nec  wofaes  pietatis  labe  vftraJ 

tis  prauicacis  infe^los  arbicrantur,  u)  variis  con« 

dliis  et  decrecis  pontificum  approbacos.    Hi  ni- 

1^1  aliud^funt ,  quatn  coUatio  pecuniarum  y  a  ditifh 

rihus  in  iocum  publicuw  ^  Jub  admimftratione  con* 

fiitutarum  pubtica  auBorttate  officialium^  buncin 

Jinemjaffa^  vt  indigentes  fub  pignore  idaneo  mu* 

tuum  gratis  inde  percipere  ^ueant.     Vfurarum 

prohibicio  plus  iufto  excenfa  fere  exrinxerat  ofiS- 

ciummutuam  dandi  pecuniam:  inde  flib  propo- 

ficione  pfr^mii  caeleftis^  h.  e.  fub  opinione  de  ope^ 

temerttorio  prouocandi  erant  diciores,  vc  pecuf 

niam  in  vTus  indigencium  conferrent.      Etenim 

\ad  hoc  pium  mijertcordice  opus  largicer  diciores 

Gonferunc  jper  mutui  gratuici  dacionem ,  vc  indul* 

gentias  tnjignes^  monci  cohaerentes  txpapali  de- 

cretOy  lucrentur,  quae  iis  ioco  vfurarum  cedunt, 

iatque  inde  hoc   mutuum  vocacur  meritoriunt^ 

Montibus  hisce  nihii  pro  mucui  dacione  foluitur, 

nili  exiguum  aliquod  precium,  pro  conferuando 

monce  praeftandum.     In  iliis  vero  iocis,  quae 

vjnras  tolerant)  hoc  infticucum  etiam  permicci- 


y)  JLtii^.  1548.  tit.  von 
wi^zxXxd^tn  (Eontracreti. 

l)  qax  limitatio  in  S.  J. 
de  A.  1600.  §.fecner  lfl«  ap- 
pobata. 

f )  De  his  plenifliaie  adam 


tur^ 

«  labe  vjurdrum  immuneg 
qitidem  dicunrur,  fcd  non  a 
vitio  operis  meritorii ,  qao 
hamo  prouocaniurditioresad 
pecaniasin  hancmonceinoon* 
ferendafi. 


I 


UBRIV.    TITVLVS  XIX.^ 


i 


tur,  vt  vfuras  ptcifcAnmr  inutuum  danEes  %  dc* 
bitoribus,  quoa  ob  varios  vfus  publicos  admo* 
dum  falutare  elt>  \ictinnauum  meritorium  meci! 
co  reiiciacur. 

^    VII. 
CETBRVM,  qui  vfutas  fuaUsctnfut  tcdph 
untjcomdemnanturadearum  reftituEionem»  vtct 
eorum  haredeSj  i)  ^l  nec  ad  beneticium  appeSih  \ 
tionis  admirtendi  fint,  n)  noc  iuramencum  a  del^f  1 
tore  prasftitum  creditoribus  profir-  5)       Ereniro  1 
exaftio  vfurarum  ad  inftar^o//>  habetur,  vr  for- 
tcm  repetentes  non  audiantur,  nifi  relticucis  vfu* 
ris,  i)ii  vel  maximeiudaei  fuerint^  quibustamdiii 
commercio  interdicendum,  donec  vfuras  refti- 
tuerint.  %)      Nec  Aatutis  ciuitatum  legitimari 
ponunt,qu3?fubexcommunicarioneprohibita,  X) 
prascereaque  cautum,  vt  creditores  de  vfuraria 
labe  fufpe^  concra  fe  edere  ceneaanir  codtc^ 
rationum* 

§/  viin 

QViA  vfuras  accipere  crimen  eft»  in  illud/jr 
ij^i^/oinquiri  poteftj  ^)  vt  vfurariiad  debitaspc^ 
nas  vocentur,  Etenim  clerici  deponendi,  i)  Ui* 
ci  a  €om?mimone  altarisy  et  poft  obitum  ab iofff* 
fiafepulturatyic\wd^nA\^  reieftiseorum  oblaiio- 
nibus,  ^)  et  denique  eorum  ceAamenta  ipfo  iura 
cenfeQCurirrita.o) 


•)f.  i4.i7.X^/« 


SB  VSVRIS.  .  671 

§.    IX. 

Roc  fnodo  ex  mtempeftiuo  zelo  tt  pr» 
conc^pta  opinione  fsuitum  eft  in  i^uras  cum 
fummo  co9mjerciorum  dmimmtOy  quae  absqu^ 
mutuo  vfurariQ  promoueri  er  rubfifterenequeunr. 
Quid^  quod  ipfiim  conceptum  z>/i<rigr»m  corru* 
perttit,  in  quibus  erronee  merum  lucrum  conci* 
piunti  quie  potius  fbluuntur  ob  compenfationem 
vjiis  nummorum  alienorum^  vnde  lucrum  capere 
jnrendit  debitor,  et  fic  oH  caufam^  adeoqife  rur« 
^s  faUum  eft,  ob  Tolum  cfficium  mutui  aati  fol- 
vi  vfuras.  Si  ob  vfiim  adium  et  fundorum  mer- 
c^em  accipere  licer;  cur  non  etiam  ob  vfiim 
•  ibrtiSi  qua  creditor  c&rer,  debitor  fruitur.  9r) 
Lex  iudaeis  data  mere  fcrenfis  fuir,  g)  nec  prae- 
ceptum  faluaroris  vfiiras  exterminat,  fed  regulat 
tfi^^trixexplicar,  quae  iubent^  indigentihus  fiiccur^ 
rendum  eflfe,  ettamfi  fbrtis  amirtendae  periculum 
adfit.  (t)  Sed  ab  hoc  oflicio  abftinent  clerici,  vt 
nec  nummi  ecclefiaftici  huic  periculo  exponendi 
fint,  quamuis ,  quod  pauperum  finr,  huic  fini  ex- 
pendi  debuifTent.  t) 

$.    X. 

VNDE,  non  obftanribus  legibus  ecclefiafU* 
ds  i  et  vfura  et  anticbrefes  in  Germania  role- 
ratds  v)  ec  tandem  legibus  publicis  approbatae 

ir)  Inanii  eft  ratio  diucrd-        r)  limborcb    in  ibe$L 

Utis  tridira  in  c.  lu  Dm  cbriftian.  lib.  V.  c.%  $.  30. 

0  Hanc  tamen  ad  chriftja-         ▼  j    ita   paoperrs  de(ernn^ 

1108   admodom    peruerfe  ex-  ct    pecunias    interim  corra- 

tieoderunc  patrct  ia  c,f*  C.  1%.  donc 


6Ti 


tlBRIV.  TITVLVS  XJC 


s 


i)  in  cafu  mora  (p)t  fa)  ex  pa&o  etcontientiot^i 
/peciaii>  x)  ^^  quidem  qutncuwes,  Vltra  haoc 
quantita[em  perceptae  demum  ad  vfurariam  pr^t^ 
vitQUm  referendac,  vt  et  ex  aoAtocismo  redadaf. 
Ceterum  in  forisproteftantium  deliftum  hocnw- 
reficulare  eft,  ^^)  nec  zhittxaretcjpkut  impc: 
ni  0»)  coafideratur. 


TIT.     XX 

D£   CRIMINE    FALSL 


SYN0F9ISt 


Cimen  f^lfi  qnU  y*  D#i 
qui  cdrft,  nm  tftfdtfd' 
tiuf.  L  Sptcics  varia  fa//i- 
ntm  in  mdtcriis  €Cc/ffid(iidf, 


IL      Jndicid  fdlfitdtUj  fM 
grdudnt  de  fdiji  JuJftShm 


FA  L  s  t  crimen  quoqiie  ps?nif  'ecckfiafljcii 
cenfurisque  fubieiHfum  eft,  quatenus  praeci* 
pue  circa  bullas,  refcripra^  et  diplomata 
papalia  et  fic  circa  rem  ccclejiaflicam  commit- 
titur,  quorum  inregritas  curiae  Rotnanae  curae 
cordique  eft.    Sicud  vero  hoc  crimen  efl  dotofa 


^)  K  l  de  4.  1600.  g.  ifa. 
ctiam   m  matEio  contra  inm 

X)  R*  L  ^<  ^^  i5;4<  §• 
174 

^)  larc  caDonlco  wo  ad 
Vtnm^ue     forum     pcrdtict, 


r,  1«  II.  X.  h^  f«  ft  L.  £.  lo.  X 
dc  iurei, 

m)  dc  rfnw  154^.  f/  1577, 
vbi  pars  4jujr[4  rortia  in  eica* 
fa  ,  drca  vfiir^  commifTo,  ad^ 
iudjcatur  tnagiffrattJt  dcbi^ 
lis  ct  crcdltorii  pro  rau,       ' 


peritatis  immutatio  in  ptMudicium  tertii;  m  vft« 
riismodis  cominitci  potefl  ab  eo,  qui  ye\doIq/e 
Veritatem  immutat,  vel  faifo  figmehto  rdenter 
vtitur.  £xcu(antur,  qui  fpurias  merces  pro  ve- 
ris  venditarunt  ignoranter  >  a)  et  qui  eis  vtuntufi 
poftquam  in  vfum  dedu£ls.  p) 

$.  n; 

svNT  ergo  huius  criminis  in  te  ecc/efiafii» 
ca  rei^  (1)  qui  tot  fpuria  apocrypha  pro  verit 
in  fraudem  religxonis  orbi  chriftiano  obtrufe^ 
runt  7).  (II)  Qui  fal(a  miracula  efiinxerunt^  eap 
que  pia,  vt  crediderunt,  fraude  ^a^xerunt 
mortuis  S).  (IU)  Qui  faifa  diplomata  fabricar 
runt,  quibus  iniufte  quaefita  propugnarent* 
Ipfa  falfuas  txfigiliisy  ftyloy  filo^  cEarta^  lite^ 
ris.  et  ipfo  tenore  colligitur  f).  (IV)  Qui  figilla 
faUa  veris  builis  vel  diplomatibus  anneount,  vc 
ab  antiquitate  commendentur  ^).  (V)  Qui  vera 
relcripta  per  rafuram  immutant,  17)  in  loco  fu« 
fpe£lo  &).  (VI)  Qui  (cienter  literas  non  ex  pon* 
tificis  vei  bullatoris  manu  recipit  0-  (^JI)  Qh^ 
dolofe  omittit  mentionem  priorum  litterarum. «) 
(Vlll)  Qui  fcienter  falfas  literas  pro  ofiicio  facro 

obti* 

to)  fixempto  ^iLAttAKt»  dum  decepi^ 
Impoftoris  1  s  i  d  D  ji  i  fal(a  col-        1)  c.  6.  X.  df  fiJe  infirum. 

latione  vft.  r.  5.  X.  b,  t,c.6.  X.  i^.  $. 

/3)  ?nde  qui  ex  C.  tedintt*  ^)  c.  3.  X.  h,  r. 
gtdndd  agunt ,  ab  hoc  crimi-  «)  t,  y  X,  b.  t» 
'  ne  itaimunes  func.  d-)  r.  7.  X.  de  relig.  dem.  C. 

y)  c.  3.  D.  15.  c.  I.  2>.  16.  2j.  X.  de  rejcrift. 

t )  Hbc   impoftura    facra         «)  c.  4,  ct  $.  X.  b*  f . 
jmut  damnum  rei  cccleGa*        s)  c.  2.  X  di  refcrift^ 
ffictt  dedic  et  creduloi  adoo- 

(JS0lM.lnft.IwXM.)  Vv 


It 


^74  LIBRl  V,      TTTVLVS    TtXf. 

obrinendo  praefenm,  xx)  bencficH  et  officit  pi^ 
vfltione  pleilenduSj  laicus  vero  excommuoic»' 
tione.  K) 

QViA  fialfum  occu/ta  mncbinatime  perpefrt* 
fur,  iuuat»  qu^dam  falficatis  indicia  adferrCL 
Huc  perrinet,  fi  in  modo  dUiaminis  feu  Jiylot^ 
ri^  infolica  immuT&rio  occurrit:  p^  fi  refcripci 
pontificum  manifeftum  in  conftrutlione  peaa 
tum  continenr ,  v)  quod  tamen  ad  bmhariTmos  \Sl 
curia  papati  receptos  noQ  extendendum:  ^ )  fi 
aliena  manu  interlincarix  fcriptura  inftrumemo 
fldie£la  in  loco  fuspe£(o,  vel  li  leuis  rafiira  in  cafi 
loco  apparear.  'jt)  Ceterum  de  ^\nsfa//i  fpecie* 
bus,  quibus  veriras  in  prxiudicium  teriii^immu- 
tatuf ,  et  de  earum  pcenis  criminalibus  hic  noa 
agendi  locus. 

TiT.   xxr; 
DE    SORTILEGIIS» 


S   Y   N  O 

O^ium  intHfftrens  ndturd 
*J  et  Jpecics  l  Ofn/uiT4' 
tma  et  dtum^teri^ty  vrfirta 
/anit&rHm  timprobdta  itSitr' 
tilegid  qu^d^m  bisrrjin  /4^ 
fi\mt  Qh  imdji^tnArtum  pd£lurH 
iumdidb&U^  lli^    in^€{<rnd 


A)f.  3,  4,  7.  X  h,t^ 
r)c*iuX.tUr^erifr, 


P  S  I  s. 

igniSj  €um  tamen  vt  fkri* 
mum  merapff^nr^JmdTs  i^eti- 
rum  tarruptdTum  Jutt.  iK. 
An  fxvrctmi  dh  tncdmiM^n* 
tU  liheTiJint  ?    Etmm  vteni 


$-1 


\  .1,^. 


*)  n  m  commtmT  fonmii* 
la;  kene/iic9  /^,qua  ponrifirsk 

w)  c.  7,  de  rtiig^  4kmA, 


wm 

^ 

»fi'  SORTttECm.  &f$ 

^  I. 

IMPOSTVftAti,  ^iil£  \ti  crimine  falfi  lntitaei 
proxime  accedic  ars  ^t(&mA  foftilegarum,^ 
magicos  fufuYtos  exercenciuin*   SortiUgi  enim 
'di£by  K\\xoAfcfteiJegant^  fa.  e«  collip^ant  impofto* 
-yea  in  re  incerta^  er ita  majips  in  fenfu  ly^tf/o  haBC 
flppellatio  accipitun    Sorres.enim  coili(^ere»iQi(e 
non  eft  prohibitum «  fed  quandoque  vcile  et  ne- 
ceflarium.  0    Variae  nimirum  dantur  fortes:  (i) 
ihutfotia^  quibus  vrimur  in  r^  ro;»;/7i^ir^  diuiden- 
.dafj:  {zjfuffragatoria^  quibus  vri  licer  quando^ 
'  que,  fi  paria  funt  rufFragia»  vc  maiora  aliter^  quam 
perybr^^«i,haberinequeant:  fsc)  (i^)  con/ultato^ 
^ridSy  quibus  in  occultis  diuina  volunras  paiideba- 
turT):  {^'diuinatoria^  quibus  diuinationes  et* 
ercebanturj  quas  vcroque  iure  prohibira?«  2;) 

§.  IL 
sicvTi  vero  fortes  confuttatoria ^  oHmet 
lege  DEl  ad  voluntatem  diuinam  cognofcendam 
aohibitac,  (p)  extraordmarius  modus  coram  fum- 
mo  facerdote  peragend^s  erac;  ica  ius  prorfu^ 
fingularey  non  regulam  confticuebanr ,  %)  nec  ad 
Gonfequenriam  crahends.  Vnde  meriro  impro* 
hkXSR  ixmi  fortes  fanSorum^  \/^)  ex  more  genti- 

lium 

^  loio    appellatio   firtis  nd  fom.  IIL  P.  2.  f.  662.    . 
fnnoxia  efl»  vt  vel  defignatio        r)  ludic.  VIl^  1%.  1  Sm. 

iliri  indigitat.  XIV ^  38.  fqq- 

r)  vnde  olim  in  terra  (an-  v)  r.  1.  3.  X.  b,  r. 
Aa  fdrtei  terra^  fingiilis  tri-  f  )tf.  i.C.'i6.  q.  2, 
babof  affignatx,  fortes  di^2.  x)  ^*  ^*  ^^  4-  '^'^* 

•  rw)  V.  AllBMAN.  in  bi^         4")^.  1.C26.  f.t, 
Uktk.irim.tkmint.Vdtiid' 

Vva 


DE   SORTILEGirS.  '    ^ 

NEc  tatnen  aliunde  pcent  ignis  arceflenda 
:»  quam  quod  vel  paQuni  cum  dtaMo^  quod 
negattontm  DEI  inuoluic:-  vel  fosdam  cum  eo 
mmixiionem  continere  credatur  remerei  cu- 
s  certttudo  camen  non  nifi  ex  confiiffhnilmt  ma« 
afFe£larum  fagarum,  corruptiffima  vtentium 
lagmacione,  haberipoceft,  quae  icacomparact 
»A  eftj  vt  corpvf  deliQi  verutp  adfit.  Pbaiuast 
ata  non  funt  rerum  verirates ,  fed  illufioiiaC. 
iii  yero  malis  venenis  vtuncur  ad  nocendum^ 
^rito,  vt  hofles  humani  generis,  pleituntur. 

AB  hac  (afpidone  tamen  liberanr  bxorcis- 
3  8 1  qui  ftim  carmina  auQmtate  wclejidt  dtfini- 
et  approiata  ad  debeUandufia  diaMuiniimais 
eo  profiHa,  peUenda.  His  ezercendis  prsefunc 
wrctftcey^  oraihibus  mindrlbus*adfcrtpci ,  etfic 
Am  facerdotes  ^  quod  2A  facerdotium  non  n'fi 
rquacuoc  minores  afcendarur.  Magna  his  ad- 
ipca  vis  iAjigaminibus  n[ifl^cis  foIuendiS)  O 
^ris  fugandis^  diabolo  a  fii^fauris  efFodiertdfa 
•ab  energinnehis  pellMdo,  noxiis  ahimalculia 
cnandis^  ecmorbiscog^cehdis:^)  lucohdum 
rt6  fpeftaculum  edunt^'qui  imaginariuin  taie 
llum  cum  Sataaa  ineuiit.  Vr)  ■  ^ 

I 

t)  r.  4.  C.  )3.  f .  L  «)  copiole   ddcriptum   ab 

^  Iproi  ritui  in  hii  ^fita-    snASMomr^fl^f.  Tub  titulo: 
deftripfl  /#».  K.  b.  I.  §.    exmhmiMjiuiJftQmm^ 


/M- 


Vv3 


LIB.  V.  TIT.  XXm.  DE  DELICTIS  PVERORVM.  679 
TIT.     XXIII. 

DE  DELICTIS  PVERORVM. 

S  T  N  Q  P  8  I  & 

/mfuberum   delicld   mitiUi    nsfL  Nmmmquimespitih 
pleSn^wr,      Quindm  in    U.ikaumufjkf^ieie.  VL, 
trmimMibmdkiMwrimffihe' 

§.    L 

DVLicTA  quaedam  etiahifn^er^/^h.  e.m- 
puberef  cadunc,  non  tamen  ica^  vc  in  pu- 
beribus  ec  maioribus,  puniendayv)  vc  ne 
quidem  pcena  pecuniaria ,  quae  olim  in  bomicidio 
euipofo  criminali  iudici  (oiuenda  erac,  exigiquear. 
^)  Saepe  tamen  malicia  fupplec  scacem,  vc  eciam 
impuberes  ad  JeliSta  carnis  proruere  po(finc ,  o) 
roitius  etiam  hoc  cafu  pleQendi.  v)  ueneracim 
aucemin  criminalibus  impuberes  dicuntur,  qui 
XIV  annum  non  impleuerunc  flne  diftin^ione 
fexus.  g) 

$.  11. 
CBTERVM  fifnibertati  prexim:  fi  circum* 
ftanciae  concurrences  fingularem  arguunc  mali- 
mm :  fi  crimen  acrocius^  quod  alias  capitaU  t% 
commiferunc,  pro  re  naca  aliquando  yuimo  fiip- 
plicio  adfici  poflunL  0*)  -  ^ 

•TIT. 

f)  e.i.  X»i,i.  eenfdngu,  vx.  • 

C)  ^.  a.  X  b.t.    ftcoabcc  w)  /.  ii.  D  et  l  ix.  C.  dd 

feeuniarid  io  homicidiis  oUm  L.  Cernel.  de  pcdr. 

apud  varias  gentes  recepca ,  vr  %  )  drt.  164.  eenflit»  jn^im. 

ex  legibus  iuticis  demoaflrst  Cirv/.           *"* 

-  Vo  o  T  i  V  s  in  emmentdu  in  <r)  L 14.  de  SC  Stldn.  cwf^ 

liges  luticds  de  bemicidie.  tem.  K  bj.  %.rU. 


§)  e.  f.  X.  de  f#,  qui  eegn. 


Vv4 


■       6186  wB.'^,  OTvtv%**nv: Tjc?'; ir 
^Bde  CLERICO    VENATORE. 
^^^E  CtERICO    PERCVSSOREt 
^B  0£  MAXED1CI5. 


S  T  »  O  P  S  1  f . 


^   /*     Std  fiio  mtfda  in  Gtr- 


VI.    FffTCuffJffnes  fniqud  tU' 
rich  interdtci^^     Ex  tMufd  ti 

Md  vulgAra  rediiui  fundwrHm  Pjriur  iuiurijc  vcrhaltt  {m^ 

4t  J)tu4f$m^  pernneret,    IL  dtfrteAthne  iis  Pefit^.     Dt 

Indi  nec  mmdjltriii  ddtmtd^  hUi^htmU*   V^ 
ft  fer  difum  c4m  txerctre^^  *  * 


SVNT  qneedam  clericis  prohibita>  aliis  pe^ 
mtfTa :  qusfclarn  communia  deli£H,  fed  tft 
clericis  fin^ularirer  cafti^nda.  Ad  pri- 
mani  claflem  perrinent  c/erid  venat&res^  ftudio 
venandi  niroium  addifti^  more  Ge^miimrum  et 
G^Uorum  anriquo,  t)  vt  epifcopi  vifitantes  ec* 
clefias  cum  canibus  venatoriis  et  auibus  profi- 
cifcerentiir  v)  Hoc  epifcopis  prohibitum  eft 
(p)  fub  trium  meDfiian  fufpeniion^  a  commu- 


v)  c.  U  I>,  14*  Ritio  ia- 
«pra  e(l,  qu3  in  ft  lU  D.  8^^ 
iriflttar« 


v)  #.  6,  X.  it  €enfik.  ex^S* 
etprccur. 


DB  CLER«  VENAT.  PERCVSS.  MALSD;  lSg| 

Dione;  presby  teris  et  diaconis  vero  fub  remotio» 
ne  ab  officio.  x)  '         ■    T . 

J.  U. 
LicET  vero  antiquictts  haeq  prohibido  in» 
cuttu  clericorum)  cura  anmarum,  praEdicoruio^ 
(qoales  olim  onmes  clerici  eranc)  admodum  fi^ 
luDatia  fueric,  non  pocuic  camen  in  effc£lum  vnt^ 
verftJiter  deduci,  auAo  in  immenfum  clericoF- 
jnun,  ec  maximei  ^ne  cura  animarum^  imo  iinc 
tituio^  numero  ecpocemia:  aflumtis  totofficiar 
libus  ec  vicariis :  epifcopis  praelatisque  ad  dign\- 
cates  ieculares  negotiaque  craAis  ec  admiilis:  ec 
denique  acquificis,  in  Germania  olim  fylueftri) 
%/^)  tot  latifundiiSi  quorum  communis  reduus 
erac  venatio.  o))  Hanc  nec  epifcopi  praelacique 
mohafteriorum  negiexerunc>  fed  prkcerea  r^^/o 
bannoy  ct)  quod  demum  regale  erac,  eam  mun|- 
crunc ,  vc  ius  venandi  priuutiuum  obcinerenCi 

§.  III. 

iNDE  nec  monafteriis  ius  venandi  in  fylttis 
propriis,  imo  eciam  alienis,  fi  id  adquifiueni^ 
ademcum ,  modo  illud  per  alios  exercearit.  0v 
Multo  magis  ergo  epifcopis  aliisique  eodem  liic^ 
do  concelTum,  ne  redicu  boc  praecipuo  (imdo- 
rum  fyluarumque  carere  tenerencur.    Deni^ue 

euam 

x)  e.  I.  X.  b.  t.  regium  a  ipbm  'Hn4ti§nem 

4)  TAciTO  ccile  <lf  !»#•    pcpcric   commuQeni    opinio* 
rih.  Germ,  c,  5.  nem,  ijood  int  vetumM  reg4h 

my  vt  tpm.  K  ifr.  r.  f.  3.  cs    ^  adlcribdiidom  «flct. 
diplomatil^  oftendi.  ^6)  clew^  i  ^  f«iT«.  ie  fide; 

0)  confufio  inicr  luumum  .  m^neeh^ 

y  V  5 


AS  im  ^ 


^i3 


b  in  foro  (eculari  pupita,  j»)  quae  iure  Germsni* 
co  ad  poenam  capitalem  et  corporis  affliAinam 
«xcen&. 

TIT.    XXVII. 

i)E  CLERICO    EXCOMMVNICATO, 

DEPOSITO  VEL  INTERDICTO 

MINISTRANTE. 

TiT.  xxvm. 

DE  CLERICO  NON .  ORDINATO 

MINISTRANTE. 

TIT.    XXIX, 

'    DE  CLERICO  PER  SALTVM 
':'..  PROMOTO. 

\  Tii.  XXX, 

DE  EO,  QVI  FVRTIVE  ORDIKES 
SVSCEPIT. 


S  Y  N  O 

*  ■  ■    ■  • 

"jg:  cjitum  minifirdntem  di- 
'fim^uitnr  interexcnnmunicd' 
^jtieiem  mdicrem  tt  mimr§m. 
L'  Grduius  feccdtt  finon  «r- 
iUndtus  miruftrdt.  IL      Per 

.(f  •  §. 

^VATVOR   delifta 


p  s  1  s. 

fdltum  frmotm  prduid  Jifi» 

fenfdtionet  non  dmpHus  deKn^ 

quit,  UL       Furtiue  •rdiues 

Jufcifitj  qui  dbique  Jcrutinie 

promotus  elL    De  etus  pcctsd. 

IV. 

I. 


« 


his  titulis  recenfenrur, 
quibus  concra  officium  eiericale  in  praiu- 
diciwn  imperii  facYi^^)kn{^\xiT.  Fpimum 

cft, 


^)  cea liqne^  ez'^« ^^nd.  Uk^ 


eft,  fi  excofnmuoicatus,  depoficiB  vel  interdi^ 
muuftrac  pe^c  contemtujn  ^Juperbi^m.  >)  \^^ 
de  talis  qmdem  min^ftrar,  fed  peccar  tamen  mini* 
ftrando-  ^)  Mat&rt  «comnumicanone  ligsnif 
miniAraas  irreguUris  fic:  q)  mmori  vcro  cantuin^ 
fine  irregu/ariiaU  qmdem)  (ed  non  fine  peccato 
minillrat,  quia  ^  partuipatiofu  fncramentarm 
prohibituscenfetur/^fflwirw.  v)  IrtterJicii  et 
dem  viscenfeturj  quae  excommtinicatzoni  maim 
tributa,  quod  viDlantes  clericiminiftrandom^ 
guiares  fiuntj  g)  nifi  probabili  igQorantia  excu* 
fcntur-  <r) 

:■  y^j^lterum^^y^nonarJinaturmxmihz^ 
td  minimum  in  alio  graduj  ad  quem  non  efto^ 
dinatus  j  vcpote  fi  diaconus  mifTam  celebrar,  qfl 


DB  CLER«  SXCOBIM.  DSPOS.  ttC      6^$ 

§.  III. 
Tertium  eft  in  derico ,  per  fahunt  ttnba 
Q^atim^  per  interfhtia  temporum,  pto^ttM^ 
od  olim  prohibitum.  %)  ^^  ^™  minorum 
dinum  iufceptio  hodie  dfdf  tantumgrathi' fi9T, 
;e  reali  minifterio,  per '&ltum  promotio  fine 
fii^ukatet  prsuia  difpenfitione»  fieri  potdL  4^) 

§.    IV. 

'  Quartum  eft  in  eo,  qui  fitrtiue  ordines  fts- 

Sit,  h.  efinepracedentejtrirf/»/o,  quodfub- 
e  (ubterfugit.  «)  Hunc  in  finem  ante  ordi- 
tionem  proponi  (blet  interdiAum,  ne  tion-ex^ 
tinatus  accedat ,  quo  faAo  furtiue  ordinem  fiis- 
>ientes,  in  eo  miniftrare  numquam  poflunt:  fa- 
ius  incerdi£to  omiflbi  qui  per  Jilpenjatifmem 
mitti  queunt.  «) 


TiT.    XXXL 

E  EXCESSIBV^  PRAELATORVM 
ET  SVBDITORVM. 

S  T  N  O  P  S  I   S» 

^xcejjm  ekricprum  qmdf  IIL  hemmUdUemlV.  it 

•^  I.     Diftin^uendi  4  At-  ceteri  clerici.     M^dm  prece^' 

Hsftri&efumtis,  11,    Pra»  dendi  in  CdftigMndis  excejft'' 

i  vdriis  medis  ixcednnif  bm^  V. 

5.1. 

X)  yid  Juprd  lib.  l  tit.  XL.  •»)  de  qno  tftam  fupra  lii. 

n.f.%2.  Ltit.XII.p.}i6. 

4")  fecnndum  ceneiL  TrUL  mj  €.i»X*dei$t  ^furt» 
f.  XXIII.  derfferm.€.u^ 


TiTVLvs  xxr; 


lium  m&st ,  et  oUm  adhibiris  precum  f^ 
pefa£lse.  m)  Creuit  mhilominus  forrium 
baranim  vfus,  cx  gtniilium  tht^ologla  de 
tdhibitis  carwintbut  magtcu^  quibus  inge 
tribuebant  vires  creduli,  «)  vnde  infimtQe 
firtiiegiaruTn  enatac  fiinti  quse  generatim  i 
magt^  veoiuQt.. 

^ViA  dtOare/i  inquifitores  heeretic 
;  Vitatis  cognofcuntj  ideo  diiHnxerunt  int 
ti/fgiay  <\\xx  mamfejiam  ftpiunt  b<erefin^  \ 
eam  non  conrinent.  Illorum  impofturaei 
inquifitorum  cognitionem  fpeftat;  horun 
ad  ordinarios  iudices  tam  ecclefiafticosy  qu 
culares.  3)  Vt  ergo  barefin  vel  apoftafi 
fortilegio  vbique  quaererent,  conftituerunt, 
magiae  adefle  paElum  cum  diabolo^  vel  ad 
mum  fufpicionem  tebementem  de  tali  paOi 
anilibus  fabulis  et  phancasmatibus  maleaf 
rum  hominum  decepti.  l)  Aft  hae  iUufiom 
nae,  quibus  mulierculae  decipiuntur,  non  efii 
vt  ccrpus  deliBi  hic  certum  adfit ,  aut  nam 
bus  earum  fides  haberi  debeat.  Nec  aliqd 
cium  ferendum  de  imaginaria  commixtioTU 
diabolo,  quae  foli  fagarum  reiationi  debetur, 
autem  poflibilitati  repugnat* 

\ 

i»)  quoruro  roIIemDia  tra-  fu  Jdnecum, 

didi  um.  K  h.  t.  §.  4.  y)  vid  t$m.  IV.  de 

«)  /.  I.  §.  3.  de  extrdprd,  «-  §.  30,  et  36. 

gnit.  c.  17.  C.  26.  ^.  7.  *)  qua  tradaotar  iq 

fi)  c,  |.  dibitref.  in  6. 7fr«  &  26.  ;.  5. 


DE   SORTILEGirS.  '    677 

§.     \V.' 

KEc  tainen  aliunde  pcent  a^^r  arceflenda 
,  quam  quod  vel  pa&unJ  cum  dtaMo^  quod 
tegationem  DEI  inuoluic:*  vel  fosdam  cum  eo 
mmixLionem  continere  credatur  remerei  cu- 
I  certitudo  camen  non  nifi  ex  confiiffhnilmt  ma« 
afFe£larum  fagarum,  corniptiffima  vtemium 
agmarione,  haberipoteft)  quae  icacomparatt 
li  eftj  vt  corpu^s  dtliSi  verutp  adfit.  PbaqcaSf 
tta  non  funt  rerum  veritates ,  fed  iUufiooaC. 
li  vero  malis  Venems  vtuntur  ad  nocendum^ 
xito,  vc  hofles  humani  generiS)  pledtuntur. 

AB  hac  rafpidone  tamen  liberanr  BXORcia- 
)  8 1  qui  fnm  carmina  auShritate  ecchjui  defini^ 
et  approtata  ad  debeUandum  diahfdum  HmaUt 
w  profiita,  pelienda.  His  exercendis  prsefunc 
yrctfice^^  ordihibus  minoiibusadfcrtpcis  etfic 
mi  fiicerdotes  y  quod  2A  facerdotium  non  n'fi 
r,  quatuor  minores  afcendamr.  Magna  his  ad- 
ipta  vis  itt  Jigaminibus  niifl^cis  foluendis,  O 
,^ris  fugandis^  diaboloath^fanrisefFodie^w 
^b  energinnehfs  pelleiido,  hoxiis  ahimalcuUa 
mandis^  etinorbiscQe]fc6n.df^:^)  ittcondum 
te  fpedacnlum  edunt^'qui  imaginarium  tale 
lum  cum  Satana  ineunt.  >r)  ^ 

■    •  ■■•;■■  :f  ..  j.  YPE, 

i 

)  r.  4.  C  )3.  q,  L  «)  copiole   delcriptum   ab 

3  Ipfoiritui  in  hii  ^fita*    snASMomrffl^f.  Tub  titulo: 
deftripfl  /M».  K.  h.  $,  $.    exorcummJiueficHrtim* 

■    •     '.  VV3      .•    y   ,.., 


LIB.  V.TIT.  XXm.  DBDELICTIS  PVERORVM.  679 
TIT.     XXIII. 

DE  DELICTIS  PVERORVM. 

S  T  N  Q  P  8  I  8. 

/mftdferum    delicid   mitiUi  resfl.  Newmmqudmedpitih 

fliHM^tur.      QHindm  in  H,  ffeaimsufjiefflieie.  U.. 
€rmiiuiibmdiednrwimpube^ 

§.    L 

DVLicTA  quaedam  etiahi!n^^r^/>h.  e.wh 
puberef  cadunt,  non  camen  ica^  vc  in  pu* 
beribus  et  maioribus,  puniendayv)  vc  ne 
quidem  pcena  pecuniaria ,  quae  olim  in  bomicidio 
€ulpofo  criminali  iudici  (oiuenda  erat,  exigiquear. 
^)  Saepe  camen  malicia  fupplec  scatem,  vt  eciam 
impuberes  ad  JeliSta  carnis  proruere  po(finc ,  o) 
roitius  etiam  hoc  cafii  pleQendi.  %)  Generatim 
autemin  criminalibus  impuberes  dicuntur,  qui 
XIV  annum  non  impleuerunt  iine  diftin^ione 
fexus.  g) 

$.  11. 
CBTERVM  fxpuhertati  proxim:  fi  circum* 
Ilantiae  concurrentes  iingularem  arguunc  mali* 
citm:  fi  crimen  acrocius^quod  alias  capetai0e% 
cbmmiferunt,  pro  re  nata  aliquando  Ylcimo  Qip^ 
plicio  adfici  poflunL  ^)  ' 

■TIT* 

f)r,i«  Xi./.  eenfdnm.  v». 

C)  ^.  a.  X  bj.    ftcoabcc  n)  Z  ii.  D.  et  L  n.  C.  dd 

feeuniarid  iq  homicidiis  olim  L.  Cemel.  de  pcdr. 

apud  varias  gentei  reoepca ,  vc^  {  )  drt.  164.  cenJHt  erim, 

ex  legibus  iuticis  demoaflrst  Cirpl. 

•  V  o  o  T  i  V  s  in  e^mmentdu  in  ff)  Li^.de  SC  Stldn,  cmfp 

leges  luttcds  de  bemicidie.  tm.  K  bj.  §.r/r. 


f)  r.  f.  X.  de  f#,  qui  eegn. 


Vv4 


TIT.    XXXIV. 

?VRGATI0NE  CANONICA. 

S  Y  N  O  F  S  I  S. 

uufd  irimifuUi  iu  gM^iHtm^  qm  fiiim  h^gmi 
diuinum  txqmren-  ficirtnt.  Ntmerm  vsn4mt^ 
enfmrmn  fdtres  J.  III  Vfi^  eim  ddtimHd  H 
\e  imdmenium,qmd  mmimUid  infM$fieukribui 
diuinum  et  iufium  extenjms,  pdreim  tdmtm  dd^ 
tlddbibifisamfm'    mittendm.  IK 

§•     I. 

^MEitATA  funt  varia  crimnati  excefur^ 
lorum  notnine  nemo  condemnari  poceft, 
fi  legitimis  probatitmibus  ^onui^lus.  His 
tibus  vel  fimpliciter  abfoluendus,  vel,  (i 
nes  AA)  quaedam  contra  reum  fiiperfunry 
:en(uerunc,  recurrendum  efTe  ad  iudicium 
I,  vc  in  re  ancipiti  occulta  reduderet  ec 
larec,  id.quod  exploracum  fiiit  modiS|iic« 
nico  approbacis  vei  improbatis. 

§•  11. 
ob vs  iure  canonico  approbatus^  iudiciumi 
n  in  re  dubia  exquirendi ;  quaefitus  eft  in 
iXioNE  cANONicA)  quse  eft  pr^ati» 
\s  iuramenti  adreliquias  Sandorumy  adbi^ 
vnpurgatoribus  ^  quo  iurans  fuam  innocen» 
b  obieBo  crimine  demonfirat.  Olim  etiam 
lodus  probandi  idnocentiam ,  et  iudicium 
n  explorandi,  in  monafteriis  receptus  erar» 
mtionem  eucbarifli(ei  ix)  led,  hoc  fublato, 

reten- 

egitime  conoiAai  ad    dds.  t.  n.  X.  de  pnbdS. 
mtta  haud  adinittca*        f^)  c.  ij.  C.  2.  q.  5« 

Xxa 


DE  PVRGTATIOKS  CANONICa:     69^ 

f     IV. 

QVAMvis  verb  fenrenria  ^e  diuino  iudick 
})er  iurameptum  exquirendo  probari  nequeat» 
vfiis  camen  buius  expurgadonis  in  CYsminalibus 
er  ciuilibuT  lare  exreniiis  eft,  eriam  in  foris  pro* 
teftandum,  compurgatonbu^  ramen  omiffis;  Ce- 
.terum  1n  criminaHJms^  ob  merum  prseienrem  per- 
iurii,  rarius  ad  v(um  eius  recurrendum »  vr  prae- 
fier,  fufpedrum  podus  abfoluereyquammeruiper- 
iurii  reum  exponere. 

TIT.  XXXV. 

DE  PVRGATIONE   VVLGARI. 

S  Y  N  O  P  S  I  S. 

/udieium  Jiuimm  etidm  per    tur.  IL    Sei  merite  eKmind^ 
dliis  medcs  imprebis  exfU^    pit  eesfinier  £tds^  U^ 
Tdium  efi.  h    Qlfi  reeenfiih 

§.      I. 

Vs I T A Ti  edam  olim  alii  modi ,  iuJicium  di^ 
vinum  ca)  per  extraordinarium  mHraculum 
in  caufa  dubia  er  ancipid  explorandii,  noA 
lanrum  vfu  plurimarum  ecclefiarum  probari^  fed 
eriam  legibus  gentium  variarum  alTumri.  Sed 
quia  ex  profanis  paganismi  principiis  orrum  rrt* 
xerunr,  «)  per  fuperftirionem  monafticam  pro- 

pa- 

ii)  vnde  veteres  hos  modos        «)  vt  monflratniD  tem.  V. 
#n^/iMifr,9uali^otte8tirtf>eU    b,  t.  $.  7» 
dixcre, 

Xx3 


DB  CLER«  BXCOMM.  DEFOS;  etC.      (Sg) 

§.  ra- 

Tertium  eft  in  clerico ,  per  fahtmi  (c  ncto 
adatimj  per  inrerftiria  temporuni,  profkiidy 
lod  olim  prohibiruni.  %)  Sed  cum  minorum 
dinum  <u(ceptio  hodie  dtciitantumgratia^^x^ 
le  reali  minifteriO)  per&lrum  promorio  line 
ffioiltaiet  praeuia  difpenfitione,  fieri  potdl  y\J) 


S.  IV. 

'  Quartum  eft  in  eo,  qui  Jurtiue  ordines  (u9- 
it,  h.  e  fine  praecedenreyfrirfw/o,  quod  fub- 
de  (ubrerfugir.  m)  Hunc  in  finem  ante  ordi* 
tionem  proponi  foler  inrerdidum,  ne  non-ex* 
nnatus  accedar ,  quo  fsAo  furriue  ordinem  fiis- 
pienres,  in  eo  miniftrare  numquam  poflTunr:  fa« 
lius  inrerdi£lo  omifTO)  qui  per  iiipenjatimem 
mirri  queunr.  «) 

TiT.    XXXL 

E  EXCESSIBV^  PRAELATORVM 
ET  SVBDITORVM. 

S  T  N  O  P  S  I  S» 

JxceJJm  eleric9rum  qmdf  llh  item  arehitiideeni  IV.  it 

-^  I     Diftin-^uendi  d  de-  eeteri  cierici.     Mednu  prece* 

fisftridefumtis,  II.    Pra*  dendi  in  caftigMndis  excejft* 

H  Vdriis  medis  excedtMf  Ims.  V. 

%)  ^M.fufrd  Uh.  L  tit.  XL.  *^)  de  qno  •flam  fupra  6h. 

7.  p.  82.  Ltit.XII.  p.x6. 

>!/)  fecnndiifn  eeneiL  TrU.  mj  e.u  3Ldii$,  fitf /«rr. 

r.XXIILdenf$rm.€.ii. 


LIBRIV.  TITVLVSXXXVILBEPOENIS.  697 
TIT.    XXXVIL    .  ^  r 

DE  POENIS. 


S  Y  N  O  P  $  I  S. 


'     f^uidpccna?  difftreniUifh. 

I    'e<L   ^<y  hanc  et  cenfurM  ind* 

'  nU.  1.  Mdgiftrdtui  ecclefid- 
fiicipuniHnt.  Ncnddeidif- 
fermt  foena  fecuUres  et.eccle- 

^  Jfdfiica.  11,  Speciesforndrum 
ecclefiafticdrum.  IIL  Remo^ 
iie  db  officic  d  iudice  comfe- 
tente  decernendd.   IV.     Ob 


crimen  frduius^  tdufd  cognitd. 
Inde  difiingui  jebet  dfimplici 
dimiffione.  Qudndo  bac  /m 
ium  blAedt  ?  V.  Differemid 
inter  cdtbolicorum  et  protit 
^ftdntium  iudicid  ecclefidfticd^ 
quodd  cognitionetn  criminum, 
yi.  Degrdddtioquid?  Vlt 
Snfpenfionis  cduf€.  VIII. 


§.    L 

PRAETEH  refufionem  damni  obligaDtur  de 
crimine  conui£li  ad  pcenam  ab  ecdefia  Ro- 
mana,  quia  eft  respublica^  infligendam.  poe- 
Vkeft  determinatio  mali ,  quod  iure  imperii  impe^ 
ranT  in  republica  fubditii  inuitis  infligit^  op  deli- 
ffum  vel  inobedientiam  y  in  falutem  reipublicce  et 
cbaQionem  inobedientis  ad  officium.  Sic  itaque 
per  panam  (a)  maium ,  quod  meruit,  infligitur  ec 
applicatur  deiinquenti :  (b)  con^maces  et  ino- 
bedientes  ad  officium  reuocantur.  ^v\\xspcmam 
ftrifte  diftam :  pofterius  cenjuram  dixerunt  fcho^ 
lafticii  quod  dlfcrimen  tamen  antiquum  ius  ca<: 
nonicum  ignorauit ;  t)  ignorat  etiam  conceptus 
pcenarum  genuinus»  cum  etiam  malum,  quod  ap^ 

P^ 
Xx  s 


V  t)  vt  bbfcfuant  tt&t  iao-     V.b.  t.  §.  lyfq.  rtlatl, 
iiiV^vs  ct  s8r£Mivs  tom. 


^  DB  POENISi  ^99 

ii  fUs  ia  rebus  publicis  prppriuin.  Ergo  \rede 
^;  jproteftantium  eccleliae  ^o  abftiiienti  quod  pria- 
^  cipes  cdnfidoriis  fuis  delegarunt*  (4)  Vtrohique 
,  fubditis  /;;!//>/>  infligitur  poenai  quod  exrelationc 
:  fcenarum  eccUfiafticarum  liquec. 


f    III. 

SPECiES  videlicet  pctnflfum  icclefia^icM^ 
rum^  quae  in  foris  ecc/efiafticis  exercentur^  funt; 
excommunicatio :  13 j  interdi£lum:  denegatio  fe» 
pulturae  ecclefiailicae :  7)  pcenitentia  publica :  pce* 
jsa  pecuniaria»  in  quam  iiia  mutari  folet:  2)  fla^ 

fellatio  et  virgarum  difciplina:  e)  confifcatia 
onorum:  ^)  priuatio  feudorum  ecclefiafticot- 
rum,  9|)  et  priuilegiorum:  abfblutio  vafallorum 
\  et  fubditorum  ab  homagio  et  vafallagio:  9)  exi* 
,  lium  detrufio  in  monafterium:  1)  depofitio  ec 
degradatio  clericohim:  x)  fiifpenfio  ab  oificio: 
irregularitas  ex  deli£lo  contra^a:  poena  carceris 
perpetui  v$l  temporalis:  X)  carena  feu  ieiunium 
/  in 


piir  fMueniionem  mmiudm^ 
more  primitiiue  ecdeGs,  ius 
qooddam  puoiendi  babent^ 
Vt  ecciefia  inalls  hamiQibaf 
porgetur,  qao  non  indigent 
ecdefiar^fub  magiftrata  elus- 
dem  rrligionis,  vt  obferoaui 
jH^  IILei  XII  iur.  dntiq,  ec^ 
ilef.ddPlinMTertuU. 

fi)  htc  medieindUs  dicitur 
in  €.  I.  dejent.  excemm.  in  6. 
ttdfupremd  cdpitis  diminutie 
fft,  et  glddiuifpiritudUi. 

y)  vulgo  Oer  CoOtenbAtttf • 


?id.  tii.  dijepult.  \U  ie  ttr^ 
ntdm.  etc» 

t)cen€.Trid.feJf.XXV.id 
referm.  r.3.  ergo  reaera  inmi§ 
applicatur. 

0  c.j.X.decdlum. 

0  i.  10.  X  de  bdtep  c.  ic; 
X.dey.S. 

«)  c.\o.ei  \2.X.l.i, 

^)c.i^.  X.b.i. 

i)#.6.Jf.A.r. 

M>)  c.  10.  X.deiudii. 

y)c.i.b.i.iu^. 


DE   POENIS.  701 

*^fficH  facri  afupetiori^  vel  refignatio  ab  hiferio^ 
xi  eius  auftoricate  (afhi;  lila  regulariter  non  cli- 
tinet  in  clericis  beneficioHjyiT)  nifi  (a)  refignatiQ 
et  vocanti  er  clericis  referuatar):  (b)beneficia 
fuerint  wanualia  ^  x[\x^  reuocabilia  funt»  qualia 
fiint  capeUanorum  v)  et  parocbiarum  monaiteriii' 
vnitarum ,  quatenus  per  monachos  reg^ntur :  $> 
denique  beneficiqrum^  quibus  fundatic  hancaddi* 
dit  qualitatem.  SvAt  capellaniaulici^  quod  es* 
ient  in  minifterio  principis,  eiusque  domefticija^ 
ifrdotes^  ab  antiquo  reuocari  potuerunt.  %) 

$.   VI: 

CETERVM  iudiciis  ecclefiafiicis  Catholico- 
rum  quaecunque  crimina  clericorum ,  et  cognitio 
de  iis  rubie£la  (iint :  diuerfa  praxis  pror eftantium 
confiftoriorum,  quae  quidem  de  ecclefiafiicis  deli- 
8is  plene  decernunt,  non  item  de  capitalibus 
grauioribus^  quorum  inquilirio  vel  confiftorio 
relinquitur ,  quoad  procejfum  infiruendum^  peena 
triminnlis  determinatione  principi  referuata :  vel 
commifl^ariis  tota  cau(a  delegatur  ad  efFe£lum^af« 
nce-crimtnalis  capitalis  decernendae.  ' 

§.    VIL 

SED  hanc  horret  ecclefia  Romano- Catho- 
lica^  quin  potius  clericos,  etiam  capitali  deli^o 

im- 

••)  e,\u  C.-j.q.  I.  quod  ius  coici  ww.  y  L  t.  §   \\o.fqq. 
irreu9C4hilc  in  beneficium  im-         v)  l  b  v  r  b  n  i  v  s  m/*r.  bt* 

petrarunt.  nef,  P.  L  qu,  6?. 

t)  quod  olim  poft  rcfor-         ^)  idb%i  cit.  l.qu,  6g. 
■nationcm   in  ccclcfiii  prorc-         x)  ^*«.  ^*  ^*  t.  $.  65. 
fhotium    fepe    fadam    efle 


DB    vonms. 


70} 


liore  crifnioe  contn  dericum  inquifidone, 
quam  ad  arriculos  refpondereJuiTus  eft.  i) 
fulfenfio  ec  remotio  ab  officio  regularicer  cum 
exuu  capituli  fieri  deber.  %) 


TIT.    XXXVIII. 

PO.ENITENTIIS  ET  REMIS- 
SIONIBVS. 

8  T  N  O  P  S  I  S. 


muntid  qmdfeft  Tili9h 
tertu  vel  extemd.  Ex^ 
bm  fertineti  qua  de^ 
^ur.  L  In  delittistHhU^ 
ifeffteelim  pubitce  faci'' 
Jn  eccuitisfoli  fkcer» 
et  mdgis  conjilii  ernt.  II, 
dd  dhquot  nnms  reftri- 
itatHsptenitentiHm  idem 
nectis  emt.  III.  In  fee- 
perfd.  IV.  Per  induU 
is  reldXdtd.  K    SecnU 


XIII  ddditd  eenfeffe  friudU 
duriculdris ,  fdrnhe  fdcieum 
dd,  qualenge  d  frieri  differt. 
VI.  Cdftss  qmddm  epifeepis 
velfdpareJerudti.Vlt  Aif- 
dici  agrotdntes  inducere  de» 
bent  precenfelponil/m  fAcien* 
dis.VIII.  Sigillum  conjeffie' 
nis  imumbit  cenfeJliendrie^ 
IX.  Pretefidniium  vjfus  eircs 
eenfefflenemfriudtdmetfnHs* 
€dm.  X. 


§.     I. 

rpERSVNT  poens  ecclefiaffics  eommunei 
generatim  omnibusapplicandae,  quidelique- 
runt,  vc  funt  panitentia^  excommunicatio^ 
'di&um.      PosNiTENTiA  generatim  dici- 

tur 


vode  liquet,  futpenfio* 
etiam  propiie  didam 
n,  nec  tantam  eenfu- 
eflfe    «d    co((rceiidam 


conttmMCiam. 

u)  €.  4.  X  de  iis,  quapnib 
4  fr4i: 


DEPOBNITBNTIIS  XT  REMISSIONIBVS.  .705 

ta.  Tandem  etiam  hsc  neceffhafis  credita,  per- 
Cuafumque  plerisque  fuit^  nbfique  ea  deliAa  ex« 
pitrinonpofle.  0) 

LVGENDi  modus  per  interftitia  tempcrum 
quatuor  velut  gradibus  olim  abfoluebatur.  tt) 
Sed  ex  monachQrum  mpribus  his  accefleruntva* 
ru  cruciatus  pctnitentiates ,  g)  et  certa  menfura 
iemporis  (s^  (ingulis  deUAis  praelcripta,  velatfca* 
triofaceraotis  determinata,  t)  quo  ip(b  m^gis 
mff9q}Xt  \n panam  declinzuh.  v)  Stmxs  pffni-^ 
ientium^ Aixt^nte  hoc  tempore,  in  exdufionea 
fommunione  ecclefiaftica  cbnfiftebat,  adeoque  ad 
(ynaxin  haud  admirtebantur  ante  abfolutionem  ^ 
peraAo  tempore,  demumdatam:  (p)' ab  ordtni* 
pus  interim  repellebantur^  %)  imo  ab  iplb  qu0« 
que  matrimonio.  >//) 

§.     IV. 

ADEO  vero  haec  pcenitentia  in ^^xr^  inui- 
ro  infligendam  ta)  hiit  verfa ,  vt  de  ea  pretio  re« 
dimenda  '\2sn  feculo  XI.  cogitauerint,  a»o»)etar« 
chidiaconi  inde  quacftum  fecerint.  ot,)  Eodem 
cempore  eius  nomine  (m)  expeditiones  crucia^ 

tce 

#)  Tt  ex  praxi  (ecoli  VUL  v)  fatente  avo  vstiho  in 

iocui  tom.  V,  b.  t.  $.  6.  c.  7.  de  poenit.  D.  3. 

«■)  de  quibus  vid.   bxho*  .^)  c,  6,fqq,  C.  26.  q.'6* 

■AM  inorig.eccUfveL  VIIL  x)  c.  55.  D.  50. 

Uf.  18.  r.  I.  A')  c.  i^  C.  vf  /7. 2. 

^)  rclad  r^w.  V.  b.  t.  $.  8.  m)  c.  3.  X.  //r  cteric,  coniug. 

(k0.  vnde  AdgelldtienHm  vfui  «»«)  ^ .  3«  A.  uevcen. 

fiiperea.  «;  c<>»f .  TnVi./^  XXV.  de 

f)  c.  84*.  de  peenit.  D.  i.  referm.  r.  3.  . 

t)  c.  86.  ^^  feni$.  D.  i.  v  •*)  etiam  confcffis  pceni. 

{Balm.lnftJwr,CM.  Yy  wntibuf 


706      l-IBRI  ¥•    TITVtVS'xxXVl 

M  0)  fuTceptae,  inAdgenHis  pUnms 
Os,  quibus  efieftam,  vt  fere  decrenac 
dulgemiispofteavltramoduin  aufib^  «c  i 
ftum  etiam  venum  expofitis. 

§.    V. 

9VNT  enim  mDVLGENTfAE  reU. 
pMitentunnm  |3j3)  earuwfue  temifwum^ 
caufa^)  et  fub  certis  cmditionibus  faSa. 
vei  plenaria  vel  iimitai^.  lUas  tantnn 
£nc;  hasvero  etiamepifcopiiodulgem, 
duntazat  dies  et  tot  carenas  remittere  i 
eentum  vero  cardinales.  i)  Inde  nonse  ea 
ts  cautels  protempore  hoc  augendo»  r) 
his  indulgendis  multum  de  tempore  ec  mi 
reniirtebarurj  praeterea  plures  cafus  poDdl 
res  etiam  epilcopis  reUruati  erant,  in  gu 


Dl  VOBNnTNTQStTlt^^  707' 

ATQVB  itt  omnis  poniiteDtia  olim  pnhlics 

•rat  tam  in  dfii£Hs  man^u^  quam  occikltisy  11« 

*  cet  in  illis  publica  confejfio:   in  his  priuata  tan- 

fum  defideraretur,  yt  tamen  quoad  ntenfuram 

tempwvm  tifiatumpamitcntium  eundem  efTe^uni 

haberent.tf)     Addidit  demum  innocentivs 

ill)  Sf)  mutata  fere  priica  iamBifciplina^^/w 

i^tam  pcmitcntiam^  ad  minimum  (emei  in  anno  pa« 

rocho  proprio  fedendam,  euentitali,  poftcon« 

feffionem  omnium  peccatorum ,  et  impofitam  Ie<' 

jviorem  pcenam,  abfolutione accedente ,  <)  vt  ho« 

''^tgmkp^mitcntium^xm  longediuerfus  ahantiqua 

-  Ibtu  cenfendus  ob  cucntualcm  abfotutvmcm,  %) 

[^iHaec  ex  praccpto  ccclcjut  facienda  et  abfohddt  nc^ 

^^€cffitaHs  eft ,  atque  eo  ipfo  ius  clauium^  quod  vo-f 

'  cant,  parochis  communicatunt     Manifeftandt 

«utem  confeifionario  omnia  peccata,  vt  fatisfk- 

,  £bonemcongruamdiecemerey  et  iudicare  queati 

'^YDrum  illa  remitcere  pofiit  nec  ne? 

§.    VII. 

B  T  B  N I M  quaedam  deli^la  ab  horum  abfoltt>> 

^done  excepta^  et  epifcopis  velpape  referuacyk 

Huc  peninent  (i)  crimina  pubUce  nota^  ^luo 

cpifi:oporum  vel  erchidiaconorum  arbitrio^  vt 

pcenitentiam  in  fccrctam  fatisfaBioncm  mutarai 

^ueaht  X) :  (0  cafus  rcfcruati  vel  papales  M)  vd 

epim 

n)  M4-  C26.  j.  6.  x)eimiL  Trid.filf.  XXIK 

.   >yiti€.u.yLb.t.  dertf.c.%, 

;    «^qiMKaDtehiectcniporaper-        aa)  de  hb  cafibal  re(enui« 

jlAo  demuni  tempore  fiebat.  tis  «gitulr  in  fitnitintur  /a  R§* 

•)  qu«  iora   €$mtmMi$ni$  mdndy    de  cuius  expeditiond 

•cdefialUcs  in^gr« ftnuil^  copiofecdilTentDBKicoLLt» 

^  fM^  infr.€atm.t9m.llf.7%y 

Vy» 


DB  VOBNITENTIIS  WVKEmSSSOVmS^  JO^ 

rio  poteftas  hOaa^  poft  ihonem  confitentis  reuor 
kta  prodradi ' 

pnoTESTANTES  etiam  retinuere  Mifeg^ 
nem  generalem  peteatoriM  ante  vfimi  S.  coenae, 
pfoprio  parocho  fadendam»  fed  faeramentnm 
ip  ea  non  agnofcunt.  Vnde(a)  in  qulbttsdam  eccle- 
fiia  fingulorum  arbitrio  reli^  oi:,  quod  adaio- 
dom  fiuutare:  (b)  vbi  plures  in  vna  ecclefia  pib 
rochi,  mutatio  nemini  adimenda,  v)  multo  mi* 
nus  principi:  (c)  aliys  tamen  confeflionariut 
extra  parodhiam  eliginequit  fine  confenfiiepi- 
lcopi  vel  confiftoriiiP):  (d)  ius  denegandi  ab^ 
fblutionem>  et  ita  fimul  exdudendi  ab  vfii  S» 
ccenae  fi}ii  parocho  apud  proteftantes  concedin^ 
quit,  fine  praefiritu  confiftorii.  x )  Denique  et« 
iam  apud  proteftantes  in  criminibus  quibusdam 
publicis  retenca  t9i  pcmitentuepubHca  quaedamfi« 
gura>  quae  fit  per  deprecationem  pubticam;  fed 
conf erri  nequit  cum  prifca  difi^plina  ecdefiafiica» 


TIT. 


9)  ft  eoici  tjjpn,  y.  h^  u  $.        ;^)tt  pkniaideiiioiiIhntQai 
*o.Jqq.  cQ  tmh  UL  $i$4  f  jl  /jf. 


Vys 


iicatt.  et  Iblis  epifbopis  iure nMg^ratui  d) 
poceftas  tributt,  adeoaue  ad  iftrisdiBionem 
sfticam  rielata*'*  (a)  Soluere  eam  tannim 
9JIM  commimkmem:  non  il|am  fieroper » quae 
Oeo  eft  0).  (3)  Excommnnicationem  non 
ire  commerdum  hifhmi  duHimm  7).  (4) 
fum  ab  vna  ecdefia  ab  omnibua  eiusdem 
Ifionis  exduTum.  (5)  Priuacionem  han6 
iiAam  indefinicei  non ad tempus.  Recepta 
i  iam  feculo  IV  feparatio  ai  temput^  quod 
entibusi  qui  ao  communionem  reuerti 
kbant»  certa  tempora  eflent  praeftinlta»  vor 
le  adbuc  conmiunione  pnnati  eranc  l) 

§.  n. 

iNiMVBEO  circabancdifiapfinamplurtiffl- 
A  ec  in  peius  ver&  fimc  Ecenim  (\)  fiib 
le  e^ctefia  0  iurisdi&ioni  ecdefiafticae  caa- 
friuatiue  baec  poceftas  adfiaipu, quam  ex« 
:  papa  ec  epifcopi  acque  fiio  nK>do  arcbiduh 
)  atque  uc  in  fubditos  cancum.  n)  Aha- 
ius  excommunicandi  camen  non  conces* 
&)  quod  olim  ad  ius  ctauium,  per  ordina^ 
r  cancum  collatum»  percinerec»  0  quamuis 

epifi:o« 

>  iMfilnemdi  ti  U-       >)  fid.ee»ca.Biaer.e.iS. 
40. 46. 54«  tre. 

4.  C  34«  9*1«  0  ^*  P*  ^*  ^*  ^* 

uod  agnorcaot  Gmio-  ()  e.  5.  b.t,im6.  vid.  liipci 

cttholicos  9  relad  tem.  Hh.  I.  tit,  t\.  f  •  i},  f.  ii. 

|.  lo.yff •    Hii  adden-  «)  eit.  e.  5.  r.  si.  X  A.r. 

[coLAvt  vioxNii-  ^)  e.  u.  X.  Ji  wum.  et 

\e  Vtnttmm  exem^  eieL 

diuerfmEinn.f.m^  «)  adeovt  qoaiido^wple^ 

Franeef.  bni  ttnpoie  AinAKiNii  IVL 
Y74                         iU» 


DESENTBNtlAEXCOMMVNICAllONIS.  ft| 

veluti  ab  eo,  qui  clericum  percutit,  o)  adeo  vt 
cSdflfn  noQ  denunciatus  ftatim  vitand^  ut  a  quo- 
libet.  <7r)  Idem  quoque  dicendum  de  vto/attnri^ 
bus  mmunitatis  eccleJuijHM^  ()  et  de  his^  qui 
cum  illis  fcienter  communicanL  c) 

PARiTER  olim  (IV)  tailtnm  oh crminapu* 
hlicc  nota  et  grauma  excommunicatio  locum 
habebat,  vt  malis  ecdeiia  pnrgaFemr,  r)  quam^ 
vis  eieftis  rpes  ruperefret>  commnnionem,  fnnr^ 
sSa.pignitentia^  recuperandi.  Aftin  comipto 
ccclefix  ftatu  adhibira  fuit  (a)  ad  homines  per 
eam  cogendos  ad  pamfentiam  extemam^  prae- 
mifla  tnna  monitione.  v)  Qui  eam  fpemunti 
qui  pcenitentiam  (ubterfugiunt^  "^incanigiMety 
ab  ecclefia  demum  feparandL  (p)  (b)  Ob  ctmtUF  ^ 
asv4fri^auamcunque  aliam  contraeos,  quiepi« 
fcopis  vel  pontifici  in  caufis  quibuscunque  obedire 
recufarunt,  exercita  eft^  x)  et  fic  in  propria  caufii' 
iudices  fuerunt  vtplurimum* 

%  VI. 


•)  qno.d  ez  erronea  inttr- 
prctitioae  r.  39.  C 17«  q.  4« 
IradQin ,  et  probatum. 

«r)  c.  14.  X.  h,  t. 

r)  c.  ig.  et  29.  X,  b,  t. 

r)  vt  mondnLuldif.  IILdd 
FUn.  II.  et  TertulL 

»)  c.  15.  C24.  f.j.  r/4a. 
Xk.t. 

9)  €.  14.  C  M*  J.  3- 

%)  Duas  hai  Ipeciei  recenlet 
pootifex  in  r«  33.  X  if  K  £ 
fnanmi  priaia  cil  cxcommu* 
Bieatio  fr$  cmumacU^  fuid 


JcUfcetiitdtutftdrenebut  imrii 
«Itera  p$  effenfd^  fHM  h^ui 
n$lmt  mdleficium  emenidre^ 
mediante  (atiiGidione  impofik 
ta.  Priorifpedelaicoffiionotal 
prorfiis  fiibieoerunt:  pofterio- 
ri  ad  fittisfaAionem  fiib  nomi* 
utp$enitemia  coHgeiunt  pon« 
tificei.  Itaqoehodierereobir» 
li8nm  quaule  (quod  inprimU ' 
tiua  fiebat  ecclefia)  nemo  am« 
pUuaciicitur^  nifii^  iurefro 
eicdo  habendns  fit,  Ted  tnna 
dcimun^  fi  dibSum  per  fee^ 
nitemiam  tea  fmsfdSii 

Yyj 


BB  SBMTBNTIA  EKCOMMV^CATIOIIIS;  fl^ 

cent,  ob  qus  ae£Ho  h&k.  Ergoper  iniiiriifli 
fiibdici  ab  hoimgio  ec  vtftlli  t  vtialbgio  liberttt 
funt ,  0  ex  nout  do&int  de  inforMcentui. 

§.  via 

viDBLicBT  (VII)  qoi  per  integrum  tn« 
nmn  in  eipominunicttione  fteot,  nec,  vt  tb(bt 
veretur » curtuit,  infmrdifcen  dicitur,  ttqueifiirpe- 
Aus  de  b^efi  fit ,  quod  de  htc  cen(ura  non  re£^ 
foitire  credttur,  ^)  vt  contrt  eum  ttmqutroyk/- 
piBmf  de  barefif pvocedi  debett,  ir)  implortto^^^ 
eJbiofecuIari,  Ergo  contrt  rummos  impertntet 
njirdefcefztes  omnes  tdtrmt  proruere  et  ftibditt 
obedientitm  denep^tre  debent.  Hac  impit  prtxi 
pbncificet  immen&n  potefiatem  na^quaniisau» 
dere  potuerunL 

J.    IX. 

SBD  ne  quidem  (VlII)  hoc  medio  extrema 
coa£liuo  comenti  pontifices,  et  epifcopii  no- 
vum  ez  imperio  j$€ro  fabrictrunt  remodiuni» 
quosuis  impertntes  et  magiftrams  adfiium  ob- 
feauium  tnLhendi  per  interdiSa  ecelefUfiien^ 
cultu  diuinoin  infirumentum  dominationiswteto. 
Eft  enidk  intbrdictvm  cenfura^  pM  medum- 
te  au3oiritatepapa^velepifeopi  eum  capitularieoeh 
fenfu  im)  facriftitium  inaucitur^  ob  eontumaeiam 
vel  deiiSum  in  ecclefiis  commiflum.  Eftque  vd 
loeale.^  fi  regnum,  ciuitas  vei  ecdefia  fiiUidtur 
interdido:  vel/^i^tf/f,  fiiromediatead  perib- 
nas  diriginir:  vd  mixtum^  fi  ad  locum  et  p^fb^ 
nas  direaum,  vt  hs  nec  alibi  poffint  diutnis  m- 

terefib 

f)  qiiod  tamen  pontificct  Uem  C.  ieMt.  es  tkrte. 

Mentarant.  r.  4«  et  5.  C.  15«  «)  tene.THiim.Mf.XSLP. 

q.  6. €.f.lLiifHn. €,f.X.ie  ir  nfmm. c.i>inf. 

iarei.  f«)  i.uXie  bh^  ptafkam 

{)i.^.iihan$.ini.amh.  4in4i.fan. 


/iVD£^  PRIMrS 

TITVLORVM 

SECVNDVM  ORDINEM 

ALPHABETICVM. 


'Z)e  \  ccvsATioNiBvSjinquifitionibiisetde- 

/\     nunciationibus.  Lib.  V..tif.i 

</(r  Adulteriis  et  ftupro.      Lib.  V.  tit.  i6 

De  Aetate  et  qualitate,  et  ordine  preeficiendo- 

rum.  Lib.  I.tit.14 

Alienatione   iudicii  mutandi  caufa   fadft. 

Lib.  I.  tit.  4S 

Appellationibus,  recufationibus  et  rehtioni- 

bus. '  Lib.ILtii.38 

Apoftatis  et  reiterantibus  baptisma.    Ltt).V. 

t|t.  9 
Arbitris. 
AuAoritate  et  vfii  palliL 

Br 

ID^baptismo,  eiusque  effe^. 
Bigamis  non  ordinandis. 

c. 

■De  calumniatoribus. 


Lib.I.-iit.^ 

lib.I.nt.8 

Lib.IIi.  cir.43 
Lib.L<&.2i 


lib.y.  tic.3 
Dt 


TITYLpRYllL 

:Z)^  Codugio  feruonim.  Lib.IV«tit9 

Gonrangainitace  ec  affinittte.  Lib.  IV.  tit.  14 
Confecratione  ecdefiae  vel  alnuis  Lib.  IIL  tic^o 
Conftitutionibiia.  Lib.  L  tit.^ 

ConfaetQdine.  Ltb.Ltit.4 

Coouerfione  conit^atonm  Lib.IILtit.32 
-    -    infidelium.  Lib.  IIL  tit.  3] 

Corpore  vitiatis  ordtpandis  vel  noa    LitxL 

tic  20 

Grimine  faUL  lab.  V.  tit.  20 

Cuftodia  eucharifiiflr,  cfarismatis  et  alioruoi 

fiicramentorum.  Lib.IlLtit.44 

D. 

De  dedmis»  primitiis  ec  obladonibos.  Ub.  IIL 

tit.  30 
Delidis  puerorunL  Lib.  V.  tit  23 , 

Depofito.  Lib.  IlLtiM6 

Defponfatione  impuberum.  Lib.  IV.  tit«  a 
Dilationibus.  Lib.  11.  tic^  g 

Diuortis.  Lib.  IV.  tit.  19 

Dolo  et  contumada.  Lib.  IL  tit.  14 

Donationtbus.  Lib.  IIL  tit  24 

Donationibus  inter  virum  et  vxorem^  etdc 
dote  poft  diuonium  reftituenda.     Lib.lV. 

ciLao 
E. 
Dt  ecdefiis  sedificandis  vel  reparandis*    Libb  Ilf. 

tit.48 
Ele£tione  et  eleAi  poteftate.  Lib.  L  tit.  6 

Emtione  et  venditione.  Lib.  IIL  tit.  17 

C0|  qui  cognouic  con&nguineam  vzoris  fiise 
vel  fponfo.  Lib.  IV.  dt.  i| 

co,  qui  duxit  in  matcimoniimi,  quam  polluic 
'    »  per  adttlterium.  ub.  IV»  dc  7 


TlTVLOitVM. 

JDe  lucliaeis  et  Saracenis  et  eorum  liberis«    tiW  V« 

tir.6 
ludiciis.  ^  LibJKtit.i 

luramento  calumfiise*  Lib.  II.  tit.  7 

IuripiuraDdo«  Lib.  il.  tit.  24 

lure  patroitatus.  Lib.  III.  tit.  38 

/#• 
J)i  Libeili  oblatione  Lib.  II.  tit.  J^ 

Dcis  conteftacione  •  Lib.ILcic.f 

Locaco  condu£lo«  Lib.  ill.  cic.i8 

M. 
J)e  Magiftris  et  he  aliquid  eXigatur  pro  licentit 
docendi.  .  Lib*V.cinj 

Maioritate  et  obedientia«  *  Libii.  cit.3] 

'  M  aledicis  Lib.  V.  cic»  26 

Matrimonio  contraflo  concra  interdifhim  ec* 
ciefiae.  LiblV^titi* 

mutuis  peticionibus.  Lib.II.cic.4 

N. 
De  Natis  e^t  libero  vencre*  Lib.  IV,  tit.  jo  . 

Ne  clerici  vel  monachi  fecularibus  negotiis  (e 
immifceanr»  ,  Lib.lll.tit.50 

Ke  praelativices  fuasfub  annuo  cenfu  concedanc* 

Lib.V.  cic.4 
Ne  fede  vacante  aliquid  innouecun  Ltb.  lil.  tit.9 
De  Noui  operis  nunciarione.  Lib.  V.citja 

0. 
De  Obligacis  ad  raciocinia  ordinandis  vel  non. 

Lib.  1.  tic.  19 
Obferuatione  ieiuniorum.  Lib.  III.  tic.  46 

OfHcio  Archidiaconi.  Lib.  I.  tit.  23 

.    -    Archipresbyceri.  Lib.I.cic.24 

•    •    cultodis.  Lib.I.cit.27 

-    -    et  poreftate  iudicis  delegati.  Lib.  L  cit.  29 
(B^im.Ifji.Iur.Can.)  7.%  Di 


TITVtORVHC  ., 

Qutfiliifintlegitimi.  Lib.lVait.i^. 

Qui  matrimoniurn  accufare  poflunt  vei  conrra 

illud  teftificari.  Lib.  IV*  cit.  18 

Z)^Raptoribus>  incendia^iis,  et  Violatoribus  ec« 

clefiarum.  Lib.V.tir.17 

Rebus  ecdefiafticis  alienondis  Velnoa  Lib.l II* 

V  tit*  13 

Regularibus  et  rranfeuntibus  ad  religionenu 

Lib.lll.rit.31 
Religiofis  domibus  vt  epiicopo  finr  lubie£la?« 

Lib.lII*  rir.  3^ 
Reliquiis  et  veneratione  ian^lorum.  .  Lib.  Iil« 

tir.4y 
Renunciarione.  Lib.  I.  rir.9 

Rerum  permurarione.  Lib.IK.  tic.  19 

Refcripris.  Lib.  I.  tit.  3 

Relhrurione  fpoliarorum*  Lib.  iU  rir.  13 

S. 
De  Sacramenris  non  iterandis*  Lib*  I.  rit.  i^ 

facra  vnftione.  Lib.  J.^rit.  ly 

Sagitrariis.  Lib.  V/rir.  15 

Schismaricis  et  ordinatis  ab  eis.  Lib.  V.  i\u  8 
Scrurinio  in  ordine  faciendo*  Lib.  L  tir.  1% 
fecundis  nupriis.  Lib.  i V.  tit.  21 

Senrenria  et  re  iudicata.  Lib.  II.  tir.  27 

-    -    excommunicarionis.  Lib.V.  rir.  39 

Sepulturis.  Lib.  III.  tit.  28 

Seque(h:atione  pofielfionum  et  fruAuum.  Lib. 

II.  riM7 

Seruis  non  ordinandis  ec  eorum  manumifiio'- 

ne.  Lib.I.riMg 

Simonia,  et  ne  aliquid  pro  fpirirualibus  exiga- 

tur  vel  promirtatur.  Lib«  V.  tir.  3 

Zz  %  Dt 


INDEX  ALIER 

RERVM. 


AlaBto  partUf  V.  lo,  r.* 

Abbatet  monafteriis  prsficiuntor  III.  $5 ,2.  £o- 
rum  oflicium  ib.  3.  Sunt  vel  mediati  vel  im- 
mediati  ib.  5.  vel  fimpiiccs  vel  principali  dignita- 
te  gaudentes  ibid* 

Abbof  generdis  quis  ?  Ilr,  3;,  S 

Jbbatife  quatenus  intef  proteftantes  nubendi  liber« 
tatem  habeant  III.  3,  5.  non  excommunlcant  V. 

39,2 

Abortus  procuratus  V.  10 1  r.  diftinguunt  circa  illum 
inter  partum  animatum  et  inanimatum  ibid. 

Abfolutione  in  criminalibus  fa£la,  inquifitus  quando- 
Que  expenfas  refundere  cogitur  V.  36, 3 

Abfolutio  a  peccatis  in  quibus  cafibus  pontifici  refer- 
vata  V.  38,  5. 7.  olim  perado  tempore  fiebat  ibidL 
'f{.  hodieeuentualiter  ibid.6.  Parochus  incrimini- 
bus  publice  notis  non  abfoluit  ibid»  7.  ab  excom- 
municatione  abfoluit,  quiligauit.  V.  39,10:  quan- 
doque  pontifex  tantum  vel  fimplex  parochus.  ibid* 
Ablolutioab  excommunicatione  eft  vei  definitiua 
vel  prouifionalis.     Quis  huiusefFedus?        ibid« 

Abfiifuntia  quid?  IIL  46,1.  qudmodo  difFerat  a  ieiu- 
nio  ibid. 

Academid  per  vnionem  plura  beneficia  obtinuerunt. 

IIL  5,29.3. 
Z  z  3  Accu» 


.       RERVM^ 

^jiffhdm  quid  et  inter  quos  cbntrafiatur ?  IV.  i;^  4 
Antecedens  matriqionio  obeft.  ibid.  5.  Superue« 
niens  fponfalia  dirimit.  ibid.  An  hsc  matrimoniuin 
tollat^ibid.g.9.  Defi^ndogenere  eius.  ibid.  6* 
Quatenus  in  gradibus  affinitatis  difpenfari  poflit? 

ibid.io*ic 

'jigapaarum  cumclericisconfortiumprohibitum.  111« 

Agcnda^  vid.  libri  liturgici  vel  ordinet.  - 

^Vix^f^bonorum  ecclenafticorum  prohibita.IIT.  14» 
1. 2.  (ine  diftindione  bonorum.  ib.  3.  £x  iufta  caula 
vero  permifra.ib.4.  accedente  caufae  cognitione» 
ib.  $.  Superioris  confenfu,  ib.  6.  et  follemni  decreto. 
jjb.  7,  An  fubhaftatio  requiratur  ?  ib.  8.  Facilius 
permittitur  in  monafterium  quam  !n  laicum.  IIL  369 
2f  Spuria  prohibits  alienationisratio.  III.i99i.%//. 
vera  eius  caufa.  III.  13,  i 

Aliinatio  iudicii  mutandi  caufa  prohibita  quoque  a 
parte  adoris  in  clericum.  II.  42, 2.  Eius  nomine 
reftitutio  in  integi*um  conceffa.  ib.  i 

'^/tnriiim  violatioelt  facrilegium  V.i7,2«  eorum  con« 
fecratio  III.  40, 5.  portatile  feu  viaticum  III.  ^r, 
ir.  flne  reliquiis  SS.  confecrari  nequit     III.  40,  $- 

Amhitui  crimen  quomodo  committatur  V.3,2 

Amortizatio  redc  introducitur  III.  13, 4.  ft 

Anaiaptijlarum  dogm^etmio  V.9,  2.  difTerentia  in- 
ter  antiquos  et  hodiernos  ibid.  i .  feq. 

Annata  quid?  I.1I9I2.*  earumorigoetratiohodierna 

ibid. 

'^iwri  plurespcenitentibus  prsefcripti  V.gg,^.  eorum 
immenfus  numerus  excogitatus  in  poenitentibus 

ibid.^.s 

Annui  redituf.  vid.  R/editus  annui^ 

Annus  carentia  quid?  IIL  593 

Zz  4  An* 


INDEX  ALTER 

4nnuf  cUujlralh  ftriac  obferuan^Jus  perhor»rum  ci« 
nonicarum  gbfcruantiam  111.  4,  3-f<).  Qiiandorc» , 

^nms  dci  rctmu:  pro  norma  ponWfionU  ct  excrcirii 

reliyionis  affumtus  L  1^33 

/fumr  difcrttiuni^  in  profc/Tis  dc(idcTaiur  -   IIL  3J16.T 

4mti4  4i;firwtH/  qwid?  II t,  j,  lo.    £ius  computtrio. 

ibidn,i3 

Jnnur  ^rari^  quibu^  dcbcatur?  111«  j,  ^.cw 

4n'm  hiirus  quaicngs  rcceptus?  IV.11,1 

^nnnf  nowrratu/  lli.  51,9 

4^mo  prob;)tionispcrado  pucllsveftiuntur  liL;^!} 

4ntichrejis  lurc  canonico  probibita  V.  ly,  3,  in  Gcr* 

.    flianiapermifTa,  ibid.io 

4t^fclmi  Luccmfif  colleflio  canonum  I-^j^j 

4ntiquitar  \i\  indrumcntis  qyid  operetur   11*12,  4.4 

4fo<ryfiarii  qqid  ?  1. 30,  l.  ^. 

Jpoy?j^quidetquotuplex?  V.9,5.  Quatenusadon 

dJnQs  cl^icatus  ^t  monaftici  d^fenores  extendav 

tur?  ibid.4 

4poflpli  (egitim?  petendi  lli2g,  15,     ludex  eos  dene- 

gare  non  debet  ib.  i^  16 

4fp^lktiQ(\u\d^  11.28,1.  Fitgradatim.  ib.4.  Obgra- 

vamen  a  iudic^  vel  ante  vel  ppft  definitiuam  i!la« 

tum  ib.  $.6.  Locum  habet  inquibuscunque  cauiis 

ib.  i2f     Qgomodp  interponatur  ?  ib,!^.   IntraX 

diesib,  14,  Intrgducenda  intraterminumaiudice 

inferiore  pr^fixum  ib*  17«  Modqs  introducendi  ib, 

Ig.  lufti6candaexa^isprioribusib.  10.  fecundum 

formaiia et  materialia  ib, 21«  Quando efFeOum fus« 

penduum  habeat  vel  non  ?  ib.  19.  Caufa  eiMS  pro« 

bata  fuperior  procenbm  continuat?  ibld.4 

4ppf Udtio  cxtraiuaicialif  fxofn^  Hon  eft  appellatio 

IL2g,2.  Eius  indoUs  H).} 

Appch 


HERVM. 

JppellaticabintcrJocutorialJ.  28>7*  Fafta  eiu$  renun- 
cfatione  Papa  in  cauOiprincipaliprocederepoteft 
ibid.  9.  non  vero  archiepifcopusautcamera  im« 
perii  ibid.  not.  \p.  ei  iudex  inferior  deferre  debet 

ibid.y.c, 

drhitri  quid?  1. 43,  r.  Neceffarii  et  voluntarii  ibid, 
2«Quinam  conftitui  poflint?  ibid.j.  Eorum  offir 
cium  ib.  9.  In  iudicando  maiora  prseualent  ibj|l 
10.  Quatenus  in  cafu  diffenrus  tcrtium  ellgese 
poflint  ?  ibid.  7.  Eorum  fententia  fimpliciter  valet^^ 
nifi  vitium  contineat  ibid.  1% 

Arcani difcifUna  in  miffa  olim  vfitata     III,  41,  i2.  v« 

4rchidiaconuf  difius  primus  inter  diaconos.  I.  23. 8* 
Poftea  vicarius  natus  epifcopi  fadus  ibid  9.  Eius 
vicarium  officium  inquoconftiterit?  ibid.ii.  Eo» 
clefias  pr^fertim  vifitabat,  et  iurisdi^ionem  exer* 
cebat  in  prima  inftantia  ibid.  Qusenam  iura  illiS^ 
negata?  tbid.  13.  Fedetentim.plures  archidiaco* 
ni  in  dioecefibus  latioribus  introdudi,  et  fingulis 
diftridus  aflignati  ibid.  rr.  Eorum  poteftas  fuji- 
preffa  retento  folo  nomine  ibid.  14.  eorum  excef* 
fus  V.31, 4,  curam  reficiendarum  ecclefiarum  faa- 
bent  III.  4g,  4.  -^.  poftponuntur  vicario  gener^ 
L  33, 3.  a.  aliquando  etiam  excommunicare  poffunt; 

V.394a 

Arcl>iepifcofUf  I.  5,  21.  Ante  pallium  et  confecratio- 
nem  acceptam ,  pontificalia  exercere  nequit  I.  8f 
4. 7.  quando  vifitare  poflit  fuflraganeos  III.  39, 

9.  c. 

Archiefifcofatus  a  Caefare  ercQi.  1. 31, 4.7. 

Arciipre/byter  quts?  1. 24,  9.  Subeft  archidiacono» 
ibid.  Alius  vrbanus,  alius  ruralis,  cleri  ruralis  cu« 
ram  habens  ibid.  10.  primus  presbyter  vocatos 

ibid.  9.Y* 
Z  z  f  Arm 


RERVM.' 


BcUii  inter  gentes  varias  leges  eccleiiafflcae  datae  V. 

Bdlumfriuatum^  gentibus  feptentrionalibus  familia» 
re,  fcdare  ftuduerunt  epifcopi.  I.'  34,  3.  Ab  eo 
quaedam  perfonae  exemts  fuerunt  ibid/4 

BenediHio  facerdotalif  quid  ?  IV.  3,  t.  .  Eius  efFefhis 
ibid.  Fieri  cJebet  aparocho  fponfae  ibid.g.  non  a 
cleriqo  depofito  aut  vagante  IV.  1,^  %. 

BenediSiuf  regulas  nouasmonachis  praefcripnc,  vnde 
Benedidini  1II.:;t,$ 

Beneficia  quid?  III.  y,  3.  Eorum  origo.  ib.  2.  Quae- 
nam  titulata  et  commendata?  ibid.^.feq.  Ius<  le« 
ricorum  in  iilis  ib.  g,  13.  Quando  illorum  diuifio 
permifla?  ib.  9.  Cuius  auQoriratc  erigantur.  ib.  17, 
Iq.  Conferuntur  propter  officlum  facrum.  ib.  19. 
Maiora  et  minora,  curataetnon  curata,  fecularia 
etecclenafticaquid?  ib,20.  Quidelediuaetcolla- 
tiua?  Mediata  et  immediata?  ibid.2r.  Quatenus 
quis  plura  po/Tidere  poflit  ?  ib.  22. 23.  Durant  ad 
vitam  beneficiati.  ib.24.  Quibus  modis  vacent? 
ibid.  Quandoeorum  diminutiopermifla?  III.  12, 
i.fq.  De  iis  tranfigi  nequit  1*36,3.  collufiocirca 
eaprohibita  '  V.2i^z 

.Beneficia  apud  curiam  Rom.  vacantia  quid  ?     III.  7, 13 

Beneficia  confifiorialia  quid  ?  III.  7,'  i;^ 

Bigami  quatenus  adclericatumadmittantur?  1.14,38 
per  bigamiam  contradum  matrimonium  eft  nuU 
lum,  etiam  priori  coniuge  mortua  IV.  7,  a 

Bigamia  ne  quidem  excufatur ,  licet  maritus  a  prima 
vxore  quoad  thorum  et  menfam  feparatus  IV,  7,3 

Blasfhemia  olim  mulda  criminali  caftigata.   V.26^% 

Bonafides  quid  flt  de  iure  canonico  in  praefcriptione 

1U6,5 

Bwa  dotalia  vid.  d^talia  bona,' 

Jtom 


INDEX    ALTEB 

Bon^  ecclr^ftica  UL  J ,  t.  oHm  communla,  poft  tJt 
vifa,  IIL  s^  2.  7.  eorum  alicnatio.  vid-  aUrtuah. 

Bom  mcnfdlialU:  j,  7-  an  follcmnibus  confucrisalie- 
nari  qucant?  llLl^jJ 

Bona  fvcuUrifat^  yid^  fccuUrifath^ 

firaccbium  frcuUire  imploramr  a  iudicc  ecclendftko  I 
pro  facienda  cxecutione  ll,  27i  15-vel  in  cafnin*  ' 
fordefcentia^  V« 3^,  8>  in  cofu  degradationis  dcgrft- 
datus  ei  tradttur  ^*T7^ 

Bultarum  falfrtiis  vnde  {cftimanda  V.  40^  2*  Bulbc  de 
cledione  pontificis  L^^j^^S    j 

Burcbardi  Wormaticnfis  volumcn  canonum  fec  Xt 
cditum  Li^as 

C 

Crf/jr  canonicus  III.  i,  22.  III.  5,  2,  -tt.     Vndc  hanC 

prsBrogatiuam  habeat,  cum  fit  laicus?  \\l.^^^.(p, 

Calcndarium  »c^M«m  proteftantium  difFert  a  Grcgoria- 

no.  II.9if2.^ 

Calix  laicis  fubtradus  III.  41^13.} 

Calumniam  qui  commifit,  de  iniuria  ct  damnis  tcne* 

tur  V.3y,  2*  talioni  fubiacet  V*  i,  5.  a:  vel  hodic 

pcen^e  extraordinaris  ibid. 

Cambiaan  clericicontraherc  ctdarcqueant  11^23,5 

(jinon  mijfa  quid  ?  IIL  41,13 

Canones  ad  ordincm  in  ccclena  fcruandum  pcrtine* 

banr.  !♦  2, 3.  Scculo  IV  in  fcripturam  rcdadi.  ibid. 

5.     Dc  rebus  ad  difciplinam  pcrtincntibus  ferifn- 

tur  ib. 6 

Canones  apojlolici  fpurii  funt  !•  2^13 

Canonica  hora  vnde  ortum  trabant  ?     IIL  i,  17.  ig. 

Earum  ratio  ibid. 

Qmonicatus  vid.  frabendd.  bcmficium. 

Cano^ 


RERVM. 

CafwnicAvita  ad  cathedrales  et  collegtatas  ecdeliaset 

ad  Qionafteria  translata  III.  i,f. 

Canomci  quid  fuerint  oliin  ?  III.  i,  6.     Quid  hodie 

11 L  4, 3.  Illorum  origo  III.  j,  4.  ^    Quaoccafione 

vitam  communem  abiecerint?  ib.y.     ConftituunC 

collegium  feparatum  in  ecclefii$  ibid.  S-  Quinam  iis 

prsfint  et  prselatorum  ftatu  gaudeant?  ib.  9.  lo. 

feq.  Dodrinis  inftrudi  effe  debent.  ibid.  12.   Ae* 

tas  eorum  legitima :  ib.  13.  et  ftatus  nobilitatis  et 

indigenatus  ibid.  14.  Quatenus  religionis  ratio  ha« 

benda?ibid.i5.  IIL7,9.  Ordinesfufciperetenen* 

turlll.i,  16.  Officia  eorqm  IILi,  17.  Vitae  hone« 

fias  in  veftitu,  ib.19.  in  comaet  barba.ib.20.  Ab 

armiSyCrapula^  ludis  alieni  effe  debent.  ib.  si.  Inter 

proteftantes  valide  nuptias  contrahunt.  IIL  3,  5. 

Eorum  officium  fupplent  vicarii.  IIL  4, 10.  teftes 

,  cfTe  pofTunt  de  iiS|  quae  fiunt  in  capitulo.  II.  2O9 

5.  X.  eorum  regula.  IL 1«  4./ 1.  x. 

Canomcs  ekSL  III. ;.  19« 

Canofdci  in  herbis  et  in  floribus  IIL  5, 19 

Cammcihonorarii.  III.  i,  22.  Talis  eft  imperaton  ib. 

Canpnici  regulareti^M  Auguftinianivitam  communem 

retinuerun  t.  XIL  r,  7. 8 

Canonicifecularet.  III*  I9  7 

Canonicifuvemumerarii  veti  funt  canonici   IIL  5, 19 

IIL7,8 
Canonica  virgines  quaenam  ?  IIL  1,  j 

Canonicuf  curfus  m  quo  confiftat ?  III.  i,  18 

Canonifatio  fit  prxcedente  caufae  cogDitione  et  de* 
cretopontificis.  111.44,4.  Eiuseffedus.     ibid.  6 
Gntr^rcuram  iuniorum  canonicorum  habebat.  IIL  i» 
II.  Cantorum  fchols  magifter  erat  prxcentor.ib. 

not.  (A 
Cafella  monachorum  facris  priuatis  inferuiunt.    IIL 

J6,4 

CafeU 


RERVM. 

CathedraUt eccUpA  canonicos  alitlll* l>  6.  quid  iitS 

ibid.| 
Catbedraticum  quid  ?  III.  39,  j 

Caufie  ecclefiaftica  quaenam  ?  11. 2»  9 

Caufa  ciuikf  vel  inter  fe  vel  cum  crimin&libus  con« 

currentcs  quo  ordinc  cognofcantur  ?  III.  10, 1.2. 3 
Caufe  inddentct  ad  iudicem  caufs  principalis  per-* 

tinent.  IL 10, 4 

Caufie  fummaria  qusedam  per  fe  tales  funt.      II.  i,  j 

quxdam  per  accidens  fiunt.  ib.  6 

Cenfuf  quid?  III.  39,  i.  Ob  varios  fines  foluitur.  ib^ 

2.    Ecclefiisau^oritateepifcopi  imponitur.  ib.  3» 

Soluendus  Vel  in  moneta  vel  frumento.  ib.  4 
Offlonis  bcneficium  etiam  clerici  habent.  111.23,6 
CkaraSier  inddcbilis  per  ordinationem  imprimi  dici- 

tur, 1. 16, 52.    1. 15, 44.  iterari  nequit.  ibid.   Fres« 

byterialis  per  ordinationem  epifcopalem  tiintum 

augetur.  I.15, 4^.    An  in  diaconatu  imprimatur? 

1.9,10.^.  in  baptismo.  lil.42,  r,  fJL 

Charitatiuum  fubfidium  epifcopi  extra  ordinem  exi- 

gunt.  in.39,5 

Chorifta  inter  mpnachos  quinam  ?  IIL  35,4 

.  Cbor  -  Epifcapi.  1. 24, 12 

Chorus  clericis  tantum  patet»  III.  i,  ig.     Primum  lo- 

cum  in  eo  habuitpraepofitus^ibid.^.Sedesin  ilio 

competit  patrono.  III.  39,  ij 

Chrismam  confirmatione  adhibetur  ni.42,  lO.  eius 

cuftodia  in  eccledis.  IIL  44,1 

Chriftiani  quo  modo  diuidantur  in  republica  eccle« 

(iaftica.  1.5,1 

Chrodo^angus  audor  vitsecanonics.IILT,^.  eiusre- 

gulx  canonicis  praefcripts.  ibid.  4,1 

^Or^i0,  quid?  11,3,1.  Quotuplex ibid.  2. q.  Eicaufa 

inferenda.ib.4.  Quomodo  legitimefiat.ib.^.Eius 

effeOus.  ib.6 


^n         ^M     IpvQ^ 

_     ,          1 

^M_j^miiammmm' 

!       >                                                                                                                                     _                _ 

RBRVM. 

Gericif  quatenus  recuteria  negotui  tntdrdida^  ItL 
50,  t.  Quatenus  iurisdidionem  criminalem  etci« 
vilem  exercere  podint  ibid.  2.  excommunicati  vel 
depofiti  fi  miniftrajit?  V*  27,  i.  quid  fi  non  ordi-» 
nati  adminiftrent?  V.  28,  2.  per  faltum  promoti» 
V.  29*  g.  furtiue  ordinati.  V.  30,  4.  Subiiciuntuf 

'   foro  ecclefiaftico  iure  liumano.  IL  2^2.^ 

Coadiutar  quis?  1. 2g«  5.  Infirmo  pnelatO  adiungi- 
tur.  1.28,4.  Audoritate  pontificis  et  confenfuca* 
pituli  Conftituitur,  ib.  6.  npn  (impliciter  cum 
ipe  fuccedendi,  nifi  extraordinem«  ibid«  7»  Ra^o 
coadiutorum  cum  fpe  fuccedendi.  ib.g 

Coadiutor  canonici  quis  ?  IIL  4, 11 

Codex  canonum^  quis?  1. 2, 14.  Latinitate  donatus  iil 
Italia  fub  Leone  L  yaluit.  ib.  16.  Eius  concinnior 
verfio  fada  a  Dionyfio  exiguo.  ibid.  17«  £tU8  auAo* 
ritas  in  Occidente.  ibid.20«U 

Coelibatus  qua  occafione  dericis  impofitqs  ?  IIL  3,  i.  3» 
Olim  nulla  lege  iniundus.  ibid.  i 

Coctneteria  au£loritate  epifcopali  eriguntur.  IIL  2898» 
Inter  proteftantes  funtres  vniuerfitatis.  ibid.  g.  Ex- 
communicati  in  eo  fepulti  exiiumandi.  ibid.  12. 1 
Abfolutis  haud  deneganda.  ibid.  % 

S.  Coena  vide  EucharijHa. 

Coepifcopuf  differi  a  coadiutore.  1. 28, 5.7 

Cognatio  fpiritualif  quotuplici  modo  contrahatur?  > 
IV,  II,  I.  fq.     Pcr  fufceptionem  ex  baptismo  con- 
trada ,  reftrida  eft  m  conc.  Trident  ibid.  2.  IIL 

42f9* 
Cognatio  natundif  eft  in  affinitate  et  confanguinitatc* 

'    .   IV.n,i 

CoUatio  bene^ciorum  or^inaria  fit  vej  libere  vel  a4 

prsfentationem,  III.  7, 2. 3.  ab  epifcopovel  capi- 

.  tulo  vel  coniundim:  ib.  4.    intra  fex  menfes: 

ib.$. 
(Bffim.InJIJur.  Can.)  Aaa  &/• 


RERVM* 

tiompofitio  amicdbiU/  quomodo  difFerata  transadiofiir 

Comprofnifum  quid?  I.4?,  ^  Quuiain  cotnpromit'» 
tant?.  ib.4.  Deauibusrebus?ib.  7.  Compromis^ 
fum  in  plures  fit  definice  vel  indefinite.  ib.  5»  Qao4 
niodo  exfpiret.  ib.  13.  vid.  Arbitri. 

tanciUa  quld  (int?  L  2v  6*  Oecumenica-  quid?  IK  7; 
Hsc  conuocarunt  imperatores.  ib.  f.  Natiortalia* 
lb.8*Prouincialia.  ib.9.  Epifcopafla.  ib«  9.  In^> 
canones,  fymbola  et  fententise  feruntur.  ib.  6.  Tri« 
dentinum  non  agnofcitur  a  proteftantibus.  l'ii 

27.» 

Concionis  a  mifla  non  funt  feparandae.  tll.  4«*,  14 
Olim  excommunicatii  qui  ante  eas  (inicaS  di(ce« 
debant.  ^      ib.6.u 

O^rc^-inr^  nationis  Germani$««  111«  7, 16.  Eorum. 
potiora  capita.  ibidl 

Concuoinatuf  olim  laicis  permiiTus,  poftea  damnatus« 
IIL  3,  3.  Clericis  interdi£lus  fub  poenafufpenfior 
nis.  ib.4«  Hodievix  exftirpari  poteft.  ib.5 

Concubituf  an  fponfalla  inualida  con6rmet.  IV*  4,2« 

iq* 
ConcuJ^  in  eledione  fepulchri  prohibita«    III»  a^ 

Conditio  in  fponfalibus  locum  habet^  non  in  matrt^ 
monioi  IV.  5^6.  quae  eius  ratio?  ib«  TurpiseC 
impoflibilis  quid  operetur.  ib«  7 

ConduStio  bonorum  fecularium  quatenus  ctericiS  in« 
terdiaa?  ^  111.18,4 

Confcjio  iuMcialif  quid?  II.  18  ♦  2*  Eius  requifita»  ib. 
3. 4.  QUid  iuris  in  qualificata  ?  ib.  4«  £x  ea  con* 
demnario  fieri  poteft.  ib.t,f 

Aaaa  Ca»- 


RERVM. 

Coftfei^mia  UhertAs  remper  intelligenda  in  legibwi  ia 

,   quibus  qua^ftiones  fidei  deciduntur.  l.i^it.  Kbrc 

proteftantibus  falua  efle  debet.  ibidji 

Cmfecrationc  indigent  praslati  ad  pontificalia  peri* 
genda.  L8,7.  £a  olim  epifcopis  eledis  ftatim  da^ 
ta.  ibid.  g.  Hodie  intra'  tres  menfes  petenda. 
ibid.  9«  A  quibus  facienda  ?  ibid.  lo.  Fit  in  ec« 
clefia  viduata ,  die  dominico.  ibid.  ir.  OlimTo- 
la  manus  impofitione,  hodie  vndlone  aliisque  ri^ 
tibus.  ibijf.  la 

Confeerdtio  ecelefiarum  quid?  III. 40, 2.  Quinam  eam 
peragant?  ib.  4.  Quibus  foilemnibus?  ib.$.  Eius 
efFedus.  ibid.  7.  Lius  dies fingulis  annis  colitur.  ib« 
6.  Ajiis  quam  epifcopis  haec  committi  nequit.  ib. 
4.  i.  Aniurisdiuini  fit?  ibid.  2.3-  Reiterari  ne« 
quit.  ibid.  7.  Dicitur  fandificatio.  ibid.  7.  %// 

Confenfus  quandoque  certarum  perfonarum  in  iure 
patronatus  neceflarius  eft.  Quid  defignet  ?  IIL  3X9 

5.fq. 

Confentiendi  ius  vide  Votum  negdtiuum» 

Confifiorium  vid.  ludicia  ecclefiafiica. 

Confiitutiones  ecclefiafticas  ex  iure  territoriali  facro 
ftatus  Imperii  proteftantes  condunt.  1. 3, 29 

Confiitutiones  apofiolide  fpuris  funt.  1. 2, 13 

Conjuetudo  in  primis  circa  modumagendi  verfarur. 
1.4^.  Indubioprobanda.  ibid.  9.  videAf^rr/. 

Cd^ntumacia  (\uomoAo  cots\m\xtaLi\xr1  II.  14,1.  Verazt 
prafumta  diflFerentia,  ib.  2. 7.     £ius  poena  ratione 
*  adorir^,  ib.3.  Ratione  rei.  ibid.  4.  PoftL.C.quo-  . 
modo  coerceatur  ?  ib.  f . 

Contumaces  per  miflionem  in  bona  coerccntur,  II.  if, 
I.  feq.  quandoque  per  fequeftrationem.  IL  17,  2 
quinam  dicendi  ?     II.  14, 1. 13.  2.  7.     IIT.24,6.3 

Conuentuskdt  vacante  dirigit  negotia  monaftcrii.  III» 
35>4«  Quinam  ei  interfint.  ibid. 

Aaa  3        %  Can^ 


.'     RBRVM. 

Datimls  Jn  y^/itf tfnfbeneficiumcoinpetit  debitoribuf. 

Dihtum  ctmugaU  quando  deitegari  iufte  poffit?  IV. 

JDecamu  canonids  et  capitulo  praeeft.'  ^  IILfyio 
Dicinut  iuris  diuini  cenlentur.  lil.  30,2.  DifFerentia 
inter  perfonales  et  reales.  ib.  3.  Inter  feculareset 
ecclefiafticas.  ib;  4.  f .  Prxfcriptione  acquiruntun 
ib.  6«  In  feculares  nec  eccleiis  nec  principi  pnBci- 
puum  quoddam  ius  tribuendum.  ib.7.  Keales  a 
pofTeflbribus  pratftantur,  ib.  9«  Deomnibus  fru- 
dibus :  ib.  10.  Impenfis  tamen  non  dedudis.  ib.9*  ^ 
.  A  laicis  poffeflas  cierici  pignori  accipere  nequeunt;  ' 
III.  21,  «•  Illas  monafterium  facilius  poffidere  pot- 
eft,  quam  laicus.  III.  36, 2.  De  illis  transigi  nequif. 
1«  36,4«  Parochi  d^cimas  a  monafteriis  pofleflas 
pofluntconducere.  III.ig,4.jLu  Adregalianon  fpe- 
dant^nequidemnouales.  111.30,7.  Seculares  rra« 
hi  nequeunt  ad  reparationem  ecclefiarum.    III. 

48, 5.  > 

Dccmtm  cJcricorum  negledum  exceflum  producit  V. 

.    31,1.  inquoconHftat?  llLr^i^.fqq. 

Decreti  Gratiani  vfus  et  audoritas.  1. 2, 24 

DecretaUum  compilatio  et  au&oritas  per  Germaniam» 

1. 2, 2j.  feq. 

Dedicatio  quid  ?  III.  40, 3.  Extemam  fanftitatem  ope- 
ratur.  ib.  3.  7.     £ius  ritus  peculiarem  qualitatem  ' 
in  minidrante  non  defiderar.  ib.4 

Dcfetipo  non  fubtrahenda  aduerfario,  II.  19,2. 1.  nec 
in  notorio  reo  auferenda.  iV.i^g.  pro  auertenda  . 
etiam  admittenda.  ib.13 

Degradatio  quid?  et  quando  obttneat?  ^.37,7.  quo 
modo  peragatur?  ib.  vfusinter  proteftantes  di- 
uerfus.  ib. 


Aaa  4     _^ 


Dek* 


INDEK  ALTER 

JSsUgati  vid*  iuMcft  diUgstu 

J)fUti^jucntfj  ad  ccclcfias  confugicntts  (^uatcnus  tra* 

diludici  rcculari  poflmt;  1U'49»4> 

JicUH^  vid.  Crimina  cxcrfui, 
,  ptnunci^tio  antiqua  <\\i\dli  V,ft9*  Sinc  procetTu  in  * 
*      fccrcto  ficbat,  ibid-     Hodiccft  viiad  inquifitio- 

ncm,  ibid.  12*  Qiiae  duo  olimdiftinxcrc.     ibid*v  t   i 
Dfnunciatio  cuangcUcd  cft  medium  catifas  fecuUrcs  i 

ad  forum  ecclc^afticum  trahendi*  11. 2, 3  *| 

VfpofirioQH  pcenatcclcfiaftica.  V,  37,  4*     A  compc-    1 

tcnte  judicc  dTttanda,  ibtd.     Obcrimcn  graucct  I 

mediantcprocefTu*  V.  37,  p  1 

Vcfopum  apud  clcricum  ccclcfiam  non  ftringit-  UI. 
^^  '  16 1  t.     Ad  illud  reftitucndum  quxnam  rcmcdit 

competant?  ibid.  i.     In  eo  bona  fides  praeftanda. 

ib.2. 

JPcprecatio  in  iniurlis  clericis  iniunda.         V,  26,5,* 

Dcfcrtio  malitiofa  diuortio  locum  facit,  IV.  19, 4. 

J)cfcruitum  quid  ?  III.  5^  10.  a.  £x  anno  capitulari 
sftimatur,  ibid«ii.rq. 

J)cfpottfatio  vid.  SponfaUa, 

J)cuolutionis  iusquando  locumhabcat,  L  10,  2.3,111. 
7,  5, 6.  Quando  inter  proteftantes  ?  1, 10, 4.  Qr- 
dinarius  collator  illud  exercet,  (1  papalisprouilio 
intra  tres  menfes  haud  pnefentata.  ibid.5 

Vcuotio  domcjiica  differt  ab  exercitio  religionis.  III. 

41,2 

J)//ir(?«/ miniftri  epifcopi  etccclefts  fuerunt,  tandem 
pro  Leuitis  habiti.  1*2^,2.  Illorum  officia,rario- 
rem  vfumextra  follemnem  miftamhabentia.ib.^. 
lUorum  ordinatio  fit  per  manus  impofitionem.  L 
15,42.  Olim  animarum  curam  exercebant  in  pa- 
rochiis  docentes  et  baptizantes  1. 23, 6.  Vtihodie 
inter  proteftantes.  ibid.  7 

#  J>ici 


RfiRVM. 

Viet  criticAn  perceptione  pfena  reditoam  pA^ben* 

darum,  IIL  5, 11.  ^.  fq.  * 

VignitMtcs  eecUfia/Hc^  in  beneficUs  quid  ?      III.  5, 20  . 
'  In  ecclenis  catliedraiibus.  IIL  5, 9.    Huc  pertinet 

primariatiis  cum  aliis.  L  24,2. 4.  L  25,1.  1. 2*^,  i 
DHatianef  quid  ?  IL  8,  i!    Quoties  prorogari  po^Iint. 

ibid.2 
DifniJllo  clcricorum  dlffert  a  remotione.    V.gy,^^ 

Quandoetquibus  inperfonislocumhabeat?  ibid. 
D/arri?^/quidolim  ethodie?  1.30,2.  Quotuplei^.  ib. 

3*  Cuius  auQoritate  olim  diQecefes  conftituts.  ibid. 

4.5.  In  illis  Uira  epifcopalia  exercentur.     ibid.6 
Diony/a  Areofagita  tierarchia  fpuria  eft  1. 2^  13 

Dionyfii  Exigui vtr^io  latina  codicis canonum.  \.2^  17. 

Eiusdem  compendium  conciliorum  Africanorum. 

ib.  ig    • 
Diplomatum  fides  vnde  ^ftimanda  ?  V.  20, 2 

Difiiplina  ccclefiafiica  in  quonam  confiftat  ?     1. 1,  27. 

L2,2 

Dismembratio  beneficiorum  quandopermifTa  ?  IIL  5, 9 

Disparagia  inter  inxquales  contrahuntur.  IV.  3, 3. 

'«.3. 

Difvenfatio  quid,  et  quomodo  a  priuilegio  differat? 
1.3,7.  In  matrimonio  vfitata.  IV.  13,10.  Qua- 
tenus  locum  habeat.  ib!d.  11 

Diftributiones  quotidiana  quid  et  quibus  debeantur? 
IIL  4, 4.  Ad  eas  percipiendas  requiritur  refiden* 
tia  continuata.  ibid.  9 

Diuortium  quid?  IV.  19,  r.  Cur  totale  in  vno  cafu 
tantum  admittatur.  ibfd.  i.  2.  Proteftantes  hoc  ex 
pluribuscaufisconcedunt.ibid.4.  Deeoiudexec- 
clefiafticus  cognofcit.  ibid.^  £ius  eftedus.  IV.20,  c 

DoSoris  officium  otim  quilibet  in  ecclefia  fubire 
poterat.  ^5,11 

DoHrinam  fubUcam  princeps  determinat.         1. 1^  ic 

iiaa  f  Docu^ 


RERVAL 


Ecchjia  cxtcrna  quid  ?  I.  t,  5. 4^  Vniucrfalis  quid  ?  ib^. 
Leclenae  funt  collcgia  xquiilia.  ib.  5.  Non  tamen 
fubfiftentiam  babenta  repul>lica.  ib.  6«  Dciisfor- 
marcipublicaenontfl:  prxdicanda.  ib.7.  Subprin- 
cipe  hofte  omnia  inter  fc  padis  dcterminant.    ib« 

.  8.9. 1.2y  2«>.  Sub  principe  eiusdem  fidei  funtcol" 
legia  publica  et  illius  iurisdidioni  et  lcgislatoris 
poteftati  fubfunt.  ib.  10.  et  ir.  ^Caufse,  cx  quibus 
cccie(iae  feculo  IV.  a  ftatu  aequaii  defciucrunt.  L 

.    1, 14.  Deiinitio  ecclens  in  rempublicam conuerfae. 

ib.if 

Ecclcfia  ordinem  requirit,  1. 2,  i.  Olim  confenfu  de- 
terminatum)  ib.  2.  £t  regulis  certisinclufum.  ib.3. 

Ecclepa  quatenus  contrahat?  III.  15,  i.  fq«  Lafa  in 
venditionc  intra  quadriennium  Isfioncm  probafc 
debet.  ib.2.  Quatenus  ex  contradu  clerici  oblif 
getur?  III.  23>4.  ViA.Nmina.^ 

'EceUfu  feu  templa  quid ?  III.  48, 4*.  Earum  exftru- 
dio  ad  exercitium  religionispertinet;  ib.2.  etex 
decrcto  epifcopi  fufcipienda.  ib.  3.  Illarum  repa* ' 
ratio  cuinam  incumbat  ?  III.  Ag,  4.  $.  6.  Illarum  im« 
munitas.III.49,i.feq.  Ad  vlusprofanos  non  funt 
adhibends.  ilx  6.  In  prsiudicium  tertii  exftrui 
nequeunt,  alioquin  nouum  opus  nunctari  potdt 
V.  32, 1.  Sanditas  earum.  111.49,3 

EccUlia  caihoUca  definitio.  1.1,26.  Eiuspoteftati  pro* 
teftantium  regna  et  ccclena^  fubtrada.         iD.27 

EccUfia  cathfdraU/.  III.  1;  6 

EccUfia  coUegiaiifj  in  quibus  adeft  collegium  canoni- 
corum.  111.1,6 

EccUfia  conuemudlat  regulariteradusparochialcsnon 
exercent.  ULj^^f 

&eh. 


RERVM« 

MkSio fepu&urd ^lihiptxmiff^yllL^S^lOn  Modoim^ 

piis  concufnonibus  careat.  ibid.  i 

EmancipMtio  facit  canontcos.  III.  r,  I2.  £a  non  opitt 

habent  gradibus  academicis  iniigniti.  il>id. 

Mmigratio  diffentientibus  in  religione  imperatur  a 

proteftantibus  V.  7^  12 

Emphyteufls  bonorum  ecclefiafticorum.         Ill.tgyf 

Emtio  v\d..Vifnditio.  Quodfiin  ea  ecclefia  tefa?  IIL 

•  17,2.  Quotuplex?  ib^j 

BneafM  vnde  ?  lll.  4O9  6.    An  a  Chrifto  imperatae  ? 

ib.  a 
Epijcopi  definitio.  I.  5,  19.  Olim  a  presbyteris  noa 
diftindi  fuerunt  ibid.  »•  Poftea  primus  intet 
pre^byteros  epifcopus  didus.  ib.i^.  Pertriaprio* 
ra  fecula  nulla  ecclefia  particularis  epifcopo  ca^ 
ruit  ib.  14.  JBorum  audoritas  auda  feculo  IIL 
ib.  8.  ct  facerdotium  maius  illis  tributum.  ibid. 
et  L 1, 19.  Seculo  Ili.  plura  ad  ordinem  in  ecclefia 
fpedantia  determinarunt  L  2, 5«  In  vna  prouin- 
cia  ecclefiaftica  conftituti  dicunturcomprouincia* 
les,  et  metrapolitano  fubfunt.L  ^,  20.  i£ledi  ft^H 
tim  imperii  adus  exefcent  laGermania.  L  ii,  u 
Dicunturiudices  ordinarii.  1.  31,  i.  Habent  itir 
risdidionem,  ius  dicecefanum  et  iura  ftatus.  ibid. 
7. 8.  v«  Horum  poteftas  per  referuata  papalia  re« 
ftrida.  ib.  10.  Habent  territorium  propriumv  .1 1» 
20.  etinGermania  duplex,  facrum  et  feculare.  L 
31,  3.  Inter  eos  intercedit  fubordinatio.  1. 1,  2i. 
Eorum  ordinatio  L  15,46.  lis  competit  fuprema 
infpedio  in  clericos  IIL  r,  t.  2.  et  in  parochos. 
IIL  28>  !•  Cum  capi  tulo  negotia  ecclefiae  peragunt 
IIL  I,  9.  S.  vid.  Capittdum.  Poflunt  vt  canonici 
membra  capituli  efle.  III.  10  y  i.  0.  Rerum  eccle». 
fiafticarum  procuratores  funt,  non  domini.  IIL 

«4tT.« 

Bfi^. 


RERVM. 

daht?ibid.3.  Quomodo  archiduiCOAi?  ibid.  4: 
Quomodo  inferiores  clerici  ?  ib.  5.  Circa  priuite* 
giorum  conceflionenii  V.jj,  2.  Nimiam  exten(io« 

.  nem,  ib.3.  Denique  interpretationem ,  ib.^.  In 
procuratoribus  exigendis.  III.  39, 13.  ^ 

JExcommunicdtionis  ezceptio  non  admittit  replicamw 

II.  35,  3.  V.  Origo  eius  in  prifca  ecclefia.  V«  39,  i. 
Habebat  tantum  efFefius  ecclefiafticos^adtempus 
etiam  fada.  ibid.  Virtute  iurisdtdionis  et  cla- 
uium  exercetur.  Ih  reges  et  principes  a  pontifict 
extrcita.  ib.  2.  Maior  vel  minor,  ib.  3.  Quando* 
que  ipfo  iure  incurritur.  ib.  4.  Hodie  eft  me« 
dium  frangendi  contumaciam  et  homines  cogen- 
di  adpcenitentiam.  ib.  5.  Per  fententiam  didatur 
pure  vel  conditionate.  ib.6.  Effe^s  ciuilesacc^ 
pit.  ib.  7-  Ad  efFe6lum  reuelandi  vel  reftituendi 
adhibetur.  V.ig.^ 

Excommunicatus  ab  otnnibus  vitandus.  ^.39,7.  Ex« 
ceptis  quibusdam.  ibid. 

Executio  fententisejfitvel  mediate  vel  immediate?  II. 
27)13*  Quotempore?ib.  14.  Quandoque  impto» 
rato  brachio  feculari.  ib.  16.  Fieri  poteft  in  reditni^ 
beneficii.  111.23,7 

Excmtio  monafteriorum  vniuerfalis  et  particularis. 

III.  36, 2.  Capitulorum,  et  quid  circa  illa  innoua- 
tum  in  concilio  Yridentino.  III.  tO|2 

Excmpiificatio  inftrumentorum.  II.  22,) 

Excrcitium  rcligtonis  quid?I.4T|2«  Publicumvelpri» 
uatum,  fecundum  annum  decretorhim  sftiman- 
dum.  ib.  1. 2, 34*  ExftruQio  ecclefiarum  inde 
exifljmanda.  III.  48, 2 

Mxorcimorum  finis ,  et  vfus  fuperftitiofus.  V.  21, 5 
Quatenus  diftinguanturab  incantamentismagicisl 

ibiit 

Exorcijla 


ItEftVM. 

prohibita.  III.  20,  t.  {«  In  feudis  fecQlaribu^  ctetid 

non  fuccedunt  ib.  7«  Capituit  confenfus  inrcbuS 

infeudari  folitis  non  denderatun  ibid.  2 

?idciusfio  nomine  ecclefias  fada  quatenus  ecclefiani 

obliget?  IIL22,i.  Prslatiexfuafideiu/Iione  te- 

n^ntur.  '  ib.a 

Fides  csuilif  an  h«retico  (eruanda  ?  V.  7^  5.  x# 

FiJciformula  onturcx  dodrina  public^determinata* 

Li,  12.  Eidem  fubfcribens^  protedione  publica 

fruitur.ibid.35.  In  fideerrare  peccatum^  non  cri« 

meneft.V.7,  f.  Fides  formularia  dominatum  ge* 

rit.  ibid.i 

Fidcs  orthodoxa  quid?  V.  7^  4.  Pro  ea  Conferuanda 

qusuis  licita  efle  cenfentur.  ibid.  5«  De  ea  difpu« 

tareprohibitum.  ib.6.  Eft  fundamentumreipubU 

eccleiiaftics.  ibid.  3 

Filialis  ccclcfia  quatenus  fequatur  matrem  ?  III.  %,  28 

Fincf  parqchialcf  rmgulis  parochiis  funtprsfcripti.  IIL 

dd  Firmam  dare  quid  ?  III.  lpj.2.  e 

FlagcUarioncf  in  poenitentiis.         ^  V.^s^g 

Focnuf  nauticum  improbatuoL  V.  19«  3 

Forum  competens  quid?  II.  2.  I 

Foicum  ccclcfiafiicum  quid?  II.  2jT.   Ei  fubiiciuntuf 

caufse  ecclefiaftics.  ib.  2*  Per  accidens  caufs  fecu« 

lares  ib.  3«  £ft  vel  commune  vel  proprium.  ibid.  4« 

Quatenus  clerici  huic  fubftnt?  ibid.  5.  Quatenus 

apud  proteftantes?  ib.6.  Eidem  renunciare  &  il« 

lud  prorogareclerici  non  poftunt.  ibid.  •  7 

Frigiduf  nuUiter  matrimonium  contrahit.      1V«  15,  i 

Fru£fuf  vltimi  anni  quomodo  computentur?  II].  ^^ 

10.  fq.    Fru£lus  oeneficiorum  oppignorari  pos« 

funt.  IIL  21, 2.    In  eos  iieri  poteft  executio.  IIL 

23,7 
iBabmJnftJur.Can.)  Bbb  Funnr 


INDEX  ALTER 
^urcr  quid  opcretur  in  rponfaJibus  et  mdtrjjnomol 

iv.s,i 

Fur  occultus  ad  ordlncs  promoucri  potcft.    ^%l 
JFuri  inter  furandum  occifo  honefb  fcpullura  dtn^ 
gatur.  ibfd. 

$Hrtum  quid?  V.  i8,t-  Modus  furta  occulta  erocnd^ 
per  monitoria.  ibid.  2,  Emspojnseccclefiafticaf,  ilu 
Rei  facrx  vel  in  locofacroquid?  ^,17,4*  Diffe- 
lentia  inter  furtum  manifeftum  cc  occultum  quOb 
ad  ordines  recipiendos,  ^•'^1 

G. 

CSi  et  Gcrmani  ad  vcnationem  procliucs»  V.  24,  i 
Ccneratis  ordincs  gubernat.  HL^j^S 

Cerddam  capiunt  clcrici-  111,27,7 

Cfrmant  ad  vcnationem  procliues.  V.i^^i 

CeograpbU  facra^  I  r»  zo-  o,  Epifcopatuum.  I  j,  ;o,g 
Craduj  in  computatione.  IV,  13,  i,fq,  Quo  gradu  ma- 

trimonium  prohibicum?  ibid.  3 

Cratia  refcripta.  I.3, 1.  Exfpedlatiuae.  III. 7, 14.  fq. 
Cratianus  ex  quibus  colledionibus  decretum  compi- 

lauerit?  1.2,24. 


R 

llabitatio  (ine  animo  domicilium  conftituendi  nofi 
inducit  parochiam.  III.28,J 

Uare/is  in  lenfu  iuris  canoniciquid?  V.  7,  r.-  Ina 
concipiunt  errorem  voluntarium.ib.  2.  Pugnantem 
cumarticulo  fidei,  ib.  3.  Qusnamremcdiaadilias 
cxftirpandas  licita?  ibid.  4.  Proteftantium  de  ea 
conceptus  in  fenfu  theologico  et  iuridico.  ibid.ir* 
Crimen  in  ea  haud  conftituunt  ibid.    In  ea  deficit 

corpus 


rervm:  ' 

'  corpus  deli&L  ibid.  II.    QuofnodopncaQendc?  , 
ibid.  6.  7«  Principes  dc  ca  cognofcere  nequeunt. 

ibid.8 
'Leretica/  epifcopiet  extraOrdinarii  inqui(itorescon- 

Jiuirercdebent:  V.7,8.  Imperances  verpeosper-p 
equi.ib  QusnamfingulariaocCurrantinprocdlii 
contraillos?  ib.9.  Iilorumpoen2e.ib«iO.Principe$ 
eoseradicare  tenentur.  ibid.8 

Ve  i64r^^y«/fr£FSf  a  quolibetdcnunciandirunty«7,7 
Quinam  teftes?  ibidt 

Hdrctificii  crimen.  V-Tsi^f 

tLtrcticidium  magiftratui  feculari  imperatum.  V.  7, 10 
Hcrcdcf  quatenus  ex  dellfio  defunffi  ad  damnum 
refarciendum  teneantuf  >  V./7,f 

i^errnmet(leitl[)um  quid  i!t  ?  III.  j^  aS 

Hfcrarcbia  vid.  rcffublica  cccUJu^CA. 
Hicrohj^ia  vid.  BcncdiSlio  Jac&dotdUf* 
Hmictdium  quatenus  clericum  irregutaretn  teddat? 
V.  12, 1.2.  £ius  poens  differunt  pro  ratione  letha« 
^   li tatis  vulnerum.  ibid«  3.  Olim  poena  pecuniaria  ca** 
ftigatum.  V.  2:{,  1. 1.  De  eiuspoenitentia.  V.  12^  ] 
Culpofumadolofo  quomodo  differat.^    ibid«  a 
Olim  poenam  capitalem  in  hoc  non  eflc  iuris 
cterni  patres  ftatuerunt.  ibid.4 

Kmagium  prsftant  ordinandl.  L12,  ig 

Honorificaiura  patronis  debita.  111.389 1) 

Homraria  pro  officiis  facris  (imoniaca  non  funt  V« 

3.  « 
Hara  canonicd  in  quo  confiftant?  III.  i^  Vf.  Earum 

origo.  ib«  18 

Hoffitalium  ordinum  militarium  ratio.  III.  36,  io« 

vid.  domuf  rcligiofa. 
Hofpitalarsorum  ordo  vndeortus?  ULi^a^.feq.  Eius 

peculiares  rationes.  iDid.26 

Bbba  Hofii^^ 


INO^p^  ALTER  V 

TJcJlia  fotUdtc  in  ubcrnaculo  conferaantar. 


UiuMia  quomodo  differant  ab  abflinentia?  Tfl.  4^1 
Sunt  vcl  Hbera  vcl  necciraria.  ibid.  a  Ncceftim 
prsecireobligant^niftrelaxcntur.tb.  4.  Inpocma 

'  degcncrata  ftjnt.  ib.  %*  Spccies  c\\x%  vanse  ibid.  ^ 
Iciuriiorum  pubticorum  cfFcdus  ciuilcs-     ih\6.i 

leiuni  a  ieiunantlbus  difFerunt.  UI.  46^  3«  Qujfiam 
a^us  ab  iis  rufcipiendl?  tbid* 

hfmT^£2i\  ccterisordinibus  praferendi?      1,5^7.  t 

iUegitimi  cxclun  funt  ab  ordintbus.  Lr^t^ 

JvimuniUitt:  t]uatcnus  gaDdcVnt  ccclefiae?  irL49,f*j 

Impcratorum  dccaufis  ecclefiafticis  laiae  legcsquanra 
audoritatls?  L  2,  12»  Aequalis  imperarorts  protc- 
QXo  vtriu^^que  &  cattiolicx  &  prounantiuni  rcli- 
glonis  confortibus  debetur,  I,  i,  ;0 

Impottntia  coeundi  annuliat  matnmonium.  IV.  15,1 
Legitime  probiinda  ibid.  2,  Aliquando  ^cccdcn* 
te  iuramento  poft  triennit  cohabitatloncm.  ib*3. 
Deber  cfTe  immedicabilis  &  perperua  ib.  4 

Imfuberef  quatenus  delinquant  &  puniendi?  V.25,r. 
quinam  pro  talibus  in  delidis  habeantur?  ibid« 
Pubertati  proximi  capitis  poenam  luere  poflunt. 
ibid.  2.  Pro  bono  pacis  matrimonia  inirepoflTunr. 
IV^  r,<^.  ^.  Sponfalia  eorum  imperfeda.  ibid.  Pcr 
poenam  conucntionalem  conftringinequeunt.ibid. 

Incejlur  ex  fpirituali  confanguinitate.  IV.  u\  3.  inf. 
liberi  inde  nati  legitimari  queunt.  IV^r7,3 

Indemnitas  prseftanda  ratione  damni  dati,  ctiamab 
heredibus.  V.  36 ,  2,  vid.  etiam  bcredcs. 

Indicia  falfitatis.  V.  20,3 


fndiilgemii  (f^itl  funtVei  pieMria^^t»  a  pajpa,  & 

*  limitataeV  qiia^  ab  epifcopo  conceduntun V,  ^89  $ 
FapalesHlh  deltciis  ex  variis  catifis  iTQerufit  ibicL 
Montibufi  pietatis  adiedae.  V.x9,6 

Jr^antum  txpoiitio  quateniis  atiquem  reum  faciatin^ 
fanticidii?  V.  1O93..  Exjpbfitorum  &  coUedorum 

.  ftatus.  .  Ibid. 

fnfamiciJii ijfoenz.  ;'.   '  Vao^a 

fnfideUs  in  cafu  necefiitarts  tapti^are  polTunt.  V.  ir» 
3.«.  Conuerfia  III.  33,  f.  'buius  efiefius.  Ilt.  42, 9 

^ifirmi  pra^lati  non  dimittendi,  fed  coadiutor  iis^4« 

•  iiingendus.  ^'^Sy^ 
htttnici  accufare  nequeudt.  V.  i;  4*    Teftes  6fle  ne? 

.queunt.     '  *  ^.20,^ 

Tniuria  in  damno  dato.  V.  36^  i.  Quomodo  in  clcirkis 
puniantur?  y.26,5 

fniuriarum  affio  locum  habet  ob  calumniofam  accu- 
fationem.  V.  i^  5.  Pro  concione  fadas  ynde  aefti- 
mands?  V.a6,j 

htnocentiur  IIL  auQor  cdnfefiionis  auricutaris  paro* 
chis  faciendi.  V;38,6 

rm^r^fV»r/ii  primarium  excommunicationis  fuhda« 
mentum.  ^  V.39, 5 

Jnquifitio  quid?  V.  I,  lo.  Elus  natales.  ibid.  Ordd 
frocedendi  per  illam.  ibid.  11.  £ius  fundamehta. 
ibid.  12.  GeneraIisprsc^ditfpecialemMb.13.  Oc« 
cafio  eam  introduceh^  a  mbribus  clericojrum  in- 
toierabilibus  petenda.  y.  f,  ip.  C(}.  Olim  fubfidia'» 
rius  modus  procedendi  fult.  ibid.  lo.  Sedhodie 
modus  ordinarius  ibid.12 

bu]uifitoi'Cf  haeretics  prauiUtis  in  fortilcgio  hacrefi 
infeflo  proccderc  pofTdfit.    '  V.  ai,  2 

Jnfcriftio  in  critncn  in  accufationibus  necerTaria  dc  iu- 
re  caridnicbV nonitehr  lA  f6t6  criihinalF.     V.  1,5 

Bbb  3  Infi- 


RfiRVM. 

T^mentMrtttm  de  bonis  religiorariijii  domuudi  facien* 
dum.  111.37,10 

huufiitmra  feudorum  ecclefiafticorum  legitimo  tem« 
pore  petenda.  IIL  209  6.  Non  a  capitulo.  ibid. 
Feudorum  imperii  petenda  a  praelatis.        ibid  9 

tmicfiiturn  abufiua  fuccellbrem  prslatum  non  ftrin* 

git  m.  20,3 

lipMj»/ fcholaftici  nomocanon.  1*2,19 

igHmnitici  eqmtes  vid.  Ho/pitalariamm  wim, 

bregukres  quinam  ?  I.  r^,  25.    Tales  fiunt  per  effu* 

fionem  fanguinis.  ibid^j.  V.  12,  i.    Edam  culpo« 

.  fam.  V  ibid..ii 

tfidori  Mercatoris  fpuris  decretales  pondficum  fec. 

IX.  edit^.  1.2,20 

htdaismus  peculiare  crimen  eft  in  Hifpania  et  Portu<« 

gallia.  V.  6,1 

ludm  tolerantur  exdifpenrationeimperands.  V.  6,2 

Sub  iurisdidione  ecclefiaftica  non  fun t  ibid.   Ma- 

cula  laborant.  ibid.  3.     Quatenus  iure  communi 

vtantur?  ibid.  Eorumiuradiuerfaintuitufidelium» 

ib.4.  Maximeinmitu  religionis.  ib.;.   Liberi  eo« 

rum  ad  baptismum  rapi  nequeunt  III.42,2.t.  In 

Hifpania  et  Portugallia  iudseum  effe,  crimen  eft» 

Xudex  fufpedusrecufaripoteft;IT«2,io.  Iniqueinqui« 
rens  tenetur  de  damnis  et  iniuria.  V.3^,2 

ludiees  delegati  quinam  ?  1. 29,  2.  Caufse  delegatio* 
num  papalium  ethodiernatuni.ib.j.  Quinamde* 
legentur?  ib.2.  Quinam  delegari  pofiint?ibid.4. 
Conftituunturvel  motu  proprio  vel  ad  inftantiam 
partium:  ib.3.  vel  definike  vel  indefinite:  ibid.  5 
vel  ad  totam  caufam  vel  ad  partem.  ib.  6.  QuatC' 
nus  fubdelegare  queant?ib.2«  Inftariudicumor' 
dinariorum  funt,  (aluaab  illisadpellatione.  ibid.7 
Bbb  4  Eo- 


RERVM.  ,  , 

)htramHium  pttgHMrium  II.  24,  if.  Olim  in  eo  iudf* 

cium  diiiinuln  qu^nuerunt.  V,  34,  )•  Inde  purga^ 

tio  canonica  didum  ib.  2.    Ad  fepulchra  marty- 

rum  vel  praefentibus  reliquiis  praeftitum.  ib.  AdhK 

'.   i)iti8  compurgatoribus.  ib.  3.  V fus  huius  iuramen« 

ti  ampliflimus  \ti  cluilibus  &  criminaiibus.       ib.  4 

Jkramcfifum  religionu  prsftant  prsfentati  poA  con- 

firmationem.  III.  38,^10 

hiramentum  Jlmtmia  a  candidatis  minifterii  prsftian- 

*    dum.  ibid* 

heihamefUum  fuppkiorium  quando  locum  habeat?  II. 

19)8*11.24,15 

iurisdiBio  Pralatorum  ftrifle  accepta  quid?  I.  31,  7. 

Quatenus  ilitTubfint  fubdiri  A.  C.  addidi?  1. 1,3^ 

lurisdiBionem  criminalem  hodie  prslati  exercent.  L 

i4,3j.III.jo,a 

lus  nQn  indiget  probatione.  ^^^99  3*  ^ 

lus  bdnnarium  \n  iure  parochiali  III,  25^,  3 

Jus  Confuetudinarium  quid  ?  1. 4 , 5 

Jus  Camnicum  olim  ex  certii  regulis  compofttum.  1. 2, 

.   3.  .deinceps  ex  conciliorum  canonibus  &  pontifi* 

cum  epiftotis.  ibid.  13.  Hiftoria  eius  compilationis. 

ib.  26.  Eius  au^toritas  in  Germania  re'ftri£la.  ib.27 

Cautelae  circa  eiusv{\Mn  interproteftantesibid.2g^ 

lurium  canomcorum  collediones  fpurise  &  genuinae. 

1. 2, 13.  fq, 

lus  cireafacra  quo  iure  exerceant  ftatus  Imperii  A, 

C.  ?  I.  31,  12.    Quomodo  ab  eo  difFerat  officmm 

principum  circa  facra  ?  1. 32,1.  fq. 

lut  dioecefanum  quid  ?  I.  3T,  g.  Illud  contra  A.  C.  fta- 

tus  eorumque  fubditos  fufpenfiim  cft^         1*1,3» 

ius  e^clefiaflicum  habet  duas  fpecies,  ius  canonicum 

&  pontificium.  L  2,25.  vnde  hauriendum?  ibid. 

-     ■         ■■       •  13 

Bbb  5  "        lui 


iMpEX  ALTSS 


JkrnoHfcriptum(\uid?  l.dhh  Eftvcltnditaminl 

confuetudinarium.  ibid.  2.  eC|»  Sub  tribus  priori- 

bus  feculis  viguit.  L  Jt  Ji  • 

Jurs  orJinif  epilcopalis  quaenam?  L}!»^ 

Jus  farochiale  ex  parochiis  natuuu         III.  d%  X  feq. 

lusfontificium  natum  ex  epiftoiis  pontificuin  de  init 

conftituto.  LSfH 

Jns  Romamm  addifcere  clericiscerto  modoprohibi- 

tum.  III.  I9  2.  vfum  eius  ius  canonicum  promo- 

vit.  1.2,26 

Jurfingidare  quomodo  difFerat  a  priuilegio?    I.  3, 7 

Jusfiatuf  epifcopiscompetens  quidfitet  inquoconfi- 

ftat?  1.31,9 

JustrsJitumfCT  traditionem  adpofterostranstatum. 

L^j2.    In  primitiua  ecclefia  vfitatum.  ibid.  9.  ct 

.    lite  defuper  orta  per  traditionem  et  hiftortasde- 

[    monftratum.  ibid^ 

Jurispiblici  curi«  Romanae  fyftema.  L||27 


IiP|iili{mi^quinam?  J^SP^t 

LegatarumalMere  eximia  dignitas  et  poteftas  in  be* 

neficiis  conferendis  et  in  iurisdidionis  exercitio. 
^   1. 30, 6.  Olim  vacaturas  prasbendas  fuae  coUationi ' 

rereruarunt.  ib.  111,7,13 

Itjfati  naii  quinam?  L  3093«  Eorum  poteftas  bodie 

valde  imminura.  '  ibid«4 

tigatiattif  fedis  Romans  quotuplices.  1«  30,1 

J/;£fif^ra  ali^z  ponti6ce  imperiteimprobatum. 

Ltgatum  ad  pias  caufas  priuilegtum  eft.  III.  26^t 
fro  aninuiy  in  arbitrium  tertii  coU^m  valet.IIL 
25^6,  m  4//Vif<r  quousque  iure  can.  improbatuRU 

Iticf  ecclejtaftica  oriuntur  ex  ordinc  in  eccleHis  no- 
cefTarip,  ^•h7 

lcgitima  a  iideicommiffiscumTrebellianica  detirahi^ 
tur.  III.a6,g 

Itgitifnati  per  difpehfationem  ad  ordines  admittun- 
tur.  1.14,30 

Ltgitimatio  fit  ve!  per  fubfequens  matrimonium  vcl 

•    per  refcriptum.  IV.  17,3 

1/^4  matrimonium  impedit  IV;g,i 

Lex  dsctcefana  vide  itu  Jictcefanum.    . 

Uhellus  quidl.lhq^  7.  Coacipiendttsiofcriptis,ollm 
per  articulos.  ib.  g.  Fundamentom  agendi,  noii 
nomen  adionts  in  eo  exprimendum.  ib.  9.  Con* 
veniens  petitum.  ib.io.  Quatenusemendari  vel  mu- 

.  tari  po/Tit?  ib.  ir.  An in  \.7. C.  de  refcind.  vendit 
alternatiue  concipiendus?  III.i7,2,T 

Liberi  fideicomtniCTo  grauati,  legitimam  etTrebellia* 
nicam  detrabunt.  III.  26,g 

li^mexiuftomatrimonio  natifunt  legitimi.  IV.  17,1 
Exadulterio  vel  clandeftinomatrimonio  nati  illcr 

gitimi 


# 
,  RERVM. 

MmoTitOf  ^uid  &  quotuplex  ?  L  33»  X  Bus  funchi^ 
menta.  ib.  j.fcq. 

MalediBio  vidc  Bkspiemia.  l         ■     \ 

iAanuum  impofitio  viitata  in ordinationc^  ^•^1y42.  fcq. 
&  olim  in  confirmatione  apo({oliea.  .   IJI.43,tct 

Martini  Bracarenfis  colledio  f;anQnUQi.         1.2,19 

Matrimonium (\uid?  IV.3,i.  Sacramentlsacccnfetur. 
IV.  I,  I.  a^  Quld.  ratum  &  legitimum  ?  IV.  3,^^ 
Inter  infidelcs  legitimum  tantum  cclebratur.ib.4» 
Sine  parentum  confenfu  irritum  eft.  IV.  1, 10.  ir  • 
Requiritconfenfum  coniug^lem  legitime  declara^ 
tum.  IV.  3,5.  Ei  modus-adiici  poteft,  non  vero 
conditio.  IV.  4,  -.  Clerici  &  monachi  illud  inirene* 
queunt*.  tV.;,  i.  2.^Mattimonium  adulteri  cum  ad* « 
ultera  quatenus  irritum.  IV.  7,  i.  2.  De  eo  dis- 
foluendo  non  valet  transadio.  I.  96,  4.  Ob  mor* 
bum  contagiofum  antecedentem  vitiatur.  IV.  g,i . 
Quatenus  ei  obfit  feruitus?  ibid.2,  Inquibusgra- 
dibus  prohibitum  fit?  IV.  i;;, !;.  vid.  Affinitax  con^ 
fanguinitatif.  Ob  impedimentum  eius  publicum 
quilibet  agit,  vel  iudex  inquifitorie  procedit.  IV. 
18)  r.  2.  Inter  inxquales  illuftrium  mafrimonia  ra« 
ta  funt,  non  legitim^.  ^V.  3,3 

Matrimonium  iudaorum  eft  legitimum ,  fed  non  ra^ 
tum  de  iure  canonico.  IV.  3, 4 

Matrimonium  clandeftinum  irritum  eft«  IV.  i « 10.  lU 
IV.  3,  5.    Vnde  ortum  ?  IV.  q,  ^.  7 

Matrimonium  putatiuum  eft,  quod  bona  fide  publicC) 
licet  nulliter  contradum.  IV.  17,1.  Quiddeftatu 
liberorum  inde  natorum  cenfendi/m  ?  ibid; 

Matrimonium  contra  interdiSlum  ecclefi^  contra^lum 
quatenus  dirimatur?  IV.  16,1.2 

Matrimomi  Morganatici  rada  IV.  3, 3. 

Matri- 


Jdiffto  in  bona  quando  locum  babeat  erga  contuffla^ 
ces?  li.  15, 1.  Quando  inadione  reali&perfonali? 
ibid.2.3.  Hodie  extra  vfuin  eft.  ibid.4 

hU^ak  Rffmanum  liti^rgiam  in  mifTa  determinat.  IIll 

i^anMcU  quid  ?  IIL  3T9  4«  Eorum  origo  ib.  3.  Olint 
laici  fuerunt.  ib.  a.  Quo  fenfu  dicantur  diuerfi  ?  ib» 
5*  Viuunt  cx  regulis,ib.4.et  ex  hisvariedenomi*- 
nantunib.6.  Eorum  qualitaces.,ibid.  7.  $.  Sppnte 
monachifieridebent.ib.  11.  Quando^ueinuiti.ib* 
Inter  monachos  nemo  in  fraudem  legum  &  falu« 
tis  pubticc  detrimentum  recipiendus.  ib.  (4.  Fa« 
cultatem  teftandi  noh  habent  III.  26, 3.  Eorun 
nomine  fuccedit  monafterium.  III.  27, 7.  Matri^ 
monium  non  ineunt,  nifi  foluto  vinculo.  111«  3»  4 
IV.  5, 12«  Plangentium  oHicio  funguntur.  III.  31. 

10.5 

MmMTchid  Sicilia  origo&ratio.  1.30,3.  Fruftra  abo« 
lita  a  Clemente  Xi.  ibid. 

AhHafterium  quid ?  III.  96,  r.  Audoritate  epifcopi 
erigofidum.  ib.  2.  Quinam  eiprxfint.  ill.3v,2.  In 
terrisproteftantium  fubeftiuri  territoriali.  III.  36^, 
3«  Parochis  non  eft  fubiedum;  ibid.  5.  Eiuscon- 
ventus  vid.  Omucncut.  Etiam  quandoque  poena  efl^ 
yeluti fi  clerici  in  monafterium  traduntur.  V. 37,7. 
nemo  in  illud  recipiendus  in  fraudem  legis.  IIL 

Mmufiicavita  vitae  canonicse  anfam  prasbuit.  III.  i^ 
4«  Haec  adillam  compofita.  ibid  6.fqq«aclericaF 
tu  primitus  aliena.  Ili.  31»  2.  Tandem  cum  hoc 
coniunda.  ib.  Originem  traxita  vita  afcetica.  ib.  3 
Frasftantia  eius.  ib.^j.  Afpcritatesciusdemanoui^ 
dis  cxpiorandae.  ib.9 


.     &SRVMi..fr  " 

:  Hflritni  eanones  in  occidente  in  vfu  fpere.  1. 3>  15»  Sub 

^rainappellationeSardiccnres  allegati.         lh\A. 

zHomifui  ex  mutiia  qUando  ecckHaftica?    IIL  ijf^a 

'      Non  gaudcnt  hypothega^tacita.  ib.  3.  Quat^nus 

obligent  eccledam?  ib.  <•  in.  i;,  4 

.  Homnttio  extraordinariapapaiisinGermanialoc^ 

habet)  l) reie.da  poftulationcf  I.5v^2.  e.  II)  n^ata 

;     rledionisconfirmatione;I.6)|2.IIl)admiflatrai^ 

lationepnelatorum ; L 7,6.  Iv) renunciationeprk- 

laftorum  adprQbatH ;  L  %  6.  (p.  V)  deporuioneeo- 

rundem;  ibid.     VI;  in  cafu  dcuolutionis.  L  ip^} 

^.  UL7i.i6 

ifotorium  an  probandum?  II.  19, 3»  An  crimina  ho^ 

toria?  V.j^9 

Jfotialia  an  declmas  debeant?  IIL  30,5*11 

ifouitii  quomodo  explorentur?  III  ^r^o.Semperad- 

huc  recedere  pofTunt.  ibid.  lo.  Libere  de  bonis  fuis 

difponunt.  ib.  10.  et  UI.  2<^^i| 

*  Jfummorum  mjfalium  debitum  vnde  natum?    IIL 

Jfuneii  cum  iurisdidione  habent  proprlum  tribunal. 

L  30,  7»  vlde  Legati  papalcf*  . 
Jfuptia  vide  Matrimonium» 
ifuftiafecunda  olim  odiofs,  hodiepermiffae.IV.arif  . 

Valet  conditio:  C\  fecundis  nuptiis  abftinuerit.  ib. 

3.  Intra  annumiudus  contradxnon  puniunturde 
'   iure  canonico.  ibid.d.»' 

o. 

Obcditntiam  reges  pontjfict  praeftant  per  legationes. 
L  4q,  9.  llla  hodie  remidiOr  eft  in  Gennania  et 
Qallia»  ibid.  10 

{BabmJnfi.Iur.Can)  Ccc  0*- 


RfcRyM.     .     ^ 

Oppignorgtio  vid.  Prgnuf. 

Oratoria  priuata^n(^m  dederunt  iuri  patronatus.  tll; 
38,  u  £rant  in  patrinicnio  dominorum.  ibid.  ia 
agris  in  ecclenas  parochiales  niutat;a*  ib.  in  (.  t.  Ta« 
lia  olim  habuerunt  monachL  III.  36, 4*  Priuat;uni 
religioni§  ^xercitium  in  iis  obtinet  111.41,2.  Dif* 
ferentiaeorumab  ecclefiis  publicis.  Ili^S^uHo- 
dieinGermania  contra  ftatumannidec;rf;t6riieri« 
.  gi  nequeunt.  lIL^g,^ 

itrdinatio  quid?  L^r,^.  Antiqua. ib. 2.  Qupmodp  ab 
ordinibusdifFerat?  ib.  Eitu  virtutes  apud  pontifi- 
cios.lb.  3.  Apud  pr6tefl:antes.ib.4.  Cpifppporum 
ordinatio  intra  tres  menfes  peragenda.  ib»  f.  Die 
dominico;  aliorum  clericorum  tempore  leiunN. 
ib.  ^.  Fitgradatim.  ib.  ^.  ad  certum  titulum  :ib.S 
inipraecclefiavacante:  ib.fo«  grati$,excepti$Jio« 
norariisconruetis:  ib.  11.  prsuio  legitimo  fcruti- 
nib:  1. 12, 1  \. ab  epifcopo  confecrato :  etiam  depo- 
(ito  officio,  1. 1;;,  19.  et  quidem  a  competente  ra* 
tione  ordinandorum  ib.  21.  £x  accidente  etiam 
ab  aliens  dicecefeos  epifcopo.  ib.  22.  Grsci  ordi« 
natio  a  Grsco  epifropo  facienda  ib«  2^.  £a  inter 
proteftantes  a  (uperintendentibus  fit ad  certam  ec- 
cleHam  ?  ib.  24.  A  non  epifcopo  fada  tribuit  tantUQi 
charaderem.  ib.  20.  Quatenus  ab  eo,  qui  dignitati 
renunciauit^iieripofnt?  ib.20.  Qusnamrollemnj- 
tates  in  ea  obferuentur.  i.  if,  40.  feq.  Fit'  per 
manus  impoHtionem,  in  qua  materia  facramenti 
qusritur.  ib.  42.  In  quo  torma  huius  facramenti 
conHftat?  ib.44.  Vndio  ferius  eidem  addita,  nec 
inGraecorum  ordinationcadhibita.  ib.44.4S*  In^ 
ducit  vinculum  inter  ecclefiam  et  ordinaiidum.  I. 
16, 51.  Quare  iterari  nequeat?  ib.  52.  In  illa  (i 
quid  omiiTumyfupplendum  pofthac  line  reordina- 
Ccc  2  tionc. 


RERVM» 

taHum  fimplicitcrvalctdeiurccanonlco.  L^jjT.Rd* 
quifita  padorum  ecclenafticorum.  ibid.  2.  Quace« 
nus  fuperior  ea  infirmare  queat?  ibid  3.  Publica 
de  tolerantia  religionum  valent  ibid.  3 

PaHum  cum  diabolo  in  fortilegio  qusritur,  vt  haerefin 
fapiat.  V.  2i|  3*  Sed  certitudo  corporisdelidi  dc« 
ficit.  ibid.  4 

P^iftffiquid?  I.  81  3«  Olim  eratinfigne  imperialc 
ab  rmperatoribus  patriarchis  tributum.  ibid.  2. 
Tllud  hodie  pontifex  archiepifcopis  &  epifcopis 
exemiis  confert.  ibid.  f.  2,  4.  Quam  poteftatem 
tribuat.  ib.  4.   Datur  poft  iuramcntum  fideli^tis 

}»rsftitum,  grauisrefoluto.  ibid.  5.  Vfus  ciusper- 
bnalis  et  reftridus.  ib.  6. 

Pancf  oiim  diftributiintcrcanonicos.         III.^,io«« 
P/fn/V-^riefe  quid  ?  III.  -?,  19 

tapatuf  in  imperio  facro  vniuerfali  primario  qusri« 
tur.  1. 1 ,  23.  fq.  Ad  enorme  faftigium  euedus  eft 
ante  reformationem.  ibid.  27 

P^r^wf^/oflFerre  poffunt  liberos  monafterio,  fedad 
religionem  fufcipiendam  cogerenequeunt.  lil.^ry 
II.  Multo  minus  filias.  ibid.  12.  Pro  liberis  in^i- 
ti$  fponfalia  contrahere  ncqucunt.  IV.  iV  la 
Vtrum  valeat  matrimonium  fine  eorum  confenfu 
contraQum  ?  ibid* 

PanrcU  quid?  III. 28»  4*  Earum  origo.  ibid.  2.  Ha- 
bent  certum  rcQorem  cum  iure  bannario  ibid.  3 
Duabus  inftrudus  qusnam  in  dubio  quoad  fepul- 
turam  prseferenda.  ibid.  v.<P 

Paroeciaks  ccclcfta  quando  ortae?  III.  28,  2.  Eledk 
fllibi  fepultura  quartam  canonicam  deomnibus  ob« 
vcotionibus  capit»  ibid.io.7 

Ccc  3  Parih 


RERVM»         . 

/  ib.  9*  Eicura  bonorum  et  onus  refidendi  incuin« 

bitib.  12  et  IIL^S^S.  Quxnam  iura  honorificaei 

.  debeantur  ?   III.  38>i3*  Quid  patronatus  vi  vocis 

deGgnet?  ibid.  r.ir 

tatronatus  ius^  quid  ?  III.  3R,  2.  Eius  origo.  ib.  i.  Quo* 

tuplcx?ib.  ^.   Iran/itiniieredes.ib.ri.  Reaieprs* 

diis  cohsret.  ibid.  Deeo  tranfigi  nequit  I.  3^,  3« 

Quibus  niodis  amittatur?  III.  3H»r4 

tax  Osnabrugenfis  eft  fandio  pragmatica  imperii,  L 

l,:)0.  Perillamomnibusiuribus  particularibus  et 

vniuerfalibus  derogatur.  ibid. 

tax  religiofa  in  Germaniaiuri  canonico  infignem  in* 

tulitcladem.  1.2, 27 

fenfiones  quid  ?  IIL  5, 14«  Quibus  excaufis  concedan* 

tur?  ib.if 

fercuffiones  clericis  quatenus  prohibits.        V.  2^,4 

teregrinotio  ad  limina  Petri  et  ad  S.  lacobum  Com« 

.   poftellanuminfignemfauorem  habet.  111.24,17.^ 

termutatio  bonorum  ecclefiafticorum  quando  per- 

mifTa?  III.  19,  t 

Permutatio  beneficiorum  quomodo  fiat?  ib.j 

Perjecutiones  difientientium  fugiends  funt.      I.r,i2 

Perfonarum  fiatus  quoque  triplex  eft  in  iure  Can.  I,  j,  i 

Photii  nomocanon  in  oriente  viguit.  1.2,21 

Pia  cauft  in  difpofitione  teftamentaria  fauorabiles, 

III.  26,  j.  Huc  pertinet  legatum  proanima.  ib.  6 

Pignus  qOatenus  in  re  ecclefiaftica  valeat?    III.  2f,^ 

^   £ius  frudus  creditor  de  iurc  Can,  percipere  ne- 

quit  V.  19 ,  3.       Frudus  beneficii  oppignorari 

queunt. .  111.21,2 

Plus  petitio  quem  efTeflum  habeat?  II.  ir,  r.    Eius 

poena.  ib.2 

Poena  quid?  V.  37,  i.  Non  difFert  a  cenfura,  nec 

Ccc  4  antiqui 


REIIVM« 

fariu^?  IIT.  15,  5.  r.  Referuati  pontificl  cafus,  iq 

quibus  tantum  abfoluit.  V.;8,7 

Pmtificalta  diffcrunt  ab  adibus  ordinis  facerdotalis. 

-1.  H,  7«  Ad  ea  exercenda  opus  eft  confecratione.  ib. 

fomificaUa  orMamenta.  ^*^5^^9 

Popuhu  vid.  laici. 

f&rtiocanonica.  Ill,28»ic.  Congruaquid?  111.^,27.^ 

Pofitionum  ratio.  II.  y.  7.     luramento  confirmands. 

ib.  8.  Hodie  non  extra  omnem  vfum  funt.     ib.9 

Pofejforium  cum  petitorio  cumulari  poteft.  II.  12, 3.4 

'    PofTefrorio  feorfim  moto^  in  petitorlo  coram  eo- 

dem  iudice  agendum.  ibid.; 

Pojfejjorium  adipifcend^e  &  r^cuperandse  cumulari 

poteft  cumpetitorio?  II«i2,3 

Pojjejjorium  retinencU  quatenus  cumulari  po/Ht  cum 

petitorio?  II*  12, 3 

Poffefjorium  recuperanda  vide  SffoUum. 

Pojfcjfio  alienonominenon  operator  praefcriptionem»' 

.  11.26,4.  Quieiusincapax,  nonprsfcribit.ibid.3 

Pojlulare  ih  iudicio  quid?  I.  37,3 

Pofiulatio  quid  ?  I.  5,  49*    Supponit  defef^um  cano^ 

nicum.  ibid.  50.    Fft  per  petitionem  fuperioris: 

ibid.  51.  Mediante  difpeniatione.  ibid.  52.  Ante 

admifHonem  praelato  nullum  ius  tribuit.  ibid.  Eius 

vfus  inter  proreftantes  ratione  mediatorum  &  im« 

mediatorum.  ibid.  54. 5^ 

Pofiulatio  fimplex*  I-S^S^ 

Prabendarum  or\go.  III.  f,  7 

PrabenJie  canonicorum,  quomodo  conferaiitur  ?  IIl« 

7,4.  .  feq.  vid.  CoUatio. 
Pralati  vid.  epifcopux^  quomqdocxcederefoleant  V» 

Prdhturd  tres  olim  in  Romana  ecclefia  eminentiores* 

1«  259  4*  quid  in  aliis  ecclefiis  ?  L  279I 

Ccc  s  Pr^h^ 


I 

rittte  ntti  debent,  in  quam  iudex  inquiritib.  Fal« 

fitas  earum  probanda  ab  aJiegante.  ib.  4 

trecii  frimaria  quid  ?  il  1. 7,  rg.  tarum  ratio  et  efFe- 

dus.  ib.  [9.  21.    lus  illas  concedendi  Csfar  iurc 

proprioexercerJb..20.  Quatcnus  Auguftaretvicar 

riis  imperii  competat?  ib.20.     Quatenus  imperii 

'principibus?ib.3;;.QuatenusCsfarilludinA.C.adi^ 

didorumbonisexerceat?  ib.21. 111. 1,32,  Vtrum 

preces  primariae  Cxfaris  praeualeant  prouidonibus 

paps  extraordinariis  ?  111. 7, 2% 

Precum  officium  in  quo  confiftat?  Jll.  i,  17 

JV^riy^if  mendacescarere  debent  commodo  refcripti. 

frctbyter  in genere  quis  ?  1. 24, 5.  Presby ter  parochus 

quis?  ib.  Presbytert  olimcumepifcopoecclefiam 

regebam.  ib.i.Ecclefiis  minoribus  fec.lV.prxpofiti. 

ib.  2.  Eorum  officia.  ib.^.  4.    Eorum  imperiiim  in 

confcientias.  ib.^.Eorum  ordinatio.  I.i  j,43.Presby- 

teros  parochos  tah tum  habent  proteftantes.  I»  24 , 6 

tresiytcrii  a  minifterio  differentia.  1.24,7.  Eiusdem 

iura.  ibid. 

Primdf  I-^»2i 

Primatuf  Romani  pontificis.  I.f,23.  An  fe  extendaC 

fuper  orientales  patriarchas  ?  ib.  24 

Primarium  quid  ?  III. 5, 6 

Primiccriuf  quisl  1.25,  L  Dignitatem  et  perfonatum 

gerit.  ib.  2«  Dirigithoras  canonicas,  ib.3.  Roms 

in  eminentis  dignitate  fuit.  ib.4 

Primitias  quo  iure  exegerint  epifcopi  ?         III.  30,  il 

Princcff  in  ecclefiam  iurisdidionpr:.  et  legislatoriam 

poteftatem  exercet.  1. 1,10.  n.  Dodrinam  publi- 

cam  dcterminat.  ib.  fi.  12.  Quoiure  princeps  ius 

facrorum  exerceat  ?  ib.  13.  L  31, 12.   £ius  omciugi 

circa  ius  facrorum.  I.3292«feq. 

Princifcf  p'oteJtantcf  conftitutiones  ecclefiafticas  ex  , 

iurc 


1lElt.VM.        ; 

•"  v€i  fummarius,  ib.  4.  vcl  prim«  V€l  fecund^e  inftin^ 

tke:  )b»  fo.  iure^canonico  excuUus.  ib.  3./ .  vel  ck 

vilis  vel  criminalis.  ibid.  7 

^  troctimtatio  fieri  debetin  ccclenaparochiali.  IV.  3,6 

vid.  banna  ecckfiajlica^ 

frocnrationef  epifcopo  debentur,  IIL  39,  6.  et  vifit^- 
toribu^.ib.n.  Modus  in  eis  f^mandus.  ib.  14.  Eai* 
rum  ratio  apud  protcftantes.  ibid.  14.  Legatoruqn 
fumma  auaritia  iji  iis  exigendis.  111.  ^c,  9.^0 

Procufator  quid?  I.  ^8>  i-  Quis  effe  poflit?  ibid.  z 
Plures  conftituuntur  vel  in  folidum  vel  fimplici* 
ter.  ib.  3.  £ius  legitimatio.  ibid.  4.  Inftrudus  effe 
debetfufllictenti  mandato.  ib.5.  Olimfiebatdpmi- 
nusiitis,  non  hodie.ib.6.  Eiusreuocatio.ib.y.  Ad 
eum  conftituendum  nemo  cogitur.  il.  14, 2.  f.  In 
criminalibus  quatenus  admitta^ur.  V.  i)  7 

P^'Dominuf  eft  praslatus  refpedti  feudorum  eccle* 
fiafticorum,  III.  20, 6.  non  capituium  fede  vacante. 

ibid. 

Proidrid  clericorum,  quibus  ex  caufis  colligatur  ?  L 

Profanatio  fanditatis  ecclefiarum  quomodo  contin* 
gat?  111.40^8 

Profeffio  quid?  III.  34, 19.  An  tacita  defur?  ib:  Sol* 
lemniter  fit.  ib.  rf.Sollemniaprofefiionibvirginum. 
ibW.  20.  £ius  efFcclus.  ib.  21 

Prorogatio  voluntaria  fori  ecclefiafticiprohibitainter 
pontificios :  li.  2, 6.     Permiffa  inter  protcftantes. 

ibid.  7 

Prouincia  ecclcfiafticae  omnes  vnam  cathoHcam  ec* 
clefiam  conftituunt,  L  i,  20. 2i.  et  ab  vno  fupre- 
fno  capite  dependcnt.  ib.  2% 

Prouincialif  coiiuocat  capitulum  prouinciale.  III» 

Pro- 


Eius  requifita,  ib.  3.  Quandoque  pbft  comientio- 

nem  rciicitur.  ib.  4 

-^JUconciliatio  ecclefiarum  quibusmodis/iat?  lil.^o;^^ 

JUcu/asio  }ufpe£li  iudicis  quomodo  fiat  ?  11. 2,  .0.  Eiug 

efredus.  11.2^9^ 

^lUditus  eeclt/td/Hei  vid.  'FruSfuf.  .  -  ■  .,\ 

.Jteditu/ annui  Ttz\cs  fCvmifCi  V.t^,^.  Forum  ratio. 

,x     ib.  5.  Super  rebus  immobilibus-  frugiferis  confti- 

.f     tuendi.  ib.  Praedio  extindo  exfpirai.t.  ibi3. 

Bfigino  Prumienns  feculo  X.  tradatum  dedifciplina 

•     eccleflaftica  edidit.  1.2,22 

B^feliio  eccieftarum  cuius  auQoritate  et  expenfis  fa- 

cienda?  ^  111.48,4.^.6 

-  Rfformandi  ius  quatenus  reftri£lum  ?  L  2, 33 

Reges  excommunicari  poftunt  a  papa?  an  etiam  de« 

poni?  V.39,1.  11.34,8 

Jtielatie  ad  fuperiorem  fit  dc  iure  dubio.       11.28)23 

HflMxatSD  iuramemi  fitapapa^  II.  24,8  vel  etiara vb« 

»  .  torum.  111.24,17 

/tr/ij[ta»//Romano-catholic2  primarium  principiuih. 

V.  7,  4.  momfiica  profcffio.  111.24, 19.    Vota  reli» 

gionis  fpecics.  ibid.ij 

.Rcligio  Okrifiiana  quid?  I.  r,  r.     Eft  vniuerfalis.  ib.  2 

ex  coetibus,  eius  colendae  ergo  vnitis, oriuntur  ec- 

clenx.  ibid.  2.3.  Eius  mutatio  cuilibet  integraeft» 

ib.30.  Saluotamen  referuaro  ecclefiaftico.  llLr, 

I:.  In  eius  diffidiis  tollendis  fola  amicabilis  cbm* 

pofitio,  non  votorum  pluralitas  attenriitur.  I.  r,  30 

£ius  pofTeffio  et  exercitium  ex  ftatu  anni  decreto^* 

riiaBftimandum.ib.:?4.  Eius  exercitium  cft  vcl  pu- 

blicum  vel  priuatum.  111. 41, 2«  Eius  violatio  fiic?i« 

legium  eft.  V.i7,a 

.  Rcli^uia  in  altaris  feneftelU  cuftodiuntur.  III.  44,1 

Earum  violatio  eft  iacrilegium.  V.17,2.  iuramen* 

ta 


RERVM. 

Htfiwatum  eccUfiafticum  opcratur  vacationcfh  l)cnd» 
ficii.  III  y,  ,a 

Bffjidentia  omnibus  clericis  incumbit.  III^,!.  Cano« 
nicorum  refidentia  hodie  ad  certum  anni  tempus 
reftriaa.  ibid.  7.  hft  vel  vera  vcl  fiiia.  ib  8*  tam 
hodie  fupplent  yicarii.  ib.  lo.feq. 

R/pJignatio  vid.  renunciatio. 

HcspubUca  ecckfiajlica  reipublic»  feculari  accedens 
conftituerediciturrempublicamchriftianam.I.r^i^ 
Inter  vtramque  rempublicam  perpetu^e  contentio- 
n^es.  ibid.  17.  Respublica  ecclefiaftica  tamcn  prsua- 
luit.ib.iR.  Inter  illius  regentes  eft  fubordinario. 
lbid.^2.  £idem  omnia  regna  fubordinara  efTe  di« 
cuntur.  ibid.2j.  Proprias  habet  poenasplus  qu^ai 
criminales.  V.  i, :.  Respublica  rcgalis  ct  ecclefiafti* 
ca  a  patribusaenita.  1. 1, 16.  <^.  Quaelibet  diuerfis 
limiribus  inclufa.  ib.  20.  c.  Qui  ab  ea  recedir,  fchis« 
maricus  eft.  V.y,j 

Befiitutio  in  integrum  quid?  1.40,1.  Quatenus  ob 
metum  locumjiabeat ?  ib.  2.  Hsc  cum  querela  nul« 
litatis  concurrit.  ib.  ) 

Rmr  quis?  L37,2.  Eius  caufanonnunquam  fauora« 
bilior  eft,  quam  adoris.  ibid.  2 

Rtuelatio  occultorum  deli^orum  obtineri  poteft  per 
excommunicationem,pnemifl[ismonitori  s.  V.  iv,^ 

Bitus  vid.  Uturgia;  ciuiles  determinantur  per  con« 
fuetudinem.  ;  4,g 

Jioma  olihi  communc  domicilium  ciuium  Romano- 
rum*  -  II.2>4.u 

Sdiiathum  ieianto  deftinatum.  III.  4(^13 

(hvbm.InfiJur.Can.)  Ddd  Sacer^ 


5irr4  coiHA  vidc  Eucbafifti 
Sscramcnta  auid,  et  q  uot  ? 

iiiiniftri.ibid8.  Vtrum 
'    ceflaria?ib.8-9*Eorun 

17»  a.  Protcftantcstant 
S0crsmcnt^^^^  iuramcnt 

SMcrificiam  in  cuchariftia 
tantum  a  faccrdotc  fic 

Sacrilcgii  latiffimus  fignifi 
clcfiafticumvclfcculai 
committatur?  ib.3.4. 
nus  ex  co  hcrcdcs  tcn 

Sacrift^  officium  olim  fiir 

Sdsrium  vid.  Bcncficium 

Sdmu  conduBus  hsrctici 

5«iffiquinam?  111.44»  3 

fofcclcbrantur.  ib.  2. 1 

tione.ibid.4.  Miracu 

^Antruinit  vocnam  in  homic 


ftERVM: 

SatufaSid  in  paenitentiaquaerirur  V.  ^Si  6.  Secreta  ho- 
dic  vt  plurimuin  obtinct,  ibid  7 

^ihr^opponitur  vnioniecclcfiarum.V  g,  i.  Qno^ 
tuplcx?  ibid.X  Inuoluit  hodie  disccfTuma  ponti- 
ficc  Rom.       '  *  ib.  < 

Schismatici  quinam  in  fcnfii  iuris  canonici  dfcantur  ? 

ScboU  publicae  capitulorum  et  monaftcriorum.  Ill.r,  •■  a 
Scholafticus  olim  magiftcr  fcholarum.  IH.  \,  iz^  Et 
prstatus  canonicorum*  ib  n.  Scholafticuf:  in  (in« 
gulis  ccclcfiis  cathcdralibus  et  collegiatis  confti« 
tucndus.  V.  4, 2.  Prsbcnda  ci  aflignata  confcrcnda 
hodic  profcflbri  thcologi»  ib.  ^ . 

Scripturafacra  vctcris  ctnoui  foedcris  quatcnus  legi- 
bus  ccclciiafticis  acccnfcnda?  1. 2,  o 

Scrutinii  forma  qualis  in  eligcndis  prxlatis  ?      1. 6,  { 
Scrutinia  in  catcchumcnis.  IV.  p,'^.^ 

Secularifatio  an  ct  quatcnus  permiffa.  IH-  f  9  9 

Sccularianegotia\ntcc\t^\^non  peragenda.  III. 4?  ,($ 
Ab  illis  clerici  dcbcnt  abftincre.         lil.50,  1.  fq. 
Sccundiccrius  fuit  adiundus  primiccrio.  I.  2(,  4 

Scdc/ tmpcdita.  H'  •  >7 

&^/ t;4rtf»/ quotuplicitcr  intelligatur?  in.9,2.  Dc 
regimine  fedc  vacantc.  ibid.  ^  fqq. 

&»r^iVfquid?  11.27,1.  Quotuplex?  ib.?.  Dcfiniti- 
vam  fcirt  iudcx  compctcns.  ibid.  4.  Secundum  ada 
etleges.  ibidcm.  5.  Fit  abfolucndo  vct  condc- 
mnando.  ibid.  7.  Certa  cflc  dcbet.  ibid.  S.  Quo- 
modo  concipienda  ct  publicanda?  ibid.^.  Ratio- 
ncsei  non  ncccflarioinCcrcndaB.ib.  ^•Lcgitime^pu- 
bli(^ta  in  rcm  iudicatam  tranfit.  ib.  10.  Qusenam 
non  transeant?  ibid.'  ii.  Quasnam  dicanturnul'»? 
ibid.  2.  Quomodocxecutionidentur?  ib.  fj.  feq. 
Aliquando  conlilium  pcritorum  prius  rcquiritur. 
Ddd  2  ibid. 


RERVM. 

"ijp^Uum  quid ?  II. f^,  1.2.  Quousque extmfiim (it pet 
ius canonitum  ?ib.  2.  A£Ho  rpolii  ad  plenariam  re- 
ftitutionem  tendit.  ib.  3.  Quando  ha^  dehegetur? 
ib.  j.  In  vfuris  quaritur.  V.  19,7 

SpeUi  exceptio  quid  operetur?  11.17,4.  Meritoefo- 
ris  eliminanda.  ibid«ir.  Nonadmittit  replicam.  IL 

SpoUi  iut  quid  ?  III.  2?,  4.  Illud  olim  Cs(ares  in  prsla^ 
torumbonis exercuerunt  ib. 2. Quatenus pontifici 
et  epifcopis  hodie  competat  ?  ibid.  2^  4.  III.  2f,  3 
Fertlnet  tantum  ad  acqusftum  ecclefiafticum.  III* 
27 , 5.  Kx  confuetudine  legi time  praefcripta  compe* 
tit  epifcopis.  III.  25,9.  v.  PapsinGermania^Galiia 
et  Lufitania  non  competit.  ibid: 

Sponfalia  quid?  IV.  r,2.  Dedderantmutuum  confen- 
fum.ib.6.  et  liberum ,  certum,  ac  nncerum.  ib.g 
Absque  confenfu  parentum  inita,  irrita  funt.  ibid» 
10.  Legitimam  statem  dedderant.  ib.9.  An  teftes 
ad  illarequirantur?ib.7,  Dbligantperfedeetdfi- 
caciter.  ibid.  13.  Quatenus  refradarius  ad  ea  con- 
fummanda  cogipoflit?  ibid.  13. 14.  Quatenus  im- 
pedimentum  honeftatis  publicse  operentur?  ibid» 
if.  Conditionis  effe^lus  in  fponfalibus.  IV.  4,  6 
Turpis  conditio  illa  vitiat.  ib.  7 

Sponjalia  coaHa  inualida  funt.  IV.  1,8.  An  conuali- 
dentur  perbenedidionem  facerdotalem?      ibid. 

SfonfdiapubUcac^iXcznXMxV  IV^I»^ 

SponfaUa  cUndcfiina  per  concubitumnonconuaiidan- 
.   tur.  IV.jjU» 

SponfaUa  deprafenti  quid?  IV.  r,  3.    Matrimonium 
effe  finguntur,etvinculumindt(Tblubile  inducunt^  ' 
ibid.  4«  De  eorum  vfu  intcr  Cathoiicos  ec  Frote- 
Ddd  3  ftan- 


RERVM. 

Stttprstor ad dotmdum  ttntUiT.V.iSf 4.$.  Partuitli^ 
menjta  praeftare  debet.  ib.  % 

SutJelegatio  an  a  delegatis  indiitinde  fieri  poflit?  L 

29^  z 

SuhUti  diuerfs  a  domino  territorii  religioni  addidi 
patienter  tolerandi.  I«I»3I 

Stdfdiaeoni  fuerunt  diaconQrum  miniftri.  1.23,3»  Eo* 
rum  officia  rariorem  vfum  liabentia.  ib«  4.  Sinema-- 
nus  impofitione  ordinantur.  L  i^ ,  41 

Sub-t!^  obriftio^^^Mdo  committatur?  l.^  3«  Ab  al- 
legante  probanda.  ib.  4 

Subfcuda  Pnelaticonceduntdeierritoriis  fecularibus. 

111.20,5.6 

SuhieBio  laicorum  intuitu  clericorum.  L  33, 9.  Qua« 
iiter  hodiefefe  liabeat?  ib.io  . 

Subordinatio  ofiiciorum  ecclefiafticorum.        1.3396 

Subfiitutio' ^xxtQiz  in  dubio  intelligitur.        IIL  26,  g 

Swcejfio  ah  /nfi^^eyfitclericisintuitupatrimonialiumy 
non  acqupeftus  ecclefiaftici.  111.27«  f*  Debeturin 
Germania  vtplurimum  indiftinde  clericorum  in 
bonis.  ib«6.  Clericis  etiam  haec  debetur  in  cogna- 
torum  bonif^vt  et  gerada.  ib.7 

^uferintendentium  o^SiZxz.  1.24,11 

Superioritaf  fedevacantetranfttincapitulum.  IIL^,^ 

Superfiitionis  tsdioquicapitur  fit  fufpedus  dehasrefi. 

V.7,7 

Sufpenfio  ab  offirio  facro  decemitur  tum  ob  deli£lum, 
tum  ob  contumaciam ,  tum  ob  motam  inquifitio- 
nem.  V.37,8 

SufpeSi  erimen  in  haerefi  deprehenditun         ^.7^7 


Ddd  4  SjimboJa 


INDEX    ALTER  ^ 

SymhU  conttncntca,  quxad  fidempcrtirvcnt  1*2,6 
SjHdi^ur  viuib?  I,  39^1.  Quomodo  aprocuxatoredif- 
fcrat?  ibidi 

Syn&di  vtd.  Qindlia, 
Sjmddticum  quid?  III«3Jj5 


TdfmstuJum  quid  ?  111, 44,  r.  ^ 

Tcmpla  aulica  vndc  tuh^^nt  orij^nem?  in.^S,"*^ 
Tcmptariorum  ordinis ,  origo  et  fata,  III.  1, 23.  Icq^ 
TfrriTorium  epircoponim  diocccfis  vocatur.    I.^t^; 

Duplcx  efb,  ccclefi :  flicum  et  fcLuiare,  ib,  3  Ej^ifco- 
porijm  potcft^s  in  ecclefiaflici!;,  ibid.  -^g 

lejiamcnTum  coram  pnrocho.  111.  "6,  .4-  7  cflamen- 
tum  ad  pi.is  caufas  in  muitfs  pr?uilegi;irijm  eft.  ib, 
5,  illnd  ckrici  condere  non  poniint  de  acqu^ftu 
ecckfiafl  co.  Hl,  27,  r.  nifl  impctratoinduftu.  ib*3 
Monachi  itlud  non  condunr,ib.  j.  beneraiiienno- 
vitius,  ihid, 

T^fics  quid?  II,  20^  r.  Qiiomodo  companti  e(Te  de- 
beant?  ib,  ^.t,  Quinam  penttus  rcpellantUT^ibld» 
2,4.  Quinam  fecundum  quid?  ibid^^.  Exccptio 
cnminisquatcnusillisobiiciqueat?  ibid.2.  Quous- 
quc  rcprobatio  tcftium  permills?ib.q,  Quatcnus 
vnus  fidem  faciat  ?  ib.  S,  Cp.  Eorum  prod  udio  jb.7.  g 
fq.Examenillorumadexhibitosarticulos,ib.n.Of- 
iicium  iudicis  in  cxaminandis  ditlis  refiium.  ib,  [3* 
Quousque  nouos  teftes  producere  Hcear  ?  ib.  7, 13 
Quarta  vice  producuntur  cum  iuramcnco  malitis. 

ibi4 


ibid.  "T.  i.  luranventa  conftringendi.  ib«  n.  ir.  Qua 
ratione ad  teftimonium  exhibendum  cogantur ?  [f. 
2)91.2.  Quicogi  nequeant?  ib  ^.  Qucindoante 
L.  C  recipipo^nt?  lL6t2.  Recepti  ante  L.  C* 
ab^que  contumiicia  rei  nulliter  recepti.  ib.  i  ^ 
Pendenteconditione  extraordinem  agi  et  teftes  re- ' 
cipi  olim  L.  C.  poteraht.  ib  2.  <jp.  Quandp  exceptio- 
nes  poft  examen  oppoaere  liceat  ?  11. 20,  iq.  de  au- 
ditualieno  quando  probent?  ib.^i.t 

^Tefiium  examen  extraordinarium  quando  focum  ha- 
beat  ad  inftannam  adoris?  11.6,2.3.  Qp^ndo  ad 
inftantiam  rei  ?  ib.  4 

Teftes  compurgatorii  olim  in  purgatione  canonica  ne- 
ceiTarii,  ^  V.24,  j 

Teutonici crdimsorigp.llLiji^.  Peculiares  rationes. 

ib.27 

X&^c^it^gi^/innngulisecclefiiscathedralibus  et  coUegi- 
atis conftituendus.  V.  j,2.  Prsbenda  ei  ajdignata 
merito  hodie  profeflbri  theologias  conferbqda. 

ibid.3 

Tituluf  quid  denotet?  1. 11,  g.  Quotuplex?  ibid.  9. 

'Minores  ecclelis  ita  vocats,  oppofitas  ba(ilicis. 

,  111.40,2.3 

Tokrantiam  proteftantes  commendant.  V.  7, 12.  Quid 
priuilegiata?  ibid. 

Tonfura  prima  quid?  L  j,6.  Eius  requifitacteffcQus. 

ibid.6 

Torneamenta  vid.  ludi  equefires. 

Torttera  an  in  clericis  locum  habeat?        III.  16,1.^ 

Traditiones  quid?  I.4,4.  Ad  criteria  hiftorica  exa« 

minands.  ibid. 


Ddd  j  Tram- 


INDEX    ALTEK 

Tfitwj^rf^S'^  quid?I-3^,T,  Qudmododiflrcrat  ab  atni* 
CAbili  compofilionc:  ib,  i.  Quatcnus  valeat  dc  rc  ^ 
ccclcGs?  ib.  2*  Non  permiititur  de  facnc^cfo  ec-l 
clcfiaftico  ct  iurepatronanjs:  ib.5,necdc  A\ffoU 
vendo  matrimonio  ^ut  decimis,  ib.  4.  Nullo  pnt- 
texru  rercindenda  eft,  ib.  5  i 

Tti^nslmo  fTalitorum  quid?  I,  7,1.   Fit  pneccdcnte 

J>oftularionc  ct  admifiione  pontificts^  ib.  2.  cx  c«ti-  | 
a  vtilitatis  etnecenTratts:  tb*  7,  conrcnticiitc  ttans*  1 
fercndo.  ib<4.  Anteconrecrationem  pnhri  fr,m<;-  | 
ferendi  factlius  pcrmrtttrur.  ibid  ^.  H^c  adrninA  ; 
pontifcx  fedi  vacantt  prouidetJbid.  6,  Minonim 
clericorum  transUtioob  epifcopo  fitj  vcl  intcr  pro-  ; 
tcftantcsaconnftDrio.  ib.7.  An  patroni  confcnfus  \ 
incadcfideretnr?ib.9.  TransUtopro  ratatcmpo' 
ris  frudus  beneficii  amifli  debentur.  ib.  10 

Transtocatio  quandolocumiiabeat?  1.7,4.8.  Eftfpc- 
cies  poenae.  ibid. 

Tr^«//w^/^«f/<^/>perconfecrationem  in  canonemis- 
f»  fieri  dicitur.  III.  41, 13. 111.44,1 

Treuga  quid  ?  1. 34»  2.  Quotuplex  ?  ib.  4.  Vnde  dcri- 
vatio  eius  petenda?  ib.  2.3 

Tributa  ordinaria  et  extraordinaria  epifcopi  ab  ccc/c- 
fiis  exigunt.  H  1.39,5 

Turbatiofacrorum  facrilegium  eft,  aliquando  capita- 
litcr  punicnduoi.  III«4i>( 


V. 


Vacatio  beneficiorum  pluribus  modis  contingit,  qui 
referuntun  lil.  5,  32.  vcl  abfolute  vel  fecundum 

quid. 


'  ,    R  E  R  V  M. 

quid  111.9, 2.  ^u^^  ^^^^^  vacantis.  vid.fijerva- 
cah/. 

yafalli zVnhtomucftituram  petunt.  IIL:o,6.  Va« 
falli  clerici  fubfunc  fouro  feudall.  ib  lo.  Pnelati  A. 
C.vlcrataxam  confuetam  dimidium  foluunt.  ib.  9« 
oBligantur  ad  feruitia  feudalia.  ib.  lo.  inueftiun- 
tur  a  Cafare  mit  t)Cr  SBSdtlid^fcit  ib.  g 

Velum  confecratioms  virgJnibus  in  profeflione'  con- 
fertur.  111.34,10.  Ab  eo  difFert  velum  profeflio* 
nisnignim.  ib.« 

frw^w  clericis  prohibita.  V.2f,  i.  fundorum  et  fyl- 
▼arum  ordinarius  reditus.  ib.2«  certo  modomona- 
fteriis  permink.  ibid.  3 

Venditio  rel  eccleflafticae  ob  IsHonem  refcindipoteiL 
III.  17,  3«  Quaenam  fufped^  de  vfuraria  prauita* 
te?  .  ib.3 

Venerahilis  transportatio  cum  adoratione  coniunda^ 
ad  quam  tamen  cogi  nequeunt  proteftantes.  III. 
41, 14.  X.  Cuftodia  eius  in  ecclelia  &  tabernaculo. 

111.44,2 

Veneratio  fanBis  debetun  III.  45,2 

Verjio  in  rem  quomodo  probanda  ?  III.  15,  6.  Eius 
probatione  non  opus  eft,  fi  mutuum  a  capitulo  et 
cpifcopo  contradum.  III.  10, 4 

Vejles  facerdotales  in  celebranda  mifla  ncceflarise.IIL 

41,  II 

Vicarius  nattis  quis?  I.a3|io 

Vicarii  epifcoporum  quot?  1. 28>  10 

ficarii  generales  in  ffiritualihus  quinam?    1.38,12 

corum  origo,  ibid.  maxime  in  Germania.  ibid.  13 

Quotuplices?  ibid.i^.  Pnefunt  iudiciis  epifcopo* 

rum. 


IKPEX  ALTER 

.  rumJb.  if*  Eorum  iurisdidio  cfl  ordinaria,  Ced 
abep^rcopodcpcndcns.  tb.  t^.  Quaenam  mrerp^ 
ciaii  txerceanr  ?  ib.  17.  Quxnam  iliis  comnniitf  M* 
queanc^  ib.  i^.  Vicarium  gener^kfn  Cstholicuin 
Princcp^  Frotcnantiutn  fubditis  CathoUcis  pncfi 
cere  potcft»  ibid.  20.  Quxnam  iura  Uli  commitri 
que^int?  ibid.«i 

ykarfui  parriruJarif  fcu  foraneus  qiiis?  I^iSifS 

Vicarii  camnicoTum  ccrta  vicaria  gaudent*  111«  4,  7, 

jQ*  \d  perpetuam  rendemiani  tcncxicur.        ib.  if 

Vicarii  /^fr^fw  bencficiorum  ex  aburu  conWtuti 
funt.  U I.  j,  27^  lltis  penfio  vel  congrua  ponlo  as- 
fignatur.  ib,  16*27 

Vi^iLnti^  tempus  quid  ?  III,  -,??.  Hocetiam  in  pro- 
vifionibus  papalibus  obferuandum,  ib.12, 

ViUicatiojns  iurc  qu-ircnus  rcs  eccletise  concedi  pos- 

Vir^inci  inuitx  non  veliind3&,  111-^^,12.  Peraflo  an- 
no  probationis  vcftitum  accipiunt.  ib^i] 

Vifitdtio^xxiA'^.  (11.3^^6-  Exerceturvel  iure infpe3io< 
nis  vcl  imperii:  ib^y.  Ab  epifcopis  virtute  iuris- 
dic^ionis  ecclcfiafticse,  ib.  8«  in  eccleiias  &  mona- 
fteria  ipfis  fubieda.  ibid.  10.  Quibus  compctatius 
vifi tandi  ?  ib.  9.  Apud  proteftantes  a  quibus  et  quo- 
modo  exerceatur?  ib.i! 

Vijitatorum  officium  generale  et  fpeciale.  IIL  39^1« 
£is  debentur  procurationes.  ibid.  13.  In  capi- 
tulis  prouincialibus  monachorum  eliguntur.  IIL 

Vnciio  in  ordinatione  follemnitatis  caufa  tantimi  adhi- 
betur.  L 16, 44-48.  Vndio  epifcoporumantiquior 

pres* 


RPRVM. 

'  presbyteriali.  ibi  4f 7-  Vnfiio  regum.  ib.  p.  ProN 
byterorum,  fub  Nicolao  I.  incognita.  1. 1;,44.  a- 
In  confirmatione.  III.  42, 10 

ynSlio  extrema  in  quo  conflftat?  ni.42,12.  Tribui* 
tur  ^antum  xgrotantibus^  non  vltimo  fupplicio  acU 
fcdis.  ib.  13 

Vmo  beneficiorum  quid  ?  IIL  f ,  34.  Quomodo  legirimc 

•  fiat?  ibid.25.  Quando  per  pa£lum  adtempusfierl 
poflit?  ib.  16.  Fit  vel  per'  fubiedionem ,  ib.  2-^.  28 
vel  per  fupprefiionem ,  ibid.  29.  vel  per  squalem 
coniundionem.  ibid.  30.  ad  tempus,  vel  in  per« 
petuum.  ibid.  31 

Vocatio  in  dubio^atrono-  debetur.  III.  33,  g 

Torrtttquid?  111.24,3.5 

l^c^rwm quid?  [11.34,15.  Quinam  voueant  et  quem  in 

finem  ?  ib.  16.  £ius  obligatio  eft  perfeda,  falUadis* 

•  penfatione.  ib.  17.  Impedit  matrimonium  contra- 
hendum.IV.6^2.  ^utatioet  redemtio  cpifcopis 
Cpmpetit.  111.34^17.  Quinquevotapontificisarbt- 
triorelida«  :  ibid. 

Vi^a  religiofa  quot  et  qusnam?  111*349  iS*  Nuncu« 
pantur  in  profefiione.  ib.  19.  Eorum  violatio  facri« 
legium  eft.  V.17,2 

fiffum  negatiuum  in  quo  confiftat  ?  III.  3S,  S.  Cui  com« 
petat?  ibid.j 

f^orum  pluralitas  non  attenditur  in  dififldiis  religio- 
nis.  1. 1^  30.  Vota  in  eledione  pontificis.  I.  6,  33 
Maiora  quomodo  sftimanda?  ib.  10.  in  difcordia 
lata  quem  efFedum  habeant?  ibid.  17.  Quomodo 
xftimentur  in  iure  patronatus  ?  III.  3^,  4 


INDEX    ALTER    RERVM* 

yfkrarum  crroncus  conccptu!*  deiurc  can,  V,  jg^r 
Rationcs,  cx  cjuibus  proliibtc^  funt,  rcfdlunrur. 
ib.2,9*  Inftar  fpoliia  crcdltorcfumrcddcndajh. 
7.  Neccaspctcrc  olimccclefiA  potuit?  III,  1^4 
Pcrnaeccclefiafticafeaspctcntium.  V<  [9, 8»  InGcr- 
fnanialcgibuspublicisfuntadprobdtaf.  ib.  to  Qiio 
tcgumento  olim  C3S  accipefrc  licucrit  ?  ib.  4.  Dcfcn- 
duntur  idoncis  argumcntis.  18*9 

V/iu  pcrfonx  an  commodato  d^ri  x^ucjtt?     Iir.  rf,|l 

yjc»r  pcrmittere  potcft,  vt  niAritus  monalicnum  tn* 

tret,  modoet  ipia  intrct  Ul«2t>S 

F  IN  I  S. 


CA  R  O  L  V  S  Sextus  Diuina  fauente  dementia 
eledus  Romanorum  Imperator  femper  Au- 
guftus,  ac  Germanis,  Hifpaniarum,  Hun- 
garis,  Bohemiae,  Dalmatiae,  Croatiz»  Sclauonia?, 
cet.  Rex,  Archidux  Auftriaf ,  Dux  Burgundiac,  Sty- 
riae,  Carinthiap,  Carniolae  &  Wiirtenbergae ,  Comes 
Tyrolis  cet.  Agnofcimus  et  notum  facimus  tenore 
praefentium  vniuerfis,  quod,  cum  Nobis  nofter  fa- 
crique  Imperii  fidelis  dtledqs  henricvs  zopr 
Bibliopola  in  domo  orphanorum  Hallae  humillime 
exponi  curauit,  quem  in  modum  i  v  st  i  h  e  n  n  i  n« 
Gii  BO£HMfcRi  compendium  iuris  canoniciinoda- 
vo  fimul  et  quarto  prelo  committere  refoluerit,  ve« 
reatur  autem,  ne  aemulorum  inuidia  hanceditionem 
imitantium  impendii  et  laboris  fui  frudu  fruftretur: 
'  ideoque  Nobis  demirfe  fupplicarit,  quatenus  eius 
indemnitatiPriuilegionoftroCaefareofuccurrerecle'- 
inenti/nme  dignaremur,  Nos  fubmiffae  pariter  ac 
sequx  eius  petitioni  annuendum  ccnfuerimus.  Ac 
proinde  au^oritate  Noftra  Cas(area  omnibus  etfin- 
gulis  BibliopolLs,  Bibliopegis,  Typographis  et  aliis 
quibuscunque  rem  librariam  feu  negotiationem  ex« 
crcentibus  firmiterinhibemus,vetamus  etinterditi- 
mus,  ne  quis  fupra  nominatum  b  o  e  h  m  e  r  i  compen- 
dium  iuris  canonici  fub  illa  vel  alia  forma,  aut  hoc 
alioue  titulo  per  decem  annorum  fpatium  ab  ho* 
dierno  die  computandum  intra  Sacri  Romani  Tmpe* 
rii  et  Regnorum  Ditionumque  Noftrarumhaeredita* 
riarum  fines  recudere  vel  aliis  recudendum  dare, 
aliorfumue  imprerfum  apportare,  vendere,  vcl  dis» 
trahere  citra  praefati  impetrantis  eiusdemque  haere- 
dum  ac  fuccefforum  voluntatem  et  aflcnfum  infcri- 
ptis  obtentum  anfit  vel  praefumat  Si  quis  vero  fe- 
cus  faciendo  Priuilegium  hoc  Noftrum  feu  Interdi- 
£kum  violare  contemnereque  praefumferit,  eum  non 
folum  eitismodi  exemplaribus  vbicunque  iocorum  re« 

pertis^  • 


f 


pcrti?;,  pcrpcfam  qulppc  recufis  feu  apportatU^qu» 
di^us  HENiitcva  XOPF  fiue  propria  auitoriutc, 
fiuc  M:igiftratus  itliusloci  ^iuxilio  fibi  vindicarc  por^ 
rit)  dc  faflo  priuandum,  fcd  et  quinque  marcanim 
»rgentipoena,KrariofcufifcoNo(iroC2Efareo,ttpar^ 
ti  Isfac  cx  aequo  pcndcnda  ^  omni  fpc  veni^  fubUra^ 
mulftandum  dcccrniinuR^dummodorenorhuiusNo- 
ftriPnuilegii  in  frontc  libri  imprefius  rcpcriaturct 
confuetaquinquecxcmplariaConfilioNoftro^mpcri- 
alt  Aulicoexhibeantur,  Mandamuslr^iqucomnibusct 
fingulisnoftriscrSacrilmpCTiijRegnorumqucctDo* 
minioTum  Noftrorum  hitrcditaTiorum  fuhdids  cf  fi- 
dclibus  dilefjis,  tam  ccclefiafticis  quamfaECu\arifeus, 
truiuscumquc  Uatu^,  gradu^^  dignttatis  «m  ord'm\9 
fuerint,  prxfertim  vero  iis,  qui  in  magiftratu  cxi- 
ftcnrcs  vcl  fuo,  vcl  fupcriomm  fuorum  loco  ius  iu- 
ftitiamque  adininiftrant,  ne  quemquam  Priuilegium 
iiorNoftrum  Caefareumviolare^fpemcrc,  aut  rrans- 
grcdi  patiantur;  Sed  fi  quos  contumaces  comperc- 
rinr,  cunrtinita  aNobis  mulda  cos  puniri  er  qurbus- 
tumque  modi^  idonci*i  cocrceri  curent,  quarenusct 
ipfi  grauifflmam  Noftram  indignationcm,  pradiQam- 
quc  poenam  euirare  votuerint,  H^rum  rcllimontO 
literarijm  manu  Noftrafubfcriptarum  et  Si^illi  No- 
ftrt  Garfarei  apprcflrone  munttjrum,  quae  d^ban/ur 
L^ixenburgi  dic  dccima  fexrfl  Mari,  anno  millefimo, 
fcpringcntcdmo  trigcfimo  fcprimo,  RegnotumNo- 
fhorum,  KoEuani  vigefitrw)  fexto,Hifpiinicorumtri- 
genmo  quartOj  Hungarici  ct  bohcmici  vero  vigefi- 
,    mp  fcptimo. 

CAROLVS. 

Vt  lO.  ADXOMES  D£  METSCa 

t  Ad  m^ndatnm  Sacr,  Cz&t,  Ma* 

iefliitfs  pfoprium, 
'i  L  U  H AYECK  m  W ALDSTAETTO* 


,.> 


JUL  1  2  iii'Si 


i
Internet Archive Audio

Featured

Top

Images

Featured

Top

Software

Featured

Top

Books

Featured

Top

Video

Featured

Top

Mobile Apps

Browser Extensions

Archive-It Subscription

Save Page Now

Full text of "Institutiones iuris canonici : tum ecclesiastici tum pontificii ad methodum decretalium nex non ad fora catholicorum atque protestantium. Compositae adiecto duplici indice"

See other formats
