Iordanis Romana et Getica

Google

This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scanncd by Googlc as part of a projcct

to make the world's books discoverablc onlinc.

It has survived long enough for the copyright to cxpirc and thc book to cntcr thc public domain. A public domain book is one that was never subjcct

to copyright or whose legal copyright term has expircd. Whcthcr a book is in thc public domain may vary country to country. Public domain books

are our gateways to the past, representing a wealth of history, cultuie and knowledge that's often difficult to discovcr.

Marks, notations and other maiginalia present in the original volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from thc

publishcr to a library and fmally to you.

Usage guidelines

Googlc is proud to partncr with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to thc
public and wc arc mcrcly thcir custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we liave taken stcps to
prcvcnt abusc by commcrcial partics, including placing tcchnical rcstrictions on automatcd qucrying.
Wc also ask that you:

+ Make non-commercial use ofthefiles Wc dcsigncd Googlc Book Scarch for usc by individuals, and wc rcqucst that you usc thcsc filcs for
personal, non-commercial purposes.

+ Refrainfivm automated querying Do nol send aulomatcd qucrics of any sort to Googlc's systcm: If you arc conducting rcscarch on machinc
translation, optical character recognition or other areas where access to a laigc amount of tcxt is hclpful, plcasc contact us. Wc cncouragc thc
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.

+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpcoplcabout this projcct andhclping thcm lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.

+ Keep it legal Whatcvcr your usc, rcmember that you are lesponsible for ensuring that what you arc doing is lcgal. Do not assumc that just
bccausc wc bclicvc a book is in thc public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countrics. Whcthcr a book is still in copyright varies from country to country, and wc can'l offcr guidancc on whclhcr any speciflc usc of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearancc in Googlc Book Scarch mcans it can bc uscd in any manncr
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite seveie.

About Google Book Search

Googlc's mission is to organizc thc world's information and to makc it univcrsally acccssiblc and uscful. Googlc Book Scarch hclps rcadcrs
discovcr thc world's books whilc hclping authors and publishcrs rcach ncw audicnccs. You can scarch through thc full icxi of ihis book on thc wcb

at |http : //books . qooqle . com/|

^'^ ^a ^

MONVMENTA

GERMANIAE

HISTORICA

INDE AB .\NNO CHRISTI QVINGENTESIMO

VSQVE AD ANNVM mLLESIMVM

ET QVINGENTESBIVM

EDiniT

SOCIETAS APEKIENDIS FONTIBVS

RERVM GERMANICAimi MEDH AEVI

AVCTORVM ANTIQVISSIMORVM TOMI V PARS PRIOR

lORDANLS ROMANA ET GETICA

BEROLINI

APVD WEIDMANNOS
MDCCCLXXXII

lORDAMS

ROMANA ET GETICA

RECENSVIT

THEODORVS MOMMSEN

BEROLINI

APVD WEIDMANNOS
MDCCCLXXXII

LIBRm OF THE
LELAND STANFORD JR. UNIVERaiVf.

JUL 14 1900

Komen aDctoria lordanes fnit, nam ita eum appellat et codicum familiaprimaria') ^<
et qni solus ex anctoribna antiqnioribns eum adlegat geographus Ravennaa : poBteriorum
enim scriptornni testimonio ex iie ipaiB qnoa habemns libris similibuBTe pendentinm
non ntimnr^). neque rarnm ea aetate id nomen fnit: nam ita nominantnr et conBul
ordinariua a. 470 ■') et alii qnidam, qnomm titnli Chrietiani *] actave eccleeiaetica *) nomen
servavemnt. lomandes dicitnr in codicum familia aecunda {p. 53 inser. et p. 126, 24],
sed ut hnins quoqne antiqniBsimns testis epitome Middlehillensia (S) cnm classibus codi-
cnm dnabu8 aliia stet , nec recte mendo ex librariomm incuria orio lacobi Grimmii *]

1) U«beiit p. 126, 24 lordannii UP, loTdanU deteiiores cua prlmo; lordani» cisn secuado iti !□•
iciiptlone Romanoram p. 1 , 1 et Uetlcoium p. 53 et in hoium (Dbscriptloiie qDiCDmqae Domen htbent
aielloris ramUiM llbii. «octor ut lordana ippelletui, lequirit gramoutica; lordat^ uunen et blc in librl*
e»t et >imlliter iciibitDi ibi HtraclU, Epi/ani> et sic poiro cam it*c1«mo tum at vulgirl, lu Don leceplo:
immo cooitet ei Mtite otnimqDe fn dsd rDleu. iti tegulM extant C. I. L. X , 8015, H iiucriptte vlr ti-
cttUnliuiimu ItanU ftelt, cum A'<ir««a lit io titDlo pontli nrbini Ib. vol. VI n. 1199; limllitei alteinant lo-
hanne* et ialiannU aliaqDe vocsbula (v. Schaebardt, VokaUttmi» de» VtiigaHattlna 1, 229. 'i, 112). itaqne
cDm vel eo tempoie Utterie sllquatenu» imbutl veiam roimam letinueilot conupta raJecta, non peispido, cur
barbaiiimo non iBcepia auctoiitate lIiDuto noitium uimonem alne dIU utUitate exomemus.

2) Medii aevi auctoiibus non innotult tital «ub nomlne lordanls, nimiiDm Widnklnda (I. 1 c. 18 M. 0.
SS. 3, 425}, Uerigero Lobienai, Ueimanno Coutiacto Augienai , Uaiiano, Ekliebardo, Bernolila, Sigebeito.
Hugonl Flavlniiceiut (cT. Mon. Germ. S.S. Vlll p. 313 not. c*, item p. 315J, Oodefiedo Viterblena).

;i; Kettuleiunt de eo fllio lohannli Vandali lohannei AntiocbennB fi. 2U6. 20S (4 p. (jl6. 617 MdbII.)
et TheophaoeB I p. 160 ed. Bonn. , iiec fortawe diveiaai est loidanes Is cuiai meminit ConstantlnuB Por-
pbyiogennetui de ihem. p. 15 Boon., com et ipM appelletur magiitei milltam per Oilentem.

4) Mui. 1972, 10: Uc fotilua ttt tOTdanit.

5) Vide lorr* p. XIII. eiut Item Nili aactoiU ea«c. IT epistula ;3, 127 ed. Leoni» Allatil Romae 166S)
busciipta 'lopKiivQ &tax(ivui.

6) Abhandlungtn dtr Btrl. Akad^U 1846 p. 1—59 = kUiTu Schrifltn 3, ITI— 235. Diphthongt naeh
veggtfalUiKn Comonanten (acta acad. Beiol. a. 1S46] p. 231.

VI PROOEMIVM.

doctrina cum Germanico veriloquio veri speciem aliquam vindicavit. patrem lordanes
habuit, si vera lectio est G. 50, 266, Alanoviiamuthem, avum Pariam notarium Candacis
eius, qui Sciros Sadagariosque Alanorumque quosdam in Scythiam minorem et Moesiam
inferiorem duxit: ipse ^quamvis agrammatus' ut ait homo non sine causa modestus,
item notarius fuit apud Candacis sororis filium Gunthigem sive Bazam. Gunthigis
filius Andagis eius qui a. 451 in campis Catalaunicis sub Attila militans Theoderidum
regem Vesegotharum interemit (G. 40, 209), nepos Andelae, de prosapia Amalorum.
apud Romanos magistri militum officium sustinuit , per Thracias fortasse , ut similiter
Gildo principis Maurorum fiilius comes primum, deinde magister militum per Afrieam
factus est; ex patroni loco etiam de lordanis condicione coniectura capienda est.
notarii enim munus cum aliquando apud privatos ser>ile";', in re militari gregalium*';
fuisset, labente aetate qui eo fungebantur apud imperatores et magistratus maiores
non ultimum locum inter officiales. tenebant: ita noti sunt imperatorum ^tri])uni et
^notarii', item ^tribuni et notarii praetoriani', nempe praefectorum praetorio, cum or-
dinum iuferiorum notarii magis utantur vocabulo exceptorum. reges autem gentium
barbararum et ipsi mature eiusmodi notarios adsciverunt: ita regum Vandalorum no-
tarii passim nominantur-') , idemque de Attila efficitur ex AnonjTuo Valesiano c. 38:
^Orestes Pannonius eo tempore, quando Attila in Italiam venit, se illi iunxit et eius
'notarius factus fuerat: unde profecit et usque ad patriciatus dignitatem pen^enit'.
idem Prisco quoque (fr. 8 p. 78 MuelL) dicitur Attilae oTzim^ xal oTroYpacpso;. similes
igitur notarios tam Gandac habuit dux et fortasse rex Alanus, quam Gunthigis ex
regio genere Gothorum oriundus et ad magisterium militum, per Thracias fortasse,
ut supra diximus, promotus. non infima igitur condicione in saeculo lordanes usus
est eoque magis insigni, quod quodammodo ei hereditaria fuit.
origo Guius nationis Paria eiusque filius et nepos fuerint, ex supra dictis non efficitur;
certe Alanum eum fuisse neque inde tuto colligitur, quod apud Qucem Alanorum
officium administrant, neque ex eo quod, in domini honorem fortasse, filio nonien
imposuit cum Alanonim vocabulo nescio quomodo compositum. itaque cum lordanes
ipse dicat in epilogo ex Gothorum gente originem se trahere, id quominus vere dixerit
nihil obstat. sed fortasse paullo aliter res explicanda est. co ipso loco, quo suam
originem lordanes enarrat, item sic scribit: ^Sauromatae, quos Sarmatas dicimus. et
* Cemandri ct quidam ex Hunnis parte Illyrici ad Castramartenam urbem ' — oppidum
intellegitur Castra Martis Daciae ripensis — 'sedes sibi datas coluerunt: ex quo ge-
'nere fuit Blivila dux Pentapolitanus ' (scilicet Pentapoleos in Africa Cod. lust. 12. 59, 3,
Procop. bell. Vand. 2. 21 ^eiusque germanus Froila et nostri temporis Bessa patri-

7) Scaevola (Dig. 40, 41, 3) ex testamento affert fldeicommissariam libertatem Sticbo ^notario' datam;
Paulas (Dig. 29, 1, 40 pr.) caaum refert eiuB qui ^notario suo' testamentum dictarit, defunctus deinde aute-
quam iitteris id perscriberetur. *Ser(vu8) notarius) et act(orJ' est in tituio urbano voi. \1 n. 9130, 'notarius'
domini cuiusdam in altero n. 9705; duoviri cuiusdam Teanensis ^alumnus et n[ot]arias* servus fortasse et ipse
in titulo C. I. L. X, 4789.

8) ^Notarius legati' est in titulo Lambaesitano C. 1. L. vol. YIII n. 2755. cf. Cauer epb. epigrapb. 4
p. 432 sq.

9) Dabn, Konige der Germanen 1, 221. sub Odoacro 'Marcianus v^ir) e^gregius} notarios regni' eius no-
minatur in papyro Mariniana n. 82.

PROOEMIVM. VII

'cius\ horum duo primi quod sciam praeterea non commemorantur : Bessae autem
inter insignes duces aetatis lustinianae passim meminerunt Procopius et Agathias eum-
que ille [Goth. 4, 11) dicit a. 551 maiorem fuisse septuagenario, hic (3, 2) postremo
eius meminit referens de exilio eius a. 554 , ut tempora quoque recte conveniant.
iam de origine eius sic scribit Procopius (bell. Goth. 1, 16; similiter bell. Pers. 1, 8):
ooToc roT&o; }i2V -^v Yfivo; twv Ix iroXaioi) Jv SpaxTg (pxiQjjivcuv , Hsoospijfo) ts oox jTriaTro-
jiivcDv, T|Vixa svDevos U 'haXfav sirfj^s tov roT&a>v Xecov^**). Bessa igitur teste lordane
in tali re sane locuplete ex Sarmatis illis Cemandrisve Hunnisve oriundus in Dacia
ripensi sedes habentibus cum nihilominus Gothus habitus sit, scilicet ex Gothis Moe-
siacis non profectis in Italiam cum Theoderico, id ipsum recte transferemus etiam ad
populos Candaci parentes ^Sciros Sadagirios certosque Alanos', ut qui licet stirpis
fortasse diversae Gothorum nomen et Gothica studia et ipsi adsciverint. omnino
aut valde fallor aut toto loco 50 , 265 — 51, 267 qui enumerantur populi in Dacia
ripensi, Thracia, Moesia, Scythia minore constituti, id est praeter supra dictos et
Gothos qui dicuntur minores etiam Uugi quidam, extra patriani Gothos magis quam
sui quisque populi se esse adserebant, et ita lordanes cum Gothum se ferat, nequa-
quam Alanura se esse negat^^). et vere deprehendimus apud lordanem studia du-
plicia, altera nationis Gothorum, cuius laudes et cum iis coniunctas fraudes probabile
est non ipsum excogitavisse , sed mntuatum esse ab aiictore Cassiodorio, altera ipsi
propria, explicanda ex iis quae eum de se narrare vidimus.

Cassiodorii de rebus Gothorum libros cum lordanes in Geticis suis in compendium f *J^*ig cmVio^
redegerit, vitia auctoris lordanianis quoque insideant necesse est, scilicet et levitas
summa, ne quid gravius dicam, et laudis Gothorura ultra iustum modum augendae
studium. illius inter alia documentum est, quod in tripertita historia (9, 30) legem
codicis Theodosiani (9, 40, 13) anno 382 a Gratiano latam non dubitaWt subscriptione
omissa ita describere, ut anni 390 fieret, quo post Gratianum regnabat Valentinianus n.
idem auctor natione Komanus, sed studia Gothica fortasse ob id ipsum exaggerans et
totus irabutus disciplina Theodericiana, quomodo tradita sibi Gothorum causa immu-
tarit, in chronicis, cum auctorem eius Prosperum habeanius, tamquam niauu tangitur.
sed Amalorum laudes et *Gothici sanguinis nobilitatem' (c. 44, 233; et reliqua par-
tium Grothicarum vestigia ex Cassiodorianis ad Getica haec propagata ut persequamur
in universum opus non est. placet unum addere, quod tetigit quidem Papencordtius
in libro de Vandalis p. 383 sq. , sed ut aliqua retractatione indigere videatur, dico
obtrectationem auctoris in Vandalos per totum librum spirantem. nam nou solum post
relictam Scadinaviam quos primos Gothi vincunt, Vandali sunt (c. 4, 26) , sed postea
quoque universa historia nationis Vandalicae apud lordanem eo redit, quod, ut ait
c. 16, 89, 'sub (Gothi) dextera saepe Vandalus iacuit'. ita Vandali a Gothis victi
ex antiqua Dacia in Pannoniam transmigrant dedentes se imperatori Constantino c. 22) .
ita deinde nan-atione et ad tempora et ad rerum causas aliaque omnia (v. Papencordt

10) £tUm secandam lordaneoi c. 57, 292 Theodericas omnes Gotbos in luliam duxit ^qai tamen ei
* consensam praebaerant'.

11) Cf. lac. Grimm lUeine Schriften 3, 176.

Vm PROOEMIVM.

I. c.; pessime perturbata Vandali dieuntur concitante Stilichone (c. 22, 115), sed item
metu Gothorum (c. 31, 161) a. 406 ex Pannonia in Gallias transiisse, mox a. 409 ob
eandem causam in Hispanias sese recepisse (c. 31, 162) : quo cum Gothi eos persecuti
essent, saepe victos (c. 31, 163) et in Callaeciam reiectos [c. 32, 166) postremum in
Africam abiisse (c. 33, 167) nec nisi interveniente Alarico Gothos impeditos esse, quo-
minus etiam in Africam eos persequerentur (c. 33, 173). Gizericus deinde conditor
regni Africani cum acerba obiurgatione depingitur (c. 33, 168) , quamquam additur
successores eius per multos annos regnum feliciter possedisse. nec causa latet. inter
duos populos licet proxime coniunctos odia vetusta quae videntur fuisse^^;, ne eo
quidem tem|>ore plane sopita sunt, qua regnavit Thrasamundus affinis et amicus regis
Theoderici: certe et in Ennodii panegj-rico^^) hostilis in Vandalos animus multo evi-
dentius apparet quam affinitatis gratia et in ipsius Gassiodorii Thrasamundo vivo edi-
tis chronicis brevibus licet et exilibus nescio quae exacerbatio peculiaris inest adver-
sus Vandalos bis testata, primum ad a. 427^*), ubi quasi germen deprehenditur victo-
riarum supra relatarum ficticiarum, deinde ad a. 491: ^Vandali pace suppliciter postu-
*lata a Siciliae solita depraedatione recedunt\ iam vero historiam Gothicam cum
Cassiodorius scripserit proximis post obitum Theoderici (t526) annis, tum cum obitum
Thrasamundi (f 523) secuta esset caedes Amalafridae uxoris eins sororisque Theoderici
et exorta discordia inter Gothos et Vandalos ea, quae utriusque regni ruinae primaria
causa evasit, non mirum est et antiqua odia et nova ita apud reruTa Gothicarum
scriptorem erumpere, ut vel apud lordanem ubivis deprehendantur.
'(SSi^mMrii ^^ ^* studia Gothica Cassiodoriana passim apud lordanem agnoscuntur, ita spiri-
*" " tus ipsius quoque scriptoris item vestigia libello impresserunt. foederatorum institutum
diu proprie Gothicum, scilicet ut imperio Romano milites ab ea natione ex pacto prae-
starentur stipendio iusto remunerandi ^^) , si lordanem audimus, tamquam cardo est
rerum tam Gothicarum quam imperii Orientis. id quod maxime elucet ex vetustatis
colore ficticio quo adomatur. nam secundum hunc auctorem propter stipendia non ut
oportebat Gothis soluta et bellum Dacicum Domitiani exarsit (c. 13, 76) et bellum
Gothicnm quo periit Decius (c. 16, 89), et suscepta est expeditio Alarici (c. 29, 146) ;
similemque ob causam bellum quoque coepit inter Aetium et Vesegothas (c. 34, 176\
Gothi hi foederati intra limites Romanos recepti ipsi sunt Gothi Moesiam et Thracias
habitantes ii de quibus supra exposuimus et ex quibus lordanem vidimus oriundum

12) Cf. Olymplodorus fr. 29 (4 p. 64 MueU.) : ol OidvSaXoi tou; r<5i»ou; TpoOXou; xaXo-iai hia t6 Xifxu)
7:isCo(i-ivou; aijxou; TpouXaN obou rapa t&v O^avoeHXcDV dYopdCciv ev6; ^rpuatvou. tj oe TpouXa ouoe Tpbov
SloToo /o>p6i.

13) C. 13 p. 413 Sirm. : 'quid castigatas Vandalornm ventis parentibus eloquar depraedationes? quibus
^pro annua penslone satis est amicitia tua. evagari ultra possibiUtatem nesciunt: duce sapientia afflnes esse
^meruemnt, quia oboedire non abnunnt".

14) Yide quae adnoUvimus ad c. 32, 166.

15) C. 13, 76. 16, 89. 19, 106. 21, 110 (ubi haec sunt 'solacia'). 111. 112. 29, 145. 29, 146. 34, 176.
de ipsis foederatis videantur Orosius 1, 16; Malcbus fr. 11 p. 119 MueU. : Iri ZVjVfuvo; rpls^ei; ^Xdov ix
Bp^xr^; t6»v 'JiroaTr^vSov r«5Tfto9v, oO; ^ xal '^oiSepeCTou; ol 'PwfjLaToi xaXousiv quaeque dixi ego in Hermae
vol. 6 p. 350. bi sunt 'fortissimi Moesii', quorum e stirpe Dorostori Aetius genitum se esse gloriatur (c. 34,
176). — Hos mercennarios quasi intueri nobis videmur, ubi Constantinopolim mirantur (c. 28) et diripiunt
quidem urbem Romam et ipsi, sed non inclementer *ut gentes' (c. 30, 156).

PROOEMIVM. IX

6886, conveniuntque egregie studia Gothica hniusce libelli cnm origine eins ex castris
Dannvianis. — Cassiodorii sine dubio vestigia legens anctor de summa re pnblica ita
indicat mundum ab imperatore pendere, imperatoris autem salntem a studiis in eum
Gothorum. ita Athaulfus Vesegothamm rex Placidiam Honorii sororem ideo nxorem
dncit, nt terrorem iniciat adversariis ^adunata Gothis re pnblica^ (c. 31, 160). similiter
eodemque omnino anctore lordanes hoc praecipue in Theoderico laudat, qnod consen-
tiente et adprobante imperatore Zenone Italia potitus est et,. nt ipsins quodammodo
verbis ntar, sibi conflixit, illi vicit (c. 57, 291). id cur factum sit, eo evidentins ap-
paret, quod vere plane aliter res evenemnt: nam Zeno imperator Theodericum non
dimisit nisi postquam bis expeditionem contra ipsum rex snscepit et Constantinopolim
tantum non expugnavit, vi coactus igitnr et maiori malo minns praeferens (vide qnae
exposni ad nova fragmenta lohannis Antiocheni Hermae vol. 6 p. 333). at Gothi
scriptores litibns et pugnis illis snppressis Theodericnm de consilio Zenonis et ei ma-
gis quam sibi consulentem narrant Italiam intravisse. eodem animo praeminm ab
imperatore in Theodericnm collatum consulatum ordinarinm ^ summnm bonnm primum-
*que in mundo decns' auctor praedicat (c. 57, 289). non aliter ipsnm Theodericnm
Komanornm pariter atque Gothomm regem res narrari volnisse annalium Ravennatium
reliquiae lucnlenter ostendnnt, et ut fucati hi colores ipsins regni Theodericiani sta-
tnm illustrant, ita ne Cassiodorio qnidem, nednm lordani proprii snnt. sed cnm nar-
rationem reram post obitum Theoderici gestamm in neutro opere ex Cassiodorio snmp-
tam esse constet, qni ibi apparent affectus inre ad ipsnm lordanem referentur. qnod
si qni dicat vere haec referri sine spiritn ullo, non repngno: immo admiratoribns
remm sine ira et stndio enarrandamm iure commendabitur belli Gothici extremi re-
latio lordaniana. sed de regni Theodericiani excidio qni ei subditns fuit nnllns ita
referre potnit, nt rettnlit lordanes, potuit Gothus in Moesia Thraciave degens non
alienns a gentilicia qnadam superbia, sed in hoc bello partes Byzantiomm secntns.
scilicet si eum andimus, cnm Theodericns moriens in eadem fidelitate, qua expeditio-
nem in Italiam susceperat, snos 'principem Orientis placatum semper propitiumqne
^habere iussisset post deum' (^terrennm sine dubio deum' imperatorem appellat
c. 28, 143), ii in pace vixemnt tutante illo jiuerum ^regnantem et matrem viduam\
at cum Athalarico defnncto mater in tutelam se matrimoninmque Theodahadi dedisset
et ab eo vita privata esset, lustinianus ad ultionem ^snsceptomm suomm^ Belisarinm
in Italiam misit, eumque iustae poenae fortem executorem tantis landibus lordanes
extollit, nt prae eo imperatoris quodammodo obliviscatur. haec est narratio qnalis
pnblice edebatnr Constantinopoli , ut similiter redit apud Marcellinum causa belli pu-
blice enuntiata caedes Amalasnenthae. recte denique auctor in eo finit, quod nltima
Amalae gentis, Theoderici neptis Mathesnentha in domnm imperatoriam adsnmitnr
nnpta fratris imperatoris filio Germano et ita ^ laudanda progenies landabiliori principi
^cessit' (c. 60, 315). natns ex eo matiimonio patre defuncto filius postnmns Germa-
nus ^coniuncto Amalomm genere cnm stirpe Aniciomm spem adhnc utriusqne generis
^domino praestante promittit' (c. 60, 315). hamm rerum lordanes qnodammodo spec-
tator fuit (nam obiit Germanns Serdicae in Dacia mediterranea ibidemqne probabile
est filium natum esse) , et si quid certi in mente habnit de infante eo tempore , quo

lOKDAMBS. ]y

X PROOEMIVM.

scripsit, vix anniculo, potest cogitavisse de successione eius in imperium Romanum
manente ita in domo lustiniani, sed delata simul ad progeniem Amalorum, quo sine
dubio maius et felicius nihil accidere potuit homini Gotho addicto imperio Orientis^^),
— Vandalis debellatis quod Africa 4n libertatem regni Romani revocata est' (c. 33,
172), redit quidem apud Cassiodorium, apud quem (var. 11, 13) lustinianum Augustum
Roma ita alloquitur : * si Libya meruit per te recipere libertatem , crudele est me
^amittere quam semper visa sum possidere^ ut Marcellinus quoque scribit ad a. 534:
* provincia Afrjca . . . volente deo vindicata est', nimirum in libertatem. neque tamen
haec ex Cassiodorio lordanes mutuatus est in historiam Cassiodorianam nequaquam
relata, sed utitur uterque coloribus apud Byzantios legitimis, ut lustinianus edicto
a. 534, quo praefecturam praetorii Africanam constituit, ita praefatur (Cod. lust. 1,
27, 1) contigisse sibi, *ut Africa per nos tam brevi tempore reciperet libertatem' et
a Procopio (b. Goth. 2, 6) Zeno dicitur Theodericum in Italiam misisse, i^' cp iXeo-
&epa Ts xal paatXeT xaTi^xoo? eoTot.
/ Vt Orientis imperii studia apud lordanem primum locum obtinent, cum Gothica

propter ea demum et quodammodo per ea vigeant, sic et res Alanorum ita tractavit et
in universa narratione Moesiae et Scythiae regiones ita respexit, ut sine dubio non
fecit Cassiodorius.

Fmvorjimrtoru ^^ Alanos quod attiuet, favor cum inde apparet, quod in unico quem ex corpore
vitarum imperatoriarum deprompsit loco 6. 15, 83 imperatoris Maximini praeter patrem
Oothum etiam matrem Alanam posuit, tum ex comparatione Alanorum et Hunnorum
G. 24, 126. 127. c. 43, 226 sq. denique bella a Vesegothis in Gallia et Hispania
contra Vandalos et Alanos gesta ad illos solos restrinxit, quos acerbe et inique ex-
agitat, cum ea utrique genti communia essent et ipsius regni Africani reges ^Vanda-
*lorum et Alanorum' dicerentur (Victor Vitensis de pers. Vand. 2, 13, 39. 3, 2, 3). Cas-
siodorius autem etsi Vandalorum odium lordani praeivit, cur simul de Alanis taceret,
causa nulla erat. — In Romanis denique c. 287 mala fraude Alamannis expulsis
Alani introducuntur, neque dubium est eo loco vocabulum sua sponte lordanem mutasse.

^»*»" **^^"gia Multo gravius est ad auctorem recte intellegendum et adhibendum, quod maiorum
suorum suumque domicilium, id est provincias Romanas duas Scythiam caput haben-
tem Tomos eique conterminam Moesiam inferiorem habentem caput Marcianopolim, ita
narrationis cardinem facit, ut quo magis regiones inde distent, eo minorem earum
notitiam eum appareat habuisse: quod paullo accuratius persequi oppidis quorum no-
men in Geticis ponit expensis non videtur supervacaneum esse. — Ex Asia et Africa
lordanes non nominat nisi pauca et fere vulgaria, Ephesum, Trapezunta (vide infra),
Alexandream, ut exceptionem faciant praeter Gangra Paphlagoniae nescio quo casu
obiter memorata tantummodo Constantinopoli vicina loca Ilium et Chalcedon, de cuius
statu quae proferuntur, testem de visu produnt. Hispaniamm una civitas Barcino com-
paret, Galliarum paullo plures, scilicet propter regnum Vesegothamm Tolosanum,

16; Quod Schirreiio placet p. 00 Italos imperio Orientis addictos Germanum patrem sibi imperatorcm
Occidentis destinasBe et de ea spe mortc eius immatura deicctos lilium ei substituisse, vix admittet qui in-
teilexerit lustinianura planc abborrnisse a rei publicae divisionc renovanda et Occidcntis imperio restituendo.
cetenim in futurorum somniis investigandis brevis esse requiro.

PROOEMIVM. XI

Arelate Arverna Aureliana Bituriges Tolosa Vienna, Germaniae unum Mogontiacum.
Illyrici occidentalis Vindobona et Salonae. in Italia autem demptis iis locis, quos
rerum narratio propter proelia similesque res gestas evitare nullo modo potuit, ut
sunt Consentia, Dertona, Forum lulii, Placentia, PoIIentia, Vulsinii, item quonim
mentio fit in debellatione Gothorum per Belisarium enarranda Syracusae Regium Nea-
polis Perusia Ariminum, quae omnia obiter neque ulla explanatione addita memoran-
tnr, quinque tantum urbes restant, de quibus paullo aecuratius lordanes scribat, Koma
scilicet, deinde Ticinum, sed ut ne hoc quidem Gothorum scriptor enuntiet sedem
fuisse regum Gothorum, item Mediolanum ^Liguriae metropolis et quondam regia
^urbs\ denique Ravenna regia urbs, ut ait, et Aquileia *metropoIis Venetiarum',
harum duarum situm et viciniam pro re diligenter enarrans. quae omnia optime con-
veniunt lustiniani subdito homini in Moesia degenti; nam Ravenna non minus quam t
Constantinopolis sedes imperii fuit, Aquileia autem provinciis illis tamquam porta Italiae.
ex Ravennae urbis descriptione si eluceret auctorem eam vidisse, ad Cassiodorium
magis id quam ad lordanem referremus: at tantum abest, ut id eluceat, ut e con-
trario duo auctores testes citentur earum rerum, in quibus qui Ravennam ipse nosset
null* . omnino adhibuisset.

lam vero ubi nos convertimus ad regiones Danuvianas, scaena mutatur. fluvio-
rum qui nominantur omnium tamquam rex est Danuvius et ut de ipso multa et varia
narrantur (cf. praesertim 12, 75. 55, 280), affluentium eius aliorumque huius regionis
amnium complurium nomina enuntiantur. ex partibus ea aetate extra imperium Roma-
num constitutis notitia auctori est aliqua Scythiae, ubi notabile est Var Danapri vo-
cabulum Hunnicum auctori intellectum. praeterea liminis septentrionalis Ponti oppida
Graecae originis ad Trapezuntem usque propter id ipsum admissam p. 62, 4. 66, 4
non indiligenter recenset. neque ignotae ei sunt Dacia et Pannonia scilicet qua^'
ita dicebantur aetate antiqua. civitatium autem nominantur Scythiae provinciae Tomi
et Noviodunum; Moesiae inferioris Odessus, Marcianopolis, Durostorum, Novae, Nico-
polis, Abrittus; origines referuntur Tomorum, Marcianopolis , Nicopolis, ad hanc de-
gentes Gothi pastores accurate describuntur ; Durostoro natales Aetii vindicantur loco
ab ipso auctore inserto, ut hic scriptorem evidenter appareat in rebus patriis versari.
— Similiter tractantur eiusdem dioeceseos, scilicet Thraciarum, provinciae aliae Haemi-
montus, cuius nominantur Anchialus et Hadrianopolis ; Thracia, unde aflFeruntur Phi-
lippopolis et Beroa; Europa, cuius oppidorum Arcadiopolis et Bizye auctor meminit,
ut mittamus ipsam Constantinopolim. in his Anchialus maxime celebratur cum origine
relata tum laudatis thermis 4nter reliqua totius mundi thermarum innumerabilium
*loca praecipue ad sanitatem infirmorum efficacissimis ' (c. 20, 109). denique ex dioe-
cesi Illyrici Thracicae vicina commemorantur in provincia Moesiae inferiori contermina
Dacia ripensi Vtus, Almus, Oescus, Castra Martis; in Dacia mediterranea Naissus;
in Dardania Castra Herculis; in Moesia superiore Singidunum; in Savia Bassianae et
Sirmium; in Macedonia Thessalonica, Cyrrhus, Pella, Europus, Methone, Pydna, Be-
roea, Dius; in Thessalia Heraclea et Larissa. ulterius non habet nisi Athenanim
mentionem exilem. in his primum notabile est quod de Castris Martis supra (p. VI) iam
occupavimus : nam tres viros ex ea regione oriundos, in his clarissimum ducem Bessam

XII PROOEMIVM.

sine dubio nomlDat utpote domestica notitia sibi notos, cum praesertim statim sui ip-
sius generis enarrationem adiungat. item notabile est ad duo oppida, scilicet ad
ipsa illa Castra Martis et ad Naissum, ab auctore adnotari illud in Illyrico situm
esse, hoc primum esse in Illyrico: quae oppida cum vere sint in confiniis dioecesium
Illyricianae et Thracicae, deprehendimus auctorem in ipsa dioecesi Thracianim mo-
rantem eiusque finium gnarum. denique in Romanarum rerum libello quae habet de
his regionibus in provinciarum formam redactis, omnia quidem descripsit ex Rufo et
Floro, sed primum cum in reliquis provinciis enarrandis sibi satisfaceret expilato illo,
solas Illyricianas bis tractavit et c. 214 — 221 ad Rufum et c. 241 — 247 ad Florum,
deinde de suo addidit cum c. 217 Daciarum duarum vocabula ripensis et mediterraneae
tum c. 221. 283 Philippopolis nomen barbarum Pulpudeua nusquam praeterea memo-
ratum. — Scripsit igitur haec auctor oriundus, ut supra diximus, ex ^Gothis' Moe-
siacis, qui cum ante Theodericum in his partibus consedissent , eum in Italiam secuti
; non sunt , degens in oppido aliquo dioeceseos Thraciarum , puta Tomis vel Marciano-
. poli vel Anchiali, et ea potissimum selegit, quae Moesiacum hominem Thracicumve
tangerent comprehensa fere inter Sirmium, Larissam Thessaliae, Constantinopolira ;
nam Chalcedonis commemoratio recte pro Constantinopolitana accipietur. — Cui libel-
lorum origini accommodatum est, quod nationes, quarum incursiones ^ quotidianae *
auctorem terrent (Rom. extr., Get. 2, 37. 23, 119), Bulgari Venethae Sclaveni
Antae ii ipsi sunt, qui ea aetate Moesiam et Thraciam potissimum infestabant, ad
quas excursiones mox sermo redibit, cum agetur de tempore quo libri scripti sunt.
item accommodatum est summum studium auctoris tam in Geimanum quam in Belisa-
rium. Oermanus enim lustiniani fratris filius creatus magister militum per Thraciam has
regiones a barbaris liberarat victoria ita clara, ut solum nomen eius Sclavenos ab in-
cursionibus deterreret, eumque eo ipso tempore tutorem suum immatura moi*te ereptum
hae regiones iusta comploratione lugebant^^j. Belisarius autem, quem laudibus extoUit
supra privatum^^), oriundus fuit ex Germana oppido Daciae mediterraneae^^). eodem
redit quod novit Vulfilam episcopum et primatem, ut ait, Gothorum minorum in Moesia
(c. 51, 267) aliud eiusdem regionis decus illustre. etiam convenit, quod in praefatione
Geticorum libellum auctor Castalio amico ita commendat, ut si quid desit ipse addat
^ut vicinus genti', itaque non obscure significat se degere in locis a primariis Gothorum
sedibus longe remotis, quales fuerunt Thraciae. denique conveniunt quae narrat lor-
danes Get. 19, 104 de ])estilentia quam ^nos ante hos novem annos experti sumus\
\ nam cum scripserit, ut infra videbimus, anno p. Chr. 551, morbus significatur grassa-
tus anno 542 vel 543. de pestilentia eius temporis, per quam Procopius fanecd. c. 18
p. 112Bonn.] ait dimidiam partem hominum tum viventium interiisse, quae tradita
accepimus (collecta sunt apud Clintonum in fastis ad a. 542) ostendunt eam a. 541 in
Aegypto exortam mense Octobri a. 542 Byzantium pervenisse ibique per quattuor
menses ingentem stragem fecisse, mox a. 543, ut ait Marcellini continuator, Italiae

17) Vide infra p. XI V.

18) Qet. 33) 171. 00, 315: *victor ac triiimphator Instiniann» imperator et ronsnl Belisarins Vandalici
'AfricADi Qeticiqne dicentnr': item in ipso indire (leticornm (v. p. XV). cf. Get. 33, 171. Rom. 368. 375.

19) ProcopinB bell. Vand. 1, 11.

S

PROOEMIVM. XIII

solum devaBtaBse ^Oriente iam et Hlyrico peraeque attritis'. itaque Thracias devastarit
necesse est eo ipso tempore, quod lordanes indicavit ^^) .

His tam angustis terminis finitum circulum nemo opinor ad Cassiodorium referet.
nain quamquam Gothi ante Theodericum ad sinistram Danuvii et in ora septentrionali
Ponti degebant et ipse Theodericus ante Italiam Moesiam obtinuit et per aliquot an-
nos Novas tamquam regni sedem habuit, ipse certe eiusque disciplinae homines quid
secuti sint in Italiam translati, res gestae clare loquuntur. immo hic lordanem tene-
mus historiam Gothorum Cassiodorianam ita excerpentem, ut Moesiaca et Thracica
potissimum retineret. nam quidquid supra proposuimus, non ita comparatum est, ut a
Cassiodorio abiudicandum sit, quem non dubitamus historiae Gothicae foederatorum
laudes insemisse et celebrasse Theodericianas de Bulgaris victorias et multum fuisse
in rebus Moesogothorum singillatim explicandis. sed sine dubio longe plura attulit
de Italiae oppidis et Theoderici regis gestis ibi et institutis, idque premendum est
talia plane desiderari, qualia vel in brevissimo Cassiodorii chronico leguntur ad a.
500: 'Theodericus Romam cunctorum votis expetitus advenit et senatum suum mira
'affabilitate tractans Romanae plebi donavit annonas, atque admirandis moeniis depu-
'tata per singulos annos maxima pecuniae quantitate subvenit. sub cuius felici im-
^perio plttrimae renovantur urbes, munitissima castella conduntur, consurgunt ad-
'miranda palatia, magnisque eius operibns antiqua miracula superantur'.

Haec habuimus de patria et origine lordanis quae proferremus. post notariatum ^jj^^^^j^^.^^^^^^-
pariter atque Cassiodorius vita saeculari relicta monachus factus est teste ipso ^^j :
praeterea autem tam quae codices quidam de condicione eius in ecclesia enuntiant
quam quae viri docti similia coniecerunt, parum probanda videntur esse. scilicet
'episcopum^ eum dicit librorum ordo primus in titulo Romanorum, ^episcopum Ra-
Wennatem^ ordo tertius eorundem in titulo Geticorum: illud ab auctoritate satis de-
feusum videndum ne conciliari possit cum loco quem sibi ipse tribuit monachi: hoc
neque testimonio idoneo commendatur et sine dubio originem duxit ex accurata Ra-
vennae urbis descriptione. — lordanem episcopum Crotonensem a. 551 22) et lordanem
defensorem ecclesiae Romanae a. 556 ^^) qnod viri docti quidam ab honim libellorum
auctore non diversos esse contenderunt , nititur sola similitudine nominis non admo-
dum rari. speciosius est quod ab lacobo Grimm ^^j propositum multi postea tenuerunt

20) Non recte Schirrenns p. 88 ex hoc loco collegit loidanem eo tempore in Oriente versatum esse.

21) Aliter verba *ante conversionem meam' (c. 50, 266) accipi nequeiint. cf. Rom. praef. 4: 'qaatl-
*nuB . . . te . . . ad deum convertas', item CasBiodorius de orthographia praef. (gramm. Lat. ed. Keil 7, 144) :
'poBt commenta psalterli, ubi . . . converBlonis meae tempore primnm stadinm laboris impendi\ complura
alia loca similia collegit MuratoriuB in praefatione ad lordanem.

22) Papa Vigilius in damnatione Theodori ep^copi Caesareae Cappadociae a. 551 (Mansi 9 p. 60) : *no8
' . . . cum Dacio Mediolanensi . . . PaBchasio Aletrino atque lordane Crotonensi fratribus et epiBcopis nostris \
attulit Selig Cassel magyafische AlUHhumef (Berolini 1848) p. 302, ita explicans, qui factum sit, ut Cassio-
dorii origine Bruttii volumina diBpensator eius lordanl eiusdem regionis episcopo commodarit. quod iit non
inepte excogitatum est, ita vincitur indicils plurimia et certissimis originis libellorum Thracicae.

23) Papa Pelagius ep. 5 (al. 6) ad episcopos Tusciae: 'directam a vobis relationem defensore ecclesiae
*no8trae lordane deferente suscipientes satis mirati sumus' cet. scripta est epistula (edita apud Mansium 9,
716) XV kal. Mart. XV p. c. Basilii v. c. = p. C. 556. attulit idem Casselins 1. c, ad historiographum
rettulit Schirren p. 87.

24) Script. mln. 3 p. 182.

XIV PROOEMIVM.

Vigilium enm, cui lordanes Romana inscripsit, fnisse papam eius nominis a. 538 —
555. nam tempora recte conveniunt potestque addi et Vigilium a partibus imperatoriB
contra Gothos stetisse et annos 547 — 554 Constantinopoli exegisse ab imperatore prop-
ter controversias de tribus capitulis quae dicuntur eo evocatum. item fortasse addi
I)otest quod supra vidimus Castalium, cui Gletica lordanes inscripsit, ipsius et Vigilii
*communem amicum' vixisse in locis genti Gothorum vicinis, id quod Romae degenti
aptum est'^^). sed non sine iusta causa Adolfus Ebert^*^) monuit parum apte mona-
chum , qualis fuit lordanes , papam Vigilium non solum adloqui tamquam parem sibi
sine ulla splendidi officii significatione, sed etiam hortari, ut relicto saeculo ad denm
se convertat, id est ad exemplum auctoris et ipse monachus fiat, sane, si papa is
fuit, subabsurde. omnino hoc quoque inventum ut ex eo genere est, quod tirones ad-
mirantur, ita acri et experto iudici nequaquam probari poterit, immo quod parum
Latine, sed re optime dicitur a posse ad esse non valere conclusionem , id si qnid
video hic quoque tcnendum est neque indulgendum speciosis, sed certa sequenda.
Libeiii 8cri^ti Q^^ tcmpore Romanorum librum scripserit, ipse lordanes ait in praefatione c. 4,
scilicet res se narraturum 4n vicesimum quartum annum lustiniani imperatoris' et
denuo c. 363: ^lustinianus imperator regnat iam ann. xxiiii'. qui est annus a k. Apr.
a. 551 incipiens 2^) . et vere narratur mors Germani, quae evenit autumno a. 550 2«) ^
filiumque ex eo postumum natum esse (c. 383), item incursiones *quotidianae' Scla-
venorum et Antarum, scilicet expeditio ab iis a. 550 in Thraciam suscepta^^) , deni-
que (c. 386. 387) victoria Langobardorum de Gepidis a. 551 reportata^^) , ut mittam

25) Srhlrrenus adirit Vigiliiim, qnippo qni ipse ad imperatorem scribat (constitntam de tribns capitnHs
ed. Migne p. 104) Miraecae lingnac, sicut cunctis et maxime pietati vestrae notum est, sumns ignari', de
Oraecorum historiis ab amico ernditiore voluisse edoceri. quod si ita est, non penitus amicnm novisse videtnr.

26) Oesrhichte der ehrisUich-lat. Litteratur 1 p. 563.

27) Ita enim secnndnm legem a. 537 (lustiniani nov. 47; cf. Chr. Pasch. I p. 617 ed. Bonn.j anni lu-
stiniani nnmerantur.

28) Secundum Procopinm 3, 40. 4, 20 anno x\i beUi Oothici, id est 550, Oermanus iter faciens in Ita-
liam Serdicae in Dacia mediterranea ab imperatore subsistere iussus est propter metum incursionis barbaroram
Transdannvianorum : quibus domum reversis biduo ante diem itineri in Italiam suscipiendo destinatnm Oer-
manus morbo correptns obiit. duces autcm ei substituti exercitum Salonas duxerunt ibique hiemem exege-
runt. nnde c/)lligttur Oermanum obiisse anno maiore ex parte exacto, fllium postumum natum esse aut anno
eo extremo aut ineunte sequenti.

29) Rom. extr., Oet. 5, 37. 23, 119. Intellegitur ipsa iila incursio Sclavenorum et Antarum, propter
quam Oermanus pergens in Italiam Serdicae substiterat. Procopius 1. c. : 2xXa^Y]v(uv 2fi.tXo; Saoc ouro) 7Z[j6-
TEpov d^lxexo i^ 'l^(ij(xai(DV 71?^^ "fT^s, "lorpov hh roTotfiiv ota^d^vTe; dficpl Naia6v T,Xftov. narrat deinde eos
Thcssalonicam petituros fuisse, sed metu Oermani, qui olim contra Antas rem bene gesserat (Procop. bell.
Ooth. 3, 37) , omissa Macedonia abiisse in Dalmatiam tum non parentem imperatori Orientis : mox nuntio
arcepto de morte Oermani plures catervas Danuvium transiisse neque impediente iam duce illo tripertito ex-
ercitu in Europa provincia a. 550/1 hiemasse. Procopius 1. c. : SxXaptjvol oe ol Te tA Trpf^Tepa is y^q t^
^aoiXloDC Yev(Sp,evoi . . . xai aXXoi ou 7:oXX(ji SoTepov "loTpov Te TroTafjL^v ota^avTe; xat toi; TrpOT^pot; dva-
fjLtyft£vTe; xaT^deov iv roXX^ d;oua{a r?jv 'P(u(jLa((ov dpyfy ... I; Tpfa fjLivroi tIXt) o^a; aOTOu; StcX6vTe; ol
fldfppapot ouTOt divT|XeaTa is F/jp((»7:TQ t^ SXig Ip^a elpYoiaavTO, oux i; irAhpo[i.f^i XTjiC^fjievot Td ixelvig y(upia,
dXX' &orep iv y(6pa olxeia oia-/etp,aCovTe; o'j5£v Te oeoi^Te; ;roX£{xtov. similia narrantur l. 4 c. 25. in hac
ipsa rcgione cum lordanes degeret, cxplicatur ita, nt supra monnimus, tam eius amor in Oermanum qnam
quae signiflcAt de rerum statu in praesentiarum.

30) Procopius b. O. 4, 25. Oepidae rum Sclavenos Danuvium transeuntes adiuvarent, propter id Ro-
manis exosi erant non minus qnam Srlaveni ipsi : unde intellegitnr, rnr lordanes victnriam Langobardornm
snmmifl landibns extollat.

PROOEMIVM. XV

expeditionem lustiniani Hispanam^'). contra nulla mentio fit rerum postea gestarum.
Karsetis in Italiam missi mense Aprili a. 551 , Totilae devicti a. 552. memineris *
autem auctorem scripsisse in Thracia, itaque prins rerum Coustantinopoli gestarum
notitiam accepisse quam Italicarum et magis illas curasse. — Getica auctor in prae-
fatione ait se post coepta Romana elaborasse, deinde Romana resumpsisse. utrique
libello eodem fere tempore finem impositum esse narratio confirmat: nam Germani
mortem et filium natum in Geticis quoque commemorat (c. 14, 81. 48, 252. 60, 314)
nec quicquam in Romanis refert quod postea acciderit. praeterea pestem, cuius in
Geticis c. 19, 104 meminit, supra p. XU vidimus eam esse quae a. 542 Thracias et
Illyricum, sequente Italiam devastavit, id quod et ipsum ducit ad a. 551. eodem
igitur anno primum Getica, mox Romana lordanes edidit: nam quod in horum prae-
fatione illa se ait 4am dudum' edidisse, intervallum aliquot mensium a tali scriptore
omnino ita significari potuit.

Duorum libellorum , quos lordanes elaboravit , Romanum ut tempore posteriorem, liJ^no^nm"*'*
ita ordine priorem esse se velle in praefatione ait, eumque ordinem libri quoque qui
quidem utrumque habeant retinent. priorem inscripsit * de summa temporum vel ori-
^gine actibusque gentis Romanorum*, si quidem sequimur Ubros optimos quosque:
quod in ipsius libri exordio c. 6 *de cursu temporum' ait se scripturum esse, item
c. 86 tamquam altero exordio facto transit ad 'Romanarum rerum ordinem actusque\
inscriptionem confirmat. in praefatione scribens explicare se velle ^quando mundus
'coepit vel quid ad nos nsque perpessus est', item in praefatione alterius libellihunc
citans sub indice ^de abbreviatione chronicorum^ utroque loco argumentum magis
quam titulum enuntiavit. a librariis editoribusve veniunt indices 'historia Romanae
^rei publicae', quod subscriptum est in libris interpolatis (L), et qui vulgo fertur *de
*regnorum et temporum successione' a libris scriptis alienus. — Posteriorem libellum
ad exemplum Cassiodoriani (Get. praef. 1), cuius epitome est, auctor inscripsit ^de
'origine actibusque Getarum': quem indicem et libri optimi quique [HPVL) prae-
scriptum habent et ipse auctor respicit (1, 9: ^gens cuius originem flagitas' et c. 47,
245: ^omnem Gothorum texamus originem' et in fine: 'hucusque Getarum origo ac
^Amalorum nobilitas et virorum fortium facta'}. praeterea quod subscribunt libri trium
ordiuum optimi quique [PVO Atr,): *explicit de antiquitate Getarum actusque eorum,
^quos devicit lustinianus imp. per fidelem rei publicae Belesarium cons. \ item ipsins
auctoris esse probabile est: certe summo studio Belisarii cum lordanem flagrasse con-
stet, hoc ad librarios eum propagavisse multo minus probabile est quam ipsum vel
in libelli subscriptione professum esse.

31) Athanagildi adversus regem Vesegothanim AgUam robeUionis et patricii Liberii ad hunc adiuvandum
expeditionis tempora magis inde deflniuntur, quod lordanes scribens a. 551 earum meminit (G. 58, 303),
quam editi libelli- tempora ex notitia earum rerum aliunde suppeditata. Isidorus hist. Goth. ad eram 587
(scUicet in recensione meliore) AthanagUdum tyrannidem arripuisse ait anno tertio regis Agilae, id est anuo
551; additamenta ad Victorem Tunnunensem (p. 372 Ronc.) ad a. 552 adscribunt : ^ Agila mortao Athanagildus
^qui dudum tyrannidem adsumpserat Oothorum rex efflcitur'. lordanes rerum Hispanarum eatenus gnarus,
quatenus eae cum rebus Orientis coniunctae erant, cum signiflcet anno 551 currente lustinianum in eo fnisse,
ut exercitum in Hispaniam mitteret (nam missum esse negat usus vocabulo 'destinatus'), probabilo est Atha-
nagUdum a. 550 a rege legitimo defecisse. — De Liberio vide indicem s. v.

XVI PROOEMIVM.

libinf d^ wbuH Dispositionem Romani libelli enarrare supervacaneum est : nam eum perspicua sit,
Bomanis ^^^^^ ^j^^q ^q q^ ^q diceuda Bunt aptius in auctoribus enarrandis significabuntur. —
'Summam temporum', quam in libelli indice posuit, ut in praefatione explicat, ita
enarrat, ut a creatione mundi per generationes patriarcharum ad Abram sive Ninum,
ab hoc per reges Assyriorum, Medorum, Persarum, Graecorum, id est Ptolemaeorum
Aegyptiorum, Romanoruni ad lustinianum decurrat, ita tamen ut postquam ad finem
regni Aegyptiaci pervenit (c. 85) , Romae urbis historiam ab ipsis primordiis explicet,
donec ad Augustum progressus c. 250 ad interruptum ordinem redit. chronologia
operis non tam obscura est quam perturbata, contaminata scilicet ex duobus auctori-
bus 32) altero Hieronymo , cui Christi natalis incidit in annum mundi 5200 , altero de-
perdito adscribente eum ad a. 5500. quae difibrentia cum ad chronica huius generis
recte aestimanda pertineat, visa est diligentius exequenda esse. dedi conspectum
computationum diversarum apud lordanem repertarum interpretatione subscripta.

anni
(c. 7) ab origine mundi ad diluvium 2242^3) j

(c. 9) a diluvio ad Heber 525»^) (c. II) fiunt 3308

(c. 10) ab Heber ad annum nati Abrahae, Nini xlii 54135) j
(c. 49) reges Assyrii a xlii Nini ad finem regni [U97 36)J

(c. 57) reges Medorum 258 *')

32) Praeterea anni regum Romanorum c. 87. 106, Uem consuluni reliqnorumque eponymorum c. 111.
112 descripti sunt ex. Ruflo Festo ita, ut ad ipsius operis chronologiam nou applicarontur ; quam ob rem eos
praetermisi.

33) Sic Hieronymus praef. p. 8 et posteriores omnes.

34) Numeri incorrupti sunt, nam anni quattuor patriarcharum c. 10: Arfaxath 135 -|- Oainan 130 -|-
Sala 130 -|- Heber 130 summae c. 9: 525 recte respoudent, respondetque item numerus 3308 c. 11. —
Cainan alter, quem admisit lordanes, comparet item apud lxx interpretes, certc ut nunc leguntur, Gen. 11,
12; apud Prosperum p. 523 Ronc, si quidem haec vere Prosperi sunt, non interpolatoris ; apud Syncellum
p. 617; in Chronico Paschali p. 43; apud Barbarum Scaligeri p. 179 ed. Schoen. eum flctum ad tegendum
Lucae ovangelistae de genealogia Christi errorem omiserunt optimi quique auctores et cum his Euscbius.
Aegyptiacae bibliorum interpretationi mature insertus videtnr esse (Kuenen de stamhom van den mcuoretisehen
Tekat des O. Teatamenta Amstelaedami 1 873 p. 48) y tarde ex eius regionis scholis extra Aegyptum propagatus ;
certe qui eum agnoscunt auctores sectae Alexandrinae omnes esse aliunde quoque constat praeter Prosperum
Prosperive interpolatorem nostrumque lordanem. quam ob rem etiam hos duos probabile est adhibuisse com-
pendiom aliqnod chronographicum sectae Alexandrinae. — Ceterum cum et hi quos enumeravi omnes et reli-
qui auctores Hebro dent annos cxxxiv, numerus cxxx error videtur esse lordani proprius: quo emendato anni
ab Adam ad Abram natum Syncelliani 3312 (p. 183) apud lordanem quoque adsunt.

35) Numeri singulares: Falech 130 4- Ragau 132 4- Seruch 130 + Nachor 79 4- Thara 70 summae
c. 10 : 541 itom recte respondent. iidem numeri inveniuntur apud lxx interpretes et in plcrisque aliis la-
terculis: observandum est errorem Kusebii vol. I p. 90 (non librariorum eius) Ragau dantis a. cxxxv contra
ipsos Ensebianos calculos ab lordane recte evitari.

36) Hi numeri cum descripti sint ex Hieronymianis et summam quoque annorum 1240 (c. 49) ex Hiero-
nymo lordanes adsciverit, numeri qui differunt scilicet lii:

Hieronymua: lordanes:

c. 19 Armamitres 38 35

c. 25 Sphaerus 20 30

c. 32 Lamprides 32 37

c. 37 Mithraeus 27 29

enores sint necesse est sive librariorum slve auctoris ipsius. summa autem illa annorum 1240 cum compre-
hendat annos Nini primos xlii, ei substituimus eam quam in computo Hieronymus posuit.

37) Numeri regum singulorum ab Ilieronymianis non differunt nisi qood Phraorti c. 55 anni dantur xxn
pro XXIII, quod rctinui, cum etiam summa annorum cclviii uno minor sit Uieronymiana.

[

PROOEMIVM. XVII

(c. ri7) reges Persarum 230'*®)

(c. 72) Alexander magnus 5^*)

(c. 71) reges Graeci . 296^0)

(c. 52) ab origine mnndi ad regis Medorum Madidi a. ix, Romuli i 4650 ^*)

(c. 61) ab origine mundi ad templum Hierosolymitanum restitutum 4930 ^^j

(c. 85) ab origine mundi ad Augusti XLn, Christi natalem 5500 ^^)

38) Ipsnm numernin Hieronymas non posnit, in calcolo Persis tribuens annos 231 ; singuli numeri col-
lecti totidem efflciunt, si quidem admittimus, quod admisit Hieronymus addita excusatione exili, Darii annum
seciindum pro duobus numerari, item Gyro damns a. xxx et reges qui non perannaverunt omittimus excepto
Artabano, aut, quod eodem redit, Artabano quoque omisso Gyro tribuimus a. xxxi. apud lordanem qui tra-
diti Bunt numeri (omissis regnis non annuis omnibus) efflcinnt a. cccxxxi, sed cum in Gyro errore xxxii
esse videatur pro xxxi, probabile est summam quam posuit ccxxx veram esse. ceterum qno(^ ^plns minus'
vocabula ei addidit, confnsionis ab Hieronymo commissae indicium est.

39) Alexandri annos, apnd Hieronymum Abr. 1688 — 1692, lordanes male ita rettulit, quasi nnmero eo
qui sequitur comprebenderentur, continunm ordinem male interrnmpens.

40) lordanis nnmerus convenit latercnlo Hieronymiano , cnm ipse Hieronymns nnmerum ponat nno anno
minorem.

41) Annns nonns Medidi, secnndnm Hieronymnm Abrahae 1264, primus Romuli, secnndum eundem
Abrabae 1265, si cnm lordane ab Adam ad Abram natnm nnmeramus a. 3308, incidnnt in a. 4572 et 4573.
Medidi annnm nonnm primumqne Romnli enndeoL fere esse anctor sine dnbio snmpsit ex Hieronymo nume-
ravitque cnm eo ab Abra nato ad primnm Romuli annos 1264 vel 1265. cum ea nnmeratione male con-
innxisse videtnr alteram, qnalis adest apnd Prospernm p. 523 et Barbarnm Scaligeri p. 191 Sch. et fere in
omnibns similibns systematis fuitqne sine dnbio etiam in compendio qnod iu primordiis lordanes secntns est,
annomm ab origine mnndi ad annum promissionis primnm 3388 et hunc primnm promissionis annum male
confudisse cnm primo Abrahae, cnm sit eins a. lxxv. ita bis numeratis primis annis Abrahae lxxv Ro-
mnti primns flt annns mnndi 1264 -|- 3388 ■» 4652. exigna dnomm annorum diiferentia facile explicatur
anno a qno et ad qnem numeratiir male ant admisso ant omisso, id qnod calculatoribns sacrorum numeroram
saepissime accidit.

42) Hic nnmerus cnm ad Hieronymianos nullo pacto aptari possit, secnndnm doctrinam Syncelli (p. 457
Bonn. ; cf. Glinton fast. Hell. 2 p. 375) et primns anni Gyri et primus sacerdotis Zorababel qni templum re-
stitnit incidnnt in annum mundi 4932. profectns est igitnr ex chronologla eadem, ex qna venit numeras qui
seqnitur.

43) Ad hnnc nnmeram nt calcnlis nuUis Eusebianis vel Ensebianoram similibua perveniri potest, ita
inrx>rTuptu8 est; immo tenuemnt enm antiquissimi qnique scriptores sectae christianae , nt Hippolytns,
qnippe qui (apud Photium cod. 202) scribat mundnm per sex milia annoram dnratnrnm esse, Ghristnm an-
tem venisse extremo millennio medio, et egregius chronographns Inlins Afiricanns (apnd Syncellnm p. 616).
sed non ab Africano pendere lordanem inde intellegitnr , qnod Gainan alteram Africanus non magis quam
Kusebius admisit (Syncellus p. 149. 216) longe aliam viam ingiessus, nt ad numeram iUum perveniret (En-
sebius 1 p. 99 Sch. cf. Syncellns 1. c). at ea qnoque aetate, qua scripsit lordanes, computatio annoram
vn a mundo creato ad Ghristum natnm neqnaqnam exoleverat: immo adest apud chronologos Aegyptiaeos
scholae Panodorianae et Annianae (Syncellus p. 617 cf. p. 150) , apud Blalalam Antiochenum (p. 227) aucto-
rem saeculi septimi inenntia, adeoque in annalibuB Ravennatibus , nbi ad a. 495 adscriptnm est (p. 668 ed.
meae) : ' flnnt ergo ab adventn domini nsqne ad consnlatnm Yiatoris anni d, ab Adam antem anni vi milia'.
^i nnmerus tribns tantnm annis discedit a compntatione annoram mnndi Byzantia sive Romana, qnalem et
alii sequnntur et auctor Ghronici Paschalis; nam secnndnm eam annus Ghr. 495 est mundi 6003 (Ideler
chronol. 2, 462). qnid qnod ad hnnc nnmernm efflciendnm anctores hi etiam Gainan altero nsi sunt qnam-
quam conflcto ob aliam cansam (Syncellns I. c.) videmns igitur lordanem hic adseclam esse doctrinae Aegyp-
tiacae, ita tamen, nt ei sese neqnaquam mancipet, sed pro sua imbecillitate Hieronymianam et Panodorianam
male confundat. nam cum secta Aegyptiaca de annis ante Abram natum eum ita vidimns convenire, nt
propter sunm errorem annos numcret 3308 pro 3312 (adn. 34). contra ab Abram nato adsunt apud enm nn-
meri aut Hieronymiani ant Hieronymianis proximi : Assyrii 1197 + Medi 258 + Persae 230 -|- Alexander
5 H- Ptolemaei 296 -|- Angnstus (a. 16 — 42) 27. Fiunt anni 2013, id qnod a compuUtione Hieronymiana
annornm a nato Abram ad natum Ghristnm 2015 pro condicione lordaniornm non differt. itaque suas com-
putationes si ipse sequeretur, Ghristus ei natns foret anno mundi non 5500, sed 5321.

lOROAMBS. ^

I XVIII PBOOEMIVM.

I *

! (c. 61) a prima templi Hierosolymitani aedificatione ad secundam 512 ^^)

(c. 85) a Romuli anno primo ad Augusti XLii Christi natalem 755 ^^)

^o?5?OTnm Getica cum inter omnis generis vitia quibus laborant etiam inordinata sint et
perturbata tota, utile visum est dispositionem argumenti talem proponere, qualem illa
vitia permiseruut. cardo narrationis uuiversae Gothorum est tam cum Getis (c. 5, 40.
9, 58) quam cum Scythis (c. 4, 29 cet.) aequiparatio, quo posito et de Getis Scythis-
que tradita historica vel pseudohistorica et Gothorum narrationes populares uberrimam
materiem Cassiodorii duodecim libris praebuerunt. utramque aequiparationem olim ex-
cogitatam Gothici auctores in rem suam verterunt non coacti locum in fabulosa anti-
quitate sibi ipsi commiuisci, sed commentis usi a mirabilium exegetis dudum paratis.
vere narralionem lordanes ait explicari secundum reges, scilicet secundum regum ex
chronico opinor Hierouymiano potissimum deductam seriem ab antiquissima aetate
decurrentem ad Komanos, sed ut passim ordo hiet. ita, ut mittam priora, post
Tiberium nominatur Domitianus, post hunc Severus, post Constantinum Valens, sci-
licet quod de imperatoribus interpositis non repperit auctor quod ad Gothos referret
aut certe quod ad Gothorum laudem pertineret: qua de re videnda sunt quae mox in
recensu auctorum dicemus sub Ammiano. inteq)ositae sunt praeter rerum Gothicarum
narrationes ex diversis auctoribus petitas descriptiones locorum ex chorographia aliqua
desumptae, sicut sub oculis ponit tabula subiecta elaborata diligentius in priore parte
magis incondita, in posteriore ad brevem regum indicem fere redacta.

Introductio chorographica J — 24.
Oceanus 1 — 0.
Insulae ad orientem 6.

ad occidentem: minores 7. 8.

Britannia 10 — 15.
Scandia 9. 16—24.
Gothorum egi*essus in Gothiscaudiam. Berig rex 25.
Gothi apud Vlmerugos 26.
I. Gothi ad paludem Maeotidem. Ingressus in Scythiam. Filimer rex
27—37.

Scythiae. descriptio 30—37 ^») .
Gothorum sedes tres 38 — 42.
Studia sagittandi. Heroes 43.

Tanausis rex devincit Vesosem regem Aegyptiorum. Scythae Parthi
!i 44—48.

Tanais et Danapri descriptio 45. 46.
Amazonum Scythicarum feminarum regnum in Asia 49 — 57.
Caucasi descriptio 52—55.

h

44) Secundum Hieronymnm aedes facta est a. Abr. 984, restitnta a. 149G.

45) Secnndum calcnlos Hieronymi Romnli annns primuB est Abr. 1265, xlii Angusti Christi natalis Abr.
2016 : efflcitur nnmerus 752 a lordaniano non multum reredens.

46) Hunc locum auctor postea citat c. 23, 119 tamqnam Mnitinm expositionis vel catalognm gentinm\

PROOEMIVM. XIX

II. Gothi cis Danuvium in Moesia et Thracia (cf. 38. 39).
Telephi et Eurypyli in Moesia regnum 58 — 60.
Tomyris regina devincit Cynim 61. 62.
Antyrus rex vincit Darium, Xerxen repellit 63. 64.
Gudilae regis filia Philippo Macedoni nubit; idem Odessum obsidet

65. 66.
Sitalces Perdiccam vincit 66.

Boerebista rex. Dicaeneus, Sullae aequalis 67 (cf. 39).
Caesare dictatore, Augusto, Tiberio Gothi incolumes 68.

Dicaenei disciplina 69 — 72.
Comosicus rex 73.
Corillus rex 73.

Daciae descriptio 74.

Danuvii descriptio 75.
Diurpaneus rex. Bellum cum Domitiano 76 — 78.

Ansium sive Amalorum genealogia 78 — 81.

III. Gothi super mare Ponticum 82 (cf. 38. 42).

Maximinus imperator genere Gothicus quid gesserit sub Severo, Ca-

racalla, Elagabalo, Alcxandro, denique imperans ipse 83 — 88.
Ostrogotha rex pugnat cum Philippo 89 — 93.

Marcianopolis descriptio 93.
eiusdem victoria de Gepidis: horum origo 94 — 100.
Cniva rex pugnat cum Decio 101 — 103,
Gothi tempore Galli et Volusiani, item Aemiliani 104 — 106.
Gallieno imperante Gothi Asiam diripiunt 107 — 109.

notabilia de Chalcedone, Ilio, Anchialo 107 — 109.
sub Diocletiano collegisque Gothi quid fecerint 110.
item sub regibus Ariarico et Aorico imperante Constantino I 111. 112.
Geberich rex imperante eodem Vandalos devincit 113 — 115.
Hermanaricus rex devincit Herulos Venetos Aestos 116 — 120.

Hunnorum origo et progressus 121 — 128.
Hermanarici pugnae cum Hunnis et excessus 129. 130.
Ostrogothae et Vesegothae sese separant 130 (cf. 42. 82. 246).

Res Vesegotharum.

Fritigemus cum suis in Thraciam et Moesias transit 131—136.

vincunt et occidunt Valentem imp. 137. 138.

Athanaricus rex pacem facit cum Gratiano et Theodosio I ; moritur Constan-

tinopoli 139—144.
Gothi cum Theodosio Eugenium devincunt 145.
Alarici I regis imperantibus Arcadio et Honorio res gestae eiusque mors

146—158.

Kavennae descriptio 148—151.
Athaulfi regis res gestae 159—163.
Segerici regis res gestae 163.
Valliae regis res gestae 164—175.

excursus de regno Vandalorum 166 — 173.

excursus de Amalis maioribus Eutharici ad Vesegothas migrantibus 174.

c*

XX PEOOEMIVM.

I

Theoderidi 1 regis prima cum Romanis dissidia 176. 177.

Attilae natnra et mores 178 — 183.

Vesegothamm cum Romanis foedus adversus Attilam 184 — 191.

pugna in campis Catalaunicis ; mors Tbeoderidi 192 — 217.
Thorismudi res gestae et mors ; continuatur item narratio de rebus ab Attila

gestis 218—228.
Theoderidus 11 rex 229—234.
Eurichus rex; simul explicantur imperatorum Occidentis a morte Valenti-

niani III ad Augustulum vices^'), item regnum Odoacri 235 — 244 (cf. 284).
Alaricus II rex Vesegotharum ultimus 245 (cf. 297). 1

Res Ostrogotharum.

Vinitharius rex vincit Antas, vincitur ab Hunnis 246 — 249.
Hunimundus rex 250.
Thorismud rex 250.
interregnum xl annorum 251.
Valamir rex 252—276.

mors Attilae et dissolutio regni Hunnomm 254—263.

sedes populomm Oothicomm ad Danuvium inferiorem; in his de origine
auctoris 264—267.
Thiudimer rex: Macedoniam occupat 277 — 288.
Theodericus rex 289—304.
Athalaricus rex; Amalasuentha 305. 306.
Gothi debellantur ab lustiniano 307 — 314.

Epilogns 315. 316.

libeufd^wbM Chronologia regni Gothorum vertitur in explicando numero annomm MMXxx,»quot
^****** duravisse regnum Gothomm lordanes ait c. 00, 313 secutus sine dubio numeros Cas-
siodorianos, de suo adiectis annis qui a morte Theoderici (a. 526) ad captum Vitigem
(a. 540] fluxemnt. quem numerum cum dubitari nequeat aptatum esse ad chrono-
graphiam ea aetate receptam Hieronymianam, Gothomm regnm principium ita refertur
ad annum a. Chr. 1490, Abrahae 527. at ab eo anno quibus epochis Cassiodorius
auctorve eius (nam eum in his pendere ab Ablabio probabile est) ad suam aetatem
pervenerit, exilis quae superest epitoma non aperit, quamquam narrationem in uni-
versum apparet respicere cardines ea aetate receptos. coniecturis computationem de-
perditam supplere ut mei ofRcii non est, ita adscripsi elegantissimam restitutionem
Outschmidii p. 141 — 148 paucis adiectis non meis, sed eius observationibus et expli-
cationibus. ut acuta omnia sunt, ita dubia multa: hoc tamen non dubium chronolo-
giam, cuius rudera servavit lordanes, ordinatam fuisse, ut ait praefatio epitomatoris,
'per generationes et reges'.

47) In hac parte auctor propositi qnodammodo obiitaB non tam Vesegotharum res explicat quam imperii
Oecidentis roiDam.

PEOOEMIVM.

XXI

anni ante Chr.

1490 18) _i 324
1323—1290

1289—1190

generationes quinque primorum regum Gothorum a Berig ad
Filimer (c. 4, 25. 24, 121), annorum c. CLXvn ....

Tanausis*») proxime ante Amazones (c. 7, 49), ann. c. xxxiii

Amazonum tres generationes (Lampeto et Marpesia — Mena-
lippe et Hippolyte — Penthesilea) annorum c (c. 7, 52) .

A bello Troiano sive a morte Penthesileae (c. 8, 57) sive a
morte Eurypyli (c. 9, 60) ad primum annum Cyri^^) anni
paene dcxxx (c. 10, 61), proprie dcxxxi

a Cyro ad Sullam

Boerebista rex tempore Sullae (c. 1 1 , 67)

Comosicus rex

Corillus regn. a. xl (c. 12, 73) ; aetate Tiberii (c. 11, 68) [?| 22 a. Chr. —18 p. Chr.

intervallum (c. 13, 76) generationis unius 19—50

1190—559
558—91
90—57
56—23

Amali Balthae

Gapt*^) Dorpaneus rex

Hulmul

Augis

Amal

Hisama

Ostrogotha rex . . Nidada

Hnmnl Ovida (Cniva rex?)

Athal rex .... Helderich

Achiulf Giberich rex*^)

Hermanarich rex

Vinitharius

Hnnimundus

Thori^mud

interregnum a. xl (c. 48, 251)

Valamer

Thiudimer

Theodericus

Athalaricus

Theodahadus

Vitiges

Fiunt anni regni Gothorum 1490 + 540 = 2030 (c. 60, 313)

51—83
84—117
118—150
151—183
184—217
218—250
251—283
284—317
318—350
351—376

404?

405 ?— 444 i
445 ?— . . .

• • • • • •

475—526
526—534
534—536
536—540

48) Annas nititnr testimonio Herodoti 4, 7: Irea o^(ot (Scythis) £ire(Te Yefovaot xa o6{X7cavTa Xe^ouot
elvai ditb toO icpcbTOU ^aotX^oc Tap^fvzdoii dc t^v Aopelou Stoi^otv tiP)v ItzX o^£ac •/O.ims ou irXdoi dlXXd ToaauTa.
pugnam ad Marathonem Hieronymas refert ad a. Abr. 1525 b= a. Chr. 492. Gatschmid.

49) Tanausis rex aequalis Vesosis sive Sesostris regnavit secundum Eusebium ab a. ante Chr. 1374 ad
a. 1319; magis iustos numeros ei Cassiodorius adsignavit. Gutschmid.

50) Hunc annum intellexit lordanes, ultimum regni eius signiflcavit. Gutschmid.

51) Vixerunt igitur et Dorpaneus rex et princeps Amalorum, quos iuxta ponit lordanes c. 13, 78, se-
cnndam calcalos Cassiodorii imperante Domitiano. Gutschmid.

52) Constantinus qui Yandalos in Pannonia coUocavit (c. 22, 115), obiit a. 337; VandaU si per lxx
(ita Bcilicet pro lx emendat Gutschmidius) annos ibi manierunt, in GaUiam abierunt a. 406. victoria Gibe-
richi de Vandalis sic incidit in a. c. 336. Gatschmid.

Y\TI PROOEMIVM.

bi ^lti^ gubsistit narratio neque recensentur reges Gothorum qui postea fuerunt
Bdeiodiij!^ Erarichus Totila, quamquam primi et tertii auctor meminit, quoniam Con-
«tuidiiopolitanis hi non visi sunt legitime regnum obtinuisse: immo diserte ait auctor
Ttgnnm Gothorum in Vitige finiisse (c. 14, 81. 60, 315;.
^^^^ Auctores ubi extant, unde sumpta sunt quae leguntur apud lordanem, sive ipse
librum expilavit sive per alium, loca qnae huc pertinent ut cum lordanianis com-
ponerentur et ita quid in singulis aut additum esset aut erratum , facile pateret.
ut potui curavi. contra locis similibus accumulandis aut valde fallor aut obscuratur
magis quam adinvatur iusta rerum indagatio: ea enim in eo consistit, ut ubi habe-
mus tam expilatum librum quam expilantem, expilata semoveantur, quae restant com-
parentur et ponderentur. sed tamen plene id perfici non potuit propterea quod saepe
dubitationi locus est, quam editorem non tam de tripode decidere oportet quam le-
gentis iudicio subicere: etiam saepius duo auctores cum eundem librum expilarint,
quodammodo medium locum tenent inter testes eos, quorum alter ab altero pendet,
et eos, qui inter se communionem nullam nisi facti ipsius habent. haec ubi ita esse
mihi visa sunt aut ubi per exceptionem similia afferenda erant, id quod raro eve-
nit, auctoris nomini notam praemisi loci conferendi (cf.). — Deinde in auctoribuB
indicandis in duobus libellis diversam viam tenui. nam Komani libelli auctores ut
plerumque facillime et certissime indicari possunt, praeterea pro exigua libri utilitate
ab operosa diligentia cavendum fuit, ita in Geticis, quae licet ipsa infimi ordinis,
pulcherrima quaedam et summi momenti capita sola servarunt, auctorum disquisitio
difficillima est et saepe perplexa. ideo in Romanis plerumque satis habui ad singnla
capita auctorem cuius esset in margine laudare (locis sumptis ab auctore aut deper-
dito aut incerto IGNoti notam adscripsi) nec nisi per exceptionem, ibi fere ubi
longius ab auctore lordanes discessisset , illius verba subscripsi: in Geticis autem et
quaccunque loca compilatorem ipsa adhibuisse iudicarem et ex affinibus quoque, de
quibus modo dixi, potiora, totidem verbis in inferiore margine adieci. ita quae in
Geticis quaestio est gravissima, ut deprehendantur ab auctore propter studia Gothica
temere et fraudulenter interpolata, iam habebit paratum et certum fundamentum.
editioniH niio Editorum lordanis nullum neque in apparatu neque in adnotatione iustis desideriis
satis fecisse inter viros doctos convenit, quamquam postremus Clossius mediocriter
qnidem, sed non inutiliter in utraque re elaboravit. sane dolendum est auctorem
pessimum, sed ut res se habet necessarium, ita autem comparatum, ut multo magis,
quam in aliis auctoribus usu venit, utilita6 eius pendeat a recta recognitione et iusto
apparatu. per tot annos iacuisse multorumque egregiorum virorum laboribus damnum
non exiguum ex panim apto et subinde fallaci instrumento illatum esse. mii mehr
uls Unffeduld, mit einer Art von Verzueiflumj warten wir seit wenigstens zwanziy Jahren
nuf die neue Ausgabe des lordanis : verba sunt Waitzii cum de Clossiana recognitione
iudicium tulit ante annos et ipsos undeviginti. iam cum mihi sive contigissct sive
accidisset, ut laborem ante multos annos privato consilio incohatum, sed intermissum
et quodammodo abiectum in me reciperem societatis monumentorum patriorum eden-
dorum publico consilio obtemperans, his quadraginta annis, per quos lordaniana qui
exposcont in deserto en*arunt, quantum fieri poterat paucissimi ut accederent cura\i:

Coromaniarii

PROOEMIVM. XXIII

apparatum congessi, quae neeessaria mihi visa essent adieci, cavi ne nimium mihi
proponerem. iam quae collegi cum trado coUegis, volo reperiantur inter eos iusti
aliquot et aequi iudices, qui agnoscant medium me tenuisse inter levem celeritatem
et procrastinationem editori quam litteris utiliorem.

Auctorum qui de lordaue et Cassiodoriauis scripserunt quamquam recensum dare ^e^uo^m^de
uon placet, quorundam commentariorum hoc loco mentio facienda est, cum et pro-
prie ad lordanem pertineant et multa attulerint utilia et vera: dico Henrici de Sybel
*de fontibus libri lordanis de origine actibusque Getarum' (Berolini 18-38. 8. pp. 45):
lacobi Grimm iiber lornandes und die Goten in actis maioribus academiae Berolinensis
a. 1846 p. 1 — 59 et denuo in scriptorum minorum vol. 3 p. 171 — 235; Caroli Schirren
*de ratione quae inter lordanem et Cassiodorium iutercedat' (Dorpati 1858. 8. pp. 94) :
liudolfi Koepke Deutsche Forschungen : die Anfdnge des Kunigthums hei den Gothen, Berlin
1859. p. 44—93; Alfredi a Gutschmid de Schirreni libello iudicium insertum lahnii
annalium volumini LXXXV (1862) p. L24 — 151. ab his auctoribus quae sumpserim
recte et acute excogitata, suis locis cum debita laude significavi, ut item non tacui
quae mihi non probarentur, ubi dissentiendi causa et ratio ut afierrentur interesse mihi
visum esset; multa vero quae displicebant tacite praeterii. item tacite fere ab iisdem
viris et ab aliis eruditis adscivi, quae sola comparatione locorum continentur: nam
eiusmodi inventionis primos auctores persequi neque expedit neque omnino fieri potest.
profitemur in universum id quod talibus disquisitionibus fere commune est, plurima
deberi priorum diligentiae et si quid profecimus, profecisse nos umeris eorum innixos,
ut nostris deinde innitentur qui post nos venient.

lam recensum dabimus auctorum , ad quos redire videntur quae refert lordanes, buiVn Bi»Mi^i
tam eorum quos ipsum adhibuisse probabile est quam quorum copias alio scriptore
interveniente adscivit. quos nomine citat excepto Cassiodorio et Hieronymo et Orosio
omnes ad secundum ordinem pertinere crediderim: nam cum in Romanis raro aucto-
rem nominet, Getica, quae ipse ait epitomam esse historiae Cassiodorianae, non pau-
cos habent, adsumptos opinor ex doctiore auctore, ut nominibus doctrinae non con-
temnendae speciem prae se ferentibus suam exilitatem omaret. unde in operis prin-
cipio, ubi paullo minus indiligenter rem gessit, auctorum laudationes frequentius longe
quam postea reperiuntur. nomina auctorum quae non enuntiantur uncis quadratis in-
clusi. in universum satis habui nomina ponere, plura addidi ibi ubi e re esse vide-
batur. incipiemus ab auctoribus adhibitis aut ad utrumque libellum aut ad solum Ro-
manum conscribendum.

AVCTORES LIBELLI DE ACTIBVS aOMANORVM.

I. [Floki] epitomam ab ipso urbis Romae principio usque ad bellum Philippi.cum Fiorns
lordanes in Romanis c. 87 — 209 ita secutus est, ut excepto uno loco 111 — 114 ex
Rufianis inserto aliena nulla interponeret, complura omitteret, multa in compendium
redigeret, pleraque autem ipsis verbis retentis redderet: id quod ubi Floriana inci-
piunt etsi auctorem non nominat, tamen satis significat verbis ^ut ipsorum', id est
Romanorum, 'verbis Ioquamur\ unde haec pars operis a grammaticis eiToribus longe

XXIV PROOEMIVM.

minuB inqninata est quam qnae praeterea apud eum leguntur. a deyicta Macedonia
inde lordanes a Floro ad Rufium 8e convertit; sed ut et insigniora quaedam, Galatarnm
in Asia cum Romanis proelium duce Manlio (c. 224) , Parthorum de Crasso victoriam
(c. 236. 237), Antonii et Cleopatrae interitum (c. 251—254), laudes Augusti (c. 255)
propter admirabilem pulchritudinem Rufianae exilitati substitueret et, ut supra (p. XII)
dixi, res Illyrici, quarum lordani praecipua cura erat, postquam ad Rufium enarravit
(c. 214 — 221), denuo c. 241—248 ad Florum repeteret addito praeterea narrationis
Rufianae supplemento de Marmaridis et Garamantibus in Africa (c. 249! . — Haec cum
condicio sit excerptorum Florianorum apud lordanem, ea quatenus perveniunt Florum
edenti codicis instar sunt eiusque longe optimi, id quod recte intellexit et Florum suum
ut aliis subsidiis ita lordanis auxilio egregie reformavit Otto lahn amicus quondam
meus praestantissimus , cuius tum cum eo mihi communis laboris grata non minus
quam luctuosa recordatio hodie animum subit. et adhibuit lahnius non lordanem edi-
tum totum corniptum, sed ex libris quos habui praestantissimum Heidelbergensem,
unde factum est, ut ex hac mea lordanis recensione ad Flori crisin novi non multum
accedat. nihilo minus Flori libros denuo recognoscenti non inutilem eam futuram
esse existimo. nam ut consentaneum est de lectione lordanis iam libris eius plene
excussis magis constare quam lahnio constare potuit, ita is eo nomine erravit, quod
l)raeter Heidelbergensem Monacensem quoque PoIIingensem [P lahnii) non solum ad-
hibuit, sed etiam Heidelbergensi quodammodo aequiparavit, cum sit notae deterioris
neque ullum locum in crisi teneat. sed ipsum quoque de Florianis lordanis iudicium
aliquatenus reformandum est. scilicet cum Flori crisis innit^tur libris duobus Naza-
riano hodie Heidelbergensi et Bambergensi, ii ubi discedunt, lordanes plerumque litem
ita dirimit, ut alteri utri calculum addat, crediderimque iusto saepius editores reces-
sisse a consensu lordanis cum altero utro Flori libro. sed tamen consensus lordanis
cum altero utro codice non eandem vim habet. usus est enim , ut optime intellexit
lahnius, libro Bambergensis simillimo, antiquiore sane eo saeculis non paucis et pro
aetate emendatiore, sed item inquinato mendis cum solo Bambergensi communibus.
loci, ubi lordanes et Bambergensis Flori contra Nazarianum in falsis consentiunt sunt
inter alios Flor. 1, 3, 5 = lord. p. 12, 3, ubi pro citavere leges nefas Nazariani illi
substituunt ul auderet leges nefas plane ineptum, itera Flor. 2, 7, 10 = lord. p. 26, 31,
ubi Florus scripsit Aoum^ Nazarianus habet dnm leviter corruptum, Bambergensis et
lordanes lectionem interpolatam Sa[v]\im, e contrario errores in Nazariano admissos
item apud lordanem redire lahuius p. XHI si quid video non recte contendit, ut ubi
consentiant inter se lordanes et Nazarianus, Bambergensis lectio auctoritate destituatur.
nec magis, ni fallor, ,Ioci inveniuntur, ubi Flori libri duo in falsa aliqua lectione
graviore conspirent contra lordanem^^,^ eum adsint pauci, ubi vera lectio apud solum
lordanem invenitur diverse corrupta apud Florum, ut Flor. 1, 5, 2 = lord. p. 12, 19

53) Nam hniuBcemodi ronsensiis exempla qnae lahnius praef. p. VIII composuit aut talia sunt, nt duo
librarii facile in eiindem errorem sua sponte incidere potuerint, iit Flor. 1, 7, 9 molientihun (vel moveniihuM)
nedem = lord. p. 13, 20 moUeniihun edem; Flor. 1, 9, 2 annum = lord. p. 14, 14 anntium, aut falsa; ita
Flor. 1, 7, 8 = lord. p. 13, 18 ren ut in Rainb. et Naz. ita apnd lordanem qnoque legitiir nmnino retinen-
dam, reiciendnm aiitem tex qiiod ex deteriore qiiodam libro lordanis lahnins adscivit.

PROOEMIVM. XXV

augeri legit lord. recte, augiire Bamb. , auyeril Naz. , item Flor. 1, 11, 10 = lord.
p. 15, 21 Maenius apud lordanem est meniuSy in Bamb. menenius, in Naz. moenihus, sed
non desunt errores utrique Flori libro cum lordane communes, id est saeculo sexto anti-
quiores, ut Flor. 2, 2, 31 = lord. p. 21, 35 imperia gentium pro interiacentium, — In
Florianis his recensendis hoc tenui, ut lordanis lectionem simpliciter repraesentarem
neque ipse saperem ultra Florum talem, qualem lordanis legit, itaque corruptelas ei aut
cum utroque Flori libro aut cum Bambergensi solo communes in textu reliqui. quae apud
Florum leguntur incorrupta, corrupta apud lordanem, ita tractavi, ut in gravioribus
cormpta in textu retinerem, vera in adnotatione apponerem, mendas tollerem leviores
easque, quas ne tali quidem scriptori recte imputes. sane non facile est fines regere
inter stultitiam auctoris saeculi sexti et librarii saeculi octavi, neque ignoro hodie
editores fere eo magis in crisi sibi profecisse videri, quo pluribus salebris et barba-
rismis auctorem suum oneraverint et lectorem gravarint. iure tamen auctor quicum-
que est eorum tantum errorum condemnabitur , quos commisisse convictus est. uni-
versam variam lectionem Florianam in adnotatione non adscripsi, curavi tamen, ut de
potioribus legenti facile constaret. quod si in Nazariani libri lectione indrcanda a
prioribus differo, mihi credi volo; ipse enim eum denuo contuli.

II. Iamblichvm in ipso principio libelli lordanes ait Komanos laudasse, quod ar- lambuchug
mis et legibus orbem terrae suum fecerint, eumque virum eruditissimum sequentem

se ^aliqua de cursu tempomm' scribere velle: ita certe verba accJieperim, neque enim
ne lordanem quidem crediderim ^sequi' illud referre ad unam illam sententiam ex
lamblicho depromptam. si Chalcidenus intellegitur celebratissimus philosophus scho-
lae neoplatonicae aetatis Constantinianae, illa sententia neque extat^n iis quae ab eo
habemus, et ita eam ab eius indole abhorrere, ut vix ab eo proficisci possit, hamm
remm peritissimi viri certiorem me fecemnt, multo magis negantes eum aut scripsisse
aut adeo scribere potuisse de cursu tempomm commentarium, qualem hoc loco lorda-
nes significat. aker eins nominis scriptor Babylonius aetatis Marci et Veri, quamquam
in inepta fabula Milesia, cuius epitomen Photius servavit, Romanomm imperatoram
mentionem inicit, de cursu tempomm certe non magis scripsit. nec magis cogitandum
erit de aliquo eius nominis auctore praeterea ignoto, puta chronicomm scriptore eo,
de quo c. IX dicetur: nam quod ipse lordanes addit locum lamblichi se in operis
principio posuisse *velut insigne quoddam oraamentum', necessario clarum illud no-
men Chalcideni philosophi requirit. equidem suspicor auctorem iure sibi diffisum, ut
patrocinium quoddam cocpto operi pararet et libellum, sicut doctum virum decet, inco-
haret a scriptore aliquo citato, id quod item facit in altero, nomen elegisse splendidum
Graeci philosophi, cuius sub umbra adquiesceret, sui propositi aut laudem aut re-
prehensionem in eum transferens et sententiam ei subministrans vulgarem undecumque
arreptam. certe in hominem, qnem mox videbimus plagii reuni, eiusmodi suspicio
non immerito cadit.

III. I^EvTROPii breviarium, quod pervenit ad a. 364, raro usurpatum est, scilicet Eairoping
ad sola c. 255. 257. 259. 260. 264. 267. 272. 282. 290. 294 libelli Romani partis

eius, qua res sub imperatoribus gestae enarrantur, et ita ut singulis locis pauca
tantum verba eaque fere ad origines moresque imperatorum pertinentia Hieronymianis

lOBDAKKS. ^

XXVI PROOEMIVM.

ex Eutropio insererentur. exempli eausa c. 259 ad ^Gaius Caesar' additum est ^cog-
nomento Caligula', c. 272 ad ^Marcus Antoninus qui et Verus et Lucius Aurelius
^Commodus' additum ^affinitate coniuncti'.

Biiaa8 Fe»tns IV. [RvFii Festi breviarium rerum gestarum populi Romani editum anno p. C. 369
lordanes in libellum de rebus Romanorum ita transtulit, ut per capita 87. 11 J — 114.
210—235. 239. 240. 261. 270. 272. 277. 2S0. 290. 291. 304 totum fere eodem or-
dine ibi repetatur: praeterea quae de Constantino et Constantio ex Rufii c. 26. 27 lor-
danes sine dubio narraverat, liiatus post c. 302 intercepit. scilicet cum Floro duce
naiTavisset, Italia itemque Sicilia et Africa quomodo Romanorum factae essent, reli-
quarum provinciarum accessionem duee potissimum Rufio executus est: nisi quod cum
apud eum omissam esse Britanniam intellexisset , in ea Orosium (v. c. VII) in auxi-
lium vocavit. hiatum Rufii nostri lordanes c. 218 explet et alibi quoque ad verba
eius castiganda utilis est.

HieronymuB y. Ab HiERONYMO cx Euscbianis Latinc versa et ad a. 378 continuata chronica
lordanes in Romanis pro fundamento sibi fuisse ait c. 1 1 nominatim citans ' Eusebium
'vel Hieronymum'. tempora tamen ante natum Abram aliunde sumpta sunt, item
quae de rebus Romanis a Romulo ad Augustum exposuit c. 87 — 249, sed tam quae
praecedunt c. 11 — 86 ab Adamo ad Cleopatram quam quae sequuntur c. 250 — 312 ex
Ilieronymo ita exscripta, ut reliqua excerpta Hieronymianis aut insererentur aut sub-
stituerentur : neque ob aliam causam lordanes ait (v. p. XVj scripsisse se ^abbre-
*viationem chronicorum'. quae excerpsit plerumque ad verbum reddit, raro graviter
conturbat, ut accidit c. 76. — In Geticis Hieronymianum chronicum usurpatum est
duobus locis c. 16, 89 et 19, 104, quos nihil impedit quominus ad Cassiodorium re-
feramus: nam is quoque monachis suis id commendat (inst. div. litt. c. 17). — In
Hieronymianis lordanis lectiones nullas deprehendi nostris libris meliores consentaneum
est; ita enim Hieronymiana habemus, ut crisis corum magis seligendis recte traditis
contineatur quam inveniendis novis. ad illud autem cum non minimae auctoritatis
lordaniana sint, quamquam ea res ab Hieronymianorum recognitore solo recte per-
tractari potest, addam locos qui ad id faciunt a me inventos signis codicum quae
sunt apud Hchoenium A(mandini), B^eruensis;, F reheriani Lcidensis) , M;iddlchillensis),
P(etaviani Leidensis), R(egii Fuxensis) retentis, iudicio eis rclicto ad quos ea res per-
tinet pertinebilve.

H. Abr. 347 R. 23 maminthus AH lonL^ mamynthus /*, mamitus f, niamyrthus

3/, MafioDd; Eusehius, mamichus B
H. Abr. 378 R. 24 macthaleus lord.j magthaleus J/, magchaleus J/^, macchaleus

Fli, machaleus B, Manchaleus Ann.
1456 R. 58 fundamenta iecerunt AFMPli lord.^ f. fccerunt B
1670 R. 69 sidonem APFR lord., Sidonam BM
1797 R. 76 philopater B^ filopater lord.^ pilopater f, philopator MPB^

philopatur A
2118 R, 267 etesifontem FP, et tesifontem /o/y/., ctesifontem ABMR
2239 R. 280 Mammae F, Maniae /o?t/., Mamcae reliqui libri
2380 R. 306 xxxiii MP lord. Eutropius, xxxiiii ABFH

H.

Abr.

H.

Abr.

H.

Abr.

H.

Abr.

H.

Abr.

H.

Abr.

PROOEMIVM. XXVII

VI. [ViCTORis epitome] quae dicitur finiens a. 395 in Romanis ab eo inde tempore, victorisepitoiue
quo desinit Hieronymus usque ad Theodosium, in quo ipsa finit, id est a c, 314 ad

c. 318 adsumpta est. — In Geticis unum inde locum auctor adhibuit 26, 138, de
quo vide quae dicuntur p. XLIII.

VII. Orosivs Pavlvs (sic G. 9, 58), qui scripsit a. 417, citatur in Geticis 1, 4. orosius
5, 43 (hic Mn primo volumine'). 9, 58. 24, 121, alibi quoque ibidem non raro adhibitus

est, ut adnotatio ostendit, in Romanis autem inde ab imperatore Augusto (c. 255) . eum
librum cum ex Romanis constet ipsum lordanem usurpasse, in Geticis quoque quae
adsunt Orosiana probabile est non apud Cassiodorium eum invenisse, sed de suo ad-
didisse, qua de re infra (p. XLIV) accuratius dicetur. fundamentum narrationis Oro-
sius nusquam lordani subministravit, sed lumina et colores ex eo sumpsit, quibus aut
Cassiodorii aut annalium narrationem omaret.

VIII. [SocRATis] historiam ecclesiasticam usurpatam esse ab auctore fidem fa- socrat*».
ciunt loci non multi, sed certi de posteris Gratiani R. 309 — 311 , de Domnica uxore
Valentis R. 314, de baptismate Theodosii I R. 315, de Vlfila G. 51, 267. quare
quod in praefatione Geticorum lordanes ait usum se esse praeter Latinas ^historiis
^Graecis', etsi quae in iis leguntur ex Graecis auctoribus derivata sine dubio a Cas-
siodorio fere accepit ipsaque verba illa fortasse ab eodem arripuit (cf. G. 2, 10),

non mero mendacio Graecorum usum sibi vindicavit. eundemque hominem, cui de-
betur fluvius *Potami cognomento* (G. 16, 93), nihilo minus adspiravisse ad aliquam
linguae Graecae notitiam confirmant indicia plura. nam citat in Romanis lamblichum
et veriloquiis Graecis utitur G. c. 23, 117. 29, 148 et in ipsa suae ignorantiae con-
fessione 50, 266 non illitteratum se dicit, sed magis docte agrammatum (cf. Vitruvius
1, 1, 12: 'non debet nec potest esse architectus grammaticus, uti fuit Aristarchus,
^sed non agrammatos ') . ubi cum memor fuisse videatur loci act. apost. 4, 13 oti av-
OpioTToi aYpafifiaTot sbiv xal foiaiTat, libros sacros Graece quoque novit, nam Graecum
vocabulum Hieronymus non retinuit. simili doctrina R. 31 ^allophylos' substituit pro
* alienigenis ' Hieronymi (quod retinuit R. 33) et R. 64 scripsit de Artaxerxe 'qui Ma-
*crochir dicebatur', cum apud Hieronymum sit ^Artaxerxes qui Longimanus cognomi-
'nabatur'. neque enim ignorabat nomina propria non esse vertenda et allophylos
ipsum Hieronymum (in Esai. 2) pro nomine gentis habuisse. denique etiam in ortho-
graphicis et grammaticis quaedam lordanes habet non explicanda nisi ex Latinitate
quae graecisset ^*) , ut eum Latinam linguam didicisse conicias in ludo litterario Graeco : !
ne(iue id probabilitate caret, cum vixerit in Thracia, id est in ipsis confiniis linguarum
duarum.

IX. Chronicon qvoddam Alexandrinvm. Ex sacris scripturis quod lordanes JcVoui^Aiexan-
ait R. 3 se relaturum esse tempora ante natum Abram ^ per familiarum capita cur- ^""**
^rentem', eo significat primam operis partem ad c. 11, ubi Hieronymum citat, non
proficisci ex chronicis eius, quippe quae generationes eas non refcrant. pendere

54) £o referenda est y vocalis cum diphthongo oe peroiutatio, ut non solum Moesia et Mysia confun-
dnntur, sed scribitur adeo Vsms^ PynuSy trayydia pro Oeseo, Poeno^ irngoedia^ item y littera in Latinis pro
e vel M [Lynilania^ Cnlydonius), et nomina propria Latina declinata Oraece, ut Curiony Zenon — Bilurigas,
Lingonns — Carthaginisii, FoHsatisii^ Sarromonlisii : vide de his ind. III.

XXVm PROOEMIVM.

aucbrem ex tractatu aliquo chronologico sectae Alexandrinae hodie deperdito, qai
contra £u8ebiam Gainan alterum agnosceret et Ghristi natales in annum mundi 5500
referret, supra p. XVII vidimus. ex eodem omnino auctore lordanes deprompsit quae
in principio operis ex ludaeorum historia adiecit ad Hieronymiana, quorum cum plera-
que pariter referantur apud omnes sacrae historiae scriptores, c. 57 proxime accedat
ad losephum, duo. certe loci c. 26 de Aegyptiaca doctrina Mosis rediens apud Syn-
cellum et c. 81 de persecutioue ludaeorum Alexandreae et Antiochiae temi)ore Ptole-
maei Alexandri, de qua praeterea nihil comperi, stabiliunt chronici eius originem ex
Aegypto. fabula quoque c. 268 de statua Traiani apud Indos dedicata, quae et ipsa
ab lordane solo tradi videtur, ad eundem auctorem redire potest. denique ab eodem
proficiscuntur quae de versionibus bibliorum traduntur c. 270. 276. 277. 280, similia
ea relatis apud Epiphaniuni in libro de mensuris et ponderibus neque tamen inde
profecta: immo utrumque auctorem haec sumpsisse ex nescio quibus annalibus inde
colligitur quod apud Epiphanium anni adscripti sunt Hadriani et Garacallae et refe-
ruutur apud eundem media haec inter annalium excerpta alia. — Ghristiana pauca et
vulgaria quae lordanes addidit c. 250. 205 praetereo.
^'**Vine iu)mae ^* l^^ ouiGiNE VRBis KoMAE, commentarium quoddam lordanes habuerit necesse
cst. iude quae profecta sunt, inserta Hieronymianis ita, ut emblema facile appareat,
haec sunt:

(c. 38) Aeneas [ex Troia) fugiens in Italiam vejiitj se quoque cum Latino Fauni filio
Pici nepote Saturnique abnepote adfinitatis gratia iungens accepta filia eius in uxorem La-
vinia : unitosque Frygas Italosque populos nominavere Latinos : (c. 39) et sic iam ex tunc et
deinceps , quamvis in pauperrimo regno locoque angusto quod dicehatur agro Laurentum
(fortasse pro agrum Laurenium^ id est ager Laurens) regnaverunt post Latinum Aeneas
et successores eius [qui et Silvii sunt Albanique vocitati] pro Albano urbe [et pro postumo
Aeneae] idem Aenea, qui idcirco Silvius dictus estj quia Lavinia post mortem Aeneae ^ ti-
mens Ascanii invidiam^ clam eum in silva generavit Ae^ieamque Silvium nominavit,

(c. 51) post innumerabiles . . . Laurenti loci et Latio reges Silvios Albanosque^ qui
trecentos per annos in parte Italiae regnaverunt quamvis pauperrime^ [Amulius rex Nu-
mitoris fratris filiam] Ream nomine^ quae et [Itia] iwcabatur, [Vestalem virginem fecerat] :
quae gi^avida inventa dum scelus suum nitilur excusare^ a Marte se compressam mentita
est, [ex qua genitis duobus geminis rex exponi praecepit]. quos vagientes meretrix quae-
dam Lupa nomine cum audisset, statim tollens ad Faustulum pastorem adduxit, quos
Acca uxor eius nutriens inter alios pastores conversari edocuit.

(c. 52) Romulus eiusqiie germanus [coHecta pastoi^m multitudine] Romanae urbis ae-
dificia inchoaverunt suoque de nomine iunior, \qui germa/num peremerat^] urbem vocari
Romam praecepit.

Vncis inclusa sola ex Hieronymo proficisci potuerunt, quamquam etiam haec aliunde
adsumpta esse magis probabile est. insunt autem in his plura quae in tanta diversi-
tate fabularum alibi raro vel nusquam invenias : ita trecenti anni Sihdorum apud Ver-
gilium Aen. 1, 272 aliosque antiquiores redeuntes, a chronographis mature aboliti:
ita Lupa ab Acca diversa item cuui antiquioribus : ita Rea quae et Ilia: ita filius
Aeneae ex Lavinia plerisque Postumus Silvius dictus, hic Aeneas Silvius: ita Romu-
lus Remo iunior, id quod imsquaiu alibi legisse me memini. ut quaedam ex mera
perturbatione originem duxeriut, plcraque crediderim ex narratione proficisci simili ei

PROOEMIVM. XXIX

quam servavit auctor originis gentis Bomanae plenioremque quam nos legit Paulus
Diaconus, effi^cta ex commentariis Vergilianis.

XI. ^Annales consvlvmqve series'"), quos in epilogo Romanorum evoivere iu- JJ^^JJ"^""'
betur qui accuratius rerum praesentium statum infelicem cognoscere cupiat, quibusque
scriptor et in hoc libelio et in alterius parte utilia pleraque debet, cum continuatione
Hieronymiana Marcellini comitis et auctario eius ut saepe ad verbum conveniunt , ita !
lordanes adliibuit annales nostris auctiores. primum cum Marcellini auctarium quod
habemus subsistat mutilum in a. 548, lordanes id usurpasse videtur deductum ad ipsum \

quo scripsit annum 551 : nam quae narrat ad annos extremos pertinentia non minus
quam priora ex libris potissimum petita videntur, neque improbabile est eiusmodi
libellos ita venales prostitisse, ut, qui exemplar emeret, haberet res gestas ad ipsum
qui currebat annum continuatas. id ut in coniectura positum est, ita constat ibi quo-
que , ubi Marcellinum habemus , lordanem saepe afferre quae apud hunc desiderata
nihilominus aperte veniunt ex eodem auctore. quam ob rem aut Marcellinum brevia-
tum habemus, aut ipsum eius chronicon non est nisi epitome annalium pleniorum
eosque, non Marcellinianos lordanes adhibuit. id cum in universum pateat, mihi autem
in edendis chronicis latius de eo argumento agendum sit, hic satis erit rem breviter
tetigisse. — De annalibus adhibitis ad Oeticorum partem eam, quae propter temporis
rationes Gassiodorio tribui potest, in auctoribus Geticorum disputabitur.

XII. Getica quod in praefatione Romanorum ante haec se absolvisse auctor ait, id Auctoris aetic«
res confirmat: nam passim illis in altero libello usus est et ubi differunt, Getica ple-

rumque pleniora sunt et minus corrupta, Romana breviata magis et magis perturbata.
notabilis est locus Rom. c. 373 = Get. 60, 311, ubi auctor Romana compilans primum
Getica in epitomen . redegit , deinde ex annalibus quaedam ita interposuit, ut ante
scripta male divelleret (v. p. 49 not. 2). sed aliquoties ratio inversa est. ita Rom.
314 = Get. 26, 138 illo libro lordanes ad verbum reddit auctorem Victorem quem
dicunt, hoc liberius eum tractavit, scilicet quoniam adsumpsit Ammianum vel potius
quae Gassiodorius ex Ammiano excerpsit (cf. p. XLIUj . item si comparabis Rom. 344
in. et Get. 46, 242, Rom. 373 et Get. 60, 311, illa sequuntur ipsa verba auctoris
Marcellini) haec longius ab iis absunt. etiam mors Valentiniani III Rom. 334 =
Get. 45, 235 .ex annalibus ita narratur, ut neuter locus ex altero descriptus esse
possit. quam ob rem quae in utroque libro tractantur satis multa comparentur ne-
cesse est et expendatur, utrum Romana a Geticis pendeant an utraque narratio ab
eodem auctore petita sit.

Auctores Geticis proprios etsi ad Romana non perpetuo adhibitos esse horum con-
dicio evidenter demonstrat, ex Gassiodorianis quaedam Romanis quoque illata esse
non certum quidem est, sed veri simile. ita quae de Illyrici cessione Valentiniana re-
fert R. c. 329 cum redeant apud unum Cassiodorium eumque certum sit in historia
de ea fuse egisse, scriptor rerum Illyricarum curiosus id inde videtur adscivisse.
narratio de extremis temporibus imperii Occidentis (c. 335 — 339) cum non pauca tan-

55) Similiter a Gregorio Turonensi hist. Franc. 2, 9 citantar ^consularia'. Kpiphanius quoqne adv.
haeres. 2, 51 p. 482 Dind. consules quibus natus sit Christus citat dic ^et '^^ icapd 'PoopLalot; bizaxdpia.

XXX PROOEMIVM.

gat a Marcellino aliena et nequaquam vulgaria; immo ex parte ex uno lordane nota
et cum Prisci horum temporum enarratione, quam breviavit Euagrius hist, eccl. 2, 16,
ita coniuncta, ut eiusdem narrationis utraque epitome esse videatur, non sine spede
veri conicias auetorem in his praeter consularia etiam Gassiodorianam ex Prisco de~
sumptam narrationem usurpavisse.

bitMi*Oe"iUdi AVCTORES IN GETICIS ADHIBITI.

instiniiB I. PoMPEivs Trogvs citatur c. 6, 48. 10, 61, adhibetur praeterea c. 7, 50. c. 8.
de fragmentis his diligenter et perite dixit Alfredus a Gutschmid in annalium lahnii
vol. 2 suppi. (1850/7) p. 193 — 202, ratus lordanem auctoremve eius usum esse non
epitoma lustini, sed ipso Trogo. absunt sane ab lustino non solum pleraque de Ama-
zonibus c. 7 relata, quod caput Gutschmidius totum fere Trogo vindicat, sed etiam
quae de Somo Medorum rege c. 0, 47 traduntur; et ut illius narrationis origo parum
evidens est, ita locus de Somo cum reliqua narratione ita coniunctus, ut aliunde ad-
sumptus esse non videatur. nihilominus cum compilatori, quem lordanes in epitomam
redegit, multa et varia scripta Graeca patuerint, fieri potest, ut hanc narrationem
ex duobus auctoribus conflarit. e contrario quae habet lordanes conspirantia cum lu-
stinianis, cum in rebus tum in vocabuloram propriorum corruptelis (ut sunt Marpesia
pro Marpessa c. 7, 49 et Vesosis pro Sesosis c. 6, 47) propius ad haec accedunt quam
accessura fuisse credibile est, si integrum Trogum compilator adhibuisset. ceterum
saepius et lustinus et epitomator eius Orosius ita reperiuntur simul adhibiti, ut cau-
tela opus sit in excerptis eorum separandis.
vergiiiuB II. Vergilivs (^Mantuauus' c. 1, 9): 1, 9. 5, 40. 7, 50. ,

Li?iiiB III. LiviVM c. 2, 10 citari secundum locum Taciti ibi adlegatum duabus relatio-
nibus male confusis recte opinor statuit Sybelius p. 14: nec credibile est Livium vere
dubitasse de Britannia, continensne sit an insula.

strabo IV. Strabo ^ Graccomm nobilis scriptor' c. 2, 12 citatur de Britannia eodemque

capite passim adhibctur.
Meia V. PoMPONivs Mela citatur c. 3, 16, adhibetur nomine suppresso per totum c. 2,
item c. 5, 44. 45. 12, 75.

Lncanng VI. LVCANVS C. 5, 43.

loRephus VII. losEPHVs ^ aunalium relator verissimus' c. 4, 29. eum Cassiodorius (inst.
div. litt. c. 17) monachis suis commendat tamquam ^paene secundum Livium' et Latine
versum monachis suis reliquit.
Dio chrTsosto- VIII. Dio * celeberrimus scriptor annalium' c. 2, 14 citatur de Britannia eodem-

miis et OassitiR " '

^** que capite alibi quoque adhibetur de Ravenna c. 29, 151. idem auctori est qui c. 9,
58 laudatur ^Dio historicus et antiquitatum diligentissimus inquisitor, qui operi suo
*6etica titulum deditV^tem c. 5, 40 *Dio qui historias (Gothorum) annalesque Graeco
'stilo composuit', item c. 10, 65 'Dio historicus' scribens de Odessi obsidione, ut
similiter ait Suidas: Atcov o Kaaaio; yprifiaTtaa; , b ^TctxXr^v Koxxrjto; (o? os Koxxrjiavo;)
. . . Nixaso; . . . h;pa^z 'P«o[xatx7iv taTopiav iy [:lij3Xioi; tt' . . . Ilspatxa, rsTtxa JvdSia.
sed Geticorum libruni tam Cassiodorius quain Suidas male tribuerunt Cassio Dioni eon-

PROOEMIVM. XXXI

tra testem utroque longe magis idoneum Philostratum in vita Dionis Chrysostomi sic
scribentem (vit. soph. 1, 7 p. 487): o); bk xat toToptav txavo; rjv ^oYYpacpeiv, hr^kol ta
rsTixa • xal -^ap 5iq xat I; FsTa; * '^X&sv , ottots r^XaTo, nam BopoaftsvtTixov inscriptam
orationem inteliegere non potuit homo minime imperitus. index operis videtur fuisse
fsTtxa dvo8ta, id est Getica coliecta in itinere. ex iis Cassiodorium Cassiodoriive
auctorem probabile est et alia hausisse et locum Thucydideum de Sitalce (cf. ind.
pers. 8. V.).

IX. CoRNELivs [Tacitvs] ^ auualium scriptor' c. 2, 13 citatur eodemque capite Tacius
de Britannia passim adhibetur, sed Agricola solus, non annales, quantum apparet.
eiusdem locum de sucino (Germ. 45) item sub Comelii nomine citat Cassiodorius

var. 5, 2.

X. Clavdio Ptolemaeo ^orbi terrae descriptori egregio' &cceptu8 refertur locus Ptoiemaens
c. 3, J6 — 19 de Scandia. eundem, Latine puto redditum, Cassiodorius (inst. div.

litt. c. 25) in bibliotheca monasterii sui iis exponit, quos ^notitiae nobilis cura flam-
'maverit'.

XI. [Dictyis] in fabula de Telepho c. 9 auctor adhibuit non quam nos habemus DictjrH
Latinam interpretationem, sed ipsum archetypum Graecum deperditum (v. p. 71 not. 1).

XII. [SoLiNi] collectanea Cassiodorius ipsa adhibuisse non videtur, quamquam soUnns
loci quidam (c. 5, 46. 7, 53 — 55) apud utrumque leguntur ita similia, ut de com-
muni auctore dubitari nequeat. crediderim ex eadem chorographia cum originum re-
rum mirabilium enarratione coniuncta, ex qua sua Solinus adsumpsit, Cassiodorium
descriptiones locorum hausisse, quibus rerum narrationem aut omat aut onerat.

XIII. [Ad MAPPAM geographicam] redeunt loci Geticorum figuras quales mappa J^pp* k®*^»"'
ostendat describentes *^) . ita c. 5, 30 depingitur Scythia verbis his: *in modum fungi
^primum tenuis, post haec latissima et rotunda forma exoritur . . . longe se tendens
^lateque aperiens', item c. 50, 264: *Pannonia in longo porrecta planitie'. item

c. 12, 75: 'Danuvius . . . sexaginta . . . hinc inde suscipiens flumina in modum spi-
^nae, quem costas ut cratem intexunt'. item c. 3, 16: 4nsula magna nomine Scandza
4n modum folii citri lateribus pandis per longum ducta concludens se'. ea quoque
quae sequuntur de ostiis fluviorum Vistulae et Vagi ad mappam descripta videri ob-
servavit MuellenhoiT Weltkm^te des Augustus p. 31 s'). etiam recensus insularum oceani
Indici c. 1, 6 eodem ordine redit apud lulium Honorium similis mappae expilatorem.
eandem originem produnt quinque loci quibus regiones populive determinantur secun-
dum quattuor caeli partes, scilicet Callaecia c. 44, 230; Pannonia c. 50, 264; Van-
dali c. 22, 114; Dacia c. 12, 74; Scythia c. 5, 31 (cf. 33) respondente descriptione
earum non aetati Cassiodorii, sed saeculo fere secundo. nam ut provinciae quattuor
supra dictae eae sunt quae fuerunt ante Diocletianum , ita Vandalorum ipse lordanes
ait antiquas sedes determinari suo tempore dudum ab iis relictas. ubi regiones et
populos examinamus, qui pro finibus nominantur, similiter reicimur ad aetatem melio-

56) Monui de ea re in actis minoribus Lipsiensibus a. 1851 p. 101 , probavitqne coniecturam Muellen-
hofflus WtUkartt dts Augwius (Kiliae 1856} p. 29.

57) Quae de Tauro traduntur c. 7, 52 — 55, errore MuellenhoffluB WtHkartt p. 34 ex mappa repetivit
immemor locorum Solinianorum quos adscripsi. immo haec venerunt ex auctore eo de quo dixi sub c. XII.

XXXn PROOEMIVM.

rem. nam regiones Albania p. 62, 2, Dalmatia p; 126, 15, Germani p. 62, 1, Hiberia
p. 62, 2, Lusitania p. 116, 22, Moesia superior p. 126, 14, Noricum p. 126, 15,
Persis p. 62, 2, Pontus p. 62, 2, Seres p. 61, 19, utrique aetati pariter fere apta sunt,
at antiquiori soii populi qui nominantur, qui sunt Autrigones p. 116, 20, Bastamac
p. 75, 11, Gothi p. 87, 16, Hermunduri p. 87, 16, lazyges p. 75, 11, Marcomani
p. 87, 16, Roxolani p. 75, 10, Sarmatae p. 75, 11. scilicet praeter Gothos, qui fortasse
vere Gothini sunt^®) , et Sarmatas utrique aetati pariter convenientes quinque reliquo-
rum populorum nomina post tertium saeculum non comparent, cum antea saepissime
eorum mentio fiat. quid quod harum indicationum quaedam affinitas est cum tabula
Peutingerana. Daciae fines satis respondent: nam cemuntur in tabula supra Apulum
et Napocam Venadi Sarmate et Alpes Bastarnice^ ubi lordanes nominat Sarmatas et Ba-
stamas, nec longe absunt orientem versus Roxulani Sarmale respondentes Aroxulanis
lordanis; lazyges secundum nostrum auctorem ab occasu Dacis contermini a tabula
absunt. item cum lordanes antiquam Vandalorum regionem scribat comprehendi inter
Marcomanos, Hermunduros, Gothos, Istmm, in Peutingerana Hermunduri et Gothi
desunt, Vandali autem perscripti sunt ad sinistram Danuvii et super eos scriptum
^Marcomanni'. utut de illa finium indicatione iudicabitur, hic quoque constat secundi
saeculi condiciones explicari, cum praesertim quae praeterea apud lordanem inveniun-
tur regionum populomm oppidomm vocabula omnia sexto saeculo recte conveniant^^).
— At exceptionem faciunt loci duo praeterea simillimi alter de Moesia c. 9, 59 de-
scriptus ex chorographia Orosii in eodem capite citati, alter de Suabia^*^) c. 55, 280
a Cassiodorio opinor ad ipsius locorum notitiam formatus: nam Suabi ut a Suebis non

58) Viri docti, in his qui diligentissiroe haec perscnitatus est Zeussius [die Deutschm p. 447), propter
solum hunc locum admiserunt Vandalos imperante Constantino Daciam Transdanuvianam sedem habuisse, ne-
que dubium est lordanem id signiflcare voluisse. sed si recte dcmonstravi haec eum de mappa posuisse, vi-
dendum est annon recte eam intellexerit. scilicet si cum Tacito Hermunduris sedem attribuimus ad caput
Albis flnvii, Gothos autem lordanis habemus pro Gothinis, demonstratio flnium apud lordancm relata aptc
convenit sedibns quas Vandali habuerint necesse est bello Marcomanico; crediderimque lordanero, cum Go-
thinos pro Gothis haberet, ii autem eo tempore in ^Scythia' habitarent, propterea Vandalos in Dacia Trans-
danuviana coUocavisse et ob eam causam bellum inter Yandalos et Gothos post amissam a Romanis Daciam
collocavisse.

59) Quae ex utroque lordanis libello colliguntur indicationes geographicao demptis iis, quas ab auctori-
bus antiquioribus transtulit, repraesentant cum rorum publicarum statum qui tum fuit. scilicet iii partibus
^Occidentis quae ad Italiam pertinent, eam provinciarum ordinationem sequuntur, quae instituta ab impcratoribus
mansit sub Theoderico; extra Italiam pro provinciis imperatoriis substituta sunt regna quae tum fuerunt. de
partibus Orientis quae traduntnr in universum conveniunt cum Notitia provinciarum edita paullo ante a. 535,
id est eo ipso tempore, quo scripsit Cassiodorius, Synecdemum dico Hieroclis, quodque auctor novit imperiuni
Orientes, id est quod fait sub lustiniano ante bella ab eo in Occidente gesta. differunt Hierocles et lordanes
eo, quod ille Pannoniam (sic nude) cum civitatibus duabus solis Sirmio et Bassianis imperio Orientis adiudicat,
contra lordane teste c. 58, 300 Sirmium certe sub Theoderico fuit, quocum convcnit Procopius anecd. IS p. lOS
Bonn. : xax^TEive t) rcSTdwv dipy^ Trpo ToDoe tou TioXlfjLOU ix rdXXwv ttj; y*^» «/P^ '^^"* Aax(a« 6p(a>v , oG o-^
i:<SXic t6 2(p(jLt6v i<rzi, ut mittam auctores Gothos Cassiodorium chron. a. 504 et var. 8, 10 et Ennodium paneg.
p. 410 Sirm. at cum Theodericus hanc regionem non cum reliqua Italia et Illyrico obtinuerit, scd postea
demum Gepidis eripuerit, probabile est Orientis imperatorem provinciis Theoderico iure concessis hanc non ad-
numerasse, itaque Hieroclem statum rerum enarrare eum, qualis esse debuit secundum imperatores Byzantios,
lordanem, id est Cassiodorium eum qui tum fuit. eodem referendnm est, quod paullo post obitum Theoderici
Amalasuentha ^contra Orientis principis votum Romanum fecit esse Danuvium' (Cassiodor. var. 11, 1).

60) Cam Savia provincia, quae et ipsa non raro Suavia dicitnr, Suaborum agrum lordanes confudit, sed
nt qaid Cassiodorius volaerit dubium esse non possit. vide indioem locorum.

PROOEMIVM. XX XIII

diversi snnt, ita illo nomine vix ante sextum saeculnm appellantur, denique inter quos
habitare dicuntur populi Franci Burgundiones Thuringi Baiuvarii Cassiodorianae ae-
tatis sunt omnes; Baiuvarios adeo qui nominent tempore primi, lordanes sunt et sup-
paris aetatis auctor laterculi cuiusdam populorum Francici*^*). sane ut Ravennae
situs describitur c. 29, 149 simili ratione, sed certe non de mappa, ita etiam sine ea
populos sibi notos ad eam formam Cassiodorius describere potuit. — Ceterum utnim
Cassiodorius usus sit ipsa mappa mundi saeculi fere secundi an epitome inde confecta
tali, qualem repraesentant nobis libelli qui extant lulii Honorii ct geographi Raven-
natis, incertum est; nam etiam quae de figura provinciarum apud lordanem leguntur,
ut Scythiae cum fungo comparatio, in eiusmodi compendio scripta esse potuerunt.
commendat hanc originem, quod ipsam lulii Honorii cosmographiam Cassiodorius (inst.
div. litt. c. 25) magnis laudibus extollit, potestque eam adhibuisse forma pleniore
quam nos eam habemus.

XIV. Dexippvs c. 22, 113 citatur, ubi agitur de Vandalorum profectione ab Oce-n^ippM
ano ad fines imperii Romani. praeterea veriloquium de Herulis c. 23, 117 quod Ab-
labio acceptum refertur venit a Dexippo. probabile est utroque loco Dexippum per
Ablabium citari.

XV. Fabivs, a quo sumpta est pars descriptionis Ravennae c. 29, 151, quinam Fabius
fuerit , nescio. possis conicere ibi , ubi lordanes legerit Fabium , Cassiodorium nomi-
navisse Ablabium: sed ei opinationi non multum tribuo.

XVI. [Ammiaxvs] res gestas ipse ait scripsisse se ab exordiis Nervae ad interitum Amraianns
Valentis ; superat operis operumve ])ar8 postrema inde ab annis extremis Constantii II.

iam lordanes quidquid habet ex historia Romana ad hanc aetatem (a. 353 — 378) perti-
nens, scilicet c. 24, 126. 127. 128^''^). c. 25. 26, ex Ammiano sumpsit, pauca sane,
quoniam a Constantino ad Valentem saltu transiit : id quod fecit consulto, eo quod post
Claudii et Aureliani victorias fere ad tempora Valentis ipso Ammiano teste 31, 5, 17
'Gothi per ionga saecula siluerunt immobiies' aut certe clades tantum suas annalibus
inscribendas dederunt (cf. Anon. Vales. 31). optime igitur Schirrenus p. 31 coniecit
ea quoque quae ex simiii auctore dcprompta leguntur c. 16, 89—93. 18, 101. 20, 109.
21, 111. 112 (vide quae adnotavimus ad c. 16, 93. 18, 101. 103. 20, 108) pertinentia
ad imperatores a Philipj)0 ad Constantinum I proficisci ex commentariis Ammiani de-
perditis. inter Domitianum et Philii^pum quod solum ex Romanis historiis auctor inter-
posuit caput de Maximino ipse ait ex Symmacho proficisci. narrationem c. 17 de bello
intcr Gothos et Gepidas gesto quaeque traduntur de Gebericho et Ermanaricho c. 22. 23.
24 eo minus dubitari potest non ex Ammiano petita esse, quod Ermanarichus secundum
lordanem a fratribus Saro et Ammio interfectus est, secundum Ammianum 31, 3, 2
propter Hunnorum metum voluntariam mortem sibi conscivit. ea denique, quae de

61) Muellenhoff in actis maioribus acad. Berolinensis a. 1862 p. 537. adsentitur Waitzius deutsche Ver-
fassungageachiehte 22 p. 74.

62) In descriptione Ilunnorum apud lordanem multa inesse ita sumpta ex Ammiano, ut ipsa eius verba
redeant, in adnotatione demonstratur : addendum p. 91, 10 verba quod genus (Hunnorum) expeditiasimum mul-
tarumque nationum grassatorem Getae ut viderunty pavescunt venire ex Ammianis 31, 2, 12: hoc expeditum m-
domitumque hominum genus (Hunnorum) . . . per rapinas finitimorum grassatum et c. 3, 1 : Huni . . . Ermen'
richi pagos repentino impetu perruperunt.

lomDAVBB. e

XXXIV PROOEMIVM.

Gothorum fortiter factis sub Diocletiano et Constantino afferuntur c. 16, 91. 21, 110, ad
illam, quam Ammianus testatur, victoriarum Gothicarum intermissionem aliqnatenus ex-
plendam Cassiodorius aut ex Orosio adscivit aut ad Orosium interpolavit. — Getemm
quae ex Ammiano quatenus superest exscripta apud lordanem leguntur, omnium op-
time ostendunt non solum quanta levitate Cassiodorius rem perfecerit (cuius culpae
tamen partem in lordanem transferre licebit) , sed etiam quam mala fide studio Go-
thorum suorum tradita perverterit: quod insigni exemplo monstrat narratio de eva-
sione Fritigemi c. 26, 136.
^^^Ammiiii XVn. [CoNTiNVATOR Ammiani] aliquis videtur adhibitus esse in iis quae inter-
posita sunt inter excerpta Ammiana, quae finiunt c. 26, 138, et Prisciana, quae in-
cipiunt c. 34*, 178: quamquam Prosper quoque, item consularia in his usurpata sunt.
Koepkius [Anfange des Konigthums p. 81) cogitavit de Eunapio propter epitomatoris eius
Zosimi locum 4, 34 de expeditionibus Fritigemi et Alathei Safracisque: sed similitudo
non ea est quae sufficiat.

Huiinus XVIII. RvFiNil Aquileicnsis (c. a. 345 — 410) praefationem versionis commenta-
riomm Origenis de epistula Pauli ad Komanos paullo mutatam et Castalio inseriptam
lordanem malo plagio Geticis praeposuisse Sybelius primus animadvertit (v. p. 53).
quod ait Schirrenus p. 22 non plagium eum committere voluisse, sed a liufino citando
utpote orthodoxae fidei addictum abstinuisse, aliena proferre se insinuavisse insertis
verbis p. 53, 4 'ut quidam ait', mihi non probavit: ea enim qui legit referat necesse
est non ad praefationem, sed ad figuram dc pisciculis ex Graecorum stagnis sublectis.

Prosper XIX. [Prosperi] coutinuatio Hieronymianomm ad annos perveniens 379 — 455, ex
qua Cassiodorius chronicum a. 519 editum potissimum compilavit quamque item mo-
nachis suis (inst. div. litt. c. 17) commendavit, ad Getica duos solos locos^^j con-
tribuit c. 31, 177 narrationem de Litorio cum ipsis consulibus ex Prospero translatam
(v. ind. person.) alteramque c. 42, 223 de papae Leonis ad Attilam legatione ex eo-
dem auctam. ad Cassiodorium haec redire inde sequitur, quod in Romanis annalium
Prosperianomm nullum vestigium repcritur.

priscuB XX. Priscvs ^historicus' natione Thrax ex Panio oppido provinciae Europae ci-
tatur c. 24, 123. 34, 178. 35, 183. 42, 222. 49, 254. 255: praetcrea ex fragmen-
torum eius alibi seiTatomm cum lordanianis consensu certum cst proficisci ab eo locos
c. 24, 126. 36, 184. 42, 223. 43, 225, verisimile c. 3, 2l«4). scripsit is bTop(av
BoCavTtaxr^v xat Ta xaTa tov 'Amr^Xav teste Suida, cum in excerptis Constantinianis aut

63) Krrore llertzbergius [Historien dea Isidorus p. 50] ex Prosperi adnotatione ad a. 453 : * Attila . . .
' mortuo Diagna primum inter tllios ipsius certamina de obtinendo regno exorta sunt' ait lordanem liausisse
c. 50, 259. nam verborum teiior difTcrt, ncc rccto is qui dc dissidiis illis accurate refert, generale exordium
plane nccessarium creditur mutuatus esse ab auctoro do singulis tacente.

i64) Narrationes duae de Scrithoflnnis Procopii b. Goth. 2, 15 et lordanis 3, 21 vcl potius Cassiodorii
aperte ab «odem auctore pendent, et cnm utrumque constet Prisciana adhibuisse, non improbabile est ea qao-
que venire a Prisco, quamquam ad Attilam certc haec non pertinent possuntque item sumpta csse ex nes-
cio quo mirabilium acriptore Graeco. de iisdem quae narrat Paulus diaconus hist. Lang. 1, 5 cum non ex
lordane petita sint, sed Procopianis similia, ea statuendum est Paulum hausisse ex Secundo Tridentino (vide
quae exposui i\eue« Archiv 5 p. 72sq.), Secundum ex Cassiodorio. — Uom. 333 cum referatur de bello
Marciani adversus Nubades et Blemmyes, mero casu de eodem practerea unus Priscus (fr. 21 p. 100 Muell.)
nobis testis est, neque enim ex Prisco illa lordanes adscivit, sed ex consularibus suis.

PROOEMIVM. XXXV

toTopta BoCavTtxTj inscribatur aut roTftixr] : probabile autem est vel in ipso indiee Attilae
eum nomen posuisse; cum satis constet Priscum et ab Attila incepisse et maxime ela-
borasse in explicandis rebus regis, ad quem ipse a. 448 inter legatos ivit quemque
propter eum soium ita nonmus , ut ex eorum saeculorum viris non Komanis solius
Attilae vivida imago hodie supersit. perveniunt Prisci fragmenta ad a. 471 probabili-
terque statuunt viri docti eum substitisse ad a. 472, cum Malchus incipiat a sequenti
Leonis imperatoris septimo decimo (Mueller vol. 4. p. 69) . — Priscianorum egregiam
partem lordanes servavit duobus locis, scilicet historiae Vesegotharum inseniit indolis
Attilae adumbrationem et expeditionum duarum in Galliam susceptarum narrationem
a c. 34, 178 ad c. 43 extr. , Ostrogotharum autem rebus a c. 49, 254 ad c. 50, 263
interposuit narrationem de morte Attilae et sepultura, item de dissolutione imperii post
ipsius obitum ®^) . utriusque loci principio Priscus nomine citatur exordiaque , maxime
prioris, nullo modo cum praecedentibus coniunguntur , sed plane abnipta proceduut.
item distinguuntur duo loci argumento, quod totum vertitur in Attilanis et regis Hun-
norum indolem et res gestas solas respicit, ut apud lordanem ncque de Attila quicquam
legatur, quod non sit Prisci, neque quicquam Prisci, quod non sit cum Attilae rebus
coniunctum. sed omninm maxime capita haec distinguit propria nobilitas et egregium
scriptoris ingenium eo magis insignia, quod tamquam faces e tenebris Prisciana haec
emicant ex lordanianis et luce quidem vix temerata: nam inter Prisciana locos, quos
probabile sit lordanem aliunde adscivisse, non repperi nisi tres®^), primum c. 40, 209,
ubi victoriae meritum in proelio in campis Catalaunicis pariter atque in chronico Cas-
siodoriano male ad Gothos trahitnr, alterum de papae Leonis ad Attilam legatione
c. 42, 223 ex Prosperi chronico auctum, tertium de caede Bledae c. 35, 181, non
tam quod eius praeterea soli annales Romani meminerunt quam quod sententia addita
Mibrante iustitia detestabili remedio crescentem deformes exitus invenisse' Prisci gra-
vitati et simplicitati parum convenit. neque enim auctores tam dissimiles cogitari
possunt quam sui dissimilis est lordanes, scilicet vulgaris et Priscianus. illic omnia
exilia hiantia tumentia luxata obscura interpolata : hic narratio recte et plane procedit.
interpounntur orationes similiaque (p. 107, 3. 110, 12. 124, 13), quibus rerum status
optime explicatur et magnae res condigna gravitate illusti*antur , ut pulchcmmum de
Attila mortuo carmen omnes Alexandri laudationes longe post se relinquit. variorum
populorum proprietates recte distinguuntur notabilisque est locus p. 125, 20 de armorum
diversitate. homines depinguntur ad vitam et verum (p. 105, 15. 110, 1. 123, 18),
causae rerum rationesque et perite indicantur et religiose, ut quid in coniectura posi-
tum sit, non taceatur (ita de Attilae militum numero p. 105, 12, de pyra p. 112, 19,
de Honoria p. 115, 11). sermo quoque totus differt. sententiae inteq)onuntur , rhe-
loris sane, quem locum Priscum tenuisse traditur, iusto frequentiores nec semper

65) Fortasse quae de flliis Attilae lordanes habet c. 50, 260. 53, 272 (cf. 52, 268), item ad Priscum
redeunt, cum praesertim in Priscianis excerptis aliis similiter atque apud lordanem Dingizicli Romanis infe-
stus appareat, Ernach magis amicus. in enarrandis rebns Moesiacis et Thracicis post Attilae excessum lor-
danes relata apud Priscum et sibi ipsi visa et audita contaminavfsse videtur.

66) Accedunt his minora studio Gothico fucata ea quae mox conmemorantur, item Ablabiana ea de qui-
bu8 agitur p. XXXIX.

XXXVl PROOEMIVM.

egpegiae, «ed minime inscitae (p. 107, 1. 23. 108, 11. 109, 13. 113, 16. 125, 13.
12S. 2 ; item iigurae et similitudines non infelices (ut p. 110, 3: ^reliqua si dici fas
^est turba re^m . . . ac si satellites nutibus Attilae attendebant et ubi oculo ad-
'nuisset, absque aliqna murmuratione cum timore et tremore unus(j[uisque adstabat^ et
p. 112, 13: ^ velut leo venabulis pressus speluncae aditus obambulans nec audet insur-
*gere nec desinit fremitibus vicina tcrrere'). ipsi illi Gothici colores tumidi et inepti
in his rarescunt (cf. praesertim adn. ad c. 40, 210, item p. 107, 17. 109, 18. 110, 1)
et solitis soloecismis quamquam non abstinet epitomator (qui euim {)otuit?), tamen ex
barbarico iam videmur in civilem vitam rediisse et pro infautia monachi Moesiaci hu-
manos sermones cxaudire. omnino de Prisco similiter evenit, atquc supra in Floro
vidimus, ut narrationis pulchritudo et barbari Alexandri laudes insignes etiam per
Cassiodorianos calamistros elucentes humilis scriptoris animum ferirent et tamquam nu-
mine verae historiae tactus describeret e^ magis quam compilaret. ut a legationis
Prisci ad Attilam pulcherrima descriptione, quam ipsam habemus, haec longe absunt,
ita egregius rerum scriptor vel apud lordanem minus dissimilis sui evasit quam ex-
pectaris. hoc autem nomine reliqua Prisciana longe vincuntur a reliquiis quas lorda-
nes servavit, quod cum illa tractent argumenta communia fere et teuuia, hic versamur
in penetralibus historiae et summae gravitatis rebus.

Quae de Prisco lordanis auctore in narrationibus Attilanis posuimus ut explean-
tur, non omittenda est quaestio, unde Gregorius Turonensis hist. Frauc. 2, 7 petiverit
narrationem de duabus Attilae in Galliam expeditionibus ita comparatam, ut demptis
piis excursibus ad sanctuaria sanctosque Tungrenses, Mettenses, Aurelianenscs, Boma-
nos pertinentibus sine dubio miraculorum scriptori propriis reliqua lordanianis simillima
et quodammodo paria sint^'). ea similitudo talis est, ut aut cx ipso lordane auctoreve
eius Cassiodorio Gregorius sua petierit necesse sit aut certc uterque pendeat ab auctore
communi. sed illi coniecturae adversantur cum indicia quaedani in ipsa narratione
sese prodentia *^^) tuni praesertim, quod Gregorius raox Aetii indolem enarraus auctorem
laudat Kenatum Profuturum Frigeridum, cui item deberi quac praecedunt in eiusdem
Aetii rebus gestis potissimum versantia ratio suadet. sed Frigeridum auctorem a

G7) Ipsa adscripsi adiectis paginis lordaniaiiis , ut de re faoile quivis iudicet. — Uist. Franc. 2, 6 :

*Cliuni a Pannoniis egressi [p. 110, 1] ut quidam ferunt c. 7. (Attiia) Mauriacum campum adieus

' [p. 108, ti] se praecingit ad bellum Aetius cum Gothis [p. 107, 3 sq.] Francisque [p. 108, 3] con-

* iunctus adversus Attilanem confligit. at ille ad internicionem vastari suum cernens exercitum tuga diiabitur.

*Theodoru8 vero Gothorum rex huic certai^ini succubuit [p. 111, 20] verumtamen Aetius patricius

^cum.Thorismodo victoriam oblinuit [p. 112, 3] hostesque delevit. expletoque bello ait Aetius Thorismodo:
'festlna velocitur redire in patriam, ne insistcnte germano patris regno priveris [p. 113, 12]. haec ille
^audiens cum velocitatc discessit [p. 113, 16] quasi auticipaturiis fratrem et prior patris catliedram adepturus.
^simili et Francorum rcgem dolo fugavit. illis autem recedentibus Aetius spoliato campo victor in patriam
*cum grandi reversus est spolio. Attila vero cum paucis reyersus est, nec multo post Aquileia a Chunis

* capta, incensa atque diruta [p. 114, 5. 18], Italia pervagata atque subversa est [p. 114, 20]. Thorismodus,

* de quo supra nicminimus, Alanos bello edomuit [cf. p. 115, 20j. ipse deinceps post multas lites et bella a
*fratribu8 oppressus ac iugulatus interiit [p. 110, 12]\

68) Extrema scilicet Gregorius paullo acciiratius refert quam lordanes. nam Thorismodum bello domuisse
Alanos lordanes innuit magis quam enuntiat, similiterque periisse eum insidiis ita narrat, ut fratium mcn-
tionem non faciat, ciim reliqui auctores dise.te scribant insidias ei struxisse fratres Theudericum et Fride-
ricum (cf. Idacius ad a. 453; Prosper ad a. 454; Isidorus hist. Goth. 30). deniqiie regis Francorum lordanes
mentiouem uon fecit.

PROOEMIVM. XXXVU

nemine praeterea laudatnm aetatisque plane incertae in rebus Attilanis et ipsum pendere
a Prisco et per se probabiie est (nam in universum de Attila quae posteri tradiderunt,
ei auctori potissimum debent) et ipsa illa Aetii egregia descriptio®^) vel maxime suadet:
simillima enim est Priscianae Attilae et iis coloribus adumbrata, quos Prisci esse constat.

XXI. Ablabu ^descriptoris Gothorum gentis egregii verissima historia' adlegatur Abubius
c. 4, 28, item laudatur 'Ablabius historicus' c. 14, 82. 23, 117 ab alio nullo nomina-
tus^^'). id nomen vel potius signum formatum consuetudine quae a tertio inde sae-
culo invaluit (nam ex a^ka^r^^ factum est ut Aiethius £piphaniu8 Engenius £use-
bius £uanthiu8 aliaque complura ex similibus bonae significationis adiectivis^^) cum et
consul ordinarius a. 331 gesserit {C. I. L. III, 352) et alii non pauci^^j^ nulius inter
eos est cui cum aliqua probabilitate historiam illam Gothicam tribuas, nec solum ae-
tas scriptoris in coniectura posita est, sed ne hoc quidem constat, num Graecus fuerit
an Romanus Gothusve et utrum Graece scripserit an Latine. nam signa illa Latina
declinatione ex Graecis plerumque vocabulis formata etsi in Occidente coeperunt, utri-
que parti imperii communia sunt, quaeque ex Ablabio lordanes aifert, veriloquium
quoque Graecum de Herulis c. 23, 117, tam ex Graeco quam ex Latino auctore
derivari potuerunt. — Optandum foret, ut de Ablabio accuratius constaret: nam
quae adsunt apud lordanem petita ex narrationibus Gothorum, ut constat lordanem
debere Cassiodorio, ita si quid video Cassiodorius ex Ablabianis sublegit. Cassio-
dorium natione Bruttium , fortasse ne linguae quidem Gothicae peritum (certe testi-
monia desunt) et per totam vitam in summa re publica versatum non solum parum
probabile est carmina illa et fabulas ex ore popularium ipsum collegisse, sed id

G9) Eam quoque (1. 2, 8) apponere visum est: * medii corporiS) virilis habitudinis decenter formatus,
*quo neque liitlrmitudini esset neque oneri, animo alacer, membris vegctus, eques promptissimus, sagittarum
Mactu peritus, conto impiger, bellis aptissimus , pacis artibus celebris, nullius avaritiae, minimae cupiditatis,
^bonis animi praeditus , nec impulsoribus quidem pravis ab instituto suo devians , iniuriarum patientissimus,
Maboris appetens, impavidus periculorum'.

70) Nam quod scribit Kupertus abbas Tegernseensis in epistula (edita apud Pezium et Hueberam cod.
diplomat. YI, 2 p. 53} hac: ^K. benignissimo scientiae clavigero B. intimug amicus et ipsum introire et aliis
Mntroitum aperire. rogo benivolentiam tuam, dilectissime, ut aliquos ex subieetis mihi transmittere digneris,

* vel scilicet Plinium de naturali historia vel Ptolemeum de cosmographia vel Hlavium de gestis Gothorum vel
^Marcellinum de situ Hierosolymorum et Constantinopolitanorum vel Lactantium de ira dei vel Augustinum

* contra lulianum vel aliquod opus TertuUiani. leronymum in lob vel Leviticum magnopere desiderarem si
' usquam haberi sperarem \ venit sine dubio ex lectis ei Geticis lordanis. — iSimili , sed minus excusabili
crrore nuper Paulus Buchholz [die QuelUn der historiarum decades des Flavlus BUmdus. Naumburgi 1881),
p. 24sq., 131 sq. eontcndit Blondum, qui modo lordanem adlegat, modo Priscum Ablabiumve, praeter lordanem
ipsum Ablabium adhibuisse, quamquaui quae affert Blondus cx Ablabio, omnia et ex parte ad verbum redeuiit
apud lordanem : uisi forte hoc Abiabii est regem Fraiicorum , cuius nomen in proeUo Catalauuico narrando
lordanes non ponit, fuisse Meroveum.

71) Composuit eos Schirrenus p. 36 — 41 diligenter magis quam fructuose. addo Ablabium Murenam ex
vita Claudii Gothici c. 15, quoniam , licet epistula ipsa spuria sit, eius nominis antiquissimum quod norim
exemplum praebet. ceterum ne quem deiuc«ps decipiat scntentia , quam sumptam ' ex sexto decimo Theo-
^dosii imp. libro, capitulo videlicet undecimo, ad interrogata Ablavii ducis illi et omnibus rescriptam^ refe-
runt capitularia spuria (M. G. LL. II, 2 p. 91) , moneo signillcari non rescriptum nescio quod Theodosii in-
nioris ad ducem Ablabium datum, ut visum est Schirreno, sed constitutionem Sirmoiidiaiiam primam datam a
Constantino ad Ablabium consulem a. 331 , quae in quibusdam libris adscribitur Codicis Theodosiani I. XYI
tit. 11 de episcopali iudicio (v. Haenel de const. Sirmondi p. IG).

72) De patrocinio quod Ablavii forma barbara apud quosdam viros doctos nacta est et de veriloquiis eius
vocabuli quae dicuntur Gothicis humaniim est tacerc.

XXXVni PROOEMIVM.

se fecisse ipse negat. nam qui scribit (c. 5, 38): *nec eorum fabulas alicubi rep-
'perimus scriptas, qui eos (Gothos) dicunt in Brittania . . . in servitutem redactos
*et in unius cabalii pretio a quodam ereptos' et reprehendens eos qui de Gothorum
origine aliter atque ipse statuant adiungit ^nos potius lectioni credimus quam fabulis
'anilibus consentimus' fCassiodorii enim magis haec omnia esse quam lordanis paeue
certum est) , is satis signifieat quidquid referat , ex libris se sumpsisse , ipsiusque
huius de redemptione Gothorum ex Britannia fabeliae aliquam commemorationem apud
auctorem sine dubio deprehendit. id autem si ita est, inter auctores qui citantur apud
lordanem nullus est, cui has fabulas acceptas ferre possis excepto Ablabio. eius e con-
trario de Gothica historia merita vel in epitoma ita praedicantur , ut distinctum inter
auctores adhibitos memoratosve locum ei non possimus non tribuere. locos quibus ad-
legatur ubi examinamus, primum inde efficitur Ablabium non in rerum Romanarum
enarratione de Gothis dixisse, sed de ipsis rebus Gothicis commentarios edidisse, id
quod ex auctoribus apud lordanem laudatis praeterea in Dionem Chrysostomum solum
cadit. deinde omnes ostendunt Ablabium egissc de Gothorum originibus, id quod
proxime coniunctum est cum narrationum illarum popularium relatione. denique primo
loco quae de *priscis Gothorum carminibus paene historico ritu' afferuntur, ita con-
iuncta sunt cum Ablabii commemoratione , ut ad ipsum haec quoque pertinere vi-
deantur^^j^ praeterea ex tertio loco efficitur Graecos auctores ab Ablabio adhibitos esse,
cum ex eo citentur quae constat esse Dexippi. itaque cum non solum Gothica doc-
trina, qualis lordanianis inest, sed Graeca quoque Cassiodorii ingenium superare vi-
deatur, etiam huius bonam partem per Ablabium suam eum fecisse crediderim. ea
praesertim quae ex Prisco citantur ab Ablabio proficisci inde probabile redditur, quod
quae de Vidigoia cantu maiorum celebrato traduntur duobus locis c. 5, 43 et 34, 178,
sine dubio ab eo auctore profecta sunt, a quo Gothicae narrationes veniunt, id
est si verum vidimus ab Ablabio, altero autem loco cum Prisci relatione ita implicita,
ut Cassiodorium utramque narrationis partem ipsnm coniunxisse paruni probabile sit.
item in narratione de origine Hunnonim quae Prisco accepta feruntur quaeque de
Haliurunnis narrantur nullo modo ad Priscum referenda ita pari teuore decuiTunt,
ut magis credideris duas narrationes non conflavisse Cassiodorium, sed conflatas ante
expilavisse. — Haec si recte disputata sunt, fuit quidam sive Gothus sive Romanus
Graecusve Gothice doctus, certe qui pariter atqne Amalasuintha tres linguas calleret,
nomiue Ablabius, qui in Gothonim origines et res gestas inquirens tam ipsorum can-
tus vetustos in usum vocaret quam Graecorum auctorum narratioues. quo tempore

73) Similem sententiam chth olim Sybelins proposuisset, contra dixit Schirrcn p. 36 ipsumqne Sybelinm
[Krtmgthum ed. 2 p. 193) iam babet adsentientem. nihilo minns illa opinio eatenus mihi certa videtur, qua-
tenus per barbaras has tenebras ad certam persuasionem perveniri potest. primum quod opponunt Ablabium
non comroemorari in migratione Gothornm e Scandia in Scythiam , sed tantnmmodo in rebus Scythicis , ali-
Guid ponderis haberet, si narrationis alius auctor afferretur. at cum nullus adscribatur, non is lordanes est,
quem tuto contendas eo ipso loco, quo primum scriptore aliquo utitur, eius nomen posuisse. deinde quod
aiunt loco primario c. 4, 28 carmina Gothorum non sccundum Ablabium laudari, immo iuxta poni carmina et
ipsum, verum est; sed ita compilatores omnes agunt egitque ipse lordanes sive is Cassiodorins est, citans
c. 2 Liviam et Cornelium, ubi Tacitus adhibitiis est Liviiim laudans. losephi quoqiie locus haud scio an et
ipse ex Ablabio in Cassiodoriana venerit.

PROOEMIVM. XXXIX

vixerit, parum constat ; crediderim tamen scripsisse eum non muitum ante Cassiodorium
regnante Theoderico, ante quem Romanorum Gothorumque coniunctum regnum stabi-
lientem vix credibiie est virum doctam sive Gothum sive Romanum tale opus aggres-
surum fuisse. huic probabile est maximam et utilissimam partem historiae Gothicae
Cassiodorianae deberi, neque omittendimi primariam operis divisionem secundum tres
Gothorum sedes relatam c. 5, 38—42 ipsi Ablabio quodammodo acceptam referri
(c. 14, 82). singillatim Ablabiana ut persequamur quamquam fieri non potest, tamen
ubi ad cantiones maiorum provocatur (ut de capillatis c. 11, 72) legesque Gothicac
belagines commemorantur (c. 11, 69) aut nominum formae produnt scriptorem Gothice
doctum, id quod cadit in descriptionem Scandiae (c. 3) et stemma Amalorum (c. 14)
et Gepidarum originem (c. 17) et recensum populorum in dicione Hermanarici consti-
tutorum (c. 23, 116), ibi probabile est Ablabium auctorem subesse.

XXII. Symmachvs Mn quinto historiae libro' c. 15, 83 (cf. c. 88) vitam impera- symuiachub
toris Maximini enan*avit. secundum anecdotum cod. Caroliruhensis (infra p. XXXX)
Sjonmachus consul ordinarius a. 485 (eum enim significari recte intellexit Vsener)
^parentes suos imitatus historiam quoque Komanam septem libris edidit', cuius praeter
Gassiodorium nemo meminit. locus quem servavit lordanes cum ad verbum fere con-
veniat cum narratione, quam legimus nos in vita Maximini corpori scriptorum historiae
Augustae inseii» sub nomine lulii Capitolini, nisi quod Christianorum persecutionem
Maximino exprobrat Symmachus secutus auctores christianos (Eusebius hist. eccl. 6, 28 ;

Oros. 7, 19) eamque ruinae eius causam fuisse ait magis pro sua pietate quam pro
veritate rei, dubium non est ex illo corpore Symmachum sua mutuatum esse.

XXIII. CoNSVLARivM vcstigia in Geticis, scilicet in parte quae Cassiodorii aut est Marcemmis
aut certe esse potest (nam de reliqua supra p. XXIX diximus), praeter paucissima Hiero-
nymiana et Prosperiana, de quibus p. XXVI. XXXTV dictum est, apparent fortasse ad
a. 411 — 427 c. 32, 165. 166, certo ad a. 455 — 477 per c. 45. 46: coeperunt igitur
aut a fine Prosperi aut, quod magis crediderim, a fine Hieronymi. ita autem comparata
fuerunt, ut in ea item perveniant quac loco modo citato disputavimus dc annalium ab
lordane adhibitorum cum Marcellinianis et similitudine et diversitate. accedit in his,
quod Cassiodorius scribens inter a. 526 et 533 Marcellini volumen editum a. demum 534
adhibere non potuit; ab eo autem haec proficisci, non ab lordane probabile est, cum
narrationis tenor nullo modo variet, neque defuisse Cassiodorio horum quoque tem-
porum consularia vel ex chronico ab ipso a. 519 edito intellegatur. — Deinde in
rebus Theoderici narrandis Cassiodorius adsumpsit, ut debuit et ut ante fecerat in
chronico modo citato, consularia ea quae hodie dici solent Ravennatia tota imbuta
spiritu regni Theodericiani, sive ea publico consilio edita sunt sive, quod prudentiores
praeferent, a laudatore aliquo status praesentis. suis annalibus quamquam non usus
est propter brevitatem, loci quos ibi Prosperiana brevians ob Gothica studia mutaverat,
in Geticis plane similiter tractantur, ut demonstrabunt quae adnotavi c. 18, 103 de
Decio, c, 28, 144 de Athanarico, c. 30, 154 de proelio PoIIentino, c. 30, 156 de
Roma capta, c. 32, 166 de Vandalorum in Hispanias *fuga', c. 40, 209 de proelio in
eampis Catalaunicis , c. 42, 221 de obsidione Aquileiae. luculenter igitur in minore
opere germina apparent maioris.

comM

XL PROOEMIVM.

CMsiodorins XXIV. Flavius IVfagnus Aurelius Cassiodorivs senator '*) , de cuius vita nuper-

rime optime egit Hermannus Vsener [Festschrift zur Philologenversammlung in Wiesbaden

1877 p. 66 sq.l, e Bruttiis originem trahens (var. 1,4), avum habuit sub Valentiniano

ni (7455) tribunum et notarium (var. 1, 5), patrcm sub Odoacro et Theoderico sum-

mis officiis functum et ab hoc patricium factum (var. 1, 4. 5). ipse primaevus post

a. 500 quaestor sacri palatii factus est (var. 9, 24; Vsener 1. c. p. 69), mox patricins

et ipse (Vsener 1. c. p. 16. 70), deinde a. 514 consul ordinarius, postea magister

officiorum (var. 9, 24; anecdotum apud Vsenerum p. 16), quod officium per multos

annos retinuisse videtur (var. 9, 24: ^quo loco positus semper quaestoribus affuisti'),

certe obtinuit cum obiit Theodericus a. 526 eique successit nepos Athalaricus (var. 9,

25), deposuit autem factus praefectus praetorio a. 533/4 (var. 9, 24. 25). Athalarici

mortui a. 534 successorem Theodahadum publice laudavit (Haupt opusc. 3, 303) et ei

quoque, item qui ei successit a. 536 Vitigi regi quaestorium officium exhibuit, neque a

rebus publicis recessit ante a. 537/8 (var. 12, 16. 27). devictis Gothis vitam saecula-

rem reliquit et monachus factus postquam nonagesimum tertium annum agens librum

de orthographia edidit, grandaevus obiit. — Historiae Gothicae cum cpitomam lordanes

se proponere ipse scribat in praefatione Geticorum — : ' suades, ut nostris verbis duo-

'decim Senatoris volumina de origine actusque Getarum ab olim et usque nunc per

* generationes regesque descendentem (sic) in uno et hoc parvo libello coartem' — et

quae praeterea de eo opere tradita habemus ad iudicium de lordanianis ferendum plane

necessaria sint, componemus primum quac de eo supersunt testimonia profecta omnia

ab ipso auctore, nequc enim quisquam praeter ipsum et lordanem eius meminit. eorum

locorum tempore primus est epistula var. 9, 25 scripta a. 533 ante k. Sept. sub nomine

Athalarici ad senatum urbis Romae : ^ tetendit se (Cassiodorius) in antiquam prosapiam

^nostram lectione discens quod vix maiorum notitia cana retinebat. iste reges Gotho-

^rum longa oblivione celatos latibulo vetustatis eduxit. iste Amalos cum generis sui

^claritate restituit, evidenter ostendens in decimam septimam progeniem stirpem nos

'habere regalem. origincm Gothicam historiam fecit esse Komanam colligens quasi in

^unam coronam germen floridum quod per librorum campos passim fuerat ante dis-

^persum. perpendite, quantum vos in nostra laude dilexerit, qui vestri principis na-

*tionem docuit ab antiquitate mirabilem, ut, sicut fuistis a maioribus vcstris semper

'nobiles aestimati, ita vobis regum [codd, rerum] antiqua progenies imperaret'. idem

praefectus praetorio et munus iniens in epistula ad senatum 11, 1 licet historiam non

nominatim citet, regum Amalorum seriem (vide c. 14) indc aperte deprompsit, et 12, 20

ea citat quae lordanes c. 30, 1 56 (ubi locum attulimus) in compendium redegit. deni-

quc in praefatione variarum, quae scripta videtur c. a. 538, sic ipsum adloquuntur

amici: ^duodecim libris Gothorum historiam defloratis prosperitatibus condidisti: cum

*tibi in illis fuerit secundus eventus, quid ambigis et haec publico dare, qui iam

' cognosceris dicendi tirocinia posuisse ? ' ad hacc nuper accessit codice Carolirubensi

servatus *ordo generis Cassiodoriorum eorumque {cod. casiodorumq) qui scriptores ex-

74) Propter nomina videantur Vsener 1. c. p. 16 et Rossius inscr. chr. 1 p. 431. legitimum nomen ei
fuisso Senatori fasti ostendunt eo solo nomine utentes: Cassiodorius signum fuit pariter atque Ablabius slmiHa-
que (v. p. XXX Vll). itaque etiam grammatica ratione forma in -ius sola probabilis est.

PROOEMIVM. XLI

'titerint ex eoram progenie vel qui eruditi' (cod. vel ex quibus eruditis) editus ab
Vsenero 1. c. , unde huc pertinent extrema: 'Cassiodorus Senator vir eruditissimus
'et multis dignitatibus pollens iuvenis adeo dum patris Cassiodori patricii et praefecti
'praetorii consiliarius fieret et laudes Theodorichi regis Gothorum facundissime reci-
'tasset, ab eo quaestor est factus, patricius et consul ordinarius, postmodum dehinc
^magister officiorum et praefuisset [scr. fere praef. praet. suggessit] formulas dictio-
* num , quas in xii libris ordinavit et variarum titulum superposuit. scripsit praeci-
*piente Theodoricho rege historiam Gothicam originem et loca mores in (moresque xn
^ emendat Vsenei^] libris annuntians \ librum, unde haec excerpta sunt, ideo potissimum,
quod Symmachi et Boethii vita ita enarratur, ut iudicii eorum et exitii mentio nulla
fiat, Ysenerus contendit a. 522 a Cassiodorio scriptum esse et propterea historiam 60-
thorum ante eum annum editam. sed id ut perite arguit, ita parum demonstravit.
nam cum et praefectura praetorii a. 534 adepta non.obscure ibi commemoretur et va-
riarum publicatio c. a. 538 facta, item in ipso principio Cassiodorius praeter honores
saeculares etiam ^monachus servus dei' dicatur, apertum est hoc apospasmatium aut
superesse ex libello post Cassiodorii conversionem edito aut, quod magis crediderim,
additamentis alienis auctum esse. nec rationem habet de variis quae dicuntur ad inter-
polatorem referre et hoc testimonio uti ad historiae Gothicae editionem definiendam.
e contrario ut probabile est iubente Theoderico historiam coeptam esse, ita omnia
suadent editam eam esse inter a. 526, quo obiit Theodericus, et a. 533, quo eam |
commemorat epistula auctoris supra recitata. ita enim recte explicatur, Cassiodorius
oerte laudibus suis nequaquam invidens cur extremis tantum officii sui annis eius
operis mentionem fecerit : item quod ex ipsa historia citari videtur septimum decimum
regnare Athalaricum, vivo Theoderico ita scribi non debuit. quod si ita Cassiodorius
narrationem finivit relato obitu Theoderici et successione Athalarici^*) , recte id con-
venit lordanianis. nam non solum admiratio summi Theoderici, quam passim prae se
ferunt, ingenium lordanis longe excedit, quippe qui ipse ultra tenuis hominis adversus
imperatorem qui nunc est legitimam devotionem non adspiret, sed etiam stili Cas-
siodoriani certa indida eatenus deprehenduntur. ita in verbis c. 57, 296 ^numquam
'Gothus Francis cessit, dum adviveret Theodoricus^ nominativi usum recte Schirrenus
p. 11 Cassiodorio vindieavit ^®) . — Cassiodorii libros, quo tempore lordanes scripsit
viginti drca annis post Cassiodorium ipso etiamtum vlvo, nondum vulgo sparsos, certe
in regione ea in qua versabatur lordanes alibi non repertos ab ipsius auctoris dispen-
satore^^) ad triduanam, si credis, lectionem sibi procuravit, sine dubio excusationem
sibi parans adversus eos, quos praevidebat questuros esse de narratione Cassiodoriana

75) Vseneras 1. c. p. 73 enm snbstitisse indicat, si recte intellego, ad introitum Theoderici in Italiam
a. 489, propterea qnod lordanis de pngnis inter Odoacrum et Theodericum narratio affinitatem habet cum
chronicis Ravennatibus. sed earum pugnarum narrationem Cassiodorius ex iisdem chronicis petiisse proba-
bile est (cf. p. XXXIX).

76) Ghlodovechum Francum quod de Theoderico scribens lordanes, pariter atque Cassiodorias, Lodolnum
appellat miriflca et fortasse perversa vocabuli formatione (cf. ind. pers.) , sine dubio ex hoc iile adsumpsit.
contra quod Schirrenus p. 74 sq. provocat ad locos de Eutharico Amalo , additi sunt ii quidem ad succesBio-
nem Athalarici commendandam, sed ob id ipsum pari iure vivo Theoderico scribi potuerunt.

77) Servo scilicet. eum Schirrenus p. 93 non habere debuit pro Castalio dispensatore pontiflcis Vigilii.

lORPANRS. C

XLn PROOEMIVM.

male Inxata et fortasBe interpolata : nobis ipsa destitntis standnm est lordanianis qualia
qnalia snnt. — Ad formam operis Cassiodoriani explicandam praeter supra disputata
de anctoribus a Cassiodorio adhibitis non mnlta habemns qnae proferamns. narratio-
nnm popnlarium ratio habita et Graeca doctrina egregia nt per se admiratione dignae
sunt, ita neque sectae anctoris illud satis convenire supra obseryavimus et mediocriter
tantum Graece doctum enm fnisse constat, quippe qui historiam ecclesiasticam ita ad-
omarit, ut tres auctores Graecos rudi opera contaminaret se iubente ab Epiphanio
scholastico Latine versos. immo utrumque meritum vidimns non tam Cassiodorii fuisse
quam anctoris eius Ablabii, qucm si teneremns, haberemus fortasse in hoc genere
studiomm qnem cum Herodoto componeremns. — Operis Cassiodoriani indicem fuisse
probabile est eum ipsum quem epitomae lordanes praescripsit 'de origine actibusque
'Getamm': eo enim ducit et lordanis testimonium et quae de ^origine Gothica' hi-
storia Romana facta ipse auctor in variis (L c.) scribit: historiam alibi appellans
argumentum enuntiat, non titulum citat. duodecim libris ut reliqua fere Cassiodorii
opera maiora ita hoc quoque divisum fuit. incepisse ab ipsis populi Gothici primor-
diis et ^per generationes regesque^, id est per generationes regum descendisse lor-
danes in praefatione innnit^^).

Apnd lordanem quatenus Cassiodoriana perveniant nbi quaerimus, co quod epito-
mator ait 4nitium finemque et plura in medio se sua dictione permiscuisse', quamquam
snpra modnm inepte dictum est^^), prima postremaque prae ceteris sibi videtur vindi-
carc, idqne de postremis vemm esse ex ipsa re colligitur, cum a. 526 Cassiodorins
finem scribendi fecerit. de principio operis idem ita verum esse mox videbimns, ut
Orosium lordanes ibi de suo citarit, nlterius tamen id proferri non potest. nam cum
id sequatur auctor, ut descriptione insulamm Oceani viam sibi stemat ad Scandiam
insulam describcndam Gothornm antiquissimam sedem et ne Britanniae quidem de-
scriptio, ncdum Scandiae lordani ullo modo tiibui possit, quid huic hoc loco rema-
neat non perspicio. accedit quod locus de Hispania ab altero c. 44, 230 separari non
potest. ^plura in medio^ adiecta esse ut vemm esse potest, ita non magni facio fidem
illins sivc notarii sive monachi, quem non puduit praefationem Rufino suffurari et
lamblichi locum comminisci. multo magis diffidemus homini ore rotnndo adseveranti
ex historiis Graecis et Latinis nonnnllis 'convenientia' se addidisse. immo probabiie
est Graecomm auctorum usurpationem vere contineri in excei^ptis ex Socrate, quomm
in utroque libello exilia qnaedam vestigia adesse supra p. XX VH ostendi.

Restant stili diversitas studiommque dissimilitudo auctommque delectus. illo dili-
genter et erudite investigato Schirrenus compluribus locis recte agnovit sive Cassiodoria-
nam proprietatem sive, quod fortasse rectius est, eius saeculi genus dicendi omatum ^®)

78) Ob infantlam scriptoris dubium est, otram verba * ab olim et nsqne nunc per generationes regesque

* descendentem * ad se referat an ad auctorem. cum ^volumina — descendentem ^ coniungere per lordanem
liceat, hec magis probarim, quamquam Senatoris libri certe non perveniebant 'et osque nunc^, quod se-
cundum huius hominis consuetudinem signiflcat *ad tempus praesens'. sed ad ipsam rem non muitum inter-
est; partitionem enim epitomae omnino lordanes ab auctore sumpsit.

79) Quod suasit Gutschmidius p. 124, ot verba < initium flnemque ' iungantur cum praecedentibus 'addidi

* convenientia*, ab ordine verbornm simplici scriptori consueto nimium recedit.

80) Non is Cassiodorius fuit, qui novum scribendi genus excogitaret : immo usus est paratis neque aliud

PROOEMIVM. XLni

longe abhorrens a tenuitate lordanis, qualem et in Romanis deprehendimus et in Ge-
ticomm parte ad res post a. 526 gestas peiiinente. sed flores illi non valde suaveo-
lentes et aequabiliter per universum librum sparsi sunt et ubi minus apparent, ibi
non immerito suspicabere non tam Cassiodoriana ab imitatore seposita esse quam verba
ita contracta, ut ^floscula' quae dioit perirent. quam ob rem ut horum indiciornm
nbi adsunt non minima vis est^^), ita quod absunt parum probat.

Maius momentum est, id quod supra p. VII sq. iam tetigimus, in diversitate loci
studiorumque. Cassiodorium supra vidimus fuisse Gothoromanum et aulicum Theo-
derici, lordanem Moesogothum imperii Orientis subditum; iure igitur quaeritur, num
possint partes operis demonstrari, quae cum a Cassiodorio scribi nequierint, necessario
lordani tribuendae sint. sed hac quoque via non longe progrediemnr. sane quae de
se suisque popularibus lordanes profert c. 50. 51, maiore ex parte apud Cassiodorium
non legit: nec magis legit apud eum acerbissima vituperia Arianorum c. 25, 131. 132.
26, 138, quae virus theologicum propria sibi inepta inhumanitate imbuit: nam Cassio-
dorium licet ipsum orthodoxae fidei addictum in historia scribenda Arianae doctrinae
dominorum suorum memorem fuisse non solum consentaneum est, sed etiam chronico
a. 519 demonstratur '^^) . sed cum vel in iis locis quaedam insint, quae ex Cassiodorio
proficisci aut certum est aut probabile, multo magis id pertinet, ut antea monui, ad
reliquos locos etiam eos, qui colorem apertissime prae se ferunt non Gothoromanum,
sed Moesogothicum. ita quae abiudices a Cassiodorio relata apud lordanem, praeter
ea quae temporum ratio ut Cassiodorio tribuamus non admittit, non multa reperiuntur.

Diacrisis inter Cassiodorium et lordanem aut valde fallor aut tota pendet ab
auctoribus. hunc enim cum ex Romanis intellegatur a recondita Graecaque doctrina
totum abhorrere neque habuisse nisi commentaria illo saeculo vnlgo usitata et adhnc
fere servata, quidquid venit a Prisco, Dione altero utro, Strabone, Ptolemaeo, mihi est
Cassiodorii. id ipsum pervenit ad Ammianum et Ablabium et si qui similes sunt, item
ad ea quae cum horum excerptis ita coniuncta sunt, ut inde divelli nequeant; quibus
originibus non solum melior, sed etiam longe maior pars libelli Getici continetur. e con-
trario ad deprehendenda lordani propria proficiscendum est a libello Romano quosque ibi
adhibuit auctores, eorum excerpta Geticis inserta videndum est num item ipsius sint.
id quod uno loco mihi videtur extra dubium esse, dico in narratione de mortc Valen-
tis. eam in Romano libello c. 314 totidem verbis descripsit ex Victore epitomato, in

fecit nisi quod calamlstros rhetorum Gallicanonim in aulam rngis Gothici transtnlit et rescripta emisit schola-
stica eloquentia aut omata aut corrupta. saeculi quarti et quinti leges, maxime quae intcgrae extant, ut
Diodetiani coUegarumque de pretiis rerum venalium et novellae Theodosianae , similia multa habent, scripto-
resqne qnoqne eius saeculi, qui quidem eiusmodi cincinnos sectantur, sibi simiUimi sunt. multa eius generis
habet Ammianus alia si uon egregia, certe ingeniosa, alia obscura et perplexa. sed ut auctorem ab auctore
in talibns non facUe distinguas, immo aperte agnoscatur scholastica disciplina in nniversum parilis, ita facilli-
mum est eius generis scriptores distinguere ab iis qui commnni et tenni, ne dicam vulgari et exili soribendi
genere sibi satisfaciunt, quales sunt fere annalium auctores, ut Marcellinus et omnium maxime lordanes.

81) Propterea curam egi, ut in hac editione potiora qnae Schirrenus adnotavit repeterentur , scilicet ubi
similibus locis compositis res iUustrantur. solae argutiae sermonis ubi Gassiodorium produnt) cum attente
legentis animum ipsae feriant, expressis verbis de iis non monui.

82) Prospcr cum ad a. 380 adnotavisset : * Ambrosius episcopns pro catholica flde mnlta snblimiter scripsit \
Cassiodorins enm compilans cathoUcae fidem christianam substitnit.

XLIV PROOEMIVM.

Gretico cum imiyersam bellam explicet ad Ammianum, in imperatoris morte narranda
ntriaflqne anctoris verba contaminavit, at dabinm esse nequeat apud Cassiodorium re-
pertae narrationi Ammianae ipsum alteram inseruisse ex Romanis suis translatam. ne-
qne enim quisquam opinor contendet Cassiodorium, ut hunc locum, qui solus in Geticis
Yictorianus est, ex exili illa epitome adsumeret, Ammianum seposuisse. sed fortasse
ulterius progredi possumus et lordani adiudicare quaecumque veniunt ex Orosio.
Cassiodorio hunc anctorem valde placuisse, certe ante conversionem eius, vix credet
qoi utrumque noyit: quid quod vel post conversionem et ad monachos scribens (inst.
div. litt. 17] sic de eo loquitur: ' Orosius quoque Christianorum temporum paganorum-
'que collator praesto vobis est, si eum volueritis legere^ satis frigide puto. at lor-
dani Orosius admodum placuit dignus ille magister tali discipulo: neque enim sine
causa, ut Romanorum principium splendido nomine lamblichi exomayit, ita Getica
similiter in Orosii tutela collocavit. neque id ab eo abiudicari poterit, cum quod
libri initium diserte sibi vindicat tum quod duae illae laudationes lamblichi et Orosii
pari passu procedentes omnino ab eadem manu veniunt. iam cum ex auctoribus ad
Romana adhibitis unus Orosius etiam in Geticis saepius expilatus sit ^^) , qui item unus
citatur adiecto 'voluminis' numero (6. 5, 43), nascitur suspicio, annon Orosiana illa
omnia ad lordanem pertineant sintque ipsa illa quae sua dictione in medio interpo-
suisse se contendit. huic coniecturae tantum abest ut quicquam obstet, ut saepissime
Orosius introducatur tamquam lacinia vesti perfectae male insuta.

In summa re Geticorum libellus, quatenus in eo tractantur res morte Theoderici
anteriores, mera epitome est, luxata ea et perversa, historiae Gothicae Cassiodoria-
nae, nec sine iusta causa, quod de ipsa anecdoti Caroliruhensis scriptor refert, etiam
in lordanis epitomen quadrat, originem gentis et loca moresque eius ibi adumbrari.
foederatio mercennariorum et provinciarum Danuvianarum res interveniente lordane
locum usurparunt, quem apud Cassiodorium obtinuit regnum Romanum pariter atque
Gothicum magni Theoderici eiusque Romanae humanitatis admiratio et imitatio : ita ex
multis pauca selegit eaque quae retinuit barbare inflavit et auxit. denique ut uno
verbo dicam, historia Gothica a Cassiodorio, ut ipse ait, Romana facta per lordanem
facta est Moesiaca.

^iordJSiaSiB lordaucs cum ut infimus auctorum Romanorum, ita ex ultimis sit eorum quos
antiquae aetati adscribere solemus, alium scriptorem qui eadem aetate libellos eius ad-

Tridenttn" tibucrit uullum habcmus *^) . Secvndvm Tridentinum episcopum, qui gesta Langobar-
dorum scripsit c. a. 612, aut ipsam Cassiodorii Gothicam historiam aut lordanianam
epitomam aliquatenus secutum esse et imitatum alio loco conieci [Neiies Archiv vol. 5
a. 1880 p. 75) ; sed exilis gestorum illorum quae superest notitia ut ultra coniecturam

83) Pauca quae supra p. XXVI dixi in Geticis reperiri excerpta ex chronico Hierouymiano , ut a Gas-
siodorio abiudicemus, cauBam nuUam esse ibi observavi.

84) Gregorium Turonensem non usum esse lordaul UbeUis in praefatione p. XXX VI expUcuimus.

PROOEMIVM. XLV

progrediamur non admittit. — Per barbara quae sequuntur saecula Getica usurpasse g^^f^J^
videtur, quamquam auctoris nomen non posuit, is qui Bcripsit scholia Statiana quae
sub Lactantii nomine feruntur (v. ind. IV s. v. strava), in quibus cum item Boethius
adlegetur, ita certe ut nunc iacent sexto saeculo non sunt antiquiora. — Certo lordanem
adhibuit anonymus auctor quem geographvm Ravennatem nuncupamus : at is liber 2^^*^*^^'"
etsi profectus ex cosmograpbia saeculi fere VII exeuntis, ut nos eum habemus non
antiquior est saeculo nono, nec certum est in primitiva recensione adfuisse excerpta
lordaniana. Ravennas ^lordanem chronographum ' vel *cosmographum' (utraque enim
praedicatione eum appellat) aliquoties laudavit (v. adn. ad p. 27, 23. 60, 6. 61,
13. 18. 62, 12. 63, 8. 82, 6. 104, 17), alibi nomine non posito expilavit (v. p. 55.
59. 62. 127, item ind. 11 s. v. Caesarea et Vagus). codex lordanis quem habuit, dua-
bus corruptelis medelam affert quae nostris libris omnibus insident, scilicet p. 62,
5 et Callipolida dat pro callipoda et Trapezus^ ubi in libris nostris est trapeiunta.
praeterea notabile est p. 59, 1, ubi libri nostri primi ordinis habent rerefennae, secundi
screrefennae y utramque lectionem in codice Ravennatis fuisse videri, cum iuxta ponat
Rerefenos et Sirdifenos.

Praeter Iibrum Ravennati visum tam per medium aevum adhibiti^*) quam quiiJ»»>'orom no-

*^ / * ^ stroniin com-

nobis praesto sunt codices scripti ad idem exemplar omnes redeunt neque id ab erro- "^**®
ribus immune. in Romanis quae solus fere primus codicum ordo habet, id evidenter
apparet cum ex hiatibus maioribus c. 137 et 303 tum ex erroribus in libris omnibus
inventis, ut sunt p. 12, 21 agituram pro agitaram, p. 17, 27 crassantem pro grassantem
(cf. p. 17, 22 caurus pro gaurus), p. 19, 33 brattius pro bi^uttius, p. 22, 32 exiremis
pro extremiSj p. 23, 2 gladium pro cladium. sed etiam Geticorum eadem condicio est.
maiore hiatu nullo quamquam laborare videntur, singula vocabula exciderunt p. 73, 6.
119, 6, et adsunt errores communes inter alios hi: trapeiunta vel trapeianta pro tra-
pezunta p. 62, 5; cysum (etiam Ravennas cisson) pro cyrum p. 68, 16; basento pro
busento p. 99, 11; regericus pro segericus p. 100, 16; congustiarum pro angustiarum
p. 101, 19. eorum errorum partem vel apud Paulum et Frechulfum adesse adnotatio
ostendit. ex iis licet quidam ad quadratam scripturam redeant, ut permutata ele-
menta C 6, I T, I Z, cum alii rursus ad Scotticam ducant, ut peimutatae a co, a u,
r s, commnne archetypum non quadratis, sed Scotticis litteris scriptum fuerit necesse
est. — Verba continuo in archetypo scripta fuisse inde intellegitur, quod libri anti-
quissimi quique, praesertim II PV, persaepe vocabula male separant: ita, ut uno
exemplo defungar, p. 11, 5 in iis est ioue moraret pro lovem oraret. — Compendia
scripturae in archetypo ea tantum adfuisse videntur, quae lordanis aetate in usu erant :

85) £x his qui ad criticen aliqtiam utilitatem habent vel certe ad classes codicum redigi potuerunt, infra
suis locis inveniuntur: praeterea vero meum non esse putavi plenum recensum dare scriptorum qui per
medium aevum lordanis libellos utrumque alterumve utrum usurparint. adhibuerunt, quatenus vidi, Paulu» dia-
conus ante a. 774 libellum utrumque; Prechulfus episcopus Lixoviensis ante a. 830 utrumque; Widukindus
Corbeiensis (I. 1 c. 18 Mon. Germ. SS. III p. 425) a. 967 Geticum; Herigtr Lobiensis a. 980 Geticum;
Landulfus sagax inter a. 977 et 1026 Geticum; Hetmannus Augiensis (f 1054) Romanum; Marianus Scotus
a. 1082 Romanum; Bemoldus Constantiensis a. 1100 Romanum; Ekkehardus Vraugiensis c. a. 1100 utrum-
que; Hugo Flaviniacensis a. 1102 Geticum; Sigtbertus Gemblacensis a. 1112 utmmque; Otto Frisingensis
a. 1143 utrumque. his posteriores omisi.

XLVI PROOEMIVM.

ut pL m. p. 8, 3 et mag, mil. passim in Heidelbergensem librum aliosque optimos

quosque sine dubio ex archetypo translata sunt. eodem referri poterunt, qnamquam

fortasse immutationem quandam subierunt, sstl p. 7, 31, reipl p. 11, 11, impr, scs,

dSj dns, sed plura reperiuntur etiam in Heidelbergensi ab illa aetate aliena, ut mi =

milia, au = autem, uo = vero, e = est, non multa tamen neque frequenter ad-

missa, ut hoc quoque nomine is liber ad aetatis Komanae archetypum prope accedat.

^'^Todicnm Primus ordo librorum ut in uniyersum et aetate et integritate duos alios superat,

ita solus hodie habet libellum de actibus Romanorum cum Geticis ab ipso auctore con-

iunctum, quem tamen aliquando ne a secundo quidem ordine afuisse constat potestque

fuisse item in archetypo ordinis tertii. magis proprium est huic ordini librorum, quod

in exemplaribus antiquis et a principio integris (id est in PF, item in Augiensi deper-

dito cum libris ex eo derivatis) ^®) praemittitur carmen inscriptum : * rescriptum Honorii

*scolastici contra illas epistulas exortatorias Senecae' (sic PV; 4n XPI nomine incipiunt

'versus Honorii scolastici ad lordanem episcopum' Paris. 4860), cum subscriptione

hac: ^explic. versus Honori scolastici ad lordanem episcopum ad rescripta Senecae

*ad Lucillum quam (quae Paris.) ei scripserat exortatoria saeculum relinquere et veram

'amplectere philosophiam (ph. amplecti Paris.)\ quod incipit:

Si fontis brevis unda latens demersa tenetur,
ignotae et viles esse putantur aquae

editum apud Mabillonium in analectis (ed. 1723) p. 387 ex codice nostro V et nupcr

denuo in Riesii anthologia Latina n. 666 ex codice eodem et Parisino 4860. id ad

chronica cum nuUo modo pertineat, immo in eo Honorius nescio qui magistrum suum

philosophiae christianae utpote Seneca meliorem laudibus extollat, mero casu in codice

primario huius familiae lordanis libellis praescriptum in apographa ita transiit, ut li-

brarii posteriores magistrum, cuius nomen discipulus non ponit, pro lordane cbronicorum

auctore haberent. aliae notae eaeque etiam certiores, quibus hic ordo a secundo et

tertio discemitur, infra p. LXH dabuntur, ubi ostendimus, quibus locis primi ordinis libri

duorum aliorum consensu emendentur. ceterum hoc ordine ut in Romanis solo, ita in

Geticis primario fundamento lordanis crisin inniti ita in evidentia est, ut singillatim de

ea re disputare supervacaneum sit et hoc unum in quaestionem vocari et possit et

debeat, num praeter hunc ordinem reliquis in ea crisi aliquis certe locus dandus sit.

lam enumerabuntur qui huius ordinis sunt libri excerptave.

FrechSifi Frechvlpvs Lixovicusis episcopus historiae, quam scripsit ante a. 830, complura

inseruit ex utroque lordanis libello petita alia epitomata, alia ad verbum repetita,

quorum recensum diligenter dedit Aemilius Grunauer in commentario de fontibus histo-

riae Frechulphi (Vitoduri 1864. 4.), repetivi ego in editionis margine inferiore. hoc

duce ad Frechulfi optimum librum Sangallensem, quem contuli transmissum Berolinum,

variam lectionem enotavi, sed in qua adhibenda cave ex silentio meo de lectione

iudices: nam cum apud Frechulfam, ut fit in epitomis, multa desint, quid id esset

indicare nolui, satis habens ubi utile esse videbatur Frechulfi lectionem disertis ver-

86) Ad codices Parisinum 4860 et Monaccnsem 11306 (v. p. LIII. LIV) accedit liber olim Reginensis
S. Emmerami, iam Monacensis n. 14613, in quo legitur carmen Honorii ad lordanem episcopum neque tamen
ipsi lordanis libelli.

PROOEMIVM. XLvn

bis indicare. adhibuisse eum librum similem nostris UPV intellegitur ex loco p. 73, 15 ,
ubi error boscusta [UPV) pro buruista [Y) vel boroista (OB) huic ordini proprius simi-
liter [boscurta) adest apud Frechulfum. proxime accedit ad UP codices (cf. inter alia
p. 58, 11): his meliora si qua videtur habere (p. 10, 32 cenninensium, p. 11, 13 palu-
dem, p. 11, 27 cui ob honorem, p. 15, 4 fmstrato, p. 65, 3 namque pro ante quos),
magis est ut corrupta describens Frechulfus ipse emendarit.

Heidelberqensis 921 (nobis //) membr. formae quadratae maioris scriptus est HeideibergenBis
saec. Vin potius quam IX in Germania (nam ad cognatum p. 43, 22 adscripta est
glossa Theotisca suagur) , fortasse Fuldae , unde plures codices similis scripturae
venerunt in monasterium S. Martini Mogontiaci a. 1037 conditum : translatos eo esse
per Marianum Scotum probabiliter coniecit Giesebrechtius (apud Schmidium Zeii-
schrift fiir Geschichtswissenschaft 7, 564). eius monasterii fuisse constat ex praescrip-
tione Mste liber pertinet ad librariam sancti Martini ecclesie Maguntin. M. Sindicus
^s(ub)s(cripsi)t 1479\ de qua adnotatione in aliis quoque codicibus inventa dixerunt
Lachmannus ad Lucretium p. 5 et lahnius ad Florum p. VII. notae praeterea volumini

inscriptae sunt hae: 1651 — -^ — h 13. postea illatum est in bibliothecam Palatinam,

ubi Heidelbergae cum esset id adhibuit Gruterus. cum reliquis Palatinis Romam mi-
gravit, deinde Parisios : denique devictis Gallis rediit Heidelbergam. specimen scripturae
[macedonia p. 27. 13 — flamminio p. 27, 15) proponit Wilcken Gesch. der Ueidelberger
Biichersammlungen (1817) tab. 2 n. 2 (cf. p. 296). quatemiones fuerunt quindecim,
quorum cum perierint primus et postremi folia duo postrema, remanserunt folia scripta
110 (numerantur folia 112, scilicet 1. 2. 112 vacua sunt, f. 17 errore duplicatum) ;
insunt lordanis Romana inde a p. 7, 26 et finis et Getica usque ad p. 135, 6 regi. —
Litteratura est evidentissima et optima formae Anglosaxonicae : a littera saepe aperta
est, i eminens aliquoties adest. emendatus est liber saeculo nono decimove naevis
sublatis ab grammatista quodam, modeste tamen et ut paucis locis exceptis antiqua
lectio adhuc cematur^'). — Codex licet omnium optimus sit, solus contra socios vix
umquam verum servavit: nisi forte p. 90, 3 quod ex codicibus classis primae hic unus
habet quem perinuium, cum in classis secundae optimo sit quam perinuiam, eatenus

19»

pristinam scripturam archetypi communis repraesentat, quod in eo fuit quem peruium :

quamquam res requirit quod habent libri reliqui quem inperuium. sed in universum vinci

Heidelbergensem librorum reliquorum huius classae consensu consentaneum est, cum

duo certe qui sequuntur ex eodem archetypo descendant itaque errores singulis trium

horum librorum proprii redarguantur duobus reliquis consentientibus. Heidelbergensis

et duobus locis quaedam verba omisit, quae adsunt in reliquis omnibus:

p. 110, l fide et consilio ut diximus clarus
115, 2 obicientes exemplo veriti regis

et errores habet sibi proprios inter alios hos:

p. 14, 19 annisus est PVL anni sunt est //

16, 30 ad PVL Floinis in //

17, 31 diruit PVL Florus diripuit //

87) Aliqnoties dubitabani, maxiine ubi legebatnr e et u, utruni canda lineolavc a prinia loann esset aii
postea accessisset.

XLvra

PROOEMIVM.

sagina H

nauigiuni //

ad magnitudinem H

partibus //

abara H

pei-tis //

corporum HA

sacietate //, societate A

20. 29 asina PVL Florus

22, 36 nauium PV

23, 39 sed magnitudine PV Florus
69, 11 partus PVLAOBXY
78, 13 ababa PVLAOBXY Vita

18 expertis PVLAXY, exercitus OB
81, 12 carporum PVLOB, caporum A')'
109, 22 sacitate PV, sagacitete LO,

sagacitatem BXY
112, 6 deAmt PVABXY, deseuitX, desiuetO deuisit //
119, 19 urbem PVL, urbe AOBXY om, H

127, 7 emimonti P, emi montis FA', ei monti //

hemi montis A YZ, enim montis OB

Pautinn» Vaticanvs Palatinvs 920 (nobis P), membranaceus fol. min. saec. X. olim ubi
fuerit, ipse indicat f. 1 verbis his: 'codex sci Nazarii de monasterio quod dicitur
' Lauresham ' ; hic igitur liber est quem catalogus saeculi X bibliothecae Laureshamen-
sis editus a Wilmannsio (mus. Rhen. 23, 387) indicat verbis his: ^historia lordanis
'de summa temporum seu origine Romanorum lib. I\ ut alii Laureshamenses in
Palatinam bibliothecam venit, ubi eum adhibuit Gruterus, et cum hac in Vaticanam. —
Quatemionum est tredecim signatorum A — N et binionis, foliorum 107 (numeris recens
inscriptis mendosis omisso folio inter 34 et 35, praetermisso autem suo loco numero 77) .
uterque commentarius integer est; adest in principio carmen Honorii. emendatus est
liber similiter atque Heidelbergensis a manu non multum posteriore. — Contulemnt
mihi Romana Augustus Mau , Getica Otto Hirschfeld ; deinde ne quid erroris remaneret,
ille ad huius editionis plagulas sibi transmissas totum librum denuo diligentissime
relegit — Summa fide Palatinus archetypum repraesentat nec nisi orthographia, quae
passim corrapta est (v. ind. HI), locum cedit Heidelbergensi. solus veram et ipse raro
servavit propter causam eam de qua diximus:

p. 23, 29 treuia P, treuta HV
errores proprii non desunt, sunt tamen pauci:

p. 35, 26 ex libi'i reliqui, et P

ex Geticis plures dabimus cum agetur de libro Ambrosiano (p. L).

vaienoipnnensis Valenciennensis (noMs V) oHm S. Amaudi P. 3. 6 sive n. 88 catalogi Mangear-

tiani (Pertz Archiv 11 p. 522), membranaceus saec. IX medii, formae quadratae qua-

temiones habet xviii, quoram xvn signati sunt, extremi folium ultimum deficit. insunt

lunilii de institutione divinae scripturae libri duo ; Eucherii sacrae scripturae inst. 1.

duo; eiusdem de quaestionibus difficilioribus; lordanis libelli duo cum carmine Honorii.

optime scriptus est, emendatus deinde manu saec. XI ad codicem notae deterioris,

sed ut paucis locis exceptis pristina scriptura agnoscatur. nobis contulit quem tristi

fato nuper ereptum nobis dolemus, lohannes Heller. — Codex cum in universum pro-

xime accedat ad i/P, habet non solum errores quosdam sibi proprios:

p. 18, 28 pariter reliqui^ picriter V
23, 19 nam reliqui, e manu nam V
03, 6 uidiuarii HPLAXYZ, uidioarii OB, uiriuarii V
130, 15 fuerit nec cumbaram indigeat liutres rdiqui, futres mediis omissis V

PROOEMIVM. XUX

et orthographiam corruptam (vide ind. m), sed etiam emendationis grammaticae et

interpolationis prima vestigia; ut sunt

p. 22, 14 hi imis HP, imis Florus, hiemis V

26, 36 empsalae mecipsae UP, empsalem haec ipse V
'63, 17 secunda, tertia p7*o secundo, tertio

itaque quae propria habet licet vera, ut

p. 13, 39 praecsse VL, praecesse HP

16, 31 panes V Florus, paenes i/P, poenes L

cum ex iis erroribus sint, quos librarius non ineptus inter scribendum tollere potue-

rit, videndum, ne coniecturae magis quam archefypo debeantur. ceterum interpola-

tiones rarae sunt et modestae, neque libri utilitatem toUunt eo potissimum compre-

hensam, quod ex tribus libris HPV quod duo habent tertio dissentiente, id in communi

omnium archetypo fuisse probabile est.

Florentinvs Lavrentianvs (nobis L) plut. 65, 35 (Bandini n p. 752; Pertz LaurenUanns

Archiv 5 p. 668. 672; Waitz praef. ad Pauli hist. Lang. p. 34) folio maiore exaratus

saec. XI scripta historica complura continet Prosperum Eutropium Orosium lordanem

Gregorium Turonensem continuitque olim praeterea losephum sive Hegesippum (cf. Ban-

dini 1. c.) : sed haec omnia exarata sunt a librariis aliis atque is fuit qui descripsit

libellos lordanis. descripsit autem eos ex libro mutilo; nam codice ipso integro principium

Romanorum deficit usque ad p. 6, 26 uero roboam spatio vacuo relicto paginae unius

cum dimidia; item p. 22, 10 tania denique — p. 27, 9 proelio superatae; item extrema

pars Geticorum post verba p. 125, 21 contis pugnaniem, librum emendaverunt duae

manus, quarum prior (miKi L^) ipsi librario aequalis sola in censum venit. eiusdem

ordinis cum sit atque tres optimi, ut aetate ita emendatione iis longe cedit lateque iam

hic serpit interpolatio grammatica, ut fortasse omitti potuerit. admisi tamen variam

lectionem suppressis orthographicis plenam: nam sunt quidam loci, ubi vestigia veri

solus ex hoc ordine retinet deflectens ad secundum:

p. 70, 18 diu mederi BXY^ dionederi 0, diomede*e L", diomede HPVL^
73, 15 buruista AF, boroista OjB, burusta 1, boscusta HPVA
109, 22 sagacitate XO, sagacitatem BXY^ sacitate PF, sacietate //

neque absimile veri est archetypum Laurentiani diversum fuisse ab archetypo librorum
HPV et quibusdam locis minus corruptum. sed haec virtus obscuratur interpolatione
quam subiit perpetua. casu opinor factum est, quod uno loco:

p. 82, 16 tradent HL^ trahent reliqui
in errore cum Heidelbergensi consentit : nam non ex eo descriptum esse Laurentianum
constat. mihi contulenmt Henricus Nissen et Benedictus Niese.

Florentinvs Lavrentianvs plut. 67 cod. 17 membr. sa^c. XV (cf. Pertz Archiv %i vrov^o %\vin
5, 668. 672) habens Getica sola, descriptus est ex codice Laur. 65, 35, finiens item
in contis pugnantem p. 125, 21.

Florentinvs Riccardianvs 862 chart. saec. XV, habens Getica sola , teste Beth-
manno et ipse descriptus est ex Laur. 65, 35.

Vindobonensis n. 3126, olim hist. prof. 477 chart. saec. XV 'liber M. pat[riar-
*c)hae Aquileien. ' (Pertz Archiv 5, 668. 10, 469; £ndlicher n. 389) continens Pros-

luKDANEt». M

L PROOEMiyM.

pernm, lordanis Getica, gesta regum Francomm, vitam ApoUonii Tyrii, Paoli historiam

Langobardomm ; nobis ex parte coUatus a Wattenbachio , descriptus est ex Laar. 65,

35. habet inter alia p. 60, 5 inmanes pro germanis desinitque ubi deficit ille.

eiu8°uVgSfi Mediolanensis AitfBROSUNVS (C 72 inf., nobis A) membr. saec. XI/XII, continet

Bedae historiam Anglomm, Pauli historias Romanam et Langobardicam (cf. Waitz

praef. p. 31), lordanis Getica, historiam Alexandri. Geticomm variam lectionem, sed

pamm accurate cnotatam sibi ab losepho Antonio Saxio bibliothecae Mediolanensis prae-

fecto una cum charactemm specimine in aes inciso Muratorius in adnotatione editionis

suae (a. 1723] publicavit; ego ipsum denuo contuli Mediolani. scriptus est compendiis

multis et arbitrariis ; ita ctuit est et ciuitatis et ciuitatem cet. similiterque reperitur goth,

ostrog, gep, item theod pro Theodorido, ut in talibus qucm casum librarius significare

voluerit, non semper certum sit. quem locum in crisi lordaniana teneat aperient lec-

tiones quae sequuntur compositae cum propriis Palatini :

p. 63, 14 inuitauerint] inuitauenerint P, inuenerit A

76, 6 sauini] sauicini PA [inde etiam 76, 4, ubi sauinus P recte, sauicinus A)

81, 4 remoti sub regibus] remotibus regibus P, remoti legibus A

17 de secundo] secundo PAOB
86, 7 adeunt] ad eum P, ad eam A
95, 1 ut sensit] snbsensit PA

18 est om. PA

97, 19 quis quem] quisque PA

104, 17 Tibisia {sic etiam Ravennas, similiter Priscus)] tibussia P, tibusia A

105, 8 detestabili om. PA

10 magnae parti] magnae parte P, magna parte A
108, 12 momento] monento P, monente A
114, 19 per reliquas] reliquas P, in reliquas A

21 et om. PA
126, 19 Froila] proila P^l

habuit igitur codicis Ambrosiani librarius archetypum optimis accensendum aut ipsum

Palatinum aut gemellum eius^^), sed eum temere excripsit et passim pro lubitu emen-

davit, quae intcrpolatio ut uniyersum librum occupayit, ita latissime grassata esse depre-

hcnditur in stemmate Amalomm ^^) . itaque non mimm est post editionem Muratorianam,

88) Erronim commanio si qaa est inter Arabrosiannm aliosqne primi ordinis libris, diversam originem
habet. nam ille licet alicabi cum Heidelbergensi in errore consentiat (t. p. XLVIII}, p. 81, 12 cur
pro carporum duo librarii scripserint corporumy in promptu est; societate autem p. 109, 22 tam ex saci-
tate Palatini originem duxisse potest quam ex aaeietaie Heidelbergensis. — Staiim p. 113, 26, iter p. 115, 7
tam Laurentiani scriptor delevit quam Ambrosiani, quoniam male abundant. — Ibi quoque ubi consentit Am-
brosianus cum tertio ordine XYZ^ ut p. 91, 5 percipiant] suscipiant AXYZ — p. 108, 20 propria] sua A, ma
propria XYZ — p. 110, 25 relabuniur (sic etiam Duac.)] delabuntur XZ, dilabuniur AY — p. 112, 5 ad] om.
AXY — 115, 18 indignationi] indignationia AXYZ, emeiidationis studium plerumque certe in causa est. id
ipsum cadit iu locum p. 79, 15, ubi veram lectionem degere servatam in OB pro corrupto dedere, item in
alterum p. 84, 4, ubi verum iugo hemi servatum in XYZ Ambrosianus coniectura facili (cf. p. 127, 7) ad-
secutiis est. nam quod possis item conicere librarium eius aut archetypum adhibuisse cum varia lectiono hic
illic adscripta aut ex pluribus exemplaribus lectionem suam composuisse, flrmiora argumenta requirit.

89) Libros qui examinat, pro nota huius familiae (dico Ambrosianum, Reginae 639, Abrincensem) recte
stemma hoc adhibebit. exempli rausa p. 77 pro tradita lectione Vinitharius genuit Vandiliarium : Vandala-
riU9 genuit Thiudemer tres hi libri ponunt interpolationem a reliquis omnibus alienam et ipae Vandalarium
patrem Tiudemer.

PROOEMIVM. LI

cnm reliqni classis primae libri aut parnm noti essent aut prorsus ignoti, Ambrosiano
quodammodo principatum delatum esse; nam multum praestat recensioni vulgatae
superstructae libro cuidam ordinis secundi. re vera locum nullum in crisi tenet. id
ipsum tamen ut intellegeretur et simul ne memoria aboleretur recensionis pecnliaris,
lectionem Ambrosiani integram admisi.

Vaticanvs Reginae n. 639 membr. saec. XI formae octonariae (inscriptum est
*voIumen CCXXXI non (?) Petavianum') continet lordanis Getica neque quicquam
praeterea: deficit in fine mutilus p. 138, 20 fortiori duci. totum contulit Pertzius. cum
plane consentiat cum Ambrosiano, examinatum abieci.

Avranchensis n. 154 scriptus saec. Xm exeunte in monasterio S. Mariae de peri-
cnlo maris continet Victorem Vitensem, lordanis Getica, Gildam de excidio Britan-
niae, Guilielmum Appulum. totus collatus est a Bethmanno. cum ad unguem con-
sentiat cum duobus qui praecedunt aetate antecedentibus, omisi.

Bambergensis liber E. III. 14 membranaceus saec. XI inter ea quae continet f *5jJJf;^?
multa et varia^<>) etiam lordanis libellum utrumque habet, sed Romanum principio
mutilum (incipit p. 16, 9 itaque hunc diem), collatus nobis a Waitzio. specimen dedi
Geticorum praefationem et c. 3 et 52 ^^). qui scripsit natione ut videtur Italus exemplar
habuit familiae primae : nam diacritica ordinis primi adsunt, absunt quae proprie sunt
secundae tertiaeve sive bona sive mala omnia. proxime accedit ad Laurentianum ^^) .
at Bambergensem qui exaravit, tradita sibi tractavit summa licentia, ut non barbaris-
mos solos tolleret, sed ipsas res ad libitum immutaret. ita in praefatione pro Sena-
toris voluminibus substituit senatorum^ mox ex parvis fecit non parva et sic deinceps.
a crisi igitur liber plane arcendus est memorabilis propter solam emendationis per-
versae audaciam. p. 17, 27 lordanem librarius interpolavit adhibita Pauli historia
Komana.

90) Exposuit de iis Waitzius apud PertzlQm Archiv 9, 673. ex hoc libro Getica adhibuisse Ekkehardum
Vraugiensem c. a. 1099 idem observavit Mon. Germ. SS. VI p. 5.

91) p. 53, 3 uoUnte me paruo subuectu nauigii — 4 laxare — 5 manum — 6 aenatorum — 7 aciibusque —
et regts descendentes — 8 imperia om. — p. 54, 2 seruiamua — 3 mencior — 4 ante haec — quorum om. —
factas — 6 plurima — dicione — 8 commemorans p. 57, 17 scanciae et sic deinceps aliquoties —
quod] quem — relinquimus — p. 58, 2 arctui solo — 3 de qua] quam — 4 pompetua — 7 determinans —
ad orientem — 8 fluua — quodam] a q. — 10 exigenie — 11 paruae] non paruae — 14 heluis] uis (em. hesiiiB)
— terrae — 16 frigore] frigus — 17 ad. cona. quae] quae ad. cons. — 19 numerum — 22 percurrit om. —
quo — p. 59, 1 crerefennae — 2 atque ouis auiuni] ouium autumqtu — 3 prestet — 4 nteana — equos u.
eximios — 5 sapherinos — 8 theutes uagoht — 9 pleni — inibi] ihi — 10 gaugigoht — gen. hom. —
11 promptissimi — otingens — 12 aeragnaricii finni] ragnaricifin — 13 uinohiloht — p. 60, 2 grinni aganzii
eunixite rugi arogi — 3 rodulf — regno om. p. 127, 12 agimus] aimus (corr.) — ostr. qui] gentem
ostrogathorum que — 13 germano — fiudimer morahatur — 11 fluuios om. — 15 thidimer — pellois — fiudimer
cum utroque manehat — 16 suae] eorum — fugitiua — 17 que om. — irruerunt — 18 tamen quauis pauci
ille excepit — 19 hostium om. — fugam — scithicas petiit — 20 amnes fluento — uunni — 21 arf fratres
thiudimeris gaudia — direxit sed] cum direxissent — mox om. — p. 128, 1 thiudimeris — 2 erelieua om. —
3 thiudimir ei fiudimer — 4 dona om. — quae ad instar strenuae om. — acdpere — 5 custodire — uide-
hant — 6 alia tamen stirpe non amala] quamuis alia stirpe tamen non amalorum — 7 cum om. — 9 discur-
rentes om. — 10 cum instantihus] quam praesentia — 11 de futuro] defunctorum — contrauersione —
cum promittit — que om. — 12 accipiunt — 13 ann. incr. consc. om. — 14 eunctatur dare] tardaret (corr.
traderet) — extitit supplicator tantum ut] promittit ut exinde — firma] stahUior — 15 gothosque] et gothos —
datus om. — qtie om. — Orthographica praeterii.

92) In tribus locis supra p. XLIX compositis p. 70, 18 {diu mederi), 73, 15 {borhista)^ 109, 22 {saga-
eitaiem) Bambergensis pro Laurentiano stat contra HPV.

LII PROOEMIVM.

OxoNiENSis collegii Magdalenci Lat. 14 (antea n. 2155) membr. saec. XIV ^**),
descriptus diligenter a R. Panli (Neues Archiv 1, 161 sq.), praecedentis simillimns,
sed neqnaqnam ex eo descriptus, continet Aurelium Yictorem, nomina provinciamm,
tractatum de Assyriis, Pauli historiam Romanam, gesta regum Francomm, lordanis
Romana et Getica, Pauli historiam Langobardomm, Einhardi vitam Karoli, Monachnm
Sangallensem. Romanomm et principinm deficit (incipiunt enim non eodem loco at-
qne in Bambergensi, sed proximo p. 16, 10 iam menibus iirbis) et transpositio in iis
accidit: nam post patebant p. 26^ 30 sequitur locus a p. 29, 21 transgrediamur ad p. 30,
11 proelio, deinde ponuntur antea omissa a p. 26, 30 enimuero ad tigrane deuicto
p. 30, 11. cum contulisset nobis Reinoldus Pauli capita Romanomm extrema et Geti-
cornm 1. 2. 60, intellectum est librum esse primi ordinis male interpolatum. exempli
causa locus Get. 1, 6 sic legitur ibi: ut in orientali plaga et indico occeano ypodem et
iamnesia que quamuis peruste sole inhabitabiles tum omnino sui spacio in longum latum--
que sunt extense, quaedam interpolationes communes ei sunt cum Bambergensi, nt
6et. \, b et nulli ea pars cognita ni illi qui eam constituit Oxon., et nulli ea pars nisi
ei qui eam constituit Bamb., item 6et. 1, 7 haut procul] ut ait proconsul Oxon., hec
ut proconsul Bamb. sed licentia in Oxoniensi minus late vagata est quam in altero
libro.

Salisbvrensis ecclesiae cathedralis n. 1027. 101 membr. saec. XIII teste Pertzio
[Archiv 7, 103. 244) tam in libris quos continet quam in lectione consentit cum Oxo-
niensi Magd. 14. specimen non habui, nec desideravi.

B«icheMYien8iB Reichenaviensis (Augicnsis) libcr, quem ante a. 820 scripsit scribive iussit Re-
ginbertus monachus (| a. 846; cf. Neugart episcop. Constant. p. 548), inter alia com-
plura historica, de quibus dixi ad Cassiodorii chronicon p. 573, posuit *chronica lor-
^ ^danis episcopi'. hoc ipsum volumen adhibuit Hermannus Augiensis (f 1054) in chro-
nicis compilandis ^^] , adnotans ad a. 551: ^hucusqne lordanis episcopus chronica sua
^de gestis Romanomm adbreviata perduxit'. deinde libmm fuisse apud Cuspinianum
ibidem (p. 587) demonstravi, qui eo usus est in opere de consulibus Romanomm edito
a. 1553, sed scripto (secundum praefationem) a. 1515, id est aliquantum ante quam
Romana lordanis ty|)i8 vulgarentur. nam praeter 6etica, quorum adhibuit exemplar
Romanis carens, et quem passim sub lomandis nomine citat Hermannum Contrac-
tum, ipsius quoque Romani libelli Cu^piniano copiam fuisse intellegitur ex eis quae
adnotat p. 576 ad a. 551 : *sic scribit lomandes in chronica ad Vigilium in praefa-

93) Codex, quem Pertzius (Mon. Oerra. SS. 2, 440. 728 et Archiv 7, 243) ait bibliotliecae universiUtig
Oxoniensis n. 837, continentem lordanis libellum utrumque, historiam miscellam, Pauli historiam Langobar-
dorum, Einhardi vitam Karoli, monachum Sangallensem , hic ipse sit necessc cst. nam liber Laudensis olim
n. 837, hodie Laud. misc. n. 569 {Neues Archiv 2, 381) diversus est et indicatio numeri sine dubio pcrtur-
bata; ea vero quae comprehendi dicuntur illo yolumine, omnia redeunt in Magdaleneo n. 14 adeoque quae de
Einhardo et Sangallensi Pertzius peculiaria et Oxoniensi libro propria refert accurate conveniunt cum descrip-
tione Pauliana (p. 167) Magdalenei.

94) Mon. Germ. SS. yol. V p. 67 sq. ut excerpta ex Gassiodorii chronicis Hermannum ex hoc libro
traxisse alibi docui {Chronik des Caaaiodoriut p. 574. 579), ita indidem etiam lordanis Romana novit. ab
eodem volumine pendet Bernoldus Constantiensis c. a. 1100 (Mon. Germ. SS. Y p. 385 sq.), utrum per Her-
mannum an cum Hermanno, non quaeslyi.

PROOEMIVM. LIII

*tione: ub ipso Romulo .... confeci, in fine vero operis sic inqait: hae sunt causae
'. . . . legendo cognoscet\ post Cnspinianum eodex non memoratur; sed extat inde de-
scriptus Mogontiacensis olim, hodie Parisinus is qoi sequitur.

Parisinvs liber Lat. n. 4860, antea Mogontiaci in bibliotheca S. Stephani, deinde «t propago eias
Colberti, c. a. 940 descriptus est ex libro Augiensi eo de quo modo diximus (vide
quae exposui ad Cassiodorii chron. p. 574 sq.) et ut in aliis ita in lordanis Romanis
(Getica a libro absunt) in locum archetypi iam deperditi succedit. praescriptum est chro-
nicis post praefationem : ^ incipit chronica lordanis episcopi de origine mundi et actibus
'Romanorum ceterarumque gentium\ subscriptum: ^de origine vel actibus Romanorum
'liber lordanis episcopi explicit feliciter. amen. amen. fiat fiat'. hoc ipsum volumen
adhibuit Marianus Scotus in chronicis scriptis a. 1074^^). ipsius libri et etiam magis
archetypi deperditi antiquitas cum spem moveat posse ad diversam familiam eum per-
tinere et Romana lordanis eo adhibito similiter emendari posse atque in Geticis prima
familia et primaria emendatur ope librorum secundi tertiique ordinis, ea tota depo-
nenda est. neque enim quicquam proprium habere hanc recensionem ductam ex libro
tali, qualis est Heidelbergensis Palatinusve ita, ut librarius non indoctus sermonem
reformaret, demonstrabit subiecta varia lectio a c. 358 ad finem operis^^). apparatum
enim futilibus istis adiectionibus onerare nolui, simul autem exemplo aliquo ostendere,
quomodo in tali anctore versati sint scholastici saeculi noni decimique. similia enim
secuti sunt per hos libros eius aetatis emendatores omnes, quorum temptamina plera-
que suppressi.

95) MG. SS. vol. V p. 491 adn. 72. Cassiodoriana Scotnm inde traxlsse demonstravi Gassiodorii chro-
nica recensens p. 580.

96] p. 46, 20 muUa — 21 parti aduerse — 22 magiater militum — 24 nuUique] nuUius — p. 47, 4 ex-
eubitorum — imperator] in imperium — 5 misaelem — 7 misaelem — aerdiettm — exilium — 8 praeparauera'
uerat — 9 contudit — in gurgite iacuit] iecit in gurgitem — 10 euocatum — 12 suspicione — paula —

13 confossum — quartum mensem — seructuti suae — 16 iubante] adiuuante — 19 sancti] sanctae — (nitoi
ininito — exercitus — 21 a6 om. — 22 insidiatores — 23 coacta] cuneata — irigressos — 24 loeumque —
pompeio — clamide toricato — 25 palatium inuaderUe — 27 sociisque — proscriptis — 28 manubiis] manibus

— anno om. — p. 48, 1 quod] qui — gestus — 5 deputatis] deputans — 11 theoderico et sic porro —

14 theodoftadum et slc porro vel theodohat- vel theodoad 15 stioque filio] suum filium — 16 inultam — 21 d-

uilihus beUis — 23 cyrillo marcello fara aUisque diuersis iudicibus — 24 ducem salomonem — 25 africam —
29 anhelanti suoque aduentu suspectae subueniret italiae — construeto] instructo — 30 tam nauale quam equestre
agmen educens — p. 49, 1 uitigis — exercitui — 2 campaniam — 3 habebant — A at — 5 excusare — eo]
eum — 6 uoti consensit — 7 rauennam — regnumque suum — 10 rauennam — 15 machinisque i. et turribus

— 17 effugatum] fugauit — 19 theodoberto — duceniis milibus aduenerat — 20 ad alia] aliis — 21 de
finibus italicis — 22 et opes] opes — prindpem] regem — 28 aduentum] aduentui — 29 persae — p. 50, 1 /%«-
gierUem] fugientis — 4 in unius anni spatio — aduersus — 6 suos se fines] fines suos se — 9 constantino —
10 resistere — contra parthos] parthis — 12 agnoscat — 13 regem reginam et opes — 14 principe — 15 recru-
descentibus animis — hellebado et slc porro — 16 adsistunt — 17 uix spatio — 19 regnum — ascitur —
21 et om, — maceUos — 24 ttrrae — 26 repperiri — rauennam — 27 que om. — mari epyrum — 28 con-
tiones et iurgia] contentionibus et iurgiis — 29 qui] qui et — p. 51, 1 naualem classem — romani portus —
2 recipit statiorhi — quam om. — 5 cum] eum — tybri — 6 gladio om. — hortatur exercitum — 7 ann,
fae.] fac, ann. — toUlam — 8 mutatione — 9 quiescente — sieilia — 11 miUtarique] militari — 12 mathe-
suenta th. r. nepte — 13 dereUcta — matrimonium sumpta — 14 sardicer^si — 16 deuastit — 17 africa] in
africa — salomone stotza — 18 corruurU] concurrunt — iohannes — 19 gundharic — 20 eo i. c, truddato —
21 que om. — 22 ei] et — 23 stotte perempto — swcesserat — urbe — 24 que om. — to^rmi d. patrieio —
25 troglite — 26 accipit — in om. — prineipi — 27 principali — 29 parthis — aduersos — p. 52, 2 iuuante

— 4 matrimorUum — 7 iUam — magistro militum item cum gepidis — 8 gothisi tn — ambabus — 10 bur-
garum — 12 rei pubUcae trogoediam (sic) — 14 a& om.

LIV PROOEMIVM.

•

MoNACENSis PoLLiNGENSis n. 11306 sacc. XII. insunt Eusebii historia ecclesia-

stica a Rnfino Latine versa, lordanis Komana cum carmine Uonorii eiusdemqne Getica,

Karoli Alcuinique epistulae quaedam. classis primae est, nam habet in praefatione

Geticorum p. 53, 3 subuectu nauigii, p. 53, 8 du7*a imperia (om. satis), item p. 127, 13

abest et uidimer. in Romanis proxime accedit ad libmm Parisinum 4860 descriptus

sine dubio et ipse ex Augiensi. sed et neglegenter scriptus et licet modeste interpola-

tus soloecismis aliquatenus sublatis. recte p. 68, 16 librarius q^rum dedit pro q/sum,

sed ex coniectura, cum in hac lectione et probi libri consentiant et ipse Ravennas.

adhibuit librum ad Florum lahnius contulimusque eum ad Romana ego, ad Getica

Bethmannus. at non solum in pleno apparatu locus nullus ei dandus fuit, sed ne

specimen quidem lectionis adscribere operae pretium visum est.

^**dinir%imi ^^ exemplum a Pevtingero acceptum, id ipsum opinor quod in bibliothecae Peu-
tingeranae catalogo ms. (inter schedas Lucae Holstenii cod. Barb. 38, 90) recense-
tur sic: ^lordanis episcopi liber de summa temporum vel origine actibusque Romanae
^ gentis', Beatus Rhenanus Romana lordanis primus edidit post Procopium Latine versum
Basileae a. 1531. ille liberubi hodie sit, ignoro: pessimum fuisse vel certe pessimam
interpolationem inde prodiisse subiectum specimen^^j declarat.

Oxoniensis Seldenianus 16 (antea Seld. 3362) saec. XII vel XIII (cf. Waitz
Neues Archiv 4, 384) continet excerpta ex libris Catonis de originibus, lustino, aliis;
Orosium ; Eutropium et Pauli Romana libris XV ; lordanis Romana distincta in capita
XCVI; abbreviationem Willelmi de gestis sequentium imperatorum; codicem Theodo-
sianum. Inscriptio libri est ^lordanis episcopi Ravennatis natione Gothi de gestis
'Romanorum ad Yigilium adbreviationis liber incipit^ ubi quod lordanis appellatur
Ravennas, praeter hunc librum et sequentem in nullo alio Romanorum redit (cf.
p. XIII). ipse codex, cuius partem extremam inde a c. 364 collatam habui a Paulio,
nullius utilitatis est textum sistens totum ex arbitrio reformatum ^^) .

OxoNiENSis collegii Balliolensis n. 125 (memorat eum Lelandus coUect. 3, 62)
saec. XV cum adnotationibus Gulielmi Malmesburiensis, continens eadem fere atque
Seldenianus, in his lordanis Romana cum indice modo relato, descriptus sit necesse
est ex eo qui praecedit.

Parisinvs Lat. n. 2467 saec. Xn continet Berengaudi expositionem in Apocalypsim,

97} c. 302 — 304 : p. 38, 35 diocletianus semper — triumpharunt — p. 39, 1 anUcederUibus sibi liberiB]
ac de liberii cedentUnu sibi liberis — 5 cappadociamque^ in cappadocia c. 358 — 362 : p. 46, 20 aggredi-'

tur — mula irMtdena om. — 21 inimieus — 22 item rufinus alathortque mag, mU.] ittrum suus gubertkitor
magiaterque militum — 24 nuUiuaque — p. 47, 2 exc. hum. — 3 aliquantulum — 4 exeubitorum — 5 miaaelem^

— 7 miaaeUm — perdicam — exilium — 8 idem\ idem quoque — 9 contusit ingentibtu] corUiaque ingenUbus
caesum — salsum in gurgitem iecit — sepuUura cum] sepultum tamen — 10 euocatum — 11 praesenUm — ordi'
narium] ordinari tum — 12 auspicione — pr. facti — 13 confossum perimit — hic] hoc — anU quartum mefuem

— senectuii suae c. 386—388 : p. 52, 3 longobardorum — theodahati — 6 LX] quadraginta — pugrui,
om. — 7 illam — hac — 8 mil. idem] miiide — gepidis — mundionis — 10 hae sunt causae — tfwtonttam
quotidianam btUgarorum antarum — 12 tragoedia, — Subscr. Jordanis de regnorum ac temporum suecessione
libri firUs.

98) Speclmen adieci c. 386—388 : p. 52, 3 theodahadi corr. in theodadi — 6 LX] quam quadraginta —
7 iUam — mag. mU. idem om. — 8 gtpidis — 9 pariUr] partim — 12 dignam tragedia nostri temporiB rem
pubUcam. — Snbscriptio eadem est atqoe inscriptio.

PROOEMIVM. LV

fragmentam passionis S. Qointini, Bemardi librum de dispensatione et praeeepto, Ano-
nymi homiliam de paschate, ^. Bemardi homiliam de annuntiatione dominica, priorem
partem Romanorum lordanis (ante prologum prineipium operis a verbo p. 3, 1 Romani
ut ait usque ad y. 13 hominum natura legitur, suo tamen loeo itemm deseriptum) defi-
cientem in medio folio in verbis p. 30, 8 arma viderunt. specimen quod habui docuit
librum inutilem esse.

ViNDOBONENSis u. 451 (olim hist. prof. n. 600) membr. saec. XII (Endlicher
n. 406) continet annales Fuldenses (Monum. SS. 1, 341), lordanis Bomanomm partem
priorem, quae deficit in media pagina eo ipso loco, quo desinit Parisinus 2467, Rufi
breviarium (y. praef. Foersteri p. 7). gemellus praecedentis est nec magis utilis.

Parisinvs Lat. n. 5766 membr. saec. Xn, antea Thuani, deinde Colberti, continet
Caesaris commentarios (y. Nipperdey praef. p. 42) et lordanis Oetica. hunc libmm
(sibi B) Vossius eontulit cum editione Vulcanii, quae collatio adservatur Lugduni in
bibliotheca publica impressomm XIII. 0. 673. ex specimine, quod habui, intellexi
primi ordinis quidem esse, sed ex pessimo genere interpolatomm ^^) .

Caesenas Malatestianvs plut. 12 cod. 5 ^scriptus per me loh. Pergulitanum pro
'magnifico et potenti domino domino Malatesta Novella de Malatestis et completus
'die III lanuarii MCCCCLinr, Oetica sola continet. contulit eum Bethmann. primi
ordinis est, sed ex eius generis deterrimis.

Ekkehardvs Vraugiensis (f post a. 1125) ut in chronicis (Mon. Germ. SS. VI p. 1 sq.)
concinnandis lordanis libellum utmmque passim adhibuit, ita continuo ordine iis insemit
ex lordane fere solo compilata capita inscripta ^historia Gothorum^ (Mon. Oerm. 1. c. p. 119
inc. Claudius Ptholomeus orbis terrae descriptor, finit huiusmodi fuisse legitur) , de Amazo-
nibus (1. c. p. 121, inc. Medio tempore habitationis^ finit extitisse comperimus), de origine
Hunorum (1. c. p. 223, inc. Filimer rex Gothorum — redeamus), de Wisigothis (1. c. p. 124
Wisigothae itaque — p. 130 pristinae libertati restituit). ea capita cum saepe invenian-
tur seorsum descripta una eum similibus de historia Francomm, Langobardomm, Saxo-
num (v. Pertz Archiv vol. 7 p. 486 sq.), non raro in catalogis et alibi sub ipso lordanis
nomine recensentur. ita Palatinus tertius Grateri codex est Ekkehardi. pendet Ekke-
hardus ex libro aliquo non bono ordinis primi.

ExcERPTA Veronensia lordauis codicis Vaticani Palatini n. 927 scripti Veronae
a. 1181 inserta sunt coUectaneis hodie notis sub nomine Anonymi Valesiani, com-
plexa locos desumptos ex Oeticis hos: c. 55, 281 [igitur] rex Theodemir — § 282
repedavit (praescribitur : item fuere et alii Gothi, ex quorum progenie Theodericus pro-
cessit) et c. 56, 288 nec diu post hec — 57, 293 audacia intrat et c. 57, 293 indeque
subreptive — § 295 regnator adsumit. variam lectionem et misit mihi et ipse quoque
edidit Carolus Zangemeister in musei Khenani vol. 30 (1875) p. 309. ego praeter-
misi utpote desumpta ex libro ordinis primi parum bono, qui conveniret interdum

99) Specimen esto praefatio p. 53, 3 subueetu nauigii — 4 eastuU Inxare — 5 adbratiiatione —
7 actibuMque geatarum — <<] ad — regesque desceridentem] et regea descendentia — b duratia — p. 54, 4 ante
hoc — auctiU — 5 «X om. — ae^ et — 8 commemorana — orana] ora — kine frater.

LVI PROOEMIVM.

cum emendationibus librorum interpolatorum ; ita p. 131, 2 legit hiscio pro inconscw,
aeque atque Ambrosianus et Pollingensis *«<^) .

secundiw ordo Secuudae classis cum quae hodie supersunt exemplaria integra Getica tantum

habeant (nam Vindobonense n. 203 cum sua propagine ex hoc ordine primoque con-

taminatum est), olim Romana quoque eam habuisse constat. nam huius ordinis libros

qui adhibuerunt Paulus et Landolfus, tam Romana quam Oetica expilarunt, adsuntque

item in epitome Phillippsiana (S), quae et ipsa huius classis est, ex utroque libello

excerpta. quid quod eius ordinis qui~ extat liber antiquissimus Ottobonianus capite

mutilus praeter Oeticorum principium etiam Romana potest amisisse.

Hiatus huic ordini communes hi fere sunt:

p. 77, 4 yandiliarium yandalarius genuit om. SOB
86, 6 nam ibi . . . . civitatem om. OB

106, 11 abscisam truncatamque auribus om, OB

107, 9 non per bella ubi communis om, OB

119, 11 necdum Olybrio octavo mense in regno ingresso obeunte] nocte OB.

errorum iisdem libris communium exempla cumulare supervacaneum est; unum ad-

notabo, quoniam ad litteraturam communis archetypi peiiinet, p. 126, 22 parialde-

meiis OB pro paiia id est meus. praeterea miro modo passim per totam hanc fami-

liam enim scribitur pro autem, verum hic ordo librorum una cum tertio servavit

praesertim locis his:

p. 53, 3 subuectum nauigio BXY cum Bufino subuectu nauigii HPVLA
8 dura satis ABXY cum Hufino duratis HPVL

111, 18 clade traxerunt OBXY clade detraxerunt f/Pri, clade

detraxerant A
20 ad(h)ortans OBXY adortus HPVL, ad hortandum A

127, 13 et uidimer OBY om. HPVA

ideoque ibi quoque, ubi quaestio ab sola librorum auctoritate pendet, consensus horum

librorum sequendus erit. ita 85, 18 forma tharvaro^ quae est in OBXYZ, propterea

praelata est alteri thurvaro classis primae; quamquam cum in antiquissimis libris

nuUus error frequentior sit permutatione litterarum m et a, potest illa communio ad

casum quoque non improbabiliter referri. ob eandem causam debuit fortasse p. 59, 11

edi exesis cum classe secunda (B) et tertia, cum prima habeat excisis; sed cum in

Ottoboniano sit exsis, fieri potest ut archetypum classis secundae sic vocabulum ex-

cisi^ mutilaverit et Breslaviensis librarius inde coniectura fecerit exesis.

Item in Romanis, quae tertius ordo non habet, ex secundo sola excerpta Phillippsiana,

verum verive vestigium haec sola servaverunt certe uno loco:

p. 15, 2 mutius S, veius HPVL, mucius Florus.

hiatus duo, qui faodie notis libris insident (p. XLV), utrum item in secundo ordine

100) Sprevi excerpta lordaniana inutilia et recentia, qualia siint in codice Yindobonensi 321 G et in Gnel-
ferbytano n. 459 extravag. n. 115.

PROOEMIVM. LVII

adfuerint necne, ignoratur, quoniam excerpta quae sola supersunt ad eas partes non
perveniunt.

Classis haec sola contra reliquos consentientes yerum servavisse non yidetur ; nam
qui sequuntur loci ad id demonstrandum parum sufficiunt:

p. 72, 15 gothile OB (Ko&Tj^iac), gudil(a)e HPVLXYZ, gadile A
119, 19 ar(e)uemate OB, preuemate similiterve HPVLXYZ

contra reliquos dissentientes yeram servavit:

p. 79, 15 degere AOB, dedere HPVL, decore XYZ

Quibus locis in erroribus classis prima et secunda consentiant, ad tertiam exposui-
mus (p. LXII). ubi consentiunt in errore codices quidam classis primae et secundae, ut
evenit locis his:

p. 81, 3 aegre ferentes om. LOB

88, 1 LX annos] HPVLAOX, xl annos BY

8 Golthescytha] Pl^^LY, gothescytha HV^OB

id sine dubio mero casu accidit.

Ab interpolatione grammatica princeps huius familiae immunis fuerit necesse est,
cum ex libris quos habemus Ottobonianum certe ea vix attigerit; alibi autem temere
immutatus fuit, ut p. 78, 18 barbara lingtta substitutum est pro patria.

lam singillatim testes recensebuntur.

Pavlvs diaconvs historiae Romanae, quam scripsit ante a. 774, ex lordanis li- sxcerpu p»iiii
bello utroque excerpta complura insemit, pauca deinde historiae Langobardomm, quae
utraque nos in editionis margine inferiore indicavimus. Flori locos ut lordanes ipse, ita
etiam compilator eius propter pulchritudinem saepius ad verbum reddidit: praeterea
vero Paulum neque ineptum hominem neque indoctum cum nequaquam fugeret ab lor-
dane pessime res narrari, apud eum inventa in formam magis aptam redegit, cuius rei
optimum exemplum suppeditat Geticomm caput 57. ibi cum lordanes breviter et parum
concinne exponat Theodericum in urbe Constantinopoli bonis omnibus fmi potuisse, sed
suos cum in Illyrico non optime vivere intellexisset, in Italiam secum duxisse, Paulus
(15, 14) inde effecit narrationem plane argutam: ^dum huiuscemodi Theodoricus deliciis
^ apud Constantinopolim affiueret, gens illius, id est Ostrogothae, dum eis propter fidei
' sanctionem praedas agere more solito non liceret nec tamen ab imperatore oblata sti-
^pendia sufficere possent, coepere non minimam egestatis penuriam pati: execrantur

* foedus compositum , vituperant inutilem pactionem, mittuntque continuo ad Theodori-
*cum qui dicerent, quas, dum ipse Graecomm epulis superflueret, inopiae miserias

* sustinerent ' et quae sequuntur. similiter paullo post ubi scribit Zenonem Theoderico
Italiam dedisse *per pragmaticum' (plane ut in hist. Lang. 2, 12 Alboin episcopo Tar-
visino bona ecclesiae confirmat 'per suum pragmaticum^) 'sacrietiam velaminis dono\
aperte suae aetatis coloribus traditam narrationem adiuvit. his similibusque ut ab-
uteretur, qui Paulum alia secutum esse statueret quam ipsa quae habemus lordaniana,
ita aliis locis, ut in narratione de Aquileia ab Attila obsessa 14, 9, praeter lordanem
diversum enmque deperditum auctorem adhibuit. quae investigatio cum ipsa non huins
loci sit, inde explicatur excerptomm Paulinorum ad verba lordanis emendanda exigua

loROAMKS. Il

LVm PROOEMIVM.

ntilitas. scilicet plenunqae compendium tantum lordanianoram dedit, aliis locis aat
ampliavit ea aut contaminayit, ut ne id quidem, quid ex lordane Paulus reeeperit, in
hac editione ea brevitate quam res requirebat indicari potuerit quique accurate rem
cognoscere cupit, ei adeunda sit ipsa Pauli historia Romana a Droyseno nuper ita recen-
sita, ut ad singula capita auctor indicetur. ad crisin quod attinet, paucis locis Romano-
rum (p. 17, 21 tepentes et p. 17, 25 numerala), uno fortasse Geticorum (p. 132, 18
aeream ei pro etiam et) nostrorum librorum lectioni Paulina praeferri poterit. eorum
autem ad ordinem secundum Paulus in nominibus proprils formandis proxime accedit,
ut scribit Theodicodo p. 134, 17, Ermenfredus p. 135, 6, Trapstila p. 135, 8, Theodatus
p; 136, 19. interpolationis tamen huic ordini propriae apud Paulum vestigia nuUa
deprehendi. mero casu cum errore Heidelbergensis consentit p. 23, 17.

et Unduifi Landolfvs sagax inter a. 977 et 1026 et alia addidit ad Pauli historiam Romanam
et ex lordanis Geticis duos locos c. 24 et 35 ei inseruit. eum, cum aliter atque Paulus
auctorum quos expilat ipsa verba retinere soleat, luculenter apparet habuisse codicem
Ottoboniani simillimum, sed eo emendatiorem, confirmaturque ita quod modo significa-
yimus Paulum et ipsum huius ordinis codicem usurpavisse videri. nam eadem volumina,
quibus Paulus usus est, a Landolfo quoque potissimum usurpata esse inde colligitur,
quod Originem gentis Romanae pleniorem Paulus et Landolfus soli adhibuerunt (cf. quae
exposui in Hermae vol. 12 p. 401).

•t Herigeri Hebiger Lobicnsis abbas gestis episcoporum Leodiensium, quae a. 979 vel paullo
ante composuit, I. I c. 18. 19 (Mon. Germ. SS. 7 p. 172) locum inseruit de Hunis p. 87,
6 — 91, 9, quem ei suppeditavit 'lordanis episcopus in historia de gestis Gothorum
'vel Getarum' ex secundae classis libro quodam depromptum, ideo autem notabilem,
quod errores quidam huius ordinis libris quos novimus omnibus communes 89, 11 magnas
pro magas et 89, 13 terrae pro en^are, ab Herigerano excerpto absunt; quapropter
variam lectionem eius infra adscripsi *<^*) . — Similiter HvGO Flaviniacensis c. a.
1100 ^'^^j et Otto Frisingensis c. a. 1143 ^o^j ^gj uterque lordanis chronico utroque
huius ordinis librum videntur adhibuisse.

Phiuf^sUn» Phillippsianae bibliothccae aliquando Middlehillii, hodie Cheltenhami adservatae
codex (nobis S) hodie bipertitus 1885. 1896 membr. saec. IX antea fuit Parisiis in
collegio Claromontano, deinde bibliothecae Meermannianae n. 821. inter excerpta histo-

101) p. 89, 6 poii] poatea — mteruaUum — horostus hunofum — 7 omni] cum omni — exUtUae]
eonstitiise — 8 filime — egresium scantiae — 10 introisae auperiua] introiaaet sieut — 11 haiiorunnai — 12 aoU^
tudine — 13 heremum — eorum] ae tarum — 14 quae] quod — 16 ^od] quia — aaaignahant — 18 quod] quae
— 19 quiete] fide — 20 interioria] ulteriore — p. 90, 1 inquirunt — 2 ae uiae — 3 meotidem quae (sic)
inpenUam — pelagua a/eatimani] pecua exiatimabarU — 4 quoque] q. ut — 5 inuidiam — G qui] quia —
7 iter] item — nuUae ante aetati] ante hae aetate nulU — 8 diu.] per diu. — edicunt — 9 quam — didicerant —
10 priui om. — 12 alcildturoa] acildzuroa — tuncoraoa — inaidebant — 13 alantia — 15 quoa] quod — p. 91, 1
nigredinia — 2 defomUa — 3 fiduciam turbidua prodit — 4 aec. gen. — 5 hinc] hi — uetuatate — 6 tem-
pestitiam om. — gratia cicatriccs a^aumit — 7 quidem om. — argutia] acuti — H ad om. — arcoa.

102) Legitur apud hunc (Mon. Germ. SS. VIII p. 313) Wiairmar, ubi uisurmar est in O, p. 87, 11;
Balamir cum OB p. 91, 19; in Barinto amnCj ubi Barentum OB^ p. 99, 11: contra casu oplnor Ac/rieiu
cum H p. 87, 7.

103) Apud bunc quoque 4, 21 (Mon. Germ. SS. XX p. 207) amnis appell&tu r i[?aren(u« ; 4, 28 reeeptis
est cum 80B p. 105, 18. sed adest gentium p. 105, 13.

PROOEMIVM. LIX

rica diversa, quae in eo libro insunt ex ordine numerata, sub n. VIII (cod. 1896 q.
XV — XIX) refertur ^ liber lordaniB episcopi de summa temporum vel origine actibusque
^gentiB Komanorum\ item sub n. VUII (cod. 1896 q. XX) ^origo gentis Getarum ex
^ibro lordanis excerptum'. prioris libri epitomator amplam partem descripsit, ex
Geticis non multa selegit, sed ut consensus cum Ottoboniano et Bambergensi inde
patefiat.

Vaticanvs OrTOBOinANVS n. 1346 (nobis 0) membranaceus est quart. min. saec. ottobonianus
X foliorum 208. sequitur f. 132' *excidium Troiae' nescio quod, incipiens 'Tetis
^dicta est mater Achillis, que de numero quinquaginta Nereidarum dicta est\ finienB,
ubi liber desinit mutilus, sic: 'sed veniente ad eum Postumio cum Albanos vicit et
^regnum Albanum inchabit et Larentinum finitum est'. quatemiones numerantur O-Z,
deinde XV et sic porro. iam codex incipit in Geticis p. 58, 10 verbis brachio exeunte;
deficit praeterea locus p. 60, 17 inreparabiliter ad 61, 16 montem^ item folio exciso
locus p. 116, 17 didit occupandam ad p. 117, 4 pretermeat. inscriptio deficit; sub-
scriptio eadem est atque in reliquis bonis libris. coUatum habui tam a Bethmanno
quam longe accuratius ab optimo amico Ottone Hirschfeld. — Archetypum libri scrip-
tum fuit litteris Scotticis: scilicet in erroribus huic libro propriis confunduntur passim
a et u:

p. 78, 11 mximae pro mamae

96, 1 1 utrumque rem publictim pro ulramque rem publicam

97, 3 lutus pro latus

105, 1 dispositus pro dispositas

106, 1 baculam pro buculam
116, 6 fagatum pro fugatim

r et s:

p. 78, 10. 12. 86, 17 alexrand- omnino pro alexsand-
99, 11 barent- pro busent-

t et /:

p. 75, 10 malores pro matores

86, 4 agamemnon loco pro agamemniaco
96, 3 prelens pro praeiens

librarium imperite et indiligenter ofBcio functum esse et haec exempla monstrant
et alia plurima.

Breslaviensis Rehdigebekvs repos. n. 106 (nobis B) membr. saec. XI, Miber Brei»UTien8i8
^ S. Martini et S. Elifii martiris', itaque aliquando Coloniae adservatus ; non continet nisi
Getica. deficiunt folia duo a p. 101, 5 u^ Placidiam ad p. 103, 1 revocata et a
p. 110, 2 non inmerito ad p. 111, 15 aspectu. codex quamquam et aetate cedit Otto-
boniano et integritate verbis passim ad arbitrium grammatici reformatis, tamen non
solum ubi Ottobonianus deficit, classem hanc optime repraesentat, sed etiam suum locum
tenet iuxta illum non ex eo pendens: ita hiatus Ottoboniani p. 85, 10. 92, 18. 104,
17. 106, 14. 17 in libro Breslaviensi non redeunt, similiterque errores illius non pauci
ab hoc absunt. contuli ipse recognovique deinde ad huius editionis plagulas.

ConraduB Pevtingeb qui Getica primus edidit a. 1515, necesse est secutus sit

h*

LX PROOEMIVM.

librum proxime accedentem ad Breslaviensem ^<^*) , quocum plurima^a reliquis codicibus
aliena communia habet^^^), nec tamen ipsuip expressit ^^®) .
^diSirrcundl ViNDOBONENSis u. 203 (olim hist. prof. 652 ; Endlicher n. 404) membr. saec. XI
continet lordanis Getica et Bomana et inter utrumque libellum interpositum excerptum
quod dicitur ex historia Gallica, de quo dixit lac. Grimm deutsche MythoL ed. 2 p. 269 sq.
contaminatus est ex ordine hoc et primo. Romaua vidimus prima classe librorum sola
servata esse ; Getica specimen subiectum ^^^) (praef. et c. 3) ostendit stare in universum
cum ordine secundo, quocum et lectiones plurimas communes habent et hiatus quos-
dam (ut 58, 3), sed item multa habere ex ordine primo adscita^^^). contaminationem
eo modo significatam extra dubium ponunt geminationes in libro Vindobonensi ita ad-
missae, ut utraque lectio in ordinem yerborum recepta sit; exempli causa p. 60, 5
romanis OB, germanis reliqui, romanis germanis Vindob. ; ibidem infesti pugnae saeuitia
B (quae interpolatio originem traxit ex lectione hiante codicis eiusdem familiae melioris
pugna seuitia) , pugnabant beluina saeuitia reliqui, alii infestae seuicia pugnae pugnabant
beluina seuitia Vindobonensis. in archetypo igitur lectioni verae ordinis primi super-
scripta fuit interpolata ordinis secundi. huic libro et derivatis ex eo propria sunt
glossa altingere in textnm admissa p. 53, 3 et emblema Rom. c. 324 p. 41, 32 statim
hostes . . . filium suum.

ViNDOBONENSis u. 226 (autca Vniv. 690) saec. XII, olim loh. Cuspiniani, deinde
loh. Fabri episcopi Vindobonensis (Endlicher n. 405), continet lordanis Getica et Romana
interposito excerpto ex historia Gallica supra dicto, praeterea Daretis historiam Troia-
nam et vitam ApoUonii Tyrii. descriptus est ex cod. Vindob. 203 ^^^).

ViNDOBONENSis u. 3221 (autca rec. n. 2129) chart. saec. XV (Endlicher n. 407)
scriptus a. 1447, deinde a doctore Achacio Pehaim datus loh. Fuchsmageno, continet
Aretinum de bello Gottico, lordanis Getica, excerptum ex historia Gallica supra dictum,
Daretem, lordanis Romana. fluxit ex eodem libro.

104} Subieci quae editio c. 3 habet & Breslaviensi libro diversa: p. 58, 3 cedri — 4 euiw] eius —
5 uistulae — 11 hie ., . uiuunt adest — ubi] ihi — 14 uero adest — 20 eat adest — p. 59, 1 tres gentea]
gentea ires — 2 ouium] auium — 9 8ub humo plana ae fertili — 10 et adest — \2 et] ex — raumaricae
ragnaricii — p. 60, 5 infeitae saeuiUa pugnae.

105] Ita in capite citato cum Breslaviensi stat contra Ottobonianum p. 58, 22 auatrina signa — p. 59,
11 mixti — 14 cogeni — p. 60, 2 unixae — 3 non anie omnea aed ante muUoa.

106) Qlossa p. 58, 11 hic ., . uiuunt, quae a Breslaviensi abest, adest et in margine Ottoboniani et
in editione princlpe. p. 106, 11 pro verbis ab ea parati cum snbstituat Breslaviensis eam putatis, in edi-

cam putatia
tione utrumque est ab ea parati eam putaUa; commnne igitur archetypam habuerit necesse est ah ea paraU.

107) p. 53, 3 atringere] attingere atringere — 7 actibuaque — deacendente — p. 54, 1 auper omne autem]
iuperat thoa hoc — 5 retinere] ienere — 6 dictatione — S ui (postea add.) p. 58, 1 etenim] enim — dadiua
ptkoljfmetu — 2 aretoo — acamia et sic deinceps — 3 cedri — ducta] ductum — de qua . . . poaitam referi
om. — 5 flumirUa] fluuii — 10 exeunte — 13 ferentur (corr.) — 15 eorum] carum — piholomeua — 16 frigua
— 19 luce vicem. — neac. clar. — 22 auatrina aigna — illoa] iUia — p. 59, 1 erefennae — 2 ouium auium-
qut^ — 4 ihoringi — 5 aaphyrinaa pellaa — 8 theutea uagoth pergio — 9 uru>] sic corr., m. 1 incerta — plana
ac fertili — 11 mixti euagrae — 13 eorum] horum — 14 cogniti] cogeni — p. 60, 2 acganzi eunixi eVidrugi —
5 germania] romania germania — inter grandiorea et pugthahant ins. alii (suprascr. a) infeatae aeuicia pugnae.

108) Ita adest 58, 11 quidem omissum in OB , item 77, 4 uarhdiUarium uaridiliariua genuii pariter in
iisdem omissum, legiturque 59, 2 ouium auiumque et 59, 4 auehanaj ubi aucthana habent OB.

109) In loco diacritico p. 60, 5 adest duplex lectio pariter atque in Vindobonensi 203, sed aUia pro
alU. idem fere valet de iis qui sequuntur.

PROOEMIVM. LXI

ViNDOBONENSis n. 3^129 (olim Salisburgensis n. 33b) chart. saec. XV (Endlicher
n. 408) cum adnotationibus loh. Hinderbach episcopi Tridentini (1465 — 1486) fuit ali-
quando Tridenti in episcopio (y. catalogus bibliothecae eius scriptus ab loh. Ben. Genti-
lottio editus apud Bonellium in monumentis ecclesiae Tridentinae vol. III part. 2 Tri-
denti a. 1765 p. 382 n. 86); continet lordanis Bomana, historiam Apollonii, lordanis
Getica. deriyatus est ex eodem.

ViNDOBONENSis u. 3177 (antca hist. eccl. 75), scriptus a. 1501, fuit item loh.
Fabri. continet Victorem Vitensem, Pauli historiam Langobardicam, lordanis Getica,
Callimachi Attilam. item descriptus ex eodem.

MoNACENSis 14506 olim Batisbonensis S. Emmerami F 9 membr. saec. XII
praeter alia minora continet 'excerptum ex historia Gallica^ id de quo modo diximus
et lordanis Bomana, quae deficiunt p. 15, 19 in verbis proh pudor uic. descendit
sine dubio ex codice Vindobonensi 203.

Pbessbvrgi apud Capucinos qui fuit liber chart. saec. XV, antea Theoderici
Vlsenii medici Augustani, continens lordanis Getica, Prosperi chronicon, excerpta ex
Historia miscella, carmina quaedam Vlsenii, eum c. a. 1824 Endlicher Vindobonensis
contulit, quam collationem Theodorus Karajan cum Bethmanno communicavit. descrip-
tus est sine dubio ex Vindobonensi n. 203, nam dittographia secunda p. 60, 5 apud
eum redit.

Oxoniensis Dorvillianus X, 1, 3, 38 chart. saec. XV exeuntis continet Pauli histo-
riam Langobardorum et lordanis Getica. descriptus videtur esse non ex ipso Vindo-
bonensi 203, sed ex archetypo eius: dittographiarum p. 60, 5 priorem habet inverso
ordine {germanis romanis), in altera legit infeslae saeuitia pugtiae omissa lectione pri-
maria. contulit nobis B. Pauli c. 1 — 7. 60. omisimus totum.

Vindobonensis 3416 (antea hist. prof. 452) chart. saec. XV, antea lohannis Fuchs-
magen (f 1499), deinde Cuspiniani. praeter Chronographum a. 354 continet scripta
manu diversa Kadlubeki chronica Polonorum et lordanis Getica in fine mutila (deficiunt
p. 138, 8 urbis aufugit). de eo similiter iudicandum est atque de Oxoniensi modo
dicto: ex duabus dittographiis p. 60, 5 priorem habet sic: romanis uel germanis, altero
loco legit infeste saeuitia pugne,

GoTwiCENSis monasterii (id enim esse quod in libris scriptis corrupto vocabulo
dicitur Cirtoicense recte editor intellexit) codicem Geticorum lordanis nactus Aeneas
Silvius (1405 — 1464) epitomam eorum fecit, ut ipse ait in epistula praemissa ad lohan-
nem de Cainaiali cardinalem: quam epitomam codices proponunt Veneti duo bibl. Marc.
cl. X n. 14 et cl. XXII n. 153, Donaueschingensis n. 507 catalogi Barackiani, alii,
edidit Baimundus Duellius (biga librorum rariorum. Francofurti et Lipsiae 1730. fol.).
librum ab Aenea Silvio usurpatum similem fuisse Vindobonensi n. 203 ex multis in-
diciis intellegitur : p. 59, 1 cresennae legitur pro Rerefennis, auctor autem lordanes
dicitur, non lornandes.

Tertia classis facile dignoscitur ex inscriptione Geticorum (Bomana qui simul con- Jj^jjjjj,®'*®
tineret huius ordinis liber nuUus innotuit) , quae haec est : ' in hoc corpore continentur

LXn PROOEMIVM.

'cronica lordani episcopi Ravennatis civitatis [cf. suprap. XIIIl de origine ac vocabulis
' gentis Gothorum aedita ad Castalium sumptaque ex auctoribus, id est Senatore Abla-
' bio Prisco loseppo Lucano Pomponio Dione Pompeio Trogo Virgilio Didneo Comosaco
^ Salmoxe Zeuta Deuxippo Libio Tito Orosio Paulo Simmacho Strabone Comelio Claadio
'Tholomeo'. ita Cantabrigiensis, similiterque Atrebatensis Parisinus Brugensis Holmien-
sis: in compendium redegit Berolinensis sic: 4ncipit prefatio lordanis episcopi Ra-
Wennatis ad Castulum in historia Gothorum'. in iisdem libris, certe in Cantabrigiensi
Berolinensi Gandavensi, post absolutum opus subiciuntur ^ nomina gentium huius histo-
'riae. Adogit . . . Olibriones Rabari\ excerpta scilicet simili ratione ex lordanianis.
eo quoque nomine haec familia coniuncta est, quod Getica lordanis hic medinm locum
tenent inter Orosium et Ethicum qui praecedunt, et itinerarium Antonini quod sequitur.
Orosium praecessisse in Atrebatensi infra videbimus. praecessit item in libro Canta-
brigiensi, quamquam Orosii exemplum cum Ethico iam separatum est numeris inscrip-
tum 0. 4. 34 ; sequitur itinerarium deficiens in verbis item a Terracina p. 56 Pind.
idem ordo est in Berolinensi, nisi quod itinerarium ab eo abest (cf. Car. Pertz cos-
mogr. Ethici p. 75). in Holmiensi hodie quidem desunt Orosius et itinerarium, sed
ut illnm appareat adfuisse. in Parisino praecedit Orosius, sequitur historia Alexandri,
adfuit aliquando Ethicus. denique in Brugensi praecedit Orosius, sequitur historia Ale-
xandri. itinerarii index in his libris hic est: 'incipit itinerarium provinciarum omninm
' antonini augusti imprimis provincia africe', id quod adnoto, quoniam similis inscriptio
est codicum itinerarii duorum, Blandiniani Gandavensis et allati ex Morinis, de quibns
itinerarii editores Pinder et Parthey praef. p. XV sq. egerunt, neque improbabile est
codicem principem huius familiae, quem infra videbimus fuisse Wandonis abbatis, tam
in Geticis lordanis hanc propaginem dedisse quam itinerarii certam familiam ex eo
originem ducere.

Hiatus huic librorum ordini communis est inter alios hic:
p. 62, 16 et antes nominantur sclaveni om. XYZ
principem huius familiae a apertam habuisse litterae ti similem errores ostendunt ei
proprii :

lectio vera: lectio corrupta cl. III :
p. 69, 12 mater in utero

97. 14 caesarea cessuria

102, 14 gunthamundus gunthamandus

113, 24 absentiam absentium

114, 1. 116, 10 tolosam tholosum

item litteras r s simillimas:

p. 90, 12 boiscos boircos

118, 10 dertona desetona

sola haec classis verum servavit consentientibus in errore duabus aliis locis his:

cL III: cL I. II:

p. 108, 10 certatur testatur

109, 10 certamen ineunt certamine

124, 23 copercula cuius fercula

item dissentientibus aliis:

PROOEMIVM. LXin

p. 59, 1 screrefennae ATZ, rerefennae HPVL Rav., crefennae OB
2 ouis anium XYZ, ouium OB, ouium auiumque HPVLA
84, 4 iugo hemi AXYZ, iugum enim HPV, iugum eius L, iugum 0, iugo B
107, 17 diuersis gentium AT, diuersis gentibus et OB, superbarum gentium

HPVLA
125, 25 conspiratioque XFZ, conspiratoque HPVA, conspiratorumque OB

qui loci ita comparati sunt, ut neque de casu neque de coniectura recte cogitetur.

nec recte opinor obicietur paucitas exemplorum. nam cum auctor talis sit, cui ipsi

perturbatissima quaeque et ineptissima merito tribuas, in Geticis autem, in quibus

solis diversae originis codices praesto sunt, non multi loci inveniantur ita desumpti ex

auctoribus nobis servatis, ut in iis crisis certum fundamentum habeat, rari sint necesse

est loci, ubi primi secundique ordinis librorum lectio ita vincatur a tertio, ut hanc

evidenter appareat veram esse auctoris, illam ortam ex librariorum neglegentia.

Quibus locis consentiunt in erroribus classis tertia et primae codices quidam:

p. 72, 15 medopam PVLOB, medorum HXYZ

90, 4 cerua disparuit HPVSOB , om. LXYZ propier horfweoteleuton
102, 2 egeritur reliqui, erigitur LXYZ

item classis tertia cum secunda:

p. 84, 17 mirabiliter re/i^u^', miseTahiliteT BXY ex interpolatione hominis Christiani
102, 19 exconsulem reliqui, et consulem OXY [B deficit)

ibi res redit aut ad corrigendi causam communem aut ad casum. interpolationes

grammaticae cum passim deprehendantur, inveniuntur etiam aliae graviores: ita bis

p. 78, 11. 80, 7 (hic tamen in solo Y) Alexander Mamae emendatus est in Alexandrum

Mammeae filium, item 88, 7 gentibus quae enumerantur numerus undecim adiectus.

denique ex mag. mil. 88, 3 factum est magna milia. quapropter etiam quod legitur

55, 4 in his libris yppopodes, cum in reliquis sit hyppodem^ per se probabile coniecturae

tribuendum est, cum praesertim geographus Bavennas a reliquis libris stet et ex

Ethico lordanem in hoc librorum ordine praecedente librarius archetypi verum petere

potuerit.

Principem huius familiae librum deprehendit Bethmannus eum fuisse, quem Wando

per a. 742 — 747 abbas S. Wandregisili monasterio suo legavit testibus gestis abbatum

Fontanellensium (Mon. Germ. SS. n p. 287) inscriptum ^historia lordanis episcopi

'Bavennatis ecclesiae Getarum^; nam episcopum Bavennatem auctorem in hoc solo

ordine librorum appellari supra p. XUI vidimus. at is liber hodie desideratur et quod

de secundo ordine dixi eum eo nomine potissimum a primo superari, quod exemplaria

antiqua et bona huius extant, illius perierunt, id multo magis in tertium cadit. nam

cum hunc quoque constet extitisse saeculo octavo, exemplarium quae habuimus anti-

quissimum est Cantabrigiense saec. XI excerpta tamen habemus hoc antiquiora codicis

Duacensis, de quibus iam videamus.

DvACENSis codex n. 753 saeculi X exeuntis vel incipientis undecimi comi)iIatio- F,^<^«'p^
nem rerum gestarum complectitur a monacho quodam Vedastino aut eodem tempore,
quo liber scriptus est, aut non multo ante elaboratam et hoc solo codice nobis serva-
tam. collectanea ea nuper prodierunt curante Waitzio nostro (Mon. Germ. SS. XIII
p. ()74 sq.), cui missum librum scriptum nos item pro re excussimus. auctor inter alia

LXIV PROOEMIVM.

lordanis, quem nomine quoque (scilicet ed. p. 678 : ut lohannes — sic errore — Ravenna-
tae urbis episcopus scribit, item ubi loeum p. 64, 20 exscribit, in margine est: ^sicloj^-
^ danis ^) adhibuit Getica nec pauca inde ad verbum transcripsit. usus est codice huius
ordinis ni fallor principe: certe etiam Vedastino coenobitae auctor episcopus est Ra-
yennas, quaeque inde repetivit et ostendunt lordanem eum legisse litteris Langobardicis
scriptum (unde veniunt 60, 9 ulmerachorum pro ulmerugorum et 116, 7 se mittens pro
remittens) et non solum sicubi huius familiae libri qui supersunt in diversa abeunt,
meliori lectioni adsentit (ut 110, 15 uobis cum Z contra A}'), sed habet etiam quae
omittunt XYZ verba p. 62, 15 itemque aliquot locis contra eorum consensum antiquio-
rem scripturam servavit (ut 60, 8 exientes, 108, 3 ribarii, 110, 16 magnum, 110, 25
autem), ad crisin lordanianorum licet excerpta Duacensia momentum raro afferant, si
iusto tempore eorum copia mihi facta esset, apparatui critico varia lectio universa in-
serenda fuisset, ut feci quibusdam locis usus iis quae e Duacensi Bethmannus enotarat.
iam sero nactus integra hoc certe loco pro supplemento editionis Waitzianae (p. 679 sq.)
subieci elenchum excerptorum ex lordane petitorum vel certe coniunctorum cum lor-
danianis adscripta varia lectione, ubi a mea recensione discedunt. quem locum sin-
gula excerpta in compilatione Duacensi teneant si qui erit qui quaerat, adsumpta
editione Waitziana facile intelleget.

[Veterum relatores hystoriarum] [p. 54, 10 — 16) totius — cognominant

54, 14 miliariorumque

[est ut] (/?. 58, 1 — 12) Claudius Ptholomeus — descriptor in oceani — insalae
dispositae

58, 2 oceani arctoi id est septemtrionali salo — scanzia et sic vel scandzia postea —
7 ad orientem — 8 gremium — 9 immenso — 10 exeunte — 12 esse om.

|in quibus insulis multae et diversae manserunt nationes, quarum omnium sum-
mum] [p. 65, 1) fuit studium inter alias gentes arcum intendere nems, [certari
missilibus, delectari cytharis. harum inquam nationum nomina quia fuerunt
barbara nostraeque Latinitati dissona reliquimus. quae] [p. 60, 4. 5) gentes
Germanis — sevitia, [ex quibus] [p. 59, 14) Dani [et Getae, quae primo
Hostrogothi, id est orientales Gothi, nunc diviso vocabulo Vesegothi feruntur,
feruntur egressi.] [p. 60, 6 — 61, 4) ex hac igitur — properant

60, 8 nomen loco — 9 ulmerachorum — 13 filamer — fil. gad. otn. — 17 inrep.j misera-
biliter — 19 reddit — 20 attestatione — 21 a om. — 61, 1 philimer — inmenso corr, in
emcnso — optata potiti solo

(p. 61, 12 — 62, 3) Scythia [autem regio] Germaniae — fontem

61, 13 Btagnum — 14 illud — 15 ambitum — 16 in sinistra parte — 17 sinibus —

62, 1 arctoo — 3 ab hostio suo

(p. 62, 7 — 63, 18) in cuius Scithiae — habitasse

62, 7 medio — 8 uastissimam — meotidam -— 9 octo] uii — 12 flutans — 14 aqui1o>
nem — 63, 1 nouietanense — 3 quia — 4 extenduntur otn. — 6 uiduarii — 10 fortissi-
marum — fecundissima — 17 thraciasque — mare om.

(p. 64, 5 — 8) in prima sede — annalium

64, 6 praefati unde loquimur] primi et antiqui gothi — phylimer — 7 salmoxen
(p. 64, 20 — 23) [in] tertia sede — serviebant. hic in maryine: sic lordanis.
64, 21 supra — ut sup. dix. om. — effectij caeteris cffecti

PROOEBaVM. LXV

(p, 66, 8 — 13) Tanausis rex ' [Scy tharum yel ex Oros, 1, 14] Gothorum [qui Phy-
limer successerat] Versozen Aegyptiorum regi ad Phasim fluvium [m marg, a
quo phasides aves exortae vel cognominatae sunt] occurrit — subiugavit

10 aegyptum — 12 uesosis oni. — ibi eum in eius patria — 13 eum ledere nequi-
uisset

(/>. 66, 15. 16) ex cnius exercitu [multi provintias contuentes subiectas] deserto
suorum agmine in Asiae partibus resederunt

[Kome post exactos reges dum prudentia consulum et fortitudine populorum totus
pene orbis terra marique fragore obviantium armorum concuteretur, tempore
quo Ptholomeus Cleopatre filius regnum Aegyptiorum (cf. p. 73, 15) Lutius-
que Comelius Sylla Romanum potitus est consulatum, Gothi ab Asia migrantes
Datiam iiivaserunt, (cf, p. 75, 8) quae trans Danubium posita corona cingitur
montium, quam non minus annis ccclii^^" tenuerunt ad tempora usque Maxi-
mini Gothi. qui trieiiuio Romanis imperavit. hic Maximus (sic) patre Ootho
Micca nomine progenitus (sequitur compendium narrationis p. 78, 13 — 80,
8 editum apud Waitzium p. 680). potitus imperio ad tuitionem Romani im-
perii familiarem, quia ex vicino sanguine concretam, Gothorum alam ex Datia
evocans in Barcilonam coUocat incolasque veteres ferro solo eliminat. Gothi
igitur talem occasionem nacti permissa obtinuerunt loca et post biennium Nar-
bonam super ripam Rodani fluminis sitam non sine multo suorum sanguine,
dein post quinquennium sna rabie depopulantes Tolosam indepti sunt foederati-
que cum Romanis annui stipendiarii sub xx^*ii^^" imperatoribus annis manse-
runt ccxLvn].

[Sub Galerio imperatore parte.s Asiae — deleverunt] compendium narrationis
p. 85, 18 — 86, 15 (Waitz l. c).

[Sub Diocletiano — gladio peremerunt] compendium narrationis p. 86, 15 — 87, 3

(Waitz l. c).

[Cum Theodosio virtute et prudentia consultissimo tunc iuris publici patricio, sed
post victoriam consulatu Ausonii et Olibrii imperatore facto, contra Eugenium
tyrannum, qui Oratiano imperatore occiso — preda recesserunt] compendium
narrationis p. 93, 6—9. 95, 8. 9. 96, 10—19. 98, 16—18 (Waitz l. c).

[Sed mox grave ferens res publica eos habere hostes quos consueverat adiutores
regnique defensores, muneribus repropitiatos recepit foederatos (cf. p. 106, 13)
fama interea et vera Rome perlata est ob diutumam Romanorum atque Ootho-
rum amicitiam Attilam Hunorum regem occidentalem atque comatam Oalliam
igne et ferro exterminari, et quaerebatur ut subveniretur, animabatur, ut armis
tanta viri audacia premeretur. Hunos nam superius diximus secus litus Pontici
maris manere quidem hieme, aestate campos velut animalia pervagare, vena-
tione tantum usos vitam per longum tempus ita exegisse. sed ubi numerositate
populi eorum excessit audatia, vicinarum gentium quietem turbare ceperunt
fraudibus et rapinis. Ostrogothas sibi vicinos, qui longissimam oceani Oerma-
nici ripam insidebant, a quibus illi discesserant Oothi, quos notavimus ex Asia
in Europae Oalliam transisse, primo invadunt, sed mox repulsi, agilitate cor-
porum confisi et agmine suorum, rursus crebro pertemptant, donec federatos
recipiunt. Alanos quos dicunt Sclavos] (p. 90, 13 — 91, 9) pugna sibi pares
— sevitia

91, 1 pauendae — nigredinis habens magis in facie puncta — % fiduciam — 5 susci-
piant — 9 erecti

loWAMSS. 1

LXVI PROOEMIVM.

Wandalos quos nunc appellant Guenedos attemptaverunt, suis victoriis facile
applicavere. gens Suavorum, id est Alamannorum, Gallis saepenumero in-
festa et ipsa Hunis cessit foederata. quod multis regnis terrarum non fuit
ad minimum incommodum. haec apud Hunos agebantur, in quantum fides
hystoriarum est credenda, temporibus Vespasiani filiorumque eius Titi atque Do-
mitiani, <qui Sarmatas atque Dacos evincere laborabat. enimvero elapsis annis
ccc paulo amplius, dico autem imperii Theodosii iunioris et Archadii Honorii
filio [sic] , dum Innocentius papa nomen meritis evincens sedi Romanae curam
administrabat, Gallia a deo relicta, quia pondere peccatorum aggravata stragem
populi sui solvebat coacta, non hanc lulianam neque Alemannicam coequare
potuit mortiferam rabiem, quoniam haec quanto populorum numerositate multi-
plicior, tanto grandine et pemitie inmanior. is namque Attila Scytarum atque
Hunorum dominus, calicem irae furorisque iusti iudicii propiuaturus populis,
tantis secum sociatis gentibus, quo via contulit, vivifica Christi aecclesiarum
mysteria dissipavit, castra et civitates Christianitate viduavit et ubi post la-
mentabiles Christianorum cedes Parisius gravi barbarorum labore oppressa
succubuit, circumquaque vastatis Aurelianis teuditur ipsaque agminibus hostium
circumvallata perturbatur. sed inter agendum precibus beati Aniani einsdem
urbis episcopi ab Etio Romanorum patritio affabilitate, prudentia et belli forti-
tudine optirao, qui erat ex Italia patre natus Gaudentio, occurritur. cui in
auxilio aflFuerunt duce rege Theoderico et filio eius Torismundo Gothi, {cf.
p. 108, 3) id est Longobardi, Frauci, Burgundiones , Sarmate, Armoriciani,
Litigiani, Ribarii, Olibriones, Romani quondam milites. Attila excitus Roma-
norum fama ab Aurelianis recessit, bellum sitiens Romanis oceurrit. conveni-
tur itaque ab utroque populo in campos Maurianos qui Catalaunici dicuntnr,
centum — ab Etio prevenitur (compendium narrationis p. 108, 5 — 110, 10;
Waitz p. 681).

[Vbi isdem patritius Gothis et caeteris populum talem adorsus est orationem]
(/>. 107, 3 — 20) : prudentiae vestrae — desiderantur [armis prestolantur]

107, 6 sinim] mundi sua spe — 7 se om. — 8 etenim] enim — 10 angit — nobis] n.
romanis — 13 vel] aut — 14 his . . 15 romani] Iiis accensi milites uerbis habetis ait
tbeodericus rex romani — 18 nuUum] hinc nullum — pauit — 19 comites duci] milites
ducis

[Interea] (p. 110, 11 — 111, 10) Attila — praecipitantur

110, 11 causa praecedente] pro montis vertice — 12 post] lectissima manus post — 13 rei
om. — 15 consuetos — 16 uindictam — 18 iudicium — 20 campis — 21 notum — sunt
oni. — 22 testudinesque — 23 aciem alanos] acies — 24 nobis] n. erit — citam uicto-
riam — 111, 4 asserit — 5 maioribus nostris — 10 pugnam

[Circa horam — parte pugnantibus] compendium narrationis p. 109, 4. 5. 111, 24 —
112, 21. 113, 16—21; Waitzius p. 681.

Sequitur (p. 681 ed.) locus de Gallia comata insertis excerptis ex Notitia Galliae,
quae citatur sub nomine ^ hystoriae Marcelli consulis'; scilicet adhibuit scriptor librum
Bertiniani similem (St. Omer . 697 + 706) , in quo Marcellini chronico subiuncta est
Notitia illa. haec excipit locus Hieronymi ep. 123 de clade Galliarum et narratio de
M. Marcello sumpta ex Pauli historia Romana, item de Cn. Pompeio snmpta indidem,
sed ut Cn. Pompeium Hispaniae victorem a Cn. Pompeio Hierosolymorum expugnatore
scriptor suo errore distinguat. interposita sunt fabulosa multa pertinentia ad Galliae
civitatium origines. deinde pergitur sic:

PROOEMIVM. LXVU

[Vernin non sola Gennania atque Gallia a tanto hoste passa est discrimina : eadem *
namque coaeta sustinuit Italia milite et rerum copia opulentissima. nam post
tantae caedis exterminium Torismundus ad patemum solum reversus est Tolo-
samqne] [p. 114, 1 — 22) ingreditnr — Italiam'

114, 1 hic] qui — fortium] f. gothorum et superiorum gallorum — 3 de secessu) dis-
cessu — 4 dissolutionem — 5 congressione — obsidit — H quae in fastigio — 17 om-
nibus generibus t. adhibitis — et om. — 18 ut appareat] apparerent — 19 et hinc —
21 tic.] tycinum quod nunc dicitur papia — 22 demoliunturque

(p, 115, 14 — 116, 9) Reversus itaque — recessit

115, 14 Buas] proprias — 15 dir. leg. — 116, 1 immineret] appareret — 3 torismuadas
— 6 spe om. — 7 remittens] se mittens — 8 et om.

Hiatus codicis intercepil quae sequebantur.

Codex Atkebatensis (nobis Z) collegiatae ecclesiae S. Mariae qui fuit hodie ^jj," Atr«b»-
desideratur**®), sed adhiberi potuit coUationis eius, quam fecit Heribertus Rosweydius,
apographnm adscriptnm ad marginem exemplaris editionis Lindenbrogianae adsenati
in bibliotheca pnblica Hamburgensi ***). recognitio etsi non indiligenter facta est,
Rosweydins multa sine dubio adnotare aut noluit aut snpersedit: quapropter silentio
difGsi ibi tantnm libmm adlegavimus, ubi disert^> testimonio de lectione constaret:
neque enim tantae ntilitatis est, ut ubi dubiis coniecturis lectio eius implicita foret,
ad eum attendamus. similiter si qnando adscripta dubitationem aliqnam relinque-
bant, saepius ea suppressimns : ut p. 53, 4 in ed. est castali, superscriptnm e pro
f, nt dnbium sit utmm castale an castule in Atrebatensi fnerit. item p. 59, 10 cum
in ed. sit athelnit, deleta est t, sed utmm fuerit ahelnit an ahelmi (sic A), minns
certnm est. nno certe loco p. 110, 15 in hac familia cum Duacensi solum Atrebaten-
sem vernm serv^visse snpra p. LXIV observavimus ; similiter 114, 22 solus tertii ordinis
habet demoliuntque. e contrario non desunt mendae hnic libro propriae, ut hiatns p. 73,
15. propins accedit ad Berolinensem Y quam ad Cantabrigiensem .Y etiam in erroribus
(ita p. 126, 23 verba may, mil. adsunt in X, absnnt ab KZ), sed longe praestat Bero-
linensi eamque ntilitatem praebet, quod nbicnmque \Z consentinnt, de lectione libri
principis hnius ordinis fere decisnm sit. ubi vero contra .V stant YZ vel etiam. id qnod
raro evenit, tres libri in diversa omnes abeunt^ archetypi lectio in coniectnra jiosita est.

110/ Mentio eias flt in catalogo eaec. XIII vel XIV bibliothecae moiusterii Atrebatensis S. Vedasti (An-
touius Sandenis bibl. Belgica I [1(>41] p. 64) sic: ^historia Orosii et lordauis*. Bobertus Gale in praefatione
ad patris Thomae Itinerarium Britanniarum (Londinf 1709. \.) p. IV quod ait patrem in itinerario Antonini
recensendo adhibuisse Tariam lectionem a Bentleio ex codice Atrebatensi desumptam, pertinet sine dubio ad
eundem librum, quem praeter Getica etiam itinerarium continuisse ut reliquos huius familiae probabUe est;
obserYantqne editores Bentleianum itinerarii librum conspirare fere cum libris GandaTensi et Morino, quos
supra p. LXII ad hanc familiam reTOcaTimus. codicem eum, quem Galii possederunt eiusdem generis (nobis J(),
ipsum esse Atrebatensem quominus statuamus, obstat et lectionis XZ diversitas et quod itinerarium in Ubro a
Bentleio adhibito integrum fuit, mancum in Galiano.

111) Nuper Heitzius professor Argentoratensis misit ad me alterum eiusdem editionis exemplar, ali-
quando ^bib. domus prof. societatis letu Antv^erpiensis)', cui praescriptum est: 'eontuli cum ▼etusto exem-
^piari in membrana ecclesiae collegiatae S. Mariaa Atrel»ati. habetur post Orosium in magno 4to. dedit eum
*libnim ecclesiae laeobus Arondelli canonicus. Heribertusi B'osweydius)\ archetypum igitur Hamborgensis,
cuius io iocum infelici clade deleti substitutum nunc adsenratnr in bibliotheca pubUca Hamburgensi. — Inde
errores quidam apographi emendantur, ut 62, 12 in Z '/Icitous fuit ut in XF, non fhiiiam\ 67, 12 9orUitu,
uon fofUUt.

!•

LXVin PROOEMIVM.

canUbrigieBiiU Cantabrigiensis (nobis X) Triniiy Colleye 0. 4. 36, antea Galii n. 64>*2)^ foi.
membr. saec. XI exeuntis, quid contineat praeter lordanis Getica, supra exposui. con-
tuli ipse et lectionem rettuli plenam. codex est eorum qui toti conferri potuerint huius
ordinis optimus, sed habet sibi proprios et hiatus (ut p. 92, 12. 127, 4) et errores
complures.

B«roiinen8i8 Berolinensis Lat. fol. 359 mcmbr. saec. XII (nobis Y) fuit aliquando monasterii
S. Lamberti Laetiensis (Liessies) in Hannonia (recensetur in catalogo librorum eius
monasterii apud Sanderum bibl. Belg. voL II a. 1643 p. 27 sic: ^lordanes episcopus
^Kavennas, historia Getarum, liber unus'j, postea apud Lebeau iure consultum Aves-
nensem, ubi eum excussit Bethmannus, deinde in bibliotheca nostra regia. contuli ipse;
lectionem rettuli suppressis mendis ei propriis, id est ubi solus stat contra reliquos
libros omnes consentientes. interpolationem subiit sibi peculiarem; ita p. 121, 21, ubi
Atrebatensis, Cantabrigiensis , Parisinus 5873 pro dediticiis dant corruptum delitiis, ei
Berolinensis substituit reliquis, p. 128, 2 pro herilieua Cantabrigiensis et Parisini 5873
Berolinensis dat herili sua, p. 68, 16 ex cysum fecit cydnum, p. 61, 11 pro edicere^
quod habent reliqui libri et ex hoc ordine Cantabrigiensis, in Atrebatensi est ediscere^ in
Berolinensi Parisino Brugensi edisserere. solus ubi verum habet (ut p. 63, 3 qua pro
quia), coniectura in causa est.

^**"SS'tiJMi" Parisinos libros duos hodie disiunctos 4880 et 5873 aliquando unum volumen
ita effecisse, ut quae in priore desunt folia (secundum numerationem antiquam) 49 — 64
in alterb inveniantur, et res ostendit et ad priorem partem P. Pithoeus (nam eius manum
agnovit qui mea causa examinavit A. Schoene) haec subnotavit: ^recepi hunc librum
^a P. Daniele idib. Octob. 1570, ex quo detraxi (?) quatemiones duos, in quorum
^ posteriore fuerant abscisa folia quatuor quorum ultimum quod remanserat finem Aethici
* cosmographiae continebat'. prior codex continet post Orosium f. 48 principium
Geticorum usque ad verba praefationis p. 53, 6 de origine actibusque, posterior foliis
49 — 60 (numerationis scilicet antiquae) quae sequuntur inde a verbis getarum ab olim
usque ad p. 138, 20 cessit et fine mutila, praeterea Callisthenis vitam Alexandri, ut
mittam ea quae bibliopega solus adiunxit. ex hoc libro sumpta est varia lectio
quam a Pithoeo acceptam Fomerius ad marginem editionis suae (cum Gassiodorio Paris.
1579, rep. 1583. 1589) publicavit. eundem (sibi A) Vossius contulit cum editionis
Vulcanii exemplari hodie adservato in bibliotheca Lugdunensi impr. XIII. 0. 673.
codex Berolinensi fere aequiparandus est, ut modo hic modo ille propius accedat ad
huius familiae archetypum neuterque careat mendis sibi propriis. ad auctoris crisin
nullam ex eo utilitatem redundare declarat specimen adiectum praefationem et c. 3 com-
plectens^^^).

112) Eius mcminit Robertus Gale p. IV praefatioiiis ad patris Tbomae editionem itinerarii Britanniarum
(Londini 1709. 4.) verbis bis: *penes me est In pergamenis pars illa itinerarii quae Africam Sardiniam Sici-
*liam Italiamque peragrat'. cf. Partbey et Pinder praef. itin. p. XXXI.

113) p. 53, 3 liiorU] maris — 4 caataU laxarc — 5 habet — id] hoc — 7 actibusqtte — gentratiorhes]
egnationes (sic) — S ab eo] habeo — 9 noUet — p. 54, 1 implendum — autem] enim est — 3 eiuadem —
8 tu uJt] ut tu — dominus t. amen om. p. 58, 1 eienim] enim — tholomeus — 2 occeano — scandtia
et sic deinceps plerumque (p. 59, 13. 60, 1 scandxe) — 1 ad orientem — laeum om. — 8 gremium —

PROOEMIVM. LXIX

Brvgensis membr. tol. saec. XIV, olim abbatiae S. Mariae de Dunis (Terduyn)
prope Bnigam, iam Brngae est in seminario, ubi eum contulit Bethmann iudicavitque
ex eodem libro descriptum, ex quo yenit Berolinensis.

Stockiiolmiensi bibliothecae quem librum intulit loh. Gabr. Sparwenfeldt (Lilie-
blad cat. libr. mss. quibus bibL regiam Holmiensem auxit I. G. Sparwenfeldt. HoL
miae 1706. 4.), eum specimine sumpto huic ordini adiudicavit Bethmannus.

Gandavensis capituli membranaceus fol. saec. XV exeuntis, cui in fine adscripsit
idem librarius haec: ^hoc volnmen comparavit Kaphael de Marcatellis dei gi*atia epi-
^scopus Bosensis abbas S. Bavonis iuxta Gandavum a. d. 1492', continet historiam
naturalem animalium cum figuris, lordanis Getica, lohannis de Thurocz chronicon
Hungariae, Rogeri carmen de destructione Hungariae, Aeneae Silvii historiam Bohemi-
cam. specimen lectionum enotavit Bethmann; huius ordinis est, sed inutilis.

Eiusdem ordinis libri commemorantur hi:

Batayliensis monasterii a. 1538 descripsit Lelandus collect. 3; 68 sic. 'Chro-
^nicon lordanis episcopi Ravennatensis integrum: praefiguntur historiae nomina auto-
'rum, quorum testimonio usus est, et in fine recenset nomina barbararum gentium, id
^est populorum Germaniae. Itinerarium Antonini mancum, in quo nihil de Britannia'.

Cantvariensem librum 'ex quodam registro sive indice bibliothecae Cantua-
'riensis' idem Lelandus coUect. 3, 120 recenset sic: 'Chronica lordanis episcopi Raven-
*naten. de rebus gestis Gotthorum. Itinerarium Antonini'.

St. Omer n. 717 membr. saec. XI secundum catalogum continet continuitve prae-
fationem Orosii, Ethicum, lordanis Getica, historiam tripertitam. Geticis praescribitur :
Mn hoc corpore continetur chronica lordanis ep. Rav. civ. de origine ac vocabulis
*gentis Gothorem aedita ad Castalium'; sed maxima pars eorum abscissa ex volumine
hodie desideratur.

De codicibus lordanis, quorum ne ordinem quidem determinare potuimus cui ad- Libri deperdiu
scribendi sint, quas Bethmannus collegit quaeque praeterea casu magis quam consilio
succreverunt indicationes, hoc loco composui si non ad crisin, fortasse ad alia quando-
que utilia futura.

Liber ^cuinsdam de gestis Gothorum' qui Bobii fuit secundum catalogum saec. X
(Muratori antt. Ital. 3 p. 819) num fuerit lordanis, parum constat. in inventario
a. 1461 non comparet.

Cameraci in S. Benedicti (teste Sandero bibl. Belg. 2, 27) servabatur *Iordanis
^historia Getarum liber unus\ ibi iam non extat.

Casini inter volumina, quae Desiderius abbas tum, postea a. 1086 papa creatus
scribi iussit, secundum Petrum diaconum III, 63 fuit quo continebatur *historia lor-
'danis episcopi de Romanis et Gothis'.

euoluii — 9 ininento — 10 exeunte — 12 esae om. — 15 tamen] tantum — earum — tliolomeua — 16 fri-
gus — 19 lueem claram — p. 59,, 1 circuisse — que] qui — 4 thorinyi — 8 hallim — 9 una planitie ac
fertiUs — 10 ahelmil recte — 11 mixti — exesia — 12 et hia] et tethis — raumarice ragnarici — 14 cognitio
— p. 60, 1 nimiam proceritatem — 2 aigandti -^ gethtl — rannii — 3 roduf — 4 gremium

LXX PROOEMIVM.

In inventario rerum monasterii Oentalensis sive S. Richarii in Picardia a. 831
facto (d'Achery spicil. ed. 2 vol. II p. 311) recensetur ^historia lordanis de summa
^temporum et de origine actibusque Romanorum uno volumine'.

Gratzi in bibliotheca universitatis fol. 42, 59 codex est saec. XII exeuntis
adservatus olim in S. Lamperti in Austria cum hac praescriptione : ^hos historiogra-
* phos in uno volumine, sed sub XXIUI librorum distinctione comprehendere proposuit
^Hartwicus: Orosium, Ottonem Fris. ep., Romanam historiam, lordanem, Trogum
*Pomp., Ilonorii chronica, Reginonis chronica, Livium, Nicophorum vel Geor . . . .*
(cf. Wattenbach apud Pertzium Archiv 10, 623). in ipso volumine lordanis libelli
non ,adsunt.

Apud Silvestrum Maurolycum teste catalogo librorum eius (cod. Vat. Christ.
2099 saec. XVI) fuit codex continens ^Gepidarum gesta et Pauli diaconi hist. Lang.
' membr. fol.\

Murbaci secundum catalogum a. 1464 (Matter leUres et pidces rares Parisiis 1846
p. 69) fuerunt lordanis historiarum libri duo.

In 'Consignatione librorum illustriss. princ. et ducis Mediol. et Papie facta in castro
*Papie 1426' (servat eam ms. bibl. Vniv. Paviae in Ticinensibus XXXV, 3) recense-
tur ^ Cronica Gothorum et aliorum regum. Volentem . . . pacem custodiens DCCCLXIir.
prima verba principium sunt Geticorum lordanis, postrema finis Langobardicae histo-
riae Pauli diaconi.

Treveris in S. Maximini fuit volumen continens 'Gesta Getarum' teste catalogo
eius bibliothecae ex cod. Brux. 6833 edito a Reiffenbergio annuaire de la bibL royale
de Bel(fique 3, 124.

Weihenstephani in bibliotheca secundum catalogum saec. XII (cod. Monac. 21521
et inde Pez thes. 1 praef. p. XXV) fuit ^chronica lordanis'. in bibliothecam Mona-
censem id volumen non pervenit.

Editiones Editioucs factac sunt esseve dicuntur hae.

1. Geticorum cum Pauli historia Langobardorum Augustae Vindelicorum 1515
cura Conradi Pevtingeri (v. supra p. LIX).

2. utriusque libelli cum Procopii libris historicis Latine versis. Basileae 1531
cura Beati Rhenani (v. supra p. LIV).

3. utriusque libelli cum Zosimo Procopio Agathia Basileae (1531) cura Levn-
CLAvn.

4. Geticorum post Cassiodorii opera Parisiis 1579 (indice mutato vel repetita
editione 1583. 1588. 1600) cura Forneru.

5. Romanorum non integrorum in SYLBVRan scriptoribus hist. Rom. Franco-
furti 1588.

6. utriusque libelli sub titulo *Iustiniani Augusti historia' cum Procopio et Aga-
thia Lugduni 1594 cura Simonis G. Silvii.

7. utriusque libelli cum Isidoro et Procopio Lugduni Batavorum 1597 (indice
mutato 1617) cura Bonaventurae Vvlcanii.

8. Geticorum cum Cassiodorii operibus Aureliae Allobrogum 1609 (denuo 1622.
1637. 1650. 1656) cura Petri Brossei.

PROOEMIVM. LXXr

9. Romanoruin in scriptoribus historiae Romanae qui prodierunt Aureliae Allo-
brogum a. 1609, repetiti sunt Ebroduni 1621. Amstelaedami 1625. 1630. Lug-
duni Bat. 1648. Heidelbergae 1743. 1778.

10. utriusque libelli in Grvteri historiae Augustae scriptoribus Latinis minoribus
Hanoviae 1611.

11. utriusque libelli cum Isidoro et Paulo Hamburgi 1611 cura Friderici LiN-

DENBROG.

12. utriusque libelli in Bibliotheca patrvm Coloniensi voI. VI, 2 (1618), 718.

13. Geticorum post Hugonis Grotii historiam Gothorum Vandalorum et Lango-
bardorum Amstelaedami apud Elzevirios 1655.

14. utriusque libelli in Bibliotheca patrvm maxima Lvgdvnensi voI. XI (1677)
p. 1052.

15. Geticonim cum Cassiodorii operum vol. 1 Rotomagi 1679 cura lohannis Gareti.

16. utriusque Hbelli in Mvratorii scriptorum rerum Italicarum vol. 1 (Medio-
lani 1723).

17. utriusque libelli cum versione Gallica, quam fecit A. Savagner, Parisiis
Panckoucke 1842.

18. Stephanus Endlicher quam a. 1848 inchoavit neque absolvit editionem Getico-
rum, eius unicuni quod superest exemplum a Karajano dono sibi datum nuper
Miklosichius intulit bibliothecae publicae Vindobonensi. praemissa est ^brevis
'notitia literaria de lordane'. varia lectio nulla adiecta est.

19. Geticorum Stuttgartiae 1866 (ed. 2) cura Caroli Aug. Clossii.

Haec de apparatu. in eo perficiendo magnopere me adiuverunt collectanea Beth- Ratio editioms
manni) qui in usum editionis futurae per multos annos libros ad quadraginta contulit
inspexitve eosque in certas classes digessit, quamquam nec quae inde effecit satis mihi
fecerunt nec varia lectione operose magis quam perite et diligenter composita contentus
esse potni. superest ut paucis exponam, qnamnam rationem in editione adomanda
equidem tenuerim. selegi ex libris vetustis hos:

H Heidelbergensem Ottobonianum X Cantabrigiensem

P Palatinum B Breslaviensem ()') Berolinensem

V Valenciennensem (Z) Atrebatensem,

L Laurentianum
A Ambrosianum
ex his lectionem plenam rettuli libri Heidelbergensis , plenam dempta orthographica
(quid ita significetur, expositum est in praefatione indicis III) sequentium septem, ple-
nam demptis propriis erroribus Berolinensis libri ; Atrebatensem denique olim deperdi-
tum ibi tantum attuli, ubi diserto testimonio de eo constabat (v. p. LXVIIj . in omnibus
non attendi nisi ad primum librariam, qui si quid correxit, reiectam scripturam reposi-
tamque littemlis *» * (sic V F*) distinxi ; emendatomm adnotationes (sic V^) fere sprevi,
quoniam plerumque rem egerunt ex ingenio vel, ut fecit corrector Valenciennensis,
adhibito libro aliquo ordinis deterioris. his adiunxi excerpta

Geographi Ravennatis Pauli diaconi et Landolfi

S Cheltenhamensia Frechulfi.

LXXn PROOEMIVM.

quos auctores ad manus fuerint, singulis paginis subscripsi. plagulae impressae et
Romae curavi ut denuo recognoscerentur ad libros Vaticanos duos Palatinum et Otto-
bonianum et ipse iterum relegi ad libros quos domi babebam Heidelbergensem Bres-
laviensem Cantabrigiensem Berolinensem. quo facto cum hoc mibi videar adsecutus
esse, ut errores in variam lectionem pauci se insinuarint, simul infelicissimo casu accidit,
ut funesto incendio, quod proximo anno accidit paucis diebus post absolutam textus
impressionem, una cum domo mea quattuor illi libri toti et cum his maiore ex parte
Vindobonensis n. 203 interirent.

£x iudicio, quod de singulis libris singulisque eorum ordinibusque supra tuli,
efficitnr. quas leges in lordanianis recensendis secutus sim, Geticis scilicet. nam
in Romanis cnm praeter excerpta Cheltenhamensia non adsint nisi primi ordinis libri,
res facilis est et expedita. Geticorum cum tres ordines librorum supersint, qnaenara
cuiusque eorum auctoritas sit, anceps quaestio est eoque magis implicita, quod in singulis
ordinibus codicum condicio admodum dispar est. lordanes cum scripserit eo sermone,
quo tunc vulgo utebantur, soloecismi eius non tam aequales offendebant quam posteros
imbutos medii aevi scholastica doctrina. propterea multo magis quam reliqui auctores
grammatistarum eius aetatis emendationem subiit, procedente tempore ut civilior et
humanior, ita sui magis dissimilis evadens. ab hac interpolatione immunes man-
serunt soli duo libri Heidelbergensis saeculi octavi et Palatinus noni, scilicet si pri-
mam manum respicimus, nam posteriores emendatores hos quoque invasemnt. modestis
finibus eam admiserunt qui scripsemnt Valenciennensem saeculo nono et decimo Otto-
bonianum ; late grassata est ab undecimo inde saeculo, dominans in Laurentiano Bres-
laviensi Atrebatensi Cantabrigiensi Berolinensi itemque in reliquis a nobis omissis.
accedit, quod ii ipsi codices, quibus grammatistae pepercemnt, Heidelbergensis et Pa-
latinus item probe et religiose scripti sunt, cum Ottobonianus aetate iis non multum
inferior neque magnopere interpolatus a librario veniat neglegentissimo. eatenus illi
duo libri soli fundamentum praebuemnt, quibus tuto insisteremus. at si respicimus
eam lectionis diversitatem, quae non ab interpolatione grammatica pendet, tantum ab-
est, ut primae classis privilegium ad eam item perveniat, ut fortasse, si adessent libri
secundi et etiam magis tertii ordinis sua bonitate Palatinos aequantes, eos potissimum
prae his sequeremur. nam stemma codicum, quod ex supra positis efficitur, hoc
fere est:

archetypum commune

archetypura ordinum archetypnm ordini»

primi et secundi tertii

archetypum ordinis archetypum ordinis

primi secundi

^^

HPVL SOB XYZ

i

haec si recte posuimus, libera electio est non solum ibi, ubi tres ordines dissentiunt,
sed ibi quoque, ubi ab una parte stant HPVLASOB contra XYZ: e contrario ubicumqne
aut HPVLAXYZ stant contra SOB aut SOBXYZ contra HPVLA, classis solitaria vincitur.
sed id ita temperandum est, ut interpolationis et emendationis suspicio quamquam

PROOEMIVM. LXXIII

a nullo genere librorum plane abhorret***), in secundiim et tertium multo magis
quam in primum cadat, consensusquc illorum librorum nullam vim habeat, ubi ad
inteq)oIationi8 communionem revocari potest***). solitariae autem singuloram librorum
lectiones ita comparatae^ ut eiusdem ordinis reliqui libri cum reliquis ordinibus con-
sentiant; iusta auctoritate destituuntur originem habentes aut errorem aut coniectnram.
— Post fundamentum lectionis positum quod incipit coniecturarum et opinationum mare
magnum et aestuosum, ab eo quantum fieri potest abstinui; ita enim auctor compara-
tus est, ut iusta in plerisque scriptis ratiocinatio nimios errores et incredibiles ineptias
non auctoris esse, sed librariorum in lordane ita deficiat, ut lectio quo magis inepta,
his libellis eo magis apta videri possit.

Quod olim cogitaram subscribere praefationi grati animi testimonium erga biblio-
theearum moderatores et reliquos horum nostrorum studiorum fautores, quorum beni-
volentia effectum est, ut haec recensio librorum lordanianorum diu expetita auctior et
emendatior prodeat, id quominus perficerem fortuna mihi invidit. nam animus non susti-
net gratias agere iis, quibus ipsa volumina saecularia restituere iam nequeo. beni-
volentiam eorundem optimorum virorum quamquam in hac calamitate etiam magis ex-
pertus Bum, mihi infelix liber quamdiu ero mei infortunii tristissima memoria manebit.

114) Ita loco p. 59, 2 de quo supra p. LXUI dixi pristinam tcripturam ouia auium, quae sola ferri
potest , servavit ordo tertius . ex corrnptela in archetypo primi secundique ei substituta, quam suspicor fuisse
ouium auiumy natae suiit lectiones intcrpolatae ambae classis secundae ouittm, classis primae Ottittm auittm^.

115) Saepenumero haesitavi, quatenus consensui secundi tertiique ordinis conflderem: ut p. 61, 15 per
omnem Mtotidi» aditum per se absurdum fortasse routari debuit cum BXY in am&itttm. sed tamen et illnd ab
inepto auctore scribi potuit et hoc a librariis pluribus non ineptis per coniecturam reponl.

Berolini m. Novembri a. mdcccijcxxi.

loSDAHBi}. ^

I

NOTARVM INDEX.

// = tiodeyi HcidelbergeuBia saoc, VIII iv. p. XLVII)

P = codex PalHtinuM Baec. IX (t. p. XLVIII)

V = codex ValencieiiDenaiB aaec. IX (v. p. XLVIII)

L => codex I.aurentianus saec. XI (v. p. XLIX)

A = codex AmbraaianuB saec. XI (v. p. L)

£ = excerpta CheUeDhameasia Baeo. IX (v. p. LVUl)

= codex OttoboniituUH saoc. X (v. p. LIX)

U = codex UreBlavienaiB saec. XI (v. p. LIX)

X — codei CnntabrigienaiB aaec. XI [v. p. LXVIII)

1' = codex BerolinensiB eaee. XII (v. p. LXVIII)

Z = codex Atrebatensia (v. p. LXVII)

CORRIGENDA.

p. XLVIIl V. 14 succ. X] >CT, saec. IX

'i, 10 lecticaTerint] kt. lectitnverint

lt>. B Tuseiae ZangtmrMer eonlelt auetorem adntmpiiiit ei Oto$Io 7, 19, S

33, 2U adhlbuU lordatuB Orotiam 0, SS, 6

3S, ^2 ftrba primo proelio forlaue aeceneTvnt cx EutrOfio 9, Si

41, 'i imperium d. t. a. t. coeperunt Oroiii <unt 7, ^0, /

42, II Get. 64] ler. Get. Iti4

61, a KT. taotum JUgog {ef. p. I7t not. *)
G'i. 11 adde pulnlarunt H

71 not. i dtU: intelUfuntm quae tMdo fraeetdunt
72, 1 adde pustulavit M
m. ■i oA rmitttndum fuil cum HPVLA
112, 8 xT. adversi, Gothos inquiret

DE SVMMA TEMPORVM

VEL ORIGINE ACTIBVSQVE GENTIS ROMANORVM.

Vigilantiae vestrae, nobilissime frater Vigili, gratias refero, quod me longo per 1
tempore dormientem vestris tandem interrogationibus exeitastis. deo magno gratias,
qui vos ita fecit sollicitos, ut non solum vobis tantum, quantum et aliis vigiletis. 5
mactae virtutis et meriti. vis enim praesentis mundi erumnas cognuscere aut quando 2
coepit vel quid ad nos usque perpessus est, edoceri. addes praeterea, ut tibi, quo-
modo Romana res publica coepit et tenuit totumque pene mundum subegit et hactenus
vel imaginariae teneat, ex dictis maiorum floscula carpens breviter referam : vel etiam
quomodo regum series a Romulo et deinceps ab Augusto Octaviano in Augustum ve- lo
nerit lustinianum, quamvis simpliciter, meo tamen tibi eloquio pandam. licet nec 3
conversationi meae quod ammones convenire potest nec peritiae, tamen, ne amici pe-
titionibus obviemus, quoquo modo valuimus, late sparsa collegimus. et prius ab auc-
toritate divinarum scripturarum, cui et inservire convenit, inchoantes etusq^ue ad orbis
terrae diluvium per familiarum capita currentes, devenimus ad regnum Nini, qui Assy- i5
riorum in gente regnans omnem pene Asiam subiugavit, et usque ad Arbacem Medum,
qui distructo regno Assyriorum in Medos eum convertit tenuitque usque ad Cyrum
Persam, qui itidem Medorum regnum subversum in Parthos transtulit, et exinde usque
ad Alexandrum Magnum Macedonem , qui devictis Parthis in Grecorum dicione rem i »
publicam demutavit. post hec quomodo Octavianus Augustus Cesar subverso regno 4
Grecorum in ius dominationemque Romanorum perduxit. et quia ante Augustum iam
per septingentos annos consolum, dictatorum regumque suorum sollertia Romana res
publica nonnulla subegerat, ab ipso Romulo aedificatore eius originem sumens, in
vicensimo quarto anno lustiniani imperatoris, quamvis breviter, uno tamen in tuo

P V 8{index adestf praefatio deest). — Muratori rer. Ital. .srript.jtom, I p. 222*.

1. 2 Incipit llber iordanis episcopi de summa temporam uel origine actibusque gentis romanonim (lege
felix add. V) PVS 3 uigilantiae uestrae] V, uigilantia eum P, uigilantiae tuae Par. longo per tem-

pore] P, longa per tempora V 7 addis V 12 conuersationis P ammonenes P 15 as-

syrriomm P 16 penem P subiungauit P 19 dicione] P, ditione V 20 augusto P

22 regnumque P 24 uicesimo V

losDAinB. 1

nomine et hoc parvissimo libello confeci, iungens ei aliud volumen de origine actas-
que Getice gentis, quam iam dudum communi amico Castalio ededissem, quatinus
diversarum gentium calamitate conperta ab omni erumna liberum te fieri cupias et
5 ad deura eonvertas , qui est vera libertas. legens ergo utrosque libellos , scito quod
5 diligenti mundo semper necessitas iraminet. tu vero ausculta lohannem apostolum,
qui ait : ' carissimi, nolite dilegere mundum neque ea que in raundo sunt. quia mun- «p. i. 2. i:
^dus transit et concupiscentia eius: qui autem fecerit voluntatem dei, manet in ae-
^temum'. estoque toto corde diligens deum et proximum, ut adimpleas legem et
ores pro me, novilissime et magnifice frater.

p V.

1 actibntqne V 5 mandum V

iGN. Romani , ut ait lamblicus , arrois et legibus exereentes. orbem terrae suum fece- 6
runt: armis si quidem construierunt, legibus autem conseryaverunt. quod et ego,
sequens eruditissimum virum , dum aliqua de cursu temporum scribere delibero , ne-
cessarium duxi opusculo meo velut insigne quoddam omamentum praeponere. cupio
namque ad inquisitionibus amici fidelissimi, ex diversis voluminibus maiorum praelibans 5
aliqua floscula pro captu ingenii mei in unum redigere et in modum storiunculae tam
annorum seriae qiiam etiam eorum virorum, qui fortiter in re publica laboraverunt,
gesta strictim breviterque collegere. quod quamvis simpliciter reor dictum videri 7
doctissimis, gratum tamen fore aestimo mediocribus, dum et brevia sine fastidio le-
gant et sine aliquo fuco verborum quae lecticaverint sentiant. ab originem etenim 10
orbis primaque creatione tam hominis quam elementorum et usque orbis terrae diluvio
secundum veredici legislatoris verba Mosei duo milia ducentos quadraginta et duo
annos collegimus. in quibus annis adhuc rudi et simplici hominum natura non reges,
sed familiarum capita suo in genere erant. quorum tamen ordo huiuscemodi fuit. u
cf. Gen. 5 Adam protoplastus primusque mortalium vixit annos ccxxx et genuit Seth. 8

Seth vixit an. ccv et genuit Enos.

Enos autem vixit an. cxc et genuit Cainan.

Cainan item vixit an. clxx et genuit Malelehel.

Malelehel vixit an. clxv et genuit lareth.

lareth vero vixit an. CLxn et genuit Enoch. 20

Enoch vero vixit an. clxv et genuit Mathusala.

Mathusala vixit an. clxvii et genuit Lamech.

Lamech quoque vixit an. CLXXXvm et genuit Noe.

Noe vero sexcentorum erat annorum , quando diluvium mundi crudelissima faci- 9
nora expiavit. a cuius regimine vel ab ipso diluvio usque ad confusionem linguarum, 25
que item ob delecta aedificantium turrem facta est in campo Sennahar, et usque
Heber, in quo Hebreorum genus et lingua prisca remansit, quia nec in illa conspira-
tione interfuit, sunt anni dxxv per familias sic.

PV8,

1 Tomani u. a. a. annit et in litura V amblicus V, iamblicius 8, iamblitins P 2 conttuxe-

runt P" 4 intigne] signe 8 5 ad inquisitionibus] PS^ ad inquisitlonet V 7 serie 8y seriem V

lem puMicam V8 8 coUegere] PS^ colligere V uidere P8 10 et sine] e*»ine P^ etsine potitu

qwxm etsin P3 origine V8 11 homines P" diluuium V 12 duocentos P8, co V

dao] P8, duos V 13 annas P" colUgimus V8 14 huiuscemodo P 15 ann vtl an HP8

pUrumqw , annos V plerumtiue, annis L pUrumque : nos in talibus Itbrum principem {hie P, deineeps H) ex-
pressimua 11 et deineeps uix et gen per eompendium P 18. 19 malelehel] libri ettm Proipero et

Eueebio I p, 79 8ch. (MaXeXeif)X) 19 et genuit] ege 8 20. 21 enoch enoc P 21. 22 math*usala

mathosala 5, matusala matusala F, matosala matusala P, t6v MaOouodlXa Euiebiua 24 diluuium] V8j di-

louio P 26 sennahar] 8y senanahar P, sennaar V 28 dxxy] Ixxu V

i*

4 lORDANIS

10 Arfaxath; filius Sem, nepus Noe, qui post diluvium anno secundo est genitas, cf. 0«. lo
vixit annos cxxxv et genuit Cainan.

Cainan vero vixit an. cxxx et genuit Sala.
Sala autem vixit an. cxxx et genuit Heber.
5 Heber quoque vixit an. cxxx et genuit Falech.

A cbnfusione ergo linguarum et primatu Heber, a quo Hebrei, et usque nativita-
tem Abrahae, quando et primus rex in mundo in gente regnabat Assyriorum Ninus
anno regni sui xlii, supra scripto familiarum serie currentes, fiunt anni dxli sic.
Falech vixit an. cxxx et genuit Ragau.

10 Ragau vixit an. cxxxii et genuit Seruch.
Seruch autem vixit ann. cxxx et genuit Nachor.
Nachor vero vixit an. Lxxvim et genuit Thara.
Thara quoque vixit an. lxx et genuit Abram.

11 Simul ergo ab Adam et usque ad nativitatem Abrahae, id est ab ortu mundi et
15 usque quadragesimo secnndo anno regis primi Assyriorum Nini, ut superius diximus,

per familias capitaque eorum fiunt generationes viginti, anni autem iiicccvin, unde
iam relictis familiis regum seriem persequamur et, sicut Eusevius vel Hieronimus, pri-
mum Assyriorum, deinde Medorum Persarumque et Grecorum currentes, ad Romanum
10 quomodo delatum est vel quali tem]K)re, latius, si dominus permiserit, exequamur.

12 Origo ergo regum regnorumque antiqua Assiria nobis amplexanda est, in qna Hier. Ai»r. 1
primus Ninus Beli filius, urbem sui nominis fabricans Niniven, regnavit an. xlii, |

ubi a primo anno ipsius Nini et usque in ultimum annum Thonos Concoloros , quem Hier. a. 1197
Greci Sardanafalum appellant, quem occidit Arbaces Medorum praefectus, regnum
illud transferens in Medos, regnatum est a regibus trigenta et sex per annos mille
25 ducentos quadraginta sic.

13 Ninus rex Assyriorum post nativitatem Abrahae regnavit ann. x. Hier. a. i

14 Semiramis uxor Nini annis xlu. hanc dicunt qnasi Babyloniae conditricem, quam- Hier. a. 11
vis non legatur quia condidit, sed quia reparavit. || sub ea Abram adoliscit in Chaldea. Hier. a. 10

15 Zameis, qui et Ninias, filius Nini et Semiramidis, ann. xxxyiii. || cuius trecessimo nier. a. m. 1
30 tertio anno facta est promissio ad Abram, cnm esset annorum lxxv.

16 Arius ann. xxx. || cuius decimo anno centenarius Abraham genuit filium Isaac. Hi«r. a.9i.i«

17 Aralius an. xl. || huius in ultimo regni anno nascuntur gemini Isaac. id est lacob Hier.A.iii.ic
et Esau.

18 . Xerses, qui et Baleus, an. xxx. || in huius regni tempore lacob, germanum fhgiens qJJj''^^- *•*
35 Esau, descendit in Aegypto solus ditatusque cum turba ascendit.

19 Armamitres ann. xxxviii. || lacob a servitute soceri Laban recedens ad patrem oin^sa' '**
revertitur.

20 Belochus ann. xxxv. || hoc regnante loseph aduliscens somnia sua fratribus narrat £*J^* ^* ^

et patri.

0«ii. 40. 4t

PV 8. — Mur, p, 22^2^ v. 3 -nan vero. — Afur. p. 223* v. 32 Aralius.

6 primatum ^ eber V ut paasim ebrei V usque] usque ad V 7 habrahae P

primo S 8 xlii] xliii Hieronymtu supra (supras P) scripto . . . serie] P8j supra scriptam . . seriem

V: inUlUge si supra scriptam f. sericm percurrimus 11 autem om. V* 11. 12 nacbor oaobor P

14 habrahae P 15 quadragesimum secundum V auno] 8^ annum V^ an. P 16 generationnm P

17 iam] Un% {fuit tam) 5^ tantum 8^ uel] PS, seu {V) 20 asiria V, aBseria 8, a seria P

21 XLii] P, *lii S, lii V 22 quem] qae 8 23 grec! sardanafalum] V8, regis ardana falum P

apellant P 25 duc^ntos] VS^ daocentos P 26 asyrrlornm P ubrahae P decim P

27 annis] PVy ann ^ 28 condit P 29 ZejEfiiic 6 xal Niv6a; Eusebius trecessimo iii P, treoefimo

(tric- V} tertio VS: u\c^s\mo teTt\o requiritur 30 abraham V 31 fllium isaac in litura V »3 esao

P 34 BaX<zi«i( Euubiua 35 discendit P" aegyptoj P8, aegyptum V 38 xxxt] VS, xxxi P

ROMANA. 5

"'*'*oti.^47 Baleus an. lh. || huius anno trecensimo lacob famis penuria discendit in Egypto 21
ibique filium suum repperit praepositum terrae totius Egypti.
"^*' Gen.* 5of 5 Altadus anu. xxxn. || hoc regnante lacob defunctus est || in Aegyptum, cuius cadaber 22

loseph cum magno honore vocat in terra Chanaan. 4

Hier.A.347. 361 Maminthus ann. xxx. || sub istius regni tempore moritur loseph et Hebreos de- 23
praement Egyptii gravissima servitute.
Hier. A. 378 Macthalcus ann. xxx. || et hoc regnante servitus perdurat in Egypto Hebreorum. 24
Hier.A.408.42« Spherus anu. XXX. II huius regni temporibus ultimis Ambra ex tribu Levvi genuit 25

Moysen. 9

Act!*ipo8t^ 7^ 1 Mamilus ann. xxx. || hoc fegnante adoliscens Moyses omnem philosophiam dedicit 26
Aegyptiorum.
^^^\todf% Sparethus ann. xl. || quo tempore Moyses occiso Egyptio in terra fugit Madia. 27
iiier.A.498.505 Astacadcs anu. XL. II huius regni anno octavo Moyses ccccxxx anno repromissionis 28
populum Hebraeum in signis et virtutibus educit ex Egypto eisque in heremo per
annos quadraginta legem exponit. 15

^^^^ltb. M6 Amyntas ann. xlv. || huius nono anno moritur Moyses || et Hiesus Nave ducatum 29

populo praebit.
""'573'. m Belochus an. xxv. || sub quo Gothonihel iudex Hebraeorum || et sacerdotium con- 30
tinet Finees. 1«

Hier.A.609.613 Belcpares ann. xxx. || quo tempore Hebraeorum iudex Aod Allofilique infesti omnino. 31
Hier. A. 638 Lampridcs ann. xxxvu. || et in huius regno ipse iudex Ebreis perdurat Aod. 32

^*'iAie!*3 Sosares ann. xx. || et huius temporibus quamvis senis tamen adhuc consistit Aod 33
pugnadque cum alienigenis et vincit iubatus a deo. 23

Hier. A. 690. 693 Lampcrcs anu. XXX. II quo regnante ludaeis praeerat Deborra et Barach. 34

^**''iidi??'7!^ Pannias ann. xlv. || sub cuius tempora Indeis praefuit Gedeon, || qui et leroboal. 35
^"'^^l' 7w* Sosarmus ann. xvim. || sub cuius tempora Thola || et Abimelech iudices erant He- 36
braeorum.
Hier. A. 784. 798 Mithrcus aun. xxvira. II sub quo ludeis praeerat lair. 37

^^'hl. 8^ Tautanes ann. xxn. || cuius sub regno iudices Hebraeorum Hesebon || et Labdon. || 38
^**'* ^iQv. ^^™ ®* ^P*^^ tempore Greci Troiam vastaverunt; || unde Aeneas fugiens in Italiam venit, 30
se qnoque cum Latino Fauni filio Pici nepotem Satumique abnepotem adfinitatis
gratia iungens accepta filia eius in uxore Labinia. unitosqne Frigas Italosque po-
pulos nominavere Latinos. et sic iam ex tunc et deinceps, quamvis in pauperrimo regno 39

PV8.

1 BoXaidc Etuebius trecesiroo ^, trencensimo S^, tricesimo K, xxnii Hieron. eagypto («ie) 8j

aegyptum V 3 Altadas Hieronymu» aegypto V8 laeobi mortem ad Balaei a. XLIV rtfert Hiero-

nymtM 4 iosep V cnm agno 8 nocat in terra] Pi^, reuocat in terram P^F, locat in terra edd.

5 Maminthut vel Mamitns lihri Hieronymi^ Ma{i.ud6c Eiueb, depraement] P<9, deprimunt V 6 gra-

uisima P" 7 mactaleus V*; Magthalens Hier. {Middl.)^ Macchaleus idem {libri plerique) 8 tpherns]

8 Hier. {libri plerique) j sTperua PV Hier. {Middl.)j ScpaTpoc Euteb. xxx] xx Hieronymus ambram vel

amram Bier, Ui^ui ^i, leui V8^ 10 mamilus] libri, MafJuiXoc Eutebiw 12 sparethus] PV

Hier. {Fux.)^ spharethus 8, Sparetus Hier. {Middl.), ^Tiapd^o); (?) Etuebius terra f. madia] P5, terram f.

madian V 13 Ascatades Hier.y 'AaxaTcC^; Eustb. repromisioiiis P" 14 hacbreorum {V)

eisque] estqne 8 16 amyntas] PSy amintas V: Amyntes Hier.^ lAfAuvTTjc Eu»eb. 18 othonihel V

20 BeUepares Hieronymus aoth V semper alloflli alienigenae sunt Hieronymo, dlXXdcpuXoi EuUbio I

p. 110 8eh. 21 xxxYii] xxxil Hieronymus et Etuebius I p. 66 8eh. 22 senis] P8, senex (F)

23 iubatns] P8, iutus V 24 debbora 8 25 riavjdlc Eusebiw tempore V ierobaai V

26 tempore V 28 mithrens] libriy Midpaioc Eusebius xxviiix] xxuii Hieron. et Euseb. prae-

erant P* 29 fantanes P: TauTovT]; Eusebius xxii] xxxii Hieron. et Eusebius hesebon] libri:

'EaeP(6v requiritur 30 ipso] in ipso V 31 nepote V abnepote V 32 iugens P

unitosque] P8^ nnitos V

6 lORDANIS

loeoqoe angasto, quod dicibatur agro Laarentum, regpaverunt post Latinum Aeneas et
8aece88ores eins. qui et Silvii sunt Albanique vocitati , pro Albano urbe et pro postnmo
Aeneae idem Enea, qui idcirco Silvius dictus est, quia Lavinia post mortem Aeneae,
timens Ascanii invidiam, clam eum in silva generavit Aeneamque Silvium nominavit. ||
s ante quem , ut superius diximus , Italiae regnatum est a lano , Satumo , Pico , Fauno HMr. ▲. s»
adqne Latino per annos circiter clxxx.

40 Teuteus ann. xl. || sub quo Samson ille nltra fortis fortissimus iudix Hebraeornm. mw.A.m.m

41 Thineus ann. xxx. || hoc regnante anno octavo decimo Heli sacerdos, audito nuntio^jj^^J^g^**!
9 filioram arcaque testamenti ablata, cadens mortuus est.

42 Dercylus ann. xl. || sub quo aliquantum tempus Saul rex Hebreorum, aliud vero Hier.A.9i3.»ii
David rex ex tribu luda constitutus regnavit.

43 Eupales an. xxxviii. || hoc regnante anno trecesimo secundo Salomon templum do- mer.A.053.ii«4
mini inchoavit et perfecit singulariter in mundo per annos septem.

44 Laosthenes ann. xlv. || et hoc regnante Assyriis Salomon regnat Hebraeis, SaddochHier.A. »»1.1000
16 vero et Achias Selonitis prophetant.

45 Pritiades ann. xxx. || sub quo, iam mortuo Salomone, inter Roboam et leroboam reg- }}jj,'- ^ '•^
num dividitur Hebraeorum et alii ludaei, alii dicuntur Israhelitae.

46 Ofrateus ann. xx. || sub isto in parte ludeorum regnat losaphat; || Israhelitarum vero, ^^^- I^J^'
caeleri morte Nabad || et Baaz, || Ela || et Ambri obeuntibus, || tenebat regimen Achab {^- ,^,**^

20 cum Hiezabel. ^,^; ^ [^

47 Ofrathanes ann. l. || sub quo loram, | Ochozias || et Gotholia || et loas parti Indae reg- J}g- i"5.iu«.
nabant; || Israheli vero Ochozias, || loram || et leu principatui unus post alium successerunt. ^^- f{\l^^

48 Acrazapes ann. xui. || sub quo Amesias in luda regno ascitus obtinet principatum ; 1 j^^- ^- "*•
24 Israheli vero loachab || et loas unus post alium regnat. h^. a. ih7.

49 Thonos Concoloros, quem Greci Sardanafalum nominant, ann. xx. || sub quo lude- f}^- ^- *"«•
orum Azarias qui et Ozias, || Israhelitis vero Roboam. mer. a. nso

Regnum ergo Assyriorum post annorum numero mille ducentos et quadraginta Hter. a. 1197
finem tantae diutumitatis accepit ad Medosque translatum est. || nam Arbaces prae- Hier. a. uvi
29 fectus Medorum Sardanafalum occisum *] regnum eius invasit et in Medos deduxit.

50 Arbaces Medorum rex ann. xXvui. || sub quo regnat adhuc Azarias qui et Ozias f^g- ^- "«•
ludae in partae. || in Israhel autem post Roboam paucis diebus fuerat Zacharias rursus- Hier. a. 1222
qne Sellum, qnibus successerat Maneae.

51 Sosarmus ann. xxx. || in ludae parte regnabat loatham, || Israhelitis Faceae, || quando ^- ^J^^
et quinto decimo eius anno prima Olympiades coepta est nominari. || tunc etenim postioN.

P V 8 L{ine. v. 27 regnum) t^reeulfua /, 3, 11 {a 34 tunc). — Mur. p. 223^ v. 2 -tati pro Albano.

1 agro Laurentum] immo Laarolavininm 2 uotitati 8 .3 aenea eidem P8y aenea eiusdem (K)

7 teuteus] libri: TeuTaioc Eustbiua 8 thi«neu8 8 10 dercylus] P, derculus V, dergylut 8

12 talamon P 14 saddoch] P8y sadoch V 15 selonitit] P8, selonitet V, 6 S(Xo)n(tt)< Eu»ebSu»

16 IlepTKi^c Eusebius {Oraec,) et Hier. {Fux.), Peritiades Euseb. Arm. I p. 66, Piritiades Hieronymi UM
plerique sub qno eet.] ad a. XXXI Laosthenis refert Hieronymus 18 ofrateus] libri, '0<pf>aTato< EusA.

19 Nadab et Baatan Hieronymus 23 acrazapes] P8 cum Hier., a^crazapet V, 'Axpafc£vT)c Eunbius

ametias] libri, Amessias Hier. et Euseb. 25 Thonos Goncoleros (concolores Voss.) Hieron., B&s9^ 6 XcY^ftf-

voc Kovx6Xepo; Euseb. sardanafalum] PS, sardanapallum V 26 Israhelitas 8 uero roboam]

leroboam requiritur 27 annorum numero] P8y annos numero V, annorum numerum L ducentot] VSj

duoceutos PL 28 flnem] inem vel *inem (flnem P^ P ad] a L praefectot P 29 sardana-

falum occisum] P8j sardapalum occisum L, sardanapallo occiso V post deduxit ins. regnum medorum S

30 ozias] 8Ly odias PV 31 zachacrias L, zaccharias V8 rursumque L 32 sellnm] L, seUom

PV8: l€\o\)it. Eusebius maneae] PV8, manaaem L: Manaem Hifr., Mavaif^p, EtMeft. 33 iudeae L

faceae] PVL, facee 8, Oaxe£ Euseb. 34 eius] eis P olympiades] V8, olympiade P, olimpiade L enim Fr.

1) 8ardanapalli oeeisi non meminit Hieronymus.

ROMANA. 7

mnuinerayiles, ut ita dicam, Laurenti loci et Latio reges Silvios Albanosque, qui tre-
centos per annos in parte Italiae regnaverunt quamvis pauperrime, Amulius rex Nu-
mitoris fratris sui filiam Keam nomine, que et Ilia vocabatur, Vestalem virginem
fecerat. quae gravida inventa dum scelus suum nititur excusare, a Marte se con-
pressam mentita est. ex qua genitis duobus geminis rex exponi praecepit. quos 5
vagientes meretrix quaedam Lupa nomine cum audisset, statim tollens ad Faustulum
pastorem adduxit. quos Acca uxor eius nutriens inter alios pastores conversari aedocuit

"^*i2M* 1262* Madidus ahn. xl. || quo Medis regnante ludeis regnabat Achas, || Israhelitis alius 52

**»•'• ^j*^ Faceae. || annoque Madidi nono, septima Olympiade Komulus || eiusque germanus, quos

inter pastores diximus enutritos, collecta pastorum multitudine Komane urbis aedificia 10
inchoaverunt suoque de nomine iunior, qui germanum peremerat, urbem vocari Romam
praecepit. cuius actus seriemque successorum eius saltu quodam modo praetergrediens
extema regna, ut coepi, percurram et cum se locus obtulerit, ad eum ordinem redeam.
tantum qui legis, adverte ab origine mundi et huius usque magnae urbis exortu ann.
fuisse miDCL. 15

"'*i*276* 1270* Cardices ann. xiii. || sub quo Ezechias, filius Achas, succedens regnat ludaeis. || nam 53
Israhelitarum gentes supra dicti Madidi iam quinto decimo anno a Salmanassar Chal-
deorum rege Medorum sunt in montibus transductae captivae, postquam regnassent
in Samaria ann. ccl. 19

^£*oif*^^ Deiocis ann. Lnii. || huius tempore primo Hebraeorum luda Manasses ductus cap- 54

tivus et ferreis vinculis inligatus fertur paenitentiam egisse. cuius et canticum paeni-

Hi»r. A. 1360 tcntiac legitur. || postea vero reversus in regno successorem reliquid filium suum Ammon.
Hier.A.i3«3.i372 Fraortcs auu. xxin. II sub quo losias rex ludeorum, || qui lucos succidit et gentium 55
idola de suo regno abiecit deumque caeli integre coluit. 24

Hiw. A. 1387. Cyaxares ann. xxxn. || sub quo ludaeis regnat loachas, cui successit Eliachim, qui 56

Hier. A. 1416 ct loachim, II altefque loachim primo adhuc Cyaxare \ivente successit , in quo et finis
regni evenit.

Hier. A. 1419. Astiagcs aun. XXX VIII. II huius anno octavo ludaei de Hierusolyma captivantur a 57

Hier. A. 1457 Nabochodouosor rege Babyloniorum. || sic regnum Medorum , quod per ann. cclviii
lON. regnavit, distructum est et in Persas translatum, || quia Cyrus rex Persarum et Darius so
Medorum, filius supra scripti Astiages, parentela coniuncti nepus avunculusque fuerunt:
inruentesque super Baltasar abnepotem Nabochodonosor regem Babyloniae, id est

Hier. A. 1457 Caldeorum, reguum eius pervadunt *) . || mortuoque Dario Cyrus et suum, id est Persa-

H(inc. 26 et flnis) PVSL Frtculfus l, «. (ad v, 6 vagientes). — Afur. p. 224« r. 7 -duxit quos.

1 laurentis Fr. et latio] PVSL, in laceo Fr, regis L abanosque P" 2 italiae] it.

praedicta Fr. 3 fr. sui numit. Fr. 4 cdnpressa P 5 q.u08 L 8 Medidus Hieronymu»

achas] P^V^S, acliaz P^V^L alius faceae] Osee Hieronyvnw 9 romalus L' 12 quo amodo ^

14 exortu] P^SL, exortum P^V anni L 16 Cardyceas Hieronymw achas] P^S^ acha» V^,

achaz P^V^L 17 iam qu. d. a. s. d. madidi L sidmanassar (salmanasar L)] sie Hieronymtu [Scal.],

Sennacherib Hieronymi libri reliquij Sennacherim qui et Salmanassar Prosper 18 regem P 20 iuda

om. L manases L 21 cuius et] cuiiis L 22 Amon Hier. (Ammou Seat.)y *A(Jt(6; Etuebius

23 xxiix] sie lordanes^ xxiiii Hieronymus lucus PS 24 abcit S^, abicit S^ 25 xxxiii L

qui et ioachim om. L 26 in quo om, L 27 regnis L 28 astiages] HPVL^ astiagis S ,

hierosolima L 29 nabochodonosor] HPS^ nabuchodonosor VL cum Hier. et Euseb. Babyloniorum]

babylloniorum P, Chaldaeorum Hier. cclviii] lordarusj ecluii Hier. 31 astiages] HPV, aatiagis SL

32 subper L nabochodonosor] HPSf nabuchodonosor VL est] es P

1) ef» losephus ant. lOy 11, 4: BoXTdoapoc . . l9t(v, i^' ou r^jv aTpeotv Tfj; Ba^uX&vo; qmsI^ti Y6vioOat
. . tdiv p,ev ouv Na^ou^o5ovoa6pou to3 ^aoikimi ixf^^im^ "zh t£Xo; toiotto iTapetXif)^a(A,rv Yev6pt,evov. Aape((p hk
Tiji xaTaX»joavTi Ti)v Ba^'jX(nv(aiv -^Y^pioviav (xetA K6po'j toj ouYfevou; ^to; '^v i5«*ooT6v ^eOTepov, ^Tt r^v
BapuXosvd etXev, 8; ^v 'Aotu<j(yo'j; ul6;.

8 lOKDANIS

rum et affinis sui Darii, hoc est Medorum cum illnd quod captivaverat tertio regno
potitus ammodum Persarum gentem elevavit. quae gens a Gyro praedicto et usque
ad Darium, iilium Arsami , regnavit per ann. pl. m. ccxxx , et sic ad Grecos devenit
4 post reges decem Persarum de gente.

58 Cyrus Persa ann. xxxii. hic fere quinquaginta milia ludaeorum laxata capti\itate Hier. a. ii:^
regredi fecit in ludaea: qui constructo altari templi fundamenta iecerunt. cumque a

vicinis gentibus impediretur, opus usque ad Darium remansit inperfectum.

59 Cambises ann. viii. et sub isto opus inpeditum a vicinis consistet nec aedificatur. Hi«r. a. mt

60 Magi duo fratres regnant mensibus viii. mer. a. im

61 Darius ann. xxxvi. || cuius anno secundo reaedificatum est templum a Zorobabel || J^^^J- ^- ^*^

1 1 et lesu filio losedech || quingentesimo duodecimo anno post primam sub Salomone aedi- gfj^ *;^^^ ^

ficationem, || ab Adam vero plus minus fmDCCCCXXX. ion.

62 Xerses deinde, filius Darii, ann. xx. regnavit Persis, Medis atque Chaldeis. ^^**^- ^j ^^

63 Artabanus menses vii. uier. a. msh

64 Artaxerses, qui Macrochir dicebatur, aiin. xl. Hier. a. isu

65 Xerses menses duo. mer. a. \m

66 Sogdianus menses vn. nier. i. c.

67 Darius cognomento Notus ann. xviiii. Hier. i. c.

68 Artaxerses qui et Mnemon, Darii et Paresatidis filius, ann. xl. ipse est ab He- uier. a. i«i2
20 breis qui dicitur Asverus, sub quo liber Hester confectus est.

69 Artaxerses qui et Ochus ann. xxvi. || hic etenim Sidonem subvertit Aegyptumque ^^ij- ^- ^^'^
suo subegit imperio || Syriamque cunctam invasit. ion.

70 Arses, 'filius Ochi, ann. iiii. sub quo laddus maximus ct insignis pontifex In- Hier. a. i«7s
24 daeorum.

71 Darius, filius Asanni, ann. vi. || hunc Alexander Magnus Macedo occidit regnumque fl^Jj- ^- '^*-
eius in suo redegit dominio, qui Alexandriam in suo nomine condidit; || ubi regnatum Hier. a. i9s&
est a regibus Grecorum per ann. ccxcvi sic.

72 Alexander Magnus post morte Darii ann. v. Hier. a. i688

73 Ptholomeus, Lagi filius, ann. xl. |( hic iterum gentem Hebraeorum captivam ducit f^- ^- '^
30 in Aegypto.

74 Ptholomeus Filadelfus ann. xxviii. || hic captivitatem ludaeorum relaxatam mune- fjjj ^ '"^
ribusque Eleazaro pontifice ludaeorum plaeato divinas scripturas per septuaginta inter-

pretes ex Hebrea lingua vertit in Ureca.

HPV 8 L Paulw h. R. /, 20 (20 sub quo — confectus est). — Mur. p, :i24^ v. 13 Xerses.

I

1 sui] ui V __ estj es H^P 2 potitusj P^VI^I^, potius HU, p.»ti8 Pi, potitu (?) 5« gentemj

regnum L 3 pl. m. per Mmpendium HPVSL 4 decem] omissh 9eiUeet regibus ii$ qui non peninna-

verunt post gente inf. regnum persarum 8 5 xxxii] xxx Hieronymi libri pleriquej xxxi Hier.

{Amand.) et Eusebius 6 iudaea] W8^ iudea PL^ iudaeam i/^V altare L iacerunt L

8 consUt /i* (L* inc.) 9 viii] uii Hier, Euseb. 10 xxxvi] xxui V" 1 1 solomonem P

13 serses P xx] xx» V 15 artaxerxes PS^ artarxersea VL machochir HPV8L: Longimanns

Hitronjfmus 16 xerxes 8 duos L 18 notus] HPV8, nothus L 19 artarxerses L

mnemon] minmon HPV8y minnon L paresatidisj libriy Parysatidis Hieronymus 20 assuemt L

21 artaxerxes P8j artarxerses L 22 sir. que cunctam inu. egiptumque suo subegit imperio L 23 ar-

tex L fllius ochi] flliosochi HP iaddais 8 maximusj l^^SL cum Hieronymo, matimat HPy

ma**mus V 25 sasarmi P, saarmi V: Arsami Hieronymus yiJ ui# 8 26 in s. n.] s. n. L

27 post sic ins. regnum Macedonum ^l^ 28 mortem L 29 ptholomeuB] H plerumquey P plerumquef

V plerumque^ 8 nemper, L plerumque^ ptolomeut L rarOj pholomeus H temel (p. 9 v. 3) P semelj tholomeut

V aemel lai L ebreorum gentem L duxit L 30 aogyptoj HPS, aegyptum V^ egyptum L
31 xxviiij xxxniii Hieronymus captiuitate V iadaeorum] daeorum 8 33 grecaj HP^ graeca /?,
graecam V^ grecam L

ROMANA. 9

^**'' ^* 1785' Ptholomeus Euergetis ann. xxvi. || huius temporibus Hiesus filius Syrach sapientiae 75

librum scripsit.
mer. A. 1797. Rholomcus Filopatcr ann. xvii. || 8ub hoc item victi ludaei et sexaginta milia eo- 76
^*'* ^ 1809*^^™ caesa ab Anthioco rege Syriae*), || quando et pontifex magnus Onias. 4

HUr. A. 1814 Ptholomcus Epifauis ann. xxiiii. hic directo Scopa principe militiae capit lu- 77
Hier. A. 1820 dacam ; || rursusque Anthioco Scopa superante ludaeam sibi sociat in amicitia Antiochus.
Hier. A. 1M8. Ptholomcus Filomitor ann. xxxv. || sub hoc rege Aristobolus ludeus peripaticus 78
Hier. A. 1848 filosophus scripsit commeutarios in libros Moysi et regi obtulit Ptholomeo. || Antiochus
Hier. A. 185.3 autem agens contra legem ludaeorum multos interemit. || contra quem ludas , qui et

Macchabeus, arma commovit. lo

Hier. A. 1873 Rholomcus Euergctis ann. xxviiii. hoc regnant^ lonathas dux ludaeorum prae- 79

clarus, qui cum Romanis Spartiatisque foedus iniit.
Hier. A. 1902. Ptholomcus Fiscou, qui et Soter, ann. xvii. || sub hoc Aristobolus lonathae filius 80

rex pariter et pontifex constituitur ludaeorum. u

Hier. A.^m9 Rholomcus, qui et Alexander, ann. x. || quo regnante multa ludaeorum populus 81

tam ab Alexandrinis quam etiam ab Anthiocensibus tolerabat.
Hier. A. 19». Ptholomeus, qui a matre fuerat eiectus, ann. viii. || ludaeis tunc regnat lanneus, 82

qui et Alexander.
Hier. A. 1W7. Ptholomcus Diouisus ann. xxx. || sub cuius regno Alexandra, que et Salina, uxor 83

Alexandri regis Hebraeorum, Hierosolimis regnat. ex cuius aetate ludaeos rerum 20

confusio et variae clades oppresserunt.
^*'* ^' 1950* Cleopatra ann. xxn. || qua regnante ludaei in amicitias Romanorum se sociantes 84

eorum iam legibus vivent, quia Pompeius regnum ab Aristobolo sublato Hircanum
Hier. A. 1984 fratrcm eius praefecerat. || hanc si quidem Gleopatram Romanus ductor suscipiens An-
"'•'• ^' j^tonius et suo socians lateri contra cives proprios dimicat. || quem Augustus Octavianus 25

in certamine superans Actiatico in litore, egit, ut utrique iugales se ipsos peremerent,

lord. regnumque eorum in Romanorum imperio devenit, || ubi et usque actenus, et usque in

Hier. A. 1987 fincm muudi secundum Danielis prophetia regni debetur suecessio. || et quod abhinc

Augustalis exoritur potestas, animo recondendum est. 29

Hier. A. 1974 Augustus imperator, qui et Octavianus dicebatur, a quo posteri principes Augusti 85

sunt vocati, tam cives patrios rebellans quam etiam gentes exteras superans, singularem
Hier. A. 2015 siM viudicat principatum , regnans per ann. lvi. || huius quadragesimo secundo anno

imperii dominus noster lesus Christus de sancta virgine natus, ut verus deus ita et verus

HPV8L. — MuT. p, 225« v. 22 ladaei.

1 eaergetis] HPSL^ eaergites V syrach] HPVS^ 8irai;h L 3 pholomeus H fllopater] Ubrif

item Hieronymus {Bem. Freh.)^ Philopator Hier. {libri plerique) xx(?)xuii (sed omnia a m. 2 in litura) H

inUr mUia ei eorum repetit hoc item uicti iud. et aexaginta 8 4 anthioc-] H plerumquej 8 plerumque,

P semper, anthioch- V8 aliquoties, antioch- H aliquoties 5 epifanis] HPV8, ephanis L scopa] sco P

6 anthioco scopa superante] HP8j antiochus oscopa superante V, antiochus scopa superato L Hier. ami-

tiam L 7 fllomitor] HPV8y fliometor L peripateticus Hiet. 8 libris 8 10 macchabeus]

H8y machabeus PV, machabaeus L 11 euergetis] 8Ly aeuergetis HP^ aeuergetes V hoc regnante

om. L 13 sother L xrxi] xxiii P caristob. H 17 regnat ianneus] HV8y regnabat ianneus

L, regnat anneus P 19 dionisus] HP8^ dionisius VL cum Hier. xxx] uiii L 20 hebraeorom]

iudeorum L hieroaoUmis] HVL, hyerosolimis 8^ hierosolymit P 22 sese L 23 uiuent] niuunt

VL ab om. L 24 antoninus HP8 26 attiatico V egit] coegit 8 se] semet L

27 imperlo] HP8, imperium VL 28 prophetiam L 29 augustialis V 31 uocati] appeUati {in

marg, m. / uocati) V rebeUans] libri: aut aeribe aut explica debellans ext. g. L 32 lti] 8

€t sie HieronymtUf »lui L, Ixii HPV quadragesimo om. L« 33 ihs XPS libri et uerus] uerus 8

1) Hieronymu» ad Philopatoris a. V: victi ludaei et lx milia armatorum ex numero eorum caeia.
ad a, XI: Antiochus rex Syriae victo FUopatore Ptolomaeo ludaeam sibi sociat.

loaDAMIS. 2

10 lORDANIS

homo, in gignis et virtutibus ammirandiB enituit || anno ab ori^ne mundi vd, ab urbe ic^k.

86 Romae autem conditione anno dcclv. ct quia Romanarum rerum ordine actosque
inquirere statuisti et nos breviter tuis percunctationibus respondere sumus poUiciti,
necessarium est ergo nobis ea interim, que ad tempora Augusti imperatoris dicuntur,

5 omittere et rursus ad Romanae urbis primordia repedare originemque Romnli eius
conditoris exponere simulque successorum eius regum consolumque annos actosqne ad
liquidum demonstrare, qui sunt hi.

87 Ab origine urbis Romae et usque Tarquinium regem cognomento Superbum , qui saf. 2

et expulsus est , numerantur anni ccxliii. nam || primus ille et urbis et imperii con- rum 1. 1,
10 ditor Romulus fnit Marte, || ut ipsorum verbis loquamur ^), || genitus et Rea Silvia. hoc de c. 2
se sacerdos gravida confessa est. nec mox fama dubitavit, cum Amullii regis imperio
abiectus in profluentem cum Remo fratre non potuit extingui , si quidem et Tiberinus c. s
amnem repressit et relictis catulis lupa secuta vagitum uber ammovit infantibus, mar-

88 trisque gessit officium. sic repertos apud arborem Faustulus regii gregis pastor tulit

15 in casam atque educavit. Alba tum erat Latio caput, lulii opus: nam Labinium pa- e. 4
tris Aenaeae contemserat. ab his AmuIIius iam septima subole regnabat fratre pulso
Numitore , cuius ex filia Romulus. igitur statim prima iuventutis facie patruum ab e. &
arce deturbat, avum reponit. ipse fluminis amator et montium, apud quos erat edu-

89 catus , moenia novae urbis agitabat. gemini erant : uter auspicaretur et regeret , ad- c «
20 hibere placuit deos. Remus montem Aventinum , hic Palatinum occupant. prius ille

sex vultures, hic postea, sed duodecim vidit. sic victor augurio urbem excitat, plenus c. 7
spei bellatricem fore : id assuetae sanguine et preda aves pollicebantur. ad tutelam c 8
novae urbis sufficere vallum videbatur: cuius dum angustias Remus increpat, saltu
24 transilivit. dubium an iussu fratris, occisus est. prima certe victima fuit munitionem-

90 que urbis novae sanguine suo consecravit. imaginem urbis magis quam urbem fecerat :
incolae deerant. erat in proximo locus : hunc asylum facit , et statim mira vis homi- c 9
num Latini Tuscique pastores, etiam transmarini Fryges, qui sub Aena, Arcades,
qui sub Euandro duce influxerant. ita ex variis quasi elementis congregavit corpus
unum populumque Romanum ipse fecit. res erat unius aetatis, populus virorum. ita- 0. to

30 que matrimonia a finitimis petita quia non impetrabantur , manu capta sunt. simula-
tis quippe ludis equestribus virgines quae ad expectaculum venerant praede fuere.

91 haec statim causa bellorum. pulsi fugatique Veientes. Geninensium captum ac direp- c it

H P V S L Freculfus i, 3, /2 (a 22 ad). Patdus h. R. 1, 2 (23 cuius — 24 occisus est: inUrponuntur
Hitrontfmiana; 27 Latini — 29 fecit). — Mur. p. 225^ t». 27 -stores etiam.

1 anni V urbe] HP8j urbis VL 2 auni V post dcclv f»«. reg. Roman. 8 roma-

norum P8 ordinem L actosque | HP, actusque V8L 4 necessarum 8 ego 8* e&m 8

a regnum V actosquej HP8^j actusque V8'^L 7 hii HP 8 usque] usque ad V cognomi-

nento P 9 et exp.] exp. P^L 10 romolus 8 perpetuo 11 grauidam V amull-] HP8 hic

et deincepSj amul- VL 12 abiectus] Florus [Naz.), abiectos librif iactatus Flor. {Bamh.) tibennus

amnem] 8 cum FlorOj tiberinus (tiberius P") amn i s i/P, tiberinum amnem F, tiberinus amnis L 13 uber

ammooit] HP8 Flor. [Bamh.i , ubera mouit L, ubera admouit (V) Flor. [Nat.) 14 repertus H

regis L grecis 8 pator P 15 alba tum] FlonUj ablatum Ubri labinium] HP8L^ laui-

nium [V) 17 fllia] flliis P* facie] libri et Flor. {Na%.)y face Flor. {Bamh.) patrum F"

19 regerent H 20 occupantj HPSL, occupa*»* V«, occupat V^ Fior. 21 uidit] libri, uidet Florui

25 fecera«* (fecerat V^ V^ 26 erat] erant H locus] lihri et Fr., lucus Ftoru» hunc] huius L

mira uis] roirabilis L 27 tusciaeque L etiam] quidam etiam Ftoru» aena] HPVS^, aenea S^L

Florut archades L 28 confluxerunt Fr. 30 flnitimis] flnitibus 8 31 quippe] que L

ad expectaculum] HPLy ad spect. V8 32 haecj hac L: et haec Florus fatigatique L uegen-

tes P cenninensium Fr., Caeninensium Ftorus, ceniensium 8, geniensium HPVL ae (aa HP)

d. (dirntum Fr.) om. L

1) ut ipsorum verbis loqnamur inseruit lordanes.

ROMANA. 11

tum est oppidnm. spolia insuper opima de rege Agrone Feretrio lovi manibus rex
FioruB 1. 1, 12 reportavit. || Savinis proditae portae per virginem Tarpeiam , non dolo , sed puella

praetium rei quae gerebant in sinistris petierat, dubinm clypeos an armillas. illi ut
c. 13 et fidem solverent et ulciscerentur, clypeis obruere. ita ammissis intra moenia hostibus

atrox in ipso foro pugna, adeo ut Romulus lovem oraret foedam suorum fugam siste- 5
c. 14 ret. hinc templum et Stator luppiter. tandem funeribus intervenere raptae laceris 92

comis: sic pax facta cum Tatio foedusque percussum. secutaque res misera dictu,

ut relictis sedibus suis novam in urbem hostes demigrarent et cum generis suis avi~
c. 15 tas opes pro dote sociarent. auctis brevi viribus hunc rex sapientissimus statum rei 93

publicae inposuit: iuventus divisa per tribus, in aequis et armis ut ad subita bella io

excubaret, consilium rei publicae penes senes esset, qui ex auctoritate patres, ob
e. 16 aetatem senatus vocabatur. his ita ordinatis repente , cum contionem haberet ante 94
c. 17 urbem apud Caprae paludes, e conspectu ablatus est. discerptum aliqui a senatu

putant pb asperius ingenium: sed oborta tempestas solisque defectio consecrationis
c. i^ speciem praebuere. cui mox lulius Proculus fidem fecit , visum a se Ilomulum adfir- i .•>

mans augustiore forma, quam fuisset: mandare praeterea, ut se pro numine accepe-

rent: Quirinum in caelo vocari: placitum diis, ut gentium Roma potiretur.
1.2, 1 Successit Romulo Numa Pompilius, quem Curibus Savinis agentem ultro petive- 95
c-2runt ob inclitam viri religionem: ille sacra et caerimonias omnemquecultum deorum

inmortalium docuit: ille pontifices augures salios ceteraque sacerdotia: annumque in 20
e. 3 XII menses , festos dies nefastosque discripsit. ille ancilia adque palladium , secreta

quedam imperii pignora, lanumque biirontem, Fidem pacis ac belli, in primis focum

Vestae virginibus colendum dedit, ut ad simulacrum caelestium siderum custus im-

perii flamma vigilaret. haec omnia quasi monitu deae egregiae , quo magis barbari
c. 4 acciperent. eo denique ferocem populum redegit, ut quod vi et iniuria occuparat im- 25

perium, religione atque iustitia gubemaret.
1, 3, 1 Excepit Pompilium Numam TuIIus Hostilius , cuius in honorem virtutis regnum 96
c. 2 ultro datum. hic omnem militarem disciplinam artemque bellandi instituit. itaque

mirum in modum exercita iuventute provocare ausus Albanos gravem et diu ])rincipem
c. 3 populum. sed cum pari robore frequentibus proeliis utrique comminuerentur, misso in 30

conpendium bello Horatiis Curiatiisque, trigeminis hinc atque inde iratribus, utriusqne
c. 4popuIi fata permissa sunt. anceps et pulcra contentio exituque ipso mirabilis. tribus

quippe illinc vulneratis, hinc duobus occisis, qui supererat Horatius addito ad virtu-

tem dolo, ut distraheret hostem, simulat fugam singulosque prout sequi poterant, ad-

H PV8L Freeulfus l. c, {ad 7 percussum). 7, 3, /2 (9 hunc — 17 potiretur). 1, 3, 13 (19 ob —
24 vigUaret). 1,3, 14 (27 Tullus — 28 bellandi).

1 opim 8 manibus] manibug suis Florus 2 sauinis] libri 3 clypeos ... 4 uiciBcerentur

om. 8 4 clypeog V 5 sistere L 6 funeribusj lihri et Fr., furentibus FtoruB (Bamb.), seuien-

tibus FUmu (1^0%.) 7 misera] lihri, mira Florua 8 noua In urbe L hoste lihri demioa-

rent 8 suis om, L 9 dote] de L breuis L 11 esset] essent L, esset sed(?) H 12 ae-

tate 8 senatus uoeabatur] HPV8 Flonu {Bamb.), senatus uocabantur Flor, {Naz.), senes uocabantur L

is P 13 apud caprae paludem FUmu, apud paludem capud capri Fr. 15 cni] q\d 8 16 an^-

stiore L mandare« P 17 placldum L 18 numraa L pampilius L^ curribus HPL

20 augnros H, augores P8L 21 festos] fastos FU)ru8 nefastoque V 22 bifrontemj geminum

FUmts ac] 8L, ae HP, eV 24 flamma] 8L FUmu, flammam HV, flamma in P monitu deae]

8V FUifUi, moantu deae H, mo {tequitur apat. 7 Uit, vacuum) P, motantu deae L egregiae] HPL, gregiae

V8, Kgeriae Florua 25 eo denique (eodemque L) ferocem om. in lUura H 27 excepit p. n. tuUus

om, tfi §patio vacuo 8 excipit FUmi» numan H, nummam L tuUius VL cuius in honorem]

8 FUyt, {Bamh.), cnius honorem HPVL, cui in honorem FUmu {Nat.), cui ob honorem Fr. 28 instituit]

condidit FUmju 29 exercitam iuuentutem L ausus] aus s P 30 utraque L comminuenentur HP

3) at^ue om. L 32 inceps P 33 superarat L 34 simul ad HPV prout sequi ut prosequi L

2*

12 lORDANIS

ortns exsuperat. 8ic 'raraiD Mm» deeos aniiis mjuia parta Tietoria e8t. qaam ille fimw i, s»
mox parricidio foedavit. nam flentem gpolia eirca «e spon» qaidem. eed ostis, so-
rorem viderat : honc tam inmataram amorem virginiB nltas est ferro. at aaderet leges,

97 nefas : sed abstalit virtas parrieidam et faeinns infra gloriam foit nee dia in fide c <
6 Albanus : nam Fidenate bello misit in aaxiliam ex foedere : medii inter dnos expeeta-

vere fortnnam. sed rex callidas abi inelinare socios ad ostem videt, tollit animos. «• ?
qnasi mandasset. spes inde Komanis. metns hostibas. sic firaas proditoram irrita
fuit. itaqne hoste vicio raptorem foederis Mettam Faretinm religatam inter dnos car- c s
ros pemicibns eqnis distrait Albamqae ipsam qaamvis parentem. emnlam tamen di-
/10 ruit, cum primns omnes opes nrbis ipsamqae popalam Romam transtnlisset: prorsns c. t
nt consangninea civitas non perisse. sed in snam corpas redisse rarsas videretor.

98 Ancns deinde Marcins nepns Pompilii ex filia, pravo ingenio. igitnr et moro 1.4,1.1
moenia amplexns est et inflnentem nrbi Tyberinnm ponte commisit Ostiamqne in ipso
maris flnminis^iae confinio coloniam posnit. iam tanc videlicet praesagiens animo fnta-

15 rum, nt totins mnndi opes et oomeatns illo velat maritimo arbis ospitio receperentor.

99 Tarqninins postea Priscns qaamvis transmarinae originis regnam altro petens 1. &. 1
accepit ob indnstriam atqne elegantiam, qnippe qni orinndns Corintho Grecnm inge-
nium Italicis artibas miscnisset. hic et senatns maiestatem nnmero ampliavit et cen- c. 2
tnriis tribns anxit, qnatenus Actins Nevins nnmemm angeri prohibebat, vir sommas

20 angurio. quem rex in experimentnm roga^it. fierine posset, qnod ipse mente coe-c. 3
perat. ille rem expertns angnrio, posse respondit. 'adqnin hoc\ inqnid, 'agitarame. 4
^cutem illam secari novacnla posse'. et angnr, 'potes\ inqnid: et secnit. inde Bo-c. &

100 manis sacer aagnratns. neqne pace Tarqninins qnam bello promptior: dnodeeim
namque Tnsciae popnlos freqnentibns armis snbegit. inde fasces trabeae cnmles annli c. •

25 phalere palndamenta praetextae, inde quod anreo cnrm, qnattnor eqnis triumphatnr,
togae pictae tunicaeqne palmate, omnia deniqne decora et insignia, qnibus imperii
dignitas aeminet, sumpta snnt.

101 Servins Tullins deinceps gnbemacnla nrbis invadit, nec obscnritas inhibuit qaam- 1, e. 1
vis matre serva creatum. nam eximiam indolem nxor Tarqninii Tanaqnil liberaliter

30 edncaverat et clamm fore visa circa capnt flamma promiserat. ergo inter Tarqninii c. 2
mortem annitente regina substitutns in locnm regis qnasi in tempns regnnm dolo par-
] 02 tnm sic egit indnstriae , ut inre adeptns videretur. ab hoc populns Romanns relatas c. 3

HPV 8 L Freculfus 7, d, 15 (12 et maro — 14 posuit). 1 , 3, 16 {16 Tarquinius — 27 sont).
i, 3, 17 (a 28 SenriuB). — Mur, p. 226* v. 1 rarum.

1 alias] Florus, alius HPV, aliis 8L 2 parricido L foedauit] V8, fedauit HP, faedauit L

quidem] uidens quidem L 3 ut auderet] (-rit ^) libri ct Florua (Bam6.), citauere Flor. {Na%,): §cr. ut

audiret 5 misit] librl ei Jord. et Flori, missi requiritur auxiliom P ex] et L 7 mandasset]

Florut P2, mandassit 8, mandasit HP^ V, munda sit L romanis] nostris Florus irritam 8 8 uicto]

8Lf uicio P, uitio HV furetium] libri ei Florut {Bamb.), sufetium Florua {Na%.), requiritur fufetium

10 primns] prius Florus transtulisset] transtulisse sed L 12 prauo] B^PVSL^, f«auo (?) B^, pnua

L*y raro Floru$ {Bctmb.}, pari Florus {Nas,) reete igitur om. L 13 interfluentem Florua tybe-

rium P pontem PL 15 receperent P 17 intustriam P chorintho V ingeniom P*

18 itaiis L 19 acius neuius Fr., atius (attius Naz.) naeuius 'vel neuius) Flori libri 20 experimentom

P^ posset) Florut, possit libri et Fr. coeperat] libri et Fr,, conceperat Florua 21 rem experius

H, rem experis P, est rem expertus 8 adquin] ad quem Fr. inquid] int 8 agitaram] FUmta,

agituram libri et Fr. 22 cutem] HP'8L iila 8 secari] reseoari 8 romanut L

23 duodece HP, doodecen L, duodece« (duodecim m. 2) V 24 tusiae 8 25 paludimenta L

triumphator H 28 serouius P, ser«ius (seruius m. 2) L lullins 8 «ubernacula (gub- m. 2) V

29 iiberaii {tpat. vae. 4 litt.) ducauerat P 30 clarem H, clareim PV, claram Fr, uiso L* tar-

tarquinii // 31 annitentem HPV substitutus om. L in tempus] non t. P, ad t. Fr,

32 ftb] ad VL populus romanus] Fr., populos romanos libri

ROMANA. 13

Fiorus 1. 6, 3 in ceDSum , digestus in classes, decuriis atque collegiis distributus, summaque regis
sollertia ita est ordinata res publica, ut omnia patrimonii dignitatis aetatis artium
officiorumque discrimina in tabulas referrentur ac sic maxima civitas minimae domus
diligentia conteneretur. 4

1, 7, 1 Postremus fuit omnium regum Tarquinius, cui cognomen Superbo ex moribus 103
c. 2 datum. hic regnum avitum, quod a Servio tenebatur. rapere maluit quam expectare,
missisque in eum percussoribus scelere partam potestatem non melius egit quam ad~
c. 3 quisiverat. nec abhorrebat moribus uxor TuIIia, que, ut virum regem salutaret. supra
0- 4 cruentum patrem vecta carpento constematos equos exegit. sed ipse in senatum 104

caedibus, in plebem verberibus, in omnes superbia, que crudelitate gravior est lo
c. 5 bonis , grassatus cum sevitiam domi fatigasset , tandem in ostes conversus est. sic
c. «valida Latio oppida capta sunt, Ardea, Ocricolum, Gavii, Suessa Pometia. tum co-
que cruentus in suos. neque enim filium verberare dubitavit, ut simulantis transfa-
c. 7 gam apud hostes hinc fides esset. quo a Gaviis ut voluerat recepto et per nuntios 105
consulenti quid fieri vellet, eminentia forte papaverum capita virgula excutiens, cum i5
per hoc interficiendos esse principes vellet intellegi, qua superbia sic respondit, || ut
c. 8 senserant ^) || tamen. de manubiis captarum urbium templum erexit. quod cum inau- 106
c. 9 guraretur, cedentibus ceteris diis, mira res dicitur extitisse : resistere luventas et Ter-
minus. placuit vatibus contumacia numinum, si quidem firma omnia et aetema pol-
licebantur. sed illud horrentius, quod molientibus edem in fundamentis humanum 20
• caput repertum est. nec dubitavere cuncti monstrum pulcherrimum imperii sedem
c. 10 caputque terramm promittere. tamdiu superbiam regis populus Romanus perpessus 107

est, donec aberat libido: hanc ex liberis eius inportunitatem tolerare non potuit.
c. 11 quomm cum alter omatissimae feminae Lucretiae stupmm intulisset, matrona dedecus

ferro expiavit, imperium regibus abrogatum. 25

1. 8, 1 Haec est prima aetas populi Romani et quasi infantia, quam habuit sub regibus 108
septem, || per annos, ut diximus, ccxlui ^) , || quadam fatomm industria tam variis ingenio,
c. 2at rei publicae ratio et utilitas postulabat. nam quid Romolo ardentius? tali opus 109
c. 3fuit, ut invaderet regnum. quid Numa religiosius? ita res poposcit, ut ferox popu-
c. 4 lus deomm metu mitigaretur. quid ille militiae artifex TuIIus? bellatoribus viris ao

quam necessarius, ut acueret ratione virtutem. quid aedificator Ancus? ut urbem
c. 5coIonia extenderet, ponte iungeret, muro tueretur. iam vero omamenta Tarquinii et 110
c. einsignia, quantam principi populo addidemnt ex ipso abitu dignitatem? actus a Ser-
e. 7 vio census quid e£fecit, nisi ut ipsa se nosset Romana res publica? postremo Superbi
illius inportuna dominatio nonnihil , immo vel plurimum profuit. sic enim effectum 35
Bnf. 2 est , ut agitatus iniuriis populus cupiditate libertatis incenderetur. || mutataque regali 1 1 1
dominatione ad consolum infulas se conferret; qui bini in annis singulis rem publi-
cam gubemantes sequenti anno ab aliis venientibus succedebantur , scientesque se
annis tantum singulis praeesse in populo taliter erga alios agebant, qualiter eos

H P V 8 L FreculfiM l. e. {ad 4 conteneretur). — Mur. p. 226^ v. 10 -dibus in plebem.

5 posttremas P superbos 8, superbus L moribus] meritis L 6 seruitio H msluit]

roaluit it H, malumit P* 7 egit] regit L 9 sequos P* exigit V 10 suberbia P 11 cras-

satus L 12 latio oppida] opp. latio Flor, (Bam6.), opp. in latio Flor, {Na%.) ocricolum] HPV8, ocriculum

L %dM\{]HPVLy gaui 5 pomedia P tuno L coque] HP, quoque re£. 13 cruentos L

simulanti FUyrua 14 hic L quo] partemque L ut uol. recepto (receptos S)^ recepta ut uol. L

18 resistere] libri^ restitere Florua 19 noroinum L 21 monstr. purcherrimum 8, pulch. monstr. L

23 inportunitate libri 27 ccxliiii 8 29 populus bis H 30 tullius L 31 ediflgcatur 8

34 qui defecit H 36 regalium L 37 se conferret] reconferret L 39 sing. tant. L praecesse HP

1) ut senserant addit Jord.

2) per annos ut d. ccxLiii addit lord.j ef. e, 87,

1 4 lORDANIS

112 erga se actnros postea capiebant. qui ordo usqne ad Augustnm Caesarem obtenuit buAis
priWlegium , per viris dccccxvi in ann. cccclviii. novem si quidem annos sine

113 consulibus. sed tantum i^ub tribunos plebis fuit, quattuor sine iudicibus^). nam
post exactos reges annum unum quinis diebus singuli senatorum rem publicam obte-

5 nuerunt^l et tunc duobus creatis consulibus Bruto et Collatino ordinem in posterum

114 usque ad Pansam et Sergium servaverunt per ann. praenotatos. et quia omninm
consulum nomina actosque conscribere et mihi tedium et tibi, qui legis, fastidio
fore praecavi, aliqua exinde praelibans multa supersedi, quod pene a nonnullis iam

9 usurpatum esse breviatumque opus cognovi.
113 Igitur primi consolum Brutus et CoIIatinus, quibus ultionem sui moriens matrona norus i. 9, i

mandaverat, populus Romanus ad vindicandum libertatis ac pudicitiae decus quodam
quasi instincfii deorum concitatus regem repente destituit, bona diripit, agrum Marti
suo consecrat, imperium in eosdem libertatis suae vindices transfert, mutato tamen,

116 ut diximus, et iure et nomine. quippe ex perpetuo annuum placuit, ex singulari da- e. i
15 plex, ne potestas solitudine vel mora corrumperetur , consulesque appellavit pro regi-

bus, ut consulere civibus suis debere meminissent tantumque libertatis novae gaudium c s
intercesserat , ut vix mutati status fidem caperent alterumque ex consulibus Lucretiae
maritum tantum ob nomen et genus regium fascibus abrogatis urbem dimitterent«

117 itaque substitutus Oratius Publicola summo studio annisus est ad augendam liberi c. 4
20 populi maiestatem. nam et fasces ei pro contione snmmisit et ius provocationis ad-

versus ipsos dedit et ne species arcis o£fenderet, erainentes aedes suas in plana snb- -

118 misit. Brutus vero favori civium etiam domus suae clade et parricidio velificatus est. e. 5
quippe cum studere de revocandis in urbem regibus liberos suos conperisset, pro-
traxit in forum, et contione media virgis cecidit securique percussit, ut plane publicas

26 parens in locum liberorum adobtasse sibi populum videretur.

119 Liber iam binc populus Romanus prima adversus exteros arma pro libertatee. •
corripuit; mox pro finibus., deinde pro sociis, tum gloria et imperio, lacessentibas
adsidue usque quaque finitimis: quippe cum patrii soli gliba nuUa sit, sed statim e. 7
hostile pomerium mediusque inter Latium adque Etruscos quasi in quodam bivio

30 conlocatus omnibus portis in hostem incurreret , donec quasi contagio quodam per e. 8
singulos itum est et proximis quibusque correptis totam Italiam sub se redigerunt.

120 nam Porsenna rex Etruscorum ingentibus copiis aderat et Tarquinios manu redn- 1. 10. 1
cebat. hunc tamen quamvis et armis et fame urgueret occupatoque laniculo in ipsis c. 2

H P V 8 L Freeulfus 1, 4, 2 (10 primi — 16 meminisseiit ; 24 a tiecorique quibu$dam mutaii$). —
Mur. p. S>27« V. 10 Igitur.

1 erga se ac {om, eot) in litura L^ aucturos HPV qui ordo] quo ordiiie X, qui ord**« (m. 2

ordo) V 2 in annos VL 3 plebs L iudicibusj ducibus L 6 sergium] Hirtium Eufu*

7 actosque] HPVSj actusque L fastidium <SL 8 praecabui libri 11 ac] aeP 12 matri /f

13 consegrat P 15 morra 8 16 consulere] libri et Florw [Bamb.]^ consulere se Florua {Na*.)

que] qui 8 17 incesserat Ftoruf 18 urbem] libri et Ftori et Jord. 19 pybicola L annisus

est] anni sunt est H liberi] Flonu, liberls Ubri 20 ei] et 8 conditione 8 ius] eius ^

21 specie Flonu artis Ly arci 8 ostenderet L eminenti (teminenti P) sedes tibri 22 fauori]

Ftorui, fauoris libri 23 cum studeret L, constudere P, custudere 8 de om. Florut protazit HP

24 securique] securiqeae 8, securi vel et securi Flori libri 27 sociis] socus L' tuno L lacescentibus

HPV8, lascessentibus L 28 gliba nulia 8 31 itu P, situm L 32 etrucorum 8 taiquinios libri

1) Ck^nsules fuerant a Bruto et Publioola in Pansam et Hirtium numero docccxti . . . per aniKM
ccocLxvii : novem enim annis Romae consuies defuerunt ita : sub decemviris annis duobus, sub tribunis militarl*
bus annls tribus, sine magistratibus Roma fuit annis quattuor Rufus: in quibus qtuiedam Jordanea male miftavil,

2) Romulus regnavit annos xxxvii: senatores per quinos dies annum unum Bufue.

ROMANA. 1 5

urbis fancibus incabaret, snstennit, reppulit, noyigsimae etiam tanta admiratione per-
pioms 1, 10, 5culit, ut superior ultro cum pene victis amicitiae foedera feriret. || nam Mucius Sce- 121

vola Romanorum fortissimus regem per insidias in castris ipsius adgreditur. sed ubi

frustrato circa purpuratum eius ictu tenetur, ardentibus mox focis intulit manum
c. c terroremque geminat dolo. 'en, ut scias', inquid, *quem virum effugeris: idem tre- &

'centi iuravimus'. cum inter immane dictu hic interritus, ille trepidaret, tam-
c. 7 quam manus regis arderet. sic quidem viri. set ne sexus alter a laude cessaret, 122

eece et virginum virtus. una ex obsidibus regi data elapsa custodiae Cloelia per
. c. 8 patrium flumen equitabat. rex quidem tot tantisque virtutum territus monstris valere 9
« liberosque esse iussit. Tarquinii tamen diu dimicaverunt , donec Arruntem filium 123

regis manu sua Brutus occidit superque ipsum mutuo vulnere expiravit, plane quasi

adulterum ad inferos usque sequeretur.
it 11, 1. 2 Nec secus Latini a Mamilio Tuscolano duce apud Regilli lacum expugnantur, vin- 124
e. 6 cuntur atque subiciuntur. Satrieum adque Comiculum, Soraque et Alsium eorum urbes

captas provinciaque effecta. de Verulis et Bobillis pudet, sed triumphavere Romani. 15
c. 7 Tibur nunc suburbanum et aestivae Praenestae deliciae nuncupatis in Capitolio vo-
c. 8tis petebantur: idem tunc Fesulae quod Charrae nuper: idem nemus Aricinus, quod 125
c. oHercylius saltus: Fregellae, quod Caesoriacum: Tiberis quod Eufrates. Curiolos

quoque, pro pudor, victos adeo gloriae fuisse, ut captum oppidum Gneus Marcius 19
c. 10 Coriolanus quasi Numantiam aut Affricam nomini indueret. extaut et parta de Antio 1 26

spolia, que Menius in suggesto fori capta hostium classe suf&xit: si tamen illa clas-
e. 11 sis, nam sex fuere rostratae. sed hic numerus illis initiis navale bellum fuit. per-

vicacissimi tamen Latinorum Equi et Vnlsci fuere et cotidiani, ut sic dixerim, hostes.
c. 12 et hos praecipue Titus Quintius domuit, ille dictator ab aratro, qui obsessa et pene 127
c. 13 iam capta Manlii consulis castra egregia victoria recuperavit. medium erat tempus 25

forte sementis, cum patricium virum innixum aratro suo lictor in ipso opere deprae-

hendit. inde in aciem profectus, ne quid a rustici operis imitatione cessaret, peco- 128
c. 14 dum more sub iugum misit expeditioneque finita rediit ad bobes rursus triumphalis
c. 15 agricola. fidem numinum, qua velocitate ! intra quindecem dies captum peractumque

bellum, prorsus ut festinasse dictator ad relictum opus videretur. 30

1, 12, 4. 5 Pari tenore Veientes , Falesci et Fidenates tunc magno labore devicti sunt. qui 1 29
c. 11 modo et si fuerint, non videntur. que reliquiae? quod vestigium? laborat enim anna-

lium fides, nt Veios, Faliscos, Fidenates fuisse credamus.

H P V 8 (desinit 33 credamus) L Freeulfus L e. [ad 11 expiraTit). 1, 4, S (13 Latiiii — 14 subiciuiitur;
20exUnt — 21 spolia). — Mur, p. 227* v. 15 -vinciaque effecU.

1 incumbaret V 2 federa H mucius] mutius 8^ ueius HPVL 4 frustrato] Florut Free.^

frustratum Ubri teneretur L intnlit] inicit Fiorus 6 inter immane] lihri^ interim immane

FlofUM dictum 8 7 sexus alter] qui sexus Florus cessaret] Florus P^L^, cessare HP^ V8L*

9 patrum H rex] et rex Floru» tot] to HPV 10 tamen diu] libri et Fr., tamdlu Ftorus {Pfa%.),

temen tomdiu Florut {Bamb,) 11 que] quem L expirauit] 8 Florus, expiauit HPVL Fr. 12 iii-

feros HP8 13 nec] hec L latlnae 8 a om. Florus tuscolano] HPV8^ tuscniano L

14 cornilicum L sora quem Ubri 15 triurophauere romanl] triumphauimus Florus 17 charrae]

HP^V8, carrae F*, cbarre L aricini P", aricinum FloruB 18 herrylius] HPV8, hercilinus L, Her-

cynins FUmu: cf. p. 18, 16 caesoriacum] HPV8, cesoriacum L cnriolos] HPVL, coriolos 8

19 uictus H gloriae] gloriose L 20 aut] atque L antio] 8 Florua, antia HPVL Fr.

21 menins] HPV8, memins L snggesto] HPVL, suggestum 8 22 initus HPV8 23 uulsci]

PV, nlsci 8, uulsic H^ uulcisei L 24 et] sed Florus hos] hoc H ab aratro om, V*

25 manilii L 27 profectus] lihri^ uictos in$. post prof. Florus [Bamb.], pott cessaret Ftorus [Naz.) inter'

poUmdo 29 nnmidnm L qnam 8 captum] coeptum Fhrus 30 diutor K, dicatur L

31 uegentes P falesci] HPV8, falisci L 33 ut] et V ualiscos Ubri

16 lORDANIS

130 Galli autem Senones gens natura ferox, moribns incondita, ad hoc ipsa corpo- Fiont 1,13,
rum mole, perinde armis ingentibus, adeo omni genere terribilis fuit, ut plane nata

ad bominum interitum , urbium stragem videretur. hi quondam ab ultimis terrarum c 5
oris et cingente omnia oceano ingenti agmine profecti cum iam media yastassent,
5 positis inter Alpes et Padum sedibus, ne his quidem contenti, per Italiam baccaban-

131 tur. tunc Glusium Tusciae urbem obsidebant, ubi pro sociis ac foederatis BomanuB e. «
intervenit missis ex more legatis. sed quod ius apud barbaros? ferocius agunt et
inde certamen. conversi Galli a Clusio Bomam. quibus ad Alliam flumen cum ex- e. 7

9 ercitu Fabius consul occurrit. non temere foedior cladis: itaque hunc diem fastis

1 32 Roma damnavit. fuso exerdtu Galli iam moenibus urbis adpropinquabant , ubi pene c: s
nulla erant praesidia. tum igitur sic ut numquam alias apparuit illa vera Romana
virtus. iam primum maiores natu amplissimis usi honoribus in forum coeunt, ibi de- c. 9
vovente pontifice diis se manibus consecrant statimque in suas quisque aedes regressi

14 sic ut in trabeis erant et amplissimo cultu in curulibus sellis sese reposuerunt, uteio

133 cum venisset hostis, in sua quisque dignitate moreretur. pontifices autem et flami- c* >i
nes quidquid religiosissimi in templis erat, partim in doleis refossa terra reconderunt,
partim inposita plaustris secum Veios auferunt: virgines simul ex sacerdotio Vestae c. 12
nudo pede fugientia sacra comitantur. tamen excepisse fugientes unus e plebe fertnr

19 Atinius, qui depositis uxore et liberis virgines in plaustrum recepit. adeo tunc qno-

134 que in ultimis religio publica privatis a£fectibus antecellebat. iuventus vero, qnam c. 13
satis constat vix mille hominum fuisse, duce Manlio arcem Capitolini montis insedit,
obtestata ipsum quasi praesentem lovem, ut quem ad modum ipsi ad defendendum

1 35 templum occurrissent , ita ille virtutem eorum numine suo tueretur. aderant interim c. i4
Gaili apertamquae urbem adeunt. ibi sedentibus in curulibus suis praetextatos senes

25 velut deos geniosque venerati, mox eosdem, postquam esse homines iiquebat, alioqnin
nihil respondere dignantes pari vecordia mactant facesque tectis iniciunt et totam nr-

1 36 bem igni ferro manibus exaequant. sex mensibns (barbaros quis crederet?) circa c. ts
montem unum pependerunt, nec diebus modo, sed noctibus coque omnia experti,
cum tamen Manlius nocte subeuntis, clangore anseris excitatus a summa rupe deie-

30 cit, et ut spem hostibus demeret, quamquam in summa fame tamen ad speciem fidu-

137 ciae, panes ab arce illculatus est: et stato quodam die per medias hostium custodiasc. in
Fabium pontificem ab arce dimisit, qui solemne sacrum in Quirinali monte conficeret:
atque ille per media hostium tela incolomis religionis auxiiio rediit propitiosque deoB
renuntiavit. novissime cum iam obsidio sua barbaros fatigasset , mille pondo auro e. n

HP V L. — Afur. p. 22«« v. 21 -Unl montia.

1 incodiU HPV 2 naU ad hom in litura V 3 hii L 4 horis lihri cingnente L

media aasUssent] mediam uasUnt* L 5 alpe sed P his] id L contempti lihri haccaban-

tor] Ubri^ uagabantar Florus 6 tanc] tnm Floru$ tusciae om, Florus ubi om. Flonu ac]

et L 7 missi* (missis V^) V«: miysi ex more legati Flonu 8 clusi L 9 clades FUma

10 romam U6W adpropinqaabat P* 11 illa uero ^K, uera illa FTortM 14 serant P 16 rell-

giosissim P partem HPL defossa Florua reconderunt] recondunt Florus 1 7 inpositis L

ex acerdotio P 18 fugientia] HPVL, fugientia a V* sacro HPV*^ 19 plaustris L 20 regio V

adfectibus Floru»^ efTectibas lihri 21 homines L manilio L 22 obtesUtes P ipsl] ipse L

23 templum] lihri et Florus {Bamh.), templum eius Flor. (Nat.) occurri se L, concurrisseut Florus

nomine suo HPV^ suo nomine L aderat HP 24 sedentes Florus senex L 26 uecordiam

aptant H 27 barbari Florus 28 coque] HP^ quoqae rd. 29 manilius L sabeuntes FtoruB

(JVas.) 30 ad] PVL Florus^ \n H 31 paenes HP^ poenes L hostium custodias] hostias L

32 fauium L pont|flr.?m om. V* 33 atque] at L 34 obsidio sua b. fatigasset] Florus, obsidia

saa barbaros fatigasset (fatigassent L) et HPVL auri Florus

ROMANA. 17

receBsum' suum yenditantes ,

ut omnia incendioram vestigia Gallici sangninis inundatione deleret.

^or. 1,13,18. 19 Igitur pastorum quondam casa urbs enituit: post assertam a Manlio faciem resti- 138
tutamque a Camillo acrius etiam vehementiusque in finitimos resurrexit. nec tamen 139
contenti Romani suis eos moenibus expulisse, cum per Italiam naufragia sua latius &
traherent, sic persecuti sunt, ductante Camillo, ut odiae nulla Senonum vestigia su-
0. 20 persint. semel apud Anienem trucidati , cum singulari certamine Manlius aureum
torquem barbaro inter spolia detraxit, unde et Torquatus est dictus. iterum Pomptino 140
agro, cum in simili pugna Valerius insidente galeae sacra alite adiutus rettulit spolia
dictusque est ipse Corvinus. nec non tamen post aliquod annos omnes reliquias to
eorum in Etruria ad lacum Vadi montis Dolabella delevit, ne quis extaret ex ea
1, 14, 1 gente quae incensam a se Romanam urbem gloriaretur. conversoque a Gallis Manlio 141
1. 15, 1 Torquato Latini experti sunt et devicti. indeque Savini, qui eorum belli socii ductante 142

c. 2 Tatio extitissent, a Curio Dentato consule subiecti , eorumque loca a Varanio fonte in

c. 3 Adriano tenus mari igni ferroque vastata , tantumque Romano populo addit opes , ut 1 5
nec ipse posset aestimare qui vicerat.
1, 16, 1 Praecibus deinde Campaniae motus non pro se sed pro sociis Samnitas invadit. 143

c. 3 omnium namque non modo Italiae tantum , sed pene toto orbe terrarutn pulcherrima
Campaniae plaga est. nibil mollius caelo: denique bis floribus vemat. nihil uberius

c. 4 solo : ideo Liberi Cererisque certamen dicitur. nihil hospitalius mari : hic illi nobiles 20
portus Caieta, Misenus, tepentes fontibus Baiae, Lucrinus et Avemus quaedam maris

c. 5 hostia. hic amici vitibus montes Caums Falemus Massicus et pulcherrimus cuncto-

c. 6 rum Vesubius Aetnaei ignis imitator. urbes ad mare Formiae Cumae Puteoli Hercu-
laneum Pompei et ipsa caput urbium Capua, quondam inter tres maximas Romam 24

c. 7 Carthaginemque numerata. pro hac urbe , his regionibus populus Romanus Samnitas 144
invadit, gentem, si opulentiam quaeras, aureis et argenteis armis et discolori veste
usque ad ambitum armatam: si fallaciam, saltibus ferae et montium fraude grassan-
tem: si rabiem ac furorem, sacris legibus humanisque hostiis in exitium urbisagi-

c. statam: si pertinaciam, sexies mpto foedere cladibusque ipsis animosiorem. hos tamen
quinquaginta annis per Fabios ac Papirios patres eommque liberos ita subegit et do- 30
muit, ita ruinas ipsas urbium diruit, ut hodiae Samnium in ipso Samnio requiratur

0. 9 nec facile appareat materia quattuor et viginti triumphomm. maximae tamen nota et 1 45

H PV L FreculfoB 1, 4, /7 (4 nec — 12 gloriaretur). Paulu» K R, /, 8 (18 omnium — 29 animosiorem).
i, 9 (30 lU — 32 appareat). — Mur, p. 22^ v, 28 hostiis.

1 recessum Btiom] recessnam L nindicantes V, oindltantes P* Maium non adnoUmt Ubri;

cxeiderunt Flori haee: idqoe ipsum per insolentiam, cum ad iniqua pondera addito adhuc gladio insuper 'vae
vietis ' increparent, subito adgressus a tergo Camillus adeo cecidit 3 nrbis UbH mallio L 5 con-

tempti L moenibus] sedibus L latrius HPV 6 odie enulia P 7 manilius L 8 pomp-

tloL* 9 aliter^Pr 11 uadi montis] HPV Fr,, uadis montis L: Vadimonis Ftor . 12 manlio]

PK, mallio A, manillo L 13 bellis libri 14 a oaranio fonte (fente P) in] qua Nar Anio fontes (fontes-

que Nat.) Velini Florua 15 tantoqoe L 16 possit HPV 17 campanae P 18 orbem V

19 camp. plaga est polch. L^ 21 caieta] PauluSy gaieta ^PK, gaieza I. misenus] Pauku, m^enos

liM tepentes] L et Paulu$ eum Floto, tepente HP, teponte V 22 (hjostia] libri lord, et PtniZI,

otla Floru9 amici] amicti Floru8 (iVas.) eaurus] libri lord, ei PauU^ Oaurus Florua 23 uesn-

bios] HPVy besobios L, oesouius Paulu» ethnei P cum FlorOy ethnae /f, ethne L, etne V puteoli]

Pot. Neapolis Florus herculanium L 24 pompeia Paulut 25 chartaginemque HPV^^ eartag-

F*Ii numerata] Florus, nominata Paulu$, numeranda HPV^ numerandam L 27 armatam] sie et

lordanis Hbri boni et Flori Bamb. (omittit Naxarianus), ornatum (ornatam dett.) Patilti«, inde omatam lordnnis
IHter Bamhergensis [v. lahn ad Florum p, VIII) crassantem libri lordanis et Pauli Vat. 3339 28 ezi-

tom L orbis Paulus 29 animosiores L 30 domuit] deleoit L 31 diripoit H sam-

nio] samnium HPV 32 facile om. L* nota] notae HP7, note L^, fm. L*

JpapAffRf. 3

18 lOBDANIS

inlustris apud Caudinas forculas ex hac gente clades Veturio Postnmioqne conBalibas
accepta est. clusum per insidias intra eum saltum exercitum, unde non posset evar- Fioms 1. 1«,
dere, stupens tanta occassione dux ostium Pontius Herineum patrem consuluit: et ille, p. 11
4 mitteret omnes vel occideret sapienter, ut senior, suaserat: hic armis exutos mittere

146 sub iugum maluit, ut nec amici forent beneficio et post flagitium hostes magis. itlt- c 13
que et consules statim magnifice voluntaria deditione turpitudinem foederis dirimant

et ultionem flagitans miles Papirio duce — orribile dictu — strictis ensibufr per ipsam
viam ante pugnam fuit et in congressu arsisse omnium oculos hostis auctor fuit. nec
prius finis caedibus datus, quam iugum sibi promissum Romani et duci Samnitum et
10 hostibus reposuerunt.

147 Hactenus cum singulis gentibus, mox catervatim. sic tamen coque par onmibas 1. n, 1
fuit. Etruscorum duodecem populi, Vmbrii in id tempus intacti antiquissimus Italiae
populus j Samnitium reliqui in excidium Romani nominis repente coniurant. erat ter- c. %

14 ror ingens tot simul tantorumque populorum. late per Etruriam infesta qnattuor

148 agminum signa volitabant. Geminius interim saltus in medio, ante invius plane quasi c s
Calydonius vel Herquinius, adeo terror erat, ut senatus consuli denuntiaret, ne tan-
tum periculi ingredi auderet. sed nihil horum terruit ducem , quin fratre praemisso •• 4
exploraret accessus. ille per noctem pastorali habitu spcQulatus omnia, refert tutum

149 iter. sic Fabius Maximus periculosissimum bellum sine periculo explicuit. name.5
20 subito inconditos atque paiantes adgressus est captisque superioribus iugis in sub-

iectos suo iure detonuit. ea namque species fuit illius belli , quasi in terrigenas e «. c
caelo ac nubibus tela iacerentur. nec incruenta tamen illa victoria. nam oppressuB c. 7
in sinu vallis alter consolum Decius more patrio devotum diis manibus optulit caput,
24 sollemnemque familiae suae consecrationem in victoriae praetium redegit.

150 Necdum Etrusco bello exempto mox sequitur Tarentinum, unum quidem in no- u i^ 1
mine, sed multiplex in victoriis. hoc enim Campanos Apuios atque Lucanos et capat
belli Tarentinos, id est totam pene Italiam, et cum his omnibus Pyrrum clarissimum
Epyrotarum Greciae regem una veluti ruina pariter involvit, ut eodem tempore et

151 Italiam consummaret et transmarinos triumphos auspicaretur. Tarentus Lacedemo- c. 2
30 niorum opus, Calabriae quondam et Apuliae totiusque Lucaniae caput, cum magni-

tudine et muris portuque nobilis tum mirabili situ , quippe in ipsis Adriae maris c. 3
faucibus posita in omnes terras Histriam Ill^Ticum Epyron Achaiam Africam Sid-

152 liam vela dimittit. imminet portui ad prospectum maris positum theatrum, quod
quidem causa miserae cupiditatis fuit omnium calamitatum. ludos forte celebra- c 4

35 bat, cum adremigantes litore Romanam ciassem vident atqne ostem rati aemicant
sine discrimine et insultant. qui enim aut unde Romani ? nec satis. aderat c. 5
sine mora querillam ferens legatio: hanc quoque foede per obscenam turpemque

H PV L Freeulfus 1, 4, 19 ei denuo "28 (29 Tarentiis — 31 situ). — Mur. p. 229« r. 37 querillam.

1 ex hac geiite] exagente L cladls lihfi 3 occansione PV duxit ostiuin (host. V) HVy

dux«» hostium PL herinenm] HPV^ erincnm L, Herennium Florui 4 mittere o. u. occidere L

persuaserat L 7 pampirio H strictis] tristis L 8 pugna L 9 ducis HPV ] 1 bao-

tenus] h populns romanus Flor, cateruatim] aceruatim Flor, coque] HP^ quoque V^ om, L 13 Mm-

nitum L nominis] populi L 14 ethuriam L 16 calydonlus] HPV Flor, (iVas.), calidonios L

herquinius] HPV Flot. (fiam6.), erquinius X*, cf. p. 15, 18 terror] tum (tunc) terrori Florus 18 ax-

plorare HPV accensos libri 21 suosure P 24 redeit L 25 ex exempto V 26 apul-

los P, apulios L 27 terentinos HPV pene om. Florus 28 Epyrotarum om, Floru$ UDun

HPV picriter V 29 cosumaret L triumphos transm. V 31 nobiles libri mirtbiU]

HPV Florut [Bamb.), mirabile L, mirabilis Florus {Nax,) Hadriani vel Hadriatici Florui 33 uttl ad-

mittit H imininit HP quod] quo H 34 ciipiditatis] libriy ciuitati FLoru$ celebnbant L

35 Tomana classe HVy Romanas classes Flonu 36 et om. Floru$ qui] quid L 37 coque P

faede HPV, fede L

ROMANA. 1 9

Fiorns 1, 1«, 6 dictu contnmeliam violant: et hinc bellum. sed apparatus horribilis, cum tot simnl 153
populi pro Tarentinis consurgerent omnibusque vehementior Pyrrus, qui semigrecam
ex LacedemoniiB conditoribus civitatem vindicaturus cum totis viribus Epyri Thessa-
liae Macedoniae incognitisque in id tempus elefantis mari terra viris equis armis, 4

c. 7 addito insuper ferarum terrore veniebat. apud Eracleam Campaniae fluviumque Li- 154
rem Laevino cons. prima pugna, que tam atrox fuit, ut Forentanee turmae prefectus
Obsidius invectus in regem turbaverit coegeritque proiectis insignibus proelio exce-

c. 8 dere. actum erat , nisi elefanti converso in spectaculo bello procucurrissent. quorum
cum magnitudine tum deformitate et novo odore simul ac stridore constemati equi
cum incognitas sibi beluas amplius quam erant suspicarentur , fugam stragemque late lo

c. 9 dederunt. in Apulia deinde apud Asculum melius dimicatum est Curio Fabricioque 155
consulibus — iam quippe terror beluarum exoleverat et Gaius Numicius quartae legio-

c- to nis astatus unius promoscide abscisa mori posse beluas ostenderat. itaque in ipsos
pila congesta sunt et in turres vibratae faces tota hostium agmina ardentibus ruinis
operuerunt. nec alius cladi finis fuit quam nox dirimeret postremusque fugientium i5

c- II rex ipse a satellitibus humero saucius in armis suis referretur. Lucaniae suprema 156
pugna Sybarusinis quos vocant campis, ducibus hisdem quibus superius, sed tum

c- 12 tota victoria. exitum, quem datura virtus fuit, casus dedit. nam prov^ctis in primam
aciem rursus elefantis unum ex his pullum adacti in caput teli gravis ictus avertit,
qui cum per stragem suorum recurrens stridore quereretur, mater agnovit et quasi 20

c. 13 vindicaret, exiliit, tum omnia circa quasi hostilia gravi mole permiscuit: ac sic eae-
dem ferae, que primam victoriam abstulerunt, secundam parem fecerunt, tertiam

c. 14 sine controversia tradiderunt. nec vero tantum armis et in campo, sed consiliis 157
et domi coque intra urbem cum rege Pyrro dimicatum est. quippe post primam victo-

c- ^^ riam intellecta Romana virtute statim desperavit armis, seque ad dolos contulit. nam 25
interemptos cremavit captivosque indulgenter habuit et sine pretio restituit missisque
legatis in urbem omni modo annisus est, ut facto foedere in amicitiam reciperetur.

c- losed et bello et pace et foris et domi omnem in partem Romana virtus tum se adpro- 158
bavit nec alia magis quam Tarentina victoria ostendit populi Romani fortitudinem, 29

c^senatus sapientiam, ducum magnanimitatem. || nec alius pulchrior in urbem aut spe- 159

c- 27 ciosior triumphus intravit. ante hunc diem nihil praeter pecora Vulscorum , greges
Savinorum, carpenta Qallorum, fracta Samnitium arma vidisset. tum autem, si capti-
vos aspiceres, Molossi Thessales Macedones Bruttius Apulus atque Lucanus: si pom-

<:*^pam, anrum purpura signa tabulae Tarentinaeque diliciae. sed nihil libentius popu-

H PV L Freeulfus I, 4, 19 = 28 (2 Pymis — 5 terrore ; 8 qaorum — 17 goperioB ; 28 sed).

1 dicta contameliam] Florw^ dictumeliam HPL, dictum heliam V 2 populia HPV pynras

om. L 3 lacedemonibus L ainditataras L 5 terrore] terraram L 6 prima pugna que]

primaque pugna L forentane V, Ferentaneae FUmu pref. per eompindium Ubri 7 proelio]

bello L 8 spectaculam FUmu 9 cum magnitudine tum] magnitudinem tam L conternati V

10 late om, L 11 deinde] deniqae L 13 ostenderat] FUmu^ ostenderet libri ei Fr. utroqtie loeo

ipsos] Uhri et Free. e. 19, ipsas FU3ru9 et Free. e. 28 16 referreretur L 17 pugna sybarasinis]

Florw {Bamb.)y pugna sybaros (subaros P, sibaros L) in hls PVLj pugnas baros in his Hj pugna Sub arasinls
FUmu {Nas.) sed tum] sedum L 18 quem] que L 20 cum] dum L 21 uindicaret]

uindicare Ubri exiliit] Hi^ KL, &L\\nH P^ Florus quasl circa V eaedem] aedem HP, eadem L,

#*dem (cedem vel eedem V^) V* 22 prima L 23 controuerslam HPV campo] FUmu {Bamh.),

campos Ubri, campls Flor. [Nat.) 24 et domi coqae] H, et domi quoque VL^ et dominicoque P, qaoque

et domi Florus 26 interemptus HPV indulgenter] L, indulgentes HPV 30 nec alius] neka-

lius PV pulchrioror P* arbe HPV specior L 32 saamorum] Uhri et Fr. samnf-

tam Fr. uidisset] U6Wf nidisses Florus, aiderunt Fr. tunc L 33 aspioeret L thessaletf]

Uhri et Pr., Thessiall FU)ru» brattins HP Fr. 19. 28, bractias L, bratins V 34 arentinaeqae P

3*

20 lORDANIS

Ins Romanus aspexit quam illas qnas timuerat cum tnnibus suis beluas, qoae non
sine sensu captivitatis summissis cervicibus victores equos sequebantnr.

160 Post Tarentinam cladem domiti Picentes et caput gentis Asculum a Sempronio Fioniii.ii,i.i
4 dnce, qui tremente inter proelium campo, Tellurem deam promissa aede placayit.

161 Salentini vero Picentibus additi caputque bis regionibus Bmndisium inolyto h so
portu Atilio duce, et in hoc certamine victoriae praetium templum sibi pastoria Pales
ultro poposcit.

162 Postremi Italicorum in fidem venere Vulsini opulentissimi Etmscorum, imploran- Di
tes opem adversus servos quondam suos, qui libertatem a dominis datam in ipsos

10 erexerant translataque in se re publica dominabantur , sed hi quoque dnce Fabio
Gurgite poenas dederunt.

163 Domita subactaque Italia populus Romanus || Appio Glaudio consule primnm fre- 2. 1, 1. 2,5
tum ingressus est fabulosis fame monstris estuque violentum, sed adeo non est
exterritus , ut ipsam illam ruentis estus violentiam pro munere amplecteretnr , qnod c. e

15 velocitas navium mari iuvaretur, statimque ac sine mora Hyeronem Syracnsannm
tanta celeritate devicit, ut ille ipse prius se victum, quam hostem videret, fateretnr.

164 Duellio Comelioque consulibus etiam mari congredi ausus est. tum qnidem ipsae-?
velocitas classis comparatae victoriae auspicium fuit. intra enim sexagesimum diem
quam caesa sitva fuerat, centum sexaginta navium classis in anchoris stetit, nt non

20 arte factae, sed quodam munere deorum conversae in naves atque mutatae arbores
viderentur. proelii vero forma miravilis , cum illas caeleres volucresqne hostinm na- «• ^
ves hae graves tardaeque conpraehenderent. longe illis nauticae artes detorqnere
remos et ludificari^fuga rostra. iniectae enim ferreae manus machinaeqne validae «• ^

24 ante certamen multum ab oste derisae coactique hostes quasi in solido deceraere.

165 victor ergo apud Liparas mersa aut fugata hostium classe primum illum maritimnm
egit triumphum. cuius quod gaudium fuit, cnm Duellius imperator non contentns ^ 10
unius diei triumpho per vitam omnem, ubi a cena rediret, praelncere funalia etprae-
cinere sibi tibias iussit, quasi cotidie triumpharet. prae tanta victoria leve hninB«-ii

29 proelii damnum fuit alter consulum interceptus Asina Comelius, qui simulato coUo-

166 quio evocatus atque ita oppressus fuit perfidiae Punicae documentum. Galatino dicta-«- 12
tore fere omnia praesidia Poenorum Agrigento Dripanis Panormo Eryce lilybeoqne
detraxit. trepidatnm est semel circa Cameriniensium saltum : sed eximia virtnte «• 13
Calpumi Flammae tribuni militum evasimus. qui lecta trecentomm mann insessnm

ab hostibus tumulum occupavit adeoque moratus ostes, dum exercitus omnis evaderet:
35 ac sic pulcherrimo exitu Thermopylamm et Leonidae famam adaequavit, hoc inlustriore. u

167 noster, quod expeditioni tantae superfuit et nihil inscripserit sanguine. Lncio Come-c 15
lio Scipione cum iam Sicilia suburbana esset populi Romani provinda serpente latins
bello Sardiniam adnexamque Corsicam transiit Olbiam. ibi Ateriae urbis excidio in- e. le

HPVL Freeulfus 1, ^; S8 {adb additi; 8 Postremi — 11 dederunt). — Mur, p. 229^ v. 6 porta.

3 tarentlna clade H a om. Flonu 4 preUa L campo] campn HPj capat V aede]

ede P, cede L 5 sarentini H his regionibus] regionibas Florua {Naz.)y regionis Fhrut [Bamb,)

6 portu atilio] Floru$ {Bamb.), post uatilio libri, portu M. AtUio Flonu {Na%.) pastoria palea] Flonu,

pastor apales HPV, pastor appales L 8 postremi] u postremi L 9 adaersos H qaond. saot

sera. V^ 10 his P" faaio L 12 populos romanos HPV 13 fame] infame Flonu

uiolenta HPV territus L 17 congregi H 20 ^odam] q. modo L 22 bae] haec L

detorqueri libri 23 ferreae] L Florua {Naz.), ferrae HPy ferre V, ferae FUmu {Bamb.) 24 maltam

H cernere L 25 lipares L 27 foenalia L 29 asiiia] sagina H 31 praesia H

paenorom HPV, penoram L dripanis] HPVL 33 calpulnii L , 34 omnes HV 35 laoo-

nidae HPV 37 sicilias ab urbana H 38 bello bif L olbiam ibi ateriae] olbiae hic ibi alt«r

Floru» (fiomft.), olbiae bic baleriae Florus {Na».) ; requiritur Olbiae hic, ibi Aleriae

ROMANA. 21

colas terruit adeoque omni terra et mari Poenos purgavit, ut iam victoriae nihil nifli
FioniB 2, 2, 17 Africa ipsa restaret. Marco Atilio Regulo duce iam in Africam navigabat bellum. 168
nec defuerant qui in ipso Punico maris nomine ac terrore deficerent: insuper augente
Natio tribuno metum, in quem nisi paruisset securi destricta imperator metu mor-

c. 18 tis navigandi fecit audaciam. mox deinde ventis remisque prosperatum est tantusque &
terror bostici adventus Poenis fuit, ut apertis pene portis Chartago caperetur. prima 169

c- id prooemium belii fuit civitas Clypea : prima enim a Punico Utore quasi arx et speo-

«• ^ tacula procurrit. et haec et trecenta amplius castella vastata sunt. nec cum homi-
nibus, sed cum monstris quoque dimicatum est^ cum quasi in vindictam Africae nata 9

c- 21 mirae magnitudinis serpens posita apud Bracadam castra yixaverit. sed omnium 170
victor Regulus cum terrorem nominis sui latae circumtulisset , cumque magnam vim
inventutis ducesque ipsos aut cepisset aut haberet in vinculis classemque ingenti
praeda onustam et triumpho gravem in urbem praemisisset , iam ipsam belli caput '

^' ^ Chartaginem urguebat obsidione ipsisque portis inherebat. hic paululum circumacta 1 7 1
fortuna est, tantum ut plura essent Romanae virtutis insignia, cuius fere magnitudo i5

c. 23 cahimitatibus adprobatur. nam conversis ad extema auxilia hostibus cum Xantyp-
pum illis ducem Lacedemon misisset, a viro militiae peritissimo Regulus victus est,
foedaque clades Romanisque usu incognita: nam vivus in manus hostium venit fortis-
simus imperator. sed ille quidem par tantae calamitatis fuit, nam nec Punico carcere 172

«• 24 infractus est nec legatione suscepta : quippe diversa quam hostis mandaverat censuit, 20

c. 25 ne pax fieret nec commutatio captivorum receperetur. sed nec illo voluntario ad
hostes suos redito nec ultimo sive carcere seu supplicio deformata maiestas. immo
his omnibus ammirabilior quid aliud quam victor de victoribus atque etiam, quia

G. ^Chartago non cesserat, de fortuna triumphavit? populus autem Romanus multo acrior 24

c 27 intentiorqne pro ultione ReguU quam pro victoria fuit. Metello igitur consule con- 1 73
spirantibus artius Poenis et reverso in Siciliam bello apud Panormum sic hostes ce-

«• 28 cidit Romanus exercitus , ne amplius eam insulam adgredi cogitarent. argumentum
ingens victoriae centum circiter elefantorum captivitas. sic quoque magnas praedas

e. 29egit, ut gregem illum non bello, sed venatione cepisset. Appius Claudius consul non 174
ab hostibus sed a diis ipsis superatus est, quorum auspicia contempserat , ibi statim ^o
classe dimersa, ubi ille praecipitari puUos iusserat, quod pugnare ab his vetaretur.

e. 30 Marcus Fabius Buteo classem iam in Africo mari apud Egimurum hostium in Italiam 1 7«>

c- 31 ultro navigantem cecidit. quantusque tum triumphus tempestate intercidit , cum opu-
lenta praeda classis adversis acta ventis naufragio suo Africam et Syrtis, omnium

«•32iinperia gentium insularum litora implevit. magna clades, *sed non sine aliqua prin- 35

HPVL. — Mur, p. 230^ r. 8 snnt.

1 pynos HPVj pinos L 2 ipsa africa L- africa L nanicabat PV 3 defuerat L

in om. Flortu Pnnici Flortu angentem HPV 4 natio] nautio {Bamb.) vel nautrio (JVos.)

libri Flori metum mort. P 5 nanicandi V aut daciam^P proaperatum] libri, properatum

Florus 6 paenis libri cbartago] HPV, carthago L et sie fere deinceps 7 prooemium] eonieeit

Jahn, proemium Ubri, pr(a)emium Fiori libri beUi fuit] PVLFlorus, fuit beUi H art L<>

spectacnla] librij specuia Florus 9 sed] modo Bcd Florus 10 bragadam Florus (Bamb,), bagradam

Flor. (iVcK.) nexanerat L 12 cepisset] L, caepisset P, coepisset HV 14 urguebat om. L*

16 xantyppnm] HPV . 17 misissed H a uiro militiae] anro miliae L regulus nictus est foeda-

que] uindmur foeda Florus 18 fedaqne HP 20 quam] quas L hoates libri 21 commn-

tato L 22 redito] HV, reditu P, reddito L carceres Ubri: carceris Florus [Bamb,), carcere FUmu

(Na%,) seu snppl.] PVL, sine suppl. H, sen crucis suppl. Flofus 23 mirabilior L 26 penia

HP panonninm L 28 ingentis Florus 29 coepisset HPV Ap. Claudio consnle Floms

31 dimersa] HPVL uetaretnr] uideretui L 32 11. Fabio Bnteone oos. Florus egimumm

hostinm] Ubri 33 qnantusqne] qnantus o Florus 34 adnersns L 35 inperitia L

22 lORDANIS

eqdc popoli dignitate interceptam tempestate victoriam et triumphnm perisse naufra-
po. et tamen enm Pnnicae praedae omnibuB promuntoriis insulisqne flnitarent, popa-

76 lm« BomanoB et sic triumphavit. Lutatio Catnlo consule tandem bello finis inpositns nom % %
apad insnlas, quibus nomen Aecatae: nec maior alias in mari pngna: aderat qnippe «• m

^ ecnnmeatibns exercito propugnaculis armis gravis classis et in ea quasi tota Chartago,
qnod ipsum exitio fuit. Romana classis prompta levis expedita et qnodam genere <• »
castrensis ad similitudinem pugnae equestris sic remis quasi avenis agebatnr et in
hos vel illos ictus mobilia rostra speciem viventium praeferebant. itaque momento e. »
temporis laceratae hostium rates totum inter Siciliam Sardiniamque pelagus nanfragio
i<f sno oi)eruemnt. tanta denique fuit illa victoria, ut de excidendis hostium moenibnse. s?
non quaereretur. supervacuum visum est in arcem murosque saevire, cnm iam in
mari esset deleta Chartago.

77 Peracto sl quidem Punico et nec dum qoantulum respirato sequitur Lignrienm. 2. ». i- 4
nam Ligures hi imis Alpium iugis adhaerentes inter Varum Magramque amnem im-

15 plicitos dumis silvestribus victitabant, quos pene maius fnit invenire quam vincere.
tuti si quidem locis et fuga durum atque velox genus cx occasione latrocinia magis
quam bella faciebant. itaciue cuni diu multumque eluderent saltu viis Decilates Oxn- e. r>
vii Buriates Ingauni, tandem Fulvius latebras eorum igni sei)sit, Bebius vero in plana

t» deduxit, Postumius ita exarmavit, nt vix reliquerit ffirrum, quo terra coleretnr.

78 Post quos mox Galli. Insubribus et his Alpium incolis animi feramm, eorpora^4. 1
plus quam humana erant, sed experimento dcpraehensum est. quippe virtns eomm
sicut primo impetu maior quani viromra cst, ita sequens minor quam feminaram.
Alpina coq>ora humente caelo educata habent quiddam simile nivibus suis: cnm mox c 2

79 caluere pugna, statim in sudorcm eunt et levi motu (luasi sole laxantur. hi saepe et ^. 3
25 alias et Brittomaro duce non prius posituros se baltea quam Capitolium ascendissent

iuraverant. factum autem est , et victos eos Emilius in Capitolio discinxit. et qnod c. 4
dux eomm de Komano militi praedam Marti suo torquem aureum devotasset, interce-
pit luppiter votum et de eius ipsius Ariobistonis relicommque Gallomm torqnibng
anreum tropeum lovi erexit Flamminius. rex quoque eomm Viridomams Romana c. 5

30 arma Vulcano promisserat: aliorsum vota ceciderunt. occiso enim eo Marcellns tertio
post patrem Romulum Feretrio lovi opima suspendit.

}0 Illyres autem , id est Veneti, seu Libumes sub extremis Alpium radicibns agnnt 2, &, 1
inter Arsiam Titulumque flumen longissimae per totum Adriani maris litns efiPnsi. hi e. 2
regnante Teutana muliere populationibus non contenti licentiae scelus addiderant.

35 legatos quippe Romanos, ob ea quae deliquerant iure agentes, ne gladio qnidem, sed e. s
ut victimas securi percutiunt, praefectos navium igni conbumnt idque quo indignins
foret , mulier imperavit. itaque Gneo Fulvio Gentimalo duce late domantnr. strictae c. 4
secures in principum colla legatomm manibus litavere.

H P V L [deficit 10 in operaerunt hiatu non indicato) , Paulus h. K. 3, 2 (20 Galli — 29 erezit). —
Mur. p. 230^* V. 14 Ligares.

1 dignitatem HPV 2 promuntoribns L 3 lucatio L 4 aecatae] //P7, aetate L

5 exercito] lihri 7 auenis] libri: id est habenis 9 sicilias diniamqne L II archem HP

senirae HP, seuire V 13 si om. L punico] P. bello Flor. lyguricum HPV 14 lygares H

M imis] HPy biemis V: imis Florus 15 dum his V Flor. {Bamb.) 16 gens P ocransione J7,

boccansione P 17 saltu uiis] salui Flor. {Bamb.), saltus Flor. {Nat.) : intelUffuntur SaUuvii 18 flu*

uius V 19 postuuius HPV 21 a erant in Utura P 23 quidam V 26 ast om. P

27 praeda marti HPV 28 ariobistonis] tibri lord. et Pauli, ariobisto duce Flor. {Bamb.) reliooniiii-

qne] HP, reliquoramque VL 29 flaminius (V) 3t)' tertia Florus 32 ides HPV exiremlt

HP^V, ex remls P* 35 romanos] nostros Ftor. 36 seciiri] bia H nauigium H 37 ftilino

r gentimalo] HPV Florw {Bttmb.) 38 principum] Floru», prindpium HPV

ROMANA. 23

FioroB 2, «. 1 Post primum autem Punicum bellum vix quadriennium requies: ecce alterum bel- 181
lum, minus quidem spatio — nec enim amplius xvui annos tenens — sed adeo cla-
dium atrocitate terribilis, ut si quis conferat damna utriusque populi, similior yicto

c. 2 sit populus ille qui vicit. urebat nobilem populum mare ablatum , raptae insulae,
dare tributa quae iubere consueverat. hinc ultionem puer Annibal ad aram patris 5

c. 3 iuraverat , nec morabatur. igitur in causa belli Saguntus electa est, velut Spaniae 182
civitas et opulenta fideique erga Romanos magnum quidem, sed triste monumentum.

c. 4 quam in libertatem communi foedere exceptam Annibal , causas novorutb motuum
quaerens, et suis et suorum manibus evertit, ut Italiam sibi rupto foedere aperiret.

c. 5summa foederum Romanis religio est: itaque ad auditum sociae civitatis obsidium, lo
memores icti cum Poenis quoque foederis, non statim ad arma procurrunt, dum prius

c. G more legitimo quaeri malunt. interim iam novem mensibus fessi fame machinis ferra,
versa denique in rabiem fide, immanem in foro excitant rogum, tum desuper se suos-

c. 7 que cum omnibus opibus suis ferro et igni conrumpunt. huius tantae cladis autor 183
Annibal poscitur. tergiversantibus Poenis dux legationis: ^quae', inquid, 'mora est^? i5
Fabius: ^in hoc ego sinu bellum paeemque porto, utrum elegitis^? subclamantibus
*bellum'; ^bellum igitur', inquid, ^accipite"'. et excusso in media curia togae gre-

c. 8 mio non sine horrore, quasi plane sinu bellum ferret, effudit. similis exitus belli 184
initiis fuit. nam quasi has inferias sibi Saguntinorum ultimae dirae in illo publico
parricidio incendioque mandassent, ita manibus eorum vastatione Italiae, captivitatae 20

c. 9 Africae , ducum et regum qui id gessere bellum exitio parentatum est. igitur ubi
semel se in Spaniam movit illa gravis et luctuosa Punici belli vis atque tempestas
distinatumque Romanis iam diu fulmen Saguntino igne conflavit, statim quodam im-
petu rapta medias perfraegit Alpes et in Italiam ab illis fabolusae altitudinis nivibus 24

c. 10 velud caelo missa discendit. ac primi quidem impetus turbo inter Padum atque Ti- 185
cinum valido statim fragore detonuit. tum Scipione duce fusus exercitus: saucins
etiam ipse venisset in hostium manus imperator, nisi protectum patrem praetextatus

c. 11 ammodum filius ab ipsa morte rapuisset. hic erit Scipio , qui in exitum Africae cre-

c. i2scit, nomen ex malis eius habiturus. Ticino Trevia succedit. hic secunda Punici 186
belli procella desaevit Sempronio consulae. tum callidissimi hostes frigidum et niva- 30
lem nancti diem cum se ignibus prius, oleo quoque fovissent — horribilae dictu —

c. 13 homines a meridiae et sole venientes nostra nos Meme vicerunt. Tharsymenus lacus 1 87
tertium fulmen Annibalis imperatore Flamminio. ars nova Punicae fraudis: quippe
nebula lacus palustribusque virgultis tectus equitatus terga subito pugnantium invasit.

c. 14 nec de diis possumus queri : imminentem temerario duci cladem praedixerant insidentia 35
signis examina et aquilae prodire nolentes commissamque aciem secutus terrae tre-
mor, nisi illum horrorem soli aequitum virorumque discursus et mota vehementius

o. 15 arma fecerunt. quartum, id est pene ultimum vulnus imperii Cannae, ignobilis Apu- 188
liae vicus, sed magnitudine cladis emersit, et sexaginta milium caede parta nobilitas.

H PV Frtadfut i, 5, 7 (4 urebat — 7 opulenU) , Paulw h, B, 3 , 7 {\A huius — 18 effudit). —
Mur, p. 231* V. 16 hoc.

2 annis V cladium] Florut, gUdium HPV 3 terribilius Florus 6 aguntug H uelut]

om. Frec. : uetus Flor, {Bamb.) 9 querens P, querent H, quaerent V Buonim] libri et Flor. {Bamb.),

ipsorum Ftor. (iVas.) 10 ociae P 11 armam HPV 12 fume F**, fome V^ 13 immanem in]

Flor.y immanenim /fP, immanenin V tum] HP^ FLor.j dum P^V 14 autor ann.] HP, ann. auctor V

15 penis HP 16 bellum] Patdw, bello HPV 17 bellum bellum] PV, bellum H Paulu$ 19 nam]

e manu nam V 21 qui id] Flor, {Bamb.), quid id HPV, quid {om. id) Flor. {Na%.) 25 hac HPV

26 fagore HP 28 quin P exitum] HPV Flor. (Bamb.), exitium Flor. {Na%.) 29 babuiturus HP,

habi*turu8 V treuia] P, treuta HV 30 calli^^diasimi P • 31 oleoque Flor. j2 tharsimenus

V: thrasymenus Flor. {Bamb.) 33 flumen V 37 motu HPV 39 uictus HP sed magni-

tudine] PV Floru»^ ad magnitudinem H

24 . lORDANIS

ihi is »ridioni infelicis exercitns dux terra caelnm dies tota rennn natnra coiuensit.
fl Qxiieni non coDteDtDS Bimalatis tranflfugis Annibal, qui mox terga pugnantinm cae- Fionis x %, i
flidenm. insni^r calliduB imperator in patentibus campis observato loci ingenio, quod
ei hA ibi aeerrimus et plurimus pulvis et eums ab oriente semper quasi ad constitii-
^ am . ita instmxit aciem , ut , Romanis adversus haec omnia obversis , secundnm eae-
Inm tenens vento pulvere et sole pugnaret. itaque duo maximi exercitus eaeri ad c n

1^51 hwtinm satietatem, donec Annibal diceret militi suo ^parce fcrro'. dncum fngit alter,
aiter occisus esl, dubium uter maiore animo: Paulum puduit, Varro non disperavit.
docnmenta cladis cruentus aliquamdiu Aufidus : pons de cadaveribus iussn dncis factns e. is
10 in torrente Vergello : modii duo anulomm Cbartaginem missi dignitasqne aeqnestriB

I9i> taxata mensura. dubium deinde non erit, quin ultimum illum diem habitnra fiierite. 19
Koma quintum(j[ue intra diem epulari Annibal in Capitolio potuerit — sicut Poenum
illum dixisse Maharbalem Bomilcari femnt — si Annibal, quemadmodum sciret Yin-
cere, sic uti victoria scisset. sed tum quidem illum, ut dici vulgo soled, ant fatnme. so
1 5 urbis imperaturae aut ipsius mens mala et -aversi a Chartagine dii in diversnm abstn-

[9J lemnt. cum victoria posset nti, frui maluit relictaque Roma Campaniam Tarentnmqne c. 21
perrexit, ubi mox et ipse et ipsius exercitus ardor elanguit, adeo nt vere dictnm sit
Capuam Annibali Cannas fuisse. si quidem invictum Alpibus indomitnmqne armis e. 22

92 Campani — quis crederet — soles et tepentes fontibus Baiae subegemnt. penni^- e. 23
20 sum est interim respirare Romanis et quasi ab inferis' emergere. arma non erant:

detracta sunt templis. deerat iubentus : in sacramentnm liberata servitia. aegebat e. 24
aerarium : opes suas senatus in medium libens protnlit , nec praeter quod in bnllis
singulisque anulis erat quicquam sibi auri reliquemnt. aeques secutus exemplum
2t imitateque aequitem tribus. deniqne vix suffecere tabulae, vix scribamm manns Le-e. 25

93 vino Marcelloque consulibus , cum privatomm opes in publicum referrentur. qnid e. 26
autem? in elegendis magistratibus quae centuriamm sapientia, cum iuniores a senio-
ribus consilium de creandis consulibus petiemntf quippe adversus ostem totiens victo-
rem, tam callidum non virtute tantum, sed suis etiam pngnare consiliis oportebat.

94 prima redeuntis et ut ita dixerim reviviscentis imperii spes Fabius fnit, qni novamc. 27
3» de Annibale victoriam commentus est non pugnare. hinc illi cognomen novnm et rei

publicae salutare cunctator : hinc illud ex populo, ut imperii scutum vocaretnr. itaqne e. 28
per Samnium totum, per Falemos Gauranosque saltus sic maceravit Annibalem, nt

95 quia frangi virtute non poterat, mora comminueretur. inde Claudio Marcello dncee. 2»
etiam congredi ausus est, comminus venit et perpnlit in Campania sna et ab obsi-

35 dione Nolae urbis exclusit. ausus est et Sempronio Graccho duce per Lncaniam se- e. 30
qui et praemere terga caedentis, quamvis tum , pndor , servili pugnaret exercitn —
nam hucusque tot mala conpulemnt — sed libertate donati de servitnte Romanos
fecemnt. horribilem in tot adversis fiduciam , singularem animum ac spiritnm e. 31
populi Romani. tam artis afflictisque rebns, nt de Italia sna dubitare debnisset,

40 ausus tamen est in diversa respicere, cumque hostis in iugulo per Campaniam Apn-e.32
liamque volitaret mediamqne iam de Italia Africam faceret, eodem tempore et hnnc
sustinebat et in Siciliam Sardiniam Spaniamque divisa per terramm orbem arma mit-

H P V, ^ Mur. p. 23/* v, 17 perrexit.

4 acerimus HP 6 niaximi] Florus^ maximae HPV 9 aufldiis] Florus, aut fldus V, hand fldos

HP 10 cbartagine HPV 12 sicut] si quod Floru$ penum HPV 13 Bomilcaris FUmu

si om. Florus 14 sed] ed K" factuui P 15 imperatorem // 16 possit HPV nUe-

qae romana //» 17 ut] et P 20 none erant P 2\ in bis V 21 equitatem V tnU

flcere HPV Florus [Bamb.) 25 rofcrenttir H 34 osidione HP 35 nolae] FloruBf notae HPV
42 orbe PV

ROMANA. 25

FioniB 2, 6, 33 tebat. SiciUa mandata Marcello. nec diu restitit: tota enim insula in nna urbe su- 196
perata est. grande illud et .ante id tempus invictum caput Syracusae quamvis Archi-

c. 34 medis ingenio defenderentur, aliquando cesserunt. longe illi treplix murus totidemque
arces , portus ille marmoreus et fons caelebratus Aretbusae , nisi quod actenus pro- 4

c. 35fuere, ut pulchritudini victae urbis parceretur. Sardiniam Gracchus arripuit. nihil illi 197
gentium feritas Insanorumque — nam sic vocantur — immanitas montium profuere.
saevitum in urbes urbemque nrbium Garalim, ut gens contumax vilisque mortis saltim

c. 36 desiderio patrii soli domaretur. in Spaniam vero missi Gneus et Publius Scipiones 198
pene totam Poenis eripuerunt provinciam. sed insidiis Punicae fraudis oppressi rur-
sum amiserant, magnis quidem illi proeliis cum Punicas opes caecidissent. sed Puni- lo
cae fraudis insidiae alterum ferro castra metantem, alterum cum evasisset in turrem

c. 37 cinctum facibus oppresserunt. igitur in ultionem patris ac patrui missus cum exercitu

c. 38 Scipio , cui iam grande nomen de Africa fata decreverant , bellatricem illam viris ar-
misque nobilem Spaniam, illam seminarium hostilis exercitus, illam iam Annibalis
eruditricem — incredibile dictu — totam a Pyrineis montibus in Herculis columnas, i&

c. 3« in Oceanum recuperavit. nescias citius an felicius. quam velociter , quattuor anni
fatentar: quam facile, vel una civitas probat: eodem quidem quo obsessa est, eodem
die eapta est omenque Africanae victoriae fuit, quod tam facile victa est Spaniae

c. 40 Chartago. certum est tamen ad profligandam provinciam maxime proficisse singula- 199
rem ducis sanctitatem , quippe qui captivos pueros puellasque praecipuae pulchritudi- 20
nis barbaris restitueret, ne in conspectum suum quidem passus adduci, ne quid de

c. 41 virginitatis integritate delibasse saltim Qculis videretur. haec in diversa terrarum po- 200
pulus Romanus. nec ideo tamen visceribus Italiae inhaerentem submovere poterat
Annibalem. pleraque ad ostem defecerant, et dux acerrimus contra Romanos Italicis

c. 12 coque viribus utebatur. iam tamen eum plerisque oppidis et regionibus excussere 25
Romani. iam Tarentum retulerant, iam et Capua sedis, domus et patria altera Anni-
balis tenebatur, cuius amissio tantum Poeno duci dolorem dedit, ut inde totis viribus

c. 43 Romam converteretur. populum dignum orbis imperio dignumque omnium favore 201
et ammiratione hominum ac deoruml conpulsus ad ultimos metus ab incepto non de-
sistit et de sua urbe sollicitus Gapuam tamen non omisit, sed parte exercitus snb 30
Appio consule relicta, parte Flaccum in urbe secuta absens simul praesensqne

e. 44 pugnabat. quid ergo miramur moventi castra a tertio lapide Annibali iterum ipsos 202

c. 45deos restitisse? tanta enim ad singulos illius motus vis imbrium eflfusa est, tanta
ventomm violentia coorta est, ut divinitus hostem submoveri non a caelo, sed ab ur-

e. 46 bis ipsius moenibus et Oapitulio videretur. itaque fugit et cessit et in ultimum ^e 35

e. 49 Italiae recepit sinum , cum urbem tantam non adoratam reliquisset. || si qitidem ab 203
Spania Hasdrubal frater Annibalis cum exercitu novo, novis viribus, nova belli mole

e. 60 veniebat. actum est procul dubio, si vir ille se cum fratre iuncxisset. sed hunc qnoqne
tantnm quod ab Alpe descenderat apudque Metaumm castra metantem Glaudins Nero

e. 6icum livio Salinatore debellat. Nero in ultimo Italiae angulo snbmoverat Annibalem: 40

HPV PatOuB h, R, 3, 18 (39 apudqoe MeUarnm). — Mur. p. 232« v. 15 -dibile dictu.

1 mandaU] florua, mandat libri 2 archimediis HPV 3 maros HP 4 arcbeg HPV

8 geas P* 9 penis H 10 ammlserant H 15 pyrineis] HPV FUmu {Bamb,) 16 in] et

FloruB 17 est eodem] eat Florus 18 omenqae] FloruB {fia%,)^ nomenqae Fior, (Bam6.), omnemqae

HPV 19 profecisse P 21 restitaerit libri 25 coqae] HP^ qaoqae V excnssere . . . re-

talerant] excasseramas, iam Tarentus ad nos redierat Florus 27 at] et HP 28 populo HPV

arbis HV 31 arbe] libri et Floru» [Bcanb.) praeens P« 35 capitiilio] HP 36 UnUm]

HPV, toUm Florut [Bamb.], tantum Florus [Naz.) adoraUm] HP Florus, adorUm (V) 37 spaniam

HPV 38 est] erat FUmu 40 Jiiiio] FUmu, lauo HPV

lomDAjnts. 4

26 lOBDANIS

Liyias in diversissimam partem, id est in ipsas nascentig Italiae fauces signa conver-

204 terat. tanto, id est omni qua longiBsima est Italia solo interiacente quo concdlio, qua Fioni>2,«,s
celeritate consules castra coniuncxerint inopinatumque hostem conlatifl signis oppres-

serint neque id fieri Annibal senserit , difficile dictu est. certe Annibal re cognita «• &3
5 cnm proiectum fratris caput ad flua castra vidisset, ^agnosco', inquid, ^ infelicitatem
'Ghartaginis'. haec fuit illius viri non sine praesagio quodam fati inminentis prinia

205 confessio. iam certum erat Annibalem etiam ipsius confessione posse vinci. sed tot «• ^
rerum prosperarum fiducia plenus populus Romanus magni aestimabat asperrimam
hostem in sua Africa debellare. duce igitur Scipione in ipsam Africam tota mole c. &5

10 conversus imitari coepit Annibalem et Italiae suae clades in Africam vindicare. qaase. m
ille, dii boni! Hasdrubalis cupias fuditl qnos Syphacis Numidici regis equitatus!
quae quantaque utriusque classis castra facibus inlatis una nocte delevitl deniqne

206 iam non a tertio lapide, sed ipsas Ghartaginis portas obsidione quatiebat. sic factum, c. 57
ut herentem atque incubantem Italiae extorqneret Annibalem. non fuit maior snb c. 5%

15 imperio Romano dies quam ille, cum duo omnium et ante et postea ducum maximi
duces, ille Italiae, hic Spaniae victor collatis comminns signis direxere adem. sed
et colloquium fuit inter ipsos de legibus pacis. steterunt diu mutna ammiratione de-

207 fixi : ubi vero de pace non convenit , signa cecinere. constat utriusque confessione c. 5». go
nec melius instmi aciem nec acrius potuisse pugnari. hoc Scipio de Annibalis, Anni-

20 bal de Scipionis exercitu praedicaverunt. sed tamen Annibal cessit praemiamqnae c. oi ,
victoriae Africa fuit. et secutns Africam statim terramm orbis.

208 Post AMcam iam vinci neminem puduit, sed aequo iure ubique subaotae» ||pri-2,7, 1. e
mnm igitur Levino consule populus Romanus lonium mare ingressus tota Oreciae
litora velut triumphanti classe peragravit. spolia quippe Sieiliae Sardiniae Africae c. 7

25 preferebat et manifestam victoriam , quam nata in praetoria puppi laums poUicebatnr.
aderat sponte in auxilium Attalus rex Pergamenorum , aderant et Rodii nauticns po- c. h

209 pnlus, quibus a mari, consnl a terris omnia equis virisqne quatiebat. bis victns, bis c. 9
fugatus rex Macedonum, bis exntus castris, cum tamen nihil terribilius Macedonibaa
fuit ipso vulnemm aspectu, quae non spiculis nec sagittis nec ullo Greculo ferro, sed

30 ingentibus pilis nec minoribns adacta gladiis ultra mortem patebant. enim vero Flam- c. 10
minio dnce populus Romanus invios antea Cfaaonnm montes Saumque amnem per ab-
mpta vadentem et ad ipsa Macedoniae claustra penetravit. introisse victoria fhit. o. u
nam postea numquam ausus congredi rex ad tumulos, quos Cynocephalos vocant,

34 uno ac ne faoc quidem iusto proelio oppremitur.

210 In Numidia tunc amici popnli Romani regnabant. sed lugurtha contra se bellnm Rttf. 4
movit Romanorum propter necem Aterbalae et Empsalae Mecipsae liberos expngna-
taque est primum a Metello consnle, dehinc a Mario domita. Mauretaniam yero Bnc-

211 cho rex tuebatur. sed cum subiectio omninm Mauromm facta est, Inbas rex, qnae
pugnae fuisset occasio, mox superatnm se sensit, veneno hausto defecit^) omnisqne

H P V. ^ Mur, p. 232^ v. 15 imperio.

1 diuersimam ^ nascentis] FifortM, nascentes t»6ri 4 dictum P'*^, dictus H 8 romanoB AP

10 cepit HP 14 inhaerentem Florua 16 ducis P diregere P 22 sed a. 1. n. subactae]

statim Africam secutae sunt gentes Florua 23 greoia H 24 uelutriumphanti HP sardinae HPV

25 quam om. Florus 26 rodii] HPV 31 populus Romanus om. Florua abruptam /fP, abrutam V

32 penetrauit] penetranimos Florut uictoriae V 34 ne hoc] V, ne oc P, neo H proomio HPV

36 aterbalae (-le P) et empsalae mecipsae] HP^ aterbalea et empsalem haec ipse V : ob necatos Adherbalem et
Iliempsalem fllios Micipsae regis Rufu» 37 matello HPV buccho rex] acripaij bucchoris HPV: a Boeoho

Bufw: aimUiter srripsit Ariobistonis e, 179, Oentione e. 226 38 sed] sub H quae] WPV, qui H* rteU

1) sed subacta omni Africa Mauros luba rex tenebat, qui in causa belli civilis ab Augusto Gaestre Tle-
tus mortem sibi propria voluntate conscivit Ru/iu.

ROMANA. 27

Mauretania Romanis subacta. Tripolis namque et utraeque Maurataniae Sitifensis et
Gaesariensis similiter Romano iurae, ceterorum formidine tacti, ultro se subegerunt.
ef. c. 182. 198 Spauias quamvis, ut superius diximus, Saguntina cladis ab amicitiis Romanorum 212
segregasset, Scipio tamen eos tam gratia quam virtute rursus Romanis coniuncxit ||

Bnf. 5 rursusque resistentibus Sylla consul sedavit ^) . Geltiberes similiter cum Numantinis 5
adversus Romanos insurgentes Scipio iunior sedavit, conpescuit atque pene subvertit.
Gantabri et Astures confisi montium suorum munimine dum resistere moliuntur, ple- 213
nissime demoliti sunt et in provinciam redacti, Tarraconenses Lysitani Gallicii Ghar-
taginisii et Seticaniae contra promuntorium Africae sitae omnes uno pene proelio
superatae et in provincias Romanas descriptae sunt^). lo

Bnf. 7 Epyrotae, qui Inlyrico, qnamvis cum Pyrrho rege suo contra Italiam conspiras- 214
sent, tamen primum pace molliti, secundo et tertio rebellantes cum Achivis et Thes-
saliis edomiti Romano iugo subacti sunt. Macedonia namque primum sub Philippum, 215
deinde sub Perseo, tertio sub Pseudophilippo arma contra se provocavit Romana,
oppressaque primo a Flamminio consule^), secundo a Paulo, tertio a Metello superata i5
coUa submisit Romanaque provincia facta. lUyriam autem Gentione suo rege Ma- 216
cedonibus auxiliantibus vicit Romanorum Lucius praetor et in provinciam redegit^).
Dardanos Mysosque Gurion primum proconsul edomuit primusque omnium Romanorum
Dannbium amnem usque profectus cuncta eius loca vastavit. Pannonum quoque re-
gem in certamine superans idem Lucius redegit in provinciam utrasque Pannonias^). 20
AmantinoB autem, qui inter Saum Draumque flumina insident, rege eorum interempto
ipsa vice Romanam fecit provinciam <^) .

Baf. 8 Marcomanni namque et Quadi in illa Valeria, que inter Draum Danubiumque 217
interiacet, ab eodem tunc ductore oppressi finesque inter Romanos et barbaros Au-
gustas Vindicas^) per Noricum Moesiamque dispositae. Daces autem post haec iam 25
sub imperio suo Traianus, Decebalo eorum rege devicto, in terras ultra Danubium,
quae habent mille milia spatia^), in provinciam redegit. sed Gallienus eos dum
regnaret amisit Aureliannsque imperator evocatis exinde legionibus in Mysia conloea-

H P V L {rtdit 10 et in provinciaB). Oeogr. Rav. 4, 21 p. 222, 1 ad v. 23: Valeriam aliquando Marco-
mannonim (aliquantas domarcannoriim librtl gens obtinuit, sicut testatur . . . lordanis BapientissimnB chrono-
graphuB. — Mur. p. 233^ v. 16 -manaque provincia.

2 iurae] HP, iure V 4 Begressasset H 8 prouincia PV tharoonenses PV, tharcanensea

H lysitani] HPV 9 seticaniae] requiritur Baeticani 10 descripta L 12 primam L

achius L thessaliis] HPVy thessalus L 13 primum] per primum L sub philippum] f«lipem

(inde faeium sub Hlippum) L 14 pseudophilippo] perseophilippo L prouocant L 15 oppressa-

que] oppressa qui L flamminio] HP, flamininio L, flaminio V matello HPV 18 missosque

Uhri: MoesiacoB Rufus curion* H primul L 19 loca eius L 22 romana f. prouincia

HPV 23 marcomanni] PL, marcommanni HV inter draum] intra L' 27 redigit V gal-

lienos HV, galliaenos P eos dum] easdem L 28 quej quoque L mysia] HPV^ misiam L

1) postea ad Hispanos tumultuantes Sylla missns eos yicit Rufus: irUellegi videtur M. Silanus Liv. 26, 19.

2) per omnes Uispanias sex nunc sunt provinciae: TarraconensiB, Cartbaginiensia, Lusitania, Gallaecia,
Baetica, trans fretum . . . Tingitana Mauretania RufuB,

3) Philippnm Flamininus . . . oppressit Rufun.

4) IUyrios qui Macedonibus auxilium tulerunt . . . per Lucium Ancium praetorem ▼icimas ot eos cum
rege Oentio in deditionem accepimus Rufus.

5) Batone Pannoniorum rege subaoto in dicionem noitram Pannoniae venerunt Rufua,

6) Amantinis inter Savum et Dravum prostratis regio Saviensis ac secundorum loea Pannoniorum obteiita
sunt Rufus.

7) ab Augnsta (vel Augnstis) Vindelicum Rufut. •
8} quae in circuitu habuit decies centena milia passuum Rufus.

28 lORDANIS

yit ibique aliquam partem Daciam mediterraneam Daciamque ripensem constitiiit et

218 Dardaniam iunxit^j. Illyricus autem cuncta per partes quidem et membra devicta ad
unum tamen corpus apta est, quae habet intra se proyincias xviii et sunt Norici
duo, Pannonias duas, Valeria, Suavia, Dalmatia, Moesia superior, Dardania, Dacias

5 duas, Macedonia, Thessalia, Acfaaia, Epyros duos, Praevales, Greta, simul xvm'}.

219 Thracias autem non aliter nisi occasio Macedonici belli fecit adgredere. diri Baf. 9
namque homines omniumque gentium ferocissimi sunt Thraces, quorum saevitiam pa-
riter habent et Scordisci et Emimontii Asticique^), ob quorum immanitatem Romani
multa et gravia pertulerunt, crebrisque certatibus exercitus caesus. ad postremum a

10 Marco Didio et ipsi subacti, et loca eorum in provinciam redacta, iugum excepit Ro-

220 manum. nam Marcus Drusus intus eos in montibus eorum contrivit, Minuciug in
Ebro amne eorum multos extinxit et vicit. Rodopeni per Appium Glaudium devicti
sunt et civitates maritimas Europae, quae dudum Romanae fuissent et postmodum re-

221 bellassent, Marcus Romanis subegit LucuIIus: si quidem primus in Thracia contra
iA Bessos pugnans eos qui in fortitudine famaque praeibant devicit^) Emimontiosqiie

debellans , Pulpudeva , quae nunc Philippopolis ^) , et Vscudama , quae Adrianopolis
vocitantur, in Romanorum redegit 'dominio. similiterque capiens et civitates, quae
litori Pontico inherebant, id est Apollonia Galato Parthenopolim Thomos Istro, om-
itt niaque loca usque ad Danubium subdens Scythis ostendit Romanorum virtutem.

222 Hactenus ad partes occiduas : nunc que in Eoa plaga acta sunt percurramuB. Bvf. lo
primum quidem in Asia locum Romani hereditario iure invenerunt. nam Attalus rex

' amidssimus populi Romani humanis rebus excedens per testamentum suum Romanos

suo in regno heredes constituit: quam pene non ante Romanus populus adiit, nisi

24 et suo labore vicina loca cepisset, id est Lydia Garia Ellispontu utrasque Frigias.

223 nam Rodus opinatissima insula et totius Atriae insularum metropolis cum pene om-
nibus Gycladibus, arma pertimescens Romana, iam dudum se foederatam populo

illi coniuncxerat et nabali bello solacia condonabat. cum quibus Servilius prooonsnl Baf. it
directus quasi piratico bello obtenuit tamen Pamphyliam, Lyciam Pisidiamque de-
vicit fecitque provinciam. Bithiniam vero Nicomedis rex moriens testamentali voce
30 Romanis reliquid.

HPVL. — Afur. p. 233^ v, 28 -ratlco bello.

2 iuDxft] Vy iuncxit P, iuxit L, coniunxit H 5 macedonias thessalias P 7 saeuitia V, se-

uitia PL 8 immaniUte PV 10 proufncia PF, prouintia L 12 ebro] libri rodopeni] libri

13 ciuitate mar. P", mar. ciuitates V 14 thraciam HPVj traciam L 16 uscudama] HP^L, n80ii**ma

P« 17 redigit V 18 galato] libri: calathum, galatum Rufi Uhri: inteUegitur Callatis iBtro]

lihri 20 plaga acta] P^L, plagata HiP^Vy plaga siU H^ 24 lydia (lidia /.) caria eUespontu

(ellispoiitu P) HPVL frigias] libri 25 totis P atriae] ttP^V, asiae P^L 26 se om. L

27 solacia] HPV, solialia L', sotialia L^ 28 phamphyliam H, pamphiliam VL psldiamque L,

pissidiamque V 29 prouincia Pi, prouincias P^V bithiniam] PVL, bithiam H nioomedis]

libri momoriens P

1) per Aureliauum translatls exinde Romanis duae Daciae in regionibus Moesiae ac Dardaniae factae
sunt Rufus: Daeiarum duarum voeabula dt suo addidii lordanes.

2) aimiliter Ruftu^ nisi quod voeabula superior Dardania ex eius libris hodie notia exeiderunt.

3) Haemimontii Astirique aumpti itmt ez provineiis Rufi quae sunt Haemimontus et Scythia; de A$ti$
ne cogita.

4) Europae maritimas urbes antea Romana classfs obtinuit: Marcus LucuUus per Thracias enm BesdB
primus conflixit Rufua,

5) Eumolpiadam quae nuiic PhUippopoiis dicitur Rufus [cf. Ammian. 22, 2, 2, 26, 10, 4. 27, 4, 12):
Oraeco nomini apud auctorem invento lordanea hie ei c, 283 subsiituit id quod apud indigenas obtinebat proe-
terea non traditum.

ROMANA. ^ 29

ortt«2,n,i.2 Gallogreciam autem, id est Galatiam, || Syriaci belli ruina convolvit. fuit nam- 224
que inter anxilia regis Anthiochi: an fuisse cupidus triumphi Manlius Visus simula-
c. 5 verit , dubium est. || duobus itaque proeliis fusi fugatique sunt , quamvis sub adventu
ostis relictis sedibus in altissimos se montes recepissent. Coloscobegi Olympnm,
Tectosagi Magaba insederant. utrimque fundis sagittisque detracti in perpetnam se &
^' 6 pacem dediderunt : sed alligati miraculo quodam fuere , cum catenas morsibus et ore
temptassent, cum offucandas in vicem fauces prebuissent. nam Orgiacontis uxor a
centurione stuprum passa memorabili exemplo custodiam evasit revulsumque adulteri
B«'* 11 hostis caput ad maritum reportavit. || Deiotarum si quidem amicum senatus praefecit 225
Galatiae. sed post haec Gaesar eos redegit fecitque in provincias. Gappadoces quo- lo
que sub Epafra rege constituti primum per legatos suos Romanorum amicitias petie-
runt, dehinc Acuriobarzane rege succedente et a Mitridate expulso ultro se Romano
servitio dediderunt magnamque civitatem suam Mazacam in honore Gaesaris Gaesa-
ream appellaverunt. post haec iterum sub Glaudio imperatore rex eorum Archelaus
Romae adveniens quasi amicus populi Romani ibique defunctus testamentali voce i^
Gappadociam Romanis reliquid et sic iam ex integro in provinciam facta est ^j . Pon- 226
tus a Pompeio devicta cum suo rege Mitridate et facta provincia est. Paflagoniae
Pylemenis rex amicus populi Romani , a multis dum inqnietaretur , Romanorum petiit
anxilium. se quoque dum de inimicis ulcisceretur, defunctus Romanos per testamen-
tum heredes reliquid. 20

Bnf. 12 Hactenns intra Taurum : nunc ulterius transgrediamur et qnae patriae ant quibus 227
subiugantibus populo Romano coniunctae sint, memorabimus. Anthiocus Sjrriae for-
tissimus rex magnum apparatum belli contra populnm Romanum commovit. xxx milia
si quidem armatorum currusque £EtIcat08 qnam plures, elefantos innumeros turritos et ad
instar murale in acie ordine sitos. cui obvians Scipio Africani Scipionis frater in 25
Asia ad Magnesiam civitatem commissoque proelio Anthiocus victus est, percussumque
foedus cum Romanis ab Asia discessit et ultra Taurum ex senatus consilio regnare
permissus est, filiosque eius in obsidato Romae deductos post patris obitum regnare
genitali loco concessit^). Gilices cnm Isauris piratae effecti et in inari magno saepe 228
latrocinia concitantes a Servilio proconsule victi et prostrati sunt. hic qnoque Servi- 30
lius primus Romanorum Tauri iugum pervium fecit triumphansque de eorum spoliis
Isauricus Gilicusque vocatus est^j.

HPVL.

1 fuit namque] faerint Floru» 2 maniUoB L uisus] Ubri, uisos Flori l&ri: requiritur Vulso

4 coloscobegi] Florua {Bamb.)^ cologobegit libri: requiritw Tolostobogi 5 magab» P, magabal V 7 of-

focandas L in uices L probuissent P 9 hostes HPV 10 galaciae V caesar eos]

eos cesar eoB L redigit V 11 epafro L: epaftace vd africae Rufi Ubri: inteUegitur Ariarathes

rege om. H amitias L' 12 acuriobarzane] £fPF, acuriobarzabane L: Ariobarzanes JRu/ua 13 ma-

zaca K, mathacam L 14 archelaus] a. nomine L 16 cappodooiam H intecro P prouincia

libri 17 paflaconiam HPV, paflaconia L 18 pylemenis] HPV, pilemens L 19 se] sed L

romanus H 21 progrediamur L 22 sunt L memorauimus H 23 xxx milia] libri: tre-

centa milia vel quadraginta milia libri Rufi 24 elefantes H et om. L 25 murale] HPV^

mirabile L 26 asiam L cummissoque H 28 flliumque L obaidatorum aede diictos H

30 concitantes] exercentes L proconsule] consule H

1) cum Archelaus rex Cappadocum Romam Tenisset et ibi diu detentus occubuisset, in provinciae spe-
ciem Gappadocia migravit Rufku,

2) eius flUi regnnm Syriae sub clientela populi Romani retinuemnt Rufw.

3) isque de Gilicibus et Isauris triomphavit itaque Isauricus est cognominatos Ruf^,

30 lORDANIS

229 Cypnim Cato classe navigera directus invasit. negantibuB Cypriis habere se ali- Bot »
qnid magnas illis opes repperit proscriptionibasqae maltavit. qaod non ferenB 6no-

nns rex eomm veneno haasto semet occidit et sic Cypras Romana facta proyincia^].
Lybiam, id est Pentapolim, totam a primo illo Ptholomeo Romanis snb libertate oon-
& eeBsam tamen reBistentibas dehinc Appionis consiliam Romano popnlo sabdidit '] .
Aegyptns omnis ab amicis Romanoram, id est Lagidis per Ptholomeos possessa. poBt
haee Cleopatra et Antonias iare proprio vindicantes et se et illa amittant.

230 Montes vero Armeniae primam per Lacallam Romana arma viderant , per qnem ^^- 1^
et in Hosroine Saracinonim filarchi devicti Romanis se dediderant. Mesopotamiamqne

1« idem ipse, Nitzebem qaoqae arbem invasit. post qaem Pompeias eadem loca in-

231 grediens Romano confirmavit imperio. Syriam Coelen iasto proelio Tigrane devicto
invaserat^). Arabaes et Palestini eodem Pompeio dactante devicti sant.

232 Babylonii aatem crebro concertantes sepenamero victi , namqaam tamen ad iii- ^f- >&
tegrnm domiti sant. qaos tamen primam Lacias Sylla proconsal sab Arsacem eomm

15 regem devicit ab eoqae rogatus per legatos pacem concessit. secando dam Lncins
Lacallas a Pontico regno Tigranem Armeniae regem cam decem et octo milibas saperatnm
expelleret, omnemqae Armeniam invasam ad Mesopotamiam venit, ibi Nitziben cnm
fratre regis Parthonim cepit, aeqaa sorte Persidam capiens devastare, nisi Pompeins

233 a senata directas ei advenisset saccessor. hic etenim Pompeias ilico veniens , mox B«f. i«i
20 noctamo proelio in minore Armenia saper Mitridatem inruens, xm milia armatoram

eius prostemens castraque succendit^). unde Mitridatis cum uxore et duobus satel-
litibus fugiens Bosforo venit nimiaque desperatione detentus venenum accepit. sed
dum nec sic mors ei accederet, altemm e duobus satellitem rogavit. ut se perimeret.

234 Pompeius autem maioris Armeniae regem dum persequeretur , cur Tigrani contra Ro-
25 manos auxilium commodasset ^) , ille in Artaxata urbe regno deposito ultro diademam

suam Pompeio optulit; sed Pompeius pietate ductus ultro maiorem Armeniam ei eon-
cessit regnare, auferens ab eo Mesopotamiam et Syriam partemque Foenicis cum Ar-
menia^). nam Bosforianis Colchisque Aristharcum regem Pompeius praeposuit Alba-
nosque insequens Drodem regem eomm tertio superavit. ad postremum rogatus paoem

H P V L. — Mur, p, 234' v. 7 amittunt.

2 gnosius] Gyprios Rufus 3 facta] f. est L 4 pomptapolim HP ptholomeo] P, tholo-

meo Hy ptolomeo VL concessa L 5 appioiiis] libri tt lord. et Rufi consilio L 6 laidis L

ptholomeos] H, pbtolomeos P, ptolomeos VL 7 iure] libri illam L 9 hosroine] libri

saraeinorum] HPL, sarracenonim V Hlarcbi] RufuSy Hlorci libri mesopotamiaque V U) nitze-

bem] HPV, nizebem L 13 babyUoriii HP^ babilonii VL 14 lycius sylla HPV, Ucius sylla L

arsacem e. regem] HPVj arsacen e. rege L 15 per leg. rog. V lucullus lucius L 16 tigra-

nae marmeniae H regem om, HP 17 ad om, L nitziben] HPK, nuzeben L 21 mitrl-

datis] HP 22 bosforum L 23 dum nec] necdnm L ei mors L BateUitam L

25 commodasset] PVLj commendasset H diademam suam] HPVL 26 ultra libri 27 foenidB]

HPVj fenicis L armoenia HV 28 aristharcum] HV, aristarcum L, aritharcum P

1) (Cyprum) rex foederatus regebat, sed tanta fuit penuria aerarii Romani et tam ingens opum fama
Cypriarum , ut lege data Cyprus conilscari iuberetur: quo accepto rex Cyprius nuntio venenum sumpsit . . .
Cato Cyprias opes Romam navibus advexit Rufus,

2) Cyrenas cum ceteris civitatibus Libyae Pentapolis Ptolemaei antiquioris liberalitate suscepimus. Li-
byam supremo Appionis regis arbitrio sumus adsecnti Rufus.

3) Syriae Phoenicae {libri foenix vd afanicae) bello a Tigrane Armeniornm rege receptae snnt Rufku.

4) castra eius invasit Rufus.

5) Pompeius auxiliatorem Mithridatis Tigranem Armeniorum regem persecutus est Rufua,

6) cum Armenia om. Rufku.

ROMANA. 31

concessit. Hiberiam similiter cum Artace rege in deditionem excepit. Saraoenos Ara- 235
basqae exuperans Hierosolimam ludeae captiyavit. cum Persis foedus percusso.
revertens Dafhensem agrum Antiochenis concessit ob nimiam loci amoenitatem pro
munere ^) . 4

rioraH3«ii, 2 His ct aliis rebus in Syria bene gestis unius foedavit avaritia. nam Crassus 236
consul, dum Parthico inhiat auro, undecim legiones pene cum suo capite amisit.
0. 10. 11 cuius conspectu et filius hostilibus telis effossus-et ipse peremptus caputque eius prae-
cisum cum dextera manu ad regem reportatum ludibrium fuit neque indigno: aurum
enim liquidum in rictum oris infusum est, ut cuius animus arserat auri cupiditate,
eius etiam mortuum et exsangue corpus auro ureretur. reliqui vero infelicis exerci- 10
tus, quo quemque rapuit fuga, in Armeniam Celiciam Syriamque distracti vix cladis
tantae nuntium retulerunt.
S.**B!r is ^*^ ^^S^ clade Pi^rthi altius animos elevantes per Pacorum ducem Syriam invadunt 237
ducemque Labinium, quem dudum ceperant, exercitui praeponentes contra socios,
id est Romanos in proelio dirigunt. sed Ventidius Bassus Persas sub utroque 15
duce Syriam populantes superatos effugat Labiniumque interfecit, Pacorum vero regium
iuvenem telis undique circumseptum extinxit moxque caput eius dempto et circum-
lato per urbes que disciverant Syriam sine bello recepit. sic Crassianam cladem

lord. Ventidius Pacori eaput Labiniique morte pensavit. || nec sic contentus populus Ro- 238
Baf. \H manus Crassiano interitu oblivisci nisi adhuc saevit in Parthos. || nam Marcus An- 239
tonius in Madianea ingressus contra eos arma commovit, ubi primum eos superans, 21
dehinc, cum duabus legionibus inedia hiemeque corruptus vix in Armenia Parthis

c. 19 sequentibus fugit ibique ereptus est. sub Augusto dehinc Octaviano Armeni cum 240
Parthis commixti per Claudium Caesarem nepotem Augusti ocius superantur. Armeni
si quidem utilius rati Romanorum amicitiis reconciliari et proprias sedes incolere, quam 25
cum Parthis coniuncti et sedes perdere et Romanos infestos habere.

lord. Sio quoque dum in partibus orientalium Romanus laborat exercitus, occiduae 241
loras 4, 12, 4 plagao infcstii sunt. || Norici in Alpibus Noricis habitantes credebant , quasi in rupes
et nives bellum non posset ascendere: sed mox omnes illius cardinis populos Bren-
nos Teutonios^j Cennos atque Vendilicos, per eodem Claudio Caesarem Romanus 30

c. 5 vicit exercitus. quae tamen fuerit Alpinarum gentium feritas , facile est vel per mu-
lieres ostendere, quae deficientibus telis infantes suos adflictos humi in ora militum
c. 6 adversa miserunt. || nec minores his saevitia Hlyri pariter accenduntur. contra quos 242

c. 7 ipse Augustus e vicino egressus pontem , unde aquas transiret, fieri imperavit. dum-

H P V L Freculfus i, 7, 7 (5 unius — 10 ureretur). — Afur. p. 234^ v, 20 Baevit.

1 deditione P accepit L Bamcenos L 3 amoenitate PV 5 l&ii8 H 6 undecim]

unde ciim H, xii Frec. ammiBit HPV 7 effosBUB] VLj effoBus HP^y offoBUB P* 8 ludibrium]

HPVf ludibrio L Florus indigne L 9 liquidum] indignnm V 10 exBanguine L 11 quo-

cnmque L fugam L armenia PVL celiciam] HPy cUiciam VL 13 pathi HPV ani-

mum L 14 coeperant HPV 16 duces P superantoB H 18 diBciuerant] L, disciuerat

HPV Byria PV 20 interitUB L 21 medunea L: Madaena RufSu 22 armenia] A(?)PKL

23 fugiit P ereptufl] reoeptuB L 24 commixtum L claudium] simUHer Rufus 27 ro-

manoB HP* 28 noricij noras qui Uhri quasi] quia si L in rupeB et] P^, inruperet HP^V,

inrumperet L 29 omniB libri popuIuB HVL brennus L 30 teutonius libri uendi-

licos] libri claudio] gladio libri 33 illyri] HP, hylliri F, illi L aBcendontur L 34 augus

HPV pontes L transire HPV

1) redienB apud Antioohiam DaphneiiBem lucum delectatUB loci amoenitate . . . consecravit Rufu»,

2) Teutonios non habtt Florua,

32 lORDANIS

qne aqnis et hostibus ad aseensnm milites turbarentnr, scntnm ipse rapnit et viam
primns ingressus est. tum agmine secuto cum subruptus multitudine pons snccidisset,
saueiis manibus et cruribus , speciosior ^nguine et ipso periculo auctior terga ostium

243 cecidit. Pannonii vero duobus acribns fluviis Drao Sayoque vallantur. contra quos Fionu 4. \x
5 Duennium misit, qui eos plus velociter vicit, quam eomm flumina cnrsn rapido car-

244 Tunt. Dalmatae similiter silvis commanentes plurimam partem latrocinando vaatabant: e. 10
ad quos cdomandos Vibium mandat, qui efferum genus fodere terras coegit anmmqae e. it. n

245 venis repurgare. Moesi vero qnam feri, qnam tmces erant? ut nnns dncum ante e. tx ii
aciem postulato silentio ^qui vos estis'? inquid. responsum est: 'Romani gentinm

to *domini\ et ille: *ita fiet\ inqnid, *8i nos viceritis\ sed mox ad bellnm ventum c ts. is

246 est, nec classicum andire valuemnt: sic a Marcio superati sunt. Thraces antem e: t?
antea saepe, tunc tamen Romaetalca regnante sibi a Romanis disciscunt. nam is bar-
baroB et disciplina et signis militaribus adsueverat: sed a Pisone perdomiti in ipsa

14 captivitate rabiem ostendebant: nam catenas, quibus legati erant, morsibns vellican-

247 tes feritatem suam ipsi puniebant. Daciam qnoque nltra Danubium sitam exindeqne «• t8
saepius Dacos gelato Danubii alveo ad furta in Romania transeuntibns Lentulo miaso c. t»

, vicit, expulit atque subegit. Harmatas quoqne per eundem Lentulum ultra Dannbinm e. 20

pepulit. qui nihil aliud ubi degunt praeter nives pruinasque et silvas habent, tantaqae
10 barbaries in illis est, ut nec intellegant pacem.

248 Marmaridas vero et Garamantes in orientali hiemali plaga per Quirinum snbegit. | c. 4i
219 Germanos Gallos Brittones Spanos Hiberes Astures Cantabros occiduali axe iacentes ef.^Fiar. 4,

et post longum servitium desciscentes per se ipse Augustus accedens rnrsns servire^^"**
coegit Romanisque legibus vivere.

250 Gleopatra vero Alexandrinomm regina ex genere Lagidamm Rholomeoramqne f, •^,^
25 snccessor prius contra viri sui Rholomei insidias Gaium lulium Caesarem inter-

pellavit, qui ob stupri, ut perhibent, gratiam regnum eius confirmavit || ipsamqne Hier. lyri
in nrbem cum magna pompa Alexandriae remisit regnare. || Cassins Indea capta Hier. tm

251 templum spoliavit. occiso vero in curia Romae Caesare || Octavianns nepufl eins mer. t«74
snscepit Augustus principatum , || quem Antonius dum invideret nihilque laedere lord.

30 posset, nrbem Romam ingreditur et ad partes Aegypti quasi Romanae rei pnblicae
provisor accedit. ubi iam viduam a viro regnantem repperiens Cleopatram se qno-
qne cum illa consocians || coepit sibi dominationem parare, nec tacitae, sed patriae FiorM 4, 11
nominis togae fascium oblitum totum in monstmm illud ut mente ita animo qno-

252 que cultuque desciverat. aureum in manu baculum , in latus acinaces , pnrporea
35 vestis . ingentibus obstricta gemmis. diadema deerat, ut regina rex et ipse frae-

retur. quod Angustus Caesar audiens a Bmndisio Calabriae in Epiro , ut enm c. 4

H PV L Freculfus /, 7, 16 (8 Moesl — 2:i coegit). — Afiir. p. 235« v. 27 Gassius.

t mil. turb. ad asc. L ipse arripuit L^ rap. ipse V 2 subsecuto L snbrutus FU)m§

multitudiiiem HPV successisset L 3 specior L ipso periculo] Floru», ipse pericuU libri

auctior] libri et Floru» {Bamb.), aui^ustior Florus {Nat,) 5 Vinnium Floru$ pluB uelocius L

fluma L 6 salnis L 7 foedere HP, foederet V cogit L* Unrumqae L 8 fleri

HPV 10 et] at Fr. inq. flet V uicerctlB //P, uixceretls K ' 11 sic] sed L* mar-

clos HPV thracesj thraras HPVL^, trac^as L* 12 ante H romaetalca] HPL, romeUlcA V

res nante P sibi om. L^ 14 catenis HP Fr, 17 sarmatus HP, sarbatas Fr. 18 nU /T

21 galloB om. L brittones] fV., britionea HPVL occiduH V 22 eccedens V 24 cleopatntin

HPVL reginam L lacidarum HPL ptholome-] HV, tholomc- P, ptolome- L hic et deineepM

26 eius] ei L que om. L« 27 al. cum m. pompa L 28 exspoliauit L 30 po8«it Ubri

egrediiur L aeg.J reipb. eg. L 3J ubij ibi (V) 32 cepit HP, caepit L 33 oblltua totus

Floru» 34 ascinaces L 35 reginaui res L

ROMANA. 33

a coepta removeret tyrannide , transierat. nam Antonius omne Aetiacum litus iam

classibus obsedebat. sed mox ubi ad proelium yintum est et Caesaris classe illins

Fionia 4, 11, s cocpit turbare navigium , prima dux fugae regina cum aurea puppe veloque purporeo

c. 9 in altum dedit. mox secutus Antonius. sed instare vestigiis Caesar, itaque nec prae- 253
parata in oceanum fuga nec munita praesidiis utraque Aegypti comua Paretonium 5
atque Pelusium profuere. prope manu tenebantur. primum ferrum occupavit Anto-
nius. regina ad pedes Augusti provoluta temptavit oculos ducis. frustra quidem.
c. 10 nam pulchritudo intra pudicitiam principis fuit. nec illa de vita , quae auferebatur,

sed de parte regni laborabat. quod ubi desperavit a principe servarique se triumpho 254
c. 11 cognovit, incautiorem nancta custodiam, in mausuleum se regum recepit ibique maxi- 10
mos, ut solebat, induta cultus in referto odoribus solio iuxta suum se conlocavit An-
4, 12, 1 tonium admotisque ad venas serpentibus sic morte quasi somno soluta est. hic finis
Eatr. 7, h bcllorum Augusti Caesaris tam cum civibus quam cum extraneis. sic quoque Augu- 255

stus Caesar Octavianus, quo nullus imperatorum in bellis felicior nec pace moderatior
oroB. 6, 22 fuit , civilissimus in omnibus. || qui ab oriente in occidente, ^a septentrione in meri- 15

die ac per totnm oceani circulum cunctis gentibus una pace conpositis lani portas
Hier. 2029 ipge tuuc clausit ct ccusum Romae cum Tiberio agitans invenit hominum nonagies 256
oros. 1. c. trecenta septuaginta milia |{ omnemque orbem venientis lesu Ghristi notu pacatum cen-
Hier. 1974. 2015 seri pracccpit ll regnavitque ann. lvi. 1| sed imperii eius secundo et quadragensimo

anno dominus lesus Christus ex spiritu sancto et Maria virgine deus verus et homo 20
ef. Hier.\^97^4 ^'^^^^ uasci diguatus est. | quattuordecem residuos annos post domini adventum cor- 257
porali praesentia in pace regnans et ipse singularem optenuit principatum et posteris
eandem imperii potestatem cum suo nomine Augusti derelinquens rebus excessit hu-
Kutr. 7, 10 manis, successorem relinquens Tiberium prevignum suum. 24

ffier. 2030. 203« Tibcrius Augustus Caesar regnavit ann. xxui. || qui multos reges ad se blanditiis 258
evocatos numquam ad propria regna remisit, in quibus et Archelaum Cappadocum
rege. cuius et regnum, postquam defunctus est, in provinciam verso Mazacam civi-
Hier. 2047 tatcm cius dc nomine suo Caesaream vocitavit. | huius ergo xviii anno dominus noster

lesus Christus sub Pontio Pilato in ludaea came passus est, non deitate. 29

Hierfm3.^2055 Gaius Caesar cognomento Caligula |i regnavit ann. ni menses x. i; hic namque 259

Memmium Regulum coegit, ut uxorem suam sibi loco filiae coniugem daret stra-

mentaque matrimonii ut pater conscriberet. haec et his similia perpetrans nec non

Hier. 2054 ct iu tcmplo Hierosolimitauo lovis statuam per Gaium Petronium statuens ^j ij et in Ale-

Hier. 2056 xaudria ludeos per Flaccum Avilinm praefectum oppraemens i postremo a protectoribus

suis in palatio Romae occisus est anno aetatis vicensimo nono. 35

oJm 7^^6 Claudius dehinc huic succedens regnavit ann. xiii m. vuii^). fecit etiam hic 260

H P V L Paulus et Freculfus i, 7, 15 (7 regiua — 12 soluta estj. — Afur. p. 235* t7. 31 strumentaque.

1 a cepta HPLj accepta V remouere HPV anthonius HV omnem HPV, omnium L

2 ointum] HP^ uinctum V classej HPV, classis L 3 regina] FLonu, reginae HVL, re signae P

4 intrare P^ 6 prope] PVL, pompe H primum] prior Flor. occ.] praeocc. L anthonius HP

7 ducit P 8 pudicitiam] (V), pudiciam HPL offerebatur Florut 9 laborabat] cogitabat L

11 in ref.] hi referto in litura V 12 somnio HPV 14 bello L 15 occidente] H{f]PV, occendente

L meridie] HPV, meridiae L 18 trecenta] ter(tre)centena Hier. omneque L notum L

23 eadem HPV 24 praeuignum HP^ pr*«ignum Vi, priuigiium V^L 27 regem L regnum]

HPVL 30 gallicula L hinc P 31 mennium L strumentaque] HPtL^, sturnentaque L*

32 matrimouia ut //PF, matromonialia ut L simila L 35 aetatis] aet. suae L

1) Gaius Petronio praefecto Syriae praecepit, ut in Uierusolymis statuam suam sub nomine lovis optimi
maximi poneret Hieronymus.

2) mens. yiii dieb. xxyiiii Hieronymus.

lOBDAiriS. 5

34 lORDANIS

Clandias expeditionem in Brittania insnlam, quam nemo ante lulium Caesarem
neque post eum quisquam adire ausus fuerat. exercitum duxit ibique sine uUo
proelio ac sanguine intra paucissimos dies plurimam insulae partem in deditionem re-
cepit. Orcadas autem insulas ultra Brittaniam in oceano positas Romano adiecit im-
5 perio. ac sexto (|U0 profectus erat mensae Romae repedavit ' ibique defunctas est uier. luro
annorum lxiiii.

261 Nero nepus Gai Caligulae regnavit ann. xiii m. viii^;. tantaeque luxoriae ftiit. Hiar.207i.K5
ut frigidis et calidis lavaretur unguentis , etenim non solum quia non profiiit rei lord.

publicae , immo obfuit nimis. nam duas legiones in Armenia cum ipsa provineia Bnf. so

262 simul amisit. qui Parthico iugo servientes gravem infamiam Romanis dedenmt. iaxta Hi«r. »74
omne scclus et parricidium, quod in proprios parentes commiserat. addidit facinus. uier. 2060
ut ad instar Troiae Romam incenderet , manusque iniciens in Christianos persecutio- uiw. 20S1
nem concitat ipsosque doctores fidei Petrum et Paulum in urbe interemit , altemm orot. 7, 7
cruci figens , alterum capite plectens. ■ eoque cum dedecore regno evulso Galba in Hier. 1. c.

15 Hiberia. Vitellius in Germania, Otho Romae imperium arripuerunt. omnesque tamen
celeri interitu perierunt.

263 Vespasianus apud ludaeam ab exercitu in regno ascitus regnavit ann. x^. nam Hier. so»»
rclicto filio suo Tito ad expugnationem Hierusolimorum ipse Romae profectus regna- oro». 7, 9

10 vit in pace.

264 Titus filius Vespasiani idemque Vespasianus . debellator ludeae gentis , regnavit |jjj- f^^^
ann. duobus mensibus duobus. \ hic namque secundum loseppi fidem undecies cen- Hi». 20M
tena milia ludaeorum fame et gladio interemit et alia centum milia captivorum pu-

blice vcndidit. tantam multitudinem in Hierosolymis autem paschalis festivitas adu-
24 naverat.

265 Domitianus frater Titi, filius Vespasiani, regnavit ann. xv m. v tantaeque ftiitorM 7*10
supcr^iae, ut se dominum ab omnibus primum appellari praeciperet multosque nobi- Hier. 210&
lium exilio relegaus uonnuIIos(|ue occidens > de substantiis eorum aureas argenteasqne mer. 2107
sibi statnas fecit. manusque in Christianos iniciens, lohannem apostolum et euange- lord.
listam. postquam in fer\'ente oleo missum non potuisset extingui, Pathmo eum insn- uier. 2110

30 lam exulem relegant, ubi apocalypsim >ddit. [ cuius crudelitatem non tolerantes Romani mer. 2112
in palatio Romae interficere statuerunt ; omniaque quod constituerat inritum fore. mer. 2113

266 Nerva admodum senes regnavit anno uno m. nii. qui ut privata \itsL lenis, lenior
fuit in regno nec quicquam profuit rei publicae, nisi quod Traianum se vivente elegit.

267 Traianus pene omnium imperatorum potior regnavit an. x\^ii m. vi. hic enim Eitr*. I!*! **
36 de Dacis Scythisque triiunphavit || Hiberosque et Sauromatas Osroenos Arabas Bosfora- rSJJ; 21 1"

nos Colchos cdomuit, postquam ad feritatem 'prorupissent. Seleuciam et Tesifontem

268 Babyloniamque pervasit et tenuit. nec nou et in mari rubro classem. unde Indiae

H P V L Paulus h, R. 7, 15 (13 ipsosque — 14 plectens). — Mur. p. 236" v, 37 Indite.

1 brittania] HPVL insula L 2 audire HPV 3 hac H deditione HPV 4 or-

catas P, arcadas V 7 galigulae V, galliculae L tantaque L lucuriae L 8 unguentis ia

Ubri etenim] enim L 10 ammisit H 12 instrar P inies L 13 urbem L 14 crace P

10 celeri orn. V 17 iudicem V in om. L 18 suo om. L regnat L 20 uespatiani

HP 21 iosephi L 25 uespatiani HP 26 praeciperet] P, praeciperit H, pr(a)eceperit VL

29 oleo missum] dolio L 31 omiiiaque quod] HPV^ omniaque quae L: senatus decrevit, nt omnia quae

Domitianus statuerat in irritum deducerentur Hiet. fore] fortasse scr. fecere 33 aeuuente (?) H

34 xviii] xuiiii Hieronymus 30 cholchos L et tesifontem fiPV, et thesifontem L, et eaifontem

Hieronymi libri quidam, ctcsifontem reliqui : similiter variant libri apud Rufum c. 21 37 babylloniamqne H

1; ni. VII d. xxviii Hieronymus.

*2) a. viiii 01. XI d. XXII Hieronymus.

ROMANA. 35

Hier.^2132 ^^^^ vastarct, instituit || ibique suam statuam dedicavit*) || et post tot labores apud Se-
leuciam Isauriae profluvio ventris extinctus est anno aetatis Lxm. ossaqne eius in
uma aurea conlocata et in foro sub columna posita solusqne omninm imperatomm
intra urbem sepultus. 4

Hier. 2133 Adriauus Italicae Spania natus consubrinae Traiani filius regnavit ann. xxi. hic 269
Hier. 2152 peuc uil profuit rei publicae , nisi quod dudum subversas Alexandriam || et Hiemsoly-
Hier. 2134 mam propriis reparavit expensis || nonnullisque in locis publica relaxavit tributa. ||
Hier. 2152. 2150 HierusoHmam si quidem suo de nomine Eliam appellans nulli ludaeomm ingredi per- 270
Bof. 20 misit. II nam claret eum invidum factis Traiani , quia mox ei successit , ilico nulla fa-
ciente necessitate exercitum ad se revocans Mesopotamiam Assyriamque et Armeniam lo
Persis reliquid, Eufratem fluvium finem terminumque inter Parthos Romanosque con-
jj.^,/^j^ stituens. || quo regnante Aquila Ponticus scripturas de Hebreo transtulit^). || Adrianus

morbo apud Baias faciente obiit.
Hier. 2154 Antoninus cognomento Pius cum suis liberis Aurelio et Lucio regnavit ann. xxn 271
cf. Entr.^s^^s ™' ni. II et si non profuit quicquam Antoninus, nullam tamen lesionem eius res pu- i5
Hier. 2176 blica scnsit. II defunctus est duodecimo urbis miliario , in villa sua Lorio nuncupata,
anno aetatis septuagesimo sexto.
"euJ!'?! \o Marcus Antoninus, qui et Vems, et Lucius Aurelius Commodus affinitate coniuncti 272
Ruf. 21 aequo iure imperium administravemnt. || e quibus iunior contra Parthos arma movens
magna egit et fortia Seleuciamque urbem eomm cum quadringenta milia pugnatomm 20
Hier. 2IH9 ccpit, c quibus cum magna gloria triumphavit. || senior vero multis bellis sepe inter-
Hier. 2185 fuit sepiusquc per duces suos triumphum revexit, maxime de gente Quadomm. || sed
Hier. 2195 unus iu Altcuo apoplcxiam passus defunctus est, || alter in Pannonia morbo periit.
Hier. 2106 Gommodus , filius Antonini, regnavit ann. xm magnumque triumphum de gente 273
Hier. 2208 rcvexit Genuanica || et post haec in domo Vestiliani strangulatus defecit. 25

iiier. 2209 Hclvius Pcrtiuax maior sexagenario cum praefecturam ageret, ex senatus consulto 274
imperator creatus regnavit m. vi. hic etenim obsecrante senatu, ut uxorem suam
Augustam filiumque Caesarem appellaret, ^sufGcere', inquid, 'debet, quod ego ipse
Hier. l'c.' * ii^vitus rcguavi, cum non merer'. || nimis aequissimus omniumque communis, || quem

lulianus iuris peritus in palatio eius peremit ipseque postea a Severo occisus est. 30
Hier. 2210 Scvcms gcnere Afer Tripolitanus , regnavit an. xvui ultusque occisionem Per- 275
Hier. 2214 tiuacis iu luliauo, se quoque Pertinacem appellavit. || hic etenim Parthos et Adiabennos
contra Romaniam insurgentes mirabiliter superavit. Arabas quoque interiores ita ce-
cidit, ut regionem eomm Romanam provinciam faceret. sic quoque triumphans Par- S4
lON. thicus Arabicus et Adiabennicus dictus est. || hoc regnante Samaritis quidam Symifaa- 276

HPVL.

1 postot P selcacfam H 4 urbe H, orbes V 6 nibil V, nirbil L 7 propriis] pabHcif

Hieronymus expansis L relauit V 8 si quidem om. L de om, L beliam app.

HPV, app. beliam L 9 ilico om, L 10 sej re L 11 eufraten VL 13 facitnte («ie) H

14 antonius Hy antbonius P^, antboniniis P^ 15 antboninus HPVL 16 est] est antem L sna]

sao V 17 sexto] septimo Hieronymu» poH sexto add. reg an. xuiiii m. i HPV: ef. ad p. 36, 16

18 antboninus H**P 19 adm.] diuiserunt L 20 quadringenta milia] HPV^ quadrainta milia L: cnm

quadringentis, quadragentis, quadrintis milibus libri Ruft. 21 cepit] Rufns^ accepit HPVL prava gemi'

natione 25 germanita L 26 sexagenario] septnagenario Hieronymua ex] et P 29 non

om. L' merer] HPV^ mererer L reete puto 31 nultusque V 32 in om, L adiabennoBj

HPVf adiabenos L 33 romaniamj HPK, lomanam L iisorgentes P alabas L* 35 adia-

bennicusj HPV, adiabenus L

1) Eiu$ statuae reliqui auetores non meminerunt.

2) cf. Epiphanius de mens. et pond, p. 169^ Petav. : oO xtvoc (Hadriani) Ttp (oi^exdTtp htt Ax6Xac
dyvopiCeTO. IsidoruM ehron. 75, 3.

5»

H6 lORDANlS

efans Indaeomin factus proselitus item divinas scripturas ex Hebreo sermone Greca
liiigiui transfudit suamque condidit editionem^). post quem pene tertio anno secutas
Theodorion Ponticus item suam in eodem opere editionem scripturarum conposuit^). 1
4 Brittanicum bellum exortum, || unde Severus mirabiliter triumphavit. f^^ ^

277 Antoninus cognomento Caracalla, filius Severi, regnavit ann. vu. || nam ideo hoc uier. n». 222»
nomen nanctus est, eo quod eiusdem vestium genere Romae de manubiis erogans

sibi nomen Garacalla et vesti Antoniana dederit. || sub hoc iterum editio scriptnramm ion.
divinarum, quam quintam nominamus, in Hiericho in doleo reperta est^). || hic etenim Bnf. 21
» imperator, dum contra Persas movit procinctum, Osroene Edessa defunctus est.

278 Macrinus praefecturam agens praetorianam imperator creatus est regnavitque anno Hier. mi
uno occiditurque Archilaide.

279 Marcus Aurelius Antonini Garacallae filius templique Heliogabali sacerdos impe- Hiar. 22»
rator factus regnavit ann. iiii. || Emmaus in ludaea constructa et Nicopolim nominata. m«r. 2237
tunc et Africanus egregius temporum scriptor pro ipsa legationem suscepit ad prin-

15 cipem. II sed imperator, dum nullum genus obscenitatis in regno suo quod non faceret m«r* 22»
praetermittebat, || occisus est tumultu militari. Hier. 22ss

280 Alexander Mamae filius || ignobilis fortunae existens || adhuc iuvenis regni i<^* ^^
moderatione suscepit , moxque contra Xersen regem Persarum arma arripiens mirabi- ^^^' ^
liter de Parthorum spoliis triumphavit. || sub huius item imperio in Nicopolim Actia-ioN.

20 cam, id est Epiro, editio quae sexta dicitur divinarum scripturamm in dolio reperta

est ^) . II ipseque Mogontiaco tumulto occiditur militari , || cui successit Maximinus ex Hier. 2251. 2252
corpore militari in regno.

281 Maximinus genere Gothico, patre Micca Ababaque Alana genitus matre, jj solaQ^^;^ ^^
militum voluntate ad imperium concedens, bellum adversus Germanos feliciter gessit

25 indeque revertens, contra Ghristianos movens intestino proelio, vix tres annos regnana,
Aquileia a Puppieno occisus est.

282 Gordianus ammodo puer imperator factus vix regnavit sex annos. hic etenim Hier. 2256
mox Romae ingressus est, ilico Puppienum et Albinum, qui Maximino occidentes
tyrannidem arripuissent , occidit || lanumque geminum aperiens ad Orientem profectus Hntr. 9. 2

30 Parthis intulit bellum || indeque cum victoria revertens fraude Philippi praefecti prae- Hi«r. 22*7
torii haut longe a Romano solo interfectus est.

H P V L. — Afur. p. 23tf* v. 6 de manubiis.

5 anthoninas H^P caragalla HPV 6 nomine HPVL 7 caragaUa HPV, caralaUa L

anthoniana HPV 8 diuinarum om, L doleo] HPVL 9 peruersas V mouet L os-

proene HPV, os pene L 10 petronianam L 11 una L archelaide PVL 12 anthonini

HPV caracallae] P, caragaUae HVy cararalle L 13 factus om. V 14 egreiua L a prin-

cipe HPVL 15 in . . . praetermittebat] pretermittit in r. 8. q. n. f. L 16 poai miiitari add, reg-

nauit ann. xiii libri; ef, ad p. 35, 17 17 mamae] lihri fllis P ignobiU lihfi 18 mode-

ratione] HPVy moderationem L 19 8poli«is P inicopolim P 21 magontiato L, mongontiaco V

23 genitus matre genitus L 24 germanico8 L 26 pupieno P 28 maximino] HPK, maximi-

num L 29 occidentem L 30 pathis HP 31 longue L

1) ef. Epiphaniua de pond, el mens, p, 27^ Petav. : h toic toO Zeu-/)pou ^p6votc SufAp.a^6c Tt^ 2a(ia-
pe(T7)C Ttuv Tiap' auTois oocpdiv . . . d^^a^axTfioaz xaTd r^s lS(a; ^oX-^c irpo[a£p^eTai] 'lou^aCoic xal 7Cpoav}Xu-
Te6ei. Uidorus ehron. 81, 2.

2) cf. Epiphanius de pond, ei meM, p, 172^ Petav, : pieTd ToiJTo ^k xaTd icd^ac h Tcp ^c XP^^ * * *
0eo5oT((»v Tic IIovTtxoc . . . iUta^ xal auTOC ^^^^(uxe. Uidorus chron. 79, 2.

3) cf, Epiphanius l, c. : dv Ik T(j> ^^^piqi aOToO (Caracallae) ^Tet e&pidrjsav xal ^C^Xot rfjc icl(iim2C ix-
$6aeeD; iv irCBotc h lepiXH* xe*p<>i*fA^vat fAer' SXktas pt^X((uv Ti^patxdjv xal TiXXirjvtxwv. Isidorw ehron, 82y 2,

4) cf, Epiphanius p, 174*' : is pi£9(p Td)v )^p6v(uv to6t(uv (imperii Alexandri) eup^^T] Ixtt) IxSootc xal
auT?| h ttC^oic xexpyjxjxivT] £v Ntxo7r<5Xei ttq irpi; 'AxtJ^. Uidorus chron. 84 y 2. *

ROMANA. 37

Hier. 0261 Philippus in imperio impadenter ingressus est regnarit ann. vn. hic etenim filium 283

suum idem Philippum consortem regni fecit ipseque primus omnium imperatorum

Hier. 2262 Christiauus eflFectus est || tertioque anno imperii sui festivitatem Romanae urbis , mil-

gJJjJJ[' JP52{ lesimo anno quod expleverat, caelebravit || urbemque nominis sui in Thracia, que di-

cebatur Pulpudeva, Philippopolim reconstruens nominavit. 5

Hier. 2268 Dccius c Pannouia inferiore Budalie natus occisis Philippis utrisque regnavit 284

an. uno et mensibus tribus. armaque in Ghristianos erecta ob Philipporum nominis
Hiw*22S odium. II ipse bellantibus Getis || cum filio suo crudeli morte occubuit Abritto.
oier. 2269. 2270 Gallus ct Volusianus regnaverunt ann. ii m. ini. || hi cum adversum Emilianum, 285

qui in Moesia res novas moliebatur, ex urbe profecti essent, in Foro Flamminii in- lo

terfecti sunt.
Hier. 1. c. EmiUanus vero tertio mense invasae tyrannidis extinctus est. 286

Hier. 2271 Valerianus et Gallienus , dum unus in Retia a militibus , alter Romae a senatu 287
Hier. 2274 in impcrio levarentur, regnaverunt an. xv. || Valerianus si quidem in Christianos per-

secutione commota statim a Sapore rege Persarum capitur ibique servitute miserabili i5
Ker. 2276. M77 conscnescit. II Gallienus illius exitum cemens Christianis pacem dedit. || sed dum nimis

in regno lasciviret nec virile aliquid ageret, Parthi Syriam Ciliciamque vastaverunt, ||
iier. 2277. «78 (jerniani et Alani Gallias depraedantes Ravennam usque venerunt'), l| Greciam Gothi
Hier. 2280 vastavcrunt , Quadi et Sarmatae Pannonias invaserunt , || Germani rursus Spanias oc-
Hier. 2285 cupaveruut. II idcirco Gallienus Mediolani occisus est. 20

Q^T^ Claudius regnavit ann. i m. vmi. [| qui Gothos iam per xv annos Illiricum Mace- 288

doniamque vastantes bello adortus incredibili strage delevit, scilicet ut in curia ei
Hier. 2287 clypcus aureus et in Capitolio statua aurea poneretur. || occisusque Sirmium est.
Hier. u c. Post cuius mortcm Quintilius frater eius a senatu Augustus appellatus octavo 289

decimo imperii sui diae Aquilaeia occisus est. 25

Eiitr. 9, 13 Aurelianus Dacia Ripense oriundus regnavit an. v m. vi. |j qui mox Tetricum 290
oro/.'7, 23apud Catalauuos prodente exercitum suum Gallias recepit || expeditioneque facta in
Hier. 22»2 Danubium Gothos magnis proeliis profligavit || cultoresque divini nominis persecutus
Bnf. 23 est. II Odenathus Palmyrenus ante ipsum collecta rusticorum manu Persas de Mesopo- 29
Bnf. 2itamia expellens ipse ea loca invaserat. || quem uxor sua occisum Orientis tenebat Im- 291

perium : contra quam expiditionem suscipiens Aurelianus apud Hymmas vicino Antio-
Hier. 2292 chiac Bupcravit Romaeque in triumpho suo vivam perduxit || ac dehinc secnndo arri-

piens expeditionem inter Byzantium et Heracleam in Caeno Frurio viae veteris occiditur.
mer. 2203 Tacitus regnavit ann. vi. quo occiso apud Pontem suscepit imperium Florianus 292

tenuitque diebus Lxxxvni. similiterqua et ipse apud Tharso interfectus est. 35

H P V L, — Mur. p. 237« v. 19 Spanias.

1 imperio] HPVL est om, PL ann. vu] ann. uiii H 2 idem] id est VL 5 phi-

lippolim L 7 erecta] orU L' 9 hic A 10 moesiam HPVL moliebatar P", moliabatur i^

12 tyranndis P 13 galienus L 14 persecutionem in chr. L 16 galienus HPL 17 par-

thii V ciliamque H 19 qua die et H 20 galienus HPL mediolane HPV, mediolanii L

21 cladius P", ««««diuB V gthos P* macedoniaque V 22 adortos libri ingredibili P

jH)$t deleuit in$. senatus ingenti honore eum decorauft Mur. contra Ubroa 23 sirmium] HPVL 24 oc-

tauo deoimo] xuii Hieronymi libri pUrique eum Euiropio et Orosio 26 tetricum] H^PVL^ tetrice» H^

28 danubiumj HL^ danuuium PV diuini] diui H 29 mesopotamiae HP, mesopothamiae V

30 eaj ae P 31 aurilianus P hymmaaj HP^ hymas V, himmas L 32 dehincj deinde L

33 caenof^rio V'L 34 annis ai« L qui K pontemj Ponium Hier. 35 Uxxuiiii L

similiter L thardoj HPV, tarso L

1) Hieronymut ad a. 2277; GaUieno in omnem lasciviam dissoluto Germani Kavennam usque venerunt;
ad a. 227^.* Alamanni vastatis Galliis in Italiam transiere.

SS lORDANIS

M3 Probus regnavit an. vi m. iiii. || hic etenim (rallas et Spanos*) yineas habere per- hiw
misit. II quo tempore Satuminus magister militum, dum ad restaurationem Antiochenae mer. m
ciTitatis missus fuisset, arrepta ibidem tyrannide mox oppressus est et Appamiae in-
terfectus. || ipse quoque imperator Probus tumultu militari Sermio in tunre quae voca-?Hi«r. a»
5 tur Ferrata oecisus est.

294 Garus cnm filiis Carino et Numeriano regnant an. n, oriundus Narbona Glalliae. Hiw. tm
hic admirabiliter pene omnem Persidam vastatam noyilissimas eorum urbes occnpavit
Cochem et Ctesifontem. || bellum Sarmaticum feliciter superavit. || ipse quoque Cani8|!jJ;^^

9 super Tigridem amnem dum castra metaret, fulmine ictus occubuit.

295 Numerianus autem oculorum dolore tentus dum in lecticula veheretur , soceri siii mer. 2mi
Apri insidiis occisus fetore cadaveris vix tertio die est agnitus. Carinus vero apnd
Margum in proelio victus occiditur.

296 Dioclitianus Delmata, scribe filius, imperator electus regnayit ann. xx. hic etenim Hi<»r. zm
mox in regno levatus est, ilico Aprum in militum contione percussit, iurans sine sno

15 scelere illnm Numerianum interemisse. || et mox in consortio sno Maximiannm Her-Hier. 23«
culium ascivit. qui Maximianus rusticomm multitudine oppressa, quos Bacaudas di-

297 cunt , pacem Galliis reddidit. || quo tem{)ore Carausius sumpta purpura Brittanias uier. 2105
occupaverat, Narsens rex Persarum Horienti bellum intulerat, Quinquegentiani Afri-

298 cam infestaverant , || Achilleus Egvptum invaserat. ob quae Constantius et Galerins uier. sm
20 Maximianus Caesares adsumuntur in regno. quorum Constantius, Claudii ex filia ne-

pus fiiit : Galerius in Dacia non longe a Serdica natus. || atque ut eos Dioclitianns mer. 2307

etiam adfinitate coninngeret, Constantins preyignam Herculii Theodoram accepit, ex

qua et sex liberos procreavit : || Galerius autem Valeriam Dioclitiani filiam accepit, mer. 231»

299 utrique pristino matrimonio repudiantes. || Carpomm si quidem gens tunc devicta et mer. sii
25 in Romanum solnm translata est. || tunc etenim primus omnium imperatoram Dio- Hier. 2312

clitianus adorari se ut deum praecepit et gemmas vestibus calciamentisque inseruit ||
diademaque in capite ^] , || cum ante eum omnes clamidem tantum purpuream , nt a ^^ ^ ^

300 privatis discemerentur , habebant et ut ceteri iudices salutabantur. || adsumpta ergo mer. 2314
nnu8quis(iue principum expeditione Dioclitianus Aegypti tyrannum octavo mense de-

30 victum provinciam cunctam subegit. || Maximianus Herculins in Africa Quinquegentia- oro«. 7, %
nos exsuperavit. || Constantius iuxta Lingonas una die lx milia Alamannomm cecidit. Hier. 2317

301 Galerius Maximianus victus primo proelio a Narseo ante carpentum Dioclitiani pnr-
pnratus cucnrrit. || qua verecundia conpunctus secundo viriliter dimicavit, snperavit oros. 7, 2s

34 Narseum, uxores eins abegit ac liberos, et condigno honore a Dioclitiano snsceptng

302 est. II post quam victoriam mirabiliter Dioclitianus et Maximianus Romae triumphavcH mer. 2320

H P V L. — Mur. p. 237^ v. 25 -ram Dioclitianus.

3 tynnnidem HPV, tirannide L appamiae] Hier. {Freher.), apramiae libri 4 tnmnlta H

6 fllio L 8 et cteaif.] Hy et tesif. V, ectesif. P, et thesif. L 9 flumine HPV 10 tueretur L

13 dioclet- P dalmata VL etenim] ergo L 17 gallis Ubri 18 parsariim J9* 19 Sn-

festauerat HPV, uastauerant L gallerius P 20 regnum L 21 longne L ut] ad L

dioclitianua] HP, diaclit. L, dioclet. V 22 coniungerent HV, coniungeraent P, coniungnerent L

praeuignam HP thodoram HPV, theodaram L 23 dioclitiani] HPV 24 utrisque P prl-

stino matrimonio] HPV, pristina matrimonia L 25 solium L dioclitianus] HPV, dioclitionus L

27 diademateque libri clamidem] HL, clamide PV purpuream] L, purporea P, purpurea F, pnr-

pureo H 29 expeditionem L dioclitianus] HVL 31 ligonas lihri 32 dioclitianl] HPVL

33 occurrit L 34 cum digno libri dioclitiano] HL, diocletlano PV 35 dioclitianuB] HPL^ dio-

cletianus V

1) Gallos et Pannonios Hieronymus.

2) diadema 8uo errore iiddidit lord.

ROMANA. 39

runt antecedentibtts sibi liberis uxoribusque regis Persarum praedaque illa ingenti gen-
Hier. 2317 tium diversarum. || sic quoque concitata persecutione in Gfaristianos Dioclitianus ....

«v

4

Hier. 2377 Cappadociamque defunctus est Coustantius. 303

Hier. 237S luliauus apostata regnavit an. uno m. viii , relietaque Christianitate ad idolorum 304

cultura conversus est multosque blanda persecutione inliciens ad sacrificandum ido-

Eatr. 10. lA Us coupulit. || ipsc si quidem vir egregius et rei publicae necessarius Parthis ingenti

Hier. 2379 apparatu intulit bellum. || ubi proficiscens Christianorum post victoriam sanguinem

Entr. 1. c. diis suis votavit || nonnullaque Parthorum oppida in deditione accepit multaque vi lo

oro8. 7, 30 populatus cst , castraquc aliquandiu apud Ctesifontem habuit. || unde egressus , dolo 305

cuiusdam transfugae in deserta perductus, cum vi sitis, ardore solis confectus periret

exercitus, ipse tantorum discriminum anxius, dum per vasta deserti incautius evaga-

Hier. 1. c. tur , ab obvio quodam hostium equite conto || ilia percussus interiit anno aetatis suae

trecesimo tertio. post quem sequenti diae ab exercitu lobianus primicerius domestico- i5
rum in regno ascitus est.
Hier. '2380 lobianus regnavit menses octo. qui mox rerum necessitate conpulsus Nitzibim 306
et magnam Mesopotamiae partem Sapori Parthorum regi contradedit ipseque odore
prunarum offucatus defunctus est Dadasthanae anno aetatis xxxm. lo

Hier. 2381 Valentiidanus et Valens regnaverunt ann. xiii m. v. nam Pannones erant Ciba- 307
lenses utrimque germani. in Nicomedia tribunatum Valentinianus agebat^j, qui impe-
rator creatus fratrem Valentem consortem regni adsumpsit. ipse vero egregius et
Aureliani similis moribus, nisi quod severitatem eius nimiam et parcitatem quidam
lord. crudelitatem et avaritiam causabantur. {| relicto germano Orientali in regno ipse Espe- 24
Hier. 2387 rium tcnuit. || quo tunc regnante alter Valentinianus in Brittania tyrannidem adsu- 308
Hier. 2382 meus iu contiuenti oppressus est. || Constantinopolim quoque Procopius quidam contra
Valentem insurgens nihilque praevalens urbe egreditur, et in Frygiam Salutariam ty-
rannizans extinctus est, multique partis Procopianae caesi atque proscripti. Valens ab
Eudoxio Arrianorum episcopo suasus et baptizatus contra orthodoxos infestus insurgit. || 2»
^ct'e ^io Crratianum filium suum Valentinianus Ambianis imperatorem constituit , || quem habuit 309
oroa. 7, 32 dc Scvcra priore iugale {| et contra Saxones Burgutionesque , qui plus lxxx milia ar-
Hier. 2391 matorum primum Reni in limbo castra metassent , movit procinctum , {| sed apoplexia
subito et sanguinis eruptione^j Bregitione defunctus est.

H P V L. — Mur. p. 238*" v. 32 movit.

1 ante] Hieronymua L, actae HPV ingentia Uhri 2 dioclitianus] HP^ diocletianus VL

hiatum non indicant HP^V: hic roulta tiansUita sunt margo P^; hoc in loco multum deest margo L: Constan-
tius Mopsucrenis inter Ciliciam Cappadociamque moritur anno aetatis xly Hieronymus 2377; in itinere inter
Ciliciam Cappadociamque defunctus est Orosiua 7, 29 6 christinitate H 7 culturam L sacri-

fandum H 8 pathis HPy paythis V 9 ubi pr. in litura V 10 non om. L^ deditione]

HPV, deditionem L que om. L 12 solis om, L 13 ancsius HP euacatur HPV

1 5 trecesimo tertio] xxxii Hieronymw exercito HP primicerius] L, prymicerius V, primicyriuB HP

17 nitzibim] HV, nitzibin PL 18 contradedit] Ubri: tradidit Hieronymus 19 dadasthanae] HPV,

dadastanae L xxxui] sie Hier. {Petav. ct Middl.) eum Eutropio 10, 18, xxxiUi Hieronymi Ubri pleri^

20 xiii] xiiii Hieronymus 21 utrique L ualennianus P 22 fr. suum L egjeiuB L

23 aureliano L nimiam] miam P* 24 esperium] HPV, isperium L 25 brittaniam lUtri

27 frigiam VL 29 arrinorum H orthodochos L, orthoxos V 30 ambianus L 31 senera]

serua Ubri burgutionesque] HPV, burgundionesque L eum Oroaio eiuaque auetore Hieronymo 32 primo V

33 sangnis L Brigetione requiritur

1) Valentinianus 'tribunus scutariorum . . . apud Nicaeam Augustns appeUatus Hieronymus,

2) subita sanguis eruptione, quod Graece apoplexis vocatur Hieronymus.

40 lORDANIS

310 Tunc Gratiauus Valentiniano fratre de lustina secunda uxore natu in regno socr. h. e. 4,
consortem adsumit. nam Valentinianus senior dudum laudante Severa nxore sua
pulchritudine lustinae sibi eam sociant in matrimonio legesque propter illam con-

cessit, ut omnes viri, qui voluissent, inpune bina matrimonia susciperent, quia ideo
5 populosas fore gentes, quia hoc apud eos solemne est et multarum uxorum unus

311 maritus auditur. acceptaque ergo, ut diximus, Valentinianus lustina edidit ex ipsa
quattuor filios, Valentinianum supra dictum imperatorem et Gratam lustamque et
Gallam. de qua Galla dehinc Theodosius imperator Flacilla defuncta, quae Archa-

9 dium Honoriumque pepererat, Placidiam generant, || quae mater fuit modemi Valen- cf. c. a27

312 tiniani iunioris imperatoris. sed* nos ad propositum redeamus. || Valens imperator uier. 2391
lege data, ut monachi militarent, nolentesque iussit interfici. quando et Theodosius
Theodosii imperatoris postea pater multique nobilium occisi sunt Valentis insania. |1
Gratianus imperator Alamannorum plus xxx milia apud oppidum Argentarium Gallie m«r. 7m

313 in bello prostravit Galliasque pacavit. gens Hunnorum super Gothos inruens certos
15 ex ipsis snbiugat, alios fugat. qui venientes in Komania sine armorum suscepti

depositione per avaritiam ducis Maximi fame conpulsi rebellare coacti sunt, superatis-

314 que Komanis in congressione funduntur in Tracias. contra quos Valens ab Antiocia

exire conpulsus in Thraciam proficiscitur ibique || lacrimabili bello commisso imperator Epit. 46, 2
sagitta saucius in casa deportatur vilissima, ubi supervenientibus Gothis igneque
20 supposito incendio concrematus est. || Gothi vero occiso imperatore iam securi ad ur- socr. 5, 1
bem properant Gonstantinopolitanam , ubi tunc Dominica Augusta Valentis uxor multa
pecunia plebi largita ab urbis vastatione hostes submovit regnumqne cognatis, usque
dum ille Theodosium ordinasset, fideliter viriliterque servavit.

315 Theodosius Spanus. Italicae divi Traiani civitatis a Gratiano Augusto apud Sir- lUrceu. 379
25 mium post Valentis interitum factus est imperator || regnavitque an. xvu; || veniensque |pjj- ^^

Thessalonica ab Acolio sancto episcopo baptizatus est (| ammodumque religiosus ec- lord.
clesiae enituit || propagator rei publiceque defensor eximius. nam Hunnos et Gothos, Epit. 4», 5
qui eam sub Valente defetigassent , diversis proeliis vicit atque a prava vastatione

316 conpescuit. cum Persis quoque petitus pacem pepigit. Maximum autem tyrannum, c. e

30 qui Gratianum interficerat et sibi Gallias vindicabat, apud Mediolanum ^), || una cnm Va- oros. 7, 34. 3

317 lentiniano imperatore adgrediens ab Oriente, clausit cepit occidit. || Eugenium q^oque gjjj- ^ ^J •*
tyrannum atque Arbogasten divino auxilio praeditus vicit deletis eorum decem mili-

bus pugnatorum. hic etenim Eugenius confisus viribus Arbogasti postquam apud
34 Viennam Valentinianum extincxeraf^, regnum invasit, sed mox simul cum vita impe-

318 rium perdidit. || nam occiso Arbogaste desperans sua se manu peremit^). omnesque oro«. 7, 30
inimicos Theodosins superatos || in pace rebus humanis apud Mediolanum excessit Epit. 48, ly

HPV (10 Valens — 29 conpescuit) S L Paulus h. R. 11 , 7 (1 Valentiniano — 8 GaUam). 12, 7
(8 de qua — 10 imperatoris). 11, 11 (20 Gothi — 23 Bervavit).

1 ualentiano libri fratie] HPyL secunda] se secunda HPV uxorem HPV natu] HPV,

natus L 2 consorte V 3 pulchritudine] HV 6 acceptaque] HPV, accepta L S flacUla]

HPVL^ PauluSj facilla L*^ archadium] libri aemper 9 pepereat H placidam V 11 theo-

sius thodosii 8 13 Argentariam Hier. 15 uenites 8 romania] libri dep. susc. L

16 coati S 17 in congr.] congr. L 18 exire hs p hp conpulsus 8 19 casa d. uiUssima] lihri

20 iucrematus L 21 constantinopolitana 8 multa pecunia] HPVS PauluSj multam pecuniam L

22 cognatis suis L 23 flliter 8 24 grationo L 25 decem et septem S 26 thessalonica

HVL, thesalonica P regiosus P 27 propagatur HPV 31 coepit H 32 pred. aux. L

34 ueniennam HP extincxit L imperium] regnum L

1) apud Aquileiam Epitome.

2) Eugenius captus ^tque interfectus est: Arbogastes sua se manu perculit Orosiua.

ROMANA. 41

utramqne rem pnblicam ntrisque filiis qnietam relitiqnens. eorpus eius eodem anno
Gonstantinopolim adlatnm atqne sepnltnm.

Marc. ,m Archadins et Honorins fratres filii Theodosii imperatoris ntrnmqne imperinm 319
divisis tantum sedibus tenere coepemnt, id est Archadins senior Gonstantinopolita-
nam nrbem, Uonorius vero Komanam. tnnc Knfinns patricius Archadio principi insi- &
dias tendens Halaricnm Gothomm regem, nt Grecias devastaret, missis clam pecn-
niis invitavit. porro detectus Rufinus ab Italiae militibus et Archadio cnm Gaina
comite missus^j; ante portas nrbis detrnncatus est caputqne eins et dextera manns

Mare. 396 Gonstantiuopolim ad Indibrium circumductum || uxoremqne eius exnlatam opes cunctas o

Marc. 398 Eutropius spado promemit. || Gildo tnnc Africae comis a Theodosio dudum ordinatus, 320
ac si iuvenilem regnum utmmque despiciens, sibi velle coepit Africam optinere et a
fratre proprio Mascezel dum se vidisset detectnm oppressionique vicinum, propria se

Marc. 39U manu peremit. |{ Gaina vero si^ra nominatus comis Gonstantinopolim civile bellnm

Marc. 400 commovcns totam nrbem igni ferroque turbavit || fngiensqne Hellisponto piratico ritn

vivebat. contra quem navali proelio dato mnlti Gothomm eins extincti. ipse quoque i:.

Marc. 405 bcllo cvadeus mox tamen capite plectitur. post cuins oppressionem || Isauri per mon- 32 1
tem Tauri discursantes ingens dispendinm rei pnblicae inportamnt. contra qnos

Marc. 406 Narbazaicus directus maius continno rependit incommodum. || Hesperia vero plaga
in regno Honorii imperatoris primnm Kadagaisus Scytba cum dncenta milia suomm
inundavit. quem Huldin et Sarns Hunnomm Gothornmque reges snperantes omnes 20

Marc. 408 captivos, quos retulerant, singnlis anreis vendidemnt. || Stilico vero comis, cuius dnae 322
filiae Maria et Hermantia singnlae nxores Honorii principis fnere et utraeqne virgines
sunt defunctae, spraeto Honorio regnumque eins inhians Alanomm Snavorum Vanda-
lommqne gentes donis pecnniisque inlectas contra regnnm Honorii excitavit, Enche-
rinm filium sunm paganum et Ghristianis insidias molientem cupiens Gaesarem ordi- 25
nare. qui cnm eodem filio suo detecto dolo occisns est. qno anno et Archadins
Orientalis imperator, regnans post obitum patris ann. xm, defnnctus est.
lord. Theodosius iunior Archadii filius loco patris snccesslt in imperio, adnliscens egre- 323
Mare. 450. 410 gius, || regnavitquc an. xliu. || Halaricns rex Vesegotharam vastatam Italiam Romam

ingressus est opesque Honorii Augnsti depraedatas Placidiam sororem eius duxit capti- 30
vam, quam post haec Atauulfo successori sno, in matrimonio ut acciperet, delegavit. ||

Mare. 411 Gonstantiuus tunc qnidam Gallias occnpatas invasit imperio filinmque sunm Gon- 324
stantem ex monacho Gaesarem ordinavit. sed mox ipse apnd Arelatnm, filius eins

Marc. 412 apud Vienuam regnum cum vita amisemnt. || itemque eomm exitu inmemores lobinns 325

H P ^ (3 Archadius — 10 promenjit et 18 Hesperia — 31 delegavit) V L, — Mur. p, 238^ v. 4 Untum.

1 quietam om. h^ 6 haralicum V^ pecunis P' 7 gaino L 8 detruncatum h

que om. L dextra 8 mauus] L, manu HPV8 9 exultam P 13 gaino L 14 tur-

bauit] uastauit L heHisponto] HPy henesponto Vy hellespontu L ritu] itu L** 16 per] post JJ

18 hesperia u. plaga] libri 19 ragadaisus V duocenta P8L 20 hunorum V 22 herman-

tia] HPVLy hermancia 8: requiritur Thermantia 23 spraeto] 8^ spracto HPV, spreto L alanonim]

alamaiinoriim L Sueuorum MarceUinus 24 domls L 25 pacanum HPV8y pagano L et]

e L molientes L 28 loko HP segregius P 29 reg annis L xlii MareeUinia»

30 placidam V 31 athaulfo L, azauulfo V 32 constantius L imperio] HPVL pott im-

perio quod addunt eod. Vind. 203 et edd. : statim hostes eius contra eum seuientes llliumque iUius regno
priuare cupientes monachum eum fecerunt: ipse sanus a gallia reuertens statim fllium suum aheM a Ubri»
honis et a MareeUino 33 ipso L alatum P' 34 uiennum HPy uiennlum L amiserunt]

perdidit L exitu] HPVL iobinus] HP^V, iob*nu8 P»

1) ab ItaUcifl militibas oUm cum Gaina comite Arcadio missis MareeUinus.

lOKDAMIS.

42 lORDANIS

et Sebastianas ibi in Galliis tyrannide molinntnr: sed et ipsi ilico esse desiemnt. ]
Haeraclianus post haec cum septingentis et tribus navibus ^j armatis ad urbem Romam iiare. 4i3
depraedandam advenit; contra quem Marinus comis egressus sic eum perterruit, ut
4 tantum cum una nave Cbartagine fugiret, ubi mox ingressus interfectusque est. ||

326 Valia rex Vesegotharum facta pace cum Honorio Placidiam sororem eius reddidit, || Marc. 4i4
quam Constantio patricio, qui eam revocaverat, in matrimonio iungens || Honorius J^^J^j^
rebus humanis excessit. || Maximus et lovinus de Spanias ferro vincti abducti atque Mftrc. 432

327 interfecti sunt. || lohannes vero Honorio defuncto regnum occidentalem invasit. contra huc. 424
9 quem Placidia creatam Augustam et Valentinianus filius eius Caesar diriguntur. ||

328 qnem et dolo potius Asparis et Ardaburis quam virtute Aetii ^) superant. occisoque Marc. m
lohanne tyranno Valentinianus Ravenna imperator a patruele Theodosio ordinatur. ||

cuius germana Honoria dum ad aulae decus virginitatem suam cogeretur custodire, 2^^**
clam misso clientulo Attilam Hunnorum regem invltat in Italia. cumque veniente
Attila votum suum nequivit explere facinusque, quod cum Attila non fecerat, cum Eu-
15 genio procuratori suo committit. quam ob rem tenta a germano et in Constantinopo-

329 lim Theodosio principi destinata est ^j . || post haec m anno Valentinianus imperator a Marc. 437
Roma Constantinopolim ob suscipiendam in matrimonio Eudoxiam Theodosii principis

filiam venit || datamque pro munere soceri sui totam Illyricum ^) || celebratis nuptiis ad JgJJi 1 c

330 sua regna cum uxore secessit. || Africana provincia per Bonifatium comitem Vandalis J^^q^^ ,^
20 tradita et a Romano iure subtracta est, quia Bonifatius, dum in ofi^ensa Valentiniani

venisset, malo publico se defendere voluit invitatoque ab Spaniis Gizerico Vandalo-

331 rum rege dolum quod conceperat peperit. || Hunnorum rex Attila iunctis secum Gepidas l^\^^ ^^
cum Ardarico, Oothosque cum Valamir, diversasque alias nationes suis cum regibus,
omnem Illyricum Traciamque et utramque Daciam, Mysiam et Scythiam populatus est.

25 contra quem Amegisclus magister militum Mysiae egressus a Marcianopolim fortiter cf. M»rc. 447
dimicavit, equoque sub se decidente praeventus est, et nec sic quiescens bellare,
occisus est.

332 Marcianus imperator regnavit an. vi m. vi. || hic etenim mox defuncto Theodosio Marc. 457. 45«
in regno ascitus || Pulcheriam germanam Theodosii , quae in palatio iam matura mu- ion.

H P V S {b Valia — 28 m. vi) L Paulus h. R. J3, 2 (6 ConsUntio). 14, 2 (24 omnem — popiilatus est).
Freeulfus 2, 5, 14 (22 Hunnorum — 27 est). — Mur. p. 239' v. 8 Honorio.

1 gallis H tyrannide] HPV^ tirannidem L desiderunt L 2 haeraclianus] HPL, heraclia-

nus V septingnentis L 4 chartagine] HPV^^ carthagine L, chargine V fugiret] libfi

5 uualia 8 rex] ex L 6 iugens P 7 abdncti] Marcellinus {cod. Audomar.)^ aducti P",

acducti H, adducti P^VLS 10 aecii 8, etii L superant] superantur L 11 theosio L

12 hermana L 13 attillam P unnorum L italia] HPVSy iuliam L 14 suu V

15 procuratore P committit] cum miiitibus H 18 ilricum concelebratis L 19 recessit P

comitem] principem L uuandalis L 20 romana L offensa] H{'hPVSL ualentiani H

21 gizerico] L, gyzerico HPVS uuandolorum L" 22 iunctos Frec. ge^pidas S, gepidis L

23 ualamir] HPV, uualamir L^, uualamer L^, ualamis S 24 illicum L, hillyricum V 25 arnegys-

clus Frec, arnegisdus S, arneisclus L martianopolim ^, marcinopolim // 20 equoque] HPVS, quo-

qne L, equo Frec, praeuentum P 28 m. uii P etenimj VL, ««enirn P, enim H theo-

dosii P 29 theodisii V iam om. L

1) cum septingentis et tribus milibus navium Mareellinuii {cod. Audomar.) similiterque Orosius 7, 42.

2) Aetii omittit Marcellinus recte.

3) Honoria Valontiniani principis germana . . . dnm propter aiilae decus ad castitatem teneretur nutu
fratris inclusa, clam eunncho misso Attilanem invitasse Oetic. 42. Honoria Valentiniani imp. noror ab Eu-
genio procuratore suo stuprata concepit , palatioque expulsa Theodosio principi de Italia traiismissa Attilanem
contra Occidentalem rem publicam concitabat Marcellinus a. 434.

4) cf, Cassiodorius var. 11, 1: (Placidia) niiruui sibi amissione Illyrici conip.iravit factaque est con-
iuuctio regnaiitis (livi.sio doleiida provincii;*.

ROMANA. 43

lier yirginitatem servaverat, in matrimonio adsumens regnnm quod delicati decesBores
prodecessoresque eius per annos fere sexaginta vicissim imperantes minuerant, divina
provisione sic reparavit , ut exultatio ingens cunctis adcresceret. nam cum Parthis et 333
Vandalis omnino infestantibus pacem instituit, Attilae minas conpescuit, Novades
Blemmesque^) Ethiopia prolapsos per Florum Alexandrinae urbis procuratorem sedavit 5
et pepulit a finibus Romanorum, obitumque Attilae et Zenonis Isauri interitum, ante-
quam moriretur, felix conperit infelicium : omniumque inimicorum suorum colla domini

Muc. 455 virtute calcans sexto anno sextoque mense regnans in pace quievit. || Valentinianus 334
autem occidentalis imperator dolo Maximi patricii, cuius etiam fraude Aetius perierat,
in campo Martio, per Optilam et Thraufistilam Aetii satellites iam percusso Eraclio lo
spadone truncatus est. imperium quoque eius idem Maximus invasit tertioque tyran-
nidis suae mense membratim Komae a Komanis discerptus est. Gizericus tunc rex
Vandalorum ab Eudoxia Valentiniani uxore invitatus ex Africa Romam ingressus est
eamque urbem rebus omnibus expoliatam eandem Eudoxiam cum duabus filiabus
secum in Africa rediens duxit. i&

iGN. Leo Bessica ortus progeniae Asparis patricii potentia ex tribuno militum factus 335

lurc. 457 est impcrator. || cuius nutu mox loco Valentiniani apud Ravennam Maiorianus Gaesar
oet 23G est ordinatus , || qui tertio necdum anno expleto in regno apud Dertonam occiditur

locoque eius sine principis iussu Leonis Severianus invasit: sed et ipse tyrannidis 336
G?t m sui tertio anno expleto Komae occubuit. || tunc Leo Anthemium divi Marciani generum ^) 20
ex patricio Caesarem ordinans Romae in imperio distinavit Bigelemque Getarum
regem per Ardaburem Asparis filium interemit^). Basiliscum cognatum suum, id est 337
fratrem Augustae Verinae Africam dirigens cum exercitu, qui navali proelio Charta-
ginem saej^e adgrediens ante ea victus cupiditate pecuniis vendidit regi Vandalo- 24
oet. 239 rum, quam in Romanorum potestatem redigeret^). || Asparum autem patricium cum filiis 338
Ardaburem et Patriciolum Zenonis generi sui instinctu in palatio trucidavit || occisoque
6«t. m 241 Ro™ae Anthemio || Nepotem filium Nepotiani eopulata nepte sua in matrimonio apud
Ravennam per Domitianum clientem suum Caesarem ordinavit *) . qui Nepus regno po-
titus legitimo Glycerium, qui sibi tyrannico more regnum inposuisset, ab imperio ex- 29
pellens in Salona Dalmatiae episcopum fecit. sic quoque Leo Leonem iuniorem ex 339

H P V 8 {S Valentinianiia — 17 imperator) L Paulus h. R. 15, 1 (17 apud — 19 invasit; 28 Nepus —
30 fecitjv Freculfus 2, 5, 17 (20 tunc — 25 redigeret). c. 18 {a 30 Leo). — Mur. p. 239^ v, 19 -dis sui.

2 diuina] diuisi a V 5 floru V 7 moreretur P que om. V 9 autem om. L

10 obtilam PV et hrauflstilam L: Traustilam MarctUUnus peraecusso H eraclio] VL, heraclio

8, eracclio HP 12 discreptus P' tunc] his P 13 eudosia L 14 eadem BPV

15 africa] H(?)FV5, africam L 16 progeniae] HPF, progenie 5, proienie L 17 nutu] notum «6ri

ualentiani //P, ualentinia V apud] mox apud L^ 19 Seuerus Qet. 236 cum MarcelUno 20 Ar-

temium Fr. 21 bigilcm L, Bigenem Fr. 22 Ardeburem IV. 24 ea] HPV^ eam L cupi-

ditatem HPV 25 potesUte PVL redigerit libri 26 generis L 27 flliu V 28 po-

tiuB V 29 inposuerat L 30 fecit] ordinauit L

1) BX£(i.(i.ue« xal No6po5e« apud Priscum fr. 21 MueU. : cf, fr. 22.

2) Anthemium generum fuisse Marciani neque in OeUcia legitur neque apud MarceUinum, habet EuagHus
2, iff tn epitoma quam ipse ait sumptam esae ex diUgentissima Prisci narraUone,

3) Rea alibi non memoraUtr. cf, 8uida9 8. v. : Ap^^o^pio; ul6c 'Aoicapoc fcwaio; t^v Ou(i6v %a\ toOc
T^v 0pq[xY]v noXXdxu xaTa5pa(A6vTac Pap^eipouc eupdboTcsc dlnoxpouodf(ievo(.

4) Euagrius l. c. : i%ni[kntxai li OTpaTT]^^; xaTa rtCepCxou BaoiXloxoc 6 Tijc A^ovroc -fuvacx^c d^eX^c
(UTd OTpaTeu(j.dTesv dpiOTlvEtjv ouveiXeY^A^oiv, direp dxpi^ivzaza [IpCoxq) Ttp ^t^T^pt iceir6vT)Tat.

5) Nec pairem Nepotit nec Domitianum hunc reliqui auctores memorant.

6*

44 lOHDANlK

AriaKDo fllia riepoteiu unam io iuiiierio ordiiuuu» Orieotale aono regni siii aexio deciiiio ^^

obiit»).

340 Leo iunior mox paueia mensibua iiuerilem, ordinante tamen patre, rexiflaet impe' ^ ^^- <?<
riuiu, munu Hua geuitorem Kuum Zenonem eoroiuins imperatoremqne eonatitDeiia rebos

5 bumaniH exceHMif^j.

341 Zenon natioue InauruH gener Ijeonui imi>erat^iriH regnavit ann. xvu. faie etenim «f^ xarc irs
dum proceHHibuH Cbale^^doua degeret, nubito Verina AuguHta Boerus sua fratrem sniim

342 HaHiliHcum in imperio induceuH AuguHtum in urbe appellavit. qnod eonperiens Zenon
Chalcodona Bine aliqua rei publicae lenione Inauriam HeeesHit, malens se solum eam

10 Ariitgne AuguHta exulari quam Hui cauaa rei publicae aliquid ex bellis civilibiia in-

oommodum provenire. quod I^iliHcuH cognoHcenH Zenoninque fugam laetatns y Mar- ii>re- n«
cum tilium Huum CacHarem ordiuavit. qui perfidia Nentoriana inflatns mnlta oontra
occloHiam tem|)tavit protinuH agere: ned volente deo ante inflatus crepuit quam peni-
3 13 tenn ntare potuerat. nam reverteuH Zenon rurHUH in regno proprio et eum et patrem
la et mutrem in exilio opiiidi I^mni provinciae Cappadociae destinavit. ubi quia cari-
tas dci et proximi in illos refrixerat, frigore consumpti sunt^j vitaque cum regno

344 amiHerunt. || [larte vero Esperia Neiiotem impcratorem Orentes fugatum Augnstnlam >«• «?»
Huum filium in imiicrium conlocavit. || ned mox Odoacer genere Kogus Thorcilingomm ^) G«i. in

tu Soirorum Herolorumque turbas munitus Italiam invasit Augustulumque imperatorem de

345 regno evulHum in Lucullano Campaniae caHtello exilii poena damnavit. sic quoque Hespe- «• w
rium regnum Komaniquc populi principatum, quod septingentesimo nono urbis conditae
anno primus Augustorum OctavianuH AuguHtus tenere coepit, cnm hoc Augustnlo
periit anno deccHHorum regni imperatorum quingentesimo vicesimo secundo: Oothoram

340 dehinc rcgibus Uomam tenentibus. || Theodoricus autcm Triarii filius || cognomento J^- ^*
u Btrabo || rox (iothorum ascitis suis usque ad Anaplum quarto urbis milio armatus ad- x«re. i. c.
venit: nulli tamen Uomanorum noxius continuo reversus porro Inlyricum properans
dum inter suorum moventia plauntra progreditur, iacentis super carpentum teli acumen
paviscentisque c(iui Hui inpulsione fixus transverberatus interiit et rei publicae diem
347 festum morte sua donavit. || Valamero rege Gothorum in bello Scirorum defuncto o«i- »6
' ao Theodemir iu reguo fratris successit cum Vidimero fratre et filio Theodorico. sed o. 27s. »1

n PV S {aH Zenon) L Paultu h. R, 16, 6 (24 Theodoricus — 28 interiit). Frteulfns 2, 6, 18 (ad 6 ann.
xrn). e. 19 (6 hic — 17 amiserunt).

1 in om. L sui om. L 7 Calcedonia Free.y calcedona L socm sna L 8 in imp.]

imp. L 9 chalcedona] HV8, calcedona L^ chalcedonan P solum] nolnm H 10 ariagne] I^L,

aria^em P, ariagnen VSy arianem H* ut vid. pellis H 11 agnoscens L 12 perlidiam HPV

14 potuerit L 15 oppidis lemni libri: in oppidnlum quod Leminis in prouincia Cappadocia dicitar

M'zrrtUimu: ti; Atji'*a; t6 xdTrpo-v . . cU rt^ Kaicraooxtav Chr. paseh, p. 602 capadociae P* 16 illo

L reJlxerat H uiUque] HPVS, uiUmque L 17 partes L 18 sed] sex HPV genene

L rrcvs] HPVS, rugus L thorcilinguoram V, torchilingorum L, torcilingorum S* 19 8ciro>

ramB. 5 herolorumqae] HPVS, helorumque L" turbis L 20 euulsum] pulsum Oetiea

A^-m-jm*^ B quoqoo F?; 21 nono] «««nono V 24 theodoricus] HPVS^ theodericuA L

2» 3ii3i* Hpy. i&lliario SL MaretU. 26 in »»lyricum S^, in illyricum ^ 27 plustra H aea-

mm.' ^L^ wsafcM HPV, auDen 5*.- acumine MarctlUnui 28 inpulsionem HPVL inflxus L

'scuiitk^r^macr L tnafnerberatuAqae MaretUmu» publicem 5 29 cirorum P* 30 theodimer

I uintaftr' L i«r «t dtmtep* theoderico VL^ uier^ hie et deineept

1 Im Mouir jSL9«tL'.t L«a« luAiore a ^ iam Caeaare constituto morbo periit, tam tui imperii uuiis
tjUfa& niuuft Ijvin.it r»^: 3i<tu.'bni •Mmp«tasis anno xm mense ti MarctUmus a. 474,

2 Zumnmn litn rtiutr i&»upe ftlru imperator principem regni constituit MaretUimu I. e.
i> Ibua 4-:.'4rtnic KtntfLmm*

4 «.^btwAr luKU^i^rm »& itt^«tt4 leesm Scirot Heruloc Qti.y Odoicer rex Qolboiwn Ifarccil* 479.

ROMANA. 45

Get. 283 missa Borte Vidimero cum Vidimero filio partes Hesperias, Theodemir cum filio Theo-

dorico Illyricum Thraciasque vastandas obvenit. relictaque ergo Pannonia alter Itar-

liam, alter Illyricum suscepit populandum : sed utrique reges mox sortita loca ingressi

c. 284. 288 sunt , iUco rcbus humanis excedunt, Vidimer Italia , IUyrico Theodemir. relictis filiis

c. 284 decesserunt, || quorum Vidimer ab Italis proeliis victus, ad partes Galliae Spaniaeqne &
Marc. m oTniHBa. Italia tendit : || Theodoricus vero Zenonis Augusti humanitate pellectus Con- 348

Btantinopolim venit, ubi magister militum praesentis effectus consulis ordinarii trium-
Get. 292 phum cx pubUco dono peregit. || sed quia tunc , ut diximus , Odoacer regnum Italiae
occupasset, Zenon imperator cemens iam gentes illam patriam possidere, maluit
Theodorico ac si proprio iam cUenti eam committi quam iUi quem nec noverat. se- lo
cumque ita deUberans, ad partes eum ItaUae mandans, Komanum iUi populum sena-
tumque commendat. obansque rex gentium et consul Romanus Theodoricus ItaUam 349
c. m-29b petiit || magnisque proelus fatigatum Odoacrum Kavenna in deditione suscepit. de-
iGN. inde vero ac si suspectum || Ravenna in palatio iugulans regnum gentis sui et Ro-
cf. Marc. 484 mani popuU principatum prudenter et pacifice per triginta annos continuit. lUus au- i&
tem Isaurus, magister officiorum et Zenoni imperatori in privata vita amicissimns
caritateque coniunctus, dum secreto in detractionem Ariagnes Augustae cum eius viro
locutus est, in zelo Augustum concitavit. qui deUberans eam perimere uni suorum 350
rem tacite demandavit. quod dum iUe agere nititur, cuidam oubiculariae prodit sce-
lus eadem nocte facturum. regina scelus cognovit suoque in lectulo eandem qui rem 20
suggesserat conlocatam in episcopio ad Acacium neminem scientem subterfngit. poste- 351
raque diae Zeno rem aestimans perpetratam, dum, lucto quodam quasi gerens, neminem
suscipit, Acacius episcopus ingressus et facti arguit impietatem veniaeque fidem ex-
poscit Augustamque suspicionis innoxiam compromittit acceptamque fidem veniae pao-
tione Augusta revertitur. secumque dum crebro deliberat, qua sorte de inimico suo 2&
exigat ultionem, nanctam (ut opinata est) oportunitatem uni suorum mandat in ab-
ditis stanti, ut IIIo a se recedenti perimeret. qui parens praeceptis reginae, dum
avidus ferit in capite ense, non cervices, ut cupiebat, sed aurem iUius amputavit
quod periculum evadens IIIus mox ab urbe recedens Zenonique infestus Orientem in- 352
vasit^). contra quem Leontius directus ab ipsoque pellacibus verbis inlectus diademam 30
arripuit simulque Leontius et IIIus rei publicae inimici effecti tyranni in partes Syriae
et Isauriae dibacchantur additoque super solito Isauris dono omnes simul conspirant
contra Zenonem, cuius thesauros in Papirio castello monitissimo repertos desaeviunt.
cf. Marc. 488 scd uou post multum ab exercito Zenonis in eodem castello capti decollatique sunt 353

H P V 8 (adlb continuit) L Freeulfua 2, 5, 79 (15 lUas — 25 revertitur). — Mur, p, 240^ v. 1 missa.

1 fllio] flo P' theudimer L, Theodomyr Free. II, 5, 18 3 ingressu L 4 iUliam L

theodimer P8 5 proeliis] H'^ utvid,y proemis P*Vy proemiis H^P^8y premiis L 7 magister prae-

seutis militiae MarceUinua 9 occupassent HPV gentem L 10 thederlco V eam] m li'

tura V se^cumque ^ 11 at partes P, apartes iT eum om. L 13 petiit] VL, petit HP^

deditione] HPV8 U sui] HPV, suae 8L 15 Uns L 16 inperatoris L 17 ariagnes]

HVL, aria agnes P, ariagnae FVee. 18 loqueretur L 19 rem om. L prodet Ubri 20 fac-

turuB L, futurum H^, foriasse reete 21 subterfuit L 22 Zenon Free. luctu quodam quasi ge-

mens L, luctum quendam qnasi gerens Free. 23 suscepit HPV impietatem] imperatorem Free.

27 statiti V recedente L praecepit P 28 feret HPVy ferret L ense] HPV, ensem L

ceruicem L aure V 29 illius HPV 30 directus] HPV^L, ««fectus V peUacibus] UbH

31 Uus L 32 dibachabantur L domo L 33 reperdos P 34 capiti HPV

1) Ulus natione Isaurus, dignitate magister offlciorom, amputata apud comitatnm aurionla Orientem Ze-
noni infestus invasit MatceUina» a. 484,

M lORDANIS

ct capita eoruin Constantinopolim adlata praefixaqoe astiliboB tabnenmtV- || sic qoo- mhc. «i
qve Zenon snperatis inimicis suis in bona pace qoievit.
364 Anastasius ex silentiario || snbito ab Ariagne Angnsta in imperio snmptnB simnl- f^; ^*

qne imperator et maritus innotnit, || regnavitqne ann. xxvii m. ii. || eontra qnem Isanri kar. «is. «
^ dnm sibi quod illis tyrannns ille adiecerat donativnm et Zenon reeonciliationis gratia

355 imitus largierat ab isto fraudantnr^), arma arripinnt. consertoqne proelio inxta Cotada-
inm Frygiae civitatem castra metati pene per sex continnoB annos rei publicae adver-
santur : ubi et Lilingis, eorum et in bello et in consilio praevins, qnamvis pedibns ob
corporis debilitate signis, eqnes tamen in bello acerrimus, dnm peremptns fnissety

10 omnes Isauri fugiemnt atque dispersi snnt et devicti et perqnaqnam exilio relegati

356 urbesque eorum nonnnllae solo iwqne prostratae 'J . variis namqne snb Anastasio milis
proeliis fatigatus et nnnc || IllTrico cum Saviniano et Mnndone ad Margnm^), nnncM«. >«cus
cum Pumpeio ad Adrianopolim ^ , nnnc cnm Aristo ad Tzortam^), nunc cnm Partfais in

14 Syriam^), ut omittam intestina clade et pngnas in foro regiae civitatis^), ad postremo

357 contra Italiam plns piratieo qnam pnblico Marte concertans ^) ^ frnstratns est. || sed et
qnod plus fuit dolendum, contra nltimnm snnm famulnm Vitaliannm de Scythiam per
sex annos civile bellum extraxit. is si qnidem Vitalianns cnm lx milibus armatomm
tertio pene non rei pnblicae sed regi infestns accedens mnlta suborbana regiae nrbis

358 praedis spoliisque adtrivit ^^; . || contra qnem dnm Hypatius nepus Caesaris cnm exercitn iok.
}o nnmeroso pugnatnms egreditnr. ante ab Hnnnis anxiliaribns capitnr et Vitaliano mnla in-

sedens tnrpiter venditnr. anteqnam aperto proelio parte adversa sese inimicnm osten-
deret. post qnem item Rnfinus Alathortque mag. mil. saepe superati, saepe inrisi

359 ab eo et spreti snnt. sic qnoque diversis partibus inimicomm vallatns agmimbns
Anastasins saepe congemnit nnlliqne tamen memit inimicomm snomm vindictam

// P F^ (3 ADutuios — 4 m. nj L Freetdfui 2, &, 19 (2 Zenon — 4 ann. xxru; a 23 dlTenis}. —
Jficr. p. 24C^ V. 7 -stra meUti.

1 tabueruntj MareelUnu$y statuerant libri 3 exilentialio L* 5 illis om. L adicermt V

recoDcilianis F* 6 conserteque V* cotzianum FL^, cotxannm L*: cotiaeom, cottiaum libri Mar~

eeUhu : ttt Cotyaeum, Korudetov 7 frygiae] HPY^L, f»«giae V 8 lilingns L", liUngnis L^ ligingU V

9 debiliute] Ui^i^PVL 10 fogierant] HPVL 12 fatigatis P'(?j saniniano] UM 13 pnm-

peio] HPVy pompeio L nunc com parthis] L, num parthis HPV 14 intestina clade] HPVL

pottremo] HPL, postremum V 16 quo H 17 extraxitj seripsi, extraxit HPV, exstraxit L 18 pott

pene €xeidi$ae videtur die congregatis: in triduo congregatorum MarceUimu 19 praedis s tn Utura V^

20 cgreditur («jc) P hunnisj L, unnis HPV 22 itemj iteram L aUthorque L magister

militum libri saepe sup.J f^p. et L 24 uicdictam L

1] Leontius rex et Ulos tyrannus in Papyrio Isauriae caatello capti decollatiqoe sunt. o^ita eoram —
taboerant MareeUimu.

2) dom .... fraodantor abmnt a MareeUino,

3) omnesqoe 8imol Isaori fogae dediti per montana a:$peraque loca Isauriam repetont MareeUimu,

4) Sabinianos . . . delegatos contra Mundonem Getam . . . commiasoqoe ad Horreo Margo proelio eel.
MareeUimu a. 505.

5} AUbi non memoratur.

6) Aristos Ulyricianae doctor militiae .... contra Bulgares Thraciam devaatantes profectos est: beUom
ioxta Zortam fluviom consertom eet. MareeUinus a. 499.
1) Bella haee enarrat MareeUinut a. 502 — 504.

5) Setpieiuntur quae narrat MareelUmu a. 493.

9; Romanus . . . et Rusticus . . . ad devastanda Italiae litora processerant . . . inhonestam victoriam,
qoam piratico aosu Romani ex Romanis rapuerunt, Anastasio Caesari reportarunt MareeUimu a. 508.

10) Yitalianus Scytha adsomptis Romanorum eqoitum peditomque plus quam lx milibos armatorum in
tridoo congregatoram in locom qoi Septimus dicitur advenit ibique castra metatus est MaireMimu a. 614.

ROMANA. 47

cf. Marc. 494 audire : sicut nec ipse ecclesiae iura servavit *) , immo maerens et furens maior octo-
genario aetatis anno regnique vicesimo et octavo rebus humanis excessit, contritaque
res publica vix lustino ei succedente quantolum respiravit.

Mare. 519 lustinus cx comite scubitorum a senatu imperator electus ann. regnavit vmi^). || qui 360
mox inhiantes regno suo Amantium praepositum palatii, Andream et Misahel et &
Ardaburem cubicularios sentiens aflixit. tiam Amantium et Andream ferro trun-
cavit, Misahelu et Ardaburem Serdica in exilio misit. Theocritum quoque satellitem
Amantii, quem idem Amantius ad regnandum clam praeparaverat, conpraehensum car-
ceratumque saxis contusit ingentibus salsumque in gurgite iacuit, sepultura cum impe- 9
of. mmc. 519 rio , cui inhiaverat, eum privans: || foedusque cum Yitaliano percussit et ad se evoci- 361

Marc. 520 tum magistrum militum praesentis et consulem ordinarium fecit ^) : || quem rursus in
suspicionem habens facti prioris xvi vulneribus in palatio cum Celeriano et Paulo satelli-

Marc. 527 tibus effosum peremit. || hic quoque imperator ante quarto mense obitus sui, senectute 362
sua consulens et rei publicae utilitatibus, lustinianum ex sorore sua nepotem consortem
regni successoremque imperii ordinans, rebus humanis excessit. 15

lustinianus imperator regnat iam iubante domino ann. xxim. qui ut sceptris ge- 363

Marc. 529nio a suo avuuculo mancipatus est, || mox Parthos bella moventes destinato exercitu

iGN. conpescuit et fines proprios tutans || Parthorum saepe multos adflixit. postea vero fa-

cientibus peccatis in die sabbati sancti paschae inito certamine, exercitui et non ducis

cf. Marc. 530 iustinctu iu fluvio Eufrate, fugiens Parthos, Romanus numerosus ruit exercitus. Illyri- 20

cumque saepe ab Herulis Oipidisque et Bulgaris devastantibus per suos iudices fre-

Mare. 532 quenter obstitit viriliterque cecidit*). || post haec H^rpatium Pompeiumque regni sui in- 364
sidiatoribus coacta civili manu circum ingressis et Hypatio torque aureo redemito pro
diademate locoque imperatoris iam occupante, Pompeium vero sub clamidem luricatum
et iam palatio invadentem, utrumque detentum ante fores palatii captum catenatumque 25
discussit amputatisque eorum capitibus ante eos fecit imperium perdere quam habe-
rent. sociosque eorum, qui evaserant a caede, proscriptos, veluti grande hoste prostrato

Marc. 533 dc mauubiis triumphavit. || eodemque anno post diutumum immanemque laborem, 365

li P V S {A lustinua — viiii ; 13 hic — 16 ann. xxuii) L Freeulfus 2, 5, 19 {ad 1 servavit). c. 21 (14 con-
snlens — 15 excessit). — Mur. p. 241* v, 22 -peiuniqiie regni.

1 audire» P et furens] i/2p2K2L, effurens i/^PiKi octoagenario L 4 scubltorum] {i6ri :

id est excubitorum imperator] MarceUinuij Imperio HPVy in imperio SL 5 palitii L 6 trun-

cauit] trucidauit L 7 ard.] ard. cubicularios (cu add. m. 2) L sardica L 8 amantius] P Mar-

ceUinua^ amantium HVL clam om. L* 9 contusit] HPVy contlnsit L(?) salsoque in gurgite

iacuit, sepultura quoque cum imperio cui inhiarat caruit MarceUinus 12 paula P satellibus V

13 perimit Uhri 16 iutunianus V sceptris genio] PV^ susceptris genio i/. sceptris regis (regiis L^) L

17 auullculo L 18 saepe] P, sepae H 19 sanctam P, sanctum F, scm HL exercitui] HPV^

exercitus 8L 20 illyricumquej illiricum L 21 gipidisque] HPV^ gepidisque L 23 coacta]

acripiij cumata libri torquem L 24 diademate] «««demate V* clamidem] HPV^ clamide L

lucatum P° 25 palatio] palatium L 27 ad cedem L grande] Ubri 28 eodem quo-

que L diut«*num P*

1) Anastasius imperator contra orthodoxornm fldei maiestatem intestina coepit proelia commovere Mareel^
Unu» a. 494.

2) lustinus a senatu electus imperator MarceUinu» a. 619, Decessit anno imperii viiii mense ii idem
a. 627.

3) Vitalianus Scytho lustiui principis pietate ad rem publicam revocatns Constantinopolim ingressus est
septimoque receptionis suae die magister militiae ordinatus MareeUinus a. 619.

4) Mundo lllyricianae utriusque militiae ductor dudum quidem Getis lUyricum discursantibus . . . eos
. . . haud paucis eorum interemptis fugavit . . . idem dux . . . in Thraciam quoque advolans praedantes eam
Bulgares feliciore pugna ceeidit quingentis eorum in proelio trucidatis MarcelUnun a. 630,

48 lORDANIS

quod contra Parthos Romanorum fuisset gestum sudoribus, per Rufinum patriclnm
perque Hermogenem magistrum officiorum et utrumque legatum directum a principe
pax depicta est foedusque initum et munera ab utroque sibi invice principe disti-

366 nata. || mox quoque Boluto de Orientali parte exercitu eundem ductorem, quem dudum ^f**nl^i ^
5 Orienti transmiserat, elegit Belesarium, cui numerosos fortissimosqne milites deputatis

ad australem plagam contra Vandalos mittit. quo favente deo qua venerat facilitate,
ea celeritate Vandalos supera^-it, Lybiamque ad corpus totius rei publicae iungens,
Gelimer regem opesque Chartaginis in urbe regia principi spectante populo optulit. |
cuius notu remuneratus consulque ordinarius mox designatus , de manubiis Vandalicis ign.
10 Belesarius triumphavit.

367 In Italia vero Theodorico rege defuncto Athalaricus nepus eius ipso ordinante o«t. 304
successit , octo annos quamvis pueriliter vivens matre tamen regente Amalasuentha c. 305

368 degebat, quando et Gallias diu tentas Francis repetentibus reddidit. mortuoque c. :»»«
Athalarico mater sua Theodahadum consubrinum suum regni sui participem faciens

1 5 non post multum ipso iubente occisa est. et quia dudum se suoque filio commen- c. Mti
daverat principi lustiniano, is mortem eius audiens doluit nec passus est inultum
transire. sed mox eundem ducem belli, qui Poenorum domitor fuerat et de opibus
Vandalicis triumphans adhuc in fascibus erat, agmini diversarum praeponens na-

369 tionum ad partes Hesperias destinavit. qui primo accessu mox Sidliam pervadit c. sos

20 duce eius Sinderith superato : || ubi dum aliquantum temporis ob ordinandam pa- J^^Harc. 53.%
triam resederet, conperit in Africa civilia bella intestinoque proelio dibacchari. nam
Stotzas pene ultimus militum et Martini clientulus mag. mil., tyrannidem arripiens
auctorque seditiosorum eflFectus Cyrillum Marcellum Faram aliosque diversos iudices

24 dolo peremptis in duce Solomone saeviebat totamque Africam tyrannico ritu vasta-

370 bat. emenso ergo Belesarius a Sicilia in Africa pelago solita felicitate , rebelles fu-
gat, provinciam liberat Solomonemque rursum Chartagine conlocans Siciliam redit^). Q

ubi mox Evermud Theodahadi Gothorum regis gener , qui contrarius cum exercitu o^t. aus
venerat, cemens prosperitatem consulis ultro se ad partcs dedit victoris hortaturque, c. 309
ut iam anhelantem suique adventui suspectam subveniret Italiam. || constructo ergo J^^^^t^ 3,,
30 Belesarius exercitu et tam navali quam equistri agmine ductans, vallavit Neapolim
paucisque diebus eam obsidens per aquaeductum noctu invasit et tam Oothis qui

37 1 aderant quam Romanis rebellantibus interfectis urbem plenissime spoliavit. quod

H P V S {a 4 mox) L Freetdfus 2, 5, 21 {a 3 pax).

1 gentum P 2 a principem HPVy ad principem L 3 depicta] id eH depecta: depacta Afar-

edlinua nomera V innice] HPVy innicem L 5 orientis HPV8 belisar- L se/nper

deputatos L G uuand- L semper 7 lybyamque PVSj libiamque L 9 notu] libri 11 rege

om, L 12 regente] HPVS, regnante Fr.y om. L amalasuentbae H, amalasuuentba L et $ie sempeTf

Amalasuenta Fr. 13 egebat L repententibus L 14 Theodoadum Fr. et sie sempgr, theodatum

L, theodabaldum 8^, theodabadum S^ 15 suumque Hlium L, cum fllio suo Fr. commendauerit P

16 principis L iustiniani P aud. mort. eius L inultam Fr. 17 paenorum HPSj peno-

rum L 18 uascibus S 20 ducem L sinderit L 22 magistro militatum libri 23 ae-

ditiorum L 24 peremptos L Fr. duce solomonej PVSj duce salomone HL, ducem Solomonem Fr.

saeuiebat] fouebat L africa SL 25 emense ergo belegarius H africa] HPVL 26 tolomo-

nemque] libri rursus L 27 euermuth V contrarius] contra eum fV. 29 anhelante V

suique . . . italiam (italia P)] suoque aduentu snspectam ueniret ad Italiam Fr. 30 ductans] <9L, dactens

HPV, om. Fr. 31 nocte L Fr. 32 Interfecti V

1) (Belesarius) ibi (in Sioilia) comperiens, quod in Africa civile bellnm exoritur et miles in propriam
ducem insurgit, cum pancis ad Africam tendit: Solomoni qui praeerat subvenit: exercitum vero partim blan-
diendo, partim ulciscendo, inimicum tyrannum efTugando rei public^ie consulit utilitati remensoqne navigio
Trinacriam redit Mareellinua a. 535.

ROMANA. 49

lON. Theodahadus animadvertens , Vitiges nnnm inter alios dnctorem exercitns praeponens
cf. Get. 310 contra Belesarinm dirigit. qui Gampania ingressus mox ad campos venisset Barba* 372
ricos, ilico exercitus favore, quod contra Theodahadum suspectnm habebat, excepit,
«et ^quid\ inquid, ^vultis''/ adilli: ^tollatur^ inquiunt, ^de medio, qui cum sanguine
'Gothomm et interitu sua cupit scelera excusari'. factoque impetu in eo consona voce 5
Vitigis regem denuntiant. at ille regno levatus, quod ipse optaverat, mox populi vota
cf. Marc. 536 couseutit, dircctisque e sociis Theodahadnm Ravenna revertentem extinguit. regnoque 373

suo confirmans, expeditionem solvit et privata coniuge repudiata regiam puellam
ef. Qet. 311 Maathesuentam Theodorici regis neptem sibi plus vi copolat quam amori^). dnmque

ille novis nuptiis delectatur Ravenna, consul Belesarius Romanam urbem ingressns lo
est exceptusque ab illo populo quondam Romano et senatu iam pene ipso nomine
cum virtute sepulto confestim vicina occupat loca nrbium oppidommque monimina.
of. oet. 312 primaque Getica congressione Hunnila ductante Pemsinum ad oppidum superat et 374
plus quam septem milibus trucidatis reliquos Ravennam usque proturbat. secundo
vero ipso Vitigis Romanas arces vallante congreditur machinasque illius et turres, i&
quibus urbem adire temptabat, igne consumptis per anni spatium quamvis inaedia
cf. oet 313 laborans deludit. post haec ad Ariminum persecutus exindeque enm effugatum Ka- 375

venna clansnm in deditionem suscepit, atque unns consul dum contra Getas dimicat,
cf. mmc. 539 pene pari eventu de Francis , qui cum Theodeperto rege suo plus ducenta milia ad-

venerant, triumphavit. sed quia ad alia occnpatus alibi noluit implicari, rogantibns 20
Francis pacem concessit et sine suoram dispendio de fines Italos expnlit^) sumptoqne
cf. Murc. 540 rcge ct rcgina simnlque et opes palatii ad principem qui eum miserat reportavit. ||
oet. 313 sicqne intra pauci temporis spatium Instinianns imperator per fidelissimum consnlem
duo regna duasque res publicas snae dicioni subegit. 24

cf. M»rc! wfo Quod Parthus conperiens facibnsqne invidiae exardescens in Syriam movit pro- 376
cinctum , et Callinicum Soras Neocaesariamque devastans Anthiochiam venit. ubi
Oermanus patricius cnm lustino filio suo eodemque consule postquam ab Africana
provincia remeasset, dum adventum Parthomm obviare nequit, relicta nrbe ad partes
secessit Ciliciae. Persi vero vacuam ab exercitu Anthiochiam nancti^) populumque per

H PV8 [ad 24 subegit) L FreaUfut 2, 5, Sl {ad 3 ilico, iUm a 5 consona). — Afur. p. 241^ v. 2 Be-
lesarium.

1 theodatas HPV8L uuitiges L 2 qui] qul cum Fr. campania] HPV8 3 fauore]

HPV8L theodatum L habebant /f^L, abebant PK 6 rgno P' eleuatus L 7 theo-

dohadum Fr, hie, theodaadum L rauenna] HPV8L 9 maatheanentam] HPV8 Fr.^ mathesuentam L

amori] HPV8 12 monimina] HPVS^ nomina L 13 congr. get. L snperant 8 14 §e-

cunda 8^ 15 nero] uero cum P^ Fr. ipso] 6t« P^ illiut cm. L 17 arimuni Vy arima-

num 8 que om. Fr, 18 deditione 8 gestaa HPV 19 theodeberto [V) Fr. dao-

cemta P, duocento L adnenerunt L 21 duorum L Italicis Fr. 22 palatii] latii H

24 puplicas L dicionis HP, ditioni* F, ditioni 8L 25 fascibnsque HPV 26 caUicinum L

Sura MUUegitur

1) (Vitiges) expeditione soluta Romam ingreditur .... ibiqne residens dirigit Ravennam. Theodatum
occidit .... Ravennamque ingressus Matesuentham neptem Theodorici sibi sociam in regno plus vi oopulat
quam amore ConiinuaUir MareeUini a, 536, auetor in hi$ non tam ex Getieia tuia hausit quam ex ipsi» (mnalibut.

2) Theudibertus Francorum rex cum magno exercitu adveniens Liguriam totamqne depraedat AemUiam
. . . . exercitu dehinc suo morbo laborante ut subveniat, paciacens cnm Belisario ad GaUias revertitur Coiifl-
nuator MarcelUrU a. 539. lordanes quae hit retpondent atque unus — expulit twnpta ex MaretUino inUrpo^
tuit poat temput inUr verba in deditionem suscepit, sumptoque rege ee<., quae eohaertnt tumpta ex OetieU,

3} Parthi in Syriam Ingressi multas urbes subvertunt. contra quos Germanas arma arripiena lostinnm
fllium oundemque oonsulem in ipsis fascibus secum ducit. Antiochia magna depraedatur a Persis ConUnuaior
MarceUini a, 540,

loaDAHBS. 7

50 lORDANIS

Orontis alveum ad Seleuciam maritimam cum militibus mixtis fugientem aspiciunt nec
secuntur, sed predas per urbem certatim diripiunt vicinasque urbes et oppida partim
invasa partim pecuniae quantitate multata praetereunt et totius Cylesyriae bona sibi

377 uniuB in anni spatium pene Parthus adsumit. nec sic quoque recedit, sed iugiter ad-

5 versum Komanam rem publicum dimicat. contra quem Vandalicus Geticusqae consul ef- matc sii
solite distinatur^). qui etsi non ut reliquas gentes eum edomuit, tamen ut intra suoB et o«t. sis
se fines recollegeret conpulit, fuissetque et de hac gente felici duci parta victoria, ni
clades Italiae, quae post eius discessum emerserat, celerem ei successorem dedisset
Martinum. qui etsi viribus inpar, consilio tamen quamvis cum Gonstantiano coniuncto er. muc m6
10 non minor, dum reaisti contra Parthos non praevalet, ne bella diu teneret, pacem
eflfecit 2) .

378 Gladem vero quam diximus in Esperia plaga ut liquidius lector cognoscat,
apertius memorabo. egrediente Belesario consule ab Italia et ut diximus , rege er. mmk. 54o
regina opesque palatii ad principem reportante Gothi, qui trans Padum in Liguria

15 consistebant; recrudiscentes animos ad bella consurgunt et ordinato sibi regulo Helde-
bado militi existunt adversi: contra quos dum non unius, sed diversorum temptat
varius apparatus , illi fortiores effecti persistunt annique spatio vix emenso Helde- cr. Murc. mi

379 badus interficitur et loco eius succedit Erarius : qui et ipse vix anno expleto peremp- cr. lUrc. bti
tus est et in regno. malo Italiae Baduila iuvenis nepus asciscitur Heldebadi. qui mox

20 et sine mora Faventino in oppido Emiliae soli proelio commisso Romanum superavit
exercitum: et nec diu post haec item per suos ad Mucellos annonariae Tusciae feli-
citer dimicans iudices fugat, exercitum partim donis, partim blanditiis sibi consociat
totamque Italiam cum ipsa Roma pervadit omniumque urbium munimenta distruenB^),

380 cunctos senatores nudatos demolita Koma Gampaniae terra transmutat ^ j . contraquem, ign.

25 ut superius diximus, Belesarius de Oriente diregitur cum paucis^), ratus omnem cr. lurc. 545
exercitum, quem demiserat, integrum reperire. et ideo postquam Ravenna ingres-
sus est nec cum quibus ei obviaret invenit, remensoque Adriatico mare Epiro rever-
titur, ubi lohannes et Valerianus ei coniuncti, dum in contiones et iurgia concertant,
Totila qui Baduila hostile opus in Italia peragit. Belesarius quoque inpatiens tantae cr. lurc. 547

HPV8(a\2 Cladem) L Freculfus 2, 5, 21 [ad 7 coiipulit). 2, 5, 23 [a 13 egredieDte). — Mur, p. 242*
V. 13 -lia et ut.

1 Beleuaciam P 3 cyleByriae] HPV^ cilicie siriae L 4 in unius L spatio L par-

thos HPV iungiter H aduersam L 6 Boli L distinator HPV tamen ut] tamen L

nta L^ 7 recolligere L 8 emerserant L dedissent L 9 constantino L 12 lectar H

13 et om. L rege regina] HPV8L 14 Teportantem L 15 animus H^ animo L eldebado

HP8, Ilildebado Fr. 16 militi] libri non unius] nonius H 17 bildebadus L 18 errarlus

P 19 eldebadi HPL 20 et om. L fabentino L 21 item om. L a muloeUos L
24 demoliU roma] Hi^)PVL8 26 rauenna] HPV8, rauennam L

1) Parthis persistentibus inimicis Belisarius OrientiB suscepit expeditlonem Germano regresBO ad urbem
regiam ConUnuator Marcellini a. 541.

2) in Oriente cum ParthlB foedus initur per Gonstantianum magistrum militiae Coniinuaior Mareellini
a. 646.

3) Gothi Erario rege occiso Totilam in regnum nianciparunt. qui malo Italiae mox Padum iransit et
ad Faventiam Aemiliae civitatem Komanorum exercitum superat, duces efTugat, Gaesenam et YTbinam, Mon-
tem Feretris et Petra pertusa occupat , huo illucque discurrens devastat Italiam. rursus in annonaria Tnsda
ad Mucellos per Kuderit et Viliarid Bledamque dnces suos Komanum exercitum superat Contimiator MareMirU
a. 642. Koma vero obsidetur a longe idem a. 644.

4) Totila . . . ingreditur Romam . . . ac eTertit muros . . . ac omnes Koraanorum res in praedam accepit:
hos {ter. mox) ipsos Romanos in Campaniam captivos abducit Continuator Marcellini a. 647.

5) Belisarius de Orientc evocatos . . . rursus remittitur ad Italiam Coniinuatuor MarcelUni a. 646,

ROMANA. 51

crudelitati navali classe a Sicilia solyens, per Tyrreni maris aestnm Romano portn
se recepit statione egressusque ad urbem quam ut destructam et desolatam adtendit,
condoluit, bortansque socios ad reparationem tantae urbis accingitur. nbi necdum 381
vallo circumseptus infestum experitur Totilam *) , sed solitis victoriis intrepidus, quamvis
cum paucis contra eum egressus. sic eflfugavit, ut plus fugientes Tiberi demergeren- s
tur quam gladio caderent. indeque hortatus exercitus regreditur Siciliam , quatenus
et Uomae annonae faceret cupiam' et vicinus ad fretum Totilanem turbaret in Cam-
l^ania commorantem. sed ut adsolet, rernm mutatio et principum voluntate diversa.
(|uiescenti in domino Tbeodora Augusta evocatur ad urbem Belesarius de Siciliam. 382
post cuius discessum Totila securus iterata rabie tradentibus Isauris invadit Romam: lo
et sic sumptis undique viribus militaricine vallatus auxilio ingreditur capitque Hiciliam.
cf. oet. 314 contra quem Germanus patricius dum exire disponit cum exercitn , Matbesuentham 383
Theodorici regis neptem et a Vitigis mortuo derelictam, tradente sibi princij)e in ma-
trimonio sumptam, in Sardicense civitate extremum halitum fudit, relinquens uxorem
gravidam, quae post eius obitum postumum ei edidit filium vocavitque Germanum: i5
qua felicitate sit)i Totila conperta totam pene insultans Komanis devastat Italiam.

Marc. 541. 545 Afrfca vcro a Mauris dudum perempto Solomone || Stotzas et lohannes invicem 384
singulari certamine corruunt; aliusque lohannis, qui Stotzas iunior dicebatur, suscepta

cf Marc^^n ^y^^^^^^^de II Guntharic mag. militura secum suadet. qui interfecto Areobinda iugalem

eius neptem imperatoris sibi cupiens sociare praevenitur ab Ai*tabane. qui eum in 20
convivio trucidatum neptemque imperatoris ereptam ad urbem principi dirigit cum
honore, simulque ferreis vinculis conligatum ei tyrannum destinavit lohannem*^), qui
Stotzam peremptum in eadem successerat tyrannide. quem in urbem jjraefectus dis- 383
cussum manibusque truncatis, ad exemplum ceterorum in patibulo fixit. lohannem
dehinc patricium cognomine Troglitam Africae procuratione commissa, Artabanus evo- 25
catus mag. militum praesentis accepit dignitatem ^) . nec diu intercedente in ipso prin-
cipe manus inicere gestiens detectus et conprobatus pietate tamen principale inpuni-
tus pemiansit et quasi benivolus contra Totilanem Sicilia cura Liberio patricio
properavit. lohannes vero in Africana provincia feliciter degens Mauros partis ad-

H PV 8 [ad J6 Italiam) L PrerulfiM J, 5, 23 [ad 16 Italiam). — Mur. p. 242* r. 14 in Sardiceiise.

1 crudellUti] HP^VSL, crudelitate P* tyrh«reiii 5, tirreiii L romano {-nu L) portu se

(portu«« //", porture L**, portusae P"K) recepit stationi libri 2 ut] ui 8 desolutam L* 3 80-

ciu8 HP accinc^nitur L 5 tiberiade merg. H 6 rladio HP sicilia PV8 7 totila-

nem] 5L*, totillanem //PF, tolilanem L« 8 iiolunUtem L 9 quiescenti] HVSL, quiescent P

bellesarius ^ siciliam] HPV 10 discessus L totiWh HPV rabiet etradentibus PV, rabiet

aetradentibus //, rabie et tradentibus L, rabiae tradentibus 8 11 Bumpti*s V cepitque L

12 mathescuntham L 13 theodocrici S^ theoderici L tradentem V 15 postumum ei] postu-

mum 5, postumium L 17 stotza HPVL 19 inagister libri quo i. areobindam L iugale

meus HP 20 alUbane L" 22 ei] et libri 23 tirannidem L 24 in om, L 25 tro-

glitem L conuocatus L 26 magister HPVL 27 inicere] L, iniecere HPV gestiens] cu-

piens L 28 sicilU] HPVL 29 parthis HPV

1) Belisarius a Ravenna egressus venit Dyrrachium, indeque directo lohanne Galabriam, ipse per Sici-
liam Komam perrexit . . . murorum partem resUurat, venienteque Totila ad pugnam resistit CorUinuator Mar-
ceUini a, 547,

2) de Africa neptis imperatoris revertitur vidua occiso Ariobinda a Ounthario (mt. Guntharic) tyranno,
qui cum Stotza iuniore tracUns eum occiderat. sed ArUbanes utroBque comprehensos Guntharium [acr. Gun-
tharicum) occidit, lohannem idem Stotzam iuniorem vinctum transmittit ad principem Continuator MarceUini
fi. 547,

3) post aliquantos dies mittitur in Africam lohaiines et Artabanus evocatus praeseiiUle accepit magiste-
rium Continuator MareetUni l. c.

7*

52

lORDANIS ROMANA.

yersae per Pacificos Mauros superatos, nna die decem et septem eomm praefectos
extincxit, pacemqne totius Africae iubante domino impetravit.

386 Langobardorum gens, socia Romani regni principibus, et Theodahadi sororis filiam ion.
dante sibi imperatore in matrimonio iungens regi suo, contra emulos Romanorum Gepi-

5 das una die pugna commissa eorum pene castra pervasit, cecideruntque ex utraqne

387 parte amplius lx milia; nec par, ut ferunt, audi1|t, est in nostris temporibus pugna
a diebus Attilae in illis locis, praeter illa quae ante hanc contigerat sub Callnce mag.
mil. idem cum Oepidas^) aut certe Mundonis cum Oothis^), in quibus ambobus aucto-

9 res belli pariter conruerunt.

388 Hi sunt casus Romanae rei publicae preter instantia cottidiana Bulgarum , An- lord.
tium et Bclavinorum. que si quis scire cupit, annales consulumque seriem revolvat
sine fastidio repperietque dignam nostri temporis rem publicam tragydiae. scietqne
unde orta, quomodo aucta, qualiterve sibi cunctas terras subdiderit et quomodo ite-
mm eas ab ignaris rectoribus amiserit. quod et nos pro captu ingenii breviter tetigi-

15 mus, quatenus diligens lector latius ista legendo cognoscat.

H P V S {'i Langobardoriiin — 9 conrnerunt) L.

2 inperauit VL
5 ceciderunque P

'A langabardornm H 4 niatrimonia coniungens L gebidag HPVL

7 attillae P illa] HPVSL anto hanc] hac L" roagmil. ide K,

mag milite //, magmil idem P, magmiT id est S, magno milite id est L 8 gebidas L 12 tragy-

diae] HPj tragidiae VL 13 horta H 15 explicit HP^ explicit historia romane rei publicae L

1) Galluc magiater militum cum Gepidid primum feliciter dimicans secundo infeliciter ruit CorUimiator
MarctUini a. 539.

2) cf. Procopius bell. Ooth. /, 7.

DE ORIGINE

ACTIBVSaVE GETARVM.

Volentem me parvo subvectum navigio oram tranquilli litoris stringere et minntos 1
de priscorum, ut quidam ait, stagnis pisciculos legere, in altum, frater Castali, laxari
vela compellis relictoque opusculo, quod intra manus habeo, id est, de adbreviatione
chronicorum, suades, ut nostris verbis duodecem Senatoris volumina de origine
actusque Getarum ab olim et usque nunc per generationes regesque desccndentem
in uno et hoc parvo libello choartem: dura satis imperia et tamquam ab eo, qui 2
pondus operis huius scire nollit, inposita. nec illud aspicis, quod tenuis mihi est spi-

HPVLABX{YZ).

incipit de origine actibugqae getaram praemittunt praefationi HPVL: origo gentis getanim ex libro ior-
danis excerptiim S: incipit praefatio bistoriae getaram iornandis c^stalio praefationi praemitUty operi incipit
liber iornandis de origine actuque getarum B: in hoc corpore continetur (in h. c. c. om. Z) chronica iordanis
episcopi ranennatis ciuitatis de origine ac uocabulis gentis gothorum aedita ad castalum (castulum Z) sumpta-
que ex auctoribus eet. {v. praef.) praefaiioni praemittunt, nihil ei aubaeribunt XZ: incipit prefatio iordanis
episcopi rauennatis ad castulum in historia getarum praefatiorU praemittit, tubicit ei explicit prefatio incipit
historia iordanis episcopi de actibus getarum Y: incipit prologus historiae gothorum praefationi praemittit^ m&-
seribit ei expl. hicipit historia gothornm A 3 uolente XY subnectum nauigio] BXY eum RufinOy

subuectn nauigii HPVLA litoristriiigere HP ^ maris stringere XYZ^ litoris attingere stringere Vind.

4 castale A*Z, castule AX*Y laxari] HPVL, laxare ABXY Rufinua 5 intra] inter A habeo]

habet XY id est] hoo est XF, om, A breuiationo B 6 chornicorum P 7 actusque]

HPVLj actuque B, actibusque AXYZ et nsque] adusque A regesque] et reges A descen-

dentem] descendente B Vind.^ descendentia A 8 unum B hnnc L choartem] HP, cohartem

VL, coartem ABXY dnra satis] ABXY cum Ruflno, duratis HPVL 9 noUit] HPV, nolit LAB,

noUet XYZ

lordanem impudenti plagio {quod minime exewat teeta allegatio ut quidam ait) euam feeia$e praefationem
eam, quam Rufinua praemuit veraioni eorrmtentarii Origenia euper epiatulam Pauli ad Romanos {opp. ed, De-
larue Pari$. 1759 vol. 4 p. 438) ^ obaervavtt 8ybeliu$ {Sehmidty Zeitaehrift fur OeeehiehtawisaeMchafl vol. 7 p, 288),
Vtile viium est ipaam Rufini epiatulam adieere ad aeriptia leetionibua duorwn librorum praeatantiasimorum
Ambroaiani {A) A 135 inf. olim Bobiensia aaee. IX/X et CaairuUia 346 {Cjy quoa mea eauaa eorUulerunt iUum
Benedictua Nieae^ hurie Auguatua Mau.

Volentem me parvo subvectum navigio oram tranquilli litoris stringere et minatos de Graeco-
rum stagnis pisciculos legere, in altum, frater Heracli (eracli C), laxare vela conpellis (conpelles ii)
rolictoque opere, quod in transferendis homiliis {om, A) Adamanti senis habebam, suades, ut nostra
voce quindecim cius volumina, quibus epistulam Pauli ad Romanos disseruit, explicemus : in quibus
illc dum sectatur apostoU sensum, in tam profundum pelagus aufertur, ut metus ingens sit illuc
eum s^oquenti, ne magnitudine sensuum velut immanitate opprimatur undarum. tum deinde noc

54 lORDANIS

ritus ad inplendam eiiis tam magnificam dicendi tabam: super omne autem pondus,
quod nec facultas eorundem librorum nobis datur, quatenus eius sensui inserviamus,
sed, ut non mentiar, ad triduanam lectionem dispensatoris eius beneficio libros ipsos
antehac relegi. quorum quamvis verba non recolo, sensus tamen et res actas credo
3 me integre retinere. ad quos et ex nonnullis historiis Grecis ac Latinis addedi con- 5
venientia, initium finemque et plura in medio mea dictione permiscens. quare sine
contumelia quod exi^sti suscipe libens, libentissime lege; et si quid parum dictum
est et tu, ut vicinus genti, commemoras, adde, orans pro me, frater carissime. Do-
minus tecum. Amen.

4 Maiores nostri, ut refert Orosius, totius terrae circulum Oceani limbo circum- 10
septum triquadrum statuerunt eiusque tres partes Asiam, Eoropam et Africam voca-
verunt^). de quo trepertito orbis terrarum spatium innumerabiles pene scriptores ex-
istunt, qui non solum urbium locorumve positiones explanant, verum etiam et quod
est liquidius, passuum miliariumque dimetiunt quantitatem, insillas quoque marinis
fluctibus intemiixtas, tam maiores quam etiam minores, quas Cycladas vel Sporadas 15

5 cognominant, in inmenso maris magni pelagu sitas determinant. Oceani vero intrans-
meabiles ulteriores fines non solum describere quis adgressus est, verum etiam nec
cuiquam licuit transfretare , quia resistente ulva et ventorum spiramine quiescente in-

6 permeabilis esse sentitur et nulli cognita nisi ei qui eam constituit. ceterior vero

H P VLAS (10 Maiores — 19 constituit) BX{YZ). Rav. r>, 2fi p. 4t5 ad v. 18: Oceanus . . . ad
Orientis plagam propter ulvam innavigabilis esse describitur.

1 implendum XYZ discendi L, d^cendi V super omnc autem pondus] super omne enim est

pondu» A'yZ, superat nos lioc pondus By super omnes autem difticultates Rufinus 3 eiusj eiusdem XYZ

ipsoBJ etiam ipsos X'* 4 relegij reli V* 5 integro L retinerej tenere B et ex nonnullisi

et nonnullis A^ nonnullis et ex Z, nonnulla ex B acj et A addedij HPy addidi reL 6 dicta-

tione B 7 exlgistij HPV^ exegisti rel. 8 etj id Lmdenbrog ut om. B commemoraaj

PV^LBXY^ commemorans HA, commemora«« V" ora B frater carissim*^ P^, karissime ^rater A

d. tecum amenj PVL^ d. tecum //A, om. BXY 10 lymbum 8 poai circum ma, uocauerunt A

11 triquadrumj A8XYZ Oroaius^ triquatrum HPLy triquartnm VB eiusquej quc eius A eoropamj HP8^

et europam L, europam re{. uocauerunt ftie om. A 12 trepertitoj //P, tripertito VLA8BXY ur-

bis 8 terrarum om. A spatiumj HPV^ spatio rel. extiterunt A 13 locorum uel V ex-

planant om, A 14 liquidua 8 miliariumquej 8By miliorumque HPVAj miliarumque L, mUiariorum-

que XY dimetiuntur AB insul*» V^ marinus HP 15 quam etiam minores om, 8, etiam

om. L 10 in . . . determinant om. XYZ^ in om, L8B pelaguj HPV^ pelago rel. intransinea-

bilis A^ Rhenanua 17 solus 8 quis descr. A estj non est A 18 spinamine quesciente 8

inpraemeabiles <S, irremeabilis ATZ 19 sentiautur B cognitus ii, cogniti B eij HPVLASZj soli

ei By eius iC, om. Y qui eam (quia <S, qui eos B) constituit (condidit L)] qui fecit euni A ceteriorj H^

*«»terior V*, citerior rel.

1) Oroaiua /, 2, /; maiores nostri orbeni totius terrae Oceani limbo circumsaeptum triquadrum stataere
eiusque tres partes Asiani, Europam et Africam vocaverunt.

illud aspicis, quod tenuis mihi est spiritus ad inplendam eius tam magnificam dicendi tubam. super
omnes autem difficultates est, quod interpolati sunt ipsi libri. desunt enim fere apud omnium by-
bliothecas, incertum sane quo casu, aliquanti ex ipso corpore volumina, et haec adinplere atque id
Latino opere integrara (integra C) consequcntiam dare non est mei ingenii, sed, ut tu credis qul
haec exigis, muneris fortasse divini (divinis C). addis (addes A) autem, nc quid laboribas meia
desit, ut omne hoc quindecim voluminum corpus, quod Graecus sermo ad quadraginta fere aut eo
amplius milia versuum produxit, adbreviem (adbreviest A) ct ad mediai si fieri potest, spatia co-
artem : dura (duria C) satis inperia et tamqnam ab eo (habeo C) , qui pondus operis huiuB scire
nolit (nollit A) , inposita. adgrediar tamen , si forte orationibus tuis , quae mihi tamquam homini
inpossibilia vidcntur , adspirante (spirante C) deo possibilia fiant. sed ipsum iam , si videtur , Ori-
genen «originem r, qualiter praefationem suscepti operis dirigat, audiamus.

GETICA. 55

eius pelagi ripa, qaam diximus totias mnndi circulum, in modum coronae ambiens I
fines suos, cnriosis hominibus et qui de hac re scribere volueront perquaquam inno-
tuit, quia et terrae circulum ab incolis possidetur et nonnullae insule in eodem mare
habitabiles sunt, ut in orientali plaga et Indico Oceano Hyppodem, lamnesiam ^) , Solis

5 perustam quamvis inhabitabilem, tamen omnino sui spatio in longo latoque extensam:
Taprobanem quoque, in qua (excepto oppida vel possessiones) decem munitissimas
urbes decoram ^) : sed et aliam omnino gratissimam Silefantinam : nec non et Theron, 7
licet non ab aliquo scriptore dilucidas, tamen snis possessoribus affatim refertas. ha-
bet in parte occidua idem Oceanus aliquantas insulas et pene cunctis ob frequentiam

10 euntium et redeuntium notas. et sunt iuxta fretum Gaditanum haut procul una Beata
et alia quac dicitur Fortunata. quamvis nonnulli et illa gemina Galliciae ct Lysita-
niae promuntoria in Oceani insulas ponant, in quarum una templum Herculis, in alia
monumentum adhuc conspicitur Scipiones, tamen, quia extremitatem Galiciae terrae
continent; ad terram magnam Europae potius quam ad Oceani pertinent insulas. 8

15 habet tamen et alias insulas interius in suo estu, quae dicuntur Baleares, habetque
et alia Mevania ^) , nec non Orcadas numero xxxni quamvis non omnes excultas *] .
habet et in nltimo plagae occidentalis aliam insulam nomine Thyle, de qua Man- 9
tuanus inter alia: ^tibi serviat ultima Thyle'^). habet quoque is ipse inmensus pe-
lagus in parte artoa, id est septentrionali , amplam insulam nomine Scandzam, unde

H P V L A S (a 18 habet) B X {Y Z). Rav, 5, 29 p, 419 ad v, 4: in Oceano vero Indiae . . . sunt
diversae insalae . . . id est Ypode, lamnesia, Silefentina (a(. sUefantia, sUefentia), Theron. p. 420 ad v,Q:
item . . . est insula quae dicitur Taprobane . . . in qua decem civitates fuisse nominatissimas logl, ut testa-
tur mihi Panlus Orosins sapientissimns Orlentis perscrutator. 5, 33 p. 443 ad v. 17: insula quae dicitur
Thyle, de qua et Mantuanus ait inter reliqua: *tibi serviet nltima Thyle*.

1 pelagi] plaga L 3 quia] quam XYZ et terrae] etiam ne A circulum] HPVXYZ^

circnlus LAB mare] HPVL^ marl ABXY 4 ut om. PA hyppodem] HPV^ hippodem A,

hipode L, ypodes B, ypode Rav.y hippopodes Z, hipopodes A', yppopodes Y lamnesia BY, iauia A

solis perusta PA^ sole perustae B, solibus perustam (-ta Y) XY 5 inhabitabilis Ay inhabitales (aie) B

in om, B longum latumque XY extensa LA^ extensae B 6 tabrobanem L, taprobanes B,

taprobanam A', taprobana FZ, taprobane A in qua om. A excepto oppido B, exceptis oppidis

AXY possessionibus ABXY decem] dlcunt B munitissimas] HPLB^ munitissimis ii, mu-

nitissime (-mae YZ) XYZ^ minutissimas V 7 urbibns A decora i4, decorantur XYZ et

aliam] HPXZ, et alia LAY^ et italiam K, aliam B gratissima LAY^ nominatissimas Ravennai fortasse

recU sUefantinam] HPVL fere ut Rav,, silefantina A, silephantinam (-na Y) XY, selephantinam Z, sile-

stantinam B et theron] HPVXYZ eum Rav., et heron B, aetheron A^ est heron L 8 licet] tametsi A

dilucide XYZ possessionibus A refertae AY habetj habet et Z 9 occidentali XYZ

aliquantulas B crequentiam P 10 notas] ABXY^ nonas HPV^ notissimas L iusta A haut]

HP, aut AVy haud rel, 11 calliciae L, galeciae A lysiUniae] HPV, lisiUniae LA, Insitaniae BAF

12 in] inter A insulis BAY in qua una L**, in quorum uno ABAF in alio ABAF 13 sci-

piones] HPV, scipionis LABXYZ galiciae] //P, galeciae A, galuciao L, galliciae VBX, galUtiae Y

14 insulas om. L* 15 interius om. B quae] ABXY^ quem HPV^ quam L habetque] habet

XYZ 16 et om. A aliam meuauiam BXY^ aliam euaniam A, alia euania /fPV, alias euaniam L

uon] uou et B numere P, om, L xxxiiiio>' B 17 thyle — 19 nomine om, A antuanus P

18 alia] Ulia P«, a. dicit XYZ is] hU VL, id B, om. SXYZ ipse (om. L") inmensus] ipsnm im-

mensum BXYZ 19 artoa] HPV^^ ortoa V*, arctoa XY^ coarctoa S^ arma L septemtrionali P, sempten-

trionali F, sept. plaga 8 amplam] amplissimam XYZ scandum] HPVAXYZ, scanzam LSy tcan-

ziam B^, scan«iam B^

1) ef. ItUiw Honorius p. 691 Gron.: intulae orienUles Oceani quae sunt Hippopodes iuBuIa, lannetsi
insula, Solis perusU insula, Taprobane insoU, SUonfantine intola, Teron insula.

2) Oroaiua 1, 2, ^6: intola Taprobane, quae habet decem civiutet.

3) Oroaiu$ 1, 2, 8S : huic (Hiberniae) etiam Mevania (evania Boh.) insnla proxima ett.

4) Oroaiua Jj 2, 78: a tergo (BritannU) . . . Oroadat insulat habet, qnarum vigintl detertae snnt,
tredecim coluntur.

5) VergUiua Qeorg. i, 30,

66 lORDANIS

I nobis sermo, si dominas iubaverit, est adsumpturuS; quia gens, cuius originem flagitas,
ab huius insulae gremio velut examen apium erumpeus in terram Europae advinit:
quomodo vero aut qualiter, in subsequentibus, si dominus donaverit, explanavimus.
II 10 Nunc autem de Brittania insula, que in sino Oceani inter Spanias, Gallias et

Germaniam sita est, ut potuero, paucis absolvam. cuius licet magnitudiue olim nenio, 5
ut refert Libius, circumvectus est ^) , multis tamen data est varia opinio de ea loquendi.
quae diu si quidem armis inaccensam Romanis lulius Gaesar proeliis ad gloriam tan-
tum quesitis aperuit ^) : pervia deinceps mercimoniis aliasque ob causas multis facta
mortalibus non indiligenti, quae secuta est, aetati certius sui prodidit situm, quem,

11 ut a Grecis Latinisque autoribus accepimus, persequimur. triquadram eam plures lo
dixere consimilem, inter septentrionalem occidentalemque plagam proiectam, uno, qui
magnus est, angulo Reni hostia spectantem, dehinc correptam latitudine oblique retro
abstractam in duos exire alios, geminoque latere longiorem Galliae praetendi atque
Germaniae^). in duobus milibus trecentis decem stadiis latitudo eius ubi patentior,

12 longitudo non ultra septem mil. centum triginta duo stadia fertur extendi^) ; modo vero i5
dumosa, modo silvestrae iacere planitiae, montibus etiam nonnullis increscere: mari
tardo circumfluam, quod nec remis facile inpellentibus cedat, nec ventorum flatibus
intumescat , credo , quia remotae longius terrae causas motibus negant : quippe illic
latius quam usquam aequor extenditur ^) . refert autem Strabo Grecorum nobilis

H P V LA 8 {ad2 advinit) B X {Y Z).

1 sermo cmte est A iabanerit] HPj iuuauerit VLSXZ^ iuuerit ABY adsumendus A8BXY 2 ue-

lud V apuD) L'A8BY terra 8 aduinlt] //P, aduenit rel. 3 explauauimus] AP, explana-

bimus VLBX, explanabitur Y, explanat) A 4 autem] enim XYZ sino] HP, sinu rel. hyspa-

naa B^, hyspanias B^Y, hispanias AX 5 germania L potero A magnitudine] HPV, maguita-

dinem LABXY 6 refert] LBXY, fert HPVA liblus] HPVLXYZ, liuius AB est] sit A Umen]

autem tamen L, tantum X data] clara {marg, uel data) B loquemdi P^ 7 quae] quam ABXYZ

diu si] diuersi A inaccensam] HV, inaccensa P, inaccessam rel. caesar] centum (tit vid.) A t&nt.

ad gl. A S peruiam B, om, XYZ deinceps] deinde A aliisque ob causis L, aliasque ob causis*^

facta] patefacta B 9 indigenti L secutae P aetatis L prodiderat B quem] quam B

10 a om. Z autoribus] HP, auct. rel. persequemur AXY triquadram] XYZ, triquatram B,

triquaetram HPy triquetram VL, tricadram A 11 dixemnt B consimilem] HPVLAXYZ, cono si-

milem B , cuneo similem Clossku adhibito Mela {vide infra) : se in diuersos angulos cuneat triquetra occi-

dentalequc A una L 12 magnus] manus P, maximus A est om, XYZ reni] HPVLA,

rheni XYZy in rheni B hostia] HPVLA, ostia rel, spectantem om, B dehic L correpta

LAXY altitudine V obliqua VAB 13 abstracU B exire (exigere H) alios [sie V\

a««««» V*^)] al. exire A longiore galliam praetendit (pretendenti L) atque germaniam B 14 po-

tentior A 15 septe H treginta P 16 siluestrae] HPV, siluestre LB, siluestri AXY

planitiae] HPX^ planitie LK, planiciae VB, planicie A 17 circumflua AB facUe remis A

18 motibuB om, B latlus iliic V, illuc lat. B 19 autem] enim XYZ nob. scr. gr. XY

1) ef. Tacittu Agrie. 10: formam totius Britanniae Livius veterum, Fabius Rusticus reoentium eloqiieDtis-
simi auctores . . . oblongae scutulae vel bipenni adsimilavere . . . hanc oram novissimi maris tune primum
Romana classis circumvecta insulam esse Britanniam afflrmaYit.

2) cf. Tacitua Agric. 13: primus omnium Romanorum divus lulius cum exercitu Britanniam ingrcMUB.

3) Mela 3, ^, 50: (Britanuia) inter septentrionem occidentemque proiecta grandi angulo Rheni ostia
prospicit ; dein obiiqua retro latera abstrahit, altero Oailiam altero Oermaniam spectans ; tum rursiiB perpetuo
margine directi litoris ab tergore abducta iterum se in diversos angulos cuneat triquetra. cf, Tacituu Agtie.
10: immensum . . . spatium procurrentium extremo iam litore terrarum velut in cuneum tenuatur.

4) Dio epit. 76, 12: xal aur^c (Britanniae) t6 [t.h fJif)xo; ordioiot e7CTaxiO)r(Xioi xal ixax6v TptdxovTa
S6o tiai, Tou oe o9j TiXaTou? t6 p-ev TrXeiOTOv hi%a xal Tptax6oioi xal SioylXtoi, t6 tk ^XdiyiOTOV Tptax((otot.

5) cf, Tacitus Agric. 10: mare pigrum et grave remigantibus perhibent ne ventis quidem perinde attoUi,
credo, quod rariores terrae montesque, causa ac materia tempestatum, et profunda moles continui maris tar-
dius impellitur . . . unum addiderim nusquam latius douiinari mare.

GETICA- 57

Bcriptor tantas ilkm exalare nebolaB, madefiacta humo Oceani crebris excursibas, ut II
subtectuB sol per illum pene totum fediorem, qui serenus est, diem negetur aspectui ^) .
noctem quoque clariorem in extrema eius parte minimamque Comelius etiam annalium 1 3
Boriptor enarrat ^) , metallis plurimis cupiosam , herbis frequentem et his feraciorem

5 omnibus, que pecora magis quam bomines alant: labi vero per eam multa quatn
maximae relabique flumina gemmas margaritasque volventia-^J. Silorum colorati vul-
tus; torti pleroque crine et nigro nascuntur; Calydoniam vero incolentibus rutilae cumae,
corpora magna, sed fluuida: Oallis sive Spanis, ut quibusque obtenduntur, adsimiles.
unde coniectayere nonnulli, quod ea ex his accolas contiguo vocatos acceperit^). 14

10 inculti aeque omnes populi regesque populorum^; cunctos tamen in Calydoniorum
Meataiumque concessisse nomina Dio auctor est celeberrimus scriptor annalium").
virgeas habitant casas, communia tecta cum pecore, silveque iilis saepe sunt domus^).
ob decorem nescio an aliam quam ob rem feiTO pingunt corpora. bellum inter se 15
aut imperii cupidine, aut amplificandi quae possident, saepius gerunt, non tantum

15 equitatu vel pedite, verum etiam bigis curribusque talcatis, quos more vulgare esse-
das vocant^). haec pauca de Brittaniae insulae forma dixisse sufficiat.

Ad Scandziae insulae situm., quod superius^) reliquimus, redeamus. de hac III 16

H P V LAB X {Y Z) Freeulfus /, S>, 26 [16] (a 17 de har).

1 madefacUm H liumo om, B 2 snbteetus] subiectus B, subtextnt XYZ iUaoi p. totam

XY fediorem om. XY asspectui B^ aspectas XY '6 quoque] etiam A miuimamque]

memma quam B etiam] quoque A 4 narrat AB^ enallat L cupioaam] HP, cop. rel. 5 que]

qula B alat B per eam] et B multam HPV 6 maximae] HPV, maxime LAT, maxima

AB magaritasque B 7 torti pleroque] HPVXY^ torto pleroque L, torto plerique AB et nigroj

nlgroque A cumae] HPV^ oomae ttl. 8 fluuida] HPVLABXY gallit] qui gallis B liys-

panis Bf hispanis XY Mi] a B quibusque] HVLBX^ quibusqui PA^ quibuscunque Z, om. Y

obtenduntur adsimiles] aeripsi^ adteoduntur obsimiles HPVAXY^ adtendi similes L, attenduutur assimiles B
9 coniectauerunt il ea] terra XYZ continuo J^ exceperit £ 10 cuoctis B 11 mea-

tarumque] HPVL^XY, metarumque L*, metallum B: Maiarat l)io conaessisse L iiom. coiic. A

noniina dio auctor est] nominandi auctor est dio B 12 communiam HP pecure V sillieque A

13 ob rem] rem A 15 equitum uel peditum B uigis L more uulgare {sie HPV^ -ri rel,) om, A

esseda A 16 bryttaniae V sufficiant L 17 ad] a A^ scandziae] HPLYZ^ scandizae A*,

scandae A^, scanziae VB, scandze A situ PV quod] quam B redeamus om. spatio vactio reUeto L

1) Stmbo 4j 6, 2 p. 200 Cas,: dv (£ Taic aldplatc 6|a(/Xi] xaxi^^ci tioXuv xP^^^^> &9xe hi' i^p,£pa;
SXv); ^iti xpeu p-^vov YJ T^apac &pac xdc Tcepl ti^v |xeaY)p.^pb.v &pdoftai t6v -yjXtov.

2) cf, Taeitus Affrie. 10: iiox clara et extrema Britanniae parte brevis, ut flnem atque initium lucis
exiguo discrimine interuoscas.

3) Mtla 3j 6, 50. 61 : fecunda, verum iis quae pecora quam homines benignius alant. fert nemora saitusque ac
praegrandia flnminaaltemis motibus modo iii pelagus modo retro fluentiaet quaedamgemmas margaritasquegeueraiitia.

4) cf. Taeitu$ Agrie. 1 1 : rutilae Caiedoniam habitantium comae , magni artus Germanicam originem
adseverant. Silurum colorati vultiis, torti pleramque crines et posita contra Uispania Iberos veteree ^traiecisse
easque sede.^ occupasse fldem fadunt. luue ut reliqua ex Taeiti AgrieoUi adiata ihnUia magia tunt iis quae
txarriptit Jordants quam ipta; corpora fluida eoUato loeo Taeiti kitt. 2, 32: Qermanos . . . fluxis corporibus
ipsiut Taeiti tsse ertdiderim tt tupra Jordanttm.

5) Mtla 3, 6, 61: fert populos regeeque populorum, sed sunt inculti omnes.

()) JHo epit, 76 f 12: h6o hi y^ '^'^ Bperravwv pA-^taxd eiot, KaXY)&6viot xal MaiaTat* xal i^ a^d
xai Tol Td>v d[XXaiv T[poopif)|AaTa (bc eiicelv ou-pie^^dipYjxev.

7) Straho 4, 5, 2 p. 200: icoXetc h^ auTorv eiotv ol opv>p,o(' icepi^pdEavTe^ f^p 5£v5peot xaTa^pX7)pt^ot«
eupuxwp'^ xuxXov trza\j%a xal o^toI xaXu^oicotouvTat xal x6i ^oox^/jp.aTa xaTaOTadpie6ouotv ou icp6c icoXuv ^p^vov.

8] Mtla 3y 2y 61 : incertnm ob decorem an quid aliud vitro (ultro eodtx) corpora infecti. causaa tamen
bellorum et beUa contrahunt ac se (sic eodtx) frequenter invicem infestant, maxime imperitandi cupidine
studioque ea prolatandi quae possident. dimicant non equitatii modo aut pedite, verum et bigis et curribus
Galiice armati : oovinnos -vocant : quorum falcatis axibus utuntur. ef, Ctaudianus dt laud. StUieh. 2, 247 :
Britannia . . . ferro picta genas; tn Ruftn. /, 313: membraque qui ferro gaudet plnxisse Gelonns.

9) e. 1, 9.

loBOAMES. S

58 lORDANIS

III etenim in secundo sui operis libro Glaudius Ptolomeus, orbis terrae discriptor egre-
gius, meminit dicens: est in Oceani arctoi salo posita insula magna, nomine Scan-
dza*], in modum folii cetri, lateribus pandis, per longum ducta concludens se. de
qua et Pomponius Mela in maris sinu Codano positam refert^j, cuius ripas influit

17 Oceanus. haec a fronte posita est Vistulae fluminis, qui Sarmaticis montibus ortos s
in conspectu Scandzae septentrionali Oceano trisulcus inlabitur, Germaniam Scytbiam-

. que disterminans. haec ergo habet ab oriente vastissimum lacum in orbis terrae
gremio, unde Vagi fluvius velut quodam ventrae generatus in Oceanum undosus evol-
vitur. ab occidente namque inmensu pelago circumdatur, a septentrione quoque in-
navigabili eodem vastissimo concluditur Oceano, ex quo quasi quodam brachio exiente, lo

18 sinu distento, Germanicum mare efficitur. ubi etiam parvae quidem, sed plures per-
hibentur insulae esse dispositae, ad quas si congelato mari ob nimium frigus lupi
transierint, luminibus feruntur orbari. ita non solum inhospitalis hominibus, verum

19 etiam beluis terra crudelis est. in Scandza vero insula, unde nobis sermo est, lieet
multae et diversae maneant nationes, septem tamen eorum nomina meminit Ptole- i5
maeus^). apium ibi turba mellifica ob nimium frigore nusquam repperiiur. in cuius
parte arctoa gens Adogit consistit, quae fertur in aestate media quadraginta diebus

et noctibus luces habere continuas, itemque brumali tempore eodem dierum noctium-

20 que numero luce clara nescire. \ ita altemato merore cum gaudio benificio aliis dam-
noque impar est. et hoc quare? quia prolixioribus diebus solem ad orientem per 20
axis marginem vident redeuntem, brevioribus vero non sic conspicitur apud illos, sed
aliter, quia austrinis signis percurrit, et quod nobis videtur sol ab imo surgere, illos

H PVLAS {Hin Scandza — 16 repperitar) O [incipit 10 brachio) B X{Y Z). Freetdfua 1, 2, 26 [16]
{ad 11 efflcitur — a 14 in Scandza).

1 etenim] enim BXY secundo] sulcundo L sui] suo B* dadius A ptolomeus]

VLABY^ ^hoiomeus HP Pree.y phtolomeus X discriptor] /fPF fVfc., desci, rel. 2 oceani arctoi] F*,

oceani rctoi V*, oceani arctoi H^ oceani aretoi PL , oceano arctoi XYZ , oceano rethoi Frte, , oceaui arctoo
(actoo B^) B solo AX nomine posi se. A scandza] HPVLAX^, scandiza X^, scandzia YZ,

scanzia B Duae., scanza Free, aemper 3 cetri] HPVLj citri XYZ^ caedri Free., cedri Aj coedri B

per longum ducta] post iongum ductum B se de qua] set aequam A de qua ... 4 refert (m, B

4 codino L 5 iustulae fluuii B qui] quod A sarmatis A ortum A, om. B 6 scandzae]

HPVXy scandze L, scandziae Y, scantlae £ occeant L trisuicum A 7 determinans £ ab]

ad LXY orientem XY lacum om, XYZ 8 gremium XYZ uentrae] HV^ uentre rel,

euoluit XZ {non Y) 9 inmensu] HPVL, inmenso rel, septentro A innauicabili HPV

10 brachio exeunte OBXY Free., brachium exiens A 11 ditento HP, detento Free. germanioo L

pott efiicitur qiu>d iruerurht edit, hic gentes quae carnibus tantum uiuunt est ir^ margirhe eod. O etiamj

iam A prauae V, praue O quidem om, OB 12 esse om, XY quas ai] VOBXY, quasi

HP, quos si L coniato L 14 terrae L, terre O scandza] HPVLX, Bcanza 80, scancia

Bj scandzia YZ uero om. 80 B 15 nationes] mansiones L tamen] tantum LBXYZ

eorum] HPVSOB, earum LAXY ptolomeus LOBY, pthoiomeus V8X, pbolomeus HP 16 apum BY

frigore] HPV, frigorem L, frigus A80BXY Free, num^uam A80, nunquam B 17 arctoa] BXY,

artoa O, arotoa H^ aretoa PVLy aretboa Frte. in om. A aestate] state O quadragenta P

18 idemque O noctiumque] et noctium A 19 numerum O luce dara] J7(?)PF, lucem claram

AOBXY merore] VL, memore H beneflcio V 20 est om. OB 21 aput P plerumque

22 quia] qui V austrina signa AB pecurrit O quod] qui OB uidetur om. L

1) Ptolemaeus 2, /7, 33: ^Atc' divaToXdiv ^e xfj; Xepaov/jaou T^ooape; at xaXo6p.evat XxovMat, Tpet;
fjL^ fjitxpa(, ... 34: fji(a 6e [Ufimi xal dvaToXtiuuTdTT] xaTd Td; ix^oXd; 0'JiOTo6Xa icoTaiiou ... 36: xa-
XeiTat ti i^(oic xal aurr) 2xav5(a.

2] Mela 3, 3, 31: super Albim Codanus ingens slnus magnis parvlsque insulis refertut est : dt Seandia
auetor taeet,

3; Ptolem^ieus 2, II, 35 {quae uneia quadrnti» eonclusi verba aeeesserunt ex cod. Vat. 191) poBt xterha wnpra
not. 1 adlata: xal xiT^/ouotv ayrfj; toI |jl£v ouTixa (I) Xaifieivoi, tA li* dvaToXixd (2) Oau^vat xal (H) OtpaToot,
[Td hi dpxTtTid ^4; (DivvoiJ, Td oe [ji.£orj'x^pivd (5) FoOTat xai (6) Aauxlcuve;, Td hi (jiiaa (7) Aeuwvot.

GETICA. 59

per terrae marginein dicitur circuire. aliae vero ibi^sunt gentes Screrefennae , que III 2]
frumentorum non queritant victum, sed camibus ferarum atque ovis avium vivunt;
ubi tanta paludibus fetura ponitur, ut et augmentum prestent generi et satietatem ad
cupiam genti^). alia vero gens ibi moratur Suehans, quae velud Thyringi^) equis

:> utuntur eximiis. hi quoque sunt, qui in usibus Romanorum sappherinas pelles com-
mercio interveniente per alias innumeras gentes transmittunt, famosi pellium decora
nigridine. hi cum inopes vivunt, ditissime vestiuntur. sequitur deinde diversarum 22
turba nationum , Theustes , Vagoth , Bergio , Hallin , Liothida , quorum omnium sedes
sub uno plani ac fertilis, et propterea inibi aliarum gentium incursionibus infestantnr.

1 u post hos Ahelmil , Finnaithae , Fervir , Gauthigoth , acre hominum genus et at bella
prumtissimum. dehinc Mixi, Evagre, Otingis. hi omnes excisis rupibus quasi castellis
inhabitant ritu beluino. sunt et his exteriores Ostrogothae, Raumarici, Aeragnaricii, 23
Finni mitissimi, Scandzae cultoribus omnibus mitiores; nec non et pares eorum Vino-
viloth ; Suetidi , cogniti in hac gente reliquis corpore eminentiores : quamvis et Dani,

15 ex ipsorum stirpe progressi, Herulos propriis sedibus expulerunt, qui inter omnes

H PV L AO B X {Y Z). Rav, 4, 12 p. Wl : patria quae dicitor Rerefenomm [$ie Uhri h. l. et ly 11
p. 28; Rerefenni 4, 46 p. 324; Rereferi 5, 28 p, 417] et Sirdifenorum [Serdefenni, Sisdefenni, Scirdifrini alibi]:
cuins patriae homines, ut ait Aithanarit Gothorum philosophus, rnpes montium inhabitant et per venationes
tam viri quamque mulierea Tivere, cibo vel vino ignari existentes, in omnibns dicuntur. Freeulfus 7, 2, 25 [16]
(ad 1 circuire — a 4 alia).

1 margine ^(?)P circuisse YZy circumisae X alia O sunt] tres OB acrerefennae]

XYZ, crefenne OB, rerefennae HP, reraefennae F, rerefenne L, refennae A: Rerefeni et Sirdifeni [vide tupra)
Ravermas: iUud praetuli, quoniam a vera forma 2xptd(^ivot proxime abett que] qui OBXY 2 ouis

auium] XYZ, ouium auiumque HPVLA, ouium [om, reliquis) OB 3 pal. fertura L, foetura paludibns B

augm.] agiatum A ad] ac B 4 cupiam] HP, copiam rel. suehans] HPVXYZ, Bueans Frec^

Bciehans L, suhueans A, suaethans O, suethans B uelud] HPV, uelut rel, thyringi] HP, tyringi V,

thiringi LA, thoring O, thoringi BXY equis] coquis -»•(?), aequig V, om. A^ 5 eximlus H

hii LO quoque om. A usus AB sappherynas F, saphyrinas B, saphirinas ZF, sapherinas A,

sapphirinas Z, saphirinos O 6 decore O 7 nigridine] HPV, nigridi O, nigredine LABXY ni-

uunt] HPAO, uiuant VLBXYZ sequuntur OB 8 turbationum V theustes] BF, theustis X,

theutthes O, theutes HPVL, teothes A uagoht Free. bargio O, hergio A hallim AY

liotida A 9 sub uuo (una XYZ) planl (planae B, planitiae X, planitle YZ) ac (hao A) fertilis (fertUes

OBXY)] libri: videtur Iordane$ sedes ma$euUne ueurpaviMe et tub uno posuitse pro simUiter: aupina plana ac
fertilis eonieeU MueUenhoffiua propterea] postea O inibi] ininibi L 10 ahelmil] HPV^L,

helmil A, athelmil Fi, athelnU OB, ahelmi X, ahemi Y sinnaithae B gautigoth OBXY acre]

arre L et om, OB at] HP, ad rel. 11 prumtissimum] flP, piomtiaaimum LA, promptisai-

mum OB, promptUsimi XYZ mixi] HPVLAO, mixti BXY euagre] HPLA, euagrae VXYZ, eua-

gere O, euagerae B othingls 'OBA^ : po$9ia eogitare de Oreutungia excisis] HPVLA, exais O, exesis

BXY rapibuB O casi A 12 et his] et tethia X, et thethis YZ raumaridae ragnaridi

HPVL, raumaride ragnaricii A, raumauricae ragnarici OBXY 13 mittissimi O scanze O, scanzicae

(c del.) B cutoribuB A mitiores] minores eoniecii MueUenhoffim reete eorum] illorom A

uuinouiloth F, uinouilohth O 14 auethidi B cogniti] cogenti O^ cogeni B, cognitio XZ, oognatio Y

quam et uis O 15 progessi O eruleos B*, erolos LB^ propriis] ex propr. O*

1) ef. Proeopiu$ b, Ooth. 2, 16: Sxpidl^tvoi . . . o&tc aOrol ipTJv y£<»PT^^^^^ ^^ '^^ o^Totc at Y^^txe;
^pYfltCovrat, dXXd dslpt^ del |6v xaic ^uvatSl t^v ^pav (i^vrjv iiitn)^e6ovTat. 0T)p(aiv tc ^6l^ xal dEXXov CqKov
luifOL Tt XP^P^ ^^ "^ ^^^^ a^Toi; ^^pouot fjieYeCXat urep^uo»^ ouoat tmlX tc^ ^pt], d tadnQ d^^ijti. xal %p^t
p,ev Brjploiv dtX t&v dXtoxop.£vo>v otTiCovTat, xd 5£pp,aTa hk dp.9tfwuvTat. PauUu hiit. Lang. 1, 6: Scritoflni
{$ie vel Soritobini opUmi Uhri) ... crudis agrettinm animantium carnibiiB vesountur, de quorum etiam hirtie
pelUbuB aibi iudumenta peraptant.

2) ef. Ca$$iodoriu$ var. 4, 1: Herminafrido regl Thoringorum TheodoricuB rex . . . indicamoB no8 ve-
nientibuB legatiB vestriB . . . more gentium soBcepisBe . . . equoa argenteo colore vestitoB, gui fkue d€$eri-
buntur.

8*

60 lORDANIS

in 24 Seandiae nationes nomen sibi od nimia proeeritate affeetant praecipnnm. snnt qnam-
qnam et homm positnra Grannii, Angandzi, Ennixi, Taetel, Rngi, Arochi, Ranii.
qnibns non ante mnltos annos Rodnnlf rex fuit, qui contempto proprio regno ad Theo-
dorici Gothorum regis gremio convolayit et, ut desiderabat, invenit. hae itaqne gen-
tes, Germanis corpore et animo grandiores, pugnabant beluina saeyitia. 5

IV 25 Ex hac igitur Scandza insula quasi officina gentium aut certe velnt vagina na-

tionum cum rege suo nomine Berig Gothi quondam memorantnr egressi: qni nt pri-
mum e navibus exientes terras attigemnt, ilico nomen loci dederant. nam odieque

26 illic, ut fertur, Gothiscandza vocatur. unde mox promoventes ad sedes Vlmeragomni,
qui tunc Oceani ripas insidebant, castra metati sunt eosque commisso proelio propriis 10
sedibus pepnlemnt, eommque vicinos. Vandalos iam tunc subingantes suis aplicayere
victoriis. ubi vero magna populi numerositate crescente et iam pene quinto rege
regnante post Berig Filimer, filio Gadarigis, consilio sedit, ut exinde cnm familiis

27 Gothomm promoveret exercitns. qui aptissimas sedes locaquae dum qnereret oon-
gma, pervenit ad Scythiae terras, quae lingua eomm Oium vocabantnr: nbi deleo- 15
tatus magna ubertate regionum et exercitns mediaetate transposita pons dicitnr, nnde
amnem traiecerat, inreparabiliter cormisse, nec ulterius iam cuidam licuit ire ant
redire. nam is locus, ut fertur, tremulis palndibus voragine circumiecta oonclnditnr,
quem utraque confusione natura reddidit inpervium. vemmtamen hodieque illic et
voces armentomm audiri et indicia hominum depraebendi commeantium attestationem, 20

28 quamvis a longe audientium, credere licet. haec ergo pars Gothonun, qnae apnd

H P V L A O {dtfieit 17 in traiecerat) B X {Y Z). Rav, 1, /2 p. 29, 11 ad v. 6: insulam (SeythUm) . . .
lordanus sapientissimus cosmographus Scanzam appellat : ex qua insula pariterque gentes occidentales egresMe
sunt, nam Gothos et Danos {cf. lord. 3, 23), immo simul Oepidas {ef, Jord. 17, 94) ex ea antiquitut exisse
legimus; cf. 5y 30 p. 422 , 2, u6< item laudatur lordanis sagacissimus chronographus , iUm 4, 4 p. 175, 13.
Frceulfua 1, 2, 25 [16] {ad 1 praecipuum — a 6 £x hac).

] scandiae] HPV, scandziae L7, scanziae OBy scandzae X, scane A nimiam LAOBXY pro-

ceritatem LA^BXY^ proceritem A^ sunt qu.] quamquam A, qu. sunt X 2 homm] HPVLAXY,

illorum OB granni AOXYZ, granii L augandzi (auganzi LA, auganti V) eunixit (eunx A) aetel

(hethel A) rugi HPVLA, augandzi eunixi gethel (getel Y) rugi XY, aigandziao eunlxi gethelrugi Z, agmii-
ziae unixet (unixae B) ethelrugi (ethelrug O^) OB arohi L, arachi YZ {non X) rami O, ranni B,

rannii AXYZ 3 quibus ... 4 inuenit errore non Ubrariorum, sed epitomaioria loeo 8UO mola vidtniun

e$8e, qui loeus fiiit post p. 59, 15 expulerunt: ef. indieem $. v. Roduulf non ante multos] non ante

omnes (sed int. B) ante multos OB rodulf AOBX, rotolf L, roduf YZ^ roduiils P ad] a V

theoderici O 4 gothorum om. L gremio] tfPK, gremium AOBXY haec L 5 germaoit]

romanis OB, romanis gcrmanis Vind., inmanes L corp.] et corp. A pugnahant beluina eaealtia]

pugna seuitia O, infesti pugnae saeiiitia B, alii infestae seuicia pugnae pugnahant beluina tenitia Vind.
6 scandza] HX, scanza PVAO, scanzia B, srandzia Y uelut om. L ua^na] uagl O 7 berg O,

berich Frec. gutti /t, cothi O condam O 8 exientes] HPVO Free.y exigentes L, exeuotes

ABXY nomen loci] nomen loci nomen O, nomen loco ABXYZ Free. odieque] HP, hodieque

VAXY, hodie OB, idcoque L 9 illic ut fertur om. A gothiscanza O, gothiscantia B, gotbicanza L

uocantur L, dicftur A umenigorum B 10 insidiebant P castra metantes eoqne preHo oon-

misso L 11 uuandalos LO^XY, uuandelos O^, uuandolos B, uannalos A snbiQgabant X*

aplicauere uict. ubij HPV, applicuere uict. ubi AXY, appellauere uictoriis ibi B, appellanere uietoriis tr(?)ibiis
O, uirtoriis applirauere ubi L 12 ueroj uera O numerositatem A^ et om. A 13 parig

P, berg O, berigh Frec. fllemcr L fllio gadarigis] HPV Free., f. gadaregis L, ilogodaregit O,

fllogud arigis B, fllio gadaricus XZ, fllio gadarico Y, fllio radarigis A: ef. e. 24, 121 oonsiliooi A

14 promouerter O exercitum A congr. dum qu. ad sc. peru. A 15 oeom A, ooim B

delectans O, delectato B, del. esi A 16 et exercitus] exercitus A, exercito et B, sed exerdtoi IVee:

mcdiaeUte] HV, medietate rel. 17 transiecerat OB, tragecerat A inseparabiliter B, mlieraMHter

XY cuiquam A ire om. V 18 his VL 19 reddit XYZ imper«*«« V* 20 de-

prehonditur A attestationem] HPV, astesUtionem L, attestatione BXYy attestationl A 21 e om.

XYZ iongum A"" apu» V'*, aput V*L

GETICA. 61

Filemer dicitur in terras Oium emenso amne transposita, optatnm potiti aolnm. nec IV^
mora ilico ad gentem Spalorum adveninnt consertoqne proelio yictoriam adipisonnt,
exindeque iam velut victores ad extremam Scythiae partem, que Ponto mari vicina
est, properant. qnemadmodum et in priscis eornm carminibus pene storicn ritu in

5 commune recolitnr: quod et Ablavius descriptor Gothomm gentis egregins yerissima
adtestatur historia. in qnam sententiam et nonnuUi consensere maiomm: loseppns 29
quoque annalinm relator verissimus dum ubique veritatis conservet regulam et originea
causaram a principio revolvat. haec vero quae diximus de gente Gothorum principia
cur omiserit, ignoramus: sed tantu Magog eorum stirpe comemorans, Scythas eos et

10 natione et vocabulo asserit appellatos ^) . cuius soli terminos, anteqnam aliud ad me-
dium deducamus, necesse est, nt iacent, edicere.

Soythia si quidem Germaniae terre confines eo tenns, ubi Ister oritur amnis vel V 30
stagnus dilatatur Morsianus, tendens usque ad flnmina Tyram, Danastram et Vago-
solam, magnumque illu Danaprum Tauramque montem, non illum Asiae, sed pro-

15 prium, id est Scythicum, per omnen^ Meotidis aditum, nltraque Meotida per angustias
Bosfori usqne ad Gaucasum montem amnemque Araxem ac deinde in sinistram partem
reflexa post mare Gaspium, quae in extremis Asiae finibus ab Oceano eoroboro in
modum fungi primum tenuis, post haec latissima.et rotunda forma exoritur^), vergens
ad Hunnus, Albanos et Seres nsque digreditur. haec, inquam, patria, id est Scythia, 31

20 longe se tendens lateque aperiens , habet ab oriente Seres , in ipso sui principio litus

H P V L A O (inc, 16 amnemque) B X{Y Z}, Rav. 4, 5 p. 179 ad v. 13: et desuper ipsum flaviam
Danapri . . . est . . . fluvlus maximus Tanais , Item fluviug Tiram , item BagOBSolam : de quibus fluminibus
testatur mihi lordanis sapientissimus cosmograpbus. ^, l p. 168 {inde Ouldo p. 552 PaHh.) adv. 18: (Scy-
tMam) lordanis cosmographus in modum fungi scarifum esse dixit. Preeulfiu /, 2, 25 [16] {ad 6 maionim).

1 fllemer] UPVLj fllimer ABXY ocum A^ ouim B tranposita H optatum potita solum B,

optata potiti terra A 2 adipiscunt] HPV ettUvid. fVce., adipiscuntur LABXY 3 partem po$i pro-

perant A ponto] HPVL Frte,, pontico ABXY uina A 4 storicu] HPVL^, ttori L*, historico

ABXY ritui A 5 et om. A*X ablauius] HVL Frec., ablauias B, aplauius PA, ablabius XY

6 iosephus BX, iosippus YZ 7 quoque om. XY conseruit B 8 reuoluit B 9 obmiserit A

tantu magog] sie fere MudUnhoffiui in Utterie ad me a. 1864 datii et Outeekmid p. 127 ex loeepho {v. i.) :
tantum {$ic HPVLj tamen ABXY) ab hoc loco libri stirpe] HPL, stirpem rel, comemorans] H,

commem. rel, eos om. B 10 ioli] olim B terminus L 11 ut iaeent edicere] HPVBXy

(ut iacent) ediscere Z, ut iaeent edisserere Y, ut nacentediceret L, ut iaceant dicere B, adiacentes dicere A
12 conflnes] HPVL, conflnis ABXY eatenus XYZ iste L 13 stagnus] et agnos L, staguum

ABXY morsianus] HPVLXZ, mursianus Y, musianum B, morsiamon A tedens A^ tyram]

thyram P, thirara A, tendens tiram L', terra B dastrum XYZ uagosolam] ioagosolam B .14 illu]

$erip$i, iUud HPVLXYZ, illum B, aliud A danaprum] danubrum B, danapirum (danaprum A') A^

sed proprium om. B 15 id estj idem B sithicum P aditum] ambitum BXY 16 araxen

P in sinistram partem] in sinistra parte XYZ, sinistra parte OB 17 quae] quod A, om. B

iu om. A ozeano P eoroboro] HPVLXYZ, euroboro OB, eboreo A 18 tenui A 19 hun-

nus] HP, hnnnis V, hunnos LBX, unnos O, hunos AY serens X*j setos A^ 20 sui] suo L

litusj ad litus B, post litus A

1) lo$ephu$ ant. 1,6, 1 : Mafdrfrii {lapheti fUiu$) hi to6c dit^ a&ToO MaYdbYOC dvofjtaodivTac (f>xioe, 2x6(hic
(e biz* a6T&v (a Oraeci$) -itpooaYOpeuo{iivouc. ef. I$idoru$ Ooth. laud. e. 66 {ex Ccaeiodoriof) : Oothorum anti-
quissima origo de Magog fllio laphet fuit , unde et Seytharnm genus «xtitit : nam iidem Gothi Scythica pro-
bantur origine sati. nnde nec longe a vocabulo discrepant: demutata enim ac detracta littera Getae quasi
Scythae sunt nuncupati. iiem ettfm. 9, 1, 27: Magog a quo quidam arbitrantur Scythas et Gothos traxisse
originem. ibidem e. 89: Gothi a Magog fllio laphet nominati putantur de similitudine ultimae syUabae, quos
veteres magis Getas quam Oothos vocaverunt. respicU I$idoru$ Hieronymum quaeet. Hebr. tn Oen. 20, 2
{3 p. 318 VaU.) et ad Eteeh. l. 11 {5 p. 405 VaU.), qui tamen Ambroeium {de fide 2, 16, 138) reprehendene
negat Oog apud Eseehielem de Oothie aeeipiendum e$$e, hnmo Oothoe eoedem e$$e aique Oeta$,

2) cf. Ca$$iodoriu$ var. 3, 48: (montis) ima gracUiora sunt quam cacumina et in molUssimi fnngi modo
superiue extenditur, oum inferiore parte tennetur.

02 I«lKl>AMS

V Cai^pii niariH commaiieDtes : ab occideute Germanos et flnmen ViBtnlae: ab aretn, id
est Heptcutrionali . cirenmdatnr oceano. a meridiae Persida, Albania, Hiberia, Ponto

32 atr|ue extremo alveo Istri, qni dicitnr Dannbins ab ostea ena nsqne ad fontem. in eo
vero latere, qna Ponticnm Iitn« attingit, oppidis hant obsenris inyolvitnr, Boristhenide,
Olbia, Calli[K>lida. Cbersona, Tbeodosia, Careon, Mjrmicion et Trapeznnta, qnaa in- &
domiti Scythamm nationes Grecis permigemnt condere, sibimet eommercia prestatnroB.
in cniuH Scythiae medium est locns, qni Asiam Enropamqne ab alteratro dividit*
Uiphei scilicet montes. qni Thanain vastissimnm fnndnnt intrantem Meotida eains

«)3 paludis ^: circnitu» passunm mil. cxliiii . nnsqnam oeto nlnis altiuB snbsidentis. in
qna Scythia prima ab occidente geuB residet Gepidamm, que magms opinatisqne am- lo
bitnr iluniinibns. nam Tisia per aquilonem eins cbommqne discnrrit: ab afrieo vero
magnus ipse Dannbius. ab eoo Flntansis secat, qni rapidns ac yerticoBns in Istri

31 flnenta furens divolvitur. introrens illis Dacia est, ad coronae speciem ardnis Alpibns
emunita. iuxta qnoram sinistram latns, qni in aqnilone Tcrgit, ab ortn Yistnlae fln-
minis per inmensa spatia Yenetharam natio popnlosa consedit. qnoram nomina Heet is
nnnc per varias familias et loca mntentnr, principaliter tamen Sclayeni et Antes no-

H F V L A O B X [Y Z). Rav. 4, 3 p. 173 ad v. A : Boristenida , Olbiapolis, CapoUB Dori (dori eor-
rupium e«£ ez da voeabuli caliipoUda). Cheraona, Theosiopolis, CareoD, Trapezus. 5, 11 p. 369: OUTapolis,
Porittenida, Calipolit, Cenona, Theododa, Dotiopolis, Careon, Trapezus. ^, 14 p, 204 adv» 12: flaTins FIa-
taosia, dtam lardanem,

1 commonentef O germanns O iustnlae B. flstole O arctn] HPV, Areto AOB^

arctoro*» L, arctoa XYZ id est om, A 2 septentrionali] sententrionaU V, septentrione B m]

et O meritiae P perside A 3 histiri O, histri BXY, histro A danubios P, danubio A

ostea sua] HPV, hostea sua L, hostia sua O, ostio suo BXY, ostiis suis A 4 latere] loco latere O, loei

latere B qoam L litos P attigit A' haot] O, aut HPVL, haud ABXY boriithe-

nide] HPVXZ, boristenide LY, boritthenidae (-diae O*} O, borithenide B, horistende A 5 olpia L,

obbia X callipolida] icripsi ex RavermaU eoUato Seylaee c. 93 : 'OX^la xal Xt(if|V ' KoXXdcoXic xal XtfJi'^,

caUipoda (calipoda OB) libri: diverai aurU CalUpidae [cf. Strabo 12, 3, 21 p. 560) infra e. 5, 46 nominati
chersono P, cersona L gareon Z: Careon eum eoUoeetur inter Theodosiam et Myrmeeium (ef. SifaSto 7, 4y 6

p. 310), patet inteUegi ParUicapaeum , quod non potuit omittere qui reeen$ehat Oraeea oppida in Utore SeyOdae
eondita: sed erravit non librariua, at lordane$ auetorve eius Cassiodorius Oraeeo auetore usus hnperite
mirmicion LX YZ, mirmition B, mirmiceon A trapeiunta HVO, trapeiunota PAB, trepeiunta L, trapeianta

Xj tarpoianta Y: Trapezus Rav. quas indomiti] HPL, quas indomitae VAXY, quasi indomitis O, quam

ibi domitos /i 6 sdtharum OB, scythirum HPVL natione OB grecos AB commertiom

XY prestaturus O 7 scythiae medio BXY, medio scythlae A erupamque A alterutra A,

alterutrum OB, utroque L 8 silicet P thanain] HPVL, Unain OB, thanaim AX, thanim 7

uatissimum H, uastissimam XY flndunt B* intrantem meotidam YZ, intrantem meotidem X, in-

trante ncotida O 9 circuidus O, circumitus X passium L, om. A^ czlxiii] XY, centum

quadraginta quattuor OB, clxiiii HPVLA nosquam O, numquam A octo] septem XYZ subsi-

dentes AOB 10 occidentes L gens residet] gens redit O, gens sedit B que m.] HVL, quae m. ret.

ambitu O 11 tisiam O, tisianus B, thisia YZ aliquilonem P chorumque] quorumqoe O

africoj PAXY, afrigo O^, aflTrico B, africa HVL 12 eoo] euro OB flutausis] HPV, flutUusis A,

fluctausis L, flutaus XY Duae., fluitans Z, flutausl B, flutasi O; Flatausis {al. flautasis) Rav.: probabUe esi
in fluta latere fluvii Alutae nomen ex Prisco opinor male transcriptuim secatur B uertigosus HPV^L,

uostigosus V, uertigiosus A histri BXY 13 diuoluitur] HPVLAOB, uoluitur XYZ illi

OB dacia est] daciaem O albibus O 14 emunlta om. L quarum A qui] quod AB

aquilonej HPVL, aquilonem AOBY, aquinalonem X uerget abj et ab B iustolae B

15 uenetharumj HPVLXYZ, uenetarum i4, uenit uuinidarum B, uenit uuinadarum O considet AXYZ

16 multentur A scaueni AO, sclanani B, sclauenni Z et antes nominantur (dicuntur A) sdaueni
oiFi. XYZ

1) Orosius 1, 2, 4. 6: Riphaei montes . . . Tanaim fluTium fundunt qul . . . Maeotidas auget paludet.

GETICA. 63

minantur. Bclaveni a civitate Novietunense et laco qui appellatur Mursiano usque V 3r>
ad Danastrum et in boream Viscla teuus commorantur: hi paludes silvasque pro ci-
vitatibus liabent. Antes vero, qui sunt eorum fortissimi, qua Ponticum mare curvatnr,
a Danastro extenduntur us(iue ad Danaprum, quae flumina multis mansionibus ab in-

5 vicem absunt. ad litus autem Oceani , ubi tribus faucibus fluenta Vistulae fluminis 36
ebibuntur, Vidivarii resident, ex diversis nationibus adgregati ; post quos ripam Oceani
item Aesti tenent, pacatum hominum genus omnino ^) . quibus in austrum adsidet gens
Acatzirorum fortissima, frugum ignara, quae pecoribus et venationibus victitat. ultra 37
(}uos distendunt supra mare Ponticum Bulgarum sedes, quos notissimos peccatorum

10 nostrorum mala fecerunt. hinc iam Hunni quasi fortissimorum gentium fecundissimus
cespes bifariam populorum rabiem pullularunt ^j . nam alii Altziagiri, alii Saviri nun-
cupantur, qui tamen sedes habent divisas : iuxta Chersonam Altziagiri. quo Asiae bona
avidus mercator importat, qui aestate campos pervagant effusas sedes, prout armen-
torum invitaverint pabula, hieme supra mare Ponticum se referentes. Hunuguri autem

15 hinc sant noti, quia ab ipsis pellium murinarum venit commercium: quos tantorum
virorum formidavit audacia. quorum mansione prima in Scythiae solo iuxta paludem 3.S
Meotidem, secundo in Mysiam Thraciamque et Daciam, tertio supra mare Ponticum
rursus in Scythia legimus habitasse: nec eorum fabulas alicubi repperimus scriptas,

H P V L A B X {Y Z), Rav. 4, 1 p. 168 [inde Ouido p. 652 Parih.) ad v. S : Chazaros . . . lordaiiis
Agazlros vocat. FreetUfua 1, 2, 25 [W] (a 16 quorum).

1 sclauani OB, scaueni A ad ciuitatem A nouletunense] HPVA, nouietuense L, nouieta-

iiense XYZ, noni et sclaninorum unnense (-sem B) OB: inUlUgitw Noviodunum laco] HPV^ loco LO^

lacu ABXY appeilatur] dicitur A mursianus A^ musiano O, musianus B 2 commorantur]

commanentes A hi] bic O siluasque] et siluas A pro] per O 3 antei O^ qua] Y,

quia HPVLAOBXZ pontico mare O, pontico mari B turbatur O, turbantur B 4 a danastro]

ad dan. X^ a nastro L danaprum] danubrum O, dauubium B ab om. A 5 adsunt A

ad] a A autem] enim XYZ oceni A flstule O, iustulae B 6 uidiuarii] HPLAXYZ,

uiriuarii V, uidioarii OB: infra 17, 96 dieutUur Yividarii ex] et XYZ 7 pagatum O omni-

nu« O austrum obsident L, austro adsedit (assedit B) OB 8 acatzirorum] HLAXYZ, acatzyrorum

P, acatirorum F, agatzirorum OB: Agaziri Rav,, ^AxdlTCipoi Priaewi (aeilieet KdixCtpot fr. 8 p. 83 Muell.,
'AxaxCCipoi ib. p, 82, 'Axdtripot fr. 30 p. 105 et fr. 37 p. 107) ignora O quae] qua ea O, quia

ea B uicUt L, nectitant O, uictitatat B 9 distendunt] Wi;i)P^VOX Duae., disten**»»*»» P",

distunt L, distenduntur H^ABY super PA uulgarum V, burgarum O sedes om. P*

10 fortissimorum] HPVLO, fortissimarum ABAl7 fecundissima JCF 11 cespes] cipes O, stipes B

rabie A pullularunt] popularunt OB altziagiri] HPVLAXY, altziagrl Z, ««aulziagri O, aulziagri B

sauiri] auiri B, fauiri A : tufU Sdpipoi PrUei fr. 30 p. 104 MueU,, similiter alii nuncupatur H, nun-

cupatus P 12 Umen] tantum XYZ diuersas OB altziagiri] HY, ultziagiri PV, ultiziagiri X,

ultiziagri Z, uultziagiri L, autziagiri A, aulgiagiri O, aulziagri B 13 qui aestate] LB, quia aestate

(eestate P*) HPVOXY, qua egestate A pernagaut] O^YZ, peruagantur ABX, peruacant HPVLO^

efTusas sedes] HPVLXZ, effusos sedes (habentes int. B) OB, efTusis sedibus A, effusas Y 14 inuitaue-

nerint P, inuenerit A pontico O hunuguri] HVLAXZ, hunugguri P, unfguri L, hnnucari C^B,

hunu«««» O*, hunugiri Y: ^Ov^YOupoi Priteus fr. 30 p, 104 MueU,, patria Onogoria Ravennaa 4, 2 p. 170
autem] enim XYZ 15 quia] qui O, quod A beUium O uenit om. L commertium V,

cummertium PO 16 audaciam HPV quorum] fortasee Qothorum mansione prima] HPVL,

mansionem prima O*, mansionem primam AO^XY, manslonem primam esse B iusU PA 17 se-

cunda VA mysiam thraciamque et daciam] HPV, mitiam traciam quem traeiam {$ic) L, mensiam tra-

tiasque et daciam O, maesiam thraciaque et dacia A, maesia traciaque et dacla B, mysiam (misiam Y) thra-
ciasque et daciam (datiam Y, dacia Z) XYZ torcio P, tertia VA ponticu O 18 rursns] rur-

sumque L scithiam LO abitaste PV, f^te A alicuU O

«

1) cf, quae eub Theodoriei nomku Ca$siodoriu$ var, 5, 2 $erip$it Hae$tU *in Oceanl litore* eonnUtulU
et regU amieUiam expetentibu$.

2) rf. Ca8$iodoriu$ var. 3, 6: pnllulat ex uno genere qaadrifariam decus.

64 lORDANIS

y qni eos dicmit in Brittania ve\ in uiiaqaalibet inBalaram in seiritate redactoB et in
oniaB caballi praetio a quodam ereptos. aat eerte 8i qui8 eos aliter dixerit ia nostro
arbe, qaam qaod no8 diximus, fiiisse exortos, nobis aliquid obstrepebit : noB enim po-
tias lectioni credimns qaam fabulis anilibas conaentimag.

39 Vt ergo ad nostram propositum redeamns, in prima 8ede Scythiae inxta Meotideni &
commanentes praefati, unde loquimnr,* Filimer regem habuisse noscantnr. in mcandtLj
id est Daciae, Thraciaeque et Mysiae solo Zalmoxen, qaem mirae philosophiae era-
ditionis foisse testantur plerique scriptores annalium. nam et Zeutam prias habnenint
eraditura, post etiam Dicineum, tertinm Zalmoxen, de quo superins diximus. nec de-

40 fiiemnt, qui eos sapientiam erndirent. unde et pene omnibus barbaris Gothi sapien- lo
tiores semper extiterunt Grecisqne pene consimiles, ut refert Dio, qui historias eornm
annalesque Greoo stilo composuit. qui dicit primum Tarabosteseos, deinde yocatos
Pilleatos hos, qui inter eos generosi extabant, ex quibus eis et reges et sacerdotes
ordinabantur^). adeo ergo fuere landati (jaetae, ut dudum Martem, quem poetarnm
fallacia deum belli pronuntiat, apud eos fuisse dicwt exortum. unde et Vergilins^): i&

41 'gradivumque patrem, (reticis qui praesidet arvia'. quem Martem Gothi semper aaper-
rima placavere cultura (nam victimae eius mortes fuere captorumj , opinantes bellornm
praesulem apte humani sanguinis effu8ione placandum. huic praede primordia yove-
bantur, huic truncis suspendebantur exubiae, eratque illis religionis preter ceteros in-

42 sinuatus affectus, cum pareuti devotio numinis videretur inpendi. tertia vero sede 20
super mare Ponticum iam humaniores et, ut superius diximus, prudentiores-effecti,
divisi per familias populi, Vesegothae familiae Balthorum, Ostrogothae praeclaris
Amalis serviebant.

HPVLAOBX{YZ) Freeulftis l. e.

1 quij quae A geruitutej HPVO, seruitutem LABXY in om. A 2 cAualli O, cabilli P

a quodamj quandam O, quondam B nostro urbej HPVO^ noBtTO orhe.LBXY^ nostra urbe i4 3 quam

quod] qnam nt A, quanquam XYZ exortus P, exhortos V obstrepit B, obstrepet AXY lect.

pot. B 4 consentimus in prima sede sc. (sc. sede A) iuxtaj contendimus prima sede sdUiiae

(scythiae B) ut ergo ad nostrum in (in om. B) propisitum (propos. B) redeamus hii (hi B) iuxta OB 5 meoti-

demj m. paludem AXYZ 6 fllemer L nnscuntur Ppaasim secundo OB . 7 thraciaeque et

mysiaej tratiaeque et mesiae O, thraeiae moesiaeque A zalmoxenj HPVLBXY Free.j zalmosen O, zal-

monen A*, zalmozen A^ philosophiae er.J HPVLAOX* Free., philosophicae er. BX^Y 8 tentantur

V lerique O annalium om. A zeutem Free. primum A 9 eruditam O po*'J

pst L dicineumj HPVAXYZ^ dicinium L, diceneum /i, dcentum (aie) O: dycineus $ive dicinius Free.

zalmoxenj HPVBXY Free., dalmoxen L, zalimoxem O, zalmozen A superius oni. A 10 aapientia

A bene L gothis H sapientioris HP 11 semper om. A refret O historias

eorum annalesquej eorum annales A 12 stiloj sermone A dixit OB tarabostereos O, zarabo-

stereos B^ strabostes eos L, thorabostes eos YZ teinde P, qeinde [sic] A uocatosj HPVLAy ooci-

tatos OBXY 13 hosj his O 14 ordinabuntur O ergo om, L fuerunt A gaetaej H,

gaete V^ getae rel. 15 dum O dic^nt fuise ($ie) A uerilius O, uirgllius LAXY 16 gra-

diumque HPO greticis O mart^m om, A semper om, OB 17 plagauere O eius

om, V opinantesj opinantur et A^Z, opinantur enim Y 18 praesidem AK aptius OB aan-

guinis om, A plagandum O uouebanturj mouebantur B, uouebant A 19 trunci A sub-

pendebantnr P exubiaej HPVO^ exuuiae LABXY regionis P* pr. cet. om, OB insi-

noatos O 20 efTectus A numinhis V, nominis OB, numini XYZ sedes LBXY, Bedis O

21 supra A Frec. superiutj iam A diximus om. L 22 uessegothae. X^ uaessegothae Z, ouisi-

gothae y, uesogothe L baltorum AO, balzorum B

1) ef. Dio 68 y 9: dTreTi^fji^et (xev (Decabalus) . . . irp^opei; oux Ixt tcuv xoifAT^rnv &oiup np^Tepov,
dXXo^ Td»v itiXo^6paiv tou; dlploTOuc. Cn$fiodofiu$ iamen non tam Ca$$ii I)ioni$ anfMU$ adhibuit quam Oetiea
IHoniM Chry$o$tomiy in quibu^ $imilia narrata e$$e fldem faeii oratio nurtori$ LXXil de habitu (2 p. 383 Rei$ke) :
Ivda ivioTC pXinouotv dvOpf^Trouc to6« liiiv Tiva; irCXouc im Totlc xe^paXai; eyovrac, «h; vOv t&v Bpax&v Ttvec
T&v reT&v XcYOfjiivQiv.

2) Aen. 3, 36.

GETICA. 65

Quorum Btudium fuit primum inter alias gentes vicinas arcum intendere nervis, V 43
Lucano^) plus storico quam poeta^) testante: 'Armeniosque arcus Geticis intendite
'nervis'. ante quos etiam cantu maiorum facta modulationibus citharisque canebant,
Eterpamara, Hanale, Fridigerni, Vidigoiae et aliorum, qnorum in hac gente magna opinio
r> est, quales vix heroas fnisse miranda iactat antiquitas. tunc, ut fertur, Vesosis Scy- 44
tbis lacrimabile sibi potius intulit bellum, eis videlicet, quos Amazonarum viros prisca
tradit auctoritas, de quas et feminas bellatrices Orosius in primo volumine professa
voce testatur '^j . unde cum Gothis eum tunc dimicasse evidenter probamus, quem cnm
Amazonarum viris absolute pugnasse cognoscimns, qui tunc a Borysthene amne, qnem

10 accolae Danaprum vocant, usque ad Thanain fluvium circa sinum paludis Meotidis
consedebant. Thanain vero hunc dico, qui ex Kipheis montibus deiectns adeo preceps 4.')
ruit, ut, cum vicina flumina sive Meotis et Bosforus gelu solidentur, solus amnium
confragosis montibus vaporatus, numquam Scythico duriscit algore^). hic Asiae £u-
ropaeque terminus famosus habetur^). nam alter est ille, qui montibus Chrinnorum

15 oriens, in Caspium mare dilabitur. Danaper autem ortus grande palude, quasi ex 46
matre profunditur^). bic usque ad medium sui dulcis est et potabilis, piscesque nimii

H P V L A O B X [Y Z). Rav, 2, W p. 115 ad v, 13 : dicunt quod Ipse Tanais inter Asiam et Eu-
ropam dividat. FreetUftu l. e. {ad v. 7 auctoritas).

1 studio OB arcum] FF, arcuum HPL Free.y arcus AOBX intenderej teudere B^ 2 sto-

ricol HPVLj historico AOBXY poete O armenios quoquae arcos greticig O intendite] inten-

dere XY 3 ante quos etiam cantu (cantiis H, cantum O)] libri: hic naroque cantu m. f. modulationibus-

que et citharis canebant Free. : scr. antiquitus etiam cantu 4 eterpamara hanale] HPLAy eterbamara ha-

nale V, et spamara {om, hanale) O, ethespamerae [om, hanale) B^ et herpamara hauale X^ et herpamara halane
Y iiidigoUe] HVX, uidicoiae PA, uidigogae L, uidigothae 7, uuidicule (-lae B) OB, uidigitus Z

magna] mana HPj om. OB opinio] oopia A 5 quale O iactat ant.] liciat antiqui etas O

uesosis] HPOBXYZ, uesozisAV, uesois L, Vesozes Frer. 6 lacrimabile] lacrimabi L sibi om. L

int. pot. V uidel.] scilicet L quos] quod O amazonum A 7 de quas et] HPVL^ de

quibus et XY, de quas O, de quis B, de quibus A foeminis bellatricibus A orodus] et or. OBXY

uolumine] libro A prouessa P 8 tunc om. LOB demigasse O probanus P 9 ama-

zonum A^ (amazon** A^) B absalute O aborystehene X 10 acole V, acolle HP danu-

brum O, danubium B tanain O, tanaim Z?, thanaim AXY circum A 11 consedebant om. L

tanain LOB^ thanaim AXY muntibus O desectus XYZ adeo] adit et Z 12 meotis et]

aneotis et O, meotis siue XY bosforos O solum L amnium] animum O, annium L, omnium

AYZ {fkor^ X) 13 uaporatur A duriscitj HPVO^ durescit LABY, durescat X albore L^ gelu

A asiam europamque O, inter asiam europamque B 14 terminus] LABXY^ terminos HPVO

famosos O aliter O chrinorum AOB, cirinnorum L 15 dilabitur] HPVLAOBXY dana-

per . . . profnnditur om, L danaper] AXYZ, danuper O, denuper B, daniper HPV autem] enim

XYZ orti O, orta B grande] UPV^ grandi rel, 16 mare O, mari B medium] nedium O

picesque A, pisque H nimie O

1) Phanal. 8, 221,

2) cf. MartiaUs 14, 194 de Luearto: sunt qnidam, qui me dicant uon esse poetam. Servhu ad Aen, i, 382:
Lucanus . . . ideo in numero poetarum esse non meruit, quia videtur historiam composoiase, uon poema. Itidorua
orig, 8, 7, 10 : Lucanus ideo in numero poetarum non ponitur, quia videtor historiam compotnisse, non poema.

3) OroM, ly 14: Yesozes rex Aegypti . . . Scythis beUum primus indixit . . . Scythae . . . Yesozem
territum refugere in regnum cogunt eet. e. 15: apud Sc)-thaB duo regii iuvenes Plynoi et Soolopythus . . . in-
gentem iuventutem secum traxere . . . per insidias trucidantur. horum uxores exilio ac viduitate permotae
arma sumnnt . . . Amazones dictae.

4j Mela 1, 19, 115: Tanais ex Riphaeo monte deiectus adeo praeceps ruit, ut, cum vidna flumina
tum Maeotis et Bosphorus tum Ponti aliqua brumali rigore durentur, solus aettut hiememque iuxta ferenB
idem semper et subsimiiis incitatnsque decurrat.

5) ef, Orosiua 1, 2, 4, 52,

6) Mela 2, 1, 7: CaUippidas Hypanis includlt: ex grandi palude oritur, quam matrem eiuB accolae ap-
pellaut et diu qnalis natus est defluit.

lOBPAVIS. * 9

66 lORDANIS

V saporis gigmt, ossa carentibns chartellagine tantum habentes in corporis continentiam ^) .
sed ubi fit Ponto vicinior, parvum fontem suscipit^ cui Exampheo cognomen est, adeo
amarum, ut, cum sit quadraginta dierum itinere navigabilis, huius aquis exignis in-
mutetur, infectusque ac dissimiiis sui inter Greca oppida Gallipidas et Hypannifl in
mare defluat^). ad cuius ostia insula est in fronte, Achillis nomine^). inter hos terra &
vastissima; silvis consita, paludibus dubia.
VI 47 Hic ergo Gothis morantibus Vesosis, Aegyptiorum rex, in bellum inmit, qoibas

tunc Tanausis rex erat. quod proelio ad Phasim fluvium, a quo Fasides avefl exortae
in totum mundum epulis potentum exuberant, Thanausis Gothorum rex Vesosi Aegyp-
tiorum occurrit, eumque graviter debcllans in Aegypto usque persecutus est, et nisi 10
Nili amnis intransmeabilis obstetisseut fluenta vel munitiones, quas dudum sibi ob in-
cursiones Aethiopum Vesosis fieri praecepisset, ibi in eius eum patria extinxisset. sed
dum eum ibi positum non valuisset laedere, revertens pene omnem Asiam subiugavit^)
et sibi tunc caro amico Somo, regi Medorum, ad persolvendum tributum subditos fecit.
ex cuius exercitu victores tunc uonnuUi provincias subditas contuentes et in omni u
48 fertilitate pollentes deserta suorum agmina sponte in Asiae partibus residenint. ex
quorum nomine vel genere Pompeius Trogus Parthorum dicit extitisse prosapiem^).

HP VLA O BX{7 Z).

1 088a carentibQs] HPVLO, ossibus carentes ABXY chartellagine] HPV^, carteU%ine K', ctfUl-

laginem L, carthilaginem OB, cartUaginem AY^ chartUaginem X tantum] tamen XY oontinentia B

2 flt om, L uicinior] uino L fomitem suscepit O ex amplexu OB cognomen] nomen L

3 naoicabilis HPV 4 suis HPVL, sibi A greca (grega B) oppida] grecas XYZ hypannis]
HPVLA^ hyppannis X^ hippanis Y^ hipanis O, hippannis Z, impanis B 5 suius O hoatiam LO
7 gottis O commorantibus L uesosis] HP^VBXY^ nesosis P', uesozis A, uesois L, uessossis O
aegythiorum O bellum] belum P, belluit O irruit V, ruit A quisbus O 8 tunc om, L
thanausis XZ^ taunasis OB, tuusis L quod proelio] HPV^ quod praelium L, quo pr(o)elio AOBXY
paaim P', fasim AXY fluminum A fasides] HPVLXY, phasides AOB 9 toto (todo O) mnndo
AOBXY potentium O, potencium A exuperant B thanausus (?) L, taunasis OB oesozt
A, uesozis O 10 occurrit] regi occ. LA aegypto] HPV^ (a)egyptum AOBXY, egiptum L 11 am-
nis om, A obstetissent] HPVO, obstitissent ABXY, obstitisset L fluenta om. L ob om, O
12 uesoses O, uesozis A praecepisset] HL^ praecoepisset B, praecipisset PV^ percipisse O, piaecepitBent
X, praecepiti4r eum patria] AOBXY, semper patria ^PL, patria semper V 14 carum amicum B
sornu OXYZ, Bornum B rege O^ regem OW subdito O, subditum B 15 tonc exerc. oict.
A in om, A 16 deserta suorum agmina] HPVLO^ deserto s. agmine ABXY sponte] ponte P
residerunt] HPVLAOB, resederunt XY 17 trogus] trogas HPVO extetisse O, ei^w A pros*-
piem] HPVOB, prosapiaem L, prosapiam AXY

1) Mela 2, i, 6: Borysthenes . . . alit laetissima pabula magnosque pisees, quibus et optlmos sapor et
nulla ossa sunt. Solimu 25, 1: in (Borysthene) pisces egregii saporis et quibus ossa nuUa sunt nec aliod
quam cartilagines tenerrimae.

2) Mda po$t adlata tupra p. 66 not, 6 pergit : tantum non longe a mari ex parvo fonte cui Exampheo
cognomen ett adeo amaras aquat accipit, ut ipse quoque iam sui dissimilia et non dulcis hinc defloat. Asiaoes
proximua inter Callippidas Asiacasque descendit.

3) Mda 2, 7, 9^; Leuce Borysthenis ostio obiecta (insula) par?a admodum et quod ibi AchiUes tituB
est, Achillea cognomine.

4) Justiffnut Ij 1, 6 : fuere . . . Vezosis (vezoris, vizosis $imiUterve librij Sesosis edd,: YeBores vd Yesozes
Oroa. /, 14) Aegypti et Scythiae rex Tanaus, quorum alter in Pontum, alter Qsque Aegyptum ezceMit.
2, 3, 8: primuB Soythis beilura indixit Vezosis {libri ut $upra) rex Aegyptius . . . Scythae . . . legatts re-
Bpondent . . . non expectaturos Scythas dum ad se veniatur . . . neo dicta res morata . . . rex . . . in ftagun
vertitur . . . Scytbas ab Aegypto paludes prohibuere. inde reversi Asiam perdomitam vectigalem feceie.

5) Iustinu$ 2, i, 3: cum ipsi (Scythae) Parthos Bactrianosque , feminae autem eorum Amazonum regna
condideriiit. ef, Arrianu$ Parih, {apud Photium eod. 58) : ridpdouc H ^aiv ^ttI 2eo<6aTpi5oc to^ AiTUirtCosv
^aoiXio); xariav^uaou (Tavauoou Uyit Trogus) tou Sxuddiv dl7r6 Tfj; a«pd>v yc&pa; l£x'j&(a; cU Ti?jv vw furoix^Jm.

GETICA. 67

nnde etiam hodieqne lingna Scjthica fagaces qnod est, Parthi dicnntar ^) , suoqne generi VI
respondentes inter omnes pene Asiae nationes so)i sagittarii snnt et acerrimi bellatores.
de nomine vero, quod diximus eos Parthos, fugaces, ita aliqnanti aethymologiam traxe-
mnt; nt dicerent Parthi, qnia suos refugerunt parentes. hunc ergo Thanausim regem

5 Gothomm mortnum inter numina sui populi coluemnt.

Post cuius decessnm et exercitu eins cum snccessores ipsius in alUs partibns ex- YII 49
peditione gerentibns feminae Gothorum a quadam vicina gente temptantur in praeda.
quae doctae a viris fortiter resisterunt hostesqne super se venientes cum magna vere-
cundia abigerunt. qua patratae victoria fretaeque maioris andaeia invicem se cohor-

10 tantes arma arripiunt elegentesqne dnas andentiores Lampeto et Marpesia principatni
subrogamnt. quae dum cnram gemnt, nt et propria defenderent et aliena vastarent, 50
sortitae Lampeto restitit fines patrios tuendo, Marpesia vero feminamm agmine sumpta
novnm genns exercitui dnxit in Asiam'^], diversasqne gentes bello superans, alios vero
pace concilians. ad Gauchasum venit, ibique certnm tempus demorans loci nomen de-

!.•> dit Saxum Marpesiae, unde et Vergilins^j : 'ac si dura silex ant stet Marpesia cantes',
in eo loco, nbi post haec Alexander Magnns portas constituens Pylas Gaspias nomi-
navit, qnod nunc Lazornm gens cnstodit pro munitione Komana. hic ergo certum 51
temporis Amazonas commanentes confortati sunt. unde egressi et Alem fluvium, qnod
inxta Gargaram civitatem praeterflnit, transenntes, Armeniam, Syriam Ciliciamqne,

20 Galatiam, Pisidiam omniaque Asiae loca aeqna felieitate domnerunt ; loniam Eoliamqne

H PVLAOBX{YZ).

1 lingaa] litna (sic) O quodj id A parti O genere L 2 nat. as. A 3 quo A

fugacesj id est fugaces B ethim. al. A 4 dicerentj HPVLOXY, dicerentur AB fugerunt A

taunasim OB 5 mortuum <m, OB nomina L, nomini O 6 et om. P^AB exercitum LOX

Gum successoresj HPVL^ cum guesaores O, cum sessoribus B^ cum successore AY, k successoribus X in

om, A expeditionej HPVL^ expeditionem AOBXY 7 gerentibusj gerente AB temptantnrj

temptaUe B, tentate O praedaj HPV^ preda L, pr(a}edam AOBXY 8 duct(a)e OB: fortasse edoctae

resisteruntj HPVL, restiterunt AOBXY se om. LO 9 abigeruntj V^ abgerunt P, abierun t //L(?)0,

abegerunt ABXY quaj quae B patrataej J7PK, patrate L, parate O, patrata ABXY uictoriae O

fretaeque (que om. A) maioris (maiori ABXY) audacia (audaciae 0)J fortoBte factaeque maioris audaciae
cohortantnr A 10 corripiunt A elegentesquej HPVLXj eligentesque AOBY duos L an-

datiores XY lampeton XY marpesiaj O, marpesiam B, marpessa HP, marpessam V, marpesam ii,

marsepeia L, marsepiam XY 11 subrogarent O, subrogauerunt AlXY gerunt ut etj XY, gerunt nt

AOBj geruntur et HPVL propriaj patriam XYZ, pria A^ defenderint O 12 sortitae lampeto

(lampito L)J sortito lamp. B, fortiter 1. Z, lampeto sorte A, lampato [om, sort.) X flnesj ad flnes VX

patrias Z tuendoj HPB, tuendos VLAOXY^ tuendas Z mapesa A, marsapieia L, marsepia Y [non X)

sumpUj HPVy siimpto LAOBXY 13 exercituij HPV, exercituum L, exercitns AOBXY duxitj di-

rexit A diuersasque gentesj diuersosque OB aliosj alias XY^ aliosque A 14 conciliaris [sic) A

cauchasumj HPV, caucasum AOBXY, causam L certo tempore demorata A locij HPVLOXY^ loco AB

15 marsepeiae L, marsepiae XY, marp A unde . . . marpesia om, OB et om. A uergiliusj H,
uirgUius PVLAXY ac sij quam si Vergiliui marsepia XY^ mapesia A cautis B, canti O, cnutes L

16 in eo loco om, A haec] hoc A, om, YZ {non X) 17 quodj quas AXY lazurum P*, lazaram
O', luzorum XYZ certum tempus (<ie) po$t amazones A 18 amazonas] HPV, amazones LA, amazon(a)e
OBXYZ confortatij HPVL, conforUUe AOBXY egressi et alem] HV, egre8B«»«alem P^, egresse
(-sae P2) Ulem P^L, egressae etalem (aetalem X) AOXYZ, egressae et alim B quodj HPVO, qui
LABXY 19 iuxU om. A gargarom OB: intelUffunUir Ofmgra Paphlagoniae perfluit OB
armenia O siriam VLAO cyliciamqne PVB, ciliamque O 20 gal. pisiriam P, gal. paidiam L,
galiciamque pisidium {$ic) B, pissidiam galaciam A locaj oppida B aeque OX

1) JuBtinu» 41, 1, 1, 2: Parthi . . . Scytharum exules fuere. hoo etiam ipsonim vocabulo maDifettaliir,
nam Seythieo sermone exules Parthi dicnntur.

2) luatinui 2, 4, 12 — 14: duae his (Amazonibus) reginae fuere MarpesU (martesia eodd.) et Lampeto,
quae in duas partes agmine diyiao . . • vidbus gerebant bella, soli terminos altemis defendentes • . . iUque
maiore parte Europae subaeU Asiae qnoque nonnullas civiUtes occnpavere. ef, Oro». 1, 16.

3) Aen. 6, 471,

9*

68 lORDANIS

Vn conversae deditas sibi provincias eflfecerunt. ubi diutius dominantes etiam civitates
castraque suo in nomine dicayerunt. Ephesi qnoque templum Dianae ob sagittandi
ac venandi studium, quibus se artibus tradidissent^ effusis opibus mirae pulchritudinis

52 condiderunt ^j . tale ergo Scythiae genitae feminae casu Asiae regna potitae per centum
pene annos tenuerunt^) et sic demum ad proprias socias in cautes Marpesios, quas 5
superius diximus, repedarunt, in montem scilicet Caucasi^J. cuius montis quia facta
iterum mentio est^), non ab re arbitror eius tractum situmque describere, quando maxi-

53 mam partem orbis noscitur circuire iugo continuo. is namque ab Indico mare surgens,
qua meridiem respicit, sole vaporatus ardescit ; qua septentrione patet, rigentibus ven-
tis est obnoxius et pruinis^). mox in Syriam curvato angulo reflexus, licet amnium 10
plurimos emittat, in Vasianensem tamen regionem Eufratem Tigrimque navigeros ad
opinionem maximam perennium fontium cupiosis fundit nberibus. qui amplexantes terras
Syrorum Mesopotamiam et appellari faciunt et videri, in sinum rubri maris fluenta

54 deponentes. tunc in boream revertens Scythicas terras iugus antefatus magnis flexi-
bus pervagatnr atque ibidem opinatissima flumina in Gaspium mare profundens Araxem, u
Cysum et Cambisen continuatoque iugo ad Ripheos usque in montes extenditur. inde-
que Scythicis gentibus dorso suo terminum praebens ad Pontum usque discendit, con-
sertisque collibus Histri quoque fluenta contingit, quo amne scissus dehiscens Scythia

55 quoque Taurus vocatur. talis ergo tantusque et pene omnium montium maximus ex-
celsas suas erigens summitates naturali constructione praestat gentibus inexpugnanda 20

HPVLAOBX{YZ), Rav, 2, 12 p. 77 ad v, 15: flumina id est Araxes Mardes Goapis Bactros
Terdon Cyros Gisson Cambissis, ex quibus fluminibus merguntur in oceano Caspio. idem 2, 20 p, 115 ad
V. 16 : Caucasi montes secum Caspios amplectantes magnumque flexum per longum intervaUum dantes se
eum . . . montibus Rimphaeis adunant.

1 efflcerunt O etiam om. O (tn transitu a pagina ad paginam) B 2 dicauerunt] indicauerunt P,

dedicauerunt A 3 ac] que (aie) A uenandis P operibus O mira pulchritudine XY

4 condiderunt] effecerunt L tale] HPVA, tali LOB, tales XYZ scythiae genitae] HVL, scythiae

genitate P, scitbiae gentae A^ scithia gente O, scythia gente Z, Ecythiae gentis B, scythia genitae ^F
asiae regno B, regna asiae XY potitae] potita««» P 5 domiim P' proprios L mar-

pesios] HPVLOf marpesias B^ marsepias AXY quas fquos L) sup. dix. om. A 6 repedauerunt

AX monte LOB caucaso B, caucasum A 7 re] se O tractatum O 8 urbis O

nuscitur PV circumire X his F mare] HPV, mari LAOBXY 9 quam O* meridie O

res spicit P ii*pO inuaporatus PA qnas O* septentrione] HPVL, septentrionem A, septen-

trioni OBXY 10 in om, P' siria O amnium] tamnium P, animum A 11 plurimus P

uasianensem] HPVLA^ asianensem XYZ, aaianam O, asiam B tamen] tantum XYZ eufraten AO

tigrinque O nauigeros] BXY, nauigerosi HPL, nauigeros« V, nauigero O, nauigeros sed A 12 op-

pionem A cupiosis] HP, copiosis rel, uberius O quamplexantes P 13 syrorum] assirio-

rum OB appellari] AOBXY, apellari L, appella HPV 14 terres V iugum antefatnm ABXY

magis flexionionibus {sic) A 15 ibidem] ibi XYZ 16 cysum] HPVOX, cisum L, cissum B, cydnum

Yj cirum A, cyrum PoUingensis conieetura feUei: Ravenna$ Cisson cambisen] HPVLBX, carobisent O^,

cambisem AO^Y rifeos O que om. B in om, AOBXY 17 discendit] HPVO, descendit LBXY,

descendere A 18 contingent HPV quod O amnis scisus dehiscens O, amnis eis. sus. deblscit

{$ie) B scythiaj in scithia AB 19 quoque om. A uocatur] dicitur A 20 erigens] regens OB

1) Iu8tinu$ 2, 4<, 14. 15: (Amazones) maiore parte Europae subacta Asiae quoque nonnuUas ci^itates
occupaTere : ibi Epheso multisque aliis urbibus conditis eet. ef, Oro». /, /5.

2) Oroaiu$ /, 16: mulieres patria profugae Europam atque Asiam . . . intraTerunt pervagatae sunt de>
leverunt: centum paene annis . . . tenuerunt . . . (Gothorum) feminae maiorem terrarum partem immensis
c4edibus deleverunt.

3) Justinu$ po$t verba supra not, 1 allata: partem exercitus cum ingenti praoda domum dimittunt. ef. Oro$. l. e.

4) ef. § 50.

5) ef. 8olinu$ 38^ 10: mons Taurus ab Indico primum mari surgit .... §12: ... nominatus . . .
ubi in excelsissimam consurgit sublimitatem Caucasu^ .... ,<? /3: quantus meridiem videt, sole inaestuat :
quidquid septemtrioni oppositum est, vento tunditur et pruina.

GETICA. 69

munimina. nam locatim recisus, qua disrupto iugo vallis hiatu patescit, nunc Ga^ias VII
portaS; nunc Armenias, nunc Gilicasi), vel secundum locum quale fuerit, facit, vix
tamen plaustro meabilis, lateribus in altitudinem utremque desectis, qui pro gentium
varietate diverso vocabulo nuncupatur. hunc enim Lammum, mox Propanissimum In-

5 dus appellat; Parthus primum Gastram, post Nifatem edicit; Syrus et Armenus Tau-
rum, Scytha Gauchasum ac Rifeum, iterumque in fine Taurum cognominat; aliaeque
conplurimae gentes huic iugo dedere vocabulo^). et quia de eius continuatione pauca

• libabimus, ad Amazonas, unde divertimus, redeamus.

Quae veritae, ne eorum prolis rarisceret, vicinis gentibus concubitum petierunt, VIII 56

10 facta nundina semel in anno, ita ut futuri temporis eadem die revertentibus in id
ipsum, quidquid partus masculum edidisset, patri redderet, quidquid vero feminei
sexus nasceretur, mater ad arma bellica erudiret: sive, ut quibusdam placet, editis
maribus novercali odio infantis miserandi fata rumpebant ^) . ita apud illas detestabile
puerperium erat, quod ubique constat esse votivum. quae crudelitas illis terrorem 57

15 maximum comulabat opinionis vulgatae. nam quae, rogo, spes esset capto, ubi in-
dulgi vel filio nefas habebatur? contra has. ut fertur, pugnavit Herculis, et Melanis
pene plus dolo quam virtute subegit. Theseus vero Hippoliten in praeda tulit, de
qua et genuit Hypolitum *) . hae quoque Amazones post haec habuere reginam nomine

H P VLA OBX(Y Z).

1 locAtim] locatum Yj pauUtim locatim Z, pauUtim X rec.] rec. est A qoa] qoi O dirupto X

pat. hiata A 2 cilicias L quale fuerit] qualis f. AB, aequalem XYZ uix] iuxta A 3 tamen]

tantum XYZ plaustris L meabiies O, measibiiis P^ utremque] HPV, utrimque AB, utrum-

que LO, om. XYZ desectis] directis AO(^)B 4 nuncupantur A lammum] HPVXY, laminum

LO, lamnium Z, Umnium B, iamnum A propanissimum] HPVL, propanissum AXY, propanisum Z.

propanismum OB Intus P' 5 prlma A castram] HPVLXZ, castrum O, castra ABY ni-

facem LOBZ edicis P«, edicet O armenius ABY 6 scytha] HPX, scitha VL, scithi OB,

scythia YZ caucha^um] HPV, caacasum LABXY, caucausum O flnem L cognominant OB,

uocat A aliaqne conplura OB 7 uocabulo] HPV, oocabuia LABXY, cabula O 8 libabimus]

HPVj iiuauimus O, libauimus rel. amazones B 9 ueritatae H earum B prolis] HPVL,

proles AOBXY rarisccret] HPV, rariscerit O, raresceret LABXY uicinis] a uic. AB 10 factis

nundinis AXYZ futuris temporis O, futuris temporibns B eodem die XYZ, eadem de O, eis deinde

B reuertibus O, uertentibus P« 11 quidquid] i7P0, quicquid VLAB, quotquot XYZ parti-

bus // ^mascolum O, masculini B ededisse O, edidissent A redderent A, redderetur BX (non Y)

quidquid] HPO, quicquid VLABXY 12 nasceretur om. A mater] in utero XYZ quibus tam P

13 nuuercali O miserandi] inmiserandi O, immiserandi B facta O detestale P 14 illis]

illi O 15 maximum] magnum OB comulabat] //O, commuUbat PV, cumuUbat LABXY opi-

nione uulgata OB spes] ospes O capto om. OB indulgi] ignosci OBXY 16 habetur L

pugnabit O^, pugnabat B, pugnabant Z herculis] HPV, hirculis O, hercules LABXY meUnis pene]

HPVLAOXYZ, melanes pene B: requiritur Menalippen, sed erravis9e videtur auctor 17 thereus OB

hippoliten] HPX, hyppoliten KF, ippoliten O, hipoliten A, ypoliten LB praedam AOB 18 et om.

LA hypolitom] 7/P, hyppoUtum VXY, ypolitum LB, ippplit** O^, ippolitum O^, hipolitum AZ

hae] haec L post] posta O*

1) cf. Solinus 38, 13: ubi dehiscit hiulcis iugis, facit portas, quarum primae sunt Armoniae, tum
Caspiae, post Ciliciae.

2) ef. Solinua 38, 12: pro gentium ac linguarum varietate plurifariam nominatus apud Indos lamus
(sie libri plerigue, lamos Paris, : ImAun Plinius auctor Solini) , mox Propanisos (propannisos vet profanisut Zifrri).
Choatras apud Parthos, post Niphates, inde Taurus atque ubi in excelsistimam consurgit sublimit«tem Cau-
casus. interea' etiam a populis appelUtionem trahit.

3) lustinus 2, 4, 9, 10. 11 : ne genus interiret, concubitus flnitimorum ineunt. si qui mares nascerentur,
interflciebant: yirgines in eundem ipsis morem . . . armis equis venationibus exercebant. cf. Oros, 1, 15.

4) lustinus 2, 4, 21 — 24: Herculet ad litus Amazonum adplicuit, . . . multae . . . caesae captaeque,
in his . . . Melanippe ab Hercule, Hippolyte a Theseo . . . Theseus obtenta in praemium captiva eaiidem in
niatrimoninm adsumpsit et ex ea genuit Hippolytum. cf. Oros. 1, 15.

70 lORDANIS

Vin Penthesileam , cuins Troiano bello extant clarissima documenta^). nam hae feminae
usque ad Alexandrum Magnum referuntur tenuisse regimen^.
IX 58 Sed ne dicas: de viris Gothorum sermo adsumptus cur in feminas tamdiu per-

severat? audi et virorum insignem et laudabilem fortitudinem. Dio storicus et anti-
quitatum diligentissimus inquisitor, qui operi suo Getica titulum dedit (quos Getas iam 5
superiori loco ^) Gothos esse probavimus, Orosio Paulo *) dicente) — hic Dio regem illis
post tempora multa commeiporat nomine Telefum. ne vero quis dicat hoc nomen a
lingua Gothica omnino peregrinum esse, nemo qui nesciat animadvertat usu pleraque
nomina gentes amplecti, ut Romani Macedonum, Greci Romanorum, Sarmatae Gemia-

59 nomm, Gothi plemmque mutuantur Hunnorum. is ergo Telefus, Herculis filius natus 10
ex Auge, sororis Priami coniugio copulatus, procems quidem corpore, sed plus vigore
terribilis, qui patemam fortitudinem propriis virtutibus aequans Herculis genium for-
mae quoque similitudinem referebat^). huius itaque regnnm Moesiam appellavere
maiores^). quae provincia habet ab oriente ostia fluminis Danubii, a meridie Mace-

60 donia, ab occasu Histria, a septentrione Danubium'). is ergo antefatus habuit bel- 15
lum cum Danais, in qua pugna Thesandrum ducem Greciae interemit et dum Aiacem
infestus iuvadit Vliximque persequitur, vitibus equo cadente ipse cormit Achillisque
iaculo femur sauciatns diu mederi nequivit; Grecos tamen, quamvis iam saucius, e

H P V LA O B X{Y Z).

1 troian* B 2 alaexandrum O magnum om. A 3 goUhorum O adsumptoa O,

ads. est AXi\ ads. que Z f(o]em!ni8 BXY perseuerat] HPVLAXYZ, peraeuerit O, perseueret B

4 hi(vc{y)8toricus AOBXY 5 getica] gretia B 6 superiori] superi H gothos] nos L

prouauimus P, probabimus O horosio O dio] diu O 7 multa tempora A telefum]

HPVLX, thelefum Y, telephum AOB dicam O 8 liga A*, linga A^ nemo dOendum

anira^aduertat V, animaduerti O, animaduertit B, animaduertat tamen A usum O 9 gentis OB

macedorum L 10 hunnornm] hannorum B*, annorum O, hunorum XYZ^ uiiorum A: similUer pas$iin

his VAO* thelefus XY^ telephus O, thelephus B, telesius A hirculis O 11 ex] et A

sorore OB 12 qui om. B hirculis O genio OB^ ingenium AXYZ: fortasse fuit Herculis ge-

nitum formae quoque simtlitudine referebat 13 regnum om, O moesia FL, maesiam A 14 ha-

bet po8i 15 danubium OB ost. ab or. A macedonia] HPVL^ macedoniam AOBXY 15 histria

(istria L, histriam XY) h septentrione] hytrione OB, hiatriam ab arccoo (aie) A his V ante factus

O 16 donaia PO thesandrum] HPVLOXj thessandrum Y, thessandum B, tesandrum A ala-

cem O 17 uiiximque] HPL^ ulixemque VAOBXY uitibus] Clossiua, uicibus (uixibus L*) Ubri

candente V achilisque O, achillique A 18 femore O, foemore B sauxiatus L diu me-

deri] XY^ diu maederi B, dio nederi O, diomede^e L*, diomede HPVL^^ diomedem A quamuis] quam

A^ e om, A

1) Orosius l, 15: post Orithyiam Penthesilea regno potita est, cuius Troiano bello clarissima inter
▼iros documenta virtutis aceepimus. ef. Iiutinus 2, ^, 31.

2) lusUnus 2, 4, 32: interfecta deinde P^nthesilea . . . paucae quae in regno remanseiant . . . usque
ad tempora Alexandri magni duraverunt.

3) ef. e. 6 § 40.

4) Orosius i, 16: modo autem Getae iUi, qui et nuno Oothi.

5) ef. Dietys 2, 4 : (Telephus) Hercnle genitus procerus oorpore ac pollens viribus dlvinis patriis virtuti-
biis propriam gloriam aequiparaverat. e. 3 : Teuthranius Teuthrante et Auge genitus frater Telephi nterinus.
c. 5 .* Astyochen enim Priami iunctam Bibi (Telepho) matrimonio. apud Quintum Smymaeum tf, 135 Astyoehe
non filia Priami est, ut apud Dietyn, sed aoror, ut apud lordanem.

6) ef. Dietys 2, 1 : Telephus . . . tum Moeiiae imperator erat.

7) Orosius /, i, 55; Moesia ab oriente habet ostia fluminis Danuvii , ab euro Thraciam, a meridie
Macedoniam, ab Africo Dalmatiam, ab occasu Histriam, a circio Pannoniam, a septentrione Danuvinm.

GETICA. 71

snis finibus protnrbayit ^) . Thelepho vero defancto Enryphylns filins snccessit in regno, IX
ex Priami Frygnm regi germana progenitns^j. qni ob Gasandrae amorem bello inter-
esse Troiano, nt parentibus soceroqne ferret anxilinm, cnpiens, mox venisset ex-
tinctns est^).

& Tunc Cyms, rex Persamm, post grande intervallum et pene post dcxxx an- X 61

nomm tempore (Pompeio Trogo testante) Getamm reginae Thomyre sibi exitiabile
intnlit bellum. qni elatus ex Asiae victoriis Getas nititnr snbingare, qnibns, nt dixi-
mns ^) , regina erat Thomyris. qnae cnm Abraxem amnem Cyri arcere potnisset ac-
cessnm, transitnm tamen permisit, elegens armis enm vincere qnam locomm beneficio

10 snbmovere; qnod et factnm est. et yeniente Gyro prima cessit fortnna Parthis in 62
tantnm, nt et filinm Thomyris et plnrimnm exercitnm trncidarent. sed iterato Marte
Getae cum sua regina Parthos devictos snperant atqne prostemnnt^) opimamqne prae-
dam de eis aufemnt, ibiqne primum Gothomm gens sirica vidit tentoria. tnnc Tho-
myris regina ancta victoria tantaqne praeda de inimicis potita, in partem Moesiae,

15 quae nnnc a magna Scythia nomen mntnatnm minor Scythia appellatnr, transiens, ibi
in Ponti Moesiaco litore Thomes ciyitatem sno de nomine aedificavit. dehinc Darius, 63

HPVLA0BX(7Z).

1 thelepho] HLOB^ theiepho P, telepho F, teleso A^ thelefo XY nero] itaqne XYZ eury-

phylus] HP^ euiyphilus Z, euriphilus VLAY^ euripllus 0, euripylus X in om, A 2 regi] HPVLy

rege OX^ regis ABY casandrae] HPVA, oasandre L, cassandrae OBXY 3 ut] ac OB ferre

B oupieriB A mox] niox cum XYZ extintus O, extinxtus {fic) B 5 post grandi inter-

uallo XYZ pene om, XY 6 tempore] HPVO, tempora LBXY, tempus A pompelo O

trogo] ABXY, troco HPVL, truco gettorum thomyre] HP, thomir(a)e VLOXY, thameri B,

thomiri A exitiabile] inexitiabile B, exsitiabile L, exieiabile P, exitiabilem O 7 uictoris OZ,

uictoria B gestas AO subiucare O ut dix. om. A 8 regina erat] erat regina A, regna-

uerat B thomyris] HPV, thomiris LAXYZ, homeris O, thamaris B abraxem amnem] HPVLO,

abraxe amne YZ, ab araxe amne ABX cyri] cyrum X arcere om, B*, po9t potuisset Al^

accessum (accensum L, acce««um P*) transitum] HPVLAXYZ, accessus transire OB 9 tam^n] tantum

A elegens HP, eligens rel, 10 primo L in tantnm] tamen O, tanta B 11 et om. A

thomyris] HPVA, thomiris LXY, thomeris O, thamiris B trucidarint O 12 getae] BXY, gethae A,

gete O, geti HPVL opinamque O 13 sirica] HPVL, seriea AOBXY uident OB tho-

myris] HPV, thomiris LXY^ thomeris O, thom A, thamiris B 14 regina om. A acta OB

tanteque pr. O", tantamque predam L inimicos L mesiae AO 15 a om, O, ex B no-

mine A mutuatur X, mutua O, muatua (?) B*, mutuata B^, mutuato A appellatur] est appellata

B, dioitui A 16 ponti moesiaco litore thomes] ponte mersia oolitur et hominis O, ponte moesie colitur

et thameris B de suo A darius B*

1) ef. DictyM 9, 2: in ea pugna Thessandrus • . . congressus cum Telepho ictusque ab eo oadit . • .
c. 3 : Teuthranius . . • frater Telephi uterinus • • . telo eius (Aiaois) occubuit. eius casu Telephus . . . perculsus
. . • fugatis quos adversum ierat cum obstinate Vlixem inter rineas • • . insequeretur, praepeditus trunco vitis
ruit • . . Achilles • . . telum iaculatus femur sinistmm legi transflgit. e. 10: Telephus . . . cum nullo remedio
mederi posset equi non memirUt Diety$y meminit EustatMtu achol, Iliad. J, 69: 6 (e T^/jXs^oc • . • iriirov^
(i.£v xpaufia httshs bizh ^Axt^^tuc» d(Jiir£Xou IXixi ou(iico6tod£vToc a6T(j} tou Thtcou . . . xal icco^vtoc c(c f^v.

2) cf. Dictys 2, 5 : Astyochen . . . Priami iunctam sibi (Teiepho) matrimonio, ex qua Eurypylus genitus.

3) ef, Diciys ^, 14: nuntius Priamo supervenit Eurypylum Telephi ex Moesia adventare, quem rex . . •
oblatione desponsae Cassandrae conflrmaverat. e. 17. 18 narrat Eurypylum interfeetum e$ae a Neoptolemo
eiwqu€ oua pairi remi$$a.

4) non dixU antea,

5) Iu$tinu$ 1, 8: Cyrus subacta Asia • . . Soythis beUum infert. erat eo tempore regina Scythamm
Tomyris ($ie libri optimi , tamyris alii) , quae . . . cum prohibere eos transitu Oaxis ($ie libri opttm/, araxis
alii et Oro$iu$) fluminis posset, transire permiiit . . . itaque Cyrus traiectis copiis . . . castra metatus est
. . . Cyrus • . . omnes • . • Scythas cum reginae fllio interfecit . . . (Tomyris) compositis in montibus insidiis
ducenta milia Persarum cum ipso rege trucldavit. cf, Oro$. 2, 7.

72 lORDANIS

X rex Persarum, Hystaspis filius, Antyri, regis Gothorum, filiam in matrimouio postulavit.
rogans pariter atque deterrens, nisi suam peragerent voluntatem. cuius affinitateni
Gothi spementes ,. legationem eius frustrarunt. qui repulsus dolore flammatus est et
Dcc milia armatorum contra ipsos produxit exercitum, verecundiam suam malo publico
vindicare contendens; navibusque pene a Chalcedona usque ad Bizantium in instar 5
pontium tabulatis atque consertis Thraciam petit et Moesiam; pontemque rursus in
Dannbio pari modo constructum duobus mensibus crebris fatigatus in Tapis viii milia
perdidit armatorum, timensque. ne pons Danubii ab eius adversariis occuparetur, ce-
leri fuga in Thracia repedavit *) , nec Mysiae solum sibi credens tutum fore aliquan-

64 tulum remorandi. post cuius decessum iterum Xerses filius eius patemas iniurias lo
ulcisci se aestimans, cum sua septingenta et auxiliarium ccc milia armatorum,
rofltratas naves mille ducentas , onerarias tria milia ^) , super Gothos ad bellum pro-
fectus nec temptare in conflictu praevaluit, eorum animositate et constantia superatus.

65 sic namque ut venerat, absque aliquo certamine suo cum robore recessit. Philippns
quoque, pater Alexandri Magni, cum Gothis amicitias copulans Medopam Gudilae regis i s
filiam accepit uxorem, ut tali affinitate roboratus Macedonum regna firmaret. qua
tempestate Dio storico dicente Philippus inopia pecuniae passus, Odyssitanam Moesiae

H PV LAOB X{YZ).

1 isdaspij} X^ bydanpis Y autyri] HPVLX et Otmiua {vide infra)^ anthyri Z, antiri A^ antbiri F,

atriregiri O, antriregiri B matrimoniuiu AOB cxpostulauit OB 2 deterrensi] AOBXY, de-

cernens HPVL perageret L 3 frustarunt O* dolore] furore OB inflammatus A

4 Dcc] octoginta OB milium X exercitus A puplico 5 pene om, A a cbalce-

dono P, a calcedonia B^ a c«]cedone A^ ad calcidoniam O bizantium] HVLX^Yy bizanzium P, bizan-

cium AOB, bizantiam X^ in instar] HPVO, instar LABXYZ 6 tabulis A atque] aeque B

misiam O ponteque B 7 oonstructo AB mensibus om, A^ fatigati O in tapis] O,

in taphis HPVLAB, in scapbis XYZ viii] hocto 0, uu A 8 perdedit P^O, perdit B arma-

torem P**, amatorum ne pons] nepos O** danubio O eius om. LA 9 thracia] HPV^

tracbia L, tracia O, t(h)raciam ABXY repetauit P** mysiae] HP^ misiae LOY^ mesiae AV^ moe-

siae B, maesiae X sibi cr.] en (est O^) sibi O, cr. sibi B fore om. L^ aliquantum A

10 discessum O xerses f.] HLABYy xerxes f. PVX^ sex fllium 11 ulcisci se] ulciscere JL,

alcisce O, ulcisd B suas septinginta O, suis septingentis BXYZ, suorum dcc A auxUiarium]

HVl}^ auxlliarum P, auxUiaria L', aaxiliariis XYZ^ ausiliatorum A^ auxiliorum B^ auxUium O milibus

ABXYZ armatorum om. XYZ 12 rostratas (rostratus O) naues] r. naues habens B, rostratis naui-

bus AXYZ miUe] mUe miUe (sio) A ducentas] ducentis XYZ^ duocentas PL^ cc A, et OB

onerarias (honorarias O*, bonerarias O^, onerias B^) tria mUia] oneratis tribus miUbus XYZ^ onerariaram iii
A gotbo A prof. ad beU. OBXY, prof. A 13 conflictum O praeual.] ualuit L

eorum om. OB et constantia] constantia O, constantiae B 14 uenerit absque aUquo] ab-

sidus alico O cum suo XY robore] HPVLOB^XY, rubore B^A 15 amioitiam A medo-

pam] PVLAOB, medorum HXYZ: Mifia Sat^s apud Athenaeum 23, 6 p. 567^ gudUae] HPVXYZ,

gudile L, gadile A, gothUe OB: Ko%i\Kai 6 t&v Bp^x&v PaatXe6c Satyrus l. e. cf. Jae. Grimm in Hauptii
ZeiUehrift 7, 395 fll. reg. OB 17 diostorico HPVL, dio hi(vely)storico AOBXYZ inopia]

HPVOy inopiam ABXY, ino inopiam L odyssitanam] /fP, odissitanam VX, odisitanam L, udisitanam

OB, odissatana A, dissitanam F, dissitanim Z mesiae AO

1) Oro$iu9 2, 8: Darius . . . Antyro regi Scytharum hac vel maxime cansa beUum intulit, qood fllime
eius petitas sibi nuptias non obtinuisset . . . cum septingentis milibus armatorum Scythiam ingressos . • .
metuens, ne sibi reditus interrupto pont^ Histri fluminis negaretur, amissis lxxx miUbus bellatomm trepidus
refugit. corrupta forma Antyrus OBiendit ex hoe loeo lordanem pendere, rum ex timiUimo luiUni 2, 6, 8 — iO,
ubi minus eorrupte lamtyrus traditum esl. apud Herodotum {v, ind. nom.) legitur ^I5cCv0up9OC.

2) Orosiua 2, 9 : Xerxes {scilieet Oraeciam invadena) septingenta mUia armatorum de regno et treeenta
mUia de auxUiis, rostratas etiam naves mille ducentas, onerarias autem tria mUia numero habuisse narratar.
ef. lustinua 2, 10, 18—20,

GETICA. 73

civitatem instructis copiis vastare deliberat, quae tunc propter vicinam Thomes Gothis X
erat subiecta. unde et sacerdotes Gothorum illi qui pii vocabantur subito patefactis
portis cum citharis et vestibus candidis obviam egressi patriis diis , ut sibi propitii
Macedonas repellerent, voce supplici modulantes. quos Macedones sic fiducialiter sibi
5 occurrere contuentes stupiscent et, si dici fas est, ab inermibus terrentur armati. uec
mora soluta acie quam ad bellandum construxerant , non tantum ab urbis excidio a6-
stmueruntj verum etiam et quos foris fuerant iure belli adepti, reddiderunt, foedusque
inito ad sua reversi sunt. quod dolum post longum tempus reminiscens egregius 66
Gothorum ductor Sithalcus, cl virorum milibus congregatis Atheniensibus intulit bel-

10 lum adversus Perdiccam Macedoniae regem, quem Alexander apud Babylloniam mini-
stri insidiis potans interitum*) Atheniensium principatui hereditario iure reliquerat
successorem. magno proelio cum hoc inito Gothi superiores inventi sunt, et sic pro
iniuria, qua illi in Moesia dudum fecissent, isti in Grecia discurrentes cunctam Mace-
doniam vastaverunt.

15 Dehinc regnante Gothis Buruista Dicineus venit iu Gothiam, quo tempore Roma- XI 67

norum Sylla potitus est principatum. quem Dicineum suscipiens Buruista dedit ei
"pene regiam pot^statem; cuius consilio Gothi Germanorum terras, quas nunc Franci
optinent, populati sunt. Caesar vero, qui sibi primus omnium Romanum vindicavit 68
imperium et pene omnem mundum suae dicioni subegit omniaque regna perdomuit,

20 adeo ut extra nostro urbe in oceani sinu repositas insulas occuparet, et nec nomen
Romanorum auditu qui noverant, eos Romanis tributarios faceret, Gothos tamen crebro
pertemptans nequi\it subicere^;. Gaius Tiberius iam tertius regnat Romanis: Gothi
tamen suo regno incolume perseverant. quibus hoc erat salubre, hoc adcommodum, 69

H P V L A S {22 Gaius — 23 perseverant) B X [Y Z). Freetdfus i, 2, 26 [16] {a 15 Dicinens).

1 uiciniam BXY thomes] HPVLAOXYZ, thameris B 2 illi qui] aliqui OB pii] dii

lac. Orimm Oeschichte der deutsehen Sprache 2 ied. l) p. 818 uocabuntur B subito] subito enim B

3 cum] et OB canditis egressi] snnt egressi B paternis OB propiciis 0, propitiis B

4 macedones A uoces A* suplici P, supplicis O 5 stupiscent] HPV^ stupiscunt 0, stu-
peacunt LABXY tenerentur O 6 soluta aeie] acie O, aciem B bcUum OB construxe-
runt OBXY abstinuerunt] scripsi^ om. HPVLAOXYZ, remouerunt B 7 quos] quod L foria
fuerant] fuerunt OB redderunt foedusque inito] HPV^LO, foedusque initum V*, foedereque
inito ABXY 8 ad suam 0, om, A quod dolum] quem dolum BXY, cuius doli A 9 sitalchus
XY 10 perdicam AOXYZ. predictum L quem om, babylloniam] f/P, babyloniam OXY,
babiloniam VAB^ babiloniae regem L 11 putans A principatui] principatus A, principem XY
12 cum h. in. pr. A gothis P« 13 qua] HPVL, quam AOBXY grecia] HPLAXY, greclam
OB, graetiam V 15 regnantem gothis] gethis P, in gotbis sithalco B buruista] HPVXY,
burusta L, boroista OB, byrruisia A dicineus — 16 buruista om. Z dicineus] HPVLAXYy dlce-
neus OB 16 sylla] HPVBY, silla LAOX est om. L prlncipatu AB dicineum]
HPVLAXY, diceneus {sic} OB buruista] XY, burusta L, boroista OB, boscusta HPVA, Boscurta Free.
17 gotbi] getae A quans H 18 romanorum AXYZ 20 nostro orbe] V, nostro orbe HL,
nr* urbem P, nostrum urbem 0, nostrum orbem ABXY Frec. in om. OB oceani sinu] OBXY,
oceani HPVL, oceano A Frec. sepositas A occupasset AXY et] et qul B nomine
r. audito XY 21 qui] quod 0, qutdem B tributario tamen] tunc A cr. per-
teraptans] crebro '[crebo B) temptans OB 22 subigere O^B, subegere 0" galus (gatus P) tib.] Uhri
et Frec, Caesar Tiberius Outschmid p. 144: $ed magia eat, ut errarit lordanes regnauit XTZ 23 ta-
men] tantum in A incolnme] HPVj incolome L, incolomi SOB, incolumes XY, incolomes A Free.
erat om. A boc adc. hoc uot.] hoc uot. fuit ^4, aut adc. (commodum B) aut uot. OB

1) Orosius 3j 20: Alexander apud Babyloniam cum . . . ministri insidiis venenum potasset, interiit.

2) cf. Orosius 7, 16: (Oetas) Caesar . . . declinavit.

lORDANBS. 10

74 lORDANIS

XI hoc votivnm, ut, qnidqnid Dicineus eorum consiliarins precepisset, hoc modis omni-
bus expetendum, hoc ntile iudicantes, e£fectni manciparent. qni cemens eomm ani-
mos sibi in omnibus oboedire et natnralem eos habere ingenium, omnem pene phylo-
Bophiam eos instruxit: erat namque huius rei magister peritus. nam ethicam eos
erndiens barbaricos mores conpescuit; fysicam tradens naturaliter propriis legibns vi- 5
vere fecit, quas usque nunc conscriptas belagines nuncupant ; logicam instmens rationis
eos supra ceteras gentes fecit expertes; practicen ostendens in bonis actibns conver-
sare suasit; theoreticen demonstrans signomm duodecem et per ea planetamm cnrsos
omnemque astronomiam contemplari edocnit, et qnomodo Innaris urbis augmentam
sustinet ant patitur detrimentum, edixit, solisqne globum ignenm qnantnm terreno lo
orbe in mensura excedat, ostendit, aut qnibus nominibns vel qnibus signis in polo caeli
vergente et revergente trecentae quadraginta et sex stellae ab ortn in occasu precipites

70 ruant, exposnit. qualis erat, rogo, voluptas, ut viri fortissimi, quando ab armis qnanto-
Inmcumque vacassent, doctrinis philosophicis inbuebantur? videris unnm caeli positio-
nem, alium herbarum fmticumque explorare naturas, istum lunae commoda incommo- i&
daque , illum solis labores adtendere et qnomodo rotatn caeli raptos retro reduci ad
partem occiduam, qui ad orientalem plagam ire festinant, ratione accepta qniescere ^) .

71 haec et alia nonnulla Dicineus Gothis sua peritia tradens mirabilis apnd eos enituit,
ut non solu mediocribus, immo et regibus imperaret. elegit namqne ex eis tunc no-
bilissimos pmdentioresque viros, quos theologiam instmens, nnmina qnaedam et sar- 20
cella venerare snasit fecitqne sacerdotes, nomen illis pilleatomm contradens, nt reor,

72 quia opertis capitibus tyaris, quos pilleos alio nomine nnncupamns, litabant: reliqnam

H P V L A [ubi 19 ut noii — j>. 75, 2 reminiscent his Uguntur, ef, p, 77, 3 n.) B X^Y Z), Freculfus l. c.

1 dlrineus] HPVLAXYZ^ dicenens OB consolarios praecipisset PO 2 expedemdum

O manciparentur A cernans L* animus 3 oboedlre] HB^ ob(a)edire rd, natn-

ralem] HPVLO^ naturale ABXY omnem [om, OB) pene (pone O*, poene 0*) phylosophiam («fo HP^

phil- rcl.) eos] in omni p. eos philosophia A 4 peritus om. OB ethicam] eihica L, ethic AO

5 conspescuit V 6 constrictas A bellagines OB, belogiones A, belamgnes X logica A

eos rat. OB 7 expertes] HPVLOj expertos ABXYZ practicem L, pragticen B ostendens]

PVAOBXYj extendens HL conuersari LAOBX 8 suadit H theoreticen] HV, theoriticen J^Z,

thereticen P, theodoricen -Y*, theorlcen LBYj teoricen A, theoricem duodecem] HP^y duodecim rei.

9 astronimiam quomodo] comodo O orbis AOBXY^ nrbs HP^VL^ u«»* P*^ 10 sustinens

globum igneus 0, globis igneus B terreno orbi XYZ^ terrenum orbem OB^ terrae orbem A

11 excedit L ostendit om. OB aut] a nominibus uel] dominibus aut L 12 uergentes

et reuergentes B trecentae] et trecente L et om. OB occasu] HPVLB, occasom AOXY

praecipitens A 13 ruunt XY exposui erat] ergo V oolontas OBXY qaantolom-

cumque] HPVA, quantulumcomque LXY^ quactocumqoe [sic) 0, quadruoium osque B 14 oagaasent O

imbuerentur X uideris] HPVL^ uideres AOBXY 15 fruticumqoe] frogomque OB explora-

rare B natoram L 16 laborem LOB rotato raptos ABXY 17 partem (patem O)

occiduam] OBXY^ partes occidoas HPVLA orientalem] occidentalem A festinarit B quiescere]

adqoiesc^ret A 18 nonnulla] nulla O, multa B dicineus] HPVLAXYZ, diceneos OB eni-

tuit] inuenitur OB 19 solu] HP, solum VLAO^^^XY, solis 0[^)B iroperauit 0(2) eligit 0(»)

tunc om. A 20 plodentioresqoe L, prudentiores 0{^)B theologiam] a theologiam 0(1), a thelogicam

0(2), ad theologiam XYZ nomina L0(»-2)B qoaedam] ABXY, quedam 0(1)*, qo«dam 0(i)«, qoa-

dam HPVLO[i) 21 uenerarl Q[^BXY contrahens 0(2) 22 quia] quod XY tyari»]

HPLY, thyaris VB, thiaris 0(1.2), tiaris AX qoos] qoas XYZ alioa X

V; cf. quae ad Casiiodorium var, 9, 2i icrihit Athalaricus: (Theodorlcos rex) com esset poblica cora
vacoatus, sententias prudentum a tuis fabulis exigebat . . . stellarum cursus, maris sinus, fontium miracnla
rimator acutissimus inquirebat, ut rerum naturis diligentius perscrutatis quidam purpuratus videretur esse
philosophuB.

GETICA. 75

vero gentem capillatos dicere inssit, qnod nomen Gothi pro magno suscipientes adhiic XI
odie suis eantionibus reminiscent*).

Decedente vero Dicineo pene pari veneratione habuerunt Comosicum, quia nec 73
inpar erat sollertiae. hic etenim et rex illis et pontifex ob suam peritiam habebatur
5 et in summa iustitia populos iudicabat. et hoc rebus excedente humanis Coryllus rex XII
Gothorum in regno conscendit et per quadraginta annos in Dacia suis gentibus imperavit.
Daciam dico antiquam, quam nunc Gepidarum populi possidere noscuntur. quae patria 74
in conspectu Moesiae sita trans Danubium corona montiupi cingitur, duos tantum habens
accessus, unum per Boutas^ alterum per Tapas. haec Gotia, quam Daciam appellavere

10 maiores, quae nunc, ut diximus, Gepidia dicitur, tunc ab oriente Aroxolani, ab occasu
lazyges, a septentrione Sarmatae et Bastemae, a meridiae amnis Danubii terminabant.
nam lazyges ab Aroxolanis Aluta tantum fluvio segregantur. et quia Danubii mentio 75
facta est, non ab re iudico pauca de tali amne egregio indicarc. nam hie in Ala-
mannicis arvis exoriens sexaginta a fonte suo usque ad ostia in Ponto mergentia per

15 milie ducentorum passuum milia hinc inde suscipiens flnmina^) in modum spinae, quem
costas ut cratem intexunt, omnino amplissimus est. qui lingua Bessorum Hister vo-
catur, ducentis tantum pedibus in altum aquam in alveo habet profundam. |hic et-
enim amnis inter cetera flumina in magnum omnes superans praeter Nilum^). haec
de Danubio dixisse suf^ciat. ad propositum vero, unde nos digressimus, iubante do-

20 mino redeamus.

H P V L A B X [Y Z), FrecuLfus l. c. [ad 4 habebatur).

1 capillatos] AO[^}BXY, capillutos HPL, capillatas 0,<], capillitos V achac 0(i) 2 odie]

HPV, hodie rel. reminiscent] HPVL^ remeniscent 0(2), reroiniscentur XZ, reminiscuntur 0(')Br, fre-

quentant A 3 uero] ro O dicineo] HPVLAXYZ, diceneo OB pari] patri HP, parii B

commosicum AOB^ comosacom XYZ 4 inpar erat sollertiae] HPVL, inpererat sollertia O, impar erat

sollertia B, imparis erat sollertiae AXYZ pertiam HPV 5 summa] sua OB hoc] hunc A

excideute coryilus] HPV^ corillus LOXY^ chorillas /1, corillius B: Scoryllus ChAischmid p. 144 collato

Frontino strat. i, 10 j 4: Scorylo dux Dacorum 6 in regnum consc. OBXY^ consc. in regnum A

et] Mt H 7 dicia O antequam H possedere VO quam patriam XY 8 in consp.

maesiae A^ in conspectiim (conspectu B) asiae OB sita om, XY coronam V montium] ho-

stium OB cincitur A, cingit XYZ 9 tabas OB, zapas A haec gotiam q. d. A, hanc gothiam

quam datiam B, haec dacia quam gotbiam XY 10 malores O, maiorem A gepida OB aio-

zolani XY^ arexolani A 11 iazyges] HP^ iaziges VLAXYZ, iaytes 0, tamazites B septentrio P

bastene OB omnis A* terminabant] PVLOXY, terminabat £, terminant H, terminabis {sie} A

12 nam iaziges XYZ, namazyges H, namaziges PVLA^ tamazites OB: fortasse fuii iam lazyges oroxo-

lanis O, arosolanis A aluta tantum fluuio] HPVLAYy alutantium fl. X**^ alutantum fl. X^ aluuo tanto

fluuio 0, alueo tantum fluuii B 13 amne egregio] ainne ac regio 0, amne egregia B in om. XYZ

almannicis B^ alia manuicis O, alamagnicis A, alemannicis X 14 sexaginta] quadraginta XYZ a]

habet a B fonte suo] fontes uero usque] flumina usqne B pontum AOB uergentia

BXY 15 duocentorum PO milia om. A hic B quem] HPVXYZ^ quae LAOB

16 cosue AXYZ ut] in cratem] ABXY, gratem HPVLO qoi] quiuis lingua] in

Ungua B 17 duocantlB PLO in alo.] aln. B habet om. XYZ profandam] AOBXY, pro-

fundam HPVL 18 in magnam] in magno AXYZ, immanis B omnes snperat LBX, superat omnes A

de danubio haec A 19 nos om. A digressimns] HPV, digressi sumus LAOBXY iubante]

HPL, iu*ante V«, iunante V^AXYZ, adiunante OB

1) ef. CoBiiodoriua var. i, 49: uniTersis provincialibns et capUlatis, defensoribus et cnrialibus Saavit
consistentibos Theodericus rex.

2) ef. Ammianus 22, ^, 44 : Dauuvios . . . sexaginta navigabiles paene recipiens flavios.

3) Mela 2, /, 8: Hister . . . ingens iam et eorum qui in nostrum mare decidunt tantam NUo minor :
ef, SfdCustius apud OeUium 10, 7, /.

10*

76 lORDANIS

Xin 76 Longmin namqae post intervallum Doniitiano imperatore regnante eiusque aTaritiam

metuentes foedus. quod dudum eum aliis principibus pepigerant. Gothi solventes , ri-
pam Danubii iam longe possessam ab imperio Komano deletis militibus cum eoram
ducibus vastaverunt. cui provinciae tunc post Agrippam Oppius praeerat Savinu8,
Gothis autem Doq^aneus principatum agebat, quando bello commisso Gothi, Romanos &
devictos, Oppii .Savini caput abscisum, multa castella et civitates invadentes de parte

77 imj^eratoris publice depraedarunt. qua necessitate suorum Domitianus cum omni vir-
tute sua Illyricum properavit ef totius pene rei publicae militibus ductore Fusco prae-
lato cum lectissimis viris amnem Dauubii consertis navibus ad instar pontis trans-

78 meare cocgit super exercitum Dorpanei. tum Gothi haut segnes reperti arma capes- lo
sunt primoque conflictu mox Komanos devincunt, Fuscoque duce extincto divitias de
castris militum spoliant magnaque potiti per loca victoria iam proceres suos, qnomm
quasi fortuna vincebant, non puros homines, sed semideos id est Ansis vocaverunt.
quorum genealogia ut paucis percurram vel quis quo parente genitus est aut nnde
origo coepta, ubi finem eifecit, absque invidia, qui legis, vera dicentem ausculta. 15

XIV 79 Horum ergo heroum \ , ut ipsi suis in fabulis referunt, primus fuit Gapt, qui ge-

nuit Hulmul. Hulmul vero genuit Augis : at Augis genuit eum, qui dictus est Amal, a
quo et origo Amalorum decurrit: qui Amal genuit Hisama: Hisamis autem gennit

H P V L A S i\ Loni^in — 4 vastaverunt; item a 16 Horum: O [ubi 15 qui legis — p. 77, 3 genuit Vala-
ravans bis Uguntur. v. p. 77, 3 n.; B A' (1' Z).

1 longo n. p. interuallo A imp. regn.] inperante A 2 cum aliis bis P, cum om. A pe-

pierant P". pepigerat 50, pepigenint XYZ 3 longe] di!i A deiectis OB 4 acrippam PV

oppiusj UPVLAXY, popeius O, pompeius B sauinus] HPVL, sabinus OBXY, sanicinus A 5 au-

tem] enim Xi'Z dorpanius L agebat] gerebat A romanis deuictis AB 6 oppii] opii P,

pompei B sauini] HVL, sauicini PA, sabini OBXY capite absciso AB inuadentes om. A

7 qua] qui O suorum d.] seruorum domicianos O omne PV 8 plublicae O miiitibus

om, OB eductore O prelatum OB 9 cum electissimis LO^ cum aelectissimis B amnem

om. A danubii] danubium AOB consertis] cum conpertis O ad instar pontis] ad star ponti

O, instar pontis A 10 coepit malim dorponei O tunc LAXY haut] T/P, aut VO, aud

L, baud ABXY signes PO capescunt O 11 conflictu] arma conflictu O, armati conflictu B

duce om. OB 12 miliium om. A despoliant OB suas O quorum qliasi] quasi 0, quasi

qlii J$, quorum XY 13 uincebant] uiuebant L non] tamcn id est ansis] HPVL, id est

anses XY, id est ianses OB^ om. A 14 gcneaIogia].HV, -am rtl. uel] ut OB 15 roepta]

accepta OB^ cepit A efflcit VOB^ accepit A uera dic. om. XYZ 16 heroum ut ipsi suis in

(ipsis in suis A) fabulis referunt] ut ipsi suis fabolis fuerunt 5, ut ipse hieronimns suis in f. ferunt 0(i),
ut ipsi fipsis O) suis in (in om. QB) fabulis (fobolis O) ferunt 0(2)B gapt] capit 0{J) 17 hul-

mul humul H, halmal halmal SO}-^)B^ humal humal XYZ uero genuit] qui fuit pater A augis

at augis] PVLXYZ^ augis augis HSO'^]y augis augis uero 0(1), augis A genuit . . . est] qui fuit pa-

ter A amal] HPLAO[^), hamal V, amala 80{^)BXY a quo] aco 0(1) 18 et om, A ba-

malorum HPV decurrit om. A qui amal] qui hamal P, qui mala 0(i), et amala SO[^)B hi-

sarna hisarnis] HPVL^ hisarnam hisarnis XZ, isarnam isarnis K, isarna isarna SOB, isarna A aotem

(enim XY) genuit] et ipse A

1) Tabulae huius, qtiam constat profectam esse ex Cassiodorii historia Oothica , auctor m variarum dtto-
bu8 locis quodammodo excerpta dedit, primum 9, 25 nomine Atalarici scribens de se: iste reges Gothorum longa
oblivione celatos latibulo vetustatis eduxit: iste Amalos cum gencris sui claritate restitnit, evidenter ostendens
in decimam septimam progeniem stirpem nos habere regalem, id quod cum tabula lordanis ita eonvenit^ quod
n Oapt ad Atalaricum numerantur generationes septemdecim : deinde 11, /, ubi Amalasuintae parentum cohors
regalis enarratur sic: enitnit Amalus felicitate, Ostrogotha patientia, Agatha [al. Athala) mansuetudine , Mn-
nitaurius aequitate, Vnimundus forma, Thorismut castitate, Vnalamer [sic) ftde, Theudimer pietate, patientia in-
clitus pater. ubi cum appareat non nominari ex maioribus Amalasuintae nisi qui regnarint praeter ipsum Amo'-
lum nominis auctorem et fortasse regem et ipsum, pro Agatha vel Athala substituendus est Ermanarieus : rtUqui
errores ut facile tolluntur, ita in regum ordine Videmer recte omittitur.

GETICA. 77

Ostrogotha : Ostrogotha autem genuit Hunuil : Hunuil item genuit Athal : Athal genuit XIV
Aehiulf et Oduulf: Aehiulf autem genuit Ansila et Ediulf, Vultuulf et Hermenerig:
Vultuulf vero genuit Valaravans: Valaravans autem genuit Vinitharium: Vinitharius
(juoque genuit Vandiliarium: Vandalarius genuit Thiudemer et Valamir et Vidimir: 80

5 Thiudimir genuit Theodericum: Theoderieus genuit Amalasuentham : Amalasuentha
genuit Athalaricum et Matesuentham de Eutharico viro suo, cuius affinitas generis
sic ad eam coniuncta est. nam supra dictus Hermanaricus, filius Achiulf, genuit 81
Hunimundum : Hunimundus autem genuit Thorismundo : Thorismund vero genuit Beri-
mud : Berimud autem genuit Vetericum : Vetericus item genuit Eutharicum , qui con-

10 iunctus Amalasuinthae genuit Athalaricum et Mathesuentam , mortuoque in puerilibus
annis Athalarico Mathesuenthae Vitigis est copulatus , de quo non suscepit liberum ;
adductique simul a Belesario Constantinopolim : et Vitigis rebus excedente humanis
Germanus patricius fratruelis lustiniani imp. eam in conubio sumens patriciam ordi-
nariam fecit; de qua et genuit filium item Germanum nomine. Germano vero de-

HP VS iadio suo) L A B X {Y Z].

1 ostrogota ostrogota A', hostrogotba 08trogotha L, ostrogotba A autem [om. OBXY) genuit] qai

fuit pater A bunuil hunuil] HPVLXZ^ hininl hiniul 1', unilt (ue* ins. 0(J), sed erasum est) unilt

OiKB, unil unil 50(2), hunnull (?) i*", bunnuil A* item genuit ... 3 uero om. 50(2) item]

qui A, om. 0{^)B atbal genuit] patrem A 2 acbiuf B, acbliulf XYZ et oduulf] HPVX,

et odiuulf y, et odulf L, om. AOB acbiuf B, achliulf XYZ autem] enim JCY, om, AOB au-

silani OB et ediulf] et odulf L : malim Etediulf vel simile quiddam uultuuif] uulti^lf O, uuldulf By

uulffuulf Af et uultuulf XYZ bermenerig] HPLAXYy ermenerig V, bermericb B, ermerich O 3 uult-

uulf] uulfuulf A, uulftul 0, uul*duf B uero] autem V ualarauans ualarauans autem] HPVL, uua-

larauans uualarauans enim ATZ, ualerauans ualerauans autem 50(2)2}, nalarauans qni A, inter genuit ualara-
bans et ualerauans autem inserit O commata p, 74, 19 ut non — p. 75, 2 reminiscent et, deinde vocabulo inter'
positOj ea ipsa <^ae praeeedunt 76, 15 qui legis — p. 77, 3 genuit ualerauans : quae duo commata notavimus 0(2)
uinithiarium 'sie\ uenetharius q. g. HPV^ uuintbiarium uenetbarius q. g. JL, uuinitarium uuinitbarius quoque
autem g. O, uuinitharium uninitharius q. g. 5, uenitarium uenetarius (uenitarius Y) q. g. AF, uuinnitba-
rium uuinnitbarius q. g. B, uinitarium et ipse A 4 uandiliarium uandalarius (uandalariu P) genuit] HPVy

uandiliarium uandiliarius (uuandiliarium uuandiliarias Y, uandilarium uandilarius Z) enim genuit XYZ [in-
seruit errore opinor ea verbd Lindenbrogius non hoc loco, sed v. 5 inter genuit et tbeodericum), uuandaliarium
uuandaliarius genuit L, uuandalarium patrem A^ om. SOB tbiudemer] HPV^ tbiudimer LA', tbeudimer y,

tbeodemir 5B, tbodemir O, tiudemer A et om. A ualamir] HPVX^ ualamer T, uualamir LSOB^

ualaemir A uidimir] HPVLX^ uuinimir O, uidemir A^ uuidemir B, uuidimir 5, uindimir YZ 5 thiu-

dimir] HPV^ thiudimer LA, thendimer T, tbiudemir A, theodemir SOB theodericum theodericus] theu-

dericum qui A amalasuenta amalasuenta 0, amalasuenta amasuenta (sie) 5, amalasuintam (-suentam B^)

amalasuenta 6, amalasuentbam quae fuit mater A 6 athalricum PYZ^ atballaricum B^ athlaricum A, atha-

larici A mathesuentham A, matbesuentam F, matesuentam 50B, atbesueritae A de eutbarico]

HPVL, deutbarico A, deutberico OB, deutbari 5, de atharico XYZ uiro suo] uiri sui O afflnitate

generis £, adflnitatem teneris O 7 coniunctuB OB bermanaricus] bermericus OB, bermanericus Z,

bermanarig A achliulf Y [non A), achiulfl O 8 hunimundum bunimundus (bumimundum humimun-

dus L) autem (enim XYZ) genuit] hunimundam et ipse A thorismundo] thorismund L, thorismundum

AOBXY tborismund uero] tborismundus uero VjB, qui A berimu«« (berimund P2} berimud P, beri-

mud berimund 0, berimund berimund BY, berimundum A 9 autem genuit] enim g. XYZ, genuit OB, et

ipse A uetericom uetericus] HPVLXYZy uuidericum uuidericus OjB, uetericum A: ef. c. 33 j 173 item

gonuit] autem g. PA, qui et A eutharicum] eutbarium L* 10 amalasuintbae] HPV^ amalasuenthe L,

amalasuentbae XY, amalasuente O, amalasuintae B, amalasentae quae A atblarlcum AZ, athalricum Y, atba-

ricum L matbesuentam] HPAOB, matbesiientbam VLXY mortuoque] mortuo quoque L, mortuo A

pueribus annis L, puericia A 11 athlarico A', atbalrico Y matbesuenthae] HPVXYy matbesuenthe

L, mathesuintae B, mathesuente AO uuidicis O, uuidechis B copulatus] sociatus OB libe-

ros A 12 a belesario] HPVLXYy a belisario A^ ab bel. Z, ad bellisarium 0, ad belisarium B con-

stantlnopolim] HVLA^ constatinopolis [sie) P, in const. OBXY et om, A uitigis] HPVLAX,

uitigi YZy uuiticis 0, uuidecbis B 13 iust.] domini (dni O^, dom O") iustiniani O, domni iustiani B

eam in conubio] eam in conubium /1, eadem (eandem B) in coniugio OB 14 qua et] qo [sic) 0, quo B

fll. gen. OB

78 lORDANIS

XIV fnncto ipsa vidua perseverare disponit. quomodo autem aut qualiter regnum Amalo-
rum distructum est, loeo suo^), si dominus iubaverit, edicimus.
82 Nunc autem ad id. unde digressum fecimus, redeamus doceamusque, quomodo

ordo gentis, unde agimus, cursus sui metam explevit. Ablabius enim storicus refert,
quia ibi super limbum Ponti, ubi eos diximus in Scythia commanere ^) , ibi pars eornm, 5
qui orientali plaga tenebat, eisque praeerat Ostrogotha, utrum ab ipsius nomine, an
a loco, id est orientales, dicti sunt Ostrogothae, residui vero Vesegothae, id est a
parte occidua.
XV 83 Et quia iam superius ^) diximus eos transito Danubio aliquantum temporis in My-

siam Thraciamque vixisse, ex eorum reliquiis fuit et Maximinus imp. post Alexandrum 10
Mamaeae. nam, ut dicit Symmachus in quinto suae historiae libro, Maximinus, in-
quiens , Caesar mortuo Alexandro ab exercitu effectus est imp. , ex infimis parentibus
in Thracia natus, a patre Gotho nomine Micca, matre Halana, quae Ababa dicebatnr^).
is triennio regnans . dum in Christianos arma commoveret , imperium simul et vitam
84 amisit. nam hic Severo imp. regnante et natalis die filii celebrante, post prima ae- 15
tate et rusticana vita de pascuis in militiam venit. princeps si quidem militares de-
derat ludos; quod cemens Maximinus, quamvis semibarbarus aduliscens, propositis
praemiis patria lingua petit ab imperatore, ut sibi luctandi cum expertis militibus

H P V LA OB X {Y Z].

1 ipsa uidua bit P perseaererare disponitar OB, perseaerault A autem] enim AT aut

qnaliter om. A am. regn. OB 2 iubaaerit] HPV, iuuauerit LYZ^ iuuerit AX, uoluerit OB

edicimus] HPVL, edicemus AATZ, edocemus OB 3 autem] enim XYZ ad id om. AY umde

P* digressumim (?) L quomodo] quando OB 4 expleuerit OB ablauius AOB ato-

ricus] historicus AO, istoricus B, hystoricus XY retiei 5 quia ibi] qui albi P. quod ibi XYZ

iimbum] HAOBXY, lymbum PVL dissimus A ibi om. AB 6 quij quae AXYZ orien-

tali plaga] HPVL, orientalem plagam AOBXY tenebant B que] qui L post ostrogotha ifu.

incertum habemus A utrum] uerum O 7 id est orientales dicti sunt (siut Z) ostrogothae] orieu-

tales dicti sunt id est ostr. A, orientali dicti sunt (sint B) ostr. {om, id est) OB id est om. A a] in fi,

om. O tam verha id est orientales quam quae scquuntur id est a parte occidua vidtntur intitieia

9 et] sed XYZ quia] quidem B iam] lam {sic) O Buperius] sicut OB aliquanto O

in mysiam (misiam JL, mesia X, misia VZ, messiam O) thraciamque (thraciaque PVXYZ, traciaque L)] HPVLOXT,
apud moesiam thraciamque B, misia traciaque A 10 dixisse 0, duxisse B reliquis O et om. A

impeflrtur O alexrandrum O 11 mamae nam HPVL^ momae nam O, mammeae (mammae Z)

fllium nam XYZ^ roammeam {om. nam) AB suae hist.] hist. ii", hist. sue A^ roaximlnus inq. caesar

(caesar om. A) m. alexandro] alexrandro (alexandro B) inquit cessare mortuo maximinus OB 12 effectas]

factus OB 13 micca] mica A, neca 0, mecca B halana] HPVLX^ alana AOB^ helana YZ

ababa] PVLAOBXY et sic vita Max., abara H dicibatur P 14 his V triennium OB arma

commoueret] HP^VL^ arma commouerat P*, arma commouerit B, arma conoerteret XYZ^ arma conuertit O,
armatur A simul et uit. am.] am. et uit. A 15 imp. om. A natalis] natalem fi, notalem A

die] HP, diem rel. post prima aetate et rusticana uita] HPVL^ post primam aetatem et rusticanam (ru-

sticam OB) uitam AOBXYZ 16 uenit] inuenit princes AO 17 quamuis] qui O, qui erat

B aduliscens] //P, adulicens O, adulescens VL, adolescens ABXY pr(a)ep08itis OB 18 pa-

tria] barbara OB petiit XXZ, p»e»it V^ imperare A expertis] PVLAXY, pertis H^ exer-

citus OB

1) c. 60, 315.

2) c. 5, 38. 42.
3, c. 5, 38.

4) vita Maximini 1 : Maximinus . . . de vico Threiciae . . . barbaro . . . patre et matre genitns, qao-
ram alter e Gothia, alter ex AlaniB genitus esse perhibetur: et patri quidem nomen Micca, matri Hababa
fuisse dicitur. cf. e. 4 : amatas eat unice a Getis quasi eorum civis.

GETICA. 79

licentiam daret '] . Seyerus, ammodum miratus magnitudinem formae — erat .enim, ut XV 85
fertur, statura eius procera ultra octo pedes^) — iussit eum lixis corporis nexu con-
tendere, ne quid a rudi homine militaribus viris eveniret iniuriae^). tum Maximinus
sedecim lixas tanta felicitate prostravit, ut vincendo singulos nullam sibi requiem per

5 intercapidinem temporis daret. hic captis praemiis iussus in militiam mitti^), prima-
que ei stipendia equestria fuere*). tertia post haec die, cum imperator prodiret ad
campum, vidit eum exultantem more barbarico iussitque tribuno, ut eum cohercitum
ad Romanam inbueret disciplinam. ille vero, ubi de se intellexit principem loqui,
accessit ad eum equitantemque praeire pedibus coepit. tum imperator equo ad lentum 86

10 cursum calcaribus incitato multos urbes huc atque illuc usque ad suam defatigationem
variis deflexibus impedivit^) ac deinde ait illi: 'num quid vis post cursum, Thracisce,
Muctare?' respondit: ^quantum libet, imperator'. ita Severus, ex equo desiliens,
recentissimos militum cum eo decertari iussit. at ille septem valentissimos iuvenes
ad terram elisit, ita ut antea nihil per intervalla respiraret, solusque a Caesare et

15 argenteis praemiis et aureo torque donatus est; iussus deinde inter stipatores degere

HPV LAOB XIY Z),

1 daret Uc. A mirans XYZ 2 eam lixis] eam cum lixlft BXY^ cam eo lixis A cor-

poreo OB nexa] sensu L', sexu L^ 3 militalibus O ueniret OB tunc AOB

4 sedicem O felicitate] facilitate A^ uelocitate Y [non X) postrauit V uincendos HPV

per om. OB 5 intercapidinem] PVO^, intercampidinem H, intercapedinem LAXZ, interpedinem Y^

intercapidine O^^ intercapedine B temporis] tempomm OB^ corporis A bic] icr. binc capitis

premtis 0, proemlls HPV iussus] i. est B milititiam V 6 que om. A ei] BXY,

eis O, om, HPVLA stipendiequestria tertiam post diem OB prodierit OB 7 tri-

buno] bono OB cobercitum] HPVLYy coercitum BX, coersitom O, coercito A 8 inbnere

de se (re XY) intellexit] intell. de se A 9 tum] tunc L, cum equo ad lentum (ad lentem A,

ad lentius YZ^ allentius X) cursum (cessum XYZ) calcaribos (calcatibus A) Incitato] aequnm adiectum cul-
tum caltaribus incitatum O, equo adiecto in cursum calcaribus incitatum B: equo ad uiolentum cursum c. i.
Mwatoriw reete 10 multus A^ urbes] HPAO^ urbis VL, orbes BXY buc om. O us-

que om. A defatfgationem] AXYj defacationem HPVL^ fatigationem OB 11 deflexibus impediait]

inflexibus interpedauit OB hac O ait] dixit A num om. L post (pos P) cursum om, JB*

thracisce] thraisce X, traglce Y 12 luctari ABY libet] placet XY, libet placet Z imperatori

AXY iU] tonc XYZ dissiliens LO, descendens XYZ 13 milites XYZ eo decertari

iussit] HPVXY, eodem certari lussit O, eodem certare iussit BL^ eo lussit decertare A at] ao OB

iuuenes] milites OB 14 terras Z ut om. O ante XY repiraret A^, respirare O

qne om. OB 15 argenteis] arteis A^ proemiis HPV stirpatores degere corp. pr.]

AOB, dedere corp. pr. HPVL, decore corp. pr. astare XYZ

1) vita Maxindni 2; et in prima quidem pueritia fuit pastor . . . natali Oetae fllii minoris Severus
militares dabat ludos propositis praemiis argenteis . . . hic adolescens et semibarbarus et vix adhuc Latinae
linguae, prope Thraecica imperatorem poblice petiit, ut sibi daret Ucentiam contendendi cnm his, qui iam
non mediocri loco militarent.

2) vUa l. c. : magnitodinem corporis Severus miratos. c. 6 : erat magnitudine tanta, ot octo pedes di-
gito videretur egressus. cf. vita Maximini iun. e. 2.

3) vita e. 2 pergitur sie : primum eom cum lixis composoit . . . ne disciplinam militarem corrumperet.
. 4) vita e. 2 pergit: tunc Maximinus sedecim lixas uno sudore devicit sedecim acceptis praemiis . . .

iussusque mUitare.

5) vita c, 2; prima stipendia equestria hoic foere.

6} vita c. 3 post verba adlata not. 4 : tertia forte die com processisset Severos ad campom , in torba.
exoltantem more barbarico Maximinom vidit iassitque statim tribono, ut eum coerceiet ac Romanam discipli-
nam imbneret. tunc ille obi de se inteUexit imperatorem locutom, . . . ad pedes Imperatoris eqoitantis ac-
cessit. tum . . . Severus . . . equum admisit multis circumitionibus et cnm imperator laborasset neqoe lUe-
a currendo per multa spatia desisset.

80 lORDANIS

XV 87 corporis principalis *) . post haec sub Antonino Caracalla ordines duxit ac saepe fa-
mam factis extendens plures militiae grados centuriatumquc streuuitatis suae praetiuni
tulit^). Macrino tamen po^tea in regno ingresso recusavit militiam pene triennio.
tribunatusque habens honore numquam se oculis Macrini optulit. indignum duceus
88 eius imperium, qui perpetrato facinus fuerat adquisitum ^; . ad Eliogabalum dehinc ^
quasi ad Antonini filium revertens tribunatum suum adiit et post hunc sub Alexan-
drum Mamaeae contra Parthos mirabiliter dimicavit^ . eoque Mogontiaco militari
tumulto occiso ipse exercitus electione absque senatus consultu effectus est imperator.
qui cuncta bona sua in persecutione Christianorum malo voto foedavit, occisusque
Aquileia a Puppione^), regnum reliquid Philippo. quod nos idcirco huic nostro opusculo lo
de Symmachi hystoria mutuavimus, quatenus gentem. unde agimus, ostenderemus ad
regni Romani fastigium usque venisse. ceterum causa exegit, ad id, unde digressi-
mus, ordine redeamus.
XVI 89 Nam gens ista mirum in modum in ea parte, qua versabatur, id est Ponti iu

litore Scythiae soli, enituit, sine dubio tanta spatia tenens terrarum, tot sinos maris. 15
tot fluminum cursus, sub cuius saepe dextera Vandalus iacuit, stetit sub praetio
Marcomannus, Quadorum principes in .ser\'itute redacti sunt. Philippo namque ante

H P V L AO B X (Y Z).

1 sub om, OB amtomno 0, antonio A caralalla L", caragalla O duxit ord. A

famam (fama 0] factis] factis fam. A 2 plures] inter pl. B grados] HPVO, gradus LABXY

centuriatumque] ATZ, centuriatamque HPVL^ centuriamqne A, centuiiasque OB : pliires militiae gradus cen-
turiatum tnlit Duac. praedium P, premium LA 3 macrino] magno O in regnum O^B, regnum

A, om. XYZ ingressum trienninm OB 4 tribunatus babensque ^onore] HP, ho-

norem rtl, obtulit magrini (macrlni B) OB 5 qui] HPVL^ quod AOBXY perpetrato facinus]

HPVL^ perpetrato facinore AXYZ, petratum facinus 0, per patratum facinus B fuerat] erat OB

adquisitum] acquisitus Z, quaesitum B ab eUogabaum 0, ab beliogabalo B dehic O 6 ad

om, L antini L, antonii A hinc OB alexandro OBX 7 mamae HPV, mame LO, mam-

mae XZ, mamea B, m. iaic) A, mammeae fllio 1' que om, OB magontiaco LXY, magontiago O

8 tumulto] HPVO^ tumultu LABXY occisso O senanatus HPV consulto LB 9 chr.

pers. OB occissusque O 10 aquileiae A, aquilegia OBXZ puppione] HPVL, pupione OBXY,

pupeiano A^, pupianno (?) A^ huc L nostro] non O", om. O^B 11 symm. hyst.] simmaco A

mutauimus 0, mutuati sumus A ostenderemus om, OB 12 uenisse] uen. doceamus B - ex-

igit LA, exigit ut OBXY digressl sumus LAOBXY 13 ordinem L, om. OB redemus A^

14 uersebatur P* in ponti A 15 cythiae enituit] innituit O, innotnit B spitia P

tot sinos] HPV, sinos tot L, tot sinus AOBXY moris L 16 uandalus] PV, uuandalus OBXY,

guuandalus L, gandalus A, uanculus H 17 seruitute] HPVA, -tem rel.

1) vHac. dpergit: ait ei : ^quid vis, Thracisce? num quid delectat luctari post cursum?" tum ^qoMitum
Uibet', inquit, Mmperator'. post hoc ex equo Severus descendit et recentissimos quosque ac fortissimos
milites ei comparari iussit. tum Ule more solito septem fortissimos uno sudore Ticit solusque omnium a
Severo post argentea praemia torque aureo donatus est iussusqne inter stipatores corporis semper in aula
consistere.

2} vita e. 4: diu sub Antonino CaracaUa ordines duxit, centuriatus (centuriatos libri) et ceteras mili-
tares dignitates saepe tractavit.

3; vita c. 4: sub Macrino, quod eum, qui imperatoris sui fllium occiderat, vehementer odisaet, a
militia desiit. c. 5 : Maximinus . . . tribnnus.

4) vita c, 4 : occiso Macrino . . . ubi Heliogabalum quasi Antonini fllium imperatorem comperit , . . .
ad eum venit. e. 5: quem Alexander miro cum gaudio . . . suscepit.

5) Orosiiu 7, 18: (Alexander) militari tumultu apud Moguntiacum interfectus est. c, 19: ... Maxi-
minus . . . nuUa senatus voluntate imperator ab exercitu . . . creatus persecutionem in Christianos . . . ex-
ercnit. sed . . . tertio quam regnabat anno a Pupieno AquUeiae interfectus.

GETICA. 81

dicto regnante Komanis, qui solus ante Constantinum Christianus cum Philippo idem XVI
filio fuit, cuius et secnndo anno regni Roma millesimum annum explevit* . Gothi, ut
adsolet, subtracta sibi stipendia sua aegre ferentes, de amicis eifecti sunt inimici.
nam quamvis remoti sub regibus viverent suis, rei publicae tamen Romanae foederati
o erant et arinua munera percipiebant. quid multa? transiens tunc Ostrogotha cum suis 90
Danubio Moesiam Thraciasque yastaWt. ad quem rebellandum Decius senator a Phi-
lippo dirigitur. qui veniens dum Getis nihil praevalet, milites proprios exemptos a
militia fecit vitae privatae degi, quasi eorum neglectu Gothi Danubium transfretas-
sent, factaque ut puta in suis vindicta ad Philippum revertitur. milites vero videntes

10 se post tot labores militia pulsos, indignati ad Ostrogothae regis Gothorum auxilium
confugerunt. qui excipiens eos eorumque verbis accensus mox tricenta milia suorum 91
armata produxit ad bellum adhibitis sibi Taifalis et Astringis nonnullis, sed et Car-
ponim trea milia, genus hominum ad bella nimis expeditum, qui saepe fuere Romanis
infesti ; quos tamen post haec imperante Dioclitiano et Maximiano Galerius Maximinus

15 Caesar devicit et rei publicae Romanae subegit^. his ergo addens Gothos et Peucinos
ab insula Peucis, quae in ostia Danubii Ponto mergentia iacet, Argaithum et Gunthe-
ricum nobilissimos suae gentis doctores praefecil. qui mox Danubium vadati et de 92
secundo Moesiam populati, Marcianopolim eiusdem patriae urbem famosam metropolim
adgrediuntur , diuque obsessam accepta pecunia ab his qui inerant reliquerunt. et 93

20 quia Marcianopolim nominavimus, libet aliqua^de eius situ breviter intimare. nam
• hanc urbem Traianus imperator haCH^e. ut fertur, aedificavit, eo quod Marciae sororis

HP V L A OB X >Y Z ,

] consUntino rum philippo (fll- O seitiper, om. A idem fllio] HPVB. id est fliio O. idem phiiippo

L, eiusdem flllo A'1'Z, om. A 2 et om, A rouia om. OB millesimummannam V 3 distrata

sibi stipentia sua O, distracto sibi stipendio suo B aegre fer. om. LOB facti sunt LB^ flunt A

4 remotis sub reg. 0, remotibus reg. P, remoti legibus A plublice romone O, om, A 5 ostra-

gotha O^ 6 danubio] HPV^ danubium LAOBXY moesias tratiamqae O, moesiam thraciamque B

rebellandum] HPVLXYZ, repeUendum 06, debeUandum A 7 dum] di V getis] gentis 0, genti B,

gothis A nihil om. XYZ praeuaUt O proprias 0* exeptos 8 malitia H uitae

priuatae] uita priuata ABXY degere AB neglectum O, neglegentia A danubium] L trans-

fretassent] transsisent 0, transissent B 9 ut puta] BXY, ut pota 0, ut putauit HPVL, ut putabat A

suos A ad phil. om. A uidentes se] uidentes se esse OB 10 post om. A . tot] HPLAXYZ^

toth V, hos OB ostrogothae (ostrogothi O) regis om. A 11 qui exc.] quorum rex suscipiens A

erumque L tricenta] trecenta PAX, ccc: YZ, xxx OB saorum] uirorum OB 12 produxit]

OBXY, ^ToducH HPVLA bellum] pr(o;elium OB adhibetis 0, adhibi^tis V taifaUs] HPVLA,

taiphas 0, taiphis B, tuifalis XYZ astringis] immo Asdingis: v. p. 87 ^ 11 et Zeius p. 461 carpo-

rum] PVLOB, corporum HA, caporum XY 13 trea mUia] HPV, tria m. LOBXY, tribus milibus A

gens faere romanis infesti (infecti JL)] romanos infestos [om. fuere) 0, romanis infesti sunt B 14 dio-

clitiano] HPVL, diodiciano O, diocletiano ABXY et maxiuiiano om. OB galearins V maxi-

minns] HPVXY^ maximuB LAOB^ ef. p. 86^ 15 15 deulcit et] de ciuitate OB romanae om. A

snbiecit OB addens] habens OB peucinos] pesicenos O, pesinceos B, peccinos XYZ 1 6 peucis]

paucis OB, peccis XYZ quae] qui OB in ostio BXY, inter hostia A mergenti adiacet (-cent B)

OB, mergentl iacet XYZ argaitum AOB: cf, Arguntis Scytharum rex vii, Oord. 31 gunterlcum OT,

gundericum A 17 doctores praefecit] HPVL, duct. praef. AXY, pref. doct. 0, praef. duct. B mos

uadantes dan. A de] die L, om, PAOB 18 populari A marcianopelim 19 adgrediun-

tur in litura A^ bis] iis X 20 nomlnabimus O** breuiter om, A intimare om. /^*

21 aed. ut fertur OB marcia soror sua XYZ

1) Hieronymus ad a, Abr. 2262, Philippi secundum: regnantibus Philippis millesimns annus Romanae ^
iirbis expletus est. supra in Romania c, 283 ponitur annus Philippi tertius: vtre incidit annus millesimua yti

Lpletus est. supra in Romania c, 283 ponitur annus Philippi tertius : vere incidit annus millesimua y0
in Philippi tr. pot. /F^
2) OrofiuaTy 25, 12: per eosdem duces iOalerium) strenue adversus Carpos Basternasqne pugnatnm est.

loROAins. 1 1

^

■>

S2 lORDANIS

XVI Buae puella, dum lavat in flumine illo qui nimii limpiditatis saporisque in media urbe
oritur Potami cognomento, exindeque vellit aquam haurire, easu vas auream quod
ferebat in profundum decidit, metalli pondere praegravatum longeque poet ab imis
emersit; quod certe non erat usitatum aut vacuum sorberi aut certe semel voratuni
undis respuentibus enatare. his Traianus sub admiratione conpertis fontiqae numinis 5
quoddam inesse credens conditam civitatem germanae suae in nomine Marcianopolim
nuncupavit ^) .
XVII 94 Abhinc ergo, ut dicebamus, post longam obsidionem accepto praemio ditatus Geta

recessit ad propria. quem cernens Gepidarum natio subito ubique vincentem praedis-
que ditatum, invidia ductus arma in parentibus movit. quomodo vero Getae Gepidas- 10
que sint parentes si quaeris, paucis absolvam. meminisse debes me in initio^) de
Scandzae insulae gremio Gothos dixisse egressos cum Berich rege suo, tribus tantum

95 navibus vectos ad ripam Oceani citerioris, id est Gothiscandza. quarum trium una
navis, ut adsolet, tardior nancta nomen genti fertur dedisse ; nam lingua eorum pigra
gepanta dicitur. hinc factum est, ut paulatim et corruptae nomen eis ex convicio 15
nasceretur Gepidas. nam sine dubio ex Gothorum prosapie et hi trahent originem ;
sed quia, ut dixi, gepanta pigrum aliquid tardumque designat, pro gratuito convicio
Gepidarum nomen exortum est, quod nec ipsud credo falsissimum: sunt etenim tar-

96 dioris ingenii et graviores corporum velocitate. hi ergo Gepidae tacti invidia, dum
Spesis provincia commanerent in insulam Visclae amnis vadibus circumactam, quam 20

*..

f

H P V L A B X {Y Z), Rav. 4 , 6 p. 185 ad v. 6: Marcianopolis ex Mysia inferloie pertinet, ut
testatur mibi .... lordanis cosmograpbns , asserens quod ipsam Marcianopolim civitatem Traianus imperator
pro amore Marciae sororis suae aediflcasEet. per quam Marcianopolim medio transit flavius qui dicitor Potamia.

1 puellam O labat O, lanatur XYZ^ lauaret A qui] quod B nimii] HPVL, nimiae

AOBXY limpidatis O saporisque] OBXY, saporis saporisque HPK, soporisque L, soporisque ob-

timi A 2 potami] potamica A uelit aq. L, ueUet aq. O^XY, aquam ueUet A aurire PVO

3 ferebatur OB cecidit OB motalli A praegrauatum longeque] grauatum (et ins. B) longe

OB ab] ODXYZ, om. HPVLA 4 remersit XYZ quod] OBXY, quor HP, ««* V«, cur V\

quo Lj quode A aut] baud L sorbori A^ 5 renatare OB has H^ nominis O

6 quiddam AY conditam ciuitatem] conditatem suae in] suae L, om. A marcianopolim

om. A 7 nuncupauit] HPVLXZ, nominauit OBY, appeUauit A 8 ut dicipamus P, om. YZ [non X)

post longam (longan L) obs. om, A ditatus om. A ge'a (gesta 0) rec.] rec. geta A 9 pro-

pria] patriam OB gep. cern. nat. OB, cern. nat. gep. A 10 didatum ducta A pa-

rentes ABXY mouet OB uere gepidasque] HPVL, gepidaeque OBXY, gepidatum A^, ge-

pidarum A^ 11 sint] sin O quaesieris B in initio] XY, inintio HPV, initio LAOB

12 scandzae] HPVAX, scandze L, seandziae Y, scanzi(a}e OB dix. gotb. A egressos] exisse A

berich] OB, berig YZ, berice HPVX, berige LA suo rege OB 13 uectus ad ripam om.

XYZ ocani P, occani V ceterioris O id est gothiscandza (gothiscandzam A, gothis andza P)] HPVLA,
hoc est gotbiscandzae XYZ, om. OB 14 nauis] uis O assolent XY tardior] tardios OBy tar

L nancta] HPVLOYZy nacta BX, inuenta A gentis O 15 eius B conuicinio L, con-

uiuio OB 16 gepidas] HPVLy gepide 0, gepidae ABXY nam] namque OB prosapia

AOBXY etbi om. OB trahent] PK, tradent JIL, tradunt 0, trahunt ABXYZ 17 bt om. O

designat] signat OB gratuitu 0, graui tunc XYZ couitio L, conuinio OB, uicio A 18 ipsum

AOBXY etenim] enim OB 19 et om. OB grauioris hii O ut aaepiua gepithae

H, om. A tacti] tenti L dum spesis] HPVLA, dum etiam spesis XYZ, dum specis 0, dudum

speta B^y dudum spreta B^ : quid subBit ncacio 20 commaneiint O, commanebant B, commaneret Z

insulam] HPVLAXZ^ insula OBY bi^cle O uadis AB circumactam] HPVLAXYZ, circnm-

acta O, circnacta B

1) cf. Ammianus 27, ^, 1*2: Mysia, ubi Marcianopolis est a sorore Traiani principis ita cognominata :
hausit autcm auctor cx Ammiani actis Traiani depcrditis. ^

2) r. 4. 25,

GETICA. 83

patrio sermone dicebant Gepedoios. nunc eam, ut fertur, insulam gens Vi\idaria in- XVII
colit ipsis ad meliores terras meantibus. qui Vividarii ex diversis nationibus ac si in
unum asylum collecti sunt et gentem fecisse noscnntur. ergo, ut dicebamus, Gepida- 97
rum rex Fastida quietam gentem excitans patrios fines per arma dilatavit. nam
5 Burgundzones pene usque ad intemicionem delevit aliasque nonnullas gentes perdomuit.
Gothos quoque male provocans consanguinitatis foedus prius inportuna concertatione
violavit superba admodum elatione iactatus, crescenti populo dum terras coepit addere,
incolas patrios reddidit rariores. is ergo missis legatis ad Ostrogotham, cuius adhuc 98
imperio tam Ostrogothae quam Vesegothae, id est utrique eiusdem gentes populi, sub-

10 iacebant, inclusum se montium quaeritans asperitate silvarumque densitate constrictum,
unum poscens e dnobus, ut aut bellum sibi aut locorum suorum spatia praepararet.
tunc Ostrogotha rex Gothorum ut erat solidi animi, respondit legatis bellum se qui- 99
dem talem horrere durumque fore et omnino scelestum armis confligere cum propin-
quis, loca vero non cedere. quid multa? Gepidas in bella inruunt, contra quos, ne

15 minor iudicaretur, movit et Ostrogotha procinctum, conveniuntque ad oppidum Galtis,
iuxta quod currit fluvius Auha, ibique magna partium Wrtute certatum est, quippe
quos in se et armorum et pugnahdi similitudo commoverat; sed causa melior vivaci-
tasque ingenii iubit Gothos. inclinata denique parte Gepidarum proelium nox diremit. 100
tunc relicta suorum strage Fastida rex Gepidarum properavit ad patriam, tam puden-

20 dis obprobriis humiliatus, quam fuerat elationis erectus. redeunt victores Gothi G^pi-
darum discessione contenti, suaque in patria feliciter in pace versantur, usque dum
eorum praevius existeret Ostrogotha.

Pos cuius decessum Cniva, exercitum dividens in duas partes, nonnullos ad XVIII lOt
vastandum Moesiam dirigit, sciens eam neglegentibus principibus defensoribus desti-

25tutam: ipse vero cum lxx milibus ad Eusciam, id est Novas conscendit. unde a
Gallo duce remotus Nicopolim accedit, quae iuxta latrum flunum est constituta

H P V L A B X [Y Z).

1 patrio] pro patrio OB gepedoios] HPVL^ gepidoios AXYZ^ gepldos OB insoUs

uiuidarii V, uuidaria B: supra 5, 36 e$t Yidivarii incolet 2 mediores L uuidarii B

3 ergo ut dic. (dicibamus P, diximus L)] Itaque A 4 quietam] quiete A nam om, OB 5 bur-

gundzones] HPVLA, burgonziones OB, burgozones XYZ internicionem] HP, internitionem VLBY^ inter-

neclonem A^ internetionem Z, internionem O que <m. B 6 cumsanguinl.atis {sie) 7 super-

bia O, Buperbaque B crescente AXY^ criscenti O 8 insulas OB patrioos HPV^ patrias B

rarioris O bis V missis legatis] missis O, misit legatos B ostrogatam X** adhuc] adhao

{sic) O 9 uesogothe O* utriqne om, OB eius L gentes] HPVL^ gentis AOBXY

10 inclausum O" quaeritans] PVB, queritans AXYZ, quaeritant H, ^ritans O, queritac L con-

Btructum L 11 poscens e (se O) d.] e d. posc. A praeparet O 12 lex goth. om. A respo-

dit ligatis O, leg. fp {aie) A siquidem L 13 talem] HPVL, tale AOBXY omninos caelestium O

14 loco A uero non] ueron HP, uero in L gepidas] HPVL, gepitas O, gepldae ilBZl' beUa

**»munt F', bella irruunt V^, bella ruunt AXZj bellum ruunt Y ne minor iud.] nemieiis {»ie) iud. O,

ne nimii iudlcarentur B 15 mouet XY galtis] gautis L, caltis A 16 quod] quem O auha]

eucha O, aucha fi, hauua XYZ certatum] dimicatum B 17 pugnandi] pugnae OB commo-

ueret XYZ uluacisque ingenii O, uiuaxque ingenium B 18 iubit gothos] HPV^ libet gothis 0,

iuuat gothos B, iuuit gothos LAXYZ nox diremit] nox dirimit AXYZ^ nox dirimet 0, mox dirimitur B

19 fastida] OB, fastina VXY^ fatina P, festina H, festine L, om. A properauit ad patr.] remeauit ad

8ua A pudentis P 20 oppriis humiliatos HPVL fuerat om. V elationis] HPVL,

elatione AOBXY 21 discensione O, descensione B coutempti A feliciter] nostri OB 22 ex-

iiterit O 23 pos] H, post PVLABXY, pro O discessum L nunnullos H, nonnuUa L 24 ua-

Btandnm] OBXY^ nastandam HPVLA princibibus B 25 lxx] octoginta XYZ eusciam] «erjpai

eoUato loeo p. 84, 7, eustesiam XYZ, eustesium OB, euscesium HPV, eoscesium A, euiscesium vel einBcesium
L: alibi hoe nomen Novarum nonreperitur noua OB conscendit] conscindit O; malim conseiit, cum

praesertim Novae et ipsae in Moesia sitae sint unde . . . accedit om. XYZ 26 goUo O remotus]

repulsus A latrum O constructa XYZ

11*

84 lORDANIS

X\1U notissima : quam devictis Sarmatis Traianus et fabrieavit et appellavit Victoriae civita-
- tem ^; . ubi Decio superveniente imperatore tandem Cniva in Hemi partibus, quae non

102 longe aberant, recessit, unde apparatu disposito Philippopolim ire festinans. cuins se-
cessu Decius imperator cognoscens et ipsius urbis ferre subsidium gestiens ingum
Hemi montis transacto ad Beroam venit. ibique dum equos exercitumque lassum re- 5
foveret, ilico Cniva cum Gothis in modum fulminis ruit, vastatoque Romano exercitu
imperatorem cum pauculis, qui fugere quiverant, ad Eusciam rursus trans Alpes in
Mysia proturbavit, ubi tunc Gallus dux limitis cum plurima manu bellantium mora-
batur; collectoqne tam exinde quam de Vsco exercitu, futuri belli se parat in aciae.

103 Cniva vero diu obsessam invadit Philippopolim praedaque potitus^; Prisco duce qui 10
inerat sibi foederavit quasi cum Decio pugnaturum. venientesque ad confliclum ilico
Decii filium sagitta saucium crudeli funere confodiunt. quod pater animadvertens
licet ad confortandos animos militum fertur dixisse: 'nemo tristetur: perditio unius
'militis non est rei publicae deminutio', tamen, patemo aifectu non ferens, hostes in-
vadit, aut mortem aut ultionem fili exposcens, veniensque ad Abritto Moesiae civitatem i&
circumseptus a Gothis et ipse extinguitur^. imperii finem vitaeque terminum faciens.
qui locus hodieque Decii ara dicitur, eo quod ibi ante pugnam mirabiliter idolis im-
molasset.

XIX 104 Defuncto tuuc Decio Gallus et Volusianus regnum potiti sunt Romanorum, quando

et pestilens morbus, pene istius necessitatis consimilis, quod nos ante hos novem an- 20

H PV L Aon X Y z .

1 uouissima B quam] quoniam B et f.] eam f. OB ciuitatem] arbem A 2 in-

petore hemi] biemi LO, bemoniae B partibus] partes AB 3 lone P aberant]

BX\\ aberat HPVLAO recessit] OBXY, secessit HPVLA inde -Y apparato dispositio O, ap-

paratum disposito Z phiUppolim LA^ philopolim V, phiplippom O festinat A secessu] seces-

sum AB^ discessum L, recessu XYZ 4 decius] de cuius O imperator om, A cognoscens]

agnoscens A, om, XYZ ipsiiis urbis] H^PVL, i. urb*8 H», ipsiiis urbe O, ipsi urbi ABXYZ iugo

hemi AXYZ^ iugum enim HPV^ iugum eius L, iugum 0, iugo B 5 trans santo O ad] a V

beroam] OB, boream LXYZ, boroeam A", beroeam HPVA^ lassum om. A refouet A 6 flu-

minis AOB 7 imperatore O paucis OB quiuerant] qui uenerant O**, poterant A ad

eusclam [sie HVOj *u8ciam P*, eosciam L, euschiam XYZ^ tusciam PW) rursus om. A 8 mysia] HPV,

misia L, mysiam Z, misiam OV, moesiam AB^ maesiam X perturbauit YZ 9 collectaque XYZ

tam] eam O de usco] HPVL, edeusro A, de eusco A'Z, de euscho 1', de osco O, de orto B : mUUegitur

Oescus se parat fseperat P) in aciae 'acie VL)] HPVL^ reparat in aciae O, reparat aciem B, reparatur

(reparabatur YZ) in acie XYZ, se praeparabat in aciem A 10 diu om. O phil. inu. A prae-

damque V potitug] pocius O prisco duce] JEfPVO, priscum ducem L/IBAT 11 pugnaturus L

ilico] alico O 12 saucium] sannm 14 dimutio X paterno (paterna O^^ afTecto OZj pater-

num affectum B 15 fllii O ad om. LOB abritto] HPVL, abrito OB, abrittnm A, abritum

XYZ 16 a gothis rirc. L et ipse om. A 17 decii ara] decura O miserabilittr BXY

immolaret B 19 defnncto 'defunctoque B) t. decio] qiio defuncto A regno ABXY' 20 morbus]

annus morbis A'FZ nece^sitati B qnod] quam ilATZ, et O, ut B nos] hos B* hos]

no8

1; ef. Ammianu$ 31, 5, 16: duobus navium milibus perrupto Dosporo et litoribus Propontidis Scythi-
carum gentiam catervae transgressae ediderunt quidem acerbas terra marique strages, sed amissa suorum
parte maxima reverteruiit. ceciderunt dimicando cum barbaris imperatores Decii pater et fllius . . . Anchialos
capta et tempore eodem Nieopolis, quam indicium victoriae contra Dacos Traianus condidit imperator. poat
clades acceptas inlatasque multas et saeTas excisa est Philippopolis centum hominum milibus, nisi flngont
annales. intra moenia iiigulatis. periit autem harum rerum narratio Ammiana ea, quam perverto ordine in
compendium redigit epitomator.

2. cf. Ammianui l. c.

3, CuBsiodorius chr. ad a. 252; Decius cum fllio suo in Abritio Thraciae loco a Oothis occiditur, haee
tuhstituens Prosptri ndnotationi huie: Decius cum fllio in Abritto, quae est civitas Mysiae, occiditur.

GETICA. 85

nos experti sumus, faciem totius orbis foedavit, supra modum tamen Alexandriam XIX
totiusque Aegypti loca devastans, Dionysio storico super hanc cladem lacrimaviliter
exponente, quod et noster conscribit venerabilis martyr Christi et episcopus Cyprianus
in libro, cuius titulus est ^de mortalitate^ ^,. tunc et Emilianus quidam Gothis saepe 105
5 ob principum neglegentiam Mysiam devastantibus, ut vidit licere nec a quoquam sine
magno rei publicae dispendio removeri, similiter suae fortunae arbitratus posse venire,
tyrannidem in Moesia arripuit omneque manu militari ascita coepit urbes et populos
devastare. contra quem intra paucos menses dum multitudo apparatus adcresceret,
non minimum incomodum rei publicae parturivit; qui tamen in ipso pene nefario co-

10 natus sui initio extinctus et vitam et imperium, quod inhiabat, amisit: supra dicti vero 106
Gallus et Volusianus imperatores, quamvis vix biennio in imperio perseverantes ab
hac luce migrarunt, tamen ipsud biennium, quod affuerunt, ubique pacati, ubique
regnaverunt gratiosi, praeter quod unum eorum fortunae reputatum est, id est gene-
ralis morbus, sed hoc ab imperitis et calumniatoribus, qui vitam solent aliorum dente

15 maledico lacerare^). hi ergo mox imperio adepti sunt, foedus cum gente pepigerunt
Gothorum. et nec longo intervallo utrisque regibus occumbentibus Gallienus arripuit
principatum.

Quod in omni lascivia resoluto Respa et Veduco Tharuaroque duces Gothorum XX 107
sumptis navibus Asiam transierunt, fretum Ellispontiacum transvecti, ubi multas eius

20 provinciae civitates populatas opinatissimum illud Ephesiae Dianae templum, quod
dudum dixeramuS'^^ Amazonas pondidisse, igne succendunt. partibusque Bithiniae
delati Chalcedonam subverterunt , quam post Comelius Abitus aliqua parte reparavit.

H PVLAOB X{YZ).

1 sedauit O t&meD] quoqae OB alexandriae XYZ 2 deuastatus O stor. (bist. 0,

bystorico BXY) super b. cl. om. A 3 quod] qu(a]e OBj quam XY conscripsit OB . et om. OB

cibrianus O, om. A 4 emelianus OX 5 neglegiam A^ mysiam] moesiam AX^ maesiam F,

om. OB a om. OB 6 reipluplice dispencio arbitratur O posse nenire] posse euenire

LB 7 tirandem L mysia Z, mesiam O, moesiam LB omneque] HPVL^ omnique ABXY^

omniaque 8 intra om. OB mensel O dum om. OB adcrescerit O, accrescens B

9 republlce 0, res publica XY iu ipso] ipso 0, ipse B pane O conati 10 quod in-

biabat] quod (quem 0) inuadebat OB supra dicti nero g. et uol. imperatores] supradicti g. et uol. A^

om. 1 1 ulx biennio] biennio uix A^ biennio L in imperio t>m. OB 12 migrarint B

ipsud biennium] HVL, in ipsud b. P, in ipso biennio A^ ipsum biennium XYZ^ ipsi biennium 0, ipso bien-
nio B quod] HPVY, quo LAX, qui O, que B ubique] ubi A pagati O 13 quod] q.

fort. eor. L reportatum OB id est] is est ergo B 14 moribus imperatis Z 15 la-

cerare] macerare O mox] mox ut AXY imperio] imperium LAOBXY adepti sunt] adeptis

gotb. pep. B 16 logo O regibus om. A 18 quod in omni (omne P)] HPV^ quo in o. LBXZ,

qui omni Y, quem in o. O, quod nimia A lasum uia 0, lassouia B resolutio H, resuloto B*

respa et ueduco (uaeduco L) tburuaroque ftuniaroque A) HPVLA, respa et ueduco (reduco Y) taruaroqne XYZ^
respatueduco tbaruaroqne 0, re spacii eduathar uarroque B ducibus XYZ 19 asiam] in asiam A^

transsierunt O fretnmque X ellispontia V, bellespontiacon O, hellespontiacum AXY multis

e. p. (p. e. L) ciuitatibus B 20 populatis B, populata P, populati A opimatissiroum B ephesi

O, ephoesi B, asiae A quod . . . condidisse] opus amazanum [iic) A 21 que om. A bithiniae]

HPVLOBXY, bitiniae A 22 dilati cbadcedonam H, chalcerdonam V, chalcedona P, calcedona

Aj calcedonam XY^Z, calcidoniam L, calcidonam O, calcedoniam BY*^ subuertunt A abitus]

HPVOXY, auitus AB, habitus L

1) Hieronymus ehron. ad a. Abr. 2269: pestilens morbus multas totius orbis provincias occupavit maxi-
meque Alexandriam et Aegyptum, ut scribit Dionysius [Alexandrinus episcopus apud Eusebium hist. eecl. 7, 22]
et Cypriani de mortalitate testis est liber.

2; cf. Orosius 7, 27, 6: hac sola pernicie {peslilentia, insignes Oallns et Volusianus.

3 c. 7, 5/.

ijf. lORDANIS

XX quMt btjdieqne. qnam^is regiae nrbis vicinitate eongaudeat, signa tamen ruinarum 8ua-

Mf^ mm aliquanta ad indieium retinet posteritatis. hac ergo felicitate Gothi, qua intra-
Terant partibus Asiae, praedas spoliaque potiti, Hellispontiacum fretum retranseunt,
vastantes itinere suo Troiam Iliumque, quae vix a bello illo Agamemnoniaco quan-
tnlum se reparantes rursus hostili mucrone deletae sunt^i. post Asiae ergo tale ex- 5
cidium Thracia eorum experta est feritatem. nam ibi ad radices Emi montis et mari
ricinam Anchialos civitatem adgressi mox adeunt, urbem, quam dudum Sardanaphalus,

109 rex Parthorum, inter limbum maiis et Emi radices locasset^;. ibi ergo multis feruntur
mansisse diebus aquarum calidarum delectati lavacris, quae ad duodecimo miliario
Anchialitanae civitatis sunt siti, ab imo suae fontis ignei scaturrientes , et inter reli- 10
qua totius mundi thermarum innumerabilium loca omnino precipua et ad sanitatem
infirmorum efficacissima.
XXI 110 Exinde ergo ad proprias sedes regressi post haec a Maximiano imperatore redi-

guntur in auxilio Romanorum contra Parthos rogati, ubi omnino datis auxiliariis fide-
liter decertati sunt. sed postquam Caesar Maximinus pene cum eorum solacia Nar- i^
seum regem Persarum Saporis magni nepotem fugasset eiusque omnes opes simulque '
uxores et filios depraedasset Achillemque in Alexandria Dioclitianus superasset et
Maximianus Herculius in Africa Quinquegentianos adtrinsset ^) , pacem rei publicae

111 nancti coeperunt quasi Gothos neglegere. nam sine ipsos dudum contra quas^ds gen-
tes Romanus exercitus difficile decertatus est. apparet namque frequenter, quomodo 2<i

H P V LA o B \ {Y z,.

1 uicinitote] ciuiUte OB 2 posteriUtis] potesUtis XYZ fllititate O quia O intra-

uerunt] OBXY, intrauerant HPVLA 3 partes XY preda spoliaque LO, praeda spolioque B, praediis

(-dis Y) spoliisque XYZ, praeda spoliisque A hellespontiacum XYZ, eUespontiacnm O, ellispontiacum L,

hellesponti A retransmeant OB 4 itinere] in it. OBXY troiam hiliumque O, ilium troiamqne

X uix] uis A a om, XYZ illo] uno X agamennonlaco O, agamenniaco ^l' quan-

tulpm] quantolum PV, aliquantulum B 5 se reparantes] HPVAXYZ, reparantes L, respirantes OB

hotiU mugrone O deleUe] del««e H', dilate O, delaUe B exciduum H 6 experU est] ex-

perUtem O nam ibi . . . 7 ciuiUtem om. OB hemi XV 7 anchilialos A adeunt] ad eum

P, ad eam A sardanaphalus] HPV, sardanapallus LAOBY, sardanapalus X 8 pathomm PV hemi

XY coUocasset B ergo] enim OB fernntur] fertur O 9 ad duodecimum miliarium XYZ,

duodecimo miliario HPVLA, a quintodecimo miUario OB 10 anchilitanae LXVZ, achialiUne A ciui-

tati O siUe AOBXY sui AOBXY igni OB, igneis A scaturrientes] J7P0, scaturientes rel.

11 inmunerabiUum O precipua (praeo- P) et] HPV, precipua L, precipue et AXYZ, pr(a)ecipu(a)e OB

12 efflcacissimae ABXY 13 ergo] rogo O propias P" haec] hoc A imperatores P re-
diguntur] ducuntur OBY, dicuntur X 14 auxilia B, auxilium AXY rogati om, A fldeUt O

15 dec. sunt] decerUuerunt A maxiroianus ABXY solacia] HPV, 8olac(rdt)io LOBXY, solatiia A

16 magni neptem A', roagi (magii O^) nepotem O 17 fllios] f. captiuos L, liberos A anhillemquae O,
achiUeumque Y alexrandriam O dioclitianus] HPLX, diocletianus AY, dioclitiano V, diodiciano O,
cum dioclitiano B et] haec O 18 hirculeus O in] iam A quinquegentianos] LAXY,
quinquegentitianos HPV, quinquangentianos O, l annos B adtreuisset O 19 nacti AOX coe-
perunt] HVAOB, c(a)eperunt PLXY ipsis ABXY quasuis] quasque B 20 dec. est] decerU-
uit A quom. freq. A

1; ef. Ammianus l. c. ad p. 84, 1.

2) cf. Ammianus l. c. ad p. 84, 1. ai non hanc Anchialen, sed alteram Cilieiae a Sardanapallo eon-
ditam esse ferunt auctorea eitati apud Stephanum s. v. et Suidas m. v,

3; Oroaius 7, 25: rebellante . . . AchiUeo in Aegypto, cum et Africam Qulnquegentitni infesUrent,
Narseus etiam rex Persarum Orientem bello premeret . . . Maximianus Augustus Quinquegentianos in Africa
domuit, porro autem Diocletianus Achilleuro . . . apud Alexandriam cepit et interfecit . . . GaleriuB Maxi-
mianus . . . per lUyricum et Moesiam undique copias contraxit . . . Narseum magnis consUiis Tiribusque bu-
peravit . . . castra eius invasit, uxores sorores libero«que cepit, inmensam vim gazae Persicae diripuit.

GETICA. 87

inyitabantur sic: nt et snb Constantino rogati sunt et contra cognatum eius Licinium XXI
arma tulerunt enmque devictum et in Thessalonica clausnm privatum ab imperio Con-
stantini victoris gladio trucidamnt. nam et ut famosissimam et Komae emulam in 112
suo nomine conderet civitatem, Gothornm interfuit operatio, qui foedus inito cnm im-
5 peratore quadraginta suorum milia illi in solacio contra gentes varias obtulere; qno-
rum et numerus et militia usque ad praesens in re publica nominatur, id est foede-
rati. tunc etenim sub Ariarici et Aorici regum suorum florebant imperio. post quo-
rum decessum successor regni extitit Geberich virtutis et nobilitatis eximius.

Nam hic Hilderith patre natus, avo Ovida, proavo Nidada, gloriam generis sui XXII 113

10 factis illustribus exaequavit. primitias regni sui mox in Vandalica gente extendere
cupiens contra Visimar eorum rege qui Asdingorum stirpe, quod inter eos eminet
genusque indicat bellicosissimum, Deuxippo storico referente^), qui eos ab Oceano ad
nostrnm limitem vix in anni spatio pervenisse testatur prae nimia terrarum inmensi-
tate. quo tempore erant in eo loco pianentes, nbi nunc Gepidas sedent, iuxta flumina

15 Marisia, Miliare et Gilpil et Grisia, qui omnes supra dictos excedet. erat namque 114
illis tunc ab oriente Gothus, ab occidente Marcomanus, a septentrione Hermnndolus,
a meridie Histrum, qui et Danubius dicitur. hic ergo Vandalis commorantibus bellnm
indictum est a Geberich rege Gothorum ad litus praedicti amnis Marisiae, ubi nec
diu certatum est ex aeqnali, sed mox ipse rex Vandalorum Visimar magna parte cum

20 gentis suae prostemitur. Geberich vero Gothorum ductor eximius superatis deprae- 1 15
datisque Vandalis ad propria loca, unde exierat, remeavit. tunc perpauci Vandali,
qui evasissent, collecta inbellium suorum manu, infortunata patria relinquentes Panno-

H P V L A O B X [Y Z). Rav, 4, 14 p, 204 ad v. 15 citans lordanem ehronographum : Marisia Arine
{al. arinc) Gilpit Gresia.

1 uitebantnr P*, inuitebantnr P^ sic ut] aic AO constino A^ rogoti P cognatum

eius] eius X^ cognatum V, om. YZ 2 priuatumque XY ab om. A impererio B constantino

uictoriis O 3 trucidatur O ut] tu O, dum B 4 condederet P, condiderit OB ciuitatem

om. A^ foedus inito] HPVO, f(o}edere inito LABXY 5 solatia AB, solatium XYZ obtulerant

AXY 6 numeros O militia] milia OB ad] in XYZ rebns publicis L nominantur O

7 arriarici V aorici] PVLAOB, adrici H, atrici XYZ regnum s. florebat O 8 succersor O

geberich] OB, giberig L, geberith HVXY, giberith PZ, giberiet A uirtutis et nobititatis P, uirtute et

nobilitate XYZ eximus O, eximiae B 9 mam P hic] is OB helderich OB pati O

ouida] Cniba propqsuU Outnehmid p. 134 nidada] midada A, cniuida OB generis] gnltis (aie) A

suis OX 10 illostribus HP, iUuc tribus O primitias] idrinicias O in om. L uuandalicam

gentem A extenderecipiens O, ostendere cupiens XYZ 11 uisimar] AXYZ, uuisumar B, uisumar

0«, uisurmar O*, uisarma HPVL rege] HPVL, regem AOBXYZ asdingorum] HPLAOBX, asdrin-

gorum r, ardingorum V, aspingorum Z quod] quae ABXY 12 bellicossisBimum deuxippo]

libri hystorico OBY, historico AX occano HP, occiano O 13 annis A spatium O

14 tepore O manentes in eo loco A gepidas] HPVL^O, gepida L*, gepidae ABXY sedenti

HPV 15 marisia] marsida A miUare] HPVAOBX, miliaria L, militare YZ: Arine Rav. gilfll

OB : Gilpit Rav. grisia] grissia OB : Gresia Rav. omnes] amnes B supdictos O, supradicto L

excedet] HPV, excedit AOBXY, excedat L erant AOB 16 iUic tunc O, tunc illis A gothos

O, gothi B marcomanus] V, mareommanus HP, marcomannus LAXYZ, maramannos O, marcomanni B

hermundolus] HPVLA, emundulos O, ermunduli B, hermundulus X, hermundus Y, hermundams Z 17 me-

ritie P hister AB^y dicitur om. A uuand- LOBXY semper 18 geberith XY mar-

siae AB, mariae P ubi nec] ubi nunc O, ibi tunc B 19 est om. O ipse om. A uuan-

dolorum O, uuanda A uuisimar X.0, uuisumar B m. parte cum] HPVLAOX, m. cum parte B,

cum m. p. Y 20 giberic A, ^eberith XY ductor] dux A 21 loca unde ex. rem. om. A

perpauci] pauci A 22 enasesent P**, euasessent P^, euaserunt XYZ, euaserant A infortunatam

patriam AOBXY reliquentes O

1) Dtxippua fr. 24 {3 p, 685 Muell.) narrat vietoriam Aureliani de Vandalia et paee faeta eorum reditum
in partts transdanuvianas.

8S lORDANIS

XXn niam sibi a Constantino principe petierunt ibique per lx annos plus minus sedibus
locatis imperatorum decretis ut incolae famularunt. unde iam post longum ab Stili-
conae mag. mil. et ex consule atque patricio invitati Gallias occupaverunt , ubi finiti-
mos depraedantes non adeo-fixas sedes habuerunt*;.
XXIII 1 16 Nam Gothorum rege Geberich rebus humanis excedente post temporis aliquod 5

Hermanaricus nobilissimus Amalorum in regno successit, qui multas et bellicosissimas
arctoi gentes perdomuit suisque parere legibus fecit. quem merito nonnulli Alexandro
Magno conparavere maiores. habebat si quidem quos domuerat Golthescytha Thiudos
Inaunxis Vasinabroncas Merens Mordens Imniscaris Rogas Tadzans Athaul Navego

117 Bubegenas Coldas. sed cum tantorum servitio clarus haberetur, non passus est nisi lo
et gentem Herulorum, quibus praeerat Halaricus, magna ex parte trucidatam rcliquam
suae subegeret dicioni. nam praedicta gens, Ablavio istorico referente, iuxta Meotida
palude inhabitans in locis stagnantibus, quas Greci ele vocant, Eluri nominati sunt^),

118 gens quantum velox, eo amplius superbissima. Aulla si quidem erat tunc gens, quae
non levem armaturam in acie sua ex ipsis elegeret. sed quamvis velocitas eorum ab i»
aliis crebro bellantibus evagaret, Gothorum tamen stabilitate ' subiacuit et tarditati,
fecitque causa fortunae, ut et ipsi inter reliquas gentes Getarum regi Hermanarico

119 servirent. post Herulorum cede item Hermanaricus in Venethos arma commovit, qui,
quam^ds armis despecti, sed numerositate poUentes, primum resistere conabantur. sed
nihil valet multitudo inbellium, praesertim ubi et deus permittit et multitudo armata 20
advenerit. nam hi, ut in initio expositionis vel catalogo gentium dicere coepimus^),

H PV L A O B X {Y Zj.

1 LxJ xl BV 2 famulabaiitur A unde] ut de O iam] etiam OB post longum om. V^

post 1. tempus L^ ab] a LA 3 mag. mil.] magna milia X.YZ ex om. A atque] »*que H**y ac

AOBXY galias occuparnnt A 4 adeos O 5 geberith XFZ, giberig A excidenteni O

6 belliccossissimas O 7 arctoiae (arctoi Z) undecim gentes XYZ {numerantuf »tcundum libti X interpunctionem
gentcs tredecim) parcere A, parare O quam O 8 si q. hab. A quod O*^ domuerant

B golthescytha] PV^X, golthescita FZ, golthescitha A, golthescyta L, gothescytha HV^, gothescitha O,

gothi Bcythas B thiumdos O, thuidos Z, thiuidos A 9 inaunxis] HPVOB, inauccis L<*, inauxis L^,

inannxes XZ, ynaunxes F, inaxungis A uasinabruncas TZ, uasinaboroncas A imnascaris Z,

ymnascaris Y, ymniscans A rogas] HPVLA^, rocas OBXY, rogans A*Z tazans XYZ athaul]

HPVAXYZ, azaul L, athnal B, athal O 10 bubeienas L, bubegentas OB, bumbegenas XYZ cal-

das O sed] et OBXYZ carus OB II erulorum OB^ hetulorum A* alaricus AOBXT

trucidata reliqua O 12 subi^ere O, subigeret fi, subegerit L, subiceret XYZ ablabio XY ato-

rico PVL meotida palude] HPVLO, meotidas paludes B, meotidem paludem AXYZ 13 inhabitans]

habitans OB in] ex XYZ logis L * stragnantibus HP*V, stangantibus L, stagnlbus A

quas] qu(a)e AXYZ hele F, helae X eluri] HPVA, helurl XYZ, eruli LJ5, ercli O nominati]

nunjcognomiuati L 14 quanto OB quae om. X* 15 armuturam H^ acie] auee O

elegeret] i7P, elegerit VXYZ^ eligeret LA, aelegerint B, legerint O 16 rrebro] sepe OB enagaret]

HPVLXYZ, enagaretur A, euacuaret O, non euacuaretor B tamen om. AX^YZ stabilitate] HVO,

BtabiliUtem P, sUbiliUti LABXYZ 17 causam XZ et om. L hermanarico] PVLAXY, erma-

narico OB, hermanaricho // 18 seruierint OB eoroolorum O, erulonim B cede] HPV, coe-

dem O, c(a)edem rel. idem OB armanaricus L, ermanacus (aic) B uenethos] XYZ, uenetos

AOB, uethos HPVL 19 dispecti L, disperti O, disperiti B primo OBXY 20 ualit O

mult. inbellium] PVO, mult. imbellium XYZ, mult. inbelium //L, miilt. in bello /?, inbellium multitudo A
21 aduenerit] conuenerit A in om. OB initium cataloco P, catalago B gentium]

HPVLAXYZ^ genti uel O, gentis B

• • • .

1) Orosius 7, 3S : Stilico . . . gentes . . . Aianorum Sueborum Vandalorum . . . Rorgundionum
ripas Rlieni quatere et pulsare Gallias Toluit.

2) Etymologicum magnum p. 333 Oaisf. : d;r6 x&s dxcioe eXmv 'EXoupoi xdxXtjvrai. Ai^i^i^o; iv ctuSe-
xoiT<{i ypovixwv. Stephanus Byzantius 8. v. : "EXoupoi Zxudix6v l8vo;, r.t^X ojv A£Sii:i:o; iv )rpov(xd)V i^'.

3) c. 5, 34.

GETICA. 89

ab una stirpe exorti, tria nnnc nomina ediderunt, id est Yenethi, Antes, Sclaveni; XXTTT
qui quamvis nunc. ita facientibus peccatis nostris, ubique deseviunt, tamen tunc om-
nes Hermanarici imperiis seryierunt. Aestorum quoque similiter nationem, qui longis- 120
simam ripam Oceani Germanici insident, idem ipse prudentia et virtute subegit om-

5 nibusque Scythiae et Germaniae nationibus ac si propriis lavoribus imperavit.

Post autem non longi temporis intervallo, ut refert Orosius^), Hunnorum gens XXIV 121
omni ferocitate atrocior exarsit in Gothos. nam hos, ut refert antiquitas, ita ex-
titisse conperimus. Filimer rex Gothorum et Gadarici magni filius qui post egressu
Scandzae insulae iam quinto loco tenens principatum Getarum, qui et terras Scythicas

10 cum sua gente introisse superius a nobis dictum est, repperit in populo suo quasdam
magas mulieres, quas patrio sermone Haliurunnas is ipse cognominat, easque habens
suspectas de medio sui proturbat longeque ab exercitu suo fugatas in solitudinem
coegit errare. quas spiritus inmundi per herimum vagantes dum vidissent et eorum 122
conplexibus in coitu miscuissent, genus hoc ferocissimum ediderunt, quae fuit primum

15 inter paludes, minutum tetrum atque exile quasi hominum genus nec alia voce notum
nisi quod humani sermonis imaginem adsignabat. tali igitur Hunni stirpe crcati 6o-
thorum finibus advenerunt. quorum natio saeva, ut Priscus istoricus refert, Meotida 123
palude ulteriore ripa insidens, venationi tantum nec alio labore experta, nisi quod,
postquam crevisset in populis, fraudibus et rapinis vicinarum gentium quiete con-

20 turbans. huius ergo gentis, ut adsolet, venatores, dum in interioris Meotidae ripam

H P V LAS {ine. 6 Post) B X {T Z). Landolfus ad Pauli h.R.ll, 10 p. 344 Droyaen {ine. 7 nam hos,
finit 17 advenerunt).

1 ab nna stirpe (strippe L) om, XY tria nanc nom.j triancis nom. XYZ, tria nomina nunc A

edidemnt] reddiderunt OB ueneti OB antei O, hentes A sclaui OB 2 deseruiunt B,

de8(a)euiant AZy tunc] nunc O 3 ermanarici OB imperii F, impiis seruiebant A

aestrorum OB, aestyorum A qui] quae A longinsima ripa O, longissima ripa B 4 occani HPVj

occeani L insedent O, insidet A prudentia et] prudentiae B, prudenciae O 5 que om. A

germanicae O lauoribus] HP^ lab. eeUri: fortaase labores 6 autem] haec AXYZ louge O

interuallum 80BXY unnorum 80^ hunorum A 7 omni {om, A) ferocitate (feritate L) a. ex. in

g.] ex. in g. 0. f. a. XY post gotbos ins. eosque qui prius timori erant caeteris gentibus , ab antiquis

conterritos pepulit sedibus editio Lindenbrogiana profeeta ex Oroaio per Landolfum hos om. A 8 et

om. Land. gadarici] 80BY Land., gardarici HPVLX, gardariti A: ef. c. i, 26 magni om. AO

egressu] HPV^ egressus X., egressum rel. 9 scandzae] HPVX^ scandze LAj scandziae F, scanziae 80B,

Bcantiae Land. qui et] et qui et O* scythieas] cithias O 10 cum] iam cum A* introisse

superius a nobis] introisset sicut a nobis 80B^ intioisse a nobis superius XYZ dictus AXZ 11 magnaa

mul. 80B^ mnl. magas A haliumnnas] HPVLXZj haluimnnas T, aliorumnas 80B, aliumncas A, ali-

rnmnas Land. is (his 80) ipse (ipsi L) om. A cognominat] 80B, cognominant HPVL^ cognominauit

XZ^ nominauit F, dicunt A 12 suspectus Land. perturbat ^, proturbans A exercito O*

Bolitudine A80XT Land. 13 errare] in litura A^, terre O, terrae 8B spiritus inmundi] siluestres

homines, quos nonnulli phaunos phicarios uocant Land. herimum] HPV, heremum LA80BXT ua-

cantes 80B eorum] eamm A80j eamm se B 14 coitum 80 Land, quae] quod ABXT

pr. fuit XT 15 inter om, 8 p«««de8 V, paludes Meotidas Land. munitum L exille O

16 quod] quae 80B Land. igitur] lihri, ergo edd. huni H^ unni O, uni 8 17 ut om. 8 sto-

ricuB PL meotida] meotide XT, meotro ad 5, meotide A, in meot. B 18 paluda L, paludis A

ulteriore ripam L, ulteriorem ripam B, ulteriori ripae X TZ insidens] insedens 80, insedit B, dens {sie) A

uenatione BXT, uenationem A alium laborem A quod] quae O, om. L 19 uicinamm] ono-

rarum A' quiete] HPV, quietem LAXT, fldem 80B conturbauit B 20 huic 8 ergo

om. B aasdlent B in interioris] HPV, interioris LA, in ulterioris 80XZ, in ulteris F, in ulteriori B

meotidem ripam 80^ meotldis lipa B, maeotide ripa A, meotidae ripam FZ, ripam (ripae X^) meotidae X

1) Orosius 7, 33, 10: gena Hunnorum diu inaccessis seclusa montibus, repentina rabie percita exarsit
in Gothos eosque paasim conturbatOB ab antiquis sedibus expulit.

loKOAVSS. 1 2

90 lOBDANIS

XXIV venationes inquirent, animadvertunt , quomodo ex inproviso cerva se illis optalit in-

124 gr68saque paludem nunc progrediens nunc subsistens index viae se tribuit. quam
seeuti venatores paludem Meotidam, quem inpervium ut pelagus aestimant, pedibus
transierunt. mox quoque Scythica terra ignotis apparuit, cerva disparuit. quod,

125 credo, spiritus illi, unde progeniem trahunt, ad Scytharum invidia id egerunt. illi s
vero, qui praeter Meotidam alium mundum esse paenitus ignorabant, admiratione
ducti terrae Scythicae et, ut sunt sollertes, iter illud nullae ante aetati notissimum
divinitus sibi ostensum rati, ad suos redeunt, rei gestum edocent, Scythiam laudant
persuasaque gente sua via, qua cerva indice dedicerant, ad Scythiam properant, et
quantoscumque prins in ingressu Scythanim habuerunt, litavere victoriae*}, reliquos 10

1 26 perdomitos subegerunt. nam mox ingentem illam paludem transierunt, ilico Alpidzuros,
Alcildzuros, Itimaros, Tuncarsos et Boiscos, qui ripae istius Scythiae insedebant, quasi
quaedam turbo gentium rapuerunt. Halanos quoque pugna sibi pares, sed humani-

127 tate, victu formaque dissimiles^), frequenti certamine fatigantes, subiugaverunt. nam

et quos bello forsitan minime superabant, vultus sni terrore nimium pavorem inge- 15

H P V LA8 OB X {Y Z). Landolfut ad Pauli h. R, 11, 10 p. 344 Droysen (ine. 14 nam).

1 inquirent] HPV, Inquirerent LXZ, inquirunt A80B, om. Y 2 palude SOB index] HPVL80,

indicem ABXY se uie tribuit A, uiae retribuit O, uiae se praebuit XYZ 3 meotidem 80B

quem inperuium] PV, quam inperuiam (imperuam X*) LASBXY, quem perinuium H, quam perinuiam O
pelacus P (a)estimabant A80B, afflrmabant XYZ 4 quoque] que L, quoque ut B seytbiae

XYZ cerua disparuit] ceruatis paruit P', om. LXYZ 5 iili spiritus XY tradunt ad

eitbarum V, ad cytarum L', ad cytharum L^, ad scithiarum 8, ad scythiarum X inuidia] HVL80y in-

uidiam rel. id om. A illic A 6 praeter] propter O meotidem B, metidea O igno-

rabat P 7 ducti] inducti I? Bcl{vel y)ih\Ae LASOBXY inter ^O illut P niiUae

ante (antea V) aetati] HPVL, nuWi ante aetati A, nuili ante (ante om. Z) hanc (a)etatem SOBXZ^ nuili hae
aetate Y 8 rei gestum] regi gestum LO, rem gestam (gentam Y) XYZ edicent 80, edicunt B

9 persuaque 80 uiam YZ qua] a qua 8, qnam BXY dedicerant] HP, dedicerunt O, didice-

runt B, didicerant rel. scithia 5 10 quantuscumque 8 prius] HPVLASBXY, prios O: ob-

uios Vuleanius ingressns VS, ingressum X habuerunt] obuioa habuerunt V^A litanerunt L

reliquos] rel. uero B 11 subigerunt OX, sibi gerunt 8 illam om. A alpidzuros] HPVL^

alpilzuros A, adlipzuros 80, alipzuros B, alpidzyros X, alpidziros Y, alpidzizos Z 12 alcildzuros] HV,

acildzuros P, acilzuros L, alchizyros A^ {om. A^), alcidzuros 80B, alchidzyros XY, alchidziros Z; iidem esse
videntur AfJiiXCoupot Prisei fr. 1 p. 71 Muell. itimatoa A^, itamaros L8 tuncarsos] HPVLA80B,

tuncarses XZ, tuncarsces Y: iidem videntur Tov(6aoup6c similUer inter Jtimaros et Boiscoa eoUoeati apud
Priaeum l. c. boircos XYZ insedebant] HPL80, insidebant rel. 13 quidam BXY, om. A

alanos 80B quoque] i««p(?)«e P' humanitate] humanitis B 14 uictum 80, uictua V^ et ex

eonieetura Outschmid p. 129 frequente 80 15 forsita H, forsitant menime superant O

nim. pauorem] nimium 8, pau. nim. A

1) cf. Procopius bell. Ooth. 4, 5: ouxoi {Hunni tum Cimmerii dieti) jjiev fiTravTCc ttq6c tpxTjvxo, xoivd (jiev
tA iniTrfitdiuaxoL S^jxiravra l^^ovrec, oux im\t.i'^\i\i.tsoi oe dv0p(67rou, ot SV; rFjc xe XtfjivT]; {Maeotidi») xal Tfj;
ivdiv^ ^xpofjc ^; tA ini OdTepa ISpuvTO ' int\ ouTe hii^ais6s izoxe Td 35aTa TauTa o5Te SiaPoTd etvai Oird*-
irceuov . . . rpoi^vToc oe toO }[p^vou cpaotv, elwep b X^^o; 6^1'/); ^oti, twv (xev Kt{A(i,ep((uv veavia; Tivd; iv
xuvTjYeadp StaTpip^Jv ^X^iv , IXacpov hk pi(av itp6; auTwv ^e^YOuoav i; Td »j5aTa ioinjSfjOat Ta^Ta. toOc Te
veavta; . . . . ttq iXdcpq> intarcfodat TauTTQ, fAtjyavig Te air?); fxeOUadat ou^epii^, loj; Jiv aOrj i; t^|V dvTt-
Tcipa; dxT^jv ixovto * xal t6 (xev Stoox^fuvov 6 Tt zot' f^v e606; dcpaviadfjvat .... tou; Se veavia; tou (jlev
xuvtjYtjaiou dTCOTuyeiv, y^yfi^ ^i d^opptfjv xal Xe(a; eupiaOat. i; IjftT) ^dp Td itdTpta 6ti Td^taTa iizvrt\"
xovTe; IxoTjXa Trdot Kt(X{ieptot; TreTroltjvTat 3Tt 5-^ TauTi] paTd a«piat Td uSaTa e(T). dveX6(xevot o5v a'JT(xa Td
ZvXa 7rav§r^(xe( tc Sta^dvTe; i*(i^o>no [jbeXX^/jaet ou^e^xia iv t^ dvTtTripa; i^7re(p(p. similia afferunt Affathiat 5^ 11
p. 300 Bonn. et Cedrenus 1 p. 547 Bonn. haee Prisci ease praeter comensum Procopii et lordanit ottendU loeui
e. 39, 206 sine diibio ez Prisco desumptus et hue respiciens.

2) Ammianus 31, 2, 21: Halani . . . sunt . . . Hunis . . . per omnia suppares , yerum victa mitiores
et cultu.

GETICA. ' 91

rentes, terribilitate fagabant, eo qnod erat eis species pavenda nigridinis et velnd XXIY
qnaedam, si dici fas est, informis ofiPa, non facies, habensqne magis pnncta quam
Inmina. qnonim animi fidncia turvns prodet aspectns, qni etiam in pignora sua primo
die nata desaeviunt. nam maribus ferro genas secant, ut ante quam lactis nntrimenta
6 percipiant, vulneris cogantur subire tolerantiam. hinc inberbes senescunt et sine ve- 128
nustate efoebi sunt, qnia facies ferro sulcata tempestivam pilorum gratiam cicatricis
absumit. exigui quidem forma, sed argutis motibus expediti et ad equitandum promptis-
simi, scapulis latis, et ad arcos sagittasque parati firmis cervicibus et superbia sem-
per erecti. hi vero sub hominum figura viyunt beluina saevitia^).

10 Quod genus expeditissimum multarumque nationum grassatorem Getae ut viderunt, 129

pavisciint, suoque cum rege deliberant, qualiter tali se hoste subducant. nam Her-
manaricus, rex Gothorum, licet, ut superius retulimus, multamm gentium extiterat
triumphator, de Hunnomm tamen adventu dum cogit;at, Rosomonomm gens infida,
quae tunc inter alias illi famulatum exhibebat, tali eum nanciscitur occasione decipere.

15 dum enim quandam mulierem Sunilda nomine ex gente memorata pro mariti frau-
dulento discessu rex furore commotus equis ferocibns inligatam incitatisque cursibus
per diversa divelli praecipisset , fratres eius Sams et Ammins, germanae obitum vin-
dicantes, Hermanarici latus ferro petiemnt; quo vulnere saucius egram vitam corporis
inbecillitate contraxit. quam adversam eius valitudinem captans Balamber rex Hun- 130

20 nomm in Ostrogothamm parte movit procinctum, a quorum societate iam Yesegothae
quadam inter se intentione seiuncti habebantur. inter haec Hermanaricus tam vul-

HPVLA8 [ftn. 11 subducant; inc. 21 inter) O B X {Y Z). Landolfus ad Pauli h. R, 11, 10 p. 344
Droystn {fin, lOviderant).

1 terrebilitate P pauendo Land.^ panendae XY nigridinis et] HPV, nigredinis et AXY^ ni-

gritndine sed 80 , nigredine sed B, nigr. et n. q. om. L 2 deformis OB Land. facies] facien (?) L

magis] mamagis P, m& magis H pa«ta 01 (puncta O^) 3 flducia] HPL80 Ijand,, flduciam

VABXY turaus] HPV, toruis Z, toruus rel, prodet] HPV, prodlt rtUqui 4 nata die A,

die natco 8 desaeuiunt] ABXY^ deuiunt HPVL, dereunt 80 latis O 5 suscipiant AXYZ

uulneri /SO Zaiid. subire] 9ie etiam Duac, suscipere ^YZ hinc ... 6 sunt om. A* inberbes]

in uerbis VL senisunt 0, se nesciunt B sine] sineis P uetustate LB, uestutate O 6 efoebi]

HPVL, epboebi 8B, epboepi 0, effoebi X, epbebi AY cicatricis] HPVXZ, cicatrices L80 Land., cicatrix Y,

per cicatrices B, cicatricibus A 7 adsumit L80j assumit B Land, arguti 80B Land. expi-

diti HP et om. L8 8 arcos] HPV8, arcus LABXY, orcos O superuia PVO, superua 8

9 erecti] SOBXY Land., eTectis HPVLA hii 80 neio] PVL80BXY Land., ergo AA beluina]

beluiiua 10 grassatorem] 8XYj crassatorem HPVLOBj excidia A 11 pauescunt XYZ, expauiscunt

O, expauescunt 8B qualiter] bia V tali se boste] HPVLXY, Uli se bosti A, a Uli boste O, se a

tali boste 8B ermanaricus VOB 12 ut om. O superius retullmus] iam diximus A ex-

titerit LAOB 13 unnorum O dum anU de A rosomonorum] HPAOBXY, rosomanorum V,

rosomorum L, rosimanorum Z 14 lUi inter alias A nancisciter O decepere O^ 15 dum]

dicit A* quedam mulier O sunilda] HPVLA, sunielh OB, sunihil XrZ nomine] tiomen A^,

nomen A^ fraudulento] fraudenti O 16 que om. XYZ 17 diuersa om. O praecipisset]

HPVj precipisse O, praecepisset LABXY ammus XZ, aminus T, iammius A' 18 erm. OB, her-

manarico A^ sauciatus A 19 inbiciUiUte P, inbelliciUte O aduersus O belamber L,

balamir O, balamur B rex] rex «♦ L 20 in ostrogotharum (hostr- LA^, hostrogothorum A') parte

(partem AXYZ)] HPVLAXYZ, in nfsgotharum O, in ostrogothas B 21 quadam (quidam P) inter se in-

tentione (int. om. O, contencione A) seiuncti (seiunti O^) habebantur (habebant O)] discesserant quam dudum
inter se seiuncti habebant B hermanericus P, ermanaricus OB, armanaricus 8

1) Ammianu9 31, 2, 1: Hunorum gens . . . omnem modum feriUtis excedit. 2; ubi quoniam ab
ipsis nascendi primitiis infantum ferro sulcantur altius genae, ut pilorum vigor tempestivus emergens con-
rugatis cicatricibus hebetetur, senescunt imberbes absque uUa venusUte . . . oompactis omnes flrmisque mem-
bris et opimis cervicibus, prodigiosae formae, sed pandi, ut bipedes existimes bestias ... 6: equia prope ad-
flxi ... 9: procul missilibns telis . . . con[fligunt].

12*

92 lORDANIS

XXIV neris dolore quam etiam Hunnorum incursionibus non ferens grandevus et plenus
dierum centesimo decimo anno vitae suae defunctus est. cuius mortis occasio dedit
Hunnis praevalere in Gothis illis, quos dixeramus orientali plaga sedere et Ostro-
gothas nuncupari.
XXV 131 Vesegothae, id est illi alii^eorum socii et occidui soli cultores, metu parenfnm s

exterriti, quidnam de se propter gentem Hunnorum deliberarent , ambigebant, diuque
cogitantes tandem communi placito legatos in Romania direxerunt ad Valentem impe-
ratorem fratrem Valentiniani imperatoris senioris, ut, partem Thraciae sive Moesiae
si illis traderet ad colendum, eius se legibus eiusque vivere imperiis subderentur *) .
et, ut fides uberior illis haberetur, promittunt se, si doctores linguae suae donaverit, lo

132 fieri Christianos. quod Valens conperto mox gratulabundus annuit, quod ultro petere
voluisset, susceptosque in partibus Moesiae Getas quasi murum regni sui contra citeras
statuit gentes. et quia tunc Valens imperator Arrianorum perfidia saucius nostrarum
partium omnes ecclesias obturasset , . suae parti fautores ad illos diriget praedicatores,
qui venieutes rudibus et ignaris ilico perfidiae suae virus infundunt. sic quoque Vese- is

133 gothae a Valente imperatore Arriani potius quam Christiani eifecti^). de cetero tam
Ostrogothis quam Gepidis parentibus suis pro affectionis gratia euangelizantes huins
perfidiae culturam edocentes, omnem ubique linguae huius nationem ad culturam huins
sectae invitaverunt. ipsi quoque, ut dictum est, Danubio transmeantes Daciam ripen-
sem, Moesiam Thraciasque permisso principis insederunt. 20

HP V LA80BX(YZ).

1 dolorem B hQun. incursionibas] HVLXYy hann. incarsibus P, discursionibus bunn. O, incursio-

nibus hunnorum 8Z, incursiones hunnorum B, hunnorum incursus A 2 centessimo O et decimo A

mortis (motes P) occasio] mors occasionem A 3 gothos L or.] in or. XYZ plaua B* 4 non-

cupare A 5 uaesegothe 80, uuisigothae X passim illi om. OB 6 hunorum gentem XY, gen-

tem om. B^ deliberarent] A80BXY, deliberare HPVL ambiebant PL, ambi«gebant O 7 pott

legatos (legotos P) repetit metu . . . arobigebant 8, verba in rom. direxerunt omittens in] ad OB ro-

mania] HPVL, romaniam AOBXY direxerunt] dilexerunt P, dixerunt V 8 ualentiani O im-

peratoris om. ASOBXYZ 9 traheret H eius se leg. eiusque uiuere (uiui^ere ^*)] eius leg. ni-

uere (uiuerent B) eiusque 80B, eius leg. eiusque A sudderentur L 10 illis ub. L sl om, O

11 quod] qno BXY compto [aie) 8, copto O* gradulabumdus {sie) O 12 uoluissent L

susceptosque ... 13 gentes om. X susceptosque] susceptusque O^, susceptisque YZ gestas HPV^

gentis YZ citeras] HP, cet. rel. 13 profldia 8, peruidia 14 obdurasset B parti]

HPVSO, partii LABXY fauctores LY, factores X diriget] HPV, dirigit rel. praeditorei A

15 uenientibus 80B ilico] iloco P uiros O infundunt] defundunt 80B sic] si A

nesogothae L 16 tamen ostrogothaes (-this X^F) XY 17 quam om. XY partibus B* per

aff. gratiam SOB, pro causa aff. XYZ poat euangelizantes ina. per ulphilam episcopum suum arrianom

qui litteras gothicas primus inuenit et scripturas in eorum linguas (aie) diuinas conuertit editio Lindehbrogiana
ex Landolfo hiai, miae, 11, 9 p. 344 Droyaen 18 edocentes . . . culturam om, O huins linguae B

19 ut] ait 8 danubium LASOBXY transmeantes] meantes A ripense 80B, rtpente P'

20 permisso] HV8, permissu rel, insiderunt 8

1) Ammianua 31, 4, 1: (Gothi) [ducibus Fritigerno et Ala]vivo ripas occupavere Danuvii missisque orm-
toribus ad Yalentem snscipi se humili prece poscebant, et quiete victuros se pollicentes et datnros, ai res
flagitasset, auxilia.

2) Oroaiual, 33, 19: Gothi antea per legatos supplices poposcerunt, ut illis episcopi, a qnibus regnlam
Christianae fldei discerent, mitterentnr. Yaleus imperator exitiabili pravitate doctores Arriani dogmatis misit.
Gothi primae fldei rudimentum quod accepere tenuerunt. ef. laidorua hiat. Ooth. ad eram 416: Atanaricni
Fridigernum Yalentis imperatoris suffragio superans huius rei gratia legatos cum muneribus ad enndem imperm-
torem mittit et doctores propter suscipiendam Christianae fldei regulam poscit. Yalens autem a veritate fldei
devins et Arrianae haeresis perversitate detentus missis haereticis sacerdotibus Gotbos persuasione nefanda lui
erroris dogmati adgregavit et in tam praeclaram gentem virns pestiferum semine pernicioso transfndit.

GETICA. 93

Quibufl evenit, ut adsolet genti, necdum bene loco fundatis, penuria famis, coe- XXVI 134
peruntque primates eorum et duces, qui regum vice illi^ praeerant, id est Fritigernus,
Alatheus et Safrac * , exercitus inopiam condolere negotiationemque a Lupicino Maxi-
moque Romanorum ducum expetere. verum quid non auri sacra fames compellit ad-
5 quiescere ^ ? coeperunt duces avaritia compellente non solum ovium bovumque cames,
verum etiam canum et inmundorum animalium morticina eis pro magno contradere,
adeo, ut quemlibet mancipium in uno paue aut decem libris came mercarent. sed 135
iam mancipiis et supellectile deficientibus filios eomm avarus mercator victus necessi-
tate exposcit ^j . haut enim secus parentes faciunt salute suorum pignorum providentes :

10 faciliusque deliberant ingeuuitatem perire quam vitam, dum misericorditer alendus quis
venditur quam moriturus servatur. contigit etenim illo sub tempore emmnoso, Lupi-
cinus ut ductor Romanomm Fritigemum Gothoram regulum in convivio invitarct dolum-
que ei, ut post exitus docuit, moliretur. sed Fritigernus d olum nes cius cum paucomm 136
comitatu ad convivium veniens, dum intus in preturio aej)ularetur, clamorem miseromm

15 morientium audiret: nam in alia parte socios eius reclausos dum milites ducis sui
iussu trucidare conarentur et vox morientium duriter emissa iam suspectis auribus in-
tonaret, ilico aperto dolo cognoscens Fritigernus evaginato gladio e convivio non sine
magna temeritate velocitateque egreditur suosque socios ab imminenti morte ereptos
ad necem Romanomm instigat. qui nancti occasione votiva elegemnt viri fortissimi 137

H P V LAS O B X Y Z).

1 gentibas B, egenti A: deUndum loco bene A fundatae ^YZ penariam L, penurie

2 qae om. A80B regnum VO uices illis 80, illis uice A fritifernus A 3 safracj

HPVLAXYZ, safracli 80B inopiae A condolore 8 negotiationemque] uegotiationem H

lopiciuo O 4 romanorumque A ducum] HPVL80, ducibus ABXY quod B famis 80,

famas L" compellat A 5 bouumqae] HVO, bonumque P, boumque LABXY, que 8 carnis O

6 morticine his i9, morticineis O 7 ut om. Z quodlibet ilBJTrZ in] pro L, om. A unum

pane Z, unum panem OB libras AB carne] HPVLO, carnem X, carnes SYZ, carnis A, in unam

carnem B mercarentur ASOBXY 8 mancipias P et supeUectile] HPVS, et supellectili A,

et supplictile O, et supellectilem LB, et suppellecti X, supellectilique Y fllias A* auidus A

mercatur O* uictus] uictos A, uictos famis XYZ 9 haut] aut L8 patent«8 A^ salute]

HPV, salutem SOB^ salutes L, saluti AXY suorum (eorum 0) pignorum (pignerum 80)] p. s. V

10 faciiiusque] facibusque <S0, saciusque fi in ingenuitate L misericordius A 11 uinditur

muriturus saluatur 8 contegit etenim] enim A aerumnosio lupicinus

(lopinos 0) et ut 50, lupicino et B, ut lop. A 12 doctor PVL, ductbri B, ducto 50, dux A fri-

tigernum] fridigernum O, fridegernnm 8, ut fridigernum B conuiuium ASOBXY dolumquem L

13 exsitus O fridigemus SB, fridigermanus dolum] doli AB nesciens XYZ 14 co-

minatu B conuiuim V preturio] H, praeturio P^, praeturi P', pr(a)etorio rel. aepularetor]

epulatur ^F, epulatus et 80, epulatns est B clamore 50 15 aodisset A nam] HPVLAXYZ,

namqoe 80B in] inter B socing 8 reclusos XY, inclusos A 16 conorentur O, conan-

tor A intonasset A 17 Uico aperto dolo] ilico aperte dolo O^, aperto ilico dolo X, ilico aperte do-

lom A, Uico aperto ipso dolo 50^, ilico apertos ipsos dolos B cognoscens P*0^ fridigernos SOB

e] in 80B 18 egr. soosque om. L socius O^ morte] sorte 8, orte O ereptos 8

19 nancti (nacti O^) occasione ootioa] HPVLSO, nacta occasione ootioa B, nacti (nancti Z) occasionem ooti-
uam AXYZ

*

1) Ammiantu 31, 4, 8: primus com Alavivo soscipitor Fritigernos [cf, iupra p. 92 n. 1). c. 4, 12:
Yithericos Greothongorom rex com Alatheo et Safrace, qoorom arbitrio regebator, . . . ut simili suscipe-
retur humanitate obsecravit .... c. 5, 3: Greuthingi . . . ratibus transiere.

2) Vergilhu Aen. 3, 56: qoid non mortalia pectora cogis, aori sacra fames.

3} Ammianus 31, 4, 9: potestatibos praefoere castrensibus homines maculosi, quibos Lopicinos ante-
stabat et Maximos, alter per Thracias comes, dux alter. c. 4, 11: com tradocti barbari victos inopia vexa-
rentor, torpe commerciom doces invisissimi [ex]cogitaront et qoantos undique insatiabilitaa colligere potuit
canes pro singnlis dederont mancipiis: inter quae [et fllii] ducti sont optimatiom.

94 lORDANIS

XXYI in bello magiB qnam in fame deficere, et ilico in dncam Lnpicini et Maximi armantar
occisione^i. illa namqne dies Gothomm famem Romanommqne securitatem ademit,
coepemntqne Gothi iam non nt advenae et peregrini, sed nt cives et domini posses-
soribns imperare totasqne partes septentrionales nsque ad Dannbium suo inri tenere.
138 qnod conperiens in Antiochia Valens imperator mox armato exercitu in Thraciarum s
partes egreditnr^]; nbi lacrimabile bello commisso yincentibns Gothis in qnodam prae-
dio inxta Adrianopolim ^) sancins ipse refugiens ignorantibusqne , qnod imperator in
tam yili casnla delitisceret, Gothis, ignemqne, ut adsolet saeviente inimico, snpposito,
cnm regali pompa crematus est-*) , haut secus qnam dei prorsus iudicio, nt ab ipsis
igni conbureretnr, quos ipse vera fide petentibus in perfidia declinasset ignemqne ca- lo
ritatis ad gehennae ignem detorsisset^). quo tempore Vesegothae Thracias Daciaque
ripense post tanti gloria tropaei tamquam solum genitalem potiti coepemnt incolere.
XX Vn 139 Sed Theodosio ab Spania Gratianns imperator electo et in orientali principatn loco
Valentis patmi subrogato, militaremque disciplinam mox in meliori statu reposita

H P VL A8 (finii 11 detorsisBet) OB X{YZ).

1 inductam B lupiciiiiim O, lipicini B^ et maximi] maximique A 2 occisione] HPVL^

occisionem AY^ occasione 80, occasionem BX. illi X romanarumque X ad. secur. A

3 non iam A ut om, peregrini sed] peregrinis A 4 ad nubium B^ suae L

iuri] HPL, iure rel. 5 anthiochia P, anthiocia 80 6 regreditur A, digreditur 80B lacrima-

bile] HPV, lacrimabili LA80BXY in quodam praedio] in quoddam praedium A, om. L 7 sauc.

i. fug. iuxta adr. L refugiens] 80BXYj fugiens HPVLA que] quoque 80B, om. AY quod

0171. £* imperator om. L 8 delitisceret] HPV80, delitesceret rtl. igneque BXY, ignique A

ut om. O inim.] ab inim. A superposito L 9 regale 80 haut secus] ad secus 8,

om. O quam] quodam 8 prursus P, prossus O ut] aut V 10 igne 80B quas 8

uera flde] HPVLj ueram fldem A80BXY petentes AB perfldia] HPVL, perfldiam A80BXY

declinasset om, L ignemque] igenemque L, ignem 80^ et ignem B 11 detorrisset O ueao-

gothe L, uegothae O traciasque X.0, thraciam A daciaque ripense] HPV, daciasque ripense L,

daciamque (datamque 0] ripensem AOBXY 12 post ripense ina. potiti suo loco om. L pos O

tanUm X gloria] HPV, gloriam LAOBXY tropaei] triumphi AY solo genitali OBXY, soli

genitali. A 13 theodosium B, theosium O ab spania (hispania BXY) om. A gratiano im-

peratore XZ, a graciano imperatore Y, a graciano A electum B, elictum O et om. OB orien-

talem principatum A 14 subrogit O, subrogat B, subrogatum A militarique disciplina AB

in meliori statu] humiliatori statue O, in meliorem statum A repositam XYZ

1} Ammianiu 31, 6, 6: Alavivo et Fritigerno ad conviTium conrogatis Lupicinus , . . . 6 dum in ne-
potali mensa ludicris concrepantibus diu discumbens vino marcebat et somno, . . . satellites omnes, qui pro
praetorio honoris et tutelae causa duces praestolabantur, occidit. 7 .* hocque populus qui muros obsidebat do-
lenter accepto ad yindictam detentorum regum . . . multa minabatur et saeva. utque erat Fritigemus expe-
diti consilii, veritus ne teneretur obsidis vice cum ceteris, exclamavit graviore pugnandnm exitio, ni ipse ad
leniendnm vulgus sineretur exire cum sociis, qnod arbitratum humanitatis specie ductores suos ocdsos in
tumultum exarsit. hocque inpetrato egressi omnes exceptique cum plansu et gaudiis ascensis equis evolanint
motnri incitamenta diversorum beUorum.

2} Ammianus 31, 11, 1: Yalens tandem excitus Antiochia . . . venit Constantinopolim.

3] AmmianuB 31, 12, 10: aigna . . . commoventur impedimentis et sarcinis prope Hadrianopoleos mn-
ros . . . conlocatis.

4) Vietor epU. 46 : hic Yalens cnm Oothis lacrimabili bello commisso sagittis saucius in casa deportatnr
viliuima, ubi supervenientibus Oothis igneque supposito incendio ooncrematus est. ef, Hieronymut a. Abr.
S395, Orotius 7, 33, 16. Ammianua 31, 13, 12: imperator . . . sagitta pemiciose saucius rait ... 14: di-
cunt Yalentem . . . cum candidatis et spadonibus pancii prope ad agrestem casam relatum . . . circumsessum
ab hoitibus, qui esset ignorantibns, dedecore captivitatis exemptum.

5) Oroaius 7 , 33, 19 poat verba aupra p, 92 noi. 2 dUata: itaque iusto iudicio dei ipai eum yivum
incenderant, qui propter eum etiam mortui vitio erroris arinri sunt. ef. Jsidorus hitt, Ooth. ad eram 416,

GETICA. 95

ignavia priorum principum et desidia exclusa Gothus ut gensit, pertimuit. nam in- XXVII
perator acri omnino ingenii virtuteque et consilio clarus dum praeceptorum saeveri-
tate et liberalitate blanditiaque sua remissnm exercitum ad fortia provocaret. v at vero 140
ubi milites principe meliore mutato fiduciam acceperunt, Gothos impetere temptant
5 eosque Thraciae finibus pellunt. sed Theodosio principe pene tunc usque ad dispera-
tionem egrotanti datur iterum Gothis audacia divisoque exercitu Fritigemus ad Thes-
saliam praedandam, Epiros et Achaiam digressus est, Alatheus vero et Safrac cum
residuis copiis Pannoniam petierunt. quod cum Gratianus imperator, qui tunc a Roma 141
in Gallis ob incursione Vandalorum recesserat, conperisset, quia Theodosio fatali

10 desperatione succumbente Gothi maius saevirent, mox ad eos collecto venit exercitu,
nec tamen fretus in armis, sed gratia eos muneribusque victurus, pacemque, victualia
illis concedens, cum ipsis inito foedere fecit. yyvttt

Vbi vero post haec Theodosius convaluit imperator repperitque cum Gothis et t~^
Romanis Gratiano imperatore pepigisse quod ipse bptaverat, admodum grato animo

15 ferens et ipse in hac pace consensit, Aithanaricoque rege, qui tunc Fritigemo suc-
cesserat, datis sibi muneribus sociavit moribusque suis benignissimis ad se eum in
Gonstantinopolim accedere invitavit. qui omnino libenter adquiescens regia urbe in- 143
gressus est miransque: ^en', inquid, ^cemo, quod saepe incredulus audiebam', famam
videlicet tantae urbis; et huc illuc oculos volvens nunc situm urbis commeatgque na-

20 vium, nunc moenia clara prospectans miratur, populosque diversamm gentium quasi
fonte in uno e diversis partibus scaturriente unda, sic quoque milite ordinato aspi-
ciens: -deus', inquit, ^sine dubio terrenus est imperator et quisquis adversus eum
'manu moverit, ipse sui sanguinis reus existit'. in tali ergo admiratione maioreque 144

H P VLAO B X{YZ). Paulus h. R. 11, 15 [a 15 Aithanaricoque) .

1 ignania] /7(?)PKLA, ignauiam OBXY et desidia exclusa] PVLA, et dcsideria exclasa H, et de-

sidiam exclusam OBX, exclusam Y gothos PO ut sensit] subsensit PA pertinult O

2 ingenii] HVLOXYZ, igenii P, ingenio AB que om, XYZ dum] cum B 3 blandiciaeque

O, blandicieque B prouocarat B 4 mutato] renouato XYZ gothis O impetere] impera-

tore 5 theosinm principem O, theodotio [om. principe) A pene] poat desperationem A, penes

P, ne L tunc om. A disperationem] HPVLO, desp. rel. 6 egrotanti] HPLO, (a)egrotante

VABXY . datur iterum [OBXY, igitur HPVL) gothis] gothis datur A audaciam fridigernus

OB thesaliam O 7 epyros O, epyron A achaiam] PLAOBXY, achiam HV digressi

sunt O safrac] AYZ, safra HPVLOBX 8 pannonia A cum om. A^O a om. OB

9 gallias ABXY incursione] HPV, incursionem LAOBXY uandalomm] uuandolorum O: expeetea

Alamannorum : ef. Soerates h. eecl. 5, 6 : rpatCavo; fiiv cu8{)C ^^i td; FoXXCac iyijdi^ti 'AXofj^N&v xaT«Tpe)(4v-
Tojv Ti^v ^xEi yndipas recesserat] OBXY, secesserat HPVLA 10 subcumbenti OB g. maius]

HPVLXZ, g. magis OB, g. magi A, om. Y seruirent OB* ad eos] adeo A ex. uen. XY

11 fretus (fredus O) in (in om. A) armis] freta#*#*«*i8 P** muneribusque] muneribas L uict.]

et uict. B 12 fecit] f. tmicos A 13 uero] ergo H post haec om. A imp. th. conu. A

repperitque] remperitque Z, comperitque XY^ repperitque gracianum B 14 gratiano imperatore] gratia-

num imperatorem X, gratianum AT, om. OB pepigisse] HPVLXY, foedus pep. A, pep. (pepegisse O)

foedus OBZ 15 ferrens O^ ferreis O* hac] ac O^, oc O' pace] hU X*^ om. O aitha-

naricoque rege] HPVL, aithanaricumque regem XYZ^ athanaricumque regem A, aitanaricum (ataDaricam B)
quoque regem OB tunc om. A fridigemo B, ftidigernuB O* 16 moribusque] moribus OB

benignissimus O, benignissimas et B in om. A 17 constantinopolim (canstitonopolim A) ac-

cedere om. L inoitauit] iusait A regiam orbem LAOBXY 18 est om, PA inciedolus

P 19 hunc L illucque AXY^ commeatuque] H{7)PVA, commeatumque LBXY, commeatis-

que O, meatumque Z 20 mirabatur L popalusque O 21 diuersis] diuersibus O mili-

tem (militum B^) ordinatum AOB, milites ordinatos XY 22 est om. A 23 manu] HPV, mAnum

LAOBXY que om. A

96 lORDANIS

XXVin a principe honore suifultus paucis mensibus interiectis ab hac luce migravit '] . quem
princeps aflFectionis gratia pene plus mortuum quam vivum honorans dignae tradidit
145 sepulturae, ipse quoque in exequiis feretro eius praeiens. defuncto ergo Aithanarico
cunctus eius exercitus in servitio Theodosii imperatoris perdurans Romano se imperio
subdens^) cum milite velut unum corpus effecit militiaque illa dudum sub Constan- ^
tino principe foederatorum renovata et ipsi dicti sunt foederati. e quibus imperator •
contra Eugenium tyrannum, qui occiso Gratiano Gallias occupasset, plus quam vi^nti
milia armatorum fideles sibi et amicos intellegens secum duxit Wctoriaque de prae-
dicto tyranno potitus ultionem exegit.
XXIX 146 Postquam vero Theodosius amator pacis generisque Gothorum rebus excessit hu- lo

manis coeperuntque eius filii utramque rem publicam luxuriose viventes adnihilare
auxiliariisque suis, id est Gothis, consueta dona subtrahere, mox Gothis fastidium
eorum increvit, verentesque, ne longa pace eorum resolveretur fortitudo, ordinato super
se rege Halarico, cui erat post Amalos secunda nobilitas Balthorumque ex genere
origo mirifica, qui dudum ob audacia virtutis Baltha, id est audax, nomen inter suos i&

147 acceperat. mox ergo antefatus Halaricus creatus est rex, cum suis deliberans suasit
eos suo labore quaerere regna quam alienis per otium subiacere, et sumpto exercitu
per Pannonias Stilicone et Aureliano consulibus^) et per Sirmium dextroque latere
quasi viris vacuam intravit Italiam nulloque penitus obsistente ad pontem applicavit

148 Candidiani, qui tertio miliario ab urbe aberat regia Ravennate. quae urbs inter pa- 20
ludes et pelago interque Padi fluenta unius tantum patet accessu, cuius dudum pos-
sessores, ut traduut maiores, a^vsrot. id est laudabiles, dicebantur. haec in sino regni

nPVLAS {inc. J6 mox, finit 20 Ravennate, OBX{YZ,. Paulus h, R. 11, 15 {ad 3 praeiens) h, L. 2, 14
(21 cuius — 22 dicebantur).

1 paucibus 2 princens A 3 exequis V feretnim AX prelens O, presens L

aitanarico O, atanarico B, athan. A 4 eius] eius eius A, om. OB theodosii om. A perd.]

perd. bac A 5 eflicit VB, efflcitur A miliaque OB G principe om. A 7 t}Trannum P

occioso B 8 de pr. tyr. (tyrranno P) om. A 9 potita L, potius O 10 armatos P^ pacis

generisque] p. gentisque XF, generisque 0, generis B gothorum] go O 11 fllii eius A utrum-

que rem publicum luxoriose H^O 12 auxiliarisque mox gothi O 13 ueretesque H

resolueretur] O^XY, resoluerentur B*, se solueret HPVLA ordiiiant s. s. regem B 14 alarico

(alaricnm B) LOBXY tt sic sint h B semper baltharumque B, baltarumque 15 audaciam ABXY

batha A inter suos] om. L, int. suos nom. XY 16 acceperunt P*^ antefactus A, om. 8

alaricus 80 rex cr. est L snasit eos suo lab.] HPVA, suasit eos L, suasit suo lab. 80B, labore

XYZ 17 regna qu. L otium] odium HL subiaceret et 8 18 st. (istilocone 0] et aure-

liano (ariliano 80B) cons. om, A sermium 80 dextroque] dextro 80B 19 uiris] a iilrlB

XYZ nuUoque] nuUo 80B obsisUnte 0, resistente XYZ ad(ve£p)plicaQit A80BXY, appU-

cuit HPVL 20 condiniani 80, concllniani B aberat] erat 80B regla om. A reuennate

O urbes O 21 pelago] HPVO^ paelago L, pelagum B, pelagus XY, pelagos A interqne] in-

ter OXYZ unius] uni OB, uno AXYZ accessui OBXY, accessuri P nt tr. mai. poss. OB

22 enety HPVLOX, enithy F, enithii Z, eneti B Paulus, enemti A id es O sinu ^IOB^F

1) Casaiodorius in ehron. ad a. 382: Athanaricus rex Gothorum Constantinopolim ibique Titam exegit,
muians Protperiana sie coneepta: Athanaricns rex Gothoram apnd Constantinopolim xy quo fuerat snsceptns
die occiditur. aimilia Ammianua 27, 5, 10: ubi {Conatantinopoli) . . . Athanaricus . . . fatali sorte decetsit
et ambitiosis exequiis ritu sepultus est noitro. Marcellinu» ad a. 381 : Athanaricus rex Gothomm, cnm qoo
Theodosius imp. foedus pepigerat, Constantinopolim mense lanuario ^enit eodemque mense morbo periit.
Oroaiua 7, 34, 6. 7. Idaciua chr. ei faat. ad a. 381. Zoaimua 4, 34. 8ocratea d, 10,

2) cf, Oroaiua 7, 34, 7: uniTersae Gothorum gentes rege defuncto adspicientes virtutem benignitatem-
que Theodosii Romano sese imperio dediderunt.

3) Proaper ad a. p. C. 400 : Stilicone et Aurellano. Gothi Italiam Alarico et Radagaiso ducibus ingresii.

GETICA. 97

Romani super mare lonio constituta ut in modum insulae influentium aquarum redun- XXIX
datione concluditur *) . habet ab oriente mare, ad quam qui recto cursu de Corcyra 149
atque Hellade partibus navigatur, dextrum latus primum Epiros, dekinc Dalmatiam
Libumiam Histriamque et sic Venetias radens palmula navigat^). ab occidente vero

5 habet paludes, perquas uno angustissimo introitu ut porta relicta est. a septentrio-
nale quoque plaga ramus illi ex Pado est, qui Fossa vocitatur Asconis. a meridie 150
item ipse Padus, quem Italiae soli fluviorum regem dicunt, cognomento Eridanus, ab
Augusto imperatore latissima fossa demissus, qui septima sui alvei parte per mediam
influit civitatem, ad ostia sua amoenissimum portum praebens. classem ducentarum

10 quinquaginta navium Dione referente^i tutissima dudum credebatur recipere statione.
qui nunc, ut Favius ait, quod aliquando portus fuerit, spatiosissimus ortus ostendit 151
arboribus plenus, verum de quibus non pendeant vela, sed poma. TrincJ si quidem
urbs ipsa vocabulo gloriatur trigeminaque positione exultat, id est prima Ravenna,
ultima Classis, media Caesarea inter urbem et mare, plena mollitiae harenaque minuta

15 vectationibus apta.^

Verum enim vero cum in eius vicinitate Vesegotharum applicuisset exercitus et ad XXX 1 52
Honorium imperatorem, qui intus residebat, legationem misisset, quatenus si permit-
teret, ut Gothi pacati in Italia residerent, sic eos cum Romanorum populo vivere, ut
una gens utraque credere possit: sin autem aliter, bellando quis quem valebat ex-

20 pellere, et iam securus qui victor existeret imperaret. sed Honorius imperator utraque
pollicitatione formidans suoque cum senatu inito consilio, quomodo eos fiues Italos

HP V L AS fl2 Trino — 14 mare) O B X [Y Z). Paulus h. R. 12, 13. J3, 8 {a 16 Verumj.

1 mare ionium AOB, mari ionico XZ, mare ionicum Y ut] ut «» V^ om. AOBXYZ in] ad

XYZ 2 mare om. B" ad quam qui] HPVA, quam qui L, ad quod qui OBy ad quam quae YZ,

ad quod X curso 3 eliade LOB partibus] hia nauigat«« K, nauigat AOB

dextro latere A lutus ephiros OB dehinc] deinde O, dein B 4 uenietias O pal-

mola 5 paludens L augustissimo B septem(ve( njtrionali AOBXY 6 quoque] uero A^

om. XYZ uociUtur] HPVAXZ, uocatur LBY, uocator O 7 idem OB italiae soli] soli O,

solum B, om. Z fluuiorum om. XYZ heridanus AOB ab] qui ab L 8 altissima OB

dimissus AOXYZ partem LO per om. B 9 ostia] osti classium O, clasium B

duocentarum PL, ducentorum O, ducentas B 10 naues B dione] elione B tutissimam XY

credebatur] AOBXY, credebantur HPVL sUtionem XYZ, satione O 11 fauius] HPVLAO,

fabius BXY: malim Ablabius quod] quas H* fuerat B sp. (patiosissimus O, famo-

sissimus A**) ortus ostendit (ostenditur A) arboribus plenus] spaciosisslmos hortos (hostos B^) o. a. plenos B
13 ipsa] isU XY tergeminaque A 14 cesaream 5, ceBaria L, cessarea 0, cessuria TYZ plana

moUicies A que minuU (munuta A) om. L' 15 apU uect. L 16 uerum om. AXYZ

uero] uerum O in om. B^ eius] ei O, ea B uiclniUtem A, ciuiUte OB uuisigothorum X

et om, A 17 imperantem O miBsiBBet O, mitteret XYZ^ mittunt A quatenus] qua dominuB

XYZ si] sibi Gutachmid p. 126 18 pagati P romano L ut] et A 19 credi OBXY

posset AOXy sin] sic Jir autem] enim XTZ quem] que PA, que in B ualeret (ualaret B*)

expelleret OB 20 et] om, A: malim ut sed hon.] hon. B, scilicet A utraque poHici-

tatioae (poUitiUtione P)] HPO, utraque poUicitacionem B, utramque (utranque X) poUiciUtionem VLAXY
21 cum] tnm HPVj tum cum A in^ito V flnes italos] flnibus iUllcis A, extra flnes italeos B,

italis X, iUliis Y

1) ef. Ca$9iodoriu$ var. 12^ 24: Venetiae . . . ab austro Ravennam Padumque contingunt, ab oriente
iucundiUte lonii litoris perAruuntur, ubi alternus aestus egrediens modo claudit, modo aperit faciem reciproca
inundatione camporum: hic vobis aliquantnlum aquatilium avium more domus est, namque nunc terrestris,
modo cernitur insularis.

2) ef. Vergilius Aen. 6, 162: quo Untum mihi dexter abis? huc derige gressum, Utus ama et laeva
stringat sine palmula cautes.

3) loco deperdito.

lOKDAKBS. 13

98 lORDANIS

XXX 153 expelleret, deliberabat. cui ad postremum sententia sedit, quatenus provincias longe
positas, id est Gallias Spaniasque, quas pene iam perdidisset Gizericique eas Vanda-
lorum regis vastaret inruptio, si valeret, Halaricus 8ua cum gente sibi tamquam lares
proprias vindicaret. donationem sacro oraeulo eonfirmatam consentiunt Gothi hac or-

154 dinatione et ad patriam sibi traditam proficiscuntur. post quorum discessu nec quio- &
quam mali in Italia perpetrato Stilico patiicius et socer Honorii imperatoris — nam
utramque eius filiam , id est Mariam et Tliermantiam , sibi princeps unam post unam
,con8ocians utramque virginem et intactam deus ab hac luce vocavit — hic ergo Stilieo
ad Polentiam civitatem in Alpes Cottiarum locatam dolose accedens, nihilque male

155 suspicantibus Gothis ad necem totius Italiae suamque deformitatem ruit in bello. quem lo
ex inproviso Gothi cementes primum perterriti sunt, sed mox recollectis animis et, ut
solebant, hortatibus excitati omnem pene exercitum Stiliconis in fuga conversum us-
que ad intemicionem deiciunt^) furibundoque animo arreptum iter deserunt et in
Liguria post se, unde iam transierant, revertuntur; eamque praedis spoliisque potiti
Emiliam pari tenore devastant Flamminiaeque aggerem inter Picenum et Tusciam us- is
que ad urbem Romam discurrentes , quidquid in utmmque latus fuit, in praeda diri-

156 piunt. ad postremum Romae ingressi Halarico iubente spoliant tantum, non autem,
ut solent gentes, igne supponunt nec locis sanctorum in aliquo paenitus iniuria in-
rogare patiuntur^). exindeque egressi per Campaniam et Lucania simili clade per-

H PV L A8 (ine. 17 ad postremum) O B X [Y Z). Paulus l. e.

1 pelleret A loge O 2 hispaniasque ABXY iam pene OB perdedisset P, perdi-

dissent A gizericique] gysericique A\ gisericique F, zigericique L, cyzerici 0, et gizerici B uuan-

dolorum O 3 alaricus passim sua cum] cum sua X tamquam] tantam 4 propriasj

HPVLOj proprios ABXY donatione AOB sacra oraculo] uelamine OB conflrmata

LAOB consciunt B huic ordinationi A 5 patr. aihi traditam] traditam Bibi traditam B^, tr.

sihi patr. OB^ discessu] HPV^ discessum LAOBXY quicquam] sie H et rtl. 6 iUlia] iU O

perpetratum OB stiUco patricius] istilico (istiloco A**) patri {spatio arUe istilico vaeuo relicto et adscripto

^deest'} A 7 eius flliam id est . . . 8 utramque om, A et thermantiam] edd., et hermantiam

HPVLXYZ^ et ermantiam AO, et ermanciam B: Hermantia etiam Paulus 13 [14]^ 5 sibi] quas aibi

B 8 socians 0, sociauit B uocauit] migrauit OB istiUco A*0, istiloco A* 9 poUen-

tiam XYy pollenciam B, poletiam A alpis 0, alpibus ABXY cotiarum LXY, eottidiarum B

dolose] dolore OX, dolo Y male] HPVL, mali AOBXY 10 supplicantibus O, suspicatlbus -B*

bellum AOBXY 11 inprouiso] inprouisu A, prouiso O primo OB et ut] ut et X, et F*

12 (h)ortationibu8 XYZ excicati O^, ex««ati 0* pene] pone O istiliconis A, istiloconis O

fuga] HPVy fugam LAOBXY uersum XYZ 13 internicionem] H, internitione F, internetione P,

internitionem LOY, internecionem AB, internetionem X arreptum] erepto : coeptum iter Pctulut 12 [IS'^^ 27
14 liguria] H^ (li»** H**) PVL, licuriam O, liguriam ABXY transierunt AXY eamque] eius B«,

eiusque B^ praedi H, predae B^ spolisque 15 et miliam P tinore O deuastant

om. L flamminiaeque] HPVLXY, flaminiaeque AO, flaminaeque B aggere L 16 roroanam O

quidquid] HV, quicquid rel. in] inter B utroque latere A in praeda] in praedam O, ad pre-

dam L 17 romae] HPV80, rom« L^, romam ABL^XY regressi YZ ' autem] enim XYZ

18 igne] HV, ignem PLA80BXY loco 5, loca alico 8 iniuria] HV, iniuriam PLA80BXY

irrogate A 19 lucania] HV, lucaniam PL8BXY, luciniam AO

1) cf. Cassiodorius ehron. ad a, 402: PoUentiae Stiliconem cum exercitu Romano Oothi Tictum acie fn-
gaverunt, mutant quae apud Ptosperum repperit : PoIIentiae adversus Oothos vehementer utriusque partia clade
pugnatum est.

2) ef, Cassiodorius ehron. ad a. 410 ad Ptosperi verha: Roma a Oothis Halarico dnce capta addit: ubi
clementer usi Tictoria sunt. Idem var. 12, 20: exemplum . . . in historia nostra magna intentione rettulimaa.
nam cnm rex Alaricua urbis Romae depraedatione satiatus apoatoli Petri vasa suis deferentibus excepisset, mox
ut rei causam habita interrogatione cognovit , sacris liminibus deportari (reportari Orosius) diripientium mani-
bus imperavit, ut cupiditas, quae depraedationis ambitu admiserat scelus, devotione largissima deleret exces-
sum. ef. Orosius 7, 39, 16 : tertia die barbari quam ingressi urbem fuerant sponte discedunt facto quidem ali-
quantarnm aedium incendio, sed ne tanto quidem, quanto septingentesimo conditionis eius anno cuus efTecerat.

GETICA. 99

acta Brittios accesserunt; ubi diu resedentes ad Siciliam et exinde ad Africae terras XXX
ire deliberant. Bryttiorum si quidem regio in extremis Italiae finibus australi inter-
iacens parti — angulus eius Appinini montis initium fecit — Adriaeque pelagus ve-
lut lingua porrecta a Tyrreno aestu seiungens nomen quondam a Bryttia sortitus re-
5 gina. ibi ergo veniens Alaricus rex Vesegotharum cum opibus totius Italiae, quas 157
in praeda diripuerat, et exinde, ut dictum est, per Siciliam ad Africam quietam pa-
triam transire disponens. cuius, quia non est liberum quodcumque homo sine notii
dei disposuerit, fretus ille horribilis aliquantas nav€^s submersit^ plurimas conturbavit ^) .
qua adversitate depulsus Halaricus, dum secum, quid ageret, deliberaret, subito in-

10 matura morte praeventus rebus humanis excessit. quem nimia sui dilectione lugentes 158
Busento amne iuxta Consentina civitate de alveo suo derivato — nam hic fluvius a
pede montis iuxta urbem dilapsus fluit unda salutifera — huius ergo in medio alvei
coUecta captivorum agmina saepulturae locum effodiunt, in cuius foveae gremium Ha-
laricum cum multas opes obruunt, rursusque aquas in suo alveo reducentes, et ne a

15 quoquam quandoque locus cognosceretur , fossores omnes interemerunt , regnumque
Vesegotharum Atauulfo eius consanguineo et forma menteque conspicuo tradent:
nam erat quamvis non adeo proceritate staturae formatus, quantum pulchritudine cor-
poris vultuque decorus.

Qui suscepto regno revertens item ad Romam, si quid primum remanserat, more XXXI 159

20 locustarum erasit, nec tantum privatis divitiis Italiam spolians, immo et publicis, im-
peratore Honorio nihil resistere praevalente, cuius et germanam Placidiam Theodosii
imperatoris ex altera uxore filiam ab urbe captivam abduxit. quam tamen ob generis 160
nobilitatem formeque pulchritudine et integritate castitatis adtendens in Foro luli
Aemiliae civitate suo matrimonio legitime copulavit, ut gentes hac societate conperta

H P V LA8 ifinit 10 humanis ; incipH rursus 15 regnumque ; finit 16 tradent) O B X {Y Z). Paulus l. c.
[ad 15 interemerunt) et 12^ 15 [15 regnumque — 24 copulavit) et hist. Lang. 2, 17 [A nomen — regina).

1 brittios] HLF, bryttios PV, britios RX, bricios ASO resedentes] HPV, resldentes LAODXY,

ressisdentes iS ad om. A et om. OB ad] in XYZ, om, LA africae terras ire del.] africae

transire del. A, affricam transire del. OB, nffriririm (nnh^f ) 8 2 brittiorum XYZj brictiosum L, bri-

tiorum OB, briciorum A, bruciorum S regio] nacif A australi om. SOB 3 parti angulus]

parte angulos 80^ parte angulorum B appinini] HPV^ apinnini L, appennini AOBXY, apennini 8

fecit] HPVSOBj facit LAXY pelagus uelut] pelagum ut SOB 4 lingua om. L tyrrino O

bruttia 50, brittia XYZj britia LJB, bricia A sortitur AB 5 rex om. 80 uesigotbarum L,

uuisigothorum XYZ opes SO 6 praedam A diripuerant A^ (-rat A') et om. B ad]

in SOB quietram i7, qui etiam L, quetam O 7 disponens] disponit AB quia] quam XYZ

notu] HPV, nutu rel. 8 disposuerat A* fretum iUud horriblle ABXY naue A« 9 qua]

qul Sj quia B repulsus B dum] de 8 ' deliberat A 10 prouentua P exc. hum.

80B sui om, OB 11 busento amne] basento amne HPVLAXYZ^ barentum amnem OB : Basentus

Paulus 13 1 28 ex Jord. comsentina ciuitate HPVj consentinam ciuitatem LAOBXY diriuantur O,

deriuantur B 12 montes L iuxta om. L fluit] fuit P^O unda sulutifera JV, undam sa-

lutiferam O alueo OBXY 13 collecto c. mgmine OBXY loci O fouueae O, foueo B*

gremium] gremio ABXY^ medio L alarico O, alicum B^, aliricum B^ 14 multis opibus (operibus O)

AOBXY subruujit XYZ aq. in suum alueum AOXY^ in suum alueum aq. B et om. AB

15 locus om. OB interimunt L t(5 uuisigothorum XYZ^ om. A athauulfo X, athaulfo VLSOY,

athaulso B menteque] mente 50, et mente B tradent] HPVL, tradunt A80BXY 17 quam-

uis om. A 19 leuertes O idem 0, iterum A, reete opinor ad om, AXY* remansit A

20 lucustarum P pnplicis 21 resistere om. A germanum H placidam theodosio O

22 imperatoris om. A ab om. OB catiuam O adduxit L 23 pulc(h)ritudinem AOBXY,

pulcridinem L intecritate P, integritatem AOBXY iuli] libri, Uuii editio BasiUensis 24 ciui-

tate] OB, ciuitatem HPV, ciuitatis LXYZ, ciuitat A ut] hae A^ gentls OB ac O

1) ef. Orosius 7, 43, 12 (infra p. 103 not, 1)

13»

100 lORDANIS

XXXT qnafd adnnatam Gothis rem publicam efficacias terrerentur, Honorioque Augusto quam-
vis opibus exausto tanieu iam quasi eognatum grato animo derelinquens , Gallias ten-

161 dit. ubi cum advenisset, vicinae gentes perterritae in suis se coeperunt finibus con-
tinere. qui dudum crudeliter Gallias infestassent , tam Franci, quam Burgondiones.
nam Vandali vel Alani , quos superius ^ diximus ])ermissu principum Romanorum s
utramque Pannoniam resedere, nec ibi sibi metu Gothorum arbitrantes tutum fore, si

162 reverterentur , ad Gallias transierunt ^ ■ . sed mox a Galliis, quas ante non multum
tempus occupassent, fugientes, Spanias se recluserunt, adhuc memores ex relatione
maiorum suorum, quid dudum Geberich Gothorum rex genti suae prestitisset incom-
modi vel quomodo eos virtute sua patrio solo expulisset. tali ergo casu Galliae lo

163 Atauulfo patuere venienti. confirmato ergo Gothus regno in Gallis Spanorum casu
coepit dolere, eosque deliberans a Vandalorum incursibus eripere, suas opes Barcilona
cum cei-tis fidelibus derelictas plebeque inbelle, int^riores Spanias introibit, ubi saepe
cum Vandalis decertans tertio anno, postquam Gallias Spaniasque domuisset, occubuit
gladio ilia perforata Euervulfi, de cuius solitus erat ridere statura. post cuius mor- is
tem Segericus rex constituitur , sed et ipse suorum fraude peremptus ocius regnum
cum vita reliquid-*).

CXII 1 64 Dehinc iam quartus hh Alarico rex constituitur Valia nimis destrictus et pru-
dens. contra quem Honorius imperator Constantium virum industria militari pollentem
multisque proeliis gloriosum cum exercitu dirigens, veritus, ne foedus dudum cum 20
Atauulfo inito ipse turbaret et aliquas rursus in re publica insidias moliretur vicinas
sibi gentes expulsas, simulque desiderans germanam suam Placidiam subiectionis

H P V L A 8 [W conflrmato — 17 reliquid) O B X{Y Z). Paulus h. R. 13, 7 (19 virom — 20 gloriosum).

1 adunatam gothis (goths O) rem publicam] HPVLOXY, adanata g. re publica AB efflcacus B"

horioque a. L, honoriumque augustum AOBXY 2 operibus O exauctnm OB, exhaostum AXY

tamen iam] iam tamen A, tamen OB cognato L delinquentes O, relinquens A gaHiam O*

3 ubi] quo A uicinae] cuunae («c) -4 fln. c(o)eperunt OB 4 qui] quae AOBXY cru-

deUter] fldeliter B, om. L infestasset HVB^ Un A fanci B* burgondiones] HPB^ bur-

gundiones rd. 5 uel] et A alani] LAOBJf^Y, alanti HPV permisso OB 6 utramqoe]

terramque L, utraque AOB pannoniai4B vresidere AZ ibi sibi metum O, ibi metum sibi B,

Bibi ibi metu X 7 reuertentur ante] an A 8 fugenteB B spania (hispania BXY) se

recluserunt OBXY, spanias se (se om. L^) recusserunt (recuserunt V) HPVL, hispanias secedunt A ex

latione B* 9 qui O dudum] dum A geberic A, geberig LYZ goth. rex] HPVLA^ rex

goth. OBXY gentis O^ 11 athaulfo LOB ueniente 0, om. A conflrmatis 8 go-

this 80B galliis XY hispanorum AB, hispaniorum XY casus L, casum A, caru O 12 do-

lore P* que ofn. B^ a om. XYZ uuandolorum O^ incurribus O suas opes] per

suas opes B, suis opibus A barcillona L, balcilonam B^, barcilonam B^, barchilonam XY 13 de-

relictis AXYZ, dilectus 8, dilectis O, delectis B blebeqne L, plebe XY inbelle] HV80B, inbeUae

P, inbello L, imbelli AXY interlore spania L, interiores hispanias ABXY introibit] HPV, introi-

nit L80BX, introuit Y, intrat A saepe] cum saepe B 14 decertans] certatis A posquam O

hispaniasque ABXY 15 ilia (ilio 8B, ilico 0) perforata (perforatus XYZ, perforate 80, perforato B)

eueruulfl (XYZ, euerunulfl HPL, ueruulfl 80B)] eueruulfl ilia perforatus A .16 sigericus 8 eum Orosio
aliuque, regericus HPVLAOBXY instituitur A uiUm cum regno OB 18 alarico] HPLO,

halarico rel. uualia L, ualias A distretns 19 imperator om. L constantinum LOB

pollentem] sollertem XYZ 20 dirigit B cum om. 21 athaulfo OB, ataulfo L inito]

HPL, inhito V, initum A^OBXY, initlum (sie) A' aliqua O molietur uicinis sibi gentibua B,

uicinis gentibus A 22 expulsas] expulsis A, repulsas O, repulsis B suam pl. om. A

1) c. 22, 115.

2} ef. Isidorus Ooth. laud. 68 {ex Cassiodorio opinor) : Wandalica et ipsa crebro opinata barbaries non
tantum praesentia eorum (Oothorum) exterrita quam opinione ftigata est.

3) ef. Oroaius 7, 43, 9: Segericus rex a Gothis creatus . . . a suis interfectus est.

GETICA. 101

obprobrio liberare, paciscens cnm Constantio, nt, ant bello ant pace vel quo modo si XXXII
eam potnisset ad snnm regnnm redncere, ei eam in matrimonio sociaret. qno placito 165
Constantius obans cum copia armatomm et pene iam regio apparatn Spanias petit.
cni Vallias rex Gothomm non cnm minori procinctn ad claustra Pyrenei occnrrit; ubi
5 ab utraque parte legatione directa ita convenit pacisci, ut Placidiam sororem prin-
cipis redderet suaqne solacia Romanae rei publicae, ubi usus exegerit, non dene-
garetV- eo namque tempore Constantinus quidam apud Gallias invadens imperium
filium suum Constantem ex monacho fecerat Caesarem: sed non din tenens regno
praesnmpto mox foederatos Gothos Romanosque ipse occiditur Arelato, filins vero eins

10 Vienna?). post quos item lovinus ac Sebastianns pari temeritate rem pnblicam occn-
pandam existimantes pari exitio periernnt^;.

Nam duodecimo anno regni Valiae, qnando et Hunni post pene quinquaginta an- 166
nornm invasam Pannoniam a Romanis et Gothis expnlsi sunt*), videns Valia Vandalos
in snis finibns, id est Spaniae solum, audaci temeritate ab interioribus partibus Gal-

15 liciae, nbi eos fugaverat dudnm Atannlfus, egressos et cnncta in praedas vastare, eo
fere tempore, quo Hierius et Ardabnres consules processissent*) , nec mora mox con-
tra eos mo\it exercitnm. sed Gyzericns rex Vandalornm iam a Bonifatio in Africam T^ ^
invitatns, qui Valentiniano principi veniens iu oifensa non aliter se quam malo rei
publicae potuit vindicare. is ergo snis praecibus eos invitans per traiectnm angustia-

H P V L A8 {1 eo— 10 Vienna) O B [deficit 5 in pacisci foUo deperdito) X {Y Z).

1 opproprio PV constantio] A^OXY, consUntino HPVLA^^B aut bello] si bello A^ uel]

«ex PK* quoquomodo ABXY si-om, A 2 potuisset om. B reducere] reuocare O, reuo-

caret B matrimonium AOBXY 3 const. ouans AXYj ouans const. L, constantinus obans (ouans B)

OB armentorum B regno B apparatus P hispanias AB, hispaniam XY 4 uallias]

HPV^ nuallias L, ualias A, ualia OBXY rex gothorum om. A cum om. OB procinctu] pro O

clastra L perinei 0, pinerei B, pyrinei X 5 sor. pr. om, A 6 ubi usus] ob iussus

exegerit] HPV, exegeret L, exigeret AXYj exegere O negaret A 7 constantius L 8 mo-

nachum O fecerat] fecit L cessare O din om. L regno praesumpto] HPVL, regnum

(imperium Y) praesumptum SOXYy praesumptum regnum A 9 foederatis gothis romanisque (que om. A)

A80XY ararelato O, arelate Z, arelati A uero om. A eius] suus XYZ 10 ac om,_A

seuastianus O 11 pari exitio om. L 12 duodecim annis regna X quando] quomodo .fiZ

huni AO annos AXY 13 inuasam pannoniam] HPVLO^ inuasa pannonia AXY goths

expnlsi] expul L ualias A 14 suos fines A id est om. L hispaniae AXY solum]

HPVLA, Boli O, solo XY audatie O galliae LO, galathe A 15 ubi] quo A dud. fug. A

athauulfus XY^ athauolfus O, diaulftfs L egressos] AXF, egressns HPVLO cuntas O prae-

das] HPVAOXYj praeda L 16 fere] uero O processissent] excessisent O 17 gyzericns]

HPVLX^ Z^gizericus AOY, gezericus X* a om. bonifatio] HP, bonifacio rel. africa L

18 qui] qua O ualentiano O offensam A 19 potuit om. O YkSk^jO * eos om. O

tracletum O", traclectum O^ angustiarum] A, congustiarum HPVLXY, congustarum

1) ef. OrosiuB 7, 43, 12: Yallia . . . pacem optimam cum Honorio imperatore . . . pepigit: Placidiam
imperatoris sororem . . . fratri reddidit: Romanae securitati periculum suum obtulit, ut adversus ceteraa geo-
tes, quae per Hispanias consedissent, sibi pugnaret et Romanis Tinoeret.

2) ef. Mareellinus ad a. 411 : Constantinus apud GaUias invasit imperium filiumque suum ex monacho
Caesarem fecit. ipse apud Arelatum civitatem occiditur, Constans fllius apud Yiennam capite plectitur. ef,
Orosius 7, 40, 4. 7; 42, 3. 4.

3] ef. MareeUintts ad a. 412: lovinus et SebaBtianus in OaUias tyrannidem molientes occisi sunt. ef,
OroBiui 7, 42, 6.

4) ef. MarceUinus ad a, 427: Pannoniae, quae per l annos ab Hunnis retinebantur, a Romanis recep-
tae sunt.

5) a. p. C. 427. ef. ProMer et Cassiodorius ehron, ad h, a. : gens Vandalorum [a Gothis exclnsa ad-
didit Cassiod.^l de Hispaniis ad Africam transit.

1 02 lORDANIS

XXXin mm, qui dicitur fretus Gaditanus et vix septem milibus Africam ab Spaniis dividet

168 ostiaque maris Tyrreni in Oceani e8tu egeritur, transposuit. erat namque Gyzericus
'- iam Komanorum clade in urbe notissimus, statura mediocris et equi casu elaudicans,

animo profundus, sermone rarus, luxoriae contemptor. ira turbidus, habendi cupidus,
ad sollieitandas gentes providentissimus , semina contentionum iacere, odia miscere 5

169 paratus. tali Afriea rem publicam praecibus Bonifatii, ut diximus, invitatus intravit,
ubi a divinitate, ut fertur, accepta auctoritate diu regnans, ante obitum suum filiorum
agmine accito ordinavit, ne inter ipsos de regni ambitione intentio esset, sed ordine
quisque et gradu suo, alii si super\'iveret. id est, seniori suo fieret sequens Buccessor
et rursus ei posterior eius. quod observantes per annorum multorum spatia regnum lo
feliciter possiderunt, nec, ut in reliquis gentibus adsolet, intestino bello foedati sunt,

170 suoque ordine unus post unum regnum excipiens in pace populis imperavit. quornm
ordo iste ac successio fuit: primum Gyzericus, qui pater et dominus, sequens Hune-
ricus, tertius Gunthamundus , quartus Thrasamundus , quintus Ilderich. quem malo
gentis suae Gelimer inmemor atavi praecej^torum de regno eiectum et interemptum i&

171 tyrannide praesumpsit. sed non ei cessit inpune quod fecerat. nam mox luBtiniani
imperatoris ukio in eum a])paruit et cmn (>mne ^enus suum ojnbusque , quibus more
praedonis incubabat. Constantinopolim delatus per Wrum gloriosissimum Belesarinm
mag. mil. Orientalem, exconsolem ordinarium atque patricium, magnum in circo po-
pulo spectaculum fuit seraque suae paenitudinis gerens cum se videret de fastigio 20

172 regali deiectum, privatae vitae, cui noluit famulari, redactus occubuit. sic Africa,
quae in divisione urbis terrarum tertia pars mundi describitur*) , centesimo fere anno
a Vandalico iugo erepta in libertate revocata est regni Komani, et quae dudum
ignavis dominis ducibusque infidelibus a rei publicae Romanae corpus gentilis manus

H p V L A o X {Y Z).

1 qaij quod O fretum gaditanum AXY hlspanis XY diuidet] HPV, diuidit reL

2 hostiumque A tyrenni K, tirrinni O estu] HPVLO^ aestum AXY egeritur] egeretar O,

erigitur LXYZ gezericus O 3 iam] **% iam H clade om. XY orbe AXYZ 4 ra-

tUB O luxoriae] H, luxorie 0, luxuriae rel. habendi] habidi O 6 Uli africa] HPV, Uli afri-

cae OXZ, talis africae AY, tali africam L bonefacii ut dix. A^ ut dix. bonifatii L 7 a] ad O

at f. a. auct. cm, O flliorum] fll. suorum A 8 agmen accitum rigni O intentio] conten-

tio A, om. 9 alii si] aliis superuiu.] puer uiu. XY suo] suo fllio XYZ 10 eius] ei eias O

11 possiderunt] HPVL^ possederunt AXY, posserumt O nt] quod O in om. A intestino] in-

testimonio 12 suscipiens regnu imperarunt 13 ac successio] accensio L primas

XY gigericus O 14 guntamundus A, gundamundus 0, gunthamandus XYZ itrasamundos

AOYj transamundus L, thrasimundus Z, thramundus X ilderich] HPV^ hilderich LO^ hilderic A, hil-

dericus XYZ quem] que A 15 gentes regno] gno A eiecto et interempto (-tu O^)

O, deiecit et eo interempto A 16 tyrannidem AOY eis cessit O, excessit XY mox om. O

17 ultio (♦Itio H") in eum] HPLXYj altionem VO, ultio in eo A omni gente sna XY^ omni genere

sno A 18 incumbebat A belisarium A 19 exconsolem] HPV, exconsulem L, ex consnle it,

et consulem OXY patrinm A magnam A in circnm L, iccirco X populi A, om. XYZ*

20 spectacnlum] expectatnm O seraque suae paenitudinis (plenitudinis O)] seramque penitudinem A

fastidio L 21 familiari LO 22 orbis LAOXY ferre L anno om. A 23 a om. O

erepta] ereptate H libertatem AOXY est] est in O romaoorum A quam A 24 ig-

naais] ab in ignaris dominis (dominus L) ducibusqae infld.] dominis ducibus fld. 0, ducibus domi-

nisqae infld. XYZ a om. XYZ corpus] corpore AXY

1 ) cf. Mareellinus ad a, 634 : provincia Africa , quae in divisione orbis terrarum a plerisque in parte
tertia posita est, volente deo vindicata est. videantur Oroiius i, 2, 83 ^ item Cod. Itut. 1 ^ 27 , 1 pr, tt
Caaiodorius var. II , 13 , denique fraefatio noitra.

GETICA. 103

r

abstulerat, a sollerte domino et fideli duetore nunc revocata hodieque congaudet. XXXIII
quamvis et post haec aliquantulum intestino proelio Maurorumque infidelitate adtrita
sese lamentaverit, tamen triumphus lustiniani imperatoris a deo sibi donatus, quod

' inchoaverat, ad pacem usque perduxit. sed nobis quid opus est, unde res non exeget,
5 dicere? ad propositum redeamus.

Vallia si quidem, rex Gfttfi^mim, adeo cum suis in Vandalos saeWebat, ut vo- 173
luisset eos etiam et in Africa persequi, nisi eum casus, qui dudum Halarico in Africa
tendenti contigerat, revocassefj. nobilitatus namque intra Spanias incruentamque
victoriam potitus Tolosam revertitur, Romano imperio fugatis hostibus aliquantas pro-

10 vincias, quod promiserat, derelinquens, sibique adversa post longum valitudine super-
veniente rebus humanis excessit, eo videlicet tempore, quo Beremud, Thorismundo 174
patre progenitus, de quo in catalogo Amalorum familiae superius^) diximus, cum filio
Vitiricho ab Ostrogothis, qui adhuc in Scjthiae terras Hunnorum oppressionibus sub-
iacebant, ad Vesegotharum regnum migravit. conscius enim virtutis et generis nobi-

15 litate facilius sibi credens principatum a parentibus deferre, quem heredem regum
constabat esse multorum. quis namque de Amalo dubitaret, si vacasset elegere? sed
nec ipse adeo voluit, quis esset, ostendere. et illi iam post mortem Valliae Theode- 175
ridum ei dederant successorem. ad quem veniens Beremud animi pondere qua vale-
bat eximio generis sui amplitudine commoda tacitumitate suppressit, sciens regnan-

20 tibus semper regali stirpe genitos esse suspectos. passus est ergo ignorari, ne faceret
ordinata confundi. susceptusque cum filio suo a jege Theodorido honorifice nimis,
adeo ut nec consilio suo expertem nec convivio faceret alienum, non tamen pro ge-
neris nobilitate, quam ignorabat, sed pro animi fortitudine et robore mentis, quam
non poterat occultare.

H PV L AS {6 Vallia — 1 1 exceseit) O B {inc. 1 hodieqne) X {Y Z).

1 a om. soUerte] HPVj soI(I)erti rel. doctore tunc reaocato O hodieqae]

hodie O 2 prolio O maurornmqae inf.] maarorum inf. XYZ^ mauroram A adtrita sese] ad-

tritam sese A, adtritasse O, attriam se B', attritam se B^ 3 lamentata sit A sibi om. A do-

natis L quod] qaae A 4 exeget] HPV, exegit L, exigit AOBXY 6 uaUia] HPVL, ualia

AOBXY^ uualias 8 adeos O uuandolos 0* 7 et om. LA80BXY africam A c«u-

sus O qui om. L in] HPVLA, ad 8BXYy om. O africa] HPVL^ aflfrigam 80, af(f)ricam

ABXY 8 contigeret L, contigerant 8 reuoeassit nobilitas OB hispanias ABXY

incruentaque uictoria B^ incrementaque uictoriae A 10 post longum] post logum 8, post L^, om. L^

u&litudinem 8 superueniente om. XYZ 11 beremud] HPV^ berimud L, beremuth OB, berimut A,

beremund X^ berimund YZ: ef. c. 24, 81 thoresmundo BX, thoresmund YZ, torimundo A, thoresmun-

dum 12 proienitus L in catalogo] iactalago 13 uitiricho] HPVO, uuitterico L, uiterico

A, uuiderico B, uuithrico X, uitrico YZ hostrogothis terra B, terris AXY subiacebant]

sublaterabant O 14 ad ues. (uuisigothorum XYZ) regn. migr. om. B enim] enim erat B no*

biliUtem LA 15 principatu V a om. defenre] HPVLO, deferri ABXY 16 esse conat.

L namque] enim XYZ amalo] malo B dubitasset X'> 17 quii] HPVLAOBY, quasi XZ

ostenderet A uaUiae] HPVL, ualiae AOBXY theoderidum] HPVLYZ, teoderidum A, theodericum

OZ, theodoritum B cum PcnUo h. R. 14, 6 18 dederunt OBXY at quae beremud] HPV,

berimud L, berimut A, beremund OBX, berimund Y qua] qno ABXY, quod O 19 eximiam OBY

generi sui O, sui gen. L amplitudine] J7(?)PVL, -nem rel. 20 regali] de regali B genitos

om. OB Buspectus O 21 ordinanda OB susceptosque O cum] a L", est cum B

a] cum L* theodorito OB, theoderico A 22 nec] hec O consilii sui A conuiuii A

non] nam A tamen] tantum OB, tam XYZ 23 nobilate L mentis] gentis OB

1) Orositu 7, 43, 11. 12: (Vallia) territus maxime iudicio dei, quia, cum magna superiore abhinc anno
Gothorum manus . . . transire in Africam moliretur, in xii milibus passuum Oaditani freti tempestate correpta
miserabili exitu perierat, memor etiam illius acoeptae sub Alarico cladis, cum in Siciliam Gothi transire co-
nati in conspectu suorum miserabiliter arrepti et demersi sunt, pacem . . . cum Honorio . . . pepigit. lov'
demes [cf. supra p. 99, 8) Kaee pervertii.

2) c. 14, 81.

104 lORDANIS

^i^TA ^^^^ plurimum? defuncto Vallia, ut superius quod diximus repetamus, qui parnm

fuerat felix Gallis , prosperrimus feliciorque Theodoridus successit in regno , homo
summa moderatione compositus, animi corporisque utilitate babendus. contra qaem
Tbeodosio et Festo consulibus ^) pace rupta Komani Hunnis auxiliaribus secum iunctis
in Galliis arma moverunt. turbaverat namque eos Gothorum foederatorum manus, s
qui cum Gaina comite Constantinopolim eflferasset. Aetius ergo patricius tunc prae-
erat militibus, fortissimorum Moesium stiq^e progenitus in Dorostorena civitate a patre
Gaudentio, labores bellicos tolerans. rei publicae Komanae singulariter natus, qui
superbam Suavorum Francorumque barbariem immensis caedibus servire Komano im-

177 perio coegisset. Hunnis quoque auxiliariis Litorio ductante contra Gothos Romanus lo
exercitus movit procinctum, diuque ex utraque parte acies ordinatae cum utrique fortes

et neuter infirmior esset, datis dextris in pristina concordia redierunt, foednsque

178 firmatum ab alterutrum fida pace peracta recessit uterque. qua pace Attila, Honno-
rum omnium dominus et paene totius Scythiae gentium solus in mundo regnator, qui
erat famosa inter omnes gentes claritate mirabilis. ad quem in legatione se missum a is
Theodosio iuniore Priscus istoricus tali voce inter alia refert: ingentia si quidem flu-
mina, id est Tisia Tibisiaque et Dricca transientes 2] venimus in loco illo, ubi du-
dum Vidigoia Gothorum fortissimus Sarmatum dolo occubuit; indeque non longe ad
vicum . in quo rex Attila morabatur , accessimus , vicum inquam ad instar civitatis
amplissimae, in quo lignea moenia ex tabulis nitentibus fabricata repperimus, quarum 20
compago ita solidum mentiebatur, ut vix ab intentu possit iunctura tabularum con-

179 praehendi '^) . videres triclinia ambitu prolixiore distenta porticusque in omni decore

H P V LAS {13 Attila — 15 mirabUis) O B X {Y Z). Rav. 4, 14 p, 204 ad v. 17 citani lordemtm:
Ticia Tibisia Drica.

^ quod B uallia] HPV, uuallia L, ualia AOBXY 2 galliis XYZ, gallus LAB theodo-

ridu8] HPV^ (-ri*** V«) LA', theoderidus F, theodoritus B, thodoricus O, theoridus A 3 habendus] Ubri,

abundans Vulcaniua 4 romani hunnis] romanis O, romani B hunnis om. B auiiliatoribus XY

5 gallis O, gallias B mouerunt] uerterunt YZ {non X) turbauerunt XYZ namqne om. L

6 qui] quae ABXY gama XF, cama OB comitem O constantinopoli XY efferasset]
HPVLAXYZj federasset O, se faederasset B aethius A 7 proienitus L dorostorena] JCZ,
dorostena F, dprostona HPV, dorostana LA, dorustirena O, dorustirrena B^, donistirrena B* S tolent
B ' romanae om. A 9 superbiam LB, superuiam O suauorum] HPVLXYZ^ suaeuomm O,
soeuorum AB immensis] LABX^Y^ inmessis O, immensibus HX* {utvid.)y inmensibus PV 10 ooe-
git A littorio L, lictorio A, licUrio YZ, liurio Xy litoris O, indoro B dictante OB 11 que
om. B* acie B ordinaU OB 12 inflrmiores sed L, inferior esset A* pristina ooncordia]
HPVj pristiiiam (prinstinam O") concordiam LAOBXY f(a)edereque flrmato ABj foedere flrmato XTZ
13 alterutro AOB recessit] OBXY, secessit HPVLA uterque] interque B pace] paca O,
pacatur B 14 homnium O paene] H hic totis 80 in om. L regnator O

15 ad quem] AB, atque HPVLOXYZ legatione se missum] legatione remisso O, legationem remissus B

16 iBtoricus] H, Btoricus PVL, historicus AOBXY 17 tisia] HPVLAX Rav., tysia BY, tysiUa O
tiblsia] HVLOBXRav.y tibussia P, tibusia il, tybisia Y dricca] dracca Z, deacca Y, drica A, driaa L
transientes (transeuntes ABXY) . . . IS gothorum] transirum mediis om. O locum iUom BXY, locnm A
IS uidicula B ad uicum] a uico O 19 quo] co O attUia O 20 moen. lign. A
nitentibus fabricaU] ingentibus fabrefacU XYZ 21 metiebatur O intentu] HPVO^X, Intento
LAO^BY posset AB copraendi V

\) a. p. C. 439.

2) Pri$cu$ fr. 8 {4 p. 83 Muell.) : vouotTr^potc Te 7Cpooe^.O(Uv izoxayLol^, dav ol (1!^^^^ H^^ '^^ "Ifftpov
Z re Ap^xoiv XeY<Sfxevoc xai b Tlfac xal b Ticpi^oac "^v. xaX to6touc {a^v iTcepaidbOt^fAev.

3) Priseut l. c. p. 89: Iv^ov ^e tou rept^dXou TcXeiOTa Mf/ases olxif]{AaTa, Td piv ix oav(^oiv £77X6-
^(uv xai i^p{Ao>o(A.^vo>v e(c euTip^Tcetav, Ta hk i% hoxSri . . . ivTat>0a Tf^; ^ATT^Xa dvfitatTopivT)^ '^a\urffi.

GETICA. 105

dispositas *) . area vero curtis ingenti ambitu cingebatur, ut amplitudo ipsa regiam XXXIV
aulam ostenderet. hae sedes erant Attilae regis barbariae tota tenenti; haec captis
ciyitatibus habitacula praeponebat.

Is namque Attila patre genitus Mundzuco, cuius fuere germani Octar et Roas, y^^
5 qui ante Attilam regnum tenuisse narrantur, quamyis non omnino cunctorum quorum
ipse. post quorum obitum cum Bleda germano Hunnorum successit in regno, et, ut
ante expeditionis , quam parabat, par foret, augmentum virium parricidio quaerit,
tendens ad discrimen omnium nece suorum. sed librante iustitia detestabili remedio 181
crescens deformes exitus suae crudelitatis invenit. Bleda enim fratre fraudibus inter-

loempto^j, qui magnae parti regnabat Hunnorum, universum sibi populum adunavit,
aliarumque gentium, quas tunc in dicione tenebat, numerositate collecta, primas mundi
gentes Romanos Yesegothasque subdere praeoptabat. cuius exercitus quingentorum 182
milium esse numero ferebatur. vir in concussione gentium natus in mundo, terrarum
omnium metus, qui, nescio qua sorte, terrebat cuncta formidabili de se opinione vul-

15 gata. erat namque superbus incessu, huc atque illuc circumferens oculos, ut elati
potentia ipso quoque motu corporis appareret ; bellorum quidem amator, sed ipse manu
temperans, consilio validissimus , supplicantium exorabilis, propitius autem in fide
semel susceptis ; forma brevis , lato pectore , capite grandiore , minutis oculis , rarus
barba, canis aspersus, semo nasu, teter colore, origgpis suae signa restituens. qui 183

20 quamvis huius esset naturae, ut semper magna confideret, addebat ei tamen confiden-
tia gladius Martis inventus, sacer apud Scytharum reges semper habitus, quem Pris-
cus istoricus tali refert occasione detectum. cum pastor, inquiens, quidam gregis

H PV L AS (inc, 15 erat) B X [Y Z). Landolfus ad Paulum 14, 13 p, 362 Droysen (12 cnius — 19 re-
stituens).

1 dispositus O area] »*«a (area O^) O^, bera B curtis] cortis A, cortinifl XYZ cinge-

bantur B amplitudosa ipsa 0« regiam] OBXY, regi HPVL, regis A 2 attyle regi

A barbariae tota] HPVLO, barbariem totam ABXY tenentis BXY 4 attilia 0* mund-

zuco] HPVLA, mundzucco OB, munzoco XY: MoyvSiooyo; Priseus fr, 12 p. 97 MueU, fueri P roaa]

roac YZ [non X): 'PoOa; Priaeus fr, 1 p, 71 Muell. 5 attiliam regnnm] r. hunnorum B

quorum] eorum B 6 quomm om, OB belda V, bleta B, pleta O regnum AOB 7 expe-

ditioni AB uirium (uiriom ^*) parricidio (-do X) quaerat^F, uirum parrioidiumqueaer {sie) O 8 U-

brante] AOXYZ, liberante HPVLB iuatitia] LOBXY, iustitiae A, iustia HPV detestabili om, PA

9 criscens O deformis X extns P bleta OB interempto] empto O, perempto B

10 qui] quasi XY magnae parte P, magna parte A adunauit] HPVLA, subiugauit OBXY

11 dictione O 12 aesegothaeque P subdere] s. sibi L perobtabat OB 13 esse nume-
rum O", numeris esse B concussione] HPVL Land,, concusione O, concusslonem AB, i^onfusionem
XYZ gentium om, OB Landolfui 14 matus X^ nesoio . . . opinione om. Landolfus
formidabili] formidaui B* 15 atque om, L illud A oculos om, LandoLfus 16 mutu O
apparet L armatos Landolfiu mannm Land, 17 ualedissimns PV supplicantibus
ABXY propritius 0* autem] enim XYZ, om, 80B Landolfue 18 susceptis] H^PVL,
6uscept»# H*, ^eceptis A80B LandolfkUj acceptis XYZ grandiori OB raros O, raris B, rasus A',
rarsus Y 19 aspems P semo nasu] HPVL Landolfus, semo naso 8, seminaso XYZ, semenaso O^,
semenasu O^, simo naso B, simeo naso A origenis] HPV, originis rel. suae signa restituens om. L**,
signa om. A 20 quamuis] quam B* ei] et BXY confldentiam AOBXY 21 mortis O
sacer om. 80B rege 8 22 istoricus] H, storicus PVL, historicus AOBX, hostoricus 8, om, Y
talis (tali F*) V«, taliter 5, tali»»r O, tali** P gregis] AOBXY, grecis HPVL

1) Priseus l. e. p, 91 de eonvivio Attilae: 7rp6; Se xoi; xol^oi; xoii ol*T)jA.aTo; irdfvre; C)ir?lpyov ol ((cppoi

i5 ixoT^pa; irXcOpo; Padpiol xive; inl t9jv a^ToD {Attilae) dv?JYOv eOvfjV xaXuTPcopivrjv d^at; xal

icoixiXot; TTapaTreTdlofAaot x^opiou yciptv.

2) ef. MarcelUnus ad a. 446: Bleda rex Hunnoram Attilae fratris sni insidiis interimitnr.

lOBOAXES. 14

106 lOBDANIS

XXXV unam boculam conspiceret claudicantem nec causam tanti vulneris inveniret, soUicitus
vestigia cruoris insequitur tandemque venit ad gladium , quem depascens herbas in-
cauta calcaverat, effossumque protinus ad Attilam defert^). quo ille munere gratu-
latus , ut erat magnanimis , arbitratur se mundi totius principem constitutum et per
Martis gladium potestatem sibi concessam esse bellorum. 5

ifti Huius ergo mentem ad vastationem orbis paratam comperiens Gyzericus, rex

Vandalorum , quem paulo ante memoravimus ^) , multis muneribus ad Vesegotharum
bella precipitat ^) , metuens, ne Theodoridus Vesegotharum rex filiae suae ulcisceretur
iniuriam, quae Hunerico Gyzerici filio iuncta prius quidem tanto coniugio laetaretur,
sed postea, ut erat ille et in sua pignora truculentus, ob suspicionem tantummodo 10
veneni ab ea parati, naribus abscisam truncatamque auribus, spolians decore naturali,
patri suo ad Gallias remiserat, ut turpe funus miseranda semper offerret et crudelitas,

185 qua etiam moverentur extemi, vindictam patris efficacius impetraret. Attila igitur
dudum bella concepta Gyzerici redemptione parturiens, legatos in Italia ad Valenti-
nianum principem misit, serens Gothorum Romanorumque discordia, ut, quos proelio 15
non poterat concutere, odiis intemis elideret, asserens, se rei publicae eius amicitias

in nuUo violare, sed contra Theoderidum Vesegotharum regem sibi esse certamen.
unde cum excipi libenter optaret, citera epistula usitatis salutationum blandimentis

186 oppleverat, stndens fidem adhibere mendacio. pari etiam modo ad regem Vesegotha-
rum Theoderidum dirigit scripta, hortans, ut a Romanorum societate discederet 20

H PV L A 8 {finit 6 comperiens) O B X [Y Z). Patdua h. R. 14, 3 {a 13 Attila).

1 boculam] HPV*L, buculam V^ABXY, baculam conspicerit nec] ne L 2 in-

CAute L80, bucula iucaute B 3 caluerat B* effossumque (effossum L) pr. ad a. defert om, XYZ

attiUam qnod 8 mun. iUe A 4 magnanimus AXY arbitratur] LAOBY, arbitrator

HPV^ arbitrabatur X tot. m. OB et] ut L 5 mortis L sibi om. L* concessam]

cessam 80 6 urbis XYZ paratum 8 gyzericus] HPBXYZy gizericus VAOy om. L

7 uuandolorum O memorabimus uuisigothorum X S precipitem O theodoridus]

PVXYZ, tbeodoritus B, theoderidus HA^, theoridus A*, theodericus LO uuisigothorum XYZ 9 hun-

nerico VB, unerico 0, aperico XYZ gyzerici] HPVY, gizerici LAB, gezerici 0, giserichi X con-

gugio O 10 in om. trucolentus O tantomodo 11 ueneni] ueni O ab ea

parati] eam putatis B abscisam truncatamque auribus om. OB 1 2 ut] scUicet ut A miseranda] mi-

serere L 13 quo B moueretur L externium dictam O imperaret B, imperarit atti-

Uia O 14 gyzerici] HVB, gizerici L, giserici PA, gezerid O, a gyzerici Y^ a gyserici X redemptione . . .

ualentinianum om. O riens legatos om. in transitu a pag. ad pag. B* legatis L italiam

PABXY ualentianum P 1 5 principem om. A serens] referens ZFZ romanorum gothorumque A

discordiam LAOBXY 16 int. od. A se om. L amicitiis L 17 uiolare . . . regem om. O

theodoridum Z, theodoritum B, theoderioum L ues. (uuisigothoram XYZ) reg. om. A 18 cum]

eum AOB citera epistula] HP, cetera epistola VXZ, c(a)etera epistu(v€l o)la LAOBY blamentis

O 19 opplerat P, oppleberat O adhibe O, adhiberi XYZ mendacium L ecia O

uaisigothorum XYZ 20 theodoridum Z, theodoritum OB^ theodericam L, om. A scriptam OB

diiceret B

1) Pri$eu$ fr. 8 p, 91 MueU, : locodat hk o6x tU (Mixpdv rTjc napouoT); auTcp {Attilae) (uvcCfUoK a6^
otv ' 07]{Aaivtiv xal toOto t6v 0e^ t6 tou 'Apcoc dva^vavra ((^o^ , Sicep Bv Up6v xal irapd to>v 2xu0ixd>v
^aoiX^wv Ti(A.(6fjievov , ola 5i^ Tcp dcp^ptp Td)V TroX^fuw dvaxe(^ov , is toT; irdXai d^avio^vai )(p6votc , elTa
hidi Po6; c&pcdfjvat.

2) c. 33, 170.

3) Priteu$ fr. 15 p. 98 MueU. : £yciv a^xtp {AtUlae) ih6%ti xoX&^ . . . dc ti^|V ion^pav OTpaTCtiCodat r9)c
y^fl^ auTcp {ifj {A<ivov itp6c iTaXicdTac, dXXd xal nph^ F^Tdouc xal ^pdf(o^i doo(iiv7}Ci itp^c \t^ 'IxaXtt&rac
&9Te TTjV 'OvcDplor» pkcrd t6v )^p7]{AdkiDV Xapclvp iip6c (i F^Tlkuc x^*^ ^^^*P^XH* xaTaTtdifUvov.

GETICA. 107

recoleretque proelia, quae paulo ante contra eum fuerant concitata. sub nimia feritate XXXVI
homo snbtilis ante quam bella gereret arte pugnabat. tunc Valentinianus imperator
ad VQsegotbas eorumqne regem Theoderidum in hi8 verbis legationem direxit: *pru- 187
^dentiae vestrae est, fortissirai gentium, adversus . orbis conspirare tyrannum, qui op-
5 ^tat mundi generale habere servitium, qui causas proelii non requirit, sed, quidquid
^commiserit, hoc putat esse legitimum. arabitum suum brachio metitur, superbiam ^
^licentia satiat; qui ius fasque contemnens, hostem se exhibet et naturae. cunctorum
^etenim meretur hic odium, qui in commune omnium se adprobat inimicum. recor- 188
^damini, quaeso, quod certe non potest oblivisci. ab Hunnis non per bella, ubi com-

10 ^munis casus est, fusum, sed, quod granter anget, insidiis appetitum. ut de nobis
^taceamus, potestis hanc inulti ferre superbiam? armorum potentes favete propriis
^doloribus et communes iungite manus. auxiliamini etiam rei publicae, cuius mem-
'brum tenetis. quam sit autem nobis expetenda vel amplexanda societas, hostis
4nterrogate consilia'. his et similia legati Valentiniani regem permoverunt Theodo- 189

15 ridum. quibus ille respondit: 'habetis', inquid, 'Romani, desiderium vestrum; fe-

^cistis Attilam et nobis hostem. sequimur illum quocumque vocaverit, et quamvis

Mnfletur de diversis gentium victoriis, norunt tamen Gothi confligere cum superbis.

^nuUum bellum dixerim grave, nisi quod causa debilitat, quando nil triste pavet, cui

^maiestas adriserit\ adclamant responso comites duci, laetus sequitur vulgus. fit 190

20 omnibus ambitus pugnae , hostes iam Hunni desiderantur. producitur itaque a rege
Theodorido Vesegotharum innumerabilis multitudo; qui quattuor filios domi dimissos,
id est Friderichum et Eurichum , Retemerim et Himnerith secum tantum Thorismud
et Theodericum maiores natu participes laboris adsumit. felix_ procinctum , auxilium
tutum, suave collegium habere solacia illorum, quibus delectat ipsa etiam simul sub-

25 ire discrimina. a parte vero Romanorum tanta patricii Aetii providentia fuit, cui 191

H PV LA B X {Y Z). Paulus l. c. [ad 14 Theodoridum) .

1 recolleretque porelia ante paulo L concitatae P 2 subtiliter L qaam om. O

artem ualentianus HO, om. A 3 uuisigothos XYZ eorumque regem theoderidum (theode-

ri«nm L', tbeodericum L^O^ tbeodoridum XZ, tbeodoritum B), om. A 4 fortissime VOB urbis

OB conspiraret HP, conspirauere L tyrrannum H opta O 5 generalem causas

proelii non requirit (requiret 0*)] praelia non reliquerit L quidquid] HPVO, quicquid LABXY 6 com-

miserit] commiserant O, consenserit L bachio F, bratio O mentitur B 7 licentia satiat] li-

centiat OB se om. XY et om. BXY {non Duac.) 8 hic om. A se om, L adpro-

probat P 9 non p. b. u. communis om. OB 10 fusum] fusus B, fusum me malim grauiter]

grauit {sie) A anget] HPVA, angent L, angit XYZ, agit OB insidiis] ins. agit OB ut de]

unde OB 11 potentis OBy potestatis XY, potestates Z inultis B ferres P potentes]

postest^tes {tie) A fauete] faueret O propriis] prope artis OB 13 autem] aut O, enim XYZ

uel] aut XY hostis] XY, hostes OB, hos HPVA, hoc L 14 interragate B his et] his et his

LYZ {non X) similia] simillbus ABY ual. regem (regis L)] regem ualentiniani B permouere

B theodoridum] HP^, theoderidum P^VX^Y, thederidum Z«, thcodericum L, theodoritum B, theodo-

rito O, theod A 16 attillam P, atilam O quocumque] quoque O 17 diuersis gentium] .17,

diuersis gentibus et OB, superbarum gentium HPVLA 18 bellum om, B* direxerim L quod]

quae A delibitat B pauit OXYZ cui roai.] cumagesUs O 19 ducis OBXY laetum AOBY

20 rege theoderido A, theoderido r. VXY, theodorido r. Z, r. theodorito 0, theodorito r. B 21 uesigo-

tharum L, uuisigothorum XY multitudo] exercitns A liliis ABXY domis A dimissis

AOBXY 22 friderieum XZ, friderchum V, friderico B, frederico AO, fredericum Y eurichom]

HPVLX, euricum YZ, eurico A, turico OB retemerim] HPVLO, retemeri B, retemere A, recemerim

XYZ himnerith] HPVXYZ, ymnerit A, hiderioh L«, himderich L*, himmerit B, himmert O tan-

tum] tameA A thorismud] HPVL, torismud A, thorismod OB, thorismund XYZ 23 theodoricum

B participes] principes OB laboris] VLAOBXY^ labores HP adsummit procinctaB

AB auxilium tutam] aaxiliantum OB 24 suaue] sueue B* sol.] et sol. B quibus] quos

AXY simul om. L sabire P« 25 aperte V uero] uiro O aecii P, aethii AO

14*

i?

108 lORDANIS

XXXVI tunc innitebatur res publica Hesperiae plagae, ut undique bellatoribus congregatis
adversus ferocem et infinitam multitudinem non impar occurreret. hi enim adfnerunt
auxiliares: Franci, Sarmatae, Armoriciani, Liticiani, Burgundiones, Saxones, Ripari,
Olibriones, quondam milites Romani, tunc vero iam in numero auxiliarium exqnisiti,

192 aliaeque nonnulli Celticae vel Germanie nationes. convenitur itaque in campos Ca-
talaunicos, qui et Mauriaci nominantur, centum leuvas, ut Galli vocant, in longum
tenentes et septuaginta in latum. leuva autem Gallica una mille et quingentorum
passuum quantitate metitur. fit ergo area innumerabilium populorum pars illa terra-
rum. conseruntur acies uti*aeque fortissimae; nihil subreptionibus agitur, sed aperto

193 Marte certatur. quae potest digna causa tantorum motibus invenire? aut quod odium
in se cunctos animavit armari? probatum est humanum genus regibus vivere, quando
unius mentis insano impetu strages sit facta populorum et arbitrio superbi regis mo-
mento defecit quod tot saeculis natura progenuit.

i(U ^^^ antequam pugnae ipsius ordinem referamus, necessarium videtur edicere,

quae in ipsis bellorum motibus acciderunt, quia sicut famosum proelium, ita multi-
plex atque perplexum. Sangibanus namque rex Alanorum metu futurorum perterritus
Attilae se tradere poUicetur et Aurelianam civitatem Galliae, ubi tunc consistebat, in

195 eius iura transducere. quod ubi Theodoridus et Aetius agnoverunt, magnis aggeribus
eandem urbem ante adventum Attilae struunt, suspectumque custodiunt Sangibanum
et inter suos auxiliares medium statuunt cum propria gente. igitur Attila rex Hun- :
norum tali perculsus eventu diffidens suis copiis metuit inire conflictum. inter que

196 fugam revolvens ipso funere tristiorem, statuit per aruspices futura inquirere. qui
more solito nunc pecorum fibras, nunc quasdam venas in abrasis ossibus intuentes
Hunnis infausta denuntiant; hoc tamen quantulum praedixere solacii, quod summus

H PV LA OB X (YZ). Paulu» h. R. 14, ^ (2 hi — 7 latum). 14, 6 [a 22 sUtuit). Freeulfus 2, 5, 14
(2 hi — 6 nominantur) .

1 innitebat B 2 inflnitem O his OBXY adfnerunt] fuerunt Y, fuere L, om. X

3 auxiliatoreB AXY, auxilaliares O fanci B* armoritiam O, armoriani B liticiani] HPVLA

eum PaulOy litigiani XYZ, litiani OB, om, Frec. burg^ntiones P riparioli briones HPV eum Paulo

et Free., riparii olibriones A, ripari oribriones L, ripari alobriones O, rlpariolilbriones (nie) B, ribarii olibrio-
nes Duac., libari olibriones XYZ 4 anxiliariorum O, auxiliorum AB exquesiti O, exquisitiae XT,

exquisitae X^Z 5 alaeque HV nonnuUi] HV, nonnuUae rcl. germanicae B campis ca-

talaunicls A, c. catalaunicus O" 6 mauriaei] HPVLAXYZ FreeulfuB, maurici OB nom.] uocantur

A leuuas] HPVLA cum Paulo, leucas O, leugas BY, leguas X ut] aut P^ uocantur O

longo A 7 et] ex O lato A leuca OB, leoga F, legua X autem] enim XYZ, om. A

gallica una] HPVLX, gallicana F, gallica AOB 8 aream O pars] pras B 9 conferuntnr

OB acien 0* utraque L, utrinque XYZ, om. aperto marte (marte om. A^) certatur (cer-

tatum Z)] AXYZy aperto marte testatur HPVL, apertum artem testatur O, apertum martem testantur B
10 mortibus XY inuenire] HPVL, inueniri ABXY, om. O quod] quomodo L odi» (odiii F*)

F* 11 amari O humanus g. 0*, gen. hnm. B regibus] legibus XY 12 hunius L

insano om. XYZ impetu strages sit] i. stragis flt X, impetu trages sit L, impetrita gessit O, impetu

ita gemntur B superbi] super L momento] monento P, monente A, mouendo OB 13 de-

feoit] HPVLAXY, deflcitur O, deicitur B tot] uix L seculi O 14 ordine O uidetur

edicere (adicere L)] uidere OB 15 modibus O quia] qui A, quam X 16 sangibanus]

PVAOBXY cum PaulOy sangibamas L, sanguibanus H meto O fotororum L 17 attilae]

attU»*ei 0, attilae ei B ciuitatem] urbem A oonsistabat O 18 traducere X, trasducere O,

contradere A theoderidus VXY, theodoritus OB, theod A et actius HPV, etius O agnouerant

B, cognouerunt XY, cognouere A 19 ante adu. att. eandem urbem L struunt] stuont L, estmunt

O, destruunt B 20 auxUiare V, axiliares L, auxiliatores OXYZ propria] sua propria XYZ, toa A

igitor] ig. ut XYZ attilia O rex hunn. om. A 21 percossos A metoens OB inire]

in re O inter que] intusque B 22 fuca O tristijtiorem H, grauiorem A* 23 qoosdam O

24 soIa«*« (solacii V^) V^ sumus P

;.'

GETICA. 109

hostium ductor de parte. adversa occumberet relictamque victoriam sua morte trium- XXXVII
phum foedaret. cumque Attila necem Aetii, quod eius motibus obviabat, vel cum
sua perditione duceret expetendam, tali praesagio sollicitus, ut erat consiliorum in
rebus bellicis exquisitor, circa nonam diei horam proelium sub trepidatione committit,
5 ut, si secus cederet, nox imminens subveniret. yyyvttt

Convenere partes, ut diximus, in campos Catalaunicos. erat autem positio loci T^
declivi tuniore in editum collis excrescens. quem uterque cupiens exercitus obtinere,
quia loci oportunitas non parvum benificium confert, dextram partem Hunni cum suis,
sinistram Romani et Vesegothae cum auxiliariis occuparunt, relictoque de cacumine

10 eius iugo certamen ineunt. dextrum itaque cornum cum Vesegothis Theoderidus te-
nebat, sinistrum Aetius cum Romanis, conlocantes in medio Sanguibanum, quem su-
perius rettulimus praefuisse Alanis, providentes cautioni militari, ut eum, de cuius
animo minus praesumebant , fidelium turba concluderent. facile namque adsumit
pugnandi necessitatem , cui fugiendi inponitur difficultas. e diverso vero fuit Hunno- 198

15 rum acies ordinata, ut in medio Attila cum suis fortissimis locaretur, sibi potius rex
hac ordinatione prospiciens, quatenus inter gentis suae rubor positus ab imminenti
periculo redderetur exceptus. comua vero eius multiplices populi et diversae nationes,
quos dicioni suae subdiderat, ambiebant. inter quos Ostrogotharum praeminebat exer- 199
citus Valamire et Theodemire et Videmere germanis ductantibus, ipso etiam rege, cui

20 tunc serviebant, nobilioribus, quia Amalorum generis eos potentia inlustrabat ; eratque
et Gepidarum agmini innumerabili rex ille famosissimus Ardaricus, qui ob nimiam
suam fidelitatem erga Attila eius consiliis intererat. nam perpendens Attila sagacitate
sua, eum et Valamerem, Ostrogotharum regem, super ceteros regulos diligebat. erat 200

HPVLAOBX{YZ). Pcndui h. R. 14 , 5 {ad 5 subveniret). 24, 2 (18 iiiter — 21 Ardaricus).
FreeiUfus 2, 5, 14 (4 circa — 5 subveniret; iiem 17 multiplices — 18 subdiderat) .

1 relictaque uictoria AB, reliquamque uictoriam X7Z morte] mente O 2 foedaret] foe-

deratur O, foederaret B attilia 0* actli HPV quod eius] qui eius LX, qui suis Y

mortibus OB 3 expedendam O, expetendum X soUitus A 4 diei horam] diae ora O

5 secus] securo O, non secus B cedere OB eminena 6 conuenerej conuenire V, con-

uertere O, conuerteret B campos] partes (?) L« autem] enim XYZ 7 decliui] dediui V,

decliuo A, om. B editu L, medium O, modum B excriscens O quem] que O 8 quia]

quod A oportunltas] HPVL, opp. td. benif.] H, benef. ttl. conferet O, conferret B,

praestat A dexteram OB 9 occupauerunt LXY que om. A cacumine] HPVLAXYZ^

cacuminis OB 10 iugo om. L certamen ineuntj XYZ, certamine (certamini A) reliqui cornii

LOBXY cum ues. tbeodoridus X, cum ues. theodoritus OB, theodoridus cum ues. L 11 sinistram

V aetius] aeius P, eius O sanguibanum] HPV^ sangnibanum L, sangibanum ABXY^ fangibanum O

12 cautioni] HPVLOXY, cautione AB miUtari] familiari XY eum] cum H* 13 tnrbaj con-

tnrba 0, eum turba B, turbae XYZ conclndenint (-rent O^i ui vid. 0*, conclu^eret LA 14 dif-

flcultas] necessitas .4* honorum O 15 fortissimusis (sie) A sibi (si O) ... 17 exceptus

in litwa, a m. 1 B 16 ruborj HPVO, robur LABXY eminanti O 17 oornu V 18 quos

d.] HPVO, quas d. LABXY subderat L quas A hostrogothanim LO 19 uuala-

mire O, uualamine B*, uualamiri B^, naUmere XZ, nelamere Y theodemeri O, theodomeri B, theo-

derinire X, theodermire Z, theudemire Y nidemere] HPVX, nidemire ^4, uuidimire LB^ uindemere Z,

uindemire 7, uuindmire {$ie) ipse e. rege P, ipsum e. regem O 20 quiaj quia et L pot.

(pontentia O) inl.] ill. pot. A eratque] peratque 0*, praeeratque O* 21 et] cum F, om. X

tepidarum O agmini] HPVLO^ agmine rel. innumerabilium A Ule om. A fam.] for-

tissimus et famosisBimus XY 22 ergo attila] HPVL, attUam AOBXY sagacitate sua]

LO j sagacitatem suam BXY ^ sacitate sua PF, sacietate sua H, societate sua A 23 eum om, L

uualamerem , uualamerum L , ualamirera A , uualamirem B , ualemerem X ostrogothorum XYZ^

om. A

110 lORDANlS

XXXVni ^amque Valamir secreti tenax ^] , blandus alloqnio . dolis gnams ; Ardaricos fide et
consilio, ut diximug^) , clarus. quibus non inmerito contra parentes Veaegothas de-
buit credere pugnaturis. r.eliqua autem , si dici fas est . tnrba regum diversammqae
nationum ductores ac si satellites notibus Attilae attendebant. et ubi oculo aminiflBetr
absque aliqua murmuratione cum timore et tremore unusquisque adstabat, ant ceite, ^

201 quod iussus fuerat, exequebatur. solus Attila rex omnium regum super.omnes et pro
omnibus sollicitus erat. fit ergo de loci, quem diximus. oportunitate certamen. Atdla
suos diriget, qui cacumen montis invaderent, sed a Thorismundo et Aetio praevenitar,
qui eluctati collis excelsa ut conscenderent, superiores effecti sunt, venientesqne Hnn-
nos montis benificio fadle turbaverunt. !•

909 Tunc Attila cum videret exercitum causa praecedente turbatum, tali eum ex tem-

pore credidit alloquio confirmandum. 'post victorias tantamm gentium, post orbem,
'si consistatis, edomitum, ineptum iudicaveram tamquam ignaros rei verbis acnere.

203 'quaerat hoc aut novus ductor aut inexpertus exerdtus. nec mihi fas est aliqnid
'vulgare dicere, nec vobis oportet audire. quid autem aliud vos quam bellare con- i»
'suetum? aut quid ^iro forti suavius, quam vindicta manu querere? magnum mnnns

204 ^a natura animos ultione satiare. adgrediamur igitur hostem alacres: audadores snnt
^semper, qui inferunt bellum. adunatas dispicite dissonas gentes: indicium pavoria
'est societate defendi. en ante impetum nostrum terroribus iam feruntur, excelaa
^quaerunt, tumulos capiunt et sera paenitudine in campos monitiones efflagitant. >•
'nota vobis sunt quam sint levia Romanorum arma: pfimo etiam non dico volnere,
'sed ipso pulvere gravantur, dum in ordine coeunt et acies testudineque conectunt.

205 S'os eonfligite perstantibus animis, ut soletis, despidentesque eorum aciem Alanoa
'invadite, in Vesegothas incumbite. inde nobis dta victoria quaerere. unde se con-
^tinetbellum. abscisa autem ner\is mox membra relabuntur, nec potest stare corpus, 25

HP V L AO B [deficH folio exciio 2 in quibus) X [Y Z).

1 uaalamir B^ ualamer XYZ^ ooalamer O, oualamar L dolia gnams] HPVLj dolis ignams AO,

doU ignanis BXY ardarich OBX, adarich Y flde et c. ut d. clams (cl. ut d. B) om. H 2 qmo-

gothas L, aoifigothas X, uoisigothos YZ 3 pognatoms L, pugnatoris O aotem] enim XY 4 na-

tionum] gentium Y, om, X si om, A notibus] HP, nutibus VLAOXY pott attilae int. ad-

tile si dici fas est L annoissit O 5 morm. al. A unoqooque L atstabat O 6 ex-

eqoabatur L solos] sed solus O regum om. A 7 attila suos] attil4»oos L 8 diriget]

BPVL, dirigit AOXT muntis inoaderint O 9 conscenderant XT, reeU pulo, conscinderiot O

11 eom tali O 12 crededit P, credit AO orbem O 13 si consistatis] si consistebatiB L, lie

constitutis O rei] re L**, regis L^ om. XYZ 14 aot] aotem O doctor VLO aot] aotem O

15 uulgurae docere L oobis] HPVLOZ Duae., oos AXY oportit PO aotem] enim XY ao»]

oobis A consoetom] consoeti O, consoetos XY: consuestis MalaietWmus 16 uindicta] HPVO, aindictam

LAXY manu] manno P, manoqoe O magnum om. XYZ (habei Duae.) monos] minvs L

17 animos] animom hostes A 18 qoi] qua L 19 defend O nostmm om, O

20 quemntor O campis AXY monitiones] BPVL, monitiones AOXY efflagitantai O

21 nota uobis (nobis O) sunt] notum est oobis XYZ sint] sont XY dicam A 22 oidinem
XYZ testudineqoe] BPV, testodinemque O, testodinesqoe LXYZ, testudine A conectant L
23 praestantibus A acies O 24 in uoisigothos XYZ, oesegothis A incombite O nobie]
nobis est O, nobis erit XYZ citam oictoriam AXY se (om. L) cont. bell.] bell. se cont. A
25 abcisis A aotem] enim XY (non Duae,) delabontor XZ (non Duae,) , dilabontor AY
nec] ne A

1) Cattiodorius itupra p. 76 not, 1) : Ynalamer . . . enitoit flde.

2) c. 38, 199.

GETICA. 111

^cni ossa subtraxeris. consnrgant animi, fnror solitns intnmescat. nunc consilia, XXXIX
'Hnnni, nnnc anna depromite: ant ynlneratns qnis adversarii mortem reposcat aut
^inlaesus hostinm clade satietnr. yictnros nnlla tela conveniunt, moritnros et in otio 206
^fata praecipitant. postremo cnr fortuna Hnnnos tot gentinm victores ailseret, nisi
5 'ad eertaminis hnius gandia praeparasset? qnis denique Meotidamm iter maiores
'nostros aperuit tot saeculis clansum secretum? quis adhnc inermibus cedere faciebat
^armatos? faciem Hnnnorum non poterat ferre adunata collectio. non fallor eventu:
^hic campus est, qnem nobis tot prospera promisemnt. primus in hoste tela coiciam.
*si quis potuerit Attila pugnante otio ferre, sepultus est'. his verbis accensi, in

lu pugna cuncti praecipitantur.

£t quamvis haberent res ipse formidinem, praesentia tamen regis cunctatione me- XL 207
rentibus auferebat. mann manibus congrediuntur ; bellum atrox multiplex immane
pertinax, cui simile nulla usquam narrat antiquitas, ubi talia gesta referantur, ut
nihil esset, quod in vita sua oonspicere potnisset egregius, qui huius miraculi priva-

15 retur aspectu. nam si senioribus credere fas est, rivulus memorati campi humili ripa 208
praelabens, peremptomm vulneribus sangnine multo provectus est, non auctus imbri-
•bns, ut solebat, sed liquore concitatus insolito torrens factus est cmoris augmento.
et quos illic coegit in aridam sitim vulnus inflictnm, fluenta mixta clade traxerunt:
ita constricti sorte miserabili sorvebant putantes sanguinem quem fuderant sauciati.

20 hic Theodoridus rex dum adhortans discurrit exercitnm, equo depulsus pedibusque 209
suomm conculcatus vitam maturae senectutis conclusit. alii vero dicunt eum inter-
fectum telo Andagis de parte Ostrogothamm , qni tnnc Attilanis sequebantnr regimen.
hoc fuit, quod Attilae praesagio amspices prius dixerant, quamvis ille de Aetio
suspicaret. tunc Vesegofhae dividentes se ab Alanis invadunt Hunnomm caterva et 210

25 pene Attilam tmcidarent ^) , nisi providus prius fugisset et se suosque ilico intra septa

H P V LAOB [ine. 15 nam si) X[YZ), PavJLui h, B, 14\ 6 sq. [a 11 £t quamvifl).

1 cuius O solitus] soUicltas XYZ iDtumiscat O 2 deposcAt O 3 uicturot]

OXY, uicturis A, uictaros HPV, aicturo L conaenient O odio L 4 praeeipiant O

adseret] HPVLAy asserit XYZ, adsereret O, rtcU puio 5 huius om, L' preparasit O inter

maiores nostros aperuit HPVLA, aperoiciter {id ut aperuit iter) maioribus nostris O, iter maioribus nostrit
aperuit XY 6 oedere] condere O 7 non f.] nec f. XYZ, nisi f. A euento O, om. L

8 promiserat O hoste] HPVOXY, oste L, hostem A 9 attilam pugnantem L otio] HPVLA,

otium OXY ascensi P 10 pagna] HPV, pugnam LAOXY 11 cunctatione (-nem XY) me-

rentibas] HPVLXY, cunctationem aerentibas O, cunctacionem herentibas A; foHatae cunctationem morantiboa
13 nallum XYZ umquam L ubi taUa] et ibi tali L referantar] OXYZ, referantur HPVLA

ut nihil esset] LA, ut nihil esse HPVO, nichil esse XZ, nichil est F 14 consplcere potuiaset] con-

spexisset L^ 15 aspeetibus P^ ai om. A^ ribulus O campi om. O 16 mnlto prou.

est (est om, OB)^ proa. est multo A actns OB 17 licore A est om. A 18 iUic] illi V

inflictu L clade traxerunt] OBXY, clade detraxerunt JJPVL, clade detraxerant ii 19 oontrictl (X

Boruebant] HPVL, sorbebant AOBXY patantea] HPVL, potantes AOBXY fuderunt OBXY

20 theoderidus VXY, theodoritus B, theodotas O, teoridui A adhortans] BY, adortans OJT, adortus HPVLy

ad hortandum A dlBourreret OB ex.] per ex. A qae om, A 21 iooram] eorum P*

proculcatos XYZ matura senectnte OB interfecto P* 22 andagagis L ostrogothonim

O attilanis] HPVL, antilanis O, attilani Z, attilanom BX^Y, attilianam X*, attUae A seqaeba-

tur A 23 hoc] haec O dixerunt XY quamaia] quam O, cum B aethio O 24 iuspi-

caretur ABXY ueaegothi L cateraa} HPV, cateruam LA, cateraas OBXY 25 attilam] totilam-X

prouidus prius] prouide iUe A intra] oontra h'

1 ) ef. Ca$Miodoriu8 ad a. 461 : Romani Aetio duce Gothis auxUiaribas contra Attilam in campo Cata-
launico pugnaverunt, qui Tirtute Gothorum superataa abscessit: Protper neque loeum nominai neque Oothi»
vietoriae meritum trihuit.

112 lORDANIS

XL castrorum, quam plaustris vallatum habebat, reclusisset; quamvis fragili muBimine,
eo tamen quaesierunt subsidium vitae, quibus paulo ante nuUus poterat muralis agger

211 obsistere. Thorismud autem regis Theodoridi filius, qui cum Aetio collem anticipans
hostes de superiore loco proturbaverat, credens se ad agmina propria pervenire, nocte
caeca ad hostium carpenta ignarus incurrit. quem fortiter demicante quidam capite 5
vulnerato equo deiecit, suorumque providentia liberatus a proeliandi intentione desivit.

212 Aetius vero similiter noctis confusione divisus cum inter hostes medius vagaretur,
trepidus, ne <iuid incidisset adversi Gothos. inquiret, tandemque ad socia castra per-
veniens, relicuum uoctis scutorum defensione transegit. postera die luce orta cum
tumulatos cadaveribus campos aspicerent nec audere Hunnos erumpere, suam arbi- 10
trantes Wctoriam scientesque Attilam non nisi magna clade confossum bella confugere,
cum tamen nil ageret vel prostratus abiectum, sed strepens armis, tubis canebat in-
cursionemque minabatur, velut leo venabulis praessus speluncae aditus obambulans
nec audet insurgere nec desinet fremetibus Wcina terrere: sic bellicosissimus rex

213 victores suos turbabat inclusus. conveniunt itaque Gothi Romanique et quid agerent 15
de superato Attila. deliberant. placet eum obsidione fatigari, quia annonae copiam
non habebat, quando ab ipsorum sagittariis intra septa castrorum locatis crebris icti-
bus arceretur aceessus. fertur autem desperatis rebus praedictum regem adhuc et
suppraemo magnanimem equinis sellis construxisse pyram seseque, si adversarii in-
rumperent, flammis inicere voluisse. ne aut aliquis eius vulnere laetaretur aut in po- 20
testate hostium tantarum gentium dominus perveniret.

XLI 214 Verum inter has obsidionum moras Vesegothae regem, fili patrem requirunt, ad-

mirantes eius absentiam. dum felicitas fuerit subsecuta. cumque diutius exploratum,
ut viris fortibus mos est, inter densissima cadavera repperissent, cantibus honoratum

H PVLAO BX {Y Z). Paulus l. c.

1 quam p. uallatum] HPV, quam p. uallatam L. quae p. uallata AOBXY quamuib] q. enim A

fragili muiiimine (munitione L) eo] fragile munimen eum O, fragile munimentum B 2 subsidio OB

nullus om. A'^ mularis ager O, mulis agger P* 3 reaistere L, obsistenere O thorismud]

HPVL, thorismund OBXY, thorismut A: Torismund Tbeodoriti fllius Paulus 14 [15\ 4; Turismodum Theo-
doridi regis interfecti fllium Frtculfus 2, 5. 14 autem] enim XYZ theoderidi VXY, teoderidi A,

theodoriti B cum Paulo^ theodereti coUem anticipans] AOBXYy collemancipans HPVL 4 hostes

de] hoate A superiore] HPVXY^ superiori LAOB proturbauerat] OBXY, deturbauerat HPVLA

credens om. B* 5 ad om. AXY carpentia O, cappenta 6 demicante] HPV, dimicantem

LAOBXY 6 e««»«eiecit (equo deiecit £f 2] ffi^ eoquo deiecit que om. prudentia A

preliendi desiuit] PVABXYZ, deseuit L, desiuet O, deuisit H 7 aeius medius]

PVLAXYy medins medius H, medios OB uacaretur O 8 incedisset O gothos (uuisigothos

XYZ) inquiret (inquirit LAXYZ)"] gothis inquirens OB que om, A 9 relicuum] HP^ relicum O,

reliquam X, reliquum tel. 10 tumulatos cad.] HPVAXYZ, tot cad. L, cadaueribus plenos OB nec]

ne B anderent hunos inrumpere A arbitrantes] arbitrantur esse B 11 confossxim] HPVLAXYj

coofusum OB, confessum Z confugere] HPVLXYZ, confusisse B", confugisse B^, iam fugisse O, fugere

A: malim defugere 12 cum] tu O nil] nichil LXY uel prostr. abi.] uelut prostratus aut

abiectum se demonstrabat A 13 uelut] sicut enim A spelucae H aditos O^ 14 desinet]

HPVL, desinit AOBXY fremetibus] HPV, frementibus L, fremitibus AOBXY uicina terrae O,

terrere uicina B 15 uictores s. t. inclusus (incluBis P) c. i. gothi om. 16 deliberarent L

quia a. c.] seripsi, qui annonae copiam HPVLABXY, que non aequo piam O 17 quando] quoniam XYZ

ab om. L ipsorum] ipsius B sagittaris L septra B castorum V 18 autem] enim

XYZ disperatis O rebus] in rebua OB praedictum regem] praedictum L, praedictus rex XY

adhuc et] et adhuc XYZ 19 suppraemo] HP, suppremo V, sub primo Ay supremo esse L, in 8np(p)remo

OBXY magnanimem] magnam nimis XY inrumperint O^, inrumperit 0* 20 eins om. H

potestate] HPVL^ potestatem AOBXYZ 21 tantarum hostinm 0, tantorum hostium B, tantamm (om.

hostfum) XYZ dominus om. L 22 uesogothae L flli] H, fllii rel, mirantes A

23 eius obsentiam O, enim absentiam (-tium X) XZ, eum absentem F 24 uiri O dentissima B

cadauera] corpora A honoratum] honoribus A

GETICA. 113

inimicis spectantibuB abstulerunt. videres Gothorum globos dissonis vocibus confra- XLI
gosoB adhuc inter bella furentia funeri reddidisse culturam. fundebantur lacrimae,
sed quae viris fortibus inpendi solent. nam mors erat, sed Hunno teste gloriosa,
unde hostium putaretur inclinatam fore superbiam, quando tanti regis eflferri cadaver

5 cum suis insignibus couspiciebant. at Gothi Theodorito adhuc iusta solventes armis 215
insonantibus regiam deferunt maiestatem fortissimusque Thorismud bene gloriosos ma-
nes carissimi patris , ut decebat filium , patris exequias prosecutus. quod postquam
peractum est, orbitatis dolore commotus et virtutis impetu, qua valebat, dum in reli-
quis Hunnorum mortem patris vindicare contendit, Aetium patricium ac si seniorem

10 prudentiaeque maturum de hac parte consuluit, quid sibi esset in tempore faciendum.
ille vero metuens, ne Hunnis funditus interemptis a Gothis Romanum praemeretur 216
imperium, praebet hac suasione consilium, ut ad sedes proprias remearet regnumque,
quod pater reliquerat, arriperet, ne germani eius opibus adsumptis patemis Vesego-
tharum regno pervaderent graviterque dehinc cum suis et, quod peius est, miseriter-

1 5 que pugnaret. quod responsum non ambiguae , ut datum est , sed pro sua potius
utilitate susceptum relictis Hunnis redit ad Galliasi. sic humana fragilitas dum sus- 217
picionibus occurrit, magna plerumque agenda rerum occasione intercepit. in hoc
etenim famosissimo et fortissimarum gentium bello ab utrisque partibus clxv milia
caesa referuntur, exceptis quindecim milibus Gepidarum et Francorum, qui ante con-

20 gressionem publicam noctu sibi occurrentes mutuis concidere vulneribus, Francis pro
Romanorum, Gepidas pro Hunnorum parte pugnantibus.

Attila igitur cognita discessione Gothorum, quod de inopinatis coUegi solet, ini- 218
micorum magis aestimans dolum diutius se intra castra continuit. sed ubi hostium
absentia sunt longa silentia consecuta, erigitur mens ad victoriam, gaudia praesu-

25 muntur atque potentis regis animus in antiqua fata revertitur. Thorismud ergo , pa-
tre mortuo in campis statim Catalaunicis , ubi et pugnaverat, regia maiestate sub-

HPVLAOBX{YZ). Paulus l. c. Frtculfus 2, 5, 14 (17 in hoc — 20 vulneribus).

1 expectantibus LO uideris O glouos L confracosos HPVL 2 reddedisse PVO

Gultura A fundebatur L 3 quae uiris] queraes L fotibus A nam] nostram O, nostra

B^, inc. B^ hunno] huno 7, uno X 4 inde XYZ putaretur om. XYZ inclinata f. su-

perbiam O, inclinata f. superbia AB, inclinatam superbiam Z tanti om. OB efferre OB 5 in-

spiciebant OB ad P gothis X theodorito] HPLOB, theodorido Z, theoderido VXY, regi theo-

derido A iuxta A soluentibus X 6 regia L defert 0* magestatem PO tho-

rismund OBXY gloriosos] gloriosus A^ gloriosus ad B, gloriosius O manens A 7 crissimi O

patris arUe ut om. A docebat 0* patris ante exeq. om. B prosec.] prosecutus est V, est prosec. B

qu*» (quod H^) ^*», om. XYZ 8 qua] quo A reliquis] HPV, reliqis A, req.ui8 L, reliquias 0BX7

9 mortem patris] mortis B* 10 pnidentiaque AOBXY maturo O consoluit O quid]

quod L, qui 11 fund. hunis X interemptis] euersis A a] e OB romanorum L

praemeretur] HV, prem. rel. 12 haec O" 13 pater] pater eius B germani] germanus A

adsumptis] sumptis OBXY uuisigothorum X7Z, om. A 14 regno] HPV, regnum AOBXY^ om. L

peruaderint O, inuaderet A ne . . . acerbius ei esset cum suis quam cum hostibus dimicare Paultu 14 j S :

forioBse 8cr. et quod peius est cum suis miseriterque] HPVLOB^ miserabiliter XY ^ misereque A

15 quo responso B 16 suscepto OB rediit ad galias 17 occurrit] incurrerit OB ple-

rnmque om. XY agenda rer. occasione (occ. rer. 0)] HPVLAO, agendo occasione rerum B, agendarnm

rerum occasione XY intercipit AB^y incipit B^, intercipitur X7 18 etenim] enim AOB fa-

missimo L clxy] HPVLA0X7Z cum Paulo et Freeulfo, clxii B 19 exceptis quindecim] HVLAX7Z

PreculfuSj exc. quindecem P, excepto xc OB 20 puplicam nocte LB 21 gepidis A0BX7

22 disc. cogn. OB coUegi] HPVLO, colligi ABXY solet] solet et OB 23 aestimans] aesti-

man««* O intra] in O castra] claustra A 24 absentia] HPO, absentiam VLAB, absentium

XY consecuta] subsecota BY 25 torismud A^ thorismund LOBXY 26 statim om. LA

catalaunicuB P pugnauerit A suffectus XYZ

lOMDAKES. 15

114 lORDANIS

XLI vectus Tolosam ingreditur. hic licet fratrum et fortium turba gauderet, ipse tamen
sic 8ua initia moderatus est, ut uullius repperiret de regni sucessione certamen.
XLII 219 Attila vero nancta occasione de secessu Vesegotharum , et, quod saepe optaverat,
cemens hostium solutione per partes, mox iam securus ad oppressionem Komanorum
movit procinctum, primaque adgressione Aquileiensem obsidet civitatem, quae est me- 5
tropolis Venetiarum, in mucrone vel lingua Atriatici posita sinus, cuius ab oriente

220 murus Natissa amuis fluens a monte Piccis elambit. ibique cum diu multumque ob-
sidens nihil paenitus praevaleret, fortissimis intrinsecus Romanorum militibus resisten-
tibus, exercitu iam murmurante et discedere cupiente. Attila deambulans circa muros,
dum, utrum solveret castra an adhuc remoraretur, deliberat, animadvertit candidas lo
aves, id est ciconias, qui in fastigia domorum nidificant de ciWtate foetos suos

221 trahere atque contra morem per rura forinsecus conportare. et ut erat sagacissimas
inquisitor, presensit et ad suos: 'respicite', inquid, ^aves futurarum rerum providas
^perituram relinquere civitatem casurasque arces periculo imminente deserere. non
^hoc vacuum, non hoc credatur incertum; rebus presciis consuetudinem.mutat ventura t5
^formido'. quid plura? animos suorum rursus ad oppugnandam Aquileiam inflammat.
qui machinis constructis omniaque genera tormentorum adhibita, nec mora et invadunt
civitatem*;, spoliant, dividunt vastantque crudeliter, ita ut vix eius vestigia ut appa-

222 reat reliquerunt. exhinc iam audaciores et necdum Romanorum sanguine satiati per
reliquas Venetum civitat^ Hunni bacchantur. Mediolanum quoque Liguriae- metro- 20
polim et quondam regiam urbem pari tenore devastant nec non et Ticinum aequali
sorte deiciunt vicinaque loca saevientes allidunt demoliuntque pene totam Italiam.
cumque ad Romam animus fuisset eius adtentus accedere, sui eum, ut Priscus istoricus

H P V L AS [inc. 3 Item ad locum. Attila) O B X {Y Z). Paulus l. c. Frteulfut 2, 5, 14 {3 Attila —
5 civitatem; a 18 ita).

1 tholosum XYZ 2 repperire 3 uero om. S nacta VLBX de recessu SOB^ discessu

XYZ Duac. uuisigothorum XYZ 4 solutione] HPV^ solutionem LASOB, dissolutionem XYZ Duae.

per] par L 5 adgresslonem LS aquillgensem SO, aquilegiensem B, aqnUeisensem X obsidet]

HPVL, obsedit ASOBXYy obsidens Frec. ciuitatem] urbem A 6 atriatici] HPVSO, adriatici LABXY

7 murus] HPVLO^XYZ, muros ASO^B a] de B elambet O, elabitur X multoque 50, muU

toque tempore B 8 nibil] nil A paenitus om. O preualerit O 9 exercitum L mur-

murate i^, numerante A', munerante A^ murus O^ 10 castra solu. B remoraretur] HPVAXYZy

remoretur L, moraretur ^OB^, moreretur B^ deliberaret A animaduerteret O 1 1 id est] idem

O ciconeas 50* (ciconias 0« et 02) qui] HPVLSO, quae ABXY fastidia L, fastigio BXYDuae.,

fastigiis A nidiflcant] aedifleantur 50, ediflcant B ciuitate] uiUte B* foetos] H, faetos PK,

foetus LAy f(a)etu8 BXY, foedos SO 12 trabare O erat] boc sicut erat B sactcissimus

f«*cacis8imus F*j PV^, sagissimus L 13 praesentit L, persensit SB et om. 80B faturo-

rum L 14 cassurasque O eminente 80 16 quid plura] quid plus SB^ qui plus O ani-

mu8 SB rursus] fursus P, om. V, post pugnandum B oppugnandam] boc pugnandum 50, pag-

nandum B aquilegiam B inflammatur SOB 17 o. g. armamentorum a. 5, omnibusqae genc-

ribus t. adbibitis ABXY Duae. nec] ne O et om. ABXY Duae. 18 spoliantur $B, spoUaat*^ O

fastantque P uix] uis A ut appareat] HPVL^O, appareat L^S, ut appareant B, ut apparet i4, appare-

rent (om. ut) XYZ Duae. 19 relinquerunt 5, reliquerint A^, reliqua Z exbinc] et hinc 8XYZ Duae.,

om. O per] in A, om. P 20 ciuitate O bac(c}habantur OB licurie 5, licuritie O

21 condam O tenore] tanore P, tinore 5, timore O deuastantur 5, deuastante O et ticinam]

ticinum A, dicinam P**, dicinum P* 22 sedentes 5 demoliuntqae] HPVLSOZ, demoUunturque

ABXY Dunc. tota O 23 animui] animos O, animusque eius L storicus PVL, historicutf

AOBXY

1) ef. Cauiodorius ehron. ad a. 452 {Protper non habet) : Attila AquUeiam magna vi dimicADt iDtrOivit.

GETICA. 115

refert, remoyerunt, non nrbi, cui inimiei erant, consulentes, sed Alarici quondam Vesego- XLII
tharum regis obicientes exemplo, veriti regis sui fortnnam, quia ille post fractam Ro- *"
mam non diu supervixerit, sed protinus rebus humanis excessit. igitur dum eius 223
animus ancipiti negotio inter ire et non ire fluctuaret secumque deliberans tardaret,
5 placida ei legatio a Roma adyenit. nam Leo papa per se ad eum accedens in agro
Yenetum Ambuleio , ubi Mincius amnis commeantium frequentatione transitur. qui
mox deposuit exercitatu furore et rediens, quo venerat, iter ultra Danubium promissa
pace discessit^), illud pre omnibus denuntians atque interminando decemens, graviora
se in Italia inlatumm, nisi ad se Honoriam Valentiniani principis germanam, filiam

10 Placidiae Augustae, cum portione sibi regalium opum debita mitterent^). ferebatur 224
enim, quia haec Honoria, dum propter aulae decus ad castitatem teneretur nutu fratris
inclusa, clam eunucho misso Attilam invitasse, ut contra fratris potentiam eius patro-
ciniis uteretur : prorsus indignum facinus, ut licentiam libidinis malo publico conpararet.

Reversus itaque Attila in sedes suas et quasi otii penitens graviterque ferens a XLIII 225

15 bello cessare, ad Orientis principem Marcianum legatos dirigit, provinciamm testans

vastationem, quod sibi promissum a Theodosio quondam imperatore minime persol-

veretur^), et inhumanior solito suis hostibus appareret. haec tamen agens, ut erat

versutus et callidus, alibi minatus alibi arma sua commovit, et, quod restabat indig-

. nationi , faciem in Vesegothas eonvertit. sed non eum , quem de Romanis , reportavit 226

20 eventum. nam per dissimiles anteriores vias recurrens, Alanomm partem trans flumen
Ligeris considentem statuit suae redigere dicioni, quatenus mutata per ipsos belli

H^ y L A8 {finit 2 fortanam) O B X {Y Z), Paulus l. c. {ad 10 mitterent). Freculfus l. c. [ad 8 dia-
cessit) .

1 urbi] ut urbi XYZ erant] essent L conaulentes] consu [sic] A balarici V quondam]

condam P, quod O uuisigothorum XYZ 2 obicientes (obicientem L) exemplo (exemplum LASOBXY)

ueriti regis om. H quia] quod XYZ ille] illi HPV, om. A pos O 3 non diu] nodiu V**,

diu non £, diu O superuixerat B excesserit A 4 an. aiicipi*«ti P, anc. anim. B 5 pla-

cita OB a om. AOB aduenit] peruenit XYZ accedit AB agro uenetum] acrouentum OB

6 ambuleio] HPVAXYZ^ abuleio L, amboleio OB mentius O 7 deposito XY exercitatu fu-

rore] HPV^ exercit&tus furore (-rem A) LA^ excitatum furorem Ofi, exercitus furore XY quo] qua O,

qula B iter] HP^VXY, ite» P*, iterum Z, Item A, id est OB, om. L 8 discernens OB 9 in

italia] HPVLOXY, in italiam B, italiae A ualentiani O 10 placidiam O debiu mitterent]

debitam mitterent i4, debita mitteret J3, debet amitteret O 11 baec] boc X dec. aul. B ad]

ac OB nuta fr. inclusa] motu fr. inclausa O 12 clam] clandestino O^BXY, clardestino O^

eunu«^co O inuitasse] HPVL^ inuitasset /lOBXr 13 libinis L puplico O conp*«raret

(conpararet H^) H^ 14 itaque] namquQ A suas] proprias X Duae. , propria Y odii L

15 dir.] mittens dir. A 16 quodj qua XZ, quia F, nisi A sibi] ibi L, ipsi O promisso O,

promissA B quodam L minime] munus A solueretur A 17 iuhumanior] OB.XY Duac.,

Inhumaniora HPVLA apparere V^ (appare«» V) A hae O tamen] tunc A 18 minatur

L sua om. AY testabat A indignationis AXYZ 19 faciem om. A conuertit]

HPVLA, retorsit OBXY 20 dissimilis O anterioribus AB, anterioris Z 21 consedentem

LO redigi XYZ per ips. mut. A

1) Prosper ad a. 452: suscepit . . . negotium . . . papa Leo . . . ita summi sacerdotis praesentia rex
gavidus est, ut et bello abstineri praeciperet et ultra Danuvium promissa pace discederet.

2) cf. Pri8cu9 fr. 16 p. 99 MuelL: 6 'Arr^Xa; . . . Tftv d\t.^' iMu 5v5pa« U r^jV 'lTo).tav im\t.nt^ &9Tt
tVjv 'Ovoplav lxfii5<Svat' clvai ^dp a'jTq> -^pfAoafAiwjv «p^; fd^i.o^ , Texfiifjpiov ^roioufuvo^ t6v «ap' aOTfjc iteji-
^^hnoL SaxT^Xiov, 8v %a\ i7:i8ciyd7)o<5fi.Evov ioTdXxei* itapax«p€tv hk aOTcji t6v BaXevciviaviv xal toO -^fAtoeesc
t9J; ^aotXeCac fx^pouc.

3) Ptiseus fr. 19 p. 99 Muell. : 6 'Arr^,Xa« jxeTA t6 t9)v ^haXlav dvSparoStaaodat iid tA ocp^Tcpa dva-
Ceu^^; ToTc xpaTotiot twv icpcov 'Pa>fi,a(fBV 7:6Xefi,ov xal dvopa7roitOfi6v rfj; ycftpac xaTi^j-py^XXev , cfa; fi.'^ dxTcefi.-
cp^^vTo; ToO rapd 0eo5oo(ou TCTaYpivou cp<$pou.

15*

116 lORDANIS

XLIII facie terribilior immineret. igitur ab Daeia et Pannonia provinciis, in quibus tunc
Hunni cum diversis subditis nationibus insidebant, egrediens Attila in Alanos movit

227 procinctum. sed Thorismud rex Vesegotharum, fraudem Attilae non inpari subtilitate
presentiens, ad Alanos tqta velocitate prius advenit, ibique supervenientis Attilae iam
mbtibus preparatus occurrit, consertoque proelio pene simili eum tenore, ut prius in s
campos Catalaunicos, ab spe removit victoriae fugatumque a partibus suis sine triumpbo
remittens in sedes proprias fugire compulit. sic Attila famosus et multarum victo-
riarum dominus dum quaerit famam perditoris abicere et quod prius a Vesegothis per-

228 tulerat abolere, geminata sustenuit ingloriosusque recessit. Thorismud vero repulsis
ab Alanis Hunnorum cater^is sine aliqua suorum lesione Tolosa migravit suorum- lo
que quieta pace conposita tertio anno regni sui egrotans, dum sanguinem tollit de vena,

ab A&calc suo clienti inimico nuntiante arma subtracta peremptus est. una tamen manu,
quam liberam habebat, scabillum tenens sanguinis sui extitit ultor, aliquantos insi-
diantes sibi extinguens.
XLFV 229 Post cuius decessum Theoderidus germanus eius Vesaegotharum in regno succedens, i&

mox Kiciarium Suavorum regem cognatum suum repperit inimicum. hic etenim Ri-
ciarius affinitate Theoderidi presumens, universam pene Spaniam sibi credidit occu-
pandam, iudicans oportunum tempus subreptionis incomposita initia temptare regnantis.

230 quibus antea Gallicia et Lysitania sedes fuere, quae in dextro latere Spaniae per
ripam Oceani porriguntur, habentes ab oriente Austrogonia, ab occidente in promun- 20
torio sacrum Scipionis Romani ducis monumentum, a septentrione Oceanum, a meridie
Lysitaniam et fluvium Tagum, qui harenis suis permiscens auri metalla trahit cum limi
vilitate divitias. exinde ergo exiens Riciarius rex Suavonim nititur totas 3panias

231 occupare. cui Theodoridus cognatus suus, ut erat moderatus, legatos mittens, pacifice
dixit, ut non solum recederet a finibus alienis, verum etiam nec temptare presu- 25
meret, odium sibi tali ambitione adquirens. ille vero animo pretumido ait: ^si hic
*murmuras et me venire causaris, Tolosam, ubi tu sedes. veniam; ibi, si vales, re-

H PV LA O [defieit in 17 cre folio exeiso) B X {Y Z). Paulus 14, 2 (1 ab Dacia et Pannoiiia).

1 facies L emineret OB ab dada] OBXY, a dacia HPVA, audacia L pannia O

in] cum L 2 insedebant O 3 torismiid A, tborismund OBXY uuisigothorum XY sob-

dilitate P 4 persentiens OB uelocitate] subtilitate OB aduenit] uenit A superuenientes

L 5 consortoque O campis catalaunicis AB ab] a L re«««uit (remouit V^) V*

fagatomque O 7 fugire] HPVLO, fugere ABXY compluit V, conpulitur et mult. uict.

dom. om. L 8 et quod] quam XYZ a uesegothis] uesegothia V, a uesogothis L, ab uesegothis fi,

aduerse gothis O 9 geminatam OB^, germinatam B^ sustenuit] HPOj sustinuit VLABXY inr

gloriusque OBXY recessit] AOBXY, secessit HPVL torismud A, thorismund BXY, thorimund O

10 cateruuis V, cataeruis O tolosam ABy t(hJolo8um XY 11 sanguine O 12 ab ascalc suo]

PLOj ab ascale suo iT, ab ascaleruo By ab scalc suo V, ab ascalo suo A, ab ascalcla suo X, ab ascalda suo F, ab
aschacla suo Z clienti] HPV, cUente LAOBXY inimico] HPVLA, inimicos OBX, inimicitias YZ

arma substacta O, armis subtractis BXY tamen] tantum XYZ 13 quam] quod O scabiUum]

HPOX, scabellum VLABY sanguini 0« extitit] HLAOXY, extetit P^V, exstetit P«, exstitit B

insidientes O 15 descessum O theodoridus L, theodoritus OB eius om. XY uuisigotho-

rum XYZ, om. A regnum A 16 riciarum OB, riacirium A^ suouorum O, soeuorum A

inimicum] inimicum suum B^ etenim] item OB 17 theodoridi L, theodoriti OB hispaniam

ABXY crededit P 18 subreptioni incomposito initio A 19 ante B gallecia A lu-

sitania AXY, lisitania L quae] qui A hispaniae VLABXY 20 occani B austrogoniam

BXY, austronia HPV, austroniam A, autronia L promunctario A 21 sacro XYZ monumen-

tum] sepulcrum A 22 lusitaniam BXY, Hsitaniam L fl. tag. (tagou L)] tag. fl. A 23 rica-

rius A* sueuorum A totas hispanias AXYZy totam hispaniam VLB 24 theoderidus VXY,

theodoritus B, theodericus L, theod A 25 discederet A 26 adquirens] perqnirens L hic]

hinc XYZ 27 t(h)olosum XYZ

GETICA. 1 1 7

^8i8te\ his anditis aegre tulit Theodoridus compacatnsqne cum citeris gentibus anna XLIV
movit in Suavos, Bnrgundzonum quoque Gnudiuchum et Hilpericum reges auxiliarios
hkbens sibique devotos. ventum est ad certamen iuxta flumen Vlbium, qui inter 232
Asturicam Hiberiamque pretermeat, consertoque proelio Theoderidus cum Vesegothis,
5 qui ex iusta parte pugnabat, victor efficitur, Suavomm gente pene cuncta usque ad
intemicione prostemens. quorum rex Riciarius relicta infesta hoste fugiens in nave
conscendit adversaque procella Tyrreni hoste repercussus Vesegotharum est manibus
redditus. miserabilis non diflFert mortem. cum elementa mutaverit. Theoderidus vero 233
victor existens subactis pepercit nec ultra certamine saevire permisit, preponens Suavis,

10 quos subegerat, clientem proprium nomine Agrivulfum. qui in brevi animu praevari-

catione Suavorum suasionibus commutans neglexit imperata conplere, potius tyrranica

•elatione superbiens credensque se ea virtute provinciam obtinere, qua dudum cum

domino suo ea subigisset. vir si quidem erat Vamorum stirpe genitus, longe a Go-

thici sanguinis nobilitate seiunctus, idcirco nec libertatem studens nec patrono fldem

15 reservans. quo conperto Theodoridus mox contra eum, qui eum de regno pervaso 234
deicerent, destinavit. qui venientes sine mora in primo eum certamine superantes
congruam factomm eius ab eo exigemnt ultionem. captus namque et suomm solacio
destitutus capite plectitur, sensitque tandem iratum, qui propitium dominum crediderat
contemnendum. tunc Suavi rectoris sui interitum contuentes locorum sacerdotes ad

20 Theoderidum supplices direxemnt. quos ille pontificali reverentia suscipiens non solum
inpunitatem Suavomm indulsit, sed ut sibi de suo genere principem constituerent,
flexus pietate concessit. quod et factum est, et Rimismundum sibi Suavi regulum

H P V LAO [ineipit 4 consertoqne) B X [Y Z^,.

1 aegre luUt] B, hec rettulit HP, baec retulit VAXYZ, bec retulit L theoderidus VAXY. theo-

doritus B compagatusque H, cumpacatusque A citeris] HP, ceteris rel. 2 sueuos LA

burgudzonum X, bungundionum Bi, burgundionum AB^ gnudiuchum] HPVLXYZ, gnudiacum B, gnunc-

diuchium A hihpericbum L 3 fluuium B ulbium] HPVL^AXYZ, u«bium L^, urbium B

qui] quod A 4 astoricam L, astuiiam A consortoque O', conserto A theodoridus Z,

theodoritus OB 5 iuxta VAY pugnabant A suauorum] sueuorum A, suorum L gente

p. cuncta] HPVLf gentem hic, pene cunctam post internecionem eollocat A^ gentes p. cunctas OB, gentem
pene 7, gentem pene totam XZ ad om. L 6 internicione] i7P, internitione K, internitionem

LOBY, internetionem Z, internecionem A riciarius om. A relicto AXYZ infesta boste]

HPL, hoste infesta V, infesta bostem O, infesto hoste AXYZ, infecta uictoria hostem B in om. A

naue] HPVL, nauem AOXY, nauim B 7 que om. O tyrreni] Durii Clossius hoste]

HPVLAXYZ, hostiis O, ostii B reperculsus B uuisigothorum XYZ man. est A 8 mi-

rabiles non dlfTerens O, miserabilem non differens B cum] dum A elementa muta mutauerit

XYZ theodoridus Z, theodoritus B, theodoritos O uero om. A 9 certamina XY, ceruamina O,

circi omnia B preponens] ponens XYZ sueuis A 10 subiecerat OB propr. nom. om.

OB acUulfum OB, athliuulfum XY, athiuulfum Z animu] HPVL, annu O, animum ABXY

preuationem L, preuaricatores O, praeuaricator ex B 11 sueuorum A suasinibus L neglesit

P tyrranica [tie HP) elatione snperbiens (superuiens PV)] tirannide (tyrannidem B) superueniens OB

12 prouincia] pronuntia O optenere O qua] quia L, quam A 13 ea] eam AOBXY

subigisset] HPV, subegisset LAXYZ, subiecisset OB uir] ut OB uuarnorum 0J3, uarroorum

XYZ gothice sanguis O 14 libertetem P, libertati AB 15' reseruans] seruans AOB

theoderidus VXY, th^oritus OB peruasum L 16 deiecerant L 17 congua L*, con-

grua L* eo] e O exigerunt] HPV, exierunt L, exegerunt AOBX^Y, exigerent X^ ultio-

nem] uindictam A salatio O 18 complectitur X que om. AOB 19 sueni A

rectori O 20 theoderidu F, theodoridum Z, theodoritum OB direxerit O*, dixerunt V 21 post

inpunitatem littera erasa H suauorum] sueuorum A, suorum L ut] et ut AOB, ut et XY

constituerint O, constituerunt A 22 flexu V remismundum OB, remissundum YZ^ remissum

dum X sueui A

1 1 8 lORDANIS

XLIY ordinaverunt. his peractis paceqne euncta munitis, tertio decimo regni sui anno Theo-
deridus occubuit.
XLV 235 Cui frater Eurichus praecupida festinatione succedens sceva suspicione palsatuB

est. nam dum haec circa Vesegotharum gente et alia nonnuUa geruntur, Valentin]-
anus imperator dolo Maximi occisus est et ipse Maximus tyrranuico more reg^am &
invasit. quod audiens Gyzericus rex Yandalorum ab AMca armata classe in Italiam
venit Romaeque ingressus cuncta devastat. Maximus vero fugiens a quodam Vrso,

2^ milite Romano, interemptus est^). post quem iussu Marciani imperatoris OrientaliB
Maiurianus Occidentale suscepit imperium gubemandum. sed et ipse non diu reg^ans,
dum contra Alanos, qui Gallias infestabant, movisset procinctum, Dertona iuxta fla- lo
vium Hyra cognomento occiditur. cuius locum Severus invasit^), qui tertio anno im-
perii sui Romae obiit. quod cernens Leo imperator, qui in Orientali regno Marciano'
successerat, Anthemium patricium suum ordinans Romae principem distinavit ^) . qai
veniens ilico Recimerem generum suum contra Alauos direxit, virum egregium et pene
tunc in Italia ad exercitum singularem. .qui et multitudine Alanorum et regem eornm i5

237 Beorgum in primo statim certamine superatos intemicioni prostravit. Euricus ergo,
Vesegothamm rex, crebram mutationem Romanoram principum cemens Gallias buo iare
nisus est occupare. quod conperiens Anthemius imperator Brittonum solacia postulavit.
quomm rex Riotimus cum duodecim milia veniens in Beturigas ci\itate Oceano e na-

H P V L A O B X [Y Z). Rav. i, 19 p. 218 ad v. 11 : per Pannonias transeunt plurima flumina, in-
ter cetera . . . Ira. Paulus h. R. 25, 1 (10 iuxta fluvium et lo qui — 16 prostravit}. Frteulfus 2, 5, 17
(13 qui — 16 prostravit).

1 pacemque ciinctis ABXY monitis LO tbeodoridus Z, theodericus LA^ theodoritas

OB 3 euricus OB^ eurchus A^ eurichius X^ praecupida] percupida By cupida O suscendens

O sceua] HPVLAO, seua BXY 4 uisigothoram XYZ^ gothorum A gente] H, gentem reL

ualentianus O 5 maximi* L, maximis B' est om. O tyrrannieo] HP, ty(t7eM)rannico rel.

6 gyzericus] HPVYZ^ gizericus LAOBX uuandororum L*^ armata] arma O italia O

7 romamque AOBXY cuncta om. OB orso Ofi, urso nomine A 8 quem] quam O orien-
talis] occidentis A 9 maiurianus] HPVL^ maiorianus AOB^ maurianus XYZ gub. om. A et
om. L regnas O 10 dum] iam alonos O^ monuisset L, mouisse O dertona]
HPVL, detoma A, idergonia O, idergona B, desetona XYZ 11 byra] HPVL, blra AXY, ira OB Rao.^
Hiriam PauLus cognomento om. HPVLA occidit O seuerus] reuersiis XZ^ om. in hiatu T
12 obiit] occubuit O 13 suum om. A romae om, L distenauit P, ordinauit OB 14 ue-
nient O recimerem] HPV Frec, ricimerem LAOB^ regimerem XYZ generem O albanoB L
dixit V uerum O gregium P pene] pe L 15 tunc om. A italiam O exer^
citium LOXY qui et] qui J3, om. O multitudine] HPV, multitudinem LAOBXY 16 beor-
gum] HPVLAXY Free., beurgum OB superatus O, superans A internicioni] H^ intemecionl PV,
internitioni LOB, internetione X, internione Y, ad intemecionem A euricus] tbeodoridus Free. hie el
deificeps ergo] uero B 17 uuisigothorum XY crebra mutatione O, crebam mutationem B
18 compesoens A imp.] HPVLAXY Free.j imp. protinus OB sol. britonum OB postalAuit
om. A 19 rioti«««mu8 P**, riothimus OB, riutimud A: Rotimus Free. milibus AOB^XY be-
turicas HPVL, bituricas Ay ueturgas OB, ueturiga XYZ ciuiUte] HPVLXY, ciuiUtem AOB

1) ef. MareeUinua ad a. 455: Yalentinianus princeps dolo Maximi patricii .... truncatus est. idem
Maximus invasit imperium tertioque tyrannidis suae mense membratim Romae a Romanis discerptns est.
Oensericus rex Wandalorum . . . . ex Africa Romam ingressus est eaque urbe rebus omnibus spoliata eet.

2) ef. Marcellinus ad a. 461: Maiorianus Caesar apud Dertonam iuxU fluvium qui Hira dicitui inter-
emptus est: locum eius Severus invasit. ef. Roman» e. 335j ubi ut in sequentibuB auetor ex OeticiB hauBtt,
$ed alia aliunde adsumpsit.

3) ef. MarcellinuB ad a. 467 : Leo imperator Anthemium patricium Romam misit imperatoremque con-
stituit.

GETICA. 1 19

vibus egresso susceptus est. ad quos rex Vesegotharum Eurichus innumerum due- XLV 238
tans advenit exercitum diuque pugnans Riutimum Brittonum rege^ antequam Romani
in eius societate coniungerentur , effugavit. qui amplam partem exercitus amissam
cum quibus potuit fugiens ad Burgundzonum gentem vicinam Romanisque in eo tem-
5 pore foederatam advenit. Eurichus vero rex Vesegotharum Arevemam Galliae civi-
tatem occupavit Anthemio principe iam defuncto: qui cum Ricemere genero suo in- 239
testino bello saeviens Romam trivisset, ipseque a genero peremptus regnum reliquid
Oljbrio ^) . quo tempore in Constantinopolim Aspar primus patriciorum et Gothorum
genere clarus cum Ardabure et Patriciolo filiis, illo quidem olim patricio, hoc autem

10 Caesare generoque Leonis principis appellato, spadonum ensibus in palatio vulneratus
interiit^). et necdum Olybrio octavo mense in regno ingresso obeunte^) Glycerius apud
Ravennam plus presumptione quam electione Caesar effectus^). quem anno vix ex-
pleto Nepus Marcellini quondam patricii sororis filius a regno deiciens in Porto Ro-
mano episcopum ordinavit^). tantas varietates mutationesque Eurichus cemens, ut 240

15 diximus superius, Arevemam occupans civitatem, ubi tunc Romanorum dux praeerat
Ek^dicius nobilissimus senator et dudum Aviti imperatoris, qui ad paucos dies regnum
invaserat, filius (nam hic ante Olybrium paucos dies tenens imperium ultro secessit
Placentia, ibique episcopus est ordinatus) . huius ergo filius Ecdicius, diu certans cum
Vesegothis nec valens antestare, relicta patria maximeque urbem Areveraate hosti. ad

H P V L A O B X(Y Z). Frtculfut 2, 5, 77 (a 5 Enrichus).

1 egressio P, egressus OBY, egrediens i4 unisigotbonim JiTrZ, om. A 2 exercitu O rio-

thimum OB^ riotimiim XY^ riiitimud HPVLA, Rottimum Free. brittouum om. A rege] HPVj re-

gem LAOBXY 3 societatem XY efTuganit] efTucauit P, fugauit XYj superauit B, om. O ampla

parte ABXY amissa AOBXY^ admissa Z 4 burgundzonum] HPVLXYZy burgundionum AOB Free.

. que om. OB 5 uuisigothorum XYZ^ om. A areuernam] HPVLOXZ j aruernam ABY Frec.

galliam O ciu.] urbem A occupauit] B, om. rel. : cf. v. 15 6 antemio principem O

ricemere] >l, recimere O, ricimere J5, ritemere HPV Frec.j ricimero L, regemere Z, regimere T, regemerem
X genere HB suo om. O 7 romam] romaniam OB triuesset O interemptus A

regnum om. O reliquid] HPVLOB, reliquit rel. 8 olibro O constantinopolim] HPVLAOj -1

BXY primus primus L et g. genere] PVLOBXY Frec.y ex g. genera Hj ex g. genere A 9 pa-

tritio O^, patritiolo O^ autem] enim XYZ 10 cessare 0" appellatuBpadonum sibus O

11 necdum . . . obeunte] nocte OB in regnum XYj regnum A glizerius A 12 quam^ quem

X electionem O efTectos] eff. est AOB 13 nepus] HPVLOXY, nepos AB marcilini O

quondam] qoidem OB porto] HPVLy parto 0, portu ABXY 14 ordinauit] add. et ipse regnum

obtinuit Frec. 15 superius om. A arenernam] HPVLOXY^Z^ aruernam ABFi occupans] rel.

et Frec.j occupat OB ciu.] urbem A 16 ecdicius] HPV Frec.y aecdicius A, et dicius LXYZ, et

decius O, decins B dudum collocari debuit ante imperatoris abiti O 17 ante] ante hoc O

paucis diebus A secessit] recessit OBXY IS placentia] HPVLy placentiam AOBXY ibique]

ubi et A ep. (episcopus om. LO) est] est ep. XY ecdicius] hecdicius V, et dicius XYZy et de-

cius O, decius B, om. A 19 antestare] resistere A maximaque OXYZ urbem] PVL, urbe

AOBXY, om. H areuernate] 0, aruernate B, aruema A, preuernace XYZ^ praeuematem HPVy preuer-

natem L: Gothi capta civitate Arvernorum Narbonam etiam iuTadunt Frec. hosti] hostem L, om.

1) cf. MareelUnus ad a. 472: viii id. Nov. Anthemius imp. Romae a Ricimere genero suo occiditur.
loco eius Olybrius subatitutuB.

2) cf. Marcellinus ad a. 471: Aspar primus patriciorum cum Ardabure et Patriciolo flliis, illo quidem
olim patricio, hoc autem Caesare generoqne Leonis principis appeUato, Arrianus cum Arriana prole spadonum
ensibns in palatio vulneratus interiit. lordanet in Bomanit c. 336 pendet ex Oeticit.

3) cf. MareelUmu ad a. 472 pott mpra relata not. 1 : septimo mense imperii sni vita defanctas est.

4) cf. MarceUinut ad a. 473: Glycerius apud Ravennam plus praesumptione qnam electione Caesar fa-
ctus est.

5) cf. MarcelUnut ad a. 474: Glycerius . . . a Nepote Marcellini quondam patricil sororis fllio imperio
expulsus in Portu urbis Romae ex Caesare episcopus ordinatus est. cf, Roman, c. 338.

1 -20 lORDANIS

XLV 241 tutiora se loca collegit. quod audiens Nepus imperator praecepit Ecdicium relictis
Galliis ad se venire loco eius Orestem mag. mil. ordinatum. qui Orestes sascepto
exercitu et contra hostes egrediens a Roma Ravenna pervenit ibique remoratus Augii-
stulum filium suum imperatorem effecit *) . quo conperto Nepus fugit Dalmatias ibiqae
defecit privatus a regno, ubi iam Glyeerius dudum imperator episcopatum Salonitanum 5
habebat.

XLVI 242 Augustulo vero a patre Oreste in Ravenna imperatore ordinato non multum post

Odoacer Torcilingorum rex habens secum Sciros, Herulos diversarumque gentiam
auxiliarios Italiam occupavit et Orestem interfectum Augustulum filium eius de regno
243 pulsum in LucuIIano Campaniae castello exilii poena damnavit '^] . sic quoque Hesperiam i o .
Romanae gentis imperium, quod septingentesimo nono urbis conditae anno primus Au-
gustorum Octavianus Augustus tenere coepit, cum hoc Augustulo periit anno decesso-
rum prodecessorumue regni quingentesimo vicesimo secundo, Gothorum dehiuc regibus
Romam Italiamque tenentibus ^) . interea Odoacer rex gentium omnem Italiam subiu-
gatam, ut terrorem suum Romanis iniceret, mox initio regni sui Bracilam comitem apud is
Ravennam occidit*) regnoque suo confortato pene per tredecem annos usque ad Theo-
dorici praesentiam, de quo in subsequentibus dicturi sumus, obtenuit.

XLVn244 Interim tamen ad eum ordinem, unde digressi sumus, redeamus, et quomodo
Euricus rex Vesegotharum Romani regni vacillationem cernens Arelatum et Massiliam
propriae subdidit dicioni. Gyzericus etenim Vandalotum rex suis eum muneribus ad 20

H PV L A O B X [Y Z). Paulut h. R. 25, S [S Odoacer — 9 occupavit; 10 sic — 14 tenentibus).
¥\r€culfu9 l. e. [ad 13 secundo;.

1 se loca] 86 loco O**, loca se XY^ se A coliigit XYZ nepos AB pcaecipit XYZ

ecdicium] aecdicium A, lcdicium P*^^ et dicium XYZ, decio B, detio O 2 gallis LX uenire] uere

F", ueniere L loco eius om. OB oreste OB, oroste A mig mil] HPVLy magistro milito O,

magistro militum AB, magnum uel XYZ ordinato AOB orestis O, om. A 3 exercito O

et om. XYZ hostcs egr.] LXY, hos egr. HPVA, hostes ingrediens OB rauenna] HPV, rauennam

LAOBXY peruenit] uenit XYZ agustulum O 4 efflcit OBXY, fecit A quo conperto]

HPVLABXY, quod concepto O nepos AB fuit O 5 deflcit O dudum om. OB epi-

scopatum] PVLAOBXY Frec., episcopum // salonitanum] salotantum O, salutatum B 7 agustolum

O, augustulus A" a patre] patrem O oroste A rauenna] reuestne L imperatore om. A

multo LAXYZ 8 odouacer AOB turciligorum OB : Torrilangorum rex Frec. scyros OB

erulos AXf erolos Y diuersarumque] aarumque O 9 orestem interfectum] HPVL Free., oreste

(oroste A) interfecto AOBXY agustulum O fll. eius de om. A 10 luculano OB, lucano XYZ

castella P dampnauit HL hisperium O 11 romae P quod om. XY septingentia-

simo P, septingensimo O anno u. c. A 13 prodecessorumue (-uae HP)] HPVLABX Free., praede-

cessorumue OY quingentissimo O uigissimo O dehinc] redehinc P'' 14 italiam romam-

que A adoacer P, odoacar O, odouacer AB omni italiam (italia AB^) subiugata AB, omnem ita-

liam adeo subiugauit XY 15 iniceret] Clossius, indiceret HPVLAOXY, indicaret B initiore regni

F, in initio r. XY bracilam] HPV^LAXY, bracil*m Vi, brachilam OB 16 suo om. A con-

fortatoque O tredecem a.] P, tredecim a. VLA, trecem a. H, xiiii a. O, quatuordecim t. B, annos

tredecim XYZ theoderici VLAOXY 17 obtehuit] HPVLO, obtinuit ABXY 18 digressimus V

iolus 19 uuisigothorum XY regno om. B* uallacitione O cemes L arelatu X

20 subdedit PO gyzericus] HVBXYZ, gizericus PLAO etenim] enim A uuandolorum L

1) ef. MareelUnus ad a. 476: Nepote Orestes protinua effugato Auguatulum fllium auum in imperium
collocavit. m Romanis c. 344 auetor rton ez Oetieis pendei, sed ex ipsis ehronieis.

2) cf. MarceUinus ad a. 476 : Odovacer rex Oothorum Romam obtinuit. Orestem Odovacer ilico trucidavit.
Auguatulum fllium Orestis Odovacer in LucuIIano Campaniae castello exUii poena damnavit. cf. Romana e. 344,

3) haec redettnt apud Mareellinum ad a. 476 ad verbum : Heaperium decessorum regni Ro-

mam tenentibus. ef. Romana c. 345.

4) ef. Mareellinut ad a. 477 : Brarilam comitem Odovacer rex apud Ravennam occidit.

GETICA. 121

ista committenda inlicuit, qnatenu8 ipse Leonis vel Zenonis insidias, quas contra eum XLVII
direxerant, praecaveret, egitque, ut Orientalem imperium Ostrogothas, Hesperium Vese-
gothae vastarent, ut in utramque rem publicam hostibus decementibus ipse in Africa
quietus regnaret. quod Eurichus grato suscipiens animo, totas Spanias Galliasque sibi
5 iam iure proprio tenens, simul quoque et Burgunzones subegit Arelato(iue degens nono
decimo anno regni sui vita privatus est. huic successit proprius filius Alarichus, qui 245
nonus in numero ab illo Alarico magno regnum adeptus est Vesegotharum. nam pari
tenore, ut de Augustis superius \1 diximus, et in Alaricis provenisse cognoscitur, et
in eos saepe regna deficiunt, a quorum nominibus inchoarunt. (juod nos interim prae-

10 termisso sic ut promisimus omnem Gothorum texamus originem.

XT VTTT

Et (luia, dum utrique gentes, tam Ostrogothae quam etiam Vesegothae, in uno ^T^

essent, ut valui, maiorum sequens dicta revolvi divisosque Vesegothas ab Ostrogothis
ad liquidum sum prosecutus, necesse nobis est iterum ad antiquas eorum Scythicas
sedes redire et Ostrogotharum genealogia actusque pari tenore exponere. quos constat

15 morte Hermanarici regis sui, decessione a Vesegothis divisos, Hunnorum subditos dicioni,
in eadem patria remorasse, Vinithario tamen Amalo principatus sui insignia retinente.
qui avi Vultulfi virtute imitatus, quamvis Hermanarici felicitate inferior, tamen aegre 247
ferens Hunnorum imperio subiacere, paululum se subtrahens ab illis suaque dum niti-
tur ostendere Wrtute, in Antorum fines mo\it procinctum, eosque dum adgreditur prima

20 congressione superatus, deinde fortiter egit regemque eorum Boz nomine cum filiis suis
et Lxx primatibus in exemplum terroris adfixit, ut dediticiis metum cadavera penden-
tium geminarent. sed dum tali libertate vix anni spatio imperasset, non est passus 248
Balamber, rex Hunnorum, sed ascito ad se Gesimundo, Hunnimundi magni filio, qui

HPVLAOBXiYfj.

1 inlicuit] inuenit XYZ leonis] uel leonis A 2 orientalem] HPVL» orientale AOBXY

ostrogothae BXY, ostrogoth A ti sie passim uesogothas L 3 uastarint O ut] et A

utrumque rem publicam X, utruroque re puplica O, utraque re publica AB discernentibus O, decertan-

tibus A 4 eurichus] HPVLXYZy euricus AOB hispanias VLABXY sibi] suo A 5 bur-

gunzones] HPL, burgundzones VXYZ, burgundiones AOB areratoque O dec. nono r. s. anno A

6 alarichus] HPVL, alaricus AOBXY 7 nonus] nonos O**, nouus L alaricum O ademptus L,

perademptus O uuisigothorum XYZ 8 augusti»] augusti O, augustulo B et in al.] et al. A

9 eis ABXY inchoarunt] LAYZ^ inchoauerunt X, inchorunt i/PV, inchoant OB quo AB int.

nos OB 10 orig.] ordinem L 11 utrique gentes] //, utr(a)eque gentes PVLABXY, utriusque gen-

tis O ostrogothe L etiam om. A unum XYZ 12 reuoluit L uesogothas L

ab] ad O 13 aliquidum V suum O persecutus A nobis est] est nobis L

scithias B' 14 genealogia] HPVLj genealogiam AOBXY 15 mortem L ermanarici OBXZ

hunorum H 16 remorassej remarasse P, remansisse A uuinithario LBXYy uinitario AO re-

tenente O 17 aui uultulfl] B cum p. 77, 3, auiltulfl O, aui uituulfl HPVL, auitaulfl XYZ, atauulfl A

uirtute] HPVLO, uirtutem ABXY ermanarici OBXZ infelior O aegre (agre L) ferens]

HPVLAj haec referens XYZ, haec moleste referens OB IS imperiis XY sese L, om. O sub-

trabebat B ab illis om. XYZ suaque dum] HPVO, sua quaedam L, suamque dum ABXY

nitititur A 19 ostendere] HVAY, hostendere P, ostentare OBXy ostenditur L uirtute] HPV, uir-

tutem LAOBXY antorum] HPVLXYZ, atorum A, antarum OB 20 superatur B boz n.] box

n. OB, booz n. A, noraine boz XY suis om. A 21 exemplo OB adflixit O. afflixit A

dedicitiis O, deditiis L, diticiis B, delitiis XZ^ dedecus A, reliquis Y meturo] metu O, nieror L

cauera O 22 geminarint O, germinarent B*Y libertatem O anno O spatium Z

imperassit O 23 belamber L, balaber A asrito] accersito XYZ gisemundo L, gisimundo

OB bunnimundi] HP, hunimundi VLAOBY, unimundi XZ

1) c. 46, 243.

lORDAStES. 16

122 lORDANIS

XLVIII mramenti sui et fidei memor cum ampla parte Gothorum Hunnorum imperio subiace-
bat, renovatoque eum eo foedere super Vinitharium duxit exercitum; diuque certati
primo et secundo certamine Vinitharius vincit. nec valet aliquis commemorare, quanta

249 strage de Huunorum Venetharius fecit exercitu. tertio vero proelio subreptionis auxilio
ad fluvium uomine Erac , dum utrique ad se venissent , Balamber sagitta missa caput s
Venetharii saucians interemit neptemque eius Vadamercam sibi in coniugio copulans
iam omnem in pace Gothorum populum subactum possedit, ita tamen, ut genti Gotho-

250 rum semperum proprius regulus, quamvis Hunnorum consilio, imperaret. et mox de-
functo Venethario rexit eos Hunimundus, filius ({uondam regis potentissimi Hermana-
rici, acer in bello totoque corpore pulchritudine pollens^), qui post haec contra Sua- lo
vorum gente feliciter dimicavit. eoque defuncto successit Thorismud filius eius flore
iuventutis omatus^;, qui secundo principatus sui auno contra Gepidas movit exercitum

251 magnaque de illis potitus victoria casu equi dicitur interemptus. quo defuncto sic eum
luxerunt Ostrogothae, ut quadraginta per anuos in eius locum rex alius non succederet,
quateuus et illius memoriae semperum haberent in ore et tempus accederet, quo Va- i&
lamer habitum repararet virilem , qui erat ex eonsubrino cius genitus Vandalario ;
quia filius eius, ut superius diximus^ , Beremud iam contempta Ostrogotharum gente
propter Hunnorum dominio ad partes Hesperias Vesegotharum fuisset gente secutus,

de quo et ortus est Vetericus. Veterici quoque filius natus est Eutharicus, qui, iunctus
Amalasuenthae filiae Theodorici, item Amalorum stirpe iam divisa coniunxit et genuit 20

HP VLA OB X{Y Z).

1 sue Oj Buae B goth. parte A subiaceiido A 2 eo om. uuinithariunri LBZ,

uinitarium ^4}', unitbarium .Y, enitharium O certantibus J3, certando A ^ 3 uuinitharius LOBXy

uinitarius AY uicit L aliquis] quisquam A^ om. V" quanta strage] HPVLOy quantani stra-

gem ABXY 4 unnorum V uenetharius] HPVL, uenitharius Z, uuinitharius OBX, uinitarius AY

exercitu» V ucro om. A** surrectionis A 5 nomen A erac] OB, era XY^ erae HPVLj

aere A: h "Epa^ '^toi 6 <l>aai; Constantinua Porphyrogenn. de adm. imp. c. 46 uterque OB ue-

nissent] uenientes A balamber] ABY, balamer HPVXZ, belamber L, balambyr O G uenetharii]

HPVL, uuinitharii OBX, uinitarii AY int.] eum int. A eius om. A uadamercam] HPVLA,

uualadamarcam OB, ualdamaricam XY compulans B 7 ita] interea OB tamem O otj

dum B 8 semperum] HPV, semper unus OBXY, semper LA et om. B 9 uenethario]

HPVLZ, uuinithario OBXy uinitario A Y hunnimundus V, hunimundimundus 0, unimundus XZ

ermanarici BZ , hemanadci P, ermenarici O 10 bellio L totique corporis O, totiusque cor-

poris B, totaque corporis XY quia O suanorum gente {HPVy gentem LOBXY)'^ sueuos A

11 torismud A, thorismund OBXY, horismud HPVL 12 sui princ. A 13 potius V, pociusO

interemptus] interisse XY 14 in eius locum (loco OB) rex aUus] rex al. in ei. loc. A soc-

cederunt O 15 memoriam AO^B semperum] HPV, semper uim L, superum A', semper eom

YZ, semper AOB accideret B, acciderint O uualamer L, uualamir OBy ualamir X, ualemir A,

oelamir Y 16 habitum] XY, abitum A, ambitum OB, obitum HPVL uirilem om. XYZ con-

subrino] HPV, consobrino LAOBXY uuandalarico X, uandiliario Y 17 superius] iam A be-

rimud LO, berimund BXYZ^ berismut A hostrogotharum L, ostrogothorum X 18 dominium

LABXY ad om. B uuisigothorum XY fuisset] fuisse O gente] HPVL, gentem AXY,

om. OB 19 uet. ortus est L uedericus uederici O, uedericos uederico B, uetericus ueterico XYZ,

oetericus cui A natos est Al. A euthericus 0, eotharicus X, ectharicus Z, atharicus T, eutericos

A iuctus 20 amalaesuenthe O, amalesuenthae X, amalasuentae A theodoric-] HP,

theoderic- VLAOBXY plerumque amalorum] amalo O stirpem iam diuisam ABXY

1) cf. Catsiodoriua supra p. 76: enituit Vnimondus forma.

2) cf. Cassiodorius supra p. 76: enituit Thorismut castitate.

3) c. 33, 174.

GETICA. 123

Athalaricum et Mathesuentam. sed quia Athalarieus in annis puerilibus defunctus est, XLVIII
Mathesuenta Constantinopolim allata de secundo viro, id est Germano fratruele lusti-
niani imperatoris, genuit postumum filium, (juem nominavit Germanum.

Sed nobis, ut ordo, quem coepimus, decun*at, ad Vandalarii sobulem, quae trino 252
5 flore pululabat. redeundum est. hic enim Vandalarius, fratruelis Hermanarici et supra
scripti Thorismudi consubrinus, tribus edids liberis in gente Amala gloriatus est, id
est Valamir Thiudimir Vidimir. ex quibus per successione parentum Valamir in regno
conscendit adhuc Hunnis eos inter alias gentes generaliter optinentibus. eratque tunc 253
in tribus his gennanis contemplatio grata, quando mirabilis Thiudimer pro fratris Va-

10 lamir militabat imperio, Valamir vero pro altero iubebat ornando^), Vidimer servire
fratribus aestimabat. sic eis mutua affectione se tuentibus nulli paenitus deerat reg-
num, quod utrique in sua j^ace tenebant. ita tamen, ut saepe dictum est, imperabant,
ut ipsi Attilae Hunnorum regis imperio deservirent : quibus nec contra parentes Vese-
gothas licuisset recusare certamen , sed necessitas domini , etiam parricidium si iubet,

15 implendum est. nec aliter ab Hunnorum dominio divelli. potuit gens aliqua Scythica,
nisi optata cunctis nationibus in commune et Romanis mors Attilae proveniret, quae
tam fuit vilis, ut vita mirabilis.

Qui, ut Priscus istoricus refert, exitus sui tempore puellam Ildico nomine decoram XLIX 254
valdc sibi iu matrimonio post innumerabiles uxores, ut mos erat gentis illius, socians

20 eiusque in nuptiis hilaritate nimia resolutus, vino somnoque gravatus resupinus iaceret,
redundans sanguis. qui ei solite de naribus cffluebat, dum consuetis meatibus impe-
ditur, itinere ferali faucibus illapsus extinxit. ita glorioso per bella regi temulentia
pudendos exitos dedit. sequenti vero luce cum magna pars diei fuisset exempta, mi-
nistri regii triste aliquid suspicantes post clamores maximos fores effringunt inveniunt-

Ji P V L A O D X{Y Z]. Paulus h. R. 14, 13 {a 18 Qm).

1 athlaricnm XYZ, atalaricum A mathesuentam] AOB, mathesuendam //, maathesuentham PF,

mathe>uentham A'}', maathesuentam L athlaricus XYZ, atharicus O, atalaricus A 2 maathcsuenta

liPVLAB, matliesuentha A', mathasuentha 1', mathesuentam allata] inlata B^ inlatam O uiro

om. OB germono L 3 postumium L, postulum O 4 cepimus A, cupimus OB uuan-

dalarii LOX, uuadalarii B, uandyliarii Y sobulem] HPV, sobolem LAOBXY 5 pululabat] HPV,

pollulabat O, pullulabat rel. hic] hin V etenim OBXY^ igitur A uuandalarius A', uuadala-

ricus B, uandiliarius Y ermanarici LOBZ et om. OB superscripti OB 6 thorismundi

LAOBXY 7 uualamir LB uterque feft semper^ ualemir A pUrumque {raro ualamir) theodemir OB,

theudiniir AYZ, teodemir A uuidimir LOB, uidemir A semper, uindimir Y successione] HPV^

sucressionem LAOBXY ualamir om. O regnum LAOB, regno (regni YZ) successione XYZ

8 hunni O tunc] nuno B 9 his tribuB L theodimur X, theudimir FZ, theodemir AOB

10 iubatnr nando O, iubet ornando B : fortasse scr. iuuabat ornando uuidimer L, uuidimir B, uidimir

XZ, uindimir Y 11 aestimabatur A eis] eiis L, eius XZ se tuentibus] seruientibus A

nuUi paenitus om. XYZ 12 quod] quam XYZ pace sua A tencbat O saepe] sae P

imperauit OB 13 ipse OB regi L imperio om. L deseruiret OB ne B ue-

BOgothas L, uuisigothos X 14 licuisset] licuit XY si paric. OB iubeat ZF, iubent Z

15 inplenda B domino O aliqua om. A 16 prouenerit 0, peruenerit B 17 uilis fuit

OBY 18 storicus PVL, historicus OBXY refret exitus sui] XYZ, exitu sui VL, exitii

Bui HPj dum exitii sui A, extinctionis sui (Buae B) OB tempus B hildico VA, heldico XYZ :

Ildicco Paulus 14 [15], 9 nomina O 19 matr.] matrimonium 0J3, matrimonio copulauit L inna-

meras L 20 helaritate PV, ellaritate O iaceret] iacebat OB 21 redundansque B efflue-

batj PVLAOXY^ affluebat HB consuetis] in cons. A 22 illapsus ext.] AT, inlapsus (eum in$. B)

ext. 0J5, elapsus ext. HPVLA per om, O 23 pudendos exitus AXYZ, pudendus exitus O, pu-

dendum exitum B excepta B" 24 regii] regni O

1) cf. Cassiodorius supra p. 76: enituit Vnalamer flde, Theudimer pietate^

16

124 10RDANI8

XLIX que Attilae siue ullo vulnere necem sanguinis effusione peractam puellamque deniisso

255 vultu sub velamine lacrimantem. tunc, ut gentis illius mos est, crinium parte truncata
inforraes facies cavis turpavere vulneribus, ut proeliator eximius non femineis lamen-
tationibus ct lacrimis , sed sanguine lugeretur virile. de quo id accessit mirabile , ut
Marciano principi Orientis de tam feroci hoste sollicito in somnis (U\initas adsistens s
arcum Attilae in eadem nocte fractum ostenderet, quasi quod gens ipsa eo telo mul-
tum praesumat. hoc Priscus istoricus vera se dicit adtestatione probare. nam in tan-
tum m;\gnis imperiis Attila tcrribilis habitus est, ut eius mortem in locum muneris

256 supema regnantibus iudicarent. cuius manes quibus a sua gente honoratae sunt, pauca
de multis dicere non omittamus. in mcdiis si quidem campis et intra tenturia sirica lo
cadavere conlocato spectaculum admirandum et sollemniter exhibetur. nam de tota
gente Hunnorum lectissimi equites in eo loco, quo erat positus, in modum circensium

257 cursibus ambientes, facta eius cantu funereo tali ordine referebant. ^ praecipuus Hun-

* norum rex Attila, patre genitus Mundzuco, fortissimarum gentium dominus, qui inau-
^dita ante se potentia solus Scythica et Germanica regna possedit nec non utraque is
^Romani urbis imperia captis civitatibus terruit et, ne praedae reliqua subderentur,
^placatus praecibus annuum vectigal accepit^): cumque haec omnia proventu felicitatis

• egerit , non vulnere hostium , non fraude suorum , sed gente incolume inter gaudia
Maetus siue sensu doloris occubuit. quis ergo hunc exitum putet, quem nullus aesti-

258 ^mat vindicandum?' postquam talibus lamentis est defletus, stravam super tumulum 20
eius quam appellant ipsi ingenti commessatione concelebrant , et contraria invicem sibi
copulantes luctu funereo mixto gaudio explicabant, noctuque secreto cadaver terra re-
conditum copercula primum auro, secundum argento, tertium ferri rigore communiunt,
significantes tali argumento potentissimo regi omnia convenisse : ferrum , quod gentes
edomuit, aurum et argentum , quod omatum rei publicae utriusque acceperit. addunt 25

H P V L A O B X {Y Z), Paulus l. e. {ad 7 praesumat).

1 ullo om. OB uulnere] sangnine L* efrusionero L dimisso BX, dimissu O 2 iUi

genti OBXYZ rrimium P partem O 3 cauies O turpauere] POBX, turpauerunt T,

turbauere HVLA flmineis O, femineneis B, om. L 4 uirile] HPVL, uiriU AOBXY quo id]

quod id O, quod P* 5 feroce OB 6 noctem PV multo 0, multa BXY 7 praesume-

bat A storicus PVL, historicus OXY 8 att. terribilis] terr. att. B, att. cerribiis O habitus

(abitus O) est] est habitus V 9 indicaret L quibus] q. modis B honorati sunt BX, honorati

sint A, honoratiis est Y 10 obmittamus L, mittamus O tenturia] HP^ tentoria rel. sirica]

HPVLy serica AOBXY 11 soUemniter] sollemne JB^, solenne XZ , soUempne Y de om. L

12 letissimi V, lictissimi O, electissimi B quo erat positus] ubi p. e. A circinsium curribus O

13 tali ordine referebant om. L precipius 14 mundzuco] HPVLA, mundzucco B, mandluco [vel
mandiuco) O, mundzoco Y, munzoco X, muzocco Z fortissimorum O 16 romani urbis] HPV^ ro-
mani orbis AXYZ^ romanae urbis L, romane urbes 0, urbis romanae B captis om. B reliquae A
18 gerit OB gente] in gente H incolume] HPVOB, incolomae L, incolumi AXY 19 exitum
putet] dic/at exitum OB aestimet A^ 20 str. s. t. eius om. OB 21 quem X i. com-
missatione O, ingentem commessationem L concelebrant] caelebrant B sibi inu. A 22 luc-
tum funereum LOBXY mixta gaudia A explicabant] OBXY, caelebrabant //PFL, celebrabant A
terra] et terra B^, est tcrra B^ 23 copercula] XYZ, cuius fercula HPVLAOB secundum argentum
tertium L, secundo argento tertio OBXY feri O rgore V commoniunt O, muniunt A
24 talia argumenta XYZ regi] regni O omnia om. XYZ conuenire A quod] quo
OBXY 25 quo XYZ puplice O utrisque J5* adduntnr

1) cf. Priscus fr. 3 p. 90 Muell. : ouSevl twv rdaTrote xf,; SxyJ^ixfj; t) xoti eT^pa; dpSavTcDV -fy^ ToaauTa
iv iX^Y^» xaTOTrerpd/ftoti, SiTzt xal Toiv ^v ttq (bxeavtp r^aojv apyetv xal Tip^; irdaT) ttq Sxu^ix^ xal 'Po-
pLa(o*j; iytKs i; ^^pov» draYt»rtv.

-•

GETICA. ^- 125

arma hostinm caedibus adqnisita, faleras vario gemmarum fulgore praetiosas et di- XLIX
versi generis insignia, quibus colitur aulicum decus. et, ut tantis divitij^ humana
curiositas arceretur, operi deputatos detestabili mercede trucidarunt, emersitque momen-
tanea mors sepelientibus cum sepulto. *

'o Talibus peractis, ut solent animi iuvenum ambitu potentiae concitari, inter BU^k- L 259
sores Attilae de regno orta contentio est, et dum inconsulti imperare cupiunt cfflR^,
omnes simul imperium perdiderunt. sic frequenter regna gravat copia quam inopia
successorum. nam fili Attilae, quorum per licentiam libidinis pene populus fuit, gen-
tes sibi dividi aequa sorte poscebant, ut ad instar familiae bellicosi reges cum populis

10 mitterentur in sortem. quod ut Gepidarum rex conperit Ardarichus, indignatus de tot 260
gentibus velut vilissimorum mancipiorum condicione tractari, contra filios Attilae
primus insurgit inlatumque serviendi pudore secuta felicitate detersit, nec solum suam
gentem, sed et ceteras qui pariter praemebantur sua discessione absolvit, quia facile
omnes adpetunt, quod pro cunctorum utilitate temptatur. in mutuum igitur armantur

15 exitium bellumque committitur in Pannonia iuxta flumen, cui nomen est Nedao. illic 261
concursus factus est gentium variarum, quas Attila in sua tenuerat dicione. dividuntur
regna cum populis, fiuntque ex uno corpore membra diversa, nec quae unius passioni
conpaterentur, sed quae exciso capite in invicem insanirent ; quae numquam contra se
pares invenerant, nisi ipsi mutuis se vulneribus sauciantes se ipsos discerperent for-

2(1 tissimae uationes. nam ibi admirandum reor fuisse spectaculum, ubi cemere erat
contis pugnantem Gothum, ense furentem Gepida, in vulnere suo Rugum tela frangen-
tem, Suavum pede, Hunnum sagitta praesumere, Alanum gravi, Herulum levi armatura
aciem strui. post multos ergo gravesque conflictos favit Gepidis inopinata victoria. 262
nam xxx fere milia tam Hunnorum quam aliarum gentium, quae Hunnis ferebant auxi-

25 lium, Ardarici gladius conspiratioque peremit. in quo proelio filius Attilae maior natu
nomine Ellac occiditur , quem tautum parens super citeros amasse perhibebatur , ut
eum cunctis diversisque liberis suis in regno preferret ; sed non fuit vota patris fortuna
consentiens. nam post multas hostium cedes sic viriliter eum constat peremptum, ut
tam gloriosum superstis pater optasset interitum. reliqui vero germani eius eo occiso 263

H PV L [deficii 21 in pugnantem) A B X [Y Z).

1 adquesita O falerans B^ uario] VLOBXY, narium HP^ uariarum A 2 aulicum] ali-

quod OB et ut tantia] ut tot et tantis OB 3 trucidant L emersique B momentaneo B

5 soiunt (?) 0* 6 de regno orto P, orta de regno L contentio] LAOBXY, contio HPV in-

consulte A cuncti om. A 7 omne XZ frequencius A copia] plus copia B 8 att.

fllii A libidinis] libiiiis O, om. L* 9 aequa] etiam XYZ poscebat B^ instar] inisUr O

belligosi O regis OB cum pop. om, L 10 mitarentur quod ut] quodum O, quod*

dum B conperit] coperit X, ceperit O ardaricus LAOB de tot g. ind. OB 11 conditio-

nem L 12 insurget O inlatuque P, inlatoque B seruienti P pudore] HPVOB, pudo-

rem LAXY secuta] sicut a OB detersit] discessit OB solum sua gente O, solam suam gen-

tem B, suam solum gentem A 13 qui] quae AOBXY disce^sione O quia] quam OB

14 quod] qui OB, quae A temptantur AOB 15 bellique A ncdao] HPVLAXYZ, netao OB^,

neteo B' 17 populus L fluutque] flunt A nec] non A passioni] compassioni A

18 conparentur O quae] quem in om. LAXY insaniarent O 19 parem L ipse

PLA se om. XY sauciarent L ipsas BXY discerpent 20 admlrandum om. OB

21 cunctis OB ense] ens O gepida] HPVO, gepidam ABXY suo rugum] suorucum O, suo-

rum cuncta B 22 sueuum A pedem AOXYZ sagittam XYZ halanum XYZ eru-

lum OB 23 strui] struere Ay instrui O, instruere B grauisque O conflictos] HPV, conflictus

AOBXY fauet X gepidos A 24 unorum A ferebat OB 25 conspiratioque] XYZ,

conspiratoque HPVA, conspiratorumque OB natu] nat A 26 elac O, hellac A parens] pater

OB citeros] HP, ceteroa rel. perbibebetur [sie) B* 27 liberis] flliis OB uoto OBXY,

uotis A 28 eum om*. A 29 superstis] O, suprestis HP, supraestis K, superstitem A, superstes rel.

optassit O

4

156 lORDANIS

L fugautur iuxta litus Pontici maris. ubi prius Gothos sedisse descripsimus. cessenmt
itaque Hupni, quibus cedere putabatur universitas. adeo discidium i^emiciosa res est.
ut divisi corruerent, qui adunatis \iribu8 territabant. haec cauea Ardarici regie Gepi-
darunT felix afFuit diversis nationibus , qui Hunnorum re^imini inviti famulabantur,
eo^hique diu maestissimos animos ad helaritatem libertatis votivam erexit : venientes- o
qi^^ulti per legatos suos ad golum Komanum et a principe tunc Marciano gratissime
suscepti distributas sedes, qua» incolerent, accej)erunt.

264 Nam Gepidi Hunnorum «bi sedes viribus vindicantes totius Daciae fines velut vic-
tores potiti uihil aliud a Komano imperio , nisi j)acem et aunua sollemnia , ut strenui
viri , amica pactione postulaverunt. (juod et libeus tunc anuuit imj)erator et usque nune i«
consuetum donum geus ij^sa a Komano suscipit priucipe. Gothi vero cernentes Gepidas
Hunnorum sedes sibi defendere Hunnorumque populum suis antiquis sedibus occui>are,
maluerunt a Komano regno terras jietere quam cum discrimine suo invadere alienas.
accijiientesque rannoniam, quae in hmgo porrecta j^lanitiae habet ab oriente Moesiam
superiorem, a meridie Dalmatiam. ab occasu Noricum. a septentrione Danubium. omata i^
patria civitatibus j^lurimis, quarum prima Syrmis. extrema Vindomina.

265 Sauromatae vero quos Sarmatas dicimus et Cemandri et quidam ex Hunnis parte
Hlyrici ad Castramarteuam urbem sedes sibi datas coluerunt. ex quo genere fuit
Blivila dux Pentapolitanus eiusque germanus Froila et uostri temporis Bessa j^atricius.
Scyri vero et Sadagarii et certi Alanorum cum duee suo nomine Candac Scj^thiam 20

266 minorem inferioremque Moesiam acceperunt. cuius Candacis Alanoviiamuthis patris
mei genitor Paria, id est meus avus. uotarius, quousque Candac ipse >iveret, fuit,
eiusque germanae filio Gunthicis, qui et Baza dicebatur. mag. mil., filio Andages fili
Andele de prosapia Amalorum descendente. ego item quamvis agramatus lordannis ante
conversionem meam notarius fui. Kugi vero aliaeque nationes nonnuUae Bizzim et Ar- 25

H PV A O B X YZ}.

1 ceperunt A" 2 discium V 'A corruerint OB adunati B, adunata O 4 quae

hunonim regimini -ne X} inuitae AXYZ 5 mestissimus animus O helaritatem] HP, elaritatem K,

eleritatem O, hilaritatem ABXYZ uotiuae XYZ 6 legatus O" principem O tunc om. XYZ

7 quasi P acciperunt O 8 gepidi] HPVO, gepidae ABXY flnes] flnibus A. om. XYZ

9 nil A strinui O 10 pacione A^ pactuatione OB 11 consuetum donum] consuetudo est nam

OB soscipit] HAXY^ suscipet P, suscepit VOB gothi ... 14 accipientes m litura B ge-

padas V 12 sibi sedes A Buas antiquas sedes AB 13 quam om. O inuaderent XY

14 que om. B pannonias longo] HPV^ logo O, longa AB, longam XYZ planiciem XYZ

moesaiam superioram 0* 15 moricum A 16 syrmis] HPVXY, sirmis AOB uindomina] uen-

domina XYZ : acr. Vindouona «. Vindobona 17 sarmatuis O diximus OB ex] et O

parte] in parte B, partem AXYZ 18 ad om. O castra{ca8tram i4)martenam urbem] castra mar-

tena OB^ castrum arcenam (arcennam Y) in urbem XYZ : KdioTpa MdpTi; apud Hieroclem p. 655 quo

genere] quo gente O, qua gente B 19 bliuila] bliuialas OB, bliuiliorum XYZ pentabolitanus O

proila PA, froilas OB, ferolla XYZ bessa] lessa O, besea XZ, basea Y 20 scyri] HPXY, Bclri

VAOB uero] autem XY sadagari A^ satagarii £f, 8a»f»«»rii (sagagorii O^) O', sadacarli XY

certi] ceteri BXY candach T, candaci Z, candax B scithicam A 21 moesaiam O acci-

penint O alanouiiamuthis] HP^VOy alanouiamuthis P*^XYZ, alaniuuamutbis B, alanouuamocthis A

mei patris B 22 paria id est meus] patria id est meus ATZ, parialdemeus OB candax OB

23 que om. A fllius B gunthigis PVAOB, guntigis XY mag mi HPV, magister militum

AOB, magn mil X, om. YZ^ hic in spatio vacuo fllio] fllius B, om. H andagis OB 24 an-

dele] HPV^ andale 0, andalae B, andelem XYZ. andales A molorum discendentem O, descen-

dens B, descendentis A agramatus] HPV, agrammatus OBXY, agrammatos A iordannis] AP,

iordanis VAXYZ, iornandis OB 25 conuersationem V meara. om. A rugi] regi O nonn.

nat. A hizzim] bizzi A, biozim OB: inteUegitur Bitye oppidum Thraeine non longe a Constantinopoli

arcadiopolim] arcbadiopolim A, arcadiapolim X', asschadiopolim O, asscandiopolim £; intellegitur Areadiopolit,
olim Bergula, oppidum Bizye vieinum

GETICA.

127 §

cadiopolira ut incolerent, petiverunt. Hernac quoque iunior Attilae filius cum suis in L
extrema minoris Scythiae sedes delegit. Emnetzur et Vltzindur consanguinei eius in
Dacia ripense Vto et Hisco Almoque potiti sunt, multique Hunnorum passim proruen-
tes tunc se in Romania dediderunt, e quibuB nunc usque Sacromontisi et Fossatisii
5 dicuntur. erant si quidem et alii Gothi, qui dicuntur minores, populus inmensus, eum LI 267
suo i)outifice ipsoque i^rimate Vulfila, qui eis dicitur et litteras instituisse *) . hodieque
sunt in Moesia regionem incolentes Nicojiolitanam ad pedes Emimonti gens multa, sed
paupera et inbellis nihilque habundans nisi armenta diversi generis pecorum et pascua
silvaque lignarum ; parum tritici citerarumque specierum terras fecundas. vineas vero

10 nec, si suut alibi, certi eorum cognoscent ex vicina loca sibi vinum negotiantes: nam
lacte aluntur pleriijue.

Ergo, ut ad gentem, unde agimus, revertamur, id est Ostrogotharum, qui in Pan- LH 268
nonia sub rege Valamir eiusque germani Thiudimer et Videmir morabantur, quamvis
divisa loca, consilia tamen unita nam Valamer inter Scamiungam et Aqua nigra flu-

15 vios, Thiudimer iuxta lacum Pelsois, Vidimer inter utrosque manebanti, contigit ergo,
ut Attilae fili contra Gothos quasi desertores dominationis suae, velut fugacia mancipia
requirentes, venircnt iguarisque aliis fratribus super Valamer solum inruerent. quos 269
tamen ille (juamvis cum paucis excejut diuque fatigatis ita prostravit, ut vix pars ali-
qua hostium remaneret. (luae in fuga versa eas partes Scythiae peteret, quas Danabri

2u amnis flucnta praetenneant, (juam lingua sua Huuni Var appellant. eo namque tem-
pore ad fratris Thiudimeri gaudii nuntium direxit, sed eo mox die nuntius veniens

H P V A O B X {Y Z). Rav.-d^ 19 p. 218 ad v. 15 : iii Pannonia est lacus maximus qui dicitur Pelsois.
Paulus h. R. 16, 11 (12 Krgo — 18 prostravit.i. 15, V2 stq. [a 20 eo).

1 petierunt O hernar] hermac XY : 'Hpvdy^ apud Priscum fr, 36 p. 107 Muell. attilae] a.

regis O {non D) 2 extremu B, extremas X, extremis AY minores O emnetzur] i/, emned-

zur Pr, emnezur Y, emmedzur A, emmezur X, zinnezur Z, emnetdzar 0, emnedzar B ultzindur]

HP^VAX^Y, ultzidur A'", uultzindur Z, ultz««dur P**, uzindur OB consanguinei] ABXY, cumsan-

gninei O, consannei HPV 3 uto et husco almoque YZ , uto et isco almusqui O, uto et iscalmus

qui ea B, ut dethisco almoque A : inteUeguntur Vtua Oescus Almus tres affluentes Danuvii vel potius eiusdem
nominis oppida ad ostia illa tria sita, quamquam Vti caatelli praeterta mtntio non reptritur 4 tunc se

in r. (romaniam ABY) dedidcrunt [sie HPAY, dederunt VOB) om. X [habent YZ) e] et O us-

que om. A sacromontissii O fossatisii] fosatisii B, fotasii O 6 eis] eisdero A 7 regione

AOB adj ut XZ [non Y) emimonti] P, ei monti H, emi montis VX, hemi montis .4FZ, enim

montis OB sed] sedet B 8 pauper ABX^ nihilque habundans] quae non habundat B, nullo-

que abundans A armento B, armentis A diuersis HPV pascuis A 9 siluamque O

lignarumj HPVO, lignorum ABXY parum] p. babens B citerarumque] HP, ceterarumque VYZ^

ceterorumque .Y, ceterarum AB, ceterorum O terras fecundasj terra fecunda A, in terras fecundas 0,

est terra secunda B 10 certi eorum] certe A cognuscent P, cognoscont A uicinis locis (lo-

cis om. A^) ABXY nam om. A 111. aluntur pl.J pl. 1. utuntur A 12 agimus] agitur OB

reuertamus B id est] idem O ostrogothorum X 13 uulamier O • germani] HPV, ger-

manis OBXY, germano A tbeudimer A', theudimir YZ, theodemir AOB et uuidemer O, et uui-

dimir Z?, et uidimcr A, et uidimir Z, et uindimir Y, om. HPVA 14 diuisi loco A consilio AAIZ

unita] uniti A, habuerunt unita B ualamir A scarniumgam HPV aquam nigram OB, aquae

nigrae A}'Z 15 theudemer A, theudimir Y, teudemir A, theodemir OB lacum] locum A^, loca

XYZ peUodis B, pclsoif A uidemir A manebat AOBXY 16 dominationi P fuca-

cia HPV, fugatia O mancipia] mantia O 17 ignaresque O ualamir AXY, uualamir B

inruerint 18 fatigatos AB 19 fugam ABXY conuersa A peterent OB danabri]

H, danubri PVO, danubii AB, danapri AYZ 2U amnies P quam] que 0, quem AXYZ eo

namque] eoque OB 21 ad] cum ad B fratres thiudimeri P, fratres theodemeri 0, fratrem theo-

demerem B, fratres [om. th.) A, theudimeri [om. fr.) X, theudimiris [om. fr.) Y: Thiodimer Paulus gaa-

dii] gaudia OXYZ n. direxit sed] n. direxisset OB, cum nuutium direxisset XY eo] e O, et A

1) cf. Socratea hist. eccl. 4, 33: OyX?p(Xa; 6 twv rdTftcnv ^7:10x07:0; '^pd^t.^ara i^eOpe FoTftixd.

• 128 lORDANIS

Ln feliciorem in domo Thiudimer repperit gaudium. ipso si quidem die Theodoricus
eiu8 filius , quamvis de Erelieva concubina , bonae tamen spei puerolus natus erat.

270 post tempus ergo non multum rex Valamir eiusque germani Thiudemir et Vidimir,
consueta, dum tardarent dona a priucipe Marciano, quae ad instar strenuae acciperent
et pacis foedera custodirent, missa legatione ad imperatorem vident Theodericum Tri- 5
arii filium, et hunc genere Gothico, alia tamen stii^pe, non Amala procreatum, omnino
florentem cum suis, Romanorumque amicitiis iunctum et annua sollemnia consequen-

271 tem, et se tantum despici. ilico furore commoti arma arripiunt et Illyricum pene totum
discurreutes in praeda devastant. sed statim imperator animo mutato ad pristinam
recurrit amicitiam missaque legatione tam praeterita cum instantibus munera tribuit lo
quam ctiam de futuro sine aliqua controversia tribuere compromittit, pacisque obsidem
ab eis, quem supra rettulimus, Theodoricum, infantulum Thiudimeris accipit: qui
iam septem annorum incrementa consceudens octavum intraverat annum. quem dum
pater cunctatur dare, patruus Valamir extitit supplicator tantum, ut pax flrma inter
Romanos Gothosque maneret. datus igitur Theodoricus obses a Gothis duciturque ad is
urbem Constantinoi)olitanam Leoni principi, et, quia puerulos elegans erat, meruit gra-
tiam imperialem habere.

Lin 272 Postquam ergo firma pax Gothorum cum Romanis efl*ecta est, videntes Gothi non

sibi sufficere ea quae ab imperatore acciperent simulque solitam cupientes ostentare
virtutem, coeperunt ricinas gentes circumcirca praedari, primum contra Sadagis, qui 20
interiorem Pannoniam possidebant , arma moventes. quod ubi rex Hunnorum Dintzic
filius Attilae cognovisset, coUectis secum qui adhuc videbantur quamvis pauci eius
tamen sub imperio remansisse Vltzinzures. Angisciros, Bittugures, Bardores, venientes-
que ad Basianam Pannoniae civitatem eamque circumvallans fines eius coepit praedare.
273 quod conperto Gothi ibi, ubi erant, expeditionemque solventes, quam contra Sadagis 25
coUegerant, in Hunnos convertunt et sic eos suis a finibus inglorios pepulerunt, ut iam
ex illo tempore qui remanserunt Hunni et usque actenus Gothorum arma formident.

H P V AO Ji X {Y Z). Paulus i. c. {ad 15 maneret).

1 feliciorem] felicius ABXY theodemeris OB, theudimeri X^ theudimeris Y^ teodemir A ipgi

A theodoricus] H {plerumque) P {pUrumque), t''h/eodericus VAOB{plerumque)XY 2 erelieua] heri-

lieua Xj herili sua Y: Arileua Paulus 15 [16], 14, Ereriliua Anon. Vales, 58 puerolus] HP^ puemliis

VAOBXY erat] est A 3 ergo om. A uualemer B theodimer O, theodemer B, theudi-

mer X, theudimir Y, theudemer Z, teudemir A uuidimer OB, uidimer XZ, uindimir T, uidemir A

4 dona a (a om. O) pr.] a pr. d. A strenuae] HPVAXY, strinuae 0, strennnae B acceperent P,

acciperunt O, gentes acceperunt B 5 et pacls] ut paucis B^, ut pacis B^ custodierent P li-

gatione O 6 hunc] gunc O, huno A gothorum X 7 cum] con 8 ilico] illo A

furori V corripiunt A hiriilicum A totam A 9 praedam OB commutato A

10 recurrunt O 11 sine] in sine P^* contrauersia //, controuarsia O 12 eis] eo A tbe>

dericum V" infantoium theudimeris F, theodemeris OB, theodemiris A, theodemeri X, thendi-

meri Z accipit] AT, accepit J3, accipiunt HPVOXZ 13 conscindens O 14 cunctaretur dare

A, cunctatur daret O, cunctatus daret B uualamer OB 15 datur XY thedericus F, theode-

ricos O obses a gothis] obses A, obsessa gothos O que om. AB ad urbem const. (constan-

tinopolititanam P)] constantinopolim A 16 principem O puerulos] HPVO^, puerolus O*, pnerulnB

ABXY eligans O 19 sibi om, A acceperent P, acciperint 0, acceperant XY, acceperant A

simulque soliUm] HPVAXYZ, solatia simnlque OB 20 predare O primo OB saUgis O, m-

tagas B, sadages XZ, sagades Y, sadares A 21 possedebant dindzic X, dindzich FZ, dinzio

OB: AdffiJiiX apwd Priicum fr. 36. 38 p. 107. 108 MueU. 23 ultzinzures] HPVX^YZ, ultzinzumea X«,

ulzinzures A, ulzingures O, ultzingures B angiscires B bittugores OB, bnrtugures A bar-

dares A uenientesque] uenientes O, ueniensque AX, ueniens B 24 basianam pann.] HPVXYZ,

bassianam pannoniae (-niam O") OB, pann. basianam A praedari ABX 25 qno ABXY ibl

om. AOB sadages AXZ, sagades T, saUgas B 26 coUigerant O, collegernnt B a suiB A

Ingloriosos A 27 illo] ill {tic) formidarent XY

' GETICA. 129

quiescente vero tandem Hunnorum gente a Gothis Hunumundus Suavorum dux dum ad LIII
depraedandas Dalmatias transit, armenta Gothorum in campis errantia depraedayit,
quia Dalmatia Suaviae vicina erat nec a Pannonios fines multum distabat, praesertim
ubi tunc Gothi residebant. quid plurimum? Hunimundus cum Sua\i8 vastatis Dal- 274
5 matiis ad sua revertens, Thiudimer germanus Valameris regis Gothorum non tantum
iacturam armentorum dolens quantum metuens, ne Suavi, si inpune hoc lucrarentur,
ad maiorem licentiam prosilirent, sic vigilavit in eorum transitu, ut intempesta nocte
donnientes invaderet ad lacum Pelsodis consertoque inopinato proelio ita eos oppressit,
ut etiani ipsum regem Hunimundum captum omnem exercitum eius, qui gladio evadis-

10 sent, Gothorum subderet servituti. et dum multum esset amator misericordiae , facta
ultione veniam condonavit reconciliatusque cum Suavis eundem , quem ceperat , adop-
tans sibi filium , remisit cum suis in Suavia. sed ille inmemor patemae gratiae post 275
aliquod tempus conceptum dolum parturiens Scirorumque gente incitans, qui tunc super
Danubium consedebant ct cum Gothis pacifice morabantur, quatenus scissi ab eorum

15 foedere secumque iuncti in arma prosilerent gentemque Gothorum invaderent. tunc
Gothis nihil mali sperantibus, praesertim de utrisque amicis vicinis confisi, bellum
exurgit ex inproviso coactique necessitate ad arma confugiunt solitoque certamine arrepto
se suaque iniuria ulciscuntur. in eo si quidem proelio rex eorum Valamir dum equo 276
insidens ad cohortandos suos ante aciem curreret, proturbatus equus corruit sessorem-

20 que suiim deiecit, qui mox inimicorum lanceis confossus interemptus est ^) . Gothi vero
tam regis sui mortem quam suam iniuriam a rebellionibus exigentes ita sunt proeliati,
ut pene de gente Scirorum nisi qui nomen ipsud ferrent, et hi cum dedecore, non
remansissent : sic omnes extincti sunt.

Quorum exitio Suavorum reges Hunimundus et Halaricus vereti, in Gothos arma LIV 277

25 moverunt freti auxilio Sarmatarum, qui cum Beuca et Babai regibus suis auxiliarii ei
advenissent, ipsasque Scirornm feliquias quasi ad ultionem suam acrius pugnaturos

HFV AOBX[Y Z). ^auXui h, R. /5, 72 (a 18 in eo).

1 gentem O hunumundus] HPV^ hunnomundus ««»« O in extrema pagina, hunnimundus B, hn-

nimundiis AXY sueuorum A &d pred&ndas AOBXY 2 depraed&tnr A 3 daim&tia sua-

uiae] XY, dalmaei suauiae Z, dalmatias suauiae HPV, dalmatia suaeuia A^ dalmatiis suauia OB ueclna

O a pannonios (appannonios P) flnes] HPV, a pannoniis flnibus AOBXYZ praese**** (praesertim

yb^ ya 4 resedebant VO hun(n)imundo AB sueuis A 5 renertente AB theodemir

O, theodomer B, theudimer XZ, theudimir Y, thendemir A hunalameris O, nalemir A 6 armo-

rum A * ne] nec 0* suaui (sueui A) si inpune (inpone 0) h. 1.] AOBy suauis inpune hoc Incra-

rentur HPK, suaui impune (imp. om, Y) hoc lucr. et XYZ 8 indaderet V 9 etiam] iam O ipso

rege hun(n)imundo capto AB gladio euadissent] HPV, gladium euasissent (enassissent 0) AOBXY

11 sueuis A eodem O coeperat HV 12 snauiam OBXY, sueuiam A gradiae P

13 que om. B gentem AOBXY incitauit B snpra OB 14 consedebant] HPVOj consi-

debant AB^XY, considerabant B^ paciflee] HOB, paciflci PVAXYZ scisci O 15 se^cumqne

O iuncti in] iunctum A prosilerent] HPV, prosilirent AOBXY 16 de om, conflsis B

17 exurgtt] insurgit OBXYy surgit A ex om. XYZ certamen in arreptum 0, certamen arreptum

XYZ 18 Buamque iniuriam AOBXY eorum om. XYZ unalamir O, uuallamer fi 19 adeo

hort. B^ 20 de«iecit lanceis] AOBXY, lances HPV confessus 0* intertemptus O

21 a om. XZ [non Y) ita . . . 22 de gente om, XYZ sunt] sut V* 22 ipsum ABXY

hi] hic OB 23 sic 0. extincti sunt] sic 0. extin(c)xerunt OBXY, ita sunt 0. extincti A 24 exitio]

HPVAXYZ, exitium O, exitum B sueuorum A hu*nimundus V, hunnimundus fi, hunimunmun-

dus O uereti] HPVO, ueriti ABXY 25 auxUiis armatarum B beuga OB auxiiiarii ei]

HPVf auxiiiariis eius 0, auxiliariis eorum B, auxUiariis XY, auxiliarii A 26 aduenissent] deuenisaent

OB ipsisque sc. reliquiis XZ adulationem X pugnaturos] HPVA, pugnaturus O, pugnaturas

B, pugnaturis XYZ

1) Horum et »equentium epitomam dat Iordane$ in Romanis c. 347.
I0BDANB8. 1 7

130 lORDANIS

LIV accersientes cum Edica et Hunuulfo eorum primatibus habuerunt simul secum tam Ge-
pidas quam ex gente Rugorum non parva solacia, ceterisque hinc inde collectis ing^en-

278 tem multitudinem adgregantes ad amnem Bolia in Pannoniis castra metati sunt. Gothi
tunc Valamero defuncto ad fratrem eius Thiudimer confugerunt. qui quamvis dadum
cum fratribus regnans, tamen auctioris potestatis insignia sumens, Vidimer fratre iu- 5
niore accito et cum ipso curas belli partitus, coactus ad arma prosilivit; consertoque
proelio superior pars invenitur Gothorum . adeo ut campus inimicorum corruentium
cruore madefactus ut rubrum pelagus appareret armaque et cadavera in modum collium

279 tumulata campum plus per decem milibus oppleverunt. quod Gothi cernentes, ineffa-
bili exultatione laetantur, eo quod et regis sui Valameris sanguinem et suam iniuriam 10
cum maxima inimicorum strage ulciscerentur. de vero innumeranda variaque multitu-
dine hostium qui valuit evadere, perquaquam effugati vix ad sua inglorii pervenerunt.

LV 280 Post certum vero tempus instanti hiemali frigore amnemque Danubii solite conge-

lato — nam istiusmodi fluvius ille congelascit, ut in silicis modum pedestrem vehat
exercitum plaustraque et traculas vel quidquid vehiculi fuerit , nec cumbarum indigeat 1 5
lintres — sic ergo eum gelatum Thiodimer Gothorum rex cemens pedestrem ducit
exercitum emensoque Danubio Suavis inprovisus a tergo apparuit. nam regio illa
Suavorum ab oriente Baibaros habet, ab occidente Francos. a meridie Burgundzones,

281 a septentrione Thuringos. quibus Suavis tunc iuncti aderant etiam Alamanni ipsique
Alpes erectos omnino regentes, unde nonnulla fluenta Danubium influunt nimio cum 20
sonu vergentia. hic ergo taliterque munito loco rex Thiudimer hiemis tempore Gotho-
mm ductavit exercitum, et tam Suavomm gente quam etiam Alamannomm, utrasque
ad invicem foederatas, devicit, vastavit et pene subegit. inde quoque victor ad pro-
prias sedes, id est Pannonias revertens Theodoricum filium suum, quem Conslantino- "
polim obsidem dederat, a Leone imperatore remissum cum magnis muneribus gratanter 2s

282 excepit. qui Theodoricus iam aduliscentiae annos contingens expleta pueritia, decem et

H P V A O B X [Y Z). Paulus h. R, 15, 12 [ad 4 confugerunt).

1 arcessientes A hunuulfo] hunulfo A, unulfo OB secum tam] secutam XZ {non Y)

gepidas quam] gepidarum tam [sic) XYZ 2 ex gente] BXY, exigente 0, gente HPV, et gentem A

rucorum HPV ceterosque h. i. coilectos (-tus O^) O 3 amnem] abnen O bolia] boliam B,

boliani O pannonis 4 ualamiro OXy uualamiro B, ualamire A, nelamire Y theodemer OB,

theodimer X, theudimir YZ, teudemir A 5 regnans] regnum XZ, regnum tenuisset Y auctioris]

ABXY, auctoris HPV, actioris [ui vid.) O^, altioris O^ insigna O sumen P uidimeri O,

uuidimerl By uidemir A iuniori B 6 et cum] cum et JT, cum A coatus O prosiliuit]

HPOXY, prosiluit VAB 7 goth. inu. A ante corr. litura XVI fere liH. B 9 cumulaU B

plus per decem milibus] per decem milia XYZ^ plus decem milibus AB 10 eo] «« V et om,

AOB reges O sui] si uallameris B, ualamiris A 11 maxima] maximo X,

magna Y ulcisceretur O ^ de nero innumerabili XY, de innumerabili uero A 12 ualneront

AB perquaquam] perqnaque A, om, OB sua] AOBXY, suam HPV inglororii HPV

13 uero certum B hiemeali O amneque ABXY 14 ille congelascit] ita congelescit A, ita

rigiscit O, ita rigescit B^, ita gigescit B^ ut in] in in X, ut A ueh. ex. ped. (pedestres O) OB

15 traculas] triaculas OB, tragulas XY, trahulas A fnerit n. c. (cymb. T, cimb. X) indigeat lintres

(liutre B, lintribus A)] futres mediii omiiaia V 16 theodimir O, theodemer B. theudimir YZ, theudimer

X, teudemir A rex goth. A ducit om. O 17 sueuis A a (e P) tergo app.] app. a tergo

XY 18 sueuorum A baibaros] HPVXYZ, baiobaros (-rus 0") OB, baioarios A burgundzonesj

HPVXYy burgundiones AO^, burgundines B^ 19 tlorincos [ut vid.) 0, thoringos BT, toringos AX

sueuis A iuncti] iniuncti XY etiam om, A alamanni] alemanni B, ademandi XYZ

20 erectas AB, effectos XYZ danubium] HPVAXYZ, danubio OB 21 sonu] HPV, sona A«, sono

A^OBj sonitu XYZ que om. B theodimir 0, theodemer B, theudimer XZ, theudimir F, teudemir

A 22 sueuorum A gente] HPV, gentem AOBXY alamannorum] A, alemannorum B, alano^

rum HPVOXYZ utraque V 24 thodericum OB const.] in const. 25 obsedem O

remissum (demissum XZ, dimissum Y) cum magnis] rel. et O^, remi8**»«**««*« O^ 26 excepit] ex-

cipiunt O, recepit XYZ

GETICA. 131

octo annoB peragens, ascitiB certis ex satellitibus patris et ex populo amatores sibi clien- LV
tesque eonsocians, paene sex milia viroS; cum quibus inconscio patre emenso Danubio
Buper Babai Sarmatarum rege discurrit, qui tunc de Camundo duce Komanorum victoria
potitus superbiae tumore regnabat, eoque superveniens Theodoricus interemit familiaque

6 et censu depraedans ad geuitorem suum cum victoria repedavit. Singidunum dehinc
civitatem. quam ipsi Sarmatae occupassent, invadens, non Romanis reddidit, sed suae
subdedit dicioui.

Minuentibus deinde hinc inde vicinarum gentium spoliis coepit et Gothis victuB LVI 283
vestitusque deesse et hominibus, quibus dudum bella alimonia prestitissent, pax coepit

10 esse contraria, omnesque cum magno clamore ad regem Thiudimer accedentes Gothi
orant, quacumque parte vellit, tantum ductaret exercitum. qui accito germano missa-
que sorte hortatus est, ut ille in parte I^liae,* ubi tunc Glycerius regnabat imperator,
ipse vero sicut fortior ad fortiorem regnum* accederet Orientalem : quod et factum est.
et mox Vidimei" Italiae terras intravit, extremum fati munus reddens rebus excessit 284

15 humanis, succesBorem relinquens Vidimer filium suumque synonymum. quem Glycerius
imperator muneribus datis de Italia ad Gallias transtulit, quae a diversis circumcirca
gentibus praemebantur, asserens vicinos ibi Vesegothas eorum parentes regnare. quid
multum? Vidimer acceptis muneribus simulque mandata a Glycerio imperatore Gallias
tendit seseque cum parentibus Vesegothis iungens unum corpus efficiujit, ut dudum

20 fuerant, et sic Gallias Spaniasque tenentes suo iuri defendunt, ut nullus ibi alius
prcvaleret.

Thiudimer autem, frater senior, cum suis transit Saum amnem Sarmatis militi- 285
busque interminans bellum , si aliqui ei obstaret. quod illi verentes quiescunt, immo
nec praevalent ad tantam multitudinem. videns Thiudimer undique sibi prospera pro-

25 venire , Naissum primam urbem invadit IUyrici filioque suo Theodorico sociatis Astat
et Invilia comitibus per castro Herculis transmisit Vlpiana. qui venientes tam eam 286
quam Stobis mox in deditione accipiunt nonullaque loca Illyrici inaccessibilia sibi

H P V A O B X {Y Z). Paulus h. R. 15, 12 sq. ,a 10 omnesque).

1 otauo (.«(e) decimo aiino peragens O, ootanum decimum annum fannos A) peragens AB ascitis]

arcitis Z, arcitis X, accersitis Y certis ex om. OB asellitibus et om. OB 2 conso-

ciauit B paene] H hic sex m.] ex m. O, uii A inconscio] in consilio XZ, inconsulto F,

inscio A 3 babai] ba sarmatornm O regem ABXY 4 superuiae P eoque] HPV,

eumque AOBXY theodericos O familiamque et censum AOBXY 5 ienitorem O singi-

donum OB 6 occupassens 0, occupauerant A reddedit P 7 subdedit] HPO, subdidit VABXY

9 alimonia] HPVO, alimoniam ABXY prestetissent P, prestitissens O 10 theodemir OB, theodi-

mer X, tbeudimer Z, theudimir Y, theudemir A 11 orant] erant A' uellit] HPV, neUet OBXY,

uelit A tantum om. OB 12 hortatus] orta O, hortata B est] que X partem ABX, pa-

tem Y glycerius] glizerius A, cliteriuB 13 sicut] seut 0, ceu B fortiorem] fortius ABXY

orientale BXY, id est orientale A quod] quidem O. quidem quod B 14 mox] mox ut XY uin-

dimer XZ, uindimir 7, uidemir A terr. it. A terras intrauit] in litura O^ 15 relinqnens] r. regni

OJ^ uidemer PV, uideroir A. om. XYZ suum] sui XYZ que om, i4, que synonymum om.

OB glizerius Aj clicerius O 16 italiae A* a diuersis] aduersis OXY 17 gentibus om.

XYZ praemebantur] HXY, praemebatur PK, premebatur AOB ibi] sibi AOB uuisigothos XY

IS multum] multa OBXY uindimer XZ, uindimir Y, uidemir A acceptas X^ mandatis ABXY

a om. O 19 unum] unum cum eis B efficitur B ut dudum fuerant om. OB 20 hispa-

niasque ABXY iure OBXY ibi] sibi OB 22 theodemer Ofi, thendimer XZ, theudimir F,

teudemir A autem] au O, enim XY saum amnem] HPVAOB, padum XYZ 23 que om. OB

bellum om. XYZ aUquis AXY ei obstaret] optaret O, optarent B 24 theodemer OB, tbeodi-

mer X, theudimer Z, theudimir Y, teudemir A 25 naisum OBXYZ prima O inuadet O

illyri H, illiricis XYZ sociatus B adsUt OB, artat XYZ 26 inuilia] inuillam B, in uigiUa

XYZ comites B castro] HPV, castrum AOBXY hircuUs O ulpianam ABXY 27 quam

stobis] aeripiij quamestobis OXY, quammestobis HPV, quam mestoliis A, quam et opes B deditione]

HPV, dedicationem O^, deditionem AO^BXY nonullaque] HP, nonnuUaque VAOBXY iDaccessebiUa O

17»

132 lORDANIS

LVI primnm tunc pervia facinnt. nam Eracleam et Larissam civitates Thessaliae primum
praedas ereptas, dehinc ipsas iure bellico potiuntur. Thiudimer vero rex animadver-
tens felicitatem suam quam etiam filii nec his tantum contentus, egrediens Naisitanam
urbem paucis ad custodiam derelictis ipse Thessalonicam petiit, in qna Helarianas

287 patricius a principe directus cum exercitu morabatur. qui dum videret vallo muniri 5
Thessalonicam nec se eorum conatibus posse resistere, missa legatione ad Thiudimer
regem muneribusque oblatis ab excidione eum urbis retorquet initoque foedere Ro-
manus ductor cum Gothis loca eis iam sponte, quae incolerent, tradidit, id est Cerru,

288 Pellas, Europa, Mediana, Petina, Bereu et aHa quae Sium vocatur. ubi Gothi cum
rege suo armis depositis composita pace quiescunt. nec diu post haec et rex Thiu- lo
dimer in civitate Cerras fatale egritudine occupatus vocatis Gothis Theodoricum filinm
regni sui designat heredem et ipse mox rebus humanis excessit.

LVII 289 Theodorico vero gentis suae regem audiens ordinato imperator Zeno grate su-

scepit eique evocaturia destinata ad se in urbe venire precepit, dignoque suscipiens
honore inter proceres sui palatii conlocavit. et post aliquod tempus ad ampliandam i5
honorem eius in arma sibi eum filium adoptavit de suisque stipendiis triumpbum in
urbe donavit, factusque consul ordinarius, quod summum bonum primumque in mnndo
decus edicitur ^) : nec tantum hoc , sed etiam et equestrem statuam ad famam tanti
290 viri ante regiam palatii conlocavit. inter haec ergo Theodoricus Zenonis imperio foedere
sociatus, dum ipse in urbe omnibus bonis frueretur gentemque suam in Illyrico, ut 20

HPVAOBX{YZ), Rav, 4, 9 p. 197 ad v. 9: non longe & . . . Thessalonica sunt civitates id est
Ceras Europa Mediana Petina {al. penna) Bireum Quaesium. Paulus l. c. Freculfus 2, 5, 18 {a 17 consul).

1 tunc pr. OB peruiam eracleam] AO, eraciiam B, aracleam HVj aradeam P, heracleam

XYZ ciuitatem tessaliae O 2 praedas ereptas] H^P^V, praeda»«reptas H^, *««♦«« ereptas P*,

preda cepta O, praeda capta B, praedis ereptis AXYZ dehinc ipsis XY, om. OB patiuntur A^

theodemir OB^ theodimer X, theudimer Z, theudimir F, teudemir A 3 fel.] tam fei. A fllii] sibi

XYZ his] hac OB tantum] tamen B contemptus A po8t egrediens litura »tx fert litt. H

naissitana urbe A 4 pacis O ipsi O petiit] petit A^ impetit J?, inpedit O quam X

helarianus] HPVX^ elarianus A^ hilarianus Z, hylarianus Y, elarius OB 5 dum] cum A 6 thessaUo-

nicam P ligacione a th. rege O theodimer X^ theodemer B^ theudimir T, teudemir A 7 qne

om. AOB excidione] obsidione £, excidio A orbis O 8 quae] AOBXY, qua HPV in-

^ colerint O tradedit PO cerru peUas] HPVXYj cero pellas OB^ cerra pallas A : Ceras Rav. : intelU-

guntur Cyrrhus et PeUa oppida Maeedoniae primae eihi vicina 9 europa] HPV cum Rav., eorupa O, en-

ropam BXY, eropa A: intellegitur Europue eiuadem provinciae medianam ABXY: aignifieatur MetKone

eiusdem provinciae petinam bereum B, retina bercum (-chum YZ) XYZ.: intelleguntur Pgdna et Beroea

oppida item eiusdem provineiaCy qvLae recto quoque ordine diapoiita sunt siiim] suitb A: eat opinor Atoc>

ut Scandza Bcribitur pro Scandia uocantur B 10 theodimer OX, theodemer B, theudimer Z, then-

dimir T, teudemir A 11 cenus XYZ fatale] HPVO, t^X^Hi ABXY occupatis A' uocatis]

tn traniiiu a pagina ad paginam om. O 12 designant O 13 theodorico] HP, tbeoderico V, theodericnm

AOBXY . genti OB ordinato imperator zeno] HPV, ordinatum imp. zenon fi, ordinatum imp. zennm

0, imp. zenon (zeno A) ordinatnm AX, imp. zenon {om. ordinato) YZ gratus O, gratum B, »»*» fgrate

X^) X^ 14 eique euocaturia] APK, eiquetuocatoria O, eique {om, B^) enocatoria BXY, eumque euocato-

ria A se] se eum A ube A, urbem VOBXY 15 ampliendum O 16 armis XYZ

17 urbem factusque] factusque est OW quod] quam XY, quem Z primumque] primo XY,

que O, om. {^hie erat laeuna'] Z decus in mundo dicitur A 18 etiam et (et om. AOB) equestrem

(-tre O)] libri, et equestrem Freeulfua, aeream ei equestrem aut legit Paulus 15, 13 aut propter voeabulum
etiam inepte repetitum legendum e$$e coniecit : in tantum, ut . . . eum fascibus sublimaret . . . aereamqne illi
equestrem statuam ante snum palatium collocaret: sed apud lordnnem talia non offendunt 19 ante] con-

tra XZ theodoricns] H, theodericus P et rel. 20 bon. omn. OB sua hillirico O

1) Roman, 348 eudem narrarUur propiu» aecedentia ad Marcellinum.

GETICA. 133

diximus, reBidentem non omnino idoneam ant refertam audiret, elegit potius solito more LVII
gentis suae labore qnerere yictum quam ipse otiose frui regni Romani bona et gentem
suam mediocriter victitare, secumque deliberans ad principem ait: ^quamvis nihil deest
'nobis imperio vestro famulantibus, tamen, si dignum ducit pietas vestra, desiderium
5 'mei cordis libenter exaudiat'. cumque ei, ut solebat, familiariter facultas fuisset 291
loquendi concessa : ^Hesperia', inquid, *plaga, quae dudum decessorum prodecessorum-

• que vestrorum regimine gubernata est, et urbs illa caput orbis et domina quare nunc
'sub regis Thorcilingorum Rogorumque tyrranide fluctuatur? dirige me cum gente
*mea, si praecepis, ut et hic expensarum pondere careas et ibi, si adiutus a domino

10 'vicero, fama vestrae pietatis inradiet. expedit namque, ut ego, qui sum servus

* vester et filius, si vicero, vobis donantibus regnum illud possedeam ; haut ille, quem
' non nostis, tyrranico iugo senatum vestrum partemque rei publicae captivitatis servitio
^premat. ego enim si vicero, vestro dono vestroque munere possedebo; si victus
*fuero, vestra pietas nihil amittit, immo, ut diximus, lucratur expensas'*). quo au- 292

15 dito quamvis egrae ferret imperator discessum eius, nolens tamen eum contristare an-
nuit quae poscebat , magnisque ditatum muneribus dimisit a se , senatum populumque
ei commendans Romanum ^) . igitur egressus urbe regia Theodoricus et ad suos rever-
tens omnem gentem Gothorum, qui tamen ei prebuerunt consensum, Hesperiam tendit
rectoque itinere per Sirmis ascendit vicina Pannoniae, indeque Venetiarum fines in-

20 gressus ad Pontem Sontii nuncupatum castra metatus est. cumque ibi ad reficienda 293
corpora hominum iumentorumque aliquanto tempore resedisset, Odoacer armatum contra
eum direxit exercitum. quem ille ad campos Veronenses occurrens magno strage de-
levit^; castraque soluta finibus Italiae cum potiore audacia intrat, transactoque Pado
amne ad Ravennam regiam urbem castra componit tertio fere miliario ab urbe locus,

H P V A O B X (Y Z). Paulua l. c. Freculfus l. c. [ad 24 componltl.

1 resedentem O idoniani O 2 otiosus A bonis AXY 4 uestro] tuo A tamen]

tantum XZ inon Y) 5 ei om. XYZ familiari V 6 loquendi om. OB quae] qul

prodecesBoremque 0, praedeeessorumque XYZ 7 gobernata P urbis 8 thorcilingorum]

HPVBXYZ^ torc. -4, thorcilinguorum O rogorumque] HPV Frfc, rogorque X^ rotgorumque TZ, rugo-

rumque A, et rugorum OB fluctuat AOB 9 praecepis] HPV^ praecipis AOBXY et hic]

HPVAXYZ Frec,, hic OB a d. adi. fuero uicero f. piet. u. A 10 inradietur Free. ego] et

ego A 11 possedeam] HPVO^ possideam AB.tY haut] OB^ haud XF, autJ7PV4, q uam ut Frec.

quem non nostis (nostns O)] hostis Frec. 12 tyrranico] HP^ tyrannico rel. iugo] OBXY^ iuco HPV^

loco A res pnplice O captiuatis H seruito V 13 possedebo] HPV^ possebo 0, possi-

debo ABXY 14 amittat B ut] ut ut X diximus] dixi A lucretur XY 15 constri-

Btare B, contristari A 18 omnem g.] cum omni gente A qui] quae B tamen] tunc XY

prebuerunt (praebuere A) consensum] HPVAXY Free., prebuerat concessum O, praebuerat consensum assumens
B haesperiem T^, hisperiam 19 sy rm\B XYZ, sirmas B, SirmoB Free. \i\cini] HPVAB Free.,

uieinam XYZ, om. O indeqiie] idemque A flnes] partes A ingressus om. V 20 son-

tio OB 21 aliquo Free. consedisset XY odouacer OB armatum om, A 22 quem]

cnique XYZ magno str.] HPVy magna str. OBXY Free.j strage magna A 23 castrisque solutis

ABXY flnibus] flnes AXY intrauit A, intret O pade H, podo A* 24 reg. urb. om. A

componit] ponit A ab urbe mil. A locus] HPVOXj loco ABY

]} apud Orosium 7, 43 rex Veaegotharum Vallia tmp. Honorio haee mandat: tu cum omnibus pacem habe
omniumque obsides arcipe : noB nobis confligimus , nobis perimus , tibi vincimus : immortalis vero quaestus
erit rei publicae tuae, bI utrique pereamus.

2) ef. Anonymua Valeaianua 49 : Zeno recompensans beneflciis Theodericum quem fecit ^tricium et eon-
Bulem, donans ei muitum et mittens eum ad Italiam.

3) ef. annalea Ravennatea ad a. 490: his consnlibus ingreBsus est rex Theodericus in fossato pontis
Sontis et fugit Odoacar rex de fossato et abiit in Beronam.

134 lORDANIS

LVn qui appellatur Pineta. quod ceraenB Odoacer intus se in urbe communit ; indeque sub-
reptive noctu frequenter cum suis egrediens Gothorum exercitum inquietat^), et hoc

294 non semel nec iteram, sed frequenter et pene molitur toto triennio. sed frustra la-
borat, quia cuncta Italia dominum iam dicebat Theodoricum et illius ad nutum res
illa publica obsecundabat. tantum ille soIub cum paucis satellitibus et Romanos , qui 5
aderant, et fame et bello cotidie intra Ravennam laborabat. quod dum nihil proficeret,

295 misBa legatione veniam supplicat ^) . cui et primum concedens Theodoricus postmodum
ab hac luce privavit tertioque, ut diximus, anno ingressus sui in Italia Zenonemque
imp. consultu privatum abitum suaeque gentis vestitum seponens insigne regio amictu,
quasi iam Gothorum Romanorumque regnator. adsumit missaque legatione ad LfOdoiu 10

"296 Francorum regem filiam eius Audefledam sibi in matrimonio petit. quam ille gmte
libenterque concessit suosque filios Celdebertum et Heldebertum et Thiudebertum cre-
dens hac societate cum gente Gothorum inito foedere sociari. sed non adeo ad pacis
concordiam profuit ista coniunctio^ quia saepenumero propter Gallorum terras graviter
inter se decertati sunt, numquamque Gothus Francis cessit, dum viveret Theodoricus. i&
Lyni 297 Antequam ergo de Audefledam subolem haberet, naturales ex concubina, quas

genuisset adhuc in Moesia, filias, unam nomine Thiudigoto et aliam Ostrogotho. quas
mox in Italiam venit, regibus vicinis in coniugio copulavit id est unam Alarico Vese-

298 gotharum et aliam Sigismundo Burgundzonoram. de Alarico ergo natus est Amala-
ricus. quem avus Theodoricus in annis puerilibus utroque parente orbato dum fovet 20
atque tuetur, comperit Eutharicum Veterici filium Beretmodi et Thorismodi uepotem,

H P V A B X [Y Z). Patdua l. c. Freculfus 2, /5, 18 [a 8 tertio).

1 odou&cer B, adouacer O • in urbem commuDiit (-uiuit Y) XY 2 cum suis om. A segrediens

P hoc] haec A 3 laborabat X 4 quia] qui O nutum] uotum OB 5 puplica O ilie

om. A^ solus] plus XYZ satellitibu P romanis ABXY 6 et fame] fame A cottldie

P rauennam] urbem A quod] OBXY, quo HPVA 7 supplicat] PVOBXY, supplicabat HA

concedens] AOBXY, condens HPV posmoduro O 8 ab om. A sui in] AO, sui HPV, in BXY

italiam AOBXY zenonemque] HPVXYZ^ zenoneque O, zenonisque B, zenone A 9 imp] HPVO,

Imperatoris B, imperatorem XY, imperatore A consultu] HV, consuUum PO, consulto ABXY pri-

uatim B abitum] J7P, habitum VAXY, abiti O, hablto B suaeque (que om. B^) gentis] gentisqne

suae A reponens OB regio amictu] regio amictus O, regi(i) amictus AB 10 lodoin] PVAOBXY

oum Paulo /5, 20, loco in H, Lodouuic Free. 11 audefledam] V^OB et ita Paulus l. e., aodefledam HP,

«««g(?)fledam V, adofledam A, adelfledam XZ, aelfledam Y matrimonium A petiit X ille

om. X 12 suosque] suos B celdebertnm et] HPVB, celdepertom O, childebertum et XY, om. A

heldebertum] HAB, heidepertum PV^, heldibertum X, hildebertom Y, hei*«*«tum V, om. O thinda-

bertnm] H, thiudepertum P, thiupertum V, hiudipertum O, huidibertum B, theodebertnm XY, thendebertuiii
Z. teodebertum A 13 hac] BXY, ac HPAO, a V 14 concordia O 15 diecertanerunt A

nnmquamque] nnmquam O, et numquam B, nnnqoam se X cessit francis A 16 andefledam] HPV,

audefleda Ofi, adelfleda XYZ, adofleda A ex conc. om. A 17 genuerat A fllias] f. haboit B

thiudigoto] HPV, tiodigotho A, theodicodo O et tie Paulus 15, 20, theudicodo B, thiudigotam X, theadigo-
tam Y alia O ostrogotham Y, ostrogotam X quas om. A 18 mox] mox ut ABXY

in om. AXYZ italia O id est om. A halarico V, alario P uesegothonim 0, nuisigotho-

rum XY 19 bnrgundzonomm] HPV, bungundzonorum X^, bungundzonnm X', burgundzonum F, ber-

gundionorum OZ, burgundionum AB, Bmngundionnm Free. halarico V, hilarico Pauli Ubri bani

amalariuB OB 20 theodericus P {hie) parante O orbato] HPVOXZ, orbatum ABY 21 en-

tarium uuitherici B beretmodi] HPVA, beretmnndi OB, beremodi X, berimundi F tborie-

modi] HPVX, torismodi A, thoresmnndi B, toresmundi O, thorismundi Y

1 ) ef. Anonymiu VaUsianus 54 : hoc consule (a. 491 ) exiit Odoachar rex de Ravenna nocte cnm Herali«
ingressus in Pineta in fossato patricii Theoderici . . . et victus Odoachar fugit Ravenna idibns Inllis.

2) cf. Continuator Prosperi Havniensia ad a. 493 : Odoachar pacem ab Theudorico postulans accepit, qua
nen diu potitus est . . . Theodoricns cum pacem cum Odoachar fecisset , ingressos est Classem iin k. Mart.
ac deinde ingressus eit Rayennam, pacis specie Odoachrem interfecit.

GETICA. 135

Amalorum de stirpe descendentem, in Spania degi, iuvenili aetate prndentia et virtute LVIH
corporisque integritate pollentem. ad se eum facit venire eique Amalasuentham filiam
Buam in matrimonio iungit. et ut in plenum suam progeniem dilataret, Amala- 299
fridam germanam suam matrem Theodahadi, qui postea rex fuit, Africa regi Vanda-
5 lorum coniuge dirigit Thrasamundo filiamque eius neptem suam Amalabergam Thurin-
gorum regi consociat Herminefredo. Pitzamum quoque suum comitem et inter primos 300
electum ad obtinendam Sirmiensem dirigit civitatem. quam ille expulso rege eius
Trasarico, filio Trapstilae, retenta eius matre obtinuit. inde contra Savinianum Illy-
ricum mag. mil., qui tunc cum Mundone paraverat conflictum, ad civitatem cognomine

10 Margo planum, quae inter Danubium Margumque fluminibus adiacebat, cum duobus
milibus ergo peditum, equitibus quingentis in Mundonis solacia veniens Illyricianum
exercitum demolivit. nam hic Mundo de Attilanis quondam origine descendens Gepi- 301
darum gentem fugiens ultra Danubium in incultis locis sine ullis terrae cultoribus di-
vagatus et plerisque abactoribus scamarisque et latronibus undecumque collectis tur-

t.^ rem quae Herta dicitur super Danubii ripam positam occupans ibique agresti ritu
praedasque innectens vicinis regem se suis grassatoribus fecerat. hunc ergo pene
desperatum et iam de traditione sua deliberantem Petza subveniens e manibus Savi-
niani eripuit, suoque regi Theodorico cum gratiarum actione fecit subiectum. non 302
minore tropeo de Francis per Ibbam, suum comitem, in Galliis adquisivitplus triginta

2(» milia Francorum in proelio caesa. nam et Thiudem suum armigerum post mortem
Alarici generi tutorem in Spaniae regno Amalarici nepotis constituit. qui Amalaricus
in ipsa aduliscentia Francomm fraudibus inretitus regnum cum vita amisit. post quem
Thiudis tutor eodem regno ipse invadens, Francorum insidiosam calumniam de Spaniis

H {deficit 6 regi fbliis extremis avuUii) P V A B X {Y Z). Paulus l. c. {ad 6 Heri/iinefredo) . 16 , 10
{a 18 non minore). Freculfus l. c. {ad 6 Herminefredo).

1 ex Alamalorum stirpe Paulus 15^ 20 espania 0, hispania ABXY degere AB iQuenilia

aetate V 2 polentem H ad se eum facit {POXY, fecit HVAB) a. eique] quem ad se uenire faciens eius

A amalasuentham] HPBXYj amalasuentam A, amaauentam 0, malasuentham V: Amalasuintha Paulus l. e.

3 in] ad B^ om, O matrimoniu A', matrimonia A^ amalafredam OB^ Amalafreda PcnUua l, e,

A theodati OB africa] HPVA, affdca O, africae B, in africam XY 5 coniuge] HV, coniugem

PAOBXY trasamundo PVAOYj trassamundo B^ transamundo XZ, Transemundo Free. quc om. O

nepotem A, neptam O amalabergam] libri et Pauli liber optimus et Freeulfus, maleberga PauU libri re-

liqui turingorum AO, thoringorum XYZ 6 consociat] consortia O hermemfredo B, ermenfredo

AO et sic Paulus l. c, Ermenfrido Free., ermeredido XYZ pitzamum] P^Vj pit«amum P', pizzamnm A,

petzamin B, pitzamin O, pitzam XYZ com. suum A et om. OB 8 transarico OB, thra-

sarico XYZ trapstile O et PauLua 15, 15, trafatilae PV, trastil(a}e AB, thimstilae XYZ op-

tinauit P indeque OBXY sauinianuoi] PVAOXYZ, sabianum B 9 mag mTl] PV, magistrum

militum AX, magistro militiae O, magistrum miliciae B, om. Y cum om. X mandone XZ {non Y)

a ciuitate A 10 margo (marco A') planum] PVA, margo plano OBXY margumque] marcianumque

OB fluminibus] PVOy flumina ABXY 11 ergo om. AB equitibusqne q. X, equites quingen-

tos O solatii A 12 demolitus est A de om. OB attilani AZ, attUana XY di-

scendens O 13 gente P in om. XYZ dibachatur O, debachatur B 14 plerisque] pluris

XZ, pluribus Y turrem] PVOXYZ, tunrim AB 15 berca XY que om. A acresti O

16 praedasque] PVAX, praedas BYZ, predans annectens X* crassatoribus PVA fecerat]

oocupas O, nuncupat B 17 disperatum O suae O petza] PVX, petzam 0, pezza J?, pizza A,

pitza Y e] de XY saueniani O, sabiniani B 18 non minore tropeo (tropeum O, tropheo Jt)]

PVOX^ non minorem tropheum BZ, non minus tropheum A^ nec minorem triumphum Y 19 ibbam]

PVXZ eum Paulo 16, 10, hibbam Ofi, ibam A, bibam Y gallis adqu. X, gaUeis adquesiuit O tri-

genta P 20 milibus fr. in pr. cesis AB et thiudem] et thiodem B, ethiodem O, et theudem A:

Thiodem Paulua l. e. 21 in om. XYZ hispaniae ABXY amalarici] alariri B instituit O

qui ... 22 amisit om. B 22 ipsam O aduliscentia] PO, adolesceutia rel. fracomm in-

retitos O postquam B 23 thiodis OB, tendis A eodem regno] PVO, eorum regnum A, eius-

dem regnnm B, idem regnnm XYZ ipse] PVAOXYZ, ipsnm B fracorum hispaniis ABXY

:;W lORDANIS

JL'*^!! 10A p^palit. et usque dum viveret , Vesegothas contenuit. post quem Thiudigisglosa reg-
DDm adeptuB, non diu regnans defecit occisus a suis. cui succedens hactenus Agil
continet regnum. contra quem Atanagildus insurgens Romani regni concitat vires,
abi et Liberius patricius cum exercitu destinatur. nec fuit in parte occidua gens,
quae Theodorico, dum adviveret, aut amicitia aut subiectione non deserviret. >

LIX 304 Sed postquam ad senium pervenisset et se in brevi ab hac luce egressurum cog-

nuBceret, convocans Gothos comites gentisque suae primates Athalaricum infantulum
adhuc vix decennem, filium filiae suae Amalasuenthae , qui Eutharico patre orbatus
erat, regem constituit ^) , eisque in mandatis ac si testamentali voce denuntians, ut
regem colerent, senatum populumque Romanum amarent principemque Orientalem lo

305 placatum semper propitiumque haberent post deum. quod praeceptum quamdiu Atha-
laricus rex eiusque mater adviverent, in omnibus custodientes pene per octo annos in
pace regnarunt: quamvis Francis de regno puerili desperautibus , immo in contemptu
habentibus bellaque parare molientibus quod pater et avus Gallias occupasset, eis con>
cessit. cetera in j^ace et tranquillitate possessa. dum ergo ad spem iuventutis Atba- i>^
laricus accederet, tam suam aduliscentiam quam matris \iduitatem Orientis principi
commendavit, sed in brevi infelicissimus inmatura morte praeventus, rebus humanis

306 excessit. tum mater, ne pro sexus sui fragilitate a Gothis spemeretur, secum deli-
berans, Theodahadum consubrinum suum germanitatis gratia accersitum a Tuseia,
ubi privatam vitam degens in laribus propriis erat, in regno locavit. qui inmemor 20
consanguinitatis post aliquantum tempus a palatio Ravennate abstractam in insulam
laci Bulsiniensis eam exilio religavit, ubi paucissimos dies in tristitia degens ab eius
satellitibus in balneo strangulata est.

LX 307 Quod dum lustinianus imperator Orientalis audisset et quasi susceptorum suorum

morte ad suam iuiuriam rednndaret, sic est commotus^). eodem namque tempore de 2&

P V A O B X [Y Z), Paului h. R. 16, 10 [ad 25 commotus).

1 auisigothos XYZ contenuit] PVO, continnit ABXY thiudigisglosa] PV, thiudegisglosa A,

thiodigisglossa OB, thiudigis tolosa (Z, tholosa F, tolosae .Y) XYZ 2 occissus O, ossisus (aie) A

3 contenit O, continuit B athanagildus B, athannagildus O, athagildus XYZ, alanagildus A, alanagildus

PV 4 distinatur O partem occiduam 5 theoderici XY aduiuaret B^, adhuc uiueret

B^ amititiam a. subiectionem 6 hac] ha V recessurum XYZ cognusceret] PO^ cog-

nosceret rel. 7 primatesque gentis suae A athlaricum XY S adhc V detennem O

amalasuentae A eutherico 0, eutarico A 9 eisque] eis A noce] lege A 10 populuaque

P origentale O 11 pUagatum V, plagatum PV^ post deum om. OB alatharicus O,

atharicus BX^, athlaricus X^YZ, atalaricus A 12 que om. B^ 13 regnauerunt A puerile O

desperantibus] foriasse sperantibus 14 mollientibus O et auus] auusque A galliamm A

occupassent AX, occupauissent Y 15 ceteris A pace et] pace O, pacis B possessia A

adhalaricus P, athlaricus XYZ, atalaricus A 16 accederit O adulisccntiam] P^O, aducentiam P*,

adolescentiam VABXY 17 morte (mortem X) pr. immatura XY 18 tum] tunc XY 19 tkeo-

dohadum A, theodatum OB et sie Paultu 16, 12, theudahadum X, theudatohalum Z consubrinum] PV,

consobrinum AOBXY germitatis grata PV^ arcessitum AO tissia O 20 pri-

uata uita AOB laboribus OB regnum OB 21 post] per Z rauennati A abstrac-

tam] abiit et post ea XYZ insula BXYZ 22 bulsiniensis] PVB, bulflniensis A, biilsinensis O,

bulsinensi XYZ religauit] PVAX, relegauit rel. paucissimos dies] paucissimis diebns A, amala-

suentha (amalesuenta X} plures dies XYZ tristiclam 23 balneis XFZ strangulata] VBXY^

stranguilata PO^ transgulata A 24 et om, B suoruro] suum 25 morte] PVAZ, mortem

OXY, mors B redudaret V* tempore namque V

1) Horum et sequentium epiiomam haberU Bomana e. 367 sq.

2) cf. Continuator MarceUini ad a. 534 : Theodahadus rex Gothorum Amalasuentham reginam creatricem
•uam de regno pulsam in insula laci Buliiniensis occidit. cuius mortem imp. lustinianus ut doluit, «io et
oltuB est.

GETICA. 137

Africa Vandalicum cum per fidelissimum suum patricium Belesarium reportasset trium- LX
phum, nec mora in ipso tempore madentibus adhuc armis cruore Vandalico contra
Gothos per eundem ducem movit procinctum. qui dux providentissimus haud secus 308
arbitratus Getarum subicere populum, nisi prius nutricem eorum occupasset Siciliam.
5 quod et factum est. Trinacriaque ingressus mox Gothi, (lui Syracusanum oppidum in-
sidebant, videntes se nihil praevalere cum suo duce Sinderith ultro se Belesario dedi-
derunt. cumque ergo Romanus ductor Siciliam pervasisset, Theodahadus comperiens
Evermud generum suum cum exercitu ad fretum, quod inter Campaniam Siciliamque
interiacet et de Tyrreni maris sinu vastissimum Adriaticus aestus evolvitur, custo-

10 diendum direxit. ubi cum Evermud accessisset Regium oppidum, castra composuit. 309
nec mora deterioratam causam cernens suorum ad partes victoris paucis et fidelissimis
famulis consciis movit, ultroque se Belesarii pedes advolvens Romani regni optat ser-
vire principibus. quod Gothorum exercitus sentiens suspectum Theodahadum clamitat
regno pellendum et sibi ductorem suum Vitiges, qui armiger eius fuerat, in rege le-

15 vandum. quod et factum est; et mox in campos Barbaricos Vitiges in regno levatus 310
Romam ingreditur praemissisque Ravenna fidelissimis sibi viris Theodahadi necem
demandat. qui venientes imperata sibi perficiunt *j et occiso Theodahado regem qui a
rege missus adveniebat (et adhuc in campos Barbaricos erat Vitigis) populis nuntiat.
inter haec Romanus exercitus emenso freto Campaniam accedens, subversumque Nea- 311

20 polira Romae ingreditur; unde ante paucos dies rex Vitigis egressus, Ravenna pro-
fectus, Mathesuentam filiam Amalasuenthae Theodorici quondam regis neptem sibi in

p V A O Ji X {Y Z).

1 africa] terra XYZ uuandalicum cum XZ, aandalicum PV, uuandalicum O, uuaiidalis cum A^ a

uuandalis (uuadalis B**) cum B^ uuandalorum cum Y patricium post bel. OB^ om. A belesar-]

PVAX [hoc loco bertraniumj Y pUrumque, belisar- OB aemper reportauit A 2 necj et XZ {non Y)

uandalico (uuadalico I^) cx)ntra] uuandaloru m mox supcr ^FZ 3 eondem P dux] dum A^ pro-

uidentissimus] P^VAOXY^ prouidentissumus P*, prudentissimus B haud] haut O, aut V* 4 ar-

bitratus] P^VAO^, arbirtatus 0«, arbitratur B, arb#*»*tu8 P", annis tribus XYZ subigere AOB, sub-

iceret X 5 et om. X trinacriaque] P, trinacriamque VBXY^ tinagriamque O, nam et trinacriam A

ingresso B, ingressus est A insedebant O 6 nil V sinderith] PKX, sinderit i4, sinderich

OBY ultro om. O 7 que om, A theudahadus P, teodohadus A, theodatus OB 8 euer-

mut A, euermoth O, euermor B, euermundum XYZ exercitum O, om. A*^ 9 interiacit P

de] ad XYZ tyrreni PV, tirreni /1, trinni O sinu uastissimum] PK, sinu uastissimo A, sinu

(sinus O) uastissimus OB, sinum uastissimum ubi XYZ adriaticum aestum O euoluitur] se

uoluitur O custodiendum] eum cust. XYZ 10 euermut A, euermoth O, euermor B, euermund Y,

euermundus X: Ebreniud CorU. Marcell. ad a. 536, ""EPpiixou^ Procopius bell. Goth. i, S regium] VAO,

et regium P, ad regium XYZ, ad rigium B 11 paucis] cum paucis B 12 consciis om. OB

se om, XYZ pcdes (pedibus AX^^Y) adu. rom. om. X^ 13 suspecdum A theodohadum Z,

theodatum OB 14 uitiges] PK, uitigis O, uitegis vel uitigis vel uitiges XYZ, uittigis {vel uittiges) 'A,

uuitigis B semper fuerat] erat X rege] PV, regem AOBXY 15 campis barbaricis (barb. om. Y;

ABXY regAQm AOB 16 raoenna] PVYZ, rauennam AOBX theodati OBX, theodaadi A",

theodoadi A^, theodehadl Z 17 occisum B theodahado] theodato OX, theodatum B, theodoado A,

theodehado Z regem] PVB, rege OXY, om. A qui a r. m. adu.] is qui missus ad uittigen aduenit A

18 et (ut B) adhuc in campos barbaricos (campis barbaricis BXY) erat om. A uitigis] O, uuitigis B, uitigim

V, uitigem PXYZ, regcm uittigen A nunciat A, nuntiant PVOB, annuntiant XY 19 subuer-

sumque neapolim] PV, subuersamque neapolim YZ, subuersoqu^ neapolim 0, subuersaque neapoli BX, sub-
uersa neapoU A 20 romae] PK, romam AOBXY rex uitigis {vel -ges) egr.] PVOXY, egr. uittigis

AB rauenna] PK, rauennam rel. 21 maathesuentam PK, mathesuentham XY amalasuenthae]

VOY, amalesuenthae P, amalesuentae A, amalasuentae B, mathesuenthae XZ theodor- B [hic), theoder-

P {hic) nepotem O

1) cf. Continuator Marcellini ad a. 536: Gothorum exercitus Theodahadum regem habens suspectum
Yitigis in regnum adsciscit. qui mox in canipo Rarbarico regnum pervasit, expeditione soluta Romam in-
greditur . . . ibique residens dirigit Ravennam, Theodahadum occidit.

loKUAMfSB. j 3

138 lORDANIS GETICA.

LX matrimoDio sociarat^). cumque his DO\is nuptiis delectatus aulam regiam fovit Ra-
yenna, Roma egressus imperialis exercitus munita utriusque Tusciae loca invadit.
quod cemens per nuntios Vitiges, cum Hunila duce Gothorum manu armis conserta

312 mittit Perusia. ubi dum Magnum comitem cum parvo exercitu residentem obses-
sione longa evellere cupiunt, 8uper\'eniente Romano exercitu ipsi evulsi et omnino »
extincti sunt. quod audiens Vitiges ut leo furibundus omnem Gothorum exercitum
congregat Ravennaque egressus Romanas arces obsidione longa fatigat. sed fnistrata
-eius audacia post quattuordecim menses ab obsidione Romanae urbis aufugit et se ad

313 Ariminenscm oppressionem praeparat. unde pari tenore frustratus fugatusque Ravenna
se recepit: ubi obsessus nec mora ultro se ad partes dedit \ictoris cum Matbesuentha i»
iugale regiasque opes. et sic famosum regnum fortissiraamque gentem diuqne reg-
nantem tandem pene duomillensimo et tricesimo anno victor gentium diversanim lu-
stinianus impcrator per fidelissimum consulem vicit Belesarium, et perductum Vitiges
Constantinopolim patricii honore donavit. ubi plus biennio demoratus imperatorisqne

314 in affectu coniunctus rebus excessit humanis. Mathesuentham vero iugalem eius fratri i-^i
suo Germano patricio coniunxit imperator. de quibus post humatum patris Germani
natus est filius idem Germanus. in quo coniuncta Aniciorum genus cum Amala stirpe
spem adhuc utriusque generi domino praestante promittit.

315 Haec hucusque Getarum origo ac Amalorum nobilitas et virorum fortinm facta. haec
laudanda progenies laudabiliori principi cessit et fortiori duci manus dedit, cuius fama 20
nullis saeculis nullisque silebitur aetatibus, sed victor ac triumphator lustinianus im-

316 perator et consul Belesarius Vandalici Africani Geticique dicentur. haec qui legis,
scito me maiorum secutum scriptis ex eorum latissima prata paucos flores legisse,
unde inquirenti pro captu ingenii mei coronam contexam. nec me quis in favorem
gentis praedictae, quasi ex ipsa trahenti originem, aliqua addidisse credat, quam quae 25
legi et comperi. nec si tamen cuncta, quae de ipsis scribuntur aut referuntur, com-
plexus sum, nec tantum ad eorum laudem quantnm ad laudem eins qui vicit exponens.

P y A OBX[Y 7J),

\ matrimoniDin» O, matrimonium B Rooiaiiit AT cumqne] cum XXT. his] is P, eis V fonitj

l^VAy fouet OBXY rauennam A 2 rom(a)e OB inuadet O 3 unila O, unilam B ducem B

manum armis consortam AXYZ 4 perusla] PVZ^ perusiam ABXY^ perausiam O dum] cum A paraa

exercito O obsidione P 5 ipse O 6 exercitu O 7 rauennamque OBX Y longe A" $ aad.

eius X quattuordecem P, quatuordecem O mensis O rom. urbis om, A 9 arimensem O ti-

nore O rauenna] PVAOXYZ^ rauennam B 10 uict. ded. B mathesuentha] PXY^ matesuentha A,

raathesuenta B, matheseuentha K, matesuenta O 11 iugale] PV, iogale O, iugali ABXY regiisqne opi-

buB AXY diuque regn. om. ArrZ 12 tandem] eandem O^ duodemillesimo B trecensi mo PVO,

trecentesimo BY^ tricentesimo X 13 bel. uic. B 14 imperiique A 15 mathesnentham] PVXY, ma-

^besuentam AOB fratri] requiritur fratrueli (c/*. 77, 13. 123, 2) 16 post humatum] posthumus B

17 idem] id est O, item B coniunctum XYZ anniciorum X genus] PVXYZ^ gens AOB

amale O IS adhuc] huc A^, hucusque Y generi] PK, generia AOBXY 19 haec om, OB ac]

hac VB amalorum] malorum O fort. uir. A haec] hac A, ac B 20 principi cessit] princi-

pessit O 21 nullisque] nuUis OB silibetur O, delebitur A 22 g««eticique O dicent XY

23 secutum scriptis] PVO^ secutum scripta BXYy scripta secutum A ex] et ex AB^ eorum] orum O

latissima praU (frata P, parata O}] PVO, latissimis pratis (pratos B") ABXYZ 24 mei ing. B^ ingenioli

mei A contextam BZ 25 traenti O. trahentem AB aliqua] alia aliqua A addedisse O

26 et] PV aut AOBXY si] PVOB, sic AT, om. A 27 Untum] tamen B laudem eiusj

eius AOB uicit] niuit YZ [non X) explicit de antiquitate geUnim actusque (actibusque XFZ) eorum

quos deuicit iustiniantis imperator per fldelem rei (regi O) publicae belesarium (belasarium O) consulem PVOXZ^
explicit hiHtoria iordanis episcopi de antiqniUte et actibus getarum T, explicit de antiquiUte geUrum actibusque
eonim quos deuicit iustinianus imperator per fldelem rei publicae belisarium consulem B: nuUa aubscr, in A

1) rf. Conlinuntor MarceUini ad a. 636: Kavennamque ingressus Matesnentham neptem Theodorlci sibi
sociam in regno plus vi c^pnlat quam' amore, item Romana c. 373,

INDICES.

L INDEX PERSONARVM.

Indicem pcrsonarum itn adornayimus, ut primum enumerarentur cum imperatores Romanorum
tum Amali regesque Vesegotharum secundum temporis ordinem, deinde nomina omnia secundum
alpbabetum remisso lectorc, quatenus perveniunt, ad indices imperatorum regumque. auctorum, qnos
adlegat lordanes, nomina distinximus praemisso vocabulq eit{atur'^. in adscribendis locis auctorum
reliquorum, qui de iisdem personis tractant, pro re diversa secuti sumus. primum quae nomina
lordanes sumpsit ex libris qui supersunt Hieronymi, Flori, Rufi, Ammiani, Marcellini comitis et
sic doinceps nude referre satis habuimus; auctor enim infimi ordinis et perturbatus totus non dig-
nus est, in quo ea expendantur quae traxit ex scriptoribus adhuc servatis. deindo quae por ad-
legationes recte illustrari non possunt similiter praetermisimus : Alarici enim, Attilae, Theoderici,
lustiniani res gestae ex ciusmodi indice peti nec possunt nec debent. ita quae restabant non
multa eo consilio tractavi, ut ex adscripta eorundem hominum notitia aliunde petita lordaniana
quo pertineant satis perciperetur. — Gothica aliaquc barbara nomina complura apud solum lordanem
invcnta cxplicare ut meum non fuit, ita coUega Carolus Muellenhoff ea qua excellit rerum lingua-
rumque notitia vocabula lordaniana Gothica pleraque illustravit.

mPERATORES BOMANI.

Augusti 9 :{0. 121 8.

C. IvLivs Cabsab dictaior {ante Chr. 49—44).
Gaius lullus Caesar 32 26.
lulius Caesar 34 1. 56 7.
Caesar 32 28. 73 is.

AvGVSTvs [ante Chr, 44 — p. Chr. 14).
Octavianus Augustus Caesar 1 20.
Augustus Caesar Octavianus 33 13.
Octovianus Augustus 32 2S. 44 22. 120 12.
Augustus qui et Octavianus 9 30. Augustus Octa-

vianus 1 10. 9 25. 31 23.
Augustus Caesar 14 l. 32 36. 33 13.
Augustus 1 21. 10 4. 31 24. 34. 32 22. 33 7. 23.

97 8.
Caesar 29 10. 13. 33 2. 4.

C. Cabsab Avo. f.

Claudius Caesar nepus Octaviaui 31 24. 30.

TiBBBivs (a. 14 — 37). •

Tiberius Augustus Caesar 33 25.
Tiberius 33 17. 24.
Gaius Tiberius 73 22.

Gaivs (a. 37—41).

Gaius Caesar Caligula 33 30.
Gaius Caligula 34 7.

Clavdivs (a. 41—54) 29 14. 33 36. 34 1.

Nbbo (a. 54—68) 34 7.

Galba (a. 68. 69) 34 14.

Otho (a. 69) 34 15.

ViTBLLivs (a. 69) 34 15.

Ybspasianvs (a. 69 — 79) 34 17. 20. 25.

TiTvs (a. 79—81).

Titus Vespasianus 34 20.
Titus 34 18. 25.

DoMiTiANVs (a. 81 — 96) 34 25. 76 i. 7.

Nbbva (a. 96—98) 34 32.

Tbaianvs (a. 98—117).

Traianus 27 26. 34 33. 34. 35 5. 9. 81 21

84 1.
divus Traianus 40 24 .

Mabciana aoror TrcUani.
Marcia 81 21.

IIadblanvs (a. 117 — 138).
Adrianus 35 5. 12.

Pivs (a. 138—161).
Antoninus Pius 35 14.
Antoniuus 35 15.

18»

82 5.

140

1. INDEX PERSONABVM.

Makcts (1. 161—180;.

M. Antoninus qui et Verus 35 Is.
Aurelius 35 14.
Antoninus 35 24.

Vbrvs (a. 101—169).

L. Aurelius Commodus 35 is.
Lucius 35 14.

CoMMODvs (a. 169—192) 35 24.

Pbrtinax (a. 193j.

Helvius Pertinax 35 2(i.
Pertinax 35 M.

IvLiANvs (a. 193) 35 :iO. 32.

Sbvbuvs (a. 193—211).
Severus Pertinax 35 32.
Severus 35 30. 31. 36 4. 5. 78 15. 79 l. 12.

Antoninvs Sbvbri f. (a. 198 — 217).
Antoninus Caracalla 36 5. 7. 12. 80 1.
Antoninus 80 (i.

Macrinvs (a. 217. 218) 36 10. 80 3. 4.

Antoninvs Sbvbri n. (a. 218 — 222).
M. Aurelius Ileliogabali sacerdos 36 12.
Eliogabalus 80 5.

AxBXANDBR (a. 222—235).

Alexander Mamae [aie iribu$ Iocib) fllius (fllius om.

78 10. 80 6) 36 17. 78 10. 80 n.
Alexander 78 12.

Mamaba V. Alexander.

Maximinvs (a. 235—238) 36 21. 23. 2S. 78 10. U.

79 3.

Ptpibn>'8 (a. 238).
Puppienus 36 26. 2h.
Puppio 80 10.

Balbinvs (a. 238).
Albinus 36 2S.

GoRDiANVS III (a. 238—244).
Oordianus 36 27.

PHiLiprvs PATBR [a. 244—249) 36 30. 37 i. «. 7. 80

10. 17. 81 (i. \i.

Philipp\'8 FiL. a. 247—249) 37 2. «. 7. 81 i.

Dbcivs (a. 249—251) 37 i>. 81 (>. 84 2. l. li. 12. 17. 10.

Trbbonianvs Oallvs (o. 251 — 253).
Oallus 37 0. 83 2(i. 84 s. lo. 85 ll.

VOLV8IANV8 (a. 252. 253j 37 i». 84 lo. 85 li.

Abmilianvs [a. 253).

Emilianus 37 9. 12. 85 4.

Valbrianvs (a. 253—260) 37 13. 14.

Oallibnvs (a. 253 — 268; 27 27. 37 13. 1«. 20. 85 lo.

Tbtric\-8 (a. 267—273) 37 20.

Clavdivs Oothicvs (a. 268—270).
Claudius 37 21. 38 20.

Qvintillvs (a. 270).
Quintilius 37 24.

AVRBLIANV8 (a. 270—275] 27 2S. 37 20. 31. 39 23.

Tacitvs (a. 275. 276) 37 31.

Florianvs (a. 276} 37 34.

PR0BV8 (a. 276—282) 38 l. 4.

Satvrninvs uiurpator 38 2.

CARV8 (a. 282. 283) 38 (J. k.

Carinvs (a. 283. 284) 38 ({. U.

NvMERiANvs (a. 284) 38 «. lo. 15.

DioCLBTiANvs (a. 284 — 305).

Dioclitianus 38 13. 21. 23. 25. 2U. 32. 34. 35. 39 2.
81 14. 86 17.

Maximianvs IIercvlivs (a. 284 — 305 38 !.•>. 30. 86 l^.
Maximiauus 38 10. 35. 81 14. 86 13.
Herculius 38 22.

Oalbrivs Maximianvs ;305 — 'M\] 3S 1(*. :(2.
Oalerius Maximinus 38 21. 23.
Oalerius 3s 21. 23.
Maximinus 86 15.

Valbria uxor Galerii.
Valeria 38 23.

CoNSTANTivs I a. 305. 306).
Constantius 38 lii. 20. 22. 31.

Thbodora uxor Consiantii.
Theodora 38 22.

CARAvsrv-s (a. 287—293) 38 17.

ACHILLEV8 (a. 292—296].
Achilleus 38 19.
AchiUes 86 17.

LiciNivs 'a. 307 — 323 87 l.

C0N8TANTINT8 I (a. 306—337).
Constantinus 81 1. 87 1. 2. 88 1. 96 5.

C0N8TANTIV8 II (a. 337—361).
Constantius 39 5.

IvLiANVs (a. 360—363) 39 e.

I0VIANV8 (a. 363. 364).
lobianus 39 15. 17.

Valentinianvs I (a. 364 — 375).

Valentiuianus 39 20. 21. 30. 40 2. 0. 92 h.

Sbvbra uxor Valentiniani I.
Severa 39 31. 40 2.

IV8TINA uxor Valentiniani 1,
lustina 40 1. 3. 0.

IvsTA fiUa VaUntiniani 1.
lusta 40 7.

Orata filia VaUntinifmi I.
Orata 40 7.

Oalla filia Valentiniani 7., uxor Theodosii 1.
Oalla 40 s 61«.

Procopivs uturpatoT [a. 365).

Procopius 39 2fi. Procopianus 39 2s.

Valbntinianvs uswrpator (a. 367).
Valentinianus 39 25.

Valbns (a. 364—378) 39 20. 22. 27. 2s. 40 10. 12.
17. 21. 25. 2S. 92 7. 11. 13. 16. 94 5. 14.

DoMiNicA uxor Valentis.
Dominica Augusta 40 21.

IORATIANV8 [a. 367 — 383) 39 30. 40 1. 13. 24. 30.

94 13. 95 s. 14. 96 7.

VAI.BNTINIANV8 II (a. 375—392).
Valentinianus 40 l. 7. 30. 34.

THBODO8IV8 pater imperatoria 40 12.

THBODO8IV8 I (a. 379—395).

Theodosius 40 h. 12. 23. 24. 36. 41 3. 10. 94 13.

95 5. tf. 13. 96 1. 10. 99 21.

Flaccilla uxor Theodosii L
Flacilla 40 8.

Maonvs Maximvs (a. 383—388).
Maximus 40 29.

EvoBNivs (a. 392—394) 40 31. 33. 96 7.

ARCADIV8 [a. 383—408).

Archadius 40 8. 41 3. 4. 5. 7. 26. 2S.

H0NORIV8 (a. 393 — 423) 40 9. 41 3. 5. l». 22. 23.
24. 30. 42 5. 6. H. 97 17. 20. 98 6. 99 21. 100
1. 19.

Maria uxor Jlonorii.
Maria 41 22. 98 7.

Thbrmantia uxor Honorii.

Ilerniautia [aic utroque loco) 41 22. 98 7.

C0N8TANTINVS III (a. 407—411).
Constantiuus 41 32. 101 7.

I. INDEX PERSONARVM.

141

C0N8TAN8 II (a. 407--411).
ConsUns 41 32. 101 8.

Maximts umirpator (a. 409) 42*7.

I0VINV8 uaurpator [a. 411 — 413).
lovinus 42 7. 101 10.
lobinus 41 34.

Sbbastianvs uaurpator (a. 412) 42 1. 101 10.

C0N8TANTIV8 III (a. 421).

Constantius 42 (>. 100 lu. 101 l. 3.

Galla Placidia Theodo$ii 1 filiay uxor Athaulfi et
Constantii IJl, mater VaUntiniani III.
Placidla40 9. 41 30. 42 5. 9. 99 21. 100 22. 101 5.
115 10.

I0HANNB8 usurpator (a. 423—425) 42 8. 11.

Thbodosivs U (a. 402—450).
Theodosius iunior 41 28. 104 16.
Theodosius 42 11. 10. 17. 28. 29. 115 16.
consul 104 4.

Valbntinianvs III (a. 425 — 455).
modenius Valentinianns iunior 40 9.
Valentinianus 40 9. 42 9. 11. 16. 20. 43 s. 13. 17.
101 18. 106 14. 107 2. 14. 115 9. 118 4.

EvDoxiA uxor Valentiniani III.
Eudoxia 42 17. 43 13. 14.

UoNo&iA aoror Valentiniani III.
Uonoria 42 12. 115 9. 11.

Maximvs usurpator (a. 455) 43 11. 118 5. 7.

Makcianvs (a. 450 — 457) 42 28. 115 15. 118 8. 12.
124 5. 126 6. 128 4.
divus Marcianus 43 20.

PvLCHERiA uxor Mareioni.
Pulcheria 42 29.

Avitvs (a. 455. 456) 119 16.

Lbo (a. 457 — 474) 43 1«. 19. 20. 30. 44 6. 118 12.
119 10. 121 1. 128 16. 130 25.

Vbuina uxor Leomt.
Verina 43 23. 44 7.

Maiorianvs (a. 457—461).
Malorianus 43 17.
Maiurianus 118 9.

L1VIV8 Sbvbrvs (a. 461 — 465).
Severus 118 11.
Severianus 43 19.

ANTHBMIV8 (a. 467—472) 43 20. 27. 118 13. 18. 119 6.
Olybrivs (a. 472) 119 8. 11. 17.

Glycbrtvs (a. 473) 43 29. 119 11. 120 5. 131 12.

15. 18.

Lbo II (a. 473. 474).
Leo iunior 43 30. 44 3.

Zbno (a. 474—491).

Zenon 43 26. 44 4. 6. 8. 11. 14. 45 6. 9. 16. 22. 29.
33. 34. 46 2. 5. 121 1. 132 13. 19. 134 8.

Ariagne uxor Zenonia et Anaatasii.
Ariagne 44 l. 10. 45 17. 46 3.

NBP08 (a. 474).

Nepus 43 27. 28. 44 17. 119 13. 120 1. 4.

R0MVLV8 AvGvsTVLVs (a. 475. 476).

Augustulus 44 17. 19. 22. 120 3. 7. 9. 12.

BA8ILI8CV8 usurpator (a. 476. 477) 43 22. 44 8. II.

Marcvs Basiliaci f.
Marous 44 11.

ANA8TA8IV8 (491—518) 46 3. 11. 24.

IV8TINV8 (a. 518—527) 47 3. 4.

IV8TINIANV8 (a. 527—565) 1 11. 24. 47 il. 16. 48

16. 49 23. 77 13. 102 16. 103 3. 123 2. 136 24.
138 12. 21.

Thbodora uxor lustiniani.
Theodora 51 9.

Gbrmants lustiniani fratruelis 77 13. 123 2 id est
fratris fllius; errore frater 138 16: dve^t^c apud
Procopium passim.

Germanus patricius 49 27. 51 12.

Germanus 77 13. 123 2. 138 16 bis.

Mathbsvbntha uxor eius , Amala. In nummis . per
monogrammaj sed certae aolutionis, est Matasunda
(Friedlaender Miinzen der Ostgothen p. 42). ^Per-
peram seribitur Matesuentha et Mathosuenta, item
apud Proeopium MaTaoouvda, quamquam eerta
prioris vocis exempla admodum rara sunt\ Mubl-

LBNHOFF.

Mathesuentha 51 12. 77 11. 138 10. 15.
Mathesuenta 77 10. 123 1. 2. 137 21.
Matesuentha 77 6.
Maathesuenta 49 9.

IvsTiNVs Oermani f. 49 27.

Gbrmanvs Qeitmani et Mathesuenihie f.
Gormanus 51 15. 77 14. 123 3. 138 17.

142

1. INDEX PEBSONAKVM.

e»

B

o

o

O

«0

a.— -r^

p

a

3

o

c^

co

B

H

M

— ^ — §,— p — :;

fi

X

<0

o

l'-

"3

QO

s

o

»■■

O
O

■■<

H

09

p »o
• •• B

H

M

lO

fi

4 M □ .^ r«^ I

i

»

co

O
co

>

00

o

»

H

M

T3

a

os

•c

o
H

t3

a

M

PQ

O

os

•c

co

O

•n

.5

>

o

00

.ja

■«>•

a

0»

9t
^^

a

co
oo

■e

f^

M
i«

<o
co

§ 5 1 S (1 1

tJ o

s
a>

i«

s

Od

co

H
a>

•c

kO

05

(O

fi

k

a

c^

M

o

a

•^

.d
H

cs
c^

«e

«

•••4

M

co
c^

a

c^

05

cs

O

T3

C

s a
s§

•c «

C M

"3

a
<

cs

«e

4>

<

cs

•>•§ I

*" M

«O

»0

i«
»0

O

co

itf
5 o

S

^fi-
co
-co

M

O
O

«

ja

H

o
c^

o.§ I

S»g S>a
tsun o

d . o

co c *-

o
o

feO

'^

•I-»

H

->

2 ^ a

2 H ^

a

co
^ &

CO H

M

I. INDEX PERSONARVM.

143

Amalus, -li 64 23. 76 18. 78 1. 88 6. 96 14. 103 12.
IG. 109 20. 121 16. 122 20. 123 6. 126 24. 128«.
135 1. 138 17. 19. f&milla 103 12, cf. 64 23. gens
123 0. stirps 122 20. 128 6. 135 l. 138 17. pro-
sapia 126 24. *• Ei Theodisei» et Anglosaxonicis ear-
minihuB qvumdam celebrati Amalnnga sive Amulingas.
vox amal et»i mature in obliviofiem abiit y sine dubio
xtrenuum , indwtrium , infatigahilem nignifieavit \

MUKLLBNHOFP.

1 Gapt jtrinrep» Amalomm 76 16. *Ciapt, heroum quos
Ansis {q. v.) vocaverunt primum^ corrupta una
Uttera eundem esse atque Northmannorum Gaiit, Anglo-
saxonum G^at laeobu» Orimmius opin(Uu» est, eam-
que opinionem plerisque, ne dicnm omnibus plaeuisse
quis miretur^ qui traditionem et Norroenam et Anglo-
saxonicam respexerit? tamen minus certa res est.
Cassiodorius enim et lordanes antiquas diphthongos
aii et ai nusquam servarunt in nominibus Gotiris ex
ipso usu ae sermone populi sibi notis^ sed tcmtum in
traditis aliunde; eonf, Audefleda, Gautlgoth , , Rau-
mariri , Finnaithae, Aoricus [Qot. Hauhreiks Theod.
H6hrih), Argaith, Gaina al. scripserunt m iUis Qoti-
cis e( e (ae) pro au et ai. neque ad Trapstilam [q. v.)
ei HpaucrlXav provocare lieet , ut corruptum esse per
librarios Ooticum u tn p aliquo exemplo con^robetur.
habemus profecto nuUum\ Muellrnhoff.

2 Hulmul [al. Humal) 76 17 bis. ' Ad litteras atavi-
que regis eondieionem quod attinety comparari potest
Humli, quem praeter Danum cum nepote aut fratre
aut fiUo Lothero 8axo grammaUeus aliique nonnulU
{apud T^ngebekium 7, 27. 19. 150) auetorem regum
Daniae fuisse perhibent, oriundum sine dubio ex cog-
nomine iUo Hunorum rege^ q^em eum nepote ex filia^
nomine Hlodr, eontra Oothos proelio occubuisse Nor-
rnena fabula de Tyrfingo ense narrat. nomen ipsum
obscurumy quamvis eodem Aujthumla vaceaj si recte
ita scribitur, appellfita esse videatur. praeterea eonf.

Augis '. MURLLRNHOFF.

3 Augis 76 17 bis. ^Augis vocem esse non compositam
doeeni et priora et sequentia genealogiae nomina. ad
eam tamen expUcandam de adieetivo, quod ex ad-
verbiis Goticis andaugiba, andaugjO faeile eUciaSy noU
cogitarej non quod obstat diphthongus au pro vulgari
6 admissa [cf. Gapt), sed quoninm adiectivo ilto et
Theodisco ouge et Norroeno eygr maiores non uteban-
tur nisi in eompositis verbis. at si Augis pro * Agis'
ut Augandzi pro 'Agadii' perperam seriptum esse
ponimuSy nomine inde effeeto fortasse mythologi nostri
iam ad longe alias de Gapt et Hulmul opiniones
pelUeieniur ; conferantur modo ea quae laeobus Grim-
mius in mythologia (1844) p. 216 — 219 disputavit.
sed eerti quiequam in his omnino nunquam adseque-

mur\ MUBLLKNHOPP.

4 Amal 76 17. 18.

5 Hisarna, Hisarnis 76 IS. * Hisamis potiorem /brmam
Gotieam Eisams indieaty sed Graece faetam loc{pv7]c.
sequiorem autem Hisarna ne quis pro breviato nomine
composito habeat; non enim nomina propria eum
Got. eisarn Theod. isarn praeter agnomina eomponun-
tur. Hisarna igitur^ i. e. Goi. Eisarna vel Qraece
quasi Ziofipaiv, plane singulare est nomen, ut mythi-
eumj et simplex ut proximn Amal, Angis, Hulmal,

Gapt\ MUKLLBNHOFF.

6 OsTROooTHA rcx 77 1 bis. 78 0. 81 5. 10. 83 8. 12.
15. 22. 'Iniuria ambigitur utrum rex a populo an,
quod sanus nemo eorUendet , populus a rege nomen
acceperit. vide quae in Hauptii aetis Uiterarii» 9,
\^\sqq. disputavi, eum PhiUppi imperatori» aequa-
lem feeit Cas»iodoriu» e. 90. eertior e»t fama de felici
eius contrn Gepida» certamine e. 98 — 100, quo tem-
pore (htrogothi» Ve»egothi»que imperasse dieitur (98).
celebratur etiam eius ^soUdus animus^ apud lordcmem
(98), itb ipso Ca»»iodorio {var. 11, 1) eiu» patientia.

carmine denique Angloitixonico (Vtd». 113) £a»tgotae
{Ostgotae) sapientia ac probitas. erat nimirum om-
nium regum Gothorum ante Ermanaricum clarissi-

mU^\ MUBLLBNHOFF.

7 Hunuil 77 l bis. ^Hunuil nominis certe ultimam par-
tem eorruptam esse nemo non videt. id quale fuerit^
doeemur earmiru ilto Anglosaxonico Vidsithi 114, quo
J^stgota sapiens probusque pater Unveni praedieatur.
Hunuil igitur pro UnYin sive Unven, sicui mox et
Thiudimir et Thindemer tegitur, scriptum est, quo
nomine {Theod. Unwan} aliquem praeter spem natum
designari satis notum est. cf. Hauptii acta Utteraria

12, 253 \ MUBLLBNHOFF.

8 Athal 77 l bis. ^Athal appeUatur a Cassiodorio {var.
11, 1) Athala. sequior forma,, quae nomen consue-
tum et ordinarium h. e. eompositum indieaty ut 'A^d-
ftcuv 'AYaftoxX^a faeit , personne historicae nec plime
mythieae magis convenit. laudahatur traditione popu-
lari, ut ille testatur, prae ceteris regiis virtutibus eius
mansuetudo ' . Murllbnhopf.

9 Achinlf 77 2 bis. 7. ^ Nomen perperam litteris ex-
pressum est; requiritur Agiulf sive Agivulf*. .Mubl-

LBNHOFF.

10 Oduulf 77 2. * VulfiUino stilo scrip»i»»et aurtor Aud-
vulfs '. Muellbnhoff.

11 Ansila 77 2.

12 Ediulf 77 2. Copula in quattuor membri» serundo
toco qucnrtoque soUs adieeta quamqttam rnro reperi-
tur, tamen exempta atia adsuni 6, 19. 107, 22: ita-
que non reete de lectione dubium movi.

13 Vultuulf 77 2. 3. Vultuulfus 121 17. ' Ita scriptum
est pro Vulthuvulfs'. Mubllbnhoff.

14 Hbrmenbrio rex 77 2. Hermanaricus 77 7. 88 6. 17.
' 18. 89 3. 91 11. 18. 21. 121 15. 17. 122 9. 'Apud

Ammianum MarceUinum (31, 3, 1), quem res gestas,
qutis Latino stiLo enarraturu» esset^ primum suum in
usum Oraecis litteris eonsignasse et eonsentaneum e»t et
nominibu» Oermanici» apud eum obvii» »ati» deela-
rcUur^ nomen etiam ^ beltieo»i»»imi regi» et per multa
vnriaque fortiter facta vicini» nationibu» formidatV
Ermenrichus graeeo more scriptum invenitwr. Ootice
utrum Afrmanareiks an Afrmnareiks fuerit , dubito.
carminibu» Theodi»ci» Ermanrih, Anglo»cLxoniei» Eor-
menric, Norroenis lormunrekr eetehrabatur , eum eum
non sotum potentissimum sed et avarissimum, saevis-
simum, fraudulenti»»imum fuisse fama ferat, Cassio-
dorius {supra p. 76) inter parentes , quorum virtutes
Amalasuintha referebat, eur non nominaritj faciie
intettegitur, vide Hauptii acta Utteraria 12, 254 \
Mubllbnhoff.

1 5 Valaravans 77 3 bi», * Voeabulum e»t mere Ooticum
Vala-hrahns , a qtu) Theodi»cum Waluram pauUum
differt \ Mubllbnhoff.

16 Gesimundus 121 23. Excidi»»e in cdtera stirpe gene-
rationem duobu» indieii» eotUgitur. primum Vnnda-
tariu» Vinitharii f, et Thori»mud Hunimundi f. con-
»obrini appetlantur p. 123 4, id qwd requirit inter
alterum utrum et eommune» eis maiore» generationum
numerum eundem. deinde p. 121 23 giii appellaiur
Oesimundus Hunimundi magni fiUu» a genealogia
abe»t, eum reliqui Amaliy quibu»eum nominatur, ad-
»irU in ea omne». aeeeditj quamquam ei argumento rion
multum tribuendum e»t, quod Eutharieu» et Amata-
tuentha addita generatione eiu»dem gradu» effieiun-
tur. — Quo loeo Oe»imundu» inierponerhdu» »it, omi»'
»u» omnino non librariorum eulpa, »ed auetori», magi*
dubium e»t. erediderim tttmen eum exeidi»»e non
irUer Hunimundum et Thoriamuridumy sed inter Her-
marMricum et Hunimundum propter duas ratione».
Hunimundum cum propter formam eelebrent et lor-
dane» et ip»e Ca»»iodoriu» , kiveni» regr%are eoeperit
neee»»e est; at Ermanarieu» eum diem obierit armos

I. INDEX PERSONAEVM.

nolui CX , fdhan adtdatadtm viz poil tt rdiqiUt.
dtmde quod narrat lordarui p. 121 i Humtoi uf
VinJlAarmm rtgno ptUerent , Geihnwidum adtciBitit '
//untmundi magni fiiium , deoieto Vinilbirio el de- ,
ftmeto Oothit praeftiirnt Mininiunifuni,

Berimad eertum ett m^gari pronanUation* ez Beie-

Hu:

diderim

dum fuiue: llerniinuicuB geiiuit [Geilmnnduai ; Ge-
Bimundus aiitem genuit] IluniinuiKluin, iletn rum ei-
elditaenl verbn inlra parentheiei poiila, pro eo quod re-
fuiritur p, 121 'J:i (leaimundo llemuiiirti:! fllio nib-
ililulum tiie id quod leglmui Gesimaiiilo llunimundi
magnl Htio, ileni p. 122 ii [aco tiertoruni ■' lliinimiindue
Ulius (iusimuniii (ui-stituluTn Hunimundus Dliue Hei'
mknuivi. — rclerum quod leribil Ammianui 31, 3,
1. 2. .'( ad a. 376 : Hiini pervasia lliianorum regtD-
nibiis, quoa Greuthiingis conaiie» Tanaitu oinBUetDda
noiniiwvit, Interfectigque niultig et spoliitiB retlquOB
Eibi concoidsnili flde pacla iunierunt eisque adiuti
conHdeTitiua Ermeniichi lale patentes et uberoa pigos
repentino Impetii porrupeiunt, beiiiceaisiimi regi« et

rormidall. qui .... magiiorum diBcrlminum metum
voluntaiia inoit« sedftvil. cuiuB post obitum rei
Vithimicis creatus rcalitil aliquantispei Ilalanis, Ilunis
aliU fretus, quos mercedo sociaTeiat partibus <uia.
veriim post mullag quas [lurtulit ciadeg «nimam etTii--
dit lii )iroelio vl auperalua armoiuni. cuiuB paivi
fllil Videricbi nomine curam suaoeptam \latheus tue-
Iwtur et Saphrax , id cum /ordaniaiui rtlatione con-
riliitrj iM^uil, <1 fruitra, li quid vidto, VlnltkaTium
lordanli Vithimlremifue Ammianl vlri doell emdtm
Ul facerent ttmplaveruM.

n ViNiTHABivB rei 77 :l 6ii. 121 i«. 122 -i. :l. Veiii-
IhariDB 122 l.u. u. ef.adn.lG. ' Ool. Vlnlthaharjis,
Thtod. Winidheri. Miinluuiius apud CaiiiodoTlum
(SHimi p, 70) corrtiple'. MiiRLLKNHOFF.

18 Huiilmnndua 77 s. 122 'J. II. m*«iiu> 121 23. ef.
ad n. 10.

lU VandalarinsT74.. 122lii. 123 t. ». TandillariUB 774.
' OHatihiii quidinn tal-apud rroropitim i. (Joth. 1,
18. 2, II nunomin*, ul oidelur, BavW.fipioc. nomen
aoUeum pulo trat VaudUharjis. eliiini Vandillarlus,
mululum ariliccl lla ut fial Vandiiirius, ferrlpoltit;
ronf Caiiiodoril (uur. 3, 3S| Vuaiidii, Thtod. Waiitii,
Ptinif Vandilii, </riitcorum lW.i).oi'. MuBLLGHHorv.

30 Thohibhvi. Tti 123 II. 123 li. ThoriBmod 13^ -.11.
ThoriiiniDnd 7T s tij). 103 11. 'Thorismud vldttut
tramfbrmiilui esK in Thorlamutidum'. MuBi.LENHaFi'.
rf. ind, grimim.

21 VALAHlit (ifen. -ineriB 1211 b. 130 10, 'ice. -merem
IIKI ■1.1, abl. -niire 1U>J l'J, -mero 44 ly. 130 4) rtx
42 ia. 77 j. 109 111. :13. llUi. 123 7 6i». u. lo.
127 1». 12S:l. II. 129 IN. Vaiamer 44:2». 122 I&
137 14. n. 1211 f>. 131)4. 10.

22 Thivi>inrb [gen. -nieil 127 -il, -merls 13B fi, abl.
-mlre 109 \-i] rti 133-1. 127 ia. 15. :ll. 128 i. M.
m %. 130 4. i\. 131 10. i-1. 14. 132 i. «. ID.
Thiiidimli 77 &. 123 7. Thindemir I2it :l. Thludemer
77 4. Thiodimer 130 li). Theodemii 44 3U. 45 I. 4,
10!) lu.

33 Kielleva 128 2. Cf. Anonymui Valtiiama e. 5S ;

mater Krerillva dlcta Oolhlce calhalica quldemeiat;

quae lii baptlsmo Knsebia dicta est. 'fiomeu tm

lieTmanicum nemo probahlt'. Murllbnhofp.
24 Vidlmer [alt. -mere 109 lu, -mero 44 30. 45 I bii).

44 :iu. 45 1. 4. i. 133 10. 127 ib. 130 i. 131 H

Vldlmii 77 4. 123 7. 128 :i. Vldeinei 109 1». Vi-

demir 127 Vi.
7.h Kercmud (Mnil iiit T^oiioridum / Ttgtm Veityolha-

rum qui TTipxarU n. 4)9 — 151] 103 II. IS. 122 1T.

Rerlmiid 77 >>. ti. Heretmod 134 21. ' Hercmttd irot

!6 TnEoiiEBicvg rtx 51 13. 77 b bit. TheodaricQs a.
475— 52l> 44 »0. 45 t. K. lo. I2. 48 11. 49 u. »>
3. 120 ii>. 122 2u. 128 t. M. I». 130 21:. 131 *.
2S. 132 II. l:l. l'J. 133 17. 134 4. 7. 15. 20. 135
1-1. 136 &. 137:21. /n liluiit .^t txtant omrubiu
icilieel rtclt eieeptii inummi mono^rtmrrtofe toto m-
leripli aneipitei <unl) nomm rest» eal Th«odericuii,
scitiet t in m iiinrifi Applae (C. /. L. X. 6850. 6851; :
d. n. glrsiiiuB adq. Inclytus rex Theoderieiu ac triumf.
sempei Aug.; in liluio urAono: 'p s^Bllvis domi[no
n . . . .] AuguBto et g1[oriosiuimo tegej Theoderiro
(C. /. L. V/, I794j ; jn allero iftm urAnno .* regnance
d. n. Theoderico (I. c. n. 1665) ; in tegulit urbani*
{C. /. L. .V, 8041, 3); -;-reg(naiite) d. ii. Theoderico
bono Koms; in tzagio IFriidtaendeT, IUunsen dtr Ott'
potJien p. 29}: d. ii. Theodeiici; in tiluiu RaoenitO'
tibut C. 1. L. XI, 10 = Orell. 1758: rei Tltco-
derlcus ravente do et bello glotiOBu» et otio ; C. 1. L
XI, 380: tei TheoderlcuB; ib. n. 3IU: ignucus
(e tunuchtii) et cublculaiius regia Theodeiici ; ib.
n. 317 = OreJii- if enten f)336 : pater piatamm legis
Theodericl. ilem apuif Graecoi [txeepto lolumnt
Antiochtno, ajnid quem eit QioSdipi^o;) i
uppdiiilur Scuiiftyjii. quum ob rem lkon<
formam pratttiU,

37 Audeneda 134 ll. IU. Cf. ^nonymua Vnleaianua U3 :
(Theodericus) aGCBplt uioiem de Fianela nomine
Augufladam. Grtgoriut Turonerui* Aisl. 3, 31: Theo-
dorlcuB rex Italiae Ctalodoveebi regis Boroiem in ma-
tiimonia habuit.

38 Amalafrlda 135 3.

29 Vidimer 45 i. 131 is. in.

30 VeteiicuB 77 u bit. 123 lu bii. 134 2i. Vititlchus
103 I».

31 Thiudigoto 134 it I tf Procopiui beU. Golh. 1, 12:

32 Oatrogotho 134 17 j ri^ Tijvix!i!ira tok ll-jiaiYdTSs»
■ijTOJiJifviii 'A).aal-/i(i Ttji vEoir^pui iBcuMpijfot) Hevm-
y_oi>35v TTji nfiToiJ frjfiiTepii jMpW-mv JjTf6T,aev.
i4nonymu9 VoJetiunut t, c. : uxorGm babnit aiite
leguum, de qna suBceperal flilas : onam dedlt no-
miiie Areyagni Alarico legi V.ialgothaium in Gallia
et allam filiam suam nomiiie Theodegoth» Siglamundo
fliio Oundebaudi regia.

33 Amalasueiitha 4S I2. 77 s bii. 122 lo. 135 2. 136
N. 137 21. Amalaauintha 77 lo.

34 THEOI.AHA1ITS Ttz a. 534—536. 48 14. 27. 49 l. 3.
7. 52 :i. 135 4. 136 in. 137 7. 13. 18. 17. Innum-
mll til Theodahadus, IheodahathuB , TheodahatU!'
(n-iediaen<l<r, Uunten der Otlgothen p. 38. 39J.

35 Amalabeigi 135 &. Proeopiui poitverAa adn. 31. 32
uliolo perjiil ; 'EpfntvE^piSip !e tidv ftjpfffoiv dtpj^ovti
' Aficka^fllp^ii tJjv 'AjiaXo^ptSiijs t^j iiSEJ.^T',4 niii».

36 Eutharicua 77 a. «. 122 1». 134 2i. 136 S.

37 Amalaiicus 134 lu. 135 2i bit.

38 Athalabicvb rez 11. 526—534. 48 II. 14. 77 e. lu.
II. 133 I bU. 136 7. II. IS. AthalaricuB in nummja
eil {Friedtaender , Viinten der Ottgothen p. 31 tq.)
tegulitque ur6itnia.' leg. d. n. Alhalarico bona Koma
ada iSpreli Bav. 3, 2 p. 343), Atalatlcun in tiluio
^iiui TJciflAMi (C. I. L, vol. V n. 6418).

39 Mathesuentha v. p. 141.

40 t

ridela

Andag Andelae f.

42 Gunthigis qnl et Raza Andagis

43 Vadamerca iieptis Vinllharil

I. INDEX PERSONARVM.

145

KEGES VESEGOTHAKVM.

Halaricvs I (a. 395 — 410).

Halarinis 41 G. 29. % 14. 10. 98 :i. 17. 99 «». 13.

lOH 7.
Alaricus 90 5. 100 ]h. 115 I.
Alaricns magniis 121 7.
ex genere Raltharum, ilictus Haltha 90 14.
rex Vesegotharum 41 29. 99 5. 115 1.
rex Gothorum 41 (».

Athavvlfvs (a. 410 — 415).

Atavulfus 41 31. 99 10. 100 11. 21. 101 M».

SiOBiiicvs {rt. 415j.
Segericus 100 1«.

Valia (a. 415—419). *Valia unice vtra et legUima
scriptura esC Mubllrnhopf.
Valia 42 5. 100 is. 101 12. 13.
Vallia 103 G. 17. 104 1.
Vallias 101 4.

Thkodoriuvs I (a. 419 — 451;.

Theodoridus 103 21. 104 2 100 s. 107 14. 21. 108

18. 111 20. 112 3.
Theodoridus 103 17. 100 17. 2o. 107 3. 109 10.
Theodoritus 113 5.

Thorismvd (a. 451 — 453).

Thorismud 107 22. 112 3. 113 6. 25. 116 3. 9.
Thorismundus 110 s.

Thbodoridvb II [a. 453—466).
Theodoridus 116 24. 117 i. 15.
Theoderidus 116 15. 17. 117 4. s. 20. 118 1.
Theodericus 107 23.

Evrichvs (a. 466—185).

Eurichus 107 22. 118 3. 119 1. 5. 14. 121 4.
Euricus 118 10. 120 19.

Fridbricvs frater trium praeeedeniium .
Friderichug 107 22.

Rbtbmbris frater eorundem.
Ketemeris 107 22.

Uimnbrith frater eorundem.
Himnerith 107 22.

Halaricvs II (a. 485 — 507).
Alaricus 134 IS. 19. 135 21.
Alarichus 121 6, ef. s.

Amalaricvs (a. 507 — 531) 134 19. 135 21 &i^.

Thivdis (a. 531—548). 135 20. 23.

Thivdigisclvs (a. 548. 549). * Vide quae de Vistula
et Viscla adnotabimus. proxime ad Oothicam nomi-
nis formam accederet Thiudegislw ; sed elisia irUer-

mediis elementis regem Teudisculum et Theudisclum
laidorus in chronicis nominavit, plenius Procopius
b. Goth. 1,11 Theodahadi filium Heuo^yktxXov,
rursus Gregorius Turvnensis 3, 30 et eum serutus
Fredegarius in epitoma c. 42 regem et lenissima
quidem inserta vocnli Theudegisilum , ut Oodegisi-
lum regem Vandalorum , quem Procopius Fooiyi-
OTtXov vocat. iam vulgatior extra Oalliam , ut
videtur. forma in — sclus {sclos)^ cui similem etiam
Cassiodorius in Variis usurpavit Witigisclum , hoc
nostro loco subest; littera a nomini affixa esse potest
quod scriptor primum pergere votuit adeptus reg-
num, mox autem scripsit regnum adeptus'. Muel-
lrnhopf.
Thiudigisglosa 136 1.

Aoil (a. 549—554).
Agil 136 2.

Athanagildvs [a. 554 — 567).
Atanagildus 136 3.

REGES GOTHORVM ALII.

Antyrvb

AORICVS

Ariaricvs

IUdvila

Bbrio

BlOBLIS

bvrvista

Cniva

Comosicv»

CORYLLVfi

Dicinbvs

dorpanevs

evrypvlvs

FlLIMBR

Oadaricvs ?
Gbbbrich

GVDILA

Hbldbradvr

OVIDA

Sarvs

SlTALCVS

Tanavsis
Tblbphvs
Thamyris
Thbodbricvs Straiio

TOTILA

Zalmoxis

^^ quaerendi m iruiice alpha-
betico.

NOMINA DEORVM HOMINVMQVE.

Ababa 36 23. 78 13.

Abimelech 5 26.

Abitus V. Avitus.

cit. Ablabius 78 4. Ablavius 61 5. 88 12.

Abram {nom. arc), Abrahae {gen.) 4 7. 13. 14. 26. 28.

30. 31.
Acarius episcopus Constantirhopoli imp. J^one 45 21.

23. — Cf. Malchus fr. 7 (4, 116 MueU,); Suidas s, v.

'Axaxio;.
Acca 7 7.
Achab 6 19.
Achas 7 s. 16.
Acholius : AcoliuR episcopus Thessnlonicae 40 26 {cf.

adn. ad Socratis h. eccl. 5, h; aliis A.srholius).
Achias Selonites 6 15.
Achilles 70 17.

loKDANKt).

Achilles usurp. v. p. 140.

Achiulf Amalut v, p, 143, 9.

Acrazapes 6 23.

Acro 11 1.

Adam 3 15. 4 14. 8 12.

Adherbal: Aterbala 26 36.

Adrianus imp. v. p. 139.

Aemilianus imp. v. p. 140.

Aemilius: Kmilius 22 26.

Aeneas 5 30. 6 l. 3 bis. 10 16. 27.

Aeneas Sitvius: Eneas Silvius 6 3. 4.

Aetiu8 42 10. 43 9. lo. 104 6. 107 25. 108 IS. 109 2.

11. 110 s. 111 23. 112 3. 7. 113 9.
Africanus chronographus 36 14.
Agamemnoniacus 86 4.
Agil rex Vesegotharum v. p. 145.

19

146

L INDEX PERSONARVM.

Agrippa 76 4.

Agrivulfus praefectus Suavis Hispaniae a. 466 — 457.
117 10. — Cf. IdaciuB a. 457 : Aiulfus desereiis Gothos
in G&llaecia residet. Dahn Kon. p. 564.

Aiax 70 l(i.

Aithanaricus rex Vesegotharum (f 381] 95 15. 96 :i.

Aianoviiamuthis lordani» pater 126 21. 'Quod editur
unum eontinuum nomen, »ic ut in prioribus editioni-
bu8 Alanovamuthis, ferri non potest. immo distin-
guendi sunt duo genetivi Alanovii et Amuthis et
dieitur CandaCj qui Sciros et ^adagarios et certos
Alanorum in Scythiam minorem (Dobrudschani] in-
ferioremque Moesiam traduxeratj Alanoviug, h. e. de
Atanorum genere , adiectivo apud alios quidem scrip-
tores ignoto. Acd ad exemplum plane Slavicum ficto.
eiusmodi autem vocabula ut a Rumunerui tingua ho-
ditrrut non abhorrentj ita a latinitate ripensi, qua etiam
elegantiores homines ut agrammatus noster Jordanes ute-
bantur, haud alienn fuisse probabile est. Amuth autem
nomen patris eius, siqtUdem vere (Jermanieum fuit,
non multum distabat a Cfotico participio gahamoths
^v^uadp^o;, indutus sciticet veste bellica, ut Chamavi
et qui Theodisce ilamid vel Hemid appcllabatur ;
poterit etiam eodcm modo atque Saxonieum llamuko
expticari\ Murllrnhoff. Latina lingua utut cor-
rupta ab Alani vocabulo ethnicum Alanovii forniare
non potuit. vocabulum ut ipsum aliqua tittera wen-
dosum sit, sine dubio unum esl et ita fere interpre-
tandum, ut interpretatus sum pratf. p. Yl.

Alaricus v. Halaricus.

Alatheus regulus Vesegotharum 93 :i. 95 7 [cf. adn.).

Alathort 46 22. — Cf. lohanrus Antiochenus [Hermae
vol. 6 p. 346) : HiTaXiavo; . . . touc dX«5vTa; d^^^f^xs^*
xai t6v Te ^AXaOdp dTreXuTpebiiTo xai 'AoiYvtov.

Albinus imp. v. p. 140 Halbinus.

Alexander imp. v. p. 140.

Alexander magnus 1 \\K 8 25. 2s. 67 Ki. 70 2. 72 l(i.
88 7. Alexander 73 10.

Alexander v. lannaeus.

Alexander Salina 9 lU.

Altadus (-das) 5 3.

Amal Amali v. p. 143, 4.

Amalaberga Amaii v. p. 144, 35.

Amalafrida Amati v. p. 144, 28.

Amalariciis Amcdi v. p. 144, 37.

Amaiasuentha Amnli v. p. 144, 33.

Amali v. p. 143.

Amantiu.s 47 5. 6. 7 bis.

Ambram 5 8.

Ambri 6 19.

Amesias 6 23.

Ammius liosomonus 91 17. Cf. Sarus.

Ammon 7 23.

Amuliiis 7 2. 10 11.16.

Amyntas 5 10.

Anasta.sius imp. v, p. 141.

Ancus Marcius 12 12. Ancus 13 31.

Andag : [gen. Andagis vel Andages) Amatua 111 22.
126 23. Cf. GadariciiB.

Andela Amalus 126 24.

Andreas 47 5. o.

Aniciorum genus 138 17. Quaenam parentela inter-
eesserit inter splendidam ea aetate gentem Aniciorum
[cf. Cassiodorius var. 10, 11: Anicios paene princi-
pibiiB pares aetas prisra progenuit) et domum lusti-
nianiy si mittimus fabulaSy vere adhuc latet. lusti-
nianum imperatorem non Anicium fuisse iam conr
stat, postquam ex diptyclio C. I. L. V, 8120, 3
inteltertum est eum plene nppellatum esse Flavium
Petriim Sabbatinm Iiistinianum. Oermani, lustiniani
fratris filii^ parentum rum nomina ignorentur, fieri
potest , ut mater Anicia fuerit vel ad Anicios aliqua
ratione pertinueril , filia fortasse Aniciae lulianae,
quam genuerunt imperator Orridenlis (Uybrian et
Ptacidia filia Valmtininni III. \

Annibal v. Ilannibal.

Ansila Amatus v. p. 143, 11.

Ansis 76 13. ' Froceres suos, lordanes tiit , seundeos
id est Ansis vocabant. eodem vocabulo quo North-
manni summos deos aesir, Anglosaxonea ed appeUa-
veiintj Gothos eos aiiRcis vocavisse reetissime iudicavit
lacobus Grimmius'. Mubllrnhoff.

Anthemius imp. v. p. 143.

Antiochus 9 o. 8. Anthiocus 9 4. o. 29 22. 20. Aii-
thiochus 29 2.

Antoui(ni)anus 36 7.

Antoninus imp. v. p. 139. 140.

M. Antonius 31 21. Antonius 9 25. 30 7. 32 2«i. 33
1. 4. 0. 11.

Antyrns rex (Jothorum 72 1 . Idem est lamtyrus Justini
ibi aUegati^ ModvJ^upaoc Ilerodoti 4, 76 aiiorumqur.
Cf. Outschmid in ann. lahnii vot. suppl. 2 p. 197.

Aod 5 20. 21. 22.

Aoricus rex Oothorum S7 7.

Aper 38 11. 14.

Apion: Appion 30 5.

Appius 25 31.

Aquila Ponticus 35 12.

Aralius 4 32.

Arbaces 1 16. 4 23. 6 ^^). 30.

Arbogastes (ace. Arbogasten 40 32) 40 32. 3 3. 3 5.

Arcadius imp. v. p, 140.

Archelaus 29 14. 33 20.

Archimedes 25 2.

.Xrdabures consul a. 427 101 16.

Ardabures Asparis f. constd a. 447 42 10. 43 22. 20.
119 9.

Ardabures eubicutarius 47 0. 7.

Ardaricus (Ardarichus 125 10) rex Oepidarum 42 23.
109 21. 110 1. 125 10. 25. 126 3. Ad hunr Vate-
sius retttUit quos lex Burgundionum tit. 107 c. G no-
minat inter solidorum vetitorum quattuor speeies ar-
daricianos [libri ardaricaeannos vel adaricianiis) p<trum
probabititer .

Areobinda mag. mit. per Afrieam 51 19. Cf. Gun-
tharic.

Arfaxath 4 1.

Argaithus dux Ooihorum sub rege Ostrogotha 81 1 6. Idem
creditur Outschmidio p. 146 Arguntis Scytharum rex
imperante Oordiano III teste biographo eius c. 31 fines
Romanos ingressus. 'Argaithus verum esse rhOf¥ien,
Arguntis inde detortum, docet Ixmgobardus Argait vel
Argaid apud Pautum 6, 24'. Mubllbnuofp.

Ariagne imp. v. p. 141.

Ariani: Arriani 39 29. 92 13. 16.

Ariaricus rex Oothorum 87 7. — Cf. Anonymu» Vale-
sianus 31 : [Constantinu») adversum Qothos bellum
suscepit et implorantibus SarmatiB auxiliom tulit:
ita per Constantinum Caesarem C prope milia fame
et frigore extincta sunt: tunc et obsides accepit,
inter quos et Ariarici regis Alium. idem nomennu-
per conieeit Chit^chmidiu» fui»se m tituto in Seythia
minore invento C, I. L. vot. III n. 6159 »ie eum ex-
plen»: [cum rege Ariajrico victis superatisque Go-
this.

Arias 4 31.

Arioharuine» : Acuriobarzanes 29 12.

Ariovistus: Ariovisto 27 2s.

Aristharcus 30 2^.

Aristobolus scriptor 9 7.

Aristobolus lonathae f. 9 13.

AristoboluB rex 9 23.

Aristus 46 13.

Armamitres 4 36.

Amegisclus mag. mil. 42 25

Arriani v. Ariani.

Arsaces 30 14.

Arsamus 8 3. 25.

Arses Ochi fll. S 23.

Artabanus rex Persarum 8 14.

I. INDEX PERSONARVM.

147

Artabanus Afmenhtti 51 20. 25. I)t conspiratione Arta-
banis adversus imperatorern agit Procopius belL. (Joth.
3, 32 sic finitns : paoiXeuc Se 'louoriviav^c ^apiXuoe
t6v 'A(>ToPdvT}v i^; ei/£'^ ^PX^H»' o^^^ ^^ auTov elpYOt-
aoLTO 0'jftev ayapi. Pratterea cf. Guntharic, Liberius.

Artacea 31 1.

Artaxerses Macrochir 8 15.

Artaxerses Mneraon 8 19.

Artaxerses Ochus 8 21.

Aruns 15 10.

Ascalc 116 12. ^Haereo in nomine. nam prnefixum k,
quantum scimus , defuit , ut Norroenae , ita Goticae
linguae; nec, si non defuisstt, Ascalc tibtrtus forety
ut Langobardorum amund liber {ab omni tutela).
stnsu igitur vidttur carere. vcrba tamtn ex unanimi
fere optimorum librorum consensu rectissime restituta
quis eoniectura temptet? quis porro inconcinne dicta
apud lordanem non ferat? et sane non ab uno As-
calc suo clienti, sed potius eo adiuvante ^ nempe
inimicis nuntiante arma esse subtracta, Thoris-
modus rex a fratribus eorumque nimirum sateUitibus
interemptus est^ ut Prosper Aquitanus, Idacius, Isi-
dorus testantur^ ipso etiam lordane referente iUum^
antequam ipse mortem oppeteret^ sua manu aliquan-
tos insidiantes sibi extinxiBse'. Mubllbnhoff.

Ascanius 6 4.

Asdin^ v. ind. geogr.

Cornelius Asina 20 20.

Aspar (sic nom. 119 s ; Asparis (/en. 42 lO. 43 10. 22;
Asparum acc. 43 25) cos. a. 434 42 10. 43 16. 22.
25. 119 h.

Astacades 5 13.

Astat comes Oothorum 131 25. ^Astat et Invilia nomina
nunc primum apud lordanem Ucta et edita sunt nec
pridem atiunde nota. nam ne quis praepropere itlud
cum Thtodisco .\sthad conferat, sane mox admonemur
c. 299. 306 «(/g., ubi Theodahadi nomen plene scrip-
tum invenimus. nec minus atterum novum et in-
auditum, quamquam simplex Oot. Vilja {Cassiod.
var. 1, 18. 5, 18—20. 9, 13), Theod. Willo in usu
erat et Invilja h. e. vir quasi intimae voluntatis quid
sibi velit, facile adsequimur, usu docti viros Oermaniee
appetlari praeserVm a fortitudine betlica. neque detst
in ipsa lingua Ootica voccAutum substantivum femi-
nini quidan generis y sed singulis litteris cum altero
fMmme congruum; dicebatur scilicet do^dXeta (non
tU quidam perhibent d>.-r]&eta) Ootiee astaths. iuxta
quod aut adiectivum consonum exstitit aut , quod
verisimilius , ex feminino adiectivum possessivum at-
que hac via rtomen proprium viri factum est. ni-
mirum Astaths vir docpaXTjc , certus ae firmus in-
ttlUgi pottst, ut qutm Kraft dicimus^ ttiam nune vi
praeditum vtl vim habentem praedicamus. eeterum
nomina, ambo allitteratione iuneta ac pari sensu ex-
cogitata fratres indicant. sed utrum pater aliquis
filios ita vere appellaverit eosque Thiudemer , fausto
omine usuSy Theoderico filio aduleseentulo , eum pri-
mum eum ad vastarulas provincias Qraecas dimitteret,
comitts adiunxtrit, an iidtm potius a potta quodam
tirocinia principis ctltbrantt scitt ficti sint, id diiudi-
candum cuiUbet permittam\ Muellbmhoff.

Astyages 7 28. 31.

Asverus 8 20.

Ata- V. Atha-.

Athal Amalus v. p. 143, 8.

Athalaricns Amali v. p. 144, 38.

Athanagildus rex Vesegotharum v. p. 145.

Athavulfus rex Vesegotharum v. p, 145.

Atilius 20 6. Cf Regulu». •

Atinius 16 l\).

Attalus 26 20. 28 21.

Attila {gen. Attilae passim, Attilanis 111 22. 135 12)
rtx Hunnorum {f 453) 42 13. 14 bis. 22. 43 I. o. 52
7. 104 13. 19. 105 2. 4. 5. 106 3. 13. 107 10. 108
17. 1». 20. 109 2. 15. 21 6i«. 110 4.6.7.11. 111

ft. 22. 23. 25. 112 11. 10. 114 3. U. 115 12. 14. 116
2. 3. 4. 7. 123 13. 10. 124 1. 0. S. 14. 125 6. 8.
11. 10. 25. 127 10. 128 22. 135 12.

Attius Naevius 12 19.

Audefleda v. Amali p. 144, 27.

Auge 70 11.

Augis Amatus v. p. 143, 3.

Augusti V. p. 139.

Augustulus imp. v. p. 141.

Augustus V. p. 139.

Avilius Flaccus 33 4.

Avitus imp. v. p. 141.

Cornelius Avitus : Cornelius Abitus 85 22.

Aurelianus imp. v. p. 140.

Aurelianus cos. a. 400 96 is.

Aurelii impp. v. p. 140.

Azarias qui et Ozias 6 20. 30.

Baaz 6 19.

Babai rex Sarmatarum 129 i 5. 131 3.

Baduila v. Totila.

Baebius 22 18.

Balaeus 5 1. Cf. Xerxes.

Balamber rex Hunnorum 91 19. 121 23. 122 5. * Ba-
lamber primi qui memoratur Hunnorum rtgis rwmen
nemo nisi imperitus pro germanico vendet\ Mubl-
lbnhoff.

Balbinus imp. v, p. 140.

Baltasar 7 32.

Balthi rtgia stirps Vestgotharum 64 22. 96 14; baltha,
id est audax, nomen iuter suos acceperat 96 15.
* Apparet duplex Oermanicorum adieetivorum forma-
tiOj primaria ar potior balths, plur. balthai, quae
subest Latiruie Balthus Balthi, et securuiaria sive se-
quior baltha, qua adposUo artieulo et pro substatUivo
utebarUur. ctttrum ipsum adiectivum in libris aacris
qui supersunt Ooticis non invenitur^ sed inveniuntur
derivata , adverbium balthaba , substarUivum balthei,
verbum balthjan\ Mubllbnhoff.

Barach 5 24.

Basiliscus usurp. v. p. 141.

Bassus t;. Yentidius.

Baza V. Ounthigis.

Beleparcs 5 20.

Belesarius (Belezarius 77 12) 48 5. 9. 25. 30. 49 2. 10.
50 13. 25. 29. 51 9. 77 12. 102 18. 137 1. 6. 12.
138 13. 21.

Belocbus 4 3s. 5 18.

Belus 4 21.

Beorgus rex Alanorum 118 10. Cf. Dahn Kbn. 1, 264.

Beremud Amalus v. p. 144, 25.

Berig (Berich 82 12) rex Oothorum 60 7. 13. 82 12.
' Berig vetustissimi rtgum Oothorum, cuitis memoriam
traditio popularis servabat, aetas, computatis qiunque
ante Fitimerum {q. v.) generationibus, primum aerae
ru)strae saeculum non superat. nomen cum composi-
tum non sit, secundum regutam fonnam sequiorem
Berica, quae Ooticae Bafrika, Theodiscae Biricho re-
sponderet, non potiorem expectares. sed tt Priscus
p. 203. 209 ed. Bonn. B^pixov dvopa twv XoYdSoiv
circa Attflam memoravit. eonferatur item Veducus et
de finali eonsonante Gadaricus et Qeberich*. Muel-

LBNHOFF.

Berimud Amalus v. p. 144, 25. . *
Bessa 126, 19. Cf. praef. p. VU.
Beuca rex 8armatarum 129 25.
Bigelis {acc. Bigelera) rex Oetarum 43 21.
Bleda 105 6. 9.
Blivila 126 19.
Bocchus: Buccho 26 37.
Boerebista v. Buruista.
Bomilcar 24 13.

Bonifatiu» 42 19. 20. 101 17. 102 6.
Boz rex Ant(vrum 121 20. 'z m fine moUissimum 8
cum significet, nomen eum serbieo Boio, a bogu {deua)

19*

148

I. INDEX PEESONAKVM.

derivato, cuius i franeogaUici j vim habet, eomparare
dxibito neqite pro certo affirmaverim idem esae atque
Bosu vel Busii, nomen principis Cumanorum epico
Russorum camtine vetustissimo memorati, cuitis lau-
des aUa voce pulchrae Goticae virgines iuxta mare
caeruleum cecinisse feruntur, cum s in Bosii sit acer-
rimum et a Theotiscis soUs oUm Uttera z redditum\

MUBLLKNHOFF.

Braoila 120 15.

Brittomarus 22 '25.

Brutus 14 5. lU. 22. 15 11.

Bryttia 99 4.

Buccho V. Bocchus.

Buruista 73 15. n>. — Strabo 7, 3, 5 p. 29S: Ste
BupePioTa; "^///e tujv reTojv, dcp' 8v "^ot) Ttapeaxeudt-
oaTO Kaioap 6 &e6; <JTpaTe6eiv, Aexa(veoc elye TauT/)v
TiPjv Tifji-fjV {dei scilicet). idem 7, 3, 11 p. 303:
BoipeploTa; divfjp r^TT); ^iriOTa; iizi r)jv tou IOvou;
^iriOTaoiav dv£Xape xey.axa)fx£vouc tou; divdp(67rou;
bnb ouyvojv TToXlfxcov xal toooutov dirfjpev aoxTjoei
xal vTj<|;ei xal tco Tipooeyeiv toT; TipooTdYfxaoiv, &ot'
«iX(Yw dToJv fxeYdXTjv doyi^^ xaTeorfjoaTo , xal twv
6p.(Soujv Tou; TrXeiOTOu; uir^Ta^e toT; FeTai;' ffiri hk
xal Fwfxaloi; 'f o3ep6; t,v oiaPatvwv doedi; tov "lorpov
xai T^jv BpaxTjv XeinXaTtbv fxd/pi MaxeSovta; xat Tf^;
'IXXuploo;, Tou; Te KeXTOu; tou; dvaixefxif fx^ou; toi;
Te 9paSi xal toi; 'IXXupioi; d^er^pdr^oe, Bolou; hk
xat apOTjv ^^(pdvioe tou; uti6 KpiTao(p«j) xai Taupi-
oxou;. Tipo; Se rfjv euTretdeiav tou Idvou; ouvaYwvt-
OTTJiv eoye Aexaiveov dvSpa Y^TQfa . . . xal hC iXiYOU
xaOtOTaTO &e6;. ... 6 fxev ouv BoipeBioTa; i^%r^
xaTaXu&ei; dTravaoTdvTcov auTipTtvtDv Tipiv Tj^PtDfxalou;
OTeiXat OTpaTeiav in auTOV. Cf. Id, 2, 39 p. 762
ubi est Bupe^ioda;.

Buteo V. Fabius.

Caesar v. p. 139.

Cainan 3 17. IS. 4 2. :3.

Calatinus 20 30.

Caliguia v. p. 139.

Calluc {abl. Calluce) 52 7.

Calpurnius Flamma 20 33.

Cambyses 8 8.

Camillus 17 l. (i.

Camundus 131 3.

Candac \sic abl,, Candacis gen.) 120 20. 21. 22.

Caracalla imp. v. p. 140.

Cardices 7 lo.

Carausius hnp. v. p. 140.

Carinus imp. v. p. 140.

Carus imp. v. p. 140.

Caasandra: Casandra 71 2.

Cassiodorius v. Senator.

Cassius 32 27.

Castalius 2 2. 53 4.

Cato 30 1.

Lutatius Catulus 22 3.

Celdebertus Lodoini f. Francus 134 12. Chlodovechi
fiUi fuerunt Theudericus , Chlodomerus , Childebertus,
Chlotacharius , Theuderici primogtniti fiUus Theude-
bertus [Gregorius Tur. 3, 1). lordanes cum nominet
Celdebertum , Heldebertum , Theudebertum , primwn
secundumqiie nomen ex dittographia originem viden-
tur traxisse, tertium non fitii esse, sed nepoUs.

Celerianus 47 12.

Centimalus v. Fulvius.

Ceres 17 20.

Childebertus v. Celdebertus.

Chilpericus v. Ililpericus.

Chlodovechus v. Lodoin.

Christiani .34 12. 2«>. 30 25. 37 3. 7. 14. 1(>. 39 2. 9.
41 25. 78 14. 80 0. 81 1. 92 11. HJ.

Christus 85 3. lesus Christus 9 33. 33 18. 20. 2«.
Ap. Claudius 20 12. 21 2'.). 88 12.
Claudius [vere Gaius] Caesar v, p. 139.

Claudius / et II impp. v, p. 139. 140.

Claudius v. Marcellus — Nero — Ptoleinaeus.

Cleopatra 9 22. 24. 30 7. 32 24. 31.

Cloelia 15 8.

Cniva rex Gottiorum 83 23. 84 2. 6. 10. idem CMi, si
verum vidit Gutschmid p. 134. 146, atque Ovlda atms
regis Geberich 87 5 et Cannaba sive Cannabaudes
dux Gothorum imperante Aureliano {vita Aurel. 22).

Collatinus 14 5. 10.

Commodus imp. v. p. 140.

Comosicus 75 3.

Constans II imp. v. p, 141.

Constantianus 50 w.

Constantinus /. /// impp. v. p. 140.

Constantius /. //. /// impp. v. p. 140. 143.

Coriolanus v. Marcius.

Cornelius 20 17.

ComeliuB Abitus 85 22.

Cornelius Asina 20 2U.

L. Cornelius Scipio 20 30.

cit. Cornelius [Tacitus] annalium scriptor 57 3.

Valerius Corvinus 17 o. lo.

Coryllus 75 5.

Crassus 31 5. Crassianus 31 Is. 20.

Curiatii 11 31.

Curio : Curion 27 is.

Curlus 19 11.

Curius DentatUB 17 14.

Cyaxares 7 25. 2«.

eit. Cyprianus 85 3.

CyriUus 48 23. Cf Procopius bell. Vand. 2, 15: ol
Iv Noufxiota 'PtDfxaicov dpyovTe;, ^Trel tou; dfx^pl
ST^Cav •^xeiv Te xai ^uXXeYeoOai ivrauOa •mtouoav,
TiapeoxeuaCov Ta i; TcaodTaEiv r^oav 5e •^fefxivcc
ttotoepdTtuv fxev MdpxeX\o; Te xai K6ptXXo; ....
MapxiXX({i fx£vToi ^Trifjxouov airavTe; fiTe Noufxt^ta;
xi\s dpy-^v ^)^ovTt. narratur deindey quomodo a miU-
tibua deserti duces Gadiaufalis a Stoiza interfeeii Btnt,

Cyrus 1 17. 7 30. 33. 8 2. 5. 71 5. 8. 10.

Danais 70 10.
I Daniel 9 28.

j Darius 7 30. 33. 8 1. 7. lO. 13. 19. 28.
I Darius fllius Arsami 8 3. 25.

Darius Hystaspis f. 71 10.

Darius Nothus 8 18.

David 6 11.

Deborra 5 24.

Decaeneus v. Dicinius.

Decebalus 27 20.

Decius imp. v. p. 140.

Decius 18 23.

Deiocis 7 20.

Deiotarus 29 9.

Curius Dentatus 17 11.

Dercylus 6 10.

cit. Dexippus : Dcuxippus 87 12.

Diana 68 2. 85 20.

Dicineus 64 9. 73 15. 10. 74 1. 18. 75 3. C/. Bu-
ruista.

M. Didius 28 10.

Dintzic Attilae f. 128 21. est A^YftCiy. Pri^co {cf. adn.).

cit. Dio scriptor annalium 57 1 1 ; Dio 64 11. 72 17.
90 4. 0. 97 10.

Dioclitianus imp. v. p. 140.

cit. Dionysius Atexandrinus episcopus Sj 2 {cf. adn.)

Diurpaneus v. Dorpaneus.

Dolabella 17 il.

Dominica v. impp. p. 140.

Domitianus imp. v. p. 139.

Domitianus sub I^one 43 2S [cf. adn.)

Dorpaneus rex Gothorum 76 5. 10. Cf. Orosius 7, 10
auctorem citans Tacitum: quanta fuurint Diurpanci
Dacorum regis cum Fusco duce proelia quantaeque
Romanorum clades, .... cvolvercm. Petrus Patri'

I. INDEX PERSONARVM.

149

ciu8 fr. 4 (4, 185 MtieU.]: Aexi^aXoc 6 Aaxwv PaotXeuc
irexTjpuxcjeTo 7:p6; AojACTiavov elpVjvr^v uiiiO)^vo6-
iievo; • ^9 ou £7re{ji6e Aop^Tiavoc <Poi>oxov jA€Td noX-
A'^( ouvdfxecu;. «Sti^tonJud />am. 6 : expeditiones . . .
snscepit iii Dacos duas, primam Oppio Sabino con-
sulari oppresso, secundam Cornelio Fusco praefecto
cohortium praetoriarum, cui belli summam commiserat
{inde Eutropius 7, 23). Dio 68, 9: 6 Si Tpatavo;
. . . D.a^e . . . t6 OT^p.eTov t6 iizl tou (Douoxou dX6v.
Martialis 6, 76: ille sacri lateris cnstos Martisque
togati, credita cui summi castra fuere ducis, hic
situs est Fuscus. licet hoc, fortuna, fateri: non
timet hostiles iam lapis iste minas. grande iugum
domita Dacus cervice recepit et famulum victrix.
possidet umbra nemus. luvenalia 4, 11 1 eum ichol.
Proptcr nojnen eonferendus titulus urbanua Mur. 1458,
1 : dis Manibus Diuppaneus [sic utrumque exemplum)
qui Kuprepes Sterissae f. Dacus.

Drepana 20 31.

M. Drusus 28 11.

Duellius 20 17. 2ti.

Duennius 32 5.

Ecdicius 119 16. is. 120 l. Ad hunc Ecdicium scripait
Sidonius epist. 2, 1 et 3, 3 eC carm. 20; cf. ep.
5, 16 «< Oregoriw Tur, hist. Franc. 2, 24.

Edica primas Suavorum 130 1.

Ediulf Amalus v. p. 143, 12.

Egeria 11 24.

Ela 6 19.

Elagabalus imp. v. p. 140.

Eloazar 8 32.

Eliachim qui et loachim 7 25.

EUac Attilae f. 125 2r>.

Emnetzur consanguineus Attilae 127 2.

Enoch 3 20. 21.

Eno^ 3 1«. 17.

Epafra 29 11.

Erarius rez Oothorum a. 641 50 is.

Erelieva v. Amali p. 144, 23.

Esau 4 33. 35.

Esebon v. Hesebon.

Ester 8 20.

Eterpamara 65 4. ^Eterpamara herois apud Oothos
olim cantati , posteris vero prorsus ignoti notnen oh-
scurissimum est, ut ne vestigium quidem Germanicae
originis in eo deprehendas. neque de hac origine nos
certiores facit saio iUe Amara apud Cassiodorium
{var. 4, 27. 28) aut suo nomine aiU quod eius in
locum alius saio nomine omnino peregrino Tezutzat
a Theoderico rege constituitur\ Mubllbnhoff.

Euander 10 28.

Euchcrius SUUchorUs f. 41 24.

Eudoxia V. impp. p. 141.

Eudoxius episcopus 39 29.

Evermud 48 27. 137 8. 10. Cf. corU. Mareellini ad
a. 536, qui Ebremud, et Procopius 6. Goth. 1,8:
ix hk F^tOcdv aMiJLoXo; irapa BeXiodtpiov 'E^ptuiou^
5'jv 7:aiol Toi; l7rop.lvoic 9^Xdev, 6 BeuWTou •yap.ppis,
8; TQ ^xeCvou ^j^*''^?^ Beuoevctvd-j) &JV(t>xei.

Euervulfus 100 15. Cf Olympiodorus p. 26 (4 p, 63
MueU.) : dvaipet auTov (*AodouX;pov) ei; twv oixeCcov
r<5T0(uv Ao6pio; Touvofjia lydpav TcaXatdv xaipo-
cpuXaxTfjoac Dahn Kon. 5, 63.

Eugenius usurpator v. p. 140.

Eugenius procurator 42 14.

Eupales 6 12.

Eurichus rex Vesegotharum v. p. 145.

Eurypylus: Euryphylus 71 1.

cit. Eusebius 4 17.

Eutharicus Amalus v, p. 144, 37.

Eutropius 41 10.

Ezechias 7 16.

Fabius 16 9. 32. 23 lo.

cit. Fabius : Favius 97 11.

Fabii 17 30.

M. Fabius Buteo 21 32.

Fabius Cnnctator 24 29. 31.

Fabius (lurges 20 6.

Fabius Maximus 18 19.

Fabricius 19 11.

Falech 4 5. 9.

Fara 48 23. Pharae JleruU ducis focileriitorum Pro-
copius bell. Vand. 1, 11 et atibi meminit in rebus
Africanis narrofulis. Cf. Cyrillus.

Fastida rez Qepidarum 83 4. 19.

Faunus 5 31. 6 5.

Faustulus 7 6. 10 14.

Festus cos, a, 439 104 4.

Fides 11 22.

Filimer (Filemer 61 l) rez Gothorum 60 13. 61 i. 64
6. 89 S. *Filimer post Berig quintus Gothorum rex
eos ad extremam Seythiae parttm PorUo mari vicinam
duxisse fertur. quod si verum est, vixit circa initium
belti Scythici {a. :i38) neque beUi Marcomannici tem-
pore [a. 1 70) , quo primum pars aliqua Oothorum ad
Danuvii ostia accessit'. Mubllbnuoff.

Finees v. Phinees.

Flaccilla uxor Theodosii I v. p. 140.

Flacons 25 31.

Avilius Flaccus 33 4.

FUiminius: Flamminius 22 29. 23 33. 26 30. 27 15.

Calpurnius Flamma 20 33.

Florianus hnp. v. p. 140.

Florus 43 5. Flori huius Alexandriae twv OTpaTittJTixwv
Ta^p.dTaiv ii'fO\Jii.i^o^j , 6fxoO Te xai tYjV TioXiTtxi^^v
StiirovTo; dpyV)V meminit Priscus apud Euagrium
eccl. hist. 2, 5 [omisit MueU.).

Friderichus v. VesegoUiaruni reges p. 145.

Fritigemus (Fridigernus 65 4) regutus Vesegotharum
654. 93 2. 12. 13. 17. 95 6. 15. * Fridigernus Gotho-
rum carminibus celebratus 65 4 sine dubio idem est
atque Fritigernus, dux Vesegotharum sub imp. Vatente.
rwmen eodem modo scriptum habes apud Ammianum^
Zosimum atiosque, apud Agathiam *PpeotY(pvif]; ; legi-
timam scripturam, quam Frithugernus fuisse corUcias,
nusquam invenies\ Mubllbnuoff.

Froila 126 19.
Fufetius V. Mettus.
FuMus 22 13.

Cn. Fulvius Qentimalus 22 37.

Fuscus 76 8. 11. Cf. Dorpaneus ibique cUt., item Hirsch"
feld Venjpoltungsgeseh. 1 p. 223.

Gadaricus {sic 89 9; gen. Oadarigis 60 13) 60 13.
magnus 89 9 ; paier Filimeris regis Oothorum. ' Gada-
ricus legitur primo casu, securuio Gadarigis ; nomirui-
Uvum Gadarix frustra quaeras. rumiirui enim Oer^
marUca hoc modOf i. e. plane GaUico rriorey firUerUia
post Tacitum, quod sciam, non reperiunturj nisi
quod et in nummis et apud Victorem Vitensem Van-
dalorum reges Hunerix et Hilderix dictmtur et semel
apud Gregorium Turonensem 2, 25 Euricus rex Visi-
gothorum dicitur Evarix. igitur genetivum iUum ad
secundariam formam Gadarig referemuSy quamquam
similia nomirui hic auctor {vide Gebcrich) indecliruibi-
liter formare solet, facit tamen eiusdem getheris Can-
dac Candacis : genetivus quoque Andages nomiruitivum
Andag poiius quam Andagis videtur habuisse\ Mubl-

LBNHOFF.

Gaina 41 7. 13. 104 6.

Gaius imp. v, p. 139.

Galba imp. v. p. 139.

Galerius imp. v. p. 140.

Galla filia Valentiniani I v. p. 140.

Gallienus imp. v. p. 140.

Gallus imp. v, p. 140.

Gapt AmcUus v. p. 143, 1.

150

I. INDEX PERSONABVM.

Gaudcntius 104 s. Cf. Kenatus Frigeridua apud Gre-
gorium Turonensem hist. Franc. 2,8: Gaudentius
pater {Aetii) Scythiae provinciae primoris loci a dO'
mesticatu exorsus militiam usque ad magisterii cqui-
tum culmeii provectus e$t.

Geberich rex Gothorum 87 8. 18. 20. 88 5. 100 «. ' Ter-
minationem Latinam omissam esse rwli mirari ; in
reproMentandis Goticis nominibus saepius neglecta est
tam apud lordanem quam ab ipso Cassiodorio in
variis. sed vere mirum est nomen littera cum Gotiea
incongrua neque Latinae aut Graecae linguae con-
veniente finitum. finiuntur tamen eodem modo Bcrig
sive Berich [q. v.), llderich i. e. Hildericus rex Van-
dalorum (var. 9, 1), Hermenerig uno loco 77, 2,
proximo ac deinceps ubique Hermanaricus dietas ;
quibus genetivum Gadarigis iuxta nominativum Gada-
ricus {q. V.) adnumeraverim. etiam inter varUu 4,
20 habes litteras ^Geberich viro senatori' inacriptas.
itaque in his rioli quaerere diversorum fontium , ex
quibus hauserit Cassiodorius, indieia neque putare muti-
lata haec esse ex nominibus Graeco more redditiSy ut
sunt Friderichus et Eurichus apud nostrum. immo
alia eaqtic certa eiusmodi nominum ratio inde coUi-
gitur^ quod Hunnica atiaque gentium magis orienta-
Lium nomina Graece litteris y vel ^, Latine constan-
ter urw. c finiunt, ut 'Hpvd*^ et liff^if^ly apud Priscum,
Hernac, Dintzic, Kllac apud nostrum; neque Gandac
Alanus c. 265. 266 et KavBiy Avarorum leyatus apud
Menandrum diversis rkominibus videntur appdlati esae,
item 'Epa^ fluvius lordani Erac eat et quasi ad ex-
emplar eius etiam Gothus Ammiani Saphrax Safrac
diciturj quamquam Safrach quoq\u in libris reperitur.
praeter hoc unum tantum Goticae originis cStttodtov
Ascalc {q, v.) tenuem post aliam cor^onantem in fine
retinuity analogiam scilicet falsam secutum. cetera
igitur post vocalem videntur accepisse ch vel in eius
vicem^ et male quidem, g, ut diversitaa. originis eorum
magis quam soni indicaretur. denique ipaiam c litteram
ac praesertim ch partea verae k mox suscepisse testantur
nomina regum Visigothorum Ghintila et Chindasvinth^

MUBLLBNHOFP.

Gedeon qui et leroboal 5 25.

Gelimer rex Vandalorum a. 530—634 48 8. 102 15.

Gentius: Gentio 27 16.

Germanus lustiniani fratris f. v. p. 141.

Germanus Germani f. v. p. 141.

Gesimuudus Amalus v. p. 143, 16.

Gildo 41 10.

Gizericus rex Vandalorum a. 427 — 477 42 21. 43 12.
98 2. Gyzericus 101 17. 102 2. 13. 106 6. i). 14.
118 0. 120 20.

Glycerius imp. v. p. 141.

Gnudiuchus v. Gundiuchus.

Gordianus imp. v. p. 140.

Gotholia 6 21.

Gothonihel 5 18.

Gracchus v. Sempronius.

Grata filii Valentiniani I v. p. 140.

Gratianus imp. v. p. 140.

Gudila rex Gothorum 72 15 (cf. adn,).

Gundiuchus rex Burgundionum : Gnudiiichus 117 2 er-
rore opinor librariorum; de forma videantur quae
MueUenhoffius adnotavit ad Lodoin et Mundiuchus.
praeterea cf. Hilariua papa ep. data 10 Oct. 463
{conc. Gall. 1, 607): quantum enim fllii uostri viri
illustris magistri militum Gundiuci {sic quidam codd.
alii Gunduici) sermone est indicatum. Gregorius
IHironensis hist. Franc. 2, 28 : fuit autom et Gun-
deuchus rex Burgundionum ex genere Athanarici
regis persecutoris. Prosperi corUinuatio Havnienaia
ad a. 457: Gundiocus rex Burgundionum. Binding
Gesch. dea burg.-rom. Konigreicha p. 38.

Gunthamundus rex VandaUmim a. 484 — 496 102 14.

Quntharic 51 19. Idem eat r^vftapi; Procopii 6. Vand.
2, 24, Guntharith Corippi dux Numidiae , qui Areo-

binda caeao a. 545 Carthagine reynum affectavii,
interfectus deinde ab Artabano. Cf, Partsch praef. ad
Corippum p, XXII aq.

Gunthericus dux Gotltorum aub Oatrogotha 81 16.

Gunthigis qui et Baza Amaiua 126 23. ^Oanthigls
recte libri reliqui, male unua H Gunthicis; non de-
clinatur pariter atque Vitigis'. Mukllknhoff.

Gurges v. Fabius.

Hadrianus imp. v. p. 139.

Halaricus I et II regea Veaegotharum v, p. 145.

Halaricus rex Herulorum 88 11.

UalaricuB rex Suavorum Germaniae 129 24.

Haliurunnae mulieres 89 1 1 . * Vox notisaima est , sed
perperam acripta: erat lingiui Gotiea haljaruiia, Theo-
diaca hellirilDa, Angloaaxonica helrun. haljarana pro-
prie eat maga muUer infemali arte praedita '. Mubl-

LBNHOFF.

Hanala Oothua 65 4. ^Heroia Gotici poateria ignoU nomen
fortaaae idem eat qwd Theodiacum Anulo, Anglo-
aaxonicum Onela, Norroenum Ali aive Oli, ef. Hala-
ricua^ Hermanaricua cet,^ Mubllbnhoff.

Hafhnibal: Annibal 23 5. 15. 33. 24 2. 7. 12. 13. 18.
30. 32. 25 14. 24. 26. 32. 37. 40. 26 4 his, 7. 10.
14. 19 bia. 29.

Hasdrubal 25 37. 26 11.

Hcber 3 27. 4 4. 5. 6.

Heldebadus rex Gothorum a. 540. 541 50 15. 17. 19.

HeldebertuB Lodoinia {Chlodovechi) f. Franeus 134 12.
Cf. CeldebOTtus.

Heli 6 8.

Heliogabalus imp, v, p, 140.

Helvius imp, v, p, 140.

Heraclianua: Haeraclianus 42 2.

Heraeliua: Eraclius 43 10.

Hercules (Herculis 69 16) 55 12. 69 16. 70 10. 12.

Herculius imp. v, p. 140.

HerenniuB 18 3.

Hermanaricus Amalua v. p. 143, 14.

Hermantia v. impp. p. 140 Thermantia.

Hermenerig Amatua v, p. 143, 14.

Herminefredus rex Thuringorum 135 6.

Hermogenes 48 2.

Hemac Attilae f, 127 1, 'Hpvay^ PriacOj cf. adn.

Hesebon 5 29.

Hiempaal: Empsala 26 36.

Hierius coa. 101 16.

Hiero 20 15.

Hieroboam: leroboam 6 16.

Hieroboal v. Gedeon.

Hieronymus 4 17.

HiesuB V. lesus.

Hilarianua: Helarianus 132 4.

Hiezabel v. lesabel.

Uilderich v, llderich.

Uilderith pater Geberichi regis Gothorwn 87 9.

Hilpericus rex Burgumiionum 117 2. Iniellegi videiur
magis fraUr Gundiuchi is^ quem inter reges recenaet lex
Burgundionum tit. 3, nomine tamen non poaitOy gtiam
filiua eius nominatus apud Gregorium Turonensem hisi.
Franc. 2, 28: huic {Gundeocho regi Burgundionum)
fuerunt quattuor fllii Gundobadus Godegisclus Chil-
pericus et Godemarus et Sidonium ep. 5, 6: magiBtro
militum Chilperico victoriosissimo viro . . fuisse secreto
insusurratum {cf. «p. 5, 7 : apud tetiarcham nostrum).
Bif^ing Gesch. des burg. Kiin. p. 300 sq.

Himnerith v. regea Veaegotharum p. 145.

Hippolite 69 17.

Hippolytua: HypolitUB 69 is.

Hirtius v, Sergius.

Hisarna a. Hisarnis AmaLua v. p. 143, 5..

Honoria v. impp, p. 141.

Honorius imp. v. p. 140.

Horatius, -tii 11 31. 33.

HoiatiuB Publicola 14 19.

I. INDEX PERSONARVM.

151

Hostilius V. Tullus.'

Huldin Hunnomm rex 41 20.

Hulmul Amalus v, p. 143, 2.

Huiiericas rex VaneUUorum a. 477 — 484 102 13. 106 9.

HunimuDdus Amalus v. p. 144, 18.

Hunimundus (Hunumundus 129 1) 129 1. 4. 9. 24 dux

Suavorum, nisi auctor erravit.
HuniU (Hunnila 49 13) 49 13. 138 3. Cf. Proeopius

h. Goth. 1, 16: 0'Mtiyi; . . orpaTidt'^ te xal dp^o^^Ta;

OuviXav Te xal HtTCa'^ iiz aOToi»; £7refxi|;e * oic Ktuv-

CTavTt^rfo; UTravTtcHaas £v tcj) Hepuaia^ irpoaareiu) d;

/elpa; f^X^ . . . 'Pa)[i.atoi . . . tou; 7roXe{jiiou; eTp^-

«favTO.
Hunuil Amalus v. p. 143, 7.
HunuulfuB primas Suavorum 130 1.
Hypatius Anastasii imp. aororis f. 46 19. 47 22. 23.
Hypolitus V. Hippolytus.
Hyrcanus 9 23.
Hystaspes 72 1.

lacob 4 32. 34. 3G. 5 1. 3.

laddus 8 24.

lair 5 28.

eii. lamblicus 3 1.

landyses v. Tanausis.

lannaeus qui et AJexander 9 17. 20.

lanus 6 6. 11 22. 33 16. lanus geminus 36 30.

lareth 3 19. 20.

Ibba 135 19. Add, ad Victorem Tunnunensem a. 609:
Gesalicus ab Helbane [acr, Hebbane] Theodorici Ita-
liae regis duce ab Hispania fugatus Africam petit.
Isidorus hist. Qoth. 38 ad a. 607 : Gesalicus . . . ab
Ebbane Theoderici regis duce duodecimo a Barciloua
urbe miliario commisso proelio in fugam vertitur.
Idem est Ibba [sic vel Iba lihri) vir sublimis dux,
ad quem de Narbonensi ecclesia scrihit Cassiodoriua
var. 4, 17. Cf. Bindiny, hurg. rom. Konigreirh 1, 209.

Idanthyrsus v. Antyrus.

lesabel: Hiezabel 6 20.

lesus V. Christus.

lesus lllius losedech 8 1 1 .

lesus: Hiesus Nave 5 10.

lesus f. Sirach 9 2.

leu 6 22.

Ildebadus rex Oothorum v. Heldebadus.

Ilderich rex Vandalorum a. 523—530 102 14.

Ildico mulier 123 IS.

Ilia 7 3.

Illus 45 15. 27. 29. 31.

Invilia comes Oothorum 131 20. Cf. Antat.

loachab 6 24.

loachas 7 25.

loachim 7 25 his.

loas 6 21. 24.

loatham 6 34.

eit. lohannes apostolus 2 5. 34 2S.

lohannes 51 17. Intellegitur Sisinnioli filius qui a. 646
Stotzam interemit et ab eodem interfeetus est; cf.
Marcellinus cit. in adn. ei Partsch in praef, ad
Corippum p. XX

lohannes 50 28. Scilicet Vitaliani sororis filiuSf de cuius
cum Belisario dissensionihus Proeopius scrihit ad a.
647 h. Ooth. 3, 25.

lohannes 51 18. 22: idem Stotzas iunior 51 18. Stottae
suecessor in usurpatione [cf. MarceUinus cit. in adn.).

lohannes Troglita 51 25. lohannes 51 29. Intellegitur
frater Pappi magister mil. in Africa ah a. 546, is
quem Corippus carmine eeUbravii. Cf, Partsch ad
Corippum praef. p. XXV.

lohannes usurpator v. p. 141.

lonathas 9 1 1 .

loram 6 21. 22.

lordanes: lordannis 126 24.

losedech 8 1 1 .

losaphat 6 is.

loseph 4 38. 5 4. 5.

cit. loseppus 34 21. 61 6.

losias 7 23.

lovianus imp. v. p. 140.

lovinus usurp. v. p. 141.

Isaao 4 31. 32.

luba: lubas 2G 3. 38.

ludas Maceabaeus 9 9.

lugurtha 26 35.

lulianus /. // impp. v. p. 140.

lulius Aeneae f. 10 15.

C. lulius Caesar v. p, 139.

lulius Proculus 11 15.

lupiter (luppiter 22 28. 29) 11 5. 16 22. 22 28. 29.

33 33. lupiier Feretrius 11 l. 22 31. lupiter stator

II 0.
lusta filin Valentiniani v. p. 140.
lustina uxor Valentiniani / v. p, 140.
lustinianus imp. v. p, 141.
lustinus imp. v. p. 141.
lustinus Germani f. v. p, 141.
luventas 13 18.

Laban 4 36.

Labdon 5 29.

Labien^us: Labinius 31 14. 16. 19.

Laevinus 19 6. 24 24. 26 23.

Lagidae 30 6. 32 24.

Lamech 3 22. 23.

Lamperes 5 24.

Lampeto 67 10. 12.

Lamprides 5 21.

Laosthenes 6 14.

Latinus 5 31. 6 1. 6.

Lavinia 5 32. 6 3.

Lentulus 32 16. 17.

Leo /. // impp. v. p. 141 .

Leo papa a, 440 — 461 115 5.

Leonidas 20 35.

Leontius 45 30. 31.

Levvi 5 8.

Liber 17 20.

Liberius patricius 51 28. 136 4. Cf. Procopiusb. Ooth.
3, 39 ad a. 649: BaaiXeuc • . aT^Xov Te dr^dpOL^
V7]d)v xal aTpd[Teup.a Xoyou di^iov ix xaTaX6f ou ireCwv
fv T<5) aT6X<|) To6Ttj) iv&^p.evo< , dpyo-iTi 8e Aip^piov
a-jToic im<rH\aai ::Xeiv r.vza Tdyip^ irl ZixeXla^
i%i\t\j9t xai Ttjv vfjoov {quo Totila cum Oothis irru-
perat) ^iaadbaaadat ouvdfi^t Troia^ * dWd ol Apyo^rza
Tou aT^Xou xaTaartjaafAiva) Ai^^piov auTixa §•?) [tdka
{jieTiueXev * '^v •[dp da^aTO^ipoov Te 6 dv^jp (AdXiara
xal apLeXiTTjTOC icoXe{ji[(ov ipyms. 'ApTaPaviQ Te di^eU
tA ii a^Tiv dptXtjjtaTa {vide sub Artahano) xal orpa-
TTjY^v xaTaX<SYa)v Ttuv iiz\ BpqiXT]; xaTaOTTjadpLevos
i^ ZixeXiav eoduc Iiie{ji4/e. de Liberii Art<ibanisque
rebus gestis in Sicilia agitur 3, 40. 4, 24. propter
expeditionem eidem commissam a. 551 in Hispaniam
V. praef. p, XV.

Licinius imp. v. p. 140.

Lilingis 46 8.

Litorius 104 10. Cf. Prosper ad a, 439: Theodosio
XYII et Festo. Litorius qui secunda ab Aetio patri-
cio potestate Hunnis auxiliantibus praeerat . . . pug-
nam cum Oothis imprudenter conseruit . . . tantam
ipse hostibus cladem intolit, ut, nisl inconsideranter
proelians in captivitatem incidisset, dubitandum foret,
cui potius parti victoria adscriberetor . . . pax cum
Gothis facta, cum eam post ancipitis pugnae lacri-
mabile experimentum humilias quam umquam antea
poposcissent. Hinc lordane» sua sumpsit.

cit. Livius: Libius 56 6.

Livius Salinator 25 4 0. Livius 26 1.

Lodoin rex Frnncorum 134 10. Intellegitwr Chl^dovechus
regnans ab a. 481 ad a, 611^ Luduin [sie vel Luduuin
optimi tibri) dietus Cassiodorio var, 2,41. 3, 3. 4,

152

I. INDEX PERSONARVM.

XXmdoaroc Agathiae 1,3. * Vereor ut aut librarii aut
editores litterarum apiees recte diatinxerint, haud fa-
cile enim mihi persuaserim Cassiodorium duo vet etiam
tria prorsus diversa vocabula scribendo confudisse^ et
vin [Oot. vens, Theod, wan, eonf. Hunuil) et vini
(amicus) et denique vi sive vih ; de quo vocabulo vide
lacobi Grimmii mythologiam (1844) p. 58 et intellec-
tum eius in nominibus propriis repete ex Taciti Germ,
c. 7. altius profecto rimandi ac ditigentissime et acu-
tissime inspiciendi sunt veteres libri etiam circa haee
nomirw : Assuin (Assio, Assum) Cassiodor. var. 1 ,
40; Osuin (Osuni, Osum) 4, 9. 9, 8. 9; Guduim 5,
28, Oudui 30: Tulum 8, 9—11. 25. iUis in vih
(vpchus, vicus) exeuntibus praeter Mo'jvS(oi»'/o<; {conf.
Mundz.ucus) vocabulum adnumerandum esse puto no-
men Goticum Alavivus apud Ammianum Marcettinum^
'AXaflr/o; apud Sozomenum, 'AXXipr/o; 'FiXX^Piyo;
Hellebicus apud alios^ Theod. Alawih, Anglos. Alvfh,
Alveo, Norr. Olvir, -vor\ MuKLi.RNnoFF.

cit. Lucanus 65 2.

Lucius imp. v. p. 140.

Lucius 27 17. 20.

Lncretia 13 24. 14 17.

L. Lucullus 30 11. LucuUus 30 s.

M. Lucullus 28 14.

Lupa 7 (i.

Lupicinus 93 :j. 11. 94 l (cf. adn.).

Lntatius Catulus 22 :i.

Maccabaeus 9, 10.

Macrinus imp. v. p. 140.

Macrochir 8 15.

Macthaleus 5 7.

Madidus 7 s. o. I7.

Maenius 15 21.

Magii 8 K.

Magnus 138 4.

Magog 61 u.

Maharbal 24 13.

Maiorianus imp. v. p. 141.

Malelehel 3 ls. 1*L

Mamaen: Mama i\ impp. p. 110.

Mamilius 15 t:(.

Mamilus 5 lo.

Maminthus 5 ,*>.

Manasses 7 20.

Maneae(m) 6 32.

Manlius 15 25. 2«. 16 21.

Manlius Torquatus 17 7. 8. 12.

Manlius Votso: Manlius Visus 29 2.

Marcellinus avunculns imp. Nepotis 119 13.

Marcellus dux in Africa sub Justiniano 48 23 : cf.

Cyrillus.
Claudius Marcellus 24 33. Marrellus 22 30. 24 25. 25 1.
Marciana soror Trniani v. p. 139.
Marcianus imp. v. p. 141.
Marcius 32 1 1 .

Onaeus Marcius Coriolanus 15 lo.
Marcius v. Auciik.
Marcus imp. v. p. 140.
Marcus liasitisci f. v. impp. p. 141.
Maria virgo 33 20.
Maria v. impp. p. 140.
Marinus 42 3.
Marius 26 37.
Marpesia 67 10. 12. 15.
Mars7 4. 10 io. 14 12. 22 27. 64 14. Hi. 105 21.

106 5.
Martinus 48 22. 50 O, dux in Africa a. 636 [rf. Stotzns);

mag. mil. per Oricntem pnst Betisarium inde avoca-

tum in Itatinm n. !i4'J tcHe Frocopio betl. Pers. 2,

21. 24.
Ma.scezel 41 12.
Mathesuentha v. p. 141.
Mathusala 3 21. 22.

Maximianus imp. v. p. 140.

Maximinus imp. v. p. 140.

Maximus usurpator (a. 383 et a. 409 et a. 465) v. p. 140.
141.

Maximus dux 40 10. 93 3. 94 1 [cf. adn.).

Maximus v. Fabius.

Medopa 72 15. Cf. Athenaeus {v. adn.) et Stephantu
8. V. rexta: lori Ttat ftrjXuxtu; F^xi; (libri -^iTri^)'
oStoi; y^^P ^xaXeiTo -^ y'Jvi^ tou ^iXfTTTroi» xoO

'Afx6vT0U.

cit. Pomponius Mela 58 4.

Melanis v. Menalippe.

Memmius Kegulus 33 31.

Menalippe: Melanis 69 10.

Metellus 21 25. 26 37. 27 15.

Mettus Furetius 12 8.

Micca 36 23. 78 13.

Micipsa: Mecipsa 26 30.

Minucius 28 12.

Misahel 47 5. 7.

Mithraeus 5 2s.

MithridaUs: Mitridatis 29 12. 17. 30 20. 21.

Moyses {sic 5 10. 12. 13. 16; gen. Moysi 9 8, Mosei 3
1 2 — acc. Moysen 5 o) 3 1 2. 5 9. 10. 12. 13. 1 fi. 9 S.

Mucius Scaevola 15 2.

Mundiuchus pater Attilae: Mundzucus 1054. 124 14,
MouvStouyo; Ptisco {cf. adn.). 'Mundziicus barbare
scriptum est^ ut Scandza pro Scandia, Burgundzones
pro Burgundionibus. sed et Mundiuchus a vero tem-
tundem dbest atque Gundiuchus {vel Gnudiuchas) m
proximis. intra Galliam puto itlo tempore doetissimus
quisque ut hunc Gnndevechum {pro Gundiaih, -ui),
ita ittum Mundevechum {pro Mundiuib) nomtnassei,
cf. Lodoin. nomen nimirum Germanieum est^ ut filio-
rum Mundiuchi nomina Attila et Bleda, fortasse et
fratrum, qui teste Prisco Octar et Roas sive 'Poyac,
secundum alios plane Gotico more Uptar et Ruga,
Rugila vocabantur {cf. Hauptii act. litt. 10, 160«^.
168 «(7.). inter Attilanos grassatorum rex Mundo avi
nomen ex parte referebaV. Mubllbnhoff.

Mundo dux Gothorum a. 605 46 12. 135 9. 11. 12.
Cf. Marceltinus {v. adn.) et Ennodius paneg. c. 12
p. 411 Sirm. postquam narravit Sirmium captum esse
a Pittia duce Theoderici: quibus {Pitzia exercituque
eius) ibi ordinationem moderantibus per foederati Mun-
donis attrectationem (iraecia est professa discordiam
secum Buigares suos in tutela deducendo .... qaid
strHges militum revolvam et Sabiniani ducis abitionem
turpissimam ?

Mundo dux contra Gothos a. 535 52 s {cf. adn.).

Nabad 6 19.

NabochodonoBOr 7 29. 32.

Nachor 4 11. 12.

Narbazaicus 41 is.

Narseus rex Persarum 38 18. 32. 34. 86 15.

Natius 21 5.

Nave V. lesus.

Navius V. Attius 12 19.

Nepos imp. v. p. 141.

Nepotianus 43 27.

Nero imp. v. p. 139. ,

Claudius Nero 25 39. Nero 25 40.

Nerva imp. v. p. 139.

Nestorianns 44 12.

Nicomedes: Nicx)medi8 28 29.

Nidada ptoavuA Geberichi regis Gothorum 87 9. Cf. Ovida.

Ninias 4 29.

Ninus Beli f. 4 21. Ninus 1 15. 4 7.15. 22. 2«. 27. 2»,

Noe 3 23. 24. 4 1.

C. Numicius 19 12.

Numa Pompilius 11 1s. Pompilius Numa 11 27. Poni-

pilius 12 12. Numa 13 29.
Numerianus imp. v. p. (}9(].
Numitor 7 2. 10 17.

I. INDEX PERSONARVM.

153

Obsidius 19 7.

Ochozias 6 21. 22.

Ochus 8 21. 23.

OctM patruus Attilae 105 4. Comparavit Valesius locum
Socrntis hiH. tccl. 7, 30 ad a. c. 430 : tou paotXioj;
Tcav OOvvcDV 1)7:6 dotj^Y^'*^ ^^ vuxti SiappaY^vTo;,
<ji ^vofxa i JuTTTapo; i^v , ol Boupjouvyoavec aoTpaTT]-
pfjTou i::td^{xevoi 6X1^01 *e '^poc «^(5opa ttoXXou;
oufxPaX6vTec ^vUYjoav,

Octavianus imp. v. p. 139.

Odcnathus 37 2U.

Odoacer 44 IS. 45 s. 13. 120 H. 14. 133 21.

Oduulf Amalus v. p. 143, 10.

Olybrius imp. v. p. 141.

Onias 9 4.

Ophrataeus 6 1h.

Ophrathanes 6 21.

Oppius Savinus 76 4. H. Cf. Dorpaneus i6i*/ue citt.y
item Boryhesi opp. 5, 52 «7.

Optila 43 10. Praeter Marcellinum idem nomen habent
lohanne» Antiochenus fr. 201, 4. 5, uhi est 'OimfjXa;,
et Oregorius Turonensis hist. Franc. 2, 8 ubi est
Occylla buccellarius Aetii.

Orestes 44 17. 120 2 6i«. 7. «.

Orgiacon 29 7.

Orodes 30 2«.

cit. Orosius Paulus 70 6. Orosius 54 10. 65 7. 89 6. Pauli
nomen praeter lordanem libri quoque Orosiani habent.

Ostrogotha i4mfi£us v. p. 143, 6.

Ostrogotho Theoderici f. v, Amali p. 144, 32.

Otho imp. V. p. 139.

Ovida avus Oeberiehi regis Oothorum 87 9. Cf. Cniva.
* Et Ovida nomen et patris eius Nidada obscurissimum
est et vix sanum, utrumque tamen pari modo sine
dubio derivatum. igitur grammatirn non minus at-
que historica ratione levissima est coniectura Cnivam
victorem Decii Ovidae iUi subesse arbitrantis\ Mubl-

LBNUOFF.

Oziaa v. Azarias. ^

Pacorus 31 13. 16. 19.

Pales 20 6.

Panias 5 25.

Pansa 14 6.

Papirius, -rii 17 30. 18 7.

Paresatis 8 19.

Paria avu^ lordanis 126 22.

Patriciolus Asparis f. 43 2«. 119 9.

Paulus ad Cannas caesus 24 S.

Paulus apostolus 34 13.

Paulus devietor Persei 27 15.

Paulus satelles Vitaliani 47 12.

Paulus V. Orosius.

Penthesilea 70 1.

Perdiccas 73 10. Cf. SiUlces.

Perscus 27 14.

Pertinax imp. v. p. 140.

C. Petronius 33 33.

Petrus 34 13.

Phacee 6 33. 7 9.

Phara v. Fara.

Philippus pater Alexandri 72 14. 17.

Philippus vietus a Flaminino 27 13.

Philippi impp. v. p. 140.

Phinees: Finees 5 19.

Phraortes 7 23.

Picus 5 31. 65.

Pilatus V. Pontius.

Piso 32 13.

Piesci; Petza 135 17. Pitzamus {si lectio vera) 135 7.
Cf. Ennodius paneg. c. 12 p. 410 Sirm. : Sirmiensium
civitas olim limes Itaiiae fuit, in qua seniores domini
excubabant . . . haec postea per regentium neglectum
in Gepidarum iura concessit . . . urebaat animum
principis (Theoderici) dolosi blandimenta commenti

lOKOARKtf.

et circa alios Gepidas, quonim ductor est Ganderit,
intempestiva Trascrici familiaritas . . . postquam li-
quido Traserici patuere commenta, Gothorum nobilis-
simos Pitzia, Herduic et pubem nullis adhnc dedica-
tam proeliis destinasti, ut, si oblatis pactionibus ad-
quiesceret, semel invaso locorum potiretur arbitrio.
.... fugit sponte aliena et sine impulsu exercitns
tui deseruit quod debebat. continuo Pitzia . . . non
adqulsitam esse terram credidit, sed refusam. eius-
dem meminit Cassiodorius var. 5, 29: huius modi
calumnias Pitziae {sic et hic et mox libri boni omnes)
comitis celebratac opinionis viri sibi examinatione
summotas, et fortasse Procopius bell. Ooth. 1, 15 ad
a. 630 : lIiTCac F^StI^oc dvtjp.

Pius imp. V. p. 139.

Placidia filia Theodosii I v. p. 141.

Pompeius adversarius Caesaris 9 23. 29 16. 30 10. 12.
IS. 19. 24. 26 bis. 28.

Pompeins sub Anastasio et Justiniano 46 13. 47 22. 24.

Pompilius V. Numa.

cit. Pompeius Trogus 66 17. 71 6.

Pomponius v. Mela.

Pontiiis 18 3.

Pontins Pilatus 33 29.

Porsenna 14 32.

Postumiug 18 1. 22 19.

Priamus 70 11. 71 2.

Priscus V, Tarquiniiis.

rit. Priscus 84 10. 89 17. 104 16. 105 21. 114 23.
123 is. 124 7.

Pritiades 6 16.

Probus imp. v, p. 140.

Procopius umrpator v. p. 140.

Proculus v. lulius.

Pseudophilippus 27 14.

Ptolemaeus : Ptholomeus {sic perpetuo primitiva seriptura)
9 ft. 17. 30 4. 6. 32 24. 25.
Ptholomeus Alexander 9 15.
Ptholomeus Dionisus 9 19.
Ptholomeus Epifanis 9 5.
Ptholomeus Kuergetis 9 1. 11.
/ Ptholomeus Lagi f. 8 29.
Ptholomeus Filadelfus 8 31.
Ptholomeus Filomitor 9 7.
Ptholomeus Filopater 9 3.
Ptholomeus Fiscon qui et Soter 9 13.

cit. Claudius Ptholomeus 58 3. Ptholomeus 58 15.

Publioola V. Horatius.

Pulcheria uxor Marciani v. p. 141.

Pupienus imp. v. p. 140.

Pylaemenes: Pylemenis 29 18.

Pyrrhus 18 27. 19 2. 24. 27 11.

T. Quinctius 15 24.
Quintillus imp. v. p. 140.
Quirinius: Quirinus 32 20.
Qiiirinus 11 17.

Radagaisiis 41 19.

Kagan 4 9. 10.

Rea quae et Ilia 7 3. Rea Silvia 10 10.

Recimer 118 14. Ricemer 119 6.

M. Atiliiis Regulus 21 2. Regulus 21 11. 17. 25.

Regulus V. Memmius.

Remus 10 12. 20. 23.

Respa dux Oothorum 85 IR. * Sine dubio pro HreBpa,

Hrispa scriptum est^ quo nomine item equus Heimonis

carminibus epicis praedicatur\ Mubllbnhoff.
Retemeris v. reges Vesegotharum p. 145.
Ricemer v. Recimer.
Riciarius rex Suavorum Hispaniae a. 448 — 466 116 16

bis. 23. 117 6. Dahn Kbn. 6 p. 562.
Rimismundus rex Suavorum in Hispania a. 458 sq.

117 22. Dahn K'6n. 6 p. 565.
Riotimus (Rintimu8ll9 2) rexBrittonum 118 19. 119 2.

20

154

I. INDEX PERSONAEVM.

Ad hunc daia esse creditur epistula Sidonii 3,9:
Sidonius Kiothamo suo. Cf. Greyoriu» Turoneruis hist.
2, 18: Biitanni de Bitnrica a Ciothis expulsi sunt
multis apud Dolensem vicum peremptis.

Roas V. Ruas.

Roboam 6 16. 20. 31.

Roduulf rex ut videtur Herulorum tiO a. Procopiua b.
Goth. 2, 14 narrat Rodulfum ('PooouAcpov) regem
Herulorum tertio postquam Anastasius imperator fac-
ius est annOj id est 493 a suis coactum Lanyobardis
bellum iniulisse: eos eladem gravissimam perpessos
ipso quoque Rodulfo in proelio caeso posi varios ca-
8US ab Anasiasio sedes in partibus Romanis acce-
pisse, id quod referri solei ad a, 512 [cf. Ctinton
ad h. a.}. eodem in summa re redeunt quae de
proelio mier Langobardos sub rege Taione Herulosque
mtb rege Rodulfo huiusque occisione narrantur m Ori-
gine geniis Lanyobardorum c. 4 ei apud Paulum hist.
Lang. 1 , 20. idem Rodulfus nihil impedit quominus
quo iempore Theodoricus in Moesia morabaiur, id esi
anie a. 489, ad eum profectus sii eiusque pairocinium
impeirarii; nam quod additur eum proprium regnum
coniempsissCj periinei sine dubio ad inanem Goihico-
rum auciorum magniloquerUiam. rex Herulorum is
quem per arma Theoderictis adopiavii [Cassiodor. var.
4, 2) diversus fuerii necesse esi. lordanes auiem quae
de Rodxdfo habei , sive aucior hic quoque balbuiivit
sive additamenium esi scriptoris inserium loco non
siuo , ad Herulos respicere existimo , neque enim as-
aeniior iis qui verba iia accipiuni Rodulfum regem
fuisse sive Granniis ei qui sequuniur sex poputis^ quae
opinio esi Outschmidii p. 232, sive, in qua opinione
MueUenhoffius esi, soUs exiremo loco nominaiis Raniis.
parum enim probabile esi septem populos illos sub uno
rege fuisse, nec magis probabile, si eiusmodi rex ad
Theodericum confugissei , eius rei aliam noiiiiam
nullam exiare. Ranios illos MueUenhoffius iudicai
Thrauandios esse Norveyiae populum, ab eoque profi-
cisci quae de Scandia referi lordanes ex narraiione
indigenarum peiiia. * Nomen GoUca lingua UrotbvuIfB,
Norihmanms forma coniracta Hrolfr eiiam posiero
tempore usitatissimum erai\ Muellbnhoff.

Romulus 1 10. 23. 7 «. 10 5. 10. 17. 11 5. 15. 1».
13 28. 22 31.

Ruas pairuus Atiilae: Roas 105 4. (f. Priscus [v. adn.)
ei Tiro Prosper ad a, 433 : (Chunnorum genti) tunc
Rugila praeerat ei ad a. 434 : Rugila rex Chunnorum
. . . moritur, cui Bleda succedit. Valesius praeierea
comparavii quae narrat Socrates hisi. eccl. 7, 43 :
fiexA r?jv ToO Tupdfwou [lohannis) diva(peatv (a. 425)
ol ^ap^apot oO; exeivo; irp^c 6oif)detav xaToi ' Pa3fxa((uv
ixiktaz^ £Toi|xot f^aav TtaTaTpeyetv TA'Paj[xaicov TipaY-

[laTa SvTjaxei |ji^v aOTtbv h l£ap)^o; <p 5vofxa

f|V 'PouYa; ftXTjftei; xepauv»}).

Kuflnas patricius 41 5. 7.

Ruflnus dux sub Anasiasio et lusiiniano 46 22. 48 1.
Cf. MarceUinus ad a. 516; Hermae vol. 6 p. 358.

Sabinianus: Saviniauus 46 12. 135 8. 17. Cf. Mundo.

Sabinus v. Oppius.

Saddoch 6 14.

Safrac regulus Vesegoiharum 93 3. 95 7.

Sala 4 3. 4.

Salina v. Alexaudra.

Salinator v. Livius.

Salmanassar 7 17.

Salomon 6 12. 14. 16. 8 11.

Samson 6 7.

Sangibanus (Sanguibanus 109 11) rex Alanorum 108
16. 11). 109 11. Cf. Prosper Tiro ad a. 440: de-
serta Yalcntinae urbis rura Alanis, quibus Sambida
praeerat, partienda traduntur.

Sapor 37 15. 39 18. 86 l».

Sardanafalus (Sardanaphalus 86 7) 4 23. 625. 2i>. 86 7.

Sarus Gothorum rex 41 20. Cf. Olympiodorus vol. 4

p. 58 MueU. : ^apov xai aOxov FoTdov ^vra xai
TrX-rjdou; [xev oXIyou erdpyovTa (a/pi Yotp otaxoaunv
tJ Ttai Tpiaxooicov 6 Xa6; iceTeiveTo), aXAox hk tjpait-
x(5v Ttva xal h fxdyat; dxaTaYcbvtaxov . . . 'Pcufxaioi
•^TatptaavTO St' ^yffpa; lAXapiyq) ^vTa. Frater eiw
Segericus posi Aiautfum a. 415 rtx creaitu esi Vcse-
goUuirum [Olympiodorus fr. 26 vol. 4 p. 62 MueU.).

Sarus Rosomonus 91 17. 'Sarum ei Ammium, fratres
Sunildae sive Svarihildae a Norihmannis S^rli ei
Hamctir (Hamther), a Theoiiscis Sarulo ei Uamadeo
(Serilo ei Hamedie) dictos , a GoUns pariier Sarvila
ei Hamathius vocaios esse putabis. neque simplieis-
sima prioris nominis forma a deminuUva vel hypo-
coristica in -ila derivaia magnopere differi , sed quae
Ooiice erai sine dubio Sarvs [rum Sarvus), Ltoiine
accuraiius Sarvus reddi poierai. iam vero eiiam
Goihus quidam ab Olympiodoro Sdpo^ diciiur ei
Ammius profecio iam Umye ab Uamathius vocabulo
recediij ui Graecus homo^ non Romanua luiec primuni
liUeris maridasse videaiur\ Mubllbnuoff.

Saturninus imp. v. p. 140.

Saturnus 5 31.65.

S^ul 6 10.

Scaevola v. Muclus.

Sclpio 23 26. 28. 25 13. 26 9. ID. 20. 27 4. 29 25.

55 13. 116 21. Cf. ind. Uuiorum.
,Cn. Scipio 25 8.

P. Scipio 25 8.

Scipio Africanus 29 25.

Scipio iunior 27 6.

Scipio V. Cornelius.

Scopas 9 5. 6.

Sebastianus usurpaior v. p. 141.

Segericus rex Vesegoiharum v. p. 145.

Sellum 6 32.

Sem 4 1.

Semiramis 4 27. 29.

Sempronius Gracchus 24 35. Sempronius 20 3. 23 30.
Gracchus 25 5.

Senator Cassiodorius 53 6.

Sergius [vere Hirtius) 14 6.

Seruch 4 lo. U.

Servius v. Tullius.

ServUius 28 27.

Servilius Isanricus Cilicusque 29 30 bis.

Seth 3 15. 16.

Severa uxor Valeniiniani I v. p. 140.

Severianus imp. v. p. 141 (Severus).

Severus I. II impp. v. p. 140. 141.

Sigericus rex VesegoUiarum v. p. 145.

Sigismundus rex liuryundionum a. 516 — 523 134 19.

Silvii 6 2. 7 1.

Sinderith 48 20. 137 6. Dediiionis Syracu$arum a. 636
meminerurU Procopius b. Goih. 1, 5 et Marcellinua
ad eum a., ducis Goihorum nomen non ponuni.

Sirach 9 l.

Siialces: Sithalcus 73 9. Anno a. Chr. 429 SiiaUen
rex Odrysarum foedere inito cum Aiheniensibua ex>
peditionem suscipii adversus reyem Macedoniae Per-
diccam II exerciiumque in eum misii CL miUum aue-
iore Thucydide 2, 98: t6 irav TrXfjOos X^eTai oux
^aaaov TievTexalSexa fxuplaotuv ye^^^^ii xai to6tou t^
fxev TrXdo'^ TieC^v f^v, TptTtjfxiptov hk jxdXtaro linrtxiSv *
Toi) o' iTnrtxovi t6 TiXeiaTov auTol 'Oop6aai irapel^ovro
xai fX€T' auTou; FdTai. Geiarum iiem Thucydide»
c. 96 meminii sic: dvbTTjaev . . . toos ^TrcpfdvTt
Alpiov r^Tac xal 3aa d)sXa pipTj h-zb^ toO "laTpou
TTOTafxoO 7:p6; OdXaaaav fxdXXov t9|v tou Eu^civou
TrivTou xaT(j)XT)To • elai o' ol r^Tatxal olTaOr^ S(xopo(
Te Totc ^xudatc xal 6fx<5axeuot Trdvrcc IwiroTO&Srai.
haec rwn afuisse a Geticis Dionis Chryaotiomi proba-
bile esi indeque repeiiia esse a Cassiodorio, ut iamen
male intruderei Perdiccam successorem Al€xandri
mayni et iia quodammodo AiherUensibus hnperanUmy
quorum propierea paries in beUo iUo inverUi,

I. INDEX PERSONARVM.

155

Sogdianus 8 17.

Solomon mag. mil. per Afrieam a, 634 — 536 et 539 —
544. 48 24. 26. 51 17.

Sornns rex Mtdorum 66 14. Cf, ytatf, p. XXX.

Sosares 5 22.

Sosarmns 5 20. 6 34.

Sparetbus 5 12.

Sphaerus 5 n.

Stilico 41 21. 88 2. 06 is. 9S G. S. 12.

Stotza8 48 22. 51 17. 22. RebelUonem Afrieanam a, 536
narrat Procopku b. Vand. 2, 14. 15 $ie finien» : ol
hk oraaiojTai . . . St^tCiv Toiv MapT(vou dopuop^pcov
Iva Tupavvov ocploiv eiXovTO. Marttnus apud Pro-
copium b. V. 1, 11 et alibi nominatur inter dure*
foederatorum y ut magister militum quod est apud
Jordanem non ad eum pertinere videaturj »ed ad ip-
8um Stotzam rebellium militum dueem.

Stotzas iunior v. lohannes.

cit. Strabo 56 19.

Strabo v. Theoderlcus.

SuUa: L. Sylla 30 14. Sylla 27 5. 73 10.

Snnilda mulier Rosomona 91 15. *Sunilda mulier cnr-
minibus epicis Qermanorum olim celebris^ a North-
mannis Svanhildr similiierque ab Alamannis ut videtur
[vid. Hauptii acta litteraria 12 p. 302 sqq.) Suana-
hilt appellata. at Sunilda aut lilteria male con-
ceptum aut longe diversum lingua Theodisca erat
Sdnhilt, mox Suonhilt, lingua Ootica S6nahildi\

MUELLRNHOPP.

Superbus v. Tarquinius.

Symmachus bibliorum interpres 35 :)5.

cit. Symmachus rerum scriptor 78 11. 80 11.

Syphax 26 1 1 .

Tacitus imp. v. p. 140.

Tanaquil 12 2«.

Tanausis {ace. -im 67 4) rex Oothorum 66 s. Tha-

nausis 66 9. 67 4 {rf. adn.).
Tarpeia 11 2.

Tarquinius, -nii 12 2:i. 29. 30. 13 32. 14 32. 15 10.
Tarquinius Priscus 12 16.

Tarquinius Superbus 10 s. 13 5. Superbus 13 34.
Tatius 11 7. 17 14.
Tautanes 5 29.

Telefus 70 7. 10. Thelephus 71 1.
Tellus 20 4.
Terminus 13 18.
Tetricus tmp. v. p. 140.
Teutaeus 6 7.
Teutana 22 34.
Thara 4 12. 13.

Thaniarns 85 IS. Cf. Thuruarns.
Theocritus 47 7.

Theodahadus Amalus v. p. 144, 34.
Theodemir Amalus v. p. 144, 22.
Theodepertns v. Thiudebertus.
Theodericus v. Theodoricus.
Theodendus I. II reges Vesegotharum v, p. 145.
Theodora uxor Constantii I v. impp. p. 140; uxor lu-

stiriiani v. impp. p. 141.
Theodoricus Amalus v. p. 144, 26.
Theodoricus Triarii f. Strabo rex Oothorum 44 24.

Theodericus Triarii f. 128 6.
Theodoridus I. II reges Vesegothofum v. p. 145.
Theodosius pater imp. v. p. 140.
Theodosius I. II impp. v. p. 140. 141.
Theodotion 36 3.
Thermantia v. impp. p. 140.
Thesander 70 16.
Th^seus 69 17.
Thineus 6 8.
Thiudebertus (Theodepertua 49 19) Chlodovechi f. rex

Franeorum 49 1». 134 12. Cf. Celdebertns.
Thiudemer Amalus v. p. 144, 22.
Thiudigisclns rex Vesegotharum v. p. 146.

Thiudigoto Theoderici f. v. p, 144, 31.

Thiudimer Amalus v. p. 144, 22.

Thindis rex Vesegotharum v. p, 145.

Thola 5 26.

Thonos Concoloros 4 22. 6 25.

Thorismud Amalus v. p. 144, 20.

Thorisroud rex Vesegotharum v. p. 145.

Thrasamundusrex Vandaloruma. 496^523 102 14. 135 5.

Thrasarieus: Trasaricus dux Oepidarum 135 S Sirmium
obtinens. ' Sic scribendum cum aspiratione, ut Thrasa-
mundus et Oot. thrasabalthei , id est rixandi fero-
citas'. MuBLLENHOFF. Cf. Ennodius paneg. p. 410
{v. sub Pitza) et Dahn Kon. 2, 133.

Thraustila: Thraufistila satelles Aetii 43 10, ef. adn.;
BpayorfjXa? lohannes Antiochenus fr. 201, 4 et fr.
211, 4.

Thraustila: Trapstila pater Thrasarici 135 8. Pauius hist.
Rom. 15, 15: Theodericus . . . prius quam Italiam
adventaret, Trapstilam Gepidarum regera insldias sibi
molientem bello superans extinxit. * Cum sit Ootice
thrafstjan 7rapa[jii>^etoOat , thrafstjan sik ^apoeiv,
Thrafstila est unice vera nominis forma^ BpouoTCXa;
et Trapstila inde quodammodo depravatae\ Muel-

LBNHOFF.

Thuruarus 85 18. ^Thuruarus esi nominis forma emen^
data i priorem partem derivatam habes in gentili Thn-
ringus '. Mubllenhoff.

Tiberinus 10 12.

Tiberius tmp. v. p. 139.

Tigranes 30 11. 15. 24.

Titus imp. v. p. 139.

Tomyris: Thomyris 71 6. 8. li. 13.

Torqaatus v. Manlius.

Totila {acc. Totilam 51 4, Totilanem 51 7. 28) qui
Baduila 50 29. Baduila 50 1». Totila 51 4. 7. 10.'
16. 28. Rex Oothorum a. 541 — 552 in nummi» appel'
latus d. n. Baduila rex- {hyiedlaender Miinzen der
Ostgothen p. 46 sq.).

Traianus imp. v. p. 139.

Trapstila v. Thraustila.

Trasaricus v. Thrasaricus.

TriariuB V. Theodoricns.

Troglita v. lohannes.

Trogus V, Pompeius.

Troianus 70 i.

Tullus Hostilius 11 27. Tullus 13 30.

TuUia 13 8.

Servius Tallius 12 28. Servius 13 6. 33.

Yadamerca Amala 122 6. ^ Nemo puto Oermanorum
unquam filiam mercam sive mircam h. e. obseurttm^
ienebrieosam appellavit. vera nimirum vocalis aut
servata attt resUtuta est libris OBXY: nomen ab utra-
que parte valde notabile et rarum\ Mubllenhoff.

Valamir Amalus v. p. 144, 21.

Yalaravans Amalus v. p. 143, 15.

Valens imp. v. p. 140.

Valentiniani /. II. III impp., item usurpator v. p. 140.
141.

Valeria Galerii v. impp. p. 140.

Valerianus imp. v. p. 140.

Valerianus dux, quem lustinianus a. 547 exeunte in
ItaUam misit {Procop. b. Ooth. 3, 27), 50 28.

Valerius Corvinus 17 9. 10.

Valia rex Vesegotharum v. p. 145.

Vandalarius Amalus v. p. 144, 19.

Varro 24 8.

Veducus dux Ooihorum 85 18. ^ Non desunt exempla
eiusdem formationiSj Saxonicum Widuc, Theodieeum
Wituh ; sed praeferenda erat alia , aut Vedncins,
Theod. Wituhhi, aut Veduca, Sax. Widuco. vid.
Hauptii acta litteraria 12, 258 5^.'. MuBLLRitHOFF.

Venetharius Amiilus v. p. 144, 17.

Ventidins Bassus 31 15. Ventidins 31 19.

cit. Vergilius 64 15. 67 15. Mantuanns 55 17.

20»

152

I. INDEX PERSONARVM.

XXoj^oaTo; Agathiae 1,3. ' Vereor ut aut librarii aut
editores litterarum apices recte distinxerint, haud fa-
cile enim mihi persu^iserim Cassiodorium duo vel etiam
tria prorsu9 diversa vocabula scribendo confudisse, et
vin {Oot. vens, Theod. wan, conf. Ilunuil) et vini
(amicus) et denique vi sive vih ; de quo vocabulo vide
lacobi Grimmii mythologiam (1844) p. 58 et inteltec-
tum eius in nominibus propriis repete ex Taciti Germ.
c. 7. altius profecto rimandi ac diligentissime et acu-
tissime in<ipiciendi sunt veteres libri etiam circa haec
nomimi : Assuin (Assio, Assum) Cassiodor. var. 1 ,
40; Osuin (Osuni, Osum) 4, 9. 9, 8. 9; Guduim 5,
28, Gudui 30; Tulum 8, 9—11. 25. iUis in vih
(vechus, vicus) exeuntibus praeter Mouv^iouyo; (conf.
Miindzucus) vocabulum adnumerandum esse puto rw-
men Goticum Alavivus apud Ammianum MarceUinum,
'AXapr/o; apud Sozomenum , 'AXXipr/o? 'FXX^Pr/o;
Ilellebicus apud aliosy Theod. Alawih, Anglos. Alvih,
Alveo, A'orr. Olvir, -ver\ Murllknhopf.

cit. Lucanus 65 2.

Lucius imp. v. p. 140.

Lucius 27 17. 20.

Lncretia 13 24. 14 17.

L. Luculliis 30 14. Lucullus 30 s.

M. Lucullus 28 14.

Lupa 7 0.

Lupicinus 93 3. 11. 94 l [cf. adn.).

Lutatius Catulus 22 :).

Maccabaeus 9, 10.

Macrinus imp. v. p. 140.

Macrochir 8 15.

Macthaleus 5 7.

Madidus 7 s. ji. 17.

Maenius 15 21.

Magii 8 li.

Magnus 138 4.

Magog 61 u.

Maharbal 24 13.

Maiorianus imp. v. p. 141.

Malelehel 3 IS. 1<».

Mamaea: Mama v. impp. p. 140.

Mamilius 1 5 1 3.

Mamilus 5 lo.

Maminthus 5 &.

Manasses 7 20.

Maneae(m) 6 32.

Manlius 15 25. 21». 16 21.

Manlius Torqnatus 17 7. S. 12.

ManLius Volso: Manlins Visus 29 2.

Marcellinus avunculns imp. Nepotis 119 13.

Marcellus dux in Africa stib lustiniano 48 23: cf.

Cyrillus.
ClaudiusMaTcellus24 33. Marrellus 22 30. 24 25. 25 1.
Marciana soror Trniani v. p. 130.
Marcianus imp. v. p. 141.
Marcius 32 11.

Gnaeus Marcius Coriolanus 15 l«j.
Marcius v. Anciis.
Marcus imp. v, p, 140.
Marcus BasiUsci f. v. impp. p. 141.
Maria virgo 33 20.
Maria v. impp. p. 140.
Marinus 42 3.
Marius 26 37.
Marpesia 67 lo. 12. 15.
Mars 7 4. 10 10. 14 12. 22 27. 64 14.1«. 105 21.

106 5.
Martinus 48 22. 50 u, dux in Africa a. 636 {rf. 8totzns)\

mag. mil. per Orientem post BHisarium inde avoea-

tum m ItnUnm n. r)4'J teste Procopio hell. Pers. 2,

21. 24.
Mascezel 4112.
Mathesuentha v. p. 141.
Mathusala 3 21. 22.

Maximianus imp, v. p. 140.

Maximinus imp. v. p. 140.

Maximus usurpator (a. 383 eta. 409 et a. 455} v. p. 140.
141.

Maximus dux 40 1«. 93 3. 94 1 [cf. adn.).

Maximus v. Fabius.

Medopa 72 15. Cf. Athenaeus {v. adn.) el SUphanus
8. V. FeTia: £aTi xat ^Xuxd); TiTH (libri f^i») "
0'jTai; •^di[j dxaXeiTo i\ ^^"^1 ~^^ ^OAtztzo^j toO

'Afx6vT0'J.

cit. Pomponius Mela 58 4.

Melanis v. Menalippe.

Memmius Kegulus 33 31.

Menalippe: Melanis 69 10.

Metellus 21 25. 26 37. 27 15.

Mettus Furetius 12 s.

Micca 36 23. 78 13.

Micipsa: Mecipsa 26 3«.

Minucius 28 12.

Misahel 47 5. 7.

Mithraeus 5 2s.

Mithridatea: Mitridatis 29 12. 17. 30 20. 21.

Moyses {sic 5 10. 12. 13. 16; gen. Moysi 9 s, Mosei .'<
12 — ace. Moysen 5 9) 3 12. 5 9. 10. 12. 1.3. 1 6. 9 s.

Miicius Scaevola 15 2.

Mundiuchus pater Attilae: Mandzucus 1054. 124 14,
Mo'jv5(ouyoc Ptisco {cf. adn.). 'Mundzucus barbare
acriptum eft^ ut Scandza pro Scandia, Burgandzones
pro Burgundionibus. sed et Mundiuchus a vero tan-
tundem abest atque Gundiuchus {vel Gnudiuchas) m
proximis. intra Galliam puto itlo tempore doetisBimus
quisque ut hunc Gundevechum {pro Gundiaih, -ui),
ita illum Mundevechum {pro Mundiuih) nommasset,
cf. Lodoin. nomen nimirum Germanicum est, ut fUiO'
rum Mundiuchi nomina Attila et Bleda, fortasse et
fratrum, qui teste Prisco Octar et Roas sive 'Pouac,
secundum alios plane Gotico more Uptar et Ruga,
Rugila vocabantur {cf. Hauptii act. Utt. 10, 160 sq.
IQHsq.). inter Attilanos grassatorum rex Mundo atu
nomen ex parte referebaV. Murllbnhoff.

Mundo dux Gothorum a. 505 46 12. 135 9. 11. 12.
Cf. MarcelUnus {v. adn.) et Ennodius parieg. <r. 12
p. 4 11 Sirm. postquam narravit Sirmium eaptum esse
a Pitzia duce Theoderici: quibus {Pittia exercituque
eius) ibi ordinationem moderantibus per foederati Mun-
donis attrectationem Graecia est professa discordiam
secum Bulgarei suos in tutela deducendo .... quid
strages militum revolvam et Sabiniani ducis abitionem
turpissimam ?

Mundo dux contra Gothos a. 535 52 s {cf. adn.).

Nabad 6 19.

Nabochodonosor 7 29. 32.

Nachor 4 11. 12.

Narbazaicns 41 is.

Narseus rex Persarum 38 18. 32. 34. 86 15.

Natius 21 5.

Nave V. lesus.

Navius V. Attius 12 19.

Nepos imp. v. p. 141.

Nepotianus 43 27.

Nero imp. v. p, 139. ,

Claudius Nero 25 39. Nero 25 4 0.

Nerva imp. v. p. 139.

Nestorianus 44 12.

Nicomedes: Nic>omedis 28 29.

NidadapfoovtM Geberichi regis Gothorum 87 9. Cf. Ovida.

Ninias 4 29.

Ninus Beli f. 4 21. Ninus 1 15. 4 7. 15. 22. 26. 27. 2».

Noe 3 23. 24. 4 1.

C. Numicius 19 12.

Numa Pompilius 11 Is. Pompilius Numa 11 27. Pom-

pilius 12 12. Numa 13 29.
Numerianus imp, v. p. g^^j.
Numitor 7 2. 10 17.

I. INDEX PERSONARVM.

153

Obsidius 19 7.

Ochozifts 6 21. 22.

Ochus 8 21. 2:i.

OctM pntruus Attilat 1U5 4. Comparavit Valesius locum
Socratis hift. eccL. 7, 30 ad a. c. 430: Toii PaoiXeoj;
Toav 0'jvvcuv Ori <ioY)^afiotc ^v vuxtI SiappiYivro;,
cp ^vofxa Ou^rrapo; -^v , ol BoupYOUvCtoove; darpaTT]-
■pjToi; d7rtd£[x£vot 6X1^01 te irpo; o^iSopa 7toA.Xou;
0'j[xPaX4vTec ^v(itY)Oav.

Octavianus imp, v. p. 139.

Odenathus 37 2U.

Odoacer 44 18. 45 8. \:\. 120 8. 14. 133 21.

Oduulf Amalus v. p. 143, 10.

Olybrius imp. v. p. 141.

Onias 9 4 .

Ophrataeus 6 18.

Ophrathanes 6 21.

Oppius Savinus 76 4. 6. Cf. Dorpaneus ibique citt.,
item Borghefi opp. 5, 52 «7.

Optila 43 10. Praeter Marcellinum idem nomen habent
lohannes Antiochenus fr. 201, 4. 5, ubi est 'OimfjXa;,
et Oregorius Turonensis hist. Franc. 2, 8 ubi est
Occylla buccellarius Aetii.

Orestes 44 17. 120 2 6«. 7. 9.

Orgiacon 20 7.

Orodes 30 2«.

cit. Orosins Paulus 70 6. Orosius 54 1 0. 05 7. 89 «. Pauli
notnen praeter lordrmem libri quo<{ue Orosiani habent.

Ostrogotha ^ma^us v. p. 143, 6.

Ostrogotho Theoderiei f. v, Amali p. 144, 32.

Otho imp. V. p. 139.

Ovida avus Oeberichi regis Oothorum 87 9. Cf. Cnlva.
* Et Ovida nomen et patris eius Nidada obscurissimum
est et vix sanum, utrumque tamen pari modo sine
dubio derivatum. igitur grammatica non minus at-
(pie historica ratione levissima est coniectura Cnivam
victorem Decii Ovidae iUi subesse arbitrantis\ Mubl-

LBNUOFF.

Oriaa v. Azarias.

Pacorus 31 13. 16. 19.

Pales 20 6.

Panias 5 25.

Pansa 14 6.

Papirius, -rii 17 30. 18 7.

Paresatis 8 19.

Paria avus lordanis 126 22.

Patriciolus Aspaxis /". 43 2«. 1 19 9.

Paulus ad Cannas caesus 24 8.

Paulus apostolus 34 13.

Paulus devictor Persei 27 15.

Paulus satelles Vitaliani 47 12.

Paulus V. Orosius.

Penthesilea 70 1.

Perdiccas 73 10. Cf. SiUlces.

Perseus 27 14.

Pertinax imp. v. p. 140.

C. Petronius 33 33.

Petrus 34 13.

Phacee 6 33. 7 9.

Phara v. Fara.

Philippus pater Alexandri 72 14. 17.

Philippus victus a Flaminino 27 13.

Philippi impp. v. p. 140.

Phinees: Finees 5 19.

Phraortes 7 23.

Picus 5 31. 65.

Pilatus V. Pontius.

Piso 32 13.

Pitta: Petza 135 17. Pitzamus {si Uctio vera) 1357.
Cf. Ennodius paneg. c. 12 p. 410 Sirm. : Sirmiensium
civitas olim limes Italiae fuit, in qua seniores domini
excubabant . . . haec postea per regentium neglectum
in Gepidarum iura concessit . . . urebaat animum
principis (Theoderici) dolosi blandimenta commentl

lOKDARBt).

et circa alios Gepidas, quorum ductor est Gunderity
intempestiva Trasorici familiaritas . . . postquam li-
quido Traserici patuere commenta, Gothorum nobilis-
simos Pitzia, Herduic et pubem nullis adhnc dedica-
tam proeliis destinasti, ut, si oblatis pactionibus ad-
quiesccret, semel invaso locorum potiretar arbitrio.
.... fugit sponte aliena et sine impulsu exercitus
tui deseruit quod debebat. continuo Pitzia . . . non
adqulsitam esse terram credidit, sed refnsam. eius-
dem meminit Cassiodorius var. 5, 29: huius modi
calumnias Pitziae {sic et hic et mox libri boni omnes)
comitis celebratac opinionis viri sibi examinatione
summotas, et fortasse Procopius bell, Ooth. 1, 15 ad
a. 536: IliTCa; r^T^oc dv^p.

Pius imp. V. p. 139.

Placidia filia Theodosii 1 v. p. 141.

Pompeius adversarius Caesaris 9 23. 29 16. 30 10. 12.
is. 19. 24. 26 bis. 2S.

Pompeius sub Anastasio et lustiniano 46 13. 47 22. 24.

Pompilius V. Numa.

cit. Pompeius Trogus 66 17. 71 6.

Pomponius v. Mela.

Pontins 18 3.

PontiuB Pilatus 33 29.

Porsenna 14 32.

Postumius 18 I. 22 19.

Priamus 70 11. 71 2.

i^riscus V. Tarquinius.

rit. Priscns 84 10. 89 17. 104 16. 105 21. 114 23.
123 18. 124 7.

Pritiades 6 16.

Probus imp. v, p. 140.

Procopiiis usurpator v. p. 140.

Proculus V. lulius.

Pseudophilippus 27 14.

Ptolemaeus : Ptholomeus {sic perpetuo prhnitiva scriptura)
9 8. 17. 3() 4. 6. 32 24. 25.
Ptholomcus Alexander 9 15.
Ptholomeus Dionisus 9 19.
Ptholomeus Epifanis 9 5.
Ptholomeus Euergetis 9 1 . 11.
; Ptholomeus Lagi f. 8 29.
Ptholomeus Filadelfus 8 31.
Ptholomens Filomitor 9 7.
Ptholomeus Filopater 9 3.
Ptholomeus Fiscon qui et Soter 9 13.

cit. Claudius Ptholomeus 58 3. Ptholomeus 58 15.

Publioola V. Horatius.

Pulcheria uxor Mareiani v. p, 141.

Pupienus imp. v. p. 140.

Pylaemenes: Pylemenis 29 18.

Pyrrhua 18 27. 19 2. 24. 27 11.

T. Quinctius 15 24.
Quintillus imp. v. p. 140.
Quirinius: Quirinus 32 20.
Quirinus 11 17.

Kadagaisus 41 19.

Kagan 4 9. 10.

Rea quae et llia 7 3. Rea Silvia 10 10.

Kecimer 118 14. Ricemer 119 6.

M. Atilius Kegulus 21 2. Regulus 21 11. 17. 25.

Kcgulus V. Memmius.

Kemus 10 12. 20. 23.

Kespa dux Oothorum 85 18. ^ Sine dubio pro Hrespa,

Hrispa scriptum est, quo nomine item equus Heimonis

carmirUbus epicis praedicatur\ Mubllbnhoff.
Ketemeris v. regea Vesegotharum p. 145.
Kicemer v. Kecimer.
Kiciarius rex Suavorum Hispaniae a. 448 — 456 116 16

bis. 23. 117 6. Dahn Kbn. 6 p. 562.
Kimismundus rex Suavorum in Hispania a. 458 aq,

117 22. Dahn Kon. 6 p. 565.
Kiotimus (Rintimus 119 2) rexBritUmum 118 19. 119 2.

20

158

n. INDEX LOCORVM.

fiMftntnn r, Boiientiiii.

BoMBinnfi: BMiana I2S 2(. \

fUL^ttrtMin 75 1 1.

Beata insaU r>5 i o.

t^srio .9<TM 50 M, 'B«r|^o Hallin I.ioihida WMunn nmt
fir^nrata nationum intoUntium pariem Seanditu
nmxkmf. fiUMttaLtm fere a DUikingia ^idt Thef»«te*.
Vai^oih, ^iMf(U€ fid Htillandiae ftnM ridt Aheimil. :
eo enim flurit et ordo nftrratifyni» et rrrida regirmi»
de»eriptio'. Mlrllrjihoft.

Beroa Thrari/ie S4 :>.

Beroea Mneedrmiae : Beren 132?».

B«i)4i 28 \:>. I^florum linfna 75 m^. Bes.si<ns 43 IH.
' Lingua lieMMtrwn HijAet voratur Danuviu» : »eilieet
onrnium Thrar.um Be»n dhdiMime Unguam patriam
tn »aemltim %u<jue aexhtm ipm Morro euHu retirme'

runt\ MtRLLKXHOTF.

BeinrifreA n. BitnriireA.

Blemmye»: Blemmes 43 5.

Bithynia 28 2««. Bithinia So 21.

Bittn^jres gen» llunnorum 12S 21. ff- Agatiua» 2, 13:

ifj^rnxfrt To £^*oi o\ BiTTopec rt Zeu»» p. 7<l9.
Biiurige» : arr. Betnrigas 11S 19.
Bivye: firc. Bizzim 120 2.5 'rf. adn.j.
Boiiiti gen» Hunnorum 00 1 2 . ef. adn. et Zeu»» p.

70S.
Bolia /7. 130 :t. ALibi non nomtnatur.
Bor>Atherieii v. Danaper.
Bo»poru»: Bosforns 30 22. 61 tfi. 65 12. Bosforani

34 :;:». Bosforiani 30 2S.
BoTillae 15 15.

Bontae 75 9. AUbi non nominantur.
Bra4;ada.H r. Baj2;radas.
Breuni : Brenni 31 2'.».
Brigttio: Bre^tio 39 :{:;.
Brittariia 34 1.4. 39 25. 56 4. 57 tn. 64 i. Brit-

Uniae 3St7. Brittone^ 32 2t. llHt^. 119 2.

Brittanicus 36 4.
BriUii V. lUlia.
Britt^men r. Brittariia.
BmndiAinm 20 5. 32 :h>.
Bmttii 17. lUlia.

Bnbegonae ^«1« SS 10. Cf. Kogas.
Badalia 37 o.

Bolgari 47 21. Bulgares 52 10. 63 ft.
Boriates 22 tH.
Borgnndiones 100 4. lOS .3. Bnrgnndzones 83.5. 117

2. 11S4. 130 is. Borgonzones 121 5. Bnrgntlones

39 :i I . Bnrgondzoni 1 34 19.
BnMentus /7. 99 11. Alibi non nominatur.
Byzantium v. ConsUntinopoIis.

Caeninenses 10 32.

Caenofmrium 37 :i:«.

Caepioriiit monnmentom v. Scipionis m.

Caesarea Cappadociae 29 13. 33 2S.

Ca(;sarea par» Rfivennae 97 13. Cf. Sidonius ep. 1, 5:
(Bavennae) veterem civiUtem novumque portuni
media via Caesaris ambigas ntrum conecUt an sepa-
ret. Geogr. Kav. 4, 31 = 5, 1 (fx lordane ut vide^
tur) : Uavenna .... Caesarea Classis.

Cae«oriacum 15 is.

Caieta 17 21.

Calabria f>. Italia.

CaUdonia: Calydonia 57 7. Calydonii 57 10. Cali-
doniuH IS \n.

CalUecia v. (Uilicia.

CaUati»: (Ulatum 2S is.

Callinirus 49 20. Cf. Procopiu.^ b. Per». 1, 18.

Callipidae 66 4 (cf. adn ).

CaUipoU»: Callipolida ftbl. 62 r, (rf. ftdn.).

Cambyne»: Cambises /7. 68 \i\. Cf. Pliniu» h. n. 6,
13, 39.

CamerinienHCs 20 32.

Campania v. Itaiia.

Candidiani pons 96 i'i. Cf. Ca$modoriam ekrom. ad a.
491: <>dova«^ enm Heralis effresras RaTeajn noc-
tnmis horis ad ponteoi Candidiaid a d. n. refre
Tbeoderieo memorabili rertaBiiie svperatiir. Bhm»
hcdie appeUatmr Candiaao.
Cannae 23 3%. 24 t>.
Caoubri 27 7. 32 21.
Capitoiiam 15 U. 22 2S. tn. 24 12. 25 35. 37 23.

Capitolinns Bons 16 21.
CappadocU 29 ti(. 39 5. Cappadoces 29 1 f . 33 2<$.
Caprae palas 11 13.
Capna 17 24. 24 l>. 25 2«. 3».
CaralU 25 7.
Careon 62 S rf. fjdn. .
Caria 28 24.
Carpi 38 24. 81 12.
Carriiae 15 17.

Cartkago Afrieae: Charta^ tenvper. 17 25 [ef. t?. l.).
21 6. 14. 24. 22 5. 12. 24 1». 15. 26 6. 13. 42 4.
43 23. 48 s. 21. Chartaginisii 27 S.
Cartkago Hi»paniae : CharUgo Sponiae 25 1 S .
Caspiae pylae 67 i«. Caspiae portae 69 2.
Caspinm mare 61 17. 62 i. 65 IS. 68 1S.
Castra r. Cboatras.

Cadra MarU»: Castramartena nrbs 126 1;^. Coatra Mar-

tis oppadttm e$t Daeiae ripen»i» ; ef. Hier€>eleM p. 055.

Castmm Herenlis 131 2»>. Videtm inieUegi numsio ad

Hercnlis iabulae PtuOngeranae a Nai»so m. p. XIV

Seodram vertu» [ef. C. I. L. III p. 268).

CataUnni 37 27. CaUUnnici campi 108 &. 109 6. 113

26. 116 6.
Cancasns 61 16. 68 «>. Caochasvs 67 14. 69 6.
Candinae forcnlae 18 1.
Celtiberes 27 5.
Celticns 108 4.
Cemandri 126 17.
Cenni 31 30.
Cerra v. Cyrrbns.

Chaleedon: Chalcedona 44 7. 9. 72 S. S5 22.
Chaldaea 4 2S. Chaldaei 7 17. 33. 8 12.
Chanaan 5 4.
Chaones 26 31.

Cher»on: Chersona 62 5 63 12.
Choaira»: Castra 69 5.

Chrinnl 65 14. Fpuvatot Piolemaei 6, 13^ 3 eomparan-
iur a MueUero ad Dionysiwn perieg. r. 752; rf.
MueUenhoff Weltkarte p. 32.
Cibalenses 39 20.
Cilicia 31 11. 37 17. 49 29. 67 19. Cilices 29 29.

Cilicos 29 32. 69 2.
Cilicae porUe 69 2.
Ciminius saltos 18 14.
Classis par» Ravennae 97 13.
Clopea 21 7.
Closium 16 H. s.
Coche 38 8.
Codanos sinus 58 4.
Coeie»yria: Cylesyria 50 3.
Colchi 30 28. 34 36.
Coldae gen» 88 10. Cf. Rogas.
Coloscobegi v. Tolistobogi.
Consentinus 99 ii.

ConsUntinopolis 39 26. 41 2. 9. 13. 42 15. 17. 45 6.
46 1. 77 12. 95 17. 102 18. 104 6. 119 8. 123 2.
130 24. 138 14. ConstantinopoliUnos 40 21. 41 4.
128 16. Byzantium 37 33; Bizantium 72 5.
Corcyra 97 2.
Corinthos 12 17.
Corioli 15 18.
Cornicolum 15 14.
Corsica v. lUlia.
Cotyaeum: Cotziaium 46 6.
CreU 28 r>.

Ctesifon 38 8. 39 1 1 . Tesifon 34 36.
Cumae 17 23.

II. INDEX LOCORVM.

159

Cures Sabini 11 is.
Cyclades 28 2 n. 54 15.
Cyiiocephali montes 26 33.
Cyprus 30 1. 3. Cyprii 30 i.
Cyrrhus: Cemi 132 8. Cerrae 132 11.
Cyrm: Cysus fl. 68 16.

rDacia32l5. 38 21. 62 13. 63 17. 64 7. 755.9. 116 l.
Daci 32 16. 34 35. Daces 27 25.

Dacia antiqua 75 5. Eadem significatur 21 25. 32 15.
34 35. 38 21. 62 13. 116 1, ubi iungitur eum Pan-
nonia,

Daciae duae 28 4. Dacia utraqiie 42 24. Eaedem no-
mine Daciae videntur iignificari ubi Dacia iungitur
eum Thracia et Moesia 63 17. 64 7.

Dacia mediterranea 28 1 . Haec est Dacia loei Hierony-

micmi 38 21.
Dacia ripensia 28 1. 37 20. 92 19. 94 U. 127 3.

Dadastana: Dadasthana 39 19.

Dalmatia 28 4. 43 30. 97 3. 126 16. Dalmatiae 120
4. 120 2. 3. 4. Dalmatae 32 6. Delmata 38 13.

Danaper fl. 61 14. 63 4. 65 15. Borysthenes qui ct
Danaper 65 9. Boristhenis 62 4. Danaber Hunnis
Var 127 19. praeterea 68 is, ubi Ister legitur, requi-
ritur Danaper. — Nomen barbarum Borysthenis prae-
ter lordanem ex antiquis unus novit anortymus auctor
peripli Ponti Euxinif qui non ante quintum saeeulum
scripsit, c. 58 (1 p. 417 MueU.; cf. idem p. 425):
elc Bopu(30£vr)v TroTafi^v vaualTiopov t6v vuv AdivaTrpiv
Xef^pievov. vocabulo var pro fluvio Hungari adhuc
utuntur.

Danaster fl. 61 13. 63 2. 4. Id nomen novit praeter
lordanem ex antiquis unus Ammiarvus 31, 3, 3: Ala-
theus et Saphrax . . . cautius discedentes ad amnem
Danastrum ( li&ri danastium) pervenerunt inter llistrum
et Borysthenem per camporum ampla spatia diffluen-
tum. Qraecum nomen Tyrae lordanes iuxta ponit,
quasi diversum esset.

Danuvius: Danubius {semper) 27 19. 23. 26. 28 19.
32 16. 16. 17. 37 28. 62 11. 70 14.15. 72 7.8.
75 8. 11. 12. 19. 76 3. 9. 78 9. 81 6. 8. 16. 17. 92
19. 94 4. 115 7. 126 16. 129 14. 130 13. 17. 20.
131 2. 135 13. 15. 20. Uister Bessorum lingua 75
16; Uister 68 18 (ubi requiritur Danaper). 87 17;
Ister 61 12. 62 3. 12; (U)ister qui et Danubius 62
3. 87 17.

Daphne: Dafnensis 31 3.

Dardania 28 2. 4. Dardani 27 18.

Decii ara 84 17. Alibi non memoratur.

Decilates 22 17.

Delmata v. Dalmatia.

Dertona 43 18. 118 10.

Dius: Sium 132 9.

Dorostorenus 104 7.

Draus fl, 27 21. 23. 32 4.

Dricca fl. 104 17 (ef, adn.).

Edessa 36 9.

Eluri 88 13, cf, adn.

EmUia v. Italia.

Emimontium v. Haemimontium.

Emmaus 36 13.

Emus V. Haemus.

Ephesus 68 2. Ephesius 85 20.

Epirus 18 32. 19 3. 32 36. 36 20. 50 27. Epyri duo
28 5. Epiri 95 7. 97 3. Epirotae 18 2s. 27 ii.

Erac fl. 122 6, cf. adn.

Eridanus v. Padus.

Eryx 20 31.

Etruria, Etrusci v. Italia.

Euagre gens 59 11. Cf, Otingls.

Eunixi gens 60 2. *• Nomen postera aelate videtur irUer-
iisse. nam de Sugniis, qui Sygnir a Northmanni»
vocabantur , propter ordiriem rerum non est eogitan-
dum eum Zeussio p. 507*. Mubllbnuoff.

Euphrates: Eufrates [semper) 15 18. 35 1 1 . 47 20.

68 11.
Europa pars mundi 55 14. 56 2. 62 7. 65 13. Eoropa

54 11.
Europa provirhcia 28 13.
Europus: Europa 132 9.
Euscia V. Novao.
Exampaeus: Examphcus fous 66 2.

Faesulite: Fesulae 15 17.

Falemus mons 17 22. Falerni saltus 24 32.

Falisci 15 31. 33.

Faventinus 50 20.

Ferrata turris 38 4 .

Fervir gens 59 10. ^ Firmaithas (q. v.) ab oriente ex-
eipit Verendia regio^ cuius ineolae Virdar dicebantur.
Virdar autem rectissime Latine Verthi 'Sive Virthi,
minus recte Verti s. Virti redduntur , unde partim
perversis litteris febvib factum esse vides\ Mu^-

LENUOFF.

Fidenates 12 5. 15 31. 33.

Finnaithae gens 59 10. M6 Hallandia (Ahelmil) in
orientem versus est regio olim sirie dubio PMnnhaitlii,
mox (pro Finnheicti) Finneidi sive Finnhed, Finnhedi,
Finnorum tesqua vel etiam Finnvicl, hodie Finveden,
Finnorum silva appellata. Finn^di apud Adamum
Bremensem, Finneuses apud Sazonem grammaticum
incolae dicuntur. Zeuss p. 504'. Mubllrnhoff.

Finni 59 13. ^ Firmi mitissimi qui cognoniinantur,
Baumariciis et Bagnarieiis adiuncti , quin silvas in
eonfinio awtraUs Norvegiae et Sueciae sitas , quae
markir vel etiam singutari nomine Eictask^gr voca-
bantur, olim pererraverint , eo minus dubites quod
postera quoque aetate eorum aliqua memoria in iUis
regiorUbus durabat (Fornald. sog. 2, 6 sq.)\- Mvbl-
lbnhoff.

Flaminia v. Italia.

Flutausis fl. 62 12, ef. adn.

Forentanea turma 19 6.

Formiae 17 25.

Fortunata iusula 55 11.

Forum Flamminii 37 10.

Forum lulii Aemiliae civitas 99 23. Erravit lordanes
aut in oppido aut in regione, nam in Aemitia Forum
Livii est, Forum lulii et in Venetiis et in provineia
Narbonensi. denique nuptias iUas probi auetores
(Olympiodorus fr. 24 vol. 4 p. 62 MueU.; Idaeius
p. 18 Bone.) seriburU eelebratas esse Narbone.

Fossatisii 127 4. Voeabulum ex Latino fossatum deeU-
ruitum Qraecey ui Sacromoutisii ex sacro monte, Char-
taginisii ex Carthagine, alibi non reperitur,

Franci 48 13. 49 19. 21. 73 17. 100 4. 104 9. 108 3.
113 19. 20. 130 18. 134 U. 135 19. 20. 22. 23.
136 13. Bex Lodoin.

Fregellae 15 15. 18.

Frig- 17. Phryg-.

Gabii 13 12. 14.

Qaditanus fretus 55 10. 102 1.

Oalatia 29 1. 10. 67 20.

Galatum v. Callatis.

Gallia 38 6. 40 13. 45 5. 56 13.

18. 27. 38 17. 40 14. 30. 41 32.

88 3. 96 7. 98 2. 100 2. 4. 7

104 5. 106 12. 113 16. 118 10

131 16. 20. 28. 135 19. 136 14.

17 12. 19 32. 22 20. 28. 32 21.

100 11. 104 2. 108 6. 134 14.

108 7. Cf. Senones.
Qallicia (vere Callaecia) 55 11. 13

Qallicii 27 8.
Gallograecia 29 1.
Galtis oppidum 83 15. Alibi non

cogitari de oppido Transilvaniae
Qangra: Gargara 67 19.

119 5. Galliae 37
42 1. 48 12. 56 4.

bis. 10. 14. 101 7.

. 17. 120 2. 121 4.
Galli 16 8. 10. 24.
38 1. 57 8. 95 9.

15. Gallicus 17 2.

. 101 14. 116 19.

nominatur. potest
Qalt ad fl, Alutam.

II. INDEX LOCORVM.

()Biun»ntea :I2 21).

GiTgara v. flsiig».

G>uruB moiiB 17 22. Gaurani «Itus 24 3i.

G&utbigoth gmi &!l 10, ' G*ut(h)lgoth nml ilne dtibio
royxal {Itjf. r^irot) PioUmati, rouTo{ Proropii,
G^Btig Angtoinionum, GsuMr fiorthmaanorum, Qottr
mai a >e ipiii tt Sutonibui dicti, tt fuirfem itam-
ditm ordintm quo tnunKrantur 6itpit»r ; iti enim vt-
lae iurisdirtionii nfru [Corp. iw. Svtogol. 2. II!!!!]
Smalnndiat boriatii ineolac aliifue deinrejii {vidt lUb
Otiligl») iunclj «rant. itd qtia nominii forma miii
lit Caiiiodoriui, parwn liquei. ernt eompoiiia quat'
ipte propoiuit Zeuniii» p. 505. 511 , ifwii lermonl)
Uffibut contraria lunl. lilttraruni apleei luadent, ul
^«ril au( Gaattliiod, Gsutthiod», oul G«utgothl rfoe
G&utigothi, (eilieel ai Caisiodorlui libi formam ^niil
ipta Qautoi et Gothoi timul et cotnprebervdtTtl el
ditliniiutrtt' . Muellenhopp.

Gepedoioa ingulii 83 1. Cf. Oiuni.

Oepidte [Gipid- 47 31 ; nom. pl. tit Oepidse 82 I», Gg-
pldas 42 22. B2 10. Iil. 83 \*. ST 14, ut i<a(e /brrna
Aarbam /uitte videilur iUo eaiu relenlii,' opud ipioi
uoea5uJuin ea attalt finiiite vlderl aut in -th6s intl
in -tbss, -thns guacrenli Teipondil Muellenhofliu*.
gen. pl. Oepidinim, aec. plur. Gepidts, abl. pl. Ge-
Mintr.Oepldi 125 21)42 2'2. 52 4. h.

1)2 1

75 n. 82 u

12. 125

Geplilia75 10. — Rtgti: ArdkricuS'
aarieus — Thraustil». — Dt gepuiti voeabulo 82 1 6,
od quod GtpidoTum nomen iorrfone* rtvoeat, adfwlul
MuRLLHNHOFyiTB : ' gepants forlaiit nnvis dietbatuT
iata tt craiia idtotjtie fariitor. itd uocaAulum adiec-
lii^um e*)e a totfue paulsttiD ot cOTTupte (corruptione ?)
nomcn Oipicfarum nalum quod Iradilur , apertt fal-
ntm tit. poleil quidem eue parllripium praeienlii in
-anda liue in aiid6 neulritu genetii ; ned nuUum ed
oerAum (/ermanicuin gepin vel gspan, ('oticum glpan
vel g«pan, quod pigreicere, tardart vtl timilt qulddam
tigntficel; el ut fueTit, nullo morfo Gepidarum nomen
inde dcricari jwluil, niii per lurfitrium aul fabula,
ul nil auetOT , pro gratnito ronvlcio ficla, </tpidat
ab Anyloiaxonlbui Gifdat live Gefdai dieti beati
polit« /brlunutijw sunt'. HiILLenhoff.

Germtiii :t2 21. »6 21. :t7 jx. iu. 60 s. 62 i. 70 V.
7:i 17, flermaDU 34 1S. 5B 6. U. 57 fl. 61 12.
6!) i. 108 4. Oermanlcui :t5 20. 124 1S.

tieTmanicum mare 58 11. Oenuanieu* oceanus 89 4.

Oessoiiarum c. Caesoriacum.

GeUe |Gtetae64 u) 37 >.. 43 II. 4!) IH. 53 l. 64 14.
70 S. 71(1.7.11. 81 7. 82«. 10. 86 17. 8!! II.
91 10. 92 12. 137 4. i:i8 10. GetieuB 2 2. 49 la.
50 ». 64 111 (a VeTgllio). 65 2 (eiLucano). I3S21.
Ootlc» nionii 70 6.

Oilpll p. 87 ifi. .4Ii6i

OdosIus 30 2.

I.s. 67 7. 70». fi. 10. 71 IH. 72 1.3. 12. 1«. 73 I.
2. 0. 12. is. 17. 20. 22. 74 1 14. 75 !>. 76 2. & M*. 10.
13. 81 2. n. 10. is. 62 12. 10. 83 H. 12. tS. 1». 64
B. Ifl. 8S4. IB. 1«. 861. 10. 87 4. 10. 18. 20. B8 ft. ,
lA. 89 7. 10. 91 12. 92 3. 93 ii. 94 2. 3. «. «. »5
1. 4. K. 10. 13. 96 10. 12 bi: 97 is. 98 4. lo. 1 1.
100 1. e. s. 11. 101 4.0. >i. 103 0. 104 a. 10. loi;
IS. 107 17. 112 K. iii. 113 1. s. II. 12. 119 N. 120
n. 121 10. 122 1. 7 bu. 125 10. 126 n. 127 i«i.

128 1B bil. 18 bU. 27. 129 1. 2. 4. S. 10. 14. Ib. 1«.
20. 24. 1.10 3. 7. a. 10. 21. 131 H. 10. 132 <>.O.II.
133 is. 134 2. 10. n. is. 136 7. IK. 137 3. i. I3.
1.38 :i. 0. Gothlcui :te 2:i. 117 u. 128 B. OoUilGk
lingn. 70s. 92 10. l'.,e/'. 74 0. 76 13. 82 I S. Q«tbU
(Ootia 75 11) 73 1.1. 75 o.

Gothl Dilnores 127 s. Vf ^etw p. 430.

Oolhiiearutia 1 flothlscaiidza 6U o. 82 13 'Oothi-
Bcandia vox a fnbutatore quodam doeto, ul tiitlelur,
fortatie ab ipao CaiiiodoriO fieta hybrido eit et ttuhi-
«trom. quit tnim crtdat Gothoi Seandiae psl Seandme
voeafculi forma non ipin Germaniea, led quam Vatiio-
doriui a Ptolemaeo mulualtu etl, u«o* ct*e, til nonten
componcrcnl , cufu* priorem quoque parttm lermoniM
Ttgulii mintiereipotidereuei OuUJiiuda doccl?' Htmi.-

LBKHorF.

Oratei; Orcci (lic conalonler) 1 lli. 21. 4 1«. 5x0. 8 3.
27. 33. 12 17. 36 I. 56 10. 62
70 0. 88 I :i. ci(. flreci .uctoi
Gtecie54,',. Greci«18 2s. 26 13. :(7 1«. 70 ik. li..
73 13. Oreciae 41 0. Oreculus 26 2». BemtgTecus

; historiae

trannil geni 60 2.
dionalcm Norvegia
oecidentati , ubi n'

Ad sinuni mariliratim, qui n

pratfettura BraiibeTgtniii,
[ere primi tToni (iTenir, Latine rtetiui Gruiii quam
Gmnnil oppcUali.- cralftie flrcnafylkl ctim TifiemUiti»
Orenltnd il Orenmar, iUn tnteriort, liae miirilima,
ita ul Raumoricil [q. v.) ad eonim uique fintt ptrtin-
gentet ulromgue orom «inut CAriilianieruii lenuiMC
tridranlur '. MvELLRNHnFF.

GieotiiiKis |«i ila iunpendtmi) gent 5011. 0/". Otingis.

Orlsla p. 87 l ^. Cf. Conatanlinut Poipi^ro^cn. de infm.
Imp. 40 : ol Bi itOT0i[i.oi (//unpariae) etliv outot ■ irwr»-
u.6( nficlrtix i Ttgi-fioijt (7'eme«), it'iTa|ji.'i( ocuTipos
TouTTji, iroTii(ii.4( Tp(T04 4 Mo[rf]3T5t (Mnroit), TfrapTK
i Kploo4 [KTrOal, -uii riJ.M ft£po«, ra)Ta|tii ^ ThC».

Hadria: Adria (nul lic oul Atria) m.irc 18 31. 99 3.
AtrU 28 2b. Adrianum mare 17 l :.. 22 :<3. Adria-
ticnm maiG 50 27. AdrUticus aestus 137 v. AtrUti-

/7ailrianopoIij< ; AdrlaiiupoliB 28 IK. 46 13. 94 T.

Etnimontiuni 127 I. Bmimontil 28

flolthescytha geni 88 K. ' Oolthticylhae nomini« prior
jKir» poitero tempore plant iynola crol. ab ea cnume-
mri inripiunt gtntei Fennieoe, guai ETmimarieui rex
GothOTum , non anle, tit lardane» ptneric rcltuljl,
>td pnit etltTOi oricnlalji lirurapac naliono , Htrulot
itixiii IUatotidem paludem, Ventthoi tt Aeilot, hoc
eil Stavieoi et Lituiinicot live iVuflcot populoi tub-
iugatte fiTebatuT. hinc pTobabiliter aibcqujmur iienlem
illaiR circa fennieum Jinutn ab ezlremii olim Aeitii
in oTitnlem uer*u> mpra^ VcnelAot dtgiiie nominia-
que parti atterl a prlore liiilinclac non nelu) Segtharum
notnen tubeite, led illud quo univeriai fcnnorum
fienlei a Ruiiii antiquilui Cjudt dleebantur, ab Adamo
ItTimenii Sruli'. Mufllenhoff.

Oothi (jiicinnpcr) 37 is. ii. 2s. 40 14. lo. ao. 27. 41
1. 15. 20. 42 23. 44 23. 2&. 20. 48 31. 40 S. fiO 14.
52 S. 60 1. 7. 14. 11. 61 b. n. 64 10. 16. 65 8. 66

Haemui: llemus 84 2. b. EmuH 86 0. h.

lUUni V. Aiani.

lUltin !;cn« 5!) ft. Cf. Hergio.

Halyt: Alis 67 1>..

Hebrael 5 Iti. 20. 2ii. 2«. 6 7. 14. 17. 7 20. 8 2B. 9 20.

llebtei 3 27. 4 h. 5 a. 7. 14. 6 lo. 8 lo. 33. »

12. 36 I. Kbrei 5 21.
Hebrui: Ebrus 28 12.
Ilellai 97 3.
HtUtiponlui: llelllfpontus 41 14. EllitipontuB 28 24.

llellispohtiacus 86 3. ICIIispDntiacuo 85 la.
Ileraclea Jtaliae M :<:i.
HeTaclea: Ersclei Tlienatiae i:i2 I.
Heroeiea: Ericioi Thraciiie 1!).-,.
lleTeulaneiim 1723.
Hereuiia rolumnae 25 1 h.
Ilercalis templum in promunltirio inrul-ivi flslllr.UG et

I.utiUnlae 55 11. /nleUciiilur innila lita e Tcpione

oppidi Onobae, AoiJie Huelva . vere adieriptii provin-
I ciae Soclicae,- ef StTobo 3, 5, 5 p. 170: iU vJJam

tl. IKDfiX LOCORVlt.

161

'Hpo*xX^oi>« Updv X£ifjLlvTf)v xaxa ir^Xiv "Ovopav rJjc

'IpYjpia;.
Hercynitu saltua : Hercylius saltus 15 Ib. Herqulnins

saltus 18 16.
Ilermundultu : Hermundolus 87 1«.
Herta turris 135 15. Alibi non nominatur.
Heruli 47 21. 59 15. 88 11. \b. 120 8. 125 22. Heroli

44 19. — Rex: Halaricus.
Hiberi ad Caucamm 34 35. Hiberia 31 l. 62 2.
Hiberes Hispaniae 32 21. Hiberi» 34 15. 117 4.
Hiericho 36 8.
Hierusolyma {plur. neutr. 9 20. 34 18. 23, aing. fem.

7 28. 31 2. 35 ». 8} 7 28. 35 6. Hierusolima 35 8.

Hierosolyma 34 23. Hierosolima 9 20. 31 2. 34 18.

Hierosolimitanus 33 33.
Hippopodes : Hippodes insula 55 4, ef. adn.
Hiscus V. Oescus.
Hiipania: Spania [aic aemper) 23 6. 22. 24 4 2. 25 14.

1^.37. 26 1«. 27 3.. 35 5. 45 5. 94 13. lOl 14.

116 17. 19. 135 1. 21. Spaniae 37 19. 42 7. 20.

56 4. 98 2. 100 8.13.14. 1013. 102 1. 103 8.

116 23. 121 4. 131 20. 135 23. Spani 32 21. 38 1.

40 24. 57 8. 100 11.
Hister v. Danuvius.
Histria v. Italia.
Hunni 40 14. 27. 41 20. 42 13. 22. 46 20. 61 19.

63 10. 70 10. 89 tt. 16. 91 13. 19. 92 l. 3. 6. 101

12. 103 13. 104 4.10.13. 105 6.10. 107 9.20.

108 20. 24. 109 8. 14. 110 9. 111 2. 4. 7. 24. 112

10. 113 3. 9. 11. 16. 21. 114 20. 116 2. 10. 121 15.

18. 122 1. 4. 8. IH. 123 8. 13. 15. 124 12. 13. 125

22. 24 5w. 126 2. 4. 8. 12 bia. 17. 127 3. 20. 128

21. 26. 27. 129 1.
Hunuguri gens Hunnorum 63 14. Cf- ^tuss p. 712.
Hymmae t7. Immae.
Hypanis: Hypannis 66 4.
Hyra v. Ira.

t

lamnesia insula 55 4, cf. adn.

laniculum 14 33.

latrus fl. 83 26.

lazyges 75 11. 12.

Ilium 86 4.

Illyricum (Inlyricum 27 1 1 . 44 26; Illiricum 37 21)
18 32*. 27 11. 37 21. 42 18. 24. 44 26. 45 2. 3. 4.
46 12. 47 20. 76 8. 126 18. 128 8. 13125.27.
132 20. lilyria 27 16. Illyri 31 33. Illyres 22 32.
Illyricus 28 2. 135 i». Illyricianus 135 11. Misaia
Loeis deseriptis ex Floro Rufove 18 32. 22 32. 27 1 1.
16. 28 2 (ti6i secundum Rufum iignificatur utrumque
lUyrieum tam Occidentis quam Orientis) 31 33, ubi
ipse auctor loquitur, intelleyit fere lUyricum dioeeesim
imperii Orientia, ut est apud Hieroclemf et ita ([uidem^
ut potissimum coyitet de provinciis ad septentrionem
Moesia superiore Dardania Daciis duabus, ulterioreSy
ut Macedoniam ei Thessaliamy modo e( adscribaty modo
oppoTMt. iungilur sciticet cum Thraciis 45 2 ; eum
Macedonia 37 2 1 [ex Orosio) ; omne lllyric^m cum
Thracia, Dacia utraquCy Moesia, Scythia 42 2 A , tri-
buuntur ei Naissus Daciae mediterraneae prima nrbs
lllyrici venienti a Sirmio 131 25; regio ad Margum
46 12. 135 M. 11 ; Castra Martis Daciae ripensis 126
18; civiUites Thessaliae 131 27. tota Illyricns 42 18
significat lUyricum utrumque tam OrienUs quam
Occidentis, perverse omntnOy cum hoc solum ei loco
conveniat.

Imaus : Lammus 69 4 .

Immae : Hymmae 37 31.

Ininiscaris gens 88 9. M tergo eorum, qui Merens,
Mordens nominantur, trans Wolgam usque ad Permios
[v. Vasinabroncas) agitabani qui Ceremisi a Rusais
etiam nunc vocaniur. quo Imniscaris rocabuLi demtnia
perversa quidem et perplexa, integra tamen fere omnia
Ulteris syilabisque iisdem contirunturt ita ut palatalis
c [tsch) aut simplice c, ut in KcpTiiTai, (tut per s

loKDAXKS.

vel ac significata ait. Cf. Zeuaa p. 6S8'. Mubl-

LBNHOPF.

Inaunxis gena 88 9. Cf, Thiudos.

India 34 37.

Indicum mare 68 8. Indicus oceanus 55 4.

Ingauni 22 18.

Insani montes 25 6.

Insubres 22 20.

lonia 67 20.

lonium mare 26 23. 97 l.

Ira fl.: Hyra 118 1. Cf. C. I. L. V p. 828.

Israhel 6 22. 24. 31. Israhelitae 6 17. 18. 26. 33. 7

8. 17.
Isauri 29 29. 41 16. 43 6. 44 6. 45 15. 32. 46 4. 10.

51 10. Isauria 35 i. 44 9. 45 32. Isauricus 29 32.
Ister V. Danuvius.
Istrus 28 18.
Italia 5 30. 6 5. 7 2. 14 31. 16 5. 17 5.17. 18 12.

27. 29. 20 12. 21 32. 23 9. 20. 24. 24 39. 40. 25

23.36.40. 26 1.2.14.1«. 27 II. 41 7. 42 13.

44 19. 45 2. 4. 6. 8. 11. 12. 46 15. 48 11. 29. 50

8. 13. 19. 23. 29. 51 16. 96 19. 97 7. Ih. 98 5. 10.
99 2.5.20. 106 14. 114 22. 115 9. 118 6.15. 120

9. 14. 131 12. 14. 16. 133 23. 134 4. 8. 18. Itali
5 32. 45 5. 49 21. 97 21. Italicil2l8. 20 8. 25 24.

provinciae :
Aemilia 99 24. Emilia 50 20. 98 15.
Alpes Cottiae 98 9.
Apulia 18 30. 19 11. 23 38. 24 40. Apuli 18 26.

19 33.
Bruttii 19 33. Brittii 99 1. Bryttii 99 2.
Calabria 18 30. 32 36.
Campania 17 17. 19 5. 24 16. 40. 44 20. 49 2. 50

24. 51 7. 98 19. 120 10. 137 a. 19. Campani 17

19. 18 26. 24 19. 34.

Corsica 20 38.

Etruria v. Tuscia.

Flaminia: Flamminia 98 15.

Histria 18 32. 70 15. 97 4.

Liguria 50 14. 98 14. 114 20. Lignres 22 14. Li-

guricus 22 14. Metropolis Mediolanum 114 20.
Lucania 18 30. 19 16. 24 35. 98 19. Lucani 18 26.

19 33.
Picenum 98 15. Picentes 20 3. 5.
Raetia 37 13.
Samnium 17 31 6m. 24 32. Samnites 17 is. 25.

18 9. 13. 19 32.
Sardinia 20 38. 23 9. 24 42. 25 5. 26 24.
Sicilia 18 32. 20 37. 21 26. 23 9. 24 42. 25 1. 26

24. 48 19. 25. 26. 51 1. 6. 9. 11. 28. 99 1. 6.

137 4. 7. 8. Trinacria 137 5.

(Tuscia 12 24. 16 6. 98 15. 136 19; Tusci 10 27.
Etruria 17 1 1. 18 14; Ktrusci 14 29. 32. 18 12.
25. 20 8.
Tuscia utraque 138 2.
Tuscia annonaria 50 21.
Venetiae97 4. 114 6. 13319. Veneti 22 32. Vene-
tes 114 20. 115 6.
Italica Hispaniae 35 5. 40 24.

Itimari gena Hunnorum 90 12, cf. adn. et Zeuss p. 708.

luda tribw regnumve 6 11. 22. 23. 31. 33. 7 20.

ludaei 5 24. 6 17. 7 1«. 25. 28. 8 5. 23. 31. 32. 9 3.

9. 11. 14. 15. 17. 20. 22. 34 22. 35 8. 36 1. ludei

5 25. 2». 6 18. 25. 7 8. 2». 9 7. 33. 34. 34 20.

ludaea 8 6. 9 5. 33 29. 34 17. ludea 31 2. 32 27.

Lacedaemon: Lacedemon 21 17. Lacedemonii 18 29.

19 3.
Lammus v. Imaus.
Langobardi 52 3.
Larissa 132 1 .
Latium 7 1. 10 15. 13 12. 14 29. Latini 5 33. 10 27.

15 13. 23. 17 13. cit. Latinae historiae 54 5 ; Latini

auctores 56 10.
Lavinium 10 15.

21

162

n. INDEX LOCORVM.

Lanrentum 7 i. Laurentes 6 1.

Lazi 67 17.

Lemnus Cappadociae 44 15. cf. adn.

Liburnia 97 4. Liburnes 22 3*2.

Libya: Lybia 30 4. 48 7.

Ligeris fl. 115 21.

Liguria v. Italia.

LiLybaeum: Lilybeum 20 31.

Lingones {acc. Lingonas) 38 31.

Liotbida gens 59 8. Cf, Bergio.

Liparae 20 25.

Liris 19 5.

Liticiani 108 3. Cf. Zems p. 580.

Lorium 35 16.

Lucania v, Italia.

Lucrinus 17 21.

Lucullanum castellum 44 20. 120 lo.

Lusitania: Lysitania 55 11. 116 19. 22.

Lycia 28 2k.

Lydia 28 24 .

Lysitania t7. Lusitania.

Lysitani 27 s.

Macedonia 19 4. 26 32. 27 13. 28 5. 37 21. 70 14.

73 10. 13. Macedones 1 19. 8 25. 19 33. 26 28 6{>.

27 10. 70 9. 72 10. 73 4 bis. Macedonicus 28 0.
Macra fl. 22 14.
Madianea 31 21.

Maeatae : Meatae 57 11, cf. adn.
Maeoiii: Meotis {nu^qtiam Maeot.) aul decl. 3 (Meotis

65 12; Meotidis 61 15. 65 10; Meotidem 63 17. 64 5)

aut dtcl. l {gen. Meotidae 89 20 ; acc. Meotidam 90

3. G sive Meotida 61 15. 62 8. 88 12. 89 17; gen.

pl. Meotidarum 111 5). Palus add. 63 17. 65 10.

88 12. 89 17. 90 3; praeterea ab»olute.
Magaba 29 5.
Magnesia 29 20.
Mantuanus 55 17.
Marcianopolis 42 25. 81 20. 82 0. metropolis Moesiae

81 18.
Marcomanni 27 23. 80 17. Marcomanus 87 16.
Margum ( au<Ttor Margo) planum 135 10. Nota sunt duo

oppida Moesiae «uperiores Horrea Margi et Margus;

hoc videtur intellegij sed planum alibi non ttppeUatur.
Margus fl. 38 12. 46 12. 135 10.
Marisia fl. 87 15. 18. Cf. Strabo 7, 3, 13 p. 305 et

$. V. Grisia.
Marmarides 32 20.

Marpesius 67 15 {ex Vergilio). 68 5.
Massicus mons 17 22.
Massilia 120 19.
jMauri paciflci 52 1.

iMauretania 26 37. 27 1 bis {errore Mauratania). Mauri
/ 26 38. 51 17. 29. 103 2.
iMauretania Gaesariensis 27 l.
(Mauretania Sitifensis 27 1.
Mauriaci campi 108 6. Redeunt {cf. praef. p. XXX VI)

apud (iregorium Turonensem hist. Franc. 2, 7 : (Attila)

Mauriacum campum adiens se praecingit ad bellum.
Mazaca 29 13. 33 27.
Meatae v. Maeatae.
Mcdi 1 16. 17. 18. 4 18. 23. 24. 6 28. 29 bis. 30. 7 8.

18. 29. 31. 8 1. 12. 66 14. Media 5 12.
Mediana v. Methone.
Mediolanum 37 19. 40 30. 36. 114 20.
Meot- V. Maeot-.
Merens gens 88 9. * Gens Fennica olim degens inier

^^olgam superiorem civitatemque fere Mosquensem^ a

Russis Merja dicta; videntur autem Merens, Mordens

sequiores Gotici plurales in -jans fuinse\ Mukl-

LBNHOFF.

Mesopotamia 30 io. 17. 27. 35 lo. 37 29. 39 18.

68 13.
Metaurus 25 39.
Methone: Mediana 132 9.
Mevaiiia insula 55 16.

Misenus portus 17 21.

Miliare fl. 87 15. Alibi non nommaiw.

Mincius fl. 115 6.

Mixi gens 59 11. Cf. Otingis.

Moesia 27 25. 37 10. 70 13. 71 14. 72 6. 17. 73 13.
75 8. 81 6. 18. 83 24. 84 15. 85 7. 92 8. 12. 20.
127 7. 134 17. Mysia 27 28. 42 24. 25. 63 17. 64
7. 72 9. 78 9. 84 5. 85 5. Moesi 32 8. Mysi 27
18. Moeses 104 7. Moesiacus 71 16. Moesia in-
ferior 126 21. Moesia superior 28 4. 126 14. 8igf%i'
flcatur plerumque Moesia antiqua, scilieei mperior
inferiorque aetatis melioris eoniunetae; fines qui m-
dicantur 70 13 (sept. Danuvius — occ. Histria —
or. ostia Danuvii — mer. Macedonia) et 75 8 (in
c^nspectu Moesiae Dacia antiqua) qutMmqueun oeeider^-
tem versus nimii {vere entm inter Moesias et Histriam
interiacent Pannonia et DnlmaUa), in summa re veri
sunt. eodem pertinety quod iungiiw Moesia eum
Thraeia et Dacia [ripensi mediterraneaque , ut vide-
tur) 63 17. 64 7, cum Thracia ei Daeia ripensi 92
20 , cum Thracia 72 6. 9. 78 9. 81 6. 92 8 (pars
Moesiae sive Thraciae) et quod Moesiae pars dieitur
Scythia mmor .71 14. ad eandem Moesiam reete redi-
gentur loci plerique significationis minus eeriae 27 1 8.
25. 28. 32 8. 37 20. 71 16. 73 13. 83 24. 85 5. 7.
92 12. 134 17. sed tameny ubi de Moesia in uni-
versum auetor loquitur, potissimum cogiiai de Moesia
inferiore saeeuli quarti et deinceps, quam diserie enun-
iiat 126 21, quippe quae eius nominis sola provineia
esset in imperio Orientis. ita 42 24 Mysiam opponit
utrique Daciae et Scythiae, oppidaque quae ad Moesiam
refertf ea ipsa sunt quae huie provineiae attribuuntur
ab Hieroele Abrittus 84 15; Marcianopolis metropoHs
42 25. 81 6; Dorostorus 104 7; Nicopolis 127 7;
Novae 84 8; Odessus 72 17.

Mogontiacum 36 20. 80 7.

Molossi 19 33.

Mordens gens 88 9. * Fennorum omnium maxinie meri-
dionaleSy intra Okam Wolgamque fluvios usque ad
superiorem Choperem degenteSf Mordwa a Russis dieti
simUiterqtie ab aliis {Zeuss p. 690). Mordens re-
spondet gentiti Gotico in ja {vid. Merens). regionis
nomen Mophia tst apud Consianiinum Porphyrogenne-

iam ' . MUBLLBNHOFF.

Mucelli 50 21. Cf. praeter Mareellinum m adn. eit.

Procopius b. Goth. 3,5: dvcYtiiptjoav elc xmptov

Mo'JxOvXt)v ^vofjia <I)XcnpevTiac oi^yov 7]|i£pac 6o6v.
Mursianus laous 63 1. Morsianus stagnus 61 13.

Palus inteliegitur infra Mursam proxhne a Cibalis;

apud antiquos dicta Hiulca {Vietor Caes. 41, 5; ef.

Dio 55, 32: 7:p6; toic OuoXxaloic £Xeoi ei C. 1, L.

111 p. 422).
Myrmicion 62 &, cf. adn.
Mys- V. Moes-.

Naissus 131 25. Naisitanus 132 3. Scytharum obsi-

dionem Nmssi enarrat Priscus frngmento nuper reperto

{Weseher poliorcei. p. 305).
Narbo: Narbona 38 6.

Natissa fl, 114 6. Natiso i4mmi/mo 21, 12, 8 aliisque.
Navego gens 88 9. Cf. Kogas.
Neapolis lialiae 48 30. 137 19.
Nedao fl. 125 15. Alibi non nominatur.
Neocaesaria 49 26. Videtur intellegi oppidum Euphra'

iensis provinciae, cuius praeterea unus meminii Pro-

copius de aedif. 2, 9.
Nicomedia 39 '2i .
Nicopolis s= Emmaus 36 13.
Nicopolis Actiaca 36 19.
Nicopolis iuxta latrnro = Virtoriae rivitas 83 26. 84 1.

Nicopolitana regio 127 7.
Nilus 66 11. 75 18.
Ninive 4 21.
Niphates: Nifates 69 5.
Nisibis: Nitzebis 30 10. Nitzibis 30 17. 39 17.

II. INDEX LOCORVM.

163

Nola 24 35.

Noricum 27 25. 12H 15. Noricl duo 28 3. Norici 31 28.

Novades v. Nubadcs.

Novae eadem Euscia 83 25. 84 7, cf. adn,

i\oviodfmum: Novietunum 63 1. Vidctur inUlUgi Novio-
dunum Mot^iae inferioris prope laakUeham^ ad quod
eerto pertinet fragmentum Priaci nuper repertum ( We-
seher poUorcet. p. 304) aic incipiena: OOdXi»!* 6 TiaXai
To'Jc'Po6pouc Tou'Pa)[jLa(oi? iravaoTTjaac tou etfiou
TtaTaXaPcbv NoPioouvov (^pioouvov eod.) ir6Xiv irpo;
TTQ oy&Yj xcijxevov ToO TTOTajxou. verum eat ad id pa-
rum convenire lacum Muraianum ei poatpoaitum: at
vix licebit cogitaU de Nevioduno oppido ignobiti Pan-
noniae superioria {€. 1. L. III p. 498).

Nuba4ea: Novades 43 4.

Numantia 15 20. Numantini 27 5.

Numidia 26 35. Numidicus 26 li, v. p. ^2^.

Ocriculura 13 12.

Odeaaitanua: Odyssitanus 72 17.

Oeacua: Hiscus 127 3. Vscus 84 9.

Oium 60 15. 61 1. ^Scripaiaaet Vulfita aujom. eat da-
tivus pluralia eiuadem vocia^ cuiua rhomiruiAivum plura-
Um habemua in Gepidoios quaque etiam nunc Urram
et aquia circumfuaam et irriguam au vet aue appella-
mua. dativo itli mente aubiciaa praepoaitionem qua
tocua indicetur. obveraabantur autem Oothorum me-
moriae fertilea illae nb utraque parU Danapri regio-
nea infra vel aupra paludea Voihifniae. Cf. Spali\

MURLLBNHOFF.

Olbia 20 3S. 62 5.

Olibriones 108 1. Cf. Zeuaa p, 579.

Olympus 29 4.

Orcades 34 4. 55 IH.

Orontes 50 1.

Osroene 36 9. Hosroine 30 9. Osroeni 34 35.

Ostia 12 13.

Ostrogothae 59 12. 64 22. 78 7. 83 9. 91 20. 923. 17.
103 13. 109 IH. 23. 111 22. 121 2. 11. 12. 14. 122
11. 17. 127 12. * Eorum populorum ^i proeedenti
per orientaUm auatralemqtie Seandiam ad Vetterem
uaque lacum exteriorea aunt^ iiaque igitur adveraua
caurum et mare exteriua obtendebantur j primi ercmt
Ueatrogothae (Yestgotar), non Oatrogothae; unde eoni-
ciaa 59 12 nomen ittud lordanis aetate minus uai-
tatum vixque notum tn hoe ab eo mutatum esae\

MURLLKNHOFF.

Otingis gena 59 1 1 . ^ Scribendum omnino mihi videtur^
poaito poat prumtissimum commaUy dehinc mixti
Evagreotingis. quamquam Eva quid ait non irUelU-
gimua , Oreotingi tamen proximia verbia hi omnes
excisis rupibus quasi castellis inhabitant apU iltu-
atrantur. griot enim lingua Norroena dicuntur aaxa
et lapidea ; Oreotingi igitur, a quibua ad titteraa et
aingtUaa vocea Oreutungi Ootici haud differunt^ sunt
aaxicolae. intellegeruii aulem aunt qui montana infra
Vetterem lacum incoUbant\ Mubllrnhoff.

Oxybii: Oxuvii 22 17.

Padus 16 5. 23 25. 50 14. 96 21. 97 «. 7. 133 23.
Eridanus 97 7.

Palaestini 30 12.

Palatlnus mons 10 20.

Palmyrenus 37 29.

Pamphylia 28 28.

Pannonia 35 23. 45 2. 87 22. 95 8. 10113. 116 1.
125 15. 126 14. 127 12. 128 24. 133 19. Paunonlae
37 19. 96 18. 130 3. 24. Pannonii 32 4. 129 3.
Pannones 27 19. 39 20. Pannonia ntraque 27 20.
100 6. Pannoniae duae 28 4. Pannonia interior
128 21. Fines signifieantur 126 14 {aept. Danuvius —
oce. Noricum — mer, Dalmatia ef. 129 3 — or, Moesia
sup.) aaiia recU^ aciUcet Pannoniarum duarwn aeta-
tia metioria. oppida Pannorhiae non attribuuntur niai
ipaa ea quae a HieroeU quoque in Pannonia imperii

Orientia provineia ponuntur Sirmlum 96 18 et Bas-

siana 128 24 : corUra in Pannonia tum non eonati-

tuta aub imperio /luvii nominantur Nedao 125 15 et

Bolia 130 3.
Panormus 20 31. 21 26.
Paphlagonia: Paflagonia 29 17.
Papirium castellum 45 33.
Pataetonium: Paretonium 33 5.
Paropamiaua: Propanissimus 69 4.
Parthenopolis 28 18.
Parthi 1 18. 19. 30 18. 31 13. 20. 22. 24. 26. 35 11.

19. 32. 36 19. 30. 37 17. 39 8. 10. 18. 43 3. 46 13.

47 17. 18. 20. 48 1. 49 25.28. 50 4.10. 66 17.

67 1. 3. 71 10. 12. 80 7. 86 8. Parthicus 31 6. 34

10. 35 34.
Patmua: Pathmus 34 29.
PeUn: Pellae 132 9.
Pelao Ukus: Pelsois lacus 127 15. Pelsodis lacus 129

8. Cf, C. I. L. III p. 523.
Pelusium 33 6.

Pentapolis 30 4. PentapoliUnus 126 19.
Pergameni 26 26.
Persae 1 is. 4 18. 7 30 bia. 33. 8 2. 4. 5. 12. 31 2.

15. 35 11. 36 9. 18. 37 15. 29. 38 18. 39. 40 29.

71 5. 72 1. 86 16. Persi 49 29. Peraia: Persida

{aec. Persidam 30 18. 38 7, abl. Persida 62 2) 30 18.

38 7. 62 2.
Perusia 138 4. Perusinus 49 13.
Petina v. Pydna.

Peuce {gen. Peucis) insula 81 16. Peacini 81 15.
Phasis fl. 66 8.

PhUippopoUs 28 16. 37 5. 84 3. 10.
Phoenice: genet. Foenicls 30 27.
Phrygia: Frygia 46 7. Fryges 10 27. 71 2. Friges

5 32. Fri^ae utraeque 28 24. Frygia saluUria 39 27.
Piccis mons 114 7. Alibi non nominatur.
Picenum v. Italia.
PineU 134 l. Pineti ad Ravennam item mentio fli

in chronicia Ravermatibua ad a. 476 et 491 et apud

Anonymum Vatesianum e. 37. 53. 54.
Pisidia 28 28. 67 20.
Placentia 119 18.
Poeni (aic tibri 23 11. 25 27 ; pyn- 21 1; paen- vel

pen- loeia reliquia) 20 31. 21 1. 6. 26. 23 11. 15.

24 12. 25 9. 27. 48 17. Punicus 20 30. 21 3. 7.

19. 22 2. 13. 23 1. 22. 29. 33. 25 9. 10 bia.
PdUenUa: PolentU 98 9.
Pompei 17 24.
Pomptinus ager 17 8.
Pontus regnum 29 16. 37 34. 62 2. Ponticum regnum

30 16. Ponticus 35 12. 36 3. 62 4.
Pontus mare 61 3. 66 2. 68 17. 71 16. 75 11. 78 5.

80 14. 81 16. Ponticus 28 18. 62 4. Ponticum

mare 63 3. o. 14. 17. 64 21. 126 1.
Portus Romanns 119 13
PoUmns /7. 83 2.
Praeneste 15 16.
Praevales 28 5.

Propanissimns v. Paropamisus.
Pulpudeva 28 16. 37 5. Cf. praef. p. XII.
Punicus V. Poenus.
Puteoli 17 23.
Pydna: Petina 132 9.
pylae v. Gaspiae.
Pyrenaeus: Pyrenens 101 4. Pyrlneus 25 15.

Quadi 27 23. 35 22. 37 19. 80 17.

Qoinquegentiani 38 18. 30. 86 18.

Quirinalis mons 16 32. ^

Raetia v. lUlia.

Ragnaricii v. Aeragnaricii.

Ranii gena 60 2. ' Arochi cum vere aint Arothi, faciU
tibi perauadebia hoa apieea Ranii vel Rannii retiquiaa
eaae nominis a th incipientis. iam Northmannorum

21*

164

n. INDEX LOCORVM.

ThrcBiidir sive Thrsiidir, AngLosaxonum Throvendas,
praeterquam quod Theoiisci eodem vocabulo Throaiit,
Thruoant , Thr(iaiit utebcnUur , certe ab ipsia North-
mannis Latine loquentibus saeculo sexto Thratuindii
appellandi erant. qui vero cum late patentem Nor-
vegiae tractum ab IJarothia usque ad gentem Adogit
sive Halogios tenerent, iam omnis Scandiae eiusque
populorum situm plenissime ei nceuratissime habes
descriptum , cuius relationis primarius auctor quin
fuerit rex illorum Rodvulf [q. v. ] non est quod dubi-

tes\ MUBLLBNHOFF.

Ravenna 37 IK. 42 11. 43 28. 45 i;t. 14. 49 7. lo.

14. 17. 5U 2«. 97 13. 119 12. 120 3. 7. 16. 133 24.
134 6. 137 16. 20. 138 1. 7. o. Ravennas 96 20.
136 21.

Rauoiarici gens 59 12. ^ Vetustum nomen Raumarikis
servat Romerige regio Norvegiae meridionatis infra
lacum Miosen ab utraque parie fluvii nunc Glommen,
olim Raumelfr dicti. sed nomen initio saeculi quinti
in occidentem versus latius videtur patuisse {vid.
Grannii). incolae liaumar, apud Anglosaxones Rtfamas
vocabantur. Zeuss p. 503 \ Mubllbnhoff.

Regilli lacus 15 13.

Regium Siciliae 137 10.

Rhenus: Renus 39 32. 56 12.

Rhipaei montes : Riphei moiites 62 8. 65 11. 68 16.
Rifeus 69 6.

Rhodope: Rodope 28 12.

Rhodus: Rodus 28 2.^. Rodii 26 26.

Rhoemetalces : Romaetalcas 32 12.

Ripari 108 3. Cf. Zeuss p. 343.

Rogas gens 88 U. ^Rogas Tadzans Athaul Navego
Bubegenas Coldas nominibus^ quae aliis scriptoribus
prorsus ignoia videntur esse^ genies ante memorati»
in orientem versus remotiores , exira Woigain perque
n^onies Vralienses ac latius eiiatn diffusae hiud dubie
significaiae suni\ Mubllbnhoff.

Roma 7 11. 10 2.8. 11 17. 12 10. 16 8. 17 24. 24

11. 16. 25 2H. 29 15. 28. 32 28. 30. 33 35. 34 5.

12. 15. 18. 31. 36 28. 37 13. 32. 42 2. 17. 43 12.

13. 20. 21. 44 24. 50 23. 24. 51 7. 10. 81 2. 87 3.
95 8. 98 16.17. 99 10. 114 23. 115 2.5. 118 7.
12.13. 119 7. 120 3.14. 137 20. 138 2. Roma-
ni 1 2. 8. 21. 22. 3 1. 4 18. 7 10. 9 12. 22. 21.
27. 10 2.5.29. 12 7.22.32. 13 22.26.34. 14 11.
26. 15 3. 15. 16 6. 11. 17 5. 12. 15. 25. 18 <J. 13.
35. 36. 19 25. 28. 29. 20 1.12. 21 15. 18. 24. 27.
22 3. 6. 27. 29. 35. 23 10. 23. 24 5. 20. 37. 39. 25
23. 24. 26. 26 8. 10. 15. 23. 31. 36. 27 1. 2. 3. 4.
6. 10. 12. 14. 16. 17. 18. 22. 24. 28 8. 10. 13. 14.
17. 20. 21. 22 bis. 23. 26. 29 11. 12. 15. 16. 18 bis.
19. 22. 23. 27. 31. 30 3. I. 6. 8. 9. 11. 24. 31 15.

19. 25. 26. 27. 30. 32 9. 12. 23. 30. 34 10. 36. 35
11.34. 36 31. 37 3. 38 25. 40 17. 41 5. 42 20.
43 6. 12. 25. 44 21. 26. 45 11. 12. 14. 47 20. 48
1. 32. 49 10. 11. 15. 50 5. 20. 51 1. 16. 52 3. 4. 10.
56 7. 59 5. 67 17. 70.9 bis. 73 15. 18. 21 bis, 76
3. 5. 10. 79 8. 80 12. 81 4. 13. 84 6. 19. 86 20.
93 12. 19. 94 2. 95 14. 96 4. 97 l. 18. 100 5. 101
6. 9. 13. 102 23. 21. 104 4. 9. 10. 105 12. 106 15.

20. 107 15.25. 108 4. 109 9.11. 110 21. 112 15.
113 II. 21. 114 4. 8. 19. 115 19. 118 8. 17. 119 2.

15. 120 11.14.19. 123 16. 124 16. 126 6.9.13.
128 7. 15. 18. 130 6. 132 7. 133 2. 17. 134 5. 10.
136 3. 10. 137 7. 12. 19. 138 5. 7. 8. Romania 32

16. 35 33. 40 15. 92 7. 127 4.

Rosomoni gens 91 13. *Rosomonl nomen epicum esi el
haud dubie mythicum neque historicumj sed cum proxi-
mis iq. V.) primum fortasse a Oraeco quodam homine
litteris minus accurate conceptum ita ut, quid siynifi-
cety frustra quaeras. de Rhoxolanis in mythis fabuUs-
que Gothorum cogitare absurdum esi\ Mubllbnhoff.

Roxolani: Aroxolani 75 10. 12.

rabrnm mare 68 13.

Ragl 60 2. 125 21. 126 26. 130 2. Rogi 44 18. 133 8.

^ Rugiy Rygir apud suos postera lutaie vocaUy regio-
nem Rogaland tenebani, primi ab AugemdxU , id est
AgdiiSj in occideniali laiere Norvegiae \ Mubllbnhoff.

Sabini 11 2. 17 13. 19 32. Cf. Cures.

Sabiri : 8aviri gens Hunnorum 63 1 1 , cf. cuin. et Zeuss
p. 711.

iSacromontisi 127 4 . AUbi fyon nominarUur. Cf. Fossatisit

Sacrum promaiitorium 116 21, cf. 55 13 ei Scipionia
monumentuiu.

Sadagarii 126 20. Cf. Zeuas p. 709.

Sadagis 128 20. 25. Cf. Zeuss l. e.

Saguntas 23 6. Saguntini 23 19. 23. 27 3.

SaOentini: Salentini 20 5.

Salluvii 22 17.

Salona 43 30. Salonitanus 120 5.

Samaria 7 19. Samaritis 35 35.

Samiiium v. Italia.

Saraceni 31 l. Saracini 30 9.

Sardiconsis 51 14.

Sardinia v. Italia.

Sarmatae 32 17. 37 19. 70 9. 75 U. 84 l. 108 3.
129 25. 131 3. 6. 22. Sarmates 104 18. Sariuaticus
38 8. 58 5. Sauromatae iidem Sarmatae 126 17.
Sauromatae 34 35. — Reges Babai — Beuca.

Satricum 15 14.

Savia provincia: Suavia 28 4. Cf. Suavi.

Saviri v. Sabiri.

Sauromatae v. Sarmatae.

SavuB fl. 32 4. Saus 26 31. 27 21. 131 22.

Saxones 39 31. 108 3.

Scandia 60 l. Scandza 55 19. 58 2. 6. 14. 59 1.3.
60 6. 82 12. 89 9. Scandzia 57 17.

Scarniunga fl. 127 1 4. Alibi non nominaiur.

Scipionis monuuientum 55 13. 116 21. InUUeyiiur
monumentum Caepionis in ipso mari scopulo magis
quam insulae impositum [Mela 3, 1, 5; Sirabo 3, 1,
9 p. 140) situm prope osiia Baetis. cum CaUaecia
Lusiianiaque male coniungitur eonfundiiurque eum
promunturio sacro {Cap St. Vincent).

Sciri 44 19. 29. 120 8. 129 13. 22. 26. Scyri 126 20.

Sclaveni 62 15. 63 1. 89 i. Sdavini 52 11.

Scordisci 28 8.

Screrefennae 59 l {cf. adn.). ^ Screrefennae perperam
scriptufn esi, ab ipso ui videtur lordane^ pro eo quod
est Scretefenuae , Scrothefennae , Scrithefenni vcly
quod praesiai, Scridilliitii. eo vocabulo hoe loco omnes
Fennicae origirUs homines, ei Lappones ei qui icun
perierunt Quanii supra Norihmannos {Norvegienses)
ei Sueonas {vide Suehans) comprehenduniur\ Mubl-

LENHOFF.

^Scythia 42 24. 46 16. 58 6. 60 15. 61 3. 12. 19. 62
7. 9. 63 16. 18. 64 5. 68 4. 18. 78 5. 80 15. 89 5.
90 8. 9. 12. 103 13. 104 14. 127 19. Scythae 28
19. 34 35. 41 19. 61 9. 62 6. 65 5. 69 6. 90 5. 10.
105 21. Scytbicus 61 15. 65 13. 68 14. 17. 89 9.
90 4. 7. 121 13. 123 15. 124 15. Scythica Ungua
60 15. 67 1.

Scythia magna 71 15. Haec] seeundum auciorem per-
verUens ad septentrionem ad Oceanum (62 l) , ad
occidentem Visiula fluvio a Oermania dtvisa (58 6.
62 1. 63 2), complexa Daciam antiquam (61 ») et
exiensa foriasse ad caput usque Danuvii (61 12. 62
3), meridiem versus a Romano imperio diviM fluvio
Danuvio (61 12. 62 3. 63 1), deinde Ponticum Uiua
sepienirioncde comprehendens (61 3. 62 4. 64 5 oct.),
ut ad fines uaque Alhaniat ei Uiberiae^ id eai ad
Caucasum montem et ulira adeo, errore auetoris opi-
nor, ad mare Caspium periingat (62 2), denigw ad
orientem habens Sericcmi (61 19. 20) ineipierUem et
ipsam a Caspio mari (62 1) , ubivis inUUegiiur ubi
Scythia nude nominatur praeter unum loeum quem
sub Scyihia nunore posui.

Scythia minor 71 ib. 126 20. 127 2. Eadem eal Scy-
thia 42 24.

n. raDBX LOCORVM.

165

Seleucia BahylorUae 34 36. 35 20.

Seleucia Isaoriae 35 1.

Seleucia Syriae 50 1.

Selonites 6 15.

SeiiDahar campns 3.26.

Senones 17 6. Galli Senonea 16 l.

Serdica 38 21. 47 7.

Seres 61 19. 20.

Seticania 27 9, cf. adn.

Sicilia v. Italia.

Sidon 8 21.

Silefantina insula 55 7, cf. adn.

SUure»: Silores 57 6.

Singidanum 131 5.

Sirmium 37 23. 40 24. 96 18. Sermium 38 4. Sirmis
133 19. Syrmis 126 16. Sirmiensis 136 7.

Solis perusta insula 55 4, cf. adn.

Sontii pons 133 20, ef. adn. ei C. 1. L. Fp. 75. 935.

Sora 15 14.

Sorae v. Surae.

Spali gens 61 2. ^ Superatis Volkyniae paludibua quod
Ooihi in Urria Oium SpaloSf nof» Venethas viciue
perhibenturj sane est quod mireria ; neque tamen certi
quicquam in hae re inde (tKTamur, quod gigat vetere
Lingua Slavica spolin aive ispolin dicebatur et inter
perrnultas aliaa gentes Spalaeos quondam Tanain
traruiase Ptinius (6, 22) narravit. Cf. Sehafarik Stcnv.
aUert. 1, 319 «g. 51 \ Mubllbnuoff.

Spania v. llispania.

SpartiaUe 9 12.

Spesis provincia 82 20. Ignota praeterea.

Sporades 54 15.

Stobi: Stobis 131 27.

Suavi in Oermania Al 23. 104 9. 122 10. 125 22. 129
1. 4. 6. 11. 24. 130 17. 19. 22. Suavia 129 3. 12.
Cf. Procopius bell. Ooth. 1, 12: cjixouv ^oudpoi uTiep
8op(Ylf«'* *o'^ *AXa|jLavoi loyupa IdvTj. finea eorum
130 18. componuntur cum jPVancw 104 9 {cf. Pro-
copiua beU. Ooth. 1, 15: £o'jdi^oi ol OpdlYT^ ^^'
xoot) : c%tm Alamannia 130 19: cum Alania ei Foti-
dcUia 41 23. errore Suavia dieitur Dalmatiae vieina
129 1, acUieet quod confudit auctor Suavorum regio-
nem et Saviam [ipsi Suaviam dietam 28 4 j provineiamy
in qua eat Siacia^ DalmcUiae conierminam {vide C.
1. L. 111 p. 482): ipaa narratio aatia demonatTat
HufUmundum in Dalmatiam veniaae non a Siacia^
aed ex Oermathia. — Dueea eor%un Uunimundus —
Halaricus.

Suavi in Iliapania 116 16. 23. 117 2. 5. 9. 11. 19. 21.
22. — Regea duceaque eorum Agrivulfus a. Aiulfus
— Kiciarius — Kimismundus.

Suavia provineia v. Savla.

Suebi V. Suavi.

Suehans 59 4. ^Sueans prineipalis eat forma nomirUa
populi Seadinavici cirea Mdtarem et Hjelmarem laeua
hMtaniia. ad eam et ea qua ipai hodie uiuniur
Svear et Angloaaxonum Sveon et aeripiorum medii aevi
Sueones proxime aeeedunt, neque mxdtum differt Taci-
tina Suiones, plus Norihmannorum Sviar. Cf. Zeuss

p, 514 \ MUBLLBNHOFF.

Suessa Pometia 13 12.

Suetidi gens 59 14. ^Nomine eorruptissimo Zeussius
p. 505. 514 male uaus est. requiruntur seiticet post
Ragnaricios VingtUos Raumaricios Finnosque ausira-
lis Norvegiae ii qui circa lacum Miosen eol^ant,
sunt igitur Suetidi aut Northmannorum Ueidnir
(Ueinir), Piolemaei Xai&eivol, d Cassiodorio veristmi-
iiter Aethini seripti, auty adisumpiis ultimis voeabuli
VinoYiloth {quod vide infra) Utteris qui effieiuntur
Othsuetidi erant apud iUum AethscYii vet Aethsaevii
h. e. Eidsivar vel Ueidsxvir. quibus erum praeter
Raumarieios commune erat £iclsiva|)ing vel Heidssevis-
(ling, in commune etiam tam hoc quam iUo vocabulo
apud auos , finUimosque appeUari poterarU\ Mubl-

LBNHOFF.

\Surae: Sorae 49 26. Cf. Procopius Pers. 1, 18.
iSybaruslni campi 19 17.
jSyracusae 25 2. Syracusanus 20 15. 137 5.
Syria 8 22. 9 4. 6. 29 22. 30 27. 31 5. 11. 16. 18.
37 17. 45 31. 46 14. 49 25. 67 19. 68 10. 13. 69 5.
Syriaeus 29 1.
Syria Goele 30 11.
iSyrtes 21 34.

!<

Tadzans gens 88 9. Cf. Rogas.

Taetel gens 60 2. ' Ex Taetel (thethel, tethel al.)
facUe efficiuntur Thelao, a Northmemnis ThiHr dicii^
qui regionem Thelamork, hodie Tellemarken, a tergo
Uraniorum et Agdiorum [vid. Graunii, Augandzi) m-
colebant. Zeuss p. 507*. Mubllenhoff.

Tagus fl. 116 22.

Taifali 81 12.

Tanaia: Thanais 62 8. 65 10. 11.

Tapae 72 7. 75 9. Cf. Dio 67, 10. 68, 8.

Taprobane 55 6.

Tarabostesei (Tarabostes?) 64 12.

Tarentum 24 16. 25 26. Tarentus 18 29. Tarentinns
18 25. 27. 19 2. 29. 34. 20 3.

Tarraconenses 27 8.

Taraua: Tharsus 37 35.

Taurus Aaiae 29 21. 27. 31. 41 17. 61 14. 69 5.

Taurus Seythiae 61 14. 15. 68 19. 69 6.

Tectosagi 29 5.

Tesifon v. Ctesifon.

Teutonii 31 30.

Theodosia 62 5.

Thermopylae 20 35.

Therotf insula 55 7, ef. adn.

Thessalia 19 3. 28 5. 95 6. 132 1. Thessalii 27 12.
Thessales (Thessali Ftorua) 19 33.

Thessalonica 40 26. 87 2. 132 4. 6.

Theustes gens 59 8. * Nationum orietUale litus Scandiae
irhcolentium post Sueones (Suoans) quae prima ntemo-
ratury eius servai namen regio per medium aevum
Thiust, hodie Tiust voeata^ provindae Calmctriensis
pars septerUrionaUs\ Mubllbnuoff.

Thindos gena 88 8. ^Thiudos Inaunxis nuper Zeuasio
p. 687 felicius irUerpretaAus est vir doctus FennicuSy
Koskificn *les Tchoudes en Aunns ou Aunuksen-maa'.
maa erhim Fermis dicitur terraj regio^ Aunus Russis
est Oldneiz; Aunuksen-maa igitur esi regio tnler
Ladogam ei OrUgam taeus^ quae m aquUonem versus
exeipit regionem QoUkeseyiharum {q. v.). seribendum
igitur videtur esse Thiudos in Aunxis. apparet rumien
Stavieum id, quocum Goltheseytha eompositum est, in
Thiudos pUme Ooticum faeium; thiuda erai enim
Ootiee gens et thindos gentes\ .MuBLLBmiOFF.

Thracia (Trac- 40 17. 42 24) 28 14. 37 4. 40 18. 42
24. 63 17. 64 7. 72 6.9. 78 10.13. 86 6. 92 8.
20. 95 5. Thraciae 28 6. 40 17. 45 2. 81 6. 94
5. 11. Thraces 28 7. 32 11. Thraciscus 79 11.
lungitur eum lUyrieOy Dacia utraque, Moeaia 42 24,
eum Daeia ripensi ei Moesis 92 19, oum Daeia riperhsi
94 1 1 , eiim Illyrieo 45 2 , eitm Moesia U. ee. sub
h. o. inUUegiiur fert Thraeia provirteia ante Dio-
eleiianum {ut ad Thraeiam referuntur quae surU in
provincia Dioetetiana Haemimontio 86 6): Tkraeiae
iamen provirhciae Diocleiianae Philippopolis e«t 37 4 .
dioeeeseos Thraeiarumy qua eomprehenduniur irUer
alias provinciae Moesia inferior et Seythiaj auetor rum
meminit,

Thule 17. Thyle.

Thuringi 130 19. 135 5. Thyringi 59 4. — JBez: Her-
mineftedns.

Thyle 55 17. 18.

Tiberis 15 18. 51 5. Tiberinus 12 13. c/. 10 12.

Tibisia fl. 104 17, cf. adn. ei C. /. L. III p. 247.

Tibur 15 16.

Tioinum 114 21. Ticinus 23 25. 29.

Tigris fl. 38 9. 68 11.

166

n. INDEX LOCORVM.

TiriKitana v. Seticaiiia.

Tisia fl. 62 1 1. 104 17, ef. adn. et C. l. L. 111 p. 247.

Titulus fl. 22 :\:\.

TolMobogi: Coloscobegi 29 I.

Tolosa 103 9. 114 1. 116 10. 27.

Tomi: Thomi 28 is. Thomes {ortum ex ablntivo Tomis,

ut videtuTj usurpatur pro fem. sing. indecl.) 71 Ki.

73 1.
Torcllingi 120 S. Thorcilingi 44 is. 133 s.
Trapezui: Trapezunta abl. 62 5.
Trammenus laeua: Tharsymenus 1. 23 :)2.
Trebia 23 2».
Trinacria v. Italia.
TripoliUnus 35 31.

Troia 5 30. 34 12. 86 4. Troianus 71 3.
Tuncarsi gem Hunnorum 90 1 1 , ef. adn. et Zeuss

p. 708.
Tuscia V. Italia.
Tusculanus 15 13.
Tyra fl. 61 13. Cf. Danaster.
Tyrrhenua: Tyrrenus 99 4. Tyrrcnum mare 51 1. 102

2. 137 9. Tyrrenum 117 7.
Tzorta fl. 46 13, cf. adn.; praeterea non nominatur.

Vadimonis laeus: Vadi montis lacus 17 11.

Vagosola fl. 61 13. Alibi non memoratur. si vero ordine
fluvii recensentur, inteUegatur neeesse est dietus olim
Hypanis^ Conatantino Porphyrogennetae {de adm. imp.
e. 42) BoYOU, hodie Bog.

Vagoth gens 59 H. ^ Nationis post Theustes (q. v.) in
orientali Seandine litore habitantis nomen fortnsse ex
Augothi, Avigothi eorruptum^ quo et insulnres Gauti
insulae Olandiae et instdares Outi (Eygutar) OotUin-
diae appellari poterant*. Mubllbnhoff.

Vagus fl. 58 ft. Eundem esse fl. Bangim apud Raven-
natem 4, 21, MueUenhoff exisUmat {WeWcarte p. 31).
^ Omnis sinus euitudam vel brachii maria in Oeeanum
effusio eum a Northmannis vags fl6d, vags fl6i?,
vaga straumr vel simiUter diei posset^ ea appeUatio
in re fieta tota pro vero nomine videtur aeeepta esse'.

MURLLRNHOFF.

Valeria lUyriei protnncia 27 23. 28 4.

Vandali 41 23. 42 19. 21. 43 4. 24. 48 «.7. 60 11.
80 16. 87 17. 19. 21 bis. 95 9. 98 2. 100 5. 12. 14.
10113.17. 103 6. 106 7. 118 6. 120 20. 135 4.
Vaudalicus 48 9. 18. 50 h, 87 10. 102 23. 137 l. 2.
138 21. — Reges: Gizericus a. 427 — 477 — Hune-
Hcus a. 477 — 484 — Gunthamundus a. 484 — 496
— Thrasamundos a. 496—623 — Ilderich a. 623—
630 — Gelimer a. 630—634.

Var V. Danaper.

Varanins fons 17 14.

Varni 117 13.

Varus /I. 22 14.

Vasianensis regio 68 1 1 . Significatur opinor regio quae-
dam Armeniae, ut BaaiXi07)VT) {Ptolemaeux 5, 13, 13).

Vasinabroneae gens 88 9. ^ Oolthescythas cirea Fenni-
eum sinum fere ab oriente^ Thhtdos in Aunxis ab
euronoto eirea cUbum laeum (Bjelo ozero) exeeperunt
WesY a Russis, Wtzi {Albani) ab Adamo Bremensi^
Visu ab Arabieis scriptoribus dictij rursusque eosdem
TMudos magis in aquilonem versus Russorum PermY,
Northmannorum Biarmar, Anglosaxonum Beormas,
quos Latine dicas Bermos. eorum populorum nomina
sub monstroso iUo Vasinabroncas latere suspieari lieet.
sequuntur his australiores\ Muri<lbnhoff.

Veii 16 17. Veientes 10 32. 15 31. 33.

Venethi 88 is. 89 1. Venethae 62 14. ' Reete ita
scribuntur ; Ootice enim sunt Vinlthos, Theodisce Vui-

nida*. MUBLLBNHOFF.

Venetiae v. Italia.
Vergellus torrens 24 10.
Veronenses campi 133 22.
Verulae 15 15.

Vescgothae 41 20. 42 5. 64 22. 78 7. 83 9. 91 20.
92 5. 15. 94 11. 97 n». 99 5. ir,. 103 14. 105 12.
106 7. H. 17. 19. 107 3.21. 109 9. 10. 110 2.24.
11124. 112 22. 113 13. 114 3. 115 1.1«. 116 3.
S. 15. 117 4. 7. 118 4. 17. 119 1. 5. 19. 120 I».
121 2. 7. 11. 12. 15. 122 IS. 123 I.K 131 17. 19.
134 m. 136 1.

Vestiliani domus 35 25.

Vesuvius 17 23.

Vidivarii 63 n. Vividarii 83 1.2. * Vox, qtiam habes
nUero loco misere detortam^ hybrida est ut nomen
Baiuvariorum. ut enim hi ex Boiohnemo, ita iUi ex
insuUs inter ostia VisttjUae stngnumque corUiguum
sitis nomen traxerunt. eae n Oermanis per medium
aevum in commune Widland, ab indigeni» sine dubio
Widsemme appellatae sunt, usis vocabtUo eodem, quo
a eognatis eorum LeUieis omnis Liflandia etiamnune
appellatury Livonum Fennieorum Vidn-maa {h. e.
Viduland)^ Heinrici Lettici Idumaea\ Mubixbnhopf.

Vienna 40 34. 41 34. 101 lo.

Vindelici: Vendilici 31 30. Cf. Augusta Vindelicornin.

Vindobona: Vindomina 126 16. Vocabuli formae di-
versis modis corruptae compositae sunt C. I. L. III
p. 565. * &r VifhdoborM (-oPova apud Ptolemaeum),
nomine seilicet non composito, sed effeeto ex Vindobna
irwerta vocali, faetum est VindomtM, quod et Vindo-
mona et Vindomana parique iure Vindomifui »eribi
poterat. ex eadem forma ViruU»n-na, suppressa nasali
nimirum^ item legitima, diversa tamen ratione hodiema
nomina orta sunt^ et nostrum Wien et pnto die Wie-
den ac Boemorum PoUmorumque Widen\ Mitbl-

LBNHOFF.

Vinoviloth gens 59 13. 'Ex nominis eorrupti Utteris
septem prhnis faciUime eUeiuntur Vinguli, ineolae
regionis Norvegicae inter Raumaricios et Roffnarieios
{q. V.) sitae, eui erat nomen Vingulmork. quae
Zeussius p, 686 eommentus est^ improbanda attnt\

MUBLLBNHOFF.

Viscla V. Vistnla.

Vistula fl. 58 5. 62 l. 14. 63 5. Visda 63 2. 82 2o.
' Ex antiquissima nominis forma Oermanis eum Aestis
et Venethis {sive Prusis et Stavis) olim communi
Visla enata est apud ipsos Oermanos altera Vistla,
quae est veteribus seriptoribus maxime usitata Vistula.
sed tertia quoque Viscia obtinuit apud Romanos Orae-
cosve ; quippe horum lif^guas Vtslam nuUo modo ad-
misisse et Sclaveni 2xXaP7]vol (SftXaPivol S^XdE^O
pro Slaveni, Slowene docent et nomina virorum in
gtsl desinentia {cf. Thiudigisclus) . iam apud PUruwn
4, 100 legitur Visculus, et Viscla saeeulo adhue un-
deeimo in usu fuit apud monaehos sancti Huberti
{MO. 8, 591. 12, 52)'. Mubllbnhofp.

Vividarii v. Vidlvarii.

Vlbius fl. 117 3. Immo Vrblcus teste Idaeio ehron.
p. 39 Rone.f hodie Obrego prope Astorgam.

Vlmerugi 60 9. ^ Rugi^ qui Oeeani ripas velpotius in-
sulas in Vistulae {non Viaduae) amrus osUis sitas
insedisse ferebantur, a Oothis sine dubio Hulmarugeis
voeati sunty sicut Holmrygir a Northmanrus^ qui in-
sulas i. e. holma eirca Rogaland {vid. Rugi) ineole-
bant, ab Anglosaxonibus quoque Holmryge earmini-
hus epicis eelebrati sunt. Zeuss p. 484. /. €Mmm

0D8. 469'. MUBLLBNHOFF.

Vlpiana 131 26. Cf. C. I. L. III p. 268. 1024.

Vltzinzures gens Hunnorum 128 24. Cf. Vltzindur in
ind. I et Agathias 5, 1 1 : ^TiavTec xoivij f«iv Sx6^at
xal 0'jwoi ^TCovofjLcCCovTO • ihia hi xard T^vt), t6 fxlv
Ti auTtt)v KoTptYoypoi , t6 oe OuTCYOupoi, aXXoi hk
OuXtCCoupoi, xai oXXoi BoupouYoy^^wi- Zeuu p, 709.

Vscudama 28 16.

Vscus V. Oescus.

Vtus 127 3 {cf. adn.).

Vulsci 15 23. 19 31.

Vulsinii 20 h. Bulsiuiensis lacus 136 22.

m. ORTHOGBAPHICA. 167

m. ORTHOGRAPHICA.

Orthographiam , si ei vocabulo in hoc auctorc locus est, quomodo coQstituerem , diu haesi-
tavi deprehensuB scilieet inter scopulos divprBOs: nam et hoc evitandum erat, ut pro librario
ipsum auctorem emendarem, et illud, ut apparatus obsciirus et molestus evaderet pusillis et futili-
bus adnotationibus oneratus: denique lector non sine iusta causa impediendus erat barbarismis
fortasse ab auctore alienis. ea incommoda cum pariter omnia effugere non possem, quantum licuit
mediam viam tenui. primarium librum, id est Heidelbergensem , in principio autem Romanorum
Geticorumque fine deficiente eo Palatinum, aut in textu repraesentavi aut in adnotatione variam
lectionem etiam in his plenam adscripsi. ex reliquis libris meis varietatem orthographicam plenam
attuli ad nomina propria praeter vulgaria et usitata. plenam eam ibi quoque adscripsi, ubi varietas
vere orthographica item ad sententiam pervenit , ut fit in possit et posset similibusque. item ad m
finalem male omissam quae pertinent, attuli omnia : nam quamquam quodammodo verum est Romo'
num, HomanUf Romano promiscue apud lordanem usurpari, aliqua certe differentia inter eas formas
vel hic intcrcedit, et omnino usu doctus intellexi eiusmodi varia lectione lectores non recte posse
carerel idem valet de n littera in nactus nanctus, vicesimus vieensimua cet. in iis quae ita restabant
ubi orthographia barbara libri primarii redibat in aliis item bonis, saepenumero eiusmodi consen-
sum adnotavi; nam cum librarii quo antiquiores sunt, eo diligentius traditam scribendi rationem
retineant eaque per g^adus expellatur et ad vulgarem reformetur, libri primarii orthographia ac-
cedentibus testibus aliis magnopcre confirmatur. praeterea orthographicam varietatem fere sup-
pressi, ne minima quaeque per deteriores Hbros persequens non minus ingenti quam futiU apparatu
utilia obscurarem i). — In lectione constituenda quae vel antiqua aetate ita diverse scribebantur,
ut neutra scriptura magnopere improbaretur , quaUa sunt aed set, ohtulit optulit, inlmtris illustris,
Phi-ygia Frygia, expressi ad Hbrum primarium, nec multum in taHbus respexi codices sequiores,
cum in agrammato auctore eiusmodi codicum diversitas exignam utilitatem habeat : quamquam qui rem
diHgenter exsequetur, certam consuetudinem apud lordanem quoque hic iHic deprehendet. ita in
supra citatis inlustris ut apud aequales ita apud lordanem quoque regnat, item / Httera aspiratam
Graecam non ubivis, sed plerisque locis expuHt. ex soloecismis admisi maxime cos, in quibus Hbra-
rium Ileidelbergcnsem sibi videbam ita constare, ut archetypum oum in his expressisse dubium
non esset, ut sunt pene, Grecia, nepus, aduliscens aHaque simiHa. ex reliqua barbarie in adnotatione
collocavi non solum ea quae a Hbrario magis quam ab auctore proficisci viderentur (ut ubi oe di-
phthongus in e vel ae abiit, quamquam fortasse in ea re erravi) , sed ea quoque quae orationem per
se perplexam sine uHa utilitate etiam magis obscurassent. ita possit pos»et, triumphatur triumphator,
bonus bunos, videre videri (3, 8) ubi ita confunduntur , ut ne ciusmodi quidem auctori ipsi talem
errorem recte imputes, nolui prae nimia rcHgione molestus fieri admisique scripturam si nou tradi-
tam, certe iustam aliisque locis ab auctore recte positam.

Primaria in orthographicis quaestio, scribendi ratio in libris inventa quatenus ad ipsum aucto-
rem redeat (ut excmpH causa accusativi plur. 4 in uus vestigia non incerta in libris Plinianis a
Detlefseno depreheusa sine dubio ab auctore veniunt), apud lordanem ita comparata est, ut certius
quam plerumque fit scribendi proprietates quaedam tam in bonam quam in malam partem ipsi
scriptori tribui possint. sane vel solae proborum Hbrorum in orthographicis differentiae ostendunt
apud lordanem quoque mature Hbrarios a tradita scriptnra passim ad suam deflexisse; quid quod
vel primi ordinis libri aHquot errores habent redeuntes ad orthographicas mutationes in com-
muni corum archetypo admissas <ab auctore alienas. ita 55, 16 cum lordanem scripsisse constet
ex consensu librorum classis secundae tertiaeque aut aliam Mevaniam aut alia Mevania, inventum
in libris priuii ordinis alia evania aperte effectum est ex hac lectione abiecta Httera m, quasi non
iuitialis esset, sed finaHs. similiter 55, 15 quem pro quae, 57, 5 multam pro multa errores sunt non
lordanis, sed archetypi classis primae, quod etiam in gravioribus non semel peccasse suo loco vidi-
mus. multo magis in orthographicis unius libri Heidelbergensis testimonio defensis non pauca in-
erunt ab ipsius scriptore male mutata, ut sunt 29, 2C cummissu pro commisso, 29, 28 rumae pro

*) Vt inteHegatur quid ita Buppresserim , ex praefatione Romanorum, nbi soH Hbri PV suppetunt, ad-
Bcripsi quae non adnotavi inventa in V: p. 1,4 martael^ marte — ertimndJi rognuacere] aer, rogwntcere —
9 imagitiariae] -rie — 13 awtoritate] aut- — 17 di$tructo] dentructo — 19. 21 greeorum] graecorum —
22 consolum] consulnm — p. 2, 2 getice] geticae — ededintitm] edidissem — 3 conperta] comperta — erumna]
aerumna — 6 diltgere] diligere — que] quae — 9 nouitiBsime] nobilistime»

168 111. OMHOGRAPfilCA.

romae, 73, 17 quans pro quas, 79, 5 mtercampidinem pro intercapeditiem , 96, 13 vereies pto verenies,
112, 13 spelucae pro speluncae , fortasse etiam p. 10, 31 expectaculum pro epectaculum. nihilo minns
rationem scribendi, quam et Heidelbergensis liber et reliqui optimi quique proponunt, iam osten-
demus et per universum opus ita aequabilem esse cum in rectis tum in falsis, ut eiusmodi constan-
tiam ipsius ouctoris esse necesse sit, et eam rationem plane convenire cum certis monumentis
saeculi sexti. in excerptis autem ex Floro quod ut grammaticae ita orthographicae quoque mendae
(ut m finalis omissa) rarius inveniuntur, id vel maxime confirmat quod contendimus libris nostris
bonis in summa re orthographiam auctoris repraesentari.

Barbarismi in consonantibus scribendis offenduntur non multi. — Commutantur perpetno b et
t?. — m finalis saepissime omittitur» raro male adicitur. — Male adicitur interdum etiam n littera.
— p inter duas consonantes perraro male omittitur (ut semper recte scribitur peremptus iefnptare),
nusquam fortasse male inseritur (nam dampnavit in solo libro II semel inventum vix ad auetorem
redit, PentptapoHa autem error est generis diversi). — c et t perpetuo accurate distinguuntur, sci-
licet in Heidelbergensi libro (alii enim non ita ab hoc vitio immunes sunt, ut est in Palatino 63, 15
commertium, 71, 6 exiciahile, 91, 21 intencione, 106, 19 eciam, 61, 17 ozeano: in Valenciennensi 73,
13 gruetiam)'. perpetuo ibi legitur condicio, dicio, pemieiosus, solacium , contio ct sic deinceps, modo
primam manum attendamus: nam secunda manus passim haec ad sui temporis barbarismoa refor-
mavit. egregium hoc testimonium est fidei librarii etiam in minimis, quod liber hic saeculi octavi
ab hoc vitio tam religiose abstinet quam digestorum Florentinus. — Etiam quidquid et quicquatn
(28, 5) perpetuo inveniuntur recte scripta. — c ante t ut omittatur, paucis locis accidit, sed plerumque
recte scribitur auctor, arctoua cet. — Consonantium denique geminatio quamquam non raro aut male
neglegitur aut male introducitur, nihilominus magis obtinent vera, ut litterae, soUemnis, soUers, e
coutTfino conubium, ilico (90, 11. 92, 15. 93, 17. 94, 1. 111, 25), litus (126, 1), wtVui. — Post a: litteram
s raro adscribitur quamquam ab etymo requisita, sed scribitur extare, existere, ut solebat scribi
aetate meliore; exceptionem facit 12, 1 exsuperat. praeterea solita huius aetatis consuetudine pro
X modo adest cx, modo, scilicet in vocabulis in x finientibus, s; sed utrumque rarum est.

Vocales multo magis perturbatae sunt: maxime e et i, o et u perpetuo confunduntur , ita
tamen, ut hic quoque et verae scripturae reliquiae quaedam adsint, ut neglegere, intemicio , et e
contrario in ipsis erroribus quasi quaedam leges observentur : ita nepos casu primo semper fit nepus,
copia cum derivatis cupia, orhis qui est, urbis. — Non melius agitur cum diphthongis, ut tamen hic
quoque inter sordes aevi labentis aliqua vetustatis memoria remaneat. in prima declinatione genetivos
dativosquo singularis nominutivosque pluralis raro reperies diphthougo sua carentes : caelum, tnaestue
constanter scribitur, non minus constanter cena: que et quae ubi permutantur, intellogendo potius
auctor (maxime Florum describens, quem saepe non satis adsecutus est) quam scribendo librarius
peccavit. sed in falsis quoque eadem constantia est: ita quod toties legitur pene bis tantum diphthon-
gum suam habet, ut sine illa id vocabulum ab auctore scriptum esse evidenter appareat. dipkthon-
gus oe quamquam item in quibusdam locum suum tenuit, ut semper scribitur proelium, ohoedire,
alibi abiit in e et ae, ut coepit et cepit perpetuo commutantur, item ex foedo et foedere fit fedus, e
contrario ephebus, fetus, praemium diphthongum oe male admittunt. hoc genus vitii cum ad librarios
potissimum redire videatur, in adnotatione magis quam in verborum ordine exhibui.

Haec perveniunt ad orthographiam vocabulorum origine Latinonim. peregrina omnia et maxime
nomina propria multo magis corrupta sunt et omni geHere crrorum inquinata, sed ut hic quoque
in ipso ignorantiae cumulo aliqua constantia deprehendatur. i et g, e et ae cum perpetuo confun-
dantur, in Scythis scriptor religiose veram litteram ponit, in Qreco et Meotide pari religione falsam.
aspiratio cum passim tamquam casu aut adsit aut absit, Qothum et Qetam lordaues non permutat,
Chartago, Ptholomeus, Thomi cum aspiratione perversa perpetuo enuntiantur.

Quae ita paucis complexus sum, laterculi subiecti latius explanabunt: quos ut non spondeo
plenos esse (neque ullo modo id perfici potest, quoniam ncque ad unum solum librum rem redigere
licet nec plurium diversitas eiusmodi tabulis recte repraesentaretur), itii aliquatenus singula eluci-
daturos esse confido. personarum locorumque vocabula non omnia recepi receptisque numeros nullos
adscripsi utpote petendos ex indicibus primo secundoque.

Scntentiam quam de auctore alibi tulimus, ut cum sermonis proprietate, ita cum orthographicis
his ratiocinationibus rectc convenit. tenemus hominem non scholastica doctrina imbutum, utimbuti
fuerunt aequales Boethius et Cassiodorius, sed ex genere eorum qui catacumbarum memoriis titulos
inscripserunt, in Latinis vocabulis consuetis et sollemnibus aliquatenus sibi constantem modo in
veris modo in falsis, in peregrinis rarioribus a fortuitis potissimum pendentem. eo autem nomine
infimi ordinis scriptor hic utilis est, quod ea aetate apud semidoctum vulgus quae obtinuit scri-
bendi ratio praeterea brevibus epitaphiis potissimum testata hic comparet in libellis duobus pro re
amplis et variatis. summa autem similitudo quo lueulentius iutellegatur , placuit laterculis nostris
interponere barbarismorum conspectum selectorum ex epitaphiis scriptis in urbe Roma sub lustino et

m. ORTHOGRAPEtlCA.

169

lustiniano inter a. 518 et 565, quae collecta edidit lohiinnes Baptista Rossius in syllogae inscriptio-
num christianarum urbis Romae vol. I n. 9GG — 11 10. plura eius generis qui requiret, diligenter
composita reperiet cum apud alios tum apud Hugonem Schuchardt ider Vokalisntus des Vulgiirlateins
voll. III). sed qui in ea re adhuc elaboraverunt viri docti neque tempora sic ut par est distinxerunt
nec satis constanter librariorum editorumque mendas procul habuerunt, in titulis maxime ad-
mittentes fere quidquid circumfertur typis expressum. nobis satius visum est comparationem re-
striugere ad eiusdem aetatis titulos non multos, sed certos et diligenter rccensitos. vel in his duo
genera illa apparent, de quibus supra dixi, scripturae doctae et vulgaris. nam inter Rossiana illa
quae inveninntur tam nobiliorum virorum epigrammata quam canuina fere omnia (ut Rossii n. 1003.
1029. 1044. 1047) et diligenter exarata sunt et emendate fere scriptn; vulgaria anteui cum lorda-
nianis libris ita conveniunt, ut neque adsit apud lordanem soloecismi genus ullum a titulis illis
alienum et quae absunt a titulis vitiorum genera postea demuui admissa, absint pariter a probis
libris lordanianis.

ae

ad praeposttio pleTumque non adaimilatur consonanti
sequenti, ut adgregati 63 G, adsidet 63 7 cet.: ex-
ceptionem faeiunt quae aequuntur:

adc- : acc- passim ; adcommodus 73 23.

ndf-: affect- semper — aflixit 47 6.

adl-: allidant 114 22 — alloqaio 110 1. 12.

adm-: ammirari cum derivatia 10 1. 21 23. 25 29.

26 17. — ammissis 11 4. — ammodo 36 27,

ammodam 8 2. 23 28. 40 2«. 79 1. — ammo-

nes 1 12. — ammovit 10 13.
adn-: annitente 12 31, annisns 14 19. 19 27. —

annno 110 4. 126 10. 133 15.
adp' : apparere aemper.
adr-: arripere aemper.
adn-: asciscitar 50 19, ascitas 6 23. 44 25. 85 7.

— asserens 106 1«. 131 17, assertam 17 3.
adt-: attendebant 110 4 (adtend- 51 2. 99 23.

114 23).

et e pennutatae:

{raro i) pro ae *) :

gen. ning. 1 et nom. pl. J: 2 2. 7 10. 10 31. 12

25. 2fi. 19«. 24 24. 37 0. 38 13. 40 13.27. 55

3. 57 12. 61 12. 64 is. 99 23. 108 5. 111 11.
aedes: edem 13 20.
aeger: cgram 91 18. egrae 133 15. egritudine

132 11. egrotans 95 ». 116 11.
aemul-: emul- 12 ». 52 4. 87 3.
aerumn-: erumn- 1 «. 2 3. 93 11.
aestus: estus 20 13. 14. 55 15. 102 2.
-aeus: Oneus 15 19. 22 37. — ludei — Pthole-

meus — Pyrenei — Kipheus — tropenm 22

29. 135 19.
aevum: grandevus 92 1.
caedes: cedes 88 18. 125 28.
Decaeneus: Dicineas.
iiailaecia: Gallicia.
Ciraecus : Orecus aemper.
haec: hee 1 20.

Haemus : Hemus, Emimontium.
haerere: herentem 26 14, erentibus (?) 111 11.
laeaio: lesio 35 15. 44 9. 116 lo.
Maeniua : Menius.
Maeotii: Meotis aemper.
maeror: meror 58 19.
nomina propria plura v. in indd. J. JI.
paene: pene aemper exceptia duobua locia 104 14.

131 2.

1) Roaaiua: ancille 975 — basilice 1004 — propine
1055 — que 977. 991. 1062 — Romane 1078 — Rome
989 — 5Fe 1098 — secunde 972 — sexte 1096.
Item hec 1098 — pref. 978 — prepositus 975. 1004
— presentis 975 — presumserit 1090.

loMDAMBS.

25

84

112 17. cir-
16.

sevitiam

ae et e permutatae:

paenitere (aic 7 21 eet.) : penitens 44 13. 115 14.

prae {aic 111 4. 5 10. 16. 112 18. 113 12. 24.
114 8. 117 10. 118 3. 124 7. 13 cet.) cum com-
poaitia: pre 19 6. 26 25. 29 7. 59 3. 64 19. 65

11. 74 1. 12. 86 11. 93 14. 100 9. 106 8. 114
13. 15. 115 8. 116 4. 5. 17. 25. 26. 1174. 119

12. 125 27. 131 21. 133 18.
praeda: predas 50 2.

quae: que 3 26. 7 3. 9 19. 10 4. 11 22 (quedaml.

13 8. 10. 15 21. 19 6. 22. 28 20. 31 1m. 56 4.

57 5. 59 1. 61 3. 62 10. 108 21.
quaerere: querere 23 9. 60 14. 133 2. quesitis

56 8. queritant 59 1.
aaepe: sepe 30 13. 35 21. 22.
aaephre : sepsit 22 1 8. septa 1 1 1

cumsept- 31 17. 51 4. 54 10.
aaevua: sevirae 22 11. deseviunt 89 2.

13 11.
aeaev- : sceva 118 3 . Scevola.
taedium: tedium 14 7.
taeter: teter 89 15. 105 19.
ae pro e:

abl. amg. 3 et 6^): aciae 84 9. — barbariae 105

2. — consulae 23 30. — diae 37 25. 39 15.

45 22; meridiae 23 32. 62 2. 75 11. — iurae

27 2. — men.sae 34 5. — mollitiae 97 14. —

partee 6 31. — planitiae 56 16. 126 14. —

Praenestae 15 16. — progeniae 43 16. — se-

riae 3 7. — silvestrae 56 16. — Stiliconae 88

2. — ventrae 58 8.
nom. aing. neutr. 3 et adverbia m e : ambiguae

113 15. — corruptae 82 15. — egrae 133 15.

— ferae 17 27. — (h)odiac 17 6. 31. — hor-
ribilae 23 31. — imaginariae 1 ». — industriae
12 32. — laUe 21 11. — longissimae 22 33.

— mactae 1 6. — maximae 17 32. 57 6. —
novissimae 15 1. — quae enctit. 16 24. 26 20.
60 14. — taciUe 32 32.

nom. pl, in es : Arabaes 30 12.

infinitivua: sevirae 22 11.

Aquileia : Aqirilaeia 37 25.

cecid-i caecid- 24 2. 25 10.

cedere: oaedentis 24 36.

ceUbrare: caelebravit 37 4; caelebrabant 124^

{adn.).
ceUr: caeler 6 19. 20 21.
edoeere: aedocuit 7 5,
egere: aegebat 24 21.
emicare: aemicant 18 35.
eminere: aeminet 12 27.
epulari: aepularetnr 93 14.

'i) Roaaiua: diae 1098.

22

170

m. OBTHOORAPHICA.

ae 6/ e pemiutatae:

equu$: aequis 11 10. aeqnes 24 23. 24. aequi-

tum 23 37. Aequestris 24 10.
fregisse: perfraegit 23 24.
Oeta: Gaeta 8emel,

Qraeea: aethymologiam 67 3. — Haeraclianiis.
inedia: inaedia 49 16.
medieUu: mediaetas 60 16.
penituB {sie 96 19): paenitus 90 6. 98 18. 114 H.

123 11.
preeei: praecibas 17 17. 101 19. 124 17.
prehendere: conpraeh- 20 22. 47 8. 104 21. de-

praeh- 15 26. 22 21. 60 20.
premere [aie 13313): praemere 2436. praeme-

bantur 125 13. 131 17. praemeretur 113 11.

praeasus 112 13. oppraemens 33 34. deprae-

ment 5 5.
pretium: praetium 11 3. 18 24. 20 6. 64 2. 80 2.

16. praetiosus 125 1.
queri: quaeri 23, 12. quaeritans 83 10.
aeputtura: saepnlturae 99 13.
severitas : saeveritate 95 2.
spretus: spraeto 41 23.
aupremus: suppraemo 112 19.
Veaegothae: Vesaegothae aemet 116 15.

b e/ p permutatae:

adoptaaae: adobtasse 14 25.

b et V permutatae:

V pro b *) :

-ho: -memoravimus 29 22 {H), — explaiiavimus

56 3.
-bitia: innumeraviles 7 1. — laorimaviliter 85 2.

— miravilis 20 21.
habenae: avenis 22 7.
labor : lavoribus 89 5.
nobitia: novilissim- 2 9. 38 7.

nomina propria : Ablavius — Eusevius — Favius

— Gavii — Novades — Savinianus, Savinus,
Savini — Trevia.

aorbere: sorvebant 111 19.
auperbia: superviae 34 26.
b pro V 2) :
perfeet. ind.: intioibit 100 13. — libabimns 69 8.
bovea : bobes 15 28.
eadaver: cadaber 5 3.
exuviae: exubiae 64 19.
iuvare: 24 21, iubit 83 18, iubaverit 56 1. 78 2,

iubante 47 16. 52 2>. 75 19, inbatus 5 23.
iuventua: iubentus 24 21.
navatia: nabali 28 27.
nomtna propria: Abitus — Ariobisto — Baibari

— Bobillae — Danubius aemper — lobianus —
Labinia, Labinium — Libius — Vesubius.

ovare: obans 45 12. 101 3.

e ante t omissa:

arctous: artoa 55 19.
auctor: autor 23 14. 56 10.

d et t permutatae:

3. pers. verbi: inquid 12 21.22. 15 5. 23 17.
26 5. 32 10. 35 28. 95 18. 22 {H m. 1) 107 15.
114 13. 133 6. — misissed 21 17 (//). — pug-
nad 5 23. — reliquid 7 22. 28 30. 29 16. 20.
35 11. 80 10. 100 17. 119 7. — soled 24 14.

1) Roaaius: Vilisar- 1055. 1059. 1060. 1061; Vvi-
lisar- 1057; Velesar- 1062 (Bilisar- 1056. 1058) —
Voeti 980 — presviteris 975 — sivi 977.

2) Rossiua: conparaberunt 977 — Maburti- 1011.
1013. 1014. 1017; Maborti- 1015 — Nobembris 1094
— ocUba 1088 — obans 1098 — parbulus 979 —
remobat 980 — Seberus 1057 — Baticano 1077 —
vib- 975. 1100 (?). 1109; biv- 1101 — blxit 1099;
bissit 978.

A et t permutatae:

ad: at 59 10.

atiquot: aliquod 17 10.

at: ad 49 4. — adque 6 6. 1121. 14 29. — ad-

quin 12 21.
haud: haut 62 4. 1 3 11.
Noviodunum: Novietunense.
vetut: velud 23 25. 59 4. 91 1.

di et dz permutatae:

Burgundzones — Mundzuco — Scandz(i)a.

e e/ i permutaJtae:

nom, gen. sing. 3. decl. 3) :

is pro es: cladis 16 9. 18 1. 27 3. — comis 41
10. 21. 42 3. — fertilis (?) 59 9. — fortls 6 7.

— milis 46 11. — prolis 69 9. — sedis 25 26.

— superstis 125 29. — tn Qraeei» peusim:
Deioois — Epifanis — Euergetis — Hercolis

— lordanis — Pylemenis — Selonitis.

es pro is (sed errarunt magia librarii) : conflnes
61 12. — gentes 83 9. — hostes 21 20. 29 9.

— nobiles 18 31. — Astiages [gen,) 7 31. —
Scipiones 55 13.

nom. sing. ix pro ex: iudix 6 7. — treplix 25 a.

gen. aing, 2 e pro i : male 98 9 [adverbium potius) .

dat, abl, aing. 3, decl,:

i pro e: agmini 109 21. — amori 49 9. — cau-
tioni 109 12. — clienti 116 12. — m eompa-
rativia 94 14. 101 4 [eontra grandiore 105 lt»,
prolixiore 104 22 eet,). — intemicioni 118 16.

— iuri 94 4. — quiescenti 51 9. — venationi
89 18.

e (ae) pro i tn aubatantivia : hoate 91 11. 117 7.

— iurae 77 2. — mare 55 3. 68 h, — saiate
93 9. — sUbiliUte 88 16 ; in adieetivi» descen-
dente 126 24. — faUle 132 11. — grande 47
27. 65 15. — inbelle 100 13. — incolume 73
23. 124 18. — lacrimabile 94 6. — omneque
85 7. — principale 57 27. — ripense 127 3. —
septentrionale 95 5. — Ule 68 4. — virile 124
4. — vulgare 57 15.

acc, 3. dect. :

Bizzim 126 25. — Vlixim 70 17 eet,
tn coniugatione :

Uj it pro es, et: fovit 138 1. — imminit 18 33.

— movit 36 9. — possit 12 20. 17 16. 24 16.
32 30. 104 21. — praebit 5 27. — restituerit
25 21. — vellit 82 2. 131 11. — videris 74 14.

es, et pro is, it^) : addes 1 8. — adseret 111 4. —
anget 107 10. — consistet 8 8. — desinet 112
14. — diriget 92 14. 110 8. — dividet 102 l.

— excedet 87 15. — exeget 103 4. — inquiret
112 8. — prodet91 3. Cf. ind. IV s. v. con-
iugatio.

i pro e tn inf, praes, act. : laxari 53 4 .

e pro i in inf. praes. pass.: deferre 103 15. —
invenire 108 10.

dieebatur: dicibatur 6 1.

edicemua: edicimus 78 2.

aequemur: sequimur 107 16.
in eompoaitia e non mutata in i:

dedisse : addedi 54 5 , ededissem 2 2 , subdedit
131 7. — decem: duodece(m) 12 23. 18 12.
53 6. 74 8, tredecem 120 16, quindecem 15
29. — legere: collegi 113 22, coUegere 3 8,
recollegeret 50 7, dilegere 2 6, elegere 103 16,
elegens 71 9, elegentes 67 10, elegitis 23 16,
elegendis 24 20, elegeret 88 15. — premere:
depraement 50 5, oppremitur 26 34, opprae-

3) Roaaius: mensis 1101 — Octobris 1013 {simitia
paaaim) — tris 985 — Eutychis 1069 — lohannis 1055.

4) Rossiua: requiescet 1012. 1100; requiscet 1027
— vixet p, 443, viset 1026, visse 1097.

m. OBTHOGRAPHIGA.

171

e et i permutatae:

mens 33 34. — regert: diregiitiir 50 25. — «e-
dere: consedebant 65 11, insedebant 90 12, ob-
sedebat 33 2, possedeam 133 11, possedebo 133
13, resedere 100 6, resederet 48 21, resedentes
99 1 {at possidenint 102 li, residemnt 66 16).

— atetisae: obstetissent 66 11. — teriere: con-
teniiit 136 1, conteneretnr 13 4, obtenuit 14 l.
33 22. 120 17, obtenuemnt 14 4, sastennit
15 1. Shniliter a capere acceperent 11 16, inter-
cepit 113 17, praecepis 133 0, recepereutur 12
15, receperetur 21 21 (at praecipisset 91 17) —
ah agere exegit SO 12, snbegeret 88 12 {at
abigernnt 67 9, exigisti 54 7, exigerunt IIT 17,
redigerunt 14 31, subigisset 117 13).

i pro e*) :

benefieium: beniflcium 109 8. 110 10.

ceieri {sie 130 2): citeri 92 12. 106 18. 117 1.
125 26. 127 29.

de-: dibacchari 45 31. 48 21. — dilabitur 65 15,
dilapsus 99 1 2. — diliciae 19 34. — diacen-
dit 5 1. 68 17. — disciscunt (desc- 32 22) 32
12, disciverant 31 IS. — discripsit 11 21, di-
scriptor 58 1. — distinare 50 6. 118 13, disti-
natus 23 23. 48 3. — disperavit (desp- 95 10)
24 8, disperatiouem 95 5. — districtus 100
18. — distructus 1 17. 7 30. 78 2. — divolvi-
tur 62 13. •

depactusy depectua: depicta 48 3.

-edo: intercapidinem 79 5. — nigridinis 91 1,
nigridine 59 7.

equester: equistri 48 30.

-eseo: adulisco eum der. 4 28. 5 10. 41 28. 78
17. 130 26. 135 22. 136 16. — delitisceret
94 8. — duriscit 65 13. — pavisc- 44 28. 91
11. — rarisceret 69 9. — recrudiscentes 50 15.

— stupiscent 73 5.

expeditio: expiditionem 37 31, expiditi 91 7 {H),

yleba: gliba 14 28.

Graeca et nomina propria: Appininus — Calydo-
nia — Dioclitianus — Dripana — Fossatisii —
£llispontiacus — herimum 89 13 — Herinens

— Filomitor — Pyrineus — Sadagis — Sa-
cromontisii — Siricus 71 13. 124 10.

quatenus: quatlnus 2 2.
querella: querillam 18 37.
releyare: rcligavit 136 22.
segnia: signis 46 9.
trecenti : triceuta 81 1 1 .
valetudo: valitud- 91 19. 103 10.
venio: vintum 33 2, advinit 56 2.
vexare: vixaverit 21 10.
e pro i2):

cartilagoi chartellaginem 66 l.

citerior: ceterior 54 19.

citrua : cetri 58 3 .

comiaaatio: commessatio 124 21.

deficit: defecit 108 13. '

delicta : delecta 3 26.

didicit: dedicit 5 10, dedicerant 90 9.

di-: demicante 112 5. — demiserat 50 26.

dolium: doleis 16 16. — doleo 36 8.

fremitua: fremetibus 112 14.

Graeca et nomirui propria: Beturiges — Ducllius

— Falesci — llelarianus — Herineus — Me-
senos.

hUaritas: helaritatem 126 5.

origir^: origenis 105 19.

oatia: ostea {aed osteum etiam aela Arvalium C.

M Roaaiua: Agapit- 967. 1017 — dipositus 1026.
1097 — si 977 — Vilisar- cf. p. 170 n. 1.

2) Roaaiua: deposeta 1099 — menus 1037 — pos-
sedatur 980.

e et i permutcUae:

I. L, VI n, 2104 a v. 27 bia et n. 2109 v. 7,
item titulua C. I. L. VIII, 1310) 62 3.

primieeriua: primicyrius 39 15 {HFj,

privignua: prevign- 33 24. 38 22.

proailire: prosilerent 129 15.

redimitua: redemito 47 24.

aimua: semo 105 19.

tradere: contradedit (tradidit Hieronymua) 39 18.

tria: trea 81 13. — trepertito 54 12. — treplix
25 3. — trecensimo 4 29. 5 l. 6 12.

trigirUai trigenta 4 24.

veiridieua: veredici 3 12.

veritua: vereti 129 24.

utrimqut : utremque 69 3.

e et oe permutatae:

oe pro e vel ie:
eepit: coepit (fl) 40 31. — coeperat {HV) 129 11.

— coepisset {vel caepisset) 21 12. 29.
ephebi: efoebi 91 6.
fetua: foetos 114 li.
praemia: proemiis 79 5. 15.
e vel ae pro oe :
coepit {iie 33 3) : cepit 26 10. 32 32, cepU 33 l.
foedare: fedavit 12 2; faede 18 37; fedaque 21

18; fediorem 57 2. |

foedua: federa {H) 15 2.

Poenua {aic 27 27): Peu- 21 26. 23 15. 24 12.
25 9. Paen- 20 31. 21 6. 48 17. Pyn- 21 l.

g et y:

leuga: leuva 108 6.

gemtnatio consonantium male omissa:

c: sucessione 114 2.

f: aflixit 47 6.

L: Polentia. — polentem {aie H) 1352. — pulu-

larunt 63 11 {errore om.); puiulabat 123 5. —

solemue 16 32. 40 5.
m: agramatus 126 24. — comemorans 61 9. — in-

comodum 85 10.
n: Appininus — Hirineus — nonulle 131 27. —

tyrranicus 117 11. 133 12, tyrranis 133 8.
p: aplicavere 60 11. — oportun- 109 8. 110 7.

116 18.
a: Basiana — Gasandra — effosum 47 13.

geminatio consonantium male admissa:

f: Affrica 15 20.

l: Babyllonia — chartellago 66 1. — nollit 53 9. —

pilleat- 74 21 hia.
m: commessatio 124 21. — Flammin-.
n: lordannis.
p: suppraemo 112 19.
r: Arrianus — tyrrannicus 118 5, tyrranicus 117 ii.

133 12, tyrranis 133 8, tyrrannus 107 4 (H).
a: occassione 18 3. — promisserat 22 30. — tre-

cesslmo 4 29.

h omissa^) :

dutrahit: distrait 12 9.

exhalare: exalare 57 1.

exhaurire: exausto 1002.

haberMC: avenis 22 7.

habitua: abitus 13 33. 1349.

hactenua {aie 1 8. 136 2): actenus 9 27. 25 4.

128 27.
haerentibua (?) : erentibus 111 11.
h&rtupex: aruspices 108 22. 111 23.
haata: astilibus 46 1. — asUtus 19 13.
heaperiua: esperius 39 24. 44 17. 50 12.

3) Roaaiua: Boetius aemper — Grisogon- 975 —
eredium 977 — Yppolitus 1090 — olografus 1055 —
ortolanus 1020 — Pascaslns 1020 — Symmacus pU-
rumque (Symmachus 979. 982) — Tyea . . . 1095.

22»

172

III. ORTHOGRAPHICA.

h omissa:

hisioria {$ie 61 6. 64 11): istoricua {certe in eod.

H)8S 12. 89 17. 104 16. 1U5 22. 114 23. 123

18. 1 24 7 : cf, tub littera s.
hoc: oc 26 34.

hodie: odi(a)e 17 6. 6U S. 75 2.
horribilia: orribile 18 7.
hortus : ortns 97 1 1 .
hospitium: ospitio 12 15.
hostia {sic 12 7. 8): ostis 12 2. 6. 13 11. 18 3.

35. 20 21. 34. 24 27. 25 24. 29 4. 32 3.
nomina propria : Adria cum der. — Gotia Bemel —

ElIispoDtiacQs — Emimoiitium — Rcdus — Ro-

dii — TyrrcD- aliaque plura.

h addita *) :

abundare: babuDdaDS 127 8.

eartilago: cbartellagiDem 66 1.

coartare: choartem 53 8.

corus: choriim 62 11.

eremum: beremo 5 14, berimum 89 13.

etymologia: aetbymologiam 67 3.

nomina propria: ADthiocus temper — Arcbadius
— Cauchasus — Eurypbylus — PUiolomeus
semper — Sardauapbalus — Sitbalcus — The-
lepbus — Thomyris — Thomi cet.

oriena: borieDti 38 l>>.

ora : boris 16 4.

ostium: bostium 21 32, bostia 17 22. 56 12.

umere : humeute 22 23.

umerus: humero 19 16.

m finalis omissa'^) :

io Grecorum dicioue rem p. demutavit 1 ii).

Yocat iD terra GhaDaaD 5 4.

tam aoDorum seriae quam gesta collegere 3 6.

iD terra fugit Madia 5 12.

accepta fllia iu nxore 5 32.

usque exortn 7 14.

regredi in ludaea 8 6.

post morte Daril 8 28.

ex. Hebrea lingua vertit iu Greca 8 33.

Aothioco Scopa superaDte 9 6.

sociat in amicitia 9 6.

secundum Danielis propbetia 9 28.

orditie actosque inquirere lU 2.

duodece 12 23.

inportunitate tolerare 13 23.

Romana classe vident 18 35.

in urbe intravit 19 30.

post Tarentina clade 2U 3.

praeda Marti devotasset 22 27.

Komana fecit provincia 27 22.

Apollonia, Galato, Partbenopolim , Thomos, Istro

28 18.
loca cepisset, id est Lydia Caria Elllspontu utras-

que Frigias 28 24.
in bonore Caesaris Caesarcam appellaverunt 29 13.
in Madianoa ingrcssus 31 21.
in Armenia . . . fugit 31 22.
in Romania transeuntibns 32 16.

1) Roasius: Uorestis 1037.

2) Rouius: aiinu 977. 1036 — consolatu 1100 —
quartu 1099 — quindeci 977 — uudccimu 1096 —
unu 977. — Inter ea quae hie recenaentur ut quaedam
innmty quae item inter ablativos pro accusaiivo poaitos
redigi poterani, ita qui comparabit quae aub eo capile
proponuntury ibi praesertim, ubi in praepositio praeeedit,
hanc explicationem praeferet. sed cum rea ad liquidum
perduci nequeat, utile autem aitj mcucime inveatigantibua
caauum permutcUio quatenua perveniatj haec omnia con-
iuneta haberCy plactUt hie cxmponi quojecumque ex m
littera omiaaa explicari aut debent aut ctrte poatunt.

m finalis omissa :

ab oriente in ocoideute, a septeutrione in meridie

33 15.
Arcbelaum Cappadocum rege 33 26.
expeditionem in Brittania Insnlam 34 1 .
regni moderatione suscepit 36 17.
ad idolorum cnltora 39 6.
in deditione accepit 39 10.
Valentiniano fratre de Instina . . . natn . . . con-

sortem adsumit 40 l.
laudante Severa . . . pulchritudine Iu8tiu*e 40 2.
venientes in Romanla 40 15.
in casa deportatur vilisnma 40 lu {sic EpU.].
Oominica . . . multa peonnia plebi largita 40 21.
venlensque Tbes&alonica 40 25.
Hesperia plaga . . . inundavit 4] 18.
tyrannide moliuntnr 42 1.
nt . . : Cbartagine fagiret 42 3.
invitat in Italia 42 13.

dum in offensa Yalentinianl venisset 42 20.
in Africa rediens 43 15.
ea (Carthaginem) pecaniis vendidit 43 24.
vitaqne . . . amiserunt 44 16.
ob corporis debllitate 46 8.
ut omittam intestina clade et pugnas 46 14.
Misabelu et Ardabnrem Serdica in exiJio misit

47 7.
ante quarto mense 47 13.
invice 48 3.

in dace Solomone saeviebat 48 24.
a Sicilia in Africa 48 25.
Campanla ingressus 49 2.
exercitus favore . . . excepit 49 3.
Ravenna revertentem 49 7.
Hunnila ductante snperat 49 13.
Belesario . . . rege regina opesque palatii repor-

taute 50 13.
Ravenna ingressns est 50 26.
Sicilia properavit 51 28.
praeter ilia (pognam) 52 7.
(Oceanus) babet . . et alia Mevania 55 15.
magnitndine . . . circnmvectus est 56 5.
correptam latitudine 56 12.

geminoque latere longiorem Galliae praetendi 56 13.
ob nimium frigore 58 16.
luce clara uescire 58 19.
ob nimia proceritate 60 1.
tantu [e conieetura) 61 9.
stirpe comemorans 61 9.

magnumque illn {libri illud) Danaprum 61 14.
in aqnilone vergit 62 14.
mansione prima (legimus) 63 16.
in servitute redact- 64 l. 80 17.
cbartellagine . . . babentes 66 1.
expeditione gerentibus 67 7.
qua patratae victoria 67 9.
duas . . . Lampeto et Marpesia . . . subrogarunt

67 10.
habet . . . a meridie Macedonia, ab occasu Histria

70 14.
regina . . . tanta praeda potita 71 14.
in Tbracia repedavit 72 9.
inopia pecuniae passus 72 17.
qua (iniuriam) fecissent 73 13.
extra nostro urbe 73 20.
terreno orbe . . . excedat 74 10.
ab ortu in occasu 74 12.
solu 74 19.

magna potiti victoria 76 12.
gencalogia percurram 76 14.
post prima aetate et rusticana vita 78 15.
Severo . . . natalis die celcbrante 78 1&.
babens bonore 80 4.
vectos ad ripam . . . id est Gothiscandia 82 13.

III. ORTHOGRAPHICA.

173

m finalis omissa:

secessu . . . cognoscens 84 3.

86 parat in aciae 84 0.

praeda potitus 84 10.

Prisco duce sibi foederavit 84 io.

iu Vandalica gente extendere 87 lo.

contra Visimar eorum rege 87 1 1 .

iufortunata patria relinquentes 87 22.

iuxta Meotida palude 88 12.

post Herulorum cede 88 18.

post egressu 89 S.

ulteriore ripa insidens 89 18.

quiete conturbans 89 19.

ad Scytharum invldia 90 5.

qua (viam) dediceraut 90 9.

flducia prodet aspectus 91 3.

mulierem Sunilda nomine 91 15.

in Ostrogotharum parte movit 91 20.

in Romania direxerunt 92 7.

nancti occasione votiva 93 19.

in ducum . . . armantur occisione 94 i.

vera flde petentlbus 94 lO.

iu pcrfldia declinasset 94 10.

Thracias Daciaque ripense potiti 94 11.

post gloria 94 12.

disciplinam reposita 94 14.

ob incursione 95 9.

Gratiano imperatore pepigisse 95 14.

Aithanaricoque rege . . . sibi sociavit 95 15.

regia urbe ingressus 95 17.

situm urbis commeatuque uavium . . . prospec-
tans 95 19.

milite ordinato asplciens 95 21.

manu moverit 95 23.

victoriaque potitus 96 8.

ob audacia 96 15.

uno angustissimo introitu ut porta relicta est 97 5.

utraque pollicitatione formidans 97 20.

post discessu 98 5.

in fuga conversum 98 12.

iu Liguria . . . revertuntur 98 13.

iniuria inrogare 98 18.

igne supponunt 98 18.

per Campaniam et Lucania 98 19.

iuxta Gonsentina civitate 99 11.

ob generis nobilitatem formeque pulchritudine et

integritate castitatis 99 22.
casu dolere lOO 11.
veniena in offensa 101 i».
in Oceani estu egeritur 102 2.
tyrannide praesnmpsit 102 16.
in libertate revocata est 102 23.
in Africa persequi 103 7.
in Africa tendenti 103 7.

generis sui amplitudine . . . suppressit 103 19.
iu pristina concordia redierunt 104 12.
barbariae tota tenenri 105 2.
in concussione gentium natus 105 13.
in flde susceptis 105 17.
addebat ei confldentia 105 20.
in I^talia misit 106 14.
serens . . . discordia 106 15.
citera epistula . . . oppleverat 106 18.
quantitate metitur 108 8.
erga Attila 109 22.

perpendens . . . sagacitate sua 109 22.
viudicta manu querere 110 16.
in ordine coeunt 110 22.
acies testudineque conectunt llO 22.
cita victoria quaerere 110 24.
in hoste tela coiciam 111 8.
in pngiia cuncti praecipitantur 111 9.
invadunt Uunnorum caterva 111 24.
quem fortiter demicante . . . equo deiecit 112 5.

m finalis omissa:

in potestate hostium perveniret 112 20.

hostium absentia sunt . . . silentia oonsecuta

113 23.
cernens hostium solutione 114 4.
deposuit exercitatn ftirore 115 6.
graviora se in Italia inlaturum 115 8.
Tolosa migravit 116 10.
habentes ab oriente Austrogonia 116 20.
gente . . . prosternens 117 5.
usque ad interuicione 117 5.
hoste fugiens 117 6.
in uave conscendit 117 u.
animu . . . commutans 117 lo.
ea (provinciam) subigisset 117 12.
circa Vesegotharum gente 118 4.
et multitudine Alanorum et regem eorum supera-

tos prostravit 118 15.
in Betnrigas civitate 118 19.
Riutimum Brittonum rege . . . effugavit 119 2.
in societate coniungerentur 119 2.
secessit Placentia 119 17.

relicta patria maxlmeque nrbem Arevernate 119 19.
Ravenna pervenit 120 3.
genealogia actusqne . . . exponere 121 14.
vlrtute imiUtus 121 17.
suaque dum nititur ostendere virtute 121 18.
quanta strage . . . fecit 122 3.
contra Suavorum gente 122 10.
magna potitus victoria 122 13.
gente secutus 122 18.
stirpe iam divisa coniunxit 122 20.
per successione 123 7.

inlatnmque serviendi pudore detersit 125 12.
fnrentem Gepida 125 21.
se in Romania dediderunt 127 4.
inter Scarniungam et Aqua nigra fluvios 127 14.
in fuga versa 127 19.
remisit in Snavia 129 12.
gente ooncitans 129 13.
se suaque inlnria ulciscuntur 129 18.
tam Suavoruin gente quam etiam Alamannorum

utrasque . . . foederatas devicit 130 22.
super Babai Sarmatarum rege discurrit 131 3.
victoria potitns 131 3.
familiaque et censu depraedans 131 4.
bella alimonia prestitissent 131 9.
ut in parte Italiae accedeiet 131 12.
in deditione accipiunt 131 27.
loca tradidit id est Gerru Pellas Europa Mcdiana

Petina Beren et alia qoae Sium vocatur 132 8.
in urbe venire 132 14.
ingressus in Italia 134 8.
Zenonemqne . . . consultu 134 9.
germanam . . . Africa . . . coniuge dirigit 135 4.
Trinacriaque ingressus 137 5.
praemissis Ravenna fldelisaimis 137 16.
Ravenna profectns 137 20.
Gothorum manu armis conserta mittit Perusia

138 3.
Ravenua se recepit 138 9.

m finalis adiecta [meri errore$ omnet sivt auctoris
aive Ubrariorum) :
abruptam 26 31.
annitentem 12 31.
armam 23 11.
digniUtem 22 1.

imperatorem (H pro imperaturac) 24 15.
Romam 16 10.
unam 18 2S.

n inserta [plerumque errore librariorum) :

aece$8ua'. accensos 18 18; inacoeusam 56 7.
credebaiur: credebantur 97 10.

174

m. ORTHOGRAPHICA.

n inserta:

Her: inter 111 5.
oecasio: occansloiie 22 16.

n omissa [errore librariorum magis quam
auctoris) :

aberat 34 3.
incodita 16 1.

et n permutatae:

u pro 1) :
nom, sing, 3 :
eustos: custus 11 23.
M, sing. 2:
arctu 62 1. — carapu 20 4. — consultu 80 s.

134 9. — Imnienstt 58 9. — intentu 104 21.

— nasu 105 19. — polagu 54 16. — Bonu

130 21. — storicu 61 4.
ace. plur. 2^ :
egresaus 101 15. — inferus 15 12. — Uunnus

61 19. — interemptus 19 26. — murus 114 7. —

Tarquinius 14 32. — varlus 50 17. — uicturus

111 3.
Capiiolium: Capitulio 25 35.
eognoscere: cognuscere 1 6. 136 6.
eonsobrinus: consubrin- 35 5. 48 14. 122 16.

123 6. 136 19.
comae: cnmae 57 7.

eopia: cupia 26 11. 51 7. 59 4, cupioeus 57 4.

68 12.
cos: cutem 12 22.
fabulosus: fabolusae 23 24.
maesolewn: mausuieum 33 10.
nepos : nepus {semper m nominativo , sed in hoc

solo) 4 1.7 31. 12 12. 32 28. 34 7. 38 20.

46 20. 48 11. 50 19, ef, ind, I s, v.
nomina propria: Gurioli.
offocare: offucatus 38 19, offucandus 29 7.
orhis [sie cerie eod. H 107 4. 110 12. 133 7):

urb- 25 28. 64 3. 73 20. 74 9. 79 10. 102 22.

124 16.

-orius: evocaturia 132 14. — Maiurlanus — pre-

turio 93 14. — tenturia 124 10.
promptus : prumtissimus 59 1 1 .
potare: putantes 111 19.
rohur: rnbor 109 16.

suboUs (sic 10 16. 134 16) : sobulem 123 4.
iorvus: turvus 91 3.
o pro u3) :
nom. sing, 2:
fllios 8 23. — abiectos 10 12. — humiliatos 83

20. — Mesenos 17 21. — muros 25 3. — po-

pulos Romanos 12 32. 20 12 [ef. 26 8). — ter-

miuos 65 14. — puerulos 128 16. — Tarqui-

nios 14 32 [meri errores omnes).
abl. sing. 4 [nisi haee trahenda sunt ad decUnaiionis

formam muiatam iungendaque eum genetivo 4 m

-ui):
exercito 22 5. 45 34. — laco 63 l. — obsidato

29 28. — permisso 92 20. — porto 119 13. —

redito 21 22. — sino 56 4. 96 22. — suggesto

15 21. — tumulto 80 8.
aee, plur. 4 [nisi de his quoque simUiier statuendum

esi):
accensos 18 18. — actos 10 2. 6. 14 7. — arcos

1) Rossius : luminusus 1092 — patrunus 972 —
Fotrunia 977 — oxure 980.

t) Apud Rossium in iitulis a. 618 — 566 aunus
(fi. 972. 976. 978. 984. 990. 1004. 1011, 1021. 1024.
1027 bu. 1032, 1086. 1092. 1094) sive anus (n.
1100) legitur sedecies, annos quater [n. 979. 991,
998. 1013] ; iiem se vibus (n. 975 ; si vivos n. 977), qui
sunt accusativi absoiuii.

3) Rossius: ortolanus 1020 — MaborH 1015 —
nxure 980.

et Xk permutatae:

91 8. — conflictos 125 23. — -. cuntw 12 8. —

exitos 123 23. — foetos 114 11. — gradoft

80 2. — sinos 80 15.
adulescens [sic plerumque) : adolesc- 4 28. 5 10.
bueula: bocula 106 1.
eonsul [sie 14 3. 5. 7 eet.) : consol- 1 22. 10 fi.

13 37. 14 10. 18 23. 102 19.
eopulare: copolat 49 9.
eumulare: comulabat 69 15.
dtieior: doctores 81 17.
eurt^torus: eoroboro 61 17.
fabtUosus: fabolusae 23 24.
fureulae: forculas 18 1.
ineoiumis: incolomis 16 33.
lueus: locns 10 26.
lueusta: locustarum 99 20.
luxuria: luxorla 34 7. 102 4.
munire: monimina 49 12. — mouitiones 110 20.

— monitissimo 45 33.
nomina propria : Aristobolus — Eoropa — Hermuii-

dolus — Novades — Ocricolum — Romolus —

Silores — Tuscolanus.
numen: nomine 16 23.
nutus [sie 115 11. 134 4): notus 48 !>. 99 7.

110 4.
pecus: pecodum 15 27.
puerulus : puerolus 128 2.
purpureus: purporeus 32 34. 33 3.
quantulum: quantolum 47 3. 74 13.
robur: rubor 109 16.
rubor: robore 72 14.
suboles : sobulem 1234.
urbs: suborbana 46 18.

oe mutatum in y:

Mysia.

Pyn- 21 1 [alibi Pocn-, Paen-, Pen-).

tragydia 52 12.

et nm permutatae:

o pro um *) :

in vicensimo quarto aiino 1 23.

uno et hoc parvissimo libello confeci 1 24.

diiigenti mundo 2 5.

et usque diluvio 3 11.

supra scripto familiarum serie currentes 4 $.

et usque quadragesimo secundo anno 4 15.

bello (bellum Florus) pacemque porto 23 16.

populo (populum Fiorus) dignum 25 28.

Apollonia Galato Parthenopolim Thomos Istro 28 1 s.

Komano conflrmavit imperio 30 11.

Rosforo (in Bosforos Rufus) venit 30 22.

Crassiano interito obiivisci 31 20.

per eodem Claudio Caesarem 31 30.

Pathmo eum insulam relegavit 34 29.

ammodo 36 27.

Maximino occidentes 36 28.

millesimo anno quod expleverat 37 3.

apud Tharso 37 35.

pristino matriroonio repudiantes 38 24.

^) Mature pro um syllaba subsUtutum esse apud
vulgus osiendunt inter alia exempla ceria haee: so
=s 8um m tituUs OreU. 4810. 4811 saeeuli qui viden-
tur ieriii; annoro in titulU a, 372 [Rossi n. 229) et
a. 407 [Rossi n. 672) ; simiiia eomplwra vide apud 8chu-
chardtum Vokalismus 2, 164 sq. fines iamen eum dif-
ficulter regantur inter hoe viiium auris h^tetatae ei eon-
fwionem casuumf plaeuit ezempla alierius utrius erroris
hie eomponere coniuncta. in his iibeUis um pro o fion
ibi reperitur, ubi ex eiusmodi muiaUoru procederet ver-
bum ipsum nullum [unde non seribiiur so pro tam, co
pro cum cft.), sed tum iantum cum inde effieitur quod
per se non offendit.

m. ORTHOGRAPHICA.

17&

et um permutcUae:

Valentiniano fratre de lustina . . . nata . . . con-

sortem adsnmit 40 2.
fugiens Hellisponto piratico ritn vivebat 41 14.
palatio invadentem 41 25.
invasit imperio 41 32.
locoque eius . . . invasit 43 19.
regno potitus legitimo 43 28.
super solito 45 30.
ad poBtremo 46 14.

ut Ilio a se recedenti perimeret 45 27.
solo usque 46 11.
ante quarto mense 47 13.
locoque imperatoris iam occupante 47 24.
regnoque suo conflrmans 49 7.
86 suoque fllio commendaverat 48 15.
conperit . . . civiiia bella intestinoqne proelio

dibacchari 48 21.
pleroque 57 7.
ad . . . gremio 60 4.
consilio sedit 60 13 (sedit consilium Ammian,

19, 7, 6).

quod proelio . . . occurrit 66 b.

in Aegypto usque persecutus 66 10.

iugo dedere vocabulo 69 7.

extra nostro urbe 73 20.

terreno orbe . . . excedat 74 10.

ductore Fusco . . . amnem . . . transmeare coegit

76 8.
Hunimundus genuit Thorismundo 77 8.
transiens . . . Danubio 81 5.
Prisco duce . . . sibi foederavit quasi . . . pug-

naturum 84 10.
paterno affectu non ferens 84 14.
ad Abritto Moesiae civitatem 84 15.
imperio adepti sunt 85 15.
ad duodecimo miliario [si Uctio vmi, ef. 35 10)

86 ».
post intervailo 89 6 (nisi ablativus est).
l)anubio transmeantes 92 19.
aperto dolo cognoscens 93 17.
repperit . . . Gratiano imperatore pepigisse 95 1 3 .
Aithanaricoque rege . . . sibi . . . sociavlt 95 1 5.
milite ordinato aspiciens 95 21.
inter paludes et pelago 96 2 1 .
super mare lonio 97 i.
uno angustissimo introitu ut porta relicta est

97 5.
ne foedus . . . inito turbaret 100 20.
non diu tenens regno praesumpto lOl 8.
otio ferre 111 9.
regno pervaderent 113 13.
Alarici . . . obicientes exemplo 115 1.
propter Hunnorum domiiiio 122 18.
luctu funereo mixto gaudio explicabaiit 124 22.
Vto et Hisco Almoque potiti suiit 127 :t.
qui gladio evadissent 129 9.
exitio . . . vereti 129 24.
eoque . . . interemit 131 4.
tllioque suo Theodorico sociatis . . . comitibus

. . . transmiKit Vlpiana 131 25.
Theodorico . . . regfm audiens ordiiiato 1.32 13.
iiisigne regio amictu adsumit 134 9.
quem . . . utroque parente orbato . . . fovet

134 20.
ad civitatem rognomine Margo planuin 135 9.
eodem regno ipse invadens 135 23.
occiso Theodahado rege qui adveniebat popiilis

nuntiat 137 17.

um pro :

in ipso Samnium 17 31.

in promuntorio sacrnm . . . monumentum 116 21
[requiritur sacro, sed erravit auctor).

p inter duas consonantes:

omissa^) :

contempserat : contemserat 10 16 [ef. contempto
60 3; item contempti pro contenti 16 5).

promptissimus : prumtissimus 59 11.
admissa :

dampnavit 120 10 [H).

Pemptapolim 30 4 [HP).

ph et f 2) :

ephebus: efoebi 91 6.

elephantus: elefantus 19 4. 8. 19. 21 28. 29 24.

nomina propria : Bosforus, Ctesifon, Fasides, Fryg-,

Nifates, Rifeus, Telefns cet.
phalerae {sic 12 25]: falerae 125 1.
physica: fysica 74 5.
triumpb- passim.
philosophus: fllosopbus 9 8.
prophet- 6 15. 9 28.

ph ^/ p:

p pro ph : loseppns.

ph (f) pro p: Bosforus, Euryphylus, Sardanaphalus.

qu et c^):

quoque: coqnel3l2. 16 28. 18 11. 19 24. 25 25.
quotidie: cotidie 134 6 ; cotidiani 15 23; cotti-

diana 52 10.
reliquus: relicuum 112 9; relicoram 22 2».
sequi: secuntur 50 2.

s impura:

spectacutum: expectacnlum 10 31»

spoliatus: expoliatam 43 14.

historia: istor- v. sub Uttera h, stor- 3 0. 61 4.

65 2. 70 4. 78 4. 85 2.
Hispania: Span-.
instrumenta: stmmenta 33 31.
exetibitor: scnbitorum 47 4.

t omissa^) :

pos 83 23.

senex: senis 5 22; senes 34 32.
excubitor: scabitornm 47 4.
Xerxes: Xerses.
sescenti: sexcentorum 3 24.
X = xc^) : inncx- 25 38, ooniuncx- 26 3. 27 4.
28 24, extincx- 40 34. 52 2 ; cf. aiicsins 39 13.

y et i:

i pro y'):

Oraeea: Astiages — Bithinia — Bizantium —
Cambises — Fiscon — Frig- — Hippolite —
Hyppolitns — Lybia eet,
lyntir: lintres 130 16.
y pro i 8) :

Oraeca: hystoria 80 11. — phylosophia 74 S. —

tyaris 74 22.
nomina propria : Calydonia — Kpyrus — Gyzericns

— Hyero — Hyppodem — Lybla — Lygur •

Scyri — Syrmis — Tyberinns — Xaiityppus eet,

y pro a :

nomina propria: Lysltan» — Sylla — Thyle —
Thyringi; cf. Caiydonia.

1) Uossius: presumserit 1090.

2) Rossius: olografus 1055 — Stefaii- 1005. 1085
1088.

3) Rossius: Pasqua^siusJ 1100.

4) Rossius: pos 11 00.

6) Rossius: bissit 978, visit 1092. 1094, viset 102G,
vissu 1097.

(*) Rossius : depincxerat in tituio emendate seriplo 1 003.

7) Rossius: Crisogon- 975 — Dionisius 1050 —
Yppolitus 1090 — martiris 985 — Olibrio 1006. 1007.
1008.

8) Rossius: YppoUtus 109U.

175

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

Vocabulji quae ad rem publicam pertinent in indicem ita recepta sunt, ut omitterentiir reperta
in prima parte libelli prioris (fere ad p. 46), atpote descripta ex auctoribus qui extant et paucis
exceptis parum apta ad sermonem lordanis ipsius elucidandum.

a, ab : Tbeodosio ab Spania eiecto 94 13.

amiitere ab aUquo : qaomodo (terras) ab ignariB rec-
toribus amiserit 52 14.

dilucidos ab aliquo scriptore 55 8.

ef. peregrinus, privare, vacaus.
abactor 135 14.
abhinc de loeo 82 8.

ahlaiivus pro aeeuaativo:

1 . Ablativus poat praepositione»^ quae aeeusativum
soLum admittunty raro reperiturj seilieet post per:

iongo per tempore 1 3.
per viris 14 2.

[per eodem Claudio Caesarem 31 30 magis arr.].
plus per decem milibus 130 9.
per castro Hercnlis 131 20.
fortasse etiam posi post :

post . . . t^mpore 71 5.

post . . . intervallo 89 6.
nam quae similia videntur apud Tharso 37 36 ft prop-
ter Hunnorum dominio 122 18, item pro aeeusativis
haberi poterunt , quod autem legitur 3 5 ad inquisi-
tionibus, pro uno voeabulo,

2. in praepositio apud lordanem passh/n ibi ablati'
vum adsumity ubi requiritur aeeusativus : neque a mero
casu res peridet, quamqiuim non exiguae eius partes
in hoe auctore sunt, sed sunt quaedam locutiones, ut
mceedendi in regnum, uxoris ducend(te in matrimo-
nium, in quibus ablativu» dominatur. quapropter utile
visum est haec aliquatenus eomponere. omisi auiem
quicumque loci ad aeeusativum ita redigi possuntf ut
ni finnUm addas, admisi in his quae in o exeunt
voeabula : ea enim quamquam non raro ei ipsa ad ac-
cusaiivum redigenda sfmt , ubi , ut in his, eonstafUer
ndest 0, dubium non est ablativo» signifieari.

a Romulo in (bs uBque ad) vicensimo quarto anno
lustiniani 1 23.

civilissimiis in omnibuB (civilissime vixit in cunctos
— in cunctis codd. alii — liberalisBimos Eutro-
pius) 33 15.

acdpere in matrimonio 41 31; adsumere in ma-
trimonio 43 1 ; copulare in matrimonio 43 27, in
coniugio 122 G. 134 18; iungere In matrimonio
42 6. 52 4. 135 3; petere in matrimonio 134
1 1 ; postulare In matriroonio 72 1 ; sociare sibi
in matrimonio 40 3. 101 2. 123 19. 137 21;
sumere in matrimonio 51 12. 77 13; Boscipere
in matrimonio 42 17.

adsnmere in regno 38 20 (in regnum Hier.) 40 1 ;
asciscere in regno 6 23. 34 17. 39 10. 42 29,
in consortio suo 38 15; conscendere in regno
75 0. 123 7; destinare in imperio 43 21 ; in-
dncere in imperio 44 8 ; ingredi in imperio 37
1, in regno 80 3. 119 11 ; levare in imperio
37 13, in regno 38 14. 137 15 (levare in rege
137 14); ordinare in imperio Orientale 44 1 ;
Bubrogare in orientali principatu 94 13; succe-
dere in imperio 41 28, in regno 36 21. 44 30;
sumere in imperio 96 3.

coartare in uno et hoc parvo libello 53 n.

concitare in zelo 45 18.

convertere in spectaculo (speetaculum FUmts) 19 8.

ablativus pro aecusaiivo:

descendere in Aegypto 4 35. 5 1.

destinare in exilio 44 15; in imperio 43 21 [item

Romae d. 118 13; ubi d. 136 4 ; aed in Con-

stantinopolim d. 42 15).
devenire in Romanorum imperio 9 27.
dirigere in proelio 31 14.
ducere in Aegypto (Aegyptum Hier.) 8 29.
egredi : videns Valia Vandalos in snis flnibua , id

est Spaniae solum egressos 101 13.
extendere in longo latoque 55 5 ; in doobns mili-

bus trecentis decem stadiis latitndo fertur ex-

tendi 56 14.
ferire in capite 45 28.
impetu facto in eo 49 5.
inicere manns in ipso princi|>e 51 26.
invitare in conyivio 93 12.
mergere in Ponto 75 14 (m. Ponto 81 16).
mittere in exilio 47 7 ; m. in fervente oleo 34 29 ;

transmittere in usibos Romanornm 59 5.
movere arma in parentibus 82 10.
offerre in solacio 81 5.
perseqni in Aegypto 66 10.
porrecta pianities in longo 126 14.
recedere in Hemi partibus 84 2 ; recedere a Roma

in Gallis 95 u.
redigere in dominio 8 20. 28 17; redignntur in

auxilio Romanorum contra Farthos rogati 86 13.
reducere aquas in suo aiveo 99 14. •

refugere in quodam praedio 94 0.
reponere in meliori statu 94 14.
resolvere in omni lascivia 85 is.
reverti in regno 7 22 ; in regno proprio 44 1 4 .
ruere in bello 98 10.
subterfugere in episcopio 45 21.
suscipere in partibus Moesiae 92 12. .
transducere in montibus (montes Hier.) 7 18.
transire in Epiro 32 30.
venire in loco illo 104 17.
vindicta facta in suis 81 9.
3. Vt post praeposiiiortes y excepta una in, ita
alibi quoque ablativus raro iocum aecusativi oecupavit.
exempla inveni haec fere numero pauca ei fortanse
ex parte alio modo explieanda.

uno et hoc parvissimo libello conferi 1 24 [modo

reete haee iungantur neque verbum m praeceden-

tibus post bec quomodo obiectum suum habeat) .
hoc nomine nanctus est 36 5.
luctu quodam . . . gerens 45 22 {et hic et simili-

bus locis 48 30 92 1 Vahlenus iudicat ablativum

ita positum esse, ut non regatur a pnrticipio^

sed hoc iibere ei adiungatur).
tam navali quam equistri agmine ductans 48 30.
ducentis tantum pedibus in altum aquam iu alveo

habet profundam 75 17.
tam vnlneris dolore qnam etiam Htmnorum in-

cursionibus non ferens 92 l [magis confudii

duas loquendi formas ablativum insirumentalem

et rem non ferre).
Hunnorum populus snis antiquis sedibus occu-

pare 126 12 {magis confudit duas torutiones

sedere aliquo loco et sedes occupare).

IV. LEXICA £T GRAMHATICA.

177

nbloiivtu ptx) aeefisaiivo:

non roinore tropeo adquisWit 135 18.
eodem regno invadens 135 23.
romparari potest seriae 3 7 pro seriem , aciae 84 9
pro aciem, barbariae 105 2 pro barbariem.

4. Jn univemtm aceuaativi et ablativi usum npud
lordanem qui eontiderabitt divertitatem duorum ra-
9uum non negabit ne apud eum guidem prorsua periinM.
neeusativum sane infra videbimus late regnare et
saepenumero in loeum nblaiivi sese iruinuanie ; abla-
tivus tamen et antiquos fines aliquntenus retinet ei poit
in praepositionem uUra eos progressua e$u invenitur^
ut ilte tanquam victoria loeum obtineai invadentis
territorium cdtenum^ hic vieti magis quam expuLsi.
ad oblitterandam easuum duorum diversUaiem mul-
ium contribuit tonorum o et um aequiparatio apud
hebetatas huius saeculi hominum aures vulgo ad-
missa^ qune tamquam aitractione quadam etiam ad
terminaiionei alicu sese propagavU, ita invadendi
vocabulumf quo pasiim Jordanes uiitury eum fere
aecusativum seeum habeaty de quo dubitari nequeat
(6 2». 8 22. 12 28. 13 20. 30 1. 37 30. 40 34. 42
8. 43 11. 45 20. 84 10. 101 7. 118 6. 11. 119 16.
. 126 13. 131 5. 138 2), guod Ugitur 41 32 invasit
imperio f < 43 19 locoque invasit non sextus easus est
male ndmissus, sed quartus male expressus, at in
exempto quod supra citnvi eodem regno invadens
quartus ensus ita formaius, ui sexii similis fieret, ita
nd pronomen translaius estj ut in hoe exeusaiio
deficiat: similiterque explieanda erunt pleraque er-
empla supra eomposita tMaiivi admissi in loeum accu-
sativi^ lU hoc libello, luctu quodam, roinore tropeo,
item per eodem Glaudio Caesarem.
ablativus nude posiius loeo praepositionis, qualis est
ab, ex, iUf ob (cf, p. 191 s. v. loeorum 1):

oociduali axe iacentes 32 21.

eo regno evulso 34 14.

silvis commanentes 39 6.

accolas contiguo vocatos 57 9.

qua septentrione patet 68 9.

vioinis gentibna concubitnm petierunt 69 9.

qua necessitate suorum Domitianus Illyriciim pro-
peravit 76 7.

qui orientali plaga tenebat 78 6.

hac re (&= ob hane rem) aediflcavit 81 21.

dum Spesis provincia commanerent 82 19.

orientali plaga sedbre 92 3.

vastantes itinere suo Troiam 86 4.

rex Asdingorum stirpe 87 U.

generis nobilitate principatum deferre 103 14.

oceano e navibus egresso 118 19.

parte Illyrici ad Castramartenam urbem sedes sibi
datas 126 17.
nblativus absoluius:
verbi impersonalis :

necdum quantulum respirato 22 13.

nec diu intercedente 51 26.
loeo obiecti m enuniiaU) primnrio omissi posUus aui

ita adieetus ad obiectumj ui subicdum ipsius ablaiivi

omittatur :

ex qua genitis duobus geminis rex exponi prae-
cepit 9 5.

sedentibus (sedentes Florus) in cnrulibns snis
praetextatos senes 16 24.

resistentibiis Sylla consul sedavit 27 5.

evocatls exinde legionibns in Mysia colloravit 27 28.

resistentibus . . . Appionis consilium Romano po-
pulo subdidit 30 &.

his et aliis rebus . . . bene gestis nnins foedavit
avaritia 31 5.

Daco<« . . . transenntibuA («= cum iransireni) , . .
vidt 32 16.

nt Illo a se recedenti . . . perimeret 45 27.

piscesque . . . gignit osaa rarentibcs chartella-
gine(m) tantum habentes 65 16.

lOMDAMES,

nblativus absoluius:

quos . . . vera(m) flde(m) petentibus In perfldia(m)

declinasset 94 10.
quos exeepit diuqne fatigatis . . . prostravit 127 ]h.
subiectum abtativi ahsotuti idem aique subiectum
enuntiati primarii:
Anthioc/oScopa(m) superante ludaeam sibi sociat . . .

Antiochus 9 6.
Traiannm se vivente elegit 34 33.
ut . . . revertentibns . . . patri redderet (= re-
vertentes pairi reddereni) 69 10.
pnrt. pnss. regens obieetum [quamquam horum plera-
que etiam nd aceusaUvos absotuios redigi ponsunt
admisso accusativo in o):
regnum ab Aristobolo sublato 9 23.
foedus percusso 31 2 (percussumque foedus 29 26).
caput eius dempto et circnmlato 31 17.
regnnm in provinciam verso 33 27.
excepto oppida vel possesfiones 55 6.
qiiod proelio rex Yesosi oecurrit 66 8.
foedus inito 73 7. 87 4 (inito foedere 132 7).
perpetrato facinus 80 4.
iugum Hemi montis transacto 84 4.
quod In omni lascivia resoluto 85 18.
quod comperto 92 11. 128 25.
ignemque . . . supposito 94 8.
nec quicquam mali . . . perpetrato 98 5.
quod praetermisso 121 9.
abnepos pro pronepote 5 31.

abscidere aliqua re: naribus abscisam truncatamque
auribns 106 11; abscisa nervis mox membra rela-
buntur 110 25. — Cf, torquere.
absolvere absolute: de Brittania . . . pancis absolvam
56 4 ; quomodo Oetae Gepidasque sint parentes. paii-
cis absolvam 82 10.
absolote: quem cnm Amaxonamm viris absolute png-

nasse cognoscimus 65 8.
absqne 72 14. 80 8. 110 6.

abstraeia pro coneretis: cuins licet magnitndine(m)
olim nemo circumvectus est 56. 5 ; Hunni popnlorum
rabieni puUnlarunt 63 10; triumphnt Instiniani im-
peratoris a deo sibi donatus (s= JusUrUamis imperator
triumpho a deo sibi donaio) quod inchoaverat ad
paeem usque perduxit 103 3.
abundaniia inanis, ita ut bis idem dicendo vis orationis
infringatur y inter proprieiates auetoris primum fere
loisum eum obtineaif suffieii exempln quaedam com-
posuisse nullo negotio augenda, pteraqw apparet inde
originem trahere^ quod seripiori infanti ei barbnro ubi
duae loeuUones sese offerebant, fames et penuria, cumba
et lynter, regia ei palatium ei sie deineeps, ut neutra
perirei, ambas ponere maluit.

famis pennria 5 1 ; penuria famis 93 i.
ultra fortis fortissimus 6 7.
prima Olympiades coepta est nominari 6 34.
omnium non modo Italiae tantum (tanturo om.
Florus)y sed pene toto orbe terrarum pnlcher-
rima 17 18.
clarissimum Epyrotarum (Bp. om, F^oru») Grae-

ciae regem 18 27.
classe navigera 30 l.
flnem terminumque 35 11.
ideo . . . eo quod 36 6.
dnm nuUum genus obscenitatis qnod non fao«ret

praetemiittebat 36 15.
nrbem nominis sui in Thracia, que dicebatur Pul-
pudeva, Philippopolim reconstmens nominavit
(urbem nominit sui in Thracia construxit Hier.)
37 3.
revertens Zeno rursns in regno proprio 44 14.
ante ab Hnnnis capitnr . . . antequam . . . 46 20.
maior octogenario aetatis anno 47 1.
efTosum (s eonfossum) pereroit 47 13.
vivens . . . degebat 48 12.
affatim refertus 55 8.

23

178

IV. LEXICA ET 6RAMMATICA.

abundantia :

nec mora ilioo 61 1.

profeasa voce tesUtar 65 7.

ad Ripheos usque in montes extenditur 68 in.

Parthos devictos superant atque proftemant 71 12.

unde origo coepta 76 14.

quomodo et qaaliter 78 1.

ibi . . . ibi 78 5.

nam ut dicit Symmachua inquiens 78 11.

hac re aediflcavit eo quod eel, 81 21.

superba admodum elatione iactatus 83 7.

Anchialos civitatem adgressi mox adeant 86 7.

hos, ut refert antiquitas, ita extitisse compefimus

89 7.
quas patrio sermone Haliurannas is ipse {nermo)

cognominat 89 1 1 .
ob audacia virtatis 96 1&.
post se unde iam transierant 98 14.
revertens iter ad Romam 99 19.
integriUte castitatis 99 23.
audaci temeritate 101 14.
ita convenit pacisci 101 15.
nec mora mox 101 16.
ne de regni ambitione intentio (s eonUntio) eft-

set 102 8.
fleret seqaens saccessor 102 9.
exercitas movit procinctam 104 10.
qui erat famosa inter omnes gentet claritate mira-

bilis 104 14.
refert . . . inquiens 104 22.
sorbebant potantes sanguinem 111 19.
vitam maturae senectutis eondasit 111 21.
gloriosos manes patris . . . patris exequias prose-

catus 113 7.
praebet hac suasione consiliam 113 12.
graviter . . . et qaod peias est miseriterqoe pog-

naret 113 14.
Veterici fllias natns ett Eutharicas 122 19.
inter gaadia laetas 124 18.
ad hilaritatem liberUtis Yotivam 126 5.
armenta diversi generis pecoram 127 8.
silva Ugoarum 127 8.

ergo at . . . revertamur . . . contigit ergo 127 12.
cnmbarum lintres 130 15.
ante regiam palatii 132 19.
captivitatis servitlo 133 12.
fllios credens hae societate eam gente €K>thoram

inito foedere soeiari 134 13.
ad ^acis concordiam 134 13.
de Attilanis qaondam origine descendens 136 12.
ae sl ss utpoie, prout : ac sl iavenilem . . . regnnm des-
piciens 41 11, Aetium . . . ae si seniorem . . . oon-
sulait 113 9; item 45 10. 14. 83 2. 89 4. 110 4.
136 9 ; nuaquam invenitur eemu negaiivo,
accedit mors b eontingit 30 23.
aeeersere: accersientes 130 l ; aeeersitam 136 19.
accipere a m matrinumium aeeipere 38 22. 23. 40 6.
accusativus post praepositiones requirentea eatum diver'
ium :
a:
ab originem . . . primaqae creatione 3 10.
ab Spaniam 25 37.
a Marcianopolim 42 25.
ab ostea saa 62 3.
a . . . corpus 102 24.
ab alteratram 104 13.
a Paimonios flnes 129 3.
cam {mim abl. pa$sim) :

curallLatino Fauni fllio Pici nepotem Saturniqne

abn^petem 5 31.
cam illad, quod captivaverat, tertio regno 8 1.
cum quadringenta milia 35 20.
cum ducenta milia suorum 41 19.
cum flliis Ardaburem et Patriciolnm 43 25 {cf, 1 19 s; .
enm successores 67 t».

aeeuaaiivus po$t praepoaitione» :

cum sua septingenta et aoxiliarium ccc milia ar-
matorum , roetratas naves mille armatas , onera-
rias tria milia 72 11.

cum eoram solaria 86 15.

cam multas opes 99 14.

cam omne genus saam opibusqae 102 17.

cum duodenm milia 118 19.

rum paucis satellitibas et Romanos qai aderant 1 34 5.

cum Mathesuentha iogale regiasqae opest 13S lo.
de:

de origine actasque 2 2. 53 6.

de Spanias 42 7.

de Scythiam 46 10.

de flnes Italos 49 21 .

de Siciliam 51 9.

de qno trepertito orbis terraram spatium 54 12.

de quas 65 7.

de Audefledam 134 16.

de Tyrreni maris sinu vastissimnm 137 9.
ex :

ex vicina loca 127 lo.

ex latissima prato 138 23.
in {MimiiiaexFloro, Bambergensi aeilieet, 26 1». 32 34).

defanctas in Aeg^-ptam 5 3.

in terras 27 2«.

in Nioopolim Actiacara, id est Epiro 36 19.

in Frygiam Salotariaai extinctos est 39 27.

in imperium conlocavit 44 18.

in Syrlam 46 14.

salsomqae (salsoqoe MareeUinut) In gorgite iacirit
47 9.

in sospicionem habeos 47 11.

in contiones et lorgia eoncertant 50 28.

in orbem 51 23.

qaamvis nonnulli promontoria in oceani insnlas
ponant 55 11.

in Scythiae medium est locos 62 7.

in Mysiam, Thradamque et Daciam (habitasse) 63 1 7 .

in corporis continentiam 64 i.

in totom mondam 64 9.

in feminas (sermo) perseverat 70 8.

in magnum omnei superans 75 18.

in Mysiam Thraciamqoe vixisse 78 9.

in ostia Danobii iacet 81 16.

commanere in insulam vadibos circomactam 82 20.

in solitodinem errare 89 12.

dum in ripam venationes inquirent 89 20.

civitatem in Alpes Gottiarum locatam 98 9.

qoidquid in atromqoe latos foit 98 16.

in praedas vastare 101 1 5 {ef. in eum abl, pro abl.
wudo).

in Scythiae terras 103 13.
.in campos monitiones efflagitant 110 20.

in fastigia domorom nidiflcant 114 11.

in campoe Catalaonicos 116 5.

in Constantinopolim 119 8.

in (bs eoniira?) utramqoe rem poblicam decer-
nere 121 3.

in eos regna deflciunt 121 9.

in extrema minoris Scythiae sedes delegit 127 1.

in campos Barbaricos 137 15. 18.
sine:

sine controversiam (-sia« Fiofu») 19 23.

sine ipsos 86 19.
sob:

sob caios tempora 5 25. 26.

sub tribunoe plebis foit 14 3.

primom sub Philippom, deinde sob Perseo 27 13.

sub Arsacem eornm regem 30 14.

sub clamidem 47 24.

sub Alexandrum 80 6.
ac.ru»aiiv%M pro ahlaiivo vMirummtaiti vel locali:

cladem Crassianam Ventidios Pacori caput Labinii-

qne morte pensavit 31 19.

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

179

accusaiivua pro cU)laUvo :
turbas munitas 44 19.
teli acumen paventisque equi sui inpubione flxus

44 27.
iitus Caspii marls commanentibus ()1 20.
dextrum latus Epiros radens 97 3.
his et simiiia legati regem permoverunt 107 14.
nihil babundans nisi armenta . . . et pascua silva-

que lignarum 127 8.
cgrediens Naisitanam urbem 132 3.
acctA8ativus pro cam obUquo diverto verbi adiectivive:
advolvere: se Belesarii pedes advolvens 137 12.
aperire: iter maiores nostros aperuit 111 5.
carere: ossa carentibus 66 1.
committere: lobannem patricium cognomine Trogli-

tam Africae procuratione commissa 51 24.
cousentire : populi vota consentit 44 6 ; non fuit vota

patris fortuna consentiens 125 27.
credere: commeantium attestationem credere liceat

60 20.
dissimilis : per dissimiles anteriores vias recurren3

11520.
exrpellere : quomodo eos flnes Italos expelleret 97 2 1 .
y f/audari : donativum ab isto fraudantur 46 5.
frui: frui regni Komani bona 133 2.
• incidere : ne quid incidisset adversi Oothos, inquiret

112 8 (sed meUua iutigitur Gothos inquiret).
indigere: nec cumbarum indigeat lintres 130 15.
invidere: quem Antonius dum invideret 32 2U.
meminisse: nomina meminit Pthoiomeus 58 15.
neseius: dolum nescius 93 13.
reminisci : quod dolum reminiscens 73 8; quod no-

men €K)thi reminisoent 75 1.
studere: nec libertatem studens 117 14.
subvenire : ut anhelantem suique adventui suspec-

tam snbveniret Itallam 48 20.
supersedere: multa supersedi 14 8.
accusativu» pro nominaiivo [exempla eerta rata surU
et ila eomparaia, ut ex eonfuaione potisfimum proeedere
videantur) :
Satricum adque Corniculum Soraque et Alsium eo-

rum urbes captas provinclaqne elTecta 15 14 {ma-

gi» eat aec, dtsol, aine apodosi),
Ligures . . . implicitos dumis silvestribus victitabant

22 14 {auetorem vitiose exsetipsit Jordanes).
et sunt Norici duo, Pannonias duas . . . Moesia

snperior, Dardania, Dacias duas . . . Epyros duos,

Praevales, Creta 28 3.
coepit sibi dominationem parare nec tacite, sbd pa-

triae . . . oblitum totum (oblitus totus Florus) in

monstrum illud desciverat 32 32.
postquam in fervente oleo missum non potuisset ex-

tingui 34 29.
Emmaus . . . constmcta et Nicopolim nominata

36 13.
partes Hesperias . . . vastandas (ss partium Hespe"

riofwn vastatio) obvenit 45 l.
terrae circulum ab incolis possldetur 55 3 {nisi esi

generis mutatio),
in modnm spinae, quem costas ut cratem intexunt

75 15.
(erat illis) t meridle Histrnm 87 17.
ut orientalem imperium Ostrogothas, hesperium Vese-

gothae vastarent 121 2.
aecusativus (^solutus pro ablaiivo absoluto^):
Sardanafalum oecisum 6 29.

1) Abusiu hie easus quarti quam mature eoeperit,
tituli Latini aetaiis labentis osienduni mazime per
formulam usitatissimam illum se vivo vei illos se
vivis monumientum sibi feeisse {hoe enhn saepius po-
nvnt quam quod sermo emendatus requirU vivum vel
vivos); neque enim quiequam frequentius est in UtuUs
sequioris aeiatis etiam ethnieis quam se vivum et se vivos
formuia per aeeusativum concepta.

accusativus absotutus:

clnsum . . . exercitum (cluso . . . exercitu Florus) 182.

loca eorum in provinciam redacta 28 10.

percussumque foedus 29 2«.

Libyam Romanis concessam 30 4.

omnemque Armeniam invasam 30 17.

Tetricum (Tetrico Hier.) . . . prodente exercitum

suum 37 26.
quem obdsum 37 30.
pene omnem Persidam vastatam 38 7.
Aegypti tyrannnm octavo mense devictum 38 29.
ouiuesque inimicos superatos 40 35.
uxoremqne eius exulatam 41 9.
vastatam Italiam 41 29.
opesque . . . depraedatas 41 30.
Gallias occupatas 41 32.
Placidia creatam Augustam 42 9.
datamque . . . totam Illyricum celebratis nuptiis se-

cessit 42 18.
eamque urbem rebus omnibus expoliatam 43 14.
Nepotem imperatorem fugatum 44 17.
suoque in lectulo eandem . . . coUocatam 45 20.
neminem scientem 45 21.
acceptamque fldem 45 24.
nanctam oportunitatem 45 26.
sooiosque eorum . . . proscriptos 47 27.
Mathesuentham Theodorici regis neptem et a Vitigis

mortuo derelictam tradente sibi principe in matri-

monio sumptam 51 12.
Stotzam peremptum 51 23.
MauroB . . . superatos 51 29.
recrudiscentes animos 52 14.
correptam latitudine . . . retro abstractam 56 12.
eifusas sedes 63 13.
deserta suorum agmina 66 16.
hic Amazonas commanentes confortati sunt 67 17.
facta nundina 69 10.
nomen mutmatum 71 15.
pontemque . . . constructum 72 6.
Romauos devictos, Oppii Savini caput abscisum 76 5.
multas . . . civitates populatas 85 19.
militaremque disciplinam mox in meliori statu repo-

siU 94 14.
donationem sacro oracnlo conflrmatam 98 4.
collecta captivorum agmina 99 13.
quasi adunatam GK>thiB rem publicam 100 1.
occubnit . . . ilia perforata 100 14.
vicinas sibi gentes expulsas 100 21.
foederatos Gotbos Romanosque 101 9.
invasam Pannoniam 101 13.

quem . . . de regno eiectum et interemptum 102 14.
foedusque flrmatnm . . . flda pace peracta reoessit

uterque 104 12.
quattuor fllios domi dimissos 107 21.
relictamque yictoriam 109 1.
quod responsum non ambiguae susceptum, relictis

Hunnis, redit ad Gallias 113 15.
relicta infesta 117 6.

amplam partem exercitns amissam 119 3.
relicta patria maximeque urbem Arevemate 119 19.
Orestem mag. mil. ordinatum 120 2.
Orestera interfectum 120 9.
omnem Italiam subiugatam 120 14.
cadaver terra reconditum 124 221
parum tritid . . . terras fecundas 127 9.
quamvis dlvisa loeo, consilia tamen unlta 127 13.
etiam ipsum regem Hnnimundum captum 129 9.
praedas ereptas 132 2.
castraque soluta 133 23.
2enonemqne imp. consultu 134 8.
plus triginta milia Francorum in proelio caesa 135 19.
subversumque Neapolim 137 19.
aeewativus dsoluius et ablaUvus absolutus permixU:
captivitatem ludaeorum relaxatam muneribusque Elea-

zaro pontiflce . . . placato 8 31.

23*

180

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

accusatiuus et Mativtu absoluti permixti:

iunctis secum Gepidas . . . ^Gothosque . . . diversafi-

que alias nationes 42 22.

Uypatium Pompeiunique regni sui insidiatoribus . . .

circum ingressis et Uypatio . . . redemito locoque

. . . occupante , Pompeium vero . . . luricatum et

iam palatium invadentem 47 22.

cui numeiosos fortissimosque milites deputatis 48 5.

Cyrillum Marcelium Faram aliosque diversos iudices

. . . dolo peremptis 48 23.
quem . . . discussum manibusqae truncatis in pati-

bulo flxit 51 23.
suas opes Barcilona . . . derelictas plebeque inbelle

100 12.
machinis constructis omniaque genera tormentorum

adbibiU 114 17.
his peractis paceqne cuncta munitis 118 1.
collectis secum qui videbantur remausisse Yltzinzu-

res cet. venientesque 128 22.
iiistanti hiemali frigore amnemque Dauubii solite

congelato 130 13.
acceptis muneribus simulque mandata a Glycerio
131 18.
aciea: futuri belii se parat in aciae 84 9.
activum gignificatione pasaiva [aed magi» aliud yenu»
vitii subest) : ut una gens utraque credere (s= eredi)
possit 97 18. — facilius sibi credens principatum a
parentibus deferre (= deferri) 103 15.
activum forma deporunUa v, deponena.
actus : in bonis actibus conversare 74 7 ; cuius actus
seriemque successorum eius 7 12; Ostrogotharum ge-
nealogia actusque exponere 121 14; de origine acti-
busque (actusque 2 i. 53 6) gentis euiuadam 1 1.
2 1 . 53 1 . 6 ; regum consolumque annos actosque
demonstrare 10 6; omnium conBolum nomina actos-
que inquirere vel conscribere 10 2. 14 6.
ad = eorUra: dum utrique ad se veniasent 122 5.
adconimodus 73 23.

adesse: haec causa felix afTuit nationibus 126 4.
adgressio 114 5.

adiectivi neutrum aingularis pro auhatantivo uaurpatum :
Asiaticum (v. imd, loe,) — arctoi gentes 88 ({. —
in editum collis 109 7. — in longum 108 6; post
longum 88 2. 103 10. — pro magno 93 6. — me-
dium («. V.). — uon post multum 48 15. — in ple-
num 135 3. — solidum mentiebatur 104 20. —
Tyrrhenicum 117 7. — in ultimo plagae 55 17.
aditctivi neutrum pluraU» pro aubaianUvo: eluctati
collis excelsa 110 0; exoelsa quaerunt 110 1». —
extrema minoris Scythiae 127 l. — exercitum ad
fortia provocavit 95 3. — geminata sustenuit 116 9.

— ab imis emersit 82 3. — rellcta infesta 117 6.

— magna egit et fortia 35 20 ; ut semper magna
conflderet 105 20. — pigra gepanta dicitur 82 14.

— recessit ad propria 82 9. — undique sibi pros-
pera provenire 131 24 ; quem nobis tot prospera
promiserunt 111 8. — sera suae paenitudinis (= ae-
ram paeniterUiam) gerens 102 20. — ut mortem
superna (s deua) regnantibus indicarent 124 8.

adimplere legem 2 8.

adinquisitio [ai ita iungendum) 3 5.

adnihilare rem publicam 96 11.

adopUre in arma 132 16 (ef, 133 11). — adoptare

129 11.
adprobare: qui in commune omnium se adprobat ini-

micum 107 8 [cf, 19 28 ex Horo).
adquieacere: quid non auri sacra fames compellit ad-

quiescere? 93 4; libenter adquiescens 95 17.
adsignare : humani sermonis imaginem adsignabat 89 1 6.
adsumere : unde nobis sermo est adsumpturus (s=s in^

eepturua) 55 19.
adversiUs 99 9.
advivere 136 5. 11.
adunare : quasi adunaUm Gothis rem publicam 100 1 ;

item 34 23. 105 10. 110 18. 111 7. 126 3.

aegre ferre: his auditis aegre tulit Theodori us 117 i ;

aegre ferens Uuunorum imperio subiacere 121 17.
aequalis: cerUtum est ex aequali 87 18; aequaii sorte

114 21.
aestimare = magni aeatimare , gtoriari : Vidimir aer-

vire fratribus aestimabat 123 to.
affecUre : nomen sibi afTecUnt praecipuum 60 I .
affectio: affectionis gratia 92 17. 96 2 ; mutua affectione

se tueri 123 11.

affectus: imperatorisque in affectu coniuiictus 138 14.

afflgere = cruci affigere 121 20 {cf, 51 23).

agere abaolute : deinde fortitor egit 121 20 ; egit, ut . . .
iugales se ipsos peremerent 9 25. — Gothis Dorpa*
neus principatum agebat 76 5.

agram(m)atus 126 24.

aliquanti = aliquot, quidam 55 9. 67 3. 86 2. 99 S.
116 13.

aliqui = guM, quidam: si aliqui ei obsUret 131 23;
post temporis aliquod 88 5; aJiquid incommodum
44 10 ; libet aliqua . . . iutimare 81 20. — in enun-
tiatia negativia = ytiiaguom, ullua : sine aliquo fuco
verborum 3 10; aim. 37 17. 44 9. 10. 98 18. 110 5.
14. 112 20. 116 10. 122 3. 123 15. 128 11.

aliter: Thracias non aliter nisi occasio belli Macedo-
nici fecit «dgredere 28 6.

ailidere: vicina loca saevientes allidunt demoliuntque

114 22.

alteruter: locus qui Asiam Europamque ab alterutro

dividit 62 7.
ambire: cornua multiplices populi . . . ambiebaut

109 17.
ambitio 116 26; a. regni 102 8.
ambitus: area curtis ingenti ambitu cingebatur 105 1.

— flt omnibus ambitus pugnae 107 19; ambitus po-

tentiae 125 5; ambitum suum brachio metitur 107 6.
amittere : quomodo (res p. terras) ab ignaris rectoribus

amiserit 52 14.
amplexari: expetenda vel amplexanda societas 107 13.
anhelare: ut anhelantem subveniret luliam 48 20.
animare: odium in se cunctos animavit armari 108 10.
animositas 72 13.
annua muuera aimiliaque v. dona.
annuere aliquid: quod . . . annuit imperator 126 10;

annuit quae poscebat 133 15.
ante = potiua : ante ea . . . vendidit regi Vandalorum

quam in Romanorum potcstatem redigerct 43 24. —

ante nisi = ante quam: quam non ante populus

adiit nisi cepisset 28 23.
antefatus 68 14. 70 15. 96 16.
antehac 54 4.
anterior de tempore: per dissimiles anteriores vias

115 20.

antestare = reaiatere: nec valens antesUre 119 19.
antiquitas: narrat antiquitas 111 13.
apparatus 84 3. 85 8.

apparere: imperatorls in eum ultio apparuit 102 Hi ;
ut campus ... ut ... rubrum pelagus appareret
130 7.
applicare = addere: Yandalos suis aplicavere victoriis
60 11. — = perverure: ad pontem applicavit Can-
didiani 96 19; cum iu eius vidniUte appiicuisset
exercitus 97 16.
appoaitio per thominativum:

adhibitis Taifalis . . . sed et Garporum trea milia

81 12.
nomina edideruntf id est Venethi cet. 89 1.
sub rege Valamir eiusque germani Thiudimer et

Videmir 127 13.
Gothis nihil mali sperantibus, praesertim ^ . .

conflsi 129 16.
ad Kavennam . . . castra composuit tertio fere
miliario ab urbe locus qui appellatur PineU
133 24.

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

181

appoiiiio petturbaia aui male admissa {ef. ytn. dai.
abl. pertnuiati^ item mille, itetn Hossi inacr, chr.
n. [^72: [dej regioiie secunde) :
ab urbe Uomae couditione 10 1.
tantum Komano populo addit opes» (tautum homi-
niim^ tantum agrorum redactum ost in potesta-
tem Florus) 17 15.
propter necem Aterbaiae et Empsalae Mecip»ae
liberos (ob necatos Adherbalem et Hiempsalem
fllios Micipsae regis Rufu») 26 36.
Romano portu se recepit statione 51 t.
nonnullae insulae . . . sunt, ut Hyppodem eet.

55 :t.
(Amazones) fretao maioris audacia 67 9 [mayis

videntur corrupta),
in uno pane aut decem libris carne 93 7.
de Corcyra atque Ilellade partibus 97 2.
nec me quis in favorem gentis . . . quasi ex ipsa
trahenti origiiiem aliqua addidjsse credat 138 24.
aptus participium: Illyricus cuncta ad unum corpus

apta est 28 2.
area = proeUi loeua: flt area innumerabilium popu-

lorum pars illa terrarum 108 8. .
argumentum = indicium: signiflcaptes tali argumento

124 24.
arguti motus 91 7.

armiger reyii Oothorum 135 20. 137 14.
arripere iter 98 1»; a. expeditionem 37 32.
asciscere = in reynum a»eiscere 50 19. — Cf. in.
attendere cum dat. : notibus (= nutibu») Attilae atten-
debant 110 4. — eum aec: quam (urbem) ut dc-
structam et desolatam attendit 51 2 ; quam ob generis
nobilitatem . . . adtendens 99 23. — cum ad Romam
animus fuisset eius adtentus accedere 114 23.
attesUtio 124 7.

Augustalis (= imperatoria) potestas 9 29.
ausculta cum acc. : ausculta lohaunem 2 5.
auxiliarii [tie pleruvfiquef auxiliares 46 20. 72 11. 104
4. 108 3. 20), opp. milites Komani 108 4. — Ro-
manorum Oothi 86 14. 96 12. — Hunni 46 20.
104 4. 10. — aUi 108 3. 20. 109 9. — Oothorum
117 2. — Hunnorum: aliae gentes Hunnis auxilinm
ferentes 125 24. — aUorum 120 8. 129 25. ~ Cf.
foederati, solacia.
axis == caeUtm 32 21. 58 20.

bacchari: baccabantur (vagabantur FUmu) 16 5.

baptizare 39 29. 40 26.

beiagines leyes Oothorum 74 6. "Leyihus^ quihu$ Di-
eineu^ Bwruistae conaiUariu» fysicam tradens Ootho»^
id e»t Oeta» in»truxi»»e fertur, vero» Ootho» u»o»
es»e profecto nemo unquam animum induxi»»et, nisi
lordane» adderet quas usque nunc conscriptas bela-
gines nuncupant. at conttat te»te hidoro in chro-
nici» Ootho» ante Eurieum reyem ah anrto 466 tia-
que in 484 reyrhontem »eripta» leye» nulUi» habui»»e;
neque unquam iUi^ quod »eimu»j earmina »ive epiea
»ive ynomicaj de quihu» w. dd. de Odbelentz et Loe-
biu» coyitaverunt, Utteri» eon»crip»erunt. denique ne-
que leye» populi »citu Uita» neque praeeepta more
vetusto reUyioneve saneita bilageineis t. e. iictxeltSetc,
TzpoTcdiet^ nuneupa»»erU voctihuU) no»trae aetati» U-
yum lationi mayi» apto quam veteri aetati. itaque
prohabile eat lordarum Cassiodoriumve DiorU» de Qe-
U» reUitionem male in Ittudem Ooihorum eonverti»»e' ,

MUBLLBNHOFF.

bellare = puynare 42 26.

beluinus : beluina saevitia 60 5. 91 9 ; ritu beluino

59 12.
breviatus 14 9.

caballus 64 2.

Gaesar = imperator 79 14 (in Symmachianis) .
caui »uh»tanUve: canis aspersus 105 19.
cantiones 75 2.

capere bellum : intra quindecim dies captum (coeptum

Floru») peractumque bellum 15 29.
capillati 75 1.

captare: adversam eius valetudinem captans 91 19.
captivare regnum = eapere 8 1. 31 2.
captus 52 14.
earcerare 47 8.

carere aiiquid: ossa carontibus 66 1.
caritas: iguem caritatis ad gehennae ignem detorquere

94 10.
castellum opp. civitas 76 6. — LucuUanum 44 20.

120 10. — Papirium 45 33. 34.
castrum opp. civitas 68 1.
causa = re» ye»ta: haec causa Ardarici 126 3.
causari = reprehendere : si hic murmuras et me veuire

causaris 116 26; severitatem eius nimiam et parci-

tatem quidam crudelitatem et avaritiam causabantur

(interpretabantur Hieron.) 39 23.
census = bona 131 4.
centuriatus 80 2 [in Symmaehiani») .
cernere = comperire: quod cemens per nuntios 138 3.
certatus: crebris certatibus 28 9.
certus : certum tempus 67 1 4 ; certum temporis 67 17;

certi ex iUi» 40 14. 131 1 ; certi eorum 127 10;

certi Alanorum 126 20.
ceterum: de cetero 92 16.
GhristianiUs 39 6.
cicatrix: abl. pL cicatricis 91 6.
circumactus = cireumdattu: in insulam . . . vadibus

circumaotam 82 20.
circumcirca 128 20. 131 16.

circumfluus »eruupa»»ivo : mari Urdo cLrcumfluam 56 16.
citharae 65 3. 73 3.
cives opp. peregrini 94 3.
clvitas = munieipium eoUmiave 28 13. 17. 85 20. 87

3. 105 2. 124 16. — opp. paludes silvaeque 63 2,

castellom 76 6, castrum 68 1, vicua 104 19. 115 3.

— c. regia Con»tarUinopolia 46 14 (plerumque urbs
r.). — c. Abrittus 84 15. — Ajichiali 86 7. 10. —
Antiochena 38 3. — Aquileiensis 114 5. 11. 14. 18.
21. — Areverna 119 5. 15. — Aureliana 108 17. —
Bassiana 128 24. — Biturigae 118 19. — Gerrae
132 10. — Giypea 21 7 (ex Ftoro). — Consentina
99 11. — Gotyaeum 46 7. — Dorostorena 104 7. —
Forum luli Aemiliae civitas 99 23. — Gangra 67 19.

— Heraclea 132 1. — Italica 40 24. — Larissa
132 1. — Magnesia 29 26. — Marcianopolis 82 6.

— BCargnm planum 135 9. — Mazaca 29 13. 33 27.

— Nicopolis = Yictoriae civiUs 84 1. — Novietu-
nensit 63 i. — OdessiUna 73 l. — PoUentia 98 9.

— Ravenna 97 9. — Sardicensis 51 14. * — Singi-
dunum 131 6. — Sirmium 426 16, Sirmiensis 135 7.

— Tomi 71 16. — Vindobona 126 16. Voeabulum
ubi sUitim »equitur, in oratiorhe (non m latereuli»)
adieeUve potiMimum enuntiaUir. — Cf, oppidum,
urbs.

clades b »angui$: fluenU mixU clade 111 18.
clarere 35 9.

cliens (clientuIuB 42 13. 48 22) 42 13. 43 28. 116 12.
131 1. — opp. dominus 117 10. 13. 18; patronus
117 14. — imperatori» rex Oothorum 45 9. — ma-
yistri miUUtm 48 22. — Cf. famulus, servus.
cognoscere: qnem . . . pugnasse cognoacimos 65 8.
colleotio oorkcreto »en9u: adunaU coUectio 111 7.
coUigere expeditionem 128 26.
coUoeaUo verhorum:

partieuUte loeo rwn tuo: Untam multitudinem in
Hierosolymia autem paschallB festivitas adunave-
rat 34 23; de vero innumeranda variaqne multi-
tudine hostium 130 11; Incto quodam qnaai (=
tamquam UMcUtm qumdam) gerens 45 22; sunt
quamquam et horum positura eet. 60 1.
praepo»itio »uh»tantivo po»tpo»ita: magna parte cum
gentis suae 87 1 9 ; campum plus per decem mili-
bu8 oppleverunt 130 9.

IV. LEXICA ET GRAMHATICA.

Diarbo apud \it\K facleiite ubiit |= rn. f. ublit
apud Baiai) 'ib l'i.
quem uiai sui.oMiiuDi orieutts teiiebit iiupe-

Hum a: KO.
quod nec lemis ficile impelleiitibua cadat EiG IT.
qiieni cmii ADUzonuuin viiit ibsoiute pugnuse

cognoicimua {^pugnatae eognoielnau aiaolule)

Uiulta cutella et civit<tes Invidenles do pacle

impentoris 76 e.
ubi omnina dati» auiiliaiiis fldelitcr (=i d. a.

otnitjno (liUtUtT) decerUti aunt 66 11.
■ic quoque mllile ordlnata [= milUtm iiuoque

ordhtatunt) upiciens 95 21.
relictoque de cacumine eiui iugo [= Telieloqut

iugo de cocumfnc tiut) certameii iueunt 109 U,
adbuc inter bella (= inl«r betla adhue) fuieo-

ti> 113 2.
ibique BHperTenientia Atlilie iun motibui (k

molidiM lam] pnepantni oceuirit 116 4.
M ueedum Olybrio (= Olybrlo nceiJum| oetsvo

menae In regna ingresso abeunte 1 19 II.
como!) : cam paucoiam cotnitatu 93 13.

comeg bnperiitari* Boiiititiui 42 19. — Gaina 41 7.

13. 104 6. — Mi«iius 13S 1. — HuiiiDi 42 3.

— StiUcho 41 II.
comes Africu Gildo 41 10.
comes excubitornm 47 4.

comltea Gothl 136 T (e^ 101 t»). — AsUt ThhuU-
meri 131 16. — Bndla Odoaari 130 1&, — Ibb*
Thtoderlcl \3b )8. — luTilii TMudnneri 131 2B.

— Pitnt Thtoderiei 135 «.

cuuimsneie 67 18. — Ux pi{m> Mde ScythUa comto*-
nentes 64 s ; ubl eos dixlmus In Scytbl» Gamm&-
nere 7S S ; dum Spesls pioviucla comnuneient In
insulUD risctie imnii 82 19; silvis oommuientes
32 S ; litus commuientes 61 20.

commeatus navium S5 Itl.

cammemorare = mtminlut: si tu .
54 7.

eommnnU : In commune racolitui 61 t ; opUU
nstionibus la eommune moii 123 I
omninm inimicus 107 %. ■ — = kwnonul: Dimis >e-
qnlMlinnB omnlainqne commuulB 35 11.

X pacbu : oompacUui

1 dtwU goDtl'

fi pro limplieibut:
contineie legnum 45 h ; ssceidotium 5 is.
contisdeie : iiomeii illls pillemtorum contradens 74

21 ; tlcm 39 IK (lisdidlt »ier.). 93 6.
contnhete : egism viiam coipoils inbectllitate coo'

tnilt 91 18.
dedere: se in Romuiia dedidenint 127 4,
deieiinqnere : su» opes Bsrcilont derellctas IUt>

II;

100 1

103 »

despeiare: Francis de legno pueiiil desperuiiibas

(= rpem eoneipienlidtu) 136 13.
detineie : nimia deapentione detentiiB 30 l'J.
deteiieie : rogui* puiter stque deteriens, nlsf eubdi

petagerent voiunUtem 72 2.
ediceie: necesse est ediceie 61 ID; «tm. ti9 !•.

74 S. 78 S. lOe 14. 132 IJ.
Gffleaie: pacam elTedt 50 10; floein effecit 76

IS; effectuB est impeiator T8 II. SO h ; *jm.

45 T. Sl. 4833. 50 u. 6411. 81 3. »2 is.

110 0. 117 fi

119 I

120 3

. 119 3. 130 12.

elimbeie: muios smuls eiuoblt 114 g.
incieseere : montibns inciesceie 56 le.
inOueie: pei medl>m influit civtUtem 97 8.
peicuneie : •uttiiiils Bignis peicurrit 58 11.
piMoptue : Romsnos Vesegathssque subdeie pne-

optabat 105 il.
pisetermeale : qui inlei Aslurium Uibeiiaiuque

pietermeat 117 4.
piaevaleie : Eonorio nihit lesisteie praevalente

99 21.

leservsie :

cancedeie

effodere

- confodeie

Inlentlo

peivadeie

- invadeie o, : o.

- avenite

rebeUare

- debellare

refodeie

- defodeie

1041.

compiehendeie

ut vii ab intfflitn positt iunctuia Ubu-

Min}i(iRil(nu toco niperlaUeC; cnnuB hlcatoo qaam
plures 29 It ; omiilnm Impentomm poUoi 34 34 ;
In duebna miltbus latitndo eias, nb! patsntior, feitni
eitendi 56 14; ellgentes duaj audentloreB 67 10;
nobUisBiiiMa piudeutioresqne viros 74 10; flliuB At-
tUae malor natu 125 2B [ef. 10) ; iibiiar Atttlae BUu»
127 1.

compati : membra quae nntuB pusloni compalerentui
125 IT.

eompeileie : fuRite ccmpuUt 116 t; bmei compelllt
adqulescere 93 4.

compinilmus: iliie conpliifimae gentea 69 0.

fomiKitila ver&ii pro J^itplielhu (procpoaitlone loiUcer
lamqiiam morlua) :

condoteie: [Ronum) ot detolaUm adtendit, con-

84 11. 108 31.

, iuopiam i
i Ilill.

contngeie tiella

coDgaadBre 86 i. 103 I.

componere caatra 133 14. 137 lo.

compoitare : foetos per mn eilrlnBecua conpoitur

114 n.
compiomittere : Augnstam auipicionii ioDoiiam

compiomittlt 45 14 ; de fnturo tiibuete comprO'

mittit 128 II.
eonserlbeie : qnod et noetei conacriblt Cxpriiuuii

85 J.

luum conpiaehendi 104 21.

ncedeie : cnnctos in Calydoniorum HeaUrumqne con-

ceBsiBse [nufU^^cbpTjxcv /ordonit ouctor Dio) nomina

57 10; ad impeilum concedens (= ocoeiieni) 36 24.
ineeitue = beliwn gerere 46 14.
conoerUtlo = Aellum 83 s.

ipiscentia 2 T.
confldeie de amiciB 129 10.
eonflictns => proeiium 72 19. '

125 13. 135 0.
confoitaie e^ /brliorem faeert :

Uti auDt 67 IT; ad confoiUndos aaimos mllltum

84 13; regno buo conlotuto 120 1«.
confosBus clsde 112 II.
coDfisgosas: confiigOBtB moatlboi 65 13; globos disHi-

TOoibUS OOnflBgOBOS 113 1.

con/tuio loeutionum dudrum (imilefjue sermani» fier-
ltir6alion«« :

nt non aolum vobla tantom, quantum et aiUs vlgi-

letls {•^ ut Dou solum vobli, aed et sliie vtgl-

letlB el ut qaantum vobis, tantum et aliis vlgi-

letis] 1 i.
el le et iUa amittuut ( = et *e perdunt et lua

■mittunt) 30 ;.
claret eum invidum factis Tialani . . . «lercitam

ad ge revocans MeeopoUmiam . . . leliquld 35 ».

IV. LBXICA ET 6RAMMATICA.

183

eonfuMio locutkmum duarum:

leges propter llUm concessit at omneg bint matri-

monia saBdperent (sss legem dedit ut et coii-

cessit ut) 40 3.
Illyricum saepe ab Herulis devutantibus («ss Illyrico

ab Hemli5 devastato €t Illyricum Herulis deYftD-

tantibus) 47 20.
Taprobanem, in qua . . . decem munitissimas

urbes decoram (a in qua sunt urbes decem

et decem urbibus decoram) 55 6.
Brittania, quae . . . inaccensam Romanis . . .

Caesar . . . aperuit 56 7.
de qua . . . Mela . . . positam refert (== de qua

refert positam esse et quam positam refert) 58 3.
nemo qui nesciat animadvertat (== nemo nescit et

lector animadvertat) 70 8.
solisque globum igneum quantum terreno orbe in

mensura excedat ostendit 74 10.
graviores corporura velocitate (ss quam corporis

velocitas patitur) 82 19.
gens quantum velox, eo amplius superbissima

(=r gens velox eoque amplius superba et gens

quantum velox tantum snperba) 88 14.
qui et terras Scythicas . . . introisse superins a

nobis dictum est 89 9.
index viae se tribuit 90 2.
quod spiritns . . . ad Scythamm invidia id egerunt

90 4.
legatos direxerant ad Valentem . . . ut . . . eius

se legibus eiusque vivere imperiis subderentur

(=r ut eius se legibus subdereut eiusque se

victuros esse imperiis proflterentur) 92 8.
negotiationem a Lupicino Maximoque Romanorum

ducum expetere 93 3.
principe meliore mutato (== principe meliore creato

et principe mutato) 95 4.
nt in modum insulae influentium aquarum redun-

datione concluditur («» ut insula est et in mo-

dum . . . concluditur) 97 l.
erat quamvis non adeo proceritate staturae forma-

tus, quantam pulchritudine corporis cultoque

decorus (s=s quamvis non . . . tamen et non

adeo . . . quantom) 99 17.
Africa quae dudnm ignavis dominis ducibusque

infldelibus a rei pnblicae Romanae corpus genti-

lis manus abstulerat (s quae ablata est et quam

abstulerat), . . . nunc revocata hodieque con-

gaudet 102 23.
nota vobis sunt quam sint levia Romanorum

arma 110 21.

magna plerumque agenda rerum occasione inter-

cepit 113 17.
quae inter Danubium Maxgumque fluminibus ad-

iacebat (&= inter flumina iacebat et fluminibus

adiacebat) 135 10.

Riotimus . . . oceano e navibns egresso {requiri'
tur ad oceanum e navibns egressus) susceptus
est 118 19.
quatenuB et iUius memoriae semperam haberent
in ore (s=a quatenus et iDias meminissent et
illias memoriam in ore haberent) 122 16.
congelascere 130 14; congelatus 130 13.
congressio = pugna 40 16. 113 19. 121 19.
congraus 60 14. 117 17.
eoniugationes permutatae:

aecunda pro tertia [ef. RosBi inaer. ehr. n. 1085
QnrU 644: requiescent) : cognosoent {praea.) 127 10.
— depraement 5 5. — inquirent 90 1. — remi-
niscent 75 2. — stupiscent 73 5. — tradent 99
16. — trahent 82 16. — vivent 9 23, — Jtem
obstrepebit 64 3.
tertia pro aeeunda: indolgi s iruhUgeri 69 15.
quarta pro tertia : fugire 116 7, fngiret 42 4, fugie-
runt 46 10. — rooriretur 43 7.

eoniunetivus loeum indieativl uiurpavH praeaerUm post
pronomen relativum^ ui Savini, qui belli socii exti-
tissentf subiecti 17 13; lubas rex, quae pugnae
fuisset oocasio, veneno haasto defecit 26 38 : «t-
militer 2 2. 28 13. 36 28. 39 32. 40 28. 43 29.
48 1. 66 11. 68 3. 72 13. 86 7. 87 21. 96 7. 98 2.
100 4. 7. 101 15. 104 6. 8. 106 9. 107 18. 123 13.
128 4. 18. 21. 129 9. 25. 131 6. 9. 134 16. 136 14 :
item pott qualis 69 2 ; quicumque 99 7 ; quisquis
107 5. 130 15 et poBt particuUu dum (o. aub o.),
postquam {v. sub v.) , proot 63 13, quamdiu 136
11, quando 74 13. 112 17, quia 45 8. 92 13. 95 9.
122 17, quod 22 27. 57 9. 84 17. 94 7. 97 il. 108
24. 124 6. 130 10, quousque 126 22, si 110 13,
ubi 110 4. inveniuntur in eiutmodi locutionibus
etiam eoniunctivus iruLieativuaque eoordinaU^ ut qui
Romam trivisset ipseque regnum reliquid Olybrio
119 6, item post quando 108 11, post quia 115 2,
p08t quod 20 36, po8t ubi 88 20. in enurUiatia pri-
mariiM uhi coniunetimu reperitur perperam admiaau»
93 14. 115 17, oratio perhurhata e$t.

coniongere: cuius afflnitas generis sic ad eam con—
iuncta est 77 6.

conscendere in regno 75 6. 123 7 ; ad Eusciam 83 25
{ef, adn,),

conscius virtntis 103 14.

consentire in sententiam 61 6; in hac pace 95 15;
hac ordinatione 98 4 ; populi vota consentit 49 6 ;
non foit vota patris fortuna consentiens 125 27.

conserere: manus armis conserta « manua armata
138 3.

consiliarius regia Deeaeneua 74 1.

consilium: ex senatns consilio 29 17.

consimilis : triqnadram eam . . . dixere consimilem 56
10 {ai lectio vera).

consistere 50 14. 58 16. 108 17; quamvis senis, tamen
adhuc consistit Aod 5 22.

consors regni 47 14.

conspiratio = inaurreetio 3 27. 125 25.

constraere: Romani armis constrnxerant (orbem ter-
raram) 3 2 ; construere aciem 73 6 ; constructo exer-
citu 48 29.

oonsuetas: qaid aliud vos quam bellare consuetum?
110 15.

consules 52 1 1 ; ex consule 88 3 ; consul ordinarins
47 11. 48 9. 132 17; excousnl ordinarius 102 18;
consulis ordinarii triumphus = proeeatut eoruulariB
45 7 {ef, 35 21. 36 19. 47 28. 48 9. 18. 132 16) ;
fasces 48 18. — Belisarius 48 9. 28. 49 10. 18. 23.
50 5. 12. 102 18. 138 13. 22. — Hierius et Arda-
bnres 101 16. — lustinus 49 27. — Stilicho et
Aurelianus 96 18; Stilicho 88 3. — Theoderieas 45
7. 132 17. — Theodosius et Festus 104 4. — Vlu-
lianos 47 li.

contendere lixis (cnm his qai eet. auetor Jordania)
79 2.

continentia: in corporis continentiam 66 1.

continere: extremitatem terrae continent 55 13; inde
. . . ande se continet bellam 110 24 ; in oontinenti
as Hico 39 25.

contingere annos aduliscentiae 130 26.

contradere v. compoaita.

contrarius: contrarius cum exercitu venerat 48 27.

contristare 133 15.

convenio: victuros nulla tela conveniunt 111 3.

conversari 7 7 ; in bonis actibus conversare 74 7 .

conversatio: nec conversationi {voluU fortaaae conver-

sioni) meae convenire potest nec peritiae 1 12.
conversio : ante conversionem meam 126 24.
convertere se ad deum 2 5; oonvertere in Hunnos
128 26; conversus a Oallis (in Latinos add. Fiorua)
17 13.
coperculnm s eoopereulum 124 23 {ai Uetio vera).
oopia: ut praestent satietatem ad cupiam genti 59 3.

184

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

roftvia inter ifnenihra tria plurave:

aMyndeta trium membrorum 15 33. 40 31. 48 23.

59 11. 89 1. 123 7.
plurium 28 3. 18. 24. 32 21. 59 8. 10. 12. 00 2.

88 8. 108 3. 111 12. 128 23.
extremo loco ex tribuai

et 4 6 [tx Floro). 6 22. 15 31. 25 26 [exFloro),
54 11 [ex Oroiio). 56 4. 61 13. 19. 68 15.
93 2. 125 1. 130 23.
qne 1 22. 41 23. 44 18. 49 26. 50 13. 90 13.

92 19. 97 3. 120 8. 136 9. 138 22.
atque 8 13. 15 13. 18 26 [ex fViro). 27 6. 'A2
17. 89 15. 113 24.
extremo loeo ex pluribut:

et 27 8. 62 4. 65 4. 90 11. 132 8.
que 114 17.

atque 6 5. 19 33 (ex Floro). 31 29 [ex Floro),
62 2.
omrdbu* loeis praeter primum:

— , et, et: 77 4. 109 19. 126 17. 20. 134 12.
— , que, et: 35 10. 63 17. 64 7. 104 17. 126

19. 135 14.
— , et, que: 34 36. 85 18. 127 3.
— , et, atque : 88 2.
— , ac, et: 138 19.
— , et, que, et: 40 7.
— , atque, que, et: 15 14 [ex Floro).
in quattuor membris pluribwve modo ponita modo
omiMa :

— , et, — , et: 6 19. 77 2. 107 22.
— , — , et, et: 6 21. 47 5. 87 14.
— , que, et, — , et: 42 14.
~~~j et, ~—, "^"■j ^~~, ~~~ : o4 35.
— , — , que, — , — , que: 67 19.
copulare in coniugio 134 18; coniugio 70 11 ; matri-

monio 99 24.
cnrnu : cornum 109 10; cornut 109 17.
corona: in modum coronae ambiens flnes 55 1; (Da-
cia] . . . ad coronae speciem arduis Alpibus emunita
62 13 ; patria . . . corona montium cingitur 75 7. —
Cf. Cafsiodorius var, 8 32: (fons) cannis cingentibus
in coronae speciem riparum suarum ora contexit. 1 1
14: circa (lacaxn Comensem) conveniunt in coronae
speciem excelsorum montium pulcherrimae snmmi-
tates.
rorpus rei publicae 48 7; rei publicae Romanae 102
24 ; sese cum Vesegothis iungens unum corpus effl-
cinnt 131 19; ex corpore militari 36 21.
creber: duobus mensibns crebris (proeliis videtur ex-

eidisse) fatigatus 72 7.
crepare : ante inflatus crepuit qnam penitens stare po-

tuerat 44 13.
crescere in populis 89 19.
cubicularia 45 19.
cubicularius 47 6.

cultura sss euUus : Martem asperrima placavere cultura

61 16; huius perfldiae cultura 92 17; cultura huius

sectae 92 1 s ; Gothorum globos fnneri reddidi8<ie cul-

turam 113 1.

rum partlcula eum eonhmetivo paBsim^ eum indicativo

26 38. 38 17. 42 13. 59 7. 138 i.
currere «= pereurrert 4 8. 17.
curtis 105 1.

dare : mortis occasio dedit Hunnis praevalere 92 2.

daUvus pro in eum aee. vel ad : advenire flnibus 89
16. — delati partibus Bithiniae 85 21. — directns
qnasi piratico bello 28 28. — ducitur ad urbem
Constantinopolitanam Leoni principi 128 15. — in-
gre<li regno 49 6 [plerumque in regno, v. abl.), —
intrare flnibus 133 23; partibus Asiae 86 2. —
mergere Ponto 81 16. — redigere suae dicioni 105
21 ; privatae vitae redactus 102 21. — reverti Epiro
50 27. — succedere prinripatui 6 22. — transmit-
tere oiienti 48 4.

de = fx 46 16. 50 25. 51 9; de gente («= gemlis)

principia 61 8; nancti occ^sione de seresso Ve«e-

gotharum 114 3; de futnro (= in fulurum) tribnere

128 11 ; de secundo = iterum 81 17. — Cf. studere.

debacchari: dibaechari 45 31. 48 21.

debellare s= vinrere: eum graviter debellans 06 10.

decernere : in utramque rem p. hostibns decernentibu^

121 3.

dec^ssio : decessione a Vesegothii* divisos 121 15.

decessor v. prodecessor.

dece^sus = obitus 72 10. 87 8.

declinatio mutata :

us nom. sing. 2 mut. in um :

dolus: qood dolum 73 8; dolum qnod conceperat

42 22.

floseulus : floscula 19 3. 6.

um nom, sing. 2 mut. in us: •

bellum (?) : ecce alterum bellum . . . terribilis

(terribilius Flor. et fortasse etiam lordanes) 2 i 3.

gaudium : feliciorem . . . gaudium 1 28 1 .

lilyricom : Illyricus cuncta 28 2 ; totam Illyricnm

42 18 [sed lUyricum totum devastavit 128 8).

imperium : puerilem . . . imperium 44 3 ; Orien-

talem imperium 121 2; indignum dacenit eias

imperium qui perpetrato facinos foerat adqui-

situm 80 4.

ingenium : naturalem . . . ingeniom 74 3.

iugum : iugus antefatus 68 14.

mancipinm: quemlibet mancipium 93 7.

regnnm : distructo regno Assyriorum in Medos euni

convertit 1 17; iuvenilem regnum 41 11 ; reg-

num occidentalem 42 8 ; regnum orientalem

131 13.

solum : solum genitalem potiti 94 12.

stagnom : stagnus Morsianus 61 13.

tropaeum : non minore tropeo . . . adqnisivit

135 18.

us nom. sing. 4 mui. m um:

principatus : Hesperium regnum populique Romani

principatum, quod . . . coepit periit 44 20.

procinctus : felix procinctum 107 23.

introitus: per quas uno angustissimo introitn nt

porta relicta est 97 5.

ns gen. sing. 4 in ui [cf. laci 136 21):

adventus : soi adventui surspectam 48 29.

exercitus : exercitui 47 19. 67 13.

principatus: principatui 73 11.

u abt. sing. 4 in o / . «..

^ , j . ) cf. supra p. 1 / 4 pro n :

us nom, aec, pl. 4 in oi \ ' r r r

nominum propriorum deelintitio :

'aeeusativus Graeeus in -a pro nominativo usur-

patur in voeahuUs Callipolida — Chalcedona —

Chersona — Meotida — Narbona — Persida —

Trapezunta: similiter explieandum Amazonae.

nomina populorum Oraeco more dteliruintur haee:
aec. Beturigas — Illyres — Liburnes — aee.
Lingonas — aee, Macedonas — gen, Moesiom
— gen, Sarmatum — Thessales — gen. Vene-
tum.

Hierosolyma interdum tst sing. fem.., ut diadema.

Bocehus quod fit Boccho, Gentius Gentio, e con-
trario Dio 72 17 ablativi loco ponitur, magis
errorts sunt quam sermonis vitia,

indtcUnahiUa in Oratcis Lathfiisvt pauea offtndun-
tur : Parthi 67 4 sie uswpatur propter interpre-
idtionem additam; Stobis 131 27 et Thomes
pro Tomis [v. ind. III) ablativi videniwr esse in
nominativi locum substitut, eontra barbara no^
mina propria quamquam et ipsa saepe adsumpta
Latifui terminatione deelinanturj eitdem passim
usurpantur tamqiuim indeelirhabiUa, iUud ubi fit^
terminatio non raro fluetuat, ut iuxla inveniiur
Hisarna et Hisarnis, iCem Thiudimer, Valamir, Vi-
dimir modo 2 decl. sunt, modo 3, ut inveniuniur
Antes, Anti — ^ Rnlgari , Bulgares — Burgun-

IV. LEXICA ET GKAMMATICA.

185

nominum propriorum deelinaUo :

diones, Burgandzoni — Gepidae, Gepidi aUa'
qut eomplura ex indiee loeorwn eognoseenda. hoe
magia tn nommaUvo fit quam in eaaibu» oHi~
qui» ei ibi maxime, ubi harbara nomina ordine
quodam ffroeedunt, ut tn Amalorum siemmate
llerroenerig eat qui aUbi perpetuo appellatur
Hermanaricos , item in eatatogis popuLorum 58
17 — GO 2. 88 8. aingUlatim haee videbanhtr
cuinotanda eaae.

-a (-as in Yalia aemel inventum graeeUfaat) : de^
etinafUur omniaj ni»i quod exeeptionem faeit Eter-
pamara gen. — Aecuaatrvu» in -anem adett
m Attila et Totila.

-c, -ch, -g: pleraque nomina et magi» notaomnia
ronatanter deeUnantWj ui Amalaricns, Atha-
laricus, Euriehus, Kutharicns, Friderichns,
Gizericns, Ualaricus, Segericus, Theodericus,
Thrasaricus, Vetericns, item Gundincl^us, Mun-
diuchns. oUerrMnt llermenerig in »temmatef ut
dixi, aUbi Hermanaricus; iiem Gadaricus nom.
genetivum feeit Gadarigis tamquam a Gadarig.
praeterea adaUnt Berig aee. abt.^ Dintzic nom.^
Gnntharic aee. , Geberich nom. abt. , Ilderich
nom.; item Candac abl, (aed Candacis gen.),
Ellao nom. , Erac aee. , Hernac nom. , Safrac
nom.f item Ascalo abl.

-d : derUnantur aemper , ut Heldebadus , Theo-
dahadns, Atanagildns, Theodoridns.

-i : Babai aee. abl.

-I : Agil nom. , GilpU aee. ; praeterea in «tem-
mate Amalorum Amal, Athal, Hnlmnl, Hnnuil :
ef. Israel, Misahel.

-mundus pterumque: v. Gesimnndus, Gnntha-
mnndns, Hunimundus, Kimismnndus, Sigis-
mnndus, Thrasamnndns. e eontrario Beremnd
nom. aec. [gen. Beretmodi 13421), Evermnd
nom. aec, Thorismnd nom, 112 3. 113 6. 25.
116 3. 9. 122 tl (Thorismnnd nom. 77 8). aee.
107 22 (gen. Thorismudi 123 6, Thorismodi 134
21, aee. Thorismundo 77 s , abt. Thorismundo
103 11. 110 8).

-n : raro non derliruitur, nt Huldin nom., Lodoin
are.

-o: Ildico arr., Ostrogotho aec, Thindigoto arr.,
nomifui muUerum omnia.

-r: deelintintur Odoacer (Odoacmm aee.), Ricimer
(-rem aee,, -re abl. ) ; non decUnantur Filimer
ftom. abl. ace. ; Gelimer rhom. acc. ; Thiudimer
nom. paaaim, gen. 128 1, dat. 45 1, aec. 77 4.
130 4. 13110. 132 6, o^i. 123 7. 127 13 (?),
{gen. -meri 127 21, -meris 128 12, abt. -mire
109 19); Valamir nom. paaaim, gen. 123 9,
acc. 77 4. 127 17, abl. 42 23. 123 7. 127 13
igen. -meris 129 5. 130 10, acc, -merem 109
23, abl. -mero 44 29, -mire 109 19); Videmir
nom. paaaim, ncc. 77 4. 131 15, abl, 123 7.
I27l3(?). 1305. {abl. -mere 109 19, -mero
44 30. 45 1 bia) ; Visimar fhom. oce.

-8, -z : declinafUur pleraque, ut Thindis facit
Thindem, (Ketemeris) Retemerim. aed excep-
iionem faciunt inter hominum nomina Boz oer.,
Ganthicis {q. v.) , Vitigis {q. «.), ut mittam
quae aufU m atemmcUe Afnalorum Angis, Valara-
vans, item inier fwmina populorum Galtis acc,
Gepidas {q. v.), Sadagis acc,

-t: non deeUfumtur Alathort f%om., Astat abl.,
Gapt nom., Hilderith abl. , Himnerith aec,
Sinderith abl.

-vnlfus : aolerU decUfiari , ut Agrivulfns , Atha-
nlfus, Evervnlfus. Hnnvnlfus; exeeptionem
faciunt Kodnulf nom. et in atemfnate quae auni
fkomina Achiulf, Ediulf, Oduulf, Vultnulf.
decoUare 45 34.

loaoAvu.

decus anlae 42 12. 115 11; aolicnm decns 125 2;

primum in mundo decus cofiaulatua 132 17.
dediticii 121 21.

deducere ad medinm s= in fnedium proferre H1 10*.
defetigare 40 28.

deflcere «= obire 26 39. 35 25. 120 4. 136 2.
deformis = foedua 105 9.
deformitas s= ignomirUa : ad necem totins Italiae suam-

que deformitatem 98 10.
degere 44 17. 48 13. 51 29. 79 15. 136 20.
deicere exercitum = fufkdere 98 13.
deinr«ps = deinde 56 8.
deitas 33 29.
delectare : solacia illorum , quibns delectat snbire dis-

crimina 107 24.
deliberare = conatituere : aliqua scribere delibero 3 3 ;
quidnam deliberarent, ambigebaht 92 6; item 45 18.
72 17. 93 10. 99 1. 100 12.
deminutiva: aliqnantulum 72 9. 103 2; qnantulnm 22
13. 47 3. 86 4. 108 24; quantolnmcnnqne 74 14.
— bocnla 106 l. — clientnlus v. cliens. — storinn-
cnla 3 6. — infantnlus 128 12. 136 7. — pancnli
84 7.
demorari 138 14.
demutare 1 19.
deponefUia :

deponentia uaurpata ut activa:
adgredere 28 6.
adipiscunt 61 2.

antefatns 68 14. 70 15. 96 16. praefati 64 6.
demoHunt 114 22. demolivit 135 12. demoUti

sunt 27 7. demolita Roma 50 24.
depacisci: pax depicta est 48 3.
depraedavit 129 2. depraedamnt 76 7. deprae-
dasset 86 17. opes depraedatas 41 30. deprae-
datis Vandalis 87 20.
digressimns 75 19. 80 12 (digressi sumus 120 18,

cf. adn.).
dimetiunt 54 14.
emensus 48 25. 50 17. 61 1. 130 17. 131 2.

137 19. remensns 50 27.
evagaret 88 16. pervagant 63 13.
experti sunt 17 13. labore experta 89 18.
famnlarunt 88 2.
frnstramnt 72 3. fmstratus est 46 15. fmstra-

tus 15 4 {item Florua). 138 7. 9.
largierat 46 6.
lavat 82 1.
lamentoverit 103 2.
luctore 79 12.
mederi = aanari 70 18.
mercarent 93 7.

metoret 38 9. metassent 39 3*2.
mutuavimns 80 11. nomen mntuatnm 71 15.
nanctus: nancto occasione 114 3. nanctom opor-
tnnitotem 45 26. navis tardior nancto 82 14.
obliviflci pa»»ive 107 9.
populatns 85 19.
reminiscent 75 2.
remuneratns 48 9.
remorasse 121 16-
sortitus 45 3.
snspicaret 111 24<.
aetiva tuurpata forma depofyenti»:

certore, decertare: din certoti 1222; decertotns

est 86 20; decertoti snnt 86 15.
degere: milites fecit vitoe privatoe degi 81 7.

comperit Entharicum in Spania degi 135 1.
navigare: qui recto eureu navigatnr 97 3.
patrare: qua(m) patratae victoria(m) 67 9.
resistere : dnm resisti contra Parthos non praevalet

50 10.
strnere : Alanum gravi , Heralum levi armatura
aciem strui 125 22.

24

186

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

depraedari : depraedare {sie certo 76 7. 86 17. 129 2)

37 ib. 41 30. 42 2. 76 7. 86 17. 87 20. 88 3. 129

2. 131 4.
desaevire abaolute 23 29 (ex Floro). 89 2; iii pigiiora

91 3; tbesauros 45 33.
desceiidere de progapia 126 24; de stirpe 135 l ; de

origine 135 12.
describere : in provincias Koiuanas descriptae sunt 27 1 o.
desc>riptor : descriptor Gothorum gentis 61 5 ; orbis

terrae discriptor 58 1.
desiderium: habetis desiderium vestruni 107 15.
desperare ef. eomposita pro $impLicibu8.
despicere : armis despecti 88 19.
destinare *= mitttre : iniinera ab utroque sibi invice

priucipe distinata 48 3 ; cx>nligatuni ei tyraiinum

destinavit lohaiinem 51 22; rontra quem rx)nsul

distiuatiir 5U 5; item 42 15. 43 21. 44 15. 48 17.

117 15. 118 13. 132 14. 136 4.
destrictus 100 ib.
deteriorare 137 11.
detractio = infamia 45 17.

detruncare : aiite portas urbls detruncatus est 41 b.
devotare = devovere 22 27.
diadema: ace. diademam 30 25. 40 30.
dicere : parum dictum (= explancUum) est 54 7.
dies feminine 38 31 [ex Eutropio). 45 21. 52 1.5.

69 10. 79 0. 94 2. 112 9.
difflcile adverbium 86 20.
dignus tragydiae 52 12.
digredior: Scythia vergens ad Hunnos . . . usque di-

greditur 61 19.
diiectio 99 10.
dirigere = mittere, pUrumque cum ad vel cx>ntra:

directo (destinato Hier.) Scopa 9 5. ittm 18 28. 30

1. 19. 31 14. 41 17. 42 8. 43 22. 45 30. 48 2. 49

1. 7. 50 25. 81 C. 83 23. 92 7. 14. 100 19. 101 5.

106 19. 107 3. 110 7. 115 15. 117 19. 118 14.
121 1. 127 21. 132 4. 133 8. 21. 135 4. «. 137 8.

discessio = teditio 125 13.

discurrere : iii Grecia discurrentes 73 1 3 ; super rege

discurrit 131 3; lllyricum discurrentes devastant

128 8; Flaminiae aggerem dlscurrentes 98 15; dis-

currit cxercituin 111 20.
discursare 41 10.
discutere: captum catenatumque discussit 47 25; quem

discussum maiilbiisque truncatis iii patibulo flxit

51 23.
dispareo: mox terra apparuit, c^rva disparnit 90 4.
dispendium 49 21. 85 0.
dispensator 54 3.

disponere = conatiiuere 51 12. 78 1. 99 6.
distendere: sinu distento 58 11 ; unsu reflexivo disten-

dunt supra mare Ponticum Bulgarum sedes 63 8.
divagari 135 13.
diversi = variiy plurea: diversae gentes 2 3. 67 13.

107 17. 138 12; diversae nationes 42 23. 59 7. 83

2. 109 17. 110 3. 116 2; diversa proelia 40 28;
diversi iudices 48 23; nou unius, sed diversorum
varios apparatus 50 10. 'V

dividere: dividentes se ab Alanis 111 24; noctis con-
fusione divisiis 112 7; civitatem spoliant dividunt
vastaiitque 114 17.

divinitas = deus 102 7. 124 5.

dominus = deus 51 9. 52 2. 54 8. 56 1. 3. 133 9.
138 18. — domlnus (dominatlo 127 16, domininm
8 26. 28 17. 122 18. 123 15) in re jm6Uca (de pH-
vnta ef. cliens) potii»imum uaurpatur de AttHa :
dominus Hunnorum omniuni 104 14, dominus taii-
tariim gentium 112 21, dominus fortissimarum gen-
tium 124 14, similiter 116 8. 123 14. 15. 127 16;
dominium Hunnorum 122 18. 123 15, Romanorum
dominlum 28 17; dominus noster Theoderieu» 134 4.

dona annua ab imperatoribus ex eonttituto gentibu»
pro auxilio praestita: dona consueta 96 12. 126 11.
128 4. — ad instar strenuae 128 4. — munera

aniiua 81 5; munera praeterita et instantia 128 10;

munera 95 11. — stipendia 81 3 [ef. 132 1«»}. —

victualia 95 11. — sollemnia annua 126 9. 128 7.

accepta ab imperatore 128 19. — expensae inipera-

toris 133 9. 14. — Cf. foedus.
dubius : terra paludibus dubia 66 6.
ducatus 5 10.
ductor i$ qui exereitui praeest^ five rex esi 87 2o. 109

14, sive alio loco imperai 9 24. 73 9. 76 8. bl 17.

87 20. 93 12. 103 1. 109 1. 132 8. 137 7. 14.

novus ductorlOO 14; ductare 17 6 (duce FLorus pro

ducUnte). 13. 30 12. 48 30. 104 10. 109 19. 119 1.

130 22. 131 11.
dudum ad substantivum adiunetum : duduni Aviti im-

peratoris fllius 119 16; dudum imperator 120 5;

dudum decessores 133 6; dudum possessores 9t» 21 ;

militia illa dudum sub Constantino principe foedera-

toriim 96 5. — ^imt^ttfr ufurpaniur tunc (a prin-

cipe tiinc Marciano 126 5), postea 40 12, quondam

(g. «.).
dum [iem/porale semper) cum ind, prnes. : dum niti-

tur excusare, meiitita est 7 4, iiem 3 3. 27 7.

36 9 (?). 13. 44 27. 45 19. 22. 27. 46 5. 19. 49 9.

18. 28. 50 10. 16. 28. 51 12. 67 11. 70 16. 83 7.
9113.93 10. 110 21. 11120. 113 9.16. 114 10.

116 11. 18. 118 4. 12118. 125 6. 128 13. 129 i.
134 20. 1389; dum lavat in flumine exiiideque
vellit aquam haurire 82 1. — eum eoni. praesentis
m oratione obiiqua 3 9, in direcia : loseppus (coii-
'sensit) dum conservet regulam et origines revolvat
61 6. — eum indie. imperfeeti: dum nullum geiius
obsceiiitatis . . . praetermittebat, occisus est 36 15.

— cum eoniunei. imperfeeii nuUa signifieaiionis divtr-
sitate: eos dum regnaret amisit 27 27; iiem 29 1 8.

19. 30 23. 24. 31 34. 32 29. 37 13. 16. 38 9. 10.
42 12. 44 7. 48 20. 60 14. 78 14. 82 20. 83 21.
84 5. 85 8. 93 14. 15. 95 9. 99 9. 115 3. 11. 127
11. 128 4. 129 10.18. 132 5.20. 134 6.15. 136
5. 15; dum LiicuUus . . . expelleret omnemque
Armeniam invasam ad Mesopotamiam venit 30 15.

— indicaiivus perfecii semei iantum reperiiwi dum
locutus est, Augiistum concitavit 45 17; eoniwnc-
iivus perfeeii iiem semel: dum felicitas fuerit sub-
secuta 112 22; saepius coniunetivus plusquamper-
feeii nee iamen nisi ubi agiiur de re praeieriia : dum
ad restaurationem missus fuisset, arrepta tyrannide
oppressus est 38 2; item 41 12. 42 20. 46 9. 66
13. 89 13. 91 15. 118 10. 121 22. 122 5. 136 24
exeepto uno loco : regnum usque dum ille Theodo-
sium ordinasset servavit 40 23.

dux qui exereiiui praeest 40 16. 70 16. 76 4. 85 18.

93 5.15. 94 1. 119 15. 126 20. 1313. 137 3.6.

138 3 eet., eiiam rex qui praeesi suis 107 19. 129

1 {ef. 9. 24), primates et duces qui regum vice

praesunt 93 4.
dux limitis 84 8.
dux Pentapolitanus 126 19.

ebibere : tribus faucibus fliienta Vistnlae fluminis ebi-

buntur 63 5.
ecclesia 40 46. 44 12. 47 1. 92 13.
edere : ab una stirpe exorti tria iHmiina ediderunt SH 21.
efferare 104 5.
efferus 32 7.
effodere = eonfodere: fllius hostilibus telis effossus

31 7; sedecim vuliieribus effosum peremit 47 12.
egregius netUrum eomparativi 111 14.
elatio tyrannica 117 12.
elatus = superbus 105 15.
eligere : elegens vincero 71 9; clegit potius . . . que-

rere victum quam ipse otiose frui . . . et gentem

sutm mediocriter victitare 133 1.
ellipses ei sententiae imperfeetae :

quomodo Octavianus . . . perduxit {seii. demonstravi-
mus) 1 20.

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

187

ellipses et aententiae hnperfeetae:

sub quo ludeorum [scil, rex fait) Azarias, Israelltis

vero {scil, regnavit) Roboam 6 25.
iiovem annos sub tribanos plebi {acil. Roma) fiiit

14 2.
aequo iare abique subactae {aciL gentes, quod vo-
cabulum eft apud Florum in praecedentibus ab
lordane omisaia) 26 22.
Epyrotae qui Inlyrico (ss id eat lUjfrieum) 27 10.
fliios eius . . . regnare genitali loco concessit {scil,

senatus) 29 28.
sic qaoque . . . Octavianus quo nullus . . . fuit

33 13.
ad tridnanam lectionem dispensatoris eius beneflcio

{acU. acceptos) libros ipsos antehac reiegi 54 3.
regem illis {aeil, fuisse) commemorat Telefum 70 6.
Thomes civitatem suo de nomine {acit. appellatam)

aediflcavit 71 16.
Gepidae . . . in insulam . . . quam . . . dicebant

{aciL, transierunt) 82 19.
quamvis velocitas eorum ab aliis crebro bellantibus
{acil, in auxilium vorata extra flnes) evagaret 88 15.
uiiius tantum {acil. viae) patet accessus 96 2 1 .
tali Aftica (s= eum in tali atatu Afriea eaaet) 102 «.
magnum munus a natara {acil, datum) animos altione

satiare 110 16.
inde nobis cita(m) victoria(m) quaerere {acit. debe-

mus), unde se continet bellum 110 24.
ad fratris Thiudimeri {acil. domum) gaudii nuntium

direxit 127 21.
loca eis tradidit, id est Cerru . . . et alia(m acU,

civitatem) quae Siiim vocatur 132 8.
antequam ex Audefleda snbolem haberet^ {acil, ha-
boit) naturales ex concubina 134 16.
eluctori 110 9.
emergere : clades emerserat 50 8 ; emersit momcntanea

mors 125 3.
enim abundat 15 32 {om. Florua). 78 5.
eoura pro aubatantivo 62 12 {cf. 28 20).
episcopatus 120 5.
episcopiam 45 21.

episcopuB 43 30. 45 23. 119 14. 18.
eremu$: per herimum 89 13.
ergo abundat 10 4. 33 28. 104 6.
erigere: Alpes erectos 130 20; arma erecta 37 7.
eripere s= tiberare: neptem imperatoris ereptam 51
20; a Yandalico iugo orepta 102 23; a Yandalorum
incursibus eripere 100 12; ab imminenti morte
ereptos 93 18; item 31 23. 64 1.
erudire: qui eos sapicntiam erudirent 64 10; ethicam

eos erudiens 74 4.
csse sunt iucolentes 127 6; erant manentes 87 14;
fuit consentiens 125 27; esto diligens 2 8; aasus
fuerat 34 2; exempta fuisset 123 23; pcremptus
fuisset 46 9; secutas fuisset 122 18; fuisse exor-
tos 64 3 ; victus fuero 133 13. — cemere erat 125 20.
esse omiasum ratione inaolita : sciet unde orta, quo-
modo aucta, qualiterve sibi cunctas terras sabdiderit
52 12; qui Asdingorum stirpe 87 11.
et abundat:
poat reLaiivum (qui, unde, ubi cei.) : qui et Silvii
sunt vociUti 6 2, aimiUter 6 34. 7 26. 9 4. 10 8.
17 8. 33 27. 38 22. 40 11. 41 26. 42 10. 46 8.
48 13. 64 10. 15. 65 7. 67 15. 69 17. 73 2. 76
17. 77 14. 81 2. 84 19. 99 21. 122 19. 127 6.
134 7. 136 4.
et nec 50 21. 85 6 ; nec non et 33 32. 34 37. 59

13. 114 21.
etiam et 103 7; sed etiam et 132 18; verum etiam
et 54 13. 73 7; simul quoqne et 121 5; adhuc
et 112 18.
et usque (usque nudum raro legitur) 1 14. 16. 3
10. 26. 4 6. 14 bia, 22. 7 14 (et huius usque). 8 2.
9 27. 10 8. 53 7. 128 27.
nec mora et 114 17.

et ipse 5 30. 42 1. 43 n». 50 18 et alibi,
et si s=s etiamai 15 32.
etenim {coUocatur aecundo loco plerumque poat hic,

tunc, aim.^ primo 34 8. 93 11) abundai 6 34. 8 21.

34 8. 35 27. 32. 36 8. 27. 37 1. 38 1. 13. 25. 42

28. 44 6. 75 17. 93 11. 113 17.
etiam abundatpoat quam: tam maiores quam etiam mi-

nores 54 15, aim. 3 7. 9 16. 31. 92 1. 121 tl. 128

10. 130 22. 132 3; aUbi 64 0.
evadere : evadissent 129 9.
evagari : qnamTis velocitas eorum ab aliis crebro bel-

lantibus evagaret 88 15.
evaginare: evaginato gladio 93 17.
evangelizare 92 17.
evellere : de regno evulsum 44 2o ; dum Magnum

evellere cupinnt, ipsi evalsi et omnino extincti sunt

138 4.
eunnchus 115 12; spado 43 1 1 .
evocare : evocitus 47 10.
evocatoria 132 14.

euroborua: ab oceano eoroboro 61 17.
exardescere: exarsit in (= invaait) Gothos 89 7.
excedere rebus humanis 75 5. 88 5 a(.
excidio, -onis: ab excldione eum urbis retorquet

132 7.
excipere in deditionem 31 l.
exconsul v. consul.

excubitorea: ex comite scubitorum 47 4.
excursus : Oceani crebris excursibus 57 i .
exercere aenau reflexivo : Romani armis et legibus exer-

centes 3 1.
exercitare: deposuit exercitatu furore 115 6.
exercitus ubivia aolita aigniftcatione ; opp. faniiliae 60

13; exercitas Ostrogotharum para copiarum Attilae

109 18; exercitus Aithanarici manet in servitio im~

peratoria 96 4.
exhinc 114 19.
exigere: tam regis sui mortem quam suam iniuriam

ex rebelHonibus exigentes 129 21.
eximere =s trar^igere : necdum Etrusco bello exempto

18 25; pars diei exempta 123 23.
exinde de loeo 14 8. 27 28. 32 15. 49 17. 60 13. 61

3. 82 2. 84 9. 86 13. 98 19. 99 I. 6. 116 23.
existere &= eaae: ignobili {aic Ubri) fortunae existens

36 1 7 ; de quo . . . innamerabiJes pene scriptores

existunt 54 12; usque dam eorum praevius existeret

Ostrogotha 83 21 ; sui sanguinis reus existit 95 23.
expensae 35 7. 133 9. 14.
experio: Latini experti sunt et devicti 17 13; vena-

tioni tantum nec alio labore experta 89 18.
expers aliqua re : ut nec consilio suo expertem nec

convivio faceret alienum 103 22 ; expertes s ex-

pertaa 74 7.
explicare luctu(m) 124 22 {ai lecUo vera)-y cf. 18 1-9

loeum Ftori.
explorare = quaefere 112 24.
exponere : Dionysio storioo exponente 85 2.
exqnisitor consiliorum 109 3.
exulare s in exilmm mittere: uxorem eius exulatam

41 9; se solum exulari 44 10.

fabricare civitaiem 84 1.

facere: facientibus peccatis 47 18. 89 2 ; morbo faciente
obiit 35 13; faciente niecessitate 35 9; vitae termi-
num faciens 84 16; Gaesar eos redegit fecitque in
provincias 29 10; in provinciam facta est 29 16.
facies: post assertam a Manlio faciem de urbe 17 3.
familia s= aervi domini euiuadam 125 9 (c/'. 1 1. 131 4) ;
opp, census a borui 131 4 ; exercitus cam fami-
liis 60 13.
= genua: divisi per familias {Amalorum et Baliho-
rum) populi {Gothorum) 64 22; familia Amalorum
103 12; (Yenetharum) nomina per varias familias
et loca mutantur 62 16.
famosas = cUirua 81 18. 109 21. 113 18. 116 l!

24*

188

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

famulus (famaUtiis Ot l i) , famiibiri 4e mMiii» qmk
dommo mUitarem operam praeHmU 45 1<(. 91 it.
126 4. 133 4. 137 12; privaue TiCae eamnlari 102
21. — C/*. scrvna.

faaces v. consul.

fatum : refis animas in antiqna fata reYertitiir 113 2.'».

favere ^s inthUgere) doloribaa 107 ii.

feralis 123 22.

fertur «rum aee. rum mf. 112 1h.

lldei doetorea 34 i:(.

lldelis 100 W.

llducialiter 73 I.

flnea Urrn 95 5. 07 21. 09 2 al.

flortuari 133 m.

ftaenta mixta elade 'ss tnmgwme) \\\ i ^ ; floenta Hiatri
62 12. 68 1 s ; ttonnoiU flneau DaBnbiui iBltawit
130 20; iUm 63 5. 66 11. 68 13. 96 21. 127 t!».

fluvida 57 s.

foedos , foederati eUi utmrfmUm de qmovie paeta mter
duon pfypmio» faeio, ui imier Romumoe et Pairtkoe 4S 3,
inier fHHkoe et Maeedomee 73 7; iiem 84 li. 100
21. 101 !>. 104 12. 119 &. 129 l.S. 130 23. m 13,
praeserUm ingnifUani paetmm, qmo geme h mf e ri a mUemo
ita ne mAirit, «1 pro ammma ni f m n e raiiome mui^ea ei
praeetet. ita fiotki nmt foederati rei pobKeae Bomaiiae
H\ \, item 76 2. 85 \h. S7 t. n -qoadraginU milia}.
95 12. 96 .5, ^. 104 i. 128 5, 132 7. 19. sMlc cst
ff >edoa faetum eum VitaUamo 47 1 ; item foedna Go-
tKormm eum n umm is 122 2. trameiate eooaaagviBita-
tia foedoa 83 «.

forinseeas exportore 114 12.

formare: non adeo proceritate statnrae formatiia 99 17.

formidabflis 105 ii.

frater im adloeutiome amiei 1 3. 2 f». 53 4. 54 ^.

fratroelU fratri» fUiue 77 13. 123 2; fratri» promepoe
1^3 s.

freqnentatio 115 •.

frequemiativa : dartare q. v. — lectitare 3 lO {ef.eorr.).
— qoaeritare 59 2. 83 10. — territare 126 3. —
victitare 22 1 f. 63 «♦. 1.33 3. — Tocitare 6 2. 28 1«.
33 2»». 97 «. — votare ^voverat Hiet.) 39 lo.

fretoa 99 <«. 102 i.

fmstrare (s reteete leiiationem 72 3.

fonereos cantot 124 13; foBereoa loctoa 124 22.

fonos: fnneri reddidisae eoltorain 113 i; crodeli
fonere coofodioat 84 12; fogam ipao foaert triatio-
rem lOS 22; ot torpe fonoa (s wpeeiaemUmm fu-
meeiumi miseraodo semper offerrei 106 12.

febenna 94 10.
generare de matre 6 13.
geoerosos s= nobilis 64 13.
gemetivue, daUvus, aUatiwu» permmttati:
genetivus pro dativo:

ductorem eiercitos prieponens 49 1 . — loci nomen
dedit 67 H. — ipsios orbis ferre sabtidiom
gestiens 84 1.
par: par tantae calamitatis 21 19 {ita FUmu
quftque) ; parea eorum 59 1 3 ; expeditionis quam
parabat par 105 0; impar sollertiae 75 4.
ablativu* pro genetivo:

rebus (bs rerum) praesciis 114 16. — imme-
mor exito 41 34. — dolis fDama 110 1. — oec
consilio suo expertem nec oooririo aliennm
103 22.

ablativue pro dativo:

Komano iurae se subegeront 27 2, — senectute
Mua cousulens 47 13. — autequam parte ad-
versa sese inlmicum oatenderet 46 21. — quo
favente deo 48 A.
genetivuM dativusque eoordinati:

spem utrinsque generi 138 ih, — acri omnino
ingenii 95 1. — ex Priami Frygom regl ger-

71 2. — sedes eraot Atciiae regia . . .
tenemti 105 2.
dativua pro gematino:

impaSiena tantae cmdeiitaSi 50 20. — mums paiti
fautorea 92 1 1.

gmmqm^mmmtU^^ ^HK^^MSCkflf^HIBB iK^BMHIBS^^rf^HftA * ^l ^w^ ^ik^m mm 4BVI9^V!Bft

83 20. — ▼irtotis et nobilitatia eximina 87 h. —
soppiicantiiim exorabilia 105 17. — speciea poveoda
■igridinia 91 i. — prodeotiae matonui 113 <>.
gemetiaua pamiva ngmiftetUiome : moniu soceri = eo~
eem datmm 42 1 ^ : ejereaaoa Skandzae iiHolae 89 ^* ;
Actllam; Gyzerieoa ad ▼eaegotharom beOa precipi-
tat 106 7.
genitalis locoa 29 2"« ; soiom genitalem 94 1 2.
genioa Hereolia 70 12 [lvm i upttia videtmr: rf. adm.
erd. ; seepCria genio mancipotaa 47 i«.

, gena p o poi o s mto regi euamre reeioribu» pmreme: Ua gen^
Gotbomm amte divimomem eeribi eolet 54 h. 56 t.
61 5H. 64 4. 71 it. 78 4. 80 tl. 14. 81 17. diema^

I tor^tw Oatrogotkae et Veaegotkae atriqoe eio^dem
geotia popoli 83 *». poat divakmmm otriiioe gentea
tam Oatrogotbae qoam Yesegothae 121 tl. rrperilor-

' qme gena de Oatrogothia 122 17. 127 12. 132 t3. 20.
133 2 bia. S. M. 134 9. \:M> 11, de Veaegoikia 98 3.
105 12. 118 t. 122 1>. aaepe tamem gemOa Goikormm
coeabulo alieri utri aoli aigmifieamimr , ut ad Oatro-
gotkoa pertimet gentia Gotborom Testitaa 134 9. Veae-
goikae promuttuaU aie m Haiia com Boouiiorom
popoio rirere, ot ona gena atraqoe credere -'= eredi)
poaait 97 1m. saiii<«tcr gena Acatzirorom 63 7. —
Adogft 58 17. — Alanorom 108 29. 130 22. —
Borgondiooom Itm 3. 119 4. — Fraoci 100 3.

— Gepidarom 62 19. 82 14. 83 4. 126 11. 135
13. — Gotborom miBomm 127 7. — Heroloram
88 11. 12. 15. — Uannomm 89 ft. 20. 90 9. 92 «.

109 19. 123 19. 124 fi. iS. 129 l. — Lazorom 67
17. — Boaomonoram 91 13. 15. — Rogoram 130 2.

— Seiromm 129 13. 22. — Spalonua 61 2. —
SoaToram 117 5. 130 22. — Soebaoa 59 4. —
Soetidi 59 14. — Vandaloram ». Yandalica 87 it.
20. 102 15. — VidiTarii 83 l. mipena Ua onli-
mata, ut eo mpU a r ea gemtea uni domumo pmreami,
tAua quodamunodo o p pom unt m: umde raro
gena Romana, ut 120 lo el gentea primae moodi
Romani Vesegotbaeqae 105 12 {ef. 70 9). ol iis exer^
dtu Somumo eomtra AttHam disaonae gentes maliimtt

110 IS. jlcm regno Attilae aotet a ig mifiea ri pimea
gemie» eomaprekemdi , ut gentes aiiae Uummia paremi
105 1 1. 123 », moltipliced popoH et diversae oatioBea
ns dlrioiie eorum oppomaamtm genti Hooiiomm 109
17, Hoiini fortissimorum gentiom eeapes 63, lo,
gentes diridnnt q%ti AUHae aueeedumi 125 f« {ef. il.
13. 19). eadem aignifieatione Odoaeer appelleim rex
gentiam 120 14 ( ef. 120 H: Toreilingoram rex
babens secom Sciros Heralos diTersaramqoe gentiom
aaxiliarioa} ; item Theoderieua rex gentiam et conaal
Romanua 45 12, verhis Gotboram Romanoramqoe
regnator 134 lO. eodem pertineni gentes Scytbiae
68 17. 101 14, gens aliqaa Scytbica 123 1%. 124
9. 12, quoniam Scytkia non genUs uniua eat: foriaaae
etiam gentes Screrefennae 59 l. 4, (Scandia) officina
gentium aot ragina nationom 60 n. madto vocfdmio
addito gentes proprie aunt barbari 40 5. 45 9, gen-
tium idola 7 23, ut solent gentes 98 IH, gentea
terrentor adunata Gotbis re publica 99 24, ^Africam)
a rei publicae Romanae corpus gentilis manos ab6-
tolit 102 24, regnom gentis Gotboram et populi
Romani principatus 45 1 4 , et minua proprie aie aaepe
59 «. 9. 60 4. «. 65 1. 67 7. 13. 68 20. 69 3. 7. 9.
70 9. 83 5. 86 1». 88 7. 17. 89 19. 91 12. 92 13.
100 22. 102 11. 104 15. 105 13. 107 4. 17. 110 12.
1114. 112 21. 113 H. 117 1. 119 b. 124 24. 128
20. 131 8. 17. 132 5. 136 4. 138 12. 20; cataiogoa
gentium 88 21, turbo gentinm 90 13. aemel esl pro
sltf|»e: geiis Amala 123 6.

lY. LEXICA ET 6RAMHATICA.

189

genus aut mdoUm signi/icaiy %U genus hominum {vd
genus nude) bellicostssimum cet, 59 10. 63 7. 81
13. 87 12. 89 14. 15. 91 10, aut originem, ut genere
Rugus cet, 3 14. n. 44 IH. 66 17. 67 i. 117 'il.
119 8. 126 1$. 128 6, ubi componitut eum stirpe
Amalae, item genus Amalorum 109 20, Anidomm
138 18 {ubi item eomponitur eum atirpe Amala,
ddnde appellantur utnimque genus), Balthonim 96
14; amator generis Gothorum 96 10, generis nobi-
liUs aimUiave 87 9. 103 14. 19, afflnitas generis
77 «, aut denique est pro domo: cum omne genus
suum 102 17.
genu8 mtitolum. exempla cum formae mutatione eon-
iuneta pleraque tatiue vitum t»t reeemere in deeli'
natione mutcUa. in plerisque, quae iam exhibentur,
ambiguum e$t, utrum aubttantivi genuf mate muta-
verit auetor an de aUo vocabulo eogitana, aliud
ponens duaa locutionea male miaeuerit:
agmeu fem. : agmine sumpta 67 12.
Alpes maac.: Alpes erectos 130 20^ arduis Alpi-

bus, iuxta quorum latus 62 13.
Amazones nuuc, : (Amazones) confortati sunt ; unde

cgressi 67 17.
cautes mase. : cautes Marpesios, quas 68 5.
Epirus ma»e. : Epyros duos 28 b.
flnis fem. : flnes dispositas 27 25.
fons fetn.: ab imo suae fontis 86 10.
gens ntaac.: gentes fortissimi 63 10; regnum
gentis sui et Romani populi 45 1 4 ; utrique
gentes 121 11 {cf. 125 12).
genus maee. : vestium genere erogans 36 6 ; Bal-
thorum ex genere . . . qui . . . acceperat 96 1 4 .
Lares fem. v. a, v.
Manes fem. 124 9.

natio mase, : indomiti Scytharum nationes 62 5.
Neapolis maae. : subversumque Neapolim 137 19.
uemus maae. : nemus Aricinus (-num Ftorus)

15 17.
pelagus ma$e. : is ipse immensus pelagus 55 i 8 ;

ef, inter paludes et pelago 96 20.
sedes maae. : sedes plani ac fertiles {lectio dubia)

59 8.
series maac. : supra scripto familiarum serie 4 8.
strages maae. : magno strage 133 22.
turbo fem.: quasi quaedam turbo gentium 90 12.
Vt in his prior interpretatio magia probabitia eat , ita
attera praeferenda in enuntiaiia per rtlativum ad^
iunctia aimiiibuaquie genere numerove abhorrtntibua
a voeabuto primariOf qualia aunt haee:
volumen . . . quam iam dudum ededissem 2 2.
in pauperrtmo regno loeoque angusto, quod dioi-

batur agro Laurentum 6 1.
Mauretauiae . . . forniidine tacti se subegerunt

27 2.
Spanias . . . Scipio tameu eos . . . coniuncxit

27 4.
Deiotarum senatus praefecit Galatiae: sed post

haec Gaesar eos redegit 29 9.
occiduae plagae infesti sunt 31 27.
legiones . . . qui . . . dedemnt 34 9.
omniaque quod constituerat 34 31.
populosas fore gentes, quia hoo apud eos solemne

est 40 5.
eandem, qui rem suggesserat 45 20.
poet diuturnum immanemque laborem quod . . .

fuisset gestum 47 28.
mortem . . . doluit nec passus est inultum transire

48 16.
volumina . . . desoendentem {quaai acripaiaaet

libmm) 53 7.
(oceanus) inpermeabilis esse sentitur et nulli cog-

nita nisi ei qui eam constituit 54 19.
ad Scandziae situm, quodsuperius reliquimus 57 17.
Vistulae fluminis, qui . . . ortus . . . inlabitur
58 b.

genua muiatum :

quas Graecis permiserunt condere sibimet com-

mercia praestituros 62 5.
latus, qui in aquilone vergit 62 14.
in eo loco, ubi Alexander portas constituens Py-
las Caspias nominavit, quod . . . gens eusto-
dit 67 16.
fluvium quod . . . praeterfluit transeuntes 67 18.
secundum locum quale fuerit 69 2.
lateribus . . . desectis, qui . . . uuucupantur 69 3.
in modum spinae, quem costas (= coatae) ut

cratem intexunt 75 15.
pars eorum qui . . . tenebat 78 5.
in flumine illo, qui . . . oritur 82 l.
nimii limpiditatis saporisque 82 i {zeugma quo-

dammodo, ut cdid quoque).
Gepidarum natio . . . invidia ductus arma movit

82 9.
istius necessitatis consimilis, quod . . . experti

sumus 84 20.
delectati lavacris, quae . . . sunt siti . . . ignci
scaturrientes et . . . omnino praecipua et effl-
cacissima 86 9.
Asdingoram stirpe, qui inter eos eminet 87 11.
quas . . . dum vidissent et eoram conplexibus

. . . miscuissent 89 13.
genus hoc ferocissimum ediderunt quae fuit . . .

genus 89 14.
paludem Meotidam, quem inpervium ut pelagus

aestimant 90 3.
niare, ad quam qui uavigatur 97 2.
Bryttioram regio . . . sortitos 99 2.
animi pondere qua valebat eximio 103 18.
pro animi fortitudine et robore mentis, quam non

polerat oocultare 103 23.
turbaverat eos Gothorum maiius, qui . . . efferas-

set 104 5.
aliaeque nonnulli {at. nonnullae) Celticae vel Ger-

maniae nationes 108 5.
multiplices populi et diversae nationes quos . . .

subdiderat 109 17.
intra septa castrorum, quam daustris vallatnm

habebat 111 25.
caiididas aves, id est dconias, qui . . . nidiflcaut

114 10.
ceteras (gentes) qui pariter praemebantur 125 12.
qoae . . . invenerant, nisi ipsi . . . se ipsos dls-

cerperent, fortissimas nationes 125 19.
nationibus, qui . . . inviti famulabantur , eorum-

que eet, 126 3.
quas Danabri amnis fluenta praetermeant , quam

Hunni Var appellant 127 19.
ipsasque Sciroram reliquias . . . acrius pugna-

turos 129 26.
qui valuit evadere, perquaquam effugati vix ad
sua ingloril pervenerunt 130 12.
gepanta v. ind. loe. a. v. Gepidae.
germanitaa de eonaobrinia 136 19.
germanus, -na 4 34. 7 9. 11. 39 21. 24. 42 12. 15.
29. 71 2. 82 6. 91 17. 99 21. 100 22. 105 4. 6.
109 19. 113 13. 115 9. 116 15. 123 9. 125 29. 126
19. 23. 128 3. 129 5. 131 11. 135 4.
gerundium: ad vastandum Moesiam 83 23.
gestus rei 90 8.
globi Gothorum 113 i.

grassator: regem se suis graasatoribus fecerat 135 16;
genus expeditissimum multaramque nationum gras-
satorem 91 10.
gratanter 130 25.

gratias referre (=3 agere) 1 3; deo magno gratias 1 4.
gratuitus : pro gratuito (s= apimte aeae offerente) couvi-

cio 82 17.
gratulari &= aibi gratutari^ gaudert : munere gratolatus
106 3; gratulabundus annuit 92 11.

190

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

habere: habuitorus 23 29 {ai lectio vera). habendus
(= eximiui) 104 a («i lectio vera).

habitaculum 105 3.

haruspices 108 22.

heies regni designatus 132 12 [cf, 136 9). heres regum
multorum 103 15.

(hlesperius : hesperia plaga 41 18. 50 12. 108 1. 133 6 ;
partes hesperiae 45 l. 48 19. 122 18; pars (h)espe-
ria 44 17; hesperia 133 18; hesperium regnum 39
24. 44 20; hesperium imperium 120 10. 121 2.

hic = hue 130 21.

humatus: post humatnm patris 138 16.

humiliatus 83 1».

iactare: superba adDK)dum elatione iactatns 83 7.

iam abundat 88 2.

ibl = eo 99 5.

id est = sciUeet 4 32. 30 6. 87 5. 107 21. 114 10.

123 2. 6. 132 8. 134 18.
idem de homine eognomine: pro postumo Aeneae idem
Enea 6 3 ; fllium suum idem Philippum 37 2 ; cum
Philippo idem fllio 81 1.
idola 7 23. 39 6. 7. 84 17.
idoneus: dum gentem suam non omnino idoneam aut

refertam audiret 133 i.
igitur miUo enuntiati 17 3. 115 3. 116 1. 133 17 (ita

Florus quoque 12 12. 14 10. 23 21).
ignotus = ignorans 90 4.
imaginarie 1 9.
imbuere ad disciplinam 79 7.
immemor exitu 41 34.

impedire : urbes huc atqne illuc variis deflexibus im-
pediYit 79 10 {ef, Vergilius Aen. 5,, 584 : alternos
orbibns orbes impediunt et 8, 448).
imperator non dieitur niti Romanorum: imporare, im-
perium ad reges quoque periinenty praesertim Atti-
lam 74 19. 75 6. 83 9. 121 18. 122 1. 123 10.
12. 13. 124 8. 125 6. 7. 128 23.
imperialis 128 16. 138 2.
imperium Romannm 76 3. 103 9. 113 11. 126 9.

imperia utraque Romani orbis 124 15.
imperium Occidentale 118 9. imperium Hesperium
121 2. imperium Romanae gentis 120 10. im-
perator Occidentalis 42 9.
imperium Orientale 44 1. 121 2. imperator Orien-

talis 41 26. 118 8. 136 24.
impetere 95 4.

impetrare pacem totius Africae 52 2.
in cum abl. pro ablativo nudo:
in armis fretus 95 11.

in belio prosternere 40 14 ; in praeda diripere 98
16. 99 15; in praeda ferre 69 17; in praeda
temptari 67 7 ; in praeda devastare 128 8.
in omni decore disponere 104 22.
in summa iustitia populos iudicare 75 5.
in nomine germanae nuncupare 82 6 ; in suo no-
mine condere, dicare 8 26. 68 1. 87 3 ; in tuo
nomine libello (= Ubelltmi) confeci 1 24 ; in no-
mine unum, multiplex in victoriis (unum nomine
et titulo, victoriis multiplex Floru») 18 25.
in nullo violare 106 16.
in uno pane aut decem libris carne mercari 93 7;

in unius caballi praetio eripi 64 1.
in tempore facere 113 10, in nostris temporibns
52 6; in eo tempore foederatam 119 4; in ipso
tempore 137 2; in huius regno 5 21; in anni
spatio 87 13; in quibus annis 3 13; in eadem
nocte 124 6; in die sabbati 47 19; in brevi 117
10. 136 6. 17; in initio dicere 82 U. 88 21.
in his verbis legationem direxit 107 3.
inaccessibilis 131 27.
incolae 83 8. 88 2.
inconscins: inconscio patre 131 2.
iiicrementum : septom annoruro incrementa couscendens
octavum intraverat annum 128 12.

increscere: Gothis fastidium eorum increvit 96 12;

montibus increscere (= ereacere, eminere) 56 16.
incnirere ad earpenta 112 5.
indicare: (Asdingorum stirps) genus indicat bellicosis-

simum 87 11.
indieativw in oratioru interrogationeve indireeta eon'

iunetivi loeum uturpam : vis quando coepit (mundus)

vel quid ad nos usque perpessus est edoceri 1 6 ;

aimiliter 1 20. 4 19. 61 10. 74 9. 76 14. 78 3. 7.

90 1. 97 19. 120 18. 122 3. 124 9. 127 lO; coor-

dinatu» cum eoniunetivo 1 7; 124 24. — indieativuB

post ut videatur sub ut. — indieativus pro eoniune-

tivo hypothetico: quae numquam contra se pares in-

venerant, nisi se ipsos discerperent fortissimae na-

tiones 125 18.
indicium: ad indicium (b notitiam) posteritatis 86 2.
indnlgere: inpunitatem Suavomm indulsit 117 21.
ineffabilis 130 9.
infestare : cum Parthis et Vandalis omnino (= omfua)

infestantibus 43 4.
inflari de victoriis 107 16.
influere: Danubium influunt 130 20, ripas influit

oceanus 58 4.
inglorius 128 26. 130 11.
inhabltare rupibus 59 11.
inhiare cum dat. 47 5. 9 ; cum aec, regnum inhians

41 23; imperiom quod inhiabat 85 10.
inibi &9 9.

inimicus = hostis 113 l et passim,
innectere: praedas innectens vicinis 135 16.
innoxius: suspicionis innoxiam 45 24.
innumerandus 130 11.

inquirere Romanarum rerum ordine actosque 10 2.
inquisitor 114 13.
inradiare = splendere 133 10
inreparabiliter 60 17.
inservire sensui auctoria (= auctorem reete intellegere)

54 2.
insignia potestatis regiae 130 5; i. principatus 121 16;

insignis regius amictus 134 9.
insinuare : erat reiigionis insinuatus aflectus 64 19.
insidere ripas 60 10; in (provinciis) 116 1; inter flu-

mina 27 21.
instar: ad instar {aUas cum gen.^ ad instar murale

29 24) 29 24. 34 12. 76 9. 104 19. 125 9. 128 4;

in instar pontium 72 5.
instituere aUquem atiquid 74 10; alicui aUquid 127 6.
instruere aUquem aUquid 74 3. 6.
insurgere adversus Romanos 27 5; contra Romaniam

35 33; contra Yalentem 39 26.
intentio = contentio: ne inter Ipsos de regni ambi-

tione intentio esset 102 8; item 91 21. 112 6.
intercedere impers. : nec diu intercedente 51 26.
interesse in eonspiratione 3 27.
interiacere : regio australi interiacens parti 99 2 .
interminor: interminans 115 3. 131 23.
intermiscere 54 15.

interpellare = in auxiUum vocare 32 24.
itUerrogativae sententiae interpositae : et hoc quare?

58 20; quid multa? 81 tf. 83 14; .quid multum?

131 17; quid plurimum? 104 1. 129 4. simiUter

rogo 69 15. 74 13 ; si quaeris 82 11. — Cf, Cassiodo-

rius var. 1 1 5 : quid plura ?
intimare 81 20.
intra: opusculum intra roanus habeo 53 5; nobilitatus

intra Spanias 103 8.
intransmeabilis 54 16. 66 11.
intrinsecus 114 8.
invadere regnum vel locum quendam passim {v. supra

p. 177 sub capite acc. pro abl.)', invasa tyrannis 37

12; invasa Pannonia 101 12.
invenire: ut (= quod) desiderabat invenit 60 3.
invitare: invitavit accedere 95 16.
involvere : Scythia in eo latere oppidis haut obscuris

involvitur 62 4.

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

191

ipse (ipsud 82 IH. 85 12. 129 22) := U 3 25. 5 21.

8 1». 36 14. 37 211. 38 8. 40 «. 14. 45 30. 54 3.

.59 15. 63 14. 67 c. 72 4. 78 i. 6. 86 19. 88 15.

94 !>. 95 11. 97 13. 100 20. 102 H. 112 17. 115 21.

124 ti. 126 11. 127 5. 128 1. 129 22. 130 5. lii.

131 «. 138 25. 26. idem ipse 30 ». 89 4. is ipse

55 15».
ire: exiente 58 10, exientes 60 8, transientes 104 17.

— percurram et . . . redeam (= redibo) 7 13.
i» loco pronominis reflexivi : veritae ne eorum prolis

rarisceret 69 9; tim. 72 8. 92 8. 96 13. 131 23.
item abundat 3 17. 26.
iul>ere: gentem capillatos dicere iussit 74 22; pro

altero iubebat [expectes laborabat: vivebat propoauit

Vahlus) ornando 123 9.
iudicat populos rex et pontifex Oothus 75 5.
iudices = duees provineiarum Romanarum 47 21. 48

23. 50 22 (ef. 14 3. 38 28. 75 5).
iugalis = coniux 9 26. 39 30. 51 19. 138 10. 15.
iugiter 50 4.
iunior et senior appellantur homonymi aetate diverai,

lieet nuHa parentela coniuneti, ut m eonnUitm» tol"

lemne est 41 28. 51 18. 92 8. 104 16: senior et

posterior 102 9.
iuramentiim subditorum 122 1.
ius: ius dominatio^ue Romanorum 1 21 ; ius Romanum

42 20. 77 2; partes suo iuri tenere 94 4; civitatem

in eius iura transducere 108 17.
iuvare: iubatus 5 23; iubaverit 56 1. 78 2.
iuvenilis : iiivenile regnum 41 1 1 ; puerile imperium44 3.
iuxta : iuxta omne scelus et parricidium addidit faoinus

34 10.
-izare: v. baptizare, evangelizare, tyrannizare.

labores = praedia {ef. Dueange s. v. et lares) : omni-
bus Scythiae ac Germaniae nationibus ac si propriis
lavoribus imperavit 89 5.
lacrimabilis 65 6. lacrimaviliter 85 2.
laesio : sine aliqua lesione 44 9. 116 10.
lares: in laribiis propriis 136 20; Gallias Spaniasque

sibi tamquam lares proprias vindicare 98 2.
lectitare 3 10 (ef. eorr.).

Iegatus48 2. 83 8. 12. 92 7. 106 14. 107 14. 115 15.
116 24; legatio72 3. 97 17. 101 5. 104 15. 107 3.
128 5. 10. 132 6. 134 7. 10.
leuva 108 6.

libare ; de eius continuatione pauca libabimus 69 7.
liber = fiUus : non suscepit liberum 77 1 1 .
libertas regni Romani Afrieae reddita 102 23 {ef. praef.

p. X); libertas dissotuto Attilae imperio 126 5.
licet cum indieativo 1 11. 56 5. 84 13. 91 12; sine

verbo 55 8.
lignum : gen. pt. lignarum 127 9.
limbiis = ripa 39 32. 54 10 {ex Orosio). 78 5. 86 8.
limes 84 8. 87 12.

litare: quantoscumque babuerunt, litavere victorlae90 10.
locare : civitatem in Alpes Cottiarum locatam 98 9.
locatim 69 1.
loeorum indicandorum proprietates :

1. Diserimen inter oppidorum terrarumque voeabula,
ut m iUis nudi easus ponantur, m his praeposi-
tionibus solito more locus sit, apud lordanem esse
desiity et ita quidtm , ut modo oppidorum voeabu-
lis apponantur praepositioneSj non solum apud et
ad, sed etiam in:

in Constantinopolim 42 15. 119 8.
in Kavenna 120 7.
in Thessalonica 87 2.
modo, et id quidem aaepissime, regioms voeabula
nudis casibus enuntientur {ef. supra p. 177 abta-
tivus nude positus) :

Africam 43 22. Africa 51 17. 135 4.

Asiam 85 19.

Bosforo (in Bosforos Rufus).

[Oampaniam Tarentumque 24 16 (ex Floro)].

locorum indieandorum proprietates :
Dalmatias 120 4.
Gallias 100 2. 131 18. 136 14.
Hellisponto 41 14.
Spanias 100 8. Spania 35 5.
lllyricum 44 26. 76 8. Illyrico 27 11. 46 12.
loniam Aeoliamqiie 67 20.
Isauriam 44 9.
lulia 45 4.
Latio 7 1.

Osroene Edessa 36 9.
Ponto 81 1«.
Scythia 68 4. 18.
Siciliam 51 6.

2. Oenetivus toeativus exolevit {nam Theodosius Spa-
nus Italicae divi Traiani dvitatis 40 24 diversum
est et pro Scythiae genitae 68 4 cum bonis tibris
restituendum Scythia) exeepto uru) voeabuto Romae :
sed mira diversitate id semper ita legitur, ubi
iustus sermo Romam reqtiirit: sic Romae advenire
29 15. — deducere 29 28. — destinare 118 13.
— ingredi 36 28. 98 17. 118 7. 137 20. — per-
ducere 37 32. — proflcisci 34 18. — repedare
34 5. — simite eH domi dimittere 107 21.

3. AecusaUvus ut pterumque directionem aignifieat,
ita f»on raro ibi reperitur, ubi Latina tingua re-
quirit abtativum genetivumve:

occisus Sirmium (apud Sirmium Orosius) 37 23.
Constantinopolim insurgens 39 26.
funduntur in Tracias 40 17.
Constantinopolim (perConst. MareelUnus} circum-

ductum 41 9.
Constantinopolim (apud Const. MareeUinus) civile

bellum commovens 41 13.
Spanias se reduserunt 100 9.
qni Coostantlnopolim efferasset 104 6.
in Constantinopolim interiit 119 8.
quod Gallias (s= in OatUis) occupasset eis con-

cessit 136 14.

4. Ablativus et ibi mansit, ubi vetustus usus eum
requirit^ et genetivi antiqui viees faeit {ut Aquileia
36 26. 37 25; Sermio 38 4; Mogontiaco 36 20.
80 7 eet.). atiquot toeis 30 22. 41 14. 50 26 cum
-a et ~o viees faciant aecusativorum in am et um,
certum exemptum abtativi ibi positi, ubi direeUo
signifieata aeeusativwn postutat , repperi nuUum :
nam 131 26 : tam eam quam Stobis in deditionem
accipiunt vocabulum Stobis recte referetur inter in-
dectinabitia,

5. Denique observandum pro appositione soUernni, ut
sunt urbs Roma, Danuvius fluvius, passim reperiri
in iUis adieetivum ut iirbs Romana, m his geneUvum,
ut amnis Danubii 75 11. 76 9. substantiva ex eth-
nieis deelhMta ad agrum terramve signifieandam,
ut Francia, Gepidia, Romania, inveruentur m m-
diee seeundo.

lusus verborum: vigilantiae vestrae, nobilissime frater
Vigili, gratias refero . . . ut non solum vobis . . .
vigiletis 1 3; dum resistere moliuntur, plenissime
demoliti snnt 27 7 ; quia caritas dei et proximi in
illos refrixerat, frigore consumpti sunt (fame exta-
buit auetor lordanis) 44 15; non dico.vulnere sed
ipso pulvere 110 21 ; copia quam inopia successorum
125 7.

macte: mactae virtntis et meriti 1 6.

magister militum : Alathort 46 22. — Arnegisclns 42

25. — Calluc 52 7. — Guntbaric 51 19. — Gun-

thigis 126 23. — Martinus 48 22. — * Orestes 120 2.

— Ruflnus 46 22. — Saturninus 38 2 (magister

exercitus Hier.). — Stilicho 88 3.

m. m. lllyricus: Sabinianus 135 9.

m. m. Orientalis: Belisarius 102 18.

m. m. praesentis: Artabanus 51 26. — Theodericus
45 7. — Vitalianus 47 11,

192

IV. LEXICA ET GRABfMATICA.

magister offlclonini : Hermogenes 48 2. — Illiis 45 1 5.
roagnanimls 106 4. 112 19.

maiesUs: nil triste pavet cni maiestat (= imperaior)
adriserit 1 07 19; Oothi armis inaonantibus regiam
deferunt maiestatem 113 6.
maiiis MfMu adverbiaU: qnia Oothi Theodoaio fatali

desperatione succumbente maius saevirent 95 9.
mancipare : ut quidqnid praecepisaet effectui manci-
parent 74 1 ; sceptris genio a suo avnncnlo manci-
patns est 47 1«.
manere =s ccnaidtre 58 14. 87 14. 127 13.
mansio 63 4. 16.

manns: manu manibus congredinntur 111 12.
Mars s= htlktm: aperto Marte 108 9 ; iterato Marte

7111; plus piratico quam publico Marte 46 i:>.
medietas s pars dimidia 60 10.
medius : in medio 54 6 ; ad medium sui 65 16; de

medio sui 89 12; in medio alvei 99 12.
membra orationis ditsoluta:

ablativtu aeauativfjuve abiolutus diremptua ab enun-
tiato guo eopula:

Valens imperator lege data ut monachi militarent
nolentesque (noientes Jiier.) iussit interflci 40 1 o.
spraeto Honorio regnnmque eius inhians 41 23.
qui eum in convivium trucidatum neptemque im-
peratoris ereptam ad urbem principi dirigit 51 20.
Domitiano imperatore regnante eiusque avaritiam

metuentes 76 1.
Rusceptn exercitu et contra hostes egrediens 120 2.
Vidimer fratre iuniore ac^ito et eum ipso cnras

belli partitus 130 &.
Campaniam. accedens subversnmque Neapolim

137 19.
post quorum diseessu nec quicquam mali in Italia

perpetrato 98 5.
post cuius dec^sanm et exercitu eius expeditio-

ne(m) gerentibus 67 6.
tertioque anno ingressus Rui in italia Zenonemque

imp. c^onsultu 134 s.
simUia 48 29. 51 11. 94 7. 96 17. 97 20. 114 3.
128 22. 131 1.
similiter aeparantur ptr eopulam male hfUerieetam
membra orationis <Uia:
curiosi» hominibus et qui de hac re scribere vo-

luerunt 55 2.
paululum se snbtrahens ab illi.s suaque dum ni-

titur ostendere virtutem 121 18.
spectaculum admirandum et sollemniter exhibetnr

124 11.

ibi, ubi erant, expeditionemque solventes 128 25.

sed ut adsolet rerum mutatio et principum volun-

tate diversa 51 8.

item protasi» aut ab apodosi dirempta aut soUtaria:

cumque . . . votum suum nequivit explere, faci-

nusque cum Eugenio committit 42 13.
postquam Ravenna ingressuR est nec . . . invenit,

remensoque mare Epiro revertitur 50 26.
nam imperator . . . dum . . . exercitum ad fortia

provocaret 95 1.
cnm . . . Vesegotharum . . . exercitns . . . lega-

tionem misisset 97 16.
quod dnm Instinianns audisset, et quasi . . re-
redundaret, sic est commotus 136 24.
partiripium praeaenti» cam primo solitarium viees fa-
eiens verbi finiti :

XLii milia prosternens castraque succ^ndit 30 20.
flumina profundens continuatoque iugo extenditur

68 15.
primitias regni sui extendere cupiens 87 10.
ibi veniens Alaricus et exinde trannire disponens

99 5.
postera die arbitrantes 112 9.
qiii puellam 8ibi socians (= rum soeiarel) eius-
que in nuptiis . . . vino somnoque gravatus
iaceret, redundans sanguis extiiixit 123 18.

menibra orationis dindUtta :

sed ille parturiens 129 12.

quam iUe concesait suosqne fllios eredens sociari

134 11.
fllium regem constituit eisqne in mandatis de-

nuntians 136 9.
«imtlto 4 8. '29 25. 75 17. 83 8. 84 3. 89 8. 17.
18. 95 7. 11. 98 9. 99 2. 14. 100 19. 103 14.
115 5. 119 14. 123 18. 12614. 129 4. 130 26.
138 27 (?).
etiam partieipia perfecti 31 25. 51 2. 60 15. 101
17. 105 4. 113 6. 119 11. 122 2. 128 15. 137
4. 15 9ie potiua explieanda erurU quam ex legi'
tima omisBione verbi substantivi.
adieetivum solitarium :

nimis aeqnisslmus omniumque communis 35 29.
Ibelium atrox muitiplex immane pertinax 111 12
{poteat referri ad legitimam omiMionem verhi
aubstantivi) .
ablativua abaolutua aolitariua :

ordinato super se rege 96 13.
nominativua aotitariua:

Theodosio ab Spania Gratianus imperator electo
(s= Oratianua imperntor eum Theodoaium ele-
giaaet)y Gothus pertimnit 94 13.
qua pace Attila Hunnorum omnium dominus et
. . . regnator . . . qui . . . erat . . . mirabilis
104 13.
membratim 43 12.
memorare 91 15. 106 7. 111 15.
mercimonium 56 8.

mercre: meruit gratiam imperialem habere 128 16.
mergere hrUfonaUive 75 14. 81 16.
meta: cursus sui metam explevit 78 3.
metiri: leuva una mille et qningentorum passuum
quantitate metitur 108 7 ; passuum miliariumqne di-
metiunt quantitatem 54 14.
metropolis: Aquileia Venetiarnm 114 5. — Mareiano-
polis 81 18. — Mediolanum Liguriae 114 20. —
Rodus totius Atriae insulamm metropolis 28 25.
metuere cum inf. 108 21.

miles eum m Romania tn univeraum appelletur qui-
eumque aub aignia imperatoria eat A\ 1. 46 11. 48
5. 22. 50 1. 16, in Getieia miles Romanus (108 4.
118 s) aive miles Romanorum (114 8) aive milites
rei publioae (76 m, cf. 3 12. 79 5. 81 7) aive miles
nude (96 5. 131 22) opponuntur foederatis (96 5),
auxiliariis (108 4 : quondam milites Romani tunc vero
iam in numero auxiliarium exquisiti), Sarmatis (131
22) aignificanturque ita militea non adaumpti ex gen-
tibua.
miliarium 35 16. 96 20. 133 24; passuum miliarium-
que quantitas 54 14; quarto urbis milio 44 25 {ai
lectio vern),
mille: mille pondo auro (auri FLorua) 16 34; mille mi-
lia Hpatia 27 27; onerarias tria milia 72 12; paene
sex milia viros 131 2; cf. qui plus ducenta milia
advenerant 49 19; dcc milia armatonim produxit
exercitum 72 4; per mille ducentorum passuum mi-
lia 75 14.
minuere intranaitive: minuentibns spoliis 131 8.
miscere intranaUive: dum eorum conplexibus in coitu

miscuissent 89 14.
misericorditer 93 10.
miseriter 113 14.
modernus 40 9.

modulari : patriis diis voce supplici modulantes 73 3.
momentaneus : emersit momentanea (== eodem momento

everUena) mors sepelientibns cum sepulto 125 3.
monachus 41 33. 101 8.
motus: eius motibus obviabat 109 2; bellonim motus

(= initia) 108 15.
movere intrnnHtive 137 11.

mox adverbium 42 28. 94 5; plerumque pro coniunc-
tione (s= ntox ut^ aimtUatque) eum indicativo: mox

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

193

superatum se sensit 26 39 ; »im, 3G 27. 38 14. 45 3.

85 15. 90 4. 11. 96 16. 131 14. 134 18, cum con-

iunctivo: mox venisset, extinctus est 71 3; sim. 44

3. 49 2.
mucro : in mucrone vel lingua Atriatici posita sinus

114 6.
multns : multum amator 1 29 10; gens multa (s= nu-

merona) 127 7.
munus: extremum fati munus reddens 131 14. — Cf.

dona.
mnnire: vallo muniri (= circumvnUari^ obsideri) Thes-

salonictm 132 5.
munitio == eatUllum 67 17.
murale : ad instar murale (s= muri) 29 24.
murinae pelles 03 1 5.

nam abtmdat 5 30. 10 u. 12 2 {om. Floru»). 30 28.
34 17. 35 9. 36 6. 39 20. 64 8. 70 l. 75 12. 76 13.
77 6. 80 14. 87 3. 88 5. 89 7. 100 5. 10! 12. 126
5. 135 20.

namque {aemper coUocatur post enuntiati vocabulum
primum) (^undat 17 18 {om. Florus). 27 23 {om.
Rufus), 33 30. 34 21. 46 17. 76 1. 80 17. 94 2.
103 8. 105 4. 127 20.

natalis [gtn.) dies: Severo natalis die(m) filii cele-
brante 78 15.

natio quamquam non raro ibi poniiur, ubi etiam gens poni
potuit t {at nuaquam uaurpatur de Ootkis) , ut natio
Aestorum 89 3 — natio Gcpidarum 82 9 — Hunni 89
17 — Rugi aliaeque nationes nonnullae 126 25 — na-
tiones Theustes cet. 59 8 inScandia — natio Vene-
tharum 62 15, item universe 91 10, opponuntur etiam
universae nationes Romani» 123 16, tamen plerum"
que ita accipitur, ut partis quaedam «ignificatio sub-
nit. ita ubi de terria agitur habitatis a diveni» po~
ptdia, ii aaepius quam gentes appellantur natione*:
Asiae nationes 67 2. — nationes Scandiae 58 15.
60 1 , Scandia vagina nationnm {»ed item offlcina
gentium) 60 6 — Scythamm nationes 62 6, Gothi
natione et vocabulo Scythae 61 9, omnes Scythiae
et Germaniae nationes 89 5 — nationes Gelticae
vel Germanie 108 5. shniliter nationes pa$»im di-
cuntur Romam» quae parent gente», ut agmen diver-
sarum nationum Belisarii exereitu» 48 18, item quae
parent Hunnis multiplices popull et diversae natio-
nes 109 17, diversae subditae nationes 116 2, diver-
sae aliae nationes 42 23, diversae nationes 110 4, cf.
125 19. 126 4. denique genti» quoque partes »unt
nationes, ut Vidivarii ex diversis nationibns adgre-
gati gentem fecernnt 63 o. 83 2, item omnis natio
linguae Oothicae memoratur 92 18, scilicet Ve»egothae^
Ostrogothaey Oepidae.

nativitas Abrahae 4 6. 14. 26.

naturales ex concubina tlllae 134 16.

naturaliter 74 5.

nec diu = non diu 87 17; nec dum =b nondum 22
13. 43 18. 51 3. 93 1. 114 19. 119 11.

nec mora adverbiatiter = »tatim 61 1. 73 5. 101 16.
114 17. 137 2. 11. 138 10 et alibi.

nec^ssitas == iussus 123 14 : necessitas domini etiam
parricidium si iubet, implendnm est; de calamitate
84 20, rf. 2 5.

negotiari vinum 127 10.

negotium : ancipiti negotio 115 4.

nigredo 59 6. 91 1.

nimis = valde: nimis aeqnissimus 35 29; sim. 81 13.
100 IH. 103 20.

nimius a ingens^ optimus: pisces nimii saporis 65
1«; shn. 30 22. 31 3. 60 1. 65 16. 82 1. 90 15.
99 10. 107 1. 109 21. 130 20.

nobilis, nobilitas 74 19. 81 17. 87 8. 88 «. 96 14. 99
22. 103 14. 109 20. 117 14. 119 16. 138 19.

nomen vel genus Qothorum 66 1 7 . — Venethi tria no-
mina ediderunt Venethorum, Antarum^ Srlavenorum
89 1.

lOKDAKBS.

nominare : quomm et numems et militia nsque ad

praesens in re publica nominatur (s manet) 87 5.
non solum: non solnm describere quis (= nemo) ad-
gressus est, verum etiam nec cuiquam licnit trans-
fretare 54 16.
nosri : praefati regem habuisse noscuntur 64 6 ; sim.
08 7. 75 7. 83 3. item cognosci: pari tenore et in
Alaricis provenisse cognoscitur 121 7; referri: hae
feminae refernntnr tennisse regimen 70 1 ; sentiri :
(oceanus) impermeabilis esse sentitur 54 18.
noUrius 126 22. 25 {cf. praef. p. VI).
nndare: cunctos senatores nudatos 50 24.
nuUus : gen. sing. nulli 46 24 ; dat. sing. fem. nullae

90 4. in nullo {=» nuUa re) 106 16.
numeralia: post pene qninquaginta annornm 101 12.
numeri permutati , modo xaxd o^eaiv ibi ubi plures res
singulnri significantur vel e conlrario uryi res plurali :
praeerat Deborra et Barach 5 24 {cf. 6 24).
loca eoram {Thraeum) in provincia redacta iugum

exc^pit {Thraeia) Komanum 28 10.
omnia quod (= quidquid) constituerat inritum fore

34 31.
ut nostris verbis choartem 53 6.
gens quae velud Thyringi equis utiintur eximiis

59 4.
haec pars optatum potiti solnm 60 21.
pene omnem Asfam snbingavit et . . . Somo ad

persolvendnm tributum snbditos feoit 66 13.
exercitu . . . in aliis partibns expeditionem ge-

rentibus 67 6.
revertentlbus in id ipsum, quidqnid partus mascu-

lum edidisset, patri redderet 69 lo.
pars eorum qui orientali plaga tenebat eisque prae-

erat Ostrogotha dicti sunt Ostrogothae 78 5.
imperante Dioclitiano et Maximiano 81 14.
pigra gepanta dicitnr 82 14.
quibns evenit nt adsolet genti neodum fnndatis,

penuria famis 93 1.
intra septa castrorum, quam plaustris vallatnm

habebat 111 25.
omnem exercitum enm qui gladio evadissent 129 9.
modo verbo ad partem tantum sententiae quam clnudit
coffitatkme relato vei e eontrarU> relato ad omnia
quod ad singula pertinet :

regnnm cognatis {Oratiano et VaUntiniano)^ UBqne
dum ille {Oratianus) Theodosinm ordinasset, ser-
vavlt 40 22.
caput eius et dextera manus . . . circumdnctum

41 8.
Valamir intra . . . fluvios, Thiudimer inxta la-
cum . . ., Vldimer inter utrosque manebant
127 14.
Snavomm reges Hunimnndus et Halaricus in Gothos
arma moverunt freti anxilio Sarmatarum, qni
. . . auxiliarii ei advenissent 129 24.
seseque cum parentibus Vesegothis iungens corpus
efflciunt 131 19.
nnmeroflitas 88 19. 105 11.

obsecnndare : illins ad nntnm res pnblioa obsecundabat

134 4.
obses 128 li. 15. 130 25.
obsidatns 19 28.

obstrepere: nobis aliqnid obstrepebit 64 3.
obtnrare 92 13.
obviare cum dat. 1 12. 29 25. 50 27. 109 2; cum ttcc. :

adventum Parthoram obviare 49 28.
occidenUlis 55 17. 56 11. 118 9. occidualis 32 21.

occiduus 28 20. 31 27. 55 9. 74 16. 78 7. 92 5.

136 4.
offa 91 2.

offocare: odore prnnarum ofToojitns 39 19.
Olympiades nom. sing. 6 34.
omnino : cum Parthis et Vandalis omnino infestantibus

43 3 ; insnlam omninv sni spatio in longo latoque

25

194

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

extenfuiin 55 &>; insulam omnino gratissimam 55 7 ;

omnino eitincti sunt 1^(8 5; aimiliter (»«'i 7. 75 10.

83 i:i. 8G 11. 14. 95 l. 17. 105 5. 128 6. 130 20.

133 1.
opinatus &= clarw 02 10; opinatissinms 28 25. G8 15.

85 20.
optnio s= fama 65 4 . 68 1 1 .
oportere: nec vobis oportet audire 110 15.
oppidum : ioc*a urbinm oppidorumque monimina 49 12;

decem munitiHsimis urbibus opp. oppida vel posses-

sione» 55 «. — oppida Borysthenes cet» 62 4. —

(*aUippide8 et liypanis 66 4. — Faventinum 50 20.

— (iaitis 83 15. — Perusinum 4U 13. — liegium

137 10. — Syracusanum 137 5. Getieorum pars
CaMiodoriana praefert voeahulum civitas.

oppreHsio Komanorum 114 4; Ariminensis oppressio

138 8.

optare: unde cum excipi libenter optaret 106 18.

ordinare = mayiftratum aaeerdottmve creare 40 22. 41
10. 25. r.i. 42 11. 43 17. 21. 2H. 44 1. 3. 12. 47
14. 48 11. 50 15. 64 13. 96 13. 118 1. 13. 119 13.
18. 120 2. 7. 132 13; conatituere publiee 4S 20 . 102
8. 103 1».

ordinatio 98 4. 109 18.

ordines ducere 80 1 {in loco Symmachiano) .

orientalis 31 27. 38 7. 39 24. 41 20. 44 1. 484. 554.
74 17. 78 6. 7. 92 3. 94 13. 102 18. 118 8. 12. 121
2. 131 13. 136 10. 24; orientalis hieroaliR plaga
32 20.

oritur amnis de oatiis 61 12.

omatuM orcUionia perversi exempla ubivis obvia sunt :
ut rariora voeabula et poesi propria eommufUbus
vuLgo mibstituta^ iugalis pro coniuge, pignora pro
fiUia^ germanus pro fratre^ procinctus pro exercitu,
repedare pro redeundo, Lares pro domo^ Mars pro
bello et »ie deineep»: quaere in ainguUs, eodem per-
tinent Lfitinis uMitatioribut nAstituta Oraeea vncahula^
qtMlia nunt Geta et Trinacria.

orthodoxus 39 29.

ovare = gaudere 45 12. 101 3.

pacare: pacati regnaverunt 85 12.

paene auctor $olet inserere eontra auctorem protentans
tamquam exaggerantem rea tradiUu 16 10. 17 18. 18
23. 27. 22 15. 31 0. 34 4. 46 7. 18 (?). lOl 12:
etiam ineptiua adieitur 14 s. 72 5.

paenitndo 102 20. 110 20.

patranus 41 25.

palatium 49 22. 50 14.

pandere 1 li.

papa 115 5.

parentes : successio parentum 1 23 7 ; parentes Gothi et
Gepidae 82 10. 92 17; Oatrogothae et Veaegothae 92
5. 103 15. 110 2. 123 13. 131 17. 1».

pars (= regio) australis 99 2; occidua 74 10. 1364;
esperia 44 17; orientaiis 48 4. pars Italiae 131 12,
Ostrogothamm 91 20. partes interiores Galliciae 101
14. — septentrionales 94 4. — Hellade 97 3. —
hesperiae 48 11). 122 18 cet. — Moesiae 92 12. —
Thraciarum 94 o : aimiliter p€uaim, pars terrarum
de loeo proeUi 108 8. pars de duobua adveraariia :
suae parti fautores 92 14; pars adYersa 51 29; par-
tes victoris 138 10; pars imperatoris 76 0; pars Go-
thorum 130 7; pro Uunnornm parte pugnare 113 20.
de hac parte consuluit 113 10.

particeps regni 48 14.

particuUie nuUa propria vi orationi inaertae quantopere
lordnni propriae aint, index aub voeabulia monatrat:
hoc addendumy ibi quoquey ubi auctorem aUquem ad
verbum exacribit^ ut Mareellinianoa annaUa et ma-
xime Florwn , aaepenumero talia addita reperiri^ inter
aUa autum 19 2. 22 20. 32. 23 1. 32 11. — et 18
35. — itaque 25 35. — nam 21 18. — namque 29 1.

— paene [v, a, v.). — que 32 18. — tamen 31 31.

— ubi 16 6. 10. — vero 20 5. 25 8. 26 18. 32 4.

S. — ut 32 8. idem copulandi et amplificandi vel
potiua enervandi atudium produnt mutationejt aUae $i-
milea y ut missis ex more legatis pro missi ex more
legati 16 7. — unde et Torquatus est dictug pro
unde Torqnati 17 8, item 17 10. 18 9. 25. 22 27.
32 18.

parturire 85 9. 106 13. 129 13.

parvus: parvissimus 2 1.

pascha 47 19; paschalis festivitas 34 23.

passio 125 17.

pati : non passns est nisi et gentem Herulonim .nuae sub-
egeret dicioni 88 10.

patria = terra 29 21. 45 9. 48 20. 66 12. 83 19. 21.
87 22. 119 19. 121 10; ad patriam sibi tradiUm pro-
flciscuntnr 98 5. — Afric^t 99 0. — Dacia, nunc Gepi-
dia 75 7. — ItaUa 45 9. — Moesia 81 18. — Pan-
nonia 126 16. -— Scythia 61 19. — Sicilia 48 20.

patricia ordinaria Mathesuentha 77 13.

patricius (patriciorum primus 119 8; ex patricio 43 21 ;
olim patricius 119 9) Aetius 104 6. 107 25. 113 9.

— Anthemius 43 21. 118 13. — Ardabures 119 9.

— Aspar 43 25. 119 8. — Belisarius 102 18. 137
1. — Bessa 126 19. — Constantius 42 o. — Ger-
manus 49 27. 51 12. 77 13. 138 10. — HilarianuA
132 5. — lohannes Troglita 51 25. — Liberins 51
28. 136 4. — Marcellinus 119 13. — Maximus 43
9. — Ruflnus 41 5. 48 1. —- Stilicho 88 3. 98 «.

patrius: cives patrii 9 31 ; incolae patrii 83 s.

patronns v. cliens.

pauper: fem. panpera 127 8.

pax de quovia pacto irtter duoa poputoa 128 14. 1h cet. ;
idem eat foedus.

pellax 45 30.

penitus ^ omnino 96 19. 98 18. 114 7. 123 11.

peragere pacem 104 13.

perditio : perditio unins militis 84 1 3 ; cum sua per-
ditione 109 2.

perditor : famam perdltoris (= victi) abicere 116 8 .

peregrinus a lingua Gothiea 70 7.

perfldia = ftdea heterodoxa 92 13. 15. 17. 94 10.

permittere abaolute 88 20.

perquaquam s= ubicumque 46 10. 55 2. 130 12.

perseverare: vidua perseverare disponit 78 1.

pertinax bellum 111 13.

pervadere = invadere: regnum pervadunt 7 33; Baby-
loniam pervasit et tenuit 34 30; Siciliam pervadit
48 1 9 ; castra pervasit 52 5 ; ne germani regno per-
vadereut 113 14 ; qui eum de regiio pervaso deicerent
117 15; cum Siciliam pervasisset 137 7.

phyUirchi: fllarchi 30 9 [ex Rufo).

pignora de Uberia 93 9; d« uxore 106 10.

pii aacerdotea 73 2.

pileati 64 1 2 ; sacerdotes pileati 7421.

placitum 101 2.

plaga Campaniae 17 19 ex Floro; apud ipaum aucto-
rem aemper eat eaeli regio: orientalis hicmalis plaga
32 20, inter septentrionalem oci^identalemque plagam
56 11, item 28 20. 31 27. 41 18. 48 o. 50 12. 55
4. 17. 74 17. 78 0. 92 3. 97 5. 108 l. 133 0.

plebs 100 13.

plene : urbem plenissime spoliavit 48 32.

plectere capite 34 14. 41 16. 117 18.

pluralia pro aingulari : in amicitias Romanorum se so-
ciantes 9 22 (amicitiae aimiUUr 27 3. 29 11. 31 25.
72 15. 106 16. 128 7) — ad bella consurgunt 50 15
(bella aimiUter 50 10. 83 14. 106 7. 13. 112 11.
113 2. 123 22) — secedere ad sua regna 42 19, regna
lirmare 72 16 — longa silentia 113 23 — patrociniis uti
115 13 — regi temulentia pudendos exitus dedit
123 22.

plus adverbiaUter : plus vigore terribilis 70 1 1 ; ut plus
fugientes Tiberi demergerentur quam gladio caderent
51 5; plus velociter .Vi 5. — quid plnrimum r. in-
terrogationes. — ('f. complurimus.

ponduB animi 103 18.

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

195

pontifex : rex et pontifex 75 4 . — pontifex et primas
Vlfllas 127 H. — pontificalis reYerentia 117 20.

populari : ujulta (uppida) vi populatus est (vi expugna-
vit Eutropius) 39 11. multas civitates populatus
85 \u.

populus exeeptu formulis popuius Komanus 44 2. 45
14 tt senatus populusque Komanus [ef. senatus)
raro ita ponitur , ut sequatur vocabtdum propriwn,
ut populus Getarum 137 1 — llunnorum 12G
1 2 . plerumtftAe $i[ffuficat mtUtitudinem : ita in maymi
urbe qui de^inty ut de Conatantinopoti populi di-
versarum gentium 95 2u, populo spectaute 48 s,
populo spectaculum fuit 102 lu; de Antioehia 49
2». ita gena numeroaa populus immensus 127 5,
magna populi numerositas 00 12, cresceus populus

83 7, uatio populosa 62 !.'>, populosae gentes 40 5,
Aimititerque repperit in populo suo quasdam mag^s
muiieres 89 lo, populi vota 49 (>, populum Hfiiyer-
sum adunare 105 10, eum Veseyotkis sic vivere jpo-
pulum Komaiium (= deyentea in ItiUia)^ ut una ge^s
utraque credere possit 97 is. denique populus tilio-
rum 125 b. eam ob eauaam saepe usurpatur plu-
rali nufnero siynificationeve : Ostrogothae et Vesegothae
utrique uiusdcm gcntis populi 83 o, iidemque divisi
per familias {Amalorum et Batthorum) populi 64 22,
omnis Gotborum populus 122 S, Hutmorum multipli-
ces populi et diversae nationes 109 17, Uunni po-
pulorum rabiem pullularunt 63 1 1 , populi Gepida-
runi 75 7, nec raro pluralis ita ponitur^ ut numerus
hominum eo siynificetur : populi regesquc populorum
57 10; rcges s. regna cum populis 129 u. 17; popu-
lis imporare 102 12; populis nuntiare 137 is, po-
puli colunt 67 :i, in populis cresccre 89 lo, innu-
merabiles populi 108 ^, strages populorum 108 12,
urbes et populos devastare 85 7.

posltio 97 i:(. 109 o.

positura 60 1 .

possessorcs 55 s. 94 :(. 96 21. possessioncs 55 o.

possiderc populum 1227; p. regna 124 15.

post: in Liguriam post se, unde iam transieraut, re-

vertuntur 98 i:t.
postcrior f= su^scessor; eius 102 lo.
postquam cum coni. plusquamperfecti 7 Ib. 34 V.\. :Mi.

49 27. 86 l.-i. 89 19. 100 14. 136 fi.
potentes : cpulae potentum 66 o.
potiri cum accusativo certo 8 1. 61 i. 68 4. 73 15.

84 10. 86 3. 94 12. 98 ii. 103 k. 126 s. 132 1 ;
ambigui sunt loci propter -a = -am 71 14. 76 12. 84
10. 96 8. 122 i:j. 131 :i vel -o = -um 43 2h. 127
:{ ; certum exemplum ablativi non reperitur.

praebere conRensnm 133 is; ducatum populo 5 29 {cf.
Florus 3j 'Jlj ?: si ducatum sceleri praebuissent) .

praccedens f= ante commemorata) causa 110 11.

praecipitare = instigare, rapere 106 7. 111 3.

praecupidus 1 18 :t.

praedicator 92 14.

praeesse in populo 35 20.

praefectus (urbis) 35 2ft. 51 23.

praefecti Mauromm 52 3.

praelabi 111 16.

praelatus (= prtieposittu) militibus 76 s.

praeminere 109 18.

praeuotare (= anten indicnre) 14 6.

praepositiones cum adverbio: ab invlcem 63 I — a
longe 60 21 — ab olim 53 7 — ad invicem 130
22 — ex tunc 5 33 — in invicem 125 m. prae-
positio cum infinitivo : inter ire et non ire animus
fluctuat 115 4.

praepositus palatii 47 5.

praescius 114 15.

praestare : praestaturos 62 o .

praesul bellorum Mars 64 17.

praesumere aliqua re = confidere alicui rei^ superbire
de aliqua rc; ipso eo telo praesumere 124 o, pede,
sagitta praesumere 125 22, affinitate praesumens 116

17; de cuius animo minus praesnmebant 109 12. —
item = usurpare regno praesumpto 101 8 ; tyrannide
praesumpsit 102 is; ut nec temptare praesumeret
116 25; gaudia praesumuntur 113 24.

praesumptio: plus praesumptione quam electione Cae-
sar effectus 119 12.

praetumidus 116 20.

praevalere: nihil praevalere 39 27. 114 7. 137 6; Ge-
tis nihil pracvalet 81 7 ; Honorio nihil resistere prae-
valente 99 20 ; resisti contra Parthos non prae^valet
50 1 ; nec temptarc in conflictu praevaluit 72 1 3 ;
pracvalere in Gothis 92 2 ; nec praevalent ad MUni
multitudiuem 131 23. \%f *

pracventus est : immatura morte praeventus 99 o ; «quo
sub se decidente pracventus est 42 20.

praevius eorum et in bello et in consilio 46 s ; prae-
vius eorum 83 21.

prima^ primates et duces qui regum vice praesunt
jf^gothis 93 2 ; rex Anttirum cum flliis et primati-
bn Lxx 121 21 ; primates gentis Gothorum 136 7 ;
pnmates Scirorum 130 1 ; pontifex et primas Ootho-
rum minorum 127 0; primatus Heber 4 0.

primicerius domesticorum 39 16.

primitiae 87 lo.

primo, secuudo, tertio {non -um) 27 12. 15. 30 15.
29. 37 32. 38 33. 46 is. 49 14. 63 17.

princeps, principatus. princeps mundi totius Attila
106 4, cf, 107 5. praeterea princeps est intperator
Romanus: princeps Komanus 118 17. 126 11 ; prin-
cipatus populi Komani 44 2 1 . 45 1 1 ; princcps Orieii-
tis 115 15. 124 0. 136 lo, OrienUlis 136 10; prin-
cipatus Orientalis 94 13; princeps 78 16. 79 s. 83
24. 85 5. 88 1. 92 20. 95 i. 4. 96 1. 2. 98 7. 100

5. 101 5. IS. 106 14. 115 9. 118 13. 119 6. 10.

126 6. 128 16. 133 3. 137 13. 138 20, prlncipatus
85 17. uterque princeps Romanorum et Peraarum
48 3. at principatus etiam de SuUa usurpatur : Sylla
potitus est principatum Romanorum 73 1 6 , item de
Theoderico : regnum gentis sui et Romani populi prin-
cipatum continuit 45 14, de Oothis 76 4. 89 9. 103
15. 121 16. 122 12, de Amazonibua 67 10, de Athe-
niensibua 73 1 1 : princeptt numera-tifhgutari aimiliter
non invenitur. item principes Quadofum aunt eorum
primates 80 17.

principaliter 62 16.

prius = primum : prius inchoantes 1 1 :{ ; prius viola-
vit 83 6 ; quantoscunque prius iu ingressu Scytha-
rum habuerunt 90 lo; prius laetaretur 106 9.

privare aliqua re 1206; ab aliqua re 872. 1204.
134 8.

privilegium : ordo obtenuit privilegium (= ordinatio
manait) 14 1.

pro : Silvii sunt Albanique voeiuti pro Albano urbe ct
(Silvio) 6 2.

procedere: consules processissent 101 15; dum proces-
sibus Chalcedona degeret 44 7.

prooems corpore 70 11, procera statura 79 2. proceres
76 12, proceres palatit 132 15.

procinctus = exercitua: non cum minori procinctu
101 4; felix procinctum 107 23; procinotum movere
36 9. 39 32. 49 25. 83 15. 91 20. 104 10. 114 5.
116 2. 118 10. 121 19. 137 2.

procurator Honoriae 42 1 5.

procurator urbis Alexandrinae 43 5.

prodecessor : decessores prodecessoresquc 43 1 . 1 20 1 2 .
133 6, ef 44 23.

proflteri: professa voce testatur 65 7.

progenies s genua 43 16. 90 5. 135 3. 138 20.

prolabi = erumpere 43 5.

prolixus: prolixior 58 20.

promerere: opes cunctas promeniit 41 9.

promovere hnitansiiive 60 9. 13.

proprius = auua 68 5. 81 7. 108 20. 113 12. 120 20.
121 6. 122 8 eet.

prosapies = genua 66 17. 82 16.

25*

196

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

proselytas 36 i.

protector 33 34 [ex Hier.).

provincia = terra imperio eomprehensa 76 4. 103 9.

115 15. 117 12. Aaiazones loniam Aeoliamque dedi-
ta« sibi provincias effecerunt 68 1. provincia Afri-
cana 49 2s. — Asia 85 20. — Dacia (antiqua) 116
1. — Galliae 98 2. — Moesia 70 14. — Pannouia

116 I. — Spaniae 98 2. — Spesls (?) 82 20. solet
referri non ad provineiaa saeculi sexti, aed ad atatum
imperii Romani qui fuit antt DiocUtianum.

protoplastus 3 15.

proturbare 84 8.

proveht : provectus (= auctus) est rivulus 111 16.

provenire = evenire 121 8. 123 16. 131 24.

proveutus felicitatis 124 17.

provisor 32 30.

puella: Marciae sororis suae pueila (= aneilla'i) 81 21.

pullularo: quae (suboles) trino flore pululabat 123 4;

bifariam populorum rabiem pullularunt (= proerea-

verunt) 63 11.

pulsare: saeva Buspicione pulsatus est 118 3.
pyra 112 11).

qnaerltare v. frequentativa.

qualis = quia: quali tempore 4 19.

quani non antecedente eomparaiivo : elegens aruiis euui

vincore quam locorum beneflcio submovere 71 !i;

suasit eos suo labore quaerere quam alienis subia-

cere 96 16; nec me quis aliqua addidisse credat

quam quae legi et comperi 1^8 24; §im, 93 10.

125 7.
quam etiam rton anUeedenU tam: felicitatem suam

quam etiam fllii 132 3.
quamquam = item 60 1.
quamvis cum eoniunctivo 27 3. 11. 55 11. 81 4. 86 1 .

88 15. 103 2. 105 20. 107 16. 111 11. 23. 133 15;

cum indicativo 3 8. 54 4. 59 14. 85 11. 89 2. 133

3. 136 13. abundat 159 14.
quandoque 99 14.

quantulum = paulo v, a. v. deminutiva.

quasi s= tamquam 45 22. 86 18. 89 15 cet.; = ut-

pote 80 5. 84 10. 100 i. 124 6.
que: numquamque 134 15.
quia abundat: etenim non solum quia non profuit rei

publicae, immo obfuit 34 8.
quidam: numinis quoddam 82 5.
quiescere: quiescens bellare (= puynare) 42 26; qui-

oscere (=s non inquietari) a Gothis 129 1 ; ac mori

43 8. 46 2 cet.
quippe: quippe quos commoverat 83 16.
quis : aut beUo aut pace vel quo (= aliquo , quoquo)

modo 74 16. 101 1; aliter quam quod (= ut) nos

diximus exortos 64 2.
quod : quod nobis yidetur (= eum videatur) sol ab

imo surgere, illos per terrae marginem dicitur cir-

cumire 58 22.
quondam ad defuneti nomen additum 115 l. 119 13.

122 9. 135 12. 137 21.
quoque abundat 3 23. 4 5. 13. 29 19. 30. 31 27. 32

31. 33 13. 35 34. 38 8. 44 20. 46 l. 23. 47 13. 48

4. 50 4. 57 3. 77 4. 90 4. 92 15. 19. 104 10. 120
10. 122 19. 127 1. 130 23. 135 6.

quousque: quousque Candac ipse viveret 126 22.

rabies populorum = popuU feri 63 11.

rebellare = debellare 9 31. 81 6.

rebellio b= rebellia 129 21.

recludere = ctaudere 93 15. 100 8.

recolere = recordari 54 4. 61 4. 107 i.

recolligere se a redire 50 6.

recondere (reconderunt , ubi Ftofua reeonduut, 16 16)

9 29. 16 16.
recrudescere : recrudiscentes animos (oce. aba.) 50 15.
rector 52 14. 117 19.

redemptio: dudum bella concepta Gyzerici redemptiooe
(= instigatione) parturiens 106 14.

redigere : eos redegit fecitque in provincia^ 29 10.

redire: rediens quo venerat iter 115 7. ad propositam
redeamus aimiUierve 40 10. 64 5. 75 9. 78 3. 80 13.
103 5. 120 18.

redundare: quasi susceptorum suorum niorte ad suam
iniuriam redundaret {videtur voluiaae mortenj refenetj
136 24.

referre: quem (= de quo) supra rettulimus 128 12;
Tarentum retulerant (ad nos redierat Florua) 25 26.

refertus = copiia abundana 133 1.

refodere = defodere {hoc Florua) 16 16.

regere (= poaaidere) Alpes 130 20.

regia urbs, civitas v. aub hia vocc.

regimen = reynum 70 1. 111 22.

regina Auguata 45 20. 27; geniia 69 is. 71 6. «J. 12.
14. 99 4.

regio Hruttiorum 99 2 — Nicopolitana 127 7 — Vasia-
nensis 68 1 1 .

regnare rum dat. : magnae parti regnabat Hunnorum
105 10, aim. 6 5. 14. 21. 33. 7 8. 16. 25. 8 13. 9
17. 32 12.

regnator => rex 104 14. 134 lo.

regnum v. rex.

regulus proprie rex regi pareus 109 23. 117 22. 122 8 :
item aic appellatur 93 1 2 unua ex primatibus et duci-
bus qui Veaegothia vice regura praesunt; iiem 50 15
Heldebadua rex thon legitimua. aed iidem aaepiua regis
nomine uiuntur [cf. rcx).

relator annalium 61 7.

remorari 72 10. 114 lo. 120 3. 121 16.

repedare 10 5. 34 5 (rcdiit Oroaiua) 68 5. 72 9. 131 5.

reputare: unum eorum fortunae rcputatum e^st 85 13.

res publica Romana 81 15. 104 8 ; utraque res publica
41 1. 96 11. 121 3. 124 25; res publica hesperiae
plagae 118 1 ; rem publicam (= imperium Roma-
num) intravit 102 6. ad gentea res publica non re-
feriur niai uno loco : duo reges (Vandalorum et Go-
thorum) duaeque res publicae 49 24.

residere 48 20. 63 5. 97 17. is. 99 l. 100 5. 129 3.
132 20. 138 4.

resistere : perf. resisterunt 67 8, resistero (restitere
Florua) 13 18.

resolvi = effeminari 85 18. 96 13.

restituere: originis suae signa restituens 105 \u.

retorquere: ab excidione oum urbis retorquet 132 7.

revehere triumphum 35 22.

revolvere 121 il.

rex de imperatore Romano raro uaurpatur 85 16, tinir-
patur regina Iq. t7.), item paaaim tam regius: reglus
apparatus 101 3, regia palatii 132 18 et regalis: re-
gales opes 115 10 quam regnare et regnum: reg-
num Romanum 96 22. 126 13. 133 2. 136 3. 137
12; regnum utrumque 41 1 1 ; regnum orientale 131
13; regnum occidentale 42 8, hesperium 44 21. —
rex omnium reguui Attila 110 6: cf. turba regum
110 3. rex, regnum geniia paaaim : Aegyptiorum, Ala-
norum, Antarum, Brittonuni, Burgundionum, Gepida-
rum, Gothorum, Uerulorum, Hunnorum, Macedonum,
Ostrogotharum, Persarum, Phrygum, Bugorum, Sar-
matarum, Suavorum, Thuringorum, Torciiingonim,
Yandalorum, Yesegotharum : quoa qui quaeret, repe-
riei m ind, II. — regna Asiae 68 4 — regna Scythica'
et Germanica 124 15. — regnum Amalorum 78 1. —
Rex regi parena vel non legitime agnitua ut proprie re-
gulus {q. v.) nuncupatur^ ita aaepe ipao regia nomme
utitur: unde rex regum diciiur AitHa {vide nipra)
eique imperatorive Romano aubditi paaaim regum no-
mine utuntur: ita rex civiiaiia Sirmienaium 135 7 f«*
gulua eai Gepidarum^ iiem Mundo Hunnua dieitur
rcgem se suis grassatoribus fecisse 135 16.

rotatus caeli 74 16.
I rumpere faU ss inierficere 69 13.

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

197

sabbatum sanctum paschae 47 19.

saceidotes Goihorum 64 1 3 ; cf. pii, pileati ; sacerdotes
loconim == epUeopi 117 19.

sacnim oraculum 98 4.

saevire certamino = eertare 117 9; saevire bello cum
aliquo 119 7.

salutifer 99 12.

salutarius: Frygia salutaria 39 27.

sappherinae pelles 59 6. alibi non nominantur (Du-
cange enim s. v. saphirinus quem eitat locum monaehi
SangaUensis 1. 2 c. 9 Mon. Oerm. 88. II p, 752:
pallia Fresonica alba cana vermiculata vel saphirina
conferendum eum altero 1. 1 c. 34 l. e. p. 747 : pal-
lium canum vel saphirinum quadrangulom duplex,
ii vix hue quadrant), nec satia eomtat quaenam tti-
tellegantury eum eaerrdei signifieaiio fhee per $e apta
$it et parum eonveniat nigredirU ah lordane laudiitue.
sabelicae quae dieuntur reeentioribu$ a voeabulo Ru$'
$ieo sobol ut re aptae forenty ita et origiriem aliam
habent neque probabUe e$i $exto ea$ $aeeulo ru>ia$
fui$$e.

satellites regi$ cuiu$dam 43 10. 47 7. 12. 131 1. 134
5. 136 23 : opp. Komani 134 5.

$camara : plerisquo abactoribus scamariaque et latro-
nibus undecumque collectis 135 14. Cf. Merumder
p, 35 [4 p. 237 MueU.) t&v Apapcuv OTcetoafi^cpv
(a. 570) xal i^ xa oixeia drep^^Ofx^oiv ol oxafjia-
pei; if^fDpim^ 6vo{i.aWfxevoi £veope6oavTcc dcpetXovro
izTiouc xe xal dfpYupov xai exepav d7rooxetW)v. Theo-
phane$ p. 673 ed, Bonn, : dTcoorelXa; 6 ^aotXeo^ Xd-
J^pa eU BouXYaptav . . . xaTeo)^£87) . . . XpiCTivo;
dico XpiOTiavoBV {xaYap(TT]C xal icp&TOC twv oxa-
fxdpwv. Eugippiu$ vita Severini c. 10: Istri iluenta
praetermeans latrones properanter insequitur, quos
vulgus scamaras [al. scameras) appellabat. voeabu-
lum partibu$ Danuviani$ proprittm et propterea Moe-
$iaeo $criptori aptum po$teriore aetate etiam ad Lango-
bardo$ perveni$$e inteUegiiur ex edieto Ro(hari$ e, 5
(Mon. Oerm. LL. 4 p. 13) : si quis scamaras intra
provincia caelaverit aut anonam dederit, animae soae
incurrat periculum. Cf, I. Grimm IUeht$aUerthiimer
p. 635,

scaturrire 86 10. 95 21.

scripturae divinae 8 32. 36 1. 7. 20; scripturae eodem
$en$u 35 12. 36 3.

se: gerhetivu$ sui po$itu$ pro adieeUvo suus: sni causa
44 10 ; sui Bpatio 55 5 ; soi prodldlt situm 56 8 ; in
ipso sui principio 61 20 ; nsque ad medium sui 65
1 6 ; regem inter numina sui populi coluerunt 67 5 ;
de medio sui 89 12; nimia sui (= eiu$) dilectione
99 10.

se omi$$um m ref!exivi$: minuere {$, v,) — miacere
{$. V.) — movere ($, w.), promovere {$. v.) — te-
nere («. v.); item ubi se in aecu$ativi$ eum infini'
Uvo requiritur: cubiculariae prodit scelus eadem nocte
factnrum 45 1 9 ; ratus oxercitum intcgrum reperire
50 25; $im, 108 17. 12Sfll. 137 3.

secedere ad sua regna 42 19.

secta Arianorum 92 18.

sed abundai 33 19.

sedare: Novades Blemmesque sedavit 43 5.

sedere: consilio (ssa con$iUum, cf, p, 175) sedit 60 13 ;
cul sententia sedit 98 1.

semperum s=s $emper 122 7. 15.

senatus populusque Romanus 45 11. 49 u. 133 16.
136 10; senatus 47 4. 97 21. 133 12; senatus con-
Bultum 80 8 (in 8ymmaehiani$); senator 50 24. 119 16.

senior v, innior.

$erUeniiae finaU$:

enuntiaium relativum loeo $erUerUiae fif%aU$:

quasi perulen$ e verbo credendi 31 28 (male expi-

lato Floro),
quatenus s=s ui : regreditur Slciliam, quatenus Ko-
mae annonae faceret cuplam 51 6 ; quod breviter
tetigimus, quatenus lector cognoscat 52 15 ; $im.

2 2. 54 2. 80 11. 98 1. 109 16. 115 21. 121

I. 122 15. 129 3. permixii $eni€ntia finali$
per quatenuB ei aecu$aUvu$ eum inf. : quatenuB
... sic eos cum Romanorum populo vivere
97 17.

quia pro aee. cum infin. : quamvis non legatur,
quia condidit, sed quia reparavit 4 28 ; refcrt
quia dicti sunt 78 4 ; utrumque genu$ dieendi
mixium: concessit, ut omnes viri bina raatrimo-
nia susciperent, quia ideo populosas fore gentes
40 4 ; ferebatur quia Honoria . . . Attilam in-
vitasse 115 10.

({uod pro a^c. cum infin. : scito quod necessitas
imminet 2 4 ; coniectavere nonnulli , quod ex
his accolas acceperit 57 9; ignorantibus, quod
imperator delitisceret , Oothis 94 7; qui quod
aliquando portus fuerit, hortus ostendit 97 11 ;
praedixere quod ductor occumberet 108 24.

quomodo pro aee. cum inf. : apparet quomodo in-
vitabantur 86 20 ; animadvertunt, quomodo cerva
se illis optulit 90 i.

infiniiivu$ po$i occasio dedit 92 2 ; concedere 30
26 ; permlttere 117 9; remittere 32 26 ; statuerc
34 31.

accu$aiivu$ eum inf, po$t permittere 38 1 ; pos-
cero 125 S; praecavere 14 S; praecipere 7 5.

II. 33 18. 34 26. 38 25. 66 11. 120 1.
seponere privatum abitum 134 9.

septentrionale pro $ub$tanUvo : pro arctu id est septeu-

trionali 62 1.
seqni cum dai. : maiorum secutum scriptis 138 23.
servire, servus (133 10, cf, fugacia manoipia 127 16),

servituB (129 lo), servitium (29 13. 32 23. 96 4, ef.

mnndi generale servitium de Aiiila 107 5) de $ub-

diti$ qui dorrUrto mUitarem operam pr<u$tant 29 13.

64 23. 96 4. 104 9. 109 19. 123 10. 129 10. 12.
133 10. 137 12. rege$ regi parerUe$ Ma $ubdUi$ im-
peraiit ut regi $uo deserviant 123 12. amicitia aut
subiectione deservire 136 5. — Cf. famulus.

si: nec si sunt alibi cognoaoent (a ne$ciurU num $irU
alibi) 127 lo.

si quidem = $eilieei 46 17. 117 13. 124 10; abundat
9 24. 22 13 (add. ad Floriana), 16 (Uem). 25 36
(apud Florum diveru). 29 9. 24. 35 8. 37 14. 38
24. 39 8. 56 7. 61 12. 78 16. 97 12. 99 2. 103 6.
104 16. 127 5. 129 18.

sic = deindt 97 3 ; abundat 7 30 ; sic quoque abun-
dai 33 13. 39 2. 43 30.

silentiaritts 46 3.

simpliciter pro viiuperio *6 h,

simul in additioru numerorum 4 14. 28 3.

Bingularis ad exercitum a dux praeeipuue 118 15.

$irhgulari$ $enau eoUeeiivo : €K>thus 87 16. 95 1. 134 15
et Geta 82 S; Hermundolus 87 16; Marcomanus 87
16; Romanus 4 18. 16 6 (ex Floro); miles 46 11.
95 21. 96 5. Cf, Ca$$iodoriu$ var, 8, 10: mittitur
igitur Fraiico et Burgundio deoertantibuB rursus ad
Oallias tuendas; 12, 5: dum belligerat Oothorum exer-
cituB, Bit in pace Romanus. 8chirren p. 10.

sive pro item: vicina flumina sive Meotis et BosforuB

65 12.

Bocietas a nupiiae 99 24.

socii 49 7. 91 20. 92 5. 93 18. 119 3.

Bolacium e= eon$olaiio 108 24; auxUium: suorum 8o-

lacio destitutus 117 17; in solacium offerre 87 6 ; in

solacia venire 135 11. solacia = auxUiarii 28 27.

86 15. 101 6. 107 24. 118 18 (ef. 119 3). 130 2.
Bolite 50 5. 123 21. 130 13.
Bollemnia v. dona.

Bolvere: soluto de orientali parte exercitu 48 4.
sors: qua sorte =s quo modo 45 25.
spado V. eunuchns.
species = faeie$ 91 1.
sperare = expectare: GothiB nihil maii sperantibus

129 16.

198

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

spiramen 54 18.

spiritus = mali gtnii 89 i:i. 90 5.

spoliare: divitiaj) de castris iDilituni spoliant 76 11.

8tatua oquestris 132 ih.

stilus: Greco stilo 64 12.

stipatores corporis principalis = protectores 79 l.s (m
Symmachianis ) .

stipeiidia v. dona.

stirps de gentis oriyine 59 15. 61 !). 89 1. IH; tie ho-
minis origine ex gente aliqua: Moesium 104 7, Var~
norum 117 \:\ genereve aliquo: Anialorum 122 20.
128 6. 135 1. 138 18, stirps rcgalis 103 20.

strava: stravam super tumulum elus quam appellaiit
{Hunni) ingenti comessationc concelebrant 124 2o.
ad Statii Theb. 72, 62 : bellicus agger curribus ct
clupeis Graiorumquc oronibiis armis steruitur: ho-
stiles super ipse it victor acervos scholia Lac-
tantiana haec adnotant: acervos] exuviarum (ex-
cublarum cod. Monae. 6396) hostilium nioles : ex-
uviis (excubiis Monac.) cnim hostium extrucbatur
regibus mortuis pyra : quem ritum sepulturac hodie-
qiie [sir Monac. , hodie quoque Lindenbr.) barbari
servarc diciintur quas trabas {sic et Monac. codex ci-
tatus et atter n. 1948*2^ quem strabas Lindenbr.) di-
cunt liiigua sua. sed haec verisimile est scholiastam
ex ipso lordane sumpsissCy adhibito praeter hunc locum
altero de pifrap. 11 'J, 19. — Jpsum vocabulum Schot-
tius vir doctissimus negavit redite usquam apud gentes
VgrofinnicaSf adeoque ab eorum idiomate plane abhor-
rere. contra viri Germanice docti^ Oabelentz et Loebe
in glossario Ootico s. v. straujan , lae. Orimm kl.
Schr, 3j 135 j MueUenhoff in programmate de poesi
chorica p. 27 derivant a vocabuto Oothieo straujan
0Tpmw6vai, ut significet feretrum regium Attalieis con-
stratum. de SLavorum strava, quod cibum significatj
etiam cenam funeraticiam {Miklosich gramm. 2, 6 sq.)
cogitari non debere , cum tam Attila ipse quam eo-
mites eius Oothice appellentur et cndam eius praeter
I^tinum sermonem Oothico usam esse constet, deni-
que Slavi post tempus id de quo agitur in his par~
tibus versari coeperint. hoc fieri posse^ ut Slavi id vo-
cabulum a Oothis sumpierint.

strenua 128 4, cf. dona; item inscriptio urbana anni 153
(Oretli 2417 = C. I. L. VI, 10234): pr. non lan.
strenuas dividerent ; item Consentitu {gramm. Lat. ed.
Keil. vol. V p. 396) : qui dicit strenuas, barbarismum
taeit . . . debuit enim dicere . . . strenas.

Btrenuitas 80 2.

Btruere : magnis aggeribus urbem struunt 108 18.

studere libertatem 117 14 ; de (de om. Florus) revo-
candis regibus 14 23.

suadere: ab Eudoxio Arrianorum episcopo suasus 39
29; suasit eos suo labore quaerere regna 96 1«;
quoB numina venerare suasit 71 20; in bonis actibus
conversare suasit 74 7 ; lohannis Guntharic seeum
suadet (= ut se ipsi adiungat persuadet) 51 18.

suasio 113 12. 117 10.

sub: sub tempore 5 5. 93 11; sub tempora 5 25. 26.
— sub nimia feritate subtilis 107 i ; proelium sub
trepidatione committit 109 4 ; his sub admiratione
conpertis 82 5 ; sub uno 59 9 {si lectio vera).

subdere = subicere 28 is. 30 4. 52 i:i. 105 12. 120
18. 121 15. 129 10. 131 «.

subiacere imperio 83 8. 121 S. 122 i ; sim. 88 16. 96
17. 103 13.

subigere se = subicere se: ultro se subegerunt 27 2.

subiectio 100 22.

subreptio 116 18. 122 4.

subreptive 134 1.

subrumpere: subruptus (subrutus Florus) pons 32 2.

subrogare princlpatui 67 lo.

subsidere : palus nusquam octo ulnis altius subsidens
62 0.

substantla = rea familiaris 34 27.

subtrahere a Romano iure 42 20.

subvehi: rcgia maiestate subvectus 113 26.

succ«dere transitive: ab aliis succedebantur 13 38.

suffulcire : maiore honore a principe suffultus 96 l .

suggcrcre 45 21.

siimmitates = eacumina 68 20.

super = contra : hostcs super se venicutes 67 s ; su-
per Gothos ad bellum profcctus 72 1 2 ; (milites)
transmeare coegit super exercitum Dorpauei 76 8 ;
super Yinitharium duxit exercitum 122 2; soper
Babai Sarmatarum rcge discurrit 131 3.

supcrarc: bellum feliciter superavit 38 s.

supcrius = sujn^a 4 15. 6 5. 27 3. 50 25. 57 17. 64

0. 21. 68 5. 78 0. 89 lo. 91 12. 100 5. 103 12.
104 1. 109 11. 119 11. 121 7. 122 17.

superlQtivus pro positivo: quod quamvis sinipliciter reor
dictum videri doctissimis 3 s ; nimis aequissimus 35
20; quod iiec ipsud crcdo falsissimum 82 is; gens
quaiitum vclox co amplius superbissima 88 11; nul-
lae ante aetati iiutissimum 90 7 ; elegerunt viri for-
tissimi (= ut viri fortes) 93 l«»; ultra fortes for-
tissimus 6 7. — Cf. quid plurimum s. v. interroga-
tiones.

superna = deus 124 o.

supersedere: multa supersedi 14 s.

supplicare veniani 134 7.

supremo adv. 112 Is.

suscepti in flde 105 17; absolute 136 24; cf. 4S i:>
commendaro se.

suscipere = aociper« 45 13. 22. 49 |s. 54 7. 60 2. 75

1. 105 17. 113 15. 120 2. 1214. 126 11. 132 13.
suspectus = suspicio 49 3.

suspicere: vox iam suspectis (= suspieiosis) auribus
intonaret 93 1 o ; ut iam anhelantem suique ad-
ventui suspe^tam (= cupidam) subveniret Italiam
48 2».

suus loeo pronominis demonstrativi : quem uxor sua
occisum Orientis tenebat iinpcrium 37 30 ; naribus
truncatam patri suo ad Gallias reniiscrat 106 12;
sim. 27 16. 40 2. 44 7. 48 13. 54 10. 99 lo. 109
22. 116 24. 121 20. — Cf. is.

suiis praepositum substantivo ibi, ubi propriam vtm non
habet: Gentione siio rege 27 lo; cum suo rege Mi-
tridate 29 17; sim. 46 16. 47 17. 21. 48 15. 20. 70
18. 71 16. 72 13. 75 1. 4. 6. 76 16. 89 lo. 93 ».
is. 97 8. 21. 99 24. 100 12. 101 lo. 105 o. 108 20.
21. 109 1. 21. 114 2. 115 17. 120 20. 123 12. 124
0. 125 16. 128 26. 130 10. 132 15. 135 6. i». 2o.
137 6.

synonymus filius patri 131 15.

tabulare: navibus in instar pontium tabulatis atque

consertis 72 5.
tamen nulla adversativa signifieatioru l24. 3 14. 17

4. 32 12. 57 10. 133 17.
Untus = imignis 63 15. 106 o. Uiiti = toM 08 lo.
Tarabostesei vel Tarabostes 64 12.
tardare intransitive 115 4. 128 4.
tempora permutata:
pro imperfecto ind. praesens ind. : actum est (erat
Florus] , si vir ille se cum fratre iuncxisset
25 38.
pro imperfecto coni. praesens coni. : ne amici peti-
tionibus obviemus, sparsa collegimus 1 12; sim.
2 1. 74 10. 138 23.
pro imperfecto plusquamperfeetum : ante inflatus cre-
puit quam penitens stare potuerat 44 1 3 ; qua su-
perbia sic respondit , ut senserant tamen 13 16;
ita sunt proeliati, ut pene . . . non remansissent
129 21.
pro perfecto ind. plusquamperfectum ind. : quibus
successerat Maneae 6 32: quod dixeramus 85 20,
sim. 92 3.
pro plusquamperfecto coni. imperfectum coni. : pene
Attilam trucidarent, nisi fugisset 111 25. — per-
fectum coni. : ut solacia ubi usus exegerit non

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

199

denegaret 101 6; cnm haec omnla egerit, occa-'

buit 124 17.
pro infinitivo futuri infinitivus praeaentis : quod qoam-

vis simpliciter reor dictum videri doetissimis 3 h ;

ratus omnem exercitum integrum reperire 50 1 5 ;

sim. 72 10. 92 10. 97 18. Ift. 100 5. 103 15. 108

17. 128 11. 134 12. 137 3.
pro infinitivo praesentis infinitivus perftcti: vide-

res Gothorum globos funerl reddidisse culturam

113 1.
pro partieipio aoristi perfeetive Qraeeo participium

praesentis: primum eos superans dehinc fugit 31

21 ; perpetrans . . . statuens . . . oppraemens

postremo . . . occisus est 33 32; decedente Dici-

neo pari veneratione habuerunt Oomosicum 75 3 ;

sic passim: 1 14. 6 18. 9 6. 29 15. 30 7. 19. 33

32. 34 26. 36 14. 29. 38 24. 40 2. 41 20. 26. 42

6. 43 24. 44 4. 14. 45 14. 29. 48 11. 14. 26. 31.

49 7. 50 13. 52 3. 71 14. 75 5. 77 12. 81 5. 7.

11. 83 2. 84 11. 85 11. 16. 88 5. 92 6. 19. 94 5.

6. 98 7. 99 1. 14. 100 13. 101 7. 10. 18. 102 7.
104 16. 105 8. 106 6. 112 s. 116 12. 15. 117 16.
118 6. 9. 12. 18. 119 11. 17. 18. 120 1. 122 7.
128 12. 24. 130 2. 5. 131 1. 4. 133 3. 17. 135
23. 130 2. 19. 22. 137 19. m deponentibua id
non fit: egressus urbe regia Theodoricus et ad
suos revertens Hesperiam tendit 133 17.
temptare ahaolute : nec temptare in conflictn praevaluit

72 13 {cf, 50 16).
tendere : Scythia longe se tendens 61 19.
tenere intransitive: qui orientali plaga tenebat 78 6.

— teneri = custodiri: tenta a germano est 42 15.
tenor: pari teuore 15 31. 98 15. 114 21. 121 14. 127

7. 138 9; simili tenore 116 5.
terere (= spoliare) Romam 118 7.
terra vel terrae et continens panaim et par» eiusy ut

Germanorum 73 17, Scythicae 68 14, Syrorum 68 13.
terribilitas 91 i.
territare v. frequentativa.

tesUmentalis vox = testamerUum 28 29. 29 15. 136 9.
testari: provinciarum testans (= denuniians) vastatio-

nem 115 15.
texere: omnem Gothorum texamus originem 121 10.
timor et tremor 110 5.

torquere: torti crine et nigro nascuntur 57 7.
tracula: plaustra et traculas vel quidquid vehiculi fnit

130 15. — Cf. tragula apud Varroneml. L. 5 139 ef

Durange s. v. traga.
transfretare 54 17.
transfundere : divinas scripturas ex llebreo sermone

Greca lingua transfndit 36 2.
' transigere amnem^ montem 84 4. 133 23.
transmutare : senatores Ganipaniae terra transmntat

50 24.
tremulus: tremulis paludibus 60 18.
tribuere: index viae se tribuit (= indicem viae ae

praebuit) 90 2.
tribunus militum 43 16; tribnnatus 80 4. 6 {in Stfm-

maehiania).
tribuUrins 73 21.
triduanus 54 3.

trinus: trino vocabulo 97 12; trino flore 123 4.
triquadrus 54 10. 56 3.
trisUri: nemo tristetur 84 13.
trisuicns 58 6.
triumphus 17. <'onsul.
tropaeum 94 12. 135 18.
truncare : crinium parte truucaU 124 2; = rapite plec-

t«fr 43 11. 47 6.
tumor: declivi tuniore in editum coIIik asoendens 109 7.
tumnlare: tumulatos radaveribus campos 112 10; arma

et cadavera in moduni rollinm tumulata 130 s.
tunc V. dudum.
tutor regis 135 21. 2.1.
tyrannicus 43 29. 48 24. 117 11. 118 5. 133 12.

tyrannis 37 12. 38 4. 42 t. 43 1». 48 22. 51 19. 22
85 7. 102 17. 133 8.

tyrannizare 39 27.

tyrannus, tyrannis de usurpatoribw imperii 38 29. 39
25. 40 29. 31. 42 11. 45 31. 46 5. 51 22. 85 7. 96
7 . 9 cet. , item de regibtu ab imperatore regeve le-
gitimo non agnitis Agrivulfo 117 11, Oelimero 1 02
16, Odoacro 133 8. 12. tyrannus orbis AUila 107 4.
opp. regnum legitimum 43 28.

vaeillatio regni 120 19.

vacuus ab exercitu 49 29.

vadari = vado traicere: Danubium vadati 81 17.

vadum: abl. pl. vadibus 82 20.

valere eum infinitivo: 32 11. 66 13. 119 19. 122 3.

130 12.
vallare = obsidere 46 23. 48 30. 49 15.
vaporare 65 13. 68 9.
vastare exercitum 84 6.
uber: uberior fldes 92 lo.
ubi = quo : intulit bellum, ubi proflciscens 39 9 ; aim.

9 27. 42 4. 101 15. 136 4.
vectigal annuum ab Attila exaetum 124 16.
vel = «t 1 6. 4 17. 61 12.
velut = ui: velud Thyringi eqnis utuntur eximiis 59

4; 8im. 61 3. 126 s.
venire: similiter suae fortunae posse venire 85 6.
verecnndia = ignominia 72 4.
vergere: flnenU nimio cum sonu vergeutia 130 20.
vero poH relativum 60 12.
vertic/Osus 62 12.

verumtamen aine notioru adversativa 60 19.
vester v. vos.
vicino pro adverbio 37 31.
victitare v. frequentativa.
victnaiia v. dona.

vicns ad insUr civiUtis amplissimae 104 19.
virtus = vtVi, robur: cnm omni virtute sua 76 7;

= miractUum: in signis et virtutibus 5 14. 10 1.
olcisci se de aliquo 29 19.
nnde non aolum aensu lorali pro ex quo 36 4. 58 7.

90 5. 113 4. 130 20. 138 23, sed itempro perquem:

pontem unde transiret 31 34 ; dassem unde Indiae

flnes vastaret 34 37 ; $im. 60 itt. — pro de quo-

gens unde agimus 78 4. 80 11. 127 12; unde loqui-

mur 64 6; unde nobis sermo est 55 19. 58 14; di-

cere unde res non exigit 103 4. — pro a quo :
' unde cum excipi libenter opUret 106 is. — pro ubi :

inde nobis ciU(m) victoria(mj quaerere unde se con-

tinet bellum 110 24.
unire: consilia uniU 127 14.
universitaft = mundus 126 2.
unus &=s quidam: unam boculam 106 1. — unus . . .

alter 35 23. 37 13. — nnus . . . alius 134 17. 18.

— unus post alium 6 22. 24. — unus post unnm

98 7. 102 12.
unusquilibet = aliquis 64 1.
vocare: cadaber vocat in terra Chanaan 5 4 {si lee-

tio vera).
vociUre v. frequentativa,
vos, vester in alloeutione 1 3. 4. 5. 133 4 sq. {singu-

Uiris adest 1 6 sq. 53 3 sq, 133 8 sq.).
votare v. frequentntiva.

votivus = desideratus 69 13. 74 1. 93 19. 126 5.
urbs :

Roma caput orbis et domina 133 7, urbs Romana
41 5. 49 10. 138 s, urbs 48 32. 51 2. 3. 96
20. 97 13. 14. 98 16. 99 22. 120 11. 138 8.
ConsUntinopolis : urbs regia 46 1s. 48 8. 86 1.
95 17. 133 17, urbs ConsUntinopoIiUna 41 4.
14. 128 16, urbs 45 9. 51 21. S7 4. 95 19 bis.
132 14. 20.
Kavenna: urbs regia 96 2o. 133 23; nrbs 49 16.

134 2.
Medioianum urbs regia quondam 114 21.

200

IV. LEXICA ET GRAMMATICA.

nrbs Anchiali 86 7. — Antiochia 49 28. 50 2. —
Arevernas 119 l». — Aureliana 108 l». —
Castramartena 126 is. — Consentia 99 12. —
Isanrorani 46 11. — Marcianopolis 81 18. 21. 82
4. — Naissns 131 2». 132 4. — Odessus 73 r>.

— Philtppopolis 84 4. ^ Thessalonica 132 7.

— Ticinum 115 1.

nrbes 50 23. nrbibus opponitur oppida 50 2. 55 7 ;
loca 54 14; populi 85 7.
usqne: ad Hunno8 usque 61 1»; et usqne ad ffquentel
acmsaUvo 1 14. 4l4. 82; et usqiie in nequente
aeruBotivo 4 22. 9 27 ; et nsqne nequente ncruMtivo
3 11. 2G. 4 6. 14. 7 14. 10 s ; solo nsqne 46 1 1 ; et
usqfie hactenus 9 27. 128 27; usque nunc 74 n.
126 tu; nunc usque 127 4 : et nsqne nunc 53 17;
usque dum viveret 136 1.

nt ronneeutivum cum indieativo 13 16. 32 s (ut om.
Florufi], 65 11. 74 13. 114 IS; cum eoniunrtivo ei
indieativo 34 25. 130 7. — omi$8um: cansa exegtt
. . . redeamus 80 12.

nt pnta pro utpote (?) 81 9 {ef. adn.).

uterqne = amho 31 15. 41 1. 3. 11. 42 24. 47 25. 48
2. 3. 52 5. 60 1». 96 11. 98 7. 100 «. 101 5. 104
11.13. 109 7. 1213. 124 25. 134 2«. 138 2. IH;
utrique = amho 2 4. 9 2». 27 1. 20. 28 24. 33 5
[ex Floro). 37 C 38 24. 41 1. 22. 45 3. 83 u. 85
l(>. 108». 113 is. 12111. 122 5. 123 12. 124 15.
127 15. 129 10. 130 22. utraque {paludin et voragi-
niit) confusio 60 13. utriqne de trlbw 123 12.

utilitas animi cx>rporisque 104 3.

utrum . . . an pro sive . . . sive 78 «.

Typin expT<>!ffi<>runt Ifreitkupf et Uaertel Lip8ienB«8.

iili ^^^^^^H

OCT" '■

JUL17I978

Stanlord llnlverslty Ulirary

Stanford, Califoraia

JUN 3 1989

In order Ihat others nuy (ise this book,
please return it as soon as possible, but
not later tban tbe dale due.